9 jannewaris

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="fy">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedy</sitename>
    <dbname>fywiki</dbname>
    <base>https://fy.wikipedia.org/wiki/Haadside</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.21</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Wiki</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Oerlis</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Meidogger</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Meidogger oerlis</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedy</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Wikipedy oerlis</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Ofbyld</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Ofbyld oerlis</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki oerlis</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Berjocht</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Berjocht oerlis</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Hulp</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Hulp oerlis</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategory</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Kategory oerlis</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Module talk</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>9 jannewaris</title>
    <ns>0</ns>
    <id>501</id>
    <revision>
      <id>1084304</id>
      <parentid>1077799</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:47:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2831" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1317]] - [[Filips V fan Frankryk|Filips V]] beslút om froulju fan troanopfolging út te sluten.
* [[1788]] - [[Konettikut]] wurdt, troch de  [[Amerikaanske Grûnwet]] te [[ratifikaasje|ratifisearjen]], de 5e [[Amerikaanske steat|steat]] fan 'e [[Feriene Steaten]].
* [[1879]] - Nei't se te hearren krigen hawwe dat se weromstjoerd wurde sille nei it [[Yndiaanske Territoarium]] (it lettere [[Oklahoma]]), besykje de [[Noardlike Sjajinnen]] dy't fêstholden wurde yn [[Fort Robinson]], yn [[Nebraska]], út te brekken. Dit is it begjin fan it saneamde [[Bloedbad fan Fort Robinson]].
* [[1929]] - De troch [[Alexander Fleming]] ûntdekt [[Penisilline]] wurdt foar it earst brûkt.
* [[1951]] - It haadkertier fan de [[Feriene Naasjes]] yn [[New York City]] wurdt offisjeel iepene.

== Berne ==
* [[1804]] - [[Tjeerd Annes Keikes]], Frysk sulversmid en medaljeur († [[1886]])
* [[1839]] - [[Paul Cézanne]], Frânsk skilder († [[1906]])
* [[1867]] - [[Theodorus Marius Theresius van Welderen|Theodorus Marius Theresius baron van Welderen]], Frysk politikus en bestjoerder († [[1945]])
* [[1873]] - [[Izaäk Hendrik Gosses]], Frysk skiedkundige en heechlearaar († [[1940]])
* [[1893]] - [[Fernande Barrey]], Frânsk neakenmodel († [[1974]])
* [[1908]] - [[Simone de Beauvoir]], Frânsk skriuwster († [[1986]])
* [[1913]] - [[Richard Nixon]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] († [[1994]])
* [[1927]]  - [[Geert Bakker]], Frysk rektor fan de Noardlike Leargongen († [[2006]])
* [[1944]] - [[Jimmy Page]], Ingelsk gitarist
* [[1973]] - [[Sean Paul]], Jamaikaansk sjonger en dancehall-artyst
* [[1976]] - [[Emma Roche]], Australysk model en aktrise
* [[1981]] - [[Julia Dietze]], Dútsk aktrise
* [[1989]] - [[Michaella Krajicek]], Tsjechysk-Nederlânsk tennisster
* [[1993]] - [[Ashley Argota]], Amerikaansk aktrise

== Ferstoarn ==
* [[1324]] - [[Marco Polo]], Italjaansk keapman en ûntdekkingsreizger (* [[1254]])
* [[1514]] - hartoginne [[Anna fan Bretanje]], keninginne-gemallinne fan [[Frankryk]] (* [[1477]])
* [[1872]] - [[Evert Klazes Boorsma]], Frysk keatser (* [[1835]])
* [[1873]] - keizer [[Napoleon III fan Frankryk]] (* [[1808]])
* [[1888]] - [[Barthelomeus Jacobus Schurer]], Frysk ûnderwizer en skoalhaad (* [[1792]])
* [[1939]] - [[Nynke fan Hichtum]], Frysk skriuwster (* [[1860]])
* [[1996]] - [[Fearless Nadia]], Yndiaask aktrise (* [[1908]])
* [[2017]] - [[Chuck Deely]], Haachsk strjitmuzikant (* [[1954]])
* [[2012]] - [[Ger van Norden]], Nederlânsk keunstskilder en grafikus (* [[1927]])
* [[2022]] - [[Bob Saget]], Amerikaansk komyk, akteur en presintator (* [[1956]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Jannewaris|09]]</text>
      <sha1>r57euawj2bkmhiqf743ck6pdttxaitf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>6 febrewaris</title>
    <ns>0</ns>
    <id>529</id>
    <revision>
      <id>1084284</id>
      <parentid>1077762</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:09:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3212" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1941]] - De 7e [[Alvestêdetocht]] wûn troch [[Auke Adema|A. Adema]] fan [[Frjentsjer]] yn in tiid fan 9.19 oere.
* [[1944]] - Earste slagge [[IVF|reageerbuisbefruchting]], útfierd troch [[John Rock]] en [[Miriam Menkin]].
* [[1968]] - Iepening fan de [[Olympyske Winterspullen 1968|Olympyske Winterspullen]] yn [[Grenoble]], [[Frankryk]].
* [[1989]] - Begjin Rûnetafelbesprekkings tusken [[Solidarność]] en de kommunistyske machthebbers yn [[Poalen]] mei as ynset û.o. frije ferkiezings, frij grinsferkear en liberalisearring fan de ekonomy. Begjin fan de ein fan it [[Izeren Gerdyn]].

== Berne ==
* [[1591]] - [[Menelaus Winsemius]], Frysk dokter en fysiolooch († [[1639]])
* [[1620]] - [[Jodocus van Lodenstein]], Nederlânsk predikant en dichter († [[1677]])
* [[1665]] - keninginne [[Anne fan Grut-Brittanje]] († [[1714]])
* [[1801]] - [[Marten Jans van Houten]], Frysk evangelist en mystikus († [[1879]])
* [[1827]] - [[Mattheus Teffer]], Frysk sindeling en stifter fan it Ljouwerter Diakonessehûs († [[1907]])
* [[1884]] - [[Tjeerd Bottema]], Frysk keunstskilder en grafikus († [[1978]])
* [[1911]] - [[Ronald Reagan]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] († [[2004]])
* [[1912]] - [[Eva Braun]], Dútsk mêtresse fan [[Adolf Hitler]] († [[1945]])
* [[1914]] - [[Piet Rigter van der Zee]], Frysk sjoernalist en skriuwer († [[2014]])
* [[1917]] - [[Zsa Zsa Gabor]], Hongaarsk-Amerikaansk aktrise († [[2016]])
* [[1925]] - [[Pramoedya Ananta Toer]], Yndonezysk skriuwer († [[2006]])
* [[1945]] - [[Bob Marley]], Jamaikaansk sjonger († [[1981]])
* [[1951]] - [[Tjibbe Joustra (bestjoerder)|Tjibbe Joustra]], Nederlânsk amtner en bestjoerder
* [[1966]] - [[Rick Astley]]
* [[1982]] - [[Alice Eve]], Ingelsk aktrise
* 1982 - [[Lieke van Lexmond]], Nederlânsk aktrise en presintatrise 
* [[1985]] - [[Vicki Chase]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1988]] - [[Jennifer White]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1995]] - [[Nyck de Vries]] Frysk koereur

== Ferstoarn ==
* [[1378]] - [[Jehanna fan Boerbon, keninginne fan Frankryk|Jehanna fan Boerbon]], keninginne-gemalinne [[Frankryk]] (* [[1338]])
* [[1685]] – kening [[Karel II fan Ingelân|Karel II fan Ingelân, Skotlân en Ierlân]] (* [[1630]])
* [[1783]] - [[Capability Brown]], Ingelsk lânskips- en túnarsjitekt (* [[1716]])
* [[1838]] - [[Piet Retief]], Afrikaner foaroanman (* [[1780]])
* [[1896]] - [[John Gibbon]], Amerikaansk militêr (* [[1827]])
* [[1916]] - [[Rubén Darío]], Nikaragûaansk dichter, skriuwer en sjoernalist (* [[1867]])
* [[1952]] - kening [[George VI fan it Feriene Keninkryk]] (* [[1895]])
* [[1997]] - [[Anne Wadman]], Frysk skriuwer, dichter, literatuerkritikus en letterkundige (* [[1919]])
* [[2010]] - [[Lieuwe Brink]], Frysk sportbestjoerder (* [[1943]])
* [[2015]] - [[Kayla Mueller]], Amerikaansk ûntwikkelingswurkster (* [[1988]])

===Bisten===
* [[1976]] - [[Black Jack (hynder)|Black Jack]], ferneamd hynder yn it besit fan it [[Amerikaanske Leger]] (* [[1947]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Febrewaris|06]]</text>
      <sha1>hv1xf9lhw5kqdz3ho3musdv9rtvw9px</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>24 febrewaris</title>
    <ns>0</ns>
    <id>548</id>
    <revision>
      <id>1084274</id>
      <parentid>1075187</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:01:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3430" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1303]] - Yn it ramt fan 'e [[Earste Skotske Unôfhinklikheidsoarloch]] ferslane de [[Skotlân|Skotten]] de [[Ingelân|Ingelsen]] yn 'e bloedige [[Slach by Roslin]].
* [[1582]] - De [[Gregoriaanske kalinder]] wurdt ynsteld troch [[paus]] [[Gregoarius XIII]].
* [[1836]] - [[Samuel Colt]] kriget in [[patint]] foar de [[revolver|Colt revolver]].
* [[1917]] - Begjin fan de [[Russyske Revolúsje]].
* [[1974]] - [[Atsje Keulen-Deelstra]] wurdt [[Wrâldkampioenskip Reedriden Oer Alles foar Froulju|wrâldkampioen oer-alles]] op [[It Hearrenfean (plak)|it Hearrenfean]].
* [[1980]] - Sluting fan de [[Olympyske Winterspullen 1980|Olympyske Winterspullen]] yn [[Lake Placid (New York)|Lake Placid]], de [[Feriene Steaten]].
* [[2002]] - Sluting fan de [[Olympyske Winterspullen 2002|Olympyske Winterspullen]] yn [[Salt Lake City]].

== Berne ==
[[Ofbyld:Jakob_Seisenegger_001.jpg|150px|thumb|right|''Karel V'']]
* [[1463]] - [[Giovanni Pico della Mirandola]], Italjaansk filosoof († [[1494]])
* [[1500]] - keizer [[Karel V fan it Hillige Roomske Ryk]] (û.m. ek kening fan [[Spanje]] en hear fan 'e [[Nederlannen]]) († [[1558]])
* [[1547]] - [[Jan fan Eastenryk]] (of Don Juan fan Eastenryk), Spaansk prins en landfâd fan 'e [[Nederlannen]] († [[1578]])
* [[1557]] - [[Mattias fan Eastenryk]], lânfâd fan de [[Nederlannen]] († [[1619]])
* [[1640]] - [[Michiel ten Hove]], Nederlânsk politikus († [[1689]])
* [[1709]] - [[Jacques de Vaucanson]], Frânsk útfiner fan de [[robot]] († [[1782]])
* [[1786]] - [[Wilhelm Grimm]], Dútsk taalkundige en mearkeskriuwer († [[1859]])
* [[1791]] - [[Roelof Hessels Hommema]], Frysk boer, winkelman, astronoom, en wis- en natuerkundige († [[1854]])
* [[1926]] - [[Pier van Gosliga]], Frysk politikus († [[2019]])
* [[1929]] - [[Teije Brattinga]], teolooch en Frysk skriuwer
* [[1933]] - [[Ali Mazrui]], Keniaansk filosoof en skiedkundige († [[2014]])
* [[1950]] - [[Vincent van Rossem]], Nederlânsk arsjitektuerhistoarikus
* [[1953]] - [[Caren Wood]] (Doetie de Vries), Frysk sjongster (bekend fan it duo [[Maywood]])
* [[1954]] - [[Klaske Hiemstra]], Frysk skriuwster
* [[1955]] - [[Steve Jobs]], Amerikaansk softwareûntwikelder († [[2011]])
* [[1959]] - [[Owen Gleiberman]], Amerikaansk filmkritikus
* [[1962]] - [[Teri Weigel]], Amerikaansk neakenmodel en pornoaktrise
* [[1984]] - [[Michelle Lukes]], Ingelsk aktrise

== Ferstoarn ==
* [[1806]] - [[Egbert fan Burmania Rengers]], Frysk politikus en bestjoerder (* [[1745]])
* [[1855]] - [[Tsjalling Minne Watze baron fan Asbeck]], Frysk politikus en militêr (* [[1795]])
* [[1824]] - [[Cornelis Ekama]], Frysk astronoom en wiskundige (* [[1773]])
* [[1843]] - [[Keimpe Heines]], Frysk opstanneling (* [[1764]])
* [[1873]] - [[Elte Beima]], Frysk astronoom, wiskundige en bibliofyl (* [[1801]])
* [[1876]] - [[Jan Pieter Heije]], Nederlânsk dokter, dichter en muzikant (* [[1809]])
* [[1881]] - [[Thomas Romein]], Frysk arsjitekt (* [[1811]])
* [[1914]] - [[Joshua Chamberlain]], Amerikaansk militêr, heechlearaar en politikus (* [[1828]])
* [[2006]] - [[Don Knotts]], Amerikaansk akteur en komyk (* [[1924]])
* [[2008]] - [[Anny Bosma-Banning]], Frysk leararesse en taalaktiviste (* [[1913]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Febrewaris|24]]</text>
      <sha1>ljsr5qf0xxewxoxg1aoty828zyf5is0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>5 maart</title>
    <ns>0</ns>
    <id>558</id>
    <revision>
      <id>1084277</id>
      <parentid>1073995</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:04:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3635" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1496]] - De [[Genua (stêd)|Genuees]] Giovanni Caboto, of [[John Cabot]] sa 't hy yn de Ingelsktalige wrâld neamd wurdt, begjint in ûntdekkingsreis. Cabot hie it earder besocht by it Spaanske en Portugeeske hof, dêr seagen se der neat yn. Mar yn Engeland wit hy kening Henry VII safier te krijen dat dizze tastimmming jout. Cabot set ôf mei 18 bemanningsleden. It doel, [[Japan]] of [[Sina]], wurdt net berikt (hoewol Cabot dat wol tinkt). Ynstee dêrfan berikt Cabot by syn twadde reis yn [[1497]] [[Noard-Amearika]].
* [[1946]] - [[Winston Churchill]] neamt it ''[[Izeren Gerdyn]]'' yn syn [[Fultonspeech|speech]] yn it [[Westminster College]] yn [[Fulton (Missoury)|Fulton]], [[Missoury (steat)|Missoury]]. Dit wurdt sjoen as it begjin fan de [[Kâlde oarloch]].
* [[1972]] - [[Atsje Keulen-Deelstra]] wurdt op [[It Hearrenfean (plak)|It Hearrenfean]] foar de twadde kear wrâldkampioen reedriden Oer-alles.

== Berne ==
[[Ofbyld:King Henry II England.jpg|right|thumb|100px|Hindrik II]]
* [[1133]] - kening [[Hindrik II fan Ingelân]] († [[1189]])
* [[1324]] - kening [[David II fan Skotlân]] († [[1371]])
* 1324 - [[Jan fan Bruce]], Skotsk prins († [[1327]])
* [[1512]] - [[Gerardus Mercator]], Flaamsk kartograaf († [[1594]])
* [[1574]] - karfoarst [[Freark IV fan de Palts]] († [[1610]])
* [[1830]] - [[Elmer S. Dundy]], Amerikaansk rjochter († [[1896]])
* [[1843]] - [[Thomas French (militêr)|Thomas French]], Amerikaansk militêr († [[1882]])
* [[1874]] - [[Arthur van Schendel]], Nederlânsk skriuwer († [[1946]])
* [[1887]] - [[Pieter Horjus]], Frysk winkelman en amateur-archeolooch († [[1962]])
* [[1913]] - [[Sybren van Tuinen]], Frysk skiedkundige, boargemaster en fersetsman († [[1993]])
* [[1933]] - [[Ad Langebent]], Nederlânsk sjoernalist en presintator
* [[1946]] - [[Koos van Zomeren]], Nederlânsk skriuwer
* [[1953]] - [[Eppie Dam]], Frysk skriuwer en dichter
* [[1973]] - [[Ate Grypstra]], Frysk skriuwer
* [[1974]] - [[Eva Mendes]], Amerikaansk aktrise en model
* [[1977]] - [[Ronnie Pander]], Frysk fuotballer
* [[1975]] - [[Jolene Blalock]], Amerikaansk aktrise
* [[1987]] - [[MJ Lee]], Súdkoreaansk-Amerikaansk sjoernaliste en ferslachjouster
* [[1998]] - [[Yusra Mardini]], Syrysk-Dútsk swimster

== Ferstoarn ==
* [[1787]] - [[Karolina fan Oranje-Nassau]], Frysk ealfrouwe (* [[1743]])
* [[1827]] - [[Pierre Simon Laplace]], Frânsk wiskundige (* [[1749]])
* [[1895]] - [[Nikolaj Leskov]], Russysk skriuwer en sjoernalist (* [[1831]])
* [[1895]] - [[Henry Rawlinson (argeolooch)|Henry Rawlinson]], Ingelsk argeolooch, ûntsiferder fan it [[spikerskrift]] (* [[1810]])
* [[1927]] - [[Franz Mertens]], Dútsk wiskundige (* [[1840]])
* [[1953]] - [[Jozef Stalin]], Georgysk politikus en lieder fan 'e [[Sovjet-Uny]] (* [[1878]])
* [[1966]] - [[Anna Achmatova]], Russysk dichteresse (* [[1889]])
* [[1998]] - [[Dirk Kerst Koopmans]], Frysk keunstner, yllústrator en dichter (* [[1906]])
* [[2000]] - [[Lolo Ferrari]], Frânsk neakenmodel, sjongster en pornoaktrise (* [[1963]])
* [[2006]] - [[Hilbrand Hartlief]], Nederlânsk follyballer en sportferslachjouwer (* [[1948]])
* [[2013]] - [[Jan Frearks van der Bij]], Frysk ekspresjonistysk skilder (* [[1922]])
* 2013 - [[Hugo Chávez]], presidint fan [[Fenezuëla]]  (* [[1954]])
* 2013 - [[Dieter Pfaff]],  Dútsk akteur en regisseur  (* [[1947]])
* [[2021]] - [[Roy A. Tucker]], Amerikaansk astronoom (* [[1951]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Maart|05]]</text>
      <sha1>mi9fhielgk53bab9bkfht4qmomxwvt5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>12 april</title>
    <ns>0</ns>
    <id>596</id>
    <revision>
      <id>1084294</id>
      <parentid>1073647</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:25:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3250" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1606]] - De [[Union Jack]] wurdt yn gebrûk nommen as de [[flagge]] foar de troch in [[personele uny]] feriene [[keninkryk|keninkriken]] fan [[Keninkryk Ingelân|Ingelân]] en [[Keninkryk Skotlân|Skotlân]].
* [[1861]] - De [[Amerikaanske Boargeroarloch]] tusken de Noardlike [[Feriene Steaten]] en de Súdlike [[Konfederearre Steaten fan Amearika|Konfederearre Steaten]] brekt út mei de besjitting troch de Súdliken fan it Noardlike [[Fort Sumter]], yn 'e [[haven]] fan [[Charleston (Súd-Karolina)]].
* [[1961]] - [[Joeri Gagarin]] is de earste [[minske]] yn 'e [[romte (astronomy)|romte]], oan board fan 'e [[Vostok 1]].

== Berne ==
* [[1577]] - kening [[Kristiaan IV fan Denemark]] († [[1648]])
* [[1700]] - [[Willem Röell]], Frysk anatoom en botanikus († [[1775]])
* [[1808]] - [[Anne Frânses Jongstra]], Frysk politikus († [[1871]])
* [[1811]] - [[Egidius van Beyma]], Frysk ealman en politikus († [[1894]])
* [[1899]] - [[David Crowchild]], Kanadeesk politikus († [[1982]])
* [[1903]] - [[Jan Tinbergen]], Nederlânsk ekonoom († [[1994]])
* [[1906]] - [[Samuel Beckett]], Iersk skriuwer en dichter († [[1989]])
* [[1909]] - [[Frederick Franck]], Nederlânsk byldzjend keunstner en skriuwer († [[2006]])
* [[1930]] - [[Ype Schaaf]], Frysk predikant en sjoernalist († [[2003]])
* 1930 - [[Louw de Graaf]], Frysk politikus († [[2020]])
* [[1933]] - [[Montserrat Caballé]], Katalaansk operasjongster († [[2018]])
* [[1950]] - [[David Cassidy]], Amerikaansk sjonger, lietsjeskriuwer en muzikant († [[2017]])
* [[1952]] - [[Jikke van de Waal-Bijma]], Frysk keramiste en leararesse
* [[1954]] - [[Evert van Hemert]], Nederlânsk byldhouwer en keunstskilder
* [[1955]] - [[Frosty Calf Boss Ribs]], Amerikaansk politika
* [[1955]] - [[Meindert Schroor]], Frysk geograaf en skiedkundige
* [[1964]] - [[Pandora Peaks]] Amerikaansk neakenmodel en aktrise
* [[1971]] - [[Shannen Doherty]], Amerikaansk aktrise
* [[1979]] - [[Claire Danes]], Amerikaansk aktrise
* [[1986]] - [[Asia (pornografysk aktrise)|Asia]], Amerikaansk pornoakrise
* [[1987]] - [[Brooklyn Decker]], Amerikaansk aktrise en model
* 1987 - [[Shawna Lenée]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1995]] - [[Skyler Nicole]], Amerikaansk pornoaktrise

== Ferstoarn ==
* [[1555]] - keninginne [[Jehanna de Sljochtsinnige|Jehanna de Sljochtsinnige fan Kastylje]], frouwe-gemalinne fan 'e [[Nederlannen]] (* [[1479]])
* [[1842]] - [[Sicco Ens]], Frysk dokter en fysiolooch (* [[1779]])
* [[1907]] - [[Abdûlazyz ibn Mûtyb]], emir fan [[Emiraat Djebel Sjammar|Djebel Sjammar]] (* [[1870]])
* [[1945]] - [[Bouwe van Ens]], Frysk boer en fersetsman (* [[1893]])
* 1945 - [[Franklin D. Roosevelt]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] (* [[1882]])
* [[1954]] - [[Pim Mulier]], Frysk sjoernalist en sportbestjoerder (* [[1865]])
* [[1975]] - [[Josephine Baker]], Amerikaansk-Frânsk dûnseresse, sjongster en aktrise (* [[1906]])
* [[2009]] – [[Marilyn Chambers]], Amerikaansk pornoaktrise (* [[1952]])
* [[2011]] - [[Hunter Bryce]], Amerikaansk pornoaktrise (* [[1980]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|12 April}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:April|12]]</text>
      <sha1>0or6g2clcokpbs76zk7zswxvdapr1bf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>30 april</title>
    <ns>0</ns>
    <id>614</id>
    <revision>
      <id>1084282</id>
      <parentid>1076022</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:08:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3414" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[418]] - Keizer [[Honoarius]] ferbalt de prekers [[Pelagius]] en [[Saelestius]] út it [[Romeinske ryk]].
* [[1498]] - Yn [[Snits (stêd)|Snits]] wurde troch fertsjintwurdigers fan de [[Skieringers]] en [[Albrecht fan Saksen]] it [[Ferdrach fan Snits]] tekene. Dat ferdrach markearet de ein fan de [[Fryske frijheid]] en it begjin fan de [[Saksentiid]] yn Fryslân. 
* [[1747]] - Ynname fan [[Sas fan Gint]] troch Frânske troepen.
* [[1897]] - [[Joseph John Thomson]] makket de ûntdekking fan it [[elektron]] bekend.
* [[1916]] - De [[simmertiid]] wurdt foar it earst ynfierd, yn [[Dútslân]].
* [[1943]] - Yn Fryslân brekt in wurkstaking (de [[molkstaking]]) út as de Dútsers oankundige dat de Nederlânske militêren dy’t yn maaie 1940 nei de kriichshannelings nei hûs mochten, op ’e nij finzen naam wurde soene. 
* [[1975]] - [[Saigon]] wurdt troch de [[Fietkong]] ferovere, dêr't in ein troch komt oan de [[Fietnamkriich]].
* [[1980]] - [[Beatrix fan de Nederlannen|Prinsesse Beatrix]] wurdt ynhuldige as keninginne fan [[Nederlân]].
* [[2013]] - [[Willem-Alexander fan de Nederlannen|Prins Willem-Alexander]] wurdt ynhuldige as kening fan [[Nederlân]].

== Berne ==
[[Ofbyld:Mankes-Zernike.jpg|thumb|right|Portret út 1916 fan Anne Mankes-Zernike skildere troch [[Jan Mankes]].]]
* [[1651]] - [[Jehannes Baptist de la Salle]], Frânsk preester en hillige († [[1719]])
* [[1662]] - keninginne [[Marije II fan Ingelân|Marije II fan Ingelân, Skotlân en Ierlân]] († [[1694]])
* [[1777]] - [[Carl Gauss]], Dútsk wiskundige († [[2004]])
* [[1849]] - [[Henry M. Harrington]], Amerikaansk militêr († [[1876]])
* [[1887]] - [[Anne Zernike]], (earste) Nederlânsk predikante († [[1972]])
* [[1891]] - [[Watse Cuperus]], Frysk skriuwer († [[1966]])
* [[1901]] - [[Sjoerd Spoelstra]], Nederlânsk sjoernalist en taalkundige († [[1967]])
* [[1909]] - keninginne [[Juliana fan de Nederlannen]]  († [[2004]])
* [[1930]] - [[Kitty Janssen]], Nederlânsk aktrise († [[2012]])
* [[1938]] - [[Haije Sybesma]], Frysk politikus († [[2018]])
* [[1939]] - [[Pieter van Vollenhoven]], Nederlânsk prins bestjoerder en jurist
* [[1940]] - [[Jeroen Brouwers]], Nederlânske skriuwer († [[2022]])
* [[1968]] - [[Babette van Veen]], Nederlânsk aktrise en sjongster
* [[1979]] - [[Kip Carpenter]], Amerikaansk hurdrider
* [[1991]] - [[Shelly Sterk]], Nederlânsk presintatrise en dokumintêremakster

== Ferstoarn ==
* [[1196]] - [[Boudewyn fan Hollân]], biskop fan [[Utert (stift)|Utert]] (* 11??)
* [[1632]] - kening [[Sigismund III fan Poalen|Sigismund III fan Poalen en Sweden]] (* [[1566]])
* [[1883]] - [[Edouard Manet]], Frânsk keunstskilder (* [[1832]])
* [[1945]] - [[Adolf Hitler]], lieder fan [[nazy-Dútslân]] (* [[1889]])
* [[1945]] - [[Eva Braun]], Dútsk húsfrou, mêtresse fan [[Adolf Hitler]] (* [[1912]])
* [[1983]] - [[Muddy Waters]], Amerikaansk sjonger en muzikant (* [[1915]])
* [[1991]] - [[Jo Smit]], Frysk skriuwer en sjoernalist (* [[1916]])
* [[2006]] - [[Pramoedya Ananta Toer]], Yndonezysk skriuwer (* [[1925]])
* [[2019]] - [[Peter Mayhew]], Britsk-Amerikaansk akteur (* [[1944]])
* [[2022]] - [[Mino Raiola]], Italjaansk-Nederlânsk fuotbalmakelder (* [[1967]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|30 April}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:April|30]]</text>
      <sha1>7u36e5ejbmtih1yi7vy88ed878qq8yl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>3 juny</title>
    <ns>0</ns>
    <id>648</id>
    <revision>
      <id>1084306</id>
      <parentid>1079670</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:49:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3002" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[350]] - In part fan it leger wegeret in barbaar op de troan te oanfurdigjen en yn [[Itaalje]] wurdt in neef fan [[Konstantyn I]], [[Nepotianus]] as keizer útroppen. Hy regearret mar 28 dagen.
* [[1594]] - Twa fartugen sile fan [[Tessel]] út, mei [[Jan Huygen fan Linschoten]], seefarder en reisbeskriuwer, as ferkenning fan de [[Noardeastlike Trochfeart|noardlike seewei]] nei [[Sina]] en [[Ynje]].
* [[1621]] - De [[West-Yndyske Kompanjy|WIC]] krijt oktroai fan de Steaten-Generaal om as ienige maatskippij handel te driuwen op Amearika en de westkust fan Afrika. It monopoalje jildt foar 25 jier. 
* [[1920]] - As útfloeisel fan it [[Frede fan Versailles (1919)|Ferdrach fan Versailles]] wurdt yn [[Dútslân]] de [[tsjinstplicht]] ôfskaft.
* [[1938]] - It [[It Rak (swimbad)|Snitser Swimbad]] wurdt iepene.
* [[1965]] - Lansearring fan de [[Gemini 4]], piloat [[Edward White]] makket as earste [[Feriene Steaten|Amerikaan]] in romtewanneling.
* [[1983]] - It romteskip [[Pioneer 10]] ferlit it ús bekende [[sinnestelsel]].
* [[2000]] - De werboude [[Aylvapoldermole]] by [[Burchwert]] wurdt iepene.
* [[2006]] - [[Montenegro]] ferklearret him formeel ûnôfhinklik fan 'e [[republyk|federale republyk]] [[Servje en Montenegro]].

== Berne ==
* [[1804]] - [[Wytze de Haan]], Frysk keunstskilder († [[1848]])
* [[1843]] - kening [[Freark VIII fan Denemark]] († [[1912]])
* [[1873]] - [[Jouke Annes Bakker]], Frysk politikus († [[1956]])
* [[1888]] - [[Albert Kluyver]], Nederlânsk mikrobiolooch, botanikus en biogemikus († [[1956]])
* [[1906]] - [[Josephine Baker]] (Freda Josephine McDonald), Amerikaansk-Frânsk dûnseresse, sjongster en aktrise († [[1975]])
* [[1926]] - [[Flora MacDonald (politika)|Flora MacDonald]], Kanadeesk politika († [[2015]])
* [[1930]] - [[Rein Strikwerda]], Frysk ortopedysk sjirurch († [[2006]])
* [[1947]] - [[John Dykstra]], Amerikaansk special effects-technikus
* [[1951]] – [[Jill Biden]]
* [[1964]] - [[Doro Pesch]], Dútsk sjongeres
* [[1973]] - [[Ferri Somogyi]], Nederlânsk akteur
* [[1986]] - [[Rafael Nadal]], Spaansk tennisser
* [[1997]] - [[Louis Hofmann]], Dútsk akteur

== Ferstoarn ==
* [[545]] - [[Klotildis]], keninginne-gemalinne fan it [[Frankyske Ryk]] en hillige (* [[474]])
* [[1411]] - greve [[Leopold IV fan Eastenryk]] (* [[1371]])
* [[1796]] - [[Harmen Beekkerk]], Frysk keunstskilder (* [[1756]])
* [[1857]] - [[Albartus Deketh]], Frysk jurist en bestjoerder (* [[1796]]
* [[1875]] - [[Georges Bizet]], Frânsk komponist (* [[1838]])
* [[1924]] - [[Franz Kafka]], Tsjechysk skriuwer (* [[1883]])
* [[1970]] - [[Douwe Kiestra]], Frysk skriuwer, dichter en politikus (* [[1899]])
* [[1983]] - [[Ypk fan der Fear]], Frysk skriuwster (* [[1908]])
* [[2016]] - [[Muhammad Ali]], Amerikaansk bokser (* [[1942]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Juny|03]]</text>
      <sha1>2w0sxnx3ldq9s3xnpn1l1aryvg7litf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>4 juny</title>
    <ns>0</ns>
    <id>649</id>
    <revision>
      <id>1084287</id>
      <parentid>1074231</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:17:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3392" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1628]] - It gloednije [[VOC]]-[[skip]] de ''[[Batavia (skip)|Batavia]]'' slacht brek foar de westkust fan [[Austraalje (wrâlddiel)|Austraalje]].
* [[2006]] - Oerbringing fan 'e [[skryn|relykskryn]] mei it stoflik omskot fan de [[muonts]] en [[mystikus]] [[Tomas fan Kempen]] (±[[1380]]-[[1471]]) fan 'e bûten gebrûk stelde Michaeltsjerke nei de [[Basilyk fan Us Leaffrouwe-Tahimelopnimming (Swol)|Basilyk fan Us Leaffrouwe Tahimelopnimming]] yn [[Swol]].
* [[2006]] - [[Nederlânsk fuotbalalvetal ûnder 21|Nederlân]] wurdt kampioen by it [[Europeesk kampioenskip fuotbal ûnder 21|EK Fuotbal ûnder de 21]].

== Berne ==
* [[1738]] - kening [[George III fan Grut-Brittanje]], [[Ierlân]] en [[Hannover]] († [[1820]])
* [[1749]] - [[Adolphus Ypey]], Frysk botanikus, filosoof en dokter († [[1822]])
* [[1772]] - [[Radersma (oargelbouwers)|Jan Reinders Radersma]], Frysk oargelbouwer († [[1816]])
* [[1880]] - [[Theo van der Ploeg]], Frysk ûnderwizer en skriuwer († [[1940]])
* [[1844]] - [[Sybrandus Johannes Fockema Andreae (rjochtshistoarikus)|Sybrandus Johannes Fockema Andreae]], Frysk rjochtsgelearde en heechlearaar († [[1921]])
* [[1917]] - [[W.G. van de Hulst jr.]], Nederlânsk keunstskilder, byldhouwer, berneboekeskriuwer en yllustrator († [[2006]])
* [[1917]] - [[Meindert Koolstra]], Frysk spion yn de Twadde Wrâldoarloch († [[1944]])
* [[1927]] - [[André van den Heuvel]], Nederlânsk akteur en regisseur († [[2016]])
* [[1955]] - [[Sue Hodge]], Ingelsk aktrise
* [[1956]] - [[Vera Siccard]], Flaamsk keunstneresse
* [[1953]] - [[Anneke Zeinstra]], Frysk hurdrydster
* [[1957]] - [[Anita Andriesen]], Frysk politika († [[2008]])
* [[1970]] - [[Gina Tolleson]], Amerikaansk model
* [[1975]] - [[Angelina Jolie]] (Angelina Jolie Voight), Amerikaansk aktrise
* [[1977]] - [[Ingrid Visser (follybalster)|Ingrid Visser]], Nederlânsk follybalster († [[2013]])

== Ferstoarn ==
* [[1134]] - kening [[Magnus I fan Sweden]] (* [[1106]])
* [[1316]] - kening [[Loadewyk X fan Frankryk]] (* [[1289]])
* [[1624]] - [[Rombertus van Uylenburgh]], Frysk jurist en politikus (* [[1554]])
* [[1752]] - [[Daniël Marot]], Nederlânsk graveur en arsjitekt (* [[1661]])
* [[1789]] - [[Loadewyk Joazef fan Frankryk]], Frânsk kroanprins (* [[1781]])
* [[1801]] - kening [[Karel Emmanuël IV fan Sardynje]] (* [[1751]])
* [[1838]] - [[Anselme Gaëtan Desmarest]], Frânsk biolooch (* [[1784]])
* [[1850]] - [[Maurits fan Oranje-Nassau (1843-1850)|Maurits fan Oranje-Nassau]], Nederlânsk prins (* [[1843]])
* [[1872]] - [[Johan Rudolph Thorbecke]], Nederlânsk politikus (* [[1798]])
* [[1941]] - keizer [[Willem II fan Dútslân]] (* [[1859]])
* [[1942]] - [[Reinhard Heydrich]], Dútsk militêr en oarlochsmisdiediger (* [[1904]])
* [[1969]] - [[Klaas Dijkstra (pseudowittenskipper)|Klaas Dijkstra]], Frysk amateurwittenskipper en morosoof (* [[1895]])
* [[1996]] - [[Leen Jongewaard]], Nederlânsk akteur en sjonger (* [[1927]])
* [[2006]] - [[Jan de Jong (oersetter)|Jan de Jong]], Frysk oersetter (* [[1921]])
* [[2012]] - [[Alexander Curly]], Nederlânsk sjonger en filmmakker (* [[1946]])
* [[2015]] - [[Albert West]], Nederlânsk sjonger (* [[1949]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Juny|04]]</text>
      <sha1>ev57m64thqjeekc3kzm7tmxpdc9721z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>5 juny</title>
    <ns>0</ns>
    <id>650</id>
    <revision>
      <id>1084290</id>
      <parentid>1078905</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:22:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1 en ien ferkearde bertejier</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3571" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1288]] - De [[Slach by Woeringen]] fynt plak, tusken oan 'e iene kant it [[Hartochdom Brabân]], stipe troch it [[Greefskip Loon]], en oan 'e oare kant it [[Hartochdom Lúksemboarch]], it [[Hartochdom Limburch]], it [[Hartochdom Gelre]] en it [[Prinsbisdom Keulen]]. Hartoch [[Jan I fan Brabân]] behellet de oerwinning. 
* [[1568]] - [[Lamoraal, greve fan Egmont]] en [[Filips fan Montmorency, greve fan Hoarne]] wurde op lêst fan 'e [[hartoch fan Alva]] yn [[Brussel (stêd)|Brussel]] [[ûnthalzing|ûnthalze]] foar [[majesteitsskeining]].
* [[1752]] - [[Benjamin Franklin]] demonstrearret dat [[wjerljocht]] foarme wurdt troch [[elektrisiteit]].
* [[1625]] - Yn 'e [[Tachtichjierrige Oarloch]] feroverje [[Spanje|Spaanske]] troepen ûnder [[Ambrogio Spínola]] einlings [[Breda]], nei in [[Belis fan Breda (1624-1625)|belis fan njoggen en in heale moanne]].
* [[1806]] - De [[Bataafske Republyk]] wurdt omfoarme ta it [[Keninkryk Hollân]].
* [[1849]] - [[Denemark]] wurdt in [[grûnwet|konstitúsjonele]] [[monargy]].
* [[1964]] - [[The Beatles]] jouwe it earste fan twa konserten yn it [[Noard-Hollân|Noardhollânske]] [[Blokker (plak)|Blokker]].
* [[1968]] - Yn [[Los Angeles]] wurdt de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[politikus]] [[Robert Kennedy]] delsketten. Hy ferstjert in dei letter.
* [[2006]] - De [[Servje en Montenegro|Federale Republyk Servje en Montenegro]] wurdt opheft; [[Servje]] en [[Montenegro]] wurde ûnôfhinklike lannen.
* [[2007]] - It [[romtefartúch]] fan 'e [[NASA]], de [[MESSENGER]], fljocht foar de twadde kear deunby [[Fenus (planeet)|Fenus]] lâns en ferfolget dan syn reis nei de [[planeet]] [[Merkuerius (planeet)|Merkuerius]].
* [[2009]] - Op de [[Sealterfrysk]]e Wikipedia wurdt it tûzenste artikel skreaun.
* [[2017]] - [[Montenegro]] wurdt lid fan de [[Noardatlantyske Ferdrachsorganisaasje]].

== Berne ==
* [[1659]] - [[Jacobus Fruytier]], Nederlânsk predikant en teolooch († [[1731]])
* [[1723]] - [[Adam Smith]], Skotsk ekonoom († [[1790]])
* [[1771]] - kening [[Ernst Augustus I fan Hannover]] († [[1851]])
* [[1822]] - [[Teye Tol]], Frysk blauferver en wûnderdokter († [[1897]])
* [[1854]] - [[John J. Crittenden III]], Amerikaansk militêr († [[1876]])
* [[1877]] - [[Johan Willem Albarda]], Nederlânsk politikus († [[1957]])
* [[1897]] - [[Sietze Albert Veenstra]], Frysk arsjitekt († [[1981]])
* [[1898]] - [[Federico García Lorca]], Spaansk toanielskriuwer († [[1936]])
* [[1979]] - [[Maria Sterk]], Frysk maratonrydster
* [[1985]] - [[Bruce Venture]], Amerikaansk pornoakteur
* [[1988]] - [[Steelo Brim]], Amerikaansk presintator en akteur
* [[1989]] - [[Britte Lagcher]], Nederlânsk aktrise

== Ferstoarn ==
* [[754]] - [[Bonifatius]], Angelsaksysk sindeling en aartsbiskop (* ±[[673]])
* [[1568]] - [[Lamoraal, greve fan Egmont]] (* [[1522]])
* 1568 - [[Filips fan Montmorency, greve fan Hoarne]] (* [[1524]])
* [[1957]] - [[Elize Zwart]], Frysk skriuwer (* [[1857]])
* [[1986]] - [[Dolly Akers]], Amerikaansk politika en aktiviste (* [[1901]])
* [[2004]] - [[Ronald Reagan]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] (* [[1911]])
* [[2006]] - [[Frederick Franck]], Nederlânsk byldzjend keunstner en skriuwer (* [[1909]])
* [[2006]] - [[Friso Wiegersma]], Nederlânsk tekstskriuwer en keunstskilder (* [[1925]])
* [[2022]] - [[Alec John Such]], Amerikaansk bassist (* [[1951]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Juny|05]]</text>
      <sha1>duh94s9s3wy8dtamdxbczgeb289tabp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>17 july</title>
    <ns>0</ns>
    <id>692</id>
    <revision>
      <id>1084312</id>
      <parentid>1077753</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:54:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3566" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1876]] - Yn it ramt fan 'e [[Grutte Sû-Oarloch fan 1876]] fynt yn noardwestlik [[Nebraska]] in skermutseling plak tusken it [[Amerikaanske Leger]] en de [[Noardlike Sjajinnen]] dy't bekend komt te stean as de [[Slach by Warbonnet Creek]].
* [[1942]] - Oan 'e [[Wolga]] by [[Stalingrad]] set de [[Slach om Stalingrad]] útein, dy't it kearpunt fan 'e [[Twadde Wrâldoarloch]] oan it [[Eastfront (Twadde Wrâldoarloch)|Eastfront]] wurde sil.
* [[1970]] - Op lêst fan it [[Nederlân]]ske [[regear]] wurdt besletten de [[wagon]]fabryk [[Werkspoor|Werkspoor Utert]] te sluten.
* [[1976]] - Iepening fan 'e [[Olympyske Simmerspullen 1976|Olympyske Simmerspullen]] yn [[Montreal]].
* [[2014]] - [[Malaysia Airlines-flecht 17]] (MH17), in [[ferkearsfleantúch]] fan [[Malaysia Airlines]], wurdt boppe it easten fan 'e [[Oekraïne]] by fersin delsketten troch pro-[[Ruslân|Russyske]] [[rebel]]len. Alle 298 ynsittenden komme om.

== Berne ==
* [[1830]] - [[Eelco Verwijs]], Nederlânsk taalkundige en argivaris-bibliotekaris († [[1880]])
* [[1843]] - [[Julio Argentino Roca]], presidint fan [[Argentynje]] († [[1914]])
* [[1933]] - [[Keiko Awaji]], Japansk aktrise († [[2014]])
* [[1936]] - [[Danuta Rinn]], Poalsk sjongeres en aktrise († [[2006]])
* [[1938]] - [[Hermann Huppen|Hermann]], Belgysk striptekener
* [[1947]] - [[Jan Brens]], Frysk ûnderwizer en dirigint/saksofonist
* [[1949]] - [[Willem Verf]], Frysk politikus en skriuwer
* [[1950]] - [[Derek de Lint]], Nederlânsk akteur
* [[1952]] - [[Thé Lau (muzikant)|Thé Lau]], Nederlânsk sjonger († [[2015]])
* 1952 - [[David Hasselhoff]], Amerikaansk akteur en sjonger
* [[1958]] - [[San Fu Maltha]], Nederlânsk filmprodusint
* [[1961]] - [[Guru]], Amerikaansk rapper en akteur († [[2010]])
* [[1974]] - [[Tonny de Jong]], Frysk hurdrydster
* ±[[1992]] - [[Zarrah Angel]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1996]] - [[Ulrikke Falch]], Noarsk aktrise

== Ferstoarn ==
* [[1091]] - [[Durk V]], Frysk [[greve]] fan it lettere [[Greefskip Hollân]] (* [[1054]])
* [[1790]] - [[Adam Smith]], Skotsk ekonoom (* [[1723]])
* [[1824]] - aartshartoch [[Ferdinand III fan Toskane]] (* [[1769]])
* [[1903]] - [[James McNeill Whistler]], Amerikaansk keunstskilder (* [[1834]])
* [[1907]] - [[Hector Malot]], Frânsk skriuwer (* [[1830]])
* [[1915]] - [[Edward Gustave Mathey]], Frânsk-Amerikaansk militêr (* [[1837]])
* [[1918]] - tsaar [[Niklaas II fan Rûslân]] (* [[1868]])
* [[1922]] - [[Klaas Plantinga]], Frysk distillateur (* [[1846]])
* [[1931]] - [[Nicolae Paulescu]], Roemeensk dokter, fysiolooch en politikus (* [[1869]])
* [[1967]] - [[John Coltrane]], Amerikaansk saksofonist (* [[1926]])
* [[1959]] - [[Billie Holiday]] (Eleanora Fagan Gough), Amerikaansk sjongster (* [[1915]])
* [[1995]] - [[Juan Manuel Fangio]], Argentynsk autokoereur (* [[1911]])
* [[2010]] - [[Henk Smit]], Frysk operasjonger (* [[1932]])
* [[2011]] - [[John Kraaijkamp sr.]], Nederlânsk akteur (* [[1925]])
* [[2014]] - [[Wim Bakker]], Nederlânsk politikus en bestjoerder (* [[1955]])
* 2014 - [[Liam Davison]], Australysk skriuwer (* [[1957]])
* 2014 - [[Shuba Jay]], Maleizysk aktrise (* [[1976]])
* 2014 - [[Joep Lange]], Nederlânsk medikus en AIDS-ûndersiker (* [[1954]])
* 2014 - [[Cor Schilder]], Nederlânsk drummer (* [[1981]]).
* 2014 - [[Willem Witteveen]], Nederlânsk politikus en rjochtsgelearde (* [[1952]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|17 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|17]]</text>
      <sha1>50h7ef5jijb0j03mv4vdhqzmqyk6odj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>21 july</title>
    <ns>0</ns>
    <id>696</id>
    <revision>
      <id>1084276</id>
      <parentid>1083797</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:03:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3295" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1568]] - Yn de [[Slach by Jemgum]] wurdt [[Loadewyk fan Nassau]] ferslein troch [[Caspar de Robles]] en Alva.
* [[1831]] - [[Leopold I fan Belgje|Leopold I]] wurdt de earste kening fan [[Belgje]].
* [[1899]] - Yn Nederlân wurdt [[Steatsboskbehear]] oprjochte.
* [[1904]] - Foltôging fan de transsibearyske spoarline. 
* [[1914]] - [[Seth Barnes Nicholson]] ûntdekt [[Sinope]], in moanne fan [[Jupiter (planeet)|Jupiter]].
* [[1919]] - [[Anthony Fokker]] stiftet yn Amsterdam syn eigen fleantúchfabryk.
* [[1947]] - Begjin fan de earste [[polisjonele aksjes]] yn [[Nederlânsk-Ynje]].
* [[1969]] - de Amearikaan [[Neil Armstrong]] set as earste minske foet op de [[Moanne (himellichem)|Moanne]].
* [[1974]] - De Belgyske hurdfytser [[Eddy Merckx]] wint de [[Omgong fan Frankryk]].
* [[1983]] - Op de [[Súdpoal]] wurdt in temperatuer mjitten fan - 89,2 graden Celsius, de leechste temperatuer ea op ierde fêststeld.
* [[1986]] - [[Joop den Uyl]] treedt ôf as fraksjefoarsitter fan de [[Partij fan de Arbeid|PvdA]]; hy wurdt opfolge troch [[Wim Kok]].

== Berne ==
* [[356 f.Kr.]] - [[Aleksander de Grutte]], Gryksk feroverder en keizer († [[323 f.Kr.]]) &lt;small&gt;(mooglik berne op [[20 july]])&lt;/small&gt;
* [[1648]] - [[John Graham fan Claverhouse, 1e boarchgreve fan Dundee]], Skotks ealman en jakobyt († [[1689]])
* [[1813]] - [[Hendrik Pasma]], Frysk dichter († [[1890]])
* [[1845]] - [[Antonie Ewoud Jan Holwerda]] Nederlânsk heechlearaar († [[1922]])
* [[1899]] - [[Ernest Hemingway]], Amerikaansk skriuwer en Nobelpriiswinner († [[1961]])
* [[1902]] - [[Belcampo]] (Herman Schönfeld Wichers), Nederlânsk skriuwer († [[1990]])
* [[1905]] - [[Pita Grilk]], Skiermûntseager dichteresse († [[1980]])
* [[1922]] - [[Mollie Sugden]], Britsk aktrise († [[2009]])
* [[1924]] - [[Don Knotts]], Amerikaansk akteur en komyk († [[2006]])
* [[1943]] - [[Jan Tuttel]], Nederlânsk natoerbeskermer, kollumnist, publisist en programmamakker († [[2006]])
* [[1947]] - [[Petrus Griepink]], Nederlânsk keunstner
* [[1951]] - [[Robin Williams]], Amerikaansk akteur en komyk († [[2014]])
* [[1968]] - [[Racquel Darrian]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1981]] - [[Fernando Alonso]], Spaansk autokoereur
* [[1986]] - [[Sofiane Zermani]], Frânsk rapper en akteur

== Ferstoarn ==
* [[1006]] of [[1007]] - [[Gisela fan Boergonje]], hartoginne-gemalinne fan [[Beieren]] (* [[950]])
* [[1796]] - [[Robert Burns]], Skotsk dichter (* [[1759]])
* [[1870]] - [[Josef Strauss]], Eastenryksk komponist (* [[1827]])
* [[1900]] - [[Albert Breunissen Troost]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1832]])
* [[1944]] - [[Claus von Stauffenberg]], Dútsk militêr en fersetsman (* [[1907]])
* [[1944]] - [[Jan Lever]], Nederlânsk fersetsstrider (* [[1922]]). &lt;small&gt;''(Stjerdatum faaks [[21 augustus]])''&lt;/small&gt;
* [[1974]] - [[Jacob Jongbloed]], Frysk fysiolooch (* [[1895]])
* [[1984]] - [[Jan Cottaar]], Nederlânsk sportferslachjouwer (* [[1915]])
* [[2005]] - [[Jan Pyt Janzen]], Frysk skiedkundige en publisist (* [[1945]])
* [[2019]] - [[Jelena Grigorjeva]], Russysk minskerjochte-aktiviste (* [[1978]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|21 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|21]]</text>
      <sha1>q5inr1uvo4o6gu3xh8t0oiyd7pyk1vb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>30 july</title>
    <ns>0</ns>
    <id>705</id>
    <revision>
      <id>1084296</id>
      <parentid>1078406</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:28:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2310" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1898]] - By tafel fynt [[dokter]] [[John Harvey Kellogg]] de [[cornflakes|cornflake]] út.
* [[1980]] - De [[Nije Hebriden]] wurde ûnôfhinklik fan [[Frankryk]] en [[Grut-Brittanje]], ûnder de namme [[Fanûatû]].

== Berne ==
* [[1641]] - [[Reinier de Graaf]], Nederlânsk dokter en anatoom († [[1673]])
* [[1818]] - [[Jan Heemskerk]], Nederlânsk politikus († [[1897]])
* [[1818]] - [[Emily Brontë]], Ingelsk skriuwster († [[1848]])
* [[1850]] - [[Nicolaas Molenaar]], Nederlânsk arsjitekt († [[1930]])
* [[1863]] - [[Henry Ford]], Amerikaansk ûndernimmer († [[1947]])
* [[1883]] - [[Lev Kamenev]], Russysk politikus († [[1936]])
* [[1931]] - [[Wies van Dongen (1931)|Wies van Dongen]], Nederlânsk hurdfytser († [[2022]])
* [[1933]] - [[Stef de Haas]], Frysk dosint en politikus († [[2015]])
* [[1940]] - [[Jan Geersing]], Frysk politikus († [[2021]])
* [[1942]] - [[Pé Miedema]], Frysk bestjoerder († [[2016]])
* [[1958]] - [[Kate Bush]], Ingelsk sjongster
* [[1965]] - [[Sybrand van Haersma Buma (1965)|Sybrand van Haersma Buma]], Frysk-Nederlânsk politikus
* [[1986]] - [[René Hooghiemster]], Frysk hurdfytser

== Ferstoarn ==
* [[1516]] - greve [[Jan V fan Nassau-Dillenburg]] (* [[1455]])
* [[1677]] - [[Fabian von Fersen]], Sweedsk militêr en politikus (* [[1626]])
* [[1811]] - [[Miguel Hidalgo]], Meksikaansk preester en revolusjonêr (* [[1753]])
* [[1856]] - [[Seerp Brouwer]], Frysk dokter en politikus (* [[1793]])
* [[1898]] - [[Otto von Bismarck]], rykskânselier fan [[Dútslân]] (* [[1815]])
* [[1935]] - [[Nann Peter Mungard]], Noardfrysk taalkundige (* [[1849]])
* [[1949]] - [[Lorenz Conrad Peters]], Noardfrysk skriuwer en learaar (* [[1885]])
* [[1967]] - [[Sjoerd Spoelstra]], Nederlânsk sjoernalist en taalkundige (* [[1901]])
* [[1984]] - [[Antony Fennema]], Frysk roeier (* [[1902]])
* [[2001]] - [[Wladimir de Vries]], Nederlânsk byldhouwer (* [[1917]])
* [[2006]] - [[Leo Ferrier]], Surinaamsk skriuwer (* [[1940]])
* [[2007]] - [[Ingmar Bergman]], Sweedsk regisseur (* [[1918]])
* [[2020]] - [[Maarten Biesheuvel]], Nederlânsk skriuwer (* [[1939]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|30 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|30]]</text>
      <sha1>4hlv4ryspoue3pc9cgmknxc5qp6o2sd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>31 july</title>
    <ns>0</ns>
    <id>706</id>
    <revision>
      <id>1084309</id>
      <parentid>1083878</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:53:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3812" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1449]] - [[Kening]] [[Karel VII fan Frankryk]] stjoert in troepemacht fan 30.000 man nei [[Normanje]] om 'e [[Ingelân|Ingelsen]] foargoed út it [[hartochdom]] te ferdriuwen.
* [[1571]] - De [[hartoch fan Alva]], [[lânfâ]] fan 'e [[Nederlannen]], furdiget it dekreet fan de [[Tsiende Peinje]] út. 
* [[1667]] - De [[Frede fan Breda]] wurdt sletten. Dêr wurdt de [[Twadde Ingelske Oarloch]] tusken [[Ingelân]] en de [[Republyk fan 'e Feriene Nederlannen]] beëinige.
* [[1855]] - It [[Ferdrach fan Detroit (1855)|Ferdrach fan Detroit]] wurdt sletten tusken it [[regear]] fan 'e [[Feriene Steaten]] en de [[Odjibwe (folk)|Odjibwe]]- en [[Ottawa (folk)|Ottawa]]-[[Yndianen]] fan [[Neder-Michigan]]. Dit [[ferdrach]] is in oanfolling op it [[Ferdrach fan Washington (1836)|Ferdrach fan Washington]] fan [[1836]].
* [[2008]] - De ''[[Phoenix (romtefartúch)|Phoenix]]'', in [[romtefartúch]] fan de [[NASA]], befêstiget de oanwêzigens fan [[wetter]] op 'e [[planeet]] [[Mars (planeet)|Mars]].

== Berne ==
* [[1396]] - hartoch [[Filips de Goede|Filips de Goede fan Boergonje]] († [[1467]])
* [[1704]] - [[Gabriel Cramer]], Switsersk wiskundige († [[1752]])
* [[1892]] - [[Gerrit Aalfs]], Frysk filmmakker († [[1970]])
* [[1897]] - [[Gerrit Benner]], Frysk keunstskilder († [[1981]])
* [[1900]] - [[Morvan Marchal]], Bretonsk aktivist († [[1963]])
* [[1908]] - [[Piet Oberman]] (skûlnamme Piet Kramer), Frysk fersetsman, haad fan 'e [[KP]] [[Fryslân]] († [[1972]])
* [[1912]] - [[Milton Friedman]], Amerikaansk ekonoom († [[2006]])
* [[1914]] - [[Louis de Funès]], Frânsk akteur († [[1983]])
* [[1930]] - [[Oleg Popov]], Russysk clown
* [[1931]] - [[Iwan Rebroff]], Dútsk sjonger († [[2008]])
* [[1943]] - [[Johan Frieswijk]], Frysk skiedkundige
* [[1955]] - [[Eelke Scherjon]], Frysk klompmakker en fierljeptrener († [[2012]])
* [[1956]] - [[Theo Douma]], Frysk hûsdokter, sjonger en lietsjeskriuwer († [[2011]])
* [[1959]] - [[Thijs Feenstra (akteur)|Thijs Feenstra]], Frysk akteur
* [[1962]] - [[Wesley Snipes]], Amerikaansk akteur.
* [[1965]] - [[J.K. Rowling]], Ingelsk skriuwster
* [[1974]] - [[Emilia Fox]], Ingelsk aktrise
* [[1979]] - [[Grytsje Schaaf]], Frysk dichteresse
* [[1982]] - [[Zarayda Groenhart]], Nederlânsk presintatrise en publisiste
* [[1985]] - [[Alissa White-Gluz]], Kanadeesk sjongeres
* [[1986]] - [[Kortney Kane]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1987]] - [[Juelz Ventura]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1989]] - [[Lûdjeen al-Hatlûl]], Saûdysk minskerjochte-aktiviste
* [[1992]] - [[Kyle Larson]], Amerikaansk koereur
* [[1993]] - [[Nona (sjongeres)|Nona]], Nederlânsk sjongeres
* [[1997]] - [[Nicole Bexley]], Amerikaansk pornoaktrise

== Ferstoarn ==
* [[1547]] - kening [[Frâns I fan Frankryk|Frâns I]] (* [[1494]])
* [[1812]] - [[Jacobus van der Steege]], Frysk dokter (* [[1746]])
* [[1855]] - [[Daam Fockema]], Frysk abbekaat en skriuwer (* [[1771]])
* [[1886]] - [[Franz Liszt]], Hongaarsk komponist (* [[1811]])
* [[1895]] - [[Pieter Baukes Rijpma]], Frysk keatser (* [[1829]])
* [[1897]] - [[Gerrit Benner]], Frysk keunstskilder (* [[1897]])
* [[1944]] - [[Antoine de Saint-Exupéry]], Frânsk skriuwer (* [[1900]])
* [[1951]] - [[J. van Oudshoorn]], Nederlânsk skriuwer (* [[1876]])
* [[1972]] - [[Rudolf Muuß]], Noardfrysk predikant, bestjoerder en politikus (* [[1892]])
* [[1993]] - kening [[Boudewyn fan Belgje]] (* [[1930]])
* [[1994]] - [[Caitlin MacNamara]], Ingelsk skriuwster (* [[1913]])
* [[2005]] - [[Wim Duisenberg]], Frysk ekonoom, politikus en bankier (* [[1935]])
* [[2011]] - [[Jan Jongepier]], Frysk organist (* [[1941]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|31 July}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:July|31]]</text>
      <sha1>raofbupz58smnowc9ifi3ehv2pjafxa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>5 augustus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>711</id>
    <revision>
      <id>1084299</id>
      <parentid>1011074</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:30:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3841" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1667]] - [[Ingelân]] tekenet de [[Frede fan Breda]] mei de [[Republyk fan 'e Feriene Nederlannen]]. Dit [[ferdrach]] makket in ein oan 'e [[Twadde Ingelske Oarloch]]. Ingelân hâldt [[New York (stêd)|New York]], mar jout [[Sint-Eustatius]] en [[Saba]] werom. Ek docht it ôfstân fan [[Suriname]] en fan [[Kormantyn]], in [[fort]] yn [[West-Afrika]]. It fersoepelet de [[Akte fan Navigaasje]] en jout syn oanspraken op [[Pulau Run]], yn 'e [[Banda-eilannen]], op. Dit is in grutte oerwinning foar de Republyk en benammen foar [[riedpinsjonaris]] [[Johan de Witt]].
* [[1754]] - De âldst bekende [[hurdsilen|hurdsylwedstryd]] wurdt beskreaun as Aarnt Hânses, [[Kastlein (weard)|weard]] yn ''De Jonge Prins'' te [[Grou (plak)|Grou]], in wedstryd fersile lit.
* [[1781]] - Yn it ramt fan 'e [[Fjirde Ingelske Oarloch]] fynt op 'e [[Noardsee]] de [[Slach by de Doggersbank (1781)|Slach by de Doggersbank]] plak. De [[Ingelân|Ingelske]] [[float]] falt in [[Steatsk]] konfoai oan by de [[Doggersbank]]. De [[seeslach]] einiget feitlik ûnbeslist, mar wurdt yn 'e [[Republyk fan 'e Feriene Nederlannen]] as in geweldige oerwinning fierd. 
* [[1851]] - It [[Ferdrach fan Mendota]] wurdt sletten tusken de [[Feriene Steaten]] en de [[Mdewakanton]]- en [[Wahpekûte]]-stammen fan 'e [[Eastlike Dakota (folk)|Eastlike&amp;nbsp;Dakota]]-[[Yndianen]]. Hjirby krije de Feriene Steaten grutte dielen fan súdlik [[Minnesota]] yn 'e hannen.
* [[1947]] - De [[Earste Polysjonele Aksje]] yn [[Nederlânsk-Ynje]] wurdt beëinige.
* [[1971]] - It [[Stifting Juckema Siderius Fûns|Juckema Siderius Fûns]] foar maatskiplike en kulturele projekten wurdt ynsteld.
* [[2016]] - Iepening fan 'e [[Olympyske Simmerspullen 2016|Olympyske Simmerspullen]] yn [[Rio de Janeiro]].

== Berne ==
* [[1715]] - [[Sjarlotte Sofy fan Aldenburch]], Eastfrysk ealfrouwe en feministe († [[1800]])
* [[1723]] - [[Marije fan Hannover, lângrevinne fan Hessen-Kassel|Marije fan Hannover]], lângrevinne-gemalinne fan [[Hessen-Kassel]] († [[1772]])
* [[1850]] - [[Guy de Maupassant]], Frânsk skriuwer († [[1893]])
* [[1866]] - [[Tjipke Postma]], Frysk skipper en folksdichter († [[1956]])
* [[1887]] - [[Hendrik Voordewind]],  Nederlânsk skriuwer en plysjeman († [[1972]])
* [[1930]] - [[Neil Armstrong]], Amerikaansk astronaut († [[2012]])
* [[1939]] - [[Irene fan Oranje-Nassau]], Nederlânsk prinsesse 
* [[1952]] - [[Geke Faber]], Frysk politika en bestjoerder
* [[1958]] - [[Sjon Stellinga]], Nederlânsk politikus
* [[1961]] - [[Tawny Kitaen]], Amerikaansk aktrise en presintatrise
* [[1976]] - [[Jewel De'Nyle]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1978]] - [[Rita Faltoyano]], Hongaarsk pornoaktrise
* [[1985]] - [[Salomon Kalou]], Ivoriaansk fuotballer
* [[1987]] - [[Lexi Belle]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1989]] - [[Veronica van Hoogdalem]], Nederlânsk presintatrise

== Ferstoarn ==
* [[1157]] - greve [[Durk VI fan Hollân]] (* 10??)
* [[1810]] - [[Gadso Coopmans]], Frysk medikus en dichter (* [[1746]])
* [[1881]] - [[Bûnte Sturt]] (''Spotted Tail''), opperhaad fan 'e [[Lakota (folk)|Lakota]] (* [[1823]])
* [[1895]] - [[Friedrich Engels]], Dútsk filosoof en grûnlizzer fan it [[kommunisme]] (* [[1820]])
* [[1954]] - [[Pieter Albert Vincent van Harinxma thoe Slooten]], Frysk politikus (* [[1870]])
* [[1962]] - [[Marilyn Monroe]] (Norma Jean Baker), Amerikaansk aktrise en sekssymboal (* [[1926]])
* [[1984]] - [[Richard Burton (akteur)|Richard Burton]], Welsk akteur (* [[1925]])
* [[1991]] - [[Soichiro Honda]], Japansk autofabrikant (* [[1906]])
* [[2006]] - [[Martinus Baaijens]], Nederlânsk ûnderwiissaakkundige (* [[1916]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Augustus|05]]</text>
      <sha1>bi4sihstj110nh2u6iy3aplm51ixpbu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>10 augustus</title>
    <ns>0</ns>
    <id>716</id>
    <revision>
      <id>1084286</id>
      <parentid>1075358</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:16:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2480" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1304]] - Yn [[Seelân]] fynt yn it ramt fan 'e [[Tachtichjierrige Oarloch]] de [[Slach by Sieriksee]] plak. 
* [[1628]] - De ''Vasa'', in nij [[Sweden|Sweedsk]] [[oarlochsskip]], sinkt op syn earste tocht.
* [[1821]] - [[Missoery (steat)|Missoery]] wurdt as 24e [[Amerikaanske steat|steat]] talitten ta de [[Feriene Steaten|Amerikaanske Uny]].

== Berne ==
* [[1536]] - [[Caspar Olevianus]], Dútsk teolooch en tsjerkeherfoarmer († [[1587]])
* [[1708]] - [[Johannes Stinstra]], Frysk teolooch  († [[1790]])
* [[1812]] - [[Ype Baukes de Graaf]], Frysk moardner, lêste dy't yn Fryslân de deastraf krige († [[1860]]) &lt;small&gt;(mooglik berne yn [[1813]])&lt;/small&gt;
* [[1814]] - [[Henri Nestlé]], Dútsk-Switsersk ûndernimmer (†[[1890]])
* [[1895]] - [[Michail Zosjtsjenko]], Russysk skriuwer († [[1958]])
* [[1912]] - [[Carel Steensma]], Frysk piloat en fersetsstrider († [[2006]])
* [[1941]] - [[Kees van Kooten]], Nederlânsk skriuwer en kabaretier
* [[1942]] - [[Suze Broks]], Nederlânsk balletdûnseres en aktrise († [[2017]])
* [[1928]] - [[Annie van der Meer]], Frysk hurdrydster († [[2004]])
* [[1949]] - [[Harry Slinger]], Nederlânsk sjonger 
* [[1982]] - [[Devon Aoki]], Amerikaansk aktrise en model
* [[1987]] - [[Jim Bakkum]], Nederlânsk sjonger
* 1987 - [[Chastity Lynn]], Amerikaansk pornoaktrise

== Ferstoarn ==
* [[725]] - [[Plektrudis]], Frankysk hillige (* 6??)
* [[1653]] - [[Maarten Harpertszoon Tromp]], Nederlânsk admiraal en seeheld (* [[1598]])
* [[1655]] - [[Lodewijk de Vadder]], Flaamsk keunstskilder, tekener en etser (* [[1605]])
* [[1784]] - [[Allan Ramsay]], Skotsk keunstskilder (* [[1713]])
* [[1896]] - [[Otto Lilienthal]], Dútsk útfiner en ûntwerper fan sweeffleantugen (* [[1848]])
* [[1905]] - [[Georges Nagelmackers]], Waalsk yngenieur en ûndernimmer (* [[1845]])
* [[1929]] - [[Aletta Jacobs]], dokter en feministe (* [[1854]])
* [[1944]] - [[Willem Santema]], Frysk fersetsstrider (* [[1902]])
* [[1950]] - [[Hendrik Jan Popping]], Frysk boekhanneler, drukker en amateur-argeolooch (* [[1885]])
* [[1966]] - [[J.C. Bloem]], Nederlânsk dichter (* [[1887]])
* [[1995]] - [[Gijs van Aardenne]], Nederlânsk politikus (* [[1930]])
* [[2007]] - [[Theresa Lamebull]], Amerikaanske taalaktiviste (* [[1896]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Augustus|10]]</text>
      <sha1>gv1sm4v4ifsfw27escycs6p2yhb19ve</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>11 septimber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>748</id>
    <revision>
      <id>1084279</id>
      <parentid>1076081</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:05:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3194" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1973]] - In [[militêr]]e [[gûnta]] oanfierd troch [[generaal]] [[Augusto Pinochet]] grypt mei stipe fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[feilichheidstsjinst]] [[CIA]] de macht yn [[Sily]]. [[Salvador Allende]], de [[demokrasy|demokratysk]] keazen [[presidint]], komt om.
* [[1960]] - Ofsluting fan 'e [[Olympyske Simmerspullen 1960|Olympyske Simmerspullen]] yn [[Rome]].
* [[1972]] - Ofsluting fan 'e [[Olympyske Simmerspullen 1972|Olympyske Simmerspullen]] yn [[München]].
* [[1997]] - By in [[referindum oer Skotsk selsbestjoer (1997)|referindum]] yn [[Skotlân]] stimt de mearderheid fan 'e befolking foar de ynfiering fan [[selsbestjoer]].
* [[2001]] - Yn 'e [[Feriene Steaten]] wurde by koördinearre [[terrorisme|terroristyske oanslaggen]] twa [[fleantúchkaping|kaapte]] [[ferkearsfleantúch|ferkearsfleantugen]] yn it [[World Trade Center (New York)|World Trade Center]] yn [[New York (stêd)|New York]] flein, en ien yn it [[Pentagon]] by [[Washington, D.C.]] In fjirde fleantúch stoart del yn in [[fjild]] by [[Shanksville (Pennsylvania)]] as de passazjiers lucht krije fan 'e bedoelings fan 'e kapers en yn opstân komme. Dizze foarfallen komme neitiid bekend te stean ûnder de oerkoepeljende term [[9/11]], dy't ferwiist nei de datum.

== Berne ==
* [[1729]] - [[Petrus Wierdsma]], Frysk jurist en rjochtsgelearde († [[1811]])
* [[1829]] - [[Thomas Hill (keunstskilder)|Thomas Hill]], Ingelsk-Amerikaansk keunstskilder († [[1908]])
* [[1881]] - [[Asta Nielsen]] ('De Stille Muze'), Deensk aktrise († [[1972]])
* [[1917]] - [[Ferdinand Marcos]], presidint fan 'e [[Filipinen]] († [[1989]])
* 1917 - [[Bob Spaak]], Nederlânsk sportsjoernalist en presintator († [[2011]])
* [[1919]] - [[Daphne Odjig]], Kanadeeske keunstskilderesse († [[2016]])
* [[1940]] - [[Brian De Palma]] Amerikaansk regisseur
* [[1945]] - [[Franz Beckenbauer]], Dútsk fuotballer en fuotbaltrener
* [[1948]] - [[Hilbrand Hartlief]], Nederlânsk follyballer en sportferslachjouwer († [[2006]])
* [[1964]] - [[Corinne Staal]], Frysk pianiste en komponiste
* [[1967]] - [[Sung Jae-ki]], Súdkoreaansk manljusrjochte-aktivist († [[2013]])
* [[1973]] - [[Tanya Hansen]], Noarsk pornoaktrise
* [[1982]] - [[Lieuwe Westra]], Frysk hurdfytster
* [[1990]] - [[Welmoed Sijtsma]], Frysk nijslêzeresse en ferslachjouster

== Ferstoarn ==
* [[1606]] - [[Karel van Mander]], Flaamsk keunstskilder en skriuwer (* [[1548]])
* [[1946]] - [[Arthur van Schendel]], Nederlânsk skriuwer (* [[1874]])
* [[1971]] - [[Nikita Chrûsjtsjov]], Russysk politikus en lieder fan 'e [[Sovjet-Uny]] (* [[1894]])
* [[1973]] - [[Salvador Allende]], presidint fan [[Sily]] (* [[1908]])
* [[1987]] - [[Lorne Greene]], Kanadeesk akteur (* [[1915]])
* [[1990]] - [[Dirk van der Duim]], Frysk maratonrider en [[alvestêdetocht]]winner (* [[1908]])
* [[2003]] - [[Anna Lindh]], Sweedsk politikus (* [[1957]])
* [[2006]] - [[Lolle Nauta]], Nederlânsk filosoof en partij-ideolooch fan de PvdA (* [[1909]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Septimber|11]]</text>
      <sha1>qfe9vgw00vnx3tio02om0w63w2l8f2c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>14 septimber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>751</id>
    <revision>
      <id>1084298</id>
      <parentid>1074449</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:29:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2228" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1515]] - Nei de [[Slach by Marignano]] ferklearret [[Switserlân]] him foar altyd neutraal.
* [[1844]] - Oprjochting fan it [[Selskip foar Fryske Taal en Skriftekennisse]] troch [[Harmen Sytstra]], [[Tiede Dykstra]] en [[Jacobus van Loon]].
* [[1959]] - De [[Luna 2]] fan de [[Sowjetuny]] komt as earste raket op de [[moanne (himellichem)|moanne]], troch tsjin de moanne oan moster te slaan.
* [[1960]] - Yn [[Bagdad]] wurdt de [[OPEC]] oprjochte.
* [[1975]] - It [[Filmhûs Ljouwert]] begjint as ûnderdiel fan it Frysk Filmsirkwy.

== Berne ==
* [[1547]] - [[Johan van Oldenbarnevelt]], Nederlânsk politikus († [[1619]])
* [[1618]] - [[Peter Lely]], Nederlânsk-Ingelsk keunstskilder († [[1680]])
* [[1817]] - [[Theodor Storm]], Dútsk skriuwer († [[1888]])
* [[1849]] - [[Ivan Pavlov]], Russysk psycholooch († [[1936]])
* [[1868]] - [[Théodore Botrel]], Bretonsk sjonger († [[1925]])
* [[1877]] - [[S.H. de Roos]], Frysk letter- en boekbânûntwerper en keunstner († [[1962]])
* [[1915]] - [[Hotze Sytses Buwalda]], Biltsk taalkundige († [[1994]])
* [[1917]] - [[Menno Bandstra]], Frysk dammer († [[1996]])
* [[1933]] - [[Hans Faverey]], Surinaamsk-Nederlânsk dichter († [[1990]])
* [[1940]] - [[Leo Ferrier]], Surinaamsk skriuwer († [[2006]])
* [[1970]] - [[Frank Christoph Schnitzler]], Dútsk keunstner, muzikant, akteur en skriuwer
* [[1979]] - [[Catalina Cruz]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1983]] - [[Amy Winehouse]], Ingelsk sjongster († [[2011]])
* [[1997]] - [[Maya Bijou]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[2003]] - [[Emily Rose Christian]], earste poppe yn 17 jier tiid op de [[Pitcairneilannen]]

== Ferstoarn ==
* [[1321]] - [[Dante Alighieri]], Italjaansk dichter (* [[1265]]) &lt;small&gt;(mooglik berne op [[13 septimber]])&lt;/small&gt;
* [[1523]] - paus [[Hadrianus VI]] (* [[1459]])
* [[1851]] - [[James Fenimore Cooper]], Amerikaansk skriuwer (* [[1789]])
* [[1982]] - [[Grace Kelly]] (Gracia fan Monaco), Amerikaansk aktrise en prinsesse-gemalinne fan [[Monako]] (* [[1929]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Septimber|14]]</text>
      <sha1>1czvy487m3nri8ng6lm1bjui2gyqeei</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>14 oktober</title>
    <ns>0</ns>
    <id>781</id>
    <revision>
      <id>1084292</id>
      <parentid>1084038</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:23:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2860" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1809]] - Mei de [[Frede fan Schönbrunn]] slute [[Frankryk]] en [[Eastenryk]] [[frede]] en komt der in ein oan 'e [[Fyfde Koälysjeoarloch]].
* [[1863]] - De [[Sweden|Sweedske]] [[ûndernimmer]] [[Alfred Nobel]] kriget [[oktroai]] op [[nitroglyserine]].
* [[1865]] - By it [[Ferdrach fan de Lytse Arkansas]] stimme fiif [[Yndianen|Yndiaanske]] [[folk]]en fan 'e súdlike [[Grutte Flakten (Noard-Amearika)|Grutte Flakten]] deryn ta om harren lân ôf te stean oan 'e [[Feriene Steaten]].
* [[1897]] - De [[Fryske flagge]] wurdt troch [[Deputearre Steaten fan Fryslân]] erkend, yn 'e ferzje dy't tekene is troch [[Heerke Wenning]].

== Berne ==
* [[1630]] - [[Sofia Doroteä fan de Palts]], karfoarstinne-gemalinne fan Hannover († [[1714]])
* [[1863]] - [[Gabriël van Schouwen]], Frysk dokter († [[1913]])
* [[1885]] - [[Cornelis Grilk]], Nederlânsk ûnderwizer, sjoernalist, berneboekeskriuwer en (Skiermûntseager) taalaktivist († [[1961]])
* [[1890]] - [[Dwight Eisenhower]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] († [[1969]])
* [[1925]] - [[Friso Wiegersma]], Nederlânsk tekstskriuwer en keunstskilder († [[2006]])
* [[1926]] - [[Hartman Hoekstra]], Frysk politikus († [[2007]])
* [[1927]] - [[Roger Moore]], Ingelsk akteur († [[2017]])
* [[1937]] - [[Liselore Gerritsen]], Nederlânske sjongster en skriuwster († [[2020]])
* [[1938]] - [[Sikke Doting]], Frysk taalaktivist († [[2011]])
* [[1940]] - [[Cliff Richard]], Ingelsk sjonger
* [[1946]] - [[Paul Witteman]], Nederlânsk presintator
* [[1954]] - [[Carla van der Heijde]], Frysk keunstskilder en yllustratrise
* [[1972]] - [[Nyomi Banxxx]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1982]] - [[Mia Lelani]], Amerikaansk pornoaktrise

== Ferstoarn ==
* [[1318]] - [[Edward Bruce (hege kening fan Ierlân)|Edwert fan Bruce]], hege kening fan Ierlân (* [[1279]])
* [[1824]] - [[Petrus Adrianus Bergsma]], Frysk politikus en bestjoerder (* [[1743]])
* [[1930]] - [[Samuel van Houten]], Nederlânsk politikus (* [[1837]])
* [[1944]] - [[Erwin Rommel]], Dútsk fjildmaarskalk (* [[1891]])
* [[1966]] - [[Hendrik Johannes Bergveld]], Stellingwerfsk skriuwer (* [[1902]])
* [[1972]] - [[Annie de Jong]], atlete (* [[1907]])
* [[1990]] - [[Jacob Michiel Ydema]], Frysk keunstskilder en glêzenier (* [[1901]])
* [[1990]] - [[Leonard Bernstein]], Amerikaansk komponist, dirigint en pianist (* [[1918]])
* [[2001]] - [[Netty Rosenfeld]], Nederlânsk programmamakster (* [[1921]])
* [[2006]] - [[Klaas Runia]], Frysk predikant, teolooch en sjoernalist (* [[1926]])
* [[2010]] - [[Minne Dijkstra]], Frysk ûndernimmer, direkteur [[Koopmans Moalfabriken]], en sportbestjoerder (* [[1955]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Oktober|14]]</text>
      <sha1>4ay10n9vf06mk9lpbm56rdam5e945z2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>18 oktober</title>
    <ns>0</ns>
    <id>785</id>
    <revision>
      <id>1084302</id>
      <parentid>1083901</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:45:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3284" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1685]] - [[Kening]] [[Loadewyk XIV fan Frankryk]] werropt it [[Edikt fan Nantes]], wêrnei't 50.000 [[hugenoaten]] nei de [[Republyk fan 'e Feriene Nederlannen]] flechtsje.
* [[1867]] - Mei de [[Oankeap fan Alaska]], bewurkmastere troch de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[minister]] fan Bûtenlânske Saken [[William H. Seward]] en syn [[Ruslân|Russyske]] [[kollega|amtgenoat]] [[Edûard de Stoeckl]], komt in ein oan it bestean fan 'e needlijende [[Ruslân|Russyske]] [[koloanje]] [[Russysk-Amearika]]. It gebiet komt no ûnder de namme [[Alaska]] by de [[Feriene Steaten]] te hearren. De grins tusken de beide lannen komt yn 'e midden fan 'e [[Beringstrjitte]] te lizzen, en rint dêr tusken de beide [[Diomedeseilannen]] troch. [[Bestjoer]]lik wurdt Alaska foarearst in [[ûnorganisearre territoarium]]: it [[Departemint Alaska]].
* [[1914]] - Yn [[Flaanderen]] begjint yn it ramt fan 'e [[Earste Wrâldoarloch]] de [[Slach om de Izer]].

== Berne ==
* [[1653]] - [[Abraham fan Riebeeck]], Nederlânsk skipsdokter en koloniaal bestjoerder († [[1713]])
* [[1779]] - [[Willem Hindrik Scheltes van Heemstra]], Frysk militêr en politikus († [[1826]])
* [[1784]] - [[Francijntje de Boer]], Frysk dichteresse († [[1852]])
* [[1918]] - [[Molly Geertsema]], Nederlânsk politikus († [[1991]])
* [[1919]] - [[Gerard van Rossem]], Nederlânsk entomolooch en keunstskilder († [[1990]])
* [[1922]] - [[Jopie Huisman]], Frysk keunstskilder († [[2000]])
* [[1927]] - [[Karin Kraaykamp]], Nederlânsk omropster († [[2018]])
* [[1929]] - [[Kees Fens]], Nederlânsk literatuerkritikus en letterkundige († [[2008]])
* [[1932]] - [[Vytautas Landsbergis]], presidint fan [[Litouwen]]
* [[1939]] - [[Lee Harvey Oswald]], moardner fan 'e Amerikaanske presidint [[John F. Kennedy]] († [[1963]])
* [[1943]] - [[Allard Schuilinga]], Frysk politikus († [[2020]])
* [[1945]] - [[Huell Howser]], Amerikaansk akteur en presintator († [[2013]])
* [[1946]] - [[Binne Lútzen Boarnstra]], Frysk dichter, skriuwer, skipper en histoarikus († [[2011]])
* [[1950]] - [[Koos Dalstra]], Frysk skriuwer en keunstner
* [[1965]] - [[Kristen Britain]], Amerikaansk skriuwster

== Ferstoarn ==
* [[1520]] - [[Grutte Pier]] (Pier Gerlofs Doania), Frysk frijheidsstrider (* [[1480]])
* [[1564]] - [[Johannes Acronius Frisius]], Frysk natuerkundige en wiskundige (* [[1520]])
* [[1834]] - [[Isabelle de Gélieu]], Switsersk skriuwster en oersetster (* [[1779]])
* [[1886]] - [[Wybe Visser]], Frysk keapman, ambachtsman en keunstskilder (* [[1811]])
* [[1906]] - [[Sybrand Hingst]], Frysk politikus (* [[1824]])
* [[1931]] - [[Thomas Alva Edison]], Amerikaansk útfiner (* [[1847]])
* [[1950]] - [[A.A. Verdenius]], Nederlânsk skriuwer (* [[1876]])
* [[1953]] - [[Douwe Kalma]], Frysk oersetter, dichter en skriuwer (* [[1896]])
* [[1985]] - [[Janwillem van den Berg]], Frysk spraakwittenskipper en medysk fysiolooch (* [[1920]])
* [[2006]]  - [[Geert Bakker]], Frysk rektor fan de Noardlike Leargongen (* [[1927]])
* [[2017]] - [[George Schweigmann]], Frysk reedrider (* [[1924]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Oktober|18]]</text>
      <sha1>obsz2aor3c3tsljcx435zkrx6wl7twk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1 novimber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>799</id>
    <revision>
      <id>1084301</id>
      <parentid>1075509</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:31:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3018" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
1 novimber is '''[[Alderheljen]]''', in [[roomsk-katolisisme|roomske]] [[hjeldei]] dy't yn it teken stiet fan 'e betinking fan 'e [[hillige]]n.
== Foarfallen ==
* [[1170]] - De [[Alderheljenfloed (1170)|Alderheljenfloed fan 1170]] treft [[Fryslân]].
* [[1570]] - De [[Alderheljenfloed (1570)|Alderheljenfloed fan 1570]] rjochtet op 'e [[Seelân|Siuwske eilannen]] in protte skea oan.
* [[1570]] - De [[Spanje|Spaanske]] [[steedhâlder]] [[Caspar de Robles]] komt mei de [[Fryslân|Friezen]] op ien line en tichtet en fersterket de [[seedyk|diken]], benammen om [[Harns (stêd)|Harns]] hinne.
* [[1775]] - De [[Portegal|Portegeeske]] [[haadstêd]] [[Lissabon]] wurdt troffen troch in swiere [[ierdbeving]]. Der falle 60.000 deaden.
* [[1876]] - It [[Noardseekanaal]] wurdt iepene.
* [[1925]] - Oprjochting fan 'e [[VARA]].
* [[1969]] - De ''[[Fryske Koerier]]'' giet op yn 'e ''[[Ljouwerter Krante]]''.
* [[2003]] - [[Wim Duisenberg]] haldt op as [[presidint]] fan 'e [[Jeropeeske Bank]] en wurdt opfolge troch [[Jean-Claude Trichet]].

== Berne ==
* [[846]] - kening [[Loadewyk de Stammerder|Loadewyk II de Stammerder]] fan [[Frankryk|West-Frânsje]] († [[879]])
* [[1661]] - [[Loadewyk fan Frankryk (1661-1711)|Loadewyk fan Frankryk]] (''le Grand Dauphin''), kroanprins fan [[Frankryk]] († [[1711]])
* [[1778]] - kening [[Gustaaf IV Adolf fan Sweden]] († [[1837]])
* [[1916]] - [[Martinus Baaijens]], Nederlânsk ûnderwiissaakkundige († [[2006]])
* [[1938]] - [[Henk Kroes]], Frysk sportbestjoerder 
* [[1940]] - [[Sjoerd Westra]], Frysk komponist, dirigint, en muzykdosint († [[2012]])
* [[1942]] - [[Larry Flynt]], Amerikaansk produsint en útjouwer fan pornografy  († [[2021]])
* [[1948]] - [[Amani Abeid Karume]], Tanzaniaansk politikus
* [[1962]] - [[Anthony Kiedis]], Amerikaansk sjonger
* [[1967]] - [[Henk Angenent]], Nederlânsk boer en maratonrider
* [[1972]] - [[Jenny McCarthy]], Amerikaansk presintatrise, aktrise en model
* [[1975]] - [[Anne Tjerk Popkema]], Frysk oersetter en taalûndersiker
* 1975 - [[Erben Wennemars]], Nederlânsk hurdrider

== Ferstoarn ==
* [[1676]] - [[Gisbertus Voetius]], Nederlânsk teolooch (* [[1589]])
* [[1700]] - kening [[Karel II fan Spanje]] (* [[1661]])
* [[1881]] - [[Jacques Perk]], Nederlânsk dichter (* [[1859]])
* [[1910]] - [[Charles DeRudio]], Italjaansk-Amerikaansk militêr (* [[1832]])
* [[1972]] - [[Ezra Pound]], Amerikaansk dichter (* [[1885]])
* [[1980]] - [[Lammert Wiersma]], Skiermûntseager dichter en skriuwer (* [[1881]])
* [[2006]] - [[Loadewyk Meeter]], Frysk skûtsjeskipper (* [[1915]])
* [[2008]] - [[Jimmy Carl Black]], Amerikaansk sjonger en drummer (* [[1938]])
* [[2013]] - [[Hannah Ludwig]], Frysk sjoernaliste, dichteresse en politika (* [[1943]])
* [[2016]] - [[Auke Reitze Bloembergen]], Nederlânsk riedshear (* [[1927]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Novimber|01]]</text>
      <sha1>htyt2ww7axq6r6ud8v29syey6sip7k0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>16 novimber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>814</id>
    <revision>
      <id>1084307</id>
      <parentid>1073312</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:52:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */+1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2535" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1776]] - As earste [[lân]] fan de wrâld erkent de [[Republyk fan 'e Feriene Nederlannen]] de ûnôfhinklikheid fan 'e [[Feriene Steaten]].
* [[1884]] - De [[Amerikaanske presidint]] [[Chester A. Arthur]] rjochtet it [[Noardlike Sjajinne Yndianereservaat|Tongue River Yndianereservaat]] op, wêrmei't de [[Noardlike Sjajinnen]] in eigen [[Yndianereservaat|reservaat]] krije yn harren heitelân [[Montana]], dêr't se ûnder de [[Uttocht fan de Noardlike Sjajinnen]] hinne weromkeard binne nei't se earder nei it [[Yndiaanske Territoarium]] (it lettere [[Oklahoma]]) [[deportaasje|deportearre]] wiene.
* [[1907]] - [[Oklahoma]] wurdt de [[Amerikaanske steaten|46e steat]] fan 'e [[Feriene Steaten]].
* [[1945]] - Yn [[Londen]] wurdt [[UNESCO]] oprjochte, in dielorganisaasje fan 'e [[Feriene Naasjes]] dy't him rjochtsje sil op it behâld fan [[kultuer|kultureel erfgoed]].
* [[1951]] - Yn [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] tsjinnet de [[rjochtsaak]] tsjin [[sjoernalist]]en [[Fedde Schurer]] en [[Tsjêbe de Jong]] om't se in [[rjochter]] [[kwealaster|belastere]] hawwe soene dy't him denigrearjend opsteld hie foar de [[Frysk]]e [[taal]] oer. As der in kloft folk gearkomt op it [[Saailân]], ûntsteane der swierrichheden troch it ûnnedich hurde yngripen fan 'e [[plysje]]. De resultearjende opskuor kriget de namme [[Kneppelfreed]].
* [[2002]] - Iepening fan in permaninte [[eksposysje]] fan it wurk fan [[Maurits Cornelis Escher|M.C. Escher]] yn it [[paleis]] oan 'e Lange Voorhout yn [[De Haach]].
* [[2006]] - It earste [[klimaatboskje]] wurdt iepene by it [[Fleanfjild Lelystêd]].

== Berne ==
* [[1873]] - [[W.C. Handy]] (William Christopher Handy), Amerikaansk [[komponist]] († [[1958]])
* [[1889]] - [[Jan Herder]], Frysk kommunist en fersetsstrider († [[1978]])
* [[1914]] - [[Bé Nijenhuis]], Frysk skriuwer en sjoernalist († [[1972]])
* [[1959]] - [[Philippe Soine]], Frânsk pornoakteur en -regisseur
* [[1943]] - [[Juan Giménez]], Argentynsk striptekener († [[2020]])
* [[1960]] - [[Mike Mignola]], Amerikaansk striptekener
* [[1967]] - [[Lisa Bonet]], Amerikaansk aktrise

== Ferstoarn ==
* [[1272]] - kening [[Hindrik III fan Ingelân]] (* [[1207]])
* [[2006]] - [[Milton Friedman]], Amerikaansk ekonoom (* [[1912]])
* [[2007]] - [[Henk Hornstra]], Frysk politikus en bestjoerder (* [[1948]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Novimber|16]]</text>
      <sha1>168sne3z2wnnwizooyunwpcff2fyw82</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>16 desimber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>844</id>
    <revision>
      <id>1084281</id>
      <parentid>1081198</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:07:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3276" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1631]] - Grutte útbarsting fan de [[fulkaan]] [[Vesuvius (fulkaan)|Fesuvius]].
* [[1653]] - [[Oliver Cromwell]] stjoert [[Barebone's Parlemint]] nei hûs en ropt himsels út ta [[beskermhear (Ingelân)|beskermhear]] (''Lord Protector''). Dêrmei heft er it [[Mienebêst Ingelân]] op en ûntstiet yn it plak dêrfan it [[Protektoraat (Britske Eilannen)|Protektoraat]].
* [[1838]] - De Boeren oerwinne de Soeloes yn de [[Slach by de Bloedrivier]]. 
* [[1863]] - De 22-jierrige [[Gerard Adriaan Heineken]] begjint mei it brouwen fan bier ûnder de namme '' Heineken &amp; Co''.
* [[1933]] - 4e [[alvestêdetocht]] wurdt wûn troch [[Abe de Vries (reedrider)|Abe de Vries]] fan [[Dronryp]] en [[Sipke Castelein (reedrider)|Sipke Castelein]] fan Warten yn in tiid fan 9.53 oere.
* [[1962]] - De [[Fryske Nasjonale Partij]] wurdt oprjochte.

== Berne ==
* [[1775]] - [[Jane Austen]], Ingelsk skriuwster († [[1817]])
* [[1776]] - [[Johann Wilhelm Ritter]], Dútsk natuer- en skiekundige († [[1810]])
* [[1777]] - [[Ludwig van Beethoven]], Dútsk komponist  († [[1827]])
* [[1790]] - kening [[Leopold I fan Belgje]] († [[1865]])
* [[1811]] - [[Thomas Romein]], Frysk arsjitekt († [[1881]])
* [[1919]] - [[Manke Nelis]] (Cornelis Pieters), Nederlânsk sjonger en muzikant († [[1993]])
* [[1923]] - [[Tip Marugg]], Antilliaansk skriuwer en dichter († [[2006]])
* [[1928]] - [[Friedrich Wilhelm Schnitzler]], Dútsk politikus († [[2011]])
* [[1936]] - [[Jan Roelof Kruithof]], Frysk reedrider en arsjitekt
* [[1940]] - [[Dimitri van Toren]], Nederlânsk sjonger († [[2015]])
* [[1946]] - [[Benny Andersson]], Sweedsk sjonger
* [[1956]] - [[Auke Herrema]], Frysk yllustrator en cartoonist
* [[1962]] - [[Maruschka Detmers]], Nederlânsk aktrise
* [[1969]] - [[Shane (pornografysk aktrise)|Shane]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1985]] - [[Haftbefehl (rapper)|Haftbefehl]] (Aykut Anhan), Dútsk rapper
* [[1992]] - [[Lieke Martens]], Nederlânsk fuotbalster

== Ferstoarn ==
* [[714]] - [[Pippyn II fan Herstal]], hofmeier fan it [[Frankyske Ryk]] (* [[635]])
* [[1404]] - [[Albrecht fan Beieren]], hartoch fan [[Beieren-Straubing]] en greve fan [[Greefskip Hollân|Hollân]], [[Greefskip Seelân|Seelân]] en [[Greefskip Henegouwen|Henegouwen]] (* [[1336]])
* [[1515]] - [[Alfonso d'Albuquerque]], Portegeesk ûntdekkingsreizger (* [[1453]])
* [[1701]] - kening [[Jakobus II fan Ingelân|Jakobus II fan Ingelân, Skotlân en Ierlân]] (* [[1633]])
* [[1859]] - [[Wilhelm Grimm]], Dútsk taalkundige en mearkeskriuwer (* [[1786]])
* [[1890]] - [[Alfred Terry]], Amerikaansk generaal (* [[1827]])
* [[1900]] - [[Baptiste Garnier]] (''Little Bat''), Amerikaansk ferkenner en pionier (* [[1854]])
* [[1908]] - [[Amerikaansk Hynder de Jongere]] (''American Horse''), opperhaad fan 'e [[Lakota (folk)|Lakota]] (* [[1840]])
* [[1996]] - [[Albert Alberts]], Nederlânske skriuwer en oersetter (* [[1911]])
* [[2008]] - [[Wesley C. Dykstra]], Amerikaansk predikant en filosoof (* [[1922]])
* [[2016]] - [[Alan Thicke]], Kanadeesk akteur en presintator (* [[1947]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Desimber|16]]</text>
      <sha1>jzfushe38ymvc9e8g3f405guxl74by6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>17 desimber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>845</id>
    <revision>
      <id>1084289</id>
      <parentid>1075765</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:19:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2243" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* [[1255]] - By [[hûsferdrach]] wurdt it [[greefskip]] [[Nassau (lân)|Nassau]] ferdield tusken de [[broer|bruorren]] [[Otto I fan Nassau-Dillenburg|Otto I]] en [[Walram II fan Nassau|Walram II]].
* [[2003]] - De [[Provinsjale Steaten fan Fryslân]] stelle de [[Gerrit Bennerpriis]] yn.

== Berne ==
* [[1624]] - [[Jurjen Japiks]], Dútsk-Frysk keunstskilder († [[1685]])
* [[1838]] - [[Myles Moylan]], Amerikaansk militêr († [[1909]])
* [[1862]] - [[Anne Tsjibbes van der Meulen]], Frysk ûnderwizer en keunstsamler († [[1934]])
* [[1873]] - [[Ford Madox Ford]], Ingelsk [[skriuwer]] en [[dichter]] († [[1939]])
* [[1921]] - [[Jan de Jong (oersetter)|Jan de Jong]], Frysk oersetter († [[2006]])
* [[1925]] - [[Rijk de Gooyer]] - Nederlânsk akteur († [[2011]])
* [[1926]] - [[Stephen Lewis (akteur)|Stephen Lewis]], Ingelsk akteur († [[2015]])
* [[1936]] - paus [[Fransiskus (paus)|Fransiskus]] 
* [[1941]] - [[Lippe Lap]], Frysk ûndernimmer  († [[2012]])
* [[1965]] - [[Ronald Giphart]], Nederlânsk skriuwer
* [[1972]] - [[John Abraham]], Yndiaask model, filmprodusint en akteur
* [[1985]] - [[Katie Kox]], Amerikaansk pornoaktrise
* [[1994]] - [[Noelle Easton]], Amerikaansk pornoaktrise

== Ferstoarn ==
* [[1273]] - [[Tjelal ed-Din Rûmy]], Perzysk dichter en soefistysk mystikus (* [[1207]])
* [[1472]] - [[Isabella fan Portegal, hartoginne fan Boergonje|Isabella fan Portegal]], hartoginne-gemalinne fan [[Hartochdom Boergonje|Boergonje]] (* [[1397]])
* [[1763]] - karfoarst [[Freark Kristiaan fan Saksen (karfoarst)|Freark Kristiaan fan Saksen]] (* [[1722]])
* [[1830]] - [[Simón Bolívar]], presidint fan [[Fenezuëla]], [[Kolombia]], [[Bolivia]] en [[Perû]] (* [[1783]])
* [[1897]] - [[Alphonse Daudet]], Frânsk skriuwer (* [[1840]])
* [[1954]] - [[Foeke Kuipers]], Fryske arsjitekt (* [[1871]])
* [[1964]] - [[Jurjen Koksma]], Frysk wiskundige (* [[1904]])
* [[1987]] - [[Bernardus Johannes Alfrink]], Nederlânsk kardinaal (* [[1900]])
* [[2011]] - [[Henk de Haan]], Frysk skriuwer (* [[1940]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Desimber|17]]</text>
      <sha1>5i4jnbsb6iaiehn30o2ix3z7s0f1u6y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>19 desimber</title>
    <ns>0</ns>
    <id>847</id>
    <revision>
      <id>1084310</id>
      <parentid>1083993</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:53:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferstoarn */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3380" xml:space="preserve">{{DeisideBoppe}}

{{Kalinder}}{{Kalinderdei}}
== Foarfallen ==
* Otterdokse nammedei fan [[Bonifatius]]
* [[1154]] - [[Hindrik II fan Ingelân|Hindrik Plantagenet]], greve fan [[Anjou]] en Hartoch fan [[Normandje]], pakesizzer fan [[Hindrik I fan Ingelân]], wurdt kening fan [[Ingelân]]. De nije Ingelske [[Paus Adrianus IV]] draacht him ek de kroan fan [[Ierlân]] op.
* [[1906]] - [[Leonid Brezjnev]], lieder fan de [[Sowjet-Uny]]
* [[1945]] - [[Suske en Wiske]], de striprige fan [[Willy Vandersteen]], ferskynt foar it earst yn de krante
* [[1948]] - Begjin fan de twadde Nederlânske [[polisjonele aksjes|polisjnele aksje]] yn [[Yndoneezje]]
* [[1964]] - Dominee [[Martin Luther King]] krijt de [[Nobelpriis foar de Frede]].
* [[1972]] - [[Apollo 17]], de lêste bemande flecht nei de moanne komt werom op [[iearde (planeet)|ierde]]
* [[1974]] - De [[mikrokompjûter]] [[Altair 8800]] komt op de merk, de earste [[kompjûter]] rjochte op de partikuliere merk.
* [[2003]] - De Stifting Ynternet Domeinregistraasje Nederlân (SIDN) registrearret om 16.06 oere it 1 miljoenste .nl-domein

== Berne ==
* [[1554]] - [[Filips Willem fan Oranje-Nassau]], Nederlânsk ealman en diplomaat († [[1618]])
* [[1683]] - kening [[Filips V fan Spanje]] († [[1746]])
* [[1863]] - [[Theo van Hoytema]], Nederlânsk tekener, litograaf en boekbânûntwerper († [[1917]])
* [[1883]] - [[Louis Davids]], Nederlânsk kabaretier en revu-artyst († [[1939]])
* [[1884]] - [[Stanley Unwin (útjouwer)|Stanley Unwin]], Ingelsk útjouwer († [[1968]])
* [[1915]] - [[Edith Piaf]], Frânsk sjongster († [[1963]])
* [[1922]] - [[Hanny Michaelis]], Nederlânsk dichteres († [[2007]])
* [[1926]] - [[Klaske Folmer]], Frysk foardrachtskeunstneresse († [[2011]])
* [[1934]] - [[Rudi Carrell]], Nederlânsk sjonger, presintator, filmprodusint en akteur († [[2006]])
* [[1944]] - [[Alvin Lee]], Britsk rocksjonger en gitarist  († [[2013]])
* [[1971]] - [[Tiffany Towers (pornografysk aktrise)|Tiffany Towers]], Kanadeesk pornoaktrise
* [[1988]] - [[Katie St. Ives]], Amerikaansk pornoaktrise

== Ferstoarn ==
* [[1751]] - [[Louise fan Hannover]], keninginne-gemalinne fan [[Denemark-Noarwegen]] (* [[1724]])
* [[1848]] - [[Emily Brontë]], Ingelsk skriuwster (* [[1818]])
* [[1851]] - [[William Turner]], Ingelsk keunstskilder (* [[1775]])
* [[1908]] - [[Siebe ten Cate]], Frysk keunstskilder (* [[1858]])
* [[1915]] - [[Alois Alzheimer]], Dútsk neuropatolooch en psychiater (* [[1864]])
* [[1944]] - [[Johannes Wildeboer]], Frysk ûnderwizer en fersetsstrider (* [[1908]])
* [[1983]] - [[Sietze de Groot]], Frysk maratonrider en [[alvestêdetocht]]winner (* [[1917]])
* [[1991]] - [[Andries Copier]], Nederlânsk glêsûntwerper (* [[1901]])
* [[2002]] - [[Henri Arnoldus]], Nederlânsk ûnderwizer en berneboekeskriuwer (* [[1919]])
* [[2006]] - [[Danuta Rinn]], Poalsk sjongeres en aktrise (* [[1936]])
* [[2008]] - [[Lenze Meinsma]], Frysk dokter en bestjoerder (* [[1923]])
* [[2012]] - [[Piet de Visser (politikus)|Piet de Visser]], Nederlânsk politikus  (* [[1931]])
* [[2017]] - [[Frank North (sporttrainer)|Frank North]], Amerikaansk sporttrainer (* [[1924]])
* [[2020]] - [[Bram van der Vlugt]], Nederlânske akteur (* [[1934]])

{{DeisideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat|{{Kalinder/KalStrKonv}}}}
}}

[[Kategory:Datum]]
[[Kategory:Desimber|19]]</text>
      <sha1>6uz3rdiqdtdqsd89ri9coyukqe5savh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Starum</title>
    <ns>0</ns>
    <id>872</id>
    <revision>
      <id>1084161</id>
      <parentid>1070788</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:52:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>+ kaart</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9414" xml:space="preserve">{{Doarpstabel
| doarpsnamme  = Starum
| flagge       = Flagge fan Starum.PNG
| wapen        = Stavoren wapen.svg
| lokaasje     = LocatieStavoren.png
| gemeentenamme= Súdwest-Fryslân
| teljier      = 2021
| ynwennertal  = 965
| webstee      = [http://www.stavoren.nl Webstee Starum]
}}
[[File:Stavoren-OpenTopo.jpg|thumb|left|225px|Kaart fan Starum]]
{{wrapper}}
| [[Ofbyld:Map NL Nijefurd Starum.png|thumb|300px|De [[himrik]] fan Starum]]
|-
| [[Ofbyld:Het_Vrouwtje_van_Stavoren.jpg|thumb|220px|[[It Wyfke fan Starum]] (2005)]]
|-
| [[Ofbyld:20080507 Starum 2.jpg|thumb|220px|De haven fan Starum (2008)]]
|-
| [[Ofbyld:Starum_slus.jpg|thumb|220px|De Harnzer granaatkotter HA 61 wurdt skutten yn de Johan Friso Slûs yn Starum (2005)]]
|-
| [[Ofbyld:Stavoren 1649 Blaeu.jpg|thumb|220px|Starum yn 1649 op in kaart fan [[Joan Blaeu]]]]
|-
| [[Ofbyld:Fakânsjehuzen Starum.JPG|thumb|220px|Fakânsjehuzen oan de Iselmar]]
|-
| [[Ofbyld:Stadhuis Stavoren 01.JPG|thumb|220px|Eardere stedhûs]]
|-
| [[Ofbyld:Vuurtoren Stavoren 13.JPG|thumb|220px|Fjoertoer Starum]]
|}
{{Of|de stêd Starum|de eardere gemeente|Starum (gemeente)}}
'''Starum''' ([[Nederlânsk]] en offisjeel: ''Stavoren'' en fan 'e [[1930-er jierren]] oant [[1978]] ''Staveren''; [[Starumersk]]: ''Staveren''), is in stêd yn de gemeente [[Súdwest Fryslân|Súdwest-Fryslân]]. Oant 2011 lei Starum yn de eardere gemeente [[Nijefurd]]. De stêd leit op de súdwestpunt fan [[Fryslân]], oan trije kanten beheind troch it wetter fan de [[Iselmar]].

== Skiednis ==
De stêd wurdt yn de earste boarnen ''Staveren'' en soms ''Staveron'' neamd. Dy namme betsjut wierskynlik safolle as 'by de Staven, de Peallen, de Beskoaiïng', wat wiist op in havenplak.

=== Knooppunt ===
It âlde Starum ûntstie op in knooppunt fan wetter- en lânwegen. It lei oan in rivierke dat yn it [[Fly]] útrûn. It Fly wie in brede slinke, dy't de ferbining foarme tusken de [[Flevomar]] en de [[Noardsee]]. Ien fan de âldste lânwegen fan it Dútske Ryk rûn oer [[Koevorden]] en [[Stienwyk]] nei Starum en dêrwei fierder oer it wetter nei [[Medemblik (plak)|Medemblik]]. Dat, wa't oer dy wei reizge, moast by Starum oer it Fly setten wurde. Skippen út Utert foeren troch de [[Fecht (Utert)|Fecht]], fia de Flevomar en it Fly nei de Noardsee en kamen ek by Starum foarby; sa koenen se Fryslân ynfarre.

Dat hat grif ek de rûte west hoe't [[Bonifatius]] yn 754 út Utert wei nei Dokkum kaam is. Hast in iuw letter folge ek de muonts [[Odulf]] wer dy rûte ({{Noat|boarne?}}). Ek Odulf wie stjoerd troch de biskop fan Utert om de Friezen te bekearen ta kristen. Fanwegen it drokke ferkear fan de haven yn de rjochting fan [[Stienwyk]] en [[Koevorden]] stifte de muonts hjir yn [[837]] in kleaster, it Odulfuskleaster.

=== Stêd en hannel ===
Starum krige as earste fan de [[Fryske stêden|Fryske alve stêden]] [[stedsrjocht]]. Yn de twadde helte fan de [[11e iuw]] regearre in Dútske grevefamylje yn Fryslân, de [[Brunoanen]], neamd nei harren stamfaar, dy't Bruno hjitte. Greve Egbert, ek in telch út dy famylje fan Brunoanen, ferliende Starum al yn in [[1061]] stedsrjochten, dy't de Dútske keizer [[Hindrik V (keizer)|Hindrik V]] yn 1118 bekrêftige. It wie in hannelsstêd fan belang, mei hannel oant yn [[Ingelân]] en [[Sweden]] ta. De [[grutskipper]]s en keaplju ûnderhâlden in soad hannelsrelaasjes mei de lannen om de Eastsee hinne. Troch it de útfining fan de [[kogge]] woeks dy hannel him nei 1100 omraak.

Yn [[1385]] waard Starum lid fan de [[Hânze]]. De skippers fan Starum hienen by passaazje fan de [[Sont]] in âld foarrjocht; by de [[Sonttol|tolheffing]] waard harren foarrang ferliend wat in soad tiidwinst oplevere. By de Eastseehannel spile de Amsterdamske haven in belangrike rol. Hollân wie mei in hurd-groeiende befolking foar de itensfoarsjenning oanwiisd op nôtymport út de Eastseelannen. De skippers út Fryslân wienen foar Hollân dêrom fan libbensbelang. By oarloggen tusken Hollân en Fryslân keas Starum dan ek geregeld partij foar Hollân. Mar net by de [[Slach by Warns]] dy't ek wol oantsjutten wurdt as de '''Slach by Starum'''.

Oan de ein fan de [[midsiuwen]] rûn de hannel yn Starum werom. De stêd rekke yn ferfal. Op dy feroaring is it ferhaal [[It Wyfke fan Starum]] basearre.

=== Sintraal gesach ===
Fryslân foel nei [[1525]] ûnder keizer [[Karel V]]. Hy liet in grut [[blokhûs]] bouwe om de Friezen yn betwang te hâlden. Dat blokhûs hat der stien oant [[1580]] doe't it earst foar in part ôfbrutsen waard. De stiennen waarden brûkt foar de stedswâlen. Yn [[1996]] binne noch stikken fan dy muorre, mar ek kanonskûgels, fûn by opgravings.

Nei dy tiid fan ferfal kamen der yn de republyk yn de [[17e iuw|17e]] en [[18e iuw|18e]] iuw wer bettere tiden, mei seefeart nei fiere lannen. Mar yn de [[19e iuw]] rûn de stêd fierder tebek, en fan de ynternasjonale haven bleau net folle oer. Op toeristyske simmerdagen komt it romrofte havenstedsje lykwols wer ta libben. Op de pieren by de havenyngong stean twa havenljochten en de [[Fjoertoer fan Starum|fjoertoer]].

=== Fearhaven ===
Nei de oanlis fan it [[Spoar Saandam - Inkhuzen|Spoar Saandam-Inkhuzen]] nei Amsterdam (dêr't de [[feartsjinst Starum-Inkhuzen]] en it [[Spoar fan Ljouwert nei Starum|spoar Starum-Ljouwert]] mei ta stân kamen) waard Starum in wichtige Suderseehaven. Hjoed-de-dei is Starum de keppeling tusken it spoar nei Snits en Ljouwert mei de boat nei [[Inkhuzen]]. De haven is no it thúsplak foar skippen fan de [[brune float]].

=== Gemeente ===
Yn [[1984]] waard de selsstannige [[Starum (gemeente)|Gemeente Starum]] opheft en hearde Starum by [[Nijefurd]]. Dy gie yn [[2011]] op syn bar wer op yn 'e nije fúzjegemeente [[Súdwest-Fryslân]].

== Foarsjennings ==
Troch de wettersport binne der relatyf in soad foarsjennings yn Starum te finen. Sa binne der in tal hoarekagelegenheden en is der in lytse middenstân.

== It besjen wurdich ==
* Byldsje fan [[It Frouke fan Starum]]
* [[Ponthuus Toankeamer|Museum It Ponthús]]
* [[Fjoertoer fan Starum]]
* [[J.L. Hooglandgemaal]]
* [[Oertún]]

== Ferkear en ferfier ==
* [[Stasjon Starum]] is einpunt fan de ferbining tusken it spoar fan [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] en [[Snits (stêd)|Snits]] nei Starum. 
* [[Feartsjinst Starum-Inkhuzen]]. 
* [[Johan Frisoslûs]] en [[Slûs Starum]]. Skipfeart fan en nei de Iselmar.

== Mienskip ==
Oan de Foarstrjitte stiet multyfunksjoneel sintrum De Kaap. Der is in aktiviteitekommisje en in feriening foar Pleatslik Belang. ''De Skutslús'' is de basisskoalle fan Starum, ''’t Kwetternest'' is it pjutteboartersplak. ''De Ribbe'' is it sportpark fan Starum. Yn it ''Stavers Krantsie'' stiet nijs út it stedsje en omkriten.

=== Ferienings ===
* QVC - fuotbal
* De Ruumkramers - shantykoar
* De Lytse Súdwesthoeke - muzyk
* badmintonklup
* frouljuskoar
* gymnastykferiening
* Odulfus - hânbôgesjitten
* Eensgezindheid - iisklup

=== Befolking ===
* [[1954]] - 1054
* [[1959]] - 1007
* [[1964]] -  911
* [[1969]] -  954
* [[1974]] -  888
* [[2003]] -  996

== Ferskaat ==
* De 'stichting visserijdagen' fersoarget dat evenemint.

== Strjitten ==
* ''Achterdelft'' - Achterdelft even en ûneven lizze oan wjerssiden fan it wetter de Achterdelft
* ''Bolwerk'' - ferwizing nei it eardere [[blokhûs]]
* ''Breefenne'' - 
* ''Burgemeester Albertsstraat'' - In eardere boargemaster (1872-1901)
* ''Dwinger'' - ferwizing nei it [[blokhûs]], rint súdeast by it eardere blokhûs lâns
* ''Visstraat'' - de fisk dy't de ring werombrocht yn de [[sêge]]
* ''Voorstraat'' - De even west- en ûneven eastside fan de Voorstraat lizze oan wjerssiden fan de Vorendelft
* ''Vrouwezand'' - it gefolch fan de sêge
* ''Havenweg'' - wei neist de haven
* ''Hellingspad'' -
* ''Jurisdictie'' -
* ''Kapiteinstraat'' - kaptein út de sêge
* ''Koeweg'' - 
* ''Koggestraat'' - [[kogge]] is in skipstype dat wichtich wie by de hannel fan Starum. Yn de sêge komt ek in kogge foar
* ''Kooijweg'' -
* ''Korenstraat'' - nôt stiet foar de goudgiele skat út de sêge
* ''Meerweg'' - ferbining tusken Koe- en Stationsweg troch de Middenmeer
* ''Middelweg'' - ferbiningswei tusken Starum en Warns
* ''Noord'' - dit gebiet lei eartiids bûten de stêd ûngefear op ’e hichte fan dizze strjitte.
* ''Ringstraat'' - ring út de sêge
* ''Schans'' - ferwizing nei de eardere ferdigeningswurken. De Schans rint bylâns de eastlike 'muorre'
* ''Sint Odulfusstraat'' - ferwizing nei it troch de see ferswolge [[Odulfuskleaster]]
* ''Smidstraat'' -
* ''Stadsfenne'' -
* ''Stationsweg'' - wei bylâns it spoar
* ''Suderstrand'' - leit op it plak fan it eartiidske strân súd fan Starum

== Bekende minsken út Starum ==
* [[Bernard van Haersma Buma]]
* [[Bendiks Cazemier]]
* [[Age Hains Boersma]]
* [[Andreas Cornelius]]
* [[Sybrand Marinus van Haersma Buma]]
* [[Aleid fan Gelre]]
* [[Wilhelmus à Brakel]]
* [[Johannes van Hout]]

== Sjoch ek ==
* [[Starum (gemeente)]]
* [[List fan plakken oan of yn de eartiidske Sudersee]]
* [[Beskerme steds- en doarpsgesichten yn Fryslân]]
* [[List fan boargemasters fan Starum]]

== Keppeling om utens ==
* [http://www.stavoren.nl Webstee Starum]

{{Alve stêden provinsje Fryslân}}
{{Súdwest-Fryslân}}

[[Kategory:Starum| ]]
[[Kategory:Hânzestêd]]
[[Kategory:Stêd yn Fryslân]]
[[Kategory:Doarp of stêd yn Starum (gemeente)]]
[[Kategory:Doarp of stêd yn Nijefurd]]
[[Kategory:Doarp of stêd yn Súdwest-Fryslân]]</text>
      <sha1>oczdrucscly1bybwx4h1j82qa65d4pp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1917</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1653</id>
    <revision>
      <id>1084295</id>
      <parentid>1076808</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:27:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16338" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1910-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[1 jannewaris]] - It [[Feriene Keninkryk]], [[Frankryk]] en [[Itaalje]] erkenne de ûnôfhinklikheid fan it [[Keninkryk fan de Hidjas]].
*[[17 jannewaris]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[geheime tsjinst]] ûnderskept it saneamde [[Zimmermann-tillegram]], wêryn't de [[Dútslân|Dútske]] [[minister]] fan Bûtenlânske Saken [[Arthur Zimmermann]] de Dútske [[ambassadeur]] yn [[Meksiko]], [[Heinrich von Eckhardt]], opdraacht om it Meksikaanske regear te bepraten om 'e kant fan 'e [[Sintrale Machten|Sintralen]] te kiezen foar it gefal dat de [[Feriene Steaten]] har by de [[Alliëarden]] jaan sille.
*[[22 jannewaris]] - Yn [[Ruslân]] brekke [[staking]]s út tsjin 'e [[oarloch]]synset, dêr't hûnderttûzenen [[arbeider]]s oan meidogge. De posysje fan [[tsaar]] [[Nikolaas II fan Ruslân|Nikolaas&amp;nbsp;II]] wurdt nuodlik.
*[[27 jannewaris]] - De [[Trêde Alvestêdetocht]] wurdt wûn troch [[Coen de Koning]] út [[Arnhim]] yn in tiid fan 9 [[oere]]n en 53 [[minuten]].
*[[3 febrewaris]] - As it [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[skip]] de ''Housatonic'' sûnder warskôging troch in [[Dútslân|Dútske]] [[dûkboat]] [[torpedo|torpedearrre]] wurdt, ferbrekke de [[Feriene Steaten]] de [[diplomasy|diplomatike betrekkings]] mei [[Dútslân]].
*[[7 febrewaris]] - De [[Feriene Steaten]] lûke harren [[troepen]] út [[Meksiko]] werom. De saneamde [[Pancho Villa-ekspedysje]], in [[militêr]]e yntervinsje yn 'e [[Meksikaanske Boargeroarloch]], hat neat opsmiten.
*[[13 febrewaris]] - Yn 'e [[Frankryk|Frânske]] [[haadstêd]] [[Parys]] wurdt de [[Fryslân|Fryske]] [[stripper]] en [[koertisane]] [[Mata Hari]] [[arrestaasje|arrest]]earre op beskuldiging fan [[spionaazje]] foar de [[Dútslân|Dútsers]].
*[[1 maart]] - It [[Amerikaanske Ministearje fan Bûtenlânske Saken]] publisearret it [[Zimmermann-tillegram]] fan [[17&amp;nbsp;jannewaris]] l.l. In weach fan anty-[[Dútslân|Dútske]] gefoelens oerspielt de [[Feriene Steaten]].
*[[11 maart]] - [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[troepen]] ûnder [[generaal]] [[William Raine Marshall]] feroverje [[Bagdad]] op 'e [[Osmaanske Ryk|Osmanen]].
*[[14 maart]] - Yn [[Ruslân]] fynt (neffens de [[Juliaanske kalinder]]) de [[Febrewarisrevolúsje]] plak, wêrby't it [[regear]] fan [[tsaar]] [[Nikolaas II fan Ruslân|Nikolaas&amp;nbsp;II]] ûnder fuotten helle wurdt.
*[[15 maart]] - [[Tsaar]] [[Nikolaas II fan Ruslân]] docht ûnder twang [[abdikaasje|ôfstân fan 'e troan]].
*[[19 maart]] - Yn eastlik [[Frankryk]] lûke de [[Dútslân|Dútske]] [[troepen]] harren tebek oant efter de [[Siegfriedliny]] en jouwe dêrby in oansjenlik terrein priis. De Dútske [[generaal]] [[Erich Ludendorff]] leaut lykwols dat de fijân fanút de bettere stellings fan 'e Siegfriedliny makliker ferslein wurde kin. 
*[[23 maart]] - It [[Dútslân|Dútske]] [[regear]] jout de [[Ruslân|Russyske]] [[kommunist]] [[Vladimir Lenin]], dy't yn [[ballingskip]] yn [[Switserlân]] ferbliuwt, en ferskate tsientallen oare Russyske ballingen, in [[brief fan frije trochtocht]] troch Dútslân en gebiet dat oan it [[Eastfront (Earste Wrâldoarloch)|Eastfront]] troch it Dútske leger behearske wurdt. Men ferwachtet dat Lenin-en-dy yn Ruslân foar safolle gaos soargje sille, dat Dútslân dan oan it Eastfront maklik de oerwinning behelje kin.
*[[6 april]] - Yn ferbân mei û.m. it [[Zimmermann-tillegram]] en it ta sinken bringen fan it [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[skip]] de ''Housatonic'' troch in [[Dútslân|Dútske]] [[dûkboat]] ferklearje de [[Feriene Steaten]] de oarloch oan [[Dútslân]]. 
*[[16 april]] - De [[Ruslân|Russyske]] [[kommunistysk]]e foaroanman [[Vladimir Lenin]] arrivearret út [[ballingskip]] yn 'e Russyske [[haadstêd]] [[Petrograd]].
*[[1 maaie]] - [[Pavel Miljûkov]], de [[minister]] fan Bûtenlânske Saken fan it nije [[regear]] fan [[Ruslân]], bewissiget de oare [[Alliëarden|Alliëarde lannen]] derfan dat syn lân net fan doel is en jou de striid tsjin [[Dútslân]] op. 
*[[2 maaie]] - Yn hiel [[Ruslân]] wurde massale [[demonstraasje (protest)|demonstraasjes]] holden tsjin it stânpunt fan it nije [[regear]] oangeande de Russyske dielname oan 'e [[Earste Wrâldoarloch]].
*[[17 maaie]] - De [[kommunistysk]]e foaroanman [[Leon Trotski]] keart út [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[ballingskip]] werom yn 'e [[Ruslân|Russyske]] [[haadstêd]] [[Petrograd]].
*[[12 juny]] - De pro-[[Dútslân|Dútske]] [[kening]] [[Konstantyn I fan Grikelân]] docht [[ôfstân fan 'e troan]] en giet yn [[ballingskip]]. Hy wurdt opfolge troch syn [[soan]] [[Aleksander I fan Grikelân|Aleksander&amp;nbsp;I]].
*[[16 juny]] - It [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[regear]] ferlient [[amnesty]] oan alle dielnimmers oan 'e [[Peaske-opstân]] yn [[Ierlân (eilân)|Ierlân]] (foar safier't dy net [[terjochtsteld]] binne).
*[[26 juny]] - Under lieding fan [[generaal]] [[John J. Pershing]] lânje de earste [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[troepen]] yn [[Frankryk]] om oan it [[Westfront (Earste Wrâldoarloch)|Westfront]] te fjochtsjen.
*[[26 maaie]] - Hiel [[Grikelân]] stiet no ûnder [[bestjoer]] fan it [[regear]] fan [[Eleftherios Venizelos]], dat stipe wurdt troch de [[Alliëarden]]. Venizelos wurdt formeel werbeneamd ta premier.
*[[29 juny]] - [[Grikelân]] ferklearret de oarloch oan [[Dútslân]], [[Eastenryk-Hongarije]], [[Bulgarije]] en it [[Osmaanske Ryk]].
*[[1 juny]] - [[Aleksander Kerenski]], de [[minister]] fan Oarloch yn it [[revolúsjêr]]e [[regear]] fan [[Ruslân]], lansearret yn [[Galysje (East-Jeropa)|Galysje]] it lêste grutte Russyske [[fjildtocht|offinsyf]] fan 'e [[Earste Wrâldoarloch]], it nei him ferneamde [[Kerenski-offinsyf]].
*[[14 juny]] - [[Monargisme|Monargistyske]] [[troepen]] ûnder [[generaal]] [[Zhang Xun]] feroverje de [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Peking]].
*[[28 juny]]-[[5 july]] - By it [[Jirpelopskuor]] yn [[Amsterdam]], in folksopstân berne út [[lulkens]] om 'e [[hongersneed|itenskrapte]], komme 10 minsken om en reitsje goed 115 minsken [[ferwûne]].
*[[1 july]] - Yn [[Sina]] wurdt op 'e nij it [[keizerryk]] útroppen. De jonge [[Pu Yi]] wurdt fannijs as [[keizer]] ynstallearre.
*[[15 july]] - Republikeinske [[troepen]] weroverje de [[Sina|Sineeske]] [[haadstêd]] [[Peking]]. It krekt wer yn eare werombrochte [[keizerryk]] wurdt op 'e nij ôfskaft.
*[[17 july|17]]-[[18 july]] - De [[bolsjewiken|bolsjewistyske]] [[opstân fan de Petrograder Sovjet]] wurdt troch it [[revolúsjonêr]]e [[regear]] fan [[Ruslân]] delslein. De bolsjewistyske foaroanman [[Vladimir Lenin]] moat de wyk nimme nei [[Finlân]], dêr't er ûnderdûkt.
*[[19 july]] - It [[Kerenski-offinsyf]], it lêste grutte [[Ruslân|Russyske]] [[fjildtocht|offinsyf]] fan 'e [[Earste Wrâldoarloch]], wurdt sûnder neamenswurdige resultaten ôfbrutsen.
*[[31 july]] - Oan it [[Westfront (Earste Wrâldoarloch)|Westfront]] begjint de [[Trêde Slach om Iper]] mei in [[Feriene Keninkryk|Britske]] en [[Belgje|Belgyske]] oanfal op 'e [[Dútslân|Dútske]] linys.
* begjin [[augustus]] - De yn [[Hurderwyk]] ynternearre [[Belgje|Belgyske]] [[militêr]]en [[August van Lierde]], [[Émile Hoyois]] en [[Georges Herphelin]] winne de [[PC]]. Van Lierde wurdt útroppen ta [[kening (keatsen)|kening]].
*[[20 augustus]] - Oan it [[Westfront (Earste Wrâldoarloch)|Westfront]] begjint de [[Twadde Slach by Verdun]] mei in [[Frankryk|Frânske]] oanfal op 'e [[Dútslân|Dútske]] linys.
*[[3 septimber]] - [[Dútslân|Dútske]] [[troepen]] feroverje oan it [[Eastfront (Earste Wrâldoarloch)|Eastfront]] de [[Ruslân|Russyske]] [[stêd]] [[Riga]], yn it [[Baltikum]].
*[[7 septimber|7]]-[[12 septimber]] - De [[Ruslân|Russyske]] [[stêfsjef]], [[generaal]] [[Lavr Kornilov]], tsjocht mei [[troepen]] op nei de [[haadstêd]] [[Petrograd]], mei as doel om in kontra-revolúsjonêre [[steatsgreep]] út te fieren. De [[bolsjewiken]] yn 'e stêd foarmje [[arbeider]]smilysjes om it spul te kearen, mar de [[soldaten]] teare oer de side foar de anty-[[monargisme|monargistyske]] [[propaganda]], en de saneamde [[Kornilov-pûtsj]] mislearret sûnder dat der skot lost is.
*[[14 septimber]] - [[Aleksander Kerenski]], it haad fan it Provysjoneel Regear, ropt de [[Republyk Ruslân]] út.
*[[15 oktober]] - De [[Fryslân|Fryske]] [[stripper]] en [[koertisane]] [[Mata Hari]] wurdt troch de [[Frankryk|Frânsen]] [[terjochtsteld]] op beskuldiging fan [[spionaazje]] foar de [[Dútslân|Dútsers]].
*[[20 oktober]] - De [[bolsjewiken|bolsjwistyske]] foaroanman [[Vladimir Lenin]] keart fan syn ûnderdûkadres yn [[Finlân]] werom yn 'e [[Ruslân|Russyske]] [[haadstêd]] [[Petrograd]].
*[[24 oktober]] - Yn 'e [[Slach by Caporetto]] wurde de [[Itaalje|Italjanen]] ferneatigjend ferslein troch it [[Eastenryk-Hongarije|Eastenryksk-Hongaarske]] [[leger (lânmacht)|leger]].
*[[31 oktober]] - Oan it [[Palestynske Front (Earste Wrâldkriich)|Palestynske Front]] iepenet de [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[generaal]] [[Edmund Allenby, 1e boarchgreve Allenby|Edmund Allenby]] in nij [[fjildtocht|offinsyf]], dat begjint mei in klinkende oerwinning op 'e [[Osmaanske Ryk|Osmanen]] yn 'e [[Slach by Beërsjeba]].
*[[2 novimber]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[minister]] fan Bûtenlânske Saken, [[Arthur Balfour|Lord Balfour]], lit in ferklearring útgean dêr't er [[Palestina]] yn bestimpelet as &quot;nasjonaal tehûs foar it [[Joadske folk]]&quot;. Dizze saneamde [[Balfour-ferklearring]] wurdt troch de [[sionisme|sionisten]] as stipebetsjûging beskôge en sil in protte ynfloed hawwe op 'e [[minsklike migraasje|migraasje]] fan [[Joaden]] nei Palestina yn it [[Ynterbellum]] en op 'e úteinlike stifting fan 'e [[Steat Israel]].
*[[6 novimber]] - De [[Amerikaanske steat]] [[New York (steat)|New York]] fiert it [[frouljuskiesrjocht]] yn.
*[[7 novimber]] - Yn [[Ruslân]] fynt (neffens de [[Juliaanske kalinder]]) de [[Oktoberrevolúsje]] plak, wêrby't ûnder lieding fan [[Vladimir Lenin]] en [[Leon Trotski]] de [[kommunistysk]]e [[bolsjewiken]] oan 'e macht komme.
*[[8 novimber]] - It Provysjoneel Regear fan [[Ruslân]] jout him nei de bestoarming fan it [[Winterpaleis (Sint-Petersburch)|Winterpaleis]] yn [[Petrograd]] oer oan 'e [[bolsjewiken]].
*[[10 novimber|10]]-[[12 novimber]] - De kontra-[[revolúsjonêr]]e [[steatsgreep]] fan 'e [[Ruslân|Russyske]] [[premier]] [[Aleksander Kerenski]], de [[Kerenski-pûtsj]], wurdt troch de [[bolsjewiken]] ûnderdrukt.
*[[14 novimber]] - De [[bolsjewiken]] brekke de wjerstân fan harren fijannen yn [[Moskou]], en krije sa ek dy [[Ruslân|Russyske]] [[stêd]] yn harren macht.
*[[17 novimber]] - Oan it [[Palestynske Front (Earste Wrâldkriich)|Palestynske Front]] feroverje [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[troepen]] de [[stêd]] [[Jaffa (stêd)|Jaffa]] ([[bibel]]sk: Joppe) op 'e [[Osmaanske Ryk|Osmanen]].
*[[20 novimber]]-[[7 desimber]] - Oan it [[Westfront (Earste Wrâldoarloch)|Westfront]] fynt de [[Slach by Kameryk (1917)|Slach by Kameryk]] plak, tusken [[Feriene Keninkryk|Britske]] en de [[Dútslân|Dútske]] [[troepen]]: dit is de earste [[tank (wapen)|tank]]slach út 'e [[skiednis]]. De Britten winne, brekke troch de Dútske linys en witte it front in stikje op te skowen, mar wurde úteinlik troch de Dútsers weromkrongen.
*[[26 novimber]] - It nije [[bolsjewiken|bolsjewistyske]] [[regear]] fan [[Ruslân]], ûnder lieding fan [[Vladimir Lenin]], docht de [[Sintrale Machten|Sintralen]] in útstel foar in [[wapenstilstân]].
*[[6 desimber]] - [[Finlân]] ropt de ûnôfhinklikheid út.
*[[7 desimber]] - [[Eastenryk-Hongarije]] ferklearret de oarloch oan 'e [[Feriene Steaten]].
*[[9 desimber]] - Oan it [[Palestynske Front (Earste Wrâldkriich)|Palestynske Front]] feroverje [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[troepen]] de [[stêd]] [[Jeruzalim]] op 'e [[Osmaanske Ryk|Osmanen]].
*[[9 desimber]] - Troch it weifallen fan [[Ruslân|Russyske]] [[militêr]]e stipe yn ferbân mei de [[Oktoberrevolúsje]] is [[Roemeenje]] twongen om in [[wapenstilstân]] mei de [[Sintrale Machten|Sintralen]] te sluten.
*[[9 desimber]] - De [[Russyske Boargeroarloch]] brekt út as kontra-[[revolúsjonêr]]e [[leger (lânmacht)|leger]]ienheden (de saneamde 'Witen') de [[stêd]] [[Rostov oan de Don]] oanfalle, dy't yn 'e hannen is fan 'e [[bolsjewiken]] (de 'Readen').
*[[15 desimber]] - It nije [[bolsjewiken|bolsjewistyske]] rezjym fan [[Ruslân]] en de [[Sintrale Machten|Sintralen]] slute it [[Bestân fan Brest-Litovsk]].
*[[15 desimber]] - Yn it ramt fan 'e [[Russyske Boargeroarloch]] wurdt de [[stêd]] [[Rostov oan de Don]] ynnommen troch de Witen.
* ''sûnder datum'' - Oprjochting fan it [[Roomsk Frysk Boun]] troch ûnder oaren [[Titus Brandsma]].

== Berne ==
;febrewaris
* [[4 febrewaris|4]] - [[Albert Koopman]], Frysk fersetsman († [[1945]])
* [[6 febrewaris|6]] - [[Zsa Zsa Gábor]], Hongaarsk-Amerikaansk aktrise († [[2016]])
* [[19 febrewaris|19]] - [[Annie de Reuver]], Nederlânsk sjongster († [[2016]])
;maart
* [[6 maart|6]] - [[William Erwin Eisner]], Amerikaansk striptekener († [[2005]])
* [[8 maart|8]] - [[A. Marja]], Nederlânsk skriuwer en dichter († [[1964]])
;april
* [[19 april|19]] - [[Johnny Hoes]], Nederlânsk sjonger († [[2011]])
* [[25 april|25]] - [[Ella Fitzgerald]], Amerikaansk sjongster († [[1996]])
;maaie
* [[16 maaie|16]] - [[George Gaynes]], Amerikaansk akteur en sjonger († [[2016]])
* [[17 maaie|17]] - [[Sietze de Groot]], Frysk maratonrider en [[alvestêdetocht]]winner († [[1983]])
* [[29 maaie|29]] -  [[John F. Kennedy]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] († [[1963]])
* [[30 maaie|30]] - [[Fokke Sierksma]], Frysk teolooch, tibetolooch, essayist en dichter († [[1977]])
;juny
* [[4 juny|4]] - [[W.G. van de Hulst jr.]], Nederlânsk byldzjend keunstner en skriuwer († [[2006]])
* [[17 juny|17]] - [[Dean Martin]], Amerikaansk sjonger en akteur († [[1995]])
* [[28 juny|28]] - [[Wim Sonneveld]], Nederlânsk kabaretier († [[1974]])
* [[30 juny|30]] - [[Lena Horne]], Amerikaansk aktrise en sjongster († [[2010]])
;augustus
* [[13 augustus|13]] - [[Sjoerd Nieuwland]], Frysk dirigint († [[2007]])
* [[22 augustus|22]] - [[John Lee Hooker]], Amerikaansk muzikant († [[2001]])
;septimber
* [[11 septimber|11]] - [[Bob Spaak]], Nederlânsk sportsjoernalist en presintator († [[2011]])
* [[14 septimber|14]] - [[Menno Bandstra]], Frysk dammer († [[1996]])
* [[17 septimber|17]] - [[Jan Wybenga]], Frysk skriuwer († [[1994]])
;oktober
* [[22 oktober|22]] - [[Dizzy Gillespie]], Amerikaansk muzikant († [[1993]])
;novimber
* [[3 novimber|3]] - [[Wladimir de Vries]], Nederlânsk byldhouwer († [[2001]])
* [[21 novimber|21]] - [[Sjirk Frânses van der Burg]], Frysk bistedokter en frisiast († [[2008]])
* [[23 novimber|23]] - [[Roel Bergsma]], Frysk ûnderwizer, dammer en revuskriuwer († [[1988]])
* [[24 novimber|24]] - [[Haije Kramer]], Frysk skaker († [[2004]])
;desimber
* [[9 desimber]] - [[Jan Rodenhuis]], Frysk keatser en sportbestjoerder († [[1987]])
;''datum ûnbekend''
*[[Goasse Rinse Groustra]], Frysk oersetter († [[1996]])

== Ferstoarn ==
* [[4 jannewaris]] - [[Carl Ludwig Jessen]], Noardfrysk keunstskilder (* [[1833]])
* [[27 febrewaris]] - [[John Wallace Crawford]], Amerikaansk ferkenner, artyst en aventoersman (* [[1847]])
* [[8 maart]] - [[Ferdinand von Zeppelin|Ferdinand greve von Zeppelin]], útfiner fan it [[loftskip]] (* [[1838]])
* [[14 april]] - [[Ludovich Zamenhof]], Poalske taalkundige, betinker fan it [[Esperanto]] (* [[1859]])
* [[22 maaie]] - [[Wiebe Kornelis Walstra]], Frysk ûnderwizer, publisist en ûntwikkelder fan learmiddels (* [[1852]])
* [[11 july]] - [[Hugo Simberg]], Finsk skilder (* [[1873]])
* [[28 augustus]] - [[Theo van Hoytema]], Nederlânsk keunstner en boekbânûntwerper (* [[1863]])
* [[15 oktober]] - [[Mata Hari]] (Margaretha Zelle), Frysk dûnseresse, stripper en spionne (* [[1876]])
;''datum ûnbekend''
*[[Twa Moannen]] (''Two Moons''), opperhaad fan 'e [[Noardlike Sjajinnen]] (* [[1847]])

==Literatuer==
;poëzij
* [[T.S. Eliot]], ''[[The Love Song of J. Alfred Prufrock]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''It Leafdesliet fan J. Alfred Prufrock'')&lt;/small&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1917| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>pom4e4pzccsia0o7d809tb8swjq4ltt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1948</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1706</id>
    <revision>
      <id>1084278</id>
      <parentid>1076418</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:05:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9170" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1940-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[4 jannewaris]] - [[Birma]] wurdt ûnôfhinklik fan it [[Feriene Keninkryk]].
*[[17 jannewaris]] - Yn [[New York (stêd)|New York]] begjint in [[showproses]] tsjin alve leden fan it [[polytburo]] fan 'e [[Kommunistyske Partij fan de Feriene Steaten fan Amearika]] (CPUSA).
*[[30 jannewaris]] - [[Moard op Mahatma Gandhi]] yn 'e [[Yndia]]aske [[haadstêd]] [[Nij-Delly]] troch in ekstremistyske [[hindoe]].
* [[30 jannewaris]]-[[8 febrewaris]] - De [[Olympyske Winterspullen 1948|Olympyske Winterspullen]] wurde holden yn [[Sankt Moritz]], yn [[Switserlân]].
*[[4 febrewaris]] - [[Seylon]] (Sry Lanka) wurdt ûnôfhinklik fan it [[Feriene Keninkryk]].
*[[25 febrewaris]] - By [[steatsgreep yn Tsjechoslowakije (1948)|in steatsgreep]] yn [[Tsjechoslowakije]] lûke de [[kommunist]]en alle macht nei harren ta.
*[[31 maart]] - De [[Sovjet-Uny]] begjint mei it beheinen fan it kontakt tusken de [[Alliëarden|Alliëarde]] besettingssônes yn [[West-Dútslân]] en de Alliëarde besettingssônes yn [[West-Berlyn]].
*[[3 april]] - It [[Marshallplan]] giet yn: in grutskalich [[ekonomy]]sk helpprogramma fan 'e [[Feriene Steaten]] om 'e weropbou fan [[Jeropa]] te fasilitearjen.
*[[30 april]] - Op 'e [[9e Panamerikaanske Konferinsje]] yn 'e [[Kolombia]]anske [[haadstêd]] [[Bogotá]] wurdt besletten ta de oprjochting fan 'e [[Organisaasjes fan de Amerikaanske Steaten]] (OAS).
*[[1 maaie]] - De [[Grikelân|Grykske]] [[minister]] fan Justysje [[Christos Ladas]] komt om by in [[moardoanslach]] troch [[kommunist]]yske [[opstanneling]]en.
*[[6 maaie]] - It [[Grikelân|Grykske]] [[regear]] lit 43 [[kommunistysk]]e [[opstanneling]]en [[eksekutearje]], mar ûntkent dat it om in represaillemaatregel giet foar de [[moard]] op [[minister]] fan Justysje [[Christos Ladas]], 5 dagen earder.
*[[14 maaie]] - [[Israel]] wurdt ûnôfhinklik fan it [[Feriene Keninkryk]].
*[[15 maaie]] - De [[Earste Arabysk-Israelyske Oarloch]] brekt út tusken [[Israel]] oan 'e iene kant en [[Jordaanje]], [[Egypte]], [[Syrje]], [[Irak]], [[Libanon]], [[Saûdy-Araabje]] en [[Noard-Jemen]] oan 'e oare kant.
*[[19 juny]] - De [[Sovjet-Uny]] stelt de [[Blokkade fan Berlyn]] yn.
*[[20 juny]] - Ynfiering fan 'e [[Dútske mark]] (DM) as [[muntienheid]] yn 'e trije westlike [[Alliearde besettingssônes fan Dútslân|besettingssônes fan Dútslân]].
*[[25 juny]] - De [[Feriene Steaten]], [[Grut-Brittanje]] en [[Frankryk]] stelle yn it ramt fan 'e [[Blokkade fan Berlyn]] troch de [[Sovjet-Uny]] in [[loftbrêge]] yn om harren besettingssônes yn Berlyn te befoarriedzjen.
*[[28 juny]] - [[Joegoslaavje]] wurdt út 'e ynternasjonale [[kommunist]]yske [[organisaasje]]s set dy't laat wurde troch de [[Sovjet-Uny]]. [[Josip Broz Tito]], de [[presidint]] fan Joegoslaavje, en de oare lieders fan dat lân, wurde derfan beskuldige dat se &quot;anty-Sovjet-opfettings [hawwe] dy't net te ferienjen binne mei it [[marxisme]]-[[lenin]]isme.&quot; Mei oare wurden: Tito-en-dy litte har te min gelegen lizze oan wat [[Moskou]] wol.
* [[29 july]]-[[14 augustus]] - De [[Olympyske Simmerspullen 1948|Olympyske Simmerspullen]] wurde holden yn [[Londen]].
*[[15 augustus]] - De [[Republyk Koreä]] (Súd-Koreä) wurdt ûnôfhinklik.
* [[6 septimber]] - [[Prinsesse]] [[Juliana fan Nederlân|Juliana]] wurdt [[keninginne]] fan [[Nederlân]].
*[[9 septimber]] - De [[Demokratyske Folksrepublyk Koreä]] (Noard-Koreä) wurdt ûnôfhinklik.
*[[22 septimber]] - Yn [[Jeruzalim]] wurde de [[Sweden|Sweedske]] [[greve]] [[Folke Bernadotte]], de spesjale [[diplomaat|gesant]] fan 'e [[Feriene Naasjes]] yn [[Palestina]], en de [[Frankryk|Frânske]] [[kolonel]] [[André Sérot]], de haadwaarnimmer foar de Feriene Naasjes, [[fermoarde]] troch [[Joaden|Joadske]] [[terrorisme|terroristen]].
* [[20 oktober]] - Op [[It Hearrenfean (plak)|it Hearrenfean]] tsjinnet de earste [[rjochtsaak]] fan it taalskeel dat yn [[1951]] ta [[Kneppelfreed]] liede sil.
*[[1 desimber]] - It [[Palestina|Arabysk Kongres fan Palestina]] ropt [[kening]] [[Abdûlla I fan Jordaanje]] út ta [[kening]] fan [[Palestina]]. It is de bedoeling dat er Palestina en [[Transjordaanje]] as in [[personele uny]] regearje sil.
*[[8 desimber]] - [[Kening]] [[Abdûlla I fan Jordaanje]] leit protesten fan 'e [[Arabyske Liga]] njonken him del en [[anneksaasje|anneksearret]] de [[Arabieren|Arabyske]] dielen fan [[Palestina]], dy't no part fan [[Jordaanje]] wurde.
*[[10 desimber]] - Yn [[Parys]] kart de [[Algemiene Gearkomste fan de Feriene Naasjes]] de [[tekst]] goed fan 'e [[Universele Ferklearring fan de Rjochten fan de Minske]].
*[[19 desimber|19]]-[[20 desimber]] - [[Nederlân]] komt yn [[Nederlânsk-Ynje]] [[militêr]] fanwegen tsjin [[Yndoneezje|Yndonezyske]] ûnôfhinklikheidsstriders yn 'e [[Twadde Polisjonele Aksje]].
*[[23 desimber]] - Yn [[Tokio]] wurde de eardere [[Japan]]ske [[premier]] [[Hideki Tojo]] en seis oaren dy't foar [[oarlochsmisdie]]den yn 'e [[Twadde Wrâldoarloch]] feroardiele binne, troch [[ophinging (libbensbeëiniging)|ophinging]] [[terjochtsteld]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[7 jannewaris|7]] - [[Ichirou Mizuki]], Japansk sjonger, komponist, akteur en muzikant
* [[10 jannewaris|10]] - [[Bernard Thévenet]], Frânsk hurdfytser
* [[25 jannewaris|25]] - [[Henk Doevendans]], Frysk politikus, sjoernalist en publisist
* [[30 jannewaris|30]] - [[Rudi Koopmans]], Frysk bokser
* [[31 jannewaris|31]] - [[Bartle Laverman]], Frysk dichter, skilder en filosoof († [[2020]])
;febrewaris
* [[3 febrewaris|3]] - [[Henning Mankell]], Sweedsk skriuwer († [[2015]])
* [[22 febrewaris|22]] - [[Kobus Algra]], Frysk sjonger († [[2014]])
;maart
* [[8 maart|8]] - [[Yves Baillat]], Frânsk pornoakteur
* [[11 maart|11]] - [[George Kooymans]], Nederlânsk gitarist
* [[19 maart|19]] - [[Martine Bijl]], Nederlânsk sjongster, aktrise, skriuwster en kabaretiêre († [[2019]])  
* [[23 maart|23]] - [[Frans Ram]], Nederlânsk keunstner
* [[30 maart|30]] - [[Lenie van der Hoorn]] - Nederlânsk hurdrydster
* [[31 maart|31]] - [[Al Gore]], fise-presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] en miljeu-aktivist
;april
* [[3 april|3]] - [[Jaap de Hoop Scheffer]], Nederlânsk politikus en diplomaat
* [[9 april|9]] - [[Anne Pasveer]], Frysk muzikant († [[2011]])
;maaie
* [[2 maaie|2]] - [[Jelle Kaspersma]], Frysk dichter en ûnderwizer († [[2019]]) 
* [[31 maaie|31]] - [[John Bonham]], Ingelsk drummer († [[1980]])
;juny
* [[11 juny|11]] - [[Franz Drappier]], Waalsk striptekener († [[2003]])
* [[17 juny|17]] - [[Jelly Keekstra]], Frysk dichteresse
* [[23 juny|23]] - [[Michael Wood (skiedkundige)|Michael Wood]], Ingelsk skiedkundige en dokumintêremakker
;july
* [[18 july|18]] - [[Cesar Zuiderwijk]], Nederlânsk drummer
* [[27 july|27]] - [[Juliet Marillier]], Nijseelânsk skriuwster
* [[27 july|27]] - [[Arjen Terpstra]], Frysk skriuwer
* [[27 july|27]] - [[Henny Vrienten]], Nederlânsk sjonger († [[2022]])
;augustus
* [[1 augustus|1]] - [[David Gemmell]], Ingelsk skriuwer († [[2006]])
* [[16 augustus|16]] - [[Barry Hay]], Nederlânsk sjonger
* [[19 augustus|19]] - [[Tipper Gore]], Amerikaansk fise-presidintsfrou
* [[20 augustus|20]] - [[Robert Plant]], Ingelsk sjonger
;septimber
* [[5 septimber|5]] - [[Kim H. Veltman]], Frysk histoarikus († [[2020]]) 
* [[11 septimber|11]] - [[Hilbrand Hartlief]], Nederlânsk follyballer en sportferslachjouwer († [[2006]])
* [[20 septimber|20]] - [[George R.R. Martin]], Amerikaansk skriuwer
* [[26 septimber|26]] - [[Olivia Newton-John]], Ingelsk-Welsk-Australysk sjongster
;oktober
* [[30 oktober|30]] - [[Henk Hornstra]], Frysk politikus en bestjoerder († [[2007]])
;novimber
* [[1 novimber|1]] - [[Amani Abeid Karume]], Tanzaniaansk politikus
* [[4 novimber|4]] - [[Amadou Toumani Touré]], presidint fan [[Maly]] († [[2020]])
* [[14 novimber|14]] - [[Charles, prins fan Wales]], Britsk kroanprins
;desimber
* [[21 desimber|21]] - [[Jack Frölich]], Frysk muzikant, dirigint en muzykresinsint († [[2010]])
* [[31 desimber|31]] - [[Eddy Dykstra]], Frysk-Kanadeesk sjonger en muzikant
* 31 - [[Donna Summer]], Amerikaansk sjongster († [[2012]])
;''datum ûnbekend''
*[[Carol Berg]], Amerikaansk skriuwster
*[[Redbad Veenbaas]], Frysk oersetter

== Ferstoarn ==
* [[30 jannewaris]] - [[Mahatma Gandhi]], Yndiaask aktivist (* [[1869]])
* [[13 april]] - [[John Christmas Møller]], Deensk politikus (* [[1894]])
* [[15 april]] - [[Reinder Jacobus de Stoppelaar]], Frysk predikant, sjoernalist en skriuwer (* [[1873]])
* [[24 juny]] - [[Alexander van Voss]], rykskargivaris fan Fryslân (* [[1894]])
* [[9 septimber]] - [[Anders Minnes Wijbenga]], Frysk dichter (* [[1861]])
* [[10 septimber]] - tsaar [[Ferdinand fan Bulgarije]] (* [[1881]])
* [[21 septimber]] - [[Bokke R.S. Pollema]], Frysk skriuwer (* [[1883]])
* [[31 oktober]] - [[Cissy van Marxveldt]], Frysk berneboekeskriuwster (* [[1889]])
* [[31 desimber]] - [[Hendrik Bulthuis]], Frysk hierknipper en sylboatebouwer (* [[1892]])

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1948| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>t9gcmsr9gx4hs9pqv1tlrtz6m2lqiy9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1940</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1711</id>
    <revision>
      <id>1084297</id>
      <parentid>1083810</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:28:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12019" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1940-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[30 jannewaris]] - De [[Sechsde Alvestêdetocht]] wurdt wûn troch it saneamde 'Pakt fan Dokkum' ([[Auke Adema]], [[Durk van der Duim]], [[Cor Jongert]], [[Piet Keijzer]] en [[Sjouke Westra]]) yn in tiid fan 11 [[oere]]n en 30 [[minuten]].
*[[17 febrewaris]] - Yn 'e [[Winteroarloch]] tusken [[Finlân]] en de [[Sovjet-Uny]] wit it [[Reade Leger]] einlings troch de Finske [[Mannerheimliny]] hinne te brekken.
*[[13 maart]] - Nei [[ûnderhanneling]]s komt mei it [[Ferdrach fan Moskou (1940)|Ferdrach fan Moskou]] in ein oan 'e [[Winteroarloch]] tusken [[Finlân]] en de [[Sovjet-Uny]]. Finlân, dat de oarloch nei fûleindige wjerstân ferlern hat, moat oansjenlike dielen fan syn grûngebiet opjaan. Dit is it begjin fan 'e saneamde [[Tuskenfrede]], dy't duorje sil oant en mei [[24&amp;nbsp;juny]] [[1941]].
*[[9 april]] - [[Nazy-Dútslân]] [[Dútske ynfal yn Denemark (1940)|docht in ynfal]] yn [[Denemark]]. It Deenske [[regear]] beslút om gjin ferset te bieden, en [[Dútske besetting fan Denemark|it lân kapitulearret dêrom]] deselde deis al.
*[[9 april]] - [[Nazy-Dútslân]] [[Dútske ynfal yn Noarwegen|docht in ynfal]] yn [[Noarwegen]]. De Noaren biede fûleindich ferset.
*[[12 april]] - [[Britske besetting fan de Fêreu-eilannen]].
*[[15 april]] - [[Grut-Brittanje|Britske]], [[Frankryk|Frânske]] en [[Poalen|Poalske]] [[troepen]] lânje by [[Narvik]], yn noardlik [[Noarwegen]], om mei te fjochtsjen yn 'e [[Noarske Fjildtocht]].
*[[27 april]] - De [[Alliëarden]] lûke harren [[troepen]] werom út [[Noarwegen]].
*[[10 maaie]] - [[Nazy-Dútslân]] docht [[Dútske ynfal yn Nederlân|in ynfal]] yn [[Nederlân]]. [[Fryslân]] wurdt frijwol daliks beset.
*[[10 maaie]] - [[Nazy-Dútslân]] docht [[Dútske ynfal yn Belgje (1940)|in ynfal]] yn [[Belgje]]. De Belgen fersette harren fûleindich, mar wurde al rillegau tebekkrongen. Underwilens wurdt ek [[Lúksemboarch (gruthartochdom)|Lúksemboarch]] troch de Dútsers beset.
*[[10 maaie]] - [[Britske besetting fan Iislân]].
*[[11 maaie]] - Yn 'e [[Slach om Nederlân]] brekke de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] troch de [[Peel-Raamstelling]], wêrnei't se [[Noard-Brabân]] besette. 
*[[11 maaie]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] foarmet [[Winston Churchill]] in oarlochskabinet.
*[[12 maaie]] - De [[Slach om Nederlân|Dútske opmars yn Nederlân]] wurdt op de [[Feluwe]] nei swiere gefjochten ta stean brocht yn 'e [[Slach om de Grebbeberch]]. Fia [[Noard-Brabân]] berikke de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] lykwols de [[Moerdykbrêgen]] by [[Rotterdam]]. 
*[[13 maaie]] - Yn it ramt fan 'e [[Slach om Nederlân|Dútske ynfal yn Nederlân]] wurdt de fijân yn [[Fryslân]] de tagong ta de [[Ofslútdyk]] ûntsein yn 'e [[Slach by Koarnwertersân]]. [[Keninginne]] [[Wilhelmina fan 'e Nederlannen]] giet yn [[ballingskip]] yn it [[Feriene Keninkryk]].
*[[14 maaie]] - By it [[Bombardemint fan Rotterdam]] troch de [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[Luftwaffe]] komme sa'n 900 [[Nederlân|Nederlanners]] om. 
*[[15 maaie]] - Nei it drigemint fan 'e [[nazy-Dútslân|Dútsers]] om ek [[Utert (stêd)|Utert]] te bombardearjen, [[kapitulaasje fan Nederlân|jout Nederlân him oer]]. Allinne yn [[Seelân]] wurdt noch fierder fochten.
*[[15 maaie]] - [[Nazy-Dútslân]] docht [[Dútske ynfal yn Frankryk (1940)|in ynfal]] yn [[Frankryk]].
*[[19 maaie]] - De [[Alliëarden]] lûke har werom út [[Seelân]] en dêrmei fan it hiele grûngebiet fan [[Nederlân]].
*[[26 maaie]] - Begjin fan [[Operaasje Dynamo]], de [[evakuaasje]] fan [[Alliëarden|Alliëarde]] [[troepen]] út 'e troch de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] ynsletten [[Frankryk|Frânske]] [[haven]]stêd [[Dúntsjerk]]. 
*[[28 maaie]] - [[Belgje]] [[Kapitulaasje fan Belgje|jout him oer]] oan [[nazy-Dútslân]].
*[[4 juny]] - De [[Evakuaasje fan Dúntsjerk]] wurdt beëinige. Yn totaal binne der 338.226 [[Alliëarden|Alliëarde]] [[militêr]]en út 'e troch de [[nazy-Dútslân|Dútsers]] ynsletten [[Frankryk|Frânske]] [[haven]]stêd [[Dúntsjerk]] oer [[It Kanaal]] nei [[Ingelân]] ta [[evakuëarre]].
*[[9 juny]] - [[Noarwegen]] [[Kapitulaasje fan Noarwegen|jout him oer]] oan [[nazy-Dútslân]].
*[[10 juny]] - [[Itaalje]] ferklearret de oarloch oan [[Frankryk]] en it [[Feriene Keninkryk]]. 
*[[12 juny]] - [[Spanje]] ferklearret him [[neutraliteit|neutraal]] yn 'e [[Twadde Wrâldoarloch]].
*[[15 juny]] - [[Litouwen]] [[Besetting fan Litouwen troch de Sovjet-Uny|wurdt beset]] troch de [[Sovjet-Uny]].
*[[17 juny]] - [[Itaalje|Italjaanske]] [[troepen]] dogge [[Italjaanske ynfal yn Frankryk|in ynfal]] yn súdlik [[Frankryk]].
*[[20 juny]] - [[Letlân]] [[Besetting fan Letlân troch de Sovjet-Uny|wurdt beset]] troch de [[Sovjet-Uny]].
*[[22 juny]] - [[Frankryk]] [[Kapitulaasje fan Frankryk (1940)|jout him oer]] oan [[nazy-Dútslân]]. It lân wurdt opdield yn in troch de Dútsers besette sône (it noarden en de westkust, [[Parys]] ynbegrepen) en in 'frije sône', dy't bekend komt te stean as [[Vichy-Frankryk]]. Dêr kriget in [[kollaboraasje|kollaborearjend]] rezjym it foar it sizzen.
*[[22 juny]] - [[Estlân]] [[Besetting fan Estlân troch de Sovjet-Uny|wurdt beset]] troch de [[Sovjet-Uny]].
*[[23 juny]] - It [[Feriene Keninkryk]] erkent it [[Komitee fan de Frije Frânsen]], fan [[kolonel]] [[Charles de Gaulle]], as it legitime [[regear]] fan [[Frankryk]].
*[[24 juny]] - Mei it [[Ferdrach fan Rome (1940)|Ferdrach fan Rome]] slute [[Frankryk]] en [[Itaalje]] in [[wapenstilstân]].
*[[27 juny]] - De [[Sovjet-Uny]] docht [[ynfal fan de Sovjet-Uny yn Roemeenje (1940)|in ynfal]] yn [[Roemeenje]]. De eastlike [[lânstreken]] [[Bessaraabje]] en de noardlike [[Bûkovina]] wurde beset en [[anneksearre]].
*[[9 july]] - De [[Grut-Brittanje|Britske]] [[loftmacht]], de [[Royal Air Force|RAF]], begjint mei [[nacht]]like [[bombardemint]]en fan [[nazy-Dútslân]].
*[[10 july]] - [[Maarskalk]] [[Philippe Pétain]] wurdt [[presidint]] fan [[Vichy-Frankryk]].
*[[28 july]] - Earste útstjoering fan [[Radio Oranje]], de [[radiostjoerder]] fan it [[Nederlân]]ske [[regear-yn-ballingskip]] yn [[Londen]].
*[[3 augustus]] - [[Estlân]], [[Letlân]] en [[Litouwen]] wurde troch de [[Sovjet-Uny]] [[anneksearre]].
*[[4 augustus]] - [[Itaalje|Italjaanske]] troepen falle de [[koloanje]] [[Britsk-Somalilân]] binnen.
*[[7 augustus]] - It [[Feriene Keninkryk]] en it [[Komitee fan de Frije Frânsen]], fan [[kolonel]] [[Charles de Gaulle]], slute in formeel bûnsgenoatskip.
*[[13 augustus]] - De [[Slach om Ingelân]] barst los, wêrby't de [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[loftmacht]], de [[Luftwaffe]], besiket om 'e [[Grut-Brittanje|Britten]] troch [[bombardemint]]en fan [[boarger]]doelen op 'e knibbels te krijen.
*[[20 augustus]] - [[Leon Trotski]], de iere lieder fan 'e [[Sovjet-Uny]] dy't yn [[ballingskip]] yn [[Meksiko]] libbet, [[Moard op Leon Trotski|wurdt fermoarde]] troch de [[Spanje|Spaanske]] [[kommunist]] [[Ramón Mercader]].
*[[30 augustus]] - By de saneamde [[Wiener Schiedsspruch]] beslute [[nazy-Dútslân]] en [[Itaalje]] dat [[Roemeenje]] de noardlike helte fan [[Transsylvaanje]] ôfstean moat oan [[Hongarije]].
*[[4 septimber]] - [[Pieter Sjoerds Gerbrandy]] wurdt [[premier]] fan it [[Nederlân]]ske [[regear-yn-ballingskip]].
*[[12 septimber]] - [[Itaalje|Italjaanske]] [[troepen]] falle fan [[Syrenaika]] út [[Egypte]] oan.
* [[12 septimber]] - [[Grotskildering]]s fûn yn [[Lascaux]], [[Frankryk]].
*[[26 septimber]] - [[Japan]] falt [[Frânsk-Yndo-Sina]] binnen.
*[[27 septimber]] - Yn [[Berlyn]] slute [[nazy-Dútslân]], [[Itaalje]] en [[Japan]] it Trijegrutmachtepakt, better bekend as de [[As (bûnsgenoatskip)|As]].
*[[28 oktober]] - [[Itaalje]] docht [[Italjaanske ynfal yn Grikelân|in ynfal]] yn [[Grikelân]], fanút it al earder besette [[Albaanje]].
*[[13 novimber]] - [[Grikelân]] slacht de [[Itaalje|Italjaanske]] oanfal ôf en giet yn 'e tsjinoanfal.
*[[20 novimber]] - [[Hongarije]] wurdt lid fan 'e [[As (bûnsgenoatskip)|As]].
*[[23 novimber]] - [[Roemeenje]] en [[Slowakije (1939-1945)|Slowakije]] wurde lid fan 'e [[As (bûnsgenoatskip)|As]].
*[[20 desimber]] - Begjin fan 'e [[Tsjetsjeenske Opstân (1940-1944)|Tsjetsjeenske Opstân]] yn it suden fan 'e [[Sovjet-Uny]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[22 jannewaris|22]] - [[John Hurt]], Ingelsk akteur († [[2017]])
;maart
* [[14 maart|14]] - [[Dzsingisz Gabor]], Hongaarsk-Nederlânsk politikus
* [[19 maart|19]] - [[Tom Fenchel]], Deensk seebiolooch
* [[26 maart|26]] - [[Thom Mercuur]], Frysk keunstsamler, konservator en museumdirekteur († [[2016]])
;april
* [[6 april|6]] - [[Henk Gemser]], Frysk reedrydtrener en sportbestjoerder
* [[9 april|9]] - [[Jan Mans]], Nederlânsk politikus († [[2021]])
* [[14 april|14]] - [[Martinus Santema]], Frysk keatser († [[2013]])
* [[30 april|30]] - [[Jeroen Brouwers]], Nederlânske skriuwer († [[2022]])
;maaie
* [[15 maaie|15]] - [[Roger Ailes]], Amerikaansk presintator († [[2017]])
* [[19 maaie|19]] - [[Jan Janssen]], Nederlânsk hurdfytser
* [[23 maaie|23]] - [[Henk de Haan]], Frysk skriuwer († [[2011]])
;juny
* [[1 juny|1]] - [[René Auberjonois]], Amerikaansk akteur († [[2019]])
;july
* [[22 july|22]] - [[Alex Trebek]], Kanadeesk-Amerikaansk kwismaster († [[2020]])
* [[27 july|27]] - [[Sjoukje Hooymaayer]], Nederlânsk aktrise († [[2018]])
* [[29 july|29]] - [[Tryntsje van der Zee]], Frysk oersetster († [[2009]])
* [[30 july|30]] - [[Jan Geersing]], Frysk politikus († [[2021]])
;augustus
* [[20 augustus|20]] - [[Arie van der Vlis]], bestjoerder en generaal
* [[28 augustus|28]] - [[Roger Pingeon]], Frânsk hurdfytser
* [[29 augustus|29]] - [[Wim Ruska]], Nederlânsk judoka († [[2015]])
;septimber
* [[11 septimber|11]] - [[Brian De Palma]] Amerikaansk filmregiseur
* [[14 septimber|14]] - [[Leo Ferrier]], Surinaamsk skriuwer († [[2006]])
;oktober
* [[28 oktober|28]] - [[Riemer van der Velde]], Frysk ûndernimmer en sportbestjoerder
* 28 - [[Roel Brandt]]  Nederlânsk argeolooch en bestjoerder († [[2009]])
;novimber
* [[1 novimber|1]] - [[Sjoerd Westra]], Frysk komponist, dirigint, en muzykdosint († [[2012]])
* [[18 novimber|18]] - [[Kabûs bin Saïd al-Saïd]], sultan fan [[Omaan]] († [[2020]])
* [[18 novimber|18]] - [[James Welch (skriuwer)|James Welch]], Amerikaansk skriuwer († [[2003]])
* [[25 novimber|25]] - [[Willem Wilstra]], Frysk fotosjoernalist
;desimber
* [[14 desimber|14]] - [[Mient Jan Faber]], Nederlânske wiskundige en fredesaktivist († [[2022]])
* [[16 desimber|16]] - [[Dimitri van Toren]], Nederlânsk sjonger († [[2015]])
* [[21 desimber|21]] - [[Frank Zappa]], Amerikaanske popmuzikant en komponist († [[1993]])
;''datum ûnbekend''
* [[Lolke van der Sloot]], Frysk fierljepper
* [[Madonna Thunder Hawk]], Amerikaansk minskerjochte-aktiviste

== Ferstoarn ==
* [[23 jannewaris]] - [[Izaäk Hendrik Gosses]], Frysk skiedkundige en heechlearaar (* [[1873]])
* [[13 febrewaris]] - [[Jens Emil Mungard]], Noardfrysk [[dichter]] (* [[1885]])
* [[7 maaie]] - [[Cornelia de Vos van Steenwijk|Cornelia baronesse de Vos van Steenwijk]], Nederlânsk filantrope (* [[1854]])
* [[21 juny]] - [[Tjerk Bottema]], Frysk keunstskilder en grafikus (* [[1882]])
* [[18 augustus]] - [[Walter P. Chrysler]], Amerikaansk autofabrikant (* [[1875]])
* [[21 augustus]] - [[Lev Trotski]], Oekraynsk-Russysk poltikus (* [[1879]])
* [[24 augustus]] - [[Paul Nipkow]], Dútsk útfiner en tillefyzjepionier (* [[1860]])
* [[10 oktober]] - [[Rinse van der Velde]], Frysk ûndernimmer en útjouwer (* [[1856]])
;''datum ûnbekend''
*[[Houten Skonk]] (''Wooden Leg''), opperhaad fan 'e [[Noardlike Sjajinnen]] (* [[1858]])

==Literatuer==
;romans
* [[Godfried Bomans]], ''[[Erik of het Klein Insectenboek (roman)|Erik of het Klein Insectenboek]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''Erik of It lyts Ynsekteboek'')&lt;/small&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1940| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>ms7o44oa518muum7e1xosxoss4d9avt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1936</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1715</id>
    <revision>
      <id>1084311</id>
      <parentid>1084044</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:54:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10291" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1930-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[20 jannewaris]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[kening]] [[George V fan it Feriene Keninkryk|George V]] komt te [[ferstjerren]]. Hy wurdt opfolge troch syn âldste [[soan]], [[Edwert VIII fan it Feriene Keninkryk|Edwert&amp;nbsp;VIII]].
* [[7 febrewaris|7]]-[[16 febrewaris]] - De [[Olympyske Winterspullen 1936|Olympyske Winterspullen]] wurde holden yn [[Garmisch-Partenkirchen (stêd)|Garmisch-Partenkirchen]], yn [[nazy-Dútslân]].
*[[16 febrewaris]] - By [[Spaanske parlemintsferkiezings (1936)|parlemintsferkiezings]] yn [[Spanje]] behellet it [[Folksfront (Spanje)|Folksfront]], in koälysje fan linkse [[politike partij]]en, in grutte oerwinning.
*[[7 maart]] - De [[nazy-Dútslân|Dútske]] [[diktator]] [[Adolf Hitler]] fiert de [[Remilitarisaasje fan it Rynlân]] troch.
*[[9 maaie]] - [[Itaalje|Italjaanske]] [[troepen]] behelje de oerwinning op [[Abessynje]] yn 'e [[Twadde Italjaansk-Abessynske Oarloch]]. Begjin fan 'e [[Italjaanske besetting fan Abessynje]]. [[Kening]] [[Fiktor Emanuel III fan Itaalje]] lit himsels troch it [[regear]] fan [[Benito Mussolini]] útroppe ta [[keizer]] fan Abessynje.
* [[14 maaie]] - Yn [[Fryslân]] riidt de [[trein|persoanetrein]] tusken [[Spoar Stiens - Harns|Stiens en Tsjummearum]] foar de lêste kear.
*[[8 juny]] - Yn [[Parys]] wurde ûnder bemiddeling fan 'e [[Frankryk|Frânske]] [[premier]] [[Léon Blum]] de [[Akkoarten fan Matignon]] sletten tusken fertsjintwurdigers fan 'e [[wurknimmer]]s en de [[wurkjouwer]]s.
*[[15 july]] - It [[Folkebûn]] beslút de sanksjes op te heffen dy't [[Itaalje]] oplein wiene foar de [[Twadde Italjaansk-Abessynske Oarloch|agresje tsjin en besetting fan Abessynje]]. It bûn leit him del by de Italjaanske oerhearsking fan [[Abessynje]], nettsjinsteande it feit dat Abessynje in lidsteat fan it Folkebûn is en ferheftich tsjin dizze gong fan saken protestearret.
*[[17 july]] - Yn [[Spanje]] fynt [[steatsgreep yn Spanje (1936)|in steatsgreep]] plak tsjin it [[demokratysk]] keazen [[regear]], dy't útfierd wurdt troch [[generaal]] [[Francisco Franco]] en ferskate lykstimde [[ofsier]]en. Dit is it begjin fan 'e [[Spaanske Boargeroarloch]].
*[[21 july]] - Nei fjouwer dagen fan fûleindige gefjochten hawwe de [[faksistysk]]e [[opstannelingen]] ûnder lieding fan [[generaal]] [[Francisco Franco]] yn [[Spanje]] de [[Kanaryske Eilannen]], [[Spaansk-Marokko]], it grutste part fan 'e [[Baleären]], en dielen fan [[Galysje]] en [[Andalûsje]] yn 'e hannen. Yn 'e rest fan it lân is harren [[steatsgreep]] lykwols mislearre.
* [[1 augustus|1]]-[[16 augustus]] - De [[Olympyske Simmerspullen 1936|Olympyske Simmerspullen]] wurde holden yn [[Berlyn]], yn [[nazy-Dútslân]].
*[[3 augustus|3]]-[[9 augustus]] - De [[negroïde|swarte]] [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[atleet]] [[Jesse Owens]] wint fjouwer kear [[gouden medalje|goud]] op 'e [[Olympyske Simmerspullen 1936|Olympyske Spullen]] yn [[Berlyn]]: foar de 100&amp;nbsp;[[meter|m]], de 200&amp;nbsp;m, de 4×100&amp;nbsp;m [[estafette]] en it [[fierspringen]].
*[[4 augustus]] - Mei stipe fan [[kening]] [[George II fan Grikelân]] ropt de [[faksist]]yske [[Grikelân|Grykske]] [[premier]] [[Ioannis Metaxas]] himsels út ta [[diktator]].
*[[14 augustus]] - [[Troepen]] fan 'e [[opstân|opstannige]] [[generaal]] [[Francisco Franco]] feroverje de stêd [[Badajoz]], yn [[Ekstremadoera]]. Neitiid rjochtsje se dêr it [[Bloedbad fan Badajoz]] oan, wêrby't likernôch 1.800 [[kriichsfinzen]] nommen leden fan regearingsgetrouwe milysjes [[fermoarde]] wurde.
*[[1 septimber]] - De foaroansteande [[Spanje|Spaanske]] [[kommunist]]e [[Dolores Ibárruri]], better bekend as ''La Pasionaria'', docht op in massale gearkomste yn [[Parys]] in berop op 'e ynternasjonale linkse beweging om 'e [[Twadde Spaanske Republyk|Spaanske Republyk]] te help te kommen yn 'e [[Spaanske Boargeroarloch]]. Begjin fan 'e organisaasje fan bûtenlânske [[frijwilliger]]s yn 'e saneamde [[Ynternasjonale Brigades]].
* [[6 septimber]] - De lêst bekende [[Tasmaanske bûdelwolf]] giet [[dea]] yn in [[dieretún]] yn [[Tasmaanje]]. Dêrmei [[útstjerren (biology)|stjert]] dizze [[bist]]esoarte út.
*[[1 oktober]] - De [[opstân|opstannige]] [[generaal]] [[Francisco Franco]] lit him yn [[Burgos]] ynstallearje as 'haad fan it regear fan 'e [[Spanje|Spaanske steat]]'.
*[[1 novimber]] - De [[Itaalje|Italjaanske]] [[diktator]] [[Benito Mussolini]] proklamearret yn [[Rome]] yn it ramt fan 'e tanimmende gearwurking mei [[nazy-Dútslân]] de 'as Rome-Berlyn'.
*[[7 novimber|7]]-[[23 novimber]] - Yn 'e [[Slach om Madrid]] wurdt de opmars fan 'e [[faksistysk]]e [[troepen]] fan [[generaal]] [[Francisco Franco]] ta stean brocht troch [[Madrid (stêd)|Madrileenske]] boarger[[milysje]]s en de earste [[Ynternasjonale Brigades]], besteande út [[Itaalje|Italjanen]] en [[Dútslân|Dútsers]] (dy't út eigen lân flechte binne foar it faksisme) en út [[Frankryk|Frânsen]].
*[[10 desimber]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[kening]] [[Edwert VIII fan it Feriene Keninkryk|Edwert VIII]] [[abdikaasje|docht ôfstân fan 'e troan]] om't er mei [[Wallis Simpson]], in [[skieding (houlik)|skieden]] [[Feriene Steaten|Amerikaanske]], [[trouwe]] wol.
*[[11 desimber]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] wurdt de [[abdikaasje|abdisearre]] [[kening]] [[Edwert VIII fan it Feriene Keninkryk|Edwert VIII]] opfolge troch syn jongere [[broer]] [[George VI fan it Feriene Keninkryk|George&amp;nbsp;VI]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[11 jannewaris|11]] - [[Meindert Leerling]], Nederlânsk politikus en sjoernalist († [[2021]])
* [[23 jannewaris|23]] - [[Nikolai van der Heyde]],  Nederlânsk regisseur († [[2020]])
;febrewaris
* [[11 febrewaris|11]] - [[Burt Reynolds]], Amerikaansk akteur († [[2018]])
;maart
* [[7 maart|17]] - [[Pyt Kramer]], Frysk taalkundige
* [[26 maart|26]] - [[Robert Drews]], Amerikaansk histoarikus
* [[28 maart|28]] - [[Arie Oostlander]], Nederlânsk politikus en Europeesk Parlemintslid († [[2019]]). 
* [[30 maart|30]] - [[Jacobus Knol]], Frysk skriuwer en oersetter
;april
* [[18 april|18]] - [[Sjoukje Ultzen]], Frysk byldzjend keunstneresse
* [[22 april|22]] - [[Sieta Posthumus]], Frysk swimster
* [[23 april|23]] - [[Tom Doherty]], Amerikaansk útjouwer
* [[28 april|28]] - [[Wam de Moor]], Nederlânsk  literatuerkritikus en skriuwer († [[2015]])
;maaie
* [[10 maaie|10]] - [[Roel Falkena]] Frysk feedokter en provinsjaal politikus († [[2021]])
* [[17 maaie|17]] - [[Herman Verbeek]], Nederlânsk pryster en politikus († [[2013]])
;juny
* [[2 juny|2]] - [[Jean Nelissen]], Nederlânsk sportsjoernalist († [[2010]])
* [[7 juny|17]] - [[Hylke Speerstra]], Frysk sjoernalist en skriuwer
* [[12 juny|12]] - [[Henk van Brussel]],  Nederlânsk fuotballer en fuotbaltrainer († [[2007]])
* [[26 juny|26]] - [[Haye Thomas]], Nederlânsk sjoernalist en ferslachjouwer († [[1996]])
;july
* [[14 july|14]] - [[Hannie Bruinsma-Kleijwegt]], Nederlânsk politika út namme fan de PvdA († [[2021]])
* [[17 july|17]] - [[Danuta Rinn]], Poalsk sjongeres en aktrise († [[2006]])
* [[26 july|26]] - [[Nico ter Linden]], Nederlânsk predikant en skriuwer († [[2018]])
;augustus
* [[1 augustus|1]] - [[Yves Saint Laurent]], Frânsk moadeûntwerper († [[2008]])
* [[13 augustus|13]] - [[Schelto Patijn]], Nederlânsk politikus († [[2007]])
* [[17 augustus|17]] - [[Floyd Red Crow Westerman]], Amerikaansk akteur, sjonger en aktivist († [[2007]])
* [[18 augustus|18]] - [[Robert Redford]], Amerikaansk akteur, regisseur en filmprodusint
* [[29 augustus|29]] - [[John McCain]], Amerikaansk politikus († [[2018]])
;septimber
* [[7 septimber|7]] - [[Buddy Holly]], Amerikaanske sjonger († [[1959]])
* [[24 septimber|24]] - [[Jim Henson]], Amerikaansk marionettespiler en programmamakker († [[1990]])
* [[26 septimber|26]] - [[Winnie Mandela]], Súd-Afrikaansk aktiviste en frou fan [[Nelson Mandela]] († [[2018]]) 
;oktober
* [[5 oktober|5]] - [[Václav Havel]], presidint fan [[Tsjechje]] († [[2011]])
* [[22 oktober|22]] - [[Cees van Drongelen]], Nederlânsk radio- en telefyzjepresintator († [[2021]])
;novimber
* [[15 novimber|15]] - [[Hugo Roepel]], Frysk masseur en sportfersoarger († [[2010]])
;desimber
* [[17 desimber|17]] - paus [[Fransiskus (paus)|Fransiskus]]
* [[18 desimber|18]] - [[Cees Schrama]], Nederlânsk jazzmuzikant en produsint († [[2019]])
* [[16 desimber|16]] - [[Jan Roelof Kruithof]], Frysk reedrider en arsjitekt
* [[21 desimber|21]] - [[Caroline Kaart]],  Skotsk-Nederlânsk opera-sjongster († [[2020]])
* [[22 desimber|22]] - [[Héctor Elizondo]], Amerikaansk akteur
;''datum ûnbekend''
*[[Jacobus Knol]], Frysk skriuwer en oersetter
*[[Syt Palma]], Frysk oersetster

== Ferstoarn ==
* [[18 jannewaris]] - [[Rudyard Kipling]], Ingelsk skriuwer en dichter (* [[1865]])
* [[26 febrewaris]] - [[Charles Varnum]], Amerikaansk militêr (* [[1849]])
* [[27 febrewaris]] - [[Ivan Pavlov]], Russysk psycholooch (* [[1849]])
* [[28 april]] - kening [[Fûad I fan Egypte]] (* [[1868]])
* [[11 juny]] - [[Robert E. Howard]], Amerikaansk skriuwer (* [[1906]])
* [[18 juny]] - [[Maksim Gorki]], Russyske skriuwer (* [[1868]])
* [[6 july]] - [[Arjen Draisma de Vries]], Frysk ûndernimmer en politikus (* [[1843]])
* [[7 augustus]] - [[Johannes Kuiken]], Frysk drukker, útjouwer en polityk aktivist (* [[1860]])
* [[19 augustus]] - [[Federico García Lorca]], Spaansk toanielskriuwer (* [[1898]])
* [[10 septimber]] - [[Sieger Baukema]], Frysk keunstskilder (* [[1852]])
* [[22 septimber]] - [[Jan bij de Leij]], Frysk ûnderwizer, aktivist en toanielskriuwer (* [[1864]])
* [[5 oktober]] - [[Jan Jacob Slauerhoff]], Frysk dichter en skriuwer (* [[1898]])
;''datum ûnbekend''
*[[Rikel (opperhaad)|Rikel]] (''He Dog''), opperhaad fan 'e [[Lakota (folk)|Lakota]] (* [[1840]])

==Literatuer==
;romans
* [[Theun de Vries]], ''[[Stiefmoeder Aarde]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''Styfmem Ierde'')&lt;/small&gt;
;toaniel
* [[Federico García Lorca]], ''[[La Casa de Bernarda Alba]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it Frysk as ''It Hûs fan Bernarda Alba'')&lt;/small&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1936| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>74hkgpvfztc0nwzuga3a44evu0fk91s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1930</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1720</id>
    <revision>
      <id>1084305</id>
      <parentid>1083989</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:48:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10858" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1930-er jierren]].
== Foarfallen ==
* [[13 jannewaris]] - De earste [[Mickey Mouse|Mickey Mouse-strip]] ferskynt.
*[[23 jannewaris]] - Yn 'e [[Dútslân|Dútske]] dielsteat [[Tueringen]] wurdt [[Wilhelm Frick]] as earste [[NSDAP]]-[[politikus]] ea [[minister]] yn in dielsteatregear.
* [[23 jannewaris]] - Stifting fan de [[WSSFS]].
* [[24 jannewaris]] - Yn [[Eindhoven]] wurdt de earste [[patat]]kream fan [[Nederlân]] iepene.
*[[26 jannewaris]] - Yn [[Britsk-Ynje]] ropt de [[sosjalistysk]]e foaroanman [[Jawaharlal Nehru]] de ûnôfhinklikheid fan [[Yndia]] út by wize fan protest tsjin 'e [[Feriene Keninkryk|Britske]] wegering om 'e [[koloanje]] mear [[selsbestjoer]] te jaan.
*[[28 jannewaris]] - Yn [[Spanje]] moat [[premier]] [[Miguel Primo de Rivera]], dy't lieding jout oan in [[militêr]]e [[diktatuer]], opstappe as gefolch fan in [[jild|finansjele]] krisis yn it ramt fan 'e [[Grutte Depresje]], nei't dúdlik wurdt dat it [[leger (lânmacht)|leger]] him net mear stipet. 
*[[18 febrewaris]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[astronoom]] [[Clyde Tombaugh]] ûntdekt [[Pluto (planeet)|Pluto]], de njoggende [[planeet]] fan it [[Sinnestelsel]]. 
* [[22 febrewaris]] - Oprjochting fan [[It Fryske Gea]].
* [[30 febrewaris]] - Komt as datum foar yn de [[Revolusjonêre kalinder]] fan de [[Sovjet-Uny]].
*[[6 maart]] - In massale [[demonstraasje (protest)|demonstraasje]] troch [[wurkleazens|wurkleazen]] yn [[New York (stêd)|New York]] wurdt troch de Amerikaanskes [[plysje]] ûnmeilydsum útinoar slein.
*[[12 maart]] - Yn [[Britsk-Ynje]] begjint de lânseigen foaroanman [[Mahatma Gandhi]] oan it haad fan in grutte kloft folk oan syn [[Sâltmars]] nei de [[see]], om dêr sels [[sâlt]] te winnen en sa it [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[monopoalje]] op sâlt yn Ynje oan 'e kaak te stellen.
* [[25 maart]] - De ''Europa'' fan de [[NDL]] wint de [[Blauwe Wimpel]] mei 4 dagen, 17 oere en 6 minuten.
*[[3 april]] - Nei it [[ferstjerren]] fan [[keizerinne]] [[Zewditu]] wurdt [[Haile Selassie]] allinnichhearsker fan [[Abessynje]].
*[[5 maaie]] - Oan 'e ein fan syn súksesfolle [[Sâltmars]] wurdt yn [[Britsk-Ynje]] de [[aktivist]] [[Mahatma Gandhi]] mei tûzenen oanhingers op lêst fan [[Edward Wood, 1e greve fan Halifax|Lord Irwin]], de [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[ûnderkening]], [[arrestaasje|arrestearre]] foar it yllegaal winnen fan [[sâlt]] (dêr't de Britske [[oerheid]] yn Ynje it [[monopoalje]] op hat).
* [[15 maaie]] - De [[Nederlân]]ske [[minister]] [[Paul Reymer|Reymer]] fan Wetttersteat kûndiget it [[Stjoertiidbeslút]] ôf. Dit wurdt wol it hichtepunt fan de [[ferpyldering]] neamd.
*[[19 maaie]] - [[Súd-Afrika]] fiert it [[frouljuskiesrjocht]] yn (mar allinnich foar [[jeropide ras|blanke]] [[froulju]]).
*[[8 juny]] - De út [[ballingskip]] weromroppen [[Karel II fan Roemeenje|Karel&amp;nbsp;II]] folget syn njoggenjierrige [[soan]] [[Michael fan Roemeenje|Michael]] op as [[kening]] fan [[Roemeenje]]. (Hy wie yn [[1925]] ferballe troch syn [[heit]], kening [[Ferdinand I fan Roemeenje|Ferdinand]], en doe't dyselde yn [[1927]] [[stoar]], waard er dêrom opfolge troch syn [[pakesizzer]], de doe seisjierrige Michael.)
*[[26 juny]] - It [[16e Partijkongres fan de Kommunistyske Partij fan de Sovjet-Uny]] stiet hielendal yn it teken fan suverings. Foaroanman [[Josef Stalin]] hâldt in seis oeren duorjende [[taspraak]] dêr't er fierdere maatregels yn oankundiget tsjin [[trotskisme|trotskisten]] en oare tsjinstanners.
*[[1 july]] - It [[Feriene Keninkryk]] stimt yn mei de ûnôfhinklikheid fan [[Irak]], dy't pland stiet foar [[1932]].
* [[16 july]] - De lêste [[hynstetram]] fan [[Nederlân]], tusken [[Makkum]] en [[Harkesyl]], wurdt ferfongen troch in [[autobus|bustsjinst]].
* [[8 augustus]] - Earste [[Betty Boop]]-[[tekenfilm]] komt út, mei de [[titel (namme)|titel]] ''Dizzy Dishes''.
*[[21 augustus]] - Yn [[Nederlân]] falt de [[Wieringermar]] drûch. Dit is it earste grutte projekt fan 'e [[Suderseewurken]].
*[[25 augustus]] - Yn [[Poalen]] lit de [[premier]] en [[minister]] fan Definsje, [[maarskalk]] [[Józef Piłsudski]], de lieders fan 'e linkse en sintrumrjochtse [[opposysje (polityk)|opposysjepartijen]] oppakke en [[finzen]] sette.
*[[25 augustus]] - By [[steatsgreep yn Perû (1930)|in steatsgreep]] yn [[Perû]] wurdt [[diktator]] [[Augusto Leguía]] ôfset, dy't al sûnt [[1919]] oan macht is.
*[[5 septimber]] - By [[steatsgreep yn Argentynje (1930)|in steatsgreep]] yn [[Argentynje]] wurdt de [[liberalisme|liberale]] [[presidint]] [[Hipólito Irigoyen]] ôfset troch [[generaal]] [[José Uriburu]], dy't stipe wurdt troch de grutgrûnbesitters.
*[[9 septimber]] - Yn [[Peking]] lit [[generaal]] [[Feng Yuxiang]] himsels ta [[presidint]] útroppe fan in [[regear|tsjinregear]] (tsjin dat fan [[Chiang Kai-shek]]).
*[[14 septimber]] - By [[Ryksdeiferkiezings (1930)|Ryksdeiferkiezings]] yn [[Dútslân]] komme de [[faksistysk]]e [[NSDAP]] en de [[kommunist]]yske [[KPD]] as de grutte winners út 'e bus.
*[[septimber]] - De [[Earste Koerdysk-Arabyske Oarloch]] brekt út yn noardlik [[Irak]].
* [[4 oktober]] - Foar de earste kear is it [[Wrâldbistedei]].
*[[4 novimber]] - By de [[Revolúsje fan 1930]] komt yn [[Brazylje]] [[Getúlio Vargas]] oan 'e macht.
*[[5 desimber]] - Yn [[Belgje]] falle by de [[giframp yn de Maasdelling]] by [[Luik (stêd)|Luik]] 66 deaden as der in wolk [[gifgas|giftich gas]] út in [[gemy]]sk [[fabryk]] ûntsnapt.
*[[12 desimber]] - De lêste [[Alliëarden|Alliëarde]] [[troepen]] ûntromje it [[Saargebiet (mandaatgebiet)|Saargebiet]], dat de status fan [[mandaatgebiet]] fan it [[Folkebûn]] hat.
*[[22 desimber]] - Yn 'e [[Noarwegen|Noarske]] [[haadstêd]] [[Oslo]] ûndertekenje [[Nederlân]], [[Belgje]], [[Lúksemboarch (gruthartochdom)|Lúksemboarch]], [[Denemark]], [[Noarwegen]], [[Sweden]] en [[Finlân]] de [[Konvinsje fan Oslo]], wêryn't se inoar [[ekonomy]]ske en [[politike]] stipe ûnthjitte.
* [[22 desimber]] - Oprjochting fan de [[Federaasje fan Fryske Studinteferienings]] yn de [[Kânselerij (Ljouwert)|Kânselerij]] te [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]]. 
*[[30 desimber]] - Nei't de [[opstân]] fan [[Feng Yuxiang]] yn noardlik [[Sina]] delslein is, konsintrearret de Sineeske [[diktator]] [[Chiang Kai-shek]] him op it besingeljen en ferneatigjen fan 'e [[kommunistysk]]e bases yn súdlik Sina.
* ''sûnder datum'' - De [[legindarysk]]e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[krimineel|kriminelen]] [[Bonnie en Clyde]] krije kunde oan inoar.

== Berne ==
;jannewaris
* [[3 jannewaris|3]] - [[Robert Loggia]], Amerikaansk akteur († [[2015]])
* [[4 jannewaris|4]] - [[Sorrell Booke]], Amerikaansk akteur († [[1994]])
* [[15 jannewaris|15]] - [[Hylkje Goïnga]], Frysk skriuwster († [[2001]])
* [[23 jannewaris|23]] - [[Derek Walcott]], Sint-Lusiaansk dichter, skriuwer en Nobelpriiswinner († [[2017]])
;febrewaris
* [[8 febrewaris|8]] - [[Kees Visscher]], Nederlânsk skriuwer († [[2007]])
* [[12 febrewaris|12]] - [[Viola Hatch]], Amerikaansk aktiviste, politika en bestjoerster
;maart
* [[21 maart|21]] - [[Jos van Manen Pieters]], Nederlânsk skriuwster († [[2015]])
* [[24 maart|24]] - [[Jack Kooistra]], Frysk sjoernalist en nazy-jager
* [[30 maart|30]] - [[John Lanting]], Nederlânsk akteur († [[2018]])
;april
* [[2 april|2]] - [[Hemut Kohl]], bûnskânselier fan [[Dútslân]] († [[2017]])
* [[7 april|7]] - [[Andrew Sachs]], Dútsk-Britsk akteur († [[2016]])
* [[12 april|12]] - [[Ype Schaaf]], Frysk predikant en sjoernalist († [[2003]])
* [[12 april|12]] - [[Louw de Graaf]], Frysk politikus († [[2020]])
* [[30 april|30]] - [[Kitty Janssen]], Nederlânsk aktrise († [[2012]])
;maaie
* [[22 maaie|22]] - [[Dieuwke de Graaff-Nauta]], Frysk politika († [[2008]])
* [[31 maaie|31]] - [[Clint Eastwood]], Amerikaansk akteur en regisseur
;juny
* [[3 juny|3]] - [[Rein Strikwerda]], Frysk ortopedysk sjirurch († [[2006]])
* [[12 juny|12]] - [[Jim Nabors]], Amerikaansk akteur en sjonger († [[2017]])
;augustus
* [[1 augustus|1]] - [[Karoly Grosz]], premier fan [[Hongarije]] († [[1996]])
* [[5 augustus|5]] - [[Neil Armstrong]], Amerikaansk astronaut, earste minsk op 'e moanne († [[2012]])
* [[25 augustus|25]] - [[Sean Connery]], Skotsk akteur († [[2020]])
* [[28 augustus|28]] - [[Ben Gazzara]], Amerikaansk akteur († [[2012]])
* 28 - [[Windsor Davies]], Britsk akteur († [[2019]])

;septimber
* [[6 septimber|6]] - [[Durk van der Ploeg]], Frysk skriuwer
* [[7 septimber|7]] - kening [[Boudewijn fan Belgje]] († [[1993]])
* [[8 septimber|8]] -  [[Marilyn Durham]], Amerikaansk skriuwster († [[2015]])
* [[23 septimber|23]] - [[Ray Charles]], Amerikaansk sjonger en muzikant († [[2004]])
* [[25 septimber|25]] - [[Ellen Moves Camp]], Amerikaansk minskerjochte-aktiviste († [[2008]])
* [[29 septimber|29]] - [[Colin Dexter]], Ingelsk skriuwer († [[2017]])
;oktober
* [[4 oktober|4]] - [[Gerard van der Weerd]], Frysk dirigint († [[2012]])
* [[5 oktober|5]] - [[Renze de Vries]], Nederlânsk sportbestjoerder († [[2012]])
* [[10 oktober|10]] - [[Kim Winona]], Amerikaansk aktrise († [[1978]])
* [[31 oktober|31]] - [[Michael Collins (astronaut)|Michael Collins]], Amerikaansk romtefarder († [[2021]])
;novimber
* [[3 novimber|3]] - [[Eppe Otter]], Frysk pionier [[Feanhoopfestival]] († [[2012]])
;desimber
* [[8 desimber|8]] - [[Maximilian Schell]],  Eastenryksk-Switsersk akteur, regisseur en skriuwer. († [[2014]])
* [[11 desimber|11]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Frânsk akteur († [[2022]])
;''datum ûnbekend''
*[[Joop Verbeke]], Frysk muzikant († [[1997]])

== Ferstoarn ==
;febrewaris
* [[3 febrewaris|3]] - [[Just Havelaar]], Nederlânsk skilder en skriuwer (* [[1880]])
* [[18 febrewaris|18]] - [[Gerardus Heymans|Gerard Heymans]], Frysk filosoof en grûnlizzer fan 'e psychology yn Nederlân (* [[1857]])
;maaie
* [[12 maaie|12]] - [[Piter Jelles Troelstra]], Frysk politikus en dichter (* [[1860]])
* [[13 maaie|13]] - [[Fridtjof Nansen]], Noarsk ûntdekkingsreizger (* [[1861]])
;july
* [[7 july|7]] - [[Arthur Conan Doyle]], Skotsk skriuwer (* [[1859]])
;oktober
* [[11 oktober|11]] - [[Sien van Hulst]], inisjatyfnimster foar de wykferpleging en kreamsoarch (* [[1868]])
;desimber
* [[30 desimber|30]] - [[Nicolaas Molenaar]], Nederlânsk arsjitekt (* [[1850]])
;datum ûnbekend
* ein [[april]] - [[Ellen Francis Mason]], Amerikaansk oersetster (* [[1846]])

==Literatuer==
;poëzij
* [[T.S. Eliot]], ''[[The Journey of the Magi]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''De Reis fan de Wizen'')&lt;/small&gt;
* [[T.S. Eliot]], ''[[A Song for Simeon]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it Frysk as ''In Liet foar Simeon'')&lt;/small&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1930| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>qz7ncbnoddsniicw8q06kfx659c5oqm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1927</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1723</id>
    <revision>
      <id>1084303</id>
      <parentid>1083914</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:46:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8878" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1920-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[29 jannewaris]] - Yn [[Dútslân]] wurdt in nij [[regear]] foarme troch [[kânselier]] [[Wilhelm Marx]], dêr't foar it earst ek de [[nasjonalistysk]]e [[politike partij|partij]] [[DNVP]] yn opnommen is.
*[[3 febrewaris|3]]-[[13 febrewaris]] - By [[Febrewarisopstân (Portegal)|in mislearre opstân]] tsjin 'e [[diktatuer]] fan [[presidint]] [[Antonio de Fragoso Carmona]] falle yn [[Portegal]] hûnderten [[dea]]den.
*[[19 febrewaris]] - Yn [[Sjanghai]] brekt in algemiene [[staking]] út tsjin 'e oanwêzigens fan 'e [[Feriene Keninkryk|Britten]] yn 'e [[konsesje (Sina)|konsesjes]] [[Hankou]] en [[Kiukang]].
*[[18 april]] - De [[nasjonalistysk]]e [[Sina|Sineeske]] foaroanman [[Chiang Kai-shek]] rjochtet yn [[Nanjing]] in eigen [[regear]] op, dat net mear oarders oannimt fan it offisjele regear fan 'e nasjonalistyske [[politike partij|partij]] [[Guomintang]], fêstige yn [[Wuhan]].
*[[11 april]] - Yn [[Sily]] ropt [[generaal]] [[Carlos Ibáñez del Campo]] himsels út ta [[presidint]]. Hy fungearre al sûnt de [[steatsgreep yn Sily (1925)|steatsgreep fan 1925]] efter de skermen as [[sterke man (polityk)|sterke man]].
*[[4 maaie]] - De [[Feriene Steaten]] lizze de stridende partijen yn [[Nikaragûa]], de [[liberalen]] en de [[konservativen]], in [[frede]]sproses op.
*[[20 maaie|20]]-[[21 maaie]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[piloat]] [[Charles Lindbergh]] fljocht yn syn [[fleanmasine]] ''[[The Spirit of St. Louis]]'' as earste oer de hiele [[Atlantyske Oseaan]], fan [[New York (stêd)|New York]] nei [[Parys]], yn in tiid fan yn 33 [[oere]]n en 20 [[minuten]].
*[[17 july]] - By [[rebûlje yn Wenen (1927)|in rebûlje]] yn 'e [[Eastenryk]]ske [[haadstêd]] [[Wenen]] komt it ta gefjochten tusken leden fan 'e [[sosjalistysk]]e [[Schutzbund]] en de [[plysje]], wêrby't hast hûndert [[dea]]den falle.
*[[22 july]] - [[Belgje]] en [[Portegal]] slute it [[Ferdrach fan Luanda (1927)|Ferdrach fan Luanda]], wêrby't de rin fan 'e [[grins (line)|grins]] tusken [[Portegeesk-Angoala]] en de [[Belgyske Kongo]] fêstlein wurdt.
*[[1 augustus]] - Yn [[Sina]] brekt de [[Sineeske Boargeroarloch]] út tusken it [[nasjonalistysk]]e [[regear]] en [[kommunistysk]]e [[opstanneling]]en. Dit konflikt sil mei tuskenskoften oant [[1949]] duorje.
*[[23 augustus]] - Yn 'e [[Feriene Steaten]] wurde twa [[Itaalje|Italjaanske]] [[ymmigrant]]en, [[Nicola Sacco]] en [[Bartolomeo Vanzetti]], op 'e [[elektryske stoel]] [[terjochtsteld]] foar de [[moard]] op in [[boekhâlder]]. Dit liedt yn 'e hiele [[Westerske wrâld]] ta [[ferûntweardiging]] en [[demonstraasje (protest)|demonstraasjes]], om't it bewiis tsjin 'e mannen alhiel net oertsjûgjend is. Frij algemien wurdt oannommen dat Sacco en Vanzetti feroardiele binne om harren [[anargisme|anargistyske]] opfettings en belutsenens by [[staking]]s. De saak wurdt dan ek sjoen as in foarbyld fan [[klassejustysje]].
*[[11 novimber]] - [[Frankryk]] en [[Joegoslaavje]] slute in [[militêr]] bûnsgenoatskip.
*[[27 novimber]] - Nei oanlieding fan it [[militêr]] bûnsgenoatskip dat earder dizze [[moanne (tiid)|moanne]] sletten waard tusken [[Frankryk]] en [[Joegoslaavje]], giet [[Albaanje]] in militêr bûnsgenoatskip oan mei [[Itaalje]].
*[[18 desimber]] - Op it [[15e Kongres fan de Kommunistyske Partij fan de Sovjet-Uny]] wurde [[Leon Trotski]] en 76 fan syn oanhingers feroardiele. Syn eardere meistanners [[Grigorij Zinovjev]] en [[Ljev Kamenev]] bûge foar de partijline. Trotski sels wurdt [[ferballe]] nei [[Alma-Ata]], yn [[Kazachstan]].
*[[19 desimber]] - Op it [[15e Kongres fan de Kommunistyske Partij fan de Sovjet-Uny]] wurdt de [[Nije Ekonomyske Polityk]] fan [[Lenin]] ôfskaft en ferfongen troch it [[Earste Fiifjierreplan (Sovjet-Uny)|Earste Fiifjierreplan]], dat û.m. de [[kollektivisaasje fan de lânbou]] omfiemet.
* ''sûnder datum'' - Yn [[Nederlânsk-Ynje]] wurdt de ûnder [[see|de weagen]] ferdwûne [[fulkaan]] de [[Krakatau]] wurdt op 'e nij aktyf.
* ''sûnder datum'' - De [[Provinsje Fryslân]] begjint de [[Fryske flagge]] te brûken op it [[provinsjehûs]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[9 jannewaris|9]]  - [[Geert Bakker]], Frysk rektor fan de Noardlike Leargongen († [[2006]])
;febrewaris
* [[2 febrewaris|2]] - [[Æbe Haima]], Frysk keatser († [[2002]])
* [[13 febrewaris|13]] - [[Sietse Westra]], oprjochter fan [[SC Cambuur Ljouwert|Sportclub Cambuur]] († [[2017]])
* [[17 febrewaris|17]] - [[Cees Schelling]], Nederlânsk fakbûnsbestjoerder († [[2018]])
* [[20 febrewaris|20]] - [[Ibrahim Ferrer]] Kubaansk sjonger († [[2005]])
;maart
* [[27 maart|27]] - [[Chris Fokma]], Frysk byldhouwer en keramist († [[2012]])
* [[28 maart|28]] - [[Herman Wiersinga]], Nederlânsk teoloog († [[2020]])
* [[30 maart|30]] - [[Leen Jongewaard]], Nederlânsk akteur en sjonger († [[1996]])
* [[31 maart|31]] - [[Dirk Jan Henstra]], Nederlânsk ekonomysk histoarikus († [[2016]])
;april
* [[19 april|19]] - [[Rinse Zijlstra]], Fryk politikus († [[2017]])
* [[20 april|20]] - [[Phil Hill]], Amerikaansk autokoereur († [[2008]])
* [[25 april|25]] - [[Albert Uderzo]], Frânsk striptekener († [[2020]])
;maaie
* [[10 maaie|10]] - [[Albert H. Friedlander]], Joadsk-Amerikaansk rabbyn en skriuwer († [[2004]])
* [[27 maaie|27]] - [[Jan Blokker]], Nederlânsk sjoernalist, kollumnist en senarioskriuwer († [[2010]])
;juny
* [[4 juny|4]] - [[André van den Heuvel]], Nederlânsk akteur en regisseur († [[2016]])
* [[8 juny|8]] - [[Jerry Stiller]], Amerikaansk komyk en akteur († [[2020]])
;july
* [[15 july|15]] - [[Egbert van 't Oever]], Nederlânsk reedrydtrener († [[2001]])
* [[29 july|29]] - [[Harry Mulisch]], Nederlânsk skriuwer († [[2010]])
;augustus
* [[7 augustus|7]] - [[Ien van den Heuvel]], Nederlânsk politikus († [[2010]])
* [[17 augustus|17]] - [[Maximilien Vegelin van Claerbergen]], Nederlânsk diplomaat (v [[2011]])
* [[18 augustus|18]] - [[Rosalynn Carter]], Amerikaansk presidintsfrou
* [[20 augustus|20]] - [[Truus Postma]], Frysk dokter en pro-eutanasyaktiviste († [[2014]])
* [[22 augustus|22]] - [[Geert Eijgelaar]], Nederlânsk politikus († [[2022]])
* [[23 augustus|23]] - [[Dick Bruna]], Nederlânsk berneboekeskriuwer, grafysk foarmjouwer en tekener († [[2017]])
* [[28 augustus|28]] - [[Auke Reitze Bloembergen]], Nederlânsk riedshear († [[2016]])
* [[29 augustus|29]] - [[Maria van Harinxma thoe Slooten|Maria baronesse Van Harinxma thoe Slooten]], Frysk ealfrouwe († [[2015]])
;septimber
* [[2 septimber|2]] - [[Aggie van der Meer]], Frysk skriuwster
* [[16 septimber|16]] - [[Peter Falk]], Amerikaansk akteur en senarioskriuwer († [[2011]])
;oktober
* [[14 oktober|14]] - [[Roger Moore]], Ingelsk akteur († [[2017]])
* [[16 oktober|16]] - [[Günter Grass]], Dútsk skriuwer en keunstner († [[2015]])
* [[18 oktober|18]] - [[Karin Kraaykamp]], Nederlânsk omropster († [[2018]])
;novimber
* [[15 novimber|15]] - [[Ria Postma-Stolk]], Nederlânsk-Frysk skriuwster en foardrachtskeunstneresse († [[2008]]) 
* [[15 novimber|15]] - [[Atze Bosch]], Frysk dichter en oersetter († [[2011]])
;oktober
* [[16 oktober|16]] - [[Adam van der Woude]], Nederlânsk teolooch, bibelwittenskipper en predikant († [[2000]])
;novimber
* [[19 novimber|19]] - [[Rinnie Kuiper]], Frysk keatser († [[2007]])
;desimber
* [[3 desimber|3]] - [[Andy Williams]], Amerikaansk sjonger († [[2012]])
* 3 - [[Will Spoor]], Nederlânsk akteur († [[2014]])
* [[5 desimber|5]] - kening [[Bhumibol Adulyadej|Rama IX fan Tailân]] (Bhumibol Adulyadej) († [[2016]])
* [[7 desimber|7]] - [[Auke Hettema]], Frysk byldhouwer († [[2004]])
* [[21 desimber|21]] - [[Piter Bergsma]], Frysk dammer († [[2012]])
* [[25 desimber|25]] - [[Ram Narayan]], Yndiaask muzikant
;''datum ûnbekend''
* [[Ak Wassenaar]], Frysk deiboekskriuwster
* [[Rod Jellema]], Amerikaansk dichter, universitêr dosint en oersetter († [[2018]])
* [[Ger van Norden]], Nederlânsk keunstskilder en grafikus († [[2012]])

== Ferstoarn ==
* [[21 jannewaris]] - [[Rindert van Zinderen Bakker]], Frysk skriuwer en politikus (* [[1845]])
* [[25 jannewaris]] - [[Marten Hepkes Bakker]], Frysk kastlein, bakker en dichter (* [[1848]])
* [[14 maaie]] - [[Isadora Duncan]], Amerikaansk dûnseresse (* [[1878]])
* [[14 juny]] - [[Jerome K. Jerome]], Ingelsk skriuwer (* [[1859]])
* [[13 augustus]] - [[James Oliver Curwood]], Amerikaansk skriuwer (* [[1878]])
* [[10 septimber]] - [[Winfield S. Edgerly]], Amerikaansk militêr (* [[1846]])
* [[24 desimber]] - [[Vladimir Bechterew]], Russysk neurolooch (* [[1857]])
;''datum ûnbekend''
*[[Swarte Sjaal]] (''Black Shawl''), Lakota-frou (* 18??)

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1927| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>ltwhvjg9o0ge2m8tw6feaohogalzrea</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1925</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1725</id>
    <revision>
      <id>1084283</id>
      <parentid>1084049</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:08:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14046" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1920-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[3 jannewaris]] - De [[Itaalje|Italjaanske]] [[faksistysk]]e [[premier]] [[Benito Mussolini]] ûntbynt it [[parlemint]] en lûkt alle macht nei himsels ta. Fan no ôf oan sil er regearje as [[diktator]].
*[[16 jannewaris]] - Yn 'e [[Sovjet-Uny]] wurdt [[Leon Trotski]] ôfset as [[folkskommissaris]] ([[minister]]) fan Definsje. Dit is in grutte [[politike]] oerwinning foar syn rivaal [[Josef Stalin]].
*[[31 jannewaris]] - Yn [[Albaanje]] ropt it [[parlemint]] de [[Albaneeske Republyk]] út. [[Ahmed Zogu]], dy't yn [[desimber]] [[1924]] troch in [[steatsgreep]] oan 'e macht kaam, wurdt de earste [[presidint]].
*[[14 febrewaris]] - Yn 'e [[Dútslân|Dútske]] dielsteat [[Beieren]] wurdt it ferbod op 'e [[NSDAP]] opheft.
*[[26 febrewaris]] - Yn it súdeasten fan [[Turkije]] brekt ûnder de [[Koerden]] de [[Opstân fan Sjeik Saïd]] út.
*[[27 febrewaris]] - Yn [[Berlyn]] rjochtet [[Adolf Hitler]] fannijs de [[NSDAP]] op, dy't yn [[1923]], nei de [[Bierkelderpûtsj]], ferbean wie.
*[[6 maart]] - Yn 'e [[Eastkanton]]s [[Eupen]], [[Malmédy]] en [[Sankt-Vith]] wurdt de [[Belgje|Belgyske]] [[wet]] fan krêft. Dêrtroch komme dy eardere [[Dútslân|Dútske]] gebieten foargoed by Belgje te hearren.
*[[25 april]] - By [[Dútske presidintsferkiezings (1925)|presidintsferkiezings]] yn [[Dútslân]] wurdt de eardere [[generaal]] [[Paul von Hindenburg]] ta [[presidint]] fan 'e [[Weimarrepublyk]] keazen.
*[[28 april]] - [[Turkije|Turkske]] [[troepen]] smoare de [[Koerden|Koerdyske]] [[Opstân fan Sjeik Saïd]] yn bloed. In soad Koerden nimme de wyk nei [[Irak]] en [[Perzje]]. [[Sjeik Saïd]], de lieder fan 'e [[opstân]], wurdt troch de Turken [[finzen]] nommen.
* [[8 maaie]] - Yn [[Súd-Afrika]] kriget it [[Afrikaansk]] offisjeel erkenning as selsstannige [[taal]], los fan it [[Nederlânsk]].
* [[20 maaie]] - Earste [[gearkomste]] fan 'e [[Fryslân|Fryske]] [[studinteferiening]] yn [[Grins (stêd)|Grins]], [[F.F.J. Bernlef]].
*[[30 maaie]] - Yn [[Sjanghai]] iepenje [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[Marinierskorps|marinier]]s it fjoer op in [[demonstraasje (protest)|demonstraasje]] fan 10.000 [[Sina|Sinezen]], dy't de frijlitting fan hûndert [[studint]]en easkje dy't nei eardere protesten yn 'e Britske [[konsesje (Sina)|konsesje]] yn Sjanghai fêstholden wurde. By dit [[Bloedbad fan Sjanghai (1925)|Bloedbad fan Sjanghai]] falle tsientallen [[dea]]den.
* [[18 july]] - [[Adolf Hitler]] publisearret ''Mein Kampf''.
*[[20 july]] - [[Itaalje]] en [[Joegoslaavje]] slute in rige technyske [[ferdraggen]] oer [[Fiume]] (Rijeka), [[Zadar|Zara]] (Zadar) en de [[Italjaanske minderheid yn Dalmaasje]].
*[[20 july]] - Yn [[Frânsk-Syrje]] brekt ûnder lieding fan [[Sûltan al-Atrasj]] de [[Grutte Druzyske Opstân]] út tsjin 'e [[Frankryk|Frânske]] [[koloanje|koloniale]] oerhearsking.
*[[26 july]] - De [[Frankryk|Frânske]] oarlochsheld [[maarskalk]] [[Philippe Pétain]] wurdt nei [[Frânsk-Marokko]] stjoerd om it befel oer de Frânske troepen te nimmen dy't yn 'e saneamde [[Rifoarloch]] yn gearwurking mei [[Spanje]] de [[Berbers]]ke [[opstân]] fan [[Abd el-Krim]] besykje te ûnderdrukken.
*[[8 augustus]] - De [[rasisme|rasistyske]] [[Ku Klux Klan]] hâldt foar it earst in lanlike [[evenemint|manifestaasje]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[haadstêd]] [[Washington, D.C.]]
*[[10 augustus]] - Yn [[Nederlân]] wurdt it [[doarp]] [[Borculo]], yn 'e [[Achterhoeke]], [[Wynhoas fan Borculo|ferwuostge troch in wynhoas]]. Der falle 4 [[dea]]den en likernôch 80 [[ferwûne]]n, en 2.000 fan 'e 5.000 ynwenners reitsje dakleas.
*[[25 augustus]] - De lêste [[Frankryk|Frânske]] en [[Belgje|Belgyske]] [[troepen]] wurde weromlutsen út it [[Ruhrgebiet]]. Dêrmei komt in ein oan 'e [[Besetting fan it Ruhrgebiet]].
*[[4 septimber]] - [[Sjeik Saïd]], de lieder fan 'e ûnderdrukte [[Koerden|Koerdyske]] [[Opstân fan Sjeik Saïd]], wurdt troch de [[Turkije|Turkske]] autoriteiten mei 47 oare foaroanlju fan 'e Koerdyske [[minderheid]] [[ophinging (libbensbeëiniging)|ophongen]] foar de [[moskee]] fan [[Diyarbakır]].
*[[1 oktober]] - By [[steatsgreep yn Sily (1925)|in steatsgreep]] yn [[Sily]] komt [[generaal]] [[Carlos Ibáñez del Campo]] oan 'e macht. Hy skoot de [[strieman]] [[Emiliano Figueroa Larrain]] as [[presidint]] nei foarren.
*[[16 oktober]] - Op in [[konferinsje]] yn it [[Switserlân|Switserske]] [[Locarno]] wurdt it [[Ferdrach fan Locarno]] sletten. Underdiel dêrfan is it saneamde [[Rynpakt]], wêrby't [[Dútslân]] oan 'e iene kant en [[Frankryk]] en [[Belgje]] oan 'e oare kant ûnthjitte net besykje te sillen om 'e hjoeddeistige rin fan 'e ynternasjonale [[grins (line)|grinzen]] mei [[geweld]] te feroarjen. It [[Feriene Keninkryk]] en [[Itaalje]] steane garant foar it neilibjen fan dy ôfspraken. Fierders giet Dútslân akkoart mei de [[Demilitarisaasje fan it Rynlân]], en Frankryk slút in [[militêr]] bûnsgenoatskip mei [[Poalen]] en [[Tsjechoslowakije]].
*[[18 oktober|18]]-[[19 oktober]] - De [[Frankryk|Frânske]] [[generaal]] [[Maurice Sarrail]] lit [[Damaskus]], de [[haadstêd]] fan [[Frânsk-Syrje]], [[bombardearje]]. Dêrmei wurdt de [[Grutte Duzyske Opstân]], dy't oerslein wie nei de [[Arabieren|Arabyske]] dielen fan Syrje, tydlik ûnderdrukt.
*[[11 novimber]] - Yn [[Nederlân]] brekt in [[regear]]ingskrisis út as yn 'e [[Nacht fan Kersten]] troch in [[amendemint]] fan [[Gerrit Kersten]], de [[fraksjefoarsitter]] fan 'e lytse [[SGP]], de útjeften foar it Nederlânsk [[ambassade|gesantskip]] by it [[Fatikaan]] fan 'e [[begrutting]] fan it [[Ministearje]] fan Bûtenlânske Saken skrast wurdt.
*[[12 desimber]] - Yn [[Perzje]] komt nei de ôfsetting fan 'e [[Kadjar-dynasty]] de eardere [[minister]] fan Oarloch [[Reza Pahlavi]] as [[sjah]] op 'e troan.
*[[16 desimber]] - It [[Folkebûn]] beslút dat de [[provinsje]] [[Mosûl (provinsje)|Mosûl]], in omstriden gebiet tusken [[Turkije]] en [[Irak]], by Irak bliuwt.
*[[19 desimber]] - [[Abdûlazyz ibn Saûd]], de [[emir]] fan 'e [[Emiraat fan de Nêzjd|Nêzjd]], foltôget [[Nêzjdyske ferovering fan de Hidjas|syn ferovering]] fan it [[Keninkryk fan de Hidjas]]. [[Kening]] [[Ali fan de Hidjas]] moat belies jaan.
* [[26 desimber]] - De [[Sfinks fan Giza]] wurdt útgroeven.
*[[31 desimber]] - Op it [[kongres|partijkongres]] fan 'e [[Kommunistyske Partij fan de Sovjet-Uny]] besiket in trijemanskip besteande út [[Leon Trotski]], [[Grigorij Zinovjev]] en [[Ljev Kamenev]] de oanwaaksende ynfloed fan [[Josef Stalin]] te kearen.
* ''sûnder datum'' - Yn [[Itaalje]] wurdt de earste [[autodyk]] fan de wrâld iepene. It is de hjoeddeistige [[A8 (Italië)|A8]], tusken [[Milaan (stêd)|Milaan]] en [[Varese (stêd)|Varese]].
* ''sûnder datum'' - Ynfiering fan 'e [[desibel (ienheid)|desibel]] as ienheid fan [[lûdstrilling|lûd]].
* ''sûnder datum'' - [[Marcel Breuer]] ûntwerpt de [[Kandinsky-stoel]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[20 jannewaris|20]] - [[Ernesto Cardenal]], Nikaragûaansk dichter, preester en politikus († [[2020]])
;febrewaris
* [[6 febrewaris|6]] - [[Pramoedya Ananta Toer]], Yndonezysk skriuwer († [[2006]])
* [[11 febrewaris|11]] - [[David Hartsema]], Nederlânsk dichter, skriuwer en keunstner († [[2009]])
* [[17 febrewaris|17]] - [[Wierd Wijnia]], Frysk reedrider en sportbestjoerder († [[1998]])
* [[18 febrewaris|18]] - [[George Kennedy]], Amerikaansk akteur († [[2016]])
* [[18 febrewaris|18]] - [[Til Gardeniers-Berendsen]], Nederlânsk politika († [[2019]]) 
* [[21 febrewaris|21]] - [[Tom Gehrels]], Nederlânsk-Amerikaansk astronoom († [[2011]])
* [[26 febrewaris|26]] - [[Kees Brusse]], Nederlânsk akteur en regisseur († [[2013]])
;maart
* [[3 maart|3]] - [[Janny van der Knoop]], Frysk skriuwster († [[2007]])
* [[8 maart|8]] - [[Piet Steenkamp]], Nederlânsk politikus († [[2016]])
* [[9 maart|9]] - [[Hein Mader]], Eastenryksk-Frysk byldzjend keunstner († [[2011]])
* [[12 maart|12]] - [[Louison Bobet]], Frânsk hurdfytser († [[1983]])
* [[16 maart|16]] - [[Hans de Haan]], Frysk politikus († [[2006]])
* [[28 maart|28]] - [[Dorothy DeBorba]], Amerikaansk aktrise († [[2010]])
;april
* [[1 april|1]] - [[Jan Pannekeet]], Nederlânsk taalkundige († [[2002]])
* [[16 april|16]] - [[Herman Bode]], Nederlânsk fakbûnsbestjoerder († [[2007]])
* [[18 april|18]] - [[Frans Mallan]], Nederlânsk predikant († [[2010]])
* [[19 april|19]] - [[John Kraaijkamp sr.]], Nederlânsk akteur († [[2011]])
* [[28 april|28]] - [[Hans Peter Richter]], Dútsk skriuwer en útjouwer († [[1993]])
;maaie
* [[8 maaie|8]] - [[Ali Hassan Mwinyi]], presidint fan [[Tanzania]]
* [[11 maaie|11]] - [[Youenn Gwernig]], Bretonsk-Amerikaansk sjonger, dichter, lietsjeskriuwer en keunstner († [[2006]])
* [[13 maaie|13]] - [[U.G. de Jong]], Frysk skriuwer en sjoernalist († [[2008]])
* [[19 maaie|19]] - [[Pol Pot]], Kambodjaansk politikus, lieder fan 'e Reade Kmer († [[1996]])
* [[19 maaie|19]] - [[Malcolm X]], Amerikaansk aktivist († [[1965]])
;juny
* [[8 juny|8]] - [[Barbara Bush]], Amerikaansk presidintsfrou († [[2018]])
* [[13 juny|13]] - [[Willem Albeda]], Nederlânsk politikus († [[2014]])
* [[16 juny|16]] - [[Henny Orri]], Nederlânsk aktrise († [[2022]])
* [[23 juny|23]] - [[John Shepherd-Barron]], Skotsk útfiner fan de pinautomaat († [[2010]])
;july
* [[2 july|2]] - [[Els Perdok]], Skiermûntseager wurdboekgearstalster en dichteresse († [[2017]])
;augustus
* [[14 augustus|14]] - [[Anne Sybesma]], Frysk politikus († [[2011]])
* [[18 augustus|18]] - [[Jan de Soet]], Nederlânsk bestjoerder, topman fan de [[KLM]] († [[2012]])
;septimber
* [[6 septimber|6]] - [[Freddie Oversteegen]], Nederlânsk fersetsstriidster († [[2018]])
* [[8 septimber|8]] - [[Peter Sellers]], Ingelsk akteur († [[1980]])
* [[13 septimber|13]] - [[Mel Torme]], Amearikaansk sjonger († [[1999]])
* 13 - [[Jack Mitchell (fotograaf)|Jack Mitchell]], Amerikaansk fotograaf († [[2013]])
* [[16 septimber|16]] - [[B.B. King]], Amerikaansk muzikant († [[2015]])
* [[18 septimber|18]] - [[Pia Beck]], Nederlânsk sjongster en pianiste († [[2009]])
* [[25 septimber|25]] - [[Johannes Faber]], Frysk skiedkundige († [[2007]])
;oktober
* [[11 oktober|11]] - [[Elmore Leonard]], Amerikaansk skriuwer († [[2013]])
* [[13 oktober|13]] - [[Margaret Thatcher]], premier fan it [[Feriene Keninkryk]] († [[2013]])
* [[21 oktober|21]] - [[Harm van der Meulen]], Nederlânsk fakbûnsbestjoerder en politikus († [[2007]])
* [[22 oktober|22]] - [[Robert Rauschenberg]], Amerikaansk keunstner († [[2008]])
* [[26 oktober|26]] - [[Jan Wolkers]], Nederlânsk skriuwer († [[2007]])
* [[26 oktober|26]] - [[Gernot de Vries]], Eastfrysk dûmny en skriuwer († [[2012]])
;novimber
* [[20 novimber|20]] - [[Robert Kennedy]], Amerikaansk politikus († [[1968]])
* [[27 novimber|27]] - [[Claude Lanzmann]], Frânsk filosoof († [[2018]])
* [[30 novimber|30]] - [[Jaap Fijnvandraat]], Nederlânsk evangelist († [[2012]])
;desimber
* [[8 desimber|8]] -  [[Sammy Davis jr.]], Amerikaansk sjonger, dûnser, komyk en akteur († [[1990]])
* [[17 desimber|17]] - [[Rijk de Gooyer]] - Nederlânsk akteur († [[2011]])
* [[23 desimber|23]] - [[Rayner Unwin]], Ingelsk útjouwer († [[2000]])
* [[24 desimber|24]] - [[Piter Wibertus Brouwer]], Frysk oersetter († [[2013]])
;''datum ûnbekend''
*[[Piter Wibertus Brouwer]], Frysk oersetter
*[[Vergil Dykstra]], Amerikaanske filosoof en ûnderwiisbestjoerder († [[2010]])

== Ferstoarn ==
* [[3 febrewaris]] - [[Jaap Eden]], Nederlânsk hurdrider en hurdfytser (* [[1873]])
* [[30 maart]] - [[Rudolf Steiner]], Eastenryksk filosoof, stifter fan de [[antroposofy]] (* [[1861]])
* [[15 maaie]] - [[Nelson A. Miles]], Amerikaansk militêr (* [[1839]])
* [[13 juny]] - [[Gerben Postma]], Frysk skriuwer en skoalmaster (* [[1847]])
* [[1 july]] - [[Erik Satie]], Fransk komponist en pianist (* [[1866]])
* [[28 july]] - [[Théodore Botrel]], Bretonsk sjonger (* [[1868]])
* [[25 oktober]] - [[Charles Marion Russell]], Amerikaansk keunstskilder (* [[1864]])
* [[9 novimber]] - [[Knut Magnus Enckell]], Finsk skilder (* [[1870]])
* [[11 novimber]] - [[Teatse Eeltsje Holtrop]], Frysk skriuwer en oersetter (* [[1865]])
* [[2 desimber]] - [[George Hugh Bourne]], Ingelsk hymneskriuwer en predikant (* [[1840]])
* [[19 desimber]] - [[Arnoldus Prakken]], Frysk ûndernimmer en bestjoerder (* [[1854]])
* [[25 desimber]] - [[Tabo Sytstra]], Frysk skriuwer (* [[1856]])

== Literatuer ==
;prizen
* De Ierske skriuwer [[George Bernard Shaw]] wint de [[Nobelpriis foar de Literatuer]]
;romans
* [[André Gide]], ''Caractères''
* [[André Gide]], ''Les Faux-monnayeurs''
* [[Louis Couperus]], ''Nippon''
* [[Aart van der Leeuw]], ''Vluchtige Begroetingen''

== Film ==
* [[Sergej Eisenstein]], ''Pânserkruser Potjomkin''
* [[Fred Niblo]], ''Ben-Hur''
* [[Charlie Chaplin]], ''The Gold Rush''

== Muzyk ==
[[Ofbyld:BullyOfTheTown.ogg|thumb|Het [[Countrymuzyk|country]]-nûmer &quot;Bully Of The Town&quot;, útfierd troch Gid Tanner and his Skillet Lickers (1925)]]
[[Ofbyld:Cigana de Catumbi - maxixe - 1925 - José Resende de Almeida - Orquestra Cícero.ogg|thumb|[[Sigeuner]]muzyk út 1925: &quot;Cigana de Catumbi&quot;, fan José Resende de Almeida. Utfierd troch Orquestra Cícero.]]
* [[George Gershwin]], ''Concerto in F''
* [[Jean Sibelius]], ''In Iensum Skyspoar'' en ''Morceau Romantique''

== Byldzjende keunst ==
&lt;gallery&gt;
Ofbyld:Heilig Hartbeeld - Reuver.JPG|''Hillich Hert byld'', Reuver (1925) [[August Falise]]
&lt;/gallery&gt;

== Boukeunst ==
&lt;gallery&gt;
Ofbyld:RietveldSchroederhuis.jpg|[[Rietveld Schröderhûs]] Utert [[Gerrit Rietveld]]
Ofbyld:Raamsdonksveerwatertoren.jpg|Wettertoer Raamsdonksveer, [[Hendrik Sangster]]
Ofbyld:Brink 43.jpg|Iepenbiere Lêsseal en Bibleteek, Brink 43, Amsterdam ([[Betondoarp]]), [[Dick Greiner]]
&lt;/gallery&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1925| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>rnbzycvkzc5br63m2eep8ydy012wme4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084291</id>
      <parentid>1084283</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:23:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14147" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1920-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[3 jannewaris]] - De [[Itaalje|Italjaanske]] [[faksistysk]]e [[premier]] [[Benito Mussolini]] ûntbynt it [[parlemint]] en lûkt alle macht nei himsels ta. Fan no ôf oan sil er regearje as [[diktator]].
*[[16 jannewaris]] - Yn 'e [[Sovjet-Uny]] wurdt [[Leon Trotski]] ôfset as [[folkskommissaris]] ([[minister]]) fan Definsje. Dit is in grutte [[politike]] oerwinning foar syn rivaal [[Josef Stalin]].
*[[31 jannewaris]] - Yn [[Albaanje]] ropt it [[parlemint]] de [[Albaneeske Republyk]] út. [[Ahmed Zogu]], dy't yn [[desimber]] [[1924]] troch in [[steatsgreep]] oan 'e macht kaam, wurdt de earste [[presidint]].
*[[14 febrewaris]] - Yn 'e [[Dútslân|Dútske]] dielsteat [[Beieren]] wurdt it ferbod op 'e [[NSDAP]] opheft.
*[[26 febrewaris]] - Yn it súdeasten fan [[Turkije]] brekt ûnder de [[Koerden]] de [[Opstân fan Sjeik Saïd]] út.
*[[27 febrewaris]] - Yn [[Berlyn]] rjochtet [[Adolf Hitler]] fannijs de [[NSDAP]] op, dy't yn [[1923]], nei de [[Bierkelderpûtsj]], ferbean wie.
*[[6 maart]] - Yn 'e [[Eastkanton]]s [[Eupen]], [[Malmédy]] en [[Sankt-Vith]] wurdt de [[Belgje|Belgyske]] [[wet]] fan krêft. Dêrtroch komme dy eardere [[Dútslân|Dútske]] gebieten foargoed by Belgje te hearren.
*[[25 april]] - By [[Dútske presidintsferkiezings (1925)|presidintsferkiezings]] yn [[Dútslân]] wurdt de eardere [[generaal]] [[Paul von Hindenburg]] ta [[presidint]] fan 'e [[Weimarrepublyk]] keazen.
*[[28 april]] - [[Turkije|Turkske]] [[troepen]] smoare de [[Koerden|Koerdyske]] [[Opstân fan Sjeik Saïd]] yn bloed. In soad Koerden nimme de wyk nei [[Irak]] en [[Perzje]]. [[Sjeik Saïd]], de lieder fan 'e [[opstân]], wurdt troch de Turken [[finzen]] nommen.
* [[8 maaie]] - Yn [[Súd-Afrika]] kriget it [[Afrikaansk]] offisjeel erkenning as selsstannige [[taal]], los fan it [[Nederlânsk]].
* [[20 maaie]] - Earste [[gearkomste]] fan 'e [[Fryslân|Fryske]] [[studinteferiening]] yn [[Grins (stêd)|Grins]], [[F.F.J. Bernlef]].
*[[30 maaie]] - Yn [[Sjanghai]] iepenje [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[Marinierskorps|marinier]]s it fjoer op in [[demonstraasje (protest)|demonstraasje]] fan 10.000 [[Sina|Sinezen]], dy't de frijlitting fan hûndert [[studint]]en easkje dy't nei eardere protesten yn 'e Britske [[konsesje (Sina)|konsesje]] yn Sjanghai fêstholden wurde. By dit [[Bloedbad fan Sjanghai (1925)|Bloedbad fan Sjanghai]] falle tsientallen [[dea]]den.
* [[18 july]] - [[Adolf Hitler]] publisearret ''Mein Kampf''.
*[[20 july]] - [[Itaalje]] en [[Joegoslaavje]] slute in rige technyske [[ferdraggen]] oer [[Fiume]] (Rijeka), [[Zadar|Zara]] (Zadar) en de [[Italjaanske minderheid yn Dalmaasje]].
*[[20 july]] - Yn [[Frânsk-Syrje]] brekt ûnder lieding fan [[Sûltan al-Atrasj]] de [[Grutte Druzyske Opstân]] út tsjin 'e [[Frankryk|Frânske]] [[koloanje|koloniale]] oerhearsking.
*[[26 july]] - De [[Frankryk|Frânske]] oarlochsheld [[maarskalk]] [[Philippe Pétain]] wurdt nei [[Frânsk-Marokko]] stjoerd om it befel oer de Frânske troepen te nimmen dy't yn 'e saneamde [[Rifoarloch]] yn gearwurking mei [[Spanje]] de [[Berbers]]ke [[opstân]] fan [[Abd el-Krim]] besykje te ûnderdrukken.
*[[8 augustus]] - De [[rasisme|rasistyske]] [[Ku Klux Klan]] hâldt foar it earst in lanlike [[evenemint|manifestaasje]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[haadstêd]] [[Washington, D.C.]]
*[[10 augustus]] - Yn [[Nederlân]] wurdt it [[doarp]] [[Borculo]], yn 'e [[Achterhoeke]], [[Wynhoas fan Borculo|ferwuostge troch in wynhoas]]. Der falle 4 [[dea]]den en likernôch 80 [[ferwûne]]n, en 2.000 fan 'e 5.000 ynwenners reitsje dakleas.
*[[25 augustus]] - De lêste [[Frankryk|Frânske]] en [[Belgje|Belgyske]] [[troepen]] wurde weromlutsen út it [[Ruhrgebiet]]. Dêrmei komt in ein oan 'e [[Besetting fan it Ruhrgebiet]].
*[[4 septimber]] - [[Sjeik Saïd]], de lieder fan 'e ûnderdrukte [[Koerden|Koerdyske]] [[Opstân fan Sjeik Saïd]], wurdt troch de [[Turkije|Turkske]] autoriteiten mei 47 oare foaroanlju fan 'e Koerdyske [[minderheid]] [[ophinging (libbensbeëiniging)|ophongen]] foar de [[moskee]] fan [[Diyarbakır]].
*[[1 oktober]] - By [[steatsgreep yn Sily (1925)|in steatsgreep]] yn [[Sily]] komt [[generaal]] [[Carlos Ibáñez del Campo]] oan 'e macht. Hy skoot de [[strieman]] [[Emiliano Figueroa Larrain]] as [[presidint]] nei foarren.
*[[16 oktober]] - Op in [[konferinsje]] yn it [[Switserlân|Switserske]] [[Locarno]] wurdt it [[Ferdrach fan Locarno]] sletten. Underdiel dêrfan is it saneamde [[Rynpakt]], wêrby't [[Dútslân]] oan 'e iene kant en [[Frankryk]] en [[Belgje]] oan 'e oare kant ûnthjitte net besykje te sillen om 'e hjoeddeistige rin fan 'e ynternasjonale [[grins (line)|grinzen]] mei [[geweld]] te feroarjen. It [[Feriene Keninkryk]] en [[Itaalje]] steane garant foar it neilibjen fan dy ôfspraken. Fierders giet Dútslân akkoart mei de [[Demilitarisaasje fan it Rynlân]], en Frankryk slút in [[militêr]] bûnsgenoatskip mei [[Poalen]] en [[Tsjechoslowakije]].
*[[18 oktober|18]]-[[19 oktober]] - De [[Frankryk|Frânske]] [[generaal]] [[Maurice Sarrail]] lit [[Damaskus]], de [[haadstêd]] fan [[Frânsk-Syrje]], [[bombardearje]]. Dêrmei wurdt de [[Grutte Duzyske Opstân]], dy't oerslein wie nei de [[Arabieren|Arabyske]] dielen fan Syrje, tydlik ûnderdrukt.
*[[11 novimber]] - Yn [[Nederlân]] brekt in [[regear]]ingskrisis út as yn 'e [[Nacht fan Kersten]] troch in [[amendemint]] fan [[Gerrit Kersten]], de [[fraksjefoarsitter]] fan 'e lytse [[SGP]], de útjeften foar it Nederlânsk [[ambassade|gesantskip]] by it [[Fatikaan]] fan 'e [[begrutting]] fan it [[Ministearje]] fan Bûtenlânske Saken skrast wurdt.
*[[12 desimber]] - Yn [[Perzje]] komt nei de ôfsetting fan 'e [[Kadjar-dynasty]] de eardere [[minister]] fan Oarloch [[Reza Pahlavi]] as [[sjah]] op 'e troan.
*[[16 desimber]] - It [[Folkebûn]] beslút dat de [[provinsje]] [[Mosûl (provinsje)|Mosûl]], in omstriden gebiet tusken [[Turkije]] en [[Irak]], by Irak bliuwt.
*[[19 desimber]] - [[Abdûlazyz ibn Saûd]], de [[emir]] fan 'e [[Emiraat fan de Nêzjd|Nêzjd]], foltôget [[Nêzjdyske ferovering fan de Hidjas|syn ferovering]] fan it [[Keninkryk fan de Hidjas]]. [[Kening]] [[Ali fan de Hidjas]] moat belies jaan.
* [[26 desimber]] - De [[Sfinks fan Giza]] wurdt útgroeven.
*[[31 desimber]] - Op it [[kongres|partijkongres]] fan 'e [[Kommunistyske Partij fan de Sovjet-Uny]] besiket in trijemanskip besteande út [[Leon Trotski]], [[Grigorij Zinovjev]] en [[Ljev Kamenev]] de oanwaaksende ynfloed fan [[Josef Stalin]] te kearen.
* ''sûnder datum'' - Yn [[Itaalje]] wurdt de earste [[autodyk]] fan de wrâld iepene. It is de hjoeddeistige [[A8 (Italië)|A8]], tusken [[Milaan (stêd)|Milaan]] en [[Varese (stêd)|Varese]].
* ''sûnder datum'' - Ynfiering fan 'e [[desibel (ienheid)|desibel]] as ienheid fan [[lûdstrilling|lûd]].
* ''sûnder datum'' - [[Marcel Breuer]] ûntwerpt de [[Kandinsky-stoel]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[20 jannewaris|20]] - [[Ernesto Cardenal]], Nikaragûaansk dichter, preester en politikus († [[2020]])
;febrewaris
* [[6 febrewaris|6]] - [[Pramoedya Ananta Toer]], Yndonezysk skriuwer († [[2006]])
* [[11 febrewaris|11]] - [[David Hartsema]], Nederlânsk dichter, skriuwer en keunstner († [[2009]])
* [[17 febrewaris|17]] - [[Wierd Wijnia]], Frysk reedrider en sportbestjoerder († [[1998]])
* [[18 febrewaris|18]] - [[George Kennedy]], Amerikaansk akteur († [[2016]])
* [[18 febrewaris|18]] - [[Til Gardeniers-Berendsen]], Nederlânsk politika († [[2019]]) 
* [[21 febrewaris|21]] - [[Tom Gehrels]], Nederlânsk-Amerikaansk astronoom († [[2011]])
* [[26 febrewaris|26]] - [[Kees Brusse]], Nederlânsk akteur en regisseur († [[2013]])
;maart
* [[3 maart|3]] - [[Janny van der Knoop]], Frysk skriuwster († [[2007]])
* [[8 maart|8]] - [[Piet Steenkamp]], Nederlânsk politikus († [[2016]])
* [[9 maart|9]] - [[Hein Mader]], Eastenryksk-Frysk byldzjend keunstner († [[2011]])
* [[12 maart|12]] - [[Louison Bobet]], Frânsk hurdfytser († [[1983]])
* [[16 maart|16]] - [[Hans de Haan]], Frysk politikus († [[2006]])
* [[28 maart|28]] - [[Dorothy DeBorba]], Amerikaansk aktrise († [[2010]])
;april
* [[1 april|1]] - [[Jan Pannekeet]], Nederlânsk taalkundige († [[2002]])
* [[16 april|16]] - [[Herman Bode]], Nederlânsk fakbûnsbestjoerder († [[2007]])
* [[18 april|18]] - [[Frans Mallan]], Nederlânsk predikant († [[2010]])
* [[19 april|19]] - [[John Kraaijkamp sr.]], Nederlânsk akteur († [[2011]])
* [[28 april|28]] - [[Hans Peter Richter]], Dútsk skriuwer en útjouwer († [[1993]])
;maaie
* [[8 maaie|8]] - [[Ali Hassan Mwinyi]], presidint fan [[Tanzania]]
* [[11 maaie|11]] - [[Youenn Gwernig]], Bretonsk-Amerikaansk sjonger, dichter, lietsjeskriuwer en keunstner († [[2006]])
* [[13 maaie|13]] - [[U.G. de Jong]], Frysk skriuwer en sjoernalist († [[2008]])
* [[19 maaie|19]] - [[Pol Pot]], Kambodjaansk politikus, lieder fan 'e Reade Kmer († [[1996]])
* [[19 maaie|19]] - [[Malcolm X]], Amerikaansk aktivist († [[1965]])
;juny
* [[8 juny|8]] - [[Barbara Bush]], Amerikaansk presidintsfrou († [[2018]])
* [[13 juny|13]] - [[Willem Albeda]], Nederlânsk politikus († [[2014]])
* [[16 juny|16]] - [[Henny Orri]], Nederlânsk aktrise († [[2022]])
* [[23 juny|23]] - [[John Shepherd-Barron]], Skotsk útfiner fan de pinautomaat († [[2010]])
;july
* [[2 july|2]] - [[Els Perdok]], Skiermûntseager wurdboekgearstalster en dichteresse († [[2017]])
;augustus
* [[14 augustus|14]] - [[Anne Sybesma]], Frysk politikus († [[2011]])
* [[18 augustus|18]] - [[Jan de Soet]], Nederlânsk bestjoerder, topman fan de [[KLM]] († [[2012]])
;septimber
* [[6 septimber|6]] - [[Freddie Oversteegen]], Nederlânsk fersetsstriidster († [[2018]])
* [[8 septimber|8]] - [[Peter Sellers]], Ingelsk akteur († [[1980]])
* [[13 septimber|13]] - [[Mel Torme]], Amearikaansk sjonger († [[1999]])
* 13 - [[Jack Mitchell (fotograaf)|Jack Mitchell]], Amerikaansk fotograaf († [[2013]])
* [[16 septimber|16]] - [[B.B. King]], Amerikaansk muzikant († [[2015]])
* [[18 septimber|18]] - [[Pia Beck]], Nederlânsk sjongster en pianiste († [[2009]])
* [[25 septimber|25]] - [[Johannes Faber]], Frysk skiedkundige († [[2007]])
;oktober
* [[11 oktober|11]] - [[Elmore Leonard]], Amerikaansk skriuwer († [[2013]])
* [[13 oktober|13]] - [[Margaret Thatcher]], premier fan it [[Feriene Keninkryk]] († [[2013]])
* [[14 oktober|14]] - [[Friso Wiegersma]], Nederlânsk tekstskriuwer en keunstskilder († [[2006]])
* [[21 oktober|21]] - [[Harm van der Meulen]], Nederlânsk fakbûnsbestjoerder en politikus († [[2007]])
* [[22 oktober|22]] - [[Robert Rauschenberg]], Amerikaansk keunstner († [[2008]])
* [[26 oktober|26]] - [[Jan Wolkers]], Nederlânsk skriuwer († [[2007]])
* [[26 oktober|26]] - [[Gernot de Vries]], Eastfrysk dûmny en skriuwer († [[2012]])
;novimber
* [[20 novimber|20]] - [[Robert Kennedy]], Amerikaansk politikus († [[1968]])
* [[27 novimber|27]] - [[Claude Lanzmann]], Frânsk filosoof († [[2018]])
* [[30 novimber|30]] - [[Jaap Fijnvandraat]], Nederlânsk evangelist († [[2012]])
;desimber
* [[8 desimber|8]] -  [[Sammy Davis jr.]], Amerikaansk sjonger, dûnser, komyk en akteur († [[1990]])
* [[17 desimber|17]] - [[Rijk de Gooyer]] - Nederlânsk akteur († [[2011]])
* [[23 desimber|23]] - [[Rayner Unwin]], Ingelsk útjouwer († [[2000]])
* [[24 desimber|24]] - [[Piter Wibertus Brouwer]], Frysk oersetter († [[2013]])
;''datum ûnbekend''
*[[Piter Wibertus Brouwer]], Frysk oersetter
*[[Vergil Dykstra]], Amerikaanske filosoof en ûnderwiisbestjoerder († [[2010]])

== Ferstoarn ==
* [[3 febrewaris]] - [[Jaap Eden]], Nederlânsk hurdrider en hurdfytser (* [[1873]])
* [[30 maart]] - [[Rudolf Steiner]], Eastenryksk filosoof, stifter fan de [[antroposofy]] (* [[1861]])
* [[15 maaie]] - [[Nelson A. Miles]], Amerikaansk militêr (* [[1839]])
* [[13 juny]] - [[Gerben Postma]], Frysk skriuwer en skoalmaster (* [[1847]])
* [[1 july]] - [[Erik Satie]], Fransk komponist en pianist (* [[1866]])
* [[28 july]] - [[Théodore Botrel]], Bretonsk sjonger (* [[1868]])
* [[25 oktober]] - [[Charles Marion Russell]], Amerikaansk keunstskilder (* [[1864]])
* [[9 novimber]] - [[Knut Magnus Enckell]], Finsk skilder (* [[1870]])
* [[11 novimber]] - [[Teatse Eeltsje Holtrop]], Frysk skriuwer en oersetter (* [[1865]])
* [[2 desimber]] - [[George Hugh Bourne]], Ingelsk hymneskriuwer en predikant (* [[1840]])
* [[19 desimber]] - [[Arnoldus Prakken]], Frysk ûndernimmer en bestjoerder (* [[1854]])
* [[25 desimber]] - [[Tabo Sytstra]], Frysk skriuwer (* [[1856]])

== Literatuer ==
;prizen
* De Ierske skriuwer [[George Bernard Shaw]] wint de [[Nobelpriis foar de Literatuer]]
;romans
* [[André Gide]], ''Caractères''
* [[André Gide]], ''Les Faux-monnayeurs''
* [[Louis Couperus]], ''Nippon''
* [[Aart van der Leeuw]], ''Vluchtige Begroetingen''

== Film ==
* [[Sergej Eisenstein]], ''Pânserkruser Potjomkin''
* [[Fred Niblo]], ''Ben-Hur''
* [[Charlie Chaplin]], ''The Gold Rush''

== Muzyk ==
[[Ofbyld:BullyOfTheTown.ogg|thumb|Het [[Countrymuzyk|country]]-nûmer &quot;Bully Of The Town&quot;, útfierd troch Gid Tanner and his Skillet Lickers (1925)]]
[[Ofbyld:Cigana de Catumbi - maxixe - 1925 - José Resende de Almeida - Orquestra Cícero.ogg|thumb|[[Sigeuner]]muzyk út 1925: &quot;Cigana de Catumbi&quot;, fan José Resende de Almeida. Utfierd troch Orquestra Cícero.]]
* [[George Gershwin]], ''Concerto in F''
* [[Jean Sibelius]], ''In Iensum Skyspoar'' en ''Morceau Romantique''

== Byldzjende keunst ==
&lt;gallery&gt;
Ofbyld:Heilig Hartbeeld - Reuver.JPG|''Hillich Hert byld'', Reuver (1925) [[August Falise]]
&lt;/gallery&gt;

== Boukeunst ==
&lt;gallery&gt;
Ofbyld:RietveldSchroederhuis.jpg|[[Rietveld Schröderhûs]] Utert [[Gerrit Rietveld]]
Ofbyld:Raamsdonksveerwatertoren.jpg|Wettertoer Raamsdonksveer, [[Hendrik Sangster]]
Ofbyld:Brink 43.jpg|Iepenbiere Lêsseal en Bibleteek, Brink 43, Amsterdam ([[Betondoarp]]), [[Dick Greiner]]
&lt;/gallery&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1925| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>1ogh72l6zqwrugu5j08rdfnxs5jiw8v</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1924</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1726</id>
    <revision>
      <id>1084275</id>
      <parentid>1076830</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:02:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11945" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1920-er jierren]].
== Foarfallen ==
* [[1 jannewaris]] - [[Grikelân]] giet oer op de [[Gregoriaanske kalinder]].
* [[5 jannewaris]] - It earste [[Nederlân]]sk kampioenskip [[koartebaan]]reedriden wurdt holden yn [[Ryptsjerk]].
*[[14 jannewaris]] - De [[Alliëarden]] beslute om 'e [[stêd]] [[Rijeka]] (Italjaansk: Fiume), yn [[Istrje]], dochs ta te wizen oan [[Itaalje]]. Dêrmei komt in ein oan 'e [[Frijsteat Fiume]].
*[[21 jannewaris]] - Yn [[Moskou]] komt de [[kommunist]]yske foaroanman [[Vladimir Lenin]] nei in nije [[serebraal faskulêr aksidint|oerhaal]] te [[ferstjerren]].
*[[23 jannewaris]] - [[Ramsay MacDonald]] wurdt de earste [[sosjalistysk]]e [[premier]] fan it [[Feriene Keninkryk]].
* [[24 jannewaris]] - De namme fan [[Petrograd]] (earder: Sint-Petersburch), yn [[Ruslân]], wurdt feroare yn 'Leningrad', nei de [[kommunistysk]]e foaroanman [[Vladimir Lenin]].
* [[25 jannewaris]]-[[5 febrewaris]] - Yn [[Chamonix]], yn [[Frankryk]], wurdt de earste edysje fan 'e [[Olympyske Winterspullen 1924|Olympyske Winterspullen]] holden.
*[[8 febrewaris]] - Yn 'e [[Feriene Steaten]] wurdt foar it earst in [[deastraf]] útfierd mei help fan in [[gaskeamer]].
*[[24 febrewaris]] - [[Mahatma Gandhi]], de foaroanman fan it [[Yndysk Nasjonaal Kongres]], wurdt yn [[Britsk-Ynje]] frijlitten út [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[finzenskip]] fanwegen syn swakke [[sûnens]].
*[[26 febrewaris]] - Yn [[München]] begjint it [[rjochtsaak|proses]] tsjin [[Adolf Hitler]], [[Erich Ludendorff]] en de oare dieders fan 'e mislearre [[Bierkelderpûtsj]].
*[[9 maart]] - [[Joegoslaavje]] stimt nei trije jier dwerslizzen yn mei de [[anneksaasje fan Fiume]] troch [[Itaalje]]. Yn ruil dêrfoar sjocht Itaalje ôf fan alle oare oanspraken op [[Istrje]] en [[Dalmaasje (regio)|Dalmaasje]].
*[[1 april]] - De [[rjochtbank]] yn [[München]] leit de [[nasjonaal-sosjalistysk]]e foaroanman [[Adolf Hitler]], foar syn oandiel yn 'e saneamde [[Bierkelderpûtsj]], in tige mylde [[finzenisstraf]] fan fiif jier op en in [[jildboete]] fan 200 [[goudmark]]. Syn meistanner, de âld-[[generaal]] [[Erich Ludendorff]], tsjin wa't ûnder it proses earnstich belêstend bewiismateriaal boppe wetter kommen wie, wurdt sels hielendal frijsprutsen.
*[[6 april]] - By [[Italjaanske parlemintsferkiezings (1924)|parlemintsferkiezings]] yn [[Itaalje]], dy't mank geane mei slimme terreur fan 'e [[faksist]]en tsjin al harren tsjinstanners, wint de [[Nasjonale Faksistyske Partij]] fan [[Benito Mussolini]] 65% fan 'e stimmen.
* [[20 april]] - [[Turkije]] kriget ûnder it bewâld fan [[Mustafa Kemal Atatürk]] in nije [[grûnwet]].
*[[1 maaie]] - Yn 'e [[Grikelân|Grykske]] [[haadstêd]] [[Atene]] wurdt troch [[premier]] [[Eleftherios Venizelos]] de [[Helleenske Republyk]] útroppen.
*[[4 maaie]] - By [[Ryksdeiferkiezings (maaie 1924)|Ryksdeiferkiezings]] yn [[Dútslân]] ferlieze alle [[demokratysk]]e [[politike partij]]en oanhing. Winst wurdt boekt troch de [[kommunist]]en en de rjochts-ekstremistyske [[Deutschvölkische Freiheitspartei]] (DVFP), dêr't û.m. de [[nasjonaal-sosjalist]]en fan 'e eardere [[NSDAP]] harren by oansletten hawwe.
*[[8 maaie]] - It [[Memellân]] wurdt troch de [[Alliëarden]] definityf oan [[Litouwen]] tawiisd.
*[[14 maaie]] - Yn noardlik [[Marokko]] wurdt de [[Ynternasjonale Sône fan Tanger]] oprjochte.
*[[23 maaie]] - Op it [[partijkongres]] fan 'e [[Kommunistyske Partij fan de Sovjet-Uny]] wit [[Josef Stalin]] syn rivaal [[Leon Trotski]] hast hielendal te isolearjen. Trotski wurdt troch Stalin en dy syn trewanten beskuldige fan anty-[[marxisme|marxistyske]] ôfwikings, yllegale fraksjefoarming, [[mensjevisten|mensjevistyske]] en lytsboargerlike tinkbylden en oare [[misdriuw]]en en flaters.
*[[10 juny]] - Yn 'e [[Itaalje|Italjaanske]] [[haadstêd]] [[Rome]] wurdt de [[sosjalistysk]]e foaroanman [[Giacomo Matteotti]] troch [[faksist]]en [[fermoarde]].
*[[29 augustus]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[Ryksdei]] stimt yn mei it troch [[Alliëarden]] foarleine [[Dawesplan]] (in betinksel fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bankier]] [[Charles G. Dawes]]), dat [[ekonomy]]ske herfoarmings foarstiet dy't Dútslân by steat stelle moatte om te foldwaan oan 'e [[ferhelbetelling]]s.
*[[17 septimber]] - It [[Itaalje|Italjaanske]] [[regear]] seit it yn [[1920]] mei [[Joegoslaavje]] sletten [[Ferdrach fan Rapallo (1920)|Ferdrach fan Rapallo]] op. Dat betsjut dat Itaalje wer oanspraak makket op 'e Joegoslavyske dielen fan [[Dalmaasje (regio)|Dalmaasje]].
* [[28 septimber]] - Earste [[loftfeart|flecht]] om de wrâld, troch twa [[fleantúch|fleantugen]] fan it [[Amerikaanske Leger]].
*[[29 septimber]] - De [[Dominikaanske Republyk]] wurdt lid fan it [[Folkebûn]].
*[[16 oktober]] - [[Hûssein bin Ali, sjaryf fan Mekka|Hûssein bin Ali]], de [[kening]] fan 'e [[Keninkryk fan de Hidjas|Hidjas]], docht [[abdikaasje|ôfstân fan 'e troan]] en giet yn [[ballingskip]] op [[Syprus]]. Syn [[soan]] soan [[Ali fan de Hidjas|Ali]] folget him op en set de [[Nêzjdyske ferovering fan de Hidjas|striid]] tsjin 'e [[Emiraat fan de Nêzjd|Nêzjdyske]] ynfallers fuort.
*[[26 novimber]] - De ([[kommunistysk]]e) [[Mongoalske Folksrepublyk]] wurdt oprjochte.
*[[30 novimber]] - [[Frankryk]] makket in begjin mei it weromlûken fan syn troepen út it [[Ruhrgebiet]]. Dêrmei komt in ein oan 'e Frânsk-[[Belgje|Belgyske]] [[Besetting fan it Ruhrgebiet]].
*[[7 desimber]] - By [[Ryksdeiferkiezings (desimber 1924)|Ryksdeiferkiezings]] yn [[Dútslân]] ferlieze de [[nasjonaal-sosjalistysk]]e [[NSDAP]] en de [[kommunistysk]]e [[KPD]] sitten. De grutte winner is de [[sosjalistysk]]e [[SPD]].
*[[20 desimber]] - It [[Dútslân|Dútske]] [[regear]] ferlient [[Adolf Hitler]], de eardere lieder fan 'e [[nasjonaal-sosjalistysk]]e [[NSDAP]], [[graasje]] foar syn oandiel yn 'e [[Bierkelderpûtsj]]. Hy komt daliks frij. Hy hat al mei al mar twa jier fêstsitten; dy tiid hat er brûkt om it [[boek]] ''[[Mein Kampf]]'' te skriuwen.
*[[24 desimber]] - By [[steatsgreep yn Albaanje (1924)|in steatsgreep]] yn [[Albaanje]] grypt de eardere [[premier]] [[Ahmed Zogu]] de macht. 
*[[27 desimber]] - De [[Feriene Steaten]] beëinigje [[Amerikaanske besetting fan de Dominikaanske Republyk (1916-1924)|harren besetting]] fan 'e [[Dominikaanske Republyk]], dy't al fan [[1916]] ôf duorret.

== Berne ==
;jannewaris
* [[2 jannewaris|2]] - [[Hendrik Jan Broekstra]], Nederlânsk pianist († [[2015]])
* [[7 jannewaris|7]] - [[Geoffrey Bayldon]], Ingelsk akteur († [[2017]])
* 7 - [[Fenno Schouwstra]], Frysk publisist, útjouwer en sportredakteur († [[2012]])
;febrewaris
* [[9 febrewaris|9]] - [[Anton Heyboer]], Nederlânsk keunstskilder († [[2005]])
* [[21 febrewaris|21]] - [[Robert Mugabe]], Simbabwaansk presidint († [[2019]])
;maart
* [[7 maart|7]] - [[Jaap Maris]], boargemaster fan [[Kollumerlân]] en [[Dantumadiel]] († [[2012]])
* [[11 maart|11]] - [[Jaap Maarleveld]], Frysk akteur en teaterprodusint († [[2021]])
;april
* [[9 april|9]] - [[Diet Huber]], Frysk berneboekeskriuwster en -yllustratrise († [[2008]])
* [[26 april|26]] - [[Wisse Dekker]], Nederlânsk sakeman, topman fan Philips († [[2012]])
;maaie
* [[18 maaie|18]] - [[Tjalling Waterbolk]], Nederlânsk heechlearaar yn de archeology († [[2020]])
* [[22 maaie|22]] - [[Charles Aznavour]], Frânsk-Armeensk sjonger en lieteskriuwer († [[2018]])
;juny
* [[10 juny|10]] - [[Klaas Dijkstra (taalkundige)|Klaas Dijkstra]] (Klaes Dykstra), Frysk taalkundige en oersetter († [[1997]])
* [[10 juny|10]] - [[Wopkje Hutting-Kooistra]], Frysk Alvestêdetochtrydster († [[2017]])
* [[12 juny|12]] - [[George H.W. Bush]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] († [[2018]])
* [[19 juny|19]] - [[Sybren Polet]], Nederlânsk dichter († [[2015]])
* [[28 juny|28]] - [[Hyke Koopmans]], Frysk keunstner († [[2010]])
;july
* [[2 july|2]] - [[Freark Dam]], Frysk sjoernalist, oersetter en dichter († [[2002]])
* [[3 july|3]] - [[Loek Caspers]], Nederlânsk fersetsstrydster († [[2019]])
* [[16 july|16]] - [[Hannie Lips]], Nederlânsk omropster († [[2012]])
* [[21 july|21]] - [[Don Knotts]], Amerikaansk akteur en komyk († [[2006]])
* [[27 july|27]] - [[Vincent Canby]], Amerikaansk film- en teäterkritikus († [[2000]])
;augustus
* [[3 augustus|3]] - [[Max van der Stoel]], Nederlânsk politikus († [[2011]])
* [[2 augustus|2]] - [[Carroll O'Connor]], Amerikaansk akteur en komyk († [[2001]])
;septimber
* [[22 septimber|22]] – [[Rosamunde Pilcher]], Ingelsk skriuwster
* [[22 septimber]] - [[Teun Tolman]], Frysk politikus († [[2007]])
;oktober
* [[1 oktober|1]] - [[Jimmy Carter]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]]
* [[29 oktober|29]] - [[Hotze Schuil]], Frysk keatser († [[2005]])
* [[31 oktober|31]] - [[Louis le Roy]], Nederlânsk byldzjend keunstner en skriuwer († [[2012]])
* [[31 oktober|31]] - [[Geart van der Zwaag (dichter)|Geart van der Zwaag]], Frysk skriuwer en dichter († [[1989]])
;novimber
* [[6 novimber|6]] - [[Tsjits Peanstra]], Frysk dichteresse († [[2014]])
* [[7 novimber|7]] - [[George Schweigmann]], Frysk reedrider († [[2017]])
* [[11 novimber|11]] - [[Harry Kuitert]], Nederlânsk teolooch, etikus en predikant († [[2017]])
* [[14 novimber|14]] - [[J.J. Peereboom]], Nederlânsk sjoernalist en skriuwer († [[2010]])
* [[28 novimber|28]] - [[G.W.S. Barrow]], Skotsk skiedkundige († [[2013]])
* [[30 novimber|30]] - [[Pauline Small]], Amerikaansk politika en bestjoerster († [[2005]])
;desimber
* [[7 desimber|7]] - [[Mario Soares]], presidint fan [[Portegal]] († [[2017]])
* [[12 desimber|12]] - [[Ed Koch]], boargemaster fan [[New York (stêd)|New York]] († [[2013]])
* [[27 desimber|27]] - [[Frank North (sporttrainer)|Frank North]], Amerikaansk sporttrainer († [[2017]])

== Ferstoarn ==
* [[21 jannewaris]] - [[Vladimir Iljitsj Lenin]], Russysk revolusjonêr en lieder fan 'e [[Sovjet-Uny]] (* [[1870]])
* [[3 febrewaris]] - [[Woodrow Wilson]], presidint fan 'e [[Feriene Steaten]] (* [[1856]])
* [[3 juny]] - [[Franz Kafka]], Tsjechysk skriuwer (* [[1883]])
* [[19 july]] - [[Sipke Huismans]], Frysk predikant en frisiast (* [[1873]])
* [[5 novimber]] - [[Anson Mills]], Amerikaansk militêr en útfiner (* [[1834]])
* [[22 novimber]] - [[Herman Heijermans]], Nederlânsk skriuwer (* [[1864]])

== Literatuer ==
;prizen
* De Poalske skriuwer [[Wladyslaw Stanislaw Reymont]] wint de [[Nobelpriis foar de Literatuer]]
;romans
* [[Johan Fabricius]], ''[[De Scheepsjongens van Bontekoe (roman)|De Scheepsjongens van Bontekoe]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''De Skipsjonges fan Bontekoe'')&lt;/small&gt;
* [[Louis Couperus]], ''Het Snoer der Ontferming''
;poëzij
* [[Pablo Neruda]], ''[[Veinte Poemas de Amor y Una Canción Desesperada]]'' &lt;small&gt;(oerset yn it [[Frysk]] as ''Tweintich Leafdesdichten en in Liet fan Wanhoop'')&lt;/small&gt;
;non-fiksje
* [[André Gide]], ''Corydon''
* [[André Gide]], ''Incidences''

== Muzyk ==
* [[George Gershwin]], ''Rhapsody in Blue''
* [[Jean Sibelius]], ''Symfony nr. 7, opus 105''

== Byldzjende keunst ==
&lt;gallery&gt;
Ofbyld:Chana orloff.jpg|''My son'' (1924) [[Chana Orloff]], The Lola Beer Ebner Sculpture Garden, Tel Aviv 
Ofbyld:St-Adolf portant des lunettes.jpg|''St-Adolf portant des lunettes'' (1924) Adolf Wölfli [[Keunstmuseum Bern]]
&lt;/gallery&gt;

== Boukeunst ==
&lt;gallery&gt;
Ofbyld:St.-Jan-oostgevel.jpg|''Sint-Janstsjerke'', Waalwyk [[Hendrik Willem Valk]]
Ofbyld:Santa Maria degli Angeli (Assisi) - Facade.jpg|''Façade Basilica di Santa Maria degli Angeli'' [[Cesare Bazzani]], Assisy (Itaalje)
Ofbyld:Chilehaus Hamburg 1.jpg|''Chilehaus'', Hamburch [[Fritz Höger]]
Ofbyld:Betlehemkerk.JPG|''[[Amsterdamske Skoalle|Amsterdamske Skoalle, Bethlehemtsjerke]]'', Amsterdam (1924) A. Moen
&lt;/gallery&gt;

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1924| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>hq7c5mzxti0khmicbmp7az94cv8t4yn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1923</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1727</id>
    <revision>
      <id>1084280</id>
      <parentid>1076520</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:07:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9693" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1920-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[10 jannewaris]] - [[Litouwen|Litouske]] [[troepen]] besette it [[Memellân]], in [[kust]]stripe oan 'e [[Eastsee]]. It Litouske [[regear]] ferklearret [[Litouske anneksaasje fan it Memellân|it gebiet dêrmei anneksearre]].
*[[11 jannewaris]] - [[Frankryk]] en [[Belgje]] geane oer ta de [[militêr]]e [[Besetting fan it Ruhrgebiet]], om't [[Dútslân]] net mear foldwaan kin oan 'e yn it [[Ferdrach fan Versailles]] fêstleine [[ferhelbetelling]]s.
*[[22 jannewaris]] - De [[mynwurker]]s yn it [[Ruhrgebiet]] geane foar ûnbeskate tiid yn [[staking]] út protest tsjin 'e [[Frankryk|Frânske]] en [[Belgje|Belgyske]] [[Besetting fan it Ruhrgebiet]].
*[[28 jannewaris]] - It [[Frankryk|Frânske]] [[regear]] slút it [[Ruhrgebiet]] hermetysk ôf fan 'e rest fan [[Dútslân]] en fiert [[mynwurker]]s oan út Frankryk om 'e [[staking]] fan 'e pleatslike mynwurkers te brekken.
*[[28 jannewaris|28]]-[[29 jannewaris]] - Yn [[München]] wurdt it [[Rykspartijdei|1e Kongres]] fan 'e [[nasjonaal-sosjalisme|nasjonaal-sosjalistyske]] [[NSDAP]] holden.
*[[5 febrewaris]] - Yn [[Itaalje]] lit de [[faksistysk]]e [[premier]] [[Benito Mussolini]] tûzenen [[sosjalist]]en en [[kommunist]]en oppakke.
*[[16 febrewaris]] - De [[Alliëarden]] akseptearje de [[Litouske anneksaasje fan it Memellân]].
*[[31 maart]] - Yn 'e [[Dútslân|Dútske]] [[stêd]] [[Essen (Dútslân)|Essen]] iepenje [[Frankryk|Frânske]] [[troepen]] it fjoer op [[demonstraasje (protest)|demonstrearjende]] [[arbeider]]s op it [[fabryk]]sterrein fan [[Krupp]]. By dit [[Bloedbad fan Essen]] komme 13 arbeiders om en reitsje mear as 30 [[ferwûne]], fan wa guon earnstich.
*[[27 april]] - It [[faksistysk]]e rezjym fan [[Benito Mussolini]] yn [[Itaalje]] beslist dat [[plak (geografy)|plak]]ken yn [[Súd-Tiroal]] gjin [[Dútsk]]talige [[plaknamme]]n mear hawwe meie. Alle nammen wurde [[Italjaansk|italjanisearre]].
* [[27 april]] - Yn [[Noard-Fryslân]] wurdt de [[Friisk Foriining]] oprjochte, ûnder namme ''Friesisch-Schleswigsche Verein''.
*[[24 maaie]] - Yn 'e [[Ierske Frijsteat]] komt in ein oan 'e bloedige [[Ierske Boargeroarloch]] troch de oerjefte fan 'e republikeinske [[rebel]]len fan [[Éamon de Valera]].
*[[5 juny]] - De [[presidint]] fan 'e [[Dútslân|Dútske]] [[sintrale bank]], [[Rudolf Havenstein]], makket bekend dat syn [[Reichsbank]] de fal fan 'e [[Reichsmark]] net mear keare kin.
*[[9 juny]] - By [[steatsgreep yn Bulgarije (1923)|in steatsgreep]] yn [[Bulgarije]] wurdt [[premier]] [[Aleksander Stambûliski]] ôfset.
*[[15 juny]] - Yn 'e neite fan syn wenplak [[Slavovitsa]] wurdt de ôfsette [[Bulgarije|Bulgaarske]] [[premier]] [[Aleksander Stambûliski]] troch [[militêr]]en [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik eksekutearre]].
*[[24 july]] - [[Grikelân]] en [[Turkije]] slute yn it [[Switserlân|Switserske]] [[Lausanne]] it [[Ferdrach fan Lausanne]], wêrmei't in ein komt oan sawol de [[Gryksk-Turkske Oarloch]] as oan 'e [[Turkske Unôfhinklikheidsoarloch]]. Dit [[ferdrach]], dêr't de grinzen fan 'e nije Turkske Republyk yn fêstlein binne, betsjut lykwols ek de ein foar de ûnôfhinklike steaten fan 'e [[Koerden]] en de [[Armenen]], ta de oprjochting wêrfan't besletten wie yn it eardere [[Ferdrach fan Sèvres]].
*[[2 augustus]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Warren Harding]] beswykt oan in [[serebraal faskulêr aksidint|oerhaal]]. Hy wurdt opfolge troch syn [[fise-presidint]] [[Calvin Coolidge]].
*[[31 augustus]] - It [[Folkebûn]] ferlient oan [[Belgje]] it [[mandaatgebiet|mandaat]] oer de eardere [[Dútslân|Dútske]] [[koloanje]] [[Rûanda-Oerûndy]].
*[[31 augustus]] - De [[Itaalje|Italjaanske]] [[premier]] [[Benito Mussolini]] stjoert [[troepen]] om it [[Grikelân|Grykske]] [[eilân]] [[Korfû]] [[Italjaanske besetting fan Korfû|te besetten]], nei't oan 'e [[grins (line)|grins]] fan Grikelân mei [[Albaanje]] inkele Italjaanske [[ofsier]]en [[fermoarde]] binne.
*[[13 septimber]] - By [[steatsgreep yn Spanje (1923)|in steatsgreep]] yn [[Spanje]], dy't útfierd wurdt mei goedkarring fan [[kening]] [[Alfûns XIII fan Spanje|Alfûns&amp;nbsp;XIII]], komt in [[militêr]]e [[diktatuer]] ûnder lieding fan [[Miguel Primo de Rivera]] oan 'e macht.
* [[15 septimber]] - It [[Frysk Boun om Utens]] wurdt oprjochte.
*[[26 septimber]] - It [[Dútslân|Dútske]] [[regear]] fan [[kânselier]] [[Gustav Stresemann]] jout it ferduldich ferset tsjin 'e [[Frankryk|Frânske]]-[[Belgje|Belgyske]] [[Besetting fan it Ruhrgebiet]] op om't it finansjeel net mear op te bringen is.
*[[27 septimber]] - Nei ynternasjonale bemiddeling jout de [[Itaalje|Italjaanske]] [[premier]] [[Benito Mussolini]] de [[Italjaanske besetting fan Korfû|besetting fan Korfû]] op.
*[[29 oktober]] - De [[Republyk Turkije]] wurdt formeel útroppen. De eardere [[generaal]] [[Mustafa Kemal Atatürk]] wurdt ta [[presidint]] keazen.
*[[9 novimber]] - Yn [[München]] docht in espeltsje leden fan 'e marzjinale [[Nasjonaal-Sosjalistyske Dútske Arbeiderspartij]] ûnder lieding fan âld-[[generaal]] [[Erich Ludendorff]] en de [[Eastenryk|Eastenriker]] [[Adolf Hitler]] in mislearre [[steatsgreep]], de saneamde [[Bierkelderpûtsj]], tsjin 'e [[regear]]ings fan 'e [[Beieren|Frijsteat Beieren]] en de [[Weimarrepublyk]]. De NSDAP wurdt neitiid ferbean.

== Berne ==
;jannewaris
* [[16 jannewaris|16]] - [[Willem Aantjes]], Nederlânsk politikus († [[2015]])
* [[19 jannewaris|19]] - [[Jean Stapleton]], Amerikaansk aktrise († [[2013]])
* [[23 jannewaris|23]] - [[Alma Hogan Snell]], Amerikaansk skiedkundige en krûdekundige († [[2008]])
* [[24 jannewaris|24]] - [[Simeon ten Holt]], Nederlânsk komponist († [[2012]])
;febrewaris
* [[7 febrewaris|7]] - [[Willem Augustin]], Nederlânsk maratonrider († [[2004]])
* [[15 febrewaris|15]] - [[Jelena Bonner]], Sovjet dissidinte († [[2011]])
* [[19 febrewaris|19]] - [[Feite Faber]], Frysk boargemaster († [[2010]])
;april
* [[4 april|4]] - [[Manon Alving]], Frysk aktrise († [[2010]])
* [[6 april|6]] - [[Marten van der Leest]], Frysk keatser († [[2008]])
* [[19 april|19]] - [[Meindert van der Weerd]], Frysk keatser († [[2010]])
;maaie
* [[6 maaie|6]] - [[Josep Seguer]], Spaansk fuotballer († [[2014]])
* [[17 maaie|17]] - [[Henry Kissinger]], Amerikaansk politikus
* [[31 maaie|31]] - prins [[Reinier III fan Monako]] († [[2005]])
;juny
* [[10 juny|10]] - [[Gerrit Elzinga]], Frysk archeolooch en konservator († [[2017]])
* [[14 juny|14]] - [[Judith Kerr]], Ingelsk berneboekeskriuwster en yllustratrise († [[2019]])
* [[18 juny|18]] - [[Herman Krebbers]], Nederlânsk fioelist en muzykpedagooch († [[2018]])
* [[26 juny|26]] - [[Frans Tutuhatunewa]], Súd-Moluksk presidint yn ballingskip († [[2016]])
;july
* [[2 july|2]] - [[Wisława Szymborska]], Poalsk dichteresse († [[2012]])
* [[13 july|13]] - [[Jouke Klazes Bakker]], Frysk konsintraasjekampoerlibbene († [[2011]])
* [[20 july|20]] - [[Jampie Kuneman]], Nederlânsk fuotballer en fersetsman († [[2018]])
* [[23 july|23]] - [[Thea Beckman]], Nederlânsk berneboekeskriuwster († [[2004]])
;augustus
* [[2 augustus|2]] - [[Shimon Peres]], premier en presidint fan [[Israel]] († [[2016]])
* [[3 augustus|3]] - [[Paus Shenouda III fan Alexandrië|Shenouda III]], paus fan de [[Koptysk-Otterdokse Tsjerke]] († [[2012]])
* [[9 augustus|9]] - [[Gerrit Kouwenaar]], Nederlânsk dichter († [[2014]])
* [[20 augustus|20]] - [[Jim Reeves]], Amerikaansk sjonger († [[1964]])
* [[29 augustus|29]] - lord [[Richard Attenborough]], Ingelsk akteur, filmregisseur en filmprodusint († [[2014]])
;septimber
* [[16 septimber|16]] - [[Appie Baantjer]], Nederlânsk skriuwer († [[2010]])
* [[18 septimber|18]] - [[Jurjen Mellema]], Nederlânsk politikus († [[2017]])
* [[22 septimber|22]] - [[Hans Bakker]], Nederlânsk publisist en redakteur († [[2016]])
;oktober
* [[13 oktober|13]] - [[Faas Wilkes]], Nederlânsk fuotballer († [[2006]])
* [[29 oktober|29]] - [[Gerda van der Kade-Koudijs]], Nederlânsk atlete († [[2015]])
;novimber
* [[8 novimber|8]] - [[Lenze Meinsma]], Frysk dokter en bestjoerder († [[2008]])
* [[14 novimber|14]] - jhr. [[Cornelis van Eysinga]], Frysk ealman en bestjoerder († [[2018]])
;desimber
* [[6 desimber|6]] - [[Giovanni Narcis Hakkenberg]], Nederlânsk marinier en ridder yn de [[Militêre Willems-Oarder]] († [[2013]])
* [[14 desimber|14]] - [[Gerard Reve]], Nederlânsk skriuwer († [[2006]])
* [[16 desimber|16]] - [[Tip Marugg]], Antilliaansk skriuwer en dichter († [[2006]])
;''datum ûnbekend''
*[[Jan W. van der Hoorn]], Nederlânsk reedrider en [[alvestêdetocht]]winner

== Ferstoarn ==
* [[10 febrewaris]] - [[Wilhelm Conrad Röntgen]], Dútsk natuerkundige en Nobelpriiswinner (* [[1845]])
* [[26 maart]] - [[Sarah Bernhardt]], Frânsk-Nederlânsk aktrise (* [[1844]])
* [[28 april]] - [[Geart van der Zwaag (sosjalist)|Geart van der Zwaag]], Frysk keapman, aktivist en politikus (* [[1858]])
* [[18 maaie]] - [[Lourens Zandstra]], Frysk fakbûnslieder en politikus (* [[1848]])
* [[16 july]] - [[Louis Couperus]], Nederlânsk skriuwer (* [[1863]])
* [[25 augustus]] - [[Ietje Kooistra]], Frysk pedagoge en feministe (* [[1861]])
* [[20 novimber]] - [[Binnert Philip baron van Harinxma thoe Slooten]], Frysk politikus (* [[1839]])
;''datum ûnbekend''
*[[Krolhier (ferkenner)|Krolhier]] (''Curly'' of ''Curley''), [[Krieën (folk)|Kriesk]] ferkenner yn 'e tsjinst fan it Amerikaanske Leger (* [[1856]])

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1923| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>l0xhv3ae73pno8hbol0t2ou5nnrp10q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1921</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1729</id>
    <revision>
      <id>1084288</id>
      <parentid>1084018</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:18:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9461" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1920-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[25 febrewaris]] - [[Georgje]] wurdt ferovere troch it [[Reade Leger]] en wurdt diel fan 'e [[Sovjet-Uny]]. Ein fan 'e [[Demokratyske Republyk Georgje]].
*[[8 maart]] - [[Frankryk]] stjoert [[troepen]] om 'e [[Dútslân|Dútske]] [[stêd]] [[Düsseldorf]] te besetten en dêrmei Dútslân te twingen om 'e ferplichtings fan it [[Ferdrach fan Versailles]] nei te kommen.
*[[7 maart|7]]-[[17 maart]] - De [[Opstân fan Kronsjtadt]], ûnder [[matroas (rang)|matroazen]] fan 'e [[Ruslân|Russyske]] [[marine]], wurdt mei grou [[geweld]] troch it [[kommunistysk]]e bewâld delslein.
*[[17 maart]] - Yn [[Ruslân]] kundiget de [[kommunistysk]]e [[regearing]]slieder [[Vladimir Lenin]] de ynfiering fan 'e [[Nije Ekonomyske Polityk]] oan, wêrby't de drastyske kommunistyske maatregels dy't de ôfrûne jierren nommen binne op it mêd fan 'e [[ekonomy]] foar in part weromdraaid wurde.
*[[18 maart]] - Ein fan 'e [[Fyfde Poalsk-Russyske Oarloch]]. [[Poalen]] en [[Ruslân]] slute de [[Ferdrach fan Riga (1921)|Frede fan Riga]].
*[[20 maart]] - By it [[Oppersilezysk Selsbeskikkingsreferindum (1921)|Oppersilezysk Selsbeskikkingsreferindum]] kiest 60% fan de [[befolking]] derfoar om diel fan [[Dútslân]] te bliuwen (en tsjin oansluting by [[Poalen]]).
*[[7 april]] - [[Sun Yat-sen]] wurdt oansteld as [[presidint]] fan 'e [[Republyk Sina]].
*[[23 april]] - [[Roemeenje]] en [[Tsjechoslowakije]] slute in [[militêr]] bûnsgenoatskip.
*[[3 maaie]] - Yn [[Opper-Sileezje]] brekt ûnder de [[Poalen (folk)|Poalske]] [[minderheid]] in [[Tredde Poalske Opstân yn Opper-Sileezje|anty-Dútske opstân]] út.
*[[21 maaie]] - Yn 'e [[Slach by Annaberg]], yn 'e neite fan [[Oppeln]] ([[Poalsk]]: Opole) wurde de [[Poalen (folk)|Poalske]] [[Tredde Poalske Opstân yn Opper-Sileezje|opstannelingen yn Opper-Sileezje]] ferslein troch [[Dútslân|Dútske]] [[frijkorps]]en.
*[[31 maaie]]-[[1 juny]] - By de [[rasse-opskuor fan Tulsa]] komme yn [[Tulsa (Oklahoma)]] 100 oant 300 minsken om it libben en wurde mear as 35 stedsblokken ferwoastge as in breinroere [[rasisme|rasistyske]] [[jeropide ras|blanke]] kliber de [[negroïde|swarte]] [[wyk|stedsbuert]] [[Greenwood (Tulsa)|Greenwood]] oanfalt.
*[[7 juny]] - It sluten fan in [[militêr]] bystânsferdrach tusken [[Roemeenje]] en [[Joegoslaavje]] makket in nij militêr bûnsgenoatskip tusken dy beide lannen en [[Tsjechoslowakije]] kompleet. It bûnsgenoatskip kriget de namme de [[Lytse Entânte]].
*[[11 juny]] - [[Brazylje]] fiert it [[frouljuskiesrjocht]] yn.
*[[1 july]] - By de [[Slach om Annual]] bringt de [[Berbers|Berberske]] lieder [[Abd el-Krim]] de [[Spanje]]rts in swiere nederlaach ta, wêrby't sa'n 8.000 Spaanske soldaten [[sneuvelje]]. By de dêropfolgjende ôftocht fan 'e Spaanske troepen út it [[Rifberchtme]] komme nochris 5.000 man om.
*[[22 july]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[premier]] [[David Lloyd George]] en de [[Ierlân|Ierske]] [[opstanneling]]elieder [[Éamon de Valera]] slute in [[wapenstilstân]]. Ein fan 'e [[Ierske Unôfhinklikheidsoarloch]].
*[[23 july]] - [[Faisal I fan Irak|Faisal I]] wurdt [[kroaning|kroane]] ta [[kening]] fan [[Irak]].
*[[23 july]] - Yn [[Sjanghai]] wurdt de [[Kommunistyske Partij fan Sina]] oprjochte.
* [[29 july]] - [[Adolf Hitler]] wurdt [[foarsitter]] fan de [[NSDAP]].
*[[2 augustus]] - De [[Ruslân|Russyske]] [[kommunistysk]]e foaroanman [[Vladimir Lenin]] freget de wrâldmienskip om help fanwegen de jammerdearlike [[Russyske hongersneed (1921)|hongersneed yn it streamgebiet]] fan 'e [[Wolga]].
*[[14 augustus]] - [[Tûvaanske Folksrepublyk|Tannû-Tûva]] wurdt ûnôfhinklik fan [[Sina]].
*[[15 augustus]] - Yn [[Novosibirsk]], yn [[Sibearje]], wurdt de 'Wite Baron' [[terjochtsteld]]: de Wite [[kriichshear]] [[Roman von Ungern-Sternberg]], dy't fan [[jannewaris]] oant en mei [[july]] in wier skrikbewâld fierd hat yn [[Mongoalje]].
* [[25 augustus]] - De [[Feriene Steaten]] slute [[frede]] mei [[Dútslân]].
*[[20 oktober]] - Ein fan 'e [[Frânsk-Turkske Oarloch]]. De [[Frankryk|Frânsen]] jouwe harren [[koloanje|koloniale]] oanspraken op [[Silysje]] en [[Opper-Mesopotaamje]] op.
*[[2 novimber]] - Mei de [[Ynname fan Haïl]] foltôget [[Abdûlazyz ibn Saûd]], de [[emir]] fan 'e [[Emiraat fan de Nêzjd|Nêzjd]] út it [[Hûs fan Saûd]], [[Rasjidysk-Saûdyske Oarloch|de ferovering]] fan it [[Emiraat Djebel Sjammar]], de sit fan it rivalisearjende [[Hûs fan Rasjiid]].
*[[9 novimber]] - Yn 'e [[Itaalje|Italjaanske]] [[haadstêd]] [[Rome]] rjochtet [[Benito Mussolini]] de [[Nasjonale Faksistyske Partij]] op.
*[[14 novimber]] - It [[Hûs Habsburch]] wurdt troch it [[Hongarije|Hongaarske]] [[parlemint]] definityf ferfallen ferklearre fan 'e Hongaarske troan.
*[[6 desimber]] - De [[regear]]ings fan it [[Feriene Keninkryk]] en [[Ierlân]] slute it [[Britsk-Iersk Ferdrach]], wêrmei't definityf in ein komt oan 'e [[Ierske Unôfhinklikheidsoarloch]]. Der sil in [[Ierske Frijsteat]] oprjochte wurde dy't [[dominion]]status krije sil binnen it [[Britske Ryk]].
*[[14 desimber]] - By in [[Selsbeskikkingsreferindum fan Sopron (1921)|selsbeskikkingsreferindum]] sprekt de [[befolking]] fan 'e stêd [[Ödenburg]] ([[Hongaarsk]]: Sopron), dy't súdeastlik fan [[Wenen]] leit, him út foar oansluting by [[Hongarije]].
* ''sûnder datum'' - De [[Nobelpriis foar de Natuerkunde]] wurdt takend oan [[Albert Einstein]].

== Berne ==
;jannewaris
* [[5 jannewaris|5]] - gruthartoch [[Jan fan Lúksemboarch]]
* [[7 jannewaris|7]] - [[Jules Schelvis]], Nederlânsk oerlibbene fan sân konsintraasjekampen († [[2016]])
;febrewaris
* [[11 febrewaris|11]] - [[Lloyd Bentsen]], Amerikaansk politikus († [[2006]])
* [[15 febrewaris|15]] - [[Jan Pen]], Frysk ekonoom († [[2010]])
* [[25 febrewaris|25]] - [[Geale de Vries]], Frysk ûnderwizer en radiopresintator († [[2011]])
;maart
* [[7 maart|7]] - [[Nel van der Zee]], Flaamsk auteur († [[2016]])
* [[14 maart|14]] - [[Lis Hartel]], Deensk dressuerruter († [[2009]])
;april
* [[2 april|2]] - [[Tiny Mulder]], Frysk skriuwster, sjoernaliste en fersetsstrider († [[2010]])
* [[15 april|15]] - [[Jan Bens]], Nederlânsk fuotbaltrener († [[2012]])
* [[16 april|16]] - [[Romke Kalma]], Frysk konsert-, opera en oratoariumsjonger († [[2007]])
* [[25 april|25]] - [[Karel Appel]], Nederlânsk skilder en byldhouwer († [[2006]])
* [[27 april|27]] - [[Feike Boschma]], Nederlânsk akteur en teätermakker († [[2014]])
;maaie
* [[3 maaie|3]] - [[Hans de Jong]], Frysk waarman († [[2010]])
* [[12 maaie|12]] - [[Ton van Duinhoven]], Nederlânsk sjoernalist, akteur en tekstskriuwer († [[2010]])
* [[22 maaie|22]] - [[Sjoerd Andringa]], Frysk keunstner († [[2017]])
* [[27 maaie|27]] - [[Joop Bakker]], Frysk politikus († [[2003]])
* [[30 maaie|30]] - [[Jamie Uys]], Súdafrikaansk filmregisseur († [[1996]])
;juny
* [[10 juny|10]] - prins [[Philip Mountbatten]], hartoch fan Edinburgh, Britsk prins-gemaal († [[2021]])
* [[12 juny|12]] - [[Johan Witteveen]], Nederlânsk ekonoom en politikus († [[2019]])
* [[17 juny|17]] - [[Burnu Acquanetta]], Amerikaansk aktrise († [[2004]])
* [[21 juny|21]] - [[Jane Russell]], Amerikaansk aktrise en sekssymboal († [[2011]])
* [[22 juny|22]] - [[Alwine de Vos van Steenwijk]], Nederlânsk diplomate († [[2012]])
;july
* [[6 july|6]] - [[Nancy Reagan]], Amerikaansk presidintsfrou († [[2016]])
* [[18 july|18]] - [[John Glenn]], Amerikaansk astronaut en politikus († [[2016]])
* [[19 july|19]] - [[Frans Haarsma]], Frysk preester, teolooch en heechlearaar († [[2009]])
;augustus
* [[8 augustus|8]] - [[Esther Williams]], Amerikaansk aktrise en swimster († [[2013]])
* [[19 augustus|19]] - [[Gene Roddenberry]], Amerikaansk tillefyzjeprodusint, betinker fan [[Star Trek]] († [[1991]])
;septimber
* [[17 septimber|17]] - [[Teade Kingma]], Frysk fersetsman († [[2011]])
* [[21 septimber|21]] - [[Piet Ekel]], Nederlânsk akteur († [[2012]])
* [[25 septimber|25]] - [[Albert Mulder]], Frysk samler en beskriuwer fan âld ark († [[2011]])
* [[27 septimber|27]] - [[Heinrich Boere]], Dútsk-Nederlânsk kriichs-misdiediger († [[2013]])
* [[30 septimber|30]] - [[Deborah Kerr]], Skotsk aktrise († [[2007]])
;oktober
* [[21 oktober|21]] - [[Ingrid van Houten-Groeneveld]], Nederlânsk astronome († [[2015]])
;desimber
* [[1 desimber|1]] - [[Ruurd Klazes Bakker]], Frysk politikus († [[2001]])
* [[17 desimber|17]] - [[Jan de Jong (oersetter)|Jan de Jong]], Frysk oersetter († [[2006]])
;''datum ûnbekend''
*[[Jan de Jong (oersetter)|Jan de Jong]], Frysk oersetter

== Ferstoarn ==
* [[17 jannewaris]] - [[Sybrandus Johannes Fockema Andreae (rjochtshistoarikus)|Sybrandus Johannes Fockema Andreae]], Frysk rjochtsgelearde en heechlearaar (* [[1844]])
* [[8 febrewaris]] - [[Peter Kropotkin]], Russysk anargist (* [[1842]])
* [[17 febrewaris]] - [[Klaas Folkerts Post]], Frysk keatser (* [[1843]])
* [[2 augustus]] - [[Enrico Caruso]], Italjaansk sjonger (* [[1873]])
* [[7 augustus]] - [[Aleksander Blok]], Russysk dichter (* [[1880]])
* [[27 septimber]] - [[Engelbert Humperdinck (komponist)|Engelbert Humperdinck]], Dútsk komponist (* [[1854]])
;''datum ûnbekend''
*[[Edmond Guerrier]], Amerikaansk keapman en tolk (* [[1840]])

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1921| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>ikrochmepfgfufpl3kve3sz28ely061</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1916</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1732</id>
    <revision>
      <id>1084300</id>
      <parentid>1084041</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:31:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14592" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1910-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[5 jannewaris]] - [[Eastenryk-Hongarije|Eastenryksk-Hongaarske]] [[troepen]] dogge [[Eastenryksk-Hongaarske ynfal yn Montenegro (1916)|in ynfal]] yn it [[Keninkryk Montenegro]].
* [[9 jannewaris]] - Mei de [[evakuaasje]] fan 'e lêste [[Alliëarden|Alliëarde]] [[troepen]] fan it [[Gallipoli-skiereilân]] wurdt de [[Gallipoli-kampanje]] nei acht en in heale [[moanne (tiid)|moanne]] beëinige. De [[fjildtocht]] is útrûn op in fiasko en in pynlike nederlaach foar de Alliëarden, wylst it beskôge wurdt as de grutste [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] oerwinning fan 'e oarloch.
*[[11 jannewaris]] - [[Frankryk|Frânske]] [[troepen]] besette it [[Grikelân|Grykske]] [[eilân]] [[Korfû]], dat nedich is as bestimming foar de [[evakuaasje]] fan 'e restanten fan 'e [[leger (lânmacht)|leger]]s fan [[Servje]] en [[Montenegro]] út [[Albaanje]] wei.
*[[14 jannewaris]] - Yn [[Nederlân]] brekt by de troch in swiere [[stoarm]] feroarsake [[Wettersneed fan 1916]] de [[Sudersee]]dyk by [[Marken]] troch, mei as gefolch dat it [[Wetterlân]] derûnder strûpt. Der falle 19 [[dea]]den, in grut part fan 'e [[fee]]steapel komt om en de materiële skea is ûnbidige grut. Dizze [[ramp]] jout de oanset foar de oanlis fan 'e [[Suderseewurken]].
*[[17 jannewaris]] - De [[rebel]]len fan 'e [[Meksiko|Meksikaanske]] foaroanman [[Pancho Villa]] sjitte 16 [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[lânmjitter]]s dea.
*[[22 jannewaris]] - De [[stêd]] [[Shkodër]], yn noardlik [[Albaanje]], wurdt beset troch [[Eastenryk-Hongarije|Eastenryksk-Hongaarske]] [[troepen]].
*[[25 jannewaris]] - [[Montenegro]] kapitulearret foar de [[Eastenryk-Hongarije|Eastenryksk-Hongaarske]] [[troepen]] dy't it lân binnenfallen binne.
*[[18 febrewaris]] - [[Feriene Keninkryk|Britske]], [[Frankryk|Frânske]], [[Súd-Afrika|Súdafrikaanske]] en [[Belgje|Belgyske]] [[troepen]] foltôgje de ferovering fan [[Dútsk-Kameroen]].
*[[21 febrewaris]]-[[18 desimber]] - Yn 'e slepende [[Slach by Verdun]] besykje [[Dútslân|Dútske]] [[troepen]] troch it [[Frankryk|Frânske]] ferset by de [[stêd]] [[Verdun]] te brekken. Dat mislearret en de rin fan 'e linys bliuwt fierhinne gelyk, hoewol't mear as 300.000 [[soldaten]] komme te [[sneuveljen]].  
*[[3 maart]] - [[Feriene Keninkryk|Britske]], [[Belgje|Belgyske]], [[Súd-Afrika|Súdafrikaanske]] en [[Portegal|Portegeeske]] [[troepen]] falle [[Dútsk-East-Afrika]] binnen.
*[[9 maart]] - [[Dútslân]] ferklearret de oarloch oan [[Portegal]], nei't dat lân [[konfiskaasje|beslach lein]] hat op 71 [[Dútslân|Dútske]] en [[Eastenryk-Hongarije|Eastenryksk-Hongaarske]] [[keapfardijskip]]pen dy't nei it útbrekken fan 'e [[Earste Wrâldoarloch]] beskûl socht hawwe yn Portegeeske [[haven]]s.
*[[14 maart]] - As reäksje op 'e oanfal fan 'e [[Meksiko|Meksikaanske]] [[rebel]]lelieder [[Pancho Villa]] op it grinsplak [[Columbus (Nij-Meksiko)]] begjint it [[Amerikaanske Leger]] in grutskalige [[militêr]]e yntervinsje yn 'e [[Meksikaanske Boargeroarloch]], dy't de [[Pancho Villa-ekspedysje]] neamd wurdt.
*[[8 april]] - Yn [[Noarwegen]] wurdt it [[frouljuskiesrjocht]] ynfierd.
*[[24 april|24]]-[[29 april]] - Yn [[Ierlân (eilân)|Ierlân]] brekt de [[Peaske-opstân]] út tsjin 'e [[Grut-Brittanje|Britske]] oerhearsking. De [[rebûlje]] wurdt troch it [[Britske Leger]] yn bloed smoard. Fan 'e Ierske lieders wurde [[Patrick Pearse]], [[James Connolly]], [[Tom Clarke (Iersk republikein)|Tom Clarke]], [[Seán MacDermott]], [[Joseph Plunkett]], [[Éamonn Ceannt]] en [[Thomas MacDonagh]] troch de Britten [[eksekutearre]]. Inkeld [[Éamon de Valera]] en [[grevinne]] [[Constance Markievicz]] ûntkomme oan it [[fjoerpeloton]], hy fanwegen syn [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[nasjonaliteit]] en sy fanwegen har [[sekse]].
*[[29 april]] - Ein fan it [[Belis fan Al-Kût]]: it [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[leger (lânmacht)|ekspedysjeleger]] yn [[Mesopotaamje]], ûnder befel fan [[generaal]] [[Charles Townsend]], jout him oer oan 'e [[Osmaanske Ryk|Osmanen]].
* [[30 april]] - de [[simmertiid]] wurdt foar it earst ynfierd, yn [[Dútslân]]. 
*[[5 maaie]] - [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[troepen]] dogge in ynfal yn 'e [[Dominikaanske Republyk]]: begjin fan 'e [[Amerikaanske besetting fan de Dominikaanske Republyk (1916-1924)|Amerikaanske besetting fan 'e Dominikaanske Republyk]] (dy't oant [[1924]] duorje sil).
*[[8 maaie]] - De earste [[Austraalje (lân)|Australyske]] en [[Nij-Seelân|Nijseelânske]] [[troepen]] dy't oan it [[Westfront (Earste Wrâldoarloch)|Westfront]] fjochtsje sille, lânje yn [[Frankryk]].
*[[22 maaie]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] wurdt de algemiene [[tsjinstplicht]] ynfierd.
*[[31 maaie]] - Yn 'e [[Slach by Jutlân]], op 'e [[Noardsee]] foar de [[Denemark|Deenske]] [[kust]], bringt de [[Dútslân|Dútske]] [[marine]] de [[Feriene Keninkryk|Britten]] in gefoelige nederlaach ta, al feroaret dit neat oan 'e Britske hegemony op see.
*[[6 juny]] - De [[Alliëarden]] stelle in blokkade fan [[Grikelân]] yn, om it [[regear]] fan dat lân te twingen syn pro-[[Dútslân|Dútske]] politike koerts te wizigjen.
*[[10 juny]] - It [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] [[garnizoen]] fan [[Mekka]] jout him oer oan 'e [[Arabieren|Arabyske]] [[opstanneling]]en fan [[Hûssein bin Ali]], de [[sjaryf|grutsjaryf]] fan Mekka. Dyselde ropt de ûnôfhinklikheid út fan it [[Keninkryk fan de Hidjas]], besteande út 'e [[Hidjas]], in gebietsdiel fan it [[Osmaanske Ryk]].
*[[1 july|1]]-[[12 july]] - Yn 'e [[Amerikaanske steat]] [[Nij-Jersey]] fine [[haaie-oanfallen yn Nij-Jersey (1916)|in stikmannich oanfallen]] fan in [[haai]] plak, wêrby't 4 [[dea]]den en 1 [[ferwûne]] falle.
*[[1 july]]-[[18 novimber]] - Yn 'e slepende [[Slach oan de Somme]], de grutste [[fjildslach]] oan it [[Westfront (Earste Wrâldoarloch)|Westfront]] fan 'e [[Earste Wrâldoarloch]], besykje [[troepen]] út it [[Feriene Keninkryk]], [[Austraalje (lân)|Austraalje]], [[Bermuda]], [[Britsk-Ynje]], [[Kanada]], [[Nijfûnlân]], [[Nij-Seelân]], [[Súd-Afrika]], [[Súd-Rodeezje]] en [[Frankryk]] troch de [[Dútslân|Dútske]] linys te brekken. Dat mislearret en de slach einiget yn in bloedige ympasse dêr't mear as 1,1 miljoen [[soldaten]] by [[sneuvelje]].
*[[25 july]] - Oan it [[Kaukasusfront (Earste Wrâldoarloch)|Kaukasusfront]] feroverje [[Ruslân|Russyske]] [[troepen]] de [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] [[stêd]] [[Erzincan]].
*[[4 augustus]] - Under it [[Ferdrach fan Deensk-West-Ynje]] ferkeapet [[Denemark]] de [[Deenske Famme-eilannen]] foar [[$]]25 miljoen yn [[goud]] oan 'e [[Feriene Steaten]]. De [[eilannegroep]] wurdt dêrtroch omfoarme ta de [[Amerikaanske Famme-eilannen]]. Reden foar de oankeap fan it gebiet is de Amerikaanske soarch oer de fêstiging fan [[Dútslân|Dútske]] [[militêr]]e bases op 'e eilannen nei in mooglike Dútske ynfal yn Denemark.
*[[12 augustus]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[rykskânselier]] [[Theobald von Bethmann-Hollweg]] en de [[Eastenryk-Hongarije|Eastenryksk-Hongaarske]] [[kânselier]] [[Karl von Stürgkh]] presintearje harren plannen oangeande de [[takomst]] fan [[Poalen]]. Dat moat in (yn namme) ûnôfhinklik [[grutfoarstedom]] wurde.
*[[17 augustus]] - [[Roemeenje]] slút yn it djipste geheim in [[militêr]] bûnsgenoatskip mei de [[Alliëarden]].
*[[27 augustus]] - [[Roemeenje]] ferklearret de oarloch oan [[Eastenryk-Hongarije]]. Roemeenske [[troepen]] dogge in ynfal fan [[Transsylvaanje]], in ûnderdiel fan it [[Keninkryk Hongarije]].
*[[28 augustus]] - [[Dútslân]] ferklearret de oarloch oan [[Roemeenje]].
*[[28 augustus]] - [[Itaalje]] ferklearret de oarloch oan [[Dútslân]].
*[[1 septimber]] - [[Bulgarije]] ferklearret de oarloch oan [[Roemeenje]].
*[[2 septimber]] - De [[Dobroedsja]], de [[Roemeenje|Roemeenske]] [[kust]]stripe oan 'e [[Swarte See]], wurdt beset troch [[Dútslân|Dútske]], [[Bulgarije|Bulgaarske]] en [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] [[troepen]].
*[[12 septimber]]-[[11 desimber]] - Oan it [[Balkanfront (Earste Wrâldoarloch)|Balkanfront]] besykje de [[Alliëarden]] mei it [[Monastiroffinsyf]] om [[Bulgarije]] ta [[oerjefte]] te twingen en tagelyk de druk op [[Roemeenje]] te ferlichtsjen. Beide doelen mislearje, hoewol't der al wat terreinwinst op 'e Bulgaren boekt wurdt oan it [[Masedoanyske Front]].
*[[14 septimber|14]]-[[19 septimber]] - Yn 'e bloedige [[Slach om Tabora]] nimme [[Belgje|Belgyske]] [[troepen]] ûnder [[generaal]] [[Charles Tombeur]] [[Tabora]], de [[haadstêd]] fan [[Dútsk-East-Afrika]] yn.
*[[15 septimber]] - Oan it [[Westfront (Earste Wrâldoarloch)|Westfront]] sette de [[Feriene Keninkryk|Britten]], ûnder de [[Slach oan de Somme]], by [[Flers Courcelet]] foar it earst [[tank (wapen)|tank]]s yn as [[wapen|oarlochswapen]].
*[[17 septimber]] - Op it terrein fan 'e [[Amsterdamske Iisklub]] organisearret de [[sosjalistysk]]e [[politike partij|partij]] [[SDAP]] in massale [[demonstraasje (protest)|demonstraasje]] foar [[algemien kiesrjocht]], dêr't 40.000 minsken oan meidogge.
*[[9 oktober]] - Op [[Kreta]] rjochtet de [[Grikelân|Grykske]] âld-[[premier]] [[Eleftherios Venizelos]], dy't mei stilswijende stipe fan 'e [[Alliëarden]] iepentlik yn [[opstân]] kommen is tsjin 'e pro-[[Dútslân|Dútske]] Grykske [[kening]] [[Konstantyn I fan Grikelân|Konstantyn&amp;nbsp;I]], in eigen [[regear|tsjinregear]] op.
*[[16 oktober]] - Yn [[Djedda]], op it [[Arabysk Skiereilân]], besiket de [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[ofsier]] [[T.E. Lawrence]] ('Lawrence of Arabia') [[prins]] [[Faisal I fan Irak|Faisal]], de [[soan]] fan [[Hûssein bin Ali]], de [[sjaryf|grutsjaryf]] fan [[Mekka]], dy't tsjin 'e [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] oerhearsking yn [[opstân]] kommen is. Nei syn weromkear yn [[Egypte]] sil de rie fan Lawrence derfoar soargje dat it Britske oerbefel de [[Arabyske Opstân]] stypje sil.
*[[19 oktober]] - [[Frankryk]] en it [[Feriene Keninkryk]] beslute om it [[Grikelân|Grykske]] [[regear|tsjinregear]] fan [[Eleftherios Venizelos]] te erkennen as it iennichste legitime regear fan Grikelân.
*[[21 oktober]] - By in oanslach yn [[Wenen]] wurdt de [[Eastenryk]]ske [[kânselier]] [[Karl von Stürgkh]] [[fermoarde]] troch de [[sosjalistysk]]e [[kranteman]] [[Friedrich Adler]].
*[[23 oktober]] - [[Dútslân|Dútske]], [[Bulgarije|Bulgaarske]] en [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] [[troepen]] nimme de [[Roemeenje|Roemeenske]] [[stêd]] [[Constanţa]] yn.
*[[5 novimber]] - [[Keizer]] [[Willem II fan Dútslân]] en [[Frâns Joazef I fan Eastenryk-Hongarije]] proklamearje it (sabeare) ûnôfhinklike [[Keninkryk Poalen (1916-1918)|Keninkryk Poalen]].
*[[21 novimber]] - Yn 'e [[Eastenryk]]ske [[haadstêd]] [[Wenen]] [[ferstjerren|ferstjert]] yn 'e [[âlderdom]] fan 86 jier [[keizer]] [[Frâns Joazef&amp;nbsp;I fan Eastenryk-Hongarije]], nei't er 68 jier regearre hat. Hy wurdt opfolge troch syn [[omkesizzer]] [[Karel I fan Eastenryk-Hongarije|Karel&amp;nbsp;I]].
*[[26 novimber]] - It [[revolúsje|revolúsjonêre]] [[Grikelân|Grykske]] [[regear]] fan [[premier]] [[Eleftherios Venizelos]] ferklearret de oarloch oan [[Dútslân]].
*[[6 desimber]] - [[Fal fan Boekarest (1916)|Fal fan Boekarest]]: [[Dútslân|Dútske]] [[troepen]] ûnder lieding fan [[generaal]] [[August von Mackensen]] nimme de [[Roemeenje|Roemeenske]] [[haadstêd]] [[Boekarest]] yn.
*[[23 desimber|23]]-[[27 desimber]] - Oan it [[Eastfront (Earste Wrâldoarloch)|Eastfront]] lijt it [[Roemeenje|Roemeenske]] [[leger (lânmacht)|leger]] in nije nederlaach yn 'e [[Slach by Râmnicu Sărat (1916)|Slach by Râmnicu Sărat]]. De Roemeenske ferdigening stoart dêrnei yn, sadat de [[Sintrale Machten|Sintralen]] it hiele lân ûnder de foet rinne kinne.
*[[29 desimber]] - Yn 'e [[Ruslân|Russyske]] [[haadstêd]] [[Petrograd]] wurdt de yn paleisfermiddens tige ynfloedrike, mar ek tige kontroversjele [[mystikus]] [[Grigorij Raspûtin]] [[fermoarde]].
* ''sûnder datum'' - De [[Olympyske Spullen]] yn [[Berlyn]] wurde ôfsein fanwegen de oarloch.

== Berne ==
;maart
* [[2 maart|2]] - [[Anne Vondeling]], Frysk politikus († [[1979]])
* [[24 maart|24]] - [[Jo Smit]], Frysk skriuwer en sjoernalist († [[1991]])
;april
* [[1 april|1]] - [[Max Nord]], Nederlânsk dichter en sjoernalist († [[2008]])
;maaie
* [[16 maaie|16]] - [[Johannes Allen]], Deensk skriuwer († [[1973]])
* [[21 maaie|21]] - [[Tinus Osendarp]], Nederlânsk atleet († [[2002]])
* [[30 maaie|30]] - [[Gilles Quispel]], Nederlânsk teolooch († [[2006]])
* [[31 maaie|31]] - [[Bert Haanstra]], Nederlânsk filmregisseur († [[1997]])
;juny
* [[2 juny|2]] - [[Leo de Hartogh]], Nederlânsk akteur († [[2007]])
* [[7 juny|7]] - [[Ids de Beer]], Frysk fersetsstrider († [[1945]])
* 7 - [[Pieter Tjeerdsma]], Frysk boargemaster († [[2010]])

;july
* [[1 july|1]] - [[Olivia de Havilland]], Britsk-Amerikaansk aktrise († [[2020]])
* [[10 july|10]] - [[Thijs Terpstra]], Frysk ûndernimmer, útjouwer en politikus († [[2006]])
;augustus
* [[24 augustus|24]] - [[Reimer van Tuinen]], Frysk skriuwer († [[2006]])
;septimber
* [[4 septimber|4]] - [[Feyo Schelto Sixma van Heemstra]] (Homme Eerntsma), Frysk skriuwer en keunsthistoarikus († [[1994]])
* [[13 septimber|14]] - [[Roald Dahl]], Welsk skriuwer († [[1990]])
;oktober
* [[26 oktober|26]] - [[François Mitterand]], presidint fan [[Frankryk]] († [[1996]])
* [[27 oktober|27]] - [[Theo Griep]], Sealterfrysk skriuwer († [[2007]])
;novimber
* [[1 novimber|1]] - [[Martinus Baaijens]], Nederlânsk ûnderwiissaakkundige († [[2006]])
* [[24 novimber|24]] - [[Watze Tjebbe Beetstra]], Frysk apteker en skied- en nammekundige († [[2007]])
;desimber
* [[6 desimber|6]] - [[Hilda Neihardt]], Amerikaansk abbekate en publisiste († [[2004]])
* [[9 desimber|9]] - [[Kirk Douglas]], Amerikaansk akteur († [[2020]])

== Ferstoarn ==
* [[6 febrewaris]] - [[Rubén Darío]], Nikaragûaansk dichter, skriuwer en sjoernalist (* [[1867]])
* [[21 febrewaris]] - [[Wilco Rengers]], Frysk jurist en politikus (* [[1835]])
* [[11 maart]] - [[Johan Winkler]], Frysk dokter, sjoernalist en taalkundige (* [[1840]])
* [[17 maaie]] - [[Gat-yn-'e-Dei]] (''Hole-in-the-Day''), opperhaad fan 'e [[Odjibwe (folk)|Odjibwe]] (* [[1837]])
* [[7 april]] - [[Jan Bogtstra]], Frysk ûndernimmer en politikus (* [[1824]])
* [[21 novimber]] - keizer [[Frâns Joazef I fan Eastenryk]] (* [[1830]])
* [[29 desimber]] - [[Grigori Raspûtin]], Russysk mystikus (* [[1869]])

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1916| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>q9zfksagsq7ynnpag9fdqzo1o2hr5wi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1912</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1736</id>
    <revision>
      <id>1084285</id>
      <parentid>1012605</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:16:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10278" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1910-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[1 jannewaris]] - Formele oprjochting fan 'e [[Republyk Sina]].
*[[6 jannewaris]] - [[Nij-Meksiko]] wurdt as 47e [[Amerikaanske steaten|steat]] opnommen yn 'e [[Feriene Steaten]].
*[[9 jannewaris]] - [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[troepen]] dogge [[Amerikaanske ynfal yn Hondoeras (1912)|in ynfal]] yn [[Hondoeras]], om't [[presidint]] [[Manuel Bonilla]] in [[spoarline]] en in [[skipswerf]], dy't eigendom binne fan in Amerikaansk [[boarger|steatsboarger]], fan doel is te [[nasjonalisaasje|nasjonalisearjen]].
*[[10 jannewaris]] - [[Mongoalje]] wurdt in [[protektoraat]] fan [[Ruslân]].
*[[17 jannewaris]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[ûntdekkingsreizger]] [[Robert Falcon Scott]] berikt de [[Súdpoal]] en konstatearret dêr ta syn [[teloarstelling]] dat de [[Noarwegen|Noar]] [[Roald Amundsen]] him foar west hat.
*[[25 jannewaris]] - By [[Ryksdeiferkiezings (1912)|Ryksdeiferkiezings]] yn [[Dútslân]] behellet de [[sosjalistysk]]e [[SPD]] in grutte oerwinning.
*[[7 febrewaris]] - De [[Twadde Alvestêdetocht]] wurdt wûn troch [[Coen de Koning]] út [[Arnhim]] yn in tiid fan 11 [[oere]]n en 40 [[minuten]].
*[[12 febrewaris]] - Yn [[Sina]] wurdt de [[Sineeske Revolúsje (1911)|Sineeske Revolúsje]] foltôge mei de [[abdikaasje]] fan 'e tolvejierrige [[keizer]] [[Pu Yi]].
*[[14 febrewaris]] - [[Arizona]] wurdt as 48e [[Amerikaanske steaten|steat]] opnommen yn 'e [[Feriene Steaten]].
*[[26 febrewaris]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] begjint [[Britske mynstaking (1912)|in massale mynstaking]], dêr't likernôch 425.000 [[mynwurker]]s oan meidogge. It is harren te dwaan om 'e ynfiering fan in [[minimumlean]].
*[[1 maart]] - [[Emmeline Pankhurst]], ien fan 'e liedsters fan 'e [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[suffrazjette]]s, wurdt [[arrestaasje|arrestearre]] foar it yngoaien fan 'e [[rút|ruten]] fan 'e amtswente fan 'e Britske [[premier]], op [[10&amp;nbsp;Downing Street]].
*[[13 maart]] - [[Servje]] en [[Bulgarije]] slute it geheime [[Ferdrach fan Sofia (maart 1912)|Ferdrach fan Sofia]], dat rjochte is tsjin it [[Osmaanske Ryk]].
*[[29 maart]] - Op harren weromwei fan 'e [[Súdpoal]] komme de [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[ûntdekkingsreizger]] [[Robert Falcon Scott]] en syn fjouwer selskipslju ûnder in oanhâldende [[sniestoarm]] om fan 'e [[honger]] en ûntbearings.
*[[30 maart]] - Under it [[Ferdrach fan Fez]] wurdt it [[Keninkryk Marokko|Sultanaat Marokko]] fanôf hjoed in [[Frankryk|Frânske]] [[protektoraat]], [[Frânsk-Marokko]]. Yn 'e praktyk wurdt it gebiet frijwol itselde behannele as in [[koloanje]].
*[[2 april]] - Yn [[Sina]] wurdt troch [[Sun Yatsen]], de earste [[presidint]] fan 'e [[Republyk Sina]], de [[nasjonalistysk]]e [[politike partij]] [[Guomintang]] oprjochte.
*[[15 april]] - Op syn earste [[reis]] komt it [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[passazjiersskip]] de [[RMS Titanic|RMS ''Titanic'']] yn 'e noardlike [[Atlantyske Oseaan]] te sinken. By dy [[ramp]] komme 1.517 minsken om.
*[[17 april]] - By it [[Bloedbad fan Andrejevski]] falle op 'e [[goud]]fjilden fan [[Andrejevski]], oan 'e [[rivier]] de [[Lena (rivier)|Lena]], yn [[Sibearje]], 270 [[dea]]den as de [[Ruslân|Russyske]] [[plysje]] it fjoer iepenet op [[staking|stakende]] [[mynwurker]]s.
*[[29 maaie]] - [[Grikelân]] en [[Bulgarije]] slute it geheime [[Ferdrach fan Sofia (maaie 1912)|Ferdrach fan Sofia]], dat rjochte is tsjin it [[Osmaanske Ryk]].
*[[31 maaie]] - [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[marinier]]s lânje op [[Kuba]] om 'e saneamde [[Negeropstân]], in [[rebûlje]] ûnder [[negroïde|swarte]] [[arbeider]]s op 'e [[sûkerreid]]plantaazjes op it eilân, te ûnderdrukken.
*[[july]] - [[Tibet]] ferklearret him ûnôfhinklik fan [[Sina]], yn 'e foarm fan 'e [[Steat Tibet]].
*[[21 july]] - Yn [[Albaanje]] brekt de [[Albaneeske Opstân (1912)|Albaneeske Opstân]] út tsjin 'e oerhearsking troch it [[Osmaanske Ryk]].
*[[3 augustus]] - Yn in besykjen om 'e [[Albaneeske Opstân (1912)|Albaneeske Opstân]] del te bêdzjen, ferlient it [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] [[regear]] in beheinde foarm fan [[selsbestjoer]] oan [[Albaanje]].
*[[12 augustus]] - It [[regear]] fan [[Bulgarije]] easket fan it [[Osmaanske Ryk]] [[selsbestjoer]] foar [[Masedoanje (regio)|Masedoanje]].
*[[14 augustus]] - [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[marinier]]s dogge [[Amerikaanske ynfal yn Nikaragûa (1912)|in ynfal]] yn [[Nikaragûa]], om in [[opstân]] tsjin it rezjym fan [[presidint]] [[Adolfo Díaz]] te ûnderdrukken.
*[[15 augustus]] - Oan 'e grinzen fan it [[Keninkryk Montenegro]] mei it [[Osmaanske Ryk]] fine [[skermutseling]]s plak tusken [[troepen]] fan 'e beide [[lannen]].
*[[24 augustus]] - It [[Distrikt Alaska]], in [[ûnorganisearre territoarium]] fan 'e [[Feriene Steaten]], wurdt [[bestjoer]]lik herfoarme ta it [[Territoarium Alaska]].
*[[30 augustus]] - [[Servje]], [[Bulgarije]], [[Grikelân]] en [[Montenegro]] kundigje de [[mobilisaasje]] ôf yn ferbân mei de oanboazjende spannings mei it [[Osmaanske Ryk]].
*[[3 septimber]] - De [[regear]]ings fan [[Servje]], [[Bulgarije]], [[Grikelân]] en [[Montenegro]] stjoere it [[Osmaanske Ryk]] in [[ultimatum]], wêryn't easke wurdt dat [[Albaanje]], [[Ald-Servje]] en [[Masedoanje (regio)|Masedoanje]] binnen trije dagen [[selsbestjoer]] krije moatte.
*[[4 septimber]] - It [[regear]] fan it [[Osmaanske Ryk]] wiist it [[utimatum]] fan 'e [[Balkan (skiereilân)|Balkan]]steaten ôf.
*[[8 oktober]] - Utbraak fan 'e [[Earste Balkanoarloch]]: [[Montenegro]] ferklearret de oarloch oan it [[Osmaanske Ryk]].
*[[17 oktober]] - [[Bulgarije]], [[Grikelân]] en [[Servje]] ferklearje de oarloch oan it [[Osmaanske Ryk]].
*[[18 oktober]] - De [[Italjaansk-Turkske Oarloch]] einiget yn in klinkende oerwinning foar [[Itaalje]]. It [[Osmaanske Ryk]] moat by it [[Ferdrach fan Lausanne (1912)|Ferdrach fan Lausanne]] [[Tripolitaanje]] en de [[Syrenaika]] yn [[Noard-Afrika]] ôfstean, dy't omfoarme wurde ta de [[koloanje]] [[Italjaansk-Lybje]]. Fierders wurdt ek de [[Dodekanesos]], in [[eilannegroep]] yn 'e [[Egeyske See]], in [[Italjaanske Dodekanesos|Italjaanske koloanje]].
*[[26 oktober]] - [[Servje|Servyske]] [[troepen]] feroverje yn it ramt fan 'e [[Earste Balkanoarloch]] de [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] [[stêd]] [[Üsküp]] (Skopje).
*[[5 novimber]] - [[Woodrow Wilson]], de kandidaat fan 'e [[Demokratyske Partij (Feriene Steaten)|Demokratyske Partij]], wurdt by [[Amerikaanske presidintsferkiezings (1912)|presidintsferkiezings]] ûnferwachts keazen ta [[presidint fan 'e Feriene Steaten]].
*[[5 novimber]] - De [[Amerikaanske steaten]] [[Arizona]], [[Kansas]] en [[Wiskonsin]] fiere it [[frouljuskiesrjocht]] yn.
*[[8 novimber]] - [[Grikelân|Grykske]] [[troepen]] feroverje yn it ramt fan 'e [[Earste Balkanoarloch]] de [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] [[stêd]] [[Thessaloniki]].
*[[11 novimber]] - By in [[oanslach]] yn [[Madrid (stêd)|Madrid]] wurdt de [[Spanje|Spaanske]] [[premier]] [[José Canalejas y Mendez]] [[fermoarde]] troch in [[anargisme|anargist]].
*[[27 novimber]] - [[Spanje]] reorganisearret syn [[koloanje|koloniale]] besittings yn [[Marokko]] ta de [[koloanje]] [[Spaansk-Marokko]].
*[[28 novimber]] - [[Albaanje]] ropt de ûnôfhinklikheid út.
*[[3 desimber]] - Tusken de stridende partijen yn 'e [[Earste Balkanoarloch]] wurdt in wiffe [[wapenstilstân]] sletten.
*[[3 desimber]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[rykskânselier]] [[Theobald von Bethmann-Hollweg]] warskôget yn in [[taspraak]] oan 'e [[Ryksdei]] [[Ruslân]] dat Dútslân syn bûnsgenoat [[Eastenryk-Hongarije]] [[militêr]] bystean sil as it ea ta in oarloch tusken dat lân en Ruslân komt oer in kwestje dy't mei [[Servje]] te krijen hat.
*[[7 desimber]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[argeolooch]] [[Ludwig Borchart]] ûntdekt yn [[Egypte]] de [[Búste fan Nefertiti]].
*[[16 desimber]] - Yn ferbân mei de oanboazjende spannings mei it [[Keninkryk Servje]] giet [[Eastenryk-Hongarije]] oer ta it ôfkundigjen fan 'e [[mobilisaasje]].

== Berne ==
;maart
* [[16 maart|16]] - [[Sake Lieuwe Tiemersma]], Frysk komponist, oargelist en dirigint († [[1987]])
* [[16 maart|16]] - [[Pat Nixon]], Amerikaansk presidintsfrou († [[1993]])
* [[23 maart|23]] - [[Wernher von Braun]], Dútsk raketlearde († [[1977]])
* [[29 maart|29]] - [[Jules de Corte]], Nederlânsk sjonger en pianist († [[1996]])
;maaie
* [[2 maaie|2]] - [[Marten Toonder]], Nederlânsk skriuwer en striptekener († ([[2005]])
;april
* [[8 april|8]] - [[Sonja Henie]], Noarsk keunstrydster († [[1969]])
;juny
* [[23 juny|23]] - [[Alan Turing]], Ingelsk wiskundige († [[1954]])
;july
* [[7 july|7]] - [[S.J. van der Molen]], Frysk skriuwer en sjoernalist († [[1995]])
;augustus
* [[6 augustus|6]] - [[Tabe Beintema]], Frysk boekhanneler, frisiast en oersetter († [[1991]])
* [[10 augustus|10]] - [[Carel Steensma]], Frysk piloat en fersetsstrider († [[2006]])
* [[23 augustus|23]] - [[Gene Kelly]], Amerikaansk akteur en dûnser († [[1996]])
;septimber
* [[8 septimber|8]] - [[W. Richard West sr.]], Amerikaansk keunstner († [[1996]])
;novimber
* [[23 novimber|23]] - [[Lieuwe Brolsma]], Frysk skriuwer († [[1976]])
* [[25 novimber|25]] - [[Johannes Doedes de Jong]], Frysk fotograaf, filmmakker, sjoernalist en dichter († [[1996]])
;desimber
* [[22 desimber|22]] - [[Lady Bird Johnson]], Amerikaansk presidintsfrou († [[2007]])
;datum net bekend
* [[Krijn van den Helm]], Nederlânsk amtner en fersetsstrider yn de Twadde Wrâldkriich († [[1944]])

== Ferstoarn ==
* [[14 maaie]] - [[August Strindberg]], Sweedsk skriuwer en skilder (* [[1849]])
* [[30 maaie]] - [[Bruorren Wright|Wilbur Wright]], Amerikaanske loftfeartpionier (* [[1867]])
* [[2 juny]] - [[Tsjalling Eeltsjes Halbertsma]], Frysk skriuwer en ûnderwizer (* [[1848]])
* [[25 juny]] - sir [[Lourens Alma-Tadema]], Frysk-Ingelsk keunstskilder (* [[1836]])
* [[20 augustus]] - [[William Booth]], Ingelsk predikant, stifter fan it [[Leger des Heils]] (* [[1829]])
;''datum ûnbekend''
*[[Kriehûn]] (''Crow Dog''), opperhaad fan 'e [[Lakota (folk)|Lakota]] (* [[1833]])

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1912| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>sk8kxj8wlpv9gcnev3demteqvo5phrf</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084308</id>
      <parentid>1084285</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:52:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10353" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1910-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[1 jannewaris]] - Formele oprjochting fan 'e [[Republyk Sina]].
*[[6 jannewaris]] - [[Nij-Meksiko]] wurdt as 47e [[Amerikaanske steaten|steat]] opnommen yn 'e [[Feriene Steaten]].
*[[9 jannewaris]] - [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[troepen]] dogge [[Amerikaanske ynfal yn Hondoeras (1912)|in ynfal]] yn [[Hondoeras]], om't [[presidint]] [[Manuel Bonilla]] in [[spoarline]] en in [[skipswerf]], dy't eigendom binne fan in Amerikaansk [[boarger|steatsboarger]], fan doel is te [[nasjonalisaasje|nasjonalisearjen]].
*[[10 jannewaris]] - [[Mongoalje]] wurdt in [[protektoraat]] fan [[Ruslân]].
*[[17 jannewaris]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[ûntdekkingsreizger]] [[Robert Falcon Scott]] berikt de [[Súdpoal]] en konstatearret dêr ta syn [[teloarstelling]] dat de [[Noarwegen|Noar]] [[Roald Amundsen]] him foar west hat.
*[[25 jannewaris]] - By [[Ryksdeiferkiezings (1912)|Ryksdeiferkiezings]] yn [[Dútslân]] behellet de [[sosjalistysk]]e [[SPD]] in grutte oerwinning.
*[[7 febrewaris]] - De [[Twadde Alvestêdetocht]] wurdt wûn troch [[Coen de Koning]] út [[Arnhim]] yn in tiid fan 11 [[oere]]n en 40 [[minuten]].
*[[12 febrewaris]] - Yn [[Sina]] wurdt de [[Sineeske Revolúsje (1911)|Sineeske Revolúsje]] foltôge mei de [[abdikaasje]] fan 'e tolvejierrige [[keizer]] [[Pu Yi]].
*[[14 febrewaris]] - [[Arizona]] wurdt as 48e [[Amerikaanske steaten|steat]] opnommen yn 'e [[Feriene Steaten]].
*[[26 febrewaris]] - Yn it [[Feriene Keninkryk]] begjint [[Britske mynstaking (1912)|in massale mynstaking]], dêr't likernôch 425.000 [[mynwurker]]s oan meidogge. It is harren te dwaan om 'e ynfiering fan in [[minimumlean]].
*[[1 maart]] - [[Emmeline Pankhurst]], ien fan 'e liedsters fan 'e [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[suffrazjette]]s, wurdt [[arrestaasje|arrestearre]] foar it yngoaien fan 'e [[rút|ruten]] fan 'e amtswente fan 'e Britske [[premier]], op [[10&amp;nbsp;Downing Street]].
*[[13 maart]] - [[Servje]] en [[Bulgarije]] slute it geheime [[Ferdrach fan Sofia (maart 1912)|Ferdrach fan Sofia]], dat rjochte is tsjin it [[Osmaanske Ryk]].
*[[29 maart]] - Op harren weromwei fan 'e [[Súdpoal]] komme de [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[ûntdekkingsreizger]] [[Robert Falcon Scott]] en syn fjouwer selskipslju ûnder in oanhâldende [[sniestoarm]] om fan 'e [[honger]] en ûntbearings.
*[[30 maart]] - Under it [[Ferdrach fan Fez]] wurdt it [[Keninkryk Marokko|Sultanaat Marokko]] fanôf hjoed in [[Frankryk|Frânske]] [[protektoraat]], [[Frânsk-Marokko]]. Yn 'e praktyk wurdt it gebiet frijwol itselde behannele as in [[koloanje]].
*[[2 april]] - Yn [[Sina]] wurdt troch [[Sun Yatsen]], de earste [[presidint]] fan 'e [[Republyk Sina]], de [[nasjonalistysk]]e [[politike partij]] [[Guomintang]] oprjochte.
*[[15 april]] - Op syn earste [[reis]] komt it [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[passazjiersskip]] de [[RMS Titanic|RMS ''Titanic'']] yn 'e noardlike [[Atlantyske Oseaan]] te sinken. By dy [[ramp]] komme 1.517 minsken om.
*[[17 april]] - By it [[Bloedbad fan Andrejevski]] falle op 'e [[goud]]fjilden fan [[Andrejevski]], oan 'e [[rivier]] de [[Lena (rivier)|Lena]], yn [[Sibearje]], 270 [[dea]]den as de [[Ruslân|Russyske]] [[plysje]] it fjoer iepenet op [[staking|stakende]] [[mynwurker]]s.
*[[29 maaie]] - [[Grikelân]] en [[Bulgarije]] slute it geheime [[Ferdrach fan Sofia (maaie 1912)|Ferdrach fan Sofia]], dat rjochte is tsjin it [[Osmaanske Ryk]].
*[[31 maaie]] - [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[marinier]]s lânje op [[Kuba]] om 'e saneamde [[Negeropstân]], in [[rebûlje]] ûnder [[negroïde|swarte]] [[arbeider]]s op 'e [[sûkerreid]]plantaazjes op it eilân, te ûnderdrukken.
*[[july]] - [[Tibet]] ferklearret him ûnôfhinklik fan [[Sina]], yn 'e foarm fan 'e [[Steat Tibet]].
*[[21 july]] - Yn [[Albaanje]] brekt de [[Albaneeske Opstân (1912)|Albaneeske Opstân]] út tsjin 'e oerhearsking troch it [[Osmaanske Ryk]].
*[[3 augustus]] - Yn in besykjen om 'e [[Albaneeske Opstân (1912)|Albaneeske Opstân]] del te bêdzjen, ferlient it [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] [[regear]] in beheinde foarm fan [[selsbestjoer]] oan [[Albaanje]].
*[[12 augustus]] - It [[regear]] fan [[Bulgarije]] easket fan it [[Osmaanske Ryk]] [[selsbestjoer]] foar [[Masedoanje (regio)|Masedoanje]].
*[[14 augustus]] - [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[marinier]]s dogge [[Amerikaanske ynfal yn Nikaragûa (1912)|in ynfal]] yn [[Nikaragûa]], om in [[opstân]] tsjin it rezjym fan [[presidint]] [[Adolfo Díaz]] te ûnderdrukken.
*[[15 augustus]] - Oan 'e grinzen fan it [[Keninkryk Montenegro]] mei it [[Osmaanske Ryk]] fine [[skermutseling]]s plak tusken [[troepen]] fan 'e beide [[lannen]].
*[[24 augustus]] - It [[Distrikt Alaska]], in [[ûnorganisearre territoarium]] fan 'e [[Feriene Steaten]], wurdt [[bestjoer]]lik herfoarme ta it [[Territoarium Alaska]].
*[[30 augustus]] - [[Servje]], [[Bulgarije]], [[Grikelân]] en [[Montenegro]] kundigje de [[mobilisaasje]] ôf yn ferbân mei de oanboazjende spannings mei it [[Osmaanske Ryk]].
*[[3 septimber]] - De [[regear]]ings fan [[Servje]], [[Bulgarije]], [[Grikelân]] en [[Montenegro]] stjoere it [[Osmaanske Ryk]] in [[ultimatum]], wêryn't easke wurdt dat [[Albaanje]], [[Ald-Servje]] en [[Masedoanje (regio)|Masedoanje]] binnen trije dagen [[selsbestjoer]] krije moatte.
*[[4 septimber]] - It [[regear]] fan it [[Osmaanske Ryk]] wiist it [[utimatum]] fan 'e [[Balkan (skiereilân)|Balkan]]steaten ôf.
*[[8 oktober]] - Utbraak fan 'e [[Earste Balkanoarloch]]: [[Montenegro]] ferklearret de oarloch oan it [[Osmaanske Ryk]].
*[[17 oktober]] - [[Bulgarije]], [[Grikelân]] en [[Servje]] ferklearje de oarloch oan it [[Osmaanske Ryk]].
*[[18 oktober]] - De [[Italjaansk-Turkske Oarloch]] einiget yn in klinkende oerwinning foar [[Itaalje]]. It [[Osmaanske Ryk]] moat by it [[Ferdrach fan Lausanne (1912)|Ferdrach fan Lausanne]] [[Tripolitaanje]] en de [[Syrenaika]] yn [[Noard-Afrika]] ôfstean, dy't omfoarme wurde ta de [[koloanje]] [[Italjaansk-Lybje]]. Fierders wurdt ek de [[Dodekanesos]], in [[eilannegroep]] yn 'e [[Egeyske See]], in [[Italjaanske Dodekanesos|Italjaanske koloanje]].
*[[26 oktober]] - [[Servje|Servyske]] [[troepen]] feroverje yn it ramt fan 'e [[Earste Balkanoarloch]] de [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] [[stêd]] [[Üsküp]] (Skopje).
*[[5 novimber]] - [[Woodrow Wilson]], de kandidaat fan 'e [[Demokratyske Partij (Feriene Steaten)|Demokratyske Partij]], wurdt by [[Amerikaanske presidintsferkiezings (1912)|presidintsferkiezings]] ûnferwachts keazen ta [[presidint fan 'e Feriene Steaten]].
*[[5 novimber]] - De [[Amerikaanske steaten]] [[Arizona]], [[Kansas]] en [[Wiskonsin]] fiere it [[frouljuskiesrjocht]] yn.
*[[8 novimber]] - [[Grikelân|Grykske]] [[troepen]] feroverje yn it ramt fan 'e [[Earste Balkanoarloch]] de [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] [[stêd]] [[Thessaloniki]].
*[[11 novimber]] - By in [[oanslach]] yn [[Madrid (stêd)|Madrid]] wurdt de [[Spanje|Spaanske]] [[premier]] [[José Canalejas y Mendez]] [[fermoarde]] troch in [[anargisme|anargist]].
*[[27 novimber]] - [[Spanje]] reorganisearret syn [[koloanje|koloniale]] besittings yn [[Marokko]] ta de [[koloanje]] [[Spaansk-Marokko]].
*[[28 novimber]] - [[Albaanje]] ropt de ûnôfhinklikheid út.
*[[3 desimber]] - Tusken de stridende partijen yn 'e [[Earste Balkanoarloch]] wurdt in wiffe [[wapenstilstân]] sletten.
*[[3 desimber]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[rykskânselier]] [[Theobald von Bethmann-Hollweg]] warskôget yn in [[taspraak]] oan 'e [[Ryksdei]] [[Ruslân]] dat Dútslân syn bûnsgenoat [[Eastenryk-Hongarije]] [[militêr]] bystean sil as it ea ta in oarloch tusken dat lân en Ruslân komt oer in kwestje dy't mei [[Servje]] te krijen hat.
*[[7 desimber]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[argeolooch]] [[Ludwig Borchart]] ûntdekt yn [[Egypte]] de [[Búste fan Nefertiti]].
*[[16 desimber]] - Yn ferbân mei de oanboazjende spannings mei it [[Keninkryk Servje]] giet [[Eastenryk-Hongarije]] oer ta it ôfkundigjen fan 'e [[mobilisaasje]].

== Berne ==
;maart
* [[16 maart|16]] - [[Sake Lieuwe Tiemersma]], Frysk komponist, oargelist en dirigint († [[1987]])
* [[16 maart|16]] - [[Pat Nixon]], Amerikaansk presidintsfrou († [[1993]])
* [[23 maart|23]] - [[Wernher von Braun]], Dútsk raketlearde († [[1977]])
* [[29 maart|29]] - [[Jules de Corte]], Nederlânsk sjonger en pianist († [[1996]])
;maaie
* [[2 maaie|2]] - [[Marten Toonder]], Nederlânsk skriuwer en striptekener († ([[2005]])
;april
* [[8 april|8]] - [[Sonja Henie]], Noarsk keunstrydster († [[1969]])
;juny
* [[23 juny|23]] - [[Alan Turing]], Ingelsk wiskundige († [[1954]])
;july
* [[7 july|7]] - [[S.J. van der Molen]], Frysk skriuwer en sjoernalist († [[1995]])
* [[31 july|31]] - [[Milton Friedman]], Amerikaansk ekonoom († [[2006]])
;augustus
* [[6 augustus|6]] - [[Tabe Beintema]], Frysk boekhanneler, frisiast en oersetter († [[1991]])
* [[10 augustus|10]] - [[Carel Steensma]], Frysk piloat en fersetsstrider († [[2006]])
* [[23 augustus|23]] - [[Gene Kelly]], Amerikaansk akteur en dûnser († [[1996]])
;septimber
* [[8 septimber|8]] - [[W. Richard West sr.]], Amerikaansk keunstner († [[1996]])
;novimber
* [[23 novimber|23]] - [[Lieuwe Brolsma]], Frysk skriuwer († [[1976]])
* [[25 novimber|25]] - [[Johannes Doedes de Jong]], Frysk fotograaf, filmmakker, sjoernalist en dichter († [[1996]])
;desimber
* [[22 desimber|22]] - [[Lady Bird Johnson]], Amerikaansk presidintsfrou († [[2007]])
;datum net bekend
* [[Krijn van den Helm]], Nederlânsk amtner en fersetsstrider yn de Twadde Wrâldkriich († [[1944]])

== Ferstoarn ==
* [[14 maaie]] - [[August Strindberg]], Sweedsk skriuwer en skilder (* [[1849]])
* [[30 maaie]] - [[Bruorren Wright|Wilbur Wright]], Amerikaanske loftfeartpionier (* [[1867]])
* [[2 juny]] - [[Tsjalling Eeltsjes Halbertsma]], Frysk skriuwer en ûnderwizer (* [[1848]])
* [[25 juny]] - sir [[Lourens Alma-Tadema]], Frysk-Ingelsk keunstskilder (* [[1836]])
* [[20 augustus]] - [[William Booth]], Ingelsk predikant, stifter fan it [[Leger des Heils]] (* [[1829]])
;''datum ûnbekend''
*[[Kriehûn]] (''Crow Dog''), opperhaad fan 'e [[Lakota (folk)|Lakota]] (* [[1833]])

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1912| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>ngfv5rlaccs3z6ggn4ytpg2pk1x5aix</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1909</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1739</id>
    <revision>
      <id>1084293</id>
      <parentid>1083983</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T11:25:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Berne */ +1</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9766" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[1900-er jierren]].
== Foarfallen ==
*[[2 jannewaris]] - De [[Earste Alvestêdetocht]], holden op inisjatyf fan [[Pim Mulier]], wurdt wûn troch [[Minne Hoekstra]] fan [[Wergea]] yn in tiid fan 13 [[oere]]n en 50 [[minuten]].
*[[9 jannewaris]] - De [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[ekspedysje]] op [[Antarktika]], ûnder lieding fan [[Ernest Shackleton]], moat mei noch 97&amp;nbsp;[[myl]] te gean fanwegen gebrek oan [[iten]] it foarnimmen opjaan om 'e [[Súdpoal]] te berikken.
*[[13 febrewaris]] - Yn it [[Osmaanske Ryk]] twinge de [[Jong-Turken]] it ôftreden ôf fan [[grutfizier]] [[Mehmed Kâmil Pasja]].
* [[15 jannewaris]] - Yn [[Fryslân]] wurdt de [[Keninklike Feriening De Fryske Alve Stêden|Feriening De Fryske Alve Stêden]] oprjochte om yn it ferfolch de [[Alvestêdetocht]] te organisearjen. 
* [[15 jannewaris]] - De [[ekspedysje]] fan 'e [[Austraalje (lân)|Australiër]] [[Edgeworth David]] berikt as earste de [[magnetyske súdpoal]].
*[[16 febrewaris]] - It [[Keninkryk Servje]] kundiget de [[mobilisaasje]] ôf yn ferbân mei de oanboazjende spannings mei [[Eastenryk-Hongarije]] yn it ramt fan 'e [[Bosnyske Krisis]].
*[[22 febrewaris]] - It [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[marine|marine-eskader]] dat [[presidint]] [[Theodore Roosevelt]] op [[16&amp;nbsp;desimber]] [[1907]] by wize fan machtsfertoan op in [[reis]] om 'e wrâld stjoerde, komt wer thús.
*[[26 febrewaris]] - It [[Osmaanske Ryk]] erkent yn it ramt fan 'e [[Bosnyske Krisis]] de [[anneksaasje]] troch [[Eastenryk-Hongarije]] fan 'e Osmaanske gebietsdielen [[Bosnje]] en [[Hertsegovina]], yn ruil foar [[jild|finansjele skealeasstelling]]. [[Dútslân]], [[Frankryk]] en it [[Feriene Keninkryk]] bemiddelje yn it heech oprûne konflikt tusken Eastenryk-Hongarije en it [[Keninkryk Servje]], dat ek oanspraak makket op Bosnje en Hertsegovina.
*[[31 maart]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[rykskânselier]] [[Bernhard von Bülow]] makket yn in [[taspraak]] foar de [[Ryksdei]] dúdlik dat Dútslân oan 'e kant fan [[Eastenryk-Hongarije]] meifjochtsje sil as der yn it ramt fan 'e [[Bosnyske Krisis]] [[oarloch]] útbrekt mei [[Servje]] en/of [[Ruslân]] oer de Eastenryksk-Hongaarske [[anneksaasje]] fan [[Bosnje]] en [[Hertsegovina]]. Servje en Ruslân bine dêrop yn.
*[[6 april]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[ûntdekkingsreizger]] [[Robert Peary]] berikt as earste [[minske]] de [[Noardpoal]], yn it selskip fan [[Matthew Henson]] en fjouwer [[Eskimo's]].
*[[7 april|7]]-[[19 april]] - Mei de ûndertekening fan it [[amendemint|amendearre]] [[Ferdrach fan Berlyn (1878)]] troch de ûnderskate [[Jeropa|Jeropeeske]] grutmachten wurdt de [[Bosnyske Krisis]], dy't Jeropa op 'e râne fan in grutte [[oarloch]] brocht hat, delbêde.
*[[13 april]] - By [[steatsgreep yn it Osmaanske Ryk (13 april 1909)|in militêre steatsgreep]] yn it [[Osmaanske Ryk]], dy't rjochte is tsjin 'e [[Jong-Turken]], wurdt [[grutfizier]] [[Hüseyin Hilmi Pasja]] ôfset.
*[[18 april]] - Yn 'e [[Sint-Piterkatedraal]] yn [[Rome]] fynt de [[hillichferklearring]] fan [[Jeanne d'Arc]] plak.
*[[19 april]] - It [[Osmaanske Ryk]] erkent de ûnôfhinklikheid fan [[Bulgarije]].
*[[24 april]] - By [[steatsgreep yn it Osmaanske Ryk (24 april 1909)|in steatsgreep]] yn it [[Osmaanske Ryk]], gripe de [[Jong-Turken]] de macht werom dy't harren by de [[steatsgreep|kûp]] fan [[13&amp;nbsp;april]] ûntnommen wie. Harren lieder, [[Mahmut Şevket Pasja]], lit de ferantwurdliken foar dy eardere steatsgreep daliks [[terjochtstelle]].
*[[27 april]] - De [[Osmaanske Ryk|Osmaanske]] [[sultan]] [[Abdül Hamid&amp;nbsp;II]] wurdt troch de [[Jong-Turken]] twongen ta [[abdikaasje]] fanwegen syn stipe oan 'e steatsgreep tsjin harren fan [[13&amp;nbsp;april]] l.l. Hy wurdt opfolge troch syn [[broer]] [[Mehmed&amp;nbsp;V]].
*[[27 april]] - De bûnsgenoaten fan [[Eastenryk-Hongarije]] yn 'e [[Triple Alliânsje]], [[Dútslân]] en [[Itaalje]], erkenne formeel de [[Bosnyske Krisis|Eastenryksk-Hongaarske anneksaasje fan Bosnje en Hertsegovina]].
*[[1 maaie]] - Yn [[Frankryk]] wurdt by [[wet]] fêstlein hokker [[sterke drank]] oft him '[[konjak]]' neame mei.
*[[11 maaie]] - Yn [[Bloemfontein]] ûndertekenje fertsjintwurdigers fan 'e [[Britske Kaapkoloanje]], [[Natal (koloanje)|Natal]], de [[Transvaalkoloanje]] en de [[Oranjerivierkoloanje]] in [[ferdrach]] oer de oprjochting fan 'e [[Uny fan Súd-Afrika]] (mei yngong fan [[1910]]), dy't de status fan [[dominion]] krije sil binnen it [[Britske Ryk]].
*[[27 juny]] - De grutmachten dy't sûnt [[1898]] mei-inoar it [[eilân]] [[Kreta]], yn namme noch altyd in diel fan it [[Osmaanske Ryk]], [[besetting fan Kreta (1898-1909)|beset hâlde]] (it [[Feriene Keninkryk]], [[Frankryk]], [[Itaalje]] en [[Ruslân]]), begjinne mei de weromlûking fan harren [[troepen]]. Under fûleindige Osmaanske protesten nimme pleatslike [[Griken|Gryksk]]-[[Kreta|Kretinzyske]] autoriteiten it bestjoer fan Kreta oer.
*[[25 july]] - De [[Frankryk|Frânske]] [[piloat]] [[Louis Blériot]] stekt as earste yn in [[fleanmasine]] [[It Kanaal]] oer, troch fan [[Kalês]] nei [[Dover (Ingelân)|Dover]] te fleanen.
*[[26 july]]-[[2 augustus]] - In [[staking|algemiene staking]] yn [[Kataloanje]] rint út op [[Katalaanske Arbeidersopstân (1909|in arbeidersopstân]] yn [[Barseloana (stêd)|Barseloana]]. Dêrby falle mear as hûndert [[dea]]den.
*[[5 augustus]] - It [[Osmaanske Ryk]] easket fan [[Grikelân]] dat dat [[lân]] him distansjearret fan it hisen fan 'e [[flagge fan Grikelân|Grykske flagge]] troch de [[befolking]] fan it Osmaanske [[eilân]] [[Kreta]].
*[[11 septimber]] - De [[Dútslân|Dútske]] [[astronoom]] [[Max Wolf]] werûndekt de [[Komeet fan Halley]]. Dêrmei komt foargoed fêst te stean dat dy [[komeet]] om 'e 76 jier by de [[Ierde]] weromkeart.
*[[13 oktober]] - Nettsjinsteande protesten út 'e hiele wrâld wurdt de [[anargisme|anargistyske]] foaroanman [[Francisco Ferrer Guardia]] yn [[Barseloana (stêd)|Barseloana]] op befel fan in [[Spanje|Spaanske]] [[militêr]]e [[rjochtbank]] [[eksekutearre]] om't er de [[Katalaanske Arbeidersopstân (1909)|arbeidersopstân fan july]] organisearre hawwe soe.
*[[26 oktober]] - By in [[oanslach]] yn [[Harbin]], yn [[Mantsjoerije]], wurdt de [[Japan]]ske [[politikus]] [[Ito Hirobumi]], dy't fjouwer kear [[premier]] fan Japan west hat en no de funksje fan [[residint|residint-generaal]] fan [[Koreä]] beklaaid, [[fermoarde]] troch de [[Koreä|Koreaanske]] [[nasjonalist]] [[An Jung-geun]].
*[[11 novimber]] - De [[Feriene Steaten]] geane oer ta de fêstiging fan in [[marine]]basis op 'e [[Hawaï-eilannen]], dy't de namme [[Marinstasjon Pearl Harbor]] krije sil.
*[[16 desimber]] - By [[steatsgreep yn Nikaragûa (1909)|in steatsgreep]] yn [[Nikaragûa]], dy't útfierd wurdt op oankringen en mei stipe fan 'e [[Feriene Steaten]], wurdt [[presidint]] [[José Santos Zelaya]] ôfset.
*[[17 desimber]] - [[Kening]] [[Leopold II fan Belgje]] komt nei in [[regear]]perioade fan 49 jier op 72-jierrige [[leeftyd]] te [[ferstjerren]].
*[[23 desimber]] - [[Albert I fan Belgje|Albert I]] folget syn [[ferstoarn]]e [[heit]] [[Leopold II fan Belgje|Leopold&amp;nbsp;II]] op as [[kening]] fan [[Belgje]].

== Berne ==
;febrewaris
* [[13 febrewaris|13]] - [[Herman Ridderbos]], Frysk heechlearaar teology († [[2007]])
* [[15 febrewaris|15]] - [[Miep Gies]], Nederlânsk fersetsfrou, freondinne fan [[Anne Frank]] († [[2010]])
* [[22 febrewaris|22]] - [[Aleksander Petsjersky]], Russysk-Joadsk ofsier, organisator en oanfierder fan de opstân fan de Joadske finzenen yn it ferneatigingskamp [[Sobibór]] († [[1990]]) 
;maart
* [[31 maart|31]] - [[Piet Jongeling]], Frysk sjoernalist, fersetsstrider, politikus en berneboekeskriuwer († [[1985]])
;april
* [[12 april|12]] - [[Frederick Franck]], Nederlânsk byldzjend keunstner en skriuwer († [[2006]])
* [[16 april|16]] - [[Bauke Miedema]], Frysk boer, astronoom en ynstrumintmakker († [[1995]])
* [[30 april|30]] - keninginne [[Juliana fan de Nederlannen]]  († [[2004]])
;maaie
* [[30 maaie|30]] - [[Benny Goodman]], Amerikaansk muzikant († [[1986]])
;septimber
* [[12 septimber|12]] - [[Bull Verweij|Hendrik &quot;Bull&quot; Verweij]], Nederlânsk ûndernimmer, mei-oprjochter [[VOO|Veronica]] († [[2010]])
* [[13 septimber|13]] - [[Frits Thors]], Nederlânsk nijslêzer († [[2014]])
* [[17 septimber|17]] - [[Gerard van Hulst]], Nederlânsk komponist, dirigint, skriuwer en keunstskilder († [[1990]])
* [[19 septimber|19]] - [[Ferdinand Porsche]], Eastenryksk automobylpionier († [[1998]])
;oktober
* [[13 oktober|13]] - [[Klaas Hanzen Heeroma]], Skylger dichter en taalkundige († [[1972]])
;novimber
* [[22 novimber|22]] - [[Douwe Tamminga]], Frysk dichter en skriuwer († [[2002]])
* [[24 novimber|24]] - [[Hotze de Roos]], Frysk berneboekenskriuwer († [[1991]])
* [[26 novimber|26]] - [[Eugène Ionesco]], Roemeensk-Frânsk skriuwer († [[1994]])

== Ferstoarn ==
* [[17 febrewaris]] - [[Geronimo]], opperhaad fan de [[Tsirikahûa (folk)|Tsirikahûa]]-[[Apachen]] (* [[1829]])
* [[3 july]] - [[Thomas McDougall]], Amerikaansk militêr (* [[1845]])
* [[9 septimber]] - [[Sjirk de Wal]], Frysk keatser (* [[1852]])
* [[17 desimber]] - kening [[Leopold II fan Belgje]] (* [[1835]])
* [[10 desimber]] - [[Reade Wolk]] (''Red Cloud''), opperhaad fan 'e [[Lakota (folk)|Lakota]] (* [[1822]])
* [[11 desimber]] - [[Myles Moylan]], Amerikaansk militêr (* [[1838]])
* [[26 desimber]] - [[Frederic Remington]], Amerikaansk keunstskilder (* [[1861]])
* [[27 desimber]] - [[Nicolaas Pierson]], Nederlânsk bankier en politikus (* [[1839]])

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:1909| ]]
[[Kategory:20e iuw]]</text>
      <sha1>klq9lr9d64tnb1lmn90ukb9up2j15da</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Titus Brandsma</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3201</id>
    <revision>
      <id>1084162</id>
      <parentid>1076921</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:57:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>/* Nevenwurk */ Frysk</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13750" xml:space="preserve">{{Ynfoboks hillige
| ôfbylding                   = TitusBrandsma1932.jpg
| ôfbyldingstekst             = Titus Brandsma as rektor fan de KU Nymwegen (1932)
| ôfbyldingsbreedte           = 
| namme                       = Titus Brandsma
| bertenamme                  = Anno Sjoerd Brandsma
| nasjonaliteit               = {{NEDnasj}}
| bertedatum                  = [[23 febrewaris]] [[1881]]
| berteplak                   = [[Oegekleaster]]
| stjerdatum                  = [[26 july]] [[1942]]
| stjerplak                   = [[Dachau (konsintraasjekamp)|Dachau]]
| etnisiteit                  = {{FRLetn}}
| regionale identiteit        = 
| berop                       = 
| kleasteroarder              = [[karmeliten|karmelyt]]
| funksjes                    = 
| titels                      = 
| prizen                      = 
| funksje1                    = 
| amtsperioade1               = 
| foargonger1                 = 
| opfolger1                   = 
| funksje2                    = 
| amtsperioade2               = 
| foargonger2                 = 
| opfolger2                   = 
| funksje3                    = 
| amtsperioade3               = 
| foargonger3                 = 
| opfolger3                   = 
| funksje4                    = 
| amtsperioade4               = 
| foargonger4                 = 
| opfolger4                   = 
| sillich ferklearre          = [[3 novimber]] [[1985]]
| hillich ferklearre          = [[15 maaie]] [[2022]]
| fereare troch               = 
| hjeldei                     = [[27 july]]
| hillichdom                  = 
| attributen                  = 
| patroan fan                 = [[Fryslân]],&lt;br&gt;[[Sjoernalist|Sjoernalisten]],&lt;br&gt;[[Sigarewinkel]]s
| tradysje                    = 
| wichtichste wurken          = 
| webside                     = 
}}
[[Ofbyld:TitusBrandsma.jpg|thumb|Brandsma]]
[[Ofbyld:Nimègue, statue Titus Brandsma.JPG|thumb|Stânbyld fan Titus Brandsma yn Nymwegen.]]
[[Ofbyld:Nimègue, Souvenir de Titus Brandsma, un texte en frison.JPG|thumb|Kado fan Titus Brandsma: in tekst yn it Frysk.]]
[[Ofbyld:Titus Brandsma, Manuscrit de sa biographie sur Thérèse d'Avila, écrit en prison..JPG|thumb|Titus Brandsma, manuskript fan syn biografy fan Theresia van Avila, skreaun yn de finzenis.]] 
[[Ofbyld:Oss, statue Titus Brandsma.JPG|thumb|Stânbyld fan Titus Brandsma yn Oss.]]

'''Titus Brandsma''' ([[Oegekleaster]], [[23 febrewaris]] [[1881]] – [[Dachau (konsintraasjekamp)|Dachau]], [[26 july]] [[1942]]) wie de kleasternamme fan de [[Fryslân|Fries]] '''Anno Sjoerd Brandsma''', heechlearaar yn de [[filosofy]], [[Roomsk-katolike tsjerke|roomsk-katolyk]] [[teolooch]] en [[karmeliten|karmelyt]]. Hy wie yn de [[Twadde Wrâldkriich]] aktyf as fersetsman. Op [[3 novimber]] [[1985]] waard hy troch [[Paus Johannes Paulus II]] sillich ferklearre. Op 25 novimber 2021 waard bekend dat [[paus Fransiskus]] de pater karmelyt [[hillichferklearring|hillich ferklearje]] soe, eat wat op 15 maaie 2022 syn beslach krige.

== Libbensrin ==
=== Iere libben ===
Titus Brandsma waard yn [[Wûnseradiel]] berne as soan fan feehâlder [[Titus Brandsma sr|Titus Brandsma]] en Tjitje Postma. Brandsma gie nei skoalle yn [[Boalsert (stêd)|Boalsert]] en dêrnei, yn [[1892]], nei it [[gymnasium]] by it Minderbruorrenkleaster St. Antonius fan Padura yn [[Megen]], [[Noard-Brabân]]. Hjir, by de karmeliten, krige hy de kleasternamme ''Titus''. Yn [[1905]] waard hy ta preester weide. Fan [[1906]] oant [[1909]] studearre hy oan de [[Pontificia Università Gregoriana]] yn [[Rome]], dêr’t hy nei in skritflik en mûnling eksamen promovearre ta doktor yn de wiisbegearte.

=== Dosint en sjoernalistyk ===
Werom yn [[Nederlân]] joech Brandsma les yn de [[filosofy]], [[sosjology]] en tsjerkeskiednis oan it filosofysk kolleezje fan de karmeliten yn [[Oss]]. Mei trije oare bruorren begûn hy oan in [[Nederlânsk]]e oersetting fan it wurk fan [[Teresia fan Avila]]. It earste part waard folslein troch Brandsma oersetten. Fan it tredde part, dat yn [[1926]] útkaam, soarge hy foar it meastepart fan it mystike wurk fan de hillige, ''Het kasteel der Ziel''.

Hy waard ek haadredakteur fan in nijsblêd en stifte in katolyk [[HBS]] en lêsseal, alle trije yn deselde stêd. As lid fan it haadbestjoer fan de oarde spile Titus in wichtige rol by de fernijingsbeweging ûnder de karmeliten yn Nederlân. As geastlik adviseur fan de Nederlânske Roomsk-Katolike Sjoernalistenferiening hie hy in grut oandiel yn de modernisearring fan de katolike deiblêdparse yn Nederlân en yn bettere arbeidsfoarsjennings foar katolike sjoernalisten. Syn foarstellen ta it stiftsjen fan in sjoernalistenoplieding waard pas nei syn dea realisearre.

=== Karmelitaanske mistyk ===
Brandsma ûntwikkele him ta in grut kenner fan de karmelitaanske en midsiuwske-Nederlânske mystyk. Hy wie de meistifter fan it wichtichste spirituele tiidskrift “Ons Geestelijke Erf”. Syn bysûndere samling kopyen fan midsiuwske mystike hânskriften hat oan de basis stien fan it hjoeddeiske [[Titus Brandsma Ynstitút]] yn [[Nymwegen]]. Kearn fan syn opfetting oer mistyk wie: ''Alles is yn God en God is yn alles''. Dêrom stiet de mystikus net los fan it deistige libben, mar hy of sy stiet der júst folslein yn.

Brandsma wie sels mystikus, al huld hy syn spirituele libben strang ferstoppe foar de bûtewacht. De minsken by wa’t hy yn de kunde wie kinden him as in from, behelpsum, opwekt en ynteger persoan.

=== Heachlearaar wêzen ===
Yn [[1923]] waard Brandsma heachlearaar oan de yn dat jier stifte [[Katolike Universiteit Nimwegen]], de hjoeddeiske [[Radboud Universiteit]]. Hy wie spesjalisearre yn de skiednis fan de mystyk, hy joech les yn de wiisbegearte en de ‘skiednis fan it fromwêzen’, of wol, de mistyk. Brandsma hie tal fan akademyske funksjes en wie yn de tiid fan it kolleezjejier 1932/1933 [[rektor magnifikus]]. Yn dizze funksje huld hy in taspraak oer it godsbegryp yn de nijmoadrige tiid dy’t in soad omtinken krige. It skaaimerke de mandéligens fan syn leauwe-oertsjûging wêryn sawol progressive tinkbylden as ‘rike roomske’ ortodoksy in plak hawwe.

=== Njonkenfunksjes ===
Njonken syn universitêre warberens wie Brandsma belutsen by tal fan roomsk-katolike organisaasje, ûnder oar as foarsitter fan it Bûn fan Bestjoeren foar it Roomsk-katolike Tariedend Heger en Middelber Underwiis, en as bestjoerslid fan it R.K. Fredesbûn en fan it Apostolaat der Weriening. Ek wie hy lid fan de katolike feriening fan [[Esperanto|esperantisten]] yn Nederlân.

Brandsma spile in wichtige rol by de emansipaasje fan de katoliken yn Fryslân en by de yntroduksje fan it [[Frysk]] yn it lesprogram fan it leger ûnderwiis yn de provinsje. Hy joech stipe oan it meitsjen fan Frysktalige ferhalen, lieten, devoasjeprintsjes en gebedeboeken. Ut en troch skreaun hy sels ek yn it Frysk, ek huld hei Frysktalige missen. As bestjoerslid fan de Feriening foar Heger Underwiis yn it Frysk (de lettere Provinsjale Underwiisrie fan Fryslân) ivere hy foar in learstoel Frysk. Hy wie lid fan it [[Fryske Gea]] en meistifter en earste sekretaris fan it [[Roomsk Frysk Boun]] en fan de [[Fryske Akademy]] (1938).

=== Ferset ===
Al betiid warskôge Brandsma yn wurd en skrift foar de gefaren fan it [[nasjonaal-sosjalisme]], [[antysemitisme]], [[Rasisme|rassehaat]] en opstokelderij. Hy feroardielde de anty-Joadske maatregels fan it Hitlerregear sawol foar as yn de tiid fan de besetting. Sa wie er om [[1936]] hinne in skoftke lid fan it troch Nederlânske gelearden en keunstners stifte ''Comité van Waakzaamheid tegen het nationaal-socialisme''. Yn de [[Twadde Wrâldoarloch]] fersette hy him tsjin it fuortheljen fan Joadske learlingen en bekearlingen fan katolike middelbere skoallen en wie hy de arsjitekt fan it ferbod dat de Utertske ierdsbiskop [[Jan de Jong]] útfeardige tsjin it opnimmen fan [[Nasjonaal-Sosjalistyske Beweging|NSB]]-advertinsjes yn de Roomsk-Katolike deiblêden. As lanlik adviseur fan de katolike deiblêdskriuwers kaam Brandsma yn de pine te sitten.

=== Arrestaasje en ferstjerren ===
As gefolch fan syn ferset waard Brandsma op [[19 jannewaris]] [[1942]] troch de [[Gestapo]] arrestearre. Mei in tocht lâns de ‘Oranje’-finzenis yn [[Skeveningen]], [[Kamp Amersfoart]] en de straffinzenis fan Klees bedarre hy úteinlik yn it beruchte konsintraasjekamp [[Dachau (konsintraasjekamp)|Dachau]]. Ek dêr wie, sa sizze de eardere kampgenoaten fan him, dizze ‘gewoane’ mystikus in grutte morele, spirituele en wiere steun foar de oare finzenen. Under minne omstannichheden moast hy twangarbeid ferrjochtsje en waard hy foltere en mishannele. Hy waard útputte en deasiik yn it kamphospitaal opnommen. Mei in deadlike spuit makke in kampdokter op [[26 july]] [[1942]], om 13:50 oere in ein oan syn libben. Neffens syn dea-oarkonde fan in dokter út it kamp stoarn Brandsma oan de gefolgen fan in búkgryp. 

== Neitins en ferearing ==
Nei dat bekend waard dat Brandsma dea wie ûntstie der al gau in devoasje om syn neitins dy’t uteinlik laad yn syn [[sillichferklearring]] troch [[Paus Johannes Paulus II]] yn 1985. Syn oantinsdei falt op [[27 july]]. Der rint op it stuit in proses om him ek [[Hillichferklearring|hillich]] ferklearre te krijen. 

Yn de rin fan de tiid waard Brandsma as fersetsstrider, kristen, katolyk en Fries op ferskate plakken betocht. Sa binne der ferskate skoalgebouwen nei him neamd. Skoallen yn [[Boalsert (stêd)|Boalsert]], [[Brunssum]], [[Doardt]], [[Delft]], [[Hengelo]], [[Hegefean]], [[Fenlo]] en [[Oss]] binne der skoalgebouwen nei him neamd. Yn [[Amstelfean]] is in Titus Brandsmatsjerke. Der is yn [[Breukelen]], provinsje Utert in Titus Brandsmastrjitte. Yn [[De Haach]] bestiet sûnt [[1 july]] [[2007]] de Titus Brandsma Parochy. Oan de ein fan [[2005]] waard Titus Brandsma troch de ynwenners útrôpen ta de ''Grutste Nymweger aller tiden''. Yn Nymwegen stiet ek de Titus Brandsma Oantinstsjerke, wêryn troch de keuntsners Arie Trum en Coen Tuerlings ûntwurpen muorrepanelen oer it libben en de geastlike wei fan Titus Brandsma te sjen binne, lykas dêrmei gearhingjende útstalkasten mei foarwerpen en dokuminten út syn libben.

Syn neitins beheind him net allinnich ta Nederlân. Sa hinget yn in tsjerke fan de Karmeliten yn [[Gdansk]], [[Poalen]] it portret fan Titus Brandsma oan de muorre. Yn [[Frankryk]] is in strjitte yn [[Nantes]] dy’t syn namme hat, de Allée Titus Brandsma, en yn [[Lyon]] is der in centre catholique Titus Brandsma. Ek is dêr in ''Prix Titus Brandsma'' ynstelt, dy’t iens yn de trije jier tasein wurdt oan 'in sjoernalist, in publikaasje of in ynstelling, dy’t te leien hân hat fan bedrigings of ferfolgings fanwegen syn/har belutsenheid yn de media foar de geunst fan in wichtich minsklik of kristlik ûnderwerp'.&lt;ref&gt;{{fr}}: [http://www.ucip.ch/fre/aw Prix internationaux de journalisme]&lt;/ref&gt; De Ynternasjonale Feriening fan katolike esperantisen, IKUE hat fan Titus Brandsma ien fan syn patroanen makke. &lt;ref&gt;{{fr}}: [http://nominis.cef.fr/contenus/saint/10123/Bienheureux-Titus-Brandsma.html  Frânske hiemside IKUE]&lt;/ref&gt;.

Iepenbier ferfierders [[Veolia]] en [[Arriva]] hawwe treinen nei Brandsma neamd. &lt;ref&gt;''Veolia heeft nog wel dertig namen voorradig.'' De Gelderlander, 21 novimber 2007.&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.arriva.nl/met-de-trein/onze-treinen/bijzondere-namen/groningen-friesland/ Bijzondere namen], Arriva.nl (sjoen op 18 desimber 2009)&lt;/ref&gt;

== Underskiedings ==
Begjin [[1939]] waard hy troch keninginne Wilhelmina ta [[Ridder yn de Oarder fan de Nederlânske Liuw]] beneamd. Nei de [[Twadde Wrâldkriich]] krige hy fan Prins Bernhard, postúm, it [[Fersetskrús]].

== Literatuer ==
* ''Titus Brandsma'', Meijer, Brocardus o.carm., Bussum 1951
* ''Het leven van Titus Brandsma'', [[Henk Aukes|Aukes, HWF]], Boalsert 2003 {{ISBN|9789027471598}}
* ''Titus Brandsma, De man achter de mythe - de nieuwe biografie'', Crijnen, T, Valkhof Pers, Nymwegen, 2008 {{ISBN|978 90 5625 278}}

== Keppelings om utens ==
* {{fy}} [http://www.11en30.nu/global/fri/Artikel/57/ Titus Brandsma yn de kanon fan de Fryske skiednis]
* {{nl}} [http://www.titusbrandsmamuseum.nl Titus Brandsma Museum, Boalsert]
* {{nl}} [http://www.titusbrandsmamemorial.nl Titus Brandsma Memorial Nymwegen]
* {{nl}} [http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/bwn1/brandsma BRANDSMA, Anno Sjoerd (1881-1942)], Instituut voor Nederlandse Geschiedenis
* {{de}} [https://portal.d-nb.de/opac.htm?query=atr%3D11867322X+OR+nid%3D11867322X&amp;method=simpleSearch Literatuer fan en oer Brandsma], yn de Katalog der Deutschen Nationalbibliothek

{{boarnen|boarnefernijing=
* [http://www.11en30.nu/global/fri/home Kanon fan de Fryske skiednis]
&lt;references/&gt;
----
{{commonscat|Titus Brandsma}}
}}

{{DEFAULTSORT:Brandsma, Titus}}
[[Kategory:Frysk mûnts]]
[[Kategory:Frysk teolooch]]
[[Kategory:Frysk heechlearaar]]
[[Kategory:Frysk fersetsstrider yn de Twadde Wrâldkriich]]
[[Kategory:Frysk publisist]]
[[Kategory:Frysk misdieslachtoffer]]
[[Kategory:Frysk hillige]]
[[Kategory:Frysk taalaktivist]]
[[Kategory:Nederlânsk mûnts]]
[[Kategory:Nederlânsk teolooch]]
[[Kategory:Nederlânsk heechlearaar]]
[[Kategory:Nederlânsk fersetsstrider yn de Twadde Wrâldkriich]]
[[Kategory:Nederlânsk publisist]]
[[Kategory:Nederlânsk hillige]]
[[Kategory:Nederlânsk misdieslachtoffer]]
[[Kategory:Roomsk-katolyk preester]]
[[Kategory:Karmelyt]]
[[Kategory:Esperantist]]
[[Kategory:Frysk misdieslachtoffer]]
[[Kategory:Moardslachtoffer]]
[[Kategory:Persoan omkommen yn Dachau]]
[[Kategory:Nederlânsk persoan fan Frysk komôf]]
[[Kategory:Persoan berne yn Boalsert]]
[[Kategory:Ridder yn de Oarder fan de Nederlânske Liuw]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1881]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 1942]]</text>
      <sha1>cmf9sa2q7xprxt7qzq3mm8mtawcm80l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Strontrace</title>
    <ns>0</ns>
    <id>9049</id>
    <revision>
      <id>1084156</id>
      <parentid>1043636</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T14:40:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>kou oars</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2251" xml:space="preserve">De '''Strontrace''' is in sylwedstryd dy't sûnt [[1974]] alle jierren  holden wurdt. De start is yn 
[[Warkum]], dêr't de stront laden wurdt, dy't dan ôflevere wurde moat yn [[Warmond]] yn [[Súd-Hollân]]. Dêr wurde dan [[blombol]]len laden, dêr't mei weromfarre wurdt nei Warkum. 

Oan de strontrace meie allinnich historyske skippen meidwaan fanwegen it histoaryske karakter fan de race; dêrom wurdt der benammen mei [[skûtsje]]s en [[tsjalk]]en syld. De bedoeling fan de strontrace is om sa fluch mooglik in pear sekken stront nei Warmond te ferfieren mei allinnich sylkrêft en hankrêft. By ûngeunstige wyn kin der op de fearten net syld wurde, dat dan moat it skip lutsen troch te [[jeie]]n, of der moat [[boomkjen|boomkje]] wurde.

De rûte giet fan Warkum oer de [[Iselmar]] nei [[Amsterdam]]. Dêrby kin keazen wurde om by [[Inkhuzen]] om te gean of by [[Lelystêd]]. Op it [[Bûten IJ]], it [[IJ (Amsterdam)|IJ]] en it [[Noardseekanaal]] moat op 'e motor fearn wurde (&quot;op steam&quot;). Dêrfoarby kin de rûte ek wer op twa manieren ôflein wurde. De earste opsje is oer Amsterdam troch de [[Kostverloren Feart]] nei de [[Nije Mar]] en fierder de [[Ringfeart Haarlimmermarpolder]] ôf nei Warmond ta. De oare opsje is oer [[Spaarndam]] en [[Haarlim]] en dan de Ringfeart ôf nei Warmond. Nei it kearpunt yn Warmond moat weromfearn wurde oer de rûtes dy't de earste kear net keazen binne.

De race wurdt troch in soad minsken sjoen as de swierste race mei histoaryske skippen. Der wurdt nammentlik non-stop, dus dei en nacht, fearn. It mei ûngeunstige wyn boomkjen en jeien ferget benammen in soad úthâldingsfermogen en fakmanskip.

De race wurdt alle jierren holden yn de [[hjerstfakânsje]], tagelyk mei it [[Beurtfear]] en de [[Fiskerijdagen]]. 

== Sjoch ek ==
* [[Pieperrace]]

== Keppeling om utens ==
* [https://web.archive.org/web/20170728222656/http://www.strontraceworkum.nl/ www.strontraceworkum.nl] (argyf)

[[Kategory:Skûtsjesilen]]
[[Kategory:Sylwedstryd]]
[[Kategory:Evenemint yn Warkum]]
[[Kategory:Sportevenemint yn Fryslân]]
[[Kategory:Sportevenemint yn Nederlân]]
[[Kategory:Evenemint yn Noard-Hollân]]
[[Kategory:Evenemint yn Súd-Hollân]]
[[Kategory:Weromkearend evenemint ynsteld yn 1974]]
[[Kategory:Dong]]</text>
      <sha1>errpteu3ee4ked29nfsdo1n7y1zhwh8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hollânsk klassisisme</title>
    <ns>0</ns>
    <id>29207</id>
    <revision>
      <id>1084253</id>
      <parentid>974925</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T06:55:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6015" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Koninklijk Paleis Amsterdam.jpg|thumb|275px|[[Paleis op de Daam]], Amsterdam: [[Jacob van Campen]], 1646.]][[Ofbyld:Leiden-bibliotheca-thysiana.jpg|thumb|200px|[[Bibliotheca Thysiana]] yn Leien, troch [[Arent van 's-Gravesande]].]]
[[Ofbyld:Philip Vingboons ontwerptekening Rokin 145-147.jpg|thumb|200px|Vingboons, ûntwerptekening dûbeldhûs, Rokin 145-147]]
[[Ofbyld:Het loo front.jpg|thumb|200px|It Loo, yngong en foarkant (strakke styl)]]
It '''Hollânsk klassisisme''' wie fan de jierren 1620 ôf oant de ein fan de [[17e iuw]] de wichtichste boustyl yn de Noardlike Nederlannen. De bloeiperioade fan it Hollânsk klassisisme leit tusken likernôch [[1625]] en [[1665]]; wichtige fertsjintwurdigers binne de arsjitekten  [[Jacob van Campen]] ([[1595]]–[[1657]]) en [[Philips Vingboons]] ([[1607]]–[[1678]]). It Hollânsk klassisisme gie fia de ''Strakke styl'' oer yn de lokale fariant fan de [[Loadewyk XIV-styl]].

== Arsjitektuer ==
Yn it Hollânsk klassisisme, ferkeard ek wol '''Klassisistyske barok''' neamd, wurdt dien makke mei de [[maniërisme|maniëristyske]] wize fan bouwen yn de tradysje fan [[Hendrick de Keyser]]. Op strange wize wurdt it klassike &quot;oardeboek&quot; neilibbe, dêr't de ôfmjittings, proporsjes en opienfolging fan de fiif boukeunstoarden ([[Toskaanse oarder|Toskaanske]], [[Doaryske oarder|Doaryske]], [[Ioanyske oarder|Ioanyske]], [[Korintyske oarder|Korintyske]] en [[komposytpylder|komposyt-oarder]]) yn beskreaun wurde. In wichtige ynspiraasjeboarne binne de foarbylden fan [[Andrea Palladio]] (1508-1580) en [[Vincenzo Scamozzi]] (1548-1616) yn Noard-Itaalje.

Histoarysk ûndersyk hat bliken dien dat de waaksende rykdom fan de hearskjende elite fan de [[Republyk fan de Sân Feriene Nederlannen|Republyk]] de grûnslach foarme fan in nije, deftiger libbensstyl. Dy útere him yn in ynbannich en ôfstanlike, mar tagelyk en ymposante arsjitektuer. It wichtichste foarbyld fan it Hollânsk klassisisme yn [[Amsterdam]] is teffens it wichtichste gebou fan de stêd: it eardere [[paleis op de Daam|stedhûs op de Daam]], no Paleis, fan Jacob fan Campen (boud yn 1648/55).

Wichtige foarbylden fan it Hollânsk Klassissisme wurde fral fûn by it dûbelde hûs(50–60 foet breed). Dy binne hast allegear fan Philips Vingboons, in inkelde fan syn broer [[Justus Vingboons]] (1620–1698). By it inkelde hûs (25–30 foet) jout de tapassing fan de klassisistyske foarmen swierichheden, omdat pylder- en [[pilaster]]stellingen in behoarlike breedte nedich hawwe om ta harren rjocht te kommen. Philips Vingboons brocht de [[trepgevel]] werom ta in [[halsgevel]] om de klassisistyske foarmen by it inkelde hûs better ta syn rjocht komme te litten, ek al blykt it meastal net te slagjen om de mjitten fan de pilasters oerien komme te litten mei dy fan de pylderboeken.

Op twa ôfwikende wizen waarden dy foarbylden neifolge: 
* [[pilastergevel]]s en 
* halsgevels mei minske- of bistefigueren yn de ornaminten, mar fierder hielendal yn Vingboons-styl. 

Nei 1665 nimt it gebrûk fan de pilastergevel sterk ôf. Yn de perioade ±1665–±1700 wurdt de &quot;strakke styl&quot; tapast, de lêste faze fan it Hollânsk klassisisme. By dy sterk fersobere foarm komme dy tige fersobere [[pilaster]]s net mear foar (of heechstens yn in doaromlisting). Strangens en foarnamens wurde bemachtige troch in strak ritme fan de gevelparten: strakke keale flakken, skerp útsniene finsteriepeningen. De iennichste dekoraasje is te finen yn de yngongspartij of de middelste [[travee]] en boppe de [[kroanlist]]. De middenas wurdt wichtich, ek yn it ynterieur. De wichtichste boumaster yn dy perioade is [[Adriaan Dortsman]] (1636–1682), mar de paadsljochter wie Philips Vingboons, dy't al yn 1638 in pilasterleaze gevel boude. Ek Vingboons gie om 1665 hinne mei mei de feroarjende rite. Nei 1670 nimt in jongere generaasje boumasters de nije soberens oer. De wichtichste boumasters binne dan Adriaan Dortsman en [[Elias Bouman]]. De strakke styl wurdt foaral tapast by grutte [[hearenhûs|hearenhuzen]], mar de smelle gevel wurdt der ek troch beynfloede: de halsgevel kriget in flakke gevel sûnder pilasters en allinnich te top hat fersierings.
 
=== Gebouwen ===
*[[Paleis op de Daam]]
*[[Trippenhûs]]
*[[Rûne Lutherske Tsjerke (Amsterdam)|Rûne Lutherske Tsjerke]]
*[[Paleis It Loo]] (Strakke styl)
*[[Slot Zeist]] (Strakke styl)
*[[Middachten]] (Strakke styl)
*[[De Voorst]] (Strakke styl)
*[[Mauritshûs]]
*[[Weach (Leien)]]
*[[Crackstate]], [[It Hearrenfean (plak)|It Hearrenfean]]
*[[Steedlik Museum De Lakenhal]]
*[[Hampoarte]] (Grave, 1688)

===Arsjitekten===
* [[Elias Bouman]] (1636-1686)
* [[Salomon de Bray]] (1597-1664)
* [[Jacob van Campen]] (1586-1657)
* [[Adriaan Dortsman]] (1635-1682)
* [[Arent van 's-Gravesande]] (±1610-1662)
* [[Maurits Post]] (1645-1677)
* [[Pieter Post (arsjitekt)|Pieter Post]] (1608-1669)
* [[Jacobus Roman]] (1640-1716)
* [[Daniël Stalpaert]] (1615 - 1676)
* [[Steven Vennecool]] (1657-1719)
* [[Justus Vingboons]] (± 1620- ±1698)
* [[Philips Vingboons]] (±1607-1678)

== Werom nei it (neo)klassisisme ==
Tsjin de ein fan de [[18e iuw]] ûntstie der opnij nijsgjirrigens foar it [[klassissime]]. Yn de measte lannen waard der weromsjoen nei de arsjitektuer fan de âlde Griken en Romeinen([[neoklassisisme]]). Yn Nederlân waard dat lykwols kombineaerre mei in oplibjen fan it eigen [[17e iuw]]ske klassisisme&lt;ref&gt;Ed Taverne en Irmin Visser (redactie). ''Stedebouw: De geschiedenis van de stad in de Nederlanden van 1500 tot heden.'' Utjouwerij SUN, Amsterdam, 2004, ISBN 90-6168-401-3. Side 140&lt;/ref&gt;. 

It Nederlânsk klassisisme fan ein 18e - begjin 19e iuw foeget beide stilen gear. Sa kin bygelyks yn it stedhûs fan Grins in kombinaasje fan de [[pilastergevel]] (typysk foar it Hollânsk klassisisme fan de 17e iuw) mei it [[portyk]] mei frijsteande pylders (typysk foar de âlde Romeinske boukeunst en 18e-19e-iuwsk neoklassisisme) sjoen wurde.

{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}
[[Kategory:Arsjitektuer]]
[[Kategory:Boustyl]]</text>
      <sha1>t6ocwkyciypuqlagkagzdahow0nsjyl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Skepen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>31875</id>
    <revision>
      <id>1084163</id>
      <parentid>931039</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:47:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>[[]] better</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="640" xml:space="preserve">In '''skepen''' wie ûnder it Fryske rjocht belêste mei de rjochtspraak. 

Yn it earstoan is de skepen allinnich tsjûge by it [[Seendrjocht|Seend]]- en [[merkrjocht]] (fan de lêste komme de [[stedsrjocht]]en) en is dan lyk oan de [[atta]] en [[tolva]]. De skepens blike letter de hiele rjochtspraak te fersoargjen en foarmje mei de [[riedsman|riedslju]] de 'Riucht ende Reed'. Fan [[1806]] - [[1811]] is Skepen de rjochtstitel fan de rjochters yn [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]], [[Snits (stêd)|Snits]] en [[Harns (stêd)|Harns]].

{{boarnen|boarnefernijing=
*{{EvF|Schepen}}
}}

[[Kategory:Rjochtsskiednis]]
[[Kategory:Politike funksje]]</text>
      <sha1>lnd6jrx7w2o70c9x7znm13oaaefskg8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Geert Bakker</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33557</id>
    <revision>
      <id>1084172</id>
      <parentid>853785</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T18:59:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>Datum</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1325" xml:space="preserve">'''Geert Bakker''' ([[Ychten]], [[9 jannewaris|9]] [[1927]] - [[Snits (stêd)|Snits]], [[18 oktober]] [[2006]]) wie rektor fan de Noardlike Leargongen, ûnder tafersjoch fan de [[Fryske Akademy]] sûnt 1971. Hy wie learaar skiednis yn [[Ynskedee]] en [[Baarn]] (1953-1964), fan 1964-1971 by de Fryske Akademy foar it streekûndersyk yn Súdwest-Fryslân; sûnt 1974 lid fan [[Provinsjale Steaten fan Fryslân]] foar de [[PvdA]].

Hy skreau ''Duitse geopolitiek 1919-1945, een imperialistische ideologie''' ([[dissertaasje]] 1967), publisearre oer de [[Súdwesthoeke]] (û.o. ''De sted Warkum'', 1967) en artikels yn tydskriften en bondels.

{{boarnen|boarnefernijing=
* {{EvhhF|Bakker, Geert}}
}}

{{DEFAULTSORT:Bakker, Geert}}
[[Kategory:Frysk ûnderwizer]]
[[Kategory:Frysk skiedkundige]]
[[Kategory:Frysk publisist]]
[[Kategory:Frysk politikus]]
[[Kategory:PvdA-politikus]]
[[Kategory:Lid fan de Steaten fan Fryslân]]
[[Kategory:Frysk sosjalist]]
[[Kategory:Nederlânsk ûnderwizer]]
[[Kategory:Nederlânsk skiedkundige]]
[[Kategory:Nederlânsk publisist]]
[[Kategory:Nederlânsk politikus]]
[[Kategory:Nederlânsk sosjalist]]
[[Kategory:Nederlânsk persoan fan Frysk komôf]]
[[Kategory:Persoan berne yn Ychten]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn Snits]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1927]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2006]]</text>
      <sha1>7ytje3ggwuyg06i78n04gqfjzjban84</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084173</id>
      <parentid>1084172</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T18:59:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>datum poging twa</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1323" xml:space="preserve">'''Geert Bakker''' ([[Ychten]], [[9 jannewaris]] [[1927]] - [[Snits (stêd)|Snits]], [[18 oktober]] [[2006]]) wie rektor fan de Noardlike Leargongen, ûnder tafersjoch fan de [[Fryske Akademy]] sûnt 1971. Hy wie learaar skiednis yn [[Ynskedee]] en [[Baarn]] (1953-1964), fan 1964-1971 by de Fryske Akademy foar it streekûndersyk yn Súdwest-Fryslân; sûnt 1974 lid fan [[Provinsjale Steaten fan Fryslân]] foar de [[PvdA]].

Hy skreau ''Duitse geopolitiek 1919-1945, een imperialistische ideologie''' ([[dissertaasje]] 1967), publisearre oer de [[Súdwesthoeke]] (û.o. ''De sted Warkum'', 1967) en artikels yn tydskriften en bondels.

{{boarnen|boarnefernijing=
* {{EvhhF|Bakker, Geert}}
}}

{{DEFAULTSORT:Bakker, Geert}}
[[Kategory:Frysk ûnderwizer]]
[[Kategory:Frysk skiedkundige]]
[[Kategory:Frysk publisist]]
[[Kategory:Frysk politikus]]
[[Kategory:PvdA-politikus]]
[[Kategory:Lid fan de Steaten fan Fryslân]]
[[Kategory:Frysk sosjalist]]
[[Kategory:Nederlânsk ûnderwizer]]
[[Kategory:Nederlânsk skiedkundige]]
[[Kategory:Nederlânsk publisist]]
[[Kategory:Nederlânsk politikus]]
[[Kategory:Nederlânsk sosjalist]]
[[Kategory:Nederlânsk persoan fan Frysk komôf]]
[[Kategory:Persoan berne yn Ychten]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn Snits]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1927]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2006]]</text>
      <sha1>f2pcw2rpkgocn3seu16cvbmbgo7amm8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Geartsje Douma</title>
    <ns>0</ns>
    <id>35086</id>
    <revision>
      <id>1084164</id>
      <parentid>995245</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T16:53:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>+ kou</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5129" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Geartsje Douma Tresoar 12.jpg|thumb|right|300px|&lt;small&gt;Geartsje Douma &lt;/small&gt;]]
'''Geartsje Douma''' ([[Heech]], [[29 febrewaris]] [[1956]]) is in Frysk beukerliedster en [[skriuwster]].

==Libben==
Geartsje is hikke en tein op [[De Pein]]. Har leafde foar taal en muzyk krige se fan thús mei, se waard grut yn in tige muzikale húshâlding, sy en haar beide âldere suskes songen yn in bernekoar en learden ferskate ynstruminten te bespyljen. Doe’t se as bern blokfluitles krige moast se sels ek wolris in ferske meitsje, sa ûntdiek se dat dat har maklik ôfgie. Se boarte graach mei taal en wyskes kamen fansels yn har op. As famke fan seis jier wûn se in priis op in foardrachtskriich en krige dêrfoar in Frysk berneboekje, har earste: ''Krommelomke'', fan Diuwke Winsemius. Op skoalle learde se gjin [[Frysk]], se krige wat mei fan de opsisferskes út 'Tutte mei de linten', fan [[Diet Huber]].

Geartsje Douma folge de oplieding foar beukerliedsters yn Ljouwert. Dêr moast se wer Frysk lêze en ûntdiek doe, dat dy taal har it meast eigen en fertroud wie. Mar skriuwe yn it Frysk die se noch net, al krige se wol wer de smaak fan it meitsjen fan berneferskes te pakken. Se makke yn dy tiid 29 Hollânske en 1 Frysk berneferske. Oan publisearjen wie se noch net ta, se kaam foar de klas te stean, troude in pear jier letter, waard mem en stapte út it ûnderwiis. Tsien jier letter, yn 1989, krige se in beneaming oan basisskoalle ‘It Maitiidslibben’ yn De Pein. Dat wie foar har oanlieding om ek wer te begjinnen mei it meitsjen fan berneferskes, diskear yn har memmetaal. Se kaam yn ’e kunde mei [[Hindrik van der Meer]] fan [[Goaiïngahuzen]], dy’t ûnder oaren it boek mei berne-ferskes ''Kwek kwek minemyn'' op syn namme stean hie. Tegearre hawwe se wurke oan in bondel mei berneferskes, dy’t yn 2000 ferskynde mei de titel ''Deuntsjes foar dy''. De bondel befettet mear as hûndert nije lietsjes oer alderhande tema’s dy’t ticht by it deistige libben fan lytse bern stean, sa as: oanklaaie, ite, hygiëne, skoalle, boartsje en sliepe, oant ferskes foar spesjale gelegenheden as jierdei, de tiden fan it jier en [[Sinteklaas]]; Marijke Klompmakker makke de yllustraasjes by de lietsjes. Twa jier letter kamen der boppedat ek noch 2 [[kompaktskiif|cd’s]] út mei deselde titel, dêr’t de ferskes op te hearren binne.
Yn it bondeltsje ''Sjongersfeest'' (2003) steane benammen ferskes dy’t skreaun binne foar de kristlike feestdagen. Se beheint har net allinne ta it meitsjen fan ferskes foar lytste bern, mar skriuwt dêrnjonken ek gedichtsjes. Soms yn ferhaalfoarm lykas yn de rige ‘Wemke’ boekjes: yn dy boekjes mei de titels, Feest foar Wemke (2004), In broerke foar Wemke en Nifelje mei Wemke (ferskynt yn 2007). De opset en útfiering fan dy boekjes docht tinken oan de boekjes fan [[Dick Bruna]]; yn fjouwer rymjende rigels op in side wurdt it ferhaaltsje ferteld. Yllustratrise  Sylvia van Ommen hat de sprekkende tekeningen by de ferhaaltsjes makke.&lt;br&gt; 
Geartsje Douma makket sûnt 2006 diel út fan de wurkgroep dy’t de útjefte fan de ‘Tomke’-boekjes fersoarget, de boekjes mei it lytse jonkje Tomke en syn hûntsje Romke yn de haadrol, ferskine alle jierren fanôf 1997. It projekt is bedoeld om it Frysk lêzen en foarlêzen fan en oan lytse bern te befoarderjen. Fan 2001 ôf makket Douma de ferskes, passend by it wikseljend tema fan de boekjes.

== Bibliografy ==
* ''Deuntsjes foar dy'' (ferskes) Mei Hindrik van der Meer, 2000)
* Utjefte cd 1 en 2 by ''Deuntsjes foar dy'' (2001)
* ''Sjongersfeest'' (ferskes foar kristlike feestdagen, 2002)
* ''Kom mar yn ‘e rûnte : beweging- en sjongspultsjes''  (meiwurke oan, 2003)
* ''Tûzenpoatsjes'' (gedichtsjes, 2003)
* ''It skoalorkest'' (rympoaster mei liet; tekst + muzyk fan G. Douma, 2004)
* ''Dit bisto en dat bin ik : grienmank fan opsisferskes'' (meiwurke oan, 2004)
* ''Feest foar Wemke'' (20004)
* ''In broerke foar Wemke'' (2005)
* ''Nei Betlehim, Goed Nijs'' (Krystspultsjes, útjûn by Cedin, 2006)
* ''It nifelboek fan Wemke'' (2009)

;Tomke-boekjes:
* ''Tomke, Romke en harren nije freondinne Kornelia de kangoeroe'' (Ferskes Geartsje Douma, 2001)
* ''Tomke, Romke en Kornelia achter it muzyk oan'' (2002)
* ''Tomke, Romke en Kornelia skilderje mei kleur'' (2003)
* ''Tomke : winterboek'' (ferskes G. Douma, 2003)
* ''Tomke, Romke en Kornelia nei de dokter'' (2004)
* ''Tomke, Romke en Kornelia boartsje mei kleur en foarm''(2005)
* ''Tomke yn ’e bistetún'' (Boekewikegeskink 2006)
* ''Kom yn myn hûske'' (Tomke boekje, 2006)
* ''Tomke en Romke op reis'' (2007)
* ''Tomke en Romke: earst dit... dan dat'' (2008)
* ''Tomke jierboek'' (2008)

== Keppeling om utens ==
* [https://www.geartsjedouma.nl/nl/ Hiemside Geartsje Douma]

{{boarnen|boarnefermelding=
* [http://www.tresoar.nl/ Webstee Tresoar]
}}

{{DEFAULTSORT:Douma, Geartsje}}
[[Kategory:Frysk ûnderwizer]]
[[Kategory:Frysk dichter]]
[[Kategory:Frysk lietsjeskriuwer]]
[[Kategory:Frysk berneboekeskriuwer]]
[[Kategory:Skriuwer yn it Frysk]]
[[Kategory:Persoan berne yn Heech]]
[[Kategory:De Pein]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1956]]</text>
      <sha1>7xb11au5utwoy3n0dnpqhxll8n7j48i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Aalkersum</title>
    <ns>0</ns>
    <id>52518</id>
    <revision>
      <id>1084166</id>
      <parentid>1016012</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T17:14:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>ynwennertal 2021</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2481" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks stêd	
| namme                       = 
| ôfbylding                   = Alkersum in NF.PNG
| ôfbyldingsbreedte           = 260px
| ôfbyldingstekst             = 
| ynwennertal                 = 391&lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt;
| oerflak                     =  9,07 km²	
| befolkingstichtens          = 43/km²
| stêdekloft                  = 
| hichte                    = 6 m
| lân                       = [[Dútslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Dielsteat
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Sleeswyk-Holstein]] 
| bestjoerlike ienheid 2      = Distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Noard-Fryslân]]
| boargemaster               = Karl-Heinz Juhl (AWG)
| stêdsyndieling             = 
| stifting                   = 
| postkoade                 = 25938 
| tiidsône                  = 
| simmertiid                = 
| koördinaten               = 
| webside                   = [http://www.amt-foehr-amrum.de/gemfoe.htm#Alkersum www.amt-foehr-amrum.de]
}}
'''Aalkersum''' ([[Deensk]]: Alkersun, [[Noardfrysk]]: Aalkersem), is in plak en gemeente op it [[waadeilân]] [[Föhr]]. Bestjoerlik leit it yn de [[Dútslân|Dútske]] dielsteat [[Sleeswyk-Holstein]], en makket diel út fan it distrikt [[Noard-Fryslân]]. Alkersum leit op de eastlike helt fan it eilân. Oars as op de westlike helt, dêr't diels noch [[Noard-Frysk]] sprutsen wurdt is de omgongstaal in [[Nedersaksysk|Nedersakssysk dialekt]].

== Kultuer ==
Augustus 2009 wie de iepening fan it ''Museum Kunst der Westküste'' ([[Keunstmuseum fan de Westkust]]) yn Aalkersum. It museum toant keunstwurken mei as ûnderwerpen de [[Noardsee]] en de Noardseekusten. Der is wurk fan [[Edvard Munch]], [[Emil Nolde]], [[Max Liebermann]] en oaren te sjen.&lt;ref&gt;[http://www.shz.de/schleswig-holstein/artikeldetail/article/111/eine-kunstsammlung-fuer-die-insel.html|title= ''Eine Kunstsammlung für die Insel'' troch Mira Nagar. 31 augustus 2008, Schleswig-Holsteinischer Zeitungsverlag]&lt;/ref&gt;

&lt;Gallery&gt;
Pincerno - Alkersum 1.JPG|Park, op de eftergrûn it ''Museum Kunst der Westküste''
Alkersum Kunstmuseum 2.jpg|''Museum Kunst der Westküste''
Alkersum-12.jpg|Greiden by Alkersum
&lt;/Gallery&gt;

== Keppeling om utens ==
* [http://www.mkdw.de/ ''Museum Kunst der Westküste'']


{{boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
}}
{{Koördinaten|54_43_0_N_08_31_0_E_type:city_scale:50000_region:DE|54° 43' NB, 08° 31' EL}}

[[Kategory:Gemeente yn Sleeswyk-Holstein]]
[[Kategory:Plak yn Sleeswyk-Holstein]]</text>
      <sha1>gx4kqz0534rafzgohi8xauk2h5eso91</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Colnect</title>
    <ns>0</ns>
    <id>59007</id>
    <revision>
      <id>1084183</id>
      <parentid>1016015</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:27:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="774" xml:space="preserve">[[Image:Colnect Logo.png|200px|right]] 
De '''Colnect samlers mienskip''', is in [[webstee]] dat bestiet út wiky-eftige sammelstikkenkatalogussen. It jout samlers de mooglikheid om har eigen samling by te hâlden middels it brûken fan dizze katalogussen en ek automatysk har eigen ruil/winsklisten te ferlykjen mei oare sammelers. De tillefoankaartekatalogus fan Colnect is de grutste yn de wrâld.

Colnect waard yn 2002 oprjochte as ''Islands Phonecards Database'' mei as doel in katalogus te meitsjen fan alle tillefoankaarten. Sûnt de hjerst fan 2008 wurde njonken tillefoankaarten ek [[postsegels]] en [[muntstik]]ken stipe. 

== Keppeling om utens ==
* [http://colnect.com/fy colnect.com]

[[Kategory:Hobby]]
[[Kategory:Sammeljen]]
[[Kategory:Yntroduksje út 2002]]</text>
      <sha1>94hn59otetw25uvhvr5e9sfi7gaj2s7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Perm (stêd)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>88996</id>
    <revision>
      <id>1084252</id>
      <parentid>1015024</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T06:19:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Ynwennertal aktualisearre (ref. russysk lemma), koördinaten tafoege, transliteraasje distrikten ferbettere, fierder wat taalflaters. In plaatsje fan Natasja Poly ferwidere (dit is in lemma oer de stêd, it past neffens my net sa om dêr willekeurich plaatsjes fan persoanen dy't gjin offisjeel amt fertsjintwurdigje by te setten, hoe kreas hja fierder ek is).</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5376" xml:space="preserve">{{Stêd mei flagge|
Ofbyld= [[Ofbyld:Perm Russia.jpg|300px]] |
Flagge= [[Ofbyld:Flag of Perm.svg|125px]] |
Wapen= [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm.svg|60px]] |
Ynwennertal= 1.042.763  &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;|
Oerflak= 799,68 km² &lt;small&gt;(ynkl. wetter)&lt;/small&gt;|
Befolkingstichtens= 1303,98 ynw./km² |
Stêdekloft= |
Hichte= 171 m |
Lân= [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] |
Bestj. ienh. 1= Kraj |
Namme bestj. ienh. 1= [[Perm (kraj)|Perm]] |
Bestj. ienh. 2= federaal distrikt  |
Namme bestj. ienh. 2= [[Federaal Distrikt Wolga|Wolga]]|
Stifting= [[1723]] |
Postkoade= 100xx-104xx, &lt;br&gt;11004-11005, &lt;br&gt;111xx-114xx, 116xx |
Tiidsône= [[UTC]]+5 |
Simmertiid= |
Koördinaten= {{Koördinaten yn tekst|58_00_50_N_56_14_56_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 00' N 56° 14' E}}|
Webside= [http://www.gorodperm.ru/en/default.asp www.gorodperm.ru]|
}}
'''Perm''' ([[Russysk]]: Пермь) is in stêd yn it easten fan Jeropeesk [[Ruslân]], oan wjerskanten fan de rivier de [[Kama (rivier)|Kama]], justjes bewesten de [[Oeral (rivier)|Oeral]], en sa'n 1150 kilometer noardeastlik fan [[Moskou]].
Perm is in wichtige yndustrystêd en binnenhaven en leit ek oan it [[Trans-Siberysk spoar]]. It is de haadstêd fan de [[kraj]] [[Perm (kraj)|Perm]].

Fan 1940 oant 1957 hjitte de stêd '''Molotov''', nei de [[Sovjet-Uny|Sovjet-Russyske]] premier en minister fan Bûtenlânske Saken [[Vjatsjeslav Molotov]].

Perm is sûnt 2012 wer de meast eastlike miljoenestêd fan [[Jeropa]].

== Stedsdielen (Rajony) ==
[[File:Administrative divisions of Perm (en).svg|thumb|250px|De bestjoerlike distrikten fan Perm]]

{| class=&quot;wikitable&quot;
!Rajon
!Russyske namme
!Nammejouwer
!Inwenners&lt;br /&gt;1 jannewaris 2004
!Inwenners&lt;br /&gt;1 jannewaris 2009
|-
|Dzerzjinski
| align=&quot;right&quot; |Дзержинский район
| [[Feliks Dzerzjinski|Feliks Dzerzjinski]]
| align=&quot;right&quot; |152.500
| align=&quot;right&quot; |149.559
|-
|Indûstrialny
| align=&quot;right&quot; |Индустриальный район
| Yndustrialisaasje fan de Sowjetuny
| align=&quot;right&quot; |159.700
| align=&quot;right&quot; |160.403
|-
|Kirovski
| align=&quot;right&quot; |Кировский район
| [[Sergej Mironovitsj Kirov|Sergej Kirov]]
| align=&quot;right&quot; |123.105
| align=&quot;right&quot; |125.338
|-
|Leninski
| align=&quot;right&quot; |Ленинский район
| [[Vladimir Lenin]]
| align=&quot;right&quot; |56.400
| align=&quot;right&quot; |50.670
|-
|Motovilitsjinski
| align=&quot;right&quot; |Мотовилихинский район
|Rivier Motovilitsja, sydrivier fan de [[Kama (rivier)|Kama]]
| align=&quot;right&quot; |176.000
| align=&quot;right&quot; |179.117

|-
|Ordzjonikidsevski
| align=&quot;right&quot; |Орджоникидзевский район
| [[Grigori Ordzjonikidze]]
| align=&quot;right&quot; |111.300
| align=&quot;right&quot; |112.274
|-
|Sverdlovski
| align=&quot;right&quot; |Свердловский район
| [[Jakov Michailovitsj Sverdlov|Jakov Sverdlov]]
| align=&quot;right&quot; |212.600
| align=&quot;right&quot; |210.666
|-
|}
== Ekonomy ==
De [[yndustry]] is fierwei de grutste [[ekonomy]]ske sektor fan de stêd en is goed foar likernôch de helte fan de totale produksje fan de kraj. De wichtichste takken fan de yndustry binne masjinebou, metaalbewurking, [[gemy]], ierdoalje en [[Ierdgas|gas]], houtbewurking en fiedselproduksje. De masinebou nimt 43,7% fan de brutoproduksje fan de stêd foar syn rekkeng; branjeproduksje soarget foar 13,7% en 12,8% wurdt troch de gemyske yndustry levere.

Yn Perm wurde ûnder oaren [[strielmotor]]s, [[tillefoan]]s, motorseagen, [[muzykynstrumint]]en, boumaterialen en yndustriële apparatuer makke. In grut part fan de yndustry produsearret foar [[definsje]].

De omset fan de detailhannel wie yn 2004 omgerekkene goed 2200 miljoen [[euro]], 13% mear as it jier dêrfoar.

== Underwiis en wittenskip ==
Perm is it wittenskiplik sintrum fan de regio dêr't in grut tal ûndersyksynstituten fan de [[Russyske Akademy fan Wittenskippen]] (ôfdieling Oeral) húsmanje. De stêd hat sân ynstellings foar heger ûnderwiis, dêr't de Steatsuniversiteit Perm, oprjochte yn 1916, de wichtichste is. De grutste universiteit fan Perm is lykwols de Technyske Universiteit, dy't sa'n 11.000 studinten hat. Teffens hat de stêd in [[Farmasy|farmaseutyske]] akademy, in medyske akademy en in lânbouhegeskoalle.

== Kultuer ==
[[Ofbyld:Perm Opera and Ballet Theatre, 2007.jpg|thumb|250px|Opera- en balletteäter]]
De stêd hat ferskate [[Teäter (gebou)|teäters]], dêr't in ferneamd poppeteäter, een dramateäter, in filharmony en in [[opera (muzyk)|opera]]- en [[ballet]]teäter by binne. De dûnsskoalle is oan it Permske balletselskip ferbûn en lûkt [[dûnser]]s út hiel [[Ruslân]]. Fierder hat de stêd in sirkus mei ûngefear 2000 plakken, in [[planetarium]] en in bistetún.

It ferneamdste museum fan Perm is de Nasjonale Galery, oprjochte yn 1922 en yn in 14e iuwske eardere tsjerke ûnderbrocht. De samling bestiet út weardefolle houtskulpturen, ien fan de grutste samlingen [[Ikoan (skilderkeunst)|ikoanen]] fan Ruslân (de [[Stroganov-kolleksje]]) en Russyske en West-Jeropeeske skilderkeunst. It [[hiemkunde|hiemkundich]] museum hat 360.000 objekten út de skiednis fan Perm, fral oarkonden út de 16e en 17e iuw.

== Berne yn Perm ==
* [[Sergej Diagilev]] (1872-1929), keunstkritikus, ympresario, oprjochter fan de [[Ballets Russes]]
* [[Nikolaj Moisejev]] (1902-1955), astronoom
* [[Natasja Poly]] (1985), model

[[Kategory:Plak yn Perm (kraj)]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1723]]</text>
      <sha1>8t6ib9vdkrfkshizi9185pnqmq5lb2m</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084254</id>
      <parentid>1084252</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T06:58:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5377" xml:space="preserve">{{Stêd mei flagge|
Ofbyld= [[Ofbyld:Perm Russia.jpg|300px]] |
Flagge= [[Ofbyld:Flag of Perm.svg|125px]] |
Wapen= [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm.svg|60px]] |
Ynwennertal= 1.042.763  &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;|
Oerflak= 799,68 km² &lt;small&gt;(ynkl. wetter)&lt;/small&gt;|
Befolkingstichtens= 1303,98 ynw./km² |
Stêdekloft= |
Hichte= 171 m |
Lân= [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] |
Bestj. ienh. 1= Kraj |
Namme bestj. ienh. 1= [[Perm (kraj)|Perm]] |
Bestj. ienh. 2= federaal distrikt  |
Namme bestj. ienh. 2= [[Federaal Distrikt Wolga|Wolga]]|
Stifting= [[1723]] |
Postkoade= 100xx-104xx, &lt;br&gt;11004-11005, &lt;br&gt;111xx-114xx, 116xx |
Tiidsône= [[UTC]]+5 |
Simmertiid= |
Koördinaten= {{Koördinaten yn tekst|58_00_50_N_56_14_56_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 00' N 56° 14' E}}|
Webside= [http://www.gorodperm.ru/en/default.asp www.gorodperm.ru]|
}}
'''Perm''' ([[Russysk]]: Пермь) is in stêd yn it easten fan Jeropeesk [[Ruslân]], oan wjerskanten fan de rivier de [[Kama (rivier)|Kama]], justjes bewesten de [[Oeral (rivier)|Oeral]], en sa'n 1150 kilometer noardeastlik fan [[Moskou]].
Perm is in wichtige yndustrystêd en binnenhaven en leit ek oan de [[Transsibearysk Spoarline]]. It is de haadstêd fan de [[kraj]] [[Perm (kraj)|Perm]].

Fan 1940 oant 1957 hjitte de stêd '''Molotov''', nei de [[Sovjet-Uny|Sovjet-Russyske]] premier en minister fan Bûtenlânske Saken [[Vjatsjeslav Molotov]].

Perm is sûnt 2012 wer de meast eastlike miljoenestêd fan [[Jeropa]].

== Stedsdielen (Rajony) ==
[[File:Administrative divisions of Perm (en).svg|thumb|250px|De bestjoerlike distrikten fan Perm]]

{| class=&quot;wikitable&quot;
!Rajon
!Russyske namme
!Nammejouwer
!Inwenners&lt;br /&gt;1 jannewaris 2004
!Inwenners&lt;br /&gt;1 jannewaris 2009
|-
|Dzerzjinski
| align=&quot;right&quot; |Дзержинский район
| [[Feliks Dzerzjinski|Feliks Dzerzjinski]]
| align=&quot;right&quot; |152.500
| align=&quot;right&quot; |149.559
|-
|Indûstrialny
| align=&quot;right&quot; |Индустриальный район
| Yndustrialisaasje fan de Sowjetuny
| align=&quot;right&quot; |159.700
| align=&quot;right&quot; |160.403
|-
|Kirovski
| align=&quot;right&quot; |Кировский район
| [[Sergej Mironovitsj Kirov|Sergej Kirov]]
| align=&quot;right&quot; |123.105
| align=&quot;right&quot; |125.338
|-
|Leninski
| align=&quot;right&quot; |Ленинский район
| [[Vladimir Lenin]]
| align=&quot;right&quot; |56.400
| align=&quot;right&quot; |50.670
|-
|Motovilitsjinski
| align=&quot;right&quot; |Мотовилихинский район
|Rivier Motovilitsja, sydrivier fan de [[Kama (rivier)|Kama]]
| align=&quot;right&quot; |176.000
| align=&quot;right&quot; |179.117

|-
|Ordzjonikidsevski
| align=&quot;right&quot; |Орджоникидзевский район
| [[Grigori Ordzjonikidze]]
| align=&quot;right&quot; |111.300
| align=&quot;right&quot; |112.274
|-
|Sverdlovski
| align=&quot;right&quot; |Свердловский район
| [[Jakov Michailovitsj Sverdlov|Jakov Sverdlov]]
| align=&quot;right&quot; |212.600
| align=&quot;right&quot; |210.666
|-
|}
== Ekonomy ==
De [[yndustry]] is fierwei de grutste [[ekonomy]]ske sektor fan de stêd en is goed foar likernôch de helte fan de totale produksje fan de kraj. De wichtichste takken fan de yndustry binne masinebou, metaalbewurking, [[gemy]], ierdoalje en [[Ierdgas|gas]], houtbewurking en fiedselproduksje. De masinebou nimt 43,7% fan de brutoproduksje fan de stêd foar syn rekkeng; branjeproduksje soarget foar 13,7% en 12,8% wurdt troch de gemyske yndustry levere.

Yn Perm wurde ûnder oaren [[strielmotor]]s, [[tillefoan]]s, motorseagen, [[muzykynstrumint]]en, boumaterialen en yndustriële apparatuer makke. In grut part fan de yndustry produsearret foar [[definsje]].

De omset fan de detailhannel wie yn 2004 omrekkene goed 2200 miljoen [[euro]], 13% mear as it jier dêrfoar.

== Underwiis en wittenskip ==
Perm is it wittenskiplik sintrum fan de regio dêr't in grut tal ûndersyksynstituten fan de [[Russyske Akademy fan Wittenskippen]] (ôfdieling Oeral) húsmanje. De stêd hat sân ynstellings foar heger ûnderwiis, dêr't de Steatsuniversiteit Perm, oprjochte yn 1916, de wichtichste is. De grutste universiteit fan Perm is lykwols de Technyske Universiteit, dy't sa'n 11.000 studinten hat. Teffens hat de stêd in [[Farmasy|farmaseutyske]] akademy, in medyske akademy en in lânbouhegeskoalle.

== Kultuer ==
[[Ofbyld:Perm Opera and Ballet Theatre, 2007.jpg|thumb|250px|Opera- en balletteäter]]
De stêd hat ferskate [[Teäter (gebou)|teäters]], dêr't in ferneamd poppeteäter, een dramateäter, in filharmony en in [[opera (muzyk)|opera]]- en [[ballet]]teäter by binne. De dûnsskoalle is oan it Permske balletselskip ferbûn en lûkt [[dûnser]]s út hiel [[Ruslân]]. Fierder hat de stêd in sirkus mei ûngefear 2000 plakken, in [[planetarium]] en in bistetún.

It ferneamdste museum fan Perm is de Nasjonale Galery, oprjochte yn 1922 en yn in 14e iuwske eardere tsjerke ûnderbrocht. De samling bestiet út weardefolle houtskulpturen, ien fan de grutste samlingen [[Ikoan (skilderkeunst)|ikoanen]] fan Ruslân (de [[Stroganov-kolleksje]]) en Russyske en West-Jeropeeske skilderkeunst. It [[hiemkunde|hiemkundich]] museum hat 360.000 objekten út de skiednis fan Perm, fral oarkonden út de 16e en 17e iuw.

== Berne yn Perm ==
* [[Sergej Diagilev]] (1872-1929), keunstkritikus, ympresario, oprjochter fan de [[Ballets Russes]]
* [[Nikolaj Moisejev]] (1902-1955), astronoom
* [[Natasja Poly]] (1985), model

[[Kategory:Plak yn Perm (kraj)]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1723]]</text>
      <sha1>8evakmh5xxbgs164c3f1udwfz0kku4k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>2017</title>
    <ns>0</ns>
    <id>94319</id>
    <revision>
      <id>1084230</id>
      <parentid>1075381</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:35:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Films */ +</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31060" xml:space="preserve">{{JiersideBoppe}}

{{Kalinders}}{{Kalinderjier}}
Dit jier makket ûnderdiel út fan it [[desennium]] fan 'e [[2010-er jierren]].

== Foarfallen ==
;jannewaris
*[[1 jannewaris|1]] - [[Ascension (eilân)|Ascension]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[1 jannewaris|1]] - By [[oanslach yn Istanbûl (jannewaris 2017)|in oanslach]] op in [[nachtklub]] yn 'e [[Turkije|Turkske]] [[stêd]] [[Istanbûl]] sjit in [[islamisme|islamistyske]] [[terrorist]] 39 [[minske]]n [[dea]] en [[ferwûne]]t nochris 70 oaren.
*[[20 jannewaris|20]] - De [[Republikeinske Partij (Feriene Steaten)|Republikein]] [[Donald Trump]] wurdt [[ynauguraasje|ynaugurearre]] as [[presidint fan 'e Feriene Steaten]].
*[[21 jannewaris|21]] - De [[Frouljusmars (2017)|Frouljusmars]]: tsientallen miljoenen [[minske]]n dogge wrâldwiid mei oan 420 massale [[demonstraasje (protest)|demonstraasjes]] yn 'e [[Feriene Steaten]] en 168 yn oare [[lân|lannen]]. Dêrmei wurdt protestearre tsjin 'e ynauguraasje fan [[Donald Trump]] as [[presidint fan 'e Feriene Steaten]]. It is it grutste protest út 'e [[skiednis fan 'e Feriene Steaten]].
*[[30 jannewaris|30]] - [[Marokko]] wurdt lid fan 'e [[Afrikaanske Uny]].

;febrewaris
*[[11 febrewaris|11]] - In [[raket]]proef fan [[Noard-Koreä]], wêrby't dat [[lân]] in [[raket]] oer de [[Japanske See]] hinne sjit, lokket ynternasjonale feroardieling út.
*[[13 febrewaris|13]] - [[Kim Jong-nam]], de âldere, yn [[ballingskip]] libjende [[broer]] fan 'e [[Noard-Koreä|Noardkoreaanske]] [[diktator]] [[Kim Jong-un]], wurdt by in [[oanslach (misdriuw)|oanslach]] troch twa [[froulju]] [[fermoarde]] mei [[VX-senuwgas]] yn in [[lofthaven]] yn [[Maleizje]].

;maart
*[[maart]] - Yn 'e [[Amerikaanske steat]] [[Kalifornje]] einiget de [[Kalifornyske Drûchte (2011-2017)|Kalifornyske Drûchte fan 2011-2017]].
*[[1 maart|1]] - [[Finlân]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[10 maart|10]] - De [[presidinte]] fan [[Súd-Koreä]], [[Park Geun-hye]], wurdt troch it [[Grûnwetlik Hôf fan Koreä]] by in unanime beslissing ôfset fanwegen [[korrupsje]]. [[Premier]] [[Hwang Kyo-ahn]] wurdt plakferfangend presidint.
*[[10 maart|10]] - De [[Feriene Naasjes]] warskôgje dat de wrâld foar de grutste [[humanitêre krisis]] sûnt de [[Twadde Wrâldoarloch]] stiet, mei't 20 miljoen [[minske]]n yn [[Jemen]], [[Somaalje]], [[Súd-Sûdaan]] en [[Nigearia]] drige om te kommen troch [[hongersneed|hongersneden]].
*[[14 maart|14]] - [[Noardamerikaanske sniestoarm (maart 2017)|In swiere sniestoarm]] leit it iepenbiere libben yn it noardeasten fan 'e [[Feriene Steaten]] en it easten fan [[Kanada]] frijwol stil.
*[[15 maart|15]] - By [[Twadde Keamerferkiezingen 2017|Twadde Keamerferkiezings]] yn [[Nederlân]] wurdt de [[liberalisme|liberale]] [[VVD]] de grutste [[politike partij]] mei 33 sitten. De rjochts[[populisme|populistyske]] [[PVV]] wurdt twadde, mei 20 sitten. Yn [[Fryslân]] behellet it [[CDA]] de measte stimmen.
*[[22 maart|22]] - By [[oanslach yn Londen (maart 2017)|in oanslach]] op 'e [[Brêge fan Westminster]] en it [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[parlemintsgebou]] (it [[Paleis fan Westminster]]) komme 6 [[minske]]n om (ynkl. de dieder) en reitsje 49 oaren [[ferwûne]].
*[[23 maart|23]] - De [[Fenezuëla|Fenezolaanske]] [[presidint]] [[Nicolás Maduro]] rjochtet it [[Hege Tribunaal fan Gerjochtichheid]] op, dat de [[wetjaande macht]] yn it [[lân]] oernimt fan 'e [[Nasjonale Assimblee (Fenezuëla)|Nasjonale Assimblee]]. It nije [[orgaan (organisaasje)|orgaan]] bestiet foar it meastepart út oanhingers fan Maduro.
*[[29 maart|29]] - It [[Feriene Keninkryk]] stelt [[Ferdrach fan Lissabon (2007)|kêst 50 fan it Ferdrach fan Lissabon]] yn wurking, wêrmei't [[ûnderhanneling]]s oer [[Brexit]] begjinne.

;april
*[[6 april|6]] - Yn reäksje op 'e [[oanfal mei gemyske wapens op Chan Sjaichûn]] troch it [[Syrje|Syryske]] [[regear]]ingsleger yn it ramt fan 'e [[Syryske Boargeroarloch]], fjurje de [[Feriene Steaten]] [[raketoanfal op Sjairat (2017)|59 krúsrakketten ôf]] op in Syryske [[loftmacht]]basis. [[Ruslân]] omskriuwt dat as &quot;in die fan agresje&quot;.
*[[7 april|7]] - By [[oanslach yn Stokholm (2017)|in oanslach]] yn 'e [[Sweden|Sweedske]] [[haadstêd]] [[Stokholm]] riidt in [[islamisme|islamistyske]] [[terrorist]] mei in stellen [[bestelwein]] yn op [[fuotgonger]]s op 'e [[Drottninggata]], in drokke [[winkelstrjitte]]. Der komme 5 [[minske]]n om en 14 oaren reitsje [[ferwûne]]. De dieder, [[Rakhmat Akilov]], wurdt [[arrestaasje|arrestearre]].
*[[15 april|15]] - By [[bomoanslach yn Aleppo (2017)|in bomoanslach]] yn 'e [[Syrje|Syryske]] [[stêd]] [[Aleppo]] komme 126 [[minske]]n om en reitsje 60 oaren [[ferwûne]].
*[[21 april|21]] - By [[oanfal op Camp Shaheen (2017)|in oanfal]] op 'e [[legerbasis]] [[Camp Shaheen]], yn [[Afganistan]], komme mear as 140 [[minske]]n om en reitsje mear as 160 oaren [[ferwûne]].
*[[29 april|29]] - De [[Falklâneilannen]] fiere it [[homohoulik]] yn.

;maaie
*[[2 maaie|2]] - [[Guernsey]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[7 maaie|7]] - By [[Frânske presidintsferkiezings (2017)|ferkiezings]] yn [[Frankryk]] wurdt [[Emmanuel Macron]], de kandidaat fan 'e nije [[politike partij]] [[En Marche!]] keazen ta [[presidint]].
*[[12 maaie|12]] - In grutte [[cyberoanfal]] mei it [[WannaCry-ransomware-oanfal|WannaCry-ransomwareprogramma]] ynfektearret mear as 230.000 [[kompjûter]]s yn 150 [[lân|lannen]] en easket betelling yn [[bitcoin]]s yn 28 [[taal|talen]]. Benammen [[bedriuw]]en en [[ynstelling (organisaasje)|ynstelling]]s dy't harren [[firusbeskerming]] net by de tiid holden hawwe, wurde swier troffen, wêrûnder it [[telekommunikaasje]]bedriuw [[Telefónica]] yn [[Spanje]], it [[iepenbier ferfier|ferfiersbedriuw]] [[Deutsche Bahn]] yn [[Dútslân]], de [[pakketbesoargingstsjinst]] [[FedEx]] yn 'e [[Feriene Steaten]] en [[sikehuzen]] fan 'e [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[National Health Service]].
*[[22 maaie|22]] - By [[bomoanslach yn de Manchester Arena|in bomoanslach]] yn 'e [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[stêd]] [[Manchester (Ingelân)|Manchester]] op 'e [[Manchester Arena]], fuort nei ôfrin fan in [[konsert]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[sjongster]] [[Ariana Grande]], komme 23 [[minske]]n om (ynkl. de dieder) en reitsje 512 oaren [[ferwûne]].
*[[23 maaie|23]]-[[23 oktober]] - By de [[Slach om Marawi]], tusken [[Filipinen|Filipynske]] [[regear]]ingstroepen en [[islamisme|islamistyske]] [[terrorist]]en, komme 255 [[minske]]n om en reitsje mear as 1.400 oaren [[ferwûne]].

;juny
*[[1 juny|1]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Donald Trump]] kundiget oan dat er de [[Feriene Steaten]] weromlûke sil út it [[Klimaatakkoart fan Parys]]. Dat liedt ta wrâldwide feroardieling.
*[[3 juny|3]] - By [[oanslach yn Londen (juny 2017)|in oanslach]] yn 'e [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[haadstêd]] [[Londen]] komme 11 [[minske]]n om (ynkl. 3 dieders) en reitsje 48 oaren [[ferwûne]] as [[islamisme|islamistyske]] [[terrorist]]en op 'e [[London Bridge]] ynride op [[fuotgonger]]s en oan 'e súdkant fan 'e [[Teems]] út harren [[autobuske]] springe en op 'e [[Borough Market]] de [[merk (hannelsgearkomste)|merk]]besikers mei [[mês|messen]] oanfalle.
*[[5 juny|5]] - [[Montenegro]] wurdt as 29e [[lân]] lid fan 'e [[NATO]].
*[[5 juny|5]] - De [[Katareeske diplomatike krisis]] begjint as sân [[Arabieren|Arabyske lannen]] ([[Saûdy-Araabje]], [[Bachrein]], [[Egypte]], de [[Feriene Arabyske Emiraten]], [[Jemen]], [[Lybje]] en [[Mauretaanje]]) alle [[diplomasy|diplomatike betrekkings]] mei [[Katar]] ferbrekke op 'e beskuldiging dat dat lân de regio destabilisearje soe troch [[terrorisme]] te stypjen. Yn it echt giet it derom dat Katar net nei Saûdy-Araabjes pipen dûnsje wol.
*[[7 juny|7]] - By [[oanslaggen yn Teheran (2017)|twa oanslaggen]] yn 'e [[Iraan]]ske [[haadstêd]] [[Teheran]], op it [[Islamityske Riejaande Assimblee|Iraanske Parlemint]] en it [[Mausoleum fan Rûholla Chomeini]], útfierd troch oanhingers fan 'e saneamde [[Islamityske Steat yn Irak en Syrje|Islamityske Steat]] (IS), komme 17 [[minske]]n om en reitsje 43 oaren [[ferwûne]].
*[[8 juny|8]] - By [[Britske ferkiezings (2017)|ferkiezings]] yn it [[Feriene Keninkryk]], dy't trije jier earder as nedich útroppen binne troch [[premier]] [[Theresa May]] om in sterkere posysje te krijen foar de [[Brexit]]-[[ûnderhanneling]]s mei de [[Jeropeeske Uny]], ferliest May har [[Konservative Partij (Feriene Keninkryk)|Konservative Partij]] ûnferwachts de mearderheid yn it [[Legerhûs (Feriene Keninkryk)|Legerhûs]]. De [[sosjalist]]yske [[Labourpartij (Feriene Keninkryk)|Labourpartij]] fan [[Jeremy Corbyn]] wint foar it earst sûnt [[1997]] oan parlemintssitten. May wurdt twongen om in [[minderheidsregear]] te foarmjen dat ôfhinklik is fan stipe fan 'e [[Noard-Ierlân|Noardierske]] [[Demokratyske Unionistyske Partij|DUP]].
*[[10 juny|10]] - Yn 'e [[Kazachstan|Kazachske]] [[haadstêd]] [[Astana]] wurdt de [[wrâldtentoanstelling]] [[Expo 2017]] iepene.
*[[14 juny|14]] - By de [[brân yn de Grenfelltoer]], in [[flatgebou]] yn 'e [[Feriene Keninkryk|Britske]] [[haadstêd]] [[Londen]], komme 71 [[minske]]n om.
*[[14 juny|14]] - [[James T. Hodgkinson]], in ekstreem-linkse [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[aktivist]], iepenet it fjoer op [[Republikeinske Partij (Feriene Steaten)|Republikeinske]] leden fan it [[Amerikaanske Kongres]] dy't yn [[Alexandria (Firginia)]] op in [[sportfjild]] oan it oefenjen binne foar de jierlikse [[Honkbalwedstryd fan it Kongres]] tsjin 'e [[Demokratyske Partij (Feriene Steaten)|Demokraten]]. Kongreslid [[Steve Scalise]] rekket libbensgefaarlik [[ferwûne]], mar betteret neitiid wer op. Hodgkinson wurdt [[dea]]sketten troch [[plysje]]minsken.
*[[21 juny|21]] - De saneamde [[Islamityske Steat yn Irak en Syrje|Islamityske Steat]] (IS) [[ferneatiging fan kultureel erfgoed troch IS|oarderet it opblazen]] fan 'e [[Grutte Moskee fan al-Noeri]] yn 'e [[Irak|Iraakske]] [[stêd]] [[Mosûl]].

;july
*[[1 july|1]] - De [[Fêreu-eilannen]] fiere it [[homohoulik]] yn.
*[[7 july|7]] - It [[Ferdrach foar de Utbanning fan Nukleêre Wapens]] wurdt goedkard troch 122 [[lân|lannen]]
*[[10 july|10]] - De [[Irak|Iraakske]] [[stêd]] [[Mosûl]] wurdt foar befrijd ferklearre nei de ferdriuwing fan striders fan 'e saneamde [[Islamityske Steat yn Irak en Syrje|Islamityske Steat]] (IS).
*[[11 july|11]] - De [[Meksiko|Meksikaanske]] steat [[Chiapas]] fiert it [[homohoulik]] yn.

;augustus
*[[1 augustus|1]] - De [[Meksiko|Meksikaanske]] steat [[Puebla]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[4 augustus|4]] - [[Tristan da Cunha (arsjipel)|Tristan da Cunha]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[11 augustus|11]]-[[12 augustus|12]] - Yn it [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] plak [[Charlottesville (Firginia)]] wurdt de [[Unite the Right-demonstraasje]] holden, dêr't [[rasisme|rasisten]] en [[neo-nazisme|neo-nazys]] fan alderhanne plommaazje oan meidogge. As [[antyfaksisme|antyfaksistyske]] [[demonstranten]] in tsjinprotest hâlde, riidt neo-nazy [[James Alex Fields jr.]] mei syn [[auto]] mei opsetsin yn op 'e tsjindemonstraasje, wêrmei't er 1 [[persoan]], [[Heather Heyer]], om hals bringt en 19 oaren [[ferwûne]]t. Fields sels wurdt [[arrestaasje|arrestearre]]. De Amerikaanske [[presidint]] [[Donald Trump]] soarget neitiid foar grutte opskuor as er úthâldt dat sawol ûnder de neo-nazys as ûnder de antyfaksisten goede minsken binne en dat beide kanten likefolle skuld hawwe oan it ynsidint.
*[[16 augustus|16]] - By in [[ûntploffing]] yn it [[Kataloanje|Katalaanske]] plak [[Alcanar]] komme 2 [[minske]]n om en reitsje 15 [[ferwûne]]. Letter docht bliken dat de eksploazje by fersin feroarsake is troch [[islamisme|islamistyske]] [[terrorist]]en dy't in [[bom]] oan it meitsjen wiene, en dat de beide deaden terroristen binne. De rest fan 'e [[sel (organisaasje)|sel]] beslút nei oanlieding hjirfan om daliks oer te gean ta it dwaan fan oanslaggen mei [[mês|messen]] en troch mei [[frachtwein]]en op [[fuotgonger]]s yn te riden.
*[[17 augustus|17]]-[[18 augustus|18]] - By [[oanslaggen yn Kataloanje (2017)|oanslaggen]] yn 'e [[Kataloanje|Katalaanske]] plakken [[Barseloana (stêd)|Barseloana]] (op 17&amp;nbsp;augustus) en [[Cambrils]] (op 18&amp;nbsp;augustus) falle 21 [[dea]]den (ynkl. 5 dieders) en 137 [[ferwûne]]n.
*[[18 augustus|18]] - By [[oanslach yn Turku (2017)|in terroristyske oanslach]] yn 'e [[Finlân|Finske]] [[stêd]] [[Turku]] wurde 2 [[minske]]n [[dea]]stutsen en reitsje 8 oaren [[ferwûne]].
*[[21 augustus|21]] - [[Younes Abouyaaqoub]], it lêste libbene lid fan 'e [[terrorist]]yske [[sel (organisaasje)|sel]] dy't ferantwurdlik is foar [[oanslaggen yn Kataloanje (2017)|de oanslaggen]] yn [[Barseloana (stêd)|Barseloana]] en [[Cambrils]], wurdt yn [[Subirats]] deasketten by in konfrontaasje mei de [[plysje]].
*[[24 augustus|24]]-[[27 augustus|27]] - De [[orkaan]] [[Orkaan Harvey|Harvey]] giet by de [[stêd]] [[Houston]] oan lân yn 'e [[Amerikaanske steat]] [[Teksas]], en lit dêr yn 4 [[dagen]] tiid 1.000&amp;nbsp;[[mm]] [[rein (delslach)|rein]] falle. By de [[wettersneed]] dy't dêrtroch feroarsake wurdt, komme 82 [[minske]]n om en reitsje 30.000 oaren dakleas.
*[[25 augustus|25]] - It [[Rêdingsleger fan de Arakaneeske Rohingja]] (ARSA), in [[rebel]]legroep fan de [[etnysk]]e [[Rohingja (folk)|Rohingja]]-minderheid yn [[Birma]], fiert koördinearre oanfallen út op 24 [[plysje]]posten en in [[leger (lânmacht)|leger]]basis, dêr't 71 [[minske]]n by omkomme. De [[Genoside op de Rohingja]], dêr't it Birmeeske [[leger (lânmacht)|leger]] al sûnt ein [[2016]] mei dwaande is, nimt hjirnei noch folle grutskaliger foarmen oan en rint ek út op in iepentlike [[etnyske suvering]].
*[[25 augustus|25]] - De [[Feriene Naasjes]] feroardielje de [[Genoside tsjin de Rohingja|ferfolging]] fan de [[islam]]ityske [[Rohingja (folk)|Rohingja]]-[[minderheid]] yn it fierhinne [[boedisme|boedistyske]] [[Birma]] as &quot;in dúdlik foarbyld fan [[etnyske suvering]]s.&quot;

;septimber
*[[1 septimber|1]] - [[Malta]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[1 septimber|1]] - [[Ruslân]] set 755 [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[diplomaten]] it lân út yn reäksje op [[ynternasjonale sanksjes|sanksjes]] dy't de [[Feriene Steaten]] tsjin Ruslân ynsteld hawwe as [[straf]] foar ynminging yn 'e [[Amerikaanske presidintsferkiezings (2016)]].
*[[6 septimber|6]] - Der ûntstiet opskuor tusken de [[Spanje|Spaanske]] federale [[oerheid]] en it [[regear]] fan 'e regio [[Kataloanje]], as de Katalanen oanjouwe in [[referindum]] oer ûnôfhinklikheid hâlde te wollen. De Spaanske oerheid ferbiedt dat en ûntnimt de Katalaanske [[befolking]] dêrmei it [[selsbeskikkingsrjocht]].
*[[6 septimber|6]]-[[11 septimber|11]] - De [[orkaan]] [[Orkaan Irma|Irma]] feroarsaket op 'e [[Lytse Antillen]], [[Hispanjoala]] en [[Kuba]] en yn 'e [[Amerikaanske steat]] [[Floarida]] 82 [[dea]]den en in materiële skea fan [[$]]62,7 miljard. Benammen op [[Barbûda]], [[Sint-Marten (eilân)|Sint-Marten]], de [[Britske Famme-eilannen]] en de [[Florida Keys]] is de ravaazje frijwol folslein.
*[[9 septimber|9]] - De [[orkaan]] [[Orkaan José (2017)|José]] dy't earst rjocht op 'e [[Lytse Antillen]] ta liek te gean, bûcht ôf nei it noarden en giet der by lâns. De skea falt sadwaande ta.
*[[19 septimber|19]]-[[22 septimber|22]] - De [[orkaan]] [[Orkaan Maria|Maria]] feroarsaket op 'e [[Lytse Antillen]], [[Hispanjoala]] en [[Porto Riko]] en yn 'e [[Amerikaanske steat]] [[Noard-Karolina]] yn totaal teminsten 3.057 [[dea]]den en rjochtet foar [[$]]91,6 miljard oan skea oan. Fan 'e Lytse Antillen binne [[Dominika]] en [[Gûadelûp]] it swierst troffen, mar fierwei it slimst is de sitewaasje op Porto Riko, dêr't teminsten 2.975 deaden falle en foar krapoan $90 miljard oan skea oanrjochte wurdt. Dielen fan it eilân sitte mear as in heal jier sûnder [[elektrisiteit]].
*[[19 septimber|19]] - By [[ierdbeving yn Meksiko (2017)|in ierdbeving]] fan 7,1 op 'e [[skaal fan Richter]] komme yn sintraal [[Meksiko]] 360 [[minske]]n om en reitsje mear as 6.000 oaren [[ferwûne]].
*[[25 septimber|25]] - Yn [[Iraaksk-Koerdistan]] wurdt [[Koerdysk ûnôfhinklikheidsreferindum|in referindum]] holden, wêrby't de kiezers mei in oerweldigjende mearderheid fan 92,7% foar ûnôfhinklikheid stimme. [[Irak]] wegeret de útkomst te erkennen en de krisis boazet oan ta [[Iraaksk-Koerdysk konflikt (2017)|in koart wapene konflikt]].
*[[29 septimber|29]] - Yn [[Nederlân]] wurdt de jonge [[frou]] [[moard op Anne Faber|Anne Faber ferkrêfte en fermoarde]], nei't letter blykt troch Michael P., dy't op [[ferlof]] is út in [[TBS]]-[[klinyk]] yn [[Den Dolder]]. De saak soarget foar in protte opskuor, mei't de measte minsken net begripe hoe't sa'n man ea ferlof krije kinnen hat.

;oktober
*[[1 oktober|1]] - [[Dútslân]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[1 oktober|1]] - Yn 'e [[Spanje|Spaanske]] regio [[Kataloanje]] wurdt in [[Katalaansk ûnôfhinklikheidsreferindum (2017)|referindum]] oer ûnôfhinklikheid holden, dat troch de Spaanske federale [[oerheid]] ferbean is. Nettsjinsteande [[Operaasje Anubis|in koördinearre besykjen]] troch de Spaanske [[plysje]] om 'e minsken it stimmen ûnmooglik te meitsjen, bringe dochs noch 2,3 miljoen Katalanen harren stim út. Fan harren stimt 92% foar ûnôfhinklikheid. De bylden fan Spaanske plysjeminsken dy't mei kneppels ynslane op âlden fan dagen dy't harren stim útbringe wolle, roppe yn 'e hiele wrâld ûntsetting en walging op.
*[[1 oktober|1]] - By it [[Bloedbad fan Las Vegas (2017)|Bloedbad fan Las Vegas]], yn 'e [[Amerikaanske steat]] [[Nevada]], komme 58 [[minske]]n om en reitsje nochris 546 oaren [[ferwûne]] as [[Stephen Paddock]], in [[sljochtsinnigens|geastlik steurde]] [[man (persoan)|man]], mei [[mitrailleur]]s fanút it [[Mandalay Bay]]-[[hotel]] it fjoer iepenet op 'e besikers fan in [[countrymuzyk]]konsert op it terrein oare kant de [[strjitte]]. Paddock docht [[selsmoard]] ear't de [[plysje]] arrivearje kin om him op te pakken.
*[[12 oktober|12]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[presidint]] [[Donald Trump]] kundiget de opsizzing fan it Amerikaanske lidmaatskip fan 'e [[UNESCO]] oan, om't dy [[organisaasje]] tefolle op 'e hân fan 'e [[Palestina|Palestinen]] wêze soe. [[Israel]] folget it Amerikaanske foarbyld daliks.
*[[14 oktober|14]] - By [[bomoanslaggen yn Mogadisjû (14 oktober 2017)|bomoanslaggen]] yn 'e [[Somaalje|Somalyske]] [[haadstêd]] [[Mogadisjû]] komme 512 [[minske]]n om en reitsje 316 oaren [[ferwûne]].
*[[15 oktober|15]] - De [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[aktrise]] [[Alyssa Milano]] jout de oanset ta de [[Me Too (hashtag)|Me Too]]-beweging, as se opropt om in [[hashtag]] mei dy namme te brûken om slachtoffers fan [[seksueel misbrûk]] witte te litten dat se net allinne steane. De beweging waakst oan as almar mear bekende froulju nei bûten komme mei ferhalen fan misbrûk. It liedt meitiid ta de ein fan 'e [[karriêre]] fan notoire misbrûkers yn [[Hollywood]], lykas [[film]]produsint [[Harvey Weinstein]] en akteur [[Kevin Spacey]].
*[[17 oktober|17]] - [[Rakka (Syrje)|Rakka]], de [[haadstêd]] fan 'e saneamde [[Islamityske Steat yn Irak en Syrje|Islamityske Steat]] (IS), wurdt befrijd troch in [[Feriene Steaten|Amerikaansk]]-[[Koerden|Koerdyske]] koälysje.
*[[25 oktober|25]] - Op it [[19e Nasjonaal Kongres fan de Kommunistyske Partij fan Sina]] lit [[siktaris-generaal]] [[Xi Jinping]] syn [[politike]] [[ideology]] ferankerje yn 'e [[grûnwet]] fan 'e [[Kommunistyske Partij fan Sina|partij]].
*[[27 oktober|27]] - Op basis fan 'e útkomst fan it [[Katalaansk ûnôfhinklikheidsreferindum (2017)|referindum]] fan [[oktober]] ropt [[Kataloanje]] de ûnôfhinklikheid út en skuort him dêrmei los fan [[Spanje]]. It nije lân kriget lykwols gjin ynternasjonale erkenning.
*[[31 oktober|31]] - Yn [[New York-Stêd]] komme 8 [[minske]]n om en reitsje 12 oaren [[ferwûne]] as in [[islamisme|islamistyske]] [[terrorist]] mei in [[frachtwein]]tsje op [[fytser]]s op in [[fytspaad]] ynriidt.

;novimber
*[[3 novimber|3]] - De [[Meksiko|Meksikaanske]] steat [[Nederkalifornje (steat)|Nederkalifornje]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[3 novimber|3]] - De [[stêd]]en [[Deir ez-Zor]] yn [[Syrje]] en [[Al-Kaïm]] yn [[Irak]] wurde befrijd fan 'e besetting troch de saneamde [[Islamityske Steat yn Irak en Syrje|Islamityske Steat]] (IS).
*[[5 novimber|5]] - De saneamde [[Paradise Papers]], 13,4 miljoen fertrouwlike [[kompjûter|digitale]] [[dokumint]]en oangeande [[offshore-ynvestearring]]s, wurde lekt nei de [[media]].
*[[12 novimber|12]] - By [[ierdbeving yn Irak en Iran (2017)|in ierdbeving]] fan 7,3 op 'e [[skaal fan Richter]] yn it grinsgebiet fan [[Irak]] en [[Iraan]] komme teminsten 530 [[minske]]n om en reitsje mear as 70.000 oaren dakleas.
*[[15 novimber|15]] - By [[steatsgreep yn Simbabwe (2017)|in steatgreep]] yn [[Simbabwe]] komt nei mear as in fearnsiuw in ein oan it [[regear]] fan [[presidint]] [[Robert Mugabe]]. Hy wurdt ûnder [[hûsarrest]] pleatst.
*[[15 novimber|15]] - De [[Argentynje|Argentynske]] [[dûkboat]] [[ARA San Juan (S-42)|ARA ''San Juan'']] ferdwynt yn 'e súdlike [[Atlantyske Oseaan]]. Fan 'e 44 [[bemanning]]sleden wurdt nei ferrin fan tiid oannommen dat se omkommen binne. (De dûkboat wurdt pas in jier letter weromfûn op 900&amp;nbsp;[[meter|m]] djipte.)
*[[21 novimber|21]] - [[Presidint]] [[Robert Mugabe]] fan [[Simbabwe]] treedt formeel ôf.
*[[22 novimber|22]] - It [[Joegoslaavjetribunaal]] yn [[De Haach]] befynt de eardere [[Bosnyske Serven|Bosnysk-Servyske]] [[generaal]] [[Ratko Mladić]] skuldich oan [[genoside]] foar it [[Bloedbad fan Srebrenica]], ûnder de [[Bosnyske Oarloch]] fan 'e [[1990-er jierren]]. Hy wurdt feroardiele ta [[libbenslange finzenisstraf]].
*[[24 novimber|24]] - By [[bomoanslach op in moskee yn de Sinaï (2017)|in bomoanslach]] op in [[moskee]] yn 'e [[Egypte|Egyptyske]] [[Sinaï-skiereilân|Sinaï]] komme 311 [[minske]]n om en reitsje 122 oaren [[ferwûne]].

;desimber
*[[5 desimber|5]] - Nei oanlieding fan it [[Russysk dopingskandaal]] ferbiedt it [[Ynternasjonaal Olympysk Komitee]] de dielname fan [[Ruslân]] oan 'e [[Olympyske Winterspullen 2018|Olympyske Winterspullen fan 2018]] yn [[Pyeongchang]].
*[[6 desimber|6]] - De [[Feriene Steaten]] erkenne tsjin alle ynternasjonale [[ferdraggen]] yn de ûnrjochtlik troch [[Israel]] besette stêd [[Jeruzalim]] as de Israelyske [[haadstêd]].
*[[9 desimber|9]] - [[Austraalje (lân)|Austraalje]] fiert it [[homohoulik]] yn.
*[[9 desimber|9]] - De [[Irak|Iraakske]] [[premier]] [[Haider al-Abadi]] makket de oerwinning op 'e saneamde [[Islamityske Steat yn Irak en Syrje|Islamityske Steat]] (IS) bekend. Dêrmei komt in ein oan 'e [[Iraakske Boargeroarloch]].
*[[20 desimber|20]] - [[Sint-Helena (eilân)|Sint-Helena]] fiert it [[homohoulik]] yn.

== Berne ==

== Ferstoarn ==
;jannewaris
* [[7 jannewaris|7]] - [[Mario Soares]], presidint fan [[Portegal]] (* [[1924]])
* [[8 jannewaris|8]] - [[Akbar Hasjemi Rafsandjani]], presidint fan [[Iraan]] (* [[1934]])
* [[9 jannewaris|9]] - [[Chuck Deely]], Amerikaansk-Nederlânsk strjitmuzikant yn De Haach (* [[1954]])
* [[10 jannewaris|10]] - [[Roman Herzog]], presidint fan [[Dútslân]] (* [[1934]])
* [[19 jannewaris|19]] - [[Miguel Ferrer]], Amerikaansk akteur (* [[1955]])
* [[21 jannewaris|21]] - [[Adèle Bloemendaal]], Nederlânsk aktrise, kabaretiêre en sjongster (* [[1933]])
* [[23 jannewaris|23]] - [[Gorden Kaye]], Ingelsk akteur (* [[1941]])
* [[25 jannewaris|25]] - [[John Hurt]], Ingelsk akteur (* [[1940]])
* [[26 jannewaris|26]] - [[Will Simon]], Nederlânsk presintator (* [[1929]])
* [[30 jannewaris|30]] - [[Eiður Svanberg Guðnason]], Yslânsk politikus (* [[1939]])

;febrewaris
* [[5 febrewaris|5]] - [[Sjoerd Andringa]], Frysk keunstner (* [[1921]])
* [[9 febrewaris|9]] - [[Jaap Wolthuizen]], Frysk krúswurdpuzelmakker (* [[1929]])
* [[10 febrewaris|10]] - [[Piet Keizer (fuotballer)|Piet Keizer]], Nederlânsk proffuotballer (* [[1943]])
* [[16 febrewaris|16]] - [[Dick Bruna]], Nederlânsk grafysk foarmjouwer, tekener en berneboekeskriuwer (* [[1927]])
* [[17 febrewaris|17]] - [[Sietse Westra]], oprjochter fan [[SC Cambuur Ljouwert|Sportclub Cambuur]] (* [[1927]])
* [[18 febrewaris|18]] - [[Richard Schickel]], Amerikaansk sjoernalist en filmkritikus (* [[1933]])
* [[21 febrewaris|21]] - [[Gerrit Jan Polderman]], Nederlânsk politikus (* [[1947]])
* [[25 febrewaris|25]] - [[Bill Paxton]], Amerikaansk akteur (* [[1955]])

;maart
* [[16 maart|16]] - [[Torgny Lindgren]], Sweedsk skriuwer (* [[1938]])
* [[17 maart|17]] - [[Derek Walcott]], Sint-Lusiaansk dichter, skriuwer en Nobelpriiswinner (* [[1930]])
* [[21 maart|21]] - [[Colin Dexter]], Ingelsk skriuwer (* [[1930]])
* [[27 maart|27]] - [[David Storey (skriuwer)|David Storey]], Ingelsk toanielskriuwer (* [[1933]])

;april
* [[5 april|5]] - [[Paul G. Comba]], Italjaansk-Amerikaansk kompjûterwittenskipper (* [[1926]])
* 5 - [[Jan W. van der Hoorn]], winner fan de [[Njoggende Alvestêdetocht|Alvestêdetocht fan 1947]] (* [[1923]])
* [[20 april|20]] - [[Saskia Stuiveling]],  Nederlânsk politikus (* [[1945]])
* [[22 april|22]] - [[Mustapha Oukbih]], Nederlânsk sjoernalist en ferslachjouwer (* [[1964]])
* [[23 april|23]] - [[Chriet Titulaer]], Nederlânsk astronoom en presintator (* [[1943]])
* 23 - [[Philip Houben (politikus)|Philip Houben]], Nederlânsk politikus (* [[1941]])

;maaie
* [[8 maaie|8]] - [[Gerrit Elzinga]], Frysk archeolooch en konservator (* [[1923]])
* [[10 maaie|10]] - [[Geoffrey Bayldon]], Ingelsk akteur (* [[1924]])
* [[11 maaie|11]] - [[Jurjen Mellema]], Nederlânsk politikus (* [[1923]])
* [[18 maaie|18]] - [[Roger Ailes]], Amerikaansk presintator (* [[1940]])
* [[23 maaie|23]] - [[Roger Moore]], Ingelsk akteur (* [[1927]])
* [[25 maaie|25]] - [[Herman Gordijn]], Nederlânsk keunstskilder (* [[1932]])
* [[26 maaie|26]] - [[Suze Broks]], Nederlânsk balletdûnseres en aktrise (* [[1942]])
* [[28 maaie|28]] - [[John Wijdenbosch]], Nederlânsk-Surinaamsk akteur (* [[1973]])
* [[30 maaie|30]] - [[Wopkje Hutting-Kooistra]], Frysk Alvestêdetochtrydster (* [[1924]])

;juny
* [[6 juny|6]] - [[Sandra Reemer]], Nederlânsk sjongster en presintatrise. (* [[1950]])
* [[14 juny|14]] - [[Hein Verbruggen]], Nederlânsk sportbestjoerder (* [[1941]])
* [[16 juny|16]] - [[Helmut Kohl]], bûnskânselier fan [[Dútslan]] (* [[1930]])
* [[25 juny|25]] - [[Jacob Noordmans]], Frysk sjoernalist en âld-haadredakteur fan de Ljouwerter Krante (* [[1928]])
* [[29 juny|29]] - [[Bert Swart]], Nederlânsk politikus (* [[1956]])

;augustus
* [[23 augustus|23]] - [[Alexandra Terlouw-Van Hulst]], Nederlânsk skriuwster en oersetster (* [[1935]])

;septimber
* [[3 septimber|3]] - [[Theo Sontrop]], Nederlânsk dichter, letterkundige en útjouwer (* [[1931]])
* [[5 septimber|5]] - [[Nico Bloembergen]], Nederlânsk-Amerikaansk natuerkundige en Nobelpriiswinner (* [[1920]])
* [[6 septimber|6]] - [[Rients Gratama]], Frysk kabaretier en akteur (* [[1932]])
* [[8 septimber|8]] - [[Harry Kuitert]], Nederlânsk teolooch, etikus en predikant (* [[1924]])
* [[12 septimber|12]] - [[Riem de Wolff]], Nederlânsk sjonger en muzikant (* [[1943]])
* [[26 septimber|26]] - [[Rinse Zijlstra]], Fryk politikus (* [[1927]])
* [[27 septimber|27]] - [[Hugh Hefner]], Amerikaansk útjouwer, oprjochter fan it tydskrift [[Playboy (tydskrift)|Playboy]] (* [[1926]])
* [[29 septimber|29]] - [[Dick Passchier]], Nederlânsk presintator (* [[1933]])

;oktober
* [[5 oktober|5]] - [[Eberhard van der Laan]], Nederlânsk abbekaat en PvdA-politikus (* [[1955]])
* [[6 oktober|6]] - [[Ralphie May]], Amerikaansk akteur en stand-up comedian (* [[1972]])
* [[18 oktober|18]] - [[George Schweigmann]], Frysk reedrider (* [[1924]])
* [[24 oktober|24]] - [[Fats Domino]], Amerikaansk rhythm-and-bluessjonger en pianist (* [[1928]])

;novimber
* [[8 novimber|8]] - [[Els Perdok]], Skiermûntseager wurdboekgearstalster en dichteresse (* [[1925]])
* [[9 novimber|9]] -  [[John Hillerman]], Amerikaansk akteur (* [[1932]])
* 9 - [[Shyla Stylez]], Kanadeesk pornoaktrise (* [[1982]])
* [[10 novimber|10]] - [[Willy Brill]], Nederlânsk stimaktrise, harkspulregisseur en oersetter (* [[1926]])
* 9 - [[Hans Vermeulen]], Nederlânsk sjonger, komponist, produsint en muzikant (* [[1947]])
* [[21 novimber|21]] - [[David Cassidy]], Amerikaansk sjonger, songwriter en gitarist (* [[1950]])
* [[30 novimber|30]] - [[Jim Nabors]], Amerikaansk akteur en sjonger (* [[1930]])

;desimber
* [[6 desimber|6]] - [[Johnny Hallyday]], Frânsk sjonger en akteur (* [[1943]])
* [[6 desimber|6]] - [[Leonard George (akteur)|Leonard George]], Kanadeesk akteur (* [[1946]])
* [[13 desimber|13]] - [[Yurizan Beltran]], Amerikaansk pornoaktrise (* [[1986]])
* [[19 desimber|19]] - [[Frank North (sporttrainer)|Frank North]], Amerikaansk sporttrainer (* [[1924]])
* [[26 desimber|26]] - [[Joost Karhof]], Nederlânsk sjoernalist en presintator (* [[1969]])

==Literatuer==
;romans
* [[Tanya Huff]], ''[[A Peace Divided]]''
* [[Elizabeth Moon]], ''[[Cold Welcome]]''
* [[C.J. Cherryh]], ''[[Convergence (roman fan C.J. Cherryh)|Convergence]]''
* [[Anne Bishop]], ''[[Etched in Bone]]''
* [[Kristen Britain]], ''[[Firebrand]]''
* [[Jack Campbell (skriuwer)|Jack Campbell]], ''[[The Genesis Fleet: Vanguard]]''
* [[Ann Leckie]], ''[[Provenance (roman)|Provenance]]''
* [[Patricia Briggs]], ''[[Silence Fallen]]''
* [[N.K. Jemisin]], ''[[The Stone Sky]]''
* [[Julie E. Czerneda]], ''[[To Guard Against the Dark]]''
;novelles
* [[Lois McMaster Bujold]], ''[[Mira's Last Dance]]''
* Lois McMaster Bujold, ''[[Penric's Fox]]''
* Lois McMaster Bujold, ''[[The Prisoner of Limnos]]''
;ferhalebondels
* [[David Boop]] (red.), ''[[Straight Outta Tombstone]]''
* [[Toon Tellegen]], ''[[Teltsjes fan Tellegen]]''
;koarte ferhalen
* [[Jim Butcher]], ''[[A Fistful of Warlocks]]''

==Films==
{{Kolommen3
|Kolom1=
* ''[[47 Meters Down]]''
* ''[[All Hail King Julien: Happy Birthday to You!]]''
* ''[[All Hail King Julien: New Year's Eve Countdown]]''
* ''[[A Bad Moms Christmas]]''
* ''[[Baywatch (film)|Baywatch]]''
* ''[[Coco (film út 2017)|Coco]]''
* ''[[Daddy's Home 2]]''
* ''[[Darkest Hour (film)|Darkest Hour]]''
|Kolom2=
* ''[[Despicable Me 3]]''
* ''[[Dunkirk (film út 2017)|Dunkirk]]''
* ''[[The Hero (film út 2017)|The Hero]]''
* ''[[Jumanji: Welcome to the Jungle]]''
* ''[[Kingsman: The Golden Circle]]''
* ''[[L.M. Montgomery's Anne of Green Gables: The Good Stars]]''
* ''[[L.M. Montgomery's Anne of Green Gables: Fire &amp; Dew]]''
* ''[[The Mummy (film út 2017)|The Mummy]]''
|Kolom3=
* ''[[Olaf's Frozen Adventure]]''
* ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]''
* ''[[Three Billboards Outside Ebbing, Missouri]]''
* ''[[Valerian and the City of a Thousand Planets]]''
* ''[[Wind River (film út 2017)|Wind River]]''
* ''[[Wonder Woman (film út 2017)|Wonder Woman]]''
* ''[[You Were Never Really Here (film)|You Were Never Really Here]]''
}}

==Tillefyzje==
* ''[[Star Trek: Discovery]]''
* ''[[Star Wars: Blips]]''

{{JiersideUnder}}
{{Boarnen|boarnefernijing=
&lt;references/&gt;
----
{{Commonscat}}
}}
[[Kategory:2017| ]]
[[Kategory:21e iuw]]</text>
      <sha1>rpdsej3nw4qitjjsf1lhf33ll744wvt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Solikamsk</title>
    <ns>0</ns>
    <id>125561</id>
    <revision>
      <id>1084256</id>
      <parentid>978176</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T07:03:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Ynwennertal oanpast (ref. Russysktalich lemma); koordinaten tafoege en en steurend Dútsk wurd ferfongen.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3479" xml:space="preserve">{{Stêd mei flagge|
Ofbyld= [[Ofbyld:Solikamsk Square A37 c.jpg|280px]] |
Flagge= [[Ofbyld:Flag of Solikamsk (Perm krai).png|125px]] |
Wapen= [[Ofbyld:Solikamsk COA (Perm Governorate) (1783).png|60px]] |
Ynwennertal= 91 959  &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt;|
Oerflak= 165 km² &lt;small&gt;|
Befolkingstichtens= 552,14 ynw./km² |
Stêdekloft= |
Hichte= 150 m |
Lân= [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] |
Bestj. ienh. 1= Kraj |
Namme bestj. ienh. 1= [[Perm (kraj)|Perm]] |
Bestj. ienh. 2= federaal distrikt  |
Namme bestj. ienh. 2= [[Federaal Distrikt Wolga|Wolga]]|
Stifting= [[1430]] |
Postkoade= 100xx-104xx, &lt;br&gt;11004-11005, &lt;br&gt;111xx-114xx, 116xx |
Tiidsône= [[UTC]]+5 |
Simmertiid= |
Koördinaten= {{Koördinaten yn tekst|59_38_00_N_56_46_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 38' N 56° 46' E}} |
Webside= [http://adm.solkam.ru/ solkam.ru]
}}
'''Solikamsk''' is in stêd yn de [[Ruslân|Russyske]] [[kraj Perm]]. Foar [[Peter de Grutte]]'s regear wie Solikamsk it grutste yndustriële sintrum fan tsaristysk Ruslân. Ut dy tiid datearret noch in grut tal tsjerken, dy't tsjûgje fan de wolstân fan de stêd. Tsjintwurdich is Solikamsk nei [[Perm (stêd)|Perm]] en [[Berezniki]] de grutste stêd yn de kraj Perm.

== Skiednis ==
Solikamsk waard foar it earst yn 1430 neamd, doe't op it plak grutte sâltôfsettings oan de igge fan de Usolka-rivier ûntdutsen waarden. De namme fan de stêd is ôflaat fan it russyske wurd &quot;соль&quot;, dat sâlt betsjut, en &quot;Кама&quot; (de [[Kama (rivier)|Kama]]-rivier, dy't troch de stêd rint). 

Holpen troch de lokaasje oan it begjin fan de iennige wei fan Jeropeesk Ruslân nei [[Sibearje]] makke de stêd yn de 17e iuw in grutte bloei mei. De Stroganovfamylje ekploitearre de grutste sâltwinningsfabriken yn de stêd en omkriten. Yn it midden fan de 17e iuw waard Solikamsk ek in sintrum fan koperjitterij.  

Nei de oprjochting fan izerfabriken yn [[Jekaterineburch]] en Perm en de oanlis fan in súdlike dyk nei Sibearje ferlear de stêd stadichoan oan betsjutting.

De ûntdekking yn 1925 fan de grutste [[Kalium|kaliumsâlt]]- en [[magnesium]]sâltfoarrieden yn 'e wrâld brocht in nije ûntjouwing fan de stêd. Yn 1927 begûnen de wurksumheden oan it earste kaliumsteatsfabryk  ([[kombinat]]) fan de [[Sovjet-Uny]]. Nei de iepening fan de kalisâltkombinat yn 1928 folge in magnesiumkombinat yn 1938 en in grutte papiermûne yn 1941. De stêd barste yn de twadde helte út de foegen en yn 1959 waard de stêd Borovsk (net te ferwikseljen mei de stêd mei deselde namme yn sintraal Ruslân) aneksearre en yn de jierren 1980 wreide de stêd him út mei nije delsettings.

Yn Borovsk wie eartiids it finzenenkamp ''366'' foar Dútske kriichsfinzenen út de [[Twadde Wrâldoarloch|Twadde Wrâldkriich]].

== Befolkingsûntwikkeling ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- class=&quot;hintergrundfarbe5&quot;
! Jier
! Ynwenners
! Opmerking
|-
| 1897 || align=&quot;right&quot; | 4.073 || &amp;nbsp;
|-
| 1939 || align=&quot;right&quot; | 33.722 || ynklusyf 4.349 ynwenners fan de arbeidersdelsetting Borovsk &lt;small&gt;(yn 1959 by Solikamsk foege)&lt;/small&gt;
|-
| 1959 || align=&quot;right&quot; | 82.874 || &amp;nbsp;
|-
| 1970 || align=&quot;right&quot; | 88.595 || &amp;nbsp;
|-
| 1979 || align=&quot;right&quot; | 101.158 || &amp;nbsp;
|-
| 1989 || align=&quot;right&quot; | 110.098 || &amp;nbsp;
|-
| 2002 || align=&quot;right&quot; | 102.531 || &amp;nbsp;
|-
| 2010 || align=&quot;right&quot; | 97.384 || &amp;nbsp;
|}
== Keppeling om utens ==
{{Commonscat|Solikamsk}}

[[Kategory:Solikamsk| ]]
[[Kategory:Plak yn Perm (kraj)]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1430]]</text>
      <sha1>5oe6zge0m2vf0uue5dzd1qc3q0i42pd</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084258</id>
      <parentid>1084256</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T07:03:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3446" xml:space="preserve">{{Stêd mei flagge|
Ofbyld= [[Ofbyld:Solikamsk Square A37 c.jpg|280px]] |
Flagge= [[Ofbyld:Flag of Solikamsk (Perm krai).png|125px]] |
Wapen= [[Ofbyld:Solikamsk COA (Perm Governorate) (1783).png|60px]] |
Ynwennertal= 91 959  &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt;|
Oerflak= 165 km² &lt;small&gt;|
Befolkingstichtens= 552,14 ynw./km² |
Stêdekloft= |
Hichte= 150 m |
Lân= [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] |
Bestj. ienh. 1= Kraj |
Namme bestj. ienh. 1= [[Perm (kraj)|Perm]] |
Bestj. ienh. 2= federaal distrikt  |
Namme bestj. ienh. 2= [[Federaal Distrikt Wolga|Wolga]]|
Stifting= [[1430]] |
Postkoade= 100xx-104xx, &lt;br&gt;11004-11005, &lt;br&gt;111xx-114xx, 116xx |
Tiidsône= [[UTC]]+5 |
Simmertiid= |
Koördinaten= {{Koördinaten yn tekst|59_38_00_N_56_46_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 38' N 56° 46' E}} |
Webside= [http://adm.solkam.ru/ solkam.ru]
}}
'''Solikamsk''' is in stêd yn de [[Ruslân|Russyske]] [[kraj Perm]]. Foar [[Peter de Grutte]]'s regear wie Solikamsk it grutste yndustriële sintrum fan tsaristysk Ruslân. Ut dy tiid datearret noch in grut tal tsjerken, dy't tsjûgje fan de wolstân fan de stêd. Tsjintwurdich is Solikamsk nei [[Perm (stêd)|Perm]] en [[Berezniki]] de grutste stêd yn de kraj Perm.

== Skiednis ==
Solikamsk waard foar it earst yn 1430 neamd, doe't op it plak grutte sâltôfsettings oan de igge fan de Usolka-rivier ûntdutsen waarden. De namme fan de stêd is ôflaat fan it russyske wurd &quot;соль&quot;, dat sâlt betsjut, en &quot;Кама&quot; (de [[Kama (rivier)|Kama]]-rivier, dy't troch de stêd rint). 

Holpen troch de lokaasje oan it begjin fan de iennige wei fan Jeropeesk Ruslân nei [[Sibearje]] makke de stêd yn de 17e iuw in grutte bloei mei. De Stroganovfamylje ekploitearre de grutste sâltwinningsfabriken yn de stêd en omkriten. Yn it midden fan de 17e iuw waard Solikamsk ek in sintrum fan koperjitterij.  

Nei de oprjochting fan izerfabriken yn [[Jekaterineburch]] en Perm en de oanlis fan in súdlike dyk nei Sibearje ferlear de stêd stadichoan oan betsjutting.

De ûntdekking yn 1925 fan de grutste [[Kalium|kaliumsâlt]]- en [[magnesium]]sâltfoarrieden yn 'e wrâld brocht in nije ûntjouwing fan de stêd. Yn 1927 begûnen de wurksumheden oan it earste kaliumsteatsfabryk  ([[kombinat]]) fan de [[Sovjet-Uny]]. Nei de iepening fan de kalisâltkombinat yn 1928 folge in magnesiumkombinat yn 1938 en in grutte papiermûne yn 1941. De stêd barste yn de twadde helte út de foegen en yn 1959 waard de stêd Borovsk (net te ferwikseljen mei de stêd mei deselde namme yn sintraal Ruslân) aneksearre en yn de jierren 1980 wreide de stêd him út mei nije delsettings.

Yn Borovsk wie eartiids it finzenenkamp ''366'' foar Dútske kriichsfinzenen út de [[Twadde Wrâldoarloch|Twadde Wrâldkriich]].

== Befolkingsûntwikkeling ==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|- class=&quot;hintergrundfarbe5&quot;
! Jier
! Ynwenners
! Opmerking
|-
| 1897 || align=&quot;right&quot; | 4.073 || &amp;nbsp;
|-
| 1939 || align=&quot;right&quot; | 33.722 || ynklusyf 4.349 ynwenners fan de arbeidersdelsetting Borovsk &lt;small&gt;(yn 1959 by Solikamsk foege)&lt;/small&gt;
|-
| 1959 || align=&quot;right&quot; | 82.874 || &amp;nbsp;
|-
| 1970 || align=&quot;right&quot; | 88.595 || &amp;nbsp;
|-
| 1979 || align=&quot;right&quot; | 101.158 || &amp;nbsp;
|-
| 1989 || align=&quot;right&quot; | 110.098 || &amp;nbsp;
|-
| 2002 || align=&quot;right&quot; | 102.531 || &amp;nbsp;
|-
| 2010 || align=&quot;right&quot; | 97.384 || &amp;nbsp;
|}
== Keppeling om utens ==
{{Commonscat|Solikamsk}}

[[Kategory:Solikamsk| ]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1430]]</text>
      <sha1>20qoobx3gcpzjixkjf93zwcjesnygwr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Solikamsk</title>
    <ns>14</ns>
    <id>125562</id>
    <revision>
      <id>1084257</id>
      <parentid>951627</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T07:03:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="90" xml:space="preserve">{{Commonscat|Solikamsk}}
[[Kategory:Plak yn Perm (kraj)]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1430]]</text>
      <sha1>lhubjtv8gq8y6u0h0ypzsor8n8v66e9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Trije-ienheidskatedraal (Solikamsk)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>125563</id>
    <revision>
      <id>1084268</id>
      <parentid>1064942</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:46:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Koordinaten, monumintgegevens en kategory tafoege.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3622" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Trije-ienheidskatedraal
Троицкий собор
| ôfbylding                   = Solikamsk TrinityCathedral A11.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 265px
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[File:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = lânsdiel
| namme bestjoerlike ienheid 1= 
| bestjoerlike ienheid 2      = kraj
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[File:Perm Oblast Flag.gif|20px]] [[Perm]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Flag of Solikamsk (Perm krai).png|20px]] [[Solikamsk]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|59_39_00_N_56_46_18_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 39' N 56° 46' E}}
| type bouwurk                = [[Katedraal]]
| keatling                    = 
| boujier                     = 1684-1697
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = 
| boustyl                     = 
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = 
| monumintale status          = Kultureel monumint fan federaal belang
| monumintnûmer               = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=5910049003 5910049003]
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| kosten                      = 
| webside                     = 
}}
De '''Trije-ienheidskatedraal''' ([[Russysk]]: Троицкий собор; ''Troitski sobor'') is in wichtich monumint fan tsjerke-arsjitektuer út it ein fan de 17e iuw yn de [[Ruslân|Russyske]] stêd [[Solikamsk]] yn de [[Oeral (berchtme)|Oeral]].

== Skiednis ==
De katedraal waard yn de jierren 1684-1697 boud yn in tiid dat de stêd in tiidrek fan ekonomyske bloei meimakke. De katedraal ferfong eartiids in houten tsjerke en de bou der fan sette yn 1684 útein, mar al gau wie it jild op en moast de stêd in berop op de skatkist fan it lân dwaan. In dekreet fan de soeverein út 1688 kende 200 rûbel út de lokale dûane- en hoarekaynkomsten ta, itjinge betocht waard mei in dûbelkoppige earn oan de súdlike muorre fan de tsjerke en letter in kroan yn it mitselwurk ûnder de kroanlist oan de westlike kant. Yn 1690 waard de kapel fan [[Jehannes de Doper]] ynwijd, yn 1683 folge de kapel fan [[Nikolaas fan Myra|Sint-Nikolaas]] en yn 1697 it haadalter ta eare fan de Hillige [[Trije-ienheid]]. De stedsbrannen fan 1711, 1741 en 1743 besoarge de katedraal ek skea, mar jimmeroan folge de weropbou.

Yn 1929 waard de tsjerke foar de earetsjinst sletten. Tanksij it feit dat de tsjerke in museale funksje krige, kaam de katedraal de [[Sovjet-Uny|Sovjet]]-tiid relatyf goed troch.

Yn 1964 folge in restauraasje fan de tsjerke ûnder lieding fan Gersjen Davidovitsj Kantorovitsj.

De op in heuvel steande katedraal makket diel út fan in grutter tal tsjerklike gebouwen: in achthoekige klokketoer op in fjouwerkante basis dêr't kantoaren yn ûnderbrocht binne, in Ferrizenis-Bertetsjerke en wat mear de heuvel del de Katedraal fan de Krúsferheffing.
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is foar in part of alhiel in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside [[:ru:Троицкий собор (Соликамск)]].
----
{{Commonscat|Holy Trinity Church (Solikamsk)|Trije-ienheidskatedraal (Solikamsk)}}
}}
[[Kategory:Solikamsk]]
[[Kategory:Katedraal yn Ruslân]]
[[Kategory:Bouwurk út 1697]]
[[Kategory:Museum yn Ruslân]]
[[Kategory:Bouwurk yn Perm (kraj)]]</text>
      <sha1>ptd598m624mh0ja8cz6zcqrxsr46v1k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Jehannes de Dopertsjerke (Solikamsk)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>125566</id>
    <revision>
      <id>1084267</id>
      <parentid>1078960</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:39:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>koordinaten en monumintgegevens tafoege, aktueel ôfbyld ynfoege, kategory tafoege</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3600" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Jehannes de Dopertsjerke
Иоа́нно-Предте́ченская Церковь
| ôfbylding                   = Church of the Nativity of John the Baptist, Solikamsk.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 280px
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = kraj
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Perm Oblast Flag.gif|20px]] [[Perm (kraj)|Perm]]
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Flag of Solikamsk (Perm krai).png|20px]] [[Solikamsk]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|59_38_19_N_56_44_18_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 38' N 56° 44' E}}
| type bouwurk                = [[Tsjerke]]
| keatling                    = 
| boujier                     = 1721-1728
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = 
| boustyl                     = Barok 
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = 
| monumintale status          = Kultureel monumint fan federaal belang
| monumintnûmer               = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=5910063000 5910063000]
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| kosten                      = 
| webside                     = 
}}
De '''Tsjerke fan Jehannes de Doper''' ([[Russysk]]: Иоа́нно-Предте́ченская Церковь) is in [[Barok (styl)|barokk]]e tsjerke yn it doarp Krasno, likernôch 1 kilometer súdlik fan it sintrum fan de [[Ruslân|russyske]] stêd [[Solikamsk]].

== Skiednis ==
De tsjerke fan twa ferdjippings waard tusken 1721 en 1728 op kosten fan de rike sâlt-yndustrieel Ivan Sûrovtsev boud. Nei syn dea finansierre de filantroop Aleksej Fjodorovitsj Tûrtsjaninov de fuortsetting fan de bou. Syn frou joech yn 1788 nochris 18 klokken oan de tsjerke. 

De tsjerke is ferskillende kearen restaurearre en waard yn 1798 foar in twadde kear konsekrearre. In stoarm yn 1868 skansearre it dak en de koepel fan de tsjerke. It wie de keapman en lid fan de tsjerkeried V.A. Rjazantsev dy't de skea oan de tsjerke ferhelpe liet en hy finansierre ek in renovaasje nei in grutte brân yn 1877.

Yn 1895 waard in konvint foar froulju stifte en oan de tsjerke tafoege. De famylje Rjazantsev soarge op 'e nij foar de nedige middels om it kleaster te stiftsjen. 

It kleaster waard yn 1921 sletten en de nonnen waarden útset. It sluten fan de tsjerke foar de earetsjinst fûn letter yn de jierren 1930 plak. It plan om it gebou op te blazen waard net útfierd, mar it ynterieur waard yn de Sovjet-tiid wol ferneatige. 

It kleaster libbe yn 1989 wer op en de tsjerke waard op 'e nij iepene foar de earetsjinst. Nei de weromjefte waard de tsjerke ûnder lieding fan Katsko Genrich Lûkijanovitsj restaurearre. 
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is foar in part of alhiel in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside [[:ru:Иоанно-Предтеченская церковь (Соликамск)]].
----
{{Commonscat|Church of the Nativity of John the Baptist, Solikamsk|Jehannes de Dopertsjerke (Solikamsk)}}
}}
[[Kategory:Solikamsk]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn Ruslân]]
[[Kategory:Eastersk-otterdoks tsjerkegebou]]
[[Kategory:Bouwurk út 1728]]
[[Kategory:Bouwurk yn Perm (kraj)]]</text>
      <sha1>amjwuptp71unh1lx10ib8uybrt3baz0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Epifanytsjerke (Solikamsk)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>125570</id>
    <revision>
      <id>1084265</id>
      <parentid>1078980</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:28:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4624" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Epifanytsjerke
Богоявленская церковь
| ôfbylding                   = Solikamsk EpiphanyChurch A28.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 280px
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = lânsdiel
| namme bestjoerlike ienheid 1= 
| bestjoerlike ienheid 2      = kraj
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Perm Oblast Flag.gif|20px]] [[Perm (kraj)|Perm]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Flag of Solikamsk (Perm krai).png|20px]] [[Solikamsk]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|59_39_05_N_56_46_25_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 39' N 56° 46' E}}
| type bouwurk                = [[tsjerke]]
| keatling                    = 
| boujier                     = 1687-1695
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = 
| boustyl                     = 
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = 
| monumintale status          = Kultureel monumint fan federaal belang
| monumintnûmer               = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=5910057000 5910057000]
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| kosten                      = 
| webside                     = 
}}
De '''Epifanytsjerke''' ([[Russysk]]: Богоявленская церковь; ''Bogojavlevskaja tsjerkov'') is oarspronklik in otterdokske tsjerke yn de [[Ruslân|russyske]] stêd [[Solikamsk]]. De tsjerke hat hjoed-de-dei in museale funksje.

== Skiednis ==
De tsjerke waard yn de jierren 1687-1695 likernôch tagelyk mei de [[Trije-ienheidskatedraal (Solikamsk)|Trije-ienheidskatedraal]] boud op it plak fan in ôfbaarnde houten tsjerke, dy't oan [[Paus Klemens I|Klemens I]] wijd wie. De bou fûn plak yn in tiid dat it de stêd ekonomysk foar de wyn gyng. De parochy fan de Epifanytsjerke wie in rike parochy en troch de rynske bydragen fan de parochianen koe de tsjerke yn in relatyf koarte tiid boud wurde. Fuort nei de foltôging fan de tsjerke yn 1695 ferneatige in brân it dak en de koepels. Yn de 18e iuw waard de tsjerke wol tsien kear troffen troch brân en jimmeroan wer renovearre. 
[[File:Solikamsk EpiphanyChurch 7093.JPG|thumb|left|250px|''De ryk fersierde muorren fan de Epifanytsjerke'']]
Oarspronklik hie de tsjerke in lege klokketoer mei in kegelfoarmige ôfsluting. De fjouwerkante klokketoer waard yn de twadde helte fan de 18e iuw ferhege mei in achthoekige boppebou, itjinge fersakking en skuorren yn 'e muorren feroarsake om't de fûneminten it gewicht net drage koe. Yn 1938 waard de klokketoer foar it measte ôfbrutsen. Yn 1944 folge de bou fan in tintfoarmige ôfsluting fan de toer neffens in plan fan de arsjitekt F.M. Toltsiner yn de foarm fan de toer fan de Transfiguraasjetsjerke fan Solikamsk.

De koepels fan de tsjerke wiene oarspronklik mei griene keramyske tegels belein. Yn de 19e iuw waarden de tegels ferfongen troch houten daklaaien. Letter waarden de houten daklaaien ferfongen troch izerplaat en by in restauraasje waarden de âlde krusen ferfongen en de koepels fergulde.

Nei de [[Oktoberrevolúsje|revolúsje]] moast de tsjerke yn 1933 de doarren slute. Ynspannings fan de direkteur fan it museum fan de stêd om it hiele gebou as monumint te behâlden en oer te dragen oan it Solikamsky-museum slaggen. Sa koe de ferneatiging fan it gebou tefoarren kommen wurde en bleau sawol it ynterieur as it eksterieur relatyf goed bewarre. Ek de fresko's en de [[ikonostaze]] mei [[ikoan]]en út de 17e oant 19 iuw binne bewarre bleaun. Yn 1945 waard de tsjerke op 'e nij foar de earetsjinst iepen, oant yn 1962 der wer in sluting en oerdracht oan it museum folge.

Ek tsjintwurdich wurdt de tsjerke noch troch it Museum fan Solikamsk brûkt foar eksposysjes.

{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is foar in part of alhiel in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside [[:ru:Богоявленская церковь (Соликамск)]].
* [https://nashural.ru/mesta/permskij-kraj/bogoyavlenskaya-tserkov-solikamska/ Beskriuwing tsjerke op de side Nasjural.ru]
----
{{Commonscat|Church of the Epiphany, Solikamsk|Epifanytsjerke (Solikamsk)}}
}}
[[Kategory:Solikamsk]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn Ruslân]]
[[Kategory:Eastersk-otterdoks tsjerkegebou]]
[[Kategory:Bouwurk út 1695]]
[[Kategory:Museum yn Ruslân]]</text>
      <sha1>361h5dyup42uqz2lmgqm4pwkadmmvjp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084266</id>
      <parentid>1084265</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:29:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4660" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Epifanytsjerke
Богоявленская церковь
| ôfbylding                   = Solikamsk EpiphanyChurch A28.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 280px
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = lânsdiel
| namme bestjoerlike ienheid 1= 
| bestjoerlike ienheid 2      = kraj
| namme bestjoerlike ienheid 2= [[Ofbyld:Perm Oblast Flag.gif|20px]] [[Perm (kraj)|Perm]]
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| plak                        = [[Ofbyld:Flag of Solikamsk (Perm krai).png|20px]] [[Solikamsk]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|59_39_05_N_56_46_25_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 39' N 56° 46' E}}
| type bouwurk                = [[tsjerke]]
| keatling                    = 
| boujier                     = 1687-1695
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = 
| boustyl                     = 
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = 
| monumintale status          = Kultureel monumint fan federaal belang
| monumintnûmer               = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=5910057000 5910057000]
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| kosten                      = 
| webside                     = 
}}
De '''Epifanytsjerke''' ([[Russysk]]: Богоявленская церковь; ''Bogojavlevskaja tsjerkov'') is oarspronklik in otterdokske tsjerke yn de [[Ruslân|russyske]] stêd [[Solikamsk]]. De tsjerke hat hjoed-de-dei in museale funksje.

== Skiednis ==
De tsjerke waard yn de jierren 1687-1695 likernôch tagelyk mei de [[Trije-ienheidskatedraal (Solikamsk)|Trije-ienheidskatedraal]] boud op it plak fan in ôfbaarnde houten tsjerke, dy't oan [[Paus Klemens I|Klemens I]] wijd wie. De bou fûn plak yn in tiid dat it de stêd ekonomysk foar de wyn gyng. De parochy fan de Epifanytsjerke wie in rike parochy en troch de rynske bydragen fan de parochianen koe de tsjerke yn in relatyf koarte tiid boud wurde. Fuort nei de foltôging fan de tsjerke yn 1695 ferneatige in brân it dak en de koepels. Yn de 18e iuw waard de tsjerke wol tsien kear troffen troch brân en jimmeroan wer renovearre. 
[[File:Solikamsk EpiphanyChurch 7093.JPG|thumb|left|250px|''De ryk fersierde muorren fan de Epifanytsjerke'']]
Oarspronklik hie de tsjerke in lege klokketoer mei in kegelfoarmige ôfsluting. De fjouwerkante klokketoer waard yn de twadde helte fan de 18e iuw ferhege mei in achthoekige boppebou, itjinge fersakking en skuorren yn 'e muorren feroarsake om't de fûneminten it gewicht net drage koe. Yn 1938 waard de klokketoer foar it measte ôfbrutsen. Yn 1944 folge de bou fan in tintfoarmige ôfsluting fan de toer neffens in plan fan de arsjitekt F.M. Toltsiner yn de foarm fan de toer fan de Transfiguraasjetsjerke fan Solikamsk.

De koepels fan de tsjerke wiene oarspronklik mei griene keramyske tegels belein. Yn de 19e iuw waarden de tegels ferfongen troch houten daklaaien. Letter waarden de houten daklaaien ferfongen troch izerplaat en by in restauraasje waarden de âlde krusen ferfongen en de koepels fergulde.

Nei de [[Oktoberrevolúsje|revolúsje]] moast de tsjerke yn 1933 de doarren slute. Ynspannings fan de direkteur fan it museum fan de stêd om it hiele gebou as monumint te behâlden en oer te dragen oan it Solikamsky-museum slaggen. Sa koe de ferneatiging fan it gebou tefoarren kommen wurde en bleau sawol it ynterieur as it eksterieur relatyf goed bewarre. Ek de fresko's en de [[ikonostaze]] mei [[ikoan]]en út de 17e oant 19 iuw binne bewarre bleaun. Yn 1945 waard de tsjerke op 'e nij foar de earetsjinst iepen, oant yn 1962 der wer in sluting en oerdracht oan it museum folge.

Ek tsjintwurdich wurdt de tsjerke noch troch it Museum fan Solikamsk brûkt foar eksposysjes.

{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is foar in part of alhiel in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside [[:ru:Богоявленская церковь (Соликамск)]].
* [https://nashural.ru/mesta/permskij-kraj/bogoyavlenskaya-tserkov-solikamska/ Beskriuwing tsjerke op de side Nasjural.ru]
----
{{Commonscat|Church of the Epiphany, Solikamsk|Epifanytsjerke (Solikamsk)}}
}}
[[Kategory:Solikamsk]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn Ruslân]]
[[Kategory:Eastersk-otterdoks tsjerkegebou]]
[[Kategory:Bouwurk út 1695]]
[[Kategory:Museum yn Ruslân]]
[[Kategory:Bouwurk yn Perm (kraj)]]</text>
      <sha1>f8dwhqzk5louqwf3rd9uvf3eb9ty5os</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Belogorski-kleaster</title>
    <ns>0</ns>
    <id>141658</id>
    <revision>
      <id>1084269</id>
      <parentid>985401</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:56:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7866" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Belogorski-kleaster
Белогорский монастырь
| ôfbylding                   = Белогорский монастырь 04.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Kraj
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Perm Oblast Flag.gif|20px]] [[Perm (kraj)|Perm]]
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3=  
| plak                        = Belaja Gora (Wite Berch)
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|57_23_30_N_56_13_45_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|57° 23' N 56° 13' E}}
| type bouwurk                = [[Kleaster]] 
| keatling                    = 
| boujier                     = 1902-1917
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = 
| boustyl                     = Neobyzantynske arsjitektuer
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = 
| monumintale status          = Kultureel monumint fan federaal belang
| monumintnûmer               = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=5900000379 5900000379]
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| kosten                      = 
| webside                     = [http://xn--80aa6ajeium.xn--p1ai/ Side fan it kleaster]
}}
It '''Otterdokse Misjonêre Sint-Nikolaaskleaster''' ([[Russysk]]: Белогорский Свято-Николаевский славно-миссионерский мужской монастырis) in kleaster fan it bisdom Perm-Kûngoer foar muontsen op Belaja Gora (Wite Berch) yn it kraj [[Perm (kraj)|Perm]], [[Ruslân]]. It kleaster krige de namme &quot;Atos fan de Oeral&quot; fanwegen de strikte regels fan it kleaster neffens de tradysjes fan [[Atos]]. 

It kleaster leit likernôch 70 kilometer súdlik fan it sintrum fan [[Perm (stêd)|Perm]] en 40 kilometer westlik fan [[Kûngoer]].

==Skiednis ==
[[Ofbyld:Зеленин А. Н. Белогорский монастырь 1913.jpg|thumb|left|250px|&lt;center&gt;''It kleaster yn 1913''&lt;/center&gt;]]
It idee om in kleaster op de Wite Berch te stiftsjen datearret fan 9 juny 1890, nei't de preester Stefan Lûkanin op in misjereis nei it gebiet op in nacht tegearre mei in pear oaren de berch beklom om dêr moarnsier fan it útsicht te genietsjen. De preester wie sa optein oer it útsicht, dat er opslach fan doel wie dêr in kleaster te stiftsjen as misjesintrum ûnder [[âldleauwigen]]. Op it plak dêr't it komme moast plante er fuortendaliks in lyts houten krús. It kleaster beskôget dy datum as de stiftingsdatum fan it Nikolaaskleaster.

Nei de mislearre oanslach op tsarevitsj [[Nikolaas II fan Ruslân|Nikolaas]] op 11 maaie troch Tsuda Sanzō by in besite oan [[Japan]] waard yn 1891 út tankberens foar de rêding in 10,65 meter heech tsarenkrús oprjochte. It krús waard troch in slimme stoarm yn de maaitiid fan 1901 fernield, mar noch yn itselde jier wer oprjochte en bleau oant 1918 stean. 

De tariedings foar de bou fan it kleaster fûnen yn 1893 plak. Yn dat jier waard ek útein set mei de bou fan de earste houten Nikolaastsjerke, dy't op 22 febrewaris 1894 yn wijd waard. It gebou wie lykwols noch net ôf want der waard ek noch in boppetsjerke foar simmerdeis boud, dy't oan it begjin fan de simmer fan 1895 foltôge waard en yn oanwêzigens fan in soad pylgers ynwijd waard troch de biskop fan Perm. Tagelyk begûn ek de bou fan kleastergebouwen en in skoalle foar it ûnderwizen fan wezen.  Njonken de gewoane fakken en tsjerkesang krigen de bern ek les yn ferskate ambachten. 

Tusken 1895-1896 waard noch in tsjerke boud; de twa ferdjippings tellende Tsjerke fan it Ikoan fan de Teotokos Iverskaja. 

== Krúskatedraal ==
Op 16 novimber 1897 baarnde de houten Nikolaastsjerke oant op de grûn ôf. Op 24 juny 1902 folge it lizzen fan de earste stien foar de hjoeddeisk neo-byzantynske Katedraal fan it Hillichkrús. De bou duorre 15 jier en de wijingsseremoanje fan de nijbou fûn fyftjin jier letter op 7, 8 en 9 juny 1917 plak. Likernôch 30.000 minsken wennen de plechtichheden by.
[[Ofbyld:Насельник Белогорского монастыря иеромонах Варлаам.jpg|thumb|left|&lt;center&gt;''De yn 1918 trch de bolsjewiken fermoarde archimandryt fan it kleaster''&lt;/center&gt;]]
De katedraal, de meast monumintale fan it bisdom, waard boud neffens it model fan de [[Sint-Volodymyrkatedraal (Kiëv)|Vladimirkatedraal]] yn [[Kiëv]] en finansierre mei jeften en jild fan it kleaster sels.

== Sovjet-tiid ==
Mei de [[Oktoberrevolúsje|revolúsje yn Ruslân]] brieken der tragyske tiden oan foar it kleaster. Op 25 augustus 1918 smieten de [[bolsjewiken]] de doedestiidske [[archimandryt]] Varlaam, nei't se him tamtearre hiene, yn de [[Kama (rivier)|Kama-rivier]]. Fan augustus 1918 oant jannewaris 1919 skeaten de bolsjewiken nei in martelgong 34 muontsen fan it kleaster dea.

It [[Wite Leger]] befrijde it gebiet op 24 febrewaris 1919, de plondere katedraal waard wer oplape en der fûn in koarte oplibbing fan it kleaster plak, mar in pear moanne letter wisten de bolsjewiken it hiele gebiet ûnder kontrôle te krijen. Fjouwer letter, yn maart 1923, folge de definitive sluting fan it kleaster. Yn de gebouwen waarden beheinden ûnderbrocht en yn de [[Twadde Wrâldkriich]] in revalidaasjesintrum foar ferwûne soldaten. Fan 1946 oant 1986 wie der ferpleechhûs foar âld-striders. De tsjerke fan it Iverskaja-ikoan waard yn de jierren 1920 ôfbrutsen.

Troch in grutte brân yn 1980 rekke de katedraal slim skansearre, hast alle koepels baarnden ôf.

== Weroplibbing ==
It weroplibjen fan it kleaster barde yn de jierren 1988-1989, doe't it milleniumfeest fierd waard fan de doop fan de Rûs'. Sûnt dy tiid naam it tal parochy's yn it bisdom Perm foars ta en allinne al tusken 1989 en 1991 waarden der wer twa kleasters iepene, wêrûnder it Belogorski-kleaster. De oerdracht fan it kleasterkompleks oan de Russysk-Otterdokse Tsjerke fûn op 18 maaie 1991 plak. Sûnt is der in soad dien om de Krúskatedraal en it hiele kleaster te restaurearjen en it kleaster in bettere oansluting te jaan troch wegenferbettering. Ek it yn 1918 ferneatige tsarenkrús waard rekonstuearre en foar pylgers waard in nij hotel oan it kompleks tafoege.

Fan de yn de Sovjet-tiid ôfbrutsen Tsjerke fan de Mem Gods Iverskaja stiet tsjintwurdich in model
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;125px&quot; caption=&quot;Ofbylden&quot;&gt;
Ofbyld:Белогорский монастырь,братский корпус №1.jpg|''Restaurearre kleastergebou''
Ofbyld:Колокола , середина мая 2013 - panoramio.jpg|''Klokkestoel''
Ofbyld:Площадь вокруг Белогорского монастыря.jpg|''Tsarenkrús''
Ofbyld:Рождественское утро на Белой горе.jpg|''Katedraal fan it Hillich Krús''
Ofbyld:Внутри Белогорского монастыря.JPG|''Ynterieur''
&lt;/gallery&gt;
{{boarnen|boarnefernijing=
* Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:ru:Белогорский Николаевский монастырь]]
* {{ru}} [http://xn--80aa6ajeium.xn--p1ai/monastery/ - Skiednis op de side fan it kleaster, oproppen 12.02.2020]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Belogorsky Monastery|Belogorski-kleaster}}
}}
[[Kategory:Kleaster yn Ruslân]]
[[Kategory:Bouwurk út 1917]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1890]]
[[Kategory:Organisaasje opheft yn 1923]]
[[Kategory:Organisaasje oprjochte yn 1991]]
[[Kategory:Bouwurk yn Perm (kraj)]]</text>
      <sha1>m10quitnjd7p7d58tp84njxfz1u8f4p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kûngoer</title>
    <ns>0</ns>
    <id>141676</id>
    <revision>
      <id>1084260</id>
      <parentid>984965</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T07:18:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1594" xml:space="preserve">{{Stêd mei flagge|
Ofbyld=  [[File:Kungur asv2019-05 img79 Sylva River.jpg|300px]] ''Kûngoer oan de Sylva'' | |
Flagge= [[File:Flag of Kungur (Perm krai).png|100px]] |
Wapen= [[File:Kungur COA (Perm Governorate) (1783).png|75px]] |
Ynwennertal= 65.690 &lt;small&gt;(2018)&lt;/small&gt; |
Oerflak= 68.7  km² |
Befolkingstichtens= 960 / km² |
Stêdekloft= |
Hichte= 120  m |
Lân= [[File:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]] |
Bestj. ienh. 1= Kraj |
Namme bestj. ienh. 1= [[File:Flag of Perm Krai.svg|border|20px]] Perm |
Bestj. ienh. 2=  |
Namme bestj. ienh. 2= |
Stifting= 1648 |
Tiidsône= |
Simmertiid= (UTC+5) |
Koördinaten= |
Webside= [http://kungur-adm.ru/ Side fan de stêd]
}}
'''Kûngoer''' ([[Russysk]]: Кунгур) is in stêd oan de [[Sylva (rivier)|Sylva]] yn de regio [[Kraj Perm|Perm]], [[Ruslân]]. De stêd is stifte yn 1648 en hat tsjintwurdich 65.690 ynwenners (2018).

De iisgrot fan Kûngoer by de stêd oan de rjochter kant fan de Sylva foarmet in populêre toeristyske attraksje, dy't ferneamd is fanwegen de iisformaasjes. 
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;100px&quot; caption=&quot;Ofbylden&quot;&gt;
Ofbyld:Kungur asv2019-05 img38 Sylva River.jpg|''Brêge oer de Sylva''
Ofbyld:Церковь Николая Чудотворца в г.Кунгур (Ретроспективизм, 1894г, арх. Н.А. Воскресенский).jpg|''Sint-Nikolaastsjerke''
Ofbyld:Kungur asv2019-05 img03 Railway station.jpg|''Stasjon''
Ofbyld:По гротам пещеры 1.jpg|''Iisformaasjes''
&lt;/gallery&gt;
{{clear}}
{{Commonscat|Kungur}}
[[Kategory:Kûngoer| ]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1648]]</text>
      <sha1>t6z0uh4z58e9usg1fvjsvkarxxfzcx1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Transfiguraasjetsjerke (Kûndoer)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>141677</id>
    <revision>
      <id>1084264</id>
      <parentid>1078939</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:19:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3521" xml:space="preserve">{{Ynfoboks bouwurk
| namme                       = Transfiguraasjetsjerke
Спасо-Преображенская церковь
| ôfbylding                   = Kungur asv2019-05 img41 Transfiguration Church.jpg
| ôfbyldingsbreedte           = 
| ôfbyldingstekst             = 
| lân                         = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = Kraj
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[Ofbyld:Perm Oblast Flag.gif|20px]] [[Perm (kraj)|Perm]]
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3=  
| plak                        = [[Ofbyld:Flag of Kungur (Perm krai).png|20px]] [[Kûngoer]]
| adres                       = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|57_25_57_N_56_56_52_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|57° 25' N 56° 56' E}}
| type bouwurk                = [[Tsjerke]] 
| keatling                    = 
| boujier                     = 1763-1781
| sloopjier                   = 
| arsjitekt                   = 
| boustyl                     = Barok
| oerbrêget                   = 
| tunnelet ûnder              = 
| wei of spoar                = 
| monumintale status          = Kultureel monumint fan federaal belang
| monumintnûmer               = [https://ru-monuments.toolforge.org/wikivoyage.php?id=5910035000 5910035000]
| hichte                      = 
| lingte                      = 
| oerflak                     = 
| tal ferdjippings            = 
| kosten                      = 
| webside                     = 
}}
De '''Transfiguraasjetsjerke''' ([[Russysk]]: Спасо-Преображенская церковь; Spaso Preobrazjenski tsjerkov) is in [[Russysk-Otterdokse Tsjerke|otterdokse]] tsjerke fan it bisdom Perm-Kûngoer oan de [[Sylva (rivier)|Sylva]] yn de [[Ruslân|Russyske]] stêd [[Kûngoer]]. 

== Skiednis ==
Op it plak fan de tsjintwurdige stiennen Transfiguraasjetsjerke stie earder in houten tsjerke út 1728. Yn 1763 waard útein set mei de nijbou fan in monumintale stiennen tsjerke fan twa ferdjippings. De kosten waarden droegen troch de bewenners fan Kûndoer, wêrfan't de handler Ivan Chlebnikov de grutste bydrage levere.

De beneden- of wintertsjerke waard oan it ikoan fan de Mem Gods fan Kazan wijd op 11 juny 1768 en op 16 juny 1781 waard de boppe- of simmertsjerke oan de transfiguraasje fan de Hear wijd. 

Nei de [[Oktoberrevolúsje]] fan 1917 bleau de tsjerke noch tolve jier iepen oant it yn 1929 foar de earetsjinst sletten waard. De tsjerke bleau noch in skoftke leech stean en krige dêrnei in opliedingsfunksje foar ferskate ynstellings. Nei't de Technyske Skoalle de eardere tsjerke yn 1977 ferliet, bleau it gebou op 'e nij leechstean. Der wiene plannen om it gebou by it museum te foegjen en der in keunstgallerie yn ûnder te bringen mar fanwegen jildbrek waarden dy plannen nea útfierd. 

Yn 1994 waard de tsjerke op fersyk fan otterdokse kristenen werom jûn oan de Russysk-Otterdokse Tsjerke.
{{boarnen|boarnefernijing=
* Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:ru:Спасо-Преображенская церковь (Кунгур)]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Church of the Transfiguration (Kungur)|Transfiguraasjetsjerke}}
}}
[[Kategory:Kûngoer]]
[[Kategory:Tsjerkegebou yn Ruslân]]
[[Kategory:Eastersk-otterdoks tsjerkegebou]]
[[Kategory:Bouwurk út 1781]]
[[Kategory:Bouwurk yn Perm (kraj)]]</text>
      <sha1>9kzg7zoyhau86ig41tvba7uu1ym762r</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Kûngoer</title>
    <ns>14</ns>
    <id>141678</id>
    <revision>
      <id>1084259</id>
      <parentid>984966</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T07:18:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="87" xml:space="preserve">{{Commonscat|Kungur}}
[[Kategory:Plak yn Perm (kraj)]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1648]]</text>
      <sha1>ec61oi4mqnwruffrqed3c6c8bbzloh2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Wikipedy:Links nei betsjuttingssiden/data</title>
    <ns>4</ns>
    <id>146043</id>
    <revision>
      <id>1084174</id>
      <parentid>1084126</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T19:21:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Edoderoobot</username>
        <id>20995</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>#dp-update</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5169" xml:space="preserve">Dizze side wurdt geregeldwei troch in bot opnij oanmakke.Sjoch de skiednis fan de side wannear, en troch hokker bot.At hjir links meiteld binne dy't net repareard hoege te wurden, foegje dy dan ta op [[Wikipedy:Links_nei_betsjuttingssiden/skips]].
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Artikel !! XtraLinks !! Oantal !! Links 
|-
|1||[[Wide Ie]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Wide%20Ie links]
|-
|2||[[Aldegea]]||2||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Aldegea links]
|-
|3||[[Grins]]||2||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Grins links]
|-
|4||[[Austraalje]]||3||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Austraalje links]
|-
|5||[[Hasselt]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Hasselt links]
|-
|6||[[Utert]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Utert links]
|-
|7||[[NAFO]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=NAFO links]
|-
|8||[[Wikel]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Wikel links]
|-
|9||[[Dalmaasje]]||2||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Dalmaasje links]
|-
|10||[[It Hearrenfean]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=It%20Hearrenfean links]
|-
|11||[[Boergonje]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Boergonje links]
|-
|12||[[Auwerk]]||3||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Auwerk links]
|-
|13||[[Turf]]||2||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Turf links]
|-
|14||[[Veghel]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Veghel links]
|-
|15||[[Ryddjip]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Ryddjip links]
|-
|16||[[Dwinger]]||2||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Dwinger links]
|-
|17||[[Quatrebras]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Quatrebras links]
|-
|18||[[Sybrandus Johannes Fockema Andreae]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Sybrandus%20Johannes%20Fockema%20Andreae links]
|-
|19||[[Lúksemboarch]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=L%C3%BAksemboarch links]
|-
|20||[[Barneveld]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Barneveld links]
|-
|21||[[Middelburch]]||2||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Middelburch links]
|-
|22||[[Sint-Martinustsjerke]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Sint-Martinustsjerke links]
|-
|23||[[Wimbledon]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Wimbledon links]
|-
|24||[[CDU]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=CDU links]
|-
|25||[[Martinus van Scheltinga]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Martinus%20van%20Scheltinga links]
|-
|26||[[Realisme]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Realisme links]
|-
|27||[[Tyfus]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Tyfus links]
|-
|28||[[Petrus]]||2||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Petrus links]
|-
|29||[[Skaai]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Skaai links]
|-
|30||[[Ira]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Ira links]
|-
|31||[[Konstruktivisme]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Konstruktivisme links]
|-
|32||[[Don]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Don links]
|-
|33||[[Boereprotest 2019]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Boereprotest%202019 links]
|-
|34||[[Oflûken]]||1||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Ofl%C3%BBken links]
|-
|35||[[Loppersum]]||12||[https://fy.wikipedia.org/w/index.php?title=Wiki%3AWat+is+hjirmei+keppele&amp;namespace=0&amp;target=Loppersum links]
|}

Sat Jul 23 21:00:01 2022-Sat Jul 23 21:21:19 2022</text>
      <sha1>ej5cvet262xs4r7bhexj9pjfc9pwsho</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bram van der Vlugt</title>
    <ns>0</ns>
    <id>147066</id>
    <revision>
      <id>1084240</id>
      <parentid>1030819</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T01:57:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>neffens nl</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4810" xml:space="preserve">{{Akteur
| ôfbylding                    = Bram van der Vlugt.png
| ôfbyldingstekst              = Van der Vlugt in ''Medisch Centrum West'' (1991)
| ôfbyldingsbreedte            = 
| echte namme                  = 
| nasjonaliteit                = {{Flagge_NL|border}} [[Nederlân]]sk
| berne                        = [[28 maaie]] [[1934]]
| berteplak                    = [[De Haach]]
| stoarn                       = [[19 desimber]] [[2020]] (86 jier)
| stjerplak                    = [[Zegveld]]
| regionale identiteit         = 
| etnisiteit                   = 
| jierren aktyf                = 1955-2020
| prizen                       = [[Louis d'Or (priis)|Louis d'Or]] (2000)
| webside                      = [https://www.imdb.com/name/nm0900710/ IMDb-profyl Van der Vlugt]
}}
[[File:Sinterklaas 2007.jpg|thumb|Bram van der Vlugt as [[Sinteklaas]], 2007]]
'''Abraham Rutger (Bram) van der Vlugt''' ([[De Haach]], [[28 maaie]] [[1934]] – [[Nieuwegein]], [[19 desimber]] [[2020]]) wie in [[Nederlân]]ske  [[akteur]].

== Libben en wurk ==
===Jonkheid===
Van der Vlugt wie in soan fan luitenant-kolonel Abraham Rutger van der Vlugt (1905-1965) en de [[Joaden|Joadske]] Ellen Stokvis (1906-1944). Yn de [[Twadde Wrâldoarloch]] waard syn mem troch de [[Nazy-Dútslân|nazys]] nei [[Auschwitz]] deportearre en dêr rekke sy wei. Omdat harren heit net-joadsk wie, lieten de Dútsers Van der Vlugt en syn âldere broer [[Fred van der Vlugt|Fred]] gewurde. Yn 1945 ferlearen se harren hûs by it bombardemint op it Bezuidenhout yn De Haach. Syn heit boaske fannijs mei Gerarda Huter (1909-1991) dy't al twa bern hie út in earder houlik. Van der Vlugt folge syn toanieloplieding oan de Toanielskoalle yn [[Amsterdam]]. Dêrnei spile er sân jier by Toanielgroep Studio.

===Karriêre===
Van der Vlugt woe al betiid akteur wurde, mar op oanstean fan syn âldelju soe er earst boukunde yn Delft studearje. Dêr rekke er belutsen by it studintetoaniel. Fan 1958 ôf folge er dochs noch in toanieloplieding oan de Toanielskoalle Amsterdam, dêr't er yn 1961 ôfstudearre as akteur en [[regisseur]]. Stúdzjegenoaten dêre wiene ûnder oaren Hetty Verhoogt, Guido de Moor en [[Aart Staartjes]]. Fan 1961 ôf oan wie er sân jier oansletten by Toanielgroep Studio, dy't fan 1962 ôf yn Flaamsk kultuersintrum ''De Brakke Grond'' yn Amsterdam dwaande wie mei eksperiminteel toaniel. Van der Vlugt waard bekend troch syn haadrol as dokter Finlay yn de telefyzjerige ''Memorandum van een dokter'' dy't fan 1963 oant 1965 útstjoerd waard. Yn 1970 wie er ien fan de oprjochters fan Toanielgroep Sater. Hy spile dêr sels oant 1974. Dêrnei wie er by wikseljende selskippen en yn de frije sektor te sjen. Foar syn rol yn it toanielstik ''Kopenhagen'' krige er yn 2000 de Louis d'Or, de priis foar de bêste manlike haadrol.

Van der Vlugt wie ek aktyf as ambassadeur fan it [[Griene Hert|Groene Hart]], dêr't er fjirtich jier yn De Meije wenne. Hy wie ien fan de oprjochters fan de stifting ''Gras &amp; Wolken'', dy't krewearret foar it behâld fan it Groene Hart. Foar syn wurk foar ''Gras &amp; Wolken'' en syn fertsjinsten as akteur waard er yn 2001 beneamd ta [[Ridder yn de Oarder fan de Nederlânske Liuw]]. Fierder wie er de [[voice-over]] fan de radioreklames foar Royal Canin en ien fan de reklamestimmen fan ''Adopteer Een Pup''.

Yn it teäter wurke er ûnder mear gear mei [[Joost Prinsen]], [[Kitty Courbois]], [[Thom Hoffman]] en Oren Schrijver.

;Sinteklaas
Tusken 1986 en 2010 spile er faak de rol fan [[Sinteklaas]], yn 't foarste plak by de jierlikse yntocht yn Nederlân, mar ek yn it telefyzjeprogramma ''De Club van Sinterklaas'' en oare telefyzjeprogramma's lykas ''Goede tijden, slechte tijden'' (2006), ''Life &amp; Cooking'' (2004 en 2006), ''De Wereld Draait Door'' (2008 en 2010), ''MaDiWoDoVrijdagShow'' (2010) en ''Sint &amp; De Leeuw'' (2005 – 2011, 2018). Yn 2019 spile er Sinteklaas foar it lêst yn de film ''De Brief voor Sinterklaas'' út 2019.

===Priveelibben===
Van der Vlugt wie troud en hie fiif bern; ien dêrfan is Marijne van der Vlugt, sjongster en presintatrise. Syn âldere broer [[Fred van der Vlugt]] (1930-2002) wie sjoernalist.&lt;br&gt; 
Yn febrewaris 2005 waard bekend dat Van der Vlugt in tumor yn syn grouwe term hie; dy waard mei in operaasje fuorthelle. Van der Vlugt stoar yn de âldens fan 86 jier yn de sliep oan de gefolgen fan [[COVID-19]].

== Rollen ==
* Sjoch: [[:nl:Bram van der Vlugt#Rollen]]

{{Boarnen|boarnefernijing=
* Foar boarnen, referinsjes en noaten sjoch [[:nl:Bram van der Vlugt]]
}}

{{DEFAULTSORT:Vlugt, Bram van der}}
[[Kategory:Nederlânsk filmakteur]]
[[Kategory:Nederlânsk telefyzje-akteur]]
[[Kategory:Nederlânsk stimakteur]]
[[Kategory:Nederlânsk persoan fan Joadsk komôf]]
[[Kategory:Persoan berne yn 1934]]
[[Kategory:Persoan stoarn yn 2020]]</text>
      <sha1>sidylvq5pcir6ets67jt7lz5wxknbc0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Schaumburg (Landkreis)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>150417</id>
    <revision>
      <id>1084165</id>
      <parentid>1041069</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T17:04:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>SteveK</username>
        <id>43433</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>([[c:GR|GR]])  [[File:Wappen Landkreis Schaumburg.svg]] → [[File:DEU Landkreis Schaumburg COA.svg]] Reason 4: To harmonize the names of a set of images</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5218" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = Landkreis Schaumburg
| ôfbylding                   = [[File:Locator map SHG in Germany.svg|300px]]
| flagge                      = [[File:Flagge Landkreis Schaumburg.svg|border|120px]]
| wapen                       = [[File:DEU Landkreis Schaumburg COA.svg|60px]]
| soarte gebiet               = [[Landkreis|lânkring]]
| ynwennertal                 = 158.406  &lt;small&gt;(2020)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 675,57 km²
| befolkingstichtens          = 234 / km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         = 
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[File:Flag of Germany.svg|border|20px]] [[Dútslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = bûnslân
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[File:Flag of Lower Saxony.svg|20px]] [[Nedersaksen]]
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Stadthagen]]
| grutste plak                = 
| sels yn te foljen 4         = tal gemeenten
| namme sels yn te foljen 4   = 38
| sels yn te foljen 5         = kenteken
| namme sels yn te foljen 5   = SHG, RI
| sels yn te foljen 6         = ''Kreisschlüssel''
| namme sels yn te foljen 6   = 03 2 57
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = [[1977]]
| tiidsône                    = [[UTC]] +1
| simmertiid                  = UTC +2
| koördinaten                 = 52°17′ N 9°13′ E  
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         = 
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [https://www.schaumburg.de/ side lânkring Schaumburg]
}}
De '''Landkreis Schaumburg''' is in [[Landkreis|lânkring]] yn it sintrale diel fan it [[Dútslân|Dútske]] [[Dielsteat|bûnslân]] [[Nedersaksen]], westlik fan [[Hannover]]. De ''[[Haadstêd|kreisstadt]]'' is [[Stadthagen]]. It distrikt ûnstie by de weryndieling fan Nedersaksen yn de jierren 1970 troch de fúzje fan de eardere lânkringen Schaumburg-Lippe en Grafschaft Schaumburg mei in pear gemeenten fan de eardere lânkring Springe. Yn de lânkring Schaumburg wenje likernôch 158.000 minsken. De lânkring bestiet út 38 gemeenten, wêrfan 33 gemeenten ûnder de 7 ''[[samtgemeinde]]n'' yn 'e lânkring falle. De oare fiif binne saneamde [[ienheidsgemeente]]n.

De lânkring Schaumburg foarmet ûnderdiel fan de Metropoalregio Hannover-Braunschweig-Göttingen-Wolfsburg.

== Geografy ==
De noardlike helte fan de lânkring leit yn de [[Noarddútske Leechflakte]]. De súdlike helte heart ta it Weserberchlân, dat bestiet út de berchtmes Harrl, Süntel, Bückeberg en Deister. De heechste punten fan de berchtmes mjitte likernôch 400 meter boppe seenivo. It Schaumburger Wald is in lange stripe bosk noardlik fan it Mittelland Kanal. Noardlik fan de grins fan de lânkring leit it 29,1 km² grutte Steinhuder Mar. Yn it súdlike diel streamt de Weser fan it easten nei it westen troch in brede delte en de stêd Rinteln. 

De lânkring Schaumburg grinzget mei de klok mei (begjinnend yn it noarden) oan de lânkring [[Nienburg (Landkreis)|Nienburg]], oan de [[Regio Hannover]] en oan de lânkring [[Hameln-Pyrmont]] (allegear yn Nedersasken) en ek oan de distrikten [[Lippe (Kreis)|Lippe]] en [[Minden-Lübbecke]] (alle twa yn [[Noardryn-Westfalen]]).
== Gemeenten ==
[[File:Municipalities in SHG.svg|thumb|left|300px|''Gemeenten yn de lânkring Schaumburg'']]

'''[[Ienheitsgemeente]]n'''
# [[Auetal]] (sit: Rehren) 
# [[Bückeburg]], stêd 
# [[Obernkirchen]], stêd 
# [[Rinteln]], stêd
# [[Stadthagen]], haadstêd 

'''[[Samtgemeinde]]n''' mei de dêrûnder fallende plakken
(&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt; sit fan it bestjoer fan de samtgemeinde)
{|
| width=&quot;450&quot; valign=&quot;top&quot; |
* '''1. [[Samtgemeinde Eilsen]]'''
# [[Ahnsen]] 
# [[Bad Eilsen]] * 
# [[Buchholz (bei Stadthagen)|Buchholz]]
# [[Heeßen]] 
# [[Luhden]] 
* '''2. [[Samtgemeinde Lindhorst]]'''
# [[Beckedorf]] 
# [[Heuerßen]] 
# [[Lindhorst]] * 
# [[Lüdersfeld]] 
* '''3. [[Samtgemeinde Nenndorf]]'''
# [[Bad Nenndorf]], stêd *
# [[Haste]] 
# [[Hohnhorst]] 
# [[Suthfeld]] (sit: Helsinghausen)
| width=&quot;450&quot; valign=&quot;top&quot; |
* '''4. [[Samtgemeinde Niedernwöhren]]'''
# [[Lauenhagen]]
# [[Meerbeck]]
# [[Niedernwöhren]] * 
# [[Nordsehl]] 
# [[Pollhagen]]
# [[Wiedensahl]], [[flekke]] 
* '''5. [[Samtgemeinde Nienstädt]]''' 
# [[Helpsen]] * 
# [[Hespe]] 
# [[Nienstädt]] 
# [[Seggebruch]] 
| width=&quot;450&quot; valign=&quot;top&quot; |
* '''6. [[Samtgemeinde Rodenberg]]'''
# [[Apelern]] 
# [[Hülsede]]
# [[Lauenau]], flekke
# [[Messenkamp]]
# [[Pohle]]
# [[Rodenberg]], stêd *
* '''7. [[Samtgemeinde Sachsenhagen]]''' 
# [[Auhagen]] 
# [[Hagenburg]], flekke
# [[Sachsenhagen]], stêd * 
# [[Wölpinghausen]] 
|}
== Keppeling om utens ==
{{Commonscat|Landkreis Schaumburg|Lânkring Schaumburg}}
{{Nedersaksen}}

[[Kategory:Distrikt yn Nedersaksen]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1977]]</text>
      <sha1>3tyr68f8ndrvfgyrce1cpaxkivz6nkb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Meidogger:FreyaSport/kladblok</title>
    <ns>2</ns>
    <id>152621</id>
    <revision>
      <id>1084175</id>
      <parentid>1084066</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T19:34:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>FreyaSport</username>
        <id>40716</id>
      </contributor>
      <comment>/* Ferskil Jierlist &amp; Kategory festoarnen (21-7-2022) */ ferstoarnen 2006</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3812" xml:space="preserve">{| align=&quot;center&quot; cellpadding=&quot;2&quot; cellspacing=&quot;2&quot; style=&quot;border:1px #AAAAAA solid; background-color: #F9F9F9; font-size:102%;&quot; width=&quot;100%&quot; 
| rowspan=&quot;6&quot; | [[Ofbyld:Kladblok.png|100px]]
|-
| align=&quot;left&quot; valign=&quot;middle&quot; | Dit is it [[Wikipedia:Kladblok|persoonlijke kladblok]] fan '''[[{{NAMESPACE}}:{{{1|{{BASEPAGENAMEE}}}}}|{{{1|{{BASEPAGENAME}}}}}]]'''.
|-
| Dit kladblok is een sub-side fan [[{{NAMESPACE}}:{{{1|{{BASEPAGENAMEE}}}}}|{{{1|{{BASEPAGENAME}}}}}]]. It tsjinnet as testromte en om opsetsjes te meitsjen foar artikels. En is gjin artikel yn de ensyklopedy.
|-
| It is net de bedoeling dat tredden wizigingen oanbringe yn in oar syn kladblok.
|}

===== Listen fan flaggen =====

;Geografysk
* [[List fan berjochten fan flaggen|Flaggen]]
* [[List fan berjochten Flagge mei Lân-oantsjutting|Flaggen mei Lân-oantsjutting]]
* [[List fan flaggen fan Fryske gemeenten|Flaggen fan Fryske gemeenten]] ''(gjin berjochten)''
* [[List fan flaggen fan doarpen yn Fryslân|Flaggen fan Fryske doarpen]] ''(gjin berjochten)''
* [[Wikipedy:List fan berjochten Flagge mei Nasjonaliteit-oantsjutting|Flaggen mei Nasjonaliteit-oantsjutting]]

;Sport
* [[List fan berjochten Flagge mei YOK-koade|Flaggen mei Ynternasjonaal Olympysk/Paralympysk Komitee koade]]

--------------
==Ferskil Jierlist &amp; Kategory festoarnen (21-7-2022)==
	
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;text-align:center&quot;
!
![[2009]]
![[2008]]
![[2007]]
![[2006]]
![[2005]]
![[2004]]
![[2003]]
![[2002]]
![[2001]]
![[2000]]
|-
| align=&quot;left&quot; | tal ferstoarnen jierlist ||30||43||24||33||33||20||11||18||16||13
|-
| align=&quot;left&quot; | tal ferstoarnen kategory ||41||56||46||52||50||55||35||53||39||40
|-
| align=&quot;left&quot; | ferskil ||11||13||22||19||17||35||24||35||23||27
|-
| align=&quot;left&quot; | Tal reade keppelingen jierlist ||14||4||7||3||4||0||2||0||0||1
|-
| align=&quot;left&quot; | ferskil sûnder reade keppelingen ||25||17||39||22||21||35||26||35||23||28
|-
| align=&quot;left&quot; | ferskil fuortwurke ||&lt;small&gt;21-7-2022&lt;/small&gt;||&lt;small&gt;22-7-2022&lt;/small&gt;||&lt;small&gt;22-7-2022&lt;/small&gt;|| || || || || || || 
|}
===ferstoarnen 2006===

;febrewaris
* [[24 febrewaris|24]] - [[Don Knotts]], Amerikaansk akteur en komyk (* [[1924]])
;maart
* [[5 maart|5]] - [[Hilbrand Hartlief]], Nederlânsk follyballer en sportferslachjouwer (* [[1948]])
;april
* [[22 april|22]] - [[Tip Marugg]], Antilliaansk skriuwer en dichter (* [[1923]])
* [[30 april|30]] - [[Pramoedya Ananta Toer]], Yndonezysk skriuwer (* [[1925]])
;maaie
* [[4 maaie|4]] - [[Carel Steensma]], Frysk piloat en fersetsstrider (* [[1912]])
;juny
* [[4 juny|4]] - [[Jan de Jong (oersetter)|Jan de Jong]], Frysk oersetter (* [[1921]])
* [[5 juny|5]] - [[Frederick Franck]], Nederlânsk byldzjend keunstner en skriuwer (* [[1909]])
* [[5 juny|5]] - [[Friso Wiegersma]], Nederlânsk tekstskriuwer en keunstskilder (* [[1925]])
;july
* [[27 july|27]] - [[W.G. van de Hulst jr.]], Nederlânsk byldzjend keunstner en skriuwer (* [[1917]])
* [[30 july|30]] - [[Leo Ferrier]], Surinaamsk skriuwer (* [[1940]])
;augustus
* [[5 augustus|5]] - [[Martinus Baaijens]], Nederlânsk ûnderwiissaakkundige (* [[1916]])
;septimber
* [[11 septimber|11]] - [[Lolle Nauta]], Frysk filosoof (* [[1929]])
;oktober
* [[14 oktober|14]] - [[Klaas Runia]], Frysk dûmny, teolooch en sjoernalist (* [[1926]])
* [[18 oktober|18]]  - [[Geert Bakker]], Frysk rektor fan de Noardlike Leargongen (* [[1927]])
* [[23 oktober|23]] - [[Rein Strikwerda]], Frysk ortopedysk sjirurch (* [[1930]])
;novimber
* [[13 novimber|13]] - [[Jan Loman]], Frysk byldzjend keunstner, dichter en yngenieur (* [[1918]])
* [[16 novimber|16]] - [[Milton Friedman]], Amerikaansk ekonoom (* [[1912]])
;desimber
* [[19 desimber|19]] - [[Danuta Rinn]], Poalsk sjongeres en aktrise (* [[1936]])
* [[31 desimber|31]] - [[Seymour Martin Lipset]], Amerikaansk politike sosjolooch (* [[1922]])</text>
      <sha1>9duz190z3yv2pk3mia1lbcro22qvxue</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Leia Organa</title>
    <ns>0</ns>
    <id>157552</id>
    <revision>
      <id>1084187</id>
      <parentid>1080906</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:30:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Yn 'e popkultuer */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19216" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Princess Leia's characteristic hairstyle.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 200px
| namme                = Leia Organa &lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]]
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[politika]], [[rebel]]
| besibbe personaazjes = [[Luke Skywalker]]&lt;br&gt;[[Anakin Skywalker]]&lt;br&gt;[[Padmé Amidala]]&lt;br&gt;[[Bail Organa]]&lt;br&gt;[[Han Solo]]&lt;br&gt;[[Kylo Ren]]&lt;br&gt;[[Chewbacca]]
| attributen           = ikoanyske [[hier (begroeiïng)|hierstyl]]&lt;br&gt;[[bikiny fan prinsesse Leia|metalen bikiny]]
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1976]]
}}
Prinsesse '''Leia Organa''' ([[útspr.]]: [ˈleːja], likernôch: &quot;&lt;u&gt;lee&lt;/u&gt;-ja&quot;) is in ferneamd [[fiktyf]] [[personaazje]] út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]], dat mids [[1970-er jierren]] betocht waard troch de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Hja is in [[prinsesse]] fan 'e [[planeet]] [[Alderaan]] en in liedster fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] tsjin it skrikbewâld fan it [[Galaktysk Keizerryk]], &quot;lang ferlyn yn in [[stjerrestelsel]] fier, fier fuort&quot;. Prinsesse Leia makke it alderearst har opwachting yn ''[[Star Wars: From the Adventures of Luke Skywalker]]'', de [[ferboeking]] fan 'e [[Star Wars (film)|earste ''Star Wars''-film]], dy't yn [[1976]] útkaam, in jier foàr de [[film]]. Se is lykwols it bekendst út 'e oarspronklike [[Star Wars-trilogy|''Star Wars''-filmtrilogy]] ([[1977]]-[[1983]]), wêryn't se spile waard troch [[aktrise]] [[Carrie Fisher]]. Krapoan fjirtich jier letter spile Fisher deselde rol wer yn 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] ([[2015]]-[[2019]]). Prinsesse Leia is ûnlosmaklik ferbûn mei de [[kultureel ikoan|ikoanyske]] hierstyl wêrby't har [[hier (begroeiïng)|lang hier]] op 'e [[ear (anatomy)|earen]] ta platte silinders draaid is. Hja waard in [[sekssymboal]] troch de [[bikiny fan prinsesse Leia|metalen bikiny]] wêryn't se ferskynde yn 'e film ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]''.

==Fiktive biografy==
===Oarspronklike ''Star Wars''-trilogy===
[[Prinsesse]] Leia Organa is op 'e [[planeet]] [[Alderaan]] opgroeid as de (sa blykt letter) [[adopsje|oannommen]] [[dochter]] fan [[Bail Organa]], de [[kening]] fan Alderaan. Dyselde wie foarhinne teffens de [[senator|fertsjintwurdiger]] fan 'e planeet yn 'e [[Senaat]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]], foar't dy ûnder fuotten helle waard en [[keizer]] [[Palpatine]] it [[Galaktysk Keizerryk]] oprjochte. Oan it begjin fan ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]'' ([[1977]]) is Leia in lid fan 'e Keizerlike Senaat, dêr't se [[spion]]earret foar it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]], in groepearring dy't de [[opstân|wapens opnommen]] hat tsjin it Keizerryk. De [[blaudruk]]ken fan 'e [[Deadsstjer]], in reuseftich Keizerlik [[romtestasjon]] dat hiele planeten ferneatigje kin, binne har taspile, en Leia ferberget dy yn 'e [[androïde]] [[R2-D2]], wêrnei't se him opdracht jout om op 'e planeet [[Tatooine]] de [[Jedi|Jedi-master]] [[Obi-Wan Kenobi]] te sykjen.
[[File:Star Wars and the Power of Costume July 2018 13 (Princess Leia's white gown from Episode IV).jpg|left|thumb|180px|It [[wite]] [[klaad]] fan prinsesse Leia yn 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]''.]]

[[Darth Vader]], de neiste hantlanger fan keizer Palpatine, nimt Leia [[finzen]], bringt har nei de Deadsstjer en lit har [[marteling|martelje]]. As se wegeret te fertellen wêr't de blaudrukken binne, driget grutmoff Tarkin, in hege Keizerlike [[ofsier]], de Deadsstjer yn te setten om Alderaan te ferwoastgjen. Leia jout dêrop de lokaasje fan in âlde rebellebasis op Dantooine priis, mar Tarkin lit Alderaan likegoed ferneatigje. Net folle letter wurdt Leia út har finzenskip rêden troch Obi-Wan Kenobi, dy syn nije learling [[Luke Skywalker]], en de [[smokkelder]]s [[Han Solo]] en [[Chewbacca]]. Obi-Wan [[selsopoffering|offeret himsels op]] om 'e oaren de kâns te jaan om fan 'e Deadsstjer te ûntsnappen. Leia, Luke en Han leverje de blaudrukken fan 'e Deadsstjer ôf by it Rebelleferbûn, wêrnei't de Deadsstjer by in oanfal fan 'e rebellen ferneatige wurdt. Underwilens ûntstiet der om Leia hinne in [[trijehoeksferhâlding]], mei't Luke en Han allebeide blyk jouwe fan [[romantyk (leafde)|romantyske]] belangstelling foar har.

Trije jier letter, yn ''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back]]'' ([[1980]]), is Leia ien fan 'e lieders fan it Rebelleferbûn. Nei't in wichtige rebellebasis op 'e [[iisplaneet]] [[Hoth]] halje-trawalje [[evakuaasje|ûntromme]] wurde moat, ûntkomt se mei Han Solo, Chewbacca en de androïde [[C-3PO]] yn Han syn [[romteskip]], de ''[[Millennium Falcon]]''. As dat skip stikken rekket, moatte se help sykje yn 'e Stêd yn 'e Wolkens op 'e planeet [[Bespin]], dy't bestjoerd wurdt troch Han syn âlde [[freonskip|freon]] [[Lando Calrissian]]. Dêr rinne se lykwols yn in [[mûklaach]], mei't Lando ûnder ien tekken blykt te skûljen mei Darth Vader. Nei't Vader Han ynfrieze lit yn (de [[fiktive]] stof) karbonyt, beslút Lando om [[oerrinnen|oer te rinnen]] nei de rebellen. Hy befrijt Leia en de oaren en naait mei harren út yn 'e reparearre ''Millennium Falcon''.

Likernôch in jier letter ynfiltrearje Leia en Chewbacca yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'' it [[haadkertier]] fan 'e [[gangster]] [[Jabba de Hutt]] op Tatooine, as ûnderdiel fan in plan om 'e noch altyd yn karbonyt beferzen Han Solo te befrijen. Leia hat har ferklaaid as in Ubeeske [[preemjejager]], mar har momkape wurdt trochsjoen, en se wurdt as [[slavinne]] yn in [[metalen bikiny fan prinsesse Leia|metalen bikiny]] mei in grouwe [[keatling]] oan 'e [[troan]] fan Jabba fêstset. As Luke Skywalker en Lando Calrissian neitiid in nije befrijingsaksje begjinne, is it Leia dy't yn 'e gaos it keatling brûkt om Jabba de Hutt troch [[ferstikking]] om hals te bringen. Letter fertelt Luke har dat se syn [[twilling]]suster is en dat Darth Vader nimmen oars is as harren heit [[Anakin Skywalker]].
[[File:Star Wars and the Power of Costume July 2018 25 (Princess Leia's slave costume from Episode VI).jpg|right|thumb|250px|It [[kostúm]] fan prinsesse Leia út it begjin fan 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'', mei de ferneamde [[metalen bikiny fan prinsesse Leia|metalen bikiny]].]]

Underwilens is keizer Palpatine úteinset mei de bou fan in nije Deadsstjer, dêr't er yn eigen persoan it tafersjoch oer hâldt. Dat liket it Rebelleferbûn in útsochte kâns ta om twa miggen yn ien klap te slaan troch tagelyk mei de nije [[Deadsstjer]] en de keizer sels ôf te weven. Yn it ramt fan 'e oanfal bejout Leia har mei Han, Chewbacca, C-3PO, R2-D2 en in [[kommando]]-ienheid nei it oerflak fan 'e [[moanne (byplaneet)|boskmoanne]] [[Endor (Star Wars)|Endor]] om 'e generatorfasiliteit út te skeakeljen dy't it [[enerzjyfjild|enerzjyskyld]] fan 'e Deadsstjer opwekket. It blykt lykwols in falstrik te wêzen, en Leia-en-dy wurde finzen nommen troch Keizerlike [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]]. Se krije lykwols help fan 'e [[Ewoks]], de lânseigen bewenners fan 'e Boskmoanne. Sadwaande witte se dochs noch de generator út te skeakeljen, sadat de Deadsstjer ferneatige wurde kin. Neitiid fertelt Leia oan Han dat Luke har broer is, wat de doar iepenet foar in romantyske [[relaasje (ynterpersoanlike bân)|relaasje]] tusken har en Han.

===''Star Wars''-prequeltrilogy===
Yn 'e [[Star Wars-prequeltrilogy|''Star Wars''-prequeltrilogy]] ([[1999]]-[[2005]]) komt oan it ljocht dat [[Padmé Amidala]] fan [[Naboo]] de [[mem]] fan Leia en Luke is. Hielendal oan 'e ein fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;III&amp;nbsp;– Revenge of the Sith]]'' ([[2005]]) wurdt de twilling [[berne]]. Padmé stjert koarte tiid letter om't se troch it [[ferrie]] fan Anakin neat mear hat om foar te libjen. Yoda en Obi-Wan Kenobi beslute de twillingen foar harren eigen feilichheid útinoar te heljen. Yoda jout Leia om grut te bringen oan senator [[Bail Organa]] fan Alderaan en dy syn [[oarehelte|frou]] Breha.

===''Star Wars''-ferfolchtrilogy===
Yn 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] ([[2015]]-[[2019]]) is it tritich jier nei de ferneatiging fan 'e twadde [[Deadsstjer]] en de [[dea]] fan [[keizer]] [[Palpatine]] yn 'e Slach by Endor. Dat barren hat it [[Galaktysk Keizerryk]] ûnder fuotten helle, en yn it stee dêrfan hawwe de eardere [[rebel]]len in [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] oprjochte. De restanten fan it Keizerryk binne ûnderwilens gearklofte ta de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't de Nije Republyk besiket te ferdylgjen om fannijs it Keizerryk te fêstigjen. Dat stribjen kantet it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] him tsjin oan, in organisaasje dy't oanfierd wurdt troch Leia. 

Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'' ([[2015]]) binne Leia en har [[oarehelte|man]] Han faninoar ferfrjemde rekke nei't harren soan Ben ûnder de [[namme]] [[Kylo Ren]] [[oerrinnen|oerrûn]] is nei de Earste Oarder. As Kylo neitiid Han deadet, fernimt Leia dat fia [[de Krêft]] en docht it har in protte [[fertriet]]. Se dielt har [[gefoelens]] mei [[Rey (Star Wars)|Rey]], in nije [[rekrút]] fan it Ferset, dy't Han beskôge as in heitefiguer en in [[mentor]]. Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'' ([[2017]]), dat [[postúm]] útbrocht waard nei it hommels [[ferstjerren]] fan aktrise [[Carrie Fisher]] yn [[desimber]] [[2016]], fjochtet Leia yn 'e Slach by Crait, wêrby't se har [[fermoedsoening|fermoedsoenet]] mei har broer Luke en ûnder de Fersetsleden is dy't witte te ûntkommen trochdat Luke in ôfliedingsmaneuver útfiert.

Foar ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]'' ([[2019]]) waard gebrûk makke fan byldmateriaal fan Carrie Fisher yn har rol as prinsesse Leia, dat filme mar net brûkt wie foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Force Awakens''. Fisher har dochter [[Billie Lourd]], dy't yn 'e trije films fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy de (lytse) rol fan [[luitenant]] Connix spile, fertolke de rol fan Leia yn in [[flashback]]sêne, wêrby't har gesicht troch [[special effects]] ferfongen waard troch dat fan har mem út argyfbylden fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi''. Yn 'e film giet Leia troch mei liedingjaan oan it Ferset en ûntjout se har ek ta mentor fan Rey. Wylst Rey en Kylo in duël mei de ljochtsabel útfjochtsje, rikt in stjerrende Leia mei de Krêft nei har soan, dy't dêrtroch ôflaat wurdt en troch Rey ferslein wurde kin. Rey genêst syn wûnen lykwols en Kylo wurdt alsa weromwûn foar de ljochte kant fan 'e Krêft. As Rey letter deadlik ferwûne rekket, jout er al syn libbenskrêft op om har te genêzen, wat him syn libben kostet. Neitiid reizget Rey nei Tatooine om 'e ljochtsabels fan Leia en har heit Anakin te begraven. Wylst de geasten fan Luke en Leia mei [[grutskens]] tasjogge, nimt Rey de namme Skywalker oan.
[[File:Carrie_Fisher_2013_cropped_retouched.jpg|right|thumb|180px|[[Carrie Fisher]] spile de rol fan prinsesse Leia yn 'e oarspronklike [[Star Wars-trilogy|''Star Wars''-trilogy]] en yn 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]].]]

===''Rogue One''===
Prinsesse Leia ferskynt koart yn 'e [[spin-off]]-film ''[[Rogue One: A Star Wars Story]]'' ([[2016]]), wêrfan't it ferhaal spilet foarôfgeande oan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]''. Om in jonge prinsesse Leia te bewurkmasterjen, waard [[computer-generated imagery|kompjûtergenerearre byldmateriaal]] fan in jonge [[Carrie Fisher]] oer it [[gesicht]] fan 'e [[Noarwegen|Noarske]] aktrise [[Ingvild Deila]] hinne plakt. Argyflûd fan Fisher út ''A&amp;nbsp;New Hope'' waard brûkt om it personaazje [[stim]] te jaan. 

===Tillefyzjesearjes===
Op 'e [[tillefyzje]] kaam it personaazje fan prinsesse Leia foar yn ferskate [[tekenfilmsearje]]s. Sa ferskynt yn ''[[Star Wars: Rebels]]'', in searje dy't yn 'e [[gronology]] fan ''Star Wars'' tusken ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;III&amp;nbsp;– Revenge of the Sith]]'' en ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'' yn spilet, in [[teenage]]foarm fan it personaazje, dy't [[stimakteur|ynsprutsen]] waard troch [[Julie Dolan]]. Yn ''Traps en Tribulations'', in [[ôflevering]] fan 'e rige ''[[Star Wars: Forces of Destiny]]'', komt Leia (ynsprutsen troch [[Shelby Young]]) tegearre mei [[Luke Skywalker]] de [[Ewoks]] fan 'e [[moanne (byplaneet)|boskmoanne]] [[Endor (Star Wars)|Endor]] te help as dy bedrige wurde troch in [[meunster (wêzen)|meunster]] dat de Gorax neamd wurdt. Ek yn inkele ôfleverings fan ''[[Star Wars: Resistance]]'' ferskynt prinsesse Leia, dy't yn dy searje ynsprutsen waard troch [[Rachel Butera]] en [[Carolyn Hennesy]].

===''Star Wars Legends''===
Om 'e oarspronklike [[Star Wars-trilogy|''Star Wars''-trilogy]] hinne groeide in hiele universum fan [[literatuer]] en [[fideospultsje]]s wêryn't de ferhalen fan Leia en de oare haadpersoanen fierder útwurke waarden nei de oerwinning yn 'e Slach om Endor oan 'e ein fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]''. Nei't [[filmstudio]] [[Lucasfilm]] fan ''Star Wars''-betinker [[George Lucas]] yn [[2012]] oernommen wie troch [[The Walt Disney Company]] waard it meastepart fan dy oanfoljende ferhalen út 'e ''Star Wars''-[[kanon (kultuer)|kanon]] [[retcon]]d om't Disney foar de [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] in hiele oare kant út woe mei de ferhaalline. Yn [[april]] [[2014]] waarden alle skraste ferhalen omneamd ta ''Star Wars Legends'', &quot;[[leginde]]n&quot;, dy't dus net wier bard wiene.

Yn 'e [[roman]] ''[[The Courtship of Princess Leia]]'' ([[1994]]), fan [[Dave Wolverton]], nimt Leia yn omtinken om út praktyske redens te [[trouwen]] mei de [[rykdom|smoarrike]] [[prins]] Isolder fan 'e machtige planeet Hapes, mar op 't langelêst sjocht se dêrfan ôf en kiest se foar [[Han Solo]], wylst Isolder in oare leafde fynt. Yn ''[[Heir to the Empire]]'' ([[1991]]), it earste diel fan 'e ''[[Thrawn Trilogy]]'' fan [[Timothy Zahn]], is Leia [[troud]] mei Han en [[yn ferwachting]] fan harren [[bern (persoan)|bern]] as se troch [[Noghri]]-[[kommando's]] [[ûntfierd]] wurdt yn opdracht fan [[grutadmiraal Thrawn]], dy't it Galaktysk Keizerryk weroprjochtsje wol. Yn it twadde diel, ''[[Dark Force Rising]]'' ([[1992]]), beseft se dat de Noghri troch [[Darth Vader]] en Thrawn [[bedroch|bedragen]] binne, en wit se, troch de wierheid oan it ljocht te bringen, de Noghri oan 'e kant fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] te krijen. Yn it trêde diel, ''[[The Last Command (roman)|The Last Command]]'' ([[1993]]), [[befalling|befalt]] Leia ûnder it [[belegering|belis]] fan [[Coruscant]] troch Thrawn fan in twilling, Jaina en Jacen.

==Spilers fan 'e rol yn 'e ''Star Wars''-filmsearje==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! jierren
! film
! akteur
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1977]]
| ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]''
| rowspan=&quot;3&quot;| [[Carrie Fisher]]
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1980]]
| ''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1983]]
| ''[[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1999]]
| ''[[Star Wars: Episode I – The Phantom Menace]]''
| rowspan=&quot;4&quot;| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2002]]
| ''[[Star Wars: Episode II – Attack of the Clones]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2005]]
| ''[[Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2008]]
| ''[[Star Wars: The Clone Wars (film)|Star Wars: The Clone Wars]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2015]]
| ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens]]''
| Carrie Fisher
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2016]]
| ''[[Rogue One: A Star Wars Story]]''
| [[Ingvild Deila]] &lt;small&gt;(mei argyfbylden en -lûd fan Carrie Fisher)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2017]]
| ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]''
| Carrie Fisher
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2018]]
| ''[[Solo: A Star Wars Story]]''
| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2019]]
| ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]''
| Carrie Fisher &lt;small&gt;(argyfbylden)&lt;/small&gt; en [[Billie Lourd]]
|-
|}

==Yn 'e popkultuer==
[[File:SWCA - Princess Leia (17176977836).jpg|right|thumb|250px|[[Cosplay]] fan in ''[[Star Wars]]''-[[fan (persoan)|fan]] as prinsesse Leia.]]
Prinsesse Leia hat gâns ynfloed hân op 'e [[popkultuer]] fan 'e [[Westerske wrâld]]. Hja wurdt sjoen as in [[kultureel ikoan]] fan 'e [[1980-er jierren]], in [[feminist]]yske [[heldinne]] en &quot;in foarbyldige personifikaasje fan froulik kinnen&quot; (sa't se yn [[2010]] yn in [[artikel (publikaasje)|artikel]] op 'e [[webside|nijssite]] ''[[The Huffington Post]]'' neamd waard). 

Hja is ûnlosmaklik ferbûn mei de aparte hierstyl út ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'', wêrby't har [[hier (begroeiïng)|lang hier]] oer de [[ear (anatomy)|earen]] hinne ta platte silinders draaid is. Yn it [[Ingelsk]] sprekt men datoangeande fan in ''cinnamon bun''-hierstyl; in ''cinnamon bun'' is in [[kanielbroadsje]], in baksel dat yn 'e [[Feriene Steaten]] deselde draaide foarm hat. [[George Lucas]], de betinker fan ''Star Wars'', sei oer dy hierstyl yn in [[fraachpetear]] yn [[2002]]: 
&lt;blockquote&gt;
''&quot;Yn 'e film út [[1977]] besocht ik omraak en meitsje wat oars as wat doedestiden yn 'e [[moade]] wie, dat ik keas foar in soarte fan [[Amerikaanske Súdwesten|Súdwestlike]] '[[Pancho Villa]]'-eftige [[frou]]like rebellestyl. […] De 'broadsjes' komme winliken út it [[Meksiko]] fan om [[1900]] hinne.&quot;''
&lt;/blockquote&gt;
Troch de sênes yn 'e film ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'', fan prinsesse Leia as [[slavinne]] fan 'e [[gangster]] [[Jabba de Hutt]], klaaid yn in [[bikiny fan prinsesse Leia|metalen bikiny]], waard se ek in [[sekssymboal]], ta skrik fan aktrise [[Carrie Fisher]], dy't har spile. Sawol prinsesse Leia mei de ''cinnamon buns''-hierstyl as prinsesse Leia yn 'e metalen bikiny binne populêre ûnderwerpen foar [[cosplay]] troch froulike [[fan (persoan)|fans]] fan 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]].

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Princess_Leia ''References'', op dizze side].
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Leia Organa}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktive adel]]
[[Kategory:Fiktyf politikus]]
[[Kategory:Fiktyf generaal]]
[[Kategory:Fiktyf opstanneling]]
[[Kategory:Fiktive twilling]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1976]]</text>
      <sha1>1hls6xiclcllddj5bc0s6ucc7qjs030</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084215</id>
      <parentid>1084187</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:29:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[]] oars</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="19216" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Princess Leia's characteristic hairstyle.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 200px
| namme                = Leia Organa &lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]]
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[politika]], [[rebel]]
| besibbe personaazjes = [[Luke Skywalker]]&lt;br&gt;[[Anakin Skywalker]]&lt;br&gt;[[Padmé Amidala]]&lt;br&gt;[[Bail Organa]]&lt;br&gt;[[Han Solo]]&lt;br&gt;[[Kylo Ren]]&lt;br&gt;[[Chewbacca]]
| attributen           = ikoanyske [[hier (begroeiïng)|hierstyl]]&lt;br&gt;[[bikiny fan prinsesse Leia|metalen bikiny]]
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1976]]
}}
Prinsesse '''Leia Organa''' ([[útspr.]]: [ˈleːja], likernôch: &quot;&lt;u&gt;lee&lt;/u&gt;-ja&quot;) is in ferneamd [[fiktyf]] [[personaazje]] út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]], dat mids [[1970-er jierren]] betocht waard troch de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Hja is in [[prinsesse]] fan 'e [[planeet]] [[Alderaan]] en in liedster fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] tsjin it skrikbewâld fan it [[Galaktysk Keizerryk]], &quot;lang ferlyn yn in [[stjerrestelsel]] fier, fier fuort&quot;. Prinsesse Leia makke it alderearst har opwachting yn ''[[Star Wars: From the Adventures of Luke Skywalker]]'', de [[ferboeking]] fan 'e [[Star Wars (film)|earste ''Star Wars''-film]], dy't yn [[1976]] útkaam, in jier foàr de [[film]]. Se is lykwols it bekendst út 'e oarspronklike [[Star Wars-trilogy|''Star Wars''-filmtrilogy]] ([[1977]]-[[1983]]), wêryn't se spile waard troch [[aktrise]] [[Carrie Fisher]]. Krapoan fjirtich jier letter spile Fisher deselde rol wer yn 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] ([[2015]]-[[2019]]). Prinsesse Leia is ûnlosmaklik ferbûn mei de [[kultureel ikoan|ikoanyske]] hierstyl wêrby't har [[hier (begroeiïng)|lang hier]] op 'e [[ear (anatomy)|earen]] ta platte silinders draaid is. Hja waard in [[sekssymboal]] troch de [[bikiny fan prinsesse Leia|metalen bikiny]] wêryn't se ferskynde yn 'e film ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]''.

==Fiktive biografy==
===Oarspronklike ''Star Wars''-trilogy===
[[Prinsesse]] Leia Organa is op 'e [[planeet]] [[Alderaan]] opgroeid as de (sa blykt letter) [[adopsje|oannommen]] [[dochter]] fan [[Bail Organa]], de [[kening]] fan Alderaan. Dyselde wie foarhinne teffens de [[senator|fertsjintwurdiger]] fan 'e planeet yn 'e [[Senaat]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]], foar't dy ûnder fuotten helle waard en [[keizer]] [[Palpatine]] it [[Galaktysk Keizerryk]] oprjochte. Oan it begjin fan ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]'' ([[1977]]) is Leia in lid fan 'e Keizerlike Senaat, dêr't se [[spion]]earret foar it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]], in groepearring dy't de [[opstân|wapens opnommen]] hat tsjin it Keizerryk. De [[blaudruk]]ken fan 'e [[Deadsstjer]], in reuseftich Keizerlik [[romtestasjon]] dat hiele planeten ferneatigje kin, binne har taspile, en Leia ferberget dy yn 'e [[androïde]] [[R2-D2]], wêrnei't se him opdracht jout om op 'e planeet [[Tatooine]] de [[Jedi|Jedi-master]] [[Obi-Wan Kenobi]] te sykjen.
[[File:Star Wars and the Power of Costume July 2018 13 (Princess Leia's white gown from Episode IV).jpg|left|thumb|180px|It [[wite]] [[klaad]] fan prinsesse Leia yn 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]''.]]

[[Darth Vader]], de neiste hantlanger fan keizer Palpatine, nimt Leia [[finzen]], bringt har nei de Deadsstjer en lit har [[marteling|martelje]]. As se wegeret te fertellen wêr't de blaudrukken binne, driget grutmoff Tarkin, in hege Keizerlike [[ofsier]], de Deadsstjer yn te setten om Alderaan te ferwoastgjen. Leia jout dêrop de lokaasje fan in âlde rebellebasis op Dantooine priis, mar Tarkin lit Alderaan likegoed ferneatigje. Net folle letter wurdt Leia út har finzenskip rêden troch Obi-Wan Kenobi, dy syn nije learling [[Luke Skywalker]], en de [[smokkelder]]s [[Han Solo]] en [[Chewbacca]]. Obi-Wan [[selsopoffering|offeret himsels op]] om 'e oaren de kâns te jaan om fan 'e Deadsstjer te ûntsnappen. Leia, Luke en Han leverje de blaudrukken fan 'e Deadsstjer ôf by it Rebelleferbûn, wêrnei't de Deadsstjer by in oanfal fan 'e rebellen ferneatige wurdt. Underwilens ûntstiet der om Leia hinne in [[trijehoeksferhâlding]], mei't Luke en Han allebeide blyk jouwe fan [[romantyk (leafde)|romantyske]] belangstelling foar har.

Trije jier letter, yn ''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back]]'' ([[1980]]), is Leia ien fan 'e lieders fan it Rebelleferbûn. Nei't in wichtige rebellebasis op 'e [[iisplaneet]] [[Hoth]] halje-trawalje [[evakuaasje|ûntromme]] wurde moat, ûntkomt se mei Han Solo, Chewbacca en de androïde [[C-3PO]] yn Han syn [[romteskip]], de ''[[Millennium Falcon]]''. As dat skip stikken rekket, moatte se help sykje yn 'e Stêd yn 'e Wolkens op 'e planeet [[Bespin]], dy't bestjoerd wurdt troch Han syn âlde [[freonskip|freon]] [[Lando Calrissian]]. Dêr rinne se lykwols yn in [[mûklaach]], mei't Lando ûnder ien tekken blykt te skûljen mei Darth Vader. Nei't Vader Han ynfrieze lit yn (de [[fiktive]] stof) karbonyt, beslút Lando om [[oerrinnen|oer te rinnen]] nei de rebellen. Hy befrijt Leia en de oaren en naait mei harren út yn 'e reparearre ''Millennium Falcon''.

Likernôch in jier letter ynfiltrearje Leia en Chewbacca yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'' it [[haadkertier]] fan 'e [[gangster]] [[Jabba de Hutt]] op Tatooine, as ûnderdiel fan in plan om 'e noch altyd yn karbonyt beferzen Han Solo te befrijen. Leia hat har ferklaaid as in Ubeeske [[preemjejager]], mar har momkape wurdt trochsjoen, en se wurdt as [[slavinne]] yn in [[metalen bikiny fan prinsesse Leia|metalen bikiny]] mei in grouwe [[keatling]] oan 'e [[troan]] fan Jabba fêstset. As Luke Skywalker en Lando Calrissian neitiid in nije befrijingsaksje begjinne, is it Leia dy't yn 'e gaos it keatling brûkt om Jabba de Hutt troch [[ferstikking]] om hals te bringen. Letter fertelt Luke har dat se syn [[twilling]]suster is en dat Darth Vader nimmen oars is as harren heit [[Anakin Skywalker]].
[[File:Star Wars and the Power of Costume July 2018 25 (Princess Leia's slave costume from Episode VI).jpg|right|thumb|250px|It [[kostúm]] fan prinsesse Leia út it begjin fan 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'', mei de ferneamde [[metalen bikiny fan prinsesse Leia|metalen bikiny]].]]

Underwilens is keizer Palpatine úteinset mei de bou fan in nije Deadsstjer, dêr't er yn eigen persoan it tafersjoch oer hâldt. Dat liket it Rebelleferbûn in útsochte kâns ta om twa miggen yn ien klap te slaan troch tagelyk mei de nije [[Deadsstjer]] en de keizer sels ôf te weven. Yn it ramt fan 'e oanfal bejout Leia har mei Han, Chewbacca, C-3PO, R2-D2 en in [[kommando]]-ienheid nei it oerflak fan 'e [[moanne (byplaneet)|boskmoanne]] [[Endor (Star Wars)|Endor]] om 'e generatorfasiliteit út te skeakeljen dy't it [[enerzjyfjild|enerzjyskyld]] fan 'e Deadsstjer opwekket. It blykt lykwols in falstrik te wêzen, en Leia-en-dy wurde finzen nommen troch Keizerlike [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]]. Se krije lykwols help fan 'e [[Ewoks]], de lânseigen bewenners fan 'e Boskmoanne. Sadwaande witte se dochs noch de generator út te skeakeljen, sadat de Deadsstjer ferneatige wurde kin. Neitiid fertelt Leia oan Han dat Luke har broer is, wat de doar iepenet foar in romantyske [[relaasje (ynterpersoanlike bân)|relaasje]] tusken har en Han.

===''Star Wars''-prequeltrilogy===
Yn 'e [[Star Wars-prequeltrilogy|''Star Wars''-prequeltrilogy]] ([[1999]]-[[2005]]) komt oan it ljocht dat [[Padmé Amidala]] fan [[Naboo]] de [[mem]] fan Leia en Luke is. Hielendal oan 'e ein fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;III&amp;nbsp;– Revenge of the Sith]]'' ([[2005]]) wurdt de twilling [[berne]]. Padmé stjert koarte tiid letter om't se troch it [[ferrie]] fan Anakin neat mear hat om foar te libjen. Yoda en Obi-Wan Kenobi beslute de twillingen foar harren eigen feilichheid útinoar te heljen. Yoda jout Leia om grut te bringen oan senator [[Bail Organa]] fan Alderaan en dy syn [[oarehelte|frou]] Breha.

===''Star Wars''-ferfolchtrilogy===
Yn 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] ([[2015]]-[[2019]]) is it tritich jier nei de ferneatiging fan 'e twadde [[Deadsstjer]] en de [[dea]] fan [[keizer]] [[Palpatine]] yn 'e Slach by Endor. Dat barren hat it [[Galaktysk Keizerryk]] ûnder fuotten helle, en yn it stee dêrfan hawwe de eardere [[rebel]]len in [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] oprjochte. De restanten fan it Keizerryk binne ûnderwilens gearklofte ta de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]], dy't de Nije Republyk besiket te ferdylgjen om fannijs it Keizerryk te fêstigjen. Dat stribjen kantet it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] him tsjin oan, in organisaasje dy't oanfierd wurdt troch Leia. 

Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'' ([[2015]]) binne Leia en har [[oarehelte|man]] Han faninoar ferfrjemde rekke nei't harren soan Ben ûnder de [[namme]] [[Kylo Ren]] [[oerrinnen|oerrûn]] is nei de Earste Oarder. As Kylo neitiid Han deadet, fernimt Leia dat fia [[de Krêft]] en docht it har in protte [[fertriet]]. Se dielt har [[gefoelens]] mei [[Rey (Star Wars)|Rey]], in nije [[rekrút]] fan it Ferset, dy't Han beskôge as in heitefiguer en in [[mentor]]. Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'' ([[2017]]), dat [[postúm]] útbrocht waard nei it hommels [[ferstjerren]] fan aktrise [[Carrie Fisher]] yn [[desimber]] [[2016]], fjochtet Leia yn 'e Slach by Crait, wêrby't se har [[fermoedsoening|fermoedsoenet]] mei har broer Luke en ûnder de Fersetsleden is dy't witte te ûntkommen trochdat Luke in ôfliedingsmaneuver útfiert.

Foar ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]'' ([[2019]]) waard gebrûk makke fan byldmateriaal fan Carrie Fisher yn har rol as prinsesse Leia, dat filme mar net brûkt wie foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Force Awakens''. Fisher har dochter [[Billie Lourd]], dy't yn 'e trije films fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy de (lytse) rol fan [[luitenant Connix]] spile, fertolke de rol fan Leia yn in [[flashback]]sêne, wêrby't har gesicht troch [[special effects]] ferfongen waard troch dat fan har mem út argyfbylden fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi''. Yn 'e film giet Leia troch mei liedingjaan oan it Ferset en ûntjout se har ek ta mentor fan Rey. Wylst Rey en Kylo in duël mei de ljochtsabel útfjochtsje, rikt in stjerrende Leia mei de Krêft nei har soan, dy't dêrtroch ôflaat wurdt en troch Rey ferslein wurde kin. Rey genêst syn wûnen lykwols en Kylo wurdt alsa weromwûn foar de ljochte kant fan 'e Krêft. As Rey letter deadlik ferwûne rekket, jout er al syn libbenskrêft op om har te genêzen, wat him syn libben kostet. Neitiid reizget Rey nei Tatooine om 'e ljochtsabels fan Leia en har heit Anakin te begraven. Wylst de geasten fan Luke en Leia mei [[grutskens]] tasjogge, nimt Rey de namme Skywalker oan.
[[File:Carrie_Fisher_2013_cropped_retouched.jpg|right|thumb|180px|[[Carrie Fisher]] spile de rol fan prinsesse Leia yn 'e oarspronklike [[Star Wars-trilogy|''Star Wars''-trilogy]] en yn 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]].]]

===''Rogue One''===
Prinsesse Leia ferskynt koart yn 'e [[spin-off]]-film ''[[Rogue One: A Star Wars Story]]'' ([[2016]]), wêrfan't it ferhaal spilet foarôfgeande oan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]''. Om in jonge prinsesse Leia te bewurkmasterjen, waard [[computer-generated imagery|kompjûtergenerearre byldmateriaal]] fan in jonge [[Carrie Fisher]] oer it [[gesicht]] fan 'e [[Noarwegen|Noarske]] aktrise [[Ingvild Deila]] hinne plakt. Argyflûd fan Fisher út ''A&amp;nbsp;New Hope'' waard brûkt om it personaazje [[stim]] te jaan. 

===Tillefyzjesearjes===
Op 'e [[tillefyzje]] kaam it personaazje fan prinsesse Leia foar yn ferskate [[tekenfilmsearje]]s. Sa ferskynt yn ''[[Star Wars: Rebels]]'', in searje dy't yn 'e [[gronology]] fan ''Star Wars'' tusken ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;III&amp;nbsp;– Revenge of the Sith]]'' en ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'' yn spilet, in [[teenage]]foarm fan it personaazje, dy't [[stimakteur|ynsprutsen]] waard troch [[Julie Dolan]]. Yn ''Traps en Tribulations'', in [[ôflevering]] fan 'e rige ''[[Star Wars: Forces of Destiny]]'', komt Leia (ynsprutsen troch [[Shelby Young]]) tegearre mei [[Luke Skywalker]] de [[Ewoks]] fan 'e [[moanne (byplaneet)|boskmoanne]] [[Endor (Star Wars)|Endor]] te help as dy bedrige wurde troch in [[meunster (wêzen)|meunster]] dat de Gorax neamd wurdt. Ek yn inkele ôfleverings fan ''[[Star Wars: Resistance]]'' ferskynt prinsesse Leia, dy't yn dy searje ynsprutsen waard troch [[Rachel Butera]] en [[Carolyn Hennesy]].

===''Star Wars Legends''===
Om 'e oarspronklike [[Star Wars-trilogy|''Star Wars''-trilogy]] hinne groeide in hiele universum fan [[literatuer]] en [[fideospultsje]]s wêryn't de ferhalen fan Leia en de oare haadpersoanen fierder útwurke waarden nei de oerwinning yn 'e Slach om Endor oan 'e ein fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]''. Nei't [[filmstudio]] [[Lucasfilm]] fan ''Star Wars''-betinker [[George Lucas]] yn [[2012]] oernommen wie troch [[The Walt Disney Company]] waard it meastepart fan dy oanfoljende ferhalen út 'e ''Star Wars''-[[kanon (kultuer)|kanon]] [[retcon]]d om't Disney foar de [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] in hiele oare kant út woe mei de ferhaalline. Yn [[april]] [[2014]] waarden alle skraste ferhalen omneamd ta ''Star Wars Legends'', &quot;[[leginde]]n&quot;, dy't dus net wier bard wiene.

Yn 'e [[roman]] ''[[The Courtship of Princess Leia]]'' ([[1994]]), fan [[Dave Wolverton]], nimt Leia yn omtinken om út praktyske redens te [[trouwen]] mei de [[rykdom|smoarrike]] [[prins]] Isolder fan 'e machtige planeet Hapes, mar op 't langelêst sjocht se dêrfan ôf en kiest se foar [[Han Solo]], wylst Isolder in oare leafde fynt. Yn ''[[Heir to the Empire]]'' ([[1991]]), it earste diel fan 'e ''[[Thrawn Trilogy]]'' fan [[Timothy Zahn]], is Leia [[troud]] mei Han en [[yn ferwachting]] fan harren [[bern (persoan)|bern]] as se troch [[Noghri]]-[[kommando's]] [[ûntfierd]] wurdt yn opdracht fan [[grutadmiraal Thrawn]], dy't it Galaktysk Keizerryk weroprjochtsje wol. Yn it twadde diel, ''[[Dark Force Rising]]'' ([[1992]]), beseft se dat de Noghri troch [[Darth Vader]] en Thrawn [[bedroch|bedragen]] binne, en wit se, troch de wierheid oan it ljocht te bringen, de Noghri oan 'e kant fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] te krijen. Yn it trêde diel, ''[[The Last Command (roman)|The Last Command]]'' ([[1993]]), [[befalling|befalt]] Leia ûnder it [[belegering|belis]] fan [[Coruscant]] troch Thrawn fan in twilling, Jaina en Jacen.

==Spilers fan 'e rol yn 'e ''Star Wars''-filmsearje==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! jierren
! film
! akteur
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1977]]
| ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]''
| rowspan=&quot;3&quot;| [[Carrie Fisher]]
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1980]]
| ''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1983]]
| ''[[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1999]]
| ''[[Star Wars: Episode I – The Phantom Menace]]''
| rowspan=&quot;4&quot;| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2002]]
| ''[[Star Wars: Episode II – Attack of the Clones]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2005]]
| ''[[Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2008]]
| ''[[Star Wars: The Clone Wars (film)|Star Wars: The Clone Wars]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2015]]
| ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens]]''
| Carrie Fisher
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2016]]
| ''[[Rogue One: A Star Wars Story]]''
| [[Ingvild Deila]] &lt;small&gt;(mei argyfbylden en -lûd fan Carrie Fisher)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2017]]
| ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]''
| Carrie Fisher
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2018]]
| ''[[Solo: A Star Wars Story]]''
| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2019]]
| ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]''
| Carrie Fisher &lt;small&gt;(argyfbylden)&lt;/small&gt; en [[Billie Lourd]]
|-
|}

==Yn 'e popkultuer==
[[File:SWCA - Princess Leia (17176977836).jpg|right|thumb|250px|[[Cosplay]] fan in ''[[Star Wars]]''-[[fan (persoan)|fan]] as prinsesse Leia.]]
Prinsesse Leia hat gâns ynfloed hân op 'e [[popkultuer]] fan 'e [[Westerske wrâld]]. Hja wurdt sjoen as in [[kultureel ikoan]] fan 'e [[1980-er jierren]], in [[feminist]]yske [[heldinne]] en &quot;in foarbyldige personifikaasje fan froulik kinnen&quot; (sa't se yn [[2010]] yn in [[artikel (publikaasje)|artikel]] op 'e [[webside|nijssite]] ''[[The Huffington Post]]'' neamd waard). 

Hja is ûnlosmaklik ferbûn mei de aparte hierstyl út ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'', wêrby't har [[hier (begroeiïng)|lang hier]] oer de [[ear (anatomy)|earen]] hinne ta platte silinders draaid is. Yn it [[Ingelsk]] sprekt men datoangeande fan in ''cinnamon bun''-hierstyl; in ''cinnamon bun'' is in [[kanielbroadsje]], in baksel dat yn 'e [[Feriene Steaten]] deselde draaide foarm hat. [[George Lucas]], de betinker fan ''Star Wars'', sei oer dy hierstyl yn in [[fraachpetear]] yn [[2002]]: 
&lt;blockquote&gt;
''&quot;Yn 'e film út [[1977]] besocht ik omraak en meitsje wat oars as wat doedestiden yn 'e [[moade]] wie, dat ik keas foar in soarte fan [[Amerikaanske Súdwesten|Súdwestlike]] '[[Pancho Villa]]'-eftige [[frou]]like rebellestyl. […] De 'broadsjes' komme winliken út it [[Meksiko]] fan om [[1900]] hinne.&quot;''
&lt;/blockquote&gt;
Troch de sênes yn 'e film ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'', fan prinsesse Leia as [[slavinne]] fan 'e [[gangster]] [[Jabba de Hutt]], klaaid yn in [[bikiny fan prinsesse Leia|metalen bikiny]], waard se ek in [[sekssymboal]], ta skrik fan aktrise [[Carrie Fisher]], dy't har spile. Sawol prinsesse Leia mei de ''cinnamon buns''-hierstyl as prinsesse Leia yn 'e metalen bikiny binne populêre ûnderwerpen foar [[cosplay]] troch froulike [[fan (persoan)|fans]] fan 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]].

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Princess_Leia ''References'', op dizze side].
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Leia Organa}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktive adel]]
[[Kategory:Fiktyf politikus]]
[[Kategory:Fiktyf generaal]]
[[Kategory:Fiktyf opstanneling]]
[[Kategory:Fiktive twilling]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1976]]</text>
      <sha1>7yueqtfbgln2npoasd9tj0vc4smk17o</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mon Mothma</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158024</id>
    <revision>
      <id>1084188</id>
      <parentid>1080924</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:31:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4022" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = 
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Mon Mothma&lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]]
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[politika]]
| besibbe personaazjes = [[Bail Organa]]&lt;br&gt;[[prinsesse Leia]]&lt;br&gt;[[admiraal Ackbar]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1983]]
}}
'''Mon Mothma''' is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan [[George Lucas]]. Hja is in [[politika]] en ien fan 'e lieders fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]].
__TOC__
==Fertolkings==
Mon Mothma waard spile troch [[Caroline Blakiston]] yn 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VI&amp;nbsp;– Return of the Jedi]]'' ([[1983]]) en troch [[Genevieve O'Reilly]] yn 'e films ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;III&amp;nbsp;– Revenge of the Sith]]'' ([[2005]]) en ''[[Rogue One: A Star Wars Story]]'' ([[2016]]) en de [[tillefyzjesearje]] ''[[Andor (tillefyzjesearje)|Andor]]''. Har [[dialooch]] waard yn [[tekenfilmsearje]]s [[stimakteur|ynsprutsen]] troch [[Kath Soucie]] yn ''[[Star Wars: The Clone Wars (tillefyzjesearje út 2008)|Star Wars: The Clone Wars]]'' en troch Genevieve O'Reilly yn ''[[Star Wars: Rebels]]''.

==Fiktive biografy==
Foar de [[steatsgreep]] fan [[kânselier]] [[Palpatine]], it ynstoarten fan 'e [[demokratysk]]e [[Galaktyske Republyk]] en it ferfangen dêrfan troch de [[diktatuer]] fan it [[Galaktysk Keizerryk]] is Mothma in [[senator]] foar de [[planeet]] Chandrila. Mothma is temûk ien fan 'e lieders 'e [[opposysje (polityk)|opposysje]] yn 'e Galaktyske Senaat tsjin it him ta-eigenjen fan almar mear foech troch Palpatine. Nei de steatsgreep wit se har posysje te behâlden troch in uterlik fertoan fan hearrigens oan Palpatine yn syn nije hoedanichheid as [[keizer]], hoewol't se efter de skermen, yn 'e mande mei [[Bail Organa]] fan [[Alderaan]], yn 'e folgjende jierren behelle is yn 'e ierste organisaasje fan [[wapen]]e [[fersetsbeweging|ferset]] tsjin it Keizerryk.

Yn 2 [[Galaktysk Keizerryk#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] ûntkomt Mothma oan in [[moardoanslach|oanslach op har libben]] troch Keizerlike aginten, nei't se it troch it Keizerryk oanrjochte Bloedbad fan Ghorman feroardiele hat. Se [[ûnderdûken|dûkt ûnder]] en bringt de ûnderskate fersetsgroepen gear ûnder in feriene lieding, in feit dêr't se in formele [[proklamaasje]], de Ferklearring fan Opstân, oer útgean lit. Dat is de formele oprjochting fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]]. Under de [[Galaktyske Boargeroarloch]] tsjinnet Mothma as de [[polityk]] lieder fan it Rebelleferbûn. 

Nei de oerwinnings fan 'e rebellen yn 'e Slach by [[Endor (Star Wars)|Endor]] en de Slach by [[Jakku]] [[ûnderhanneling|ûnderhannelet]] Mothma mei de Keizerlike [[grutfizier]] [[Mas Amedda]] oer de [[kapitulaasje]] fan 'e Keizerlike Striidkrêften. Neitiid is se oant har [[pinsjonearring]] de earste [[kânselier]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]]. Yn dy hoedanichheid hat se in protte ynfloed op 'e ferhuzing fan 'e Galaktyske [[haadstêd]] fan [[Coruscant]] nei oare [[planetestelsel]]s dy't om bar gasthear foar it [[regear]] en de Senaat wurde.

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Star_Wars_characters ''References'', op dizze side].
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Mothma, Mon}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf politikus]]
[[Kategory:Fiktyf opstanneling]]
[[Kategory:Fiktyf balling]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1983]]

[[en:List of Star Wars characters#Mon Mothma]]</text>
      <sha1>q4u9tonu8nxom1k0n2lq4x57z00s89g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Beru Lars</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158085</id>
    <revision>
      <id>1084186</id>
      <parentid>1080930</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:30:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5530" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = 
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Beru Lars&lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = Beru Whitesun 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]]
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[boerinne]]
| besibbe personaazjes = [[Owen Lars]]&lt;br&gt;[[Luke Skywalker]]&lt;br&gt;[[Shmi Skywalker]]&lt;br&gt;[[Obi-Wan Kenobi]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1976]]
}}
'''Beru Lars''' ([[útspr.]]: [bəˈɹuː], likernôch: &quot;buh-&lt;u&gt;rûû&lt;/u&gt;&quot;), [[berne]] as '''Beru Whitesun''', is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Hja is in [[boerinne]] op 'e [[planeet]] [[Tatooine]] en de de [[muoike]] en [[pleechmem]] fan 'e jonge [[Luke Skywalker]]. Har [[oarehelte|man]] hjit [[Owen Lars|Owen]]. Beru Lars waard yntrodusearre yn ''[[Star Wars: From the Adventures of Luke Skywalker]]'', de [[ferboeking]] fan 'e [[Star Wars (film)|earste ''Star Wars''-film]], dy't yn [[1976]] útkaam, in jier foàr de film. It personaazje waard yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'' ([[1977]]) spile troch [[Shelagh Fraser]] en yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' ([[2002]]), ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;III&amp;nbsp;– Revenge of the Sith]]'' ([[2005]]) en de [[tillefyzjesearje]] ''[[Obi-Wan Kenobi (tillefyzjesearje)|Obi-Wan Kenobi]]'' troch [[Bonnie Piesse]].
__TOC__
==Fiktive biografy==
Beru is net berne op 'e [[planeet]] [[Tatooine]], mar rekket der op in [[ynterstellêr]]e [[reis]] strâne as har [[romteskip]] stikken giet. (Dat bart yn 'e tsien jier romte dy't tusken de [[film]]s ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' en ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' út 'e [[Star Wars-prequeltrilogy|''Star Wars''-prequeltrilogy]] yn sit.) Yn 'e [[delsetting]] Mos Espa komt Beru yn 'e kunde mei [[Shmi Skywalker]], in [[slavinne]] fan 'e [[Toydarianen|Toydariaan]] [[Watto]], dy't foar him yn 'e [[winkel]] stiet dêr't er ûnderdielen fan romteskippen ferkeapet. De beide [[froulju]] reitsje [[freonskip|befreone]] en fia Shmi, dy't op it punt stiet om frijkocht te wurden troch de boer [[Cliegg Lars]], dy't mei har [[trouwen|trouwe]] wol, moetet Beru Cliegg syn [[foarsoan]] [[Owen Lars]], op wat se [[fereale]] wurdt. Net folle letter trout se mei him. Om't Owen syn heite opfolger is op 'e [[wetter|fochtbuorkerij]] wurdt Beru dan boerinne.

Yn 22 [[Galaktyske Republyk#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] wurdt Shmi [[ûntfierd]] troch [[Tusken-kapers]] en [[mishannele]] oant se oan har [[ferwûning]]s beswykt (lykas te sjen yn ''Attack of the Clones''). Cliegg Lars, dy't dan foar de twadde kear [[widner]] wurdt, komt koarte tiid letter te [[ferstjerren]]. Yn 19 [[Galaktyske Republyk#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] bringt de [[Jedi]] [[Obi-Wan Kenobi]] de bernleaze Owen en Beru in [[poppe]], de [[soan]] fan Shmi har foarsoan en Owen syn [[styfbroer]] [[Anakin Skywalker]]. Owen en Beru stimme dermei yn om it jonkje [[opfieding|grut te bringen]]. Se ferkeare ûnder de yndruk dat Anakin yn 'e ûnlijichheden om 'e [[steatsgreep]] fan 'e [[kwea|boasaardige]] [[keizer]] [[Palpatine]] hinne ombrocht is om't er in Jedi wie. Om 'e jonge tsjin sa'n selde lot te beskermjen, lizze Owen en Beru it near op alles dat mei de Jedi te krijen hat. Se besykje Luke waarm te krijen foar it boerewurk, eat dêr't de jonge, dy't smacht nei aksje en aventoer, gjin boadskip oan hat.

Yn 'e film ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'', as Luke njoggentjin jier is, keapet Owen fan 'e [[Jawa's]] in pear [[androïde]]n, [[R2-D2]] en [[C-3PO]]. Ien dêrfan, R2-D2, befettet de troch it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] [[dieverij|stellen]] [[blaudruk]]ken fan 'e [[Deadsstjer]], in nij [[romtestasjon]] anneks [[massaferneatigingswapen]] fan keizer Palpatine. Luke ûntdekt yn R2-D2 in boadskip fan syn [[twilling]]suster (al wit er net dat se dat is), [[prinsesse]] [[Leia Organa]] fan [[Alderaan]], oan Obi-Wan. As R2-D2 útnaait, giet Luke him efternei en bedarje se by Obi-Wan, dy't dan al krapoan tweintich jier as in [[klúzner]] yn 'e [[woastyn]] fan Tatooine tahâldt. Wylst Luke fuort is, wurdt de pleats oerfallen troch [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan it [[Galaktysk Keizerryk]], dy't op 'e siik nei de beide androïden binne. Dyselden [[fermoardzje]] Owen en Beru. As Luke letter syn [[omke]] en [[muoike]] [[dea]] oantreft, jout er him by Obi-Wan om as Jedi traint te wurden.

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Beru_Whitesun_Lars Artikel oer Beru Lars yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Star_Wars_characters ''References'', op dizze side].
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Lars, Beru}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf boer]]
[[Kategory:Fiktyf moardslachtoffer]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1976]]

[[en:List of Star Wars characters#Beru Whitesun Lars]]</text>
      <sha1>89r8pt0yn1fhzu7vyjzmqsyp5fcvmwj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Padmé Amidala</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158442</id>
    <revision>
      <id>1084192</id>
      <parentid>1080898</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:32:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Kostúms */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20518" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Padmé Amidala.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Padmé Amidala &lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = Amidala, Padmé Naberrie
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]] &lt;small&gt;([[Naboo]]aansk)&lt;/small&gt;
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[keninginne]], [[politika]], &lt;br&gt;[[diplomate]]
| besibbe personaazjes = [[Anakin Skywalker]] &lt;br&gt;[[Obi-Wan Kenobi]]&lt;br&gt; [[Jar Jar Binks]]&lt;br&gt; [[Sheev Palpatine]]&lt;br&gt;[[Bail Organa]]&lt;br&gt;[[Qui-Gon Jinn]]&lt;br&gt;[[Luke Skywalker]]&lt;br&gt;[[Leia Organa]]&lt;br&gt;[[Sabé]]&lt;br&gt;[[Saché Adova]]&lt;br&gt;[[Rabé Tonsort]]&lt;br&gt;[[Eirtaé Ballory]]&lt;br&gt;[[Quarsh Panaka]]&lt;br&gt;[[Sio Bibble]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1999]]
}}
'''Padmé Amidala''' ([[berne]] as: '''Padmé Naberrie''') is in ferneamd [[fiktyf]] [[personaazje]] út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]], dat betocht waard troch de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Hja waard yntrodusearre yn 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]) as de [[teenage]]-[[keninginne]] fan 'e [[planeet]] [[Naboo]]. Nei't har termyn as [[monarch]] foarby is, wurdt se [[senator]] foar Naboo yn 'e [[senaat]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]], wêrby't se útsprutsen [[pasifist]]yske stânpunten ynnimt. Padmé [[trouwen|trout]] yn it djipste geheim mei de [[Jedi-ridder]] [[Anakin Skywalker]] en [[befalling|skinkt it libben]] oan 'e [[twilling]] [[Luke Skywalker]] en [[Leia Organa]] foar't hja yn it [[kreambêd]] [[ferstjerren|stjert]]. De [[eangst]] om har te ferliezen is yn it ferhaal foar Anakin de wichtichste driuwfear foar syn ferfal ta de tsjustere kant fan [[de Krêft]] en syn ferwurden ta [[Darth Vader]]. Padmé waard yn alle trije films fan 'e [[Star Wars-prequeltrilogy|''Star Wars''-prequeltrilogy]] spile troch [[aktrise]] [[Natalie Portman]]. Hoewol't har rol mingde reäksjes krige, foarme er foar Portman har ynternasjonale trochbraak.

==Fiktive biografy==
===Yn ''The Phantom Menace''===
Padmé wurdt [[berne]] op 'e [[planeet]] [[Naboo]] as de [[dochter]] fan Ruwee Naberrie en dy syn [[oarehelte|frou]] Jobal. Hja hat in [[suster]] dy't Sola hjit. Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]), it earste diel fan 'e [[Star Wars-prequeltrilogy|''Star Wars''-prequeltrilogy]], wurdt Padmé Amidala yntrodusearre as de fjirtjinjierrige [[keninginne]] fan Naboo, dy't koartby ta har hege [[funksje (posysje)|post]] ferkeazen is. Hja wurdt bystien troch [[gûverneur]] [[Sio Bibble]], [[kaptein (rang)|kaptein]] [[Quarsh Panaka]] en har [[hofdame]]s [[Sabé]], [[Saché Adova|Saché]], [[Rabé Tonsort|Rabé]] en [[Eirtaé Ballory|Eirtaé]]. Padmé stribbet de beëiniging nei fan 'e [[blokkade (militêre strategy)|blokkade]] dy't de troch de [[Neimoïden]] dominearre [[Hannelsfederaasje]] tsjin Naboo ynsteld hat. Dêrta besiket se streekrjocht te [[ûnderhanneljen]] mei [[Nute Gunray]], de [[ûnderkening]] fan 'e Hannelsfederaasje, mar as dyselde har in [[ferdrach]] ûndertekenje litte wol dat de oerhearsking fan Naboo troch de Hannelsfederaasje legitimearje soe, stegeret se him ôf.

Ynstee ûntkomt Padmé fan Naboo mei de help fan [[Jedi-master]] [[Qui-Gon Jinn]] en syn frijwol follearde [[padawan]] [[Obi-Wan Kenobi]]. De bedoeling is om nei [[Coruscant]] te gean, de planeet dêr't de [[senaat]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]] fêstige is, om dêr [[kânselier]] [[Finis Valorum]] op yngripen te fergjen. Nei't harren [[romteskip]] averij oprûn hat by it trochbrekken fan 'e blokkade, binne se lykwols twongen om in tuskenstop te meitsjen op 'e [[woastyn]]planeet [[Tatooine]]. Dêr komt Padmé, dy't de momkape oannimt fan ien fan har hofdames, foar it earst yn 'e kunde mei de njoggen jier âlde [[slavernij|slaaf]] [[Anakin Skywalker]], dy't se wat apart, mar tige ynnimlik fynt. Nei't Qui-Gon de jonge oannimt as syn folgjende learling, foarmje Padmé en Anakin op harren fierdere reis nei Coruscant in bân as sy him [[treast]]get oer it efterlitten fan syn [[mem]] [[Shmi Skywalker|Shmi]].

Op Coruscant bepraat Padmé de sitewaasje mei [[Sheev Palpatine]], de [[senator]] dy't Naboo en ferskate oare [[planetestelsel]]s fertsjintwurdiget yn 'e Galaktyske Senaat. Wat sy net wit, is dat Palpatine yn it geheim teffens [[Darth Sidious]] is, de [[Sith-master]] dy't efter de skermen de hiele [[Nabookrisis]] yn gong set hat troch syn [[manipulaasje]] fan 'e Hannelsfederaasje. As kânselier Valorum Padmé meidielt dat er har net helpe kin om't er mei hannen en fuotten bûn is oan 'e trage [[burokrasy]] fan 'e Galaktyske Republyk, riedt Palpatine har oan en bring yn 'e Senaat in [[moasje fan wantrouwen]] tsjin Valorum yn stimming. Dêrtroch wurdt Valorum ûnder fuotten helle, wat Palpatine letter by steat stelt om sels kânselier te wurden.
[[File:Padme2 (1).jpg|left|thumb|180px|[[Cosplay]] fan Pamé Amidala.]]

Neitiid keart Padmé mei Qui-Gon, Obi-Wan, Anakin en de rest fan har [[gefolch]] werom nei Naboo om dan sels mar foar de frijheid fan har thúswrâld te fjochtsjen, ek al giet dat eins tsjin har [[politike]] ideeën yn. Se ropt de help yn fan 'e Gungaanske ferstjitling [[Jar Jar Binks]] om in [[militêr bûnsgenoatskip]] te sluten mei de [[Gunganen]], it lânseigen ras fan [[amfiby]]ske [[bûtenierdske wêzens]] op Naboo. Dêrby nimt se op 'e nij de momkape fan ien fan har hofdames oan, wylst har hofdame [[Sabé]] har plak as keninginne ynnimt. Midden ûnder de ûnderhannelings mei de Gungaanske lieder [[baas Nass]] grypt Padmé yn en makket har wiere [[identiteit]] bekend, in die fan [[fertrouwen]] dy't helpt om in ferbûn te sluten. Wylst de Gunganen fanwegen komme om striid te leverjen mei de [[androïde]]legers fan 'e Hannelsfederaasje, witte de Nabooanen ûnder lieding fan Padmé it [[paleis]] te weroverjen en Nute Gunray [[kriichsfinzen]] te nimmen, wat in ein oan it konflikt, de blokkade en de hiele krisis makket. Neitiid is Padmé oanwêzich by de [[kremaasje]] fan 'e sneuvele Qui-Gon Jinn. By in [[oerwinningsparade]] fan it Gungaanske leger troch de strjitten fan Theed langet se oan baas Nass de Fredesglobe oer as teken fan duorjende freonskip tusken de Nabooanen en de Gunganen.

===Yn ''Attack of the Clones''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' ([[2002]]), dat tsien jier nei de foarfallen yn ''The Phantom Menace'' spilet, hat Padmé ûnderwilens har termyn as keninginne fan Naboo úttsjinne. Hja is yn 'e [[polityk]] bleaun en is no [[senator]] foar [[Naboo]] en oanbuorjende [[planetestelsel]]s yn 'e Galaktyske Senaat. Dêr is Padmé de liedster fan 'e [[pasifisme|pasifistyske]] [[opposysje (polityk)|opposysje]] tsjin it [[wetsfoarstel]] om 'e [[Galaktyske Republyk]] in [[kriichsmacht|steand leger]] te jaan ta bestriding fan it groeiende gefaar fan 'e [[separatisme|separatisten]] fan 'e [[Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels]]. Hja hat noch hieltyd gjin idee dat [[kânselier]] [[Palpatine]] ek de nije, separatistyske krisis sels feroarsake hat, mei as doel om himsels yn in tiid fan need mear foech ta te eigenjen.

As Padmé op [[Coruscant]] arrivearret om har stim tsjin it wetsfoarstel út te bringen, wurdt der in [[moardoanslach|oanslach op har libben]] útfierd troch [[hiermoardner]]s yn 'e tsjinst fan 'e separatisten. Se oerlibbet de oanslach, wêrnei't op foarstean fan kânselier Palpatine de [[Jedi-ridder]] [[Obi-Wan Kenobi]] en syn [[padawan]] [[Anakin Skywalker]] oanwiisd wurde om har te beskermjen. Wylst Obi-Wan efter de hiermoardners en harren opdrachtjouwers oangiet, stjoert Palpatine Padmé, mei Anakin as har [[liifwacht]], nei Naboo ta om [[ûnderdûken|ûnder te dûken]]. Dêr besykje sy en Anakin in [[platoanyske relaasje]] te bewarjen, nettsjinsteande harren oerdúdlike wjerssidige [[seksuele oantrekking]]. Dat is allegearre ûnderdiel fan Palpatine syn plan om Anakin oer te heljen nei de tsjustere kant fan [[de Krêft]]. 

As Anakin troch de Krêft gewaarwurdt dat syn [[mem]] [[Shmi Skywalker|Shmi]] [[pine]] lijt, bejout er him nei [[Tatooine]] om har te rêden. Padmé beselskippet him dêrhinne, mar bliuwt efter op 'e [[pleats]] fan syn [[styfheit]] [[Cliegg Lars]] as Anakin de [[woastyn]] yn giet om Shmi te sykjen, dy't [[ûntfierd]] is troch [[Tusken-kapers]]. As er nei ferrin fan tiid weromkomt mei it [[stoflik omskot]] fan syn mem, bychtet er oan har op dat er yn in fleach fan skriklike [[razernij]] de hiele [[clan]] Tusken-kapers útrûge hat dy't foar de [[dea]] fan Shmi ferantwurdlik wie. Wat er dien hat, [[ûntrêstging|ûntrêstget]] Padmé, mar nettsjinsteande dat treastget se him om't se [[smoarfereale]] op him is. 

Nei't se in boadskip ûntfange fan Obi-Wan, dy't op 'e planeet [[Geonosis]] finzen nommen is, hastigje Anakin en Padmé har dêrhinne. Lykwols wurde se sels ek finzen nommen troch [[Sith-ridder]] [[greve Dooku]], de learling fan [[Darth Sidious]], dy't foar syn master de oprjochting fan 'e Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels bewurkmastere hat. Dooku feroardielet harren en Obi-Wan ta de [[deastraf]], dy't útfierd wurde sil troch [[fauna|wylde bisten]] yn 'e [[arena]] foar it each fan in grut [[publyk]]. Obi-Wan, Anakin en Padmé befrije harsels, deadzje de bisten en witte hàst te ûntkommen. As it derop liket dat se it net oerlibje sille, ferklearje Anakin en Padmé harren [[leafde]] foarinoar. Fuort letter wurde se dochs noch rêden troch [[Yoda]], [[Mace Windu]] en de oare leden fan 'e [[Hege Jedi Ried]], dy't mei in [[bataljon]] [[klonen|kloansoldaten]] de arena binnenfalle. Neitiid [[trouwen|trouwe]] Anakin en Padmé yn it djipste geheim (om't dat foar Jedi strang ferbean is), by in [[seremoanje]] dêr't inkeld de [[androïde]]n [[C-3PO]] en [[R2-D2]] tsjûge fan binne.
[[File:Amidala's Throne Room costume.jpg|right|thumb|200px|Ien fan 'e [[jurk]]en fan Padmé Amidala út ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]''.]]

===Yn ''The Clone Wars''===
Yn 'e [[lange film|lange]] [[tekenfilm]] ''[[Star Wars: The Clone Wars (film)|Star Wars: The Clone Wars]]'' ([[2008]]), dy't yn 'e ynterne [[gronology]] fan ''[[Star Wars]]'' op 'e foarfallen yn ''Attack of the Clones'' folget, rekket Padmé (ynsprutsen troch [[stimaktrise]] [[Catherine Taber]]) behelle by it ûndersyk nei de [[ûntfiering]] fan Rotta, de jonge [[soan]] fan 'e [[gangster]] [[Jabba de Hutt]]. Wylst Anakin Skywalker en syn nije [[padawan]] [[Ahsoka Tano]] nei it bern sykje, bringt Padmé in besyk oan Jabba syn [[omke]] Ziro de Hutt yn dy syn [[paleis]] op [[Coruscant]], mei as doel om him oer te heljen de [[Jedi]] te stypjen. Ziro lit har der lykwols mei [[geweld]] út sette. 

Neitiid harket hja syn [[petear]] mei [[greve Dooku]] ôf, en sa ûntdekt Padmé dat Ziro belutsen is by in yngewikkeld plan om syn [[âldomkesizzer]] Rotta te [[fermoardzjen]], de Jedi dêrfoar de skuld op 'e lea te skowen en sa Jabba tsjin harren op te setten. As Jabba dan besiket [[wraak]] te nimmen, wat er perfoarst docht, sille de Jedi him sûnder mis deadzje, sadat Ziro Jabba syn plak oan it haad fan syn [[organisearre misdie|misdiesyndikaat]] oernimme kin. Padmé wurdt ûntdutsen foar't se dy [[ynformaasje]] trochjaan kin oan Obi-Wan en Anakin. Se is Ziro syn [[androïde]]n lykwols te fluch ôf en wit yndirekt har eigen befrijing te bewurkmasterjen. Dêrnei nimt se kontakt op mei Jabba, dy't dan op it punt stiet om Anakin en Ahsoka te [[eksekutearjen]], en twingt se Ziro om syn [[ferrie]] op te bychtsjen. Mei de goede wil dy't se dêrmei wint, slagget it har om in [[ferdrach]] te sluten tusken de [[Galaktyske Republyk]] en de [[Hutts]].

Yn 'e op 'e film folgjende [[tekenfilmsearje]] ''[[Star Wars: The Clone Wars (tillefyzjesearje út 2008)|Star Wars: The Clone Wars]]'' ([[2008]]-[[2014]] en [[2020]]) boddet Padmé foar it meastepart yn 'e Senaat foar in [[frede|freedsume]] oplossing fan 'e [[Kloane-oarloggen]]. Yn inkele [[ôflevering]]s fjochtet se njonken Anakin, Ahsoka en [[Jar Jar Binks]] tsjin 'e separatisten fan 'e [[Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels]]. Padmé hat yn 'e tekenfilmsearje gjin [[haadrol]], mar in [[weromkearende byrol]], mei ferskinings yn 7 ôfleverings fan it 1&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; [[seizoen (omrop)|seizoen]], 4 fan it 2&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; seizoen, 7 fan it 3&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; seizoen, 9 fan it 4&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; seizoen, 1 fan it 5&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; seizoen en 3 fan it 6&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; seizoen. De trije ôfleverings yn it sechsde seizoen foarmje in [[trilogy]] wêryn't se har eardere [[kollega|amtsgenoat]] en [[frijer]] Rush Clovis moetet, wat by Anakin liedt ta [[jaloerskens]]. 

Padmé komt ek foar yn acht ôfleverings fan 'e tekenfilmsearje ''[[Star Wars: Clone Wars (tillefyzjesearje út 2003)|Star Wars: Clone Wars]]'' ([[2003]]-[[2005]]), wêryn't har [[dialooch]] ynsprutsen waard troch [[Grey DeLisle]]. Dêryn spilet se lykwols in [[byrol]] fan (noch) minder belang.

===Yn ''Revenge of the Sith''===
Trije jier nei de foarfallen yn ''Attack of the Clones'' rekket Padmé yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;III&amp;nbsp;– Revenge of the Sith]]'' ([[2005]]) [[swierens|swier]]. As se dat oan Anakin fertelt, kriget dy't [[profesije|foarsizzende]] [[dream]]en wêryn't sy yn it [[kreambêd]] ferstjert. Palpatine spilet yn op Anakin syn [[eangst]] troch him wiis te meitsjen dat inkeld de tsjustere kant fan 'e Krêft it libben fan Padmé rêde kin. Uteinlik lit Anakin him dêrom oerhelje nei dy kant fan 'e Krêft en wurdt er Palpatine syn nije [[Sith]]-learling. Underwilens begjint Padmé [[erchtinkendheid|erchtinkend]] te wurden as Palpatine de Kloane-oarloggen as ferlechje brûkt om himsels frijwol folsleine sizzenskip oer de Senaat en de [[rjochtspraak]] ta te eigenjen. Nettsjinsteande dat is sy (yn in fuortknipte sêne dy't as bonusmateriaal oan 'e [[dvd]] fan 'e film tafoege is) by in moeting mei oare leden fan 'e [[opposysje (polityk)|opposysje]], ûnder wa [[Bail Organa]] en [[Mon Mothma]], fan miening dat Palpatine it foardiel fan 'e twifel fertsjinnet. Padmé is nammentlik noch net fergetten hoe't er har [[Star Wars: Episode I – The Phantom Mencace|trettjin jier earder]] holpen hat (mient se) by de Nabookrisis.

Padmé beseft pas hoe slim oft se har op Palpatine fersjoen hat as dy letter de Republyk ûnder fuotten hellet en ferfangt troch it [[Galaktysk Keizerryk]] mei himsels as [[autokrasy|autokratysk]] [[regear]]jend [[keizer]]. [[Obi-Wan Kenobi|Obi-Wan]] fertelt har fuort letter dat Anakin ta it [[kwea]] [[ferlieding|ferlaat]] is troch Palpatine, dy't eins de [[Sith-master]] Darth Sidious is. Anakin is no [[Darth Vader]] wurden, en hat by de [[Grutte Suvering fan de Jedi|Grutte Suvering fan 'e Jedi]] de lieding oer it útrûgjen fan alle oanwêzigen yn it [[haadkertier]] fan 'e [[Jedi-Oarder]] op Coruscant, de lytse bern ynbegrepen. Padmé wegeret dat te leauwen en reizget ôf nei de planeet [[Mustafar]], dêr't Vader troch de keizer hinne stjoerd is om 'e lieders fan 'e Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels ôf te slachtsjen. Padmé besiket mei Vader te redendielen en smeekt him om te besykjen en ûntkom oan 'e gryp fan Palpatine, mar Vader syn plan is om mei har tegearre Palpatine ûnder fuotten te heljen en yn syn plak oer it [[Stjerrestelsel]] te hearskjen. Padmé skrillet ferfolle fan walging tebek, en as Obi-Wan, dy't as [[ferstekling]] yn har romteskip meireizge is, foar it ljocht komt, mient Vader dat se him ferret hat. Hy [[wjirgjen|wjirget]] har oant se it [[bewustwêzen]] ferliest.
[[File:MongolianRoyalty.jpg|right|180px|thumb|De [[tradysje|tradisjonele]] [[seremoanje|seremoniële]] [[klean|dracht]] fan [[Mongoalje|Mongoalske]] [[keninginne]]s.]]
[[File:1903 ball - Xenia Alexandrovna of Russia.jpg|right|180px|thumb|[[Aartshartoginne]] [[Ksenija Aleksandrovna Romanova]] yn [[17e-iuwsk]]e [[Ruslân|Russyske]] [[keizer]]like [[klean|dracht]]. (Foto út [[1903]]).]]

Wylst de androïden C-3PO en R2-D2 de [[bewusteleaze]] Padmé yn feilichheid bringe, ferslacht Obi-Wan Vader yn in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] en lit him foar dea efter. Hy bringt Padmé nei de geheime basis Polis Massa, op in [[asteroïde]], dêr't se koarte tiid letter [[befalling|it libben skinkt]] oan in [[twilling]] dy't se [[Luke Skywalker|Luke]] en [[Leia Organa|Leia]] neamt. Hoewol't se [[sûn]] fan [[minsklik lichem|lichem]] is, hat se troch it ferrie fan Anakin de wil om te libjen ferlern. Tsjin Obi-Wan hâldt se út dat Vader net folslein kwea wêze kin. Koarte tiid letter ferstjert se. Nei't har [[stoflik omskot]] feroare is om te bearen dat de [[poppe]]n mei har stoarn binne, wurdt it nei Naboo ta brocht, dêr't Padmé in [[steatsbegraffenis]] kriget mei grut [[seremonieel]]. Op it befel fan 'e Jedi-master [[Yoda]] wurdt de beide twillingbern foar harren eigen feilichheid útinoar helle en ferburgen. Leia wurdt oan [[kening]] [[Bail Organa]] fan [[Alderaan]] jûn om [[opfieding|grut te bringen]], wylst Luke troch Obi-Wan op Tatooine oan Anakin syn [[styfbroer]] [[Owen Lars]] en dy syn frou [[Beru Lars|Beru]] jûn wurdt.

==Spilers fan 'e rol yn 'e ''Star Wars''-filmsearje==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! jierren
! film
! akteur
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1977]]
| ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]''
| rowspan=&quot;3&quot;| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1980]]
| ''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1983]]
| ''[[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1999]]
| ''[[Star Wars: Episode I – The Phantom Menace]]''
| rowspan=&quot;3&quot;| [[Natalie Portman]]
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2002]]
| ''[[Star Wars: Episode II – Attack of the Clones]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2005]]
| ''[[Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2008]]
| ''[[Star Wars: The Clone Wars (film)|Star Wars: The Clone Wars]]''
| [[Catherine Taber]]
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2015]]
| ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens]]''
| rowspan=&quot;5&quot;| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2016]]
| ''[[Rogue One: A Star Wars Story]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2017]]
| ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2018]]
| ''[[Solo: A Star Wars Story]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2019]]
| ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]''
|-
|}

==Kostúms==
Fral as [[keninginne]] fan [[Naboo]], yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]), mar ek as [[senator]], yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' ([[2002]]), wie Padmé Amidala te sjen yn in protte ferskillende, tige swiid foarmjûne [[kostúm]]s. Dy [[garderôbe]] waard ûntwurpen troch [[yllustrator]] [[Iain McCaig]] en [[kostúm]]ûntwerpster [[Trisha Biggar]] en (foar ''Attack of the Clones'') yllustrator [[Dermot Power]]. In protte fan 'e kostúms waarden [[ynspiraasje (keunst)|ynspirearre]] troch [[histoarysk]]e keninklike [[klean|dracht]]en út ferskate [[kultuer]]en. Sa wie de [[jûpe]] dy't Padmé draacht as se yn ''The Phantom Menace'' op [[Coruscant]] de Galaktyske Senaat tasprekt, basearre op klaaiïng fan 'e [[Mongoalje|Mongoalske]] [[keninginne-gemalinne|keninginne-gemalinnen]] [[Tsendiin Dondogdulam]] ([[1876]]-[[1923]]) en [[Genepil]] ([[1905]]-[[1938]]), de [[oarehelte]]n fan 'e ''[[bogd chaan]]''. En de reisjûpe fan Padmé yn ''Attack of the Clones'' waard ynspirearre troch de [[santjinde-iuwsk]]e [[moade]] fan froulike leden fan it [[Keizerryk Ruslân|Russyske]] [[tsaar|tsarehûs]], dêr't [[aartshartoginne]] [[Ksenija Aleksandrovna Romanova]] yn [[1903]] mei op 'e [[foto]] gie.

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Padmé_Amidala ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Padmé Amidala}}
}}
{{Star Wars personaazjes}}

[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf kening]]
[[Kategory:Fiktyf politikus]]
[[Kategory:Fiktyf diplomaat]]
[[Kategory:Fiktyf pasifist]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1999]]</text>
      <sha1>qcpgq46t2t11spy1fmtimaktn2djv46</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084193</id>
      <parentid>1084192</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:32:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Yn Revenge of the Sith */ huh?</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20518" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Padmé Amidala.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Padmé Amidala &lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = Amidala, Padmé Naberrie
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]] &lt;small&gt;([[Naboo]]aansk)&lt;/small&gt;
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[keninginne]], [[politika]], &lt;br&gt;[[diplomate]]
| besibbe personaazjes = [[Anakin Skywalker]] &lt;br&gt;[[Obi-Wan Kenobi]]&lt;br&gt; [[Jar Jar Binks]]&lt;br&gt; [[Sheev Palpatine]]&lt;br&gt;[[Bail Organa]]&lt;br&gt;[[Qui-Gon Jinn]]&lt;br&gt;[[Luke Skywalker]]&lt;br&gt;[[Leia Organa]]&lt;br&gt;[[Sabé]]&lt;br&gt;[[Saché Adova]]&lt;br&gt;[[Rabé Tonsort]]&lt;br&gt;[[Eirtaé Ballory]]&lt;br&gt;[[Quarsh Panaka]]&lt;br&gt;[[Sio Bibble]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1999]]
}}
'''Padmé Amidala''' ([[berne]] as: '''Padmé Naberrie''') is in ferneamd [[fiktyf]] [[personaazje]] út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]], dat betocht waard troch de [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Hja waard yntrodusearre yn 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]) as de [[teenage]]-[[keninginne]] fan 'e [[planeet]] [[Naboo]]. Nei't har termyn as [[monarch]] foarby is, wurdt se [[senator]] foar Naboo yn 'e [[senaat]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]], wêrby't se útsprutsen [[pasifist]]yske stânpunten ynnimt. Padmé [[trouwen|trout]] yn it djipste geheim mei de [[Jedi-ridder]] [[Anakin Skywalker]] en [[befalling|skinkt it libben]] oan 'e [[twilling]] [[Luke Skywalker]] en [[Leia Organa]] foar't hja yn it [[kreambêd]] [[ferstjerren|stjert]]. De [[eangst]] om har te ferliezen is yn it ferhaal foar Anakin de wichtichste driuwfear foar syn ferfal ta de tsjustere kant fan [[de Krêft]] en syn ferwurden ta [[Darth Vader]]. Padmé waard yn alle trije films fan 'e [[Star Wars-prequeltrilogy|''Star Wars''-prequeltrilogy]] spile troch [[aktrise]] [[Natalie Portman]]. Hoewol't har rol mingde reäksjes krige, foarme er foar Portman har ynternasjonale trochbraak.

==Fiktive biografy==
===Yn ''The Phantom Menace''===
Padmé wurdt [[berne]] op 'e [[planeet]] [[Naboo]] as de [[dochter]] fan Ruwee Naberrie en dy syn [[oarehelte|frou]] Jobal. Hja hat in [[suster]] dy't Sola hjit. Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]), it earste diel fan 'e [[Star Wars-prequeltrilogy|''Star Wars''-prequeltrilogy]], wurdt Padmé Amidala yntrodusearre as de fjirtjinjierrige [[keninginne]] fan Naboo, dy't koartby ta har hege [[funksje (posysje)|post]] ferkeazen is. Hja wurdt bystien troch [[gûverneur]] [[Sio Bibble]], [[kaptein (rang)|kaptein]] [[Quarsh Panaka]] en har [[hofdame]]s [[Sabé]], [[Saché Adova|Saché]], [[Rabé Tonsort|Rabé]] en [[Eirtaé Ballory|Eirtaé]]. Padmé stribbet de beëiniging nei fan 'e [[blokkade (militêre strategy)|blokkade]] dy't de troch de [[Neimoïden]] dominearre [[Hannelsfederaasje]] tsjin Naboo ynsteld hat. Dêrta besiket se streekrjocht te [[ûnderhanneljen]] mei [[Nute Gunray]], de [[ûnderkening]] fan 'e Hannelsfederaasje, mar as dyselde har in [[ferdrach]] ûndertekenje litte wol dat de oerhearsking fan Naboo troch de Hannelsfederaasje legitimearje soe, stegeret se him ôf.

Ynstee ûntkomt Padmé fan Naboo mei de help fan [[Jedi-master]] [[Qui-Gon Jinn]] en syn frijwol follearde [[padawan]] [[Obi-Wan Kenobi]]. De bedoeling is om nei [[Coruscant]] te gean, de planeet dêr't de [[senaat]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]] fêstige is, om dêr [[kânselier]] [[Finis Valorum]] op yngripen te fergjen. Nei't harren [[romteskip]] averij oprûn hat by it trochbrekken fan 'e blokkade, binne se lykwols twongen om in tuskenstop te meitsjen op 'e [[woastyn]]planeet [[Tatooine]]. Dêr komt Padmé, dy't de momkape oannimt fan ien fan har hofdames, foar it earst yn 'e kunde mei de njoggen jier âlde [[slavernij|slaaf]] [[Anakin Skywalker]], dy't se wat apart, mar tige ynnimlik fynt. Nei't Qui-Gon de jonge oannimt as syn folgjende learling, foarmje Padmé en Anakin op harren fierdere reis nei Coruscant in bân as sy him [[treast]]get oer it efterlitten fan syn [[mem]] [[Shmi Skywalker|Shmi]].

Op Coruscant bepraat Padmé de sitewaasje mei [[Sheev Palpatine]], de [[senator]] dy't Naboo en ferskate oare [[planetestelsel]]s fertsjintwurdiget yn 'e Galaktyske Senaat. Wat sy net wit, is dat Palpatine yn it geheim teffens [[Darth Sidious]] is, de [[Sith-master]] dy't efter de skermen de hiele [[Nabookrisis]] yn gong set hat troch syn [[manipulaasje]] fan 'e Hannelsfederaasje. As kânselier Valorum Padmé meidielt dat er har net helpe kin om't er mei hannen en fuotten bûn is oan 'e trage [[burokrasy]] fan 'e Galaktyske Republyk, riedt Palpatine har oan en bring yn 'e Senaat in [[moasje fan wantrouwen]] tsjin Valorum yn stimming. Dêrtroch wurdt Valorum ûnder fuotten helle, wat Palpatine letter by steat stelt om sels kânselier te wurden.
[[File:Padme2 (1).jpg|left|thumb|180px|[[Cosplay]] fan Pamé Amidala.]]

Neitiid keart Padmé mei Qui-Gon, Obi-Wan, Anakin en de rest fan har [[gefolch]] werom nei Naboo om dan sels mar foar de frijheid fan har thúswrâld te fjochtsjen, ek al giet dat eins tsjin har [[politike]] ideeën yn. Se ropt de help yn fan 'e Gungaanske ferstjitling [[Jar Jar Binks]] om in [[militêr bûnsgenoatskip]] te sluten mei de [[Gunganen]], it lânseigen ras fan [[amfiby]]ske [[bûtenierdske wêzens]] op Naboo. Dêrby nimt se op 'e nij de momkape fan ien fan har hofdames oan, wylst har hofdame [[Sabé]] har plak as keninginne ynnimt. Midden ûnder de ûnderhannelings mei de Gungaanske lieder [[baas Nass]] grypt Padmé yn en makket har wiere [[identiteit]] bekend, in die fan [[fertrouwen]] dy't helpt om in ferbûn te sluten. Wylst de Gunganen fanwegen komme om striid te leverjen mei de [[androïde]]legers fan 'e Hannelsfederaasje, witte de Nabooanen ûnder lieding fan Padmé it [[paleis]] te weroverjen en Nute Gunray [[kriichsfinzen]] te nimmen, wat in ein oan it konflikt, de blokkade en de hiele krisis makket. Neitiid is Padmé oanwêzich by de [[kremaasje]] fan 'e sneuvele Qui-Gon Jinn. By in [[oerwinningsparade]] fan it Gungaanske leger troch de strjitten fan Theed langet se oan baas Nass de Fredesglobe oer as teken fan duorjende freonskip tusken de Nabooanen en de Gunganen.

===Yn ''Attack of the Clones''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' ([[2002]]), dat tsien jier nei de foarfallen yn ''The Phantom Menace'' spilet, hat Padmé ûnderwilens har termyn as keninginne fan Naboo úttsjinne. Hja is yn 'e [[polityk]] bleaun en is no [[senator]] foar [[Naboo]] en oanbuorjende [[planetestelsel]]s yn 'e Galaktyske Senaat. Dêr is Padmé de liedster fan 'e [[pasifisme|pasifistyske]] [[opposysje (polityk)|opposysje]] tsjin it [[wetsfoarstel]] om 'e [[Galaktyske Republyk]] in [[kriichsmacht|steand leger]] te jaan ta bestriding fan it groeiende gefaar fan 'e [[separatisme|separatisten]] fan 'e [[Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels]]. Hja hat noch hieltyd gjin idee dat [[kânselier]] [[Palpatine]] ek de nije, separatistyske krisis sels feroarsake hat, mei as doel om himsels yn in tiid fan need mear foech ta te eigenjen.

As Padmé op [[Coruscant]] arrivearret om har stim tsjin it wetsfoarstel út te bringen, wurdt der in [[moardoanslach|oanslach op har libben]] útfierd troch [[hiermoardner]]s yn 'e tsjinst fan 'e separatisten. Se oerlibbet de oanslach, wêrnei't op foarstean fan kânselier Palpatine de [[Jedi-ridder]] [[Obi-Wan Kenobi]] en syn [[padawan]] [[Anakin Skywalker]] oanwiisd wurde om har te beskermjen. Wylst Obi-Wan efter de hiermoardners en harren opdrachtjouwers oangiet, stjoert Palpatine Padmé, mei Anakin as har [[liifwacht]], nei Naboo ta om [[ûnderdûken|ûnder te dûken]]. Dêr besykje sy en Anakin in [[platoanyske relaasje]] te bewarjen, nettsjinsteande harren oerdúdlike wjerssidige [[seksuele oantrekking]]. Dat is allegearre ûnderdiel fan Palpatine syn plan om Anakin oer te heljen nei de tsjustere kant fan [[de Krêft]]. 

As Anakin troch de Krêft gewaarwurdt dat syn [[mem]] [[Shmi Skywalker|Shmi]] [[pine]] lijt, bejout er him nei [[Tatooine]] om har te rêden. Padmé beselskippet him dêrhinne, mar bliuwt efter op 'e [[pleats]] fan syn [[styfheit]] [[Cliegg Lars]] as Anakin de [[woastyn]] yn giet om Shmi te sykjen, dy't [[ûntfierd]] is troch [[Tusken-kapers]]. As er nei ferrin fan tiid weromkomt mei it [[stoflik omskot]] fan syn mem, bychtet er oan har op dat er yn in fleach fan skriklike [[razernij]] de hiele [[clan]] Tusken-kapers útrûge hat dy't foar de [[dea]] fan Shmi ferantwurdlik wie. Wat er dien hat, [[ûntrêstging|ûntrêstget]] Padmé, mar nettsjinsteande dat treastget se him om't se [[smoarfereale]] op him is. 

Nei't se in boadskip ûntfange fan Obi-Wan, dy't op 'e planeet [[Geonosis]] finzen nommen is, hastigje Anakin en Padmé har dêrhinne. Lykwols wurde se sels ek finzen nommen troch [[Sith-ridder]] [[greve Dooku]], de learling fan [[Darth Sidious]], dy't foar syn master de oprjochting fan 'e Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels bewurkmastere hat. Dooku feroardielet harren en Obi-Wan ta de [[deastraf]], dy't útfierd wurde sil troch [[fauna|wylde bisten]] yn 'e [[arena]] foar it each fan in grut [[publyk]]. Obi-Wan, Anakin en Padmé befrije harsels, deadzje de bisten en witte hàst te ûntkommen. As it derop liket dat se it net oerlibje sille, ferklearje Anakin en Padmé harren [[leafde]] foarinoar. Fuort letter wurde se dochs noch rêden troch [[Yoda]], [[Mace Windu]] en de oare leden fan 'e [[Hege Jedi Ried]], dy't mei in [[bataljon]] [[klonen|kloansoldaten]] de arena binnenfalle. Neitiid [[trouwen|trouwe]] Anakin en Padmé yn it djipste geheim (om't dat foar Jedi strang ferbean is), by in [[seremoanje]] dêr't inkeld de [[androïde]]n [[C-3PO]] en [[R2-D2]] tsjûge fan binne.
[[File:Amidala's Throne Room costume.jpg|right|thumb|200px|Ien fan 'e [[jurk]]en fan Padmé Amidala út ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]''.]]

===Yn ''The Clone Wars''===
Yn 'e [[lange film|lange]] [[tekenfilm]] ''[[Star Wars: The Clone Wars (film)|Star Wars: The Clone Wars]]'' ([[2008]]), dy't yn 'e ynterne [[gronology]] fan ''[[Star Wars]]'' op 'e foarfallen yn ''Attack of the Clones'' folget, rekket Padmé (ynsprutsen troch [[stimaktrise]] [[Catherine Taber]]) behelle by it ûndersyk nei de [[ûntfiering]] fan Rotta, de jonge [[soan]] fan 'e [[gangster]] [[Jabba de Hutt]]. Wylst Anakin Skywalker en syn nije [[padawan]] [[Ahsoka Tano]] nei it bern sykje, bringt Padmé in besyk oan Jabba syn [[omke]] Ziro de Hutt yn dy syn [[paleis]] op [[Coruscant]], mei as doel om him oer te heljen de [[Jedi]] te stypjen. Ziro lit har der lykwols mei [[geweld]] út sette. 

Neitiid harket hja syn [[petear]] mei [[greve Dooku]] ôf, en sa ûntdekt Padmé dat Ziro belutsen is by in yngewikkeld plan om syn [[âldomkesizzer]] Rotta te [[fermoardzjen]], de Jedi dêrfoar de skuld op 'e lea te skowen en sa Jabba tsjin harren op te setten. As Jabba dan besiket [[wraak]] te nimmen, wat er perfoarst docht, sille de Jedi him sûnder mis deadzje, sadat Ziro Jabba syn plak oan it haad fan syn [[organisearre misdie|misdiesyndikaat]] oernimme kin. Padmé wurdt ûntdutsen foar't se dy [[ynformaasje]] trochjaan kin oan Obi-Wan en Anakin. Se is Ziro syn [[androïde]]n lykwols te fluch ôf en wit yndirekt har eigen befrijing te bewurkmasterjen. Dêrnei nimt se kontakt op mei Jabba, dy't dan op it punt stiet om Anakin en Ahsoka te [[eksekutearjen]], en twingt se Ziro om syn [[ferrie]] op te bychtsjen. Mei de goede wil dy't se dêrmei wint, slagget it har om in [[ferdrach]] te sluten tusken de [[Galaktyske Republyk]] en de [[Hutts]].

Yn 'e op 'e film folgjende [[tekenfilmsearje]] ''[[Star Wars: The Clone Wars (tillefyzjesearje út 2008)|Star Wars: The Clone Wars]]'' ([[2008]]-[[2014]] en [[2020]]) boddet Padmé foar it meastepart yn 'e Senaat foar in [[frede|freedsume]] oplossing fan 'e [[Kloane-oarloggen]]. Yn inkele [[ôflevering]]s fjochtet se njonken Anakin, Ahsoka en [[Jar Jar Binks]] tsjin 'e separatisten fan 'e [[Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels]]. Padmé hat yn 'e tekenfilmsearje gjin [[haadrol]], mar in [[weromkearende byrol]], mei ferskinings yn 7 ôfleverings fan it 1&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; [[seizoen (omrop)|seizoen]], 4 fan it 2&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; seizoen, 7 fan it 3&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; seizoen, 9 fan it 4&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; seizoen, 1 fan it 5&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; seizoen en 3 fan it 6&lt;sup&gt;e&lt;/sup&gt; seizoen. De trije ôfleverings yn it sechsde seizoen foarmje in [[trilogy]] wêryn't se har eardere [[kollega|amtsgenoat]] en [[frijer]] Rush Clovis moetet, wat by Anakin liedt ta [[jaloerskens]]. 

Padmé komt ek foar yn acht ôfleverings fan 'e tekenfilmsearje ''[[Star Wars: Clone Wars (tillefyzjesearje út 2003)|Star Wars: Clone Wars]]'' ([[2003]]-[[2005]]), wêryn't har [[dialooch]] ynsprutsen waard troch [[Grey DeLisle]]. Dêryn spilet se lykwols in [[byrol]] fan (noch) minder belang.

===Yn ''Revenge of the Sith''===
Trije jier nei de foarfallen yn ''Attack of the Clones'' rekket Padmé yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;III&amp;nbsp;– Revenge of the Sith]]'' ([[2005]]) [[swierens|swier]]. As se dat oan Anakin fertelt, kriget dy't [[profesije|foarsizzende]] [[dream]]en wêryn't sy yn it [[kreambêd]] ferstjert. Palpatine spilet yn op Anakin syn [[eangst]] troch him wiis te meitsjen dat inkeld de tsjustere kant fan 'e Krêft it libben fan Padmé rêde kin. Uteinlik lit Anakin him dêrom oerhelje nei dy kant fan 'e Krêft en wurdt er Palpatine syn nije [[Sith]]-learling. Underwilens begjint Padmé [[erchtinkendheid|erchtinkend]] te wurden as Palpatine de Kloane-oarloggen as ferlechje brûkt om himsels frijwol folsleine sizzenskip oer de Senaat en de [[rjochtspraak]] ta te eigenjen. Nettsjinsteande dat is sy (yn in fuortknipte sêne dy't as bonusmateriaal oan 'e [[dvd]] fan 'e film tafoege is) by in moeting mei oare leden fan 'e [[opposysje (polityk)|opposysje]], ûnder wa [[Bail Organa]] en [[Mon Mothma]], fan miening dat Palpatine it foardiel fan 'e twifel fertsjinnet. Padmé is nammentlik noch net fergetten hoe't er har [[Star Wars: Episode I – The Phantom Mencace|trettjin jier earder]] holpen hat (mient se) by de Nabookrisis.

Padmé beseft pas hoe slim oft se har op Palpatine fersjoen hat as dy letter de Republyk ûnder fuotten hellet en ferfangt troch it [[Galaktysk Keizerryk]] mei himsels as [[autokrasy|autokratysk]] [[regear]]jend [[keizer]]. [[Obi-Wan Kenobi|Obi-Wan]] fertelt har fuort letter dat Anakin ta it [[kwea]] [[ferlieding|ferlaat]] is troch Palpatine, dy't eins de [[Sith-master]] Darth Sidious is. Anakin is no [[Darth Vader]] wurden, en hat by de [[Grutte Suvering fan de Jedi|Grutte Suvering fan 'e Jedi]] de lieding oer it útrûgjen fan alle oanwêzigen yn it [[haadkertier]] fan 'e [[Jedi-Oarder]] op Coruscant, de lytse bern ynbegrepen. Padmé wegeret dat te leauwen en reizget ôf nei de planeet [[Mustafar]], dêr't Vader troch de keizer hinne stjoerd is om 'e lieders fan 'e Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels ôf te slachtsjen. Padmé besiket mei Vader te redendielen en smeekt him om te besykjen en ûntkom oan 'e gryp fan Palpatine, mar Vader syn plan is om mei har tegearre Palpatine ûnder fuotten te heljen en yn syn plak oer it [[Stjerrestelsel]] te hearskjen. Padmé skrillet ferfolle fan walging tebek, en as Obi-Wan, dy't as [[ferstekling]] yn har romteskip meireizge is, foar it ljocht komt, mient Vader dat se him ferret hat. Hy [[wjirgjen|wjirget]] har oant se it [[bewustwêzen]] ferliest.
[[File:MongolianRoyalty.jpg|right|180px|thumb|De [[tradysje|tradisjonele]] [[seremoanje|seremoniële]] [[klean|dracht]] fan [[Mongoalje|Mongoalske]] [[keninginne]]n.]]
[[File:1903 ball - Xenia Alexandrovna of Russia.jpg|right|180px|thumb|[[Aartshartoginne]] [[Ksenija Aleksandrovna Romanova]] yn [[17e-iuwsk]]e [[Ruslân|Russyske]] [[keizer]]like [[klean|dracht]]. (Foto út [[1903]]).]]

Wylst de androïden C-3PO en R2-D2 de [[bewusteleaze]] Padmé yn feilichheid bringe, ferslacht Obi-Wan Vader yn in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]] en lit him foar dea efter. Hy bringt Padmé nei de geheime basis Polis Massa, op in [[asteroïde]], dêr't se koarte tiid letter [[befalling|it libben skinkt]] oan in [[twilling]] dy't se [[Luke Skywalker|Luke]] en [[Leia Organa|Leia]] neamt. Hoewol't se [[sûn]] fan [[minsklik lichem|lichem]] is, hat se troch it ferrie fan Anakin de wil om te libjen ferlern. Tsjin Obi-Wan hâldt se út dat Vader net folslein kwea wêze kin. Koarte tiid letter ferstjert se. Nei't har [[stoflik omskot]] feroare is om te bearen dat de [[poppe]]n mei har stoarn binne, wurdt it nei Naboo ta brocht, dêr't Padmé in [[steatsbegraffenis]] kriget mei grut [[seremonieel]]. Op it befel fan 'e Jedi-master [[Yoda]] wurdt de beide twillingbern foar harren eigen feilichheid útinoar helle en ferburgen. Leia wurdt oan [[kening]] [[Bail Organa]] fan [[Alderaan]] jûn om [[opfieding|grut te bringen]], wylst Luke troch Obi-Wan op Tatooine oan Anakin syn [[styfbroer]] [[Owen Lars]] en dy syn frou [[Beru Lars|Beru]] jûn wurdt.

==Spilers fan 'e rol yn 'e ''Star Wars''-filmsearje==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! jierren
! film
! akteur
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1977]]
| ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]''
| rowspan=&quot;3&quot;| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1980]]
| ''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1983]]
| ''[[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1999]]
| ''[[Star Wars: Episode I – The Phantom Menace]]''
| rowspan=&quot;3&quot;| [[Natalie Portman]]
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2002]]
| ''[[Star Wars: Episode II – Attack of the Clones]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2005]]
| ''[[Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2008]]
| ''[[Star Wars: The Clone Wars (film)|Star Wars: The Clone Wars]]''
| [[Catherine Taber]]
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2015]]
| ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens]]''
| rowspan=&quot;5&quot;| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2016]]
| ''[[Rogue One: A Star Wars Story]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2017]]
| ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2018]]
| ''[[Solo: A Star Wars Story]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2019]]
| ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]''
|-
|}

==Kostúms==
Fral as [[keninginne]] fan [[Naboo]], yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]), mar ek as [[senator]], yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' ([[2002]]), wie Padmé Amidala te sjen yn in protte ferskillende, tige swiid foarmjûne [[kostúm]]s. Dy [[garderôbe]] waard ûntwurpen troch [[yllustrator]] [[Iain McCaig]] en [[kostúm]]ûntwerpster [[Trisha Biggar]] en (foar ''Attack of the Clones'') yllustrator [[Dermot Power]]. In protte fan 'e kostúms waarden [[ynspiraasje (keunst)|ynspirearre]] troch [[histoarysk]]e keninklike [[klean|dracht]]en út ferskate [[kultuer]]en. Sa wie de [[jûpe]] dy't Padmé draacht as se yn ''The Phantom Menace'' op [[Coruscant]] de Galaktyske Senaat tasprekt, basearre op klaaiïng fan 'e [[Mongoalje|Mongoalske]] [[keninginne-gemalinne|keninginne-gemalinnen]] [[Tsendiin Dondogdulam]] ([[1876]]-[[1923]]) en [[Genepil]] ([[1905]]-[[1938]]), de [[oarehelte]]n fan 'e ''[[bogd chaan]]''. En de reisjûpe fan Padmé yn ''Attack of the Clones'' waard ynspirearre troch de [[santjinde-iuwsk]]e [[moade]] fan froulike leden fan it [[Keizerryk Ruslân|Russyske]] [[tsaar|tsarehûs]], dêr't [[aartshartoginne]] [[Ksenija Aleksandrovna Romanova]] yn [[1903]] mei op 'e [[foto]] gie.

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Padmé_Amidala ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Padmé Amidala}}
}}
{{Star Wars personaazjes}}

[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf kening]]
[[Kategory:Fiktyf politikus]]
[[Kategory:Fiktyf diplomaat]]
[[Kategory:Fiktyf pasifist]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1999]]</text>
      <sha1>mz9rv55iyitmdcg3tgihniztuuzb7tf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sabé</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158455</id>
    <revision>
      <id>1084194</id>
      <parentid>1080998</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:33:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8235" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = 
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Sabé&lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = Tsabin
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]] &lt;small&gt;([[Naboo]]aansk)&lt;/small&gt;
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[hofdame]]
| besibbe personaazjes = [[Padmé Amidala]] &lt;br&gt;[[Saché Adova]]&lt;br&gt;[[Rabé Tonsort]]&lt;br&gt;[[Eirtaé Ballory]]&lt;br&gt;[[Quarsh Panaka]]&lt;br&gt;[[Sio Bibble]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1999]]
}}
'''Sabé''' ([[útspr.]]: [sɑˈbeː], likernôch: &quot;sa-&lt;u&gt;bee&lt;/u&gt;&quot;); in [[ropnamme]] foar '''Tsabin''') is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Hja is in [[hofdame]] fan [[keninginne]] [[Padmé Amidala]] fan [[Naboo]] en waard yntrodusearre yn 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]). De rol fan Sabé waard spile troch de [[Ingelân|Ingelske]] [[aktrise]] [[Keira Knightley]].

==Fiktive biografy==
===Iere jierren===
Sabé is [[berne]] op 'e [[planeet]] [[Naboo]], yn in [[laach (famylje)|laach]] fan bespilers fan 'e ''hallikset'', in soarte [[muzykynstrumint]]. Dêrfandinne dat se neffens de [[tradysje]] fan har famylje nei it [[konservatoarium]] yn 'e Nabooaanske [[haadstêd]] [[Theed]] stjoerd wurdt foar in [[muzikale]] [[oplieding]]. Mei't se net folle nocht oan har foarútstippele libbenspaad hat, giet se der daliks op yn as se op har fjirtjinde troch [[kaptein (rang)|kaptein]] [[Quarsh Panaka]], de [[kommandant]] fan 'e [[paleiswacht]], frege wurdt as [[hofdame]] foar de nije [[keninginne]] [[Padmé Amidala]]. Yn 'e [[entoeraazje]] fan 'e keninginne wurket Sabé neitiid gear mei ferskate oare jonge hofdames, ûnder wa [[Saché Adova]], [[Rabé Tonsort]] en [[Eirtaé Ballory]]. Fan harren allegear liket Sabé it measte op Padmé, safolle sels, dat de beide fammen mei wat [[fisazjy|make-up]] op net útinoar te hâlden binne. Op fersyk fan Padmé risselwearret Sabé, dy't [[trou]] oant yn 'e dea sward hat oan har keninginne, om yn gefal fan need it plak fan 'e keninginne yn te nimmen as in soarte fan passive [[liifwacht]].

===Yn ''The Phantom Menace''===
Under de [[Nabookrisis]] stelt de troch de [[Neimoïden]] dominearre [[Hannelsfederaasje]] in [[blokkade (militêre strategy)|blokkade]] yn tsjin Naboo om keninginne Padmé safier te krijen dat se in [[ferdrach]] tekenet dat de planeet oan  'e Hannelsfederaasje oerleverje sil. Yn dy nuodlike tiid nimt Sabé ferskate kearen it plak fan Padmé yn, wêrmei't de beide fammen sels de [[Jedi]] [[Qui-Gon Jinn]] en [[Obi-Wan Kenobi]] foar de gek hâlde. Dy 'wikseltrúk' fiere se bygelyks út as de oarlochs[[androïde]]n fan 'e Hannelsfederaasje op Naboo lânje, en 'keninginne Padmé' foar [[Nute Gunray]] brocht wurdt, de [[ûnderkening]] fan 'e Hannelsfederaasje. As Sabé (yn har momkape as de keninginne) wegeret en tekenje it ferdrach, wurde sy, Padmé en de oare hofdames nei in finzenekamp stjoert. Yn 'e strjitten fan Theed wurde se lykwols befrijd troch Qui-Gon en Obi-Wan.

Neitiid spilet Sabé oanhâldend foar de keninginne op 'e reis fan Padmé nei de [[haadstêd]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]] op [[Coruscant]]. Padmé makket dêrfan gebrûk om, by in tuskenstop op 'e [[woastyn]]planeet [[Tatooine]], Qui-Gon te beselskipjen nei de [[delsetting]] [[Mos Espa]], wat er nea talitten hawwe soe as er foar it ferstân hân hie dat se de keninginne wie. Yn Mos Espa komt Padmé op dy manear yn 'e kunde mei de jonge [[slavernij|slaaf]] [[Anakin Skywalker]], dy't jierren letter har [[relaasje (ynterpersoanlike bân)|minner]] wurde sil.

Nei't se sûnder wat bedijd te hawwen fan Coruscant weromkeard binne nei Naboo, makket Padmé gebrûk fan 'e tsjinsten fan 'e Gungaanske ferstjitling [[Jar Jar Binks]] om kontakt te lizzen mei de [[Gunganen]], it ras fan [[bûtenierdske wêzens]] dat op Nabou lânseigen is. By [[ûnderhanneling]]s mei de Gungaanske lieder [[baas Nass]] oer it sluten fan in [[militêr bûnsgenoatskip]] nimt Sabé fannijs it plak fan Padmé yn, mar midden ûnder de gearkomste makket Padmé harsels bekend, in blyk fan [[fertrouwen]] dat de foarming fan it bûnsgenoatskip tige by tige foarúthelpt. Neitiid, yn 'e Slach om Naboo, bestoarmje Padmé-en-dy it keninklik paleis yn Theed, dat beset is troch de [[Neimoïden]]. Sabé draacht de [[klean|staasjeklean]] fan 'e keninginne en lokket dêrmei de oarlochs[[androïde]]n út 'e [[troanseal]] wei. Sadwaande slagget it Padmé en kaptein Panaka om Nute Gunray [[kriichsfinzen]] te nimmen wêrnei't it gau út is mei de blokkade en de besetting.

===Neitiid===
Nei't Padmé har termyn as keninginne fan Naboo úttsjinne hat en oan in [[politike]] [[karriêre]] as [[senator]] foar Naboo en oanbuorjende [[planetestelsel]]s yn 'e Galaktyske [[Senaat]] op Coruscant begjint, is Sabé de iennichste fan har hofdames dy't by har bliuwt. Se wurdt assistinte fan 'e senator. Letter stjoert Padmé har en de Nabooaanske legerkaptein Tonra nei Tatooine om dêr alle [[slavernij|slaven]] frij te keapjen dy't se fine kinne. Hoewol't Padmé oan Sabé freget om [[Shmi Skywalker]], de [[mem]] fan Anakin, te sykjen, kin se har net fine (om't Shmi tsjin dy tiid al frijkocht is troch en [[troud]] is mei de [[boer]] [[Cliegg Lars]]). Op Tatooine wurket Sabé [[undercover]] by in [[wetter]]opslach ûnder de momkape fan in [[hannel]]er dy't Sobon hjit. 

As [[kânselier]] [[Palpatine]] de Galaktyske Republyk ûnder fuotten hellet en ferfangt troch it [[Galaktysk Keizerryk]] mei himsels as [[keizer]], komt dat as in skok foar Sabé, dy't in goede yndruk fan Palpatine hie. Noch grutter is de skok as har op Tatooine net folle letter it nijs berikt dat Padmé stoarn is. Dat bart nei't se [[befalling|befallen]] is fan 'e [[twilling]] [[Luke Skywalker|Luke]] en [[Leia Organa|Leia]], de [[bern (persoan)|bern]] fan Anakin. Mei't Anakin ûnderwilens troch Palpatine [[ferlieding|ferlaat]] is nei de tsjustere kant fan [[de Krêft]] en de [[Sith-ridder]] [[Darth Vader]] wurden is, ferliest Padmé troch syn [[ferrie]] de wil om te libjen en stjert se. Dy gong fan saken wurdt troch de Jedi-ridders [[Yoda]] en Obi-Wan Kenobi lykwols strang geheim holden; nei de bûtenwrâld ta wurdt inkeld útbrocht dat Padmé en har bern yn it [[kreambêd]] omkommen binne.

Sabé fermoedet dat har [[freonskip|freondinne]] [[fermoarde]] is en giet tegearre mei kaptein Tonra op ûndersyk út. Op Coruscant [[ynbraak|brekke se yn]] yn it [[appartemint]] fan Padmé, dêr't se û.o. de opnamen fan 'e [[befeiligingskamera|befeiligingskamera's]] feilichstelle. It ûndersyk rint dea en as net folle letter de [[Galaktyske Boargeroarloch]] útbrekt tusken it Galaktysk Keizerryk en it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]], jout Sabé har by de [[opstanneling]]en. Nei de foarfallen yn 'e film ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;V&amp;nbsp;– The Empire Strikes Back]]'' ([[1980]]) en it earste [[duël]] fan Darth Vader mei syn soan Luke Skywalker op [[Bespin]], hat Sabé in tafallige moeting mei Darth Vader op 'e planeet Vendaxa en wurket se tydlik mei him gear om 'e wierheid oer de dea fan Padmé te witten te kommen. Vader lit har libje, in feit dêr't er letter mei [[tramtaasje]]s foar bestraft wurdt troch keizer Palpatine. 

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Sabé Artikel oer Sabé yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Star_Wars_characters ''References'', op dizze side].
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Sabe}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf tsjinner]]
[[Kategory:Fiktyf opstanneling]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1999]]

[[en:List of Star Wars characters#Sabé]]</text>
      <sha1>onqvcafmt0hsursmk1pm88s80d5vrf9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rabé Tonsort</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158458</id>
    <revision>
      <id>1084196</id>
      <parentid>1080996</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:33:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4906" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = 
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Rabé Tonsort&lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = Rabene Tonsort
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]] &lt;small&gt;([[Naboo]]aansk)&lt;/small&gt;
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[hofdame]], [[musika]]
| besibbe personaazjes = [[Padmé Amidala]] &lt;br&gt;[[Sabé]] &lt;br&gt;[[Saché Adova]]&lt;br&gt; [[Eirtaé Ballory]]&lt;br&gt;[[Quarsh Panaka]]&lt;br&gt;[[Sio Bibble]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1999]]
}}
'''Rabé Tonsort''' ([[útspr.]]: [ɹɑˈbeː ˈtɔnsɔɹt], likernôch: &quot;ra-&lt;u&gt;bee&lt;/u&gt; &lt;u&gt;tòn&lt;/u&gt;-sôrt&quot;); folút: '''Rabene Tonsort''') is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Hja is in [[hofdame]] fan [[keninginne]] [[Padmé Amidala]] fan [[Naboo]] en waard yntrodusearre yn 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]). De rol fan Rabé waard spile troch [[Cristina da Silva]].
__TOC__
==Fiktive biografy==
Rabé Tonsort is [[berne]] yn 'e Westlike Provinsjes fan 'e [[planeet]] [[Naboo]]. Hja giet nei in [[prestiizje|prestizjeuze]] [[keunstakademy]], dêr't se û.m. [[skilderjen]], [[byldhouwen]] en [[aktearjen]] leart. Hoewol't se [[talint]] hat foar sokke dingen, is se de liedster fan in groepke [[studint]]en dat begjint mei it [[ferfalsking|ferfalskjen]] fan [[keunst]]wurken om dy te [[ferkeap]]jen oan lju fan oare planeten dy't gjin weet hawwe fan Nabooaanske [[keunst]]. As Rabé úteinlik tsjin 'e lampe rint, wurdt har frege om sels har [[stúdzje]] ôf te brekken, om't de skoalle in [[skandaal]] foarkomme wol.

Net folle letter wurdt har troch [[kaptein (rang)|kaptein]] [[Quarsh Panaka]], de [[kommandant]] fan 'e [[paleiswacht]], frege om [[hofdame]] te wurden fan 'e nije, koartby ferkeazen [[keninginne]] [[Padmé Amidala]]. Panaka is fan miening dat Rabé, mei har licht [[kriminaliteit|kriminele]] eftergrûn, de yn syn eagen [[naïviteit|naïve]] Padmé [[bedroch]] bybringe kin, eat dêr't in [[politika]] net sûnder kin. Nei in earste moeting mei de keninginne tinkt Rabé dat Panaka syn soeverein ûnderskat, mar nettsjinsteande dat nimt se de [[funksje (posysje)|posysje]] fan hofdame oan en swart se [[trou]] oant yn 'e [[dea]] oan Padmé.

Yn 'e [[Nabookrisis]], dy't letter dat jiers útbrekt, wykt Rabé net fan Padmé har side. Se is behelle yn it ferwikseljen fan Padmé foar in oare hofdame, [[Sabé]], dy't har plak ynnimt om har te beskermjen. Mei Sabé, Padmé, Panaka en trije oare hofdames, Yané, [[Saché Adova]] en [[Eirtaé Ballory]], wurdt Rabé [[finzen]] nommen as Naboo beset wurdt troch de troepen fan 'e [[Hannelsfederaasje]]. Nei't se befrijd binne troch de [[Jedi]] [[Qui-Gon Jinn]] en [[Obi-Wan Kenobi]], reizget se mei Padmé-en-dy nei de [[haadstêd]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]] op [[Coruscant]] yn in fergees besykjen om stipe los te krijen fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en [[kânselier]] [[Finis Valorum]]. 

Nei't se sûnder wat bedijd te hawwen weromkeard binne nei Naboo, beselskippet Rabé de keninginne nei de [[amfiby]]ske [[Gunganen]], it ras fan [[bûtenierdske wêzens]] dat op Nabou lânseigen is. Se is tsjûge fan it [[militêr bûnsgenoatskip]] dat Padmé mei de Gungaanske lieder [[baas Nass]] slút. Letter bliuwt se by Padmé as dy mei har [[entoeraazje]] it keninklik [[paleis]] yn 'e Nabooaanske haadstêd [[Theed]] bestoarmet. Yn 'e gefjochten ferliest Rabé Padmé út it each, en as se harsels letter in paad nei de [[troanseal]] ta fjochtet, ûntdekt se dat Padmé en kaptein Panaka [[Nute Gunray]], de [[ûnderkening]] fan 'e Hannelsfederaasje, al finzen nommen hawwe. Dêrmei komt in ein oan 'e blokkade en besetting fan Naboo. 

Nei't Padmé har termyn as keninginne fan Naboo fjouwer jier letter úttsjinne hat, begjint Rabé in nije [[karriêre]] as [[musika]] oan in prestizjeus [[konservatoarium]] yn Theed.

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Rabé_Tonsort Artikel oer Rabé Tonsort yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Star_Wars_characters ''References'', op dizze side].
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Tonsort, Rabe}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf tsjinner]]
[[Kategory:Fiktyf muzikant]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1999]]

[[en:List of Star Wars characters#Rabé]]</text>
      <sha1>h9hen7261143r55905z3bj1ox8mgbi2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Saché Adova</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158461</id>
    <revision>
      <id>1084185</id>
      <parentid>1081001</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:30:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6114" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = 
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Saché Adova&lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = Sashah Adova
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]] &lt;small&gt;([[Naboo]]aansk)&lt;/small&gt;
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[hofdame]], [[politika]]
| besibbe personaazjes = [[Padmé Amidala]] &lt;br&gt;[[Sabé]] &lt;br&gt;[[Rabé Tonsort]]&lt;br&gt; [[Eirtaé Ballory]]&lt;br&gt;[[Quarsh Panaka]]&lt;br&gt;[[Sio Bibble]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1999]]
}}
'''Saché Adova''' ([[útspr.]]: [sɑˈʃeː ɑˈdoʊvɑ], likernôch: &quot;sa-&lt;u&gt;sjee&lt;/u&gt; ah-&lt;u&gt;doo&lt;/u&gt;-va&quot;); folút: '''Sasha Adova''') is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Hja is in [[hofdame]] fan [[keninginne]] [[Padmé Amidala]] fan [[Naboo]] en waard yntrodusearre yn 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]). De rol fan Saché waard spile troch [[Sofia Coppola]], de [[dochter]] fan Lucas yn goede [[freonskip|freon]] [[Francis Ford Coppola]].

==Fiktive biografy==
===Oanstelling as hofdame===
Saché Adova is [[berne]] op 'e [[planeet]] [[Naboo]]. Mei tolve jier wurdt se rekrutearre troch [[kaptein (rang)|kaptein]] [[Quarsh Panaka]], de [[kommandant]] fan 'e [[paleis]]wacht, om as [[hofdame]] te tsjinjen foar de nije, koartby ferkeazen [[keninginne]] [[Padmé Amidala]]. Panaka komt foar it earst mei har yn 'e kunde wannear't er om him hinne sjocht nei gaadlike kandidates foar de posysje fan hofdame op in [[workshop]] oangeande [[aktearjen]], wat him in tige brûksum [[talint]] foar sokke fammen taliket. Saché falt him op as er yn 'e kûlissen letterlik oer har stroffelet. Letter komt er ta de konklúzje dat se him mei opsetsin stroffelje litten hat om't se belangstelling foar de [[funksje (posysje)|posysje]] fan hofdame hat mar dat net planút sizze wol. 

Saché is de jongste fan 'e hofdames yn 'e [[entoeraazje]] fan Padmé, dêr't û.o. ek [[Sabé]], [[Rabé Tonsort]] en [[Eirtaé Ballory]] ta hearre. Mei't se omreden fan har [[leeftyd]] net, lykas Sabé en eventueel de oaren, as dûbelgongster fan 'e keninginne tsjinje kin, nimt Saché de taak fan [[paazje]] fan 'e keninginne op har.

===Nabookrisis===
Yn 'e [[Nabookrisis]], dy't letter dat jiers útbrekt, stelt de [[Hannelsfederaasje]] in [[blokkade (militêre strategy)|blokkade]] tsjin Naboo yn en giet letter sels oer ta in ynvaazje en besetting fan 'e planeet. Saché bliuwt efter op Naboo as keninginne Padmé mei Sabé, Rabé en Eirtaé ûnder beskerming fan 'e [[Jedi]] [[Qui-Gon Jinn]] en [[Obi-Wan Kenobi]] fan 'e planeet ûntsnapt om yn 'e [[haadstêd]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]] op [[Coruscant]] te besykjen en krij stipe fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en [[kânselier]] [[Finis Valorum]]. Tegearre mei in oare hofdame, Yané, jout Saché har by it [[fersetsbeweging|ferset]] op Naboo, wêrfoar't se beiden as [[koerierster]]s fungearje. Se wurde lykwols [[finzen]] nommen troch de besetters en yn in kriichsfinzenekamp pleatst, dêr't se tegearre op ien [[bêd]] sliepe moatte. Yn 'e tsjinst fan Padmé hawwe se altyd sekuer foarkomd om te deun byinoar te wêzen, mei't der in wjersidige [[seksuele oantrekking]] tusken har beiden bestiet. Yn it kamp komme se der einlings foar út dat se [[fereale]] opinoar binne.

Yn it kriichsfinzenekamp giet Saché troch mei har wurk as koerierster troch boadskippen oer te bringen tusken wichtiger finzenen dy't apart holden wurde. Hja wurdt úteinlik trappearre en [[martele]] foar ynformaasje oer it ferset, mar wit it út te hâlden oant de weromkear op Naboo fan Padmé en de oaren. It slagget de keninginne neitiid om troch it sluten fan in [[militêr bûnsgenoatskip]] mei de [[Gunganen]], it ras fan [[bûtenierdske wêzens]] dat op Nabou lânseigen is, in ein oan 'e besetting wit te meitsjen.

===Lettere jierren===
Nei't Padmé har termyn as keninginne fan Naboo fjouwer jier letter úttsjinne hat, stelt Saché har ferkiesber foar de Planetêre Assimblee fan Naboo, dêr't se in sit yn wint. Sy en Yané [[wenje gear]] yn in grut [[hûs]] dêr't Yané in kloft [[bern (persoan)|bern]] [[opfieding|grutbringt]] dy't [[wees]] wurden binne yn 'e oarloch. As [[politika]] wurket Saché nau gear mei [[gûverneur]] [[Sio Bibble]], dy't se as in [[mentor]] beskôget. Fjouwer jier nei de ein fan Padmé har regear [[trouwe]] Saché en Yané by in [[seremoanje]] yn 'e Nabooaanske haadstêd [[Theed]]. 

Nochris fiif jier letter treedt Sio Bibble omreden fan syn [[leeftyd|hege jierren]] ôf as gûverneur fan Naboo. Saché is de kânsrykste gadingmakker om him op te folgjen, mar ear't dat barre kin, hellet [[kânselier]] [[Palpatine]] de Galaktyske Republyk ûnder fuotten en rjochtet yn it plak dêrfan it [[Galaktysk Keizerryk]] op, mei himsels as [[keizer]]. Hy leit it near op alle frije [[ferkiezing]]s en stelt as opfolger fan Bibble op Naboo de eardere kommandant fan 'e paleiswacht [[Quarsh Panaka]] oan yn 'e nije posysje fan [[moff]]. Yn 'e folgjende jierren giet Saché as planetêr politika troch mei it krewearjen foar de belangen fan har thúswrâld.

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Saché Artikel oer Saché Adova yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Star_Wars_characters ''References'', op dizze side].
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Adova, Saché}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf tsjinner]]
[[Kategory:Fiktyf politikus]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1999]]

[[en:List of Star Wars characters#Saché]]</text>
      <sha1>3jdezmvoh1q2co9iizfxpv1y476i3oa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Eirtaé Ballory</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158462</id>
    <revision>
      <id>1084189</id>
      <parentid>1080978</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:31:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4775" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = 
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Eirtaé Ballory&lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = Eirtama Ballory
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]] &lt;small&gt;([[Naboo]]aansk)&lt;/small&gt;
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[hofdame]], [[keunstneresse]],&lt;br&gt;[[útfiner]]
| besibbe personaazjes = [[Padmé Amidala]] &lt;br&gt;[[Sabé]] &lt;br&gt;[[Rabé Tonsort]]&lt;br&gt;[[Saché Adova]]&lt;br&gt; [[Quarsh Panaka]]&lt;br&gt;[[Sio Bibble]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1999]]
}}
'''Eirtaé Ballory''' ([[útspr.]]: [ɛːɹˈtaːeː ˈbɑloɹi], likernôch: &quot;êr-&lt;u&gt;taa&lt;/u&gt;-ee &lt;u&gt;bal&lt;/u&gt;-loar-y&quot;); folút: '''Eirtama Ballory''') is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Hja is in [[hofdame]] fan [[keninginne]] [[Padmé Amidala]] fan [[Naboo]] en waard yntrodusearre yn 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]). De rol fan Eirtaé waard spile troch [[Friday Wilson|Friday &quot;Liz&quot; Wilson]].
__TOC__
==Fiktive biografy==
Eirtaé Ballory is [[berne]] op 'e [[planeet]] [[Naboo]]. Se docht mei oan in [[workshop]] op it mêd fan [[aktearjen]] dy't ferbân hâldt mei har [[oplieding]] ta [[setdesigner]], as har troch [[kaptein (rang)|kaptein]] [[Quarsh Panaka]], de [[kommandant]] fan 'e [[paleis]]wacht, frege wurdt om [[hofdame]] te wurden fan 'e nije, koartby ferkeazen [[keninginne]] [[Padmé Amidala]]. Hja wurdt by Panaka foar dy [[funksje (posysje)|posysje]] oanrikkemandearre troch in oare jonge gadingmakster foar de funksje fan hofdame, [[Saché Adova]]. Eirtaé nimt it oanbod oan en swart se [[trou]] oant yn 'e [[dea]] oan Padmé.

Yn 'e [[Nabookrisis]], dy't letter dat jiers útbrekt, wurdt Eirtaé yn 'e mande mei de keninginne, de oare hofdames Saché, [[Sabé]], [[Rabé Tonsort|Rabé]] en Yané, Panaka en syn mannen en [[gûverneur]] [[Sio Bibble]] [[finzen]] nommen troch [[Nute Gunray]], de [[ûnderkening]] fan 'e [[Hannelsfederaasje]]. Dyselde wol Padmé in [[ferdrach]] ûndertekenje litte dat Naboo alhiel oan 'e Hannelsfederaasje oerleverje soe, mar Padmé wegeret. Underweis nei in finzenekamp wurdt it selskip befrijd troch de [[Jedi]] [[Qui-Gon Jinn]] en [[Obi-Wan Kenobi]]. Neitiid bliuwt Eirtaé by keninginne Padmé as dyselde nei de [[haadstêd]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]] op [[Coruscant]] reizget, yn in fergees besykjen om stipe los te krijen fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en fan [[kânselier]] [[Finis Valorum]]. 

Nei't se sûnder wat bedijd te hawwen weromkeard binne nei Naboo, beselskippet Eirtaé de keninginne nei de [[Gunganen]], it ras fan [[bûtenierdske wêzens]] dat op Nabou lânseigen is. Se is tsjûge fan it [[militêr bûnsgenoatskip]] dat Padmé mei de Gungaanske lieder [[baas Nass]] slút. Letter bliuwt se by Padmé as dy mei har [[entoeraazje]] it keninklik [[paleis]] yn 'e Nabooaanske haadstêd [[Theed]] bestoarmet. Yn 'e gefjochten ferliest Eirtaé Padmé út it each, en as se har letter in paad nei de [[troanseal]] ta fjochtet, ûntdekt se dat Padmé en Panaka ûnderwilens Gunray al finzen nommen hawwe. Dêrmei komt in ein oan 'e [[blokkade (militêre strategy)|blokkade]] en besetting fan Naboo. 

Nei't Padmé har termyn as keninginne fan Naboo fjouwer jier letter úttsjinne hat, [[ferfarren|ferfart]] Eirtaé nei de Gungaanske ûnderwetterstêd [[Otoh Gunga]], om har leafde foar de [[poadiumkeunsten]] te folgjen. Dêr bestudearret se de manear dy't de Gunganen hawwe om [[fakuum|fakua]] oan te meitsjen. Se besiket dêrmei nije manearen foar [[setdesign|setdekoraasje]] te finen, mar ûntdekt ûnbedoeld in nije en bettere kweekmetoade fan [[blauwieren]], dy't yn 'e Nabooaanske [[lânbou]] as [[keunstdong]] brûkt wurde.

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Eirtaé Artikel oer Eirtaé Ballory yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_Star_Wars_characters ''References'', op dizze side].
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Ballory, Eirtae}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf tsjinner]]
[[Kategory:Fiktyf keunstner]]
[[Kategory:Fiktyf útfiner]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1999]]

[[en:List of Star Wars characters#Eirtaé]]</text>
      <sha1>80v09z74ol7fyti89tlx9rm6eh8x986</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Shmi Skywalker</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158469</id>
    <revision>
      <id>1084195</id>
      <parentid>1081005</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:33:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5966" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = 
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Shmi Skywalker&lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]]
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[slavinne]]
| besibbe personaazjes = [[Anakin Skywalker]]&lt;br&gt;[[Cliegg Lars]]&lt;br&gt;[[Watto]]&lt;br&gt;[[Qui-Gon Jinn]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1999]]
}}
'''Shmi Skywalker''' is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Hja is in [[slavinne]] dy't op 'e [[planeet]] [[Tatooine]] bedarret en it [[befalling|libben skinkt]] oan in [[soan]], [[Anakin Skywalker|Anakin]], mei wa't de hiele ''[[Skywalker Saga]]'' begjint. Shmi Skywalker waard yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]). It [[personaazje]] waard yn dy [[film]] en yn it [[ferfolch]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' ([[2002]]) spile troch de [[Sweden|Sweedske]] [[aktrise]] [[Pernilla August]]. Yn 'e [[tekenfilmsearje]] ''[[Star Wars: The Clone Wars (tillefyzjesearje út 2008)|Star Wars: The Clone Wars]]'' spriek August ek de [[dialooch]] fan Shmi yn.
__TOC__
==Fiktive biografy==
De eftergrûn fan Shmi Skywalker wurdt yn oare wurken út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] út 'e doeken dien. Har oarspronklike thúswrâld is ûnbekend, mar se wurdt as jong [[famke]] mei har [[âldelju]] ta [[slavernij|slaaf]] makke troch [[seerôverij|piraten]]. Neitiid wurdt se ferskate kearen trochferkocht oan nije eigners, dy't har fan it iene [[planetestelsel]] meislepe nei it oare. Se libbet in dreech bestean en praat nea mear oer it lot fan har âlden, as se dêr al weet fan hat. Geandewei rekket Shmi bekend mei [[masine]]s en hoe't dy reparearre wurde moatte, wat in weardefolle eigenskip yn in slaaf is foar eltse eigner. Uteinlik bedarret se yn 'e [[delsetting]] [[Mos Espa]], op 'e [[woastyn]]planeet [[Tatooine]]. Dêr wurdt se eigendom wurdt fan 'e [[froulik]]e [[gangster]] Gardulla de [[Hutt (Star Wars)|Hutt]], dy't har by in [[weddenskip]] oer in [[race|podrace]] ferliest oan 'e [[deunens|ynklauwerige]] [[Toydariaan]] [[Watto]]. Dyselde lit har neitiid wurkje yn syn [[winkel]] yn twaddehâns [[technology]]ske ûnderdielen.

Op Tatooine rekket Shmi [[swierens|swier]] sûnder dat se mei in [[seks|man op bêd]] west hat. ([[Jedi-master]] [[Qui-Gon Jinn]] leit dat letter út troch der op te wizen dat [[de Krêft]] sa sterk is yn har [[famylje (besibskip)|famylje]], dat der gjin manlike partner nedich wie foar de [[befruchting]].) Se [[befalling|befalt]] fan in [[soan]], [[Anakin Skywalker|Anakin]], yn wa't de Krêft noch sterker oanwêzich is as yn Shmi sels. Dat jout de jonge wetterflugge [[refleks]]en, eat dêr't Watto fan profitearret troch Anakin meidwaan te litten oan gefaarlike [[race]]s yn swevende [[fiertúch|fiertugen]] dy't podracers hjitte. Troch weddenskippen op 'e útkomst ôf te sluten, ferriket de Toydariaan him danich oan Anakin, al stiet Shmi by eltse race deadseangsten út dat de jonge it net oerlibje sil.

As Anakin njoggen jier is, komt er yn 'e kunde mei de [[Jedi-master]] [[Qui-Gon Jinn]], lykas te sjen is yn 'e film ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]''. Dyselde is mei syn frijwol follearde learling [[Obi-Wan Kenobi]] en [[keninginne]] [[Padmé Amidala]] fan [[Naboo]] op sleeptou ûnderweis nei [[Coruscant]], de [[haadstêd]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]]. Hy ken fuortendaliks it potinsjeel fan Anakin wer, en hoewol't de jonge eins al te âld is om noch útein te setten mei Jedi-training, stiet Qui-Gon derop dat Anakin syn nije learling wurdt. Dêrta keapet Qui-Gon him frij en nimt him mei nei Coruscant. Shmi, dy't se derfan oertsjûge is dat it podracen nochris syn dea wurdt, hechtet har goedkarring oan 'e ôfreis fan har soan om't se him út Watto syn kloeren hawwe wol.

Neitiid moetet Shmi de [[boer]] en [[widner]] [[Cliegg Lars]], dy't [[fereale]] op har rekket. Hy keapet har frij út slavernij en [[trouwen|trout]] mei har, wêrnei't se [[styfmem]] foar syn syn [[foarsoan]] [[Owen Lars|Owen]] wurdt. Sa't de film ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' ferhellet, wurdt Shmi tsien jier nei't Anakin mei Qui-Gon ôfset is, [[ûntfierd]] troch [[Tusken-kapers]], dy't har meifiere de woastyn fan Tatooine yn en har slim [[tramtearje]]. Cliegg, Owen en oare freonen fan harres geane har efternei, mar kinne har net fine. Anakin, dy't har [[pine]] fia de Krêft gewaarwurdt, reizget halje-trawalje nei Tatooine, dêr't er allinne de woastyn yn giet en syn [[mem]] opspoart. Hja is dan lykwols sa slim [[mishannele]], dat se yn syn earms [[ferstjerren|ferstjert]]. Anakin ûntstekt neitiid yn [[razernij]] en rûget de hiele clan Tusken-kapers út dy't ferantwurdlik is foar syn memme dea, de [[froulju]] en [[bern (persoan)|bern]] ynbegrepen. Dat barren is in wichtige stap op syn ôfgliidzjende paad nei de tsjustere kant fan 'e Krêft. 

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Shmi_Skywalker_Lars Artikel oer Shmi Skywalker yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Shmi_Skywalker ''References'', op dizze side].
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Skywalker, Shmi}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf slaaf]]
[[Kategory:Fiktyf moardslachtoffer]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1999]]</text>
      <sha1>g45kpfizvozufzty6hrv7toj4yph4f5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>List fan Fryske bierbrouwerijen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158620</id>
    <revision>
      <id>1084262</id>
      <parentid>1084152</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T09:03:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Leopstm</username>
        <id>33922</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2258" xml:space="preserve">Yn de provinsje [[Fryslân]] besteane 41 aktive [[bierbrouwerij]]en (stân fan saken juny 2022). Dit binne allegearre ambachtlike doarps-, steds- en mikrobrouwerijen. Guon fan dizze brouwerijen binne feriene yn in kollektyf [[CRAFT]].

Dit is in list fan Fryske brouwerijen:
{{TOCright}}

== 8 ==

* [[Brouwerij 84]] - [[Wolvegea]]

== A ==

* [[Admiraals Bierbrouwerij]] - [[Aldtsjerk]]
* [[Amelander Bierbrouwerij]] - [[Ballum]] ([[it Amelân]])

== B ==

* [[Broud Troch Freonen]] - [[Akkrum]]
* [[Het BrouwDOK]] - [[Harns (stêd)|Harns]]
* [[Brouwerij Bjuster]] - [[Grou (plak)|Grou]]
* [[Brouwerij Bonifatius 754]] - [[Dokkum]]
* [[Bierbrouwerij Bûsdoek]] - [[Burgum]]

== D ==

* [[De Heer'n van Stellingwarf]] - Wolvegea
* [[Brouwerij Diggelfjoer]] - [[Drachten]]
* [[DÎJK Bier]] - [[Bûtenpost]]
* [[Brouwerij Dogger]] - [[Húns]]
* Drachtsterbrouwers: Koningshert Bier - Drachten
* [[Brouwerij Dockum]] - Dokkum

== F ==

* [[Fortuna Vlieland]] - [[East-Flylân]] ([[Flylân]])
* [[Brouwerij De Freonskip]] - Burgum
* [[De Friese Bierbrouwerij Us Heit B.V.]] - [[Boalsert]]

== G ==

* Grutte Pier - [[Wyns (Tytsjerksteradiel)|Wyns]]
* [[Brouwerij Gudzekop]] - [[Goaiïngaryp]]

== I ==
* [[In de Brouwerij]] - [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]]

== J ==
* [[Jouster Bierbrouwerij]] - [[De Jouwer]]

== K ==

* King Cask - West-Terschelling
* [[Kleine Beer Brouwerij]] - [[De Lemmer]]
* [[Brouwerij de Kroon op Leeuwarden]] - Ljouwert

== L ==

* [[Brouwerij Lev]] - Ljouwert

== M ==

* [[Marren Bier]] - De Jouwer
* [[Mahabier Bierbrouwerij]] - [[Oerterp]]
* Middelseebrouwerij - [[Folsgeare|Folsgare]]

== N ==

* [[Bierbrouwerij Noarder Dragten]] - Drachten

== R ==

* [[Brouwerij Redbad]] - Ljouwert

== S ==

* Bierbrouwerij Schoemrakker - [[West-Skylge]] ([[Skylge]])
* Skûtsjebier - [[Wynjewâld]]
* Sneker Pypke - [[Snits]]
* Stadsbrouwerij Sneek - Snits

== T ==

* Terschellinger Bieren - [[Baaidunen]] (Skylge)
* [[Tsjerkebier]] - [[Easterwierrum]]

== W ==

* Wâldpyk Brouwerij - [[It Hearrenfean (plak)|it Hearrenfean]]
* Warhero Brewery - Ljouwert
* Brouwerij Westeinder - Ljouwert
* De Walster - [[Hurdegaryp]]

== Z ==

* Zwaluw Bierbrouwers - [[De Fochtel]]

[[Kategory:Nederlânske bierbrouwerij]]
[[Kategory:Kultuer yn Fryslân]]</text>
      <sha1>k7sr67bkr17eh2yavr4y3xowrai6z15</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084273</id>
      <parentid>1084262</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T10:36:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Leopstm</username>
        <id>33922</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2277" xml:space="preserve">Yn de provinsje [[Fryslân]] besteane 41 aktive [[bierbrouwerij]]en (stân fan saken juny 2022). Dit binne allegearre ambachtlike doarps-, steds- en mikrobrouwerijen. Guon fan dizze brouwerijen binne feriene yn in kollektyf [[CRAFT]].

Dit is in list fan Fryske brouwerijen:
{{TOCright}}

== 8 ==

* [[Brouwerij 84]] - [[Wolvegea]]

== A ==

* [[Admiraals Bierbrouwerij]] - [[Aldtsjerk]]
* [[Amelander Bierbrouwerij]] - [[Ballum]] ([[it Amelân]])

== B ==

* [[Broud Troch Freonen]] - [[Akkrum]]
* [[Het BrouwDOK]] - [[Harns (stêd)|Harns]]
* [[Brouwerij Bjuster]] - [[Grou (plak)|Grou]]
* [[Brouwerij Bonifatius 754]] - [[Dokkum]]
* [[Bierbrouwerij Bûsdoek]] - [[Burgum]]

== D ==

* [[De Heer'n van Stellingwarf]] - Wolvegea
* [[Brouwerij Diggelfjoer]] - [[Drachten]]
* [[DÎJK Bier]] - [[Bûtenpost]]
* [[Brouwerij Dogger]] - [[Húns]]
* Drachtsterbrouwers: Koningshert Bier - Drachten
* [[Brouwerij Dockum]] - Dokkum

== F ==

* [[Fortuna Vlieland]] - [[East-Flylân]] ([[Flylân]])
* [[Brouwerij De Freonskip]] - Burgum
* [[De Friese Bierbrouwerij Us Heit B.V.]] - [[Boalsert]]

== G ==

* Grutte Pier - [[Wyns (Tytsjerksteradiel)|Wyns]]
* [[Brouwerij Gudzekop]] - [[Goaiïngaryp]]

== I ==
* [[In de Brouwerij]] - [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]]

== J ==
* [[Jouster Bierbrouwerij]] - [[De Jouwer]]

== K ==

* King Cask - West-Terschelling
* [[Kleine Beer Brouwerij]] - [[De Lemmer]]
* [[Brouwerij de Kroon op Leeuwarden]] - Ljouwert

== L ==

* [[Brouwerij Lev]] - Ljouwert

== M ==

* [[Marren Bier]] - De Jouwer
* [[Mahabier Bierbrouwerij]] - [[Oerterp]]
* Middelseebrouwerij - [[Folsgeare|Folsgare]]

== N ==

* [[Bierbrouwerij Noarder Dragten]] - Drachten

== R ==

* [[Brouwerij Redbad]] - Ljouwert

== S ==

* Skûtsjebier - [[Wynjewâld]]
* Sneker Pypke - [[Snits]]
* Stadsbrouwerij Sneek - Snits

== T ==

* [[Terschellinger Bierbrouwerij Schoemrakker]] - [[West-Skylge]] ([[Skylge]])
* Terschellinger Bieren - [[Baaidunen]] (Skylge)
* [[Tsjerkebier]] - [[Easterwierrum]]

== W ==

* Wâldpyk Brouwerij - [[It Hearrenfean (plak)|it Hearrenfean]]
* Warhero Brewery - Ljouwert
* Brouwerij Westeinder - Ljouwert
* De Walster - [[Hurdegaryp]]

== Z ==

* Zwaluw Bierbrouwers - [[De Fochtel]]

[[Kategory:Nederlânske bierbrouwerij]]
[[Kategory:Kultuer yn Fryslân]]</text>
      <sha1>j9ooy3nwn058r4rz1gcy9r4xkj48ot7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tûla (oblast)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158772</id>
    <revision>
      <id>1084159</id>
      <parentid>1084149</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T15:02:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>/* Stêden */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13327" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = Tûla oblast
&lt;small&gt;Ту́льская о́бласть&lt;/small&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Tula Oblast.svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Tula Oblast.svg|border|100px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Tula oblast.png|60px]]
| soarte gebiet               = [[Oblast]]
| ynwennertal                 = 1.432.570 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 25.679 km²
| befolkingstichtens          = 56 ynw. / km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         = 
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[File:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= Sintraal Federaal Distrikt
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= Sintrale Ekonomyske Regio
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = Tûla
| grutste plak                = Tûla
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]]
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 95,3% &lt;br&gt; Oekraïners 1%, Armeenjers 0,6% &lt;br&gt; Stân 2010
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   = 
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 26 septimber 1937
| tiidsône                    = [[UTC]] +3
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|55_49_00.0_N_37_20_00.0_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|55° 49' N 37° 20' E}}   
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [https://www.tula.ru https://www.tula.ru]
}}
De '''oblast Tûla''' ([[Russysk]]: Ту́льская о́бласть, Tulskaja oblast) is in federale bestjoersienheid yn [[Ruslân]]. It leit [[geografy]]sk yn it [[Europa|Europeeske]] diel fan it lân en makket diel út fan it Sintrale Federale Distrikt. Haadstêd is [[Tûla]]. 

De oblast heart ta de meast ûntwikkele en ferstedske gebieten fan Ruslân. De measte ynwenners fan de oblast wenje yn de stêdekloft Tûla-Novomoskovsk, in stedsk gebiet mei in befolking fan mear as ien miljoen.

== Geografy ==
Tusken it sintrum fan Tûla en it sintrum fan Moskou lizze 185 km; fan de stedsgrinzen ôf is dat 150 km. De lingte fan de hiele oblast is fan noard nei súd likernôch 200 km, wylst dy fan wêst nei east 190 km is. 
[[File:Упа в Опочне - panoramio.jpg|thumb|left|250px|''De Upa'']]
De oblast grinzget mei de klok mei oan de oblast [[Moskou (oblast)|Moskou]] yn it noarden en dan oan de oblasten [[Rjazan (oblast)|Rjazan]] (easten), [[Lipetsk (oblast)|Lipetsk]] (súdeasten), [[Orjol (oblast)|Orjol]] (súdwêst) oant [[Kalûga (oblast)|Kalûga]] yn it wêst.  

Yn de oblast streame mear as 1.600 rivieren en streamkes. De wichtichste rivieren binne de:

* [[Don (rivier yn Ruslân)|Don]] 
* [[Oka (rivier yn Jeropeesk Ruslân)|Oka]]
* [[Upa (rivier)|Upa]] 

Natuerlike rykdommen yn de oblast binne izererts, brúnkoal en kalkstien.

== Bestjoerlike yndieling en stêden ==
[[Ofbyld:Тула. Областная администрация.jpg|thumb|260px|''Dûma fan Tûla oblast'']]
De oblast Tûla hat 30 stedske plakken te ferdielen yn 19 stêden en 11 plakken mei in steds karakter ([[flekke]]), dy't yn twa stedssdisrikten en 19 rajons lizze. 

== Befolkingsûntwikkeling ==
De oblast Tûla is ien fan de oblasten mei in hurd sakjend ynwennertal. Dat hat te meitsjen mei fergrizing; likernôch in tredde fan de ynwenners sit yn de groep fan de minsken dy't mei pinsioen binne.

{| class=&quot;wikitable&quot; border=&quot;1&quot;
! Jier !! 1897 || 1926 || 1939 || 1959 || 1970 || 1979 || 1989 || 2002 ||  2022
|-
| '''Befolking''' || 1.419.456 || 1.504.851  || 2.048.695  || 1.920.308 || 1.952.467  || 1.907.575  || 1.861.411 || 1.675.758 ||  1.432.570  
|}

=== Stêden ===
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|- 
! Stêd
! Russysk
! Bestjoersienheid
! Ynwenners
! Stêd sûnt
! class=&quot;unsortable&quot; | Wapen
! class=&quot;unsortable&quot; | Lokaasje
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Aleksin]]* || Алексин || [[Aleksinski rajon]] || 57.102 || 1777 || [[Ofbyld:Coat of Arms of Aleksin (Tula oblast).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; |  {{Koördinaten yn tekst|54_30_0_N_37_4_1.2_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 30' N 37° 4' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Arsenjevo (Tûla)|Arsenjevo]] || Арсеньево || [[Arsenjevski rajon]] || 4.622 || || &amp;nbsp; || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_44_15_N_36_39_45_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 44' N 36° 39' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Beljov]]* || Белёв || [[Beljovski rajon]] || 12.484 || 1147 || [[Ofbyld:Coat of Arms of Belyov (Tula oblast).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; |  {{Koördinaten yn tekst|53_48_0_N_36_7_58.8_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 48' N 36° 7' E}} 	
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Bogoroditsk]]* || Богородицк || [[Bogoroditski rajon]] || 30.199 || 1777 || [[Ofbyld:Coat of Arms of Bogoroditsk (Tula oblast).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_46_20.3_N_38_07_40.1_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 46' N 38° 07' E}} 		
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Bolochovo]]* || Болохово || [[Kirejevski rajono]] || 8.738 || 1943 || || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|54_4_58.8_N_37_49_1.2_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 4' N 37° 49' E}} 		
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Donskoi]]* || Донской || stedsdistrikt || 61.477 || 1939 || [[Ofbyld:Coat of Arms of Donskoi (Tula oblast).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_58_1.2_N_38_19_1.2_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 58' N 38° 19' E}} 		 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Dûbna (Tûla)|Dûbna]] || Дубна || [[Dûbenski rajon]] || 5.655 ||  ||  || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|54_9_21.6_N_36_57_28.8_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 9' N 36° 57' E}}  	
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Jasnogorsk]]* || Ясногорск || [[Jasnogorski rajon]] || 14.984 ||  || [[Ofbyld:Coat of Arms of Yasnogorsk (Tula oblast) (1987).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|54_28_58.8_N_37_42_0_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 28' N 37° 42' E}}  
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Jefremov]]* || Ефремов || [[Jefremovski rajon]] || 33.965 || 1777 || [[Ofbyld:Coat of Arms of Efremov (Tula oblast).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_9_0_N_38_7_1.2_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 9' N 38° 7' E}}  
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Kimovsk]]* || Кимовск || [[Kimovski rajon]] || 25.142 || 1773 || [[Ofbyld:Kimovsk gerb.gif|40px]] ||  style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_58_1.2_N_38_31_58.8_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 58' N 38° 31' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Kirejevsk]]* || Киреевск || [[Kirejevski rajon]] || 26.277 || 1956 || [[Ofbyld:Coat of Arms of Kireevsk (Tula oblast) (1990).png|40px]] ||  
{{Koördinaten yn tekst|58_55_58.8_N_37_55_58.8_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 55' N 37° 55' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Kûrkino (Tûla)|Kûrkino]] || Куркино || [[Kûrkinski rajon]] || 4.856 || || || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_26_13.2_N_38_40_12_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 26' N 38° 40' E}}		
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Lipki]]* || Липки || [[Kirejevski rajon]] || 8.084 ||  || || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_57_0_N_37_42_0_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 57' N 37° 42' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Novogûrovski]] || Новогуровский || stedsdistrikt || 3.342 || || || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|54_28_1.2_N_37_19_58.8_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 28' N 37° 19' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Novomoskovsk (Ruslân)|Novomoskovsk]]* || Новомосковск || stedsdistrikt || 121.674|| 1930 || [[Ofbyld:Coat of Arms of Novomoskovsk (Tula oblast).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|54_1_58.8_N_38_16_1.2_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 1' N 38° 16' E}}
|-	
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Odojev]] || Одоев || [[Odojevski rajon]] || 5.134 || ||  [[Ofbyld:Coat of Arms of Odoev (Tula oblast) (2001).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; |  {{Koördinaten yn tekst|53_56_31.2_N_38_42_0_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 56' N 38° 42' E}}	
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Pervomaiski (Tûla, Sjtsjokino)|Pervomaiski]] || Первомайский || [[Sjtsjokinski rajon]] || 8.829 || || || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|54_2_16.8_N_37_30_18_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 2' N 37° 30' E}}	
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Plavsk]]* || Плавск || [[Plavski rajon]] || 15.563 || 1949 || || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_42_0_N_37_18_0_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 42' N 37° 18' E}}	
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Zaokski]] || Заокский || [[Zaokski rajon]] || 6.196 || || || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|54_44_6_N_37_24_3.6_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 44' N 37° 24' E}}		
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Sjtsjokino]]* || Щёкино || [[Sjtsjokinski rajon]] || 56.263 || 1938 || [[Ofbyld:Coat of Arms of Schyokino (Tula oblast).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|54_0_0_N_37_31_1.2_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 0' N 37° 31' E}}			
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Slavny (Tûla)|Slavny]] || Славный || Arsenjevski rajon || 1.796 || || || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_32_45.6_N_36_28_30_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 32' N 36° 28' E}}	
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Sovetsk (Tûla)|Sovetsk]]* || Советск || [[Sjtsjokinski rajon]] || 7.246 || || || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_55_58.8_N_37_37_58.8_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 55' N 37° 37' E}}	
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Sûvorov]]* || Суворов || [[Sûvorovski rajon]] || 17.006 || 1954 || [[Ofbyld:Coat of arms of Suvorov (2014).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|54_7_1.2_N_36_30_0_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 7' N 36° 30' E}}	
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tjoploje (Tûla, Tjoplo-Ogarjowski)|Tjoploje]] || Тёплое || [[Tjoplo-Ogarjowski rajon]] || 4.838 || || || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_37_0_N_37_35_30_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 37' N 37° 35' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tsjekalin]]* || Чекалин || [[Sûvorovski rajon]] || 866 || || [[Ofbyld:Coat of Arms of Likhvin (Tula oblast).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|54_6_0_N_36_15_0_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 6' N 36° 15' E}}  
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tsjern (Tûla)|Tsjern]] || Чернь || [[Tsjernski rajon]] || 6.183 || || [[Ofbyld:Coat of Arms of Chern (Tula oblast) (1778).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_27_00_N_36_54_36_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 27' N 36° 54' E}}  
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tûla]]* || Тула || stedsdistrikt || 461.245 || || [[Ofbyld:Coat of Arms of Tula.png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|54_12_0_N_37_37_1.2_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 12' N 37° 37' E}} 	
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Uzlvaja]]* || Узловая || [[Uzlovski rajon]] || 49.155 ||  || [[Ofbyld:Coat of Arms of Uzlovaya (Tula oblast).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_59_0_N_38_10_0_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 59' N 38° 10' E}} 	
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Venjov]]* || Венёв || [[Beljovski rajon]] || 13.691 ||   || [[Ofbyld:Coat of Arms of Venyov (Tula oblast).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|54_21_0_N_38_16_0_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|54° 21' N 38° 16' E}} 	 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Volovo (Tûla)|Volovo]] || Волово || [[Kirejevski rajon]] || 3.560 ||  ||  || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|53_33_20_N_38_01_20_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|53° 33' N 38° 01' E}}
|}

{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Russysktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:ru:Тульская область]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Tula Oblast|Tûla oblast}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Tula (oblast)}}
[[Kategory:Tûla (oblast)| ]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1937]]</text>
      <sha1>m1fvgiwseamgxhwjayolfy8tnuezw1s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Yaddle</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158973</id>
    <revision>
      <id>1084197</id>
      <parentid>1080950</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:33:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5433" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Yaddle.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 180px
| namme                = Yaddle &lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = ûnbekend 
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[Jedi-master]]
| besibbe personaazjes = [[Mace Windu]]&lt;br&gt;[[Yoda]] &lt;br&gt;[[Oppo Rancisis]] &lt;br&gt;[[Yarael Poof]] &lt;br&gt;[[Ki-Adi-Mundi]] 
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1999]]
}}
'''Yaddle''' ([[útspr.]]: [ˈjædəl], likernôch: &quot;&lt;u&gt;jed&lt;/u&gt;-dul&quot;) is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Sy is in [[Jedi-master]] fan in ûnbekend [[ras fan bûtenierdske wêzens]], en teffens in lid fan 'e [[Hege Jedi Ried]], it [[bestjoer]] fan 'e [[Jedi Oarder]]. Yaddle waard yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]). It personaazje waard yn dy [[film]] spile troch [[poppespiler]] [[Phil Eason]]. 

==Fiktive biografy==
===Iere jierren===
Yaddle wurdt yn it jier 509&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] [[berne]] as in lid fan itselde ûnbekende [[ras fan bûtenierdske wêzens]] as master [[Yoda]]. Omreden fan har oanberne [[Krêft]]gefoeligens wurdt se al jong nei de Jedi Timpel, it [[haadkertier]] fan 'e [[Jedi Oarder]], op [[Coruscant]] ta brocht, dêr't se [[oplieding|oplaat]] wurdt ta [[Jedi-ridder]]. Yaddle ûntjout har ta in foaroansteande Jedi en komt bekend te stean om har [[swijsumens]], [[geduld]] en freonlikens. Se hat grutte [[earbied]] foar master Yoda, dy't hast twaris sa âld is as sysels. Meitiid wurdt har in sit yn 'e [[Hege Jedi Ried]] taparte, it [[bestjoer]]sorgaan fan 'e [[Jedi Oarder]]. Yaddle is de master fan ferskate [[padawan]]s efterinoar, ûnder wa de [[Thisspiasaan]] [[Oppo Rancisis]], dy't letter mei har en Yoda yn 'e Hege Jedi Ried tsjinnet.

===Nabookrisis===
Yn 32&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]], as de [[Nabookrisis]] útbrekt, tsjinnet Yaddle al ferskate hûnderten jierren as lid fan 'e Hege Jedi Ried. Hja is behelle yn 'e rieplachtings fan 'e ried oer de krisis sels, mar ek oer it wer opdûken fan 'e [[Sith]], de âlde aartsfijannen fan 'e Jedi, fan wa't oannommen waard dat se tûzenen jierren lyn al útrûge wiene. 

Yaddle is fierders oanwêzich as master [[Qui-Gon Jinn]] de njoggenjierrige [[Anakin Skywalker]] foar de Ried bringt, dy't sa sterk yn [[de Krêft]] is dat Qui-Gon derfan oertsjûge rekke is dat er de Utkarde is dêr't de oerâlde [[profesije]]n fan 'e Jedi gewach fan meitsje. De leden fan 'e Ried, ûnder wa Yaddle, binne it deroer iens dat in [[leeftyd]] fan njoggen jier fierstente let is om noch oan in oplieding ta Jedi te begjinnen, en Yoda wurdt grutte [[eangst]] yn 'e [[jonge]] gewaar, wat in negative [[emoasje]] is. De Ried beslút Qui-Gon syn fersyk om Anakin dochs noch oan 'e Jedi-training begjinne te litten, ôf te wizen. 

Nei it [[ferstjerren]] fan Qui-Gon yn 'e [[Slach om Naboo]] by in konfrontaasje mei de Sith [[Darth Maul]], kundiget Qui-Gon syn eardere [[padawan]] [[Obi-Wan Kenobi]] oan dat er hoe dan ek gehoar jaan sil oan 'e lêste wurden fan syn âlde master, wêrmei't dyselde him frege hat om Anakin ta Jedi te trainen. De Ried beslút mei [[tsjinnichheid]] om dêr tastimming foar te jaan.

===Lettere jierren===
Koart nei de Slach om Naboo beslút Yaddle tenei in wat minder aktive rol yn 'e Jedi Oarder te spyljen. Tsjin 'e tiid dat yn 22&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] de [[Kloane-oarloggen]] útbrekke, hat se har sit yn 'e Hege Jedi Ried opjûn. Yn har plak wurdt de [[Togruta]]-Jedi [[Shaak Ti]] oansteld. 

Yn 19&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] fiert [[kânselier]] [[Palpatine]], dy't eins de [[kwea|boasaardige]] Sith-master [[Darth Sidious]] is, in [[steatsgreep]] út om himsels ta [[autokraat|allinnichhearsker]] oer it [[Stjerrestelsel]] te meitsjen. Dêrta furdiget er [[Oarder&amp;nbsp;66]] út, dy't de [[klonen|kloansoldaten]] fan it [[Grutte Leger fan 'e Republyk]] befel jout ta de [[moard]] op harren eigen Jedi-ofsieren, in foarfal dat letter bekend wurdt as de [[Grutte Suvering fan 'e Jedi]]. 

It is ûndúdlik wat der fan Yaddle wurdt. Mar yn 14&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] hawwe Jedi-ridder Cere Junda en syn [[kaptein (skipfeart)|kaptein]] Greez Dritus in [[petear]] wêryn't Dritus fertelt dat der op syn thúswrâld Lateron [[leginde]]n omgeane oer Yaddle en dat er fermoedet dat hja de Grutte Suvering oerlibbe hat en op syn planeet beskûl socht hat.

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Yaddle Artikel oer Yaddle yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
*[https://starwars.fandom.com/wiki/Yaddle Artikel oer Yaddle yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]
}}
{{Star Wars personaazjes}}

[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf bûtenierdsk wêzen]]
[[Kategory:Jedi-ridder]]
[[Kategory:Fiktyf diplomaat]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1999]]

[[en:List of Star Wars characters#Yaddle]]</text>
      <sha1>5cfenqgcl8p0us1d6ny7wcwjhgow3ng</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Depa Billaba</title>
    <ns>0</ns>
    <id>158974</id>
    <revision>
      <id>1084190</id>
      <parentid>1080939</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:31:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8055" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = 
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Depa Billaba &lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]]
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[Jedi-master]]
| besibbe personaazjes = [[Mace Windu]]&lt;br&gt;[[Yoda]] &lt;br&gt;[[Ki-Adi-Mundi]] &lt;br&gt;[[Oppo Rancisis]] &lt;br&gt;[[Plo Koon]] 
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1999]]
}}
'''Depa Billaba''' ([[útspr.]]: [ˈdiːpa ˈbɪlaːba], likernôch: &quot;&lt;u&gt;dii&lt;/u&gt;-pa bil-&lt;u&gt;laa&lt;/u&gt;-ba&quot;) is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Sy is in [[minsklik]] [[Jedi-master]] en teffens in lid fan 'e [[Hege Jedi Ried]], it [[bestjoer]] fan 'e [[Jedi Oarder]]. Depa Billaba waard yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]). It personaazje waard yn dy [[film]] en it [[ferfolch]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' ([[2002]]) spile troch [[aktrise]] [[Dipika O'Neill Joti]]. Yn 'e [[tekenfilmsearje]] ''[[Star Wars: The Bad Batch]]'' (fan [[2021]] ôf) waard de [[dialooch]] fan Depa Billaba ynsprutsen troch [[stimaktrise]] [[Archie Panjabi]].

==Fiktive biografy==
===Eftergrûn===
Depa Billaba wurdt [[berne]] as [[dochter]] fan [[minsklik]]e [[âlden]] op 'e [[planeet]] Chalacta. Hja hat in [[suster]] dy't Sar Labooda hjit. As jonge [[bern (persoan)|bern]] wurde sy en har suster [[finzen]] nommen troch [[seerôverij|romtepiraten]], dy't harren âldelju [[fermoardzje]]. De [[famke]]s wurde rêden troch [[Jedi-master]] [[Mace Windu]], dy't harren omreden fan harren oanberne [[Krêft]]gefoeligens nei de Jedi Timpel ta bringt, it [[haadkertier]] fan 'e [[Jedi Oarder]] op [[Coruscant]]. Dêr wurde se allebeide [[oplieding|oplaat]] ta [[Jedi-ridder]]. Billaba wurdt dêrby de [[padawan]] fan Windu sels. Hja ûntjout har ta in foaroansteande Jedi en komt bekend te stean om har feardichheid mei de [[ljochtsabel]]. Meitiid wurdt se beneamd ta lid fan 'e [[Hege Jedi Ried]], it [[bestjoer]]sorgaan fan 'e [[Jedi Oarder]], dêr't se tsjinnet njonken har eardere master Windu.

===Nabookrisis===
Yn 32&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]], as de [[Nabookrisis]] útbrekt, tsjinnet Depa Billaba noch as lid fan 'e Hege Jedi Ried. Se is behelle yn 'e rieplachtings fan 'e ried oer de krisis sels, mar ek oer it wer opdûken fan 'e [[Sith]], de âlde aartsfijannen fan 'e Jedi, fan wa't oannommen waard dat se tûzenen jierren lyn al útrûge wiene. 

Billaba is fierders ek oanwêzich as master [[Qui-Gon Jinn]] de njoggenjierrige [[Anakin Skywalker]] foar de Ried bringt, dy't sa sterk yn [[de Krêft]] is dat Qui-Gon derfan oertsjûge rekke is dat er de Utkarde is dêr't de oerâlde [[profesije]]n fan 'e Jedi gewach fan meitsje. De leden fan 'e Ried, ûnder wa Billaba, binne it deroer iens dat in [[leeftyd]] fan njoggen jier fierstente let is om noch oan in oplieding ta Jedi te begjinnen, en master [[Yoda]] wurdt grutte [[eangst]] yn 'e [[jonge]] gewaar, wat in negative [[emoasje]] is. De Ried beslút Qui-Gon syn fersyk om Anakin dochs noch oan 'e Jedi-training begjinne te litten, ôf te wizen. 

Nei it [[ferstjerren]] fan Qui-Gon yn 'e [[Slach om Naboo]] by in konfrontaasje mei de Sith [[Darth Maul]], kundiget Qui-Gon syn eardere [[padawan]] [[Obi-Wan Kenobi]] oan dat er hoe dan ek gehoar jaan sil oan 'e lêste wurden fan syn âlde master, wêrmei't dyselde him frege hat om Anakin ta Jedi te trainen. De Ried beslút mei [[tsjinnichheid]] om dêr tastimming foar te ferlienen. Depa Billaba is ien fan 'e leden 'e Hege Jedi Ried dy't mei Yoda en Mace Windu nei [[Naboo]] ta reizgje. Hja is dêr oanwêzich by de [[kremaasje]] fan Qui-Gon Jinn en de [[oerwinningsparade]] yn 'e [[haadstêd]] [[Theed]].

===Kloane-oarloggen===
Wannear't yn 22&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] de [[Separatistyske Krisis (Star Wars)|Separatistyske Krisis]] útbrekt, wêryn't de [[Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels]] him besiket [[sesesje|ôf te skieden]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]], is Depa Billaba noch altyd lid fan 'e Hege Jedi Ried. Hja is net ien fan 'e Jedi-ridders dy't troch Mace Windu meinommen wurde om op 'e planeet [[Geonosis]] de ta de [[deastraf]] feroardiele Jedi Obi-Wan Kenobi en Anakin Skywalker en [[senator]] [[Padmé Amidala]] te rêden. Har suster Sar Labooda, dy't wol mei Windu giet, is ien fan in protte Jedi dy't yn 'e [[Earste Slach om Geonosis]] komme te [[sneuveljen]]. 

Dat treffen liedt ta it útbrekken fan 'e [[Kloane-oarloggen]], en Billaba wurdt in [[generaal]] yn [[Grutte Leger fan 'e Republyk]], dat bestiet út 'e [[klonen|kloansoldaten]] dy't Jedi-master [[Sifo-Dyas]] mear as tsien jier earder op [[Kamino]] besteld hat. Yn 'e striid op 'e planeet Haruun Kal rekket se [[swierferwûne]] by in konfrontaasje mei [[generaal Grievous]], de [[cyborg]] dy't de [[opperbefelhawwer]] is fan 'e [[androïde|oarlochsandroïde]]legers fan 'e Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels. Billaba rekket yn [[koma]] en wurdt oerbrocht nei de [[sikeboech]] fan 'e Jedi Timpel op Coruscant, dêr't se in healjier lang ûnoansprekber bliuwt foar't se wekker wurdt.

Nei't se [[refalidaasje|refalidearre]] is, ûndergiet Billaba in yngeande beoardieling fan har [[minsklik lichem|fysike]] en [[geast|mentale]] [[sûnens]], foar't se werbefêstige wurdt yn har âlde [[funksje (posysje)|funksjes]]. Yn 'e tiid dat se yn 'e Jedi Timpel oan it refalidearjen is, wurdt Billaba har belangstelling lutsen troch in Jedi-jongeling dy't Caleb Dume hjit. Nei't se wer sûn ferklearre is, nimt se him oan as har [[padawan]]. Oan 'e ein fan 'e Kloane-oarloggen, yn 19&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]], rekket Billaba by in nije konfrontaasje mei generaal Grievous, yn 'e Trêde Slach om Mygeeto, op 'e nij ferwûne, hoewol diskear net botte slim.

Koarte tiid letter furdiget [[kânselier]] [[Palpatine]], dy't eins de [[kwea|boasaardige]] Sith-master [[Darth Sidious]] is, [[Oarder&amp;nbsp;66]] út, ta de útfiering wêrfan't de kloansoldaten fan it Grutte Leger fan 'e Republyk foarprogrammearre binne. Dat befel hâldt de [[moard]] troch de kloanen op harren eigen Jedi-ofsieren yn, in foarfal dat letter bekend wurdt as de [[Grutte Suvering fan 'e Jedi]]. Dêrby iepenje de soldaten fan 'e Kloanetaakgroep&amp;nbsp;99, dêr't Billaba op Mygeeto it befel oer fiert, ynienen it fjoer op Billaba. Hja warret de earste skotten út harren [[ploffer (Star Wars)|ploffer]]gewearen ôf mei har ljochtsabel en hjit har padawan Caleb Dume om út te naaien. Om foar te kommen dat se him op syn flecht delsjitte, [[selsopoffering|offeret Billaba har op]] troch sels net te besykjen om te ûntkommen. Ynstee bliuwt se stean en wurdt úteinlik trochsingele mei skotten, dat se it [[ferstjerren|bestjert]]. Dêrmei jout se Dume de kâns om wei te wurden yn 'e [[bosk]]en. Hy ûntkomt sa oan 'e Grutte Suvering en wurdt letter bekend as Jedi-master ûnder de namme [[Kanan Jarrus]].

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Depa_Billaba Artikel oer Depa Billaba yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
*[https://starwars.fandom.com/wiki/Depa_Billaba Artikel oer Depa Billaba yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Billaba, Depa}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf bûtenierdsk wêzen]]
[[Kategory:Jedi-ridder]]
[[Kategory:Fiktyf diplomaat]]
[[Kategory:Fiktyf generaal]]
[[Kategory:Fiktyf moardslachtoffer]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1999]]

[[en:List of Star Wars characters#Depa Billaba]]</text>
      <sha1>k5w5ri5m8sfglrzw6fl5jir86cdvbv1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Adi Gallia</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159197</id>
    <revision>
      <id>1084191</id>
      <parentid>1081613</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:31:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8580" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Adi Gallia.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 220px
| namme                = Adi Gallia &lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[Tholothianen|Tholotiaanse]] 
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[Jedi-master]]
| besibbe personaazjes = [[Mace Windu]]&lt;br&gt;[[Yoda]] &lt;br&gt;[[Ki-Adi-Mundi]] &lt;br&gt;[[Depa Billaba]] &lt;br&gt;[[Plo Koon]] &lt;br&gt;[[Stass Allie]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[1999]]
}}
'''Adi Gallia''' is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Sy is in [[Jedi-master]] fan it [[bûtenierdske wêzens|bûtenierdske ras]] fan 'e [[Tholothianen]], en teffens in lid fan 'e [[Hege Jedi Ried]], it [[bestjoer]] fan 'e [[Jedi Oarder]]. Adi Gallia waard yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;I&amp;nbsp;– The Phantom Menace]]'' ([[1999]]). It personaazje waard yn dy [[film]] en yn it [[ferfolch]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' ([[2002]]) spile troch [[aktrise]] [[Gin Clarke]] (op 'e [[ôftiteling]] fermeld as Gin). Yn 'e [[tekenfilmsearje]] ''[[Star Wars: The Clone Wars (tillefyzjesearje út 2008)|Star Wars: The Clone Wars]]'' ([[2008]]-[[2014]] en [[2020]]) waard de [[dialooch]] fan Adi Gallia ynsprutsen troch [[stimaktrise]] [[Angelique Perrin]], dy't ek in [[cameo|stimcameo]] yn 'e film ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]'' ([[2019]]) foar har rekken naam.

==Fiktive biografy==
===Eftergrûn===
Adi Gallia wurdt [[berne]] as in [[telch]] út in ynfloedrike [[famylje (besibskip)|famylje]] fan it [[bûtenierdske ras]] fan 'e [[Tholothianen]] op 'e [[planeet]] [[Coruscant]], dêr't it [[regear]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]] residearret. Har [[âldelju]] binne [[diplomaten]] dy't dêre stasjonearre binne. Omreden fan har oanberne [[Krêft]]gefoeligens wurdt Gallia al jong nei de Jedi Timpel ta brocht, it [[haadkertier]] fan 'e [[Jedi Oarder]] op Coruscant, dêr't se [[oplieding|oplaat]] wurdt ta [[Jedi-ridder]]. Gallia ûntjout har ta in foaroansteande Jedi en wurdt meitiid beneamd ta lid fan 'e [[Hege Jedi Ried]], it [[bestjoer]]sorgaan fan 'e [[Jedi Oarder]]. Hja is in folle [[nicht (famyljelid)|nicht]] fan [[Stass Allie]], in oare Tholothiaanske Jedi-ridder. 

===Nabookrisis===
Yn 32&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]], as de [[Nabookrisis]] útbrekt, tsjinnet Adi Gallia noch hieltyd as lid fan 'e Hege Jedi Ried. Se wurdt rûnom erkend as in ekspêr op it mêd fan [[diplomasy]], en sadwaande is sy dejinge dy't de Hege Jedi Ried warskôget dat de aktiviteiten fan 'e [[Hannelsfederaasje]] yn it [[planetestelsel]] fan [[Naboo]] net te rimen binne mei normale diplomatike strategyen. Gallia is behelle yn 'e rieplachtings fan 'e Ried oer de krisis sels, mar ek oer it wer opdûken fan 'e [[Sith]], de âlde aartsfijannen fan 'e Jedi, fan wa't oannommen waard dat se tûzenen jierren lyn al útrûge wiene. 

Gallia is fierders oanwêzich as master [[Qui-Gon Jinn]] de njoggenjierrige [[Anakin Skywalker]] foar de Ried bringt, dy't sa sterk yn [[de Krêft]] is dat Qui-Gon derfan oertsjûge rekke is dat er de Utkarde is dêr't de oerâlde [[profesije]]n fan 'e Jedi gewach fan meitsje. De leden fan 'e Ried, ûnder wa Gallia, binne it deroer iens dat in [[leeftyd]] fan njoggen jier fierstente let is om noch oan in oplieding ta Jedi te begjinnen, en master [[Yoda]] wurdt grutte [[eangst]] yn 'e [[jonge]] gewaar, wat in negative [[emoasje]] is. De Ried beslút Qui-Gon syn fersyk om Anakin dochs noch oan 'e Jedi-training begjinne te litten, ôf te wizen. 

Nei it [[ferstjerren]] fan Qui-Gon yn 'e [[Slach om Naboo]] by in konfrontaasje mei de Sith [[Darth Maul]], kundiget Qui-Gon syn eardere [[padawan]] [[Obi-Wan Kenobi]] oan dat er hoe dan ek gehoar jaan sil oan 'e lêste wurden fan syn âlde master, wêrmei't dyselde him frege hat om Anakin ta Jedi te trainen. De Ried beslút mei [[tsjinnichheid]] om dêr tastimming foar te jaan. Adi Gallia is ien fan 'e leden 'e Hege Jedi Ried dy't mei Yoda en [[Mace Windu]] nei [[Naboo]] ta reizgje. Hja is dêr oanwêzich by de [[kremaasje]] fan Qui-Gon Jinn en de [[oerwinningsparade]] yn 'e [[haadstêd]] [[Theed]].

===Kloane-oarloggen===
Wannear't yn 22&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] de [[Separatistyske Krisis (Star Wars)|Separatistyske Krisis]] útbrekt, wêryn't de [[Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels]] him besiket [[sesesje|ôf te skieden]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]], is Adi Gallia noch altyd lid fan 'e Hege Jedi Ried. Hja is ien fan 'e 212 Jedi-ridders dy't troch [[Mace Windu]], de lieder fan 'e Hege Jedi Ried, meinommen wurde nei de planeet [[Geonosis]], om dêr de ta de [[deastraf]] feroardiele Jedi Obi-Wan Kenobi en Anakin Skywalker en [[senator]] [[Padmé Amidala]] te rêden. Gallia is ien fan in minmachtich groepke dat it gefjocht yn 'e Petranaki Arena en de dêropfolgjende [[Earste Slach om Geonosis]] oerlibbet. Dat treffen liedt ta it útbrekken fan 'e [[Kloane-oarloggen]]. Hja wurdt neitiid in [[generaal]] yn [[Grutte Leger fan 'e Republyk]], dat bestiet út 'e [[klonen|kloansoldaten]] dy't Jedi-master [[Sifo-Dyas]] mear as tsien jier earder op [[Kamino]] besteld hat. 

Wannear't yn 21&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] [[Eeth Koth]], in oar lid fan 'e Hege Jedi Ried, finzen nommen wurdt troch [[generaal Grievous]], de [[opperbefelhawwer]] fan 'e [[androïde|oarlochsandroïde]]legers fan 'e Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels, stjoert Grievous in [[spotternij|spottend]] [[hologram|holografysk]] boadskip oan 'e Jedi Ried, wêryn't er Koth [[marteljen|martelet]]. It slagget Koth lykwols om mei [[gebearte]]n dy't er makket mei de [[finger]]s oan te jaan wêr't er fêstholden wurdt. Neitiid fiere Gallia, Obi-Wan Kenobi en Anakin Skywalker in rêdingsmisje út wêrby't Koth befrijd wurdt. 

Letter yn 'e oarloch, yn 20&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]], is Gallia mei [[Plo Koon]], [[Saesee Tiin]] en Obi-Wan Kenobi ien fan 'e Jedi-masters dy't de [[stoflike omskotten]] fan Jedi-master Halsey en syn [[padawan]] Knox ûndersykje, dy't [[dea]] oantroffen binne. Gallia komt ta de konklúzje dat de dieder de [[tsjustere Jedi]] [[Asajj Ventress]] wêze moat, dy't omkommen wêze soe by de Slach om Sullust. Gallia oppenearret de teory dat Ventress noch libje moat. Gallia is mei Plo Koon, Saesee Tiin en [[Kit Fisto]] ek behelle yn 'e rêding op Lola Sayu fan in team ûnder lieding fan Kenobi, Skywalker en [[Ahsoka Tano]], dat earder útstjoerd wie om 'e finzen nommen Jedi-master [[Even Piell]] en [[luitenant-kolonel]] [[Wilhuff Tarkin]] te befrijen. 

As har [[romteskip]] by Patitite Pattuna yn in [[mûklaach]] rint, wurdt Gallia [[kriichsfinzen]] nommen troch Grievous. Hja wurdt lykwols binnen inkele oeren al befrijd troch Plo Koon. Letter is se mei Kenobi behelle yn it dwerseidzjen fan in plan fan 'e [[Sith-ridder]] [[greve Dooku]] om 'e bewenners fan 'e planeet Bray te [[ynfeksje|ynfektearjen]] mei [[fampier|fampiryske]] eigenskippen. Yn 19&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] geane Gallia en Kenobi efter de lossleine Sith-ridder [[Darth Maul]] en syn [[broer]] en learling [[Savage Opress]] oan, dy't in spoar fan dea en ferdjer troch it [[Stjerrestelsel]] lûke. Op 'e planeet Florrum spoare se it duo úteinlik op. Der ûntstiet in gefjocht mei de [[ljochtsabel]]s, wêrby't Gallia omkomt as Opress mei syn [[hoarn (anatomy)|hoarnen]] har [[búk]] iepenryt, om har dêrnei de genedeklap ta te bringen mei syn sabel.

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Adi_Gallia Artikel oer Adi Gallia yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
*[https://starwars.fandom.com/wiki/Adi_Gallia Artikel oer Adi Gallia yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Gallia, Adi}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf bûtenierdsk wêzen]]
[[Kategory:Jedi-ridder]]
[[Kategory:Fiktyf diplomaat]]
[[Kategory:Fiktyf generaal]]
[[Kategory:Fiktyf moardslachtoffer]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 1999]]

[[en:List of Star Wars characters#Adi Gallia]]</text>
      <sha1>6jr2921ocj9guzff4xbe6kwjwqir629</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Aayla Secura</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159224</id>
    <revision>
      <id>1084198</id>
      <parentid>1081695</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:34:03Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6687" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Aayla Secura.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Aayla Secura &lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[Twi'lek]] 
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[Jedi-master]]
| besibbe personaazjes = [[Mace Windu]]&lt;br&gt;[[Yoda]] &lt;br&gt;[[Shaak Ti]] &lt;br&gt;[[Luminara Unduli]] &lt;br&gt;[[Plo Koon]] 
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[2002]]
}}
'''Aayla Secura''' ([[útspr.]]: [ˈeːlɑ səˈkuːɹɑ], likernôch: &quot;&lt;u&gt;ee&lt;/u&gt;-la suh-&lt;u&gt;kûû&lt;/u&gt;-ra&quot;) is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Sy is in [[Jedi-master]] fan it [[bûtenierdske wêzens|bûtenierdske ras]] fan 'e [[Twi'leks]]. Aayla Secura waard yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' ([[2002]]). It personaazje waard yn dy [[film]] en yn it [[ferfolch]] en ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;III&amp;nbsp;– Revenge of the Sith]]'' ([[2005]]) spile troch [[aktrise]] [[Amy Allen]]. Yn 'e [[tekenfilmsearje]] ''[[Star Wars: The Clone Wars (tillefyzjesearje út 2008)|Star Wars: The Clone Wars]]'' ([[2008]]-[[2014]] en [[2020]]) waard de [[dialooch]] fan Secura ynsprutsen troch [[stimaktrise]] [[Jennifer Hale]], dy't ek in [[cameo|stimcameo]] yn 'e film ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]'' ([[2019]]) foar har rekken naam.

==Fiktive biografy==
===Eftergrûn===
Aayla Secura wurdt [[berne]] as in [[blau]]hûdige [[Twi'lek]] op 'e [[planeet]] [[Ryloth]], dy't de thúswrâld fan 'e Twi'leks is. Omreden fan har oanberne [[Krêft]]gefoeligens wurdt se al jong nei de Jedi Timpel ta brocht, it [[haadkertier]] fan 'e [[Jedi Oarder]] op [[Coruscant]], dêr't se [[oplieding|oplaat]] wurdt ta [[Jedi-ridder]]. De Jedi dy't har fynt en nei Coruscant bringt, is Quinlan Vos, en dyselde nimt har letter ek oan as syn [[padawan]]. Hja foarmet dêrby in nauwe bân mei Vos en ûntjout har meitiid ta in Jedi-master. 
===Kloane-oarloggen===
Wannear't yn 22&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] de [[Separatistyske Krisis (Star Wars)|Separatistyske Krisis]] útbrekt, wêryn't de [[Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels]] him besiket [[sesesje|ôf te skieden]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]], wurde de Jedi [[Obi-Wan Kenobi]] en [[Anakin Skywalker]] en [[senator]] [[Padmé Amidala]] op 'e planeet [[Geonosis]] [[finzen]] nommen troch [[greve Dooku]], de lieder fan 'e [[separatist]]en. Dyselde feroardielet harren ta de [[deastraf]] yn 'e Petranaki Arena yn it gefjocht mei ferskuorrende [[fauna|wylde bisten]]. Aayla Secura is ien fan 212 Jedi dy't troch [[Mace Windu]], de [[foarsitter]] fan 'e [[Hege Jedi Ried]], meinommen wurde nei Geonosis om Kenobi en de oaren te befrijen. As ien mar in minmachtich groepke oerlibbet Secura it gefjocht yn 'e [[arena]] en teffens de dêropfolgjende [[Earste Slach om Geonosis]]. 

Dat treffen liedt ta it útbrekken fan 'e [[Kloane-oarloggen]], en Secura wurdt in [[generaal]] yn [[Grutte Leger fan 'e Republyk]], dat bestiet út 'e [[klonen|kloansoldaten]] dy't Jedi-master [[Sifo-Dyas]] mear as tsien jier earder op [[Kamino]] besteld hat. Hja kriget it befel oer it 327e Stjerrekorps en wurdt neitiid ynset op 'e [[dridze|dridzige]] planeet Escander, dêr't de separatisten in basis fêstige hawwe. Secura wurdt dêr finzen nommen troch de [[tsjustere Jedi]] [[Asajj Ventress]], dy't har [[marteljen|martelet]] foar [[ynformaasje]], mar inkele [[oere]]n letter wurdt se befrijd troch de kloansoldaten fan har ienheid.

Op in letter stuit yn 'e oarloch wurdt it [[flottylje]] [[romteskip]]pen fan Secura oanfallen yn 'e Slach by Quell. Har [[flaggeskip]] rekket swier skansearre en wurdt [[interjen|intere]] troch de [[androïde|oarlochsandroïden]] fan 'e Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels, mar Secura en har kloansoldaten witte fol te hâlden oant se ûntset wurde troch Anakin Skywalker en syn [[padawan]] [[Ahsoka Tano]]. It romteskip stoart letter del op 'e planeet Maridun, dêr't Secura en Ahsoka de striid oanbine mei de separatistyske troepen fan generaal Lok Durd, om 'e pleatslike [[boarger]]befolking te beskermjen.

Ek is Aayla Secura oanwêzich yn 'e Jedi Timpel op Coruscant as de [[preemjejager]] Cad Bane it Jedi-haadkertier ynfiltrearret om 'e Jedi Holochron te [[dieverij|stellen]] (in list mei nammen fan Krêftgefoelige [[bern (persoan)|bern]] út it hiele [[Stjerrestelsel]]). Hja helpt master [[Yoda]] by it befjochtsjen fan it ''zillo''-bist dat Bane by wize fan ôfliedingsmaneuver yn 'e Timpel loslitten hat.   

===Dea===
Oan 'e ein fan 'e Kloane-oarloggen, yn 19&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]], hat Aayla Secura de lieding oer de kloansoldaten fan 'e Galaktyske Republyk by de gefjochten op 'e planeet Felucia. Kânselier [[Palpatine]], dy't eins de [[kwea|boasaardige]] Sith-master [[Darth Sidious]] is, furdiget [[Oarder&amp;nbsp;66]] út, ta de útfiering wêrfan't de kloansoldaten fan it Grutte Leger fan 'e Republyk troch tadwaan fan syn hantlanger [[greve Dooku]] foarprogrammearre binne. Dat befel hâldt de [[moard]] troch de kloanen op harren eigen Jedi-ofsieren yn, in foarfal dat letter bekend wurdt as de [[Grutte Suvering fan 'e Jedi]]. As Secura en har kloansoldaten risselwearje om in kolonne separatistyske spinnetanks oan te fallen, iepenje de kloanen sûnder warskôging it fjoer op har. Mei't se op dat stuit ôflaat wurdt troch in hommels opfleanende [[fûgel]], hat se net iens de tiid om har [[ljochtsabel]] te lûken foar't se trochsingele wurdt mei skotten út [[ploffer (Star Wars)|ploffergewearen]] en dearekket.

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Aayla_Secura Artikel oer Aayla Secura yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
*[https://starwars.fandom.com/wiki/Aayla_Secura Artikel oer Aayla Secura yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Secura, Aayla}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf bûtenierdsk wêzen]]
[[Kategory:Jedi-ridder]]
[[Kategory:Fiktyf diplomaat]]
[[Kategory:Fiktyf generaal]]
[[Kategory:Fiktyf moardslachtoffer]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 2002]]

[[en:List of Star Wars characters#Aayla Secura]]</text>
      <sha1>50syzfecqgd823hwggzy18wvb09lcmd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Shaak Ti</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159242</id>
    <revision>
      <id>1084199</id>
      <parentid>1081802</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:34:12Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7668" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Shaak Ti.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Shaak Ti &lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[Togruta]] 
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[Jedi-master]]
| besibbe personaazjes = [[Mace Windu]]&lt;br&gt;[[Yoda]] &lt;br&gt;[[Aayla Secura]] &lt;br&gt;[[Luminara Unduli]] &lt;br&gt;[[Plo Koon]] 
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[2002]]
}}
'''Shaak Ti''' ([[útspr.]]: [ˈʃaːk ˈti], likernôch: &quot;sjaak ty&quot;) is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Sy is in [[Jedi-master]] fan it [[bûtenierdske wêzens|bûtenierdske ras]] fan 'e [[Togruta]], en teffens in lid fan 'e [[Hege Jedi Ried]], it [[bestjoer]]sorgaan fan 'e [[Jedi Oarder]]. Shaak Ti waard yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' ([[2002]]). It personaazje waard yn dy [[film]] en yn it [[ferfolch]] en ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;III&amp;nbsp;– Revenge of the Sith]]'' ([[2005]]) spile troch [[aktrise]] [[Orli Shoshan]]. Yn 'e [[tekenfilmsearje]] ''[[Star Wars: The Clone Wars (tillefyzjesearje út 2008)|Star Wars: The Clone Wars]]'' ([[2008]]-[[2014]] en [[2020]]) waard de [[dialooch]] fan Ti ynsprutsen troch [[stimaktrise]] [[Tasia Valenza]].

==Fiktive biografy==
===Eftergrûn===
Shaak Ti wurdt [[berne]] as in [[Togruta]] op 'e [[planeet]] [[Shili]], dat de thúswrâld fan 'e Togruta is. Omreden fan har oanberne [[Krêft]]gefoeligens wurdt se al jong nei de Jedi Timpel ta brocht, it [[haadkertier]] fan 'e [[Jedi Oarder]] op [[Coruscant]], dêr't se [[oplieding|oplaat]] wurdt ta [[Jedi-ridder]]. Yn of koart foar 22&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]], as master [[Yaddle]] har sit opjout om in minder aktive rol te spyljen, wurdt Ti yn har stee beneamd ta lid fan 'e [[Hege Jedi Ried]], it [[bestjoer]]sorgaan fan 'e Jedi Oarder.

===Kloane-oarloggen===
Wannear't yn 22&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] de [[Separatistyske Krisis (Star Wars)|Separatistyske Krisis]] útbrekt, wêryn't de [[Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels]] him besiket [[sesesje|ôf te skieden]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]], wurde de Jedi [[Obi-Wan Kenobi]] en [[Anakin Skywalker]] en [[senator]] [[Padmé Amidala]] op 'e planeet [[Geonosis]] [[finzen]] nommen troch [[greve Dooku]], de lieder fan 'e [[separatist]]en. Dyselde feroardielet harren ta de [[deastraf]] yn 'e Petranaki Arena yn it gefjocht mei ferskuorrende [[fauna|wylde bisten]]. Shaak Ti is ien fan 212 Jedi dy't troch [[Mace Windu]], de lieder fan 'e Hege Jedi Ried, meinommen wurde nei Geonosis om Kenobi en de oaren te befrijen. As ien mar in minmachtich groepke oerlibbet Ti it gefjocht yn 'e [[arena]] en teffens de dêropfolgjende [[Earste Slach om Geonosis]]. 

Dat treffen liedt ta it útbrekken fan 'e [[Kloane-oarloggen]], en Ti wurdt in [[generaal]] yn [[Grutte Leger fan 'e Republyk]], dat bestiet út 'e [[klonen|kloansoldaten]] dy't Jedi-master [[Sifo-Dyas]] mear as tsien jier earder op [[Kamino]] besteld hat. Ier yn 'e oarloch wurdt Ti útkeazen om 'e Hege Jedi Ried te fertsjintwurdigjen op Kamino, dêr't se persoanlik tafersjoch hâldt op 'e training fan 'e nije lichtings kloansoldaten. Yn dy hoedanichheid funksjonearret se as in [[mentor]] foar de kloansoldaten en teffens as de [[kommandant]] fan it [[garnizoen]] dat de Galaktyske Republyk op Kamino legere hat om 'e kloaneproduksje feilich te stellen. Se ûnderhâldt in spande relaasje mei de [[Kaminoänen]] en it [[regear]] fan [[minister-presidint]] Lama Su, dy't de kloansoldaten inkeld as wurktugen sjogge, wylst Ti harren as [[yntelligint]]e [[libben]]e [[organisme|wêzens]] beskôget mei eigen opfettings en [[gefoelens]] dy't [[respekt]]earre wurde moatte.

De spannings tusken Ti en it Kaminoaanske regear boazje oan as Ti behelle rekket yn in ûndersyk nei de [[gearspanning]] oangeande de mysterieuze ûnderdrukkingschip dy't by eltse kloan yn 'e [[harsens]] [[ymplantaasje|ymplantearre]] wurdt. As se, troch de oerhearrige kloan Fives oan neier ûndersyk te ûnderwerpen, besiket út te finen wêr't it idee foar sa'n [[chip (kompjûter)|chip]] eins wei komt en wat er allegear ûnderdrukt, wurdt se troch de Kaminoänen aktyf tsjinwurke. It slagget Ti net om foar te kommen dat Fives [[geast]]lik ynstoart troch tadwaan fan 'e Kaminoänen. Syn geheimen, dy't it libben fan talleaze Jedi rêde kinnen hiene, stjerre mei him.

Wylst de oarloch him fuortsleept, komt Ti almar mear yn [[noed]] te sitten oer de mysterieuze [[Sith-master]] [[Darth Sidious]], fan wa't sy en de oare leden fan 'e Hege Jedi Ried leauwe dat er ferantwurdlik is foar alle tsjinrampen dy't de Galaktyske Republyk de lêste [[desennia]] troffen hawwe. Ti rekket derfan oertsjûge dat Sidious ek in rol spile hat yn 'e oarsprong fan 'e kloanelegers fan 'e Republyk. Mar hoewol't se in grut part fan har [[tiid]] en enerzjy wijt oan ûndersyk yn dy rjochting, slagget it har net om út te finen wat syn [[identiteit]] is of wat er mei de kloanen fan doel wie. 

===Dea===
Oan 'e ein fan 'e Kloane-oarloggen, yn 19&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]], is Shaak Ti ûnderwilens weromkeard nei de Jedi Timpel op Coruscant. Dêre nimt se diel oan 'e riedplachtings fan 'e Hege Jedi Ried, wêrby't de lieders fan 'e [[Jedi Oarder]] behalven de stân fan saken yn 'e oarloch ek beprate hoe't se mei [[kânselier]] [[Palpatine]] oan sille. Dyselde hat himsels ûnder it mom fan 'e troch de oarloch feroarsake needsitewaasje withoefolle bykommend foech ta-eigene en liket net ree te wêzen om dêr frijwillich wer ôfstân fan te dwaan.

Fierder as oerlis oer dy saak komme de Jedi net, mei't kânselier Palpatine, dy't eins Darth Sidious is, [[Oarder&amp;nbsp;66]] útfurdiget, ta de útfiering wêrfan't de kloansoldaten fan it Grutte Leger fan 'e Republyk troch de ûnderdrukkingschip foarprogrammearre binne. Dat befel hâldt de [[moard]] troch de kloanen op harren eigen Jedi-ofsieren yn, in foarfal dat letter bekend wurdt as de [[Grutte Suvering fan 'e Jedi]]. Palpatine wit de jonge Jedi-ridder Anakin Skywalker te [[ferlieding|ferlieden]] nei de tsjustere kant fan [[de Krêft]], en Anakin wurdt syn nije learling ûnder de namme [[Darth Vader]]. Palpatine syn earste opdracht oan Vader is om alle Jedi yn 'e Jedi Timpel ôf te slachtsjen, in foarfal wêrmei't de Grutte Suvering úteinsette sil. As Vader en de kloanen fan it 501e Legioen de Timpel binnenfalle, komme se de Jedi dêr folslein oer it mad. Shaak Ti [[sneuvele]]t by de ferdigening fan 'e Timpel as se troch Vader mei de [[ljochtsabel]] delhoud wurdt.

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Shaak_Ti Artikel oer Shaak Ti yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
*[https://starwars.fandom.com/wiki/Shaak_Ti Artikel oer Shaak Ti yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Ti, Shaak}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf bûtenierdsk wêzen]]
[[Kategory:Jedi-ridder]]
[[Kategory:Fiktyf diplomaat]]
[[Kategory:Fiktyf generaal]]
[[Kategory:Fiktyf moardslachtoffer]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 2002]]

[[en:List of Star Wars characters#Shaak Ti]]</text>
      <sha1>6iigotcfjy6j4zo6vu6z2qh7jjkrt91</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Luminara Unduli</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159255</id>
    <revision>
      <id>1084200</id>
      <parentid>1081796</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:34:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8632" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Luminara Unduli.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Luminara Unduli &lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[Mirialaan]]se 
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[Jedi-master]]
| besibbe personaazjes = [[Mace Windu]]&lt;br&gt;[[Yoda]] &lt;br&gt;[[Aayla Secura]] &lt;br&gt;[[Shaak Ti]] &lt;br&gt;[[Plo Koon]] 
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[2002]]
}}
'''Luminara Unduli''' ([[útspr.]]: [lumiˈnaːɹɑ unˈduli], likernôch: &quot;lû-mi-&lt;u&gt;naa&lt;/u&gt;-ra ûn-&lt;u&gt;dû&lt;/u&gt;-ly&quot;) is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Sy is in [[Jedi-master]] fan it [[bûtenierdske wêzens|bûtenierdske ras]] fan 'e [[Mirialanen]]. Luminara Unduli waard yntrodusearre yn 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;II&amp;nbsp;– Attack of the Clones]]'' ([[2002]]), wêryn't har rol spile waard troch [[Mary Oyaya]]. Yn it it [[ferfolch]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;III&amp;nbsp;– Revenge of the Sith]]'' ([[2005]]) waard de rol oernommen troch [[Fay David]]. Yn 'e [[tekenfilmsearje]] ''[[Star Wars: Clone Wars (tillefyzjesearje út 2003)|Star Wars: Clone Wars]]'' ([[2003]]-[[2005]]) waard de [[dialooch]] fan it personaazje ynsprutsen troch [[stimaktrise]] [[Cree Summer]], en yn 'e tekenfilmsearje ''[[Star Wars: The Clone Wars (tillefyzjesearje út 2008)|Star Wars: The Clone Wars]]'' ([[2008]]-[[2014]] en [[2020]]) troch [[Olivia d'Abo]], dy't ek in [[cameo|stimcameo]] yn 'e film ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]'' ([[2019]]) foar har rekken naam.

==Fiktive biografy==
===Eftergrûn===
Luminara Unduli wurdt [[berne]] as in [[Mirialaan]]se op 'e [[planeet]] [[Mirial]], de thúswrâld fan 'e Mirialanen. Omreden fan har oanberne [[Krêft]]gefoeligens wurdt se al jong nei de Jedi Timpel ta brocht, it [[haadkertier]] fan 'e [[Jedi Oarder]] op [[Coruscant]], dêr't se [[oplieding|oplaat]] wurdt ta [[Jedi-ridder]]. Nei't se in [[Jedi-master]] wurden is, nimt se teminsten twa ûnderskate [[padawan]]s oan, dy't se opliedt ta Jedi. Ien fan dy beiden is Bariss Offee, in oare Mirialaan. Dat is neffens de Mirialaanske [[tradysje]]s, mei't ûnder de ôfspraken tusken it regear fan Mirial en de [[Jedi Oarder]] inkeld oare Mirialanen in Mirialaanske padawan opliede meie. 

===Kloane-oarloggen===
Wannear't yn 22&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] de [[Separatistyske Krisis (Star Wars)|Separatistyske Krisis]] útbrekt, wêryn't de [[Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels]] him besiket [[sesesje|ôf te skieden]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]], wurde de Jedi [[Obi-Wan Kenobi]] en [[Anakin Skywalker]] en [[senator]] [[Padmé Amidala]] op 'e planeet [[Geonosis]] [[finzen]] nommen troch [[greve Dooku]], de lieder fan 'e [[separatist]]en. Dyselde feroardielet harren ta de [[deastraf]] yn 'e Petranaki Arena yn it gefjocht mei ferskuorrende [[fauna|wylde bisten]]. Luminara Unduli is ien fan 212 Jedi dy't troch [[Mace Windu]], de lieder fan 'e [[Hege Jedi Ried]], meinommen wurde nei Geonosis om Kenobi en de oaren te befrijen. As ien mar in minmachtich groepke oerlibbet Unduli it gefjocht yn 'e [[arena]] en teffens de dêropfolgjende [[Earste Slach om Geonosis]]. 

Dat treffen liedt ta it útbrekken fan 'e [[Kloane-oarloggen]], en Unduli wurdt in [[generaal]] yn [[Grutte Leger fan 'e Republyk]], dat bestiet út 'e [[klonen|kloansoldaten]] dy't Jedi-master [[Sifo-Dyas]] mear as tsien jier earder op [[Kamino]] besteld hat. Hja kriget it befel oer it 9e Korps Stjittroepen en fjochtet op 'e planeet Ilum fjouwer [[moanne (tiid)|moannen]] efterinoar tsjin 'e separatistyske [[androïde|oarlochsandroïden]]. By de jacht op it [[flaggeskip]] fan 'e separatistyske [[generaal Grievous]] komt Unduli foar dat fersterkings dyselde berikke kinne. Mei [[Ahsoka Tano]], de padawan fan Anakin Skywalker, eskortearret Unduli de [[kriichsfinzen]] nommen [[ûnderkening]] fan 'e [[Hannelsfederaasje]], [[Nute Gunray]], fan Rodia nei Coruscant, mar ear't dyselde oan 'e praat krigen wurde kin, wurdt er befrijd troch de [[tsjustere Jedi]] [[Asajj Ventress]].

Dêrnei hat Unduli mei Jedi-masters Obi-Wan Kenobi en [[Ki-Adi-Mundi]] de lieding oer de kloansoldaten yn 'e Twadde Slach om Geonosis. Dêrby wurde de [[Geonosianen]] ferslein en de werboude [[androïde|oarlochsandroïde]]fabriken fan [[aartshartoch]] [[Poggle de Mindere]] ferneatige. As se Poggle sels efterfolget troch de ûndergrûnske [[katakombe]]n fan syn folk, wurdt Unduli lykwols finzen nommen troch de [[ûndea]]de wurkers fan 'e mysterieuze Geonosiaanske [[keninginne (ynsekten)|keninginne]] Karina de Grutte. Se wurdt lykwols befrijd troch Obi-Wan Kenobi en Anakin Skywalker, wêrnei't de Jedi Poggle finzen nimme en de [[grot]] ynstoarte litte op 'e keninginne.

As oan it ljocht komt dat har [[padawan]] Bariss Offee de Galaktyske Republyk [[ferrie|ferret]] hat út [[lulkens]] oer de belutsenens fan 'e Jedi Oarder by de Kloane-oarloggen, is Unduli skokt. Se giet nei [[Kashyyyk]], de thúswrâld fan 'e [[Wookiees]], dêr't se helpt by de weropbou fan 'e [[stêd]] Kachirho en letter risselwearret foar in ynvaazje fan 'e planeet troch de separatisten. As dy ynvaazje lang om let komt, hat Unduli mei master [[Yoda]] it befel oer de kloansoldaten dy't, yn gearwurking mei de Wookiee-troepen ûnder lieding fan generaal Tarfful, de planeet ferdigenje.

===Dea===
Oan 'e ein fan 'e Kloane-oarloggen, yn 19&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]], fiert [[kânselier]] [[Palpatine]], dy't eins de [[kwea|boasaardige]] [[Sith-master]] [[Darth Sidious]] is, in [[steatsgreep]] út wêrby't er de Galaktyske Republyk ûnder fuotten hellet en dêrfoar yn it plak it [[Galaktysk Keizerryk]] oprjochtet, mei himsels as [[autokratysk]] regearjend [[keizer]]. In ûnderdiel fan syn steatsgreep is it útfurdigjen fan [[Oarder&amp;nbsp;66]], ta de útfiering wêrfan't de kloansoldaten fan it Grutte Leger fan 'e Republyk foarprogrammearre binne. Dat befel hâldt de [[moard]] troch de kloanen op harren eigen Jedi-ofsieren yn, in foarfal dat letter bekend wurdt as de [[Grutte Suvering fan 'e Jedi]]. 

Oars as de measten fan 'e Jedi wurdt Unduli net fermoarde, hoewol't tsjinstanners fan Palpatine jierrenlang miene dat se op Kashyyyk troch har eigen kloansoldaten ombrocht is. Yn it echt wurdt se lykwols finzen nommen en bringt se in koart mar ûnoangenaam skoft troch yn in [[tichthûs (finzenis)|tichthûs]] dat bekendstiet as de Toerspits, op 'e planeet Stygeon-Primus. Dêr wurdt se úteinlik yn har [[sel (finzenis)|sel]] [[stânrjochtlik eksekutearre]] troch de [[ynkwisiteur|grutynkwisiteur]], de lieder fan in groep [[Krêft]]gefoeligen dy't troch Palpatine [[yndoktrinaasje|yndoktrinearre]] binne en ynset wurde as Jedi-jagers. 

==Neisleep==
Nei har [[dea]] ferspriede de autoriteiten fan it Keizerryk it geroft dat Unduli de Grutte Suvering fan 'e Jedi oerlibbe hat en noch altyd finzen holden wurdt, mei as doel om har meistanners yn 'e fâle rinne te litten as se har befrije wolle. Dêrta bewarje se har [[stoflik omskot]], om in [[hologram|holografyske werjefte]] fan Unduli oan te foljen mei in fia [[de Krêft]] gewaar te wurden gefoel fan [[identiteit]]. Ferskate oare Jedi wurde op dy wize lokke en deade, mar yn 4&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] witte Jedi-master [[Kanan Jarrus]], syn [[padawan]] [[Ezra Bridger]] en oare leden fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] oan 'e fâle te ûntsnappen, wêrnei't se de geroften oer Unduli har oerlibjen ûntsenuwje.

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Luminara_Unduli Artikel oer Luminara Unduli yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
*[https://starwars.fandom.com/wiki/Luminara_Unduli Artikel oer Luminara Unduli yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Unduli, Luminara}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf bûtenierdsk wêzen]]
[[Kategory:Jedi-ridder]]
[[Kategory:Fiktyf diplomaat]]
[[Kategory:Fiktyf generaal]]
[[Kategory:Fiktyf moardslachtoffer]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 2002]]

[[en:List of Star Wars characters#Luminara Unduli]]</text>
      <sha1>683l9kk0w8hndz4cigns839fo3zqqfb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Stass Allie</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159260</id>
    <revision>
      <id>1084201</id>
      <parentid>1081805</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:34:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5479" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Stass Allie.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 160px
| namme                = Stass Allie &lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[Tholothiaan]]se 
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[Jedi-master]]
| besibbe personaazjes = [[Mace Windu]]&lt;br&gt;[[Yoda]] &lt;br&gt;[[Shaak Ti]] &lt;br&gt;[[Luminara Unduli]] &lt;br&gt;[[Adi Gallia]] &lt;br&gt;[[Aayla Secura]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[George Lucas]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[2005]]
}}
'''Stass Allie''' is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]] fan 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[regisseur|filmmakker]] [[George Lucas]]. Sy is in [[Jedi-master]] fan it [[bûtenierdske wêzens|bûtenierdske ras]] fan 'e [[Tholothianen]], en teffens in lid fan 'e [[Hege Jedi Ried]], it [[bestjoer]] fan 'e [[Jedi Oarder]]. Stass Allie waard yntrodusearre yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;III&amp;nbsp;– Revenge of the Sith]]'' ([[2005]]). It personaazje waard yn dy [[film]] spile troch [[aktrise]] [[Lily Nyamwasa]]. 

==Fiktive biografy==
===Eftergrûn===
Stass Allie wurdt [[berne]] as in [[Tholothiaan]]se op 'e [[planeet]] [[Tholoth]], dy't de thúswrâld fan it Tholothiaanske [[ras fan bûtenierdske wêzens]] is. Omreden fan har oanberne [[Krêft]]gefoeligens wurdt se al jong nei de Jedi Timpel ta brocht, it [[haadkertier]] fan 'e [[Jedi Oarder]] op [[Coruscant]], dêr't se [[oplieding|oplaat]] wurdt ta [[Jedi-ridder]]. Hja is in folle [[nicht (famyljelid)|nicht]] fan [[Adi Gallia]], in oare Tholothiaanske Jedi. Allie spesjalisearret har yn [[genêskunde]] en [[diplomasy]], en ûntjout har meitiid ta in foaroansteande Jedi. 

===Kloane-oarloggen===
Wannear't yn 22&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]] de [[Kloane-oarloggen]] útbrekke, wêryn't de [[Konfederaasje fan Unôfhinklike Stelsels]] him besiket [[sesesje|ôf te skieden]] fan 'e [[Galaktyske Republyk]], nimt Stass Allie in aktivere rol op har. Se wurdt in [[generaal]] yn [[Grutte Leger fan 'e Republyk]], dat bestiet út 'e [[klonen|kloansoldaten]] dy't Jedi-master [[Sifo-Dyas]] mear as tsien jier earder op [[Kamino]] besteld hat. Dêrby hat se yn 't earstoan de lieding oer it Medysk Korps.

Yn 19&amp;nbsp;[[Yavin#Tiidrekkening|f.Sl.Y.]], as har nicht [[Adi Gallia]] omkomt op 'e planeet Florrum yn in gefjocht mei de [[Sith]]-learling [[Savage Opress]], wurdt Allie yn it plak fan Gallia beneamd ta lid fan 'e [[Hege Jedi Ried]], it [[bestjoer]]sorgaan fan 'e Jedi Oarder. Sadwaande is hja oanwêzich by de beruchte sitting wêryn't [[Anakin Skywalker]] in sit yn 'e Hege Jedi Ried tawiisd kriget as persoanlike fertsjintwurdiger fan [[kânselier]] [[Palpatine]], mar wêrby't de oare leden fan 'e Ried, ûnder lieding fan master [[Mace Windu]], him de titel fan Jedi-master ûnthâlde, sadat er gjin stimrjocht hawwe sil oangeande de besluten fan 'e Ried.

Oan 'e ein fan 'e Kloane-oarloggen nimt Allie ek diel oan riedplachtings fan 'e Hege Jedi Ried, wêrby't de lieders fan 'e [[Jedi Oarder]] njonken de stân fan saken yn 'e oarloch ek besprekke hoe't se mei [[kânselier]] [[Palpatine]] oan sille, dy't himsels ûnder it mom fan 'e troch de oarloch feroarsake needsitewaasje withoefolle bykommend foech ta-eigene hat en net ree liket om dêr frijwillich wer ôfstân fan te dwaan.

===Dea===
Tsjin 'e ein fan 'e Kloane-oarloggen wurdt Stass Allie belêstge mei it bringen fan fersterkings nei de planeet Felucia, dêr't de striid noch yn alle fûleindigens geande is. Neitiid wurdt se nei de planeet Saleucami stjoerd, dêr't se de lieding kriget oer in [[militêre operaasje]] fan it 91e Mobile Ferkenningskorps, dy't ôfweeft mei de lêste restanten fan 'e wjerstân fan separatistyske troepen dêre. 

Wylst Allie op Saleucami is, furdiget kânselier Palpatine, dy't eins de [[kwea|boasaardige]] [[Sith-master]] [[Darth Sidious]] is, [[Oarder&amp;nbsp;66]] út, ta de útfiering wêrfan't de kloansoldaten fan it Grutte Leger fan 'e Republyk troch tadwaan fan syn hantlanger [[greve Dooku]] foarprogrammearre binne. Dat befel hâldt de [[moard]] troch de kloanen op harren eigen Jedi-ofsieren yn, in foarfal dat letter bekend wurdt as de [[Grutte Suvering fan 'e Jedi]]. As Allie, begelaat troch twa kloansoldaten, op in [[glydmotor]] oer it keale [[lânskip]] fan Saleucami jeit, hâlde de beide kloanen ynienen wat yn, wêrnei't se har fan efteren ôf ûnder fjoer nimme. Allie is op slach dea, mei't har glydmotor frijwol daliks [[ûntploffing|ûntploft]].

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Stass_Allie Artikel oer Stass Allie yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
*[https://starwars.fandom.com/wiki/Stass_Allie Artikel oer Stass Allie yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Allie, Stass}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf bûtenierdsk wêzen]]
[[Kategory:Jedi-ridder]]
[[Kategory:Fiktyf diplomaat]]
[[Kategory:Fiktyf generaal]]
[[Kategory:Fiktyf moardslachtoffer]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 2005]]

[[en:List of Star Wars characters#Stass Allie]]</text>
      <sha1>h9c6jdw6r77bbwwahzi4nizqv7u3jy0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rhenen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159289</id>
    <revision>
      <id>1084243</id>
      <parentid>1083619</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T02:34:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>/* It besjen wurdich */ dy noch</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9119" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente
| namme                       = Rhenen
| ôfbyld                      = [[File:Rhenen_9.jpg|300px]] &lt;br&gt;&lt;small&gt;''Kunearatsjerke''&lt;/small&gt;
| flagge                      = [[File:Flag_of_Rhenen.svg|border|125px]]
| wapen                       = [[File:Rhenen_wapen.svg|80px]] 
| lokaasje                    = [[File:NL_-_locator_map_municipality_code_GM0340_(2016).png|300px]] 
| lân                         = {{Flagge NL}} [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[File:Utrecht_(province)-Flag.svg|border|20px]] [[Utert (provinsje)|Utert]]
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| boargemaster                = Hans van der Pas ([[Partij fan de Arbeid|PvdA]])
| haadplak                    = Rhenen
| grutste plak                = Rhenen
| ynwennertal                 = 20.264 &lt;small&gt;(31 jannewaris 2022)&lt;/small&gt;
| befolkingstichtens          = 482 / [[km²]]
| oerflak                     = 43,76  km²
| wêrfan lân                  = 42,08 km²
| wêrfan wetter               = 1,68 km²
| tal stêden                  = 1
| tal doarpen                 = 2
| ferkearsieren               = [[File:NLD-N225.svg|30px|border]], [[File:NLD-N233.svg|30px|border]] &lt;br&gt; Veenendaalline
| oprjochte                   = [[1258]]
| perioade 1                  = 
| namme perioade 1            = 
| perioade 2                  = 
| namme perioade 2            = 
| perioade 3                  = 
| namme perioade 3            = 
| perioade 4                  = 
| namme perioade 4            = 
| perioade 5                  = 
| namme perioade 5            = 
| opheft                      = 
| opgien yn                   = 
| no part fan                 = 
| netnûmer                    = 0317, 0318
| postkoades                  = 3910-3912
| tiidsône                    = [[UTC]] +1
| simmertiid                  = UTC +2
| webside                     = [http://www.rhenen.nl/ www.rhenen.nl]
}}
[[Ofbyld:Gem-Rhenen-OpenTopo.jpg|300px|thumb|''Topografyske gemeentekaart fan Rhenen'']]
'''Rhenen''' ({{Audio|280_Rhenen.ogg|&lt;small&gt;útspraak&lt;/small&gt;}}) is in [[stêd]] en [[Gemeente (bestjoer)|gemeente]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Utert (provinsje)|Utert]]. De gemeente telt 20.264 ynwenners (31 jannewaris 2022). Njonken de stêd Rhenen omfiemet de gemeente de doarpen [[Elst (Utert)|Elst]] en [[Achterberg (Utert)|Achterberg]]. Ek leit de [[Grebbeberch]] yn de gemeente dêr't by de Dútske ynfal yn Nederlân yn de [[Twadde Wrâldkriich hurd fochten waard.

Rhenen wurket mei de gemeenten [[Veenendaal]], [[Wageningen]], Ede, Barneveld, [[Nijkerk]], Skerpenseel en [[Renswoude]] gear yn it regionaal gearwurkingsferbân ''Regio [[Foodvalley]]''.

== Skiednis ==
Yn [[1950]] waard by wurk oan de dyk fan Rhenen nei Elst grêven fûn yn de helling fan de [[Donderberg]]. It bliek om in Frankysk grêffjild mei likernôch 1100 grêven te gean dy't fan [[350]] oant likernôch [[750]] n.Kr. komme. It is it rykste Merovingyske grêffjild dat yn Jeropa fûn waard. De sieraden dy't fûn waarden binne te sjen yn it Ryksmuseum fan Aldheden yn [[Leien]]. Op de [[Grebbeberch]] leit de grutste wâlboarch fan Nederlân. De bou dêrfan sette útein yn it tiidrek 650-710. Oare iermidsiuwske fynsten binne in goudskat (Achterberg) en in muntskat fan likernôch 100 gouden munten en 170 sulveren munten by Remmerden en op de Koerheuvel by de âlde wettertoer in brûnzen situla (rituele amer) nei alle gedachten út de iere izertiid (750 f.Kr.)

Rhenen krige yn [[1258]] [[stedsrjochten]] nei't it plak yn [[855]] as ''villa Hreni'' foar it earst neamd waard. Yn de [[midsiuwen]] wie Rhenen de fierste fersterking fan de [[biskop fan Utert]] yn syn striid dy't er algeduerigen hie tsjin de [[Greefskip Gelre|greven]] en letter [[Hartochdom Gelre|hartoggen fan Gelre]]. De biskop hie dêr de [[boarch]] Ter Horst yn besit, dy't yn [[1543]] ôfbrutsen waard. Nei de sintralisaasje fan it lânbestjoer troch keizer [[Karel V]] bleau Rhenen iuwenlang in rêstige garnizoenstêd, dy't as ien fan de fiif stêden fan it Stift in beskate rôl spile yn it bestjoer fan it goa.

Yn de [[santjinde iuw]] hie de ferdreaune kening [[Freark V fan de Palts]] in simmerresidinsje yn Rhenen. Hy liet it paleis yn 1630-1631 bouwe nei ûntwerp fan de Haachske arsjitekt Bartholomeus van Bassen. Dat keningspaleis, sa't er neamd waard, waard yn [[1812]] ôfbrutsen. Hjoed-de-dei dogge allinnich in tinkstien en de strjitnamme ''Frederik van de Paltshof weromtinken oan it ferbliuw fan de kening.

Yn maaie [[1940]] waard der hurd fochten by Rhenen tusken de Dútske ynfallers en it Nederlânske leger by de [[Slach om de Grebbeberch]]. De befolking waard evakuearre nei it westen ta en kearde fan 18 maaie ôf wer werom. It stedsje wie swier skeind troch de fjochterijen. Der rekken 162 wenten folslein ferwoastge, wylst likernôch 1000 hûzen skansearre rekken. De Kunearetsjerke en -toer stiene noch oerein en koene restaurearre wurde. Nei it weromkommen fan de befolking waard úteinset mei it oprêden fan it pún. Dêrby waarden wurkleazen ynskeakele. Arsjitekt C. Pouderoyen makke yn in koarte skoft in ûntwerp foar it weropbouwen fan it stedsje. Dêrby waard mei opsetsin net keazen foar it weropbouwen fan de ferwoastge hûzen, mar foar in nij ûntwerp neffens de ideeëen fan de [[Delftske Skoalle]]. Pouderoyen keas dêrfoar en liet de provinsjale wei troch it sintrum rinne litte ynstee fan deromhinne. Yn de rin fan [[1942]] wie it kostruksjeplan foar it grutste part útfierd. By de fjochterijen by de befrijing fan Nederlân yn [[1944]] en [[1945]] waard Rhenen fannijs troffen.

Yn [[2008]] fierde Rhenen syn 750-jierrich bestean.

Op [[Keninginnedei]] kaam de doetiidske keninginne [[Beatrix fan de Nederlannen|Beatrix]] mei har famylje op besite yn Rhenen en [[Veenendaal]].

==  Geografy ==
Rhenen leit oan de noardouwer fan de [[Nederryn]] en is ferbûn fia de Rynbrêge oer de Nederryn mei it doarp [[Kesteren]] yn de [[Neder-Betuwe]]. Dy brêge waard op fûneminten fan de yn 1944 ferwoastge spoarbrêge boud. De ferkearsbrêge waard yn 1957 iepene en draacht de [[provinsjale wei 233]].

De gemeente wurdt begrinzge troch, mei de klok mei, yn it noarden oan [[Veenendaal]], yn it noardeasten oan [[Ede (gemeente)|Ede]], yn it easten oan [[Wageningen]], yn it suden oan de [[Neder-Betuwe (gemeente)|gemeente Neder-Betuwe]], yn it súdwesten oan [[Buren (gemeente)|Buren]] en yn it westen oan de gemeente [[Utertske Heuvelrêch (gemeente)|Utertske Heuvelrêch]].

Rhenen leit op de súdeastlike punt fan de [[Utertske Heuvelrêch]]. De stêd is omjûn troch ferskate natoergebieten en heuvels. De [[Grebbeberch]] dy't eastlik fan it plak leit is de lêste heuvel fan dy [[driuwwâl]], ear't er oergiet yn de [[Gelderske Fallei]].

Der is in boatferbining oer de Nederryn mei [[Opheusden]] en fan Elst ôf nei it doarp Ingen. 

Stasjon Rhenen is sûnt 1981 de einstasjon fan de Veenendaalline, dy't oer Veenendaal nei [[Utert (stêd)|Utert]] rint.

=== Oare kearnen ===
[[Achterberg (Utert)|Achterberg]], [[Elst (Utert)|Elst]], Laareind en (bedriuweterrein) Remmerden.

Sûnt de weryndieling fan de gemeenten [[Amerongen]], [[Doarn|Doorn]], [[Driebergen-Rijsenburg]], [[Leersum]] en [[Maarn]] mei yngong fan 1 jannewaris 2006 ta de gemeente Utertske Heuvelrêch, heart it eardere Amerongske part fan Elst ta de gemeente Rhenen.

== It besjen wurdich ==
* De [[Kunearatsjerke (Rhenen)|Kunearatsjerke]], in [[Gotyk|letgoatyske]] [[halletsjerke]], boud tusken 1492-1531
* [[Wettertoer fan Rhenen]]
* Nijmoadrige roomsk-katolike [[Oantinkentsjerke (Rhenen)|Oantinkentsjerke]], boud tusken 1958 en 1959.
* Gebou ''De Brakke'' út 1787
* Oerbliuwsels fan de midsiuwske stedsmuorre út de 14e iuw
* ''De Binnenmolen'', in rûne stiennen nôtmûne út 1893
* Lângoed ''Prattenburg''
* Militêre earefjild Grebbeberch
* Bistetún ''[[Ouwehands Dierenpark]]'' op de Grebbeberch

== Ofbylden ==
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;150px&quot;&gt;
Luchtfoto_deel_Rhenen,_op_voorgrond_Cuneratoren.jpg|''Loftfoto mei op de foargrûn de Kunearetoer''
Rhenen,_Militair_Ereveld_Grebbeberg_IMG_9161_2019-04-19_13.11.jpg|''Kriichsmonumint op de Grebbeberch''
Landgoed_RHENEN.jpg|''Lângoed Prattenburg'' 
Rhenen,_de_Binnenmolen_RM32465_IMG_9170_2019-04-19_14.00.jpg|''De Binnenmolen''
Lovely_houses_in_Rhenen_with_characteristic_wooden_ornaments_-_panoramio.jpg|''Karakteristike hûzen''
Rhenen_Frederik_van_de_Paltshof_Poort.jpg|''Frederik van de Paltshofpoarte''
&lt;/gallery&gt;&lt;/center&gt;

== Keppeling om utens ==
* [http://www.rhenen.nl/ Offisjele webside fan de gemeente Rhenen]
{{CommonsLyts}}

{{Boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch [https://nl.wikipedia.org/wiki/Rhenen ''Bronnen, noten en/of referenties'' op dizze side].
}}

{{Koördinaten|51_58_0_N_5_34_0_E_type:city_zoom:16_region:NL|51° 58' 0&quot; NB, 5° 34' 0&quot; EL}}

{{Rhenen}}
{{GemeentenUtert}}
[[Kategory:Plak yn Rhenen]]
[[Kategory:Gemeente yn Utert]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1258]]</text>
      <sha1>1cu80x61alnajixlk1wizfzaezfrj3a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Rey (Star Wars)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159507</id>
    <revision>
      <id>1084202</id>
      <parentid>1083462</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:34:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppelings om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29126" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Rey Star Wars.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Rey&lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = Rey Skywalker
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]]
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = rommelsykster, [[Jedi-ridder]]
| besibbe personaazjes = [[Kylo Ren]]&lt;br&gt;[[Luke Skywalker]] &lt;br&gt;[[BB-8]]&lt;br&gt; [[Chewbacca]]&lt;br&gt;[[Finn (Star Wars)|Finn]]&lt;br&gt;[[Poe Dameron]]&lt;br&gt;  [[Leia Organa]]&lt;br&gt; [[Han Solo]]&lt;br&gt;[[keizer]] [[Palpatine]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[Lawrence Kasdan]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michael Arndt]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[2015]]
}}
'''Rey''' is in [[fiktyf]] [[personaazje]] út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]]. Hja is de wichtichste [[protagonist]]e út 'e trije [[film]]s fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], dy't tusken [[2015]] en [[2019]] makke waarden. Se waard betocht troch de [[senarioskriuwer]]s fan it earste diel, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', te witten: [[Lawrence Kasdan]], [[Michael Arndt]] en [[J.J. Abrams]]. Rey is in jonge, [[minsklik]]e [[frou]] dy't op 'e [[planeet]] [[Jakku]] oerlibbet as rommelsykster foar't se troch omstannichheden behelle rekket yn 'e striid fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Geandewei docht bliken dat se tige sterk yn [[de Krêft]] is, wat oanlieding foar har is om yn 'e lear gean by [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]]. It personaazje fan Rey waard yn alle trije films fertolke troch [[aktrise]] [[Daisy Ridley]], foar wa't it in trochbraakrol wie.

==Fiktive biografy==
===Yn ''The Force Awakens''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'' ([[2015]]), it earste diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], wurdt Rey yntrodusearre as in jonge [[frou]] dy't as rommelsykster in [[iensumens|iensum]] en dreech bestean liedt op 'e [[woastyn]]planeet [[Jakku]]. Hja fertsjinnet de (krappe) kost troch brûkbere ûnderdielen te sykjen yn in ûnbidich tsjerkhôf fan [[delstoarten|delstoarte]] [[romteskip]]pen, dat it restant is fan 'e Slach by Jakku, it lêste grutte treffen út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]], mear as tritich jier earder. Dy [[sloop]]t se út 'e skippen en [[ferkeap]]et se yn 'e Foarpost Niima troch oan in pleatslik [[ûnderwrâldfiguer]], Unkar Plutt.

Op in dei rêdt Rey de bolfoarmige [[robot]] [[BB-8]] as dy troch Teedo, in oare rommelsiker, fongen is om foar ûnderdielen ferkocht te wurden. Wat se op dat stuit net wit is dat BB-8 [[ynformaasje]] befettet dy't fan fitaal belang is foar it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]], in [[organisaasje]] dy't striidt tsjin 'e oerhearsking fan it [[Stjerrestelsel]] troch de [[diktatuer|diktatoriale]] [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Letter moetet se troch tadwaan fan BB-8 in [[Finn (Star Wars)|Finn]], dy't in [[desersje|desertearre]] [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] fan 'e Earste Oarder is. As de Foarpost Niima oanfallen wurdt troch [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder, dy't de oanwêzigens fan Finn dêr fêststeld hawwe, wurdt Rey troch har gedoente mei him ek in doelwyt. Trijeresom pike sy, Finn en BB-8 út yn in âld romteskip dat Unkar Plutt sines is. It docht bliken dat it de ''[[Millennium Falcon]]'' is, dy't nei [[dieverij|stellen]] te wêzen troch ferskate hannen gien is foar't er by Plutt bedarre.

Koart nei't se Jakku ûntflechte binne, wurdt de ''Millennium Falcon'' útskeakele en opslokt wurdt troch in grutter romteskip. Rey en Finn freezje dat it de Earste Oarder is, mar it blike [[Han Solo]] en syn [[ko-piloat]], de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], te wêzen, de rjochtmjittige eigners fan 'e ''Millennium Falcon''. Solo is fan doel om Rey, Finn en BB-8 yn in [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsule]] fan board te setten, mar dat komt der net fan as syn frachtskip binnenkrongen wurdt troch twa ûnderskate groepen [[kriminelen]] dy't er [[jild]] skuldich is. Nei in konfrontaasje naaie Solo, Chewbacca, Rey, Finn en BB-8 út yn 'e ''Millennium Falcon''. Under de yndruk fan Rey har kwaliteiten as [[piloat]] biedt Solo har in [[baan (wurk)|baan]] oan, mar hja slacht it oanbod ôf, mei't se werom wol nei Jakku. Dêr wachtet se nammentlik al jierren op 'e weromkear fan har [[âldelju]], dy't har as lyts famke efterlitten hawwe.

Solo bringt it hiele selskip nei de [[kroech]] fan [[Maz Kanata]] op 'e planeet [[Takodana]]. Maz hat konneksjes mei it Ferset en kin derfoar soargje dat BB-8 dêrhinne weromkeart. Koart nei harren oankomst wurdt de Earste Oarder lykwols troch in [[spion]] op 'e hichte steld fan harren oanwêzigens op Takodana. Rey wurdt troch de Krêft nei de [[kelder]] fan it gebou lutsen, dêr't se yn in [[berging]] de [[ljochtsabel]] fynt dy't foarhinne fan [[Jedi-master]] [[Luke Skywalker]] wie, en noch earder fan Luke syn [[heit]], [[Anakin Skywalker]]. Se ûndergiet [[ûntrêstging|ûntrêstgjende]] [[fizioen]]en út it [[ferline]] en de [[takomst]], dy't har yn ûnstjoer bringe. As Maz har neitiid fynt, praat dy har [[moed]] yn en seit se dat se net werom hoecht nei Jakku, om't se djip fan binnen sels ek wol wit dat har âlden net mear weromkomme sille. Rey liket dat de akseptearjen, mar as Maz har de ljochtsabel kado dwaan wol, rekket se yn [[panyk]] en flechtet se it omlizzende [[wâld]] yn. Maz jout it wapen dan ynstee oan Finn, om it troch te jaan oan Rey as hja der klear foar is.

Stoarmtroepers fan 'e Earste Oarder, ûnder oanfiering fan 'e [[Sith-ridder]] [[Kylo Ren]], arrivearje op Takodana en falle de [[ruïne]] oan fan it [[kastiel]] dêr't de kroech fan Maz yn fêstige is. Kylo sels folget Rey it wâld yn, oermasteret har en [[ûntfiering|ûntfiert]] har yn syn [[romtefear]]. Yn 'e ûndergrûnske fasiliteit fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder besiket Kylo letter troch [[telepaty]] de ynformaasje fan 'e [[lânkaart|stjerrekaart]], dy't BB-8 har sjen litten hat, út har [[ûnthâld (psychology)|ûnthâld]] te heljen. Rey wjerstiet him lykwols; sterker noch, se begjint sýn [[tinzen]] te lêzen, wat him bot ûntrêstget en boppedat ta it besef bringt dat Rey tige sterk yn 'e Krêft is. Kylo rapportearret syn befinings oan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder, dy't him opdracht jout it fanke by him te bringen. Underwilens hat Rey krektlyk ûntdutsen dat se de Krêft brûke kin. Se ûntsnapt út har [[sel (finzenis)|sel]] troch in ferstânstrúk yn te setten tsjin in stoarmtroeper dy't [[skyldwacht|op wacht]] stiet.

Tsjin 'e tiid dat se deunby by it oerflak fan 'e planeet oanbelâne is, moetet Rey Finn, Solo en Chewbacca, dy't kommen binne om har te befrijen en it [[enerzjyfjild|enerzjyskyld]] fan 'e Stjerredeaderbasis te [[sabotearjen]], sadat it [[massaferneatigingswapen]] troch it Ferset oanfallen en ferdylge wurde kin. Nei't it slagge is om it enerzjyskyld út te setten, kinne [[Poe Dameron]] en de oare piloaten fan it Ferset úteinsette mei de ferneatiging fan 'e Stjerredeaderbasis. Yn 'e basis is Rey tsjûge fan 'e [[moard]] troch Kylo Ren op Han Solo, dy't syn eigen heit is. As in [[breinroer]]e Chewbacca nei de [[dea]] fan syn [[freonskip|freon]] de Stjerredeaderbasis begjint op te blazen mei oanbrochte [[eksplosiven]], ûntkomme Rey en Finn mar nauwerneed nei it planeetoerflak ta.

Dêr stjitte se op Kylo, dy't harren it paad nei de ''Millennium Falcon'' tichtset. Hy slacht Finn [[bewusteleas]], wêrnei't er de Krêft brûkt om 'e ljochtsabel fan Luke ta him te roppen; ynstee fljocht it wapen him foarby, nei de wachtsjende hân fan Rey. Der ûntjout him in nij [[duël]], wêrby't Rey op ûnbeholpen wize de Krêft brûkt om Kylo te ferslaan. Foar't se him deadwaan kin, wurde se lykwols faninoar skaat troch in tawiidzjende [[kleau]] yn it oerflak fan 'e planeet dy't himsels útinoar skuort troch de ferneatiging fan 'e Stjerredeaderbasis. Rey en de noch altyd bewusteleaze Finn wurde rêden troch Chewbacca, en mei-inoar ûntsnappe se yn 'e ''Millennium Falcon''. Nei in ferbliuw op 'e fersetsbasis op 'e planeet [[D'Qar]] set Rey mei Chewbacca en de robot [[R2-D2]] yn 'e ''Millennium Falcon'' ôf nei de planeet [[Ahch-To]], dêr't, sa hat bliken dien, Luke Skywalker him weromlutsen hat yn selsopleine [[ballingskip]]. Ahch-To is in [[oseaan]]planeet, en Rey fynt Luke dêr op 'e top fan in ôfhandich [[rots]]eilantsje. As er him nei har ta draait, biedt se him stilswijend syn eigen ljochtsabel oan.

===Yn ''The Last Jedi''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'' ([[2017]]) nimt [[Luke Skywalker|Luke]] de ljochtsabel oan, mar smyt er him daliks fuort. Rey wol dat Luke mei har weromgiet om it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nije [[hoop]] te jaan, mar Luke hat dêr gjin boadskip oan. Der is in reden dat er op it ûnfynberste plak yn it Stjerrestelsel yn ballingskip gien is, sa hâldt er har foar, en dy reden is dat er wol dat men him gewurde lit. Rey jout gjin belies, mar sels tuskenkomst fan [[Chewbacca]] is net genôch om Luke fan miening feroarje te litten. Hy is wisberet om him nearne mear mei te bemuoien en fertelt Rey dat it tiid is foar de Jedi om út te stjerren. As er op in [[nacht]] yn in [[nostalgy]]ske bui de ''Millennium Falcon'' binnenglûpt om it tastel wer fan binnen te sjen, treft er dêr lykwols syn âlde robot R2-D2 oan. Luke jout him itselde beskie dat er oan Rey en Chewbacca jûn hat, mar R2-D2 spilet falsk troch foar him nochris it boadskip ôf te spyljen dat syn [[twilling]]suster [[Leia Organa|Leia]] hast 35 jier lyn oan [[Obi-Wan Kenobi]] stjoerde, wêryn't se him om help smeekte om't er de iennichste hope fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] wêze soe. Dat set Luke oan om Rey trije lessen oer de wurking fan [[de Krêft]] te jaan. 
[[File:Star Wars and the Power of Costume July 2018 27 (Rey's costume from Episode VII).jpg|right|180px|thumb|It [[kostúm]] fan Rey út ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''.]]

Underwilens blykt der in bân tusken Rey en [[Kylo Ren]] te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. It ferhaal dat Rey oer it ferfal fan Kylo Ren ta de tsjustere kant fan 'e Krêft heard hat, is dat er ien fan 'e learlingen wie dy't syn [[omke]] Luke Skywalker oplate ta nije Jedi. Kylo liet him [[ferlieding|ferliede]] troch [[opperste lieder Snoke]], slachte by [[nacht]] syn mei-learlingen ôf, stiek de nije Jedi Timpel yn 'e [[brân]] en naaide út. By ien fan harren kontakten fertelt Kylo lykwols oan Rey dat Luke syn [[macht]] eange en him besocht te [[fermoardzjen]], en dat dàt de reden wie dat er weromsloech en útpykte. Rey konfrontearret Luke dêrmei, dy't tajout dat er op in nacht [[eangst|benaud]] waard foar it tsjuster yn 'e [[dream]]en fan syn [[omkesizzer]]. In momint lang stied er yn bestân om 'e bedriging dy't de jonge foarme, op 'e alderienfâldichste manear op te lossen troch him dea te dwaan, mar dat stuit gie hiel gau foarby. Mar Kylo waard krekt doe wekker en seach Luke mei syn ljochtsabel boppe him stean en ferdigene himsels. Dêrom jout Luke himsels de [[skuldgefoel|skuld]] fan alles dat dêrnei bard is en hat er de Krêft ôfsward.

Rey is derfan oertsjûge dat Kylo [[ferlossing|ferlost]] wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft, en ferlit [[Ahch-To]] mei Chewbacca en R2-D2, nei't se de âldste geskriften fan 'e Jedi stellen hat út 'e oerâlde holle [[beam]] op it eilantsje dêr't se bewarre wurde (en dy't Luke letter platbaarnt). Se lit har troch Chewbacca yn in rêdingskapsule by de [[float]] fan 'e Earste Oarder ôfsette. Dêr wurdt se troch Kylo Ren [[finzen]] nommen en foar opperste lieder Snoke brocht, dy't [[selsfoldienens|selsfoldien]] útleit dat se moai yn syn fâle rûn is. Hy is nammentlik dejinge dy't har geast mei dy fan Kylo ferbûn hat en de twifel yn Kylo oanfitere hat. De ûnwissichheid yn him dy't Rey waarnommen hat, is sadwaande neat oars as wat Snoke har fiele litte woe. Fierders befreget Snoke Rey oer de lokaasje fan Luke, en hoewol't se him neat fertelle wol, wurdt er troch it gebrûk fan 'e Krêft de wierheid út har [[tinzen]] gewaar. 

Snoke jout Kylo opdracht om Rey te [[fermoardzjen]], mar Kylo fermoardet ynstee Snoke. Dêrnei ferslane Kylo en Rey tegearre de leden fan Snoke syn [[liifgarde]]. Rey mient dat Kylo de tsjustere kant fan 'e Krêft efter him litten hat, mar dat blykt net sa te wêzen. Kylo nimt ynstee it plak fan Snoke yn as opperste lieder fan 'e Earste Oarder. Hy wegeret Snoke syn befel ta de útrûging fan it Ferset yn te lûken en freget Rey om tegearre mei him it Stjerrestelsel te regearjen. Sy wegeret en se wrakselje om it besit fan 'e ljochtsabel fan Luke, wêrby't it wapen úteinlik midstwa rekket. Op dat stuit wurdt de float fan 'e Earste Oarder fierhinne ferneatige en it reuseftige romteskip fan Snoke midstwa brutsen troch de oanfal fan [[fise-admiraal Holdo]] fan it Ferset. Rey ûntkomt oan 'e ferwoastging en wurdt oppikt troch Chewbacca en R2-D2 yn 'e ''[[Millennium Falcon]]''. 

Se folgje de oare leden fan it Ferset, dy't op 'e planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] beskûl sykje yn in âlde rebellebasis yn it binnenste fan in [[berch]]. Dy datearret noch út 'e tiid fan 'e striid fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] tsjin it [[Galaktysk Keizerryk]], mear as tritich jier earder. As [[Poe Dameron]], [[Finn (Star Wars)|Finn]] en [[Rose Tico]] lieding jouwe oan in ferdigeningsaksje mei stokâlde [[lânglider]]s, lokje Rey en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon'' de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder by de oare fersetslju wei. It Ferset komt lykwols ynsletten te sitten yn 'e basis, dy't mar oer ien útgong beskikt, mei't de oare tichtset is troch in ynstoarting. Rey brûkt de Krêft om 'e rotsblokken fansiden sweve te litten, sadat alle oerlibjende fersetslju ûntsnappe kinne út 'e basis om oan board fan 'e ''Millennium Falcon'' te ûntkommen.

===Yn ''The Rise of Skywalker''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]'' ([[2019]]) ûntdekt [[Kylo Ren]] op 'e ferburgen [[Sith]]-planeet [[Exegol]] dat [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, [[weropstanning|wer opstien is út 'e dea]]. Fan him kriget Kylo opdracht om Rey op te spoaren en te deadzjen. It Ferset kriget lucht fan it bestean fan Exegol en de weropstanning fan Palpatine, en Rey set mei [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]], [[Chewbacca]] en de robots [[BB-8]] en [[C-3PO]] yn 'e ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de [[woastyn]]planeet [[Pasaana]], op 'e siik nei ien fan 'e twa saneamde 'weifiners', [[apparaat|apparaten]] dy't de wei wize nei Exegol.

Op Pasaana oankommen, wurdt de groep al rillegau efterfolge troch [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan 'e Earst Oarder. Se wurde [[finzen]] nommen, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op, dy't [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] út 'e Galaktyske Boargeroarloch. Dyselde fertelt Rey-en-dy dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner ferklappe soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Rey-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte. Ear't se it berikke kinne, komme se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Rey-en-dy lykwols dwers troch it plafon by in ûndergrûnsk gongestelstel nei binnen. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, dy't lang ferlyn blykber itselde oerkommen is, en dy't dúdlik nea wer in útgong fine kinnen hat. Yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO is de iennichste dy't it lêze kin, en hy bewissiget de oaren derfan dat er persiis wit wat der stiet, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. Wannear't it selskip úteinset mei in syktocht nei in útgong út it gongestelsel, komt it [[bist]] dat de tunnels groeven hat, in reuseftige achteagige [[slange]], harren oer it mad. Rey giet lykwols ûnferfeard op it bist ôf, en as se sjocht dat it in iepen [[wûne]] hat, [[genêzing|genêst]] se dy troch de Krêft te brûken om wat fan har eigen libbensenerzjy nei it bist oer te heveljen. De slange lit har en har freonen dêrnei gewurde, en ûnder it fuortgean slacht er mei syn [[sturt]] in gat yn in tunnel nei de [[iepen loft]] ta.

Om't se net werom kinne om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it dêr no sûnder mis optilt fan 'e [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]], beslút de groep om 'e planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Sadree't se it skip fan deunby sjocht, ken Rey it wer as it skip dêr't har [[âldelju]] yn ôfset binne doe't se har as lyts [[famke]] yn 'e steek lieten. Wylst de oaren it âlde skip ree meitsje foar de ôfreis, wurdt Rey de oanwêzigens fan Kylo Ren op Pasaana gewaar. Se giet in ein by de oaren wei om in konfrontaasje mei him oan te gean en lit syn TIE-jager [[delstoarten|delstoarte]] yn 'e woastyn. As de oaren it romteskip fleanklear hawwe, giet Chewbacca efter har oan, mar de [[Ridders fan Ren|trewanten fan Kylo]] komme him oer it mad. Finn sjocht hoe't er as finzene yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca dêryn sit. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo, dy't syn delstoarten fierhinne ûnskansearre oerlibbe hat, brûkt de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, en se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat.
[[File:Rey Palpatine at Madame Tussauds London.jpg|right|180px|thumb|It [[waaksen byld]] fan Rey by [[Madame Tussaud]] yn [[Londen]].]]

De dagge mei de ynskripsje hie Chewbacca by him, dat dy is ek ferlern gien. Aldergeloks hat C-3PO de tekst noch yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]], mar nimmen dy't dêrby kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't se fêststeld hawwe dat [[R2-D2]], dy't op 'e fersetsbasis by [[generaal]] [[Leia Organa]] efterbleaun is, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute Rey, Dameron en Finn dat yn dit gefal it doel de middels hilliget. Mei de oaren reizget Rey yn it romteskip fan Ochi nei de planeet [[Kijimi]], dêr't Poe Dameron in ekspêr yn [[roboatika]] ken dy't in ûnthâldswisking útfiere kin. De ynskripsje blykt te bestean út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner. Rey fernimt op Kijimi wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans [[stjerreslachskip]] krekt yn in [[baan (astronomy)|baan]] om planeet arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Sy en de oaren riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Finn Chewbacca yn gean seach, en in oarenien dy't Rey by fersin ferneatige hat. De groep beslút om in rêdingsmisje te ûndernimmen.

Nei't se it stjerreslachskip ynfiltrearre hawwe, fynt Rey dêr de Sith-dagge werom. As se it ding beetkriget, hat se in [[fizioen]] wêryn't Ochi fan Bestoon har âldelju fermoardet. Kylo foarmet op 'e nij in bân troch de Krêft mei Rey om har lokaasje te witten te kommen. Sy wegeret mei te wurkjen, mar hy praat op har yn en besiket har belangstelling te wekjen troch oer har âlden út te wreidzjen. Hy hie har earder ferteld dat har âldelju minsken fan nul en gjinderlei betsjutting wiene, mar no bringt er út dat se dat út in bewuste kar wiene, om Rey te beskermjen. Se lieten har op Jakku yn 'e steek om har te ferbergjen. Ochi wie in trewant fan keizer Palpatine, dy't opdracht hie om harren te fermoardzjen, mei't Rey har heit de soan fan Palpatine wie. Rey wit oan Kylo te ûntkommen en mei Finn en Dameron en de befrijde Chewbacca pykt se út yn 'e ''Millennium Falcon'', dy't se yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip weromfine.

Se bejouwe har nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in plak oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] ferneatige wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten. Kef Bir is in wrâld dy't foar it meastepart oerdutsen wurdt troch [[oseänen]]. It wrakstik dêr't it om giet, leit flak foar de [[kust]] fan ien fan 'e seldsume [[kontinint]]en, mar is frijwol ûnberikber troch de reuseftige [[weach (see)|weagen]]. Mei't de ''Millennium Falcon'' op Kef Bir in [[needlâning]] meitsje moatten hat en stikken rekke is, set Rey út tiidneed yn in lyts [[boat]]sje nei it wrak ta, dat se troch har behearsking fan 'e Krêft wit te berikken. 

Yn it wrak fan 'e Deadsstjer wit Rey mei muoite de weifiner op te spoaren, mar Kylo lânet mei syn TIE-jager boppe-op it wrak en fernielt har weifiner. Neitiid begjinne se in [[duël]] mei de [[ljochtsabel]]. Underwilens brûkt yn 'e fersetsbasis prinsesse Leia, Kylo syn [[mem]], al har krêften om fia de Krêft kontakt te lizzen mei har soan [[Ben Solo]], sa't Kylo eins hjit. Mei't er ôflaat wurdt as er syn mem gewaarwurdt, slagget it Rey om him mei har ljochtsabel troch it boppeliif te stekken. Leia, dy't alles jûn hat dêr't se oer beskikt, beswykt it folgjende stuit fan útputting. As Rey it [[ferstjerren]] fan Leia troch de Krêft fernimt, wurde [[skuldgefoel]]ens har oermânsk. Se brûkt de Krêft om Kylo in diel fan har eigen libbensenerzjy te jaan en him sa te genêzen. Earder hat er har derop ferge dat se nei de dea fan Snoke wifke om syn hân (en oanbod om tegearre oer it Stjerrestelsel te regearjen) oan te nimmen. No leit se him einlings út dat se graach de hân fan Ben Solo oannommen hie, mar net dy fan Kylo Ren. Dêrnei stelt se syn TIE-jager en set dêrmei ôf.

Rey flechtet nei [[Ahch-To]], dêr't se foargoed yn selsopleine ballingskip bliuwe wol. Nei't se der arrivearre is, stekt se de TIE-jager fan Kylo yn 'e [[brân]]. Luke, dy't no in [[geast]] yn 'e Krêft is, sprekt har lykwols oan en leit har út dat it fout fan har is om har út it hielal werom te lûken, krekt sa't it fout fan himsels wie. Hy praat har [[moed]] yn en wiist har it plak dêr't er de ljochtsabel fan syn [[twilling]]suster Leia ferburgen hat. Mei de Krêft tilt er syn âlde [[X-wjukjager]] út 'e [[see]]. Rey hellet de ûnskansearre weifiner út it wrak fan 'e TIE-jager en set koers nei Exegol. Se ferstjoert de koördinaten fan har rûte nei R2-D2. It Ferset, no oanfierd troch Dameron en Finn, komt fanwegen mei alle skippen dêr't it oer beskikt en folget har nei Exegol.

Nei't Rey op Exegol oankommen is, siket se Palpatine op om mei him ôf te weven. Hy fiteret har lykwols oan om him te deadzjen, mei't syn geast dan [[geastlike besetting|besit fan har]] nimme sil, sadat er wer in [[sûnens|sûn]] [[minsklik lichem|lichem]] ta syn beskikking hat. Dat stelt Rey al foar in raar [[dilemma]], want dêr sit se fansels net op te wachtsjen, mar se kin Palpatine ek net libje litte. Se wiist yn elts gefal syn foarstel om frijwillich de lapen mei him gear te smiten rislút fan 'e hân en falt de leden fan syn [[liifgarde]] oan. Kylo Ren, dy't ûnderwilens ta ynkear kommen en wer Ben Solo wurden is, arrivearret op Exegol en helpt Rey om 'e trewanten fan Palpatine te ferslaan. Palpatine brûkt lykwols de tsjustere kant fan 'e Krêft om 'e libbensenerzjy út Rey en Ben te sûgen en sels op te nimmen. Om't se allebeide sa sterk yn 'e Krêft binne, slagget it him op dy wize om syn eigen kadaver fan in lichem te ferjongjen en wer hielendal wurkje te litten, sadat er gjin masines mear nedich is om yn libben te bliuwen. 

Ben komt as earste wer by sûpe en stút en besiket Palpatine oan te fallen, mar dyselde blaast him withoefier fuort. Dêrnei brûkt er Krêftwjerljocht om yn 'e loft boppe him de romteskippen fan it Ferset oan te fallen. Rey is sa ferswakke dat se dêr neat tsjin dwaan kin, mar as se om help freget, wurdt se antwurde troch de [[stim]]men fan [[Luke Skywalker|Luke]] en dy syn heit [[Anakin Skywalker]], [[Obi-Wan Kenobi]], [[Yoda]], [[Qui-Gon Jinn]], [[Mace Windu]], [[Ahsoka Tano]], [[Kanan Jarrus]], [[Luminara Unduli]], [[Aayla Secura]], [[Adi Gallia]] en alle [[Jedi-master]]s út it [[ferline]], dy't har nije krêften skinke. Rey brûkt de Krêft om 'e delfallen ljochtsabels fan Luke en Leia ta har te roppen. Palpatine falt har oan mei Krêftwjerljocht, mar Rey wjerkeatst dy troch de beide ljochtsabels krúslings foar har te hâlden. Mei't syn oanfal op himsels weromslacht, begjint Palpatine syn ferjonge lichem útinoar te skuorren. Nei in lange striid komt er einlings (wer) te stjerren. Rey hâldt langernôch fol om der wis fan te wêzen dat der neat fan Palpatine syn lichem oer is, foar't se sels ynstoart en fan útputting stjert. In slimferwûne Ben klaut himsels in paad tebek nei Rey har side en brûkt de Krêft om al syn restearjende libbenenerzjy oan Rey te jaan. Hja komt wer ta libben en se [[tút]]sje ienris, foar't Ben dea yninoar sakket. 

Rey reizeget neitiid nei de planeet [[Tatooine]], dêr't se de ferlitten [[pleats]] fan it Lars-Skywalker-[[famylje (besibskip)|laach]] besiket. Dêr bedobbet se de ljochtsabels fan Luke en Leia. In foarbygongster freget wa't se is, en fernimt, as se inkeld mei &quot;Rey&quot; antwurdet, nei har folsleine namme. Rey wurdt de geasten fan Luke en Leia gewaar, dy't mei goedkarring op har delsjogge, en antwurdet: &quot;Rey Skywalker&quot;.

==Spilers fan 'e rol yn 'e ''Star Wars''-filmsearje==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! jierren
! film
! akteur
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1977]]
| ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]''
| rowspan=&quot;7&quot;| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1980]]
| ''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1983]]
| ''[[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1999]]
| ''[[Star Wars: Episode I – The Phantom Menace]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2002]]
| ''[[Star Wars: Episode II – Attack of the Clones]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2005]]
| ''[[Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2008]]
| ''[[Star Wars: The Clone Wars (film)|Star Wars: The Clone Wars]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2015]]
| ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens]]''
| [[Daisy Ridley]]
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2016]]
| ''[[Rogue One: A Star Wars Story]]''
| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2017]]
| ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]''
| Daisy Ridley
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2018]]
| ''[[Solo: A Star Wars Story]]''
| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2019]]
| ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]''
| Daisy Ridley
|-
|}

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Rey_Skywalker Artikel oer Rey yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Rey_(Star_Wars) ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Rey (Star Wars)}}
}}
{{DISPLAYTITLE:Rey (''Star Wars'')}}
{{Star Wars personaazjes}}

[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Jedi-ridder]]
[[Kategory:Fiktyf piloat]]
[[Kategory:Fiktyf monteur]]
[[Kategory:Fiktyf opstanneling]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 2015]]</text>
      <sha1>tp0wkgwu3ta3x6bwizvwa245hp38d4h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Finn (Star Wars)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159574</id>
    <revision>
      <id>1084184</id>
      <parentid>1083319</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:28:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>minus ferdwaalde komma</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31150" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Finn-Force Awakens (2015).png
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 180px
| namme                = Finn&lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[manlik]]
| soarte personaazje   = [[minske]]
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[militêr]]
| besibbe personaazjes = [[Rey (Star Wars)|Rey]] &lt;br&gt; [[Poe Dameron]]&lt;br&gt;[[BB-8]]&lt;br&gt; [[Chewbacca]]&lt;br&gt;[[Rose Tico]] &lt;br&gt; [[Jannah (Star Wars)|Jannah]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[Lawrence Kasdan]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michael Arndt]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[2015]]
}}
'''Finn''' (earder '''FN-2187''') is in [[fiktyf]] [[personaazje]] út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]]. Hy is ien fan 'e [[protagonist]]en út 'e trije [[film]]s fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], dy't tusken [[2015]] en [[2019]] makke waarden. Hy waard betocht troch de [[senarioskriuwer]]s fan it earste diel, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', te witten: [[Lawrence Kasdan]], [[Michael Arndt]] en [[J.J. Abrams]]. De [[negroïde]] Finn is oarspronklik in [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]]  fan 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Ut wjersin tsjin 'e [[oarlochsmisdie]]den dy't de stoarmtroepers begeane, [[desersje|desertearret]] er, wêrnei't er belutsen rekket by it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]]. It personaazje fan Finn waard yn alle trije films fertolke troch de [[Ingelân|Ingelske]] [[akteur]] [[John Boyega]], foar wa't it in trochbraakrol wie.

==Fiktive biografy==
===Yn ''The Force Awakens''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'' ([[2015]]), it earste diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], wurdt Finn yntrodusearre as [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] FN-2187 fan 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Dat is in ekstremistyske [[organisaasje]] en [[separatist]]ysk [[steat]]sferbân gearklofte út 'e restanten fan it [[Galaktysk Keizerryk]]. FN-2187 is as lyts [[jonkje]] troch [[slavehannel|slaveheller]]s [[ûntfiering|stellen]] fan syn [[âldelju]] en trochferkocht oan 'e Earste Oarder, dy't in net te sêdzjen ferlet fan nije [[soldaten]] hat. Hy tsjinnet ûnder de [[ûnmeilydsum]]e [[kaptein Phasma]] en is salang't er wit traind om in effektyf, [[trou]] en [[genede]]leas [[militêr]] te wêzen.

Nettsjinsteande dat kin FN-2187 it net goedkrije as syn ienheid de [[Sith-ridder]] [[Kylo Ren]] ûnderstypje moat by in oerfal op in [[frede|freedsume]] [[delsetting]] op 'e [[woastyn]]planeet [[Jakku]], en dêre oardere wurdt om alle doarpelingen ôf te slachtsjen. Wylst de oare stoarmtroepers in [[bloedbad]] oanrjochtsje, komt FN-2187 yn [[gewisseneed]] en lost gjin skot. Dêrfoar wurdt er neitiid, as se wer oan board binne fan it [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder dat yn in [[baan (astronomy)|baan]] om 'e [[planeet]] rûntsjedraait, [[straf|bestraft]] troch kaptein Phasma. Dyselde oarderet him ek om himsels op te jaan foar werkondisjonearring. Ynstee beslút FN-2187 te [[desersje|desertearjen]]. Dêrfoar hat er lykwols ferlet fan in piloat. 

Sadwaande befrijt FN-2187 de troch Kylo Ren yn it útmoarde doarp [[finzen]] nommen [[Poe Dameron]], in piloat fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e Earste Oarder, dy't him de [[namme]] 'Finn' jout op basis fan 'e letter FN út syn stoarmtroeperoantsjutting. Se [[dieverij|stelle]] in [[TIE-jager]] en naaie tegearre út, mar harren tastel rekket skansearre as se mei grou [[geskut]] besketten wurde, dat se moatte in [[needlâning]] yn 'e woastyn fan Jakku meitsje. Finn, dy't út 'e TIE-jager slingere wurdt, mient dat Dameron omkomt as it tastel yn [[driuwsân]] weisakket en ûnder de grûn [[ûntploffing|ûntploft]]. Hy ûntdocht him fan syn wite stoarmtroeper[[wapenris]] en klaait him yn in [[jas]] fan Dameron, wêrnei't er in paad troch de woastyn siket om úteinlik út te kommen by de Foarpost Niima.

Dêre komt Finn de jonge rommelsykster [[Rey (Star Wars)|Rey]] en Dameron syn bolfoarmige [[robot]] [[BB-8]] tsjin, dy't Dameron foar syn finzenname fuortstjoerd hie mei [[ynformaasje]] fan krúsjaal belang foar it Ferset. De robot ken syn jas werom as Dameron sines, en Finn leit út dat Dameron dea is. Hy hâldt út dat er sels in lid fan it Ferset is. Mei't er de [[wyt]]-mei-[[oranje]] robot weromken út 'e ferhalen fan Dameron, beseft er dat BB-8 ynformaasje fan ûnskatbere wearde by him draacht. Hy biedt oan om 'e robot werom te bringen nei it Ferset, benammen om't er sels in manear siket om fan 'e planeet ôf te kommen. As de Foarpost Niima út 'e [[loft]] wei besketten wurdt troch in twatal TIE-jagers dy't Finn syn oanwêzigens dêr fêststeld hawwe, stelle hy, Rey en BB-8 in âld romteskip fan it pleatslike [[ûnderwrâld (misdie)|ûnderwrâld]]figuer Unkar Plutt. Dat skip blykt de ''[[Millennium Falcon]]'' te wêzen, it [[legindarysk]]e romteskip fan [[smokkelder]] en held fan it âlde [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] [[Han Solo]]. 

Rey is in earsten piloat en wit mei Finn as [[boardskutter]] nei in spektakulêre efterfolging mei de TIE-jagers ôf te weven. Dêrnei ferlitte se de planeet Jakku om BB-8 werom te bringen by it Ferset, dat in basis hat op 'e planeet [[D'Qar]], yn it [[planetestelsel]] Ileenium. Se hawwe Jakku lykwols noch mar kwealk efter har litten as de ''Millennium Falcon'' útskeakele en opslokt wurdt troch in grutter romteskip. Rey en Finn freezje dat it de Earste Oarder is, mar it blike Han Solo en syn [[ko-piloat]], de [[Wookiee]] [[Chewbacca]], te wêzen. De ''Millennium Falcon'' is fan harren stellen om dêrnei troch ferskate hannen te gean en úteinlik by Unkar Plutt te bedarjen. Solo is fan doel om Rey, Finn en BB-8 yn in [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsule]] fan board te setten, mar dat komt der net fan as syn frachtskip binnenkrongen wurdt troch twa ûnderskate groepen [[kriminelen]] dy't er [[jild]] skuldich is. Nei in konfrontaasje naaie Solo, Chewbacca, Rey, Finn en BB-8 út yn 'e ''Millennium Falcon''.

Solo nimt Rey, Finn en BB-8 mei nei de planeet [[Takodana]], dêr't er harren yn 'e kunde bringt mei [[Maz Kanata]], in mear as tûzen jier âlde, [[bûtenierdske wêzens|bûtenierdske]] útbaatster fan in [[kroech]] yn 'e [[ruïne]] fan in âld [[kastiel]]. Hja hat konneksjes mei it Ferset en biedt oan om BB-8 te helpen en kear werom nei de fersetsbasis op D'Qar. Nei't Solo him ynflústere hat dat froulju ''altyd'' efter de wierheid komme, bychtet Finn oan Rey op dat er gjin fersetsman is, mar inkeld in [[deserteur]]. Holpen troch Maz Kanata makket er plannen om op it skip fan guon besikers fan 'e kroech nei de Bûtenrâne fan it Stjerrestelsel te reizgjen om dêr [[ûnderdûken|wei te wurden]]. Hy stiet op it punt om fuort, mar betinkt him op it lêste momint. Fan Maz kriget er de [[ljochtsabel]] tastoppe dy't fan [[Jedi-master]] [[Luke Skywalker]] west hat, en noch earder fan Luke syn [[heit]] [[Anakin Skywalker]], om it [[wapen]] troch te jaan oan Rey wannear't sy dêr klear foar is.

Kylo Ren arrivearret mei syn stoarmtroepers op Takodana, mei't de oankomst fan 'e ''Millennium Falcon'' dêre oan harren rapportearre is troch in [[spion]], Bazine Netal, dy't as [[klant]] yn 'e kroech fan Maz Kanata tahâldt. De TIE-jagers fan 'e Earste Oarder meitsje de kastielruïne frijwol mei de grûn lyk, en nei in [[fjoergefjocht]] mei de stoarmtroepers moatte Solo, Chewbacca, Finn en BB-8 harren oerjaan. Underwilens hat Kylo yn it wâld Rey opspoard en oermastere. Poe Dameron, dy't by de needlâning op Jakku dochs net omkommen wie, liedt in oanfal fan [[X-wjukjager]]s fan it Ferset, dêr't de stoarmtroepers troch op 'e flecht jage wurde. Finn en syn maten witte frij te kommen, mar de [[bewusteleaze]] Rey wurdt troch Kylo yn syn [[romtefear]] [[ûntfierd]], ta grutte [[argewaasje]] fan Finn, dy't it barren sjocht, mar net tsjinhâlde kin. 

Finn reizget mei de oaren nei de fersetsbasis op D'Qar, dêr't er de lieders fan it Ferset helpt by it plannen fan in [[militêre operaasje]] om it nije [[massaferneatigingswapen]] fan 'e Earste Oarder út te skeakeljen. Dat is de [[Stjerredeaderbasis]], in [[planeet]] mei in ûndergrûnske basis foar de betsjinning fan sa'n ûnbidich grut [[ploffer (Star Wars)|superlaserkanon]] dat der hiele [[planetestelsel]]s mei ferneatige wurde kinne. Finn, dy't as stoarmtroeper yn 'e Stjerredeaderbasis tsjinne hat, wiist de fersetslieders derop dat de termale [[ossilator]] it swakste punt fan 'e basis is. As se dy witte op te blazen, sil der in keatlingreäksje begjinne dy't de hiele planeet ferdylget. It probleem is allinnich dat de Stjerredeaderbasis omjûn wurdt troch in [[enerzjyfjild|enerzjyskyld]], sadat er foar de fersetslju ûnberikber is. Finn oppenearret dat er wit hoe't er it skyld útskeakelje moat, mar dêrfoar moat er der earst trochhinne sjen te kommen. Han Solo seit dat er dêr wol in foefke foar hat, mar wol dêr fierder net oer útwreidzje. [[Generaal]] [[Leia Organa]], [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] en de oare lieders fan it Ferset beslute om Finn der mei Solo yn 'e ''Millennium Falcon'' op út te stjoeren om it enerzjyskyld út te setten, wêrnei't Dameron en de oare piloaten fan it Ferset de termale ossilator [[bombardemint|bombardearje]] sille.

Solo syn 'foefke' blykt te wêzen dat it enerzjyskyld fan 'e Stjerredeaderbasis inkeld foarwerpen tsjinkeart dy't har [[fuortbeweging|fuortbewege]] mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]]. Hy brûkt dus [[flugger-as-ljochtreizgjen]] om troch it skyld te kommen, wêrby't er de ''Millennium Falcon'' op in hier nei tsjin it oerflak fan 'e Stjerredeaderbasis oan pankoeket. Hy, Chewbacca en Finn oerlibje it nauwerneed, mar witte harren skip oan 'e grûn te setten. Se ynfiltrearje de eigentlike basis, dy't yn it binnenste fan 'e planeet boud is. Dêr docht bliken dat Finn [[ligen|liigd]] hat: hy wit net hoe't er it skyld útsette moat en hat inkeld sein fan al om't er Rey rêde woe. De finingrike Rey is lykwols ûnderwilens ûntsnapt en jout har al rillegau by harren. Neitiid binne Finn, Rey en Chewbacca tsjûge fan 'e [[moard]] troch Kylo Ren op Han Solo, dy't syn eigen heit is. 

As in [[breinroer]]e Chewbacca op 'e [[dea]] fan syn [[freonskip|freon]] reägearret troch in diel fan 'e Stjerredeaderbasis op te blazen mei earder oanbrochte [[eksplosiven]], ûntkomme Rey en Finn mar nauwerneed nei it planeetoerflak ta. Underweis werom nei de ''Millennium Falcon'' wurde Finn en Rey op it planeetoerflak yn in [[winter]]sk [[nullewâld]] opwachte troch de [[ferwûne]] Kylo Ren. Finn besiket him te befjochtsjen mei de ljochtsabel fan Luke Skywalker, mar Kylo slacht him bewusteleas. Nei't Rey Kylo ferslein hat, rêdt Chewbacca har en de noch altyd bewusteleaze Finn, en mei-inoar ûntsnappe se yn 'e ''Millennium Falcon'' fan 'e Stjerredeaderbasis. Neitiid betteret Finn op 'e fersetsbasis op D'Qar op fan syn [[ferwûning]]s.

===Yn ''The Last Jedi''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'' ([[2017]]) ûntflechtet Finn mei de rest fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] de basis op [[D'Qar]], wêrfan't de [[lokaasje]] by de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] bekend wurden is. De fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de Fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder. Nei in oanfal fan [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder op 'e Fersetsfloat, wêrby't hast de hiele lieding fan it Ferset omkomt, nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer de fersetsfloat oer. It is foar eltsenien dúdlik dat it gjin sin hat om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't it Ferset noch mar [[brânstof]] hat foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder gewoan folgje soe. De lytse [[romteskip]]pen fan it Ferset binne flugger as de logge [[stjerreslachskip]]pen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging minder-as-ljochtfaasje, dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch syn branje hinne is.

Finn beslút dat it tiid is om út te piken, dat hy pakt syn spul en glûpt nei de [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsules]]. Krekt as er ynstappe wol yn ien dêrfan, wurdt er trappearre troch de [[monteur]] [[Rose Tico]], dy't noch yn [[rou]] is oer it [[sneuveljen]] fan har âldere [[suster]] Paige yn 'e lêste konfrontaasje fan it Ferset mei de Earste Oarder by D'Qar. No is se by de rêdingskapsules [[skyldwacht|op wacht]] set om [[deserteur]]s tsjin te kearen. Finn besiket har te mislieden oer syn bedoelings, mar Rose lit har net [[bedroch|bedrage]] en skeakelet him út mei in [[stroomstjitwapen]]. 

Nei dy minder as gâns ûnthjittende moeting reitsje Finn en Rose oan 'e praat en betinke se in plan om 'e Fersetsfloat te rêden. It apparaat wêrmei't de Earste Oarder it Ferset troch de hyperromte folget, is mar op ien fan 'e stjerreslachskippen oanwêzich. Finn wit wêr't it is, en Rose kin it útsette. Wat se misse is in [[koadebrekker]] om harren tagong te ferskaffen ta de romte mei it apparaat. In [[hologram|holografysk]] [[petear]] mei fersetssympatisante en [[horeka]]ûndernimster [[Maz Kanata]] ferwiist harren datoangeande nei in [[gokker]] yn it [[kasino]][[resort]] [[Canto Bight]], dy't in [[read]]e [[blom]] op it [[revêr]] fan syn [[kolbêrjaske]] draacht. Mei help fan [[kaptein (rang)|kaptein]] [[Poe Dameron]] en [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]] pike Finn en Rose mei Dameron syn robot [[BB-8]] út by de float wei en sette troch de hyperromte koers nei Canto Bight.

Dêre oankommen, sette se harren [[romtefear]] op in iepenbier [[strân]] del, wat blykber slim tsjin 'e pleatslike [[regeljouwing]] yngiet. Se sykje alle kasino's ôf nei de koadebrekker mei de reade blom, mar krekt as se him einlings sjogge, wurde Finn en Rose troch de [[plysje]] mei stroomstjitwapens oermastere en foar [[foutparkearjen]] ôffierd nei it pleatslike [[tichthûs (finzenis)|tichthûs]]. Dêr wurde se yn ien [[sel (finzenis)|sel]] set mei de [[hacker]] [[DJ (Star Wars)|DJ]], dy't oanbiedt harren koadebrekker te wêzen. Finn en Rose stegerje syn oanbod ôf, mar binne likegoed ûnder de yndruk as DJ himsels (en harren) muoiteleas út 'e sel lit. Se geane ferskillende kanten út, en DJ komt BB-8 tsjin, dy't op eigen manneboet in befrijingsaksje foar Finn en Rose op tou set hie. Finn en Rose besykje werom te gean nei it kasino, mar krije al rillegau de plysje wer efter harren oan. Mei de help fan in [[keppel]] ''[[fathier]]s'', semy-[[yntelligint]]e [[ryddier|racedieren]] dy't troch harren eigners [[bistemishanneling|mishannele]] wurde, en de [[minske]][[bern (persoan)|bern]] dy't de [[bisten]] fersoargje, witte se te ûntkommen nei it strân. Harren romtefear wurdt troch de plysje oan grôt sketten, en fierderop reitsje se ynsletten oan 'e top fan in heech [[klif]]. Se wurde rêden troch DJ en BB-8, dy't ûnderwilens tegearre in romteskip [[dieverij|stellen]] hawwe.

Mei-inoar reizgje se werom nei de Fersetfloat, dy't noch altyd efterfolge wurdt troch de float fan 'e Earste Oarder. Finn, Rose, BB-8 en DJ witte tanksij de hackerskwaliteiten fan DJ ûngemurken oan board fan it fijannige [[flaggeskip]] te kommen. It slagget harren en berik de romte fan it apparaat wêrmei't de Fersetsfloat troch de hyperromte folge wurdt, mar ear't se dat [[sabotearje]] kinne, wurde se dêr trappearre troch Finn syn eardere befelfierend [[ofsier]], [[kaptein Phasma]]. Dyselde lit de hiele groep yn 'e hechten slaan, útsein BB-8, dy't Finn earder [[kamûflaazje|kamûflearre]] hie troch in [[swart]] [[jiskefet]] op 'e kop oer him hinne te dwaan. Dêrtroch wurdt de robot net opmurken as in ynfiltrant. 

DJ hat Dameron tsjin Finn sizzen heard hat dat de opfarrenden fan 'e ''Raddus'', de lêst oerbleaune [[kruser]] fan it Ferset, harren romteskip yn kamûflearre transportskippen ferlitte sille om nei de planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] te flechtsjen, dêr't se deun lâns komme. Hy keapet no syn frijheid troch dy plannen te [[ferrie]]den oan [[generaal Hux]], dy't it befel oer de float fan 'e Earste Oarder fierd. Phasma jout opdracht oan har [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] om Finn en Rose [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]]. Ear't dat barre kin, raamt fise-admiraal Holdo by in [[selsmoard]]aksje de ''Raddus'' mei ljochtfaasje yn 'e float fan 'e Earste Oarder, dy't dêrby swier skansearre rekket. It flaggeskip brekt midstwa. Yn 'e gaos wit BB-8 Finn en Rose te befrijen. Tegearre befjochtsje se de stoarmtroepers dy't har deadwaan woene en wurde dyselden oermânsk. Finn ferslacht dêrby kaptein Phasma, foar't hja oer de râne fan in gat yn it swier skansearre skip rûgelet en yn 'e djipte yn 'e [[fjoer|flammen]] fan in [[brân]] har lot fynt.

Finn, Rose en BB-8 ûntkomme yn in [[romtefear]] nei Crait, dêr't de lêste 400 leden fan it Ferset beskûl fûn hawwe yn in âlde rebellebasis út 'e tiid fan 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]], yn it binnenste fan in [[berch]] oan 'e útein fan in útstrutsen [[sâltflakte]]. It romtefear fan Finn-en-dy makket in [[needlâning]] dy't harren krekt op 'e tiid yn 'e basis bringt foar't de massive feilichheidsdoar tichtgiet. Behalven de fersetslju hawwe yn 'e basis ek [[vulptex|guon foks-eftige wêzens]] beskûl socht, dy't fan [[kristal]] makke lykje te wêzen en lânseigen op 'e planeet binne. De reuseftige feilichheidsdoar blykt de iennichste yn- en útgong te wêzen. [[Sith-ridder]] [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]] liede in oanfal mei [[AT-AT|AT-AT's]] en in belegeringskanon dat troch de feilichheidsdoar hinne komme kin. Dameron beslút mei in kloft fersetslju, ûnder wa Finn en Rose, de fijân oan te fallen mei ferâldere [[lânglider]]s dy't tritich jier efter de tiid binne en troch gebrek oan [[ûnderhâld]] suver útinoar falle. It slagget har net om ticht genôch by it belegeringskanon te kommen. Finn wol de oanfal likegoed trochsette, mar Rose komt foar dat er syn libben opofferet, om't se, sa seit se, de striid net winne sille troch dejingen te deadzjen dy't se [[haat]]sje, mar troch dejingen te rêden [[leafde|fan wa't se hâlde]].

Wannear't de Earste Oarder mei it belegeringskanon troch de feilichheidsdoar hinne brekt, ferskynt ynienen [[Jedi-ridder]] [[Luke Skywalker]] op it toaniel. Hy daget syn [[omkesizzer]] Kylo Ren út en hâldt dêrmei de oanfal fan 'e Earste Oarder op. Underwilens liede de kristallen foksen de fersetslju nei in útgong fan 'e basis, dy't lykwols tichtset is troch in ynstoarting, wêrby't reuseftige [[rots]]blokken delkommen binne. De kristallen wêzens kinne troch in lyts gatsje ûntkomme, mar de fersetslju sitte fêst. [[Rey (Star Wars)|Rey]] arrivearret mei [[Chewbacca]] yn 'e ''[[Millennium Falcon]]'' en brûkt [[de Krêft]] om 'e rotsblokken fansiden sweve te litten. Finn en alle oare fersetslju kinne dan de basis ferlitte en ûntkomme yn 'e ''Millennium Falcon''. 

===Yn ''The Rise of Skywalker''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]'' ([[2019]]) hawwe Finn, [[Chewbacca]] en [[Poe Dameron]] in geheime moeting mei in [[kontaktpersoan]] dy't harren [[ynformaasje]] taspilet ôfkomstich fan in anonime sympatisant fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] binnen de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Sa ûntdekke se dat [[keizer]] [[Palpatine]], dy't mear as tritich jier lyn yn 'e [[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi|Slach by Endor]] omkommen is, [[weropstanning|wer út 'e dea opstien is]], dat er him op 'e ferburgen planeet [[Exegol]] befynt, en dat er in reuseftige float [[stjerreslachskip]]pen boud hat dy't er de Lêste Oarder neamd. [[Rey (Star Wars)|Rey]] lêst yn 'e notysjes fan har âlde master [[Luke Skywalker]] dat men ferlet hat fan in [[Sith]]-[[artefakt (argeology)|artefakt]] dat in 'weifiner' hjit om Exegol te berikken. Der binne mar twa fan sokke weifiners en [[Kylo Ren]] hat de iene al yn syn besit. Finn, Dameron, Chewbacca, Rey en de [[robot]]s [[BB-8]] en [[C-3PO]] sette mei-inoar yn it romteskip de ''[[Millennium Falcon]]'' ôf nei de woastynplaneet [[Pasaana]], dêr't neffens Luke in oanwizing ferburgen wêze soe om 'e twadde weifiner te finen.

Op Pasaana oankommen, kriget de groep al rillegau pleatslike [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] efter har oan. Se wurde [[finzen]] nommen, mar daliks wer befrijd troch in mysterieuze frjemdling mei in gesichtsbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]] op, dy't [[Lando Calrissian]] blykt te wêzen, in [[held]] fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. Lando fertelt Finn-en-dy dat hy en Luke yn it [[ferline]] op Pasaana tegearre omdôch socht hawwe nei in [[artefakt (argeology)|artefakt]] dat harren de [[lokaasje]] fan 'e twadde weifiner dúdlik meitsje soe. Se bedarren op Pasaana om't se in [[spion|agint]] fan 'e Sith folgen, in Ochi fan Bestoon. Dy syn spoar rekken se lykwols op Pasaana bjuster; it is ûnbekend wat der fan him wurden is, mei't syn romteskip noch altyd yn 'e woastyn stiet. Finn-en-dy beslute dat se it skip fan Ochi trochsykje moatte en sette ôf de woastyn yn. Ear't se it romteskip berikke kinne, reitsje se lykwols allegearre fêst yn [[driuwsân]]. Se kinne harsels net befrije en geane ien foar ien kopke-ûnder.

Ynstee dat se deageane, sakje Finn-en-dy lykwols dwers troch it plafon in ûndergrûnsk gongestelstel yn. Dêre fine se it [[bonkerak]] fan Ochi werom, en yn syn besit treffe se it artefakt oan dat se sykje: in [[dagge]] mei op it [[limmet]] in ynskripsje yn 'e [[taal]] fan 'e Sith. C-3PO is de iennichste dy't it lêze kin, mar syn [[softwareprogramma|programmatuer]] ferbiedt him lykwols om dingen út 'e Sith-taal [[oersetting|oer te setten]], sadat er harren net fertelle kin wat de ynskripsje ynhâldt. 

Wannear't it selskip út it gongestelsel ûntkommen is, binne se it iens dat se net werom kinne om 'e ''Millennium Falcon'' op te heljen, mei't it by dat romteskip no sûnder mis optilt fan 'e stoarmtroepers. Ynstee beslute se de planeet mei it romteskip fan Ochi te ferlitten. Foar't Dameron, Finn en Chewbacca it âlde skip ree hawwe om op te starten, giet Rey allinnich de woastyn yn foar in konfrontaasje mei Kylo, waans oanwêzigens se op Pasaana gewaarwurdt. As se net op 'e tiid weromkomt, set Chewbacca efter har oan, mar hy wurdt finzen nommen troch de [[Ridders fan Ren]], Kylo syn trewanten. Finn sjocht hoe't Chewbacca yn in [[romtefear]] laden wurdt. Hy skrept nei Rey ta, en as der in romtefear opstiget, ropt er har ta dat Chewbacca dêryn sit. Rey brûkt de Krêft om it romtefear werom nei de planeet te lûken, mar Kylo brûkt lykwols de Krêft om har tsjin te kearen. Dy ynspanning is tefolle foar Rey, en se ferliest de behearking oer de Krêft. In ûntlading fan Krêftwjerljocht, heech yn [[loft]], soarget derfoar dat it romtefear [[ûntploffing|ûntploft]]. Rey is raar gesteld, mei't se mient dat se Chewbacca ombrocht hat.

De Sith-dagge is ek ferlern gien, mei't Chewbacca dy by him hie. C-3PO oppenearret dat de tekst no inkeld yn syn [[ûnthâld (kompjûter)|ûnthâld]] opslein leit, mar dat dêr nimmen by kin, of it moat wêze dat syn ûnthâld fierders hielendal wiske wurde soe. Nei't Finn, Dameron en Rey fêststeld hawwe dat de robot [[R2-D2]], dy't by [[generaal]] [[Leia Organa]] efterbleaun is op 'e fersetsbasis, geregeldwei in [[back-up (kompjûter)|back-up]] makket fan it ûnthâld fan C-3PO, beslute se dat yn dit gefal it doel de middels hilliget. Dameron hat op 'e planeet [[Kijimi]] kunde oan in ekspêr yn [[roboatika]], Babu Frik, dy't de ûnthâldswisking útfiere kin. Nei't de proseduere útfierd is, blykt dat de ynskripsje bestiet út 'e [[geografyske koördinaten|koördinaten]] fan 'e lokaasje fan 'e twadde weifiner. Rey fernimt op Kijimi wer de oanwêzigens fan Kylo Ren, waans stjerreslachskip yn in [[baan (astronomy)|baan]] om 'e planeet arrivearre is. Mar se wurdt ek de oanwêzigens fan Chewbacca gewaar, dy't oan board fan dat stjerreslachskip is. Finn, Dameron en Rey riddenearje dan út dat der op Pasaana twa romtefearen west hawwe moatte: ien dêr't Finn Chewbacca yngean seach, en in oarenien dy't Rey by fersin ferneatige hat. 

Se beslute ta in rêdingsmisje en ynfiltrearje it stjerreslachskip. Finn en Dameron witte de  [[sel (finzenis)|sel]] te finen dêr't Chewbacca fêstholden wurdt. Se befrije him en besykje dan de ''Millennium Falcon'' te berikken, dy't troch Kylo syn hantlangers nei de konfrontaasje op Pasaana yn in [[hangaar]] fan it stjerreslachskip set is. BB-8, de no oan [[ûnthâldsferlies]] lijende C-3PO en [[D-O]], in lyts robotsje dat se oan board fan it romteskip fan Ochi oantroffen hawwe, binne streekrjocht nei de ''Millennium Falcon'' gien om it útnaaien fan 'e hiele groep ta te rieden. As Finn, Dameron en Chewbacca hàst harren doel berikt hawwe, wurde se lykwols ynsletten troch stoarmtroepers en moatte se belies jaan. Se wurde finzen nommen, wêrnei't [[generaal]] [[Enric Pryde]], de ûnderbefelhawwer fan 'e Earste Oarder, opdracht jout om harren [[stânrjochtlike eksekúsje|stânrjochtlik te eksekutearjen]]. It trio wurdt lykwols rêden troch [[generaal Hux]], dy't harren fertelt dat hy de anonime sympatisant is dy't it Ferset de ynformaasje oer Exegol en keizer Palpatine taspile hat. As Finn him ûnderstiet oer syn [[motyf (beweechreden)|motyf]], byt Hux him ta dat er neat om it Ferset jout, mar nammenste mear om Kylo Ren, dy't er [[hate]]t. Hy wol alles wol dwaan om Kylo fale te litten. Finn, Dameron en Chewbacca witte de ''Millennium Falcon'' te berikken, pikke Rey op en ûntkomme.

Se reizgje nei de koördinaten út 'e ynskripsje op 'e Sith-dagge, dy't in plak oantsjutte op 'e [[moanne (byplaneet)|moanne]] [[Kef Bir]], yn it [[planetestelsel]] [[Endor (Star Wars)|Endor]]. Dat is it plak dêr't mear as tritich jier lyn de wrakstikken fan 'e [[twadde Deadsstjer]] delkommen binne, nei't dat [[romtestasjon]] en [[massaferneatigingswapen]] troch it Rebelleferbûn opblaasd wie yn 'e [[Return of the Jedi|Slach by Endor]]. De weifiner blykt yn ien fan 'e reuseftige wrakstikken te sitten, dat in eintsje út 'e [[kust]] yn [[see]] delkommen is. Op Kef Bir moetet it selskip in kloft op [[orbak]]s ridende âld-stoarmtroepers, dy't tsjin 'e Earste Oarder yn [[opstân]] kommen en op Kef Bir strâne rekke binne. Hja wurde oanfierd troch in jonge frou, [[Jannah (Star Wars)|Jannah]], mei wa't Finn, dy't ek in [[desersje|desertearre]] stoarmtroeper is, fuort in bân fielt. Om't de ''Millennium Falcon'' by de lâning op Kef Bir skea oprûn hat en earst reparearre wurde moat, beslút Rey út tiidneed de reuseftige [[weach (see)|weagen]] yn in lyts [[boat]]sje te trotsearjen. Finn en Jannah weagje har [[libben]] troch efter har oan te gean, mar se kinne net foarkomme dat Kylo Ren, dy't yn syn [[TIE-jager]] boppe-op it wrakstik fan 'e Deadsstjer lânet, Rey de twadde weifiner ôfhandich makket en it ding fernielt. Nei in konfrontaasje mei Kylo, wêrby't se him earst [[dea]]dlik [[ferwûning|ferwûnet]] en dan [[genêzing|genêst]], flechtet Rey yn Kylo syn TIE-jager. Finn en Jannah wurde oppikt yn 'e reparearre ''Millennium Falcon''.

Letter stjoert Rey, dy't mei Kylo syn weifiner it paad nei Exegol ûntdekt, de koördinaten fan har rûte troch oan R2-D2. It Ferset, dat nei it ferstjerren fan Leia Organa no oanfierd wurdt troch Dameron en Finn, komt fanwegen mei alle skippen dêr't it oer beskikt en folget Rey nei Exegol. Dêr oankommen bynt Dameron mei de rest fan 'e piloaten de striid oan mei de oermacht fan 'e Lêste Oarder, wylst Finn him mei de beriden âld-stoarmtroepers fan Kef Bir ûnder lieding fan Jannah ôfsette lit oan board fan it fijannige stjerreslachskip fan generaal Pryde. Dêr witte se it sein te [[sabotearjen]] dat de float fan 'e Lêste Oarder nedich is om fan it planeetoerflak op te stiigjen. Pryde lit syn systeem lykwols [[reboot (kompjûter)|reboote]]. Wylst de oaren fan harren groep fan it stjerreslachskip evakuëarre wurde, wegeret Finn fan board te gean, en Jannah bliuwt by him. Tegearre nimme se de kontrôle oer ien fan 'e boardkanonnen oer en rjochtsje dat op 'e [[brêge (skip)|brêge]]. As se it wapen ôffjurje, giet de hiele brêge nei gychem en Pryde en syn [[stêf (organisaasje)|stêf]] komme om. It stjerreslachskip begjint del te stoarten, en Finn en Jannah wurde op it lêste momint rêden troch Lando en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon''. De Slach by Exegol rint út op 'e ferneatiging fan 'e Lêste Oarder en in grutte oerwinning foar it Ferset.

==Spilers fan 'e rol yn 'e ''Star Wars''-filmsearje==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! jierren
! film
! akteur
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1977]]
| ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]''
| rowspan=&quot;7&quot;| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1980]]
| ''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1983]]
| ''[[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1999]]
| ''[[Star Wars: Episode I – The Phantom Menace]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2002]]
| ''[[Star Wars: Episode II – Attack of the Clones]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2005]]
| ''[[Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2008]]
| ''[[Star Wars: The Clone Wars (film)|Star Wars: The Clone Wars]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2015]]
| ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens]]''
| [[John Boyega]]
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2016]]
| ''[[Rogue One: A Star Wars Story]]''
| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2017]]
| ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]''
| John Boyega
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2018]]
| ''[[Solo: A Star Wars Story]]''
| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2019]]
| ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]''
| John Boyega
|-
|}

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Finn Artikel oer Finn yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Finn_(Star_Wars) ''References'', op dizze side].
}}
{{Star Wars personaazjes}}
{{DISPLAYTITLE:Finn (''Star Wars'')}}

[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf soldaat]]
[[Kategory:Fiktyf deserteur]]
[[Kategory:Fiktyf opstanneling]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 2015]]</text>
      <sha1>q54h707kx58akrtingzngo1oqijiezc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nieuwegein</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159697</id>
    <revision>
      <id>1084241</id>
      <parentid>1084068</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T02:31:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>Nijegrap</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6597" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente
| namme                       = Nieuwegein
| ôfbyld                      = [[Ofbyld:Vreeswijk.OudeSluis.jpg|300px]] ''Alde slûs yn Vreeswijk''
| flagge                      = [[Ofbyld:Vlag_gemeente_Nieuwegein.png|border|125px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat_of_arms_of_Nieuwegein.svg|80px]] 
| lokaasje                    = [[Ofbyld:NL_-_locator_map_municipality_code_GM0356_(2016).png|300px]] 
| lân                         = {{Flagge NL}} [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[File:Utrecht_(province)-Flag.svg|border|20px]] [[Utert (provinsje)|Utert]]
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| boargemaster                = Frans Backhuijs ([[Folkspartij foar Frijheid en Demokrasy|VVD]])
| haadplak                    = Nieuwegein
| grutste plak                = Nieuwegein
| ynwennertal                 = 64.534 &lt;small&gt;(31 jannewaris 2022)&lt;/small&gt;
| befolkingstichtens          = 2.745 / [[km²]]
| oerflak                     = 25,65  km²
| wêrfan lân                  = 23,51 km²
| wêrfan wetter               = 2,14 km²
| tal stêden                  = 
| tal doarpen                 = 1
| ferkearsieren               = [[Ofbyld:NL-A2.svg|23px|border]], [[Ofbyld:NL-A12.svg|30px|border]], [[Ofbyld:NL-A27.svg|30px|border]] &lt;br&gt; Flugge tram Utert-Nieuwegein  
| oprjochte                   = [[1971]]
| perioade 1                  = 
| namme perioade 1            = 
| perioade 2                  = 
| namme perioade 2            = 
| perioade 3                  = 
| namme perioade 3            = 
| perioade 4                  = 
| namme perioade 4            = 
| perioade 5                  = 
| namme perioade 5            = 
| opheft                      = 
| opgien yn                   = 
| no part fan                 = 
| netnûmer                    = 030 
| postkoades                  = 3430-3439
| tiidsône                    = [[UTC]] +1
| simmertiid                  = UTC +2
| webside                     = [http://www.nieuwegein.nl/ www.nieuwegein.nl]
}}
[[Ofbyld:Gem-Nieuwegein-OpenTopo.jpg|300px|thumb|''Topografyske gemeentekaart fan Nieuwegein]]
'''Nieuwegein'' is in plak en gemeente yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Utert (provinsje)|Utert]] en leit justjes súdlik fan de stêd [[Utert (stêd)|Utert]]. De gemeente hat 64.534 ynwenners (2022)&lt;ref&gt;Sintraal Buro foar de Statistyk&lt;/ref&gt; en is in eardere [[groeikearn]]. De gemeente ûntstie yn [[1971]] nei de fúzje fan de twa eardere gemeenten [[Vreeswijk]] en [[Jutphaas]].

== Namme ==
Yn it gebiet tusken de eardere doarpen Vreeswijk en Jutphaas lei eartiids in lyts plak, ''Geyne''. Dat plak krige yn [[1285]] [[stedsrjochten]], dochs waard al rillegau, yn [[1313]] ferwoastge yn in kriich tusken de [[biskop fan Utert]] en de [[greve fan Hollân]]. Hjoed-de-dei docht it [[Hûs Oudegein]] noch oan dy tiid weromtinken. De gemeentebestjoeren fan Vreeswijk en Jutphaas hawwe foar in skoftke oan itt stinnen west oer in nije namme. Ynearsten soe it'' 't Gein'' wurde, mar waard kediisd om it ''Nieuwegein'', nei it âlde plak, te neamen.

== Skiednis ==
Yn de 1960-er en 1970-er jierren wie der yn Nederlân in weach fan [[suburbanisaasje]]. Bewenners fan de grutte stêden yn de [[Rânestêd]] teagen nei de omlizzende gemeenten. It regear koôrdinearre dy bewegings sa as ûnder oare it [[Griene Hert]] syn romten en lânskiplike wearden behâlde te litten. It waard gemeneten dêrnei net mear tastien om selsstannich grutte bouprojekten te ûntwikkeljen en út te fieren. Ynstee waard troch de sintrale oerheid sels boulokaasjes oanwiisd. Om Utert hinne lei it swiertepunt fan ûntjouwing súdlik fan de stêd.

Al yn [[1958]] bestie der by it provinsjebestjoer fan Utert plannen en brûk it gebiet tusken de doarpen Vreeswijk en Jutphaas folslein foar grutskalige wentebou, dêr't der, mei dy twa gemeenten ynbegrepen, in nij plak troch ûntstean soe. Yn it noardlik gebiet wie Jutphaas al dwaande mei it bouwen fan de wyk ''Wijkersloot'' en Vreeswijk yn it suden wie dwaande mei de wyk ''Zandveld''. Dêrtroch woeksen de beide plakken al nei inoar ta.

Op [[12 juny]] [[1969]] besleaten de gemeenterieden fan de gemeenten Vreeswijk en Jutphaas om harren sels op te heffen en op [[1 july]] [[1971]] wiene se gearfoege ta d enije gemeente Nieuwegein. Nieuwegein is yn hjoeddeistige begripen in folsleine stêd.

== Geografy ==
De gemeente leit ynsletten tusken de rykswegen [[Rykswei 2|A2]], [[Rykswei 12|A12]] en [[Rykswei 27|A27]]. De rivier de [[Lek (rivier)|Lek]] foarmet de súdgrins fan de gemeente. Fierder rinne it [[Lekkanaal]], it [[Amsterdam-Rynkanaal]] en it [[Merwedekanaal]] troch de gemeente hinne.

De gemeente wurdt begrinzge troch de stêd [[Utert (stêd)|Utert]] yn it noarden, de gemeente [[Houten]] yn it easten, de gemeente [[Fiifhearelannen (gemeente)|Fiifhearelannen]] yn it suden en de gemeente [[Iselstein]] yn it westen.

=== Wiken ===
De gemeente Nieuwegein bestiet út de folgjende wiken:
{| class=vatop
|
* Batau-Noard
* Batau-Súd
* Blokhoeve
* Sintrum
* De Wiers, bedriuweterrein
* Doorslag
* Fokkesteeg
* Galecop
* Het Klooster, bedriuweterrein
* Hoge Landen, bûtengebiet
* Hoog-Zandveld
|width=25|
|
* Huis de Geer
* Lekboulevard
* Laagraven-Liesbosch, bedriuweterrein
* Merwestein
* Oudegein], park
* Plettenburg, bedriuweterrein
* [[Vreeswijk]]
* [[Jutphaas]]-Wijkersloot
* Zandveld
* Zuilenstein
|}

== Ferneamde (âld-)ynwenners ==
* [[Bram van der Vlugt]], akteur (2020)

== Ofbylden==
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;150px&quot;&gt;
SintNicolaaskerk.Nieuwegein.jpg|''Sint-Nikolaastsjerke''
Barbarakerk.Nieuwegein.jpg|''Barbaratsjerke mei pastorij''
NHKerk.Jutphaas.jpg|''Nederlânsk-herfoarme tsjerke fan Jutphaas''
Herenstraat.10-12.Nieuwegein.jpg|''Pannen oan de Heerenstraat''
Vreeswijk.Spuisluis.jpg|''Slûs yn Vreeswijk''
Amsterdam-Rijnkanaal.JPG|''Amsterdam-Rynkanaal yn Nieuwegein''
5023_500X_Utrecht_Jutphasespoorbrug_Europaweg_25_april_2006.jpg|''Flugge tram op de Jutphaaske Brêge fan Utert-Westraven nei Nieuwegein-Zuilenstein''
&lt;/gallery&gt;&lt;/center&gt;

== Keppeling om utens ==
* [http://www.nieuwegein.nl/ Offisjele webside fan de gemeente Nieuwegein]
{{CommonsLyts}}

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{Reflist}}
}}

{{Koördinaten|52_1_12_N_5_5_31_E_type:city(45000)_scale:100000_region:NL|52° 1' 12&quot; NB, 5° 5' 31&quot; EL}}

{{GemeentenUtert}}
[[Kategory:Nieuwegein]]
[[Kategory:Plak yn Nieuwegein]]
[[Kategory:Gemeente yn Utert]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1971]]</text>
      <sha1>3zta6r3t1chw0ftllwl8qkl70zp6ln0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084245</id>
      <parentid>1084241</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T02:42:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppeling om utens */ boarne</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6734" xml:space="preserve">{{Ynfoboks gemeente
| namme                       = Nieuwegein
| ôfbyld                      = [[Ofbyld:Vreeswijk.OudeSluis.jpg|300px]] ''Alde slûs yn Vreeswijk''
| flagge                      = [[Ofbyld:Vlag_gemeente_Nieuwegein.png|border|125px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat_of_arms_of_Nieuwegein.svg|80px]] 
| lokaasje                    = [[Ofbyld:NL_-_locator_map_municipality_code_GM0356_(2016).png|300px]] 
| lân                         = {{Flagge NL}} [[Nederlân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = provinsje
| namme bestjoerlike ienheid 1= [[File:Utrecht_(province)-Flag.svg|border|20px]] [[Utert (provinsje)|Utert]]
| bestjoerlike ienheid 2      = 
| namme bestjoerlike ienheid 2= 
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| boargemaster                = Frans Backhuijs ([[Folkspartij foar Frijheid en Demokrasy|VVD]])
| haadplak                    = Nieuwegein
| grutste plak                = Nieuwegein
| ynwennertal                 = 64.534 &lt;small&gt;(31 jannewaris 2022)&lt;/small&gt;
| befolkingstichtens          = 2.745 / [[km²]]
| oerflak                     = 25,65  km²
| wêrfan lân                  = 23,51 km²
| wêrfan wetter               = 2,14 km²
| tal stêden                  = 
| tal doarpen                 = 1
| ferkearsieren               = [[Ofbyld:NL-A2.svg|23px|border]], [[Ofbyld:NL-A12.svg|30px|border]], [[Ofbyld:NL-A27.svg|30px|border]] &lt;br&gt; Flugge tram Utert-Nieuwegein  
| oprjochte                   = [[1971]]
| perioade 1                  = 
| namme perioade 1            = 
| perioade 2                  = 
| namme perioade 2            = 
| perioade 3                  = 
| namme perioade 3            = 
| perioade 4                  = 
| namme perioade 4            = 
| perioade 5                  = 
| namme perioade 5            = 
| opheft                      = 
| opgien yn                   = 
| no part fan                 = 
| netnûmer                    = 030 
| postkoades                  = 3430-3439
| tiidsône                    = [[UTC]] +1
| simmertiid                  = UTC +2
| webside                     = [http://www.nieuwegein.nl/ www.nieuwegein.nl]
}}
[[Ofbyld:Gem-Nieuwegein-OpenTopo.jpg|300px|thumb|''Topografyske gemeentekaart fan Nieuwegein]]
'''Nieuwegein'' is in plak en gemeente yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Utert (provinsje)|Utert]] en leit justjes súdlik fan de stêd [[Utert (stêd)|Utert]]. De gemeente hat 64.534 ynwenners (2022)&lt;ref&gt;Sintraal Buro foar de Statistyk&lt;/ref&gt; en is in eardere [[groeikearn]]. De gemeente ûntstie yn [[1971]] nei de fúzje fan de twa eardere gemeenten [[Vreeswijk]] en [[Jutphaas]].

== Namme ==
Yn it gebiet tusken de eardere doarpen Vreeswijk en Jutphaas lei eartiids in lyts plak, ''Geyne''. Dat plak krige yn [[1285]] [[stedsrjochten]], dochs waard al rillegau, yn [[1313]] ferwoastge yn in kriich tusken de [[biskop fan Utert]] en de [[greve fan Hollân]]. Hjoed-de-dei docht it [[Hûs Oudegein]] noch oan dy tiid weromtinken. De gemeentebestjoeren fan Vreeswijk en Jutphaas hawwe foar in skoftke oan itt stinnen west oer in nije namme. Ynearsten soe it'' 't Gein'' wurde, mar waard kediisd om it ''Nieuwegein'', nei it âlde plak, te neamen.

== Skiednis ==
Yn de 1960-er en 1970-er jierren wie der yn Nederlân in weach fan [[suburbanisaasje]]. Bewenners fan de grutte stêden yn de [[Rânestêd]] teagen nei de omlizzende gemeenten. It regear koôrdinearre dy bewegings sa as ûnder oare it [[Griene Hert]] syn romten en lânskiplike wearden behâlde te litten. It waard gemeneten dêrnei net mear tastien om selsstannich grutte bouprojekten te ûntwikkeljen en út te fieren. Ynstee waard troch de sintrale oerheid sels boulokaasjes oanwiisd. Om Utert hinne lei it swiertepunt fan ûntjouwing súdlik fan de stêd.

Al yn [[1958]] bestie der by it provinsjebestjoer fan Utert plannen en brûk it gebiet tusken de doarpen Vreeswijk en Jutphaas folslein foar grutskalige wentebou, dêr't der, mei dy twa gemeenten ynbegrepen, in nij plak troch ûntstean soe. Yn it noardlik gebiet wie Jutphaas al dwaande mei it bouwen fan de wyk ''Wijkersloot'' en Vreeswijk yn it suden wie dwaande mei de wyk ''Zandveld''. Dêrtroch woeksen de beide plakken al nei inoar ta.

Op [[12 juny]] [[1969]] besleaten de gemeenterieden fan de gemeenten Vreeswijk en Jutphaas om harren sels op te heffen en op [[1 july]] [[1971]] wiene se gearfoege ta d enije gemeente Nieuwegein. Nieuwegein is yn hjoeddeistige begripen in folsleine stêd.

== Geografy ==
De gemeente leit ynsletten tusken de rykswegen [[Rykswei 2|A2]], [[Rykswei 12|A12]] en [[Rykswei 27|A27]]. De rivier de [[Lek (rivier)|Lek]] foarmet de súdgrins fan de gemeente. Fierder rinne it [[Lekkanaal]], it [[Amsterdam-Rynkanaal]] en it [[Merwedekanaal]] troch de gemeente hinne.

De gemeente wurdt begrinzge troch de stêd [[Utert (stêd)|Utert]] yn it noarden, de gemeente [[Houten]] yn it easten, de gemeente [[Fiifhearelannen (gemeente)|Fiifhearelannen]] yn it suden en de gemeente [[Iselstein]] yn it westen.

=== Wiken ===
De gemeente Nieuwegein bestiet út de folgjende wiken:
{| class=vatop
|
* Batau-Noard
* Batau-Súd
* Blokhoeve
* Sintrum
* De Wiers, bedriuweterrein
* Doorslag
* Fokkesteeg
* Galecop
* Het Klooster, bedriuweterrein
* Hoge Landen, bûtengebiet
* Hoog-Zandveld
|width=25|
|
* Huis de Geer
* Lekboulevard
* Laagraven-Liesbosch, bedriuweterrein
* Merwestein
* Oudegein], park
* Plettenburg, bedriuweterrein
* [[Vreeswijk]]
* [[Jutphaas]]-Wijkersloot
* Zandveld
* Zuilenstein
|}

== Ferneamde (âld-)ynwenners ==
* [[Bram van der Vlugt]], akteur (2020)

== Ofbylden==
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;150px&quot;&gt;
SintNicolaaskerk.Nieuwegein.jpg|''Sint-Nikolaastsjerke''
Barbarakerk.Nieuwegein.jpg|''Barbaratsjerke mei pastorij''
NHKerk.Jutphaas.jpg|''Nederlânsk-herfoarme tsjerke fan Jutphaas''
Herenstraat.10-12.Nieuwegein.jpg|''Pannen oan de Heerenstraat''
Vreeswijk.Spuisluis.jpg|''Slûs yn Vreeswijk''
Amsterdam-Rijnkanaal.JPG|''Amsterdam-Rynkanaal yn Nieuwegein''
5023_500X_Utrecht_Jutphasespoorbrug_Europaweg_25_april_2006.jpg|''Flugge tram op de Jutphaaske Brêge fan Utert-Westraven nei Nieuwegein-Zuilenstein''
&lt;/gallery&gt;&lt;/center&gt;

== Keppeling om utens ==
* [http://www.nieuwegein.nl/ Offisjele webside fan de gemeente Nieuwegein]
{{CommonsLyts}}

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{Reflist}}
--------
* [https://www.museumwarsenhoeck.nl/home-3/historische-kring-nieuwegein/museum-warsenhoeck-2/ https://www.museumwarsenhoeck.nl]
}}

{{Koördinaten|52_1_12_N_5_5_31_E_type:city(45000)_scale:100000_region:NL|52° 1' 12&quot; NB, 5° 5' 31&quot; EL}}

{{GemeentenUtert}}
[[Kategory:Nieuwegein]]
[[Kategory:Plak yn Nieuwegein]]
[[Kategory:Gemeente yn Utert]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1971]]</text>
      <sha1>83epinpn5g9x06ofa4bsugbbjyjplp5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sjadrinsk</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159719</id>
    <revision>
      <id>1084158</id>
      <parentid>1084127</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T14:48:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2415" xml:space="preserve">{{Stêd mei flagge|
Ofbyld              = [[Ofbyld:Shadrinsk photo0001mini.jpg|300px]] ''Stedhûs'' |
Flagge              = [[Ofbyld:Flag of Shadrinsk (Kurgan oblast).png|100px]] |
Wapen               = [[Ofbyld:Coat of Arms of Shadrinsk (2001).jpg|40px]] |
Ynwennertal         = 74.400 &lt;small&gt;(2021)&lt;/small&gt;|
Oerflak             = 171,5 km²|
Befolkingstichtens  = 428,42 ynw./km² |
Stêdekloft          = |
Hichte              = 80 m (sintrum)  |
Lân                 = [[Ofbyld:Flag of Russia.svg|20px]] [[Ruslân]] |
Bestj. ienh. 1      = Oblast (prov.) |
Namme bestj. ienh. 1= [[Ofbyld:Flag of Kurgan Oblast.svg|20px]] [[Koergan (oblast)|Koergan]] |
Bestj. ienh. 2      = |
Namme bestj. ienh. 2= |
Stifting            = Stifting: [[1662]] &lt;br&gt; Stêd: [[1781]] |
Tiidsône            = [[UTC]] +5 |
Simmertiid          = gjin [[simmertiid]] |
Koördinaten         = {{Koördinaten yn tekst|56_05_00_N_63_38_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|56° 05' N 63° 38' E}} |	
Webside             = [https://www.shadrinsk-city.ru/ shadrinsk-city.ru]|
}}
'''Sjadrinsk'''  ([[Russysk]]: Ша́дринск) is in stêd yn de [[oblast]] [[Koergan (oblast)|Koergan]], [[Ruslân]]. De stêd leit oan de lofter kant fan de [[Iset]] (yn it [[Ob]]-bekken), op 146 kilometer noardwestlik fan de oblasthaadstêd [[Koergan]].

== Skiednis ==
Yn 1662 waard it plak as de ''ostrog'' Sjadrinski (houten fort) boud ûnder [[Aleksej I fan Ruslân|Aleksej I]]. Eartiids waard dêr ien fan de grutste merken yn de [[Oeral]] holden. Sjadrinsk krige yn 1781 de status fan stêd. Fral yn de 19e iuw ûntjoech it plak him as in wichtich sintrum foar it efterlân fan de Oeral fan ambachten, hannel en kultuer.

Tsjin it ein fan de 19e iuw rekke de fleur der wat út; de stêd krige ynearsten gjin oansluting op it spoar en beide takken fan it Trans-Sibearyske spoar (súdlik oer Tsjeljabinsk en noardlik oer Jekaterineburch-Tjûmen) omsilen it plak. Mar yn oktober 1913 krige ek Sjadrinsk in spoarferbining, dy't yn 1933 opwurdearre waard en in direkte oansluting krige op de Trans-Sibearyske ferbining Jekaterineburch-Koergan.  

== Bestjoer ==
Sjadrinsk is in stedsdistrikt yn de oblast Koergan. Dêrnjonken is it ek it bestjoerlik sintrum foar it Sjadrinski rajon, ek al makket de stêd dêr sels gjin diel fan út.
{{clear}}
{{Commonscat|Shadrinsk|Sjadrinsk}}
[[Kategory:Plak yn Koergan (oblast)]]
[[Kategory:Plak stifte yn 1662]]</text>
      <sha1>gcumryr9p9ryxjht95weeadmpwg5dvn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Tûla (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159721</id>
    <revision>
      <id>1084176</id>
      <parentid>1084130</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:20:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>dan moat it kapke der al ôf, oars jout sa'n defaultsort neat</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="171" xml:space="preserve">{{Commonscat|Tula Oblast|Tûla (oblast)}}

{{DEFAULTSORT:Tula (oblast)}}
[[Kategory:Oblast fan Ruslân|Tûla (oblast)]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1937]]</text>
      <sha1>14uyt2ad4cx96ydmsyrj77depp81bsp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Plak yn Tûla (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159722</id>
    <revision>
      <id>1084177</id>
      <parentid>1084134</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:21:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>defsort</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="189" xml:space="preserve">{{Commonscat|Settlements in Tula Oblast|Plakken yn 'e oblast Tûla}}

{{DEFAULTSORT:Plak yn Tula (oblast)}}
[[Kategory:Tûla (oblast)]]
[[Kategory:Plak yn Jeropeesk Ruslân|Tûla (oblast)]]</text>
      <sha1>og3lkswbjycku26edwzw5m7gm05dfk2</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Tûla (oblast)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159723</id>
    <revision>
      <id>1084178</id>
      <parentid>1084136</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:21:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>defsort</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="113" xml:space="preserve">{{DEFAULTSORT:Bouwurk yn Tula (oblast)}}
[[Kategory:Tûla (oblast)]]
[[Kategory:Bouwurk nei oblast|Tûla oblast]]</text>
      <sha1>efdso4hbtwp1z64xi21fs432lkwfdlu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Bierbrouwerij Noarder Dragten</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159726</id>
    <revision>
      <id>1084157</id>
      <parentid>1084153</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T14:44:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>[[]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1375" xml:space="preserve">'''Bierbrouwerij Noarder Dragten''' is in [[bierbrouwerij]] yn [[Drachten]] en is oprjochte yn 2015 troch ''Johan de Jong''. De brouwerij is oansletten by [[CRAFT]].

== Skiednis ==
Sûnt 2012 waarden al bieren broud troch yn groep freonen, mar de brouwerij waard offisjeel yn 2015 start. Yn 2020 ferhuze Bierbrouwerij Noarder Dragten nei de hjoeddeistige lokaasje oan de ''Oosterstraat'' yn Drachten.

Bierbrouwerij Noarder Dragten hat yn 2021 dielnaam oan de ynternasjonale London Beer Competition. De bieren Bonobo, Quadraap en King Kong waarden elk beleanne mei in Silver Award.

== Hjoed ==
De brouwerij sit yn ien pân mei in brasserij en in proeflokaal yn ''Onder de Brouwer''. Hjir kinne bieren preaun wurde, mar men kin der ek telâne foar in lunch, buorrel of diner. Dêrneist is der de bier- en whiskyspesjaalsaak ‘Apen &amp; Bieren’, mei sa’n 500 ferskillende bieren en 250 whisky's yn it assortimint.

== Assortimint ==
* Resusaap - proefbier: Milkstout en Westcoast IPA
* Bockito - Bockbier
* Gibbon - Blond
* Aapiejee - IPA
* Quadraap - Quadrupel
* Bonobo - Black IPA
* King Kong - Tripel
* 2 Apen - Dubbel
* Wytzen Aap - Weizen
* Witte Aap - Witbier

== Keppeling om utens ==
* [https://bierbrouwerijnoarderdragten.nl/ Webstek fan Bierbrouwerij Noarder Dragten]

[[Kategory:Fryske bierbrouwerij]]
[[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2015]]
[[Kategory:Drachten]]</text>
      <sha1>3qifjaoqxv4fzy8wjv3kerwe35agat1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084179</id>
      <parentid>1084157</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:22:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppeling om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1402" xml:space="preserve">'''Bierbrouwerij Noarder Dragten''' is in [[bierbrouwerij]] yn [[Drachten]] en is oprjochte yn 2015 troch ''Johan de Jong''. De brouwerij is oansletten by [[CRAFT]].

== Skiednis ==
Sûnt 2012 waarden al bieren broud troch yn groep freonen, mar de brouwerij waard offisjeel yn 2015 start. Yn 2020 ferhuze Bierbrouwerij Noarder Dragten nei de hjoeddeistige lokaasje oan de ''Oosterstraat'' yn Drachten.

Bierbrouwerij Noarder Dragten hat yn 2021 dielnaam oan de ynternasjonale London Beer Competition. De bieren Bonobo, Quadraap en King Kong waarden elk beleanne mei in Silver Award.

== Hjoed ==
De brouwerij sit yn ien pân mei in brasserij en in proeflokaal yn ''Onder de Brouwer''. Hjir kinne bieren preaun wurde, mar men kin der ek telâne foar in lunch, buorrel of diner. Dêrneist is der de bier- en whiskyspesjaalsaak ‘Apen &amp; Bieren’, mei sa’n 500 ferskillende bieren en 250 whisky's yn it assortimint.

== Assortimint ==
* Resusaap - proefbier: Milkstout en Westcoast IPA
* Bockito - Bockbier
* Gibbon - Blond
* Aapiejee - IPA
* Quadraap - Quadrupel
* Bonobo - Black IPA
* King Kong - Tripel
* 2 Apen - Dubbel
* Wytzen Aap - Weizen
* Witte Aap - Witbier

== Keppeling om utens ==
* [https://bierbrouwerijnoarderdragten.nl/ Webstek fan Bierbrouwerij Noarder Dragten]

[[Kategory:Fryske bierbrouwerij|Noarder Dragten]]
[[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2015]]
[[Kategory:Bedriuw yn Drachten]]</text>
      <sha1>cz52vp1ffl81xccwyv55yc0rm1tjvn5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Kraj fan Ruslân</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159727</id>
    <revision>
      <id>1084154</id>
      <timestamp>2022-07-23T12:10:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Commonscat|Krais of Russia|Krajs fan Ruslân}}  [[Kategory:Dielgebiet fan Ruslân]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="85" xml:space="preserve">{{Commonscat|Krais of Russia|Krajs fan Ruslân}}

[[Kategory:Dielgebiet fan Ruslân]]</text>
      <sha1>262e2ya4fmjx3bin6sdsecn89s6uves</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Perm (kraj)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159728</id>
    <revision>
      <id>1084155</id>
      <timestamp>2022-07-23T14:15:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Wurk}} {{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge) | namme                       = kraj Perm &lt;small&gt;Пермский край&lt;/small&gt; | ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Perm Krai.svg|300px]] | flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Perm Krai.svg|80px]] | wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm Krai.svg|40px]] | soarte gebiet               = [[Oblast]] | ynwennertal                 = 2.556.852 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt; | oerflak...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6641" xml:space="preserve">{{Wurk}}
{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = kraj Perm
&lt;small&gt;Пермский край&lt;/small&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Perm Krai.svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Perm Krai.svg|80px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm Krai.svg|40px]]
| soarte gebiet               = [[Oblast]]
| ynwennertal                 = 2.556.852 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 160.236 km²
| befolkingstichtens          = 15,96  ynw./km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         = 
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[File:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= Wolga
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= Oeral
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Perm (stêd)|Perm]]
| grutste plak                = [[Perm (stêd)|Perm]]
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]]
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 87,1 &lt;br&gt; Tataren 4,6%, Komi-Permjaken 3,2% &lt;br&gt; &lt;small&gt;Stân 2010&lt;/small&gt;
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   = 
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 1938
| tiidsône                    = [[UTC]] +5
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|59_14_00_N_56_08_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 14' N 56° 08' E}}  
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [http://www.perm.ru www.perm.ru]
}}
De '''kraj Perm''' ([[Russysk]]: Пермский край; Permski kraj) is in [[kraj]] yn [[Europa|Jeropeesk]] [[Ruslân]].

De kraj ûnstie op 1 desimber 2005 troch de gearfoeging fan de oblast Perm en it autonome distrikt Permjaaksje, nei't de befolking op 7 maart 2003 yn in referindum dêrfoar keazen hie. De gebieten hiene earder sels al oanjûn foar in fúzje te wêzen. Yn maart 2004 waard de út te fieren fúzje by wet bekrêftige.   

De haadstêd fan de kraj is de stêd [[Perm (stêd)|Perm]], dêr't ek de measte oerheidsynstelling fan it eardere autonome distrikt Permjaaksje hinne ferhûzen. 

De seis [[rajon]]s dy't diel fan Permjaaksje útmakken, bleaune in beskate foarm fan autonomy hâlden en alle saken dy't de [[Komi-Permjaken]] oangeane wurde yn 'e eardere Permjaakske haadstêd Kûdymkar regele. Oant 2008 hie Komi-Permjaaksje ek noch in eigen begrutting. Foar sa'n oergongstiid is keazen om't Permjaaksje foar in grut part ôfhinklik is fan federale subsydzjes.     '

== Stêden en bestjoerlike yndieling ==
De kraj Perm is bestoerlik ûnder ferdield yn 14 stêden, in sletten stêd (ZATO) en 33 [[rajon]]'s. Belangrykste stêden binne de haadstêd Perm, Beresniki en Solikamsk. Meiïnoar hat de kraj 26 stêden en 26 plakken fan in stedsk karakter.  

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|- 
! Stêd
! Russysk
! Ynwenners
! Wapen
! Lokaasje
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Perm (stêd)|Perm]] || Пермь || 1.042.763 (2022) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm.svg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_00_50_N_56_14_56_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 00' N 56° 14' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Berezniki]] || Березники || 137.091 (2021) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Berezniki (Perm krai) (1981).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_24_29_N_56_48_19_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 24' N 56° 48' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Solikamsk]] || Соликамск || 91.959 (2021) || [[Ofbyld:Solikamsk COA (1999).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_38_00_N_56_46_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 38' N 56° 46' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tsjaikovski (stêd)|Tsjaikovski]] || Чайковский || 81.855 (2021) || [[Ofbyld:Герб Чайковского городского округа.jpg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_00_50_N_56_14_56_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 00' N 56° 14' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Kûngur]] || Кунгур || 63.631 (2021) || [[Ofbyld:Kungur COA (1994).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|57_26_00_N_56_56_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|57° 26' N 56° 56' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Lysva]] ||  Лысьва || 59.610 (2021) || [[Ofbyld:Coat of arms of Lysva (Perm krai).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_06_01_N_57_48_15_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 06' N 57° 15' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Krasnokamsk]] || Краснокамск || 51.815 (2021) || [[Ofbyld:Krasnokamsk COA (2018).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_05_00_N_55_45_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 05' N 55° 45' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tsjûsovoj]] || Чусовой || 43.299 (2021) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Chusovskoy Urban District (Perm krai).jpg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_17_00_N_57_49_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 17' N 57° 49' E}} 
|}

== Ekonomy ==
De kraj Perm heart ta de sterkste ekonomyske gebieten fan Ruslân. Fral de winning en ferwurking fan ierdoalje en potas, energy en de gemy-, metaal-, non-ferrometaal- en houtyndustry en masjinebou binne goed fertsjintwurdige. Hast de hiele foarried Russyske potas wurdt yn de kraj Perm fûn, dy't de grûnstof foarmet foar kalidong en fral troch de Sjineeske lânbou ymportearre wurdt. Grutte bedriuwen binne Odk-Permskie Motory AO (masjinebou) en de wapenfabryk Motovilicha. Ek de ynfomaasjetechnology wurdt jimmeroan belangriker.
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Oblast Murmansk]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Perm Krai|Kraj Perm}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Perm (kraj)}}
[[Kategory:Perm (kraj)| ]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1938]]</text>
      <sha1>7ifnp4wwjabpt6smi0phx332s76ircs</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084180</id>
      <parentid>1084155</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:24:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6646" xml:space="preserve">{{Wurk}}
{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = kraj Perm
&lt;small&gt;Пермский край&lt;/small&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Perm Krai.svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Perm Krai.svg|80px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm Krai.svg|40px]]
| soarte gebiet               = [[Oblast]]
| ynwennertal                 = 2.556.852 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 160.236 km²
| befolkingstichtens          = 15,96  ynw./km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         = 
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[File:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= Wolga
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= Oeral
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Perm (stêd)|Perm]]
| grutste plak                = [[Perm (stêd)|Perm]]
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]]
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 87,1 &lt;br&gt; Tataren 4,6%, Komi-Permjaken 3,2% &lt;br&gt; &lt;small&gt;Stân 2010&lt;/small&gt;
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   = 
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 1938
| tiidsône                    = [[UTC]] +5
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|59_14_00_N_56_08_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 14' N 56° 08' E}}  
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [http://www.perm.ru www.perm.ru]
}}
De '''kraj Perm''' ([[Russysk]]: Пермский край; Permski kraj) is in [[kraj]] yn [[Europa|Jeropeesk]] [[Ruslân]].

De kraj ûnstie op 1 desimber 2005 troch de gearfoeging fan de oblast Perm en it autonome distrikt Permjaaksje, nei't de befolking op 7 maart 2003 yn in referindum dêrfoar keazen hie. De gebieten hiene earder sels al oanjûn foar in fúzje te wêzen. Yn maart 2004 waard de út te fieren fúzje by wet bekrêftige.   

De haadstêd fan de kraj is de stêd [[Perm (stêd)|Perm]], dêr't ek de measte oerheidsynstelling fan it eardere autonome distrikt Permjaaksje hinne ferhûzen. 

De seis [[rajon]]s dy't diel fan Permjaakje útmakken, bleaune in beskate foarm fan autonomy hâlden en alle saken dy't de [[Komy-Permjaken]] oangeane wurde yn 'e eardere Komy-Permjaakske haadstêd Kûdymkar regele. Oant 2008 hie Komy-Permjaakje ek noch in eigen begrutting. Foar sa'n oergongstiid is keazen om't Komy-Permjaakje foar in grut part ôfhinklik is fan federale subsydzjes.    

== Stêden en bestjoerlike yndieling ==
De kraj Perm is bestoerlik ûnder ferdield yn 14 stêden, in sletten stêd (ZATO) en 33 [[rajon]]'s. Belangrykste stêden binne de haadstêd Perm, Beresniki en Solikamsk. Meiïnoar hat de kraj 26 stêden en 26 plakken fan in stedsk karakter.  

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|- 
! Stêd
! Russysk
! Ynwenners
! Wapen
! Lokaasje
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Perm (stêd)|Perm]] || Пермь || 1.042.763 (2022) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm.svg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_00_50_N_56_14_56_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 00' N 56° 14' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Berezniki]] || Березники || 137.091 (2021) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Berezniki (Perm krai) (1981).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_24_29_N_56_48_19_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 24' N 56° 48' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Solikamsk]] || Соликамск || 91.959 (2021) || [[Ofbyld:Solikamsk COA (1999).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_38_00_N_56_46_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 38' N 56° 46' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tsjaikovski (stêd)|Tsjaikovski]] || Чайковский || 81.855 (2021) || [[Ofbyld:Герб Чайковского городского округа.jpg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_00_50_N_56_14_56_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 00' N 56° 14' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Kûngur]] || Кунгур || 63.631 (2021) || [[Ofbyld:Kungur COA (1994).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|57_26_00_N_56_56_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|57° 26' N 56° 56' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Lysva]] ||  Лысьва || 59.610 (2021) || [[Ofbyld:Coat of arms of Lysva (Perm krai).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_06_01_N_57_48_15_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 06' N 57° 15' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Krasnokamsk]] || Краснокамск || 51.815 (2021) || [[Ofbyld:Krasnokamsk COA (2018).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_05_00_N_55_45_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 05' N 55° 45' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tsjûsovoj]] || Чусовой || 43.299 (2021) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Chusovskoy Urban District (Perm krai).jpg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_17_00_N_57_49_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 17' N 57° 49' E}} 
|}

== Ekonomy ==
De kraj Perm heart ta de sterkste ekonomyske gebieten fan Ruslân. Fral de winning en ferwurking fan ierdoalje en potas, energy en de gemy-, metaal-, non-ferrometaal- en houtyndustry en masjinebou binne goed fertsjintwurdige. Hast de hiele foarried Russyske potas wurdt yn de kraj Perm fûn, dy't de grûnstof foarmet foar kalidong en fral troch de Sjineeske lânbou ymportearre wurdt. Grutte bedriuwen binne Odk-Permskie Motory AO (masjinebou) en de wapenfabryk Motovilicha. Ek de ynfomaasjetechnology wurdt jimmeroan belangriker.
{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Oblast Murmansk]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Perm Krai|Kraj Perm}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Perm (kraj)}}
[[Kategory:Perm (kraj)| ]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1938]]</text>
      <sha1>qcu526hwscwkzt4dni98wxw15ftr986</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084248</id>
      <parentid>1084180</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T05:41:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8700" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = kraj Perm
&lt;small&gt;Пермский край&lt;/small&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Perm Krai.svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Perm Krai.svg|80px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm Krai.svg|40px]]
| soarte gebiet               = [[Oblast]]
| ynwennertal                 = 2.556.852 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 160.236 km²
| befolkingstichtens          = 15,96  ynw./km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         = 
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[File:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= Wolga
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= Oeral
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Perm (stêd)|Perm]]
| grutste plak                = [[Perm (stêd)|Perm]]
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]]
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 87,1 &lt;br&gt; Tataren 4,6%, Komi-Permjaken 3,2% &lt;br&gt; &lt;small&gt;Stân 2010&lt;/small&gt;
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   = 
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 1 desimber 2005
| tiidsône                    = [[UTC]] +5
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|59_14_00_N_56_08_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 14' N 56° 08' E}}  
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [http://www.perm.ru www.perm.ru]
}}
De '''kraj Perm''' ([[Russysk]]: Пермский край; ''Permski kraj'') is in [[kraj]] yn [[Europa|Jeropeesk]] [[Ruslân]].

== Skiednis ==
De kraj ûnstie op 1 desimber 2005 troch de gearfoeging fan de oblast Perm en it autonome distrikt Permjaaksje, nei't de befolking op 7 maart 2003 yn in referindum dêrfoar keazen hie. De gebieten hiene earder sels al oanjûn foar in fúzje te wêzen. Yn maart 2004 waard de út te fieren fúzje by wet bekrêftige.   

De haadstêd fan de kraj is de stêd [[Perm (stêd)|Perm]], dêr't ek de measte oerheidsynstellings fan it eardere autonome distrikt Permjaaksje hinne ferhûzen. 

De seis [[rajon]]s dy't diel fan Permjaaksje útmakken, bleaune in beskate foarm fan autonomy hâlden en alle saken dy't de [[Komi-Permjaken]] oangeane wurde yn 'e eardere Permjaakske haadstêd Kûdymkar regele. Oant 2008 hie Komi-Permjaaksje ek noch in eigen begrutting. Foar sa'n oergongstiid is keazen om't Permjaaksje foar in grut part ôfhinklik is fan federale subsydzjes. 

== Geografy ==
[[Ofbyld:Камень Ветлан на реке Вишере, Пермский край.jpg|thumb|left|''[[Visjera (Kama)|Visjera-rivier]]'']]
De kraj Perm leit westlik fan de hellings fan it Midden-Oeral berchtme en eastlik yn it Russyske Leechlân. De kraj leit hast hielendal yn Europa, mar 0,2% leit yn Aazje. Fan noard nei súd mjit de kraj maksimaal 645 kilometer en fan west nei east goed 417 kilometer.      

De kraj grinzget oan de autonome republyk [[Komi (republyk)|Komi]] yn it noarden, oan de oblast [[Kirov (oblast)|Kirov]] yn it noardwesten, de autonome republiken [[Oedmoersje]] yn it súdwesten en [[Basjkirostan]] yn it suden en de oblast [[Sverdlovsk (oblast)|Sverdlovsk]] yn it easten.   

De berch Tûlymski Kamen mei in hichte fan 1496 meter is de heechste berch. 

De kraj telt mear as 29.000 rivieren en beken mei in totale lingte fan mear as 90.000 kilometer. De langste rivieren binne de [[Kama (rivier)|Kama]] (1.805 km) en de 
Tsjûsovaja (592 km). Fjirtich rivieren hawwe in lingte fan 100 oant 500 kilometer. 

== Ekonomy ==
De kraj Perm heart ta de sterkste ekonomyske gebieten fan Ruslân. Fral de winning en ferwurking fan ierdoalje en potas, energy en de gemy-, metaal-, non-ferrometaal- en houtyndustry en masjinebou binne goed fertsjintwurdige. Hast de hiele foarried Russyske potas wurdt yn de kraj Perm fûn, dy't de grûnstof foarmet foar kalidong en fral troch de Sjineeske lânbou ymportearre wurdt. Grutte bedriuwen binne Odk-Permskie Motory AO (masjinebou) en de wapenfabryk Motovilicha. Ek de ynfomaasjetechnology wurdt jimmeroan belangriker.

== Stêden en bestjoerlike yndieling ==
[[Ofbyld:Perm Russia.jpg|thumb|260px|''Perm'']]
De kraj Perm is bestoerlik ûnder ferdield yn 14 stêden, in [[sletten stêd]] (ZATO) en 33 [[rajon]]'s. Belangrykste stêden binne de haadstêd Perm, Beresniki en Solikamsk. Meiïnoar hat de kraj 26 stêden en 26 plakken fan in stedsk karakter.  

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|- 
! Stêd
! Russysk
! Ynwenners
! Wapen
! Lokaasje
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Perm (stêd)|Perm]] || Пермь || 1.042.763 (2022) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm.svg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_00_50_N_56_14_56_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 00' N 56° 14' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Berezniki]] || Березники || 137.091 (2021) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Berezniki (Perm krai) (1981).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_24_29_N_56_48_19_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 24' N 56° 48' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Solikamsk]] || Соликамск || 91.959 (2021) || [[Ofbyld:Solikamsk COA (1999).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_38_00_N_56_46_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 38' N 56° 46' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tsjaikovski (stêd)|Tsjaikovski]] || Чайковский || 81.855 (2021) || [[Ofbyld:Герб Чайковского городского округа.jpg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_00_50_N_56_14_56_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 00' N 56° 14' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Kûngoer]] || Кунгур || 63.631 (2021) || [[Ofbyld:Kungur COA (1994).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|57_26_00_N_56_56_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|57° 26' N 56° 56' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Lysva]] ||  Лысьва || 59.610 (2021) || [[Ofbyld:Coat of arms of Lysva (Perm krai).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_06_01_N_57_48_15_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 06' N 57° 15' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Krasnokamsk]] || Краснокамск || 51.815 (2021) || [[Ofbyld:Krasnokamsk COA (2018).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_05_00_N_55_45_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 05' N 55° 45' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tsjûsovoj]] || Чусовой || 43.299 (2021) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Chusovskoy Urban District (Perm krai).jpg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_17_00_N_57_49_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 17' N 57° 49' E}} 
|}

== It besjen wurdich ==
[[Ofbyld:Kungur asv2019-05 img26 Ice Cave.jpg|thumb|250px|Iisgrotten fan Kûngoer'']]
Perm is it kulturele sintrum fan de oblast. De stêd is ryk oan teäters en musea. Belangrike musea binne: it Nasjonaal Keunstmuseum fan Perm, it Regionaal Museum fan Perm, ituseum fan de Motovilicha-fabriken, it Museum fan Aldheden en it Modern Keunstmuseum fan Perm. 

Likernôch 43 kilometer fan Perm leit it arsjitektuer- en etnografysk museum Chochlovka, in iepenloftmuseum mei houten arsjitektuer út de Oeral. It stedsje Usolje, sa'n 190 kilometre noardlik fan de haadstêd, hat in grut tal monuminten, lykas it Stroganov-hûs en de Ferlosserkatedraal. De kraj is ryk oan tsjerken en kleasters; it neamen wurdich binne û.o. it [[Belogorski-kleaster]], de Troitski-katedraal en de [[moskee fan Perm|moskee]] fan Perm.  

De Orda-grot yn it Ordinski-rajon is ien fan de grutste ûnderwettergrotten fan 'e wrâld.

{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Oblast Murmansk]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Perm Krai|Kraj Perm}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Perm (kraj)}}
[[Kategory:Perm (kraj)| ]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 2005]]</text>
      <sha1>1me7i9de37s1ywzxvyo78ohmcl2eh5o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084249</id>
      <parentid>1084248</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T05:43:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>/* It besjen wurdich */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8698" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = kraj Perm
&lt;small&gt;Пермский край&lt;/small&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Perm Krai.svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Perm Krai.svg|80px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm Krai.svg|40px]]
| soarte gebiet               = [[Oblast]]
| ynwennertal                 = 2.556.852 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 160.236 km²
| befolkingstichtens          = 15,96  ynw./km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         = 
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[File:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= Wolga
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= Oeral
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Perm (stêd)|Perm]]
| grutste plak                = [[Perm (stêd)|Perm]]
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]]
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 87,1 &lt;br&gt; Tataren 4,6%, Komi-Permjaken 3,2% &lt;br&gt; &lt;small&gt;Stân 2010&lt;/small&gt;
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   = 
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 1 desimber 2005
| tiidsône                    = [[UTC]] +5
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|59_14_00_N_56_08_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 14' N 56° 08' E}}  
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [http://www.perm.ru www.perm.ru]
}}
De '''kraj Perm''' ([[Russysk]]: Пермский край; ''Permski kraj'') is in [[kraj]] yn [[Europa|Jeropeesk]] [[Ruslân]].

== Skiednis ==
De kraj ûnstie op 1 desimber 2005 troch de gearfoeging fan de oblast Perm en it autonome distrikt Permjaaksje, nei't de befolking op 7 maart 2003 yn in referindum dêrfoar keazen hie. De gebieten hiene earder sels al oanjûn foar in fúzje te wêzen. Yn maart 2004 waard de út te fieren fúzje by wet bekrêftige.   

De haadstêd fan de kraj is de stêd [[Perm (stêd)|Perm]], dêr't ek de measte oerheidsynstellings fan it eardere autonome distrikt Permjaaksje hinne ferhûzen. 

De seis [[rajon]]s dy't diel fan Permjaaksje útmakken, bleaune in beskate foarm fan autonomy hâlden en alle saken dy't de [[Komi-Permjaken]] oangeane wurde yn 'e eardere Permjaakske haadstêd Kûdymkar regele. Oant 2008 hie Komi-Permjaaksje ek noch in eigen begrutting. Foar sa'n oergongstiid is keazen om't Permjaaksje foar in grut part ôfhinklik is fan federale subsydzjes. 

== Geografy ==
[[Ofbyld:Камень Ветлан на реке Вишере, Пермский край.jpg|thumb|left|''[[Visjera (Kama)|Visjera-rivier]]'']]
De kraj Perm leit westlik fan de hellings fan it Midden-Oeral berchtme en eastlik yn it Russyske Leechlân. De kraj leit hast hielendal yn Europa, mar 0,2% leit yn Aazje. Fan noard nei súd mjit de kraj maksimaal 645 kilometer en fan west nei east goed 417 kilometer.      

De kraj grinzget oan de autonome republyk [[Komi (republyk)|Komi]] yn it noarden, oan de oblast [[Kirov (oblast)|Kirov]] yn it noardwesten, de autonome republiken [[Oedmoersje]] yn it súdwesten en [[Basjkirostan]] yn it suden en de oblast [[Sverdlovsk (oblast)|Sverdlovsk]] yn it easten.   

De berch Tûlymski Kamen mei in hichte fan 1496 meter is de heechste berch. 

De kraj telt mear as 29.000 rivieren en beken mei in totale lingte fan mear as 90.000 kilometer. De langste rivieren binne de [[Kama (rivier)|Kama]] (1.805 km) en de 
Tsjûsovaja (592 km). Fjirtich rivieren hawwe in lingte fan 100 oant 500 kilometer. 

== Ekonomy ==
De kraj Perm heart ta de sterkste ekonomyske gebieten fan Ruslân. Fral de winning en ferwurking fan ierdoalje en potas, energy en de gemy-, metaal-, non-ferrometaal- en houtyndustry en masjinebou binne goed fertsjintwurdige. Hast de hiele foarried Russyske potas wurdt yn de kraj Perm fûn, dy't de grûnstof foarmet foar kalidong en fral troch de Sjineeske lânbou ymportearre wurdt. Grutte bedriuwen binne Odk-Permskie Motory AO (masjinebou) en de wapenfabryk Motovilicha. Ek de ynfomaasjetechnology wurdt jimmeroan belangriker.

== Stêden en bestjoerlike yndieling ==
[[Ofbyld:Perm Russia.jpg|thumb|260px|''Perm'']]
De kraj Perm is bestoerlik ûnder ferdield yn 14 stêden, in [[sletten stêd]] (ZATO) en 33 [[rajon]]'s. Belangrykste stêden binne de haadstêd Perm, Beresniki en Solikamsk. Meiïnoar hat de kraj 26 stêden en 26 plakken fan in stedsk karakter.  

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|- 
! Stêd
! Russysk
! Ynwenners
! Wapen
! Lokaasje
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Perm (stêd)|Perm]] || Пермь || 1.042.763 (2022) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm.svg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_00_50_N_56_14_56_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 00' N 56° 14' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Berezniki]] || Березники || 137.091 (2021) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Berezniki (Perm krai) (1981).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_24_29_N_56_48_19_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 24' N 56° 48' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Solikamsk]] || Соликамск || 91.959 (2021) || [[Ofbyld:Solikamsk COA (1999).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_38_00_N_56_46_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 38' N 56° 46' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tsjaikovski (stêd)|Tsjaikovski]] || Чайковский || 81.855 (2021) || [[Ofbyld:Герб Чайковского городского округа.jpg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_00_50_N_56_14_56_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 00' N 56° 14' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Kûngoer]] || Кунгур || 63.631 (2021) || [[Ofbyld:Kungur COA (1994).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|57_26_00_N_56_56_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|57° 26' N 56° 56' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Lysva]] ||  Лысьва || 59.610 (2021) || [[Ofbyld:Coat of arms of Lysva (Perm krai).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_06_01_N_57_48_15_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 06' N 57° 15' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Krasnokamsk]] || Краснокамск || 51.815 (2021) || [[Ofbyld:Krasnokamsk COA (2018).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_05_00_N_55_45_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 05' N 55° 45' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tsjûsovoj]] || Чусовой || 43.299 (2021) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Chusovskoy Urban District (Perm krai).jpg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_17_00_N_57_49_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 17' N 57° 49' E}} 
|}

== It besjen wurdich ==
[[Ofbyld:Kungur asv2019-05 img26 Ice Cave.jpg|thumb|250px|''Iisgrotten fan Kûngoer'']]
Perm is it kulturele sintrum fan de oblast. De stêd is ryk oan teäters en musea. Belangrike musea binne: it Nasjonaal Keunstmuseum fan Perm, it Regionaal Museum fan Perm, ituseum fan de Motovilicha-fabriken, it Museum fan Aldheden en it Modern Keunstmuseum fan Perm. 

Likernôch 43 kilometer fan Perm leit it arsjitektuer- en etnografysk museum Chochlovka, in iepenloftmuseum mei houten arsjitektuer út de Oeral. It stedsje Usolje, sa'n 190 kilometre noardlik fan de haadstêd, hat in grut tal monuminten, lykas it Stroganov-hûs en de Ferlosserkatedraal. De kraj is ryk oan tsjerken en kleasters; it neamen wurdich binne û.o. it [[Belogorski-kleaster]], de Troitski-katedraal en de [[moskee fan Perm|moskee]] fan Perm.  

De Orda-grot yn it Ordinski-rajon is ien fan de grutste ûnderwettergrotten fan 'e wrâld.

{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Region Perm]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Perm Krai|Kraj Perm}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Perm (kraj)}}
[[Kategory:Perm (kraj)| ]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 2005]]</text>
      <sha1>dohhn7ig2d8cz6pwdxxvgelmdovtkw0</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084255</id>
      <parentid>1084249</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T07:02:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8701" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks gebiet (mei flagge)
| namme                       = kraj Perm
&lt;small&gt;Пермский край&lt;/small&gt;
| ôfbylding                   = [[Ofbyld:Map of Russia - Perm Krai.svg|300px]]
| flagge                      = [[Ofbyld:Flag of Perm Krai.svg|80px]]
| wapen                       = [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm Krai.svg|40px]]
| soarte gebiet               = [[Oblast]]
| ynwennertal                 = 2.556.852 &lt;small&gt;(2022)&lt;/small&gt;
| oerflak                     = 160.236 km²
| befolkingstichtens          = 15,96  ynw./km²
| sels yn te foljen 1         = 
| namme sels yn te foljen 1   = 
| sels yn te foljen 2         = 
| namme sels yn te foljen 2   = 
| sels yn te foljen 3         = 
| namme sels yn te foljen 3   = 
| lân                         = [[File:Flag of Russia.svg|border|20px]] [[Ruslân]]
| bestjoerlike ienheid 1      = federaal distrikt
| namme bestjoerlike ienheid 1= Wolga
| bestjoerlike ienheid 2      = ekonomyske regio
| namme bestjoerlike ienheid 2= Oeral
| bestjoerlike ienheid 3      = 
| namme bestjoerlike ienheid 3= 
| bestjoerlike ienheid 4      = 
| namme bestjoerlike ienheid 4= 
| haadplak                    = [[Perm (stêd)|Perm]]
| grutste plak                = [[Perm (stêd)|Perm]]
| sels yn te foljen 4         = taal
| namme sels yn te foljen 4   = [[Russysk]]
| sels yn te foljen 5         = Etnyske groepen
| namme sels yn te foljen 5   = Russen 87,1 &lt;br&gt; Tataren 4,6%, Komi-Permjaken 3,2% &lt;br&gt; &lt;small&gt;Stân 2010&lt;/small&gt;
| sels yn te foljen 6         = 
| namme sels yn te foljen 6   = 
| sels yn te foljen 7         = 
| namme sels yn te foljen 7   = 
| stifting                    = 1 desimber 2005
| tiidsône                    = [[UTC]] +5
| simmertiid                  = 
| koördinaten                 = {{Koördinaten yn tekst|59_14_00_N_56_08_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 14' N 56° 08' E}}  
| sels yn te foljen 8         = 
| namme sels yn te foljen 8   = 
| sels yn te foljen 9         =  
| namme sels yn te foljen 9   = 
| webside                     = [http://www.perm.ru www.perm.ru]
}}
De '''kraj Perm''' ([[Russysk]]: Пермский край; ''Permski kraj'') is in [[kraj]] yn [[Europa|Jeropeesk]] [[Ruslân]].

== Skiednis ==
De kraj ûnstie op 1 desimber 2005 troch de gearfoeging fan de oblast Perm en it autonome distrikt Permjaakje, nei't de befolking op 7 maart 2003 yn in referindum dêrfoar keazen hie. De gebieten hiene earder sels al oanjûn foar in fúzje te wêzen. Yn maart 2004 waard de út te fieren fúzje by wet bekrêftige.   

De haadstêd fan de kraj is de stêd [[Perm (stêd)|Perm]], dêr't ek de measte oerheidsynstellings fan it eardere autonome distrikt Permjaakje hinne ferhûzen. 

De seis [[rajon]]s dy't diel fan Permjaaksje útmakken, bleaune in beskate foarm fan autonomy hâlden en alle saken dy't de [[Komy-Permjaken]] oangeane wurde yn 'e eardere Permjaakske haadstêd Kûdymkar regele. Oant 2008 hie Komy-Permjaaksje ek noch in eigen begrutting. Foar sa'n oergongstiid is keazen om't Permjaakje foar in grut part ôfhinklik is fan federale subsydzjes. 

== Geografy ==
[[Ofbyld:Камень Ветлан на реке Вишере, Пермский край.jpg|thumb|left|''[[Visjera (Kama)|Visjera-rivier]]'']]
De kraj Perm leit westlik fan de hellings fan it Midden-Oeral berchtme en eastlik yn it Russyske Leechlân. De kraj leit hast hielendal yn Europa, mar 0,2% leit yn Aazje. Fan noard nei súd mjit de kraj maksimaal 645 kilometer en fan west nei east goed 417 kilometer.      

De kraj grinzget oan de autonome republyk [[Komy (republyk)|Komy]] yn it noarden, oan de oblast [[Kirov (oblast)|Kirov]] yn it noardwesten, de autonome republiken [[Oedmoersje]] yn it súdwesten en [[Basjkirostan]] yn it suden en de oblast [[Sverdlovsk (oblast)|Sverdlovsk]] yn it easten.   

De berch Tûlymski Kamen mei in hichte fan 1496 meter is de heechste berch. 

De kraj telt mear as 29.000 rivieren en beken mei in totale lingte fan mear as 90.000 kilometer. De langste rivieren binne de [[Kama (rivier)|Kama]] (1.805 km) en de 
Tsjûsovaja (592 km). Fjirtich rivieren hawwe in lingte fan 100 oant 500 kilometer. 

== Ekonomy ==
De kraj Perm heart ta de sterkste ekonomyske gebieten fan Ruslân. Fral de winning en ferwurking fan ierdoalje en potjiske, enerzjy en de gemy-, metaal-, non-ferrometaal- en houtyndustry en masinebou binne goed fertsjintwurdige. Hast de hiele foarried Russyske potjiske wurdt yn de kraj Perm fûn, dy't de grûnstof foarmet foar kalydong en fral troch de Sineeske lânbou ymportearre wurdt. Grutte bedriuwen binne Odk-Permskie Motory AO (masinebou) en de wapenfabryk Motovilicha. Ek de ynfomaasjetechnology wurdt jimmeroan belangriker.

== Stêden en bestjoerlike yndieling ==
[[Ofbyld:Perm Russia.jpg|thumb|260px|''Perm'']]
De kraj Perm is bestoerlik ûnder ferdield yn 14 stêden, in [[sletten stêd]] (ZATO) en 33 [[rajon]]'s. Belangrykste stêden binne de haadstêd Perm, Beresniki en Solikamsk. Meiïnoar hat de kraj 26 stêden en 26 plakken fan in stedsk karakter.  

{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left;&quot;
|- 
! Stêd
! Russysk
! Ynwenners
! Wapen
! Lokaasje
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Perm (stêd)|Perm]] || Пермь || 1.042.763 (2022) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Perm.svg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_00_50_N_56_14_56_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 00' N 56° 14' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Berezniki]] || Березники || 137.091 (2021) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Berezniki (Perm krai) (1981).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_24_29_N_56_48_19_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 24' N 56° 48' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Solikamsk]] || Соликамск || 91.959 (2021) || [[Ofbyld:Solikamsk COA (1999).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|59_38_00_N_56_46_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|59° 38' N 56° 46' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tsjaikovski (stêd)|Tsjaikovski]] || Чайковский || 81.855 (2021) || [[Ofbyld:Герб Чайковского городского округа.jpg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_00_50_N_56_14_56_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 00' N 56° 14' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Kûngoer]] || Кунгур || 63.631 (2021) || [[Ofbyld:Kungur COA (1994).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|57_26_00_N_56_56_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|57° 26' N 56° 56' E}}
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Lysva]] ||  Лысьва || 59.610 (2021) || [[Ofbyld:Coat of arms of Lysva (Perm krai).gif|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_06_01_N_57_48_15_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 06' N 57° 15' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Krasnokamsk]] || Краснокамск || 51.815 (2021) || [[Ofbyld:Krasnokamsk COA (2018).png|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_05_00_N_55_45_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 05' N 55° 45' E}} 
|-
| style=&quot;text-align:left&quot; | [[Tsjûsovoj]] || Чусовой || 43.299 (2021) || [[Ofbyld:Coat of Arms of Chusovskoy Urban District (Perm krai).jpg|40px]] || style=&quot;text-align:center&quot; | {{Koördinaten yn tekst|58_17_00_N_57_49_00_E_scale:12500_type:landmark_region:RU|58° 17' N 57° 49' E}} 
|}

== It besjen wurdich ==
[[Ofbyld:Kungur asv2019-05 img26 Ice Cave.jpg|thumb|250px|''Iisgrotten fan Kûngoer'']]
Perm is it kulturele sintrum fan de oblast. De stêd is ryk oan teäters en musea. Belangrike musea binne: it Nasjonaal Keunstmuseum fan Perm, it Regionaal Museum fan Perm, it museum fan de Motovilicha-fabriken, it Museum fan Aldheden en it Modern Keunstmuseum fan Perm. 

Likernôch 43 kilometer fan Perm leit it arsjitektuer- en etnografysk museum Chochlovka, in iepenloftmuseum mei houten arsjitektuer út de Oeral. It stedsje Usolje, sa'n 190 kilometre noardlik fan de haadstêd, hat in grut tal monuminten, lykas it Stroganov-hûs en de Ferlosserkatedraal. De kraj is ryk oan tsjerken en kleasters; it neamen wurdich binne û.o. it [[Belogorski-kleaster]], de Troitski-katedraal en de [[moskee fan Perm|moskee]] fan Perm.  

De Orda-grot yn it Ordinski-rajon is ien fan de grutste ûnderwettergrotten fan 'e wrâld.

{{Boarnen|boarnefernijing=
Dizze side is alhiel of foar in part in oersetting fan de Dútsktalige Wikipedyside; sjoch foar de bewurkingsskiednis: [[:de:Region Perm]]
{{reflist}}
----
{{Commonscat|Perm Krai|Kraj Perm}}
}}
{{DielgebietenRuslân}}
{{DEFAULTSORT:Perm (kraj)}}
[[Kategory:Perm (kraj)| ]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 2005]]</text>
      <sha1>a5vwbjxa8ci8dna1qkbuc0509y0utaa</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Perm (kraj)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159729</id>
    <revision>
      <id>1084160</id>
      <timestamp>2022-07-23T15:02:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Commonscat|Perm Krai|kraj Perm}}  [[Kategory:Kraj fan Ruslân]] [[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1938]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="117" xml:space="preserve">{{Commonscat|Perm Krai|kraj Perm}}

[[Kategory:Kraj fan Ruslân]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1938]]</text>
      <sha1>201ij2y7vhtafdqhdxtxb6fnkzqiyf1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Atlas Van Stolk</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159730</id>
    <revision>
      <id>1084167</id>
      <timestamp>2022-07-23T17:24:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>wurk</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1242" xml:space="preserve">{{wurk}}

&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; caption=&quot;Atlas Van Stolk&quot;&gt;
Claes Jansz. Visscher (II) - Lion Map (Leo Belgicus) - WGA25145.jpg|''[[Leo Belgicus]]'' (1609)
Boompjes 1700 Petrus Schenk.jpg|De Boompjes (1700)
Batavia, C. de Jonghe (1740).jpg|[[Batavia]] (1740)
Slavenschepen voor St. Eustatius.jpg|Slaveskippen foar [[Sint-Eustasius]] (1763)
Eerste Nationale Vergadering.jpg|''[[Earste Nasjonale Gearkomst|Eerste Nationale Vergadering]]'' (1796)
&lt;/gallery&gt;

== Keppeling om utens ==
{{Commonscat}}
*[http://www.atlasvanstolk.nl/?item=1 Webstee Atlas Van Stolk]

{{Boarnen|boarnefernijing=
* [http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum Het Museum]
* [http://www.atlasvanstolk.nl/sites/default/files/het-museum/stichting-abraham-van-stolk-2018_0.pdf Stichting Atlas Van Stolk]
* [https://www.kunsthal.nl/nl/plan-je-bezoek/tentoonstellingen/tweehonderd-jaar-koninkrijk/ &quot;Tweehonderd jaar Koninkrijk - Atlas van Stolk]
* Hans van den Heuvel en Gert Groenendijk, [https://www.ameide-tienhoven.nl/wp-content/uploads/2006/09/Nieuwsblad-HVAT-2006-3-klein.pdf &quot;Het geslacht Van Stolk en de Ambachtsheerlijkheid Ameide&quot;] yn ''Nieuwsblad Historische Vereniging Ameide en Tienhoven'', jiergong 17, nr. 3, 2006
'''Noaten'''
{{Reflist}}
}}

[[Kategory:Sammeljen]]</text>
      <sha1>nl0r3mzoqgx38z198o5cq8xgo97vni6</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084168</id>
      <parentid>1084167</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T18:00:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>wurk</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2552" xml:space="preserve">{{wurk}}
De '''Atlas Van Stolk''' is in samling fan hast 250.000 printen, kaarten en tekeningen oer de skiednis fan Nederlân, ferneamd nei de grûnlizzer, [[Abraham van Stolk Cornelissoan]]. De samling is foar in part te sjen yn de Bibleteek Rotterdam.

== Skiednis ==
Abraham van Stolk (1814–1896), in bekende Rotterdammer yn syn tiid, kaam út de famylje Van Stolk, in famylje fan ûnder oaren houthannelers, en stie in grut part fan syn libben oan it haad fan it famyljebedriuw. Hy wie beskermhear of earelid fan ferskate Rotterdamske ferieningen en majoarkommandant fan it Korps Koninklijke Scherpschutters. Njonken al syn njonkenfunksjes naam er ek tiid foar syn leafhawwerij: it sammeljen fan histoarjeprinten, dêr't er yn 1835 mei útein sette.

Syn samling, ek wol Atlas neamd, soe útwaakse ta ien fan de wichtichste en mânske kolleksjes histoarjeprinten fan Nederlân. De kolleksje wurdt noch hieltyd byhâlden en oanfolle. Geregeldwei jout de Atlas Van Stolk keunstners opdracht in wichtich histoarysk barren yn byld te bringen. De lêste kear dat dit barde wie yn 2004 fan de begraffenis fan [[prinses Juliana]]. In grut part fan de kolleksje is digitalisearre en fia [[ynternet]] tagonklik makke. Dy wurdt alle dagen útwreide.

&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; caption=&quot;Atlas Van Stolk&quot;&gt;
Claes Jansz. Visscher (II) - Lion Map (Leo Belgicus) - WGA25145.jpg|''[[Leo Belgicus]]'' (1609)
AVS038627.jpg|''Den Roomschen hangelaer''. Ien fan de âldere spotprinten út de samling fan de Atlas van Stolk
Batavia, C. de Jonghe (1740).jpg|[[Batavia]] (1740)
Slavenschepen voor St. Eustatius.jpg|Slaveskippen foar de kust fan [[Sint-Eustasius]] (1763)
Eerste Nationale Vergadering.jpg|''[[Earste Nasjonale Gearkomst|Eerste Nationale Vergadering]]'' (1796)
&lt;/gallery&gt;

== Keppeling om utens ==
{{Commonscat}}
*[http://www.atlasvanstolk.nl/?item=1 Webstee Atlas Van Stolk]

{{Boarnen|boarnefernijing=
* [http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum Het Museum]
* [http://www.atlasvanstolk.nl/sites/default/files/het-museum/stichting-abraham-van-stolk-2018_0.pdf Stichting Atlas Van Stolk]
* [https://www.kunsthal.nl/nl/plan-je-bezoek/tentoonstellingen/tweehonderd-jaar-koninkrijk/ &quot;Tweehonderd jaar Koninkrijk - Atlas van Stolk]
* Hans van den Heuvel en Gert Groenendijk, [https://www.ameide-tienhoven.nl/wp-content/uploads/2006/09/Nieuwsblad-HVAT-2006-3-klein.pdf &quot;Het geslacht Van Stolk en de Ambachtsheerlijkheid Ameide&quot;] yn ''Nieuwsblad Historische Vereniging Ameide en Tienhoven'', jiergong 17, nr. 3, 2006
'''Noaten'''
{{Reflist}}
}}

[[Kategory:Sammeljen]]</text>
      <sha1>rbf2mdcbi9jgdclgr082mkxtp2pv9yo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084169</id>
      <parentid>1084168</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T18:16:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <comment>wurk</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3645" xml:space="preserve">{{wurk}}
[[Ofbyld:Vrijheidsboom.jpg|thumb|[[Frijheidsbeam]]]]
De '''Atlas Van Stolk''' is in samling fan hast 250.000 printen &lt;ref&gt;[http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum Webside Atlas van Stolk]. [https://web.archive.org/web/20211109183136/http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum (argyf)] op 9 novimber 2021.&lt;/ref&gt;, kaarten en tekeningen oer de skiednis fan Nederlân, ferneamd nei de grûnlizzer, [[Abraham van Stolk Cornelissoan|Abraham van Stolk]]. De samling is foar in part te sjen yn de Bibleteek Rotterdam.

== Skiednis ==
Abraham van Stolk (1814–1896), in bekende Rotterdammer yn syn tiid, kaam út de famylje Van Stolk, in famylje fan ûnder oaren houthannelers, en stie in grut part fan syn libben oan it haad fan it famyljebedriuw. Hy wie beskermhear of earelid fan ferskate Rotterdamske ferieningen en majoarkommandant fan it Korps Koninklijke Scherpschutters.&lt;ref&gt;[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010166993:mpeg21:a0063 &quot;Bij het 25-jarig bestaan van het Korps Koninklijke Scherpschutters&quot;] yn ''Rotterdamsch Nieuwsblad'' d.d. 19 july 1894&lt;/ref&gt; Njonken al syn njonkenfunksjes naam er ek tiid foar syn leafhawwerij: it sammeljen fan histoarjeprinten, dêr't er yn 1835 mei útein sette.

Syn samling, dy't ek wol Atlas neamd wurdt, soe útwaakse ta ien fan de wichtichste en mânske kolleksjes histoarjeprinten fan Nederlân. De kolleksje wurdt noch hieltyd byhâlden en oanfolle. Geregeldwei jout de Atlas Van Stolk keunstners opdracht in wichtich histoarysk barren yn byld te bringen. De lêste kear dat dit barde wie yn 2004 fan de begraffenis fan [[prinses Juliana]]. In grut part fan de kolleksje is digitalisearre en fia [[ynternet]] tagonklik makke. Dy wurdt alle dagen útwreide.

Sûnt mids 2022 is de Atlas van Stolk romtlik en organisatoarysk ûnderbrocht yn de Bibleteek Rotterdam.&lt;ref&gt;[https://bibliotheekblad.nl/bibliotheek-rotterdam-verwelkomt-beeldcollectie-atlas-van-stolk/ ''Bibliotheek Rotterdam verwelkomt beeldcollectie Atlas Van Stolk''. Yn: ''Website Atlas van Stolk'' (juny 2022)]&lt;/ref&gt;

== Utstallingen ==
De famylje Van Stolk hie foar in tentoanstelling yn 2000 in tal foarwerpen út it famylje-argyf yn brûklien jûn. Ut dat materiaal docht ûnder mear de sterke bân fan Abraham van Stolk mei [[kening Willem III]] bliken.

&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; caption=&quot;Atlas Van Stolk&quot;&gt;
Claes Jansz. Visscher (II) - Lion Map (Leo Belgicus) - WGA25145.jpg|''[[Leo Belgicus]]'' (1609)
AVS038627.jpg|''Den Roomschen hangelaer''. Ien fan de âldere spotprinten út de samling fan de Atlas van Stolk
Batavia, C. de Jonghe (1740).jpg|[[Batavia]] (1740)
Slavenschepen voor St. Eustatius.jpg|Slaveskippen foar de kust fan [[Sint-Eustasius]] (1763)
Eerste Nationale Vergadering.jpg|''[[Earste Nasjonale Gearkomst|Eerste Nationale Vergadering]]'' (1796)
Engels-Russische landing 1799.jpg|Ingelsk-Russyske lâning fan 1799
&lt;/gallery&gt;

== Keppeling om utens ==
{{Commonscat}}
*[http://www.atlasvanstolk.nl/?item=1 Webstee Atlas Van Stolk]

{{Boarnen|boarnefernijing=
* [http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum Het Museum]
* [http://www.atlasvanstolk.nl/sites/default/files/het-museum/stichting-abraham-van-stolk-2018_0.pdf Stichting Atlas Van Stolk]
* [https://www.kunsthal.nl/nl/plan-je-bezoek/tentoonstellingen/tweehonderd-jaar-koninkrijk/ &quot;Tweehonderd jaar Koninkrijk - Atlas van Stolk]
* Hans van den Heuvel en Gert Groenendijk, [https://www.ameide-tienhoven.nl/wp-content/uploads/2006/09/Nieuwsblad-HVAT-2006-3-klein.pdf &quot;Het geslacht Van Stolk en de Ambachtsheerlijkheid Ameide&quot;] yn ''Nieuwsblad Historische Vereniging Ameide en Tienhoven'', jiergong 17, nr. 3, 2006
'''Noaten'''
{{Reflist}}
}}

[[Kategory:Sammeljen]]</text>
      <sha1>bhozavbepnbrshwocrmapgc7n134hty</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084170</id>
      <parentid>1084169</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T18:21:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3672" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Vrijheidsboom.jpg|thumb|[[Frijheidsbeam]]]]
De '''Atlas Van Stolk''' is in samling fan hast 250.000 printen &lt;ref&gt;[http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum Webside Atlas van Stolk]. [https://web.archive.org/web/20211109183136/http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum (argyf)] op 9 novimber 2021.&lt;/ref&gt;, kaarten en tekeningen oer de skiednis fan Nederlân, ferneamd nei de grûnlizzer, [[Abraham van Stolk Cornelissoan|Abraham van Stolk]]. De samling is foar in part te sjen yn de Bibleteek Rotterdam.

== Skiednis ==
Abraham van Stolk (1814–1896), in bekende Rotterdammer yn syn tiid, kaam út de famylje Van Stolk, in famylje fan ûnder oaren houthannelers, en stie in grut part fan syn libben oan it haad fan it famyljebedriuw. Hy wie beskermhear of earelid fan ferskate Rotterdamske ferieningen en majoarkommandant fan it Korps Koninklijke Scherpschutters.&lt;ref&gt;[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010166993:mpeg21:a0063 &quot;Bij het 25-jarig bestaan van het Korps Koninklijke Scherpschutters&quot;] yn ''Rotterdamsch Nieuwsblad'' d.d. 19 july 1894&lt;/ref&gt; Njonken al syn njonkenfunksjes naam er ek tiid foar syn leafhawwerij: it sammeljen fan histoarjeprinten, dêr't er yn 1835 mei útein sette.

Syn samling, dy't ek wol Atlas neamd wurdt, soe útwaakse ta ien fan de wichtichste en mânske kolleksjes histoarjeprinten fan Nederlân. De kolleksje wurdt noch hieltyd byhâlden en oanfolle. Geregeldwei jout de Atlas Van Stolk keunstners opdracht in wichtich histoarysk barren yn byld te bringen. De lêste kear dat dit barde wie yn 2004 fan de begraffenis fan [[prinses Juliana]]. In grut part fan de kolleksje is digitalisearre en fia [[ynternet]] tagonklik makke. Dy wurdt alle dagen útwreide.

Sûnt mids 2022 is de Atlas van Stolk romtlik en organisatoarysk ûnderbrocht yn de Bibleteek Rotterdam.&lt;ref&gt;[https://bibliotheekblad.nl/bibliotheek-rotterdam-verwelkomt-beeldcollectie-atlas-van-stolk/ ''Bibliotheek Rotterdam verwelkomt beeldcollectie Atlas Van Stolk''. Yn: ''Website Atlas van Stolk'' (juny 2022)]&lt;/ref&gt;

== Utstallingen ==
De famylje Van Stolk hie foar in tentoanstelling yn 2000 in tal foarwerpen út it famylje-argyf yn brûklien jûn. Ut dat materiaal docht ûnder mear de sterke bân fan Abraham van Stolk mei [[kening Willem III]] bliken.

&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; caption=&quot;Atlas Van Stolk&quot;&gt;
Claes Jansz. Visscher (II) - Lion Map (Leo Belgicus) - WGA25145.jpg|''[[Leo Belgicus]]'' (1609)
AVS038627.jpg|''Den Roomschen hangelaer''. Ien fan de âldere spotprinten út de samling fan de Atlas van Stolk
Batavia, C. de Jonghe (1740).jpg|[[Batavia]] (1740)
Slavenschepen voor St. Eustatius.jpg|Slaveskippen foar de kust fan [[Sint-Eustasius]] (1763)
Eerste Nationale Vergadering.jpg|''[[Earste Nasjonale Gearkomst|Eerste Nationale Vergadering]]'' (1796)
Engels-Russische landing 1799.jpg|Ingelsk-Russyske lâning fan 1799
&lt;/gallery&gt;

== Keppeling om utens ==
{{Commonscat}}
*[http://www.atlasvanstolk.nl/?item=1 Webstee Atlas Van Stolk]

{{Boarnen|boarnefernijing=
* [http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum Het Museum]
* [http://www.atlasvanstolk.nl/sites/default/files/het-museum/stichting-abraham-van-stolk-2018_0.pdf Stichting Atlas Van Stolk]
* [https://www.kunsthal.nl/nl/plan-je-bezoek/tentoonstellingen/tweehonderd-jaar-koninkrijk/ &quot;Tweehonderd jaar Koninkrijk - Atlas van Stolk]
* Hans van den Heuvel en Gert Groenendijk, [https://www.ameide-tienhoven.nl/wp-content/uploads/2006/09/Nieuwsblad-HVAT-2006-3-klein.pdf &quot;Het geslacht Van Stolk en de Ambachtsheerlijkheid Ameide&quot;] yn ''Nieuwsblad Historische Vereniging Ameide en Tienhoven'', jiergong 17, nr. 3, 2006
'''Noaten'''
{{Reflist}}
}}

[[Kategory:Skiednis fan Nederlân]]
[[Kategory:Sammeljen]]</text>
      <sha1>frv7apio517eg7g6kh2051jh1nu239r</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084171</id>
      <parentid>1084170</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T18:24:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Drewes</username>
        <id>2754</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Dêre</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3689" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Vrijheidsboom.jpg|thumb|[[Frijheidsbeam]] yn [[Amsterdam]]]]
De '''Atlas Van Stolk''' is in samling fan hast 250.000 printen &lt;ref&gt;[http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum Webside Atlas van Stolk]. [https://web.archive.org/web/20211109183136/http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum (argyf)] op 9 novimber 2021.&lt;/ref&gt;, kaarten en tekeningen oer de skiednis fan Nederlân, ferneamd nei de grûnlizzer, [[Abraham van Stolk Cornelissoan|Abraham van Stolk]]. De samling is foar in part te sjen yn de Bibleteek Rotterdam.

== Skiednis ==
Abraham van Stolk (1814–1896), in bekende Rotterdammer yn syn tiid, kaam út de famylje Van Stolk, in famylje fan ûnder oaren houthannelers, en stie in grut part fan syn libben oan it haad fan it famyljebedriuw. Hy wie beskermhear of earelid fan ferskate Rotterdamske ferieningen en majoarkommandant fan it Korps Koninklijke Scherpschutters.&lt;ref&gt;[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010166993:mpeg21:a0063 &quot;Bij het 25-jarig bestaan van het Korps Koninklijke Scherpschutters&quot;] yn ''Rotterdamsch Nieuwsblad'' d.d. 19 july 1894&lt;/ref&gt; Njonken al syn njonkenfunksjes naam er ek tiid foar syn leafhawwerij: it sammeljen fan histoarjeprinten, dêr't er yn 1835 mei útein sette.

Syn samling, dy't ek wol Atlas neamd wurdt, soe útwaakse ta ien fan de wichtichste en mânske kolleksjes histoarjeprinten fan Nederlân. De kolleksje wurdt noch hieltyd byhâlden en oanfolle. Geregeldwei jout de Atlas Van Stolk keunstners opdracht in wichtich histoarysk barren yn byld te bringen. De lêste kear dat dit barde wie yn 2004 fan de begraffenis fan [[prinses Juliana]]. In grut part fan de kolleksje is digitalisearre en fia [[ynternet]] tagonklik makke. Dy wurdt alle dagen útwreide.

Sûnt mids 2022 is de Atlas van Stolk romtlik en organisatoarysk ûnderbrocht yn de Bibleteek Rotterdam.&lt;ref&gt;[https://bibliotheekblad.nl/bibliotheek-rotterdam-verwelkomt-beeldcollectie-atlas-van-stolk/ ''Bibliotheek Rotterdam verwelkomt beeldcollectie Atlas Van Stolk''. Yn: ''Website Atlas van Stolk'' (juny 2022)]&lt;/ref&gt;

== Utstallingen ==
De famylje Van Stolk hie foar in tentoanstelling yn 2000 in tal foarwerpen út it famylje-argyf yn brûklien jûn. Ut dat materiaal docht ûnder mear de sterke bân fan Abraham van Stolk mei [[kening Willem III]] bliken.

&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; caption=&quot;Atlas Van Stolk&quot;&gt;
Claes Jansz. Visscher (II) - Lion Map (Leo Belgicus) - WGA25145.jpg|''[[Leo Belgicus]]'' (1609)
AVS038627.jpg|''Den Roomschen hangelaer''. Ien fan de âldere spotprinten út de samling fan de Atlas van Stolk
Batavia, C. de Jonghe (1740).jpg|[[Batavia]] (1740)
Slavenschepen voor St. Eustatius.jpg|Slaveskippen foar de kust fan [[Sint-Eustasius]] (1763)
Eerste Nationale Vergadering.jpg|''[[Earste Nasjonale Gearkomst|Eerste Nationale Vergadering]]'' (1796)
Engels-Russische landing 1799.jpg|Ingelsk-Russyske lâning fan 1799
&lt;/gallery&gt;

== Keppeling om utens ==
{{Commonscat}}
*[http://www.atlasvanstolk.nl/?item=1 Webstee Atlas Van Stolk]

{{Boarnen|boarnefernijing=
* [http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum Het Museum]
* [http://www.atlasvanstolk.nl/sites/default/files/het-museum/stichting-abraham-van-stolk-2018_0.pdf Stichting Atlas Van Stolk]
* [https://www.kunsthal.nl/nl/plan-je-bezoek/tentoonstellingen/tweehonderd-jaar-koninkrijk/ &quot;Tweehonderd jaar Koninkrijk - Atlas van Stolk]
* Hans van den Heuvel en Gert Groenendijk, [https://www.ameide-tienhoven.nl/wp-content/uploads/2006/09/Nieuwsblad-HVAT-2006-3-klein.pdf &quot;Het geslacht Van Stolk en de Ambachtsheerlijkheid Ameide&quot;] yn ''Nieuwsblad Historische Vereniging Ameide en Tienhoven'', jiergong 17, nr. 3, 2006
'''Noaten'''
{{Reflist}}
}}

[[Kategory:Skiednis fan Nederlân]]
[[Kategory:Sammeljen]]</text>
      <sha1>plvsaatbl0se9eywq1kmsvwx0goj2ub</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084181</id>
      <parentid>1084171</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:25:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>/* Keppeling om utens */ kt</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3687" xml:space="preserve">[[Ofbyld:Vrijheidsboom.jpg|thumb|[[Frijheidsbeam]] yn [[Amsterdam]]]]
De '''Atlas Van Stolk''' is in samling fan hast 250.000 printen &lt;ref&gt;[http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum Webside Atlas van Stolk]. [https://web.archive.org/web/20211109183136/http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum (argyf)] op 9 novimber 2021.&lt;/ref&gt;, kaarten en tekeningen oer de skiednis fan Nederlân, ferneamd nei de grûnlizzer, [[Abraham van Stolk Cornelissoan|Abraham van Stolk]]. De samling is foar in part te sjen yn de Bibleteek Rotterdam.

== Skiednis ==
Abraham van Stolk (1814–1896), in bekende Rotterdammer yn syn tiid, kaam út de famylje Van Stolk, in famylje fan ûnder oaren houthannelers, en stie in grut part fan syn libben oan it haad fan it famyljebedriuw. Hy wie beskermhear of earelid fan ferskate Rotterdamske ferieningen en majoarkommandant fan it Korps Koninklijke Scherpschutters.&lt;ref&gt;[https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010166993:mpeg21:a0063 &quot;Bij het 25-jarig bestaan van het Korps Koninklijke Scherpschutters&quot;] yn ''Rotterdamsch Nieuwsblad'' d.d. 19 july 1894&lt;/ref&gt; Njonken al syn njonkenfunksjes naam er ek tiid foar syn leafhawwerij: it sammeljen fan histoarjeprinten, dêr't er yn 1835 mei útein sette.

Syn samling, dy't ek wol Atlas neamd wurdt, soe útwaakse ta ien fan de wichtichste en mânske kolleksjes histoarjeprinten fan Nederlân. De kolleksje wurdt noch hieltyd byhâlden en oanfolle. Geregeldwei jout de Atlas Van Stolk keunstners opdracht in wichtich histoarysk barren yn byld te bringen. De lêste kear dat dit barde wie yn 2004 fan de begraffenis fan [[prinses Juliana]]. In grut part fan de kolleksje is digitalisearre en fia [[ynternet]] tagonklik makke. Dy wurdt alle dagen útwreide.

Sûnt mids 2022 is de Atlas van Stolk romtlik en organisatoarysk ûnderbrocht yn de Bibleteek Rotterdam.&lt;ref&gt;[https://bibliotheekblad.nl/bibliotheek-rotterdam-verwelkomt-beeldcollectie-atlas-van-stolk/ ''Bibliotheek Rotterdam verwelkomt beeldcollectie Atlas Van Stolk''. Yn: ''Website Atlas van Stolk'' (juny 2022)]&lt;/ref&gt;

== Utstallingen ==
De famylje Van Stolk hie foar in tentoanstelling yn 2000 in tal foarwerpen út it famylje-argyf yn brûklien jûn. Ut dat materiaal docht ûnder mear de sterke bân fan Abraham van Stolk mei [[kening Willem III]] bliken.

&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; caption=&quot;Atlas Van Stolk&quot;&gt;
Claes Jansz. Visscher (II) - Lion Map (Leo Belgicus) - WGA25145.jpg|''[[Leo Belgicus]]'' (1609)
AVS038627.jpg|''Den Roomschen hangelaer''. Ien fan de âldere spotprinten út de samling fan de Atlas van Stolk
Batavia, C. de Jonghe (1740).jpg|[[Batavia]] (1740)
Slavenschepen voor St. Eustatius.jpg|Slaveskippen foar de kust fan [[Sint-Eustasius]] (1763)
Eerste Nationale Vergadering.jpg|''[[Earste Nasjonale Gearkomst|Eerste Nationale Vergadering]]'' (1796)
Engels-Russische landing 1799.jpg|Ingelsk-Russyske lâning fan 1799
&lt;/gallery&gt;

== Keppeling om utens ==
{{Commonscat}}
*[http://www.atlasvanstolk.nl/?item=1 Webstee Atlas Van Stolk]

{{Boarnen|boarnefernijing=
* [http://www.atlasvanstolk.nl/nl/museum Het Museum]
* [http://www.atlasvanstolk.nl/sites/default/files/het-museum/stichting-abraham-van-stolk-2018_0.pdf Stichting Atlas Van Stolk]
* [https://www.kunsthal.nl/nl/plan-je-bezoek/tentoonstellingen/tweehonderd-jaar-koninkrijk/ &quot;Tweehonderd jaar Koninkrijk - Atlas van Stolk]
* Hans van den Heuvel en Gert Groenendijk, [https://www.ameide-tienhoven.nl/wp-content/uploads/2006/09/Nieuwsblad-HVAT-2006-3-klein.pdf &quot;Het geslacht Van Stolk en de Ambachtsheerlijkheid Ameide&quot;] yn ''Nieuwsblad Historische Vereniging Ameide en Tienhoven'', jiergong 17, nr. 3, 2006
'''Noaten'''
{{Reflist}}
}}

[[Kategory:Skiednis fan Nederlân]]
[[Kategory:Samling]]</text>
      <sha1>pn1r3ldqbxijk7pjtpshrodgka8kx1z</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Samling</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159731</id>
    <revision>
      <id>1084182</id>
      <timestamp>2022-07-23T20:25:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>nij</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="22" xml:space="preserve">[[Kategory:Sammeljen]]</text>
      <sha1>ojii1qvzidj2hy39ry73mgztwx7tl77</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Phasma (Star Wars)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159732</id>
    <redirect title="Kaptein Phasma" />
    <revision>
      <id>1084203</id>
      <timestamp>2022-07-23T20:37:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Kaptein Phasma]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="28" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Kaptein Phasma]]</text>
      <sha1>9pan3jtff9sdeg7frzbi267ngtml5yf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ofbyld:Captain Phasma.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>159733</id>
    <revision>
      <id>1084204</id>
      <timestamp>2022-07-23T20:38:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>In ôfbylding fan kaptein Phasma, in personaazje út 'e ''Star Wars''-franchise.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="140" xml:space="preserve">== Gearfetting ==
In ôfbylding fan kaptein Phasma, in personaazje út 'e ''Star Wars''-franchise.
== Lisinsje ==
{{Auteursrjocht standert}}</text>
      <sha1>7uzzdzdhxv978hfrrooxoqf6qrn5zau</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084205</id>
      <parentid>1084204</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:39:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Lisinsje */ red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="453" xml:space="preserve">== Gearfetting ==
In ôfbylding fan kaptein Phasma, in personaazje út 'e ''Star Wars''-franchise.
== Lisinsje ==
Dit is in ôfbyld mei copyright, dat eigendom is fan Lucasfilm, mar ûnder '''Kêst 15a fan de Auteurswet''' is it tastien om sok materiaal te brûken as yllústraasje of foar de folsleinens, salang't it brûkt wurdt foar it doel dêr't it foar makke is en salang't de eigner fan it copyright dúdlik fermeld wurdt, wat ik hjirby dien haw.</text>
      <sha1>17r3pat6czabpnsqayv1zh2eb0va5iu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kaptein Phasma</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159734</id>
    <revision>
      <id>1084206</id>
      <timestamp>2022-07-23T20:51:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>nije side</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="9953" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Captain Phasma.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 230px
| namme                = kaptein Phasma&lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]]
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the First Order.svg|border|20px]] [[Earste Oarder (Star Wars)|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[militêr]]
| besibbe personaazjes = [[Finn (Star Wars)|Finn]]&lt;br&gt;[[generaal Hux]]&lt;br&gt;[[Kylo Ren]]&lt;br&gt;[[Rose Tico]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[J.J. Abrams]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[2015]]
}}
'''[[Kaptein (rang)|Kaptein]] Phasma''' ([[Ingelsk]]e [[útspr.]]: [ˈfæzmə], likernôch: &quot;&lt;u&gt;fêz&lt;/u&gt;-muh) is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]]. Hja is ien fan 'e [[antagonist]]en yn 'e earste beide [[film]]s fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], dy't tusken [[2015]] en [[2017]] makke waarden. It personaazje fan Phasma waard betocht troch [[J.J. Abrams]], de [[regisseur]] en mei-[[senarioskriuwer]] fan it earste diel, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Kaptein Phasma is in [[minsklik]]e [[frou]] dy't fungearret as [[kommandant]]e fan 'e [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Se is folslein [[ûnmeilydsum]] en draacht altyd in [[sulver (kleur)|sulverkleurige]] stoarmtroeper[[wapenris]], kompleet mei [[gesicht]]sbedekkende [[helm (holdeksel)|helm]]. De [[rol]] fan Phasma waard yn beide films fertolke troch [[aktrise]] [[Gwendoline Christie]].

==Eftergrûn==
It [[personaazje]] kaptein Phasma waard betocht troch [[J.J. Abrams]], de [[regisseur]] en ien fan 'e trije [[senarioskriuwer]]s fan 'e [[film]] ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'' ([[2015]]), it earste diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]]. Hy recycle foar har uterlik in ôfwiisd konsept dat optocht wie foar in oar personaazje, [[Kylo Ren]]. Har [[namme]] wie in [[ferbastering]] fan 'e [[titel (namme)|titel]] fan 'e [[horrorfilm]] ''[[Phantasm (film)|Phantasm]]'', út [[1979]].

==Fiktive biografy==
===Yn ''The Force Awakens''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'' wurdt kaptein Phasma yntrodusearre as se de [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroepers]] fan 'e [[diktatuer|diktatoriale]] en [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] oanfiert dy't de [[Sith-ridder]] [[Kylo Ren]] assistearje by de oerfal op 'e [[delsetting]] Tuanul, op 'e [[woastyn]]planeet [[Jakku]]. Nei't se it doarp yn 'e macht hawwe, fiere Phasma en har [[manskip]]pen sûnder wifkjen it befel fan Ren út om alle ynwenners te [[dea]]dzjen. Inkeld stoarmtroeper [[Finn (Star Wars)|FN-2187]] kriget [[gewisseneed]] en kin him der net ta bringen om mei te dwaan oan it [[bloedbad]].

Werom oan board fan it [[stjerreslachskip]] de ''Finalizer'', yn in [[baan (astronomy)|baan]] om Jakku, sprekt Phasma FN-2187 oan om't er sûnder tastimming syn [[helm (holdeksel)|helm]] ôfdien hat. It docht bliken dat se syn falen yn 'e delsetting wol opmurken hat, en se jout him opdracht om himsels oan te melden foar werkondisjonearring. Ynstee beslút FN-2187 te [[desersje|desertearjen]] en ûntkomt fan it stjerreslachskip tegearre mei de [[finzen]]nommen [[piloat]] [[Poe Dameron]] fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]], dy't him de [[namme]] 'Finn' jout. Phasma is oanwêzich as de desersje fan Finn ûntdutsen wurdt en merkt dan op dat er de regels nea earder brutsen hat.

Tsjin 'e ein fan 'e film, as Finn mei [[Han Solo]] en [[Chewbacca]] de [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder ynfiltrearre is, nimme hy en syn maten kaptein Phasma yn [[gizeling (misdriuw)|gizeling]] en sette har ûnder druk om it [[enerzjyfjild|enerzjyskyld]] fan 'e basis út te skeakeljen. Der is praat fan dat se har dêrnei yn in [[ôffalpletter]] smite sille om fan har ôf te kommen, mar dat wurdt net yn byld brocht.

===Yn ''The Last Jedi''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'' ([[2017]]) komt kaptein Phasma pas wer yn byld as Finn yn 'e mande mei de [[monteur]] [[Rose Tico]], de [[hacker]] [[DJ (Star Wars)|DJ]] en de [[robot]] [[BB-8]] it reuseftige [[flaggeskip]] fan 'e Earste Oarder ynfiltrearre is mei as doel om it [[apparaat]] te [[sabotearjen]] dat de Earste Oarder brûkt om 'e flechtsjende [[float]] fan it Ferset te folgjen by sprongen troch de [[hyperromte]]. Finn liedt harren nei de lokaasje fan it apparaat ta en DJ wit mei syn hackersfeardichheden de doar iepen te krijen, mar ear't Rose de sabotaazje útfiere kin, wurde se finzen nommen troch Phasma en har stoarmtroepers. Inkeld BB-8 ûntkomt mei't er [[kamûflaazje|kamûflearre]] is mei in omkeard swart [[jiskefet]] oer him hinne.

DJ keapet neitiid syn frijheid troch it Ferset te [[ferrie]]den, wêrnei't Phasma befel jout dat Finn en Rose [[stânrjochtlik eksekutearre]] wurde moatte. Dêr heakket se oan ta dat se net simpelwei deasketten wurde meie mei [[ploffer (Star Wars)|ploffers]]. Om't se wol dat de eksekúsje &quot;stadich en [[pine|pynlik]]&quot; is, jout se opdracht om Finn en Rose mei [[laser]][[helleburd]]en te [[ûnthalzjen]]. Ear't dat syn beslach krije kin, raamt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] fan it Ferset de [[kruser]] ''Raddus'' mei [[ljochtfaasje]] yn 'e float fan 'e Earste Oarder. It flaggeskip, de 60&amp;nbsp;[[km]] brede ''Supremacy'', brekt dêrtroch midstwa. Yn 'e gaos dy't dan útbrekt, wit BB-8 Finn en Rose fan harren [[hânboeiens|boeiens]] te befrijen, wêrnei't hja de striid oanbine mei de stoarmtroepers dy't harren deadwaan soene. Dêrby nimt Finn it op tsjin Phasma, dy't him oermânsk wurdt en oer de râne fan in ôfgrûn hinne slacht. Hy komt lykwols ûnskansearre wer boppe yn 'e [[lift (hefmeganisme)|lift]] dêr't er yn delkommen is, en slacht Phasma del. Dêrby brekt er har masker, sadat der in stik fan har [[gesicht]] bleat komt, om har [[loftereach]] hinne. Phasma byt him in [[mislediging]] ta, mar dan rekket it [[roaster (flier)|roaster]] los dêr't se op leit en falt se oant se yn 'e djipte weiwurdt yn 'e [[fjoer|flammen]] fan in útslaande [[brân]]. Dat oerlibbet se blykber net, want se komt neitiid net mear yn 'e films fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy foar.

==Spilers fan 'e rol yn 'e ''Star Wars''-filmsearje==
[[File:Gwendoline Christie by Gage Skidmore.jpg|right|160px|thumb|[[Gwendoline Christie]] spile de rol fan kaptein Phasma yn beide films.]]
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! jierren
! film
! akteur
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1977]]
| ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]''
| rowspan=&quot;7&quot;| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1980]]
| ''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1983]]
| ''[[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1999]]
| ''[[Star Wars: Episode I – The Phantom Menace]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2002]]
| ''[[Star Wars: Episode II – Attack of the Clones]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2005]]
| ''[[Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2008]]
| ''[[Star Wars: The Clone Wars (film)|Star Wars: The Clone Wars]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2015]]
| ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens]]''
| [[Gwendoline Christie]]
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2016]]
| ''[[Rogue One: A Star Wars Story]]''
| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2017]]
| ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]''
| Gwendoline Christie
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2018]]
| ''[[Solo: A Star Wars Story]]''
| rowspan=&quot;2&quot;| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2019]]
| ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]''
|-
|}

==Untfangst==
De yntroduksje fan it personaazje fan kaptein Phasma yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'' late ta [[krityk]], mar net om't der wat mei wie. Krektoarsom, in protte [[filmkritisy]] en [[fan (persoan)|fans]] fûnen it suver krimineel dat in [[antagonist]] mei sa'n grut potinsjeel mar sa'n bytsje ynset waard. Neffens [[regisseur]] [[Rian Johnson]] hie Phasma mar sa'n lytse rol om't de film in tiidslimyt en in grutte samling oare personaazjes hie, dy't ek allegear oan bod komme moasten. Deselde krityk wie op 'e nij te hearren nei't Phasma yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'' omkaam. Sa neamde Jesse Schedeen har &quot;in bytsje in [[teloarstelling]]&quot;. Hy ferliek har op negative wize mei de [[preemjejager]] [[Boba Fett]] út 'e oarspronklike [[Star Wars-trilogy|''Star Wars''-filmtrilogy]], doe't er skreau: &quot;sels Fett hie noch de ear om [[Han Solo]] te slim ôf te wêzen foar't er skandlik oan syn ein kaam.&quot; De [[populariteit]] fan Phasma mank [[fan (persoan)|fans]] fan 'e franchise die bliken út 'e [[populariteit]] fan [[merchandising]] om har personaazje hinne. Sa wie it [[action figure]] fan kaptein Phasma it bêst ferkeapjende fan alle personaazjes út ''The Force Awakens''.

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Phasma Artikel oer Phasma yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Captain_Phasma ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Captain Phasma}}
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Phasma}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf ofsier]]
[[Kategory:Fiktyf oarlochsmisdiediger]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 2015]]</text>
      <sha1>azis56py44y06uv7j0b8nrgougf399m</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ofbyld:Maz Kanata (The Force Awakens).jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>159735</id>
    <revision>
      <id>1084207</id>
      <timestamp>2022-07-23T20:55:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>In ôfbylding fan Maz Kanata, in personaazje út 'e ''Star Wars''-franchise.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="136" xml:space="preserve">== Gearfetting ==
In ôfbylding fan Maz Kanata, in personaazje út 'e ''Star Wars''-franchise.
== Lisinsje ==
{{Auteursrjocht standert}}</text>
      <sha1>9uyujg69xcsjbgmc3j1xgdfq7w9yony</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084208</id>
      <parentid>1084207</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T20:55:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Lisinsje */ red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="449" xml:space="preserve">== Gearfetting ==
In ôfbylding fan Maz Kanata, in personaazje út 'e ''Star Wars''-franchise.
== Lisinsje ==
Dit is in ôfbyld mei copyright, dat eigendom is fan Lucasfilm, mar ûnder '''Kêst 15a fan de Auteurswet''' is it tastien om sok materiaal te brûken as yllústraasje of foar de folsleinens, salang't it brûkt wurdt foar it doel dêr't it foar makke is en salang't de eigner fan it copyright dúdlik fermeld wurdt, wat ik hjirby dien haw.</text>
      <sha1>rj6g13ibw0ig2uvofn41vfedem4g7w3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Maz Kanata</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159736</id>
    <revision>
      <id>1084209</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:15:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>nije side</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10582" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Maz Kanata (The Force Awakens).jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 
| namme                = Maz Kanata&lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = ûnbekend
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[horeka]]-[[ûndernimmer]]
| besibbe personaazjes = [[Han Solo]]&lt;br&gt;[[Chewbacca]]&lt;br&gt;[[Finn (Star Wars)|Finn]]&lt;br&gt;[[Rey (Star Wars)|Rey]]&lt;br&gt;[[Leia Organa]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[Lawrence Kasdan]]&lt;br&gt;[[J.J. Abrams]]&lt;br&gt;[[Michael Arndt]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[2015]]
}}
'''Maz Kanata''' is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]]. Hja komt foar yn 'e trije [[film]]s fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], dy't tusken [[2015]] en [[2019]] makke waarden. It personaazje fan Maz waard betocht troch de [[senarioskriuwer]]s fan it earste diel, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', te witten: [[Lawrence Kasdan]], [[Michael Arndt]] en [[J.J. Abrams]]. Maz Kanata is in [[froulik]] [[bûtenierdsk wêzen]] fan in ûnbekend [[soarte|ras]]. Hja is de [[ûndernimmer|útbaatster]] fan in wat lûsje [[kroech]] op 'e [[planeet]] [[Takodana]] en in sympatisante fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]]. De [[rol]] fan Maz waard yn alle trije films spile troch [[aktrise]] [[Lupita Nyong'o]].

==Eftergrûn==
[[J.J. Abrams]], de [[regisseur]] fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', de earste film dêr't fan Maz Kanata yn foarkomt, woe it [[personaazje]] oarspronklik filmje as [[marionet]], krekt sa't by [[Yoda]] dien waard. Letter stapte er dêrfan ôf en besleat er har te kreëarjen mei [[motion-capture]]techniken oanfolle mei [[special effects]]. [[Aktrise]] [[Lupita Nyong'o]] die sawol de motion-capture as dat se de [[dialooch]] fan Maz [[stimakteur|ynspriek]]. By de motion-capture-opnamen waard se coacht troch [[Andy Serkis]], in motion-capture-akteur mei romme [[ûnderfining]], dy't yn 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] de rol fan [[opperste lieder Snoke]] spile. Foar har [[aktearjen]] krige Nyong'o lof fan sawol [[filmkritisy]] as [[fan (persoan)|fans]]. De beheindens fan 'e rol yn 'e [[filmtrilogy]] waard lykwols bekritisearre.

==Fiktive biografy==
===Yn ''The Force Awakens''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'' ([[2015]]), it earste diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], wurdt Maz Kanata yntrodusearre as de útbaatster fan in [[kroech]] op 'e [[planeet]] [[Takodana]] mei in wat lûsje sfear, dêr't alderhanne slach folk komt. Se is in lyts [[bûtenierdsk wêzen]] fan by de 1.50&amp;nbsp;[[meter|m]] om, mei in [[dûnkergiel]]e, nei [[oranje]] útskaaiende [[hûdskleur]], in [[kealens|keale]], rûne [[holle]] en in platte [[noas]]. Har [[eagen]] binne lyts yn ferhâlding ta har [[gesicht]], en se draacht suver altyd in [[feilichheidsbril]]. Hokker ras fan bûtenierdske wêzens se ta heart, waard troch de filmmakkers foarearst mei opsetsin geheim holden. Maz wurdt foarsteld as in eardere [[seerôverij|romtepiraat]] en [[smokkelster]], dy't mear as tûzen jier âld is en troch skea en skande [[wiisheid|wiis]] wurden is. Se runt op Takodana al mear as hûndert jier in [[horeka]]gelegenheid, dy't fêstige is yn 'e [[ruïne]] fan in âld [[kastiel]]. 

Yn 'e film is de smokkelder en [[held]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]] [[Han Solo]] in âlde [[freonskip|freon]] fan Maz, dy't wat [[fereale]] liket te wêzen op syn [[ko-piloat]], de [[Wookiee]] [[Chewbacca]]. Hja is yntrigearre troch de selskipslju dy't Han en Chewbacca by har hawwe: [[Rey (Star Wars)|Rey]], in mei in grutte [[de Krêft|Krêftgefoeligens]] bejeftige rommelsykster fan [[Jakku]]; [[Finn (Star Wars)|Finn]], in [[desersje|desertearre]] [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] fan 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]; en de [[robot]] [[BB-8]], dy't [[ynformaasje]] befettet fan krúsjaal belang foar de striid fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e Earste Oarder. Maz, dy't konneksjes mei it Ferset hat, biedt oan om te soargjen dat BB-8 wer teplak komt. Fierders bringt se Finn yn kontakt mei guon [[keapfardij|keapfarders]] dy't ûnderweis binne nei de Bûtenrâne fan it [[Stjerrestelsel]], dêr't er [[ûnderdûken|weiwurde]] wol.

Rey wurdt troch [[de Krêft]] nei de [[kelder]] fan it kastiel lutsen, dêr't se de [[ljochtsabel]] fynt dy't fan [[Luke Skywalker]] en noch earder fan [[Anakin Skywalker]] west hat. Se ûndergiet njoere [[fizioen]]en dy't har [[eangst|bang]] meitsje. Maz fynt har dêr en helpt har om te beseffen dat se net werom hoecht te gean nei Jakku, dêr't se al mear as fyftjin jier wachtet op 'e weromkear fan har [[âldelju]], dy't har as lyts [[famke]] efterlitten hawwe. Dy komme net mear werom en Rey wit dat djip fan binnen sels ek wol, sa hâldt Maz har foar. Rey liket dat te akseptearjen, mar as Maz har de ljochtsabel jaan wol dy't se fûn hat, rekket se yn [[panyk]] en naait se út. Maz jout de ljochtsabel neitiid mei oan Finn, dy't him betocht hat oer syn ôfreis, om it ding letter troch te jaan oan Rey as hja dêr ree foar is. Underwilens hat in [[spion]]ne fan 'e Earste Oarder, Bazine Netal, dy't har foardocht as in [[klant]] yn 'e kroech fan Maz, trochjûn dat Solo-en-dy op Takodana oankommen binne. [[Sith-ridder]] [[Kylo Ren]] falt de kroech sadwaande neitiid mei [[TIE-jager]]s en stoarmtroepers oan en makket de kastielruïne mei de grûn lyk.

===Yn ''The Last Jedi''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'' ([[2017]]) hat Maz Kanata mar in hiel lyts roltsje. As de Earste Oarder de flechtsjende [[float]] fan it Ferset sels troch de [[hyperromte]] folgje kin, betinke Finn en [[monteur]] [[Rose Tico]], in plan om it [[apparaat]] dat soks mooglik makket, te [[sabotearjen]]. Finn, dy't earder as stoarmtroeper op it fijannige [[flaggeskip]] tsjinne hat, wit wêr't it apparaat te finen is, en Rose hat de [[technysk]]e [[kennis|knowhow]] om it út te skeakeljen. [[Poe Dameron]] en [[Kaydel Ko Connix]] steane ree om 'e geheime misje te fasilitearjen. Wat se misse is in [[koadebrekker]] om harren tagong te ferskaffen ta de romte mei it apparaat, dat efter slot en skoattel bewarre wurdt. In [[hologram|holografysk]] [[petear]] mei Maz ferwiist harren datoangeande nei in [[gokker]] yn it [[kasino]][[resort]] [[Canto Bight]]. By it holografysk petear wurdt Maz toand wylst se yn in [[fjoergefjocht]] ferwikkele is, wat neffens har ûnderdiel is fan &quot;in [[arbeidskonflikt]]&quot;.

===Yn ''The Rise of Skywalker''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]'' ([[2019]]) spilet Maz Kanata ek mar in lyts roltsje. Se hat har ûnderwilens by it Ferset op 'e basis op Ajan Kloss jûn, en helpt by de tarieding foar de konfrontaasje mei de Lêste Oarder fan 'e [[weropstanning|út 'e dea opstiene]] [[keizer]] [[Palpatine]]. Se is ek oanwêzich yn 'e measte sênes mei [[Leia Organa|Leia]], spile troch aktrise [[Carrie Fisher]], dy't ein [[desimber]] [[2016]] hommels [[ferstoar]], noch foar't de [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''The Rise of Skywalker'' begjinne koene. Fisher ferskynt yn 'e film sadwaande inkeld op oerstallich byldmateriaal út 'e opnamen foar ''The Force Awakens''. It liket Maz har taak te wêzen om dêrby de dieden fan Leia te ferklearjen ynsafier't dat mei it beskibere byldmateriaal net slagget. Nei har ferstjerren [[rou]]wet Maz om har. 

Maz bliuwt efter op 'e Fersetsbasis en is net oanwêzich by de [[klimaks (narratology)|klimaktyske]] konfrontaasje mei Palpatine en de Lêste Oarder yn 'e Slach by [[Exegol]]. Nei de oerwinning fan it Ferset jout se oan 'e ein fan 'e film de âlde [[medalje]] fan Han Solo (dy't er útrikt krige troch Leia oan 'e ein fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IV&amp;nbsp;– A&amp;nbsp;New Hope]]'') troch oan Chewbacca, by wize fan oantinken oan syn omkommen freon.
[[File:Lupita Nyong'o by Gage Skidmore.jpg|thumb|right|180px|[[Aktrise]] [[Lupita Nyong'o]] spile yn alle trije dielen fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] de rol fan Maz Kanata.]]

==Spilers fan 'e rol yn 'e ''Star Wars''-filmsearje==
{| class=&quot;wikitable&quot;
|-
! jierren
! film
! akteur
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1977]]
| ''[[Star Wars: Episode IV – A New Hope]]''
| rowspan=&quot;7&quot;| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1980]]
| ''[[Star Wars: Episode V – The Empire Strikes Back]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1983]]
| ''[[Star Wars: Episode VI – Return of the Jedi]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[1999]]
| ''[[Star Wars: Episode I – The Phantom Menace]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2002]]
| ''[[Star Wars: Episode II – Attack of the Clones]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2005]]
| ''[[Star Wars: Episode III – Revenge of the Sith]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2008]]
| ''[[Star Wars: The Clone Wars (film)|Star Wars: The Clone Wars]]''
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2015]]
| ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens]]''
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2016]]
| ''[[Rogue One: A Star Wars Story]]''
| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2017]]
| ''[[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]''
| Lupita Nyong'o
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2018]]
| ''[[Solo: A Star Wars Story]]''
| n.f.t. &lt;small&gt;(personaazje ûntbrekt)&lt;/small&gt;
|-
| style=&quot;text-align:center;&quot; | [[2019]]
| ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker]]''
| Lupita Nyong'o
|-
|}

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Maz_Kanata Artikel oer Maz Kanata yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Maz_Kanata ''References'', op dizze side].
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Kanata, Maz}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf bûtenierdsk wêzen]]
[[Kategory:Fiktyf ûndernimmer]]
[[Kategory:Fiktyf opstanneling]]
[[Kategory:Fiktyf krimineel]]
[[Kategory:Fiktyf smokkeler]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 2015]]</text>
      <sha1>5lflaz4q5buehuom6xtgfhoay4eyqrh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ofbyld:Lieutenant Connix.jpg</title>
    <ns>6</ns>
    <id>159737</id>
    <revision>
      <id>1084210</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:17:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>In ôfbylding fan Kaydel Ko Connix, in personaazje út 'e ''Star Wars''-franchise.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="142" xml:space="preserve">== Gearfetting ==
In ôfbylding fan Kaydel Ko Connix, in personaazje út 'e ''Star Wars''-franchise.
== Lisinsje ==
{{Auteursrjocht standert}}</text>
      <sha1>n9euueu21hh6zeaob0nuyn98uatpl4z</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084211</id>
      <parentid>1084210</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:18:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>/* Lisinsje */ red</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="455" xml:space="preserve">== Gearfetting ==
In ôfbylding fan Kaydel Ko Connix, in personaazje út 'e ''Star Wars''-franchise.
== Lisinsje ==
Dit is in ôfbyld mei copyright, dat eigendom is fan Lucasfilm, mar ûnder '''Kêst 15a fan de Auteurswet''' is it tastien om sok materiaal te brûken as yllústraasje of foar de folsleinens, salang't it brûkt wurdt foar it doel dêr't it foar makke is en salang't de eigner fan it copyright dúdlik fermeld wurdt, wat ik hjirby dien haw.</text>
      <sha1>9a9217ol7vxn1phzjk4yja629scw3k6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kaydel Ko Connix</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159738</id>
    <revision>
      <id>1084212</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:26:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>nije side</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6170" xml:space="preserve">{{Fiktyf of legindarysk personaazje
| ôfbylding            = Lieutenant Connix.jpg
| ôfbyldingstekst      = 
| ôfbyldingsbreedte    = 200px
| namme                = Kaydel Ko Connix&lt;br&gt;&lt;small&gt;personaazje út ''[[Star Wars]]''&lt;/small&gt;
| oare namme(n)        = 
| bynamme              = 
| sekse                = [[froulik]]
| soarte personaazje   = [[minske]] &lt;small&gt;(Dulathiaansk)&lt;/small&gt;
| nasjonaliteit        = [[File:Flag of the Galactic Republic.svg|border|20px]] [[Galaktyske Republyk|Galaktysk]]
| berop/amt            = [[militêr]]
| besibbe personaazjes = [[Poe Dameron]]&lt;br&gt;[[Amilyn Holdo]]&lt;br&gt;[[Finn (Star Wars)|Finn]]&lt;br&gt;[[Rose Tico]]&lt;br&gt;[[Leia Organa]]
| attributen           = 
| geastlike heit       = [[J.J. Abrams]]
| útjouwer             = 
| ûntstean             = [[2015]]
}}
'''Kaydel Ko Connix''' is in [[fiktyf]] [[personaazje]] fan minder belang út 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]]. Hja komt foar yn 'e trije [[film]]s fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], dy't tusken [[2015]] en [[2019]] makke waarden. Se is in [[froulik]]e [[luitenant]] yn it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] tsjin 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. It personaazje fan Connix waard betocht troch [[J.J. Abrams]], de [[regisseur]] fan it earste diel fan 'e ferfolchtrilogy, ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. De [[rol]] fan Connix waard yn alle trije films spile troch [[aktrise]] [[Billie Lourd]].

==Eftergrûn==
[[Aktrise]] [[Billie Lourd]], dy't de rol fan Kaydel Ko Connix spile, is de [[dochter]] fan [[Carrie Fisher]], dy wrâldferneamd waard as [[prinsesse Leia]] yn 'e oarspronklike [[Star Wars-trilogy|''Star War''-trilogy]]. Hja die earst [[audysje]] foar de rol fan [[Rey (Star Wars)|Rey]], mar ferlear dêrby fan [[Daisy Ridley]]. [[J.J. Abrams]], de [[regisseur]] fan ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', it earste diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], skoep doe spesjaal foar Lourd it [[personaazje]] fan Connix. Dat wurdt yn 'e trije films fan 'e ferfolchtrilogy inkeld &quot;luitenant Connix&quot; neamd, mar yn it [[companionboek]] ''Star Wars: The Force Awakens: The Visual Dictionary'', dat skreaun waard troch [[Pablo Hidalgo]], wurdt se identifisearre mei har folsleine [[namme]] as &quot;Kaydel Ko Connix&quot;.

==Fiktive biografy==
===Yn ''The Force Awakens''===
Neffens ''Star Wars: The Force Awakens: The Visual Dictionary'' is Connix ôfkomstich fan 'e [[planeet]] Dulathia. Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'' ([[2015]]), it earste diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]], wurdt se yntrodusearre as in [[ûnderofsier]] yn it [[float]]kommando fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]], stasjonearre yn 'e basis op 'e planeet [[D'Qar]]. By de [[militêre operaasje]] om 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] te ferneatigjen, is Connix belutsen as [[ferkearslieder]].

===Yn ''The Last Jedi''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi]]'' ([[2017]]) is Connix nei de krisis om 'e Stjerredeaderbasis hinne [[promoasje (rang)|befoardere]] ta de [[militêre rang|rang]] fan [[luitenant]]. By de [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e fersetsbasis op D'Qar hat sy de lieding oer de efterhoede. Sels ûntkomt se nauwerneed yn it alderlêste [[romteskip]] fan it planeetoerflak. Neitiid kriget se de [[funksje (posysje)|funksje]] fan [[sensor (apparaat)|sensor]]operaasje-ofsier oan board fan 'e [[kruser]] ''Raddus'', it [[flaggeskip]] fan 'e fersetsfloat. 

Nei't de lieding fan it Ferset foar it meastepart omkomt by in foltreffer fan in [[TIE-jager]] fan 'e Earste Oarder op 'e [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'', nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer de flechtsjende fersetsfloat oer. Mei [[kaptein (rang)|kaptein]] [[Poe Dameron]] fasilitearret Connix, bûten it witten fan Holdo om, de ôfreis fan [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Rose Tico]] en de [[robot]] [[BB-8]] foar in misje om it apparaat te [[sabotearjen]] dat de Earste Oarder brûkt om 'e fersetsfloat troch de [[hyperromte]] te folgjen. 

Letter is Connix ien fan ferskate fersetsofsieren dy't de [[rebûlje]] fan Dameron tsjin Holdo stipet, om't se fan miening binne dat de plannen fan 'e fise-admiraal de delfal fan it Ferset betsjutte sille. De rebûlje wurdt lykwols delslein, en neitiid is Connix ien fan 'e oerbleaune 400 fersetslju dy't op 'e planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] beskûl sykje yn in âlde basis fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] út 'e [[Galaktyske Boargeroarloch]]. Dêr reitsje se ynsletten troch de troepen fan 'e Earste Oarder. Mei de oaren wurdt Connix úteinlik rêden troch [[Rey (Star Wars)|Rey]], om te ûntkommen yn 'e ''[[Millennium Falcon]]''.

===Yn ''The Rise of Skywalker''===
Yn ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]'' ([[2019]]) helpt Connix by it opsetten fan it nije [[haadkertier]] fan it Ferset op Ajan Kloss, wêrmei't se it [[fertrouwen]] fan [[generaal]] [[Leia Organa]] nei har dielname oan 'e rebûlje fan Poe Dameron werom wit te winnen. Letter fjochtet se yn 'e Slach om [[Exegol]] tsjin 'e float fan [[stjerreslachskip]]pen fan 'e Lêste Oarder fan 'e [[weropstanning|út 'e dea opstiene]] [[keizer]] [[Palpatine]]. Dêrby nimt se oan board fan it fersetsskip ''Resurgent'', yn 'e mande mei û.o. [[Rose Tico]], diel oan 'e oanfal op 'e navigaasjetoer fan 'e [[Ivige Sith]]. Nei de oerwinning fiert se by weromkear op 'e basis [[feest]] mei de oare fersetslju.

==Keppelings om utens==
*{{en}}[https://starwars.fandom.com/wiki/Kaydel_Ko_Connix Artikel oer Kaydel Ko Connix yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]

{{boarnen|boarnefernijing=
*[https://starwars.fandom.com/wiki/Kaydel_Ko_Connix Artikel oer Kaydel Ko Connix yn Wookieepedia, de offisjele ''Star Wars''-Wikipedy]
}}
{{Star Wars personaazjes}}

{{DEFAULTSORT:Connix, Kaydel Ko}}
[[Kategory:Personaazje út Star Wars]]
[[Kategory:Fiktyf ofsier]]
[[Kategory:Fiktyf opstanneling]]
[[Kategory:Fiktive frou]]
[[Kategory:Fiktyf personaazje yntrodusearre yn 2015]]</text>
      <sha1>hcd0c9nztca4rmgeqjxybb5lx8a0ato</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Luitenant Connix</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159739</id>
    <redirect title="Kaydel Ko Connix" />
    <revision>
      <id>1084213</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:27:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Kaydel Ko Connix]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Kaydel Ko Connix]]</text>
      <sha1>jgxb719z16s3oapmg1p3ziwjhs8si1a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Connix (Star Wars)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159740</id>
    <redirect title="Kaydel Ko Connix" />
    <revision>
      <id>1084214</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:27:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Kaydel Ko Connix]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="30" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Kaydel Ko Connix]]</text>
      <sha1>jgxb719z16s3oapmg1p3ziwjhs8si1a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ofbyld:Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png</title>
    <ns>6</ns>
    <id>159741</id>
    <revision>
      <id>1084216</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:32:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>It logo fan 'e film ''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="126" xml:space="preserve">== Gearfetting ==
It logo fan 'e film ''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''.
== Lisinsje ==
{{Auteursrjocht standert}}</text>
      <sha1>afeevdlzk69bii1ac92f9mky4krml66</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159742</id>
    <revision>
      <id>1084217</id>
      <timestamp>2022-07-23T21:40:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>nije side</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4805" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].</text>
      <sha1>east7orir4ld90vymkl7qbh7mxdabt4</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084218</id>
      <parentid>1084217</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:47:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7984" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].

==Plot==
Troch de ferdylging fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en it [[regear]] en de [[float]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] by de oanfal op Hosnian-Primus slacht de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] no yn it [[Stjerrestelsel]] foar master op. Inkeld it minmachtige [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] behinderet noch de folsleine oerhearsking fan it Stjerrestelsel troch de Earste Oarder. Koart nei de ferneatiging fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''), jouwe [[generaal]] [[Leia Organa]] en [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] lieding oan 'e [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e basis fan it Ferset op 'e [[planeet]] [[D'Qar]], mei't de [[lokaasje]] dêrfan no bekend is by de fijân. De evakuaasje ferkeart yn 'e lêste stadia as de float fan 'e Earste Oarder û.l.f. [[generaal Hux]] yn it [[planetestelsel]] arrivearret.

De lieding fan it Ferset jout opdracht ta in oanfal op 'e fijannige float troch [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s ûnder [[luitenant-kolonel]] [[Poe Dameron]]. Dat is bedoeld as in efterhoedegefjocht, dat de fijân ophâlde moat oant de lêste fersetssskippen it oerflak fan D'Qar ferlitten hawwe. Dameron sjocht lykwols in kâns om 'e ''Fulminatrix'', in [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder, te ferdylgjen, en negearret befellen om him werom te lûken troch de oanfal troch te setten. Dêrby geane op ien nei alle bommesmiters fan it Ferset ferlern. De lêste, it tastel fan [[piloat]]e Paige Tico, rekket skansearre en kin inkeld de lading [[bom]]men útgoaie as Paige dat sels hânmjittich docht. Hja [[selsopoffering|offeret harsels op]]; de oanfal slagget en it stjerreslachskip wurdt ferneatige, mar foar it Ferset is it in [[Pyrrusoerwinning]], mei't de ferliezen dy't se lit hawwe net wer goed te meitsjen binne. Dameron wurdt neitiid troch Leia yn [[militêre rang|rang]] weromset ta [[kaptein (rang)|kaptein]].

De rest fan 'e fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder, dêr't him ûnderwilens de ''Supremasy'' by jûn hat, it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder. [[Kylo Ren]], dy't de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder oanfiert by in oanfal op 'e fersetsfloat, wifelet om op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus'', te sjitten as er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] Leia oan board gewaarwurdt. De oare piloaten fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme admiraal Ackbar en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.</text>
      <sha1>sknekpwftm1jn8mfgi99li46zqa6nqo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084219</id>
      <parentid>1084218</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:51:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="10721" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].

==Plot==
Troch de ferdylging fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en it [[regear]] en de [[float]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] by de oanfal op Hosnian-Primus slacht de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] no yn it [[Stjerrestelsel]] foar master op. Inkeld it minmachtige [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] behinderet noch de folsleine oerhearsking fan it Stjerrestelsel troch de Earste Oarder. Koart nei de ferneatiging fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''), jouwe [[generaal]] [[Leia Organa]] en [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] lieding oan 'e [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e basis fan it Ferset op 'e [[planeet]] [[D'Qar]], mei't de [[lokaasje]] dêrfan no bekend is by de fijân. De evakuaasje ferkeart yn 'e lêste stadia as de float fan 'e Earste Oarder û.l.f. [[generaal Hux]] yn it [[planetestelsel]] arrivearret.

De lieding fan it Ferset jout opdracht ta in oanfal op 'e fijannige float troch [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s ûnder [[luitenant-kolonel]] [[Poe Dameron]]. Dat is bedoeld as in efterhoedegefjocht, dat de fijân ophâlde moat oant de lêste fersetssskippen it oerflak fan D'Qar ferlitten hawwe. Dameron sjocht lykwols in kâns om 'e ''Fulminatrix'', in [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder, te ferdylgjen, en negearret befellen om him werom te lûken troch de oanfal troch te setten. Dêrby geane op ien nei alle bommesmiters fan it Ferset ferlern. De lêste, it tastel fan [[piloat]]e Paige Tico, rekket skansearre en kin inkeld de lading [[bom]]men útgoaie as Paige dat sels hânmjittich docht. Hja [[selsopoffering|offeret harsels op]]; de oanfal slagget en it stjerreslachskip wurdt ferneatige, mar foar it Ferset is it in [[Pyrrusoerwinning]], mei't de ferliezen dy't se lit hawwe net wer goed te meitsjen binne. Dameron wurdt neitiid troch Leia yn [[militêre rang|rang]] weromset ta [[kaptein (rang)|kaptein]].

De rest fan 'e fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder, dêr't him ûnderwilens de ''Supremasy'' by jûn hat, it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder. [[Kylo Ren]], dy't de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder oanfiert by in oanfal op 'e fersetsfloat, wifelet om op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus'', te sjitten as er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] Leia oan board gewaarwurdt. De oare piloaten fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme admiraal Ackbar en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.

Mei Leia [[bewusteleas]] yn 'e [[sikeboech]] en de oare lieders [[dea]] nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer it Ferset oer. It is foar eltsenien dúdlik dat it gjin sin hat om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't it Ferset noch mar [[brânstof]] hat foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder gewoan folgje soe. De lytse [[romteskip]]pen fan it Ferset binne flugger as de logge stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]], dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch de branje hinne is.
{{Plotbedjer film}}
Underwilens langet [[Rey (Star Wars)|Rey]] op it [[rots]]eilantsje op 'e planeet [[Ahch-To]], dêr't [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], him weromlutsen hat, de [[ljochtsabel]] fan Luke syn [[heit]] [[Anakin Skywalker|Anakin]] oan him oer. Luke smyt it ding lykwols daliks fuort. Rey wol dat Luke mei har weromgiet om it Ferset nije [[hoop]] te jaan, mar Luke hat dêr gjin boadskip oan. Der is in reden dat er op it ûnfynberste plak yn it Stjerrestelsel yn selsopleine [[ballingskip]] gien is, sa hâldt er har foar, en dy reden is dat er wol dat men him gewurde lit. Rey jout lykwol gjin belies, mar sels tuskenkomst fan 'e [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't Rey mei de ''[[Millennium Falcon]]'' nei Ahch-To ta brocht hat, is net genôch om Luke fan miening feroarje te litten. Hy is wisberet om him nearne mear mei te bemuoien en fertelt Rey dat it tiid is foar de Jedi om út te stjerren. 

As Luke op in [[nacht]] yn in [[nostalgy]]ske bui de ''Millennium Falcon'' binnenglûpt om it tastel wer fan binnen te sjen, treft er dêr lykwols syn âlde [[robot]] [[R2-D2]] oan. Luke jout him itselde beskie dat er oan Rey en Chewbacca jûn hat, mar R2-D2 spilet falsk troch foar him nochris it boadskip ôf te spyljen dat Leia hast 35 jier lyn oan [[Obi-Wan Kenobi]] stjoerde, wêryn't se him om help smeekte om't er de iennichste hope fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] wêze soe. Dat set Luke oan om Rey trije lessen oer de wurking fan [[de Krêft]] te jaan. Underwilens blykt der in bân tusken Rey en Kylo Ren te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. Fierders ûntdekt Rey op it eilantsje in reuseftige holle [[beam]], dêr't de âldste geskriften fan 'e Jedi bewarre wurde.</text>
      <sha1>8vmg74ejxeryix54muvrnxji4s34tfh</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084220</id>
      <parentid>1084219</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T21:57:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13621" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].

==Plot==
Troch de ferdylging fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en it [[regear]] en de [[float]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] by de oanfal op Hosnian-Primus slacht de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] no yn it [[Stjerrestelsel]] foar master op. Inkeld it minmachtige [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] behinderet noch de folsleine oerhearsking fan it Stjerrestelsel troch de Earste Oarder. Koart nei de ferneatiging fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''), jouwe [[generaal]] [[Leia Organa]] en [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] lieding oan 'e [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e basis fan it Ferset op 'e [[planeet]] [[D'Qar]], mei't de [[lokaasje]] dêrfan no bekend is by de fijân. De evakuaasje ferkeart yn 'e lêste stadia as de float fan 'e Earste Oarder û.l.f. [[generaal Hux]] yn it [[planetestelsel]] arrivearret.

De lieding fan it Ferset jout opdracht ta in oanfal op 'e fijannige float troch [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s ûnder [[luitenant-kolonel]] [[Poe Dameron]]. Dat is bedoeld as in efterhoedegefjocht, dat de fijân ophâlde moat oant de lêste fersetssskippen it oerflak fan D'Qar ferlitten hawwe. Dameron sjocht lykwols in kâns om 'e ''Fulminatrix'', in [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder, te ferdylgjen, en negearret befellen om him werom te lûken troch de oanfal troch te setten. Dêrby geane op ien nei alle bommesmiters fan it Ferset ferlern. De lêste, it tastel fan [[piloat]]e Paige Tico, rekket skansearre en kin inkeld de lading [[bom]]men útgoaie as Paige dat sels hânmjittich docht. Hja [[selsopoffering|offeret harsels op]]; de oanfal slagget en it stjerreslachskip wurdt ferneatige, mar foar it Ferset is it in [[Pyrrusoerwinning]], mei't de ferliezen dy't se lit hawwe net wer goed te meitsjen binne. Dameron wurdt neitiid troch Leia yn [[militêre rang|rang]] weromset ta [[kaptein (rang)|kaptein]].

De rest fan 'e fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder, dêr't him ûnderwilens de ''Supremasy'' by jûn hat, it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder. [[Kylo Ren]], dy't de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder oanfiert by in oanfal op 'e fersetsfloat, wifelet om op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus'', te sjitten as er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] Leia oan board gewaarwurdt. De oare piloaten fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme admiraal Ackbar en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.

Mei Leia [[bewusteleas]] yn 'e [[sikeboech]] en de oare lieders [[dea]] nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer it Ferset oer. It is foar eltsenien dúdlik dat it gjin sin hat om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't it Ferset noch mar [[brânstof]] hat foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder gewoan folgje soe. De lytse [[romteskip]]pen fan it Ferset binne flugger as de logge stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]], dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch de branje hinne is.
{{Plotbedjer film}}
Underwilens langet [[Rey (Star Wars)|Rey]] op it [[rots]]eilantsje op 'e planeet [[Ahch-To]], dêr't [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], him weromlutsen hat, de [[ljochtsabel]] fan Luke syn [[heit]] [[Anakin Skywalker|Anakin]] oan him oer. Luke smyt it ding lykwols daliks fuort. Rey wol dat Luke mei har weromgiet om it Ferset nije [[hoop]] te jaan, mar Luke hat dêr gjin boadskip oan. Der is in reden dat er op it ûnfynberste plak yn it Stjerrestelsel yn selsopleine [[ballingskip]] gien is, sa hâldt er har foar, en dy reden is dat er wol dat men him gewurde lit. Rey jout lykwol gjin belies, mar sels tuskenkomst fan 'e [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't Rey mei de ''[[Millennium Falcon]]'' nei Ahch-To ta brocht hat, is net genôch om Luke fan miening feroarje te litten. Hy is wisberet om him nearne mear mei te bemuoien en fertelt Rey dat it tiid is foar de Jedi om út te stjerren. 

As Luke op in [[nacht]] yn in [[nostalgy]]ske bui de ''Millennium Falcon'' binnenglûpt om it tastel wer fan binnen te sjen, treft er dêr lykwols syn âlde [[robot]] [[R2-D2]] oan. Luke jout him itselde beskie dat er oan Rey en Chewbacca jûn hat, mar R2-D2 spilet falsk troch foar him nochris it boadskip ôf te spyljen dat Leia hast 35 jier lyn oan [[Obi-Wan Kenobi]] stjoerde, wêryn't se him om help smeekte om't er de iennichste hope fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] wêze soe. Dat set Luke oan om Rey trije lessen oer de wurking fan [[de Krêft]] te jaan. Underwilens blykt der in bân tusken Rey en Kylo Ren te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. Fierders ûntdekt Rey op it eilantsje in reuseftige holle [[beam]], dêr't de âldste geskriften fan 'e Jedi bewarre wurde.

Nei't se op minder as gâns ûnthjittende wize mei-inoar yn 'e kunde kommen binne, betinke âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en [[monteur]] [[Rose Tico]], de jongere suster fan Paige, in plan om 'e Fersetsfloat te rêden. It apparaat wêrmei't de Earste Oarder it Ferset troch de hyperromte folget, is inkeld op it flaggeskip fan opperste lieder Snoke oanwêzich. Finn wit it te finen, en Rose kin it útsette. Wat se misse, is in [[koadebrekker]] om harren tagong te ferskaffen ta de romte mei it apparaat, dat efter slot en skoattel bewarre wurdt. In [[hologram|holografysk]] [[petear]] mei fersetssympatisante en [[horeka]]ûndernimster [[Maz Kanata]] ferwiist harren datoangeande nei in [[gokker]] yn it [[kasino]][[resort]] [[Canto Bight]], dy't in [[read]]e [[blom]] op it [[revêr]] fan syn [[kolbêrjaske]] draacht. Mei help fan Poe Dameron en [[luitenant Connix]] pike Finn en Rose mei Dameron syn robot [[BB-8]] út by de float wei en sette troch de hyperromte koers nei Canto Bight.

It ferhaal dat Rey oer it ferfal fan Kylo Ren ta de tsjustere kant fan 'e Krêft heard hat, is dat er ien fan 'e learlingen wie dy't syn [[omke]] Luke Skywalker oplate ta nije Jedi. Kylo liet him [[ferlieding|ferliede]] troch opperste lieder Snoke. Doe slachte er by nacht de helte fan syn mei-learlingen ôf, korrumpearre de rest, stiek de nije Jedi Timpel yn 'e [[brân]] en naaide út. By ien fan harren kontakten fertelt Kylo lykwols oan Rey dat Luke syn [[macht]] eange en him besocht te [[fermoardzjen]], en dat dàt de reden wie dat er weromsloech en weiwaard. Rey konfrontearret Luke dêrmei, dy't tajout dat er op in nacht [[eangst|benaud]] waard foar it tsjuster yn 'e [[dream]]en fan syn [[omkesizzer]]. In momint lang stied er yn bestân om 'e bedriging dy't de jonge foarme, op 'e alderienfâldichste manear op te lossen: troch him dea te dwaan, mar dat stuit gie hiel gau foarby. Mar Kylo waard krekt doe wekker en seach Luke mei syn ljochtsabel boppe him stean, en ferdigene himsels. Dêrom jout Luke himsels de [[skuldgefoel|skuld]] fan alles dat dêrnei bard is en hat er de Krêft ôfsward.

Rey is derfan oertsjûge dat Kylo [[ferlossing|ferlost]] wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft, dat se ferlit Ahch-To mei Chewbacca en R2-D2. Luke sjocht har ôfreis mei tige mingde gefoelens oan, mei't er yn Rey itselde ûnbidige potinsjeel foar manipulaasje fan 'e Krêft gewaarwurden is as er earder yn Kylo gewaar waard. Om foar iens en foar altyd skjin skip te meitsjen, risselwearret er om 'e oerâlde holle beam mei de âldste Jedi-geskriften te ferbaarnen, mar op it beslissende stuit wifket er. De [[geast]] fan syn âlde master [[Yoda]] ferskynt oan him en ferneatiget de beam troch it oproppen fan in [[wjerljocht]]ynslach. Neitiid hat Yoda bot [[wille]] om Luke syn [[konsternaasje]]. Hy fiteret Luke oan om fan syn falen te learen.</text>
      <sha1>bcyuytchiblsc8zoh0ule48fwyyzph3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084221</id>
      <parentid>1084220</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:02:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="16740" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].

==Plot==
Troch de ferdylging fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en it [[regear]] en de [[float]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] by de oanfal op Hosnian-Primus slacht de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] no yn it [[Stjerrestelsel]] foar master op. Inkeld it minmachtige [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] behinderet noch de folsleine oerhearsking fan it Stjerrestelsel troch de Earste Oarder. Koart nei de ferneatiging fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''), jouwe [[generaal]] [[Leia Organa]] en [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] lieding oan 'e [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e basis fan it Ferset op 'e [[planeet]] [[D'Qar]], mei't de [[lokaasje]] dêrfan no bekend is by de fijân. De evakuaasje ferkeart yn 'e lêste stadia as de float fan 'e Earste Oarder û.l.f. [[generaal Hux]] yn it [[planetestelsel]] arrivearret.

De lieding fan it Ferset jout opdracht ta in oanfal op 'e fijannige float troch [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s ûnder [[luitenant-kolonel]] [[Poe Dameron]]. Dat is bedoeld as in efterhoedegefjocht, dat de fijân ophâlde moat oant de lêste fersetssskippen it oerflak fan D'Qar ferlitten hawwe. Dameron sjocht lykwols in kâns om 'e ''Fulminatrix'', in [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder, te ferdylgjen, en negearret befellen om him werom te lûken troch de oanfal troch te setten. Dêrby geane op ien nei alle bommesmiters fan it Ferset ferlern. De lêste, it tastel fan [[piloat]]e Paige Tico, rekket skansearre en kin inkeld de lading [[bom]]men útgoaie as Paige dat sels hânmjittich docht. Hja [[selsopoffering|offeret harsels op]]; de oanfal slagget en it stjerreslachskip wurdt ferneatige, mar foar it Ferset is it in [[Pyrrusoerwinning]], mei't de ferliezen dy't se lit hawwe net wer goed te meitsjen binne. Dameron wurdt neitiid troch Leia yn [[militêre rang|rang]] weromset ta [[kaptein (rang)|kaptein]].

De rest fan 'e fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder, dêr't him ûnderwilens de ''Supremasy'' by jûn hat, it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder. [[Kylo Ren]], dy't de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder oanfiert by in oanfal op 'e fersetsfloat, wifelet om op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus'', te sjitten as er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] Leia oan board gewaarwurdt. De oare piloaten fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme admiraal Ackbar en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.

Mei Leia [[bewusteleas]] yn 'e [[sikeboech]] en de oare lieders [[dea]] nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer it Ferset oer. It is foar eltsenien dúdlik dat it gjin sin hat om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't it Ferset noch mar [[brânstof]] hat foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder gewoan folgje soe. De lytse [[romteskip]]pen fan it Ferset binne flugger as de logge stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]], dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch de branje hinne is.
{{Plotbedjer film}}
Underwilens langet [[Rey (Star Wars)|Rey]] op it [[rots]]eilantsje op 'e planeet [[Ahch-To]], dêr't [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], him weromlutsen hat, de [[ljochtsabel]] fan Luke syn [[heit]] [[Anakin Skywalker|Anakin]] oan him oer. Luke smyt it ding lykwols daliks fuort. Rey wol dat Luke mei har weromgiet om it Ferset nije [[hoop]] te jaan, mar Luke hat dêr gjin boadskip oan. Der is in reden dat er op it ûnfynberste plak yn it Stjerrestelsel yn selsopleine [[ballingskip]] gien is, sa hâldt er har foar, en dy reden is dat er wol dat men him gewurde lit. Rey jout lykwol gjin belies, mar sels tuskenkomst fan 'e [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't Rey mei de ''[[Millennium Falcon]]'' nei Ahch-To ta brocht hat, is net genôch om Luke fan miening feroarje te litten. Hy is wisberet om him nearne mear mei te bemuoien en fertelt Rey dat it tiid is foar de Jedi om út te stjerren. 

As Luke op in [[nacht]] yn in [[nostalgy]]ske bui de ''Millennium Falcon'' binnenglûpt om it tastel wer fan binnen te sjen, treft er dêr lykwols syn âlde [[robot]] [[R2-D2]] oan. Luke jout him itselde beskie dat er oan Rey en Chewbacca jûn hat, mar R2-D2 spilet falsk troch foar him nochris it boadskip ôf te spyljen dat Leia hast 35 jier lyn oan [[Obi-Wan Kenobi]] stjoerde, wêryn't se him om help smeekte om't er de iennichste hope fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] wêze soe. Dat set Luke oan om Rey trije lessen oer de wurking fan [[de Krêft]] te jaan. Underwilens blykt der in bân tusken Rey en Kylo Ren te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. Fierders ûntdekt Rey op it eilantsje in reuseftige holle [[beam]], dêr't de âldste geskriften fan 'e Jedi bewarre wurde.

Nei't se op minder as gâns ûnthjittende wize mei-inoar yn 'e kunde kommen binne, betinke âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en [[monteur]] [[Rose Tico]], de jongere suster fan Paige, in plan om 'e Fersetsfloat te rêden. It apparaat wêrmei't de Earste Oarder it Ferset troch de hyperromte folget, is inkeld op it flaggeskip fan opperste lieder Snoke oanwêzich. Finn wit it te finen, en Rose kin it útsette. Wat se misse, is in [[koadebrekker]] om harren tagong te ferskaffen ta de romte mei it apparaat, dat efter slot en skoattel bewarre wurdt. In [[hologram|holografysk]] [[petear]] mei fersetssympatisante en [[horeka]]ûndernimster [[Maz Kanata]] ferwiist harren datoangeande nei in [[gokker]] yn it [[kasino]][[resort]] [[Canto Bight]], dy't in [[read]]e [[blom]] op it [[revêr]] fan syn [[kolbêrjaske]] draacht. Mei help fan Poe Dameron en [[luitenant Connix]] pike Finn en Rose mei Dameron syn robot [[BB-8]] út by de float wei en sette troch de hyperromte koers nei Canto Bight.

It ferhaal dat Rey oer it ferfal fan Kylo Ren ta de tsjustere kant fan 'e Krêft heard hat, is dat er ien fan 'e learlingen wie dy't syn [[omke]] Luke Skywalker oplate ta nije Jedi. Kylo liet him [[ferlieding|ferliede]] troch opperste lieder Snoke. Doe slachte er by nacht de helte fan syn mei-learlingen ôf, korrumpearre de rest, stiek de nije Jedi Timpel yn 'e [[brân]] en naaide út. By ien fan harren kontakten fertelt Kylo lykwols oan Rey dat Luke syn [[macht]] eange en him besocht te [[fermoardzjen]], en dat dàt de reden wie dat er weromsloech en weiwaard. Rey konfrontearret Luke dêrmei, dy't tajout dat er op in nacht [[eangst|benaud]] waard foar it tsjuster yn 'e [[dream]]en fan syn [[omkesizzer]]. In momint lang stied er yn bestân om 'e bedriging dy't de jonge foarme, op 'e alderienfâldichste manear op te lossen: troch him dea te dwaan, mar dat stuit gie hiel gau foarby. Mar Kylo waard krekt doe wekker en seach Luke mei syn ljochtsabel boppe him stean, en ferdigene himsels. Dêrom jout Luke himsels de [[skuldgefoel|skuld]] fan alles dat dêrnei bard is en hat er de Krêft ôfsward.

Rey is derfan oertsjûge dat Kylo [[ferlossing|ferlost]] wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft, dat se ferlit Ahch-To mei Chewbacca en R2-D2. Luke sjocht har ôfreis mei tige mingde gefoelens oan, mei't er yn Rey itselde ûnbidige potinsjeel foar manipulaasje fan 'e Krêft gewaarwurden is as er earder yn Kylo gewaar waard. Om foar iens en foar altyd skjin skip te meitsjen, risselwearret er om 'e oerâlde holle beam mei de âldste Jedi-geskriften te ferbaarnen, mar op it beslissende stuit wifket er. De [[geast]] fan syn âlde master [[Yoda]] ferskynt oan him en ferneatiget de beam troch it oproppen fan in [[wjerljocht]]ynslach. Neitiid hat Yoda bot [[wille]] om Luke syn [[konsternaasje]]. Hy fiteret Luke oan om fan syn falen te learen.

Yn Canto Bight sette Finn, Rose en BB-8 harren [[romtefear]] op in iepenbier [[strân]] del, wat blykber tsjin eltse pleatslike [[regeljouwing|regel]] yngiet. Se sykje alle kasino's ôf nei de koadebrekker mei de reade blom, mar krekt as se him einlings sjogge, wurde Finn en Rose troch de [[plysje]] mei [[stroomstjitwapen]]s oermastere en foar [[foutparkearjen]] ôffierd nei it pleatslike [[tichthûs (finzenis)|tichthûs]]. Dêr wurde se yn ien [[sel (finzenis)|sel]] set mei de [[hacker]] [[DJ (Star Wars)|DJ]], dy't oanbiedt harren koadebrekker te wêzen. Finn en Rose stegerje syn oanbod ôf, mar binne likegoed ûnder de yndruk as DJ himsels (en harren) muoiteleas út 'e sel lit. Se geane ferskillende kanten út, en DJ komt BB-8 tsjin, dy't op eigen manneboet in befrijingsaksje foar Finn en Rose op tou set hat. Finn en Rose besykje werom te gean nei it kasino, mar krije al rillegau de plysje wer efter harren oan. Mei de help fan in [[keppel]] [[fathier]]s, semy-[[yntelligint]]e [[ryddier|racedieren]] dy't troch harren eigners [[bistemishanneling|mishannele]] wurde, en de [[minske]][[bern (persoan)|bern]] dy't de [[bisten]] fersoargje, witte se te ûntkommen nei it strân. Harren romtefear wurdt troch de plysje oan grôt sketten, en fierderop reitsje se ynsletten oan 'e top fan in heech [[klif]]. Se wurde rêden troch DJ en BB-8, dy't tegearre in romteskip [[dieverij|stellen]] hawwe.

Rey lit har troch Chewbacca yn in [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsule]] by de float fan 'e Earste Oarder ôfsette. Se wurdt troch Kylo Ren [[finzen]] nommen en foar opperste lieder Snoke brocht, dy't [[selsfoldienens|selsfoldien]] útleit dat se moai yn syn fâle rûn is. Hy is nammentlik dejinge dy't har geast mei dy fan Kylo ferbûn hat en de twifel yn Kylo oanfitere hat. De ûnwissichheid yn him dy't Rey waarnommen hat, is sadwaande neat oars as wat Snoke har fiele litte woe. Fierders befreget Snoke Rey oer de lokaasje fan Luke, en hoewol't se him neat fertelle wol, wurdt er troch it gebrûk fan 'e Krêft de wierheid út har [[tinzen]] gewaar. Hy konkludearret dat Luke wol wachtsje kin oant er foargoed mei it Ferset ôfweefd hat. Dêrnei sil er Luke helpe om 'e Jedi útstjerre te litten troch syn eilantsje folslein oan grôt te [[bombardearjen]].

Oan board fan 'e ''Raddus'', it flaggeskip fan it Ferset, dat tsjin dy tiid it iennichst oerbleaune skip fan 'e float is, risselwearret fise-admiraal Holdo om alle opfarrenden yn lytse transportskippen fuort te stjoeren. Dameron fynt dat plan [[leffens|lef]] en nutteleas, mei't de transportskippen warleas wêze sille foar de kanonnen fan 'e Earste Oarder. Mei luitenant Connix en oare meistanners komt er dêrom yn [[opstân]] en nimt it befel oer de kruser oer. Underwilens arrivearje Finn, Rose, BB-8 en DJ tanksij de kwaliteiten fan DJ ûngemurken oan board fan it skip fan opperste lieder Snoke. Se witte de romte te berikken fan it apparaat wêrmei't de fersetsfloat troch de hyperromte folge wurdt, mar wurde dêr trappearre troch [[kaptein Phasma]], Finn syn eardere befelfierend [[ofsier]], dy't harren yn 'e hechten slaan lit.</text>
      <sha1>gtrtigfoui94gcihnpwrtt1o4i3utst</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084222</id>
      <parentid>1084221</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:12:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20920" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].

==Plot==
Troch de ferdylging fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en it [[regear]] en de [[float]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] by de oanfal op Hosnian-Primus slacht de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] no yn it [[Stjerrestelsel]] foar master op. Inkeld it minmachtige [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] behinderet noch de folsleine oerhearsking fan it Stjerrestelsel troch de Earste Oarder. Koart nei de ferneatiging fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''), jouwe [[generaal]] [[Leia Organa]] en [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] lieding oan 'e [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e basis fan it Ferset op 'e [[planeet]] [[D'Qar]], mei't de [[lokaasje]] dêrfan no bekend is by de fijân. De evakuaasje ferkeart yn 'e lêste stadia as de float fan 'e Earste Oarder û.l.f. [[generaal Hux]] yn it [[planetestelsel]] arrivearret.

De lieding fan it Ferset jout opdracht ta in oanfal op 'e fijannige float troch [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s ûnder [[luitenant-kolonel]] [[Poe Dameron]]. Dat is bedoeld as in efterhoedegefjocht, dat de fijân ophâlde moat oant de lêste fersetssskippen it oerflak fan D'Qar ferlitten hawwe. Dameron sjocht lykwols in kâns om 'e ''Fulminatrix'', in [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder, te ferdylgjen, en negearret befellen om him werom te lûken troch de oanfal troch te setten. Dêrby geane op ien nei alle bommesmiters fan it Ferset ferlern. De lêste, it tastel fan [[piloat]]e Paige Tico, rekket skansearre en kin inkeld de lading [[bom]]men útgoaie as Paige dat sels hânmjittich docht. Hja [[selsopoffering|offeret harsels op]]; de oanfal slagget en it stjerreslachskip wurdt ferneatige, mar foar it Ferset is it in [[Pyrrusoerwinning]], mei't de ferliezen dy't se lit hawwe net wer goed te meitsjen binne. Dameron wurdt neitiid troch Leia yn [[militêre rang|rang]] weromset ta [[kaptein (rang)|kaptein]].

De rest fan 'e fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder, dêr't him ûnderwilens de ''Supremasy'' by jûn hat, it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder. [[Kylo Ren]], dy't de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder oanfiert by in oanfal op 'e fersetsfloat, wifelet om op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus'', te sjitten as er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] Leia oan board gewaarwurdt. De oare piloaten fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme admiraal Ackbar en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.

Mei Leia [[bewusteleas]] yn 'e [[sikeboech]] en de oare lieders [[dea]] nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer it Ferset oer. It is foar eltsenien dúdlik dat it gjin sin hat om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't it Ferset noch mar [[brânstof]] hat foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder gewoan folgje soe. De lytse [[romteskip]]pen fan it Ferset binne flugger as de logge stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]], dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch de branje hinne is.
{{Plotbedjer film}}
Underwilens langet [[Rey (Star Wars)|Rey]] op it [[rots]]eilantsje op 'e planeet [[Ahch-To]], dêr't [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], him weromlutsen hat, de [[ljochtsabel]] fan Luke syn [[heit]] [[Anakin Skywalker|Anakin]] oan him oer. Luke smyt it ding lykwols daliks fuort. Rey wol dat Luke mei har weromgiet om it Ferset nije [[hoop]] te jaan, mar Luke hat dêr gjin boadskip oan. Der is in reden dat er op it ûnfynberste plak yn it Stjerrestelsel yn selsopleine [[ballingskip]] gien is, sa hâldt er har foar, en dy reden is dat er wol dat men him gewurde lit. Rey jout lykwol gjin belies, mar sels tuskenkomst fan 'e [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't Rey mei de ''[[Millennium Falcon]]'' nei Ahch-To ta brocht hat, is net genôch om Luke fan miening feroarje te litten. Hy is wisberet om him nearne mear mei te bemuoien en fertelt Rey dat it tiid is foar de Jedi om út te stjerren. 

As Luke op in [[nacht]] yn in [[nostalgy]]ske bui de ''Millennium Falcon'' binnenglûpt om it tastel wer fan binnen te sjen, treft er dêr lykwols syn âlde [[robot]] [[R2-D2]] oan. Luke jout him itselde beskie dat er oan Rey en Chewbacca jûn hat, mar R2-D2 spilet falsk troch foar him nochris it boadskip ôf te spyljen dat Leia hast 35 jier lyn oan [[Obi-Wan Kenobi]] stjoerde, wêryn't se him om help smeekte om't er de iennichste hope fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] wêze soe. Dat set Luke oan om Rey trije lessen oer de wurking fan [[de Krêft]] te jaan. Underwilens blykt der in bân tusken Rey en Kylo Ren te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. Fierders ûntdekt Rey op it eilantsje in reuseftige holle [[beam]], dêr't de âldste geskriften fan 'e Jedi bewarre wurde.

Nei't se op minder as gâns ûnthjittende wize mei-inoar yn 'e kunde kommen binne, betinke âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en [[monteur]] [[Rose Tico]], de jongere suster fan Paige, in plan om 'e Fersetsfloat te rêden. It apparaat wêrmei't de Earste Oarder it Ferset troch de hyperromte folget, is inkeld op it flaggeskip fan opperste lieder Snoke oanwêzich. Finn wit it te finen, en Rose kin it útsette. Wat se misse, is in [[koadebrekker]] om harren tagong te ferskaffen ta de romte mei it apparaat, dat efter slot en skoattel bewarre wurdt. In [[hologram|holografysk]] [[petear]] mei fersetssympatisante en [[horeka]]ûndernimster [[Maz Kanata]] ferwiist harren datoangeande nei in [[gokker]] yn it [[kasino]][[resort]] [[Canto Bight]], dy't in [[read]]e [[blom]] op it [[revêr]] fan syn [[kolbêrjaske]] draacht. Mei help fan Poe Dameron en [[luitenant Connix]] pike Finn en Rose mei Dameron syn robot [[BB-8]] út by de float wei en sette troch de hyperromte koers nei Canto Bight.

It ferhaal dat Rey oer it ferfal fan Kylo Ren ta de tsjustere kant fan 'e Krêft heard hat, is dat er ien fan 'e learlingen wie dy't syn [[omke]] Luke Skywalker oplate ta nije Jedi. Kylo liet him [[ferlieding|ferliede]] troch opperste lieder Snoke. Doe slachte er by nacht de helte fan syn mei-learlingen ôf, korrumpearre de rest, stiek de nije Jedi Timpel yn 'e [[brân]] en naaide út. By ien fan harren kontakten fertelt Kylo lykwols oan Rey dat Luke syn [[macht]] eange en him besocht te [[fermoardzjen]], en dat dàt de reden wie dat er weromsloech en weiwaard. Rey konfrontearret Luke dêrmei, dy't tajout dat er op in nacht [[eangst|benaud]] waard foar it tsjuster yn 'e [[dream]]en fan syn [[omkesizzer]]. In momint lang stied er yn bestân om 'e bedriging dy't de jonge foarme, op 'e alderienfâldichste manear op te lossen: troch him dea te dwaan, mar dat stuit gie hiel gau foarby. Mar Kylo waard krekt doe wekker en seach Luke mei syn ljochtsabel boppe him stean, en ferdigene himsels. Dêrom jout Luke himsels de [[skuldgefoel|skuld]] fan alles dat dêrnei bard is en hat er de Krêft ôfsward.

Rey is derfan oertsjûge dat Kylo [[ferlossing|ferlost]] wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft, dat se ferlit Ahch-To mei Chewbacca en R2-D2. Luke sjocht har ôfreis mei tige mingde gefoelens oan, mei't er yn Rey itselde ûnbidige potinsjeel foar manipulaasje fan 'e Krêft gewaarwurden is as er earder yn Kylo gewaar waard. Om foar iens en foar altyd skjin skip te meitsjen, risselwearret er om 'e oerâlde holle beam mei de âldste Jedi-geskriften te ferbaarnen, mar op it beslissende stuit wifket er. De [[geast]] fan syn âlde master [[Yoda]] ferskynt oan him en ferneatiget de beam troch it oproppen fan in [[wjerljocht]]ynslach. Neitiid hat Yoda bot [[wille]] om Luke syn [[konsternaasje]]. Hy fiteret Luke oan om fan syn falen te learen.

Yn Canto Bight sette Finn, Rose en BB-8 harren [[romtefear]] op in iepenbier [[strân]] del, wat blykber tsjin eltse pleatslike [[regeljouwing|regel]] yngiet. Se sykje alle kasino's ôf nei de koadebrekker mei de reade blom, mar krekt as se him einlings sjogge, wurde Finn en Rose troch de [[plysje]] mei [[stroomstjitwapen]]s oermastere en foar [[foutparkearjen]] ôffierd nei it pleatslike [[tichthûs (finzenis)|tichthûs]]. Dêr wurde se yn ien [[sel (finzenis)|sel]] set mei de [[hacker]] [[DJ (Star Wars)|DJ]], dy't oanbiedt harren koadebrekker te wêzen. Finn en Rose stegerje syn oanbod ôf, mar binne likegoed ûnder de yndruk as DJ himsels (en harren) muoiteleas út 'e sel lit. Se geane ferskillende kanten út, en DJ komt BB-8 tsjin, dy't op eigen manneboet in befrijingsaksje foar Finn en Rose op tou set hat. Finn en Rose besykje werom te gean nei it kasino, mar krije al rillegau de plysje wer efter harren oan. Mei de help fan in [[keppel]] [[fathier]]s, semy-[[yntelligint]]e [[ryddier|racedieren]] dy't troch harren eigners [[bistemishanneling|mishannele]] wurde, en de [[minske]][[bern (persoan)|bern]] dy't de [[bisten]] fersoargje, witte se te ûntkommen nei it strân. Harren romtefear wurdt troch de plysje oan grôt sketten, en fierderop reitsje se ynsletten oan 'e top fan in heech [[klif]]. Se wurde rêden troch DJ en BB-8, dy't tegearre in romteskip [[dieverij|stellen]] hawwe.

Rey lit har troch Chewbacca yn in [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsule]] by de float fan 'e Earste Oarder ôfsette. Se wurdt troch Kylo Ren [[finzen]] nommen en foar opperste lieder Snoke brocht, dy't [[selsfoldienens|selsfoldien]] útleit dat se moai yn syn fâle rûn is. Hy is nammentlik dejinge dy't har geast mei dy fan Kylo ferbûn hat en de twifel yn Kylo oanfitere hat. De ûnwissichheid yn him dy't Rey waarnommen hat, is sadwaande neat oars as wat Snoke har fiele litte woe. Fierders befreget Snoke Rey oer de lokaasje fan Luke, en hoewol't se him neat fertelle wol, wurdt er troch it gebrûk fan 'e Krêft de wierheid út har [[tinzen]] gewaar. Hy konkludearret dat Luke wol wachtsje kin oant er foargoed mei it Ferset ôfweefd hat. Dêrnei sil er Luke helpe om 'e Jedi útstjerre te litten troch syn eilantsje folslein oan grôt te [[bombardearjen]].

Oan board fan 'e ''Raddus'', it flaggeskip fan it Ferset, dat tsjin dy tiid it iennichst oerbleaune skip fan 'e float is, risselwearret fise-admiraal Holdo om alle opfarrenden yn lytse transportskippen fuort te stjoeren. Dameron fynt dat plan [[leffens|lef]] en nutteleas, mei't de transportskippen warleas wêze sille foar de kanonnen fan 'e Earste Oarder. Mei luitenant Connix en oare meistanners komt er dêrom yn [[opstân]] en nimt it befel oer de kruser oer. Underwilens arrivearje Finn, Rose, BB-8 en DJ tanksij de kwaliteiten fan DJ ûngemurken oan board fan it skip fan opperste lieder Snoke. Se witte de romte te berikken fan it apparaat wêrmei't de fersetsfloat troch de hyperromte folge wurdt, mar wurde dêr trappearre troch [[kaptein Phasma]], Finn syn eardere befelfierend [[ofsier]], dy't harren yn 'e hechten nimme lit.

Oan board fan 'e ''Raddus'' brekke Holdo, har ûnderbefelhawwer [[Larma D'Acy]] en de oare finzen nommen ofsieren los, wêrnei't Dameron en Connix har op 'e [[brêge (skip)|brêge]] ferskânzje. As de doarren fan 'e brêge iepenbrutsen wurde, is it lykwols Leia dy't dertroch komt en Dameron mei in op ferdôvingsstân sette [[ploffer (Star Wars)|ploffer]] bewusteleas sjit. De evakuaasje fan it skip giet dêrnei wer troch. As er wer bykomt, leit Leia oan Dameron út dat se no deunby de planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] binne, dêr't noch in âlde basis is út 'e tiid fan it Rebelleferbûn, mear as tritich jier lyn. De transportskippen sille, troch [[kamûflaazje]] ûnsichtber foar de efterfolgjende stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, de leden fan it Ferset nei Crait oerbringe. Underwilens sil de float fan 'e Earste Oarder moai efter de ''Raddus'' oan gean as de kruser de planeet foarby fljocht. Dameron moat tajaan dat dat eins bêst in goed plan is. Der moat lykwols al immen oan board fan 'e ''Raddus'' bliuwe om 'e Earste Oarder mei te lokjen. It is Holdo dy't dy taak op har nimt. It plan fan 'e fersetslju mislearret lykwols as oan board fan it flaggeskip fan opperste lieder Snoke de koadebrekker DJ syn frijheid keapet troch generaal Hux op 'e transportskippen fan it Ferset opmerksum te meitsjen. Dêrop iepenet de Earste Oarder it fjoer op 'e transportskippen, dy't ien foar ien ferneatige wurde.

Snoke jout Kylo opdracht om Rey te fermoardzjen, mar Kylo fermoardet ynstee Snoke. Dêrnei ferslane Kylo en Rey tegearre de leden fan Snoke syn [[liifgarde]]. Rey mient dat Kylo de tsjustere kant fan 'e Krêft efter him litten hat, mar dat blykt net sa te wêzen. Kylo nimt ynstee it plak fan Snoke yn as opperste lieder fan 'e Earste Oarder. Hy wegeret it befel ta de besjitting fan 'e transportskippen fan it Ferset yn te lûken en freget Rey om tegearre mei him it Stjerrestelsel te regearjen. Sy stegeret him ôf en se wrakselje om it besit fan 'e ljochtsabel fan Luke, wêrby't it wapen úteinlik midstwa rekket. As fise-admiraal Holdo sjocht dat de Earste Oarder op it punt stiet om it Ferset út te rûgjen, keart se har kruser om en offeret har eigen libben op troch nei de hyperromte springen dwers troch de float fan 'e Earste Oarder hinne. It komt derop del dat se de fijannige float raamt mei de [[ljochtfaasje|faasje fan it ljocht]]. It reuseftige romteskip fan Snoke giet dêrby troch de helte, wylst de stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder hielendal nei gychem geane. Rey ûntkomt oan 'e ferwoastging en wurdt oppikt troch Chewbacca en R2-D2 yn 'e ''Millennium Falcon''. BB-8 befrijt Finn en Rose, wêrnei't Finn definityf ôfweeft mei kaptein Phasma en se trijeresom mei in romtefear fan 'e Earste Oarder ûntkomme. 

Oankommen op Crait sykje de lêste 400 leden fan it Ferset beskûl yn 'e âlde rebellebasis yn in [[berch]] oan 'e útein fan in útstrutsen [[sâltflakte]], yn 'e mande mei in kloft [[vulptex|foks-eftige wêzens dy't fan kristal makke]] lykje te wêzen en lânseigen op 'e planeet binne. Ek Finn, Rose en BB-8 jouwe harren dêr by de oaren. De reuseftige feilichheidsdoar blykt de iennichste yn- en útgong te wêzen. Kylo Ren en generaal Hux liede de Earste Oarder nei Crait ta, dy't de oanfal ynset mei [[AT-AT|AT-AT's]] en in belegeringskanon dat troch de feilichheidsdoar hinne komme kin. It Ferset stjoert in needoprop út nei de Bûtenrâne fan it Stjerrestelsel, dêr't se in protte sympatisanten hawwe. Om tiid te rekken beslút Dameron mei in kloft fersetslju, ûnder wa Finn en Rose, om 'e fijân oan te fallen mei ferâldere [[lânglider]]s dy't tritich jier efter de tiid binne en troch gebrek oan [[ûnderhâld]] suver útinoar falle. Kylo stjoert syn [[TIE-jager]]s op harren ôf, mar dy wurde troch Rey en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon'' fuortlokke. Nettsjinsteande dat slagget it de fersetslju net om ticht genôch by it belegeringskanon te kommen. Finn wol de oanfal likegoed trochsette, mar Rose komt foar dat er syn libben opofferet, om't se, sa seit se, de striid net winne sille troch dejingen te deadzjen sy't se [[haat]]sje, mar troch dejingen te rêden [[leafde|fan wa't se hâlde]].</text>
      <sha1>8pq4mwdq8w7vcukcvho1rx4visb4vuk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084223</id>
      <parentid>1084222</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:15:15Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="23241" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].

==Plot==
Troch de ferdylging fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en it [[regear]] en de [[float]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] by de oanfal op Hosnian-Primus slacht de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] no yn it [[Stjerrestelsel]] foar master op. Inkeld it minmachtige [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] behinderet noch de folsleine oerhearsking fan it Stjerrestelsel troch de Earste Oarder. Koart nei de ferneatiging fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''), jouwe [[generaal]] [[Leia Organa]] en [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] lieding oan 'e [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e basis fan it Ferset op 'e [[planeet]] [[D'Qar]], mei't de [[lokaasje]] dêrfan no bekend is by de fijân. De evakuaasje ferkeart yn 'e lêste stadia as de float fan 'e Earste Oarder û.l.f. [[generaal Hux]] yn it [[planetestelsel]] arrivearret.

De lieding fan it Ferset jout opdracht ta in oanfal op 'e fijannige float troch [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s ûnder [[luitenant-kolonel]] [[Poe Dameron]]. Dat is bedoeld as in efterhoedegefjocht, dat de fijân ophâlde moat oant de lêste fersetssskippen it oerflak fan D'Qar ferlitten hawwe. Dameron sjocht lykwols in kâns om 'e ''Fulminatrix'', in [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder, te ferdylgjen, en negearret befellen om him werom te lûken troch de oanfal troch te setten. Dêrby geane op ien nei alle bommesmiters fan it Ferset ferlern. De lêste, it tastel fan [[piloat]]e Paige Tico, rekket skansearre en kin inkeld de lading [[bom]]men útgoaie as Paige dat sels hânmjittich docht. Hja [[selsopoffering|offeret harsels op]]; de oanfal slagget en it stjerreslachskip wurdt ferneatige, mar foar it Ferset is it in [[Pyrrusoerwinning]], mei't de ferliezen dy't se lit hawwe net wer goed te meitsjen binne. Dameron wurdt neitiid troch Leia yn [[militêre rang|rang]] weromset ta [[kaptein (rang)|kaptein]].

De rest fan 'e fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder, dêr't him ûnderwilens de ''Supremasy'' by jûn hat, it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder. [[Kylo Ren]], dy't de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder oanfiert by in oanfal op 'e fersetsfloat, wifelet om op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus'', te sjitten as er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] Leia oan board gewaarwurdt. De oare piloaten fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme admiraal Ackbar en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.

Mei Leia [[bewusteleas]] yn 'e [[sikeboech]] en de oare lieders [[dea]] nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer it Ferset oer. It is foar eltsenien dúdlik dat it gjin sin hat om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't it Ferset noch mar [[brânstof]] hat foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder gewoan folgje soe. De lytse [[romteskip]]pen fan it Ferset binne flugger as de logge stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]], dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch de branje hinne is.
{{Plotbedjer film}}
Underwilens langet [[Rey (Star Wars)|Rey]] op it [[rots]]eilantsje op 'e planeet [[Ahch-To]], dêr't [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], him weromlutsen hat, de [[ljochtsabel]] fan Luke syn [[heit]] [[Anakin Skywalker|Anakin]] oan him oer. Luke smyt it ding lykwols daliks fuort. Rey wol dat Luke mei har weromgiet om it Ferset nije [[hoop]] te jaan, mar Luke hat dêr gjin boadskip oan. Der is in reden dat er op it ûnfynberste plak yn it Stjerrestelsel yn selsopleine [[ballingskip]] gien is, sa hâldt er har foar, en dy reden is dat er wol dat men him gewurde lit. Rey jout lykwol gjin belies, mar sels tuskenkomst fan 'e [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't Rey mei de ''[[Millennium Falcon]]'' nei Ahch-To ta brocht hat, is net genôch om Luke fan miening feroarje te litten. Hy is wisberet om him nearne mear mei te bemuoien en fertelt Rey dat it tiid is foar de Jedi om út te stjerren. 

As Luke op in [[nacht]] yn in [[nostalgy]]ske bui de ''Millennium Falcon'' binnenglûpt om it tastel wer fan binnen te sjen, treft er dêr lykwols syn âlde [[robot]] [[R2-D2]] oan. Luke jout him itselde beskie dat er oan Rey en Chewbacca jûn hat, mar R2-D2 spilet falsk troch foar him nochris it boadskip ôf te spyljen dat Leia hast 35 jier lyn oan [[Obi-Wan Kenobi]] stjoerde, wêryn't se him om help smeekte om't er de iennichste hope fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] wêze soe. Dat set Luke oan om Rey trije lessen oer de wurking fan [[de Krêft]] te jaan. Underwilens blykt der in bân tusken Rey en Kylo Ren te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. Fierders ûntdekt Rey op it eilantsje in reuseftige holle [[beam]], dêr't de âldste geskriften fan 'e Jedi bewarre wurde.

Nei't se op minder as gâns ûnthjittende wize mei-inoar yn 'e kunde kommen binne, betinke âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en [[monteur]] [[Rose Tico]], de jongere suster fan Paige, in plan om 'e Fersetsfloat te rêden. It apparaat wêrmei't de Earste Oarder it Ferset troch de hyperromte folget, is inkeld op it flaggeskip fan opperste lieder Snoke oanwêzich. Finn wit it te finen, en Rose kin it útsette. Wat se misse, is in [[koadebrekker]] om harren tagong te ferskaffen ta de romte mei it apparaat, dat efter slot en skoattel bewarre wurdt. In [[hologram|holografysk]] [[petear]] mei fersetssympatisante en [[horeka]]ûndernimster [[Maz Kanata]] ferwiist harren datoangeande nei in [[gokker]] yn it [[kasino]][[resort]] [[Canto Bight]], dy't in [[read]]e [[blom]] op it [[revêr]] fan syn [[kolbêrjaske]] draacht. Mei help fan Poe Dameron en [[luitenant Connix]] pike Finn en Rose mei Dameron syn robot [[BB-8]] út by de float wei en sette troch de hyperromte koers nei Canto Bight.

It ferhaal dat Rey oer it ferfal fan Kylo Ren ta de tsjustere kant fan 'e Krêft heard hat, is dat er ien fan 'e learlingen wie dy't syn [[omke]] Luke Skywalker oplate ta nije Jedi. Kylo liet him [[ferlieding|ferliede]] troch opperste lieder Snoke. Doe slachte er by nacht de helte fan syn mei-learlingen ôf, korrumpearre de rest, stiek de nije Jedi Timpel yn 'e [[brân]] en naaide út. By ien fan harren kontakten fertelt Kylo lykwols oan Rey dat Luke syn [[macht]] eange en him besocht te [[fermoardzjen]], en dat dàt de reden wie dat er weromsloech en weiwaard. Rey konfrontearret Luke dêrmei, dy't tajout dat er op in nacht [[eangst|benaud]] waard foar it tsjuster yn 'e [[dream]]en fan syn [[omkesizzer]]. In momint lang stied er yn bestân om 'e bedriging dy't de jonge foarme, op 'e alderienfâldichste manear op te lossen: troch him dea te dwaan, mar dat stuit gie hiel gau foarby. Mar Kylo waard krekt doe wekker en seach Luke mei syn ljochtsabel boppe him stean, en ferdigene himsels. Dêrom jout Luke himsels de [[skuldgefoel|skuld]] fan alles dat dêrnei bard is en hat er de Krêft ôfsward.

Rey is derfan oertsjûge dat Kylo [[ferlossing|ferlost]] wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft, dat se ferlit Ahch-To mei Chewbacca en R2-D2. Luke sjocht har ôfreis mei tige mingde gefoelens oan, mei't er yn Rey itselde ûnbidige potinsjeel foar manipulaasje fan 'e Krêft gewaarwurden is as er earder yn Kylo gewaar waard. Om foar iens en foar altyd skjin skip te meitsjen, risselwearret er om 'e oerâlde holle beam mei de âldste Jedi-geskriften te ferbaarnen, mar op it beslissende stuit wifket er. De [[geast]] fan syn âlde master [[Yoda]] ferskynt oan him en ferneatiget de beam troch it oproppen fan in [[wjerljocht]]ynslach. Neitiid hat Yoda bot [[wille]] om Luke syn [[konsternaasje]]. Hy fiteret Luke oan om fan syn falen te learen.

Yn Canto Bight sette Finn, Rose en BB-8 harren [[romtefear]] op in iepenbier [[strân]] del, wat blykber tsjin eltse pleatslike [[regeljouwing|regel]] yngiet. Se sykje alle kasino's ôf nei de koadebrekker mei de reade blom, mar krekt as se him einlings sjogge, wurde Finn en Rose troch de [[plysje]] mei [[stroomstjitwapen]]s oermastere en foar [[foutparkearjen]] ôffierd nei it pleatslike [[tichthûs (finzenis)|tichthûs]]. Dêr wurde se yn ien [[sel (finzenis)|sel]] set mei de [[hacker]] [[DJ (Star Wars)|DJ]], dy't oanbiedt harren koadebrekker te wêzen. Finn en Rose stegerje syn oanbod ôf, mar binne likegoed ûnder de yndruk as DJ himsels (en harren) muoiteleas út 'e sel lit. Se geane ferskillende kanten út, en DJ komt BB-8 tsjin, dy't op eigen manneboet in befrijingsaksje foar Finn en Rose op tou set hat. Finn en Rose besykje werom te gean nei it kasino, mar krije al rillegau de plysje wer efter harren oan. Mei de help fan in [[keppel]] [[fathier]]s, semy-[[yntelligint]]e [[ryddier|racedieren]] dy't troch harren eigners [[bistemishanneling|mishannele]] wurde, en de [[minske]][[bern (persoan)|bern]] dy't de [[bisten]] fersoargje, witte se te ûntkommen nei it strân. Harren romtefear wurdt troch de plysje oan grôt sketten, en fierderop reitsje se ynsletten oan 'e top fan in heech [[klif]]. Se wurde rêden troch DJ en BB-8, dy't tegearre in romteskip [[dieverij|stellen]] hawwe.

Rey lit har troch Chewbacca yn in [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsule]] by de float fan 'e Earste Oarder ôfsette. Se wurdt troch Kylo Ren [[finzen]] nommen en foar opperste lieder Snoke brocht, dy't [[selsfoldienens|selsfoldien]] útleit dat se moai yn syn fâle rûn is. Hy is nammentlik dejinge dy't har geast mei dy fan Kylo ferbûn hat en de twifel yn Kylo oanfitere hat. De ûnwissichheid yn him dy't Rey waarnommen hat, is sadwaande neat oars as wat Snoke har fiele litte woe. Fierders befreget Snoke Rey oer de lokaasje fan Luke, en hoewol't se him neat fertelle wol, wurdt er troch it gebrûk fan 'e Krêft de wierheid út har [[tinzen]] gewaar. Hy konkludearret dat Luke wol wachtsje kin oant er foargoed mei it Ferset ôfweefd hat. Dêrnei sil er Luke helpe om 'e Jedi útstjerre te litten troch syn eilantsje folslein oan grôt te [[bombardearjen]].

Oan board fan 'e ''Raddus'', it flaggeskip fan it Ferset, dat tsjin dy tiid it iennichst oerbleaune skip fan 'e float is, risselwearret fise-admiraal Holdo om alle opfarrenden yn lytse transportskippen fuort te stjoeren. Dameron fynt dat plan [[leffens|lef]] en nutteleas, mei't de transportskippen warleas wêze sille foar de kanonnen fan 'e Earste Oarder. Mei luitenant Connix en oare meistanners komt er dêrom yn [[opstân]] en nimt it befel oer de kruser oer. Underwilens arrivearje Finn, Rose, BB-8 en DJ tanksij de kwaliteiten fan DJ ûngemurken oan board fan it skip fan opperste lieder Snoke. Se witte de romte te berikken fan it apparaat wêrmei't de fersetsfloat troch de hyperromte folge wurdt, mar wurde dêr trappearre troch [[kaptein Phasma]], Finn syn eardere befelfierend [[ofsier]], dy't harren yn 'e hechten nimme lit.

Oan board fan 'e ''Raddus'' brekke Holdo, har ûnderbefelhawwer [[Larma D'Acy]] en de oare finzen nommen ofsieren los, wêrnei't Dameron en Connix har op 'e [[brêge (skip)|brêge]] ferskânzje. As de doarren fan 'e brêge iepenbrutsen wurde, is it lykwols Leia dy't dertroch komt en Dameron mei in op ferdôvingsstân sette [[ploffer (Star Wars)|ploffer]] bewusteleas sjit. De evakuaasje fan it skip giet dêrnei wer troch. As er wer bykomt, leit Leia oan Dameron út dat se no deunby de planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] binne, dêr't noch in âlde basis is út 'e tiid fan it Rebelleferbûn, mear as tritich jier lyn. De transportskippen sille, troch [[kamûflaazje]] ûnsichtber foar de efterfolgjende stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, de leden fan it Ferset nei Crait oerbringe. Underwilens sil de float fan 'e Earste Oarder moai efter de ''Raddus'' oan gean as de kruser de planeet foarby fljocht. Dameron moat tajaan dat dat eins bêst in goed plan is. Der moat lykwols al immen oan board fan 'e ''Raddus'' bliuwe om 'e Earste Oarder mei te lokjen. It is Holdo dy't dy taak op har nimt. It plan fan 'e fersetslju mislearret lykwols as oan board fan it flaggeskip fan opperste lieder Snoke de koadebrekker DJ syn frijheid keapet troch generaal Hux op 'e transportskippen fan it Ferset opmerksum te meitsjen. Dêrop iepenet de Earste Oarder it fjoer op 'e transportskippen, dy't ien foar ien ferneatige wurde.

Snoke jout Kylo opdracht om Rey te fermoardzjen, mar Kylo fermoardet ynstee Snoke. Dêrnei ferslane Kylo en Rey tegearre de leden fan Snoke syn [[liifgarde]]. Rey mient dat Kylo de tsjustere kant fan 'e Krêft efter him litten hat, mar dat blykt net sa te wêzen. Kylo nimt ynstee it plak fan Snoke yn as opperste lieder fan 'e Earste Oarder. Hy wegeret it befel ta de besjitting fan 'e transportskippen fan it Ferset yn te lûken en freget Rey om tegearre mei him it Stjerrestelsel te regearjen. Sy stegeret him ôf en se wrakselje om it besit fan 'e ljochtsabel fan Luke, wêrby't it wapen úteinlik midstwa rekket. As fise-admiraal Holdo sjocht dat de Earste Oarder op it punt stiet om it Ferset út te rûgjen, keart se har kruser om en offeret har eigen libben op troch nei de hyperromte springen dwers troch de float fan 'e Earste Oarder hinne. It komt derop del dat se de fijannige float raamt mei de [[ljochtfaasje|faasje fan it ljocht]]. It reuseftige romteskip fan Snoke giet dêrby troch de helte, wylst de stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder hielendal nei gychem geane. Rey ûntkomt oan 'e ferwoastging en wurdt oppikt troch Chewbacca en R2-D2 yn 'e ''Millennium Falcon''. BB-8 befrijt Finn en Rose, wêrnei't Finn definityf ôfweeft mei kaptein Phasma en se trijeresom mei in romtefear fan 'e Earste Oarder ûntkomme. 

Oankommen op Crait sykje de lêste 400 leden fan it Ferset beskûl yn 'e âlde rebellebasis yn in [[berch]] oan 'e útein fan in útstrutsen [[sâltflakte]], yn 'e mande mei in kloft [[vulptex|foks-eftige wêzens dy't fan kristal makke]] lykje te wêzen en lânseigen op 'e planeet binne. Ek Finn, Rose en BB-8 jouwe harren dêr by de oaren. De reuseftige feilichheidsdoar blykt de iennichste yn- en útgong te wêzen. Kylo Ren en generaal Hux liede de Earste Oarder nei Crait ta, dy't de oanfal ynset mei [[AT-AT|AT-AT's]] en in belegeringskanon dat troch de feilichheidsdoar hinne komme kin. It Ferset stjoert in needoprop út nei de Bûtenrâne fan it Stjerrestelsel, dêr't se in protte sympatisanten hawwe. Om tiid te rekken beslút Dameron mei in kloft fersetslju, ûnder wa Finn en Rose, om 'e fijân oan te fallen mei ferâldere [[lânglider]]s dy't tritich jier efter de tiid binne en troch gebrek oan [[ûnderhâld]] suver útinoar falle. Kylo stjoert syn [[TIE-jager]]s op harren ôf, mar dy wurde troch Rey en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon'' fuortlokke. Nettsjinsteande dat slagget it de fersetslju net om ticht genôch by it belegeringskanon te kommen. Finn wol de oanfal likegoed trochsette, mar Rose komt foar dat er syn libben opofferet, om't se, sa seit se, de striid net winne sille troch dejingen te deadzjen sy't se [[haat]]sje, mar troch dejingen te rêden [[leafde|fan wa't se hâlde]].

Wannear't de Earste Oarder mei it belegeringskanon troch de feilichheidsdoar hinne brekt, ferskynt ynienen Luke Skywalker op it toaniel. Hy giet lykme-allinne nei bûten ta om syn omkesizzer Kylo Ren út te daagjen. Kylo lit earst it fjoer op him iepenje mei alle kanonnen dy't de Earste Oarder ta syn beskikking hat, mar as it stof oplûkt, is Luke ûnskeind. Dêrop giet Kylo him mei de ljochtsabel te liif yn in [[duël]]. Salang't er mei Luke lyk foar de stikkene feilichheidsdoar dwaande is, kinne de stoarmtroepers fan 'e Earste Oarder de rebellebasis net yngean. Underwilens liede de kristallen foksen de fersetslju nei in útgong fan 'e basis, dy't lykwols tichtset is troch in ynstoarting wêrby't reuseftige [[rots]]blokken delkommen binne. De kristallen wêzens kinne troch in lyts gatsje ûntkomme, mar de fersetslju sitte fêst. Rey arrivearret mei de ''Millennium Falcon'' en brûkt de Krêft om 'e rotsblokken fansiden sweve te litten. Alle fersetslju ûntsnappe út 'e basis en geane oan board fan 'e ''Millennium Falcon'', dêr't yn in laad de âldste Jedi-geskriften lizze, dy't Rey blykber meistellen hat doe't se Ahch-To ferliet. 

By de yngong fan 'e basis ûntdekt Kylo einlings dat er Luke mei syn ljochtsabel net ferwûnje kin. Stadichoan kringt it besef ta him troch dat Luke hielendal net op Crait oanwêzich is. Hy hat it eilantsje op Ahch-To nea ferlitten en Kylo hat de hiele tiid tsjin in projeksje troch de Krêft oan it fjochtsjen west. As Luke fernimt dat de fersetslju ûntkommen binne, lit er de projektsje slûpe. Troch himsels oer sa'n grutte ôfstân te projektearjen hat Luke himsels lykwols folslein útput. Hy ferstjert fredich en syn stoflik omskot ferdwynt spoarleas as er ien wurdt mei de Krêft. Rey en Leia fernimme syn dea en [[treast]]gje inoar. Leia bewissiget Rey derfan dat it Ferset dizze slimme slach te boppen komme sil. Yn Canto Bright fertelle de minsklike bern, dy't foarhinne foar de no ûntsnapte fathiers soargen, inoar it ferhaal oer de [[legindarysk]]e Jedi Luke Skywalker. As harren baas harren de mantel útfeecht en oan it wurk set, beweecht ien jonkje syn [[biezem]] mei de Krêft en stoarret omhegen de nachtlike loft yn, wylst er mei de [[finger]] oer de [[ring (sieraad)|ring]] mei it [[symboal]] fan it Ferset giet, dy't er fan Rose Tico krigen hat.</text>
      <sha1>6sf0c4b0n06bb3tgu1s1d9gh7v9eu66</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084224</id>
      <parentid>1084223</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:19:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="26267" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].

==Plot==
Troch de ferdylging fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en it [[regear]] en de [[float]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] by de oanfal op Hosnian-Primus slacht de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] no yn it [[Stjerrestelsel]] foar master op. Inkeld it minmachtige [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] behinderet noch de folsleine oerhearsking fan it Stjerrestelsel troch de Earste Oarder. Koart nei de ferneatiging fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''), jouwe [[generaal]] [[Leia Organa]] en [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] lieding oan 'e [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e basis fan it Ferset op 'e [[planeet]] [[D'Qar]], mei't de [[lokaasje]] dêrfan no bekend is by de fijân. De evakuaasje ferkeart yn 'e lêste stadia as de float fan 'e Earste Oarder û.l.f. [[generaal Hux]] yn it [[planetestelsel]] arrivearret.

De lieding fan it Ferset jout opdracht ta in oanfal op 'e fijannige float troch [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s ûnder [[luitenant-kolonel]] [[Poe Dameron]]. Dat is bedoeld as in efterhoedegefjocht, dat de fijân ophâlde moat oant de lêste fersetssskippen it oerflak fan D'Qar ferlitten hawwe. Dameron sjocht lykwols in kâns om 'e ''Fulminatrix'', in [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder, te ferdylgjen, en negearret befellen om him werom te lûken troch de oanfal troch te setten. Dêrby geane op ien nei alle bommesmiters fan it Ferset ferlern. De lêste, it tastel fan [[piloat]]e Paige Tico, rekket skansearre en kin inkeld de lading [[bom]]men útgoaie as Paige dat sels hânmjittich docht. Hja [[selsopoffering|offeret harsels op]]; de oanfal slagget en it stjerreslachskip wurdt ferneatige, mar foar it Ferset is it in [[Pyrrusoerwinning]], mei't de ferliezen dy't se lit hawwe net wer goed te meitsjen binne. Dameron wurdt neitiid troch Leia yn [[militêre rang|rang]] weromset ta [[kaptein (rang)|kaptein]].

De rest fan 'e fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder, dêr't him ûnderwilens de ''Supremasy'' by jûn hat, it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder. [[Kylo Ren]], dy't de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder oanfiert by in oanfal op 'e fersetsfloat, wifelet om op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus'', te sjitten as er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] Leia oan board gewaarwurdt. De oare piloaten fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme admiraal Ackbar en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.

Mei Leia [[bewusteleas]] yn 'e [[sikeboech]] en de oare lieders [[dea]] nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer it Ferset oer. It is foar eltsenien dúdlik dat it gjin sin hat om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't it Ferset noch mar [[brânstof]] hat foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder gewoan folgje soe. De lytse [[romteskip]]pen fan it Ferset binne flugger as de logge stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]], dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch de branje hinne is.
{{Plotbedjer film}}
Underwilens langet [[Rey (Star Wars)|Rey]] op it [[rots]]eilantsje op 'e planeet [[Ahch-To]], dêr't [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], him weromlutsen hat, de [[ljochtsabel]] fan Luke syn [[heit]] [[Anakin Skywalker|Anakin]] oan him oer. Luke smyt it ding lykwols daliks fuort. Rey wol dat Luke mei har weromgiet om it Ferset nije [[hoop]] te jaan, mar Luke hat dêr gjin boadskip oan. Der is in reden dat er op it ûnfynberste plak yn it Stjerrestelsel yn selsopleine [[ballingskip]] gien is, sa hâldt er har foar, en dy reden is dat er wol dat men him gewurde lit. Rey jout lykwol gjin belies, mar sels tuskenkomst fan 'e [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't Rey mei de ''[[Millennium Falcon]]'' nei Ahch-To ta brocht hat, is net genôch om Luke fan miening feroarje te litten. Hy is wisberet om him nearne mear mei te bemuoien en fertelt Rey dat it tiid is foar de Jedi om út te stjerren. 

As Luke op in [[nacht]] yn in [[nostalgy]]ske bui de ''Millennium Falcon'' binnenglûpt om it tastel wer fan binnen te sjen, treft er dêr lykwols syn âlde [[robot]] [[R2-D2]] oan. Luke jout him itselde beskie dat er oan Rey en Chewbacca jûn hat, mar R2-D2 spilet falsk troch foar him nochris it boadskip ôf te spyljen dat Leia hast 35 jier lyn oan [[Obi-Wan Kenobi]] stjoerde, wêryn't se him om help smeekte om't er de iennichste hope fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] wêze soe. Dat set Luke oan om Rey trije lessen oer de wurking fan [[de Krêft]] te jaan. Underwilens blykt der in bân tusken Rey en Kylo Ren te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. Fierders ûntdekt Rey op it eilantsje in reuseftige holle [[beam]], dêr't de âldste geskriften fan 'e Jedi bewarre wurde.

Nei't se op minder as gâns ûnthjittende wize mei-inoar yn 'e kunde kommen binne, betinke âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en [[monteur]] [[Rose Tico]], de jongere suster fan Paige, in plan om 'e Fersetsfloat te rêden. It apparaat wêrmei't de Earste Oarder it Ferset troch de hyperromte folget, is inkeld op it flaggeskip fan opperste lieder Snoke oanwêzich. Finn wit it te finen, en Rose kin it útsette. Wat se misse, is in [[koadebrekker]] om harren tagong te ferskaffen ta de romte mei it apparaat, dat efter slot en skoattel bewarre wurdt. In [[hologram|holografysk]] [[petear]] mei fersetssympatisante en [[horeka]]ûndernimster [[Maz Kanata]] ferwiist harren datoangeande nei in [[gokker]] yn it [[kasino]][[resort]] [[Canto Bight]], dy't in [[read]]e [[blom]] op it [[revêr]] fan syn [[kolbêrjaske]] draacht. Mei help fan Poe Dameron en [[luitenant Connix]] pike Finn en Rose mei Dameron syn robot [[BB-8]] út by de float wei en sette troch de hyperromte koers nei Canto Bight.

It ferhaal dat Rey oer it ferfal fan Kylo Ren ta de tsjustere kant fan 'e Krêft heard hat, is dat er ien fan 'e learlingen wie dy't syn [[omke]] Luke Skywalker oplate ta nije Jedi. Kylo liet him [[ferlieding|ferliede]] troch opperste lieder Snoke. Doe slachte er by nacht de helte fan syn mei-learlingen ôf, korrumpearre de rest, stiek de nije Jedi Timpel yn 'e [[brân]] en naaide út. By ien fan harren kontakten fertelt Kylo lykwols oan Rey dat Luke syn [[macht]] eange en him besocht te [[fermoardzjen]], en dat dàt de reden wie dat er weromsloech en weiwaard. Rey konfrontearret Luke dêrmei, dy't tajout dat er op in nacht [[eangst|benaud]] waard foar it tsjuster yn 'e [[dream]]en fan syn [[omkesizzer]]. In momint lang stied er yn bestân om 'e bedriging dy't de jonge foarme, op 'e alderienfâldichste manear op te lossen: troch him dea te dwaan, mar dat stuit gie hiel gau foarby. Mar Kylo waard krekt doe wekker en seach Luke mei syn ljochtsabel boppe him stean, en ferdigene himsels. Dêrom jout Luke himsels de [[skuldgefoel|skuld]] fan alles dat dêrnei bard is en hat er de Krêft ôfsward.

Rey is derfan oertsjûge dat Kylo [[ferlossing|ferlost]] wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft, dat se ferlit Ahch-To mei Chewbacca en R2-D2. Luke sjocht har ôfreis mei tige mingde gefoelens oan, mei't er yn Rey itselde ûnbidige potinsjeel foar manipulaasje fan 'e Krêft gewaarwurden is as er earder yn Kylo gewaar waard. Om foar iens en foar altyd skjin skip te meitsjen, risselwearret er om 'e oerâlde holle beam mei de âldste Jedi-geskriften te ferbaarnen, mar op it beslissende stuit wifket er. De [[geast]] fan syn âlde master [[Yoda]] ferskynt oan him en ferneatiget de beam troch it oproppen fan in [[wjerljocht]]ynslach. Neitiid hat Yoda bot [[wille]] om Luke syn [[konsternaasje]]. Hy fiteret Luke oan om fan syn falen te learen.

Yn Canto Bight sette Finn, Rose en BB-8 harren [[romtefear]] op in iepenbier [[strân]] del, wat blykber tsjin eltse pleatslike [[regeljouwing|regel]] yngiet. Se sykje alle kasino's ôf nei de koadebrekker mei de reade blom, mar krekt as se him einlings sjogge, wurde Finn en Rose troch de [[plysje]] mei [[stroomstjitwapen]]s oermastere en foar [[foutparkearjen]] ôffierd nei it pleatslike [[tichthûs (finzenis)|tichthûs]]. Dêr wurde se yn ien [[sel (finzenis)|sel]] set mei de [[hacker]] [[DJ (Star Wars)|DJ]], dy't oanbiedt harren koadebrekker te wêzen. Finn en Rose stegerje syn oanbod ôf, mar binne likegoed ûnder de yndruk as DJ himsels (en harren) muoiteleas út 'e sel lit. Se geane ferskillende kanten út, en DJ komt BB-8 tsjin, dy't op eigen manneboet in befrijingsaksje foar Finn en Rose op tou set hat. Finn en Rose besykje werom te gean nei it kasino, mar krije al rillegau de plysje wer efter harren oan. Mei de help fan in [[keppel]] [[fathier]]s, semy-[[yntelligint]]e [[ryddier|racedieren]] dy't troch harren eigners [[bistemishanneling|mishannele]] wurde, en de [[minske]][[bern (persoan)|bern]] dy't de [[bisten]] fersoargje, witte se te ûntkommen nei it strân. Harren romtefear wurdt troch de plysje oan grôt sketten, en fierderop reitsje se ynsletten oan 'e top fan in heech [[klif]]. Se wurde rêden troch DJ en BB-8, dy't tegearre in romteskip [[dieverij|stellen]] hawwe.

Rey lit har troch Chewbacca yn in [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsule]] by de float fan 'e Earste Oarder ôfsette. Se wurdt troch Kylo Ren [[finzen]] nommen en foar opperste lieder Snoke brocht, dy't [[selsfoldienens|selsfoldien]] útleit dat se moai yn syn fâle rûn is. Hy is nammentlik dejinge dy't har geast mei dy fan Kylo ferbûn hat en de twifel yn Kylo oanfitere hat. De ûnwissichheid yn him dy't Rey waarnommen hat, is sadwaande neat oars as wat Snoke har fiele litte woe. Fierders befreget Snoke Rey oer de lokaasje fan Luke, en hoewol't se him neat fertelle wol, wurdt er troch it gebrûk fan 'e Krêft de wierheid út har [[tinzen]] gewaar. Hy konkludearret dat Luke wol wachtsje kin oant er foargoed mei it Ferset ôfweefd hat. Dêrnei sil er Luke helpe om 'e Jedi útstjerre te litten troch syn eilantsje folslein oan grôt te [[bombardearjen]].

Oan board fan 'e ''Raddus'', it flaggeskip fan it Ferset, dat tsjin dy tiid it iennichst oerbleaune skip fan 'e float is, risselwearret fise-admiraal Holdo om alle opfarrenden yn lytse transportskippen fuort te stjoeren. Dameron fynt dat plan [[leffens|lef]] en nutteleas, mei't de transportskippen warleas wêze sille foar de kanonnen fan 'e Earste Oarder. Mei luitenant Connix en oare meistanners komt er dêrom yn [[opstân]] en nimt it befel oer de kruser oer. Underwilens arrivearje Finn, Rose, BB-8 en DJ tanksij de kwaliteiten fan DJ ûngemurken oan board fan it skip fan opperste lieder Snoke. Se witte de romte te berikken fan it apparaat wêrmei't de fersetsfloat troch de hyperromte folge wurdt, mar wurde dêr trappearre troch [[kaptein Phasma]], Finn syn eardere befelfierend [[ofsier]], dy't harren yn 'e hechten nimme lit.

Oan board fan 'e ''Raddus'' brekke Holdo, har ûnderbefelhawwer [[Larma D'Acy]] en de oare finzen nommen ofsieren los, wêrnei't Dameron en Connix har op 'e [[brêge (skip)|brêge]] ferskânzje. As de doarren fan 'e brêge iepenbrutsen wurde, is it lykwols Leia dy't dertroch komt en Dameron mei in op ferdôvingsstân sette [[ploffer (Star Wars)|ploffer]] bewusteleas sjit. De evakuaasje fan it skip giet dêrnei wer troch. As er wer bykomt, leit Leia oan Dameron út dat se no deunby de planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] binne, dêr't noch in âlde basis is út 'e tiid fan it Rebelleferbûn, mear as tritich jier lyn. De transportskippen sille, troch [[kamûflaazje]] ûnsichtber foar de efterfolgjende stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, de leden fan it Ferset nei Crait oerbringe. Underwilens sil de float fan 'e Earste Oarder moai efter de ''Raddus'' oan gean as de kruser de planeet foarby fljocht. Dameron moat tajaan dat dat eins bêst in goed plan is. Der moat lykwols al immen oan board fan 'e ''Raddus'' bliuwe om 'e Earste Oarder mei te lokjen. It is Holdo dy't dy taak op har nimt. It plan fan 'e fersetslju mislearret lykwols as oan board fan it flaggeskip fan opperste lieder Snoke de koadebrekker DJ syn frijheid keapet troch generaal Hux op 'e transportskippen fan it Ferset opmerksum te meitsjen. Dêrop iepenet de Earste Oarder it fjoer op 'e transportskippen, dy't ien foar ien ferneatige wurde.

Snoke jout Kylo opdracht om Rey te fermoardzjen, mar Kylo fermoardet ynstee Snoke. Dêrnei ferslane Kylo en Rey tegearre de leden fan Snoke syn [[liifgarde]]. Rey mient dat Kylo de tsjustere kant fan 'e Krêft efter him litten hat, mar dat blykt net sa te wêzen. Kylo nimt ynstee it plak fan Snoke yn as opperste lieder fan 'e Earste Oarder. Hy wegeret it befel ta de besjitting fan 'e transportskippen fan it Ferset yn te lûken en freget Rey om tegearre mei him it Stjerrestelsel te regearjen. Sy stegeret him ôf en se wrakselje om it besit fan 'e ljochtsabel fan Luke, wêrby't it wapen úteinlik midstwa rekket. As fise-admiraal Holdo sjocht dat de Earste Oarder op it punt stiet om it Ferset út te rûgjen, keart se har kruser om en offeret har eigen libben op troch nei de hyperromte springen dwers troch de float fan 'e Earste Oarder hinne. It komt derop del dat se de fijannige float raamt mei de [[ljochtfaasje|faasje fan it ljocht]]. It reuseftige romteskip fan Snoke giet dêrby troch de helte, wylst de stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder hielendal nei gychem geane. Rey ûntkomt oan 'e ferwoastging en wurdt oppikt troch Chewbacca en R2-D2 yn 'e ''Millennium Falcon''. BB-8 befrijt Finn en Rose, wêrnei't Finn definityf ôfweeft mei kaptein Phasma en se trijeresom mei in romtefear fan 'e Earste Oarder ûntkomme. 

Oankommen op Crait sykje de lêste 400 leden fan it Ferset beskûl yn 'e âlde rebellebasis yn in [[berch]] oan 'e útein fan in útstrutsen [[sâltflakte]], yn 'e mande mei in kloft [[vulptex|foks-eftige wêzens dy't fan kristal makke]] lykje te wêzen en lânseigen op 'e planeet binne. Ek Finn, Rose en BB-8 jouwe harren dêr by de oaren. De reuseftige feilichheidsdoar blykt de iennichste yn- en útgong te wêzen. Kylo Ren en generaal Hux liede de Earste Oarder nei Crait ta, dy't de oanfal ynset mei [[AT-AT|AT-AT's]] en in belegeringskanon dat troch de feilichheidsdoar hinne komme kin. It Ferset stjoert in needoprop út nei de Bûtenrâne fan it Stjerrestelsel, dêr't se in protte sympatisanten hawwe. Om tiid te rekken beslút Dameron mei in kloft fersetslju, ûnder wa Finn en Rose, om 'e fijân oan te fallen mei ferâldere [[lânglider]]s dy't tritich jier efter de tiid binne en troch gebrek oan [[ûnderhâld]] suver útinoar falle. Kylo stjoert syn [[TIE-jager]]s op harren ôf, mar dy wurde troch Rey en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon'' fuortlokke. Nettsjinsteande dat slagget it de fersetslju net om ticht genôch by it belegeringskanon te kommen. Finn wol de oanfal likegoed trochsette, mar Rose komt foar dat er syn libben opofferet, om't se, sa seit se, de striid net winne sille troch dejingen te deadzjen sy't se [[haat]]sje, mar troch dejingen te rêden [[leafde|fan wa't se hâlde]].

Wannear't de Earste Oarder mei it belegeringskanon troch de feilichheidsdoar hinne brekt, ferskynt ynienen Luke Skywalker op it toaniel. Hy giet lykme-allinne nei bûten ta om syn omkesizzer Kylo Ren út te daagjen. Kylo lit earst it fjoer op him iepenje mei alle kanonnen dy't de Earste Oarder ta syn beskikking hat, mar as it stof oplûkt, is Luke ûnskeind. Dêrop giet Kylo him mei de ljochtsabel te liif yn in [[duël]]. Salang't er mei Luke lyk foar de stikkene feilichheidsdoar dwaande is, kinne de stoarmtroepers fan 'e Earste Oarder de rebellebasis net yngean. Underwilens liede de kristallen foksen de fersetslju nei in útgong fan 'e basis, dy't lykwols tichtset is troch in ynstoarting wêrby't reuseftige [[rots]]blokken delkommen binne. De kristallen wêzens kinne troch in lyts gatsje ûntkomme, mar de fersetslju sitte fêst. Rey arrivearret mei de ''Millennium Falcon'' en brûkt de Krêft om 'e rotsblokken fansiden sweve te litten. Alle fersetslju ûntsnappe út 'e basis en geane oan board fan 'e ''Millennium Falcon'', dêr't yn in laad de âldste Jedi-geskriften lizze, dy't Rey blykber meistellen hat doe't se Ahch-To ferliet. 

By de yngong fan 'e basis ûntdekt Kylo einlings dat er Luke mei syn ljochtsabel net ferwûnje kin. Stadichoan kringt it besef ta him troch dat Luke hielendal net op Crait oanwêzich is. Hy hat it eilantsje op Ahch-To nea ferlitten en Kylo hat de hiele tiid tsjin in projeksje troch de Krêft oan it fjochtsjen west. As Luke fernimt dat de fersetslju ûntkommen binne, lit er de projektsje slûpe. Troch himsels oer sa'n grutte ôfstân te projektearjen hat Luke himsels lykwols folslein útput. Hy ferstjert fredich en syn stoflik omskot ferdwynt spoarleas as er ien wurdt mei de Krêft. Rey en Leia fernimme syn dea en [[treast]]gje inoar. Leia bewissiget Rey derfan dat it Ferset dizze slimme slach te boppen komme sil. Yn Canto Bright fertelle de minsklike bern, dy't foarhinne foar de no ûntsnapte fathiers soargen, inoar it ferhaal oer de [[legindarysk]]e Jedi Luke Skywalker. As harren baas harren de mantel útfeecht en oan it wurk set, beweecht ien jonkje syn [[biezem]] mei de Krêft en stoarret omhegen de nachtlike loft yn, wylst er mei de [[finger]] oer de [[ring (sieraad)|ring]] mei it [[symboal]] fan it Ferset giet, dy't er fan Rose Tico krigen hat.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Kylo Ren]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[generaal Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]]
| [[Laura Dern]]
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]]
|-
| [[DJ (Star Wars)|DJ]]
| [[Benicio del Toro]]
|-
| de [[geast]] fan [[Yoda]]
| [[Frank Oz]]* &lt;small&gt;(poppespul en stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[R2-D2]]
| [[Jimmy Vee]]
|-
| [[kaptein Phasma]]
| [[Gwendoline Christie]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma d'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Paige Tico
| [[Ngô Thanh Vân]]
|-
| [[kaptein-op-see|kaptein]] Canady
| [[Mark Lewis Jones]]
|-
| [[admiraal Ackbar]]
| [[Timothy D. Rose|Tim Rose]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Tom Kane]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; 
|-
| kaptein Peavey
| [[Adrian Edmondson]]
|-
| Dobbu Scay
| [[Mark Hamill]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| master-koadebrekker
| [[Justin Theroux]]
|-
| freondinne fan 'e master-koadebrekker
| [[Lily Cole]]
|-
| Slowen Lo
| [[Joseph Gordon-Levitt]] &lt;small&gt;([[cameo|stimcameo]])&lt;/small&gt;
|-
| Wodibin
| [[Warwick Davis]]
|-
| Tallissan &quot;Tallie&quot; Lintra
| [[Hermione Corfield]]
|-
| Starck
| [[Noah Segan]]
|-
| Tubbs
| [[Jamie Christopher]]
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[William, hartoch fan Cambridge]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Harry, hartoch fan Sussex]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Gary Barlow]]
|-
|}
&lt;small&gt;&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt;) by it poppespul assistearre troch [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]], [[Damian Farrell]] en [[Colin Purves]]&lt;/small&gt;</text>
      <sha1>ohc8fqil3eroa9zplgti1yw02efql4v</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084225</id>
      <parentid>1084224</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:23:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="29447" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].

==Plot==
Troch de ferdylging fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en it [[regear]] en de [[float]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] by de oanfal op Hosnian-Primus slacht de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] no yn it [[Stjerrestelsel]] foar master op. Inkeld it minmachtige [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] behinderet noch de folsleine oerhearsking fan it Stjerrestelsel troch de Earste Oarder. Koart nei de ferneatiging fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''), jouwe [[generaal]] [[Leia Organa]] en [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] lieding oan 'e [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e basis fan it Ferset op 'e [[planeet]] [[D'Qar]], mei't de [[lokaasje]] dêrfan no bekend is by de fijân. De evakuaasje ferkeart yn 'e lêste stadia as de float fan 'e Earste Oarder û.l.f. [[generaal Hux]] yn it [[planetestelsel]] arrivearret.

De lieding fan it Ferset jout opdracht ta in oanfal op 'e fijannige float troch [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s ûnder [[luitenant-kolonel]] [[Poe Dameron]]. Dat is bedoeld as in efterhoedegefjocht, dat de fijân ophâlde moat oant de lêste fersetssskippen it oerflak fan D'Qar ferlitten hawwe. Dameron sjocht lykwols in kâns om 'e ''Fulminatrix'', in [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder, te ferdylgjen, en negearret befellen om him werom te lûken troch de oanfal troch te setten. Dêrby geane op ien nei alle bommesmiters fan it Ferset ferlern. De lêste, it tastel fan [[piloat]]e Paige Tico, rekket skansearre en kin inkeld de lading [[bom]]men útgoaie as Paige dat sels hânmjittich docht. Hja [[selsopoffering|offeret harsels op]]; de oanfal slagget en it stjerreslachskip wurdt ferneatige, mar foar it Ferset is it in [[Pyrrusoerwinning]], mei't de ferliezen dy't se lit hawwe net wer goed te meitsjen binne. Dameron wurdt neitiid troch Leia yn [[militêre rang|rang]] weromset ta [[kaptein (rang)|kaptein]].

De rest fan 'e fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder, dêr't him ûnderwilens de ''Supremasy'' by jûn hat, it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder. [[Kylo Ren]], dy't de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder oanfiert by in oanfal op 'e fersetsfloat, wifelet om op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus'', te sjitten as er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] Leia oan board gewaarwurdt. De oare piloaten fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme admiraal Ackbar en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.

Mei Leia [[bewusteleas]] yn 'e [[sikeboech]] en de oare lieders [[dea]] nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer it Ferset oer. It is foar eltsenien dúdlik dat it gjin sin hat om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't it Ferset noch mar [[brânstof]] hat foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder gewoan folgje soe. De lytse [[romteskip]]pen fan it Ferset binne flugger as de logge stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]], dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch de branje hinne is.
{{Plotbedjer film}}
Underwilens langet [[Rey (Star Wars)|Rey]] op it [[rots]]eilantsje op 'e planeet [[Ahch-To]], dêr't [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], him weromlutsen hat, de [[ljochtsabel]] fan Luke syn [[heit]] [[Anakin Skywalker|Anakin]] oan him oer. Luke smyt it ding lykwols daliks fuort. Rey wol dat Luke mei har weromgiet om it Ferset nije [[hoop]] te jaan, mar Luke hat dêr gjin boadskip oan. Der is in reden dat er op it ûnfynberste plak yn it Stjerrestelsel yn selsopleine [[ballingskip]] gien is, sa hâldt er har foar, en dy reden is dat er wol dat men him gewurde lit. Rey jout lykwol gjin belies, mar sels tuskenkomst fan 'e [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't Rey mei de ''[[Millennium Falcon]]'' nei Ahch-To ta brocht hat, is net genôch om Luke fan miening feroarje te litten. Hy is wisberet om him nearne mear mei te bemuoien en fertelt Rey dat it tiid is foar de Jedi om út te stjerren. 

As Luke op in [[nacht]] yn in [[nostalgy]]ske bui de ''Millennium Falcon'' binnenglûpt om it tastel wer fan binnen te sjen, treft er dêr lykwols syn âlde [[robot]] [[R2-D2]] oan. Luke jout him itselde beskie dat er oan Rey en Chewbacca jûn hat, mar R2-D2 spilet falsk troch foar him nochris it boadskip ôf te spyljen dat Leia hast 35 jier lyn oan [[Obi-Wan Kenobi]] stjoerde, wêryn't se him om help smeekte om't er de iennichste hope fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] wêze soe. Dat set Luke oan om Rey trije lessen oer de wurking fan [[de Krêft]] te jaan. Underwilens blykt der in bân tusken Rey en Kylo Ren te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. Fierders ûntdekt Rey op it eilantsje in reuseftige holle [[beam]], dêr't de âldste geskriften fan 'e Jedi bewarre wurde.

Nei't se op minder as gâns ûnthjittende wize mei-inoar yn 'e kunde kommen binne, betinke âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en [[monteur]] [[Rose Tico]], de jongere suster fan Paige, in plan om 'e Fersetsfloat te rêden. It apparaat wêrmei't de Earste Oarder it Ferset troch de hyperromte folget, is inkeld op it flaggeskip fan opperste lieder Snoke oanwêzich. Finn wit it te finen, en Rose kin it útsette. Wat se misse, is in [[koadebrekker]] om harren tagong te ferskaffen ta de romte mei it apparaat, dat efter slot en skoattel bewarre wurdt. In [[hologram|holografysk]] [[petear]] mei fersetssympatisante en [[horeka]]ûndernimster [[Maz Kanata]] ferwiist harren datoangeande nei in [[gokker]] yn it [[kasino]][[resort]] [[Canto Bight]], dy't in [[read]]e [[blom]] op it [[revêr]] fan syn [[kolbêrjaske]] draacht. Mei help fan Poe Dameron en [[luitenant Connix]] pike Finn en Rose mei Dameron syn robot [[BB-8]] út by de float wei en sette troch de hyperromte koers nei Canto Bight.

It ferhaal dat Rey oer it ferfal fan Kylo Ren ta de tsjustere kant fan 'e Krêft heard hat, is dat er ien fan 'e learlingen wie dy't syn [[omke]] Luke Skywalker oplate ta nije Jedi. Kylo liet him [[ferlieding|ferliede]] troch opperste lieder Snoke. Doe slachte er by nacht de helte fan syn mei-learlingen ôf, korrumpearre de rest, stiek de nije Jedi Timpel yn 'e [[brân]] en naaide út. By ien fan harren kontakten fertelt Kylo lykwols oan Rey dat Luke syn [[macht]] eange en him besocht te [[fermoardzjen]], en dat dàt de reden wie dat er weromsloech en weiwaard. Rey konfrontearret Luke dêrmei, dy't tajout dat er op in nacht [[eangst|benaud]] waard foar it tsjuster yn 'e [[dream]]en fan syn [[omkesizzer]]. In momint lang stied er yn bestân om 'e bedriging dy't de jonge foarme, op 'e alderienfâldichste manear op te lossen: troch him dea te dwaan, mar dat stuit gie hiel gau foarby. Mar Kylo waard krekt doe wekker en seach Luke mei syn ljochtsabel boppe him stean, en ferdigene himsels. Dêrom jout Luke himsels de [[skuldgefoel|skuld]] fan alles dat dêrnei bard is en hat er de Krêft ôfsward.

Rey is derfan oertsjûge dat Kylo [[ferlossing|ferlost]] wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft, dat se ferlit Ahch-To mei Chewbacca en R2-D2. Luke sjocht har ôfreis mei tige mingde gefoelens oan, mei't er yn Rey itselde ûnbidige potinsjeel foar manipulaasje fan 'e Krêft gewaarwurden is as er earder yn Kylo gewaar waard. Om foar iens en foar altyd skjin skip te meitsjen, risselwearret er om 'e oerâlde holle beam mei de âldste Jedi-geskriften te ferbaarnen, mar op it beslissende stuit wifket er. De [[geast]] fan syn âlde master [[Yoda]] ferskynt oan him en ferneatiget de beam troch it oproppen fan in [[wjerljocht]]ynslach. Neitiid hat Yoda bot [[wille]] om Luke syn [[konsternaasje]]. Hy fiteret Luke oan om fan syn falen te learen.

Yn Canto Bight sette Finn, Rose en BB-8 harren [[romtefear]] op in iepenbier [[strân]] del, wat blykber tsjin eltse pleatslike [[regeljouwing|regel]] yngiet. Se sykje alle kasino's ôf nei de koadebrekker mei de reade blom, mar krekt as se him einlings sjogge, wurde Finn en Rose troch de [[plysje]] mei [[stroomstjitwapen]]s oermastere en foar [[foutparkearjen]] ôffierd nei it pleatslike [[tichthûs (finzenis)|tichthûs]]. Dêr wurde se yn ien [[sel (finzenis)|sel]] set mei de [[hacker]] [[DJ (Star Wars)|DJ]], dy't oanbiedt harren koadebrekker te wêzen. Finn en Rose stegerje syn oanbod ôf, mar binne likegoed ûnder de yndruk as DJ himsels (en harren) muoiteleas út 'e sel lit. Se geane ferskillende kanten út, en DJ komt BB-8 tsjin, dy't op eigen manneboet in befrijingsaksje foar Finn en Rose op tou set hat. Finn en Rose besykje werom te gean nei it kasino, mar krije al rillegau de plysje wer efter harren oan. Mei de help fan in [[keppel]] [[fathier]]s, semy-[[yntelligint]]e [[ryddier|racedieren]] dy't troch harren eigners [[bistemishanneling|mishannele]] wurde, en de [[minske]][[bern (persoan)|bern]] dy't de [[bisten]] fersoargje, witte se te ûntkommen nei it strân. Harren romtefear wurdt troch de plysje oan grôt sketten, en fierderop reitsje se ynsletten oan 'e top fan in heech [[klif]]. Se wurde rêden troch DJ en BB-8, dy't tegearre in romteskip [[dieverij|stellen]] hawwe.

Rey lit har troch Chewbacca yn in [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsule]] by de float fan 'e Earste Oarder ôfsette. Se wurdt troch Kylo Ren [[finzen]] nommen en foar opperste lieder Snoke brocht, dy't [[selsfoldienens|selsfoldien]] útleit dat se moai yn syn fâle rûn is. Hy is nammentlik dejinge dy't har geast mei dy fan Kylo ferbûn hat en de twifel yn Kylo oanfitere hat. De ûnwissichheid yn him dy't Rey waarnommen hat, is sadwaande neat oars as wat Snoke har fiele litte woe. Fierders befreget Snoke Rey oer de lokaasje fan Luke, en hoewol't se him neat fertelle wol, wurdt er troch it gebrûk fan 'e Krêft de wierheid út har [[tinzen]] gewaar. Hy konkludearret dat Luke wol wachtsje kin oant er foargoed mei it Ferset ôfweefd hat. Dêrnei sil er Luke helpe om 'e Jedi útstjerre te litten troch syn eilantsje folslein oan grôt te [[bombardearjen]].

Oan board fan 'e ''Raddus'', it flaggeskip fan it Ferset, dat tsjin dy tiid it iennichst oerbleaune skip fan 'e float is, risselwearret fise-admiraal Holdo om alle opfarrenden yn lytse transportskippen fuort te stjoeren. Dameron fynt dat plan [[leffens|lef]] en nutteleas, mei't de transportskippen warleas wêze sille foar de kanonnen fan 'e Earste Oarder. Mei luitenant Connix en oare meistanners komt er dêrom yn [[opstân]] en nimt it befel oer de kruser oer. Underwilens arrivearje Finn, Rose, BB-8 en DJ tanksij de kwaliteiten fan DJ ûngemurken oan board fan it skip fan opperste lieder Snoke. Se witte de romte te berikken fan it apparaat wêrmei't de fersetsfloat troch de hyperromte folge wurdt, mar wurde dêr trappearre troch [[kaptein Phasma]], Finn syn eardere befelfierend [[ofsier]], dy't harren yn 'e hechten nimme lit.

Oan board fan 'e ''Raddus'' brekke Holdo, har ûnderbefelhawwer [[Larma D'Acy]] en de oare finzen nommen ofsieren los, wêrnei't Dameron en Connix har op 'e [[brêge (skip)|brêge]] ferskânzje. As de doarren fan 'e brêge iepenbrutsen wurde, is it lykwols Leia dy't dertroch komt en Dameron mei in op ferdôvingsstân sette [[ploffer (Star Wars)|ploffer]] bewusteleas sjit. De evakuaasje fan it skip giet dêrnei wer troch. As er wer bykomt, leit Leia oan Dameron út dat se no deunby de planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] binne, dêr't noch in âlde basis is út 'e tiid fan it Rebelleferbûn, mear as tritich jier lyn. De transportskippen sille, troch [[kamûflaazje]] ûnsichtber foar de efterfolgjende stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, de leden fan it Ferset nei Crait oerbringe. Underwilens sil de float fan 'e Earste Oarder moai efter de ''Raddus'' oan gean as de kruser de planeet foarby fljocht. Dameron moat tajaan dat dat eins bêst in goed plan is. Der moat lykwols al immen oan board fan 'e ''Raddus'' bliuwe om 'e Earste Oarder mei te lokjen. It is Holdo dy't dy taak op har nimt. It plan fan 'e fersetslju mislearret lykwols as oan board fan it flaggeskip fan opperste lieder Snoke de koadebrekker DJ syn frijheid keapet troch generaal Hux op 'e transportskippen fan it Ferset opmerksum te meitsjen. Dêrop iepenet de Earste Oarder it fjoer op 'e transportskippen, dy't ien foar ien ferneatige wurde.

Snoke jout Kylo opdracht om Rey te fermoardzjen, mar Kylo fermoardet ynstee Snoke. Dêrnei ferslane Kylo en Rey tegearre de leden fan Snoke syn [[liifgarde]]. Rey mient dat Kylo de tsjustere kant fan 'e Krêft efter him litten hat, mar dat blykt net sa te wêzen. Kylo nimt ynstee it plak fan Snoke yn as opperste lieder fan 'e Earste Oarder. Hy wegeret it befel ta de besjitting fan 'e transportskippen fan it Ferset yn te lûken en freget Rey om tegearre mei him it Stjerrestelsel te regearjen. Sy stegeret him ôf en se wrakselje om it besit fan 'e ljochtsabel fan Luke, wêrby't it wapen úteinlik midstwa rekket. As fise-admiraal Holdo sjocht dat de Earste Oarder op it punt stiet om it Ferset út te rûgjen, keart se har kruser om en offeret har eigen libben op troch nei de hyperromte springen dwers troch de float fan 'e Earste Oarder hinne. It komt derop del dat se de fijannige float raamt mei de [[ljochtfaasje|faasje fan it ljocht]]. It reuseftige romteskip fan Snoke giet dêrby troch de helte, wylst de stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder hielendal nei gychem geane. Rey ûntkomt oan 'e ferwoastging en wurdt oppikt troch Chewbacca en R2-D2 yn 'e ''Millennium Falcon''. BB-8 befrijt Finn en Rose, wêrnei't Finn definityf ôfweeft mei kaptein Phasma en se trijeresom mei in romtefear fan 'e Earste Oarder ûntkomme. 

Oankommen op Crait sykje de lêste 400 leden fan it Ferset beskûl yn 'e âlde rebellebasis yn in [[berch]] oan 'e útein fan in útstrutsen [[sâltflakte]], yn 'e mande mei in kloft [[vulptex|foks-eftige wêzens dy't fan kristal makke]] lykje te wêzen en lânseigen op 'e planeet binne. Ek Finn, Rose en BB-8 jouwe harren dêr by de oaren. De reuseftige feilichheidsdoar blykt de iennichste yn- en útgong te wêzen. Kylo Ren en generaal Hux liede de Earste Oarder nei Crait ta, dy't de oanfal ynset mei [[AT-AT|AT-AT's]] en in belegeringskanon dat troch de feilichheidsdoar hinne komme kin. It Ferset stjoert in needoprop út nei de Bûtenrâne fan it Stjerrestelsel, dêr't se in protte sympatisanten hawwe. Om tiid te rekken beslút Dameron mei in kloft fersetslju, ûnder wa Finn en Rose, om 'e fijân oan te fallen mei ferâldere [[lânglider]]s dy't tritich jier efter de tiid binne en troch gebrek oan [[ûnderhâld]] suver útinoar falle. Kylo stjoert syn [[TIE-jager]]s op harren ôf, mar dy wurde troch Rey en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon'' fuortlokke. Nettsjinsteande dat slagget it de fersetslju net om ticht genôch by it belegeringskanon te kommen. Finn wol de oanfal likegoed trochsette, mar Rose komt foar dat er syn libben opofferet, om't se, sa seit se, de striid net winne sille troch dejingen te deadzjen sy't se [[haat]]sje, mar troch dejingen te rêden [[leafde|fan wa't se hâlde]].

Wannear't de Earste Oarder mei it belegeringskanon troch de feilichheidsdoar hinne brekt, ferskynt ynienen Luke Skywalker op it toaniel. Hy giet lykme-allinne nei bûten ta om syn omkesizzer Kylo Ren út te daagjen. Kylo lit earst it fjoer op him iepenje mei alle kanonnen dy't de Earste Oarder ta syn beskikking hat, mar as it stof oplûkt, is Luke ûnskeind. Dêrop giet Kylo him mei de ljochtsabel te liif yn in [[duël]]. Salang't er mei Luke lyk foar de stikkene feilichheidsdoar dwaande is, kinne de stoarmtroepers fan 'e Earste Oarder de rebellebasis net yngean. Underwilens liede de kristallen foksen de fersetslju nei in útgong fan 'e basis, dy't lykwols tichtset is troch in ynstoarting wêrby't reuseftige [[rots]]blokken delkommen binne. De kristallen wêzens kinne troch in lyts gatsje ûntkomme, mar de fersetslju sitte fêst. Rey arrivearret mei de ''Millennium Falcon'' en brûkt de Krêft om 'e rotsblokken fansiden sweve te litten. Alle fersetslju ûntsnappe út 'e basis en geane oan board fan 'e ''Millennium Falcon'', dêr't yn in laad de âldste Jedi-geskriften lizze, dy't Rey blykber meistellen hat doe't se Ahch-To ferliet. 

By de yngong fan 'e basis ûntdekt Kylo einlings dat er Luke mei syn ljochtsabel net ferwûnje kin. Stadichoan kringt it besef ta him troch dat Luke hielendal net op Crait oanwêzich is. Hy hat it eilantsje op Ahch-To nea ferlitten en Kylo hat de hiele tiid tsjin in projeksje troch de Krêft oan it fjochtsjen west. As Luke fernimt dat de fersetslju ûntkommen binne, lit er de projektsje slûpe. Troch himsels oer sa'n grutte ôfstân te projektearjen hat Luke himsels lykwols folslein útput. Hy ferstjert fredich en syn stoflik omskot ferdwynt spoarleas as er ien wurdt mei de Krêft. Rey en Leia fernimme syn dea en [[treast]]gje inoar. Leia bewissiget Rey derfan dat it Ferset dizze slimme slach te boppen komme sil. Yn Canto Bright fertelle de minsklike bern, dy't foarhinne foar de no ûntsnapte fathiers soargen, inoar it ferhaal oer de [[legindarysk]]e Jedi Luke Skywalker. As harren baas harren de mantel útfeecht en oan it wurk set, beweecht ien jonkje syn [[biezem]] mei de Krêft en stoarret omhegen de nachtlike loft yn, wylst er mei de [[finger]] oer de [[ring (sieraad)|ring]] mei it [[symboal]] fan it Ferset giet, dy't er fan Rose Tico krigen hat.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Kylo Ren]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[generaal Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]]
| [[Laura Dern]]
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]]
|-
| [[DJ (Star Wars)|DJ]]
| [[Benicio del Toro]]
|-
| de [[geast]] fan [[Yoda]]
| [[Frank Oz]]* &lt;small&gt;(poppespul en stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[R2-D2]]
| [[Jimmy Vee]]
|-
| [[kaptein Phasma]]
| [[Gwendoline Christie]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma d'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Paige Tico
| [[Ngô Thanh Vân]]
|-
| [[kaptein-op-see|kaptein]] Canady
| [[Mark Lewis Jones]]
|-
| [[admiraal Ackbar]]
| [[Timothy D. Rose|Tim Rose]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Tom Kane]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; 
|-
| kaptein Peavey
| [[Adrian Edmondson]]
|-
| Dobbu Scay
| [[Mark Hamill]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| master-koadebrekker
| [[Justin Theroux]]
|-
| freondinne fan 'e master-koadebrekker
| [[Lily Cole]]
|-
| Slowen Lo
| [[Joseph Gordon-Levitt]] &lt;small&gt;([[cameo|stimcameo]])&lt;/small&gt;
|-
| Wodibin
| [[Warwick Davis]]
|-
| Tallissan &quot;Tallie&quot; Lintra
| [[Hermione Corfield]]
|-
| Starck
| [[Noah Segan]]
|-
| Tubbs
| [[Jamie Christopher]]
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[William, hartoch fan Cambridge]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Harry, hartoch fan Sussex]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Gary Barlow]]
|-
|}
&lt;small&gt;&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt;) by it poppespul assistearre troch [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]], [[Damian Farrell]] en [[Colin Purves]]&lt;/small&gt;

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] nei in [[senario]] fan himsels. Hy sette útein mei de film noch foar't it foargeande diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]'', ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', yn [[premiêre]] gien wie. Johnson oerlei mei [[J.J. Abrams]], de regisseur fan ''The Force Awakens'', oer de ein fan dy film, en Abrams brocht lytse wizigings yn syn eigen senario oan, sadat de beide dielen naadleas opinoar oansleaten. 
[[File:Rian Johnson by Gage Skidmore.jpg|right|thumb|180px|[[Regisseur]] [[Rian Johnson]].]]

As [[filmprodusint|produsinten]] wiene [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]] en [[Ram Bergman]] by it projekt belutsen foar de [[filmstudio]] [[Lucasfilm]], in [[dochterûndernimming]] fan [[The Walt Disney Company]]. Foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' wie in [[budget]] beskikber dat neffens ''[[Deadline Hollywood]]'' [[$]]200&amp;nbsp;miljoen bedroech, mar neffens ''[[The Washington Post]]'' mar leafst $317&amp;nbsp;miljoen. Dêrmei soe it ien fan 'e djoerste films aller tiden west hawwe. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Steve Yedlin]], en de [[filmmuzyk]] waard, lykas by alle foargeande dielen fan 'e ''Skywalker Saga'', fersoarge troch [[John Williams (komponist)|John Williams]].

===Opnamen===
De [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' setten op [[10&amp;nbsp;febrewaris]] [[2016]] útein en duorren oant en mei [[22&amp;nbsp;july]] fan dat jier. De film makke gebrûk fan 'e [[wurktitel]] ''Space Bear''. De [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Ahch-To]], dy't filme waarden op it [[eilantsje]] [[Skelling Michael]], foar de [[kust|westkust]] fan it [[Ierlân|Ierske]] [[greefskippen fan Ierlân|greefskip]] [[Kerry (greefskip)|Kerry]], waarden al yn mids [[septimber]] [[2015]] opnommen. De film wie doe noch mar yn [[preproduksje]], mar filmjen wie omreden fan it [[waar]] yn 'e [[hjerst]], [[winter]] en [[maityd]] net mooglik op Skellig Michael, dat sadwaande. Likegoed rûnen de opnamen dêre, dy't earst fiif dagen duorje soene, troch minne waarsomstannichheden twa dagen fertraging op. 

De measte binnendoarsênes yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waarden opnommen yn 'e [[Pinewood Studios]] yn it [[Ingelân|Ingelske]] [[Buckinghamshire]]. Op lokaasje waard filme yn û.o. [[Malin Head]], yn it Ierske greefskip [[Donegal (greefskip)|Donegal]], [[Ceann Sibeal]] yn it greefskip Kerry en in net spesifiëarre lokaasje yn [[Meksiko]]. De sênes mei de [[fjildslach]] op 'e planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] waarden opnommen op 'e [[sâltflakte]] [[Salar de Uyuni]], yn [[Bolivia]]. De [[nacht]]like bûtendoarsênes yn it [[kasino]]resort [[Canto Bight]] waarden filme yn 'e [[histoarysk]]e [[binnenstêd]] fan [[Dubrovnik]], oan 'e [[Adriatyske See|Adriatyske]] kust fan [[Kroaasje]].
[[File:Salar de Uyuni, Volcan Thunupa.jpg|left|thumb|250px|[[Salar de Uyuni]], in [[sâltflakte]] yn [[Bolivia]], wie wêr't de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Crait (Star Wars)|Crait]] oopnommen waarden.]]</text>
      <sha1>2kr5zn71op72jd078kul0b5mdsif543</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084226</id>
      <parentid>1084225</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:28:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="32273" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].

==Plot==
Troch de ferdylging fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en it [[regear]] en de [[float]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] by de oanfal op Hosnian-Primus slacht de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] no yn it [[Stjerrestelsel]] foar master op. Inkeld it minmachtige [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] behinderet noch de folsleine oerhearsking fan it Stjerrestelsel troch de Earste Oarder. Koart nei de ferneatiging fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''), jouwe [[generaal]] [[Leia Organa]] en [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] lieding oan 'e [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e basis fan it Ferset op 'e [[planeet]] [[D'Qar]], mei't de [[lokaasje]] dêrfan no bekend is by de fijân. De evakuaasje ferkeart yn 'e lêste stadia as de float fan 'e Earste Oarder û.l.f. [[generaal Hux]] yn it [[planetestelsel]] arrivearret.

De lieding fan it Ferset jout opdracht ta in oanfal op 'e fijannige float troch [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s ûnder [[luitenant-kolonel]] [[Poe Dameron]]. Dat is bedoeld as in efterhoedegefjocht, dat de fijân ophâlde moat oant de lêste fersetssskippen it oerflak fan D'Qar ferlitten hawwe. Dameron sjocht lykwols in kâns om 'e ''Fulminatrix'', in [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder, te ferdylgjen, en negearret befellen om him werom te lûken troch de oanfal troch te setten. Dêrby geane op ien nei alle bommesmiters fan it Ferset ferlern. De lêste, it tastel fan [[piloat]]e Paige Tico, rekket skansearre en kin inkeld de lading [[bom]]men útgoaie as Paige dat sels hânmjittich docht. Hja [[selsopoffering|offeret harsels op]]; de oanfal slagget en it stjerreslachskip wurdt ferneatige, mar foar it Ferset is it in [[Pyrrusoerwinning]], mei't de ferliezen dy't se lit hawwe net wer goed te meitsjen binne. Dameron wurdt neitiid troch Leia yn [[militêre rang|rang]] weromset ta [[kaptein (rang)|kaptein]].

De rest fan 'e fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder, dêr't him ûnderwilens de ''Supremasy'' by jûn hat, it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder. [[Kylo Ren]], dy't de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder oanfiert by in oanfal op 'e fersetsfloat, wifelet om op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus'', te sjitten as er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] Leia oan board gewaarwurdt. De oare piloaten fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme admiraal Ackbar en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.

Mei Leia [[bewusteleas]] yn 'e [[sikeboech]] en de oare lieders [[dea]] nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer it Ferset oer. It is foar eltsenien dúdlik dat it gjin sin hat om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't it Ferset noch mar [[brânstof]] hat foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder gewoan folgje soe. De lytse [[romteskip]]pen fan it Ferset binne flugger as de logge stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]], dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch de branje hinne is.
{{Plotbedjer film}}
Underwilens langet [[Rey (Star Wars)|Rey]] op it [[rots]]eilantsje op 'e planeet [[Ahch-To]], dêr't [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], him weromlutsen hat, de [[ljochtsabel]] fan Luke syn [[heit]] [[Anakin Skywalker|Anakin]] oan him oer. Luke smyt it ding lykwols daliks fuort. Rey wol dat Luke mei har weromgiet om it Ferset nije [[hoop]] te jaan, mar Luke hat dêr gjin boadskip oan. Der is in reden dat er op it ûnfynberste plak yn it Stjerrestelsel yn selsopleine [[ballingskip]] gien is, sa hâldt er har foar, en dy reden is dat er wol dat men him gewurde lit. Rey jout lykwol gjin belies, mar sels tuskenkomst fan 'e [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't Rey mei de ''[[Millennium Falcon]]'' nei Ahch-To ta brocht hat, is net genôch om Luke fan miening feroarje te litten. Hy is wisberet om him nearne mear mei te bemuoien en fertelt Rey dat it tiid is foar de Jedi om út te stjerren. 

As Luke op in [[nacht]] yn in [[nostalgy]]ske bui de ''Millennium Falcon'' binnenglûpt om it tastel wer fan binnen te sjen, treft er dêr lykwols syn âlde [[robot]] [[R2-D2]] oan. Luke jout him itselde beskie dat er oan Rey en Chewbacca jûn hat, mar R2-D2 spilet falsk troch foar him nochris it boadskip ôf te spyljen dat Leia hast 35 jier lyn oan [[Obi-Wan Kenobi]] stjoerde, wêryn't se him om help smeekte om't er de iennichste hope fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] wêze soe. Dat set Luke oan om Rey trije lessen oer de wurking fan [[de Krêft]] te jaan. Underwilens blykt der in bân tusken Rey en Kylo Ren te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. Fierders ûntdekt Rey op it eilantsje in reuseftige holle [[beam]], dêr't de âldste geskriften fan 'e Jedi bewarre wurde.

Nei't se op minder as gâns ûnthjittende wize mei-inoar yn 'e kunde kommen binne, betinke âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en [[monteur]] [[Rose Tico]], de jongere suster fan Paige, in plan om 'e Fersetsfloat te rêden. It apparaat wêrmei't de Earste Oarder it Ferset troch de hyperromte folget, is inkeld op it flaggeskip fan opperste lieder Snoke oanwêzich. Finn wit it te finen, en Rose kin it útsette. Wat se misse, is in [[koadebrekker]] om harren tagong te ferskaffen ta de romte mei it apparaat, dat efter slot en skoattel bewarre wurdt. In [[hologram|holografysk]] [[petear]] mei fersetssympatisante en [[horeka]]ûndernimster [[Maz Kanata]] ferwiist harren datoangeande nei in [[gokker]] yn it [[kasino]][[resort]] [[Canto Bight]], dy't in [[read]]e [[blom]] op it [[revêr]] fan syn [[kolbêrjaske]] draacht. Mei help fan Poe Dameron en [[luitenant Connix]] pike Finn en Rose mei Dameron syn robot [[BB-8]] út by de float wei en sette troch de hyperromte koers nei Canto Bight.

It ferhaal dat Rey oer it ferfal fan Kylo Ren ta de tsjustere kant fan 'e Krêft heard hat, is dat er ien fan 'e learlingen wie dy't syn [[omke]] Luke Skywalker oplate ta nije Jedi. Kylo liet him [[ferlieding|ferliede]] troch opperste lieder Snoke. Doe slachte er by nacht de helte fan syn mei-learlingen ôf, korrumpearre de rest, stiek de nije Jedi Timpel yn 'e [[brân]] en naaide út. By ien fan harren kontakten fertelt Kylo lykwols oan Rey dat Luke syn [[macht]] eange en him besocht te [[fermoardzjen]], en dat dàt de reden wie dat er weromsloech en weiwaard. Rey konfrontearret Luke dêrmei, dy't tajout dat er op in nacht [[eangst|benaud]] waard foar it tsjuster yn 'e [[dream]]en fan syn [[omkesizzer]]. In momint lang stied er yn bestân om 'e bedriging dy't de jonge foarme, op 'e alderienfâldichste manear op te lossen: troch him dea te dwaan, mar dat stuit gie hiel gau foarby. Mar Kylo waard krekt doe wekker en seach Luke mei syn ljochtsabel boppe him stean, en ferdigene himsels. Dêrom jout Luke himsels de [[skuldgefoel|skuld]] fan alles dat dêrnei bard is en hat er de Krêft ôfsward.

Rey is derfan oertsjûge dat Kylo [[ferlossing|ferlost]] wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft, dat se ferlit Ahch-To mei Chewbacca en R2-D2. Luke sjocht har ôfreis mei tige mingde gefoelens oan, mei't er yn Rey itselde ûnbidige potinsjeel foar manipulaasje fan 'e Krêft gewaarwurden is as er earder yn Kylo gewaar waard. Om foar iens en foar altyd skjin skip te meitsjen, risselwearret er om 'e oerâlde holle beam mei de âldste Jedi-geskriften te ferbaarnen, mar op it beslissende stuit wifket er. De [[geast]] fan syn âlde master [[Yoda]] ferskynt oan him en ferneatiget de beam troch it oproppen fan in [[wjerljocht]]ynslach. Neitiid hat Yoda bot [[wille]] om Luke syn [[konsternaasje]]. Hy fiteret Luke oan om fan syn falen te learen.

Yn Canto Bight sette Finn, Rose en BB-8 harren [[romtefear]] op in iepenbier [[strân]] del, wat blykber tsjin eltse pleatslike [[regeljouwing|regel]] yngiet. Se sykje alle kasino's ôf nei de koadebrekker mei de reade blom, mar krekt as se him einlings sjogge, wurde Finn en Rose troch de [[plysje]] mei [[stroomstjitwapen]]s oermastere en foar [[foutparkearjen]] ôffierd nei it pleatslike [[tichthûs (finzenis)|tichthûs]]. Dêr wurde se yn ien [[sel (finzenis)|sel]] set mei de [[hacker]] [[DJ (Star Wars)|DJ]], dy't oanbiedt harren koadebrekker te wêzen. Finn en Rose stegerje syn oanbod ôf, mar binne likegoed ûnder de yndruk as DJ himsels (en harren) muoiteleas út 'e sel lit. Se geane ferskillende kanten út, en DJ komt BB-8 tsjin, dy't op eigen manneboet in befrijingsaksje foar Finn en Rose op tou set hat. Finn en Rose besykje werom te gean nei it kasino, mar krije al rillegau de plysje wer efter harren oan. Mei de help fan in [[keppel]] [[fathier]]s, semy-[[yntelligint]]e [[ryddier|racedieren]] dy't troch harren eigners [[bistemishanneling|mishannele]] wurde, en de [[minske]][[bern (persoan)|bern]] dy't de [[bisten]] fersoargje, witte se te ûntkommen nei it strân. Harren romtefear wurdt troch de plysje oan grôt sketten, en fierderop reitsje se ynsletten oan 'e top fan in heech [[klif]]. Se wurde rêden troch DJ en BB-8, dy't tegearre in romteskip [[dieverij|stellen]] hawwe.

Rey lit har troch Chewbacca yn in [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsule]] by de float fan 'e Earste Oarder ôfsette. Se wurdt troch Kylo Ren [[finzen]] nommen en foar opperste lieder Snoke brocht, dy't [[selsfoldienens|selsfoldien]] útleit dat se moai yn syn fâle rûn is. Hy is nammentlik dejinge dy't har geast mei dy fan Kylo ferbûn hat en de twifel yn Kylo oanfitere hat. De ûnwissichheid yn him dy't Rey waarnommen hat, is sadwaande neat oars as wat Snoke har fiele litte woe. Fierders befreget Snoke Rey oer de lokaasje fan Luke, en hoewol't se him neat fertelle wol, wurdt er troch it gebrûk fan 'e Krêft de wierheid út har [[tinzen]] gewaar. Hy konkludearret dat Luke wol wachtsje kin oant er foargoed mei it Ferset ôfweefd hat. Dêrnei sil er Luke helpe om 'e Jedi útstjerre te litten troch syn eilantsje folslein oan grôt te [[bombardearjen]].

Oan board fan 'e ''Raddus'', it flaggeskip fan it Ferset, dat tsjin dy tiid it iennichst oerbleaune skip fan 'e float is, risselwearret fise-admiraal Holdo om alle opfarrenden yn lytse transportskippen fuort te stjoeren. Dameron fynt dat plan [[leffens|lef]] en nutteleas, mei't de transportskippen warleas wêze sille foar de kanonnen fan 'e Earste Oarder. Mei luitenant Connix en oare meistanners komt er dêrom yn [[opstân]] en nimt it befel oer de kruser oer. Underwilens arrivearje Finn, Rose, BB-8 en DJ tanksij de kwaliteiten fan DJ ûngemurken oan board fan it skip fan opperste lieder Snoke. Se witte de romte te berikken fan it apparaat wêrmei't de fersetsfloat troch de hyperromte folge wurdt, mar wurde dêr trappearre troch [[kaptein Phasma]], Finn syn eardere befelfierend [[ofsier]], dy't harren yn 'e hechten nimme lit.

Oan board fan 'e ''Raddus'' brekke Holdo, har ûnderbefelhawwer [[Larma D'Acy]] en de oare finzen nommen ofsieren los, wêrnei't Dameron en Connix har op 'e [[brêge (skip)|brêge]] ferskânzje. As de doarren fan 'e brêge iepenbrutsen wurde, is it lykwols Leia dy't dertroch komt en Dameron mei in op ferdôvingsstân sette [[ploffer (Star Wars)|ploffer]] bewusteleas sjit. De evakuaasje fan it skip giet dêrnei wer troch. As er wer bykomt, leit Leia oan Dameron út dat se no deunby de planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] binne, dêr't noch in âlde basis is út 'e tiid fan it Rebelleferbûn, mear as tritich jier lyn. De transportskippen sille, troch [[kamûflaazje]] ûnsichtber foar de efterfolgjende stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, de leden fan it Ferset nei Crait oerbringe. Underwilens sil de float fan 'e Earste Oarder moai efter de ''Raddus'' oan gean as de kruser de planeet foarby fljocht. Dameron moat tajaan dat dat eins bêst in goed plan is. Der moat lykwols al immen oan board fan 'e ''Raddus'' bliuwe om 'e Earste Oarder mei te lokjen. It is Holdo dy't dy taak op har nimt. It plan fan 'e fersetslju mislearret lykwols as oan board fan it flaggeskip fan opperste lieder Snoke de koadebrekker DJ syn frijheid keapet troch generaal Hux op 'e transportskippen fan it Ferset opmerksum te meitsjen. Dêrop iepenet de Earste Oarder it fjoer op 'e transportskippen, dy't ien foar ien ferneatige wurde.

Snoke jout Kylo opdracht om Rey te fermoardzjen, mar Kylo fermoardet ynstee Snoke. Dêrnei ferslane Kylo en Rey tegearre de leden fan Snoke syn [[liifgarde]]. Rey mient dat Kylo de tsjustere kant fan 'e Krêft efter him litten hat, mar dat blykt net sa te wêzen. Kylo nimt ynstee it plak fan Snoke yn as opperste lieder fan 'e Earste Oarder. Hy wegeret it befel ta de besjitting fan 'e transportskippen fan it Ferset yn te lûken en freget Rey om tegearre mei him it Stjerrestelsel te regearjen. Sy stegeret him ôf en se wrakselje om it besit fan 'e ljochtsabel fan Luke, wêrby't it wapen úteinlik midstwa rekket. As fise-admiraal Holdo sjocht dat de Earste Oarder op it punt stiet om it Ferset út te rûgjen, keart se har kruser om en offeret har eigen libben op troch nei de hyperromte springen dwers troch de float fan 'e Earste Oarder hinne. It komt derop del dat se de fijannige float raamt mei de [[ljochtfaasje|faasje fan it ljocht]]. It reuseftige romteskip fan Snoke giet dêrby troch de helte, wylst de stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder hielendal nei gychem geane. Rey ûntkomt oan 'e ferwoastging en wurdt oppikt troch Chewbacca en R2-D2 yn 'e ''Millennium Falcon''. BB-8 befrijt Finn en Rose, wêrnei't Finn definityf ôfweeft mei kaptein Phasma en se trijeresom mei in romtefear fan 'e Earste Oarder ûntkomme. 

Oankommen op Crait sykje de lêste 400 leden fan it Ferset beskûl yn 'e âlde rebellebasis yn in [[berch]] oan 'e útein fan in útstrutsen [[sâltflakte]], yn 'e mande mei in kloft [[vulptex|foks-eftige wêzens dy't fan kristal makke]] lykje te wêzen en lânseigen op 'e planeet binne. Ek Finn, Rose en BB-8 jouwe harren dêr by de oaren. De reuseftige feilichheidsdoar blykt de iennichste yn- en útgong te wêzen. Kylo Ren en generaal Hux liede de Earste Oarder nei Crait ta, dy't de oanfal ynset mei [[AT-AT|AT-AT's]] en in belegeringskanon dat troch de feilichheidsdoar hinne komme kin. It Ferset stjoert in needoprop út nei de Bûtenrâne fan it Stjerrestelsel, dêr't se in protte sympatisanten hawwe. Om tiid te rekken beslút Dameron mei in kloft fersetslju, ûnder wa Finn en Rose, om 'e fijân oan te fallen mei ferâldere [[lânglider]]s dy't tritich jier efter de tiid binne en troch gebrek oan [[ûnderhâld]] suver útinoar falle. Kylo stjoert syn [[TIE-jager]]s op harren ôf, mar dy wurde troch Rey en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon'' fuortlokke. Nettsjinsteande dat slagget it de fersetslju net om ticht genôch by it belegeringskanon te kommen. Finn wol de oanfal likegoed trochsette, mar Rose komt foar dat er syn libben opofferet, om't se, sa seit se, de striid net winne sille troch dejingen te deadzjen sy't se [[haat]]sje, mar troch dejingen te rêden [[leafde|fan wa't se hâlde]].

Wannear't de Earste Oarder mei it belegeringskanon troch de feilichheidsdoar hinne brekt, ferskynt ynienen Luke Skywalker op it toaniel. Hy giet lykme-allinne nei bûten ta om syn omkesizzer Kylo Ren út te daagjen. Kylo lit earst it fjoer op him iepenje mei alle kanonnen dy't de Earste Oarder ta syn beskikking hat, mar as it stof oplûkt, is Luke ûnskeind. Dêrop giet Kylo him mei de ljochtsabel te liif yn in [[duël]]. Salang't er mei Luke lyk foar de stikkene feilichheidsdoar dwaande is, kinne de stoarmtroepers fan 'e Earste Oarder de rebellebasis net yngean. Underwilens liede de kristallen foksen de fersetslju nei in útgong fan 'e basis, dy't lykwols tichtset is troch in ynstoarting wêrby't reuseftige [[rots]]blokken delkommen binne. De kristallen wêzens kinne troch in lyts gatsje ûntkomme, mar de fersetslju sitte fêst. Rey arrivearret mei de ''Millennium Falcon'' en brûkt de Krêft om 'e rotsblokken fansiden sweve te litten. Alle fersetslju ûntsnappe út 'e basis en geane oan board fan 'e ''Millennium Falcon'', dêr't yn in laad de âldste Jedi-geskriften lizze, dy't Rey blykber meistellen hat doe't se Ahch-To ferliet. 

By de yngong fan 'e basis ûntdekt Kylo einlings dat er Luke mei syn ljochtsabel net ferwûnje kin. Stadichoan kringt it besef ta him troch dat Luke hielendal net op Crait oanwêzich is. Hy hat it eilantsje op Ahch-To nea ferlitten en Kylo hat de hiele tiid tsjin in projeksje troch de Krêft oan it fjochtsjen west. As Luke fernimt dat de fersetslju ûntkommen binne, lit er de projektsje slûpe. Troch himsels oer sa'n grutte ôfstân te projektearjen hat Luke himsels lykwols folslein útput. Hy ferstjert fredich en syn stoflik omskot ferdwynt spoarleas as er ien wurdt mei de Krêft. Rey en Leia fernimme syn dea en [[treast]]gje inoar. Leia bewissiget Rey derfan dat it Ferset dizze slimme slach te boppen komme sil. Yn Canto Bright fertelle de minsklike bern, dy't foarhinne foar de no ûntsnapte fathiers soargen, inoar it ferhaal oer de [[legindarysk]]e Jedi Luke Skywalker. As harren baas harren de mantel útfeecht en oan it wurk set, beweecht ien jonkje syn [[biezem]] mei de Krêft en stoarret omhegen de nachtlike loft yn, wylst er mei de [[finger]] oer de [[ring (sieraad)|ring]] mei it [[symboal]] fan it Ferset giet, dy't er fan Rose Tico krigen hat.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Kylo Ren]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[generaal Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]]
| [[Laura Dern]]
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]]
|-
| [[DJ (Star Wars)|DJ]]
| [[Benicio del Toro]]
|-
| de [[geast]] fan [[Yoda]]
| [[Frank Oz]]* &lt;small&gt;(poppespul en stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[R2-D2]]
| [[Jimmy Vee]]
|-
| [[kaptein Phasma]]
| [[Gwendoline Christie]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma d'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Paige Tico
| [[Ngô Thanh Vân]]
|-
| [[kaptein-op-see|kaptein]] Canady
| [[Mark Lewis Jones]]
|-
| [[admiraal Ackbar]]
| [[Timothy D. Rose|Tim Rose]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Tom Kane]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; 
|-
| kaptein Peavey
| [[Adrian Edmondson]]
|-
| Dobbu Scay
| [[Mark Hamill]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| master-koadebrekker
| [[Justin Theroux]]
|-
| freondinne fan 'e master-koadebrekker
| [[Lily Cole]]
|-
| Slowen Lo
| [[Joseph Gordon-Levitt]] &lt;small&gt;([[cameo|stimcameo]])&lt;/small&gt;
|-
| Wodibin
| [[Warwick Davis]]
|-
| Tallissan &quot;Tallie&quot; Lintra
| [[Hermione Corfield]]
|-
| Starck
| [[Noah Segan]]
|-
| Tubbs
| [[Jamie Christopher]]
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[William, hartoch fan Cambridge]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Harry, hartoch fan Sussex]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Gary Barlow]]
|-
|}
&lt;small&gt;&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt;) by it poppespul assistearre troch [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]], [[Damian Farrell]] en [[Colin Purves]]&lt;/small&gt;

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] nei in [[senario]] fan himsels. Hy sette útein mei de film noch foar't it foargeande diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]'', ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', yn [[premiêre]] gien wie. Johnson oerlei mei [[J.J. Abrams]], de regisseur fan ''The Force Awakens'', oer de ein fan dy film, en Abrams brocht lytse wizigings yn syn eigen senario oan, sadat de beide dielen naadleas opinoar oansleaten. 
[[File:Rian Johnson by Gage Skidmore.jpg|right|thumb|180px|[[Regisseur]] [[Rian Johnson]].]]

As [[filmprodusint|produsinten]] wiene [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]] en [[Ram Bergman]] by it projekt belutsen foar de [[filmstudio]] [[Lucasfilm]], in [[dochterûndernimming]] fan [[The Walt Disney Company]]. Foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' wie in [[budget]] beskikber dat neffens ''[[Deadline Hollywood]]'' [[$]]200&amp;nbsp;miljoen bedroech, mar neffens ''[[The Washington Post]]'' mar leafst $317&amp;nbsp;miljoen. Dêrmei soe it ien fan 'e djoerste films aller tiden west hawwe. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Steve Yedlin]], en de [[filmmuzyk]] waard, lykas by alle foargeande dielen fan 'e ''Skywalker Saga'', fersoarge troch [[John Williams (komponist)|John Williams]].

===Opnamen===
De [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' setten op [[10&amp;nbsp;febrewaris]] [[2016]] útein en duorren oant en mei [[22&amp;nbsp;july]] fan dat jier. De film makke gebrûk fan 'e [[wurktitel]] ''Space Bear''. De [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Ahch-To]], dy't filme waarden op it [[eilantsje]] [[Skelling Michael]], foar de [[kust|westkust]] fan it [[Ierlân|Ierske]] [[greefskippen fan Ierlân|greefskip]] [[Kerry (greefskip)|Kerry]], waarden al yn mids [[septimber]] [[2015]] opnommen. De film wie doe noch mar yn [[preproduksje]], mar filmjen wie omreden fan it [[waar]] yn 'e [[hjerst]], [[winter]] en [[maityd]] net mooglik op Skellig Michael, dat sadwaande. Likegoed rûnen de opnamen dêre, dy't earst fiif dagen duorje soene, troch minne waarsomstannichheden twa dagen fertraging op. 

De measte binnendoarsênes yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waarden opnommen yn 'e [[Pinewood Studios]] yn it [[Ingelân|Ingelske]] [[Buckinghamshire]]. Op lokaasje waard filme yn û.o. [[Malin Head]], yn it Ierske greefskip [[Donegal (greefskip)|Donegal]], [[Ceann Sibeal]] yn it greefskip Kerry en in net spesifiëarre lokaasje yn [[Meksiko]]. De sênes mei de [[fjildslach]] op 'e planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] waarden opnommen op 'e [[sâltflakte]] [[Salar de Uyuni]], yn [[Bolivia]]. De [[nacht]]like bûtendoarsênes yn it [[kasino]]resort [[Canto Bight]] waarden filme yn 'e [[histoarysk]]e [[binnenstêd]] fan [[Dubrovnik]], oan 'e [[Adriatyske See|Adriatyske]] kust fan [[Kroaasje]].
[[File:Salar de Uyuni, Volcan Thunupa.jpg|left|thumb|250px|[[Salar de Uyuni]], in [[sâltflakte]] yn [[Bolivia]], wie wêr't de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Crait (Star Wars)|Crait]] opnommen waarden.]]

===Distribúsje===
De [[filmdistribúsje|distribúsje]] fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard fersoarge troch [[Walt Disney Studios Motion Pictures]], de distribúsje[[difyzje (ûndernimming)|difyzje]] fan [[The Walt Disney Company]]. De film gie op [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]] yn [[Los Angeles]] yn [[premiêre]], en iepene dêrnei op [[15&amp;nbsp;desimber]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bioskopen]]. It byhearrende [[soundtrack]]album ferskynde dyselde deis by [[platemaatskippij]] [[Walt Disney Records]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' kaam op [[13&amp;nbsp;maart]] [[2018]] beskikber as [[ynternet|digitale]] [[download]] en waard op [[27&amp;nbsp;maart]] fan dat jier útbrocht op [[dvd]] en [[blu-ray]].

==Untfangst==
Fan 'e [[filmkritisy]] krige ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' oer it algemien positive [[resinsje]]s. Sa joech [[Matt Zoller Seitz]] fan 'e [[webside]] ''[[RogerEbert.com]]'' de film 4 fan 4 [[stjer (figuer)|stjerren]]. Hy hie in protte lof foar de ferrassings yn it ferhaal en de risiko's dy't [[regisseur]] [[Rian Johnson]] dêrmei naam. Fan [[Peter Travers]], dy't foar it [[tydskrift]] ''[[Rolling Stone]]'' skreau, krige de film 3&lt;sup&gt;&lt;small&gt;1&lt;/small&gt;&lt;/sup&gt;/&lt;sub&gt;&lt;small&gt;2&lt;/small&gt;&lt;/sub&gt; stjer fan 4. Travers priizge sawol de rezjy fan Johnson as de [[aktearjen|aktearprestaasjes]] fan 'e [[cast]], yn 't bysûnder fan [[Mark Hamill]] yn 'e rol fan [[Luke Skywalker]]. Hy fûn dat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' suver ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;V&amp;nbsp;– The Empire Strikes Back]]'' belykje koe, dat nei syn miening de bêste [[Star Wars (filmsearje)|''Star Wars''-film]] wie. 

[[Richard Roeper]] fan 'e ''[[Chicago Sun-Times]]'' parte ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' ek 3&lt;sup&gt;&lt;small&gt;1&lt;/small&gt;&lt;/sup&gt;/&lt;sub&gt;&lt;small&gt;2&lt;/small&gt;&lt;/sub&gt; fan 4 stjerren ta. Hy hie lof foar de [[aksjefilm|aksjesênes]] en de [[humor]] yn 'e film, mar fûn dat ''The Last Jedi'' &quot;net alhiel deselde [[emosjonele]] yndruk neilit&quot; as ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Ek fûn er dat ''The Last Jedi'' yn 'e twadde helte &quot;in bytsje ynsakke&quot;. Nettsjinsteande dat omskreau er de film as &quot;noch altyd in weardich haadstik yn 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]]&quot;. [[George Lucas]], de betinker fan ''Star Wars'', liet him ek posityf út oer ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'', in film dy't er &quot;prachtich makke&quot; fûn. Dat wie in hiel ferskil mei syn negative miening oer it foargeande diel yn 'e rige, ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens''.
[[File:Skellig Michael by Maureen (1).jpg|right|thumb|250px|It [[Ierlân|Ierske]] [[eilantsje]] [[Skellig Michael]] wie it [[dekôr]] foar de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Ahch-To]].]]</text>
      <sha1>tndznz193c43n1nnrm9abuo6vglo1vx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084227</id>
      <parentid>1084226</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:30:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34277" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].

==Plot==
Troch de ferdylging fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en it [[regear]] en de [[float]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] by de oanfal op Hosnian-Primus slacht de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] no yn it [[Stjerrestelsel]] foar master op. Inkeld it minmachtige [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] behinderet noch de folsleine oerhearsking fan it Stjerrestelsel troch de Earste Oarder. Koart nei de ferneatiging fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''), jouwe [[generaal]] [[Leia Organa]] en [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] lieding oan 'e [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e basis fan it Ferset op 'e [[planeet]] [[D'Qar]], mei't de [[lokaasje]] dêrfan no bekend is by de fijân. De evakuaasje ferkeart yn 'e lêste stadia as de float fan 'e Earste Oarder û.l.f. [[generaal Hux]] yn it [[planetestelsel]] arrivearret.

De lieding fan it Ferset jout opdracht ta in oanfal op 'e fijannige float troch [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s ûnder [[luitenant-kolonel]] [[Poe Dameron]]. Dat is bedoeld as in efterhoedegefjocht, dat de fijân ophâlde moat oant de lêste fersetssskippen it oerflak fan D'Qar ferlitten hawwe. Dameron sjocht lykwols in kâns om 'e ''Fulminatrix'', in [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder, te ferdylgjen, en negearret befellen om him werom te lûken troch de oanfal troch te setten. Dêrby geane op ien nei alle bommesmiters fan it Ferset ferlern. De lêste, it tastel fan [[piloat]]e Paige Tico, rekket skansearre en kin inkeld de lading [[bom]]men útgoaie as Paige dat sels hânmjittich docht. Hja [[selsopoffering|offeret harsels op]]; de oanfal slagget en it stjerreslachskip wurdt ferneatige, mar foar it Ferset is it in [[Pyrrusoerwinning]], mei't de ferliezen dy't se lit hawwe net wer goed te meitsjen binne. Dameron wurdt neitiid troch Leia yn [[militêre rang|rang]] weromset ta [[kaptein (rang)|kaptein]].

De rest fan 'e fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder, dêr't him ûnderwilens de ''Supremasy'' by jûn hat, it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder. [[Kylo Ren]], dy't de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder oanfiert by in oanfal op 'e fersetsfloat, wifelet om op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus'', te sjitten as er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] Leia oan board gewaarwurdt. De oare piloaten fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme admiraal Ackbar en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.

Mei Leia [[bewusteleas]] yn 'e [[sikeboech]] en de oare lieders [[dea]] nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer it Ferset oer. It is foar eltsenien dúdlik dat it gjin sin hat om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't it Ferset noch mar [[brânstof]] hat foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder gewoan folgje soe. De lytse [[romteskip]]pen fan it Ferset binne flugger as de logge stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]], dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch de branje hinne is.
{{Plotbedjer film}}
Underwilens langet [[Rey (Star Wars)|Rey]] op it [[rots]]eilantsje op 'e planeet [[Ahch-To]], dêr't [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], him weromlutsen hat, de [[ljochtsabel]] fan Luke syn [[heit]] [[Anakin Skywalker|Anakin]] oan him oer. Luke smyt it ding lykwols daliks fuort. Rey wol dat Luke mei har weromgiet om it Ferset nije [[hoop]] te jaan, mar Luke hat dêr gjin boadskip oan. Der is in reden dat er op it ûnfynberste plak yn it Stjerrestelsel yn selsopleine [[ballingskip]] gien is, sa hâldt er har foar, en dy reden is dat er wol dat men him gewurde lit. Rey jout lykwol gjin belies, mar sels tuskenkomst fan 'e [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't Rey mei de ''[[Millennium Falcon]]'' nei Ahch-To ta brocht hat, is net genôch om Luke fan miening feroarje te litten. Hy is wisberet om him nearne mear mei te bemuoien en fertelt Rey dat it tiid is foar de Jedi om út te stjerren. 

As Luke op in [[nacht]] yn in [[nostalgy]]ske bui de ''Millennium Falcon'' binnenglûpt om it tastel wer fan binnen te sjen, treft er dêr lykwols syn âlde [[robot]] [[R2-D2]] oan. Luke jout him itselde beskie dat er oan Rey en Chewbacca jûn hat, mar R2-D2 spilet falsk troch foar him nochris it boadskip ôf te spyljen dat Leia hast 35 jier lyn oan [[Obi-Wan Kenobi]] stjoerde, wêryn't se him om help smeekte om't er de iennichste hope fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] wêze soe. Dat set Luke oan om Rey trije lessen oer de wurking fan [[de Krêft]] te jaan. Underwilens blykt der in bân tusken Rey en Kylo Ren te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. Fierders ûntdekt Rey op it eilantsje in reuseftige holle [[beam]], dêr't de âldste geskriften fan 'e Jedi bewarre wurde.

Nei't se op minder as gâns ûnthjittende wize mei-inoar yn 'e kunde kommen binne, betinke âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en [[monteur]] [[Rose Tico]], de jongere suster fan Paige, in plan om 'e Fersetsfloat te rêden. It apparaat wêrmei't de Earste Oarder it Ferset troch de hyperromte folget, is inkeld op it flaggeskip fan opperste lieder Snoke oanwêzich. Finn wit it te finen, en Rose kin it útsette. Wat se misse, is in [[koadebrekker]] om harren tagong te ferskaffen ta de romte mei it apparaat, dat efter slot en skoattel bewarre wurdt. In [[hologram|holografysk]] [[petear]] mei fersetssympatisante en [[horeka]]ûndernimster [[Maz Kanata]] ferwiist harren datoangeande nei in [[gokker]] yn it [[kasino]][[resort]] [[Canto Bight]], dy't in [[read]]e [[blom]] op it [[revêr]] fan syn [[kolbêrjaske]] draacht. Mei help fan Poe Dameron en [[luitenant Connix]] pike Finn en Rose mei Dameron syn robot [[BB-8]] út by de float wei en sette troch de hyperromte koers nei Canto Bight.

It ferhaal dat Rey oer it ferfal fan Kylo Ren ta de tsjustere kant fan 'e Krêft heard hat, is dat er ien fan 'e learlingen wie dy't syn [[omke]] Luke Skywalker oplate ta nije Jedi. Kylo liet him [[ferlieding|ferliede]] troch opperste lieder Snoke. Doe slachte er by nacht de helte fan syn mei-learlingen ôf, korrumpearre de rest, stiek de nije Jedi Timpel yn 'e [[brân]] en naaide út. By ien fan harren kontakten fertelt Kylo lykwols oan Rey dat Luke syn [[macht]] eange en him besocht te [[fermoardzjen]], en dat dàt de reden wie dat er weromsloech en weiwaard. Rey konfrontearret Luke dêrmei, dy't tajout dat er op in nacht [[eangst|benaud]] waard foar it tsjuster yn 'e [[dream]]en fan syn [[omkesizzer]]. In momint lang stied er yn bestân om 'e bedriging dy't de jonge foarme, op 'e alderienfâldichste manear op te lossen: troch him dea te dwaan, mar dat stuit gie hiel gau foarby. Mar Kylo waard krekt doe wekker en seach Luke mei syn ljochtsabel boppe him stean, en ferdigene himsels. Dêrom jout Luke himsels de [[skuldgefoel|skuld]] fan alles dat dêrnei bard is en hat er de Krêft ôfsward.

Rey is derfan oertsjûge dat Kylo [[ferlossing|ferlost]] wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft, dat se ferlit Ahch-To mei Chewbacca en R2-D2. Luke sjocht har ôfreis mei tige mingde gefoelens oan, mei't er yn Rey itselde ûnbidige potinsjeel foar manipulaasje fan 'e Krêft gewaarwurden is as er earder yn Kylo gewaar waard. Om foar iens en foar altyd skjin skip te meitsjen, risselwearret er om 'e oerâlde holle beam mei de âldste Jedi-geskriften te ferbaarnen, mar op it beslissende stuit wifket er. De [[geast]] fan syn âlde master [[Yoda]] ferskynt oan him en ferneatiget de beam troch it oproppen fan in [[wjerljocht]]ynslach. Neitiid hat Yoda bot [[wille]] om Luke syn [[konsternaasje]]. Hy fiteret Luke oan om fan syn falen te learen.

Yn Canto Bight sette Finn, Rose en BB-8 harren [[romtefear]] op in iepenbier [[strân]] del, wat blykber tsjin eltse pleatslike [[regeljouwing|regel]] yngiet. Se sykje alle kasino's ôf nei de koadebrekker mei de reade blom, mar krekt as se him einlings sjogge, wurde Finn en Rose troch de [[plysje]] mei [[stroomstjitwapen]]s oermastere en foar [[foutparkearjen]] ôffierd nei it pleatslike [[tichthûs (finzenis)|tichthûs]]. Dêr wurde se yn ien [[sel (finzenis)|sel]] set mei de [[hacker]] [[DJ (Star Wars)|DJ]], dy't oanbiedt harren koadebrekker te wêzen. Finn en Rose stegerje syn oanbod ôf, mar binne likegoed ûnder de yndruk as DJ himsels (en harren) muoiteleas út 'e sel lit. Se geane ferskillende kanten út, en DJ komt BB-8 tsjin, dy't op eigen manneboet in befrijingsaksje foar Finn en Rose op tou set hat. Finn en Rose besykje werom te gean nei it kasino, mar krije al rillegau de plysje wer efter harren oan. Mei de help fan in [[keppel]] [[fathier]]s, semy-[[yntelligint]]e [[ryddier|racedieren]] dy't troch harren eigners [[bistemishanneling|mishannele]] wurde, en de [[minske]][[bern (persoan)|bern]] dy't de [[bisten]] fersoargje, witte se te ûntkommen nei it strân. Harren romtefear wurdt troch de plysje oan grôt sketten, en fierderop reitsje se ynsletten oan 'e top fan in heech [[klif]]. Se wurde rêden troch DJ en BB-8, dy't tegearre in romteskip [[dieverij|stellen]] hawwe.

Rey lit har troch Chewbacca yn in [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsule]] by de float fan 'e Earste Oarder ôfsette. Se wurdt troch Kylo Ren [[finzen]] nommen en foar opperste lieder Snoke brocht, dy't [[selsfoldienens|selsfoldien]] útleit dat se moai yn syn fâle rûn is. Hy is nammentlik dejinge dy't har geast mei dy fan Kylo ferbûn hat en de twifel yn Kylo oanfitere hat. De ûnwissichheid yn him dy't Rey waarnommen hat, is sadwaande neat oars as wat Snoke har fiele litte woe. Fierders befreget Snoke Rey oer de lokaasje fan Luke, en hoewol't se him neat fertelle wol, wurdt er troch it gebrûk fan 'e Krêft de wierheid út har [[tinzen]] gewaar. Hy konkludearret dat Luke wol wachtsje kin oant er foargoed mei it Ferset ôfweefd hat. Dêrnei sil er Luke helpe om 'e Jedi útstjerre te litten troch syn eilantsje folslein oan grôt te [[bombardearjen]].

Oan board fan 'e ''Raddus'', it flaggeskip fan it Ferset, dat tsjin dy tiid it iennichst oerbleaune skip fan 'e float is, risselwearret fise-admiraal Holdo om alle opfarrenden yn lytse transportskippen fuort te stjoeren. Dameron fynt dat plan [[leffens|lef]] en nutteleas, mei't de transportskippen warleas wêze sille foar de kanonnen fan 'e Earste Oarder. Mei luitenant Connix en oare meistanners komt er dêrom yn [[opstân]] en nimt it befel oer de kruser oer. Underwilens arrivearje Finn, Rose, BB-8 en DJ tanksij de kwaliteiten fan DJ ûngemurken oan board fan it skip fan opperste lieder Snoke. Se witte de romte te berikken fan it apparaat wêrmei't de fersetsfloat troch de hyperromte folge wurdt, mar wurde dêr trappearre troch [[kaptein Phasma]], Finn syn eardere befelfierend [[ofsier]], dy't harren yn 'e hechten nimme lit.

Oan board fan 'e ''Raddus'' brekke Holdo, har ûnderbefelhawwer [[Larma D'Acy]] en de oare finzen nommen ofsieren los, wêrnei't Dameron en Connix har op 'e [[brêge (skip)|brêge]] ferskânzje. As de doarren fan 'e brêge iepenbrutsen wurde, is it lykwols Leia dy't dertroch komt en Dameron mei in op ferdôvingsstân sette [[ploffer (Star Wars)|ploffer]] bewusteleas sjit. De evakuaasje fan it skip giet dêrnei wer troch. As er wer bykomt, leit Leia oan Dameron út dat se no deunby de planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] binne, dêr't noch in âlde basis is út 'e tiid fan it Rebelleferbûn, mear as tritich jier lyn. De transportskippen sille, troch [[kamûflaazje]] ûnsichtber foar de efterfolgjende stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, de leden fan it Ferset nei Crait oerbringe. Underwilens sil de float fan 'e Earste Oarder moai efter de ''Raddus'' oan gean as de kruser de planeet foarby fljocht. Dameron moat tajaan dat dat eins bêst in goed plan is. Der moat lykwols al immen oan board fan 'e ''Raddus'' bliuwe om 'e Earste Oarder mei te lokjen. It is Holdo dy't dy taak op har nimt. It plan fan 'e fersetslju mislearret lykwols as oan board fan it flaggeskip fan opperste lieder Snoke de koadebrekker DJ syn frijheid keapet troch generaal Hux op 'e transportskippen fan it Ferset opmerksum te meitsjen. Dêrop iepenet de Earste Oarder it fjoer op 'e transportskippen, dy't ien foar ien ferneatige wurde.

Snoke jout Kylo opdracht om Rey te fermoardzjen, mar Kylo fermoardet ynstee Snoke. Dêrnei ferslane Kylo en Rey tegearre de leden fan Snoke syn [[liifgarde]]. Rey mient dat Kylo de tsjustere kant fan 'e Krêft efter him litten hat, mar dat blykt net sa te wêzen. Kylo nimt ynstee it plak fan Snoke yn as opperste lieder fan 'e Earste Oarder. Hy wegeret it befel ta de besjitting fan 'e transportskippen fan it Ferset yn te lûken en freget Rey om tegearre mei him it Stjerrestelsel te regearjen. Sy stegeret him ôf en se wrakselje om it besit fan 'e ljochtsabel fan Luke, wêrby't it wapen úteinlik midstwa rekket. As fise-admiraal Holdo sjocht dat de Earste Oarder op it punt stiet om it Ferset út te rûgjen, keart se har kruser om en offeret har eigen libben op troch nei de hyperromte springen dwers troch de float fan 'e Earste Oarder hinne. It komt derop del dat se de fijannige float raamt mei de [[ljochtfaasje|faasje fan it ljocht]]. It reuseftige romteskip fan Snoke giet dêrby troch de helte, wylst de stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder hielendal nei gychem geane. Rey ûntkomt oan 'e ferwoastging en wurdt oppikt troch Chewbacca en R2-D2 yn 'e ''Millennium Falcon''. BB-8 befrijt Finn en Rose, wêrnei't Finn definityf ôfweeft mei kaptein Phasma en se trijeresom mei in romtefear fan 'e Earste Oarder ûntkomme. 

Oankommen op Crait sykje de lêste 400 leden fan it Ferset beskûl yn 'e âlde rebellebasis yn in [[berch]] oan 'e útein fan in útstrutsen [[sâltflakte]], yn 'e mande mei in kloft [[vulptex|foks-eftige wêzens dy't fan kristal makke]] lykje te wêzen en lânseigen op 'e planeet binne. Ek Finn, Rose en BB-8 jouwe harren dêr by de oaren. De reuseftige feilichheidsdoar blykt de iennichste yn- en útgong te wêzen. Kylo Ren en generaal Hux liede de Earste Oarder nei Crait ta, dy't de oanfal ynset mei [[AT-AT|AT-AT's]] en in belegeringskanon dat troch de feilichheidsdoar hinne komme kin. It Ferset stjoert in needoprop út nei de Bûtenrâne fan it Stjerrestelsel, dêr't se in protte sympatisanten hawwe. Om tiid te rekken beslút Dameron mei in kloft fersetslju, ûnder wa Finn en Rose, om 'e fijân oan te fallen mei ferâldere [[lânglider]]s dy't tritich jier efter de tiid binne en troch gebrek oan [[ûnderhâld]] suver útinoar falle. Kylo stjoert syn [[TIE-jager]]s op harren ôf, mar dy wurde troch Rey en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon'' fuortlokke. Nettsjinsteande dat slagget it de fersetslju net om ticht genôch by it belegeringskanon te kommen. Finn wol de oanfal likegoed trochsette, mar Rose komt foar dat er syn libben opofferet, om't se, sa seit se, de striid net winne sille troch dejingen te deadzjen sy't se [[haat]]sje, mar troch dejingen te rêden [[leafde|fan wa't se hâlde]].

Wannear't de Earste Oarder mei it belegeringskanon troch de feilichheidsdoar hinne brekt, ferskynt ynienen Luke Skywalker op it toaniel. Hy giet lykme-allinne nei bûten ta om syn omkesizzer Kylo Ren út te daagjen. Kylo lit earst it fjoer op him iepenje mei alle kanonnen dy't de Earste Oarder ta syn beskikking hat, mar as it stof oplûkt, is Luke ûnskeind. Dêrop giet Kylo him mei de ljochtsabel te liif yn in [[duël]]. Salang't er mei Luke lyk foar de stikkene feilichheidsdoar dwaande is, kinne de stoarmtroepers fan 'e Earste Oarder de rebellebasis net yngean. Underwilens liede de kristallen foksen de fersetslju nei in útgong fan 'e basis, dy't lykwols tichtset is troch in ynstoarting wêrby't reuseftige [[rots]]blokken delkommen binne. De kristallen wêzens kinne troch in lyts gatsje ûntkomme, mar de fersetslju sitte fêst. Rey arrivearret mei de ''Millennium Falcon'' en brûkt de Krêft om 'e rotsblokken fansiden sweve te litten. Alle fersetslju ûntsnappe út 'e basis en geane oan board fan 'e ''Millennium Falcon'', dêr't yn in laad de âldste Jedi-geskriften lizze, dy't Rey blykber meistellen hat doe't se Ahch-To ferliet. 

By de yngong fan 'e basis ûntdekt Kylo einlings dat er Luke mei syn ljochtsabel net ferwûnje kin. Stadichoan kringt it besef ta him troch dat Luke hielendal net op Crait oanwêzich is. Hy hat it eilantsje op Ahch-To nea ferlitten en Kylo hat de hiele tiid tsjin in projeksje troch de Krêft oan it fjochtsjen west. As Luke fernimt dat de fersetslju ûntkommen binne, lit er de projektsje slûpe. Troch himsels oer sa'n grutte ôfstân te projektearjen hat Luke himsels lykwols folslein útput. Hy ferstjert fredich en syn stoflik omskot ferdwynt spoarleas as er ien wurdt mei de Krêft. Rey en Leia fernimme syn dea en [[treast]]gje inoar. Leia bewissiget Rey derfan dat it Ferset dizze slimme slach te boppen komme sil. Yn Canto Bright fertelle de minsklike bern, dy't foarhinne foar de no ûntsnapte fathiers soargen, inoar it ferhaal oer de [[legindarysk]]e Jedi Luke Skywalker. As harren baas harren de mantel útfeecht en oan it wurk set, beweecht ien jonkje syn [[biezem]] mei de Krêft en stoarret omhegen de nachtlike loft yn, wylst er mei de [[finger]] oer de [[ring (sieraad)|ring]] mei it [[symboal]] fan it Ferset giet, dy't er fan Rose Tico krigen hat.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Kylo Ren]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[generaal Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]]
| [[Laura Dern]]
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]]
|-
| [[DJ (Star Wars)|DJ]]
| [[Benicio del Toro]]
|-
| de [[geast]] fan [[Yoda]]
| [[Frank Oz]]* &lt;small&gt;(poppespul en stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[R2-D2]]
| [[Jimmy Vee]]
|-
| [[kaptein Phasma]]
| [[Gwendoline Christie]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma d'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Paige Tico
| [[Ngô Thanh Vân]]
|-
| [[kaptein-op-see|kaptein]] Canady
| [[Mark Lewis Jones]]
|-
| [[admiraal Ackbar]]
| [[Timothy D. Rose|Tim Rose]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Tom Kane]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; 
|-
| kaptein Peavey
| [[Adrian Edmondson]]
|-
| Dobbu Scay
| [[Mark Hamill]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| master-koadebrekker
| [[Justin Theroux]]
|-
| freondinne fan 'e master-koadebrekker
| [[Lily Cole]]
|-
| Slowen Lo
| [[Joseph Gordon-Levitt]] &lt;small&gt;([[cameo|stimcameo]])&lt;/small&gt;
|-
| Wodibin
| [[Warwick Davis]]
|-
| Tallissan &quot;Tallie&quot; Lintra
| [[Hermione Corfield]]
|-
| Starck
| [[Noah Segan]]
|-
| Tubbs
| [[Jamie Christopher]]
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[William, hartoch fan Cambridge]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Harry, hartoch fan Sussex]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Gary Barlow]]
|-
|}
&lt;small&gt;&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt;) by it poppespul assistearre troch [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]], [[Damian Farrell]] en [[Colin Purves]]&lt;/small&gt;

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] nei in [[senario]] fan himsels. Hy sette útein mei de film noch foar't it foargeande diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]'', ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', yn [[premiêre]] gien wie. Johnson oerlei mei [[J.J. Abrams]], de regisseur fan ''The Force Awakens'', oer de ein fan dy film, en Abrams brocht lytse wizigings yn syn eigen senario oan, sadat de beide dielen naadleas opinoar oansleaten. 
[[File:Rian Johnson by Gage Skidmore.jpg|right|thumb|180px|[[Regisseur]] [[Rian Johnson]].]]

As [[filmprodusint|produsinten]] wiene [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]] en [[Ram Bergman]] by it projekt belutsen foar de [[filmstudio]] [[Lucasfilm]], in [[dochterûndernimming]] fan [[The Walt Disney Company]]. Foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' wie in [[budget]] beskikber dat neffens ''[[Deadline Hollywood]]'' [[$]]200&amp;nbsp;miljoen bedroech, mar neffens ''[[The Washington Post]]'' mar leafst $317&amp;nbsp;miljoen. Dêrmei soe it ien fan 'e djoerste films aller tiden west hawwe. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Steve Yedlin]], en de [[filmmuzyk]] waard, lykas by alle foargeande dielen fan 'e ''Skywalker Saga'', fersoarge troch [[John Williams (komponist)|John Williams]].

===Opnamen===
De [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' setten op [[10&amp;nbsp;febrewaris]] [[2016]] útein en duorren oant en mei [[22&amp;nbsp;july]] fan dat jier. De film makke gebrûk fan 'e [[wurktitel]] ''Space Bear''. De [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Ahch-To]], dy't filme waarden op it [[eilantsje]] [[Skelling Michael]], foar de [[kust|westkust]] fan it [[Ierlân|Ierske]] [[greefskippen fan Ierlân|greefskip]] [[Kerry (greefskip)|Kerry]], waarden al yn mids [[septimber]] [[2015]] opnommen. De film wie doe noch mar yn [[preproduksje]], mar filmjen wie omreden fan it [[waar]] yn 'e [[hjerst]], [[winter]] en [[maityd]] net mooglik op Skellig Michael, dat sadwaande. Likegoed rûnen de opnamen dêre, dy't earst fiif dagen duorje soene, troch minne waarsomstannichheden twa dagen fertraging op. 

De measte binnendoarsênes yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waarden opnommen yn 'e [[Pinewood Studios]] yn it [[Ingelân|Ingelske]] [[Buckinghamshire]]. Op lokaasje waard filme yn û.o. [[Malin Head]], yn it Ierske greefskip [[Donegal (greefskip)|Donegal]], [[Ceann Sibeal]] yn it greefskip Kerry en in net spesifiëarre lokaasje yn [[Meksiko]]. De sênes mei de [[fjildslach]] op 'e planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] waarden opnommen op 'e [[sâltflakte]] [[Salar de Uyuni]], yn [[Bolivia]]. De [[nacht]]like bûtendoarsênes yn it [[kasino]]resort [[Canto Bight]] waarden filme yn 'e [[histoarysk]]e [[binnenstêd]] fan [[Dubrovnik]], oan 'e [[Adriatyske See|Adriatyske]] kust fan [[Kroaasje]].
[[File:Salar de Uyuni, Volcan Thunupa.jpg|left|thumb|250px|[[Salar de Uyuni]], in [[sâltflakte]] yn [[Bolivia]], wie wêr't de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Crait (Star Wars)|Crait]] opnommen waarden.]]

===Distribúsje===
De [[filmdistribúsje|distribúsje]] fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard fersoarge troch [[Walt Disney Studios Motion Pictures]], de distribúsje[[difyzje (ûndernimming)|difyzje]] fan [[The Walt Disney Company]]. De film gie op [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]] yn [[Los Angeles]] yn [[premiêre]], en iepene dêrnei op [[15&amp;nbsp;desimber]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bioskopen]]. It byhearrende [[soundtrack]]album ferskynde dyselde deis by [[platemaatskippij]] [[Walt Disney Records]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' kaam op [[13&amp;nbsp;maart]] [[2018]] beskikber as [[ynternet|digitale]] [[download]] en waard op [[27&amp;nbsp;maart]] fan dat jier útbrocht op [[dvd]] en [[blu-ray]].

==Untfangst==
Fan 'e [[filmkritisy]] krige ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' oer it algemien positive [[resinsje]]s. Sa joech [[Matt Zoller Seitz]] fan 'e [[webside]] ''[[RogerEbert.com]]'' de film 4 fan 4 [[stjer (figuer)|stjerren]]. Hy hie in protte lof foar de ferrassings yn it ferhaal en de risiko's dy't [[regisseur]] [[Rian Johnson]] dêrmei naam. Fan [[Peter Travers]], dy't foar it [[tydskrift]] ''[[Rolling Stone]]'' skreau, krige de film 3&lt;sup&gt;&lt;small&gt;1&lt;/small&gt;&lt;/sup&gt;/&lt;sub&gt;&lt;small&gt;2&lt;/small&gt;&lt;/sub&gt; stjer fan 4. Travers priizge sawol de rezjy fan Johnson as de [[aktearjen|aktearprestaasjes]] fan 'e [[cast]], yn 't bysûnder fan [[Mark Hamill]] yn 'e rol fan [[Luke Skywalker]]. Hy fûn dat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' suver ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;V&amp;nbsp;– The Empire Strikes Back]]'' belykje koe, dat nei syn miening de bêste [[Star Wars (filmsearje)|''Star Wars''-film]] wie. 

[[Richard Roeper]] fan 'e ''[[Chicago Sun-Times]]'' parte ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' ek 3&lt;sup&gt;&lt;small&gt;1&lt;/small&gt;&lt;/sup&gt;/&lt;sub&gt;&lt;small&gt;2&lt;/small&gt;&lt;/sub&gt; fan 4 stjerren ta. Hy hie lof foar de [[aksjefilm|aksjesênes]] en de [[humor]] yn 'e film, mar fûn dat ''The Last Jedi'' &quot;net alhiel deselde [[emosjonele]] yndruk neilit&quot; as ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Ek fûn er dat ''The Last Jedi'' yn 'e twadde helte &quot;in bytsje ynsakke&quot;. Nettsjinsteande dat omskreau er de film as &quot;noch altyd in weardich haadstik yn 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]]&quot;. [[George Lucas]], de betinker fan ''Star Wars'', liet him ek posityf út oer ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'', in film dy't er &quot;prachtich makke&quot; fûn. Dat wie in hiel ferskil mei syn negative miening oer it foargeande diel yn 'e rige, ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens''.
[[File:Skellig Michael by Maureen (1).jpg|right|thumb|250px|It [[Ierlân|Ierske]] [[eilantsje]] [[Skellig Michael]] wie it [[dekôr]] foar de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Ahch-To]].]]

Oan 'e oare kant fan it spektrum wie der in lyts groepke resinsinten dat net folle fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' hawwe moast. Sa fûn [[Richard Brody]] yn it tydskrift ''[[The New Yorker]]'' dat de film &quot;oerkomt as in wurk dat glêdstrutsen is, platdrukt, freeslik reinige.&quot; Yn 'e [[Kanada|Kanadeeske]] [[krante]] ''[[The Globe and Mail]]'', út [[Toronto]], joech [[Kate Taylor (skriuwster)|Kate Taylor]] de film mar 2 fan 4 stjerren. Sy fûn dat de film te lijen hie ûnder de yntroduksje fan tefolle nijynkommelingen en skreau: &quot;dizze him ûntjaande trilogy wrakselet om in lykwicht te behâlden dat faak krekt bûten berik liket te bliuwen.&quot; 

Yn it tydskrift ''[[Variety (tydskrift)|Variety]]'' bekritisearre [[Owen Gleiberman]] ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' om't de film neffens him &quot;dingen werhelle dy't al werhelle binne&quot;, wêrmei't er ferwiisde nei de oerienkomsten tusken eleminten út 'e film mei eleminten út ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;V&amp;nbsp;– The Empire Strikes Back'' (lykas de evakuaasje fan 'e basis fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] op [[D'Qar]] yn ''The Last Jedi'', dy't wol tige liket op 'e evakuaasje fan 'e basis fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] op [[Hoth]] yn ''The Empire Strikes Back''.

Op 'e [[webside]] [[Rotten Tomatoes]], dy't resinsjes sammelet, hat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' in tige heech goedkarringspersintaazje fan 91%, basearre op 485 ûnderskate resinsjes. De konsensuskrityk fan 'e webside, gearstald út al dy resinsjes, stelt: &quot;[De film] earet it rike beërf fan 'e [[filmsearje]] en foeget guon ferrassende draaiïngs yn it ferhaal ta&amp;nbsp;– en leveret dêrmei alle [[emoasje]]rike [[aksjefilm|aksje]] dêr't [[fan (persoan)|fans]] op hoopje koene.&quot; Op [[Metacritic]], de wichtichste [[konkurrint]] fan Rotten Tomatoes, behellet ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' in goedkarringspersintaazje fan 84%, basearre op 56 resinsjes.</text>
      <sha1>czb6bjsozsww6vjfe2ktq8o7h13wiwi</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084228</id>
      <parentid>1084227</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:33:26Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>+</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38599" xml:space="preserve">{{Wurk}}

{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].

==Plot==
Troch de ferdylging fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en it [[regear]] en de [[float]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] by de oanfal op Hosnian-Primus slacht de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] no yn it [[Stjerrestelsel]] foar master op. Inkeld it minmachtige [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] behinderet noch de folsleine oerhearsking fan it Stjerrestelsel troch de Earste Oarder. Koart nei de ferneatiging fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''), jouwe [[generaal]] [[Leia Organa]] en [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] lieding oan 'e [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e basis fan it Ferset op 'e [[planeet]] [[D'Qar]], mei't de [[lokaasje]] dêrfan no bekend is by de fijân. De evakuaasje ferkeart yn 'e lêste stadia as de float fan 'e Earste Oarder û.l.f. [[generaal Hux]] yn it [[planetestelsel]] arrivearret.

De lieding fan it Ferset jout opdracht ta in oanfal op 'e fijannige float troch [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s ûnder [[luitenant-kolonel]] [[Poe Dameron]]. Dat is bedoeld as in efterhoedegefjocht, dat de fijân ophâlde moat oant de lêste fersetssskippen it oerflak fan D'Qar ferlitten hawwe. Dameron sjocht lykwols in kâns om 'e ''Fulminatrix'', in [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder, te ferdylgjen, en negearret befellen om him werom te lûken troch de oanfal troch te setten. Dêrby geane op ien nei alle bommesmiters fan it Ferset ferlern. De lêste, it tastel fan [[piloat]]e Paige Tico, rekket skansearre en kin inkeld de lading [[bom]]men útgoaie as Paige dat sels hânmjittich docht. Hja [[selsopoffering|offeret harsels op]]; de oanfal slagget en it stjerreslachskip wurdt ferneatige, mar foar it Ferset is it in [[Pyrrusoerwinning]], mei't de ferliezen dy't se lit hawwe net wer goed te meitsjen binne. Dameron wurdt neitiid troch Leia yn [[militêre rang|rang]] weromset ta [[kaptein (rang)|kaptein]].

De rest fan 'e fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder, dêr't him ûnderwilens de ''Supremasy'' by jûn hat, it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder. [[Kylo Ren]], dy't de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder oanfiert by in oanfal op 'e fersetsfloat, wifelet om op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus'', te sjitten as er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] Leia oan board gewaarwurdt. De oare piloaten fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme admiraal Ackbar en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.

Mei Leia [[bewusteleas]] yn 'e [[sikeboech]] en de oare lieders [[dea]] nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer it Ferset oer. It is foar eltsenien dúdlik dat it gjin sin hat om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't it Ferset noch mar [[brânstof]] hat foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder gewoan folgje soe. De lytse [[romteskip]]pen fan it Ferset binne flugger as de logge stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]], dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch de branje hinne is.
{{Plotbedjer film}}
Underwilens langet [[Rey (Star Wars)|Rey]] op it [[rots]]eilantsje op 'e planeet [[Ahch-To]], dêr't [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], him weromlutsen hat, de [[ljochtsabel]] fan Luke syn [[heit]] [[Anakin Skywalker|Anakin]] oan him oer. Luke smyt it ding lykwols daliks fuort. Rey wol dat Luke mei har weromgiet om it Ferset nije [[hoop]] te jaan, mar Luke hat dêr gjin boadskip oan. Der is in reden dat er op it ûnfynberste plak yn it Stjerrestelsel yn selsopleine [[ballingskip]] gien is, sa hâldt er har foar, en dy reden is dat er wol dat men him gewurde lit. Rey jout lykwol gjin belies, mar sels tuskenkomst fan 'e [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't Rey mei de ''[[Millennium Falcon]]'' nei Ahch-To ta brocht hat, is net genôch om Luke fan miening feroarje te litten. Hy is wisberet om him nearne mear mei te bemuoien en fertelt Rey dat it tiid is foar de Jedi om út te stjerren. 

As Luke op in [[nacht]] yn in [[nostalgy]]ske bui de ''Millennium Falcon'' binnenglûpt om it tastel wer fan binnen te sjen, treft er dêr lykwols syn âlde [[robot]] [[R2-D2]] oan. Luke jout him itselde beskie dat er oan Rey en Chewbacca jûn hat, mar R2-D2 spilet falsk troch foar him nochris it boadskip ôf te spyljen dat Leia hast 35 jier lyn oan [[Obi-Wan Kenobi]] stjoerde, wêryn't se him om help smeekte om't er de iennichste hope fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] wêze soe. Dat set Luke oan om Rey trije lessen oer de wurking fan [[de Krêft]] te jaan. Underwilens blykt der in bân tusken Rey en Kylo Ren te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. Fierders ûntdekt Rey op it eilantsje in reuseftige holle [[beam]], dêr't de âldste geskriften fan 'e Jedi bewarre wurde.

Nei't se op minder as gâns ûnthjittende wize mei-inoar yn 'e kunde kommen binne, betinke âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en [[monteur]] [[Rose Tico]], de jongere suster fan Paige, in plan om 'e Fersetsfloat te rêden. It apparaat wêrmei't de Earste Oarder it Ferset troch de hyperromte folget, is inkeld op it flaggeskip fan opperste lieder Snoke oanwêzich. Finn wit it te finen, en Rose kin it útsette. Wat se misse, is in [[koadebrekker]] om harren tagong te ferskaffen ta de romte mei it apparaat, dat efter slot en skoattel bewarre wurdt. In [[hologram|holografysk]] [[petear]] mei fersetssympatisante en [[horeka]]ûndernimster [[Maz Kanata]] ferwiist harren datoangeande nei in [[gokker]] yn it [[kasino]][[resort]] [[Canto Bight]], dy't in [[read]]e [[blom]] op it [[revêr]] fan syn [[kolbêrjaske]] draacht. Mei help fan Poe Dameron en [[luitenant Connix]] pike Finn en Rose mei Dameron syn robot [[BB-8]] út by de float wei en sette troch de hyperromte koers nei Canto Bight.

It ferhaal dat Rey oer it ferfal fan Kylo Ren ta de tsjustere kant fan 'e Krêft heard hat, is dat er ien fan 'e learlingen wie dy't syn [[omke]] Luke Skywalker oplate ta nije Jedi. Kylo liet him [[ferlieding|ferliede]] troch opperste lieder Snoke. Doe slachte er by nacht de helte fan syn mei-learlingen ôf, korrumpearre de rest, stiek de nije Jedi Timpel yn 'e [[brân]] en naaide út. By ien fan harren kontakten fertelt Kylo lykwols oan Rey dat Luke syn [[macht]] eange en him besocht te [[fermoardzjen]], en dat dàt de reden wie dat er weromsloech en weiwaard. Rey konfrontearret Luke dêrmei, dy't tajout dat er op in nacht [[eangst|benaud]] waard foar it tsjuster yn 'e [[dream]]en fan syn [[omkesizzer]]. In momint lang stied er yn bestân om 'e bedriging dy't de jonge foarme, op 'e alderienfâldichste manear op te lossen: troch him dea te dwaan, mar dat stuit gie hiel gau foarby. Mar Kylo waard krekt doe wekker en seach Luke mei syn ljochtsabel boppe him stean, en ferdigene himsels. Dêrom jout Luke himsels de [[skuldgefoel|skuld]] fan alles dat dêrnei bard is en hat er de Krêft ôfsward.

Rey is derfan oertsjûge dat Kylo [[ferlossing|ferlost]] wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft, dat se ferlit Ahch-To mei Chewbacca en R2-D2. Luke sjocht har ôfreis mei tige mingde gefoelens oan, mei't er yn Rey itselde ûnbidige potinsjeel foar manipulaasje fan 'e Krêft gewaarwurden is as er earder yn Kylo gewaar waard. Om foar iens en foar altyd skjin skip te meitsjen, risselwearret er om 'e oerâlde holle beam mei de âldste Jedi-geskriften te ferbaarnen, mar op it beslissende stuit wifket er. De [[geast]] fan syn âlde master [[Yoda]] ferskynt oan him en ferneatiget de beam troch it oproppen fan in [[wjerljocht]]ynslach. Neitiid hat Yoda bot [[wille]] om Luke syn [[konsternaasje]]. Hy fiteret Luke oan om fan syn falen te learen.

Yn Canto Bight sette Finn, Rose en BB-8 harren [[romtefear]] op in iepenbier [[strân]] del, wat blykber tsjin eltse pleatslike [[regeljouwing|regel]] yngiet. Se sykje alle kasino's ôf nei de koadebrekker mei de reade blom, mar krekt as se him einlings sjogge, wurde Finn en Rose troch de [[plysje]] mei [[stroomstjitwapen]]s oermastere en foar [[foutparkearjen]] ôffierd nei it pleatslike [[tichthûs (finzenis)|tichthûs]]. Dêr wurde se yn ien [[sel (finzenis)|sel]] set mei de [[hacker]] [[DJ (Star Wars)|DJ]], dy't oanbiedt harren koadebrekker te wêzen. Finn en Rose stegerje syn oanbod ôf, mar binne likegoed ûnder de yndruk as DJ himsels (en harren) muoiteleas út 'e sel lit. Se geane ferskillende kanten út, en DJ komt BB-8 tsjin, dy't op eigen manneboet in befrijingsaksje foar Finn en Rose op tou set hat. Finn en Rose besykje werom te gean nei it kasino, mar krije al rillegau de plysje wer efter harren oan. Mei de help fan in [[keppel]] [[fathier]]s, semy-[[yntelligint]]e [[ryddier|racedieren]] dy't troch harren eigners [[bistemishanneling|mishannele]] wurde, en de [[minske]][[bern (persoan)|bern]] dy't de [[bisten]] fersoargje, witte se te ûntkommen nei it strân. Harren romtefear wurdt troch de plysje oan grôt sketten, en fierderop reitsje se ynsletten oan 'e top fan in heech [[klif]]. Se wurde rêden troch DJ en BB-8, dy't tegearre in romteskip [[dieverij|stellen]] hawwe.

Rey lit har troch Chewbacca yn in [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsule]] by de float fan 'e Earste Oarder ôfsette. Se wurdt troch Kylo Ren [[finzen]] nommen en foar opperste lieder Snoke brocht, dy't [[selsfoldienens|selsfoldien]] útleit dat se moai yn syn fâle rûn is. Hy is nammentlik dejinge dy't har geast mei dy fan Kylo ferbûn hat en de twifel yn Kylo oanfitere hat. De ûnwissichheid yn him dy't Rey waarnommen hat, is sadwaande neat oars as wat Snoke har fiele litte woe. Fierders befreget Snoke Rey oer de lokaasje fan Luke, en hoewol't se him neat fertelle wol, wurdt er troch it gebrûk fan 'e Krêft de wierheid út har [[tinzen]] gewaar. Hy konkludearret dat Luke wol wachtsje kin oant er foargoed mei it Ferset ôfweefd hat. Dêrnei sil er Luke helpe om 'e Jedi útstjerre te litten troch syn eilantsje folslein oan grôt te [[bombardearjen]].

Oan board fan 'e ''Raddus'', it flaggeskip fan it Ferset, dat tsjin dy tiid it iennichst oerbleaune skip fan 'e float is, risselwearret fise-admiraal Holdo om alle opfarrenden yn lytse transportskippen fuort te stjoeren. Dameron fynt dat plan [[leffens|lef]] en nutteleas, mei't de transportskippen warleas wêze sille foar de kanonnen fan 'e Earste Oarder. Mei luitenant Connix en oare meistanners komt er dêrom yn [[opstân]] en nimt it befel oer de kruser oer. Underwilens arrivearje Finn, Rose, BB-8 en DJ tanksij de kwaliteiten fan DJ ûngemurken oan board fan it skip fan opperste lieder Snoke. Se witte de romte te berikken fan it apparaat wêrmei't de fersetsfloat troch de hyperromte folge wurdt, mar wurde dêr trappearre troch [[kaptein Phasma]], Finn syn eardere befelfierend [[ofsier]], dy't harren yn 'e hechten nimme lit.

Oan board fan 'e ''Raddus'' brekke Holdo, har ûnderbefelhawwer [[Larma D'Acy]] en de oare finzen nommen ofsieren los, wêrnei't Dameron en Connix har op 'e [[brêge (skip)|brêge]] ferskânzje. As de doarren fan 'e brêge iepenbrutsen wurde, is it lykwols Leia dy't dertroch komt en Dameron mei in op ferdôvingsstân sette [[ploffer (Star Wars)|ploffer]] bewusteleas sjit. De evakuaasje fan it skip giet dêrnei wer troch. As er wer bykomt, leit Leia oan Dameron út dat se no deunby de planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] binne, dêr't noch in âlde basis is út 'e tiid fan it Rebelleferbûn, mear as tritich jier lyn. De transportskippen sille, troch [[kamûflaazje]] ûnsichtber foar de efterfolgjende stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, de leden fan it Ferset nei Crait oerbringe. Underwilens sil de float fan 'e Earste Oarder moai efter de ''Raddus'' oan gean as de kruser de planeet foarby fljocht. Dameron moat tajaan dat dat eins bêst in goed plan is. Der moat lykwols al immen oan board fan 'e ''Raddus'' bliuwe om 'e Earste Oarder mei te lokjen. It is Holdo dy't dy taak op har nimt. It plan fan 'e fersetslju mislearret lykwols as oan board fan it flaggeskip fan opperste lieder Snoke de koadebrekker DJ syn frijheid keapet troch generaal Hux op 'e transportskippen fan it Ferset opmerksum te meitsjen. Dêrop iepenet de Earste Oarder it fjoer op 'e transportskippen, dy't ien foar ien ferneatige wurde.

Snoke jout Kylo opdracht om Rey te fermoardzjen, mar Kylo fermoardet ynstee Snoke. Dêrnei ferslane Kylo en Rey tegearre de leden fan Snoke syn [[liifgarde]]. Rey mient dat Kylo de tsjustere kant fan 'e Krêft efter him litten hat, mar dat blykt net sa te wêzen. Kylo nimt ynstee it plak fan Snoke yn as opperste lieder fan 'e Earste Oarder. Hy wegeret it befel ta de besjitting fan 'e transportskippen fan it Ferset yn te lûken en freget Rey om tegearre mei him it Stjerrestelsel te regearjen. Sy stegeret him ôf en se wrakselje om it besit fan 'e ljochtsabel fan Luke, wêrby't it wapen úteinlik midstwa rekket. As fise-admiraal Holdo sjocht dat de Earste Oarder op it punt stiet om it Ferset út te rûgjen, keart se har kruser om en offeret har eigen libben op troch nei de hyperromte springen dwers troch de float fan 'e Earste Oarder hinne. It komt derop del dat se de fijannige float raamt mei de [[ljochtfaasje|faasje fan it ljocht]]. It reuseftige romteskip fan Snoke giet dêrby troch de helte, wylst de stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder hielendal nei gychem geane. Rey ûntkomt oan 'e ferwoastging en wurdt oppikt troch Chewbacca en R2-D2 yn 'e ''Millennium Falcon''. BB-8 befrijt Finn en Rose, wêrnei't Finn definityf ôfweeft mei kaptein Phasma en se trijeresom mei in romtefear fan 'e Earste Oarder ûntkomme. 

Oankommen op Crait sykje de lêste 400 leden fan it Ferset beskûl yn 'e âlde rebellebasis yn in [[berch]] oan 'e útein fan in útstrutsen [[sâltflakte]], yn 'e mande mei in kloft [[vulptex|foks-eftige wêzens dy't fan kristal makke]] lykje te wêzen en lânseigen op 'e planeet binne. Ek Finn, Rose en BB-8 jouwe harren dêr by de oaren. De reuseftige feilichheidsdoar blykt de iennichste yn- en útgong te wêzen. Kylo Ren en generaal Hux liede de Earste Oarder nei Crait ta, dy't de oanfal ynset mei [[AT-AT|AT-AT's]] en in belegeringskanon dat troch de feilichheidsdoar hinne komme kin. It Ferset stjoert in needoprop út nei de Bûtenrâne fan it Stjerrestelsel, dêr't se in protte sympatisanten hawwe. Om tiid te rekken beslút Dameron mei in kloft fersetslju, ûnder wa Finn en Rose, om 'e fijân oan te fallen mei ferâldere [[lânglider]]s dy't tritich jier efter de tiid binne en troch gebrek oan [[ûnderhâld]] suver útinoar falle. Kylo stjoert syn [[TIE-jager]]s op harren ôf, mar dy wurde troch Rey en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon'' fuortlokke. Nettsjinsteande dat slagget it de fersetslju net om ticht genôch by it belegeringskanon te kommen. Finn wol de oanfal likegoed trochsette, mar Rose komt foar dat er syn libben opofferet, om't se, sa seit se, de striid net winne sille troch dejingen te deadzjen sy't se [[haat]]sje, mar troch dejingen te rêden [[leafde|fan wa't se hâlde]].

Wannear't de Earste Oarder mei it belegeringskanon troch de feilichheidsdoar hinne brekt, ferskynt ynienen Luke Skywalker op it toaniel. Hy giet lykme-allinne nei bûten ta om syn omkesizzer Kylo Ren út te daagjen. Kylo lit earst it fjoer op him iepenje mei alle kanonnen dy't de Earste Oarder ta syn beskikking hat, mar as it stof oplûkt, is Luke ûnskeind. Dêrop giet Kylo him mei de ljochtsabel te liif yn in [[duël]]. Salang't er mei Luke lyk foar de stikkene feilichheidsdoar dwaande is, kinne de stoarmtroepers fan 'e Earste Oarder de rebellebasis net yngean. Underwilens liede de kristallen foksen de fersetslju nei in útgong fan 'e basis, dy't lykwols tichtset is troch in ynstoarting wêrby't reuseftige [[rots]]blokken delkommen binne. De kristallen wêzens kinne troch in lyts gatsje ûntkomme, mar de fersetslju sitte fêst. Rey arrivearret mei de ''Millennium Falcon'' en brûkt de Krêft om 'e rotsblokken fansiden sweve te litten. Alle fersetslju ûntsnappe út 'e basis en geane oan board fan 'e ''Millennium Falcon'', dêr't yn in laad de âldste Jedi-geskriften lizze, dy't Rey blykber meistellen hat doe't se Ahch-To ferliet. 

By de yngong fan 'e basis ûntdekt Kylo einlings dat er Luke mei syn ljochtsabel net ferwûnje kin. Stadichoan kringt it besef ta him troch dat Luke hielendal net op Crait oanwêzich is. Hy hat it eilantsje op Ahch-To nea ferlitten en Kylo hat de hiele tiid tsjin in projeksje troch de Krêft oan it fjochtsjen west. As Luke fernimt dat de fersetslju ûntkommen binne, lit er de projektsje slûpe. Troch himsels oer sa'n grutte ôfstân te projektearjen hat Luke himsels lykwols folslein útput. Hy ferstjert fredich en syn stoflik omskot ferdwynt spoarleas as er ien wurdt mei de Krêft. Rey en Leia fernimme syn dea en [[treast]]gje inoar. Leia bewissiget Rey derfan dat it Ferset dizze slimme slach te boppen komme sil. Yn Canto Bright fertelle de minsklike bern, dy't foarhinne foar de no ûntsnapte fathiers soargen, inoar it ferhaal oer de [[legindarysk]]e Jedi Luke Skywalker. As harren baas harren de mantel útfeecht en oan it wurk set, beweecht ien jonkje syn [[biezem]] mei de Krêft en stoarret omhegen de nachtlike loft yn, wylst er mei de [[finger]] oer de [[ring (sieraad)|ring]] mei it [[symboal]] fan it Ferset giet, dy't er fan Rose Tico krigen hat.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Kylo Ren]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[generaal Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]]
| [[Laura Dern]]
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]]
|-
| [[DJ (Star Wars)|DJ]]
| [[Benicio del Toro]]
|-
| de [[geast]] fan [[Yoda]]
| [[Frank Oz]]* &lt;small&gt;(poppespul en stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[R2-D2]]
| [[Jimmy Vee]]
|-
| [[kaptein Phasma]]
| [[Gwendoline Christie]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma d'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Paige Tico
| [[Ngô Thanh Vân]]
|-
| [[kaptein-op-see|kaptein]] Canady
| [[Mark Lewis Jones]]
|-
| [[admiraal Ackbar]]
| [[Timothy D. Rose|Tim Rose]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Tom Kane]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; 
|-
| kaptein Peavey
| [[Adrian Edmondson]]
|-
| Dobbu Scay
| [[Mark Hamill]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| master-koadebrekker
| [[Justin Theroux]]
|-
| freondinne fan 'e master-koadebrekker
| [[Lily Cole]]
|-
| Slowen Lo
| [[Joseph Gordon-Levitt]] &lt;small&gt;([[cameo|stimcameo]])&lt;/small&gt;
|-
| Wodibin
| [[Warwick Davis]]
|-
| Tallissan &quot;Tallie&quot; Lintra
| [[Hermione Corfield]]
|-
| Starck
| [[Noah Segan]]
|-
| Tubbs
| [[Jamie Christopher]]
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[William, hartoch fan Cambridge]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Harry, hartoch fan Sussex]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Gary Barlow]]
|-
|}
&lt;small&gt;&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt;) by it poppespul assistearre troch [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]], [[Damian Farrell]] en [[Colin Purves]]&lt;/small&gt;

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] nei in [[senario]] fan himsels. Hy sette útein mei de film noch foar't it foargeande diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]'', ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', yn [[premiêre]] gien wie. Johnson oerlei mei [[J.J. Abrams]], de regisseur fan ''The Force Awakens'', oer de ein fan dy film, en Abrams brocht lytse wizigings yn syn eigen senario oan, sadat de beide dielen naadleas opinoar oansleaten. 
[[File:Rian Johnson by Gage Skidmore.jpg|right|thumb|180px|[[Regisseur]] [[Rian Johnson]].]]

As [[filmprodusint|produsinten]] wiene [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]] en [[Ram Bergman]] by it projekt belutsen foar de [[filmstudio]] [[Lucasfilm]], in [[dochterûndernimming]] fan [[The Walt Disney Company]]. Foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' wie in [[budget]] beskikber dat neffens ''[[Deadline Hollywood]]'' [[$]]200&amp;nbsp;miljoen bedroech, mar neffens ''[[The Washington Post]]'' mar leafst $317&amp;nbsp;miljoen. Dêrmei soe it ien fan 'e djoerste films aller tiden west hawwe. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Steve Yedlin]], en de [[filmmuzyk]] waard, lykas by alle foargeande dielen fan 'e ''Skywalker Saga'', fersoarge troch [[John Williams (komponist)|John Williams]].

===Opnamen===
De [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' setten op [[10&amp;nbsp;febrewaris]] [[2016]] útein en duorren oant en mei [[22&amp;nbsp;july]] fan dat jier. De film makke gebrûk fan 'e [[wurktitel]] ''Space Bear''. De [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Ahch-To]], dy't filme waarden op it [[eilantsje]] [[Skelling Michael]], foar de [[kust|westkust]] fan it [[Ierlân|Ierske]] [[greefskippen fan Ierlân|greefskip]] [[Kerry (greefskip)|Kerry]], waarden al yn mids [[septimber]] [[2015]] opnommen. De film wie doe noch mar yn [[preproduksje]], mar filmjen wie omreden fan it [[waar]] yn 'e [[hjerst]], [[winter]] en [[maityd]] net mooglik op Skellig Michael, dat sadwaande. Likegoed rûnen de opnamen dêre, dy't earst fiif dagen duorje soene, troch minne waarsomstannichheden twa dagen fertraging op. 

De measte binnendoarsênes yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waarden opnommen yn 'e [[Pinewood Studios]] yn it [[Ingelân|Ingelske]] [[Buckinghamshire]]. Op lokaasje waard filme yn û.o. [[Malin Head]], yn it Ierske greefskip [[Donegal (greefskip)|Donegal]], [[Ceann Sibeal]] yn it greefskip Kerry en in net spesifiëarre lokaasje yn [[Meksiko]]. De sênes mei de [[fjildslach]] op 'e planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] waarden opnommen op 'e [[sâltflakte]] [[Salar de Uyuni]], yn [[Bolivia]]. De [[nacht]]like bûtendoarsênes yn it [[kasino]]resort [[Canto Bight]] waarden filme yn 'e [[histoarysk]]e [[binnenstêd]] fan [[Dubrovnik]], oan 'e [[Adriatyske See|Adriatyske]] kust fan [[Kroaasje]].
[[File:Salar de Uyuni, Volcan Thunupa.jpg|left|thumb|250px|[[Salar de Uyuni]], in [[sâltflakte]] yn [[Bolivia]], wie wêr't de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Crait (Star Wars)|Crait]] opnommen waarden.]]

===Distribúsje===
De [[filmdistribúsje|distribúsje]] fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard fersoarge troch [[Walt Disney Studios Motion Pictures]], de distribúsje[[difyzje (ûndernimming)|difyzje]] fan [[The Walt Disney Company]]. De film gie op [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]] yn [[Los Angeles]] yn [[premiêre]], en iepene dêrnei op [[15&amp;nbsp;desimber]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bioskopen]]. It byhearrende [[soundtrack]]album ferskynde dyselde deis by [[platemaatskippij]] [[Walt Disney Records]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' kaam op [[13&amp;nbsp;maart]] [[2018]] beskikber as [[ynternet|digitale]] [[download]] en waard op [[27&amp;nbsp;maart]] fan dat jier útbrocht op [[dvd]] en [[blu-ray]].

==Untfangst==
Fan 'e [[filmkritisy]] krige ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' oer it algemien positive [[resinsje]]s. Sa joech [[Matt Zoller Seitz]] fan 'e [[webside]] ''[[RogerEbert.com]]'' de film 4 fan 4 [[stjer (figuer)|stjerren]]. Hy hie in protte lof foar de ferrassings yn it ferhaal en de risiko's dy't [[regisseur]] [[Rian Johnson]] dêrmei naam. Fan [[Peter Travers]], dy't foar it [[tydskrift]] ''[[Rolling Stone]]'' skreau, krige de film 3&lt;sup&gt;&lt;small&gt;1&lt;/small&gt;&lt;/sup&gt;/&lt;sub&gt;&lt;small&gt;2&lt;/small&gt;&lt;/sub&gt; stjer fan 4. Travers priizge sawol de rezjy fan Johnson as de [[aktearjen|aktearprestaasjes]] fan 'e [[cast]], yn 't bysûnder fan [[Mark Hamill]] yn 'e rol fan [[Luke Skywalker]]. Hy fûn dat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' suver ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;V&amp;nbsp;– The Empire Strikes Back]]'' belykje koe, dat nei syn miening de bêste [[Star Wars (filmsearje)|''Star Wars''-film]] wie. 

[[Richard Roeper]] fan 'e ''[[Chicago Sun-Times]]'' parte ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' ek 3&lt;sup&gt;&lt;small&gt;1&lt;/small&gt;&lt;/sup&gt;/&lt;sub&gt;&lt;small&gt;2&lt;/small&gt;&lt;/sub&gt; fan 4 stjerren ta. Hy hie lof foar de [[aksjefilm|aksjesênes]] en de [[humor]] yn 'e film, mar fûn dat ''The Last Jedi'' &quot;net alhiel deselde [[emosjonele]] yndruk neilit&quot; as ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Ek fûn er dat ''The Last Jedi'' yn 'e twadde helte &quot;in bytsje ynsakke&quot;. Nettsjinsteande dat omskreau er de film as &quot;noch altyd in weardich haadstik yn 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]]&quot;. [[George Lucas]], de betinker fan ''Star Wars'', liet him ek posityf út oer ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'', in film dy't er &quot;prachtich makke&quot; fûn. Dat wie in hiel ferskil mei syn negative miening oer it foargeande diel yn 'e rige, ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens''.
[[File:Skellig Michael by Maureen (1).jpg|right|thumb|250px|It [[Ierlân|Ierske]] [[eilantsje]] [[Skellig Michael]] wie it [[dekôr]] foar de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Ahch-To]].]]

Oan 'e oare kant fan it spektrum wie der in lyts groepke resinsinten dat net folle fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' hawwe moast. Sa fûn [[Richard Brody]] yn it tydskrift ''[[The New Yorker]]'' dat de film &quot;oerkomt as in wurk dat glêdstrutsen is, platdrukt, freeslik reinige.&quot; Yn 'e [[Kanada|Kanadeeske]] [[krante]] ''[[The Globe and Mail]]'', út [[Toronto]], joech [[Kate Taylor (skriuwster)|Kate Taylor]] de film mar 2 fan 4 stjerren. Sy fûn dat de film te lijen hie ûnder de yntroduksje fan tefolle nijynkommelingen en skreau: &quot;dizze him ûntjaande trilogy wrakselet om in lykwicht te behâlden dat faak krekt bûten berik liket te bliuwen.&quot; 

Yn it tydskrift ''[[Variety (tydskrift)|Variety]]'' bekritisearre [[Owen Gleiberman]] ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' om't de film neffens him &quot;dingen werhelle dy't al werhelle binne&quot;, wêrmei't er ferwiisde nei de oerienkomsten tusken eleminten út 'e film mei eleminten út ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;V&amp;nbsp;– The Empire Strikes Back'' (lykas de evakuaasje fan 'e basis fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] op [[D'Qar]] yn ''The Last Jedi'', dy't wol tige liket op 'e evakuaasje fan 'e basis fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] op [[Hoth]] yn ''The Empire Strikes Back''.

Op 'e [[webside]] [[Rotten Tomatoes]], dy't resinsjes sammelet, hat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' in tige heech goedkarringspersintaazje fan 91%, basearre op 485 ûnderskate resinsjes. De konsensuskrityk fan 'e webside, gearstald út al dy resinsjes, stelt: &quot;[De film] earet it rike beërf fan 'e [[filmsearje]] en foeget guon ferrassende draaiïngs yn it ferhaal ta&amp;nbsp;– en leveret dêrmei alle [[emoasje]]rike [[aksjefilm|aksje]] dêr't [[fan (persoan)|fans]] op hoopje koene.&quot; Op [[Metacritic]], de wichtichste [[konkurrint]] fan Rotten Tomatoes, behellet ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' in goedkarringspersintaazje fan 84%, basearre op 56 resinsjes.

==Resultaat==
[[File:Dubrovnik (36).JPG|left|thumb|250px|[[Dubrovnik]], yn [[Kroaasje]], waard yn 'e film brûkt foar de [[sêne]]s yn [[Canto Bight]].]]
===Opbringst===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' brocht yn 'e [[bioskopen]] yn 'e [[Feriene Steaten]] en [[Kanada]] [[$]]620,2&amp;nbsp;miljoen op, en yn alle oare [[lannen en territoaria]] $712,5&amp;nbsp;miljoen. Wrâldwiid kaam de [[opbringst (jild)|opbringst]] dêrmei út op $1.332,7&amp;nbsp;miljoen. Ofset tsjin it [[budget]] fan $200 oant 317&amp;nbsp;miljoen betsjut dat in [[winst (ûndernimming)|winst]] fan tusken de $1.132,7&amp;nbsp;miljoen en de $1.015,7&amp;nbsp;miljoen, hoewol't dêr de [[marketing]]kosten noch wol ôf moatte. Dêrmei wie ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' de meast opbringende film fan [[2017]] en de op acht nei meast opbringende film aller tiden. De [[webside]] ''[[Deadline Hollywood]]'' berekkene de skjinne winst op $417,5&amp;nbsp;miljoen.

===Prizen===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard yn [[2018]] by de [[Oscar]]s nominearre foar [[priis (ûnderskieding)|prizen]] yn 4 [[kategory]]en: bêste orizjinele [[filmmuzyk]], bêste [[lûdsmontaazje]], bêste [[lûdsmixing]] en bêste [[special effects|fisuele effekten]], mar wûn dêrfan gjinien. By de [[BAFTA's]], de wichtichste [[Feriene Keninkryk|Britske]] filmprizen, waard de film nominearre foar 2 prizen, yn 'e kategoryen bêste [[lûd]] en bêste [[special effects]].

By de [[Saturn Award]]s waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' nominearre foar 13 prizen yn 12 kategoryen, wêrûnder bêste [[science fiction-film]], bêste [[regisseur]], bêste [[aktrise]] ([[Daisey Ridley]]), twa kear bêste [[byrol]] fan in aktrise ([[Carrie Fisher]] en [[Kelly Marie Tran]]), bêste [[filmmuzyk]], bêste [[produksje-ûntwerp]], bêste [[kostúm]]ûntwerp, bêste [[fisazjy]] en bêste special effects. De film wûn 3 Saturn Awards, foar bêste [[akteur]] ([[Mark Hamill]]), bêste [[senario]] ([[Rian Johnson]]) en bêste [[filmmontaazje]] ([[Bob Ducsay]]). 

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard ek nominearre foar 9 Britske [[Empire Award]]s. Dêrfan wûn er 5 prizen, foar bêste film, bêste regisseur, bêste aktrise (Daisy Ridley), bêste fisuele effekten ([[Ben Morris (special effects-technikus)|Ben Morris]], [[Mike Mulholland]], [[Neal Scanian]] en [[Chris Corbould]]) en bêste kostúmûntwerp ([[Michael Kaplan (kostúmûntwerper)|Michael Kaplan]]). ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard fierders nominearre foar 8 [[Teen Choice Award]]s (en wûn dêrfan de priis foar favorite aktrise yn in [[fantasyfilm]] foar Carrie Fisher) en ek foar 3 [[MTV Movie Award]]s.

==Keppelings om utens==
* {{en}} [https://www.starwars.com/films/star-wars-episode-viii-the-last-jedi Offisjele webside fan ''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi'' op ''StarWars.com'']
* {{en}} [https://lucasfilm.com/productions/episode-viii/ Offisjele webside fan ''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi'' op ''Lucasfilm.com'']
* {{en}} [http://www.imdb.com/title/tt2527336/ Ynformaasje oer ''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi'' yn 'e Internet Movie Database (IMDb)]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Star_Wars:_The_Last_Jedi ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi}}
}}
{{DISPLAYTITLE:''{{PAGENAME}}''}}
{{Star Wars}}

[[Kategory:Star Wars-film]]
[[Kategory:Amerikaanske science fiction-film]]
[[Kategory:Amerikaanske aventoerefilm]]
[[Kategory:Amerikaanske oarlochsfilm]]
[[Kategory:Amerikaanske coming-of-agefilm]]
[[Kategory:Science fiction-fantasyfilm]]
[[Kategory:Science fiction-aventoerefilm]]
[[Kategory:Science fiction-oarlochsfilm]]
[[Kategory:Ingelsktalige film]]
[[Kategory:Fiktyftalige film]]
[[Kategory:Film fan Lucasfilm]]
[[Kategory:Film fan Rian Johnson]]
[[Kategory:Film út 2017]]
[[Kategory:Film oer robots]]
[[Kategory:Film oer tsjoenderij]]
[[Kategory:Film oer romtefeart]]
[[Kategory:Film oer in oarloch]]
[[Kategory:Film oer bûtenierdske wêzens]]
[[Kategory:Film oer in prinsesse]]
[[Kategory:Film oer moard]]
[[Kategory:Film oer gokken]]
[[Kategory:Film oer bistemishanneling]]
[[Kategory:Film oer in twilling]]</text>
      <sha1>0fadt4l1tkv9jx9am8azg4jkhhhm6jx</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084229</id>
      <parentid>1084228</parentid>
      <timestamp>2022-07-23T22:34:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>dien</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="38589" xml:space="preserve">{{Universele ynfoboks film
| ôfbylding                = Star Wars Episode VIII - The Last Jedi logo.png
| ôfbyldingstekst          = 
| ôfbyldingsbreedte        =
| ferwizing                = '''(''[[:en:File:Star Wars The Last Jedi.jpg|Filmposter yn 'e Ingelske Wikipedy]]'')'''
| namme                    = &lt;small&gt;''Star Wars: Episode VIII&lt;/small&gt;&lt;br&gt;The Last Jedi''
| regisseur                = [[Rian Johnson]]
| produsint                = [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]]&lt;br&gt;[[Ram Bergman]]
| útfierend produsint      = 
| senario                  = [[Rian Johnson]]
| basearre op              = wurk fan [[George Lucas]]
| kamerarezjy              = [[Steve Yedlin]]
| muzyk                    = [[John Williams (komponist)|John Williams]]
| filmstudio               = [[Lucasfilm]]
| distribúsje              = [[Walt Disney Studios Motion Pictures|Walt Disney Studios&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Motion Pictures]]
| haadrollen               = [[Daisy Ridley]]&lt;br&gt; [[Mark Hamill]]&lt;br&gt;[[John Boyega]]&lt;br&gt;[[Adam Driver]]&lt;br&gt;[[Oscar Isaac]]
| voice-over               = 
| byrollen                 = [[Domhnall Gleeson]]&lt;br&gt;[[Kelly Marie Tran]]&lt;br&gt; [[Carrie Fisher]]&lt;br&gt; [[Joonas Suotamo]]&lt;br&gt; [[Laura Dern]]&lt;br&gt; [[Andy Serkis]]&lt;br&gt; [[Benicio del Toro]]&lt;br&gt; [[Frank Oz]]
| lân/lannen               = [[File:Flag of the United States.svg|border|20px]] [[Feriene Steaten]]
| premiêre                 = [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]]
| direkt op fideo          = 
| foarm                    = [[langspylfilm]]
| sjenre                   = [[science fiction-film]]
| taal                     = [[Ingelsk]] &lt;small&gt;(ek guon optochte talen)&lt;/small&gt;
| spyltiid                 = 152 minuten
| budget                   = $200–317&amp;nbsp;miljoen
| opbringst                = $1.332,7&amp;nbsp;miljoen
| prizen                   = 3× [[Saturn Award]]&lt;br&gt;5× [[Empire Award]]
| filmsearje               = ''[[Skywalker Saga]]''
| foarich diel             = ''[[Star Wars: Episode VII – The Force Awakens|Star Wars: Episode VII – The&lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Force Awakens]]''
| folgjend diel            = ''[[Star Wars: Episode IX – The Rise of Skywalker|Star Wars: Episode IX – The &lt;br&gt;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;Rise of Skywalker]]''
}}
'''''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi''''' is in [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[science fiction-film]] út [[2017]] mei eleminten fan [[fantasy (sjenre)|fantasy]], [[oarlochsfilm|oarlochsfiksje]] en [[aventoerefiksje]]. It is it twadde diel fan 'e [[Star Wars-ferfolchtrilogy|''Star Wars''-ferfolchtrilogy]] en it achtste diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]''-[[filmsearje]]. De [[film]] heart as sadanich ta de [[Star Wars|''Star Wars''-mediafranchise]] en is it direkte [[ferfolch]] op ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', út [[2015]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] mei yn 'e [[haadrol]]len [[Daisy Ridley]], [[Mark Hamill]], [[John Boyega]], [[Adam Driver]] en [[Oscar Isaac]]. De [[titel (namme)|titel]] betsjut &quot;Stjerre-oarloggen: Oflevering&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– De Lêste [[Jedi]]&quot;.

De film giet fierder dêr't ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens'' einige. De [[Krêft]]gefoelige jonge [[frou]] [[Rey (Star Wars)|Rey]] hat [[Luke Skywalker]] berikt, de lêste [[Jedi-master]], en besiket him oer te heljen mei har werom te gean, yn 'e [[hope]] dat er it wifkjende [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] nij [[elan|fjoer]] jaan kin yn 'e striid tsjin 'e [[faksist]]oïde [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]]. Skywalker is dêr lykwols net botte happich op. Underwilens binne de lêste leden fan it Ferset, ûnder wa [[Finn (Star Wars)|Finn]], [[Poe Dameron]] en [[generaal]] [[Leia Organa]], op 'e flecht foar de [[float]] fan 'e Earste Oarder ûnder lieding fan [[Kylo Ren]] en [[generaal Hux]]. Finn en in [[monteur]], [[Rose Tico]] betinke in riskant plan om 'e efterfolgers ôf te skodzjen.

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' krige fan 'e [[filmkritisy]] oer it algemien positive [[resinsje]]s, en ûntjoech him yn 'e [[bioskopen]] ta in ûnbidich [[kommersje]]el súkses. It wie de meast opbringende film fan [[2017]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard nominearre foar fjouwer [[Oscar]]s, mar wûn net ien. De film wûn wol in trije [[Saturn Award]]s en fiif [[Empire Award]]s. It trêde en ôfslutende diel fan 'e ''Star Wars''-ferfolchtrilogy kaam yn [[2019]] yn 'e [[bioskopen]] ûnder de titel ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;IX&amp;nbsp;– The Rise of Skywalker]]''. Nei har hommels [[ferstjerren]] yn [[desimber]] [[2016]] waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' [[opdracht (fiksje)|opdroegen]] oan 'e [[neitins]] fan [[aktrise]] [[Carrie Fisher]].

==Plot==
Troch de ferdylging fan 'e Galaktyske [[Senaat]] en it [[regear]] en de [[float]] fan 'e [[Galaktyske Republyk|Nije Republyk]] by de oanfal op Hosnian-Primus slacht de [[Earste Oarder (Star Wars)|Earste Oarder]] no yn it [[Stjerrestelsel]] foar master op. Inkeld it minmachtige [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] behinderet noch de folsleine oerhearsking fan it Stjerrestelsel troch de Earste Oarder. Koart nei de ferneatiging fan 'e [[Stjerredeaderbasis]] fan 'e Earste Oarder (sjoch: ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''), jouwe [[generaal]] [[Leia Organa]] en [[admiraal]] [[Gial Ackbar]] lieding oan 'e [[evakuaasje|ûntromming]] fan 'e basis fan it Ferset op 'e [[planeet]] [[D'Qar]], mei't de [[lokaasje]] dêrfan no bekend is by de fijân. De evakuaasje ferkeart yn 'e lêste stadia as de float fan 'e Earste Oarder û.l.f. [[generaal Hux]] yn it [[planetestelsel]] arrivearret.

De lieding fan it Ferset jout opdracht ta in oanfal op 'e fijannige float troch [[X-wjukjager]]s en [[bommesmiter]]s ûnder [[luitenant-kolonel]] [[Poe Dameron]]. Dat is bedoeld as in efterhoedegefjocht, dat de fijân ophâlde moat oant de lêste fersetssskippen it oerflak fan D'Qar ferlitten hawwe. Dameron sjocht lykwols in kâns om 'e ''Fulminatrix'', in [[stjerreslachskip]] fan 'e Earste Oarder, te ferdylgjen, en negearret befellen om him werom te lûken troch de oanfal troch te setten. Dêrby geane op ien nei alle bommesmiters fan it Ferset ferlern. De lêste, it tastel fan [[piloat]]e Paige Tico, rekket skansearre en kin inkeld de lading [[bom]]men útgoaie as Paige dat sels hânmjittich docht. Hja [[selsopoffering|offeret harsels op]]; de oanfal slagget en it stjerreslachskip wurdt ferneatige, mar foar it Ferset is it in [[Pyrrusoerwinning]], mei't de ferliezen dy't se lit hawwe net wer goed te meitsjen binne. Dameron wurdt neitiid troch Leia yn [[militêre rang|rang]] weromset ta [[kaptein (rang)|kaptein]].

De rest fan 'e fersetsfloat ûntsnapt nei de [[hyperromte]] en waant him feilich, mar de Earste Oarder hat in [[apparaat]] ûntwikkele wêrmei't skippen sels troch de hyperromte hinne folge wurde kinne. In heale [[minút]] nei't de fersetsfloat op in hiel oar plak de [[romte|reële romte]] wer ynkomt, arrivearret dêr ek de float fan 'e Earste Oarder, dêr't him ûnderwilens de ''Supremasy'' by jûn hat, it reuseftige skip fan [[opperste lieder Snoke]], de oprjochter fan 'e Earste Oarder. [[Kylo Ren]], dy't de [[TIE-jager]]s fan 'e Earste Oarder oanfiert by in oanfal op 'e fersetsfloat, wifelet om op it [[flaggeskip]] fan it Ferset, de [[kruser]] ''Raddus'', te sjitten as er troch [[de Krêft]] de oanwêzigens fan syn [[mem]] Leia oan board gewaarwurdt. De oare piloaten fan 'e Earste Oarder hawwe net sokke skrupules en iepenje it fjoer. De [[brêge (skip)|brêge]] fan 'e ''Raddus'' wurdt rekke en slim skansearre, en alle oanwêzigen, wêrûnder de hiele lieding fan it Ferset, wurdt de [[romte]] yn blaasd as alle [[lucht]] út 'e brêge nei bûten ta ûntsnapt. Dêrby komme admiraal Ackbar en de oare fersetslieders om, mar Leia wit troch manipulaasje fan 'e Krêft te oerlibjen, hoewol't se slim ferwûne rekket.

Mei Leia [[bewusteleas]] yn 'e [[sikeboech]] en de oare lieders [[dea]] nimt [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]] it befel oer it Ferset oer. It is foar eltsenien dúdlik dat it gjin sin hat om nochris te besykjen en ûntkom fia de hyperromte, om't it Ferset noch mar [[brânstof]] hat foar ien hyperromtesprong, en de float fan 'e Earste Oarder gewoan folgje soe. De lytse [[romteskip]]pen fan it Ferset binne flugger as de logge stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, en kinne dêrom krekt bûten berik fan 'e grutte [[ploffer (Star Wars)|plofferkanonnen]] bliuwe. Der ûntstiet in efterfolging mei in legere [[faasje]] as [[ljochtfaasje|dy fan it ljocht]], dy't lykwols net mear as in pear [[dagen]] duorje kin foar't it Ferset troch de branje hinne is.
{{Plotbedjer film}}
Underwilens langet [[Rey (Star Wars)|Rey]] op it [[rots]]eilantsje op 'e planeet [[Ahch-To]], dêr't [[Luke Skywalker]], de lêste [[Jedi]], him weromlutsen hat, de [[ljochtsabel]] fan Luke syn [[heit]] [[Anakin Skywalker|Anakin]] oan him oer. Luke smyt it ding lykwols daliks fuort. Rey wol dat Luke mei har weromgiet om it Ferset nije [[hoop]] te jaan, mar Luke hat dêr gjin boadskip oan. Der is in reden dat er op it ûnfynberste plak yn it Stjerrestelsel yn selsopleine [[ballingskip]] gien is, sa hâldt er har foar, en dy reden is dat er wol dat men him gewurde lit. Rey jout lykwol gjin belies, mar sels tuskenkomst fan 'e [[Wookiee]] [[Chewbacca]], dy't Rey mei de ''[[Millennium Falcon]]'' nei Ahch-To ta brocht hat, is net genôch om Luke fan miening feroarje te litten. Hy is wisberet om him nearne mear mei te bemuoien en fertelt Rey dat it tiid is foar de Jedi om út te stjerren. 

As Luke op in [[nacht]] yn in [[nostalgy]]ske bui de ''Millennium Falcon'' binnenglûpt om it tastel wer fan binnen te sjen, treft er dêr lykwols syn âlde [[robot]] [[R2-D2]] oan. Luke jout him itselde beskie dat er oan Rey en Chewbacca jûn hat, mar R2-D2 spilet falsk troch foar him nochris it boadskip ôf te spyljen dat Leia hast 35 jier lyn oan [[Obi-Wan Kenobi]] stjoerde, wêryn't se him om help smeekte om't er de iennichste hope fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] wêze soe. Dat set Luke oan om Rey trije lessen oer de wurking fan [[de Krêft]] te jaan. Underwilens blykt der in bân tusken Rey en Kylo Ren te bestean, dy't harren fia de Krêft mei-inoar ferbynt. Se brekke har der allebeide de holle oer hoe't dat kin, mar it slagget harren net om der in ferklearring foar te betinken. Nei't Rey earst in tige ôfhâldige opstelling foar Kylo oer hat, begjint se njonkelytsen mei him te [[kommunisearjen]]. Fierders ûntdekt Rey op it eilantsje in reuseftige holle [[beam]], dêr't de âldste geskriften fan 'e Jedi bewarre wurde.

Nei't se op minder as gâns ûnthjittende wize mei-inoar yn 'e kunde kommen binne, betinke âld-[[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] [[Finn (Star Wars)|Finn]] en [[monteur]] [[Rose Tico]], de jongere suster fan Paige, in plan om 'e Fersetsfloat te rêden. It apparaat wêrmei't de Earste Oarder it Ferset troch de hyperromte folget, is inkeld op it flaggeskip fan opperste lieder Snoke oanwêzich. Finn wit it te finen, en Rose kin it útsette. Wat se misse, is in [[koadebrekker]] om harren tagong te ferskaffen ta de romte mei it apparaat, dat efter slot en skoattel bewarre wurdt. In [[hologram|holografysk]] [[petear]] mei fersetssympatisante en [[horeka]]ûndernimster [[Maz Kanata]] ferwiist harren datoangeande nei in [[gokker]] yn it [[kasino]][[resort]] [[Canto Bight]], dy't in [[read]]e [[blom]] op it [[revêr]] fan syn [[kolbêrjaske]] draacht. Mei help fan Poe Dameron en [[luitenant Connix]] pike Finn en Rose mei Dameron syn robot [[BB-8]] út by de float wei en sette troch de hyperromte koers nei Canto Bight.

It ferhaal dat Rey oer it ferfal fan Kylo Ren ta de tsjustere kant fan 'e Krêft heard hat, is dat er ien fan 'e learlingen wie dy't syn [[omke]] Luke Skywalker oplate ta nije Jedi. Kylo liet him [[ferlieding|ferliede]] troch opperste lieder Snoke. Doe slachte er by nacht de helte fan syn mei-learlingen ôf, korrumpearre de rest, stiek de nije Jedi Timpel yn 'e [[brân]] en naaide út. By ien fan harren kontakten fertelt Kylo lykwols oan Rey dat Luke syn [[macht]] eange en him besocht te [[fermoardzjen]], en dat dàt de reden wie dat er weromsloech en weiwaard. Rey konfrontearret Luke dêrmei, dy't tajout dat er op in nacht [[eangst|benaud]] waard foar it tsjuster yn 'e [[dream]]en fan syn [[omkesizzer]]. In momint lang stied er yn bestân om 'e bedriging dy't de jonge foarme, op 'e alderienfâldichste manear op te lossen: troch him dea te dwaan, mar dat stuit gie hiel gau foarby. Mar Kylo waard krekt doe wekker en seach Luke mei syn ljochtsabel boppe him stean, en ferdigene himsels. Dêrom jout Luke himsels de [[skuldgefoel|skuld]] fan alles dat dêrnei bard is en hat er de Krêft ôfsward.

Rey is derfan oertsjûge dat Kylo [[ferlossing|ferlost]] wurde kin fan 'e tsjustere kant fan 'e Krêft, dat se ferlit Ahch-To mei Chewbacca en R2-D2. Luke sjocht har ôfreis mei tige mingde gefoelens oan, mei't er yn Rey itselde ûnbidige potinsjeel foar manipulaasje fan 'e Krêft gewaarwurden is as er earder yn Kylo gewaar waard. Om foar iens en foar altyd skjin skip te meitsjen, risselwearret er om 'e oerâlde holle beam mei de âldste Jedi-geskriften te ferbaarnen, mar op it beslissende stuit wifket er. De [[geast]] fan syn âlde master [[Yoda]] ferskynt oan him en ferneatiget de beam troch it oproppen fan in [[wjerljocht]]ynslach. Neitiid hat Yoda bot [[wille]] om Luke syn [[konsternaasje]]. Hy fiteret Luke oan om fan syn falen te learen.

Yn Canto Bight sette Finn, Rose en BB-8 harren [[romtefear]] op in iepenbier [[strân]] del, wat blykber tsjin eltse pleatslike [[regeljouwing|regel]] yngiet. Se sykje alle kasino's ôf nei de koadebrekker mei de reade blom, mar krekt as se him einlings sjogge, wurde Finn en Rose troch de [[plysje]] mei [[stroomstjitwapen]]s oermastere en foar [[foutparkearjen]] ôffierd nei it pleatslike [[tichthûs (finzenis)|tichthûs]]. Dêr wurde se yn ien [[sel (finzenis)|sel]] set mei de [[hacker]] [[DJ (Star Wars)|DJ]], dy't oanbiedt harren koadebrekker te wêzen. Finn en Rose stegerje syn oanbod ôf, mar binne likegoed ûnder de yndruk as DJ himsels (en harren) muoiteleas út 'e sel lit. Se geane ferskillende kanten út, en DJ komt BB-8 tsjin, dy't op eigen manneboet in befrijingsaksje foar Finn en Rose op tou set hat. Finn en Rose besykje werom te gean nei it kasino, mar krije al rillegau de plysje wer efter harren oan. Mei de help fan in [[keppel]] [[fathier]]s, semy-[[yntelligint]]e [[ryddier|racedieren]] dy't troch harren eigners [[bistemishanneling|mishannele]] wurde, en de [[minske]][[bern (persoan)|bern]] dy't de [[bisten]] fersoargje, witte se te ûntkommen nei it strân. Harren romtefear wurdt troch de plysje oan grôt sketten, en fierderop reitsje se ynsletten oan 'e top fan in heech [[klif]]. Se wurde rêden troch DJ en BB-8, dy't tegearre in romteskip [[dieverij|stellen]] hawwe.

Rey lit har troch Chewbacca yn in [[rêdingsboat (ûntsnapping)|rêdingskapsule]] by de float fan 'e Earste Oarder ôfsette. Se wurdt troch Kylo Ren [[finzen]] nommen en foar opperste lieder Snoke brocht, dy't [[selsfoldienens|selsfoldien]] útleit dat se moai yn syn fâle rûn is. Hy is nammentlik dejinge dy't har geast mei dy fan Kylo ferbûn hat en de twifel yn Kylo oanfitere hat. De ûnwissichheid yn him dy't Rey waarnommen hat, is sadwaande neat oars as wat Snoke har fiele litte woe. Fierders befreget Snoke Rey oer de lokaasje fan Luke, en hoewol't se him neat fertelle wol, wurdt er troch it gebrûk fan 'e Krêft de wierheid út har [[tinzen]] gewaar. Hy konkludearret dat Luke wol wachtsje kin oant er foargoed mei it Ferset ôfweefd hat. Dêrnei sil er Luke helpe om 'e Jedi útstjerre te litten troch syn eilantsje folslein oan grôt te [[bombardearjen]].

Oan board fan 'e ''Raddus'', it flaggeskip fan it Ferset, dat tsjin dy tiid it iennichst oerbleaune skip fan 'e float is, risselwearret fise-admiraal Holdo om alle opfarrenden yn lytse transportskippen fuort te stjoeren. Dameron fynt dat plan [[leffens|lef]] en nutteleas, mei't de transportskippen warleas wêze sille foar de kanonnen fan 'e Earste Oarder. Mei luitenant Connix en oare meistanners komt er dêrom yn [[opstân]] en nimt it befel oer de kruser oer. Underwilens arrivearje Finn, Rose, BB-8 en DJ tanksij de kwaliteiten fan DJ ûngemurken oan board fan it skip fan opperste lieder Snoke. Se witte de romte te berikken fan it apparaat wêrmei't de fersetsfloat troch de hyperromte folge wurdt, mar wurde dêr trappearre troch [[kaptein Phasma]], Finn syn eardere befelfierend [[ofsier]], dy't harren yn 'e hechten nimme lit.

Oan board fan 'e ''Raddus'' brekke Holdo, har ûnderbefelhawwer [[Larma D'Acy]] en de oare finzen nommen ofsieren los, wêrnei't Dameron en Connix har op 'e [[brêge (skip)|brêge]] ferskânzje. As de doarren fan 'e brêge iepenbrutsen wurde, is it lykwols Leia dy't dertroch komt en Dameron mei in op ferdôvingsstân sette [[ploffer (Star Wars)|ploffer]] bewusteleas sjit. De evakuaasje fan it skip giet dêrnei wer troch. As er wer bykomt, leit Leia oan Dameron út dat se no deunby de planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] binne, dêr't noch in âlde basis is út 'e tiid fan it Rebelleferbûn, mear as tritich jier lyn. De transportskippen sille, troch [[kamûflaazje]] ûnsichtber foar de efterfolgjende stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder, de leden fan it Ferset nei Crait oerbringe. Underwilens sil de float fan 'e Earste Oarder moai efter de ''Raddus'' oan gean as de kruser de planeet foarby fljocht. Dameron moat tajaan dat dat eins bêst in goed plan is. Der moat lykwols al immen oan board fan 'e ''Raddus'' bliuwe om 'e Earste Oarder mei te lokjen. It is Holdo dy't dy taak op har nimt. It plan fan 'e fersetslju mislearret lykwols as oan board fan it flaggeskip fan opperste lieder Snoke de koadebrekker DJ syn frijheid keapet troch generaal Hux op 'e transportskippen fan it Ferset opmerksum te meitsjen. Dêrop iepenet de Earste Oarder it fjoer op 'e transportskippen, dy't ien foar ien ferneatige wurde.

Snoke jout Kylo opdracht om Rey te fermoardzjen, mar Kylo fermoardet ynstee Snoke. Dêrnei ferslane Kylo en Rey tegearre de leden fan Snoke syn [[liifgarde]]. Rey mient dat Kylo de tsjustere kant fan 'e Krêft efter him litten hat, mar dat blykt net sa te wêzen. Kylo nimt ynstee it plak fan Snoke yn as opperste lieder fan 'e Earste Oarder. Hy wegeret it befel ta de besjitting fan 'e transportskippen fan it Ferset yn te lûken en freget Rey om tegearre mei him it Stjerrestelsel te regearjen. Sy stegeret him ôf en se wrakselje om it besit fan 'e ljochtsabel fan Luke, wêrby't it wapen úteinlik midstwa rekket. As fise-admiraal Holdo sjocht dat de Earste Oarder op it punt stiet om it Ferset út te rûgjen, keart se har kruser om en offeret har eigen libben op troch nei de hyperromte springen dwers troch de float fan 'e Earste Oarder hinne. It komt derop del dat se de fijannige float raamt mei de [[ljochtfaasje|faasje fan it ljocht]]. It reuseftige romteskip fan Snoke giet dêrby troch de helte, wylst de stjerreslachskippen fan 'e Earste Oarder hielendal nei gychem geane. Rey ûntkomt oan 'e ferwoastging en wurdt oppikt troch Chewbacca en R2-D2 yn 'e ''Millennium Falcon''. BB-8 befrijt Finn en Rose, wêrnei't Finn definityf ôfweeft mei kaptein Phasma en se trijeresom mei in romtefear fan 'e Earste Oarder ûntkomme. 

Oankommen op Crait sykje de lêste 400 leden fan it Ferset beskûl yn 'e âlde rebellebasis yn in [[berch]] oan 'e útein fan in útstrutsen [[sâltflakte]], yn 'e mande mei in kloft [[vulptex|foks-eftige wêzens dy't fan kristal makke]] lykje te wêzen en lânseigen op 'e planeet binne. Ek Finn, Rose en BB-8 jouwe harren dêr by de oaren. De reuseftige feilichheidsdoar blykt de iennichste yn- en útgong te wêzen. Kylo Ren en generaal Hux liede de Earste Oarder nei Crait ta, dy't de oanfal ynset mei [[AT-AT|AT-AT's]] en in belegeringskanon dat troch de feilichheidsdoar hinne komme kin. It Ferset stjoert in needoprop út nei de Bûtenrâne fan it Stjerrestelsel, dêr't se in protte sympatisanten hawwe. Om tiid te rekken beslút Dameron mei in kloft fersetslju, ûnder wa Finn en Rose, om 'e fijân oan te fallen mei ferâldere [[lânglider]]s dy't tritich jier efter de tiid binne en troch gebrek oan [[ûnderhâld]] suver útinoar falle. Kylo stjoert syn [[TIE-jager]]s op harren ôf, mar dy wurde troch Rey en Chewbacca yn 'e ''Millennium Falcon'' fuortlokke. Nettsjinsteande dat slagget it de fersetslju net om ticht genôch by it belegeringskanon te kommen. Finn wol de oanfal likegoed trochsette, mar Rose komt foar dat er syn libben opofferet, om't se, sa seit se, de striid net winne sille troch dejingen te deadzjen sy't se [[haat]]sje, mar troch dejingen te rêden [[leafde|fan wa't se hâlde]].

Wannear't de Earste Oarder mei it belegeringskanon troch de feilichheidsdoar hinne brekt, ferskynt ynienen Luke Skywalker op it toaniel. Hy giet lykme-allinne nei bûten ta om syn omkesizzer Kylo Ren út te daagjen. Kylo lit earst it fjoer op him iepenje mei alle kanonnen dy't de Earste Oarder ta syn beskikking hat, mar as it stof oplûkt, is Luke ûnskeind. Dêrop giet Kylo him mei de ljochtsabel te liif yn in [[duël]]. Salang't er mei Luke lyk foar de stikkene feilichheidsdoar dwaande is, kinne de stoarmtroepers fan 'e Earste Oarder de rebellebasis net yngean. Underwilens liede de kristallen foksen de fersetslju nei in útgong fan 'e basis, dy't lykwols tichtset is troch in ynstoarting wêrby't reuseftige [[rots]]blokken delkommen binne. De kristallen wêzens kinne troch in lyts gatsje ûntkomme, mar de fersetslju sitte fêst. Rey arrivearret mei de ''Millennium Falcon'' en brûkt de Krêft om 'e rotsblokken fansiden sweve te litten. Alle fersetslju ûntsnappe út 'e basis en geane oan board fan 'e ''Millennium Falcon'', dêr't yn in laad de âldste Jedi-geskriften lizze, dy't Rey blykber meistellen hat doe't se Ahch-To ferliet. 

By de yngong fan 'e basis ûntdekt Kylo einlings dat er Luke mei syn ljochtsabel net ferwûnje kin. Stadichoan kringt it besef ta him troch dat Luke hielendal net op Crait oanwêzich is. Hy hat it eilantsje op Ahch-To nea ferlitten en Kylo hat de hiele tiid tsjin in projeksje troch de Krêft oan it fjochtsjen west. As Luke fernimt dat de fersetslju ûntkommen binne, lit er de projektsje slûpe. Troch himsels oer sa'n grutte ôfstân te projektearjen hat Luke himsels lykwols folslein útput. Hy ferstjert fredich en syn stoflik omskot ferdwynt spoarleas as er ien wurdt mei de Krêft. Rey en Leia fernimme syn dea en [[treast]]gje inoar. Leia bewissiget Rey derfan dat it Ferset dizze slimme slach te boppen komme sil. Yn Canto Bright fertelle de minsklike bern, dy't foarhinne foar de no ûntsnapte fathiers soargen, inoar it ferhaal oer de [[legindarysk]]e Jedi Luke Skywalker. As harren baas harren de mantel útfeecht en oan it wurk set, beweecht ien jonkje syn [[biezem]] mei de Krêft en stoarret omhegen de nachtlike loft yn, wylst er mei de [[finger]] oer de [[ring (sieraad)|ring]] mei it [[symboal]] fan it Ferset giet, dy't er fan Rose Tico krigen hat.

==Rolferdieling==
[[File:Daisy_Ridley_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[Daisy Ridley]].]]
[[File:John_Boyega_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[John Boyega]].]]
[[File:Oscar_Isaac_by_Gage_Skidmore.jpg|right|thumb|120px|[[Oscar Isaac]].]]
;haadrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise'''&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;&amp;nbsp;
|- 
| [[Rey (Star Wars)|Rey]]
| [[Daisey Ridley]]
|-
| [[Luke Skywalker]]
| [[Mark Hamill]]
|-
| [[Finn (Star Wars)|Finn]]
| [[John Boyega]]
|-
| [[Kylo Ren]]
| [[Adam Driver]]
|-
| [[Poe Dameron]]
| [[Oscar Isaac]]
|-
|}
&lt;br&gt;
;byrollen
{| height=&quot;100px&quot; width=&quot;800px&quot; style=&quot;background:#F8F8F8; border:1px solid #aaaaaa&quot;
| style=&quot;background:gold&quot;| '''personaazje''' 
| style=&quot;background:gold&quot;| '''akteur/aktrise''' 
|- 
| [[generaal Hux]]
| [[Domhnall Gleeson]]
|-
| [[Rose Tico]]
| [[Kelly Marie Tran]]
|-
| [[prinsesse Leia Organa]]
| [[Carrie Fisher]]
|-
| [[Chewbacca]]
| [[Joonas Suotamo]]
|-
| [[fise-admiraal]] [[Amilyn Holdo]]
| [[Laura Dern]]
|-
| [[opperste lieder Snoke]]
| [[Andy Serkis]]
|-
| [[DJ (Star Wars)|DJ]]
| [[Benicio del Toro]]
|-
| de [[geast]] fan [[Yoda]]
| [[Frank Oz]]* &lt;small&gt;(poppespul en stim)&lt;/small&gt;
|-
| [[BB-8]]
| [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]] en [[Brian Herring]] &lt;small&gt;([[poppespul]])&lt;/small&gt; en [[Ben Schwartz]] en [[Bill Hader]] &lt;small&gt;([[lûd]])&lt;/small&gt;
|-
| [[C-3PO]]
| [[Anthony Daniels]]
|-
| [[R2-D2]]
| [[Jimmy Vee]]
|-
| [[kaptein Phasma]]
| [[Gwendoline Christie]]
|-
| [[luitenant]] [[Kaydel Ko Connix]]
| [[Billie Lourd]]
|-
| [[kaptein-luitenant-op-see|kaptein-luitenant]] [[Larma d'Acy]]
| [[Amanda Lawrence]]
|-
| [[Maz Kanata]]
| [[Lupita Nyong'o]]
|-
| Paige Tico
| [[Ngô Thanh Vân]]
|-
| [[kaptein-op-see|kaptein]] Canady
| [[Mark Lewis Jones]]
|-
| [[admiraal Ackbar]]
| [[Timothy D. Rose|Tim Rose]] &lt;small&gt;(fysyk)&lt;/small&gt; en [[Tom Kane]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| Nien Nunb
| [[Mike Quinn (poppespiler)|Mike Quinn]] &lt;small&gt;(poppespul)&lt;/small&gt; 
|-
| kaptein Peavey
| [[Adrian Edmondson]]
|-
| Dobbu Scay
| [[Mark Hamill]] &lt;small&gt;(stim)&lt;/small&gt;
|-
| master-koadebrekker
| [[Justin Theroux]]
|-
| freondinne fan 'e master-koadebrekker
| [[Lily Cole]]
|-
| Slowen Lo
| [[Joseph Gordon-Levitt]] &lt;small&gt;([[cameo|stimcameo]])&lt;/small&gt;
|-
| Wodibin
| [[Warwick Davis]]
|-
| Tallissan &quot;Tallie&quot; Lintra
| [[Hermione Corfield]]
|-
| Starck
| [[Noah Segan]]
|-
| Tubbs
| [[Jamie Christopher]]
|-
| [[stoarmtroeper (Star Wars)|stoarmtroeper]] #1
| [[William, hartoch fan Cambridge]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #2
| [[Harry, hartoch fan Sussex]] &lt;small&gt;(cameo)&lt;/small&gt;
|-
| stoarmtroeper #3
| [[Gary Barlow]]
|-
|}
&lt;small&gt;&lt;nowiki&gt;*&lt;/nowiki&gt;) by it poppespul assistearre troch [[Dave Chapman (akteur)|Dave Chapman]], [[Damian Farrell]] en [[Colin Purves]]&lt;/small&gt;

==Produksje en distribúsje==
===Produksje===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard [[regissearre]] troch [[Rian Johnson]] nei in [[senario]] fan himsels. Hy sette útein mei de film noch foar't it foargeande diel fan 'e ''[[Skywalker Saga]]'', ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]'', yn [[premiêre]] gien wie. Johnson oerlei mei [[J.J. Abrams]], de regisseur fan ''The Force Awakens'', oer de ein fan dy film, en Abrams brocht lytse wizigings yn syn eigen senario oan, sadat de beide dielen naadleas opinoar oansleaten. 
[[File:Rian Johnson by Gage Skidmore.jpg|right|thumb|180px|[[Regisseur]] [[Rian Johnson]].]]

As [[filmprodusint|produsinten]] wiene [[Kathleen Kennedy (produsinte)|Kathleen Kennedy]] en [[Ram Bergman]] by it projekt belutsen foar de [[filmstudio]] [[Lucasfilm]], in [[dochterûndernimming]] fan [[The Walt Disney Company]]. Foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' wie in [[budget]] beskikber dat neffens ''[[Deadline Hollywood]]'' [[$]]200&amp;nbsp;miljoen bedroech, mar neffens ''[[The Washington Post]]'' mar leafst $317&amp;nbsp;miljoen. Dêrmei soe it ien fan 'e djoerste films aller tiden west hawwe. De [[kamerarezjy]] wie yn 'e hannen fan [[Steve Yedlin]], en de [[filmmuzyk]] waard, lykas by alle foargeande dielen fan 'e ''Skywalker Saga'', fersoarge troch [[John Williams (komponist)|John Williams]].

===Opnamen===
De [[opnamen (film)|opnamen]] foar ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' setten op [[10&amp;nbsp;febrewaris]] [[2016]] útein en duorren oant en mei [[22&amp;nbsp;july]] fan dat jier. De film makke gebrûk fan 'e [[wurktitel]] ''Space Bear''. De [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Ahch-To]], dy't filme waarden op it [[eilantsje]] [[Skelling Michael]], foar de [[kust|westkust]] fan it [[Ierlân|Ierske]] [[greefskippen fan Ierlân|greefskip]] [[Kerry (greefskip)|Kerry]], waarden al yn mids [[septimber]] [[2015]] opnommen. De film wie doe noch mar yn [[preproduksje]], mar filmjen wie omreden fan it [[waar]] yn 'e [[hjerst]], [[winter]] en [[maityd]] net mooglik op Skellig Michael, dat sadwaande. Likegoed rûnen de opnamen dêre, dy't earst fiif dagen duorje soene, troch minne waarsomstannichheden twa dagen fertraging op. 

De measte binnendoarsênes yn ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waarden opnommen yn 'e [[Pinewood Studios]] yn it [[Ingelân|Ingelske]] [[Buckinghamshire]]. Op lokaasje waard filme yn û.o. [[Malin Head]], yn it Ierske greefskip [[Donegal (greefskip)|Donegal]], [[Ceann Sibeal]] yn it greefskip Kerry en in net spesifiëarre lokaasje yn [[Meksiko]]. De sênes mei de [[fjildslach]] op 'e planeet [[Crait (Star Wars)|Crait]] waarden opnommen op 'e [[sâltflakte]] [[Salar de Uyuni]], yn [[Bolivia]]. De [[nacht]]like bûtendoarsênes yn it [[kasino]]resort [[Canto Bight]] waarden filme yn 'e [[histoarysk]]e [[binnenstêd]] fan [[Dubrovnik]], oan 'e [[Adriatyske See|Adriatyske]] kust fan [[Kroaasje]].
[[File:Salar de Uyuni, Volcan Thunupa.jpg|left|thumb|250px|[[Salar de Uyuni]], in [[sâltflakte]] yn [[Bolivia]], wie wêr't de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Crait (Star Wars)|Crait]] opnommen waarden.]]

===Distribúsje===
De [[filmdistribúsje|distribúsje]] fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard fersoarge troch [[Walt Disney Studios Motion Pictures]], de distribúsje[[difyzje (ûndernimming)|difyzje]] fan [[The Walt Disney Company]]. De film gie op [[9&amp;nbsp;desimber]] [[2017]] yn [[Los Angeles]] yn [[premiêre]], en iepene dêrnei op [[15&amp;nbsp;desimber]] yn 'e [[Feriene Steaten|Amerikaanske]] [[bioskopen]]. It byhearrende [[soundtrack]]album ferskynde dyselde deis by [[platemaatskippij]] [[Walt Disney Records]]. ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' kaam op [[13&amp;nbsp;maart]] [[2018]] beskikber as [[ynternet|digitale]] [[download]] en waard op [[27&amp;nbsp;maart]] fan dat jier útbrocht op [[dvd]] en [[blu-ray]].

==Untfangst==
Fan 'e [[filmkritisy]] krige ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' oer it algemien positive [[resinsje]]s. Sa joech [[Matt Zoller Seitz]] fan 'e [[webside]] ''[[RogerEbert.com]]'' de film 4 fan 4 [[stjer (figuer)|stjerren]]. Hy hie in protte lof foar de ferrassings yn it ferhaal en de risiko's dy't [[regisseur]] [[Rian Johnson]] dêrmei naam. Fan [[Peter Travers]], dy't foar it [[tydskrift]] ''[[Rolling Stone]]'' skreau, krige de film 3&lt;sup&gt;&lt;small&gt;1&lt;/small&gt;&lt;/sup&gt;/&lt;sub&gt;&lt;small&gt;2&lt;/small&gt;&lt;/sub&gt; stjer fan 4. Travers priizge sawol de rezjy fan Johnson as de [[aktearjen|aktearprestaasjes]] fan 'e [[cast]], yn 't bysûnder fan [[Mark Hamill]] yn 'e rol fan [[Luke Skywalker]]. Hy fûn dat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' suver ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;V&amp;nbsp;– The Empire Strikes Back]]'' belykje koe, dat nei syn miening de bêste [[Star Wars (filmsearje)|''Star Wars''-film]] wie. 

[[Richard Roeper]] fan 'e ''[[Chicago Sun-Times]]'' parte ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' ek 3&lt;sup&gt;&lt;small&gt;1&lt;/small&gt;&lt;/sup&gt;/&lt;sub&gt;&lt;small&gt;2&lt;/small&gt;&lt;/sub&gt; fan 4 stjerren ta. Hy hie lof foar de [[aksjefilm|aksjesênes]] en de [[humor]] yn 'e film, mar fûn dat ''The Last Jedi'' &quot;net alhiel deselde [[emosjonele]] yndruk neilit&quot; as ''[[Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens]]''. Ek fûn er dat ''The Last Jedi'' yn 'e twadde helte &quot;in bytsje ynsakke&quot;. Nettsjinsteande dat omskreau er de film as &quot;noch altyd in weardich haadstik yn 'e [[Star Wars|''Star Wars''-franchise]]&quot;. [[George Lucas]], de betinker fan ''Star Wars'', liet him ek posityf út oer ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'', in film dy't er &quot;prachtich makke&quot; fûn. Dat wie in hiel ferskil mei syn negative miening oer it foargeande diel yn 'e rige, ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VII&amp;nbsp;– The Force Awakens''.
[[File:Skellig Michael by Maureen (1).jpg|right|thumb|250px|It [[Ierlân|Ierske]] [[eilantsje]] [[Skellig Michael]] wie it [[dekôr]] foar de [[sêne]]s op 'e [[planeet]] [[Ahch-To]].]]

Oan 'e oare kant fan it spektrum wie der in lyts groepke resinsinten dat net folle fan ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' hawwe moast. Sa fûn [[Richard Brody]] yn it tydskrift ''[[The New Yorker]]'' dat de film &quot;oerkomt as in wurk dat glêdstrutsen is, platdrukt, freeslik reinige.&quot; Yn 'e [[Kanada|Kanadeeske]] [[krante]] ''[[The Globe and Mail]]'', út [[Toronto]], joech [[Kate Taylor (skriuwster)|Kate Taylor]] de film mar 2 fan 4 stjerren. Sy fûn dat de film te lijen hie ûnder de yntroduksje fan tefolle nijynkommelingen en skreau: &quot;dizze him ûntjaande trilogy wrakselet om in lykwicht te behâlden dat faak krekt bûten berik liket te bliuwen.&quot; 

Yn it tydskrift ''[[Variety (tydskrift)|Variety]]'' bekritisearre [[Owen Gleiberman]] ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' om't de film neffens him &quot;dingen werhelle dy't al werhelle binne&quot;, wêrmei't er ferwiisde nei de oerienkomsten tusken eleminten út 'e film mei eleminten út ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;V&amp;nbsp;– The Empire Strikes Back'' (lykas de evakuaasje fan 'e basis fan it [[Ferset (Star Wars)|Ferset]] op [[D'Qar]] yn ''The Last Jedi'', dy't wol tige liket op 'e evakuaasje fan 'e basis fan it [[Rebelleferbûn (Star Wars)|Rebelleferbûn]] op [[Hoth]] yn ''The Empire Strikes Back''.

Op 'e [[webside]] [[Rotten Tomatoes]], dy't resinsjes sammelet, hat ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' in tige heech goedkarringspersintaazje fan 91%, basearre op 485 ûnderskate resinsjes. De konsensuskrityk fan 'e webside, gearstald út al dy resinsjes, stelt: &quot;[De film] earet it rike beërf fan 'e [[filmsearje]] en foeget guon ferrassende draaiïngs yn it ferhaal ta&amp;nbsp;– en leveret dêrmei alle [[emoasje]]rike [[aksjefilm|aksje]] dêr't [[fan (persoan)|fans]] op hoopje koene.&quot; Op [[Metacritic]], de wichtichste [[konkurrint]] fan Rotten Tomatoes, behellet ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' in goedkarringspersintaazje fan 84%, basearre op 56 resinsjes.

==Resultaat==
[[File:Dubrovnik (36).JPG|left|thumb|250px|[[Dubrovnik]], yn [[Kroaasje]], waard yn 'e film brûkt foar de [[sêne]]s yn [[Canto Bight]].]]
===Opbringst===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' brocht yn 'e [[bioskopen]] yn 'e [[Feriene Steaten]] en [[Kanada]] [[$]]620,2&amp;nbsp;miljoen op, en yn alle oare [[lannen en territoaria]] $712,5&amp;nbsp;miljoen. Wrâldwiid kaam de [[opbringst (jild)|opbringst]] dêrmei út op $1.332,7&amp;nbsp;miljoen. Ofset tsjin it [[budget]] fan $200 oant 317&amp;nbsp;miljoen betsjut dat in [[winst (ûndernimming)|winst]] fan tusken de $1.132,7&amp;nbsp;miljoen en de $1.015,7&amp;nbsp;miljoen, hoewol't dêr de [[marketing]]kosten noch wol ôf moatte. Dêrmei wie ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' de meast opbringende film fan [[2017]] en de op acht nei meast opbringende film aller tiden. De [[webside]] ''[[Deadline Hollywood]]'' berekkene de skjinne winst op $417,5&amp;nbsp;miljoen.

===Prizen===
''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard yn [[2018]] by de [[Oscar]]s nominearre foar [[priis (ûnderskieding)|prizen]] yn 4 [[kategory]]en: bêste orizjinele [[filmmuzyk]], bêste [[lûdsmontaazje]], bêste [[lûdsmixing]] en bêste [[special effects|fisuele effekten]], mar wûn dêrfan gjinien. By de [[BAFTA's]], de wichtichste [[Feriene Keninkryk|Britske]] filmprizen, waard de film nominearre foar 2 prizen, yn 'e kategoryen bêste [[lûd]] en bêste [[special effects]].

By de [[Saturn Award]]s waard ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' nominearre foar 13 prizen yn 12 kategoryen, wêrûnder bêste [[science fiction-film]], bêste [[regisseur]], bêste [[aktrise]] ([[Daisey Ridley]]), twa kear bêste [[byrol]] fan in aktrise ([[Carrie Fisher]] en [[Kelly Marie Tran]]), bêste [[filmmuzyk]], bêste [[produksje-ûntwerp]], bêste [[kostúm]]ûntwerp, bêste [[fisazjy]] en bêste special effects. De film wûn 3 Saturn Awards, foar bêste [[akteur]] ([[Mark Hamill]]), bêste [[senario]] ([[Rian Johnson]]) en bêste [[filmmontaazje]] ([[Bob Ducsay]]). 

''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard ek nominearre foar 9 Britske [[Empire Award]]s. Dêrfan wûn er 5 prizen, foar bêste film, bêste regisseur, bêste aktrise (Daisy Ridley), bêste fisuele effekten ([[Ben Morris (special effects-technikus)|Ben Morris]], [[Mike Mulholland]], [[Neal Scanian]] en [[Chris Corbould]]) en bêste kostúmûntwerp ([[Michael Kaplan (kostúmûntwerper)|Michael Kaplan]]). ''Star Wars: Episode&amp;nbsp;VIII&amp;nbsp;– The Last Jedi'' waard fierders nominearre foar 8 [[Teen Choice Award]]s (en wûn dêrfan de priis foar favorite aktrise yn in [[fantasyfilm]] foar Carrie Fisher) en ek foar 3 [[MTV Movie Award]]s.

==Keppelings om utens==
* {{en}} [https://www.starwars.com/films/star-wars-episode-viii-the-last-jedi Offisjele webside fan ''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi'' op ''StarWars.com'']
* {{en}} [https://lucasfilm.com/productions/episode-viii/ Offisjele webside fan ''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi'' op ''Lucasfilm.com'']
* {{en}} [http://www.imdb.com/title/tt2527336/ Ynformaasje oer ''Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi'' yn 'e Internet Movie Database (IMDb)]

{{boarnen|boarnefernijing=
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: [http://en.wikipedia.org/wiki/Star_Wars:_The_Last_Jedi ''References'', op dizze side].
----
{{commonscat|Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi}}
}}
{{DISPLAYTITLE:''{{PAGENAME}}''}}
{{Star Wars}}

[[Kategory:Star Wars-film]]
[[Kategory:Amerikaanske science fiction-film]]
[[Kategory:Amerikaanske aventoerefilm]]
[[Kategory:Amerikaanske oarlochsfilm]]
[[Kategory:Amerikaanske coming-of-agefilm]]
[[Kategory:Science fiction-fantasyfilm]]
[[Kategory:Science fiction-aventoerefilm]]
[[Kategory:Science fiction-oarlochsfilm]]
[[Kategory:Ingelsktalige film]]
[[Kategory:Fiktyftalige film]]
[[Kategory:Film fan Lucasfilm]]
[[Kategory:Film fan Rian Johnson]]
[[Kategory:Film út 2017]]
[[Kategory:Film oer robots]]
[[Kategory:Film oer tsjoenderij]]
[[Kategory:Film oer romtefeart]]
[[Kategory:Film oer in oarloch]]
[[Kategory:Film oer bûtenierdske wêzens]]
[[Kategory:Film oer in prinsesse]]
[[Kategory:Film oer moard]]
[[Kategory:Film oer gokken]]
[[Kategory:Film oer bistemishanneling]]
[[Kategory:Film oer in twilling]]</text>
      <sha1>kao5u1t10cmkj8sr5xp43tn7awgl1r3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>The Last Jedi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159743</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi" />
    <revision>
      <id>1084231</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:36:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</text>
      <sha1>ajwx8fi2vp0gzbgiqg7ogdzldwf3el9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode VIII</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159744</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi" />
    <revision>
      <id>1084232</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:36:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</text>
      <sha1>ajwx8fi2vp0gzbgiqg7ogdzldwf3el9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode 8</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159745</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi" />
    <revision>
      <id>1084233</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:37:02Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</text>
      <sha1>ajwx8fi2vp0gzbgiqg7ogdzldwf3el9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode VIII - The Last Jedi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159746</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi" />
    <revision>
      <id>1084234</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:37:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</text>
      <sha1>ajwx8fi2vp0gzbgiqg7ogdzldwf3el9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode 8 – The Last Jedi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159747</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi" />
    <revision>
      <id>1084235</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:37:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</text>
      <sha1>ajwx8fi2vp0gzbgiqg7ogdzldwf3el9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode 8 - The Last Jedi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159748</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi" />
    <revision>
      <id>1084236</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:37:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</text>
      <sha1>ajwx8fi2vp0gzbgiqg7ogdzldwf3el9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode VIII: The Last Jedi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159749</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi" />
    <revision>
      <id>1084237</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:37:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</text>
      <sha1>ajwx8fi2vp0gzbgiqg7ogdzldwf3el9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Star Wars: Episode 8: The Last Jedi</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159750</id>
    <redirect title="Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi" />
    <revision>
      <id>1084238</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:37:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>Ferwiist troch nei [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="55" xml:space="preserve">#REDIRECT [[Star Wars: Episode VIII – The Last Jedi]]</text>
      <sha1>ajwx8fi2vp0gzbgiqg7ogdzldwf3el9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Film fan Rian Johnson</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159751</id>
    <revision>
      <id>1084239</id>
      <timestamp>2022-07-23T22:38:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ieneach fan 'e Esk</username>
        <id>13292</id>
      </contributor>
      <comment>nij</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="45" xml:space="preserve">[[Kategory:Film nei regisseur|Johnson, Rian]]</text>
      <sha1>t2k1kjo5i46vfemqi6lecbslp394qyl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Plak yn Nieuwegein</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159752</id>
    <revision>
      <id>1084242</id>
      <timestamp>2022-07-24T02:33:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;[[Kategory:Nieuwegein]] [[Kategory:Plak yn Utert]] [[Kategory:Gemeente yn Utert]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="81" xml:space="preserve">[[Kategory:Nieuwegein]]
[[Kategory:Plak yn Utert]]
[[Kategory:Gemeente yn Utert]]</text>
      <sha1>nqr1isb4tel9sldzpjn2yl4oxvqn6ox</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Nieuwegein</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159753</id>
    <revision>
      <id>1084244</id>
      <timestamp>2022-07-24T02:35:24Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;[[Kategory:Gemeente yn Utert]] [[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1971]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="82" xml:space="preserve">[[Kategory:Gemeente yn Utert]]
[[Kategory:Bestjoerlike ienheid oprjochte yn 1971]]</text>
      <sha1>adfu7m03wuzt1acdz3j5pambol8wko8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Vreeswijk</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159754</id>
    <revision>
      <id>1084246</id>
      <timestamp>2022-07-24T04:25:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Wurk}} {{Stêd mei flagge| Ofbyld                     = [[File:Dorpsstraat_Vreeswijk.jpg|300px]] ''Dorpsstraat yn Vreeswijk'' | Flagge                     = [[File:Flag_of_Vreeswijk.svg|border|100px]] | Wapen                      = [[File:Vreeswijk_wapen.svg|border|80px]] | Ynwennertal                = 3.428 &lt;small&gt;(2018)&lt;/small&gt;| Oerflak                    = | Befolkingstichtens         = | Stêdekloft                 = | Hichte                     = | Lân...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1860" xml:space="preserve">{{Wurk}}
{{Stêd mei flagge|
Ofbyld                     = [[File:Dorpsstraat_Vreeswijk.jpg|300px]] ''Dorpsstraat yn Vreeswijk'' |
Flagge                     = [[File:Flag_of_Vreeswijk.svg|border|100px]] |
Wapen                      = [[File:Vreeswijk_wapen.svg|border|80px]] |
Ynwennertal                = 3.428 &lt;small&gt;(2018)&lt;/small&gt;|
Oerflak                    = |
Befolkingstichtens         = |
Stêdekloft                 = |
Hichte                     = |
Lân                        = {{Flagge NL}} [[Nederlân]] |
Bestj. ienh. 1             = Provinsje|
Namme bestj. ienh. 1       = [[File:Utrecht_(province)-Flag.svg|border|20px]] [[Utert (provinsje)|Utert]] |
Bestj. ienh. 2             = Gemeente|
Namme bestj. ienh. 2       = [[File:Vlag_gemeente_Nieuwegein.png|20px]] [[Nieuwegein]] |
Bestj. ienh. 3             = |
Namme bestj. ienh. 3       =  |
Bestj. ienh. 4             =  |
Namme bestj. ienh. 4       = |
Stifting                   =  |
Tiidsône                   = [[UTC]] +1 |
Simmertiid                 = UTC +2 |
Koördinaten                = {{Koördinaten yn tekst|52_0_N_5_6_E_type:city_zoom:16_region:NL|52° 0' NB, 5° 6' EL}} | 
Webside                    = |
}}
[[Ofbyld:Locatie Nieuwegein Vreeswijk.svg|300px|thumb|''Lokaasje fan Vreeswijk yn de gemeente Nieuwegein'']]
'''Vreeswijk''' is in eardere doarp en eardere gemeente oan de rivier de [[Lek (rivier)|Lek]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Utert (provinsje)|Utert]]. Sûnt [[1971]] is it plak en de gemeente in [[wyk]] fan [[Nieuwegein]]. De wyk Vreeswijk hat 3.428 ynwenners (2018).&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20191018142950/https://cijfers.nieuwegein.nl/pagina/tabel.php?subid=2&amp;actie=tabel&amp;tabelid=1033 ''Nieuwegein in cijfers'']&lt;/ref&gt;


{{Koördinaten yn tekst|52_0_N_5_6_E_type:city_zoom:16_region:NL|52° 0' NB, 5° 6' EL}}

[[Kategory:Plak yn Nieuwegein]]</text>
      <sha1>f0f835449w03hc6ksn41tke17je1on3</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084247</id>
      <parentid>1084246</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T05:41:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6678" xml:space="preserve">{{Wurk}}
{{Stêd mei flagge|
Ofbyld                     = [[File:Dorpsstraat_Vreeswijk.jpg|300px]] ''Dorpsstraat yn Vreeswijk'' |
Flagge                     = [[File:Flag_of_Vreeswijk.svg|border|100px]] |
Wapen                      = [[File:Vreeswijk_wapen.svg|border|80px]] |
Ynwennertal                = 3.428 &lt;small&gt;(2018)&lt;/small&gt;|
Oerflak                    = |
Befolkingstichtens         = |
Stêdekloft                 = |
Hichte                     = |
Lân                        = {{Flagge NL}} [[Nederlân]] |
Bestj. ienh. 1             = Provinsje|
Namme bestj. ienh. 1       = [[File:Utrecht_(province)-Flag.svg|border|20px]] [[Utert (provinsje)|Utert]] |
Bestj. ienh. 2             = Gemeente|
Namme bestj. ienh. 2       = [[File:Vlag_gemeente_Nieuwegein.png|20px]] [[Nieuwegein]] |
Bestj. ienh. 3             = |
Namme bestj. ienh. 3       = |
Bestj. ienh. 4             = |
Namme bestj. ienh. 4       = |
Stifting                   = |
Tiidsône                   = [[UTC]] +1 |
Simmertiid                 = UTC +2 |
Koördinaten                = {{Koördinaten yn tekst|52_0_N_5_6_E_type:city_zoom:16_region:NL|52° 0' NB, 5° 6' EL}} | 
Webside                    = |
}}
[[Ofbyld:Locatie Nieuwegein Vreeswijk.svg|300px|thumb|''Lokaasje fan Vreeswijk yn de gemeente Nieuwegein'']]
'''Vreeswijk''' is in earder doarp en eardere gemeente oan de rivier de [[Lek (rivier)|Lek]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Utert (provinsje)|Utert]]. Sûnt [[1971]] is it plak en de gemeente in [[wyk]] fan [[Nieuwegein]]. De wyk Vreeswijk hat 3.428 ynwenners (2018).&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20191018142950/https://cijfers.nieuwegein.nl/pagina/tabel.php?subid=2&amp;actie=tabel&amp;tabelid=1033 ''Nieuwegein in cijfers'']&lt;/ref&gt;

== Skiednis ==
It gebiet fan Vreeswijk wie yn iere tiden in sompich gebiet dat gauris ûnder wetter rûn. Bewenning wie mooglik op in âlde streamrêch. Dat wie in âlde rivierbêd dy't ferlâne rekke en troch [[sedimint]]en en in sânige ûndergrûn heger lei as it omlizzende [[fean]]grûn dy't troch beklinken stadichoan fersakke. Yn de twadde helte fan de [[sande iuw]] sette in groep Fryske hannelers harren nei wenjen yn it gebiet. De namme betsjut dus ek &quot;delsetting fan de Friezen&quot;. Yn de [[njoggende iuw]] wurdt der yn de eigendommelist fan de [[Dom fan Utert|Sint-Martenstsjerke]] fan [[Utert (stêd)|Utert]] nei it doarp ferwiisd as ''Fresionouuic''. Dat is in gearstalling fan ''[[Fresia]]'' (Frysk) en ''wic'' (delsetting as wyk). Yn [[1217]] wurdt it doarp yn in oarkonde fan [[Otto fan Lippe, biskop fan Utert|Otto fan Lippe]] as in [[karspel]] neamd.

Troch it ôfdamjen fan de [[Krûme Ryn]] by [[Wyk by Duerstêd]] yn [[1122]] en de [[Hollânske Isel]] yn [[1285]] rekke de stêd Utert syn ferbing mei de [[Ryn]] kwyt. Dêrom moast der hastich in nije ferbining groeven wurde. De [[Vaartse Rijn]] waard fan Utert nei de Lek oer [[Jutphaas]] nei Vreeswijk groeven. Dêr siet in daam, dêr't hannelsguod oerhinne laden waard en lytse skippen nei alle gedachten oerhinne lutsen waarden. Yn [[1373]] waard dêr in slûs, de ''Oude Sluis'' (âlde slûs), boud. Om dy slûs hinne ûntstie in doarp. Dat doarp lei justjes tichter by de Lek as de oarspronklike delsetting. By de slûs waard troch de Utertske gilden in fêsting, ''Gildenborg'' neamd, boud. Dêr koene 60 manlju yn ûnderbrocht wurde. Yn [[1482]] waard de fêsting troch [[David fan Boergonje]] en de Hollanners mei de grûn lyk makke. 

Yn [[1815]] bruts rivierwetter troch de slûs hinne en strûpte it lân benefter de dyk ûnder wetter. Yn de jierren 1822-1824 waard it slûzekompleks folslein ferboud. De stêd Utert draaide foar de kosten op. De slûs foarme dêrnei in wichtich skeakel yn de [[Keulse Vaart]], de farrûte fan [[Amsterdam]] nei de [[Ryn]].

Yn [[1881]] waard it [[Merwedekanaal]] fan Amsterdam oer Vreeswijk en [[Fianen]] nei [[Gorkum]] groeven, om't de Keulse Vaart net mear gaadlik foar de skipfeart út dy tiid wie. Dat joech in grutte ympuls oan it doarp. Yn [[1892]] waard de slûs fan dat kanaal by Vreeswijk pas iepene troch de doe 11-jierrige keninginne [[Wilhelmina fan de Nederlannen|Wilhelmina]] en har mem keninginne-regintesse [[Emma fan Waldeck-Pyrmont|Emma]]. Dêrom waard de namme fan de slûs de ''Koninginnesluis'' (Keninginneslûs).

Yn [[1915]] waard it ''Prins Hendrik Internaat'' iepene, om skippersbern in goede oplieding te jaan.

Yn [[1931]] foldie it Merwedekanaal ek net mear oan it drokke wetterferkear dy't behinder waard troch de hoemannichte draaibrêgen oer it kanaal hinne. Der waard besletten en graaf it [[Amsterdam-Rynkanaal]] fan Amsterdam nei [[Tiel]]. It nije kanaal kaam lykwols in ein eastlik fan Vreeswijk te lizzen. Op 'e hichte fan [[Jutphaas]] bûgde it nije kanaal eastlik. By dy bocht waard wol in ôfspjalting, it [[Lekkanaal]], nei Vreeswijk ta groeven. Dy kaam lykwols ek eastlik fan Vreeswijk te lizzen. Dêr't it kanaal yn de Lek út kaam waard de ''Prinses Beatrixsluis'' boud. Dy waard op [[23 maart]] [[1938]] iepene. It nije kanaal lei bûten Vreeswijk en dus gie it wetterferkear net mear troch it doarp hinne. Dat betsjutte in klap foar de middenstân fan it doarp. 

Nei de [[Twadde Wrâldkriich]] woeks it doarp lykwols fluch. Troch it wentetekoart dy't der nei de kriich yn Nederlân ûntstie wie der ferlet fan in soad nijbou. Om de stêd Utert te ûntlêsten kaam der yn de doarpen Vreeswijk en Jutphaas ek in soad nijbou by. De wyk ''Zandberg'' waard boud. Yn de [[1960-er jierren]] besleaten de gemeenterieden fan Vreeswijk en Jutphaas om harren sels op te heffen en foarmje yn [[1971]] it nije plak en gemeente [[Nieuwegein]].

Vreeswijk is sûnt dy tiid, tegearre mei Jutphaas, ien fan de âlde kearnen fan Nieuwegein. Yn Vreeswijk is in lyts winkelsintrum en binne der in tal restaurants. It âlde Vreeswijk is in [[beskerme doarpsgesicht]].

== Nij-Vreeswijk ==
Nij-Vreeswijk (''Nieuw-Vreeswijk'') is in nije wenwyk noardlik fan Vreeswijk dy't tusken 2005 en 2007 boud waard. De wyk bestiet út 425 wenten, dêr't 30% sosjale wentebou fan is. De wyk grinzget yn it easten oan it Merwedekanaal en de Vaartse Rijn, yn it noarden oan yndustryterrein ''De Wiers'' en yn it suden oan it âlde doarp Vreeswijk.

In part fan de wyk is as in âld skippersdoarp, as ferwizing nei de skiednis fan Vreeswijk, neiboud. Om't de wyk in gebietsútwreiding fan Vreeswijk is, waard foar de namme Nij-Vreeswijk keazen. Der is in rekreaasjehaven dêr't rekreanten simmerdeis harren skip oan wâl lizze kinne om Vreeswijk te besykjen.


{{Boarnen|boarnefernijing=
{{Reflist}}
}}

{{Koördinaten|52_0_N_5_6_E_type:city_zoom:16_region:NL|52° 0' NB, 5° 6' EL}}

[[Kategory:Plak yn Nieuwegein]]</text>
      <sha1>8kcjr2b598wr2o785y5621fwzhxapx1</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084251</id>
      <parentid>1084247</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T06:01:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Kneppelfreed</username>
        <id>2013</id>
      </contributor>
      <comment>Fryskewyk</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7956" xml:space="preserve">{{Stêd mei flagge|
Ofbyld                     = [[File:Dorpsstraat_Vreeswijk.jpg|300px]] ''Dorpsstraat yn Vreeswijk'' |
Flagge                     = [[File:Flag_of_Vreeswijk.svg|border|100px]] |
Wapen                      = [[File:Vreeswijk_wapen.svg|border|80px]] |
Ynwennertal                = 3.428 &lt;small&gt;(2018)&lt;/small&gt;|
Oerflak                    = |
Befolkingstichtens         = |
Stêdekloft                 = |
Hichte                     = |
Lân                        = {{Flagge NL}} [[Nederlân]] |
Bestj. ienh. 1             = Provinsje|
Namme bestj. ienh. 1       = [[File:Utrecht_(province)-Flag.svg|border|20px]] [[Utert (provinsje)|Utert]] |
Bestj. ienh. 2             = Gemeente|
Namme bestj. ienh. 2       = [[File:Vlag_gemeente_Nieuwegein.png|20px]] [[Nieuwegein]] |
Bestj. ienh. 3             = |
Namme bestj. ienh. 3       = |
Bestj. ienh. 4             = |
Namme bestj. ienh. 4       = |
Stifting                   = |
Tiidsône                   = [[UTC]] +1 |
Simmertiid                 = UTC +2 |
Koördinaten                = {{Koördinaten yn tekst|52_0_N_5_6_E_type:city_zoom:16_region:NL|52° 0' NB, 5° 6' EL}} | 
Webside                    = |
}}
[[Ofbyld:Locatie Nieuwegein Vreeswijk.svg|300px|thumb|''Lokaasje fan Vreeswijk yn de gemeente Nieuwegein'']]
'''Vreeswijk''' is in earder doarp en eardere gemeente oan de rivier de [[Lek (rivier)|Lek]] yn de [[Nederlân]]ske provinsje [[Utert (provinsje)|Utert]]. Sûnt [[1971]] is it plak en de gemeente in [[wyk]] fan [[Nieuwegein]]. De wyk Vreeswijk hat 3.428 ynwenners (2018).&lt;ref&gt;[https://web.archive.org/web/20191018142950/https://cijfers.nieuwegein.nl/pagina/tabel.php?subid=2&amp;actie=tabel&amp;tabelid=1033 ''Nieuwegein in cijfers'']&lt;/ref&gt;

== Skiednis ==
It gebiet fan Vreeswijk wie yn iere tiden in sompich gebiet dat gauris ûnder wetter rûn. Bewenning wie mooglik op in âlde streamrêch. Dat wie in âlde rivierbêd dy't ferlâne rekke en troch [[sedimint]]en en in sânige ûndergrûn heger lei as it omlizzende [[fean]]grûn dy't troch beklinken stadichoan fersakke. Yn de twadde helte fan de [[sande iuw]] sette in groep Fryske hannelers harren nei wenjen yn it gebiet. De namme betsjut dus ek &quot;delsetting fan de Friezen&quot;. Yn de [[njoggende iuw]] wurdt der yn de eigendommelist fan de [[Dom fan Utert|Sint-Martenstsjerke]] fan [[Utert (stêd)|Utert]] nei it doarp ferwiisd as ''Fresionouuic''. Dat is in gearstalling fan ''[[Fresia]]'' (Frysk) en ''wic'' (delsetting as wyk).&lt;ref&gt;{{nl}} {{Aut|Gerald van Berkel}}, {{Aut|Kees Samplonius}}, ''Nederlandse plaatsnamen verklaard''. ''Reeks Nederlandse plaatsnamen deel 12'' (2018), siden 667. ISBN 9789463679176.&lt;/ref&gt; Yn [[1217]] wurdt it doarp yn in oarkonde fan [[Otto fan Lippe, biskop fan Utert|Otto fan Lippe]] as in [[karspel]] neamd.

Troch it ôfdamjen fan de [[Krûme Ryn]] by [[Wyk by Duerstêd]] yn [[1122]] en de [[Hollânske Isel]] yn [[1285]] rekke de stêd Utert syn ferbing mei de [[Ryn]] kwyt. Dêrom moast der hastich in nije ferbining groeven wurde. De [[Vaartse Rijn]] waard fan Utert nei de Lek oer [[Jutphaas]] nei Vreeswijk groeven. Dêr siet in daam, dêr't hannelsguod oerhinne laden waard en lytse skippen nei alle gedachten oerhinne lutsen waarden. Yn [[1373]] waard dêr in slûs, de ''Oude Sluis'' (âlde slûs), boud. Om dy slûs hinne ûntstie in doarp. Dat doarp lei justjes tichter by de Lek as de oarspronklike delsetting. By de slûs waard troch de Utertske gilden in fêsting, ''Gildenborg'' neamd, boud. Dêr koene 60 manlju yn ûnderbrocht wurde. Yn [[1482]] waard de fêsting troch [[David fan Boergonje]] en de Hollanners mei de grûn lyk makke. 

Yn [[1815]] bruts rivierwetter troch de slûs hinne en strûpte it lân benefter de dyk ûnder wetter. Yn de jierren 1822-1824 waard it slûzekompleks folslein ferboud. De stêd Utert draaide foar de kosten op. De slûs foarme dêrnei in wichtige skeakel yn de [[Keulse Vaart]], de farrûte fan [[Amsterdam]] nei de [[Ryn]].

Yn [[1881]] waard it [[Merwedekanaal]] fan Amsterdam oer Vreeswijk en [[Fianen]] nei [[Gorkum]] groeven, om't de Keulse Vaart net mear gaadlik foar de skipfeart út dy tiid wie. Dat joech in grutte ympuls oan it doarp. Yn [[1892]] waard de slûs fan dat kanaal by Vreeswijk pas iepene troch de doe 11-jierrige keninginne [[Wilhelmina fan de Nederlannen|Wilhelmina]] en har mem keninginne-regintesse [[Emma fan Waldeck-Pyrmont|Emma]]. Dêrom waard de namme fan de slûs de ''Koninginnesluis'' (Keninginneslûs).

Yn [[1915]] waard it ''Prins Hendrik Internaat'' iepene, om skippersbern in goede oplieding te jaan.

Yn [[1931]] foldie it Merwedekanaal ek net mear oan it drokke wetterferkear dy't hindere waard troch de hoemannichte draaibrêgen oer it kanaal hinne. Der waard besletten en graaf it [[Amsterdam-Rynkanaal]] fan Amsterdam nei [[Tiel]]. It nije kanaal kaam lykwols in ein eastlik fan Vreeswijk te lizzen. Op 'e hichte fan [[Jutphaas]] bûgde it nije kanaal eastlik. By dy bocht waard wol in ôfspjalting, it [[Lekkanaal]], nei Vreeswijk ta groeven. Dy kaam lykwols ek eastlik fan Vreeswijk te lizzen. Dêr't it kanaal yn de Lek út kaam waard de ''Prinses Beatrixsluis'' boud. Dy waard op [[23 maart]] [[1938]] iepene. It nije kanaal lei bûten Vreeswijk en dus gie it wetterferkear net mear troch it doarp hinne. Dat betsjutte in klap foar de middenstân fan it doarp.&lt;ref&gt;[https://www.museumwarsenhoeck.nl/home-3/historie/vreeswijk-2/ https://www.museumwarsenhoeck.nl/]&lt;/ref&gt;

Nei de [[Twadde Wrâldkriich]] woeks it doarp lykwols fluch. Troch it wentetekoart dy't der nei de kriich yn Nederlân ûntstie wie der ferlet fan in soad nijbou. Om de stêd Utert te ûntlêsten kaam der yn de doarpen Vreeswijk en Jutphaas ek in soad nijbou by. De wyk ''Zandberg'' waard boud. Yn de [[1960-er jierren]] besleaten de gemeenterieden fan Vreeswijk en Jutphaas om harren sels op te heffen en foarmje yn [[1971]] it nije plak en gemeente [[Nieuwegein]].

Vreeswijk is sûnt dy tiid, tegearre mei Jutphaas, ien fan de âlde kearnen fan Nieuwegein. Yn Vreeswijk is in lyts winkelsintrum en binne der in tal restaurants. It âlde Vreeswijk is in [[beskerme doarpsgesicht]].

== Nij-Vreeswijk ==
Nij-Vreeswijk (''Nieuw-Vreeswijk'') is in nije wenwyk noardlik fan Vreeswijk dy't tusken 2005 en 2007 boud waard. De wyk bestiet út 425 wenten, dêr't 30% sosjale wentebou fan is. De wyk grinzget yn it easten oan it Merwedekanaal en de Vaartse Rijn, yn it noarden oan yndustryterrein ''De Wiers'' en yn it suden oan it âlde doarp Vreeswijk.

In part fan de wyk is as in âld skippersdoarp, as ferwizing nei de skiednis fan Vreeswijk, neiboud. Om't de wyk in gebietsútwreiding fan Vreeswijk is, waard foar de namme Nij-Vreeswijk keazen. Der is in rekreaasjehaven dêr't rekreanten simmerdeis harren skip oan wâl lizze kinne om Vreeswijk te besykjen.

== Ofbylden ==
&lt;gallery mode=&quot;packed&quot; heights=&quot;150px&quot;&gt;
Barbarakerk.Nieuwegein.jpg|''Barbaratsjerke mei pastorij''
Voormalige_Gereformeerde_kerk_in_Vreeswijk.jpg|''Eardere grifformearde tsjerke''
Vreeswijk.Spuisluis.jpg|''Slûs yn Vreeswijk''
Kerk_in_de_molenstraat,_Vreewsijk,_Nieuwegein.jpg|''Tsjerke oan de Molenstraat''
Modern_Vreeswijk_met_alure.jpg|''Rekreaasjehaven yn Nij-Vreeswijk''
&lt;/gallery&gt;&lt;/center&gt;

== Berne yn Vreeswijk ==
* [[Huub van Heiningen]] (1924-2018), publisist
* [[Nico Schouten]] (1945), SP-politikus
* [[Geertje Mak]] (1961), histoarika

== Sjoch ek ==
* [[Fresvik]], Noarwegen
* [[Freswick]], Skotlân
* ''Friezenwijk'' yn [[Heukelum]] yn de [[Betuwe]].&lt;ref&gt;{{en}}{{Aut|Hans Faber}} (2022).''[https://frisiacoasttrail.blog/2022/04/23/dissolute-elisabeth-and-her-devil/ Dissolute Elisabeth and her Devil]''. ''Frisia Coast Trail''.&lt;/ref&gt;

== Keppeling om utens ==
* [https://www.museumwarsenhoeck.nl/ Side Museum Warsenhoeck oer de skiednis fan Nieuwegein]
{{CommonsLyts}}

{{Boarnen|boarnefernijing=
{{Reflist}}
}}

{{Koördinaten|52_0_N_5_6_E_type:city_zoom:16_region:NL|52° 0' NB, 5° 6' EL}}

[[Kategory:Plak yn Nieuwegein]]</text>
      <sha1>rd5hhwbqtrg9burf1tkn8yq5lcsjne3</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Plak yn Perm (kraj)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159755</id>
    <revision>
      <id>1084250</id>
      <timestamp>2022-07-24T05:46:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;{{Commonscat|Settlements in Perm Krai|Plakken yn 'e kraj Perm}}  [[Kategory:Perm (kraj)]] [[Kategory:Plak yn Jeropeesk Ruslân|Perm (kraj)]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="140" xml:space="preserve">{{Commonscat|Settlements in Perm Krai|Plakken yn 'e kraj Perm}}

[[Kategory:Perm (kraj)]]
[[Kategory:Plak yn Jeropeesk Ruslân|Perm (kraj)]]</text>
      <sha1>f47naq34vgjwfjqo6sbn5dmgkvpf4ne</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Brouwerij Redbad</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159756</id>
    <revision>
      <id>1084261</id>
      <timestamp>2022-07-24T09:03:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Leopstm</username>
        <id>33922</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;'''Brouwerij Redbad''' is in bierbrouwerij yn [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] en is oprjochte yn 2015 troch brouwer ''Gerrit Hoekstra'' en in pear freonen.  == Skiednis == It doel fan de brouwers wie en is om de earste echte kening fan Fryslân Redbad te earjen mei it brouwen fan ambachtlike Weizenbier. Yn 2020 waard besletten de brouwerijaktiviteiten tydlik te staken.  == Hjoed ==  Yn 2022 binne de brouwers wer te sjen op festivals.  == Assortimint ==  * Redbad Dunkel Weizen...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="709" xml:space="preserve">'''Brouwerij Redbad''' is in bierbrouwerij yn [[Ljouwert (stêd)|Ljouwert]] en is oprjochte yn 2015 troch brouwer ''Gerrit Hoekstra'' en in pear freonen.

== Skiednis ==
It doel fan de brouwers wie en is om de earste echte kening fan Fryslân Redbad te earjen mei it brouwen fan ambachtlike Weizenbier. Yn 2020 waard besletten de brouwerijaktiviteiten tydlik te staken.

== Hjoed ==

Yn 2022 binne de brouwers wer te sjen op festivals.

== Assortimint ==

* Redbad Dunkel Weizen (Zwarte Ridder)
* Redbad Weizen
* Redbad Weizenbock

== Keppeling om utens ==

* [http://www.redbad.beer Webstek fan Brouwerij Redbad]

[[Kategory:Fryske bierbrouwerij]]
[[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2015]]
[[Kategory:Ljouwert]]</text>
      <sha1>g8xyeifzlk5zs0dgsv9br5ndg7p7rl4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk yn Perm (kraj)</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159757</id>
    <revision>
      <id>1084263</id>
      <timestamp>2022-07-24T09:11:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31" xml:space="preserve">[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân]]</text>
      <sha1>lwe97no6qx2aoi3izbeoguypj8snll7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>1084270</id>
      <parentid>1084263</parentid>
      <timestamp>2022-07-24T10:01:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="66" xml:space="preserve">[[Kategory:Perm (kraj)]]
[[Kategory:Bouwurk nei kraj|Perm (kraj)]]</text>
      <sha1>7mk9ku5xexpeh3ggigv5e95pupmlhsj</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategory:Bouwurk nei kraj</title>
    <ns>14</ns>
    <id>159758</id>
    <revision>
      <id>1084271</id>
      <timestamp>2022-07-24T10:03:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>RomkeHoekstra</username>
        <id>10582</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân]]&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31" xml:space="preserve">[[Kategory:Bouwurk yn Ruslân]]</text>
      <sha1>lwe97no6qx2aoi3izbeoguypj8snll7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Terschellinger Bierbrouwerij Schoemrakker</title>
    <ns>0</ns>
    <id>159759</id>
    <revision>
      <id>1084272</id>
      <timestamp>2022-07-24T10:36:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Leopstm</username>
        <id>33922</id>
      </contributor>
      <comment>Side makke mei &quot;'''Terschellinger Bierbrouwerij Schoemrakker''' is in ''produksjebrouwerij'' yn [[West-Skylge]] en is op rjochte yn 2014. De brouwerij is oansletten by [[CRAFT]].  Oan de foet fan de Brandaris leit de earste Skylger Bierbrouwerij Schoemrakker, in inisjatyf fan Jetze de Beer, Jan-Sieko Mast en Piet Huisman.   == Skiednis ==  Nei jierren fan tarieding fan 2008 ôf binne se yn 2014 echte begûn mei brouwen. It earste bier streamde yn de krystfakânsje fan 2014 út de taap. Ynt...&quot;</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1583" xml:space="preserve">'''Terschellinger Bierbrouwerij Schoemrakker''' is in ''produksjebrouwerij'' yn [[West-Skylge]] en is op rjochte yn 2014. De brouwerij is oansletten by [[CRAFT]].

Oan de foet fan de Brandaris leit de earste Skylger Bierbrouwerij Schoemrakker, in inisjatyf fan Jetze de Beer, Jan-Sieko Mast en Piet Huisman. 

== Skiednis ==

Nei jierren fan tarieding fan 2008 ôf binne se yn 2014 echte begûn mei brouwen. It earste bier streamde yn de krystfakânsje fan 2014 út de taap. Yntusken is it bier te krijen yn tsientallen hoarekagelegenheden op it eilân Skylge.Sûnt 2020 hat de brouwerij in webshop foar onlineferkeap.

== Hjoed ==

It brouwetter dat de brouwerij brûkt komt út it wetterwingebiet yn de Skylger dunen. Dit drinkwetter wurdt op 2 plakken wûn en bestiet út in swietwetterbel fan sa 'n 100 meter dik, driuwend op it djippere sâlte grûnwetter. Reinwetter wurdt troch de dunen filtere, en it wetter yn 'e bel is sa skjin, dat der amper ekstra suvering nedich is.

De brouwerij leit oan de ''Zeevaartschoolstraat'', mei de tagong fia ytkafee Storm oan de Torenstraat, dat ek tsjinst docht as proeflokaal.

== Assortimint ==

* Schoemrakker Brandaan - Donkerblond
* Schoemrakker Halmblond - Blond
* Schoemrakker Tjuster - Dubbel
* Schoemrakker Bakje Doen? - Craft Series
* Schoemrakker Duinbok - Herfstbok
* Schoemrakker/King Cask - Tegearre

== Keppeling om utens ==

* [http://www.schoemrakkerbierterschelling.nl Webstek fan Terschellinger Bierbrouwerij Schoemrakker]

[[Kategory:Fryske bierbrouwerij]]
[[Kategory:Bedriuw oprjochte yn 2014]]
[[Kategory:West-Skylge]]</text>
      <sha1>n2lbqisidxlk7wp439ax1odep6u0ay6</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>