Vicipéid
gawiki
https://ga.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%ADomhleathanach
MediaWiki 1.39.0-wmf.22
first-letter
Meán
Speisialta
Plé
Úsáideoir
Plé úsáideora
Vicipéid
Plé Vicipéide
Íomhá
Plé íomhá
MediaWiki
Plé MediaWiki
Teimpléad
Plé teimpléid
Cabhair
Plé cabhrach
Catagóir
Plé catagóire
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Ros Láir
0
2542
1068935
983238
2022-07-31T13:11:43Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}[[Íomhá:The "Connacht" at Rosslare (geograph 3297978).jpg|mion|Calafort Ros Láir]]
Tá '''Ros Láir''' suite in oirdheisceart [[contae Loch Garman|chontae Loch Garman]], tuairim agus 20 chiliméadar ó dheas as baile [[Loch Garman]]. Is é a phríomhthábhacht ná an calafort a thugann paisinéirí agus gluaisteáin ar bord loinge go h[[Abertawe]] agus [[Penfro]] sa [[an Bhreatain Bheag|Bhreatain Bheag]] ar feadh na bliana, agus go dtí [[an Fhrainc]] cuid den bhliain.
Tá dhá shráidbhaile leis an ainm seo inniu, Calafort Ros Láir, mar a bhfuil an calafort, agus Trá Ros Láir, ar áit saoire é don chuid is mó.
I Ros Láir atá an Dr Ó Tuama, teachta dála (TD) neamhspleách [[dáilcheantar Loch Garman|dháilcheantar Loch Garman]] bunaithe.
{{Síol-tír-ie}}
[[Catagóir:Bailte i gContae Loch Garman]]
mqr1f65o78l08q8ulz9wz412pljzl0b
Cill Chiaráin
0
4464
1069136
1039547
2022-08-01T09:40:53Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{Logainmneacha|Cill Chiaráin}}
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Baile i g[[Contae na Gaillimhe]] is ea '''Cill Chiaráin''' (''Kilkieran'' as [[Béarla]]) atá suite in [[Iorras Aithneach]] i nGaeltacht [[Conamara|Chonamara]], [[Contae na Gaillimhe]], timpeall ar 50 ciliméadar siar ó Chathair na Gaillimhe.
== Stair ==
I Lúnasa 2017, bhí suíomh [[Idirlíon|idirlín]]<ref><nowiki>http://www.oidhreachtlca.ie/baile.php</nowiki></ref> faoi stair Loch Conaortha in Iorras Aithneach i gConamara curtha i dtoll a chéile ag coiste áitiúil<ref>https://www.rte.ie/news/nuacht/2017/0818/898408-bata-agus-bothar-tugtha-do-steve-bannon/</ref>. Bhí imní ar lucht an choiste faoin laghdú mór atá tagtha ar an [[daonra]] i Loch Conaortha le blianta agus iad ag iarraidh go gcoinneofaí [[cuimhne]] ar na daoine agus ar na [[nós]]<nowiki/>anna a bhí ann san aimsir a caitheadh.
I measc an ábhair atá le feiceáil ar an suíomh, tá [[léarscáil]] de na [[Garraíodóireacht|garraithe]], na fothraigh, na [[Cnoc|cnoic]] agus na háiteanna a mbíodh stileanna [[poitín]]. Tá cur síos ann ar shlí mhaireachtála na ndaoine srl.
Tá roinnt áiseanna i gCill Chiarán chomh maith.
== Tagairtí ==
{{ reflist}}
{{Síol-tír-ie}}
[[Catagóir:Bailte i gContae na Gaillimhe|Cill Chiarain]]
[[Catagóir:Iorras Aithneach]]
1pujj6dhjgymb076yhc7hezmmj7zi5z
Droim Chliabh
0
4679
1069126
732984
2022-08-01T08:19:59Z
Gerd Eichmann
31112
gallery added
wikitext
text/x-wiki
Baile i g[[Contae Shligigh]] is ea '''Droim Chliabh''' (''Drumcliffe'' as [[Béarla]]). Tá sé suite ocht gciliméadar slí ó thuaidh ó bhaile Shligigh ar bhóthar an N15 idir sliabh Bhinn Ghulbain agus an fharraige. Tá uaigh William Butler Yeats i reilig ann.
{{ie baile infobox |
ainm_an_bhaile = Droim Chliabh|
íomhá_an_chírín = |
sfx_cóor = left: 80px; top: 30px |
eangach = G675428 |
cóor_thuaidh = 54.3333 |
cóor_thiar = 8.5000 |
ardú = 8 m|
ainm_an_chontae = Contae Shligigh |
daonra_bhaile = - (2002) |
daonra_thuathúil = 2784 (2002) |
}}
<br><gallery class=center caption="Droim Chliabh">
Drumcliff-02-Friedhof-St Columban-2017-gje.jpg
Drumcliff-20-Hochkreuz-Westseite-2017-gje.jpg
Drumcliff-22-Hochkreuz-Westseite-Darbringung im Tempel-2017-gje.jpg
Drumcliff-05-Hochkreuz-Ostseite-1989-gje.jpg
Drumcliff-10-Hochkreuz-Ostseite-Kain+Abel-Daniel-Christus in Glorie-2017-gje.jpg
Drumcliff-36-Yeats-Gedenkstaette-2017-gje.jpg
Drumcliff-28-Yeats-Grab-1989-gje.jpg
Drumcliff-46-Tafelberg Benbulbin-2017-gje.jpg
</gallery>
{{Síol-tír-ie}}
[[Catagóir:Bailte i gContae Shligigh|Droim Chliabh]]
ejbvniwb3wy4gdayl44m923o4bvcqds
Raidió na Life
0
4858
1069059
1060415
2022-07-31T23:57:07Z
TGcoa
21229
/* Féach freisin */
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}
[[File:Comhartha Raidió na Life Raidió na Life sign, Sráid Amiens Street (2022).jpg|thumb|Comhartha de chuid an stáisiún]]
[[Íomhá:Áras na Gaeilge, Sráid Amiens Street, Dublin Baile Átha Cliath (2022).jpg|thumb|alt=mion|Tá [[Raidió na Life]] lonnaithe in '''Áras na Gaeilge''' ar [[Sráid Amiens|Shráid Amiens]] i [[Cathair Bhaile Átha Cliath|gCathair Bhaile Átha Cliath]]]]
Is stáisiún raidió [[Gaeilge]] é '''Raidió na Life''', atá lonnaithe i m[[Baile Átha Cliath]], in oifigí Fhoras na Gaeilge 63-66 [[Sráid Amiens]], [[Baile Átha Cliath]] 1. Tá an stáisiún pobail lán-Ghaeilge seo ag craoladh ó [[Fómhar|Fhómhar]] na bliana [[1993]]. Bhí an stáisiún lonnaithe i g[[Cearnóg Mhuirfean]] go dtí gur bhog an stáisiún in éineacht le [[Foras na Gaeilge]] chuig áras nua ar Shráid Amiens i mí Dheireadh Fómhair [[2017]].<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-raidio-na-life-breithla-leictreach.aspx|teideal=Raidió na Life: Breithlá leictreach!|údar=Caoimhe Ní Laighin|dáta=EAGRÁN 89 · MEÁN FÓMHAIR 2008|language=ga-IE|work=Beo!|dátarochtana=2022-07-31}}</ref>
Craolann an stáisiúin ó 7am go 4am ó Luan go hAoine agus 24 sa lá ag an deireadh seachtaine ar 106.4MM(FM).
Tá sceideal an stáisiúin mar aon le h-eolas cuimsitheach ar fáil ar an suíomh idirlíon [http://www.raidionalife.ie/ www.raidionalife.ie] atá acu agus is féidir éisteacht le beoshruthú ar an idirlíon. Tá an stáisiún ar fáil ar an Seinnteoir Raidió (Aip) chomh maith.
== [http://www.raidionalife.ie/ga/fuinn/ Stair] ==
Nuair a tháinig an acht craolúcháin i bhfeidhm i 1988 tugadh feidhm reactaíochta don gCoimisiún um Raidió agus Teilifís Neamhspleách (CRTN/IRTC) ceadúnais a bhronadh ar stáisiuin pobail agus tráctála. Tháinig dream gníomhairí teangan le chéile chun féidireachtaí raidió pobail Gaeilge a bhunú. Bunaíodh Comharchumann Raidió Átha Cliath Teoranta (CRÁCT) ar [[4 Iúil]] [[1989]] mar eagraíocht neamhbhrabúsach chun seirbhís chuimsitheach chraolacháin a sholáthar do mhórcheantar Bhaile Átha Cliath ar bhonn oideachasúil agus pobail. Thosaigh an comharchumann ag díol scaireanna ar ar £25 an ceann agus bunaíodh coiste bunaithe ina raibh Éamon Ó Ciosain mar cathaoirleach mar chathaoirleach air..
'''<u>An Chéad Craoladh</u>'''
Chuir an Comharchumann feachtas poiblíochta ar bun agus rinneadh siad taighde ar an éileamh a bheadh ann don tseirbhís. Cuireadh iarratas cuimsitheach ar cheadúnas craolacháin sainspéise faoi bhráid an CRTN i 1990 agus bronnadh ceadúnas coicíse orthu le linn Oireachtas na Gaeilge 1919 i mBaile Átha Cliath. Le cabhair an teicneoir Rónán Ó Fearaíl a bhí ag obair in RTÉ feistíodh dhá sheomra ar chúl Fhoras na Gaeilge le bheith mar stiúdeó raidió. Bronadh an cúram ar Rónán Ó Dufaigh a bhí ag obair do BLB (Bray local Broadcast) theacht ar craoltóirí agus an coicís craoladh a reáchtáil
Mar gur éirigh chomh maith leis an gcoicís seo cruthaíodh don choiste go bhféadfaí stáisiún Gaeilge don chathair a reáchtáil ar bhonn leanúnach. Chinn an coiste tabhairt fé iarratas chun ceadúnas lánaimseartha a lorg agus d'éirigh leo.
Ar an 25 Meán Fómhair 1993, thosaigh Raidió na Life ag craoladh Tá Raidió na Life, fé stiúir CRÁCT agus le ceadúnas ó [http://www.bai.ie/en/ Údarás Craolacháin na hÉireann] ó 1993 i leith. Bronnadh athnuachan ar cheadúnas Raidió na Life ar feadh deich mbliana eile ó Eanáir na bliana 2017. [[Íomhá:Turas teanga montage.jpg|clé|mion|[[Sharon Ní Bheoláin]] ]]
== Bainisteoirí ==
Rónán Ó Dubhthaigh 1993 - 1994.
[http://www.beo.ie/alt-fionnuala-mac-aodha.aspx Fionnuala Mac Aodha] 1994 - 2005.
[http://www.beo.ie/alt-maebh-ni-fhalluin.aspx Maebh Ni Fhallúin] 2005 - 2007.
Muiris Ó Fiannachta 2007 - 2020 >.
<u>'''Foireann Deonach'''</u>
De dheasca nádúr deonach na hoibre a dhéantar i Raidió na Life, chaith na mílte láithreoirí, iriseoirí, teicneoirí, agus taighdeoirí seal ag obair ann thar na mblianta. Le linn comóradh 10 mbliana den stáisiun mhaígh an bainisteoir Fionnuala Mac Aodha go raibh míle duine théis seal oibre a dhéanamh sa stáisiún,
<u>'''Craoltóirí Cáiliúla'''</u>
I measc na gcraoltóirí cáiliúla a fuair a gcleachtadh craoltóireachta i Raidió na Life tá [[Sharon Ní Bheoláin]] agus Sinéad Crowley ó Nuacht [[RTÉ]], Aileen Gormley ó [[Lyric FM]], Tom Ó Brannagáin ó [[98 FM]], Aoibhinn Ní Shúilleabháin (RTÉ), Aoife Nic Cormaic (RTÉ Raidió a hAon), Deirdre Ní Dhálaigh (RTÉ Raidió a hAon), Fachtna Ó Drisceoil (RnaG, RTÉ Raidió a hAon), Ciarán Leonach (Nuacht TG4/RTÉ), Ruairí Mac Con Iomaire (Nuacht TG4/RTÉ), Joe Reddington (Nuacht TG4/RTÉ), Brian Páircéir (Teilifís RTÉ), Michael McCormack (Léiritheoir Feidhmneachí RTÉ), Aedin Conlon (RTÉ), Seán Ó hÉanaí (RTÉ RnaG), Rossa Ó Snodaigh (láithreoir TG4), Cearbhall Ó Síocháin (RTÉ RnaG), Dónal Ó Maolfabhail (Léiritheoir neamhspléach teilifíse), Sonia Nic Giolla Easbuig (Léiritheoir neamhspléach teilifíse), neamhspléach), Rónán Ó Muirthile (NewsTalk, léiritheoir neamhspléach teilifíse), Gráinne Faller (Teilifís RTÉ/Irish Times), Diarmaid Mac Mathúna(léiritheoir Agtel), Róisín Saxe (MTV/VH1), Barbara Nic Dhonnchadha (Láithreoir raidió), Dáithí Ó Dáibhín (láithreoir Top 40 Oifigiúil na hÉireann), Daragh Ó Tuama (iriseoir), Colm Ó Mongáin (RTÉ), Clíona Ní Chíosáin (Aifric Tg4), Caoimhe Ní Chathail (Láithreoir BBC Blas), Laura Gaynor (BBC) agus na sluaite daoine eile nach iad.
== Gradaim ==
Tá go leor gradaim agus duaiseanna bainte ag Raidió na Life thar na blianta. Ina measc tá Gradam Bhord na Gaeilge 1999, Gradam na hAislinge 2003, Duaiseanna Oireachtas na Gaeilge, Eachtraí Nua sa Chraoltóireacht 2000/2005 agus gradam ''Stáisiún Raidió na Bliana'' ag an Fhéile na Meán Ceilteach in 2013. Le déanaí, faigheann an stáisiún maoiniú faoi scéim Sound & Vision an [[Údarás Craolacháin na hÉireann|BAI]].
== Féach freisin ==
* [[Raidió Fáilte]]
* [[Near FM]]
* [[CRAOL]]
* [[Craolachán]]
* [[Craoltóireacht]]
* [[Podchraolachán]]
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
[[Catagóir:Stáisiúin raidió Éireannacha]]
[[Catagóir:Meáin na Gaeilge]]
[[Catagóir:Stáisiúin raidió a thosaigh ag craoladh i 1993]]
[[Catagóir:Raidió na Life]]
nkechq0gu5him4nxkk0oprkrvt9zjv5
Andrew Kerins
0
7357
1069028
816532
2022-07-31T21:34:20Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba é '''Andrew Kearns''' bunaitheoir an chlub sacair [[Celtic Football Club|Celtic F.C.]] ([[Gaeilge]]: '''Aindreas Ó Céirín'''; rugadh [[18 Bealtaine]] [[1840]] i m[[Baile an Mhóta]], [[Contae Shligigh]] - bhásaigh [[17 Aibreán]] [[1915]]). Chuaigh sé isteach san Ord Máireach at [[11 Meán Fómhair]] [[1864]]. Thóg sé an t-ainm '''Brother Walfrid''', mar ab fhearr aithne air, mar ainm reiligiúnda. Bhog sé go hAlbain in [[1887]]. Ba phríomhoide Scoil an Chroí Ró-Naofa é in oirthear [[Glaschú|Ghlaschú]]. Bhunaigh sé Celtic Football Club ar [[6 Samhain]] [[1887]] chun airgead a bhailiú ó theacht isteach na gcluichí chun béilte a chur ar fáil do bhochtáin an cheantair, áit a raibh mórán Éireannach bailithe. Bogadh go [[Londain]] in [[1892]] agus cailleadh é in Dumfries i [[1915]]. Tá dealbh cré-umha de le feiscint taobh amuigh de staid [[Parkhead]] i nGlaschú.
[[Íomhá:Brother Walfrid Memorial Ballymote.JPG|thumb|left|280px|Dealbh chuimhneacháin don mBráthair Walfrid i m[[Baile an Mhóta]].]]
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{DEFAULTSORT:Kerins, Andrew}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1841]]
[[Catagóir:Básanna i 1915]]
[[Catagóir:Celtic Football Club]]
piawllbknuurvl8ol4idnevqa42oyjz
Dónall Ó Braoin
0
7561
1069025
912576
2022-07-31T21:29:04Z
Alison
570
+WD
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Íomhá:Daniel Breen police notice.jpg|clé|200px|mion|Dónall Ó Braoin.]]
Bhí '''Dónall Ó Braoin''', nó '''Dan Breen''' ([[11 Lúnasa]], [[1894]] – [[27 Nollaig]], [[1969]]) ina throdaí saoirse agus ina pholaiteoir d'[[Fianna Fáil|Fhianna Fáil]]. Cuimhnítear é mar dhuine amháin a bhí páirteach sa luíochán a chuir tús le [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Cogadh na Saoirse]] in [[Éire|Éirinn]].
Toghadh an Braonach ina [[Teachta Dála|Theachta Dála]] níos déanaí, agus chaith sé an seal ar fad idir na blianta [[1932]] agus [[1965]] ina shuí i n[[Dáil Éireann]].
== Réabhlóidí ==
Rugadh an Braonach, nó ''Dan Breen'', mar a thugtaí air as [[Béarla]], do lánúin feirmeoirí ar an tSulchóid Bheag i g[[Contae Thiobraid Árann|Co. Thiobraid Árann]]. Fuair sé [[oideachas]] san áit chéanna sula ndeachaigh sé leis an bpláistéireacht mar shlí beatha. Ina dhiaidh sin, bhí sé ag obair ina fhear líne don ''Great Southern Railway''.
Chuaigh an Braonach sna h[[Óglaigh na hÉireann|Óglaigh]] sa bhliain 1914. Ar an [[21 Eanáir]] [[1919]], an lá céanna ar tháinig [[An Chéad Dáil|an chéad Dáil]] le chéile i m[[Baile Átha Cliath]], bhí an Braonach páirteach i luíochán ar an tSulchóid Bheag. Faoi cheannas [[Seán Ó Treasaigh|Sheáin Uí Threasaigh]], d'ionsaigh dornán d'Óglaigh díorma de [[Constáblacht Ríoga na hÉireann|shaighdiúirí dubha]] a bhí díreach ag seoladh lasta ábhair phléasctha go dtí cairéal na háite. Fuair beirt saighdiúirí dubha bás sa teagmháil. Is gnách glacadh leis gurbh é an cath seo a chuir tús le [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Cogadh na Saoirse]] in [[Éire|Éirinn]].
[[Íomhá:Dan breen's wedding.jpg|clé|mion|239x239px|[[Bainis]] : An Braonach ina shuí lena bhean, Brigid Malone. Ina sheasamh: Sean Hogan agus Áine Malone]]
Le linn an chogaidh, gheall na Gaill duais deich míle punt d'aon duine a chimeodh an Braonach. Mar sin féin, bhí sé in ann é féin a chur i gceannas ar chuid mhór de na hÓglaigh. Ábhar scéalaíochta agus seanchais is ea a chrógacht mar Óglach.
== Teachta Dála ==
Nuair a bhí an dá chogadh - Cogadh na Saoirse agus Cogadh na gCarad - thart, vótáladh isteach ar an Dáil é sa bhliain 1923, mar phoblachtach a bhí in aghaidh an Chonartha Angla-Éireannaigh.
[[Íomhá:DanBreen SeanHogan chicago.jpg|mion|clé|Dan Breen (ina shuí), Sean Hogan agus Ned O'Brien i Chicago, 1<sup>ú</sup> Eanáir 1922 is cosúil]]
Sa bhliain 1924, d'fhoilsigh an Braonach leabhar faoin am a chaith sé ina threallchogaí, ''My Fight for Irish Freedom''. Ní raibh sé féin ina scríbhneoir maith, ach fuair sé cuidiú óna chara, Somhairle Ó Fathaigh, arbh é deartháir Phroinsias Uí Fhathaigh é.
Cuireadh Gaeilge ar an leabhar freisin, agus tháinig an t-aistriúchán i gcló faoin teideal ''Ag Troid ar son na Saoirse''.
Sa chéad olltoghchán sa bhliain 1927, chaill an Braonach a shuíochán Dála, agus chuaigh sé go Meiriceá. Nuair a tháinig sé ar ais, d'éirigh ní b'fhearr leis, agus fuair sé a shuíochán ar ais i dtoghchán na bliana 1932.
[[Íomhá:Dáil Chamber.jpg|clé|mion|166x166px|An Dáil]]
Chaith an Braonach an chéad tríocha bliain eile ina Theachta Dála do Thiobraid Árann. D'éirigh sé as sa bhliain 1965 le dul ar pinsean. Shíothlaigh an Braonach i mBaile Átha Cliath, ceithre bliana ina dhiaidh sin.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 4ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 7ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 8ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 9ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 10ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 11ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 12ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 13ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 14ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 15ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 16ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 17ú Dáil}}
{{Síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Braoin, Donall O}}
[[Catagóir:Baill den 4ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 7ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 8ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 9ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 10ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 11ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 12ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 13ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 14ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 15ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 16ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 17ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill Fhianna Fáil]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Thiobraid Árann]]
[[Catagóir:Básanna i 1969]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1894]]
dis6o0cuwjcfsn3yagmqdkakpv54xod
Denis Irwin
0
8183
1068972
890653
2022-07-31T20:55:46Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is iar-imreoir [[sacar|sacair]] [[Éire]]annach é '''Denis Irwin''' a rugadh i g[[Corcaigh]] ar [[31 Deireadh Fómhair]], [[1965]]. Bhí rath ag Irwin ina pheileadóir le [[Manchester United F.C.]] i [[Sasana]], agus le [[Foireann náisiúnta sacair Phoblacht na hÉireann]].
D'fhág Irwin na Red Devils sa bhliain [[2002]], agus d'ímir sé leis an bhfoireann [[Wolverhampton Wanderers]] go dtí [[2004]]. Níos luaithe, thosaigh sé ag imirt le h[[Oldham Athletic]] agus [[Leeds United F.C.]] Chuaigh sé go [[Old Trafford]] sa bhliain [[1990]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Síol-peileadóirsacair-éire|Irwin, Denis}}
{{DEFAULTSORT:Irwin, Denis}}
[[Catagóir:Imreoirí sacair na hÉireann]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1965]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
p17w5k9k9u36isyfzan1v69vn9bnm9f
Caoimhghín Ó Caoláin
0
8668
1068999
859270
2022-07-31T21:14:37Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éire]]annach é '''Caoimhghín Ó Caoláin''' ([[18 Meán Fómhair]] [[1953]] a rugadh é). Is Teachta Dála é agus ceannaire [[Sinn Féin|Shinn Féin]] sa [[Dáil]] ó [[2001]] go [[2011]] a bhí ann. Déanann sé ionadaíocht ar son an Chabháin agus Mhuineacháin. Roghnaíodh mar urlabhraí an pháirtí sa Dáil ar chúrsaí Sláinte & Páistí anuas ar an b[[Próiséas Síochána]].
==Cúlra==
Ba oifigeach bainc sinsearach é i m[[Banc na hÉireann]] roimh an b[[Polaitíocht]]. Thosaigh a shaol polaitíochta nuair a fuair sé suíocháin i [[Comhairle Chontae Mhuineacháin|gComhairle Chontae Mhuineacháin]] sa bhliain [[1985]]. Bhí sé ina bhainisteoir ginearálta ar ''An Phoblacht/Republican News'' ón mbliain 1982 go dtí 1985. Rugadh Caoimhghín Ó Caoláin i [[Muineachán]] i [[1953]], tá sé pósta ar Briege agus tá ceathrar iníon agus mac orthu.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 32ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Caolain, Caoimghin O}}
[[Catagóir:Baill den 28ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 32ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Mhuineacháin]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1953]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
e78alglzpm18dwnfnzv7awlcugc39xs
Brídóg Ní Bhuachalla
0
9382
1069037
919311
2022-07-31T21:50:42Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}Láithreoir raidió agus teilifíse in [[Éire|Éirinn]] í '''Brídóg Ní Bhuachalla'''. Tháinig chun tosaigh ag cur an chláir ''Cúrsaí'' ar [[RTÉ]] i láthair sna 1980aí. Faoi láthair cuireann sí an clár raidió ''Seó Beo an tSathairn'' i láthair do [[Raidió na Gaeltachta]].
{{stumpa}}
[[Catagóir:Láithreoirí teilifíse Éireannacha|Ní bhuachalla, Brídóg]]
cooju3ldb3mff2ntwl0uwr4j96aq4uu
Nollaig Ó Sceacháin
0
10034
1069012
890344
2022-07-31T21:19:11Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Iar-[[iomáint|iománaí]] is ea '''Nollaig Ó Sceacháin''' ([[Béarla]]: ''Noel Skehan''), a bhí ina chúl báire leis an bhfoireann [[CLG Coiste Contae Cill Chainnigh|Chill Chainnigh]] idir na [[1960idí]] agus na [[1980idí]]. Tá naoi mbua ag Ó Sceacháin i g[[Craobh Iomána Sinsearach na hÉireann]], níos mó ná aon imreoir eile. Tá Ó Sceacháin gníomhach san fhoireann fós, ina roghnóir sa lá atá inniu ann.
Bhuaigh Ó Sceacháin a chéad trí bhonn ina fhear-ionaid, i ré an chúl bháire iontach eile [[Oilibhéar Breatnach]]. Tháinig na boinn eile sna blianta [[1972]], [[1974]], [[1975]], [[1979]], [[1982]] agus [[1983]]. Chomh maith le sin, bhí níos mó duaiseanna [[Sárimreoirí na Bliana]] ag Ó Sceacháin ná éinne eile ar feadh tamaill fada (seacht), ach tá níos mó ag [[D. S. Ó Ciara]] inniu (naoi).
== Luathshaol ==
Saolaíodh sa bhaile Droichead Binéid, Contae Chill Chainnigh é sa bhliain 1944, i dteaghlach agus ceantar le baint láidir leis an iomáint. Bhí a uncail Dan Kennedy ina chaptaen ar an bhfoireann Chill Chainnigh a bhuaigh cluiche ceannais na bliana 1947 i gcoinne Chorcaí. Ba chol ceathrair í a mháthair May le h[[Ollie Walsh]], cúl báire den scoth agus duine de na laochra ba mhó a tháinig as an gcontae riamh.
Bhí cónaí ar Ó Sceacháin san eastáit cáiliúil Woodlawn, in éineacht le roinnt iománaithe rathúla eile ar nós Paddy Moran, Séamus Cleere, Liam Cleere, John Kinsella, Pat Lawlor agus Liam Simpson. Tá níos nó ná fiche bonn uile-Éireann ag an dream seo le chéile. Fuair sé a chuid oideachais go háitiúil i nDroichead Binéid, agus thaispeáin sé go raibh féith na hiomána aige ó aois óg.
== Gairmréim imeartha ==
=== Club ===
Ba leis an cumann áitiúil Droichead Binéid a d’imr sé a chuid iomána, agus bhain sé rath mór amach leo. Bhuaigh sé a chéad chraobh ar leibhéal an chontae leis an gclub sa bhliain 1960, agus é ach sé bliana d’aois. Dhá bhliain ina dhiaidh sin, bhí sé díreach tar éis éirí as leibhéal na mionúir nuair a bhain sé amach a dhara corn leis an bhfoireann, nó “an Droichead” mar a dtugtar orthu. Bhí an cuma ar an scéal go raibh sé de nós ag an nDroichead gach dara corn a bhaint amach, mar a rinneadar arís sna blianta 1964 agus 1966. Chuir sé a chúigiú bonn leis a bhailiúchán sa bhliain 1967. Ceithre bliana ina dhiaidh sin, bhuadar an dara corn déag, agus an séú ceann dó féin.
=== Cill Chainnigh ===
==== Mionúr ====
Gan mórán moille, mhúscail cumas Uí Sceachán aird ó roghnóirí Chill Chainnigh. Chuaigh sé isteach i bhfoireann mionúir an chontae sa bhliain 1962, agus bhain sé rath amach ar an toirt. Sa bhliain seo, bhí sé ina chúl báire i bhfoireann na gCat a bhuaigh ar Loch Garman i gCraobh Laighean, 5-7 in aghaidh 5-4. Choimeád sé a áit san fhoireann do cluiche ceannais na hÉireann. Bhuail na Cait le Tiobraid Árainn sa chluiche, agus níor scaoil sé isteach cúl ar bith agus é ag glacadh a chéad chorn uile-Éireann, 3-6 in aghaidh 0-9.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Cill Chainnigh - iomáint - 1983}}
{{DEFAULTSORT:Sceachain, Nollaig}}
[[Catagóir:Iománaithe Chill Chainnigh]]
[[Catagóir:Bainisteoirí iománaíochta]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chill Chainnigh]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1945]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
kd71s5h2jvbmoaelmzuact5v98gokgr
Droichead Átha
0
10538
1068969
1068922
2022-07-31T20:29:52Z
Alison
570
/* Galerie */ >ga
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile]] i g[[Contae Lú]] é '''Droichead Átha''' {{Fuaim| Droichead Átha.ogg|Fuaimniú}}, atá suite ar [[Cósta|chósta]] thoir na [[Éire]]ann, 56km ó thuaidh ón b[[príomhchathair]] [[Baile Átha Cliath]].
== Stair ==
Sa bhliain [[1649]], chuir [[Oilibhéar Cromail]] baile Dhroichead Átha faoi [[léigear]]. Ní raibh na ríogaithe sásta géilleadh do na [[Maolcheann|maolchinn]]. Bhí garastún Dhroichead Átha faoi cheannas Arthur Aston, [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Caitliceach]] ridiriúil.
I ndiaidh ocht lá, ar an [[11 Meán Fómhair]] [[1649]], gabhadh an bhaile, tar éis ionsaí fíochmhar le gunnaí móra.
Rinne na parlaiminteoirí sléacht iomlán, sléacht gan trua gan taise ar na ríogaithe. Is cosúil go raibh timpeall 2,700 saighdiúir ríogaí ann ar dtús.<ref name="autogenerated2">Kenyon, John & Ohlmeyer, Jane (eag.). ''The Civil Wars'', Oxford 1998, lch 98.</ref> Mharaigh na parlaiminteoirí b'fhéidir cúpla céad duine ... nó fiú suas le 3,500 duine, níl a fhios againn. Ach dúirt Cromail féin gur tharla sléacht as éadan.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.theirishstory.com/2014/08/13/opinion-cromwell-was-framed/#.X1vwQ4zYyEs|teideal=Opinion: ‘Cromwell was Framed’ – The Irish Story|language=en-GB|dátarochtana=2020-09-11}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=http://www.olivercromwell.org/wordpress/?page_id=1837|teideal=Cromwell in Ireland|language=en-GB|work=olivercromwell.org|dátarochtana=2020-09-11}}</ref>
== Iompar, cumarsáid agus taitneamhachtaí ==
=== Iarnród ===
D’fhreastail an Iarnród ar an bhaile mór Dhroichead Átha ar dtús ar iarnród ó Bhaile Átha Cliath ar an 25 Bealtaine 1844. Osclaíodh an stáisiún at ann inniu tar éis an tarbhealach mór trasna Abhainn na Bóinne a chríochnú i 1855.
Sa bhliain 1850, rinneadh Droichead Átha mar acomhal na líne brainse go dtí an Uaimh agus an Seanchaisleán, ach tháinig deireadh leis an tseirbhís paisinéirí seo i 1958.<ref>{{Lua idirlín|url=http://eiretrains.com/Photo_Gallery/Railway%20Stations%20D/Drogheda/IrishRailwayStations.html|teideal=Drogheda|language=en|work=eiretrains.com|dátarochtana=2020-11-18}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=http://www.navanhistory.ie/index.php?page=railway-stations|teideal=Navan Historical Society - Railway and Railway Stations|work=www.navanhistory.ie|dátarochtana=2020-11-18}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.railscot.co.uk/locations/D/Drogheda/|teideal=Drogheda - RAILSCOT|údar=Ewan Crawford Contributors|language=en|work=www.railscot.co.uk|dátarochtana=2020-11-18}}</ref>
Athainmníodh stáisiún Dhroichead Átha mar "MacBride" i 1966.
Ritheann an stáisiún traenacha díreacha anois ar an tseirbhís “Enterprise” ó thuaidh go [[Stáisiún Dhún Dealgan Uí Cleirigh|Dún Dealgan]], an tIúr, Port an Dúnain, Lios na gCearrbhach agus Bhéal Feirste, freisin ó dheas go Baile Átha Cliath.
Ceanglaíonn réimse leathan seirbhísí “Commuter” Iarnród Éireann ó [[Stáisiún Mhic Ghiolla Bhríde, Droichead Átha|Dhroichead Átha]] le [[Stáisiún Bhaile Brigín|Baile Brigín]], [[Stáisiún Mhullach Íde|Mullach Íde]], Acomhal Bhinn Éadair, [[Stáisiún Uí Chonghaile]], [[Stáisiún Shráid na Teamhrach|Sráid na Teamhrach]], [[Stáisiún na bPiarsach, Baile Átha Cliath|Stáisiún na bPiarsach]], [[Stáisiún Dhún Laoghaire/Í Mhealláin|Dún Laoghaire]], Bré, na Clocha Liatha, Cill Mhantáin agus Loch Garman.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.irishrail.ie/|teideal=Drogheda (MacBride) Co. Louth|údar=Irish Rail|language=en|work=Irish Rail|dátarochtana=2020-11-18}}</ref>
=== Seirbhísí Bus ===
Tá Droichead Átha ar cheann de na bailte neamhchoitianta a bhfuil stáisiún bus iarbhír ann. Tá stad [[Bus Éireann]] [https://www.buseireann.ie/inner.php?id=403 135951] suite ar an Bhóthar Dún Uabhair i lár Dhroichead Átha. Nascann a sheirbhísí Droichead Átha le Lú, An Mhí, Baile Átha Cliath, Muineachán, Gaillimh.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.buseireann.ie/inner.php?id=403|teideal=Real Time Information - Bus Éireann - View Ireland Bus and Coach Timetables & Buy Tickets|work=www.buseireann.ie|dátarochtana=2020-11-18}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://bustimes.org/stops/8300B1359501|teideal=Drogheda Bus Station – bustimes.org|work=bustimes.org|dátarochtana=2020-11-18}}</ref>
Freastalaíonn cuideachtaí mar "Matthews Coach Hire" agus cóistí príobháideacha eile ar Dhroichead Átha freisin.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.matthews.ie/|teideal=Matthews|work=www.matthews.ie|dátarochtana=2020-11-18}}</ref>
== Spórt ==
Tá go leor foirne spóirt iontacha i nDroichead Átha. Is í [[Drogheda United Football Club|Drogheda United FC]] an fhoireann spóirt leis an próifíl is airde i nDroichead Átha. Bhuaigh foireann peile (sacair), an [[Corn FAI]] den chéad uair i 2005. Bhuaigh an club [[Corn Setanta Sports|Corn Setanta]] i 2006, agus [[League of Ireland|Sraith na hÉireann]] den chéad uair i 2007. Bunaithe i 1919 ba chlub neamh-sraithe iad Drogheda United ar feadh a mblianta tosaigh go léir ach ar an Satharn 22 Meitheamh 1963, chuir Club eile i nDroichead Átha - Drogheda F.C. (a bunaíodh i 1962)Toghadh do Shraith na hÉireann nuair a leathnaíodh an tsraith chun dhá fhoireann déag seachas deich gcinn a áireamh. Tugadh ardú céime dóibh le déanaí go príomh-roinn 2021 Sraith na hÉireann ar oíche stairiúil ag sárú Caninteely FC tar éis 2 chúil déanach ó James Brown agus Luke Heeney. <ref>{{Lua idirlín|url=https://droghedaunited.ie/history/|teideal=History|language=en-US|work=Drogheda United F.C. {{!}} Home of the Drogs|dátarochtana=2020-11-18}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://extra.ie/2020/10/28/sport/soccernews/drogheda-united-promoted-tim-clancy|teideal=Drogheda United manager hails 'three years of hard work' after sealing promotion|dáta=2020-10-28|language=en-GB|work=Extra.ie|dátarochtana=2020-11-18}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.google.com/search?q=drogheda+2+cabinteely+0&oq=drogheda+2+cabinteely+0&aqs=chrome..69i57j0i333.9903j0j4&sourceid=chrome&ie=UTF-8#sie=m;/g/11j57l7qw2;2;/m/0274b5r;dt;fp;1;;|teideal=drogheda 2 cabinteely 0 - Cuardach Google|work=www.google.com|dátarochtana=2020-11-18}}</ref>
I Rugbaí, is é Boyne RFC an fhoireann áitiúil. Cruthaíodh é i 1997 tar éis a cónascaim na dhá club rathúil ón am Delvin RFC agus RFC Dhroichead Átha. D'imir siad a gcéad chluiche mar chlub i gcoinne Skerries RFC i mBaile Bhriain. D’imir Boyne den chéad uair i Roinn 1 de Shraith Laighean, sa séasúr 1997/98, i gcoinne Chill Chainnigh R.F.C. sa Shamrock Lodge ina chéad chluiche iomaíoch.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.boynerfc.ie/history-boyne-drogheda-delvin-rugby-clubs|teideal=History of Boyne, Drogheda & Delvin Rugby Clubs {{!}} www.boynerfc.ie|work=www.boynerfc.ie|dátarochtana=2020-11-18}}</ref>
Tá cúig chlub de Chumann Lúthchleas Gael i nDroichead Átha: Gormaithe Baile Nua C.L.G<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.newtownblues.louth.gaa.ie/|teideal=NewtownBlues.ie|work=www.newtownblues.louth.gaa.ie|dátarochtana=2020-11-18}}</ref>, Wolfe Tones GFC<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.wolfetonesgfcdrogheda.com/|teideal=wolfe tones gfc drogheda co louth|language=en|work=Wolfe Tones GFC|dátarochtana=2020-11-18}}</ref>, O'Raghallaigh's GFC<ref>{{Luaigh foilseachán|title=O'Raghallaighs GFC|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=O%27Raghallaighs_GFC&oldid=975711309|journal=Wikipedia|date=2020-08-30|language=en}}</ref>, Oliver Plunket's GFC<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.facebook.com/plunkettsdrogheda/|teideal=Oliver Plunketts Gaa|language=ga|work=www.facebook.com|dátarochtana=2020-11-18}}</ref>, and St. Nicholas's GFC<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.stnicholasgfc.com/|teideal=St Nicholas {{!}} Gaelic Football {{!}} Gaelic Football {{!}} Fleadh Cheoil 2019|language=en|work=St Nicholas GFC|dátarochtana=2020-11-18}}</ref>
== Áiteanna Spéisiúla ==
Is baile ársa é Droichead Átha le ardú tionscal turasóireachta ann. Tá suíomh Oidhreachta Domhanda [[UNESCO]] aige, [[Brú na Bóinne]], atá suite 8 gciliméadar (5.0 míle) siar ó lár an bhaile. I measc na suíomhanna turasóireachta eile sa cheantar tá:
* Ráth Millmount agus músaem<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.millmount.net/node/50|teideal=Millmount Fort {{!}} Drogheda Museum Millmount|dáta=2018-06-20|language=en|work=www.millmount.net|dátarochtana=2020-11-18}}</ref>
* Geata barbican Gheata Naomh Laurence c. 1300í<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.discoverboynevalley.ie/boyne-valley-drive/heritage-sites/st-laurences-gate-drogheda-walls|teideal=St Laurence's Gate & Drogheda Walls|údar=Boyne Valley Drive|dáta=2019-02-14|work=Boyne Valley|dátarochtana=2020-11-18}}</ref>
* Cuimhneachán [[Seán Pilib Ó Maolchalann|John Philip Holland]] (dealbh ag comóradh aireagóir fomhuirí)
* [[Tarbhealach na Bóinne]]
* Baile cónaithe John Jameson (Níl sé oscailte don phobal), agus rian drioglainne Jameson de thithe meilte ar an mbaile.
* Suíomh [[Cath na Bóinne|Cath na Bhóinne]], ionad cuairteoirí
* Scoil [[Éamonn Ceannt]] (CBS Naomh Seosamh roimhe seo ag feidhmiú anois mar "Scholars Hotel")
* Teach agus gairdín Beaulieu
* Mainistir Mellifont
* Conair dúlra agus coillte Halla Townley
* Gairdín Banphrionsa Grace Rose i bPáirc Naomh Dominic
* Eaglais Chaitliceach Rómhánach Naomh Peadar, ina bhfuil scrín de Oliver Plunkett
* Séipéal Eaglais na hÉireann Naomh Peadar, ar Chnoc Pheadair
* Gailearaí Highlanes
* Stiúideo Harry Clarke Eaglais Augustinian 'The Passion Window'
== Féach freisin ==
* [[Léigear Dhroichead Átha]]
== Gailearaí ==
<br><gallery class=center caption="Droichead Átha">
Drogheda-Boyne-06-Bruecke-2017-gje.jpg
Drogheda-Boyne-Eisenbahnbruecke-02-2017-gje.jpg
Drogheda-26-Einkaufszentrum-2017-gje.jpg
Drogheda-Alte Abtei-08-2017-gje.jpg
Drogheda-Dominikanerkirche St Magdalene-08-2017-gje.jpg
Drogheda-Dominikanerkirche St Magdalene-18-zur Empore-2017-gje.jpg
Drogheda-St Laurence Gate-08-2017-gje.jpg
Drogheda-St Peter Church of Ireland-04-2017-gje.jpg
Drogheda-St Peter Church of Ireland-10-zum Chor-2017-gje.jpg
Drogheda-The Mariner-04-2017-gje.jpg
</gallery>
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
{{Síol-tír-ie}}
[[Catagóir:Bailte i gContae Lú]]
c7v5gof9xqaus8kgkksreyeol5t3twi
GOAL
0
13101
1069017
1012750
2022-07-31T21:21:36Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}
[[Íomhá:2019 shipping of humanitarian aid from Quebec city to Venezuela 09.jpg|mion|clé|Cabhair dhaonnúil]]
Is cumann carthanachta idirnáisiúnta é '''GOAL''' (nó '''''Cúl''''' as [[Gaeilge]]), a bunaíodh sa bhliain [[1977]]. Tá a cheanncheathrú i m[[Baile Átha Cliath]]. Is é [[John O'Shea (daonchara)|John O'Shea]], iar-iriseoir spóirt, bunaitheoir agus príomhfheidhmeannach na heagraíochta. Tá GOAL ag obair i 12 tíortha faoi láthair, le chuid maith dá obair san [[Afraic]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.goal.ie Suíomh oifigiúil - GOAL.ie]
{{síol-ie}}
[[Catagóir:Carthanais bunaithe in Éirinn]]
[[Catagóir:Cabhair dhaonnúil]]
szafpjvfai3b66opzi4tg15v7imdqvu
Marina Carr
0
13343
1068974
1049014
2022-07-31T20:57:26Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Íomhá:By The Bog of Cats... at Wyndhams Theatre, Charing Cross, London.JPG|mion|clé|By The Bog of Cats, Wyndhams Theatre, Charing Cross, Londain]]
[[Drámaíocht|Drámadóir]] Éireannach is ea '''Marina Carr''' (rugadh [[17 Samhain]] [[1964]]) i g[[Contae Uíbh Fhailí]].
D'fhreastail sí ar [[An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath|Choláiste na hOllscoile, Baile Átha Cliath]], sular ghlac sí le postanna mar scríbhneoir cónaithe in [[Amharclann na Mainistreach]] agus i [[Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath|gColáiste na Tríonóide]]. Chaith sí an bhliain 2003 mar an tOllamh Heimbold in [[Ollscoil Villanova]] sna [[SAM|Stáit Aontaithe]].
Tá greann dubh agus brúidiúlacht ag baint lena saothar agus tá a cuid saothair is déanaí préamhaithe san [[miotaseolaíocht]] chlasaiceach [[An Ghréig|Ghréagach]].
I dtosach, bhain sí triail as neart stíleanna éagsúla agus í ag lorg a stíl áirithe féin. Luaite leis an tréimhse seo, tá ''Low in the Dark'' (1989), ''The Deer Surrender'' (1990), ''This Love Thing'' (1991) agus ''Ullaloo'' (1991).
Bhain a céad dráma eile ''The Mai'' (1994), an duais don Dráma Nua ab Fhearr san ''Dublin Theatre Festival''. Déantar tagairt don fhírinne, oidhreacht agus an chinniúint sa dráma seo a chruthaíonn an nasc leis an drámaíocht Ghréagach. Tá na fíricí céanna le sonrú ina cuid oibre eile, cuid de bhunaithe ar drámaí áirithe ón aois Ghréagach clasaiceach. I measc a saothar eile tá ''Portia Coughlan''(1996), ''By the Bog of Cats...'' (1998), ''On Raftery's Hill'' (2000);'' Ariel'' (2002) agus ''Woman and Scarecrow'' (2006).
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Carr, Marina}}
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Uíbh Fhailí|Carr, Marina]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1964|Carr, Marina]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
hexkaz2ag65jwl38qdnje4q6q1dl4f8
Podchraolachán
0
14654
1069056
1063087
2022-07-31T23:43:25Z
TGcoa
21229
/* Naisc phodchraolacháin trí mheán na Gaeilge */
wikitext
text/x-wiki
[[Íomhá:Podcast iOS.png|mion]]
Is éard is '''podchraolachán''' ann ná modh oibre le comhaid dhigiteacha mheán - comhaid fhuaime agus físchomhaid - a scaipeadh ar an [[Idirlíon]] trí fhothaí sindeacáitithe le hiad a sheinm ar sheinnteoirí iniompartha meán nó ar [[Ríomhaire pearsanta|ríomhairí pearsanta]]. D'fhéadfá a rá gur saghas cláracha [[raidió]] atá i gceist ach amháin gur tríd an Idirlíon a dháiltear iad, agus gur féidir éisteacht leo ag pé am is rogha leat. Sa [[Gaeilge|Ghaeilge]], is fearr '''podchraoladh''' a thabhairt ar an gcomhad nó ar an ábhar atá sa chomhad, agus '''podchraolachán''' nó '''podchraoltóireacht''' ar an modh oibre, ach úsáideann an [[Béarla]] an téarma ''podcast'' sa dá chiall. An duine a bhíonn ag taifeadadh ábhair i bhfoirm podchraolta agus ag scaipeadh comhad podchraolta, is féidir '''podchraoltóir''' a thabhairt air.
== An téarma Gaeilge ==
B'é [[Conn Ó Muineacháin]], iriseoir agus [[blag|blagadóir]], a chum an téarma Gaeilge, agus b'eisean fosta a chuir tús leis an bpodchraoltóireacht Gaeilge ina bhlag, ''An tImeall''. Maidir leis an mbuntéarma Béarla, ''podcast'', is comhthruailliú é as an dá fhocal úd ''iPod'' agus ''broadcast''.
== An téarma Béarla ==
B'é an t-iriseoir Ben Hammersley a chruthaigh an focal Béarla in alt a scríobh sé don nuachtán úd ''[[The Guardian]]'' ar an [[12 Feabhra]], [[2004]]. B'é [[Apple iPod]] an chéad seinnteoir iniompartha ar forbraíodh bogearra (ríomhchlár) podchraoltóireachta lena aghaidh. Ceadaíonn na scripteanna podchraolacháin na comhaid phodchraolta a aistriú go huathoibríoch a fhad leis an ngléas iniompartha i ndiaidh iad a lódáil anuas (a íoslódáil) ón Idirlíon.
[[Íomhá:Comhartha Raidió na Life Raidió na Life sign, Sráid Amiens Street (2022).jpg|mion]]
== Modh oibre an phodchraolacháin ==
Is minic a chuireann [[Leathanach gréasáin|leathanaigh ghréasáin]] na bpodchraoltóirí an t-ábhar céanna ar fáil i bhfoirm [[Íoslódáil|íoslódála]] dírí agus [[Beoshruth|beoshrutha]]. Is é an difríocht is tábhachtaí idir iad siúd agus an t-ábhar podchraolta ná gur féidir an podchraoladh a [[Sindeacáitiú|shindeacáitiú]], síntiús a shocrú leis, agus é a lódáil anuas go huathoibríoch nuair a chuirfear ábhar nua ar fáil. Le sin a dhéanamh, ní mór gléas léite fothaí a bheith suiteáilte ar do ríomhaire, agus é in ann [[Fotha (teileachumarsáid)|fothaí]] a léamh sna formáidí [[RSS (fotha)|RSS]] (''Really Simple Syndication'' - Sindeacáitiú Fíorshimplí) nó [[Atom (fotha)|Atom]].
Nuair a bhítear ag scaipeadh comhaid phodchraolta, is é an rud atá ar siúl ná go n-aistrítear comhaid mheáin - comhaid físe nó fuaime le haghaidh ríomhaire - ón bhfreastalaí chuig an ríomhaire cliaint. Lódálann an ríomhaire cliaint anuas comhaid [[XML]] arb iad seoltaí Idirlín na gcomhad meán atá iontu. De ghnáth, is é an cineál ábhar atá sna comhaid mheán ná fuaim nó fís, ach is féidir íomhánna, téacs, comhaid PDF nó do rogha cineál comhad eile a bheith ann chomh maith.
Ar dtús, cruthaíonn an podchraoltóir - nó an té a sholáthraíonn ábhar don phodchraoltóir - cruthaíonn sé comhad, ar nós comhad fuaime i bhformáid [[MP3]], mar shampla. Ansin, cuirtear an comhad seo ar fáil ar an Idirlíon faoi sheoladh Idirlín, is é sin, faoi aitheantóir aonfhoirmeach acmhainne. De ghnáth, cuirtear an comhad ar an bhfreastalaí gréasáin, ach is féidir úsáid a bhaint as rianairí BitTorrent chomh maith. Is féidir na comhaid a chur ar fáil don tsaol mhór nó an rochtain a theorannú do dhream ar leith.
Ansin, tugann an podchraoltóir le fios do na síntiúsóirí go bhfuil ábhar nua ann. Le sin a dhéanamh, caithfidh sé tagairt a dhéanamh don phodchraolachán i gcomhad de chineál eile, comhad a dtugtar fotha air. Is éard is fotha ann ná liosta de na haitheantóirí aonfhoirmeacha acmhainne (na seoltaí gréasáin) ar féidir an podchraoladh a rochtain tríothu. Is gnách an liosta seo a fhoilsiú i bhformáid RSS, cé gur féidir an fhormáid úd Atom a úsáid chomh maith. Tugann an RSS eolas breise i dtaobh an phodchraolta, ar nós lá a fhoilsithe, teideal an chláir agus cur síos ar an tsraith phodchraolta agus ar a cuid eipeasóidí, cuir i gcás. Is féidir liosta iomlán na n-eipeasóidí a chur in aon fhotha RSS amháin, ach bíonn sé níos coitianta liosta gearr de na heipeasóidí is deireanaí a dhéanamh de, mar shampla nuair atá fotha nuachta ann. Go ginearálta, ní bhíonn ach ábhar ó aon duine amháin in aon phodchraoladh amháin, ach le déanaí, tá sé ag éirí níos coitianta go dtéann dornán daoine le chéile le "comh-phodchraoladh" nó "podchraoladh sóisialta" a léiriú.
Cuireann soláthraí an ábhair an fotha ar [[freastalaí gréasáin|fhreastalaí gréasáin]], agus glactar leis go bhfanfaidh sé ansin. Is é sin seoladh gréasáin an fhotha (aitheantóir nó aimsitheoir aonfhoirmeach na hacmhainne). Tugann an soláthraí le fios don lucht éisteachta go bhfuil a leithéid d'fhotha ann.
An gléas léite podchraolacháin a choinníonn súil ar phodchraoladh ar leith, is ríomhchlár é a bhíonn á reáchtáil sa chúlra a fhad is a bhíonn an ríomhaire féin ag obair. Seiceálann sé an fotha go tráthrialta. Má thagann athrú ar shonraí an fhotha ó seiceáladh an turas deireanach iad, aithneoidh an gléas léite seoladh gréasáin na míre is úire, agus tosóidh sé á lódáil anuas ón ngréasán go huathoibríoch. Ansin, is féidir an eipeasóid nua a sheinm, a athsheinm agus a chur i dtaisce, cosúil le gach cineál comhad ríomhaire. Tá feidhmchláir ann a aistríonn an t-ábhar íoslódáilte go díreach chuig seinnteoir iniompartha meán an úsáideora, agus é ceangailte den ríomhaire le sreang USB, mar shampla.
Is é an cineál teicneolaíocht atá i gceist leis an bpodchraolachán ná "teicneolaíocht an bhrú". Is é sin, is é soláthraí na faisnéise, an podchraoltóir féin, a roghnaíonn na comhaid le haghaidh an fhotha, agus an síntiúsóir ag baint a rogha as na cainéil fotha atá ar fáil. Cé nach mbíonn an t-úsáideoir ag "tarraingt" na gcomhad aonair anuas ón ngréasán, tá blas áirithe de "theicneolaíocht na tarraingthe" ann freisin, nó tá an t-úsáideoir i dteideal síntiús a shocrú leis an iliomad cainéal, nó éirí as a sheansíntiús. Na seirbhísí "brú" a bhí ann ar an Idirlíon roimh lá an phodchraolacháin, cosúil le PointCast, níor cheadaigh siad rochtain chomh forleathan ar ábhar chomh hilghnéitheach.
== Naisc phodchraolacháin trí mheán na Gaeilge ==
* [https://www.rte.ie/rnag/podcasts/ Raidió na Gaeltachta] - leathanach podchraolacháin
* [https://soundcloud.com/rnl Raidió na Life] - leathanach podchraolacháin
* [https://soundcloud.com/raidio-f Raidió Fáilte] - leathanach podchraolacháin
* [https://soundcloud.com/raidionadtreabh Raidió na dTreabh] - leatanach podchraolacháin agus [[Raidió na dTreabh|leathanach Vicipéid anseo]]
* [http://www.bbc.co.uk/programmes/articles/2zY5c5g4LRgSP0s7cltV2Vl/bbc-gaeilge Blas - BBC] - leathanach podchraolacháin
* [https://www.youtube.com/channel/UCfFeDaLSl8O7VCcC3IDw3vA/ Darren J. Prior-] Podchraoltaí Gaeilge agus Béarla ar Youtube.
* [[Beo ar Éigean]]
* [[Fada is Fairsing]]
[[Catagóir:Gréasán Domhanda]]
[[Catagóir:Podchraoltaí]]
busov1x40rrikmf9du8vxi5w7c54q72
1069058
1069056
2022-07-31T23:47:05Z
TGcoa
21229
/* Naisc phodchraolacháin trí mheán na Gaeilge */
wikitext
text/x-wiki
[[Íomhá:Podcast iOS.png|mion]]
Is éard is '''podchraolachán''' ann ná modh oibre le comhaid dhigiteacha mheán - comhaid fhuaime agus físchomhaid - a scaipeadh ar an [[Idirlíon]] trí fhothaí sindeacáitithe le hiad a sheinm ar sheinnteoirí iniompartha meán nó ar [[Ríomhaire pearsanta|ríomhairí pearsanta]]. D'fhéadfá a rá gur saghas cláracha [[raidió]] atá i gceist ach amháin gur tríd an Idirlíon a dháiltear iad, agus gur féidir éisteacht leo ag pé am is rogha leat. Sa [[Gaeilge|Ghaeilge]], is fearr '''podchraoladh''' a thabhairt ar an gcomhad nó ar an ábhar atá sa chomhad, agus '''podchraolachán''' nó '''podchraoltóireacht''' ar an modh oibre, ach úsáideann an [[Béarla]] an téarma ''podcast'' sa dá chiall. An duine a bhíonn ag taifeadadh ábhair i bhfoirm podchraolta agus ag scaipeadh comhad podchraolta, is féidir '''podchraoltóir''' a thabhairt air.
== An téarma Gaeilge ==
B'é [[Conn Ó Muineacháin]], iriseoir agus [[blag|blagadóir]], a chum an téarma Gaeilge, agus b'eisean fosta a chuir tús leis an bpodchraoltóireacht Gaeilge ina bhlag, ''An tImeall''. Maidir leis an mbuntéarma Béarla, ''podcast'', is comhthruailliú é as an dá fhocal úd ''iPod'' agus ''broadcast''.
== An téarma Béarla ==
B'é an t-iriseoir Ben Hammersley a chruthaigh an focal Béarla in alt a scríobh sé don nuachtán úd ''[[The Guardian]]'' ar an [[12 Feabhra]], [[2004]]. B'é [[Apple iPod]] an chéad seinnteoir iniompartha ar forbraíodh bogearra (ríomhchlár) podchraoltóireachta lena aghaidh. Ceadaíonn na scripteanna podchraolacháin na comhaid phodchraolta a aistriú go huathoibríoch a fhad leis an ngléas iniompartha i ndiaidh iad a lódáil anuas (a íoslódáil) ón Idirlíon.
[[Íomhá:Comhartha Raidió na Life Raidió na Life sign, Sráid Amiens Street (2022).jpg|mion]]
== Modh oibre an phodchraolacháin ==
Is minic a chuireann [[Leathanach gréasáin|leathanaigh ghréasáin]] na bpodchraoltóirí an t-ábhar céanna ar fáil i bhfoirm [[Íoslódáil|íoslódála]] dírí agus [[Beoshruth|beoshrutha]]. Is é an difríocht is tábhachtaí idir iad siúd agus an t-ábhar podchraolta ná gur féidir an podchraoladh a [[Sindeacáitiú|shindeacáitiú]], síntiús a shocrú leis, agus é a lódáil anuas go huathoibríoch nuair a chuirfear ábhar nua ar fáil. Le sin a dhéanamh, ní mór gléas léite fothaí a bheith suiteáilte ar do ríomhaire, agus é in ann [[Fotha (teileachumarsáid)|fothaí]] a léamh sna formáidí [[RSS (fotha)|RSS]] (''Really Simple Syndication'' - Sindeacáitiú Fíorshimplí) nó [[Atom (fotha)|Atom]].
Nuair a bhítear ag scaipeadh comhaid phodchraolta, is é an rud atá ar siúl ná go n-aistrítear comhaid mheáin - comhaid físe nó fuaime le haghaidh ríomhaire - ón bhfreastalaí chuig an ríomhaire cliaint. Lódálann an ríomhaire cliaint anuas comhaid [[XML]] arb iad seoltaí Idirlín na gcomhad meán atá iontu. De ghnáth, is é an cineál ábhar atá sna comhaid mheán ná fuaim nó fís, ach is féidir íomhánna, téacs, comhaid PDF nó do rogha cineál comhad eile a bheith ann chomh maith.
Ar dtús, cruthaíonn an podchraoltóir - nó an té a sholáthraíonn ábhar don phodchraoltóir - cruthaíonn sé comhad, ar nós comhad fuaime i bhformáid [[MP3]], mar shampla. Ansin, cuirtear an comhad seo ar fáil ar an Idirlíon faoi sheoladh Idirlín, is é sin, faoi aitheantóir aonfhoirmeach acmhainne. De ghnáth, cuirtear an comhad ar an bhfreastalaí gréasáin, ach is féidir úsáid a bhaint as rianairí BitTorrent chomh maith. Is féidir na comhaid a chur ar fáil don tsaol mhór nó an rochtain a theorannú do dhream ar leith.
Ansin, tugann an podchraoltóir le fios do na síntiúsóirí go bhfuil ábhar nua ann. Le sin a dhéanamh, caithfidh sé tagairt a dhéanamh don phodchraolachán i gcomhad de chineál eile, comhad a dtugtar fotha air. Is éard is fotha ann ná liosta de na haitheantóirí aonfhoirmeacha acmhainne (na seoltaí gréasáin) ar féidir an podchraoladh a rochtain tríothu. Is gnách an liosta seo a fhoilsiú i bhformáid RSS, cé gur féidir an fhormáid úd Atom a úsáid chomh maith. Tugann an RSS eolas breise i dtaobh an phodchraolta, ar nós lá a fhoilsithe, teideal an chláir agus cur síos ar an tsraith phodchraolta agus ar a cuid eipeasóidí, cuir i gcás. Is féidir liosta iomlán na n-eipeasóidí a chur in aon fhotha RSS amháin, ach bíonn sé níos coitianta liosta gearr de na heipeasóidí is deireanaí a dhéanamh de, mar shampla nuair atá fotha nuachta ann. Go ginearálta, ní bhíonn ach ábhar ó aon duine amháin in aon phodchraoladh amháin, ach le déanaí, tá sé ag éirí níos coitianta go dtéann dornán daoine le chéile le "comh-phodchraoladh" nó "podchraoladh sóisialta" a léiriú.
Cuireann soláthraí an ábhair an fotha ar [[freastalaí gréasáin|fhreastalaí gréasáin]], agus glactar leis go bhfanfaidh sé ansin. Is é sin seoladh gréasáin an fhotha (aitheantóir nó aimsitheoir aonfhoirmeach na hacmhainne). Tugann an soláthraí le fios don lucht éisteachta go bhfuil a leithéid d'fhotha ann.
An gléas léite podchraolacháin a choinníonn súil ar phodchraoladh ar leith, is ríomhchlár é a bhíonn á reáchtáil sa chúlra a fhad is a bhíonn an ríomhaire féin ag obair. Seiceálann sé an fotha go tráthrialta. Má thagann athrú ar shonraí an fhotha ó seiceáladh an turas deireanach iad, aithneoidh an gléas léite seoladh gréasáin na míre is úire, agus tosóidh sé á lódáil anuas ón ngréasán go huathoibríoch. Ansin, is féidir an eipeasóid nua a sheinm, a athsheinm agus a chur i dtaisce, cosúil le gach cineál comhad ríomhaire. Tá feidhmchláir ann a aistríonn an t-ábhar íoslódáilte go díreach chuig seinnteoir iniompartha meán an úsáideora, agus é ceangailte den ríomhaire le sreang USB, mar shampla.
Is é an cineál teicneolaíocht atá i gceist leis an bpodchraolachán ná "teicneolaíocht an bhrú". Is é sin, is é soláthraí na faisnéise, an podchraoltóir féin, a roghnaíonn na comhaid le haghaidh an fhotha, agus an síntiúsóir ag baint a rogha as na cainéil fotha atá ar fáil. Cé nach mbíonn an t-úsáideoir ag "tarraingt" na gcomhad aonair anuas ón ngréasán, tá blas áirithe de "theicneolaíocht na tarraingthe" ann freisin, nó tá an t-úsáideoir i dteideal síntiús a shocrú leis an iliomad cainéal, nó éirí as a sheansíntiús. Na seirbhísí "brú" a bhí ann ar an Idirlíon roimh lá an phodchraolacháin, cosúil le PointCast, níor cheadaigh siad rochtain chomh forleathan ar ábhar chomh hilghnéitheach.
== Naisc phodchraolacháin trí mheán na Gaeilge ==
* [https://www.rte.ie/rnag/podcasts/ Raidió na Gaeltachta] - leathanach podchraolacháin
* [https://soundcloud.com/rnl Raidió na Life] - leathanach podchraolacháin
* [https://soundcloud.com/raidio-f Raidió Fáilte] - leathanach podchraolacháin
* [https://soundcloud.com/raidionadtreabh Raidió na dTreabh] - leatanach podchraolacháin agus [[Raidió na dTreabh|leathanach Vicipéid anseo]]
* [http://www.bbc.co.uk/programmes/articles/2zY5c5g4LRgSP0s7cltV2Vl/bbc-gaeilge Blas - BBC] - leathanach podchraolacháin
* [https://www.youtube.com/channel/UCfFeDaLSl8O7VCcC3IDw3vA/ Darren J. Prior-] Podchraoltaí Gaeilge agus Béarla ar Youtube.
* [[Beo ar Éigean]]
* [[Fada is Fairsing]]
== Féach freisin ==
* [[:Catagóir:Podchraoltaí|Podchraoltaí]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Gréasán Domhanda]]
[[Catagóir:Podchraoltaí]]
opxx7k3hrfhn5lnmkkeqednkvkrq9h7
Pádraig Ó Fiannachta
0
19576
1069022
969210
2022-07-31T21:26:08Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Íomhá:Dinglechurch.jpg|mion|clé|Naomh Muire an Daingin]]
[[Sagart]], duine léannta agus [[scríbhneoir]] ab ea '''Pádraig Ó Fiannachta''' ([[1927]]– [[15 Iúil]] [[2016]]); "duine de mhórscoláirí na Gaeilge agus na hÉireann", de réir tuairisc.ie, agus "ba fhathach in iomaire an léinn, an aistriúcháin agus na foilsitheoireachta é an Monsignor Pádraig Ó Fiannachta"<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/padraig-o-fiannachta-duine-de-mhorscolairi-na-heireann-imithe-ar-shli-na-firinne/|teideal=Pádraig Ó Fiannachta, duine de mhórscoláirí na hÉireann, imithe ar shlí na fírinne|údar=tuairisc.ie|dáta=2016|dátarochtana=}}</ref>.
== Saol ==
I mBaile Móir, sa [[An Daingean|Daingean]], [[Contae Chiarraí|Co. Chiarraí]] a rugadh é. Cailleadh triúr dádheartháireacha go hóg, duine acu ag aois a dhá bhliain go leith. Is amhlaidh a bádh an bheirt eile<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.beo.ie/alt-padraig-o-fiannachta.aspx|teideal=Pádraig Ó Fiannachta agallamh Beo|údar=Beo, eagrán 24|dáta=Aibreán 2003|dátarochtana=}}</ref>. Chuir bás aathar isteach go mór air chomh maith; ní raibh seisean ach seacht mbliana is daichead d’aois nuair a cailleadh éagus d’fhág sé seachtar clainne ina dhiaidh.
Léirigh sé spéis sa tsagartóireacht óna óige<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.feasta.ie/2016/meanf/alt5.html|teideal=An Moinsíneoir Pádraig Ó Fiannachta ar Shlí na Fírinne|údar=Feasta, le Pádraig Ó Héalaí|dáta=2016|dátarochtana=}}</ref>. Tar éis a thréimhse [[Meánscoil|meánscolaíocht]]<nowiki/>a i gColáiste Bhréanainn i g[[Cill Áine|Cill Airne]] thug sé aghaidh ar [[Maigh Nuad|Mhaigh Nuad]]. Ghnóthaigh sé céim BA sa Léann Ceilteach ann.
Ach bhuail taom tinnis é go luath ag an am céanna, B’éigean dó [[Coláiste Phádraig, Má Nuad]] a fhágáil. Tuigeadh go luath go raibh mianach an scoláire mhóir ann agus moladh dó tréimhse a thabhairt sa [[An Bhreatain Bheag|Bhreatain Bheag]] le [[An Bhreatnais|Breatnais]] a fhoghlaim i gceart. Chaith sé bliain ansin ag obair ar [[Feirm|fheirm]].
Bhain sé an tArdteastas san Oideachas amach i g[[Coláiste na hOllscoile, Corcaigh]] agus ansin moladh dó MA a dhéanamh, rud a rinne sé. Thug Ó Fiannachta aghaidh ar an mBreatain Bheag arís. Chríochnaigh sé a chúrsa diagachta i gColáiste na Naomh Uile, mar ar oirníodh ina shagart é do dheoise Myfynwy sa Bhreatain Bheag i 1953. Thug sé sé bliana ag obair ann mar shagart agus ag múineadh i m[[bunscoil]]<nowiki/>eanna.
Ceapadh Ó Fiannachta ina léachtóir le [[An tSean-Ghaeilge|Sean]]- is [[An Mheán-Ghaeilge|Meán-Ghaeilge]] agus [[An Bhreatnais|Breatnais]] i Maigh Nuad i 1959. Ceapadh ina [[ollamh]] sna hábhair sin é i 1961, agus ina ollamh le [[Nua-Ghaeilge]] sa bhliain 1981.
Bhí sé ina shagart paróiste sa [[An Daingean|Daingean]] ó 1993, gar dá cheantar dúchais i gCiarraí. Bhí rud eisceachtúil é sagart a chur thar n-ais go dtí a pharóiste dúchais féin.
[[Íomhá:St. Mary's Church, Dingle, Nave 20150803 1.jpg|mion|Naomh Muire an Daingin]]
Craoladh clár a rinne Léargas ar an bhfear léannta seo lsan 2000idí ar [[Raidió Teilifís Éireann|RTÉ]].
== Foilseacháin ==
Ba dhuine an-intleachtúil é. Is iomaí [[leabhar]] abhí scríofa ag an Ollamh Ó Fiannachta agus is iomaí fós leabhar a raibh baint aige leo mar eagarthóir, mar chomhairleoir agus mar [[Foilsitheoireacht|fhoilsitheoir]]<ref>{{Lua idirlín|url=https://portraidi.ie/en/padraig-o-fiannachta/|teideal=Pádraig Ó Fiannachta|údar=portraidi.ie|dáta=|dátarochtana=}}</ref>.
Léiríonn an chéad leabhar uaidh, Comharsa Choimhthíoch, an flosc lenar thug sé faoina dhualgais ansiúd agus an sásamh a bhain sé as úsáid na Breatnaise gach deis dá bhfuair sé.
I 1964 bhunaigh Ó Fiannachta comhlacht foilsitheoireachta, An Sagart, a bhfuil an iliomad scothleabhar curtha ar fáil faoina inphrionta. Orthu sin tá a scagadh féin ar an litríocht i saothair mar ''Léas ar Ár Litríocht'', ''An Barántas'', ''Scéalaíocht Ár Sinsear'', agus an lámhleabhar gramadaí, ''Sean-Ghaeilge gan Dua'', a chuir sé le chéile mar threoir don léitheoir ar an gcuid is seanda den [[litríocht]]. [[Íomhá:Maynooth University.jpg|clé|mion|[[Ollscoil na hÉireann, Má Nuad]]]]
Ceithre bliana is tríocha a thug an Ollamh Ó Fiannachta ag obair san [[Ollscoil na hÉireann, Má Nuad]]. I rith na tréimhse sin bhí sé mar Ollamh le Sean-Ghaeilge agus le Nua-Ghaeilge; d’aistrigh sé an [[An Bíobla|Bíobla]] go Gaeilge agus d’oibrigh sé ar fhoclóir Sean-Ghaeilge.
Dúirt an scoláire cáiliúil Dáithí Ó hUaithne leis gurb í an obair is tábhachtaí a rinne sé riamh ná ''An Barrántas'' a fhoilsiú. Bailiúchán de na barrántais go léir a bhí ann.
Bhí scríofa aige mar shampla
*[[Íomhá:Maynooth University Library.jpg|clé|mion|An [[Leabharlann]], [[Ollscoil na hÉireann, Má Nuad]]]]saothair [[Filíocht na Gaeilge|filíochta]] (''Ponc'', 1970; ''Rúin'', 1971; ''Deora Dé'', 1988;''Léim an Dá Mhíle'', 1999; tá rogha dá shaothar le fáil sa tsraith ''Guth an Ealaíontóra'' (Cló Iar-Chonnachta, 1993),
*[[úrscéal]]<nowiki/>ta dírb[[Beathaisnéis|heathaisnéis]]<nowiki/>e (''An Chomharsa Choimhthíoch'', 1957; ''Ag Siúl na Teorann'', 1984) agus
* critic liteartha (''Léas ar Ár Litríocht'', 1974; ''Léas ar Ár Litríocht'', 1982). srl.
Bhí ceithre leabhar taistil, leabhar urnaithe, agus leabhair Teagasc Críostaí, agus cláir lámhscríbhinní foilsithe aige chomh maith.
Bhí Ó Fiannachta ina
* chomheagarthóir ar ''Dictionary of the Irish Language'' a d'fhoilsigh [[Acadamh Ríoga na hÉireann]];
* eagarthóir ó bhí 1970 ann ar an sraith bhliantúil léachtaí dar teideal ''Léachtaí Cholm Cille'' a reáchtáltar i Má Nuad gach bliain agus a foilsítear ina dhiaidh sin;
* agus go háirithe, eagarthóir ar [[An Bíobla as Gaeilge|Bhíobla Ghaeilge Mhá Nuad]] a foilsíodh in 1981, srl.
Bronnadh gradam liteartha [[Dubhghlas de hÍde|Dhubhghlas de hÍde]] air sa bhliain 1969.
Foilsíodh féilscríbhinn dó faoin teideal ''Stair na Gaeilge: in ómós do Pádraig Ó Fiannachta'' (An Sagart, 1994).
Sa bhliain 1996, bhunaigh Ó Fiannachta '[[An Díseart]]', Institiúid [[Oideachas|Oideachais]] agus [[Cultúr|Chultúr]] Dúchais, sa Daingean.
=== [[An Bíobla as Gaeilge]] ===
[[Íomhá:Holy Bible.JPG|clé|mion|An Bíobla Naofa]]
I 1966 bhunaigh an Cliarlathas Caitliceach coiste stiúrtha chun aistriúchán ar an mBíobla ó na bunteangacha go Gaeilge a sholáthar agus ceapadh Pádraig mar rúnaí ar an gcoiste le cúram an fhoilsithe air chomh maith.
Ba é a bhí ar thosach cadhnaíochta ar aistriú an Bhíobla go Gaeilge; foilsíodh i Má Nuad sa bhliain [[1981]] an chéad aistriúchán Caitliceach den Bhíobla ina iomláine (na leabhair Dheotracanónta san áireamh) ó na bunteangacha inar scríobhadh é.<ref>[http://www.anbioblanaofa.org/pdf/470Sois.pdf AnBioblaNaofa.org]</ref>
D’aistrigh sé tuairim is leath de é féin ón mbunleagan Eabhraise agus Gréigise mar aon le heagarthóireacht a dhéanamh ar an leath eile.
Tá moladh mór faighte ag caighdeán an aistriúcháin, agus níor bhréag ar bith ón gCairdinéal Tomás Ó Fiaich a rá ‘nach mbeadh sé mí-oiriúnach Bíobla Uí Fhiannachta’ a thabhairt ar an éacht aistriúcháin seo.
== Foinsí ==
* Ó Dúshláine, Tadhg, 'Pádraig Ó Fiannachta', ''The Encyclopedia of Ireland'', Gill & Macmillan Ltd (2003)
* Ó Glaisne, Risteárd, ''Pádraig Ó Fiannachta'', An Sagart, (1996)
* Ó Héalaí, Pádraig, ‘Fear an Leabhair: Pádraig Ó Fiannachta’, in K. McCone et al., ‘Stair na Gaeilge‘, Roinn na Sean-Ghaeilge, Ollscoil na hÉireann, Maigh Nuad ((1994), 1-22.
== Naisc sheachtracha ==
* [https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=5025 Pádraig ó Fiannachta, ''Ainm.ie'']
* [http://tuairisc.ie/padraig-o-fiannachta-duine-de-mhorscolairi-na-heireann-imithe-ar-shli-na-firinne/ Pádraig Ó Fiannachta, duine de mhórscoláirí na hÉireann, imithe ar shlí na fírinne] - Tuairisc.ie, 2016-07-15
* [http://www.beo.ie/alt-padraig-o-fiannachta.aspx Pádraig Ó Fiannachta] - agallamh Beo, eagrán 24, 2003-04
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
{{DEFAULTSORT:Fiannachta, Pádraig Ó}}
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1927]]
[[Catagóir:Básanna in 2016]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chiarraí]]
k1d02xgyd4ag7aieur5uo6f2d29h2wa
Historia Regum Britanniae
0
19691
1069160
961881
2022-08-01T11:31:40Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{Teideal iodálach}}
[[Íomhá:Geoffrey of Monmouth, Historia regum Britanniae, dedication.jpg|mion]]
{{glanadh}}
Scríobh [[Geoffrey of Monmouth]] a leabhar '''''Historia Regum Britanniae''''' ([[Stair Ríthe Shasana]]) i [[Laidin]] thart faoin mbliain [[1136]]. Stair Ríthe Shasana thar tréimhse dhá mhíle bliain ó [[Traoi]] in [[Íliad]] [[Hóiméar|Hóiméir]] go dtí an seachtú céad tar éis [[Críost]], um an dtaca ar ghlac na hAngel is na Sacsanaigh seilbh ar [[Sasana|Shasana]], atá ann. Tá sé suimiúl gur scríobhadh leabhar den chineál céanna thart fán am sin in [[Éirinn]] den teideal [[Leabhar Gabhála na hÉireann]].
Ní féidir braith ar shaothar Geoffrey of Monmouth mar an fhírinne glan nó fiú gar di agus ní mhaireann na foinsí agus na cáipéisí a thagraíonn sé dóibh ach an oiread.
De réir dealramh is as na scéalta a instear ins an leabhar is ea a dheascar an scéalaíocht i leith [[Artúir agus Ridirigh an mBord Ciorclach]].
[[Catagóir:Leabhair sa Laidin]]
[[Catagóir:Stair na Ríochta Aontaithe]]
85751jiy5ne3jpzp9yvkkg1jtnj127i
1069165
1069160
2022-08-01T11:37:55Z
Kevin Scannell
340
glanta
wikitext
text/x-wiki
{{Teideal iodálach}}
[[Íomhá:Geoffrey of Monmouth, Historia regum Britanniae, dedication.jpg|mion]]
Scríobh [[Geoffrey of Monmouth]] a leabhar '''''Historia Regum Britanniae''''' (''Stair Ríthe Shasana'') i [[Laidin]] thart faoin mbliain [[1136]]. Stair Ríthe Shasana thar tréimhse dhá mhíle bliain ó [[Traoi|Thraoi]] in [[Íliad]] [[Hóiméar|Hóiméir]] go dtí an seachtú céad tar éis [[Críost]], um an dtaca ar ghlac na hAnglaigh is na [[Sacsanaigh]] seilbh ar [[Sasana|Shasana]], atá ann. Tá sé suimiúil gur scríobhadh leabhar den chineál céanna thart fán am sin in [[Éire|Éirinn]] dar teideal [[Leabhar Gabhála na hÉireann]].
Ní féidir brath ar shaothar Geoffrey of Monmouth mar an fhírinne ghlan nó fiú gar di, agus ní mhaireann na foinsí agus na cáipéisí a dtagraíonn sé dóibh ach an oiread.
De réir dealraimh is as na scéalta a instear ins an leabhar is ea a d'eascair an scéalaíocht i leith [[Artúir agus Ridirí an Bhoird Chruinn]].
[[Catagóir:Leabhair sa Laidin]]
[[Catagóir:Stair na Ríochta Aontaithe]]
4wmwiv83cggt9gdwae4br0dji5uajcr
1069166
1069165
2022-08-01T11:38:39Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{Teideal iodálach}}
[[Íomhá:Geoffrey of Monmouth, Historia regum Britanniae, dedication.jpg|mion]]
Scríobh [[Geoffrey of Monmouth]] a leabhar '''''Historia Regum Britanniae''''' (''Stair Ríthe Shasana'') i [[Laidin]] thart faoin mbliain [[1136]]. Stair Ríthe Shasana thar tréimhse dhá mhíle bliain ó [[Traoi|Thraoi]] in [[Íliad]] [[Hóiméar|Hóiméir]] go dtí an seachtú céad tar éis [[Críost]], um an dtaca ar ghlac na hAnglaigh is na [[Sacsanaigh]] seilbh ar [[Sasana|Shasana]], atá ann. Tá sé suimiúil gur scríobhadh leabhar den chineál céanna thart fán am sin in [[Éire|Éirinn]] dar teideal [[Leabhar Gabhála na hÉireann]].
Ní féidir brath ar shaothar Geoffrey of Monmouth mar an fhírinne ghlan nó fiú gar di, agus ní mhaireann na foinsí agus na cáipéisí a dtagraíonn sé dóibh ach an oiread.
De réir dealraimh is as na scéalta a instear ins an leabhar is ea a d'eascair an scéalaíocht i leith [[Rí Artúr|Artúir]] agus Ridirí an Bhoird Chruinn.
[[Catagóir:Leabhair sa Laidin]]
[[Catagóir:Stair na Ríochta Aontaithe]]
t7hxgrjkxkbob6b7av6g4krhoibrc4r
Muintir na hÉireann
0
21189
1068954
1032547
2022-07-31T16:41:08Z
FMSky
47517
wikitext
text/x-wiki
Tá 6.38 mhilliún '''duine in Éirinn''' (Gaeilge: ''Muintir na hÉireann'', ''na hÉireannaigh'', ''na Gaeil'') (Béarla: ''The People of Ireland'') (Ultais: ''Tha fowk o Airlann''). Is de bhunadh [[Na Ceiltigh|Ceilteach]] an chuid is mó den daonra, a tháinig i dtír ó mhór-roinn na [[An Eoraip|hEorpa]] thar na cianta. Bhí cuid mhaith inimirce, freisin, ó am go ham ó thíortha eile, go háirithe as [[Alba]], agus ar bhonn níos lú, as [[Sasana]].
Is [[Caitliceachas|Caitlicigh]] formhór (os cionn 70%) an daonra. Is [[Protastúnachas|Protastúnaigh]] formhór na coda eile, beagán níos mó ná leath na ndaoine in [[Cúige Uladh|Ulaidh]], agus iad roinnte idir eaglaisí éagsúla, go háirithe [[Preispitéireachas|Preispitéirigh]] agus Anglacaigh (a bhaineann le h[[Eaglais na hÉireann]]. Féach ar an alt [[Creideamh in Éirinn]] le tuilleadh sonraí).
{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item ?yob ?yod WHERE {
?item wdt:P19 ?pob .
?pob wdt:P131* wd:Q27.
OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob. BIND(YEAR(?dob) as ?yob) }
OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod. BIND(YEAR(?dod) as ?yod) }
. }
|wdq=.
|sort=569
|section=31
|links=local
|columns=number:#,P18,label:nome,P569,P570,P19
}}
== Daoine cáiliúla as Éirinn ==
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
!#
!Íomhá
!Ainm
!Dáta breithe
!Dáta báis
!Áit bhreithe
|-
|style='text-align:right'| 1
| [[Íomhá:St Brendan the Navigator - geograph.org.uk - 332894.jpg|center|128px]]
| [[Naomh Breandán]]
| 0484
| 0578
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 2
| [[Íomhá:Birr St. Brendan's Church St. Brendan Window 2010 09 10.jpg|center|128px]]
| [[Brendan mac Nemainn]]
| 0500s
| 0573
| [[Poblacht na hÉireann]]
|-
|style='text-align:right'| 3
| [[Íomhá:Columba at Bridei's fort.jpg|center|128px]]
| [[Colm Cille]]
| 0521-12-07
| 0597-06-09
| [[Contae Dhún na nGall]]
|-
|style='text-align:right'| 4
| [[Íomhá:Cork (47) 1.jpg|center|128px]]
| [[Naomh Fionnbarra]]
| 0550
| 0623
| [[Droichead na Bandan]]
|-
|style='text-align:right'| 5
|
| [[Naomh Damhnait]]
| 0700s
| 0700s
| [[Poblacht na hÉireann]]
|-
|style='text-align:right'| 6
| [[Íomhá:Saint Virgilius, Salzburg.jpg|center|128px]]
| [[Naomh Feargal]]
| 0700
| 0784-11-27
| [[Poblacht na hÉireann]]
|-
|style='text-align:right'| 7
| [[Íomhá:Johannes Scottus Eriugena.jpg|center|128px]]
| [[Johannes Scotus Eriugena]]
| 0810
| 0877
| [[Poblacht na hÉireann]]
|-
|style='text-align:right'| 8
| [[Íomhá:Brian Boru, King of Munster.jpg|center|128px]]
| [[Brian Bóramha]]
| 0941
| 1014-04-23
| [[Cill Dalua]]
|-
|style='text-align:right'| 9
| [[Íomhá:Dermot Mac Murrough.JPG|center|128px]]
| [[Diarmaid Mac Murchadha]]
| 1110
| 1171-05-01
| [[Cúige Laighean]]
|-
|style='text-align:right'| 10
| [[Íomhá:Wexford Church of the Immaculate Conception South Aisle Window Saint Laurentius O Toole Detail 2010 09 29.jpg|center|128px]]
| [[Lorcán Ua Tuathail]]
| 1128
| 1180-11-14
| [[Díseart Diarmada]]
|-
|style='text-align:right'| 11
|
| [[Gearóid Mór Mac Gearailt]]
| 1456
| 1513-09-03
| [[Poblacht na hÉireann]]
|-
|style='text-align:right'| 12
|
| [[Gearóid Óg Mac Gearailt]]
| 1487
| 1534-09-02
| [[Poblacht na hÉireann]]
|-
|style='text-align:right'| 13
| [[Íomhá:Thomas FitzGerald, 10th Earl of Kildare.jpg|center|128px]]
| [[Tomás Mac Gearailt]]
| 1513
| 1537
| [[Poblacht na hÉireann]]
|-
|style='text-align:right'| 14
|
| [[Maighréad de Bhál]]
| 1515
| 1584
| [[Contae na Mí]]
|-
|style='text-align:right'| 15
| [[Íomhá:James Ussher by Sir Peter Lely.jpg|center|128px]]
| [[James Ussher]]
| 1581-01-04
| 1656-03-21
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 16
| [[Íomhá:Robert Boyle 0001.jpg|center|128px]]
| [[Robert Boyle]]
| 1627-01-25
| 1691-12-30<br/>1691-12-31
| [[Lios Mór]]
|-
|style='text-align:right'| 17
| [[Íomhá:Patrick Sarsfield, Earl of Lucan.jpg|center|128px]]
| [[Pádraig Sáirséal]]
| 1655
| 1693-08-21
| [[Leamhcán]]
|-
|style='text-align:right'| 18
| [[Íomhá:William Molyneux - Kneller.jpg|center|128px]]
| [[William Molyneux]]
| 1656-04-17
| 1698-10-11
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 19
| [[Íomhá:Jonathan Swift by Charles Jervas detail.jpg|center|128px]]
| [[Jonathan Swift]]
| 1667-11-30
| 1745-10-19
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 20
| [[Íomhá:Maurice O'Connor.jpg|center|128px]]
| [[Toirdhealbhach Ó Cearbhalláin]]
| 1670
| 1738-03-25
| [[Contae na Mí]]
|-
|style='text-align:right'| 21
| [[Íomhá:George Berkeley by Jonh Smibert.jpg|center|128px]]
| [[George Berkeley]]
| 1685-03-12
| 1753-01-14
| [[Contae Chill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 22
|
| [[Seán Clárach Mac Domhnaill]]
| 1691
| 1754
| ''[[:d:Q4518970|Q4518970]]''
|-
|style='text-align:right'| 23
| [[Íomhá:George Browne.JPG|center|128px]]
| [[Seoirse de Brún]]
| 1698-06-15
| 1792-02-18<br/>1792-09-18
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 24
| [[Íomhá:Laurence Sterne by Sir Joshua Reynolds.jpg|center|128px]]
| [[Laurence Sterne]]
| 1713-11-24
| 1768-03-18
| [[Cluain Meala]]
|-
|style='text-align:right'| 25
| [[Íomhá:Arthur Guinness.jpg|center|128px]]
| [[Arthur Guinness]]
| 1725
| 1803-01-23
| [[Cill Droichid]]
|-
|style='text-align:right'| 26
| [[Íomhá:EdmundBurke1771.jpg|center|128px]]
| [[Edmund Burke]]
| 1729-01-12
| 1797-07-09
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 27
| [[Íomhá:Henry Grattan.jpg|center|128px]]
| [[Henry Grattan]]
| 1746-07-03
| 1820-06-06
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 28
| [[Íomhá:Dorothy Jordan.jpg|center|128px]]
| [[Dorothea Jordan]]
| 1761-11-22
| 1816-07-05
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 29
| [[Íomhá:James Hoban circa 1800 - Crop.jpg|center|128px]]
| [[James Hoban]]
| 1762
| 1831-12-08
| [[Callainn]]
|-
|style='text-align:right'| 30
| [[Íomhá:Edmund Ignatius Rice.JPG|center|128px]]
| [[Éamann Iognáid Rís]]
| 1762-06-01
| 1844-08-29
| [[Callainn]]
|-
|style='text-align:right'| 31
| [[Íomhá:Theobald Wolfe Tone - Project Gutenberg 13112.png|center|128px]]
| [[Theobald Wolfe Tone]]
| 1763-06-20
| 1798-11-19
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 32
| [[Íomhá:LordEdwardFitzgerald.jpg|center|128px]]
| [[An Tiarna Éadbhard Mac Gearailt]]
| 1763-10-15
| 1798-06-04
| ''[[:d:Q5047391|Q5047391]]''
|-
|style='text-align:right'| 33
| [[Íomhá:Sir Arthur Wellesley, 1st Duke of Wellington.png|center|128px]]
| [[Arthur Wellesley, an chéad Diúc Wellington]]
| 1769-05-01
| 1852-09-14
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 34
| [[Íomhá:Lord Castlereagh Marquess of Londonderry.jpg|center|128px]]
| [[Robert Stewart, Bíocunta an Chaisleáin Riabhaigh]]
| 1769-06-18
| 1822-08-12
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 35
| [[Íomhá:Daniel O'Connell.png|center|128px]]
| [[Dónall Ó Conaill]]
| 1775-08-06
| 1847-05-15
| [[Cathair Saidhbhín]]
|-
|style='text-align:right'| 36
| [[Íomhá:Daguerrotipo Brown.jpg|center|128px]]
| [[William Brown (aimiréal)|William Brown]]
| 1777-06-22
| 1857-03-03
| [[Béal Easa]]
|-
|style='text-align:right'| 37
| [[Íomhá:Robert Emmet--The Irish Patriot.jpg|center|128px]]
| [[Roibeard Emmet]]
| 1778-03-04
| 1803-09-20
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 38
| [[Íomhá:Raiftearaí.jpg|center|128px]]
| [[Antoine Raiftearaí]]
| 1779-03-30
| 1835-12-25
| [[Coillte Mách]]
|-
|style='text-align:right'| 39
| [[Íomhá:Thomas Moore 2.jpg|center|128px]]
| [[Thomas Moore]]
| 1779-05-28
| 1852-02-25
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 40
|
| [[Alexander Mitchell]]
| 1780-04-13
| 1868-06-25
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 41
| [[Íomhá:John field.jpg|center|128px]]
| [[John Field]]
| 1782-07-26
| 1837-01-23
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 42
| [[Íomhá:Sir Richard Griffith.png|center|128px]]
| [[Richard Griffith]]
| 1784-09-20
| 1878-09-22
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 43
| [[Íomhá:Edward Sabine Maull&Fox BNF Gallica.jpg|center|128px]]
| [[Edward Sabine]]
| 1788-10-14
| 1883-06-26
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 44
|
| [[George Petrie]]
| 1790-01-01
| 1866-01-17
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 45
|
| [[Robert Adams]]
| 1791
| 1875-01-13
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 46
| [[Íomhá:John Thomas Romney Robinson by James Simonton c1850s.png|center|128px]]
| [[Thomas Romney Robinson|John Thomas Romney Robinson]]
| 1792-04-23
| 1882-02-28
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 47
| [[Íomhá:Eugene OCurry-Social England 1904-p889-with-header.jpg|center|128px]]
| [[Eoghan Ó Comhraí]]
| 1794-11-20
| 1862-07-30
| [[Contae an Chláir]]
|-
|style='text-align:right'| 48
| [[Íomhá:Humphrey Lloyd.jpg|center|128px]]
| [[Humphrey Lloyd]]
| 1800-04-16
| 1881-01-17
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 49
| [[Íomhá:Smith O'Brien, The Irish Patriot.jpg|center|128px]]
| [[William Smith O’Brien|William Smith O'Brien]]
| 1803-10-17
| 1864-06-18
| [[Caisleán Dhrom Ólainn]]
|-
|style='text-align:right'| 50
| [[Íomhá:William Stokes (1804 - 1878).jpg|center|128px]]
| [[William Stokes]]
| 1804-10-01
| 1878-01-10
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 51
| [[Íomhá:William Rowan Hamilton painting.jpg|center|128px]]
| [[William Rowan Hamilton]]
| 1805-08-04
| 1865-09-02
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 52
|
| [[Robert Murphy]]
| 1806
| 1843
| [[Maigh Eala]]
|-
|style='text-align:right'| 53
| [[Íomhá:Odonovan.jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó Donnabháin]]
| 1806-07-25
| 1861-12-10
| [[Contae Chill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 54
| [[Íomhá:Robert Kane (chemist).jpg|center|128px]]
| [[Robert Kane]]
| 1809-09-24
| 1890-02-16
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 55
| [[Íomhá:Anton abbadia.png|center|128px]]
| [[Antoine Thomson d'Abbadie]]
| 1810-01-03
| 1897-03-19
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 56
|
| [[Robert Mallet]]
| 1810-06-03
| 1881-11-05
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 57
| [[Íomhá:Thomas Davis Young Irelander.JPG|center|128px]]
| [[Tomás Dáibhis]]
| 1814-10-14
| 1845-09-16
| [[Maigh Eala]]
|-
|style='text-align:right'| 58
| [[Íomhá:Thomas Antisell (1817-1893).jpg|center|128px]]
| [[Thomas Antisell]]
| 1817-01-16
| 1893-06-14
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 59
| [[Íomhá:Johnoshanassy.jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó Seachnasaigh]]
| 1818
| 1883-05-18
| [[Tiobraid Árann (baile)|Tiobraid Árann]]
|-
|style='text-align:right'| 60
| [[Íomhá:Catherine Hayes.jpg|center|128px]]
| [[Cáitríona Ní hAodha]]
| 1818-10-29
| 1861-08-11
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 61
| [[Íomhá:SS-stokes.jpg|center|128px]]
| [[George Gabriel Stokes]]
| 1819-08-13
| 1903-02-01
| [[Contae Shligigh]]
|-
|style='text-align:right'| 62
| [[Íomhá:John Tyndall (scientist).jpg|center|128px]]
| [[John Tyndall]]
| 1820-08-02
| 1893-12-04
| [[Contae Cheatharlach]]
|-
|style='text-align:right'| 63
| [[Íomhá:Archbishop-Croke.jpg|center|128px]]
| [[Thomas Croke]]
| 1824-05-28
| 1902-07-22
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 64
| [[Íomhá:McGee-sm.jpg|center|128px]]
| [[Thomas D'Arcy McGee]]
| 1825-04-13
| 1868-04-07
| [[Cairlinn]]
|-
|style='text-align:right'| 65
| [[Íomhá:PSM V79 D211 George Johnston Stoney.png|center|128px]]
| [[George Johnstone Stoney]]
| 1826-02-15
| 1911-07-05
| [[Contae Uíbh Fhailí]]
|-
|style='text-align:right'| 66
| [[Íomhá:Whitleystokes.jpg|center|128px]]
| [[Whitley Stokes]]
| 1830-02-28
| 1909-04-13
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 67
| [[Íomhá:Patrick Cardinal Moran.jpg|center|128px]]
| [[Patrick Francis Moran]]
| 1830-12-16
| 1911-08-16
| [[Leithghlinn an Droichid]]
|-
|style='text-align:right'| 68
| [[Íomhá:Jeremiah O'Donovan Rossa.jpg|center|128px]]
| [[Diarmaid Ó Donnabháin Rosa|Diarmaid Ó Donnabháin Rossa]]
| 1831-09
| 1915-06-29
| [[Ros Ó gCairbre]]
|-
|style='text-align:right'| 69
| [[Íomhá:BrotherWalfrid(AndrewKerins).jpg|center|128px]]
| [[Andrew Kerins]]
| 1840-05-18
| 1915-04-17
| [[Contae Shligigh]]
|-
|style='text-align:right'| 70
| [[Íomhá:Lawrence Parsons.jpg|center|128px]]
| [[Laurence Parsons]]
| 1840-11-17
| 1908-08-29
| [[Biorra]]
|-
|style='text-align:right'| 71
| [[Íomhá:JohnPhilipHolland.jpg|center|128px]]
| [[Seán Pilib Ó Maolchalann]]
| 1841-03-01
| 1914-08-12
| [[Lios Ceannúir]]
|-
|style='text-align:right'| 72
|
| [[Marcus Daly]]
| 1841-12-05
| 1900-11-12
| [[Baile Shéamais Dhuibh]]
|-
|style='text-align:right'| 73
| [[Íomhá:ThomasBracken-NZ.JPG|center|128px]]
| [[Thomas Bracken]]
| 1843-12-21
| 1898-02-16
| [[Cluain Eois]]
|-
|style='text-align:right'| 74
| [[Íomhá:John Boyle O'Reilly cph.3a02114.jpg|center|128px]]
| [[John Boyle O'Reilly]]
| 1844-06-28
| 1890-08-10
| [[Contae na Mí]]
|-
|style='text-align:right'| 75
| [[Íomhá:Michael davitt.jpg|center|128px]]
| [[Mícheál Dáibhéad]]
| 1846-03-25
| 1906-05-30
| [[An tSráid]]
|-
|style='text-align:right'| 76
| [[Íomhá:Charles Stewart Parnell photograph.jpg|center|128px]]
| [[Charles Stewart Parnell]]
| 1846-06-27
| 1891-10-06
| [[Contae Chill Mhantáin]]
|-
|style='text-align:right'| 77
|
| [[Mícheál Ó Cíosóig]]
| 1847-09-20
| 1906-11-27
| [[Cora Finne]]
|-
|style='text-align:right'| 78
|
| [[Bram Stoker]]
| 1847-11-08
| 1912-04-20
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 79
| [[Íomhá:Dublin St. Patrick's Cathedral North Transept Window King Cormac of Cashel Detail Irish Royal Regiment 2012 09 26.jpg|center|128px]]
| [[Sarah Purser]]
| 1848-03-22
| 1943-08-07
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 80
| [[Íomhá:Herbert Kitchener 1914.jpg|center|128px]]
| [[Horatio Kitchener]]
| 1850-06-24
| 1916-06-05
| [[Béal Átha Longfoirt]]
|-
|style='text-align:right'| 81
| [[Íomhá:George Francis FitzGerald.jpg|center|128px]]
| [[George Francis Fitzgerald]]
| 1851-08-03
| 1901-02-22
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 82
| [[Íomhá:John Dillon.jpg|center|128px]]
| [[Seán Diolún]]
| 1851-09-04
| 1927-08-04
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 83
| [[Íomhá:Count Plunkett.JPG|center|128px]]
| [[An Cunta Pluincéad]]
| 1851-12-03
| 1948-03-12
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 84
| [[Íomhá:Laurence Ginnell.jpg|center|128px]]
| [[Labhrás Mag Fhionnail]]
| 1852-04-09
| 1923-04-17
| [[Dealbhna]]
|-
|style='text-align:right'| 85
| [[Íomhá:Charles Villiers Stanford.jpg|center|128px]]
| [[Charles Villiers Stanford]]
| 1852-09-30
| 1924-03-29
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 86
| [[Íomhá:William O'Brien 1917.jpg|center|128px]]
| [[William O'Brien]]
| 1852-10-02
| 1928-02-25
| [[Maigh Eala]]
|-
|style='text-align:right'| 87
| [[Íomhá:Sir Edward Carson, bw photo portrait seated.jpg|center|128px]]
| [[Edward Carson]]
| 1854-02-09
| 1935-10-22
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 88
| [[Íomhá:Oscar Wilde portrait.jpg|center|128px]]
| [[Oscar Wilde]]
| 1854-10-16
| 1900-11-30
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 89
| [[Íomhá:Talbot.jpg|center|128px]]
| [[Matt Talbot]]
| 1856-05-02
| 1925-06-07
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 90
| [[Íomhá:George bernard shaw.jpg|center|128px]]
| [[George Bernard Shaw]]
| 1856-07-26
| 1950-11-02
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 91
| [[Íomhá:John Redmond 1917.JPG|center|128px]]
| [[Seán Mac Réamainn]]
| 1856-09-01
| 1918-03-06
| [[Contae Loch Garman]]
|-
|style='text-align:right'| 92
|
| [[John Joly]]
| 1857-11-01
| 1933-12-08
| [[Breacánach]]
|-
|style='text-align:right'| 93
| [[Íomhá:Daniel Mannix.jpg|center|128px]]
| [[Daniel Mannix]]
| 1864-03-04
| 1901-09-23<br/>1963-11-06
| [[An Ráth]]
|-
|style='text-align:right'| 94
| [[Íomhá:George Charles Beresford by Sir William Orpen.jpg|center|128px]]
| [[George Charles Beresford]]
| 1864-07-10
| 1938-02-21
| [[Contae Liatroma]]
|-
|style='text-align:right'| 95
| [[Íomhá:Roger Casement.jpg|center|128px]]
| [[Ruairí Mac Easmainn]]
| 1864-09-01
| 1916-08-03
| [[Contae Bhaile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 96
|
| [[Tomás Ceannt]]
| 1865
| 1916-05-09
| [[Caisleán Ó Liatháin]]
|-
|style='text-align:right'| 97
| [[Íomhá:William Butler Yeats by George Charles Beresford.jpg|center|128px]]
| [[W. B. Yeats]]
| 1865-06-13
| 1939-01-28
| [[Dumhach Thrá]]
|-
|style='text-align:right'| 98
| [[Íomhá:MacBride.jpg|center|128px]]
| [[Seán Mac Giolla Bhríde]]
| 1868-05-07
| 1916-05-05
| [[Cathair na Mart]]
|-
|style='text-align:right'| 99
| [[Íomhá:Arthur Griffith (1871-1922).jpg|center|128px]]
| [[Art Ó Gríofa]]
| 1872-03-31
| 1922-08-12
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 100
| [[Íomhá:Peig sayers headstone.jpg|center|128px]]
| [[Peig Sayers]]
| 1873
| 1958
| [[Dún Chaoin]]
|-
|style='text-align:right'| 101
| [[Íomhá:Shack-endurance.png|center|128px]]
| [[Ernest Shackleton]]
| 1874-02-15
| 1922-01-05
| [[Cill Cathaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 102
| [[Íomhá:Cathalbrugha.JPG|center|128px]]
| [[Cathal Brugha]]
| 1874-07-18
| 1922-07-07
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 103
|
| [[Mícheál Ó Mulláin]]
| 1874-12-01
| 1916-05-08
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 104
| [[Íomhá:Mancini - Hugh Lane.jpg|center|128px]]
| [[Hugh Lane]]
| 1875-11-09
| 1915-05-07
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 105
| [[Íomhá:Michael O'Hanrahan.JPG|center|128px]]
| [[Mícheál Ó hAnnracháin]]
| 1877-03-17
| 1916-05-04
| [[Ros Mhic Thriúin]]
|-
|style='text-align:right'| 106
| [[Íomhá:Tom Crean.jpg|center|128px]]
| [[Tom Crean|Tomás Ó Croidheáin]]
| 1877-07-20
| 1938-07-27
| [[Abhainn an Scáil]]
|-
|style='text-align:right'| 107
| [[Íomhá:Thomas MacDonagh.png|center|128px]]
| [[Tomás Mac Donnchadha]]
| 1878-02-01
| 1916-05-03
| [[Cloch Shiurdáin]]
|-
|style='text-align:right'| 108
| [[Íomhá:Eileen Gray.jpg|center|128px]]
| [[Eileen Gray]]
| 1878-08-09
| 1976-10-31
| [[Inis Córthaidh]]
|-
|style='text-align:right'| 109
| [[Íomhá:Orpen OSJGogarty.jpg|center|128px]]
| [[Oliver St. John Gogarty]]
| 1878-08-17
| 1957-09-22
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 110
| [[Íomhá:FrancisSheehy-Skeffington.gif|center|128px]]
| [[Proinsias Mac Síthigh-Sceimhealtún]]
| 1878-12-23
| 1916-04-26
| [[Coill an Chollaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 111
| [[Íomhá:Terrence mac swiney.jpg|center|128px]]
| [[Traolach Mac Suibhne]]
| 1879-03-28
| 1920-10-25
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 112
| [[Íomhá:Patrick Pearse cph.3b15294.jpg|center|128px]]
| [[Pádraig Mac Piarais]]
| 1879-11-10
| 1916-05-03
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 113
| [[Íomhá:Austin Stack.jpg|center|128px]]
| [[Aibhistín de Staic]]
| 1879-12-07
| 1929-04-27
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 114
|
| [[James Walsh]]
| 1880-02-20
| 1948-11-30
| [[Droichead na Bandan]]
|-
|style='text-align:right'| 115
| [[Íomhá:Sean ocasey 1924.jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó Cathasaigh]]
| 1880-03-30
| 1964-09-18
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 116
| [[Íomhá:William Thomas Cosgrave.jpg|center|128px]]
| [[Liam Tomás Mac Cosgair]]
| 1880-06-06
| 1965-11-16
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 117
| [[Íomhá:RobertChildersBarton.jpg|center|128px]]
| [[Riobárd Bartún]]
| 1881-03-04
| 1975-08-10
| [[Contae Chill Mhantáin]]
|-
|style='text-align:right'| 118
| [[Íomhá:Williepearse.jpg|center|128px]]
| [[Liam Mac Piarais]]
| 1881-11-15
| 1916-05-04
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 119
| [[Íomhá:PadraicColum.jpeg|center|128px]]
| [[Padraic Colum]]
| 1881-12-08
| 1972-01-11
| [[Contae an Longfoirt]]
|-
|style='text-align:right'| 120
| [[Íomhá:James Joyce by Alex Ehrenzweig, 1915 cropped.jpg|center|128px]]
| [[James Joyce]]
| 1882-02-02
| 1941-01-13
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 121
| [[Íomhá:Sean T OKelly WhiteHouse 19390517.jpg|center|128px]]
| [[Seán T. Ó Ceallaigh]]
| 1882-08-25
| 1966-11-23
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 122
|
| [[Ruairí Ó Conchúir]]
| 1883
| 1922-12-08
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 123
| [[Íomhá:Seán Mac Diarmada.png|center|128px]]
| [[Seán Mac Diarmada]]
| 1883-02-28
| 1916-05-12
| [[Coillte Clochair]]
|-
|style='text-align:right'| 124
| [[Íomhá:Peadar Kearney.jpg|center|128px]]
| [[Peadar Ó Cearnaigh]]
| 1883-12-12
| 1942-11-24
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 125
|
| [[Tomás Mac Curtáin|Tomás Mac Curtain]]
| 1884-03-20
| 1920-03-20
| [[Mainstir Na Morna]]
|-
|style='text-align:right'| 126
|
| [[Mary Colum]]
| 1884-06-13
| 1957-10-22
| [[Cúil Mhuine]]
|-
|style='text-align:right'| 127
| [[Íomhá:John McCormack cph.3a03759.jpg|center|128px]]
| [[John McCormack]]
| 1884-06-14
| 1945-09-16
| [[Baile Átha Luain]]
|-
|style='text-align:right'| 128
|
| [[Tomás Ághas]]
| 1885-01-12
| 1917-09-25
| [[Lios Póil]]
|-
|style='text-align:right'| 129
| [[Íomhá:General Richard Mulcahy bust.JPG|center|128px]]
| [[Risteard Ó Maolchatha]]
| 1886-05-10
| 1971-12-16
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 130
|
| [[Seosamh Mac Craith]]
| 1887
| 1966-03-01
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 131
|
| [[Énrí Ó Beóláin]]
| 1887-04-27
| 1922-08-02
| [[Baile Phib]]
|-
|style='text-align:right'| 132
| [[Íomhá:Francis Ledwidge edited-copy.jpg|center|128px]]
| [[Francis Ledwidge]]
| 1887-08-19
| 1917-07-31
| [[Baile Shláine]]
|-
|style='text-align:right'| 133
| [[Íomhá:Joseph Mary Plunkett.jpg|center|128px]]
| [[Seosamh Pluincéad]]
| 1887-11-21
| 1916-05-04
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 134
| [[Íomhá:Conn Colbert.JPG|center|128px]]
| [[Conchur Ó Colbaird]]
| 1888-10-19
| 1916-05-08
| [[Contae Luimnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 135
| [[Íomhá:Michael Collins 1922.jpg|center|128px]]
| [[Mícheál Ó Coileáin]]
| 1890-10-16
| 1922-08-22
| [[Cloich na Coillte]]
|-
|style='text-align:right'| 136
| [[Íomhá:Sean-Heuston.jpg|center|128px]]
| [[Seán Heuston]]
| 1891-02-21
| 1916-05-08
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 137
| [[Íomhá:Edwarddaly.jpg|center|128px]]
| [[Éamonn Ó Dálaigh]]
| 1891-02-25
| 1916-05-04
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 138
|
| [[Seán A Mac Coisdealbha]]
| 1891-06-20
| 1976-01-05
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 139
|
| [[Caoimhín Ó hUiginn]]
| 1892-06-07
| 1927-07-10
| [[An Sráidbhaile (Laois)|An Sráidbhaile]]
|-
|style='text-align:right'| 140
| [[Íomhá:Eoin O'Duffy.png|center|128px]]
| [[Eoin Ó Dubhthaigh]]
| 1892-10-20
| 1944-11-30
| [[Contae Mhuineacháin]]
|-
|style='text-align:right'| 141
|
| [[Peadar O'Donnell]]
| 1893-02-22
| 1986-05-13
| [[An Clochán Liath]]
|-
|style='text-align:right'| 142
| [[Íomhá:Liamlynchira.jpg|center|128px]]
| [[Liam Ó Loingsigh]]
| 1893-11-09
| 1923-04-10
| [[Contae Luimnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 143
|
| [[Dónall Ó Braoin]]
| 1894-08-11
| 1969-12-27
| [[Contae Thiobraid Árann]]
|-
|style='text-align:right'| 144
| [[Íomhá:Austin Clarke 1896-1974.jpg|center|128px]]
| [[Austin Clarke]]
| 1896-05-09
| 1974-03-19
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 145
|
| [[John Lighton Synge]]
| 1897-03-23
| 1995-03-30
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 146
|
| [[Cáit Ní Bhriain]]
| 1897-12-03
| 1974-08-13
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 147
|
| [[Máirtín Sabhaois]]
| 1898
| 1919-12-19
| [[Baile Easa Dara]]
|-
|style='text-align:right'| 148
| [[Íomhá:Bundesarchiv Bild 102-08594, Daniel A. Binchy.jpg|center|128px]]
| [[D. A. Binchy]]
| 1899
| 1989
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 149
|
| [[Seán F. Lemass]]
| 1899-07-15
| 1971-05-11
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 150
|
| [[John Doherty]]
| 1900
| 1980-01-26
| [[Ard an Rátha]]
|-
|style='text-align:right'| 151
|
| [[Liam Ó Neachtain]]
| 1900
| 1963-12-04
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 152
|
| [[John Desmond Bernal]]
| 1901-05-10
| 1971-09-15
| [[Aonach Urmhumhan]]
|-
|style='text-align:right'| 153
| [[Íomhá:Dankeating.jpg|center|128px]]
| [[Dan Keating]]
| 1902-01-02
| 2007-10-02
| [[Caisleán na Mainge]]
|-
|style='text-align:right'| 154
| [[Íomhá:Kevin Barry.jpg|center|128px]]
| [[Kevin Barry]]
| 1902-01-20
| 1920-11-01
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 155
|
| [[Séamus Diolún]]
| 1902-09-26
| 1986-02-10
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 156
| [[Íomhá:Kathleen Yardley Lonsdale (1903-1971).jpg|center|128px]]
| [[Kathleen Lonsdale]]
| 1903-01-28
| 1971-04-01
| [[Droichead Nua]]
|-
|style='text-align:right'| 157
| [[Íomhá:Ernest Walton.jpg|center|128px]]
| [[Ernest Walton|Ernest Thomas Sinton Walton]]
| 1903-10-06
| 1995-06-25
| [[Dún Garbhán]]
|-
|style='text-align:right'| 158
| [[Íomhá:Patrick Kavanagh monument at Grand Canal, Dublin.jpg|center|128px]]
| [[Patrick Kavanagh]]
| 1904-10-21
| 1967-11-30
| [[Inis Caoin]]
|-
|style='text-align:right'| 159
| [[Íomhá:Samuel Beckett, Pic, 1.jpg|center|128px]]
| [[Samuel Beckett]]
| 1906-04-13
| 1989-12-22
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 160
|
| [[Dónal Ó Caoimh]]
| 1907-06-02
| 1967-06-02
| [[Mainistir Fhear Maí]]
|-
|style='text-align:right'| 161
|
| [[Niall Ó Dónaill]]
| 1908
| 1995
| ''[[:d:Q3753938|Q3753938]]''
|-
|style='text-align:right'| 162
| [[Íomhá:Vincent Coll leaving court NYWTS.jpg|center|128px]]
| [[Uinseann Ó Colla (Mad Dog Coll)|Uinseann Ó Colla]]
| 1908-07-20
| 1932-02-08
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 163
|
| [[Cearbhall Ó Dálaigh]]
| 1911-02-12
| 1978-03-21
| [[Bré]]
|-
|style='text-align:right'| 164
|
| [[Wilfrid Brambell]]
| 1912-03-22
| 1985-01-18
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 165
|
| [[Nollaig de Brún]]
| 1915-12-20
| 1997-05-21
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 166
|
| [[Louis le Brocquy]]
| 1916-11-10
| 2012-04-25
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 167
|
| [[Ruairí Brugha]]
| 1917-02-15
| 2006-01-31
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 168
| [[Íomhá:Jack Lynch 1967 (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó Loingsigh]]
| 1917-08-15
| 1999-10-20
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 169
|
| [[Conchúr Crús Ó Briain]]
| 1917-11-03
| 2008-12-18
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 170
| [[Íomhá:Dan O'Herlihy 1955.JPG|center|128px]]
| [[Dan O'Herlihy]]
| 1919-05-01
| 2005-02-17
| [[Contae Loch Garman]]
|-
|style='text-align:right'| 171
|
| [[Paddy Coad]]
| 1920-04-04
| 1992-08-03
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 172
|
| [[Liam Mac Cosgair]]
| 1920-04-13
|
| [[Contae Bhaile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 173
|
| [[Mícheál Ó hEithir]]
| 1920-06-02
| 1996-11-24
| [[Glas Naíon]]
|-
|style='text-align:right'| 174
|
| [[Donnchadha Ó Máille]]
| 1921
| 1968-03-10
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 175
|
| [[Cathal Goulding|Cathal Ó Goillín]]
| 1922-01-02
| 1998-12-26
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 176
|
| [[Eamonn Andrews]]
| 1922-12-19
| 1987-11-05
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 177
| [[Íomhá:BRENDANBEHAN.jpg|center|128px]]
| [[Breandán Ó Beacháin]]
| 1923-02-09
| 1964-03-20
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 178
|
| [[Pádraig Ó hIrighile]]
| 1923-05-02
| 2008-04-12
| [[Sráid na Cathrach]]
|-
|style='text-align:right'| 179
|
| [[Seán P. Mac Uilliam]]
| 1923-07-08
| 2007-07-09
| [[Contae an Chabháin]]
|-
|style='text-align:right'| 180
| [[Íomhá:Bernadette O'Farrell - Sponsor, July 25, 1959.jpg|center|128px]]
| [[Bernadette O'Farrell]]
| 1924
| 1999
| [[Biorra]]
|-
|style='text-align:right'| 181
| [[Íomhá:Tomás Mac Giolla.jpg|center|128px]]
| [[Tomás Mac Giolla]]
| 1924-01-25
| 2010-02-04
| [[Aonach Urmhumhan]]
|-
|style='text-align:right'| 182
| [[Íomhá:Charles Haughey 1967.jpg|center|128px]]
| [[Cathal Ó hEochaidh]]
| 1925-09-16
| 2006-06-13
| [[Caisleán an Bharraigh]]
|-
|style='text-align:right'| 183
|
| [[Seoirse Ó Colla]]
| 1925-10-18
| 1983-02-17<br/>1983-09-17
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 184
| [[Íomhá:Garret FitzGerald Lisbon 2009 crop.jpg|center|128px]]
| [[Gearóid Mac Gearailt]]
| 1926-02-09
| 2011-05-19
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 185
| [[Íomhá:Milo O'Shea 1967.jpg|center|128px]]
| [[Milo O'Shea]]
| 1926-06-02
| 2013-04-02
| [[Baile Átha Cliath]]<br/>[[Nua-Eabhrac (cathair)|Nua-Eabhrac]]
|-
|style='text-align:right'| 186
| [[Íomhá:Hugh Leonard, Playwright, 2004.jpg|center|128px]]
| [[Hugh Leonard]]
| 1926-11-09
| 2009-02-12
| [[Deilginis]]
|-
|style='text-align:right'| 187
|
| [[Pádraig Ó Fiannachta]]
| 1927
|
| [[Contae Chiarraí]]
|-
|style='text-align:right'| 188
|
| [[Frank O'Farrell]]
| 1927-10-09
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 189
| [[Íomhá:Val Doonican.png|center|128px]]
| [[Val Doonican]]
| 1928-02-03
| 2015-07-02
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 190
|
| [[William Trevor]]
| 1928-05-24
|
| [[Baile Mhistéala]]
|-
|style='text-align:right'| 191
| [[Íomhá:Statue of John B Keane in Listowel - geograph.org.uk - 506946.jpg|center|128px]]
| [[John B. Keane]]
| 1928-07-21
| 2002-05-30
| [[Lios Tuathail]]
|-
|style='text-align:right'| 192
|
| [[Peadar de Barra]]
| 1928-08-10
| 2016-08-26
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 193
|
| [[Seán Sabhat]]
| 1929
| 1957-01-01
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 194
|
| [[David Kelly]]
| 1929-07-11
| 2012-02-12
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 195
|
| [[Caoimhín Ó hIfearnáin]]
| 1929-08-20
| 2013-01-25
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 196
|
| [[T. P. McKenna]]
| 1929-09-07
| 2011-02-13
| [[Contae an Chabháin]]
|-
|style='text-align:right'| 197
|
| [[Niall Tóibín]]
| 1929-11-21
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 198
|
| [[Éamon de Buitléar]]
| 1930-01-22
| 2013-01-27
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 199
| [[Íomhá:Micheál Ó Muircheartaigh in Villa Maria, Waterville. 2012.JPG|center|128px]]
| [[Mícheál Ó Muircheartaigh]]
| 1930-08-20
|
| [[An Daingean]]
|-
|style='text-align:right'| 200
| [[Íomhá:Richard Harris 1985.jpg|center|128px]]
| [[Richard Harris]]
| 1930-10-01
| 2002-10-25
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 201
|
| [[Brian Pádraig Ó Luineacháin]]
| 1930-11-17
| 1995-11-01
| [[Dún Dealgan]]
|-
|style='text-align:right'| 202
|
| [[Jackie Healy-Rae]]
| 1931-03-09
| 2014-12-05
| [[Cill Garbháin]]
|-
|style='text-align:right'| 203
| [[Íomhá:Séan Ó Riada.jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó Riada]]
| 1931-08-01
| 1971-10-03
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 204
| [[Íomhá:Dervla Murphy.jpg|center|128px]]
| [[Dervla Murphy]]
| 1931-11-28
|
| [[Lios Mór]]
|-
|style='text-align:right'| 205
|
| [[Christy Brown]]
| 1932-06-05
| 1981-09-07
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 206
| [[Íomhá:Ruairí Ó Brádaigh 2004.jpg|center|128px]]
| [[Ruairí Ó Brádaigh]]
| 1932-10-02
| 2013-06-05
| [[An Longfort]]
|-
|style='text-align:right'| 207
| [[Íomhá:Gay Byrne.JPG|center|128px]]
| [[Gay Byrne]]
| 1934-08-05
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 208
| [[Íomhá:Ronnie drew 2004.jpg|center|128px]]
| [[Ronnie Drew]]
| 1934-09-16
| 2008-08-16
| [[Dún Laoghaire]]
|-
|style='text-align:right'| 209
|
| [[Thomas Kilroy]]
| 1934-09-23
|
| [[Callainn]]
|-
|style='text-align:right'| 210
|
| [[John McGahern]]
| 1934-11-12
| 2006-03-30
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 211
|
| [[Bríd Rodgers]]
| 1935-02-20
|
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 212
|
| [[Ronnie Delany|Ronnie Delaney]]
| 1935-03-06
|
| [[An tInbhear Mór]]
|-
|style='text-align:right'| 213
|
| [[Tim Pat Coogan]]
| 1935-04-22
|
| [[Baile na Manach]]
|-
|style='text-align:right'| 214
|
| [[Breandán Ó Buachalla]]
| 1936
| 2010-05-20
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 215
|
| [[Mícheál Ó Laoire]]
| 1936-05-08
| 2006-05-11
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 216
| [[Íomhá:Mick O'Dwyer in the Timeless Landscape.JPG|center|128px]]
| [[Mícheál Ó Duibhir]]
| 1936-06-09
|
| [[An Coireán]]
|-
|style='text-align:right'| 217
|
| [[Alan Kelly (imreoir)|Alan Kelly]]
| 1936-07-05
| 2009-05-20
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 218
|
| [[Feargal Quinn]]
| 1936-11-27
|
| [[Contae Bhaile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 219
|
| [[Mícheál Ó Conaill]]
| 1937-01-04
|
| [[Oileán Dairbhre]]
|-
|style='text-align:right'| 220
|
| [[Máire Uí Ruairc]]
| 1937-05-31
|
| [[Baile Átha Luain]]
|-
|style='text-align:right'| 221
|
| [[Réamann Mac Searraigh]]
| 1938-04-29
|
| [[Sligeach]]
|-
|style='text-align:right'| 222
| [[Íomhá:Terry Wogan MBE Investiture cropped.jpg|center|128px]]
| [[Terry Wogan]]
| 1938-08-03
| 2016-01-31
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 223
|
| [[Bill O'Herlihy]]
| 1938-09-26
| 2015-05-25
| [[An Glaisín]]
|-
|style='text-align:right'| 224
|
| [[Frank Kelly]]
| 1938-12-28
| 2016-02-28
| [[An Charraig Dhubh]]
|-
|style='text-align:right'| 225
| [[Íomhá:20070610 - Ian Gibson en la Feria del Libro de Madrid.jpg|center|128px]]
| [[Ian Gibson]]
| 1939-04-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 226
|
| [[Labhrás Ó Murchú]]
| 1939-08-14
|
| [[Caiseal (Tiobraid Árann)|Caiseal]]
|-
|style='text-align:right'| 227
| [[Íomhá:Cardinal Sean Patrick Brady.jpg|center|128px]]
| [[Seán Mac Brádaigh]]
| 1939-08-16
|
| ''[[:d:Q5309129|Q5309129]]''
|-
|style='text-align:right'| 228
| [[Íomhá:Joe dolan2.jpg|center|128px]]
| [[Joe Dolan]]
| 1939-10-16
| 2007-12-26
| [[An Muileann gCearr]]
|-
|style='text-align:right'| 229
|
| [[Pádraig Ó Rathaille (Paddy Reilly)|Pádraig Ó Rathaille]]
| 1939-10-18
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 230
|
| [[Nuala Ó Faoláin]]
| 1940-03-01
| 2008-05-09
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 231
| [[Íomhá:Proinsias De Rossa.jpg|center|128px]]
| [[Proinsias De Rossa]]
| 1940-05-15
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 232
| [[Íomhá:Binchy33.jpg|center|128px]]
| [[Maeve Binchy]]
| 1940-05-28
| 2012-07-30
| [[Deilginis]]
|-
|style='text-align:right'| 233
| [[Íomhá:Michael Gambon.jpg|center|128px]]
| [[Michael Gambon]]
| 1940-10-19
|
| ''[[:d:Q2088319|Q2088319]]''
|-
|style='text-align:right'| 234
|
| [[Luke Kelly]]
| 1940-11-17
| 1984-01-30
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 235
| [[Íomhá:Michael D. Higgins 2006.jpg|center|128px]]
| [[Mícheál D. Ó hUiginn]]
| 1941-04-18
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 236
| [[Íomhá:Fionnula Flanagan1.jpg|center|128px]]
| [[Fionnula Flanagan]]
| 1941-12-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 237
|
| [[Dónal McCann]]
| 1943-05-07
| 1999-07-17
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 238
| [[Íomhá:Michael Noonan.jpg|center|128px]]
| [[Micheál Ó Nuanáin]]
| 1943-05-21
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 239
|
| [[GOAL]]
| 1944
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 240
| [[Íomhá:Mary Robinson World Economic Forum 2013 crop.jpg|center|128px]]
| [[Máire Mhic Róibín]]
| 1944-05-21
|
| [[Béal an Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 241
| [[Íomhá:Senator Paul Coghlan.PNG|center|128px]]
| [[Paul Coghlan]]
| 1944-06-01
|
| [[Cill Airne]]
|-
|style='text-align:right'| 242
| [[Íomhá:Vincent Browne.jpg|center|128px]]
| [[Vincent Browne]]
| 1944-07-17
|
| [[Béal an Átha, Contae Luimnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 243
| [[Íomhá:Seán Barrett Ceann Comhairle 2015.png|center|128px]]
| [[Seán Barrett]]
| 1944-08-09
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 244
|
| [[Bernard Ó hAilín]]
| 1944-09-09
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 245
| [[Íomhá:Emmet Stagg 2014.jpg|center|128px]]
| [[Emmet Stagg]]
| 1944-10-01
|
| [[Contae Mhaigh Eo]]
|-
|style='text-align:right'| 246
|
| [[Brian O'Shea]]
| 1944-12-09
|
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 247
|
| [[Bernard Durkan]]
| 1945-03-26
|
| [[Béal Átha na Muice]]
|-
|style='text-align:right'| 248
| [[Íomhá:Liam O'Flinn.jpg|center|128px]]
| [[Liam Ó Floinn]]
| 1945-04-15
|
| ''[[:d:Q2084287|Q2084287]]''
|-
|style='text-align:right'| 249
|
| [[Ailéin de Diúc]]
| 1945-04-20
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 250
| [[Íomhá:Donnchadh Mac Fhionnghaile.jpg|center|128px]]
| [[Donnchadh Mac Fhionnlaoich]]
| 1945-04-27
|
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 251
| [[Íomhá:Jim-Higgins-Ireland-MIP-Europaparlament-by-Leila-Paul-1.jpg|center|128px]]
| [[Jim Higgins]]
| 1945-05-04
|
| [[Béal Átha hAmhnais]]
|-
|style='text-align:right'| 252
| [[Íomhá:Christy Moore in Vicar Street.jpg|center|128px]]
| [[Christy Moore]]
| 1945-05-07
|
| [[Droichead Nua]]
|-
|style='text-align:right'| 253
|
| [[Jack Wall]]
| 1945-07-01
|
| [[Díseart Diarmada]]
|-
|style='text-align:right'| 254
| [[Íomhá:Eamon Dunphy 2013.jpg|center|128px]]
| [[Eamonn Dunphy]]
| 1945-08-03
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 255
|
| [[Liam Ó Leathlobhair]]
| 1945-10-01
| 2005-10-22
| ''[[:d:Q4237564|Q4237564]]''
|-
|style='text-align:right'| 256
| [[Íomhá:Mick lally.jpg|center|128px]]
| [[Mick Lally]]
| 1945-11-10
| 2010-08-31
| [[Tuar Mhic Éadaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 257
|
| [[Nollaig Ó Sceacháin]]
| 1945-12-06
|
| [[Droichead Binéid]]
|-
|style='text-align:right'| 258
| [[Íomhá:Eoin Hand (1981).jpg|center|128px]]
| [[Eoin Hand]]
| 1946-03-30
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 259
| [[Íomhá:Ruairi Quinn.jpg|center|128px]]
| [[Ruairí Ó Cuinn]]
| 1946-04-02
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 260
| [[Íomhá:Peter-Sutherland-2011.jpg|center|128px]]
| [[Peter Sutherland]]
| 1946-04-25
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 261
|
| [[Dan Neville]]
| 1946-12-08
|
| [[Contae Luimnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 262
|
| [[David Feldman (saineolaí stampaí)|David Feldman]]
| 1947
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 263
| [[Íomhá:Donal-lunny-the-basement-sydney-australia-24-03-06.jpg|center|128px]]
| [[Donal Lunny]]
| 1947-03-10
|
| [[Tulach Mhór]]
|-
|style='text-align:right'| 264
| [[Íomhá:Eric Byrne 2010.jpg|center|128px]]
| [[Eric Byrne]]
| 1947-04-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 265
|
| [[Jim Walsh]]
| 1947-05-05
|
| [[Ros Mhic Thriúin]]
|-
|style='text-align:right'| 266
| [[Íomhá:BrutonJohn.png|center|128px]]
| [[Seán de Briotún]]
| 1947-05-18
|
| [[Dún Búinne]]
|-
|style='text-align:right'| 267
|
| [[Brendan Shine]]
| 1947-06-06
|
| [[Baile Átha Luain]]
|-
|style='text-align:right'| 268
|
| [[Paschal Mooney]]
| 1947-10-14
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 269
|
| [[Seán Ardagh]]
| 1947-11-25
| 2016-05-17
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 270
|
| [[Tony Gregory]]
| 1947-12-05
| 2009-01-02
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 271
| [[Íomhá:Pat Kenny.jpg|center|128px]]
| [[Pat Kenny]]
| 1948-01-29
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 272
| [[Íomhá:Rory Gallagher 1982.jpg|center|128px]]
| [[Rory Gallagher]]
| 1948-03-02
| 1995-06-14
| [[Béal Átha Seanaidh]]
|-
|style='text-align:right'| 273
| [[Íomhá:Pat the Cope Gallagher MEP 1.jpg|center|128px]]
| [[Pat the Cope Gallagher]]
| 1948-03-10
|
| [[Ailt an Chorráin]]
|-
|style='text-align:right'| 274
|
| [[Moss Keane]]
| 1948-07-27
| 2010-10-05
| [[Poblacht na hÉireann]]
|-
|style='text-align:right'| 275
| [[Íomhá:Fergus O'Dowd 2013.jpg|center|128px]]
| [[Fergus O'Dowd]]
| 1948-09-01
|
| [[Dúrlas Éile]]
|-
|style='text-align:right'| 276
| [[Íomhá:Mary White Green Party.jpg|center|128px]]
| [[Mary White]]
| 1948-11-24
|
| [[Contae Chill Mhantáin]]
|-
|style='text-align:right'| 277
| [[Íomhá:Joan Burton crop.jpg|center|128px]]
| [[Joan Burton]]
| 1949-02-01
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 278
| [[Íomhá:Pat Rabbitte, May 2015 (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Pádraic Ó Coinín]]
| 1949-05-18
|
| [[Clár Clainne Mhuiris]]
|-
|style='text-align:right'| 279
| [[Íomhá:Joe Higgins.jpg|center|128px]]
| [[Joe Higgins]]
| 1949-05-20
|
| [[Lios Póil]]
|-
|style='text-align:right'| 280
|
| [[Martin Cahill]]
| 1949-05-23
| 1994-08-18
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 281
| [[Íomhá:Shane Ross elected 2011.jpg|center|128px]]
| [[Shane Ross]]
| 1949-07-11
|
| [[Contae Bhaile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 282
| [[Íomhá:Charlie McCreevy portrait.jpg|center|128px]]
| [[Cathal Mac Riabhaigh]]
| 1949-09-30
|
| [[Na Solláin]]
|-
|style='text-align:right'| 283
| [[Íomhá:Paddy Keenan ACF.jpg|center|128px]]
| [[Paddy Keenan]]
| 1950-01-30
|
| [[Baile Átha Troim]]
|-
|style='text-align:right'| 284
| [[Íomhá:Gabriel Byrne 2010.jpg|center|128px]]
| [[Gabriel Byrne]]
| 1950-05-12
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 285
|
| [[Éamon Ó Cuív]]
| 1950-06-23
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 286
| [[Íomhá:Frances Fitzgerald 2011.jpg|center|128px]]
| [[Frances Fitzgerald]]
| 1950-08-01
|
| [[Cromadh]]
|-
|style='text-align:right'| 287
|
| [[Risteard Mac An Earraigh]]
| 1950-08-29
|
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 288
|
| [[Ned O'Sullivan]]
| 1950-11-25
|
| [[Lios Tuathail]]
|-
|style='text-align:right'| 289
|
| [[Geraldine Kennedy]]
| 1951
|
| [[Trá Mhór]]
|-
|style='text-align:right'| 290
|
| [[Noel Coonan]]
| 1951-01-06
|
| [[Contae Thiobraid Árann]]
|-
|style='text-align:right'| 291
|
| [[M.J. Ó Nualláin]]
| 1951-01-25
|
| [[Muine Bheag]]
|-
|style='text-align:right'| 292
|
| [[Tom Fleming]]
| 1951-02
|
| [[Cill Airne]]
|-
|style='text-align:right'| 293
| [[Íomhá:Alan Shatter.jpg|center|128px]]
| [[Alan Shatter]]
| 1951-02-14
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 294
| [[Íomhá:EndaKenny.jpg|center|128px]]
| [[Éanna Ó Coinnigh]]
| 1951-04-24
|
| [[Caisleán an Bharraigh]]
|-
|style='text-align:right'| 295
| [[Íomhá:BertieAhernBerlin2007-bis.jpg|center|128px]]
| [[Parthalán Ó hEachthairn]]
| 1951-09-12
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 296
| [[Íomhá:Geldof, Bob (IMF 2009).jpg|center|128px]]
| [[Bob Geldof]]
| 1951-10-05<br/>1954-10-05
|
| [[Dún Laoghaire]]
|-
|style='text-align:right'| 297
| [[Íomhá:Michealod.jpg|center|128px]]
| [[Micheál Ó Domhnaill]]
| 1951-10-07
| 2006-07-07
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 298
| [[Íomhá:Gay Mitchell.jpg|center|128px]]
| [[Gabriel de Mhistéal]]
| 1951-12-30
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 299
|
| [[Angela Farrell]]
| 1952
|
| [[Dún na nGall]]
|-
|style='text-align:right'| 300
|
| [[Doireann Ní Bhriain]]
| 1952
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 301
| [[Íomhá:Martin Ferris TD (6133609624).jpg|center|128px]]
| [[Martin Ferris]]
| 1952-02-10
|
| [[Contae Chiarraí]]
|-
|style='text-align:right'| 302
|
| [[Tom Hayes]]
| 1952-02-16
|
| [[An Gabhailín]]
|-
|style='text-align:right'| 303
| [[Íomhá:Dermot Morgan Grave.jpg|center|128px]]
| [[Dermot Morgan]]
| 1952-03-31
| 1998-02-28
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 304
| [[Íomhá:Kelly, Seán-9813.jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó Ceallaigh]]
| 1952-04-26
|
| [[Contae Chiarraí]]
|-
|style='text-align:right'| 305
|
| [[Gearóid de Paor]]
| 1952-06-27
|
| [[Áth an Choite|Áth na Choite]]
|-
|style='text-align:right'| 306
| [[Íomhá:Mairebrennan2.jpg|center|128px]]
| [[Moya Brennan|Máire Ní Bhraonáin]]
| 1952-08-04
|
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 307
| [[Íomhá:Louis Walsh2009July.jpg|center|128px]]
| [[Louis Walsh]]
| 1952-08-05
|
| [[Coillte Mách]]
|-
|style='text-align:right'| 308
| [[Íomhá:Minister Jimmy Deenihan at the Feile na Greine Festival, Tech Amergin, Waterville, Co Kerry. 2012.JPG|center|128px]]
| [[Jimmy Deenihan]]
| 1952-09-11
|
| [[Leic Snámha]]
|-
|style='text-align:right'| 309
| [[Íomhá:Flickr - DEEEP Project - MEP Liam Aylward, Ireland.jpg|center|128px]]
| [[Liam Aighleart]]
| 1952-09-27
|
| [[Contae Chill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 310
| [[Íomhá:Willie O'Dea 2009.jpg|center|128px]]
| [[Willie O'Dea]]
| 1952-11-01
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 311
| [[Íomhá:Pat Cox (2009).jpg|center|128px]]
| [[Pádraig Mac an Choiligh]]
| 1952-11-28
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 312
|
| [[Eoin Ó Riain]]
| 1953-02-24
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 313
|
| [[Maurice Cummins]]
| 1953-02-25
|
| [[Contae Phort Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 314
|
| [[Brian Kerr]]
| 1953-03-03
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 315
|
| [[Michael Lowry]]
| 1953-03-13
|
| [[Contae Thiobraid Árann]]
|-
|style='text-align:right'| 316
| [[Íomhá:Richard Bruton 2011.jpg|center|128px]]
| [[Richard Bruton]]
| 1953-03-15
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 317
| [[Íomhá:Pierce Brosnan Deauville 2014.jpg|center|128px]]
| [[Pierce Brosnan]]
| 1953-05-16
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 318
| [[Íomhá:Colm Meaney in 2007.jpg|center|128px]]
| [[Colm Meaney]]
| 1953-05-30
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 319
| [[Íomhá:Kathleen Lynch 2013.jpg|center|128px]]
| [[Kathleen Lynch]]
| 1953-06-07
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 320
|
| [[Frank McGuinness]]
| 1953-07-29
|
| [[Bun Cranncha]]
|-
|style='text-align:right'| 321
| [[Íomhá:Caoimhghín Ó Caoláin speaking to press 2013 crop.jpg|center|128px]]
| [[Caoimhghín Ó Caoláin]]
| 1953-09-18
|
| [[Muineachán]]
|-
|style='text-align:right'| 322
|
| [[Marian Harkin]]
| 1953-11-26
|
| [[Contae Shligigh]]
|-
|style='text-align:right'| 323
| [[Íomhá:Michael Ring 2012 cropped.jpg|center|128px]]
| [[Michael Ring]]
| 1953-12-24
|
| [[Cathair na Mart]]
|-
|style='text-align:right'| 324
|
| [[Sandie Jones]]
| 1954
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 325
|
| [[Éilís Ní Dhuibhne]]
| 1954-02-22
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 326
|
| [[Róisín Ní Shoirtéil]]
| 1954-04-25
|
| [[Droim Conrach]]
|-
|style='text-align:right'| 327
|
| [[Daragh O'Malley]]
| 1954-05-25
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 328
|
| [[Mícheál Mac Síthigh]]
| 1954-07-28
|
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 329
| [[Íomhá:Mary Davis 1.jpg|center|128px]]
| [[Mary Davis]]
| 1954-08-06
|
| [[Béal Átha na Muice]]
|-
|style='text-align:right'| 330
| [[Íomhá:John Halligan 2011.jpg|center|128px]]
| [[John Halligan]]
| 1955-01
|
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 331
|
| [[Maighread Ní Dhomhnaill]]
| 1955
|
| [[Ceanannas]]
|-
|style='text-align:right'| 332
| [[Íomhá:Paddy Burke 2014.jpg|center|128px]]
| [[Paddy Burke]]
| 1955-01-15
|
| [[Caisleán an Bharraigh]]
|-
|style='text-align:right'| 333
| [[Íomhá:John McGuinness 2006.jpg|center|128px]]
| [[John J. McGuinness]]
| 1955-03-15
|
| [[Cill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 334
| [[Íomhá:Brendan Gleeson.jpg|center|128px]]
| [[Brendan Gleeson]]
| 1955-03-29<br/>1955-11-09
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 335
|
| [[Bobby Aylward]]
| 1955-04-01
|
| [[Muileann an Bhata]]
|-
|style='text-align:right'| 336
| [[Íomhá:Maryolympia.jpg|center|128px]]
| [[Mary Black]]
| 1955-05-23
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 337
| [[Íomhá:Colm toibin 2006.jpg|center|128px]]
| [[Colm Tóibín]]
| 1955-05-30
|
| [[Inis Córthaidh]]
|-
|style='text-align:right'| 338
| [[Íomhá:Donovan6602.jpg|center|128px]]
| [[Denis O'Donovan]]
| 1955-07-23
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 339
| [[Íomhá:James Reilly April 2014.jpg|center|128px]]
| [[James Reilly]]
| 1955-08-16
|
| [[Lusca]]
|-
|style='text-align:right'| 340
| [[Íomhá:Joe Duffy.jpg|center|128px]]
| [[Joe Duffy]]
| 1956-01-27
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 341
|
| [[Liam Brady]]
| 1956-02-13
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 342
|
| [[Kevin Moran]]
| 1956-04-29
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 343
|
| [[Brendan Smith]]
| 1956-06-01
|
| [[An Cabhán]]
|-
|style='text-align:right'| 344
| [[Íomhá:Cathal.jpg|center|128px]]
| [[Cathal Ó Searcaigh]]
| 1956-07-12
|
| [[Gort an Choirce]]
|-
|style='text-align:right'| 345
| [[Íomhá:Willie Penrose 2005 cropped.jpg|center|128px]]
| [[Willie Penrose]]
| 1956-08-01
|
| [[Baile na Carraige]]
|-
|style='text-align:right'| 346
|
| [[John Perry]]
| 1956-08-15
|
| [[Baile an Mhóta (Sligeach)|Baile an Mhóta]]
|-
|style='text-align:right'| 347
| [[Íomhá:Nessa Childers MEP Ireland 01.JPG|center|128px]]
| [[Nessa Childers]]
| 1956-10-09
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 348
| [[Íomhá:Charlie Flanagan 2014.jpg|center|128px]]
| [[Charles Flanagan]]
| 1956-11-01
|
| [[Móinteach Mílic]]
|-
|style='text-align:right'| 349
|
| [[Shane McEntee]]
| 1956-12-19
| 2012-12-21
| [[An Obair]]
|-
|style='text-align:right'| 350
|
| [[David Stanton]]
| 1957-02-15
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 351
| [[Íomhá:Seán Crowe 2014.jpg|center|128px]]
| [[Seán Crowe]]
| 1957-03-07
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 352
|
| [[Pat Breen]]
| 1957-03-21
|
| [[Inis (baile)|Inis]]
|-
|style='text-align:right'| 353
|
| [[Fintan O'Toole]]
| 1958
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 354
|
| [[Seán Fleming]]
| 1958-02-01
|
| [[Contae Laoise]]
|-
|style='text-align:right'| 355
|
| [[James Bannon]]
| 1958-03-06
|
| [[Contae an Longfoirt]]
|-
|style='text-align:right'| 356
| [[Íomhá:Doyleroddy33.jpg|center|128px]]
| [[Roddy Doyle]]
| 1958-05-08
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 357
| [[Íomhá:Veronica Guerin 1.jpg|center|128px]]
| [[Veronica Guerin]]
| 1958-07-05
| 1996-06-26
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 358
|
| [[Siobhan Fahey]]
| 1958-09-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 359
|
| [[Tony Mulcahy]]
| 1959-04-12
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 360
|
| [[Brian Seosamh Ó Luineacháin]]
| 1959-05-21
| 2011-06-10
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 361
| [[Íomhá:Mary Hanafin cropped.jpg|center|128px]]
| [[Máire Ní Ainifín]]
| 1959-06-01
|
| [[Dúrlas Éile]]
|-
|style='text-align:right'| 362
|
| [[Deirdre Clune]]
| 1959-06-01
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 363
|
| [[Anthony Lawlor]]
| 1959-06-13
|
| [[Baile Eoin]]
|-
|style='text-align:right'| 364
| [[Íomhá:Mairead McGuinness, Ireland-MIP-Europaparlament-by-Leila-Paul-1.jpg|center|128px]]
| [[Máiréad Nic Aonasa]]
| 1959-06-13
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 365
| [[Íomhá:Altan - Mardis de Plouescat 2013 05.JPG|center|128px]]
| [[Mairéad Ní Mhaonaigh]]
| 1959-07-26
|
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 366
| [[Íomhá:John Gormley TD, Minister for the Environment, Heritage and Local Government.jpg|center|128px]]
| [[John Gormley]]
| 1959-08-04
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 367
| [[Íomhá:Prendergast, Phil-9374.jpg|center|128px]]
| [[Phil Prendergast]]
| 1959-09-20
|
| [[Contae Chill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 368
|
| [[Billy Timmins]]
| 1959-10-01
|
| [[Bealach Conglais]]
|-
|style='text-align:right'| 369
| [[Íomhá:Declan-Kidney-09-05-23.jpg|center|128px]]
| [[Declan Kidney]]
| 1959-10-20
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 370
|
| [[Mary Byrne]]
| 1959-11-03
|
| [[Baile Formaid]]
|-
|style='text-align:right'| 371
| [[Íomhá:Brian Cowen at White House on Saint Patrick's Day 2009.jpg|center|128px]]
| [[Brian Ó Comhain]]
| 1960-01-10
|
| [[Clóirtheach]]
|-
|style='text-align:right'| 372
|
| [[Seán Ó Fearghaíl]]
| 1960-04-17
|
| [[Contae Chill Dara]]
|-
|style='text-align:right'| 373
| [[Íomhá:Bono at the 2009 Tribeca Film Festival.jpg|center|128px]]
| [[Bono]]
| 1960-05-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 374
|
| [[Packie Bonner]]
| 1960-05-24
|
| [[Ailt an Chorráin]]
|-
|style='text-align:right'| 375
|
| [[John Curran]]
| 1960-06-17
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 376
|
| [[Frances Black]]
| 1960-06-25
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 377
| [[Íomhá:Andrew Doyle Ireland Senate of Poland.JPG|center|128px]]
| [[Andrew Doyle]]
| 1960-07-02
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 378
| [[Íomhá:Phil Hogan.jpg|center|128px]]
| [[Phil Hogan]]
| 1960-07-04
|
| [[Cill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 379
| [[Íomhá:Micheál Martin.jpg|center|128px]]
| [[Mícheál Ó Máirtín]]
| 1960-08-01
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 380
| [[Íomhá:John Spillane 1 2010 (cropped).JPG|center|128px]]
| [[John Spillane]]
| 1961
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 381
|
| [[Barry McGuigan]]
| 1961-02-28
|
| [[Muineachán]]
|-
|style='text-align:right'| 382
| [[Íomhá:Enyasweet.jpg|center|128px]]
| [[Enya]]
| 1961-05-17
|
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 383
| [[Íomhá:LarryMullenJr.jpg|center|128px]]
| [[Larry Mullen]]
| 1961-10-31
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 384
| [[Íomhá:Seán Haughey 2010.jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó hEochaidh]]
| 1961-11-08
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 385
| [[Íomhá:Danielodonnellindublin2.jpg|center|128px]]
| [[Daniel O'Donnell]]
| 1961-12-12
|
| [[Cionn Caslach]]
|-
|style='text-align:right'| 386
|
| [[Seán Ó Céirín]]
| 1962-07-19
| 2001-08-21
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 387
| [[Íomhá:George Lee at count.jpg|center|128px]]
| [[George Lee (iriseoir)]]
| 1962-09-27
|
| [[Teach Mealóg]]
|-
|style='text-align:right'| 388
|
| [[Paul Doolin]]
| 1963-03-26
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 389
| [[Íomhá:Graham Norton 2004-12-04.jpg|center|128px]]
| [[Graham Norton]]
| 1963-04-04
|
| [[Cluain Dolcáin]]
|-
|style='text-align:right'| 390
|
| [[Michael Creed]]
| 1963-06-29
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 391
| [[Íomhá:Eamon Ryan Green Party.jpg|center|128px]]
| [[Éamon Ryan]]
| 1963-07-28
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 392
| [[Íomhá:Todd Carty.jpg|center|128px]]
| [[Todd Carty]]
| 1963-08-31
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 393
| [[Íomhá:Deirdre de Búrca at Lisbon 2.jpg|center|128px]]
| [[Déirdre de Búrca]]
| 1963-10
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 394
|
| [[Paul Bradford]]
| 1963-12-01
|
| [[Maigh Eala]]
|-
|style='text-align:right'| 395
| [[Íomhá:Brian-Crowley-Ireland-MIP-Europaparlament-by-Leila-Paul-1.jpg|center|128px]]
| [[Brian Mac Amhlaidh]]
| 1964-03-04
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 396
|
| [[Aengus Mac Grianna]]
| 1964-07-09
|
| [[Ráth Eanaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 397
| [[Íomhá:Steve Collins.jpg|center|128px]]
| [[Steve Collins]]
| 1964-07-21
|
| ''[[:d:Q2088319|Q2088319]]''
|-
|style='text-align:right'| 398
| [[Íomhá:Aengus O Snodaigh TD.jpg|center|128px]]
| [[Aengus Ó Snodaigh]]
| 1964-07-31
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 399
|
| [[Ray D'Arcy]]
| 1964-09-01
|
| [[Cill Dara]]
|-
|style='text-align:right'| 400
|
| [[Colm Ó Cíosóig]]
| 1964-10-31
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 401
| [[Íomhá:Liam Ó Maonlaí 1990.jpg|center|128px]]
| [[Liam Ó Maonlaí]]
| 1964-11-07
|
| [[Baile na Manach]]
|-
|style='text-align:right'| 402
|
| [[Marina Carr]]
| 1964-11-17
|
| [[Contae Uíbh Fhailí]]
|-
|style='text-align:right'| 403
| [[Íomhá:Mary Coughlan.jpg|center|128px]]
| [[Máire Ní Chochláinn]]
| 1965-05-28
|
| [[Dún na nGall]]
|-
|style='text-align:right'| 404
|
| [[Alan Mathews]]
| 1965-06-27
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 405
| [[Íomhá:Dominic Hannigan.jpg|center|128px]]
| [[Dominic Hannigan]]
| 1965-07
|
| [[Poblacht na hÉireann]]
|-
|style='text-align:right'| 406
| [[Íomhá:Christopher Nolan at WonderCon 2010 1.JPG|center|128px]]
| [[Christopher Nolan (scríbhneoir)|Christopher Nolan]]
| 1965-09-06
| 2009-02-20
| [[An Muileann gCearr]]
|-
|style='text-align:right'| 407
|
| [[Ardal O'Hanlon]]
| 1965-10-08
|
| [[Carraig Mhachaire Rois]]
|-
|style='text-align:right'| 408
| [[Íomhá:The Cliff (Denis Irwin).JPG|center|128px]]
| [[Denis Irwin]]
| 1965-10-31<br/>1965-10-08
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 409
|
| [[Diarmuid Wilson]]
| 1965-11-20
|
| [[Contae an Chabháin]]
|-
|style='text-align:right'| 410
| [[Íomhá:David McWilliams.jpg|center|128px]]
| [[David McWilliams]]
| 1966
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 411
|
| [[Sharon Ní Bheoláin]]
| 1966-02-15
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 412
| [[Íomhá:Jim stynes.jpg|center|128px]]
| [[Jim Stynes]]
| 1966-04-23
| 2012-03-20
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 413
| [[Íomhá:Quinn, Niall.jpg|center|128px]]
| [[Niall Quinn]]
| 1966-10-06
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 414
| [[Íomhá:Liadh Ní Riada.jpg|center|128px]]
| [[Liadh Ní Riada]]
| 1966-11-24
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 415
| [[Íomhá:FIL 2013 - Sinéad O'Connor 08.JPG|center|128px]]
| [[Sinéad O'Connor]]
| 1966-12-08
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 416
| [[Íomhá:Liam Twomey, May 2015 (17744432900) (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Liam Twomey]]
| 1967-04-03
|
| [[Cloich na Coillte]]
|-
|style='text-align:right'| 417
|
| [[Ruth Coppinger]]
| 1967-04-18
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 418
|
| [[Barra Mac Aindriú]]
| 1967-05-16
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 419
|
| [[Michael Carruth]]
| 1967-07-09
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 420
| [[Íomhá:John Deasy 2015.jpg|center|128px]]
| [[John Deasy (Fine Gael)|John Deasy]]
| 1967-10-08
|
| [[Dún Garbhán]]
|-
|style='text-align:right'| 421
|
| [[John Delaney]]
| 1967-10-16
|
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 422
| [[Íomhá:Richard Boyd Barrett flipped.jpg|center|128px]]
| [[Richard Boyd Barrett]]
| 1967-11
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 423
|
| [[Michael Moynihan (polaiteoir Corcaíoch)|Michael Moynihan]]
| 1968-01-12
|
| [[Maigh Eala]]
|-
|style='text-align:right'| 424
| [[Íomhá:Niamh Kavanagh in Oslo 2010.jpg|center|128px]]
| [[Niamh Kavanagh]]
| 1968-02-13
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 425
| [[Íomhá:Jillian van Turnhout.jpg|center|128px]]
| [[Jillian van Turnhout]]
| 1968-03-29
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 426
| [[Íomhá:Clare Daly.jpg|center|128px]]
| [[Clare Daly]]
| 1968-04
|
| [[Contae Chill Dara]]
|-
|style='text-align:right'| 427
| [[Íomhá:Graham Linehan 2013 (8735745502).jpg|center|128px]]
| [[Graham Linehan]]
| 1968-05-22
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 428
| [[Íomhá:Ivana Bacik.jpg|center|128px]]
| [[Ivana Bacik]]
| 1968-05-25
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 429
|
| [[Margaret Murphy O'Mahony]]
| 1969
|
| [[Droichead na Bandan]]
|-
|style='text-align:right'| 430
|
| [[Paul Seevers]]
| 1969
|
| [[Sligeach]]
|-
|style='text-align:right'| 431
| [[Íomhá:Staunton, Steve.jpg|center|128px]]
| [[Steve Staunton]]
| 1969-01-19
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 432
|
| [[Timmy Dooley]]
| 1969-02-13
|
| [[Contae an Chláir]]
|-
|style='text-align:right'| 433
| [[Íomhá:Fenlon.jpg|center|128px]]
| [[Pat Fenlon]]
| 1969-03-15
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 434
| [[Íomhá:Mary Lou McDonald 2009.jpg|center|128px]]
| [[Mary Lou McDonald]]
| 1969-05-01
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 435
| [[Íomhá:Minister Brian Hayes at Sneem River.JPG|center|128px]]
| [[Brian Hayes]]
| 1969-08-23
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 436
|
| [[Áine Collins]]
| 1969-09-01
|
| [[Bántír]]
|-
|style='text-align:right'| 437
| [[Íomhá:Ken Doherty PHC 2012-3.jpg|center|128px]]
| [[Ken Doherty]]
| 1969-09-17
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 438
| [[Íomhá:Sonia osullivan 2000-2.jpg|center|128px]]
| [[Sonia O'Sullivan]]
| 1969-11-28
|
| [[An Cóbh]]
|-
|style='text-align:right'| 439
| [[Íomhá:Dara Murphy 2015.jpg|center|128px]]
| [[Dara Murphy]]
| 1969-12-02
|
| [[Gleann Maghair]]
|-
|style='text-align:right'| 440
|
| [[Michelle Smith]]
| 1969-12-16
|
| [[Rath Cúil]]
|-
|style='text-align:right'| 441
| [[Íomhá:GlenHansard.jpg|center|128px]]
| [[Glen Hansard]]
| 1970-04-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 442
| [[Íomhá:PatScullyManager.jpg|center|128px]]
| [[Pat Scully]]
| 1970-06-23
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 443
|
| [[Seán Óg de Paor]]
| 1970-12-24
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 444
|
| [[Noel Harrington]]
| 1970-12-24
|
| [[Baile Chaisleáin Bhéarra]]
|-
|style='text-align:right'| 445
| [[Íomhá:Pixie McKenna at the BAFTA's (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Pixie McKenna]]
| 1971-01-20
|
| [[Poblacht na hÉireann]]
|-
|style='text-align:right'| 446
|
| [[Mark Geary]]
| 1971-01-31
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 447
|
| [[Joe McHugh]]
| 1971-07-16
|
| [[Carraig Airt]]
|-
|style='text-align:right'| 448
|
| [[Conor McPherson]]
| 1971-08-06
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 449
| [[Íomhá:Roy Keane cropped.jpg|center|128px]]
| [[Roy Keane]]
| 1971-08-10
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 450
| [[Íomhá:PadraigHarrington2004RyderCup.jpg|center|128px]]
| [[Pádraig Harrington]]
| 1971-08-31
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 451
| [[Íomhá:The Cranberries en Barcelona 11.jpg|center|128px]]
| [[Dolores O'Riordan|Dolores Ní Ríordáin]]
| 1971-09-06
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 452
| [[Íomhá:SKenny.jpg|center|128px]]
| [[Stephen Kenny]]
| 1971-10-30
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 453
| [[Íomhá:Eoin Ó Broin 2012.jpg|center|128px]]
| [[Eoin Ó Broin]]
| 1972
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 454
| [[Íomhá:Dara Ó Briain.jpg|center|128px]]
| [[Dara Ó Briain]]
| 1972-02-04
|
| [[Bré]]
|-
|style='text-align:right'| 455
|
| [[Rachel Allen]]
| 1972-03-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 456
| [[Íomhá:Simon Coveney2.png|center|128px]]
| [[Síomón Ó Cómhanaigh]]
| 1972-06-16
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 457
| [[Íomhá:Seán Sherlock.JPG|center|128px]]
| [[Seán Sherlock]]
| 1972-12-06
|
| [[Maigh Eala]]
|-
|style='text-align:right'| 458
|
| [[Eimear Quinn]]
| 1973
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 459
| [[Íomhá:Paul Kehoe TD.jpg|center|128px]]
| [[Paul Kehoe]]
| 1973-01-11
|
| [[Contae Loch Garman]]
|-
|style='text-align:right'| 460
| [[Íomhá:Mick Devine.jpg|center|128px]]
| [[Michael Devine]]
| 1973-03-19
|
| [[An Cóbh]]
|-
|style='text-align:right'| 461
| [[Íomhá:Ryan Tubridy.jpg|center|128px]]
| [[Ryan Tubridy]]
| 1973-05-28
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 462
| [[Íomhá:Marc MacSharry 2014.jpg|center|128px]]
| [[Marc MacSharry]]
| 1973-07-12
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 463
|
| [[Billy Woods]]
| 1973-10-24
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 464
| [[Íomhá:Damien Rice live 2.jpg|center|128px]]
| [[Damien Rice]]
| 1973-12-07
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 465
|
| [[Martin Conway]]
| 1974-04-08
|
| [[Inis Díomúin]]
|-
|style='text-align:right'| 466
| [[Íomhá:Andrea corr glastonbury.jpg|center|128px]]
| [[Andrea Corr]]
| 1974-05-17
|
| [[Dún Dealgan]]
|-
|style='text-align:right'| 467
|
| [[Darragh O'Brien]]
| 1974-07-08
|
| [[Mullach Íde]]
|-
|style='text-align:right'| 468
| [[Íomhá:Imelda May (1).jpg|center|128px]]
| [[Imelda May]]
| 1974-07-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 469
| [[Íomhá:Paschal Donohoe 2012.jpg|center|128px]]
| [[Paschal Donohoe]]
| 1974-09-19
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 470
|
| [[Damien Dempsey]]
| 1975
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 471
|
| [[Darragh Ó Sé]]
| 1975-04-01
|
| [[Ceann Trá]]
|-
|style='text-align:right'| 472
| [[Íomhá:Alan Kelly 2011.jpg|center|128px]]
| [[Alan Kelly (polaiteoir)|Alan Kelly]]
| 1975-07-13
|
| [[An Port Rua]]
|-
|style='text-align:right'| 473
|
| [[Diarmuid Ó Murchú]]
| 1975-08-22
|
| [[An Daingean]]
|-
|style='text-align:right'| 474
|
| [[Ollie Cahill]]
| 1975-09-29
|
| [[Cluain Meala]]
|-
|style='text-align:right'| 475
|
| [[Dawn Martin]]
| 1976
|
| [[Dún Dealgan]]
|-
|style='text-align:right'| 476
| [[Íomhá:Brendan McCahey live performance 2014-07-14 20-23.jpg|center|128px]]
| [[Brendan McCahey]]
| 1976
|
| [[Machaire Cluaine]]
|-
|style='text-align:right'| 477
|
| [[Iasan Scorlóg]]
| 1976-01-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 478
| [[Íomhá:Stephen Gately.jpg|center|128px]]
| [[Stephen Gately]]
| 1976-03-17
| 2009-10-10
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 479
| [[Íomhá:Finnan.jpg|center|128px]]
| [[Steve Finnan]]
| 1976-04-24
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 480
|
| [[Cillian Murphy]]
| 1976-05-25
|
| [[Dúglas]]
|-
|style='text-align:right'| 481
| [[Íomhá:Colin Farrell TIFF 2012.jpg|center|128px]]
| [[Colin Farrell]]
| 1976-05-31
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 482
|
| [[Catherine Noone]]
| 1976-06-24
|
| [[Clár Clainne Mhuiris]]
|-
|style='text-align:right'| 483
| [[Íomhá:Aodhán Ó Ríordáin.jpg|center|128px]]
| [[Aodhán Ó Ríordáin]]
| 1976-07
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 484
|
| [[Arthur Spring]]
| 1976-07-05
|
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 485
| [[Íomhá:3968-owen heary (6168875642).jpg|center|128px]]
| [[Owen Heary]]
| 1976-10-04
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 486
| [[Íomhá:Lynn Boylan (Lynn Ní Bhaoigheallain).jpg|center|128px]]
| [[Lynn Ní Bhaoighealláin|Lynn Boylan]]
| 1976-11-29
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 487
|
| [[Dónal Ó Sheancháin]]
| 1977-01-04
|
| [[Lios Mór]]
|-
|style='text-align:right'| 488
| [[Íomhá:RonanKeating.jpg|center|128px]]
| [[Ronan Keating]]
| 1977-03-03
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 489
|
| [[Thomas Byrne]]
| 1977-06-01
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 490
| [[Íomhá:JonathanRhysMeyersApr06.jpg|center|128px]]
| [[Jonathan Rhys Meyers]]
| 1977-07-27
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 491
|
| [[Brian Ó Domhnaill]]
| 1977-10-18
|
| [[Contae Dhún na nGall]]
|-
|style='text-align:right'| 492
| [[Íomhá:Peter Stringer Munster.jpg|center|128px]]
| [[Peter Stringer]]
| 1977-12-13
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 493
|
| [[Glen Crowe]]
| 1977-12-25
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 494
| [[Íomhá:Alan Farrell 2014.jpg|center|128px]]
| [[Alan Farrell]]
| 1977-12-29
|
| [[Mullach Íde]]
|-
|style='text-align:right'| 495
| [[Íomhá:Damien English 2015.jpg|center|128px]]
| [[Damien English]]
| 1978-02-21
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 496
|
| [[Jason Byrne]]
| 1978-02-23
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 497
| [[Íomhá:Shane Horgan.JPG|center|128px]]
| [[Shane Horgan]]
| 1978-07-18
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 498
| [[Íomhá:John Paul Phelan 2014.jpg|center|128px]]
| [[John Paul Phelan]]
| 1978-09-27
|
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 499
| [[Íomhá:Nicky Byrne 2009.jpg|center|128px]]
| [[Nicky Byrne]]
| 1978-10-09
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 500
|
| [[Kathryn Thomas]]
| 1979-01-01
|
| [[Ceatharlach]]
|-
|style='text-align:right'| 501
|
| [[Anraí Ó Sibhleáin]]
| 1979-01-11
|
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 502
| [[Íomhá:Leo Varadkar 2008.jpg|center|128px]]
| [[Leo Varadkar]]
| 1979-01-18
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 503
| [[Íomhá:Brian O'Driscoll 2.jpg|center|128px]]
| [[Brian O'Driscoll]]
| 1979-01-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 504
| [[Íomhá:Sheamus as WWE Champion.jpg|center|128px]]
| [[Sheamus]]
| 1979-01-28
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 505
| [[Íomhá:DDuff.JPG|center|128px]]
| [[Damien Duff]]
| 1979-03-02
|
| [[Baile Buadáin]]
|-
|style='text-align:right'| 506
|
| [[Mícheál Caomhánach]]
| 1979-04-06
|
| ''[[:d:Q15221129|Q15221129]]''
|-
|style='text-align:right'| 507
| [[Íomhá:Shane Filan.jpg|center|128px]]
| [[Shane Filan]]
| 1979-07-05
|
| [[Sligeach]]
|-
|style='text-align:right'| 508
| [[Íomhá:Richard Dunne 2012 Sopot.jpg|center|128px]]
| [[Richard Dunne]]
| 1979-09-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 509
| [[Íomhá:James heffernan.png|center|128px]]
| [[James Heffernan]]
| 1979-10-03
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 510
| [[Íomhá:Paul O'Connell warmup.jpg|center|128px]]
| [[Paul O'Connell]]
| 1979-10-20
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 511
|
| [[Paul Galvin]]
| 1979-11-02
|
| [[Leic Snámha]]
|-
|style='text-align:right'| 512
|
| [[Elaine Cassidy]]
| 1979-12-31
|
| [[Cill Chomhghaill]]
|-
|style='text-align:right'| 513
| [[Íomhá:Kate O'Connell in 2014.jpg|center|128px]]
| [[Kate O'Connell]]
| 1980-01-03
|
| [[Cill Bheagáin]]
|-
|style='text-align:right'| 514
| [[Íomhá:Lucindacreighton.jpg|center|128px]]
| [[Lucinda Creighton]]
| 1980-01-20
|
| [[Clár Clainne Mhuiris]]
|-
|style='text-align:right'| 515
| [[Íomhá:Gary Doherty.jpg|center|128px]]
| [[Gary Doherty]]
| 1980-01-31
|
| [[Carn Domhnach]]
|-
|style='text-align:right'| 516
| [[Íomhá:Colin Healy.jpg|center|128px]]
| [[Colin Healy]]
| 1980-03-14
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 517
| [[Íomhá:Brianmcfadden.jpg|center|128px]]
| [[Brian McFadden]]
| 1980-04-12
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 518
| [[Íomhá:Kian Egan 2009.jpg|center|128px]]
| [[Kian Egan]]
| 1980-04-29
|
| [[Sligeach]]
|-
|style='text-align:right'| 519
| [[Íomhá:Mark Feehily 2011.jpg|center|128px]]
| [[Mark Feehily]]
| 1980-05-28
|
| [[Sligeach]]
|-
|style='text-align:right'| 520
| [[Íomhá:Robbie Keane 2011.jpg|center|128px]]
| [[Robbie Keane]]
| 1980-07-08
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 521
| [[Íomhá:Graham Canty.jpg|center|128px]]
| [[Graham Ó Cáinte]]
| 1980-07-23
|
| [[Beanntraí]]
|-
|style='text-align:right'| 522
| [[Íomhá:Keith Andrews 2011.jpg|center|128px]]
| [[Keith Andrews]]
| 1980-09-13
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 523
| [[Íomhá:Manchester - Old Trafford - Manchester United vs Crawley Town.jpg|center|128px]]
| [[John O'Shea]]
| 1981-04-30
|
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 524
| [[Íomhá:Stephen Hunt 2011.jpg|center|128px]]
| [[Stephen Hunt]]
| 1981-08-01
|
| [[Port Laoise]]
|-
|style='text-align:right'| 525
|
| [[Stiofán Cluxton]]
| 1981-09-17
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 526
|
| [[Una Healy]]
| 1981-10-10
|
| [[Poblacht na hÉireann]]
|-
|style='text-align:right'| 527
|
| [[Brian Shelley]]
| 1981-11-15
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 528
| [[Íomhá:Aidan Price.jpg|center|128px]]
| [[Aidan Price]]
| 1981-12-08
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 529
|
| [[Robert Troy]]
| 1982-01
|
| [[Baile na Carraige]]
|-
|style='text-align:right'| 530
| [[Íomhá:Sinkevichinring.jpg|center|128px]]
| [[Kenny Egan]]
| 1982-01-07
|
| [[Cluain Dolcáin]]
|-
|style='text-align:right'| 531
| [[Íomhá:Joe Gamble Writing.jpg|center|128px]]
| [[Joe Gamble]]
| 1982-01-14
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 532
| [[Íomhá:Brendan Griffin, T.D. Fine Gael.JPG|center|128px]]
| [[Brendan Griffin]]
| 1982-03
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 533
| [[Íomhá:Eoghan Murphy 2014.png|center|128px]]
| [[Eoghan Murphy]]
| 1982-04
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 534
|
| [[Darren Sutherland]]
| 1982-04-18
| 2009-09-14
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 535
| [[Íomhá:Farrenmark.JPG|center|128px]]
| [[Mark Farren]]
| 1982-05-01
| 2016-02-03
| [[Dún na nGall]]
|-
|style='text-align:right'| 536
| [[Íomhá:John OFlynn.jpg|center|128px]]
| [[John O'Flynn]]
| 1982-07-11
|
| [[An Cóbh]]
|-
|style='text-align:right'| 537
| [[Íomhá:Andy Reid.png|center|128px]]
| [[Andy Reid]]
| 1982-07-29
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 538
| [[Íomhá:Liam Kearney.jpg|center|128px]]
| [[Liam Kearney]]
| 1983-01-10
|
| [[Conaithe]]
|-
|style='text-align:right'| 539
| [[Íomhá:KeithFahey Augsburg.jpg|center|128px]]
| [[Keith Fahey]]
| 1983-01-15
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 540
|
| [[Martin Coleman]]
| 1983-02-15
|
| [[Béal Átha an Cheasaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 541
| [[Íomhá:Paul Murphy 2013.jpg|center|128px]]
| [[Paul Murphy (Polaiteoir Éireannach)|Paul Murphy]]
| 1983-04-13
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 542
|
| [[Colm Cúipéir]]
| 1983-06-03
|
| [[Cill Airne]]
|-
|style='text-align:right'| 543
| [[Íomhá:Stephen Kelly 2012 Sopot.jpg|center|128px]]
| [[Stephen Kelly]]
| 1983-09-06
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 544
| [[Íomhá:Kevin Doyle.png|center|128px]]
| [[Kevin Doyle]]
| 1983-09-18
|
| [[Maigh Arnaí]]
|-
|style='text-align:right'| 545
| [[Íomhá:Denis Behan Writing.jpg|center|128px]]
| [[Denis Behan]]
| 1984-01-02
|
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 546
| [[Íomhá:Glenn Whelan 2012 Sopot.jpg|center|128px]]
| [[Glenn Whelan]]
| 1984-01-13
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 547
| [[Íomhá:Kbrennan2.JPG|center|128px]]
| [[Killian Brennan]]
| 1984-01-31
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 548
| [[Íomhá:Tommy Bowe.jpg|center|128px]]
| [[Tommy Bowe]]
| 1984-02-22
|
| [[Muineachán]]
|-
|style='text-align:right'| 549
|
| [[Bernard Brogan]]
| 1984-04-03
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 550
| [[Íomhá:Stephen Rice (footballer).jpg|center|128px]]
| [[Stephen Rice]]
| 1984-10-06
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 551
|
| [[Dave Mooney]]
| 1984-10-30
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 552
| [[Íomhá:Willo Flood 3.jpg|center|128px]]
| [[Willo Flood]]
| 1985-04-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 553
| [[Íomhá:Jonathan Sexton - 2013-09-04.jpg|center|128px]]
| [[Jonathan Sexton]]
| 1985-07-11
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 554
| [[Íomhá:Roy O'Donovan.png|center|128px]]
| [[Roy O'Donovan]]
| 1985-08-10
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 555
|
| [[Mark Vaughan]]
| 1985-10-11
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 556
| [[Íomhá:Paul McShane 2012 Sopot.jpg|center|128px]]
| [[Paul McShane]]
| 1986-01-06
|
| [[Cill Mhantáin]]
|-
|style='text-align:right'| 557
| [[Íomhá:JoeyO'Brien.JPG|center|128px]]
| [[Joey O'Brien]]
| 1986-02-17
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 558
| [[Íomhá:Rob Kearney 2015 RWC.jpg|center|128px]]
| [[Rob Kearney]]
| 1986-03-26
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 559
| [[Íomhá:Katie Taylor 2012.jpg|center|128px]]
| [[Katie Taylor]]
| 1986-06-02
|
| [[Bré]]
|-
|style='text-align:right'| 560
| [[Íomhá:Stephen Ireland.jpg|center|128px]]
| [[Stephen Ireland]]
| 1986-08-22
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 561
|
| [[Lisa Chambers]]
| 1986-08-24
|
| [[Caisleán an Bharraigh]]
|-
|style='text-align:right'| 562
| [[Íomhá:Simon Harris 2012.jpg|center|128px]]
| [[Simon Harris]]
| 1986-12-17
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 563
| [[Íomhá:Shane Long.png|center|128px]]
| [[Shane Long]]
| 1987-01-22
|
| [[Gort na hUamha]]
|-
|style='text-align:right'| 564
| [[Íomhá:Darren O'Dea 2011.jpg|center|128px]]
| [[Darren O'Dea]]
| 1987-02-04
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 565
|
| [[Diarmuid O'Carroll]]
| 1987-03-16
|
| [[Cill Airne]]
|-
|style='text-align:right'| 566
|
| [[Gary Deegan]]
| 1987-09-28
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 567
| [[Íomhá:David O'Leary and Ronan Finn.jpg|center|128px]]
| [[Ronan Finn]]
| 1987-12-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 568
| [[Íomhá:Robert Sheehan 2012.jpg|center|128px]]
| [[Robert Sheehan]]
| 1988-01-07
|
| [[Port Laoise]]
|-
|style='text-align:right'| 569
|
| [[Tomás Breathnach (peileadóir)]]
| 1988-02-26
|
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 570
| [[Íomhá:Padraig Amond.jpg|center|128px]]
| [[Pádraig Amond]]
| 1988-04-15
|
| [[Ceatharlach]]
|-
|style='text-align:right'| 571
| [[Íomhá:UFC 189 World Tour Aldo vs. McGregor London 2015 (18776759002) (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Conor McGregor]]
| 1988-07-14
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 572
| [[Íomhá:Stokes Nov2010.jpg|center|128px]]
| [[Anthony Stokes]]
| 1988-07-25
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 573
| [[Íomhá:Jay OShea v Stoke cropped.jpg|center|128px]]
| [[James O'Shea]]
| 1988-08-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 574
| [[Íomhá:Kathryn Reilly.jpg|center|128px]]
| [[Kathryn Reilly]]
| 1988-09-17
|
| [[Baile Shéamais Dhuibh]]
|-
|style='text-align:right'| 575
| [[Íomhá:Seamus Coleman (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Séamus Coleman]]
| 1988-10-11
|
| [[Dún na nGall]]
|-
|style='text-align:right'| 576
| [[Íomhá:Cillian Sheridan.jpg|center|128px]]
| [[Cillian Sheridan]]
| 1989-02-23
|
| [[Coill an Chollaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 577
|
| [[John Joe Nevin|John Joseph Nevin]]
| 1989-06-07
|
| [[An Muileann gCearr]]
|-
|style='text-align:right'| 578
| [[Íomhá:Nell Ní Chróinín 2014.jpg|center|128px]]
| [[Nell Ní Chróinín]]
| 1990
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 579
| [[Íomhá:Simon Zebo (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Simon Zebo]]
| 1990-03-16
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 580
| [[Íomhá:Hozier Troubadour West Hollywood.jpg|center|128px]]
| [[Hozier]]
| 1990-03-17
|
| [[Bré]]
|-
|style='text-align:right'| 581
|
| [[Lucy O'Byrne]]
| 1991<br/>1992
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 582
| [[Íomhá:Jack Gleeson (August 2012) (headshot).jpg|center|128px]]
| [[Jack Gleeson]]
| 1992-05-20
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 583
| [[Íomhá:Ruder-EM 2016 27.JPG|center|128px]]
| [[Gary O'Donovan]]
| 1992-12-30
|
| [[An Sciobairín]]
|-
|style='text-align:right'| 584
| [[Íomhá:Ruder-EM 2016 27.JPG|center|128px]]
| [[Paul O'Donovan]]
| 1994-04-19
|
| [[An Sciobairín]]
|-
|style='text-align:right'| 585
| [[Íomhá:Aoifenifhearraigh.jpg|center|128px]]
| [[Aoife Ní Fhearraigh]]
|
|
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 586
|
| [[Aodh Mac Gabhráin]]
|
|
| [[Contae an Chabháin]]
|-
|style='text-align:right'| 587
|
| [[Brenda Power]]
|
|
| [[Cill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 588
| [[Íomhá:Aine Lawlor and Cathal Mac Coille.jpg|center|128px]]
| [[Cathal Mac Coille]]
|
|
| [[Cluain Dolcáin]]
|-
|style='text-align:right'| 589
|
| [[Eoin Brosnan]]
|
|
| [[Cill Airne]]
|-
|style='text-align:right'| 590
|
| [[Heather Humphreys]]
|
|
| [[Cúil Darach]]
|-
|style='text-align:right'| 591
|
| [[Seán Hayes (polaiteoir)|Seán Hayes]]
|
| 1941
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 592
|
| [[Patrick Donoghue]]
|
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 593
|
| [[Peter Burke]]
|
|
| [[An Muileann gCearr]]
|-
|style='text-align:right'| 594
|
| [[Josepha Madigan]]
|
|
| [[Carraig an tSionnaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 595
|
| [[Jim O'Callaghan]]
|
|
| [[Carraig an tSionnaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 596
|
| [[Niamh Smyth]]
|
|
| [[Contae an Chabháin]]
|-
|style='text-align:right'| 597
| [[Íomhá:Lynn Ruane.png|center|128px]]
| [[Lynn Ruane]]
|
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 598
|
| [[Michael Lawson]]
|
|
| [[Cúil Darach]]
|-
|style='text-align:right'| 599
|
| [[Tim Lombard]]
|
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 600
|
| [[Robbie Gallagher]]
|
|
| ''[[:d:Q2404974|Q2404974]]''
|-
|style='text-align:right'| 601
| [[Íomhá:Paul Gavan 2016.jpg|center|128px]]
| [[Paul Gavan]]
|
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 602
|
| [[Catherine Ardagh]]
|
|
| ''[[:d:Q4237564|Q4237564]]''
|-
|style='text-align:right'| 603
|
| [[Colette Kelleher]]
|
|
| [[Maigh Chromtha]]
|}
{{Wikidata list end}}
{{Cómhaoin|Category:People of Ireland|Muintir na hÉireann}}
{{síol}}
[[Catagóir:Daoine Éireannacha| ]]
[[Catagóir:Grúpaí eitneacha in Éirinn]]
[[Catagóir:Grúpaí eitneacha i dTuaisceart Éireann]]
6fe3qkyqo6vkeks1ofrph7mvzw1dh7i
Paul Doolin
0
22468
1068976
672707
2022-07-31T20:58:44Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is [[traenálaí]] agus iar-imreoir [[sacar|peile]] é '''Paul Doolin'''.
D'imir sé le [[Bohemian Football Club|Bohemians]], [[Shamrock Rovers Football Club|Shamrock Rovers]], [[Shelbourne F.C.|Shelbourne]], [[Derry City F.C.|Derry City]], [[Dundalk F.C.|Dundalk]] agus Portadown.
Bhí sé ina thraenálaí le UCD ó [[2001]] go [[2003]] agus [[Drogheda United F.C.|Drogheda United]] ó [[2003]] go [[2008]]. Bhuaigh sé an [[Corn FAI]] agus [[League of Ireland|Sraith na hÉireann]] le Drogheda.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Síol-peileadóirsacair-éire|Doolin, Paul}}
{{DEFAULTSORT:Doolin, Paul}}
[[Catagóir:Imreoirí League of Ireland]]
[[Catagóir:Traenálaithe League of Ireland]]
[[Catagóir:Imreoirí Shamrock Rovers Football Club]]
f9xc083m9o1b33qf2y2tv95i1qsuvpy
Seán Ó Céirín
0
22621
1068977
968451
2022-07-31T20:59:49Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Fear [[Spórt|spóirt]] Éireannach a bhí i '''Seán Ó Céirín''' (Béarla: ''John Kerins'', [[1962]] - [[21 Lúnasa]] [[2001]]).
Bhí gairmréim fhada agus rathúil aige mar imreoir peile [[CLG]] le foireann [[CLG Chontae Chorcaí|Chorcaí]] idir na [[1980idí]] agus na [[1990idí]] agus leis a chumann áitiúil Cumann Náisiúnta Fionnbarra Naofa.
[[Cúl báire]] a bhí ann, a bhí mar cnámh droma den fhoireann a bhain an-rath amach i rith an ré seo. Bhailigh seisean sé bhonn [[Cúige Mumhan|Mumhan]], dhá [[Bonn (píosa miotail)|bhonn]] uile-Éireann agus dhá ghradam All-Star.
D'éag sé sa bhliain 2001 agus é naoi mbliana déag is tríocha, tar éis streachailt le h[[ailse]].
[[Bleachtaire]] sa [[Garda Síochána|Gharda Síochána]], maireann a bhean agus triúr clainne ina dhiaidh.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Ceirin, Sean O}}
[[Catagóir:Peileadóirí Chorcaí]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chorcaí]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1962]]
[[Catagóir:Básanna in 2001]]
nu0kje9ln0ez2kefvfvhvrjydob4043
Kathleen Lynch
0
24336
1069000
927563
2022-07-31T21:15:16Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Polaiteoir [[Poblacht na hÉireann|Éireannach]] is ea '''Kathleen Lynch''' a rugadh ar [[7 Meitheamh]] [[1953]] i g[[Corcaigh]]. Is Teachta Dála í do [[Páirtí an Lucht Oibre (Éire)|Pháirtí an Lucht Oibre]].
Sheas sí san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]], ach chaill sí a suíochán.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Lynch, K}}
[[Catagóir:Baill Pháirtí an Lucht Oibre (Éire) ]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1953]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chorcaí]]
[[Catagóir:Baill den 27ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 28ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
halz0ap2o191hnsawnqfpta9qo8i335
Gael-Astrálaigh
0
25904
1069099
956882
2022-08-01T01:05:40Z
MacTire02
1640
+glanadh
wikitext
text/x-wiki
{{glanadh}}
[[File:Australian Irish-heritage flag.svg|thumb|Bratach na nGael-Astrálach]]
'''Gael-Astrálaigh ([[Béarla]]: Irish-Australian)''' a bhí cuid fada agus seasmhach i stair [[Astráil]]. Tháinig go leor go dtí [[an Astráil]] san ochtú haois déag mar lonnaitheoirí nó mar chiontaíonn, agus chuir le forbairt Astráil i go leor réimsí éagsúla. Go deireadh na 19ú haoise thart ar an tríú den daonra san Astráil a bhí Éireannach.
Ag an daonáireamh 2006 a dhearbhú 50,256 cónaitheoirí h[[Astráile]] rugadh iad i b[[Poblacht na hÉireann]] agus a 21,292 eile dearbhófar go bhfuil a rugadh i d[[Tuaisceart Éireann]]. Ba gcathracha le daonraí a rugadh in Éirinn is mó [[Sydney]] (12,730), [[Melbourne]] (8950) agus [[Perth]] (7060).
Ag 2011 Daonáireamh 2,087,800 Astráiligh dhearbhú (10.4% den daonra iomlán) raibh bhunadh na hÉireann ina aonar nó i gcomhar le shinsearacht eile; ach bhí na hAstráile agus i mBéarla shinsearacht ainmneofar níos minice
{{síol}}
[[Catagóir:Diaspóra Éireannach]]
9qlqxrb3rsvv90y4aumz3md69ez04gk
Dan Keating
0
27023
1069023
968685
2022-07-31T21:27:03Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba [[poblachtachas|phoblachtach]] agus go mór ar son [[Sinn Féin|Shinn Féin Poblachtach]] é '''Dan Keating''' ([[Gaeilge]]: ''Dónall Céitinn'') ([[2 Eanáir]], [[1902]] – [[2 Deireadh Fómhair]], [[2007]]).
Nuair a d'éag sé, ba é an [[fear]] ba shine in Éirinn é (105 bliain d'aois) agus an [[duine]] deiridh a bhí ar an saol a ghlac páirt i g[[Cogadh na Saoirse]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Keating, Dan}}
[[Catagóir:Náisiúnaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chiarraí]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1902]]
[[Catagóir:Básanna in 2007]]
myoaubtwdstzm2ivk3b4ctpppicg3h1
John Delaney
0
28150
1068970
657418
2022-07-31T20:54:18Z
Alison
570
+WD
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is é '''John Delaney''' [[príomhoifigeach feidhmiúcháin]] reatha [[Cumann Peile na hÉireann|Chumann Peile na hÉireann]]. Roghnaíodh mar phríomhoifigeach feidhmiúcháin gníomhach é i mí na Nollag [[2004]] agus ghlac sé an ról lánaimseartha i [[mí an Mhárta]] [[2005]].<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.independent.ie/sport/soccer/delaney-pens-new-deal-to-stay-at-fai-helm-2253406.html|teideal=Delaney pens new deal to stay at FAI helm|dátarochtana=2010-07-13|foilsitheoir=[[Irish Independent]]}} {{en}}</ref> I mí na Samhna 2006, leathnaíodh a chonradh go dtí 2012.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.rte.ie/sport/2006/1112/ireland.html|teideal=FAI extend Delaney's tenure|dátarochtana=2010-03-28|foilsitheoir=[[RTÉ]]}} {{en}}</ref> Leathnaíodh arís sa bhliain [[2010]] é: d'iarr bord stiúrthóirí an chumainn ar Delaney fanacht i seilbh oifige go dtí 2015.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.extratime.ie/newsdesk/articles/3849/|teideal=Delaney signs on|dátarochtana=2010-07-13|foilsitheoir=Extratime.ie}} {{en}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=http://www.herald.ie/sport/soccer/delaney-commits-to-fai-for-five-more-years-2253780.html|teideal=Delaney commits to FAI for five more years|dátarochtana=2010-07-13|foilsitheoir=Herald.ie}} {{en}}</ref>
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
[[Catagóir:Daoine as Contae Phort Láirge]]
arfkdn7882wetdx079jabx8sz70dn87
An Lios Breac
0
28316
1069157
1047760
2022-08-01T11:26:33Z
Dowlinme
27972
wd bosca sonraí
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is baile in [[Éire|Éirinn]] é '''an Lios Breac''' (Béarla: ''Newtownforbes'', ach thugtaí ''Lisbrack'' air go stairiúil). Tá sé suite i [[Contae an Longfoirt|gContae an Longfoirt]] i lár na hÉireann, agus laistigh de pharóiste ''Cluain Geis''.
Tá bunscoil (Scoil Muire), séipéal Caitliceach (Naomh Muire), siopaí agus trí thigh tábhairne ann sa bhaile.
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{Síol-tír-ie}}
[[Catagóir:Bailte i gContae an Longfoirt|Lios Breac]]
afk3ufxwcoat8fobsb8408lcy98t1u5
1069162
1069157
2022-08-01T11:32:13Z
Dowlinme
27972
tagairt
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is baile in [[Éire|Éirinn]] é '''an Lios Breac''' (Béarla: ''Newtownforbes'', ach thugtaí ''Lisbrack'' air go stairiúil<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/1166313|teideal=An Lios Breac/Newtown Forbes|language=ga|work=logainm.ie|dátarochtana=2022-08-01}}</ref>). Tá sé suite i [[Contae an Longfoirt|gContae an Longfoirt]] i lár na hÉireann, agus laistigh de pharóiste [[Cluain Geis]].
Tá bunscoil (Scoil Muire), séipéal Caitliceach (Naomh Muire), siopaí agus trí thigh tábhairne ann sa bhaile.
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{Síol-tír-ie}}
[[Catagóir:Bailte i gContae an Longfoirt|Lios Breac]]
fuwmpbfm9vyxfp1vxsk2wdonw7jcbhf
Breandán Ó Buachalla
0
29044
1069020
968795
2022-07-31T21:24:28Z
Alison
570
+WD
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine|image=[[Íomhá:Breandán Ó Buachalla.jpg|220px]]}}
Ba scoláire agus acadóir [[Gaeilge]] é '''Breandán Ó Buachalla''' ([[15 Eanáir]] [[1936]] - [[20 Bealtaine]] [[2010]]). Aithnítear é ar dhuine de na scoláirí ba thábhachtaí i léann na Gaeilge sa dara cuid den 20ú haois agus i dtús na haoise seo.<ref>http://www.gaelport.com/sonrai-nuachta?NewsItemID=4438</ref> Bhí sé ar dhuine de na daoine is mó saineolas ar fhilíocht agus ar scríbhneoireacht na Nua-Ghaeilge Moiche.
== Óige ==
Rugadh Breandán Ó Buachalla i g[[Cathair Chorcaí]] sa bhliain [[1936]]. Oileadh é i Scoil Neasáin agus i g[[Coláiste na hOllscoile, Corcaigh]], áit ar bhain sé bunchéim amach sa Léann Ceilteach.
== Gairmréim mar acadóir ==
Chaith sé tréimhse ina léachtóir Gaeilge in [[Ollscoil na Banríona, Béal Feirste]] ar dtús, sular thug sé aghaidh ar [[München|München na Gearmáine]] chun staidéar a dhéanamh ar fhocleolaíocht agus ar [[teangeolaíocht|theangeolaíocht]] faoi cheannas [[Julius Pokorny]].<ref>Welch, Robert (eag.), ''Oxford Concise Companion to Irish Literature'', (Oxford 1996/2000) lth. 264</ref> Bhí sé ina Ollamh le Gaeilge i Scoil an Léinn Cheiltigh in Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath ó [[1973]] go dtí [[1978]], chomh maith le bheith ina Ollamh le Nua-Ghaeilge i g[[Coláiste na hOllscoile, Baile Átha Cliath]] ó [[1978]] go dtí [[1996]]. Anuas air sin, bhí sé ina ollamh ar cuairt i gColáiste Bhostún agus Ollscoil Nua-Eabhrac. Bhí sé ina ollamh (ar an gcéad duine ag freastal ar Ollúnacht Thomáis J. agus Chaitlín Uí Dhónaill leis an Teanga Ghaeilge agus le Litríocht na Gaeilge) i Roinn na Gaeilge agus na Litríochta Gaeilge in [[Ollscoil Notre Dame]] ó 2003 ar aghaidh.
== Saol pearsanta ==
Bhí Mac Uí Bhuachalla pósta ar Aingeal agus bhí triúr clainne acu, mar atá, [[Brídóg Ní Bhuachalla|Bríd Óg]], Clíona agus Traolach, agus triúr garmhac leo, Marcus, Cuán agus Seán Óg. Tá cáil áirithe bainte amach ag a pháistí dóibh féin ag obair sna meáin chumarsáide, go háirithe i meáin chumarsáide na Gaeilge.
== Saothar ==
Is é an saothar is mó dár tháinig ó pheann Uí Bhuachalla ná ''Aisling Ghéar: na Stíobhartaigh agus an tAos Léinn 1603-1788'', leabhar ocht gcéad leathanach ina ndéanann sé cardáil ar sheánra na haislinge i bhfilíocht na Gaeilge agus ar an tábhacht a bhí leis an seánra seo i mbolscaireacht na [[Seacaibíteachas|Seacaibíteach]]. Thairis sin, chuir sé in eagar amhráin le filí na hochtú haoise déag: Cathal Buí Mac Giolla Ghunna agus Peadar Ó Doirnín. Amach ó ''Aisling Ghéar'', is é an leabhar is téagartha dár fhoilsigh sé ná ''I mBéal Feirste Cois Cuain'', nó stair Chathair Bhéal Feirste a chuir béim ar leith ar thraidisiún na Gaeilge sa chathair. Bhí an leabhar seo ar ceann de na tráchtais scolártha ba sine dár tharraing súil cheart ar ról dearfach na bProtastúnach i saol na Gaeilge sna críocha ar a dtugtar Tuaisceart Éireann inniu.
== Bás ==
Fuair Ó Buachalla bás go tobann le taom croí [[Déardaoin]], [[20 Bealtaine]] [[2010]].<ref>http://www.southbendtribune.com/article/20100522/News01/5220371/-1/googleNews</ref>
== Leabhair ==
* ''Clár Lámhscríbhinní Gaeilge sa Leabharlann Phoiblí i mBéal Feirste'' (1962)
* ''I mBéal Feirste Cois Cuain'' (1968)
* ''Peadar Ó Doirnín: Amhráin'' (1969)
* ''Nua-Dhuanaire I agus II'' (1972 agus 1976)
* ''Cathal Buí: Amhráin'' (1975)
* ''Aisling Ghéar: na Stíobhartaigh agus an tAos Léinn 1603-1788'' (1996)
* ''An Caoine agus An Chaointeoireacht'' (1998)
* ''The Crown of Ireland'' (2006)
* ''Aogán Ó Rathaille'' (2007)
== Tagairtí ==
{{reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
* [http://web.archive.org/web/20100627173305/http://irishstudies.nd.edu/obuachalla.html Próifíl acadúil Uí Bhuachalla ar shuíomh gréasáin Institiúid Mhic Eochaidh-Uí Neachtain um an Léann Éireannach]
* [http://www.youtube.com/watch?v=WzA-VK9wpTg Físeán de Bhreandán Ó Buachalla ar YouTube agus é ag cur síos ar an Aisling]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1936|Buachalla, Breandán Ó]]
[[Catagóir:Básanna in 2010|Buachalla, Breandán Ó]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chorcaí|Buachalla, Breandán Ó]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha|Buachalla, Breandán Ó]]
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge|Buachalla, Breandán Ó]]
76w3yg6i3yb968hxvc471vdt81lyl0m
Cumann Íosa
0
29108
1068947
1033464
2022-07-31T13:41:36Z
TGcoa
21229
wikitext
text/x-wiki
[[Íomhá:Ihs-logo.svg|deas|250px|thumb|Cumann Íosa]]
Is [[ord rialta]] de chuid na [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|hEaglaise Caitlicí]] é '''Cumann Íosa''' ([[Laidin]]: ''Societas Iesu''), agus tugtar '''Íosánaigh''' ar chomhaltaí an oird seo. Ní féidir ach le fir bheith ina nÍosánaigh. [[Oideachas]]óirí, saineolaithe, [[múinteoir]]í agus scoláirí iad de ghnáth, agus clú is cáil orthu as an obair intleachtach atá idir lámhaibh acu le soiscéal Dé a chraobhscaoileadh.<ref>{{Luaigh foilseachán|author=Donncha Ó Céilleachair|date=1962|url=https://www.litriocht.com/siopa/iognaid-loyola/?lang=ga|title=Iognáid Loyola|issue=FÁS}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.omahonys.ie/sc%C3%A9al-an-oilithrigh-iogn%C3%A1id-loyola-ina-chuid-focal-f%C3%A9in-p-474861.html?c=1965|teideal=Scéal an Oilithrigh: Iognáid Loyola Ina Chuid Focal Féin - Alan Mac Eochagáin - 9781906982010|work=www.omahonys.ie|dátarochtana=2022-07-31}}</ref>
== Eagraíocht ==
Tá na hÍosánaigh ag obair i 112 thír i gcúig [[ilchríoch]].
Is é an tArd-Ghinearál Arturo Abascal atá i gceannas ar Chumann Íosa ón mbliain 2016 i leith. Tá ceanncheathrú an Oird suite in Eaglais Ainm Ró-Naofa Íosa (''Chiesa del Santissimo Nome di Gesù all'Argentina''), nó "Eaglais Gesù" (''Chiesa del Gesù''), sa [[An Róimh|Róimh]].
== Stair ==
Ba é [[Iognáid Loyola|Naomh Iognáid]] ó Loyola a bhunaigh Cumann Íosa sa bhliain 1534 (in éineacht le [[Naomh Proinsias Xavier|Proinsias Xavier]] agus Peter Faber agus fir eile). Mhóidigh seisean agus na fir eile an chuid eile dá saol a chaitheamh i mbochtaineacht agus in aontumha agus fanacht dian dílis don [[Pápa|Phápa]].
Sa bhliain 1540, fuair Foirmle Bhunaithe an Chumainn faomhadh Phól a Trí, a bhí ina Phápa san am.
Bhí páirt thábhachtach ag na hÍosánaigh san Fhrith-[[Reifirméisean]] agus, níos deireanaí, i nua-aoisiú na hEaglaise.
Sa 18ú haois rinneadh géarleanúint ar na hÍosánaigh i go leor tíortha, an [[Bhrasaíl]] (1754), [[an Phortaingéil]] (1759), an [[Fhrainc]] (1764), an [[Spáinn]] agus a coilíneachtaí (1767), agus [[Parma]] (1768). Chuir an [[Pápa Clemeint XIV]] an t-ordú faoi chois leis an bulla Dominus ac Redemptor i 1773.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.jesuit.ie/news/irish-jesuits-in-penal-times/|teideal=Irish Jesuits in Penal times|údar=Dermot Roantree|dáta=2020-07-08|language=en-US|work=Jesuits Ireland|dátarochtana=2021-08-02}}</ref> Sa bhliain 1814 chuir an [[Pápa Pius VII]] bulla an Phápa [[Sollicitudo omnium ecclesiarum]], ag athshlánú Chumann Íosa.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.historyireland.com/volume-22/2014-bicentenary-restoration-jesuits/|teideal=2014—bicentenary of the restoration of the Jesuits|dáta=2014-09-01|work=History Ireland|dátarochtana=2021-08-02}}</ref>
== Féach freisin ==
* [[Iognáid Loyola]]
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
{{DEFAULTSORT:Cumann Iosa}}
[[Catagóir:Eaglais Chaitliceach Rómhánach]]
[[Catagóir:Íosánaigh]]
[[Catagóir:Oird rialta]]
tgeqm3fl3psvp32wvcnll7ycnmb4evg
Iognáid Loyola
0
29759
1068945
1062503
2022-07-31T13:41:27Z
TGcoa
21229
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
'''Ignatius''' (nó '''Ínigo''' nó '''Iognáid''') '''de Loyola''' ([[1491]] – [[31 Iúil]] [[1556]]) a bhunaigh [[Cumann Íosa]] sa bhliain 1534. Is [[naomh]] é '''Iognáid ó Loyola.''' <ref>{{Luaigh foilseachán|author=Donncha Ó Céilleachair|date=1962|url=https://www.litriocht.com/siopa/iognaid-loyola/?lang=ga|title=Iognáid Loyola|issue=FÁS}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.omahonys.ie/sc%C3%A9al-an-oilithrigh-iogn%C3%A1id-loyola-ina-chuid-focal-f%C3%A9in-p-474861.html?c=1965|teideal=Scéal an Oilithrigh: Iognáid Loyola Ina Chuid Focal Féin - Alan Mac Eochagáin - 9781906982010|work=www.omahonys.ie|dátarochtana=2022-07-31}}</ref>
== Saol ==
Saolaíodh i d[[Tír na mBascach]] é, i gcaisleán Loyola sa bhliain 1491<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.ennisparish.com/publications/newsletter/29th_July_2018[2018-7-29].pdf|teideal=Naomh Iognáid Loyola|údar=Ennis parish|dáta=29 Iúil 2018|dátarochtana=31 Iúil 2018}}</ref>. Chuaigh sé le [[saighdiúir]]<nowiki/>eacht agus goineadh go dona é ag cath [[Pamplona]] sa bhliain 1521.
Nuair a bhí sé ag teacht chuige féin, chun an t-am a mheilt léigh sé Beathaí na Naomh agus [[an Bíobla]]. Chuaigh an léitheoireacht seo go mór i bhfeidhm air agus bhí tiontú spioradálta aige. Mar sin bheartaigh sé a shaol a chaitheamh i mbeatha rialta.
D’fhreastail sé ar [[Ollscoil]] i b[[Páras]] sa bhliain 1528.Gach samhradh chaith sé roinnt ama ag lorg déirce i [[Londain]] chun a tháillí a íoc.
Mhóidigh siad an chuid eile dá saol a chaitheamh i mbochtaineacht agus in aontumha agus fanacht dian dílis don Phápa.
== Na misin ==
Bhí páirt thábhachtach ag na hÍosánaigh san Fhrith-Reifirméisean agus, níos deireanaí, i nua-aoisiú na hEaglaise. [[Íomhá:Ihs-logo.svg|link=https://ga.wikipedia.org/wiki/%C3%8Domh%C3%A1:Ihs-logo.svg|clé|mion|144x144px|[[Cumann Íosa]]]]
Ba é Loyola a bhunaigh ord rialta [[Cumann Íosa]] sa bhliain 1534<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.feasta.ie/bunus/cartlann.html|teideal=Cumann Íosa|údar=Feasta|dáta=2010-05-01|dátarochtana=30 Iúil 2018}}</ref> (in éineacht le [[Naomh Proinsias Xavier|Proinsias Xavier]] agus Peter Faber agus fir eile). Mhóidigh seisean agus na fir eile an chuid eile dá saol a chaitheamh i mbochtaineacht agus in aontumha agus fanacht dian dílis don [[Pápa|Phápa]].
Sa bhliain 1540, fuair Foirmle Bhunaithe an Chumainn faomhadh Phól a Trí, a bhí ina Phápa san am.
Bhí páirt thábhachtach ag na hÍosánaigh san Fhrith-[[Reifirméisean]] agus, níos deireanaí, i nua-aoisiú na hEaglaise.
[[Íomhá:Ignatius-Loyola.jpg|clé|mion|206x206px]]
== Paidir Iognáid Naofa ==
:A Íosa mhaith, múin dom bheith fial flaithiúil leat,
:Fónamh duit de réir mar
:atá tuillte agat
:Tabhairt uaim gan an
:costas a áireamh
:Troid gan aird a thabhairt
:ar na gonta
:[[Íomhá:Ignatius Loyola.jpg|clé|mion|200x200px]]Saothrú gan bheith ag iarraidh scíth a ligean
:Sclábhíocht gan luach saothair a iarraidh
:Ach luach saothair an eolais
:Go bhfuilim ag déanamh go thola
== Féach freisin ==
* [[Cumann Íosa]]
== Tagairtí ==
:{{Reflist}}
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Iognaid Loyola}}
[[Catagóir:Naoimh Spáinneacha]]
[[Catagóir:Íosánaigh]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1491]]
[[Catagóir:Básanna i 1556]]
g14nihva3o088ao8n2bgfujbjjj05jj
Todd Carty
0
30309
1068975
904544
2022-07-31T20:57:59Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is [[aisteoir]] [[Pobal Éireannach na Breataine|de phór na hÉireann]] é '''Todd Carty''' a rugadh ar an [[31 Lúnasa]] [[1963]]. Tháinig sé sa naoú háit ar an [[Dancing on Ice (sraith 4)|ceathrú sraith]] ''[[Dancing on Ice]]'' le [[Susie Lipanova]] sa bhliain 2009 agus sa sa deichniú háit ar an [[Dancing on Ice (sraith 9)|naoú sraith]] le [[Alexandra Schauman]] sa bhliain 2009.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-aisteoir}}
{{DEFAULTSORT:Carty, Todd}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1963]]
[[Catagóir:Aisteoirí Sasanacha]]
[[Catagóir:Diaspóra Éireannach]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
qgvhupciq2dgpnbw2a2rrqkf8nsmkwa
William Brown (aimiréal)
0
30385
1069031
811271
2022-07-31T21:37:13Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba aimiréal [[Gael-Airgintínigh|Gael-Airgintíneach]] é '''William Brown ''' ([[22 Meitheamh]] [[1777]] – [[3 Márta]] [[1857]]. '''Guillermo Brown''' a thugtaí air uaireanta. Rugadh é i m[[Béal Easa]], [[Contae Mhaigh Eo]], agus sa bhliain 1786 thug a theaghlach aghaidh ar [[Philadelphia]], sna [[SAM|Stáit Aontaithe]]. Go gairid ina dhiaidh fuair an duine a bhí ag cabhrú leo bás leis an bh[[fiabhras buí]] agus cailleadh athair William Brown den chúis chéanna. I ndiaidh na mblianta a chaitheamh leis an bhfarraige, chuir sé faoi sa bhliain 1809 in [[Montevideo]], agus in [[Buenos Aires]] na h[[An Airgintín|Airgintíne]] an bhliain ina dhiaidh.
Bhain sé stádas mar aimiréal amach i g[[cabhlach]] na hAirgintíne. Ghlac sé páirt i gcogadh an neamhspleáchais ón [[An Spáinn|Spáinn]] sa tír úd, sa chogadh leis an m[[An Bhrasaíl|Brasaíl]] agus i gcogaíocht chathartha san Airgintín.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Brown, William}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1777]]
[[Catagóir:Básanna i 1857]]
[[Catagóir:Diaspóra Éireannach]]
7hoe83fyqdt5qjmy1gzfjfe6wrlhkp3
Pat Breen
0
32722
1068983
952890
2022-07-31T21:05:45Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Íomhá:Opening plenary session, 11 December 2017 cropped.jpg|mion|Pat Breen, 2017]]
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] é '''Pat Breen'''. Tá sé ina bhall den Pháirtí [[Fine Gael]].
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]] agus toghadh é le 11.5% de na vótaí céad rogha.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 32ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Breen, Pat}}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 32ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1957]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
eljb8ib6vgi7kec20iyfvvx5k5yrew1
1068984
1068983
2022-07-31T21:06:01Z
Alison
570
-1
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] é '''Pat Breen'''. Tá sé ina bhall den Pháirtí [[Fine Gael]].
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]] agus toghadh é le 11.5% de na vótaí céad rogha.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 32ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Breen, Pat}}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 32ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1957]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
a700ragowchdc3r7gpqba224p26kykm
Eric Byrne
0
32730
1069008
903644
2022-07-31T21:18:15Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] é '''Eric Byrne'''. Tá sé ina bhall de [[Pháirtí an Lucht Oibre]].
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]], ach chaill sé a shuíochán.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Byrne, Eric}}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill Pháirtí an Lucht Oibre (Éire) ]]
[[Catagóir:Baill den 26ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 27ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1947]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
r9wpv8log8gr96bvij9idq4765s4q1y
Noel Coonan
0
32817
1069005
903637
2022-07-31T21:17:12Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] é '''Noel Coonan ''' (''Nollaig Ó Cuanáin'' i nGaeilge) a rugadh ar [[6 Eanáir]] [[1951]]. Tá sé ina bhall de [[Fine Gael]] do Dháil-cheantar [[Tiobraid Árann Thuaidh|Thiobraid Árann Thuaidh]].
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]], ach chaill sé a shuíochán.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Coonan, Noel}}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1951]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
ggeccc6chn2rrcvlei11bgpsvpaw5yl
Andrew Doyle
0
32875
1068978
944463
2022-07-31T21:00:21Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] é ''' Andrew Doyle'''. Tá sé ina bhall de [[Fine Gael]].
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]] agus toghadh é le 8.8% de na vótaí céad rogha.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 32ú Dáil}}
{{Síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Doyle, Andrew }}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 32ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1960]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
ado8db68if0wlpjpt496lk0rrdbashb
Martin Ferris
0
32892
1069004
880812
2022-07-31T21:16:49Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] é '''Martin Ferris''' ([[Gaeilge]]: ''Máirtín Ó Fearghuis''). Tá sé ina bhall de [[Sinn Féin]] agus iarbhall de chuid [[Óglaigh na hÉireann]] atá ann. Is comhairleoir de chuid na Comhairle Contae i g[[Ciarraí]] a iníon [[Toiréasa Ferris]].
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]] agus toghadh é le 11.9% de na vótaí céad rogha.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 32ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Ferris, Martin}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1952]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chiarraí]]
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 32ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
s8715ekvf1u7d2vlq9uesyfi0c1ekki
Oaxaca
0
32941
1069147
982613
2022-08-01T10:51:22Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Ceann de na 32 stát de chuid [[Meicsiceo|Mheicsiceo]] atá in '''Oaxaca''', nó ''Saorstát Flaithiúnais Oaxaca'' ([[An Spáinnis|Spáinnis]]: ''Estado Libre y Soberano de Oaxaca''). Tá sí roinnte ina 570 bardas, a bhfuil 418 acu (beagnach trí cheathrú) á rialú ag an gcóras ''usos y costumbres'' (Gaeilge:custaim agus traidisiúin).Is í [[Oaxaca de Juárez]] [[príomhchathair]] an stáit, agus is é an ceantar timpeall Oaxaca an dara ceantar uirbeach is mó i Meicsiceo - is é an ceantar timpeall na príomhchathrach an ceann is mó, ar ndóigh.
Tá an stát seo suite ar chósta thiar Mheicsiceo, chois an [[An tAigéan Ciúin|Aigéin Chiúin]], agus é ag críochantacht le [[Guerrero]], [[Puebla]], [[Veracruz]], agus [[Chiapas]]. Sa taobh ó dheas, tá cósta suntasach ag Oaxaca ar an Aigéan Ciúin.
Is fearr aithne ar an stát as a chuid daoine dúchasacha agus cultúir, agus a ealaín uathúil. Is iad na pobail dhúchasacha na Zapotec agus na Mixtec na cinn is líonmhaire agus is cáiliúla, ach tá sé cinn déag ann a aithnítear go hoifigiúil.
{{Stáit agus réigiúin Mheicsiceo}}
==Tagairtí==
{{reflist}}
==Naisc sheachtracha==
{{síol-tír-mx}}
[[Catagóir:Oaxaca]]
[[Catagóir:Meicsiceo]]
[[Catagóir:Stáit Mheicsiceo]]
[[Catagóir:Tíreolaíocht Mheicsiceo]]
[[Catagóir:Tíreolaíocht Mheicsiceo de réir stáit]]
o6065varr3i787p65fk95u0tep3vsih
1069148
1069147
2022-08-01T10:52:37Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Ceann de na 32 stát de chuid [[Meicsiceo|Mheicsiceo]] atá in '''Oaxaca''', nó ''Saorstát Flaithiúnais Oaxaca'' ([[An Spáinnis|Spáinnis]]: ''Estado Libre y Soberano de Oaxaca''). Tá sí roinnte ina 570 bardas, a bhfuil 418 acu (beagnach trí cheathrú) á rialú ag an gcóras ''usos y costumbres'' (Gaeilge:custaim agus traidisiúin). Is í [[Oaxaca de Juárez]] [[príomhchathair]] an stáit, agus is é an ceantar timpeall Oaxaca an dara ceantar uirbeach is mó i Meicsiceo - is é an ceantar timpeall na príomhchathrach an ceann is mó, ar ndóigh.
Tá an stát seo suite ar chósta thiar Mheicsiceo, chois an [[An tAigéan Ciúin|Aigéin Chiúin]], agus é ag críochantacht le [[Guerrero]], [[Puebla]], [[Veracruz]], agus [[Chiapas]]. Sa taobh ó dheas, tá cósta suntasach ag Oaxaca ar an Aigéan Ciúin.
Is fearr aithne ar an stát as a chuid daoine dúchasacha agus cultúir, agus a ealaín uathúil. Is iad na pobail dhúchasacha na Zapotec agus na Mixtec na cinn is líonmhaire agus is cáiliúla, ach tá sé cinn déag ann a aithnítear go hoifigiúil.
{{Stáit agus réigiúin Mheicsiceo}}
==Tagairtí==
{{reflist}}
==Naisc sheachtracha==
{{síol-tír-mx}}
[[Catagóir:Oaxaca]]
[[Catagóir:Meicsiceo]]
[[Catagóir:Stáit Mheicsiceo]]
[[Catagóir:Tíreolaíocht Mheicsiceo]]
[[Catagóir:Tíreolaíocht Mheicsiceo de réir stáit]]
dc06bd80w33b7u8fs0an9cjqmxu8ku4
1069149
1069148
2022-08-01T10:54:08Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Ceann de na 32 stát de chuid [[Meicsiceo|Mheicsiceo]] atá in '''Oaxaca''', nó ''Saorstát Flaithiúnais Oaxaca'' ([[An Spáinnis|Spáinnis]]: ''Estado Libre y Soberano de Oaxaca''). Tá sí roinnte ina 570 bardas, a bhfuil 418 acu (beagnach trí cheathrú) á rialú ag an gcóras ''usos y costumbres'' (Gaeilge:custaim agus traidisiúin).<ref>{{Cite web|url=http://www.iee-oax.org.mx/index.php/ieepco/historia.html|title=Historia|date=May 20, 2012|website=|access-date=February 18, 2022|archive-url=https://web.archive.org/web/20120520073717/http://www.iee-oax.org.mx/index.php/ieepco/historia.html|archive-date=20 May 2012|url-status=dead}}</ref> Is í [[Oaxaca de Juárez]] [[príomhchathair]] an stáit, agus is é an ceantar timpeall Oaxaca an dara ceantar uirbeach is mó i Meicsiceo - is é an ceantar timpeall na príomhchathrach an ceann is mó, ar ndóigh.
Tá an stát seo suite ar chósta thiar Mheicsiceo, chois an [[An tAigéan Ciúin|Aigéin Chiúin]], <ref>{{cite web|url=http://www.explorandomexico.com.mx/State.aspx?sid=19|title=Oaxaca|publisher=Explorando Mexico|access-date=April 4, 2011|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20111005225257/http://www.explorandomexico.com.mx/State.aspx?sid=19|archive-date=October 5, 2011}}</ref> agus é ag críochantacht le [[Guerrero]], [[Puebla]], [[Veracruz]], agus [[Chiapas]]. Sa taobh ó dheas, tá cósta suntasach ag Oaxaca ar an Aigéan Ciúin.
Is fearr aithne ar an stát as a chuid daoine dúchasacha agus cultúir, agus a ealaín uathúil. Is iad na pobail dhúchasacha na Zapotec agus na Mixtec na cinn is líonmhaire agus is cáiliúla, ach tá sé cinn déag ann a aithnítear go hoifigiúil.
{{Stáit agus réigiúin Mheicsiceo}}
==Tagairtí==
{{reflist}}
==Naisc sheachtracha==
{{síol-tír-mx}}
[[Catagóir:Oaxaca]]
[[Catagóir:Meicsiceo]]
[[Catagóir:Stáit Mheicsiceo]]
[[Catagóir:Tíreolaíocht Mheicsiceo]]
[[Catagóir:Tíreolaíocht Mheicsiceo de réir stáit]]
gc44v3xfq1rckou2lviknzu4q7odfro
1069153
1069149
2022-08-01T10:58:14Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Ceann de na 32 stát de chuid [[Meicsiceo|Mheicsiceo]] atá in '''Oaxaca''', nó ''Saorstát Flaithiúnais Oaxaca'' ([[An Spáinnis|Spáinnis]]: ''Estado Libre y Soberano de Oaxaca''). Tá sí roinnte ina 570 bardas, a bhfuil 418 acu (beagnach trí cheathrú) á rialú ag an gcóras ''usos y costumbres'' (Gaeilge:custaim agus traidisiúin). Is í [[Oaxaca de Juárez]] [[príomhchathair]] an stáit, agus is é an ceantar timpeall Oaxaca an dara ceantar uirbeach is mó i Meicsiceo - is é an ceantar timpeall na príomhchathrach an ceann is mó, ar ndóigh.
Tá an stát seo suite ar chósta thiar Mheicsiceo, chois an [[An tAigéan Ciúin|Aigéin Chiúin]], <ref>[https://web.archive.org/web/20111020150631/http://www.explorandomexico.com.mx/state/19/Oaxaca/geography/ Explorando Mexico]</ref> agus é ag críochantacht le [[Guerrero]], [[Puebla]], [[Veracruz]], agus [[Chiapas]]. Sa taobh ó dheas, tá cósta suntasach ag Oaxaca ar an Aigéan Ciúin.
Is fearr aithne ar an stát as a chuid daoine dúchasacha agus cultúir, agus a ealaín uathúil. Is iad na pobail dhúchasacha na Zapotec agus na Mixtec na cinn is líonmhaire agus is cáiliúla, ach tá sé cinn déag ann a aithnítear go hoifigiúil.
{{Stáit agus réigiúin Mheicsiceo}}
==Tagairtí==
{{reflist}}
==Naisc sheachtracha==
{{síol-tír-mx}}
[[Catagóir:Oaxaca]]
[[Catagóir:Meicsiceo]]
[[Catagóir:Stáit Mheicsiceo]]
[[Catagóir:Tíreolaíocht Mheicsiceo]]
[[Catagóir:Tíreolaíocht Mheicsiceo de réir stáit]]
nfy3t5nefgxb4uxish8cm6hs7ziuolf
George Petrie
0
34196
1069030
1047235
2022-07-31T21:36:28Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Bhí '''George Petrie''' ([[1 Eanáir]] [[1790]] - [[17 Eanáir]] [[1866]]) ina phéintéir, ina cheoltóir agus ina [[seandálaí|sheandálaí]]. Bhí sé ar dhuine de scoláirí móra na hÉireann.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=1144|teideal=PETRIE, George (1790–1866)|language=ga|work=ainm.ie|dátarochtana=2020-01-17}}</ref>
[[Íomhá:Ballynastragh hse 1826.JPG|clé|mion|Baile na Sratha, [[Loch Garman]], léaráid a rinne George Petrie sa bhliain 1826.]]
== Beatha ==
Rugadh Petrie i m[[Baile Átha Cliath]] agus tógadh é ag 21 Sráid Mhór Shéarlais.<ref>Cowell 1996, lch 149.</ref> Ba dhual athar dó an ealaín, ó ba é mac James Petrie, portráidí agus [[péintéir]] miondealbh as Obar Deathain, é. Fuair George oiliúint ealaíontóra i scoileanna Chumann Ríoga Bhaile Átha Cliath, mar ar ghnóthaigh sé bonn airgid sa bhliain [[1805]] in aois a cheithre bliana déag.
[[Íomhá:Pillar-1830.jpg|clé|mion|261x261px|[[Colún Nelson]] agus póirseáid [[Ard-Oifig an Phoist]], Sráid Sackville, léaráid a rinne George Petrie sa bhliain 1830]]
Tar éis dó cuairt a thabhairt ar [[Sasana|Shasana]] le cúpla cara, cuairt nár lean an rath í, d'fhill sé ar Éirinn agus thug faoin ealaín arís, go háirithe sceitseanna le haghaidh grábhálacha i leabhair thaistil. Bhí a shaothair le fáil in ''Beauties of Ireland'' (James Norris Brewer), ''Excursions through Ireland'' (Thomas Cromwell) agus treoirleabhair a scríobh George Newenham Wright i dtaobh [[Cill Áirne|Chill Airne]], [[Cill Mhantáin|Chill Mhantáin]] agus Bhaile Átha Cliath.
Tháinig suim ag Petrie in iarsmaí an tseansaoil, agus bhí sé ina bhall de choiste seandachtaí [[Acadamh Ríoga na hÉireann]]. Eisean a bhí freagrach as a lán lámhscríbhinní tábhachtacha a cheannach, ar nós cóip d'''[[Annála Ríochta Éireann]]'' ó láimh na n-údar, agus as samplaí den tseanmhiotalóireacht a fháil, ar nós Chros Chonga. Bhí tábhacht lenar scríobh sé faoi sheandálaíocht agus faoi ailtireacht na hÉireann, go háirithe ''Round Towers of Ireland'', alt a bhí le fáil ar ''The Ecclesiastical Architecture of Ireland'', leabhar dá chuid a tháinig amach sa bhliain [[1845]]. Léitear fós an cuntas a thug sé ar thuamaí na Ceathrún Móire. Chomh maith leis sin, thug sé seal ina eagarthóir ar an ''Dublin Penny Journal'' agus ar an ''Irish Penny Journal'', dhá iris ársaíochta don slua.
Idir na blianta [[1833]] agus [[1843]] bhí baint aige le [[Suirbhéireacht Ordanáis na hÉireann|Suirbhéireacht Ordanáis Éireann]] mar cheann foirne na Roinne Dinnseanchais. Bhí idir [[Seán Ó Donnabháin|Sheán Ó Donnabháin]] agus [[Eoghan Ó Comhraí]], beirt scoláirí den scoth, ina mbaill den fhoireann.
[[Íomhá:The Lying-in Hospital and Rotunda, Dublin, Ireland. Etching, Wellcome L0014059.jpg|clé|mion|An Rotunda, BÁC, léaráid a rinne George Petrie sa bhliain 1821]]
Rinne Petrie agus Ó Comhraí mórán amhrán Gaeilge a bhailiú<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=IZRmSpL48II Na Bailitheoirí Ceoil] - [[TG4]] 2009</ref>. Ó Comhraí a bhreacadh síos na focail agus Petrie a dhéanadh an ceol a chóipeáil, ag iarraidh ar an [[amhránaí]] gach mír den amhrán a athrá nó go raibh an t-iomlán scríofa.
Níor éirigh sé as an ealaín, agus uiscedhathanna ba rogha leis mar mheán. Tá meas air mar phéintéir Rómánsach den scoth, agus tá cuid de na pictiúir is fearr aige le fáil i n[[Gailearaí Náisiúnta na hÉireann]].
D’éag Petrie ar 17 Eanáir 1866, in aois 76 dó, agus cuireadh é i n[[Reilig Ghlas Naíon|Glas Naíon]].
== Liosta leabhar ==
* The Petrie Collection of the Ancient Music of Ireland, M.H.Gill (Dublin 1855), athchló (Farnborough 1967), (Heppenheim 1969)[http://66.249.93.104/search?q=cache:ahAAFGxAq58J:www.mally.com/results.asp%3Foffset%3D-1+george+petrie+ireland&hl=en&gl=ie&ct=clnk&cd=13]
* Cooper, David (eag.), ''The Petrie Collection of the Ancient Music of Ireland'', Cork: Cork University Press, 2002.
* Cowall, John. ''Dublin's Famous People and Where They Lived''. O'Brien Press Ltd 1996.
* Petrie, George agus Stanford, Charles Villiers (eag.). ''The complete collection of Irish Music: Boosey & Co., London 1902-5.''
== Naisc sheachtracha ==
*[http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:yuoBO6vOZbQJ:www.ashrare.com/dublin_prints.html+george+petrie+ireland&hl=en&gl=ie&ct=clnk&cd=7 Priontaí]
*[http://encyclopedia.jrank.org/PER_PIG/PETRIE_GEORGE_179o_1866_.html Encyclopedia Britannica]
*[http://archive.is/20121209182159/http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:p1bqnoUxO_gJ:www.libraryireland.com/articles/PetrieDUM14-84/index.php+george+petrie+ireland&hl=en&gl=ie&ct=clnk&cd=11 Dublin University Magazine] 1839
*[http://www.abhus.com/item.php?keyword=Petrie,%20George Acmhainn Náisiúnta Ealaíne]
*[http://www.youtube.com/watch?v=IZRmSpL48II Insítear scéal an ealaíontóra tírdhreach George Petrie sa chlár seo], Na Bailitheoirí Ceoil, 2009, ó [[TG4]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
{{DEFAULTSORT:Petrie, G}}
[[Catagóir:Péintéirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Seandálaithe]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1790]]
[[Catagóir:Básanna i 1866]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
l3mw7gvhe2l23krkia1m6nq3gyotumw
Anraí Foghlaera
0
34568
1069156
1067588
2022-08-01T11:04:34Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Diúc na Sacsaine ab ea Anraí I nó Anraí I ([[An Ghearmáinis|Gearmáinis]]: ''Heinrich der Vogler'' nó ''Heinrich der Finkler''; [[An Laidin|Laidin]]: ''Henricus Auceps'') ó 912 agus Rí na bhFranc Thoir ó 919 go dtí a bhás sa bhliain 936.
Mar an chéad rí neamh-Fhrancach ar an Fhranc Thoir, bhunaigh sé an ríshliocht Ottonach, agus meastar go ginearálta gurb é bunaitheoir an stát meánaoiseach Gearmánach ([[An Laidin|Latin]]: ''regnum Teutonicorum''), ar a dtugtar an Fhrainc Thoir go dtí sin. Sealgóir díograiseach é, fuair sé an buafhocal "An Foghlaeir", toisc go líomhnaítear go raibh sé ag feistiú a chomhla-éan nuair a tháinig teachtairí a chur in iúl dó go raibh sé le bheith ina rí.
Saolaíodh é mar bhall de líne uasal Ludolfinger, diúc na Sacsaine. Fuair a athair Otto I na Sacsaine bás sa bhliain 912 agus tháinig Anraí I i gcomharbacht air.
Sheol an diúc nua éirí amach i gcoinne rí na Sacsaine den Fhrainc Thoir, Conrad I na Gearmáine, faoi chearta tailte i nDiúcacht Thúraingeach. Tháinig siad le chéile i 915 agus ar leaba a bháis sa bhliain 918, mhol Conrad Anraí mar an chéad rí eile, ag cur san áireamh gurb é an diúc an t-aon duine a d’fhéadfadh an ríocht a choinneáil le chéile in aghaidh ceannaircí inmheánacha agus ruathair seachtracha mhuintir na Maigiarach.
Toghadh Anraí agus rinneadh rí de sa bhliain 919. Chuaigh sé ar aghaidh chun na ndiúc ceannairceach na Baváire agus na Suáibe a shárú, ag daingniú a riail. Trí chogaíocht rathúil agus pósadh ríoraíoch, fuair Anraí Lotharingia mar vasáilleach i 925. Murab ionann agus a réamhtheachtaithe Cairilínseacha, níor fhéach Anraí le monarcacht láraithe a chruthú, ag rialú trí comhdhiúcachtaí cónaidhmithe féinrialaitheacha ina ionad sin. Thóg Anraí córas fairsing daingniúcháin agus marcshluaite troma soghluaiste ar fud na Gearmáine chun bagairt na Maigiarach a neodrú agus sa bhliain 933 chloígh sé iad ag Cath Riade, cath a fearadh cois na habhann Unsrtut, ag cur deireadh le hionsaithe na Maigiarach ar feadh an chéad 21 bliain eile agus as a dtáinig braistint náisiúntacht de chuid na Gearmáine. Leathnaigh Anraí mórcheannas na Gearmáine go mór san Euraip.
[[Íomhá:HRR 10Jh.jpg|mion|clé|An Impireacht tar éis a réimeas.]]
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 876]]
[[Catagóir:Básanna i 936]]
[[Catagóir:Monairc Caitliceacha Rómhánacha]]
[[Catagóir:Caitlicigh Rómhánacha na Gearmáine]]
[[Catagóir:Monarcaí]]
[[Catagóir:Ríthe Gearmánacha]]
[[Catagóir:Ríshliocht Ottónach]]
[[Catagóir:Diúic na Sacsaine]]
[[Catagóir:Rialtóirí san Eoraip sa 10ú hAois]]
[[Catagóir:Monarcaí na Gearmáine]]
rn3uxpq6y5pcjgzl41wj7nwn2qyx69k
1069168
1069156
2022-08-01T11:45:37Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Diúc na Sacsaine ab ea Anraí I nó Anraí I ([[An Ghearmáinis|Gearmáinis]]: ''Heinrich der Vogler'' nó ''Heinrich der Finkler''; [[An Laidin|Laidin]]: ''Henricus Auceps'') ó 912 agus Rí na bhFranc Thoir ó 919 go dtí a bhás sa bhliain 936.
Mar an chéad rí neamh-Fhrancach ar an Fhranc Thoir, bhunaigh sé an ríshliocht Ottonach, agus meastar go ginearálta gurb é bunaitheoir an stát meánaoiseach Gearmánach ([[An Laidin|Latin]]: ''regnum Teutonicorum''), ar a dtugtar an Fhrainc Thoir go dtí sin. Sealgóir díograiseach é, fuair sé an buafhocal "An Foghlaeir", toisc go líomhnaítear go raibh sé ag feistiú a chomhla-éan nuair a tháinig teachtairí a chur in iúl dó go raibh sé le bheith ina rí.
Saolaíodh é mar bhall de líne uasal Ludolfinger, diúc na Sacsaine. Fuair a athair Otto I na Sacsaine bás sa bhliain 912 agus tháinig Anraí I i gcomharbacht air.
Sheol an diúc nua éirí amach i gcoinne rí na Sacsaine den Fhrainc Thoir, Conrad I na Gearmáine, faoi chearta tailte i nDiúcacht Thúraingeach. Tháinig siad le chéile i 915 agus ar leaba a bháis sa bhliain 918, mhol Conrad Anraí mar an chéad rí eile, ag cur san áireamh gurb é an diúc an t-aon duine a d’fhéadfadh an ríocht a choinneáil le chéile in aghaidh ceannaircí inmheánacha agus ruathair seachtracha mhuintir na Maigiarach.
Toghadh Anraí agus rinneadh rí de sa bhliain 919. Chuaigh sé ar aghaidh chun na ndiúc ceannairceach na Baváire agus na Suáibe a shárú, ag daingniú a riail. Trí chogaíocht rathúil agus pósadh ríoraíoch, fuair Anraí Lotharingia mar vasáilleach i 925. Murab ionann agus a réamhtheachtaithe Cairilínseacha, níor fhéach Anraí le monarcacht láraithe a chruthú, ag rialú trí comhdhiúcachtaí cónaidhmithe féinrialaitheacha ina ionad sin. Thóg Anraí córas fairsing daingniúcháin agus marcshluaite troma soghluaiste ar fud na Gearmáine chun bagairt na Maigiarach a neodrú agus sa bhliain 933 chloígh sé iad ag Cath Riade, cath a fearadh cois na habhann [[Unstrut]], ag cur deireadh le hionsaithe na Maigiarach ar feadh an chéad 21 bliain eile agus as a dtáinig braistint náisiúntacht de chuid na Gearmáine. Leathnaigh Anraí mórcheannas na Gearmáine go mór san Euraip.
[[Íomhá:HRR 10Jh.jpg|mion|clé|An Impireacht tar éis a réimeas.]]
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 876]]
[[Catagóir:Básanna i 936]]
[[Catagóir:Monairc Caitliceacha Rómhánacha]]
[[Catagóir:Caitlicigh Rómhánacha na Gearmáine]]
[[Catagóir:Monarcaí]]
[[Catagóir:Ríthe Gearmánacha]]
[[Catagóir:Ríshliocht Ottónach]]
[[Catagóir:Diúic na Sacsaine]]
[[Catagóir:Rialtóirí san Eoraip sa 10ú hAois]]
[[Catagóir:Monarcaí na Gearmáine]]
6cvf71rzkrexajgatvdecs8satq3gav
1069169
1069168
2022-08-01T11:46:20Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Diúc na Sacsaine ab ea Anraí I nó Anraí I ([[An Ghearmáinis|Gearmáinis]]: ''Heinrich der Vogler'' nó ''Heinrich der Finkler''; [[An Laidin|Laidin]]: ''Henricus Auceps'') ó 912 agus Rí na bhFranc Thoir ó 919 go dtí a bhás sa bhliain 936.
Mar an chéad rí neamh-Fhrancach ar an Fhranc Thoir, bhunaigh sé an ríshliocht Ottonach, agus meastar go ginearálta gurb é bunaitheoir an stát meánaoiseach Gearmánach ([[An Laidin|Latin]]: ''regnum Teutonicorum''), ar a dtugtar an Fhrainc Thoir go dtí sin. Sealgóir díograiseach é, fuair sé an buafhocal "An Foghlaeir", toisc go líomhnaítear go raibh sé ag feistiú a chomhla-éan nuair a tháinig teachtairí a chur in iúl dó go raibh sé le bheith ina rí.
Saolaíodh é mar bhall de líne uasal Ludolfinger, diúc na Sacsaine. Fuair a athair Otto I na Sacsaine bás sa bhliain 912 agus tháinig Anraí I i gcomharbacht air.
Sheol an diúc nua éirí amach i gcoinne rí na Sacsaine den Fhrainc Thoir, Conrad I na Gearmáine, faoi chearta tailte i nDiúcacht Thúraingeach. Tháinig siad le chéile i 915 agus ar leaba a bháis sa bhliain 918, mhol Conrad Anraí mar an chéad rí eile, ag cur san áireamh gurb é an diúc an t-aon duine a d’fhéadfadh an ríocht a choinneáil le chéile in aghaidh ceannaircí inmheánacha agus ruathair seachtracha mhuintir na Maigiarach.
Toghadh Anraí agus rinneadh rí de sa bhliain 919. Chuaigh sé ar aghaidh chun na ndiúc ceannairceach na Baváire agus na Suáibe a shárú, ag daingniú a riail. Trí chogaíocht rathúil agus pósadh ríoraíoch, fuair Anraí Lotharingia mar vasáilleach i 925. Murab ionann agus a réamhtheachtaithe Cairilínseacha, níor fhéach Anraí le monarcacht láraithe a chruthú, ag rialú trí comhdhiúcachtaí cónaidhmithe féinrialaitheacha ina ionad sin. Thóg Anraí córas fairsing daingniúcháin agus marcshluaite troma soghluaiste ar fud na Gearmáine chun bagairt na Maigiarach a neodrú agus sa bhliain 933 chloígh sé iad ag Cath Riade, cath a fearadh cois na habhann [[Unstrut]], ag cur deireadh le hionsaithe na Maigiarach ar feadh an chéad 21 bliain eile agus as a dtáinig braistint náisiúntacht de chuid na Gearmáine. Leathnaigh Anraí mórcheannas na Gearmáine go mór san Eoraip.
[[Íomhá:HRR 10Jh.jpg|mion|clé|An Impireacht tar éis a réimeas.]]
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 876]]
[[Catagóir:Básanna i 936]]
[[Catagóir:Monairc Caitliceacha Rómhánacha]]
[[Catagóir:Caitlicigh Rómhánacha na Gearmáine]]
[[Catagóir:Monarcaí]]
[[Catagóir:Ríthe Gearmánacha]]
[[Catagóir:Ríshliocht Ottónach]]
[[Catagóir:Diúic na Sacsaine]]
[[Catagóir:Rialtóirí san Eoraip sa 10ú hAois]]
[[Catagóir:Monarcaí na Gearmáine]]
nkysceqxkndeu8x2r9gpv8pafd3v8cf
Arnulf, Diúc na Baváire
0
34657
1069075
886129
2022-08-01T00:27:16Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba é '''Arnulf, Diúc na Baváire''' (a bhfuair bás 14 Iúil 937), ar a dtugtar '''an tOlc''' ([[Gearmáinis]]: ''der Schlimme''), Diúc [[An Bhaváir|na Baváire]] ón bhliain 907 go dtí a bhás. Bhí sé ina bhall de ríshlocht na [[Luitpoldach]] ([[Gearmáinis]]: ''Luitpoldinger'').{{síol}}
[[Catagóir:Básanna i 937]]
[[Catagóir:Diúic na Baváire]]
[[Catagóir:Monarcaí na Gearmáine]]
24zmcq43floqyzkdw8satgxbfylum69
Charles Flanagan
0
34774
1068986
1003124
2022-07-31T21:07:05Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] do cheantar [[Laoise-Uíbh Fhailí]] é ''' Charles "Charlie" Flanagan'''. Tá sé ina bhall de [[Fine Gael]].
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]] agus toghadh é le 21.5% de na vótaí céad rogha.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 25ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 32ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Flanagan, Charles}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1956]]
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 25ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 26ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 27ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 28ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 32ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 33ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Laoise]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
qk9lu7u7045jemtzid5w077e7jl2jf5
John Halligan
0
34857
1068996
880848
2022-07-31T21:13:27Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Íomhá:John Halligan (36111595016).jpg|mion|John Halligan (2017)]]
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] é ''' John Halligan'''. Tá sé ina theachta neamhspleách.
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]] agus toghadh é le 16.1% de na vótaí céad rogha.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 32ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Halligan, John}}
[[Catagóir:Daoine as Contae Phort Láirge]]
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 32ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1955]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
21f3wdeb2xvakfnao8va57prckwqn02
1068997
1068996
2022-07-31T21:13:46Z
Alison
570
clé
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Íomhá:John Halligan (36111595016).jpg|mion|clé|John Halligan (2017)]]
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] é ''' John Halligan'''. Tá sé ina theachta neamhspleách.
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]] agus toghadh é le 16.1% de na vótaí céad rogha.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 32ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Halligan, John}}
[[Catagóir:Daoine as Contae Phort Láirge]]
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 32ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1955]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
6a0gzcr9q5hkdhm6c9cbzx1mbaamgkf
Tom Hayes
0
34874
1069003
1022527
2022-07-31T21:16:19Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] do [[Dheisceart Thiobraid Árainn]] é '''Tom Hayes'''. Tá sé ina bhall de [[Fine Gael]].
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]], ach chaill sé a shuíochán.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Hayes, Tom}}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Alumni Choláiste na hOllscoile, Corcaigh]]
[[Catagóir:Baill den 21ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 28ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1952]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
7r01if4vv59z58sszrsjkui0xz5pztt
Dominic Hannigan
0
35118
1068973
944635
2022-07-31T20:56:35Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] do [[Iarthar na Mí]] é '''Dominic Hannigan'''. Tá sé ina bhall de [[Pháirtí an Lucht Oibre]]. Is duine aerach é agus ba é féin agus [[John Lyons]] an chéad bheirt a toghadh go [[Dáil Éireann]] a bhí aerach go hoscailte.
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]], ach chaill sé a shuíochán.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Hannigan,Dominic }}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill Pháirtí an Lucht Oibre (Éire) ]]
[[Catagóir:Polaiteoirí Aeracha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1965]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
a563synlgyxeot6xphwrh2c0fa0nczb
Emmet Stagg
0
35158
1069015
944475
2022-07-31T21:20:41Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] é '''Emmet Stagg'''. Tá sé ina bhall de [[Pháirtí an Lucht Oibre]]. Dúirt [[Paul Gogarty]] "Fuck you, Deputy Stagg, fuck you" leis sa [[Dáil]] eachtra a tharraing cáineadh air.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 25ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Stagg, Emmet }}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill Pháirtí an Lucht Oibre (Éire) ]]
[[Catagóir:Baill den 25ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 26ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 27ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 28ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1944]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
e8ssddinuhiu29tmcsyh0jsf7xnlmuv
Jack Wall
0
35360
1069014
945778
2022-07-31T21:19:36Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] do [[Chill Dara Theas]] é '''Jack Wall'''. Tá sé ina bhall de [[Páirtí an Lucht Oibre]].
Níor ghlac sé páirt san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Wall, Jack}}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill Pháirtí an Lucht Oibre (Éire) ]]
[[Catagóir:Baill den 20ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 28ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1945]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
0ym9regl20n1hw8aiz3945wh1vtsouq
Michael Moynihan (polaiteoir Corcaíoch)
0
36042
1069032
1003321
2022-07-31T21:37:44Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] do cheantar [[Chorcaigh Thuaidh-Thiar]] é '''Michael Moynihan''' ([[Gaeilge]]: ''Mícheál Ó Muimhneacháin'') (rugadh é [[12 Eanáir]], [[1968]] ). Tá sé ina bhall d'[[Fianna Fáil|Fhianna Fáil]] agus ina [[TD]] ó [[1997]].
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]] agus toghadh é le 15.5% de na vótaí céad rogha.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 32ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Moynihan, Michael}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1968]]
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 33ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 32ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 28ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chorcaí]]
[[Catagóir:Alumni]]
[[Catagóir:Baill Fhianna Fáil]]
[[Catagóir:Feirmeoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
tt45z1ipqunw0kam15i5w1puoo461g6
Anthony Lawlor
0
36093
1068981
903641
2022-07-31T21:05:00Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is feirmeoir agus polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] do cheantar [[Thuaisceart Chill Dara]] é '''Anthony Lawlor ''' ([[Gaeilge]]: '' Antóin Ó Leathlobair''). Tá sé ina bhall de [[Fine Gael]] agus is as [[Cill Dara]] dó.
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]], ach chaill sé a shuíochán.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Lawlor,Anthony}}
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chill Dara]]
[[Catagóir:Alumni COBÁC]]
[[Catagóir:Baill Fhine Gael]]
[[Catagóir:Feirmeoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Polaiteoirí neamhspleácha na hÉireann]]
[[Catagóir:Comhairleoirí áitiúla i gContae Chill Dara]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1959]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
adqhnipks01fhtoit9jwr82xbwp54sf
1068982
1068981
2022-07-31T21:05:18Z
Alison
570
Ord
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is feirmeoir agus polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] do cheantar [[Thuaisceart Chill Dara]] é '''Anthony Lawlor ''' ([[Gaeilge]]: '' Antóin Ó Leathlobair''). Tá sé ina bhall de [[Fine Gael]] agus is as [[Cill Dara]] dó.
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]], ach chaill sé a shuíochán.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Lawlor,Anthony}}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chill Dara]]
[[Catagóir:Alumni COBÁC]]
[[Catagóir:Baill Fhine Gael]]
[[Catagóir:Feirmeoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Polaiteoirí neamhspleácha na hÉireann]]
[[Catagóir:Comhairleoirí áitiúla i gContae Chill Dara]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1959]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
a5dwdvh1ryhc7i9kp4tjha0q9q2zh5d
Jim Stynes
0
36271
1068971
968942
2022-07-31T20:55:12Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Fear spóirt agus daonchara Éireannach ab ea '''James "Jim" Stynes''', OAM ([[23 Aibreán]], [[1966]] – [[20 Márta]], [[2012]]). Peileadóir Gaelach a bhí ann ina óige, agus é ag imirt leis an gclub [[Baile Buadáin Naomh Éanna]] agus foireann mhionúir [[CLG Chontae Bhaile Átha Cliath|Bhaile Átha Cliath]]. Sa bhliain 1984, bhí Stynes ar dhuine de na céad peileadóirí a thapaigh an deis chun [[peil Astrálach]] a imirt san Astráil, agus bhain sé clú agus cáil amach ag imirt ag leibhéal is airde an chluiche.
Chuaigh Stynes go mór i gcion ar phobal na hAstráile, ar mhuintir Mhelbourne ach go háirithe - mar sár-imreoir agus mar gheall ar an obair charthanachta a bhí á dhéanamh aige taobh amuigh den ghort imeartha.
D'éag Jim Stynes de bharr ailse, tar éis streachailt phoiblí in aghaidh an ghalair sa bhliain 2012. Bronnadh sochraid stáit air, mar aitheantas ar an méid a bhain sé amach san Astráil.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-spórt}}
{{DEFAULTSORT:Stynes, Jim}}
[[Catagóir:Peileadóirí Bhaile Átha Cliath]]
[[Catagóir:Peil Astrálach]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1966]]
[[Catagóir:Básanna in 2012]]
l0ajuk235egjzqhib8f6axmdkhqgggw
Shane McEntee
0
36300
1068985
968934
2022-07-31T21:06:33Z
Alison
570
+WD
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba pholaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] do cheantar [[Oirthear na Mí]] é '''Shane McEntee''' ([[Gaeilge]]: ''Seán Mac an tSaoi'') (rugadh é [[19 Nollaig]], [[1956]] agus bhásaigh sé ar an [[21 Nollaig]], [[2012]]). Bhíodh sé ina bhall de [[Fine Gael]]. Ba ''[[Aire stáit]] um Bia, Gairneoireacht agus Sábháilteacht Bia'' é. Bhí sé i gceannas ar ''Dee Local Bar''. Chuir sé lámh ina bhás féin sa bhliain 2012. Bhí sé pósta agus bhí ceathrar clainne air, ina measc [[Helen McEntee]] a tháinig i gcomharbacht air. Bhí baint mhór aige le [[Cumann Lúthchleas Gael]], agus bhuaigh a dheartháir [[Gerry McEntee]], an máinlia, craobh na hÉireann sa pheil le [[CLG Chontae na Mí|foireann na Mí]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:McEntee, Shane}}
[[Catagóir:Básanna in 2012]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1956]]
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Feirmeoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine as Contae na Mí]]
[[Catagóir:Baill Fhine Gael]]
[[Catagóir:Comhairleoirí Áitiúla i gContae na Mí]]
2x2h66fk5bgu3iupqzlyr8foebeb5cv
Dan Neville
0
36339
1069010
903598
2022-07-31T21:18:41Z
Alison
570
+WD
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] do cheantar [[Luimnigh]] é '''Dan Neville ''' ([[Gaeilge]]: ''Dónal Ó Niadh'') (rugadh é [[8 Nollaig]], [[1946]] ). Tá sé ina bhall de [[Fine Gael]]. Bhíodh sé ina fheisire do [[Luimneach Thiar]] tráth.
Chuaigh sé ar scor san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Neville,Dan}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1946]]
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 28ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 19ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 20ú Seanad]]
[[Catagóir:Alumni Choláiste na hOllscoile, Corcaigh]]
[[Catagóir:Alumni Ollscoil Luimnigh]]
[[Catagóir:Baill Fhine Gael]]
[[Catagóir:Comhairleoirí Áitiúla i gContae Luimhnigh]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
{{síol}}
i7aarq9r4p8rnxt1a3srape3r2posf2
John Perry
0
36394
1068987
903643
2022-07-31T21:08:08Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] do cheantar [[Shligigh-Liatroime Thuaidh]] é '''John Perry''' ([[Gaeilge]]: ''Seán Perry'') (rugadh é [[15 Lúnasa]], [[1956]]). Tá sé ina bhall de [[Fine Gael]]. Roghnaíodh mar [[Aire Stáit do Ghnólachtaí Beaga]] é.
Sheas sé san [[Olltoghchán na hÉireann, 2016|Olltoghchán 2016]], ach chaill sé a shuíochán.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Perry,John}}
{{Teachtaí Dála an 31ú Dáil}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1956]]
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 31ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 28ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Shligigh]]
[[Catagóir:Baill Fhine Gael]]
[[Catagóir:Comhairleoirí Áitiúla i gContae Shligigh]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
oj6qui5lupit362q23czw3nvl31hwua
Achadh Glaisín
0
37768
1069133
847019
2022-08-01T09:31:38Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile fearainn]] é '''Achadh Glaisín.''' Tá sé suite sa [[An Muirthead|Mhuirthead]] in iarthuaisceart [[Maigh Eo|Chontae Mhaigh Eo]].
== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.logainm.ie/35351.aspx Achadh Glaisín ar logainm.ie]
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Achadh Glaisin}}
[[Catagóir:An Muirthead]]
[[Catagóir:Sráidbhailte in Iorras]]
[[Catagóir:Contae Mhaigh Eo]]
dekviglkwjt0fybpjao9zss0gur4hn4
Broisce
0
38093
1069134
959628
2022-08-01T09:33:13Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[sráidbhaile]] é '''Broisce.''' Tá sé suite in [[Iorras]], in iarthuaisceart [[Maigh Eo|Chontae Mhaigh Eo]].
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Brisce}}
[[Catagóir:An Muirthead]]
[[Catagóir:Sráidbhailte in Iorras]]
[[Catagóir:Contae Mhaigh Eo]]
mrgwa5en8z6nnv4m3cykk2yxtjqrif3
Maigh Dúin
0
39330
1069111
842577
2022-08-01T01:22:33Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile]] suite i g[[Contae Dhoire]] í '''Magh Dúin'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Magh Duin}}
[[Catagóir:Bailte in Éirinn]]
[[Catagóir:Bailte i gContae Dhoire]]
cunnyihnrcvnfd83yk48dg5h5nc3cgu
1069112
1069111
2022-08-01T01:27:55Z
Kevin Scannell
340
Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Magh Dúin]] go [[Maigh Dúin]]
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile]] suite i g[[Contae Dhoire]] í '''Magh Dúin'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Magh Duin}}
[[Catagóir:Bailte in Éirinn]]
[[Catagóir:Bailte i gContae Dhoire]]
cunnyihnrcvnfd83yk48dg5h5nc3cgu
1069114
1069112
2022-08-01T01:28:11Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile]] suite i g[[Contae Dhoire]] í '''Maigh Dúin'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Maigh Duin}}
[[Catagóir:Bailte in Éirinn]]
[[Catagóir:Bailte i gContae Dhoire]]
cvvsc742vm6a8rlr575fnuv856m7pod
An Carraigín, Contae an Chabháin
0
41213
1069080
667410
2022-08-01T00:33:44Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile fearainn]] suite i g[[Contae an Chabháin]] é '''Cairrigín'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Cairrigin}}
[[Catagóir:Contae an Chabháin]]
lq31syux81s1zin584e9zgd5p5rt05d
1069081
1069080
2022-08-01T00:34:43Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile fearainn]] suite i g[[Contae an Chabháin]] é '''An Carraigín'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Carraigin, An}}
[[Catagóir:Contae an Chabháin]]
bwnlgjoob4apsnxb9ub1op44jb3qmrq
1069082
1069081
2022-08-01T00:34:56Z
Kevin Scannell
340
Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Cairrigín, Contae an Chabháin]] go [[An Carraigín, Contae an Chabháin]]: litriú — logainm.ie
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile fearainn]] suite i g[[Contae an Chabháin]] é '''An Carraigín'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Carraigin, An}}
[[Catagóir:Contae an Chabháin]]
bwnlgjoob4apsnxb9ub1op44jb3qmrq
John Doherty
0
41755
1069024
1061712
2022-07-31T21:27:49Z
Alison
570
+WD
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba fhidléir [[Éireannach]] é '''John Doherty''' (1900 – [[26 Eanáir]], [[1980]]).
Rugadh John Doherty in Ard an Rátha, [[Co. Dhún na nGall]]. Rugadh é sa bhliain 1900, agus ba de chlann cáiliúil de chuid an lucht siúil é, daoine a d'oibrigh mar ghaibhne stáin agus mar thrádálaithe capall. Thángthas ar a theastas breithe le blianta beaga anuas, agus tuigtear uaidh sin gur sa bhliain 1900 a rugadh é, in áit 1895, rud a ndearnadh taifead go hearráideach de i roinnt foilseacháin éagsúla. Fidléir a bhí in athair s'aige, Mickey Mór, fosta, agus bhí cúpla duine eile dá chuid deartháireacha agus dá chuid deirfiúracha a bhí ábalta ar an fhidil a bhualadh. Phós Mickey Mór Mary McConnell, amhránaí (a raibh cáil ar a deartháireacha Alec agus Mickey mar cheoltóirí i nDeisceart Dhún na nGall). Bhí naonúr páistí acu, agus ba é John an duine ab óige sa chlann. In agallamh a rinne sé sna 1970idí dúirt sé go raibh air a bheith ag cleachtadh i scioból nuair a bhí sé ina dhéagóir, nó ní raibh cead aige an fhidil a bhualadh i gcomhluadar a thuismitheoirí go dtí go raibh máistreacht aige ar ''"Bonny Kate"''. Chuala sé taifeadtaí de [[James Scott Skinner]] agus rinne sé aithris ar an stíl a bhí aige. Bhí sé de nós ag a dheartháir, Mickey, an fhidil a bhualadh i stíl a bhí cosúil leis an stíl a bhí ag Michael Coleman. Rinneadh taifeadtaí de Mickey fosta, agus tá sé le cluinstin ar an albam ''"The Gravel Walks"''.
== Tagairtí ==
* Leabhar: "Between the Jigs and the Reels" le Caoimhín Mac Aoidh (1994)
== Naisc sheachtracha ==
* [http://comhaltas.ie/blog/post/johnny_doherty/ Comhaltas]
{{DEFAULTSORT:Doherty, John}}
[[Catagóir:Básanna i 1980]]
[[Catagóir:Ceoltóirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1900]]
[[Catagóir:Veidhleadóirí]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Dhún na nGall]]
76ukrovvbp5pxmul03x3yavcoxb35tu
Coill Chruaiche
0
41952
1069088
836828
2022-08-01T00:43:32Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile fearainn]] i g[[Contae Thír Eoghain]] í '''Coill Chruaiche'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Coill Chruaiche}}
[[Catagóir:Contae Thír Eoghain]]
kcvdtt21ua6w0env80jrtgzdskeil5z
Maigh Locha
0
42772
1069097
929180
2022-08-01T01:04:33Z
Kevin Scannell
340
WD
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile]] suite i g[[Contae na Gaillimhe]] í '''Maigh Locha'''.
{{Síol-tír-ie}}
{{DEFAULTSORT:Maigh Locha}}
[[Catagóir:Bailte in Éirinn]]
[[Catagóir:Bailte i gContae na Gaillimhe]]
96wj77598s04pc5bty825ike4baffxg
Cuillinn, Contae Chorcaí
0
43389
1068937
923943
2022-07-31T13:16:56Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile]] suite i dtuaisceart [[Contae Chorcaí|Chontae Chorcaí]] é '''Cuillinn''' ([[Béarla]]: ''Cullen''). Sna 1830idí bhí ceithre scoil scairte ar an mbaile ina raibh 230 scoláire ag foghlaim ceachtanna. Sa bhliain 2011 bhí cónaí ar 429 duine i gCuillinn.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Cuillinn, Contae Corcai}}
[[Catagóir:Bailte i gContae Chorcaí]]
5mrf1pw6us8neg5nl6s1o0g3ths1ff9
Baile an Locha, Corcaigh
0
43614
1069117
675186
2022-08-01T01:49:17Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[bruachbhaile]] suite i g[[Corcaigh]] é '''Baile an Locha'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Baile an Locha}}
[[Catagóir:Contae Chorcaí]]
ffutxcpfh34b341kjmjkrymp3oc4xwe
Cnoc na Góla
0
44190
1069091
742643
2022-08-01T00:49:44Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile]] suite i g[[Contae an Longfoirt]] é '''Cnoc na Góla'''.
{{Síol-tír-ie}}
{{DEFAULTSORT:Cnoc na Gola}}
[[Catagóir:Bailte i gContae an Longfoirt]]
655lunh6i6wt1143qayn2rkcspvvmel
Cill Eo
0
44235
1069135
835532
2022-08-01T09:38:23Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[sráidbhaile]] agus [[paróiste]] suite i g[[Contae an Longfoirt]] í '''Cill Eo'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Cill Eo}}
[[Catagóir:Contae an Longfoirt]]
185tbemey11rahkbyx4azbd5s4oxf0o
Baile an Chaisleáin, Contae Laoise
0
44782
1069116
740266
2022-08-01T01:49:01Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile]] suite i g[[Contae Laoise]] é '''Baile an Chaisleáin'''.
{{Síol-tír-ie}}
{{DEFAULTSORT:Baile an Chaisleain}}
[[Catagóir:Contae Laoise]]
[[Catagóir:Bailte i gContae Laoise]]
4oax43vqvx31rj20k305onuhpl5sqpr
Baile an Phárcaigh
0
47218
1069102
683831
2022-08-01T01:12:54Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile fearainn]] suite i g[[Contae Thiobraid Árann]] é '''Baile na Páirce'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Baile na Páirce}}
[[Catagóir:Contae Thiobraid Árann]]
c6ow2axqj2h4bvlx0g2my6pk0gpysb2
1069103
1069102
2022-08-01T01:15:30Z
Kevin Scannell
340
Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Baile na Páirce]] go [[Baile an Phárcaigh]]: logainm.ie
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile fearainn]] suite i g[[Contae Thiobraid Árann]] é '''Baile na Páirce'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Baile na Páirce}}
[[Catagóir:Contae Thiobraid Árann]]
c6ow2axqj2h4bvlx0g2my6pk0gpysb2
1069107
1069103
2022-08-01T01:16:17Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is [[baile fearainn]] suite i g[[Contae Thiobraid Árann]] é '''Baile an Phárcaigh'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Baile an Pharcaigh}}
[[Catagóir:Contae Thiobraid Árann]]
lzu51pnzg7ku0p189da8uofr1a31jrx
Hermann Ebbinghaus
0
47956
1069115
725517
2022-08-01T01:45:34Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Síceolaí turgnamhach a rugadh i mBarmen [[An Ghearmáin|na Gearmáine]] ab ea '''Hermann Ebbinghaus''' ([[24 Eanáir]] [[1850]] – [[26 Feabhra]] [[1909]]). Scríobh sé leabhar cáiliúil, ''Über das Gedächtnis'' (Ar an [[Cuimhne|gCuimhne]], 1885), ar a [[Taighde|thaighde]] turgnamhach i dtaobh na cuimhne, an chéad duine a rinne a leithéid.
{{Fréamh an Eolais}}
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Ebbinghaus, Hermann}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1850]]
[[Catagóir:Básanna i 1909]]
[[Catagóir:Síceolaithe Gearmánacha]]
ekfdvfdhkm3uqq2s2z5pdomvnx86yf8
Richard Jordan Gatling
0
48637
1069068
727123
2022-08-01T00:22:20Z
Kevin Scannell
340
wd
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ceapadóir a rugadh i Maney's Neck, [[Carolina Thuaidh]] ab ea '''Richard Jordan Gatling''' ([[12 Meán Fómhair]] [[1818]] – [[26 Feabhra]] [[1903]]). D'fhionn sé gunna Gatling i [[1861]]–1862, le [[bataire]] rothlaithe agus 10 mbairille comhthreomhar, a bhí in ann 1,200 urchar a chaitheamh i nóiméad amháin. Gunna suntasach marfach ab ea é i [[Cogadh Cathartha na Stát Aontaithe|gcogadh cathartha na Stát Aontaithe]]. Tháinig an gunna chun suntais sa chogadh san Iaráic i [[1991]] de bhrí go raibh sé in úsáid ansin mar phríomhghunna ar eitleáin cogaidh A10 na [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Meiriceánach]]. Fuair sé bás i g[[Nua-Eabhrac (cathair)|Cathair Nua-Eabhrac]].
{{Fréamh an Eolais}}
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Gatling, Richard Jordan}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1818]]
[[Catagóir:Básanna i 1903]]
[[Catagóir:Ceapadóirí Meiriceánacha]]
pn45bukq2ht1m2lf2ma054u0wzlnj5m
John Hall
0
48971
1069118
898849
2022-08-01T01:51:31Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Fisic|Fisicí]] a rugadh i nDenver, [[Colorado]] is ea '''John Hall''' (a rugadh ar [[21 Lúnasa]] [[1934]]). Bhuaigh sé [[Duais Nobel na Fisice]] sa bhliain [[2005]] le Theodor Wolfgang Hänsch is [[Roy Jay Glauber]] as a [[Taighde|thaighde]] ar spectreascópacht mhionchruinn, bunaithe ar [[Léasar|léasair]] is teicníocht na círe optúla.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
{{Fréamh an Eolais}}
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Hall,Robert}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1934]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Fisiceoirí Meiriceánacha]]
fuvoath50dlf4npignymlo0p6uo9tzw
John Joly
0
49369
1069027
687452
2022-07-31T21:33:29Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Fisic|Fisicí]], geolaí is ceapadóir a rugadh i [[Cluain Bolg|gCluain Bolg]], Co. Uí bhFáilí, ab ea '''John Joly''' ([[1857]]-[[1933]]). Cheap sé raon ionstraimí saotharlainne i gcomhair mianreolaíochta, agus ba cheannródaí é i réimsí éagsúla, ina measc feidhmeanna na radaighníomhaíochta mar theiripe ar ailse, is [[grianghrafadóireacht dhaite]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Fréamh an Eolais}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Joly, John}}
[[Catagóir:Básanna i 1933]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1857]]
[[Catagóir:Fisiceoirí Éireannacha]]
d7c260wq0khoql21c649vl3qkhl6xgk
William Stokes
0
51987
1069029
779993
2022-07-31T21:35:07Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Lia a rugadh i [[Baile Átha Cliath|mBaile Átha Cliath]] ab ea '''William Stokes''' ([[1 Deireadh Fómhair]] [[1804]] – [[10 Eanáir]] [[1878]]). Agus é fós ina mhac léinn d'fhoilsigh sé leabhar ar an [[steiteascóp]] is a úsáidí, an chéad leabhar Béarla ar an ionstraim nua sin. Lena chomhghleacaí in [[Ospidéal]] na Mí, Robert Graves, thug sé isteach cleachtadh stiúrtha i scrúdú praiticiúil is cóireáil na n-othar do mhic léinn [[míochaine]], rud nach ndearnadh roimhe sin. Chuir sé síos don chéad uair ar análú deacair athraitheach a bhíonn ag seandaoine atá dian tinn le [[galar croí]], a dtugtar ''análú Cheyne-Stokes'' nó ''[[ruaigeanna Stokes-Adams]]'' air anois. Scríobh sé dhá théacsleabhar míochaine cháiliúla, ''Diagnosis and Treatment of Disease of the Chest'' ([[Diagnóisiú]] is Cóireáil Galar Cliabhraigh, 1837) agus ''Diseases of the Heart and Aorta'' (Galair an Chroí is an Aorta, 1854).
Toghadh mar uachtarán ar [[Acadamh Ríoga na hÉireann]] don tréimhse 1874–76. Dlíodóir fiú le rá agus scoláire an léinn Cheiltigh ab ea a mhac, [[Whitley Stokes]], agus seandálaí agus scríbhneoir a iníon, Margaret Stokes.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Fréamh an Eolais}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Stokes, William}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1804]]
[[Catagóir:Básanna i 1878]]
[[Catagóir:Lianna Éireannacha]]
3il0zrgkyolx7hnagfm65bkk8cbyx0l
Teampara
0
52171
1069069
691609
2022-08-01T00:24:15Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
Modh [[péintéireacht]]a, de ghnáth ar phainéil ullmhaithe adhmaid, le hábhair datha phúdraithe measctha le [[buíocán]] uibhe is uisce. Bhíodh sé normálta sa [[Meánaois|Mheánaois]], agus níor tháinig aon rud ina ionad gur éirigh an olaphéintéireacht an-choiteann go déanach sa [[15ú haois|15ú céad]].
{{Fréamh an Eolais}}
{{síol}}
g22t4s82y724baqyo0hxqhsjndf3vsr
Proinsias Mac Síthigh-Sceimhealtún
0
53908
1069026
959579
2022-07-31T21:30:45Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba gníomhaí [[cearta daonna]] agus [[Síocháin|síochánaí]] [[Éire|Éireannach]] ó [[Coill an Chollaigh|Choill an Chollaigh]] i [[Contae an Chabháin|gContae an Chabháin]] a bhí go mór ar son [[Cearta daonna|ceart]] vótála do mhná é '''Proinsias Mac Síthigh-Sceimhealtún''' nó '''Francis Sheehy-Skeffington''' i m[[Béarla]] (23 Nollaig 1878 – 26 Aibreán 1916).
Spréach sé leis na héagóracha follasacha a bhí ann ag an am. Bhain íoróin nach beag leis nuair a cuireadh i b[[príosún]] go héagórach é, íospartach neamhchiontach san [[Éirí Amach na Cásca|aighneas 1916]], agus [[Dúnmharú|dúnmharaíodh]] é.
== Saol ==
Ba chéimí é de chuid UCD agus reachtaire ar Chumann L&H, [[COBÁC]]. Ba chara é le [[James Joyce]], [[Oliver St. John Gogarty]], [[Tom Kettle]], agus athair [[Conor Cruise O'Brien]].
[[Íomhá:Hanna Sheehy in 1916.jpg|clé|mion|Hanna Sheehy i 1916 sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]]|alt=|257x257px]]
[[Pósadh|Phós]] sé [[Hanna Sheehy-Skeffington|Hanna Sheehy]] sa bhliain [[1903]] agus ghlac sé lena sloinne ina ainm féin. Tugadh ''Skeffy'' air scaití.
[[Íomhá:Francis Skeffington.jpg|mion|clé|Bóthar [[Ráth Maonais]]
Throid Sheehy Skeffington go tréan chun cearta vótála mná a fháil in [[Éirinn]]; bhunaigh sé an foilseachán "The Irish Citizen" lena bhean chéile.<ref name=":1">{{Luaigh foilseachán|title=Irelands suffragettes - the women who fought for the vote.|url=http://worldcat.org/oclc/1023177652|oclc=1023177652|author=Watkins, Sarah-beth.}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/1380887?s=B%u00f3thar+R%u00e1th+Maonais+%u00cdochtarach|teideal=Bóthar Ráth Maonais Íochtarach/Rathmines Road Lower|language=ga|work=Logainm.ie|dátarochtana=2020-04-26}}</ref>]]
== Dúnmharú ==
[[Dúnmharú|Dúnmharaíodh]] Sheehy Skeffington le linn [[Éirí Amach na Cásca]]. Gabhtar é ar 25 Aibreán 1916 in [[Portobello (Baile Átha Cliath)|Portobello]]. Níor ghlac Sheehy Skeffington aon pháirt san éirí amach. Bhí grúpa daoine á chruinniú aige ag an am chun cosc a chur ar chreach siopaí agus gnóthaí.
Coimeádadh siar faoi choinneáil é agus, ar deireadh, lámhachadh é ag [[Saighdiúir|saighdiúirí]] na Breataine faoi threoir J.C. Bowen-Colthurst, captaen (cinneadh a tharraing trioblóid air níos déanaí).<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.scribd.com/document/426932075/UCD-DEICH-MBLIANA-Decade-Of-Centenaries|teideal=UCD - DEICH MBLIANA - Decade Of Centenaries|language=en|work=Scribd|dátarochtana=2020-04-24}}</ref>
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Sithigh-Sceimhealtun,Proinsias Mac}}
[[Catagóir:Stair na hÉireann]]
[[Catagóir:Alumni COBÁC]]
[[Catagóir:Aindiachaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1878]]
[[Catagóir:Básanna i 1916]]
[[Catagóir:Daoine as Contae an Chabháin]]
[[Catagóir:Daoine a cuireadh i Reilig Ghlas Naíon]]
6e02zsqix7gsx6ixvn3rlelhyadifj8
Phil Prendergast
0
54732
1068980
856709
2022-07-31T21:01:53Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Feisire de [[Parlaimint na hEorpa|Pharlaimint na hEorpa]] ó [[Éirinn]] is ea [[Phil Prendergast]]. Rugadh i g[[Contae Chill Chainnigh]] í sa bhliain [[1959]]. D'oibrigh sí mar [[bean chabhrach|bhean chabhrach]] ar feadh 20 bliain sular thug sí faoin bpolaitíocht. Tá sí ina ball de [[Páirtí an Lucht Oibre (Éire)|Pháirtí an Lucht Oibre]]. Toghadh í mar fheisire i mí Aibreáin, 2011 mar chomharba ar [[Alan Kelly (polaiteoir)|Alan Kelly]]. Tá sí ina ball de [[Páirtí an Lucht Oibre (Éire)|Pháirtí an Lucht Oibre]]
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
*[http://www.labour.ie/philprendergast Leathanach Phil Prendergast ag suíomh Pháirtí an Lucht Oibre]
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Prendergast,Phil}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1959]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chill Chainnigh]]
[[Catagóir:Baill Pharlaimint na hEorpa Pháirtí an Lucht Oibre]]
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
plyuaiwqsww0pnqs8t542dkvboz24tb
Oileán Vancouver
0
54774
1069119
731287
2022-08-01T01:52:16Z
Kevin Scannell
340
WD
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}}
[[Íomhá:Vancouver Island contour map.png|mion|Léarscáil a thaispeánann Oileán Vancouver amuigh ó chósta mhór-roinn Mheiriceá Thuaidh]]
Oileán mór sa [[An Cholóim Bhriotanach|Cholóim Bhriotanach]] is ea ‘’’Oileán Vancouver’’’ atá suite ar chósta thiar [[Ceanada|Cheanada]]. Is é an t-oileán is mó san [[Aigéan Ciúin]] taobh thoir den [[An Nua-Shéalainn|Nua-Shéalainn]].
==Geograife==
Tá Oileán Vancouver suite sa chúinne thiar theas den Cholóim Bhriotanach agus de Cheanada. Tá 32,131 km<sup>2</sup> d’achar san oileán. Tá sé 454km ar a fhad agus 80km ar leithead ar an bpointe is leithne. Tá a lán sléibhte i lár an oileáin, iad chomh hard le 2,195m. Bíonn an aeráid an-chineálta agus tirim, cé go bhfuil [[foraoisí báistí]] ar an gcósta thiar. Mar gheall ar chrios foduchtaithe Cascadia ag tóin na farraige amuigh ón gcósta thiar theas, bíonn buanchontúirt critheanna talún ann.
[[Íomhá:Mossy trees Vancouver Island.jpg|mion|Fásann an [[Caonach|chaonach]] go fras ar na crainn san fhoraois bháistí in iarthar Oileáin Vancouver.]]
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Vancouver,Oilean}}
[[Catagóir:Tíreolaíocht Cheanada]]
[[Catagóir:Oileáin]]
llolrkynkeoes8kjgn9taoh41psfmw0
1069120
1069119
2022-08-01T01:57:35Z
MacTire02
1640
stíl an leathanaigh
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}}
[[Íomhá:Vancouver Island contour map.png|mion|Léarscáil a thaispeánann Oileán Vancouver amuigh ó chósta mhór-roinn Mheiriceá Thuaidh]]
Oileán mór sa [[An Cholóim Bhriotanach|Cholóim Bhriotanach]] is ea '''Oileán Vancouver''' atá suite ar chósta thiar [[Ceanada|Cheanada]]. Is é an t-oileán is mó san [[Aigéan Ciúin]] taobh thoir den [[An Nua-Shéalainn|Nua-Shéalainn]].
==Geograife==
Tá Oileán Vancouver suite sa chúinne thiar theas den Cholóim Bhriotanach agus de Cheanada. Tá 32,131 km<sup>2</sup> d’achar san oileán. Tá sé 454km ar a fhad agus 80km ar leithead ar an bpointe is leithne. Tá a lán sléibhte i lár an oileáin, iad chomh hard le 2,195m. Bíonn an aeráid an-chineálta agus tirim, cé go bhfuil [[foraoisí báistí]] ar an gcósta thiar. Mar gheall ar chrios foduchtaithe Cascadia ag tóin na farraige amuigh ón gcósta thiar theas, bíonn buanchontúirt critheanna talún ann.
[[Íomhá:Mossy trees Vancouver Island.jpg|mion|Fásann an [[Caonach|chaonach]] go fras ar na crainn san fhoraois bháistí in iarthar Oileáin Vancouver.]]
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Vancouver,Oilean}}
[[Catagóir:Tíreolaíocht Cheanada]]
[[Catagóir:Oileáin]]
14fn8sjqx90z5jt8sku1ocq01pugen5
An Tòrr Beag
0
55603
1068932
1025636
2022-07-31T12:14:51Z
Kevin Scannell
340
Kevin Scannell moved page [[An Tòrr Beag.]] to [[An Tòrr Beag]] without leaving a redirect
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}Is [[baile]] suite ar an [[Oileán Arainn]], i g[[Comhairle Shiorrachd Áir a Tuath]], in [[Albain]] é '''an Tòrr Beag'''.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Torr Beag, An}}
[[Catagóir:Bailte in Albain]]
[[Catagóir:Comhairle Shiorrachd Áir a Tuath]]
migg9ucwwr8kmxtlgrmxdiybqxr4pf9
Morena Baccarin
0
58066
1069090
1048076
2022-08-01T00:48:52Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is [[aisteoir]] Brasaíleach-Meiriceánach í '''Morena Baccarin'''. Bhog sí go dtí [[Nua Eabharc|Nua-Eabhrac]] nuair a bhí sí seacht mbliana d'aois. Bhain sí clú agus cáil amach nuair a ghlac sí ról [[Inara Serra]] sa tsraith teilifíse [[Firefly (sraith teilifíse)|''Firefly'']] agus Jessica Brody sa tsraith ''Homeland''.
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Ban-aisteoirí Brasaíleacha]]
[[Catagóir:Aisteoirí Meiriceánacha]]
[[Catagóir:Firefly]]
dy6lwg9x4di8a2aon6fujs11f4rhsts
An Baile Dubh Íochtarach, Port Láirge
0
59338
1069078
960862
2022-08-01T00:28:47Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{Logainmneacha|An Baile Dubh Íochtarach|An Baile Dubh Íochtarach}}
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is baile beag i ngar do chathair Phort Láirge i g[[Contae Phort Láirge]] é '''An Baile Dubh Íochtarach'''.
{{Port Láirge}}
{{Síol-tír-ie}}
[[Catagóir:Bailte i gContae Phort Láirge]]
enpspntxpu7hj4jkvil9mclt39rtz2f
Laurence Sterne
0
60650
1069034
1023432
2022-07-31T21:39:03Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Scríbhneoir]] [[Angla-Éireannach]] agus [[sagart|ministir]] [[Anglacánachas|Anglacánach]] ab ea '''Laurence Sterne''' ([[24 Samhain]] [[1713]] – [[18 Márta]] [[1768]]). Rugadh é ar an [[24 Samhain]] [[1713]] i g[[Cluain Meala]].
Bhí baint aige le cúrsaí polaitíochta i [[Yorkshire Theas]] sna 1740idí. Scríobh sé faoi sa leabhar ''A Political Romance'' (1759).
[[Íomhá:Dr. Slop, with his wig on fire, angrily gesticulating to Sus Wellcome V0016123.jpg|clé|mion|Dr. Slop, Susannah agus an leanbh Tristram Shandy]]
[[Foilsitheoireacht|Foilsíodh]] an chéad agus an dara imleabhair de ''The Life and Opinions of Tristram Shandy, Gentleman'' sa bhliain 1759.
Is cineál ''bildungsroman'' é an t-[[úrscéal]] "Tristam Shandy"; tugann Tristam féin cur síos greannmhar agus bríomhar ar a bhfaca sé. Is sa bhliain 1767 a foilsíodh an imleabhar deireanach de (iml. 3 agus 4, 1761; iml. 5 agus 6, 1762; iml. 7 agus 8, 1765; iml. 9, 1767).
[[Íomhá:The life and letters of Laurence Sterne (1912) (14596123707).jpg|mion|clé|"The life and letters of Laurence Sterne" (1912)]]
D'fhoilsigh Sterne cuid mhaith seanmóra agus scríobh sé a chuimhní cinn. Thaistil Sterne sa [[an Fhrainc|Fhrainc]] agus san [[Iodáil]] sa bhliain 1765 agus foilsíodh ''A Sentimental Journey Through France and Italy'' i 1768, trí seachtain roimh a [[bás|bhás]].
== Tionchar ==
Cailleadh Sterne ar an [[18 Márta]] [[1768]] i [[Londain]].
Chuidigh Diderot le [[litríocht]], go háirithe le ''Jacques le fataliste et son maitre'' (Gaeilge: ''Jacques an cinniúnaí agus a mháistir''), a rinne aithris ar Laurence Sterne ag tabhairt faoi coinbhinsiúin maidir le húrscéalta agus a struchtúr agus a n-ábhar<ref>Hussey, Matt - Fréamh an Eolais (Coiscéim 2011)</ref>.
Bhí tionchar láidir ag Stern ar an [[úrscéal]] nua-aimseartha, mar shampla ar [[James Joyce]], [[Virginia Woolf|Viriginia Woolf]] srl<ref>Tom Keymer (13 April 2006). [https://books.google.fr/books?id=JLeSB-k3cxUC&pg=PA14&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false Laurence Sterne's Tristram Shandy: A Casebook]. Oxford University Press. p. 14. <nowiki>ISBN 978-0-19-517560-8</nowiki>. </ref>.
[[Íomhá:Plaque commemorating Laurence Sterne at Shandy Hall.JPG|clé|mion|Shandy Hall]]
Scríobh [[Séamas Mac Annaidh]] "Cuaifeach mo lon dubh buí" (Coiscéim 1983): sa chuid lárnach den scéal is féidir a áiteamh gur ''bildungsroman'' é, nó léiriú ar aigne ann féin - ar nós Tristam Shandy le Laurence Sterne<ref>http://www.siopa.ie/ga/u-235-seamas_mac_annaidh/u.aspx?id=235&lang=GA</ref>.
== Féach freisin ==
* [[Rómánsachas]]
[[Íomhá:Laurence Sterne's grave Coxwold.JPG|mion|clé|Sterne curtha i gCoxwold, [[Yorkshire Thuaidh|Yorkshire]]]]
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{DEFAULTSORT:Sterne, Laurence}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1713]]
[[Catagóir:Básanna i 1768]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Sasanacha]]
[[Catagóir:Rómánsachas]]
4she2bo1ysj08zczyjpgxu6vij30y9l
Bill O'Herlihy
0
62507
1069019
969141
2022-07-31T21:23:35Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba láithreoir teilifíse é '''Bill O'Herlihy''' (28 Meán Fómhair 1938 – 25 Bealtaine 2015).
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:O'Herlihy, Bill}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1938]]
[[Catagóir:Básanna in 2015]]
[[Catagóir:Láithreoirí teilifíse Éireannacha]]
ngxlafmgt9e82n6vuioh9nvywz0hm1b
Maurice Cummins
0
63005
1069002
888330
2022-07-31T21:15:56Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is [[Seanadóir]] Éireannach le [[Fine Gael]] é '''Maurice Cummins''' (rugadh 25 Feabhra 1953).
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Baill den 24ú Seanad}}
{{Síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Cummins, Maurice}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1953]]
[[Catagóir:Baill den 24ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill Fhine Gael]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Phort Láirge]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
iu40ibnivx1ydr9ypd2lh2rk01fmk90
Denis O'Donovan
0
63017
1068989
1064245
2022-07-31T21:08:48Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[File:Denis O'Donovan at the Enthronement of Naruhito (1).jpg|right|thumb|Denis O'Donovan]]
Is [[Seanadóir]] Éireannach le [[Fianna Fáil]] é '''Denis O'Donovan''', a rugadh ar 23 Iúil 1955 i m[[Beanntraí]], [[Contae Chorcaí]]. Toghadh é don Phainéal Talmhaíochta sa bhliain 2011. Ar 8 Meitheamh 2016, rinneadh Cathaoirleach an tSeanaid de. Ar an [[An Rolla Talmhaíochta|Rolla Talmhaíochta]] atá sé.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Baill den 24ú Seanad}}
{{Baill den 25ú Seanad}}
{{Síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:O'Donovan, Denis}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1955]]
[[Catagóir:Baill den 19ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 21ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 23ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 24ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 25ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chorcaí]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
c3b4761ajvwpt6d6yeqfjz02k2y8fwh
1068990
1068989
2022-07-31T21:09:06Z
Alison
570
-1
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is [[Seanadóir]] Éireannach le [[Fianna Fáil]] é '''Denis O'Donovan''', a rugadh ar 23 Iúil 1955 i m[[Beanntraí]], [[Contae Chorcaí]]. Toghadh é don Phainéal Talmhaíochta sa bhliain 2011. Ar 8 Meitheamh 2016, rinneadh Cathaoirleach an tSeanaid de. Ar an [[An Rolla Talmhaíochta|Rolla Talmhaíochta]] atá sé.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Baill den 24ú Seanad}}
{{Baill den 25ú Seanad}}
{{Síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:O'Donovan, Denis}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1955]]
[[Catagóir:Baill den 19ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 21ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 23ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 24ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 25ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chorcaí]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
2gor5riymgz46u1hsr0tpntqvntmbtz
Ned O'Sullivan
0
63023
1069006
903712
2022-07-31T21:17:31Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is [[Seanadóir]] Éireannach le [[Fianna Fáil]] é '''Ned O'Sullivan''' (a rugadh ar 25 Samhain 1950). Ar an [[An Rolla Oibreachais|Rolla Oibreachais]] atá sé.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Baill den 24ú Seanad}}
{{Baill den 25ú Seanad}}
{{Síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:O'Sullivan, Ned}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1950]]
[[Catagóir:Baill den 24ú Seanad]]
[[Catagóir:Baill den 25ú Seanad]]
[[Catagóir:Daoine as Contae Chiarraí]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
qv7hh52e8z0qdfz9cbhxzpsg98pv68e
France Castel
0
63347
1069158
962903
2022-08-01T11:27:07Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Amhránaí, aisteoir, óstach raidió agus láithreoir teilifíse in [[Québec]] is ea '''France Castel''', a rugadh mar '''Francine Bégin''' ar an 31 Lúnasa 1944 i [[Sherbrooke, Québec|Sherbrooke]], Québec.<ref> "biographie">[http://www.francecastel.com/biographie.html ''France Castel''] (site officiel).</ref>
== Óige agus tús gairme ==
Bhí France Castel ag rá amhrán as a óige agus ba ghearr go raibh sí páirteach sa tsiamsaíocht. Sna 1960idí bhí sí ina haonréadaí ag ''Les gamins'', grúpa ceoltóirí óga ó Sherbrooke.
I samhradh na bliana [[1967]], bliain Iltaispeántas 1967, bhí ina hóstach ar ''Les Couche-tard'', clár teilifíse a mbíodh tóir air.<ref>http://ici.radio-canada.ca/emissions/priere_de_ne_pas_envoyer_de_fleurs/2011-2012/document.asp?idDoc=203045|Émission du 1er mars avec France Castel: Société Radio-Canada</ref>.As sin amach thugadh sí France Castel uirthi féin.
Tar éis di bualadh leis an gceoltóir Roger Gravel, thaifead Castel (in [[1969]]) na chéad amhráin a chum sí féin.
== As na 1970idí amach ==
Bhuail sí le [[Christine Charbonneau]] i 1970. Sa tréimhse sin bhí ag éirí thar cionn le Castel. Ba í Charbonneau a scríobh di ''Du fil des aiguilles et du coton''<ref>[http://www2.banq.qc.ca/palmares/2010-Franco/Franco-Compilation_succes_ordre_alpha_interpretes.pdf « France Castel, Palmarès, ''Du fil des aiguilles et du coton'' »]</ref>, ''Château de sable''<ref>[http://www.disquesmerite.com/HTM/fiche.asp?NumArtiste=51 France Castel] Disques Mérite</ref>, ''Sur le pont'', ''Je le vois dans ma soupe''<ref>[http://www2.banq.qc.ca/palmares/2010-Franco/Franco-Compilation_succes_ordre_alpha_interpretes.pdf "France Castel, Palmarès, ''Je le vois dans ma soupe'']</ref>, ''Dominique'', ''Au fond de nous'', ''L'amitié'' agus mórán amhrán eile. Bhí an-éileamh ar chuid acu in Québec.<ref>[http://www2.banq.qc.ca/palmares/2010-Franco/Franco-Compilation_succes_ordre_alpha_interpretes.pdf "France Castel, ''Du fil des aiguilles et du coton'', ''Je le vois dans ma soupe'', ''Château de sable''"]</ref>. Bhí siad ag obair le chéile ar feadh timpeall cúig bliana.<ref>[http://www.francecastel.com/discographie.html Discographie de France Castel]</ref>. I [[1975]] dúirt Castel roinnt amhrán le [[Luc Plamondon]].
Thréig Castel amhráin Charbonneau agus tharraing cinn nua chuici ó scríbhneoirí eile, mar aon le hamhráin a scríobh sí féin.<ref>[http://www.leparolier.org/quebecois/classartistes/f/francecastel.htm France Castel], leparolier</ref>. Thug sí a haghaidh ar na gormacha,<ref>[http://exruefrontenac.com/spectacles/blues/35308-blues-spectacles-src-radio "France Castel chante le rythm and blues à ses débuts"]</ref> agus d’fhág sin a rian ar a cuid amhránaíochta as sin amach.
== Drámaí ==
Ó 1979 amach rinne sí páirteanna ina lán drámaí teilifíse, agus ba chuid suntais í mar aisteoir ina lán scannán: ''La Comtesse du Bâton Rouge'' (1997), ''Crème glacée, Chocolat et autres Consolations'' (2001), ''Karmina'' (1996) agus eile<ref>[http://www.cinemotions.com/modules/Artistes/fiche/3449/France-Castel/biographie.html France Castel, Au cinéma, nominations comme meilleure actrice dans les films suivants..."], cinemotions</ref>.
== Le cloisteáil ==
France Castel – “Un soir de décembre”: [https://www.youtube.com/watch?v=ZfVdT_kbsKw]
France Castel – “Je le vois dans ma soupe”: [https://www.youtube.com/watch?v=dd1kXlP9eHU]
France Castel – “Un chagrin d'amour”: [https://www.youtube.com/watch?v=LYNL601fpdI]
France Castel – “Château de sable”: [https://www.youtube.com/watch?v=aV2q5Aaa_B8]
== Dioscliosta ==
=== Albaim ===
* 1972 : Toi et moi amoureux, (en duo avec Jean-Beaulne) Disques Profil
* 1973 : France Castel, Disques Profil ''Du fil, des aiguilles et du coton''
* 1973 : France Castel, Disques Profil, Adapt. angl. de l'album ''Du fil des aiguilles et du coton'' (To one and all), agus amhráin eile
* 1973 : Je le vois dans ma soupe, Disques Image
* 1974 : Moi j'veux pas déranger personne, Disques Image
* 1975 : Quand on aime on a toujours 20 ans, Disques Barclay
* 1976 : En corps à cœur, Disques Pléiade/Polydor
* 1977 : Noël disco, Disques Promoson
* 1981 : Starmania made in Québec, Disques Beaubec
* 1993 : Brel Québec, Disques Quark
=== Bailiúcháin ===
* 1975 : Collection France Castel, ''Du fil des aiguilles et du coton'', (album double) Disques Trans-World
* 2000 : Disque compilation Amoureuse, France Castel, ''Du fil des aiguilles et du coton, (album double) Disques Mérite
* 2001 : Castel, Beaulne, François & Liette CD, Disques Mérite
* 2002 : Le cabaret des refrains volume 2, Disques GSI Musique
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Castel, France}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1944]]
[[Catagóir:Ban-amhránaithe Fraincise ó Québec]]
[[Catagóir:Ceoltóirí Ceanadacha]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
65lbdntov3xl9eb09vjc9n0alcuqlvn
T. P. McKenna
0
63365
1069021
968872
2022-07-31T21:24:58Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba [[aisteoir]] [[Éire]]annach é '''Thomas Patrick "T. P." McKenna''' a rugadh ar an [[7 Meán Fómhair]] [[1929]] san [[An Mullach, Contae an Chabháin|Mullach]], [[Contae an Chabháin]] agus fuair bás ar [[13 Feabhra]] [[2011]] i [[Hampstead]], [[Londain]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-aisteoir}}
{{DEFAULTSORT:McKenna, T. P.}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1929]]
[[Catagóir:Básanna in 2011]]
[[Catagóir:Aisteoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine as Contae an Chabháin]]
jva6ied75il002t8crh7jeihcrr5a6j
Nicola Roberts
0
63574
1069086
927555
2022-08-01T00:40:01Z
Kevin Scannell
340
WD
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is [[ceoltóir]] agus amhránaí [[Béarla]] í '''Nicola Roberts''', a rugadh ar 5 Deireadh Fómhair 1985. Bhíodh sí ina ball den phopghrúpa [[Girls Aloud]] ó 2002 go 2013.
== Gairme ==
=== 2010–13: ''Cinderella's Eyes'' ===
Scaoil sí a céad albam [[Cinderella's Eyes]] ar an 5 Deireadh Fómhair 2011.
=== 2013–: Dara albam ===
Tá Nicola ag obair ar a dara albam.<ref>http://sosogay.co.uk/2014/nicola-roberts-working-new-album/</ref>
== Dioscliosta ==
{{Príomhalt|Dioscliosta Nicola Roberts}}
* ''[[Cinderella's Eyes]]'' (2011)
== Scannánliosta ==
{| class="wikitable sortable"
|-
! Bliain
! Teideal
! Ról
|-
|2002
|''[[Popstars The Rivals]] ''
|Í féín
|-
|2005
|''[[Girls Aloud: Home Truths]]''
|Í féín
|-
|2006
|''[[Girls Aloud: Off the Record]]''
|Í féín
|-
|2007
|''[[St Trinian's (scannán 2007)|St Trinian's]] ''
|Í féín
|-
|2007
|''[[The Friday Night Project]] ''
|Í féín
|-
|2008
|''[[The Passions of Girls Aloud]] ''
|Í féín
|-
|2008
|''[[Britannia High]]''
|Í féín
|-
|2008
|''[[The Girls Aloud Party]]''
|Í féín
|-
|2009
|''Nicola Roberts: The Truth About Tanning ''
|Í féín
|-
|2010
|''[[Britain's Next Top Model]]''
|Í féín
|-
|2012
|''[[Girls Aloud: Ten Years at the Top]]''
|Í féín
|-
|2012
|''[[Styled to Rock (RA)|Styled to Rock]]''
|Í féín
|-
| 2013
|''[[Ten: The Hits Tour]]''
| Í féín
|-
|}
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Roberts, Nicola}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1985]]
[[Catagóir:Amhránaithe Sasanacha]]
[[Catagóir:Ceoltóirí Sasanacha]]
[[Catagóir:Nicola Roberts]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
292noy7um78dqtk958vhmcwxn2mhq7g
Barnardo's
0
64990
1069018
786676
2022-07-31T21:22:49Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta|imatge=[[Íomhá:Barnados_1931.jpg|220px]]}}
Is [[carthanas]] suite sa [[London Borough of Redbridge]] é '''Barnardo's'''. [[Thomas John Barnardo]], dochtúir agus daonchara [[Éire]]annach, a bhunaigh é sa bhliain [[1866]]. Is é an carthanas is mó sa [[Ríocht Aontaithe]] a oibríonn le páistí agus ₤200m sa bhliain á gcaitheamh aige. Feidhmíonn Bernardo's freisin in Éirinn, san [[An Astráil|Astráil]] agus sa [[Nua-Shéalainn]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.barnardos.org.uk/ Suíomh oifigiúil]
{{Síol-en}}
{{DEFAULTSORT:Barnardo's}}
[[Catagóir:London Borough of Redbridge]]
[[Catagóir:Carthanais]]
mzeric7ktxp9d9j5qik6jfpavameybj
Jim Walsh
0
66006
1069007
856213
2022-07-31T21:17:53Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is [[Seanadóir]] Éireannach le [[Fianna Fáil]] é '''Jim Walsh''' (rugadh 5 Bealtaine 1947).
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Baill den 24ú Seanad}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Walsh, Jim}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1947]]
[[Catagóir:Baill Fhianna Fail]]
[[Catagóir:Baill den 24ú Seanad]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
c7ofxr8ky179892caihm7c35kyqu2cn
John Curran
0
66324
1068979
893800
2022-07-31T21:01:06Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is polaiteoir [[Éireannach]] agus [[Teachta Dála]] é '''John Curran'''. Tá sé ina bhall d'[[Fianna Fáil|Fhianna Fáil]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{Teachtaí Dála an 32ú Dáil}}
{{síol-ie}}
{{DEFAULTSORT:Curran, John}}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]]
[[Catagóir:Baill den 29ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 30ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 32ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill Fhianna Fáil]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1960]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
dvoga5c0hkgla3o7rci0n2avtv13fmb
Daragh O'Malley
0
66617
1068998
880955
2022-07-31T21:14:12Z
Alison
570
+WD / +Refs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Aisteoir]] [[Éire]]annach is ea '''Dan O'Herlihy''' a rugadh i m[[Baile Átha Cliath]] ar an [[25 Bealtaine]] [[1954]]. Is mac an polaiteoir [[Donnchadha Ó Máille]] é.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
== Naisc sheachtracha ==
{{síol-aisteoir}}
{{DEFAULTSORT:O'Malley, Daragh}}
[[Catagóir:Aisteoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1954]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
3ilfhkgn72a42qml0e00h7pkvxmd1da
Liosta daoine as Éirinn
0
66923
1068955
1032545
2022-07-31T16:41:15Z
FMSky
47517
wikitext
text/x-wiki
Seo a leanas liosta daoine as [[Éire|Éirinn]]:
{{Wikidata list
|sparql=SELECT ?item ?yob ?yod WHERE {
?item wdt:P19 ?pob .
?pob wdt:P131* wd:Q27 .
OPTIONAL { ?item wdt:P569 ?dob . BIND(YEAR(?dob) as ?yob) }
OPTIONAL { ?item wdt:P570 ?dod . BIND(YEAR(?dod) as ?yod) }
. }
|wdq=.
|sort=569
|section=31
|links=local
|columns=number:#,P18,label:ainm,P569,P570,P19
}}
== Duine ==
{| class='wikitable sortable' style='width:100%'
!#
!Íomhá
!Ainm
!Dáta breithe
!Dáta báis
!Áit bhreithe
|-
|style='text-align:right'| 1
| [[Íomhá:St Brendan the Navigator - geograph.org.uk - 332894.jpg|center|128px]]
| [[Naomh Breandán]]
| 0484
| 0578
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 2
| [[Íomhá:Birr St. Brendan's Church St. Brendan Window 2010 09 10.jpg|center|128px]]
| [[Brendan mac Nemainn]]
| 0500s
| 0573
| [[Éire]]
|-
|style='text-align:right'| 3
| [[Íomhá:Columba at Bridei's fort.jpg|center|128px]]
| [[Colm Cille]]
| 0521-12-07
| 0597-06-09
| [[Tír Chonaill]]
|-
|style='text-align:right'| 4
| [[Íomhá:Cork (47) 1.jpg|center|128px]]
| [[Naomh Fionnbarra]]
| 0550
| 0623
| [[Droichead na Bandan]]
|-
|style='text-align:right'| 5
|
| [[Naomh Damhnait]]
| 0700s
| 0700s
| [[Éire]]
|-
|style='text-align:right'| 6
| [[Íomhá:Saint Virgilius, Salzburg.jpg|center|128px]]
| [[Naomh Feargal]]
| 0700
| 0784-11-27
| [[Éire]]
|-
|style='text-align:right'| 7
| [[Íomhá:Johannes Scottus Eriugena.jpg|center|128px]]
| [[Johannes Scotus Eriugena]]
| 0810
| 0877
| [[Éire]]
|-
|style='text-align:right'| 8
| [[Íomhá:Brian Boru, King of Munster.jpg|center|128px]]
| [[Brian Bóramha]]
| 0941
| 1014-04-23
| [[Cill Dalua]]
|-
|style='text-align:right'| 9
| [[Íomhá:Dermot Mac Murrough.JPG|center|128px]]
| [[Diarmaid Mac Murchadha]]
| 1110
| 1171-05-01
| [[Cúige Laighean]]
|-
|style='text-align:right'| 10
| [[Íomhá:Wexford Church of the Immaculate Conception South Aisle Window Saint Laurentius O Toole Detail 2010 09 29.jpg|center|128px]]
| [[Lorcán Ua Tuathail]]
| 1128
| 1180-11-14
| [[Díseart Diarmada]]
|-
|style='text-align:right'| 11
|
| [[Gearóid Mór Mac Gearailt]]
| 1456
| 1513-09-03
| [[Éire]]
|-
|style='text-align:right'| 12
|
| [[Gearóid Óg Mac Gearailt]]
| 1487
| 1534-09-02
| [[Éire]]
|-
|style='text-align:right'| 13
| [[Íomhá:Thomas FitzGerald, 10th Earl of Kildare.jpg|center|128px]]
| [[Tomás Mac Gearailt]]
| 1513
| 1537
| [[Éire]]
|-
|style='text-align:right'| 14
|
| [[Maighréad de Bhál]]
| 1515
| 1584
| [[Contae na Mí]]
|-
|style='text-align:right'| 15
| [[Íomhá:James Ussher by Sir Peter Lely.jpg|center|128px]]
| [[James Ussher]]
| 1581-01-04
| 1656-03-21
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 16
| [[Íomhá:Robert Boyle 0001.jpg|center|128px]]
| [[Robert Boyle]]
| 1627-01-25
| 1691-12-30<br/>1691-12-31
| [[Lios Mór]]
|-
|style='text-align:right'| 17
| [[Íomhá:Patrick Sarsfield, Earl of Lucan.jpg|center|128px]]
| [[Pádraig Sáirséal]]
| 1655
| 1693-08-21
| [[Leamhcán]]
|-
|style='text-align:right'| 18
| [[Íomhá:William Molyneux - Kneller.jpg|center|128px]]
| [[William Molyneux]]
| 1656-04-17
| 1698-10-11
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 19
| [[Íomhá:Jonathan Swift by Charles Jervas detail.jpg|center|128px]]
| [[Jonathan Swift]]
| 1667-11-30
| 1745-10-19
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 20
| [[Íomhá:Maurice O'Connor.jpg|center|128px]]
| [[Toirdhealbhach Ó Cearbhalláin]]
| 1670
| 1738-03-25
| [[Contae na Mí]]
|-
|style='text-align:right'| 21
| [[Íomhá:George Berkeley by Jonh Smibert.jpg|center|128px]]
| [[George Berkeley]]
| 1685-03-12
| 1753-01-14
| [[Contae Chill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 22
|
| [[Seán Clárach Mac Domhnaill]]
| 1691
| 1754
| ''[[:d:Q4518970|Q4518970]]''
|-
|style='text-align:right'| 23
| [[Íomhá:George Browne.JPG|center|128px]]
| [[Seoirse de Brún]]
| 1698-06-15
| 1792-02-18<br/>1792-09-18
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 24
| [[Íomhá:Laurence Sterne by Sir Joshua Reynolds.jpg|center|128px]]
| [[Laurence Sterne]]
| 1713-11-24
| 1768-03-18
| [[Cluain Meala]]
|-
|style='text-align:right'| 25
| [[Íomhá:Arthur Guinness.jpg|center|128px]]
| [[Arthur Guinness]]
| 1725
| 1803-01-23
| [[Cill Droichid]]
|-
|style='text-align:right'| 26
| [[Íomhá:EdmundBurke1771.jpg|center|128px]]
| [[Edmund Burke]]
| 1729-01-12
| 1797-07-09
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 27
| [[Íomhá:Henry Grattan.jpg|center|128px]]
| [[Henry Grattan]]
| 1746-07-03
| 1820-06-06
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 28
| [[Íomhá:Dorothy Jordan.jpg|center|128px]]
| [[Dorothea Jordan]]
| 1761-11-22
| 1816-07-05
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 29
| [[Íomhá:James Hoban circa 1800 - Crop.jpg|center|128px]]
| [[James Hoban]]
| 1762
| 1831-12-08
| [[Callainn]]
|-
|style='text-align:right'| 30
| [[Íomhá:Edmund Ignatius Rice.JPG|center|128px]]
| [[Éamann Iognáid Rís]]
| 1762-06-01
| 1844-08-29
| [[Callainn]]
|-
|style='text-align:right'| 31
| [[Íomhá:Theobald Wolfe Tone - Project Gutenberg 13112.png|center|128px]]
| [[Theobald Wolfe Tone]]
| 1763-06-20
| 1798-11-19
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 32
| [[Íomhá:LordEdwardFitzgerald.jpg|center|128px]]
| [[An Tiarna Éadbhard Mac Gearailt]]
| 1763-10-15
| 1798-06-04
| ''[[:d:Q5047391|Q5047391]]''
|-
|style='text-align:right'| 33
| [[Íomhá:Sir Arthur Wellesley, 1st Duke of Wellington.png|center|128px]]
| [[Arthur Wellesley, an chéad Diúc Wellington]]
| 1769-05-01
| 1852-09-14
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 34
| [[Íomhá:Lord Castlereagh Marquess of Londonderry.jpg|center|128px]]
| [[Robert Stewart, Bíocunta an Chaisleáin Riabhaigh]]
| 1769-06-18
| 1822-08-12
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 35
| [[Íomhá:Daniel O'Connell.png|center|128px]]
| [[Dónall Ó Conaill]]
| 1775-08-06
| 1847-05-15
| [[Cathair Saidhbhín]]
|-
|style='text-align:right'| 36
| [[Íomhá:Daguerrotipo Brown.jpg|center|128px]]
| [[William Brown (aimiréal)|William Brown]]
| 1777-06-22
| 1857-03-03
| [[Béal Easa]]
|-
|style='text-align:right'| 37
| [[Íomhá:Robert Emmet--The Irish Patriot.jpg|center|128px]]
| [[Roibeard Emmet]]
| 1778-03-04
| 1803-09-20
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 38
| [[Íomhá:Raiftearaí.jpg|center|128px]]
| [[Antoine Raiftearaí]]
| 1779-03-30
| 1835-12-25
| [[Coillte Mách]]
|-
|style='text-align:right'| 39
| [[Íomhá:Thomas Moore 2.jpg|center|128px]]
| [[Thomas Moore]]
| 1779-05-28
| 1852-02-25
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 40
|
| [[Alexander Mitchell]]
| 1780-04-13
| 1868-06-25
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 41
| [[Íomhá:John field.jpg|center|128px]]
| [[John Field]]
| 1782-07-26
| 1837-01-23
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 42
| [[Íomhá:Sir Richard Griffith.png|center|128px]]
| [[Richard Griffith]]
| 1784-09-20
| 1878-09-22
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 43
| [[Íomhá:Edward Sabine Maull&Fox BNF Gallica.jpg|center|128px]]
| [[Edward Sabine]]
| 1788-10-14
| 1883-06-26
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 44
|
| [[George Petrie]]
| 1790-01-01
| 1866-01-17
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 45
|
| [[Robert Adams]]
| 1791
| 1875-01-13
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 46
| [[Íomhá:John Thomas Romney Robinson by James Simonton c1850s.png|center|128px]]
| [[Thomas Romney Robinson|John Thomas Romney Robinson]]
| 1792-04-23
| 1882-02-28
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 47
| [[Íomhá:Eugene OCurry-Social England 1904-p889-with-header.jpg|center|128px]]
| [[Eoghan Ó Comhraí]]
| 1794-11-20
| 1862-07-30
| [[Contae an Chláir]]
|-
|style='text-align:right'| 48
| [[Íomhá:Humphrey Lloyd.jpg|center|128px]]
| [[Humphrey Lloyd]]
| 1800-04-16
| 1881-01-17
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 49
| [[Íomhá:Smith O'Brien, The Irish Patriot.jpg|center|128px]]
| [[William Smith O’Brien|William Smith O'Brien]]
| 1803-10-17
| 1864-06-18
| [[Caisleán Dhrom Ólainn]]
|-
|style='text-align:right'| 50
| [[Íomhá:William Stokes (1804 - 1878).jpg|center|128px]]
| [[William Stokes]]
| 1804-10-01
| 1878-01-10
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 51
| [[Íomhá:William Rowan Hamilton painting.jpg|center|128px]]
| [[William Rowan Hamilton]]
| 1805-08-04
| 1865-09-02
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 52
|
| [[Robert Murphy]]
| 1806
| 1843
| [[Maigh Eala]]
|-
|style='text-align:right'| 53
| [[Íomhá:Odonovan.jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó Donnabháin]]
| 1806-07-25
| 1861-12-10
| [[Contae Chill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 54
| [[Íomhá:Robert Kane (chemist).jpg|center|128px]]
| [[Robert Kane]]
| 1809-09-24
| 1890-02-16
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 55
| [[Íomhá:Anton abbadia.png|center|128px]]
| [[Antoine Thomson d'Abbadie]]
| 1810-01-03
| 1897-03-19
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 56
|
| [[Robert Mallet]]
| 1810-06-03
| 1881-11-05
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 57
| [[Íomhá:Thomas Davis Young Irelander.JPG|center|128px]]
| [[Tomás Dáibhis]]
| 1814-10-14
| 1845-09-16
| [[Maigh Eala]]
|-
|style='text-align:right'| 58
| [[Íomhá:Thomas Antisell (1817-1893).jpg|center|128px]]
| [[Thomas Antisell]]
| 1817-01-16
| 1893-06-14
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 59
| [[Íomhá:Johnoshanassy.jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó Seachnasaigh]]
| 1818
| 1883-05-18
| [[Tiobraid Árann (baile)|Tiobraid Árann]]
|-
|style='text-align:right'| 60
| [[Íomhá:Catherine Hayes.jpg|center|128px]]
| [[Cáitríona Ní hAodha]]
| 1818-10-29
| 1861-08-11
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 61
| [[Íomhá:SS-stokes.jpg|center|128px]]
| [[George Gabriel Stokes]]
| 1819-08-13
| 1903-02-01
| [[Contae Shligigh]]
|-
|style='text-align:right'| 62
| [[Íomhá:John Tyndall (scientist).jpg|center|128px]]
| [[John Tyndall]]
| 1820-08-02
| 1893-12-04
| [[Contae Cheatharlach]]
|-
|style='text-align:right'| 63
| [[Íomhá:Archbishop-Croke.jpg|center|128px]]
| [[Thomas Croke]]
| 1824-05-28
| 1902-07-22
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 64
| [[Íomhá:McGee-sm.jpg|center|128px]]
| [[Thomas D'Arcy McGee]]
| 1825-04-13
| 1868-04-07
| [[Cairlinn]]
|-
|style='text-align:right'| 65
| [[Íomhá:PSM V79 D211 George Johnston Stoney.png|center|128px]]
| [[George Johnstone Stoney]]
| 1826-02-15
| 1911-07-05
| [[Contae Uíbh Fhailí]]
|-
|style='text-align:right'| 66
| [[Íomhá:Whitleystokes.jpg|center|128px]]
| [[Whitley Stokes]]
| 1830-02-28
| 1909-04-13
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 67
| [[Íomhá:Patrick Cardinal Moran.jpg|center|128px]]
| [[Patrick Francis Moran]]
| 1830-12-16
| 1911-08-16
| [[Leithghlinn an Droichid]]
|-
|style='text-align:right'| 68
| [[Íomhá:Jeremiah O'Donovan Rossa.jpg|center|128px]]
| [[Diarmaid Ó Donnabháin Rosa|Diarmaid Ó Donnabháin Rossa]]
| 1831-09
| 1915-06-29
| [[Ros Ó gCairbre]]
|-
|style='text-align:right'| 69
| [[Íomhá:BrotherWalfrid(AndrewKerins).jpg|center|128px]]
| [[Andrew Kerins]]
| 1840-05-18
| 1915-04-17
| [[Contae Shligigh]]
|-
|style='text-align:right'| 70
| [[Íomhá:Lawrence Parsons.jpg|center|128px]]
| [[Laurence Parsons]]
| 1840-11-17
| 1908-08-29
| [[Biorra]]
|-
|style='text-align:right'| 71
| [[Íomhá:JohnPhilipHolland.jpg|center|128px]]
| [[Seán Pilib Ó Maolchalann]]
| 1841-03-01
| 1914-08-12
| [[Lios Ceannúir]]
|-
|style='text-align:right'| 72
|
| [[Marcus Daly]]
| 1841-12-05
| 1900-11-12
| [[Baile Shéamais Dhuibh]]
|-
|style='text-align:right'| 73
| [[Íomhá:ThomasBracken-NZ.JPG|center|128px]]
| [[Thomas Bracken]]
| 1843-12-21
| 1898-02-16
| [[Cluain Eois]]
|-
|style='text-align:right'| 74
| [[Íomhá:John Boyle O'Reilly cph.3a02114.jpg|center|128px]]
| [[John Boyle O'Reilly]]
| 1844-06-28
| 1890-08-10
| [[Contae na Mí]]
|-
|style='text-align:right'| 75
| [[Íomhá:Michael davitt.jpg|center|128px]]
| [[Mícheál Dáibhéad (polaiteoir)|Mícheál Dáibhéad]]
| 1846-03-25
| 1906-05-30
| [[An tSráid]]
|-
|style='text-align:right'| 76
| [[Íomhá:Charles Stewart Parnell photograph.jpg|center|128px]]
| [[Charles Stewart Parnell]]
| 1846-06-27
| 1891-10-06
| [[Contae Chill Mhantáin]]
|-
|style='text-align:right'| 77
|
| [[Mícheál Ó Cíosóig]]
| 1847-09-20
| 1906-11-27
| [[Cora Finne]]
|-
|style='text-align:right'| 78
|
| [[Bram Stoker]]
| 1847-11-08
| 1912-04-20
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 79
| [[Íomhá:Dublin St. Patrick's Cathedral North Transept Window King Cormac of Cashel Detail Irish Royal Regiment 2012 09 26.jpg|center|128px]]
| [[Sarah Purser]]
| 1848-03-22
| 1943-08-07
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 80
| [[Íomhá:Herbert Kitchener 1914.jpg|center|128px]]
| [[Horatio Kitchener]]
| 1850-06-24
| 1916-06-05
| [[Béal Átha Longfoirt]]
|-
|style='text-align:right'| 81
| [[Íomhá:George Francis FitzGerald.jpg|center|128px]]
| [[George Francis Fitzgerald]]
| 1851-08-03
| 1901-02-22
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 82
| [[Íomhá:John Dillon.jpg|center|128px]]
| [[Seán Diolún]]
| 1851-09-04
| 1927-08-04
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 83
| [[Íomhá:Count Plunkett.JPG|center|128px]]
| [[An Cunta Pluincéad]]
| 1851-12-03
| 1948-03-12
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 84
| [[Íomhá:Laurence Ginnell.jpg|center|128px]]
| [[Labhrás Mag Fhionnail]]
| 1852-04-09
| 1923-04-17
| [[Dealbhna]]
|-
|style='text-align:right'| 85
| [[Íomhá:Charles Villiers Stanford.jpg|center|128px]]
| [[Charles Villiers Stanford]]
| 1852-09-30
| 1924-03-29
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 86
| [[Íomhá:William O'Brien 1917.jpg|center|128px]]
| [[William O'Brien]]
| 1852-10-02
| 1928-02-25
| [[Maigh Eala]]
|-
|style='text-align:right'| 87
| [[Íomhá:Sir Edward Carson, bw photo portrait seated.jpg|center|128px]]
| [[Edward Carson]]
| 1854-02-09
| 1935-10-22
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 88
| [[Íomhá:Oscar Wilde portrait.jpg|center|128px]]
| [[Oscar Wilde]]
| 1854-10-16
| 1900-11-30
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 89
| [[Íomhá:Talbot.jpg|center|128px]]
| [[Matt Talbot]]
| 1856-05-02
| 1925-06-07
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 90
| [[Íomhá:George bernard shaw.jpg|center|128px]]
| [[George Bernard Shaw]]
| 1856-07-26
| 1950-11-02
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 91
| [[Íomhá:John Redmond 1917.JPG|center|128px]]
| [[Seán Mac Réamainn]]
| 1856-09-01
| 1918-03-06
| [[Contae Loch Garman]]
|-
|style='text-align:right'| 92
|
| [[John Joly]]
| 1857-11-01
| 1933-12-08
| [[Breacánach]]
|-
|style='text-align:right'| 93
| [[Íomhá:Daniel Mannix.jpg|center|128px]]
| [[Daniel Mannix]]
| 1864-03-04
| 1901-09-23<br/>1963-11-06
| [[An Ráth]]
|-
|style='text-align:right'| 94
| [[Íomhá:George Charles Beresford by Sir William Orpen.jpg|center|128px]]
| [[George Charles Beresford]]
| 1864-07-10
| 1938-02-21
| [[Contae Liatroma]]
|-
|style='text-align:right'| 95
| [[Íomhá:Roger Casement.jpg|center|128px]]
| [[Ruairí Mac Easmainn]]
| 1864-09-01
| 1916-08-03
| [[Contae Bhaile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 96
|
| [[Tomás Ceannt]]
| 1865
| 1916-05-09
| [[Caisleán Ó Liatháin]]
|-
|style='text-align:right'| 97
| [[Íomhá:William Butler Yeats by George Charles Beresford.jpg|center|128px]]
| [[W. B. Yeats]]
| 1865-06-13
| 1939-01-28
| [[Dumhach Thrá]]
|-
|style='text-align:right'| 98
| [[Íomhá:MacBride.jpg|center|128px]]
| [[Seán Mac Giolla Bhríde]]
| 1868-05-07
| 1916-05-05
| [[Cathair na Mart]]
|-
|style='text-align:right'| 99
| [[Íomhá:Arthur Griffith (1871-1922).jpg|center|128px]]
| [[Art Ó Gríofa]]
| 1872-03-31
| 1922-08-12
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 100
| [[Íomhá:Peig sayers headstone.jpg|center|128px]]
| [[Peig Sayers]]
| 1873
| 1958
| [[Dún Chaoin]]
|-
|style='text-align:right'| 101
| [[Íomhá:Shack-endurance.png|center|128px]]
| [[Ernest Shackleton]]
| 1874-02-15
| 1922-01-05
| [[Cill Cathaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 102
| [[Íomhá:Cathalbrugha.JPG|center|128px]]
| [[Cathal Brugha]]
| 1874-07-18
| 1922-07-07
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 103
|
| [[Mícheál Ó Mulláin]]
| 1874-12-01
| 1916-05-08
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 104
| [[Íomhá:Mancini - Hugh Lane.jpg|center|128px]]
| [[Hugh Lane]]
| 1875-11-09
| 1915-05-07
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 105
| [[Íomhá:Michael O'Hanrahan.JPG|center|128px]]
| [[Mícheál Ó hAnnracháin]]
| 1877-03-17
| 1916-05-04
| [[Ros Mhic Thriúin]]
|-
|style='text-align:right'| 106
| [[Íomhá:Tom Crean.jpg|center|128px]]
| [[Tom Crean|Tomás Ó Croidheáin]]
| 1877-07-20
| 1938-07-27
| [[Abhainn an Scáil]]
|-
|style='text-align:right'| 107
| [[Íomhá:Thomas MacDonagh.png|center|128px]]
| [[Tomás Mac Donnchadha]]
| 1878-02-01
| 1916-05-03
| [[Cloch Shiurdáin]]
|-
|style='text-align:right'| 108
| [[Íomhá:Eileen Gray.jpg|center|128px]]
| [[Eileen Gray]]
| 1878-08-09
| 1976-10-31
| [[Inis Córthaidh]]
|-
|style='text-align:right'| 109
| [[Íomhá:Orpen OSJGogarty.jpg|center|128px]]
| [[Oliver St. John Gogarty]]
| 1878-08-17
| 1957-09-22
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 110
| [[Íomhá:FrancisSheehy-Skeffington.gif|center|128px]]
| [[Proinsias Mac Síthigh-Sceimhealtún]]
| 1878-12-23
| 1916-04-26
| [[Coill an Chollaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 111
| [[Íomhá:Terrence mac swiney.jpg|center|128px]]
| [[Traolach Mac Suibhne]]
| 1879-03-28
| 1920-10-25
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 112
| [[Íomhá:Patrick Pearse cph.3b15294.jpg|center|128px]]
| [[Pádraig Mac Piarais]]
| 1879-11-10
| 1916-05-03
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 113
| [[Íomhá:Austin Stack.jpg|center|128px]]
| [[Aibhistín de Staic]]
| 1879-12-07
| 1929-04-27
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 114
|
| [[James Walsh]]
| 1880-02-20
| 1948-11-30
| [[Droichead na Bandan]]
|-
|style='text-align:right'| 115
| [[Íomhá:Sean ocasey 1924.jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó Cathasaigh]]
| 1880-03-30
| 1964-09-18
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 116
| [[Íomhá:William Thomas Cosgrave.jpg|center|128px]]
| [[Liam Tomás Mac Cosgair]]
| 1880-06-06
| 1965-11-16
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 117
| [[Íomhá:RobertChildersBarton.jpg|center|128px]]
| [[Riobárd Bartún]]
| 1881-03-04
| 1975-08-10
| [[Contae Chill Mhantáin]]
|-
|style='text-align:right'| 118
| [[Íomhá:Williepearse.jpg|center|128px]]
| [[Liam Mac Piarais]]
| 1881-11-15
| 1916-05-04
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 119
| [[Íomhá:PadraicColum.jpeg|center|128px]]
| [[Padraic Colum]]
| 1881-12-08
| 1972-01-11
| [[Contae an Longfoirt]]
|-
|style='text-align:right'| 120
| [[Íomhá:James Joyce by Alex Ehrenzweig, 1915 cropped.jpg|center|128px]]
| [[James Joyce]]
| 1882-02-02
| 1941-01-13
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 121
| [[Íomhá:Sean T OKelly WhiteHouse 19390517.jpg|center|128px]]
| [[Seán T. Ó Ceallaigh]]
| 1882-08-25
| 1966-11-23
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 122
|
| [[Ruairí Ó Conchúir]]
| 1883
| 1922-12-08
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 123
| [[Íomhá:Seán Mac Diarmada.png|center|128px]]
| [[Seán Mac Diarmada]]
| 1883-02-28
| 1916-05-12
| [[Coillte Clochair]]
|-
|style='text-align:right'| 124
| [[Íomhá:Peadar Kearney.jpg|center|128px]]
| [[Peadar Ó Cearnaigh]]
| 1883-12-12
| 1942-11-24
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 125
|
| [[Tomás Mac Curtáin|Tomás Mac Curtain]]
| 1884-03-20
| 1920-03-20
| [[Mainstir Na Morna]]
|-
|style='text-align:right'| 126
|
| [[Mary Colum]]
| 1884-06-13
| 1957-10-22
| [[Cúil Mhuine]]
|-
|style='text-align:right'| 127
| [[Íomhá:John McCormack cph.3a03759.jpg|center|128px]]
| [[John McCormack]]
| 1884-06-14
| 1945-09-16
| [[Baile Átha Luain]]
|-
|style='text-align:right'| 128
|
| [[Tomás Ághas]]
| 1885-01-12
| 1917-09-25
| [[Lios Póil]]
|-
|style='text-align:right'| 129
| [[Íomhá:General Richard Mulcahy bust.JPG|center|128px]]
| [[Risteard Ó Maolchatha]]
| 1886-05-10
| 1971-12-16
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 130
|
| [[Seosamh Mac Craith]]
| 1887
| 1966-03-01
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 131
|
| [[Énrí Ó Beóláin]]
| 1887-04-27
| 1922-08-02
| [[Baile Phib]]
|-
|style='text-align:right'| 132
| [[Íomhá:Francis Ledwidge edited-copy.jpg|center|128px]]
| [[Francis Ledwidge]]
| 1887-08-19
| 1917-07-31
| [[Baile Shláine]]
|-
|style='text-align:right'| 133
| [[Íomhá:Joseph Mary Plunkett.jpg|center|128px]]
| [[Seosamh Pluincéad]]
| 1887-11-21
| 1916-05-04
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 134
| [[Íomhá:Conn Colbert.JPG|center|128px]]
| [[Conchur Ó Colbaird]]
| 1888-10-19
| 1916-05-08
| [[Contae Luimnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 135
| [[Íomhá:Michael Collins 1922.jpg|center|128px]]
| [[Mícheál Ó Coileáin]]
| 1890-10-16
| 1922-08-22
| [[Cloich na Coillte]]
|-
|style='text-align:right'| 136
| [[Íomhá:Sean-Heuston.jpg|center|128px]]
| [[Seán Heuston]]
| 1891-02-21
| 1916-05-08
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 137
| [[Íomhá:Edwarddaly.jpg|center|128px]]
| [[Éamonn Ó Dálaigh]]
| 1891-02-25
| 1916-05-04
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 138
|
| [[Seán A Mac Coisdealbha]]
| 1891-06-20
| 1976-01-05
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 139
|
| [[Caoimhín Ó hUiginn]]
| 1892-06-07
| 1927-07-10
| [[An Sráidbhaile (Laois)|An Sráidbhaile]]
|-
|style='text-align:right'| 140
| [[Íomhá:Eoin O'Duffy.png|center|128px]]
| [[Eoin Ó Dubhthaigh]]
| 1892-10-20
| 1944-11-30
| [[Contae Mhuineacháin]]
|-
|style='text-align:right'| 141
|
| [[Peadar O'Donnell]]
| 1893-02-22
| 1986-05-13
| [[An Clochán Liath]]
|-
|style='text-align:right'| 142
| [[Íomhá:Liamlynchira.jpg|center|128px]]
| [[Liam Ó Loingsigh]]
| 1893-11-09
| 1923-04-10
| [[Contae Luimnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 143
|
| [[Dónall Ó Braoin]]
| 1894-08-11
| 1969-12-27
| [[Contae Thiobraid Árann]]
|-
|style='text-align:right'| 144
| [[Íomhá:Austin Clarke 1896-1974.jpg|center|128px]]
| [[Austin Clarke]]
| 1896-05-09
| 1974-03-19
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 145
|
| [[John Lighton Synge]]
| 1897-03-23
| 1995-03-30
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 146
|
| [[Cáit Ní Bhriain]]
| 1897-12-03
| 1974-08-13
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 147
|
| [[Máirtín Sabhaois]]
| 1898
| 1919-12-19
| [[Baile Easa Dara]]
|-
|style='text-align:right'| 148
| [[Íomhá:Bundesarchiv Bild 102-08594, Daniel A. Binchy.jpg|center|128px]]
| [[D. A. Binchy]]
| 1899
| 1989
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 149
|
| [[Seán F. Lemass]]
| 1899-07-15
| 1971-05-11
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 150
|
| [[John Doherty]]
| 1900
| 1980-01-26
| [[Ard an Rátha]]
|-
|style='text-align:right'| 151
|
| [[Liam Ó Neachtain]]
| 1900
| 1963-12-04
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 152
|
| [[John Desmond Bernal]]
| 1901-05-10
| 1971-09-15
| [[Aonach Urmhumhan]]
|-
|style='text-align:right'| 153
| [[Íomhá:Dankeating.jpg|center|128px]]
| [[Dan Keating]]
| 1902-01-02
| 2007-10-02
| [[Caisleán na Mainge]]
|-
|style='text-align:right'| 154
| [[Íomhá:Kevin Barry.jpg|center|128px]]
| [[Kevin Barry]]
| 1902-01-20
| 1920-11-01
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 155
|
| [[Séamus Diolún]]
| 1902-09-26
| 1986-02-10
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 156
| [[Íomhá:Kathleen Yardley Lonsdale (1903-1971).jpg|center|128px]]
| [[Kathleen Lonsdale]]
| 1903-01-28
| 1971-04-01
| [[Droichead Nua]]
|-
|style='text-align:right'| 157
| [[Íomhá:Ernest Walton.jpg|center|128px]]
| [[Ernest Walton|Ernest Thomas Sinton Walton]]
| 1903-10-06
| 1995-06-25
| [[Dún Garbhán]]
|-
|style='text-align:right'| 158
| [[Íomhá:Patrick Kavanagh monument at Grand Canal, Dublin.jpg|center|128px]]
| [[Patrick Kavanagh]]
| 1904-10-21
| 1967-11-30
| [[Inis Caoin]]
|-
|style='text-align:right'| 159
| [[Íomhá:Samuel Beckett, Pic, 1.jpg|center|128px]]
| [[Samuel Beckett]]
| 1906-04-13
| 1989-12-22
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 160
|
| [[Dónal Ó Caoimh]]
| 1907-06-02
| 1967-06-02
| [[Mainistir Fhear Maí]]
|-
|style='text-align:right'| 161
|
| [[Niall Ó Dónaill]]
| 1908
| 1995
| ''[[:d:Q3753938|Q3753938]]''
|-
|style='text-align:right'| 162
| [[Íomhá:Vincent Coll leaving court NYWTS.jpg|center|128px]]
| [[Uinseann Ó Colla (Mad Dog Coll)|Uinseann Ó Colla]]
| 1908-07-20
| 1932-02-08
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 163
|
| [[Cearbhall Ó Dálaigh]]
| 1911-02-12
| 1978-03-21
| [[Bré]]
|-
|style='text-align:right'| 164
|
| [[Wilfrid Brambell]]
| 1912-03-22
| 1985-01-18
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 165
|
| [[Nollaig de Brún]]
| 1915-12-20
| 1997-05-21
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 166
|
| [[Louis le Brocquy]]
| 1916-11-10
| 2012-04-25
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 167
|
| [[Ruairí Brugha]]
| 1917-02-15
| 2006-01-31
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 168
| [[Íomhá:Jack Lynch 1967 (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó Loingsigh]]
| 1917-08-15
| 1999-10-20
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 169
|
| [[Conchúr Crús Ó Briain]]
| 1917-11-03
| 2008-12-18
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 170
| [[Íomhá:Dan O'Herlihy 1955.JPG|center|128px]]
| [[Dan O'Herlihy]]
| 1919-05-01
| 2005-02-17
| [[Contae Loch Garman]]
|-
|style='text-align:right'| 171
|
| [[Paddy Coad]]
| 1920-04-04
| 1992-08-03
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 172
|
| [[Liam Mac Cosgair]]
| 1920-04-13
|
| [[Contae Bhaile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 173
|
| [[Mícheál Ó hEithir]]
| 1920-06-02
| 1996-11-24
| [[Glas Naíon]]
|-
|style='text-align:right'| 174
|
| [[Donnchadha Ó Máille]]
| 1921
| 1968-03-10
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 175
|
| [[Cathal Goulding|Cathal Ó Goillín]]
| 1922-01-02
| 1998-12-26
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 176
|
| [[Eamonn Andrews]]
| 1922-12-19
| 1987-11-05
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 177
| [[Íomhá:BRENDANBEHAN.jpg|center|128px]]
| [[Breandán Ó Beacháin]]
| 1923-02-09
| 1964-03-20
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 178
|
| [[Pádraig Ó hIrighile]]
| 1923-05-02
| 2008-04-12
| [[Sráid na Cathrach]]
|-
|style='text-align:right'| 179
|
| [[Seán P. Mac Uilliam]]
| 1923-07-08
| 2007-07-09
| [[Contae an Chabháin]]
|-
|style='text-align:right'| 180
| [[Íomhá:Bernadette O'Farrell - Sponsor, July 25, 1959.jpg|center|128px]]
| [[Bernadette O'Farrell]]
| 1924
| 1999
| [[Biorra]]
|-
|style='text-align:right'| 181
| [[Íomhá:Tomás Mac Giolla.jpg|center|128px]]
| [[Tomás Mac Giolla]]
| 1924-01-25
| 2010-02-04
| [[Aonach Urmhumhan]]
|-
|style='text-align:right'| 182
| [[Íomhá:Charles Haughey 1967.jpg|center|128px]]
| [[Cathal Ó hEochaidh]]
| 1925-09-16
| 2006-06-13
| [[Caisleán an Bharraigh]]
|-
|style='text-align:right'| 183
|
| [[Seoirse Ó Colla]]
| 1925-10-18
| 1983-02-17<br/>1983-09-17
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 184
| [[Íomhá:Garret FitzGerald Lisbon 2009 crop.jpg|center|128px]]
| [[Gearóid Mac Gearailt]]
| 1926-02-09
| 2011-05-19
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 185
| [[Íomhá:Milo O'Shea 1967.jpg|center|128px]]
| [[Milo O'Shea]]
| 1926-06-02
| 2013-04-02
| [[Baile Átha Cliath]]<br/>[[Nua-Eabhrac (cathair)|Nua-Eabhrac]]
|-
|style='text-align:right'| 186
| [[Íomhá:Hugh Leonard, Playwright, 2004.jpg|center|128px]]
| [[Hugh Leonard]]
| 1926-11-09
| 2009-02-12
| [[Deilginis]]
|-
|style='text-align:right'| 187
|
| [[Pádraig Ó Fiannachta]]
| 1927
|
| [[Contae Chiarraí]]
|-
|style='text-align:right'| 188
|
| [[Frank O'Farrell]]
| 1927-10-09
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 189
| [[Íomhá:Val Doonican.png|center|128px]]
| [[Val Doonican]]
| 1928-02-03
| 2015-07-02
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 190
|
| [[William Trevor]]
| 1928-05-24
|
| [[Baile Mhistéala]]
|-
|style='text-align:right'| 191
| [[Íomhá:Statue of John B Keane in Listowel - geograph.org.uk - 506946.jpg|center|128px]]
| [[John B. Keane]]
| 1928-07-21
| 2002-05-30
| [[Lios Tuathail]]
|-
|style='text-align:right'| 192
|
| [[Peadar de Barra]]
| 1928-08-10
| 2016-08-26
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 193
|
| [[Seán Sabhat]]
| 1929
| 1957-01-01
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 194
|
| [[David Kelly]]
| 1929-07-11
| 2012-02-12
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 195
|
| [[Caoimhín Ó hIfearnáin]]
| 1929-08-20
| 2013-01-25
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 196
|
| [[T. P. McKenna]]
| 1929-09-07
| 2011-02-13
| [[Contae an Chabháin]]
|-
|style='text-align:right'| 197
|
| [[Niall Tóibín]]
| 1929-11-21
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 198
|
| [[Éamon de Buitléar]]
| 1930-01-22
| 2013-01-27
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 199
| [[Íomhá:Micheál Ó Muircheartaigh in Villa Maria, Waterville. 2012.JPG|center|128px]]
| [[Mícheál Ó Muircheartaigh]]
| 1930-08-20
|
| [[An Daingean]]
|-
|style='text-align:right'| 200
| [[Íomhá:Richard Harris 1985.jpg|center|128px]]
| [[Richard Harris]]
| 1930-10-01
| 2002-10-25
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 201
|
| [[Brian Pádraig Ó Luineacháin]]
| 1930-11-17
| 1995-11-01
| [[Dún Dealgan]]
|-
|style='text-align:right'| 202
|
| [[Jackie Healy-Rae]]
| 1931-03-09
| 2014-12-05
| [[Cill Garbháin]]
|-
|style='text-align:right'| 203
| [[Íomhá:Séan Ó Riada.jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó Riada]]
| 1931-08-01
| 1971-10-03
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 204
| [[Íomhá:Dervla Murphy.jpg|center|128px]]
| [[Dervla Murphy]]
| 1931-11-28
|
| [[Lios Mór]]
|-
|style='text-align:right'| 205
|
| [[Christy Brown]]
| 1932-06-05
| 1981-09-07
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 206
| [[Íomhá:Ruairí Ó Brádaigh 2004.jpg|center|128px]]
| [[Ruairí Ó Brádaigh]]
| 1932-10-02
| 2013-06-05
| [[An Longfort]]
|-
|style='text-align:right'| 207
| [[Íomhá:Gay Byrne.JPG|center|128px]]
| [[Gay Byrne]]
| 1934-08-05
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 208
| [[Íomhá:Ronnie drew 2004.jpg|center|128px]]
| [[Ronnie Drew]]
| 1934-09-16
| 2008-08-16
| [[Dún Laoghaire]]
|-
|style='text-align:right'| 209
|
| [[Thomas Kilroy]]
| 1934-09-23
|
| [[Callainn]]
|-
|style='text-align:right'| 210
|
| [[John McGahern]]
| 1934-11-12
| 2006-03-30
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 211
|
| [[Bríd Rodgers]]
| 1935-02-20
|
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 212
|
| [[Ronnie Delany|Ronnie Delaney]]
| 1935-03-06
|
| [[An tInbhear Mór]]
|-
|style='text-align:right'| 213
|
| [[Tim Pat Coogan]]
| 1935-04-22
|
| [[Baile na Manach]]
|-
|style='text-align:right'| 214
|
| [[Breandán Ó Buachalla]]
| 1936
| 2010-05-20
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 215
|
| [[Mícheál Ó Laoire]]
| 1936-05-08
| 2006-05-11
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 216
| [[Íomhá:Mick O'Dwyer in the Timeless Landscape.JPG|center|128px]]
| [[Mícheál Ó Duibhir]]
| 1936-06-09
|
| [[An Coireán]]
|-
|style='text-align:right'| 217
|
| [[Alan Kelly (imreoir)|Alan Kelly]]
| 1936-07-05
| 2009-05-20
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 218
|
| [[Feargal Quinn]]
| 1936-11-27
|
| [[Contae Bhaile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 219
|
| [[Mícheál Ó Conaill]]
| 1937-01-04
|
| [[Oileán Dairbhre]]
|-
|style='text-align:right'| 220
|
| [[Máire Uí Ruairc]]
| 1937-05-31
|
| [[Baile Átha Luain]]
|-
|style='text-align:right'| 221
|
| [[Réamann Mac Searraigh]]
| 1938-04-29
|
| [[Sligeach]]
|-
|style='text-align:right'| 222
| [[Íomhá:Terry Wogan MBE Investiture cropped.jpg|center|128px]]
| [[Terry Wogan]]
| 1938-08-03
| 2016-01-31
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 223
|
| [[Bill O'Herlihy]]
| 1938-09-26
| 2015-05-25
| [[An Glaisín]]
|-
|style='text-align:right'| 224
|
| [[Frank Kelly]]
| 1938-12-28
| 2016-02-28
| [[An Charraig Dhubh]]
|-
|style='text-align:right'| 225
| [[Íomhá:20070610 - Ian Gibson en la Feria del Libro de Madrid.jpg|center|128px]]
| [[Ian Gibson]]
| 1939-04-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 226
|
| [[Labhrás Ó Murchú]]
| 1939-08-14
|
| [[Caiseal (Tiobraid Árann)|Caiseal]]
|-
|style='text-align:right'| 227
| [[Íomhá:Cardinal Sean Patrick Brady.jpg|center|128px]]
| [[Seán Mac Brádaigh]]
| 1939-08-16
|
| ''[[:d:Q5309129|Q5309129]]''
|-
|style='text-align:right'| 228
| [[Íomhá:Joe dolan2.jpg|center|128px]]
| [[Joe Dolan]]
| 1939-10-16
| 2007-12-26
| [[An Muileann gCearr]]
|-
|style='text-align:right'| 229
|
| [[Pádraig Ó Rathaille (Paddy Reilly)|Pádraig Ó Rathaille]]
| 1939-10-18
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 230
|
| [[Nuala Ó Faoláin]]
| 1940-03-01
| 2008-05-09
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 231
| [[Íomhá:Proinsias De Rossa.jpg|center|128px]]
| [[Proinsias De Rossa]]
| 1940-05-15
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 232
| [[Íomhá:Binchy33.jpg|center|128px]]
| [[Maeve Binchy]]
| 1940-05-28
| 2012-07-30
| [[Deilginis]]
|-
|style='text-align:right'| 233
| [[Íomhá:Michael Gambon.jpg|center|128px]]
| [[Michael Gambon]]
| 1940-10-19
|
| ''[[:d:Q2088319|Q2088319]]''
|-
|style='text-align:right'| 234
|
| [[Luke Kelly]]
| 1940-11-17
| 1984-01-30
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 235
| [[Íomhá:Michael D. Higgins 2006.jpg|center|128px]]
| [[Mícheál D. Ó hUiginn]]
| 1941-04-18
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 236
| [[Íomhá:Fionnula Flanagan1.jpg|center|128px]]
| [[Fionnula Flanagan]]
| 1941-12-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 237
|
| [[Dónal McCann]]
| 1943-05-07
| 1999-07-17
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 238
| [[Íomhá:Michael Noonan.jpg|center|128px]]
| [[Micheál Ó Nuanáin]]
| 1943-05-21
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 239
|
| [[GOAL]]
| 1944
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 240
| [[Íomhá:Mary Robinson World Economic Forum 2013 crop.jpg|center|128px]]
| [[Máire Mhic Róibín]]
| 1944-05-21
|
| [[Béal an Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 241
| [[Íomhá:Senator Paul Coghlan.PNG|center|128px]]
| [[Paul Coghlan]]
| 1944-06-01
|
| [[Cill Airne]]
|-
|style='text-align:right'| 242
| [[Íomhá:Vincent Browne.jpg|center|128px]]
| [[Vincent Browne]]
| 1944-07-17
|
| [[Béal an Átha, Contae Luimnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 243
| [[Íomhá:Seán Barrett Ceann Comhairle 2015.png|center|128px]]
| [[Seán Barrett]]
| 1944-08-09
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 244
|
| [[Bernard Ó hAilín]]
| 1944-09-09
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 245
| [[Íomhá:Emmet Stagg 2014.jpg|center|128px]]
| [[Emmet Stagg]]
| 1944-10-01
|
| [[Contae Mhaigh Eo]]
|-
|style='text-align:right'| 246
|
| [[Brian O'Shea]]
| 1944-12-09
|
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 247
|
| [[Bernard Durkan]]
| 1945-03-26
|
| [[Béal Átha na Muice]]
|-
|style='text-align:right'| 248
| [[Íomhá:Liam O'Flinn.jpg|center|128px]]
| [[Liam Ó Floinn]]
| 1945-04-15
|
| ''[[:d:Q2084287|Q2084287]]''
|-
|style='text-align:right'| 249
|
| [[Ailéin de Diúc]]
| 1945-04-20
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 250
| [[Íomhá:Donnchadh Mac Fhionnghaile.jpg|center|128px]]
| [[Donnchadh Mac Fhionnlaoich]]
| 1945-04-27
|
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 251
| [[Íomhá:Jim-Higgins-Ireland-MIP-Europaparlament-by-Leila-Paul-1.jpg|center|128px]]
| [[Jim Higgins]]
| 1945-05-04
|
| [[Béal Átha hAmhnais]]
|-
|style='text-align:right'| 252
| [[Íomhá:Christy Moore in Vicar Street.jpg|center|128px]]
| [[Christy Moore]]
| 1945-05-07
|
| [[Droichead Nua]]
|-
|style='text-align:right'| 253
|
| [[Jack Wall]]
| 1945-07-01
|
| [[Díseart Diarmada]]
|-
|style='text-align:right'| 254
| [[Íomhá:Eamon Dunphy 2013.jpg|center|128px]]
| [[Eamonn Dunphy]]
| 1945-08-03
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 255
|
| [[Liam Ó Leathlobhair]]
| 1945-10-01
| 2005-10-22
| ''[[:d:Q4237564|Q4237564]]''
|-
|style='text-align:right'| 256
| [[Íomhá:Mick lally.jpg|center|128px]]
| [[Mick Lally]]
| 1945-11-10
| 2010-08-31
| [[Tuar Mhic Éadaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 257
|
| [[Nollaig Ó Sceacháin]]
| 1945-12-06
|
| [[Droichead Binéid]]
|-
|style='text-align:right'| 258
| [[Íomhá:Eoin Hand (1981).jpg|center|128px]]
| [[Eoin Hand]]
| 1946-03-30
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 259
| [[Íomhá:Ruairi Quinn.jpg|center|128px]]
| [[Ruairí Ó Cuinn]]
| 1946-04-02
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 260
| [[Íomhá:Peter-Sutherland-2011.jpg|center|128px]]
| [[Peter Sutherland]]
| 1946-04-25
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 261
|
| [[Dan Neville]]
| 1946-12-08
|
| [[Contae Luimnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 262
|
| [[David Feldman (saineolaí stampaí)|David Feldman]]
| 1947
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 263
| [[Íomhá:Donal-lunny-the-basement-sydney-australia-24-03-06.jpg|center|128px]]
| [[Donal Lunny]]
| 1947-03-10
|
| [[Tulach Mhór]]
|-
|style='text-align:right'| 264
| [[Íomhá:Eric Byrne 2010.jpg|center|128px]]
| [[Eric Byrne]]
| 1947-04-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 265
|
| [[Jim Walsh]]
| 1947-05-05
|
| [[Ros Mhic Thriúin]]
|-
|style='text-align:right'| 266
| [[Íomhá:BrutonJohn.png|center|128px]]
| [[Seán de Briotún]]
| 1947-05-18
|
| [[Dún Búinne]]
|-
|style='text-align:right'| 267
|
| [[Brendan Shine]]
| 1947-06-06
|
| [[Baile Átha Luain]]
|-
|style='text-align:right'| 268
|
| [[Paschal Mooney]]
| 1947-10-14
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 269
|
| [[Seán Ardagh]]
| 1947-11-25
| 2016-05-17
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 270
|
| [[Tony Gregory]]
| 1947-12-05
| 2009-01-02
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 271
| [[Íomhá:Pat Kenny.jpg|center|128px]]
| [[Pat Kenny]]
| 1948-01-29
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 272
| [[Íomhá:Rory Gallagher 1982.jpg|center|128px]]
| [[Rory Gallagher]]
| 1948-03-02
| 1995-06-14
| [[Béal Átha Seanaidh]]
|-
|style='text-align:right'| 273
| [[Íomhá:Pat the Cope Gallagher MEP 1.jpg|center|128px]]
| [[Pat the Cope Gallagher]]
| 1948-03-10
|
| [[Ailt an Chorráin]]
|-
|style='text-align:right'| 274
|
| [[Moss Keane]]
| 1948-07-27
| 2010-10-05
| [[Éire]]
|-
|style='text-align:right'| 275
| [[Íomhá:Fergus O'Dowd 2013.jpg|center|128px]]
| [[Fergus O'Dowd]]
| 1948-09-01
|
| [[Dúrlas Éile]]
|-
|style='text-align:right'| 276
| [[Íomhá:Mary White Green Party.jpg|center|128px]]
| [[Mary White]]
| 1948-11-24
|
| [[Contae Chill Mhantáin]]
|-
|style='text-align:right'| 277
| [[Íomhá:Joan Burton crop.jpg|center|128px]]
| [[Joan Burton]]
| 1949-02-01
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 278
| [[Íomhá:Pat Rabbitte, May 2015 (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Pádraic Ó Coinín]]
| 1949-05-18
|
| [[Clár Chlainne Mhuiris]]
|-
|style='text-align:right'| 279
| [[Íomhá:Joe Higgins.jpg|center|128px]]
| [[Joe Higgins]]
| 1949-05-20
|
| [[Lios Póil]]
|-
|style='text-align:right'| 280
|
| [[Martin Cahill]]
| 1949-05-23
| 1994-08-18
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 281
| [[Íomhá:Shane Ross elected 2011.jpg|center|128px]]
| [[Shane Ross]]
| 1949-07-11
|
| [[Contae Bhaile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 282
| [[Íomhá:Charlie McCreevy portrait.jpg|center|128px]]
| [[Cathal Mac Riabhaigh]]
| 1949-09-30
|
| [[Na Solláin]]
|-
|style='text-align:right'| 283
| [[Íomhá:Paddy Keenan ACF.jpg|center|128px]]
| [[Paddy Keenan]]
| 1950-01-30
|
| [[Baile Átha Troim]]
|-
|style='text-align:right'| 284
| [[Íomhá:Gabriel Byrne 2010.jpg|center|128px]]
| [[Gabriel Byrne]]
| 1950-05-12
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 285
|
| [[Éamon Ó Cuív]]
| 1950-06-23
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 286
| [[Íomhá:Frances Fitzgerald 2011.jpg|center|128px]]
| [[Frances Fitzgerald]]
| 1950-08-01
|
| [[Cromadh]]
|-
|style='text-align:right'| 287
|
| [[Risteard Mac An Earraigh]]
| 1950-08-29
|
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 288
|
| [[Ned O'Sullivan]]
| 1950-11-25
|
| [[Lios Tuathail]]
|-
|style='text-align:right'| 289
|
| [[Geraldine Kennedy]]
| 1951
|
| [[Trá Mhór]]
|-
|style='text-align:right'| 290
|
| [[Noel Coonan]]
| 1951-01-06
|
| [[Contae Thiobraid Árann]]
|-
|style='text-align:right'| 291
|
| [[M.J. Ó Nualláin]]
| 1951-01-25
|
| [[Muine Bheag]]
|-
|style='text-align:right'| 292
|
| [[Tom Fleming]]
| 1951-02
|
| [[Cill Airne]]
|-
|style='text-align:right'| 293
| [[Íomhá:Alan Shatter.jpg|center|128px]]
| [[Alan Shatter]]
| 1951-02-14
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 294
| [[Íomhá:EndaKenny.jpg|center|128px]]
| [[Éanna Ó Coinnigh]]
| 1951-04-24
|
| [[Caisleán an Bharraigh]]
|-
|style='text-align:right'| 295
| [[Íomhá:BertieAhernBerlin2007-bis.jpg|center|128px]]
| [[Parthalán Ó hEachthairn]]
| 1951-09-12
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 296
| [[Íomhá:Geldof, Bob (IMF 2009).jpg|center|128px]]
| [[Bob Geldof]]
| 1951-10-05<br/>1954-10-05
|
| [[Dún Laoghaire]]
|-
|style='text-align:right'| 297
| [[Íomhá:Michealod.jpg|center|128px]]
| [[Micheál Ó Domhnaill]]
| 1951-10-07
| 2006-07-07
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 298
| [[Íomhá:Gay Mitchell.jpg|center|128px]]
| [[Gabriel de Mhistéal]]
| 1951-12-30
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 299
|
| [[Angela Farrell]]
| 1952
|
| [[Dún na nGall]]
|-
|style='text-align:right'| 300
|
| [[Doireann Ní Bhriain]]
| 1952
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 301
| [[Íomhá:Martin Ferris TD (6133609624).jpg|center|128px]]
| [[Martin Ferris]]
| 1952-02-10
|
| [[Contae Chiarraí]]
|-
|style='text-align:right'| 302
|
| [[Tom Hayes]]
| 1952-02-16
|
| [[An Gabhailín]]
|-
|style='text-align:right'| 303
| [[Íomhá:Dermot Morgan Grave.jpg|center|128px]]
| [[Dermot Morgan]]
| 1952-03-31
| 1998-02-28
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 304
| [[Íomhá:Kelly, Seán-9813.jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó Ceallaigh]]
| 1952-04-26
|
| [[Contae Chiarraí]]
|-
|style='text-align:right'| 305
|
| [[Gearóid de Paor]]
| 1952-06-27
|
| [[Áth an Choite|Áth na Choite]]
|-
|style='text-align:right'| 306
| [[Íomhá:Mairebrennan2.jpg|center|128px]]
| [[Moya Brennan|Máire Ní Bhraonáin]]
| 1952-08-04
|
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 307
| [[Íomhá:Louis Walsh2009July.jpg|center|128px]]
| [[Louis Walsh]]
| 1952-08-05
|
| [[Coillte Mách]]
|-
|style='text-align:right'| 308
| [[Íomhá:Minister Jimmy Deenihan at the Feile na Greine Festival, Tech Amergin, Waterville, Co Kerry. 2012.JPG|center|128px]]
| [[Jimmy Deenihan]]
| 1952-09-11
|
| [[Leic Snámha]]
|-
|style='text-align:right'| 309
| [[Íomhá:Flickr - DEEEP Project - MEP Liam Aylward, Ireland.jpg|center|128px]]
| [[Liam Aighleart]]
| 1952-09-27
|
| [[Contae Chill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 310
| [[Íomhá:Willie O'Dea 2009.jpg|center|128px]]
| [[Willie O'Dea]]
| 1952-11-01
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 311
| [[Íomhá:Pat Cox (2009).jpg|center|128px]]
| [[Pádraig Mac an Choiligh]]
| 1952-11-28
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 312
|
| [[Eoin Ó Riain]]
| 1953-02-24
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 313
|
| [[Maurice Cummins]]
| 1953-02-25
|
| [[Contae Phort Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 314
|
| [[Brian Kerr]]
| 1953-03-03
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 315
|
| [[Michael Lowry]]
| 1953-03-13
|
| [[Contae Thiobraid Árann]]
|-
|style='text-align:right'| 316
| [[Íomhá:Richard Bruton 2011.jpg|center|128px]]
| [[Richard Bruton]]
| 1953-03-15
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 317
| [[Íomhá:Pierce Brosnan Deauville 2014.jpg|center|128px]]
| [[Pierce Brosnan]]
| 1953-05-16
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 318
| [[Íomhá:Colm Meaney in 2007.jpg|center|128px]]
| [[Colm Meaney]]
| 1953-05-30
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 319
| [[Íomhá:Kathleen Lynch 2013.jpg|center|128px]]
| [[Kathleen Lynch]]
| 1953-06-07
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 320
|
| [[Frank McGuinness]]
| 1953-07-29
|
| [[Bun Cranncha]]
|-
|style='text-align:right'| 321
| [[Íomhá:Caoimhghín Ó Caoláin speaking to press 2013 crop.jpg|center|128px]]
| [[Caoimhghín Ó Caoláin]]
| 1953-09-18
|
| [[Muineachán]]
|-
|style='text-align:right'| 322
|
| [[Marian Harkin]]
| 1953-11-26
|
| [[Contae Shligigh]]
|-
|style='text-align:right'| 323
| [[Íomhá:Michael Ring 2012 cropped.jpg|center|128px]]
| [[Michael Ring]]
| 1953-12-24
|
| [[Cathair na Mart]]
|-
|style='text-align:right'| 324
|
| [[Sandie Jones]]
| 1954
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 325
|
| [[Éilís Ní Dhuibhne]]
| 1954-02-22
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 326
|
| [[Róisín Ní Shoirtéil]]
| 1954-04-25
|
| [[Droim Conrach]]
|-
|style='text-align:right'| 327
|
| [[Daragh O'Malley]]
| 1954-05-25
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 328
|
| [[Mícheál Mac Síthigh]]
| 1954-07-28
|
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 329
| [[Íomhá:Mary Davis 1.jpg|center|128px]]
| [[Mary Davis]]
| 1954-08-06
|
| [[Béal Átha na Muice]]
|-
|style='text-align:right'| 330
| [[Íomhá:John Halligan 2011.jpg|center|128px]]
| [[John Halligan]]
| 1955-01
|
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 331
|
| [[Maighread Ní Dhomhnaill]]
| 1955
|
| [[Ceanannas]]
|-
|style='text-align:right'| 332
| [[Íomhá:Paddy Burke 2014.jpg|center|128px]]
| [[Paddy Burke]]
| 1955-01-15
|
| [[Caisleán an Bharraigh]]
|-
|style='text-align:right'| 333
| [[Íomhá:John McGuinness 2006.jpg|center|128px]]
| [[John J. McGuinness]]
| 1955-03-15
|
| [[Cill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 334
| [[Íomhá:Brendan Gleeson.jpg|center|128px]]
| [[Brendan Gleeson]]
| 1955-03-29<br/>1955-11-09
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 335
|
| [[Bobby Aylward]]
| 1955-04-01
|
| [[Muileann an Bhata]]
|-
|style='text-align:right'| 336
| [[Íomhá:Maryolympia.jpg|center|128px]]
| [[Mary Black]]
| 1955-05-23
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 337
| [[Íomhá:Colm toibin 2006.jpg|center|128px]]
| [[Colm Tóibín]]
| 1955-05-30
|
| [[Inis Córthaidh]]
|-
|style='text-align:right'| 338
| [[Íomhá:Donovan6602.jpg|center|128px]]
| [[Denis O'Donovan]]
| 1955-07-23
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 339
| [[Íomhá:James Reilly April 2014.jpg|center|128px]]
| [[James Reilly]]
| 1955-08-16
|
| [[Lusca]]
|-
|style='text-align:right'| 340
| [[Íomhá:Joe Duffy.jpg|center|128px]]
| [[Joe Duffy]]
| 1956-01-27
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 341
|
| [[Liam Brady]]
| 1956-02-13
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 342
|
| [[Kevin Moran]]
| 1956-04-29
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 343
|
| [[Brendan Smith]]
| 1956-06-01
|
| [[An Cabhán]]
|-
|style='text-align:right'| 344
| [[Íomhá:Cathal.jpg|center|128px]]
| [[Cathal Ó Searcaigh]]
| 1956-07-12
|
| [[Gort an Choirce]]
|-
|style='text-align:right'| 345
| [[Íomhá:Willie Penrose 2005 cropped.jpg|center|128px]]
| [[Willie Penrose]]
| 1956-08-01
|
| [[Baile na Carraige]]
|-
|style='text-align:right'| 346
|
| [[John Perry]]
| 1956-08-15
|
| [[Baile an Mhóta (Sligeach)|Baile an Mhóta]]
|-
|style='text-align:right'| 347
| [[Íomhá:Nessa Childers MEP Ireland 01.JPG|center|128px]]
| [[Nessa Childers]]
| 1956-10-09
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 348
| [[Íomhá:Charlie Flanagan 2014.jpg|center|128px]]
| [[Charles Flanagan]]
| 1956-11-01
|
| [[Móinteach Mílic]]
|-
|style='text-align:right'| 349
|
| [[Shane McEntee]]
| 1956-12-19
| 2012-12-21
| [[An Obair]]
|-
|style='text-align:right'| 350
|
| [[David Stanton]]
| 1957-02-15
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 351
| [[Íomhá:Seán Crowe 2014.jpg|center|128px]]
| [[Seán Crowe]]
| 1957-03-07
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 352
|
| [[Pat Breen]]
| 1957-03-21
|
| [[Inis (baile)|Inis]]
|-
|style='text-align:right'| 353
|
| [[Fintan O'Toole]]
| 1958
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 354
|
| [[Seán Fleming]]
| 1958-02-01
|
| [[Contae Laoise]]
|-
|style='text-align:right'| 355
|
| [[James Bannon]]
| 1958-03-06
|
| [[Contae an Longfoirt]]
|-
|style='text-align:right'| 356
| [[Íomhá:Doyleroddy33.jpg|center|128px]]
| [[Roddy Doyle]]
| 1958-05-08
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 357
| [[Íomhá:Veronica Guerin 1.jpg|center|128px]]
| [[Veronica Guerin]]
| 1958-07-05
| 1996-06-26
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 358
|
| [[Siobhan Fahey]]
| 1958-09-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 359
|
| [[Tony Mulcahy]]
| 1959-04-12
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 360
|
| [[Brian Seosamh Ó Luineacháin]]
| 1959-05-21
| 2011-06-10
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 361
| [[Íomhá:Mary Hanafin cropped.jpg|center|128px]]
| [[Máire Ní Ainifín]]
| 1959-06-01
|
| [[Dúrlas Éile]]
|-
|style='text-align:right'| 362
|
| [[Deirdre Clune]]
| 1959-06-01
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 363
|
| [[Anthony Lawlor]]
| 1959-06-13
|
| [[Baile Eoin]]
|-
|style='text-align:right'| 364
| [[Íomhá:Mairead McGuinness, Ireland-MIP-Europaparlament-by-Leila-Paul-1.jpg|center|128px]]
| [[Máiréad Nic Aonasa]]
| 1959-06-13
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 365
| [[Íomhá:Altan - Mardis de Plouescat 2013 05.JPG|center|128px]]
| [[Mairéad Ní Mhaonaigh]]
| 1959-07-26
|
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 366
| [[Íomhá:John Gormley TD, Minister for the Environment, Heritage and Local Government.jpg|center|128px]]
| [[John Gormley]]
| 1959-08-04
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 367
| [[Íomhá:Prendergast, Phil-9374.jpg|center|128px]]
| [[Phil Prendergast]]
| 1959-09-20
|
| [[Contae Chill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 368
|
| [[Billy Timmins]]
| 1959-10-01
|
| [[Bealach Conglais]]
|-
|style='text-align:right'| 369
| [[Íomhá:Declan-Kidney-09-05-23.jpg|center|128px]]
| [[Declan Kidney]]
| 1959-10-20
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 370
|
| [[Mary Byrne]]
| 1959-11-03
|
| [[Baile Formaid]]
|-
|style='text-align:right'| 371
| [[Íomhá:Brian Cowen at White House on Saint Patrick's Day 2009.jpg|center|128px]]
| [[Brian Ó Comhain]]
| 1960-01-10
|
| [[Clóirtheach]]
|-
|style='text-align:right'| 372
|
| [[Seán Ó Fearghaíl]]
| 1960-04-17
|
| [[Contae Chill Dara]]
|-
|style='text-align:right'| 373
| [[Íomhá:Bono at the 2009 Tribeca Film Festival.jpg|center|128px]]
| [[Bono]]
| 1960-05-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 374
|
| [[Packie Bonner]]
| 1960-05-24
|
| [[Ailt an Chorráin]]
|-
|style='text-align:right'| 375
|
| [[John Curran]]
| 1960-06-17
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 376
|
| [[Frances Black]]
| 1960-06-25
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 377
| [[Íomhá:Andrew Doyle Ireland Senate of Poland.JPG|center|128px]]
| [[Andrew Doyle]]
| 1960-07-02
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 378
| [[Íomhá:Phil Hogan.jpg|center|128px]]
| [[Phil Hogan]]
| 1960-07-04
|
| [[Cill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 379
| [[Íomhá:Micheál Martin.jpg|center|128px]]
| [[Mícheál Ó Máirtín]]
| 1960-08-01
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 380
| [[Íomhá:John Spillane 1 2010 (cropped).JPG|center|128px]]
| [[John Spillane]]
| 1961
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 381
|
| [[Barry McGuigan]]
| 1961-02-28
|
| [[Muineachán]]
|-
|style='text-align:right'| 382
| [[Íomhá:Enyasweet.jpg|center|128px|link=Special:FilePath/Enyasweet.jpg]]
| [[Enya]]
| 1961-05-17
|
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 383
| [[Íomhá:LarryMullenJr.jpg|center|128px]]
| [[Larry Mullen]]
| 1961-10-31
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 384
| [[Íomhá:Seán Haughey 2010.jpg|center|128px]]
| [[Seán Ó hEochaidh]]
| 1961-11-08
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 385
| [[Íomhá:Danielodonnellindublin2.jpg|center|128px]]
| [[Daniel O'Donnell]]
| 1961-12-12
|
| [[Cionn Caslach]]
|-
|style='text-align:right'| 386
|
| [[Seán Ó Céirín]]
| 1962-07-19
| 2001-08-21
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 387
| [[Íomhá:George Lee at count.jpg|center|128px]]
| [[George Lee (iriseoir)]]
| 1962-09-27
|
| [[Teach Mealóg]]
|-
|style='text-align:right'| 388
|
| [[Paul Doolin]]
| 1963-03-26
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 389
| [[Íomhá:Graham Norton 2004-12-04.jpg|center|128px]]
| [[Graham Norton]]
| 1963-04-04
|
| [[Cluain Dolcáin]]
|-
|style='text-align:right'| 390
|
| [[Michael Creed]]
| 1963-06-29
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 391
| [[Íomhá:Eamon Ryan Green Party.jpg|center|128px]]
| [[Éamon Ryan]]
| 1963-07-28
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 392
| [[Íomhá:Todd Carty.jpg|center|128px]]
| [[Todd Carty]]
| 1963-08-31
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 393
| [[Íomhá:Deirdre de Búrca at Lisbon 2.jpg|center|128px]]
| [[Déirdre de Búrca]]
| 1963-10
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 394
|
| [[Paul Bradford]]
| 1963-12-01
|
| [[Maigh Eala]]
|-
|style='text-align:right'| 395
| [[Íomhá:Brian-Crowley-Ireland-MIP-Europaparlament-by-Leila-Paul-1.jpg|center|128px]]
| [[Brian Mac Amhlaidh]]
| 1964-03-04
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 396
|
| [[Aengus Mac Grianna]]
| 1964-07-09
|
| [[Ráth Eanaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 397
| [[Íomhá:Steve Collins.jpg|center|128px]]
| [[Steve Collins]]
| 1964-07-21
|
| ''[[:d:Q2088319|Q2088319]]''
|-
|style='text-align:right'| 398
| [[Íomhá:Aengus O Snodaigh TD.jpg|center|128px]]
| [[Aengus Ó Snodaigh]]
| 1964-07-31
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 399
|
| [[Ray D'Arcy]]
| 1964-09-01
|
| [[Cill Dara]]
|-
|style='text-align:right'| 400
|
| [[Colm Ó Cíosóig]]
| 1964-10-31
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 401
| [[Íomhá:Liam Ó Maonlaí 1990.jpg|center|128px]]
| [[Liam Ó Maonlaí]]
| 1964-11-07
|
| [[Baile na Manach]]
|-
|style='text-align:right'| 402
|
| [[Marina Carr]]
| 1964-11-17
|
| [[Contae Uíbh Fhailí]]
|-
|style='text-align:right'| 403
| [[Íomhá:Mary Coughlan.jpg|center|128px]]
| [[Máire Ní Chochláinn]]
| 1965-05-28
|
| [[Dún na nGall]]
|-
|style='text-align:right'| 404
|
| [[Alan Mathews]]
| 1965-06-27
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 405
| [[Íomhá:Dominic Hannigan.jpg|center|128px]]
| [[Dominic Hannigan]]
| 1965-07
|
| [[Éire]]
|-
|style='text-align:right'| 406
| [[Íomhá:Christopher Nolan at WonderCon 2010 1.JPG|center|128px]]
| [[Christopher Nolan (scríbhneoir)|Christopher Nolan]]
| 1965-09-06
| 2009-02-20
| [[An Muileann gCearr]]
|-
|style='text-align:right'| 407
|
| [[Ardal O'Hanlon]]
| 1965-10-08
|
| [[Carraig Mhachaire Rois]]
|-
|style='text-align:right'| 408
| [[Íomhá:The Cliff (Denis Irwin).JPG|center|128px]]
| [[Denis Irwin]]
| 1965-10-31<br/>1965-10-08
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 409
|
| [[Diarmuid Wilson]]
| 1965-11-20
|
| [[Contae an Chabháin]]
|-
|style='text-align:right'| 410
| [[Íomhá:David McWilliams.jpg|center|128px]]
| [[David McWilliams]]
| 1966
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 411
|
| [[Sharon Ní Bheoláin]]
| 1966-02-15
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 412
| [[Íomhá:Jim stynes.jpg|center|128px]]
| [[Jim Stynes]]
| 1966-04-23
| 2012-03-20
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 413
| [[Íomhá:Quinn, Niall.jpg|center|128px]]
| [[Niall Quinn]]
| 1966-10-06
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 414
| [[Íomhá:Liadh Ní Riada.jpg|center|128px]]
| [[Liadh Ní Riada]]
| 1966-11-24
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 415
| [[Íomhá:FIL 2013 - Sinéad O'Connor 08.JPG|center|128px]]
| [[Sinéad O'Connor]]
| 1966-12-08
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 416
| [[Íomhá:Liam Twomey, May 2015 (17744432900) (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Liam Twomey]]
| 1967-04-03
|
| [[Cloich na Coillte]]
|-
|style='text-align:right'| 417
|
| [[Ruth Coppinger]]
| 1967-04-18
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 418
|
| [[Barra Mac Aindriú]]
| 1967-05-16
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 419
|
| [[Michael Carruth]]
| 1967-07-09
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 420
| [[Íomhá:John Deasy 2015.jpg|center|128px]]
| [[John Deasy (Fine Gael)|John Deasy]]
| 1967-10-08
|
| [[Dún Garbhán]]
|-
|style='text-align:right'| 421
|
| [[John Delaney]]
| 1967-10-16
|
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 422
| [[Íomhá:Richard Boyd Barrett flipped.jpg|center|128px]]
| [[Richard Boyd Barrett]]
| 1967-11
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 423
|
| [[Michael Moynihan (polaiteoir Corcaíoch)|Michael Moynihan]]
| 1968-01-12
|
| [[Maigh Eala]]
|-
|style='text-align:right'| 424
| [[Íomhá:Niamh Kavanagh in Oslo 2010.jpg|center|128px]]
| [[Niamh Kavanagh]]
| 1968-02-13
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 425
| [[Íomhá:Jillian van Turnhout.jpg|center|128px]]
| [[Jillian van Turnhout]]
| 1968-03-29
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 426
| [[Íomhá:Clare Daly.jpg|center|128px]]
| [[Clare Daly]]
| 1968-04
|
| [[Contae Chill Dara]]
|-
|style='text-align:right'| 427
| [[Íomhá:Graham Linehan 2013 (8735745502).jpg|center|128px]]
| [[Graham Linehan]]
| 1968-05-22
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 428
| [[Íomhá:Ivana Bacik.jpg|center|128px]]
| [[Ivana Bacik]]
| 1968-05-25
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 429
|
| [[Margaret Murphy O'Mahony]]
| 1969
|
| [[Droichead na Bandan]]
|-
|style='text-align:right'| 430
|
| [[Paul Seevers]]
| 1969
|
| [[Sligeach]]
|-
|style='text-align:right'| 431
| [[Íomhá:Staunton, Steve.jpg|center|128px]]
| [[Steve Staunton]]
| 1969-01-19
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 432
|
| [[Timmy Dooley]]
| 1969-02-13
|
| [[Contae an Chláir]]
|-
|style='text-align:right'| 433
| [[Íomhá:Fenlon.jpg|center|128px]]
| [[Pat Fenlon]]
| 1969-03-15
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 434
| [[Íomhá:Mary Lou McDonald 2009.jpg|center|128px]]
| [[Mary Lou McDonald]]
| 1969-05-01
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 435
| [[Íomhá:Minister Brian Hayes at Sneem River.JPG|center|128px]]
| [[Brian Hayes]]
| 1969-08-23
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 436
|
| [[Áine Collins]]
| 1969-09-01
|
| [[Bántír]]
|-
|style='text-align:right'| 437
| [[Íomhá:Ken Doherty PHC 2012-3.jpg|center|128px]]
| [[Ken Doherty]]
| 1969-09-17
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 438
| [[Íomhá:Sonia osullivan 2000-2.jpg|center|128px]]
| [[Sonia O'Sullivan]]
| 1969-11-28
|
| [[An Cóbh]]
|-
|style='text-align:right'| 439
| [[Íomhá:Dara Murphy 2015.jpg|center|128px]]
| [[Dara Murphy]]
| 1969-12-02
|
| [[Gleann Maghair]]
|-
|style='text-align:right'| 440
|
| [[Michelle Smith]]
| 1969-12-16
|
| [[Rath Cúil]]
|-
|style='text-align:right'| 441
| [[Íomhá:GlenHansard.jpg|center|128px]]
| [[Glen Hansard]]
| 1970-04-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 442
| [[Íomhá:PatScullyManager.jpg|center|128px]]
| [[Pat Scully]]
| 1970-06-23
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 443
|
| [[Seán Óg de Paor]]
| 1970-12-24
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 444
|
| [[Noel Harrington]]
| 1970-12-24
|
| [[Baile Chaisleáin Bhéarra]]
|-
|style='text-align:right'| 445
| [[Íomhá:Pixie McKenna at the BAFTA's (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Pixie McKenna]]
| 1971-01-20
|
| [[Éire]]
|-
|style='text-align:right'| 446
|
| [[Mark Geary]]
| 1971-01-31
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 447
|
| [[Joe McHugh]]
| 1971-07-16
|
| [[Carraig Airt]]
|-
|style='text-align:right'| 448
|
| [[Conor McPherson]]
| 1971-08-06
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 449
| [[Íomhá:Roy Keane cropped.jpg|center|128px]]
| [[Roy Keane]]
| 1971-08-10
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 450
| [[Íomhá:PadraigHarrington2004RyderCup.jpg|center|128px]]
| [[Pádraig Harrington]]
| 1971-08-31
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 451
| [[Íomhá:The Cranberries en Barcelona 11.jpg|center|128px]]
| [[Dolores O'Riordan|Dolores Ní Ríordáin]]
| 1971-09-06
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 452
| [[Íomhá:SKenny.jpg|center|128px]]
| [[Stephen Kenny]]
| 1971-10-30
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 453
| [[Íomhá:Eoin Ó Broin 2012.jpg|center|128px]]
| [[Eoin Ó Broin]]
| 1972
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 454
| [[Íomhá:Dara Ó Briain.jpg|center|128px]]
| [[Dara Ó Briain]]
| 1972-02-04
|
| [[Bré]]
|-
|style='text-align:right'| 455
|
| [[Rachel Allen]]
| 1972-03-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 456
| [[Íomhá:Simon Coveney2.png|center|128px]]
| [[Síomón Ó Cómhanaigh]]
| 1972-06-16
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 457
| [[Íomhá:Seán Sherlock.JPG|center|128px]]
| [[Seán Sherlock]]
| 1972-12-06
|
| [[Maigh Eala]]
|-
|style='text-align:right'| 458
|
| [[Eimear Quinn]]
| 1973
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 459
| [[Íomhá:Paul Kehoe TD.jpg|center|128px]]
| [[Paul Kehoe]]
| 1973-01-11
|
| [[Contae Loch Garman]]
|-
|style='text-align:right'| 460
| [[Íomhá:Mick Devine.jpg|center|128px]]
| [[Michael Devine]]
| 1973-03-19
|
| [[An Cóbh]]
|-
|style='text-align:right'| 461
| [[Íomhá:Ryan Tubridy.jpg|center|128px]]
| [[Ryan Tubridy]]
| 1973-05-28
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 462
| [[Íomhá:Marc MacSharry 2014.jpg|center|128px]]
| [[Marc MacSharry]]
| 1973-07-12
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 463
|
| [[Billy Woods]]
| 1973-10-24
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 464
| [[Íomhá:Damien Rice live 2.jpg|center|128px]]
| [[Damien Rice]]
| 1973-12-07
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 465
|
| [[Martin Conway]]
| 1974-04-08
|
| [[Inis Díomúin]]
|-
|style='text-align:right'| 466
| [[Íomhá:Andrea corr glastonbury.jpg|center|128px]]
| [[Andrea Corr]]
| 1974-05-17
|
| [[Dún Dealgan]]
|-
|style='text-align:right'| 467
|
| [[Darragh O'Brien]]
| 1974-07-08
|
| [[Mullach Íde]]
|-
|style='text-align:right'| 468
| [[Íomhá:Imelda May (1).jpg|center|128px]]
| [[Imelda May]]
| 1974-07-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 469
| [[Íomhá:Paschal Donohoe 2012.jpg|center|128px]]
| [[Paschal Donohoe]]
| 1974-09-19
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 470
|
| [[Damien Dempsey]]
| 1975
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 471
|
| [[Darragh Ó Sé]]
| 1975-04-01
|
| [[Ceann Trá]]
|-
|style='text-align:right'| 472
| [[Íomhá:Alan Kelly 2011.jpg|center|128px]]
| [[Alan Kelly (polaiteoir)|Alan Kelly]]
| 1975-07-13
|
| [[An Port Rua]]
|-
|style='text-align:right'| 473
|
| [[Diarmuid Ó Murchú]]
| 1975-08-22
|
| [[An Daingean]]
|-
|style='text-align:right'| 474
|
| [[Ollie Cahill]]
| 1975-09-29
|
| [[Cluain Meala]]
|-
|style='text-align:right'| 475
|
| [[Dawn Martin]]
| 1976
|
| [[Dún Dealgan]]
|-
|style='text-align:right'| 476
| [[Íomhá:Brendan McCahey live performance 2014-07-14 20-23.jpg|center|128px]]
| [[Brendan McCahey]]
| 1976
|
| [[Machaire Cluaine]]
|-
|style='text-align:right'| 477
|
| [[Iasan Scorlóg]]
| 1976-01-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 478
| [[Íomhá:Stephen Gately.jpg|center|128px]]
| [[Stephen Gately]]
| 1976-03-17
| 2009-10-10
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 479
| [[Íomhá:Finnan.jpg|center|128px]]
| [[Steve Finnan]]
| 1976-04-24
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 480
|
| [[Cillian Murphy]]
| 1976-05-25
|
| [[Dúglas]]
|-
|style='text-align:right'| 481
| [[Íomhá:Colin Farrell TIFF 2012.jpg|center|128px]]
| [[Colin Farrell]]
| 1976-05-31
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 482
|
| [[Catherine Noone]]
| 1976-06-24
|
| [[Clár Chlainne Mhuiris]]
|-
|style='text-align:right'| 483
| [[Íomhá:Aodhán Ó Ríordáin.jpg|center|128px]]
| [[Aodhán Ó Ríordáin]]
| 1976-07
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 484
|
| [[Arthur Spring]]
| 1976-07-05
|
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 485
| [[Íomhá:3968-owen heary (6168875642).jpg|center|128px]]
| [[Owen Heary]]
| 1976-10-04
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 486
| [[Íomhá:Lynn Boylan (Lynn Ní Bhaoigheallain).jpg|center|128px]]
| [[Lynn Ní Bhaoighealláin|Lynn Boylan]]
| 1976-11-29
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 487
|
| [[Dónal Ó Sheancháin]]
| 1977-01-04
|
| [[Lios Mór]]
|-
|style='text-align:right'| 488
| [[Íomhá:RonanKeating.jpg|center|128px]]
| [[Ronan Keating]]
| 1977-03-03
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 489
|
| [[Thomas Byrne]]
| 1977-06-01
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 490
| [[Íomhá:JonathanRhysMeyersApr06.jpg|center|128px]]
| [[Jonathan Rhys Meyers]]
| 1977-07-27
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 491
|
| [[Brian Ó Domhnaill]]
| 1977-10-18
|
| [[Tír Chonaill]]
|-
|style='text-align:right'| 492
| [[Íomhá:Peter Stringer Munster.jpg|center|128px]]
| [[Peter Stringer]]
| 1977-12-13
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 493
|
| [[Glen Crowe]]
| 1977-12-25
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 494
| [[Íomhá:Alan Farrell 2014.jpg|center|128px]]
| [[Alan Farrell]]
| 1977-12-29
|
| [[Mullach Íde]]
|-
|style='text-align:right'| 495
| [[Íomhá:Damien English 2015.jpg|center|128px]]
| [[Damien English]]
| 1978-02-21
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 496
|
| [[Jason Byrne]]
| 1978-02-23
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 497
| [[Íomhá:Shane Horgan.JPG|center|128px]]
| [[Shane Horgan]]
| 1978-07-18
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 498
| [[Íomhá:John Paul Phelan 2014.jpg|center|128px]]
| [[John Paul Phelan]]
| 1978-09-27
|
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 499
| [[Íomhá:Nicky Byrne 2009.jpg|center|128px]]
| [[Nicky Byrne]]
| 1978-10-09
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 500
|
| [[Kathryn Thomas]]
| 1979-01-01
|
| [[Ceatharlach]]
|-
|style='text-align:right'| 501
|
| [[Anraí Ó Sibhleáin]]
| 1979-01-11
|
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 502
| [[Íomhá:Leo Varadkar 2008.jpg|center|128px]]
| [[Leo Varadkar]]
| 1979-01-18
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 503
| [[Íomhá:Brian O'Driscoll 2.jpg|center|128px]]
| [[Brian O'Driscoll]]
| 1979-01-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 504
| [[Íomhá:Sheamus as WWE Champion.jpg|center|128px]]
| [[Sheamus]]
| 1979-01-28
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 505
| [[Íomhá:DDuff.JPG|center|128px]]
| [[Damien Duff]]
| 1979-03-02
|
| [[Baile Buadáin]]
|-
|style='text-align:right'| 506
|
| [[Mícheál Caomhánach]]
| 1979-04-06
|
| ''[[:d:Q15221129|Q15221129]]''
|-
|style='text-align:right'| 507
| [[Íomhá:Shane Filan.jpg|center|128px]]
| [[Shane Filan]]
| 1979-07-05
|
| [[Sligeach]]
|-
|style='text-align:right'| 508
| [[Íomhá:Richard Dunne 2012 Sopot.jpg|center|128px]]
| [[Richard Dunne]]
| 1979-09-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 509
| [[Íomhá:James heffernan.png|center|128px]]
| [[James Heffernan]]
| 1979-10-03
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 510
| [[Íomhá:Paul O'Connell warmup.jpg|center|128px]]
| [[Paul O'Connell]]
| 1979-10-20
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 511
|
| [[Paul Galvin]]
| 1979-11-02
|
| [[Leic Snámha]]
|-
|style='text-align:right'| 512
|
| [[Elaine Cassidy]]
| 1979-12-31
|
| [[Cill Chomhghaill]]
|-
|style='text-align:right'| 513
| [[Íomhá:Kate O'Connell in 2014.jpg|center|128px]]
| [[Kate O'Connell]]
| 1980-01-03
|
| [[Cill Bheagáin]]
|-
|style='text-align:right'| 514
| [[Íomhá:Lucindacreighton.jpg|center|128px]]
| [[Lucinda Creighton]]
| 1980-01-20
|
| [[Clár Chlainne Mhuiris]]
|-
|style='text-align:right'| 515
| [[Íomhá:Gary Doherty.jpg|center|128px]]
| [[Gary Doherty]]
| 1980-01-31
|
| [[Carn Domhnach]]
|-
|style='text-align:right'| 516
| [[Íomhá:Colin Healy.jpg|center|128px]]
| [[Colin Healy]]
| 1980-03-14
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 517
| [[Íomhá:Brianmcfadden.jpg|center|128px]]
| [[Brian McFadden]]
| 1980-04-12
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 518
| [[Íomhá:Kian Egan 2009.jpg|center|128px]]
| [[Kian Egan]]
| 1980-04-29
|
| [[Sligeach]]
|-
|style='text-align:right'| 519
| [[Íomhá:Mark Feehily 2011.jpg|center|128px]]
| [[Mark Feehily]]
| 1980-05-28
|
| [[Sligeach]]
|-
|style='text-align:right'| 520
| [[Íomhá:Robbie Keane 2011.jpg|center|128px]]
| [[Robbie Keane]]
| 1980-07-08
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 521
| [[Íomhá:Graham Canty.jpg|center|128px]]
| [[Graham Ó Cáinte]]
| 1980-07-23
|
| [[Beanntraí]]
|-
|style='text-align:right'| 522
| [[Íomhá:Keith Andrews 2011.jpg|center|128px]]
| [[Keith Andrews]]
| 1980-09-13
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 523
| [[Íomhá:Manchester - Old Trafford - Manchester United vs Crawley Town.jpg|center|128px]]
| [[John O'Shea]]
| 1981-04-30
|
| [[Port Láirge]]
|-
|style='text-align:right'| 524
| [[Íomhá:Stephen Hunt 2011.jpg|center|128px]]
| [[Stephen Hunt]]
| 1981-08-01
|
| [[Port Laoise]]
|-
|style='text-align:right'| 525
|
| [[Stiofán Cluxton]]
| 1981-09-17
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 526
|
| [[Una Healy]]
| 1981-10-10
|
| [[Éire]]
|-
|style='text-align:right'| 527
|
| [[Brian Shelley]]
| 1981-11-15
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 528
| [[Íomhá:Aidan Price.jpg|center|128px]]
| [[Aidan Price]]
| 1981-12-08
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 529
|
| [[Robert Troy]]
| 1982-01
|
| [[Baile na Carraige]]
|-
|style='text-align:right'| 530
| [[Íomhá:Sinkevichinring.jpg|center|128px]]
| [[Kenny Egan]]
| 1982-01-07
|
| [[Cluain Dolcáin]]
|-
|style='text-align:right'| 531
| [[Íomhá:Joe Gamble Writing.jpg|center|128px]]
| [[Joe Gamble]]
| 1982-01-14
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 532
| [[Íomhá:Brendan Griffin, T.D. Fine Gael.JPG|center|128px]]
| [[Brendan Griffin]]
| 1982-03
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 533
| [[Íomhá:Eoghan Murphy 2014.png|center|128px]]
| [[Eoghan Murphy]]
| 1982-04
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 534
|
| [[Darren Sutherland]]
| 1982-04-18
| 2009-09-14
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 535
| [[Íomhá:Farrenmark.JPG|center|128px]]
| [[Mark Farren]]
| 1982-05-01
| 2016-02-03
| [[Dún na nGall]]
|-
|style='text-align:right'| 536
| [[Íomhá:John OFlynn.jpg|center|128px]]
| [[John O'Flynn]]
| 1982-07-11
|
| [[An Cóbh]]
|-
|style='text-align:right'| 537
| [[Íomhá:Andy Reid.png|center|128px]]
| [[Andy Reid]]
| 1982-07-29
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 538
| [[Íomhá:Liam Kearney.jpg|center|128px]]
| [[Liam Kearney]]
| 1983-01-10
|
| [[Conaithe]]
|-
|style='text-align:right'| 539
| [[Íomhá:KeithFahey Augsburg.jpg|center|128px]]
| [[Keith Fahey]]
| 1983-01-15
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 540
|
| [[Martin Coleman]]
| 1983-02-15
|
| [[Béal Átha an Cheasaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 541
| [[Íomhá:Paul Murphy 2013.jpg|center|128px]]
| [[Paul Murphy (Polaiteoir Éireannach)|Paul Murphy]]
| 1983-04-13
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 542
|
| [[Colm Cúipéir]]
| 1983-06-03
|
| [[Cill Airne]]
|-
|style='text-align:right'| 543
| [[Íomhá:Stephen Kelly 2012 Sopot.jpg|center|128px]]
| [[Stephen Kelly]]
| 1983-09-06
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 544
| [[Íomhá:Kevin Doyle.png|center|128px]]
| [[Kevin Doyle]]
| 1983-09-18
|
| [[Maigh Arnaí]]
|-
|style='text-align:right'| 545
| [[Íomhá:Denis Behan Writing.jpg|center|128px]]
| [[Denis Behan]]
| 1984-01-02
|
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 546
| [[Íomhá:Glenn Whelan 2012 Sopot.jpg|center|128px]]
| [[Glenn Whelan]]
| 1984-01-13
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 547
| [[Íomhá:Kbrennan2.JPG|center|128px]]
| [[Killian Brennan]]
| 1984-01-31
|
| [[Droichead Átha]]
|-
|style='text-align:right'| 548
| [[Íomhá:Tommy Bowe.jpg|center|128px]]
| [[Tommy Bowe]]
| 1984-02-22
|
| [[Muineachán]]
|-
|style='text-align:right'| 549
|
| [[Bernard Brogan]]
| 1984-04-03
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 550
| [[Íomhá:Stephen Rice (footballer).jpg|center|128px]]
| [[Stephen Rice]]
| 1984-10-06
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 551
|
| [[Dave Mooney]]
| 1984-10-30
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 552
| [[Íomhá:Willo Flood 3.jpg|center|128px]]
| [[Willo Flood]]
| 1985-04-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 553
| [[Íomhá:Jonathan Sexton - 2013-09-04.jpg|center|128px]]
| [[Jonathan Sexton]]
| 1985-07-11
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 554
| [[Íomhá:Roy O'Donovan.png|center|128px]]
| [[Roy O'Donovan]]
| 1985-08-10
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 555
|
| [[Mark Vaughan]]
| 1985-10-11
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 556
| [[Íomhá:Paul McShane 2012 Sopot.jpg|center|128px]]
| [[Paul McShane]]
| 1986-01-06
|
| [[Cill Mhantáin]]
|-
|style='text-align:right'| 557
| [[Íomhá:JoeyO'Brien.JPG|center|128px]]
| [[Joey O'Brien]]
| 1986-02-17
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 558
| [[Íomhá:Rob Kearney 2015 RWC.jpg|center|128px]]
| [[Rob Kearney]]
| 1986-03-26
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 559
| [[Íomhá:Katie Taylor 2012.jpg|center|128px]]
| [[Katie Taylor]]
| 1986-06-02
|
| [[Bré]]
|-
|style='text-align:right'| 560
| [[Íomhá:Stephen Ireland.jpg|center|128px]]
| [[Stephen Ireland]]
| 1986-08-22
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 561
|
| [[Lisa Chambers]]
| 1986-08-24
|
| [[Caisleán an Bharraigh]]
|-
|style='text-align:right'| 562
| [[Íomhá:Simon Harris 2012.jpg|center|128px]]
| [[Simon Harris]]
| 1986-12-17
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 563
| [[Íomhá:Shane Long.png|center|128px]]
| [[Shane Long]]
| 1987-01-22
|
| [[Gort na hUamha]]
|-
|style='text-align:right'| 564
| [[Íomhá:Darren O'Dea 2011.jpg|center|128px]]
| [[Darren O'Dea]]
| 1987-02-04
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 565
|
| [[Diarmuid O'Carroll]]
| 1987-03-16
|
| [[Cill Airne]]
|-
|style='text-align:right'| 566
|
| [[Gary Deegan]]
| 1987-09-28
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 567
| [[Íomhá:David O'Leary and Ronan Finn.jpg|center|128px]]
| [[Ronan Finn]]
| 1987-12-21
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 568
| [[Íomhá:Robert Sheehan 2012.jpg|center|128px]]
| [[Robert Sheehan]]
| 1988-01-07
|
| [[Port Laoise]]
|-
|style='text-align:right'| 569
|
| [[Tomás Breathnach (peileadóir)]]
| 1988-02-26
|
| [[Trá Lí]]
|-
|style='text-align:right'| 570
| [[Íomhá:Padraig Amond.jpg|center|128px]]
| [[Pádraig Amond]]
| 1988-04-15
|
| [[Ceatharlach]]
|-
|style='text-align:right'| 571
| [[Íomhá:UFC 189 World Tour Aldo vs. McGregor London 2015 (18776759002) (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Conor McGregor]]
| 1988-07-14
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 572
| [[Íomhá:Stokes Nov2010.jpg|center|128px]]
| [[Anthony Stokes]]
| 1988-07-25
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 573
| [[Íomhá:Jay OShea v Stoke cropped.jpg|center|128px]]
| [[James O'Shea]]
| 1988-08-10
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 574
| [[Íomhá:Kathryn Reilly.jpg|center|128px]]
| [[Kathryn Reilly]]
| 1988-09-17
|
| [[Baile Shéamais Dhuibh]]
|-
|style='text-align:right'| 575
| [[Íomhá:Seamus Coleman (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Séamus Coleman]]
| 1988-10-11
|
| [[Dún na nGall]]
|-
|style='text-align:right'| 576
| [[Íomhá:Cillian Sheridan.jpg|center|128px]]
| [[Cillian Sheridan]]
| 1989-02-23
|
| [[Coill an Chollaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 577
|
| [[John Joe Nevin|John Joseph Nevin]]
| 1989-06-07
|
| [[An Muileann gCearr]]
|-
|style='text-align:right'| 578
| [[Íomhá:Nell Ní Chróinín 2014.jpg|center|128px]]
| [[Nell Ní Chróinín]]
| 1990
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 579
| [[Íomhá:Simon Zebo (cropped).jpg|center|128px]]
| [[Simon Zebo]]
| 1990-03-16
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 580
| [[Íomhá:Hozier Troubadour West Hollywood.jpg|center|128px]]
| [[Hozier]]
| 1990-03-17
|
| [[Bré]]
|-
|style='text-align:right'| 581
|
| [[Lucy O'Byrne]]
| 1991<br/>1992
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 582
| [[Íomhá:Jack Gleeson (August 2012) (headshot).jpg|center|128px]]
| [[Jack Gleeson]]
| 1992-05-20
|
| [[Corcaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 583
| [[Íomhá:Ruder-EM 2016 27.JPG|center|128px]]
| [[Gary O'Donovan]]
| 1992-12-30
|
| [[An Sciobairín]]
|-
|style='text-align:right'| 584
| [[Íomhá:Ruder-EM 2016 27.JPG|center|128px]]
| [[Paul O'Donovan]]
| 1994-04-19
|
| [[An Sciobairín]]
|-
|style='text-align:right'| 585
| [[Íomhá:Aoifenifhearraigh.jpg|center|128px]]
| [[Aoife Ní Fhearraigh]]
|
|
| [[Gaoth Dobhair]]
|-
|style='text-align:right'| 586
|
| [[Aodh Mac Gabhráin]]
|
|
| [[Contae an Chabháin]]
|-
|style='text-align:right'| 587
|
| [[Brenda Power]]
|
|
| [[Cill Chainnigh]]
|-
|style='text-align:right'| 588
| [[Íomhá:Aine Lawlor and Cathal Mac Coille.jpg|center|128px]]
| [[Cathal Mac Coille]]
|
|
| [[Cluain Dolcáin]]
|-
|style='text-align:right'| 589
|
| [[Eoin Brosnan]]
|
|
| [[Cill Airne]]
|-
|style='text-align:right'| 590
|
| [[Heather Humphreys]]
|
|
| [[Cúil Darach]]
|-
|style='text-align:right'| 591
|
| [[Seán Hayes (polaiteoir)]]
|
| 1941
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 592
|
| [[Patrick Donoghue]]
|
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 593
|
| [[Peter Burke]]
|
|
| [[An Muileann gCearr]]
|-
|style='text-align:right'| 594
|
| [[Josepha Madigan]]
|
|
| [[Carraig an tSionnaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 595
|
| [[Jim O'Callaghan]]
|
|
| [[Carraig an tSionnaigh]]
|-
|style='text-align:right'| 596
|
| [[Niamh Smyth]]
|
|
| [[Contae an Chabháin]]
|-
|style='text-align:right'| 597
| [[Íomhá:Lynn Ruane.png|center|128px]]
| [[Lynn Ruane]]
|
|
| [[Baile Átha Cliath]]
|-
|style='text-align:right'| 598
|
| [[Michael Lawson]]
|
|
| [[Cúil Darach]]
|-
|style='text-align:right'| 599
|
| [[Tim Lombard]]
|
|
| [[Contae Chorcaí]]
|-
|style='text-align:right'| 600
|
| [[Robbie Gallagher]]
|
|
| ''[[:d:Q2404974|Q2404974]]''
|-
|style='text-align:right'| 601
| [[Íomhá:Paul Gavan 2016.jpg|center|128px]]
| [[Paul Gavan]]
|
|
| [[Luimneach]]
|-
|style='text-align:right'| 602
|
| [[Catherine Ardagh]]
|
|
| ''[[:d:Q4237564|Q4237564]]''
|-
|style='text-align:right'| 603
|
| [[Colette Kelleher]]
|
|
| [[Maigh Chromtha]]
|}
{{Wikidata list end}}
nqm81rfdhddni4ku0zt6p78n8rourh7
Caomhnú an chomhshaoil
0
70760
1068951
1068381
2022-07-31T14:20:55Z
98.3.103.238
wikitext
text/x-wiki
[[Íomhá:Kyoto Protocol Commitment map 2010.png|mion|400x400px|páirtí sa [[Prótacal Kyoto|Phrótacal Kyoto]], léarscáil 2010]]
Is éard atá i gceist le '''caomhnú an [[Comhshaol|chomhshaoil]]''' (nó cosaint na [[timpeallacht]]<nowiki/>a) ná cosaint is leasú acmhainní [[An Domhan|an domhain]] ([[Planda|plandaí]], [[Ainmhí|ainmhithe]], [[Atmaisféar|aer]], [[uisce]], [[Talmhaíocht|talamh]], [[Mianra|mianraí]] is [[fuinneamh]]) don am le teacht. (Chlúdódh sainmhíniú níos leithne dearadh na [[timpeallacht]]<nowiki/>a nó fiú cosaint dhaonnúil agus chaomhnú oidhreachta<ref>mar shampla, lámhdhéantúsán [[stair]]<nowiki/>iúil, leabhair, [[péintéireacht]], [[dealbhóireacht]], séadchomharthaí, [[Foirgníocht|foirgnim]]<nowiki/>h, [[ceol]] is [[Teanga (cumarsáid)|teanga]]<nowiki/>cha, srl</ref>).
Leis an gcomhshaol is mó a luaitear an téarma. Mar shampla, sa Straitéis Caomhnaithe Dhomhanda (1980) fógraíodh go raibh gá le caomhnú na n-acmhainní beo is na héagsúlachta géinití ar mhaithe le próisis riachtanacha eacnamaíochta agus inbhuanaitheacht [[speiceas]] is [[éiceachóras]].
Is gá go leanfaidh stoc inmharthana [[Speicis i mbaol|speicis]] [[Ainmhí|ainmhithe]] is [[Planda|plandaí]], [[Atmaisféar an Domhain|aer glan]] is [[uisce]] íon inólta, agus ithir thorthúil.
Is gá go gcaomhnófar áilleacht an nádúir is an chomhshaoil i gcoitinne freisin, mar bhunús spioradálta an [[duine]] anois agus sna glúine le teacht.
[[Íomhá:Burning oil tank on Midway 1942.jpg|clé|mion|Midway, 1942. Ar an [[6 Samhain]] gach bliain, ceiliúrtar an Lá Idirnáisiúnta um Chosc Dhúshaothrú an Chomhshaoil sa Chogaíocht agus sa Choinbhleacht.]]
Ar an [[6 Samhain]] gach bliain, ceiliúrtar an Lá Idirnáisiúnta um Chosc Dhúshaothrú an Chomhshaoil sa Chogaíocht agus sa Choinbhleacht.
Caomhnú Chomhshaoil
Ní minic go gceapann formhór na ndaoine faoin gcaomhnú chomhshaoil i gcoitinne. Ach is rud an-thábhachtach le smaoineamh faoi níos minice. Is dócha go bhfeiceann tú foilseacháin, gréasáin ar an idirlíon, óráidí ó pholaiteoirí cáilúla a labhraíonn faoin dtimpeallacht nádúrtha agus conas é a chaomhnú - áfach, faraor, roghnaíonn go leor daoine chun neamhaird a dhéanamh air seo mar gheall ar fáthanna nach féidir liom féin a thuiscint. B´fhéidir nach maith leo a bheith ag smaoineamh faoi mar ní cheapann siad go mbeidh éifeacht aige orthu féin, ach tá an cearr orthu faoi sin, go deimhin. Tá a lán speicis ag éirí i mbaol mar gheall ar an t-athrú aeráide dhomhanda. Agus go luath go leor, beidh éifeacht mór aige ar dhaoine freisin (bailte tuilte, srl).
Tá éifeacht mór ag an dtéamh dhomhanda ar a lán speicis - mar shampla: béir bána, piongain, réinfhianna, sionnaigh artacha, mic tíre, buafa, agus a thuilleadh. Tá timpeallachtaí na hainmhithe seo ag éirí níos teo is níos teo, agus nach mbíonn siad in ann go leor bia a bhailliú, baile sábháilte a bheith acu, nó saol maith a bheith acu ar fad. Nuair a bhíonn daoine ag bruscar, bíonn siad ag ranníocadh chun ainmhithe a mharú chomh maith - go háirithe éisc agus éin. Tabhair cúnaimh do na hainmhithe seo is ná bí ag bruscar.
Is í an talmhaíocht ceann de na foinsí is measa de dhamáiste ar an gcomhshaol nádúrtha. Mar gheall ar cheimiceáin a úsáidtear chun an talamh a thorthú agus níos mó, tá droch-éifeacht ag an bhfeirmeoireacht ar an gcomhshaol. Áfach is féidir é seo a athrú. Má úsáidimid modhanna nádúrtha chun an talamh a thorthú (agus chun rudaí eile a dhéanamh) is féidir linn cosc a chur air seo.
Gné thábhachtach eile is gá dúinn a mheasadh ná truaillitheacht. Is rud uafásach é an truaillitheacht, ceann de na rudaí is uafásaí don timpeallacht nádúrtha. Nuair a thruaillíonn daoine nó (níos tábhachtaí fós) comhlachtaí agus/nó monarchana, ligeann sé sin do ghásanna contúirteacha ár n-atmaisféar a iontráil - rud a mharaíonn níos mó ná seacht milliún daoine go bliantiúil! Rud tábhachtach eile a ranníocann don truaillitheacht ná gluaisteáin. Úsáideann formhór na daoine (i dtíortha forbartha) a ngluaisteáin gach lá, chun siopadóireacht a dhéanamh, taisteal, turais bóthair, agus araile, ach an raibh a fhios agat gur rudaí díreach uafásacha iad don gcomhshaol? In ionad gluaisteáin traidisiúnta a úsáid, is féidir gluaisteáin leictreacha nó feithicil eile (ar nós rothair) fiú a úsáid. Agus má roghnaíonn tú chun é seo a dhéanamh, bíodh a fhios agat go bhfuil tú ag cabhrú go MÓR lenár gcomhshaol agus nach rud míshuntasach nó beag é an rud atá á dhéanamh agat.
Is fadhb ollmhór é an ródhaonrathas freisin, agus tá droch-éifeacht aige ar an éiceachóras agus ar an gcomhshaol ar fad. Nuair a bhíonn an iomarca daoine (nach bhfuil cónaí orthu in áit amháin) ann, bíonn éifeacht air sin ar an bhfiántas, áit a bhíonn ainmhithe fós beo is faoi bhláth ann, is é an riachtanas do bhailte nua (mar gheall ar an ródhaonrathas) mar chúis de dhífhoraoisitheacht, ar an drochuair. Agus (mar is féidir le héinne a fheiceáil), nuair a tharlaíonn sé sin, cailleann ainmhithe a ngnáthóga agus ní bhíonn aon áit acu le maireachtáil ann. Uaireanta, mar gheall air sin, faigheann siad bás. Más mian leat bogadh amach faoin tuath, nó ar shiúl ón gcathair, srl: 1. Ceannaigh teach a bhfuil tógtha cheana 2: Bain úsáid as suíomh folamh nach bhfuil aon fhórais nó ainmhithe ann (áit gur dóigh nach cuid suntasach den éiceachóras é). An rud céanna leis an truaillitheacht, bíodh a fhios agat go bhfuil tú ag tabhairt an-chúnaimh don gcomhshaol agus don éiceachóras.
Tá eolas ag cách ar an bhfiach. Feiceann tú seilgearí ar líne ag ¨posing¨ do phictiúir le hainmhithe marbha, agus ar an corruair, maraíonn daoine ainmhithe atá i mbaol, cosúil le heilifintí, leoin, liopard, tíogair, béir bána, agus a lán speicis eile, agus ceann de na rudaí is measa: bíonn bród orthu as! Is rud uafásach mídhaonnachtúil é an fiach ar fad, i mo thuairimse pearsanta féin, mar is féidir leat aon bhia is maith leat a fháil ó shiopaí agus áiteanna eile (fiú má tá easpa airgid agat). Ach ní féidir a shéanadh ach gur rud uafásach é maraíocht na hainmhithe atá i mbaol, nó atá a ndaonra á laghdú go suntasach. Nuair a cheapann daoine faoi maraíocht na bhfianna, ceapann siad go bhfuil sé ceart go leor mar tá fadhb ródhaonrathas acu - bhuel, ní cheapann siad faoinár bhfadhb ródhaonrathas féin! Tá 7.8 BILLIÚN daoine ar domhan faoi láthair, a mhéadaigh ó 1.86 billiún ón mbliain 1922, sin ródhaonrathas duitse! Agus i gcomparáid leis sin, níl ach 30 milliún fianna ar domhan anois. Maidir le hainmhithe atá i mbaol, má mharaíonn tú na hainmhithe sin, is léir go bhfuil ainmhithe eile á mharú agat ag an uair céanna mar gheall ar easpa cuid tábhachtach den éiceachóras nádúrtha.
Gach rud ráite, déan do pháirt chun ár dtimpeallacht nádúrtha agus ár bhfiadhúlra a chosant.
==Féach freisin==
* [[Comhshaolachas]]
* [[Gníomhaireacht um Chaomhnú Comhshaoil]]
* [[Bainistíocht acmhainní an chomhshaoil]]
* [[Timpeallacht]]
==Tagairtí==
{{reflist}}
[[Catagóir:Comhshaolachas]]
{{Fréamh an Eolais}}
{{síol}}
boq5ec7zyv6ywm47o54uw807crzdvit
George Nicolls
0
73246
1068956
999980
2022-07-31T16:54:34Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Éire]]annach ab ea '''George Nicolls''' (c. [1884] - [[11 Bealtaine]] [[1942]]). D'úsáid sé leagan Gaelach dá ainm freisin, '''Seoirse Mac Niocaill'''.<ref>{{Lua idirlín|url=https://catalogue.nli.ie/Record/vtls000779244|teideal=Letter from Seóirse Mac Niocaill, Assistant to the Minister of Home Affairs, to Seán O'Duffy, enclosing a non-extant Circular with instructions regarding court money|dátarochtana=2022-07-31}}</ref> Bhí sé ina bhall de [[Sinn Féin|Shinn Féin]] ar dtús agus ansin [[Cumann na nGaedheal]].
<gallery>
Piece 207-159; George Nicholls (1922).pdf|page=6|Comhad faisnéise míleata ar George Nicholls ó Arm na Breataine Móire
Piece 118-20; Prosecution of George Nicholls; Possession of Seditious Documents; 23rd September, 19.pdf|Prosecution of George Nicholls; Possession of Seditious Documents
</gallery>
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
{{Teachtaí Dála an 2ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 3ú Dáil}}
{{Teachtaí Dála an 4ú Dáil}}
{{stumpa}}
{{DEFAULTSORT:Nicolls, George}}
[[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann|Nicolls, George]]
[[Catagóir:Básanna i 1942|Nicolls, George]]
[[Catagóir:Baill den 2ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 3ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill den 4ú Dáil]]
[[Catagóir:Baill Shinn Féin]]
[[Catagóir:Baill Chumann na nGaedheal]]
g9vz53xfbqaqnpu4t2xnqoewz7l3wrp
Marcas Antaine
0
75883
1069085
1062172
2022-08-01T00:39:16Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba pholaiteoir agus ghinearál [[An tSean-Róimh|Rómhánach]] cáiliúil é '''Marcas Antaine''' ([[An Laidin|Laidin]]:''Marcus Antonius'') a d'imir ról ríthábhachtach i dtarfhoirmiú Phoblacht na Róimhe ó [[olagarcacht|holagarcacht]] go dtí an [[Impireacht na Róimhe|Impireacht (''uathlathach'') Rómánach]].
Bhí Marcus Antonius go mór i bhfách le [[Iúil Caesar]], agus rinne sé seirbhís mar cheann amháin dá ghinearáil, le linn [[Cogaidh na nGallach|Chogadh na nGallach]] agus an cogaidh chathartha. Ceapadh Marcus Antomius ina riarthóir na hIodáile, le linn do Chaesar a chéile comhraic polaitiúla sa Ghréig, san Afraic Thuaidh agus san Spáinn a dhíothú. Tar éis gur maraíodh Caesar, sa bhliain 44 RC, chuaigh Marcus Antonius i bpáirt le fórsaí [[Marcus Aemilius Lepidus (triumvir)|Mharcuis Aemilius Lepidus]], ceann eile de ghinearáil Chaesair, agus [[Ágastas|Octavian]], nia Chaesair agus a mhac uchtaithe, ag cur ar bun deachtóireacht thriúracht ar a dtugtar sa stair an Triúir-Fhlaitheas. Chloigh fórsaí an Thriúir-Fhlaithis dúnmharfóirí Chaesair, na Liberatores, ag [[Cath Filippi]], sa bhliain 42 RC, agus roinneadar rialtas na Poblachta idir iad féin. Tugadh cúigí oirthearacha na Róimhe do MharcusaAntonius, lena n-áirítear cliant-ríocht na hÉigipte, A bhí ansin faoi riail [[Cléópatra|Chléópátra VII Philopator]], agus tugadh ceannasaíocht dó cogadh a fhearadh ar Pharthia.
[[Íomhá:Europe_-50.png|deas|mion|350x350px|An Mheánmhuir ársa sa bhliain 50 RC ag deireadh [[Cogaidh na nGallach|Chogaí na nGallach]], le críoch na Róimhe sa dath buí.]]
==Luathshaol==
Comhalta den gens pleibeach [[Gens Antonia|Antonia]], rugadh M. Antonius sa Róimh ar 14 Eanáir, 83 RC. <ref>Plutarch, ''Life of Antony'' [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Antony*.html#86.5 86.5.]</ref><ref>Suerbaum 1980, 327–34.</ref> Ba é [[Marcus Antonius Creticus]] a athair agus a chomhainmneach, [[Marcus Antonius (oratór)|mac an oratóra leis an t-ainm céanna]], a dúnmharaíodh le linn [[Gaius Marius|Ollsceimhle Mhairias]], le linn an gheimhridh 87-86 RC.<ref name="Huzar-14">Huzar 1978, p. 14</ref> Ba é Giulia Antonia a mháthair, col ceathrar i bhfad amach d'Iúil Caesar. Ba naíonán é M. Antonius tráth gur mháirseáil Lucius Cornelius Sulla ar an Róimh, sa bhliain 82 RC. <ref>Goldsworthy, 2010, p. 39</ref>
[[File:Lucius Antonius.jpg|thumb|left|upright|Lucius, deartháir M. Antonius, ar bhoinn a eisíodh ag [[Eifeasas]], le linn a chonsalachta, sa bhliain 41 RC]]
Dar leis an oratóir Rómhánach [[Marcus Tullius Cicero]], bhí athair M. Antonius neamhinniúil agus éillitheach, agus níor tugadh cumhacht dó ach toisc nach raibh sé in ann í a úsáid nó a mhí-úsáid go héifeachtach.<ref name="Huzar-15">Huzar 1978, p. 15</ref> Sa bhliain 74 RC tugadh ceannas míleata dó chun [[Foghlaí mara|foghlaithe]] na [[An Mheánmhuir|Meánmhara]] a chosc, ach fuair sé bás sa [[an Chréit|Chréit]] sa bhliain 71 RC, gan dul chun cinn suntasach a dhéanamh.<ref name=Huzar-14 /><ref name=Huzar-15 /><ref name="Scullard-154">Scullard 1980, p. 154</ref> D'fhág bás Antonius an seanóir, M. Antonius agus a dheartháireacha, [[Lucius Antonius|Lucius]] agus [[Gaius Antonius|Gaius]], faoi chúram a máthair, Julia, a phós ina dhiaidh sin [[Publius Cornelius Lentulus Sura]], baill ríthábhachtach de chuid na seanuaisleachta Paitríocha.<ref name="Huzar-17">Huzar 1978, p. 17</ref> Bhí Lentulus, in ainneoin leas a bhaint as a rath polaitiúil le haghaidh ratha airgeadais, i bhfiacha i gcónaí mar gheall ar ainmheasarthacht a stíl mhaireachtála. Ba phearsa lárnach é sa Dara Comhcheilg Chaitilíneach agus [[Bású seachbhreithiúnach|cuireadh é chun báis go hachomair]] ag orduithe an Chonsail Cicearó sa bhliain 63 RC, de bharr a rannpháirtíocht. <ref name="Huzar-17">Huzar 1978, p. 17</ref>Mar thoradh air ar a bhás, bhí easaontas géar idir M. Antonius agus an oratór cáiliúil.
==== Cogadh cathartha ====
[[Íomhá:Marcus_Porcius_Cato.jpg|deas|mion|412x412px|Bhí Cato Óg, ball de dhream na hOptimates, ar cheann de phríomh-ailtirí na bhforaitheanta, a spreag Caesar le cogadh sibhialta a thosnú.<br>
]]
[[Íomhá:Battle of Pharsalus, 48 BC.png|clé|mion|350x350px|Cath Pharsalus: cath cinntitheach Chogadh Sibhialta Chaesair. Bhí Marcus Antonius i gceannas ar sciathán clé d'arm Chaesair.]]
== Nótaí ==
{{Reflist|group=note}}
== Tagairtí ==
{{reflist|20em}}
=== Príomhfhoinsí ===
* Dio Cassius xli.–liii
* Appian, ''Bell. Civ.'' i.–v.
* [[Iúil Caesar|Caesar]], ''[[Commentarii de Bello Gallico]]'' and ''Commentarii de Bello Civili''
* [[Cicearó|Cicero]], ''Letters'' and ''Philippics''
** [http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0021 ''Orations: The fourteen [[Philippicae|Philippics''] against Marcus Antonius'' ~ Tufts University Classics Collection]''
* [[Plútarc|Plutarch]], ''Parallel Lives (Lives of the Noble Greeks and Romans)''
** [http://classics.mit.edu/Plutarch/antony.html Plutarch's ''Parallel Lives'': "Antony" ~ Internet Classics Archive] ([[Massachusetts Institute of Technology|MIT]])
** [http://classics.mit.edu/Plutarch/pompey.html Plutarch's ''Parallel Lives'': "Pompey" ~ Internet Classics Archive] ([[Massachusetts Institute of Technology|MIT]])
** [http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Antony*.html Plutarch's ''Parallel Lives'': "Life of Antony" – Loeb Classical Library edition, 1920]
** [http://classics.mit.edu/Plutarch/d_antony.html Plutarch's ''Parallel Lives'': "The Comparison of Demetrius and Antony" ~ Internet Classics Archive] (MIT)
* Josephus, ''The Jewish War''
* Velleius Paterculus, ''The Roman History'', II.60–87.
=== Foinsí tánaisteacha ===
== Naisc sheachtracha ==
* [[File:Commons-logo.svg|alt=|16x16px]]{{Commons-inline|Marcus Antonius}}
* [http://homepages.wmich.edu/~johnsorh/ProseComp/caesar.html Shakespeare´s Funeral Oration of Mark Antony in English and Latin translation]
* [http://www.cristoraul.com/ENGLISH/readinghall/GalleryofHistory/Marc-Anthony/LIFE-MA-DOOR.html The Life of Marc Antony, in BTM Format]
[[Catagóir:Básanna i 30 RC]]
[[Catagóir:Seanadóirí na Poblachta Rómhánaí]]
ek6ex0jtmdwqx4kfci5rhgt48bi7opu
Thomaz Bellucci
0
77247
1069109
1052144
2022-08-01T01:19:06Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is imreoir leadóige gairmiúla as [[An Bhrasaíl]] é '''Thomaz Bellucci'''. Rugadh é ar an 30 Nollaig 1987.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Bellucci, Thomaz}}
[[Catagóir:Imreoirí leadóige fear]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1987]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
r5fkwe2bwrd8qacya5k7wa5epsnjcgq
Lara Arruabarrena
0
77331
1069087
1052165
2022-08-01T00:41:03Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is imreoir leadóige gairmiúla as [[An Spáinn]] í '''Lara Arruabarrena'''. Rugadh í ar an 20 Márta 1992.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Arruabarrena, Lara}}
[[Catagóir:Imreoirí leadóige Mná]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1992]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
pjc020wex4tzgm22wx7it9ir0zf6k7w
Malek Jaziri
0
78280
1069100
1047105
2022-08-01T01:07:12Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is imreoir leadóige gairmiúla é '''Malek Jaziri'''. Rugadh é in [[Bizerte]] [[An Túinéis|sa Túinéis]] ar an Eanáir 20, 1984. I mí Feabhra, 2017 bhí se rangaithe ag uimhir 47, a rangú is airde. Faoi láthair, tá sé rangaithe ag uimhir 63.
[[Catagóir:Imreoirí leadóige fear|Jaziri, Malek]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1984]]
innl657g73c1xvw7j360kryz0tvcznw
Glassland
0
80923
1069073
977732
2022-08-01T00:26:04Z
Kevin Scannell
340
iodálach
wikitext
text/x-wiki
{{Teideal iodálach}}
{{WD Bosca Sonraí Scannáin}}
{{Bosca Sonraí Scannáin
|ainm = Grassland
|íomhá =
|méid_íomhá =
|ceannteideal =
|stiúrthóir = [[Gerard Barrett]]
|léiritheoir = Juliette Bonass<br>Ed Guiney
|scríbhneoir = Gerard Barrett
|eagarthóir = Nathan Nugent
|cineamatagrafaíocht = Piers McGrail
|aisteoirí = [[Jack Reynor]]<br>[[Toni Collette]]<br>[[Will Poulter]]
|dáileadh =
|eisiúint = 11 Iúil 2014 (Gaillimh)<br>17 Aibreán 2015
|fad_reatha = 93 nóiméad
|teanga = Béarla
|tír = Éire
|buiséad =
|ioncaim =
|idirlíon =
}}
[[Scannán]] ón bhliain [[2014]] is ea '''''Grassland'''''.
==Carachtair==
*[[Jack Reynor]] mar John
*[[Toni Collette]] mar Jean
*[[Will Poulter]] mar Shane
*[[Michael Smiley]] mar Jim
*[[Darine Ní Dhonnchadha]] mar Bridie
*[[Gary Ó'Nualláin]] mar Frank
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{Gerard Barrett}}
[[Catagóir:Scannáin Béarla]]
[[Catagóir:Scannáin 2014]]
[[Catagóir:Scannáin na hÉireann]]
jltsxy1aza6huyauxw802w7gt6ja84q
1069074
1069073
2022-08-01T00:26:28Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{Teideal iodálach}}
{{WD Bosca Sonraí Scannáin}}
[[Scannán]] ón bhliain [[2014]] is ea '''''Grassland'''''.
==Carachtair==
*[[Jack Reynor]] mar John
*[[Toni Collette]] mar Jean
*[[Will Poulter]] mar Shane
*[[Michael Smiley]] mar Jim
*[[Darine Ní Dhonnchadha]] mar Bridie
*[[Gary Ó'Nualláin]] mar Frank
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{Gerard Barrett}}
[[Catagóir:Scannáin Béarla]]
[[Catagóir:Scannáin 2014]]
[[Catagóir:Scannáin na hÉireann]]
rk5g6glta7d4yxi9ccdxd9h9zluo9w9
Sinéad Burke
0
81074
1069170
981042
2022-08-01T11:50:10Z
Dowlinme
27972
catagóirí
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine
| ainm = Sinéad Burke
| náisiúntacht = Éireannach
| íomhá =Sinéad Burke speaking on "When Building This World, No One Thought of Me".png{{!}}200px
| líonláithreán = http://minniemelange.com/
}}
Is scríbhneoir'' ''agus scoláire í '''Sinéad Burke''' a rugadh i m[[Baile Átha Cliath]].
Fuair sí a céim mar mhúinteoir bunscoile as an h[[Institiúid Oideachais Marino]]. Bhuaigh si an bonn Vere Foster mar bhí sí ar bharr an ranga. Rinne sí PhD i g[[Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath]] ar an [[oideachas]] i gcearta daonna, go háirithe ag féachaint ar conas a thugann scoileanna glór do pháiste. Tá díocas uirthi chun guth a thabhairt dóibh sin a bhí gan ghlór. D'oibrigh sí le [[Foras na Gaeilge]] chun focal nua a cuir síos ar "duine nach sroicheann gnáthairde an duine fásta mar gheall ar riocht sláinte ar nós abhcachta": duine beag.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.tearma.ie/q/little%20person/|teideal="little person"|work=téarma.ie|dátarochtana=2020-11-02}}</ref><ref>https://www.irishtimes.com/culture/heritage/the-irish-words-for-selfie-brexit-and-spam-1.3160155</ref> I mí an Mhárta 2017, thug Burke léacht TED faoina saol mar dhuine beag agus na dúshláin a tá le sárú aici i rith a saol laethúil.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Why design should include everyone|url=https://www.ted.com/talks/sinead_burke_why_design_should_include_everyone|language=en|author=Sinéad Burke}}</ref>
Tá an dúshuim aici i gcúrsaí [[faisean|faisin]] ó a bhí sí óg agus cruthaíonn sí ilchineálacht sa tionscal an fhaisin'' ''go gníomhach ar na meáin shóisialta. Úsáideann sí na deiseanna seo chun a dteachtaireacht a scaipeadh díreach chuig tithe an fhaisin.
Is ambasadóir'' ''í ag [[Gasóga na hÉireann]] agus '''Irish Society for Prevention of Cruelty to Children''<nowiki/>' (''ISPCC'').
== Tagairtí ==
<references />
{{DEFAULTSORT:Burke, Sinead}}
[[Catagóir:Faisean]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Míchumas]]
[[Catagóir:Alumni Choláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath]]
[[Catagóir:Mná Éireannacha]]
madecmdvzfbhvjtprm3q8dh88mittiz
1069171
1069170
2022-08-01T11:55:09Z
Dowlinme
27972
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is scríbhneoir'' ''agus scoláire í '''Sinéad Burke''' a rugadh i m[[Baile Átha Cliath]].
Fuair sí a céim mar mhúinteoir bunscoile as an h[[Institiúid Oideachais Marino]]. Bhuaigh si an bonn Vere Foster mar bhí sí ar bharr an ranga. Rinne sí PhD i g[[Coláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath]] ar an [[oideachas]] i gcearta daonna, go háirithe ag féachaint ar conas a thugann scoileanna glór do pháiste. Tá díocas uirthi chun guth a thabhairt dóibh sin a bhí gan ghlór. D'oibrigh sí le [[Foras na Gaeilge]] chun focal nua a cuir síos ar "duine nach sroicheann gnáthairde an duine fásta mar gheall ar riocht sláinte ar nós abhcachta": duine beag.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.tearma.ie/q/little%20person/|teideal="little person"|work=téarma.ie|dátarochtana=2020-11-02}}</ref><ref>https://www.irishtimes.com/culture/heritage/the-irish-words-for-selfie-brexit-and-spam-1.3160155</ref> I mí an Mhárta 2017, thug Burke léacht TED faoina saol mar dhuine beag agus na dúshláin a tá le sárú aici i rith a saol laethúil.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Why design should include everyone|url=https://www.ted.com/talks/sinead_burke_why_design_should_include_everyone|language=en|author=Sinéad Burke}}</ref>
Tá an dúshuim aici i gcúrsaí [[faisean|faisin]] ó a bhí sí óg agus cruthaíonn sí ilchineálacht sa tionscal an fhaisin'' ''go gníomhach ar na meáin shóisialta. Úsáideann sí na deiseanna seo chun a dteachtaireacht a scaipeadh díreach chuig tithe an fhaisin.
Is ambasadóir'' ''í ag [[Gasóga na hÉireann]] agus '''Irish Society for Prevention of Cruelty to Children''<nowiki/>' (''ISPCC'').
== Tagairtí ==
<references />
{{DEFAULTSORT:Burke, Sinead}}
[[Catagóir:Faisean]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Éireannacha]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Míchumas]]
[[Catagóir:Alumni Choláiste na Tríonóide, Baile Átha Cliath]]
[[Catagóir:Mná Éireannacha]]
kkny6v2vbahjp3vsdcudkr1qsvoa60t
Úsáideoir:Darren J. Prior
2
84220
1069121
1067986
2022-08-01T06:42:30Z
Darren J. Prior
877
wikitext
text/x-wiki
[[File:Campo ultra profundo 3d.gif|thumb|right|300px|]]
[[File:25crossings-decorative-knot.svg|thumb|right|300px]]
[[File:Castleknock train station bilingual sign (2022).jpg|thumb|right|300px]]
[[File:Castleknock Bilingual Irish English sign (2022).jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Bilingual GA EN sign at Mullingar Train Station (2022).jpg|thumb|right|300px]]
[[File:Castlerea Train Station Sign.jpg|thumb|right|300px|]]
Táim i mo chónaí i mBaile Lotrail i [[Caisleán Cnucha | gCaisleán Cnucha]] i [[Baile Átha Cliath | mBaile Átha Cliath]] agus i mo chónaí i gCaisleán Cnucha i gcoitinne le mbreis is 30 bliain anuas anois. Chaith mé tamaill i mo chónaí sa [[An Muileann gCearr|Mhuileann gCearr]], [[Droim Conrach]] agus i [[Wolverhampton]] freisin. Tá Ard-Dioplóma [[BTEC]] agus [[Baitsiléir Ealaíon | BA]] san Iriseoireacht agam. Táim bainteach le dhá stáisiún raidió pobail ([[Near FM]] & [[Raidió na Life]]) agus oibrím san Earnáil Pobail, Deonach agus Forbartha i gcoitinne. Cé go bhfuil mé i mo chónaí i mBaile Átha Cliath cludaíonn mé ábhair náisiúnta agus idirnáisiúnta freisin agus déanaim agallaimh raidió le daoine a bhíonn ina gcónaí timpeall na hÉireann agus uaireanta le daoine ina gcónaí i dtíortha eile freisin.
== Ailt tosaithe agam ==
* '''''Daoine - scríbhneoirí spioradáltachta'''''<br/>
* [[Michelle Paisley Reed]] - [[Esther Hicks]] - [[Gary Zukav]] - [[Neale Donald Walsch]] - [[Eckhart Tolle]] - [[M. Scott Peck]] - [[Anthony de Mello]] - [[John O'Donohue]] - [[Paddy McMahon]] (9)
* '''''Na meáin'''''<br/>
* [[Soundcloud]] - [[Near FM]] - [[Phoenix 92.5FM]] - [[CRAOL]] - [[Sarah Carey]] - [[Oireachtas TV]] - [[Údarás Craolacháin na hÉireann / An BAI]] (7)
* '''''Ceantair chónaithe'''''<br/>
* [[Loiste an Labhrais|Lóiste an Labhrais]] - [[Baile an Chairpintéaraigh]] (2)
* '''''An Ghaeilge'''''<br/>
* [[An Foras Pátrúnachta]] - [[Gaeloideachas]] - [[CONCOS]] - [[An Chomhairle um Oideachas Gaeltachta & Gaelscolaíochta]] - [[Comhairle na Gaelscolaíochta]] - [[Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003]] - [[Acht na Gaeltachta 2012]] - [[Bailte Seirbhíse Gaeltachta]] - [[Líonraí Gaeilge]] - [[Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030]] - [[Gael-Taca]] - [[Liosta de na heagraíochtaí i nGluaiseacht na Gaeilge]] (12)
* '''''Oideachais'''''
* [[Baitsiléir Ealaíon | Baitsiléir Ealaíon / BA]] - [[Coláiste Íde, Coláiste Breisoideachais]] - [[Coláiste Dhúlaigh, Coláiste Breisoideachais]] - [[Coláiste Breisoideachais Bhaile Formaid]] - [[QQI]] - [[Ollscoil Wolverhampton]] - [[BTEC]] (7)
* '''''Forbairt idirnáisiúnta'''''
* [[Spriocanna Forbartha Inbhuanaithe]] - [[Cúnamh Éireann]] - [[Dóchas]] - (3)
* '''''Cosaint'''''
* [[Dún Mhic Aoidh]] (1)
* '''''Spóirt'''''
* [[Club CLG Naomh Caoimhín Chaisleán Riabhach]] - [[CLG Naomh Lomáin]] - [[CLG Chaisleán Cnucha]] - [[Castleknock Celtic]] - [[Cumann Haca Oighir na hÉireann]] (5)
* '''''Sláinte'''''
* [[Ospidéal Uí Chonghaile]] - [[Ospidéal Beaumont]] - [[Ospidéal Ghort na Silíní]] - [[Ospidéal San Séamas]] - [[Ospidéal Réigiúnach an Mhuilinn Chearr]] (5)
* '''''Stair'''''
* [[Risteárd Mac Aoidh]] - [[Ard-Mhúsaem na hÉireann - Na hEalaíona Maisiúla agus Stair]] (2)
* '''''Eile'''''
* [[Áras an Mhuilinn]] (1)
* '''''San iomláin'''''
* ('''54''')
== Leaganacha eile de Wikimedia a oibrím air freisin ==
*[[Wikipedia]] [[:EN: User: Darren J. Prior| User: Darren J. Prior]]
*[[Cómhaoin Wikimedia]] [[Commons: User: Darren J. Prior| User: Darren J. Prior]]
[[en:en:User:Darren J. Prior]]
1o1mcqift9emc98uh945w8bxlq4mgnc
Lindsay Davenport
0
84798
1069079
895494
2022-08-01T00:32:00Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is iar-imreoir leadóige gairmiúla as na [[Stáit Aontaithe]] í '''Lindsay Ann Davenport Leach'''. Rugadh í ar an 11 Iúil 1942. Tá 3 craobh Grand Slam buaite aici - 1 [[Australian Open]], 1 [[The Championships, Wimbledon|Wimbledon]] agus 1 [[US Open]]. Níor bhuaigh sí aon chraobh [[French Open]], ach bhí sí sa leathcheannais uair amháin.
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Davenport, Lindsay}}
[[Catagóir:Imreoirí leadóige Mná]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1976]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
g3h54oru0r4wxd03deu3id6l9hbarfj
Teimpléad:WD Bosca Sonraí Duine
10
84927
1068994
1068815
2022-07-31T21:11:57Z
Alison
570
-1 dup
wikitext
text/x-wiki
<gallery>
Example.jpg|Caption1
Example.jpg|Caption2
</gallery>
{{WD Bosca Sonraí
| abovestyle = background-color: lightsteelblue
| aboveclass = hd
| headerstyle = background-color: lightsteelblue
| above = {{PAGENAME}}
| image = {{#if:{{#Property:P10}}|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P10|formatting=[[File:$1|260px]]|list=false}}|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P18|formatting=[[File:$1|260px]]|value={{{image|}}}|list=false}}}}{{#invoke:Wikidata | claim | property=P2096|formatting=<br/> $1|list=false}}
| caption = {{#invoke:Wikidata|claim|property=P18|qualifier=P2096|list=lang|value={{{caption|}}}|rowformat=$1}}
| image2 = {{#invoke:Wikidata | claim |property=P990|formatting=[[File:$1|260px]]|list=false}}
| caption2 = <small>Voice</small>
<!---
THIS FIRST ROW INSERTS THE POSITIONS HELD BY THE PERSON.
YOU WILL NEED THIS SUBTEMPLATE:
:eu:Template:Biografia_infotaula_automatikoa/kargua
--->
| data1= {{#if:{{#property:P39|from={{{item|}}} }}|{{#invoke:Wikidata |claim |formatting=table |property=P39 |qualifier=P580| qualifier2=P582 |qualifier3=P1365 |qualifier4=P1366 |qualifier5=P768 |qualifier6=P1545 |qualifier7=P2715 |qualifier8=P94 |qualifier9=P708|rowformat= {{WD_Bosca_Sonraí_Duine/position|$8 $6 $0}} <br />$1 $2 $3 $4 $5 $9 $7 |rowsubformat1 = $1 - | rowsubformat3=<br />← $3 | rowsubformat4=- $4 → | rowsubformat5=<br /><small>Dúiche: $5</small> | rowsubformat7=<br /><small>Toghchán: $7</small> | rowsubformat6=$6. | rowsubformat8={{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image=$8 |size=25px|sizedefault=frameless |upright=3|suppressplaceholder=yes}}<br /> | rowsubformat9=<br />Deoisí: $9|tablesort=1}}}}
<!--- FIRST BLOCK: LIFE --->
| header2 = Saol
| label3 = Ainm iomlán
| data3 = {{#invoke:Wikidata|claim|property=P1477|formatting=text}}
| label4 = Eolas breithe
| data4 = {{#if:{{#Property:P19}}|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P19|formatting = internallink}}, }}{{{date of birth|{{#invoke:WikidataIB|getValue|1=P569|2=|fwd=ALL|osd=false|df=dmy|noicon=true}}}}}{{#if:{{#Property:P570}}||{{#invoke:Wikidata|yearsOld|formatting= ($1 bliain d’aois)}}}}
| label5 = Náisiúntacht
| data5 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P27|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />|value={{{nationality|}}}}}
| label6 = Áit chónaithe
| data6 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P551|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label7 = Grúpa eitneach
| data7 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P172|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label8 = Teanga dhúchais
| data8 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P103|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label9 = Bás
| data9 = {{#if:{{#Property:P20}}|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P20|formatting = internallink}}, }}{{{date of death|{{#invoke:WikidataIB|getValue|1=P570|2=|fwd=ALL|osd=false|df=dmy|noicon=true}}}}}{{#if:{{#Property:P569}}||{{#invoke:Wikidata|yearsOld|formatting= ($1 bliain d’aois)}}}}
| label10 = Áit adhlactha
| data10 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P119|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label11 = Cúis bháis
| data11 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1196|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />|case=singularra}}{{#if:{{#Property:P509}}| ({{#invoke:Wikidata | claim | property=P509|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />|case=singularra}})}}
| label12 = {{P|P157}}
| data12 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P157|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
<!--- FAMILY BLOCK --->
| header20 = {{#if:{{#Property:P22}}{{#Property:P25}}{{#Property:P26}}{{#Property:P451}}{{#Property:P40}}{{#Property:P3373}}{{#Property:P1038}}|Muintir}}
| label21 = Athair
| data21 = {{#if:{{#Property:P22}}|[[{{#Property:P22}}]]}}
| label22 = Máthair
| data22 = {{#if:{{#Property:P25}}|[[{{#Property:P25}}]]}}
| label23 = Céile/Céilí
| data23 = {{#ifeq:{{#Property:P26}}|gan méid|Gan phósadh|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P26|qualifier=P580|qualifier2=P582|formatting = table|rowformat = $0 $1 $2|rowsubformat1=<small> ($1 -|rowsubformat2= $2)</small>|tablesort=1|colformat0=internallink}}}}
| label24 = Páirtí/Páirtithe
| data24 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P451|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label25 = Páistí
| data25 = {{#if:{{#Property:P40}}|{{collapsible list|title=liosta iomláin|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P40|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}}}}}
| label26 = Siblíní
| data26 = {{#if:{{#Property:P3373}}|{{collapsible list|title=liosta iomláin|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P3373|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}}}}}
| label27 = Teaghlach
| data27 = {{#if:{{#Property:P1038}}|{{collapsible list|title=liosta iomláin|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P1038|qualifier=P1039|formatting = table|rowformat $0 $1|rowsubformat1=<small>$1</small>|colformat0=internallink}}}}}}
| label28 = Treibh
| data28 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P53|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
<!--- EDUCATION BLOCK --->
| header30 = {{#if:{{#property:P69}}{{#property:P512}}{{#property:P184}}{{#property:P185}}{{#property:P1412}}|Oideachas}}
| label31 = Alma mater
| data31 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P69|formatting = table|qualifier=P580|qualifier2=P582|qualifier3=P512|qualifier4=P812|rowformat = $0 $1 $2 $3 $4|rowsubformat1 =<br /><small>($1 -</small>|rowsubformat2=<small>$2)</small>|rowsubformat3 = <small>$3</small>|rowsubformat4 =<small>: $4</small>|tablesort=1}}
| label32 = Leibhéal oideachais
| data32 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P512|formatting = internallink|case=singularra|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label33 = Tráchtas
| data33 = {{#if:{{#Property:P1026}}|''{{#invoke:Wikidata | claim | property=P1476|item={{#invoke:Wikidata | claim | property=P1026|formatting = raw}}|formatting=text}}''}}
| label34 = Stiúrthóir tráchtais
| data34 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P184|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label35 = Mic léinn dochtúireachta
| data35 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P185|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label36 = Teangacha
| data36 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1412|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label37 = Múinteoirí
| data37 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1066|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label38 = Mic léinn
| data38 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P802|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
<!--- OCCUPATION --->
| header39 = Gairm
| label40 = Gairm
| data40 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P106|formatting = internallink}}
<!--- SPORTS: You will need the subtemplates in :eu:Biografia infotaula automatikoa/kirola for the parameters of each sport --->
| data41 = {{#if:{{#Property:P641}}|{{WD Bosca Sonraí Duine/sport|{{#Property:P641}}}}}}
| data42 = {{Liosta fillte|title=Rannpháirtí|{{WD Bosca Sonraí Duine/sport/duais| {{#invoke:Wikidata |claim |formatting=table |property=P1344 |qualifier=P166| qualifier2=P1352|rowformat=$1$0 $2|rowsubformat2=($2.)}} }} }}
| data43 = {{#if:{{#property:P1346|from={{{item|}}} }}|{{collapsible list|title=Buaiteoir|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P1346|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} }} }}
| label44 = Ionad nó speisialtacht
| data44 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P413|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label45 = Uimhir spóirt
| data45 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1618|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label48 = Meachán
| data48 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2067|formatting=unitcode}}
| label49 = Airde
| data49 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2048|formatting=unitcode}}
<!--- GENERAL OCCUPATION --->
| label50 = Áit oibre
| data50 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P937|formatting = internallink}}
| label51 = Fostóirí
| data51 = {{#invoke:Wikidata |claim |property=P108| qualifier=P580| qualifier2=P582|formatting = table|rowformat = $0 $1 $2|rowsubformat1=<small> ($1 -</small>|rowsubformat2=<small> $2</small>)|tablesort=1}}
| label52 = Saothar iomráiteach
| data52 = {{#if:{{#Property:P800}}|''{{#invoke:Wikidata | claim | property=P800|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}''}}
<!--- You can copy the template missing (sub-item image) from eu:Azpi-item_irudia --->
| label53 = Duais
| data53 = {{#if:{{#property:P166|from={{{item|}}} }}|{{collapsible list|title=liosta iomláin|state=autocollapse|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P166 |qualifier=P585| qualifier2=P1027 |qualifier3=P1686|formatting=table
|rowformat = {{((}}Sub-item image{{!}}$0{{!}}P2425{{!}}40x20px{{))}} [[{{((}}#invoke:Wikibase{{!}}label{{!}}$0{{))}}]] $2 $1 $3 |rowsubformat1=<small> ($1)</small> |rowsubformat2=: <small>$2</small>|rowsubformat3=: <small>$3</small> | colformat0=raw | colformat2=internallink| separator=<br />}}}} }}
| label54 = Ainmníodh é/í le haghaidh
| data54 = {{#if:{{#property:P1411|from={{{item|}}} }}|{{collapsible list|title=liosta iomláin|{{delink|{{#invoke:Wikidata |claim |formatting=table |property=P1411|tablesort=1 |qualifier=P585| qualifier2=P1027 |qualifier3=P1686|rowformat=[[$0]] $2 $1 $3 |rowsubformat1=<br /><small>($1)</small> |rowsubformat2=<small>: [[$2]]</small>|rowsubformat3=<small>: [[$3]]</small>}}}}}} }}
| label55 = Daoine le tionchar air/uirthi
| data55 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P737|formatting = internallink}}
| label57 = Ballraíocht
| data57 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P463|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label58 = Gluaiseacht
| data58 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P135|formatting = internallink|case=singularra|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label59 = Sloinnte
| data59 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P742|formatting = label}}
<!-- Music -->
| label60 = Gluaiseacht ealaíne
| data60 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P136|formatting = internallink|case=singularra|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label61 = Cineál gutha
| data61 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P412|formatting = internallink|case=singularra|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label62 = [[Fach]]
| data62 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1731|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label63 = Uirlis cheoil
| data63 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1303|formatting = internallink|case=singularra|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label64 = Lipéad ceoil
| data64 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P264|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
<!-- Saints -->
| header70 = {{#if:{{#Property:P841}}|Féile}}
| data71 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P841|formatting = internallink}}
<!--- Military --->
| header75 = {{#if:{{#Property:P241}}{{#Property:P607}}|Seirbhís mhíleata}}
| label76 = Brainse míleata
| data76 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P241|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label77 = Céim
| data77 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P410|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label78 = Throid sé/sí ag
| data78 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P607|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
<!-- Astronauts->
| header80 = {{#if:{{#Property:P450}}{{#Property:P2873}}|Spásaire}}
| label81 = Misean/misin
| data81 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P450|formatting = internallink|separator= |conjunction= }}
| label82 = Suaitheantas misin
| data82 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P450|formatting = table|rowformat={{((}}subitem image{{!}}$0{{!}}P154{{!}}50x50px{{))}}|colformat0=raw |separator= |conjunction= }}
| label83 = Tréimhse sa spás
| data83 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2873|formatting = unit}}
<!--- BELIEVINGS --->
| header90 = {{#if:{{#Property:P140}}{{#Property:P102}}{{#Property:P611}}|Cleamhnú}}
| label91 = Reiligiúin
| data91 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P140|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label92 = Ord
| data92 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P611|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label93 = Páirtithe polaitíochta
| data93 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P102|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
<!-- SIGNATURE AND LINKS -->
|label97 = [[IMDb]]
|data97 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P345|formatting = [http://www.imdb.com/name/$1 $1]}}
|data98 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P856|formatting = weblink}}
|data99 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P109|formatting = [[File:$1|200px]]}}
|label100 = [[Discogs|Discogs ID]]
|data100 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1953|formatting = [http://www.discogs.com/artist/$1 $1]}}
|label101 = Models.com
|data101 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2471|formatting = [http://www.models.com/models/$1 $1]}}
|label102 = [[IAFD]]
|data102 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P3869|formatting = [http://www.iafd.com/name/$1/gender=f $1]}}
|label103 = [[AFD]]
|data103 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P4505|formatting = [http://www.iafd.com/name/$1/gender=m $1]}}
|label104 = [[Instagram]]
|data104 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2003|formatting = [http://www.instagram.com/$1 $1]}}
|label105 = [[Twitter]]
|data105 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2002|formatting = [http://www.twitter.com/$1 $1]}}
|label106 = [[TikTok]]
|data106 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P7085|formatting = [http://www.tiktok.com/@$1 $1]}}
|data107 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P109|formatting = [[File:$1|128px]]}}
}}<noinclude>[[Catagóir:WD Boscaí sonraí|Duine]]</noinclude>
q3y3w6dct7zh2rqpc5fnzru63lpdiyh
1068995
1068994
2022-07-31T21:12:46Z
Alison
570
-1
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí
| abovestyle = background-color: lightsteelblue
| aboveclass = hd
| headerstyle = background-color: lightsteelblue
| above = {{PAGENAME}}
| image = {{#if:{{#Property:P10}}|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P10|formatting=[[File:$1|260px]]|list=false}}|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P18|formatting=[[File:$1|260px]]|value={{{image|}}}|list=false}}}}{{#invoke:Wikidata | claim | property=P2096|formatting=<br/> $1|list=false}}
| caption = {{#invoke:Wikidata|claim|property=P18|qualifier=P2096|list=lang|value={{{caption|}}}|rowformat=$1}}
| image2 = {{#invoke:Wikidata | claim |property=P990|formatting=[[File:$1|260px]]|list=false}}
| caption2 = <small>Voice</small>
<!---
THIS FIRST ROW INSERTS THE POSITIONS HELD BY THE PERSON.
YOU WILL NEED THIS SUBTEMPLATE:
:eu:Template:Biografia_infotaula_automatikoa/kargua
--->
| data1= {{#if:{{#property:P39|from={{{item|}}} }}|{{#invoke:Wikidata |claim |formatting=table |property=P39 |qualifier=P580| qualifier2=P582 |qualifier3=P1365 |qualifier4=P1366 |qualifier5=P768 |qualifier6=P1545 |qualifier7=P2715 |qualifier8=P94 |qualifier9=P708|rowformat= {{WD_Bosca_Sonraí_Duine/position|$8 $6 $0}} <br />$1 $2 $3 $4 $5 $9 $7 |rowsubformat1 = $1 - | rowsubformat3=<br />← $3 | rowsubformat4=- $4 → | rowsubformat5=<br /><small>Dúiche: $5</small> | rowsubformat7=<br /><small>Toghchán: $7</small> | rowsubformat6=$6. | rowsubformat8={{#invoke:InfoboxImage|InfoboxImage|image=$8 |size=25px|sizedefault=frameless |upright=3|suppressplaceholder=yes}}<br /> | rowsubformat9=<br />Deoisí: $9|tablesort=1}}}}
<!--- FIRST BLOCK: LIFE --->
| header2 = Saol
| label3 = Ainm iomlán
| data3 = {{#invoke:Wikidata|claim|property=P1477|formatting=text}}
| label4 = Eolas breithe
| data4 = {{#if:{{#Property:P19}}|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P19|formatting = internallink}}, }}{{{date of birth|{{#invoke:WikidataIB|getValue|1=P569|2=|fwd=ALL|osd=false|df=dmy|noicon=true}}}}}{{#if:{{#Property:P570}}||{{#invoke:Wikidata|yearsOld|formatting= ($1 bliain d’aois)}}}}
| label5 = Náisiúntacht
| data5 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P27|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />|value={{{nationality|}}}}}
| label6 = Áit chónaithe
| data6 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P551|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label7 = Grúpa eitneach
| data7 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P172|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label8 = Teanga dhúchais
| data8 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P103|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label9 = Bás
| data9 = {{#if:{{#Property:P20}}|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P20|formatting = internallink}}, }}{{{date of death|{{#invoke:WikidataIB|getValue|1=P570|2=|fwd=ALL|osd=false|df=dmy|noicon=true}}}}}{{#if:{{#Property:P569}}||{{#invoke:Wikidata|yearsOld|formatting= ($1 bliain d’aois)}}}}
| label10 = Áit adhlactha
| data10 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P119|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label11 = Cúis bháis
| data11 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1196|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />|case=singularra}}{{#if:{{#Property:P509}}| ({{#invoke:Wikidata | claim | property=P509|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />|case=singularra}})}}
| label12 = {{P|P157}}
| data12 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P157|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
<!--- FAMILY BLOCK --->
| header20 = {{#if:{{#Property:P22}}{{#Property:P25}}{{#Property:P26}}{{#Property:P451}}{{#Property:P40}}{{#Property:P3373}}{{#Property:P1038}}|Muintir}}
| label21 = Athair
| data21 = {{#if:{{#Property:P22}}|[[{{#Property:P22}}]]}}
| label22 = Máthair
| data22 = {{#if:{{#Property:P25}}|[[{{#Property:P25}}]]}}
| label23 = Céile/Céilí
| data23 = {{#ifeq:{{#Property:P26}}|gan méid|Gan phósadh|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P26|qualifier=P580|qualifier2=P582|formatting = table|rowformat = $0 $1 $2|rowsubformat1=<small> ($1 -|rowsubformat2= $2)</small>|tablesort=1|colformat0=internallink}}}}
| label24 = Páirtí/Páirtithe
| data24 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P451|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label25 = Páistí
| data25 = {{#if:{{#Property:P40}}|{{collapsible list|title=liosta iomláin|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P40|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}}}}}
| label26 = Siblíní
| data26 = {{#if:{{#Property:P3373}}|{{collapsible list|title=liosta iomláin|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P3373|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}}}}}
| label27 = Teaghlach
| data27 = {{#if:{{#Property:P1038}}|{{collapsible list|title=liosta iomláin|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P1038|qualifier=P1039|formatting = table|rowformat $0 $1|rowsubformat1=<small>$1</small>|colformat0=internallink}}}}}}
| label28 = Treibh
| data28 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P53|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
<!--- EDUCATION BLOCK --->
| header30 = {{#if:{{#property:P69}}{{#property:P512}}{{#property:P184}}{{#property:P185}}{{#property:P1412}}|Oideachas}}
| label31 = Alma mater
| data31 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P69|formatting = table|qualifier=P580|qualifier2=P582|qualifier3=P512|qualifier4=P812|rowformat = $0 $1 $2 $3 $4|rowsubformat1 =<br /><small>($1 -</small>|rowsubformat2=<small>$2)</small>|rowsubformat3 = <small>$3</small>|rowsubformat4 =<small>: $4</small>|tablesort=1}}
| label32 = Leibhéal oideachais
| data32 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P512|formatting = internallink|case=singularra|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label33 = Tráchtas
| data33 = {{#if:{{#Property:P1026}}|''{{#invoke:Wikidata | claim | property=P1476|item={{#invoke:Wikidata | claim | property=P1026|formatting = raw}}|formatting=text}}''}}
| label34 = Stiúrthóir tráchtais
| data34 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P184|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label35 = Mic léinn dochtúireachta
| data35 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P185|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label36 = Teangacha
| data36 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1412|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label37 = Múinteoirí
| data37 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1066|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label38 = Mic léinn
| data38 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P802|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
<!--- OCCUPATION --->
| header39 = Gairm
| label40 = Gairm
| data40 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P106|formatting = internallink}}
<!--- SPORTS: You will need the subtemplates in :eu:Biografia infotaula automatikoa/kirola for the parameters of each sport --->
| data41 = {{#if:{{#Property:P641}}|{{WD Bosca Sonraí Duine/sport|{{#Property:P641}}}}}}
| data42 = {{Liosta fillte|title=Rannpháirtí|{{WD Bosca Sonraí Duine/sport/duais| {{#invoke:Wikidata |claim |formatting=table |property=P1344 |qualifier=P166| qualifier2=P1352|rowformat=$1$0 $2|rowsubformat2=($2.)}} }} }}
| data43 = {{#if:{{#property:P1346|from={{{item|}}} }}|{{collapsible list|title=Buaiteoir|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P1346|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} }} }}
| label44 = Ionad nó speisialtacht
| data44 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P413|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label45 = Uimhir spóirt
| data45 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1618|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label48 = Meachán
| data48 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2067|formatting=unitcode}}
| label49 = Airde
| data49 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2048|formatting=unitcode}}
<!--- GENERAL OCCUPATION --->
| label50 = Áit oibre
| data50 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P937|formatting = internallink}}
| label51 = Fostóirí
| data51 = {{#invoke:Wikidata |claim |property=P108| qualifier=P580| qualifier2=P582|formatting = table|rowformat = $0 $1 $2|rowsubformat1=<small> ($1 -</small>|rowsubformat2=<small> $2</small>)|tablesort=1}}
| label52 = Saothar iomráiteach
| data52 = {{#if:{{#Property:P800}}|''{{#invoke:Wikidata | claim | property=P800|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}''}}
<!--- You can copy the template missing (sub-item image) from eu:Azpi-item_irudia --->
| label53 = Duais
| data53 = {{#if:{{#property:P166|from={{{item|}}} }}|{{collapsible list|title=liosta iomláin|state=autocollapse|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P166 |qualifier=P585| qualifier2=P1027 |qualifier3=P1686|formatting=table
|rowformat = {{((}}Sub-item image{{!}}$0{{!}}P2425{{!}}40x20px{{))}} [[{{((}}#invoke:Wikibase{{!}}label{{!}}$0{{))}}]] $2 $1 $3 |rowsubformat1=<small> ($1)</small> |rowsubformat2=: <small>$2</small>|rowsubformat3=: <small>$3</small> | colformat0=raw | colformat2=internallink| separator=<br />}}}} }}
| label54 = Ainmníodh é/í le haghaidh
| data54 = {{#if:{{#property:P1411|from={{{item|}}} }}|{{collapsible list|title=liosta iomláin|{{delink|{{#invoke:Wikidata |claim |formatting=table |property=P1411|tablesort=1 |qualifier=P585| qualifier2=P1027 |qualifier3=P1686|rowformat=[[$0]] $2 $1 $3 |rowsubformat1=<br /><small>($1)</small> |rowsubformat2=<small>: [[$2]]</small>|rowsubformat3=<small>: [[$3]]</small>}}}}}} }}
| label55 = Daoine le tionchar air/uirthi
| data55 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P737|formatting = internallink}}
| label57 = Ballraíocht
| data57 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P463|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label58 = Gluaiseacht
| data58 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P135|formatting = internallink|case=singularra|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label59 = Sloinnte
| data59 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P742|formatting = label}}
<!-- Music -->
| label60 = Gluaiseacht ealaíne
| data60 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P136|formatting = internallink|case=singularra|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label61 = Cineál gutha
| data61 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P412|formatting = internallink|case=singularra|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label62 = [[Fach]]
| data62 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1731|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label63 = Uirlis cheoil
| data63 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1303|formatting = internallink|case=singularra|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label64 = Lipéad ceoil
| data64 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P264|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
<!-- Saints -->
| header70 = {{#if:{{#Property:P841}}|Féile}}
| data71 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P841|formatting = internallink}}
<!--- Military --->
| header75 = {{#if:{{#Property:P241}}{{#Property:P607}}|Seirbhís mhíleata}}
| label76 = Brainse míleata
| data76 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P241|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label77 = Céim
| data77 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P410|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label78 = Throid sé/sí ag
| data78 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P607|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
<!-- Astronauts->
| header80 = {{#if:{{#Property:P450}}{{#Property:P2873}}|Spásaire}}
| label81 = Misean/misin
| data81 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P450|formatting = internallink|separator= |conjunction= }}
| label82 = Suaitheantas misin
| data82 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P450|formatting = table|rowformat={{((}}subitem image{{!}}$0{{!}}P154{{!}}50x50px{{))}}|colformat0=raw |separator= |conjunction= }}
| label83 = Tréimhse sa spás
| data83 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2873|formatting = unit}}
<!--- BELIEVINGS --->
| header90 = {{#if:{{#Property:P140}}{{#Property:P102}}{{#Property:P611}}|Cleamhnú}}
| label91 = Reiligiúin
| data91 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P140|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label92 = Ord
| data92 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P611|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
| label93 = Páirtithe polaitíochta
| data93 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P102|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}
<!-- SIGNATURE AND LINKS -->
|label97 = [[IMDb]]
|data97 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P345|formatting = [http://www.imdb.com/name/$1 $1]}}
|data98 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P856|formatting = weblink}}
|data99 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P109|formatting = [[File:$1|200px]]}}
|label100 = [[Discogs|Discogs ID]]
|data100 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1953|formatting = [http://www.discogs.com/artist/$1 $1]}}
|label101 = Models.com
|data101 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2471|formatting = [http://www.models.com/models/$1 $1]}}
|label102 = [[IAFD]]
|data102 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P3869|formatting = [http://www.iafd.com/name/$1/gender=f $1]}}
|label103 = [[AFD]]
|data103 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P4505|formatting = [http://www.iafd.com/name/$1/gender=m $1]}}
|label104 = [[Instagram]]
|data104 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2003|formatting = [http://www.instagram.com/$1 $1]}}
|label105 = [[Twitter]]
|data105 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2002|formatting = [http://www.twitter.com/$1 $1]}}
|label106 = [[TikTok]]
|data106 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P7085|formatting = [http://www.tiktok.com/@$1 $1]}}
|data107 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P109|formatting = [[File:$1|128px]]}}
}}<noinclude>[[Catagóir:WD Boscaí sonraí|Duine]]</noinclude>
14iutcxuxeu5ymq910ojpyxlab93604
Martina Cole
0
85446
1069084
898838
2022-08-01T00:37:48Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Scríbhneoir [[Pobal Éireannach na Breataine|de phór na hÉireann]] is ea '''Martina Cole''' a rugadh '''Eilidh Martina Cole''' in [[Essex]] ar an [[30 Márta]] [[1959]].
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Cole, Martina}}
[[Catagóir:Diaspóra Éireannach]]
[[Catagóir:Pobal Éireannach na Breataine]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Sasanacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1959]]
7i7jmotvll02wul3jmrvjdfi306ky90
Ronald Colman
0
86385
1069098
1030857
2022-08-01T01:05:18Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
B'aisteoir [[Sasana|Sasanach]] é '''Ronald Charles Colman''' (9 Feabhra 1891 – 19 Bealtaine 1958).
Bhuaigh sé an gradam Aisteoir is Fearr sna gradaim Academy i 1948. Bhuaigh sé an gradam Aisteoir is Fearr sna gradaim Golden Globe i 1948. Ainmníodh é don ngradam Aisteoir is Fearr sna gradaim Academy i 1930.
{{DEFAULTSORT:Colman, Ronald}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1891]]
[[Catagóir:Básanna i 1958]]
[[Catagóir:Aisteoirí Sasanacha]]
[[Catagóir:Buaiteoirí gradam Aisteoir is Fearr sna gradaim Academy]]
[[Catagóir:Buaiteoirí gradam Aisteoir is Fearr i nDráma sna gradaim Golden Globe]]
kukbt8e1876du5af3ga7y4pal9f6v67
Klaus Nordling
0
86703
1069043
1040724
2022-07-31T22:28:24Z
SeoMac
5102
WD, defsort+
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba chruthaitheoir greannán Meiriceánach é '''Klaus Nordling''' (29 Bealtaine 1910 – 19 Samhain 1986). Tá aithne air mar cruthaitheoir [[Liosta carachtair Marvel Comics: T#Thin Man|Thin Man]].
{{Síol}}
{{DEFAULTSORT:Nordling, Klaus}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1910]]
[[Catagóir:Básanna i 1986]]
[[Catagóir:Daoine Marvel Comics]]
sq4njjerec7dkntrzt9mypxncdq9jyp
1069050
1069043
2022-07-31T23:24:22Z
SeoMac
5102
téacs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba chruthaitheoir greannán Meiriceánach é '''Klaus Nordling''' (29 Bealtaine 1910 – 19 Samhain 1986). Rugadh é in Pori na [[An Fhionlainn|Fionlainne]] ach tugadh go Meiriceá é sa bhliain 1912. Tá aithne air mar chruthaitheoir Lady Luck agus an [[Liosta carachtair Marvel Comics: T#Thin Man|Thin Man]].
{{Síol}}
{{DEFAULTSORT:Nordling, Klaus}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1910]]
[[Catagóir:Básanna i 1986]]
[[Catagóir:Daoine Marvel Comics]]
cn6fdqv2n5uhgq9nb73otu1opi4powb
1069051
1069050
2022-07-31T23:27:53Z
SeoMac
5102
+
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba chruthaitheoir greannán Meiriceánach é '''Klaus Nordling''' (29 Bealtaine 1910 – 19 Samhain 1986). Rugadh é in Pori na [[An Fhionlainn|Fionlainne]] ach tugadh go Meiriceá é sa bhliain 1912. Tá aithne air mar chruthaitheoir Lady Luck agus an [[Liosta carachtair Marvel Comics: T#Thin Man|Thin Man]]. Fuair sé bás sa bhaile in Ridgefield, [[Connecticut]].
{{Síol}}
{{DEFAULTSORT:Nordling, Klaus}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1910]]
[[Catagóir:Básanna i 1986]]
[[Catagóir:Daoine Marvel Comics]]
9aa2hd4mbcvhs0k5bwbeu57xt8mj9ao
Raidió na dTreabh
0
87228
1069055
1060425
2022-07-31T23:39:30Z
TGcoa
21229
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}}
[[File:Galway City Collage.jpg|thumb|300px|Tá Raidió na dTreabh lonnaithe i nGaillimh agus tá súil acu ceadúnas a fháil chun a bheith in ann craoladh ar FM ar raidió timpeall cathair agus contae na Gaillimhe]]
Is é '''Raidió na dTreabh''' "stáisiún raidió"<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Raidió na dTreabh - Fundit.ie|url=https://www.youtube.com/watch?v=bLRGsdBAT6Q|date=2016-06-03|author=Raidió na dTreabh}}</ref>, lonnaithe in Áras na nGael i gcathair na [[Gaillimh]]e. Thosaigh na podchraoltaí sa bhliain 2016.
Tá na cláracha le fáil ar an idirlíon amháin ach ba mhaith leis an dream céadúnas a fháil ón t[[Údarás Craolacháin na hÉireann / An BAI]] chun a bheith in ann craoladh ar [[F. Murray Abraham|FM]] [[raidió]] timpeall contae na Gaillimhe ar fad.
==Naisc==
* Facebook<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.facebook.com/raidionadtreabh/|teideal=Raidió na dTreabh|language=ga|work=www.facebook.com|dátarochtana=2019-05-05}}</ref>
* Twitter<ref>{{Lua idirlín|url=https://twitter.com/rnadtreabh?lang=en|teideal=Raidió na dTreabh (@RnadTreabh) {{!}} Twitter|language=en|work=twitter.com|dátarochtana=2019-05-05}}</ref>
* [https://soundcloud.com/raidionadtreabh Raidió na dTreabh] air [[Soundcloud]]
==Féach freisin ==
* [[Taibhdhearc na Gaillimhe]]
* [[Connemara Community Radio]]
* [[Gaillimh]]
* [[Raidió na Life]]
* [[Raidió Fáilte]]
* [[CRAOL]]
* [[RTÉ Raidió na Gaeltachta]]
* [[Raidió Rí-Rá]]
* [[Galway Bay FM]]
* [[Údarás Craolacháin na hÉireann / An BAI]]
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
[[Catagóir:Stáisiúin raidió in Éirinn]]
[[Catagóir:Meáin na Gaeilge]]
[[Catagóir:Stáisiúin raidió a thosaigh ag craoladh i 2016]]
[[Catagóir:Podchraoltaí]]
b4pf3wyg36ccz4bwhh6nms1e5v56bq3
Melanie Griffith
0
87268
1069101
916287
2022-08-01T01:12:33Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is ban-aisteoir [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Meiriceánach]] í '''Melanie Richards Griffith'''. Rugadh í ar an 9 Lúnasa 1957. Bhuaigh sí an gradam Ban-Aisteoir is Fearr i gCoiméide nó Ceoldráma sna gradaim Golden Globe i 1989.
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1957]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Ban-aisteoirí Meiriceánacha]]
[[Catagóir:Buaiteoirí gradam Ban-Aisteoir is Fearr i gCoiméide nó Ceoldráma sna gradaim Golden Globe]]
161okgdn7sm0lskl2pzjjnfbhulul46
Wendy Beckett
0
87540
1069070
969305
2022-08-01T00:24:46Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Bean rialta]] [[An Afraic Theas|ón Afraic Theas]] [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Caitliceach Rómhánach]] ab ea '''Wendy Beckett''' nó mar is fearr aithne ''' Sister Wendy''' a rugadh ar an [[25 Feabhra]] [[1930]] agus fuair bás ar an [[26 Nollaig]] [[2018]]).
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Beckett, Wendy}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1930]]
[[Catagóir:Básanna in 2018]]
[[Catagóir:Mná rialta]]
[[Catagóir:Daoine ón Afraic Theas]]
rxxodaare6pzffqcsu2r0krvk0xhtgz
1069071
1069070
2022-08-01T00:25:25Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Bean rialta]] [[An Afraic Theas|ón Afraic Theas]] [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Caitliceach Rómhánach]] ab ea '''Wendy Beckett''' nó mar is fearr aithne ''' Sister Wendy''' a rugadh ar an [[25 Feabhra]] [[1930]] agus fuair bás ar an [[26 Nollaig]] [[2018]].
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Beckett, Wendy}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1930]]
[[Catagóir:Básanna in 2018]]
[[Catagóir:Mná rialta]]
[[Catagóir:Daoine ón Afraic Theas]]
on8nqyczzya57bu5bwxum8ucjkmhkqx
Richard Cromwell (aisteoir)
0
87663
1069054
915250
2022-07-31T23:36:59Z
SeoMac
5102
WD, defsort+
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
B'aisteoir [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Meiriceánach]] é '''Richard Cromwell''' (8 Eanáir 1910 – 11 Deireadh Fómhair 1960).
{{Síol-aisteoir}}
{{DEFAULTSORT:Cromwell, Richard}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1910]]
[[Catagóir:Básanna i 1960]]
[[Catagóir:Aisteoirí Meiriceánacha]]
odun6iqs57kwoco4djq8hpfkm147rl5
1069065
1069054
2022-08-01T00:05:55Z
SeoMac
5102
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
B'aisteoir [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Meiriceánach]] é '''Richard Cromwell''' a rugadh mar '''LeRoy Melvin Radabaugh''' (8 Eanáir 1910 – 11 Deireadh Fómhair 1960). Rinne sé seirbhís sa Gharda Cósta sa dá bhliain dheireanach den [[Dara Cogadh Domhanda]]. I ndiaidh an chogaidh, níor éirigh ró-mhaith leis mar aisteoir scannáin. D'oibrigh sé ar an stáitse agus chuaigh sé leis an g[[ceirmeacht]]. Bhí sé pósta le [[Angela Lansbury]] ar feadh naoi mí (1945–1946). Fuair siad colscaradh ach d'fhan siad mar chairde fad agus a mhair sé.
{{Síol-aisteoir}}
{{DEFAULTSORT:Cromwell, Richard}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1910]]
[[Catagóir:Básanna i 1960]]
[[Catagóir:Aisteoirí Meiriceánacha]]
9rqxoyn65ey5rhmukdiqbzj86d68boq
1069066
1069065
2022-08-01T00:16:11Z
SeoMac
5102
téacs
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
B'aisteoir [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Meiriceánach]] é '''Richard Cromwell''' a rugadh mar '''LeRoy Melvin Radabaugh''' (8 Eanáir 1910 – 11 Deireadh Fómhair 1960). D'imir sé páirteanna ina lán scannán sna 1930idí agus sna luath-1940idí. Bhain sé clú amach as an bpríomhról in ''The Lives of a Bengal Lancer'' (1935). Rinne sé seirbhís sa Gharda Cósta sa dá bhliain dheireanach den [[Dara Cogadh Domhanda]]. I ndiaidh an chogaidh, níor éirigh ró-mhaith leis mar aisteoir scannáin. D'oibrigh sé ar an stáitse agus chuaigh sé leis an g[[ceirmeacht]]. Bhí sé pósta le [[Angela Lansbury]] ar feadh naoi mí (1945–1946). Fuair siad colscaradh ach d'fhan siad mar chairde fad agus a mhair seisean.
{{Síol-aisteoir}}
{{DEFAULTSORT:Cromwell, Richard}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1910]]
[[Catagóir:Básanna i 1960]]
[[Catagóir:Aisteoirí Meiriceánacha]]
8ys339byjlx525ph2nme84ytwhoo0lu
Mickey's Good Deed
0
87724
1069089
915755
2022-08-01T00:44:18Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{Teideal iodálach}}
{{WD Bosca Sonraí Scannáin}}
Gearrscannán beochana [[SAM|Meiriceánach]] is ea '''''Mickey's Good Deed''''' a rinneadh sa bhliain 1932. Is gearrscannán ''[[Mickey Mouse (sraith scannán)|Mickey Mouse]]'' é.
[[Catagóir:Scannáin beochana 1932]]
[[Catagóir:Cartúin Mickey Mouse]]
p119d3y9aguqk69nlhxejocsua35gw7
Kitty Carlisle
0
87835
1069041
968686
2022-07-31T22:24:28Z
SeoMac
5102
WD, defsort+
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba bhan-aisteoir Meiriceánach í '''Kitty Carlisle''' (3 Meán Fómhair 1910 – 17 Aibreán 2007).
{{Síol-aisteoir}}
{{DEFAULTSORT:Carlisle, Kitty}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1910]]
[[Catagóir:Básanna in 2007]]
[[Catagóir:Ban-aisteoirí Meiriceánacha]]
pcxxhjub1h97xmrln32ntjcb5qrbj10
Margaret Lindsay
0
87870
1069053
1051423
2022-07-31T23:32:07Z
SeoMac
5102
defsort+
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba bhan-aisteoir Meiriceánach í '''Margaret Lindsay''' (19 Meán Fómhair 1910 – 9 Bealtaine 1981).
{{Síol-aisteoir}}
{{DEFAULTSORT:Lindsey, Margaret}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1910]]
[[Catagóir:Básanna i 1981]]
[[Catagóir:Ban-aisteoirí Meiriceánacha]]
88vxugdnr00iw5lsw2o05nzpdpj1cn0
Joan Bennett
0
87878
1069072
916460
2022-08-01T00:26:00Z
SeoMac
5102
WD, defsort+
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba bhan-aisteoir Meiriceánach í '''Joan Geraldine Bennett''' (27 Feabhra 1910 – 7 Nollaig 1990).
{{Síol}}
{{DEFAULTSORT:Bennett, Joan}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1898]]
[[Catagóir:Básanna i 1986]]
[[Catagóir:Ban-aisteoirí Meiriceánacha]]
mbaz8ya5kon1b49pynzs084ts5wwgqf
1069076
1069072
2022-08-01T00:27:50Z
SeoMac
5102
cata.
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba bhan-aisteoir Meiriceánach í '''Joan Geraldine Bennett''' (27 Feabhra 1910 – 7 Nollaig 1990).
{{Síol}}
{{DEFAULTSORT:Bennett, Joan}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1910]]
[[Catagóir:Básanna i 1986]]
[[Catagóir:Ban-aisteoirí Meiriceánacha]]
ovjpn4ou02k8ub7j9dimskn1ovn51n2
Patsy Kelly
0
88004
1069067
916866
2022-08-01T00:20:28Z
SeoMac
5102
WD, defsort+
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba bhan-aisteoir Meiriceánach í '''Patsy Kelly''' (12 Eanáir 1910 – 24 Meán Fómhair 1981).
{{Síol-aisteoir}}
{{DEFAULTSORT:Kelly, Patsy}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1910]]
[[Catagóir:Básanna i 1981]]
[[Catagóir:Ban-aisteoirí Meiriceánacha]]
0xv0u294tqy8u6e148noqrmg9d1j4m6
Jack Carson
0
88111
1069040
917759
2022-07-31T22:19:03Z
SeoMac
5102
WD, defsort+
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
B'aisteoir [[Stáit Aontaithe|Meiriceánach]] a rugadh i gCeanada é '''John Elmer "Jack" Carson''' (27 Deireadh Fómhair 1910 – 2 Eanáir 1963).
{{Síol-aisteoir}}
{{DEFAULTSORT:Carson, Jack}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1910]]
[[Catagóir:Básanna i 1963]]
[[Catagóir:Aisteoirí Meiriceánacha]]
qpr8z72dkg768o4ujrm2p1yjjudbwdy
Roy Jones, Jr.
0
89467
1068953
970698
2022-07-31T15:41:16Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Dornálaíocht|Dornálaí]] [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Meiriceánach]], a bhí ina [[Liosta curaidh dornálaíochta trom-mheáchan|churadh domhanda trom-mheáchain]] agus ina [[Liosta curaidh dornálaíochta trom-mheáchan éadrom|churadh trom-mheáchan éadrom]], is ea '''Roy Levesta Jones Jr.''' a rugadh ar [[16 Eanáir]], [[1969]] i b[[Pensacola, Florida]].
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Jones, Jr. Roy}}
[[Catagóir:Meiriceánaigh Afracacha]]
[[Catagóir:Dornálaithe Meiriceánacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1969]]
4tytlp6ixdvcs78wwmefepwczrsu8ei
Guairneán
0
89492
1068940
928580
2022-07-31T13:24:28Z
Pittigrilli
51351
/* Contúirtí */ better image version
wikitext
text/x-wiki
[[Íomhá:The_Corryvreckan_Whirlpool_-_geograph-2404815-by-Walter-Baxter.jpg|mion| Is é guairneáin an [[Coire Bhreacain|Choire Bhreacáin]] in Albain an tríú guairneán is mó ar domhan. ]]
Is é '''guairneán''' atá comhlacht [[uisce]] rothlach a tháirgtear trí shruthanna atá ag cur i gcoinne nó trí shruth a théann i gconstaic. Foirmíonn guairneáin bheaga nuair a bhíonn folcadh nó doirteal ag sileadh. Is í ''cuilithe'' an téarma ceart do ghuairneán a bhfuil siorradh anuas aige.
== Contúirtí ==
[[Íomhá:'Edgard_Poë_et_ses_oeuvres'_by_Lix_and_Dargent_5.jpg|mion| Léaráid ó aiste Jules Verne "Edgard Poë et ses oeuvres" (''Edgar Poe agus a Shaothair'', 1862) arna dtarraingt ag Frederic Lix nó Yan 'Dargent. ]]
Mharaigh guairneáin chumhachtacha mairnéalaigh mí-ámharacha, ach is minic áibhéil a dhéanamh faoina gcumhacht ag gnáthdhaoine.<ref>[http://mythbustersresults.com/episode56 MythBusters Episode 56: Killer Whirlpool]. Mythbustersresults.com. Retrieved 26 October 2011.</ref> Níl mórán scéalta ann go bhfuil longa móra á sú isteach ag guairneán. Is iad scéalta cosúil le Paul an Deagánach, [[Edgar Allan Poe]] agus [[Jules Verne]] ficseanach go hiomlán.<ref>[[Paul the Deacon]], ''[[History of the Lombards]]'' (8th century AD); [[Edgar Allan Poe]], "[[A Descent into the Maelström]]" (1841); and [[Jules Verne]], ''[[Twenty Thousand Leagues Under the Sea]]'' (1870).</ref><gallery class="center" widths="220" heights="165" caption="Ghuairneáin">
Íomhá:A whirlpool in a glass of water.jpg|Guairneán i ngloine uisce
Íomhá:Niagara Whirlpool Spanish Aero Car.jpg|[[Niagara Whirlpool|Guairneán Niagara]]
Íomhá:Tionesta whirlpool.JPG|Guairneán bheag i [[Tionesta Creek]] i [[Allegheny National Forest|bhForaois Náisiúnta Allegheny]]
Íomhá:Whirlpool.jpg|Guairneán i lochán beag
Íomhá:Whirlpool gap in a strong surge DSC03464.jpg|Guairneán taoide i [[Rooi-Els, Western Cape|Rooi-Els, Rinn an Iarthair]]
Íomhá:Whirlpool - geograph.org.uk - 115536.jpg|Guairneán de dhéantús an duine sa Ghairdín Uisce laistigh de [[Alnwick Garden|Ghairdín Alnwick]]
Íomhá:The Eddy and the Plankton - NASA Earth Observatory.jpg|Guairneán ollmhór 150 km (93 mi) amach ó chósta na [[An Afraic Theas|hAfraice Theas]]
</gallery><br />
[[Catagóir:Contúirt nádúrtha]]
5cub92qotwx51zb21rgid9tq4sx4u4o
Úsáideoir:Marcas.oduinn/Clár Dubh
2
90902
1068943
1068920
2022-07-31T13:39:36Z
Marcas.oduinn
33120
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__
__NOTOC__
[ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ]
Ag líonadh na mbearnaí:
* [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]]
# [[Uí Laoghaire]]
#* [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]]
# [[Edward Gwynn]]
#* [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-
# [[Kenneth Nicholls]]
# [[Patrick Weston Joyce]]
#* [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]]
# [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]]
#* [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg
# [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]]-
# [[Miotaseolaíocht na nGael]]
* [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]]
* [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]]
{{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}}
Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]]
qyvk07yg8iq9er4vqh9ngqpwih9cnti
1068959
1068943
2022-07-31T17:36:21Z
Marcas.oduinn
33120
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__
__NOTOC__
[ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ]
Ag líonadh na mbearnaí:
* [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]]
# [[Uí Laoghaire]]
#* [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]]
# [[Edward Gwynn]]
#* [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]]
# [[Patrick Weston Joyce]]
#* [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]]
# [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]]
#* [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg
# [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]]-
# [[Miotaseolaíocht na nGael]]
* [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]]
* [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]]
{{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}}
Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]]
gbt3gie01u8a3ir58i4x8u5gjbnmr7b
1069045
1068959
2022-07-31T22:30:32Z
Marcas.oduinn
33120
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__
__NOTOC__
[ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ]
Ag líonadh na mbearnaí:
* [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]]
# [[Uí Laoghaire]]
#* [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]]
# [[Edward Gwynn]]
#* [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]]
# [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]]
#* [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg
# [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]]-
# [[Miotaseolaíocht na nGael]]
* [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]]
* [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]]
{{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}}
Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]]
odwd8wxy54kouslu9im9d36ff4cwe8n
1069048
1069045
2022-07-31T23:06:12Z
Marcas.oduinn
33120
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__
__NOTOC__
[ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ]
Ag líonadh na mbearnaí:
* [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]]
# [[Uí Laoghaire]]
#* [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]]
# [[Edward Gwynn]]
#* [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]]
# [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]]
#* [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg, [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]]-
# [[Miotaseolaíocht na nGael]]
* [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]]
* [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]]
{{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}}
Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]]
82ilk7fbs82t93hpaw9hsnib31457gr
1069129
1069048
2022-08-01T08:25:15Z
Marcas.oduinn
33120
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__
__NOTOC__
[ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ]
Ag líonadh na mbearnaí:
* [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]]
# [[Uí Laoghaire]]
#* [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]]
# [[Edward Gwynn]]
#* [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]], [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]], [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg, [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]]-
# [[Miotaseolaíocht na nGael]]
* [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]]
* [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]]
{{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}}
Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]]
l3ot9x4d6vc4nv7bjmwjff3u5ez3a55
1069154
1069129
2022-08-01T10:59:35Z
Marcas.oduinn
33120
wikitext
text/x-wiki
__NOINDEX__
__NOTOC__
[ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ]
Ag líonadh na mbearnaí:
* [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]], [[Uí Laoghaire]], [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]]
# [[Edward Gwynn]]
#* [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]], [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]], [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg, [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]]-
# [[Miotaseolaíocht na nGael#Na Scéalta Miotaseolaíochta]]
# [[Miotaseolaíocht na nGael#An Rúraíocht]]
# [[Miotaseolaíocht na nGael#An Fhiannaíocht]]
# [[Miotaseolaíocht na nGael#Scéalaíocht na Ríthe]]
* [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]]
* [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]]
{{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}}
Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]]
8ef0daluxih5mq8c30tlel5h6ndnglx
Maton
0
91028
1069159
948225
2022-08-01T11:28:28Z
Kevin Scannell
340
soiléiriú
wikitext
text/x-wiki
[[Íomhá:Maton logo Standard.jpg|alt=Lógó Maton|mion|An lógó reatha de chuid an chomhlachta ''Maton''.]]
Is comhlacht déanta [[Uirlis cheoil|uirlisí ceoil]] é '''Maton''' as an [[An Astráil|Astráil]] a bhunaigh Bill May agus a dheartháir Reg in 1946. Tháinig an t-ainm ''Maton'' ón dá fhocal 'May' (sloinne Bill May) agus 'tone' agus fuaimnítear mar /ˈmeɪˌtən/ é. Ar na tairgí atá á ndéanamh ag Maton sa lá atá inniu ann tá [[Giotár|giotáir acústacha agus leictreacha]], [[Ucailéile|ucailéilí]] agus glacairí giotáir.
hjm07phof5jf15mn2bgfcuthx8fli8m
Plé:Baile an Phárcaigh
1
92701
1069105
959881
2022-08-01T01:15:31Z
Kevin Scannell
340
Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Plé:Baile na Páirce]] go [[Plé:Baile an Phárcaigh]]: logainm.ie
wikitext
text/x-wiki
Ní fheicim an áit seo ar logainm.ie; cá bhfuil sé?
[[Úsáideoir:Kevin Scannell|Kevin Scannell]] ([[Plé úsáideora:Kevin Scannell|plé]]) 20:26, 28 Aibreán 2020 (UTC)
Féach ar https://www.logainm.ie/en/39094 [[Úsáideoir:Ériugena|Ériugena]] ([[Plé úsáideora:Ériugena|plé]]) 20:31, 28 Aibreán 2020 (UTC)
jvyg14wgfomz9r815d0ewxb1ehnncvr
1069108
1069105
2022-08-01T01:17:08Z
Kevin Scannell
340
Reply
wikitext
text/x-wiki
Ní fheicim an áit seo ar logainm.ie; cá bhfuil sé?
[[Úsáideoir:Kevin Scannell|Kevin Scannell]] ([[Plé úsáideora:Kevin Scannell|plé]]) 20:26, 28 Aibreán 2020 (UTC)
:Feicim anois é (dhá bhliain níos déanaí)! https://www.logainm.ie/ga/46926 [[Úsáideoir:Kevin Scannell|kscanne]] ([[Plé úsáideora:Kevin Scannell|plé]]) 01:17, 1 Lúnasa 2022 (UTC)
Féach ar https://www.logainm.ie/en/39094 [[Úsáideoir:Ériugena|Ériugena]] ([[Plé úsáideora:Ériugena|plé]]) 20:31, 28 Aibreán 2020 (UTC)
ghdjs9gsaftpalxdw3iz5h3z83sdgwf
Taobh Mór
0
93311
1069077
963796
2022-08-01T00:28:13Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{Logainmneacha|An Taobh Mór|An Taobh Mór}}
{{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}}
Is ionad daonra agus baile fearainn i g[[Contae Dhún na nGall]] é '''Taobh Mór'''.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.logainm.ie/ga/1413096|teideal=Bunachar Logainmneacha na hÉireann|work=Logainm.ie|dátarochtana=2020-06-06}}</ref>
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Tíreolaíocht na hÉireann]]
25llx19uj8tp4vfk79cq02gr760oowg
Uí Chinnsealaigh
0
93452
1069123
1044356
2022-08-01T07:11:17Z
Marcas.oduinn
33120
Typos
wikitext
text/x-wiki
Rítheaghlach na [[Laigin|Laigean]] ba ea '''Uí Chinnsealaigh''' ([[Meán-Ghaeilge]] '''Uí Ceinnselaig'''<ref>[http://dil.ie/8677 cennselach] ar eDIL; cinseal</ref>), a rianaigh a sinsearacht ó [[Énnae Cennsalach|Éanna Cinnsealach]], ar chomhaois a dúradh le [[Níall Noígíallach]]. Dúradh fosta gur gharmhac [[Breasal Béalach|Bhreasail Bhéalaigh]] é Éanda, agus i dteannta sin col ceathrar le [[Dúnlaing mac Éanna Niadha|Dhúnlainge mhic Éanda Niadha]], sinsear eapainmneach [[Uí Dúnlainge|Uí Dhúnlainge]].
Faightear Uí Chinnsealaigh ar dtús sa cheantar thart timpeall [[Ráth Bhile]], [[Contae Cheatharlach]], agus uiscí uachtair [[An tSláine|na Sláine]], ach le himeacht aimsire, brúdh ó dheas iad. Níos déanaí, faightear iad lonnaithe i bh[[Fearna]], suíomh mhainistir Naomh ''[[Máedóc]]'' (bás 626 nó 632).
I dtosach, roinntí ríogacht [[ríthe na Laighean|na Laigean]] idir Uí Chinnsealaigh agus Uí Dhúnlainge, ach le himeacht ama, tháinig Uí Dhúnlainge ina n-aonar i gceannas. Tar éis bhás [[Áed mac Colggen|Aodha mac Colgan]] (738), ní bheadh rí Uí Chinnsealaigh i réim go dtí [[Diarmait mac Máel na mBó|Diarmaid mac Maol na mBó]], trí chéad bliain níos deireanaí (féach [[Ríthe Uí Chinnsealaigh]]).
Bhí géag amháin den chlann, de shliocht [[Murchadh mac Diarmada|Mhurchadha mhic Dhiarmada mhic Mhaoil na mBó]], a ghlac an sloinne ''mac Murchada''.<ref>{{
cite book |
last = O'Byrne |
first = E |
year = 2005 |
chapter = MacMurrough |
editor-last = Duffy |
editor-first = S |
title = Medieval Ireland: An Encyclopedia |
url = https://archive.org/details/medievalirelande00duff |
url-access = limited |
publisher = [[Routledge]] |
publication-place = Nua Eabhrac |
pages = [https://archive.org/details/medievalirelande00duff/page/n334 302]–303 |
isbn = 0-415-94052-4 |
ref = O1
}}</ref><ref>{{
cite book |
last = Zumbuhl |
first = M |
year = 2005 |
chapter = Uí Chennselaig |
editor-last = Duffy |
editor-first = S |
title = Medieval Ireland: An Encyclopedia |
url = https://archive.org/details/medievalirelande00duff |
url-access = limited |
publisher = [[Routledge]] |
publication-place = Nua Eabhrac |
pages = [https://archive.org/details/medievalirelande00duff/page/n438 406]–407 |
isbn = 0-415-94052-4 |
ref = Z1
}}</ref><ref name="F1">{{
cite journal |
last = Flanagan |
first = M. T.|
year = 1981 |
title = Mac Dalbaig, a Leinster Chieftain |
journal = [[The Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland]] |
volume = 111 |
pages = 5–13 |
jstor = 25508795 |
via = [[JSTOR]] |
ref = F1
}}</ref> Ón géag seo bhí [[Domhnall Caomhánach]], bunaitheoir na g[[Caomhánach]].<ref>{{
cite book |
last = MacLysaght |
first = E |
authorlink = Edward MacLysaght |
year = 1972 |
title = Irish Families: Their Names, Arms and Origins |
url = https://archive.org/details/irishfamiliesthe00macl |
url-access = registration |
edition = 3ú |
publisher = Crown Publishers |
publication-place = Nua Eabhrac |
ol = 23251759M |
via = [[Open Library]] |
pages = [https://archive.org/details/irishfamiliesthe00macl/page/189 189]–190 |
ref=M
}}</ref> Bhí géag eile ann, síolraithe ó Dhomhnall Ramhar mac Maoil na mBó, a thóg an sloinne ''Ó Domhnaill''.<ref name="F1"/><ref>{{
cite book |
last = Byrne |
first = FJ |
authorlink = Francis John Byrne |
year=2001 |
title=Irish Kings and High-Kings |
url = https://archive.org/details/irishkingshighki00byrn_0 |
url-access = registration |
series = Four Courts History Classics |
publisher = [[Four Courts Press]] |
publication-place = Baile Átha Cliath |
isbn = 1-85182-552-5 |
via = [[Google Books]] |
page = xxxv |
ref = B1
}}</ref> Bhíodh an dá ghéag seo gcónaí san iomaíocht le chéile le haghaidh ríogacht Uí Chinnsealaigh.<ref name="F1"/>
I measc ríthe agus pearsana Uí Chinnsealaigh agus muinteracha gaolmhara tá a leanas:<ref>Dátaí per ''The Chronology of the Irish Annals'' le Daniel P. McCarthy</ref>
* [[Brandub mac Echach|Brandubh mac Eachach]] (bás 603)
* [[Áed mac Colggen|Aodh mac Colgan]] (bás 738)
* [[Diarmait mac Máel na mBó|Diarmaid mac Maoil na mBó]] (died 1072)
* [[Murchad mac Diarmata|Murchadh mac Diarmada]] (bás 1070)
* [[Diarmait Mac Murchada|Diarmaid mac Murchadha]] (bás [[1171]])
* [[Aoife mac Murchadha]] (bás [[1188]])
* [[Art Mór mac Murchadha Caomhánach]] (bás [[1417]])
==Féach freisin==
* [[Laigin]]
* [[Ríthe Uí Chinnsealaigh]]
* [[Caomhánach]]
==Foinsí==
* [[Byrne, Francis John]], ''Irish Kings and High-Kings.'' Batsford, Londain, 1973. {{ISBN|0-7134-5882-8}}
==Tagairtí==
{{reflist}}
{{Laigin}}
{{DEFAULTSORT:Ui Chinnsealaigh}}
[[Category:Uí Chinnsealaigh| ]]
[[Category:Laigin]]
myf8d3pjwn9oc2y79a1qj10gw04adaq
1069124
1069123
2022-08-01T07:11:57Z
Marcas.oduinn
33120
wikitext
text/x-wiki
Rítheaghlach na [[Laigin|Laigean]] ba ea '''Uí Chinnsealaigh''' ([[Meán-Ghaeilge]] '''Uí Ceinnselaig'''<ref>[http://dil.ie/8677 cennselach] ar eDIL; cinseal</ref>), a rianaigh a sinsearacht ó [[Énnae Cennsalach|Éanna Cinnsealach]], ar chomhaois a dúradh le [[Níall Noígíallach]]. Dúradh fosta gur gharmhac [[Breasal Béalach|Bhreasail Bhéalaigh]] é Éanda, agus i dteannta sin col ceathrar le [[Dúnlaing mac Éanna Niadha]], sinsear eapainmneach [[Uí Dúnlainge|Uí Dhúnlainge]].
Faightear Uí Chinnsealaigh ar dtús sa cheantar thart timpeall [[Ráth Bhile]], [[Contae Cheatharlach]], agus uiscí uachtair [[An tSláine|na Sláine]], ach le himeacht aimsire, brúdh ó dheas iad. Níos déanaí, faightear iad lonnaithe i bh[[Fearna]], suíomh mhainistir Naomh ''[[Máedóc]]'' (bás 626 nó 632).
I dtosach, roinntí ríogacht [[ríthe na Laighean|na Laigean]] idir Uí Chinnsealaigh agus Uí Dhúnlainge, ach le himeacht ama, tháinig Uí Dhúnlainge ina n-aonar i gceannas. Tar éis bhás [[Áed mac Colggen|Aodha mac Colgan]] (738), ní bheadh rí Uí Chinnsealaigh i réim go dtí [[Diarmait mac Máel na mBó|Diarmaid mac Maol na mBó]], trí chéad bliain níos deireanaí (féach [[Ríthe Uí Chinnsealaigh]]).
Bhí géag amháin den chlann, de shliocht [[Murchadh mac Diarmada|Mhurchadha mhic Dhiarmada mhic Mhaoil na mBó]], a ghlac an sloinne ''mac Murchada''.<ref>{{
cite book |
last = O'Byrne |
first = E |
year = 2005 |
chapter = MacMurrough |
editor-last = Duffy |
editor-first = S |
title = Medieval Ireland: An Encyclopedia |
url = https://archive.org/details/medievalirelande00duff |
url-access = limited |
publisher = [[Routledge]] |
publication-place = Nua Eabhrac |
pages = [https://archive.org/details/medievalirelande00duff/page/n334 302]–303 |
isbn = 0-415-94052-4 |
ref = O1
}}</ref><ref>{{
cite book |
last = Zumbuhl |
first = M |
year = 2005 |
chapter = Uí Chennselaig |
editor-last = Duffy |
editor-first = S |
title = Medieval Ireland: An Encyclopedia |
url = https://archive.org/details/medievalirelande00duff |
url-access = limited |
publisher = [[Routledge]] |
publication-place = Nua Eabhrac |
pages = [https://archive.org/details/medievalirelande00duff/page/n438 406]–407 |
isbn = 0-415-94052-4 |
ref = Z1
}}</ref><ref name="F1">{{
cite journal |
last = Flanagan |
first = M. T.|
year = 1981 |
title = Mac Dalbaig, a Leinster Chieftain |
journal = [[The Journal of the Royal Society of Antiquaries of Ireland]] |
volume = 111 |
pages = 5–13 |
jstor = 25508795 |
via = [[JSTOR]] |
ref = F1
}}</ref> Ón géag seo bhí [[Domhnall Caomhánach]], bunaitheoir na g[[Caomhánach]].<ref>{{
cite book |
last = MacLysaght |
first = E |
authorlink = Edward MacLysaght |
year = 1972 |
title = Irish Families: Their Names, Arms and Origins |
url = https://archive.org/details/irishfamiliesthe00macl |
url-access = registration |
edition = 3ú |
publisher = Crown Publishers |
publication-place = Nua Eabhrac |
ol = 23251759M |
via = [[Open Library]] |
pages = [https://archive.org/details/irishfamiliesthe00macl/page/189 189]–190 |
ref=M
}}</ref> Bhí géag eile ann, síolraithe ó Dhomhnall Ramhar mac Maoil na mBó, a thóg an sloinne ''Ó Domhnaill''.<ref name="F1"/><ref>{{
cite book |
last = Byrne |
first = FJ |
authorlink = Francis John Byrne |
year=2001 |
title=Irish Kings and High-Kings |
url = https://archive.org/details/irishkingshighki00byrn_0 |
url-access = registration |
series = Four Courts History Classics |
publisher = [[Four Courts Press]] |
publication-place = Baile Átha Cliath |
isbn = 1-85182-552-5 |
via = [[Google Books]] |
page = xxxv |
ref = B1
}}</ref> Bhíodh an dá ghéag seo gcónaí san iomaíocht le chéile le haghaidh ríogacht Uí Chinnsealaigh.<ref name="F1"/>
I measc ríthe agus pearsana Uí Chinnsealaigh agus muinteracha gaolmhara tá a leanas:<ref>Dátaí per ''The Chronology of the Irish Annals'' le Daniel P. McCarthy</ref>
* [[Brandub mac Echach|Brandubh mac Eachach]] (bás 603)
* [[Áed mac Colggen|Aodh mac Colgan]] (bás 738)
* [[Diarmait mac Máel na mBó|Diarmaid mac Maoil na mBó]] (died 1072)
* [[Murchad mac Diarmata|Murchadh mac Diarmada]] (bás 1070)
* [[Diarmait Mac Murchada|Diarmaid mac Murchadha]] (bás [[1171]])
* [[Aoife mac Murchadha]] (bás [[1188]])
* [[Art Mór mac Murchadha Caomhánach]] (bás [[1417]])
==Féach freisin==
* [[Laigin]]
* [[Ríthe Uí Chinnsealaigh]]
* [[Caomhánach]]
==Foinsí==
* [[Byrne, Francis John]], ''Irish Kings and High-Kings.'' Batsford, Londain, 1973. {{ISBN|0-7134-5882-8}}
==Tagairtí==
{{reflist}}
{{Laigin}}
{{DEFAULTSORT:Ui Chinnsealaigh}}
[[Category:Uí Chinnsealaigh| ]]
[[Category:Laigin]]
46i9qnmb4dmor6qllm3jiwa9zpjhbwv
Énnae Cennsalach
0
93553
1069137
1017943
2022-08-01T10:12:27Z
Marcas.oduinn
33120
Ag eagrú
wikitext
text/x-wiki
[[Ríthe na Laighean|Rí na Laighean]] den 5ú haois agus bunaitheoir chlann [[Uí Chinnsealaigh]] ba ea '''Éanna Cinnsealach''' ([[Meán-Ghaeilge]] '''Énnae Cennsalach'''). Garmhac an iar-rí, Breasal Béalach, (bás 436) ba ea é.<ref>Francis J. Byrne, ''Irish Kings and High-Kings'', Tábla 8</ref>
Is doiléir é croinic ríthe na [[Laigin|Laigean]] sa 5ú haois. Faightear é sa Leabhar Laighneach, ach ní sna hannála.<ref>''[[Leabhar Laighneach]]'', ''Rig Lagen''</ref>
Insítear Céitinn faoi cogaidh idir [[Ard-Rí na hÉireann]], ''[[Eochaid Mugmedón]]'', in éadan Éanna. Chloígh na ''Laigin'' Eochaidh ag [[Cath Cruachan Claonta]].<ref>[[Seathrún Céitinn]], ''[[Foras Feasa ar Éirinn]]'', Imleabhar I, ll. 365-369</ref>
De réir na seanscéalta ''Anbhás Néill'' (''[[Aided Néill]]'') agus ''Argain Néill Naoighiallaigh'' (''[[Orcuin Néill Noígíallaig]]''), maraíodh [[Níall Noígíallach|Niall]] ag mac Éannae, Eochaidh (''Eochu''). Insítear san ''Argain'' gur mharaigh Eochaidh príomhfhile Néill. Choinnigh Niall dá bharr na Laigin faoi shíorionsaí agus chuir sé Eochaidh ar deoraíocht. Fuair Eochaidh tearmann le rí [[Erc Dhál Riada|Earc Dhál Riada]] agus mharaigh sé Niall níos déanaí ar a theacht ar ais ó ruathar. Insítear san ''Anbhás'' gur bhain Fearghas mac Néill cúiteamh amach agus mharaigh sé Eochaidh.
Rinneadh rí Laigean de [[Crimthann mac Énnai|Criomhthann mac Éanna]] (bás 486). Sinsear ''Uí Feidhlimí'' ba ea mac eile.
==Foinsí==
* [[Corpus of Electronic Texts]]
** ''[[Leabhar Laighneach]]'', ''Rig Lagen''
** [[Seathrún Céitinn]], ''[[Foras Feasa ar Éirinn]]''
* Byrne, Francis John (2001), Irish Kings and High-Kings, Baile Átha Cliath: Four Courts Press, {{ISBN|978-1-85182-196-9}}
==Tagairtí==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Cennsalach, Ennae}}
[[Catagóir:Ríthe na Laighean]]
[[Catagóir:Uí Chinnsealaigh]]
jck5fem08qj6vgmebk1gqyeb1idberp
1069138
1069137
2022-08-01T10:13:09Z
Marcas.oduinn
33120
/* Foinsí */Nasc
wikitext
text/x-wiki
[[Ríthe na Laighean|Rí na Laighean]] den 5ú haois agus bunaitheoir chlann [[Uí Chinnsealaigh]] ba ea '''Éanna Cinnsealach''' ([[Meán-Ghaeilge]] '''Énnae Cennsalach'''). Garmhac an iar-rí, Breasal Béalach, (bás 436) ba ea é.<ref>Francis J. Byrne, ''Irish Kings and High-Kings'', Tábla 8</ref>
Is doiléir é croinic ríthe na [[Laigin|Laigean]] sa 5ú haois. Faightear é sa Leabhar Laighneach, ach ní sna hannála.<ref>''[[Leabhar Laighneach]]'', ''Rig Lagen''</ref>
Insítear Céitinn faoi cogaidh idir [[Ard-Rí na hÉireann]], ''[[Eochaid Mugmedón]]'', in éadan Éanna. Chloígh na ''Laigin'' Eochaidh ag [[Cath Cruachan Claonta]].<ref>[[Seathrún Céitinn]], ''[[Foras Feasa ar Éirinn]]'', Imleabhar I, ll. 365-369</ref>
De réir na seanscéalta ''Anbhás Néill'' (''[[Aided Néill]]'') agus ''Argain Néill Naoighiallaigh'' (''[[Orcuin Néill Noígíallaig]]''), maraíodh [[Níall Noígíallach|Niall]] ag mac Éannae, Eochaidh (''Eochu''). Insítear san ''Argain'' gur mharaigh Eochaidh príomhfhile Néill. Choinnigh Niall dá bharr na Laigin faoi shíorionsaí agus chuir sé Eochaidh ar deoraíocht. Fuair Eochaidh tearmann le rí [[Erc Dhál Riada|Earc Dhál Riada]] agus mharaigh sé Niall níos déanaí ar a theacht ar ais ó ruathar. Insítear san ''Anbhás'' gur bhain Fearghas mac Néill cúiteamh amach agus mharaigh sé Eochaidh.
Rinneadh rí Laigean de [[Crimthann mac Énnai|Criomhthann mac Éanna]] (bás 486). Sinsear ''Uí Feidhlimí'' ba ea mac eile.
==Foinsí==
* [[Corpus of Electronic Texts]]
** ''[[Leabhar Laighneach]]'', ''Rig Lagen''
** [[Seathrún Céitinn]], ''[[Foras Feasa ar Éirinn]]''
* [[Francis John Byrne|Byrne, Francis John]] (2001), Irish Kings and High-Kings, Baile Átha Cliath: Four Courts Press, {{ISBN|978-1-85182-196-9}}
==Tagairtí==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Cennsalach, Ennae}}
[[Catagóir:Ríthe na Laighean]]
[[Catagóir:Uí Chinnsealaigh]]
14oagq2yglxks67gprswatf58apklhq
Geoffrey of Monmouth (leabhar)
0
94659
1069161
974686
2022-08-01T11:32:12Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{Teideal iodálach}}
{{WD Bosca Sonraí Leabhar}}
[[Íomhá:Geoffrey of Monmouth, Historia regum Britanniae, dedication.jpg|mion]]
Leabhar faoi Geoffrey of Monmouth le Karen Jankulak is ea '''Geoffrey of Monmouth''' a d’fhoilsigh Gwasg Prifysgol Cymru (''Preas Ollscoil na Breataine Bige'') sa tsraith 'Writers of Wales'. Cuireadh an leabhar i gcló sa bhliain 2010.<ref>[http://www.gwales.com/goto/biblio/cy/9780708321515 Gwefan Gwales;] adalwyd 28 Mehefin, 2013</ref>
Ba chléireach ón 12ú haois é Sieffre o Fynwy a chum ‘stair’ mionsonraithe agus leanúnach [[Ynys Brydain|Oileáin na Breataine]] ó bhunaíodh í go dtí an concas [[Angla-Shacsanaigh|Angla-Shacsanach]] ina leabhar ‘[[Historia Regum Britanniae]]’. Bhí an-tóir ar a chuid saothar ar fud iarthar na hEorpa, ag fáil lucht féachana níos leithne faoi stair na Breataine agus an Rí Artúr (''Y Brenin Arthur'') ach go háirithe.
==Féach freisin==
*[[Rhestr llyfrau Cymraeg]]
*[[Wicipedia:Wicibrosiect Llyfrau Gwales]]
==Tagairtí==
[[Catagóir: Leabhair faoi Litríocht Mheánaoiseach na Breataine Bige]]
[[Catagóir: Leabhair staire i mBéarla]]
[[Catagóir: Leabhair na Breataine Bige 2010]]
powv58bbrc3yaiekngr8ctwy1hdkkjl
1069163
1069161
2022-08-01T11:32:24Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{Teideal iodálach}}
{{WD Bosca Sonraí Leabhar}}
[[Íomhá:Geoffrey of Monmouth, Historia regum Britanniae, dedication.jpg|mion]]
Leabhar faoi Geoffrey of Monmouth le Karen Jankulak is ea '''''Geoffrey of Monmouth''''' a d’fhoilsigh Gwasg Prifysgol Cymru (''Preas Ollscoil na Breataine Bige'') sa tsraith 'Writers of Wales'. Cuireadh an leabhar i gcló sa bhliain 2010.<ref>[http://www.gwales.com/goto/biblio/cy/9780708321515 Gwefan Gwales;] adalwyd 28 Mehefin, 2013</ref>
Ba chléireach ón 12ú haois é Sieffre o Fynwy a chum ‘stair’ mionsonraithe agus leanúnach [[Ynys Brydain|Oileáin na Breataine]] ó bhunaíodh í go dtí an concas [[Angla-Shacsanaigh|Angla-Shacsanach]] ina leabhar ‘[[Historia Regum Britanniae]]’. Bhí an-tóir ar a chuid saothar ar fud iarthar na hEorpa, ag fáil lucht féachana níos leithne faoi stair na Breataine agus an Rí Artúr (''Y Brenin Arthur'') ach go háirithe.
==Féach freisin==
*[[Rhestr llyfrau Cymraeg]]
*[[Wicipedia:Wicibrosiect Llyfrau Gwales]]
==Tagairtí==
[[Catagóir: Leabhair faoi Litríocht Mheánaoiseach na Breataine Bige]]
[[Catagóir: Leabhair staire i mBéarla]]
[[Catagóir: Leabhair na Breataine Bige 2010]]
n5ee4cewcm0s0wfplmbq0sq9lcaa6ml
Jürgen Brähmer
0
94681
1069092
973268
2022-08-01T01:02:01Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Dornálaíocht|Dornálaí]] [[Gearmánaigh|Gearmánach]], a bhí ina [[Liosta curaidh dornálaíochta trom-mheáchan éadrom|churadh trom-mheáchan éadrom]], is ea '''Juergen Braehmer''', a rugadh ar [[5 Deireadh Fómhair]] [[1978]] i [[Stralsund]], [[an Ghearmáin]].
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Braehmer, Juergen}}
[[Catagóir:Dornálaithe Gearmánacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1978]]
q2bosszpiehstxnfh2r9xbyagnhaqnr
1069093
1069092
2022-08-01T01:02:34Z
Kevin Scannell
340
Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Juergen Braehmer]] go [[Jürgen Brähmer]]: en, de, etc.
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Dornálaíocht|Dornálaí]] [[Gearmánaigh|Gearmánach]], a bhí ina [[Liosta curaidh dornálaíochta trom-mheáchan éadrom|churadh trom-mheáchan éadrom]], is ea '''Juergen Braehmer''', a rugadh ar [[5 Deireadh Fómhair]] [[1978]] i [[Stralsund]], [[an Ghearmáin]].
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Braehmer, Juergen}}
[[Catagóir:Dornálaithe Gearmánacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1978]]
q2bosszpiehstxnfh2r9xbyagnhaqnr
1069096
1069093
2022-08-01T01:03:10Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Dornálaíocht|Dornálaí]] [[Gearmánaigh|Gearmánach]], a bhí ina [[Liosta curaidh dornálaíochta trom-mheáchan éadrom|churadh trom-mheáchan éadrom]], is ea '''Jürgen Brähmer''', a rugadh ar [[5 Deireadh Fómhair]] [[1978]] i [[Stralsund]], [[an Ghearmáin]].
{{síol}}
{{DEFAULTSORT:Brahmer, Jurgen}}
[[Catagóir:Dornálaithe Gearmánacha]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1978]]
p95bhapx3o5w9sdq5sugvfp8bsuzlth
Glaoch na hÉireann
0
96715
1068938
992270
2022-07-31T13:18:22Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{Teideal iodálach}}
Is amhrán é '''''Glaoch na hÉireann''''' (''Ireland's Call'' sa Bhéarla) a úsáidtear mar [[Amhrán náisiúnta|aAmhrán náisiúnta]] ag roinnt iomaitheoirí spóirt in [[Éire|Éirinn]], ar dtús agus go háirithe [[Foireann rugbaí náisiúnta na hÉireann|Cumann Rugbaí na hÉireann]] (CRÉ). Ba é an CRÉ a choimisiúnaigh é do [[Corn Rugbaí an Domhain 1995|Chorn an Domhain 1995]], toisc gur [[Aontachtóirí na hÉireann|aontachtaithe Uladh]] as [[Tuaisceart Éireann|Tuaisceart Éireann iad]] líon beag de bhaill an CRÉ a thabharfadh aird ar úsáid [[Amhrán na bhFiann]] mar rud míchuí. <ref>
Sport and Community Relations in Northern Ireland
John Sugden and Scott Harvie (1995). http://cain.ulst.ac.uk/csc/reports/sugdenharvie/sugdenharvie95-3.htm</ref>
'''Glaoch na hÉireann'''
: Chugainn an lá is chugainn an dúshlán,
: Ré na cumhachta is na glóire,
: ‘Sé glaoch na tíre a fhreagróimís,
: Ó cheithre chúige na hÉireann.
: Curfá;
: Éire,Éire,
: Is treise sinn mar shlua,
: Gualainn le gualainn,
: Éireoidh linn gan dua.”
==Leagan Béarla ==
'''Ireland's Call'''
:Come the day and come the hour,
:Come the power and the glory!
:We have come to answer our country's call,
:From the four proud [[provinces of Ireland]]
:''Ireland, Ireland,''
:''Together standing tall!''
:''Shoulder to shoulder,''
:''We'll answer Ireland's call!''
:From the mighty [[Glens of Antrim]],
:From the rugged hills of [[County Galway|Galway]]!
:From the walls of [[Limerick]], and [[Dublin Bay]],
:From the four proud provinces of Ireland!“Glaoch na hÉireann
:''Ireland, Ireland,''
:''Together standing tall!''
:''Shoulder to shoulder,''
:''We'll answer Ireland's call!''
:Hearts of steel and heads unbowing,
:Vowing never to be broken!
:We will fight, until we can fight no more,
:From the four proud provinces of Ireland!
:''Ireland, Ireland,''
:''Together standing tall!''
:''Shoulder to shoulder,''
:''We'll answer Ireland's call!''
:''Ireland, Ireland,''
:''Together standing tall!''
:''Shoulder to shoulder,''
:''We'll answer Ireland's call!''
:''We'll answer Ireland's call!''
==Tagairtí==
[[Catagóir: Cumann Rugbaí na hÉireann]]
[[Catagóir: Amhráin tírghrá na hÉireann]]
[[Catagóir: 1995 amhráin]]
[[Catagóir: Amhráin scríofa ag Phil Coulter]]
[[Catagóir: Amhráin spóirt]]
b951cam02abywaj734niffok4d58knm
An Tórr Beag
0
97746
1069110
1003101
2022-08-01T01:21:22Z
Xqbot
3926
Bot: Fixing broken redirect to moved target page [[An Tòrr Beag]]
wikitext
text/x-wiki
#athsheoladh [[An Tòrr Beag]]
1jz581t9ugrht98cvun7338byn7abtv
Gábor Kósa
0
100662
1069132
1059651
2022-08-01T09:14:34Z
Smoothcheeks
48013
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Is staraí Ungárach ar chúrsaí creidimh é '''Gábor Kósa''' (rugadh 31 Eanáir 1971), ollamh comhlach in Ollscoil Eötvös Loránd, Roinn an Léinn Shínigh. (Ainm Sínise: Kāng Gāobǎo; Sínis Thraidisiúnta: 康高寶; Sínis Simplithe: 康高宝.)<ref name=":0">{{Cite web|teideal=Köztestületi tagok|url=http://mta.hu/koztestuleti_tagok|website=mta.hu|language=hu|access-date=2021-10-10}}</ref>
== Gairm bheatha ==
Rugadh Gábor Kósa i m[[Búdaipeist]], agus bronnadh céimeanna MA air sa Bhéarla (1995), sa tSínis (1997) agus sa léinn reiligiúnach (2011). Sa bhliain 2006, chosain sé tráchtas dochtúireachta dar teideal ʻAnailís Téarmaíochta ar Théacsanna Sínise a bhaineann leis an Manaicéachas’ (san Ungáiris: ''A manicheizmussal kapcsolatos kínai nyelvű szövegek terminológiai elemzése'').
Idir 1999 agus 2008, bhí sé ag múineadh i gColáiste Búdachais "Tan Kapuja". Tá sé ag obair in Ollscoil Eötvös Loránd ó 2009, faoi láthair mar ollamh comhlach.
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
{{DEFAULTSORT:Kósa,Gábor}}
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1971]]
[[Catagóir:Daoine beo]]
[[Catagóir:Daoine Ungáracha]]
qdqo6uvr8txqo0y1shi1vfpkdimxkwc
Uí Laoghaire
0
103092
1069130
1065760
2022-08-01T08:44:39Z
Marcas.oduinn
33120
... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
'' The clan traces its lineage to [[Lugaid mac Con]], an ancient [[Ríthe na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], and descendant of [[Dáire Doimthech]]. The [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) details the early status of Uí Laoghaire as a [[Corca Laidhe]] ''taoisigh dúchasacha '' in the tuath of Ross, with associated families:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
'' The [[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] records St. Fachtna's death in 600 AD as occurring in "O'Laeghaire of Ross i.e. Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".<ref>Seán Ó Donnabháin</ref> In the 12ú haois the O'Leary's were recognised hereditary wardens of St Fachtna's monastery and seat of higher learning, the [[School of Ross]].<ref>{{lua idirlín |url=http://www.inchigeelagh.com/History.htm |teideal=中国-双彩网有限公司>首页}}</ref> Since 1300 AD, the clan was pushed north and settled in an area south of [[Maigh Chromtha]] around [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]] called [[Uibh Laoghaire]].
== Cineál Laoghaire ==
'' The name also occurs in the Cineál Laoghaire branch of the Eoghanacht dynasty which later came to dominate Munster.<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993, lch. 63</ref> With the unrelated Corca Laidhe and Eoghanacht branches of Uí Laoghaire settling in iarthuaisceart Chorcaí and nearby Ciarraí respectively, the tracing of lineage is complex.
== Dún Laoghaire ==
'' The port of Dún Laoghaire, near Dublin is not associated with the Uí Laoghaire septs, rather it is named for [[Lóegaire mac Néill]], Ardrí de chuid na 5ú haoise.
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
'' [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] joined the side of [[Aodh Ó Néill]], 2nd Earl of Tyrone in the [[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], from the very inception of it, and took the field with William Bourke ([[Clanricarde]]) and others.<¡--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> For this the chiefs of the O'Learys were eventually [[attained]], and their lands parceled out, but because of the remoteness of their territory it was never carried out, and they remained safe there go dtí [[Acht um Lonnú Éireann|Cromwellian confiscations]] decades later. [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] did however appear to do his best to allow them to stay on their lands through leasing.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> The family became much more scattered during the later [[Cogadh an Dá Rí]].
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
'' The celebrated Irish language writer [[Peadar Ua Laoghaire]] was a descendant of the Carraig na Cora branch of the family.<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
in7bo18rgtp43fturl3mhwcpby3lsg7
1069131
1069130
2022-08-01T08:59:32Z
Marcas.oduinn
33120
/* Dún Laoghaire */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
'' The clan traces its lineage to [[Lugaid mac Con]], an ancient [[Ríthe na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], and descendant of [[Dáire Doimthech]]. The [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) details the early status of Uí Laoghaire as a [[Corca Laidhe]] ''taoisigh dúchasacha '' in the tuath of Ross, with associated families:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
'' The [[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] records St. Fachtna's death in 600 AD as occurring in "O'Laeghaire of Ross i.e. Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".<ref>Seán Ó Donnabháin</ref> In the 12ú haois the O'Leary's were recognised hereditary wardens of St Fachtna's monastery and seat of higher learning, the [[School of Ross]].<ref>{{lua idirlín |url=http://www.inchigeelagh.com/History.htm |teideal=中国-双彩网有限公司>首页}}</ref> Since 1300 AD, the clan was pushed north and settled in an area south of [[Maigh Chromtha]] around [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]] called [[Uibh Laoghaire]].
== Cineál Laoghaire ==
'' The name also occurs in the Cineál Laoghaire branch of the Eoghanacht dynasty which later came to dominate Munster.<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993, lch. 63</ref> With the unrelated Corca Laidhe and Eoghanacht branches of Uí Laoghaire settling in iarthuaisceart Chorcaí and nearby Ciarraí respectively, the tracing of lineage is complex.
== Dún Laoghaire ==
Níl cuan {{h|Dún Laoghaire}}, gar de Bhaile Átha Cliath, haois le hUíbh Laoghaire, ach ina ionad sin ainmnithe as [[Lóegaire mac Néill|Laoghaire mac Néill]], Ardrí de chuid na 5ú haoise.
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
'' [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] joined the side of [[Aodh Ó Néill]], 2nd Earl of Tyrone in the [[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], from the very inception of it, and took the field with William Bourke ([[Clanricarde]]) and others.<¡--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> For this the chiefs of the O'Learys were eventually [[attained]], and their lands parceled out, but because of the remoteness of their territory it was never carried out, and they remained safe there go dtí [[Acht um Lonnú Éireann|Cromwellian confiscations]] decades later. [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] did however appear to do his best to allow them to stay on their lands through leasing.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> The family became much more scattered during the later [[Cogadh an Dá Rí]].
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
'' The celebrated Irish language writer [[Peadar Ua Laoghaire]] was a descendant of the Carraig na Cora branch of the family.<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
kr7g84fq25kmg0jflmsyxseh50sm1u7
1069139
1069131
2022-08-01T10:17:34Z
Marcas.oduinn
33120
/* An lá inniu */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
'' The clan traces its lineage to [[Lugaid mac Con]], an ancient [[Ríthe na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], and descendant of [[Dáire Doimthech]]. The [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) details the early status of Uí Laoghaire as a [[Corca Laidhe]] ''taoisigh dúchasacha '' in the tuath of Ross, with associated families:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
'' The [[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] records St. Fachtna's death in 600 AD as occurring in "O'Laeghaire of Ross i.e. Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".<ref>Seán Ó Donnabháin</ref> In the 12ú haois the O'Leary's were recognised hereditary wardens of St Fachtna's monastery and seat of higher learning, the [[School of Ross]].<ref>{{lua idirlín |url=http://www.inchigeelagh.com/History.htm |teideal=中国-双彩网有限公司>首页}}</ref> Since 1300 AD, the clan was pushed north and settled in an area south of [[Maigh Chromtha]] around [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]] called [[Uibh Laoghaire]].
== Cineál Laoghaire ==
'' The name also occurs in the Cineál Laoghaire branch of the Eoghanacht dynasty which later came to dominate Munster.<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993, lch. 63</ref> With the unrelated Corca Laidhe and Eoghanacht branches of Uí Laoghaire settling in iarthuaisceart Chorcaí and nearby Ciarraí respectively, the tracing of lineage is complex.
== Dún Laoghaire ==
Níl cuan {{h|Dún Laoghaire}}, gar de Bhaile Átha Cliath, haois le hUíbh Laoghaire, ach ina ionad sin ainmnithe as [[Lóegaire mac Néill|Laoghaire mac Néill]], Ardrí de chuid na 5ú haoise.
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
Sheas [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] ó thús báire le h[[Aodh Ó Néill]], 2a hIarla Thír Eoghain i g[[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], i dteannta le William Bourke ([[Clanricarde]]) agus eile others.<!--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> Eisreachtaíodh tiarnaí Uí Laoghaire agus briseadh a gcuid críoch suas, ach níor tharla tada i ngeall ar scoite na dtailte, agus d'fhanadar slán ann go dtí [[Cromail in Éirinn 1649-1650|coigistiú Cromwell]] na cianta níos deireanaí. Rinne [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] a dhícheall tacú a thabhairt don chlann trí léasú.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> Le linn {{h|Cogadh an Dá Rí}}, scaipeadh an chlann níos mó.
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
'' The celebrated Irish language writer [[Peadar Ua Laoghaire]] was a descendant of the Carraig na Cora branch of the family.<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
5rtgeg3fyjql9bkvw5vbgmgqmke8ka0
1069140
1069139
2022-08-01T10:20:24Z
Marcas.oduinn
33120
/* An lá inniu */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
'' The clan traces its lineage to [[Lugaid mac Con]], an ancient [[Ríthe na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], and descendant of [[Dáire Doimthech]]. The [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) details the early status of Uí Laoghaire as a [[Corca Laidhe]] ''taoisigh dúchasacha '' in the tuath of Ross, with associated families:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
'' The [[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] records St. Fachtna's death in 600 AD as occurring in "O'Laeghaire of Ross i.e. Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".<ref>Seán Ó Donnabháin</ref> In the 12ú haois the O'Leary's were recognised hereditary wardens of St Fachtna's monastery and seat of higher learning, the [[School of Ross]].<ref>{{lua idirlín |url=http://www.inchigeelagh.com/History.htm |teideal=中国-双彩网有限公司>首页}}</ref> Since 1300 AD, the clan was pushed north and settled in an area south of [[Maigh Chromtha]] around [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]] called [[Uibh Laoghaire]].
== Cineál Laoghaire ==
'' The name also occurs in the Cineál Laoghaire branch of the Eoghanacht dynasty which later came to dominate Munster.<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993, lch. 63</ref> With the unrelated Corca Laidhe and Eoghanacht branches of Uí Laoghaire settling in iarthuaisceart Chorcaí and nearby Ciarraí respectively, the tracing of lineage is complex.
== Dún Laoghaire ==
Níl cuan {{h|Dún Laoghaire}}, gar de Bhaile Átha Cliath, haois le hUíbh Laoghaire, ach ina ionad sin ainmnithe as [[Lóegaire mac Néill|Laoghaire mac Néill]], Ardrí de chuid na 5ú haoise.
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
Sheas [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] ó thús báire le h[[Aodh Ó Néill]], 2a hIarla Thír Eoghain i g[[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], i dteannta le William Bourke ([[Clanricarde]]) agus eile others.<!--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> Eisreachtaíodh tiarnaí Uí Laoghaire agus briseadh a gcuid críoch suas, ach níor tharla tada i ngeall ar scoite na dtailte, agus d'fhanadar slán ann go dtí [[Cromail in Éirinn 1649-1650|coigistiú Cromwell]] na cianta níos deireanaí. Rinne [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] a dhícheall tacú a thabhairt don chlann trí léasú.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> Le linn {{h|Cogadh an Dá Rí}}, scaipeadh an chlann níos mó.
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
De shliocht ghéag na clainne as Carraig na Cora ba ea an scríbhneoir Gaeilge mór le rá [[Peadar Ua Laoghaire]].<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
79mejsxk0o3zvep42pbcoj53nph4f8n
1069141
1069140
2022-08-01T10:20:39Z
Marcas.oduinn
33120
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
'' The clan traces its lineage to [[Lugaid mac Con]], an ancient [[Ríthe na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], and descendant of [[Dáire Doimthech]]. The [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) details the early status of Uí Laoghaire as a [[Corca Laidhe]] ''taoisigh dúchasacha '' in the tuath of Ross, with associated families:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
'' The [[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] records St. Fachtna's death in 600 AD as occurring in "O'Laeghaire of Ross i.e. Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".<ref>Seán Ó Donnabháin</ref> In the 12ú haois the O'Leary's were recognised hereditary wardens of St Fachtna's monastery and seat of higher learning, the [[School of Ross]].<ref>{{lua idirlín |url=http://www.inchigeelagh.com/History.htm |teideal=中国-双彩网有限公司>首页}}</ref> Since 1300 AD, the clan was pushed north and settled in an area south of [[Maigh Chromtha]] around [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]] called [[Uibh Laoghaire]].
== Cineál Laoghaire ==
'' The name also occurs in the Cineál Laoghaire branch of the Eoghanacht dynasty which later came to dominate Munster.<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993, lch. 63</ref> With the unrelated Corca Laidhe and Eoghanacht branches of Uí Laoghaire settling in iarthuaisceart Chorcaí and nearby Ciarraí respectively, the tracing of lineage is complex.
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
Sheas [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] ó thús báire le h[[Aodh Ó Néill]], 2a hIarla Thír Eoghain i g[[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], i dteannta le William Bourke ([[Clanricarde]]) agus eile others.<!--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> Eisreachtaíodh tiarnaí Uí Laoghaire agus briseadh a gcuid críoch suas, ach níor tharla tada i ngeall ar scoite na dtailte, agus d'fhanadar slán ann go dtí [[Cromail in Éirinn 1649-1650|coigistiú Cromwell]] na cianta níos deireanaí. Rinne [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] a dhícheall tacú a thabhairt don chlann trí léasú.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> Le linn {{h|Cogadh an Dá Rí}}, scaipeadh an chlann níos mó.
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
De shliocht ghéag na clainne as Carraig na Cora ba ea an scríbhneoir Gaeilge mór le rá [[Peadar Ua Laoghaire]].<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
c0ox4tr1mydqed6l1qu47t891872rpf
1069142
1069141
2022-08-01T10:21:41Z
Marcas.oduinn
33120
/* Dún Laoghaire */... ag eagrú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
'' The clan traces its lineage to [[Lugaid mac Con]], an ancient [[Ríthe na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], and descendant of [[Dáire Doimthech]]. The [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) details the early status of Uí Laoghaire as a [[Corca Laidhe]] ''taoisigh dúchasacha '' in the tuath of Ross, with associated families:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
'' The [[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] records St. Fachtna's death in 600 AD as occurring in "O'Laeghaire of Ross i.e. Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".<ref>Seán Ó Donnabháin</ref> In the 12ú haois the O'Leary's were recognised hereditary wardens of St Fachtna's monastery and seat of higher learning, the [[School of Ross]].<ref>{{lua idirlín |url=http://www.inchigeelagh.com/History.htm |teideal=中国-双彩网有限公司>首页}}</ref> Since 1300 AD, the clan was pushed north and settled in an area south of [[Maigh Chromtha]] around [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]] called [[Uibh Laoghaire]].
== Cineál Laoghaire ==
'' The name also occurs in the Cineál Laoghaire branch of the Eoghanacht dynasty which later came to dominate Munster.<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993, lch. 63</ref> With the unrelated Corca Laidhe and Eoghanacht branches of Uí Laoghaire settling in iarthuaisceart Chorcaí and nearby Ciarraí respectively, the tracing of lineage is complex.
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
Sheas [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] ó thús báire le h[[Aodh Ó Néill]], 2a hIarla Thír Eoghain i g[[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], i dteannta le William Bourke ([[Clanricarde]]) agus eile others.<!--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> Eisreachtaíodh tiarnaí Uí Laoghaire agus briseadh a gcuid críoch suas, ach níor tharla tada i ngeall ar scoite na dtailte, agus d'fhanadar slán ann go dtí [[Cromail in Éirinn 1649-1650|coigistiú Cromwell]] na cianta níos deireanaí. Rinne [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] a dhícheall tacú a thabhairt don chlann trí léasú.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> Le linn {{h|Cogadh an Dá Rí}}, scaipeadh an chlann níos mó.
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
De shliocht ghéag na clainne as Carraig na Cora ba ea an scríbhneoir Gaeilge mór le rá [[Peadar Ua Laoghaire]].<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Dún Laoghaire ==
Níl cuan {{h|Dún Laoghaire}}, gar de Bhaile Átha Cliath, gaolta le hUíbh Laoghaire, ach ina ionad sin ainmnithe as [[Lóegaire mac Néill|Laoghaire mac Néill]], Ardrí de chuid na 5ú haoise.
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
sbolauka8hzxdtn2xw81as1jdqyztz8
1069143
1069142
2022-08-01T10:26:49Z
Marcas.oduinn
33120
/* Cineál Laoghaire */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
'' The clan traces its lineage to [[Lugaid mac Con]], an ancient [[Ríthe na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], and descendant of [[Dáire Doimthech]]. The [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) details the early status of Uí Laoghaire as a [[Corca Laidhe]] ''taoisigh dúchasacha '' in the tuath of Ross, with associated families:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
'' The [[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] records St. Fachtna's death in 600 AD as occurring in "O'Laeghaire of Ross i.e. Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".<ref>Seán Ó Donnabháin</ref> In the 12ú haois the O'Leary's were recognised hereditary wardens of St Fachtna's monastery and seat of higher learning, the [[School of Ross]].<ref>{{lua idirlín |url=http://www.inchigeelagh.com/History.htm |teideal=中国-双彩网有限公司>首页}}</ref> Since 1300 AD, the clan was pushed north and settled in an area south of [[Maigh Chromtha]] around [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]] called [[Uibh Laoghaire]].
== Cineál Laoghaire ==
Feictear an t-ainm fosta i ngéag na [[Eoghanachta|nEoghanacht]], Cineál Laoghaire.<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993, lch. 63</ref> Is deacair é ginealaigh an dá chlann Uí Laoghaire, idir Corca Laidhe in iarthuaisceart Chorcaí agus Eoghanacht ar na gaobhair i gCiarraí, a rianú.
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
Sheas [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] ó thús báire le h[[Aodh Ó Néill]], 2a hIarla Thír Eoghain i g[[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], i dteannta le William Bourke ([[Clanricarde]]) agus eile others.<!--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> Eisreachtaíodh tiarnaí Uí Laoghaire agus briseadh a gcuid críoch suas, ach níor tharla tada i ngeall ar scoite na dtailte, agus d'fhanadar slán ann go dtí [[Cromail in Éirinn 1649-1650|coigistiú Cromwell]] na cianta níos deireanaí. Rinne [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] a dhícheall tacú a thabhairt don chlann trí léasú.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> Le linn {{h|Cogadh an Dá Rí}}, scaipeadh an chlann níos mó.
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
De shliocht ghéag na clainne as Carraig na Cora ba ea an scríbhneoir Gaeilge mór le rá [[Peadar Ua Laoghaire]].<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Dún Laoghaire ==
Níl cuan {{h|Dún Laoghaire}}, gar de Bhaile Átha Cliath, gaolta le hUíbh Laoghaire, ach ina ionad sin ainmnithe as [[Lóegaire mac Néill|Laoghaire mac Néill]], Ardrí de chuid na 5ú haoise.
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
llao1ovcybnxpz4rhcb0etpkrcng6rw
1069144
1069143
2022-08-01T10:27:06Z
Marcas.oduinn
33120
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
'' The clan traces its lineage to [[Lugaid mac Con]], an ancient [[Ríthe na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], and descendant of [[Dáire Doimthech]]. The [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) details the early status of Uí Laoghaire as a [[Corca Laidhe]] ''taoisigh dúchasacha '' in the tuath of Ross, with associated families:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
'' The [[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] records St. Fachtna's death in 600 AD as occurring in "O'Laeghaire of Ross i.e. Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".<ref>Seán Ó Donnabháin</ref> In the 12ú haois the O'Leary's were recognised hereditary wardens of St Fachtna's monastery and seat of higher learning, the [[School of Ross]].<ref>{{lua idirlín |url=http://www.inchigeelagh.com/History.htm |teideal=中国-双彩网有限公司>首页}}</ref> Since 1300 AD, the clan was pushed north and settled in an area south of [[Maigh Chromtha]] around [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]] called [[Uibh Laoghaire]].
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
Sheas [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] ó thús báire le h[[Aodh Ó Néill]], 2a hIarla Thír Eoghain i g[[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], i dteannta le William Bourke ([[Clanricarde]]) agus eile others.<!--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> Eisreachtaíodh tiarnaí Uí Laoghaire agus briseadh a gcuid críoch suas, ach níor tharla tada i ngeall ar scoite na dtailte, agus d'fhanadar slán ann go dtí [[Cromail in Éirinn 1649-1650|coigistiú Cromwell]] na cianta níos deireanaí. Rinne [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] a dhícheall tacú a thabhairt don chlann trí léasú.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> Le linn {{h|Cogadh an Dá Rí}}, scaipeadh an chlann níos mó.
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
De shliocht ghéag na clainne as Carraig na Cora ba ea an scríbhneoir Gaeilge mór le rá [[Peadar Ua Laoghaire]].<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Dún Laoghaire ==
Níl cuan {{h|Dún Laoghaire}}, gar de Bhaile Átha Cliath, gaolta le hUíbh Laoghaire, ach ina ionad sin ainmnithe as [[Lóegaire mac Néill|Laoghaire mac Néill]], Ardrí de chuid na 5ú haoise.
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
2vjprat26289sbo1p0fh45xp9dzikcl
1069145
1069144
2022-08-01T10:27:36Z
Marcas.oduinn
33120
/* Uí Laoghaire Eile */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
'' The clan traces its lineage to [[Lugaid mac Con]], an ancient [[Ríthe na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], and descendant of [[Dáire Doimthech]]. The [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) details the early status of Uí Laoghaire as a [[Corca Laidhe]] ''taoisigh dúchasacha '' in the tuath of Ross, with associated families:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
'' The [[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] records St. Fachtna's death in 600 AD as occurring in "O'Laeghaire of Ross i.e. Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".<ref>Seán Ó Donnabháin</ref> In the 12ú haois the O'Leary's were recognised hereditary wardens of St Fachtna's monastery and seat of higher learning, the [[School of Ross]].<ref>{{lua idirlín |url=http://www.inchigeelagh.com/History.htm |teideal=中国-双彩网有限公司>首页}}</ref> Since 1300 AD, the clan was pushed north and settled in an area south of [[Maigh Chromtha]] around [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]] called [[Uibh Laoghaire]].
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
Sheas [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] ó thús báire le h[[Aodh Ó Néill]], 2a hIarla Thír Eoghain i g[[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], i dteannta le William Bourke ([[Clanricarde]]) agus eile others.<!--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> Eisreachtaíodh tiarnaí Uí Laoghaire agus briseadh a gcuid críoch suas, ach níor tharla tada i ngeall ar scoite na dtailte, agus d'fhanadar slán ann go dtí [[Cromail in Éirinn 1649-1650|coigistiú Cromwell]] na cianta níos deireanaí. Rinne [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] a dhícheall tacú a thabhairt don chlann trí léasú.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> Le linn {{h|Cogadh an Dá Rí}}, scaipeadh an chlann níos mó.
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
De shliocht ghéag na clainne as Carraig na Cora ba ea an scríbhneoir Gaeilge mór le rá [[Peadar Ua Laoghaire]].<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Uí Laoghaire Eile ==
Feictear an t-ainm fosta i ngéag na [[Eoghanachta|nEoghanacht]], Cineál Laoghaire.<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993, lch. 63</ref> Is deacair é ginealaigh an dá chlann Uí Laoghaire, idir Corca Laidhe in iarthuaisceart Chorcaí agus Eoghanacht ar na gaobhair i gCiarraí, a rianú.
Níl cuan {{h|Dún Laoghaire}}, gar de Bhaile Átha Cliath, gaolta le hUíbh Laoghaire, ach ina ionad sin ainmnithe as [[Lóegaire mac Néill|Laoghaire mac Néill]], Ardrí de chuid na 5ú haoise.
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
maemjkrvvpez9uja088gro6tl0q02mt
1069146
1069145
2022-08-01T10:50:30Z
Marcas.oduinn
33120
/* Stair */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
Rianaíonn a chlann a ginealach siar go dtí [[Lugaid mac Con]], rí ársa [[Ríthe na Teamhrach|na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], agus shroicheadar [[Dáire Doimthech|Dháire Doimthí]]. Feictear i [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) iad mar ''thaoisigh dhúchasacha '' [[Corca Laidhe|Chorca Laidhe]] i dtuath Rois, le teaghlaigh ann:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
Insítear i n[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] gur éag Naomh Fachtna sa bhliain 600 in:<ref>Seán Ó Donnabháin</ref>
:'' Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".
In the 12ú haois the O'Leary's were recognised hereditary wardens of St Fachtna's monastery and seat of higher learning, the [[School of Ross]].<ref>{{lua idirlín |url=http://www.inchigeelagh.com/History.htm |teideal=中国-双彩网有限公司>首页}}</ref> Since 1300 AD, the clan was pushed north and settled in an area south of [[Maigh Chromtha]] around [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]] called [[Uibh Laoghaire]].
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
Sheas [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] ó thús báire le h[[Aodh Ó Néill]], 2a hIarla Thír Eoghain i g[[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], i dteannta le William Bourke ([[Clanricarde]]) agus eile others.<!--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> Eisreachtaíodh tiarnaí Uí Laoghaire agus briseadh a gcuid críoch suas, ach níor tharla tada i ngeall ar scoite na dtailte, agus d'fhanadar slán ann go dtí [[Cromail in Éirinn 1649-1650|coigistiú Cromwell]] na cianta níos deireanaí. Rinne [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] a dhícheall tacú a thabhairt don chlann trí léasú.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> Le linn {{h|Cogadh an Dá Rí}}, scaipeadh an chlann níos mó.
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
De shliocht ghéag na clainne as Carraig na Cora ba ea an scríbhneoir Gaeilge mór le rá [[Peadar Ua Laoghaire]].<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Uí Laoghaire Eile ==
Feictear an t-ainm fosta i ngéag na [[Eoghanachta|nEoghanacht]], Cineál Laoghaire.<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993, lch. 63</ref> Is deacair é ginealaigh an dá chlann Uí Laoghaire, idir Corca Laidhe in iarthuaisceart Chorcaí agus Eoghanacht ar na gaobhair i gCiarraí, a rianú.
Níl cuan {{h|Dún Laoghaire}}, gar de Bhaile Átha Cliath, gaolta le hUíbh Laoghaire, ach ina ionad sin ainmnithe as [[Lóegaire mac Néill|Laoghaire mac Néill]], Ardrí de chuid na 5ú haoise.
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
h2bcfia6912uie3rxkw2dckd4illr6a
1069150
1069146
2022-08-01T10:55:42Z
Marcas.oduinn
33120
/* Stair */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
Rianaíonn a chlann a ginealach siar go dtí [[Lugaid mac Con]], rí ársa [[Ríthe na Teamhrach|na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], agus shroicheadar [[Dáire Doimthech|Dháire Doimthí]]. Feictear i [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) iad mar ''thaoisigh dhúchasacha '' [[Corca Laidhe|Chorca Laidhe]] i dtuath Rois, le teaghlaigh ann:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
Insítear i n[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] gur éag Naomh Fachtna sa bhliain 600 in:<ref>Seán Ó Donnabháin</ref>
:'' Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".
Sa 12ú haois, bhí Uí Laoghaire ina maoir ó oidhreacht ar mhainistir Fachtna agus ar an scoil ard-léinn, [[Scoil Rois]].<ref>{{lua idirlín |url=http://www.inchigeelagh.com/History.htm |teideal=中国-双彩网有限公司>首页}}</ref> Ó shin i leith, cuireadh an ruaig ar an gclann ó thuaidh, agus lonnaigh siad raibh ó dheas de {{h|Maigh Chromtha}} thart ar [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]], darb ainm anois [[Uibh Laoghaire]].
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
Sheas [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] ó thús báire le h[[Aodh Ó Néill]], 2a hIarla Thír Eoghain i g[[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], i dteannta le William Bourke ([[Clanricarde]]) agus eile others.<!--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> Eisreachtaíodh tiarnaí Uí Laoghaire agus briseadh a gcuid críoch suas, ach níor tharla tada i ngeall ar scoite na dtailte, agus d'fhanadar slán ann go dtí [[Cromail in Éirinn 1649-1650|coigistiú Cromwell]] na cianta níos deireanaí. Rinne [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] a dhícheall tacú a thabhairt don chlann trí léasú.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> Le linn {{h|Cogadh an Dá Rí}}, scaipeadh an chlann níos mó.
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
De shliocht ghéag na clainne as Carraig na Cora ba ea an scríbhneoir Gaeilge mór le rá [[Peadar Ua Laoghaire]].<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Uí Laoghaire Eile ==
Feictear an t-ainm fosta i ngéag na [[Eoghanachta|nEoghanacht]], Cineál Laoghaire.<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993, lch. 63</ref> Is deacair é ginealaigh an dá chlann Uí Laoghaire, idir Corca Laidhe in iarthuaisceart Chorcaí agus Eoghanacht ar na gaobhair i gCiarraí, a rianú.
Níl cuan {{h|Dún Laoghaire}}, gar de Bhaile Átha Cliath, gaolta le hUíbh Laoghaire, ach ina ionad sin ainmnithe as [[Lóegaire mac Néill|Laoghaire mac Néill]], Ardrí de chuid na 5ú haoise.
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
4642vv8lnsx0zcel61qbnjd8i0uh4mt
1069151
1069150
2022-08-01T10:56:17Z
Marcas.oduinn
33120
/* Stair */... Nasc march
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
Rianaíonn a chlann a ginealach siar go dtí [[Lugaid mac Con]], rí ársa [[Ríthe na Teamhrach|na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], agus shroicheadar [[Dáire Doimthech|Dháire Doimthí]]. Feictear i [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) iad mar ''thaoisigh dhúchasacha '' [[Corca Laidhe|Chorca Laidhe]] i dtuath Rois, le teaghlaigh ann:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
Insítear i n[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] gur éag Naomh Fachtna sa bhliain 600 in:<ref>Seán Ó Donnabháin</ref>
:'' Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".
Sa 12ú haois, bhí Uí Laoghaire ina maoir ó oidhreacht ar mhainistir Fachtna agus ar an scoil ard-léinn, [[Scoil Rois]]. Ó shin i leith, cuireadh an ruaig ar an gclann ó thuaidh, agus lonnaigh siad raibh ó dheas de {{h|Maigh Chromtha}} thart ar [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]], darb ainm anois [[Uibh Laoghaire]].
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
Sheas [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] ó thús báire le h[[Aodh Ó Néill]], 2a hIarla Thír Eoghain i g[[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], i dteannta le William Bourke ([[Clanricarde]]) agus eile others.<!--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> Eisreachtaíodh tiarnaí Uí Laoghaire agus briseadh a gcuid críoch suas, ach níor tharla tada i ngeall ar scoite na dtailte, agus d'fhanadar slán ann go dtí [[Cromail in Éirinn 1649-1650|coigistiú Cromwell]] na cianta níos deireanaí. Rinne [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] a dhícheall tacú a thabhairt don chlann trí léasú.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> Le linn {{h|Cogadh an Dá Rí}}, scaipeadh an chlann níos mó.
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
De shliocht ghéag na clainne as Carraig na Cora ba ea an scríbhneoir Gaeilge mór le rá [[Peadar Ua Laoghaire]].<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Uí Laoghaire Eile ==
Feictear an t-ainm fosta i ngéag na [[Eoghanachta|nEoghanacht]], Cineál Laoghaire.<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993, lch. 63</ref> Is deacair é ginealaigh an dá chlann Uí Laoghaire, idir Corca Laidhe in iarthuaisceart Chorcaí agus Eoghanacht ar na gaobhair i gCiarraí, a rianú.
Níl cuan {{h|Dún Laoghaire}}, gar de Bhaile Átha Cliath, gaolta le hUíbh Laoghaire, ach ina ionad sin ainmnithe as [[Lóegaire mac Néill|Laoghaire mac Néill]], Ardrí de chuid na 5ú haoise.
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
snp92htarygmwbd5q7cmhalnnq2xfth
1069152
1069151
2022-08-01T10:56:32Z
Marcas.oduinn
33120
... aistrithe
wikitext
text/x-wiki
[[Íomhá:O'Leary.png|mion|Armas Uí Laoghaire]]
Meastar gur tháinig tiarnaí Uí Laoghaire ó dhúchas as ceantar [[Ros Ó gCairbre]], ach inniu gaolta le paróiste Uibh Laoghaire i g[[Contae Chorcaí]]<ref>[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]]</ref><ref>[[Seán Ó Donnabháin]], eag. 'The Genealogy of Corca Laidhe', in [https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celt Miscellany of the Celtic Society]. Baile Átha Cliath. 1849. ([https://archive.org/details/miscellanyofcelt00celtuoft scan eile])</ref><ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
== Stair ==
Rianaíonn a chlann a ginealach siar go dtí [[Lugaid mac Con]], rí ársa [[Ríthe na Teamhrach|na Teamhrach]] agus [[Ardrí na hÉireann]], agus shroicheadar [[Dáire Doimthech|Dháire Doimthí]]. Feictear i [[Leabhar Mór Leacáin]] (A.D. 1397-A.D. 1418) iad mar ''thaoisigh dhúchasacha '' [[Corca Laidhe|Chorca Laidhe]] i dtuath Rois, le teaghlaigh ann:<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993</ref>
:'' Tuath Ruis .i. Tuath in Dolaich, o Loch in Bricin co Faid Ruis, o Thraig Long co Sid na Fear (i) Find. O Leagaire a taisach duchusa. Is iad so an oclaid duchusa .i. O Ruaidri, O Lonan, O Laidid, O Torpa, O hUrmoltaich, O Mirin, O Meic Dairic, O Tuaraide, O Trena, O hUainidi, O Cerdin
Insítear i n[[Annála Inis Faithlinn as Áth Cliath]] gur éag Naomh Fachtna sa bhliain 600 in:<ref>Seán Ó Donnabháin</ref>
:'' Corca Laidhe-I-Laeghaire Ruis".
Sa 12ú haois, bhí Uí Laoghaire ina maoir ó oidhreacht ar mhainistir Fachtna agus ar an scoil ard-léinn, [[Scoil Rois]]. Ó shin i leith, cuireadh an ruaig ar an gclann ó thuaidh, agus lonnaigh siad raibh ó dheas de {{h|Maigh Chromtha}} thart ar [[Inse Geimhleach]] ar [[An Laoi]], darb ainm anois [[Uibh Laoghaire]].
== An lá inniu ==
Níl ach fíor bheagán ar an eolas fúithi le roinnt haoiseanna go dtí an 16ú haois, nuair thángadar ar an bhfód sách saibhir, cé faoi ghéillsine [[Mhic Cárthaigh Mhúscraí]], a bhronn [[Slat na ríghe]] orthu.<ref name="Ó Murchadha, lch. 208">Ó Murchadha, lch. 208</ref> Ní raibh an i d[[Tiarna Mhúscraí]] ach iad féin agus [[Mhic Mhathúna]] mar ruílsigh.<ref>Diarmuid Ó Murchadha, ''Family Names of County Cork''. Corcaigh: The Collins Press. 2a heagrán, 1996, ll. 206 ff</ref> Thóg siad roinnt caisleán, ach níl ach fós ach Caisleán {{h|Carraig na Cora}}.
Sheas [[Amhlaoibh Ó Laoghaire]] ó thús báire le h[[Aodh Ó Néill]], 2a hIarla Thír Eoghain i g[[Cogadh na Naoi mBliana (Éire)]], i dteannta le William Bourke ([[Clanricarde]]) agus eile others.<!--ref name="Ó Murchadha, p. 208"/--> Eisreachtaíodh tiarnaí Uí Laoghaire agus briseadh a gcuid críoch suas, ach níor tharla tada i ngeall ar scoite na dtailte, agus d'fhanadar slán ann go dtí [[Cromail in Éirinn 1649-1650|coigistiú Cromwell]] na cianta níos deireanaí. Rinne [[Donnchadh Mac Cárthaigh, 1d Iarla Chlann Chárthaigh]] a dhícheall tacú a thabhairt don chlann trí léasú.<ref>Ó Murchadha, lch. 211</ref> Le linn {{h|Cogadh an Dá Rí}}, scaipeadh an chlann níos mó.
Mar chomhartha a gcuid saibhris agus cumhachta i lár na 16ú haoise, deirtear go raibh Ó Laoghaire éigin as Carraig na Cora <ref>Ní fios a ghéag, b'fhéidir ceann eile ná mar a tháinig i seilbh ann níos déanaí.</ref> ina athair altrama [[Domhnall na gCraicne|Dhomhnaill na gCraicne]], sinsear Uí Dhonnabháin [[Uí Dhonnabháin]] Chlann Cathaill. Phós a iníon Ellen le Domhnall, agus bhí mac acu, [[Domhnall II Ó Donnabháin|Domhnall II]].
Bhí Domhnall mac Airt Ó Laoghaire (1575–1657) ina thiarna deireanach Uí Laoghaire den ord Gaelach.
[[Íomhá:Peadar Ua Laoghaire.png|mion|[[Peadar Ua Laoghaire]], mórphearsa na litríochta Gaeilge.]]
De shliocht ghéag na clainne as Carraig na Cora ba ea an scríbhneoir Gaeilge mór le rá [[Peadar Ua Laoghaire]].<ref>Ó Murchadha, lch. 214</ref>
== Uí Laoghaire Eile ==
Feictear an t-ainm fosta i ngéag na [[Eoghanachta|nEoghanacht]], Cineál Laoghaire.<ref>Cork History and Society, P. O'Flanagan, C. Buttimer, eag. Geography Publications, Baile Átha Cliath 1993, lch. 63</ref> Is deacair é ginealaigh an dá chlann Uí Laoghaire, idir Corca Laidhe in iarthuaisceart Chorcaí agus Eoghanacht ar na gaobhair i gCiarraí, a rianú.
Níl cuan {{h|Dún Laoghaire}}, gar de Bhaile Átha Cliath, gaolta le hUíbh Laoghaire, ach ina ionad sin ainmnithe as [[Lóegaire mac Néill|Laoghaire mac Néill]], Ardrí de chuid na 5ú haoise.
== Daoine ==
=== Míleata ===
* [[Art Ó Laoghaire]] (bás 1773), Austro-Hungarian army officer
** His wife [[Eibhlín Dubh Ní Chonaill]], composed "[[Caoineadh Airt Uí Laoghaire]]"
* [[Daniel Florencio O'Leary]] (1802–1854), military general under Simon Bolivar
* [[Michael John O'Leary]] (1890–1961), Irish-Canadian recipient of the [[Victoria Cross]]
* [[William O'Leary (British Army officer)]], Deputy Commander Field Army (British Army)
=== Reiligiúin ===
* [[Arthur O'Leary (preacher)|Arthur O'Leary]] (1729–1802), Irish Franciscan and polemical writer
* [[Francis O'Leary]] [[Member of the Most Excellent Order of the British Empire|MBE]] (1931–2000), Roman Catholic priest and missionary who founded the St Joseph's Hospice Association
* [[Henry Joseph O'Leary]] (1879–1938), 5th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown and 3rd Archbishop of the Archdiocese of Edmonton
* [[Louis James O'Leary]] (1877–1930), 6th Bishop of the Roman Catholic Diocese of Charlottetown
=== Litríocht ===
* [[John O'Leary (Fenian)]] (1830–1907), Irish poet who was imprisoned in England during the nineteenth century
* [[Máire Bhuí Ní Laoghaire]] (1774–1849), Irish poet
* [[Peadar Ua Laoghaire]] (1839–1920), Irish writer and Catholic priest, regarded today as one of the founders of modern literature in Irish
=== Polaitíocht agus dlí ===
* [[Brendan O'Leary]], Irish political scientist
* [[Clement O'Leary]], Canadian member of Parliament
* [[Cornelius O'Leary]], Irish historian and political scientist
*[[Denis O'Leary]] (1863–1943), New York politician
*[[Donnchadh Ó Laoghaire]] (born 1989) [[Teachta Dála]] for [[Sinn Féin]]
*[[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
*[[Hazel R. O'Leary]] (born 1937), former [[United States Secretary of Energy]]
*[[Henry O'Leary]], Irish-born businessman and political figure in New Brunswick
*[[Humphrey O'Leary]] (1886–1953), 7th Chief Justice of New Zealand
*[[James A. O'Leary]], member of the United States House of Representatives from New York
*[[Jean O'Leary]], American gay and lesbian rights activist, politician, and former nun
*[[John O'Leary (ambassador)]] (1947–2005), mayor of Portland, Maine, and United States ambassador to Chile
*[[John O'Leary (Kerry politician)]] (born 1933), former Irish Fianna Fáil party politician and TD for Kerry South
*[[John O'Leary (Wexford politician)]] (1894–1959), former Irish Labour party politician and TD for Wexford
*[[Joseph V. O'Leary]], NYS Comptroller 1941–1942 and founding member of the Liberal Party of New York
*[[Kevin O'Leary (judge)]] (born 1920), 2nd Chief Justice of the Supreme Court of the Northern Territory
*[[Michael O'Leary (politician)]] (1936–2006), former leader of the Irish Labour Party
*[[Seán O'Leary (Irish politician)]] (born 1941), former Irish senator
*[[William O'Leary (Irish politician)]] (died 1955), Irish Fianna Fáil politician and TD for Kerry
===Journalism and activism===
* [[Émile-Dostaler O'Leary]] (1908–1965), Canadian journalist and writer
* [[Grattan O'Leary]] (1888–1976), Canadian journalist and Senator
* [[Jeremiah O'Leary]], American journalist
* [[John O'Leary (journalist)]], editor of the Times Higher Education Supplement
* [[Olivia O'Leary]], Irish journalist
* [[Walter-Patrice O'Leary]] (1910–1989), Canadian journalist, political activist and trade unionist
=== Ealaín ===
* [[Arthur O'Leary (composer)|Arthur O'Leary]] (1834–1919), Irish composer and pianist
*[[Dermot O'Leary]] (born 1973), English television and radio presenter
*[[Fletcher O'Leary]], Australian child actor
*[[Jane O'Leary]] (born 1946), American-Irish avantgarde composer
*[[Karen O'Leary]] New Zealand comedian and television and film actress
*[[Mary O'Leary (producer)|Mary O'Leary]], American television producer
*[[Matt O'Leary]], American actor
*[[Michael O'Leary (actor)]] (born 1958), actor in the long-running American soap opera ''Guiding Light''
*[[Patrick O'Leary (writer)]] (born 1952), American science fiction writer
*[[Tim O'Leary]], fictional character in the British soap opera ''Brookside''
*[[Ursula O'Leary]], English actress
* [[William O'Leary (actor)]], American actor
=== Spórt ===
* [[Amanda O'Leary]], American lacrosse coach
*[[Bob O'Leary]], American soccer player
*[[Charley O'Leary]] (1882–1941), American baseball player
*[[Clare O'Leary]], first Irish woman to climb Mount Everest
*[[Clare O'Leary (cricketer)]]
*[[Dan O'Leary]], American baseball player
*[[Daren O'Leary]], English rugby union player
*[[David O'Leary]], English-born Irish football (soccer) manager formerly of Aston Villa
*[[George O'Leary]] (born 1946), American college football coach
*[[John O'Leary (Gaelic footballer)]]
*[[Kieran O'Leary]], Irish Gaelic footballer
*[[Kristian O'Leary]], Welsh football (soccer) player
*[[Mike O'Leary]], American curler
*[[Noel O'Leary]], Irish footballer
*[[Peter O'Leary (referee)|Peter O'Leary]], New Zealand football (soccer) referee
*[[Pierce O'Leary]], Irish footballer
*[[Ryan O'Leary]], Scottish footballer
*[[Seánie O'Leary]] (born 1954), Irish hurler
*[[Stephen O'Leary]], English-born Irish footballer
*[[Tomás O'Leary]] (born 1983), Irish rugby union player
* [[Troy O'Leary]] (born 1969), American baseball player
=== Eile ===
* [[Brian O'Leary]], American "scientist-astronaut"
*[[Catherine O'Leary]] (1827–1895), owner of the property in which it was alleged the Great Chicago Fire started
*[[Ciarán O'Leary]], Irish professional poker player practicing in the USA
*[[Daniel O'Leary (mobster)]], Irish American mobster
*[[James Patrick O'Leary]] (c. 1860–1926), American mobster
*[[Kevin O'Leary (entrepreneur)]], Canadian entrepreneur and venture capitalist
*[[Michael O'Leary (Ryanair)]], CEO of the low-cost Irish airline Ryanair
== Áiteanna ==
* [[Dún Laoghaire]], Baile Átha Cliath
* [[O'Leary, Oileán Phrionsa Éadbhard|O'Leary]], [[Oileán Phrionsa Éadbhard]]
* Plaza O’Leary – cearnóg mhór in [[Caracas]], [[Veiniséala]], ainmnithe as [[Daniel Florencio O'Leary]]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Laoghaire Uí}}
[[Catagóir:Clíodhna]]
hlrmewcxrvyi93gukbgc7javlluzcx5
Edward Gwynn
0
103344
1069155
1066207
2022-08-01T11:00:37Z
Marcas.oduinn
33120
/* Naisc sheachtracha */... ag eagrú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Scoláire na [[Sean-Ghaeilge]] agus [[Litríocht Cheilteach|Litríochta Ceiltí]] ba ea ''' Edward John Gwynn ''' ([[Ráth Mealtain]], [[Dún na nGall]] 1d Aibreán 1868 – 10ú Feachtas 1941 [[Baile Átha Cliath]]). Bhí sé fosta ina {{h|propast}} {{h|Coláiste na Tríonóide}} ón mbliain 1927 go dtí 1937 agus ina Uachtarán [[Acadamh Ríoga na hÉireann]] ó 1934 go 1937.
== Beatha ==
'' Edward John Gwynn (1868–1941), the second son of the Very Reverend Dr [[John Gwynn (professor)|John Gwynn]] D.D. and Lucy Josephine O'Brien, was born at Aughnagaddy in [[Ramelton]], [[County Donegal]] while his father was Rector of Tullyaughnish (or Ramelton). As a teenager he attended [[St Columba's College, Dublin|St Columba's College]], Rathfarnham, where his father had earlier been headmaster.<ref name="Burkes">''Burke's Irish Family Records'', Burke's Peerage Ltd, 1976.</ref><ref name="Us">''Us, A Family Album'', Roger Gwynn, 2015.</ref>
'' In 1885, after completing his secondary education, Edward went up to [[Trinity College Dublin]]. His father was then Lecturer in Divinity at the college. In 1888 he won a scholarship in classics.<ref>{{cite book |date=1907 |title=Dublin University Calendar, A Special Supplemental Volume for the year 1906-7 |location=Dublin |publisher=Hodges, Figgis, and Co. Ltd. |volume=III}}</ref> Edward graduated with distinction, winning the large gold medal for classics as well as a gold medal for ethics and logic. In 1893 he was elected a Fellow of Trinity.<ref name="Proc">''Proceedings of the Royal Irish Academy'', Vol. XLVII, Appendix I, 1941–42.</ref>
'' From Latin and Greek Edward then turned his attention to Early Irish. His father had worked for years on the [[Book of Armagh]], an Irish text written in Latin; Edward made ancient texts in Irish his special field. At that time Irish studies did not form part of the range of subjects which were taught at Trinity College. However, Edward was able to commence his researches under the aegis of the [[Royal Irish Academy]], of which he was elected a member in 1896. Two years later he became its Professor of Celtic Languages. As an efficient administrator as well as a serious scholar he was to remain a key figure in the affairs of the Academy for the rest of his working life. He served as President of the Academy for the period 1934 to 1937.<ref name="Proc"/>
'' In the following years Edward published numerous articles, translations and commentaries in connection with his research on ancient Irish. His best known work was his edition of the [[Dindsenchas|Dindshenchas]], a collection of legends in prose and verse explaining the origins of Irish place names. He also translated and annotated texts concerning monastic life in [[Tallaght]], and masterminded the production of a detailed catalogue of the Irish manuscripts in the Academy's collection.<ref name="Burkes"/><ref name="Proc"/>
'' In 1903, Edward Gwynn helped to found the [[School of Irish Learning]] in Dublin. He joined its board of governors and played an active part in its programme of lectures and seminars, which were open to the public. From 1905 to 1915 he also served as one of the Commissioners for National Education. In 1907 the post of Lecturer in Celtic Languages was created at Trinity, and Edward became its first incumbent.<ref name="Proc"/>
'' At around this time a proposal to create a new college in Dublin specifically for Roman Catholic students, to which Trinity would be tied in some kind of federal structure, was causing fierce controversy. Knowing that the plan was based on incorrect assumptions and would prove unworkable Edward Gwynn spoke out against it with quiet but irrefutable logic. The plan was subsequently dropped.
'' Edward Gwynn gathered various honours in recognition of his services to Irish scholarship. The [[National University of Ireland]] awarded him the degree of D.Litt.Celt. in 1926, and later he received honorary doctor's degrees from the Universities of Oxford, Glasgow, Wales, and Durham.<ref name="Proc"/>
'' In 1927, "E.J." was appointed [[List of Provosts of Trinity College Dublin|Provost]] of Trinity College Dublin, a job for which he - a scholar with administrative skills - was ideally suited. He carried out his duties with characteristic energy and ability until halted by ill health. He had suffered some years from tuberculosis and between 1913 and 1917 had spent two periods at a sanatorium in Switzerland, which had afforded a partial recovery. A resurgence of the disease forced him to resign the Provostship in 1937; he was an invalid for the remaining four years of his life.<ref name="Us"/> He was made an honorary fellow in 1937.<ref name=rec>{{cite book |last=Webb |first=D.A. |editor-first=Barlett |editor-last=J.R.|date=1992 |title=Trinity College Dublin Record Volume 1991 |location=Dublin |publisher=Trinity College Dublin Press |isbn=1-871408-07-5|page=}}</ref>
[[File:Edward Gwynn letter.jpg|thumb|right|Letter written by Edward Gwynn to his daughter in law, 1939]]
'' After Edward Gwynn's death a colleague recalled not only his keen intellect but also "that well-known smile, so full of mellow wisdom, infinite kindness and quietly amused tolerance of the foibles and extravagances of smaller minds".<ref>''Dr E.J. Gwynn, An Appreciation'', in ''The Irish Times'', February 1941.</ref>
== Clann ==
Edward Gwynn married Olive Mary Ponsonby (1881–1970), daughter of Colonel Justinian Gordon Ponsonby, in 1906.<ref>Find A Grave Memorial #122309051.</ref> The couple had five children:
* [[John David Gwynn]] (1907–1998), known as David or "J.D.", became a civil engineer and spent many years working on innovative hydro-electric and other alternative energy generation projects.
* Arthur Montague Gwynn (1908–2008), "A.M.", an entomologist turned doctor of medicine, had a varied working life which included pest control in Africa; war service in the British army (where he earned a Military Cross for bravery); Antarctic exploration; and editorship of the ''Medical Journal of Australia''.
* Lucy Margaret ("Pic") Gwynn (1911–1987) was active in voluntary work for the welfare of students and many other causes. She married the Irish geologist and expert in quaternary studies, Professor [[George Francis Mitchell|Frank Mitchell]].
* Edward Harold Gwynn (1912–2007) became a Whitehall civil servant, rising to the position of Deputy Under-Secretary of State in the Ministry of Defence.
* Olive Ruth Gwynn (1915–1981) qualified as a veterinary surgeon before she married the Irish sculptor [[Oisín Kelly]].<ref name="Us"/>
== Griangrafanna ==
<gallery>
Edward John Gwynn.jpg|Edward Gwynn as a young man, c.1888
1913-Edward & Harold.jpg|Edward Gwynn with his son Harold, 1913
EJG & family.jpg|Edward Gwynn with family members, c.1923
E J Gwynn Provost.jpg|Edward Gwynn after appointment as Provost, 1927
1927-TCD.jpg|Provost Edward Gwynn with William Cosgrave and others, 1927
</gallery>
== Foilsiúcháin ==
* ''The Metrical Dindshenchas'', 5 iml, Hodges Figgis, Baile Átha Cliath, 1903–1935
* ''The burning of Finn's house'' (le J. H. Lloyd), [[Ériu (iriseán)|Ériu]] 1 (ll. 13–37), 1904
* ''The priest and the bees'', Ériu 2 (ll. 82–83), 1905
* ''The three drinking-horns of Cormac ua Cuinn'' (eag. agus aistr.), Ériu 2 (ll. 186–188), 1905
* ''On a source of O'Clery's Glossary'', Hermathena 14:33 (ll. 464–480), 1907
* ''Notes'', Ériu 3 (ll. 190–193), 1907
* ''On a source of O'Clery's Glossary'', Hermathena 15:35 (ll. 389–396), 1909
* ''An unrecorded gloss'', Ériu 4 (lch. 182), 1908–10
* ''De arreis'', Ériu 5 (ll. 45–48), 1911
* ''The monastery of Tallaght'' (le Walter J. Purton), Imeachtaí Acadamh Ríoga na hÉireann XXIX (C), *1911–1912
* ''An Irish penitential'', Ériu 7 (ll. 121–195), 1914
* ''Catalogue of the Irish Manuscripts in the Library of Trinity College, Dublin'' (le [[T. K. Abbott]]), Hodges & Figgis, Baile Átha Cliath, 1921
* ''Miscellanea: Eogan'', Ériu 9 (ll. 27–30), 1921–23
* ''Tomás Costelloe and O'Rourke’s wife'' (le Turlough O'Reilly), Ériu 9 (ll. 1–11), 1921–23
* ''A note on O'Davoren’s glossary'', Ériu 9 (ll. 157–158), 1921–23
* ''The Rule of Tallaght'', Hermathena 44, dara forlíonadh, 1927
* ''Athirne’s mother'', ''[[Zeitschrift für celtische Philologie]]'' 17 (ll. 153–156), 1928
*''The Dindshenchas in the Book of Uí Maine'', Ériu 10 (ll. 68–91), 1926–28
* ''Senbriathra Fithail'', ''[[Revue Celtique]]'' 46 (ll. 268–271), 1929
* ''Varia III'', Ériu 11 (ll. 150–153), 1932
* ''The Book of Armagh: The Patrician Documents'' (eag.), Irish Manuscripts Commission, 1937
* ''Notes on the Irish penitential'', Ériu 12 (ll. 245–249), 1938
* ''An Old-Irish tract on the privileges and responsibilities of poets'', Ériu 13 (ll. 1–60 & 220–236), 1942
== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.tcd.ie/provost/history/former-provosts/ej_gwynn.php Edward John Gwynn], Provost 1927 – 1937
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Gwynn, Edward John}}
[[Catagóir: Scoláirí Gaeilge]]
1rjkkd9xzmq95dkqp2kviyp567mwhh2
Gearóid Mac Niocaill
0
103351
1068930
1067360
2022-07-31T12:12:19Z
Marcas.oduinn
33120
... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ar duine desna scoláirí is iomráití de chuid na 20ú haoise ba ea ''' Gearóid Mac Niocaill ''' (1932–2004) agus béim ar leith aige ina chuid oibre ar dréachtaí Éireannacha na meánaoise déanaí.
== Beatha ==
''Gearóid was born in [[Kingston upon Hull|Hull]], [[Sasana]] in 1932 to an Irish mother. His lifelong work in the Irish language built upon an earlier tradition of involvement in the Irish revival by English-born scholars like [[Robin Flower]] (An Bláithín) and [[Seoirse Mac Tomáis]]. Mac Niocaill graduated with a BA in Latin and French from the University of Leeds in 1953.<ref name=historiaurbium>[http://www.historiaurbium.org/english/mac_niocaill__en.html In Memoriam, Gearóid Mac Niocaill 1932-2004].</ref> He presently travelled to [[Éire]] where he was awarded a post-graduate scholarship by the School of Celtic Studies in the [[Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath]]. In 1956 he was given responsibility for manuscripts in the [[Leabharlann Náisiúnta na hÉireann]]. He submitted a dissertation entitled ''Cáipéisí i nDlí i nGaeilge 1493–1621'' in 1962 for which he was duly awarded his doctorate.<ref name=historiaurbium /> Three years later, in 1965, Mac Niocaill was made an assistant professor in the School of Celtic Studies at the Institiúid.
'' Mac Niocaill was professor of history at NUI Galway from 1977 until his retirement in 1997. His publication of key late medieval manuscripts in Latin and, especially, Irish restricted his academic audience but affirmed his commitment to the Irish language. Nonetheless, his ''Na Buirgéisi, xii-xv aois'' (1964), written in Irish and Latin, is one of the most widely cited and indispensable texts on the burgesses and boroughs in late medieval Ireland. The growing school of literature examining the geographical and archaeological nature of [[Gael-Normannach]] towns have utilised this two-volume text in order to understand the constitutional structure of these towns.
== Naisc sheachtracha==
* [http://www.ucc.ie/celt/MacNiocaillbib.html Published works], compiled by [[Donnchadh Ó Corráin]], CELT.
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Niocaill, Gearoid Mac}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
408ynaa70rvfuwejk1ydeazv28bpx5v
1068931
1068930
2022-07-31T12:14:46Z
Marcas.oduinn
33120
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ar duine desna scoláirí is iomráití de chuid na 20ú haoise ba ea ''' Gearóid Mac Niocaill ''' (1932–2004) agus béim ar leith aige ina chuid oibre ar dréachtaí Éireannacha na meánaoise déanaí.
== Beatha ==
''Gearóid was born in [[Kingston upon Hull|Hull]], [[Sasana]] in 1932 to an Irish mother. His lifelong work in the Irish language built upon an earlier tradition of involvement in the Irish revival by English-born scholars like [[Robin Flower]] (An Bláithín) and [[Seoirse Mac Tomáis]]. Mac Niocaill graduated with a BA in Latin and French from the University of Leeds in 1953.<ref name=historiaurbium>[http://www.historiaurbium.org/english/mac_niocaill__en.html In Memoriam, Gearóid Mac Niocaill 1932-2004].</ref> He presently travelled to [[Éire]] where he was awarded a post-graduate scholarship by the School of Celtic Studies in the [[Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath]]. In 1956 he was given responsibility for manuscripts in the [[Leabharlann Náisiúnta na hÉireann]]. He submitted a dissertation entitled ''Cáipéisí i nDlí i nGaeilge 1493–1621'' in 1962 for which he was duly awarded his doctorate.<ref name=historiaurbium /> Three years later, in 1965, Mac Niocaill was made an assistant professor in the School of Celtic Studies at the Institiúid.
'' Mac Niocaill was professor of history at NUI Galway from 1977 until his retirement in 1997. His publication of key late medieval manuscripts in Latin and, especially, Irish restricted his academic audience but affirmed his commitment to the Irish language. Nonetheless, his ''Na Buirgéisi, xii-xv aois'' (1964), written in Irish and Latin, is one of the most widely cited and indispensable texts on the burgesses and boroughs in late medieval Ireland. The growing school of literature examining the geographical and archaeological nature of [[Gael-Normannach]] towns have utilised this two-volume text in order to understand the constitutional structure of these towns.
== Naisc sheachtracha==
* ''[http://www.ucc.ie/celt/MacNiocaillbib.html Published works]'', tiomsaithe ag [[Donnchadh Ó Corráin]], [[Corpus of Electronic Texts|CELT]].
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Niocaill, Gearoid Mac}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
d1d15axofl2j7vsem8rusibsozhh31k
1068933
1068931
2022-07-31T12:54:54Z
Marcas.oduinn
33120
/* Beatha */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ar duine desna scoláirí is iomráití de chuid na 20ú haoise ba ea ''' Gearóid Mac Niocaill ''' (1932–2004) agus béim ar leith aige ina chuid oibre ar dréachtaí Éireannacha na meánaoise déanaí.
== Beatha ==
Rugadh Mac Niocaill in [[Kingston upon Hull|Hull]], [[Sasana]] sa bhliain 1932. Éireannach ba ea a mháthair.
'' Mac Niocaill graduated with a BA in Latin and French ó University of Leeds sa bhliain 1953.<ref name=historiaurbium>[http://www.historiaurbium.org/english/mac_niocaill__en.html In Memoriam, Gearóid Mac Niocaill 1932-2004].</ref> Bhog sé ansin go [[Éire|hÉirinn]], áit a bronnadh scoláireacht iarchéimí ag an Scoil Léinn Cheiltigh san [[Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath]]. Sa bhliain, 1956 he was given responsibility for manuscripts in the [[Leabharlann Náisiúnta na hÉireann]]. He submitted his doctoral dissertation entitled ''Cáipéisí i nDlí i nGaeilge 1493–1621'' sa bhliain 1962.<ref name=historiaurbium /> Trí bliana i ndiaidh sin, ceapadh Mac Niocaill ina assistant professor in the School of Celtic Studies ag an Institiúid. Mac Niocaill was professor of history at NUI Galway from 1977 go dtí go ndeachaigh sé ar scor sa bhliain 1997.
'' His lifelong work in the Irish language built upon an earlier tradition of involvement in the Irish revival by English-born scholars like [[Robin Flower]] (An Bláithín) and [[Seoirse Mac Tomáis]]. His publication of key late medieval manuscripts in Latin and, especially, Irish restricted his academic audience but affirmed his commitment to the Irish language. Nonetheless, his ''Na Buirgéisi, xii-xv aois'' (1964), written in Irish and Latin, is one of the most widely cited and indispensable texts on the burgesses and boroughs in late medieval Ireland. The growing school of literature examining the geographical and archaeological nature of [[Gael-Normannach]] towns have utilised this two-volume text in order to understand the constitutional structure of these towns.
== Naisc sheachtracha==
* ''[http://www.ucc.ie/celt/MacNiocaillbib.html Published works]'', tiomsaithe ag [[Donnchadh Ó Corráin]], [[Corpus of Electronic Texts|CELT]].
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Niocaill, Gearoid Mac}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
2n1j0ur362n1k97i7069781e762yz3a
1068934
1068933
2022-07-31T13:02:56Z
Marcas.oduinn
33120
/* Beatha */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ar duine desna scoláirí is iomráití de chuid na 20ú haoise ba ea ''' Gearóid Mac Niocaill ''' (1932–2004) agus béim ar leith aige ina chuid oibre ar dréachtaí Éireannacha na meánaoise déanaí.
== Beatha ==
Rugadh Mac Niocaill in [[Kingston upon Hull|Hull]], [[Sasana]] sa bhliain 1932. Éireannach ba ea a mháthair.
Bhain Mac Niocaill céim BA amach le Laidin agus Francais ó University of Leeds sa bhliain 1953.<ref name=historiaurbium>[http://www.historiaurbium.org/english/mac_niocaill__en.html In Memoriam, Gearóid Mac Niocaill 1932-2004].</ref> Bhog sé ansin go [[Éire|hÉirinn]], áit a bronnadh scoláireacht iarchéimí ag an Scoil Léinn Cheiltigh san [[Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath]]. Sa bhliain,'' 1956 he was given responsibility for manuscripts in the [[Leabharlann Náisiúnta na hÉireann]]. He submitted his doctoral dissertation entitled ''Cáipéisí i nDlí i nGaeilge 1493–1621'' sa bhliain 1962.<ref name=historiaurbium /> Trí bliana i ndiaidh sin, ceapadh Mac Niocaill ina assistant professor in the School of Celtic Studies ag an Institiúid. Mac Niocaill was professor of history at NUI Galway from 1977 go dtí go ndeachaigh sé ar scor sa bhliain 1997.
'' His lifelong work in the Irish language built upon an earlier tradition of involvement in the Irish revival by English-born scholars like [[Robin Flower]] (An Bláithín) and [[Seoirse Mac Tomáis]]. His publication of key late medieval manuscripts in Latin and, especially, Irish restricted his academic audience but affirmed his commitment to the Irish language. Nonetheless, his ''Na Buirgéisi, xii-xv aois'' (1964), written in Irish and Latin, is one of the most widely cited and indispensable texts on the burgesses and boroughs in late medieval Ireland. The growing school of literature examining the geographical and archaeological nature of [[Gael-Normannach]] towns have utilised this two-volume text in order to understand the constitutional structure of these towns.
== Naisc sheachtracha==
* ''[http://www.ucc.ie/celt/MacNiocaillbib.html Published works]'', tiomsaithe ag [[Donnchadh Ó Corráin]], [[Corpus of Electronic Texts|CELT]].
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Niocaill, Gearoid Mac}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
g0ff3v3ng4gz853hdqjqr4hpsde33jn
1068939
1068934
2022-07-31T13:22:03Z
Marcas.oduinn
33120
/* Beatha */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ar duine desna scoláirí is iomráití de chuid na 20ú haoise ba ea ''' Gearóid Mac Niocaill ''' (1932–2004) agus béim ar leith aige ina chuid oibre ar dréachtaí Éireannacha na meánaoise déanaí.
== Beatha ==
Rugadh Mac Niocaill in [[Kingston upon Hull|Hull]], [[Sasana]] sa bhliain 1932. Éireannach ba ea a mháthair.
Bhain Mac Niocaill céim BA amach le Laidin agus Francais ó University of Leeds sa bhliain 1953.<ref name=historiaurbium>[http://www.historiaurbium.org/english/mac_niocaill__en.html In Memoriam, Gearóid Mac Niocaill 1932-2004].</ref> Bhog sé ansin go [[Éire|hÉirinn]], áit a bronnadh scoláireacht iarchéimí ag an Scoil Léinn Cheiltigh san [[Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath]]. Sa bhliain 1956, cuireadh na lámhscríbhinní i [[Leabharlann Náisiúnta na hÉireann]] faoina chúram. Chuir sé isteach a thráchtas dochtúra dar teideal ''Cáipéisí i nDlí i nGaeilge 1493–1621'' sa bhliain 1962.<ref name=historiaurbium /> Trí bliana i ndiaidh sin, ceapadh Mac Niocaill ina ollamh cúnta an Scoil Léinn Cheiltigh ag an Institiúid. Bhí Mac Niocaill ansin is ollamh le stair ag Ollscoil na hÉireann, Gaillimh in mbliain 1977 go dtí go ndeachaigh sé ar scor sa bhliain 1997.
'' His lifelong work in the Irish language built upon an earlier tradition of involvement in the Irish revival by English-born scholars like [[Robin Flower]] (An Bláithín) and [[Seoirse Mac Tomáis]]. His publication of key late medieval manuscripts in Latin and, especially, Irish restricted his academic audience but affirmed his commitment to the Irish language. Nonetheless, his ''Na Buirgéisi, xii-xv aois'' (1964), written in Irish and Latin, is one of the most widely cited and indispensable texts on the burgesses and boroughs in late medieval Ireland. The growing school of literature examining the geographical and archaeological nature of [[Gael-Normannach]] towns have utilised this two-volume text in order to understand the constitutional structure of these towns.
== Naisc sheachtracha==
* ''[http://www.ucc.ie/celt/MacNiocaillbib.html Published works]'', tiomsaithe ag [[Donnchadh Ó Corráin]], [[Corpus of Electronic Texts|CELT]].
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Niocaill, Gearoid Mac}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
559oha4xrqrlcvgrgk5ftx5ru3eqxtz
1068941
1068939
2022-07-31T13:39:06Z
Marcas.oduinn
33120
/* Beatha */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ar duine desna scoláirí is iomráití de chuid na 20ú haoise ba ea ''' Gearóid Mac Niocaill ''' (1932–2004) agus béim ar leith aige ina chuid oibre ar dréachtaí Éireannacha na meánaoise déanaí.
== Beatha ==
Rugadh Mac Niocaill in [[Kingston upon Hull|Hull]], [[Sasana]] sa bhliain 1932. Éireannach ba ea a mháthair.
Bhain Mac Niocaill céim BA amach le Laidin agus Francais ó University of Leeds sa bhliain 1953.<ref name=historiaurbium>[http://www.historiaurbium.org/english/mac_niocaill__en.html In Memoriam, Gearóid Mac Niocaill 1932-2004].</ref> Bhog sé ansin go [[Éire|hÉirinn]], áit a bronnadh scoláireacht iarchéimí ag an Scoil Léinn Cheiltigh san [[Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath]]. Sa bhliain 1956, cuireadh na lámhscríbhinní i [[Leabharlann Náisiúnta na hÉireann]] faoina chúram. Chuir sé isteach a thráchtas dochtúra dar teideal ''Cáipéisí i nDlí i nGaeilge 1493–1621'' sa bhliain 1962.<ref name=historiaurbium /> Trí bliana i ndiaidh sin, ceapadh Mac Niocaill ina ollamh cúnta an Scoil Léinn Cheiltigh ag an Institiúid. Bhí Mac Niocaill ansin is ollamh le stair ag Ollscoil na hÉireann, Gaillimh in mbliain 1977 go dtí go ndeachaigh sé ar scor sa bhliain 1997.
Thóg a chuid oibre feadh saoil sa Ghaeilge ar an traidisiún tosaithe ag scoláirí Sasanacha eile amhail is [[Robin Flower]] (An Bláithín) agus [[Seoirse Mac Tomáis]]. D'fhoilsigh sé eagráin as Laidin, agus as Gaeilge ach go háirithe, faoi lámhscríbhinní meánaoiseacha suntasacha rud a chuir teorainn ar a phobal acadúil ach a léirigh a thiomantas don Ghaeilge. Mar sin féin, is é a shaothar ''Na Buirgéisi, xii-xv aois'' (1964), scríofa as Gaeilge agus Laidin, ar cheann desna téacsanna faoina na buirgéisigh agus buirgí i nÉirinn na meánaoise déanaí, a dhéantar lua air is minicí. Pléann sé ann eagar bunreachta na mbailte [[Gael-Normannach]]a den ré úd.
== Naisc sheachtracha==
* ''[http://www.ucc.ie/celt/MacNiocaillbib.html Published works]'', tiomsaithe ag [[Donnchadh Ó Corráin]], [[Corpus of Electronic Texts|CELT]].
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Niocaill, Gearoid Mac}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
7b4q31l022yvk042mtdd6ol0bk5m3lh
1068942
1068941
2022-07-31T13:39:18Z
Marcas.oduinn
33120
... aistrithe
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ar duine desna scoláirí is iomráití de chuid na 20ú haoise ba ea ''' Gearóid Mac Niocaill ''' (1932–2004) agus béim ar leith aige ina chuid oibre ar dréachtaí Éireannacha na meánaoise déanaí.
== Beatha ==
Rugadh Mac Niocaill in [[Kingston upon Hull|Hull]], [[Sasana]] sa bhliain 1932. Éireannach ba ea a mháthair.
Bhain Mac Niocaill céim BA amach le Laidin agus Francais ó University of Leeds sa bhliain 1953.<ref name=historiaurbium>[http://www.historiaurbium.org/english/mac_niocaill__en.html In Memoriam, Gearóid Mac Niocaill 1932-2004].</ref> Bhog sé ansin go [[Éire|hÉirinn]], áit a bronnadh scoláireacht iarchéimí ag an Scoil Léinn Cheiltigh san [[Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha Cliath]]. Sa bhliain 1956, cuireadh na lámhscríbhinní i [[Leabharlann Náisiúnta na hÉireann]] faoina chúram. Chuir sé isteach a thráchtas dochtúra dar teideal ''Cáipéisí i nDlí i nGaeilge 1493–1621'' sa bhliain 1962.<ref name=historiaurbium /> Trí bliana i ndiaidh sin, ceapadh Mac Niocaill ina ollamh cúnta an Scoil Léinn Cheiltigh ag an Institiúid. Bhí Mac Niocaill ansin is ollamh le stair ag Ollscoil na hÉireann, Gaillimh in mbliain 1977 go dtí go ndeachaigh sé ar scor sa bhliain 1997.
Thóg a chuid oibre feadh saoil sa Ghaeilge ar an traidisiún tosaithe ag scoláirí Sasanacha eile amhail is [[Robin Flower]] (An Bláithín) agus [[Seoirse Mac Tomáis]]. D'fhoilsigh sé eagráin as Laidin, agus as Gaeilge ach go háirithe, faoi lámhscríbhinní meánaoiseacha suntasacha rud a chuir teorainn ar a phobal acadúil ach a léirigh a thiomantas don Ghaeilge. Mar sin féin, is é a shaothar ''Na Buirgéisi, xii-xv aois'' (1964), scríofa as Gaeilge agus Laidin, ar cheann desna téacsanna faoina na buirgéisigh agus buirgí i nÉirinn na meánaoise déanaí, a dhéantar lua air is minicí. Pléann sé ann eagar bunreachta na mbailte [[Gael-Normannach]]a den ré úd.
== Naisc sheachtracha==
* ''[http://www.ucc.ie/celt/MacNiocaillbib.html Published works]'', tiomsaithe ag [[Donnchadh Ó Corráin]], [[Corpus of Electronic Texts|CELT]].
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Niocaill, Gearoid Mac}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
9p5ptkdt159siofnfnwxu6wf5v1yfe2
Patrick Weston Joyce
0
103367
1068960
1067297
2022-07-31T18:53:04Z
Marcas.oduinn
33120
/* Leabhar liosta */
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
<!--
| name = P. W. Joyce
| honorific_suffix = [[Society for the Preservation of the Irish Language|SPIL]], [[Royal Society of Antiquaries of Ireland|RSAI]]
| image = P W Joyce.png
| image_size = 200px
| image_upright =
| alt = Dr. P. W. Joyce
| caption = Dr. P. W. Joyce
| birth_date = 1827
| death_date = {{Death date and age|1914|1|7|1827|2||df=yes}}
| subject = Irish place names, root words, literature, folklore
| notableworks = ''The Origin and History of Irish Names of Places'' <br/>''A Social History of Ancient Ireland''
| relatives = [[Robert Dwyer Joyce]], [[Seán Mór Seoighe]]
-->
'' '''Patrick Weston Joyce''', commonly known as '''P. W. Joyce''' (1827 – 7 January 1914) was an Irish historian, writer and music collector, known particularly for his research in [[Gaeilge|Irish etymology]] and local place names of [[Éire]].
== Beatha ==
'' He was born in [[Baile Uí Argáin]], [[Bealach Eabhra]]in the [[An Sliabh Riabhach]], on the borders of counties [[Contae Luimnigh]] and [[Contae Chorcaí]] in Ireland, and grew up in nearby Glenosheen. The family claimed descent from one [[Seán Mór Seoighe]] (fl. 1680), a stonemason from [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]].
'' [[Robert Dwyer Joyce]] was a younger brother. Joyce was a native Irish speaker who started his education at a [[hedge school]]. He then attended school in [[Baile Mhistéala]], Contae Chorcaí.
'' Joyce started work in 1845 with the Commission of National Education. He became a teacher and principal of the Model School, [[Clonmel]]. In 1856 he was one of fifteen teachers selected to re-organize the national school system in Ireland. Meanwhile he earned his B.A. in 1861 and M.A. in 1863 from [[Coláiste na Tríonóide]], Dublin.<ref name=boy>{{cite book |last=Boylan |first= Henry |year=1998 |chapter-url = https://www.dib.ie/biography/joyce-patrick-weston-a4364 | chapter = Joyce, Patrick Weston | title = A Dictionary of Irish Biography |page=198 |location=Baile Átha Cliath |publisher= Gill and MacMillan |ISBN = 0-7171-2945-4}}</ref>
'' He was principal of the Training College, Marlborough Street, in [[Baile Átha Cliath]] from 1874 to 1893. As a member of the [[Society for the Preservation of the Irish Language]] he wrote an Irish Grammar in 1878. He was President of the [[Royal Society of Antiquaries of Ireland]] from 1906 to 1908, an association of which he was a member from 1865.<ref name=boy/>
'' Joyce was a key cultural figure of his time. His wide interests included the [[Gaeilge]], [[Hiberno-English]], music, education, Irish literature and folklore, Irish history and antiquities, place-names and much else. He produced many works on the history and culture of Ireland. His most enduring work is the pioneering ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (first edition published in 1869).<ref>Robert Hogan, ed., ''Dictionary of Irish Literature'' (Baile Átha Cliath: Gill & Macmillan 1979)</ref> He was a member of the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]].<ref>{{lua idirlín |url=https://www.ria.ie/sites/default/files/lloyd-correspondence-sp-list-a024.pdf |teideal=J.H. Lloyd (Seosamh Laoide), MRIA, 1865-1939 Correspondence and Miscellaneous Papers |work=Acadamh Ríoga na hÉireann |dátarochtana=27ú Samhain 2021}}</ref>
==Collection at St. Patrick's College==
'' The P.W. Joyce collection at the Cregan Library in [[St. Patrick's College of Education (Drumcondra)|St Patrick's College, Drumcondra, Dublin]], reflects many of Joyce's interests and includes several rarities. These include autographed presentation copies by Joyce and his brother [[Robert Dwyer Joyce|Robert]], as well as books from Joyce's own library. The collection also contains nine manuscripts associated with Joyce and his family members, including a manuscript in P.W. Joyce's own hand of ''[[Echtra Cormaic i dtir Tairngiri]] agus Ceart Claíd Cormaic'', a passage from the ''[[Leabhar Bhaile an Mhóta]]'', which Joyce translated into English.
== Foilsiúcháin==
* ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (3 iml., 1869, 1875, 1913)
* ''Irish Local Names Explained'' (1870)
* ''Ancient Irish music'' (1873), with piano accompaniments by [[John William Glover]] (1815–1899)
*''A Handbook of School Management'' (1876)
* ''An Irish Grammar'' (1878)
* ''On the Old Celtic Romances'' (1879)
* ''Old Irish Folk Music'', 842 fonn, cuid de as cnuasach le Forde agus Pigot (1909)
* ''Irish Peasant Songs''
* ''Irish Music and Song'' (1888)
* ''A Concise History of Rome: From the Foundation of Rome to the Death of Trajan, 117 A.D.''
* ''A Concise History of Ireland''
* ''A History of Gaelic Ireland from the Earliest Times to 1608'' (1893)
* ''English as We Speak it in Ireland'' (1910)
* ''Ireland's Battles and Battlefields''
* ''Irish Names of Places''
* ''Old Irish Folk Music and Songs''
* ''A Social History of Ancient Ireland'', 2 vols. (1906)
* ''The Story of Ancient Irish Civilisation'' (1907)
* ''The Wonders of Ireland'' (1911)
== Leabhar liosta ==
* Margaret Drabble (eag.), ''The Oxford Companion of English Literature'' (Oxford: Oxford University Press, 1985)
* Seamus Deane (eag.), ''The Field Day Anthology of Irish Writing'' (Doire: Field Day, 1991), iml. 2
== Naisc sheachtracha ==
{{wikisource-author}}
* {{Gutenberg author | id=Joyce,+P.+W.+(Patrick+Weston) | name=Patrick Weston Joyce}}
* {{Internet Archive author |sname=Patrick Weston Joyce}}
* {{Librivox author |id=6150}}
* [http://www.libraryireland.com/JoyceHistory/Contents.php/ A Concise History of Ireland (by P. W. Joyce)]
* [https://archive.org/details/originhistoryofi02injoyc Origin and History of Irish Names of Places] Available online at Archive.org
* [http://www.lcc.ie/Library/Local_Studies/Local_Studies_Collection/Special_Collections/Joyce.htm Limerick County Council Joyce collection]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Joyce, Patrick Weston}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
lj0qhocufwovxg5upnox43dafbtjhtj
1068961
1068960
2022-07-31T18:54:22Z
Marcas.oduinn
33120
/* Foilsiúcháin */
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
<!--
| name = P. W. Joyce
| honorific_suffix = [[Society for the Preservation of the Irish Language|SPIL]], [[Royal Society of Antiquaries of Ireland|RSAI]]
| image = P W Joyce.png
| image_size = 200px
| image_upright =
| alt = Dr. P. W. Joyce
| caption = Dr. P. W. Joyce
| birth_date = 1827
| death_date = {{Death date and age|1914|1|7|1827|2||df=yes}}
| subject = Irish place names, root words, literature, folklore
| notableworks = ''The Origin and History of Irish Names of Places'' <br/>''A Social History of Ancient Ireland''
| relatives = [[Robert Dwyer Joyce]], [[Seán Mór Seoighe]]
-->
'' '''Patrick Weston Joyce''', commonly known as '''P. W. Joyce''' (1827 – 7 January 1914) was an Irish historian, writer and music collector, known particularly for his research in [[Gaeilge|Irish etymology]] and local place names of [[Éire]].
== Beatha ==
'' He was born in [[Baile Uí Argáin]], [[Bealach Eabhra]]in the [[An Sliabh Riabhach]], on the borders of counties [[Contae Luimnigh]] and [[Contae Chorcaí]] in Ireland, and grew up in nearby Glenosheen. The family claimed descent from one [[Seán Mór Seoighe]] (fl. 1680), a stonemason from [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]].
'' [[Robert Dwyer Joyce]] was a younger brother. Joyce was a native Irish speaker who started his education at a [[hedge school]]. He then attended school in [[Baile Mhistéala]], Contae Chorcaí.
'' Joyce started work in 1845 with the Commission of National Education. He became a teacher and principal of the Model School, [[Clonmel]]. In 1856 he was one of fifteen teachers selected to re-organize the national school system in Ireland. Meanwhile he earned his B.A. in 1861 and M.A. in 1863 from [[Coláiste na Tríonóide]], Dublin.<ref name=boy>{{cite book |last=Boylan |first= Henry |year=1998 |chapter-url = https://www.dib.ie/biography/joyce-patrick-weston-a4364 | chapter = Joyce, Patrick Weston | title = A Dictionary of Irish Biography |page=198 |location=Baile Átha Cliath |publisher= Gill and MacMillan |ISBN = 0-7171-2945-4}}</ref>
'' He was principal of the Training College, Marlborough Street, in [[Baile Átha Cliath]] from 1874 to 1893. As a member of the [[Society for the Preservation of the Irish Language]] he wrote an Irish Grammar in 1878. He was President of the [[Royal Society of Antiquaries of Ireland]] from 1906 to 1908, an association of which he was a member from 1865.<ref name=boy/>
'' Joyce was a key cultural figure of his time. His wide interests included the [[Gaeilge]], [[Hiberno-English]], music, education, Irish literature and folklore, Irish history and antiquities, place-names and much else. He produced many works on the history and culture of Ireland. His most enduring work is the pioneering ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (first edition published in 1869).<ref>Robert Hogan, ed., ''Dictionary of Irish Literature'' (Baile Átha Cliath: Gill & Macmillan 1979)</ref> He was a member of the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]].<ref>{{lua idirlín |url=https://www.ria.ie/sites/default/files/lloyd-correspondence-sp-list-a024.pdf |teideal=J.H. Lloyd (Seosamh Laoide), MRIA, 1865-1939 Correspondence and Miscellaneous Papers |work=Acadamh Ríoga na hÉireann |dátarochtana=27ú Samhain 2021}}</ref>
==Collection at St. Patrick's College==
'' The P.W. Joyce collection at the Cregan Library in [[St. Patrick's College of Education (Drumcondra)|St Patrick's College, Drumcondra, Dublin]], reflects many of Joyce's interests and includes several rarities. These include autographed presentation copies by Joyce and his brother [[Robert Dwyer Joyce|Robert]], as well as books from Joyce's own library. The collection also contains nine manuscripts associated with Joyce and his family members, including a manuscript in P.W. Joyce's own hand of ''[[Echtra Cormaic i dtir Tairngiri]] agus Ceart Claíd Cormaic'', a passage from the ''[[Leabhar Bhaile an Mhóta]]'', which Joyce translated into English.
== Foilsiúcháin ==
* ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (3 iml., 1869, 1875, 1913)
* ''Irish Local Names Explained'' (1870)
* ''Ancient Irish music'' (1873), le tionlacan pianó le [[John William Glover]] (1815–1899)
*''A Handbook of School Management'' (1876)
* ''An Irish Grammar'' (1878)
* ''On the Old Celtic Romances'' (1879)
* ''Old Irish Folk Music'', 842 fonn, cuid de as cnuasach le Forde agus Pigot (1909)
* ''Irish Peasant Songs''
* ''Irish Music and Song'' (1888)
* ''A Concise History of Rome: From the Foundation of Rome to the Death of Trajan, 117 A.D.''
* ''A Concise History of Ireland''
* ''A History of Gaelic Ireland from the Earliest Times to 1608'' (1893)
* ''English as We Speak it in Ireland'' (1910)
* ''Ireland's Battles and Battlefields''
* ''Irish Names of Places''
* ''Old Irish Folk Music and Songs''
* ''A Social History of Ancient Ireland'', 2 vols. (1906)
* ''The Story of Ancient Irish Civilisation'' (1907)
* ''The Wonders of Ireland'' (1911)
== Leabhar liosta ==
* Margaret Drabble (eag.), ''The Oxford Companion of English Literature'' (Oxford: Oxford University Press, 1985)
* Seamus Deane (eag.), ''The Field Day Anthology of Irish Writing'' (Doire: Field Day, 1991), iml. 2
== Naisc sheachtracha ==
{{wikisource-author}}
* {{Gutenberg author | id=Joyce,+P.+W.+(Patrick+Weston) | name=Patrick Weston Joyce}}
* {{Internet Archive author |sname=Patrick Weston Joyce}}
* {{Librivox author |id=6150}}
* [http://www.libraryireland.com/JoyceHistory/Contents.php/ A Concise History of Ireland (by P. W. Joyce)]
* [https://archive.org/details/originhistoryofi02injoyc Origin and History of Irish Names of Places] Available online at Archive.org
* [http://www.lcc.ie/Library/Local_Studies/Local_Studies_Collection/Special_Collections/Joyce.htm Limerick County Council Joyce collection]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Joyce, Patrick Weston}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
am5dteol7c5bii10bzq4mjpyv0kc8hg
1068962
1068961
2022-07-31T19:09:31Z
Marcas.oduinn
33120
/* Collection at St. Patrick's College */... naisc
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
<!--
| name = P. W. Joyce
| honorific_suffix = [[Society for the Preservation of the Irish Language|SPIL]], [[Royal Society of Antiquaries of Ireland|RSAI]]
| image = P W Joyce.png
| image_size = 200px
| image_upright =
| alt = Dr. P. W. Joyce
| caption = Dr. P. W. Joyce
| birth_date = 1827
| death_date = {{Death date and age|1914|1|7|1827|2||df=yes}}
| subject = Irish place names, root words, literature, folklore
| notableworks = ''The Origin and History of Irish Names of Places'' <br/>''A Social History of Ancient Ireland''
| relatives = [[Robert Dwyer Joyce]], [[Seán Mór Seoighe]]
-->
'' '''Patrick Weston Joyce''', commonly known as '''P. W. Joyce''' (1827 – 7 January 1914) was an Irish historian, writer and music collector, known particularly for his research in [[Gaeilge|Irish etymology]] and local place names of [[Éire]].
== Beatha ==
'' He was born in [[Baile Uí Argáin]], [[Bealach Eabhra]]in the [[An Sliabh Riabhach]], on the borders of counties [[Contae Luimnigh]] and [[Contae Chorcaí]] in Ireland, and grew up in nearby Glenosheen. The family claimed descent from one [[Seán Mór Seoighe]] (fl. 1680), a stonemason from [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]].
'' [[Robert Dwyer Joyce]] was a younger brother. Joyce was a native Irish speaker who started his education at a [[hedge school]]. He then attended school in [[Baile Mhistéala]], Contae Chorcaí.
'' Joyce started work in 1845 with the Commission of National Education. He became a teacher and principal of the Model School, [[Clonmel]]. In 1856 he was one of fifteen teachers selected to re-organize the national school system in Ireland. Meanwhile he earned his B.A. in 1861 and M.A. in 1863 from [[Coláiste na Tríonóide]], Dublin.<ref name=boy>{{cite book |last=Boylan |first= Henry |year=1998 |chapter-url = https://www.dib.ie/biography/joyce-patrick-weston-a4364 | chapter = Joyce, Patrick Weston | title = A Dictionary of Irish Biography |page=198 |location=Baile Átha Cliath |publisher= Gill and MacMillan |ISBN = 0-7171-2945-4}}</ref>
'' He was principal of the Training College, Marlborough Street, in [[Baile Átha Cliath]] from 1874 to 1893. As a member of the [[Society for the Preservation of the Irish Language]] he wrote an Irish Grammar in 1878. He was President of the [[Royal Society of Antiquaries of Ireland]] from 1906 to 1908, an association of which he was a member from 1865.<ref name=boy/>
'' Joyce was a key cultural figure of his time. His wide interests included the [[Gaeilge]], [[Hiberno-English]], music, education, Irish literature and folklore, Irish history and antiquities, place-names and much else. He produced many works on the history and culture of Ireland. His most enduring work is the pioneering ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (first edition published in 1869).<ref>Robert Hogan, ed., ''Dictionary of Irish Literature'' (Baile Átha Cliath: Gill & Macmillan 1979)</ref> He was a member of the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]].<ref>{{lua idirlín |url=https://www.ria.ie/sites/default/files/lloyd-correspondence-sp-list-a024.pdf |teideal=J.H. Lloyd (Seosamh Laoide), MRIA, 1865-1939 Correspondence and Miscellaneous Papers |work=Acadamh Ríoga na hÉireann |dátarochtana=27ú Samhain 2021}}</ref>
==Collection at St. Patrick's College==
'' The P.W. Joyce collection at the Cregan Library in [[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]], reflects many of Joyce's interests and includes several rarities. These include autographed presentation copies by Joyce and his brother [[Robert Dwyer Joyce|Robert]], as well as books from Joyce's own library. The collection also contains nine manuscripts associated with Joyce and his family members, including a manuscript in P.W. Joyce's own hand of ''[[Echtra Cormaic]] i dtir Tairngiri agus Ceart Claíd Cormaic'', a passage from the ''[[Leabhar Bhaile an Mhóta]]'', which Joyce translated into English.
== Foilsiúcháin ==
* ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (3 iml., 1869, 1875, 1913)
* ''Irish Local Names Explained'' (1870)
* ''Ancient Irish music'' (1873), le tionlacan pianó le [[John William Glover]] (1815–1899)
*''A Handbook of School Management'' (1876)
* ''An Irish Grammar'' (1878)
* ''On the Old Celtic Romances'' (1879)
* ''Old Irish Folk Music'', 842 fonn, cuid de as cnuasach le Forde agus Pigot (1909)
* ''Irish Peasant Songs''
* ''Irish Music and Song'' (1888)
* ''A Concise History of Rome: From the Foundation of Rome to the Death of Trajan, 117 A.D.''
* ''A Concise History of Ireland''
* ''A History of Gaelic Ireland from the Earliest Times to 1608'' (1893)
* ''English as We Speak it in Ireland'' (1910)
* ''Ireland's Battles and Battlefields''
* ''Irish Names of Places''
* ''Old Irish Folk Music and Songs''
* ''A Social History of Ancient Ireland'', 2 vols. (1906)
* ''The Story of Ancient Irish Civilisation'' (1907)
* ''The Wonders of Ireland'' (1911)
== Leabhar liosta ==
* Margaret Drabble (eag.), ''The Oxford Companion of English Literature'' (Oxford: Oxford University Press, 1985)
* Seamus Deane (eag.), ''The Field Day Anthology of Irish Writing'' (Doire: Field Day, 1991), iml. 2
== Naisc sheachtracha ==
{{wikisource-author}}
* {{Gutenberg author | id=Joyce,+P.+W.+(Patrick+Weston) | name=Patrick Weston Joyce}}
* {{Internet Archive author |sname=Patrick Weston Joyce}}
* {{Librivox author |id=6150}}
* [http://www.libraryireland.com/JoyceHistory/Contents.php/ A Concise History of Ireland (by P. W. Joyce)]
* [https://archive.org/details/originhistoryofi02injoyc Origin and History of Irish Names of Places] Available online at Archive.org
* [http://www.lcc.ie/Library/Local_Studies/Local_Studies_Collection/Special_Collections/Joyce.htm Limerick County Council Joyce collection]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Joyce, Patrick Weston}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
q3mae5ps1huy0r33q0hp7s0nmhk82bl
1068963
1068962
2022-07-31T19:20:40Z
Marcas.oduinn
33120
/* Beatha */
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
<!--
| name = P. W. Joyce
| honorific_suffix = [[Society for the Preservation of the Irish Language|SPIL]], [[Royal Society of Antiquaries of Ireland|RSAI]]
| image = P W Joyce.png
| image_size = 200px
| image_upright =
| alt = Dr. P. W. Joyce
| caption = Dr. P. W. Joyce
| birth_date = 1827
| death_date = {{Death date and age|1914|1|7|1827|2||df=yes}}
| subject = Irish place names, root words, literature, folklore
| notableworks = ''The Origin and History of Irish Names of Places'' <br/>''A Social History of Ancient Ireland''
| relatives = [[Robert Dwyer Joyce]], [[Seán Mór Seoighe]]
-->
'' '''Patrick Weston Joyce''', commonly known as '''P. W. Joyce''' (1827 – 7 January 1914) was an Irish historian, writer and music collector, known particularly for his research in [[Gaeilge|Irish etymology]] and local place names of [[Éire]].
== Beatha ==
'' He was born in [[Baile Uí Argáin]], [[Bealach Eabhra]], [[An Sliabh Riabhach]], on the borders of counties [[Contae Luimnigh]] agus [[Contae Chorcaí]], and grew up in nearby [[Gleann Oisín]]. The family claimed descent from [[Seán Mór Seoighe]] (fl. 1680), a stonemason from [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]].
'' [[Robert Dwyer Joyce]] was a younger brother. Joyce was a native Irish speaker who started his education at a [[hedge school]]. He then attended school in [[Baile Mhistéala]], Contae Chorcaí.
'' Joyce started work in 1845 with the Commission of National Education. He became a teacher and principal of the Model School, [[Clonmel]]. In 1856 he was one of fifteen teachers selected to re-organize the national school system in Ireland. Meanwhile he earned his B.A. in 1861 and M.A. in 1863 from [[Coláiste na Tríonóide]], Dublin.<ref name=boy>{{cite book |last=Boylan |first= Henry |year=1998 |chapter-url = https://www.dib.ie/biography/joyce-patrick-weston-a4364 | chapter = Joyce, Patrick Weston | title = A Dictionary of Irish Biography |page=198 |location=Baile Átha Cliath |publisher= Gill and MacMillan |ISBN = 0-7171-2945-4}}</ref>
'' He was principal of the Training College, Marlborough Street, in [[Baile Átha Cliath]] from 1874 to 1893. As a member of the [[Cumann Buan-Choimeádtha na Gaedhilge]] he wrote an Irish Grammar in 1878. He was President of the [[Royal Society of Antiquaries of Ireland]] from 1906 to 1908, an association of which he was a member from 1865.<ref name=boy/>
'' Joyce was a key cultural figure of his time. His wide interests included [[Gaeilge]], [[Béarla na hÉireann]], music, education, Irish literature and folklore, Irish history and antiquities, place-names and much else. He produced many works on the history and culture of Ireland. His most enduring work is the pioneering ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (first edition published in 1869).<ref>Robert Hogan, ed., ''Dictionary of Irish Literature'' (Baile Átha Cliath: Gill & Macmillan 1979)</ref> He was a member of the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]].<ref>{{lua idirlín |url=https://www.ria.ie/sites/default/files/lloyd-correspondence-sp-list-a024.pdf |teideal=J.H. Lloyd (Seosamh Laoide), MRIA, 1865-1939 Correspondence and Miscellaneous Papers |work=Acadamh Ríoga na hÉireann |dátarochtana=27ú Samhain 2021}}</ref>
==Collection at St. Patrick's College==
'' The P.W. Joyce collection at the Cregan Library in [[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]], reflects many of Joyce's interests and includes several rarities. These include autographed presentation copies by Joyce and his brother [[Robert Dwyer Joyce|Robert]], as well as books from Joyce's own library. The collection also contains nine manuscripts associated with Joyce and his family members, including a manuscript in P.W. Joyce's own hand of ''[[Echtra Cormaic]] i dtir Tairngiri agus Ceart Claíd Cormaic'', a passage from the ''[[Leabhar Bhaile an Mhóta]]'', which Joyce translated into English.
== Foilsiúcháin ==
* ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (3 iml., 1869, 1875, 1913)
* ''Irish Local Names Explained'' (1870)
* ''Ancient Irish music'' (1873), le tionlacan pianó le [[John William Glover]] (1815–1899)
*''A Handbook of School Management'' (1876)
* ''An Irish Grammar'' (1878)
* ''On the Old Celtic Romances'' (1879)
* ''Old Irish Folk Music'', 842 fonn, cuid de as cnuasach le Forde agus Pigot (1909)
* ''Irish Peasant Songs''
* ''Irish Music and Song'' (1888)
* ''A Concise History of Rome: From the Foundation of Rome to the Death of Trajan, 117 A.D.''
* ''A Concise History of Ireland''
* ''A History of Gaelic Ireland from the Earliest Times to 1608'' (1893)
* ''English as We Speak it in Ireland'' (1910)
* ''Ireland's Battles and Battlefields''
* ''Irish Names of Places''
* ''Old Irish Folk Music and Songs''
* ''A Social History of Ancient Ireland'', 2 vols. (1906)
* ''The Story of Ancient Irish Civilisation'' (1907)
* ''The Wonders of Ireland'' (1911)
== Leabhar liosta ==
* Margaret Drabble (eag.), ''The Oxford Companion of English Literature'' (Oxford: Oxford University Press, 1985)
* Seamus Deane (eag.), ''The Field Day Anthology of Irish Writing'' (Doire: Field Day, 1991), iml. 2
== Naisc sheachtracha ==
{{wikisource-author}}
* {{Gutenberg author | id=Joyce,+P.+W.+(Patrick+Weston) | name=Patrick Weston Joyce}}
* {{Internet Archive author |sname=Patrick Weston Joyce}}
* {{Librivox author |id=6150}}
* [http://www.libraryireland.com/JoyceHistory/Contents.php/ A Concise History of Ireland (by P. W. Joyce)]
* [https://archive.org/details/originhistoryofi02injoyc Origin and History of Irish Names of Places] Available online at Archive.org
* [http://www.lcc.ie/Library/Local_Studies/Local_Studies_Collection/Special_Collections/Joyce.htm Limerick County Council Joyce collection]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Joyce, Patrick Weston}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
ef73tquzr3ff71phowu7x7ch6rztjgk
1068964
1068963
2022-07-31T19:27:51Z
Marcas.oduinn
33120
/* Beatha */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
<!--
| name = P. W. Joyce
| honorific_suffix = [[Society for the Preservation of the Irish Language|SPIL]], [[Royal Society of Antiquaries of Ireland|RSAI]]
| image = P W Joyce.png
| image_size = 200px
| image_upright =
| alt = Dr. P. W. Joyce
| caption = Dr. P. W. Joyce
| birth_date = 1827
| death_date = {{Death date and age|1914|1|7|1827|2||df=yes}}
| subject = Irish place names, root words, literature, folklore
| notableworks = ''The Origin and History of Irish Names of Places'' <br/>''A Social History of Ancient Ireland''
| relatives = [[Robert Dwyer Joyce]], [[Seán Mór Seoighe]]
-->
'' '''Patrick Weston Joyce''', commonly known as '''P. W. Joyce''' (1827 – 7 January 1914) was an Irish historian, writer and music collector, known particularly for his research in [[Gaeilge|Irish etymology]] and local place names of [[Éire]].
== Beatha ==
Rugadh é i m[[Baile Uí Argáin]], [[Bealach Eabhra]], [[An Sliabh Riabhach]], ar na teorannacha idir contaetha [[Contae Luimnigh|Luimnigh]] agus [[Contae Chorcaí|Corcaí]], agus tógadh é i n[[Gleann Oisín]] in aice láimhe. Mhaigh an teaghlach gurbh é a sinsear ná [[Seán Mór Seoighe]] (fl. 1680), saor cloiche as [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]].
Deartháir níos óige le Patrick ba ea [[Robert Dwyer Joyce]]. Gaeilge ba ea a thráchtas dúchais. Thosaigh sé a chuid oideachas ag [[scoil scairte|shiúl chois claí]], agus théis sin i m[[Baile Mhistéala]], Contae Chorcaí.
'' Joyce started work in 1845 with the Commission of National Education. He became a teacher and principal of the Model School, [[Clonmel]]. In 1856 he was one of fifteen teachers selected to re-organize the national school system in Ireland. Meanwhile he earned his B.A. in 1861 and M.A. in 1863 from [[Coláiste na Tríonóide]], Baile Átha Cliath.<ref name=boy>{{cite book |last=Boylan |first= Henry |year=1998 |chapter-url = https://www.dib.ie/biography/joyce-patrick-weston-a4364 | chapter = Joyce, Patrick Weston | title = A Dictionary of Irish Biography |page=198 |location=Baile Átha Cliath |publisher= Gill and MacMillan |ISBN = 0-7171-2945-4}}</ref>
'' He was principal of the Training College, Marlborough Street, in [[Baile Átha Cliath]] from 1874 to 1893. As a member of the [[Cumann Buan-Choimeádtha na Gaedhilge]] he wrote an Irish Grammar in 1878. He was President of the [[Royal Society of Antiquaries of Ireland]] from 1906 to 1908, an association of which he was a member from 1865.<ref name=boy/>
'' Joyce was a key cultural figure of his time. His wide interests included [[Gaeilge]], [[Béarla na hÉireann]], music, education, Irish literature and folklore, Irish history and antiquities, place-names and much else. He produced many works on the history and culture of Ireland. His most enduring work is the pioneering ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (first edition published in 1869).<ref>Robert Hogan, eag., ''Dictionary of Irish Literature'' (Baile Átha Cliath: Gill & Macmillan 1979)</ref> He was a member of the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]].<ref>{{lua idirlín |url=https://www.ria.ie/sites/default/files/lloyd-correspondence-sp-list-a024.pdf |teideal=J.H. Lloyd (Seosamh Laoide), MRIA, 1865-1939 Correspondence and Miscellaneous Papers |work=Acadamh Ríoga na hÉireann |dátarochtana=27ú Samhain 2021}}</ref>
==Collection at St. Patrick's College==
'' The P.W. Joyce collection at the Cregan Library in [[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]], reflects many of Joyce's interests and includes several rarities. These include autographed presentation copies by Joyce and his brother [[Robert Dwyer Joyce|Robert]], as well as books from Joyce's own library. The collection also contains nine manuscripts associated with Joyce and his family members, including a manuscript in P.W. Joyce's own hand of ''[[Echtra Cormaic]] i dtir Tairngiri agus Ceart Claíd Cormaic'', a passage from the ''[[Leabhar Bhaile an Mhóta]]'', which Joyce translated into English.
== Foilsiúcháin ==
* ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (3 iml., 1869, 1875, 1913)
* ''Irish Local Names Explained'' (1870)
* ''Ancient Irish music'' (1873), le tionlacan pianó le [[John William Glover]] (1815–1899)
*''A Handbook of School Management'' (1876)
* ''An Irish Grammar'' (1878)
* ''On the Old Celtic Romances'' (1879)
* ''Old Irish Folk Music'', 842 fonn, cuid de as cnuasach le Forde agus Pigot (1909)
* ''Irish Peasant Songs''
* ''Irish Music and Song'' (1888)
* ''A Concise History of Rome: From the Foundation of Rome to the Death of Trajan, 117 A.D.''
* ''A Concise History of Ireland''
* ''A History of Gaelic Ireland from the Earliest Times to 1608'' (1893)
* ''English as We Speak it in Ireland'' (1910)
* ''Ireland's Battles and Battlefields''
* ''Irish Names of Places''
* ''Old Irish Folk Music and Songs''
* ''A Social History of Ancient Ireland'', 2 vols. (1906)
* ''The Story of Ancient Irish Civilisation'' (1907)
* ''The Wonders of Ireland'' (1911)
== Leabhar liosta ==
* Margaret Drabble (eag.), ''The Oxford Companion of English Literature'' (Oxford: Oxford University Press, 1985)
* Seamus Deane (eag.), ''The Field Day Anthology of Irish Writing'' (Doire: Field Day, 1991), iml. 2
== Naisc sheachtracha ==
{{wikisource-author}}
* {{Gutenberg author | id=Joyce,+P.+W.+(Patrick+Weston) | name=Patrick Weston Joyce}}
* {{Internet Archive author |sname=Patrick Weston Joyce}}
* {{Librivox author |id=6150}}
* [http://www.libraryireland.com/JoyceHistory/Contents.php/ A Concise History of Ireland (by P. W. Joyce)]
* [https://archive.org/details/originhistoryofi02injoyc Origin and History of Irish Names of Places] Available online at Archive.org
* [http://www.lcc.ie/Library/Local_Studies/Local_Studies_Collection/Special_Collections/Joyce.htm Limerick County Council Joyce collection]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Joyce, Patrick Weston}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
0vkkrqtpg11acva8d845i61knahb8om
1068965
1068964
2022-07-31T19:37:11Z
Marcas.oduinn
33120
... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
<!--
| subject = Irish place names, root words, literature, folklore
| notableworks = ''The Origin and History of Irish Names of Places'' <br/>''A Social History of Ancient Ireland''
-->
[[Staraí]], scríbhneoir agus ceoltóir Éireannach ba ea '''Patrick Weston Joyce''' (1827 – 7ú Eanáir 1914). Bhí clú ar leith aige as ucht a chuid taighde ar [[sanasaíocht]] na [[Gaeilge]] agus [[Logainmneacha na Gaeilge|logainmneacha]] na [[Éire|hÉireann]].
== Beatha ==
Rugadh é i m[[Baile Uí Argáin]], [[Bealach Eabhra]], [[An Sliabh Riabhach]], ar na teorannacha idir contaetha [[Contae Luimnigh|Luimnigh]] agus [[Contae Chorcaí|Corcaí]], agus tógadh é i n[[Gleann Oisín]] in aice láimhe. Mhaigh an teaghlach gurbh é a sinsear ná [[Seán Mór Seoighe]] (fl. 1680), saor cloiche as [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]].
Deartháir níos óige le Patrick ba ea [[Robert Dwyer Joyce]]. Gaeilge ba ea a thráchtas dúchais. Thosaigh sé a chuid oideachas ag [[scoil scairte|shiúl chois claí]], agus théis sin i m[[Baile Mhistéala]], Contae Chorcaí.
'' Joyce started work in 1845 with the Commission of National Education. He became a teacher and principal of the Model School, [[Clonmel]]. In 1856 he was one of fifteen teachers selected to re-organize the national school system in Ireland. Meanwhile he earned his B.A. in 1861 and M.A. in 1863 from [[Coláiste na Tríonóide]], Baile Átha Cliath.<ref name=boy>{{cite book |last=Boylan |first= Henry |year=1998 |chapter-url = https://www.dib.ie/biography/joyce-patrick-weston-a4364 | chapter = Joyce, Patrick Weston | title = A Dictionary of Irish Biography |page=198 |location=Baile Átha Cliath |publisher= Gill and MacMillan |ISBN = 0-7171-2945-4}}</ref>
'' He was principal of the Training College, Marlborough Street, in [[Baile Átha Cliath]] from 1874 to 1893. As a member of the [[Cumann Buan-Choimeádtha na Gaedhilge]] he wrote an Irish Grammar in 1878. He was President of the [[Royal Society of Antiquaries of Ireland]] from 1906 to 1908, an association of which he was a member from 1865.<ref name=boy/>
'' Joyce was a key cultural figure of his time. His wide interests included [[Gaeilge]], [[Béarla na hÉireann]], music, education, Irish literature and folklore, Irish history and antiquities, place-names and much else. He produced many works on the history and culture of Ireland. His most enduring work is the pioneering ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (first edition published in 1869).<ref>Robert Hogan, eag., ''Dictionary of Irish Literature'' (Baile Átha Cliath: Gill & Macmillan 1979)</ref> He was a member of the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]].<ref>{{lua idirlín |url=https://www.ria.ie/sites/default/files/lloyd-correspondence-sp-list-a024.pdf |teideal=J.H. Lloyd (Seosamh Laoide), MRIA, 1865-1939 Correspondence and Miscellaneous Papers |work=Acadamh Ríoga na hÉireann |dátarochtana=27ú Samhain 2021}}</ref>
==Collection at St. Patrick's College==
'' The P.W. Joyce collection at the Cregan Library in [[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]], reflects many of Joyce's interests and includes several rarities. These include autographed presentation copies by Joyce and his brother [[Robert Dwyer Joyce|Robert]], as well as books from Joyce's own library. The collection also contains nine manuscripts associated with Joyce and his family members, including a manuscript in P.W. Joyce's own hand of ''[[Echtra Cormaic]] i dtir Tairngiri agus Ceart Claíd Cormaic'', a passage from the ''[[Leabhar Bhaile an Mhóta]]'', which Joyce translated into English.
== Foilsiúcháin ==
* ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (3 iml., 1869, 1875, 1913)
* ''Irish Local Names Explained'' (1870)
* ''Ancient Irish music'' (1873), le tionlacan pianó le [[John William Glover]] (1815–1899)
*''A Handbook of School Management'' (1876)
* ''An Irish Grammar'' (1878)
* ''On the Old Celtic Romances'' (1879)
* ''Old Irish Folk Music'', 842 fonn, cuid de as cnuasach le Forde agus Pigot (1909)
* ''Irish Peasant Songs''
* ''Irish Music and Song'' (1888)
* ''A Concise History of Rome: From the Foundation of Rome to the Death of Trajan, 117 A.D.''
* ''A Concise History of Ireland''
* ''A History of Gaelic Ireland from the Earliest Times to 1608'' (1893)
* ''English as We Speak it in Ireland'' (1910)
* ''Ireland's Battles and Battlefields''
* ''Irish Names of Places''
* ''Old Irish Folk Music and Songs''
* ''A Social History of Ancient Ireland'', 2 vols. (1906)
* ''The Story of Ancient Irish Civilisation'' (1907)
* ''The Wonders of Ireland'' (1911)
== Leabhar liosta ==
* Margaret Drabble (eag.), ''The Oxford Companion of English Literature'' (Oxford: Oxford University Press, 1985)
* Seamus Deane (eag.), ''The Field Day Anthology of Irish Writing'' (Doire: Field Day, 1991), iml. 2
== Naisc sheachtracha ==
{{wikisource-author}}
* {{Gutenberg author | id=Joyce,+P.+W.+(Patrick+Weston) | name=Patrick Weston Joyce}}
* {{Internet Archive author |sname=Patrick Weston Joyce}}
* {{Librivox author |id=6150}}
* [http://www.libraryireland.com/JoyceHistory/Contents.php/ A Concise History of Ireland (by P. W. Joyce)]
* [https://archive.org/details/originhistoryofi02injoyc Origin and History of Irish Names of Places] Available online at Archive.org
* [http://www.lcc.ie/Library/Local_Studies/Local_Studies_Collection/Special_Collections/Joyce.htm Limerick County Council Joyce collection]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Joyce, Patrick Weston}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
msj962kkvdxdgdmwa8om4s10cs07n13
1068966
1068965
2022-07-31T19:37:31Z
Marcas.oduinn
33120
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
<!--
| subject = Irish place names, root words, literature, folklore
| notableworks = ''The Origin and History of Irish Names of Places'' <br/>''A Social History of Ancient Ireland''
-->
[[Staraí]], scríbhneoir agus ceoleolaí Éireannach ba ea '''Patrick Weston Joyce''' (1827 – 7ú Eanáir 1914). Bhí clú ar leith aige as ucht a chuid taighde ar [[sanasaíocht]] na [[Gaeilge]] agus [[Logainmneacha na Gaeilge|logainmneacha]] na [[Éire|hÉireann]].
== Beatha ==
Rugadh é i m[[Baile Uí Argáin]], [[Bealach Eabhra]], [[An Sliabh Riabhach]], ar na teorannacha idir contaetha [[Contae Luimnigh|Luimnigh]] agus [[Contae Chorcaí|Corcaí]], agus tógadh é i n[[Gleann Oisín]] in aice láimhe. Mhaigh an teaghlach gurbh é a sinsear ná [[Seán Mór Seoighe]] (fl. 1680), saor cloiche as [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]].
Deartháir níos óige le Patrick ba ea [[Robert Dwyer Joyce]]. Gaeilge ba ea a thráchtas dúchais. Thosaigh sé a chuid oideachas ag [[scoil scairte|shiúl chois claí]], agus théis sin i m[[Baile Mhistéala]], Contae Chorcaí.
'' Joyce started work in 1845 with the Commission of National Education. He became a teacher and principal of the Model School, [[Clonmel]]. In 1856 he was one of fifteen teachers selected to re-organize the national school system in Ireland. Meanwhile he earned his B.A. in 1861 and M.A. in 1863 from [[Coláiste na Tríonóide]], Baile Átha Cliath.<ref name=boy>{{cite book |last=Boylan |first= Henry |year=1998 |chapter-url = https://www.dib.ie/biography/joyce-patrick-weston-a4364 | chapter = Joyce, Patrick Weston | title = A Dictionary of Irish Biography |page=198 |location=Baile Átha Cliath |publisher= Gill and MacMillan |ISBN = 0-7171-2945-4}}</ref>
'' He was principal of the Training College, Marlborough Street, in [[Baile Átha Cliath]] from 1874 to 1893. As a member of the [[Cumann Buan-Choimeádtha na Gaedhilge]] he wrote an Irish Grammar in 1878. He was President of the [[Royal Society of Antiquaries of Ireland]] from 1906 to 1908, an association of which he was a member from 1865.<ref name=boy/>
'' Joyce was a key cultural figure of his time. His wide interests included [[Gaeilge]], [[Béarla na hÉireann]], music, education, Irish literature and folklore, Irish history and antiquities, place-names and much else. He produced many works on the history and culture of Ireland. His most enduring work is the pioneering ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (first edition published in 1869).<ref>Robert Hogan, eag., ''Dictionary of Irish Literature'' (Baile Átha Cliath: Gill & Macmillan 1979)</ref> He was a member of the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]].<ref>{{lua idirlín |url=https://www.ria.ie/sites/default/files/lloyd-correspondence-sp-list-a024.pdf |teideal=J.H. Lloyd (Seosamh Laoide), MRIA, 1865-1939 Correspondence and Miscellaneous Papers |work=Acadamh Ríoga na hÉireann |dátarochtana=27ú Samhain 2021}}</ref>
==Collection at St. Patrick's College==
'' The P.W. Joyce collection at the Cregan Library in [[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]], reflects many of Joyce's interests and includes several rarities. These include autographed presentation copies by Joyce and his brother [[Robert Dwyer Joyce|Robert]], as well as books from Joyce's own library. The collection also contains nine manuscripts associated with Joyce and his family members, including a manuscript in P.W. Joyce's own hand of ''[[Echtra Cormaic]] i dtir Tairngiri agus Ceart Claíd Cormaic'', a passage from the ''[[Leabhar Bhaile an Mhóta]]'', which Joyce translated into English.
== Foilsiúcháin ==
* ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (3 iml., 1869, 1875, 1913)
* ''Irish Local Names Explained'' (1870)
* ''Ancient Irish music'' (1873), le tionlacan pianó le [[John William Glover]] (1815–1899)
*''A Handbook of School Management'' (1876)
* ''An Irish Grammar'' (1878)
* ''On the Old Celtic Romances'' (1879)
* ''Old Irish Folk Music'', 842 fonn, cuid de as cnuasach le Forde agus Pigot (1909)
* ''Irish Peasant Songs''
* ''Irish Music and Song'' (1888)
* ''A Concise History of Rome: From the Foundation of Rome to the Death of Trajan, 117 A.D.''
* ''A Concise History of Ireland''
* ''A History of Gaelic Ireland from the Earliest Times to 1608'' (1893)
* ''English as We Speak it in Ireland'' (1910)
* ''Ireland's Battles and Battlefields''
* ''Irish Names of Places''
* ''Old Irish Folk Music and Songs''
* ''A Social History of Ancient Ireland'', 2 vols. (1906)
* ''The Story of Ancient Irish Civilisation'' (1907)
* ''The Wonders of Ireland'' (1911)
== Leabhar liosta ==
* Margaret Drabble (eag.), ''The Oxford Companion of English Literature'' (Oxford: Oxford University Press, 1985)
* Seamus Deane (eag.), ''The Field Day Anthology of Irish Writing'' (Doire: Field Day, 1991), iml. 2
== Naisc sheachtracha ==
{{wikisource-author}}
* {{Gutenberg author | id=Joyce,+P.+W.+(Patrick+Weston) | name=Patrick Weston Joyce}}
* {{Internet Archive author |sname=Patrick Weston Joyce}}
* {{Librivox author |id=6150}}
* [http://www.libraryireland.com/JoyceHistory/Contents.php/ A Concise History of Ireland (by P. W. Joyce)]
* [https://archive.org/details/originhistoryofi02injoyc Origin and History of Irish Names of Places] Available online at Archive.org
* [http://www.lcc.ie/Library/Local_Studies/Local_Studies_Collection/Special_Collections/Joyce.htm Limerick County Council Joyce collection]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Joyce, Patrick Weston}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
4ltpwbvke9kfn7uf3drpi4l8gmi3nrr
1068967
1068966
2022-07-31T20:02:56Z
Marcas.oduinn
33120
/* Beatha */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
<!--
| subject = Irish place names, root words, literature, folklore
| notableworks = ''The Origin and History of Irish Names of Places'' <br/>''A Social History of Ancient Ireland''
-->
[[Staraí]], scríbhneoir agus ceoleolaí Éireannach ba ea '''Patrick Weston Joyce''' (1827 – 7ú Eanáir 1914). Bhí clú ar leith aige as ucht a chuid taighde ar [[sanasaíocht]] na [[Gaeilge]] agus [[Logainmneacha na Gaeilge|logainmneacha]] na [[Éire|hÉireann]].
== Beatha ==
Rugadh é i m[[Baile Uí Argáin]], [[Bealach Eabhra]], [[An Sliabh Riabhach]], ar na teorannacha idir contaetha [[Contae Luimnigh|Luimnigh]] agus [[Contae Chorcaí|Corcaí]], agus tógadh é i n[[Gleann Oisín]] in aice láimhe. Mhaigh an teaghlach gurbh é a sinsear ná [[Seán Mór Seoighe]] (fl. 1680), saor cloiche as [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]].
Deartháir níos óige le Patrick ba ea [[Robert Dwyer Joyce]]. Gaeilge ba ea a thráchtas dúchais. Thosaigh sé a chuid oideachas ag [[scoil scairte|shiúl chois claí]], agus théis sin i m[[Baile Mhistéala]], Contae Chorcaí.
Thosaigh Joyce ag obair sa bhliain [[1845]] leis an ''Commission of National Education''. D'éirigh sé ina mhúinteoir agus ina phríomhoide na modhscoile i g[[Cluain Meala]]. Sa bhliain 1856,'' he was one of fifteen teachers selected to re-organize the national school system '' i nÉirinn. Idir an dá linn, bhain sé céimeanna B.A. (1861) agus M.A. (1863) amach ó {{h|Coláiste na Tríonóide}}, Baile Átha Cliath.<ref name=boy>{{cite book |last=Boylan |first= Henry |year=1998 |chapter-url = https://www.dib.ie/biography/joyce-patrick-weston-a4364 | chapter = Joyce, Patrick Weston | title = A Dictionary of Irish Biography |page=198 |location=Baile Átha Cliath |publisher= Gill and MacMillan |ISBN = 0-7171-2945-4}}</ref> Idir na blianta 1874 agus 1893, bhí sé ina phríomhoide an Choláiste Oiliúna, Sráid Marlborough Street, [[Baile Átha Cliath]].
Mar [[Cumann Buan-Choimeádtha na Gaedhilge]], scríobh sé gramadach Gaeilge sa bhliain 1878. Ba bhall é den [[Royal Society of Antiquaries of Ireland]] ón mbliain 1865, agus ina uachtaráin an chumainn ón mbliain 1906 go dtí 1908.<ref name=boy/>
'' Joyce was a key cultural figure of his time. His wide interests included [[Gaeilge]], [[Béarla na hÉireann]], music, education, Irish literature and folklore, Irish history and antiquities, place-names and much else. He produced many works on the history and culture of Ireland. His most enduring work is the pioneering ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (first edition published in 1869).<ref>Robert Hogan, eag., ''Dictionary of Irish Literature'' (Baile Átha Cliath: Gill & Macmillan 1979)</ref> He was a member of the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]].<ref>{{lua idirlín |url=https://www.ria.ie/sites/default/files/lloyd-correspondence-sp-list-a024.pdf |teideal=J.H. Lloyd (Seosamh Laoide), MRIA, 1865-1939 Correspondence and Miscellaneous Papers |work=Acadamh Ríoga na hÉireann |dátarochtana=27ú Samhain 2021}}</ref>
==Collection at St. Patrick's College==
'' The P.W. Joyce collection at the Cregan Library in [[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]], reflects many of Joyce's interests and includes several rarities. These include autographed presentation copies by Joyce and his brother [[Robert Dwyer Joyce|Robert]], as well as books from Joyce's own library. The collection also contains nine manuscripts associated with Joyce and his family members, including a manuscript in P.W. Joyce's own hand of ''[[Echtra Cormaic]] i dtir Tairngiri agus Ceart Claíd Cormaic'', a passage from the ''[[Leabhar Bhaile an Mhóta]]'', which Joyce translated into English.
== Foilsiúcháin ==
* ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (3 iml., 1869, 1875, 1913)
* ''Irish Local Names Explained'' (1870)
* ''Ancient Irish music'' (1873), le tionlacan pianó le [[John William Glover]] (1815–1899)
*''A Handbook of School Management'' (1876)
* ''An Irish Grammar'' (1878)
* ''On the Old Celtic Romances'' (1879)
* ''Old Irish Folk Music'', 842 fonn, cuid de as cnuasach le Forde agus Pigot (1909)
* ''Irish Peasant Songs''
* ''Irish Music and Song'' (1888)
* ''A Concise History of Rome: From the Foundation of Rome to the Death of Trajan, 117 A.D.''
* ''A Concise History of Ireland''
* ''A History of Gaelic Ireland from the Earliest Times to 1608'' (1893)
* ''English as We Speak it in Ireland'' (1910)
* ''Ireland's Battles and Battlefields''
* ''Irish Names of Places''
* ''Old Irish Folk Music and Songs''
* ''A Social History of Ancient Ireland'', 2 vols. (1906)
* ''The Story of Ancient Irish Civilisation'' (1907)
* ''The Wonders of Ireland'' (1911)
== Leabhar liosta ==
* Margaret Drabble (eag.), ''The Oxford Companion of English Literature'' (Oxford: Oxford University Press, 1985)
* Seamus Deane (eag.), ''The Field Day Anthology of Irish Writing'' (Doire: Field Day, 1991), iml. 2
== Naisc sheachtracha ==
{{wikisource-author}}
* {{Gutenberg author | id=Joyce,+P.+W.+(Patrick+Weston) | name=Patrick Weston Joyce}}
* {{Internet Archive author |sname=Patrick Weston Joyce}}
* {{Librivox author |id=6150}}
* [http://www.libraryireland.com/JoyceHistory/Contents.php/ A Concise History of Ireland (by P. W. Joyce)]
* [https://archive.org/details/originhistoryofi02injoyc Origin and History of Irish Names of Places] Available online at Archive.org
* [http://www.lcc.ie/Library/Local_Studies/Local_Studies_Collection/Special_Collections/Joyce.htm Limerick County Council Joyce collection]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Joyce, Patrick Weston}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
gcg6i7ckywqr2n0c3um2eb147dzs5xz
1068968
1068967
2022-07-31T20:23:36Z
Marcas.oduinn
33120
/* Beatha */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
<!--
| subject = Irish place names, root words, literature, folklore
| notableworks = ''The Origin and History of Irish Names of Places'' <br/>''A Social History of Ancient Ireland''
-->
[[Staraí]], scríbhneoir agus ceoleolaí Éireannach ba ea '''Patrick Weston Joyce''' (1827 – 7ú Eanáir 1914). Bhí clú ar leith aige as ucht a chuid taighde ar [[sanasaíocht]] na [[Gaeilge]] agus [[Logainmneacha na Gaeilge|logainmneacha]] na [[Éire|hÉireann]].
== Beatha ==
Rugadh é i m[[Baile Uí Argáin]], [[Bealach Eabhra]], [[An Sliabh Riabhach]], ar na teorannacha idir contaetha [[Contae Luimnigh|Luimnigh]] agus [[Contae Chorcaí|Corcaí]], agus tógadh é i n[[Gleann Oisín]] in aice láimhe. Mhaigh an teaghlach gurbh é a sinsear ná [[Seán Mór Seoighe]] (fl. 1680), saor cloiche as [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]].
Deartháir níos óige le Patrick ba ea [[Robert Dwyer Joyce]]. Gaeilge ba ea a thráchtas dúchais. Thosaigh sé a chuid oideachas ag [[scoil scairte|shiúl chois claí]], agus théis sin i m[[Baile Mhistéala]], Contae Chorcaí.
Thosaigh Joyce ag obair sa bhliain [[1845]] leis an ''Commission of National Education''. D'éirigh sé ina mhúinteoir agus ina phríomhoide na modhscoile i g[[Cluain Meala]]. Sa bhliain 1856,'' he was one of fifteen teachers selected to re-organize the national school system '' i nÉirinn. Idir an dá linn, bhain sé céimeanna B.A. (1861) agus M.A. (1863) amach ó {{h|Coláiste na Tríonóide}}, Baile Átha Cliath.<ref name=boy>{{cite book |last=Boylan |first= Henry |year=1998 |chapter-url = https://www.dib.ie/biography/joyce-patrick-weston-a4364 | chapter = Joyce, Patrick Weston | title = A Dictionary of Irish Biography |page=198 |location=Baile Átha Cliath |publisher= Gill and MacMillan |ISBN = 0-7171-2945-4}}</ref> Idir na blianta 1874 agus 1893, bhí sé ina phríomhoide an Choláiste Oiliúna, Sráid Marlborough Street, [[Baile Átha Cliath]].
Mar [[Cumann Buan-Choimeádtha na Gaedhilge]], scríobh sé gramadach Gaeilge sa bhliain 1878. Ba bhall é den [[Royal Society of Antiquaries of Ireland]] ón mbliain 1865, agus ina uachtaráin an chumainn ón mbliain 1906 go dtí 1908.<ref name=boy/> Bhí sa ina bhall fosta d'[[Acadamh Ríoga na hÉireann]].<ref>{{lua idirlín |url=https://www.ria.ie/sites/default/files/lloyd-correspondence-sp-list-a024.pdf |teideal=J.H. Lloyd (Seosamh Laoide), MRIA, 1865-1939 Correspondence and Miscellaneous Papers |work=Acadamh Ríoga na hÉireann |dátarochtana=27ú Samhain 2021}}</ref>
'' Joyce was a key cultural figure of his time. His wide interests included [[Gaeilge]], [[Béarla na hÉireann]], music, education, Irish literature and folklore, Irish history and antiquities, place-names and much else. He produced many works on the history and culture of Ireland. His most enduring work is the pioneering ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (first edition published in 1869).<ref>Robert Hogan, eag., ''Dictionary of Irish Literature'' (Baile Átha Cliath: Gill & Macmillan 1979)</ref>
==Collection at St. Patrick's College==
'' The P.W. Joyce collection at the Cregan Library in [[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]], reflects many of Joyce's interests and includes several rarities. These include autographed presentation copies by Joyce and his brother [[Robert Dwyer Joyce|Robert]], as well as books from Joyce's own library. The collection also contains nine manuscripts associated with Joyce and his family members, including a manuscript in P.W. Joyce's own hand of ''[[Echtra Cormaic]] i dtir Tairngiri agus Ceart Claíd Cormaic'', a passage from the ''[[Leabhar Bhaile an Mhóta]]'', which Joyce translated into English.
== Foilsiúcháin ==
* ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (3 iml., 1869, 1875, 1913)
* ''Irish Local Names Explained'' (1870)
* ''Ancient Irish music'' (1873), le tionlacan pianó le [[John William Glover]] (1815–1899)
*''A Handbook of School Management'' (1876)
* ''An Irish Grammar'' (1878)
* ''On the Old Celtic Romances'' (1879)
* ''Old Irish Folk Music'', 842 fonn, cuid de as cnuasach le Forde agus Pigot (1909)
* ''Irish Peasant Songs''
* ''Irish Music and Song'' (1888)
* ''A Concise History of Rome: From the Foundation of Rome to the Death of Trajan, 117 A.D.''
* ''A Concise History of Ireland''
* ''A History of Gaelic Ireland from the Earliest Times to 1608'' (1893)
* ''English as We Speak it in Ireland'' (1910)
* ''Ireland's Battles and Battlefields''
* ''Irish Names of Places''
* ''Old Irish Folk Music and Songs''
* ''A Social History of Ancient Ireland'', 2 vols. (1906)
* ''The Story of Ancient Irish Civilisation'' (1907)
* ''The Wonders of Ireland'' (1911)
== Leabhar liosta ==
* Margaret Drabble (eag.), ''The Oxford Companion of English Literature'' (Oxford: Oxford University Press, 1985)
* Seamus Deane (eag.), ''The Field Day Anthology of Irish Writing'' (Doire: Field Day, 1991), iml. 2
== Naisc sheachtracha ==
{{wikisource-author}}
* {{Gutenberg author | id=Joyce,+P.+W.+(Patrick+Weston) | name=Patrick Weston Joyce}}
* {{Internet Archive author |sname=Patrick Weston Joyce}}
* {{Librivox author |id=6150}}
* [http://www.libraryireland.com/JoyceHistory/Contents.php/ A Concise History of Ireland (by P. W. Joyce)]
* [https://archive.org/details/originhistoryofi02injoyc Origin and History of Irish Names of Places] Available online at Archive.org
* [http://www.lcc.ie/Library/Local_Studies/Local_Studies_Collection/Special_Collections/Joyce.htm Limerick County Council Joyce collection]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Joyce, Patrick Weston}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
mioq02bkxcftk2r5pow02d7k4o34md7
1069013
1068968
2022-07-31T21:19:24Z
Marcas.oduinn
33120
/* Beatha */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
<!--
| subject = Irish place names, root words, literature, folklore
| notableworks = ''The Origin and History of Irish Names of Places'' <br/>''A Social History of Ancient Ireland''
-->
[[Staraí]], scríbhneoir agus ceoleolaí Éireannach ba ea '''Patrick Weston Joyce''' (1827 – 7ú Eanáir 1914). Bhí clú ar leith aige as ucht a chuid taighde ar [[sanasaíocht]] na [[Gaeilge]] agus [[Logainmneacha na Gaeilge|logainmneacha]] na [[Éire|hÉireann]].
== Beatha ==
Rugadh é i m[[Baile Uí Argáin]], [[Bealach Eabhra]], [[An Sliabh Riabhach]], ar na teorannacha idir contaetha [[Contae Luimnigh|Luimnigh]] agus [[Contae Chorcaí|Corcaí]], agus tógadh é i n[[Gleann Oisín]] in aice láimhe. Mhaigh an teaghlach gurbh é a sinsear ná [[Seán Mór Seoighe]] (fl. 1680), saor cloiche as [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]].
Deartháir níos óige le Patrick ba ea [[Robert Dwyer Joyce]]. Gaeilge ba ea a thráchtas dúchais. Thosaigh sé a chuid oideachas ag [[scoil scairte|shiúl chois claí]], agus théis sin i m[[Baile Mhistéala]], Contae Chorcaí.
Thosaigh Joyce ag obair sa bhliain [[1845]] leis an ''Commission of National Education''. D'éirigh sé ina mhúinteoir agus ina phríomhoide na modhscoile i g[[Cluain Meala]]. Sa bhliain 1856, roghnaíodh é mar bhall de foireann chúigear duine déag chun an chéad oideachas náisiúnta i nÉirinn a ath eagrú. Idir an dá linn, bhain sé céimeanna B.A. (1861) agus M.A. (1863) amach ó {{h|Coláiste na Tríonóide}}, Baile Átha Cliath.<ref name=boy>{{cite book |last=Boylan |first= Henry |year=1998 |chapter-url = https://www.dib.ie/biography/joyce-patrick-weston-a4364 | chapter = Joyce, Patrick Weston | title = A Dictionary of Irish Biography |page=198 |location=Baile Átha Cliath |publisher= Gill and MacMillan |ISBN = 0-7171-2945-4}}</ref> Idir na blianta 1874 agus 1893, bhí sé ina phríomhoide an Choláiste Oiliúna, Sráid Marlborough Street, [[Baile Átha Cliath]].
Mar [[Cumann Buan-Choimeádtha na Gaedhilge]], scríobh sé gramadach Gaeilge sa bhliain 1878. Ba bhall é den [[Royal Society of Antiquaries of Ireland]] ón mbliain 1865, agus ina uachtaráin an chumainn ón mbliain 1906 go dtí 1908.<ref name=boy/> Bhí sa ina bhall fosta d'[[Acadamh Ríoga na hÉireann]].<ref>{{lua idirlín |url=https://www.ria.ie/sites/default/files/lloyd-correspondence-sp-list-a024.pdf |teideal=J.H. Lloyd (Seosamh Laoide), MRIA, 1865-1939 Correspondence and Miscellaneous Papers |work=Acadamh Ríoga na hÉireann |dátarochtana=27ú Samhain 2021}}</ref>
Pearsa chultúrtha mór le rá ba ea Joyce. Bhí suim aige i n[[Gaeilge]], [[Béarla na hÉireann]], ceol, oideachas, béaloideas agus litríocht Gaeilge, state na hÉireann, logainmneacha agus go leor eile. I measc a chuid saothar, is é an ceann is seasmhaí b'fhéidir ná ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (1869).<ref>Robert Hogan, eag., ''Dictionary of Irish Literature'' (Baile Átha Cliath: Gill & Macmillan 1979)</ref>
==Collection at St. Patrick's College==
'' The P.W. Joyce collection at the Cregan Library in [[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]], reflects many of Joyce's interests and includes several rarities. These include autographed presentation copies by Joyce and his brother [[Robert Dwyer Joyce|Robert]], as well as books from Joyce's own library. The collection also contains nine manuscripts associated with Joyce and his family members, including a manuscript in P.W. Joyce's own hand of ''[[Echtra Cormaic]] i dtir Tairngiri agus Ceart Claíd Cormaic'', a passage from the ''[[Leabhar Bhaile an Mhóta]]'', which Joyce translated into English.
== Foilsiúcháin ==
* ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (3 iml., 1869, 1875, 1913)
* ''Irish Local Names Explained'' (1870)
* ''Ancient Irish music'' (1873), le tionlacan pianó le [[John William Glover]] (1815–1899)
*''A Handbook of School Management'' (1876)
* ''An Irish Grammar'' (1878)
* ''On the Old Celtic Romances'' (1879)
* ''Old Irish Folk Music'', 842 fonn, cuid de as cnuasach le Forde agus Pigot (1909)
* ''Irish Peasant Songs''
* ''Irish Music and Song'' (1888)
* ''A Concise History of Rome: From the Foundation of Rome to the Death of Trajan, 117 A.D.''
* ''A Concise History of Ireland''
* ''A History of Gaelic Ireland from the Earliest Times to 1608'' (1893)
* ''English as We Speak it in Ireland'' (1910)
* ''Ireland's Battles and Battlefields''
* ''Irish Names of Places''
* ''Old Irish Folk Music and Songs''
* ''A Social History of Ancient Ireland'', 2 vols. (1906)
* ''The Story of Ancient Irish Civilisation'' (1907)
* ''The Wonders of Ireland'' (1911)
== Leabhar liosta ==
* Margaret Drabble (eag.), ''The Oxford Companion of English Literature'' (Oxford: Oxford University Press, 1985)
* Seamus Deane (eag.), ''The Field Day Anthology of Irish Writing'' (Doire: Field Day, 1991), iml. 2
== Naisc sheachtracha ==
{{wikisource-author}}
* {{Gutenberg author | id=Joyce,+P.+W.+(Patrick+Weston) | name=Patrick Weston Joyce}}
* {{Internet Archive author |sname=Patrick Weston Joyce}}
* {{Librivox author |id=6150}}
* [http://www.libraryireland.com/JoyceHistory/Contents.php/ A Concise History of Ireland (by P. W. Joyce)]
* [https://archive.org/details/originhistoryofi02injoyc Origin and History of Irish Names of Places] Available online at Archive.org
* [http://www.lcc.ie/Library/Local_Studies/Local_Studies_Collection/Special_Collections/Joyce.htm Limerick County Council Joyce collection]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Joyce, Patrick Weston}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
4mp7vpiu3nor327jlxvbij4grxbtsnd
1069042
1069013
2022-07-31T22:28:22Z
Marcas.oduinn
33120
/* Bailiúchán i gColáiste Phádraig */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
<!--
| subject = Irish place names, root words, literature, folklore
| notableworks = ''The Origin and History of Irish Names of Places'' <br/>''A Social History of Ancient Ireland''
-->
[[Staraí]], scríbhneoir agus ceoleolaí Éireannach ba ea '''Patrick Weston Joyce''' (1827 – 7ú Eanáir 1914). Bhí clú ar leith aige as ucht a chuid taighde ar [[sanasaíocht]] na [[Gaeilge]] agus [[Logainmneacha na Gaeilge|logainmneacha]] na [[Éire|hÉireann]].
== Beatha ==
Rugadh é i m[[Baile Uí Argáin]], [[Bealach Eabhra]], [[An Sliabh Riabhach]], ar na teorannacha idir contaetha [[Contae Luimnigh|Luimnigh]] agus [[Contae Chorcaí|Corcaí]], agus tógadh é i n[[Gleann Oisín]] in aice láimhe. Mhaigh an teaghlach gurbh é a sinsear ná [[Seán Mór Seoighe]] (fl. 1680), saor cloiche as [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]].
Deartháir níos óige le Patrick ba ea [[Robert Dwyer Joyce]]. Gaeilge ba ea a thráchtas dúchais. Thosaigh sé a chuid oideachas ag [[scoil scairte|shiúl chois claí]], agus théis sin i m[[Baile Mhistéala]], Contae Chorcaí.
Thosaigh Joyce ag obair sa bhliain [[1845]] leis an ''Commission of National Education''. D'éirigh sé ina mhúinteoir agus ina phríomhoide na modhscoile i g[[Cluain Meala]]. Sa bhliain 1856, roghnaíodh é mar bhall de foireann chúigear duine déag chun an chéad oideachas náisiúnta i nÉirinn a ath eagrú. Idir an dá linn, bhain sé céimeanna B.A. (1861) agus M.A. (1863) amach ó {{h|Coláiste na Tríonóide}}, Baile Átha Cliath.<ref name=boy>{{cite book |last=Boylan |first= Henry |year=1998 |chapter-url = https://www.dib.ie/biography/joyce-patrick-weston-a4364 | chapter = Joyce, Patrick Weston | title = A Dictionary of Irish Biography |page=198 |location=Baile Átha Cliath |publisher= Gill and MacMillan |ISBN = 0-7171-2945-4}}</ref> Idir na blianta 1874 agus 1893, bhí sé ina phríomhoide an Choláiste Oiliúna, Sráid Marlborough Street, [[Baile Átha Cliath]].
Mar [[Cumann Buan-Choimeádtha na Gaedhilge]], scríobh sé gramadach Gaeilge sa bhliain 1878. Ba bhall é den [[Royal Society of Antiquaries of Ireland]] ón mbliain 1865, agus ina uachtaráin an chumainn ón mbliain 1906 go dtí 1908.<ref name=boy/> Bhí sa ina bhall fosta d'[[Acadamh Ríoga na hÉireann]].<ref>{{lua idirlín |url=https://www.ria.ie/sites/default/files/lloyd-correspondence-sp-list-a024.pdf |teideal=J.H. Lloyd (Seosamh Laoide), MRIA, 1865-1939 Correspondence and Miscellaneous Papers |work=Acadamh Ríoga na hÉireann |dátarochtana=27ú Samhain 2021}}</ref>
Pearsa chultúrtha mór le rá ba ea Joyce. Bhí suim aige i n[[Gaeilge]], [[Béarla na hÉireann]], ceol, oideachas, béaloideas agus litríocht Gaeilge, state na hÉireann, logainmneacha agus go leor eile. I measc a chuid saothar, is é an ceann is seasmhaí b'fhéidir ná ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (1869).<ref>Robert Hogan, eag., ''Dictionary of Irish Literature'' (Baile Átha Cliath: Gill & Macmillan 1979)</ref>
== Bailiúchán i gColáiste Phádraig ==
Faightear a bhailiúchán P. W. Joyce i Leabharlann Cregan i g[[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]] includes several rarities, ina measc cóipeanna sínithe le Joyce agus a dheartháir Robert, mar aon le leabhar as a leabharlann féin. Tá ann fosta lámhscríbhinn scríofa ag Joyce féin, cóip den scéal ''[[Echtra Cormaic]] i dtir Tairngiri agus Ceart Claíd Cormaic'' ón ''[[Leabhar Bhaile an Mhóta]]'', a d'aistrigh Joyce féin go Béarla.
== Foilsiúcháin ==
* ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (3 iml., 1869, 1875, 1913)
* ''Irish Local Names Explained'' (1870)
* ''Ancient Irish music'' (1873), le tionlacan pianó le [[John William Glover]] (1815–1899)
*''A Handbook of School Management'' (1876)
* ''An Irish Grammar'' (1878)
* ''On the Old Celtic Romances'' (1879)
* ''Old Irish Folk Music'', 842 fonn, cuid de as cnuasach le Forde agus Pigot (1909)
* ''Irish Peasant Songs''
* ''Irish Music and Song'' (1888)
* ''A Concise History of Rome: From the Foundation of Rome to the Death of Trajan, 117 A.D.''
* ''A Concise History of Ireland''
* ''A History of Gaelic Ireland from the Earliest Times to 1608'' (1893)
* ''English as We Speak it in Ireland'' (1910)
* ''Ireland's Battles and Battlefields''
* ''Irish Names of Places''
* ''Old Irish Folk Music and Songs''
* ''A Social History of Ancient Ireland'', 2 vols. (1906)
* ''The Story of Ancient Irish Civilisation'' (1907)
* ''The Wonders of Ireland'' (1911)
== Leabhar liosta ==
* Margaret Drabble (eag.), ''The Oxford Companion of English Literature'' (Oxford: Oxford University Press, 1985)
* Seamus Deane (eag.), ''The Field Day Anthology of Irish Writing'' (Doire: Field Day, 1991), iml. 2
== Naisc sheachtracha ==
{{wikisource-author}}
* {{Gutenberg author | id=Joyce,+P.+W.+(Patrick+Weston) | name=Patrick Weston Joyce}}
* {{Internet Archive author |sname=Patrick Weston Joyce}}
* {{Librivox author |id=6150}}
* [http://www.libraryireland.com/JoyceHistory/Contents.php/ A Concise History of Ireland (by P. W. Joyce)]
* [https://archive.org/details/originhistoryofi02injoyc Origin and History of Irish Names of Places] Available online at Archive.org
* [http://www.lcc.ie/Library/Local_Studies/Local_Studies_Collection/Special_Collections/Joyce.htm Limerick County Council Joyce collection]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Joyce, Patrick Weston}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
gll945fmw6iewzseh79z4t4lor5cseh
1069044
1069042
2022-07-31T22:28:38Z
Marcas.oduinn
33120
... aistrithe.
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
<!--
| subject = Irish place names, root words, literature, folklore
| notableworks = ''The Origin and History of Irish Names of Places'' <br/>''A Social History of Ancient Ireland''
-->
[[Staraí]], scríbhneoir agus ceoleolaí Éireannach ba ea '''Patrick Weston Joyce''' (1827 – 7ú Eanáir 1914). Bhí clú ar leith aige as ucht a chuid taighde ar [[sanasaíocht]] na [[Gaeilge]] agus [[Logainmneacha na Gaeilge|logainmneacha]] na [[Éire|hÉireann]].
== Beatha ==
Rugadh é i m[[Baile Uí Argáin]], [[Bealach Eabhra]], [[An Sliabh Riabhach]], ar na teorannacha idir contaetha [[Contae Luimnigh|Luimnigh]] agus [[Contae Chorcaí|Corcaí]], agus tógadh é i n[[Gleann Oisín]] in aice láimhe. Mhaigh an teaghlach gurbh é a sinsear ná [[Seán Mór Seoighe]] (fl. 1680), saor cloiche as [[Conamara]], [[Contae na Gaillimhe]].
Deartháir níos óige le Patrick ba ea [[Robert Dwyer Joyce]]. Gaeilge ba ea a thráchtas dúchais. Thosaigh sé a chuid oideachas ag [[scoil scairte|shiúl chois claí]], agus théis sin i m[[Baile Mhistéala]], Contae Chorcaí.
Thosaigh Joyce ag obair sa bhliain [[1845]] leis an ''Commission of National Education''. D'éirigh sé ina mhúinteoir agus ina phríomhoide na modhscoile i g[[Cluain Meala]]. Sa bhliain 1856, roghnaíodh é mar bhall de foireann chúigear duine déag chun an chéad oideachas náisiúnta i nÉirinn a ath eagrú. Idir an dá linn, bhain sé céimeanna B.A. (1861) agus M.A. (1863) amach ó {{h|Coláiste na Tríonóide}}, Baile Átha Cliath.<ref name=boy>{{cite book |last=Boylan |first= Henry |year=1998 |chapter-url = https://www.dib.ie/biography/joyce-patrick-weston-a4364 | chapter = Joyce, Patrick Weston | title = A Dictionary of Irish Biography |page=198 |location=Baile Átha Cliath |publisher= Gill and MacMillan |ISBN = 0-7171-2945-4}}</ref> Idir na blianta 1874 agus 1893, bhí sé ina phríomhoide an Choláiste Oiliúna, Sráid Marlborough Street, [[Baile Átha Cliath]].
Mar [[Cumann Buan-Choimeádtha na Gaedhilge]], scríobh sé gramadach Gaeilge sa bhliain 1878. Ba bhall é den [[Royal Society of Antiquaries of Ireland]] ón mbliain 1865, agus ina uachtaráin an chumainn ón mbliain 1906 go dtí 1908.<ref name=boy/> Bhí sa ina bhall fosta d'[[Acadamh Ríoga na hÉireann]].<ref>{{lua idirlín |url=https://www.ria.ie/sites/default/files/lloyd-correspondence-sp-list-a024.pdf |teideal=J.H. Lloyd (Seosamh Laoide), MRIA, 1865-1939 Correspondence and Miscellaneous Papers |work=Acadamh Ríoga na hÉireann |dátarochtana=27ú Samhain 2021}}</ref>
Pearsa chultúrtha mór le rá ba ea Joyce. Bhí suim aige i n[[Gaeilge]], [[Béarla na hÉireann]], ceol, oideachas, béaloideas agus litríocht Gaeilge, state na hÉireann, logainmneacha agus go leor eile. I measc a chuid saothar, is é an ceann is seasmhaí b'fhéidir ná ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (1869).<ref>Robert Hogan, eag., ''Dictionary of Irish Literature'' (Baile Átha Cliath: Gill & Macmillan 1979)</ref>
== Bailiúchán i gColáiste Phádraig ==
Faightear a bhailiúchán P. W. Joyce i Leabharlann Cregan i g[[Coláiste Phádraig, Droim Conrach]] includes several rarities, ina measc cóipeanna sínithe le Joyce agus a dheartháir Robert, mar aon le leabhar as a leabharlann féin. Tá ann fosta lámhscríbhinn scríofa ag Joyce féin, cóip den scéal ''[[Echtra Cormaic]] i dtir Tairngiri agus Ceart Claíd Cormaic'' ón ''[[Leabhar Bhaile an Mhóta]]'', a d'aistrigh Joyce féin go Béarla.
== Foilsiúcháin ==
* ''The Origin and History of Irish Names of Places'' (3 iml., 1869, 1875, 1913)
* ''Irish Local Names Explained'' (1870)
* ''Ancient Irish music'' (1873), le tionlacan pianó le [[John William Glover]] (1815–1899)
*''A Handbook of School Management'' (1876)
* ''An Irish Grammar'' (1878)
* ''On the Old Celtic Romances'' (1879)
* ''Old Irish Folk Music'', 842 fonn, cuid de as cnuasach le Forde agus Pigot (1909)
* ''Irish Peasant Songs''
* ''Irish Music and Song'' (1888)
* ''A Concise History of Rome: From the Foundation of Rome to the Death of Trajan, 117 A.D.''
* ''A Concise History of Ireland''
* ''A History of Gaelic Ireland from the Earliest Times to 1608'' (1893)
* ''English as We Speak it in Ireland'' (1910)
* ''Ireland's Battles and Battlefields''
* ''Irish Names of Places''
* ''Old Irish Folk Music and Songs''
* ''A Social History of Ancient Ireland'', 2 vols. (1906)
* ''The Story of Ancient Irish Civilisation'' (1907)
* ''The Wonders of Ireland'' (1911)
== Leabhar liosta ==
* Margaret Drabble (eag.), ''The Oxford Companion of English Literature'' (Oxford: Oxford University Press, 1985)
* Seamus Deane (eag.), ''The Field Day Anthology of Irish Writing'' (Doire: Field Day, 1991), iml. 2
== Naisc sheachtracha ==
{{wikisource-author}}
* {{Gutenberg author | id=Joyce,+P.+W.+(Patrick+Weston) | name=Patrick Weston Joyce}}
* {{Internet Archive author |sname=Patrick Weston Joyce}}
* {{Librivox author |id=6150}}
* [http://www.libraryireland.com/JoyceHistory/Contents.php/ A Concise History of Ireland (by P. W. Joyce)]
* [https://archive.org/details/originhistoryofi02injoyc Origin and History of Irish Names of Places] Available online at Archive.org
* [http://www.lcc.ie/Library/Local_Studies/Local_Studies_Collection/Special_Collections/Joyce.htm Limerick County Council Joyce collection]
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Joyce, Patrick Weston}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
7ru5cq5mk2h341mpz5xcbbuqo1o3flx
Kenneth Nicholls
0
103368
1068950
1067298
2022-07-31T14:05:51Z
Marcas.oduinn
33120
... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Staraí]] Éireannach a bhfuil ardmheas air is ea '''Kenneth W. Nicholls'''.
Bhain Nicholls clú agus cáil idirnáisiúnta amach mar údar an tsaothair ''Gaelic and Gaelicised Ireland in the Middle Ages'', a foilsíodh ar dtús sa bhliain 1972, agus arís sa bhliain 2003. Tá meas bainte amach fosta aige as ucht a chuid eolais ar fhoinsí meánaoiseacha agus nua-aimseartha as Gaeilge, Laidin, Francis agus Béarla. I measc a suimeanna gairmiúla, tá a leanas:
* Éire sa meánaoise dhéanach agus sa leath ré nua-aimseartha, faoi ábhair amhail is gineolaíocht, logainmneacha, pósadh agus dlí
* stair Albanach, dlí ach go háirithe
* '' extinction of animals within historical times
* Stair talamhaíochta
'' Nicholls was a member of staff of the history department in [[University College Cork]] until his retirement in 2004. He also worked at the [[Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha]] for a period during the 1960s.<ref>{{lua idirlín |teideal=Nicholls, Kenneth |url=https://www.dias.ie/2010/09/16/nicholls-kenneth/ |website=DIAS}}</ref> His work is honoured in David Edwards (eag.) ''Regions and rulers in Ireland, 1100-1650: essays for Kenneth Nicholls'' (Baile Átha Cliath, 2004), which is a collection of essays by several of the leading Irish historians of today.
== Leabhar liosta ==
=== Ailt ===
* ''Tuath Bailenangeadh (Twoghballyneges etc.)'' in "Dinnseanchas", 2/3, 1967, ll. 89.
* ''Tobar Finnmhuighe - Slan Padraig'', ''Dinnseanchas'', 2/4, 1967, ll. 97-98.
* ''Some placenames from The Red Book of the Earls of Kildare'', Dinnseanchas, 3/2, (1968), ll. 25-37.
* ''The descendants of Oliver FitzGerald of Belagh'', in ''The Irish Genealogist'', 4/1 (1968), ll. 2-9.
* ''The Lisgoole agreement of 1580'', in ''Clougher Record'' 7/1 (1969), ll. 27-33.
* ''Some documents on Irish law and custom in the sixteenth century'', in ''Analaecta Hibernica'', #26, (1970), ll. 27–33.
* ''The Kavanaghs, 1400-1700 (I)'', in ''The Irish Genealogist'', 5/4, (Samhain 1977), ll. 435–47.
* ''The Kavanaghs, 1400-1700 (II)'', in ''The Irish Genealogist'', 5/5, (Samhain 1978), ll. 573–80.
* ''The Kavanaghs, 1400-1700 (III)'', in ''The Irish Genealogist'', 5/6, (Samhain 1979), ll. 730–334.
* ''The Kavanaghs, 1400-1700 (VI)'', in ''The Irish Genealogist'', 6/2, (Samhain 1981), ll. 189–203.
* ''Kinelmeaky and the Munster Plantation'', in O'Mahony Journal, 10 (1980), ll. 10-14.
* ''Notes on the genealogy of Clann Eoin Mhoir'', in '' West Highland Notes and Queries'', 1991, ll. 11-24.
* ''Richard Tyrell, Soldier Extraordinary'', in ''The Battle of Kinsale'', eag. Hiram Morgan, ll. 160–78, Baile Átha Cliath, 2004.
=== Leabhair ===
* ''Gaelic and Gaelicised Ireland in the Middle Ages'', Gill History of Ireland 4, Baile Átha Cliath, 1972; arna athchló ag Lilliput Press, Baile Átha Cliath, 2003.
* ''The O'Doyne (Ó Duinn) Manuscript'', Irish Historical Manuscripts Commission, Baile Átha Cliath, 1985.
== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.ucc.ie/celt/published/E590001-001.html Dialogue of Silvynne and Peregrynne], Hiram Morgan, Kenneth Nicholls (eag.), Corpus of Electronic Texts.
* [https://www.ucc.ie/en/history/staff/retiredstaff/ Kenneth Nicholls], Retired Staff, UCC
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Nicholls, Kenneth}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
he6ta7donq8mg1i4uvpuf5e5nj7aby0
1068957
1068950
2022-07-31T17:34:14Z
Marcas.oduinn
33120
... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Staraí]] Éireannach a bhfuil ardmheas air is ea '''Kenneth W. Nicholls'''.
Bhain Nicholls clú agus cáil idirnáisiúnta amach mar údar an tsaothair ''Gaelic and Gaelicised Ireland in the Middle Ages'', a foilsíodh ar dtús sa bhliain 1972, agus arís sa bhliain 2003. Tá meas bainte amach fosta aige as ucht a chuid eolais ar fhoinsí meánaoiseacha agus nua-aimseartha as Gaeilge, Laidin, Francis agus Béarla. I measc a suimeanna gairmiúla, tá a leanas:
* Éire sa meánaoise dhéanach agus sa leath ré nua-aimseartha, faoi ábhair amhail is gineolaíocht, logainmneacha, pósadh agus dlí
* stair Albanach, dlí ach go háirithe
* díothú ainmhithe le linn na ré stairiúla
* Stair talamhaíochta
Ball foirne sa roinn staire [[Choláiste na hOllscoile, Corcaigh]] ba Nicholls go dtí go ndeachaigh sé ar scor sa bhliain 2004. Bhí sé fostaithe ag an [[Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha]] le tréimhse le linn na 1960í.<ref>{{lua idirlín |teideal=Nicholls, Kenneth |url=https://www.dias.ie/2010/09/16/nicholls-kenneth/ |website=DIAS}}</ref> Tugtar ómós dá chuid oibre in ''Regions and rulers in Ireland, 1100-1650: essays for Kenneth Nicholls'', David Edwards (eag.) (Baile Átha Cliath, 2004), cnuasach aistí le roinnt staraí mór le rá Éireannacha an lae inniu.
== Leabhar liosta ==
=== Ailt ===
* ''Tuath Bailenangeadh (Twoghballyneges etc.)'' in "Dinnseanchas", 2/3, 1967, ll. 89.
* ''Tobar Finnmhuighe - Slan Padraig'', ''Dinnseanchas'', 2/4, 1967, ll. 97-98.
* ''Some placenames from The Red Book of the Earls of Kildare'', Dinnseanchas, 3/2, (1968), ll. 25-37.
* ''The descendants of Oliver FitzGerald of Belagh'', in ''The Irish Genealogist'', 4/1 (1968), ll. 2-9.
* ''The Lisgoole agreement of 1580'', in ''Clougher Record'' 7/1 (1969), ll. 27-33.
* ''Some documents on Irish law and custom in the sixteenth century'', in ''Analaecta Hibernica'', #26, (1970), ll. 27–33.
* ''The Kavanaghs, 1400-1700 (I)'', in ''The Irish Genealogist'', 5/4, (Samhain 1977), ll. 435–47.
* ''The Kavanaghs, 1400-1700 (II)'', in ''The Irish Genealogist'', 5/5, (Samhain 1978), ll. 573–80.
* ''The Kavanaghs, 1400-1700 (III)'', in ''The Irish Genealogist'', 5/6, (Samhain 1979), ll. 730–334.
* ''The Kavanaghs, 1400-1700 (VI)'', in ''The Irish Genealogist'', 6/2, (Samhain 1981), ll. 189–203.
* ''Kinelmeaky and the Munster Plantation'', in O'Mahony Journal, 10 (1980), ll. 10-14.
* ''Notes on the genealogy of Clann Eoin Mhoir'', in '' West Highland Notes and Queries'', 1991, ll. 11-24.
* ''Richard Tyrell, Soldier Extraordinary'', in ''The Battle of Kinsale'', eag. Hiram Morgan, ll. 160–78, Baile Átha Cliath, 2004.
=== Leabhair ===
* ''Gaelic and Gaelicised Ireland in the Middle Ages'', Gill History of Ireland 4, Baile Átha Cliath, 1972; arna athchló ag Lilliput Press, Baile Átha Cliath, 2003.
* ''The O'Doyne (Ó Duinn) Manuscript'', Irish Historical Manuscripts Commission, Baile Átha Cliath, 1985.
== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.ucc.ie/celt/published/E590001-001.html Dialogue of Silvynne and Peregrynne], Hiram Morgan, Kenneth Nicholls (eag.), Corpus of Electronic Texts.
* [https://www.ucc.ie/en/history/staff/retiredstaff/ Kenneth Nicholls], Retired Staff, UCC
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Nicholls, Kenneth}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
rx750zuszoklbzgbw4lwuwh4hqwblx1
1068958
1068957
2022-07-31T17:35:33Z
Marcas.oduinn
33120
... aistrithe
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Staraí]] Éireannach a bhfuil ardmheas air is ea '''Kenneth W. Nicholls'''.
Bhain Nicholls clú agus cáil idirnáisiúnta amach mar údar an tsaothair ''Gaelic and Gaelicised Ireland in the Middle Ages'', a foilsíodh ar dtús sa bhliain 1972, agus arís sa bhliain 2003. Tá meas bainte amach fosta aige as ucht a chuid eolais ar fhoinsí meánaoiseacha agus nua-aimseartha as Gaeilge, Laidin, Francis agus Béarla. I measc a suimeanna gairmiúla, tá a leanas:
* Éire sa meánaoise dhéanach agus sa leath ré nua-aimseartha, faoi ábhair amhail is gineolaíocht, logainmneacha, pósadh agus dlí
* stair Albanach, dlí ach go háirithe
* díothú ainmhithe le linn na ré stairiúla
* Stair talamhaíochta
Ball foirne sa roinn staire [[Choláiste na hOllscoile, Corcaigh]] ba Nicholls go dtí go ndeachaigh sé ar scor sa bhliain 2004. Bhí sé fostaithe ag an [[Institiúid Ard-Léinn Bhaile Átha]] le tréimhse le linn na 1960í.<ref>{{lua idirlín |teideal=Nicholls, Kenneth |url=https://www.dias.ie/2010/09/16/nicholls-kenneth/ |work=DIAS}}</ref> Tugtar ómós dá chuid oibre in ''Regions and rulers in Ireland, 1100-1650: essays for Kenneth Nicholls'', David Edwards (eag.) (Baile Átha Cliath, 2004), cnuasach aistí le roinnt staraí mór le rá Éireannacha an lae inniu.
== Leabhar liosta ==
=== Ailt ===
* ''Tuath Bailenangeadh (Twoghballyneges etc.)'' in "Dinnseanchas", 2/3, 1967, ll. 89.
* ''Tobar Finnmhuighe - Slan Padraig'', ''Dinnseanchas'', 2/4, 1967, ll. 97-98.
* ''Some placenames from The Red Book of the Earls of Kildare'', Dinnseanchas, 3/2, (1968), ll. 25-37.
* ''The descendants of Oliver FitzGerald of Belagh'', in ''The Irish Genealogist'', 4/1 (1968), ll. 2-9.
* ''The Lisgoole agreement of 1580'', in ''Clougher Record'' 7/1 (1969), ll. 27-33.
* ''Some documents on Irish law and custom in the sixteenth century'', in ''Analaecta Hibernica'', #26, (1970), ll. 27–33.
* ''The Kavanaghs, 1400-1700 (I)'', in ''The Irish Genealogist'', 5/4, (Samhain 1977), ll. 435–47.
* ''The Kavanaghs, 1400-1700 (II)'', in ''The Irish Genealogist'', 5/5, (Samhain 1978), ll. 573–80.
* ''The Kavanaghs, 1400-1700 (III)'', in ''The Irish Genealogist'', 5/6, (Samhain 1979), ll. 730–334.
* ''The Kavanaghs, 1400-1700 (VI)'', in ''The Irish Genealogist'', 6/2, (Samhain 1981), ll. 189–203.
* ''Kinelmeaky and the Munster Plantation'', in O'Mahony Journal, 10 (1980), ll. 10-14.
* ''Notes on the genealogy of Clann Eoin Mhoir'', in '' West Highland Notes and Queries'', 1991, ll. 11-24.
* ''Richard Tyrell, Soldier Extraordinary'', in ''The Battle of Kinsale'', eag. Hiram Morgan, ll. 160–78, Baile Átha Cliath, 2004.
=== Leabhair ===
* ''Gaelic and Gaelicised Ireland in the Middle Ages'', Gill History of Ireland 4, Baile Átha Cliath, 1972; arna athchló ag Lilliput Press, Baile Átha Cliath, 2003.
* ''The O'Doyne (Ó Duinn) Manuscript'', Irish Historical Manuscripts Commission, Baile Átha Cliath, 1985.
== Naisc sheachtracha ==
* [http://www.ucc.ie/celt/published/E590001-001.html Dialogue of Silvynne and Peregrynne], Hiram Morgan, Kenneth Nicholls (eag.), Corpus of Electronic Texts.
* [https://www.ucc.ie/en/history/staff/retiredstaff/ Kenneth Nicholls], Retired Staff, UCC
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Nicholls, Kenneth}}
[[Catagóir:Scoláirí Gaeilge]]
999gvtp7nazaidkunqr7sunoj4c2p0b
Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair
0
103416
1069046
1068281
2022-07-31T22:56:21Z
Marcas.oduinn
33120
/* Tagairtí */Catagóir
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
'' ''' Aodh mac Ruairí Ó Conchúir ''' ([[Meán-Ghaeilge]] '''Aedh mac Ruaidrí Ua Conchobair''') was [[ríthe na gConnacht|rí Chonnacht]] from 1228 to 1233. He was one of the sons of the last fully recognized [[Ardrí na hÉireann]], [[Ruaidri mac Tairrdelbach Ua Conchobair|Ruaidrí Ua Conchobair]], and claimed the kingship of Connacht after deposing his brother [[Toirdhealbhach mac Ruaidhrí Ua Conchobhair|Toirdhealbhach Ó Conchobhair]], after the death of their rival, cousin and former king [[Aedh Ua Conchobair]]. In 1233 he was killed in battle by the supporters of his cousin and successor [[Féilim Ó Conchúir]]. He was the last descendant of Ruaidrí to hold the kingship.
<!--
== Life and reign ==
Aedh is first mentioned in the annals in 1225, when with his brother Toirdhealbhach, he invaded Connacht in order to claim its throne from [[Aedh Ua Conchobair]]. He and his brother were invited by Aedh's disgruntled vassals [[Donn_Óge_Mag_Oireachtaigh|Donn Oc MacAirechtaig]] the lord of [[Síol Muireadaigh|Siol Muireadaigh]] and Aed O Flaithbertaig lord of [[Iar Connacht]].<ref name=":0">{{Cite web|date=1225|title=Annála Connacht|url=https://celt.ucc.ie//published/T100011/|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref> They received the backing of the powerful [[List of rulers of Tyrone|king of Tir Eoghain]] [[Aodh Méith]] and Toirdhealbhach was made king with Aedh Ua Conchobair retreating to [[Athlone]] in order to secure aid from the Anglo-Norman lords there.<ref name=":1">{{Cite web|date=1225|title=Annals of Loch Cé|url=https://celt.ucc.ie//published/T100010A/index.html|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref> He was successful in obtaining their backing as well as that of [[Donnchadh Cairbreach Ó Briain]] King of Thomond and the [[Clann Cholmáin]] Chief of Meath. Its with this force Aedh, his brother Toirdhealbhach and their O'Neill allies were forced to contend, and after a brief fight they disbanded their forces in the anticipation that the allies of Aedh Ua Conchobair would soon leave the province and leave the king exposed once more.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Aedh mac Ruaidrí managed to distinguish himself soon after when he intercepted the advance force of [[Donnchadh Cairbreach Ó Briain]], who had been sent on ahead with the plunder and payment they had received, defeating them, taking their plunder and receiving a promise, on pain of excommunication, from Donnchadh to not march against Aedh and his brothers again.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Aedh mac Ruaidrí meanwhile retained only a small mercenary force of Anglo-Normans, and so after his allies departure the rebellion simply flared up once more until his allies returned and forced Aedh and his brother to seek refuge once more with [[Aodh Méith]].<ref name=":0" /><ref name=":1" /> The author of the [[Annals of Connacht]] notes bitterly that the rebellion <nowiki>''resulted in nothing but the wasting and ruining of a countryside which before had been completely peaceful and prosperous.''</nowiki><ref name=":0" />
In 1227 Aedh and his brother tried their luck once more with the backing of [[Richard Mór de Burgh, 1st Baron of Connaught]], who expected to become their overlord on victory through his grant from the English king of the province of Connacht.<ref>{{Cite journal|last=Verstraten|first=Freya|date=2003|title=Both King and Vassal: Feidlim Ua Conchobair of Connacht, 1230-65|url=https://www.jstor.org/stable/25535754|journal=Journal of the Galway Archaeological and Historical Society|volume=55|pages=14|jstor=25535754|issn=0332-415X}}</ref> On this hosting they burned [[Inishmaine Abbey]], took hostages and plundered the province.<ref>{{Cite web|date=1227|title=Annals of the Four Masters|url=https://celt.ucc.ie//published/T100005C/index.html|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref> In the next year Aedh Ua Conchobair was dead, apparently through the intrigues of the de Lacy family.<ref name=":2">{{Cite web|date=1228|title=Annála Connacht|url=https://celt.ucc.ie//published/T100011/|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref> Aedh and his brother immediately began a civil war of their own for the kingship destroying the province between them, with Aedh managing to come out on top though he shared power with at least some of his brothers.<ref>{{Cite web|date=1228|title=The Annals of Ulster|url=https://celt.ucc.ie//published/T100001B/index.html|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref><ref name=":2" /> At a great assembly hosted by [[Richard Mór de Burgh, 1st Baron of Connaught|Richard Mór de Burgh]], who had been recently made [[Chief governor of Ireland|Justiciar of Ireland]], Aedh was elected king by both the Anglo-Normans and the Irish lords of the province in a compromise demonstrating the influence the two groups wielded in choosing the king.<ref>{{Cite book|last=Simms, Katharine.|url=https://www.worldcat.org/oclc/43378269|title=From kings to warlords : the changing political structure of Gaelic Ireland in the later Middle Ages|date=2000|publisher=Boydell Press|isbn=0-85115-784-X|location=Woodbridge|pages=46|oclc=43378269}}</ref> Aedh was appointed king despite the fact Toirdhealbhach, as the senior was better qualified according to traditional Irish succession law, the practical power of de Burgh's backing simply taking precedence.<ref name=":2" /><ref>{{Cite book|last=Jaski, Bart|url=https://www.worldcat.org/oclc/1157209958|title=Early Irish kingship and succession|year=2013|isbn=978-1-84682-909-3|edition=Paperback|location=Dublin, Ireland|pages=128|oclc=1157209958}}</ref> He was inaugurated at the traditional royal site of [[Carnfree]].<ref name=":2" /> During the inauguration two of Toirdhealbhach's sons took cattle in raids and Aedh sent men after them who retrieving the cattle and killed one of his nephews Maelsechlainn in the process.<ref name=":2" />
In 1230 Aedh, persuaded by his old ally Donn Oc, decided to turn against Richard Mór and the other Anglo-Normans proclaiming they would never again accept a king who was a vassal of the English and began plundering the lands held by them in Connacht.<ref name=":3">{{Cite web|date=1230|title=Annals of Loch Cé|url=https://celt.ucc.ie//published/T100010A/index.html|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref><ref name=":4">{{Cite web|date=1230|title=Annála Connacht|url=https://celt.ucc.ie//published/T100011/|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref> Richard assembled a large force consisting of large numbers of the Anglo-Normans of Ireland plus many Irish chiefs and marched into west Connacht fighting daily with Aedh's forces as they attempted to install a new claimant [[Felim O'Connor (d. 1260)|Felim O'Connor]] as king.<ref name=":4" /><ref name=":3" /> Aedh decided not to engage them in pitched battle instead moving about the province with his cattle herds and followers. Donn Oc disagreed and with a force of men sought out engagements with the Anglo-Norman forces on their western flank until he was slain along with Brian son of Toirdhealbhach and the forces he had routed fleeing towards Aedh's position.<ref name=":3" /><ref name=":4" /> When the routed forces and their pursuers came to the kings position he began to flee killing one of his attackers by thrusting a javelin through him and escaping.<ref name=":4" /> The forces of Richard looted the province following their victory and installed Felim as their vassal king, while Aedh fled to the court of Aed Meith again.<ref name=":4" /><ref name=":3" />
Felim was imprisoned for unknown reasons by Richard the next year and in 1232 Aedh made peace with the Justiciar and resumed the kingship of Connacht.<ref name=":5">{{Cite web|date=1232|title=Annála Connacht|url=https://celt.ucc.ie//published/T100011/|access-date=2020-11-28|website=celt.ucc.ie}}</ref><ref name=":6">{{Cite web|date=1231|title=Annals of Loch Cé|url=https://celt.ucc.ie//published/T100010A/index.html|access-date=2020-11-28|website=celt.ucc.ie}}</ref> His son Conchobar was seemingly a hostage of Richard but managed to escape only to die soon after on an expedition against the men of the Tuatha.<ref name=":5" /><ref name=":6" /> In 1233 his old rival and cousin Felim again invaded the province, this time with the support of some of Aedh's chief vassals and pursued him and his supporters to give battle. Aedh, two of his brothers and several of his nephews were killed decimating the power of Ruaidri's descendants who never again held the kingship of Connacht.<ref>{{Cite web|date=1233|title=The Annals of Ulster|url=https://celt.ucc.ie//published/T100001B/index.html|access-date=2020-11-28|website=celt.ucc.ie}}</ref><ref>{{Cite web|date=1233|title=Annals of the Four Masters|url=https://celt.ucc.ie//published/T100005C/index.html|access-date=2020-11-28|website=celt.ucc.ie}}</ref> The author of the [[Annals of Loch Cé|Annals of Loch Ce]] composed a poem on his death;
''Aedh, son of [[Ruaidrí Ua Conchobair|Ruaidhri]], of the quick onset''
''Was five years over the province,''
''Until fell, a loss to every feast,''
''This man by [[Felim O'Connor (d. 1260)|Fedhlimidh]].''<ref>{{Cite web|date=1233|title=Annals of Loch Cé|url=https://celt.ucc.ie//published/T100010A/index.html|access-date=2020-11-28|website=celt.ucc.ie}}</ref>
-->
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{s-start}}
{{succession box
| roimh = [[Aedh Ua Conchobair|Aedh mac Cathail Crobdeirg Ua Conchobair]] / Toirdhealbhach Ó Conchobhair
| teideal = [[ríthe na gConnacht|rí Chonnacht]]
| tar éis = [[Felim mac Cathail Crobdeirg Ua Conchobair]]
| bliain = 1228–1233|
}}
{{s-end}}
{{Connachta}}
{{DEFAULTSORT:Conchobair, Aedh mac Ruaidri Ua}}
[[Catagóir:Connachta]]
{{síol}}
eedl7gihl1b5544d41155m2q1r5u9w5
1069047
1069046
2022-07-31T23:05:17Z
Marcas.oduinn
33120
... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
[[Ríthe na gConnacht|Rí Chonnacht]] ón mbliain 1228 go dtí 1233 ba ea ''' Aodh mac Ruairí Ó Conchúir ''' ([[Meán-Ghaeilge]] '''Aedh mac Ruaidrí Ua Conchobair'''). Mac ba ea é le [[Ardrí na hÉireann|hArdrí]] deireanach na hÉireann a tugadh lán-aitheantas dó, [[Ruaidri mac Tairrdelbach Ua Conchobair|Ruaidrí Ua Conchobair]]. D'éiligh sé riachtanach na gConnacht tar éis di a dhearthár [[Toirdhealbhach mac Ruaidhrí Ua Conchobhair|Toirdhealbhach]] a chur as, i ndiaidh bhás a gcéile comhraic, a gcol ceathrar agus iar-rí [[Aedh Ua Conchobair]]. Maraíodh é sa bhliain 1233 ag gaiscígh a chol ceathrair agus chomharba, [[Féilim Ó Conchúir]]. Ba eisean an duine deireanach de mhuintir Ruairí a ndearnadh rí Chonnacht de.
<!--
== Life and reign ==
Aedh is first mentioned in the annals in 1225, when with his brother Toirdhealbhach, he invaded Connacht in order to claim its throne from [[Aedh Ua Conchobair]]. He and his brother were invited by Aedh's disgruntled vassals [[Donn_Óge_Mag_Oireachtaigh|Donn Oc MacAirechtaig]] the lord of [[Síol Muireadaigh|Siol Muireadaigh]] and Aed O Flaithbertaig lord of [[Iar Connacht]].<ref name=":0">{{Cite web|date=1225|title=Annála Connacht|url=https://celt.ucc.ie//published/T100011/|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref> They received the backing of the powerful [[List of rulers of Tyrone|king of Tir Eoghain]] [[Aodh Méith]] and Toirdhealbhach was made king with Aedh Ua Conchobair retreating to [[Athlone]] in order to secure aid from the Anglo-Norman lords there.<ref name=":1">{{Cite web|date=1225|title=Annals of Loch Cé|url=https://celt.ucc.ie//published/T100010A/index.html|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref> He was successful in obtaining their backing as well as that of [[Donnchadh Cairbreach Ó Briain]] King of Thomond and the [[Clann Cholmáin]] Chief of Meath. Its with this force Aedh, his brother Toirdhealbhach and their O'Neill allies were forced to contend, and after a brief fight they disbanded their forces in the anticipation that the allies of Aedh Ua Conchobair would soon leave the province and leave the king exposed once more.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Aedh mac Ruaidrí managed to distinguish himself soon after when he intercepted the advance force of [[Donnchadh Cairbreach Ó Briain]], who had been sent on ahead with the plunder and payment they had received, defeating them, taking their plunder and receiving a promise, on pain of excommunication, from Donnchadh to not march against Aedh and his brothers again.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Aedh mac Ruaidrí meanwhile retained only a small mercenary force of Anglo-Normans, and so after his allies departure the rebellion simply flared up once more until his allies returned and forced Aedh and his brother to seek refuge once more with [[Aodh Méith]].<ref name=":0" /><ref name=":1" /> The author of the [[Annals of Connacht]] notes bitterly that the rebellion <nowiki>''resulted in nothing but the wasting and ruining of a countryside which before had been completely peaceful and prosperous.''</nowiki><ref name=":0" />
In 1227 Aedh and his brother tried their luck once more with the backing of [[Richard Mór de Burgh, 1st Baron of Connaught]], who expected to become their overlord on victory through his grant from the English king of the province of Connacht.<ref>{{Cite journal|last=Verstraten|first=Freya|date=2003|title=Both King and Vassal: Feidlim Ua Conchobair of Connacht, 1230-65|url=https://www.jstor.org/stable/25535754|journal=Journal of the Galway Archaeological and Historical Society|volume=55|pages=14|jstor=25535754|issn=0332-415X}}</ref> On this hosting they burned [[Inishmaine Abbey]], took hostages and plundered the province.<ref>{{Cite web|date=1227|title=Annals of the Four Masters|url=https://celt.ucc.ie//published/T100005C/index.html|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref> In the next year Aedh Ua Conchobair was dead, apparently through the intrigues of the de Lacy family.<ref name=":2">{{Cite web|date=1228|title=Annála Connacht|url=https://celt.ucc.ie//published/T100011/|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref> Aedh and his brother immediately began a civil war of their own for the kingship destroying the province between them, with Aedh managing to come out on top though he shared power with at least some of his brothers.<ref>{{Cite web|date=1228|title=The Annals of Ulster|url=https://celt.ucc.ie//published/T100001B/index.html|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref><ref name=":2" /> At a great assembly hosted by [[Richard Mór de Burgh, 1st Baron of Connaught|Richard Mór de Burgh]], who had been recently made [[Chief governor of Ireland|Justiciar of Ireland]], Aedh was elected king by both the Anglo-Normans and the Irish lords of the province in a compromise demonstrating the influence the two groups wielded in choosing the king.<ref>{{Cite book|last=Simms, Katharine.|url=https://www.worldcat.org/oclc/43378269|title=From kings to warlords : the changing political structure of Gaelic Ireland in the later Middle Ages|date=2000|publisher=Boydell Press|isbn=0-85115-784-X|location=Woodbridge|pages=46|oclc=43378269}}</ref> Aedh was appointed king despite the fact Toirdhealbhach, as the senior was better qualified according to traditional Irish succession law, the practical power of de Burgh's backing simply taking precedence.<ref name=":2" /><ref>{{Cite book|last=Jaski, Bart|url=https://www.worldcat.org/oclc/1157209958|title=Early Irish kingship and succession|year=2013|isbn=978-1-84682-909-3|edition=Paperback|location=Dublin, Ireland|pages=128|oclc=1157209958}}</ref> He was inaugurated at the traditional royal site of [[Carnfree]].<ref name=":2" /> During the inauguration two of Toirdhealbhach's sons took cattle in raids and Aedh sent men after them who retrieving the cattle and killed one of his nephews Maelsechlainn in the process.<ref name=":2" />
In 1230 Aedh, persuaded by his old ally Donn Oc, decided to turn against Richard Mór and the other Anglo-Normans proclaiming they would never again accept a king who was a vassal of the English and began plundering the lands held by them in Connacht.<ref name=":3">{{Cite web|date=1230|title=Annals of Loch Cé|url=https://celt.ucc.ie//published/T100010A/index.html|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref><ref name=":4">{{Cite web|date=1230|title=Annála Connacht|url=https://celt.ucc.ie//published/T100011/|access-date=2020-11-27|website=celt.ucc.ie}}</ref> Richard assembled a large force consisting of large numbers of the Anglo-Normans of Ireland plus many Irish chiefs and marched into west Connacht fighting daily with Aedh's forces as they attempted to install a new claimant [[Felim O'Connor (d. 1260)|Felim O'Connor]] as king.<ref name=":4" /><ref name=":3" /> Aedh decided not to engage them in pitched battle instead moving about the province with his cattle herds and followers. Donn Oc disagreed and with a force of men sought out engagements with the Anglo-Norman forces on their western flank until he was slain along with Brian son of Toirdhealbhach and the forces he had routed fleeing towards Aedh's position.<ref name=":3" /><ref name=":4" /> When the routed forces and their pursuers came to the kings position he began to flee killing one of his attackers by thrusting a javelin through him and escaping.<ref name=":4" /> The forces of Richard looted the province following their victory and installed Felim as their vassal king, while Aedh fled to the court of Aed Meith again.<ref name=":4" /><ref name=":3" />
Felim was imprisoned for unknown reasons by Richard the next year and in 1232 Aedh made peace with the Justiciar and resumed the kingship of Connacht.<ref name=":5">{{Cite web|date=1232|title=Annála Connacht|url=https://celt.ucc.ie//published/T100011/|access-date=2020-11-28|website=celt.ucc.ie}}</ref><ref name=":6">{{Cite web|date=1231|title=Annals of Loch Cé|url=https://celt.ucc.ie//published/T100010A/index.html|access-date=2020-11-28|website=celt.ucc.ie}}</ref> His son Conchobar was seemingly a hostage of Richard but managed to escape only to die soon after on an expedition against the men of the Tuatha.<ref name=":5" /><ref name=":6" /> In 1233 his old rival and cousin Felim again invaded the province, this time with the support of some of Aedh's chief vassals and pursued him and his supporters to give battle. Aedh, two of his brothers and several of his nephews were killed decimating the power of Ruaidri's descendants who never again held the kingship of Connacht.<ref>{{Cite web|date=1233|title=The Annals of Ulster|url=https://celt.ucc.ie//published/T100001B/index.html|access-date=2020-11-28|website=celt.ucc.ie}}</ref><ref>{{Cite web|date=1233|title=Annals of the Four Masters|url=https://celt.ucc.ie//published/T100005C/index.html|access-date=2020-11-28|website=celt.ucc.ie}}</ref> The author of the [[Annals of Loch Cé|Annals of Loch Ce]] composed a poem on his death;
''Aedh, son of [[Ruaidrí Ua Conchobair|Ruaidhri]], of the quick onset''
''Was five years over the province,''
''Until fell, a loss to every feast,''
''This man by [[Felim O'Connor (d. 1260)|Fedhlimidh]].''<ref>{{Cite web|date=1233|title=Annals of Loch Cé|url=https://celt.ucc.ie//published/T100010A/index.html|access-date=2020-11-28|website=celt.ucc.ie}}</ref>
-->
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{s-start}}
{{succession box
| roimh = [[Aedh Ua Conchobair|Aedh mac Cathail Crobdeirg Ua Conchobair]] / Toirdhealbhach Ó Conchobhair
| teideal = [[ríthe na gConnacht|rí Chonnacht]]
| tar éis = [[Felim mac Cathail Crobdeirg Ua Conchobair]]
| bliain = 1228–1233|
}}
{{s-end}}
{{Connachta}}
{{DEFAULTSORT:Conchobair, Aedh mac Ruaidri Ua}}
[[Catagóir:Connachta]]
{{síol}}
o740u5ykzusatscsi85kx3iegg3nw2w
Uí Fergusa
0
103417
1069049
1067656
2022-07-31T23:13:13Z
Marcas.oduinn
33120
/* Stair */... naisc
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
'' '''Uí Fergusa''' was a minor kingdom in early medieval Ireland, located near modern-day [[Baile Átha Cliath]].
== Stair ==
'' The kingdom was located in the area immediately west of what became [[Dublin]], and took its name from the Uí Fergusa dynasty, who claimed descent from Fergus mac Dúnlang. Fergus was a grandson of Enna Nia mac Bressal Bélach. One of Bressal's other grandsons was [[Énnae Cennsalach|Éanna Cinnsealach]], from whom many [[ríthe na Laighean]] descended, so the Uí Fergusa were like the [[Uí Chinnsealaigh]] na [[Laigin|Laighean]].
'' Sources such as an [[Leabhar Laighneach]] agus [[Leabhar Bhaile an Mhóta]] state Uí Fergusa was situated between the river [[Life]] agus [[Cuala|Fir Cualan]].
'' The kingdom may have succumbed to the Vikings sometime in the 9ú haois. A reference in the [[Annála na gCeithre Máistrí]] for 887 records the death of "Suibhne son of Dunghus, king of Ui Fearghusa." Another entry for 909 claiming that "Caíróc son of Dunóc, king of Uí Fergusa, died." No further references to it are known to exist after this date.
'' It is not to be confused with [[Clann Fhergail|Clann Fhearghaile]], which was located in [[Contae na Gaillimhe]].
== Naisc sheachtracha==
* ''[http://www.rootsweb.ancestry.com/~irlkik/ihm/leinst2.htm Leinster]'' le Denis Walsh
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Ui Fergusa}}
[[Catagóir:Laighin]]
q4n3ebm46sm98vsuntnh9cuq1ljs06k
1069052
1069049
2022-07-31T23:29:09Z
Marcas.oduinn
33120
/* Stair */... tagairtí
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
'' '''Uí Fergusa''' was a minor kingdom in early medieval Ireland, located near modern-day [[Baile Átha Cliath]].
== Stair ==
'' The kingdom was located in the area immediately west of what became [[Dublin]], and took its name from the Uí Fergusa dynasty, who claimed descent from Fergus mac Dúnlang. Fergus was a grandson of Enna Nia mac Bressal Bélach. One of Bressal's other grandsons was [[Énnae Cennsalach|Éanna Cinnsealach]], from whom many [[ríthe na Laighean]] descended, so the Uí Fergusa were like the [[Uí Chinnsealaigh]] na [[Laigin|Laighean]].
'' Sources such as an [[Leabhar Laighneach]] agus [[Leabhar Bhaile an Mhóta]] state Uí Fergusa was situated between the river [[Life]] agus [[Cuala|Fir Cualan]].
'' The kingdom may have succumbed to the Vikings sometime in the 9ú haois. A reference in the [[Annála na gCeithre Máistrí]] for 887:<ref>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 887.10 </ref>
:''marbadh ... Suibhne, mic Dúnghusa, tighearna Ua Ferghusa"
'' Another entry for 909:<ref>[[Annála Easpacha na hÉireann]], AEÉ 427</ref>
:''Caireog mc. Dunog, rí .H. Feargusa [d'éag.
'' No further references to it are known to exist after this date.
'' It is not to be confused with [[Clann Fhergail|Clann Fhearghaile]], which was located in [[Contae na Gaillimhe]].
== Naisc sheachtracha==
* ''[http://www.rootsweb.ancestry.com/~irlkik/ihm/leinst2.htm Leinster]'' le Denis Walsh
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Ui Fergusa}}
[[Catagóir:Laighin]]
kdl2gqw7l01a7l6jgwwu39qdd2eeknl
1069122
1069052
2022-08-01T06:54:14Z
Marcas.oduinn
33120
... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Tuath]] i nÉirinn na meánaoise suite gar de {{h|Baile Átha Cliath}} ba ea ''' Uí Fhearghasa ''' ([[Meán-Ghaeilge]] ''' Uí Fergusa''').
== Stair ==
'' The kingdom was located in the area immediately west of what became [[Dublin]], and took its name from the Uí Fergusa dynasty, who claimed descent from Fergus mac Dúnlang. Fergus was a grandson of Enna Nia mac Bressal Bélach. One of Bressal's other grandsons was [[Énnae Cennsalach|Éanna Cinnsealach]], from whom many [[ríthe na Laighean]] descended, so the Uí Fergusa were like the [[Uí Chinnsealaigh]] na [[Laigin|Laighean]].
'' Sources such as an [[Leabhar Laighneach]] agus [[Leabhar Bhaile an Mhóta]] state Uí Fergusa was situated between the river [[Life]] agus [[Cuala|Fir Cualan]].
'' The kingdom may have succumbed to the Vikings sometime in the 9ú haois. A reference in the [[Annála na gCeithre Máistrí]] for 887:<ref>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 887.10 </ref>
:''marbadh ... Suibhne, mic Dúnghusa, tighearna Ua Ferghusa"
'' Another entry for 909:<ref>[[Annála Easpacha na hÉireann]], AEÉ 427</ref>
:''Caireog mc. Dunog, rí .H. Feargusa [d'éag.
'' No further references to it are known to exist after this date.
'' It is not to be confused with [[Clann Fhergail|Clann Fhearghaile]], which was located in [[Contae na Gaillimhe]].
== Naisc sheachtracha==
* ''[http://www.rootsweb.ancestry.com/~irlkik/ihm/leinst2.htm Leinster]'' le Denis Walsh
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Ui Fergusa}}
[[Catagóir:Laighin]]
gw020h7cwdlj8vo2axxdqdvd5eofmzd
1069125
1069122
2022-08-01T07:25:07Z
Marcas.oduinn
33120
/* Stair */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Tuath]] i nÉirinn na meánaoise suite gar de {{h|Baile Átha Cliath}} ba ea ''' Uí Fhearghasa ''' ([[Meán-Ghaeilge]] ''' Uí Fergusa''').
== Stair ==
Ainmnithe as a sinsear Fearghas mac Dúnlainge mhic Éanna Nia mhic Bhreasail Bhéalaigh na rá an tuath, agus dá bharr gaolta le clanna [[Uí Chinnsealaigh]] agus [[Uí Dhúnlainge]], [[ríthe na Laighean|ríthe Laighean]].
Deirtear i bhfoinse ansin is an [[Leabhar Laighneach]] agus [[Leabhar Bhaile an Mhóta]] go raibh Uí Fhearghasa stáit idir an [[Life]] agus [[Cuala|Fir Cualan]]. '' The kingdom may have succumbed to the Vikings sometime in the 9ú haois.
Feictear i n[[Annála na gCeithre Máistrí]] sin bhliain 887:<ref>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 887.10 </ref>
:''marbadh ... Suibhne, mic Dúnghusa, tighearna Ua Ferghusa"
Feictear iontráil eile i n[[Annála Easpacha na hÉireann]] don bhliain 909:<ref>[[Annála Easpacha na hÉireann]], AEÉ 427</ref>
:''Caireog mc. Dunog, rí .H. Feargusa [d'éag.
'' No further references to it are known to exist after this date.
'' It is not to be confused with [[Clann Fhergail|Clann Fhearghaile]], which was located in [[Contae na Gaillimhe]].
== Naisc sheachtracha==
* ''[http://www.rootsweb.ancestry.com/~irlkik/ihm/leinst2.htm Leinster]'' le Denis Walsh
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Ui Fergusa}}
[[Catagóir:Laighin]]
aytc647u2gozsfoc3tecseaary9n349
1069127
1069125
2022-08-01T08:24:08Z
Marcas.oduinn
33120
/* Stair */... ag aistriú
wikitext
text/x-wiki
{{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}}
[[Tuath]] i nÉirinn na meánaoise suite gar de {{h|Baile Átha Cliath}} ba ea ''' Uí Fhearghasa ''' ([[Meán-Ghaeilge]] ''' Uí Fergusa''').
== Stair ==
Ainmnithe as a sinsear Fearghas mac Dúnlainge mhic Éanna Nia mhic Bhreasail Bhéalaigh na rá an tuath, agus dá bharr gaolta le clanna [[Uí Chinnsealaigh]] agus [[Uí Dhúnlainge]], [[ríthe na Laighean|ríthe Laighean]].
Deirtear i bhfoinse ansin is an [[Leabhar Laighneach]] agus [[Leabhar Bhaile an Mhóta]] go raibh Uí Fhearghasa stáit idir an [[Life]] agus [[Cuala|Fir Cualan]]. Is dócha gur ghéill an ríocht dosna [[Lochlannaigh]] am éigin sa 9ú haois.
Feictear i n[[Annála na gCeithre Máistrí]] sin bhliain 887:<ref>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 887.10 </ref>
:''marbadh ... Suibhne, mic Dúnghusa, tighearna Ua Ferghusa"
Feictear iontráil eile i n[[Annála Easpacha na hÉireann]] don bhliain 909:<ref>[[Annála Easpacha na hÉireann]], AEÉ 427</ref>
:''Caireog mc. Dunog, rí .H. Feargusa [d'éag.
Ní fheictear iontráil ar bith eile faoin tuath tar éis an dáta seo.
== Naisc sheachtracha==
* ''[http://www.rootsweb.ancestry.com/~irlkik/ihm/leinst2.htm Leinster]'' le Denis Walsh
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Ui Fergusa}}
[[Catagóir:Laighin]]
hihnrv2hoclxsefgbd1a07oywhjd9fb
1069128
1069127
2022-08-01T08:24:44Z
Marcas.oduinn
33120
... aistrithe
wikitext
text/x-wiki
:''Féach freisin [[Clann Fhergail|Clann Fhearghaile]], [[Contae na Gaillimhe]].
[[Tuath]] i nÉirinn na meánaoise suite gar de {{h|Baile Átha Cliath}} ba ea ''' Uí Fhearghasa ''' ([[Meán-Ghaeilge]] ''' Uí Fergusa''').
== Stair ==
Ainmnithe as a sinsear Fearghas mac Dúnlainge mhic Éanna Nia mhic Bhreasail Bhéalaigh na rá an tuath, agus dá bharr gaolta le clanna [[Uí Chinnsealaigh]] agus [[Uí Dhúnlainge]], [[ríthe na Laighean|ríthe Laighean]].
Deirtear i bhfoinse ansin is an [[Leabhar Laighneach]] agus [[Leabhar Bhaile an Mhóta]] go raibh Uí Fhearghasa stáit idir an [[Life]] agus [[Cuala|Fir Cualan]]. Is dócha gur ghéill an ríocht dosna [[Lochlannaigh]] am éigin sa 9ú haois.
Feictear i n[[Annála na gCeithre Máistrí]] sin bhliain 887:<ref>[[Annála na gCeithre Máistrí]], ACM 887.10 </ref>
:''marbadh ... Suibhne, mic Dúnghusa, tighearna Ua Ferghusa"
Feictear iontráil eile i n[[Annála Easpacha na hÉireann]] don bhliain 909:<ref>[[Annála Easpacha na hÉireann]], AEÉ 427</ref>
:''Caireog mc. Dunog, rí .H. Feargusa [d'éag.
Ní fheictear iontráil ar bith eile faoin tuath tar éis an dáta seo.
== Naisc sheachtracha==
* ''[http://www.rootsweb.ancestry.com/~irlkik/ihm/leinst2.htm Leinster]'' le Denis Walsh
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Ui Fergusa}}
[[Catagóir:Laighin]]
c5fky6l77lqzv0li8g0o6rouc2yrire
Úsáideoir:Kevin Scannell/Clár Dubh
2
103502
1068949
1068532
2022-07-31T13:45:15Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
Éireannaigh nach bhfuil alt acu fós:
* [[:en:Máire Ní Chinnéide|Máire Ní Chinnéide]]
* [[:en:Peter O'Connor (republican)|Peter O'Connor (poblachtach)]]
* [[:en:Seán Caughey|Seán Caughey]]
* [[:en:Nelly O'Brien|Nelly O'Brien]]
* [[:en:Eibhlín Nic Niocaill|Eibhlín Nic Niocaill]]
* [[:en:Patrick McCarry|Patrick McCarry]]
* [[:en:Eithne Coyle|Eithne Coyle]]
* [[:en:Liam Ó Briain|Liam Ó Briain]]
* [[:en:P. A. Ó Síocháin|P. A. Ó Síocháin]]
* [[:en:Fergal O'Hanlon|Fergal O'Hanlon]]
* [[:en:Tadhg Ó Donnchadha|Tadhg Ó Donnchadha]]
* [[:en:James Nowlan|James Nowlan]]
* [[:en:Maighréad Nic Mhaicín|Maighréad Nic Mhaicín]]
* [[:en:Lil Nic Dhonnchadha|Lil Nic Dhonnchadha]]
* [[:en:James McDyer|James McDyer]]
* [[:en:Neil McBride (poet)|Neil McBride]]
* [[:en:Manchán Magan|Manchán Magan]]
* [[:en:Maud Joynt|Maud Joynt]]
* [[:en:Mary Ann Hutton|Mary Ann Hutton]]
* [[:en:Dessie Grew|Dessie Grew]]
* [[:en:Risteard De Hindeberg|Risteard De Hindeberg]]
* [[:en:Niamh de Búrca|Niamh de Búrca]]
* [[:en:Francie Brolly|Francie Brolly]]
* [[:en:George A. Birmingham|George A. Birmingham]]
* [[:en:Gobnait Ní Bhruadair|Gobnait Ní Bhruadair]]
* [[:en:Lucilita Bhreatnach|Lucilita Bhreatnach]]
* [[:en:Victor Bayda|Victor Bayda]]
* [[:en:Nora Ashe|Nora Ashe]]
* [[:en:Seán Mac Stíofáin|Seán Mac Stíofáin]]
* [[:en:Kathleen Cruise O'Brien|Kathleen Cruise O'Brien]]
* [[:en:Jerome Fitzpatrick|Jerome Fitzpatrick]]
* [[:en:William Haliday|William Haliday]]
* [[:en:Benjamin Plunket|Benjamin Plunket]]
Altanna fiúntacha eile i mBéarla:
* [[:en:Irish language outside Ireland|An Gaeilge lasmuigh d'Éirinn]]
* [[:en:Irish orthography|Litriú na Gaeilge]]
* [[:en:Verb–subject–object word order]]
* [[:en:Irish initial mutations|Irish initial mutations]]
* [[:en:Linguistic imperialism|Linguistic imperialism]]
* [[:en:Anti-Irish sentiment|Anti-Irish sentiment]]
* [[:en:Irish syntax|Irish syntax]]
8plnjiu0wy7agdzhexbq669sbafo85v
1068952
1068949
2022-07-31T15:18:48Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
Éireannaigh nach bhfuil alt acu fós:
* [[:en:Máire Ní Chinnéide|Máire Ní Chinnéide]]
* [[:en:Peter O'Connor (republican)|Peter O'Connor (poblachtach)]]
* [[:en:Seán Caughey|Seán Caughey]]
* [[:en:Nelly O'Brien|Nelly O'Brien]]
* [[:en:Eibhlín Nic Niocaill|Eibhlín Nic Niocaill]]
* [[:en:Patrick McCarry|Patrick McCarry]]
* [[:en:Eithne Coyle|Eithne Coyle]]
* [[:en:Liam Ó Briain|Liam Ó Briain]]
* [[:en:P. A. Ó Síocháin|P. A. Ó Síocháin]]
* [[:en:Fergal O'Hanlon|Fergal O'Hanlon]]
* [[:en:Tadhg Ó Donnchadha|Tadhg Ó Donnchadha]]
* [[:en:James Nowlan|James Nowlan]]
* [[:en:Maighréad Nic Mhaicín|Maighréad Nic Mhaicín]]
* [[:en:Lil Nic Dhonnchadha|Lil Nic Dhonnchadha]]
* [[:en:James McDyer|James McDyer]]
* [[:en:Neil McBride (poet)|Neil McBride]]
* [[:en:Manchán Magan|Manchán Magan]]
* [[:en:Maud Joynt|Maud Joynt]]
* [[:en:Mary Ann Hutton|Mary Ann Hutton]]
* [[:en:Dessie Grew|Dessie Grew]]
* [[:en:Risteard De Hindeberg|Risteard De Hindeberg]]
* [[:en:Niamh de Búrca|Niamh de Búrca]]
* [[:en:Francie Brolly|Francie Brolly]]
* [[:en:George A. Birmingham|George A. Birmingham]]
* [[:en:Gobnait Ní Bhruadair|Gobnait Ní Bhruadair]]
* [[:en:Lucilita Bhreatnach|Lucilita Bhreatnach]]
* [[:en:Victor Bayda|Victor Bayda]]
* [[:en:Seán Mac Stíofáin|Seán Mac Stíofáin]]
* [[:en:Kathleen Cruise O'Brien|Kathleen Cruise O'Brien]]
* [[:en:Jerome Fitzpatrick|Jerome Fitzpatrick]]
* [[:en:William Haliday|William Haliday]]
* [[:en:Benjamin Plunket|Benjamin Plunket]]
Altanna fiúntacha eile i mBéarla:
* [[:en:Irish language outside Ireland|An Gaeilge lasmuigh d'Éirinn]]
* [[:en:Irish orthography|Litriú na Gaeilge]]
* [[:en:Verb–subject–object word order]]
* [[:en:Irish initial mutations|Irish initial mutations]]
* [[:en:Linguistic imperialism|Linguistic imperialism]]
* [[:en:Anti-Irish sentiment|Anti-Irish sentiment]]
* [[:en:Irish syntax|Irish syntax]]
ds5vhyn1o307cx1ddsypp0ubarnlq5q
Liosta rialtóirí na Sacsaine
0
103534
1068936
2022-07-31T13:14:42Z
Ériugena
188
Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1097131485|List of rulers of Saxony]]"
wikitext
text/x-wiki
Liostaíonn an t-alt seo diúic, toghthóirí agus ríthe a bhí i gceannas ar chríocha éagsúla darb ainm an tSacsain ó thús Dhiúcacht na Sacsaine sa 6ú haois go deireadh na monarcachtaí Gearmánacha sa bhliain 1918.
ff8mtn08tduka1hvadgkaaxzsuusw0z
1068992
1068936
2022-07-31T21:09:30Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
Liostaíonn an t-alt seo diúic, toghthóirí agus ríthe a bhí i gceannas ar chríocha éagsúla darb ainm an tSacsain ó thús Dhiúcacht na Sacsaine sa 6ú haois go deireadh na monarcachtaí Gearmánacha sa bhliain 1918.
Ba [[Liútarachas|Liútarach]] iad toghthóirí na Sacsaine ó Johann der Beständige (Gaeilge:''Eoin Buanseasmhach'' ) ar aghaidh go dtí gur iompaigh August der Starke na Sacsan (Gaeilge: ''Águstas Láidir'') ar an [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Chaitliceachas]] chun a bheith tofa mar Rí na Polainne agus Ard-Diúc na Liotuáine. Caitlicigh a shliocht (lena n-áirítear Ríthe na Sacsaine go léir) ó shin.
==An tSean-Sacsain==
Chuimsigh Diúcacht bhunaidh na Sacsaine tailte na Sacsaine in iarthuaisceart na Gearmáine mar atá inniu ann, eadhon, stát comhaimseartha Gearmánach na Sacsain Íochtaraí ( ''Niedersachsen'') mar aon le ''Westfalen'' agus Iarthar na Sacsan-Anhalt, nach ionann agus stát nua-aimseartha na Gearmáine. tSacsain.
Bhuaigh an rí Francach Charlemagne an tSacsain agus chomhtháthaigh sé isteach san Impireacht Carolingian í. I ndeireadh na 9ú haoise, thosaigh an chumhacht ag aistriú ón (Oirthear) rí Francach go dtí na rialóirí Sacsanacha áitiúla, agus mar thoradh air sin tháinig an diúcacht an ghais níos óige chun cinn.
c6om926o2metyyhywgnizcuuxbij9zy
1069033
1068992
2022-07-31T21:38:44Z
Ériugena
188
/* An tSean-Sacsain */
wikitext
text/x-wiki
Liostaíonn an t-alt seo diúic, toghthóirí agus ríthe a bhí i gceannas ar chríocha éagsúla darb ainm an tSacsain ó thús Dhiúcacht na Sacsaine sa 6ú haois go deireadh na monarcachtaí Gearmánacha sa bhliain 1918.
Ba [[Liútarachas|Liútarach]] iad toghthóirí na Sacsaine ó Johann der Beständige (Gaeilge:''Eoin Buanseasmhach'' ) ar aghaidh go dtí gur iompaigh August der Starke na Sacsan (Gaeilge: ''Águstas Láidir'') ar an [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Chaitliceachas]] chun a bheith tofa mar Rí na Polainne agus Ard-Diúc na Liotuáine. Caitlicigh a shliocht (lena n-áirítear Ríthe na Sacsaine go léir) ó shin.
==An tSean-Sacsain==
[[File:Coat of arms of Lower Saxony.svg|thumb|left|200px|Sa lá atá inniu ann, maireann na sean-armais Shacsonacha fós ann ar armais na [[An tSacsain Íochtarach|Sacsaine Íochtaí]] agus Westfalen.]]
Chuimsigh Diúcacht bhunaidh na Sacsaine tailte na Sacsaine in iarthuaisceart na Gearmáine mar atá inniu ann, eadhon, stát comhaimseartha Gearmánach na Sacsaine Íochtaraí ( ''Niedersachsen'') mar aon le ''Westfalen'' agus Iarthar na Sacsaine-Anhalt (Gearmáinis;Sachsen-Anhalt), nach ionann agus stát na Gearmáine sa lá atá inniu ann.
Chuir Rí na bhFranc [[Séarlas Mór]] [[an tSacsain]] faoi smacht agus d'imeasc sé í isteach san [[Impireacht na gCairlínseach|Impireacht Chairilínseach]]. I ndeireadh na 9ú haoise, thosaigh an chumhacht ag aistriú ón rí Francach san Oirthear go dtí na rialtóirí Sacsanacha áitiúla, agus mar thoradh air sin tháinig an ''Stammesherzogtum'' (Gaeilge: ''Diúcacht Threibheach'') chun cinn.
mp7ujgwvvoww6srdeu5iwc67j9545qa
1069035
1069033
2022-07-31T21:42:51Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
Liostaíonn an t-alt seo [[Diúc|diúic]], toghthóirí agus [[Rí|ríthe]] a bhí i gceannas ar chríocha éagsúla darb ainm [[an tSacsain]], ó thús [[Diúcacht na Sacsaine|Dhiúcacht na Sacsaine]] sa 6ú haois go deireadh na monarcachtaí Gearmánacha sa bhliain 1918.
Ba [[Liútarachas|Liútarach]] iad toghthóirí na Sacsaine ó Johann der Beständige (Gaeilge:''Eoin Buanseasmhach'' ) ar aghaidh go dtí gur iompaigh August der Starke na Sacsaine (Gaeilge: ''Águstas Láidir'') ar an [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Chaitliceachas]] chun a bheith tofa mar Rí na Polainne agus Ard-Diúc na Liotuáine. BA Caitlicigh a shliocht (lena n-áirítear Ríthe na Sacsaine go léir) ó shin i leith.
==An tSean-Sacsain==
[[File:Coat of arms of Lower Saxony.svg|thumb|left|200px|Sa lá atá inniu ann, maireann na sean-armais Shacsonacha fós ann ar armais na [[An tSacsain Íochtarach|Sacsaine Íochtaí]] agus Westfalen.]]
Chuimsigh Diúcacht bhunaidh na Sacsaine tailte na Sacsaine in iarthuaisceart na Gearmáine mar atá inniu ann, eadhon, stát comhaimseartha Gearmánach na Sacsaine Íochtaraí ( ''Niedersachsen'') mar aon le ''Westfalen'' agus Iarthar na Sacsaine-Anhalt (Gearmáinis;Sachsen-Anhalt), nach ionann agus stát na Gearmáine sa lá atá inniu ann.
Chuir Rí na bhFranc [[Séarlas Mór]] [[an tSacsain]] faoi smacht agus d'imeasc sé í isteach san [[Impireacht na gCairlínseach|Impireacht Chairilínseach]]. I ndeireadh na 9ú haoise, thosaigh an chumhacht ag aistriú ón rí Francach san Oirthear go dtí na rialtóirí Sacsanacha áitiúla, agus mar thoradh air sin tháinig an ''Stammesherzogtum'' (Gaeilge: ''Diúcacht Threibheach'') chun cinn.
ai9sukz51uq2bviycyfl6w3z5ll2zlh
1069038
1069035
2022-07-31T22:10:32Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
Liostaíonn an t-alt seo [[Diúc|diúic]], toghthóirí agus [[Rí|ríthe]] a bhí i gceannas ar chríocha éagsúla darb ainm [[an tSacsain]], ó thús [[Diúcacht na Sacsaine|Dhiúcacht na Sacsaine]] sa 6ú haois go deireadh na monarcachtaí Gearmánacha sa bhliain 1918.
Ba [[Liútarachas|Liútarach]] iad toghthóirí na Sacsaine ó Johann der Beständige (Gaeilge:''Eoin Buanseasmhach'' ) ar aghaidh go dtí gur iompaigh August der Starke na Sacsaine (Gaeilge: ''Águstas Láidir'') ar an [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Chaitliceachas]] chun a bheith tofa mar Rí na Polainne agus Ard-Diúc na Liotuáine. BA Caitlicigh a shliocht (lena n-áirítear Ríthe na Sacsaine go léir) ó shin i leith.
==An tSean-Sacsain==
[[File:Coat of arms of Lower Saxony.svg|thumb|left|200px|Sa lá atá inniu ann, maireann na sean-armais Shacsonacha fós ann ar armais na [[An tSacsain Íochtarach|Sacsaine Íochtaí]] agus Westfalen.]]
Chuimsigh Diúcacht bhunaidh na Sacsaine tailte na Sacsaine in iarthuaisceart na Gearmáine mar atá inniu ann, eadhon, stát comhaimseartha Gearmánach na Sacsaine Íochtaraí ( ''Niedersachsen'') mar aon le ''Westfalen'' agus Iarthar na Sacsaine-Anhalt (Gearmáinis;Sachsen-Anhalt), nach ionann agus stát na Gearmáine sa lá atá inniu ann.
Chuir Rí na bhFranc [[Séarlas Mór]] [[an tSacsain]] faoi smacht agus d'imeasc sé í isteach san [[Impireacht na gCairlínseach|Impireacht Chairilínseach]]. I ndeireadh na 9ú haoise, thosaigh an chumhacht ag aistriú ón rí Francach san Oirthear go dtí na rialtóirí Sacsanacha áitiúla, agus mar thoradh air sin tháinig an ''Stammesherzogtum'' (Gaeilge: ''Diúcacht Threibheach'') chun cinn.
===An tSacsain Neamhspleách===
6x03ibl3jv7ama8ve9tqcu354vpad0b
1069039
1069038
2022-07-31T22:16:49Z
Ériugena
188
/* An tSacsain Neamhspleách */
wikitext
text/x-wiki
Liostaíonn an t-alt seo [[Diúc|diúic]], toghthóirí agus [[Rí|ríthe]] a bhí i gceannas ar chríocha éagsúla darb ainm [[an tSacsain]], ó thús [[Diúcacht na Sacsaine|Dhiúcacht na Sacsaine]] sa 6ú haois go deireadh na monarcachtaí Gearmánacha sa bhliain 1918.
Ba [[Liútarachas|Liútarach]] iad toghthóirí na Sacsaine ó Johann der Beständige (Gaeilge:''Eoin Buanseasmhach'' ) ar aghaidh go dtí gur iompaigh August der Starke na Sacsaine (Gaeilge: ''Águstas Láidir'') ar an [[Eaglais Chaitliceach Rómhánach|Chaitliceachas]] chun a bheith tofa mar Rí na Polainne agus Ard-Diúc na Liotuáine. BA Caitlicigh a shliocht (lena n-áirítear Ríthe na Sacsaine go léir) ó shin i leith.
==An tSean-Sacsain==
[[File:Coat of arms of Lower Saxony.svg|thumb|left|200px|Sa lá atá inniu ann, maireann na sean-armais Shacsonacha fós ann ar armais na [[An tSacsain Íochtarach|Sacsaine Íochtaí]] agus Westfalen.]]
Chuimsigh Diúcacht bhunaidh na Sacsaine tailte na Sacsaine in iarthuaisceart na Gearmáine mar atá inniu ann, eadhon, stát comhaimseartha Gearmánach na Sacsaine Íochtaraí ( ''Niedersachsen'') mar aon le ''Westfalen'' agus Iarthar na Sacsaine-Anhalt (Gearmáinis;Sachsen-Anhalt), nach ionann agus stát na Gearmáine sa lá atá inniu ann.
Chuir Rí na bhFranc [[Séarlas Mór]] [[an tSacsain]] faoi smacht agus d'imeasc sé í isteach san [[Impireacht na gCairlínseach|Impireacht Chairilínseach]]. I ndeireadh na 9ú haoise, thosaigh an chumhacht ag aistriú ón rí Francach san Oirthear go dtí na rialtóirí Sacsanacha áitiúla, agus mar thoradh air sin tháinig an ''Stammesherzogtum'' (Gaeilge: ''Diúcacht Threibheach'') chun cinn.
===An tSacsain Neamhspleách===
*[[Hadugato]] (c. 531)
*[[Berthoald, Diúc na Sacsaine|Berthoald]] ( c. 622)
*[[Theoderic, Diúc na Sacsaine|Theoderic]] ( c. 743–744)
*[[Widukind]] (c. 777–785), ceannaire i gcoinne [[Séarlas Mór|Shéarlais Mhór]]
*[[Albion (na Sacsaine)|Albion]] (c. 785–811)
h963243ik3q6v6mneru2jbypllu9dlz
Barra Ó Donnabháin
0
103535
1068944
2022-07-31T13:40:58Z
Kevin Scannell
340
Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1087354340|Barra Ó Donnabháin]]"
wikitext
text/x-wiki
Colúnaí leis an nuachtán [[The Irish Echo|Irish Echo]] i Nua-Eabhrac ab ea '''Barra Ó Donnabháin''' (1941 – 2003). Scríobh sé colún seachtainiúil i nGaeilge dar teideal ''Macalla'' a phléigh leis an [[An Ghaeilge|nGaeilge]] agus pobal na Gaeilge in Éirinn agus sna Stáit Aontaithe.<ref>Súil Siar, pp. 11-12.</ref> D'aistrigh Hilary Mhic Suibhne agus Eibhlín Zurell rogha dá chuid alt in imleabhar dar teideal ''Súil Siar: Cnuasach Aistí le Barra Ó Donnabháin'' (2008). Scríobh sé freisin do ''Treoir'', irisleabhar [[Comhaltas Ceoltóirí Éireann|Chomhaltas Ceoltóirí Éireann]], agus do na nuachtáin [[Foinse]] agus [[Saol (Nuachtán)|Saol]]. Léadh sé a cholún Gaeilge ón [[The Irish Echo|Irish Echo]] ar an gclár raidió seachtainiúil ''Míle Fáilte'' ar WFUV.<ref name="auto">Súil Siar, p. 298.</ref> Mhúin sé an Ghaeilge freisin ag na deirí seachtaine a d’eagraigh [[Daltaí na Gaeilge]].
Rugadh Ó Donnabháin in Iarthar Chorcaí, agus chuaigh sé go dtí na Stáit Aontaithe i 1963, áit ar oibrigh sé mar innealtóir bogearraí.<ref name="auto">Súil Siar, p. 298.</ref>
== Léachtaí Uí Dhonnabháin ==
In 2006, bhunaigh an Glucksman Ireland House in Ollscoil Nua-Eabhrac Léacht Bliantúil Uí Dhonnabháin in ómós dá chuimhne agus an méid a rinne sé ar son na Gaeilge. Ba é an tOllamh Tomás Ó hÍde a thug an chéad léacht in 2006.<ref>{{Cite web-en|url=http://irelandhouse.fas.nyu.edu/object/barra.html|title=Glucksman Ireland House|date=2021-11-02|publisher=Irelandhouse.fas.nyu.edu|access-date=2021-12-16}}</ref> I measc na gcainteoirí sna blianta ina dhiaidh sin bhí [[Éamon Ó Cuív]], TD,<ref>{{Cite web-en|url=http://irelandhouse.fas.nyu.edu/object/ne.barra2008|title=Glucksman Ireland House|date=2021-11-02|publisher=Irelandhouse.fas.nyu.edu|access-date=2021-12-16}}</ref> Padraic Ó Ciardha,<ref>{{Cite web-en|url=http://www.irelandhouse.fas.nyu.edu/object/ajis9|title=Glucksman Ireland House|date=2021-11-02|publisher=Irelandhouse.fas.nyu.edu|access-date=2021-12-16}}</ref> [[Nuala Ní Dhomhnaill]],<ref>{{Cite web-en|url=http://www.ricorso.net/rx/az-data/authors/n/NiDhomhnaill_N/life.htm|title=Nuala Ní Dhomhnaill|work=www.ricorso.net}}</ref> An tOllamh [[Alan Titley]],<ref>{{Luaigh foilseachán|title=The Hidden History of Irish Ireland: An stair nach n-instear|journal=American Journal of Irish Studies|volume=10|pages=75–91|author=Titley|first=Alan|year=2013}}</ref> An Dr. [[Louis de Paor]],<ref>{{Cite web-en|url=http://www.gaelport.com/default.aspx?treeid=163&EventItemID=2078|title=Archived copy|access-date=2016-03-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20161220064606/http://www.gaelport.com/default.aspx?treeid=163&EventItemID=2078|archive-date=2016-12-20}}</ref> An tOllamh Brian Ó Conchubhair,<ref>{{Cite web-en|url=https://nuacht1.com/alt/24836|title="Ó Chúirt an Mheán Oíche go Cré na Cille: Greann na Gaeilge" – léacht Áras Glucksman / Nuacht24 — Nuacht1.com|work=nuacht1.com}}</ref> agus an tOllamh Breandán Mac Suibhne.<ref>{{Cite web-en|url=http://nyta.us/event/barra-o-donnabhain-lecture-breandan-mac-suibhne/|title=Barra Ó Donnabháin Lecture: Breandán Mac Suibhne|date=30 January 2016}}</ref>
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Teangeolaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Básanna in 2003]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1941]]
[[Catagóir:Colúnaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Gníomhaithe Gaeilge]]
mft13wj35xztfux47lp3wqzgc01gtm2
1068946
1068944
2022-07-31T13:41:28Z
Kevin Scannell
340
WD
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Colúnaí leis an nuachtán [[The Irish Echo|Irish Echo]] i Nua-Eabhrac ab ea '''Barra Ó Donnabháin''' (1941 – 2003). Scríobh sé colún seachtainiúil i nGaeilge dar teideal ''Macalla'' a phléigh leis an [[An Ghaeilge|nGaeilge]] agus pobal na Gaeilge in Éirinn agus sna Stáit Aontaithe.<ref>Súil Siar, pp. 11-12.</ref> D'aistrigh Hilary Mhic Suibhne agus Eibhlín Zurell rogha dá chuid alt in imleabhar dar teideal ''Súil Siar: Cnuasach Aistí le Barra Ó Donnabháin'' (2008). Scríobh sé freisin do ''Treoir'', irisleabhar [[Comhaltas Ceoltóirí Éireann|Chomhaltas Ceoltóirí Éireann]], agus do na nuachtáin [[Foinse]] agus [[Saol (Nuachtán)|Saol]]. Léadh sé a cholún Gaeilge ón [[The Irish Echo|Irish Echo]] ar an gclár raidió seachtainiúil ''Míle Fáilte'' ar WFUV.<ref name="auto">Súil Siar, p. 298.</ref> Mhúin sé an Ghaeilge freisin ag na deirí seachtaine a d’eagraigh [[Daltaí na Gaeilge]].
Rugadh Ó Donnabháin in Iarthar Chorcaí, agus chuaigh sé go dtí na Stáit Aontaithe i 1963, áit ar oibrigh sé mar innealtóir bogearraí.<ref name="auto">Súil Siar, p. 298.</ref>
== Léachtaí Uí Dhonnabháin ==
In 2006, bhunaigh an Glucksman Ireland House in Ollscoil Nua-Eabhrac Léacht Bliantúil Uí Dhonnabháin in ómós dá chuimhne agus an méid a rinne sé ar son na Gaeilge. Ba é an tOllamh Tomás Ó hÍde a thug an chéad léacht in 2006.<ref>{{Cite web-en|url=http://irelandhouse.fas.nyu.edu/object/barra.html|title=Glucksman Ireland House|date=2021-11-02|publisher=Irelandhouse.fas.nyu.edu|access-date=2021-12-16}}</ref> I measc na gcainteoirí sna blianta ina dhiaidh sin bhí [[Éamon Ó Cuív]], TD,<ref>{{Cite web-en|url=http://irelandhouse.fas.nyu.edu/object/ne.barra2008|title=Glucksman Ireland House|date=2021-11-02|publisher=Irelandhouse.fas.nyu.edu|access-date=2021-12-16}}</ref> Padraic Ó Ciardha,<ref>{{Cite web-en|url=http://www.irelandhouse.fas.nyu.edu/object/ajis9|title=Glucksman Ireland House|date=2021-11-02|publisher=Irelandhouse.fas.nyu.edu|access-date=2021-12-16}}</ref> [[Nuala Ní Dhomhnaill]],<ref>{{Cite web-en|url=http://www.ricorso.net/rx/az-data/authors/n/NiDhomhnaill_N/life.htm|title=Nuala Ní Dhomhnaill|work=www.ricorso.net}}</ref> An tOllamh [[Alan Titley]],<ref>{{Luaigh foilseachán|title=The Hidden History of Irish Ireland: An stair nach n-instear|journal=American Journal of Irish Studies|volume=10|pages=75–91|author=Titley|first=Alan|year=2013}}</ref> An Dr. [[Louis de Paor]],<ref>{{Cite web-en|url=http://www.gaelport.com/default.aspx?treeid=163&EventItemID=2078|title=Archived copy|access-date=2016-03-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20161220064606/http://www.gaelport.com/default.aspx?treeid=163&EventItemID=2078|archive-date=2016-12-20}}</ref> An tOllamh Brian Ó Conchubhair,<ref>{{Cite web-en|url=https://nuacht1.com/alt/24836|title="Ó Chúirt an Mheán Oíche go Cré na Cille: Greann na Gaeilge" – léacht Áras Glucksman / Nuacht24 — Nuacht1.com|work=nuacht1.com}}</ref> agus an tOllamh Breandán Mac Suibhne.<ref>{{Cite web-en|url=http://nyta.us/event/barra-o-donnabhain-lecture-breandan-mac-suibhne/|title=Barra Ó Donnabháin Lecture: Breandán Mac Suibhne|date=30 January 2016}}</ref>
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Teangeolaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Básanna in 2003]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1941]]
[[Catagóir:Colúnaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Gníomhaithe Gaeilge]]
l1ak095j62bfnmoek2njzpbjaqs5tjn
1068948
1068946
2022-07-31T13:44:24Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Colúnaí leis an nuachtán [[The Irish Echo|Irish Echo]] i Nua-Eabhrac ab ea '''Barra Ó Donnabháin''' (1941 – 2003). Scríobh sé colún seachtainiúil i nGaeilge dar teideal ''Macalla'' a phléigh leis an [[An Ghaeilge|nGaeilge]] agus pobal na Gaeilge in Éirinn agus sna Stáit Aontaithe.<ref>Súil Siar, pp. 11-12.</ref> D'aistrigh agus d'fhoilsigh Hilary Mhic Suibhne agus Eibhlín Zurell rogha dá chuid alt in imleabhar dar teideal ''Súil Siar: Cnuasach Aistí le Barra Ó Donnabháin'' in 2008. Scríobh sé freisin do ''Treoir'', irisleabhar [[Comhaltas Ceoltóirí Éireann|Chomhaltas Ceoltóirí Éireann]], agus do na nuachtáin [[Foinse]] agus [[Saol (Nuachtán)|Saol]]. Léadh sé a cholún Gaeilge ón [[The Irish Echo|Irish Echo]] ar an gclár raidió seachtainiúil ''Míle Fáilte'' ar WFUV.<ref name="auto">Súil Siar, p. 298.</ref> Mhúineadh sé an Ghaeilge freisin ag na deirí seachtaine a d’eagraigh [[Daltaí na Gaeilge]].
Rugadh Ó Donnabháin in Iarthar Chorcaí, agus chuaigh sé go dtí na Stáit Aontaithe i 1963, áit ar oibrigh sé mar innealtóir bogearraí.<ref name="auto">Súil Siar, p. 298.</ref>
== Léachtaí Uí Dhonnabháin ==
In 2006, bhunaigh Glucksman Ireland House in Ollscoil Nua-Eabhrac Léacht Bliantúil Uí Dhonnabháin in ómós dá chuimhne agus an méid a rinne sé ar son na Gaeilge. Ba é an tOllamh Tomás Ó hÍde a thug an chéad léacht in 2006.<ref>{{Cite web-en|url=http://irelandhouse.fas.nyu.edu/object/barra.html|title=Glucksman Ireland House|date=2021-11-02|publisher=Irelandhouse.fas.nyu.edu|access-date=2021-12-16}}</ref> I measc na gcainteoirí sna blianta ina dhiaidh sin bhí [[Éamon Ó Cuív]], TD,<ref>{{Cite web-en|url=http://irelandhouse.fas.nyu.edu/object/ne.barra2008|title=Glucksman Ireland House|date=2021-11-02|publisher=Irelandhouse.fas.nyu.edu|access-date=2021-12-16}}</ref> Padraic Ó Ciardha,<ref>{{Cite web-en|url=http://www.irelandhouse.fas.nyu.edu/object/ajis9|title=Glucksman Ireland House|date=2021-11-02|publisher=Irelandhouse.fas.nyu.edu|access-date=2021-12-16}}</ref> [[Nuala Ní Dhomhnaill]],<ref>{{Cite web-en|url=http://www.ricorso.net/rx/az-data/authors/n/NiDhomhnaill_N/life.htm|title=Nuala Ní Dhomhnaill|work=www.ricorso.net}}</ref> An tOllamh [[Alan Titley]],<ref>{{Luaigh foilseachán|title=The Hidden History of Irish Ireland: An stair nach n-instear|journal=American Journal of Irish Studies|volume=10|pages=75–91|author=Titley|first=Alan|year=2013}}</ref> An Dr. [[Louis de Paor]],<ref>{{Cite web-en|url=http://www.gaelport.com/default.aspx?treeid=163&EventItemID=2078|title=Archived copy|access-date=2016-03-06|archive-url=https://web.archive.org/web/20161220064606/http://www.gaelport.com/default.aspx?treeid=163&EventItemID=2078|archive-date=2016-12-20}}</ref> An tOllamh Brian Ó Conchubhair,<ref>{{Cite web-en|url=https://nuacht1.com/alt/24836|title="Ó Chúirt an Mheán Oíche go Cré na Cille: Greann na Gaeilge" – léacht Áras Glucksman / Nuacht24 — Nuacht1.com|work=nuacht1.com}}</ref> agus an tOllamh Breandán Mac Suibhne.<ref>{{Cite web-en|url=http://nyta.us/event/barra-o-donnabhain-lecture-breandan-mac-suibhne/|title=Barra Ó Donnabháin Lecture: Breandán Mac Suibhne|date=30 January 2016}}</ref>
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Teangeolaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Básanna in 2003]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1941]]
[[Catagóir:Colúnaithe Éireannacha]]
[[Catagóir:Gníomhaithe Gaeilge]]
geeg4y1obm8ik4c4tklrpxjqkzt3191
Máire Ní Chinnéide
0
103536
1068988
2022-07-31T21:08:21Z
Kevin Scannell
340
Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1100960424|Máire Ní Chinnéide]]"
wikitext
text/x-wiki
Ba scríbhneoir, drámadóir, agus gníomhaí ar son na [[An Ghaeilge|Gaeilge]] í '''Máire Ní Chinnéide''' (17 Eanáir 1879 – 25 Bealtaine 1967).'''<ref>{{Cite book-en|author=Moran|first=Mary|author-link=Mary Moran (camogie)|title=A Game of Our Own: The History of Camogie|publisher=Cumann Camógaíochta|year=2011|location=Dublin, Ireland|pages=460}}</ref>''' Ba í an chéad Uachtarán ar an [[An Cumann Camógaíochta|gCumann Camógaíochta]] agus an chéad bhean a bhí ina hUachtarán ar [[Oireachtas na Gaeilge]].
Rugadh Máire i [[Ráth Maonais]] sa bhliain 1879 agus d’fhreastail sí ar [[Coláiste Pháirc Mhucrois|Choláiste Pháirc Mhucrois]] agus ar an Ollscoil Ríoga ([[Ollscoil na hÉireann]] níos déanaí), áit a raibh sí ina comhscoláire le h[[Úna Ní Fhaircheallaigh]], [[Helena Concannon]], agus [[Hanna Sheehy-Skeffington]].
== Gaeilge ==
Fuair Máire a cuid [[An Ghaeilge|Gaeilge]] ar saoire i [[Baile Bhuirne|mBaile Bhuirne]], agus ghnóthaigh sí an chéad scoláireacht sa Ghaeilge ón Ollscoil Ríoga, arbh fhiú £100 sa bhliain í, a chaith sí ar chuairteanna ar an gcoláiste Gaeilge i m[[Béal Átha an Ghaorthaidh]].
Rinne sí staidéar i scoil na Sean-Ghaeilge a bhunaigh an tOllamh [[Osborn Bergin]], agus d'imir an tOllamh [[Gael-Astrálaigh|Éireannach-Astrálach]] O'Daly tionchar láidir uirthi freisin. Ina dhiaidh sin, mhúin sí [[An Laidin|Laidin]] trí Ghaeilge i mBéal Átha an [[Béal Átha an Ghaorthaidh|Ghaorthaidh]] agus bhain sí líofacht amach sa bh[[An Fhraincis|Fraincis]], sa [[An Ghearmáinis|Ghearmáinis]], san [[An Iodáilis|Iodáilis]] agus sa [[An Spáinnis|Spáinnis]].
Chaith sí an £100 deireanach dá scoláireacht ar spré dá pósadh le Seán Mac Gearailt, an chéad Chuntasóir Ginearálta ar na Coimisinéirí Ioncaim i státseirbhís na hÉireann níos déanaí. Bhí siad ina gcónaí i [[Glas Naíon|nGlas Naíon]] ar dtús agus ansin i [[Deilginis]].
Bhí sí ar dhuine de bhunaitheoirí Chraobh an Chéitinnigh, craobh radacach de [[Conradh na Gaeilge|Chonradh]] na Gaelige. Ba dhaoine as Ciarraí a bhí lonnaithe i [[Baile Átha Cliath|mBaile Átha Cliath]] cuid mhaith de bhallraíocht na craoibhe, agus mheasadar gurbh iad féin fócas intleachtúil an Chonartha.
== Camógaíocht ==
I mí Lúnasa 1904, sé bliana tar éis gur bunaíodh na chéad fhoirne [[Iomáint|iomána]] do mhná, foilsíodh rialacha na [[Camógaíocht|camógaíochta]] den chéad uair riamh in ''Banba'', irisleabhar a d'fhoilsigh Craobh an Chéitinnigh. Tarraingíodh aird an phobail ar an gcamógaíocht nuair a taispeánadh í ag an Oireachtas níos luaithe an bhliain sin. Bhí sí difriúil le hiománaíocht na bhfear mar gheall ar liathróid níos éadroime agus páirc imeartha níos lú. Maítear go minic gurb iad Máire Ní Chinnéide agus Cáit Ní Dhonnchadha (cosúil le Ní Chinnéide, náisiúnaí Éireannach agus gníomhaí ar son na Gaeilge) a chruthaigh an cluiche, le cúnamh ó dheartháir Ní Dhonnchadha, Tadhg Ó Donnchadha, a dhréachtaigh na rialacha.<ref>Ríona Nic Congáil, "'Looking on for centuries from the side-line': Gaelic Feminism and the rise of Camogie", Éire-Ireland (Spring / Summer 2013): 168–192.[https://www.academia.edu/3324668/Looking_on_for_centuries_from_the_side-line_Gaelic_Feminism_and_the_rise_of_Camogie Gaelic Feminism and the Rise of Camogie]</ref> Bhí Máire ar an gcéad fhoireann camógaíochta a d’imir cluiche taispeántais san [[Uaimh]] i mí Iúil 1904, rinne sí bolscaireacht sna laethanta luatha sin chun an cluiche a chur chun cinn. Sa bhliain 1905, toghadh ina huachtarán ar an gCumann Camógaíochta úrnua.
== Conradh na Gaeilge ==
Níos déanaí, bhí Máire ina Leas-Uachtarán ar Chraobh an Chéitinnigh nuair a bhí [[Cathal Brugha]] ina Uachtarán. Bhí sí gníomhach i [[Cumann na mBan|gCumann na mBan]] le linn [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Chogadh na Saoirse]] agus bhí sí ar son an chonartha le linn an [[Cogadh Cathartha na hÉireann|chogaidh chathartha]]. Rinne sí iarracht eagraíocht ban a bhunú “i dtacaíocht leis an [[Saorstát Éireann|Saorstát]]” i gcomhar le [[Jennie Wyse Power]] .
== Peig Sayers ==
Thug Máire cuairt ar na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] den chéad uair sa bhliain 1932 lena hiníon Niamh, a fuair bás óg go tragóideach. Bhí aithne aici ar [[Peig Sayers|Pheig Sayers]], agus i samhradh na bliana 1934, mhol sí do Pheig a cuimhní cinn a scríobh.
D'fhreagair Peig nach raibh aon rud le scríobh aici. Níor fhoghlaim sí ar scoil ach léamh agus scríobh i mBéarla, agus bhí an chuid is mó de dearmadta aici.
Mhol Máire do Pheig a cuimhní cinn a dheachtú dá mac Micheal, ar ar thug gach duine ar an oileán “An File”, ach níor chroith Peig a ceann go hamhrasach. Faoi Nollaig, tháinig paicéad ó na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] ina raibh lámhscríbhinn, agus thras-scríobh Máire í focal ar fhocal. Sa samhradh, thug sí ar ais go dtí na Blascaodaí í chun í a léamh do Pheig.
Ansin rinne sí eagarthóireacht ar an lámhscríbhinn, agus d'fhoilsigh an Talbot Press an leabhar Peig sa bhliain 1936.
== Scríbhneoireacht ==
Ghabh Máire páirt sa chéad dráma Gaeilge nua-aimseartha a cuireadh ar stáitse: ''Casadh an tSugáin'' le [[Dubhghlas de hÍde]] sa bhliain 1901. Níos déanaí, scríobh sí drámaí do leanaí a léirigh An Comhar Drámuidhachta ag an Oireachtas in Amharclann na Péacóige; foilsíodh ''Gleann na Sidheóg'' agus ''An Dúthchas'' (1908). Ba chraoltóir Gaeilge í ar an stáisiún 2RN/Radio Éireann tar éis gur bunaíodh é sa bhliain 1926. Chuir sí Gaeilge ar fhinscéalta Grimm, leabhar a foilsíodh i 1923 mar Scéalta ó Ghrimm.
Fuair sí bás ar 25 Aibreán 1967<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=2173|title=NÍ CHINNÉIDE, Máire (1878–1967)|language=ga-IE|work=ainm.ie|access-date=2022-07-28}}</ref> agus cuireadh i Reilig Ghráinseach an Déin í.
== Foilseacháin ==
* ''Gleann na Sidheóg'' . (Baile átha Cliath: Muintir na Leabhar Gaedhilge, 1905).
* ''An Dúthchas: dráma éin-ghníomha'' . (Baile Átha Cliath: Connradh na Gaedhilge, 1908).
* ''Scéalta ó Ghrimm (Jacob Grimm 1785–1863)'' (Aistriúchán, Baile Átha Cliath: Conradh na Gaedhilge, 1923).
* ''Peig: a scéal féin do scríobh Peig Sayers'' ; (eagarthóir, Baile Átha Cliath, Talbot Press, 1936, agus eagráin ina dhiaidh sin)
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Básanna i 1967]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1879]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
rqsyz0upfh18xcq3fvxk6ynhnqvnlur
1068991
1068988
2022-07-31T21:09:10Z
Kevin Scannell
340
WD
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba scríbhneoir, drámadóir, agus gníomhaí ar son na [[An Ghaeilge|Gaeilge]] í '''Máire Ní Chinnéide''' (17 Eanáir 1879 – 25 Bealtaine 1967).'''<ref>{{Cite book-en|author=Moran|first=Mary|author-link=Mary Moran (camogie)|title=A Game of Our Own: The History of Camogie|publisher=Cumann Camógaíochta|year=2011|location=Dublin, Ireland|pages=460}}</ref>''' Ba í an chéad Uachtarán ar an [[An Cumann Camógaíochta|gCumann Camógaíochta]] agus an chéad bhean a bhí ina hUachtarán ar [[Oireachtas na Gaeilge]].
Rugadh Máire i [[Ráth Maonais]] sa bhliain 1879 agus d’fhreastail sí ar [[Coláiste Pháirc Mhucrois|Choláiste Pháirc Mhucrois]] agus ar an Ollscoil Ríoga ([[Ollscoil na hÉireann]] níos déanaí), áit a raibh sí ina comhscoláire le h[[Úna Ní Fhaircheallaigh]], [[Helena Concannon]], agus [[Hanna Sheehy-Skeffington]].
== Gaeilge ==
Fuair Máire a cuid [[An Ghaeilge|Gaeilge]] ar saoire i [[Baile Bhuirne|mBaile Bhuirne]], agus ghnóthaigh sí an chéad scoláireacht sa Ghaeilge ón Ollscoil Ríoga, arbh fhiú £100 sa bhliain í, a chaith sí ar chuairteanna ar an gcoláiste Gaeilge i m[[Béal Átha an Ghaorthaidh]].
Rinne sí staidéar i scoil na Sean-Ghaeilge a bhunaigh an tOllamh [[Osborn Bergin]], agus d'imir an tOllamh [[Gael-Astrálaigh|Éireannach-Astrálach]] O'Daly tionchar láidir uirthi freisin. Ina dhiaidh sin, mhúin sí [[An Laidin|Laidin]] trí Ghaeilge i mBéal Átha an [[Béal Átha an Ghaorthaidh|Ghaorthaidh]] agus bhain sí líofacht amach sa bh[[An Fhraincis|Fraincis]], sa [[An Ghearmáinis|Ghearmáinis]], san [[An Iodáilis|Iodáilis]] agus sa [[An Spáinnis|Spáinnis]].
Chaith sí an £100 deireanach dá scoláireacht ar spré dá pósadh le Seán Mac Gearailt, an chéad Chuntasóir Ginearálta ar na Coimisinéirí Ioncaim i státseirbhís na hÉireann níos déanaí. Bhí siad ina gcónaí i [[Glas Naíon|nGlas Naíon]] ar dtús agus ansin i [[Deilginis]].
Bhí sí ar dhuine de bhunaitheoirí Chraobh an Chéitinnigh, craobh radacach de [[Conradh na Gaeilge|Chonradh]] na Gaelige. Ba dhaoine as Ciarraí a bhí lonnaithe i [[Baile Átha Cliath|mBaile Átha Cliath]] cuid mhaith de bhallraíocht na craoibhe, agus mheasadar gurbh iad féin fócas intleachtúil an Chonartha.
== Camógaíocht ==
I mí Lúnasa 1904, sé bliana tar éis gur bunaíodh na chéad fhoirne [[Iomáint|iomána]] do mhná, foilsíodh rialacha na [[Camógaíocht|camógaíochta]] den chéad uair riamh in ''Banba'', irisleabhar a d'fhoilsigh Craobh an Chéitinnigh. Tarraingíodh aird an phobail ar an gcamógaíocht nuair a taispeánadh í ag an Oireachtas níos luaithe an bhliain sin. Bhí sí difriúil le hiománaíocht na bhfear mar gheall ar liathróid níos éadroime agus páirc imeartha níos lú. Maítear go minic gurb iad Máire Ní Chinnéide agus Cáit Ní Dhonnchadha (cosúil le Ní Chinnéide, náisiúnaí Éireannach agus gníomhaí ar son na Gaeilge) a chruthaigh an cluiche, le cúnamh ó dheartháir Ní Dhonnchadha, Tadhg Ó Donnchadha, a dhréachtaigh na rialacha.<ref>Ríona Nic Congáil, "'Looking on for centuries from the side-line': Gaelic Feminism and the rise of Camogie", Éire-Ireland (Spring / Summer 2013): 168–192.[https://www.academia.edu/3324668/Looking_on_for_centuries_from_the_side-line_Gaelic_Feminism_and_the_rise_of_Camogie Gaelic Feminism and the Rise of Camogie]</ref> Bhí Máire ar an gcéad fhoireann camógaíochta a d’imir cluiche taispeántais san [[Uaimh]] i mí Iúil 1904, rinne sí bolscaireacht sna laethanta luatha sin chun an cluiche a chur chun cinn. Sa bhliain 1905, toghadh ina huachtarán ar an gCumann Camógaíochta úrnua.
== Conradh na Gaeilge ==
Níos déanaí, bhí Máire ina Leas-Uachtarán ar Chraobh an Chéitinnigh nuair a bhí [[Cathal Brugha]] ina Uachtarán. Bhí sí gníomhach i [[Cumann na mBan|gCumann na mBan]] le linn [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Chogadh na Saoirse]] agus bhí sí ar son an chonartha le linn an [[Cogadh Cathartha na hÉireann|chogaidh chathartha]]. Rinne sí iarracht eagraíocht ban a bhunú “i dtacaíocht leis an [[Saorstát Éireann|Saorstát]]” i gcomhar le [[Jennie Wyse Power]] .
== Peig Sayers ==
Thug Máire cuairt ar na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] den chéad uair sa bhliain 1932 lena hiníon Niamh, a fuair bás óg go tragóideach. Bhí aithne aici ar [[Peig Sayers|Pheig Sayers]], agus i samhradh na bliana 1934, mhol sí do Pheig a cuimhní cinn a scríobh.
D'fhreagair Peig nach raibh aon rud le scríobh aici. Níor fhoghlaim sí ar scoil ach léamh agus scríobh i mBéarla, agus bhí an chuid is mó de dearmadta aici.
Mhol Máire do Pheig a cuimhní cinn a dheachtú dá mac Micheal, ar ar thug gach duine ar an oileán “An File”, ach níor chroith Peig a ceann go hamhrasach. Faoi Nollaig, tháinig paicéad ó na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] ina raibh lámhscríbhinn, agus thras-scríobh Máire í focal ar fhocal. Sa samhradh, thug sí ar ais go dtí na Blascaodaí í chun í a léamh do Pheig.
Ansin rinne sí eagarthóireacht ar an lámhscríbhinn, agus d'fhoilsigh an Talbot Press an leabhar Peig sa bhliain 1936.
== Scríbhneoireacht ==
Ghabh Máire páirt sa chéad dráma Gaeilge nua-aimseartha a cuireadh ar stáitse: ''Casadh an tSugáin'' le [[Dubhghlas de hÍde]] sa bhliain 1901. Níos déanaí, scríobh sí drámaí do leanaí a léirigh An Comhar Drámuidhachta ag an Oireachtas in Amharclann na Péacóige; foilsíodh ''Gleann na Sidheóg'' agus ''An Dúthchas'' (1908). Ba chraoltóir Gaeilge í ar an stáisiún 2RN/Radio Éireann tar éis gur bunaíodh é sa bhliain 1926. Chuir sí Gaeilge ar fhinscéalta Grimm, leabhar a foilsíodh i 1923 mar Scéalta ó Ghrimm.
Fuair sí bás ar 25 Aibreán 1967<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=2173|title=NÍ CHINNÉIDE, Máire (1878–1967)|language=ga-IE|work=ainm.ie|access-date=2022-07-28}}</ref> agus cuireadh i Reilig Ghráinseach an Déin í.
== Foilseacháin ==
* ''Gleann na Sidheóg'' . (Baile átha Cliath: Muintir na Leabhar Gaedhilge, 1905).
* ''An Dúthchas: dráma éin-ghníomha'' . (Baile Átha Cliath: Connradh na Gaedhilge, 1908).
* ''Scéalta ó Ghrimm (Jacob Grimm 1785–1863)'' (Aistriúchán, Baile Átha Cliath: Conradh na Gaedhilge, 1923).
* ''Peig: a scéal féin do scríobh Peig Sayers'' ; (eagarthóir, Baile Átha Cliath, Talbot Press, 1936, agus eagráin ina dhiaidh sin)
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Básanna i 1967]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1879]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
2k8owqef9632hr86ker7sm6bz4m9aa8
1068993
1068991
2022-07-31T21:11:08Z
Kevin Scannell
340
/* Gaeilge */
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba scríbhneoir, drámadóir, agus gníomhaí ar son na [[An Ghaeilge|Gaeilge]] í '''Máire Ní Chinnéide''' (17 Eanáir 1879 – 25 Bealtaine 1967).'''<ref>{{Cite book-en|author=Moran|first=Mary|author-link=Mary Moran (camogie)|title=A Game of Our Own: The History of Camogie|publisher=Cumann Camógaíochta|year=2011|location=Dublin, Ireland|pages=460}}</ref>''' Ba í an chéad Uachtarán ar an [[An Cumann Camógaíochta|gCumann Camógaíochta]] agus an chéad bhean a bhí ina hUachtarán ar [[Oireachtas na Gaeilge]].
Rugadh Máire i [[Ráth Maonais]] sa bhliain 1879 agus d’fhreastail sí ar [[Coláiste Pháirc Mhucrois|Choláiste Pháirc Mhucrois]] agus ar an Ollscoil Ríoga ([[Ollscoil na hÉireann]] níos déanaí), áit a raibh sí ina comhscoláire le h[[Úna Ní Fhaircheallaigh]], [[Helena Concannon]], agus [[Hanna Sheehy-Skeffington]].
== Gaeilge ==
Fuair Máire a cuid [[An Ghaeilge|Gaeilge]] ar saoire i [[Baile Bhuirne|mBaile Bhuirne]], agus ghnóthaigh sí an chéad scoláireacht sa Ghaeilge ón Ollscoil Ríoga, arbh fhiú £100 sa bhliain í, a chaith sí ar chuairteanna ar an gcoláiste Gaeilge i m[[Béal Átha an Ghaorthaidh]].
Rinne sí staidéar i scoil na Sean-Ghaeilge a bhunaigh an tOllamh [[Osborn Bergin]], agus d'imir an tOllamh [[Gael-Astrálaigh|Éireannach-Astrálach]] O'Daly tionchar láidir uirthi freisin. Ina dhiaidh sin, mhúin sí [[An Laidin|Laidin]] trí Ghaeilge i mBéal Átha an Ghaorthaidh agus bhain sí líofacht amach sa bh[[An Fhraincis|Fraincis]], sa [[An Ghearmáinis|Ghearmáinis]], san [[An Iodáilis|Iodáilis]] agus sa [[An Spáinnis|Spáinnis]].
Chaith sí an £100 deireanach dá scoláireacht ar spré dá pósadh le Seán Mac Gearailt, an chéad Chuntasóir Ginearálta ar na Coimisinéirí Ioncaim i státseirbhís na hÉireann níos déanaí. Bhí siad ina gcónaí i [[Glas Naíon|nGlas Naíon]] ar dtús agus ansin i [[Deilginis]].
Bhí sí ar dhuine de bhunaitheoirí Chraobh an Chéitinnigh, craobh radacach de [[Conradh na Gaeilge|Chonradh]] na Gaelige. Ba dhaoine as Ciarraí a bhí lonnaithe i [[Baile Átha Cliath|mBaile Átha Cliath]] cuid mhaith de bhallraíocht na craoibhe, agus mheasadar gurbh iad féin fócas intleachtúil an Chonartha.
== Camógaíocht ==
I mí Lúnasa 1904, sé bliana tar éis gur bunaíodh na chéad fhoirne [[Iomáint|iomána]] do mhná, foilsíodh rialacha na [[Camógaíocht|camógaíochta]] den chéad uair riamh in ''Banba'', irisleabhar a d'fhoilsigh Craobh an Chéitinnigh. Tarraingíodh aird an phobail ar an gcamógaíocht nuair a taispeánadh í ag an Oireachtas níos luaithe an bhliain sin. Bhí sí difriúil le hiománaíocht na bhfear mar gheall ar liathróid níos éadroime agus páirc imeartha níos lú. Maítear go minic gurb iad Máire Ní Chinnéide agus Cáit Ní Dhonnchadha (cosúil le Ní Chinnéide, náisiúnaí Éireannach agus gníomhaí ar son na Gaeilge) a chruthaigh an cluiche, le cúnamh ó dheartháir Ní Dhonnchadha, Tadhg Ó Donnchadha, a dhréachtaigh na rialacha.<ref>Ríona Nic Congáil, "'Looking on for centuries from the side-line': Gaelic Feminism and the rise of Camogie", Éire-Ireland (Spring / Summer 2013): 168–192.[https://www.academia.edu/3324668/Looking_on_for_centuries_from_the_side-line_Gaelic_Feminism_and_the_rise_of_Camogie Gaelic Feminism and the Rise of Camogie]</ref> Bhí Máire ar an gcéad fhoireann camógaíochta a d’imir cluiche taispeántais san [[Uaimh]] i mí Iúil 1904, rinne sí bolscaireacht sna laethanta luatha sin chun an cluiche a chur chun cinn. Sa bhliain 1905, toghadh ina huachtarán ar an gCumann Camógaíochta úrnua.
== Conradh na Gaeilge ==
Níos déanaí, bhí Máire ina Leas-Uachtarán ar Chraobh an Chéitinnigh nuair a bhí [[Cathal Brugha]] ina Uachtarán. Bhí sí gníomhach i [[Cumann na mBan|gCumann na mBan]] le linn [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Chogadh na Saoirse]] agus bhí sí ar son an chonartha le linn an [[Cogadh Cathartha na hÉireann|chogaidh chathartha]]. Rinne sí iarracht eagraíocht ban a bhunú “i dtacaíocht leis an [[Saorstát Éireann|Saorstát]]” i gcomhar le [[Jennie Wyse Power]] .
== Peig Sayers ==
Thug Máire cuairt ar na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] den chéad uair sa bhliain 1932 lena hiníon Niamh, a fuair bás óg go tragóideach. Bhí aithne aici ar [[Peig Sayers|Pheig Sayers]], agus i samhradh na bliana 1934, mhol sí do Pheig a cuimhní cinn a scríobh.
D'fhreagair Peig nach raibh aon rud le scríobh aici. Níor fhoghlaim sí ar scoil ach léamh agus scríobh i mBéarla, agus bhí an chuid is mó de dearmadta aici.
Mhol Máire do Pheig a cuimhní cinn a dheachtú dá mac Micheal, ar ar thug gach duine ar an oileán “An File”, ach níor chroith Peig a ceann go hamhrasach. Faoi Nollaig, tháinig paicéad ó na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] ina raibh lámhscríbhinn, agus thras-scríobh Máire í focal ar fhocal. Sa samhradh, thug sí ar ais go dtí na Blascaodaí í chun í a léamh do Pheig.
Ansin rinne sí eagarthóireacht ar an lámhscríbhinn, agus d'fhoilsigh an Talbot Press an leabhar Peig sa bhliain 1936.
== Scríbhneoireacht ==
Ghabh Máire páirt sa chéad dráma Gaeilge nua-aimseartha a cuireadh ar stáitse: ''Casadh an tSugáin'' le [[Dubhghlas de hÍde]] sa bhliain 1901. Níos déanaí, scríobh sí drámaí do leanaí a léirigh An Comhar Drámuidhachta ag an Oireachtas in Amharclann na Péacóige; foilsíodh ''Gleann na Sidheóg'' agus ''An Dúthchas'' (1908). Ba chraoltóir Gaeilge í ar an stáisiún 2RN/Radio Éireann tar éis gur bunaíodh é sa bhliain 1926. Chuir sí Gaeilge ar fhinscéalta Grimm, leabhar a foilsíodh i 1923 mar Scéalta ó Ghrimm.
Fuair sí bás ar 25 Aibreán 1967<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=2173|title=NÍ CHINNÉIDE, Máire (1878–1967)|language=ga-IE|work=ainm.ie|access-date=2022-07-28}}</ref> agus cuireadh i Reilig Ghráinseach an Déin í.
== Foilseacháin ==
* ''Gleann na Sidheóg'' . (Baile átha Cliath: Muintir na Leabhar Gaedhilge, 1905).
* ''An Dúthchas: dráma éin-ghníomha'' . (Baile Átha Cliath: Connradh na Gaedhilge, 1908).
* ''Scéalta ó Ghrimm (Jacob Grimm 1785–1863)'' (Aistriúchán, Baile Átha Cliath: Conradh na Gaedhilge, 1923).
* ''Peig: a scéal féin do scríobh Peig Sayers'' ; (eagarthóir, Baile Átha Cliath, Talbot Press, 1936, agus eagráin ina dhiaidh sin)
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Básanna i 1967]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1879]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
5c7lv3b1vdvy1c9ay9m8qxriec5h4qq
1069001
1068993
2022-07-31T21:15:53Z
Kevin Scannell
340
/* Gaeilge */
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba scríbhneoir, drámadóir, agus gníomhaí ar son na [[An Ghaeilge|Gaeilge]] í '''Máire Ní Chinnéide''' (17 Eanáir 1879 – 25 Bealtaine 1967).'''<ref>{{Cite book-en|author=Moran|first=Mary|author-link=Mary Moran (camogie)|title=A Game of Our Own: The History of Camogie|publisher=Cumann Camógaíochta|year=2011|location=Dublin, Ireland|pages=460}}</ref>''' Ba í an chéad Uachtarán ar an [[An Cumann Camógaíochta|gCumann Camógaíochta]] agus an chéad bhean a bhí ina hUachtarán ar [[Oireachtas na Gaeilge]].
Rugadh Máire i [[Ráth Maonais]] sa bhliain 1879 agus d’fhreastail sí ar [[Coláiste Pháirc Mhucrois|Choláiste Pháirc Mhucrois]] agus ar an Ollscoil Ríoga ([[Ollscoil na hÉireann]] níos déanaí), áit a raibh sí ina comhscoláire le h[[Úna Ní Fhaircheallaigh]], [[Helena Concannon]], agus [[Hanna Sheehy-Skeffington]].
== Gaeilge ==
Fuair Máire a cuid [[An Ghaeilge|Gaeilge]] ar saoire i [[Baile Bhuirne|mBaile Bhuirne]], agus ghnóthaigh sí an chéad scoláireacht sa Ghaeilge ón Ollscoil Ríoga, arbh fhiú £100 sa bhliain í, a chaith sí ar chuairteanna ar an gcoláiste Gaeilge i m[[Béal Átha an Ghaorthaidh]].
Rinne sí staidéar i scoil na Sean-Ghaeilge a bhunaigh an tOllamh [[Osborn Bergin]], agus d'imir an tOllamh [[Gael-Astrálaigh|Éireannach-Astrálach]] O'Daly tionchar láidir uirthi freisin. Ina dhiaidh sin, mhúin sí [[An Laidin|Laidin]] trí Ghaeilge i mBéal Átha an Ghaorthaidh agus bhain sí líofacht amach sa bh[[An Fhraincis|Fraincis]], sa [[An Ghearmáinis|Ghearmáinis]], san [[An Iodáilis|Iodáilis]] agus sa [[An Spáinnis|Spáinnis]].
Chaith sí an £100 deireanach dá scoláireacht ar spré dá pósadh le Seán Mac Gearailt, an chéad Chuntasóir Ginearálta ar na Coimisinéirí Ioncaim i státseirbhís na hÉireann níos déanaí. Bhí siad ina gcónaí i n[[Glas Naíon]] ar dtús agus ansin i n[[Deilginis]].
Bhí sí ar dhuine de bhunaitheoirí [[Craobh an Chéitinnigh|Chraobh an Chéitinnigh]], craobh radacach de [[Conradh na Gaeilge|Chonradh na Gaelige]]. Ba dhaoine as Ciarraí a bhí lonnaithe i m[[Baile Átha Cliath]] cuid mhaith de bhallraíocht na craoibhe, agus mheasadar gurbh iad féin fócas intleachtúil an Chonartha.
== Camógaíocht ==
I mí Lúnasa 1904, sé bliana tar éis gur bunaíodh na chéad fhoirne [[Iomáint|iomána]] do mhná, foilsíodh rialacha na [[Camógaíocht|camógaíochta]] den chéad uair riamh in ''Banba'', irisleabhar a d'fhoilsigh Craobh an Chéitinnigh. Tarraingíodh aird an phobail ar an gcamógaíocht nuair a taispeánadh í ag an Oireachtas níos luaithe an bhliain sin. Bhí sí difriúil le hiománaíocht na bhfear mar gheall ar liathróid níos éadroime agus páirc imeartha níos lú. Maítear go minic gurb iad Máire Ní Chinnéide agus Cáit Ní Dhonnchadha (cosúil le Ní Chinnéide, náisiúnaí Éireannach agus gníomhaí ar son na Gaeilge) a chruthaigh an cluiche, le cúnamh ó dheartháir Ní Dhonnchadha, Tadhg Ó Donnchadha, a dhréachtaigh na rialacha.<ref>Ríona Nic Congáil, "'Looking on for centuries from the side-line': Gaelic Feminism and the rise of Camogie", Éire-Ireland (Spring / Summer 2013): 168–192.[https://www.academia.edu/3324668/Looking_on_for_centuries_from_the_side-line_Gaelic_Feminism_and_the_rise_of_Camogie Gaelic Feminism and the Rise of Camogie]</ref> Bhí Máire ar an gcéad fhoireann camógaíochta a d’imir cluiche taispeántais san [[Uaimh]] i mí Iúil 1904, rinne sí bolscaireacht sna laethanta luatha sin chun an cluiche a chur chun cinn. Sa bhliain 1905, toghadh ina huachtarán ar an gCumann Camógaíochta úrnua.
== Conradh na Gaeilge ==
Níos déanaí, bhí Máire ina Leas-Uachtarán ar Chraobh an Chéitinnigh nuair a bhí [[Cathal Brugha]] ina Uachtarán. Bhí sí gníomhach i [[Cumann na mBan|gCumann na mBan]] le linn [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Chogadh na Saoirse]] agus bhí sí ar son an chonartha le linn an [[Cogadh Cathartha na hÉireann|chogaidh chathartha]]. Rinne sí iarracht eagraíocht ban a bhunú “i dtacaíocht leis an [[Saorstát Éireann|Saorstát]]” i gcomhar le [[Jennie Wyse Power]] .
== Peig Sayers ==
Thug Máire cuairt ar na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] den chéad uair sa bhliain 1932 lena hiníon Niamh, a fuair bás óg go tragóideach. Bhí aithne aici ar [[Peig Sayers|Pheig Sayers]], agus i samhradh na bliana 1934, mhol sí do Pheig a cuimhní cinn a scríobh.
D'fhreagair Peig nach raibh aon rud le scríobh aici. Níor fhoghlaim sí ar scoil ach léamh agus scríobh i mBéarla, agus bhí an chuid is mó de dearmadta aici.
Mhol Máire do Pheig a cuimhní cinn a dheachtú dá mac Micheal, ar ar thug gach duine ar an oileán “An File”, ach níor chroith Peig a ceann go hamhrasach. Faoi Nollaig, tháinig paicéad ó na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] ina raibh lámhscríbhinn, agus thras-scríobh Máire í focal ar fhocal. Sa samhradh, thug sí ar ais go dtí na Blascaodaí í chun í a léamh do Pheig.
Ansin rinne sí eagarthóireacht ar an lámhscríbhinn, agus d'fhoilsigh an Talbot Press an leabhar Peig sa bhliain 1936.
== Scríbhneoireacht ==
Ghabh Máire páirt sa chéad dráma Gaeilge nua-aimseartha a cuireadh ar stáitse: ''Casadh an tSugáin'' le [[Dubhghlas de hÍde]] sa bhliain 1901. Níos déanaí, scríobh sí drámaí do leanaí a léirigh An Comhar Drámuidhachta ag an Oireachtas in Amharclann na Péacóige; foilsíodh ''Gleann na Sidheóg'' agus ''An Dúthchas'' (1908). Ba chraoltóir Gaeilge í ar an stáisiún 2RN/Radio Éireann tar éis gur bunaíodh é sa bhliain 1926. Chuir sí Gaeilge ar fhinscéalta Grimm, leabhar a foilsíodh i 1923 mar Scéalta ó Ghrimm.
Fuair sí bás ar 25 Aibreán 1967<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=2173|title=NÍ CHINNÉIDE, Máire (1878–1967)|language=ga-IE|work=ainm.ie|access-date=2022-07-28}}</ref> agus cuireadh i Reilig Ghráinseach an Déin í.
== Foilseacháin ==
* ''Gleann na Sidheóg'' . (Baile átha Cliath: Muintir na Leabhar Gaedhilge, 1905).
* ''An Dúthchas: dráma éin-ghníomha'' . (Baile Átha Cliath: Connradh na Gaedhilge, 1908).
* ''Scéalta ó Ghrimm (Jacob Grimm 1785–1863)'' (Aistriúchán, Baile Átha Cliath: Conradh na Gaedhilge, 1923).
* ''Peig: a scéal féin do scríobh Peig Sayers'' ; (eagarthóir, Baile Átha Cliath, Talbot Press, 1936, agus eagráin ina dhiaidh sin)
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Básanna i 1967]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1879]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
os3q8yfmwdfo7c7a28v37gndb0bcagr
1069009
1069001
2022-07-31T21:18:20Z
Kevin Scannell
340
/* Camógaíocht */
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba scríbhneoir, drámadóir, agus gníomhaí ar son na [[An Ghaeilge|Gaeilge]] í '''Máire Ní Chinnéide''' (17 Eanáir 1879 – 25 Bealtaine 1967).'''<ref>{{Cite book-en|author=Moran|first=Mary|author-link=Mary Moran (camogie)|title=A Game of Our Own: The History of Camogie|publisher=Cumann Camógaíochta|year=2011|location=Dublin, Ireland|pages=460}}</ref>''' Ba í an chéad Uachtarán ar an [[An Cumann Camógaíochta|gCumann Camógaíochta]] agus an chéad bhean a bhí ina hUachtarán ar [[Oireachtas na Gaeilge]].
Rugadh Máire i [[Ráth Maonais]] sa bhliain 1879 agus d’fhreastail sí ar [[Coláiste Pháirc Mhucrois|Choláiste Pháirc Mhucrois]] agus ar an Ollscoil Ríoga ([[Ollscoil na hÉireann]] níos déanaí), áit a raibh sí ina comhscoláire le h[[Úna Ní Fhaircheallaigh]], [[Helena Concannon]], agus [[Hanna Sheehy-Skeffington]].
== Gaeilge ==
Fuair Máire a cuid [[An Ghaeilge|Gaeilge]] ar saoire i [[Baile Bhuirne|mBaile Bhuirne]], agus ghnóthaigh sí an chéad scoláireacht sa Ghaeilge ón Ollscoil Ríoga, arbh fhiú £100 sa bhliain í, a chaith sí ar chuairteanna ar an gcoláiste Gaeilge i m[[Béal Átha an Ghaorthaidh]].
Rinne sí staidéar i scoil na Sean-Ghaeilge a bhunaigh an tOllamh [[Osborn Bergin]], agus d'imir an tOllamh [[Gael-Astrálaigh|Éireannach-Astrálach]] O'Daly tionchar láidir uirthi freisin. Ina dhiaidh sin, mhúin sí [[An Laidin|Laidin]] trí Ghaeilge i mBéal Átha an Ghaorthaidh agus bhain sí líofacht amach sa bh[[An Fhraincis|Fraincis]], sa [[An Ghearmáinis|Ghearmáinis]], san [[An Iodáilis|Iodáilis]] agus sa [[An Spáinnis|Spáinnis]].
Chaith sí an £100 deireanach dá scoláireacht ar spré dá pósadh le Seán Mac Gearailt, an chéad Chuntasóir Ginearálta ar na Coimisinéirí Ioncaim i státseirbhís na hÉireann níos déanaí. Bhí siad ina gcónaí i n[[Glas Naíon]] ar dtús agus ansin i n[[Deilginis]].
Bhí sí ar dhuine de bhunaitheoirí [[Craobh an Chéitinnigh|Chraobh an Chéitinnigh]], craobh radacach de [[Conradh na Gaeilge|Chonradh na Gaelige]]. Ba dhaoine as Ciarraí a bhí lonnaithe i m[[Baile Átha Cliath]] cuid mhaith de bhallraíocht na craoibhe, agus mheasadar gurbh iad féin fócas intleachtúil an Chonartha.
== Camógaíocht ==
I mí Lúnasa 1904, sé bliana tar éis gur bunaíodh na chéad fhoirne [[Iomáint|iomána]] do mhná, foilsíodh rialacha na [[Camógaíocht|camógaíochta]] den chéad uair riamh in ''Banba'', irisleabhar a d'fhoilsigh Craobh an Chéitinnigh. Tarraingíodh aird an phobail ar an gcamógaíocht nuair a taispeánadh í ag an Oireachtas níos luaithe sa bhliain sin. Bhí sí difriúil le hiománaíocht na bhfear mar gheall ar liathróid níos éadroime agus páirc imeartha níos lú. Maítear go minic gurb iad Máire Ní Chinnéide agus [[Cáit Ní Dhonnchadha]] (cosúil le Ní Chinnéide, náisiúnaí Éireannach agus gníomhaí ar son na Gaeilge) a chruthaigh an cluiche, le cúnamh ó dheartháir Ní Dhonnchadha, Tadhg Ó Donnchadha, a dhréachtaigh na rialacha.<ref>Ríona Nic Congáil, "'Looking on for centuries from the side-line': Gaelic Feminism and the rise of Camogie", Éire-Ireland (Spring / Summer 2013): 168–192.[https://www.academia.edu/3324668/Looking_on_for_centuries_from_the_side-line_Gaelic_Feminism_and_the_rise_of_Camogie Gaelic Feminism and the Rise of Camogie]</ref> Bhí Máire ar an gcéad fhoireann camógaíochta a d’imir cluiche taispeántais san [[Uaimh]] i mí Iúil 1904, agus rinne sí bolscaireacht sna laethanta luatha sin chun an cluiche a chur chun cinn. Sa bhliain 1905, toghadh ina huachtarán ar an gCumann Camógaíochta úrnua í.
== Conradh na Gaeilge ==
Níos déanaí, bhí Máire ina Leas-Uachtarán ar Chraobh an Chéitinnigh nuair a bhí [[Cathal Brugha]] ina Uachtarán. Bhí sí gníomhach i [[Cumann na mBan|gCumann na mBan]] le linn [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Chogadh na Saoirse]] agus bhí sí ar son an chonartha le linn an [[Cogadh Cathartha na hÉireann|chogaidh chathartha]]. Rinne sí iarracht eagraíocht ban a bhunú “i dtacaíocht leis an [[Saorstát Éireann|Saorstát]]” i gcomhar le [[Jennie Wyse Power]] .
== Peig Sayers ==
Thug Máire cuairt ar na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] den chéad uair sa bhliain 1932 lena hiníon Niamh, a fuair bás óg go tragóideach. Bhí aithne aici ar [[Peig Sayers|Pheig Sayers]], agus i samhradh na bliana 1934, mhol sí do Pheig a cuimhní cinn a scríobh.
D'fhreagair Peig nach raibh aon rud le scríobh aici. Níor fhoghlaim sí ar scoil ach léamh agus scríobh i mBéarla, agus bhí an chuid is mó de dearmadta aici.
Mhol Máire do Pheig a cuimhní cinn a dheachtú dá mac Micheal, ar ar thug gach duine ar an oileán “An File”, ach níor chroith Peig a ceann go hamhrasach. Faoi Nollaig, tháinig paicéad ó na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] ina raibh lámhscríbhinn, agus thras-scríobh Máire í focal ar fhocal. Sa samhradh, thug sí ar ais go dtí na Blascaodaí í chun í a léamh do Pheig.
Ansin rinne sí eagarthóireacht ar an lámhscríbhinn, agus d'fhoilsigh an Talbot Press an leabhar Peig sa bhliain 1936.
== Scríbhneoireacht ==
Ghabh Máire páirt sa chéad dráma Gaeilge nua-aimseartha a cuireadh ar stáitse: ''Casadh an tSugáin'' le [[Dubhghlas de hÍde]] sa bhliain 1901. Níos déanaí, scríobh sí drámaí do leanaí a léirigh An Comhar Drámuidhachta ag an Oireachtas in Amharclann na Péacóige; foilsíodh ''Gleann na Sidheóg'' agus ''An Dúthchas'' (1908). Ba chraoltóir Gaeilge í ar an stáisiún 2RN/Radio Éireann tar éis gur bunaíodh é sa bhliain 1926. Chuir sí Gaeilge ar fhinscéalta Grimm, leabhar a foilsíodh i 1923 mar Scéalta ó Ghrimm.
Fuair sí bás ar 25 Aibreán 1967<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=2173|title=NÍ CHINNÉIDE, Máire (1878–1967)|language=ga-IE|work=ainm.ie|access-date=2022-07-28}}</ref> agus cuireadh i Reilig Ghráinseach an Déin í.
== Foilseacháin ==
* ''Gleann na Sidheóg'' . (Baile átha Cliath: Muintir na Leabhar Gaedhilge, 1905).
* ''An Dúthchas: dráma éin-ghníomha'' . (Baile Átha Cliath: Connradh na Gaedhilge, 1908).
* ''Scéalta ó Ghrimm (Jacob Grimm 1785–1863)'' (Aistriúchán, Baile Átha Cliath: Conradh na Gaedhilge, 1923).
* ''Peig: a scéal féin do scríobh Peig Sayers'' ; (eagarthóir, Baile Átha Cliath, Talbot Press, 1936, agus eagráin ina dhiaidh sin)
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Básanna i 1967]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1879]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
2tpdnvak32bzpd77t59m7dd87p41p8r
1069011
1069009
2022-07-31T21:19:04Z
Kevin Scannell
340
/* Conradh na Gaeilge */
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba scríbhneoir, drámadóir, agus gníomhaí ar son na [[An Ghaeilge|Gaeilge]] í '''Máire Ní Chinnéide''' (17 Eanáir 1879 – 25 Bealtaine 1967).'''<ref>{{Cite book-en|author=Moran|first=Mary|author-link=Mary Moran (camogie)|title=A Game of Our Own: The History of Camogie|publisher=Cumann Camógaíochta|year=2011|location=Dublin, Ireland|pages=460}}</ref>''' Ba í an chéad Uachtarán ar an [[An Cumann Camógaíochta|gCumann Camógaíochta]] agus an chéad bhean a bhí ina hUachtarán ar [[Oireachtas na Gaeilge]].
Rugadh Máire i [[Ráth Maonais]] sa bhliain 1879 agus d’fhreastail sí ar [[Coláiste Pháirc Mhucrois|Choláiste Pháirc Mhucrois]] agus ar an Ollscoil Ríoga ([[Ollscoil na hÉireann]] níos déanaí), áit a raibh sí ina comhscoláire le h[[Úna Ní Fhaircheallaigh]], [[Helena Concannon]], agus [[Hanna Sheehy-Skeffington]].
== Gaeilge ==
Fuair Máire a cuid [[An Ghaeilge|Gaeilge]] ar saoire i [[Baile Bhuirne|mBaile Bhuirne]], agus ghnóthaigh sí an chéad scoláireacht sa Ghaeilge ón Ollscoil Ríoga, arbh fhiú £100 sa bhliain í, a chaith sí ar chuairteanna ar an gcoláiste Gaeilge i m[[Béal Átha an Ghaorthaidh]].
Rinne sí staidéar i scoil na Sean-Ghaeilge a bhunaigh an tOllamh [[Osborn Bergin]], agus d'imir an tOllamh [[Gael-Astrálaigh|Éireannach-Astrálach]] O'Daly tionchar láidir uirthi freisin. Ina dhiaidh sin, mhúin sí [[An Laidin|Laidin]] trí Ghaeilge i mBéal Átha an Ghaorthaidh agus bhain sí líofacht amach sa bh[[An Fhraincis|Fraincis]], sa [[An Ghearmáinis|Ghearmáinis]], san [[An Iodáilis|Iodáilis]] agus sa [[An Spáinnis|Spáinnis]].
Chaith sí an £100 deireanach dá scoláireacht ar spré dá pósadh le Seán Mac Gearailt, an chéad Chuntasóir Ginearálta ar na Coimisinéirí Ioncaim i státseirbhís na hÉireann níos déanaí. Bhí siad ina gcónaí i n[[Glas Naíon]] ar dtús agus ansin i n[[Deilginis]].
Bhí sí ar dhuine de bhunaitheoirí [[Craobh an Chéitinnigh|Chraobh an Chéitinnigh]], craobh radacach de [[Conradh na Gaeilge|Chonradh na Gaelige]]. Ba dhaoine as Ciarraí a bhí lonnaithe i m[[Baile Átha Cliath]] cuid mhaith de bhallraíocht na craoibhe, agus mheasadar gurbh iad féin fócas intleachtúil an Chonartha.
== Camógaíocht ==
I mí Lúnasa 1904, sé bliana tar éis gur bunaíodh na chéad fhoirne [[Iomáint|iomána]] do mhná, foilsíodh rialacha na [[Camógaíocht|camógaíochta]] den chéad uair riamh in ''Banba'', irisleabhar a d'fhoilsigh Craobh an Chéitinnigh. Tarraingíodh aird an phobail ar an gcamógaíocht nuair a taispeánadh í ag an Oireachtas níos luaithe sa bhliain sin. Bhí sí difriúil le hiománaíocht na bhfear mar gheall ar liathróid níos éadroime agus páirc imeartha níos lú. Maítear go minic gurb iad Máire Ní Chinnéide agus [[Cáit Ní Dhonnchadha]] (cosúil le Ní Chinnéide, náisiúnaí Éireannach agus gníomhaí ar son na Gaeilge) a chruthaigh an cluiche, le cúnamh ó dheartháir Ní Dhonnchadha, Tadhg Ó Donnchadha, a dhréachtaigh na rialacha.<ref>Ríona Nic Congáil, "'Looking on for centuries from the side-line': Gaelic Feminism and the rise of Camogie", Éire-Ireland (Spring / Summer 2013): 168–192.[https://www.academia.edu/3324668/Looking_on_for_centuries_from_the_side-line_Gaelic_Feminism_and_the_rise_of_Camogie Gaelic Feminism and the Rise of Camogie]</ref> Bhí Máire ar an gcéad fhoireann camógaíochta a d’imir cluiche taispeántais san [[Uaimh]] i mí Iúil 1904, agus rinne sí bolscaireacht sna laethanta luatha sin chun an cluiche a chur chun cinn. Sa bhliain 1905, toghadh ina huachtarán ar an gCumann Camógaíochta úrnua í.
== Conradh na Gaeilge ==
Níos déanaí, bhí Máire ina Leas-Uachtarán ar Chraobh an Chéitinnigh nuair a bhí [[Cathal Brugha]] ina Uachtarán. Bhí sí gníomhach i [[Cumann na mBan|gCumann na mBan]] le linn [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Chogadh na Saoirse]] agus bhí sí ar son an chonartha le linn an [[Cogadh Cathartha na hÉireann|chogaidh chathartha]]. Rinne sí iarracht eagraíocht ban a bhunú “i dtacaíocht leis an [[Saorstát Éireann|Saorstát]]” i gcomhar le [[Jennie Wyse Power]].
== Peig Sayers ==
Thug Máire cuairt ar na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] den chéad uair sa bhliain 1932 lena hiníon Niamh, a fuair bás óg go tragóideach. Bhí aithne aici ar [[Peig Sayers|Pheig Sayers]], agus i samhradh na bliana 1934, mhol sí do Pheig a cuimhní cinn a scríobh.
D'fhreagair Peig nach raibh aon rud le scríobh aici. Níor fhoghlaim sí ar scoil ach léamh agus scríobh i mBéarla, agus bhí an chuid is mó de dearmadta aici.
Mhol Máire do Pheig a cuimhní cinn a dheachtú dá mac Micheal, ar ar thug gach duine ar an oileán “An File”, ach níor chroith Peig a ceann go hamhrasach. Faoi Nollaig, tháinig paicéad ó na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] ina raibh lámhscríbhinn, agus thras-scríobh Máire í focal ar fhocal. Sa samhradh, thug sí ar ais go dtí na Blascaodaí í chun í a léamh do Pheig.
Ansin rinne sí eagarthóireacht ar an lámhscríbhinn, agus d'fhoilsigh an Talbot Press an leabhar Peig sa bhliain 1936.
== Scríbhneoireacht ==
Ghabh Máire páirt sa chéad dráma Gaeilge nua-aimseartha a cuireadh ar stáitse: ''Casadh an tSugáin'' le [[Dubhghlas de hÍde]] sa bhliain 1901. Níos déanaí, scríobh sí drámaí do leanaí a léirigh An Comhar Drámuidhachta ag an Oireachtas in Amharclann na Péacóige; foilsíodh ''Gleann na Sidheóg'' agus ''An Dúthchas'' (1908). Ba chraoltóir Gaeilge í ar an stáisiún 2RN/Radio Éireann tar éis gur bunaíodh é sa bhliain 1926. Chuir sí Gaeilge ar fhinscéalta Grimm, leabhar a foilsíodh i 1923 mar Scéalta ó Ghrimm.
Fuair sí bás ar 25 Aibreán 1967<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=2173|title=NÍ CHINNÉIDE, Máire (1878–1967)|language=ga-IE|work=ainm.ie|access-date=2022-07-28}}</ref> agus cuireadh i Reilig Ghráinseach an Déin í.
== Foilseacháin ==
* ''Gleann na Sidheóg'' . (Baile átha Cliath: Muintir na Leabhar Gaedhilge, 1905).
* ''An Dúthchas: dráma éin-ghníomha'' . (Baile Átha Cliath: Connradh na Gaedhilge, 1908).
* ''Scéalta ó Ghrimm (Jacob Grimm 1785–1863)'' (Aistriúchán, Baile Átha Cliath: Conradh na Gaedhilge, 1923).
* ''Peig: a scéal féin do scríobh Peig Sayers'' ; (eagarthóir, Baile Átha Cliath, Talbot Press, 1936, agus eagráin ina dhiaidh sin)
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Básanna i 1967]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1879]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
qq909yh7pvpxra2zi9ypj16h765k2n0
1069016
1069011
2022-07-31T21:21:26Z
Kevin Scannell
340
/* Peig Sayers */
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba scríbhneoir, drámadóir, agus gníomhaí ar son na [[An Ghaeilge|Gaeilge]] í '''Máire Ní Chinnéide''' (17 Eanáir 1879 – 25 Bealtaine 1967).'''<ref>{{Cite book-en|author=Moran|first=Mary|author-link=Mary Moran (camogie)|title=A Game of Our Own: The History of Camogie|publisher=Cumann Camógaíochta|year=2011|location=Dublin, Ireland|pages=460}}</ref>''' Ba í an chéad Uachtarán ar an [[An Cumann Camógaíochta|gCumann Camógaíochta]] agus an chéad bhean a bhí ina hUachtarán ar [[Oireachtas na Gaeilge]].
Rugadh Máire i [[Ráth Maonais]] sa bhliain 1879 agus d’fhreastail sí ar [[Coláiste Pháirc Mhucrois|Choláiste Pháirc Mhucrois]] agus ar an Ollscoil Ríoga ([[Ollscoil na hÉireann]] níos déanaí), áit a raibh sí ina comhscoláire le h[[Úna Ní Fhaircheallaigh]], [[Helena Concannon]], agus [[Hanna Sheehy-Skeffington]].
== Gaeilge ==
Fuair Máire a cuid [[An Ghaeilge|Gaeilge]] ar saoire i [[Baile Bhuirne|mBaile Bhuirne]], agus ghnóthaigh sí an chéad scoláireacht sa Ghaeilge ón Ollscoil Ríoga, arbh fhiú £100 sa bhliain í, a chaith sí ar chuairteanna ar an gcoláiste Gaeilge i m[[Béal Átha an Ghaorthaidh]].
Rinne sí staidéar i scoil na Sean-Ghaeilge a bhunaigh an tOllamh [[Osborn Bergin]], agus d'imir an tOllamh [[Gael-Astrálaigh|Éireannach-Astrálach]] O'Daly tionchar láidir uirthi freisin. Ina dhiaidh sin, mhúin sí [[An Laidin|Laidin]] trí Ghaeilge i mBéal Átha an Ghaorthaidh agus bhain sí líofacht amach sa bh[[An Fhraincis|Fraincis]], sa [[An Ghearmáinis|Ghearmáinis]], san [[An Iodáilis|Iodáilis]] agus sa [[An Spáinnis|Spáinnis]].
Chaith sí an £100 deireanach dá scoláireacht ar spré dá pósadh le Seán Mac Gearailt, an chéad Chuntasóir Ginearálta ar na Coimisinéirí Ioncaim i státseirbhís na hÉireann níos déanaí. Bhí siad ina gcónaí i n[[Glas Naíon]] ar dtús agus ansin i n[[Deilginis]].
Bhí sí ar dhuine de bhunaitheoirí [[Craobh an Chéitinnigh|Chraobh an Chéitinnigh]], craobh radacach de [[Conradh na Gaeilge|Chonradh na Gaelige]]. Ba dhaoine as Ciarraí a bhí lonnaithe i m[[Baile Átha Cliath]] cuid mhaith de bhallraíocht na craoibhe, agus mheasadar gurbh iad féin fócas intleachtúil an Chonartha.
== Camógaíocht ==
I mí Lúnasa 1904, sé bliana tar éis gur bunaíodh na chéad fhoirne [[Iomáint|iomána]] do mhná, foilsíodh rialacha na [[Camógaíocht|camógaíochta]] den chéad uair riamh in ''Banba'', irisleabhar a d'fhoilsigh Craobh an Chéitinnigh. Tarraingíodh aird an phobail ar an gcamógaíocht nuair a taispeánadh í ag an Oireachtas níos luaithe sa bhliain sin. Bhí sí difriúil le hiománaíocht na bhfear mar gheall ar liathróid níos éadroime agus páirc imeartha níos lú. Maítear go minic gurb iad Máire Ní Chinnéide agus [[Cáit Ní Dhonnchadha]] (cosúil le Ní Chinnéide, náisiúnaí Éireannach agus gníomhaí ar son na Gaeilge) a chruthaigh an cluiche, le cúnamh ó dheartháir Ní Dhonnchadha, Tadhg Ó Donnchadha, a dhréachtaigh na rialacha.<ref>Ríona Nic Congáil, "'Looking on for centuries from the side-line': Gaelic Feminism and the rise of Camogie", Éire-Ireland (Spring / Summer 2013): 168–192.[https://www.academia.edu/3324668/Looking_on_for_centuries_from_the_side-line_Gaelic_Feminism_and_the_rise_of_Camogie Gaelic Feminism and the Rise of Camogie]</ref> Bhí Máire ar an gcéad fhoireann camógaíochta a d’imir cluiche taispeántais san [[Uaimh]] i mí Iúil 1904, agus rinne sí bolscaireacht sna laethanta luatha sin chun an cluiche a chur chun cinn. Sa bhliain 1905, toghadh ina huachtarán ar an gCumann Camógaíochta úrnua í.
== Conradh na Gaeilge ==
Níos déanaí, bhí Máire ina Leas-Uachtarán ar Chraobh an Chéitinnigh nuair a bhí [[Cathal Brugha]] ina Uachtarán. Bhí sí gníomhach i [[Cumann na mBan|gCumann na mBan]] le linn [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Chogadh na Saoirse]] agus bhí sí ar son an chonartha le linn an [[Cogadh Cathartha na hÉireann|chogaidh chathartha]]. Rinne sí iarracht eagraíocht ban a bhunú “i dtacaíocht leis an [[Saorstát Éireann|Saorstát]]” i gcomhar le [[Jennie Wyse Power]].
== Peig Sayers ==
Thug Máire cuairt ar na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] den chéad uair sa bhliain 1932 lena hiníon Niamh, a fuair bás óg go tragóideach. Bhí aithne aici ar [[Peig Sayers|Pheig Sayers]], agus i samhradh na bliana 1934, mhol sí do Pheig a cuimhní cinn a scríobh.
D'fhreagair Peig nach raibh aon rud le scríobh aici. Níor fhoghlaim sí ar scoil ach léamh agus scríobh i mBéarla, agus bhí an chuid is mó de dearmadta aici.
Mhol Máire do Pheig a cuimhní cinn a dheachtú dá mac Micheál Ó Gaoithín, ar ar thug gach duine ar an oileán “An File”, ach níor chroith Peig a ceann go hamhrasach. Faoi Nollaig, tháinig paicéad ó na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] ina raibh lámhscríbhinn, agus thras-scríobh Máire í focal ar fhocal. Sa samhradh, thug sí ar ais go dtí na Blascaodaí í chun í a léamh do Pheig.
Ansin rinne sí eagarthóireacht ar an lámhscríbhinn, agus d'fhoilsigh an Talbot Press an leabhar Peig sa bhliain 1936.
== Scríbhneoireacht ==
Ghabh Máire páirt sa chéad dráma Gaeilge nua-aimseartha a cuireadh ar stáitse: ''Casadh an tSugáin'' le [[Dubhghlas de hÍde]] sa bhliain 1901. Níos déanaí, scríobh sí drámaí do leanaí a léirigh An Comhar Drámuidhachta ag an Oireachtas in Amharclann na Péacóige; foilsíodh ''Gleann na Sidheóg'' agus ''An Dúthchas'' (1908). Ba chraoltóir Gaeilge í ar an stáisiún 2RN/Radio Éireann tar éis gur bunaíodh é sa bhliain 1926. Chuir sí Gaeilge ar fhinscéalta Grimm, leabhar a foilsíodh i 1923 mar Scéalta ó Ghrimm.
Fuair sí bás ar 25 Aibreán 1967<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=2173|title=NÍ CHINNÉIDE, Máire (1878–1967)|language=ga-IE|work=ainm.ie|access-date=2022-07-28}}</ref> agus cuireadh i Reilig Ghráinseach an Déin í.
== Foilseacháin ==
* ''Gleann na Sidheóg'' . (Baile átha Cliath: Muintir na Leabhar Gaedhilge, 1905).
* ''An Dúthchas: dráma éin-ghníomha'' . (Baile Átha Cliath: Connradh na Gaedhilge, 1908).
* ''Scéalta ó Ghrimm (Jacob Grimm 1785–1863)'' (Aistriúchán, Baile Átha Cliath: Conradh na Gaedhilge, 1923).
* ''Peig: a scéal féin do scríobh Peig Sayers'' ; (eagarthóir, Baile Átha Cliath, Talbot Press, 1936, agus eagráin ina dhiaidh sin)
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Básanna i 1967]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1879]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
1uwp9hu14gdj4fsfrkkbazij0h9cfuv
1069036
1069016
2022-07-31T21:48:52Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba [[Scríbhneoir|scríbhneoir]], [[Drámadóir|drámadóir]], agus [[Gníomhaí|gníomhaí]] ar son na [[An Ghaeilge|Gaeilge]] í '''Máire Ní Chinnéide''' (17 Eanáir 1879 – 25 Bealtaine 1967).'''<ref>{{Cite book-en|author=Moran|first=Mary|author-link=Mary Moran (camogie)|title=A Game of Our Own: The History of Camogie|publisher=Cumann Camógaíochta|year=2011|location=Dublin, Ireland|pages=460}}</ref>''' Ba í an chéad Uachtarán ar an [[An Cumann Camógaíochta|gCumann Camógaíochta]] agus an chéad bhean a bhí ina hUachtarán ar [[Oireachtas na Gaeilge]].
Rugadh Máire i [[Ráth Maonais]] sa bhliain 1879 agus d’fhreastail sí ar [[Coláiste Pháirc Mhucrois|Choláiste Pháirc Mhucrois]] agus ar an Ollscoil Ríoga ([[Ollscoil na hÉireann]] níos déanaí), áit a raibh sí ina comhscoláire le h[[Úna Ní Fhaircheallaigh]], [[Helena Concannon]], agus [[Hanna Sheehy-Skeffington]].
== Gaeilge ==
Fuair Máire a cuid [[An Ghaeilge|Gaeilge]] ar saoire i [[Baile Bhuirne|mBaile Bhuirne]], agus ghnóthaigh sí an chéad scoláireacht sa Ghaeilge ón Ollscoil Ríoga, arbh fhiú £100 sa bhliain í, a chaith sí ar chuairteanna ar an gcoláiste Gaeilge i m[[Béal Átha an Ghaorthaidh]].
Rinne sí staidéar i scoil na [[Sean-Ghaeilge]] a bhunaigh an tOllamh [[Osborn Bergin]], agus d'imir an tOllamh [[Gael-Astrálaigh|Éireannach-Astrálach]] O'Daly tionchar láidir uirthi freisin. Ina dhiaidh sin, mhúin sí [[An Laidin|Laidin]] trí Ghaeilge i mBéal Átha an Ghaorthaidh agus bhain sí líofacht amach sa bh[[An Fhraincis|Fraincis]], sa [[An Ghearmáinis|Ghearmáinis]], san [[An Iodáilis|Iodáilis]] agus sa [[An Spáinnis|Spáinnis]].
Chaith sí an £100 deireanach dá scoláireacht ar spré dá pósadh le Seán Mac Gearailt, an chéad Chuntasóir Ginearálta ar na Coimisinéirí Ioncaim i státseirbhís na hÉireann níos déanaí. Bhí siad ina gcónaí i n[[Glas Naíon]] ar dtús agus ansin i n[[Deilginis]].
Bhí sí ar dhuine de bhunaitheoirí [[Craobh an Chéitinnigh|Chraobh an Chéitinnigh]], craobh radacach de [[Conradh na Gaeilge|Chonradh na Gaelige]]. Ba dhaoine as [[Contae Chiarraí|Ciarraí]] a bhí lonnaithe i m[[Baile Átha Cliath]] cuid mhaith de bhallraíocht na craoibhe, agus mheasadar gurbh iad féin fócas intleachtúil an Chonartha.
== Camógaíocht ==
I mí Lúnasa 1904, sé bliana tar éis gur bunaíodh na chéad fhoirne [[Iomáint|iomána]] do mhná, foilsíodh rialacha na [[Camógaíocht|camógaíochta]] den chéad uair riamh in ''Banba'', irisleabhar a d'fhoilsigh Craobh an Chéitinnigh. Tarraingíodh aird an phobail ar an gcamógaíocht nuair a taispeánadh í ag an Oireachtas níos luaithe sa bhliain sin. Bhí sí difriúil le hiománaíocht na bhfear mar gheall ar liathróid níos éadroime agus páirc imeartha níos lú. Maítear go minic gurb iad Máire Ní Chinnéide agus [[Cáit Ní Dhonnchadha]] (cosúil le Ní Chinnéide, náisiúnaí Éireannach agus gníomhaí ar son na Gaeilge) a chruthaigh an cluiche, le cúnamh ó dheartháir Ní Dhonnchadha, Tadhg Ó Donnchadha, a dhréachtaigh na rialacha.<ref>Ríona Nic Congáil, "'Looking on for centuries from the side-line': Gaelic Feminism and the rise of Camogie", Éire-Ireland (Spring / Summer 2013): 168–192.[https://www.academia.edu/3324668/Looking_on_for_centuries_from_the_side-line_Gaelic_Feminism_and_the_rise_of_Camogie Gaelic Feminism and the Rise of Camogie]</ref> Bhí Máire ar an gcéad fhoireann camógaíochta a d’imir cluiche taispeántais san [[Uaimh]] i mí Iúil 1904, agus rinne sí bolscaireacht sna laethanta luatha sin chun an cluiche a chur chun cinn. Sa bhliain 1905, toghadh ina huachtarán ar an gCumann Camógaíochta úrnua í.
== Conradh na Gaeilge ==
Níos déanaí, bhí Máire ina Leas-Uachtarán ar Chraobh an Chéitinnigh nuair a bhí [[Cathal Brugha]] ina Uachtarán. Bhí sí gníomhach i [[Cumann na mBan|gCumann na mBan]] le linn [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Chogadh na Saoirse]] agus bhí sí ar son an chonartha le linn an [[Cogadh Cathartha na hÉireann|chogaidh chathartha]]. Rinne sí iarracht eagraíocht ban a bhunú “i dtacaíocht leis an [[Saorstát Éireann|Saorstát]]” i gcomhar le [[Jennie Wyse Power]].
== Peig Sayers ==
Thug Máire cuairt ar na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] den chéad uair sa bhliain 1932 lena hiníon Niamh, a fuair bás óg go tragóideach. Bhí aithne aici ar [[Peig Sayers|Pheig Sayers]], agus i samhradh na bliana 1934, mhol sí do Pheig a cuimhní cinn a scríobh.
D'fhreagair Peig nach raibh aon rud le scríobh aici. Níor fhoghlaim sí ar scoil ach léamh agus scríobh i mBéarla, agus bhí an chuid is mó de dearmadta aici.
Mhol Máire do Pheig a cuimhní cinn a dheachtú dá mac Micheál Ó Gaoithín, ar ar thug gach duine ar an oileán “An File”, ach níor chroith Peig a ceann go hamhrasach. Faoi Nollaig, tháinig paicéad ó na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] ina raibh lámhscríbhinn, agus thras-scríobh Máire í focal ar fhocal. Sa samhradh, thug sí ar ais go dtí na Blascaodaí í chun í a léamh do Pheig.
Ansin rinne sí eagarthóireacht ar an lámhscríbhinn, agus d'fhoilsigh an Talbot Press an leabhar Peig sa bhliain 1936.
== Scríbhneoireacht ==
Ghabh Máire páirt sa chéad dráma Gaeilge nua-aimseartha a cuireadh ar stáitse: ''Casadh an tSugáin'' le [[Dubhghlas de hÍde]] sa bhliain 1901. Níos déanaí, scríobh sí drámaí do leanaí a léirigh An Comhar Drámuidhachta ag an Oireachtas in Amharclann na Péacóige; foilsíodh ''Gleann na Sidheóg'' agus ''An Dúthchas'' (1908). Ba chraoltóir Gaeilge í ar an stáisiún 2RN/Radio Éireann tar éis gur bunaíodh é sa bhliain 1926. Chuir sí Gaeilge ar fhinscéalta Grimm, leabhar a foilsíodh i 1923 mar Scéalta ó Ghrimm.
Fuair sí bás ar 25 Aibreán 1967<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=2173|title=NÍ CHINNÉIDE, Máire (1878–1967)|language=ga-IE|work=ainm.ie|access-date=2022-07-28}}</ref> agus cuireadh i Reilig Ghráinseach an Déin í.
== Foilseacháin ==
* ''Gleann na Sidheóg'' . (Baile átha Cliath: Muintir na Leabhar Gaedhilge, 1905).
* ''An Dúthchas: dráma éin-ghníomha'' . (Baile Átha Cliath: Connradh na Gaedhilge, 1908).
* ''Scéalta ó Ghrimm (Jacob Grimm 1785–1863)'' (Aistriúchán, Baile Átha Cliath: Conradh na Gaedhilge, 1923).
* ''Peig: a scéal féin do scríobh Peig Sayers'' ; (eagarthóir, Baile Átha Cliath, Talbot Press, 1936, agus eagráin ina dhiaidh sin)
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Básanna i 1967]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1879]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
rjuzi1w6ttd75q1mlgwyarui5hdiga7
1069057
1069036
2022-07-31T23:43:25Z
Kevin Scannell
340
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba [[Scríbhneoir|scríbhneoir]], [[Drámadóir|drámadóir]], agus [[Gníomhaí|gníomhaí]] ar son na [[An Ghaeilge|Gaeilge]] í '''Máire Ní Chinnéide''' (17 Eanáir 1879 – 25 Bealtaine 1967).'''<ref>{{Cite book-en|author=Moran|first=Mary|author-link=Mary Moran (camogie)|title=A Game of Our Own: The History of Camogie|publisher=Cumann Camógaíochta|year=2011|location=Dublin, Ireland|pages=460}}</ref>''' Ba í an chéad Uachtarán ar an [[An Cumann Camógaíochta|gCumann Camógaíochta]] agus an chéad bhean a bhí ina hUachtarán ar [[Oireachtas na Gaeilge]].
Rugadh Máire i [[Ráth Maonais]] sa bhliain 1879 agus d’fhreastail sí ar [[Coláiste Pháirc Mhucrois|Choláiste Pháirc Mhucrois]] agus ar an Ollscoil Ríoga ([[Ollscoil na hÉireann]] níos déanaí), áit a raibh sí ina comhscoláire le h[[Úna Ní Fhaircheallaigh]], [[Helena Concannon]], agus [[Hanna Sheehy-Skeffington]].
== Gaeilge ==
Fuair Máire a cuid [[An Ghaeilge|Gaeilge]] ar saoire i [[Baile Bhuirne|mBaile Bhuirne]], agus ghnóthaigh sí an chéad scoláireacht sa Ghaeilge ón Ollscoil Ríoga, arbh fhiú £100 sa bhliain í, a chaith sí ar chuairteanna ar an gcoláiste Gaeilge i m[[Béal Átha an Ghaorthaidh]].
Rinne sí staidéar i scoil na [[Sean-Ghaeilge]] a bhunaigh an tOllamh [[Osborn Bergin]], agus d'imir an tOllamh [[Gael-Astrálaigh|Éireannach-Astrálach]] O'Daly tionchar láidir uirthi freisin. Ina dhiaidh sin, mhúin sí [[An Laidin|Laidin]] trí Ghaeilge i mBéal Átha an Ghaorthaidh agus bhain sí líofacht amach sa bh[[An Fhraincis|Fraincis]], sa [[An Ghearmáinis|Ghearmáinis]], san [[An Iodáilis|Iodáilis]] agus sa [[An Spáinnis|Spáinnis]].
Chaith sí an £100 deireanach dá scoláireacht ar spré dá pósadh le Seán Mac Gearailt, an chéad Chuntasóir Ginearálta ar na Coimisinéirí Ioncaim i státseirbhís na hÉireann níos déanaí. Bhí siad ina gcónaí i n[[Glas Naíon]] ar dtús agus ansin i n[[Deilginis]].
Bhí sí ar dhuine de bhunaitheoirí [[Craobh an Chéitinnigh|Chraobh an Chéitinnigh]], craobh radacach de [[Conradh na Gaeilge|Chonradh na Gaelige]]. Ba dhaoine as [[Contae Chiarraí|Ciarraí]] a bhí lonnaithe i m[[Baile Átha Cliath]] cuid mhaith de bhallraíocht na craoibhe, agus mheasadar gurbh iad féin fócas intleachtúil an Chonartha.
== Camógaíocht ==
I mí Lúnasa 1904, sé bliana tar éis gur bunaíodh na chéad fhoirne [[Iomáint|iomána]] do mhná, foilsíodh rialacha na [[Camógaíocht|camógaíochta]] den chéad uair riamh in ''Banba'', irisleabhar a d'fhoilsigh Craobh an Chéitinnigh. Tarraingíodh aird an phobail ar an gcamógaíocht nuair a taispeánadh í ag an Oireachtas níos luaithe sa bhliain sin. Bhí sí difriúil le hiománaíocht na bhfear mar gheall ar liathróid níos éadroime agus páirc imeartha níos lú. Maítear go minic gurb iad Máire Ní Chinnéide agus [[Cáit Ní Dhonnchadha]] (cosúil le Ní Chinnéide, náisiúnaí Éireannach agus gníomhaí ar son na Gaeilge) a chruthaigh an cluiche, le cúnamh ó dheartháir Ní Dhonnchadha, Tadhg Ó Donnchadha, a dhréachtaigh na rialacha.<ref>Ríona Nic Congáil, "'Looking on for centuries from the side-line': Gaelic Feminism and the rise of Camogie", Éire-Ireland (Spring / Summer 2013): 168–192.[https://www.academia.edu/3324668/Looking_on_for_centuries_from_the_side-line_Gaelic_Feminism_and_the_rise_of_Camogie Gaelic Feminism and the Rise of Camogie]</ref> Bhí Máire ar an gcéad fhoireann camógaíochta a d’imir cluiche taispeántais san [[Uaimh]] i mí Iúil 1904, agus rinne sí bolscaireacht sna laethanta luatha sin chun an cluiche a chur chun cinn. Sa bhliain 1905, toghadh ina huachtarán ar an gCumann Camógaíochta úrnua í.
== Conradh na Gaeilge ==
Níos déanaí, bhí Máire ina Leas-Uachtarán ar Chraobh an Chéitinnigh nuair a bhí [[Cathal Brugha]] ina Uachtarán. Bhí sí gníomhach i [[Cumann na mBan|gCumann na mBan]] le linn [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Chogadh na Saoirse]] agus bhí sí ar son an chonartha le linn an [[Cogadh Cathartha na hÉireann|chogaidh chathartha]]. Rinne sí iarracht eagraíocht ban a bhunú “i dtacaíocht leis an [[Saorstát Éireann|Saorstát]]” i gcomhar le [[Jennie Wyse Power]].
== Peig Sayers ==
Thug Máire cuairt ar na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] den chéad uair sa bhliain 1932 lena hiníon Niamh, a fuair bás óg go tragóideach. Bhí aithne aici ar [[Peig Sayers|Pheig Sayers]], agus i samhradh na bliana 1934, mhol sí do Pheig a cuimhní cinn a scríobh.
D'fhreagair Peig nach raibh aon rud le scríobh aici. Níor fhoghlaim sí ar scoil ach léamh agus scríobh i mBéarla, agus bhí an chuid is mó de dearmadta aici.
Mhol Máire do Pheig a cuimhní cinn a dheachtú dá mac Micheál Ó Gaoithín, ar ar thug gach duine ar an oileán “An File”, ach chroith Peig a ceann go hamhrasach. Faoi Nollaig, tháinig paicéad ó na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] ina raibh lámhscríbhinn, agus thras-scríobh Máire í focal ar fhocal. Sa samhradh, thug sí ar ais go dtí na Blascaodaí í chun í a léamh do Pheig.
Ansin rinne sí eagarthóireacht ar an lámhscríbhinn, agus d'fhoilsigh an Talbot Press an leabhar Peig sa bhliain 1936.
== Scríbhneoireacht ==
Ghabh Máire páirt sa chéad dráma Gaeilge nua-aimseartha a cuireadh ar stáitse: ''Casadh an tSugáin'' le [[Dubhghlas de hÍde]] sa bhliain 1901. Níos déanaí, scríobh sí drámaí do leanaí a léirigh An Comhar Drámuidhachta ag an Oireachtas in Amharclann na Péacóige; foilsíodh ''Gleann na Sidheóg'' agus ''An Dúthchas'' (1908). Ba chraoltóir Gaeilge í ar an stáisiún 2RN/Radio Éireann tar éis gur bunaíodh é sa bhliain 1926. Chuir sí Gaeilge ar fhinscéalta Grimm, leabhar a foilsíodh i 1923 mar Scéalta ó Ghrimm.
Fuair sí bás ar 25 Aibreán 1967<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=2173|title=NÍ CHINNÉIDE, Máire (1878–1967)|language=ga-IE|work=ainm.ie|access-date=2022-07-28}}</ref> agus cuireadh i Reilig Ghráinseach an Déin í.
== Foilseacháin ==
* ''Gleann na Sidheóg'' . (Baile átha Cliath: Muintir na Leabhar Gaedhilge, 1905).
* ''An Dúthchas: dráma éin-ghníomha'' . (Baile Átha Cliath: Connradh na Gaedhilge, 1908).
* ''Scéalta ó Ghrimm (Jacob Grimm 1785–1863)'' (Aistriúchán, Baile Átha Cliath: Conradh na Gaedhilge, 1923).
* ''Peig: a scéal féin do scríobh Peig Sayers'' ; (eagarthóir, Baile Átha Cliath, Talbot Press, 1936, agus eagráin ina dhiaidh sin)
== Tagairtí ==
{{reflist}}
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Básanna i 1967]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1879]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
elhgbgca0sgj9fa73oqtwbyp8nafdiy
1069095
1069057
2022-08-01T01:02:36Z
MacTire02
1640
catsort
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Sonraí Duine}}
Ba [[Scríbhneoir|scríbhneoir]], [[Drámadóir|drámadóir]], agus [[Gníomhaí|gníomhaí]] ar son na [[An Ghaeilge|Gaeilge]] í '''Máire Ní Chinnéide''' (17 Eanáir 1879 – 25 Bealtaine 1967).'''<ref>{{Cite book-en|author=Moran|first=Mary|author-link=Mary Moran (camogie)|title=A Game of Our Own: The History of Camogie|publisher=Cumann Camógaíochta|year=2011|location=Dublin, Ireland|pages=460}}</ref>''' Ba í an chéad Uachtarán ar an [[An Cumann Camógaíochta|gCumann Camógaíochta]] agus an chéad bhean a bhí ina hUachtarán ar [[Oireachtas na Gaeilge]].
Rugadh Máire i [[Ráth Maonais]] sa bhliain 1879 agus d’fhreastail sí ar [[Coláiste Pháirc Mhucrois|Choláiste Pháirc Mhucrois]] agus ar an Ollscoil Ríoga ([[Ollscoil na hÉireann]] níos déanaí), áit a raibh sí ina comhscoláire le h[[Úna Ní Fhaircheallaigh]], [[Helena Concannon]], agus [[Hanna Sheehy-Skeffington]].
== Gaeilge ==
Fuair Máire a cuid [[An Ghaeilge|Gaeilge]] ar saoire i [[Baile Bhuirne|mBaile Bhuirne]], agus ghnóthaigh sí an chéad scoláireacht sa Ghaeilge ón Ollscoil Ríoga, arbh fhiú £100 sa bhliain í, a chaith sí ar chuairteanna ar an gcoláiste Gaeilge i m[[Béal Átha an Ghaorthaidh]].
Rinne sí staidéar i scoil na [[Sean-Ghaeilge]] a bhunaigh an tOllamh [[Osborn Bergin]], agus d'imir an tOllamh [[Gael-Astrálaigh|Éireannach-Astrálach]] O'Daly tionchar láidir uirthi freisin. Ina dhiaidh sin, mhúin sí [[An Laidin|Laidin]] trí Ghaeilge i mBéal Átha an Ghaorthaidh agus bhain sí líofacht amach sa bh[[An Fhraincis|Fraincis]], sa [[An Ghearmáinis|Ghearmáinis]], san [[An Iodáilis|Iodáilis]] agus sa [[An Spáinnis|Spáinnis]].
Chaith sí an £100 deireanach dá scoláireacht ar spré dá pósadh le Seán Mac Gearailt, an chéad Chuntasóir Ginearálta ar na Coimisinéirí Ioncaim i státseirbhís na hÉireann níos déanaí. Bhí siad ina gcónaí i n[[Glas Naíon]] ar dtús agus ansin i n[[Deilginis]].
Bhí sí ar dhuine de bhunaitheoirí [[Craobh an Chéitinnigh|Chraobh an Chéitinnigh]], craobh radacach de [[Conradh na Gaeilge|Chonradh na Gaelige]]. Ba dhaoine as [[Contae Chiarraí|Ciarraí]] a bhí lonnaithe i m[[Baile Átha Cliath]] cuid mhaith de bhallraíocht na craoibhe, agus mheasadar gurbh iad féin fócas intleachtúil an Chonartha.
== Camógaíocht ==
I mí Lúnasa 1904, sé bliana tar éis gur bunaíodh na chéad fhoirne [[Iomáint|iomána]] do mhná, foilsíodh rialacha na [[Camógaíocht|camógaíochta]] den chéad uair riamh in ''Banba'', irisleabhar a d'fhoilsigh Craobh an Chéitinnigh. Tarraingíodh aird an phobail ar an gcamógaíocht nuair a taispeánadh í ag an Oireachtas níos luaithe sa bhliain sin. Bhí sí difriúil le hiománaíocht na bhfear mar gheall ar liathróid níos éadroime agus páirc imeartha níos lú. Maítear go minic gurb iad Máire Ní Chinnéide agus [[Cáit Ní Dhonnchadha]] (cosúil le Ní Chinnéide, náisiúnaí Éireannach agus gníomhaí ar son na Gaeilge) a chruthaigh an cluiche, le cúnamh ó dheartháir Ní Dhonnchadha, Tadhg Ó Donnchadha, a dhréachtaigh na rialacha.<ref>Ríona Nic Congáil, "'Looking on for centuries from the side-line': Gaelic Feminism and the rise of Camogie", Éire-Ireland (Spring / Summer 2013): 168–192.[https://www.academia.edu/3324668/Looking_on_for_centuries_from_the_side-line_Gaelic_Feminism_and_the_rise_of_Camogie Gaelic Feminism and the Rise of Camogie]</ref> Bhí Máire ar an gcéad fhoireann camógaíochta a d’imir cluiche taispeántais san [[Uaimh]] i mí Iúil 1904, agus rinne sí bolscaireacht sna laethanta luatha sin chun an cluiche a chur chun cinn. Sa bhliain 1905, toghadh ina huachtarán ar an gCumann Camógaíochta úrnua í.
== Conradh na Gaeilge ==
Níos déanaí, bhí Máire ina Leas-Uachtarán ar Chraobh an Chéitinnigh nuair a bhí [[Cathal Brugha]] ina Uachtarán. Bhí sí gníomhach i [[Cumann na mBan|gCumann na mBan]] le linn [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Chogadh na Saoirse]] agus bhí sí ar son an chonartha le linn an [[Cogadh Cathartha na hÉireann|chogaidh chathartha]]. Rinne sí iarracht eagraíocht ban a bhunú “i dtacaíocht leis an [[Saorstát Éireann|Saorstát]]” i gcomhar le [[Jennie Wyse Power]].
== Peig Sayers ==
Thug Máire cuairt ar na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] den chéad uair sa bhliain 1932 lena hiníon Niamh, a fuair bás óg go tragóideach. Bhí aithne aici ar [[Peig Sayers|Pheig Sayers]], agus i samhradh na bliana 1934, mhol sí do Pheig a cuimhní cinn a scríobh.
D'fhreagair Peig nach raibh aon rud le scríobh aici. Níor fhoghlaim sí ar scoil ach léamh agus scríobh i mBéarla, agus bhí an chuid is mó de dearmadta aici.
Mhol Máire do Pheig a cuimhní cinn a dheachtú dá mac Micheál Ó Gaoithín, ar ar thug gach duine ar an oileán “An File”, ach chroith Peig a ceann go hamhrasach. Faoi Nollaig, tháinig paicéad ó na [[Na Blascaodaí|Blascaodaí]] ina raibh lámhscríbhinn, agus thras-scríobh Máire í focal ar fhocal. Sa samhradh, thug sí ar ais go dtí na Blascaodaí í chun í a léamh do Pheig.
Ansin rinne sí eagarthóireacht ar an lámhscríbhinn, agus d'fhoilsigh an Talbot Press an leabhar Peig sa bhliain 1936.
== Scríbhneoireacht ==
Ghabh Máire páirt sa chéad dráma Gaeilge nua-aimseartha a cuireadh ar stáitse: ''Casadh an tSugáin'' le [[Dubhghlas de hÍde]] sa bhliain 1901. Níos déanaí, scríobh sí drámaí do leanaí a léirigh An Comhar Drámuidhachta ag an Oireachtas in Amharclann na Péacóige; foilsíodh ''Gleann na Sidheóg'' agus ''An Dúthchas'' (1908). Ba chraoltóir Gaeilge í ar an stáisiún 2RN/Radio Éireann tar éis gur bunaíodh é sa bhliain 1926. Chuir sí Gaeilge ar fhinscéalta Grimm, leabhar a foilsíodh i 1923 mar Scéalta ó Ghrimm.
Fuair sí bás ar 25 Aibreán 1967<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=2173|title=NÍ CHINNÉIDE, Máire (1878–1967)|language=ga-IE|work=ainm.ie|access-date=2022-07-28}}</ref> agus cuireadh i Reilig Ghráinseach an Déin í.
== Foilseacháin ==
* ''Gleann na Sidheóg'' . (Baile átha Cliath: Muintir na Leabhar Gaedhilge, 1905).
* ''An Dúthchas: dráma éin-ghníomha'' . (Baile Átha Cliath: Connradh na Gaedhilge, 1908).
* ''Scéalta ó Ghrimm (Jacob Grimm 1785–1863)'' (Aistriúchán, Baile Átha Cliath: Conradh na Gaedhilge, 1923).
* ''Peig: a scéal féin do scríobh Peig Sayers'' ; (eagarthóir, Baile Átha Cliath, Talbot Press, 1936, agus eagráin ina dhiaidh sin)
== Tagairtí ==
{{reflist}}
{{DEFAULTSORT:Chinneide, Maire Ni}}
[[Catagóir:Scríbhneoirí Gaeilge]]
[[Catagóir:Daoine Éireannacha den 20ú haois]]
[[Catagóir:Básanna i 1967]]
[[Catagóir:Daoine a rugadh i 1879]]
[[Catagóir:Daoine as Baile Átha Cliath]]
54tl4u18ru2t1yokknh9yyijjeuy2kz
Fada is Fairsing
0
103537
1069060
2022-07-31T23:57:15Z
TGcoa
21229
Leathanach cruthaithe le '{{Teideal iodálach|''Fada is Fairsing''}} {{WD Bosca Sonraí Nuachtán}} Is í Lisa Nic an Bhreithimh láithreoir '''''Fada is Fairsing''''', [[Podchraolachán|podchraoladh]] agus [[Raidió|clár raidió]] ar [[Raidió na Life]] a chuireann agallaimh ar dhaoine ó gach cearn den domhan trí Ghaeilge. á roinnt ar líne ó 2012 ar aghaidh.<ref>{{Cite news|url=https://tuairisc.ie/cuig-phodchraoladh-gaeilge-san-iomaiocht-do-ghradam-naisiunta/|teideal=Cúig p...'
wikitext
text/x-wiki
{{Teideal iodálach|''Fada is Fairsing''}}
{{WD Bosca Sonraí Nuachtán}}
Is í Lisa Nic an Bhreithimh láithreoir '''''Fada is Fairsing''''', [[Podchraolachán|podchraoladh]] agus [[Raidió|clár raidió]] ar [[Raidió na Life]] a chuireann agallaimh ar dhaoine ó gach cearn den domhan trí Ghaeilge. á roinnt ar líne ó 2012 ar aghaidh.<ref>{{Cite news|url=https://tuairisc.ie/cuig-phodchraoladh-gaeilge-san-iomaiocht-do-ghradam-naisiunta/|teideal=Cúig phodchraoladh Gaeilge san iomaíocht do ghradam náisiúnta|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-07-31}}</ref>
Bíonn ar a laghad beirt aíonna, Ghaeil ar fud na cruinne, ar an gclár seachtain i ndiaidh seachtaine le scéalta éagsúla, spéisiúla, faoina bpobal Gaeilge i ngach áit ó [[Béising|Bhéising]] go [[Perth]] go [[Páras]] go [[Dallas, Texas|Dallas]] go [[Dún Éideann]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
{{Rialú údaráis}}
[[Catagóir:Meáin na Gaeilge]]
[[Catagóir:Cláir raidió]]
[[Catagóir:Raidió na Life]]
[[Catagóir:Podchraoltaí]]
ls84jl6ya8upxcoyed5u71gnd4ok1l1
1069061
1069060
2022-07-31T23:57:57Z
TGcoa
21229
Scrios mé WD Bosca Sonraí Nuachtán ... gan mhaith anseo
wikitext
text/x-wiki
{{Teideal iodálach|''Fada is Fairsing''}}Is í Lisa Nic an Bhreithimh láithreoir '''''Fada is Fairsing''''', [[Podchraolachán|podchraoladh]] agus [[Raidió|clár raidió]] ar [[Raidió na Life]] a chuireann agallaimh ar dhaoine ó gach cearn den domhan trí Ghaeilge. á roinnt ar líne ó 2012 ar aghaidh.<ref>{{Cite news|url=https://tuairisc.ie/cuig-phodchraoladh-gaeilge-san-iomaiocht-do-ghradam-naisiunta/|teideal=Cúig phodchraoladh Gaeilge san iomaíocht do ghradam náisiúnta|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-07-31}}</ref>
Bíonn ar a laghad beirt aíonna, Ghaeil ar fud na cruinne, ar an gclár seachtain i ndiaidh seachtaine le scéalta éagsúla, spéisiúla, faoina bpobal Gaeilge i ngach áit ó [[Béising|Bhéising]] go [[Perth]] go [[Páras]] go [[Dallas, Texas|Dallas]] go [[Dún Éideann]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
{{Rialú údaráis}}
[[Catagóir:Meáin na Gaeilge]]
[[Catagóir:Cláir raidió]]
[[Catagóir:Raidió na Life]]
[[Catagóir:Podchraoltaí]]
o28naanlqcengirinmckep4vzqzjgnb
1069064
1069061
2022-08-01T00:04:59Z
TGcoa
21229
wikitext
text/x-wiki
{{Teideal iodálach|''Fada is Fairsing''}}
[[Íomhá:Map of the Irish Diaspora in the World.svg|mion|diaspóra na hÉireann]]
Is í Lisa Nic an Bhreithimh láithreoir '''''Fada is Fairsing''''', [[Podchraolachán|podchraoladh]] agus [[Raidió|clár raidió]] ar [[Raidió na Life]] a chuireann agallaimh ar dhaoine ó gach cearn den domhan trí Ghaeilge. á roinnt ar líne ó 2012 ar aghaidh.<ref>{{Cite news|url=https://tuairisc.ie/cuig-phodchraoladh-gaeilge-san-iomaiocht-do-ghradam-naisiunta/|teideal=Cúig phodchraoladh Gaeilge san iomaíocht do ghradam náisiúnta|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-07-31}}</ref>
Bíonn ar a laghad beirt aíonna, Ghaeil ar fud na cruinne, ar an gclár seachtain i ndiaidh seachtaine le scéalta éagsúla, spéisiúla, faoina bpobal Gaeilge i ngach áit ó [[Béising|Bhéising]] go [[Perth]] go [[Páras]] go [[Dallas, Texas|Dallas]] go [[Dún Éideann]].
== Tagairtí ==
{{Reflist}}
{{Rialú údaráis}}
[[Catagóir:Meáin na Gaeilge]]
[[Catagóir:Cláir raidió]]
[[Catagóir:Raidió na Life]]
[[Catagóir:Podchraoltaí]]
[[Catagóir:Diaspóra Éireannach]]
33q2b5m7grnxty4gei3wbffeaikfy4u
Catagóir:Raidió na Life
14
103538
1069062
2022-08-01T00:00:35Z
TGcoa
21229
Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Stáisiúin Raidió]]'
wikitext
text/x-wiki
[[Catagóir:Stáisiúin Raidió]]
2ngowf7uahcndxf1ph31tnxj6dmnx3o
Catagóir:Stáisiúin Raidió
14
103539
1069063
2022-08-01T00:01:01Z
TGcoa
21229
Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Raidió]]'
wikitext
text/x-wiki
[[Catagóir:Raidió]]
ocg6onf0nwke1cyhpitzx36ger369by
Cairrigín, Contae an Chabháin
0
103540
1069083
2022-08-01T00:34:57Z
Kevin Scannell
340
Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Cairrigín, Contae an Chabháin]] go [[An Carraigín, Contae an Chabháin]]: litriú — logainm.ie
wikitext
text/x-wiki
#athsheoladh [[An Carraigín, Contae an Chabháin]]
eh0f6doneahgl5mw436zem2i754mg1g
Juergen Braehmer
0
103541
1069094
2022-08-01T01:02:35Z
Kevin Scannell
340
Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Juergen Braehmer]] go [[Jürgen Brähmer]]: en, de, etc.
wikitext
text/x-wiki
#athsheoladh [[Jürgen Brähmer]]
5ccgz8k6qffci5wg2roktosda14zt2b
Baile na Páirce
0
103542
1069104
2022-08-01T01:15:31Z
Kevin Scannell
340
Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Baile na Páirce]] go [[Baile an Phárcaigh]]: logainm.ie
wikitext
text/x-wiki
#athsheoladh [[Baile an Phárcaigh]]
q6i1mvwpre09ybwc2zie7vb8448g9wl
Plé:Baile na Páirce
1
103543
1069106
2022-08-01T01:15:31Z
Kevin Scannell
340
Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Plé:Baile na Páirce]] go [[Plé:Baile an Phárcaigh]]: logainm.ie
wikitext
text/x-wiki
#athsheoladh [[Plé:Baile an Phárcaigh]]
38v9jvptkmxqrd9qi7wsjzfuf1r7z8h
Magh Dúin
0
103544
1069113
2022-08-01T01:27:56Z
Kevin Scannell
340
Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Magh Dúin]] go [[Maigh Dúin]]
wikitext
text/x-wiki
#athsheoladh [[Maigh Dúin]]
k6thkpf40mjtd0r43mfuqjs982tee1v
Unstrut
0
103545
1069164
2022-08-01T11:32:36Z
Ériugena
188
Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1088726057|Unstrut]]"
wikitext
text/x-wiki
Is [[abhainn]] í an Unstrut isa [[An Ghearmáin|Ghearmáin]] agus is fo-abhainn chlé 192 km ar fad den [[An tSaale|Saale]] í.
Éiríonn an abhainn Unstrut i dtuaisceart [[Thüringen|na Túrainge]] gar do Dhingelstädt (siar ó Kefferhausen i gceantar Eichsfeld ) agus is é a dobharcheantar iomlán Abhantrach <a href="./Thüringen" rel="mw:WikiLink" data-linkid="155" data-cx="{&quot;adapted&quot;:true,&quot;sourceTitle&quot;:{&quot;title&quot;:&quot;Thuringia&quot;,&quot;thumbnail&quot;:{&quot;source&quot;:&quot;https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Thuringia.svg/80px-Flag_of_Thuringia.svg.png&quot;,&quot;width&quot;:80,&quot;height&quot;:40},&quot;description&quot;:&quot;State in Germany&quot;,&quot;pageprops&quot;:{&quot;wikibase_item&quot;:&quot;Q1205&quot;},&quot;pagelanguage&quot;:&quot;en&quot;},&quot;targetTitle&quot;:{&quot;title&quot;:&quot;Thüringen&quot;,&quot;thumbnail&quot;:{&quot;source&quot;:&quot;https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Erfurt_cathedral_and_severi_church.jpg/80px-Erfurt_cathedral_and_severi_church.jpg&quot;,&quot;width&quot;:80,&quot;height&quot;:60},&quot;pageprops&quot;:{&quot;wikibase_item&quot;:&quot;Q1205&quot;},&quot;pagelanguage&quot;:&quot;ga&quot;},&quot;targetFrom&quot;:&quot;link&quot;}" class="cx-link" id="mwFQ" title="Thüringen">na Túrainge</a> . Briseann sí amach as an abhantrach trí Gheata <a href="./Thüringen" rel="mw:WikiLink" data-linkid="155" data-cx="{&quot;adapted&quot;:true,&quot;sourceTitle&quot;:{&quot;title&quot;:&quot;Thuringia&quot;,&quot;thumbnail&quot;:{&quot;source&quot;:&quot;https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Thuringia.svg/80px-Flag_of_Thuringia.svg.png&quot;,&quot;width&quot;:80,&quot;height&quot;:40},&quot;description&quot;:&quot;State in Germany&quot;,&quot;pageprops&quot;:{&quot;wikibase_item&quot;:&quot;Q1205&quot;},&quot;pagelanguage&quot;:&quot;en&quot;},&quot;targetTitle&quot;:{&quot;title&quot;:&quot;Thüringen&quot;,&quot;thumbnail&quot;:{&quot;source&quot;:&quot;https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Erfurt_cathedral_and_severi_church.jpg/80px-Erfurt_cathedral_and_severi_church.jpg&quot;,&quot;width&quot;:80,&quot;height&quot;:60},&quot;pageprops&quot;:{&quot;wikibase_item&quot;:&quot;Q1205&quot;},&quot;pagelanguage&quot;:&quot;ga&quot;},&quot;targetFrom&quot;:&quot;link&quot;}" class="cx-link" id="mwFQ" title="Thüringen">na Túrainge</a> siar ó Heldrungen agus, ina réimsí íochtair, sníonn sí tríd an tSacsain-Anhalt sula sileann an abhainn isteach sa Saale in aice le Naumburg. Is é fad iomlán an Unstrut ná 192{{Convert|192|km|mi}} km. I measc na mbailte feadh na h Unstrut tá Mühlhausen, Sömmerda, Bad Frankenhausen, Artern, Roßleben, agus Freyburg . Is iad a fo-aibhneacha is mó ná an Gera, an Wipper, an Helme, agus an Lossa .
5uw4ijvwg3qhz06eaz7u2in86vvl4il
1069167
1069164
2022-08-01T11:44:03Z
Ériugena
188
wikitext
text/x-wiki
{{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}}
Is [[abhainn]] í '''An Unstrut''' sa [[An Ghearmáin|Ghearmáin]] agus is fo-abhainn chlé. atá 192 km ar fad. den [[An tSaale|Saale]] í.
Éiríonn an abhainn Unstrut i dtuaisceart [[Thüringen|na Túrainge]] gar do Dhingelstädt (siar ó Kefferhausen i gceantar Eichsfeld ) agus is é a dobharcheantar iomlán Abhantrach na Túrainge siar ó Heldrungen agus, ina réimsí íochtair, sníonn sí tríd [[An tSacsain-Anhalt|an tSacsain-Anhalt]] sula sileann an abhainn isteach sa Saale in aice le Naumburg. Is é fad iomlán an Unstrut ná 192 km. I measc na mbailte feadh na hUnstrut tá Mühlhausen, Sömmerda, Bad Frankenhausen, Artern, Roßleben, agus Freyburg. Is iad a fo-aibhneacha is mó ná an Gera, an Wipper, an Helme, agus an Lossa,
==Tagairtí==
[[Catagóir:Abhantrach na hUstrut| ]]
[[Catagóir:Burgenlandkreis]]
[[Catagóir:Aibhneacha na Sacsaine-Anhalt]]
[[Catagóir:Aibhneacha na Túrainge]]
[[Catagóir:Aibhneacha na Gearmáine]]
15otgr7al4172sovxie3g6j9c2pawzh