Vicipéid gawiki https://ga.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%ADomhleathanach MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Meán Speisialta Plé Úsáideoir Plé úsáideora Vicipéid Plé Vicipéide Íomhá Plé íomhá MediaWiki Plé MediaWiki Teimpléad Plé teimpléid Cabhair Plé cabhrach Catagóir Plé catagóire TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Eiscir Riada 0 2776 1082299 1020673 2022-08-16T21:10:18Z Kevin Scannell 340 nasc wikitext text/x-wiki Tugtar '''Eiscir Riada''' ar an tsraith droimnín idir an áit a bhfuil [[Baile Átha Cliath]] inniu agus [[Cuan na Gaillimhe]]. Fuíoll oighearshrutha a leáigh ag deireadh na hOighearaoise atá ann. In aimsir na sean-Ghael, tógadh mórbhóthar ar a dhromchla, agus ''An tSlí Mhór'' a thugtaí air. Rinne an eiscir deighilt idir [[Leath Choinn]], a bhí lastuaidh de, agus [[Leath Mhogha]], a bhí laisteas de. Tá áiteanna i [[Leamhcán]] atá ainmnithe as an tsraith droimnín seo. Sreabhann an Grifín trí bhaile fearainn an Eiscir Thuaidh, a fuair a ainm ó Eiscir Riada, gné oighreach sil-leagtha a fágadh ann nuair a chúlaigh an t-oighear tar éis na hOighearaoise deireanaí. Fuair go leor logainmneacha áitiúla cosúil le foirgnimh, eastáit, bóithre agus droichid a n-ainmneacha ón ngné thíreolaíoch seo. Tá an eiscir so-aitheanta ar an talamh in aice leis na cnocáin ísle nó na hiomairí a sheasann amach ón tírdhreach réidh den [[till oighreach]] (cré bholláin) ar ar sil-leagadh é. Nochtadh an eiscir nuair a leáigh an t-oighear timpeall 10,000 bliain ó shin, agus é comhdhéanta de ghaineamh agus de ghairbhéal a tháinig ó aolchloch arna sil-leagan ag uisce a bhí ag sreabhadh faoi oighearshruth. Síneann sí soir-siar trí lár na hÉireann. Leis na mílte bliain, bhí bealach nádúrtha le fáil ar an talamh ní b’airde trí na portaigh i lártíre na hÉireann. Tugtar `Eiscir Riada’ ar an áit (iomaire gainimh na tiomána carbaid), creidtear go bhfuil sí comhthitimeach leis “[[an tSlí Mhór]]”, a chuaigh ó Chaisleán Bhaile Átha Cliath chomh fada le Cuan na Gaillimhe. Tar éis an chatha ag [[Maigh Nuad]] sa bhliain 123 AD, bhí Eiscir Riada mar líne scartha trí Éirinn idir na tailte faoi rialú [[Chonn na gCéadta Cath]] ó thuaidh agus [[Eoghan Mór]] ó dheas. Le linn dheireadh na Meánaoise bhí dúiche na hEascrach ar cheann de na ceithre Mhainéar Ríoga i gContae Bhaile Átha Cliath, ba mhinic a caitheadh an t-ioncam a fuarthas uathu ar chosaint na [[An Pháil|Páile]], a bhí faoi rialú rialtas [[Shasana]], "in aghaidh an Namhad Éireannaigh". Go dtí an lá atá inniu ann, tá Eiscir Riada fós ina mhórbhealach, mar go bhfuil príomh-mhótarbhealach an M4/M6 idir Baile Átha Cliath agus Gaillimh an-ghar de. Tarlaíonn go leor gníomhaíochta talmhaíochta feadh an bhóthair go fóill, agus talamh dea-dhraenáilte de chaighdeán réasúnta maith fágtha ag an ngaineamh oighreach. Tá na heascracha ina bhfoinse luachmhar d'ábhar tógála, agus go minic baintear gaineamh agus gairbhéal astu. [[Catagóir:Stair na hÉireann]] 28p6dp5dimiu2g4ctmffsyylsbrd4wt Miotaseolaíocht na nGael 0 2810 1082213 1082204 2022-08-16T14:11:43Z Marcas.oduinn 33120 /* An Fhiannaíocht */... ag aistriú wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} Baineann an t-alt seo le '''miotaseolaíocht na nGael'''. Bhí miotais dá gcuid féin ag na sean-[[Gael|Ghaeil]], agus tá roinnt mhaith eolais againn faoi. Bhí éagsúlacht sna déithe agus na creidimh eile ar fud na hEorpa in airde réim na g[[Ceiltigh|Ceilteach]], ach bhí aitheantas leathan ag déithe áirithe, m.sh, [[Lugh]], [[Manannán mac Lir]]. Bhí déithe eile a raibh baint níos láidre acu le áit áirithe, m.sh, Crom Dubh in [[Éire|Éirinn]]. ==Scéalaíochtaí agus Catagóirí== Is féidir an cineál de chuid is mó de seanscéalta Gaelacha a aithint lena chéad fhocal, mar a leanas: * ''aided'' (anbhás) – bás tréan de dhuine nó ainmhí * ''aisling'' – fís a chodladh * ''aithed'' (éalú leannán) * ''baile'' (buile) – fís, mire, mearchial * ''cath'' * ''compert'' (coimpeart, gin) * ''echtrae'' ([[Echtra|eachtra]]) * ''immram'' ([[Immram|iomramh]]) – turas thar lear go dtí oileán miotasach * ''macgnímartha'', ''macgnímrada'' (macghníomhartha) * ''orgain'' (argain, dúnmharú) * ''scéla'' (scéala) * ''[[Táin Bó|táin bó]]'' * ''tochmarc'' (tochmharc, suirí) * ''togail'' (toghail, léirscrios) * ''tóraíocht'' Ó thaobh roinnt téacsanna de, is deacair a rá cén cineál is ea iad, mar shampala ''acallam'' (agallamh). == Leabhair agus lámhscríbhinní == [[Íomhá:Book of Leinster, folio 53.jpg|mion|upright=1|alt=A page from a 12th century Irish manuscript|Folio 53 of the ''[[Leabhar Laighneach]]''. Medieval manuscripts are the main source for Irish mythology and early literature.]] Seo a leanas na trí príomhfhoinsí le haghaidh miotaseolaíocht na nGael: * ''[[Lebor na hUidre]]'' de chuid na 11ú/12ú haoise, caomhnaithe i leabharlann the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]], an lámhscríbhinn is sine atá ar marthain scríofa go hiomlán as Gaeilge * An ''[[Leabhar Laighneach]]'' de chuid na 12ú haoise, caomhnaithe i [[Leabharlann Choláiste na Tríonóide]] * Bodleian Library, LS [[Rawlinson B 502]], sa [[Bodleian Library]] ag an [[Ollscoil Oxford]]. In ainneoin dátaí na bhfoinsí, tá a gcuid ábhair i bhfad níos sine.<ref name=Frehan-2012/> Seo a leanas roinnt foinsí tábhachtacha eile as iarthair na hÉireann de chuid na 14ú agus 15ú haoiseanna: * [[Leabhar Buí Leacáin]] (CnT) ** Tá ann sé chuid déag, le seanscéalta na Fiannaíochta, naomhseanchais, matáin leis an leagan is luaite atá ar marthain den ''[[Táin Bó Cúailnge]]''.<ref name=Frehan-2012/> * [[Leabhar Mór Leacáin]] (ARÉ) * [[Leabhar Bhaile an Mhóta]] (ARÉ) * [[Leabhar Fhear Maí]] ** Tá ann saothair shincréatacha níos dearanaí amhail is [[Foras Feasa ar Éirinn]] (c. 1640). Is dócha go raibh rochtain ag na scríbhneoirí le foinsí anois caillte. Scríobhadh na saothair seo go formhór ag [[manach|manaigh]] Críostaí, a bhí idir dhá chomhairle, idir fonn a gcultúr dúchais a chaomhnú agus naimhdeas le creidimh phagánacha, agus dá bharr, rinneadh déithe de roinnt laochra (féach [[wiktionary:Euhemeros|Euhemeros]]). Is dócha gur chuid d'fheachtas bolscaireachta iad roinnt foinsí níos déanaí, chun stair Éireannach a chruthú a sheasfadh le ginealach miotasach na n-ionróirí Briotanacha, ó bhunaitheoirí na Róimhe dá mba fhíor, scaipthe ag [[Goffraidh Monmouth]] agus eile. Rinneadh iarrachtaí fosta ginealaigh Éireannacha a athdhéanamh ar nós na nGréagach nó an bhíobla. Pléitear fós an bhfuil an sean[[béaloideas|bhéaloideas]] le cloisteáil i litríocht Ghaeilge na meánaoise. Dar le [[Kenneth H. Jackson|Kenneth Jackson]], is ''"fuinneog ar an Iarnnaois"'' í an Rúraíocht, agus rinne Garret Olmsted naisc idir ''Táin Bó Cuailnge'' agus an [[coire Gundestrup]].<ref name=Jackson-1964-oldest/> In éadan maíomh na scoláirí "dúchasacha", molann scoláirí "athbhreithnitheacha" gur cumadh an litríocht sa ré Chríostaí, mar aithris ar an litríocht chlasaiceach a tháinig i dteannta le léann [[Laidin]]e. Tarraingíonn athbhreithnitheoirí aird ar thionchar an [[Iliad]] ar ''Táin Bó Cuailnge'', agus fosta ar ''Togail Troí'', leagan Gaeilge den scéal ''De excidio Troiae historia'' le [[Dares Phrygius]], le fáil sa Leabhar Laighneach. Moladar fosta go bhfuil cultúr na scéalta níos giorra don am a scríofa ná i bhfad ó shin. == Na Scéalta Miotaseolaíochta == {{main|Na Scéalta Miotaseolaíochta}} Sa scéalaíocht seo, cuimsítear scéalta faoi bhunús agus iar-dhéithe na nGael. Tagann an chuid is tábhachtaí den eolas ón [[Dindsenchas]] agus [[Leabhar Gabhála na hÉireann]]. Bréag-stair atá sa Leabhar Gabhála, a leagann síos sinsearacht na nÉireannach siar ó [[Maois]]. Déantar cur síos ar na gcogaí idir na Fir Bolg agus Tuatha Dé Danann sa [[Cath Maighe Tuireadh]]. Tá an scéal cáiliúil [[Clann Lir]] mar chuid den ghrúpa seo chomh maith. # [[Cessair]] # [[Parthalán]] # [[Fomhóraigh]] # [[Neimheadh]] # [[Fir Bholg]] # [[Tuatha Dé Danann]] # [[Míl Espáine]] [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|Lugh's Magic Spear; illustration by H.R. Millar]] '' The Mythological Cycle, comprising stories of the former gods and origins of the Irish, is the least well preserved of the four cycles. It is about the principal people who invaded and inhabited the island. The people include Cessair and her followers, the Formorians, the Partholinians, the Nemedians, the Firbolgs, the [[Tuatha Dé Danann]], and the Milesians.<ref name=Frehan-2012/> The most important sources are the ''[[Dinnseanchas]]'' and the ''[[Lebor Gabála Érenn]]''. Other manuscripts preserve such mythological tales as ''[[Bodb Derg|The Dream of Aengus]]'', ''[[Tochmarc Étaíne]]'' and ''[[Cath Maighe Tuireadh]]'', ''the (second) Battle of Magh Tuireadh''. One of the best known of all Irish stories, ''[[Oidheadh Chlainne Lir]]'', is also part of this cycle. '' ''Lebor Gabála Érenn'' is a pseudo-history of Ireland, tracing the ancestry of the Irish back to before [[Noah]]. It tells of a series of invasions of Ireland by a succession of peoples, the fifth of whom was the people known as the [[Tuatha Dé Danann]], who were believed to have inhabited the island before the arrival of the [[Gaeil]], or [[Míl Espáine]]. They faced opposition from their enemies, the [[Fomhóraigh]], led by [[Balor]] of the Evil Eye. Balor was eventually slain by [[Lugh|Lugh Lámfada]] at the second battle of Magh Tuireadh. With the arrival of the Gaels, the Tuatha Dé Danann retired underground to become the [[síde]] people of later myth and legend. '' The ''Metrical Dindshenchas'' is the great [[onomastic]]s work of early Ireland, giving the naming legends of significant places in a sequence of poems. It includes a lot of important information on Mythological Cycle figures and stories, including the Battle of Tailtiu, in which the Tuatha Dé Danann were defeated by the Milesians. '' It is important to note that by the Middle Ages the Tuatha Dé Danann were not viewed so much as gods as the shape-shifting magician population of an earlier [[Golden Age]] Ireland. Texts such as ''Lebor Gabála Érenn'' and ''Cath Maige Tuireadh'' present them as kings and heroes of the distant past, complete with death-tales. However, there is considerable evidence, both in the texts and from the wider Celtic world, that they were once considered [[déithe na gCeilteach|deities]]. '' Even after they are displaced as the rulers of Ireland, characters such as [[Lugh]], the [[Mórrígan]], [[Aengus]] and [[Manannán mac Lir]] appear in stories set centuries later, betraying their immortality. A poem in the [[Leabhar Laighneach]] lists many of the Tuatha Dé, but ends "Although [the author] enumerates them, he does not worship them". [[Goibniu]], [[Creidhne]] and [[Luchtaine]] are referred to as ''Trí Dé Dána'', and the [[Dagda]]'s name is interpreted in [[meánaois]] texts as "the good god". [[Nuada]] is [cognate with the British god [[Nodens]]; [[Lugh]] is a reflex of the pan-Celtic deity [[Lugus]]; [[Tuireann]] may be related to the Gaulish [[Taranis]]; [[Ogma]] to [[Ogmios]]; and [[Badb]] to [[Catubodua]]. == An Rúraíocht == :''Príomhalt: [[An Rúraíocht]]'' Creidtear go bhfuil eachtraí na Rúraíochta suite timpeall tús ré na Críostaíochta, agus is i g[[Cúige Uladh]] agus i g[[Cúige Chonnacht]] atá na scéalta bunaithe. I measc na gcarachtar is mó atá ann ná Rí Uladh [[Conchúr mac Neasa]], agus an sár-laoch [[Cú Chulainn]]. [[Íomhá:Cuinbattle.jpg|mion|''"Cuchulain in Battle", illustration by [[J. C. Leyendecker]] in T. W. Rolleston's ''Myths & Legends of the Celtic Race'', 1911]] '' An Rúraíocht is traditionally set around the first century AD, and most of the action takes place in the provinces of [[cúige Uladh]] and [[cúige Chonnacht]]. It consists of a group of heroic tales dealing with the lives of [[Conchobar mac Nessa]], king of Ulster, the great hero [[Cú Chulainn]], who was the son of Lug ([[Lugh]]), and of their friends, lovers and enemies. These are the [[Ulaid]], or people of the North-Eastern corner of Ireland and the action of the stories centres round the royal court at [[Emain Macha]], close to the modern town of [[Ard Mhacha]]. The Ulaid had close links with the Irish colony in [[Alba]], and part of Cú Chulainn's training takes place in there. '' The cycle consists of stories of the births, early lives and training, wooings, battles, feastings and deaths of the heroes. It reflects a warrior society in which warfare consists mainly of single combats and wealth is measured mainly in cattle. These stories are written mainly in p Westrose. The centrepiece of the Ulster Cycle is the ''[[Táin Bó Cúailnge]]''. Other important Ulster Cycle tales include ''[[Anbhás Aonmhic Aoife]]'', ''[[Fleadh Bhricreann]]'' agus ''[[Toghail Brú Dá Dearga]]''. [[Longes mac nUislenn]], better known as the tragedy of [[Deirdre]], and the source of plays by [[John Millington Synge]], [[William Butler Yeats]], and [[Vincent Woods]], is also part of this cycle. '' This cycle is, in some respects, close to the mythological cycle. Some of the characters from the latter reappear, and the same sort of shape-shifting magic is much in evidence, side by side with a grim, almost callous realism. While we may suspect a few characters, such as [[Medb]] or [[Cú Roí]], of once being deities, and Cú Chulainn in particular displays superhuman prowess, the characters are mortal and associated with a specific time and place. If the Mythological Cycle represents a Golden Age, the Ulster Cycle is Ireland's [[Heroic Age (literary theory)|Heroic Age]]. == An Fhiannaíocht == {{Príomhalt|An Fhiannaíocht}} [[Íomhá:Heroes of the dawn (1914) (14750481494).jpg|mion|''Fionn fighting Aillen'', léaráid le [[Beatrice Elvery]] in ''Heroes of the Dawn'' (1914) le Violet Russell]] Sa tríú haois atá scéalta na Fiannaíochta suite, go formhór i g[[cúige Laighean]] agus i g[[cúige Mumhan]].<ref name=Frehan-2012/> Insítear faoi eachtraí [[Fionn mac Cumhaill|Fhionn mhic Cumhaill]], a mhac [[Oisín mac Finn|Oisín]] agus a bhuíon, na [[Fianna]].<ref name=Frehan-2012/> I measc na bhFiann, tá Clann Bhaiscne, faoi cheannais Fhionn, agus Clann Mhorna, faoi cheannas a chéile comhraic, [[Goll mac Morna|Goll]], s mharaigh [[Cumall|Cumhall]], athair Fhionn, i mbun catha. Agus Fionn óg, á tógadh faoi rún, dhóigh sé de thaisme a ordóg ar [[bradán feasa]] a bhí á réiteach aige, agus fuair sé de thairbhe eolas an bhradáin ach a ordóg a dhiúl. In am trátha, d'éireodh sé ina cheannaire na bhFiann. Is aoibhinn beatha na bhFiann, gaiscígh gairmiúla a chaitheadh a gcuid aimsire ag troid, ag seilg agus ag dul ar eachtraí go dtí trí na nÓg. Chun ballraíocht a bhaint amach, bhí sé de dhíth ag gaiscíoch nua dul faoi roinnt oirdéal fisiciúil, i dteannta le bheith eolach ar an bhfilíocht. Tá éagsúlachtaí ann san Fhiannaíocht nach bhfeictear sna scéalaíochtaí eile. Tá nasc láidir inti leis an Albáin; insítear na scéalta go formhór i rannta; agus ó thaobh toin de, scríobhadh iad níos mó ar nós rómáns ná ar nós eipice. Luaitear formhór na ndánta le hOisín. Is é [[Agallamh na Seanórach]] an fhoinse is tábhachtaí atá ann san Fhiannaíocht. Scéal de chuid na 12ú haoise atá ann, caomhnaithe i ndá lámhscríbhinn den 15ú haois, [[Leabhar Leasa Mhóir]] agus [[Laud 610]], chomh maith le lámhscríbhinn den 17ú haois as [[Cill Iníon Léinín]], [[Contae Bhaile Átha Cliath]]. Tá comhráite ann idir [[Caílte mac Rónáin]] agus Oisín, baill dheireanacha na bhFiann ar marthain, agus [[Naomh Pádraig]], agus tá ann tuairim is 8,000 líne. Feictear san Fhiannaíocht dhá scéal is mó le rá dá leithéid, [[Tóraíocht Dhiarmada agus Ghráinne]] agus Oisín i d[[Tír na nÓg]]. B'fhéidir é go bhfuil an Tóraíocht, ar cheann de bheagán scéalta próis sa scéalaíocht, ina foinse ar [[Triostan agus Iosóid]]. == Scéalaíocht na Ríthe == {{main|Scéalaíocht na Ríthe}} Bhíodh sé de dhualgas ar [[filid|fhile]] cúirte na meánaoise stair agus ginealach a rítheaghlaigh a cheiliúradh. Sna dánta a cumadh, feictear meascáin de mhiotais agus stair. Tugtar Scéalaíocht na Ríthe ar an litríocht seo, nó níos fearr Scéalaíochtaí, óir go bhfuil cnuasaigh neamhspleácha ann. Ceapadh an t-ainm seo le sáchghairid sa bhliain 1946 ag an léirmheastóir Éireannach [[Myles Dillon]]. I measc na ríthe a fheictear sna scéalaíochtaí, tá idir miotasach amhail is [[Labraid Loingsech]], Ardrí na hÉireann a deirtear timpeall na bliana 431&nbsp;RC, agus straitéisí amhail is[[Brian Bóramha]]. Is é ámh an saothar is cáiliúla b'fhéidir ná ''[[Buile Shuibhne]]'', scéal de chuid na 12ú haoise. Chuir Naomh Rónán mallacht ar Shuibhne, rí [[Dál nAraidi|Dhál Araí]], agus d'éirigh sé ina leath-fhear, leath-éan, gan i ndán dó ach saol aonair sna coillte, gan chomhluadar daonna. Tá filí Éireannacha an lae inniu spreagtha ag an scéal agus tá aistriúcháin déanta ag [[Trevor Joyce]] agus [[Seamus Heaney]]. == Naisc sheachtracha == * [https://www.vanhamel.nl/codecs/Medieval_Irish_tale_lists Scéal liostaí A agus B] ar [https://www.vanhamel.nl/codecs CODECS] == Tagairtí == {{reflist}} {{Scéalta miotaseolaíochta}} {{An Fhiannaíocht}} {{An Rúraíocht}} {{síol}} [[Catagóir:Miotaseolaíocht na nGael| ]] ie8pukm4g914q3vg7b5wps81msja71a 1082215 1082213 2022-08-16T14:18:56Z Marcas.oduinn 33120 /* An Rúraíocht */... ag aistriú wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} Baineann an t-alt seo le '''miotaseolaíocht na nGael'''. Bhí miotais dá gcuid féin ag na sean-[[Gael|Ghaeil]], agus tá roinnt mhaith eolais againn faoi. Bhí éagsúlacht sna déithe agus na creidimh eile ar fud na hEorpa in airde réim na g[[Ceiltigh|Ceilteach]], ach bhí aitheantas leathan ag déithe áirithe, m.sh, [[Lugh]], [[Manannán mac Lir]]. Bhí déithe eile a raibh baint níos láidre acu le áit áirithe, m.sh, Crom Dubh in [[Éire|Éirinn]]. ==Scéalaíochtaí agus Catagóirí== Is féidir an cineál de chuid is mó de seanscéalta Gaelacha a aithint lena chéad fhocal, mar a leanas: * ''aided'' (anbhás) – bás tréan de dhuine nó ainmhí * ''aisling'' – fís a chodladh * ''aithed'' (éalú leannán) * ''baile'' (buile) – fís, mire, mearchial * ''cath'' * ''compert'' (coimpeart, gin) * ''echtrae'' ([[Echtra|eachtra]]) * ''immram'' ([[Immram|iomramh]]) – turas thar lear go dtí oileán miotasach * ''macgnímartha'', ''macgnímrada'' (macghníomhartha) * ''orgain'' (argain, dúnmharú) * ''scéla'' (scéala) * ''[[Táin Bó|táin bó]]'' * ''tochmarc'' (tochmharc, suirí) * ''togail'' (toghail, léirscrios) * ''tóraíocht'' Ó thaobh roinnt téacsanna de, is deacair a rá cén cineál is ea iad, mar shampala ''acallam'' (agallamh). == Leabhair agus lámhscríbhinní == [[Íomhá:Book of Leinster, folio 53.jpg|mion|upright=1|alt=A page from a 12th century Irish manuscript|Folio 53 of the ''[[Leabhar Laighneach]]''. Medieval manuscripts are the main source for Irish mythology and early literature.]] Seo a leanas na trí príomhfhoinsí le haghaidh miotaseolaíocht na nGael: * ''[[Lebor na hUidre]]'' de chuid na 11ú/12ú haoise, caomhnaithe i leabharlann the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]], an lámhscríbhinn is sine atá ar marthain scríofa go hiomlán as Gaeilge * An ''[[Leabhar Laighneach]]'' de chuid na 12ú haoise, caomhnaithe i [[Leabharlann Choláiste na Tríonóide]] * Bodleian Library, LS [[Rawlinson B 502]], sa [[Bodleian Library]] ag an [[Ollscoil Oxford]]. In ainneoin dátaí na bhfoinsí, tá a gcuid ábhair i bhfad níos sine.<ref name=Frehan-2012/> Seo a leanas roinnt foinsí tábhachtacha eile as iarthair na hÉireann de chuid na 14ú agus 15ú haoiseanna: * [[Leabhar Buí Leacáin]] (CnT) ** Tá ann sé chuid déag, le seanscéalta na Fiannaíochta, naomhseanchais, matáin leis an leagan is luaite atá ar marthain den ''[[Táin Bó Cúailnge]]''.<ref name=Frehan-2012/> * [[Leabhar Mór Leacáin]] (ARÉ) * [[Leabhar Bhaile an Mhóta]] (ARÉ) * [[Leabhar Fhear Maí]] ** Tá ann saothair shincréatacha níos dearanaí amhail is [[Foras Feasa ar Éirinn]] (c. 1640). Is dócha go raibh rochtain ag na scríbhneoirí le foinsí anois caillte. Scríobhadh na saothair seo go formhór ag [[manach|manaigh]] Críostaí, a bhí idir dhá chomhairle, idir fonn a gcultúr dúchais a chaomhnú agus naimhdeas le creidimh phagánacha, agus dá bharr, rinneadh déithe de roinnt laochra (féach [[wiktionary:Euhemeros|Euhemeros]]). Is dócha gur chuid d'fheachtas bolscaireachta iad roinnt foinsí níos déanaí, chun stair Éireannach a chruthú a sheasfadh le ginealach miotasach na n-ionróirí Briotanacha, ó bhunaitheoirí na Róimhe dá mba fhíor, scaipthe ag [[Goffraidh Monmouth]] agus eile. Rinneadh iarrachtaí fosta ginealaigh Éireannacha a athdhéanamh ar nós na nGréagach nó an bhíobla. Pléitear fós an bhfuil an sean[[béaloideas|bhéaloideas]] le cloisteáil i litríocht Ghaeilge na meánaoise. Dar le [[Kenneth H. Jackson|Kenneth Jackson]], is ''"fuinneog ar an Iarnnaois"'' í an Rúraíocht, agus rinne Garret Olmsted naisc idir ''Táin Bó Cuailnge'' agus an [[coire Gundestrup]].<ref name=Jackson-1964-oldest/> In éadan maíomh na scoláirí "dúchasacha", molann scoláirí "athbhreithnitheacha" gur cumadh an litríocht sa ré Chríostaí, mar aithris ar an litríocht chlasaiceach a tháinig i dteannta le léann [[Laidin]]e. Tarraingíonn athbhreithnitheoirí aird ar thionchar an [[Iliad]] ar ''Táin Bó Cuailnge'', agus fosta ar ''Togail Troí'', leagan Gaeilge den scéal ''De excidio Troiae historia'' le [[Dares Phrygius]], le fáil sa Leabhar Laighneach. Moladar fosta go bhfuil cultúr na scéalta níos giorra don am a scríofa ná i bhfad ó shin. == Na Scéalta Miotaseolaíochta == {{main|Na Scéalta Miotaseolaíochta}} Sa scéalaíocht seo, cuimsítear scéalta faoi bhunús agus iar-dhéithe na nGael. Tagann an chuid is tábhachtaí den eolas ón [[Dindsenchas]] agus [[Leabhar Gabhála na hÉireann]]. Bréag-stair atá sa Leabhar Gabhála, a leagann síos sinsearacht na nÉireannach siar ó [[Maois]]. Déantar cur síos ar na gcogaí idir na Fir Bolg agus Tuatha Dé Danann sa [[Cath Maighe Tuireadh]]. Tá an scéal cáiliúil [[Clann Lir]] mar chuid den ghrúpa seo chomh maith. # [[Cessair]] # [[Parthalán]] # [[Fomhóraigh]] # [[Neimheadh]] # [[Fir Bholg]] # [[Tuatha Dé Danann]] # [[Míl Espáine]] [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|Lugh's Magic Spear; illustration by H.R. Millar]] '' The Mythological Cycle, comprising stories of the former gods and origins of the Irish, is the least well preserved of the four cycles. It is about the principal people who invaded and inhabited the island. The people include Cessair and her followers, the Formorians, the Partholinians, the Nemedians, the Firbolgs, the [[Tuatha Dé Danann]], and the Milesians.<ref name=Frehan-2012/> The most important sources are the ''[[Dinnseanchas]]'' and the ''[[Lebor Gabála Érenn]]''. Other manuscripts preserve such mythological tales as ''[[Bodb Derg|The Dream of Aengus]]'', ''[[Tochmarc Étaíne]]'' and ''[[Cath Maighe Tuireadh]]'', ''the (second) Battle of Magh Tuireadh''. One of the best known of all Irish stories, ''[[Oidheadh Chlainne Lir]]'', is also part of this cycle. '' ''Lebor Gabála Érenn'' is a pseudo-history of Ireland, tracing the ancestry of the Irish back to before [[Noah]]. It tells of a series of invasions of Ireland by a succession of peoples, the fifth of whom was the people known as the [[Tuatha Dé Danann]], who were believed to have inhabited the island before the arrival of the [[Gaeil]], or [[Míl Espáine]]. They faced opposition from their enemies, the [[Fomhóraigh]], led by [[Balor]] of the Evil Eye. Balor was eventually slain by [[Lugh|Lugh Lámfada]] at the second battle of Magh Tuireadh. With the arrival of the Gaels, the Tuatha Dé Danann retired underground to become the [[síde]] people of later myth and legend. '' The ''Metrical Dindshenchas'' is the great [[onomastic]]s work of early Ireland, giving the naming legends of significant places in a sequence of poems. It includes a lot of important information on Mythological Cycle figures and stories, including the Battle of Tailtiu, in which the Tuatha Dé Danann were defeated by the Milesians. '' It is important to note that by the Middle Ages the Tuatha Dé Danann were not viewed so much as gods as the shape-shifting magician population of an earlier [[Golden Age]] Ireland. Texts such as ''Lebor Gabála Érenn'' and ''Cath Maige Tuireadh'' present them as kings and heroes of the distant past, complete with death-tales. However, there is considerable evidence, both in the texts and from the wider Celtic world, that they were once considered [[déithe na gCeilteach|deities]]. '' Even after they are displaced as the rulers of Ireland, characters such as [[Lugh]], the [[Mórrígan]], [[Aengus]] and [[Manannán mac Lir]] appear in stories set centuries later, betraying their immortality. A poem in the [[Leabhar Laighneach]] lists many of the Tuatha Dé, but ends "Although [the author] enumerates them, he does not worship them". [[Goibniu]], [[Creidhne]] and [[Luchtaine]] are referred to as ''Trí Dé Dána'', and the [[Dagda]]'s name is interpreted in [[meánaois]] texts as "the good god". [[Nuada]] is [cognate with the British god [[Nodens]]; [[Lugh]] is a reflex of the pan-Celtic deity [[Lugus]]; [[Tuireann]] may be related to the Gaulish [[Taranis]]; [[Ogma]] to [[Ogmios]]; and [[Badb]] to [[Catubodua]]. == An Rúraíocht == :''Príomhalt: [[An Rúraíocht]]'' Creidtear go bhfuil eachtraí na Rúraíochta suite timpeall tús ré na Críostaíochta, agus is i g[[Cúige Uladh]] agus i g[[Cúige Chonnacht]] atá na scéalta bunaithe. I measc na gcarachtar is mó atá ann ná Rí Uladh [[Conchúr mac Neasa]], agus an sár-laoch [[Cú Chulainn]], mac leis an dia, [[Lugh]]. [[Íomhá:Cuinbattle.jpg|mion|''Cuchulain in Battle,'' léaráid le [[J. C. Leyendecker]] in ''Myths & Legends of the Celtic Race'' (1911) le T. W. Rolleston]] '' The cycle consists of stories of the births, early lives and training, wooings, battles, feastings and deaths of the heroes. It reflects a warrior society in which warfare consists mainly of single combats and wealth is measured mainly in cattle. These stories are written mainly in p Westrose. The centrepiece of the Ulster Cycle is the ''[[Táin Bó Cúailnge]]''. Other important Ulster Cycle tales include ''[[Anbhás Aonmhic Aoife]]'', ''[[Fleadh Bhricreann]]'' agus ''[[Toghail Brú Dá Dearga]]''. [[Longes mac nUislenn]], better known as the tragedy of [[Deirdre]], and the source of plays by [[John Millington Synge]], [[William Butler Yeats]], and [[Vincent Woods]], is also part of this cycle. '' This cycle is, in some respects, close to the mythological cycle. Some of the characters from the latter reappear, and the same sort of shape-shifting magic is much in evidence, side by side with a grim, almost callous realism. While we may suspect a few characters, such as [[Medb]] or [[Cú Roí]], of once being deities, and Cú Chulainn in particular displays superhuman prowess, the characters are mortal and associated with a specific time and place. If the Mythological Cycle represents a Golden Age, the Ulster Cycle is Ireland's [[Heroic Age (literary theory)|Heroic Age]]. == An Fhiannaíocht == {{Príomhalt|An Fhiannaíocht}} [[Íomhá:Heroes of the dawn (1914) (14750481494).jpg|mion|''Fionn fighting Aillen'', léaráid le [[Beatrice Elvery]] in ''Heroes of the Dawn'' (1914) le Violet Russell]] Sa tríú haois atá scéalta na Fiannaíochta suite, go formhór i g[[cúige Laighean]] agus i g[[cúige Mumhan]].<ref name=Frehan-2012/> Insítear faoi eachtraí [[Fionn mac Cumhaill|Fhionn mhic Cumhaill]], a mhac [[Oisín mac Finn|Oisín]] agus a bhuíon, na [[Fianna]].<ref name=Frehan-2012/> I measc na bhFiann, tá Clann Bhaiscne, faoi cheannais Fhionn, agus Clann Mhorna, faoi cheannas a chéile comhraic, [[Goll mac Morna|Goll]], s mharaigh [[Cumall|Cumhall]], athair Fhionn, i mbun catha. Agus Fionn óg, á tógadh faoi rún, dhóigh sé de thaisme a ordóg ar [[bradán feasa]] a bhí á réiteach aige, agus fuair sé de thairbhe eolas an bhradáin ach a ordóg a dhiúl. In am trátha, d'éireodh sé ina cheannaire na bhFiann. Is aoibhinn beatha na bhFiann, gaiscígh gairmiúla a chaitheadh a gcuid aimsire ag troid, ag seilg agus ag dul ar eachtraí go dtí trí na nÓg. Chun ballraíocht a bhaint amach, bhí sé de dhíth ag gaiscíoch nua dul faoi roinnt oirdéal fisiciúil, i dteannta le bheith eolach ar an bhfilíocht. Tá éagsúlachtaí ann san Fhiannaíocht nach bhfeictear sna scéalaíochtaí eile. Tá nasc láidir inti leis an Albáin; insítear na scéalta go formhór i rannta; agus ó thaobh toin de, scríobhadh iad níos mó ar nós rómáns ná ar nós eipice. Luaitear formhór na ndánta le hOisín. Is é [[Agallamh na Seanórach]] an fhoinse is tábhachtaí atá ann san Fhiannaíocht. Scéal de chuid na 12ú haoise atá ann, caomhnaithe i ndá lámhscríbhinn den 15ú haois, [[Leabhar Leasa Mhóir]] agus [[Laud 610]], chomh maith le lámhscríbhinn den 17ú haois as [[Cill Iníon Léinín]], [[Contae Bhaile Átha Cliath]]. Tá comhráite ann idir [[Caílte mac Rónáin]] agus Oisín, baill dheireanacha na bhFiann ar marthain, agus [[Naomh Pádraig]], agus tá ann tuairim is 8,000 líne. Feictear san Fhiannaíocht dhá scéal is mó le rá dá leithéid, [[Tóraíocht Dhiarmada agus Ghráinne]] agus Oisín i d[[Tír na nÓg]]. B'fhéidir é go bhfuil an Tóraíocht, ar cheann de bheagán scéalta próis sa scéalaíocht, ina foinse ar [[Triostan agus Iosóid]]. == Scéalaíocht na Ríthe == {{main|Scéalaíocht na Ríthe}} Bhíodh sé de dhualgas ar [[filid|fhile]] cúirte na meánaoise stair agus ginealach a rítheaghlaigh a cheiliúradh. Sna dánta a cumadh, feictear meascáin de mhiotais agus stair. Tugtar Scéalaíocht na Ríthe ar an litríocht seo, nó níos fearr Scéalaíochtaí, óir go bhfuil cnuasaigh neamhspleácha ann. Ceapadh an t-ainm seo le sáchghairid sa bhliain 1946 ag an léirmheastóir Éireannach [[Myles Dillon]]. I measc na ríthe a fheictear sna scéalaíochtaí, tá idir miotasach amhail is [[Labraid Loingsech]], Ardrí na hÉireann a deirtear timpeall na bliana 431&nbsp;RC, agus straitéisí amhail is[[Brian Bóramha]]. Is é ámh an saothar is cáiliúla b'fhéidir ná ''[[Buile Shuibhne]]'', scéal de chuid na 12ú haoise. Chuir Naomh Rónán mallacht ar Shuibhne, rí [[Dál nAraidi|Dhál Araí]], agus d'éirigh sé ina leath-fhear, leath-éan, gan i ndán dó ach saol aonair sna coillte, gan chomhluadar daonna. Tá filí Éireannacha an lae inniu spreagtha ag an scéal agus tá aistriúcháin déanta ag [[Trevor Joyce]] agus [[Seamus Heaney]]. == Naisc sheachtracha == * [https://www.vanhamel.nl/codecs/Medieval_Irish_tale_lists Scéal liostaí A agus B] ar [https://www.vanhamel.nl/codecs CODECS] == Tagairtí == {{reflist}} {{Scéalta miotaseolaíochta}} {{An Fhiannaíocht}} {{An Rúraíocht}} {{síol}} [[Catagóir:Miotaseolaíocht na nGael| ]] 4dq7ztk67pnos0ie01spvhkdgwqan66 1082239 1082215 2022-08-16T17:39:29Z Marcas.oduinn 33120 /* An Rúraíocht */... ag eagrú wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} Baineann an t-alt seo le '''miotaseolaíocht na nGael'''. Bhí miotais dá gcuid féin ag na sean-[[Gael|Ghaeil]], agus tá roinnt mhaith eolais againn faoi. Bhí éagsúlacht sna déithe agus na creidimh eile ar fud na hEorpa in airde réim na g[[Ceiltigh|Ceilteach]], ach bhí aitheantas leathan ag déithe áirithe, m.sh, [[Lugh]], [[Manannán mac Lir]]. Bhí déithe eile a raibh baint níos láidre acu le áit áirithe, m.sh, Crom Dubh in [[Éire|Éirinn]]. ==Scéalaíochtaí agus Catagóirí== Is féidir an cineál de chuid is mó de seanscéalta Gaelacha a aithint lena chéad fhocal, mar a leanas: * ''aided'' (anbhás) – bás tréan de dhuine nó ainmhí * ''aisling'' – fís a chodladh * ''aithed'' (éalú leannán) * ''baile'' (buile) – fís, mire, mearchial * ''cath'' * ''compert'' (coimpeart, gin) * ''echtrae'' ([[Echtra|eachtra]]) * ''immram'' ([[Immram|iomramh]]) – turas thar lear go dtí oileán miotasach * ''macgnímartha'', ''macgnímrada'' (macghníomhartha) * ''orgain'' (argain, dúnmharú) * ''scéla'' (scéala) * ''[[Táin Bó|táin bó]]'' * ''tochmarc'' (tochmharc, suirí) * ''togail'' (toghail, léirscrios) * ''tóraíocht'' Ó thaobh roinnt téacsanna de, is deacair a rá cén cineál is ea iad, mar shampala ''acallam'' (agallamh). == Leabhair agus lámhscríbhinní == [[Íomhá:Book of Leinster, folio 53.jpg|mion|upright=1|alt=A page from a 12th century Irish manuscript|Folio 53 of the ''[[Leabhar Laighneach]]''. Medieval manuscripts are the main source for Irish mythology and early literature.]] Seo a leanas na trí príomhfhoinsí le haghaidh miotaseolaíocht na nGael: * ''[[Lebor na hUidre]]'' de chuid na 11ú/12ú haoise, caomhnaithe i leabharlann the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]], an lámhscríbhinn is sine atá ar marthain scríofa go hiomlán as Gaeilge * An ''[[Leabhar Laighneach]]'' de chuid na 12ú haoise, caomhnaithe i [[Leabharlann Choláiste na Tríonóide]] * Bodleian Library, LS [[Rawlinson B 502]], sa [[Bodleian Library]] ag an [[Ollscoil Oxford]]. In ainneoin dátaí na bhfoinsí, tá a gcuid ábhair i bhfad níos sine.<ref name=Frehan-2012/> Seo a leanas roinnt foinsí tábhachtacha eile as iarthair na hÉireann de chuid na 14ú agus 15ú haoiseanna: * [[Leabhar Buí Leacáin]] (CnT) ** Tá ann sé chuid déag, le seanscéalta na Fiannaíochta, naomhseanchais, matáin leis an leagan is luaite atá ar marthain den ''[[Táin Bó Cúailnge]]''.<ref name=Frehan-2012/> * [[Leabhar Mór Leacáin]] (ARÉ) * [[Leabhar Bhaile an Mhóta]] (ARÉ) * [[Leabhar Fhear Maí]] ** Tá ann saothair shincréatacha níos dearanaí amhail is [[Foras Feasa ar Éirinn]] (c. 1640). Is dócha go raibh rochtain ag na scríbhneoirí le foinsí anois caillte. Scríobhadh na saothair seo go formhór ag [[manach|manaigh]] Críostaí, a bhí idir dhá chomhairle, idir fonn a gcultúr dúchais a chaomhnú agus naimhdeas le creidimh phagánacha, agus dá bharr, rinneadh déithe de roinnt laochra (féach [[wiktionary:Euhemeros|Euhemeros]]). Is dócha gur chuid d'fheachtas bolscaireachta iad roinnt foinsí níos déanaí, chun stair Éireannach a chruthú a sheasfadh le ginealach miotasach na n-ionróirí Briotanacha, ó bhunaitheoirí na Róimhe dá mba fhíor, scaipthe ag [[Goffraidh Monmouth]] agus eile. Rinneadh iarrachtaí fosta ginealaigh Éireannacha a athdhéanamh ar nós na nGréagach nó an bhíobla. Pléitear fós an bhfuil an sean[[béaloideas|bhéaloideas]] le cloisteáil i litríocht Ghaeilge na meánaoise. Dar le [[Kenneth H. Jackson|Kenneth Jackson]], is ''"fuinneog ar an Iarnnaois"'' í an Rúraíocht, agus rinne Garret Olmsted naisc idir ''Táin Bó Cuailnge'' agus an [[coire Gundestrup]].<ref name=Jackson-1964-oldest/> In éadan maíomh na scoláirí "dúchasacha", molann scoláirí "athbhreithnitheacha" gur cumadh an litríocht sa ré Chríostaí, mar aithris ar an litríocht chlasaiceach a tháinig i dteannta le léann [[Laidin]]e. Tarraingíonn athbhreithnitheoirí aird ar thionchar an [[Iliad]] ar ''Táin Bó Cuailnge'', agus fosta ar ''Togail Troí'', leagan Gaeilge den scéal ''De excidio Troiae historia'' le [[Dares Phrygius]], le fáil sa Leabhar Laighneach. Moladar fosta go bhfuil cultúr na scéalta níos giorra don am a scríofa ná i bhfad ó shin. == Na Scéalta Miotaseolaíochta == {{main|Na Scéalta Miotaseolaíochta}} Sa scéalaíocht seo, cuimsítear scéalta faoi bhunús agus iar-dhéithe na nGael. Tagann an chuid is tábhachtaí den eolas ón [[Dindsenchas]] agus [[Leabhar Gabhála na hÉireann]]. Bréag-stair atá sa Leabhar Gabhála, a leagann síos sinsearacht na nÉireannach siar ó [[Maois]]. Déantar cur síos ar na gcogaí idir na Fir Bolg agus Tuatha Dé Danann sa [[Cath Maighe Tuireadh]]. Tá an scéal cáiliúil [[Clann Lir]] mar chuid den ghrúpa seo chomh maith. # [[Cessair]] # [[Parthalán]] # [[Fomhóraigh]] # [[Neimheadh]] # [[Fir Bholg]] # [[Tuatha Dé Danann]] # [[Míl Espáine]] [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|Lugh's Magic Spear; illustration by H.R. Millar]] '' The Mythological Cycle, comprising stories of the former gods and origins of the Irish, is the least well preserved of the four cycles. It is about the principal people who invaded and inhabited the island. The people include Cessair and her followers, the Formorians, the Partholinians, the Nemedians, the Firbolgs, the [[Tuatha Dé Danann]], and the Milesians.<ref name=Frehan-2012/> The most important sources are the ''[[Dinnseanchas]]'' and the ''[[Lebor Gabála Érenn]]''. Other manuscripts preserve such mythological tales as ''[[Bodb Derg|The Dream of Aengus]]'', ''[[Tochmarc Étaíne]]'' and ''[[Cath Maighe Tuireadh]]'', ''the (second) Battle of Magh Tuireadh''. One of the best known of all Irish stories, ''[[Oidheadh Chlainne Lir]]'', is also part of this cycle. '' ''Lebor Gabála Érenn'' is a pseudo-history of Ireland, tracing the ancestry of the Irish back to before [[Noah]]. It tells of a series of invasions of Ireland by a succession of peoples, the fifth of whom was the people known as the [[Tuatha Dé Danann]], who were believed to have inhabited the island before the arrival of the [[Gaeil]], or [[Míl Espáine]]. They faced opposition from their enemies, the [[Fomhóraigh]], led by [[Balor]] of the Evil Eye. Balor was eventually slain by [[Lugh|Lugh Lámfada]] at the second battle of Magh Tuireadh. With the arrival of the Gaels, the Tuatha Dé Danann retired underground to become the [[síde]] people of later myth and legend. '' The ''Metrical Dindshenchas'' is the great [[onomastic]]s work of early Ireland, giving the naming legends of significant places in a sequence of poems. It includes a lot of important information on Mythological Cycle figures and stories, including the Battle of Tailtiu, in which the Tuatha Dé Danann were defeated by the Milesians. '' It is important to note that by the Middle Ages the Tuatha Dé Danann were not viewed so much as gods as the shape-shifting magician population of an earlier [[Golden Age]] Ireland. Texts such as ''Lebor Gabála Érenn'' and ''Cath Maige Tuireadh'' present them as kings and heroes of the distant past, complete with death-tales. However, there is considerable evidence, both in the texts and from the wider Celtic world, that they were once considered [[déithe na gCeilteach|deities]]. '' Even after they are displaced as the rulers of Ireland, characters such as [[Lugh]], the [[Mórrígan]], [[Aengus]] and [[Manannán mac Lir]] appear in stories set centuries later, betraying their immortality. A poem in the [[Leabhar Laighneach]] lists many of the Tuatha Dé, but ends "Although [the author] enumerates them, he does not worship them". [[Goibniu]], [[Creidhne]] and [[Luchtaine]] are referred to as ''Trí Dé Dána'', and the [[Dagda]]'s name is interpreted in [[meánaois]] texts as "the good god". [[Nuada]] is [cognate with the British god [[Nodens]]; [[Lugh]] is a reflex of the pan-Celtic deity [[Lugus]]; [[Tuireann]] may be related to the Gaulish [[Taranis]]; [[Ogma]] to [[Ogmios]]; and [[Badb]] to [[Catubodua]]. == An Rúraíocht == :''Príomhalt: [[An Rúraíocht]]'' Creidtear go bhfuil eachtraí na Rúraíochta suite timpeall tús ré na Críostaíochta, agus is i g[[Cúige Uladh]] agus i g[[Cúige Chonnacht]] atá na scéalta bunaithe. I measc na gcarachtar is mó atá ann ná Rí Uladh [[Conchúr mac Neasa]], agus an sár-laoch [[Cú Chulainn]], mac leis an dia, [[Lugh]]. [[Íomhá:Cuinbattle.jpg|mion|''Cuchulain in Battle,'' léaráid le [[J. C. Leyendecker]] in ''Myths & Legends of the Celtic Race'' (1911) le T. W. Rolleston]] '' The cycle consists of stories of the births, early lives and training, wooings, battles, feastings and deaths of the heroes. It reflects a warrior society in which warfare consists mainly of single combats and wealth is measured mainly in cattle. These stories are written mainly prose. The centrepiece of the Ulster Cycle is the ''[[Táin Bó Cúailnge]]''. Other important Ulster Cycle tales include ''[[Anbhás Aonmhic Aoife]]'', ''[[Fleadh Bhricreann]]'' agus ''[[Toghail Brú Dá Dearga]]''. Also part of the cycle is [[Longes mac nUislenn]], the tragedy of [[Deirdre]], and the source of plays by [[John Millington Synge]], [[William Butler Yeats]] and [[Vincent Woods]]. '' This cycle is, in some respects, close to the mythological cycle. Some of the characters from the latter reappear, and the same sort of shape-shifting magic is much in evidence, side by side with a grim, almost callous realism. While we may suspect a few characters, such as [[Medb]] or [[Cú Roí]], of once being deities, and Cú Chulainn in particular displays superhuman prowess, the characters are mortal and associated with a specific time and place. '' If the Mythological Cycle represents a Golden Age, the Ulster Cycle is Ireland's [[Heroic Age (literary theory)|Heroic Age]]. == An Fhiannaíocht == {{Príomhalt|An Fhiannaíocht}} [[Íomhá:Heroes of the dawn (1914) (14750481494).jpg|mion|''Fionn fighting Aillen'', léaráid le [[Beatrice Elvery]] in ''Heroes of the Dawn'' (1914) le Violet Russell]] Sa tríú haois atá scéalta na Fiannaíochta suite, go formhór i g[[cúige Laighean]] agus i g[[cúige Mumhan]].<ref name=Frehan-2012/> Insítear faoi eachtraí [[Fionn mac Cumhaill|Fhionn mhic Cumhaill]], a mhac [[Oisín mac Finn|Oisín]] agus a bhuíon, na [[Fianna]].<ref name=Frehan-2012/> I measc na bhFiann, tá Clann Bhaiscne, faoi cheannais Fhionn, agus Clann Mhorna, faoi cheannas a chéile comhraic, [[Goll mac Morna|Goll]], s mharaigh [[Cumall|Cumhall]], athair Fhionn, i mbun catha. Agus Fionn óg, á tógadh faoi rún, dhóigh sé de thaisme a ordóg ar [[bradán feasa]] a bhí á réiteach aige, agus fuair sé de thairbhe eolas an bhradáin ach a ordóg a dhiúl. In am trátha, d'éireodh sé ina cheannaire na bhFiann. Is aoibhinn beatha na bhFiann, gaiscígh gairmiúla a chaitheadh a gcuid aimsire ag troid, ag seilg agus ag dul ar eachtraí go dtí trí na nÓg. Chun ballraíocht a bhaint amach, bhí sé de dhíth ag gaiscíoch nua dul faoi roinnt oirdéal fisiciúil, i dteannta le bheith eolach ar an bhfilíocht. Tá éagsúlachtaí ann san Fhiannaíocht nach bhfeictear sna scéalaíochtaí eile. Tá nasc láidir inti leis an Albáin; insítear na scéalta go formhór i rannta; agus ó thaobh toin de, scríobhadh iad níos mó ar nós rómáns ná ar nós eipice. Luaitear formhór na ndánta le hOisín. Is é [[Agallamh na Seanórach]] an fhoinse is tábhachtaí atá ann san Fhiannaíocht. Scéal de chuid na 12ú haoise atá ann, caomhnaithe i ndá lámhscríbhinn den 15ú haois, [[Leabhar Leasa Mhóir]] agus [[Laud 610]], chomh maith le lámhscríbhinn den 17ú haois as [[Cill Iníon Léinín]], [[Contae Bhaile Átha Cliath]]. Tá comhráite ann idir [[Caílte mac Rónáin]] agus Oisín, baill dheireanacha na bhFiann ar marthain, agus [[Naomh Pádraig]], agus tá ann tuairim is 8,000 líne. Feictear san Fhiannaíocht dhá scéal is mó le rá dá leithéid, [[Tóraíocht Dhiarmada agus Ghráinne]] agus Oisín i d[[Tír na nÓg]]. B'fhéidir é go bhfuil an Tóraíocht, ar cheann de bheagán scéalta próis sa scéalaíocht, ina foinse ar [[Triostan agus Iosóid]]. == Scéalaíocht na Ríthe == {{main|Scéalaíocht na Ríthe}} Bhíodh sé de dhualgas ar [[filid|fhile]] cúirte na meánaoise stair agus ginealach a rítheaghlaigh a cheiliúradh. Sna dánta a cumadh, feictear meascáin de mhiotais agus stair. Tugtar Scéalaíocht na Ríthe ar an litríocht seo, nó níos fearr Scéalaíochtaí, óir go bhfuil cnuasaigh neamhspleácha ann. Ceapadh an t-ainm seo le sáchghairid sa bhliain 1946 ag an léirmheastóir Éireannach [[Myles Dillon]]. I measc na ríthe a fheictear sna scéalaíochtaí, tá idir miotasach amhail is [[Labraid Loingsech]], Ardrí na hÉireann a deirtear timpeall na bliana 431&nbsp;RC, agus straitéisí amhail is[[Brian Bóramha]]. Is é ámh an saothar is cáiliúla b'fhéidir ná ''[[Buile Shuibhne]]'', scéal de chuid na 12ú haoise. Chuir Naomh Rónán mallacht ar Shuibhne, rí [[Dál nAraidi|Dhál Araí]], agus d'éirigh sé ina leath-fhear, leath-éan, gan i ndán dó ach saol aonair sna coillte, gan chomhluadar daonna. Tá filí Éireannacha an lae inniu spreagtha ag an scéal agus tá aistriúcháin déanta ag [[Trevor Joyce]] agus [[Seamus Heaney]]. == Naisc sheachtracha == * [https://www.vanhamel.nl/codecs/Medieval_Irish_tale_lists Scéal liostaí A agus B] ar [https://www.vanhamel.nl/codecs CODECS] == Tagairtí == {{reflist}} {{Scéalta miotaseolaíochta}} {{An Fhiannaíocht}} {{An Rúraíocht}} {{síol}} [[Catagóir:Miotaseolaíocht na nGael| ]] fvh4l2cfpp3jkcuhvkn57gtpqpe445o 1082294 1082239 2022-08-16T19:56:42Z Marcas.oduinn 33120 /* Scéalaíochtaí agus Catagóirí */Scéalaíochtaí wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} Baineann an t-alt seo le '''miotaseolaíocht na nGael'''. Bhí miotais dá gcuid féin ag na sean-[[Gael|Ghaeil]], agus tá roinnt mhaith eolais againn faoi. Bhí éagsúlacht sna déithe agus na creidimh eile ar fud na hEorpa in airde réim na g[[Ceiltigh|Ceilteach]], ach bhí aitheantas leathan ag déithe áirithe, m.sh, [[Lugh]], [[Manannán mac Lir]]. Bhí déithe eile a raibh baint níos láidre acu le áit áirithe, m.sh, Crom Dubh in [[Éire|Éirinn]]. ==Scéalaíochtaí agus Catagóirí== Tá ceithre scéalaíocht ann, de réir scoláireacht an lae inniu: na Scéalta Miotaseolaíochta, an Rúraíocht, an Fhiannaíocht agus Scéalaíocht na Ríthe. Is féidir an cineál de chuid is mó de seanscéalta Gaelacha a aithint lena chéad fhocal, mar a leanas: * ''aided'' (anbhás) – bás tréan de dhuine nó ainmhí * ''aisling'' – fís a chodladh * ''aithed'' (éalú leannán) * ''baile'' (buile) – fís, mire, mearchial * ''cath'' * ''compert'' (coimpeart, gin) * ''echtrae'' ([[Echtra|eachtra]]) * ''immram'' ([[Immram|iomramh]]) – turas thar lear go dtí oileán miotasach * ''macgnímartha'', ''macgnímrada'' (macghníomhartha) * ''orgain'' (argain, dúnmharú) * ''scéla'' (scéala) * ''[[Táin Bó|táin bó]]'' * ''tochmarc'' (tochmharc, suirí) * ''togail'' (toghail, léirscrios) * ''tóraíocht'' Ó thaobh roinnt téacsanna de, is deacair a rá cén cineál is ea iad, mar shampala ''acallam'' (agallamh). == Leabhair agus lámhscríbhinní == [[Íomhá:Book of Leinster, folio 53.jpg|mion|upright=1|alt=A page from a 12th century Irish manuscript|Folio 53 of the ''[[Leabhar Laighneach]]''. Medieval manuscripts are the main source for Irish mythology and early literature.]] Seo a leanas na trí príomhfhoinsí le haghaidh miotaseolaíocht na nGael: * ''[[Lebor na hUidre]]'' de chuid na 11ú/12ú haoise, caomhnaithe i leabharlann the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]], an lámhscríbhinn is sine atá ar marthain scríofa go hiomlán as Gaeilge * An ''[[Leabhar Laighneach]]'' de chuid na 12ú haoise, caomhnaithe i [[Leabharlann Choláiste na Tríonóide]] * Bodleian Library, LS [[Rawlinson B 502]], sa [[Bodleian Library]] ag an [[Ollscoil Oxford]]. In ainneoin dátaí na bhfoinsí, tá a gcuid ábhair i bhfad níos sine.<ref name=Frehan-2012/> Seo a leanas roinnt foinsí tábhachtacha eile as iarthair na hÉireann de chuid na 14ú agus 15ú haoiseanna: * [[Leabhar Buí Leacáin]] (CnT) ** Tá ann sé chuid déag, le seanscéalta na Fiannaíochta, naomhseanchais, matáin leis an leagan is luaite atá ar marthain den ''[[Táin Bó Cúailnge]]''.<ref name=Frehan-2012/> * [[Leabhar Mór Leacáin]] (ARÉ) * [[Leabhar Bhaile an Mhóta]] (ARÉ) * [[Leabhar Fhear Maí]] ** Tá ann saothair shincréatacha níos dearanaí amhail is [[Foras Feasa ar Éirinn]] (c. 1640). Is dócha go raibh rochtain ag na scríbhneoirí le foinsí anois caillte. Scríobhadh na saothair seo go formhór ag [[manach|manaigh]] Críostaí, a bhí idir dhá chomhairle, idir fonn a gcultúr dúchais a chaomhnú agus naimhdeas le creidimh phagánacha, agus dá bharr, rinneadh déithe de roinnt laochra (féach [[wiktionary:Euhemeros|Euhemeros]]). Is dócha gur chuid d'fheachtas bolscaireachta iad roinnt foinsí níos déanaí, chun stair Éireannach a chruthú a sheasfadh le ginealach miotasach na n-ionróirí Briotanacha, ó bhunaitheoirí na Róimhe dá mba fhíor, scaipthe ag [[Goffraidh Monmouth]] agus eile. Rinneadh iarrachtaí fosta ginealaigh Éireannacha a athdhéanamh ar nós na nGréagach nó an bhíobla. Pléitear fós an bhfuil an sean[[béaloideas|bhéaloideas]] le cloisteáil i litríocht Ghaeilge na meánaoise. Dar le [[Kenneth H. Jackson|Kenneth Jackson]], is ''"fuinneog ar an Iarnnaois"'' í an Rúraíocht, agus rinne Garret Olmsted naisc idir ''Táin Bó Cuailnge'' agus an [[coire Gundestrup]].<ref name=Jackson-1964-oldest/> In éadan maíomh na scoláirí "dúchasacha", molann scoláirí "athbhreithnitheacha" gur cumadh an litríocht sa ré Chríostaí, mar aithris ar an litríocht chlasaiceach a tháinig i dteannta le léann [[Laidin]]e. Tarraingíonn athbhreithnitheoirí aird ar thionchar an [[Iliad]] ar ''Táin Bó Cuailnge'', agus fosta ar ''Togail Troí'', leagan Gaeilge den scéal ''De excidio Troiae historia'' le [[Dares Phrygius]], le fáil sa Leabhar Laighneach. Moladar fosta go bhfuil cultúr na scéalta níos giorra don am a scríofa ná i bhfad ó shin. == Na Scéalta Miotaseolaíochta == {{main|Na Scéalta Miotaseolaíochta}} Sa scéalaíocht seo, cuimsítear scéalta faoi bhunús agus iar-dhéithe na nGael. Tagann an chuid is tábhachtaí den eolas ón [[Dindsenchas]] agus [[Leabhar Gabhála na hÉireann]]. Bréag-stair atá sa Leabhar Gabhála, a leagann síos sinsearacht na nÉireannach siar ó [[Maois]]. Déantar cur síos ar na gcogaí idir na Fir Bolg agus Tuatha Dé Danann sa [[Cath Maighe Tuireadh]]. Tá an scéal cáiliúil [[Clann Lir]] mar chuid den ghrúpa seo chomh maith. # [[Cessair]] # [[Parthalán]] # [[Fomhóraigh]] # [[Neimheadh]] # [[Fir Bholg]] # [[Tuatha Dé Danann]] # [[Míl Espáine]] [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|Lugh's Magic Spear; illustration by H.R. Millar]] '' The Mythological Cycle, comprising stories of the former gods and origins of the Irish, is the least well preserved of the four cycles. It is about the principal people who invaded and inhabited the island. The people include Cessair and her followers, the Formorians, the Partholinians, the Nemedians, the Firbolgs, the [[Tuatha Dé Danann]], and the Milesians.<ref name=Frehan-2012/> The most important sources are the ''[[Dinnseanchas]]'' and the ''[[Lebor Gabála Érenn]]''. Other manuscripts preserve such mythological tales as ''[[Bodb Derg|The Dream of Aengus]]'', ''[[Tochmarc Étaíne]]'' and ''[[Cath Maighe Tuireadh]]'', ''the (second) Battle of Magh Tuireadh''. One of the best known of all Irish stories, ''[[Oidheadh Chlainne Lir]]'', is also part of this cycle. '' ''Lebor Gabála Érenn'' is a pseudo-history of Ireland, tracing the ancestry of the Irish back to before [[Noah]]. It tells of a series of invasions of Ireland by a succession of peoples, the fifth of whom was the people known as the [[Tuatha Dé Danann]], who were believed to have inhabited the island before the arrival of the [[Gaeil]], or [[Míl Espáine]]. They faced opposition from their enemies, the [[Fomhóraigh]], led by [[Balor]] of the Evil Eye. Balor was eventually slain by [[Lugh|Lugh Lámfada]] at the second battle of Magh Tuireadh. With the arrival of the Gaels, the Tuatha Dé Danann retired underground to become the [[síde]] people of later myth and legend. '' The ''Metrical Dindshenchas'' is the great [[onomastic]]s work of early Ireland, giving the naming legends of significant places in a sequence of poems. It includes a lot of important information on Mythological Cycle figures and stories, including the Battle of Tailtiu, in which the Tuatha Dé Danann were defeated by the Milesians. '' It is important to note that by the Middle Ages the Tuatha Dé Danann were not viewed so much as gods as the shape-shifting magician population of an earlier [[Golden Age]] Ireland. Texts such as ''Lebor Gabála Érenn'' and ''Cath Maige Tuireadh'' present them as kings and heroes of the distant past, complete with death-tales. However, there is considerable evidence, both in the texts and from the wider Celtic world, that they were once considered [[déithe na gCeilteach|deities]]. '' Even after they are displaced as the rulers of Ireland, characters such as [[Lugh]], the [[Mórrígan]], [[Aengus]] and [[Manannán mac Lir]] appear in stories set centuries later, betraying their immortality. A poem in the [[Leabhar Laighneach]] lists many of the Tuatha Dé, but ends "Although [the author] enumerates them, he does not worship them". [[Goibniu]], [[Creidhne]] and [[Luchtaine]] are referred to as ''Trí Dé Dána'', and the [[Dagda]]'s name is interpreted in [[meánaois]] texts as "the good god". [[Nuada]] is [cognate with the British god [[Nodens]]; [[Lugh]] is a reflex of the pan-Celtic deity [[Lugus]]; [[Tuireann]] may be related to the Gaulish [[Taranis]]; [[Ogma]] to [[Ogmios]]; and [[Badb]] to [[Catubodua]]. == An Rúraíocht == :''Príomhalt: [[An Rúraíocht]]'' Creidtear go bhfuil eachtraí na Rúraíochta suite timpeall tús ré na Críostaíochta, agus is i g[[Cúige Uladh]] agus i g[[Cúige Chonnacht]] atá na scéalta bunaithe. I measc na gcarachtar is mó atá ann ná Rí Uladh [[Conchúr mac Neasa]], agus an sár-laoch [[Cú Chulainn]], mac leis an dia, [[Lugh]]. [[Íomhá:Cuinbattle.jpg|mion|''Cuchulain in Battle,'' léaráid le [[J. C. Leyendecker]] in ''Myths & Legends of the Celtic Race'' (1911) le T. W. Rolleston]] '' The cycle consists of stories of the births, early lives and training, wooings, battles, feastings and deaths of the heroes. It reflects a warrior society in which warfare consists mainly of single combats and wealth is measured mainly in cattle. These stories are written mainly prose. The centrepiece of the Ulster Cycle is the ''[[Táin Bó Cúailnge]]''. Other important Ulster Cycle tales include ''[[Anbhás Aonmhic Aoife]]'', ''[[Fleadh Bhricreann]]'' agus ''[[Toghail Brú Dá Dearga]]''. Also part of the cycle is [[Longes mac nUislenn]], the tragedy of [[Deirdre]], and the source of plays by [[John Millington Synge]], [[William Butler Yeats]] and [[Vincent Woods]]. '' This cycle is, in some respects, close to the mythological cycle. Some of the characters from the latter reappear, and the same sort of shape-shifting magic is much in evidence, side by side with a grim, almost callous realism. While we may suspect a few characters, such as [[Medb]] or [[Cú Roí]], of once being deities, and Cú Chulainn in particular displays superhuman prowess, the characters are mortal and associated with a specific time and place. '' If the Mythological Cycle represents a Golden Age, the Ulster Cycle is Ireland's [[Heroic Age (literary theory)|Heroic Age]]. == An Fhiannaíocht == {{Príomhalt|An Fhiannaíocht}} [[Íomhá:Heroes of the dawn (1914) (14750481494).jpg|mion|''Fionn fighting Aillen'', léaráid le [[Beatrice Elvery]] in ''Heroes of the Dawn'' (1914) le Violet Russell]] Sa tríú haois atá scéalta na Fiannaíochta suite, go formhór i g[[cúige Laighean]] agus i g[[cúige Mumhan]].<ref name=Frehan-2012/> Insítear faoi eachtraí [[Fionn mac Cumhaill|Fhionn mhic Cumhaill]], a mhac [[Oisín mac Finn|Oisín]] agus a bhuíon, na [[Fianna]].<ref name=Frehan-2012/> I measc na bhFiann, tá Clann Bhaiscne, faoi cheannais Fhionn, agus Clann Mhorna, faoi cheannas a chéile comhraic, [[Goll mac Morna|Goll]], s mharaigh [[Cumall|Cumhall]], athair Fhionn, i mbun catha. Agus Fionn óg, á tógadh faoi rún, dhóigh sé de thaisme a ordóg ar [[bradán feasa]] a bhí á réiteach aige, agus fuair sé de thairbhe eolas an bhradáin ach a ordóg a dhiúl. In am trátha, d'éireodh sé ina cheannaire na bhFiann. Is aoibhinn beatha na bhFiann, gaiscígh gairmiúla a chaitheadh a gcuid aimsire ag troid, ag seilg agus ag dul ar eachtraí go dtí trí na nÓg. Chun ballraíocht a bhaint amach, bhí sé de dhíth ag gaiscíoch nua dul faoi roinnt oirdéal fisiciúil, i dteannta le bheith eolach ar an bhfilíocht. Tá éagsúlachtaí ann san Fhiannaíocht nach bhfeictear sna scéalaíochtaí eile. Tá nasc láidir inti leis an Albáin; insítear na scéalta go formhór i rannta; agus ó thaobh toin de, scríobhadh iad níos mó ar nós rómáns ná ar nós eipice. Luaitear formhór na ndánta le hOisín. Is é [[Agallamh na Seanórach]] an fhoinse is tábhachtaí atá ann san Fhiannaíocht. Scéal de chuid na 12ú haoise atá ann, caomhnaithe i ndá lámhscríbhinn den 15ú haois, [[Leabhar Leasa Mhóir]] agus [[Laud 610]], chomh maith le lámhscríbhinn den 17ú haois as [[Cill Iníon Léinín]], [[Contae Bhaile Átha Cliath]]. Tá comhráite ann idir [[Caílte mac Rónáin]] agus Oisín, baill dheireanacha na bhFiann ar marthain, agus [[Naomh Pádraig]], agus tá ann tuairim is 8,000 líne. Feictear san Fhiannaíocht dhá scéal is mó le rá dá leithéid, [[Tóraíocht Dhiarmada agus Ghráinne]] agus Oisín i d[[Tír na nÓg]]. B'fhéidir é go bhfuil an Tóraíocht, ar cheann de bheagán scéalta próis sa scéalaíocht, ina foinse ar [[Triostan agus Iosóid]]. == Scéalaíocht na Ríthe == {{main|Scéalaíocht na Ríthe}} Bhíodh sé de dhualgas ar [[filid|fhile]] cúirte na meánaoise stair agus ginealach a rítheaghlaigh a cheiliúradh. Sna dánta a cumadh, feictear meascáin de mhiotais agus stair. Tugtar Scéalaíocht na Ríthe ar an litríocht seo, nó níos fearr Scéalaíochtaí, óir go bhfuil cnuasaigh neamhspleácha ann. Ceapadh an t-ainm seo le sáchghairid sa bhliain 1946 ag an léirmheastóir Éireannach [[Myles Dillon]]. I measc na ríthe a fheictear sna scéalaíochtaí, tá idir miotasach amhail is [[Labraid Loingsech]], Ardrí na hÉireann a deirtear timpeall na bliana 431&nbsp;RC, agus straitéisí amhail is[[Brian Bóramha]]. Is é ámh an saothar is cáiliúla b'fhéidir ná ''[[Buile Shuibhne]]'', scéal de chuid na 12ú haoise. Chuir Naomh Rónán mallacht ar Shuibhne, rí [[Dál nAraidi|Dhál Araí]], agus d'éirigh sé ina leath-fhear, leath-éan, gan i ndán dó ach saol aonair sna coillte, gan chomhluadar daonna. Tá filí Éireannacha an lae inniu spreagtha ag an scéal agus tá aistriúcháin déanta ag [[Trevor Joyce]] agus [[Seamus Heaney]]. == Naisc sheachtracha == * [https://www.vanhamel.nl/codecs/Medieval_Irish_tale_lists Scéal liostaí A agus B] ar [https://www.vanhamel.nl/codecs CODECS] == Tagairtí == {{reflist}} {{Scéalta miotaseolaíochta}} {{An Fhiannaíocht}} {{An Rúraíocht}} {{síol}} [[Catagóir:Miotaseolaíocht na nGael| ]] stc0e9i8txl81ylmp1thk33uy10z29t 1082309 1082294 2022-08-16T21:51:45Z Marcas.oduinn 33120 /* An Rúraíocht */... ag aistriú wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} Baineann an t-alt seo le '''miotaseolaíocht na nGael'''. Bhí miotais dá gcuid féin ag na sean-[[Gael|Ghaeil]], agus tá roinnt mhaith eolais againn faoi. Bhí éagsúlacht sna déithe agus na creidimh eile ar fud na hEorpa in airde réim na g[[Ceiltigh|Ceilteach]], ach bhí aitheantas leathan ag déithe áirithe, m.sh, [[Lugh]], [[Manannán mac Lir]]. Bhí déithe eile a raibh baint níos láidre acu le áit áirithe, m.sh, Crom Dubh in [[Éire|Éirinn]]. ==Scéalaíochtaí agus Catagóirí== Tá ceithre scéalaíocht ann, de réir scoláireacht an lae inniu: na Scéalta Miotaseolaíochta, an Rúraíocht, an Fhiannaíocht agus Scéalaíocht na Ríthe. Is féidir an cineál de chuid is mó de seanscéalta Gaelacha a aithint lena chéad fhocal, mar a leanas: * ''aided'' (anbhás) – bás tréan de dhuine nó ainmhí * ''aisling'' – fís a chodladh * ''aithed'' (éalú leannán) * ''baile'' (buile) – fís, mire, mearchial * ''cath'' * ''compert'' (coimpeart, gin) * ''echtrae'' ([[Echtra|eachtra]]) * ''immram'' ([[Immram|iomramh]]) – turas thar lear go dtí oileán miotasach * ''macgnímartha'', ''macgnímrada'' (macghníomhartha) * ''orgain'' (argain, dúnmharú) * ''scéla'' (scéala) * ''[[Táin Bó|táin bó]]'' * ''tochmarc'' (tochmharc, suirí) * ''togail'' (toghail, léirscrios) * ''tóraíocht'' Ó thaobh roinnt téacsanna de, is deacair a rá cén cineál is ea iad, mar shampala ''acallam'' (agallamh). == Leabhair agus lámhscríbhinní == [[Íomhá:Book of Leinster, folio 53.jpg|mion|upright=1|alt=A page from a 12th century Irish manuscript|Folio 53 of the ''[[Leabhar Laighneach]]''. Medieval manuscripts are the main source for Irish mythology and early literature.]] Seo a leanas na trí príomhfhoinsí le haghaidh miotaseolaíocht na nGael: * ''[[Lebor na hUidre]]'' de chuid na 11ú/12ú haoise, caomhnaithe i leabharlann the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]], an lámhscríbhinn is sine atá ar marthain scríofa go hiomlán as Gaeilge * An ''[[Leabhar Laighneach]]'' de chuid na 12ú haoise, caomhnaithe i [[Leabharlann Choláiste na Tríonóide]] * Bodleian Library, LS [[Rawlinson B 502]], sa [[Bodleian Library]] ag an [[Ollscoil Oxford]]. In ainneoin dátaí na bhfoinsí, tá a gcuid ábhair i bhfad níos sine.<ref name=Frehan-2012/> Seo a leanas roinnt foinsí tábhachtacha eile as iarthair na hÉireann de chuid na 14ú agus 15ú haoiseanna: * [[Leabhar Buí Leacáin]] (CnT) ** Tá ann sé chuid déag, le seanscéalta na Fiannaíochta, naomhseanchais, matáin leis an leagan is luaite atá ar marthain den ''[[Táin Bó Cúailnge]]''.<ref name=Frehan-2012/> * [[Leabhar Mór Leacáin]] (ARÉ) * [[Leabhar Bhaile an Mhóta]] (ARÉ) * [[Leabhar Fhear Maí]] ** Tá ann saothair shincréatacha níos dearanaí amhail is [[Foras Feasa ar Éirinn]] (c. 1640). Is dócha go raibh rochtain ag na scríbhneoirí le foinsí anois caillte. Scríobhadh na saothair seo go formhór ag [[manach|manaigh]] Críostaí, a bhí idir dhá chomhairle, idir fonn a gcultúr dúchais a chaomhnú agus naimhdeas le creidimh phagánacha, agus dá bharr, rinneadh déithe de roinnt laochra (féach [[wiktionary:Euhemeros|Euhemeros]]). Is dócha gur chuid d'fheachtas bolscaireachta iad roinnt foinsí níos déanaí, chun stair Éireannach a chruthú a sheasfadh le ginealach miotasach na n-ionróirí Briotanacha, ó bhunaitheoirí na Róimhe dá mba fhíor, scaipthe ag [[Goffraidh Monmouth]] agus eile. Rinneadh iarrachtaí fosta ginealaigh Éireannacha a athdhéanamh ar nós na nGréagach nó an bhíobla. Pléitear fós an bhfuil an sean[[béaloideas|bhéaloideas]] le cloisteáil i litríocht Ghaeilge na meánaoise. Dar le [[Kenneth H. Jackson|Kenneth Jackson]], is ''"fuinneog ar an Iarnnaois"'' í an Rúraíocht, agus rinne Garret Olmsted naisc idir ''Táin Bó Cuailnge'' agus an [[coire Gundestrup]].<ref name=Jackson-1964-oldest/> In éadan maíomh na scoláirí "dúchasacha", molann scoláirí "athbhreithnitheacha" gur cumadh an litríocht sa ré Chríostaí, mar aithris ar an litríocht chlasaiceach a tháinig i dteannta le léann [[Laidin]]e. Tarraingíonn athbhreithnitheoirí aird ar thionchar an [[Iliad]] ar ''Táin Bó Cuailnge'', agus fosta ar ''Togail Troí'', leagan Gaeilge den scéal ''De excidio Troiae historia'' le [[Dares Phrygius]], le fáil sa Leabhar Laighneach. Moladar fosta go bhfuil cultúr na scéalta níos giorra don am a scríofa ná i bhfad ó shin. == Na Scéalta Miotaseolaíochta == {{main|Na Scéalta Miotaseolaíochta}} Sa scéalaíocht seo, cuimsítear scéalta faoi bhunús agus iar-dhéithe na nGael. Tagann an chuid is tábhachtaí den eolas ón [[Dindsenchas]] agus [[Leabhar Gabhála na hÉireann]]. Bréag-stair atá sa Leabhar Gabhála, a leagann síos sinsearacht na nÉireannach siar ó [[Maois]]. Déantar cur síos ar na gcogaí idir na Fir Bolg agus Tuatha Dé Danann sa [[Cath Maighe Tuireadh]]. Tá an scéal cáiliúil [[Clann Lir]] mar chuid den ghrúpa seo chomh maith. # [[Cessair]] # [[Parthalán]] # [[Fomhóraigh]] # [[Neimheadh]] # [[Fir Bholg]] # [[Tuatha Dé Danann]] # [[Míl Espáine]] [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|Lugh's Magic Spear; illustration by H.R. Millar]] '' The Mythological Cycle, comprising stories of the former gods and origins of the Irish, is the least well preserved of the four cycles. It is about the principal people who invaded and inhabited the island. The people include Cessair and her followers, the Formorians, the Partholinians, the Nemedians, the Firbolgs, the [[Tuatha Dé Danann]], and the Milesians.<ref name=Frehan-2012/> The most important sources are the ''[[Dinnseanchas]]'' and the ''[[Lebor Gabála Érenn]]''. Other manuscripts preserve such mythological tales as ''[[Bodb Derg|The Dream of Aengus]]'', ''[[Tochmarc Étaíne]]'' and ''[[Cath Maighe Tuireadh]]'', ''the (second) Battle of Magh Tuireadh''. One of the best known of all Irish stories, ''[[Oidheadh Chlainne Lir]]'', is also part of this cycle. '' ''Lebor Gabála Érenn'' is a pseudo-history of Ireland, tracing the ancestry of the Irish back to before [[Noah]]. It tells of a series of invasions of Ireland by a succession of peoples, the fifth of whom was the people known as the [[Tuatha Dé Danann]], who were believed to have inhabited the island before the arrival of the [[Gaeil]], or [[Míl Espáine]]. They faced opposition from their enemies, the [[Fomhóraigh]], led by [[Balor]] of the Evil Eye. Balor was eventually slain by [[Lugh|Lugh Lámfada]] at the second battle of Magh Tuireadh. With the arrival of the Gaels, the Tuatha Dé Danann retired underground to become the [[síde]] people of later myth and legend. '' The ''Metrical Dindshenchas'' is the great [[onomastic]]s work of early Ireland, giving the naming legends of significant places in a sequence of poems. It includes a lot of important information on Mythological Cycle figures and stories, including the Battle of Tailtiu, in which the Tuatha Dé Danann were defeated by the Milesians. '' It is important to note that by the Middle Ages the Tuatha Dé Danann were not viewed so much as gods as the shape-shifting magician population of an earlier [[Golden Age]] Ireland. Texts such as ''Lebor Gabála Érenn'' and ''Cath Maige Tuireadh'' present them as kings and heroes of the distant past, complete with death-tales. However, there is considerable evidence, both in the texts and from the wider Celtic world, that they were once considered [[déithe na gCeilteach|deities]]. '' Even after they are displaced as the rulers of Ireland, characters such as [[Lugh]], the [[Mórrígan]], [[Aengus]] and [[Manannán mac Lir]] appear in stories set centuries later, betraying their immortality. A poem in the [[Leabhar Laighneach]] lists many of the Tuatha Dé, but ends "Although [the author] enumerates them, he does not worship them". [[Goibniu]], [[Creidhne]] and [[Luchtaine]] are referred to as ''Trí Dé Dána'', and the [[Dagda]]'s name is interpreted in [[meánaois]] texts as "the good god". [[Nuada]] is [cognate with the British god [[Nodens]]; [[Lugh]] is a reflex of the pan-Celtic deity [[Lugus]]; [[Tuireann]] may be related to the Gaulish [[Taranis]]; [[Ogma]] to [[Ogmios]]; and [[Badb]] to [[Catubodua]]. == An Rúraíocht == :''Príomhalt: [[An Rúraíocht]]'' Creidtear go bhfuil eachtraí na Rúraíochta suite timpeall tús ré na Críostaíochta, agus is i g[[Cúige Uladh]] agus i g[[Cúige Chonnacht]] atá na scéalta bunaithe. I measc na gcarachtar is mó atá ann ná Rí Uladh [[Conchúr mac Neasa]], agus an sár-laoch [[Cú Chulainn]], mac leis an dia, [[Lugh]]. [[Íomhá:Cuinbattle.jpg|mion|''Cuchulain in Battle,'' léaráid le [[J. C. Leyendecker]] in ''Myths & Legends of the Celtic Race'' (1911) le T. W. Rolleston]] Tá inti scéalta faoi bhreitheanna, macghníomhartha, tochmhairc, cathanna, fleánna agus básanna na laochra. Déantar cuir síos ar shochaí gaiscígh, ag troid in éadan a chéile i gcomhraic aonair, agus a gcuid saibhreas measta le heallach. Is as prós atá na scéalta scríofa. Is é croílár na Rúraíochta ná [[Táin Bó Cúailnge]]. I meán scéalta tábhachtacha eile, tá [[Anbhás Aonmhic Aoife]], [[Fleadh Bhricreann]] agus [[Toghail Brú Dá Dearga]]. Mar chuid fosta den scéalaíocht, tá [[Longes mac nUislenn]], nó traigéide {{h|Deirdre}}, agus foinse na ndrámaí le [[John Millington Synge]], [[William Butler Yeats]] agus [[Vincent Woods]]. '' This cycle is, in some respects, close to the mythological cycle. Some of the characters from the latter reappear, and the same sort of shape-shifting magic is much in evidence, side by side with a grim, almost callous realism. While we may suspect a few characters, such as [[Medb]] or [[Cú Roí]], of once being deities, and Cú Chulainn in particular displays superhuman prowess, the characters are mortal and associated with a specific time and place. '' If the Mythological Cycle represents a Golden Age, the Ulster Cycle is Ireland's [[Heroic Age (literary theory)|Heroic Age]]. == An Fhiannaíocht == {{Príomhalt|An Fhiannaíocht}} [[Íomhá:Heroes of the dawn (1914) (14750481494).jpg|mion|''Fionn fighting Aillen'', léaráid le [[Beatrice Elvery]] in ''Heroes of the Dawn'' (1914) le Violet Russell]] Sa tríú haois atá scéalta na Fiannaíochta suite, go formhór i g[[cúige Laighean]] agus i g[[cúige Mumhan]].<ref name=Frehan-2012/> Insítear faoi eachtraí [[Fionn mac Cumhaill|Fhionn mhic Cumhaill]], a mhac [[Oisín mac Finn|Oisín]] agus a bhuíon, na [[Fianna]].<ref name=Frehan-2012/> I measc na bhFiann, tá Clann Bhaiscne, faoi cheannais Fhionn, agus Clann Mhorna, faoi cheannas a chéile comhraic, [[Goll mac Morna|Goll]], s mharaigh [[Cumall|Cumhall]], athair Fhionn, i mbun catha. Agus Fionn óg, á tógadh faoi rún, dhóigh sé de thaisme a ordóg ar [[bradán feasa]] a bhí á réiteach aige, agus fuair sé de thairbhe eolas an bhradáin ach a ordóg a dhiúl. In am trátha, d'éireodh sé ina cheannaire na bhFiann. Is aoibhinn beatha na bhFiann, gaiscígh gairmiúla a chaitheadh a gcuid aimsire ag troid, ag seilg agus ag dul ar eachtraí go dtí trí na nÓg. Chun ballraíocht a bhaint amach, bhí sé de dhíth ag gaiscíoch nua dul faoi roinnt oirdéal fisiciúil, i dteannta le bheith eolach ar an bhfilíocht. Tá éagsúlachtaí ann san Fhiannaíocht nach bhfeictear sna scéalaíochtaí eile. Tá nasc láidir inti leis an Albáin; insítear na scéalta go formhór i rannta; agus ó thaobh toin de, scríobhadh iad níos mó ar nós rómáns ná ar nós eipice. Luaitear formhór na ndánta le hOisín. Is é [[Agallamh na Seanórach]] an fhoinse is tábhachtaí atá ann san Fhiannaíocht. Scéal de chuid na 12ú haoise atá ann, caomhnaithe i ndá lámhscríbhinn den 15ú haois, [[Leabhar Leasa Mhóir]] agus [[Laud 610]], chomh maith le lámhscríbhinn den 17ú haois as [[Cill Iníon Léinín]], [[Contae Bhaile Átha Cliath]]. Tá comhráite ann idir [[Caílte mac Rónáin]] agus Oisín, baill dheireanacha na bhFiann ar marthain, agus [[Naomh Pádraig]], agus tá ann tuairim is 8,000 líne. Feictear san Fhiannaíocht dhá scéal is mó le rá dá leithéid, [[Tóraíocht Dhiarmada agus Ghráinne]] agus Oisín i d[[Tír na nÓg]]. B'fhéidir é go bhfuil an Tóraíocht, ar cheann de bheagán scéalta próis sa scéalaíocht, ina foinse ar [[Triostan agus Iosóid]]. == Scéalaíocht na Ríthe == {{main|Scéalaíocht na Ríthe}} Bhíodh sé de dhualgas ar [[filid|fhile]] cúirte na meánaoise stair agus ginealach a rítheaghlaigh a cheiliúradh. Sna dánta a cumadh, feictear meascáin de mhiotais agus stair. Tugtar Scéalaíocht na Ríthe ar an litríocht seo, nó níos fearr Scéalaíochtaí, óir go bhfuil cnuasaigh neamhspleácha ann. Ceapadh an t-ainm seo le sáchghairid sa bhliain 1946 ag an léirmheastóir Éireannach [[Myles Dillon]]. I measc na ríthe a fheictear sna scéalaíochtaí, tá idir miotasach amhail is [[Labraid Loingsech]], Ardrí na hÉireann a deirtear timpeall na bliana 431&nbsp;RC, agus straitéisí amhail is[[Brian Bóramha]]. Is é ámh an saothar is cáiliúla b'fhéidir ná ''[[Buile Shuibhne]]'', scéal de chuid na 12ú haoise. Chuir Naomh Rónán mallacht ar Shuibhne, rí [[Dál nAraidi|Dhál Araí]], agus d'éirigh sé ina leath-fhear, leath-éan, gan i ndán dó ach saol aonair sna coillte, gan chomhluadar daonna. Tá filí Éireannacha an lae inniu spreagtha ag an scéal agus tá aistriúcháin déanta ag [[Trevor Joyce]] agus [[Seamus Heaney]]. == Naisc sheachtracha == * [https://www.vanhamel.nl/codecs/Medieval_Irish_tale_lists Scéal liostaí A agus B] ar [https://www.vanhamel.nl/codecs CODECS] == Tagairtí == {{reflist}} {{Scéalta miotaseolaíochta}} {{An Fhiannaíocht}} {{An Rúraíocht}} {{síol}} [[Catagóir:Miotaseolaíocht na nGael| ]] l8gndyyyo6v67qtn3wxds0rozvjm3bz 1082339 1082309 2022-08-16T23:16:06Z Marcas.oduinn 33120 /* An Rúraíocht */... ag aistriú wikitext text/x-wiki {{Glanadh-mar|ag aistriú go Gaeilge}} Baineann an t-alt seo le '''miotaseolaíocht na nGael'''. Bhí miotais dá gcuid féin ag na sean-[[Gael|Ghaeil]], agus tá roinnt mhaith eolais againn faoi. Bhí éagsúlacht sna déithe agus na creidimh eile ar fud na hEorpa in airde réim na g[[Ceiltigh|Ceilteach]], ach bhí aitheantas leathan ag déithe áirithe, m.sh, [[Lugh]], [[Manannán mac Lir]]. Bhí déithe eile a raibh baint níos láidre acu le áit áirithe, m.sh, Crom Dubh in [[Éire|Éirinn]]. ==Scéalaíochtaí agus Catagóirí== Tá ceithre scéalaíocht ann, de réir scoláireacht an lae inniu: na Scéalta Miotaseolaíochta, an Rúraíocht, an Fhiannaíocht agus Scéalaíocht na Ríthe. Is féidir an cineál de chuid is mó de seanscéalta Gaelacha a aithint lena chéad fhocal, mar a leanas: * ''aided'' (anbhás) – bás tréan de dhuine nó ainmhí * ''aisling'' – fís a chodladh * ''aithed'' (éalú leannán) * ''baile'' (buile) – fís, mire, mearchial * ''cath'' * ''compert'' (coimpeart, gin) * ''echtrae'' ([[Echtra|eachtra]]) * ''immram'' ([[Immram|iomramh]]) – turas thar lear go dtí oileán miotasach * ''macgnímartha'', ''macgnímrada'' (macghníomhartha) * ''orgain'' (argain, dúnmharú) * ''scéla'' (scéala) * ''[[Táin Bó|táin bó]]'' * ''tochmarc'' (tochmharc, suirí) * ''togail'' (toghail, léirscrios) * ''tóraíocht'' Ó thaobh roinnt téacsanna de, is deacair a rá cén cineál is ea iad, mar shampala ''acallam'' (agallamh). == Leabhair agus lámhscríbhinní == [[Íomhá:Book of Leinster, folio 53.jpg|mion|upright=1|alt=A page from a 12th century Irish manuscript|Folio 53 of the ''[[Leabhar Laighneach]]''. Medieval manuscripts are the main source for Irish mythology and early literature.]] Seo a leanas na trí príomhfhoinsí le haghaidh miotaseolaíocht na nGael: * ''[[Lebor na hUidre]]'' de chuid na 11ú/12ú haoise, caomhnaithe i leabharlann the [[Acadamh Ríoga na hÉireann]], an lámhscríbhinn is sine atá ar marthain scríofa go hiomlán as Gaeilge * An ''[[Leabhar Laighneach]]'' de chuid na 12ú haoise, caomhnaithe i [[Leabharlann Choláiste na Tríonóide]] * Bodleian Library, LS [[Rawlinson B 502]], sa [[Bodleian Library]] ag an [[Ollscoil Oxford]]. In ainneoin dátaí na bhfoinsí, tá a gcuid ábhair i bhfad níos sine.<ref name=Frehan-2012/> Seo a leanas roinnt foinsí tábhachtacha eile as iarthair na hÉireann de chuid na 14ú agus 15ú haoiseanna: * [[Leabhar Buí Leacáin]] (CnT) ** Tá ann sé chuid déag, le seanscéalta na Fiannaíochta, naomhseanchais, matáin leis an leagan is luaite atá ar marthain den ''[[Táin Bó Cúailnge]]''.<ref name=Frehan-2012/> * [[Leabhar Mór Leacáin]] (ARÉ) * [[Leabhar Bhaile an Mhóta]] (ARÉ) * [[Leabhar Fhear Maí]] ** Tá ann saothair shincréatacha níos dearanaí amhail is [[Foras Feasa ar Éirinn]] (c. 1640). Is dócha go raibh rochtain ag na scríbhneoirí le foinsí anois caillte. Scríobhadh na saothair seo go formhór ag [[manach|manaigh]] Críostaí, a bhí idir dhá chomhairle, idir fonn a gcultúr dúchais a chaomhnú agus naimhdeas le creidimh phagánacha, agus dá bharr, rinneadh déithe de roinnt laochra (féach [[wiktionary:Euhemeros|Euhemeros]]). Is dócha gur chuid d'fheachtas bolscaireachta iad roinnt foinsí níos déanaí, chun stair Éireannach a chruthú a sheasfadh le ginealach miotasach na n-ionróirí Briotanacha, ó bhunaitheoirí na Róimhe dá mba fhíor, scaipthe ag [[Goffraidh Monmouth]] agus eile. Rinneadh iarrachtaí fosta ginealaigh Éireannacha a athdhéanamh ar nós na nGréagach nó an bhíobla. Pléitear fós an bhfuil an sean[[béaloideas|bhéaloideas]] le cloisteáil i litríocht Ghaeilge na meánaoise. Dar le [[Kenneth H. Jackson|Kenneth Jackson]], is ''"fuinneog ar an Iarnnaois"'' í an Rúraíocht, agus rinne Garret Olmsted naisc idir ''Táin Bó Cuailnge'' agus an [[coire Gundestrup]].<ref name=Jackson-1964-oldest/> In éadan maíomh na scoláirí "dúchasacha", molann scoláirí "athbhreithnitheacha" gur cumadh an litríocht sa ré Chríostaí, mar aithris ar an litríocht chlasaiceach a tháinig i dteannta le léann [[Laidin]]e. Tarraingíonn athbhreithnitheoirí aird ar thionchar an [[Iliad]] ar ''Táin Bó Cuailnge'', agus fosta ar ''Togail Troí'', leagan Gaeilge den scéal ''De excidio Troiae historia'' le [[Dares Phrygius]], le fáil sa Leabhar Laighneach. Moladar fosta go bhfuil cultúr na scéalta níos giorra don am a scríofa ná i bhfad ó shin. == Na Scéalta Miotaseolaíochta == {{main|Na Scéalta Miotaseolaíochta}} Sa scéalaíocht seo, cuimsítear scéalta faoi bhunús agus iar-dhéithe na nGael. Tagann an chuid is tábhachtaí den eolas ón [[Dindsenchas]] agus [[Leabhar Gabhála na hÉireann]]. Bréag-stair atá sa Leabhar Gabhála, a leagann síos sinsearacht na nÉireannach siar ó [[Maois]]. Déantar cur síos ar na gcogaí idir na Fir Bolg agus Tuatha Dé Danann sa [[Cath Maighe Tuireadh]]. Tá an scéal cáiliúil [[Clann Lir]] mar chuid den ghrúpa seo chomh maith. # [[Cessair]] # [[Parthalán]] # [[Fomhóraigh]] # [[Neimheadh]] # [[Fir Bholg]] # [[Tuatha Dé Danann]] # [[Míl Espáine]] [[Íomhá:Lugh spear Millar.jpg|mion|Lugh's Magic Spear; illustration by H.R. Millar]] '' The Mythological Cycle, comprising stories of the former gods and origins of the Irish, is the least well preserved of the four cycles. It is about the principal people who invaded and inhabited the island. The people include Cessair and her followers, the Formorians, the Partholinians, the Nemedians, the Firbolgs, the [[Tuatha Dé Danann]], and the Milesians.<ref name=Frehan-2012/> The most important sources are the ''[[Dinnseanchas]]'' and the ''[[Lebor Gabála Érenn]]''. Other manuscripts preserve such mythological tales as ''[[Bodb Derg|The Dream of Aengus]]'', ''[[Tochmarc Étaíne]]'' and ''[[Cath Maighe Tuireadh]]'', ''the (second) Battle of Magh Tuireadh''. One of the best known of all Irish stories, ''[[Oidheadh Chlainne Lir]]'', is also part of this cycle. '' ''Lebor Gabála Érenn'' is a pseudo-history of Ireland, tracing the ancestry of the Irish back to before [[Noah]]. It tells of a series of invasions of Ireland by a succession of peoples, the fifth of whom was the people known as the [[Tuatha Dé Danann]], who were believed to have inhabited the island before the arrival of the [[Gaeil]], or [[Míl Espáine]]. They faced opposition from their enemies, the [[Fomhóraigh]], led by [[Balor]] of the Evil Eye. Balor was eventually slain by [[Lugh|Lugh Lámfada]] at the second battle of Magh Tuireadh. With the arrival of the Gaels, the Tuatha Dé Danann retired underground to become the [[síde]] people of later myth and legend. '' The ''Metrical Dindshenchas'' is the great [[onomastic]]s work of early Ireland, giving the naming legends of significant places in a sequence of poems. It includes a lot of important information on Mythological Cycle figures and stories, including the Battle of Tailtiu, in which the Tuatha Dé Danann were defeated by the Milesians. '' It is important to note that by the Middle Ages the Tuatha Dé Danann were not viewed so much as gods as the shape-shifting magician population of an earlier [[Golden Age]] Ireland. Texts such as ''Lebor Gabála Érenn'' and ''Cath Maige Tuireadh'' present them as kings and heroes of the distant past, complete with death-tales. However, there is considerable evidence, both in the texts and from the wider Celtic world, that they were once considered [[déithe na gCeilteach|deities]]. '' Even after they are displaced as the rulers of Ireland, characters such as [[Lugh]], the [[Mórrígan]], [[Aengus]] and [[Manannán mac Lir]] appear in stories set centuries later, betraying their immortality. A poem in the [[Leabhar Laighneach]] lists many of the Tuatha Dé, but ends "Although [the author] enumerates them, he does not worship them". [[Goibniu]], [[Creidhne]] and [[Luchtaine]] are referred to as ''Trí Dé Dána'', and the [[Dagda]]'s name is interpreted in [[meánaois]] texts as "the good god". [[Nuada]] is [cognate with the British god [[Nodens]]; [[Lugh]] is a reflex of the pan-Celtic deity [[Lugus]]; [[Tuireann]] may be related to the Gaulish [[Taranis]]; [[Ogma]] to [[Ogmios]]; and [[Badb]] to [[Catubodua]]. == An Rúraíocht == :''Príomhalt: [[An Rúraíocht]]'' Creidtear go bhfuil eachtraí na Rúraíochta suite timpeall tús ré na Críostaíochta, agus is i g[[Cúige Uladh]] agus i g[[Cúige Chonnacht]] atá na scéalta bunaithe. I measc na gcarachtar is mó atá ann ná Rí Uladh [[Conchúr mac Neasa]], agus an sár-laoch [[Cú Chulainn]], mac leis an dia, [[Lugh]]. [[Íomhá:Cuinbattle.jpg|mion|''Cuchulain in Battle,'' léaráid le [[J. C. Leyendecker]] in ''Myths & Legends of the Celtic Race'' (1911) le T. W. Rolleston]] Tá inti scéalta faoi bhreitheanna, macghníomhartha, tochmhairc, cathanna, fleánna agus básanna na laochra. Déantar cuir síos ar shochaí gaiscígh, ag troid in éadan a chéile i gcomhraic aonair, agus a gcuid saibhreas measta le heallach. Is as prós atá na scéalta scríofa. Is é croílár na Rúraíochta ná [[Táin Bó Cúailnge]]. I meán scéalta tábhachtacha eile, tá [[Anbhás Aonmhic Aoife]], [[Fleadh Bhricreann]] agus [[Toghail Brú Dá Dearga]]. Mar chuid fosta den scéalaíocht, tá [[Longes mac nUislenn]], nó traigéide {{h|Deirdre}}, agus foinse na ndrámaí le [[John Millington Synge]], [[William Butler Yeats]] agus [[Vincent Woods]]. Tá naisc ann idir an Rúraíocht agus na Scéalta Miotaseolaíochta. Feictear na pearsana chéanna iontu, chomh maith le draíocht ilchruthach in aice le réalachas gruama. Cé go raibh is dócha pearsana sábháil is [[Medb|Méabh]] nó [[Cú Roí|Cú Raoi]], ina ndéithe tráth, agus go bhfuil gaisce osnádúrtha ag Cú Chulainn, is daoine daonna iad uile, nasctha le ham agus le háit ar leith. Mar fíor é gur Ré Órga na Gael atá ann sna Scéalta Miotaseolaíochta, is Ré Laochais atá le feiceáil sa Rúraíocht. == An Fhiannaíocht == {{Príomhalt|An Fhiannaíocht}} [[Íomhá:Heroes of the dawn (1914) (14750481494).jpg|mion|''Fionn fighting Aillen'', léaráid le [[Beatrice Elvery]] in ''Heroes of the Dawn'' (1914) le Violet Russell]] Sa tríú haois atá scéalta na Fiannaíochta suite, go formhór i g[[cúige Laighean]] agus i g[[cúige Mumhan]].<ref name=Frehan-2012/> Insítear faoi eachtraí [[Fionn mac Cumhaill|Fhionn mhic Cumhaill]], a mhac [[Oisín mac Finn|Oisín]] agus a bhuíon, na [[Fianna]].<ref name=Frehan-2012/> I measc na bhFiann, tá Clann Bhaiscne, faoi cheannais Fhionn, agus Clann Mhorna, faoi cheannas a chéile comhraic, [[Goll mac Morna|Goll]], s mharaigh [[Cumall|Cumhall]], athair Fhionn, i mbun catha. Agus Fionn óg, á tógadh faoi rún, dhóigh sé de thaisme a ordóg ar [[bradán feasa]] a bhí á réiteach aige, agus fuair sé de thairbhe eolas an bhradáin ach a ordóg a dhiúl. In am trátha, d'éireodh sé ina cheannaire na bhFiann. Is aoibhinn beatha na bhFiann, gaiscígh gairmiúla a chaitheadh a gcuid aimsire ag troid, ag seilg agus ag dul ar eachtraí go dtí trí na nÓg. Chun ballraíocht a bhaint amach, bhí sé de dhíth ag gaiscíoch nua dul faoi roinnt oirdéal fisiciúil, i dteannta le bheith eolach ar an bhfilíocht. Tá éagsúlachtaí ann san Fhiannaíocht nach bhfeictear sna scéalaíochtaí eile. Tá nasc láidir inti leis an Albáin; insítear na scéalta go formhór i rannta; agus ó thaobh toin de, scríobhadh iad níos mó ar nós rómáns ná ar nós eipice. Luaitear formhór na ndánta le hOisín. Is é [[Agallamh na Seanórach]] an fhoinse is tábhachtaí atá ann san Fhiannaíocht. Scéal de chuid na 12ú haoise atá ann, caomhnaithe i ndá lámhscríbhinn den 15ú haois, [[Leabhar Leasa Mhóir]] agus [[Laud 610]], chomh maith le lámhscríbhinn den 17ú haois as [[Cill Iníon Léinín]], [[Contae Bhaile Átha Cliath]]. Tá comhráite ann idir [[Caílte mac Rónáin]] agus Oisín, baill dheireanacha na bhFiann ar marthain, agus [[Naomh Pádraig]], agus tá ann tuairim is 8,000 líne. Feictear san Fhiannaíocht dhá scéal is mó le rá dá leithéid, [[Tóraíocht Dhiarmada agus Ghráinne]] agus Oisín i d[[Tír na nÓg]]. B'fhéidir é go bhfuil an Tóraíocht, ar cheann de bheagán scéalta próis sa scéalaíocht, ina foinse ar [[Triostan agus Iosóid]]. == Scéalaíocht na Ríthe == {{main|Scéalaíocht na Ríthe}} Bhíodh sé de dhualgas ar [[filid|fhile]] cúirte na meánaoise stair agus ginealach a rítheaghlaigh a cheiliúradh. Sna dánta a cumadh, feictear meascáin de mhiotais agus stair. Tugtar Scéalaíocht na Ríthe ar an litríocht seo, nó níos fearr Scéalaíochtaí, óir go bhfuil cnuasaigh neamhspleácha ann. Ceapadh an t-ainm seo le sáchghairid sa bhliain 1946 ag an léirmheastóir Éireannach [[Myles Dillon]]. I measc na ríthe a fheictear sna scéalaíochtaí, tá idir miotasach amhail is [[Labraid Loingsech]], Ardrí na hÉireann a deirtear timpeall na bliana 431&nbsp;RC, agus straitéisí amhail is[[Brian Bóramha]]. Is é ámh an saothar is cáiliúla b'fhéidir ná ''[[Buile Shuibhne]]'', scéal de chuid na 12ú haoise. Chuir Naomh Rónán mallacht ar Shuibhne, rí [[Dál nAraidi|Dhál Araí]], agus d'éirigh sé ina leath-fhear, leath-éan, gan i ndán dó ach saol aonair sna coillte, gan chomhluadar daonna. Tá filí Éireannacha an lae inniu spreagtha ag an scéal agus tá aistriúcháin déanta ag [[Trevor Joyce]] agus [[Seamus Heaney]]. == Naisc sheachtracha == * [https://www.vanhamel.nl/codecs/Medieval_Irish_tale_lists Scéal liostaí A agus B] ar [https://www.vanhamel.nl/codecs CODECS] == Tagairtí == {{reflist}} {{Scéalta miotaseolaíochta}} {{An Fhiannaíocht}} {{An Rúraíocht}} {{síol}} [[Catagóir:Miotaseolaíocht na nGael| ]] lyytp4aypdvl1jpx4x60vsggfslyz09 Catagóir:Daoine a rugadh i 1899 14 3924 1082283 663703 2022-08-16T19:00:59Z SeoMac 5102 Gaeilge wikitext text/x-wiki Is daoine iad seo a rugadh sa bhliain [[1899]]. {{Catcómhaoin|1899 births|Breitheanna sa bhliain 1899}} [[Catagóir:Blianta breithe|1899]] 01ywf5x6xiz6emei2hsgzok56202bn2 Vicipéid:Lárionad comhphobail 4 3983 1082334 1064213 2022-08-16T22:47:31Z Deirge Ó Dhaoinebeaga 51568 /* Stáisiún Bhaile an Mhóta? */ mír nua wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ {| cellspacing="3" width="100%" |width="100%" colspan="5"| {| |style="padding-right: 1em;"| Tá gá ag [[Vicipéid]] LEATSA! Is amhlaidh atáimid uile ag tógáil ollchiclipéide agus pobail as Gaeilge. Tugann seo deis do dhaoine a gcuid Gaeilge a chleachtadh agus rudaí nua a fhoghlaim. Thig leat alt nua a chumadh nó alt reatha a chur in eagar ach an cnaipe "Cuir in eagar" a bhrú. Is féidir leat cleachtadh a dhéanamh ar an g[[Vicipéid:clár dubh|clár dubh]] freisin. Is féidir leat rud a scríobh sa '''[[Vicipéid:Halla baile|Halla Baile]]''' má tá rud le rá agat. Cruthaigh cuntas mura ndearna tú cheana é: níl le déanamh agat ach an nasc "logáil isteach" a bhrú ar bharr an leathanaigh agus an fhoirm a líonadh. Is féidir leat rud a bhreacadh ar leathanach plé an tsuímh seo, más maith leat. |valign="top" style="border-left: 1px solid #ccc; padding-left: 1em;width:150px;"| <small>[[#Comhoibreach na Seachtaine|Comhoibreach na Seachtaine]]</small><br/> <small>[[#Áirigí libhse|'''Áirigí libhse''']]</small><br/> <small>[[#Irish learners|'''Learning Irish?''']]</small> |} ==Glac Páirt!== * Cruthaigh alt ... á tá Gaeilge mhaith scríofa aige. * Féach ar na [[:Catagóir:Síolta|síolta]] agus na leathanaigh a bhfuil [[:Rang:Glanadh na Vicipéide|glanadh]] ag teastáil uathu agus cuir leo! ==Comhoibriú Vicimheán na Seachtaine== <div style="width:50%;"> {| | Is iarracht é '''[[m:Wikimedia COTW|Comhoibriú Vicimhéan na Seachtaine]]''' ar an gcomhluadar [[m:Wikimedia|Vicimhéain]] uile a thabhairt le chéile chun fadhbanna atá acu i gcoitinne a fhuascailt. Is éard is cuspóir don CVnS reatha lámhleabhar ilteangach a chruthú do bhogearra na [[m:MediaWiki|MeáVicí]]. Ba chóir na leathanaigh chabhracha a nascadh ó [[Meta:Help:Contents|Help:Contents]] ar [[Meta:Main Page|Meitea]], ár vici comheagar fud-Vicimheáin. '''Féach ar [[m:Wikimedia COTW/Help|treoracha an CVnS seo]]''' (as Béarla)''', le do thoil, agus cabhraigh lena dhéanamh!''' | [[Image:Wikimedia-cotw-notext.png|120px|]] |} </div> ==Irish learners== Ná bí buartha mura bhfuil Gaeilge líofa agat agus tú ag cuir ailt in eagar nó ag cruthú ailt nua. Má scríobhann tú alt, is féidir [[Teimpléad:Athbhreithniú|an teimpléad seo]] a chur ar bharr an ailt ionas go mbeidh cainteoir dúchasach nó cainteoir líofa in ann súil a chaitheamh ar an litriú agus ar an ngramadach níos déanaí. Freisin, is féidir ceisteanna a chur ar Vicipéideoirí i mBéarla (nó i dteangacha eile) más gá. Más rud é go bhfuil leagan Gaeilge ar fhocal nó ar théarma ag teastáil uait, bain triail as na foclóirí agus na bainc théarmaíochta atá ar fáil ar líne. Mar shampla, [http://www.teanglann.ie teanglann.ie], [http://www.focloir.ie foclóir.ie] [http://www.acmhainn.ie achmhainn.ie], [http://www.tearma.ie téarma.ie], [http://www.irishdictionary.ie/dictionary irishdictionary.ie], [http://iate.europa.eu/ IATE], [http://www.potafocal.com/ Pota Focal] agus [https://www.gaois.ie/en/corpora/monolingual/ gaois.ie]. :If your Irish isn't the best or you're still learning it, don't be afraid to add articles and edit articles where you see a mistake. The most important thing is that you add to the Vicipéid. If you've written a new article and are unsure of your spelling and grammar, you can put [[Teimpléad:Athbhreithniú|this template]] at the top of the article so a native or fluent speaker can check it later. Also, you can always ask questions of other users in English (or another language) if necessary. There are lots of dictionaries and language libraries online to help you with your writing and editing. Check out the following links for more information: [http://www.teanglann.ie teanglann.ie], [http://www.focloir.ie foclóir.ie] [http://www.acmhainn.ie achmhainn.ie], [http://www.tearma.ie téarma.ie], [http://www.irishdictionary.ie/dictionary irishdictionary.ie], [http://iate.europa.eu/ IATE], [http://www.potafocal.com/ potafocal.com], [https://www.gaois.ie/en/corpora/monolingual/ gaois.ie]. == 10.000 pages == Congratulations from Lmo!!! --[[Úsáideoir:Aldedogn|Aldedogn]] 23:34, 25 Feabhra 2010 (UTC) == Aonach Eagarthóireachta in Ollscoil na hÉireann Gaillimh, 07/11/14 == Tá an tAonach Eagarthóireachta ar siúl faoi láthair. Slua mór d'úsáideoirí nua bailithe le chéile faoi stiúr baill de Chomhphobal Wikimedia na hÉireann. [[Úsáideoir:Nmacu|Nmacu]] ([[Plé úsáideora:Nmacu|talk]]) 09:28, 7 Samhain 2014 (UTC) [[eu:Wikipedia:WikiMediari buruz gaurkotasun-albisteak]] == List of Welsh people == Hi all. I wonder if you could correct the title of this new page: [[Liosta de na daoine na Breataine Bige]]. It uses two templates, which also need checking (just a couple of sentences!): <nowiki>Teimpléad:Wikidata list</nowiki> and <nowiki>Teimpléad:Wikidata list end</nowiki>. Please leave me a message on my [https://cy.wikipedia.org/wiki/Sgwrs_Defnyddiwr:Llywelyn2000 Welsh language Wiki] if I can help further. Thanks! [[Úsáideoir:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Plé úsáideora:Llywelyn2000|talk]]) 12:50, 12 Feabhra 2016 (UTC) == wgCategoryCollation == Dia dhaoibh! Níl ach beagán eagarthóireachta déanta agam ar Vicipéid na Gaeilge, ach tá cuid mhór déanta agam ar Vicipéid Ghàidhlig na hAlban. I mí Feabhra na bliana seo chuireamar [https://gd.wikipedia.org/wiki/Uicipeid:Doras_na_coimhearsnachd#wgCategoryCollation_agus_.C3.B2rdugh_na_h-aibidile_sna_roinnean-se.C3.B2rsa athrú] simplí fóinteach i bhfeidhm ar Vicipéid na Gàidhlig, athrú a mholainn go mór do Vicipéid na Gaeilge ionas go mbeidh na litreacha le síneadh fada i gcónaí in ord ceart aibítre sna catagóirí. Féach mar atá cúrsaí faoi láthair. I g[[:Catagóir:Fréamh an Eolais]] mar shampla, ní bhfaighfear ''Éin chreiche'' in aice le ''[https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Catag%C3%B3ir:Fr%C3%A9amh_an_Eolais&oldid=737385&pagefrom=Ein Einceifilíteas]'' mar a bheadh dúil leis, ach ag deireadh na haibítre i ndiaidh ‘[https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Catag%C3%B3ir:Fr%C3%A9amh_an_Eolais&oldid=737385&pagefrom=z z]’. Agus tá [https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Catag%C3%B3ir:Fr%C3%A9amh_an_Eolais&oldid=737385&pagefrom=Bu ''bás'' ag teacht i ndiaidh ''bun'']. Tchífear anseo an rud is cúis leis an trioblóid, faoin cheann “wgCategoryCollation” i gcomhad na socruithe do na Vicipéideanna éagsúla: :https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=InitialiseSettings.php Tá an t-Seicis (cs), Breatnais (cy), Fraincis (fr), Ungáiris (hu), Polainnis (pl), Portaingéilis (pt), Rúisis (ru), Gàidhlig (gd), agus an-chuid teangacha eile anois ag obair leis an Unicode Collation Algorithm (“uca”), algartam a chuireas litreacha le síneadh fada no diacritic eile san ord cheart. Ach tá Gaeilge na hÉireann ag obair gu fóill leis an algartam ''default'' éalangach éagumasach “uppercase”. Ní dhéanann “uppercase” ach ionannas idir na litreacha móra agus na litreacha beaga. Ní thuigeann sé go bhfuil baint idir ‘á’ agus ‘a’, mar shampla, agus cuireann sé go deireadh na haibítre litir ar bith ar a bhfuil síneadh fada. Is leor “uppercase” don Bhéarla, ach ní leor é don Ghaeilge. Bheadh sé an-shímplidh an Vicipéid a thiontú don algartam “uca”. Ní gá ach: (1) plé agus vótáil a chur ar dóigh anseo; agus, má tá aontú ann, (2) iarratas a chur iseach ag phabricator.wikimedia.org. Tá sé sin déanta againn ar Vicipéid na Gàidhlig agus ni raibh deacracht ar bith againn. Rudaí beaga eile. Is féidir &#123;&#123;DEFAULTSORT:Ein chreiche}} a úsáid chun “Éin chreiche”, mar shampla, a chur san ord cheart. Ach (1) is minic nach gcuimhnionn daoine ar DEFAULTSORT, agus (2) san lá atá inniu ann ba cheart don ríomhaire a bheith ag déanamh na hoibre sin. Nuair a bhéas wgCategoryCollation ag obair le “uca” in áit “uppercase”, ní bheidh gá tuilleadh ar DEFAULTSORT fá choinne na síntí fada a chur san ord cheart. Bhéadh “uca” socraithe acu do na vicipéideanna gu léir ach amháin gur éirigh deacracht. Ar na vicipéideanna mór mór (chomh mór leis an Fhraincis nó níos mó), glacann an ath-innéacsú an-chuid ama. Níl deacracht ar bith den t-saghas sin le na vicipéideanna beaga. Ar aghaidh linn, mar sin! Tá leaganacha éagsúla de “uca” ann, ina bhfuil miondifríochtaí. Oireann an leagan simplí, “uca-default”, don Ghàidhlig agus don Ghaeilge. --[[Úsáideoir:Caoimhin|Caoimhin]] ([[Plé úsáideora:Caoimhin|talk]]) 13:41, 3 Iúil 2016 (UTC) :Go raibh maith agat as an eolas seo, a Chaoimhín. Cuirim a lán ama amú ag ceartú DEFAULTSORT nó á chur isteach. Feicim go mbíonn ainmneacha daoine rangaithe ar an Uicipeid de réir chéad ainm na ndaoine: Tá Ernest Rutherford i gcatagóirí faoi 'E', mar shampla, agus Akira Suzuki faoi 'A'. Faoi 'R' agus 'S' atá siad anseo. Níl fadhb agamsa leis sin ach bheadh sé orainn is dócha éirí as nósanna fuadracha áirithe anseo: Akira Suzuki a scríobh mar Suzuki Akira, an ord sa tSeapáinis (agus mar sin de le hainmneacha in Íoslainnis, Sínis agus (b'fhéidir) Ungáiris. Sampla eile: Kim Il-sung. Ní thuigim cad é an cur chuige le hainmneacha tíortha agus a léithéid. Conas a chuirtear 'an Tuirc' faoi 't'? An bhfuil sibh ag baint úsáide as DEFAULTSORT leo go fóill? [[Úsáideoir:SeoMac|SeoMac]] ([[Plé úsáideora:SeoMac|talk]]) 04:35, 4 Iúil 2016 (UTC) Bheadh DEFAULTSORT úsáideach go fóill, chun ‘an Tuirc’ a chur faoi ‘t’ mar a dúirt tú, agus baineamaid úsáid as go fóill sa Uicipeid. Ach ní bheadh gá le DEFAULTSORT chun ‘Óman’ a chur faoi ‘o’, in áit é a bheith ag deireadh na h-aibítre mar atá faoi láithair i [[:Catagóir:Ballstáit_na_Náisiún_Aontaithe]]. Sa mhórchuid de na h-altanna ní bheadh DEFAULTSORT de dhíth. Ceist eile fá leith is ea ceist ord na n-ainmneacha pearsanta. Creidim féin go n-oireann ord na n-ainmeacha baiste i bhfad níos fear do na h-ainmneacha Gaelacha. Seachnaíonn sé na deacrachtaí le na sloinnte leithéid: ar chóir ‘Colm Mac Confhaola’ a bheith faoi ‘Mac’ no faoi ‘Confhaola’? ar chóir ‘Donach de Róiste’ a bheith faoi ‘de’ nó faoi ‘Róiste’? ar chóir ‘Éilís Ní Dhuibhne’ a bheith faoi ‘Ní’ nó faoi ‘Dhuibhne’ nó faoi ‘Duibhne’? ar chóir ‘Dómhnall Ruadh Mac an tSaoir’ (Dòmhnall Ruadh Phàislig) a bheith faoi ‘Ruadh’ nó ‘Mac’ nó ‘Saor’ nó ‘Saoir’? ar chóir ‘Màiri Mhór nan Òran’ (Màiri Nic a’ Phearsain) a bheith faoi ‘Mór’ nó ‘Mhór’ nó ‘Nic’ nó ‘Pearsan’ nó ‘Phearsain’? Ach tá mé sásta glacadh le ord na sloinntí sna catagóirí ina bhfuil na h-ainmneacha Gaelacha ina mionlach. Ní gá an t-ord céanna a bheith i réim i ngach catagóir. Is féidir gan bacadh le DEFAULTSORT agus an t-ordainm a sgríobh i ndiaidh an chatagóir mar seo: <pre> [[Catagóir:Filí|Mac an tSaor, Dómhnall]] [[Catagóir:Filíocht na Gaeilge]] </pre> agus san dóigh sin beidh an t-alt faoi ‘Mac’ sa chatagóir ‘Filí’ agus beidh sé faoi ‘Dómhnall’ sa chatagóir ‘Filíocht na Gaeilge’. Níl an cheist seo fá ord na n-ainmneacha pearsanta réitithe againn sa Uicipeid - tá praiseach againn go fóill. Agus tá sé níos fearr, creidim, gan an cheist beagáinín achrannach seo fá na h-ainmneacha pearsanta a meascú leis an cheist fá wgCategoryCollation, atá iontach simplí creidim. Ceisteanna fá leith is ea iad. --[[Úsáideoir:Caoimhin|Caoimhin]] ([[Plé úsáideora:Caoimhin|talk]]) 09:49, 4 Iúil 2016 (UTC) == Catagóir nua ag teastáil == An féidir catagóir nua a chur ar fáil: “Bundúchasaigh na hAstráile”? Bheadh fáilte roimpi. [[Úsáideoir:Colin Ryan|Colin Ryan]] ([[Plé úsáideora:Colin Ryan|plé]]) 00:08, 19 Samhain 2016 (UTC) :{{déanta}} [[Úsáideoir:SeoMac|SeoMac]] ([[Plé úsáideora:SeoMac|plé]]) 05:44, 19 Samhain 2016 (UTC) == Leathanaigh nua ag teastáil (Mí an Mheitheamh '18) == Tá easpa leathanaigh faoi ábhair áirithe a bhaineann le cur chuige na Gaeilge ar an suíomh seo. Bhí iontas orm nach raibh leathanach le haghaidh an [[Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030]] so thosaigh mé stumpa dó. An mhiste le aon duine nó daoine anseo leathanaigh nó stumpaí a thosú faoi [[Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003]], [[Acht na Gaeltachta 2012]] agus na [[Bailte Seirbhíse Gaeltachta]] agus na [[Líonraí Gaeilge]]? Tá sé ar intinn agam leathanaigh nó stumpaí a thosú dóibh ach táim ag braith ar m'mháthair chun aistriúchán a dhéanamh orthu agus níl a fhios agam cathain a mbeidh sí in ann é seo a dhéanamh. Thosaigh mé leathanaigh Béarla thuas ar [[Vicipéid Bhéarla]] dóibh siúd le cúpla mí anuas más féidir le éinne aistriú a dhéanamh orthu. Bheinn sásta sa gearrthéarma má raibh fiú stumpaí déanta dóibh. [[Úsáideoir:Darren J. Prior|Darren J. Prior]] ([[Plé úsáideora:Darren J. Prior|plé]]) 05:59, 5 Meitheamh 2018 (UTC)Darren J. Prior[[Úsáideoir:Darren J. Prior|Darren J. Prior]] ([[Plé úsáideora:Darren J. Prior|plé]]) 05:59, 5 Meitheamh 2018 (UTC) :{{déanta}} [[Úsáideoir:Darren J. Prior|Darren J. Prior]] ([[Plé úsáideora:Darren J. Prior|plé]]) 05:59, 7 Lúnsaa 2018 (UTC) ==Celtic Knot Wikimedia Language Conference 2019== <small>Please translate to your own language! Apology for writing in English!</small> [[File:Celtic Knot 2019 ph.png|center|230px]] The third Celtic Knot Language Conference will be held this year at Penryn Campus, Cornwall on the 4th & 5th of July 2019. More information can be found [https://meta.wikimedia.org/wiki/Celtic_Knot_Conference_2019 here]. See you there! [[Úsáideoir:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Plé úsáideora:Llywelyn2000|plé]]) 08:47, 6 Meitheamh 2019 (UTC) == German broadcast video availble to translate into Gaelic and other languages == Hi there, apologies for not posting in Gaelic. These videos are availble for translation and reuse from German documentaries at ZDF, and are in use on German Wikipedia: * [https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/terra-x-creative-commons-cc-100.html On ZDF] * [[commons:Category:Videos by Terra X|at Wicimedia Commons]] I've made the same suggestion of translation to the Latin, Welsh, Cornish, Scots Gaelic and Breton Wikipedias. If there is interest I will perhaps try to organise getting transcripts in German / English for translation and addition of target language audio. [[Cleachdaiche:JimKillock|JimKillock]] ([[Deasbaireachd a' chleachdaiche:JimKillock|an deasbaireachd]]) 10:05, 20 dhen Ògmhios 2020 (UTC) :Proof of concept, video of Roman roads with German and English subtitles. From here, Gaelic subtitles could easily be added, and then a second version of the video with Gaelic audio added. Then, the same can be done with any of the other videos, there are around 100. :[[File:Das Straßennetz im antiken Rom (CC BY 4.0).webm|thumb|Das Straßennetz im antiken Rom (CC BY 4.0)]] ::Ping in case anyone wants to help with this - we have 10 videos redubbed in Welsh and various other languages such as Esperanto, Dutch and Lati; here is the Welsh redub for instance. [[File:Das Straßennetz im antiken Rom (CC BY 4.0) cy.webmhd.webm|thumb|Roman roads redubbed into Welsh]] --[[Úsáideoir:JimKillock|JimKillock]] ([[Plé úsáideora:JimKillock|plé]]) 09:35, 16 Deireadh Fómhair 2021 (UTC) ==Fóir orm ldt.== Níl mé in ann ''Anasimyia'' a chur i gcló iodálach, mar cheannteideal an ailt seo; [[Anasimyia]]! (Tá an leagan ceart anseo sa Bhéarla: https://en.wikipedia.org/wiki/Anasimyia. [[Úsáideoir:Ériugena|Ériugena]] ([[Plé úsáideora:Ériugena|plé]]) 12:59, 28 Iúil 2020 (UTC) == Improving the translation support for the Irish Wikipedia == ''Sorry about not being able to write in Irish. I hope someone can translate this!'' [[:mw:Content translation|Content translation]] has been successful in supporting the translation process on many Wikipedia communities, and we want to help additional wikis with potential to grow using translation as part of [[:mw:Content translation/Boost|a new initiative]]. Content translation facilitates the creation of Wikipedia articles by translating content from other languages. It has been used already to create more than half a million articles. In addition, the tool provides [[:mw:Help:Content translation/Translating/Translation quality|mechanisms to encourage the creation of good quality content]], preventing the publication of lightly edited machine translations. In general, our analysis shows that the translations produced are [[:mw:Content_translation/Deletion_statistics_comparison|less likely to be deleted than the articles started from scratch]]. Irish Wikipedia editors have used Content translation to create [[Special:CXStats|more than nine hundred articles]]. Given the size of the editing community, we think that there is potential to use translation to create more articles, expand existing ones, and attract new editors that learn how to make productive edits. Translation can help the community to reduce the language gap with other languages and grow the number of editors in a sustainable way. In order to achieve this goal, we want to collaborate with you to make Content translation more visible in the Irish Wikipedia and support new ways to translate. As a first step, during the next weeks we plan to enable Content translation by default on the Irish Wikipedia. That will make it easy for users to discover the tool [[:mw:Help:Content_translation/Starting|through several entry points]]. However, users not interested in translation will still be able to disable it from their preferences. Please feel free to share any comment in this conversation thread. Thanks! --[[Úsáideoir:Aaharoni-WMF|Amir E. Aharoni (WMF)]] ([[Plé úsáideora:Aaharoni-WMF|plé]]) 20:35, 14 Deireadh Fómhair 2020 (UTC) : Hi Aaharoni! Míle buíochas (thanks)! I've been using the translation tool a bit, and find it very good overall. It is definitely what we need to grow/improve Irish Wikipedia. The only feedback I have for for future development: Sometimes I publish something through the tool, and then someone else changes it by 'Edit' or 'Edit source' (not using the translation tool). Then what? If I continue to edit my translation, I will overwrite changes made through other edits. It would be nice to be able to add new paragraphs from machine translation, while leaving existing paragraphs intact. Thanks for your work! [[Úsáideoir:Samalou|Samalou]] ([[Plé úsáideora:Samalou|plé]]) 22:39, 14 Deireadh Fómhair 2020 (UTC) ::Hi [[Úsáideoir:Samalou|Samalou]]! Thanks a lot for the response! ::Yes, after the first version of the article is published, it becomes just a usual article, and can be edited using the wiki syntax editor or the Visual editor. ::A feature that will allow adding sections to existing articles by translating them from other languages is in active development and will be released in the coming months. See the [[:mw:Content translation/Section translation]] for more information. --[[Úsáideoir:Aaharoni-WMF|Amir E. Aharoni (WMF)]] ([[Plé úsáideora:Aaharoni-WMF|plé]]) 21:18, 15 Deireadh Fómhair 2020 (UTC) :::Nice, yeah that's all I'm looking for is the ability to add sections by translation without overwriting anything else. [[Úsáideoir:Samalou|Samalou]] ([[Plé úsáideora:Samalou|plé]]) 22:00, 15 Deireadh Fómhair 2020 (UTC) ::: The machine translation engine currently supports Google Translate and Yandex. Could we look into please ading support for the EU's translation engine? It requires permission to access, but I feel certain they'd be willing to help the Wikimedia Foundation if someone asks nicely. It is trained on a gigantic corpus of parallel texts, as all EU texts must be translated into Irish. [https://ec.europa.eu/info/resources-partners/machine-translation-public-administrations-etranslation_en Info]. [https://webgate.ec.europa.eu/etranslation/public/welcome.html Request access]. [[Úsáideoir:Samalou|Samalou]] ([[Plé úsáideora:Samalou|plé]]) 00:46, 27 Deireadh Fómhair 2020 (UTC) == IMPORTANT: Admin activity review == Hello. A policy regarding the removal of "advanced rights" (administrator, bureaucrat, interface administrator, etc.) was adopted by [[:m:Requests for comment/Activity levels of advanced administrative rights holders|global community consensus]] in 2013. According to this policy, the [[:m:stewards|stewards]] are reviewing administrators' activity on all Wikimedia Foundation wikis with no inactivity policy. To the best of our knowledge, your wiki does not have a formal process for removing "advanced rights" from inactive accounts. This means that the stewards will take care of this according to the [[:m:Admin activity review|admin activity review]]. We have determined that the following users meet the inactivity criteria (no edits and no logged actions for more than 2 years): #Nmacu (administrator) These users will receive a notification soon, asking them to start a community discussion if they want to retain some or all of their rights. If the users do not respond, then their advanced rights will be removed by the stewards. However, if you as a community would like to create your own activity review process superseding the global one, want to make another decision about these inactive rights holders, or already have a policy that we missed, then please notify the [[:m:Stewards' noticeboard|stewards on Meta-Wiki]] so that we know not to proceed with the rights review on your wiki. Thanks,--[[Úsáideoir:علاء|علاء]] ([[Plé úsáideora:علاء|plé]]) 19:31, 25 Eanáir 2021 (UTC) == Board elections of WMF - without Gaeilge? == (Please excuse me for posting in English, unfortunately I don't know Gaeilge. I would be glad about a translation!) Dear all, These are the last days of the elections for the Wikimedia Foundation Board, the governing body of the Wikimedia Foundation. In the meantime, the first figures on the election process so far are available, and it also shows which communities have not participated at all so far. One of these is Gaeilge Wikipedia. In these elections four of the sixteen board seats will be filled, another four will follow in 2022. By voting, the communities have the opportunity to directly influence the work of the Foundation. Neither the Foundation nor the Board is always without controversy. But whether you think the current course is right and worth supporting or whether you think there should be fundamental changes: your votes count. All the more so as the representation of Wikiprojects outside the big Wikipedias is in urgent need of improvement - the needs of these communities are often significantly different from those of the big ships in the Wikiverse. I would be very happy to see soon that Gaeilge Wikipedia has also taken the opportunity to have its say. Elections close on Tuesday at 23:59 UTC. * An overview of the 19 candidates can be found here: https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Candidates. * To vote, please click here: https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/381 Thank you very much and best regards, [[Úsáideoir:DBarthel (WMF)|DBarthel (WMF)]] ([[Plé úsáideora:DBarthel (WMF)|plé]]) 10:18, 29 Lúnasa 2021 (UTC) == Celtic Knot 2022 update and scholarships == Celtic Knot Conference update: the call for program contributions is now open! If you’re involved in activities related to minority languages and Wikimedia projects, you can send your contribution to the “News from the Language Communities” '''lightning talks''' until May 31. We also have updates on the format of the conference and '''scholarships''' for participation in the online conference and for organizing an onsite satellite event. Check the full announcement on the event’s talk page: https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:Celtic_Knot_Conference_2022#Celtic_Knot_Conference%3A_program_contributions_and_onsite_events If you have any questions, feel free to contact the organizers: Daria Cybulska, Richard Nevell or Léa Lacroix. Looking forward to seeing you involved at the Celtic Knot! [[Úsáideoir:Richard Nevell (WMUK)|Richard Nevell]] ([[Plé úsáideora:Richard Nevell (WMUK)|plé]]) 16:46, 6 Bealtaine 2022 (UTC) ===Lightning talks=== Hi folks, the upcoming deadline for lighting talks is '''31 May'''. We're after 5-minute pre-recorded videos with news from the project, or what you've been up to. We'll be showcasing the videos on the first day of the conference. You can record the video yourself and send it to the organisers, or I'd be happy to have a Zoom call and record it for you. Feel free to get in touch via richard.nevell@wikimedia.org.uk. [[Úsáideoir:Richard Nevell (WMUK)|Richard Nevell]] ([[Plé úsáideora:Richard Nevell (WMUK)|plé]]) 16:56, 27 Bealtaine 2022 (UTC) ==Celtic Knot Conference 1–2 July 2022: registration is now open== Hello everyone, This year's Celtic Knot Conference is fast approaching. We've got workshops, updates from the community, and opportunities to connect with fellow Wikimedians working on language diversity. Registration is open, and we hope to see you there: https://www.eventbrite.com/e/337125239667 [[Úsáideoir:Richard Nevell (WMUK)|Richard Nevell]] ([[Plé úsáideora:Richard Nevell (WMUK)|plé]]) 13:46, 14 Meitheamh 2022 (UTC) == [[:Stáisiún Bhaile an Mhóta]]? == Is cosúil go bhfuil ainm an ''[[:Stáisiún Bhaile an Mhóta]]'' mícheart, b'fhéidir gur chóir go mbeadh ''Stáisiún Baile an Mhóta'' ann? -- [[Úsáideoir:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]] ([[Plé úsáideora:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]) 22:47, 16 Lúnasa 2022 (UTC) gult1m8066ruugsnrfzt0s1xk4orbud 1082341 1082334 2022-08-16T23:21:58Z Kevin Scannell 340 /* Stáisiún Bhaile an Mhóta? */ Reply wikitext text/x-wiki __NEWSECTIONLINK__ {| cellspacing="3" width="100%" |width="100%" colspan="5"| {| |style="padding-right: 1em;"| Tá gá ag [[Vicipéid]] LEATSA! Is amhlaidh atáimid uile ag tógáil ollchiclipéide agus pobail as Gaeilge. Tugann seo deis do dhaoine a gcuid Gaeilge a chleachtadh agus rudaí nua a fhoghlaim. Thig leat alt nua a chumadh nó alt reatha a chur in eagar ach an cnaipe "Cuir in eagar" a bhrú. Is féidir leat cleachtadh a dhéanamh ar an g[[Vicipéid:clár dubh|clár dubh]] freisin. Is féidir leat rud a scríobh sa '''[[Vicipéid:Halla baile|Halla Baile]]''' má tá rud le rá agat. Cruthaigh cuntas mura ndearna tú cheana é: níl le déanamh agat ach an nasc "logáil isteach" a bhrú ar bharr an leathanaigh agus an fhoirm a líonadh. Is féidir leat rud a bhreacadh ar leathanach plé an tsuímh seo, más maith leat. |valign="top" style="border-left: 1px solid #ccc; padding-left: 1em;width:150px;"| <small>[[#Comhoibreach na Seachtaine|Comhoibreach na Seachtaine]]</small><br/> <small>[[#Áirigí libhse|'''Áirigí libhse''']]</small><br/> <small>[[#Irish learners|'''Learning Irish?''']]</small> |} ==Glac Páirt!== * Cruthaigh alt ... á tá Gaeilge mhaith scríofa aige. * Féach ar na [[:Catagóir:Síolta|síolta]] agus na leathanaigh a bhfuil [[:Rang:Glanadh na Vicipéide|glanadh]] ag teastáil uathu agus cuir leo! ==Comhoibriú Vicimheán na Seachtaine== <div style="width:50%;"> {| | Is iarracht é '''[[m:Wikimedia COTW|Comhoibriú Vicimhéan na Seachtaine]]''' ar an gcomhluadar [[m:Wikimedia|Vicimhéain]] uile a thabhairt le chéile chun fadhbanna atá acu i gcoitinne a fhuascailt. Is éard is cuspóir don CVnS reatha lámhleabhar ilteangach a chruthú do bhogearra na [[m:MediaWiki|MeáVicí]]. Ba chóir na leathanaigh chabhracha a nascadh ó [[Meta:Help:Contents|Help:Contents]] ar [[Meta:Main Page|Meitea]], ár vici comheagar fud-Vicimheáin. '''Féach ar [[m:Wikimedia COTW/Help|treoracha an CVnS seo]]''' (as Béarla)''', le do thoil, agus cabhraigh lena dhéanamh!''' | [[Image:Wikimedia-cotw-notext.png|120px|]] |} </div> ==Irish learners== Ná bí buartha mura bhfuil Gaeilge líofa agat agus tú ag cuir ailt in eagar nó ag cruthú ailt nua. Má scríobhann tú alt, is féidir [[Teimpléad:Athbhreithniú|an teimpléad seo]] a chur ar bharr an ailt ionas go mbeidh cainteoir dúchasach nó cainteoir líofa in ann súil a chaitheamh ar an litriú agus ar an ngramadach níos déanaí. Freisin, is féidir ceisteanna a chur ar Vicipéideoirí i mBéarla (nó i dteangacha eile) más gá. Más rud é go bhfuil leagan Gaeilge ar fhocal nó ar théarma ag teastáil uait, bain triail as na foclóirí agus na bainc théarmaíochta atá ar fáil ar líne. Mar shampla, [http://www.teanglann.ie teanglann.ie], [http://www.focloir.ie foclóir.ie] [http://www.acmhainn.ie achmhainn.ie], [http://www.tearma.ie téarma.ie], [http://www.irishdictionary.ie/dictionary irishdictionary.ie], [http://iate.europa.eu/ IATE], [http://www.potafocal.com/ Pota Focal] agus [https://www.gaois.ie/en/corpora/monolingual/ gaois.ie]. :If your Irish isn't the best or you're still learning it, don't be afraid to add articles and edit articles where you see a mistake. The most important thing is that you add to the Vicipéid. If you've written a new article and are unsure of your spelling and grammar, you can put [[Teimpléad:Athbhreithniú|this template]] at the top of the article so a native or fluent speaker can check it later. Also, you can always ask questions of other users in English (or another language) if necessary. There are lots of dictionaries and language libraries online to help you with your writing and editing. Check out the following links for more information: [http://www.teanglann.ie teanglann.ie], [http://www.focloir.ie foclóir.ie] [http://www.acmhainn.ie achmhainn.ie], [http://www.tearma.ie téarma.ie], [http://www.irishdictionary.ie/dictionary irishdictionary.ie], [http://iate.europa.eu/ IATE], [http://www.potafocal.com/ potafocal.com], [https://www.gaois.ie/en/corpora/monolingual/ gaois.ie]. == 10.000 pages == Congratulations from Lmo!!! --[[Úsáideoir:Aldedogn|Aldedogn]] 23:34, 25 Feabhra 2010 (UTC) == Aonach Eagarthóireachta in Ollscoil na hÉireann Gaillimh, 07/11/14 == Tá an tAonach Eagarthóireachta ar siúl faoi láthair. Slua mór d'úsáideoirí nua bailithe le chéile faoi stiúr baill de Chomhphobal Wikimedia na hÉireann. [[Úsáideoir:Nmacu|Nmacu]] ([[Plé úsáideora:Nmacu|talk]]) 09:28, 7 Samhain 2014 (UTC) [[eu:Wikipedia:WikiMediari buruz gaurkotasun-albisteak]] == List of Welsh people == Hi all. I wonder if you could correct the title of this new page: [[Liosta de na daoine na Breataine Bige]]. It uses two templates, which also need checking (just a couple of sentences!): <nowiki>Teimpléad:Wikidata list</nowiki> and <nowiki>Teimpléad:Wikidata list end</nowiki>. Please leave me a message on my [https://cy.wikipedia.org/wiki/Sgwrs_Defnyddiwr:Llywelyn2000 Welsh language Wiki] if I can help further. Thanks! [[Úsáideoir:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Plé úsáideora:Llywelyn2000|talk]]) 12:50, 12 Feabhra 2016 (UTC) == wgCategoryCollation == Dia dhaoibh! Níl ach beagán eagarthóireachta déanta agam ar Vicipéid na Gaeilge, ach tá cuid mhór déanta agam ar Vicipéid Ghàidhlig na hAlban. I mí Feabhra na bliana seo chuireamar [https://gd.wikipedia.org/wiki/Uicipeid:Doras_na_coimhearsnachd#wgCategoryCollation_agus_.C3.B2rdugh_na_h-aibidile_sna_roinnean-se.C3.B2rsa athrú] simplí fóinteach i bhfeidhm ar Vicipéid na Gàidhlig, athrú a mholainn go mór do Vicipéid na Gaeilge ionas go mbeidh na litreacha le síneadh fada i gcónaí in ord ceart aibítre sna catagóirí. Féach mar atá cúrsaí faoi láthair. I g[[:Catagóir:Fréamh an Eolais]] mar shampla, ní bhfaighfear ''Éin chreiche'' in aice le ''[https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Catag%C3%B3ir:Fr%C3%A9amh_an_Eolais&oldid=737385&pagefrom=Ein Einceifilíteas]'' mar a bheadh dúil leis, ach ag deireadh na haibítre i ndiaidh ‘[https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Catag%C3%B3ir:Fr%C3%A9amh_an_Eolais&oldid=737385&pagefrom=z z]’. Agus tá [https://ga.wikipedia.org/w/index.php?title=Catag%C3%B3ir:Fr%C3%A9amh_an_Eolais&oldid=737385&pagefrom=Bu ''bás'' ag teacht i ndiaidh ''bun'']. Tchífear anseo an rud is cúis leis an trioblóid, faoin cheann “wgCategoryCollation” i gcomhad na socruithe do na Vicipéideanna éagsúla: :https://noc.wikimedia.org/conf/highlight.php?file=InitialiseSettings.php Tá an t-Seicis (cs), Breatnais (cy), Fraincis (fr), Ungáiris (hu), Polainnis (pl), Portaingéilis (pt), Rúisis (ru), Gàidhlig (gd), agus an-chuid teangacha eile anois ag obair leis an Unicode Collation Algorithm (“uca”), algartam a chuireas litreacha le síneadh fada no diacritic eile san ord cheart. Ach tá Gaeilge na hÉireann ag obair gu fóill leis an algartam ''default'' éalangach éagumasach “uppercase”. Ní dhéanann “uppercase” ach ionannas idir na litreacha móra agus na litreacha beaga. Ní thuigeann sé go bhfuil baint idir ‘á’ agus ‘a’, mar shampla, agus cuireann sé go deireadh na haibítre litir ar bith ar a bhfuil síneadh fada. Is leor “uppercase” don Bhéarla, ach ní leor é don Ghaeilge. Bheadh sé an-shímplidh an Vicipéid a thiontú don algartam “uca”. Ní gá ach: (1) plé agus vótáil a chur ar dóigh anseo; agus, má tá aontú ann, (2) iarratas a chur iseach ag phabricator.wikimedia.org. Tá sé sin déanta againn ar Vicipéid na Gàidhlig agus ni raibh deacracht ar bith againn. Rudaí beaga eile. Is féidir &#123;&#123;DEFAULTSORT:Ein chreiche}} a úsáid chun “Éin chreiche”, mar shampla, a chur san ord cheart. Ach (1) is minic nach gcuimhnionn daoine ar DEFAULTSORT, agus (2) san lá atá inniu ann ba cheart don ríomhaire a bheith ag déanamh na hoibre sin. Nuair a bhéas wgCategoryCollation ag obair le “uca” in áit “uppercase”, ní bheidh gá tuilleadh ar DEFAULTSORT fá choinne na síntí fada a chur san ord cheart. Bhéadh “uca” socraithe acu do na vicipéideanna gu léir ach amháin gur éirigh deacracht. Ar na vicipéideanna mór mór (chomh mór leis an Fhraincis nó níos mó), glacann an ath-innéacsú an-chuid ama. Níl deacracht ar bith den t-saghas sin le na vicipéideanna beaga. Ar aghaidh linn, mar sin! Tá leaganacha éagsúla de “uca” ann, ina bhfuil miondifríochtaí. Oireann an leagan simplí, “uca-default”, don Ghàidhlig agus don Ghaeilge. --[[Úsáideoir:Caoimhin|Caoimhin]] ([[Plé úsáideora:Caoimhin|talk]]) 13:41, 3 Iúil 2016 (UTC) :Go raibh maith agat as an eolas seo, a Chaoimhín. Cuirim a lán ama amú ag ceartú DEFAULTSORT nó á chur isteach. Feicim go mbíonn ainmneacha daoine rangaithe ar an Uicipeid de réir chéad ainm na ndaoine: Tá Ernest Rutherford i gcatagóirí faoi 'E', mar shampla, agus Akira Suzuki faoi 'A'. Faoi 'R' agus 'S' atá siad anseo. Níl fadhb agamsa leis sin ach bheadh sé orainn is dócha éirí as nósanna fuadracha áirithe anseo: Akira Suzuki a scríobh mar Suzuki Akira, an ord sa tSeapáinis (agus mar sin de le hainmneacha in Íoslainnis, Sínis agus (b'fhéidir) Ungáiris. Sampla eile: Kim Il-sung. Ní thuigim cad é an cur chuige le hainmneacha tíortha agus a léithéid. Conas a chuirtear 'an Tuirc' faoi 't'? An bhfuil sibh ag baint úsáide as DEFAULTSORT leo go fóill? [[Úsáideoir:SeoMac|SeoMac]] ([[Plé úsáideora:SeoMac|talk]]) 04:35, 4 Iúil 2016 (UTC) Bheadh DEFAULTSORT úsáideach go fóill, chun ‘an Tuirc’ a chur faoi ‘t’ mar a dúirt tú, agus baineamaid úsáid as go fóill sa Uicipeid. Ach ní bheadh gá le DEFAULTSORT chun ‘Óman’ a chur faoi ‘o’, in áit é a bheith ag deireadh na h-aibítre mar atá faoi láithair i [[:Catagóir:Ballstáit_na_Náisiún_Aontaithe]]. Sa mhórchuid de na h-altanna ní bheadh DEFAULTSORT de dhíth. Ceist eile fá leith is ea ceist ord na n-ainmneacha pearsanta. Creidim féin go n-oireann ord na n-ainmeacha baiste i bhfad níos fear do na h-ainmneacha Gaelacha. Seachnaíonn sé na deacrachtaí le na sloinnte leithéid: ar chóir ‘Colm Mac Confhaola’ a bheith faoi ‘Mac’ no faoi ‘Confhaola’? ar chóir ‘Donach de Róiste’ a bheith faoi ‘de’ nó faoi ‘Róiste’? ar chóir ‘Éilís Ní Dhuibhne’ a bheith faoi ‘Ní’ nó faoi ‘Dhuibhne’ nó faoi ‘Duibhne’? ar chóir ‘Dómhnall Ruadh Mac an tSaoir’ (Dòmhnall Ruadh Phàislig) a bheith faoi ‘Ruadh’ nó ‘Mac’ nó ‘Saor’ nó ‘Saoir’? ar chóir ‘Màiri Mhór nan Òran’ (Màiri Nic a’ Phearsain) a bheith faoi ‘Mór’ nó ‘Mhór’ nó ‘Nic’ nó ‘Pearsan’ nó ‘Phearsain’? Ach tá mé sásta glacadh le ord na sloinntí sna catagóirí ina bhfuil na h-ainmneacha Gaelacha ina mionlach. Ní gá an t-ord céanna a bheith i réim i ngach catagóir. Is féidir gan bacadh le DEFAULTSORT agus an t-ordainm a sgríobh i ndiaidh an chatagóir mar seo: <pre> [[Catagóir:Filí|Mac an tSaor, Dómhnall]] [[Catagóir:Filíocht na Gaeilge]] </pre> agus san dóigh sin beidh an t-alt faoi ‘Mac’ sa chatagóir ‘Filí’ agus beidh sé faoi ‘Dómhnall’ sa chatagóir ‘Filíocht na Gaeilge’. Níl an cheist seo fá ord na n-ainmneacha pearsanta réitithe againn sa Uicipeid - tá praiseach againn go fóill. Agus tá sé níos fearr, creidim, gan an cheist beagáinín achrannach seo fá na h-ainmneacha pearsanta a meascú leis an cheist fá wgCategoryCollation, atá iontach simplí creidim. Ceisteanna fá leith is ea iad. --[[Úsáideoir:Caoimhin|Caoimhin]] ([[Plé úsáideora:Caoimhin|talk]]) 09:49, 4 Iúil 2016 (UTC) == Catagóir nua ag teastáil == An féidir catagóir nua a chur ar fáil: “Bundúchasaigh na hAstráile”? Bheadh fáilte roimpi. [[Úsáideoir:Colin Ryan|Colin Ryan]] ([[Plé úsáideora:Colin Ryan|plé]]) 00:08, 19 Samhain 2016 (UTC) :{{déanta}} [[Úsáideoir:SeoMac|SeoMac]] ([[Plé úsáideora:SeoMac|plé]]) 05:44, 19 Samhain 2016 (UTC) == Leathanaigh nua ag teastáil (Mí an Mheitheamh '18) == Tá easpa leathanaigh faoi ábhair áirithe a bhaineann le cur chuige na Gaeilge ar an suíomh seo. Bhí iontas orm nach raibh leathanach le haghaidh an [[Straitéis 20 Bliain don Ghaeilge 2010-2030]] so thosaigh mé stumpa dó. An mhiste le aon duine nó daoine anseo leathanaigh nó stumpaí a thosú faoi [[Acht na dTeangacha Oifigiúla 2003]], [[Acht na Gaeltachta 2012]] agus na [[Bailte Seirbhíse Gaeltachta]] agus na [[Líonraí Gaeilge]]? Tá sé ar intinn agam leathanaigh nó stumpaí a thosú dóibh ach táim ag braith ar m'mháthair chun aistriúchán a dhéanamh orthu agus níl a fhios agam cathain a mbeidh sí in ann é seo a dhéanamh. Thosaigh mé leathanaigh Béarla thuas ar [[Vicipéid Bhéarla]] dóibh siúd le cúpla mí anuas más féidir le éinne aistriú a dhéanamh orthu. Bheinn sásta sa gearrthéarma má raibh fiú stumpaí déanta dóibh. [[Úsáideoir:Darren J. Prior|Darren J. Prior]] ([[Plé úsáideora:Darren J. Prior|plé]]) 05:59, 5 Meitheamh 2018 (UTC)Darren J. Prior[[Úsáideoir:Darren J. Prior|Darren J. Prior]] ([[Plé úsáideora:Darren J. Prior|plé]]) 05:59, 5 Meitheamh 2018 (UTC) :{{déanta}} [[Úsáideoir:Darren J. Prior|Darren J. Prior]] ([[Plé úsáideora:Darren J. Prior|plé]]) 05:59, 7 Lúnsaa 2018 (UTC) ==Celtic Knot Wikimedia Language Conference 2019== <small>Please translate to your own language! Apology for writing in English!</small> [[File:Celtic Knot 2019 ph.png|center|230px]] The third Celtic Knot Language Conference will be held this year at Penryn Campus, Cornwall on the 4th & 5th of July 2019. More information can be found [https://meta.wikimedia.org/wiki/Celtic_Knot_Conference_2019 here]. See you there! [[Úsáideoir:Llywelyn2000|Llywelyn2000]] ([[Plé úsáideora:Llywelyn2000|plé]]) 08:47, 6 Meitheamh 2019 (UTC) == German broadcast video availble to translate into Gaelic and other languages == Hi there, apologies for not posting in Gaelic. These videos are availble for translation and reuse from German documentaries at ZDF, and are in use on German Wikipedia: * [https://www.zdf.de/dokumentation/terra-x/terra-x-creative-commons-cc-100.html On ZDF] * [[commons:Category:Videos by Terra X|at Wicimedia Commons]] I've made the same suggestion of translation to the Latin, Welsh, Cornish, Scots Gaelic and Breton Wikipedias. If there is interest I will perhaps try to organise getting transcripts in German / English for translation and addition of target language audio. [[Cleachdaiche:JimKillock|JimKillock]] ([[Deasbaireachd a' chleachdaiche:JimKillock|an deasbaireachd]]) 10:05, 20 dhen Ògmhios 2020 (UTC) :Proof of concept, video of Roman roads with German and English subtitles. From here, Gaelic subtitles could easily be added, and then a second version of the video with Gaelic audio added. Then, the same can be done with any of the other videos, there are around 100. :[[File:Das Straßennetz im antiken Rom (CC BY 4.0).webm|thumb|Das Straßennetz im antiken Rom (CC BY 4.0)]] ::Ping in case anyone wants to help with this - we have 10 videos redubbed in Welsh and various other languages such as Esperanto, Dutch and Lati; here is the Welsh redub for instance. [[File:Das Straßennetz im antiken Rom (CC BY 4.0) cy.webmhd.webm|thumb|Roman roads redubbed into Welsh]] --[[Úsáideoir:JimKillock|JimKillock]] ([[Plé úsáideora:JimKillock|plé]]) 09:35, 16 Deireadh Fómhair 2021 (UTC) ==Fóir orm ldt.== Níl mé in ann ''Anasimyia'' a chur i gcló iodálach, mar cheannteideal an ailt seo; [[Anasimyia]]! (Tá an leagan ceart anseo sa Bhéarla: https://en.wikipedia.org/wiki/Anasimyia. [[Úsáideoir:Ériugena|Ériugena]] ([[Plé úsáideora:Ériugena|plé]]) 12:59, 28 Iúil 2020 (UTC) == Improving the translation support for the Irish Wikipedia == ''Sorry about not being able to write in Irish. I hope someone can translate this!'' [[:mw:Content translation|Content translation]] has been successful in supporting the translation process on many Wikipedia communities, and we want to help additional wikis with potential to grow using translation as part of [[:mw:Content translation/Boost|a new initiative]]. Content translation facilitates the creation of Wikipedia articles by translating content from other languages. It has been used already to create more than half a million articles. In addition, the tool provides [[:mw:Help:Content translation/Translating/Translation quality|mechanisms to encourage the creation of good quality content]], preventing the publication of lightly edited machine translations. In general, our analysis shows that the translations produced are [[:mw:Content_translation/Deletion_statistics_comparison|less likely to be deleted than the articles started from scratch]]. Irish Wikipedia editors have used Content translation to create [[Special:CXStats|more than nine hundred articles]]. Given the size of the editing community, we think that there is potential to use translation to create more articles, expand existing ones, and attract new editors that learn how to make productive edits. Translation can help the community to reduce the language gap with other languages and grow the number of editors in a sustainable way. In order to achieve this goal, we want to collaborate with you to make Content translation more visible in the Irish Wikipedia and support new ways to translate. As a first step, during the next weeks we plan to enable Content translation by default on the Irish Wikipedia. That will make it easy for users to discover the tool [[:mw:Help:Content_translation/Starting|through several entry points]]. However, users not interested in translation will still be able to disable it from their preferences. Please feel free to share any comment in this conversation thread. Thanks! --[[Úsáideoir:Aaharoni-WMF|Amir E. Aharoni (WMF)]] ([[Plé úsáideora:Aaharoni-WMF|plé]]) 20:35, 14 Deireadh Fómhair 2020 (UTC) : Hi Aaharoni! Míle buíochas (thanks)! I've been using the translation tool a bit, and find it very good overall. It is definitely what we need to grow/improve Irish Wikipedia. The only feedback I have for for future development: Sometimes I publish something through the tool, and then someone else changes it by 'Edit' or 'Edit source' (not using the translation tool). Then what? If I continue to edit my translation, I will overwrite changes made through other edits. It would be nice to be able to add new paragraphs from machine translation, while leaving existing paragraphs intact. Thanks for your work! [[Úsáideoir:Samalou|Samalou]] ([[Plé úsáideora:Samalou|plé]]) 22:39, 14 Deireadh Fómhair 2020 (UTC) ::Hi [[Úsáideoir:Samalou|Samalou]]! Thanks a lot for the response! ::Yes, after the first version of the article is published, it becomes just a usual article, and can be edited using the wiki syntax editor or the Visual editor. ::A feature that will allow adding sections to existing articles by translating them from other languages is in active development and will be released in the coming months. See the [[:mw:Content translation/Section translation]] for more information. --[[Úsáideoir:Aaharoni-WMF|Amir E. Aharoni (WMF)]] ([[Plé úsáideora:Aaharoni-WMF|plé]]) 21:18, 15 Deireadh Fómhair 2020 (UTC) :::Nice, yeah that's all I'm looking for is the ability to add sections by translation without overwriting anything else. [[Úsáideoir:Samalou|Samalou]] ([[Plé úsáideora:Samalou|plé]]) 22:00, 15 Deireadh Fómhair 2020 (UTC) ::: The machine translation engine currently supports Google Translate and Yandex. Could we look into please ading support for the EU's translation engine? It requires permission to access, but I feel certain they'd be willing to help the Wikimedia Foundation if someone asks nicely. It is trained on a gigantic corpus of parallel texts, as all EU texts must be translated into Irish. [https://ec.europa.eu/info/resources-partners/machine-translation-public-administrations-etranslation_en Info]. [https://webgate.ec.europa.eu/etranslation/public/welcome.html Request access]. [[Úsáideoir:Samalou|Samalou]] ([[Plé úsáideora:Samalou|plé]]) 00:46, 27 Deireadh Fómhair 2020 (UTC) == IMPORTANT: Admin activity review == Hello. A policy regarding the removal of "advanced rights" (administrator, bureaucrat, interface administrator, etc.) was adopted by [[:m:Requests for comment/Activity levels of advanced administrative rights holders|global community consensus]] in 2013. According to this policy, the [[:m:stewards|stewards]] are reviewing administrators' activity on all Wikimedia Foundation wikis with no inactivity policy. To the best of our knowledge, your wiki does not have a formal process for removing "advanced rights" from inactive accounts. This means that the stewards will take care of this according to the [[:m:Admin activity review|admin activity review]]. We have determined that the following users meet the inactivity criteria (no edits and no logged actions for more than 2 years): #Nmacu (administrator) These users will receive a notification soon, asking them to start a community discussion if they want to retain some or all of their rights. If the users do not respond, then their advanced rights will be removed by the stewards. However, if you as a community would like to create your own activity review process superseding the global one, want to make another decision about these inactive rights holders, or already have a policy that we missed, then please notify the [[:m:Stewards' noticeboard|stewards on Meta-Wiki]] so that we know not to proceed with the rights review on your wiki. Thanks,--[[Úsáideoir:علاء|علاء]] ([[Plé úsáideora:علاء|plé]]) 19:31, 25 Eanáir 2021 (UTC) == Board elections of WMF - without Gaeilge? == (Please excuse me for posting in English, unfortunately I don't know Gaeilge. I would be glad about a translation!) Dear all, These are the last days of the elections for the Wikimedia Foundation Board, the governing body of the Wikimedia Foundation. In the meantime, the first figures on the election process so far are available, and it also shows which communities have not participated at all so far. One of these is Gaeilge Wikipedia. In these elections four of the sixteen board seats will be filled, another four will follow in 2022. By voting, the communities have the opportunity to directly influence the work of the Foundation. Neither the Foundation nor the Board is always without controversy. But whether you think the current course is right and worth supporting or whether you think there should be fundamental changes: your votes count. All the more so as the representation of Wikiprojects outside the big Wikipedias is in urgent need of improvement - the needs of these communities are often significantly different from those of the big ships in the Wikiverse. I would be very happy to see soon that Gaeilge Wikipedia has also taken the opportunity to have its say. Elections close on Tuesday at 23:59 UTC. * An overview of the 19 candidates can be found here: https://meta.wikimedia.org/wiki/Wikimedia_Foundation_elections/2021/Candidates. * To vote, please click here: https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:SecurePoll/vote/381 Thank you very much and best regards, [[Úsáideoir:DBarthel (WMF)|DBarthel (WMF)]] ([[Plé úsáideora:DBarthel (WMF)|plé]]) 10:18, 29 Lúnasa 2021 (UTC) == Celtic Knot 2022 update and scholarships == Celtic Knot Conference update: the call for program contributions is now open! If you’re involved in activities related to minority languages and Wikimedia projects, you can send your contribution to the “News from the Language Communities” '''lightning talks''' until May 31. We also have updates on the format of the conference and '''scholarships''' for participation in the online conference and for organizing an onsite satellite event. Check the full announcement on the event’s talk page: https://meta.wikimedia.org/wiki/Talk:Celtic_Knot_Conference_2022#Celtic_Knot_Conference%3A_program_contributions_and_onsite_events If you have any questions, feel free to contact the organizers: Daria Cybulska, Richard Nevell or Léa Lacroix. Looking forward to seeing you involved at the Celtic Knot! [[Úsáideoir:Richard Nevell (WMUK)|Richard Nevell]] ([[Plé úsáideora:Richard Nevell (WMUK)|plé]]) 16:46, 6 Bealtaine 2022 (UTC) ===Lightning talks=== Hi folks, the upcoming deadline for lighting talks is '''31 May'''. We're after 5-minute pre-recorded videos with news from the project, or what you've been up to. We'll be showcasing the videos on the first day of the conference. You can record the video yourself and send it to the organisers, or I'd be happy to have a Zoom call and record it for you. Feel free to get in touch via richard.nevell@wikimedia.org.uk. [[Úsáideoir:Richard Nevell (WMUK)|Richard Nevell]] ([[Plé úsáideora:Richard Nevell (WMUK)|plé]]) 16:56, 27 Bealtaine 2022 (UTC) ==Celtic Knot Conference 1–2 July 2022: registration is now open== Hello everyone, This year's Celtic Knot Conference is fast approaching. We've got workshops, updates from the community, and opportunities to connect with fellow Wikimedians working on language diversity. Registration is open, and we hope to see you there: https://www.eventbrite.com/e/337125239667 [[Úsáideoir:Richard Nevell (WMUK)|Richard Nevell]] ([[Plé úsáideora:Richard Nevell (WMUK)|plé]]) 13:46, 14 Meitheamh 2022 (UTC) == [[:Stáisiún Bhaile an Mhóta]]? == Is cosúil go bhfuil ainm an ''[[:Stáisiún Bhaile an Mhóta]]'' mícheart, b'fhéidir gur chóir go mbeadh ''Stáisiún Baile an Mhóta'' ann? -- [[Úsáideoir:Deirge Ó Dhaoinebeaga|Deirge Ó Dhaoinebeaga]] ([[Plé úsáideora:Deirge Ó Dhaoinebeaga|plé]]) 22:47, 16 Lúnasa 2022 (UTC) :Níor chóir — ceart mar atá! Is é seo an fáth a bhfuil séimhiú ar "iníon fhear an tí" freisin... an riail chéanna. Uaireanta tugtar "ginideach dúbailte" air. [[Úsáideoir:Kevin Scannell|kscanne]] ([[Plé úsáideora:Kevin Scannell|plé]]) 23:21, 16 Lúnasa 2022 (UTC) |} 687073cul57e0ys96f0qcu61cpgcip8 Samuel Eto'o 0 8118 1082354 1013508 2022-08-16T23:59:02Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is imreoir sacair idirnáisiúnta Camarúnach é '''Samuel Eto'o''' (rugadh [[10 Márta]] [[1981]] i Nkon, [[Camarún]]). Imríonn sé le [[Internazionale]] i [[Milano]] faoi láthair. D'fhreastail Eto'o ar Acadamh Spórt Kadji in Douala, príomhchathair Chamarún. D'imir sé le UCB Douala i gcomórtas Chraobh Chamarún sa bhliain 1996. Chaith sé sé bliana faoi chonradh le [[Real Madrid]] ach níor imir sé ach trí chluiche dóibh. Chaith sé an chuid is mó dá am, ceithre bliana go leith, ar iasacht le [[Real Mallorca]]. Sa bhliain [[2003]] bhuaigh sé [[Copa del Rey]] leis an gclub sin, i gcoinne [[Recreativo de Huelva]]. Bronnadh an teideal Imreoir Afracach na Bliana air trí bliana i ndiaidh a chéile, [[2003]] go [[2005]], an chéad duine chun an éacht sin a bhaint amach. Tá sé gnóthach i bhfeachtas frith-chiníochais sa [[an Spáinn|Spáinn]], tar éis mí-úsáid chiníoch a fhulaingt. Aistríodh Eto'o go hInternazionale le tosnú i mí Eanáir 2011. I Meán Fómhair 2021, d’fhógair Samuel Eto’o, a iarrthóireacht d’uachtaránacht Chónaidhm Peile Camarún (Fecafoot). {{DEFAULTSORT:Eto'o, Samuel}} [[Catagóir:Imreoirí sacair]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1981]] 6teqpdg3tlngfneqj9o2navbnces2o9 Tine 0 8132 1082324 756518 2022-08-16T22:17:11Z Kevin Scannell 340 nasc wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Fireplace-RM.jpg|300px|right|thumb|Tine i dtinteán]] Is saghas dócháin í an '''tine''', [[imoibriú ceimiceach]] idir dhá cheimiceán. Is imoibriú eisiteirmeach atá i gceist, is é sin gur ligeann sé [[teas]] as. De ghnáth úsáidtear cipín chun tine a thosnú. {{síol}} [[Catagóir:Tine| ]] [[Catagóir:Tubaistí nádúrtha]] gxdwcfdpi0dd8fi783qhun4ebbis0oq Manchester United 0 9213 1082216 1069310 2022-08-16T14:23:00Z Flix11 14976 update wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Eagraíochta | alies = '' Red devils '' | colors = {{color box|red}} {{color box|black}} {{color box|white}} [[dearg]], [[dubh]], [[bán]] | president = {{Bratach|United States}} Joel Glazer<br />{{Bratach|United States}} Avram Glazer | entrenador = {{Bratach|Netherlands}} [[Erik ten Hag]] | lliga = [[Premier League]] | equipament= {{Trealamh spóirt il | pattern_la1 = _mufc2223h| pattern_b1 = _manutd2223h| pattern_ra1 = _mufc2223h| pattern_sh1 = _mufc2223h| pattern_so1 = _mufc2223hl | leftarm1 = FF0000| body1 = FF0000| rightarm1 = FF0000| shorts1 = FFFFFF| socks1 = 000000 | pattern_la2 = _mufc2223a| pattern_b2 = _mufc2223a| pattern_ra2 = _mufc2223a| pattern_sh2 = _mufc2223h2| pattern_so2 = _mufc2223al | leftarm2= FFFFFF| body2 = FFFFFF| rightarm2 = FFFFFF| shorts2 = 000000| socks2 = FFFFFF | pattern_la3 = _mufc2223t| pattern_b3 = _mufc2223t| pattern_ra3 = _mufc2223t| pattern_sh3 = _mufc2223t| pattern_so3 = _mufc2223tl | leftarm3= 80FF00| body3 = 80FF00| rightarm3 = 80FF00| shorts3 = 010101| socks3 = 80FF00 | title1 = Baile | title2 = As baile | title3 = Tríú éide }} }} Club [[Sacar|peile]] atá suite i [[Manchain]], [[Sasana]] é  '''Manchester United<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Manchester United|url=http://worldcat.org/oclc/951711309|oclc=951711309|author=Whiting, Jim, 1943- author.}}</ref> Football Club'''. Ainmneacha eile ag an foireann na United nó Man Utd agus Manchain Aontaithe as Gaeilge<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Foghlaim Gaeilge! = Learn Irish.|url=http://worldcat.org/oclc/262612976|publisher=EuroTalk Ltd|date=[2008?], ©2003|oclc=262612976|author=EuroTalk Interactive (Firm)}}</ref>. Ceann de na clubanna is mó agus is rathúla i [[Sasana]], agus ar domhan, is ea é. Glacann an fhoireann páirt sa [[Premier League]]. Is é isteach sa staid ‘[[Old Trafford|Old Trafford’]] a imríonn an foireann inniu. Is é ‘The Red Devils’ an leasainm atá ar an foireann. Bunaoíodh an foireann sa bhliain 1878, agus ar dtús an ainm a bhí ag an foireann ná ‘Newton Heath LYR foireann Peil’ agus ansin sa bhliain 1902 fuair siad an ainm ‘Manchester United’. Is é dearg an príomh-dáth ag an foireann agus caitheamh siad bán-dearg nuair atá siad as bhaile. Is é an diabhail an siombail atá ag an suaitheantas atá ar an geansaí peil <ref>{{Luaigh foilseachán|title=Soccer|url=http://worldcat.org/oclc/1039095282|oclc=1039095282|author=Hornby, Hugh, author.}}</ref>Manchester United. Tá dhá foireann ag imirt sa chathair, Manchester United agus [[Manchester City Football Club|Manchester City.]] Is foireann lán le stair é Manchester United agus is iomarca rath ag an foireann tríd na blianta. Inniu, tá an cumann níos mór ná foireann peil, mar inniu is é Manchester United branda agus gnó mór timpeall an domhain. Tá bonn-leantóir mór an i ceangailte leis an foirenn i beagnach gach tír timpeall an domhain. Tá níos mó ná dhá chéad earnáil aitheanta go hoifigiúil timpeall an domhain. Tá an cumann ar uimhir a trí sa liosta leis na deisceabal meain-shoisialta idir na foireann peil timpeall an domhan. Na dhá foireann eile na Real Madrid agus Barcelona. Ó bhí an [[Mí na Nollag|Nollaig]]<ref>{{Luaigh foilseachán|title=December|url=http://worldcat.org/oclc/303062846|publisher=Weekly Reader|date=2010|oclc=303062846|author=Brode, Robyn.}}</ref> 2019 bhí 75 milliúin deisceabal ag an foireann ar ‘Facebook<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Facebook|url=http://worldcat.org/oclc/944087894|oclc=944087894|author=Mattern, Joanne, 1963- author.}}</ref>’. Tá iomaíocht mór ag Manchester United leis a lán foireann i Sasanna<ref>{{Luaigh foilseachán|title=England My England|url=http://dx.doi.org/10.1007/978-1-349-64303-5_9|publisher=Palgrave Macmillan UK|journal=Lawrence’s England|date=2001|location=London|pages=152–183|author=Michael Black}}</ref>. Na iomaíocht is mó atá ag an foireann na le; Liverpool, Manchester City, [[Leeds United Football Club|Leeds United]] agus [[Arsenal Football Club|Arsenal]]. Is iad na iomaíocht idir Manchester City agus [[Liverpool Football Club|Liverpool]] na iomaíocht is mó. ==Stair== === Na Blianta Tosaigh (1878-1945) === Bunaíodh Manchain Aontaithe sa bhliain 1878 mar Chlub Sacair ILY Newton Heath ag an roinn Carráiste agus Vaigín de chuid iosta Iarnród [[Lancashire]] agus [[Yorkshire]] (ILY) ag Newton Heath. Tá bród mór ag daoine atá i ceangailte leis Manchain <ref>{{Luaigh foilseachán|title=Manchester|url=http://dx.doi.org/10.7765/9781526101884.00009|publisher=Manchester University Press|journal=Postcolonial Manchester|date=2015-11-01|author=Lynne Pearce}}</ref>Aontaithe i dtaca le cúrsaí stair. === <u>Éachtanna</u> === Bhuaigh an foireann a lán comórtas difriúil tríd na blianta agus mar sin tá siad an cumann is rathúil i stair Sasanna. === <u>Baile</u> === ==== Sraith ==== * An Céad Roinnt/[[Premier League]] ** (20; Curiarracht): 1907–08, 1910–11, 1951–52, 1955–56, 1956–57, 1964–65, 1966–67, 1992–93, 1993–94, 1995–96, 1996–97, 1998–99, 1999–2000, 2000–01, 2002–03, 2006–07, 2007–08, 2008–09, 2010–11, 2012–13 * Dara Division ** (2): 1935–36, 1974–75 ==== Corn ==== *[[Corn FA]] ** (12): 1908–09, 1947–48, 1962–63, 1976–77, 1982–83, 1984–85, 1989–90, 1993–94, 1995–96, 1998–99, 2003–04, 2015–16 * Corn Sraith Peil/EFL Cup ** (5): 1991–92, 2005–06, 2008–09, 2009–10, 2016–17 * Sciath Carthanas FA / Sciath pobal FA ** (21; Curiarracht): 1908, 1911, 1952, 1956, 1957, 1965*, 1967*, 1977*, 1983, 1990*, 1993, 1994, 1996, 1997, 2003, 2007, 2008, 2010, 2011, 2013, 2016 === <u>i Eoraip</u> === * Corn Eorpach/UEFA<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Klub-Monitoring - UEFA(= Financial-Fairplay-Regelungen der UEFA)|url=http://dx.doi.org/10.3726/978-3-653-02765-5/24|publisher=Peter Lang|journal=Handwörterbuch des Sportmanagements}}</ref> [[UEFA Champions League|Champions League]] ** Winners (3): 1967–68, 1998–99, 2007–08 * Corn buaiteoirí corn Eorpach ** Winners (1): 1990–91 * Sraith Europa [[UEFA]] ** Winners (1): 2016–17 * Corn Eorpach nótáilte ** Winners (1): 1991 === Ar Fud an Domhain === * Corn idir ilchríocha ** Winners (1): 1999 * Corn Cumann Domhain FIFA ** Winners (1): 2008 == Sir Matt Busby agus Sir Alex Ferguson == === Sir Matt Busby === [[Íomhá:Manchester United (8051525705).jpg|clé|mion|Dealbh Matt Busby, Taobh amuigh Old Trafford]] Rugadh [[Sir Matt Busby]] ar 26ú lá de mí [[An Bhealtaine|Bealtaine]] sa bhliain [[1909]]. Sa bhliain 1945, tar éis an [[An Dara Cogadh Domhanda|Dara Cogadh Domhanda]]<ref>{{Luaigh foilseachán|title=World War II 1939–1945|url=http://dx.doi.org/10.5040/9781474246217.ch-018|journal=World History of Design|date=2015|doi=10.5040/9781474246217.ch-018}}</ref> thosaigh peil arís agus fuair Matt Busby as Albain an post mar bainisteoir Manchain Aontaithe. Bhí sé ag iarraidh smacht gan fasach a chonaic aon cumann riamh. Bhí sé ag iarraidh smacht ag traenáil, haistrithe imreoirí agus roghnú na foirne. Bhuaigh sé an Céad roinnt sa bhliain 1952, an céad ceann i dachaid is a haon bhliain. Tar éis sin i 1956 agus 1957 bhuaigh siad an céad roinnt as a chéile. Bhí an foirrean an-óg agus bhí an aois meán ag an foireann fiche is a dó mbliana aois. Fuair siad an leasainm ‘Busby-Babes’. Sa bhliain 1957 bhí Manchain Aontaithe an céad foireann as Sasanna a raibh cead agat a imirt i Corn Eorpach<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Europe.|url=http://worldcat.org/oclc/891103390|publisher=Films Media Group|date=[2014], ©2012|oclc=891103390|author=Europe Images International. Films for the Humanities & Sciences (Firm) Films Media Group.}}</ref>. Sa céad bhliain caill siad sa cluiche leathcheannais in aghaidh le [[Real Madrid Club de Fútbol|Real Madrid]]. An bhliain tar éis sin i 1958, bhí an foireann ag imirt in aghaidh le ‘[[Fudbalski klub Crvena zvezda|Red Star Belgrade]]’ cluiche ceathrúceannais an Corn. Ar an turas abhaile, tharla an tubaiste míchlúiteach ‘Munich Air Disaster<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Munich Air Disaster|url=http://dx.doi.org/10.4135/9781446212172.n206|publisher=SAGE Publications Ltd|journal=The SAGE Dictionary of Sports Studies|location=1 Oliver's Yard,  55 City Road,  London    EC1Y 1SP  United Kingdom}}</ref>’ . Bhí fadhb leis an eitleán an lá sin nuair a bhí sé ag éirí sa spéir agus de bharr seo, fuair fiche is a trí daoine bás, san áireamh ochtar imreoir . Na Ochtar imreoir na; – Geoff Bent, Roger Byrne, Eddie Colman, [[Duncan Edwards]], Mark Jones, David Pegg, Tommy Taylor and Billy Whelan. Fuair Matt Busby gortú tromchúiseach agus tar éis sin bhí Jimmy Murphy mar bainisteoir airíoch. Nuair a fuair Busby a sláinte ar ais go maith, bhí sé ar ais ar an taobhlíne ag bainistiú an foireann. Sa 1960’s thosaigh Matt Busby ag forbairt foireann nua. Ceannaigh sé imreoirí maith, mar shampla Denis Law agus Pat Crerand. Freisin tháinig suas imreoirí óg, san áireamh George Best. Bhuaigh siad an Corn FA leis an forbairt seo. I 1965 agus 1967 bhuaigh siad an céad roinnt arís agus ansin i 1968, chuaigh Manchain Aontaithe agus Matt Busby isteach sna leabhair staire, an céad foireann as Sasana a bhuaigh an Corn Eorpach. Bhuaigh siad in aghaidh le [[Sport Lisboa e Benfica|Benfica]] as [[an Phortaingéil]]. Bhuaigh siad an foireann 4-1. An príomh-imreoirí sa foireann seo ná [[George Best]], Denis Law agus Sir Bobby Charlton. Fuair Busby Ridireacht tar éis an buachaint seo, agus an teideal nua, Sir Matt Busby. D’éirigh Sir Matt Busby mar bainisteoir sa bhliain tar éis sin i 1969.  Fuair sir Matt Busby bás sa bhliain 1994. === Tar éis Busby (1969-1986) === Bhí blianta deacair í a shárú tar éis é seo. Bhí cúigear bainisteoir difriúil idir na bhliain 1969 agus 1986. Tháinig Sir Matt Busby ar ais le bhliain amháin ach ní raibh an réiteach agatsa. Idir na bhlianta 1968 agus 1990, ní raibh ach trí corn  ag an foireann, an Corn FA i 1977 , 1983 agus 1985, i 1977 in aghaidh le Liverpool faoi an bainisteoir Tommy Docherty. Caill sé a post tar éis é sin i ceangailte le scannal pearsanta. Bhí a lán fadhbanna ann agus bhí troid mór dícháiliú as an céad roinnt. === Sir Alex Ferguson === [[Íomhá:Alex Ferguson.jpg|mion|Sir Alex Ferguson (Bainisteoir 1986-2013)]] Rugadh [[Alex Ferguson]] sa bhliain 1941 ar 31ú lá de mí Nollaig i nGovan i Glaschú. Thosaigh bainisteoir Alex Ferguson sa bhliain 1986 agus críochnaithe siad sa haon-dhéag áit sa céad sraith ina céad bhliain. Tháinig sé as <ref>{{Luaigh foilseachán|title=Holland|url=http://worldcat.org/oclc/33988718|publisher=Knorr & Hirth Verlag|date=1977|oclc=33988718|author=Wel, Freek J. van, 1918-}}</ref>an foireann Aberdeen<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Mellis, Col William Andrew, (1848–4 June 1925), Aberdeen Territorial Force Association, County of Aberdeen|url=http://dx.doi.org/10.1093/ww/9780199540884.013.u200266|publisher=Oxford University Press|journal=Who Was Who|date=2007-12-01}}</ref> as [[Albain]] lena cúntóir Archie Knox. Tar éis cúpla droch-blianta bhí Manchain Aontaithe ag smaoineadh i diúltaigh do Ferguson, ach ag deireadh an bhliain sin bhuaigh siad an corn FA. Ansin sa bhliain 1993, bhuaigh siad a céad Sraith Premier ó 1967. Bhuiagh siad an Corn FA an bliain céanna. Ansin i 1996 bhuaigh siad na dhá corn sin arís agus d’éirigh siad  mar an céad foireann sa tír a bhuaigh na dhá corn sa bhliain céanna ar dhá ocáid. Ansin i 1998/1999 tháinig na trí chraobh; An Sraith Premier, An Corn FA agus an Corn Eorpach. Go dtí seo, is iad an foireann amháin a bhuaigh na trí chraobh. Bhí sé seo éacht mór ar aon foireann. Bhí an buaigh is rathúil na an cean in aghaidh le Bayern Munich i an tríú craobh sa séasúr sin. Bhí siad caillteach le cúil amháin le ceathair nóiméad fhaca ach i tréimhse ar mire fuair Manchain Aontaithe dhá cúil a bhuí le Teddy Sheringham agus an bainisteoir anois Ole Gunnar Solskjaer. Anois bhí ainm Alex Ferguson a bheith greanta i gloch stair Manchain Aontain. Fuair Alex Ferguson ridearacht tar éis an éacht seo, agus teideal nua, Sir Alex Ferguson.  Sa seacht bhliain tar éis sin bhuaigh siad Ceathrar sraith Premier, corn FA agus Corn Sraith Peil. Tar éis sin sa séasúr 2007/2008 bhuaigh siad dhá craobh , An Sraith Premier agus an Corn Eorpach<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Champions League legends|url=http://worldcat.org/oclc/1050594611|oclc=1050594611|author=Avise, Jonathan, author.}}</ref>, an tríú ceann i stair Manchain Aontaithe agus an dara ceann ag Alex Ferguson. Tar éis sinn bhuaigh an foireann an Corn Cumann Domhain, an céad ám leis an foireann. Bhí [[Cristiano Ronaldo]] imreoir mór leis an foireann ach sa bhliain 2009, tar éis a tríú Sraith Premier i ndiaidh a chéile chuaigh an imreoire seo go dtí Real Madrid le táille churiarracht dhomhanda £80 milliún. Tar éis sin bhuaigh Ferguson agus Manchain Aontaithe dhá Sraith Premier eile i 2011 agus 2013. Ansin bhí fiche teideal ag an leibhéal is airde i Sasana, stair eile ag an fear agus an foireann. Tar éis an séasúr i 2013 téigh Ferguson ar scór mar bainisteoir Manchain Aontaithe. Inniu tá Ferguson fós stiúrthóir sa cumann. === Tar éis (2013-Inniu) === D’éirigh Ferguson as a post mar bainisteoir Manchain Aontaithe sa bhliain 2013. Tar éis Ferguson tháinig isteach [[David Moyes]] as an foireann [[Everton Football Club|Everton.]]<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Everton.|url=http://worldcat.org/oclc/18743188|publisher=Purnell|date=1989|oclc=18743188|author=Prentice, David.}}</ref> Bhí Sir Alex Ferguson i ceangalta leis próiseas ag pioc an Moyes. Ní raibh rath ar Moyes agus bhí míshochracht ag na leantóirí Manchain Aontaithe. Caill sé a post an bhliain ina dhiaidh sin agus bhí [[Ryan Giggs]] mar bainisteoir airíoch tar éis sin. Tá Giggs an imreoir is rathúil i stair peil i Sasana. Ansin tháinig isteach Louis Van Gaal as an [[An Ollainnis|Ollainn]] . Fuair sé an cumann ar ais sa Corn Eorpach, ach tar éis dhá bhlian brisead an cumann Van Gaal as a post é. Tháínig isteach an [[José Mourinho]] ansin. Ina céad bhliain críochnaigh sé sa séú áit ach bhuaigh sé an Corn EFL agus An Corn Sraith Europa. An bhliain tar éis sin chaill Mourinho tar éis a lán torthaí gruama agus tháinig isteach an iar-imreoir Ole Gunnar Solskjaer. Bhí an dtús iontach le Solskjaer agus bhuaigh se ceathar déag cluiche i naoi dhéag. Tar éis sin fuair sé an post go buan. == Urraíocht == [[Íomhá:Adidas Logo.svg|lár|mion|Siombail Adidas]] Inniu is é airgead gné mór i sacair agus ta go leor urraíoch mór i ceangailte le Manchain Aontaithe. Is é an Adida, Chebrolet agus Kohler na priomh-urraíocht ag Manchain Aontaithe. Margadh mór iad seo. Leis Chevrolet tá margadh is fiú $559 milliún ó seacht mblianta agus margad le Adidas is fiú £750 milliún ó deich mblianta. == An scuaid == Is é scuaid le tríocha is a haon imreoirí sinsearach é Manchester United. Tá an scuaid lán le imreoirí as a lán tíortha difriúil timpeall an domhain. Seo é an scuaid sa bhliain 2021/22<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.manutd.com/en/players-and-staff/first-team|teideal=Man Utd First Team Squad & Player Profiles{{!}} Roster|language=en|work=www.manutd.com|dátarochtana=2021-05-05}}</ref>. {| |valign="top"| {{Peileadóir i liosta/tús|col1=#FF0000|col2=#000000}} {{Peileadóir i liosta|ú=1|tír=Spain|ainm=[[David de Gea]]|ionad=B}} {{Peileadóir i liosta|ú=2|tír=Sweden|ainm=[[Victor Lindelof]]|ionad=C}} {{Peileadóir i liosta|ú=3|tír=Ivory Coast|ainm=[[Eric Bailly]]|ionad=C}} {{Peileadóir i liosta|ú=4|tír=England|ainm=[[Phil Jones]]|ionad=C}} {{Peileadóir i liosta|ú=5|tír=England|ainm=[[Harry Maguire]]<small> ([[Captaen|C]])</small>|ionad=C}} {{Peileadóir i liosta|ú=6|tír=France|ainm=[[Paul Pogba]]|ionad=C}} {{Peileadóir i liosta|ú=7|tír=Portugal|ainm=[[Cristiano Ronaldo]]|ionad=I}} {{Peileadóir i liosta|ú=8|tír=Spain|ainm=[[Juan Mata]]|ionad=L}} {{Peileadóir i liosta|ú=9|tír=France|ainm=[[Anthony Martial]]|ionad=L}} {{Peileadóir i liosta|ú=10|tír=England|ainm=[[Marcus Rashford]]|ionad=I}} {{Peileadóir i liosta|ú=11|tír=England|ainm=[[Mason Greenwood]]|ionad=I}} {{Peileadóir i liosta|ú=13|tír=England|ainm=[[Lee Grant]]|ionad=B}} {{Peileadóir i liosta|ú=14|tír=England|ainm=[[Jesse Lingard]]|ionad=L}} {{Peileadóir i liosta|ú=16|tír=Ivory Coast|ainm=[[Amad Diallo]]|ionad=L}} {{Peileadóir i liosta|ú=17|tír=Brazil|ainm=[[Fred]]|ionad=L}} {{Peileadóir i liosta|ú=18|tír=Portugal|ainm=[[Bruno Fernandes]]|ionad=L}} {{Peileadóir i liosta/lár|col1=#FF0000|col2=#000000}} {{Peileadóir i liosta|ú=19|tír=France|ainm=[[Raphaël Varane]]|ionad=C}} {{Peileadóir i liosta|ú=20|tír=Portugal|ainm=[[Diogo Dalot]]|ionad=C}} {{Peileadóir i liosta|ú=21|tír=Uruguay|ainm=[[Edison Cavani]]|ionad=I}} {{Peileadóir i liosta|ú=22|tír=England|ainm=[[Tom Heaton]]|ionad=B}} {{Peileadóir i liosta|ú=23|tír=England|ainm=[[Luke Shaw]]|ionad=C}} {{Peileadóir i liosta|ú=26|tír=England|ainm=[[Dean Henderson]]|ionad=B}} {{Peileadóir i liosta|ú=27|tír=Brazil|ainm=[[Alex Telles]]|ionad=C}} {{Peileadóir i liosta|ú=29|tír=England|ainm=[[Aaron Wan-Bisaka]]|ionad=C}} {{Peileadóir i liosta|ú=31|tír=Serbia|ainm=[[Nemanja Matic]]|ionad=I}} {{Peileadóir i liosta|ú=34|tír=Netherlands|ainm=[[Donny van De Beek]]|ionad=L}} {{Peileadóir i liosta|ú=36|tír=Sweden|ainm=[[Anthony Elanga]]|ionad=I}} {{Peileadóir i liosta|ú=39|tír=Scotland|ainm=[[Scott McTominay]]|ionad=L}} {{Peileadóir i liosta|ú=43|tír=England|ainm=[[Teden Mengi]]|ionad=C}} {{Peileadóir i liosta|ú=46|tír=Tunisia|ainm=[[Hannibal Mejbri]]|ionad=L}} {{Peileadóir i liosta|ú=47|tír=England|ainm=[[Shola Shoretire]]|ionad=I}} {{Peileadóir i liosta/críoch}} | |} == Bainisteoir Difriúil == {| |valign="top"| * 1892 [[A.H. Albut]] * 1900 [[James West]] * 1903 [[J. Ernest Mangnall]] * 1912 [[John J Bentley]] * 1914 [[Jack Robson]] * 1921 [[John Chapman]] * 1926 [[Lal Hilditch]] * 1927 [[Herbert Bamlett]] * 1931 [[Walter Crickmer]] * 1932 [[Scott Duncan]] * 1937 [[Walter Crickmer]] * 1945 [[Matt Busby]] * 1958 [[Jimmy Murphy]] * 1969 [[Wilf McGuinness]] |width="50"|&nbsp; |valign="top"| * 1970 [[Matt Busby]] * 1971 [[Frank O'Farrell]] * 1972 [[Tommy Docherty]] * 1977 [[Dave Sexton]] * 1981 [[Ron Atkinson]] * 1986 [[Alex Ferguson]] * 2013 [[David Moyes]] * 2014 [[Ryan Giggs]] *2014 [[Louis van Gaal]] *2016 [[José Mourinho]] *2018 [[Ole Gunnar Solskjær]] *2021 [[Ralf Rangnick]] | |} == Foireann Mná == Thosaigh an foireann Mná Manchain Aontaithe cúpla bhliain sa caite i 2018. Anois tá siad ag imirt sa dara roinnt i peil sacair i Sasana. == Naisc Sheachtracha == * [http://www.manutd.com Suíomh Gréasáin Oifigiúil an Chlub] ==Tagairtí== {{reflist}} [[Catagóir:Clubanna sacair Shasana]] [[Catagóir:Manchain]] 0tn4leo0pwrxwhyyk4e3729niilresk Amman 0 10272 1082344 811558 2022-08-16T23:41:15Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Príomhchathair na h[[An Iordáin|Iordáine]] agus an chathair is mó sa tír chéanna is ea '''Amman''' ([[An Araibis|Araibis]]: عمان ʿAmmān), nó '''Ammann''' mar a litrítear é uaireanta. Tá an chathair suite in iarthuaisceart na tíre, agus tá daonra 4,000,000 ann. ==Stair== Sa bhliain 1974 thángthas ar fhoracha lonnaíochta Neoilití ar a dtugtar 'Ain Ghazal ar an taobh thuaidh d'Amman. Téann cuid de na hiarsmaí siar go dtí an bhliain 7250 RC. Bhíodh cónaí ar timpeall is 3,000 duine ann. Ní ba dhéanaí chuir na hAmonaigh fúthu ní ba faide ó dheas agus faoin 13ú haois bhí an t-ainm Rabbath Ammon ("príomhchathair" nó "ceanncheathrú na ríthe") tugtha ar an áit. Le himeacht ama fágadh "Rabbath" ar lár agus ''Ammon'' nó ''Amman'' a tugadh air. {{síol}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha san Iordáin]] [[Catagóir:Príomhchathracha na hÁise]] eexg3kwgfcqzmdqsibkf7hbjjw7963l Ríomhchlár 0 11147 1082326 840380 2022-08-16T22:19:21Z Kevin Scannell 340 nasc wikitext text/x-wiki {{glanadh}} Is píosa cóid é an '''ríomhchlár''' a ritear ar chóras [[ríomhaireacht]]a chun próiseáil éigin a chur i gcrích. Is féidir tagairt a dhéanamh don chód foinseach i d[[teanga ríomhchlárúcháin]] éigin nó don fhoirm inrite den chód sin leis an bhfocal ríomhchlár. Glactar leis gur scríobh [[Ada Lovelace]] an chéad ríomhchlár ina nótaí chun uimhreacha Bernoulli a ríomh ar an Inneall Anailíse a cheap [[Charles Babbage|Babbage]]. {{stumpa}} <!---Idirvicí---> [[Catagóir:Ríomhaireacht]] 3dedwe5he6g9nbnw9d855hbhrf9idrs Carna 0 12009 1082285 1061704 2022-08-16T19:29:23Z Kevin Scannell 340 tástáil wikitext text/x-wiki {{Úsáidíeile|an sráidbhaile i gContae na Gaillimhe}} {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:2016-08-09-Carna-6849.jpg|clé|mion|333x333px|Radharc ó Chnoc an Choillín]] [[File:Ionad Cuimhneacháin na nImirceach.jpg|thumb|Ionad Cuimhneacháin na nImirceach, Carna]] Is sráidbhaile é '''Carna''' atá suite in [[Iorras Aithneach]] i nGaeltacht [[Conamara|Chonamara]], [[Contae na Gaillimhe]], timpeall ar 50 ciliméadar siar ó Chathair na Gaillimhe.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.logainm.ie/ga/1151|title=Carna/Carn {{!}} logainm.ie|publisher=[[An Coimisiún Logainmneacha]]|dátarochtana=2022-08-16|language=ga|work=[[Logainm.ie|Bunachar Logainmneacha na hÉireann]] (Logainm.ie)}}</ref> Tá traidisiún láidir [[amhránaíocht]]a, [[ceol|ceoil]], [[damhsa Gaelach]] agus [[bádóireacht]]a fite fuaite i gcultúr ársa an cheantair. Tá eaglais Luath-Chríostaí le feiceáil ar [[Oileán Mhic Dara]]. Bíonn oilithreacht agus rás bád ar siúl ann gach bliain. Tá gallán le feiceáil ag Loch na Scainimhe. Tá roinnt oileáin an-ghar don chósta sa cheantar seo. Ina measc tá [[Fínis]], [[Maínis]], Bior Beag agus Bior Mór. == Daoine cáiliúla == B'as Carna don bheirt fhonnadóirí cáiliúla [[Seosamh Ó hÉanaí]] (nó Joe Éinniú mar a thugtaí air freisin) agus [[Sorcha Ní Ghuairim]] (a bhí ina bhean léinn freisin). Bhí cónaí ar an seanchaí [[Éamon a Búrc]] i gCarna freisin. Is i gCarna freisin, a bhailigh [[Seán Mac Giollarnáth]], an bailitheoir béaloidis, an-chuid scéalta agus amhráin. Is ann a bhí cónaí ar Dhara Bán Mac Donnchadha, an t-amhránaí sean-nóis, chomh maith. == Ollscoil == Tá dhá ionad ag [[Ollscoil na hÉireann, Gaillimh]] i gCarna: * Is ionad oideachais 3ú leibhéal é [[Áras Shorcha Ní Ghuairim]]. Bíonn réimse leathan de chláir ollscoile agus de ghníomhaíochtaí forbartha pobail idir lámha ag an ionad atá dírithe ar láidriú an phobail Ghaeltachta. Ritear an t-ionad faoi stiúir [[Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge]]. * Tá ionad bitheolaíochta na mara lonnaithe i [[Maoinis]] (oileán in aice le Carna atá ceangal aige leis an mórthír) [[File:Welcome to Carna.jpg|clé|thumb|Comhartha bóthair ar an mbealach isteach sa mbaile]] == Stair == I Lúnasa 2017, bhí suíomh [[Idirlíon|idirlín]]<ref><nowiki>http://www.oidhreachtlca.ie/baile.php</nowiki></ref> faoi stair Loch Conaortha in Iorras Aithneach i gConamara curtha i dtoll a chéile ag coiste áitiúil<ref>https://www.rte.ie/news/nuacht/2017/0818/898408-bata-agus-bothar-tugtha-do-steve-bannon/</ref>.  Bhí imní ar lucht an choiste faoin laghdú mór atá tagtha ar an [[daonra]] i Loch Conaortha le blianta agus iad ag iarraidh go gcoinneofaí [[cuimhne]] ar na daoine agus ar na [[nós]]<nowiki/>anna a bhí ann san aimsir a caitheadh. I measc an ábhair atá le feiceáil ar an suíomh, tá [[léarscáil]] de na [[Garraíodóireacht|garraithe]], na fothraigh, na [[Cnoc|cnoic]] agus na háiteanna a mbíodh stileanna [[poitín]]. Tá cur síos ann ar shlí mhaireachtála na ndaoine srl. == Féach freisin == * [[Oileán Mhic Dara]] * [[Naomh Macdara]] == Tagairtí == {{ reflist}} [[Catagóir:Bailte i gContae na Gaillimhe|Carna]] [[Catagóir:Iorras Aithneach]] lb0irfac09wn11wvir15lo7e7dh1tw5 1082286 1082285 2022-08-16T19:30:24Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{Úsáidíeile|an sráidbhaile i gContae na Gaillimhe}} {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:2016-08-09-Carna-6849.jpg|clé|mion|333x333px|Radharc ó Chnoc an Choillín]] [[File:Ionad Cuimhneacháin na nImirceach.jpg|thumb|Ionad Cuimhneacháin na nImirceach, Carna]] Is sráidbhaile é '''Carna''' atá suite in [[Iorras Aithneach]] i nGaeltacht [[Conamara|Chonamara]], [[Contae na Gaillimhe]], timpeall ar 50 ciliméadar siar ó Chathair na Gaillimhe.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.logainm.ie/ga/1413462|title=Carna {{!}} logainm.ie|publisher=[[An Coimisiún Logainmneacha]]|dátarochtana=2022-08-16|language=ga|work=[[Logainm.ie|Bunachar Logainmneacha na hÉireann]] (Logainm.ie)}}</ref> Tá traidisiún láidir [[amhránaíocht]]a, [[ceol|ceoil]], [[damhsa Gaelach]] agus [[bádóireacht]]a fite fuaite i gcultúr ársa an cheantair. Tá eaglais Luath-Chríostaí le feiceáil ar [[Oileán Mhic Dara]]. Bíonn oilithreacht agus rás bád ar siúl ann gach bliain. Tá gallán le feiceáil ag Loch na Scainimhe. Tá roinnt oileáin an-ghar don chósta sa cheantar seo. Ina measc tá [[Fínis]], [[Maínis]], Bior Beag agus Bior Mór. == Daoine cáiliúla == B'as Carna don bheirt fhonnadóirí cáiliúla [[Seosamh Ó hÉanaí]] (nó Joe Éinniú mar a thugtaí air freisin) agus [[Sorcha Ní Ghuairim]] (a bhí ina bhean léinn freisin). Bhí cónaí ar an seanchaí [[Éamon a Búrc]] i gCarna freisin. Is i gCarna freisin, a bhailigh [[Seán Mac Giollarnáth]], an bailitheoir béaloidis, an-chuid scéalta agus amhráin. Is ann a bhí cónaí ar Dhara Bán Mac Donnchadha, an t-amhránaí sean-nóis, chomh maith. == Ollscoil == Tá dhá ionad ag [[Ollscoil na hÉireann, Gaillimh]] i gCarna: * Is ionad oideachais 3ú leibhéal é [[Áras Shorcha Ní Ghuairim]]. Bíonn réimse leathan de chláir ollscoile agus de ghníomhaíochtaí forbartha pobail idir lámha ag an ionad atá dírithe ar láidriú an phobail Ghaeltachta. Ritear an t-ionad faoi stiúir [[Acadamh na hOllscolaíochta Gaeilge]]. * Tá ionad bitheolaíochta na mara lonnaithe i [[Maoinis]] (oileán in aice le Carna atá ceangal aige leis an mórthír) [[File:Welcome to Carna.jpg|clé|thumb|Comhartha bóthair ar an mbealach isteach sa mbaile]] == Stair == I Lúnasa 2017, bhí suíomh [[Idirlíon|idirlín]]<ref><nowiki>http://www.oidhreachtlca.ie/baile.php</nowiki></ref> faoi stair Loch Conaortha in Iorras Aithneach i gConamara curtha i dtoll a chéile ag coiste áitiúil<ref>https://www.rte.ie/news/nuacht/2017/0818/898408-bata-agus-bothar-tugtha-do-steve-bannon/</ref>.  Bhí imní ar lucht an choiste faoin laghdú mór atá tagtha ar an [[daonra]] i Loch Conaortha le blianta agus iad ag iarraidh go gcoinneofaí [[cuimhne]] ar na daoine agus ar na [[nós]]<nowiki/>anna a bhí ann san aimsir a caitheadh. I measc an ábhair atá le feiceáil ar an suíomh, tá [[léarscáil]] de na [[Garraíodóireacht|garraithe]], na fothraigh, na [[Cnoc|cnoic]] agus na háiteanna a mbíodh stileanna [[poitín]]. Tá cur síos ann ar shlí mhaireachtála na ndaoine srl. == Féach freisin == * [[Oileán Mhic Dara]] * [[Naomh Macdara]] == Tagairtí == {{ reflist}} [[Catagóir:Bailte i gContae na Gaillimhe|Carna]] [[Catagóir:Iorras Aithneach]] 9v0mpuo8v8x320s33criqp0lh3fb3qb Animal Farm 0 13008 1082377 1070428 2022-08-17T08:54:07Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki {{Teideal iodálach}} {{WD Bosca Sonraí Leabhar}} [[Nóibhille]] de chuid an [[Scríbhneoir|scríbhneora]] [[Sasanaigh|Shasanaigh]] [[George Orwell]] is ea '''''Animal Farm''''' nó '''''Feirm na nAinmhithe,''''' faoi 'réabhlóid na n-ainmhithe', agus ceachtanna le baint as maidir le réabhlóidí eile. Foilsíodh an leabhar ar [[17 Lúnasa]] [[1945]], agus aistrithe go Gaeilge sa bhliain 2021.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.litriocht.com/táirge/feirm-na-nainmhithe/|teideal=Feirm na nAinmhithe {{!}} Litríocht|údar=Aindrias Ó Cathasaigh a d’aistrigh|dáta=2021|language=ga-IE|dátarochtana=2022-08-07}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://antuairisceoir.wordpress.com/2021/06/12/fis-leirmheas-feirm-na-nainmhithe-le-george-orwell-aistrithe-ag-aindrias-o-cathasaigh/|teideal=Fís-Léirmheas ‘Feirm na nAinmhithe’ le George Orwell, aistrithe ag Aindrias Ó Cathasaigh|údar=Ciarán Dunbar|dáta=2021-06-12|language=ga|work=Tuairisceoir an Dúin|dátarochtana=2022-08-07}}</ref> [[Íomhá:George Orwell - Feirm na n-Ainmhithe.jpg|clé|mion]] === Scéal === Síscéal nó [[Finscéal|fabhalscéal]] atá ann ar an gcéad amharc. [[Íomhá:Mural Canvi, Animal Farm.JPG|clé|mion|múrphictiúr]] Tá na hainmhithe ar 'Fheirm an Mhainéir' ag fulaingt le fada faoi thíorántacht an fheirmeora Ó Ceallaigh. Tá súil acu le saol eile, áfach, an fheirm a bheith faoi cheannas na n-ainmhithe féin, saor ó smacht na ndaoine.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/animal-farm-as-gaeilge-fuinneamh-beyonce-coicis-fagtha-ag-better-call-saul-my-life-is-murder-agus-siar-go-1988-le-paper-girls/|teideal=Animal Farm as Gaeilge, fuinneamh Beyoncé, coicís fágtha ag Better Call Saul, My Life is Murder, agus siar go 1988 le Paper Girls|údar=Máire Ní Fhinneadha|dáta=Lúnasa 2022|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-08-07}}</ref> Éiríonn siad amach, cuireann siad an feirmeoir chun bóthair, agus glacann siad seilbh ar an bhfeirm. Feirm na nAinmhithe a thugtar uirthi anois, gach ainmhí comhionann agus ag obair le chéile. Ach cuireann an chumhacht ar bhóthar a n-aimhleasa iad. Ag deireadh an leabhair, athraíonn na [[Muc|muca]] ina bh[[Fear|fir]] bhrúidiúla. Athraítear mana a scríobhadh ag tús [[réabhlóid]] na n-ainmhithe ó ''Tá gach ainmhí cothrom'' go ''Tá gach ainmhí cothrom ach tá roinnt ainmhithe níos cothroime ná a chéile''.<ref>{{Lua idirlín|url=https://ulir.ul.ie/bitstream/handle/10344/5851/OMurchadha_2012_Gaeilge.pdf?sequence=6|teideal=Idé-eolaíocht agus Daonteangeolaíocht na Gaeilge, lch 112|údar=Noel P. Ó Murchadha|dáta=2012|dátarochtana=2022}}</ref> === Téamaí === Is aor agus cáineadh ar an g[[Cumannachas]], an [[Stailíneachas]] go háirithe, atá ann, agus an nós ann sa pholaitíocht géilleadh do ghnásanna an mhóraimh. == Féach freisin == * [[George Orwell]] * [[Útóipe]] * [[Stailíneachas]] == Tagairtí == {{Reflist}} [[Catagóir:Leabhair le George Orwell]] [[Catagóir:Fealsúnacht polaitíochta]] [[Catagóir:Útóipe]] [[Catagóir:Cumannachas]] [[Catagóir:Aistriúcháin go Gaeilge]] [[Catagóir:Réabhlóid na Rúise]] [[Catagóir:Stailíneachas]] j18px52haf53b2vv78v2puo7zclw9dn 1082378 1082377 2022-08-17T09:01:33Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki {{Teideal iodálach}} {{WD Bosca Sonraí Leabhar}} [[Nóibhille]] de chuid an [[Scríbhneoir|scríbhneora]] [[Sasanaigh|Shasanaigh]] [[George Orwell]] is ea '''''Animal Farm''''' nó '''''Feirm na nAinmhithe,''''' faoi 'réabhlóid na n-ainmhithe', agus ceachtanna le baint as maidir le réabhlóidí eile. Foilsíodh an leabhar ar [[17 Lúnasa]] [[1945]], agus aistrithe go Gaeilge sa bhliain 2021.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.litriocht.com/táirge/feirm-na-nainmhithe/|teideal=Feirm na nAinmhithe {{!}} Litríocht|údar=Aindrias Ó Cathasaigh a d’aistrigh|dáta=2021|language=ga-IE|dátarochtana=2022-08-07}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://antuairisceoir.wordpress.com/2021/06/12/fis-leirmheas-feirm-na-nainmhithe-le-george-orwell-aistrithe-ag-aindrias-o-cathasaigh/|teideal=Fís-Léirmheas ‘Feirm na nAinmhithe’ le George Orwell, aistrithe ag Aindrias Ó Cathasaigh|údar=Ciarán Dunbar|dáta=2021-06-12|language=ga|work=Tuairisceoir an Dúin|dátarochtana=2022-08-07}}</ref> [[Íomhá:George Orwell - Feirm na n-Ainmhithe.jpg|clé|mion]] === Scéal === Síscéal nó [[Finscéal|fabhalscéal]] atá ann ar an gcéad amharc. [[Íomhá:Mural Canvi, Animal Farm.JPG|clé|mion|múrphictiúr]] Tá na hainmhithe ar 'Fheirm an Mhainéir' ag fulaingt le fada faoi thíorántacht an fheirmeora Ó Ceallaigh. Tá súil acu le saol eile, áfach, an fheirm a bheith faoi cheannas na n-ainmhithe féin, saor ó smacht na ndaoine.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/animal-farm-as-gaeilge-fuinneamh-beyonce-coicis-fagtha-ag-better-call-saul-my-life-is-murder-agus-siar-go-1988-le-paper-girls/|teideal=Animal Farm as Gaeilge, fuinneamh Beyoncé, coicís fágtha ag Better Call Saul, My Life is Murder, agus siar go 1988 le Paper Girls|údar=Máire Ní Fhinneadha|dáta=Lúnasa 2022|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-08-07}}</ref> Éiríonn siad amach, cuireann siad an feirmeoir chun bóthair, agus glacann siad seilbh ar an bhfeirm. Feirm na nAinmhithe a thugtar uirthi anois, gach ainmhí comhionann agus ag obair le chéile. Ach cuireann an chumhacht ar bhóthar a n-aimhleasa iad. Ag deireadh an leabhair, athraíonn na [[Muc|muca]] ina bh[[Fear|fir]] bhrúidiúla. Athraítear mana a scríobhadh ag tús [[réabhlóid]] na n-ainmhithe ó ''Tá gach ainmhí cothrom'' go ''Tá gach ainmhí cothrom ach tá roinnt ainmhithe níos cothroime ná a chéile''.<ref>{{Lua idirlín|url=https://ulir.ul.ie/bitstream/handle/10344/5851/OMurchadha_2012_Gaeilge.pdf?sequence=6|teideal=Idé-eolaíocht agus Daonteangeolaíocht na Gaeilge, lch 112|údar=Noel P. Ó Murchadha|dáta=2012|dátarochtana=2022}}</ref> === Téamaí === Is aor agus cáineadh ar an g[[Cumannachas]] é, an [[Stailíneachas]] go háirithe, agus an nós ann sa pholaitíocht géilleadh do ghnásanna an mhóraimh. == Féach freisin == * [[George Orwell]] * [[Útóipe]] * [[Stailíneachas]] == Tagairtí == {{Reflist}} [[Catagóir:Leabhair le George Orwell]] [[Catagóir:Fealsúnacht polaitíochta]] [[Catagóir:Útóipe]] [[Catagóir:Cumannachas]] [[Catagóir:Aistriúcháin go Gaeilge]] [[Catagóir:Réabhlóid na Rúise]] [[Catagóir:Stailíneachas]] gx9yptlutmd69rvw3l1oi587n9mv737 Fioscaireacht 0 17414 1082332 759785 2022-08-16T22:38:10Z Kevin Scannell 340 pic wikitext text/x-wiki [[File:Ríomhphost fioscaireachta as Gaeilge.png|thumb|Ríomhphost fioscaireachta as Gaeilge (a bhuí le Google Translate)]] Is éard is '''fioscaireacht''' (Béarla: ''phishing''; is féidir ''iascaireacht sonraí'' a thabhairt ar an bhfeiniméan seo freisin) ann ná fiosrú sonraí pearsanta ar an [[Idirlíon]] le mí-úsáid a bhaint astu. Mar shampla, is féidir don fhioscaire uimhir chuntais an duine a mhealladh uaidh chun a chuid [[airgead|airgid]] a ghoid. {{síol}} [[Catagóir:Idirlíon]] [[Catagóir:Coirpeacht]] a4kt5xjamngkk5f1ba4a06kktdu31st Huang Xianfan 0 23634 1082281 989718 2022-08-16T18:59:52Z SeoMac 5102 cheartaigh mé an defsort wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Stair|Staraí]] [[Daon-Phoblacht na Síne|Síneach]] ab ea '''Huang Xianfan''' ([[Sínis]]: 黄現璠 / simplí 黄现璠, [[13 Samhain]] [[1899]] - [[18 Eanáir]] [[1982]]). B'eisean a scríobh na [[Leabhar|leabhair]] iomráiteacha "Stair na Síne (Ⅰ-Ⅲ)" , "Stair na [[Zhuang (dream eitneach)|Zhuang]]". Bhunaigh '''Huang Xianfan '''an''' ''' [[zhuangeolaíocht|zuangeolaíocht]], meastar. [[Íomhá:黄现璠.jpg|clé|mion]] == Saol == Rugadh i mGuangzi sa [[An tSín|tSín]] é. D'fhreastail sé ar an ardscoil in [[Guangzi]] ([[1922]]-[[1926]]), [[Ollscoil]] [[Béising]] (1926-[[1935]]) agus Ollscoil [[Tóiceo]] (1935-[[1937]]). Ba léachtóir le stair é i Guangzi ó [[1938]] go [[1940]]. B'ollamh le stair é in [[Ollscoil]] Guangzi ón mbliain [[1943]] go dtí an bhliain [[1953]], agus ba ollamh le stair é in Ollscoil Oideolaíochta Guangzi ón mbliain [[1954]] go dtí an bhliain 1982.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.researchgate.net/publication/330499428_Collaboration_and_Resistance_of_Minority_Elite_Huang_Xianfan's_Struggle_Politics_Disciplines_and_Public_History|teideal=Collaboration and Resistance of Minority Elite: Huang Xianfan’s Struggle: Politics, Disciplines, and Public History|údar=Guo Wu|dáta=January 2019|dátarochtana=2021== Narrating Southern Chinese Minority Nationalities (pp.139-160) DOI: 10.1007/978-981-13-6022-0_6}}</ref> == Foinsí == * [[Stair]] na Síne (Ⅰ-Ⅲ, [[Béising]],[[1932]]-[[1934]]) * Stair na [[Zhuang (dream eitneach)|Zhuang]]" ([[Nanning]], [[1957]],[[1988]])<ref>"[http://zh.wikipedia.org/w/index.php?title=%E5%A3%AE%E6%97%8F%E9%80%9A%E5%8F%B2&variant=zh-cn Wikipedia - Stair na Zhuang](Sínis)</ref> [[Íomhá:《中國通史綱要》三冊封面.jpg|clé|mion]] == Tagairtí == {{reflist}} == Naisc sheachtracha == {{commons|黄现璠}} * [http://mz.china.com.cn/?action-viewnews-itemid-2300 Ollamh le Zhuang: Huang Xianfan] (Sínis) * [http://gov.people.com.cn/GB/46728/84059/84063/7228493.html Ollamh le Stair: Huang Xianfan] (Sínis) {{síol}} [[Catagóir:Scríbhneoirí Síneacha]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1899]] [[Catagóir:Básanna i 1982]] [[Catagóir:Staraithe]] {{DEFAULTSORT:Huang, Xianfan}} lj4mjnj78mzwmhf8x78sx86v5t9bsxy Rogha dánta / Selected poems 0 24345 1082246 974795 2022-08-16T18:07:32Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{Teideal iodálach}} {{WD Bosca Sonraí Leabhar}} Sa chnuasach dátheangach seo d'aistrigh [[Micheál Ó hAirtnéide]] cuid de na dánta ab fhearr a tháinig ó pheann [[Nuala Ní Dhomhnaill]]. D'fhoilsigh Raven Arts an leabhar i m[[Baile Átha Cliath]] sa bhliain [[1988]]. {{síol}} [[Catagóir:Leabhair le Nuala Ní Dhomhnaill]] q5a582ix2qpknd7dof28n3ju12xuutk Man in the Dark (úrscéal) 0 25514 1082308 656346 2022-08-16T21:41:34Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{Teideal iodálach}} {{WD Bosca Sonraí Leabhar}} Is úrscéal é '''Man In The Dark''' de chuid [[Paul Auster]]. Foilsíodh an leabhar i Mí Lúnasa sa bhliain 2008 le Henry Holt and Co. == Léirmheasanna == * ''California Literary Review'', le Garan Holcombe [http://calitreview.com/1153 (Béarla)] * ''San Francisco Chronicle'', le Stephen Elliott [http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2008/08/10/RVS010D888.DTL (Béarla)] * ''The Telegraph'', le Ruth Scurr [http://www.telegraph.co.uk/arts/main.jhtml?xml=/arts/2008/08/23/boaus123.xml (Béarla)] * ''The New York Review of Books'', le Michael Dirda [http://www.nybooks.com/authors/12734 (Béarla)] [[Catagóir:Úrscéalta]] h2b7j6qmb8puqmduf1mrpj8910c5yno Darach Ó Catháin 0 26790 1082250 960385 2022-08-16T18:09:12Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Íomhá:Briggate, Leeds (25th April 2019).jpg|mion|[[Leeds]]]] Bhain '''Darach Ó Catháin''' (ainm stáitse) nó '''Dudley Kane''' ([[30 Meán Fómhair]] [[1922]] - [[29 Meán Fómhair]] [[1987]]) cáil náisiúnta agus idirnáisiúnta amach dó féin de bharr a chuid [[amhránaíocht]]<nowiki/>a ar an [[sean-nós]].<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.rte.ie/radio1/doconone/2009/0528/645999-dudley_kane/|teideal=Dudley Kane: Darach Ó Cathain is here in Leeds|language=en|work=RTE.ie|dátarochtana=2020-05-02}}</ref> == Saol == Rugadh an Cathánach sa Mháimín, [[Leitir Móir]], [[Conamara]], sa bhliain [[1922]] agus bhog an [[teaghlach]] go [[Ráth Cairn|Rath Chairn]] sa bhliain 1935.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.ainm.ie/Bio.aspx?ID=1632|teideal=Ó CATHÁIN, Darach (1922–1987)|language=ga|work=ainm.ie|dátarochtana=2020-05-02}}</ref> D'aistrigh sé féin agus a mhuintir go [[Ráth Chairn]] na [[Contae na Mí|Mí]] sa bhliain [[1935]]. Bhog an Cathánach agus a bhean Bríd go [[Leeds]], [[Yorkshire]] i 1963 agus is ann a chaith sé an chuid eile dá shaol ansiúd ag obair do thógálaithe.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Darach Ó Catháin - Cérbh É? Singer Iarla Ó Lionaird travels in his footsteps|url=https://www.flickr.com/photos/tg4/4809751392/|date=2010-07-19|author=TG4}}</ref> Cailleadh an Cathánach sa bhliain [[1987]]. == Amhránaíocht == Roghnaigh Seán Ó Riada é mar amhránaí sa cheirnín ''Reacaireacht an Riadaigh'' (CEF 010, anois ''Pléaráca an Riadaigh''<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.peadaroriada.ie/plearaca-an-riadaigh/|teideal=plearaca-an-riadaigh|dáta=2017-05-22|language=en-GB|work=Peadar Ó Riada|dátarochtana=2020-05-02}}</ref>) agus chum Darach caoineadh air. Ó na [[1960idí]] amach bhí sé ar dhuine d’amhránaithe móra an tsean-nóis. D'éirigh thar barr leis an albam ''Traditional Irish Unaccompanied Singing'' sa bhliain 1975. I measc na n-amhrán atá le fáil ar a dhlúthdhiosca 'Darach Ó Catháin' tá '[[Amhrán na Japs]]', leagan damanta de '[[Oró Sé do Bheatha 'bhaile]]'<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=caISuUjO1_E Darach Ó Catháin] - Óró 'sé do bheatha 'bhaile, 1980, ar [[RTE]]</ref> agus '[[Caisleán Uí Néill]]'. Tá an dlúthdhiosca sin ar fáil ó [[Gael Linn]]. Bhuaigh iníon le mac deirféar leis Corn Dharach Uí Chadhain ag [[Oireachtas na Gaeilge]] sa bhliain [[2008]]. == Féach freisin == * [[Ceol traidisiúnta na hÉireann]] * [[Sean-nós (amhránaíocht)]] == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Cathain, Darach O}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1922]] [[Catagóir:Básanna i 1987]] [[Catagóir:Daoine as Contae na Gaillimhe]] [[Catagóir:Amhránaithe ar an Sean-Nós]] f53itwfy4kjxa5umkqdzq4fm86jaxl8 Coinleach 0 26878 1082318 835342 2022-08-16T22:06:41Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{glanadh}} [[Íomhá:Stubbly face.jpg|thumb|Fear le coinleach]] Is [[gruaig]] gearr ag fás ar aghaidh fear nár bhearrtha aige le tamall é an '''coinleach'''. {{síol}} [[Catagóir:Gruaig]] g4hmun2cj2tqmwnua4htj1bdh17rf47 An Bearnas Mór 0 32322 1082248 1051635 2022-08-16T18:08:25Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} [[Íomhá:Biddy's Pub, Barnes Gap - geograph.org.uk - 408560.jpg|thumb|An teach tábhairne 'Biddy O' Barnes', An Bearnas Mór]] Is mám sléibhe nó bearna é '''An Bearnas Mór''' atá suite ins [[Na Cruacha Gorma]], [[Contae Dhún na nGall]], [[Éire]]. Téann an príomhbhóthar ó [[Bealach Féich|Bhealach Féich]], an N15, agus iar-Iarnróid Chontae Dhún na nGall tríd an Bearnas Mór, a gníomhaíonn mar an bealach is mó idir tuaisceart agus deisceart Dhún na nGall. == Naisc sheachtracha == * [http://www.logainm.ie/Viewer.aspx?text=bearnas+m%C3%B3r&streets=yes Léarscáil le logainm.ie] * [http://www.geograph.ie/photo/52795 Léarscáil le Geograph] * [http://www.biddysobarnes.com/ Biddy O' Barnes] {{síol}} [[Catagóir:Contae Dhún na nGall]] ixp82ruhf7b3v6d8qafx492h2828f0s 1082249 1082248 2022-08-16T18:08:40Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is mám sléibhe nó bearna é '''An Bearnas Mór''' atá suite ins [[Na Cruacha Gorma]], [[Contae Dhún na nGall]], [[Éire]]. Téann an príomhbhóthar ó [[Bealach Féich|Bhealach Féich]], an N15, agus iar-Iarnróid Chontae Dhún na nGall tríd an Bearnas Mór, a gníomhaíonn mar an bealach is mó idir tuaisceart agus deisceart Dhún na nGall. == Naisc sheachtracha == * [http://www.logainm.ie/Viewer.aspx?text=bearnas+m%C3%B3r&streets=yes Léarscáil le logainm.ie] * [http://www.geograph.ie/photo/52795 Léarscáil le Geograph] * [http://www.biddysobarnes.com/ Biddy O' Barnes] {{síol}} [[Catagóir:Contae Dhún na nGall]] k3urq2u9u9wyz81yuuemqaxflqn6ezs Cnoc Lín 0 33839 1082312 946539 2022-08-16T22:00:31Z Kevin Scannell 340 Ábhar ón alt eile; glanadh de dhíth wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} {{glanadh}} [[Íomhá:Delaney's – The Knocklyon Inn.jpg|deas|250px|thumb|Cnoc Lín]] Is ceantar i n[[deisceart Bhaile Átha Cliath]] é '''Cnoc Lín''' nó '''Cnoc Liamhna''' ([[Béarla]]: ''Knocklyon'').<ref>{{Cite web-en|url=https://www.logainm.ie/ga/1165836|title=Cnoc Lín/Knocklyon {{!}} logainm.ie|publisher=[[An Coimisiún Logainmneacha]]|dátarochtana=2022-08-16|language=ga|work=[[Logainm.ie|Bunachar Logainmneacha na hÉireann]] (Logainm.ie)}}</ref> Bhí 4,014 duine ina gcónaí ann sa bhliain 2006. Tá Cnoc Liamhna suite ag bun Shléibhte Baile Átha Cliath agus ó dheas den [[An Dothra|Dothra]].  Rith an abhainn ó Cipiúr na Droim, Tamhlacht, Teach na Gúise agus Cnoc Liamhna. Is ceantar an-óigeanta é agus tá an ceantar suite in aice le go leor ceantar an-óigeanta freisin. Mar shampla: Teach Mealóg, Teach an Gúise, Tír an Iúir. == Spórt == Tá go leor áiseanna spóirt agus áineasa sa Chnoc Liamhna. Tá ionad pobail, cumann badmantan<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.knocklyonbadminton.com/index.html|teideal=Knocklyon Badminton Club|work=www.knocklyonbadminton.com|dátarochtana=2018-12-05}}</ref>, cumann GAA, cumann sacair agus cumann lúthchleasaíochta. ==== Cumann GAA- Baile Buadáin Naomh Éanna ==== Baile Buadáin Noamh Éanna<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.bodengaa.ie/about_us/about_us.43.html|teideal=About Us - Ballyboden St. Enda's GAA - Gaelic Football, Hurling, Camogie, and Ladies Football - Dublin, Leinster, Ireland.|work=www.bodengaa.ie|dátarochtana=2018-12-05}}</ref> an t-ainm atá an cumann GAA sa Chnoc Liamhna. Tá sé an dara cumann is mó sa tíre. Bhunaigh Baile Buadáin Naomh Éanna i 1969.  Rinneadh an Wandarers Baile Buadáin (1910) agus Naomh Éanna Rath Fearnáin (1966) a chónascadh i 1969. Tá níos mó ná 70 foireann ag imirt le haghaidh an cumann gach bhliain. Imríonn siad péile Ghealach, iomaint agus camógaíocht. Gach samhradh rinneadh siad campa samhraidh. Anseo, freastalaíonn níos mó ná 500 páistí agus foghlaimíonn siad scileanna nua agus téann siad go dtí an Zú agus Páirc an Chrócaigh. Tá go leor duine cáiliúil, sa domhain GAA, as Baile Buadáin Naomh Éanna. Mar shampla: Michael Darragh McCauley, David Curtin, Síle Nic Coitir agus Martina Farrell. ==== Club Peile- Club Peile Knocklyon United ==== Club Peile Knocklyon United<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.knocklyonunitedfc.yourclub.ie/news/|teideal=KNOCKLYON UNITED FC YOUR CLUB -|work=www.knocklyonunitedfc.yourclub.ie|dátarochtana=2018-12-05}}</ref> an t-ainm atá an club sacair sa Chnoc Liamhna.  Bhunaigh an club i 1984 agus anois tá níos mó ná 550 imreoirí idir 5 agus 20 bliain d’aois. Tá “Nursery”  acu. Dé Satharin, téann buachaillí oige go dtí na pairceanna i gCnoc Liamhna agus foghlaimíonn siad na bunscillieanna le haghaidh sacair.  Toilíonn na thuismitheoirí a cúnamh den “Nursery”. Tá an club ag brath go mór ar oibrithe deonacha. ==== Cumann Lúthchleasaíochta- Brothers Pearse ==== Brothers Pearse<ref>{{Lua idirlín|url=http://brospearse.com/|teideal=Home|language=en-US|work=Brothers Pearse AC|dátarochtana=2018-12-05}}</ref> an t-ainm atá an cumann lúthchleasaíochta sa Chnoc Liamhna. Bhunaigh an cumann lúthchleasaíochta i 1956.  Tá sé suite i bpáirc an Cherryfield. Tá timpeall 400 daoine ag rith leis an cumann gach seachtaine.   == Scouts == Bhunaigh an grúpa Scouts Cnoc Liamhna i 1976.  Bhí grúpa an mhór i Tír an Iúir agus ba mhaith leis an Cairmilíteach an rud cosúil é i gCnoc Liamhna.  Bhí Noel Geoghegan an chéad ceannaire. Sa “Scouting Ireland” níor fhreastail na cailíní mar ní raibh cead acu, ach sa Chnoc Liamhna bhí cead ag na gcailíní i 1983.  Anois freastalíonn níos mó ná 300 daoine óga, buachaillií agus na gcailíní, gach seachtaine sa 112ú Scouts Den. Tá ceathair grúpa ann, Beavers, Cubs, Scouts agus Ventures.  Anseo, foghalaimíonn siad scileanna nua faoin saol mór amuigh faoin spéir. Tá campa samhraidh gach bliain don Beavers, Cubs, Scouts agus Ventures. Téann siad go thar lear gach dara bliain.  Mar shampla; Málta, an Eilvéis agus an Ungáir. == Na Scoileanna == Tá dhá bunscoileanna ann. Scoil Cholmcille Naofa agus Gaelscoil Chnoc Liamhna is ainm dóibh.  Tá Scoil Cholmcille Naofa an scoil le is mó daltaí ar fud na hÉireann. D’oscail siad na doirse i 1976 agus tar éis tríocha bliain, i 2008, fuair siad an chead pleanála le haghaidh síneadh.  Ansin d’oscail siad na dorise nua i 2011.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.stcolmcilles.org/history.html|teideal=History|language=en|work=St. Colmcille's S.N.S|dátarochtana=2018-12-05T10:45:45Z}}</ref> D’oscail siad na doirse do Gaelscoil Chnoc Liamhna i 1996 agus anois tá 234 daltaí agaibh. Tá meánscoile amháin i gCnoc Lín.  Pobalscoile Naomh Cholmcille is ainm dí.  D’oscail siad na doirse i 2000. Anois freastlaíonn níos mó ná 700 daltaí agus tá timpeall 56 daoine ar do foireann.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.stcolmcilles.ie/|teideal=St Colmcille's CS|language=en|work=St Colmcille's CS|dátarochtana=2018-12-05T10:47:20Z}}</ref> == Córas Iompair Poiblí == Níl córas iompair poiblí an-mhaith ag Cnoc Liamhna.  Tá dhá bealach bus ag dul tríd an ceantar; 15 <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.dublinbus.ie/Your-Journey1/Timetables/All-Timetables/15/|teideal=15 - Dublin Bus|work=www.dublinbus.ie|dátarochtana=2018-12-05T11:06:28Z}}</ref>agus 15b.  Téann dhá bealach go dtí i lár na cathrach, trí Tír an Iúir, Teach Mealóg agus Rath Maonais.  Níl aon bealach luas in aice le Cnoc Liamhna. Tá bealach luas i nDún Droma agus Tamhlacht. Téann an M50 mótorbhealach tríd an ceantar. == Áiseanna == ==== Ionad siopadóireachta ==== Tá ionad siopadóireachta beag i gCnoc Liamhna.  Tá go leor aiseanna ann. Mar shampla siopa gruagaire, tirimghlantóirí, siopa leabhar, Credit Union, An Post, nuachtánaí, siopa caife agus SuperValu   Tá an ionad siopadóireachta suite in aice leis an bhunscoil, eaglais agus an t-ionad spóirt. Gar do bharr an ceantar tá ionad siopadóireachta beagán.   ==== Tithe tábhairne ==== Ar an saolta seo sa hÉireann tá pubchultúr an-láidir agus tá sé an rud ceanna sa Chnoc Liamhna.  Tá dhá tithe tábhairne sa ceantar; Delaney’s agus The Blue Haven. D'oscail Delaney's i 1934 ach bhí an teaghlach ina gcónaí sa ceantar ó 1842. D'oscail The Blue Haven i 1955. Ní raibh cead ag na gcailíní chun dul go dtí The Blue Haven go dtí le déanaí. == Géarchéim thithíochta == Ar na saolta seo, tá géarchéim thithíochta. Is ceantar an-óigeanta, tá go leor clanna óige agus is rud an-mhaith é le haghaidh na cumainn agus na clubanna. Tá go leor aiseanna le haghadh na daoine óga (na scoileanna, na cumainn, scouts rudaí mar sin) ach ar an drochuair, níl dóthain tithe le haghaidh na clanna. Tá an comhairle contae ag déanamh iarracht chun cabhair an fhadhb ach anois tá siad ag smaoineamh faoi ag déanamh tithe ar na páirceanna (Knocklyon United Football Club). <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.echo.ie/news/article/houses-football-club-pitches|teideal=Plans to construct houses on football club’s pitches|language=en-gb|work=www.echo.ie|dátarochtana=2018-12-06}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-tír-ie}} {{Ceantracha i mBaile Átha Cliath}} [[Catagóir:Bailte i gContae Bhaile Átha Cliath]] [[Catagóir:Bruachbhailte Bhaile Átha Cliath]] t1qdwqq6r0i5srr2ibprwm93etyi0tb 1082313 1082312 2022-08-16T22:00:50Z Kevin Scannell 340 -pic wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} {{glanadh}} Is ceantar i n[[deisceart Bhaile Átha Cliath]] é '''Cnoc Lín''' nó '''Cnoc Liamhna''' ([[Béarla]]: ''Knocklyon'').<ref>{{Cite web-en|url=https://www.logainm.ie/ga/1165836|title=Cnoc Lín/Knocklyon {{!}} logainm.ie|publisher=[[An Coimisiún Logainmneacha]]|dátarochtana=2022-08-16|language=ga|work=[[Logainm.ie|Bunachar Logainmneacha na hÉireann]] (Logainm.ie)}}</ref> Bhí 4,014 duine ina gcónaí ann sa bhliain 2006. Tá Cnoc Liamhna suite ag bun Shléibhte Baile Átha Cliath agus ó dheas den [[An Dothra|Dothra]].  Rith an abhainn ó Cipiúr na Droim, Tamhlacht, Teach na Gúise agus Cnoc Liamhna. Is ceantar an-óigeanta é agus tá an ceantar suite in aice le go leor ceantar an-óigeanta freisin. Mar shampla: Teach Mealóg, Teach an Gúise, Tír an Iúir. == Spórt == Tá go leor áiseanna spóirt agus áineasa sa Chnoc Liamhna. Tá ionad pobail, cumann badmantan<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.knocklyonbadminton.com/index.html|teideal=Knocklyon Badminton Club|work=www.knocklyonbadminton.com|dátarochtana=2018-12-05}}</ref>, cumann GAA, cumann sacair agus cumann lúthchleasaíochta. ==== Cumann GAA- Baile Buadáin Naomh Éanna ==== Baile Buadáin Noamh Éanna<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.bodengaa.ie/about_us/about_us.43.html|teideal=About Us - Ballyboden St. Enda's GAA - Gaelic Football, Hurling, Camogie, and Ladies Football - Dublin, Leinster, Ireland.|work=www.bodengaa.ie|dátarochtana=2018-12-05}}</ref> an t-ainm atá an cumann GAA sa Chnoc Liamhna. Tá sé an dara cumann is mó sa tíre. Bhunaigh Baile Buadáin Naomh Éanna i 1969.  Rinneadh an Wandarers Baile Buadáin (1910) agus Naomh Éanna Rath Fearnáin (1966) a chónascadh i 1969. Tá níos mó ná 70 foireann ag imirt le haghaidh an cumann gach bhliain. Imríonn siad péile Ghealach, iomaint agus camógaíocht. Gach samhradh rinneadh siad campa samhraidh. Anseo, freastalaíonn níos mó ná 500 páistí agus foghlaimíonn siad scileanna nua agus téann siad go dtí an Zú agus Páirc an Chrócaigh. Tá go leor duine cáiliúil, sa domhain GAA, as Baile Buadáin Naomh Éanna. Mar shampla: Michael Darragh McCauley, David Curtin, Síle Nic Coitir agus Martina Farrell. ==== Club Peile- Club Peile Knocklyon United ==== Club Peile Knocklyon United<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.knocklyonunitedfc.yourclub.ie/news/|teideal=KNOCKLYON UNITED FC YOUR CLUB -|work=www.knocklyonunitedfc.yourclub.ie|dátarochtana=2018-12-05}}</ref> an t-ainm atá an club sacair sa Chnoc Liamhna.  Bhunaigh an club i 1984 agus anois tá níos mó ná 550 imreoirí idir 5 agus 20 bliain d’aois. Tá “Nursery”  acu. Dé Satharin, téann buachaillí oige go dtí na pairceanna i gCnoc Liamhna agus foghlaimíonn siad na bunscillieanna le haghaidh sacair.  Toilíonn na thuismitheoirí a cúnamh den “Nursery”. Tá an club ag brath go mór ar oibrithe deonacha. ==== Cumann Lúthchleasaíochta- Brothers Pearse ==== Brothers Pearse<ref>{{Lua idirlín|url=http://brospearse.com/|teideal=Home|language=en-US|work=Brothers Pearse AC|dátarochtana=2018-12-05}}</ref> an t-ainm atá an cumann lúthchleasaíochta sa Chnoc Liamhna. Bhunaigh an cumann lúthchleasaíochta i 1956.  Tá sé suite i bpáirc an Cherryfield. Tá timpeall 400 daoine ag rith leis an cumann gach seachtaine.   == Scouts == Bhunaigh an grúpa Scouts Cnoc Liamhna i 1976.  Bhí grúpa an mhór i Tír an Iúir agus ba mhaith leis an Cairmilíteach an rud cosúil é i gCnoc Liamhna.  Bhí Noel Geoghegan an chéad ceannaire. Sa “Scouting Ireland” níor fhreastail na cailíní mar ní raibh cead acu, ach sa Chnoc Liamhna bhí cead ag na gcailíní i 1983.  Anois freastalíonn níos mó ná 300 daoine óga, buachaillií agus na gcailíní, gach seachtaine sa 112ú Scouts Den. Tá ceathair grúpa ann, Beavers, Cubs, Scouts agus Ventures.  Anseo, foghalaimíonn siad scileanna nua faoin saol mór amuigh faoin spéir. Tá campa samhraidh gach bliain don Beavers, Cubs, Scouts agus Ventures. Téann siad go thar lear gach dara bliain.  Mar shampla; Málta, an Eilvéis agus an Ungáir. == Na Scoileanna == Tá dhá bunscoileanna ann. Scoil Cholmcille Naofa agus Gaelscoil Chnoc Liamhna is ainm dóibh.  Tá Scoil Cholmcille Naofa an scoil le is mó daltaí ar fud na hÉireann. D’oscail siad na doirse i 1976 agus tar éis tríocha bliain, i 2008, fuair siad an chead pleanála le haghaidh síneadh.  Ansin d’oscail siad na dorise nua i 2011.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.stcolmcilles.org/history.html|teideal=History|language=en|work=St. Colmcille's S.N.S|dátarochtana=2018-12-05T10:45:45Z}}</ref> D’oscail siad na doirse do Gaelscoil Chnoc Liamhna i 1996 agus anois tá 234 daltaí agaibh. Tá meánscoile amháin i gCnoc Lín.  Pobalscoile Naomh Cholmcille is ainm dí.  D’oscail siad na doirse i 2000. Anois freastlaíonn níos mó ná 700 daltaí agus tá timpeall 56 daoine ar do foireann.<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.stcolmcilles.ie/|teideal=St Colmcille's CS|language=en|work=St Colmcille's CS|dátarochtana=2018-12-05T10:47:20Z}}</ref> == Córas Iompair Poiblí == Níl córas iompair poiblí an-mhaith ag Cnoc Liamhna.  Tá dhá bealach bus ag dul tríd an ceantar; 15 <ref>{{Lua idirlín|url=https://www.dublinbus.ie/Your-Journey1/Timetables/All-Timetables/15/|teideal=15 - Dublin Bus|work=www.dublinbus.ie|dátarochtana=2018-12-05T11:06:28Z}}</ref>agus 15b.  Téann dhá bealach go dtí i lár na cathrach, trí Tír an Iúir, Teach Mealóg agus Rath Maonais.  Níl aon bealach luas in aice le Cnoc Liamhna. Tá bealach luas i nDún Droma agus Tamhlacht. Téann an M50 mótorbhealach tríd an ceantar. == Áiseanna == ==== Ionad siopadóireachta ==== Tá ionad siopadóireachta beag i gCnoc Liamhna.  Tá go leor aiseanna ann. Mar shampla siopa gruagaire, tirimghlantóirí, siopa leabhar, Credit Union, An Post, nuachtánaí, siopa caife agus SuperValu   Tá an ionad siopadóireachta suite in aice leis an bhunscoil, eaglais agus an t-ionad spóirt. Gar do bharr an ceantar tá ionad siopadóireachta beagán.   ==== Tithe tábhairne ==== Ar an saolta seo sa hÉireann tá pubchultúr an-láidir agus tá sé an rud ceanna sa Chnoc Liamhna.  Tá dhá tithe tábhairne sa ceantar; Delaney’s agus The Blue Haven. D'oscail Delaney's i 1934 ach bhí an teaghlach ina gcónaí sa ceantar ó 1842. D'oscail The Blue Haven i 1955. Ní raibh cead ag na gcailíní chun dul go dtí The Blue Haven go dtí le déanaí. == Géarchéim thithíochta == Ar na saolta seo, tá géarchéim thithíochta. Is ceantar an-óigeanta, tá go leor clanna óige agus is rud an-mhaith é le haghaidh na cumainn agus na clubanna. Tá go leor aiseanna le haghadh na daoine óga (na scoileanna, na cumainn, scouts rudaí mar sin) ach ar an drochuair, níl dóthain tithe le haghaidh na clanna. Tá an comhairle contae ag déanamh iarracht chun cabhair an fhadhb ach anois tá siad ag smaoineamh faoi ag déanamh tithe ar na páirceanna (Knocklyon United Football Club). <ref>{{Lua idirlín|url=http://www.echo.ie/news/article/houses-football-club-pitches|teideal=Plans to construct houses on football club’s pitches|language=en-gb|work=www.echo.ie|dátarochtana=2018-12-06}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-tír-ie}} {{Ceantracha i mBaile Átha Cliath}} [[Catagóir:Bailte i gContae Bhaile Átha Cliath]] [[Catagóir:Bruachbhailte Bhaile Átha Cliath]] hue9k6fm63ymvbnuijif8v8h4ko1e7u Ospidéal an Mater Misercordiae 0 34517 1082360 961272 2022-08-17T02:28:17Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} [[File:Mater Misericordiae University Hospital, Dublin.JPG|thumb|280px|Ospidéal an Mater]] Ospidéal oiliúna i m[[Baile Átha Cliath]] na h[[Éireann]] é '''Ospidéal an Mater Misercordiae''' nó ''An Mater'' go minic ( [[Béarla]]: ''Mater Misericordiae University Hospital'' ( ''the Mater'' agus ''MMUH'' go minic) (Is ionann ''Mater Misercordiae'' agus ''máthair na trócaire'' sa [[Laidin]]) a chuireann seirbhís leighis ar fáil don chontae agus don cheantar máguaird. Otharlann ghinearálta atá ann atá lonnaithe ar [[Shráid Eccles]] agus clúdaíonn an t-ospidéal roinnt sainréimsí éagsúla. Tá an t-ospidéal nasctha le [[COBÁC]] mar ospidéal oiliúna. Tá ospidéal poiblí agus ospidéal príobháideach ann. == Litríocht == Is in uimhir a 7 Sráid Eccles atá cónaí ar Leopold Bloon, carachtar de chuid [[James Joyce]] sa leabhar [[Ulysses]], is tá seo lonnaithe i measc fhoirngnimh an ospidéil. [[Catagóir:Seirbhísí sláinte]] [[Catagóir:Ospidéil i gContae Bhaile Átha Cliath]] pjyy8uz5ymfo9l4lt4uchav87z693ff Hackney Central 0 34968 1082255 1077778 2022-08-16T18:16:10Z Kevin Scannell 340 -pic wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] é '''Hackney Central''' atá suite sa bhuirg [[London Borough of Hackney|Hackney]], Londain Thoir. I ndaonáireamh na bliana 2011 fuarthas 12,953 duine ina gcónaí ann. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Hackney Central}} [[Catagóir:London Borough of Hackney]] k7hnchvxslk50xsbbtd7vkoyh1ias7j Spásárthaigh a scaoileadh go Mars 0 35098 1082304 1059405 2022-08-16T21:33:35Z Kevin Scannell 340 nascanna wikitext text/x-wiki [[Íomhá:PIA01549.jpg|thumb|280px|Pathfinder]] Tá na dosaein de [[Spásárthach|spásárthaí]] scaoilte ag [[na Stáit Aontaithe]], ag [[An tAontas Sóivéadach|an Aontas Sóivéadach]], ag [[Gníomhaireacht Spáis na hEorpa]] agus ag [[an tSeapáin]] i dtreo [[Mars (pláinéad)|Mharsa]], agus is iomaí ceann acu nár tháinig a fhad leis an bpláinéad dearg riamh. Chuir trioblóidí de shórt éigin deireadh le dhá mhisean as gach triúr sula raibh siad críochnaithe, nó, i gcuid mhór cásanna, oiread is tosaithe. Fadhbanna teicneolaíochta is cúis le go leor trioblóidí den chineál seo, ach, go minic, ní raibh sé indéanta an chúis a fháil amach. Mar sin, bíonn an lucht saineolais féin ag trácht, idir shúgradh agus dháiríre, ar "thriantán Bhermuda" sa spás, agus é comhdhéanta as [[an Domhan]], Mars agus [[Grian|an Ghrian]], nó ag tagairt do "gheasa Mharsa" nó d'arrachtach spáis agus é ag ithe spásárthaí. Mar sin féin, tháinig cuid mhaith spásárthaí thart leis an "arrachtach" le taighde fónta fiúntach a dhéanamh ar an bpláinéad, cosúil leis na taiscéalaithe Sóivéadacha ''Mars'', leis na sraitheanna Meiriceánacha ''[[Mariner]]'' agus ''[[Viking]]'', chomh maith le ''Mars Global Surveyor'', ''Mars Pathfinder'', agus ''2001 Mars Odyssey''. Tá an ''[[Surveyor]]'' tar éis pictiúirí a tharraingt a thugann le fios gur féidir foinsí uisce a bheith faoi dhromchla an phláinéid — uisce nach bhfuil sioctha síos ina leac oighir. Shocraigh an ''Mars Odyssey'' go bhfuil sil-leaganacha substainteacha uisce sa chuid is uachtaraí de reigilít Mharsa faoi 30° de phol thuaidh agus de phol theas an phláinéid. Sa bhliain 2003, scaoil Gníomhaireacht Spáis na hEorpa an taiscéalaí ''Mars Express'' chun bealaigh, agus é comhdhéanta as dhá aonad, mar atá, an fithiseoir, an ''Mars Express Orbiter'', agus an gléas tuirlingthe, ''Beagle a Dó''. Cailleadh an gléas tuirlingthe, ach d'éirigh leis an bhfithiseoir go leor pictiúiri a thógáil agus sonruithe a dhéanamh. Sa bhliain chéanna a leainseáil NASA dhá ghluaisteán cianrialaithe a bhí ceaptha le dromchla Mharsa a shiúl agus taighde a dhéanamh air — an ''Spirit'' agus an ''Opportunity''. Thuirling an dá shiúlóir seo go sábháilte, agus chruthaigh siad i bhfad ní b'fhearr ná mar a shíltí. Ní raibh siad ach le trí mhí a chaitheamh i mbun oibre, ó Mhí Eanáir den bhliain 2004 anuas, ach bhí siad in ann leanúint i mbun a misiúin go deireadh na bliana 2005, ar a laghad, siúd is go raibh cuid den ghléasra tar éis dul ar ainghléas idir an dá linn. Thar aon rud eile, tháinig an dá mheaisín seo trasna ar thuilleadh fianaise go raibh uisce ann. Thairis sin, chuir an ''Spirit'' sonrú i gcuaifigh deannaigh — "diabhail dusta", mar a thugtar orthu i mbéarlagair Mheiriceá — is é sin, cuaifigh ghaoithe agus iad ag fáil greama ar an deannach. Uaireanta, chuaigh cuaifeach den chineál seo thar cheann de na gluaisteáin seo, agus nuair a chuaigh, ghlan sé an dusta de na painéil ghréine. [[Catagóir:Mars]] dnk0h648x5uddomqyg0vicjrdjwi86f 1082305 1082304 2022-08-16T21:34:07Z Kevin Scannell 340 drochnasc wikitext text/x-wiki [[Íomhá:PIA01549.jpg|thumb|280px|Pathfinder]] Tá na dosaein de [[Spásárthach|spásárthaí]] scaoilte ag [[na Stáit Aontaithe]], ag [[An tAontas Sóivéadach|an Aontas Sóivéadach]], ag [[Gníomhaireacht Spáis na hEorpa]] agus ag [[an tSeapáin]] i dtreo [[Mars (pláinéad)|Mharsa]], agus is iomaí ceann acu nár tháinig a fhad leis an bpláinéad dearg riamh. Chuir trioblóidí de shórt éigin deireadh le dhá mhisean as gach triúr sula raibh siad críochnaithe, nó, i gcuid mhór cásanna, oiread is tosaithe. Fadhbanna teicneolaíochta is cúis le go leor trioblóidí den chineál seo, ach, go minic, ní raibh sé indéanta an chúis a fháil amach. Mar sin, bíonn an lucht saineolais féin ag trácht, idir shúgradh agus dháiríre, ar "thriantán Bhermuda" sa spás, agus é comhdhéanta as [[an Domhan]], Mars agus [[Grian|an Ghrian]], nó ag tagairt do "gheasa Mharsa" nó d'arrachtach spáis agus é ag ithe spásárthaí. Mar sin féin, tháinig cuid mhaith spásárthaí thart leis an "arrachtach" le taighde fónta fiúntach a dhéanamh ar an bpláinéad, cosúil leis na taiscéalaithe Sóivéadacha ''Mars'', leis na sraitheanna Meiriceánacha ''[[Mariner]]'' agus ''[[Viking]]'', chomh maith le ''Mars Global Surveyor'', ''Mars Pathfinder'', agus ''2001 Mars Odyssey''. Tá an ''Surveyor'' tar éis pictiúirí a tharraingt a thugann le fios gur féidir foinsí uisce a bheith faoi dhromchla an phláinéid — uisce nach bhfuil sioctha síos ina leac oighir. Shocraigh an ''Mars Odyssey'' go bhfuil sil-leaganacha substainteacha uisce sa chuid is uachtaraí de reigilít Mharsa faoi 30° de phol thuaidh agus de phol theas an phláinéid. Sa bhliain 2003, scaoil Gníomhaireacht Spáis na hEorpa an taiscéalaí ''Mars Express'' chun bealaigh, agus é comhdhéanta as dhá aonad, mar atá, an fithiseoir, an ''Mars Express Orbiter'', agus an gléas tuirlingthe, ''Beagle a Dó''. Cailleadh an gléas tuirlingthe, ach d'éirigh leis an bhfithiseoir go leor pictiúiri a thógáil agus sonruithe a dhéanamh. Sa bhliain chéanna a leainseáil NASA dhá ghluaisteán cianrialaithe a bhí ceaptha le dromchla Mharsa a shiúl agus taighde a dhéanamh air — an ''Spirit'' agus an ''Opportunity''. Thuirling an dá shiúlóir seo go sábháilte, agus chruthaigh siad i bhfad ní b'fhearr ná mar a shíltí. Ní raibh siad ach le trí mhí a chaitheamh i mbun oibre, ó Mhí Eanáir den bhliain 2004 anuas, ach bhí siad in ann leanúint i mbun a misiúin go deireadh na bliana 2005, ar a laghad, siúd is go raibh cuid den ghléasra tar éis dul ar ainghléas idir an dá linn. Thar aon rud eile, tháinig an dá mheaisín seo trasna ar thuilleadh fianaise go raibh uisce ann. Thairis sin, chuir an ''Spirit'' sonrú i gcuaifigh deannaigh — "diabhail dusta", mar a thugtar orthu i mbéarlagair Mheiriceá — is é sin, cuaifigh ghaoithe agus iad ag fáil greama ar an deannach. Uaireanta, chuaigh cuaifeach den chineál seo thar cheann de na gluaisteáin seo, agus nuair a chuaigh, ghlan sé an dusta de na painéil ghréine. [[Catagóir:Mars]] bwd66g3gepnqdfn7rx6hhmf6sfp97q0 Fiach Mac Aodha Ó Broin 0 35682 1082314 965319 2022-08-16T22:04:18Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Íomhá:Memorial in Glenmalure, Co. Wicklow - Cuid a Dó - geograph.org.uk - 1217513.jpg|mion|288x288px|Cuimhneachán i nGleann Molúra]] Laoch [[Cúige Laighean|Laighneach]], bhí '''Fiach Mac Aodha Ó Broin''' (1534 – [[8 Bealtaine]] [[1597]]) ina rí ar [[Chill Mhantáin]], agus bhí clú ar a fhriotaíocht i gcoinne riail na [[Sasana|Sasanach]] agus a chabhair le héalú [[Aodh Rua Ó Dónaill]]. Sheas Mac Aodha Ó Broin an fód in aghaidh Shasana agus bhris sé arm an Tiarna Grey i n[[Gleann Molúra]] sa bhliain 1580. Is beag Éireannach nár chuala tuairisc ar an taoiseach. Baineann a scéal le scéalta móra gaisce an n[[Gaeil|Gael]]<ref>Vivian Uibh Eachach - Fiacha mac Aodha Ó Broin(Leabhar Breac) ☀; ISBN 978-0-898332-16-9</ref>. I rith an chatha sa bhliain 1580, rothlaíodh carraigeacha móra síos ar na Sasanaigh ó shleasa an ghleanna is cosúil. Ach is deacair é a chreidiúint. [[Íomhá:Waterfall, Glenmalur - geograph.org.uk - 128584.jpg|clé|mion|Eas i nGleann Molúra]] == Tagairtí == {{Reflist}} {{DEFAULTSORT:MacAodha Ó Broin, Fiach}} [[Catagóir:Ríthe na hÉireann]] 2wtre8554jywrn1taimlza1oohpfvbh An t-Àth Leathann 0 36019 1082290 1041259 2022-08-16T19:51:06Z Kevin Scannell 340 gramadach, tagairtí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Broadford.jpg|deas|250px|thumb|An t-Áth Leathann]] Is [[sráidbhaile]] san [[an t-Eilean Sgitheanach|Eilean Sgitheanach]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]] é '''an t-Áth Leathann'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/broadford/|title=Broadford|dátarochtana=2022-08-16|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-tír-gd}} {{DEFAULTSORT:Ath Leathann, An}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:An t-Eilean Sgitheanach]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] fmdgcnwk0oo9iukisu2x2fy1m0pgcik 1082291 1082290 2022-08-16T19:51:32Z Kevin Scannell 340 gd wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Broadford.jpg|deas|250px|thumb|An t-Àth Leathann]] Is [[sráidbhaile]] san [[an t-Eilean Sgitheanach|Eilean Sgitheanach]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]] é '''an t-Àth Leathann'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/broadford/|title=Broadford|dátarochtana=2022-08-16|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-tír-gd}} {{DEFAULTSORT:Ath Leathann, An}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:An t-Eilean Sgitheanach]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] on7wub5rsz7cp5n0ph5bccca3hmx8ox 1082292 1082291 2022-08-16T19:51:52Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[An t-Áth Leathann]] go [[An t-Àth Leathann]]: gd wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Broadford.jpg|deas|250px|thumb|An t-Àth Leathann]] Is [[sráidbhaile]] san [[an t-Eilean Sgitheanach|Eilean Sgitheanach]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]] é '''an t-Àth Leathann'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/broadford/|title=Broadford|dátarochtana=2022-08-16|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{Síol-tír-gd}} {{DEFAULTSORT:Ath Leathann, An}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:An t-Eilean Sgitheanach]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] on7wub5rsz7cp5n0ph5bccca3hmx8ox Dùn Tuilm 0 36075 1082263 1041266 2022-08-16T18:20:35Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:Scotland Skye Trotternish 2.jpg|deas|250px|thumb|Dún Thuilm]] Is [[sráidbhaile]] s[[an t-Eilean Sgitheanach]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]], é '''Dún Thuilm''' {{síol}} {{DEFAULTSORT:Dun Thuilm}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:An t-Eilean Sgitheanach]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] ca3f1215ty77hn83nlkp7azn5586z1p 1082266 1082263 2022-08-16T18:23:05Z Kevin Scannell 340 gd wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:Scotland Skye Trotternish 2.jpg|deas|250px|thumb|Dùn Tuilm]] Is [[sráidbhaile]] s[[an t-Eilean Sgitheanach]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]], é '''Dùn Tuilm''' {{síol}} {{DEFAULTSORT:Dun Thuilm}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:An t-Eilean Sgitheanach]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] qnp5fv4nxch4fyrdrywe003cknmup0q 1082268 1082266 2022-08-16T18:24:23Z Kevin Scannell 340 gd + tag wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:Scotland Skye Trotternish 2.jpg|deas|250px|thumb|Dùn Tuilm]] Is [[sráidbhaile]] s[[an t-Eilean Sgitheanach]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]], é '''Dùn Tuilm'''.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/duntulm/|teideal=Duntulm|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Dun Thuilm}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:An t-Eilean Sgitheanach]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] 8senjefw9h8cn7go3kg6wb4q2gkqshv 1082269 1082268 2022-08-16T18:24:46Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Dún Thuilm]] go [[Dùn Tuilm]]: gd; féach an t-alt wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:Scotland Skye Trotternish 2.jpg|deas|250px|thumb|Dùn Tuilm]] Is [[sráidbhaile]] s[[an t-Eilean Sgitheanach]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]], é '''Dùn Tuilm'''.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/duntulm/|teideal=Duntulm|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Dun Thuilm}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:An t-Eilean Sgitheanach]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] 8senjefw9h8cn7go3kg6wb4q2gkqshv Dùn Bheagan 0 36076 1082287 1055029 2022-08-16T19:40:19Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Dùn Bheagain]] go [[Dùn Bheagan]]: https://www.ainmean-aite.scot/placename/dunvegan/ wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Dunvegan1.jpg |deas|250px|thumb|Dùn Bheagain]] Is [[sráidbhaile]] s[[an t-Eilean Sgitheanach]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]], é '''Dùn Bheagain'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Dun Bheagain}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:An t-Eilean Sgitheanach]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] 0ntaqiijy9putkop40sxxfcec5f4x3r 1082289 1082287 2022-08-16T19:41:21Z Kevin Scannell 340 WD, ref wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[sráidbhaile]] s[[an t-Eilean Sgitheanach]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]], é '''Dùn Bheagan'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/dunvegan/|title=Dunvegan|dátarochtana=2022-08-16|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Dun Bheagan}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:An t-Eilean Sgitheanach]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] 8y4x95nzscqxd0bcitmkes3v2bwtqjl 1082311 1082289 2022-08-16T21:57:31Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[sráidbhaile]] s[[an t-Eilean Sgitheanach]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]], é '''Dùn Bheagan'''.<ref>[https://www.ainmean-aite.scot/placename/dunvegan/ Dunvegan, Ainmean-Àite na h-Alba]</ref> Tá clú agus cáil ar Chaisleán Dhùn Bheagan, suíochán cheann feadhna Chlann MhicLeòid.. Tá Dùn Bheagan suite i bparóiste Dhiùirinis,<ref>{{cite web|url=http://www.scottish-places.info/towns/towndetails2191.html|teideal=Details of Dunvegan|publisher=[[Gazetteer for Scotland]]|access-date=2 January 2015}}</ref> agus tá an eaglais pharóiste i nDùn Bheagan. Sa bhliain 2011 bhí daonra 386 duine ann.<ref>Highland Council 2011 census profile for Settlement Zones</ref> ==Logainm== San‘‘The Norse Influence on Gaelic Scotland’’ (1910), tugann George Henderson le fios go dtagann an t-ainm ‘‘Dùn Bheagain’’ ón tSean-Ghaeilge ‘‘Dùn Bheccáin’’, Is ainm pearsanta Gaelach é 'Beccán'. ==Tíreolaíocht== Tá Dùn Bheagan suite ar an gcladach i Loch mór Dhùn Bheagan, agus tá cáil ar Old School Restaurant sa tsráidbhaile breac lena héisc a ghabhtar go húr ón loch féin. Tá Dún Bheagáin suite ag acomhal an A850, agus an A863.<ref>{{cite web|url=http://www.sabre-roads.org.uk/wiki/index.php?teideal=A863|teideal=A863|publisher=Sabre|access-date=2 January 2015}}</ref> Tá acomhal ag an mbóthar an B884. agus freisin leis an A863, ag an taobh thoir de Dhùn Bheagan.<ref>{{cite web|url=http://www.sabre-roads.org.uk/wiki/index.php?teideal=B884|teideal=B884|publisher=Sabre|access-date=2 January 2015}}</ref> ==Déimeagrafaíocht== Bíonn daonra buan Dhùn Bheagan ag laghdú. Mar sin féin, tá méadú as cuimse tagtha ar líon na ndaoine atá ag fanacht sa cheantar le linn saoire thar na blianta ó 2001 i leith. ==Geilleagar== Bhíodh eolas turasóireachta suite i bparáid na siopaí ag Taobh Locha, ach tá sé ar fáil anois ar bhonn séasúrach ag ''St Kilda Shop'' i gCaisleán Dhún Bheagáin. Bunaíodh Músaem an Fhathaigh MhicAsgaill, a dhéanann ceiliúradh ar shaol Aonghas Mhóir MacAsgaill i 1989 agus tá sé á bhainistiú ag Peter MacAskill, athair na dtrialacha rothaíochta Danny MacAskill. ==Naisc sheachtracha== *[http://www.undiscoveredscotland.co.uk/skye/dunvegan/ Undiscovered Scotland - Dunvegan] == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Dun Bheagan}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:An t-Eilean Sgitheanach]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] oieafde8l3ver276etgsstijfew5x3o Oiligh 0 37850 1082210 847114 2022-08-16T13:29:38Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[sráidbhaile]] í '''Oiligh.''' Tá an baile suite sa [[An Muirthead|Mhuirthead]] in iarthuaisceart [[Maigh Eo|Chontae Mhaigh Eo]]. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Oiligh}} [[Catagóir:An Muirthead]] [[Catagóir:Sráidbhailte in Iorras]] [[Catagóir:Contae Mhaigh Eo]] hxvh8mmmssmbe67a01snqy7rgktg3lp Meallan Theàrlaich 0 37886 1082346 1041656 2022-08-16T23:44:20Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[sráidbhaile]] suite i [[Ros]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]], [[Albain]] é '''Meallan Theárlaich'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Meallan Thearlaich}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Ros]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] 108xazhbenltqtuckdsryaeqf1dc5hr 1082347 1082346 2022-08-16T23:45:39Z Kevin Scannell 340 ref wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[sráidbhaile]] suite i [[Ros]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]], [[Albain]] é '''Meallan Theàrlaich'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/mellon-charles/|title=Mellon Charles|dátarochtana=2022-08-16|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Meallan Thearlaich}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Ros]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] oqnhhxia55yrt03buc0ssm5jz83soqa 1082348 1082347 2022-08-16T23:45:52Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Meallan Theárlaich]] go [[Meallan Theàrlaich]]: gd wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[sráidbhaile]] suite i [[Ros]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]], [[Albain]] é '''Meallan Theàrlaich'''.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.ainmean-aite.scot/placename/mellon-charles/|title=Mellon Charles|dátarochtana=2022-08-16|language=en|work=Ainmean-Àite na h-Alba}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Meallan Thearlaich}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Ros]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] oqnhhxia55yrt03buc0ssm5jz83soqa Cárn Deas 0 38010 1082257 1041734 2022-08-16T18:17:11Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is ceantar suite ar an g[[cósta]] na [[Ros]], ceann [[na h-Eileanan Samhraidh]], [[Comhairle na Gàidhealtachd]], é '''Cárn Deas'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Carn Deas}} [[Catagóir:Ros]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] [[Catagóir:Tíreolaíocht na hAlban]] r1rsbwmm9rzuc73lp2n21hdv765w8ik Sír Moorabool 0 38322 1082316 832760 2022-08-16T22:05:03Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Ceantar Rialtais Áitiúil (‘Local Government Area’ i [[Béarla|mBéarla]]) de chuid [[Victoria]] [[An Astráil|na hAstráile]] is ea '''Sír Moorabool'''. Bunaíodh an sír sa bhliain 1994 tar éis teacht le chéile síreanna [[Bacchus Marsh]], [[Ballan]] agus cuideanna de Sír [[Bungaree]] agus Cathair [[Werribee]]. == Bardaí == * Bungal * East Moorabool * West Moorabool * Woodlands {{síol}} {{Bailte i Sír Moorabool}} {{Ceantair Rialtas Áitiúla i Victoria}} [[Catagóir:Ceantair Rialtas Áitiúla i Victoria]] b8msikem7bsckw3fst7hv3pvm2qg5mp Gaobhrán 0 38561 1082319 1043784 2022-08-16T22:07:00Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[sráidbhaile]] é '''Gaobhrán.''' Tá sé suite in [[Iorras]], in iarthuaisceart [[Maigh Eo|Chontae Mhaigh Eo]]. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Gaobhran}} [[Catagóir:Sráidbhailte in Iorras]] [[Catagóir:Contae Mhaigh Eo]] 1fxnlpitj926pvakbukkb5t7ry9rmrf Baollaigh 0 41565 1082321 1014866 2022-08-16T22:10:52Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[barúntacht]] suite i g[[Contae Dhún na nGall]] iad '''Baollaigh'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Baollaigh}} [[Catagóir:Contae Dhún na nGall]] [[Catagóir:Barúntachtaí Chontae Dhún na nGall]] gk6tw700neposc310itrusjzfyqufjl Droichead Leifear 0 41633 1082320 667600 2022-08-16T22:09:27Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Is [[droichead]] i g[[Contae Dhún na nGall]] é '''Droichead Leifear'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Droichead Leifear}} [[Catagóir:Contae Dhún na nGall]] gfu5ga5brh9b8p7p00jp1hggo83zlh3 Cnoc na hUinseann 0 41726 1082251 846749 2022-08-16T18:09:35Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile fearainn]] i g[[Contae Fhear Manach]] é '''Cnoc na hUinseann'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Cnoc na hUinseann}} [[Catagóir:Contae Fhear Manach]] 6heb7auhyzwjmc66es6xgyqdi6vkrte An Trian Láir, Contae Mhaigh Eo (Buiríos Umhaill) 0 42200 1082322 1043859 2022-08-16T22:11:15Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} {{Logainmneacha|An Trian Láir|An Trian Láir}} Is [[sráidbhaile]] é '''an Trian Láir.''' Tá sé suite i m[[Buiríos Umhaill]], in iarthuaisceart [[Maigh Eo|Chontae Mhaigh Eo]]. {{Síol-tír-ie}} {{DEFAULTSORT:Trian Lair, An}} [[Catagóir:Sráidbhailte i mBuiríos Umhaill]] [[Catagóir:Contae Mhaigh Eo]] srmdcxhgoubhkxb25qiiqlwcidv1egk Gleann Tomáis 0 42403 1082258 1043915 2022-08-16T18:17:49Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile fearainn]] é '''Gleann Tomáis.''' Tá sé suite i m[[Buiríos Umhaill]], in iarthuaisceart [[Maigh Eo|Chontae Mhaigh Eo]]. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Gleann Tomais}} [[Catagóir:Sráidbhailte i mBuiríos Umhaill]] [[Catagóir:Contae Mhaigh Eo]] lkvbw5r4dwvqdv6s5k1r41r9xern6wi Uíbh Eachach Íochtarach, An Leath Uachtair 0 42929 1082315 1014855 2022-08-16T22:04:48Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Barúntacht]] suite i g[[Contae an Dúin]] is ea '''Uíbh Eachach Íochtarach, An Leath Uachtair'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Uibh Eachach Iochtarach, An Leath Uachtair}} [[Catagóir:Contae an Dúin]] [[Catagóir:Barúntachtaí Chontae an Dúin]] afvlmm1zrysd7tg1nn2uf11rc10k5ad Áiléar Lewis Glucksman 0 43556 1082254 674984 2022-08-16T18:15:51Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Is [[dánlann]] suite i g[[Contae Chorcaí]] é '''Áiléar Lewis Glucksman'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Ailear Lewis Glucksman}} [[Catagóir:Contae Chorcaí]] q9ewpol8luejj6g407pvqrv9mjo0f7p Fustat 0 44039 1082247 760766 2022-08-16T18:08:02Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is ceantar suite i g[[Caireo]] é '''Fustat'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Fustat}} [[Catagóir:Caireo]] svlbhdmlylrb1kucbwmg19a19usa66b Sohag 0 44073 1082236 676853 2022-08-16T16:44:38Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:SohagVirginToWest.jpg|deas|250px|thumb|Sohag]] Is [[Cathair (lonnaíocht)|cathair]] san [[An Éigipt|Éigipt]] í '''Sohag'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Sohag}} [[Catagóir:An Éigipt]] gd2wp3aen5ddeiddmmbhbjcjq1gwmtz An Cnoc Maol 0 44275 1082357 677437 2022-08-17T00:59:13Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Contae Thír Eoghain]] é '''An Cnoc Maol'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Cnoc Maol, An}} [[Catagóir:Bailte in Éirinn]] [[Catagóir:Bailte i gContae Thír Eoghain]] p1kxzs9e0hst4r9mqql8jxp4o9c2q34 Cochla 0 46208 1082353 801434 2022-08-16T23:58:04Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Anatamaíocht}} [[Íomhá:Cochlea.svg|deas|250px|thumb|Cochla]] An cuas bíseach sa [[Cluas|chluas]] inmheánach. Cuimsíonn sé cuid chnámhach le colún lárnach is conair bhíseach (cuid den chathair scannánach gríobháin). Sa spás idir an chuid cnámhach is an chuid scannánach, tá an pheirilimfe ([[sreabhán]] cosúil leis an [[sreabhán ceirbrispíonach]]). Gobann seilf thanaí bhíseach amach ón gcolún lárnach, agus luíonn an bonnscannán uirthi seo. Tarchuirtear tonnta fuaime san aer don [[tiompán]] cluaise ag foirceann na cluaise seachtraí, critheann sé seo na cnáimhíní sa [[Cluas láir|chluas láir]], agus tarchuireann an stiorópín an crith tríd an [[Fuinneog|bhfuinneog]] ubhchruthach isteach sa chochla chun an bonnscannán a chrith. Tá mar a bheadh [[cairpéad]] néarcheann ar an mbonnscannán, agus nuair a chritheann siad seo tarchuireann néar-ríoga ar feadh an chuid chochlach den 8ú néaróg chráiniach. Freagraíonn an bhunchuid den bhonnscannán, is na néarchinn ansin, do na minicíochtaí ísle is arda sa chrith (agus, mar sin, sa bhfuaim), agus freagraíonn an bharrchuid den bhonnscannán do na minicíochtaí ísle amháin. Iompraíonn an 8ú néaróg chráineach na fuaimchomharthaí do réigiúin éistitheacha na [[Inchinn|hinchinne]] lena bpróiseáil is le ciall a bhaint astu. {{Fréamh an Eolais}} {{síol}} myhdtyekp8xuaz8y53qianm83566w45 Anna Freud 0 48426 1082252 781463 2022-08-16T18:13:16Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Sícainilísí a rugadh i [[Vín]] na h[[An Ostair|Ostaire]] ab ea '''Anna Freud''' ([[3 Nollaig]] [[1895]] – [[9 Deireadh Fómhair]] [[1982]]). Iníon le [[Sigmund Freud]]. Chuir sí fúithi i [[Londain]] tar éis 1938, agus bhunaigh [[sícanailís]] páistí. {{Fréamh an Eolais}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Freud, Anna}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1895]] [[Catagóir:Básanna i 1982]] [[Catagóir:Síciatraithe Ostaracha]] r27f00nv287ezacafob7tcodfqp9wst Nítriceallalós 0 50418 1082253 874719 2022-08-16T18:14:20Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Comhdhúil Cheimiceach}} [[Íomhá:Nitrocellulose 01.JPG|mion]] [[Comhdhúil]] a dhéantar trí ghníomhú aigéid nítrigh ar chealallós. Rinne an [[Ceimic|ceimicí]] [[An Ghearmáin|Gearmánach]] Christian Friedrich Schonbein ([[1799]]-[[1868]]) é den chéad uair i [[1845]]. Bhí a thréithe pléasctha doláimhsithe ar dtús, gur cuireadh i bhfoirm gunnachadáis é timpeall 20 bliain ina dhiaidh sin. Nuair a mheasctar le [[nítriglicrín]] é, feidhmíonn an meascán mar phríomhchomhábhar i [[Pléascán|bpléascáin]] réabtha is tiomáintigh. Ar feadh blianta fada baineadh úsáid as foirmeacha áirithe [[níotráit]] chealallóis nach raibh chomh hinlasta sin i ndéanamh plaisteach, agus mar bhun [[scannán]] fótagrafach. {{Fréamh an Eolais}} {{síol}} [[Catagóir:Ábhair Ghuaiseacha]] awlfeuuv0mkdbl8mh7ojg5tiaguwuki John Ray 0 51106 1082352 809409 2022-08-16T23:51:34Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Nádúraí a rugadh i mBlack Notley [[Sasana|Shasana]] ab ea '''John Ray''' ([[29 Samhain]] [[1627]] – [[17 Eanáir]] [[1705]]). Rinne sé rangú ar phlandaí agus chuir béim ar an [[speiceas]] mar bhunaonad. Ba é bunsraith na tacsanomaíochta nua-aoisí a shaothar. {{Fréamh an Eolais}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Ray, John}} [[Catagóir:Nádúraithe Sasanacha]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1627]] [[Catagóir:Básanna i 1705]] evuwoi470yk7c3og258xt5gkjoo9deb Thomas Sopwith 0 51829 1082262 779522 2022-08-16T18:20:02Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Dearthóir [[aerárthach]] a rugadh i [[Kensington]], [[Londain]], ab ea '''Thomas Octave Murdoch Sopwith''' ([[1888]]-[[1989]]). Eitleoir, luamhaire agus lúthchleasaí a bhí ann. Thóg sé cuid mhaith de na heitleáin a bhí in úsáid ag an mBreatain sa chéad chogadh domhanda, ina measc Camall Sopwith. In aois a 101ú bhliain a shíothlaigh sé, i [[Hampshire]]. {{Fréamh an Eolais}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Sopwith, Thomas}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1888]] [[Catagóir:Básanna i 1989]] [[Catagóir:Eitleoirí Sasanacha]] 8dpf9dzyd8hku9bff6a3xewq7dpdqos A' Chananaich 0 52996 1082245 1041812 2022-08-16T18:06:45Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle na Gàidhealtachd]] é '''a' Chananaich'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Chananaich, A'}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] gai7mv1bmaqso51adyui2reh266o41j Strath Rúsdail 0 53955 1082259 1041925 2022-08-16T18:18:45Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:Strathrusdale 02.jpg|deas|250px|thumb|Strath Rúsdail]] Is [[baile]] suite i g[[Comhairle na Gàidhealtachd]] é '''Strath Rúsdail'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Strath Rusdail}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] ebho3gioonbpp41rdibh3g1w2vl6ssj An Geárr Loch 0 54119 1082343 1042029 2022-08-16T23:39:43Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[loch]] suite i g[[Comhairle na Gàidhealtachd]] é '''an Geárr Loch'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Gearr Loch, An}} [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] [[Catagóir:Tíreolaíocht na hAlban]] ouoetfkf7k9hjl6mjzkqdjecwlzj5yr Eilean a' Chléirich 0 54250 1082365 1042093 2022-08-17T02:30:50Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} Is [[oileán]] suite i g[[Comhairle na Gàidhealtachd]] é '''Eilean a' Chléirich'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Eilean a' Chleirich}} [[Catagóir:Comhairle na Gàidhealtachd]] [[Catagóir:Tíreolaíocht na hAlban]] 2319q80tvu8itjzrxiht9t8ig6wydl7 Diopal 0 54679 1082233 728232 2022-08-16T16:42:58Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[sráidbhaile]] suite i g[[Comhairle Mhoireibh]] é '''Diopal'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Diopal}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle Mhoireibh]] 0a5ool8pqe2ou61vuk3wwvcti8jehm9 Alamhagh 0 54862 1082323 740744 2022-08-16T22:11:29Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Clach Mhanainn|Comhairle Chlach Mhanainn]] é '''Alamhagh'''. {{Síol-tír-gd}} {{DEFAULTSORT:Alamhagh}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle Chlach Mhanainn]] gitpu797ew2d50vwn8iafey0uywpub5 Eigill 0 55002 1082356 740784 2022-08-17T00:42:20Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite in [[Aonghas]] é '''Eigill'''. {{Síol-tír-gd}} {{DEFAULTSORT:Eigill}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Aonghas]] tnryfebydzbz6ikyvo3dq2dg6l6dql4 Giofnag 0 55192 1082351 1059181 2022-08-16T23:49:52Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle Shiorrachd Rinn Friù]] é '''Giofnag'''. Bhí 16,178 duine ina gcónaí i nGiofnag i 2001. {{Síol-tír-gd}} {{DEFAULTSORT:Giofnag}} [[Catagóir:Comhairle Shiorrachd Rinn Friù]] [[Catagóir:Bailte in Albain]] dr55ti2bwk2tk80lg54c2vexe7zi40a Cnoc a' Ghobhainn 0 55368 1082361 728147 2022-08-17T02:28:40Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:Govanhillcalderstreet.jpg|deas|250px|thumb|Cnoc a' Ghobhainn]] Is [[baile]] suite i g[[Comhairle Cathair Ghlaschú]] é '''Cnoc a' Ghobhainn'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Cnoc a' Ghobhainn}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle Cathair Ghlaschú]] sb1shng77wr4g6mv6mwkyf306o5u09f 1082362 1082361 2022-08-17T02:28:55Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle Cathair Ghlaschú]] é '''Cnoc a' Ghobhainn'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Cnoc a' Ghobhainn}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle Cathair Ghlaschú]] 4pne66uvimqejzt0bsndbisaneqtk6n Fearann Anna 0 55402 1082317 728300 2022-08-16T22:05:31Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle Cathair Ghlaschú]] é '''Fearann Anna'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Fearann Anna}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle Cathair Ghlaschú]] c7an2y98ofmb6ptkwpzus8tznnz3dz7 Tobar Adaidh 0 55509 1082256 740885 2022-08-16T18:16:46Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[baile]] suite i g[[Comhairle Lodainn an Iar]] é '''Tobar Adaidh'''. {{Síol-tír-gd}} {{DEFAULTSORT:Tobar Adaidh}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Comhairle Lodainn an Iar]] 60aala49tmfu7rsa1995l92pfj44437 Guairne dóiteáin 0 57952 1082325 943380 2022-08-16T22:18:26Z Kevin Scannell 340 nascanna wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Fire-whirl.jpg|right|thumb|250px|Guairne dóiteáin le lasracha sa chuilithe]] Is éard is '''guairne dóiteáin''', ar a dtugtar freisin '''tine an diabhail''', nó '''tornádó an diabhail''', ná camfheothan spreagtha de bharr [[tine]], agus is minic é a bheith déanta suas de lasair. Nuair a comhtharlaíonn dian-ardú teasa agus aer suaite, is féidir leis na coinníollacha seo teacht le chéile chun sruthanna guairneáin san aer a chur i gcruth. Is féidir leis na guairneáin seo éirí níos doichte isteach i struchtúr ar nós [[tornádó]], a tharraingíonn smionagar ar lasadh agus gáis indóite. Is annamh, áfach, go n-éiríonn guairní dóiteáin ina bhfíor-thornádónna, sé sin le rá, camfheotháin dianrothlacha a nascann an dromchla le bonn [[Cumalas|scamaill chumalais]] (mar shampla pireachumulas nó pirachumalainimbeas.) [[Catagóir:Falscaithe]] [[Catagóir:Dian-drochaimsir agus comhiompar]] [[Catagóir:Guairneain]] [[Catagóir:Cineálacha tine]] h5vknx6p38o8dkltvrppqrxgrzbskyb Rátálacha Nielsen 0 58026 1082303 734424 2022-08-16T21:27:56Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki Is comhlacht idirnáisiúnta é '''Nielsen''' a dhéanann taighde [[teilifís]]e agus a bhailíonn staitisticí ar an méid daoine a bhíonn ag breathnú ar chláracha ar leith. [[Catagóir:Teilifís]] pjzuaob7eojlkco8yshq58ua9j06f8f The Cat in the Hat (Scannán 2003) 0 59667 1082358 1051500 2022-08-17T01:01:21Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{Teideal iodálach}} {{WD Bosca Sonraí Scannáin}} Is scannán [[fantaisíocht|fantaisíochta]]-[[greann|ghrinn]] Meiriceánach [[2003]] é '''''The Cat in the Hat''''' ([[Gaeilge]]: ''An Cat leis an Hata'') faoi stiúir [[Bo Welch]] agus bunaithe ar an leabhar [[1957]] le [[Dr. Seuss]] ''[[The Cat in the Hat]]''. Tá an phríomhpháirt ag [[Mike Myers]] sa scannán i ról an chait leis an hata, agus [[Dakota Fanning]] mar Sally. An deartháir Sally (atá gan ainm sa leabhar), tá ainmnithe sa leagan seo Conrad agus tá sé léirithe le [[Spencer Breslin]]. Tá ''The Cat in the Hat'' an dara gné-fhad oiriúnú Dr. Seuss tar éis an scannán [[Lá Nollag|Nollaige]] ''[[The Grinch]].'' Bhí an smaoineamh an scannáin ceaptha ó thús i 2003, nuair a bhí [[Tim Allen]] (atá cáiliúil as ag déanamh an guth [[Buzz Lightyear]] sa sraith [[Toy Story|''Toy Story'']]) tugtha an pháirt an cat ar dtús, ach lig sé a ról titim de bharr obair ar [[The Santa Clause 2: The Mrs. Clause|''The Santa Clause 2: The Mrs. Clause'']]'', ''agus níos moille bhí an ról tugtha don réalta an scannáin [[Shrek|''Shrek'']]'' ''Mike Myers. Bhí scannánú déanta i g[[California]] ar feadh trí mhí. Tá an chomhcheilg bunúsach i gcomhthráth leis an leabhar, ach bhí na 82 nóiméid líonta le fo-comhcheilgeanna agus carachtair nua ar fad difriúil ón scéal, cosúil leis an oiriúnú an leabhair ''How the Grinch Stole Christmas.'' Bhí ''The Cat in the Hat ''curtha amach ar [[21 Samhain]], [[2003]] i [[Stáit Aontaithe Mheiriceá]] agus fuair sé níos mó ná $133 milliún san oifig ticéad. Fuair an scannán léirmheasanna diúltaigh; bhí sé cáineadh don a chomhcheilg, a charachtair agus a chomhrá. Ar an taobh eile bhí dearadh na cultacha, dearadh an léiriú agus éifeacht an smididh molta. Bhí sé ainmnithe ina dhiaidh sin le haghaidh roinnt [[Duaiseanna Golden Raspberry]]. {{DEFAULTSORT:Cat in the Hat, The}} [[Catagóir:Scannáin 2003]] [[Catagóir:Scannáin Béarla]] [[Catagóir:Scannáin Mheiriceánacha]] 4qrk1uznr6zsf2diqifqjj89i706eap Cape May, New Jersey 0 59852 1082234 750961 2022-08-16T16:44:04Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Baile i ndeisceart [[New Jersey]] is ea '''Cape May'''. Tá sé suite i gContae Cape May ag an áit a dtagann [[Bá Delaware]] le chéile leis an [[Aigéan Atlantach]]. Is é an áit is faide ó dheas i New Jersey é. Baile saoire é Cape May. Bhí 3,558 duine ina gcónaí ann de réir meastacháin a rinneadh sa bhliain 2013. ==Stair== Bhí daoine ag caitheamh an tsamhraidh ar an rinn agus ar an oileán ar a bhfuil Cape May suite fiú sular tháinig na chéad Eorpaigh, mar bhíodh sé mar nós ag brainse de na Lenni-Lenape, bundúchasaigh sa chuid sin tíre, cur fúthu ansin le feidhm a bhaint as leoithní anoir an aigéin sna míonna is teo den bhliain <ref>{{cite book|last=Santelli|first=Robert|title=Guide to the Jersey Shore: From Sandy Hook to Cape May|publisher=Insiders' Guides|location=Guilford, Connecticut|year=2006|edition=7th|page=vi|isbn=0-7627-4038-8|oclc=22509728}}</ref> Thosaigh daoine as [[Philadelphia]] ag caitheamh a gcuid ama shaoir sa samhradh in Cape May i lár an 18ú haois, rud a fháganns gur áirítear Cape Mar mar an bhaile saoire is sine sna [[Stáit Aontaithe]]. Tugadh aitheantas do Cape May mar chathair sa bhliain 1869. Tá an oiread sin foirgnimh shnásta thraidisiúnta in Cape May—tithe i stíl Victeoireach sa chuid is mó—go ndearnadh Sainchomhartha Stairiúil Náisiúnta den bhaile ar fad sa bhliain 1976. Is é Cape May an t-aon chathair iomlán sna Stáit Aontaithe a bhfuil an stádas sin aici. ==Geilleagar== Tá tóir ar Cape May i measc turasóirí go dtí an lá inniu: Is féidir breis is 40,000 cuairteoirí a bheith ann ar laethanta samhraidh. Caitheann a lán daoine as [[Québec]] a laethanta saoire in Cape May agus i mbailte saoire eile mar Wildwood in aice leis. Tagann na báid farantóireachta ó Lewes, [[Delaware]], isteach i gcuan Cape May. ==Tagairtí== {{reflist}} ==Naisc sheachtracha== * [http://www.capemaycity.com/ Cape May Suíomh oifigiúil na cathrach] * [http://www.visitnjshore.com/cape-may/index.asp Eolas ginearálta faoi Cape May] [[Catagóir:Bailte agus cathracha i New Jersey]] qxse7ew6f26yeazihlwr6usp3nkueh0 Droylsden 0 61074 1082237 774892 2022-08-16T16:44:50Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is ceantar suite i [[Manchain Mhór]] é '''Droylsden'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Droylsden}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Manchain Mhór]] 8m7ph619jfs6ja3865fep0vpy64wfun Kexby, Yorkshire Thuaidh 0 62015 1082244 769430 2022-08-16T18:06:27Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is ceantar suite in [[Eabhrac]] é '''Kexby'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Kexby}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Eabhrac]] 9bhamkio1bzwgcfggrbmthq9nt32n5m Moor Allerton 0 62287 1082345 775376 2022-08-16T23:43:47Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is ceantar suite i [[Leeds]] é '''Moor Allerton'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Moor Allerton}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Leeds]] mkcvk6h3g811ax5x6zmcu4mcfp1dzmp Scarcroft 0 62304 1082364 775386 2022-08-17T02:30:32Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is ceantar suite i [[Leeds]] é '''Scarcroft'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Scarcroft}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Leeds]] jfv1n3izanrw1jrx169t1w873muoaar Richmond, Yorkshire Theas 0 62660 1082230 768804 2022-08-16T16:42:03Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is ceantar suite i [[Sheffield]] é '''Richmond'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Richmond}} [[Catagóir:Bailte agus cathracha i Sasana]] [[Catagóir:Sheffield]] pvsl0ttl4xfipad3yaywmhymle970wr Droichead George Washington 0 62776 1082209 769715 2022-08-16T13:28:12Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Droichead crochta mór cruach trasna an [[Abhainn Hudson]] idir [[New Jersey]] agus [[Nua-Eabhrac (cathair)|Cathair Nua-Eabhrac]] is ea '''Droichead George Washington'''. Tugtar "the GW Bridge", "the GW(B)" agus "the George" air go neamhfhoirmeálta freisin. Ceanglaíonn sé Fort Lee, New Jersey, le Washington Heights, i dtuaisceart [[Manhattan]]. Tá dhá leibhéal ann, 14 lána san iomlán. Cuireadh tús lena thógáil i mí Deireadh Fómhair, sa bhliain 1927, agus osclaíodh é i mí Deireadh Fómhair na bliana 1931. Iompraíonn an droichead 106 milliún feithicil sa bhliain, rud a fhágann gurb é an droichead is gnóthaí ar domhan é. Tá an droichead 4,760 troighe (1,450 méadar) ar fad, 119 troighe (36 m) ar leithead, agus 604 troighe (184 m) os cionn an Hudson.<ref>[http://www.panynj.gov/bridges-tunnels/gwb-facts-info.html] "Facts & Info. - George Washington Bridge", Port Authority of New York and New Jersey, arna rochtain ar 6-6-2015</ref> Tá talamh ard ar an thaobh den abhainn agus le linn na Réabhlóide Mheiriceánaí bhí dúnfort cóngarach do dhá cheann an droichid, Fort Lee i New Jersey agus Fort Washington i Manhattan ar na hairde. Sular tógadh an droichead chuireadh na haillte ar thaobh New Jersey (na ''Pallisades'') bac ar theagmháil idir an dá thaobh den abhainn. ==Naisc sheachtracha== * [http://www.panynj.gov/bridges-tunnels/george-washington-bridge.html Suíomh an droichid, arna rochtain ar 6 Meitheamh 2015] ==Tagairtí== {{reflist}} {{síol}} [[Catagóir:Droichid sna Stáit Aontaithe]] [[Catagóir:Nua-Eabhrac (cathair)]] [[Catagóir:New Jersey]] 9aerhp8rs014mvw8xyunuf6ajuex1ks Konnie Huq 0 63039 1082238 896434 2022-08-16T16:45:35Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is láithreoir agus scríbhneoir Sasanach í '''Konnie Huq''', a rugadh ar 17 Iúil 1975 in [[Hammersmith]], [[Londain]]. Is iar-láithreoir ''[[The Xtra Factor]]'' í. == Tagairtí == {{reflist}} {{The X Factor (RA)}} {{DEFAULTSORT:Huq, Konnie}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1975]] [[Catagóir:Láithreoirí teilifíse]] [[Catagóir:Daoine as Londain]] [[Catagóir:Daoine beo]] 6vnk4xvrwgd0js08ujmndr4700hfxbw Ardeaglais Chichester 0 64297 1082359 1029676 2022-08-17T02:27:49Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Is [[ardeaglais]] [[Eaglais Shasana|Anglacánach]] suite i [[Sussex Thiar]] í '''Ardeaglais Chichester'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Ardeaglais Chichester}} [[Catagóir:Eaglais Shasana]] [[Catagóir:Eaglaisí sa Bhreatain]] [[Catagóir:Foirgnimh i Sasana]] [[Catagóir:Sussex Thiar]] 0s3897o5h0w01yurdo7kkyx9nagnika Chiswick House 0 64822 1082306 785515 2022-08-16T21:37:58Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Is [[Teach|teach mór]] suite sa [[Buirg Londan Hounslow|London Borough of Hounslow]] é '''Chiswick House'''. {{Síol-tír-en}} {{DEFAULTSORT:Chiswick House}} [[Catagóir:London Borough of Hounslow]] aqofwtxi7znnvn7lgmlmiqt4unz902f Bratach 0 67793 1082295 808365 2022-08-16T20:11:50Z Kevin Scannell 340 tagairtí wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Dannebrog.jpg|mion|Bratach na [[An Danmhairg|Danmhairge]]]] Is éard is '''bratach''' ann ná íomhá dhéthoiseach a sheasann do dhuine nó do ghrúpa daoine agus a shainaithníonn é, í nó iad.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.teanglann.ie/ga/fb/bratach|title=An Foclóir Beag: bratach|editor=[[Niall Ó Dónaill]] agus [[Pádraig Ua Maoileoin]], eag.|year=1991|publisher=[[An Gúm]]|location=[[Baile Átha Cliath]]|isbn=978-1857913644|dátarochtana=2022-08-16|language=ga|work=Teanglann.ie}}</ref><ref>{{Cite web-en|url=https://www.teanglann.ie/ga/fgb/bratach|title=Foclóir Gaeilge-Béarla (Ó Dónaill): bratach|editor=[[Niall Ó Dónaill]], eag.|year=1977|publisher=[[An Gúm]]|location=[[Baile Átha Cliath]]|isbn=978-1857910384|dátarochtana=2022-08-16|language=ga|work=Teanglann.ie}}</ref> Is gnách leithead éadaigh a bheith i gceist a chrochannn ar chuaille le téad. Is féidir freisin comharthaíocht a dhéanamh idir dhaoine trí mheán bratach. Brateolaíocht a thugtar ar staidéar na mbratach: bunaíonn roinnt teangacha a bhfocal ar an staidéar seo ar an focal [[Laidin]]e ''vexillum'' ([[Spáinnis]]: ''vexilología''; Béarla: ''vexillology''). == Tagairtí == {{reflist}} {{síol}} [[Catagóir:Bratacha]] 8wyksb9vb2yxb3qbxkiucr3f11iaj3o Beringen 0 69146 1082261 1037724 2022-08-16T18:19:14Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} [[Íomhá:Beringen - Marktplein uitgang Paal.jpg|mion|250px|An Paalse Port, geata ar imeall chearnóg an aonaigh i lár Beringen]] Is [[cathair]] agus bardasacht i [[Flóndras|bhFlóndras]], [[an Bheilg]], é '''Beringen'''. Cuimsíonn sé an chathair féin móide trí bhaile (nó iar-chomún) beag, mar atá Beverlo, Koersel, agus Paal. Tá Beringen suite i gCúige [[Limburg (cúige Beligeach)|Limburg]], i d[[tuaisceart]] na [[tír]]e. Baineadh a lán [[Gual|guala]] sa cheantar sa 20ú haois, go mór mhór sna blianta iarchogaidh go dtí deireadh na 1950idí. Dúnadh an mianach deireanach sa bhliain 1989 agus tá músaem mianadóireachta in Beringen. Sa bhliain 2016 measadh 45,242 [[daonra|duine]] a bheith ina gcónaí sa chathair. ==Naisc sheachtracha== *[http://www.beringen.be Suíomh oifigiúil na cathrach, i nDúitsis amháin. Dáta rochtana, 25 Eanáir 2017] {{Cathracha na Beilge}} {{síol-tír-be}} [[Catagóir:Cathracha na Beilge]] t39kb4zh6e972qlwsh45ix4hytwqd4v Stáisiún Bhaile an Mhóta 0 69371 1082376 843190 2022-08-17T08:13:04Z Deirge Ó Dhaoinebeaga 51568 cuir Íomhá leis wikitext text/x-wiki [[File:Ballymote - Railway station sign.png|thumb|Comhartha stáisiún traenach, "Baile an Mhóta".]] Is stáisiún traenach de chuid [[Iarnród Éireann]] atá suite i m[[Baile an Mhóta]] i g[[Contae Shligigh]] é '''Stáisiún Bhaile an Mhóta'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Staisiun Bhaile an Mhota}} [[Catagóir:Contae Shligigh]] [[Catagóir:Stáisiúin iarnróid i Sligeach]] gj39ju9qg1bm1cmel01r0lba3u0xozy Éamon Ó Ciosáin 0 74139 1082264 1024710 2022-08-16T18:21:34Z SeoMac 5102 defsort, cata. wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Polaiteoir [[Éire]]annach ab ea '''Éamon Ó Ciosáin''' nó ''Eamonn Kissane'' i mBéarla ([[1899]] - [[20 Bealtaine]] [[1979]]). Bhí sé ina bhall d'[[Fianna Fáil|Fhianna Fáil]]. == Tagairtí == {{Reflist}} {{Teachtaí Dála an 7ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 8ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 9ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 10ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 11ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 12ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 13ú Dáil}} {{Teachtaí Dála an 13ú Dáil}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Ciosain, Eamonn O}} [[Catagóir:Polaiteoirí na hÉireann]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1899]] [[Catagóir:Básanna i 1979]] [[Catagóir:Baill Fhianna Fáil]] [[Catagóir:Baill den 7ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 8ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 9ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 10ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 11ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 12ú Dáil]] [[Catagóir:Baill den 13ú Dáil]] 8o3w13gftmbcb4ljfvmdicpf2gwkume Patna (Comhairle Siorrachd Àir an Ear) 0 74464 1082366 1055172 2022-08-17T03:03:25Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[sráidbhaile]] suite in [[Inbhear Áir]] é '''Patna'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Patna}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Inbhear Áir]] 0yqbabnw6yi7bdqm7yjuf2tk9smnyf7 1082368 1082366 2022-08-17T03:05:54Z Kevin Scannell 340 Kevin Scannell moved page [[Patna (Comhairle Siorrachd Àir an Ear )]] to [[Patna (Comhairle Siorrachd Àir an Ear)]] without leaving a redirect wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Is [[sráidbhaile]] suite in [[Inbhear Áir]] é '''Patna'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Patna}} [[Catagóir:Bailte in Albain]] [[Catagóir:Inbhear Áir]] 0yqbabnw6yi7bdqm7yjuf2tk9smnyf7 Scrobarnach Scréachóg Iarthar 0 74944 1082371 846608 2022-08-17T03:26:47Z Xqbot 3926 Róbó: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[Scréachóg scrobarnaí iartharach]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Scréachóg scrobarnaí iartharach]] 0eyag4bmy503pgbxzugwg60b5u5jq8q Alphonsus Liguori 0 79511 1082350 968003 2022-08-16T23:46:43Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Naomh]] is ea '''Alphonsus Liguori,''' a rugadh an [[27 Meán Fómhair]] [[1696]] i [[Piscinola|Marianella]], [[Napoli]] agus a fuair bás ar an [[1 Lúnasa]] [[1787]], i bPagani, [[Campania]]. [[Easpag]], [[diagaire]], [[scríbhneoir]] agus [[ceoltóir]] a bhí ann. == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} {{DEFAULTSORT:Alphonsus Liguori}} [[Catagóir:Naoimh Iodálacha]] [[Catagóir:Daoine a rugadh in 1696]] [[Catagóir:Básanna i 1787]] [[Catagóir:Dochtúirí an Eaglais]] l0kbmikjuidu1ege7uf7ln9g72klq2a Droichead Waterloo 0 82299 1082208 882241 2022-08-16T13:27:22Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} Is [[droichead]] trasna na [[Abhainn na Tamaise|Tamaise]] i [[Londain]] [[Sasana|Shasana]] é '''Droichead Waterloo'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Droichead Waterloo}} [[Catagóir:Droichid i Londain]] ky08sm0pdrzrspcikeuqg1ri6zf391a Hsieh Su-wei 0 83728 1082342 1052221 2022-08-16T23:38:37Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is imreoir leadóige gairmiúla as [[An Téaváin]] í '''Hsieh Su-wei'''. Rugadh í ar an 4 Eanáir, 1986. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Hsieh, Su-wei}} [[Catagóir:Imreoirí leadóige Mná]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1986]] [[Catagóir:Daoine beo]] nknpmfwb7uttredue5skm6gs0s7lkn4 Raúl Ramírez 0 84831 1082307 918496 2022-08-16T21:40:38Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is iar-imreoir leadóige gairmiúla as [[Meicsiceo]] é '''Raúl Ramírez'''. Rugadh é ar an 20 Meitheamh 1953. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Ramírez, Raul}} [[Catagóir:Imreoirí leadóige fear]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1953]] [[Catagóir:Daoine beo]] rk0hv7d0mnaw05vuhklasgybkj5ogdb Teimpléad:WD Bosca Sonraí Scannáin 10 84950 1082355 1073368 2022-08-17T00:14:38Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí | abovestyle = background-color: lightsteelblue | headerstyle = background-color: lightsteelblue | above = ''{{PAGENAME}}'' | image = {{#if:{{#Property:P10}}|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P10|formatting=[[File:$1|260px]]|list=false}}|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P18|formatting=[[File:$1|260px]]|value={{{image|}}}|list=false}}}} | header1 = Scannán | label2 = Bunteideal | data2 = {{#invoke:Wikidata|claim|property=P1476|formatting=text}} <!--- YOU CAN INSERT HERE A PARAMETER FOR YOUR LANGUAGE | label3 = Teideal in XXXXX | data3 = {{{title in XXXX|}}} ---> | label4 = Bliain | data4 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P577|formatting=Y|list=false}} | label5 = Céadléiriú | data5 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1191|list=false}} | label6 = Seánra | data6 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P136|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} | label7 = Tír | data7 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P495|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} | label8 = Bunteanga | data8 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P364|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} | label9 = Bunaithe ar | data9 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P144|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} | label10 = Fad | data10 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2047|formatting = unit}} | label11 = Dath | data11 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P462}} | label12 = Láthair | data12 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P915|formatting = internallink}} | label13 = Uilebhith ficscineach | data13 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1432|formatting = internallink}} | label14 = Láthair an scéil | data14 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P840|formatting = internallink}} <!--- STAFF ---> | header20 = Stiúrthóir agus Script | label21 = Stiúrthóir(í) | data21 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P57|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}{{#if:{{#Property:P57}}|<div style="display:none;">{{#invoke:Wikidata | claim | property=P57|formatting = table|colformat0=label}}</div>}} | label22 = Scríbhneoir(í) | data22 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P58|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}{{#if:{{#Property:P58}}|<div style="display:none;">{{#invoke:Wikidata | claim | property=P58|formatting = table|colformat0=label}}</div>}} | header23 = Aisteoirí | data24 = <center>{{delink|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P161|qualifier=P453|formatting = table|rowformat = [[$0]] $1|rowsubformat1=<small>($1)</small>}}}}{{#if:{{#Property:P161}}|<div style="display:none;">{{#invoke:Wikidata | claim | property=P161|formatting = table|colformat0=label}}</div>}}{{delink|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P725|qualifier=P453|formatting = table|rowformat = [[$0]] $1|rowsubformat1=<small>($1)</small>}}}}{{#if:{{#Property:P725}}|<div style="display:none;">{{#invoke:Wikidata | claim | property=P161|formatting = table|colformat0=label}}</div>}}</center> <!--- PRODUCTION ---> | header25 = {{#if:{{#Property:P162}}{{#Property:P272}}{{#Property:P1431}}{{#Property:P1040}}{{#Property:P2554}}{{#Property:P2769}}|Táirgeadh}} | label26 = Léiríodh ag | data26 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P162|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}{{#if:{{#Property:P162}}|<div style="display:none;">{{#invoke:Wikidata | claim | property=P162|formatting = table||colformat0=label}}</div>}} | label27 = Comhlacht léiriúcháin | data27 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P272|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}}{{#if:{{#Property:P272}}|<div style="display:none;">{{#invoke:Wikidata | claim | property=P272|formatting = table|colformat0=label}}</div>}} | label28 = Léiritheoir feidhmiúcháin | data28 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1431|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} | label29 = Eagarthóir | data29 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1040|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} | label30 = Dearthóir léiriúcháin | data30 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2554|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} | label31 = Buiséad | data31 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2769|formatting = unit|separator=<br />|conjunction=<br />}} <!--- OTHER ---> | header40 = {{#if:{{#Property:P86}}{{#Property:P1809}}{{#Property:P3092}}|Foireann eile}} | label41 = Cumadóir(í) ceoil | data41 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P86|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} | label42 = Stiúrthóir fótagrafaíochta | data42 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P344|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} | label43 = Cóiréagrafaí | data43 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1809|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} | label44 = Dearthóir feistis | data44 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P2515|formatting = internallink|separator=<br />|conjunction=<br />}} | label45 = Foireann ghinearálta | data45 = {{delink|{{#invoke:Wikidata | claim | property=P3092|qualifier=P794|formatting = table|rowformat=[[$0]] $1|rowsubformat1=<small>($1)</small>}}}} <!--- AWARDS etc. ---> | header50 = {{#if:{{#Property:P166}}{{#Property:P1411}}|Gradaim}} | data51 = {{#if:{{#Property:P166}}|{{Liosta fillte|title=Gradaim faighte|{{#invoke:Wikidata |claim |formatting=table |property=P166|tablesort=1 |qualifier=P805| qualifier2=P2453 |rowformat=$0 $1 $2|colformat0= internallink|colformat1=label|colformat2=internallink|rowsubformat1=<small><br />$1</small> |rowsubformat2=<small><br />$2</small>}}}}}} | data52 = {{#if:{{#Property:P1411}}|{{Liosta fillte|title=Ainmniúcháin|{{#invoke:Wikidata |claim |formatting=table |property=P1411|tablesort=1 |qualifier=P805| qualifier2=P2453 |rowformat=$0 $1 $2|colformat0=internallink|colformat1=label|colformat2=internallink|rowsubformat1=<small><br />$1</small> |rowsubformat2=<small><br />$2</small>}}}}}} | header60 = Nascanna seachtracha | data61 = {{#invoke:Wikidata | claim | property=P856|formatting = weblink}} | data62 = {{Liosta fillte|title=Suíomhanna scannáin| {{#if:{{#Property:P345}}|*[[IMDb]]: {{#invoke:Wikidata | claim | property=P345|formatting = [https://tools.wmflabs.org/wikidata-externalid-url/?p=345&url_prefix=http://www.imdb.com/&id=$1 $1]}}}} {{#if:{{#Property:P480}}|*[[FilmAffinity]]: {{#invoke:Wikidata | claim | property=P480|formatting = [https://www.filmaffinity.com/en/film$1.html $1]}}}} {{#if:{{#Property:P1258}}|*[[RottenTomatoes]]: {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1258|formatting = [https://www.rottentomatoes.com/$1 $1]}}}} {{#if:{{#Property:P1562}}|*[[AllMovie]]: {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1562|formatting = [http://www.allmovie.com/movie/$1 $1]}}}} {{#if:{{#Property:P1237}}|*[[Box Office Mojo]]: {{#invoke:Wikidata | claim | property=P1237|formatting = [https://www.boxofficemojo.com/movies/?id=$1.htm]}}}} }} }}<noinclude>[[Catagóir:WD Boscaí sonraí|Scannain]]</noinclude> 3fgu3iy1ne8qdkxivteanfy8s6ukchn Cnoc Liamhna 0 86627 1082310 1075797 2022-08-16T21:56:58Z Kevin Scannell 340 alt dúbailte wikitext text/x-wiki #redirect [[Cnoc Lín]] fr9xclwnjjpg4l67sh1me5a2fzt93w3 Charles Boyer 0 87676 1082265 1072692 2022-08-16T18:22:51Z SeoMac 5102 Defsort+ wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} B'aisteoir [[An Fhrainc|Francach]] é '''Charles Boyer''' (28 Lúnasa 1899 – 26 Lúnasa 1978). {{Síol-aisteoir}} {{DEFAULTSORT:Boyer, Charles}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1899]] [[Catagóir:Básanna i 1978]] [[Catagóir:Aisteoirí Francacha]] rbrb9fxq20ebelsnikutuq4dmf9qky7 Madge Bellamy 0 87709 1082267 1072696 2022-08-16T18:24:17Z SeoMac 5102 Defsort+ wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Ba bhan-aisteoir Meiriceánach í '''Madge Bellamy''' (30 Meitheamh 1899 – 24 Eanáir 1990). {{Síol-aisteoir}} {{DEFAULTSORT:Bellamy, Madge}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1899]] [[Catagóir:Básanna i 1990]] [[Catagóir:Ban-aisteoirí Meiriceánacha]] 4qhud0nxebj3qnomomyahvlxyyflow0 Fred Allen 0 87893 1082279 1072713 2022-08-16T18:57:29Z SeoMac 5102 defsort+ wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} B'aisteoir agus fuirseoir [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Meiriceánach]] é '''Fred Allen''' (31 Bealtaine 1894 – 17 Márta 1956). {{Síol-aisteoir}} {{DEFAULTSORT:Allen, Fred}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1894]] [[Catagóir:Básanna i 1956]] [[Catagóir:Aisteoirí Meiriceánacha]] 13kidabhpxefvv3hp3b7278e5exq2tk Marcel Dalio 0 88088 1082271 1072262 2022-08-16T18:25:36Z SeoMac 5102 defsort+ wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} B'aisteoir [[An Fhrainc|Francach]] é '''George Raft''' (23 Samhain 1899 – 18 Samhain 1983). {{Síol-aisteoir}} {{DEFAULTSORT:Dalio, Marcel}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1899]] [[Catagóir:Básanna i 1983]] [[Catagóir:Aisteoirí Francacha]] m0has9ivslbaciit2oycxnp77zp6ik7 1082272 1082271 2022-08-16T18:27:26Z SeoMac 5102 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} B'aisteoir [[An Fhrainc|Francach]] é '''Marcel Dalio''' (23 Samhain 1899 – 18 Samhain 1983). {{Síol-aisteoir}} {{DEFAULTSORT:Dalio, Marcel}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1899]] [[Catagóir:Básanna i 1983]] [[Catagóir:Aisteoirí Francacha]] lqao9it5jaiowzjnl3ihqi64sc3i1a7 1082273 1082272 2022-08-16T18:40:43Z SeoMac 5102 téacs wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} B'aisteoir [[An Fhrainc|Francach]] é '''Marcel Dalio''' a rugadh mar Marcel Benoit Blauschild (23 Samhain 1899 – 18 Samhain 1983). Aisteoir carachtair a bhí ann. Bhí páirteanna aige sna scórtha scannán Francacha agus Meiriceánacha. Ar na príomhrólanna a rinne sé, áirítear dhá cheann a stiúir [[Jean Renoir]], mar atá ''[[La Grande Illusion]]'' (1937) agus ''The Rules of the Game'' (1939). Rugadh é i b[[Páras]] na Fraince do theaghlach Giúdach ón [[An Rómáin|Rómáin]]. Agus na Naitsithe ag déanamh ionraice ar an bhFrainc, d'éirigh leis éalú agus a bhealach a dhéanamh go dtí na Stáit Aontaithe. {{Síol-aisteoir}} {{DEFAULTSORT:Dalio, Marcel}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1899]] [[Catagóir:Básanna i 1983]] [[Catagóir:Aisteoirí Francacha]] tfxyw5eswlsaijq3jumffg4ijvqi207 1082274 1082273 2022-08-16T18:42:06Z SeoMac 5102 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} B'aisteoir [[An Fhrainc|Francach]] é '''Marcel Dalio''' a rugadh mar Marcel Benoit Blauschild (23 Samhain 1899 – 18 Samhain 1983). Aisteoir carachtair a bhí ann. Bhí páirteanna aige sna scórtha scannán Francacha agus Meiriceánacha. Ar na príomhrólanna a rinne sé, áirítear dhá cheann a stiúir [[Jean Renoir]], mar atá ''[[La Grande Illusion]]'' (1937) agus '' La règle du jeu'' (1939). Rugadh é i b[[Páras]] na Fraince do theaghlach Giúdach ón [[An Rómáin|Rómáin]]. Agus na Naitsithe ag déanamh ionraice ar an bhFrainc, d'éirigh leis éalú agus a bhealach a dhéanamh go dtí na Stáit Aontaithe. {{Síol-aisteoir}} {{DEFAULTSORT:Dalio, Marcel}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1899]] [[Catagóir:Básanna i 1983]] [[Catagóir:Aisteoirí Francacha]] 9cvpfqvcyccfe8pxohjjuzhe982ppfr Jean Renoir 0 88297 1082276 984978 2022-08-16T18:48:57Z SeoMac 5102 Cata.+ wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Stiúrthóir scannáin agus aisteoir [[An Fhrainc|Francach]] é '''Jean Renoir''' (15 Meán Fómhair 1894 – 12 Feabhra 1979). == Tagairtí == {{Reflist}} {{Síol-aisteoir}} {{DEFAULTSORT:Renoir, Jean}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1894]] [[Catagóir:Básanna i 1979]] [[Catagóir:Aisteoirí Francacha]] [[Catagóir:Stiúrthóirí scannán Francacha]] hy1vvhqfcqucgeaa3wu45xr958owibq 1082277 1082276 2022-08-16T18:52:48Z SeoMac 5102 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Stiúrthóir scannán agus aisteoir [[An Fhrainc|Francach]] é '''Jean Renoir''' (15 Meán Fómhair 1894 – 12 Feabhra 1979). == Tagairtí == {{Reflist}} {{Síol-aisteoir}} {{DEFAULTSORT:Renoir, Jean}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1894]] [[Catagóir:Básanna i 1979]] [[Catagóir:Aisteoirí Francacha]] [[Catagóir:Stiúrthóirí scannán Francacha]] ini3omtf6qsdwjrj0h7v36cnckqdaf4 Pisreog 0 88896 1082240 922881 2022-08-16T18:03:04Z Kevin Scannell 340 chaco... ba chóir é a athscríobh wikitext text/x-wiki Is creideamh a bhfuil glacadh forleathan leis ach neamhréasúnach i dtionchair osnádúrtha, go háirithe a thugann ádh mór nó mí-ádh í '''pisreog'''. {{síol}} {{DEFAULTSORT:Pisreog}} [[Catagóir:Pisreoga]] 99mefst7cag38r4ja9kdpxcinaddrnn 1082241 1082240 2022-08-16T18:03:17Z Kevin Scannell 340 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1104676212|Superstition]]" wikitext text/x-wiki Is éard is '''piseog''' nó '''pisreog''' ann ná creideamh neamhréasúnach i ndraíocht, sa chinniúint, nó i dtionchar osnádúrtha. Úsáidtear an téarma go coitianta ar chreidimh agus cleachtais a bhaineann le briochtaí, orthaí, an t-ádh, an astralaíocht, an fháistineacht, agus feiniméin pharanormálta éagsúla, go háirithe an creideamh gur féidir tairngreacht a dhéanamh bunaithe ar rudaí neamhghaolmhara a tharla san am atá caite.<ref name="vyse21">{{Cite book-en|author=Vyse|first=Stuart A.|author-link=Stuart Vyse|title=Believing in Magic: The Psychology of Superstition|year=2000|publisher=Oxford University Press|location=Oxford, England|pages=19–22}}</ref><ref name=":2">{{Cite book-en|author=Chardonnens|first=L. S.|url=https://brill.com/view/book/9789047420422/Bej.9789004158290.i-608_006.xml|title=Chapter Four. Superstition and prognostication|date=2007-01-01|publisher=Brill|language=en}}</ref> [[Catagóir:Draíocht]] [[Catagóir:Pisreoga]] 92uadcgzsdfmmr42v3ek9m5raysuaku 1082242 1082241 2022-08-16T18:05:48Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki Is éard is '''piseog''' nó '''pisreog''' ann ná creideamh neamhréasúnach i ndraíocht, sa chinniúint, nó i dtionchar osnádúrtha. Úsáidtear an téarma go coitianta ar chreidimh agus cleachtais a bhaineann le briochtaí, [[Ortha|orthaí]], an t-ádh, an [[astralaíocht]], an fháistineacht, agus feiniméin pharanormálta éagsúla, go háirithe an creideamh gur féidir tairngreacht a dhéanamh bunaithe ar rudaí neamhghaolmhara a tharla san am atá caite.<ref name="vyse21">{{Cite book-en|last=Vyse|first=Stuart A.|title=Believing in Magic: The Psychology of Superstition|year=2000|publisher=Oxford University Press|location=Oxford, Sasana|pages=19–22}}</ref><ref name=":2">{{Cite book-en|last=Chardonnens|first=L. S.|url=https://brill.com/view/book/9789047420422/Bej.9789004158290.i-608_006.xml|title=Chapter Four. Superstition and prognostication|date=2007-01-01|publisher=Brill|language=en}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Draíocht]] [[Catagóir:Pisreoga]] ocfxxlmn1qd4vvf0dwh0r503b28s5ir 1082275 1082242 2022-08-16T18:46:49Z Kevin Scannell 340 ref wikitext text/x-wiki Is éard is '''piseog''' nó '''pisreog''' ann ná creideamh neamhréasúnach i ndraíocht, sa chinniúint, nó i dtionchar osnádúrtha.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.teanglann.ie/en/fb/piseog%0A|title=An Foclóir Beag: piseog|editor1-link=Niall Ó Dónaill|editor1-first=Niall|editor1-last=Ó Dónaill|editor2-link=Pádraig Ua Maoileoin|editor2-first=Pádraig|editor2-last=Ua Maoileoin|year=1991|publisher=An Gúm|location=Baile Átha Cliath|isbn=978-1857913644|dátarochtana=2022-08-16|language=ga}}</ref> Úsáidtear an téarma go coitianta ar chreidimh agus cleachtais a bhaineann le briochtaí, [[Ortha|orthaí]], an t-ádh, an [[astralaíocht]], an fháistineacht, agus feiniméin pharanormálta éagsúla, go háirithe an creideamh gur féidir tairngreacht a dhéanamh bunaithe ar rudaí neamhghaolmhara a tharla san am atá caite.<ref name="vyse21">{{Cite book-en|last=Vyse|first=Stuart A.|title=Believing in Magic: The Psychology of Superstition|year=2000|publisher=Oxford University Press|location=Oxford, Sasana|pages=19–22}}</ref><ref name=":2">{{Cite book-en|last=Chardonnens|first=L. S.|url=https://brill.com/view/book/9789047420422/Bej.9789004158290.i-608_006.xml|title=Chapter Four. Superstition and prognostication|date=2007-01-01|publisher=Brill|language=en}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Draíocht]] [[Catagóir:Pisreoga]] 1dhib5o6jwrg2i96h0dptge9acmk3up 1082284 1082275 2022-08-16T19:01:55Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki Is éard is '''piseog''' nó '''pisreog''' ann ná creideamh neamhréasúnach i ndraíocht, sa chinniúint, nó i dtionchar osnádúrtha.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.teanglann.ie/en/fb/piseog|title=An Foclóir Beag: piseog|editor=[[Niall Ó Dónaill]] agus [[Pádraig Ua Maoileoin]], eag.|year=1991|publisher=[[An Gúm]]|location=[[Baile Átha Cliath]]|isbn=978-1857913644|dátarochtana=2022-08-16|language=ga}}</ref> Úsáidtear an téarma go coitianta ar chreidimh agus cleachtais a bhaineann le briochtaí, [[Ortha|orthaí]], an t-ádh, an [[astralaíocht]], an fháistineacht, agus feiniméin pharanormálta éagsúla, go háirithe an creideamh gur féidir tairngreacht a dhéanamh bunaithe ar rudaí neamhghaolmhara a tharla san am atá caite.<ref name="vyse21">{{Cite book-en|last=Vyse|first=Stuart A.|title=Believing in Magic: The Psychology of Superstition|year=2000|publisher=Oxford University Press|location=Oxford, Sasana|pages=19–22}}</ref><ref name=":2">{{Cite book-en|last=Chardonnens|first=L. S.|url=https://brill.com/view/book/9789047420422/Bej.9789004158290.i-608_006.xml|title=Chapter Four. Superstition and prognostication|date=2007-01-01|publisher=Brill|language=en}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Draíocht]] [[Catagóir:Pisreoga]] f4gtkicdi3f1cpy1ditpq7tzxhklhk3 Tonn teasa 0 90295 1082333 1063182 2022-08-16T22:38:28Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Heat_Waves_from_1901_to_2010.gif|thumb|Tonnta teasa, 1901-2010]] De réir [[Met Éireann]], tá '''tonn teasa''' ann má tá an [[teocht]] in Éirinn níos airde na 25 C cúig lá as a chéile agus an tomhas déanta san áit chéanna.,<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.buzz.ie/news/heatwaves-impacts-economy-food-health-27507967|teideal=The criteria for hot weather to be classified as a heatwave in Ireland|údar=Eithne Dodd|dáta=2022-07-18|language=en|work=Buzz.ie|dátarochtana=2022-07-20}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/rabhadh-bui-teochta-eisithe-don-tir-go-leir-agus-teocht-chomh-hard-le-30-ceim-a-tuar/|teideal=Rabhadh buí teochta eisithe don tír go léir agus teocht chomh hard le 30 céim á tuar|dáta=11 Lúnasa 2022|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> nó teochtaí thar an gcoitiantacht amach is amach le linn an t[[Samhradh|samhraidh]]. Níl faoiseamh le fáil ón teas de ghnáth. === Stair === Bhí roinnt tonnta teasa troma ar an Eoraip ó 2003 ar aghaidh, cuid díobh ina gcúis le taismigh a fuair bás (fuair timpeall 30,000 bás sa bhliain 2003 san Eoraip).<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.britannica.com/event/European-heat-wave-of-2003|teideal=European heat wave of 2003 {{!}} Britannica|language=en|work=www.britannica.com|dátarochtana=2022-07-20}}</ref> Is féidir le triomach teacht as na tréimhsí tirime seo, rud a théann i bhfeidhm ar thalmhaíocht agus a chruthaíonn tosca an-tirim a bhféadann a bheith ina gcúis le dóiteáin foraoise.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.cogg.ie/an-tathru-aeraide/|teideal=An tAthrú Aeráide {{!}}|údar=COGG|language=ga-IE|dátarochtana=2022-07-20}}</ref> [[Íomhá:Avoiding the heat - geograph.org.uk - 1875466.jpg|mion|caoirigh ar foscadh ]] === Tonnta teasa in Éirinn === I mí Iúil 2021, d’eisigh Met Éireann a chéad rabhadh Ardteochta riamh ag comhairliú don phobal a bheith cúramach sa teas<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.yaycork.ie/today-is-expected-to-be-the-hottest-day-of-the-year/|teideal=Today is expected to be the hottest day of the year|údar=Carl Kinsella|dáta=2021-07-21|language=en-GB|work=Yay Cork|dátarochtana=2022-07-20}}</ref>. Shroich ar a laghad deich stáisiún aimsire ar fud na hÉireann coinníollacha tonnta teasa.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.met.ie/ga/weather-climate-review-2021-2|teideal=Athbhreithniú Aimsire & Aeráide, 2021 - Met Éireann - Seirbhís Náisiúnta Meitéareolaíochta na hÉireann|work=www.met.ie|dátarochtana=2022-07-20}}</ref> == Féach freisin == * [[Tonn teasa in Éirinn agus sa Bhreatain, Iúil 2021]] * [[Tonn teasa san Eoraip, Iúil 2022]] * [[Tonn teasa in Éirinn agus sa Bhreatain, 2022]] * [[Téamh domhanda]] == Tagairtí == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Tonn teasa}} [[Catagóir:Meitéareolaíocht]] ommfv4xu0do9nrfels1jv70nv5w6lvk Tierra del Fuego 0 90594 1082363 996298 2022-08-17T02:30:07Z Kevin Scannell 340 WD wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Tíreolaíocht Fhisiceach}} [[Íomhá:NASA Tierra del Fuego image.jpg|thumb|Tierra del Fuego]] Is [[oileánra]] é '''Tierra del Fuego''' [ˈtjera ðel ˈfweɣo] ('Tír na Tine' i Spáinnis) atá suite i ndeisceart [[An Airgintín|na hAirgintíne]]. Tá achar 48,100 ciliméadar cearnach (18,572 míle cearnach) ag an óilean is mó, Isla Grande de Tierra del Fuego, agus na nOileán Diego Ramírez agus [[Rinn an Choirn]] san oileánra chomh maith. Tá na críocha roinnte idir [[an tSile]] agus [[an Airgintín]], len t-oirthear den óilean mór ag an Airgintín, agus an t-iarthar agus na hoileáin ó theas ag an tSíle. ==Stair== Bhí an chéad lonnaíocht i dTierra del Fuego thart 8,000 RCh<ref name="Ant86-331">{{cite journal |title=Hunter-gatherers, biogeographic barriers and the development of human settlement in Tierra del Fuego |journal=Antiquity |date=1 March 2012 |volume=86 |issue=331 |pages=71–87 |doi=10.1017/S0003598X00062463|last1=Morello |first1=Flavia |last2=Borrero |first2=Luis |last3=Massone |first3=Mauricio |last4=Stern |first4=Charles |last5=García-Herbst |first5=Arleen |last6=McCulloch |first6=Robert |last7=Arroyo-Kalin |first7=Manuel |last8=Calás |first8=Elisa |last9=Torres |first9=Jimena |last10=Prieto |first10=Alfredo |last11=Martinez |first11=Ismael |last12=Bahamonde |first12=Gabriel |last13=Cárdenas |first13=Pedro |hdl=1893/3664 |hdl-access=free }}</ref>. Ba iad na [[Yaghan]] i measc na chéad daoine a bíodh ina gcónaí i dTierra del Fuego<ref>{{cite web |first=C. Michael |last=Hogan |date=4 April 2008 |url=http://www.megalithic.co.uk/article.php?sid=18795 |teideal=Bahia Wulaia Dome Middens |publisher=Megalithic Portal |accessdate=20 June 2011 |url-status=live |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110610103246/http://www.megalithic.co.uk/article.php?sid=18795 |archivedate=10 June 2011 |df=dmy-all }}</ref>. [[File:1572 Typus Orbis Terrarum Ortelius.jpg|thumb|Léarscáil den domhan ó 1572.]]Thug [[Ferdinand Magellan]] 'Tierra del Fuego' ar an oileánra, nuair a chonaic sé tinte na Yaghan ar na chnoic<ref>{{cite book |title=Over the Edge of the World: Magellan's Terrifying Circumnavigation of the Globe |last=Bergreen |first=Laurence |year= 2003 |publisher=HarperCollins |isbn=978-0-06-186588-6 |page=179 }}</ref>. ==Aeráid== Cf. [[aicmiú aeráide Köppen]]. ==Tagairtí== {{reflist}} {{síol}} {{DEFAULTSORT:Tierra del Fuego}} [[Catagóir:An Airgintín]] c2n3wmyzqndegxtt5e9v7461uv4jiax Úsáideoir:Marcas.oduinn/Clár Dubh 2 90902 1082214 1079995 2022-08-16T14:12:03Z Marcas.oduinn 33120 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Ag líonadh na mbearnaí: * [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]], [[Uí Laoghaire]], [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]], [[Edward Gwynn]], [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Robert Dwyer Joyce]]-, [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Trevor Joyce]]-, [[Muireann Ní Bhrolcháin]], [[Meidhbhín Ní Úrdail]], [[Liosta de lámhscríbhinní Éireannacha]], [[Saltair Chaimín]], [[Leabhar Dhèir]]=[[Leabhar Dhéir]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]], [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]], [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg, [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]], [[Altram Tige Dá Medar]], [[Éadbhard Ó Raghallaigh]], [[Gormflaith ingen Murchada]]=[[Gormlaith ní Mhurchadha]] # Miotaseolaíocht na nGael ## [[Miotaseolaíocht na nGael#Na Scéalta Miotaseolaíochta|Na Scéalta Miotaseolaíochta]] ## [[Miotaseolaíocht na nGael#An Rúraíocht|An Rúraíocht]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]] {{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}} Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]] qp3yk45a36n66fejdfnbfhkbt5nwydl 1082340 1082214 2022-08-16T23:16:23Z Marcas.oduinn 33120 wikitext text/x-wiki __NOINDEX__ __NOTOC__ [ [[Úsáideoir:Marcas.oduinn/Tionscadal|Tionscadal]] ] Ag líonadh na mbearnaí: * [[Cú Connacht Ua Dálaigh]], [[Gillamaire Ua Conallta]], [[Tadhg Ua Dálaigh]], [[Máel Íosa Ua Dálaigh]], [[Giolla Ernain Ó Martain]], [[Máine Tethbae]], [[Uí Laoghaire]], [[Uí Dhálaigh]]-, [[Dáithí Ó Coimín]]=[[Dáithí Coimín]], [[Edward Gwynn]], [[Gearóid Mac Niocaill]], [[Margaret Dobbs]], [[Peter Berresford Ellis]], [[Marie-Louise Sjoestedt]], [[Pól Breathnach]]-, [[Kenneth Nicholls]], [[Patrick Weston Joyce]], [[Robert Dwyer Joyce]]-, [[Donncha Ó Cróinín]], [[Dáibhí Ó Cróinín]], [[Trevor Joyce]]-, [[Muireann Ní Bhrolcháin]], [[Meidhbhín Ní Úrdail]], [[Liosta de lámhscríbhinní Éireannacha]], [[Saltair Chaimín]], [[Leabhar Dhèir]]=[[Leabhar Dhéir]], [[Revue Celtique]]=[[Études Celtiques]], [[Uí Fergusa]]=[[Uí Fhearghasa]], [[Aedh Ua Conchobair]]=[[Aodh Ó Conchúir]]- mac Cathail Chrobhdheirg, [[Aedh mac Ruaidri Ua Conchobair]]=[[Aodh mac Ruairí Ó Conchúir]], [[Altram Tige Dá Medar]], [[Éadbhard Ó Raghallaigh]], [[Gormflaith ingen Murchada]]=[[Gormlaith ní Mhurchadha]] # Miotaseolaíocht na nGael ## [[Miotaseolaíocht na nGael#Na Scéalta Miotaseolaíochta|Na Scéalta Miotaseolaíochta]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Éireannacha]] * [[:Catagóir:Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise]] {{Lámhscríbhinní Gaelacha na Meánaoise}} Agus na bearnaí thuas líonta agam, beidh tionscadal nua agam (bliain 5): [[Téamh domhanda]] f8smajgx6exk4qmtq2rhk3um3oux0y4 Mohammad Yasin 0 90948 1082231 975790 2022-08-16T16:42:37Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Polaiteoir]] de chuid [[Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)|Pháirtí an Lucht Oibre]] sa [[Ríocht Aontaithe]] is ea '''Mohammad Yasin'''. Rugadh é i [[Mirpur, an Phacastáin]] ar an [[4 Deireadh Fómhair]] [[1976]]. == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} {{DEFAULTSORT:Yasin, Mohammad}} [[Catagóir:Polaiteoirí na Ríochta Aontaithe (gan Tuaisceart na hÉireann)]] [[Catagóir:Páirtí an Lucht Oibre (an Ríocht Aontaithe)]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1976]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine as an bPacastáin]] ig18b5n0i80byk95slgqgjj1v3ewpz0 Misean Alamo 0 92084 1082229 1026549 2022-08-16T16:41:01Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Foirgneamh}} [[Íomhá:The Alamo, San Antonio, Texas.jpg|mion|Alamo, San Antonio, Texas]] "Misión" [[An Spáinn|Spáinneach]] agus [[Dún|dúnfort]] ab ea an '''Misean Alamo''', a tógadh sna [[18ú haois|1700idí]], agus atá suite i gcroílár [[San Antonio, Texas|San Antonio]] inniu. Rinne an t-arm [[Meicsiceo|Meicsiceach]], faoi Antonio López de Santa Anna, [[léigear]] ar an Alamo agus ar [[6 Márta]] [[1836]], rinneadh slad ar na “Texians” a bhí ann, ina measc [[Davy Crockett]]. Chuir an t-ionsaí uafás ar mhuintir na háite ag an am agus d'éirigh Crockett ina laoch in intinn an phobail.<ref>Aodhán Ó Raghailligh., An tUltach 84 (3), lch 23.</ref> Bunaíodh "Poblacht Texas" ar an [[2 Márta]] [[1836]] agus cloíodh an t-arm [[Meicsiceo|Meicsiceach]] i gCath San Jacinto ar an [[21 Aibreán]] [[1836]]. == Féach freisin == * [[Davy Crockett]] * [[Cath an Alamo (1836)|Cath an Alamo]] [[Íomhá:The Alamo Monument, San Antonio, Texas.jpg|mion|220x220px|[[Davy Crockett]], laoch pobail, agus cuid de na "Texians" a bhí san Alamo i 1836 ]] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:An tIarthar Fiáin]] [[Catagóir:Stair Texas]] c9x85nn4g5gkb87ha63lblh04axsz5c Scréachóg coille 0 93704 1082372 966405 2022-08-17T03:26:52Z Xqbot 3926 Róbó: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[Scréachóg]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Scréachóg]] ssaxfm9wg0vy2ld7v1rzqsmocclzd7l Dara Dáil 0 94407 1082300 971117 2022-08-16T21:14:32Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki [[Íomhá:Dáil Éireann meeting in the Mansion House, August, 1921 (17068860698).jpg|mion|an Dara Dáil, i d [[Teach an Ardmhéara|Teach an Ard-Mhéara]] i m[[Baile Átha Cliath]] ar an 26 Lúnasa (?)]] Ar an [[16 Lúnasa]] [[1921]], tháinig '''an Dara Dáil''' le chéile ([[An Béarla|Béarlaː]] Second Dáil). Thug an Dáil [[Cogadh na Saoirse (Éire)|Cogadh na Saoirse]] chun deiridh, nuair a ritheadh an [[Conradh Angla-Éireannach]] in Eanáir 1922 le 64 vóta go 57, in ainneoin na conspóide a bhain leis.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.donegalcoco.ie/media/donegalcountyc/museum/From%20Conflict%20To%20Division%201919-%201925%20Donegal%20Reduced.pdf|teideal=Ó CHOIMHLINT GO DEIGHILTː DÚN NA NGALL 1919-1925|údar=donegalcoco.ie|dáta=2016|dátarochtana=2022}}</ref> == Cúlra == Chuir [[Rialtas na Ríochta Aontaithe|rialtas na Breataine]] an t[[An tAcht um Rialtas na hÉireann (1920)|Acht um Rialtas na hÉireann]] i bhfeidhm ar [[23 Nollaig]] [[1920]]. Leis an Acht rinneadh Éire a [[Críochdheighilt na hÉireann|chríochdheighilt]] feadh na línte céanna a bhí leagtha amach ag [[David Lloyd George|Lloyd George]] i 1916 agus rinneadh foráil do dhá rialtas [[Rialtas Dúchais|Rialtais Dúchais]] in Éirinn.<ref>{{Lua idirlín|url=https://theirishrevolution.ie/wp-content/uploads/2020/03/U7.-TY-IRISH-PROJECT-BOOK-P3.pdf|teideal=Atlas of the Irish Revolution - Acmhainní do Scoileanna - AONAD 7, Cuid a 3|údar=UCC|dáta=|dátarochtana=2020}}</ref> [[Íomhá:Éamon de Valera by Underwood & Underwood.jpg|clé|mion|300x300px|[[Éamon de Valera]], [[Uachtarán]] Dháil Éireann, 1921-1922]] Dhiúltaigh an Dáil don Acht um Rialú na hÉireann, ach shocraigh sí socruithe an [[Olltoghchán na hÉireann, 2020|toghcháin]] a úsáid chun teachtaí a thoghadh don dara Dáil. Gan aon fhreasúra i 124 thoghcheantar de na 128 dtoghcheantar nua, bhuaigh [[Sinn Féin]] gach suíochán iontu. == Gnó == I measc na chéad mhíreanna gnó, bhí plé le déanamh ar an sos cogaidh. Bhí toscaireacht le ceapadh le dul anonn go [[Londain]] agus caibidlíocht a dhéanamh ar son conradh ceangailteach.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.oireachtas.ie/ga/visit-and-learn/history-and-buildings/history-of-parliament-in-ireland|teideal=Stair na Parlaiminte in Éirinn|údar=Tithe an Oireachtais|dáta=2020-03-05|language=ga|work=www.oireachtas.ie|dátarochtana=2020-08-16}}</ref> '''Conradh Angla-Éireannach''' Shínigh na toscairí an [[Conradh Angla-Éireannach]] ar an [[6 Nollaig]] [[1921]], ach bhí sé faoi réir a dhaingnithe ag an [[Dáil Éireann|Dáil]]. I sraith suíonna den Dáil a thosaigh an 14 Nollaig – sa [[An Coláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath|Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath]] ar [[Ardán Phort an Iarla]] an t-am seo – rinne na Comhaltaí díospóireacht ar an gconradh. Dhaingnigh an Dáil an conradh le 64 vóta in aghaidh 57 vóta ar an [[7 Eanáir]] [[1922]] agus d’fhógair [[Uachtarán]] Dháil Éireann, [[Éamon de Valera]], go raibh sé i gceist aige éirí as. [[Íomhá:Arthur Griffith.jpg|mion|Arthur Griffith, [[Uachtarán]] Dháil Éireann, 1922]] == Eagraíocht == Ba é [[Teach an Ardmhéara|Teach an Ard-Mhéara]] i m[[Baile Átha Cliath]] an t-ionad ar dtús. Mar gheall ar an sos cogaidh ar 12 Iúil, bhí deis ag an dara Dáil nua-thofa suí níos minice agus go hoscailte agus bhí deis ann na himeachtaí a fhoilsiú ar bhealach níos iomláine.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.dail100.ie/ga/debates-office/reporting-a-revolutionary-parliament/|teideal=Parlaimint réabhlóideach a thuairisciú|language=ga-IE|work=Dáil100 {{!}} Houses of the Oireachtas|dátarochtana=2020-08-16}}</ref> == Baill shuntasacha<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Members of the 2nd Dáil|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Members_of_the_2nd_D%C3%A1il&oldid=964554871|journal=Wikipedia|date=2020-06-26|language=en}}</ref> == * [[Éamon de Valera]], [[Uachtarán]] Dháil Éireann, 1921-1922 * [[Art Ó Gríofa]], [[Uachtarán]] Dháil Éireann, 1922 * [[Mícheál Ó Coileáin]] * [[Liam Tomás Mac Cosgair]] * [[An Cunta Pluincéad]] * [[Eoin Mac Néill]] * [[Cathal Brugha]] * [[Caoimhín Ó hUiginn]] == Féach freisin == * [[Críochdheighilt na hÉireann]] * [[An tAcht um Rialtas na hÉireann (1920)]] * [[Olltoghcháin na hÉireann, 1921|Olltoghchán na hÉireann, 1921]] * [[Conradh Angla-Éireannach]] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Cogadh na Saoirse in Éirinn]] [[Catagóir:Dáil Éireann]] [[Catagóir:Cogadh Cathartha na hÉireann]] o1ewds4ljg2f5n5zw94xore3tubh7eb Taigh Dhùn Chailleann 0 94908 1082374 974953 2022-08-17T03:27:02Z Xqbot 3926 Róbó: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[Ríshliocht Dhùn Chailleann (1034–1286)]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Ríshliocht Dhùn Chailleann (1034–1286)]] 4mo2he860db2o9t1losedfztpiv49zs James Daly 0 95420 1082260 981620 2022-08-16T18:19:08Z SeoMac 5102 defsort, nasc wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} [[Íomhá:Mutiny India 1920.JPG|mion|leacht cuimhneacháin i n[[Glas Naíon]]]] [[Saighdiúir]] singil sna [[Connaught Rangers]] ab ea '''James Daly''' ([[24 Nollaig]] [[1899]] – [[2 Samhain]] [[1920]]), as [[Bealach an Tirialaigh]] i g[[Contae na hIarmhí]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/culture/heritage/connaught-rangers-mutiny-a-far-away-conflict-brought-home-in-new-archive-1.1657841|teideal=Connaught Rangers mutiny: a far-away conflict brought home in new archive|údar=Ronan McGreevy|language=en|work=The Irish Times|dátarochtana=2020-11-02}}</ref> Cuireadh Daly chun báis (lámhachadh é) mar gheall ar an pháirt a ghlac sé i g[[ceannairc]] na Connaught Rangers san [[An India|India]] sa bhliain [[1920]]. == Imeachtaí == Ar [[27 Meitheamh]] [[1920]], i Jullundur i bPuinseáb, tháinig dream saighdiuirí óna Connaught Rangers le chéile agus chinneadar ar agóid a dhéanamh i gcoinne eachtraí [[Rialtas na Ríochta Aontaithe|rialtas Shasana]] in Éirinn. Míshástacht lena gcás féin (bhí a gcuid dálaí maireachtála go hainnis) agus nuacht chorraitheach as Éirinn (ionsaithe na [[Dúchrónaigh|nDúchrónach]] go háirithe) a d’fhág gur dhiúltaigh roinnt mhaith Rangers déanamh de réir orduithe, gur chaith siad suaitheantais [[Sinn Féin]] agus gur chuir siad [[bratach na hÉireann]] ar foluain.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.galwaydecadeofcommemoration.org/ga/content/topics/na-connaught-rangers|teideal=Na Connaught Rangers|language=en|work=Gaillimh: Deich mBliana na gCuimhneachán|dátarochtana=2020-11-02}}</ref> [[Íomhá:Badge, regimental (AM 792296-1).jpg|mion|fáinne [[Connaught Rangers]]]] Chuir na saighdiúirí i Jullundur teachtairí le scéala chun na Rangers i Jutogh agus Solon (i [[Himachal Pradesh]]) ag iarraidh orthu cabhrú leo. Níor thug an dream i Jutogh aon aird orthu. Ach i measc na bhfear sa bheairic i Solon, bhí James Daly. Bhí cúrsaí in Éirinn ag cur isteach air freisin. Shocraigh James agus a chomrádaithe ar agóid a dhéanamh láithreach agus chuadar ar stailc.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.historyireland.com/20th-century-contemporary-history/the-connaught-rangers-mutiny-india-july-1920/|teideal=The Connaught Rangers Mutiny India, July 1920|dáta=2013-02-04|work=History Ireland|dátarochtana=2020-11-03}}</ref> Níor mhair an cheannairc i bhfad ámh. D’ionsaíodar an áit a raibh siad agus scaoil na hoifigigh fúthu. Maraíodh beirt de na Rangers, Patrick Smythe agus Peter Sears.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.irishecho.com/2011/02/macallai-james-daly-uimhir-a-35025-3/|teideal=Macallai James Daly uimhir a 35025|údar=Barra Ó Donnabháin|dáta=2011-02-16|work=Irish Echo|dátarochtana=2020-11-03}}</ref> Faoi cheann trí lá tháinig dreamanna saighdiúirí dílse agus ghabhadar na hagóideoirí ar fad. D’adhmhaigh Daly gurbh é a bhí i gceannas i Solon -"If you want to know who the leader is, I am — James Daly, number 35025 of Tyrellspass, Co. Westmeath." Níor shéan sé riamh go ndúirt sé é. Ciontaíodh 61 de na Rangers i bpáirt a ghlacadh in aighneas agus daoradh 14 acu chun báis; níor tharla ach aon duine amháin, Daly, a chur chun báis i nDagshai, [[Himachal Pradesh]]. Gearradh tréimhsí fada príosúnachta ar an gcuid eile. [[Íomhá:Connaught Rangers badge of TC Slowey.jpg|clé|mion|fáinne [[Connaught Rangers]] ]] Tá Daly curtha inniu i g[[Contae na hIarmhí]]. I 1970 tugadh corp James Daly agus coirp na beirte a maraíodh san ionsaí abhaile. Cuireadh James i mBealach an Tirialaigh agus an bheirt eile i nGlas Naíon. Labhair Joseph Hawes ag uaigh an Dálaigh an lá san. Ag trácht ar Daly dúirt sé gurbh é an fear ba chróga é a sheas riamh ós comhair scuad lámhaigh.Tá leacht cuimhneacháin le fáil i n[[Glas Naíon]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.findagrave.com/memorial/4126/james-joseph-daly|teideal=James Joseph Daly (1899-1920) - Find A Grave...|language=en|work=www.findagrave.com|dátarochtana=2020-11-03}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.ria.ie/news/documents-irish-foreign-policy/second-funeral-james-daly-connaught-rangers-mutineer-1-november|teideal=The second funeral of James Daly, Connaught Rangers’ mutineer, 1 November 1970|dáta=2020-06-26|language=en|work=Royal Irish Academy|dátarochtana=2020-11-03}}</ref><ref>{{Lua idirlín|url=https://www.duchas.ie/ga/ppl/cbes/james-daly?con=IM|teideal=James Daly|údar=Dúchas.ie|dáta=|language=ga|work=dúchas.ie|dátarochtana=2020-11-03}}</ref> == Féach freisin == * Éist ar [http://www.reabhloid.ie/items/show/5 reabhloid.ie] == Tagairtí == {{reflist}}{{síol}} {{DEFAULTSORT:Daly, James}} [[Catagóir:Saighdiúirí Éireannacha]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1899]] [[Catagóir:Básanna i 1920]] [[Catagóir:Réabhlóidithe Éireannacha]] 0qj7ure4wzjupeigzpfixuuo98457qk Sráid Thomáis, Baile Átha Cliath 0 95722 1082296 1059360 2022-08-16T20:32:03Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Geografaíocht Pholaitiúil}} Tá '''Sráid Thomáis, Baile Átha Cliath''' lonnaithe ar dhroim nádúrtha den [[An Life|Life]], agus is ceann de na sráideanna is sine i [[Baile Átha Cliath|mBaile Átha Cliath]] í.<ref name=":0">{{Luaigh foilseachán|author=Emmeline Henderson|date=2001|url=|title=Thomas Street D8: A Study of the Past. A Vision for the Future.|journal=|volume=1|issue=1}}</ref> Bhíodh sé mar an ceannstáisiún oirthear den [[Slige Mór]].<ref name=":0" /> Tá sé lonnaithe sna [[Na Saoirsí|Saoirsí]] i mBaile Átha Cliath, idir an Margadh Arbhar agus grúdlann [[Guinness]] ag Geata San Séamus. == Stair == === Mainistir Thomáis an Mairtíreach === Athraíodh ainm an tséipéil sa bhliain 1177, nuair a ainmíodh í i ndiaidh Naomh Thomáis an Mairtíreach é.<ref name=":2">{{Luaigh foilseachán|author=Dr. Áine Foley|date=2017|url=|title=The Abbey of St Thomas the Martyr, Dublin|journal=Dublin City Council|volume=|issue=}}</ref> Tá sé ainmnithe i ndiaidh Tomás Beicéid. D'ainmigh an [[Rí Anraí]] é ina ndiaidh toisc gur dúnmharaigh ridirí an rí é ina séipéal féin. D'athraíodh go mainistir tamaillín i ndiaidh sin é <ref name=":2" />. Bhunaigh Rí Anraí an Mhainistir, ach ba é a mhac, [[Rí John]] tabharthóir is mó a bhí ag an mainistir. Thug sé lascaine ar cíos na háite ina raibh sé suite, chomh maith le chuid den bhrabús ina raibh na tithe tábhairne ag tuilleadh<ref name=":2" />. Bhí an mhainistir i gceannas ar na bealaí uisce chomh maith, agus ba leo dhá trian de uisce na cathrach. De dheasca seo, go minic bhí teannas idir daoine na cathrach agus na tiarnaí talún. <ref name=":2" /> Tagann ainm na sráide ón mainistir seo. === Seipéal Naomh Chaitríona === [[Íomhá:St Catherines, Thomas Street.JPG|alt=https://commons.wikimedia.org/wiki/File:St_Catherines,_Thomas_Street.JPG|clé|mion|235x235px|Séipéál Naomh Chaitríona, Sráid Thomáis]] Tá Seipéal Naomh Caitríona, a dátaíonn ar ais go 1765 in aice leis, ach bhíodh seipéal ann ón tríú haois deág<ref name=":0" />. Thóg na manaigh a bhí lonnaithe sa mhainistir an séipéal seo ar son Naomh Chaitríona thart ar an mbliain 1180.<ref name=":3">{{Luaigh foilseachán|author=Elgy Gilepsie|date=1973|url=|title=The Liberties Of Dublin|journal=E. & T. O'Brien LTD.|volume=|issue=}}</ref> Is Naomh na turais ráthúil í Naomh Chaitríona<ref name=":3" />. Sa bhliain 1765, scriosadh an seipéal a bhí ann, agus chuaigh an ailtire John Smyth i mbun séipéal nua a thógáil sa láthair céanna.<ref name=":0" /> D'éirigh leis agus bhí an séipéál nua den t-ainm céanna críochnaithe faoin mbliain 1769. [[Íomhá:Robert Emmet Tablet - 131 Thomas Street Merchants Quay Dublin Ireland.jpg|mion|149x149px|Plaic in onóir Robert Emmet]] Sa bhlian 1803, maraíodh an [[Roibeard Emmet|Robert Emmet]] taobh amuigh den séipéal<ref name=":3" />. Bhí sé curtha chun báis de bharr gur thosaigh sé réabhlóid i gcoinne Rí Anraí III. Bhí Emmet i gceannas ar mairseáil a chuaigh díreach chuig doirse [[Caisleán Bhaile Átha Cliath|Caisleán Baile Átha Cliath]].<ref name=":3" /> Ba teip ollmhór a bhí i gceist leis an éirí amach agus cuireadh chun báis lasmuigh den séipéal, ach roimhe sin bhí an deis aige ceann de na [[wikisource:Speech_from_the_Dock_(Emmet)|hóráidí]] is cáilliúla i stair na hÉireann a thabhairt go dtí an lucht féachana. Tá plaic ar an tsráid ina onóir. == Grúdlanna == [[Íomhá:St. Patrick's Tower.jpg|clé|mion|226x226px|Túir Naomh Phádraig, Grúdlann Sráid Thomáis]] === Grúdlann Sráid Thomáis === Sean grúdlann a d'oscail sa bhliain 1757 nuair a cheannaigh Peter Roe grúdlann beag ar an tsráid.<ref name=":5">{{Lua idirlín|url=https://www.thewhiskeytrail.ie/2020/05/13/the-history-of-george-roe-co-whiskey-distillery/|teideal=The History of George Roe & Co Whiskey Distillery|dáta=2020-05-13|language=en-GB|work=The Whiskey Trail|dátarochtana=2020-11-27}}</ref> Thóg Richard Roe ceannasaíocht ar an suíomh sna mblianta idir 1766 agus 1794. Ag an am sin, ní raibh cead ag grúdlanna méadú a dhéanamh. De dheasca seo, d'oscail gaol le Richard, Nicholas, grúdlann eile i [[Pimlico, Bhaile Átha Cliath|Pimlico]] sa bhliain 1784. Thóg George Roe ceannasaíocht ar an dá shuíomh sa bhliain 1832, agus mhéadaigh sé an gnó arís, ag ceannach suíomh eile.<ref name=":5" /> Ba iad Guinness agus Roe an dá ainm is mó sa cheantair ó thaobh grúdaireacht de ag an am. D'éirigh an clann Roe an saibhir tar éis tamaill, agus sa bhliain 1871, chabhraigh siad leis an [[Ardeaglais Teampaill Chríost]] a shábháil<ref name=":6">{{Lua idirlín|url=https://comeheretome.com/2013/03/29/the-roe-distillery-and-saint-patricks-tower/|teideal=The Roe Distillery and Saint Patrick’s Tower.|dáta=2013-03-29|language=en|work=Come Here To Me!|dátarochtana=2020-12-01}}</ref>. Ba chlann mór le rá iad ag an am, agus bhí George sásta an airgead a chaitheamh ar an tséipéal. Deirtear go raibh aischuir dhá oiread an méid a bhí ag Jameson ag an am ag an ngrúdlann Roe.<ref name=":6" /> Tá túir [[Naomh Pádraig|Naomh Phádraig]] i lár an grúdlann agus tá sé fós ina sheasamh sa lá atá inniu ann. Is muileann dín inghluaiste é an túir agus tá dealbh de Naomh Phádraig ar barr an túir, a breathnaíonn anuas ar Sráid Thomáis.<ref name=":6" /> Tógadh an túir sa bhliain 1757, an bliain céanna gur cheannaigh Peter Roe an Grúdlann ar Sráid Thomáis. === Guinness === [[Íomhá:Thomas Street Entrance to Guinness - geograph.org.uk - 303595.jpg|mion|178x178px|Geata San Séamus, ar bun Sráid Thomáis]] Tá áit cónaithe [[Arthur Guinness]] agus a mhac Arthur Hart Guinness, lonnaithe ag 1-6a Sráid Thomáis<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.buildingsofireland.ie/buildings-search/building/50080274/guinness-brewery-thomas-street-dublin-8-dublin-city|teideal=Buildings of Ireland|údar=National Inventory of Architectural Heritage|dáta=12/06/2013|dátarochtana=22/11/2020}}</ref>. D'oscail an [[Grúdlann Gheata Naomh Séamuis|grúdlann ag Geata San Séamus]] i 1759, nuair a shínigh Arthur Guinness léas 9000 mbliain.<ref name=":4">{{Luaigh foilseachán|author=Guinness|date=27/11/2020|url=https://www.guinness-storehouse.com/content/pdf/archive-factsheets/general-history/company-history.pdf|title=Archive Fact Sheet: The History of Guinness|journal=Guinness|volume=|issue=}}</ref> Sa lá atá inniu ann, tá Guinness díolta i níos mó ná 150 tír.<ref name=":4" /> Bhí Benjamin Lee Guinness lárnach san athchóiriú de [[Ardeaglais Naomh Phádraig]] sa bhliain 1860<ref name=":8">{{Lua idirlín|url=https://www.stpatrickscathedral.ie/the-guinness-restoration/|teideal=The Guinness Restoration|dáta=2016-05-26|language=en|work=St Patrick's Cathedral|dátarochtana=2020-12-01}}</ref>. Thóg sé an dúshlán seo air féin go pearsanta, seachas ailtire a fhostú don tionscadail. Nuair a chríochnaíodh an tionscadail, Bronnadh leabhar buíochais air Guinness, le síniú ó daoine Baile Átha Cliath agus ó ionadaithe an ardeaglais.<ref name=":8" /> === Powers === Bhunaigh James Power Grúdlann Power sa bhliain 1791, ar Lána Sheáin, díreach in aice le Sráid Thomáis.<ref name=":7">{{Lua idirlín|url=https://www.powerswhiskey.com/en-ie/our-story/|teideal=Our Story|údar=Eldovic Sasa|language=en-ie|work=POWERS Irish Whiskey|dátarochtana=2020-12-03}}</ref> Sa bhliain 1880, scríobh Alfred Barnerd léirmheas den scoth ar an ngrúdlann.<ref name=":7" /> Is féidir Powers a fháil sa lá atá inniu ann sna [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]] agus ar fud an domhain, ach níor riamh athraigh siad an brandáil atá acu, is é sin an 'P' láidir ar na buidéal.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.irishdistillers.ie/a-bold-new-look-for-powers-irish-whiskey/|teideal=A Bold New Look For Powers Irish Whiskey|údar=de Kat René|language=en-US|work=Irish Distillers|dátarochtana=2020-12-03}}</ref> === Roe & Co. === Bunaithe sa bhliain 2019, is grúdlann [[uisce beatha]] iad Roe & Co atá lonnaithe ar Sráid Thomáis.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.roeandcowhiskey.com/our-story|teideal=George Roe Whiskey Distillery Dublin - Our Story {{!}} Roe and Co|work=www.roeandcowhiskey.com|dátarochtana=2020-11-27}}</ref> Tá an comhlacht ainmnithe i ndiaidh George Roe, an fear a raibh i gceannas ar an ngrúdlann Sráid Thomáis sa naoiú haois déag. Tá Diageo i gceannas ar an gcomhlacht anois. == An Todhchaí == [[Íomhá:Thomas-st-dublin-2010.jpg|alt=https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Thomas-st-dublin-2010.jpg|mion|Sráid Thomáis, ó pheirspictíocht Sráid na Mí]] Tá todhchaí Sráid Thomáis ag breathnú an-gheal ar fad. Tá an [https://www.thedigitalhub.com/ Digital Hub] i ndiaidh oifig a thógáil amach ag uimhir 10-13 Sráid Thomáis<ref name=":0" />. Tá go leor buntáistí ag baint le seo, ach go háirithe go mbeidh postanna á chruthú. An aidhm atá ag an Digital Hub ná gréasáin agus tacaíocht a chur ar fáil do chomhlachtaí digiteacha chun go mbeidh siad in ann fás agus forbairt a dhéanamh<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.thedigitalhub.com/who-we-are/|teideal=Digital Hub: Who We Are|údar=Digital Hub|dáta=2020|dátarochtana=22/11/2020}}</ref>. Ón mbliain 2014, tá [[Comhairle Contae Bhaile Átha Cliath Theas|Comhairle Contae Baile Átha Cliath]] i ndiaidh feabhas a chur ar bonneagar an ceantair<ref name=":1">{{Lua idirlín|url=https://libertiesdublin.ie/business/street-improvements/|teideal=Street Improvements|údar=The Liberties Dublin|dáta=2014|dátarochtana=22/11/2020}}</ref>. Tá siad i ndiaidh feabhas a chur ar na bóithre, soilse nua a chrochadh, agus crainn a chur ar na gcosáin<ref name=":1" />. Tá seo go léir ag cabhrú le todhchaí na sráide agus an ceantar ina iomlán. Tá an Bord Pleanála i ndiaidh cead a thabhairt chuig Harry Crosbie óstán 8 urlár a thógáil in aice le [[Sráid an Bhiocáire]].<ref>{{Lua idirlín|url=https://dublingazette.com/news/news-city-edition/vicarst-permission-56938/|teideal=Planning permission given to Vicar Street hotel in The Liberties|údar=Rachel Darcy|dáta=2019-05-23|language=en-GB|work=Dublin Gazette Newspapers - Dublin News, Sport and Lifestyle|dátarochtana=2020-12-03}}</ref> == Iompar == Tá roinnt seirbhísí bus a théann tríd Sráid Thomáis, ag dul ó thuaidh agus ó theas. Is féidir iad a fheiceáil thíos * Téann an bus 123 idir [[Marino]] agus [[Baile Bhailcín|Baile Bhailcín,]] tríd Sráid Thomáis<ref name=":9">{{Lua idirlín|url=https://www.dublinbus.ie/RTPI/|teideal=RTPI - Dublin Bus|work=www.dublinbus.ie|dátarochtana=2020-12-06}}</ref> * Téann an bus 13 idir [[Caisleán na Gráinsí]] agus [[Baile Anraí]], tríd Sráid Thomáis<ref name=":9" /> * Téann an bus 40 idir [[ionad siopadóireachta Bhaile Ghleann na Life]] agus [[Ionad siopadóireachta Baile Shéarlais]], tríd Sráid Thomáis<ref name=":9" /> == Áiteanna Spéisiúla == [[Íomhá:Vicar Street.JPG|mion|Ionad Sráid an Bhiocáire]] Bíonn margadh ar siúl ar [[Sráid na Mí]] chuile shatharn óna naoi go dtí a cúig<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.libertymarket.ie/|teideal=The Liberty Market|údar=The Liberty Market|dáta=2020|dátarochtana=22/11/2020}}</ref>. Tagann trádalaithe ó chuile áit sna Saoirsí chun a earraí a dhíol ar an margadh. Tá go leor eile le déanamh timpeall na sráide. I measc na háiteanna seo tá: * [https://www.vicarstreet.com/ Sráid an Bhiocáire]<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.vicarstreet.com/|teideal=Vicar Street, Dublins Premier Venue|language=en-gb|work=www.vicarstreet.com|dátarochtana=2020-11-27}}</ref> * [http://artisanbrewacademy.com/ Artisan Brew Academy]<ref>{{Lua idirlín|url=http://artisanbrewacademy.com/|teideal=Artisan brew Academy|language=en|work=artisanbrewacademy.com|dátarochtana=2020-11-27}}</ref> *[https://www.tripadvisor.ie/Attraction_Review-g186605-d7200389-Reviews-Tom_Kennedy_s_Bar-Dublin_County_Dublin.html Teach Tabhairne Tom Kennedy]<ref>{{Lua idirlín|url=http://www.tripadvisor.ie/Attraction_Review-g186605-d7200389-Reviews-Tom_Kennedy_s_Bar-Dublin_County_Dublin.html|teideal=Tom Kennedy's Bar {{!}} Dublin {{!}} UPDATED November 2020 Top Tips Before You Go (with Photos)|language=en-IE|work=Tripadvisor|dátarochtana=2020-11-27}}</ref> *[https://curiousireland.ie/st-patricks-tower/ Túir Naomh Phádraigh]<ref>{{Lua idirlín|url=https://curiousireland.ie/st-patricks-tower/|teideal=St Patrick's Tower, Thomas Street. Dublin City 1757|údar=emmet|language=en-US|work=Curious Ireland|dátarochtana=2020-12-01}}</ref> *[https://libertiesdublin.ie/listings/the-thomas-house/ Teach Thomáis]<ref>{{Lua idirlín|url=https://libertiesdublin.ie/listings/the-thomas-house/|teideal=The Thomas House {{!}} Listings|language=en|work=The Liberties Dublin|dátarochtana=2020-12-01}}</ref> *Ollscoil Náisiúnta Ealaín agus Dearthóireacht<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.ncad.ie/|teideal=National College of Art and Design|language=en|work=www.ncad.ie|dátarochtana=2020-12-06}}</ref> == Tagairtí == <references /> f2axduexlzkaiypjjascm27y6mw08yt An tSlí Mhór 0 95902 1082297 991008 2022-08-16T20:40:38Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Slige Mór]] go [[An tSlí Mhór]]: idir dhá chomhairle faoi seo, ach is fearr liom an litriú caighdeánach + nascanna wikitext text/x-wiki Seanbhóthar isteach go cathair Bhaile Átha Cliath. rpuwkuwg1l5pgg4iz44vcju8f8ylfw6 1082301 1082297 2022-08-16T21:22:40Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki Is é '''an tSlí Mhór''' ceann de na cúig phríomhbhóthar a chuaigh i dtreo na [[Teamhair|Teamhrach]] sa chianaimsir in [[Éire|Éirinn]]. Bhí na bóithre seo luaite in [[Annála na gCeithre Máistrí]], M123.2: <blockquote> A n-oidhce geine Cuinn forrith cóicc príomhróid go Temhraigh na ro taidhbhredh riamh go sin. At iatt a n-anmanna, Slighe Asail, Slighe Miodhluachra, Slíghe Cualann, Slighe Mór, Slighe Dála. Slighe Mór tra as isidhe Esccir Riada .i. sabhronna Ereann a dó etir Chonn & Eoghan Mór.<ref>{{Lua idirlín|teideal=Part 27 of Annals of the Four Masters|url=https://celt.ucc.ie/published/G100005A/text027.html}}</ref> </blockquote> De réir P. W. Joyce, chuaigh an tSlí Mhór siar ó dheas ó Theamhair go dtí gur shroich sé an [[Eiscir Riada]] in aice le [[Cluain Ioraird]] i g[[Contae na Mí]], agus lean sé an eiscir den chuid is mó (ar thalamh a bhí níos airde níos tirime ná an talamh portaigh i lár na tíre) go dtí gur tháinig sé go [[Gaillimh]]. Tá codanna den bhóthar seo fós in úsáid.<ref>{{Cite book-en|url=https://www.libraryireland.com/SocialHistoryAncientIreland/III-XXIV-1.php|teideal=A Smaller Social History of Ancient Ireland|year=1906|author=P. W. Joyce|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> == Naisc sheachtracha == * [https://catalogue.nli.ie/Record/vtls000250342 ''A road on the long ridge: in search of the ancient highway on the Esker Riada''] — leabhar faoin tSlí Mhór le Hermann Geissel * [http://iftn.ie/production/TransportServices/?act1=record&aid=70&rid=405&tpl=filmography_dets&only=1&force=1 ''An tSlí Mhór''] — sraith faisnéise faoin tSlí Mhór ar [[TG4]]. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Bóithre in Éirinn]] p6plkekemrj0s5z4lhzpetpws0cmahu 1082302 1082301 2022-08-16T21:23:35Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki Is é '''an tSlí Mhór''' ceann de na cúig phríomhbhóthar a chuaigh i dtreo na [[Teamhair|Teamhrach]] sa chianaimsir in [[Éire|Éirinn]]. Bhí na bóithre seo luaite in [[Annála na gCeithre Máistrí]], M123.2: <blockquote> A n-oidhce geine Cuinn forrith cóicc príomhróid go Temhraigh na ro taidhbhredh riamh go sin. At iatt a n-anmanna, Slighe Asail, Slighe Miodhluachra, Slíghe Cualann, Slighe Mór, Slighe Dála. Slighe Mór tra as isidhe Esccir Riada .i. sabhronna Ereann a dó etir Chonn & Eoghan Mór.<ref>{{Lua idirlín|teideal=Part 27 of Annals of the Four Masters|url=https://celt.ucc.ie/published/G100005A/text027.html}}</ref> </blockquote> De réir P. W. Joyce, chuaigh an tSlí Mhór siar ó dheas ó Theamhair go dtí gur shroich sé an [[Eiscir Riada]] in aice le [[Cluain Ioraird]] i g[[Contae na Mí]], agus lean sé an eiscir den chuid is mó (ar thalamh a bhí níos airde níos tirime ná an talamh portaigh i lár na tíre) go dtí gur tháinig sé go [[Gaillimh]]. Tá codanna den bhóthar seo fós in úsáid.<ref>{{Cite book-en|url=https://www.libraryireland.com/SocialHistoryAncientIreland/III-XXIV-1.php|title=A Smaller Social History of Ancient Ireland|year=1906|author=P. W. Joyce|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> == Naisc sheachtracha == * [https://catalogue.nli.ie/Record/vtls000250342 ''A road on the long ridge: in search of the ancient highway on the Esker Riada''] — leabhar faoin tSlí Mhór le Hermann Geissel * [http://iftn.ie/production/TransportServices/?act1=record&aid=70&rid=405&tpl=filmography_dets&only=1&force=1 ''An tSlí Mhór''] — sraith faisnéise faoin tSlí Mhór ar [[TG4]]. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Bóithre in Éirinn]] 56ewb5q4136rv1gklha0sns4757ox5k 1082327 1082302 2022-08-16T22:21:37Z Ériugena 188 /* Naisc sheachtracha */ wikitext text/x-wiki Is é '''an tSlí Mhór''' ceann de na cúig phríomhbhóthar a chuaigh i dtreo na [[Teamhair|Teamhrach]] sa chianaimsir in [[Éire|Éirinn]]. Bhí na bóithre seo luaite in [[Annála na gCeithre Máistrí]], M123.2: <blockquote> A n-oidhce geine Cuinn forrith cóicc príomhróid go Temhraigh na ro taidhbhredh riamh go sin. At iatt a n-anmanna, Slighe Asail, Slighe Miodhluachra, Slíghe Cualann, Slighe Mór, Slighe Dála. Slighe Mór tra as isidhe Esccir Riada .i. sabhronna Ereann a dó etir Chonn & Eoghan Mór.<ref>{{Lua idirlín|teideal=Part 27 of Annals of the Four Masters|url=https://celt.ucc.ie/published/G100005A/text027.html}}</ref> </blockquote> De réir P. W. Joyce, chuaigh an tSlí Mhór siar ó dheas ó Theamhair go dtí gur shroich sé an [[Eiscir Riada]] in aice le [[Cluain Ioraird]] i g[[Contae na Mí]], agus lean sé an eiscir den chuid is mó (ar thalamh a bhí níos airde níos tirime ná an talamh portaigh i lár na tíre) go dtí gur tháinig sé go [[Gaillimh]]. Tá codanna den bhóthar seo fós in úsáid.<ref>{{Cite book-en|url=https://www.libraryireland.com/SocialHistoryAncientIreland/III-XXIV-1.php|title=A Smaller Social History of Ancient Ireland|year=1906|author=P. W. Joyce|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> == Naisc sheachtracha == * [https://www.wikiloc.com/bicycle-touring-trails/an-sli-mor-clonfert-demesne-bog-and-turoe-stone-variant-7016896 An Slí Mór (Clonfert Demesne Bog and Turoe Stone Variant)] * [https://catalogue.nli.ie/Record/vtls000250342 ''A road on the long ridge: in search of the ancient highway on the Esker Riada''] — leabhar faoin tSlí Mhór le Hermann Geissel * [http://iftn.ie/production/TransportServices/?act1=record&aid=70&rid=405&tpl=filmography_dets&only=1&force=1 ''An tSlí Mhór''] — sraith faisnéise faoin tSlí Mhór ar [[TG4]]. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Bóithre in Éirinn]] 7i8erpevvcq8ayaekpbs8u638kvzgmu 1082328 1082327 2022-08-16T22:24:59Z Ériugena 188 /* Naisc sheachtracha */ wikitext text/x-wiki Is é '''an tSlí Mhór''' ceann de na cúig phríomhbhóthar a chuaigh i dtreo na [[Teamhair|Teamhrach]] sa chianaimsir in [[Éire|Éirinn]]. Bhí na bóithre seo luaite in [[Annála na gCeithre Máistrí]], M123.2: <blockquote> A n-oidhce geine Cuinn forrith cóicc príomhróid go Temhraigh na ro taidhbhredh riamh go sin. At iatt a n-anmanna, Slighe Asail, Slighe Miodhluachra, Slíghe Cualann, Slighe Mór, Slighe Dála. Slighe Mór tra as isidhe Esccir Riada .i. sabhronna Ereann a dó etir Chonn & Eoghan Mór.<ref>{{Lua idirlín|teideal=Part 27 of Annals of the Four Masters|url=https://celt.ucc.ie/published/G100005A/text027.html}}</ref> </blockquote> De réir P. W. Joyce, chuaigh an tSlí Mhór siar ó dheas ó Theamhair go dtí gur shroich sé an [[Eiscir Riada]] in aice le [[Cluain Ioraird]] i g[[Contae na Mí]], agus lean sé an eiscir den chuid is mó (ar thalamh a bhí níos airde níos tirime ná an talamh portaigh i lár na tíre) go dtí gur tháinig sé go [[Gaillimh]]. Tá codanna den bhóthar seo fós in úsáid.<ref>{{Cite book-en|url=https://www.libraryireland.com/SocialHistoryAncientIreland/III-XXIV-1.php|title=A Smaller Social History of Ancient Ireland|year=1906|author=P. W. Joyce|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> == Naisc sheachtracha == * [https://www.wikiloc.com/bicycle-touring-trails/an-sli-mor-clonfert-demesne-bog-and-turoe-stone-variant-7016896 An tSlí Mór ] * [https://catalogue.nli.ie/Record/vtls000250342 ''A road on the long ridge: in search of the ancient highway on the Esker Riada''] — leabhar faoin tSlí Mhór le Hermann Geissel * [http://iftn.ie/production/TransportServices/?act1=record&aid=70&rid=405&tpl=filmography_dets&only=1&force=1 ''An tSlí Mhór''] — sraith faisnéise faoin tSlí Mhór ar [[TG4]]. == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Bóithre in Éirinn]] tber0bqmbxkbb04p7tcl2ucvilputuj Slige Mór. 0 96568 1082373 991007 2022-08-17T03:26:57Z Xqbot 3926 Róbó: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[An tSlí Mhór]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[An tSlí Mhór]] 04kgu24kpw3ozkuqcdm4nukma2it7cj Allen Weisselberg 0 100121 1082212 1048158 2022-08-16T14:01:34Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Fear gnó Meiriceánach é '''Allen Howard Weisselberg''' (rugadh 15 Lúnasa, 1947) a bhí ina phríomhoifigeach airgeadais (POA) don Eagraíocht Trump. D’fhóin Weisselberg mar chomh iontaobhaí ar iontaobhas a [[Donald Trump|bhunaigh Donald Trump]] sa bhliain 2017 sular insealbhaíodh Trump mar uachtarán ar na Stáit Aontaithe . == Luathshaol == Rugadh Weisselberg i [[Brooklyn]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua-Eabhrac]], agus d’fhás se suas i gcomharsanacht na buirge Brownsville . <ref>https://www.bloomberg.com/politics/graphics/2015-how-trump-invented-trump/</ref> Is de shliocht Giúdach é. <ref>https://forward.com/fast-forward/408879/allen-weisselberg-of-trump-org-jewish-associate-flip-trump/</ref> D'éirigh sé as Ardscoil Thomas Jefferson in Oirthear Nua-Eabhrac in aice láimhe, sula bhfuair sé Baitsiléir Eolaíochta i [[Cuntasaíocht|gcuntasaíocht]] ó Ollscoil Pace i 1970. <ref name="Forward">[http://forward.com/fast-forward/359715/low-key-wallpaper-jewish-exec-catapults-to-top-of-trump-organization Low-Key ‘Wallpaper’ Jewish Exec Catapults to Top of Trump Organization], ''Fast Forward'', January 11, 2017.</ref> ==Gairmréim== Thosaigh Weisselberg ag obair mar chuntasóir don mhaighnéad eastáit réadaigh Fred Trump, bunaithe i nGravesend sa bhliain 1973. Faoi dheireadh na 1980idí, bhí sé ina rialtóir ar an gcuideachta (a d'aistrigh a phríomhoifig go Midtown Manhattan faoi choimirce Donald Trump) agus thuairiscigh sé do Stephen Bollenbach, a réamhtheachtaí mar phríomhoifigeach airgeadais. Sa bhliain 2000, ainmníodh Weisselberg ina phríomhoifigeach airgeadais agus ina leas-uachtarán ar Trump Hotels & Casino Resorts. Bhí sé ina chomhalta boird agus ina chisteoir ar Fhondúireacht Donald J. Trump ( Donald J. Trump Foundation) freisin. Sa bhliain 2017, dúirt Weisselberg i dteistíocht chuig imscrúdaitheoirí Stát Nua-Eabhrac nach raibh a fhios aige go raibh sé ina chomhalta boird "at least for the last 10 or 15 years". Dhéileáil sé freisin le costais tí an teaghlaigh Trump. In éineacht le Donald Trump, tá sé ar dhuine de bheirt iontaobhaithe ar iontaobhas in-aisghairthe atá bunaithe i Nua-Eabhrac agus ar leis DT Connect Member Corp. ==Tagairtí== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Weisselberg, Allen}} [[Catagóir:Lucht gnó]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1947]] 56ahhadlpy8oel7djurg3xxs5okog5e 1082217 1082212 2022-08-16T14:32:17Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Fear gnó Meiriceánach é '''Allen Howard Weisselberg''' (rugadh 15 Lúnasa, 1947) a bhí ina phríomhoifigeach airgeadais (POA) don Eagraíocht Trump. D’fhóin Weisselberg mar chomh iontaobhaí ar iontaobhas a [[Donald Trump|bhunaigh Donald Trump]] sa bhliain 2017 sular insealbhaíodh Trump mar uachtarán ar na Stáit Aontaithe . == Luathshaol == Rugadh Weisselberg i [[Brooklyn]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua-Eabhrac]], agus d’fhás se suas i gcomharsanacht na buirge Brownsville . <ref>https://www.bloomberg.com/politics/graphics/2015-how-trump-invented-trump/</ref> Is de shliocht Giúdach é. <ref>https://forward.com/fast-forward/408879/allen-weisselberg-of-trump-org-jewish-associate-flip-trump/</ref> D'éirigh sé as Ardscoil Thomas Jefferson in Oirthear Nua-Eabhrac in aice láimhe, sula bhfuair sé Baitsiléir Eolaíochta i [[Cuntasaíocht|gcuntasaíocht]] ó Ollscoil Pace i 1970. <ref name="Forward">[http://forward.com/fast-forward/359715/low-key-wallpaper-jewish-exec-catapults-to-top-of-trump-organization Low-Key ‘Wallpaper’ Jewish Exec Catapults to Top of Trump Organization], ''Fast Forward'', January 11, 2017.</ref> ==Gairmréim== Thosaigh Weisselberg ag obair mar chuntasóir don mhaighnéad eastáit réadaigh Fred Trump, bunaithe i nGravesend sa bhliain 1973 <ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2016/12/25/us/politics/trump-organization-business.html|teideal=Inside the Trump Organization, the Company That Has Run Trump's Big World|work=The New York Times|first=Megan|last=Twohey|first2=Russ|last2=Buettner|first3=Steve|last3=Eder|date=December 25, 2016|access-date=August 22, 2018}}</ref> . Faoi dheireadh na 1980idí, bhí sé ina rialtóir ar an gcuideachta (a d'aistrigh a phríomhoifig go Midtown Manhattan faoi choimirce Donald Trump) agus thuairiscigh sé do Stephen Bollenbach, a réamhtheachtaí mar phríomhoifigeach airgeadais. Sa bhliain 2000, ainmníodh Weisselberg ina phríomhoifigeach airgeadais agus ina leas-uachtarán ar Trump Hotels & Casino Resorts. Bhí sé ina chomhalta boird agus ina chisteoir ar Fhondúireacht Donald J. Trump ( Donald J. Trump Foundation) freisin. Sa bhliain 2017, dúirt Weisselberg i dteistíocht chuig imscrúdaitheoirí Stát Nua-Eabhrac nach raibh a fhios aige go raibh sé ina chomhalta boird "at least for the last 10 or 15 years".<ref name=exhibit6>{{cite web |url=https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|teideal=In the Matter of The Investigation of The Donald J Trump Foundation, Inc., Exhibit 6 |last=Schneiderman| first=Eric|date=July 19, 2018|website=State of New York Office of the Attorney General |access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719175419/https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |url=https://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|teideal=The Trump Foundation's treasurer didn't know he was treasurer until investigators told him|work=The Week|first=Kathryn|last=Krawczyk|date=June 14, 2018|access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719173722/http://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|teideal=An Uncharitable Foundation|last=Sugin|first=Linda|date=September 30, 2016|work=The New York Times|access-date=October 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161005064540/http://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|archive-date=October 5, 2016|url-status=live}}</ref> Dhéileáil sé freisin le costais tí an teaghlaigh Trump.<ref name="wsj1">{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|teideal=Trump Organization Finance Chief Called to Testify Before Federal Grand Jury|last1=O’Brien|first1=Rebecca Davis|date=July 26, 2018|archive-url=https://archive.today/20180726165243/https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|archive-date=July 26, 2018|newspaper=[[The Wall Street Journal]]|last2=Ballhaus|first2=Rebecca|last3=Rothfeld|first3=Michael|last4=Berzon|first4=Alexandra|access-date=July 27, 2018|url-status=live|df=mdy-all}}</ref> In éineacht le Donald Trump, tá sé ar dhuine de bheirt iontaobhaithe ar iontaobhas in-aisghairthe atá bunaithe i Nua-Eabhrac agus ar leis DT Connect Member Corp. <ref>{{cite news |newspaper=[[The Scotsman]] |quote=In a sign of the dense and complex corporate structure set up to accommodate Mr Trump’s various business interests, DT Connect II LLC is in turn part owned by an entity known as DT Connect Member Corp, which itself is fully owned by a New York-based revocable trust with just two trustees - Mr Trump and Allen Weisselberg, the Trump Organisation’s veteran chief financial officer. |teideal=Donald Trump's luxury helicopter charter plans fail to take off |first=Martyn |last=McLaughlin |date=September 18, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190918213029/https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867 |archive-date=September 18, 2019 |url=https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867}}</ref> An 11 Eanáir, 2017, go gairid roimh insealbhú Donald Trump mar uachtarán na Stát Aontaithe, d'fhógair an Eagraíocht Trump go mbainisteodh Weisselberg an chuideachta in éineacht le Eric Trump agus Donald Trump Jr le linn uachtaránacht Trump. Liostaíonn achoimre ar shocruithe iontaobhais dar dáta 10 Feabhra, 2018, Weisselberg agus Donald Trump Jr. mar iontaobhaithe, agus Eric Trump mar chomhairleoir. Thug an achoimre le fios freisin, mar iontaobhaithe, nach raibh ach Weisselberg agus Trump Jr. ar an eolas faoi shonraí airgeadas an iontaobhais.<ref name="Propub">{{cite web|url=https://www.propublica.org/article/trump-pull-money-his-businesses-whenever-he-wants-without-telling-us|teideal=Trump Lawyer Confirms President Can Pull Money From His Businesses Whenever He Wants|first=Derek|last=Kravitz|first2=Al|last2=Shaw|date=April 4, 2017|website=ProPublica|access-date=August 22, 2018}}</ref> ==Íocaíochtaí le Stormy Daniels== Dúirt Michael Cohen, dlíodóir pearsanta Trump ag tús a uachtaránachta, go raibh socrú déanta ag Weisselberg go n-íocfadh an ''Trump Organization'' (Eagraíocht Trump) $35,000 in aghaidh na míosa le Cohen, chun é a aisíoc as airgead a d’iarr Trump ar Cohen an t-aisteoir scannán fásta Stormy Daniels a íoc, sna seachtainí roimh thoghchán 2016, chun í a choinneáil ó bheith ag caint go poiblí faoi gcaidreamh seachphósta a bhí aici le Trump. I mí Iúil 2018, fuair Weisselberg subpoena a iarradh ar fianaise a thabhairt os comhair ard-ghiúiré feidearálach maidir le himscrúdú Cohen. Deonaíodh díolúine teoranta finnéithe do Weisselberg as a chuid fianaise. Bhí Aighne Dúiche Chontae Nua-Eabhrac Cyrus Vance Jr. ag fiosrú Weisselberg freisin. Nuair a tháinig an t-imscrúdú cónaidhme a rinne Cúirt Dúiche na SA do Cheantar Theas Nua-Eabhrac “i gcrích go héifeachtach” i mí Iúil 2019, d’eisigh Vance subpoenae nua i ndáil leis na híocaíochtaí airgid faoi rún. Ní shíneann díolúine feidearálach Weisselberg chuig imscrúduithe stáit. ==Tagairtí== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Weisselberg, Allen}} [[Catagóir:Lucht gnó]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1947]] kqnrss3tlfww01z387q3nbsbi2xgvx9 1082218 1082217 2022-08-16T14:39:19Z Ériugena 188 /* Íocaíochtaí le Stormy Daniels */ wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Fear gnó Meiriceánach é '''Allen Howard Weisselberg''' (rugadh 15 Lúnasa, 1947) a bhí ina phríomhoifigeach airgeadais (POA) don Eagraíocht Trump. D’fhóin Weisselberg mar chomh iontaobhaí ar iontaobhas a [[Donald Trump|bhunaigh Donald Trump]] sa bhliain 2017 sular insealbhaíodh Trump mar uachtarán ar na Stáit Aontaithe . == Luathshaol == Rugadh Weisselberg i [[Brooklyn]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua-Eabhrac]], agus d’fhás se suas i gcomharsanacht na buirge Brownsville . <ref>https://www.bloomberg.com/politics/graphics/2015-how-trump-invented-trump/</ref> Is de shliocht Giúdach é. <ref>https://forward.com/fast-forward/408879/allen-weisselberg-of-trump-org-jewish-associate-flip-trump/</ref> D'éirigh sé as Ardscoil Thomas Jefferson in Oirthear Nua-Eabhrac in aice láimhe, sula bhfuair sé Baitsiléir Eolaíochta i [[Cuntasaíocht|gcuntasaíocht]] ó Ollscoil Pace i 1970. <ref name="Forward">[http://forward.com/fast-forward/359715/low-key-wallpaper-jewish-exec-catapults-to-top-of-trump-organization Low-Key ‘Wallpaper’ Jewish Exec Catapults to Top of Trump Organization], ''Fast Forward'', January 11, 2017.</ref> ==Gairmréim== Thosaigh Weisselberg ag obair mar chuntasóir don mhaighnéad eastáit réadaigh Fred Trump, bunaithe i nGravesend sa bhliain 1973 <ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2016/12/25/us/politics/trump-organization-business.html|teideal=Inside the Trump Organization, the Company That Has Run Trump's Big World|work=The New York Times|first=Megan|last=Twohey|first2=Russ|last2=Buettner|first3=Steve|last3=Eder|date=December 25, 2016|access-date=August 22, 2018}}</ref> . Faoi dheireadh na 1980idí, bhí sé ina rialtóir ar an gcuideachta (a d'aistrigh a phríomhoifig go Midtown Manhattan faoi choimirce Donald Trump) agus thuairiscigh sé do Stephen Bollenbach, a réamhtheachtaí mar phríomhoifigeach airgeadais. Sa bhliain 2000, ainmníodh Weisselberg ina phríomhoifigeach airgeadais agus ina leas-uachtarán ar Trump Hotels & Casino Resorts. Bhí sé ina chomhalta boird agus ina chisteoir ar Fhondúireacht Donald J. Trump ( Donald J. Trump Foundation) freisin. Sa bhliain 2017, dúirt Weisselberg i dteistíocht chuig imscrúdaitheoirí Stát Nua-Eabhrac nach raibh a fhios aige go raibh sé ina chomhalta boird "at least for the last 10 or 15 years".<ref name=exhibit6>{{cite web |url=https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|teideal=In the Matter of The Investigation of The Donald J Trump Foundation, Inc., Exhibit 6 |last=Schneiderman| first=Eric|date=July 19, 2018|website=State of New York Office of the Attorney General |access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719175419/https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |url=https://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|teideal=The Trump Foundation's treasurer didn't know he was treasurer until investigators told him|work=The Week|first=Kathryn|last=Krawczyk|date=June 14, 2018|access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719173722/http://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|teideal=An Uncharitable Foundation|last=Sugin|first=Linda|date=September 30, 2016|work=The New York Times|access-date=October 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161005064540/http://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|archive-date=October 5, 2016|url-status=live}}</ref> Dhéileáil sé freisin le costais tí an teaghlaigh Trump.<ref name="wsj1">{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|teideal=Trump Organization Finance Chief Called to Testify Before Federal Grand Jury|last1=O’Brien|first1=Rebecca Davis|date=July 26, 2018|archive-url=https://archive.today/20180726165243/https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|archive-date=July 26, 2018|newspaper=[[The Wall Street Journal]]|last2=Ballhaus|first2=Rebecca|last3=Rothfeld|first3=Michael|last4=Berzon|first4=Alexandra|access-date=July 27, 2018|url-status=live|df=mdy-all}}</ref> In éineacht le Donald Trump, tá sé ar dhuine de bheirt iontaobhaithe ar iontaobhas in-aisghairthe atá bunaithe i Nua-Eabhrac agus ar leis DT Connect Member Corp. <ref>{{cite news |newspaper=[[The Scotsman]] |quote=In a sign of the dense and complex corporate structure set up to accommodate Mr Trump’s various business interests, DT Connect II LLC is in turn part owned by an entity known as DT Connect Member Corp, which itself is fully owned by a New York-based revocable trust with just two trustees - Mr Trump and Allen Weisselberg, the Trump Organisation’s veteran chief financial officer. |teideal=Donald Trump's luxury helicopter charter plans fail to take off |first=Martyn |last=McLaughlin |date=September 18, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190918213029/https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867 |archive-date=September 18, 2019 |url=https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867}}</ref> An 11 Eanáir, 2017, go gairid roimh insealbhú Donald Trump mar uachtarán na Stát Aontaithe, d'fhógair an Eagraíocht Trump go mbainisteodh Weisselberg an chuideachta in éineacht le Eric Trump agus Donald Trump Jr le linn uachtaránacht Trump. Liostaíonn achoimre ar shocruithe iontaobhais dar dáta 10 Feabhra, 2018, Weisselberg agus Donald Trump Jr. mar iontaobhaithe, agus Eric Trump mar chomhairleoir. Thug an achoimre le fios freisin, mar iontaobhaithe, nach raibh ach Weisselberg agus Trump Jr. ar an eolas faoi shonraí airgeadas an iontaobhais.<ref name="Propub">{{cite web|url=https://www.propublica.org/article/trump-pull-money-his-businesses-whenever-he-wants-without-telling-us|teideal=Trump Lawyer Confirms President Can Pull Money From His Businesses Whenever He Wants|first=Derek|last=Kravitz|first2=Al|last2=Shaw|date=April 4, 2017|website=ProPublica|access-date=August 22, 2018}}</ref> ==Íocaíochtaí le Stormy Daniels== Dúirt Michael Cohen, dlíodóir pearsanta Trump ag tús a uachtaránachta, go raibh socrú déanta ag Weisselberg go n-íocfadh an ''Trump Organization'' (Eagraíocht Trump) $35,000 in aghaidh na míosa le Cohen, chun é a aisíoc as airgead a d’iarr Trump ar Cohen an t-aisteoir scannán fásta Stormy Daniels a íoc, sna seachtainí roimh thoghchán 2016, chun í a choinneáil ó bheith ag caint go poiblí faoi gcaidreamh seachphósta a bhí aici le Trump.<ref >https://www.wsj.com/articles/donald-trump-played-central-role-in-hush-payoffs-to-stormy-daniels-and-karen-mcdougal-1541786601 , The Wall Street Journal}</ref> I mí Iúil 2018, fuair Weisselberg subpoena a iarradh ar fianaise a thabhairt os comhair ard-ghiúiré feidearálach maidir le himscrúdú Cohen..<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2018/07/26/trump-org-cfo-called-to-grand-jury-to-testify-wsj.html|teideal=Trump Org. CFO mentioned in Michael Cohen tape called by grand jury to testify: WSJ|first=Dan|last=Mangan|first2=Kevin|last2=Breuninger|work=CNBC|date=July 26, 2018|access-date=August 22, 2018}}</ref> Deonaíodh díolúine teoranta finnéithe do Weisselberg as a chuid fianaise.<ref>{{Cite news|last=Hong|first=Rebecca Ballhaus and Nicole|date=2018-08-24|teideal=Allen Weisselberg, Longtime Trump Organization CFO, Testified and Was Granted Immunity in Cohen Probe|language=en-US|work=Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/allen-weisselberg-longtime-trump-organization-cfo-is-granted-immunity-by-federal-prosecutors-in-michael-cohen-investigation-1535121992|access-date=2021-11-13|issn=0099-9660}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2018/08/24/us/politics/allen-weisselberg-immunity-cohen-trump.html|teideal=Allen Weisselberg, Top Trump Organization Official, Was Granted Immunity for Testimony|first1=Michael S.|last1=Schmidt|first2=Steve|last2=Eder|date=August 24, 2018|work=The New York Times}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.washingtonpost.com/opinions/2019/03/01/meet-man-who-could-bring-down-trump/|teideal=Opinion &#124; Meet the man who could bring down Trump|website=The Washington Post|first=Paul|last=Waldman|first2=Greg|last2=Sargent|date=March 1, 2019|accessdate=July 1, 2021}}</ref> Bhí Aighne Dúiche Chontae Nua-Eabhrac Cyrus Vance Jr. ag fiosrú Weisselberg freisin. Nuair a tháinig an t-imscrúdú cónaidhme a rinne Cúirt Dúiche na SA do Cheantar Theas Nua-Eabhrac “i gcrích go héifeachtach” i mí Iúil 2019, d’eisigh Vance subpoenae nua i ndáil leis na híocaíochtaí airgid faoi rún. Ní shíneann díolúine feidearálach Weisselberg chuig imscrúduithe stáit.<ref>{{Cite web|url=https://www.propublica.org/article/prosecutors-investigating-the-trump-organization-zero-in-on-trump-cfo-allen-weisselberg|teideal=Prosecutors Investigating the Trump Organization Zero In on Trump CFO Allen Weisselberg|website=ProPublica|first=Peter|last=Elkind|date=November 21, 2019}}</ref> ==Tagairtí== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Weisselberg, Allen}} [[Catagóir:Lucht gnó]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1947]] 5sv43hzzf50zjtd0i4flk1ec5r7rjfm 1082220 1082218 2022-08-16T14:54:16Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Fear gnó Meiriceánach é '''Allen Howard Weisselberg''' (rugadh 15 Lúnasa, 1947) a bhí ina phríomhoifigeach airgeadais (POA) don Eagraíocht Trump. D’fhóin Weisselberg mar chomh iontaobhaí ar iontaobhas a [[Donald Trump|bhunaigh Donald Trump]] sa bhliain 2017 sular insealbhaíodh Trump mar uachtarán ar na Stáit Aontaithe . == Luathshaol == Rugadh Weisselberg i [[Brooklyn]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua-Eabhrac]], agus d’fhás se suas i gcomharsanacht na buirge Brownsville . <ref>https://www.bloomberg.com/politics/graphics/2015-how-trump-invented-trump/</ref> Is de shliocht Giúdach é. <ref>https://forward.com/fast-forward/408879/allen-weisselberg-of-trump-org-jewish-associate-flip-trump/</ref> D'éirigh sé as Ardscoil Thomas Jefferson in Oirthear Nua-Eabhrac in aice láimhe, sula bhfuair sé Baitsiléir Eolaíochta i [[Cuntasaíocht|gcuntasaíocht]] ó Ollscoil Pace i 1970. <ref name="Forward">[http://forward.com/fast-forward/359715/low-key-wallpaper-jewish-exec-catapults-to-top-of-trump-organization Low-Key ‘Wallpaper’ Jewish Exec Catapults to Top of Trump Organization], ''Fast Forward'', January 11, 2017.</ref> ==Gairmréim== Thosaigh Weisselberg ag obair mar chuntasóir don mhaighnéad eastáit réadaigh Fred Trump, bunaithe i nGravesend sa bhliain 1973 <ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2016/12/25/us/politics/trump-organization-business.html|teideal=Inside the Trump Organization, the Company That Has Run Trump's Big World|work=The New York Times|first=Megan|last=Twohey|first2=Russ|last2=Buettner|first3=Steve|last3=Eder|date=December 25, 2016|access-date=August 22, 2018}}</ref> . Faoi dheireadh na 1980idí, bhí sé ina rialtóir ar an gcuideachta (a d'aistrigh a phríomhoifig go Midtown Manhattan faoi choimirce Donald Trump) agus thuairiscigh sé do Stephen Bollenbach, a réamhtheachtaí mar phríomhoifigeach airgeadais. Sa bhliain 2000, ainmníodh Weisselberg ina phríomhoifigeach airgeadais agus ina leas-uachtarán ar Trump Hotels & Casino Resorts. Bhí sé ina chomhalta boird agus ina chisteoir ar Fhondúireacht Donald J. Trump ( Donald J. Trump Foundation) freisin. Sa bhliain 2017, dúirt Weisselberg i dteistíocht chuig imscrúdaitheoirí Stát Nua-Eabhrac nach raibh a fhios aige go raibh sé ina chomhalta boird "at least for the last 10 or 15 years".<ref name=exhibit6>{{cite web |url=https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|teideal=In the Matter of The Investigation of The Donald J Trump Foundation, Inc., Exhibit 6 |last=Schneiderman| first=Eric|date=July 19, 2018|website=State of New York Office of the Attorney General |access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719175419/https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |url=https://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|teideal=The Trump Foundation's treasurer didn't know he was treasurer until investigators told him|work=The Week|first=Kathryn|last=Krawczyk|date=June 14, 2018|access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719173722/http://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|teideal=An Uncharitable Foundation|last=Sugin|first=Linda|date=September 30, 2016|work=The New York Times|access-date=October 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161005064540/http://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|archive-date=October 5, 2016|url-status=live}}</ref> Dhéileáil sé freisin le costais tí an teaghlaigh Trump.<ref name="wsj1">{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|teideal=Trump Organization Finance Chief Called to Testify Before Federal Grand Jury|last1=O’Brien|first1=Rebecca Davis|date=July 26, 2018|archive-url=https://archive.today/20180726165243/https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|archive-date=July 26, 2018|newspaper=[[The Wall Street Journal]]|last2=Ballhaus|first2=Rebecca|last3=Rothfeld|first3=Michael|last4=Berzon|first4=Alexandra|access-date=July 27, 2018|url-status=live|df=mdy-all}}</ref> In éineacht le Donald Trump, tá sé ar dhuine de bheirt iontaobhaithe ar iontaobhas in-aisghairthe atá bunaithe i Nua-Eabhrac agus ar leis DT Connect Member Corp. <ref>{{cite news |newspaper=[[The Scotsman]] |quote=In a sign of the dense and complex corporate structure set up to accommodate Mr Trump’s various business interests, DT Connect II LLC is in turn part owned by an entity known as DT Connect Member Corp, which itself is fully owned by a New York-based revocable trust with just two trustees - Mr Trump and Allen Weisselberg, the Trump Organisation’s veteran chief financial officer. |teideal=Donald Trump's luxury helicopter charter plans fail to take off |first=Martyn |last=McLaughlin |date=September 18, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190918213029/https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867 |archive-date=September 18, 2019 |url=https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867}}</ref> An 11 Eanáir, 2017, go gairid roimh insealbhú Donald Trump mar uachtarán na Stát Aontaithe, d'fhógair an Eagraíocht Trump go mbainisteodh Weisselberg an chuideachta in éineacht le Eric Trump agus Donald Trump Jr le linn uachtaránacht Trump. Liostaíonn achoimre ar shocruithe iontaobhais dar dáta 10 Feabhra, 2018, Weisselberg agus Donald Trump Jr. mar iontaobhaithe, agus Eric Trump mar chomhairleoir. Thug an achoimre le fios freisin, mar iontaobhaithe, nach raibh ach Weisselberg agus Trump Jr. ar an eolas faoi shonraí airgeadas an iontaobhais.<ref name="Propub">{{cite web|url=https://www.propublica.org/article/trump-pull-money-his-businesses-whenever-he-wants-without-telling-us|teideal=Trump Lawyer Confirms President Can Pull Money From His Businesses Whenever He Wants|first=Derek|last=Kravitz|first2=Al|last2=Shaw|date=April 4, 2017|website=ProPublica|access-date=August 22, 2018}}</ref> ==Íocaíochtaí le Stormy Daniels== Dúirt Michael Cohen, dlíodóir pearsanta Trump ag tús a uachtaránachta, go raibh socrú déanta ag Weisselberg go n-íocfadh an ''Trump Organization'' (Eagraíocht Trump) $35,000 in aghaidh na míosa le Cohen, chun é a aisíoc as airgead a d’iarr Trump ar Cohen an t-aisteoir scannán fásta Stormy Daniels a íoc, sna seachtainí roimh thoghchán 2016, chun í a choinneáil ó bheith ag caint go poiblí faoi gcaidreamh seachphósta a bhí aici le Trump.<ref >https://www.wsj.com/articles/donald-trump-played-central-role-in-hush-payoffs-to-stormy-daniels-and-karen-mcdougal-1541786601 , The Wall Street Journal}</ref> I mí Iúil 2018, fuair Weisselberg subpoena a iarradh ar fianaise a thabhairt os comhair ard-ghiúiré feidearálach maidir le himscrúdú Cohen..<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2018/07/26/trump-org-cfo-called-to-grand-jury-to-testify-wsj.html|teideal=Trump Org. CFO mentioned in Michael Cohen tape called by grand jury to testify: WSJ|first=Dan|last=Mangan|first2=Kevin|last2=Breuninger|work=CNBC|date=July 26, 2018|access-date=August 22, 2018}}</ref> Deonaíodh díolúine teoranta finnéithe do Weisselberg as a chuid fianaise.<ref>{{Cite news|last=Hong|first=Rebecca Ballhaus and Nicole|date=2018-08-24|teideal=Allen Weisselberg, Longtime Trump Organization CFO, Testified and Was Granted Immunity in Cohen Probe|language=en-US|work=Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/allen-weisselberg-longtime-trump-organization-cfo-is-granted-immunity-by-federal-prosecutors-in-michael-cohen-investigation-1535121992|access-date=2021-11-13|issn=0099-9660}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2018/08/24/us/politics/allen-weisselberg-immunity-cohen-trump.html|teideal=Allen Weisselberg, Top Trump Organization Official, Was Granted Immunity for Testimony|first1=Michael S.|last1=Schmidt|first2=Steve|last2=Eder|date=August 24, 2018|work=The New York Times}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.washingtonpost.com/opinions/2019/03/01/meet-man-who-could-bring-down-trump/|teideal=Opinion &#124; Meet the man who could bring down Trump|website=The Washington Post|first=Paul|last=Waldman|first2=Greg|last2=Sargent|date=March 1, 2019|accessdate=July 1, 2021}}</ref> Bhí Aighne Dúiche Chontae Nua-Eabhrac Cyrus Vance Jr. ag fiosrú Weisselberg freisin. Nuair a tháinig an t-imscrúdú cónaidhme a rinne Cúirt Dúiche na SA do Cheantar Theas Nua-Eabhrac “i gcrích go héifeachtach” i mí Iúil 2019, d’eisigh Vance subpoenae nua i ndáil leis na híocaíochtaí airgid faoi rún. Ní shíneann díolúine feidearálach Weisselberg chuig imscrúduithe stáit.<ref>{{Cite web|url=https://www.propublica.org/article/prosecutors-investigating-the-trump-organization-zero-in-on-trump-cfo-allen-weisselberg|teideal=Prosecutors Investigating the Trump Organization Zero In on Trump CFO Allen Weisselberg|website=ProPublica|first=Peter|last=Elkind|date=November 21, 2019}}</ref> ==Gabháil agus Díotáil== Chuir Vance dlús lena imscrúdú coiriúil stáit i mí Feabhra 2021, tar éis do Chúirt Uachtarach na Stát Aontaithe údarú a thabhairt do chuntasóirí Trump taifid chánach pearsanta agus gnó Trump athabhairt ar láimha chuige. Ansin dhírigh oifig Vance a imscrúdú ar Weisselberg, chomh maith le Donald Trump Jr. agus Eric Trump, más fíor go raibh sé mar sprioc aige brú a chur ar Weisselberg "casadh" agus fianaise a thabhairt i gcoinne a fhostóir. Thuairiscigh an New York Times gur chuir imscrúdaitheoirí ceist ar fhinné amháin ar a laghad faoi chlann mhac Weisselberg - Barry, a bhí i gceannas ar Wollman Rink, agus Jack, a oibríonn ag Ladder Capital, iasachtóir Trump Organization. Faoi Mhárta 2021, bhí taifid airgeadais Weisselberg agus a theaghlach á scrúdú ag ionchúisitheoirí. Scaoileadh a iar-iníon céile Jen Weisselberg, a bhí pósta le Barry Weisselberg ó 2004 go dtí 2018, iliomad doiciméad chuig an Manhattan DA a léirigh conas a fuair roinnt fostaithe Trump cúiteamh in eastát réadach agus i míreanna eile ==Tagairtí== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Weisselberg, Allen}} [[Catagóir:Lucht gnó]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1947]] e8umvrlqolwwjn03petuzj0y2nuvr17 1082221 1082220 2022-08-16T15:00:50Z Ériugena 188 /* Gabháil agus Díotáil */ wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Fear gnó Meiriceánach é '''Allen Howard Weisselberg''' (rugadh 15 Lúnasa, 1947) a bhí ina phríomhoifigeach airgeadais (POA) don Eagraíocht Trump. D’fhóin Weisselberg mar chomh iontaobhaí ar iontaobhas a [[Donald Trump|bhunaigh Donald Trump]] sa bhliain 2017 sular insealbhaíodh Trump mar uachtarán ar na Stáit Aontaithe . == Luathshaol == Rugadh Weisselberg i [[Brooklyn]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua-Eabhrac]], agus d’fhás se suas i gcomharsanacht na buirge Brownsville . <ref>https://www.bloomberg.com/politics/graphics/2015-how-trump-invented-trump/</ref> Is de shliocht Giúdach é. <ref>https://forward.com/fast-forward/408879/allen-weisselberg-of-trump-org-jewish-associate-flip-trump/</ref> D'éirigh sé as Ardscoil Thomas Jefferson in Oirthear Nua-Eabhrac in aice láimhe, sula bhfuair sé Baitsiléir Eolaíochta i [[Cuntasaíocht|gcuntasaíocht]] ó Ollscoil Pace i 1970. <ref name="Forward">[http://forward.com/fast-forward/359715/low-key-wallpaper-jewish-exec-catapults-to-top-of-trump-organization Low-Key ‘Wallpaper’ Jewish Exec Catapults to Top of Trump Organization], ''Fast Forward'', January 11, 2017.</ref> ==Gairmréim== Thosaigh Weisselberg ag obair mar chuntasóir don mhaighnéad eastáit réadaigh Fred Trump, bunaithe i nGravesend sa bhliain 1973 <ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2016/12/25/us/politics/trump-organization-business.html|teideal=Inside the Trump Organization, the Company That Has Run Trump's Big World|work=The New York Times|first=Megan|last=Twohey|first2=Russ|last2=Buettner|first3=Steve|last3=Eder|date=December 25, 2016|access-date=August 22, 2018}}</ref> . Faoi dheireadh na 1980idí, bhí sé ina rialtóir ar an gcuideachta (a d'aistrigh a phríomhoifig go Midtown Manhattan faoi choimirce Donald Trump) agus thuairiscigh sé do Stephen Bollenbach, a réamhtheachtaí mar phríomhoifigeach airgeadais. Sa bhliain 2000, ainmníodh Weisselberg ina phríomhoifigeach airgeadais agus ina leas-uachtarán ar Trump Hotels & Casino Resorts. Bhí sé ina chomhalta boird agus ina chisteoir ar Fhondúireacht Donald J. Trump ( Donald J. Trump Foundation) freisin. Sa bhliain 2017, dúirt Weisselberg i dteistíocht chuig imscrúdaitheoirí Stát Nua-Eabhrac nach raibh a fhios aige go raibh sé ina chomhalta boird "at least for the last 10 or 15 years".<ref name=exhibit6>{{cite web |url=https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|teideal=In the Matter of The Investigation of The Donald J Trump Foundation, Inc., Exhibit 6 |last=Schneiderman| first=Eric|date=July 19, 2018|website=State of New York Office of the Attorney General |access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719175419/https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |url=https://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|teideal=The Trump Foundation's treasurer didn't know he was treasurer until investigators told him|work=The Week|first=Kathryn|last=Krawczyk|date=June 14, 2018|access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719173722/http://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|teideal=An Uncharitable Foundation|last=Sugin|first=Linda|date=September 30, 2016|work=The New York Times|access-date=October 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161005064540/http://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|archive-date=October 5, 2016|url-status=live}}</ref> Dhéileáil sé freisin le costais tí an teaghlaigh Trump.<ref name="wsj1">{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|teideal=Trump Organization Finance Chief Called to Testify Before Federal Grand Jury|last1=O’Brien|first1=Rebecca Davis|date=July 26, 2018|archive-url=https://archive.today/20180726165243/https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|archive-date=July 26, 2018|newspaper=[[The Wall Street Journal]]|last2=Ballhaus|first2=Rebecca|last3=Rothfeld|first3=Michael|last4=Berzon|first4=Alexandra|access-date=July 27, 2018|url-status=live|df=mdy-all}}</ref> In éineacht le Donald Trump, tá sé ar dhuine de bheirt iontaobhaithe ar iontaobhas in-aisghairthe atá bunaithe i Nua-Eabhrac agus ar leis DT Connect Member Corp. <ref>{{cite news |newspaper=[[The Scotsman]] |quote=In a sign of the dense and complex corporate structure set up to accommodate Mr Trump’s various business interests, DT Connect II LLC is in turn part owned by an entity known as DT Connect Member Corp, which itself is fully owned by a New York-based revocable trust with just two trustees - Mr Trump and Allen Weisselberg, the Trump Organisation’s veteran chief financial officer. |teideal=Donald Trump's luxury helicopter charter plans fail to take off |first=Martyn |last=McLaughlin |date=September 18, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190918213029/https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867 |archive-date=September 18, 2019 |url=https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867}}</ref> An 11 Eanáir, 2017, go gairid roimh insealbhú Donald Trump mar uachtarán na Stát Aontaithe, d'fhógair an Eagraíocht Trump go mbainisteodh Weisselberg an chuideachta in éineacht le Eric Trump agus Donald Trump Jr le linn uachtaránacht Trump. Liostaíonn achoimre ar shocruithe iontaobhais dar dáta 10 Feabhra, 2018, Weisselberg agus Donald Trump Jr. mar iontaobhaithe, agus Eric Trump mar chomhairleoir. Thug an achoimre le fios freisin, mar iontaobhaithe, nach raibh ach Weisselberg agus Trump Jr. ar an eolas faoi shonraí airgeadas an iontaobhais.<ref name="Propub">{{cite web|url=https://www.propublica.org/article/trump-pull-money-his-businesses-whenever-he-wants-without-telling-us|teideal=Trump Lawyer Confirms President Can Pull Money From His Businesses Whenever He Wants|first=Derek|last=Kravitz|first2=Al|last2=Shaw|date=April 4, 2017|website=ProPublica|access-date=August 22, 2018}}</ref> ==Íocaíochtaí le Stormy Daniels== Dúirt Michael Cohen, dlíodóir pearsanta Trump ag tús a uachtaránachta, go raibh socrú déanta ag Weisselberg go n-íocfadh an ''Trump Organization'' (Eagraíocht Trump) $35,000 in aghaidh na míosa le Cohen, chun é a aisíoc as airgead a d’iarr Trump ar Cohen an t-aisteoir scannán fásta Stormy Daniels a íoc, sna seachtainí roimh thoghchán 2016, chun í a choinneáil ó bheith ag caint go poiblí faoi gcaidreamh seachphósta a bhí aici le Trump.<ref >https://www.wsj.com/articles/donald-trump-played-central-role-in-hush-payoffs-to-stormy-daniels-and-karen-mcdougal-1541786601 , The Wall Street Journal}</ref> I mí Iúil 2018, fuair Weisselberg subpoena a iarradh ar fianaise a thabhairt os comhair ard-ghiúiré feidearálach maidir le himscrúdú Cohen..<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2018/07/26/trump-org-cfo-called-to-grand-jury-to-testify-wsj.html|teideal=Trump Org. CFO mentioned in Michael Cohen tape called by grand jury to testify: WSJ|first=Dan|last=Mangan|first2=Kevin|last2=Breuninger|work=CNBC|date=July 26, 2018|access-date=August 22, 2018}}</ref> Deonaíodh díolúine teoranta finnéithe do Weisselberg as a chuid fianaise.<ref>{{Cite news|last=Hong|first=Rebecca Ballhaus and Nicole|date=2018-08-24|teideal=Allen Weisselberg, Longtime Trump Organization CFO, Testified and Was Granted Immunity in Cohen Probe|language=en-US|work=Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/allen-weisselberg-longtime-trump-organization-cfo-is-granted-immunity-by-federal-prosecutors-in-michael-cohen-investigation-1535121992|access-date=2021-11-13|issn=0099-9660}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2018/08/24/us/politics/allen-weisselberg-immunity-cohen-trump.html|teideal=Allen Weisselberg, Top Trump Organization Official, Was Granted Immunity for Testimony|first1=Michael S.|last1=Schmidt|first2=Steve|last2=Eder|date=August 24, 2018|work=The New York Times}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.washingtonpost.com/opinions/2019/03/01/meet-man-who-could-bring-down-trump/|teideal=Opinion &#124; Meet the man who could bring down Trump|website=The Washington Post|first=Paul|last=Waldman|first2=Greg|last2=Sargent|date=March 1, 2019|accessdate=July 1, 2021}}</ref> Bhí Aighne Dúiche Chontae Nua-Eabhrac Cyrus Vance Jr. ag fiosrú Weisselberg freisin. Nuair a tháinig an t-imscrúdú cónaidhme a rinne Cúirt Dúiche na SA do Cheantar Theas Nua-Eabhrac “i gcrích go héifeachtach” i mí Iúil 2019, d’eisigh Vance subpoenae nua i ndáil leis na híocaíochtaí airgid faoi rún. Ní shíneann díolúine feidearálach Weisselberg chuig imscrúduithe stáit.<ref>{{Cite web|url=https://www.propublica.org/article/prosecutors-investigating-the-trump-organization-zero-in-on-trump-cfo-allen-weisselberg|teideal=Prosecutors Investigating the Trump Organization Zero In on Trump CFO Allen Weisselberg|website=ProPublica|first=Peter|last=Elkind|date=November 21, 2019}}</ref> ==Gabháil agus Díotáil== Chuir Vance dlús lena imscrúdú coiriúil stáit i mí Feabhra 2021, tar éis do Chúirt Uachtarach na Stát Aontaithe údarú a thabhairt do chuntasóirí Trump taifid chánach pearsanta agus gnó Trump a thabhairt ar láimha chuige. Ansin dhírigh oifig Vance a imscrúdú ar Weisselberg, chomh maith le Donald Trump Jr. agus Eric Trump, más fíor go raibh sé mar sprioc aige brú a chur ar Weisselberg "casadh" agus fianaise a thabhairt i gcoinne a fhostóir.<ref name="pressure">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/politics/weisselberg-investigation-vance/2021/03/03/84a9f3d6-7c25-11eb-a976-c028a4215c78_story.html|teideal=In Trump probe, Manhattan district attorney puts pressure on his longtime chief financial officer|date=March 3, 2021|work=The Washington Post|first=David A.|last=Fahrenthold|first2=Jonathan|last2=O'Connell|first3=Shayna|last3=Jacobs|first4=Tom|last4=Hamburger|accessdate=6 March 2021}}</ref> Thuairiscigh an New York Times gur chuir imscrúdaitheoirí ceist ar fhinné amháin ar a laghad faoi chlann mhac Weisselberg - Barry, a bhí i gceannas ar Wollman Rink, agus Jack, a oibríonn ag Ladder Capital, iasachtóir Trump Organization.<ref>{{Cite web|url=https://www.baltimoresun.com/news/nation-world/ct-aud-nw-nyt-prosecutors-investigate-trump-finance-chief-20210302-kzkfrajkaffnlezdjtm3o7niqi-story.html|teideal=Prosecutors investigating Trump focus on his finance chief|first=Ben|last=Protess|first2=William K.|last2=Rashbaum|first3=Maggie|last3=Haberman|work=The Baltimore Sun|date=March 1, 2021|accessdate=July 1, 2021}}</ref> Faoi Mhárta 2021, bhí taifid airgeadais Weisselberg agus a theaghlach á scrúdú ag ionchúisitheoirí.<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2021/03/31/nyregion/trump-vance-investigation.html|teideal=N.Y. Seeks Trump Insider's Records, in Apparent Bid to Gain Cooperation|first1=Ben|last1=Protess|first2=William K.|last2=Rashbaum|first3=Jonah E.|last3=Bromwich|first4=Maggie|last4=Haberman|date=March 31, 2021|work=The New York Times}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.washingtonpost.com/politics/new-york-attorney-general-weisselberg/2021/04/01/cbd98728-9302-11eb-9668-89be11273c09_story.html |teideal=New York attorney general probes finances of key Trump aide |first=David A. |last=Fahrenthold |first2=Shayna |last2=Jacobs |date=April 1, 2021 |accessdate=June 28, 2021 |work=The Washington Post}}</ref> Scaoileadh a iar-iníon céile Jen Weisselberg, a bhí pósta le Barry Weisselberg ó 2004 go dtí 2018, iliomad doiciméad chuig an Manhattan DA a léirigh conas a fuair roinnt fostaithe Trump cúiteamh in eastát réadach agus i míreanna eile.<ref>{{Cite web|url=https://www.staradvertiser.com/2021/05/18/breaking-news/new-york-attorney-general-says-trump-organization-probe-now-criminal/|teideal=New York attorney general says Trump Organization probe now criminal|agency=The Associated Press|date=May 19, 2021|website=Honolulu Star-Advertiser}}</ref>[https://www.newyorker.com/magazine/2021/03/22/can-cyrus-vance-jr-nail-trump .Can Cyrus Vance, Jr., Nail Trump?]}</ref> ==Tagairtí== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Weisselberg, Allen}} [[Catagóir:Lucht gnó]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1947]] e1j5vwyyfz225iqghdts314fqq6rpzt 1082222 1082221 2022-08-16T15:01:44Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Fear gnó Meiriceánach é '''Allen Howard Weisselberg''' (rugadh 15 Lúnasa, 1947) a bhí ina phríomhoifigeach airgeadais (POA) don Eagraíocht Trump. D’fhóin Weisselberg mar chomh iontaobhaí ar iontaobhas a [[Donald Trump|bhunaigh Donald Trump]] sa bhliain 2017 sular insealbhaíodh Trump mar uachtarán ar na Stáit Aontaithe . == Luathshaol == Rugadh Weisselberg i [[Brooklyn]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua-Eabhrac]], agus d’fhás se suas i gcomharsanacht na buirge Brownsville . <ref>https://www.bloomberg.com/politics/graphics/2015-how-trump-invented-trump/</ref> Is de shliocht Giúdach é. <ref>https://forward.com/fast-forward/408879/allen-weisselberg-of-trump-org-jewish-associate-flip-trump/</ref> D'éirigh sé as Ardscoil Thomas Jefferson in Oirthear Nua-Eabhrac in aice láimhe, sula bhfuair sé Baitsiléir Eolaíochta i [[Cuntasaíocht|gcuntasaíocht]] ó Ollscoil Pace i 1970. <ref name="Forward">[http://forward.com/fast-forward/359715/low-key-wallpaper-jewish-exec-catapults-to-top-of-trump-organization Low-Key ‘Wallpaper’ Jewish Exec Catapults to Top of Trump Organization], ''Fast Forward'', January 11, 2017.</ref> ==Gairmréim== Thosaigh Weisselberg ag obair mar chuntasóir don mhaighnéad eastáit réadaigh Fred Trump, bunaithe i nGravesend sa bhliain 1973 <ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2016/12/25/us/politics/trump-organization-business.html|teideal=Inside the Trump Organization, the Company That Has Run Trump's Big World|work=The New York Times|first=Megan|last=Twohey|first2=Russ|last2=Buettner|first3=Steve|last3=Eder|date=December 25, 2016|access-date=August 22, 2018}}</ref> . Faoi dheireadh na 1980idí, bhí sé ina rialtóir ar an gcuideachta (a d'aistrigh a phríomhoifig go Midtown Manhattan faoi choimirce Donald Trump) agus thuairiscigh sé do Stephen Bollenbach, a réamhtheachtaí mar phríomhoifigeach airgeadais. Sa bhliain 2000, ainmníodh Weisselberg ina phríomhoifigeach airgeadais agus ina leas-uachtarán ar Trump Hotels & Casino Resorts. Bhí sé ina chomhalta boird agus ina chisteoir ar Fhondúireacht Donald J. Trump ( Donald J. Trump Foundation) freisin. Sa bhliain 2017, dúirt Weisselberg i dteistíocht chuig imscrúdaitheoirí Stát Nua-Eabhrac nach raibh a fhios aige go raibh sé ina chomhalta boird "at least for the last 10 or 15 years".<ref name=exhibit6>{{cite web |url=https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|teideal=In the Matter of The Investigation of The Donald J Trump Foundation, Inc., Exhibit 6 |last=Schneiderman| first=Eric|date=July 19, 2018|website=State of New York Office of the Attorney General |access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719175419/https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |url=https://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|teideal=The Trump Foundation's treasurer didn't know he was treasurer until investigators told him|work=The Week|first=Kathryn|last=Krawczyk|date=June 14, 2018|access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719173722/http://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|teideal=An Uncharitable Foundation|last=Sugin|first=Linda|date=September 30, 2016|work=The New York Times|access-date=October 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161005064540/http://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|archive-date=October 5, 2016|url-status=live}}</ref> Dhéileáil sé freisin le costais tí an teaghlaigh Trump.<ref name="wsj1">{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|teideal=Trump Organization Finance Chief Called to Testify Before Federal Grand Jury|last1=O’Brien|first1=Rebecca Davis|date=July 26, 2018|archive-url=https://archive.today/20180726165243/https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|archive-date=July 26, 2018|newspaper=[[The Wall Street Journal]]|last2=Ballhaus|first2=Rebecca|last3=Rothfeld|first3=Michael|last4=Berzon|first4=Alexandra|access-date=July 27, 2018|url-status=live|df=mdy-all}}</ref> In éineacht le Donald Trump, tá sé ar dhuine de bheirt iontaobhaithe ar iontaobhas in-aisghairthe atá bunaithe i Nua-Eabhrac agus ar leis DT Connect Member Corp. <ref>{{cite news |newspaper=[[The Scotsman]] |quote=In a sign of the dense and complex corporate structure set up to accommodate Mr Trump’s various business interests, DT Connect II LLC is in turn part owned by an entity known as DT Connect Member Corp, which itself is fully owned by a New York-based revocable trust with just two trustees - Mr Trump and Allen Weisselberg, the Trump Organisation’s veteran chief financial officer. |teideal=Donald Trump's luxury helicopter charter plans fail to take off |first=Martyn |last=McLaughlin |date=September 18, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190918213029/https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867 |archive-date=September 18, 2019 |url=https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867}}</ref> An 11 Eanáir, 2017, go gairid roimh insealbhú Donald Trump mar uachtarán na Stát Aontaithe, d'fhógair an Eagraíocht Trump go mbainisteodh Weisselberg an chuideachta in éineacht le Eric Trump agus Donald Trump Jr le linn uachtaránacht Trump. Liostaíonn achoimre ar shocruithe iontaobhais dar dáta 10 Feabhra, 2018, Weisselberg agus Donald Trump Jr. mar iontaobhaithe, agus Eric Trump mar chomhairleoir. Thug an achoimre le fios freisin, mar iontaobhaithe, nach raibh ach Weisselberg agus Trump Jr. ar an eolas faoi shonraí airgeadas an iontaobhais.<ref name="Propub">{{cite web|url=https://www.propublica.org/article/trump-pull-money-his-businesses-whenever-he-wants-without-telling-us|teideal=Trump Lawyer Confirms President Can Pull Money From His Businesses Whenever He Wants|first=Derek|last=Kravitz|first2=Al|last2=Shaw|date=April 4, 2017|website=ProPublica|access-date=August 22, 2018}}</ref> ==Íocaíochtaí le Stormy Daniels== Dúirt Michael Cohen, dlíodóir pearsanta Trump ag tús a uachtaránachta, go raibh socrú déanta ag Weisselberg go n-íocfadh an ''Trump Organization'' (Eagraíocht Trump) $35,000 in aghaidh na míosa le Cohen, chun é a aisíoc as airgead a d’iarr Trump ar Cohen an t-aisteoir scannán fásta Stormy Daniels a íoc, sna seachtainí roimh thoghchán 2016, chun í a choinneáil ó bheith ag caint go poiblí faoi gcaidreamh seachphósta a bhí aici le Trump.<ref >https://www.wsj.com/articles/donald-trump-played-central-role-in-hush-payoffs-to-stormy-daniels-and-karen-mcdougal-1541786601 , The Wall Street Journal}</ref> I mí Iúil 2018, fuair Weisselberg subpoena a iarradh ar fianaise a thabhairt os comhair ard-ghiúiré feidearálach maidir le himscrúdú Cohen..<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2018/07/26/trump-org-cfo-called-to-grand-jury-to-testify-wsj.html|teideal=Trump Org. CFO mentioned in Michael Cohen tape called by grand jury to testify: WSJ|first=Dan|last=Mangan|first2=Kevin|last2=Breuninger|work=CNBC|date=July 26, 2018|access-date=August 22, 2018}}</ref> Deonaíodh díolúine teoranta finnéithe do Weisselberg as a chuid fianaise.<ref>{{Cite news|last=Hong|first=Rebecca Ballhaus and Nicole|date=2018-08-24|teideal=Allen Weisselberg, Longtime Trump Organization CFO, Testified and Was Granted Immunity in Cohen Probe|language=en-US|work=Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/allen-weisselberg-longtime-trump-organization-cfo-is-granted-immunity-by-federal-prosecutors-in-michael-cohen-investigation-1535121992|access-date=2021-11-13|issn=0099-9660}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2018/08/24/us/politics/allen-weisselberg-immunity-cohen-trump.html|teideal=Allen Weisselberg, Top Trump Organization Official, Was Granted Immunity for Testimony|first1=Michael S.|last1=Schmidt|first2=Steve|last2=Eder|date=August 24, 2018|work=The New York Times}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.washingtonpost.com/opinions/2019/03/01/meet-man-who-could-bring-down-trump/|teideal=Opinion &#124; Meet the man who could bring down Trump|website=The Washington Post|first=Paul|last=Waldman|first2=Greg|last2=Sargent|date=March 1, 2019|accessdate=July 1, 2021}}</ref> Bhí Aighne Dúiche Chontae Nua-Eabhrac Cyrus Vance Jr. ag fiosrú Weisselberg freisin. Nuair a tháinig an t-imscrúdú cónaidhme a rinne Cúirt Dúiche na SA do Cheantar Theas Nua-Eabhrac “i gcrích go héifeachtach” i mí Iúil 2019, d’eisigh Vance subpoenae nua i ndáil leis na híocaíochtaí airgid faoi rún. Ní shíneann díolúine feidearálach Weisselberg chuig imscrúduithe stáit.<ref>{{Cite web|url=https://www.propublica.org/article/prosecutors-investigating-the-trump-organization-zero-in-on-trump-cfo-allen-weisselberg|teideal=Prosecutors Investigating the Trump Organization Zero In on Trump CFO Allen Weisselberg|website=ProPublica|first=Peter|last=Elkind|date=November 21, 2019}}</ref> ==Gabháil agus Díotáil== Chuir Vance dlús lena imscrúdú coiriúil stáit i mí Feabhra 2021, tar éis do Chúirt Uachtarach na Stát Aontaithe údarú a thabhairt do chuntasóirí Trump taifid chánach pearsanta agus gnó Trump a thabhairt ar láimha chuige. Ansin dhírigh oifig Vance a imscrúdú ar Weisselberg, chomh maith le Donald Trump Jr. agus Eric Trump, más fíor go raibh sé mar sprioc aige brú a chur ar Weisselberg "casadh" agus fianaise a thabhairt i gcoinne a fhostóir.<ref name="pressure">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/politics/weisselberg-investigation-vance/2021/03/03/84a9f3d6-7c25-11eb-a976-c028a4215c78_story.html|teideal=In Trump probe, Manhattan district attorney puts pressure on his longtime chief financial officer|date=March 3, 2021|work=The Washington Post|first=David A.|last=Fahrenthold|first2=Jonathan|last2=O'Connell|first3=Shayna|last3=Jacobs|first4=Tom|last4=Hamburger|accessdate=6 March 2021}}</ref> Thuairiscigh an New York Times gur chuir imscrúdaitheoirí ceist ar fhinné amháin ar a laghad faoi chlann mhac Weisselberg - Barry, a bhí i gceannas ar Wollman Rink, agus Jack, a oibríonn ag Ladder Capital, iasachtóir Trump Organization.<ref>{{Cite web|url=https://www.baltimoresun.com/news/nation-world/ct-aud-nw-nyt-prosecutors-investigate-trump-finance-chief-20210302-kzkfrajkaffnlezdjtm3o7niqi-story.html|teideal=Prosecutors investigating Trump focus on his finance chief|first=Ben|last=Protess|first2=William K.|last2=Rashbaum|first3=Maggie|last3=Haberman|work=The Baltimore Sun|date=March 1, 2021|accessdate=July 1, 2021}}</ref> Faoi Mhárta 2021, bhí taifid airgeadais Weisselberg agus a theaghlach á scrúdú ag ionchúisitheoirí.<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2021/03/31/nyregion/trump-vance-investigation.html|teideal=N.Y. Seeks Trump Insider's Records, in Apparent Bid to Gain Cooperation|first1=Ben|last1=Protess|first2=William K.|last2=Rashbaum|first3=Jonah E.|last3=Bromwich|first4=Maggie|last4=Haberman|date=March 31, 2021|work=The New York Times}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.washingtonpost.com/politics/new-york-attorney-general-weisselberg/2021/04/01/cbd98728-9302-11eb-9668-89be11273c09_story.html |teideal=New York attorney general probes finances of key Trump aide |first=David A. |last=Fahrenthold |first2=Shayna |last2=Jacobs |date=April 1, 2021 |accessdate=June 28, 2021 |work=The Washington Post}}</ref> Scaoileadh a iar-iníon céile Jen Weisselberg, a bhí pósta le Barry Weisselberg ó 2004 go dtí 2018, iliomad doiciméad chuig an Manhattan DA a léirigh conas a fuair roinnt fostaithe Trump cúiteamh in eastát réadach agus i míreanna eile.<ref>{{Cite web|url=https://www.staradvertiser.com/2021/05/18/breaking-news/new-york-attorney-general-says-trump-organization-probe-now-criminal/|teideal=New York attorney general says Trump Organization probe now criminal|agency=The Associated Press|date=May 19, 2021|website=Honolulu Star-Advertiser}}</ref>[https://www.newyorker.com/magazine/2021/03/22/can-cyrus-vance-jr-nail-trump .Can Cyrus Vance, Jr., Nail Trump?]</ref> ==Tagairtí== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Weisselberg, Allen}} [[Catagóir:Lucht gnó]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1947]] gnsm1chanmxjcehwt775wprqnzo9rjd 1082223 1082222 2022-08-16T15:29:33Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Fear gnó Meiriceánach é '''Allen Howard Weisselberg''' (rugadh 15 Lúnasa, 1947) a bhí ina phríomhoifigeach airgeadais (POA) don Eagraíocht Trump. D’fhóin Weisselberg mar chomh iontaobhaí ar iontaobhas a [[Donald Trump|bhunaigh Donald Trump]] sa bhliain 2017 sular insealbhaíodh Trump mar uachtarán ar na Stáit Aontaithe . == Luathshaol == Rugadh Weisselberg i [[Brooklyn]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua-Eabhrac]], agus d’fhás se suas i gcomharsanacht na buirge Brownsville . <ref>https://www.bloomberg.com/politics/graphics/2015-how-trump-invented-trump/</ref> Is de shliocht Giúdach é. <ref>https://forward.com/fast-forward/408879/allen-weisselberg-of-trump-org-jewish-associate-flip-trump/</ref> D'éirigh sé as Ardscoil Thomas Jefferson in Oirthear Nua-Eabhrac in aice láimhe, sula bhfuair sé Baitsiléir Eolaíochta i [[Cuntasaíocht|gcuntasaíocht]] ó Ollscoil Pace i 1970. <ref name="Forward">[http://forward.com/fast-forward/359715/low-key-wallpaper-jewish-exec-catapults-to-top-of-trump-organization Low-Key ‘Wallpaper’ Jewish Exec Catapults to Top of Trump Organization], ''Fast Forward'', January 11, 2017.</ref> ==Gairmréim== Thosaigh Weisselberg ag obair mar chuntasóir don mhaighnéad eastáit réadaigh Fred Trump, bunaithe i nGravesend sa bhliain 1973 <ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2016/12/25/us/politics/trump-organization-business.html|teideal=Inside the Trump Organization, the Company That Has Run Trump's Big World|work=The New York Times|first=Megan|last=Twohey|first2=Russ|last2=Buettner|first3=Steve|last3=Eder|date=December 25, 2016|access-date=August 22, 2018}}</ref> . Faoi dheireadh na 1980idí, bhí sé ina rialtóir ar an gcuideachta (a d'aistrigh a phríomhoifig go Midtown Manhattan faoi choimirce Donald Trump) agus thuairiscigh sé do Stephen Bollenbach, a réamhtheachtaí mar phríomhoifigeach airgeadais. Sa bhliain 2000, ainmníodh Weisselberg ina phríomhoifigeach airgeadais agus ina leas-uachtarán ar Trump Hotels & Casino Resorts. Bhí sé ina chomhalta boird agus ina chisteoir ar Fhondúireacht Donald J. Trump ( Donald J. Trump Foundation) freisin. Sa bhliain 2017, dúirt Weisselberg i dteistíocht chuig imscrúdaitheoirí Stát Nua-Eabhrac nach raibh a fhios aige go raibh sé ina chomhalta boird "at least for the last 10 or 15 years".<ref name=exhibit6>{{cite web |url=https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|teideal=In the Matter of The Investigation of The Donald J Trump Foundation, Inc., Exhibit 6 |last=Schneiderman| first=Eric|date=July 19, 2018|website=State of New York Office of the Attorney General |access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719175419/https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |url=https://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|teideal=The Trump Foundation's treasurer didn't know he was treasurer until investigators told him|work=The Week|first=Kathryn|last=Krawczyk|date=June 14, 2018|access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719173722/http://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|teideal=An Uncharitable Foundation|last=Sugin|first=Linda|date=September 30, 2016|work=The New York Times|access-date=October 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161005064540/http://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|archive-date=October 5, 2016|url-status=live}}</ref> Dhéileáil sé freisin le costais tí an teaghlaigh Trump.<ref name="wsj1">{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|teideal=Trump Organization Finance Chief Called to Testify Before Federal Grand Jury|last1=O’Brien|first1=Rebecca Davis|date=July 26, 2018|archive-url=https://archive.today/20180726165243/https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|archive-date=July 26, 2018|newspaper=[[The Wall Street Journal]]|last2=Ballhaus|first2=Rebecca|last3=Rothfeld|first3=Michael|last4=Berzon|first4=Alexandra|access-date=July 27, 2018|url-status=live|df=mdy-all}}</ref> In éineacht le Donald Trump, tá sé ar dhuine de bheirt iontaobhaithe ar iontaobhas in-aisghairthe atá bunaithe i Nua-Eabhrac agus ar leis DT Connect Member Corp. <ref>{{cite news |newspaper=[[The Scotsman]] |quote=In a sign of the dense and complex corporate structure set up to accommodate Mr Trump’s various business interests, DT Connect II LLC is in turn part owned by an entity known as DT Connect Member Corp, which itself is fully owned by a New York-based revocable trust with just two trustees - Mr Trump and Allen Weisselberg, the Trump Organisation’s veteran chief financial officer. |teideal=Donald Trump's luxury helicopter charter plans fail to take off |first=Martyn |last=McLaughlin |date=September 18, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190918213029/https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867 |archive-date=September 18, 2019 |url=https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867}}</ref> An 11 Eanáir, 2017, go gairid roimh insealbhú Donald Trump mar uachtarán na Stát Aontaithe, d'fhógair an Eagraíocht Trump go mbainisteodh Weisselberg an chuideachta in éineacht le Eric Trump agus Donald Trump Jr le linn uachtaránacht Trump. Liostaíonn achoimre ar shocruithe iontaobhais dar dáta 10 Feabhra, 2018, Weisselberg agus Donald Trump Jr. mar iontaobhaithe, agus Eric Trump mar chomhairleoir. Thug an achoimre le fios freisin, mar iontaobhaithe, nach raibh ach Weisselberg agus Trump Jr. ar an eolas faoi shonraí airgeadas an iontaobhais.<ref name="Propub">{{cite web|url=https://www.propublica.org/article/trump-pull-money-his-businesses-whenever-he-wants-without-telling-us|teideal=Trump Lawyer Confirms President Can Pull Money From His Businesses Whenever He Wants|first=Derek|last=Kravitz|first2=Al|last2=Shaw|date=April 4, 2017|website=ProPublica|access-date=August 22, 2018}}</ref> ==Íocaíochtaí le Stormy Daniels== Dúirt Michael Cohen, dlíodóir pearsanta Trump ag tús a uachtaránachta, go raibh socrú déanta ag Weisselberg go n-íocfadh an ''Trump Organization'' (Eagraíocht Trump) $35,000 in aghaidh na míosa le Cohen, chun é a aisíoc as airgead a d’iarr Trump ar Cohen an t-aisteoir scannán fásta Stormy Daniels a íoc, sna seachtainí roimh thoghchán 2016, chun í a choinneáil ó bheith ag caint go poiblí faoi gcaidreamh seachphósta a bhí aici le Trump.<ref >https://www.wsj.com/articles/donald-trump-played-central-role-in-hush-payoffs-to-stormy-daniels-and-karen-mcdougal-1541786601 , The Wall Street Journal}</ref> I mí Iúil 2018, fuair Weisselberg subpoena a iarradh ar fianaise a thabhairt os comhair ard-ghiúiré feidearálach maidir le himscrúdú Cohen..<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2018/07/26/trump-org-cfo-called-to-grand-jury-to-testify-wsj.html|teideal=Trump Org. CFO mentioned in Michael Cohen tape called by grand jury to testify: WSJ|first=Dan|last=Mangan|first2=Kevin|last2=Breuninger|work=CNBC|date=July 26, 2018|access-date=August 22, 2018}}</ref> Deonaíodh díolúine teoranta finnéithe do Weisselberg as a chuid fianaise.<ref>{{Cite news|last=Hong|first=Rebecca Ballhaus and Nicole|date=2018-08-24|teideal=Allen Weisselberg, Longtime Trump Organization CFO, Testified and Was Granted Immunity in Cohen Probe|language=en-US|work=Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/allen-weisselberg-longtime-trump-organization-cfo-is-granted-immunity-by-federal-prosecutors-in-michael-cohen-investigation-1535121992|access-date=2021-11-13|issn=0099-9660}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2018/08/24/us/politics/allen-weisselberg-immunity-cohen-trump.html|teideal=Allen Weisselberg, Top Trump Organization Official, Was Granted Immunity for Testimony|first1=Michael S.|last1=Schmidt|first2=Steve|last2=Eder|date=August 24, 2018|work=The New York Times}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.washingtonpost.com/opinions/2019/03/01/meet-man-who-could-bring-down-trump/|teideal=Opinion &#124; Meet the man who could bring down Trump|website=The Washington Post|first=Paul|last=Waldman|first2=Greg|last2=Sargent|date=March 1, 2019|accessdate=July 1, 2021}}</ref> Bhí Aighne Dúiche Chontae Nua-Eabhrac Cyrus Vance Jr. ag fiosrú Weisselberg freisin. Nuair a tháinig an t-imscrúdú cónaidhme a rinne Cúirt Dúiche na SA do Cheantar Theas Nua-Eabhrac “i gcrích go héifeachtach” i mí Iúil 2019, d’eisigh Vance subpoenae nua i ndáil leis na híocaíochtaí airgid faoi rún. Ní shíneann díolúine feidearálach Weisselberg chuig imscrúduithe stáit.<ref>{{Cite web|url=https://www.propublica.org/article/prosecutors-investigating-the-trump-organization-zero-in-on-trump-cfo-allen-weisselberg|teideal=Prosecutors Investigating the Trump Organization Zero In on Trump CFO Allen Weisselberg|website=ProPublica|first=Peter|last=Elkind|date=November 21, 2019}}</ref> ==Gabháil agus Díotáil== Chuir Vance dlús lena imscrúdú coiriúil stáit i mí Feabhra 2021, tar éis do Chúirt Uachtarach na Stát Aontaithe údarú a thabhairt do chuntasóirí Trump taifid chánach pearsanta agus gnó Trump a thabhairt ar láimha chuige. Ansin dhírigh oifig Vance a imscrúdú ar Weisselberg, chomh maith le Donald Trump Jr. agus Eric Trump, más fíor go raibh sé mar sprioc aige brú a chur ar Weisselberg "casadh" agus fianaise a thabhairt i gcoinne a fhostóir.<ref name="pressure">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/politics/weisselberg-investigation-vance/2021/03/03/84a9f3d6-7c25-11eb-a976-c028a4215c78_story.html|teideal=In Trump probe, Manhattan district attorney puts pressure on his longtime chief financial officer|date=March 3, 2021|work=The Washington Post|first=David A.|last=Fahrenthold|first2=Jonathan|last2=O'Connell|first3=Shayna|last3=Jacobs|first4=Tom|last4=Hamburger|accessdate=6 March 2021}}</ref> Thuairiscigh an New York Times gur chuir imscrúdaitheoirí ceist ar fhinné amháin ar a laghad faoi chlann mhac Weisselberg - Barry, a bhí i gceannas ar Wollman Rink, agus Jack, a oibríonn ag Ladder Capital, iasachtóir Trump Organization.<ref>{{Cite web|url=https://www.baltimoresun.com/news/nation-world/ct-aud-nw-nyt-prosecutors-investigate-trump-finance-chief-20210302-kzkfrajkaffnlezdjtm3o7niqi-story.html|teideal=Prosecutors investigating Trump focus on his finance chief|first=Ben|last=Protess|first2=William K.|last2=Rashbaum|first3=Maggie|last3=Haberman|work=The Baltimore Sun|date=March 1, 2021|accessdate=July 1, 2021}}</ref> Faoi Mhárta 2021, bhí taifid airgeadais Weisselberg agus a theaghlach á scrúdú ag ionchúisitheoirí.<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2021/03/31/nyregion/trump-vance-investigation.html|teideal=N.Y. Seeks Trump Insider's Records, in Apparent Bid to Gain Cooperation|first1=Ben|last1=Protess|first2=William K.|last2=Rashbaum|first3=Jonah E.|last3=Bromwich|first4=Maggie|last4=Haberman|date=March 31, 2021|work=The New York Times}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.washingtonpost.com/politics/new-york-attorney-general-weisselberg/2021/04/01/cbd98728-9302-11eb-9668-89be11273c09_story.html |teideal=New York attorney general probes finances of key Trump aide |first=David A. |last=Fahrenthold |first2=Shayna |last2=Jacobs |date=April 1, 2021 |accessdate=June 28, 2021 |work=The Washington Post}}</ref> Scaoileadh a iar-iníon céile Jen Weisselberg, a bhí pósta le Barry Weisselberg ó 2004 go dtí 2018, iliomad doiciméad chuig an Manhattan DA a léirigh conas a fuair roinnt fostaithe Trump cúiteamh in eastát réadach agus i míreanna eile.<ref>{{Cite web|url=https://www.staradvertiser.com/2021/05/18/breaking-news/new-york-attorney-general-says-trump-organization-probe-now-criminal/|teideal=New York attorney general says Trump Organization probe now criminal|agency=The Associated Press|date=May 19, 2021|website=Honolulu Star-Advertiser}}</ref>[https://www.newyorker.com/magazine/2021/03/22/can-cyrus-vance-jr-nail-trump .Can Cyrus Vance, Jr., Nail Trump?]</ref> ==Naisc sheachtracha== *[https://www.theguardian.com/us-news/2022/aug/15/allen-weisselberg-trump-organization-tax-evasion-case Trump Organization chief expected to plead guilty in tax evasion case] ==Tagairtí== {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Weisselberg, Allen}} [[Catagóir:Lucht gnó]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1947]] 2xv2jinzk4wxpkm1c3xywrh483oxtoz 1082225 1082223 2022-08-16T16:33:14Z Alison 570 /* Tagairtí */ {{reflist|2}} wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Fear gnó Meiriceánach é '''Allen Howard Weisselberg''' (rugadh 15 Lúnasa, 1947) a bhí ina phríomhoifigeach airgeadais (POA) don Eagraíocht Trump. D’fhóin Weisselberg mar chomh iontaobhaí ar iontaobhas a [[Donald Trump|bhunaigh Donald Trump]] sa bhliain 2017 sular insealbhaíodh Trump mar uachtarán ar na Stáit Aontaithe . == Luathshaol == Rugadh Weisselberg i [[Brooklyn]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua-Eabhrac]], agus d’fhás se suas i gcomharsanacht na buirge Brownsville . <ref>https://www.bloomberg.com/politics/graphics/2015-how-trump-invented-trump/</ref> Is de shliocht Giúdach é. <ref>https://forward.com/fast-forward/408879/allen-weisselberg-of-trump-org-jewish-associate-flip-trump/</ref> D'éirigh sé as Ardscoil Thomas Jefferson in Oirthear Nua-Eabhrac in aice láimhe, sula bhfuair sé Baitsiléir Eolaíochta i [[Cuntasaíocht|gcuntasaíocht]] ó Ollscoil Pace i 1970. <ref name="Forward">[http://forward.com/fast-forward/359715/low-key-wallpaper-jewish-exec-catapults-to-top-of-trump-organization Low-Key ‘Wallpaper’ Jewish Exec Catapults to Top of Trump Organization], ''Fast Forward'', January 11, 2017.</ref> ==Gairmréim== Thosaigh Weisselberg ag obair mar chuntasóir don mhaighnéad eastáit réadaigh Fred Trump, bunaithe i nGravesend sa bhliain 1973 <ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2016/12/25/us/politics/trump-organization-business.html|teideal=Inside the Trump Organization, the Company That Has Run Trump's Big World|work=The New York Times|first=Megan|last=Twohey|first2=Russ|last2=Buettner|first3=Steve|last3=Eder|date=December 25, 2016|access-date=August 22, 2018}}</ref> . Faoi dheireadh na 1980idí, bhí sé ina rialtóir ar an gcuideachta (a d'aistrigh a phríomhoifig go Midtown Manhattan faoi choimirce Donald Trump) agus thuairiscigh sé do Stephen Bollenbach, a réamhtheachtaí mar phríomhoifigeach airgeadais. Sa bhliain 2000, ainmníodh Weisselberg ina phríomhoifigeach airgeadais agus ina leas-uachtarán ar Trump Hotels & Casino Resorts. Bhí sé ina chomhalta boird agus ina chisteoir ar Fhondúireacht Donald J. Trump ( Donald J. Trump Foundation) freisin. Sa bhliain 2017, dúirt Weisselberg i dteistíocht chuig imscrúdaitheoirí Stát Nua-Eabhrac nach raibh a fhios aige go raibh sé ina chomhalta boird "at least for the last 10 or 15 years".<ref name=exhibit6>{{cite web |url=https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|teideal=In the Matter of The Investigation of The Donald J Trump Foundation, Inc., Exhibit 6 |last=Schneiderman| first=Eric|date=July 19, 2018|website=State of New York Office of the Attorney General |access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719175419/https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |url=https://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|teideal=The Trump Foundation's treasurer didn't know he was treasurer until investigators told him|work=The Week|first=Kathryn|last=Krawczyk|date=June 14, 2018|access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719173722/http://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|teideal=An Uncharitable Foundation|last=Sugin|first=Linda|date=September 30, 2016|work=The New York Times|access-date=October 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161005064540/http://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|archive-date=October 5, 2016|url-status=live}}</ref> Dhéileáil sé freisin le costais tí an teaghlaigh Trump.<ref name="wsj1">{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|teideal=Trump Organization Finance Chief Called to Testify Before Federal Grand Jury|last1=O’Brien|first1=Rebecca Davis|date=July 26, 2018|archive-url=https://archive.today/20180726165243/https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|archive-date=July 26, 2018|newspaper=[[The Wall Street Journal]]|last2=Ballhaus|first2=Rebecca|last3=Rothfeld|first3=Michael|last4=Berzon|first4=Alexandra|access-date=July 27, 2018|url-status=live|df=mdy-all}}</ref> In éineacht le Donald Trump, tá sé ar dhuine de bheirt iontaobhaithe ar iontaobhas in-aisghairthe atá bunaithe i Nua-Eabhrac agus ar leis DT Connect Member Corp. <ref>{{cite news |newspaper=[[The Scotsman]] |quote=In a sign of the dense and complex corporate structure set up to accommodate Mr Trump’s various business interests, DT Connect II LLC is in turn part owned by an entity known as DT Connect Member Corp, which itself is fully owned by a New York-based revocable trust with just two trustees - Mr Trump and Allen Weisselberg, the Trump Organisation’s veteran chief financial officer. |teideal=Donald Trump's luxury helicopter charter plans fail to take off |first=Martyn |last=McLaughlin |date=September 18, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190918213029/https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867 |archive-date=September 18, 2019 |url=https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867}}</ref> An 11 Eanáir, 2017, go gairid roimh insealbhú Donald Trump mar uachtarán na Stát Aontaithe, d'fhógair an Eagraíocht Trump go mbainisteodh Weisselberg an chuideachta in éineacht le Eric Trump agus Donald Trump Jr le linn uachtaránacht Trump. Liostaíonn achoimre ar shocruithe iontaobhais dar dáta 10 Feabhra, 2018, Weisselberg agus Donald Trump Jr. mar iontaobhaithe, agus Eric Trump mar chomhairleoir. Thug an achoimre le fios freisin, mar iontaobhaithe, nach raibh ach Weisselberg agus Trump Jr. ar an eolas faoi shonraí airgeadas an iontaobhais.<ref name="Propub">{{cite web|url=https://www.propublica.org/article/trump-pull-money-his-businesses-whenever-he-wants-without-telling-us|teideal=Trump Lawyer Confirms President Can Pull Money From His Businesses Whenever He Wants|first=Derek|last=Kravitz|first2=Al|last2=Shaw|date=April 4, 2017|website=ProPublica|access-date=August 22, 2018}}</ref> ==Íocaíochtaí le Stormy Daniels== Dúirt Michael Cohen, dlíodóir pearsanta Trump ag tús a uachtaránachta, go raibh socrú déanta ag Weisselberg go n-íocfadh an ''Trump Organization'' (Eagraíocht Trump) $35,000 in aghaidh na míosa le Cohen, chun é a aisíoc as airgead a d’iarr Trump ar Cohen an t-aisteoir scannán fásta Stormy Daniels a íoc, sna seachtainí roimh thoghchán 2016, chun í a choinneáil ó bheith ag caint go poiblí faoi gcaidreamh seachphósta a bhí aici le Trump.<ref >https://www.wsj.com/articles/donald-trump-played-central-role-in-hush-payoffs-to-stormy-daniels-and-karen-mcdougal-1541786601 , The Wall Street Journal}</ref> I mí Iúil 2018, fuair Weisselberg subpoena a iarradh ar fianaise a thabhairt os comhair ard-ghiúiré feidearálach maidir le himscrúdú Cohen..<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2018/07/26/trump-org-cfo-called-to-grand-jury-to-testify-wsj.html|teideal=Trump Org. CFO mentioned in Michael Cohen tape called by grand jury to testify: WSJ|first=Dan|last=Mangan|first2=Kevin|last2=Breuninger|work=CNBC|date=July 26, 2018|access-date=August 22, 2018}}</ref> Deonaíodh díolúine teoranta finnéithe do Weisselberg as a chuid fianaise.<ref>{{Cite news|last=Hong|first=Rebecca Ballhaus and Nicole|date=2018-08-24|teideal=Allen Weisselberg, Longtime Trump Organization CFO, Testified and Was Granted Immunity in Cohen Probe|language=en-US|work=Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/allen-weisselberg-longtime-trump-organization-cfo-is-granted-immunity-by-federal-prosecutors-in-michael-cohen-investigation-1535121992|access-date=2021-11-13|issn=0099-9660}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2018/08/24/us/politics/allen-weisselberg-immunity-cohen-trump.html|teideal=Allen Weisselberg, Top Trump Organization Official, Was Granted Immunity for Testimony|first1=Michael S.|last1=Schmidt|first2=Steve|last2=Eder|date=August 24, 2018|work=The New York Times}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.washingtonpost.com/opinions/2019/03/01/meet-man-who-could-bring-down-trump/|teideal=Opinion &#124; Meet the man who could bring down Trump|website=The Washington Post|first=Paul|last=Waldman|first2=Greg|last2=Sargent|date=March 1, 2019|accessdate=July 1, 2021}}</ref> Bhí Aighne Dúiche Chontae Nua-Eabhrac Cyrus Vance Jr. ag fiosrú Weisselberg freisin. Nuair a tháinig an t-imscrúdú cónaidhme a rinne Cúirt Dúiche na SA do Cheantar Theas Nua-Eabhrac “i gcrích go héifeachtach” i mí Iúil 2019, d’eisigh Vance subpoenae nua i ndáil leis na híocaíochtaí airgid faoi rún. Ní shíneann díolúine feidearálach Weisselberg chuig imscrúduithe stáit.<ref>{{Cite web|url=https://www.propublica.org/article/prosecutors-investigating-the-trump-organization-zero-in-on-trump-cfo-allen-weisselberg|teideal=Prosecutors Investigating the Trump Organization Zero In on Trump CFO Allen Weisselberg|website=ProPublica|first=Peter|last=Elkind|date=November 21, 2019}}</ref> ==Gabháil agus Díotáil== Chuir Vance dlús lena imscrúdú coiriúil stáit i mí Feabhra 2021, tar éis do Chúirt Uachtarach na Stát Aontaithe údarú a thabhairt do chuntasóirí Trump taifid chánach pearsanta agus gnó Trump a thabhairt ar láimha chuige. Ansin dhírigh oifig Vance a imscrúdú ar Weisselberg, chomh maith le Donald Trump Jr. agus Eric Trump, más fíor go raibh sé mar sprioc aige brú a chur ar Weisselberg "casadh" agus fianaise a thabhairt i gcoinne a fhostóir.<ref name="pressure">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/politics/weisselberg-investigation-vance/2021/03/03/84a9f3d6-7c25-11eb-a976-c028a4215c78_story.html|teideal=In Trump probe, Manhattan district attorney puts pressure on his longtime chief financial officer|date=March 3, 2021|work=The Washington Post|first=David A.|last=Fahrenthold|first2=Jonathan|last2=O'Connell|first3=Shayna|last3=Jacobs|first4=Tom|last4=Hamburger|accessdate=6 March 2021}}</ref> Thuairiscigh an New York Times gur chuir imscrúdaitheoirí ceist ar fhinné amháin ar a laghad faoi chlann mhac Weisselberg - Barry, a bhí i gceannas ar Wollman Rink, agus Jack, a oibríonn ag Ladder Capital, iasachtóir Trump Organization.<ref>{{Cite web|url=https://www.baltimoresun.com/news/nation-world/ct-aud-nw-nyt-prosecutors-investigate-trump-finance-chief-20210302-kzkfrajkaffnlezdjtm3o7niqi-story.html|teideal=Prosecutors investigating Trump focus on his finance chief|first=Ben|last=Protess|first2=William K.|last2=Rashbaum|first3=Maggie|last3=Haberman|work=The Baltimore Sun|date=March 1, 2021|accessdate=July 1, 2021}}</ref> Faoi Mhárta 2021, bhí taifid airgeadais Weisselberg agus a theaghlach á scrúdú ag ionchúisitheoirí.<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2021/03/31/nyregion/trump-vance-investigation.html|teideal=N.Y. Seeks Trump Insider's Records, in Apparent Bid to Gain Cooperation|first1=Ben|last1=Protess|first2=William K.|last2=Rashbaum|first3=Jonah E.|last3=Bromwich|first4=Maggie|last4=Haberman|date=March 31, 2021|work=The New York Times}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.washingtonpost.com/politics/new-york-attorney-general-weisselberg/2021/04/01/cbd98728-9302-11eb-9668-89be11273c09_story.html |teideal=New York attorney general probes finances of key Trump aide |first=David A. |last=Fahrenthold |first2=Shayna |last2=Jacobs |date=April 1, 2021 |accessdate=June 28, 2021 |work=The Washington Post}}</ref> Scaoileadh a iar-iníon céile Jen Weisselberg, a bhí pósta le Barry Weisselberg ó 2004 go dtí 2018, iliomad doiciméad chuig an Manhattan DA a léirigh conas a fuair roinnt fostaithe Trump cúiteamh in eastát réadach agus i míreanna eile.<ref>{{Cite web|url=https://www.staradvertiser.com/2021/05/18/breaking-news/new-york-attorney-general-says-trump-organization-probe-now-criminal/|teideal=New York attorney general says Trump Organization probe now criminal|agency=The Associated Press|date=May 19, 2021|website=Honolulu Star-Advertiser}}</ref>[https://www.newyorker.com/magazine/2021/03/22/can-cyrus-vance-jr-nail-trump .Can Cyrus Vance, Jr., Nail Trump?]</ref> ==Naisc sheachtracha== *[https://www.theguardian.com/us-news/2022/aug/15/allen-weisselberg-trump-organization-tax-evasion-case Trump Organization chief expected to plead guilty in tax evasion case] ==Tagairtí== {{reflist|2}} {{DEFAULTSORT:Weisselberg, Allen}} [[Catagóir:Lucht gnó]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1947]] peqkywdyb14b884miko7dlks1spo9bp 1082227 1082225 2022-08-16T16:38:31Z Kevin Scannell 340 glanadh (beagán) wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Fear gnó Meiriceánach é '''Allen Howard Weisselberg''' (rugadh 15 Lúnasa, 1947) a bhí ina phríomhoifigeach airgeadais (POA) don Eagraíocht Trump. Bhí Weisselberg ina iontaobhaí ar iontaobhas a bhunaigh [[Donald Trump]] sa bhliain 2017 sular insealbhaíodh Trump mar [[Uachtarán na Stát Aontaithe|uachtarán ar na Stáit Aontaithe]]. == Luathshaol == Rugadh Weisselberg i [[Brooklyn]], [[Nua-Eabhrac (stát)|Nua-Eabhrac]], agus d’fhás se suas i gcomharsanacht na buirge Brownsville. <ref>https://www.bloomberg.com/politics/graphics/2015-how-trump-invented-trump/</ref> Is de shliocht Giúdach é. <ref>https://forward.com/fast-forward/408879/allen-weisselberg-of-trump-org-jewish-associate-flip-trump/</ref> D'éirigh sé as Ardscoil Thomas Jefferson in Oirthear Nua-Eabhrac in aice láimhe, sula bhfuair sé Baitsiléir Eolaíochta sa [[Cuntasaíocht|gcuntasaíocht]] ó Ollscoil Pace i 1970. <ref name="Forward">[http://forward.com/fast-forward/359715/low-key-wallpaper-jewish-exec-catapults-to-top-of-trump-organization Low-Key ‘Wallpaper’ Jewish Exec Catapults to Top of Trump Organization], ''Fast Forward'', January 11, 2017.</ref> ==Gairmréim== Thosaigh Weisselberg ag obair mar chuntasóir don ghróintín eastáit réadaigh Fred Trump, bunaithe i nGravesend sa bhliain 1973 <ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2016/12/25/us/politics/trump-organization-business.html|teideal=Inside the Trump Organization, the Company That Has Run Trump's Big World|work=The New York Times|first=Megan|last=Twohey|first2=Russ|last2=Buettner|first3=Steve|last3=Eder|date=December 25, 2016|access-date=August 22, 2018}}</ref>. Faoi dheireadh na 1980idí, bhí sé ina rialtóir ar an gcuideachta (ar aistrigh a phríomhoifig go Midtown Manhattan faoi choimirce Donald Trump) agus bhí sé ag obair faoi Stephen Bollenbach, a réamhtheachtaí mar phríomhoifigeach airgeadais. Sa bhliain 2000, ainmníodh Weisselberg ina phríomhoifigeach airgeadais agus ina leas-uachtarán ar Trump Hotels & Casino Resorts. Bhí sé ina chomhalta boird agus ina chisteoir ar Fhondúireacht Donald J. Trump (Donald J. Trump Foundation) freisin. Sa bhliain 2017, dúirt Weisselberg i dteistíocht chuig imscrúdaitheoirí Stát Nua-Eabhrac nach raibh a fhios aige go raibh sé ina chomhalta boird "at least for the last 10 or 15 years".<ref name=exhibit6>{{cite web |url=https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|teideal=In the Matter of The Investigation of The Donald J Trump Foundation, Inc., Exhibit 6 |last=Schneiderman| first=Eric|date=July 19, 2018|website=State of New York Office of the Attorney General |access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719175419/https://ag.ny.gov/sites/default/files/ex_6.pdf|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news |url=https://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|teideal=The Trump Foundation's treasurer didn't know he was treasurer until investigators told him|work=The Week|first=Kathryn|last=Krawczyk|date=June 14, 2018|access-date=July 19, 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180719173722/http://theweek.com/speedreads/779101/trump-foundations-treasurer-didnt-know-treasurer-until-investigators-told|archive-date=July 19, 2018|url-status=live}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|teideal=An Uncharitable Foundation|last=Sugin|first=Linda|date=September 30, 2016|work=The New York Times|access-date=October 5, 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161005064540/http://www.nytimes.com/2016/09/30/opinion/an-uncharitable-foundation.html|archive-date=October 5, 2016|url-status=live}}</ref> Dhéileáil sé freisin le costais tí an teaghlaigh Trump.<ref name="wsj1">{{cite news|url=https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|teideal=Trump Organization Finance Chief Called to Testify Before Federal Grand Jury|last1=O’Brien|first1=Rebecca Davis|date=July 26, 2018|archive-url=https://archive.today/20180726165243/https://www.wsj.com/articles/trump-organization-finance-chief-called-to-testify-before-federal-grand-jury-1532622947|archive-date=July 26, 2018|newspaper=[[The Wall Street Journal]]|last2=Ballhaus|first2=Rebecca|last3=Rothfeld|first3=Michael|last4=Berzon|first4=Alexandra|access-date=July 27, 2018|url-status=live|df=mdy-all}}</ref> In éineacht le Donald Trump, tá sé ar dhuine de bheirt iontaobhaithe ar iontaobhas in-aisghairthe atá bunaithe i Nua-Eabhrac agus ar leis DT Connect Member Corp. <ref>{{cite news |newspaper=[[The Scotsman]] |quote=In a sign of the dense and complex corporate structure set up to accommodate Mr Trump’s various business interests, DT Connect II LLC is in turn part owned by an entity known as DT Connect Member Corp, which itself is fully owned by a New York-based revocable trust with just two trustees - Mr Trump and Allen Weisselberg, the Trump Organisation’s veteran chief financial officer. |teideal=Donald Trump's luxury helicopter charter plans fail to take off |first=Martyn |last=McLaughlin |date=September 18, 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190918213029/https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867 |archive-date=September 18, 2019 |url=https://www.scotsman.com/news/politics/donald-trump-s-luxury-helicopter-charter-plans-fail-to-take-off-1-5006867}}</ref> Ar 11 Eanáir, 2017, go gairid roimh insealbhú Donald Trump mar uachtarán na Stát Aontaithe, d'fhógair an Eagraíocht Trump go mbainisteodh Weisselberg an chuideachta in éineacht le Eric Trump agus Donald Trump Jr le linn uachtaránacht Trump. Liostaíonn achoimre ar shocruithe iontaobhais dar dáta 10 Feabhra, 2018, Weisselberg agus Donald Trump Jr. mar iontaobhaithe, agus Eric Trump mar chomhairleoir. Thug an achoimre le fios freisin, mar iontaobhaithe, nach raibh ach Weisselberg agus Trump Jr. ar an eolas faoi shonraí airgeadas an iontaobhais.<ref name="Propub">{{cite web|url=https://www.propublica.org/article/trump-pull-money-his-businesses-whenever-he-wants-without-telling-us|teideal=Trump Lawyer Confirms President Can Pull Money From His Businesses Whenever He Wants|first=Derek|last=Kravitz|first2=Al|last2=Shaw|date=April 4, 2017|website=ProPublica|access-date=August 22, 2018}}</ref> ==Íocaíochtaí le Stormy Daniels== Dúirt Michael Cohen, dlíodóir pearsanta Trump ag tús a uachtaránachta, go raibh socrú déanta ag Weisselberg go n-íocfadh an ''Trump Organization'' (Eagraíocht Trump) $35,000 in aghaidh na míosa le Cohen, chun é a aisíoc as airgead a d’iarr Trump ar Cohen an t-aisteoir scannán fásta Stormy Daniels a íoc, sna seachtainí roimh thoghchán 2016, chun í a choinneáil ó bheith ag caint go poiblí faoin gcaidreamh seachphósta a bhí aici le Trump.<ref >https://www.wsj.com/articles/donald-trump-played-central-role-in-hush-payoffs-to-stormy-daniels-and-karen-mcdougal-1541786601 , The Wall Street Journal}</ref> I mí Iúil 2018, fuair Weisselberg subpoena a iarradh ar fianaise a thabhairt os comhair ard-ghiúiré feidearálach maidir le himscrúdú Cohen.<ref>{{cite web|url=https://www.cnbc.com/2018/07/26/trump-org-cfo-called-to-grand-jury-to-testify-wsj.html|teideal=Trump Org. CFO mentioned in Michael Cohen tape called by grand jury to testify: WSJ|first=Dan|last=Mangan|first2=Kevin|last2=Breuninger|work=CNBC|date=July 26, 2018|access-date=August 22, 2018}}</ref> Deonaíodh díolúine teoranta finnéithe do Weisselberg as a chuid fianaise.<ref>{{Cite news|last=Hong|first=Rebecca Ballhaus and Nicole|date=2018-08-24|teideal=Allen Weisselberg, Longtime Trump Organization CFO, Testified and Was Granted Immunity in Cohen Probe|language=en-US|work=Wall Street Journal|url=https://www.wsj.com/articles/allen-weisselberg-longtime-trump-organization-cfo-is-granted-immunity-by-federal-prosecutors-in-michael-cohen-investigation-1535121992|access-date=2021-11-13|issn=0099-9660}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2018/08/24/us/politics/allen-weisselberg-immunity-cohen-trump.html|teideal=Allen Weisselberg, Top Trump Organization Official, Was Granted Immunity for Testimony|first1=Michael S.|last1=Schmidt|first2=Steve|last2=Eder|date=August 24, 2018|work=The New York Times}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.washingtonpost.com/opinions/2019/03/01/meet-man-who-could-bring-down-trump/|teideal=Opinion &#124; Meet the man who could bring down Trump|website=The Washington Post|first=Paul|last=Waldman|first2=Greg|last2=Sargent|date=March 1, 2019|accessdate=July 1, 2021}}</ref> Bhí Aighne Dúiche Chontae Nua-Eabhrac Cyrus Vance Jr. ag fiosrú Weisselberg freisin. Nuair a tháinig an t-imscrúdú cónaidhme a rinne Cúirt Dúiche na SA do Cheantar Theas Nua-Eabhrac “i gcrích go héifeachtach” i mí Iúil 2019, d’eisigh Vance subpoenae nua i ndáil leis na híocaíochtaí airgid faoi rún. Ní shíneann díolúine feidearálach Weisselberg chuig imscrúduithe stáit.<ref>{{Cite web|url=https://www.propublica.org/article/prosecutors-investigating-the-trump-organization-zero-in-on-trump-cfo-allen-weisselberg|teideal=Prosecutors Investigating the Trump Organization Zero In on Trump CFO Allen Weisselberg|website=ProPublica|first=Peter|last=Elkind|date=November 21, 2019}}</ref> ==Gabháil agus Díotáil== Chuir Vance dlús lena imscrúdú coiriúil stáit i mí Feabhra 2021, tar éis do Chúirt Uachtarach na Stát Aontaithe údarú a thabhairt do chuntasóirí Trump taifid chánach pearsanta agus gnó Trump a thabhairt ar lámha chuige. Ansin dhírigh oifig Vance a imscrúdú ar Weisselberg, chomh maith le Donald Trump Jr. agus Eric Trump, más fíor go raibh sé mar sprioc aige brú a chur ar Weisselberg "casadh" agus fianaise a thabhairt i gcoinne a fhostóra.<ref name="pressure">{{cite news|url=https://www.washingtonpost.com/politics/weisselberg-investigation-vance/2021/03/03/84a9f3d6-7c25-11eb-a976-c028a4215c78_story.html|teideal=In Trump probe, Manhattan district attorney puts pressure on his longtime chief financial officer|date=March 3, 2021|work=The Washington Post|first=David A.|last=Fahrenthold|first2=Jonathan|last2=O'Connell|first3=Shayna|last3=Jacobs|first4=Tom|last4=Hamburger|accessdate=6 March 2021}}</ref> Thuairiscigh an New York Times gur chuir imscrúdaitheoirí ceist ar fhinné amháin ar a laghad faoi chlann mhac Weisselberg — Barry, a bhí i gceannas ar Wollman Rink, agus Jack, a oibríonn ag Ladder Capital, iasachtóir Trump Organization.<ref>{{Cite web|url=https://www.baltimoresun.com/news/nation-world/ct-aud-nw-nyt-prosecutors-investigate-trump-finance-chief-20210302-kzkfrajkaffnlezdjtm3o7niqi-story.html|teideal=Prosecutors investigating Trump focus on his finance chief|first=Ben|last=Protess|first2=William K.|last2=Rashbaum|first3=Maggie|last3=Haberman|work=The Baltimore Sun|date=March 1, 2021|accessdate=July 1, 2021}}</ref> Faoi Mhárta 2021, bhí taifid airgeadais Weisselberg agus a theaghlach á scrúdú ag ionchúisitheoirí.<ref>{{Cite web|url=https://www.nytimes.com/2021/03/31/nyregion/trump-vance-investigation.html|teideal=N.Y. Seeks Trump Insider's Records, in Apparent Bid to Gain Cooperation|first1=Ben|last1=Protess|first2=William K.|last2=Rashbaum|first3=Jonah E.|last3=Bromwich|first4=Maggie|last4=Haberman|date=March 31, 2021|work=The New York Times}}</ref><ref>{{cite web |url=https://www.washingtonpost.com/politics/new-york-attorney-general-weisselberg/2021/04/01/cbd98728-9302-11eb-9668-89be11273c09_story.html |teideal=New York attorney general probes finances of key Trump aide |first=David A. |last=Fahrenthold |first2=Shayna |last2=Jacobs |date=April 1, 2021 |accessdate=June 28, 2021 |work=The Washington Post}}</ref> Scaoileadh a iar-iníon céile Jen Weisselberg, a bhí pósta le Barry Weisselberg ó 2004 go dtí 2018, iliomad doiciméad chuig an Manhattan DA a léirigh conas a fuair roinnt fostaithe Trump cúiteamh in eastát réadach agus i míreanna eile.<ref>{{Cite web|url=https://www.staradvertiser.com/2021/05/18/breaking-news/new-york-attorney-general-says-trump-organization-probe-now-criminal/|teideal=New York attorney general says Trump Organization probe now criminal|agency=The Associated Press|date=May 19, 2021|website=Honolulu Star-Advertiser}}</ref>[https://www.newyorker.com/magazine/2021/03/22/can-cyrus-vance-jr-nail-trump .Can Cyrus Vance, Jr., Nail Trump?]</ref> ==Naisc sheachtracha== *[https://www.theguardian.com/us-news/2022/aug/15/allen-weisselberg-trump-organization-tax-evasion-case Trump Organization chief expected to plead guilty in tax evasion case] ==Tagairtí== {{reflist|2}} {{DEFAULTSORT:Weisselberg, Allen}} [[Catagóir:Lucht gnó]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1947]] lxm35ljqpunqazlyy4r87rol0k7j0tj Dún Bheagain 0 102683 1082370 1055028 2022-08-17T03:26:42Z Xqbot 3926 Róbó: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[Dùn Bheagan]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Dùn Bheagan]] ouw6zxv99q1xrzod8uhl4dg59mvbsrq Patna 0 102713 1082367 1055168 2022-08-17T03:05:30Z Kevin Scannell 340 Changed redirect target from [[Patna (Comhairle Siorrachd Àir an Ear )]] to [[Patna (Comhairle Siorrachd Àir an Ear)]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Patna (Comhairle Siorrachd Àir an Ear)]] b3e7rkgqxng893nvs6twbiy45ll2brz Tonn teasa san Eoraip, Iúil 2022 0 103086 1082337 1064673 2022-08-16T23:05:26Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} [[Íomhá:Heatwave on Palace Pier - geograph.org.uk - 2096838.jpg|mion|Palace Pier, Sasana<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Brighton Palace Pier|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Brighton_Palace_Pier&oldid=1092076691|journal=Wikipedia|date=2022-06-08|language=en}}</ref>]] I lár mhí Iúil 2022, bhí foláireamh eisithe ag [[Met Éireann]], Oifig na hAimsire in Éirinn agus i dtíortha eile san Eoraip, maidir le "teochtaí thar an gcoitiantacht".<ref>{{Luaigh foilseachán|title="Teochtaí thar an gCoitiantacht" tuartha - suas le 32C|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0715/1310378-teochtai-thar-an-gcoitiantacht-tuartha-suas-le-32c/|date=2022-07-15|language=ga|author=Nuacht RTÉ}}</ref> [[Íomhá:Heatwave on Margate Beach.jpg|mion|Trá Margate, Iúil 2022]] Bhí [[tonn teasa]] eile san Eoraip i lár mhí an mheithimh 2022, ach aimsir  fhliuch in Éirinn ag an am <ref>{{Luaigh foilseachán|title=2022 European heat waves|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=2022_European_heat_waves&oldid=1099265140|journal=Wikipedia|date=2022-07-19|language=en}}</ref> [[Íomhá:Hammersmith Bridge footing cooled in heatwave.jpg|mion|Droichead [[Hammersmith]]]] Dúirt saineolaithe gur athrú aeráide ba chúis leis an aimsir dhainséarach seo agus go n-éireoidh cúrsaí níos measa sna blianta atá amach romhainn.<ref name=":1">{{Luaigh foilseachán|title=An teocht os cionn 40C sa Ríocht Aontaithe don gcéad uair riamh|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0719/1311073-teocht-os-cionn-40c-sa-riocht-aontaithe-don-gcead-uair-riamh/|date=2022-07-19|language=ga}}</ref> === Éire === Agus an aimsir níos teo agus níos tirime ná mar is iondúil in Éirinn, bhí an teocht idir 25C agus 33C i rith an lae ar 18-19 Iúil, a bhuíochas do chrios ardbhrú ón iardheisceart. Bhí sé thar a bheith té thar oíche chomh maith (idir 15 agus 20 céim san oíche).<ref name=":0">{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/rabhadh-bui-teasa-eisithe-ag-met-eireann/|teideal=Rabhadh Buí Teasa eisithe ag Met Éireann|dáta=15 Iúil 2022|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-07-18}}</ref> [[Íomhá:UK heatwave weather warnings July 2022.jpg|mion]] D'eisigh [[Met Éireann]] rabhadh buí ar 15 Iúil 2022 maidir le gach áit sa tír<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/rabhadh-bui-teasa-eisithe-ag-met-eireann/|teideal=Rabhadh Buí Teasa eisithe ag Met Éireann|dáta=15 Iúil 2022|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> agus tugadh le fios go bhféadfadh daoine leochailleacha a bheith i mbaol. I b[[Páirc an Fhionnuisce]], cláraíodh an teocht is airde i mBaile Átha Claith riamh, 33 céim Celsius, ar 18 Iúil 2022 (33.3 céim C i g[[Cill Chainnigh]] ar 26 Meitheamh 1887,an leibhéal is airde riamh in Éirinn agus seasann an churiarracht i gcónaí).<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.irishtimes.com/ireland/2022/07/18/ireland-records-hottest-day-for-135-years-as-temperatures-hit-33-degrees-in-dublin/|teideal=Ireland records hottest day for 135 years as temperatures hit 33.1 degrees in Dublin|language=en|work=The Irish Times|dátarochtana=2022-07-18}}</ref> In [[Ail Finn]] i g[[contae Ros Comáin]] ar an 19 Iúil 2006 a cláraíodh an teocht is airde in Éirinn idir 1887-2022, 32.3 céim Celsius.<ref name=":0" /> [[Íomhá:ECDM 20220718 Forestfires.pdf|mion|loisceadh réimse leathan foraoise san Eoraip]] === Sasana === Chuir oifig na haimsire i Sasana rabhadh dearg teasa amach do [[Londain]], [[Manchain]] agus [[York]] don 18-19 Iúil. Den chéad uair riamh fógraíodh éigeandáil náisiúnta brothaill, agus teocht chomh hard le 40 céim Celsius á tuar. Dúirt oifig meitéareolaíochta na Breataine ar 19 Iúil go raibh an teocht ag 40.3 i gConingsby (agus 40.2C ag Heathrow i Londain ag 11.50 ar maidin), an leibhéal is airde riamh i Sasana.<ref name=":1" /><ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/world/uk/after-warmest-night-britain-braces-record-temperature-2022-07-19/|teideal=Britain swelters on its hottest day ever as temperatures hit 40C|údar=Kate Holton, Sachin Ravikumar|dáta=2022-07-19|language=en|work=Reuters|dátarochtana=2022-07-19}}</ref> Tugtar rabhadh go bhféadfadh an brothall millteanach seo daoine atá “slán agus folláin” a chur as a sláinte nó a mharú. === Mór-roinn === Fuair os cionn 500 duine bás sa Spáinn sa tonn teasa a mhair 10 lá (farasbarr básanna<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Mortality displacement|url=https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mortality_displacement&oldid=1095649167|journal=Wikipedia|date=2022-06-29|language=en}}</ref> 2022 v. 2021 de réir an Carlos III Health Institute<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.ndtv.com/world-news/spain-heat-wave-over-500-people-die-in-spains-record-10-day-intense-heat-wave-3178135|teideal=Over 500 People Die In Spain's Record 10-Day Intense Heat Wave|work=NDTV.com|dátarochtana=2022-07-21}}</ref>),<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Os cionn 500 duine tar éis bháis sa Spáinn|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0720/1311338-os-cionn-500-duine-tar-eis-bhais-sa-spainn-a-deir-an-priomhaire/|date=2022-07-20|language=ga}}</ref> Bhí an teocht 45.6 céim Celsius in [[An Andalúis|Andalúis]] na [[An Spáinn|Spáinne]] agus 40 céım i [[Maidrid]].<ref name=":0" /> Bhí an Spáinn spalptha cheal báistí i mbliana agus níos lú ná leath an ghnáthleibhéil acu. D’iarr na húdaráis ar dhaoine i ndeisceart na tíre gan tabhairt faoi aon turas sa teas. Bhí ionaid phoiblí a raibh fuarú agus uisce ar fáil iontu oscailte do dhaoine nach bhfuil aerchóiriú ina dtithe. Sa bh[[Frainc]], sa n[[An Ghréig|Gréig]], sa [[An Chróit|Chróit]], sa [[An Spáinn|Spáinn]] agus sa [[An Phortaingéil|Phortaingéil]], tá lucht dóiteáin gnóthach ag iarraidh tinte foraoise a cheansú agus daoine a choinneáil slán. B’éigean daoine a aslonnú as iardheisceart na Tuirce agus as iarthar na Spáinne de bharr falscaithe.<ref name=":0" /> == Féach freisin == * [[Met Éireann]] * [[Téamh domhanda]] * [[Tonn teasa]] * [[:Catagóir:Teagmhais aimsire|Teagmhais aimsire]] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:2022]] [[Catagóir:Téamh domhanda]] [[Catagóir:Teagmhais aimsire]] [[Catagóir:Timpeallacht na hÉireann]] [[Catagóir:Aeráid na hÉireann]] 1sbqq165vfbil7re5tf7876sihtsybv Ciste Dhubh 0 103257 1082369 1064023 2022-08-17T03:26:37Z Xqbot 3926 Róbó: Ag socrú athsheolta dúbailte → [[A' Chiste Dhubh]] wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[A' Chiste Dhubh]] 4m0tb3ae81nibxttjjirhxk5tv60wa7 Teimpléad:Cite web-en 10 103281 1082280 1064229 2022-08-16T18:59:03Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{ #if: {{#if: {{{url|}}} | {{#if: {{{title|}}} |1}}}} ||Ní mór duit '''''title =''''' agus '''''url =''''' a shonrú nuair a úsáideann tú {{[[Teimpléad:Cite web-en]]}}. {{#if: {{NAMESPACE}}|| [[Catagóir:Leathanaigh le comhlua briste]]}} }}{{ #if: {{{archive-url|}}}{{{archive-date|}}} | {{#if: {{#if: {{{archive-url|}}}| {{#if: {{{archive-date|}}} |1}}}} ||Ní mór duit '''''archive-url =''''' agus '''''archive-date =''''' a shonrú nuair a úsáideann tú {{[[Teimpléad:Cite web-en]]}}. {{#if: {{NAMESPACE}}|| [[Catagóir:Leathanaigh le comhlua briste]]}} }} }}{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}} | {{#if: {{{author-link|}}} | [[{{{author-link}}}|{{#if: {{{last|}}} | {{{last}}}{{#if: {{{first|}}} | , {{{first}}} }} | {{{author}}} }}]] | {{#if: {{{last|}}} | {{{last}}}{{#if: {{{first|}}} | , {{{first}}} }} | {{{author}}} }} }} }}{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}} | {{#if: {{{coauthors|}}}| <nowiki>;</nowiki>&#32;{{{coauthors}}} }} }}{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}}| {{#if: {{{date|}}} | &#32;({{#ifeq:{{#time:Y-m-d|{{{date}}}}}|{{{date}}}|{{{date}}}|{{{date}}}}}) | {{#if: {{{year|}}} | {{#if: {{{month|}}} | &#32;({{{month}}} {{{year}}}) | &#32;({{{year}}}) }} }} |}} }}{{#if: {{{last|}}}{{{author|}}} | .&#32;}}{{ #if: {{{editor|}}} | &#32;{{{editor}}}:&nbsp; }}{{#if: {{{curly|}}}|“|" }}{{#if: {{{archive-url|}}} | {{#if: {{{archive-url|}}} | {{#if: {{{title|}}} | [{{{archive-url}}} {{{title}}}] }}}} | {{#if: {{{url|}}} | {{#if: {{{title|}}} | [{{{url}}} {{{title}}}] }}}} }}{{#if: {{{curly|}}}|”|" }}{{#if: {{{format|}}} | &#32;({{{format}}}) }}{{#if:{{{language|}}} | &#32;({{{language}}}) }}{{#if: {{{work|}}} | .&#32;''{{{work}}}'' }}{{#if: {{{pages|}}} | &#32;{{{pages}}} }}{{#if: {{{publisher|}}} | .&#32;{{{publisher}}}{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}} | | {{#if: {{{date|}}}{{{year|}}}{{{month|}}} || }} }} }}{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}} ||{{#if: {{{date|}}} | &#32;({{#ifeq:{{#time:Y-m-d|{{{date}}}}}|{{{date}}}|{{{date}}}|{{#ifeq:{{#time:Y-m-d|{{{date}}}}}|1970-01-01|{{{date}}}|{{{date}}}}}}}) | {{#if: {{{year|}}} | {{#if: {{{month|}}} | &#32;({{{month}}} {{{year}}}) | &#32;({{{year}}}) }} }} }} }}.{{#if: {{{archive-date|}}} | &#32;Cartlannaíodh [{{{url}}} an bunleathanach] ar {{{archive-date}}}. }}{{#if: {{{doi|}}} | &#32;[[Digital object identifier|doi]]:[http://dx.doi.org/{{{doi|{{{doilabel|}}}}}} {{{doi}}}]. }}{{#if: {{{access-date|}}} | &#32;Dáta rochtana: {{{access-date}}}{{#if: {{{accessyear|}}} | , [[{{{accessyear}}}]] }}. }}{{#if: {{{accessmonthday|}}} | &#32;Dáta rochtana: {{{accessmonthday}}}{{#if: {{{accessyear|}}} | , {{{accessyear}}} }}. }}{{#if: {{{accessdaymonth|}}} | &#32;Dáta rochtana: {{{accessdaymonth}}}{{#if: {{{accessyear|}}} | &#32;{{{accessyear}}} }}. }}{{#if: {{{quote|}}} | &nbsp;“{{{quote}}}” }}</includeonly><noinclude>Más mian leat úsáid a bhaint as an teimpléad seo, léigh [[:en:Template:Cite web/doc|Cite web/doc]] Common form: :<nowiki>{{Cite web-en |url= |title= |author= |access-date=3 Eanáir 2009 |publisher= |date=}}</nowiki> (Everything but "title" and "URL" are optional). [[Catagóir:Teimpléid|Cite]]<templatedata> { "params": { "url": { "label": "URL", "required": true, "suggested": true }, "title": { "label": "Teideal", "suggested": true, "required": true }, "archive-url": { "label": "url na cartlainne" }, "archive-date": { "label": "Dáta na cartlainne" }, "author": { "label": "údar", "suggested": true }, "last": { "label": "sloinne" }, "first": { "label": "ainm" }, "coauthors": { "label": "comhúdair" }, "date": { "label": "Dáta", "suggested": true }, "month": { "label": "mí" }, "editor": { "label": "eagarthóir" }, "format": { "label": "formáid" }, "language": { "label": "teanga" }, "work": { "label": "ainm an tsuímh gréasáin" }, "pages": { "label": "leathanaigh" }, "publisher": { "label": "foilsitheoir" }, "doi": { "label": "DOI" }, "doilabel": { "label": "lipéad an DOI" }, "accessyear": { "label": "bliain rochtana" }, "accessmonthday": { "label": "mí lá rochtana" }, "accessdaymonth": { "label": "lá mí rochtana" }, "quote": { "label": "athfhriotal", "description": "téacs athfhriotail" }, "author-link": { "label": "nasc an údair", "description": "nasc an údair/leathanach Vicipéide an údair" }, "year": { "label": "bliain" }, "access-date": { "label": "dáta rochtana", "suggested": true } }, "maps": { "citoid": { "title": "title", "url": "url", "subject": "title", "publicationTitle": "work", "blogTitle": "work", "forumTitle": "work", "seriesTitle": "work", "websiteTitle": "work", "publisher": "publisher", "date": "date", "pages": "pages", "accessDate": "access-date", "DOI": "doi", "language": "language", "author": "author", "contributor": "coauthors", "editor": "editor", "last1" : "last", "first1" : "first" } }, "paramOrder": [ "url", "title", "author", "last", "author-link", "first", "coauthors", "date", "year", "month", "editor", "format", "language", "work", "pages", "publisher", "doi", "doilabel", "access-date", "archive-url", "archive-date", "accessyear", "accessmonthday", "accessdaymonth", "quote" ] } </templatedata> </noinclude> mpbaqujdnbn3m0n0lr9ww6sn94louq3 1082282 1082280 2022-08-16T19:00:31Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki <includeonly>{{ #if: {{#if: {{{url|}}} | {{#if: {{{title|}}} |1}}}} ||Ní mór duit '''''title =''''' agus '''''url =''''' a shonrú nuair a úsáideann tú {{[[Teimpléad:Cite web-en]]}}. {{#if: {{NAMESPACE}}|| [[Catagóir:Leathanaigh le comhlua briste]]}} }}{{ #if: {{{archive-url|}}}{{{archive-date|}}} | {{#if: {{#if: {{{archive-url|}}}| {{#if: {{{archive-date|}}} |1}}}} ||Ní mór duit '''''archive-url =''''' agus '''''archive-date =''''' a shonrú nuair a úsáideann tú {{[[Teimpléad:Cite web-en]]}}. {{#if: {{NAMESPACE}}|| [[Catagóir:Leathanaigh le comhlua briste]]}} }} }}{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}} | {{#if: {{{author-link|}}} | [[{{{author-link}}}|{{#if: {{{last|}}} | {{{last}}}{{#if: {{{first|}}} | , {{{first}}} }} | {{{author}}} }}]] | {{#if: {{{last|}}} | {{{last}}}{{#if: {{{first|}}} | , {{{first}}} }} | {{{author}}} }} }} }}{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}} | {{#if: {{{coauthors|}}}| <nowiki>;</nowiki>&#32;{{{coauthors}}} }} }}{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}}| {{#if: {{{date|}}} | &#32;({{#ifeq:{{#time:Y-m-d|{{{date}}}}}|{{{date}}}|{{{date}}}|{{{date}}}}}) | {{#if: {{{year|}}} | {{#if: {{{month|}}} | &#32;({{{month}}} {{{year}}}) | &#32;({{{year}}}) }} }} |}} }}{{#if: {{{last|}}}{{{author|}}} | .&#32;}}{{ #if: {{{editor|}}} | &#32;{{{editor}}}:&nbsp; }}{{#if: {{{curly|}}}|“|“ }}{{#if: {{{archive-url|}}} | {{#if: {{{archive-url|}}} | {{#if: {{{title|}}} | [{{{archive-url}}} {{{title}}}] }}}} | {{#if: {{{url|}}} | {{#if: {{{title|}}} | [{{{url}}} {{{title}}}] }}}} }}{{#if: {{{curly|}}}|”|” }}{{#if: {{{format|}}} | &#32;({{{format}}}) }}{{#if:{{{language|}}} | &#32;({{{language}}}) }}{{#if: {{{work|}}} | .&#32;''{{{work}}}'' }}{{#if: {{{pages|}}} | &#32;{{{pages}}} }}{{#if: {{{publisher|}}} | .&#32;{{{publisher}}}{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}} | | {{#if: {{{date|}}}{{{year|}}}{{{month|}}} || }} }} }}{{#if: {{{author|}}}{{{last|}}} ||{{#if: {{{date|}}} | &#32;({{#ifeq:{{#time:Y-m-d|{{{date}}}}}|{{{date}}}|{{{date}}}|{{#ifeq:{{#time:Y-m-d|{{{date}}}}}|1970-01-01|{{{date}}}|{{{date}}}}}}}) | {{#if: {{{year|}}} | {{#if: {{{month|}}} | &#32;({{{month}}} {{{year}}}) | &#32;({{{year}}}) }} }} }} }}.{{#if: {{{archive-date|}}} | &#32;Cartlannaíodh [{{{url}}} an bunleathanach] ar {{{archive-date}}}. }}{{#if: {{{doi|}}} | &#32;[[Digital object identifier|doi]]:[http://dx.doi.org/{{{doi|{{{doilabel|}}}}}} {{{doi}}}]. }}{{#if: {{{access-date|}}} | &#32;Dáta rochtana: {{{access-date}}}{{#if: {{{accessyear|}}} | , [[{{{accessyear}}}]] }}. }}{{#if: {{{accessmonthday|}}} | &#32;Dáta rochtana: {{{accessmonthday}}}{{#if: {{{accessyear|}}} | , {{{accessyear}}} }}. }}{{#if: {{{accessdaymonth|}}} | &#32;Dáta rochtana: {{{accessdaymonth}}}{{#if: {{{accessyear|}}} | &#32;{{{accessyear}}} }}. }}{{#if: {{{quote|}}} | &nbsp;“{{{quote}}}” }}</includeonly><noinclude>Más mian leat úsáid a bhaint as an teimpléad seo, léigh [[:en:Template:Cite web/doc|Cite web/doc]] Common form: :<nowiki>{{Cite web-en |url= |title= |author= |access-date=3 Eanáir 2009 |publisher= |date=}}</nowiki> (Everything but "title" and "URL" are optional). [[Catagóir:Teimpléid|Cite]]<templatedata> { "params": { "url": { "label": "URL", "required": true, "suggested": true }, "title": { "label": "Teideal", "suggested": true, "required": true }, "archive-url": { "label": "url na cartlainne" }, "archive-date": { "label": "Dáta na cartlainne" }, "author": { "label": "údar", "suggested": true }, "last": { "label": "sloinne" }, "first": { "label": "ainm" }, "coauthors": { "label": "comhúdair" }, "date": { "label": "Dáta", "suggested": true }, "month": { "label": "mí" }, "editor": { "label": "eagarthóir" }, "format": { "label": "formáid" }, "language": { "label": "teanga" }, "work": { "label": "ainm an tsuímh gréasáin" }, "pages": { "label": "leathanaigh" }, "publisher": { "label": "foilsitheoir" }, "doi": { "label": "DOI" }, "doilabel": { "label": "lipéad an DOI" }, "accessyear": { "label": "bliain rochtana" }, "accessmonthday": { "label": "mí lá rochtana" }, "accessdaymonth": { "label": "lá mí rochtana" }, "quote": { "label": "athfhriotal", "description": "téacs athfhriotail" }, "author-link": { "label": "nasc an údair", "description": "nasc an údair/leathanach Vicipéide an údair" }, "year": { "label": "bliain" }, "access-date": { "label": "dáta rochtana", "suggested": true } }, "maps": { "citoid": { "title": "title", "url": "url", "subject": "title", "publicationTitle": "work", "blogTitle": "work", "forumTitle": "work", "seriesTitle": "work", "websiteTitle": "work", "publisher": "publisher", "date": "date", "pages": "pages", "accessDate": "access-date", "DOI": "doi", "language": "language", "author": "author", "contributor": "coauthors", "editor": "editor", "last1" : "last", "first1" : "first" } }, "paramOrder": [ "url", "title", "author", "last", "author-link", "first", "coauthors", "date", "year", "month", "editor", "format", "language", "work", "pages", "publisher", "doi", "doilabel", "access-date", "archive-url", "archive-date", "accessyear", "accessmonthday", "accessdaymonth", "quote" ] } </templatedata> </noinclude> ga3orywdlu8sw0erij58dnn2z8pxyy7 Úsáideoir:Deirge Ó Dhaoinebeaga/Marie Hargreaves 2 103568 1082331 1069400 2022-08-16T22:32:33Z Deirge Ó Dhaoinebeaga 51568 nowiki Teimpléad:Athbhreithniú wikitext text/x-wiki <nowiki>Teimpléad:Athbhreithniú</nowiki> '''Marie Hargreaves''' 2yg6whhyrvdv2wn8u15s807yhprwun3 Úsáideoir:Deirge Ó Dhaoinebeaga/Michael Doyle (1846–1928) 2 103576 1082330 1069444 2022-08-16T22:31:52Z Deirge Ó Dhaoinebeaga 51568 nowiki Teimpléad:Athbhreithniú wikitext text/x-wiki <nowiki>Teimpléad:Athbhreithniú</nowiki> [[File:Michael Doyle (1846-1928) - dealbh taobh amuigh de theach cúirte Baile an Mhóta (1980).jpg|thumb|Michael Doyle (1846-1928) - dealbh taobh amuigh de theach cúirte Baile an Mhóta (1980)]] '''Michael Doyle''' (1846–1928) [[File:Michael Doyle (1846-1928) - inscríbhinn ar dealbh taobh amuigh de Baile an Mhóta (1981).jpg|thumb|Michael Doyle (1846-1928) - inscríbhinn ar dealbh taobh amuigh de Baile an Mhóta (1981)]] m395o2uy4x3x14swbdtvjfwqr44pf1y Úsáideoir:Deirge Ó Dhaoinebeaga/SS Inniscara 2 103581 1082329 1069542 2022-08-16T22:30:44Z Deirge Ó Dhaoinebeaga 51568 nowiki Teimpléad:Athbhreithniú wikitext text/x-wiki <nowiki>Teimpléad:Athbhreithniú</<nowiki> [[File:Inniscarra is in Cork!.jpg|thumb|Inniscarra is in Cork!]] Long a tógadh sa bhliain 1903 ab ea '''SS Inniscara'''. Mheáigh an long seo 1412 tonna comhlán. Bhí ''Inniscara'' á oibriú ag an [[City of Cork Steam Packet Company]]. Ar 12 Bealtaine 1918 chuaigh an long faoi le linn [[An Chéad Chogadh Domhanda]]. eqr3osg6idqo1p4r2yfokzudr68lffn Discogs 0 103868 1082205 2022-08-16T12:28:58Z Kevin Scannell 340 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1099761079|Discogs]]" wikitext text/x-wiki Is éard atá i gceist le '''Discogs''' (giorrúchán ar “discographies”) ná [[Láithreán Gréasáin|suíomh Gréasáin]] agus [[bunachar sonraí]] sluafhoinsithe faoi thaifeadtaí [[Fuaim|fuaime]], lena n-áirítear eisiúintí tráchtála, eisiúintí poiblíochta, agus eisiúintí bradacha nó eislipéid. Nuair a cruthaíodh an suíomh, bhí sé dírithe go príomha ar [[Ceol leictreonach|cheol leictreonach]],<ref name="auto">{{Cite web-en|url=https://happymag.tv/discogs-what-is-it-where-it-came-from-and-how-to-use-it/|title=Discogs: what is it, where it came from, and how to use it|language=en-US|access-date=2019-10-08}}</ref> ach anois faightear gach seánra agus gach formáid air. Tar éis gur osclaíodh an an bunachar sonraí don phobal, ba é [[rac-cheol]] an seánra is forleithne ar an suíomh.<ref>{{Cite web-en|url=https://blog.discogs.com/en/10-million-releases|title=Discogs Reaches 10 Million Releases 🎉|date=2018-06-28|language=en-US|work=Discogs Blog|access-date=2019-10-08}}</ref> Ar 2 May 2022, bhí níos mó ná 15.1 milliún eisiúint le níos mó ná 8 milliún ealaíontóir ó 1.8 milliún lipéad ceoil ar an suíomh, curtha isteach ag níos mó ná 628,000 cuntas úsáideora.<ref name="discogs stats">{{Cite web-en|url=http://www.discogs.com/search|title=Explore on Discogs|date=2 May 2022|publisher=Discogs|access-date=2 May 2022}}</ref><ref name="discogs contributors">{{Cite web-en|url=https://www.discogs.com/stats/contributors|title=Discogs Contributors|date=2 May 2022|publisher=Discogs.com|access-date=2 May 2022}}</ref> Is leis an gcomhlacht Zink Media, Inc. freastalaithe Discogs, óstáilte go poiblí ag '''discogs.com''', agus lonnaithe in [[Portland, Oregon]], Stáit Aontaithe Mheiriceá.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.whois.com/whois/discogs.com|title=Whois discogs.com|work=www.whois.com|access-date=2019-02-18}}</ref> [[Catagóir:Suímh ghréasáin]] [[Catagóir:Ceol]] [[Catagóir:Tionscal na siamsaíochta]] 5hm4zgs749t2hfo8mnpe6r5aaqga2mp 1082206 1082205 2022-08-16T12:36:18Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}} Is éard atá i gceist le '''Discogs''' (giorrúchán ar “discographies”) ná [[Láithreán Gréasáin|suíomh Gréasáin]] agus [[bunachar sonraí]] sluafhoinsithe faoi thaifeadtaí [[Fuaim|fuaime]], lena n-áirítear eisiúintí tráchtála, eisiúintí poiblíochta, agus eisiúintí bradacha nó eislipéid. Nuair a cruthaíodh an suíomh, bhí sé dírithe go príomha ar [[Ceol leictreonach|cheol leictreonach]],<ref name="auto">{{Cite web-en|url=https://happymag.tv/discogs-what-is-it-where-it-came-from-and-how-to-use-it/|title=Discogs: what is it, where it came from, and how to use it|language=en-US|access-date=2019-10-08}}</ref> ach anois faightear gach seánra agus gach formáid air. Tar éis gur osclaíodh an an bunachar sonraí don phobal, ba é [[rac-cheol]] an seánra is forleithne ar an suíomh.<ref>{{Cite web-en|url=https://blog.discogs.com/en/10-million-releases|title=Discogs Reaches 10 Million Releases 🎉|date=2018-06-28|language=en-US|work=Discogs Blog|access-date=2019-10-08}}</ref> Ar 2 May 2022, bhí níos mó ná 15.1 milliún eisiúint le níos mó ná 8 milliún ealaíontóir ó 1.8 milliún lipéad ceoil ar an suíomh, curtha isteach ag níos mó ná 628,000 cuntas úsáideora.<ref name="discogs stats">{{Cite web-en|url=http://www.discogs.com/search|title=Explore on Discogs|date=2 Bealtaine 2022|publisher=Discogs|access-date=2 Bealtaine 2022}}</ref><ref name="discogs contributors">{{Cite web-en|url=https://www.discogs.com/stats/contributors|title=Discogs Contributors|date=2 Bealtaine 2022|publisher=Discogs.com|access-date=2 Bealtaine 2022}}</ref> Is leis an gcomhlacht Zink Media, Inc. freastalaithe Discogs, óstáilte go poiblí ag '''discogs.com''', agus lonnaithe in [[Portland, Oregon]], Stáit Aontaithe Mheiriceá.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.whois.com/whois/discogs.com|title=Whois discogs.com|work=www.whois.com|access-date=2019-02-18}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Suímh ghréasáin]] [[Catagóir:Ceol]] [[Catagóir:Tionscal na siamsaíochta]] 5kk1tsfb7b19n3jxnv8spyqwilig01b 1082207 1082206 2022-08-16T13:25:28Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}} Is éard atá i gceist le '''Discogs''' (giorrúchán ar “discographies”) ná [[Láithreán Gréasáin|suíomh Gréasáin]] agus [[bunachar sonraí]] sluafhoinsithe faoi thaifeadtaí [[Fuaim|fuaime]], lena n-áirítear eisiúintí tráchtála, eisiúintí poiblíochta, agus eisiúintí bradacha nó eislipéid. Nuair a cruthaíodh an suíomh, bhí sé dírithe go príomha ar [[Ceol leictreonach|cheol leictreonach]],<ref name="auto">{{Cite web-en|url=https://happymag.tv/discogs-what-is-it-where-it-came-from-and-how-to-use-it/|title=Discogs: what is it, where it came from, and how to use it|language=en-US|access-date=2019-10-08}}</ref> ach anois faightear gach seánra agus gach formáid air. Tar éis gur osclaíodh an bunachar sonraí don phobal, ba é [[rac-cheol]] an seánra is forleithne ar an suíomh.<ref>{{Cite web-en|url=https://blog.discogs.com/en/10-million-releases|title=Discogs Reaches 10 Million Releases 🎉|date=2018-06-28|language=en-US|work=Discogs Blog|access-date=2019-10-08}}</ref> Ar 2 May 2022, bhí níos mó ná 15.1 milliún eisiúint le níos mó ná 8 milliún ealaíontóir ó 1.8 milliún lipéad ceoil ar an suíomh, curtha isteach ag níos mó ná 628,000 cuntas úsáideora.<ref name="discogs stats">{{Cite web-en|url=http://www.discogs.com/search|title=Explore on Discogs|date=2 Bealtaine 2022|publisher=Discogs|access-date=2 Bealtaine 2022}}</ref><ref name="discogs contributors">{{Cite web-en|url=https://www.discogs.com/stats/contributors|title=Discogs Contributors|date=2 Bealtaine 2022|publisher=Discogs.com|access-date=2 Bealtaine 2022}}</ref> Is leis an gcomhlacht Zink Media, Inc. freastalaithe Discogs, óstáilte go poiblí ag '''discogs.com''', agus lonnaithe in [[Portland, Oregon]], Stáit Aontaithe Mheiriceá.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.whois.com/whois/discogs.com|title=Whois discogs.com|work=www.whois.com|access-date=2019-02-18}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Suímh ghréasáin]] [[Catagóir:Ceol]] [[Catagóir:Tionscal na siamsaíochta]] ct3lv89lyzlundaoe8un2wqi8exiopw 1082211 1082207 2022-08-16T13:40:33Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Eagraíochta}} Is éard atá i gceist le '''Discogs''' (giorrúchán ar “discographies”) ná [[Láithreán Gréasáin|suíomh Gréasáin]] agus [[bunachar sonraí]] sluafhoinsithe faoi thaifeadtaí [[Fuaim|fuaime]], lena n-áirítear eisiúintí tráchtála, eisiúintí bolscaireachta, agus eisiúintí bradacha nó eislipéid. Nuair a cruthaíodh an suíomh, bhí sé dírithe go príomha ar [[Ceol leictreonach|cheol leictreonach]],<ref name="auto">{{Cite web-en|url=https://happymag.tv/discogs-what-is-it-where-it-came-from-and-how-to-use-it/|title=Discogs: what is it, where it came from, and how to use it|language=en-US|access-date=2019-10-08}}</ref> ach anois faightear gach seánra agus gach formáid air. Tar éis gur osclaíodh an bunachar sonraí don phobal, ba é [[rac-cheol]] an seánra is forleithne ar an suíomh.<ref>{{Cite web-en|url=https://blog.discogs.com/en/10-million-releases|title=Discogs Reaches 10 Million Releases 🎉|date=2018-06-28|language=en-US|work=Discogs Blog|access-date=2019-10-08}}</ref> Ar 2 May 2022, bhí níos mó ná 15.1 milliún eisiúint le níos mó ná 8 milliún ealaíontóir ó 1.8 milliún lipéad ceoil ar an suíomh, curtha isteach ag níos mó ná 628,000 cuntas úsáideora.<ref name="discogs stats">{{Cite web-en|url=http://www.discogs.com/search|title=Explore on Discogs|date=2 Bealtaine 2022|publisher=Discogs|access-date=2 Bealtaine 2022}}</ref><ref name="discogs contributors">{{Cite web-en|url=https://www.discogs.com/stats/contributors|title=Discogs Contributors|date=2 Bealtaine 2022|publisher=Discogs.com|access-date=2 Bealtaine 2022}}</ref> Is leis an gcomhlacht Zink Media, Inc. freastalaithe Discogs, óstáilte go poiblí ag '''discogs.com''', agus lonnaithe in [[Portland, Oregon]], Stáit Aontaithe Mheiriceá.<ref>{{Cite web-en|url=https://www.whois.com/whois/discogs.com|title=Whois discogs.com|work=www.whois.com|access-date=2019-02-18}}</ref> == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:Suímh ghréasáin]] [[Catagóir:Ceol]] [[Catagóir:Tionscal na siamsaíochta]] nneke39u3tfvf3h4wcx4rp4688a62wl Mike Nesbitt 0 103869 1082219 2022-08-16T14:42:34Z Conradder 34685 Leathanach cruthaithe le '{{WD Bosca Sonraí Duine}} Is léitheoir nuachta agus [[polaiteoir]] de chuid [[Tuaisceart Éireann|Thuaisceart Éireann]] é '''Michael Nesbittt'''. Rugadh ar [[11 Bealtaine]] [[1957]] in m[[Beal Feirste]] é. Is ball agus iarcheannaire de [[Páirtí Aontachtach Uladh|Pháirtí Aontachtach Uladh]] é. Is [[Tionól Thuaisceart Éireann|Comhalta den Tionól Reachtach]] é do [[Loch Cuan (Toghcheantar Tionóil)|Loch Cuan ]], ó 2011 ar aghaidh <ref>{{Lua idirlín|u...' wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is léitheoir nuachta agus [[polaiteoir]] de chuid [[Tuaisceart Éireann|Thuaisceart Éireann]] é '''Michael Nesbittt'''. Rugadh ar [[11 Bealtaine]] [[1957]] in m[[Beal Feirste]] é. Is ball agus iarcheannaire de [[Páirtí Aontachtach Uladh|Pháirtí Aontachtach Uladh]] é. Is [[Tionól Thuaisceart Éireann|Comhalta den Tionól Reachtach]] é do [[Loch Cuan (Toghcheantar Tionóil)|Loch Cuan ]], ó 2011 ar aghaidh <ref>{{Lua idirlín|url=http://aims.niassembly.gov.uk/mlas/details.aspx?&aff=18726&per=300&sel=1&ind=12&prv=0|teideal=The Northern Ireland Assembly|language=en-GB|work=www.niassembly.gov.uk|dátarochtana=2022-08-02}}</ref>. == Saol pearsanta == Phós sé [[Lynda Bryans]] i 1992. Scar siad in 2020. Tá ceathrar páistí aige. == Tagairtí == {{Reflist}} {{Síol}} {{DEFAULTSORT:Nesbitt, Mike}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1957]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Polaiteoirí Thuaisceart na hÉireann]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Alumni Ollscoil na Banríona, Béal Feirste]] lqo5cc3tg3cbg2p30wrx38fe4dvaiq5 1082224 1082219 2022-08-16T15:31:20Z Kevin Scannell 340 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Duine}} Is léitheoir nuachta agus [[polaiteoir]] de chuid [[Tuaisceart Éireann|Thuaisceart Éireann]] é '''Michael Nesbittt'''. Rugadh ar [[11 Bealtaine]] [[1957]] i m[[Beal Feirste]] é. Is ball agus iarcheannaire de [[Páirtí Aontachtach Uladh|Pháirtí Aontachtach Uladh]] é. Is [[Tionól Thuaisceart Éireann|Comhalta den Tionól Reachtach]] é do [[Loch Cuan (Toghcheantar Tionóil)|Loch Cuan]], ó 2011 ar aghaidh <ref>{{Lua idirlín|url=http://aims.niassembly.gov.uk/mlas/details.aspx?&aff=18726&per=300&sel=1&ind=12&prv=0|teideal=The Northern Ireland Assembly|language=en-GB|work=www.niassembly.gov.uk|dátarochtana=2022-08-02}}</ref>. == Saol pearsanta == Phós sé [[Lynda Bryans]] i 1992. Scar siad in 2020. Tá ceathrar páistí aige. == Tagairtí == {{Reflist}} {{Síol}} {{DEFAULTSORT:Nesbitt, Mike}} [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1957]] [[Catagóir:Daoine beo]] [[Catagóir:Polaiteoirí Thuaisceart na hÉireann]] [[Catagóir:Comhaltaí den Tionól Reachtach Thuaisceart Éireann]] [[Catagóir:Fir]] [[Catagóir:Polaiteoirí Aontachtacha]] [[Catagóir:Alumni Ollscoil na Banríona, Béal Feirste]] npgbnl7lhj96zw3jn665tp43f811cie Màiri Anna Nic Leòid Trump 0 103870 1082226 2022-08-16T16:34:45Z Ériugena 188 Created by translating the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1104642100|Mary Anne MacLeod Trump]]" wikitext text/x-wiki   [[Category:Articles with hCards]] Ba oibrí tí Albanach í Màiri Anna Nic Leòid (Béarla: '''Mary Anne MacLeod) (''' 10 Bealtaine, 1912 – 7 Lúnasa, 2000). Ba í bean chéile an fhorbróra réadaigh Fred Trump í. Ba iad tuismitheoirí Donald Trump, 45ú uachtarán na Stát Aontaithe. Rugadh Màiri sna [[Na hOileáin Siar|h-Eileanan Siar]], amach ó chósta thiar mhórthír na hAlbanar agus chuaigh sí ar imirce go dtí na Stáit Aontaithe sa bhliain 1930 agus rinneadh ina saoránach eadóirsithe í i mí an Mhárta 1942. Thóg sí cúigear leanaí lena fear céile agus bhí cónaí orthu i gceantar Nua-Eabhrac. <ref name="nytobit">{{Cite news-en|url=https://www.nytimes.com/2000/08/09/nyregion/mary-macleod-trump-philanthropist-88.html|title=Mary MacLeod Trump Philanthropist, 88|date=August 9, 2000|work=[[The New York Times]]|access-date=May 25, 2017}}</ref> == Luathshaol == Rugadh Màiri Anna Nic Leòid i chroit ar a raibh steancán méaróg uirthi a bhí i seilbh a hathair ó 1895 i sráidbhaile ''[[Tunga]]'', ar [[Leòdhas|Oileán Leòdhais]], Albain. <ref name="kruse">{{Cite news-en|url=https://www.politico.com/magazine/story/2017/11/03/mary-macleod-trump-donald-trump-mother-biography-mom-immigrant-scotland-215779|title=The Mystery of Mary Trump|author=Kruse|first=Michael|date=November 4, 2017|work=[[Politico Magazine]]|access-date=November 4, 2017}}</ref> Tógadh Máire i dteaghlach [[Gaeilge na hAlban|ina labhraíodh Gaeilge na hAlban,]] agus bhí sí ar an duine ab óige de dheichniúr clainne a rugadh do Maol Choluim Mac Leoid (1866–1954) agus Màiri Anna ( ''née'' Nic a' Ghobhainn; 1867–1963). <ref name="time">{{Cite book-en|author=Dougherty|first=Steve|title=Donald Trump: The Rise of a Rule Breaker|year=2016|publisher=Time Inc. Books}}</ref> Bhí a hathair ina chrochtóir , ina [[Iascaireacht|iascaire]] agus ina oifigeach múitseála i scoil Mhuire . <ref name="kruse" /> <ref name="marymac2">{{Cite news-en|url=http://www.thenational.scot/news/14903149.The_mysterious_Mary_Trump__The_full_untold_story_of_how_a_young_Scotswoman_escaped_to_New_York_and_raised_a_US_presidential_candidate/|title=The mysterious Mary Trump|author=Hannan|first=Martin|date=May 20, 2016|work=[[The National (Scotland)|The National]]|access-date=November 19, 2016}}</ref> <ref name="marymac3">{{Cite news-en|url=http://www.thenational.scot/news/14903147.An_inconvenient_truth__Donald_Trump_s_Scottish_mother_was_a_low_earning_migrant/|title=An inconvenient truth? Donald Trump's Scottish mother was a low-earning migrant|author=Hannan|first=Martin|date=May 20, 2016|work=[[The National (Scotland)|The National]]|access-date=November 19, 2016}}</ref> Ba é Béarla an dara teanga a d’fhoghlaim sí sa scoil. <ref name="kruse" /> [[Catagóir:Básanna in 2000]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1912]] [[Catagóir:Leathanaigh le haistriúcháin neamh-measúnaithe]] o9o43ynwpp8zf4qdwttd724wo7ug4uu 1082228 1082226 2022-08-16T16:39:23Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki  {{WD Bosca Sonraí Duine}} Ba oibrí tí Albanach í '''Màiri Anna Nic Leòid''' ([[An Béarla|Béarla]]: '''Mary Anne MacLeod ''') (10 Bealtaine, 1912 – 7 Lúnasa, 2000). Bean chéile an fhorbróra réadaigh Fred Trump ab ea í. Tuismitheoirí Donald Trump, 45ú uachtarán na Stát Aontaithe ab ea iad. Rugadh Màiri sna [[Na hOileáin Siar|h-Eileanan Siar]], amach ó chósta thiar mhórthír na hAlban ar agus chuaigh sí ar imirce go dtí na [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]] sa bhliain 1930, agus rinneadh ina saoránach eadóirsithe í i mí an Mhárta 1942. Thóg sí cúigear leanaí lena fear céile agus bhí cónaí orthu i gceantar [[Nua-Eabhrac (cathair)|Nua-Eabhrac]]. <ref name="nytobit">{{Cite news-en|url=https://www.nytimes.com/2000/08/09/nyregion/mary-macleod-trump-philanthropist-88.html|title=Mary MacLeod Trump Philanthropist, 88|date=August 9, 2000|work=[[The New York Times]]|access-date=May 25, 2017}}</ref> == Luathshaol == Rugadh Màiri Anna Nic Leòid i chroit ar a raibh steancán méaróg uirthi, a bhí i seilbh a hathair ó 1895 i sráidbhaile ''[[Tunga]]'', ar [[Leòdhas|Oileán Leòdhais]], [[Albain]]. <ref name="kruse">{{Cite news-en|url=https://www.politico.com/magazine/story/2017/11/03/mary-macleod-trump-donald-trump-mother-biography-mom-immigrant-scotland-215779|title=The Mystery of Mary Trump|author=Kruse|first=Michael|date=November 4, 2017|work=[[Politico Magazine]]|access-date=November 4, 2017}}</ref> Tógadh Máire i dteaghlach [[Gaeilge na hAlban|ina labhraíodh Gaeilge na hAlban,]] agus bhí sí ar an duine ab óige de dheichniúr clainne a rugadh do Maol Choluim Mac Leoid (1866–1954) agus Màiri Anna ( ''née'' Nic a' Ghobhainn; 1867–1963). <ref name="time">{{Cite book-en|author=Dougherty|first=Steve|title=Donald Trump: The Rise of a Rule Breaker|year=2016|publisher=Time Inc. Books}}</ref> Bhí a hathair ina chrochtóir , ina [[Iascaireacht|iascaire]] agus ina oifigeach múitseála i scoil Mhuire . <ref name="kruse" /> <ref name="marymac2">{{Cite news-en|url=http://www.thenational.scot/news/14903149.The_mysterious_Mary_Trump__The_full_untold_story_of_how_a_young_Scotswoman_escaped_to_New_York_and_raised_a_US_presidential_candidate/|title=The mysterious Mary Trump|author=Hannan|first=Martin|date=May 20, 2016|work=[[The National (Scotland)|The National]]|access-date=November 19, 2016}}</ref> <ref name="marymac3">{{Cite news-en|url=http://www.thenational.scot/news/14903147.An_inconvenient_truth__Donald_Trump_s_Scottish_mother_was_a_low_earning_migrant/|title=An inconvenient truth? Donald Trump's Scottish mother was a low-earning migrant|author=Hannan|first=Martin|date=May 20, 2016|work=[[The National (Scotland)|The National]]|access-date=November 19, 2016}}</ref> Ba é Béarla an dara teanga a d’fhoghlaim sí sa scoil. <ref name="kruse" /> ==Tagairtí== [[Catagóir:Básanna in 2000]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1912]] s74q4ylnqplqhsvrofewfxipwa2ms1y 1082232 1082228 2022-08-16T16:42:46Z Ériugena 188 wikitext text/x-wiki  {{WD Bosca Sonraí Duine}} Ba oibrí tí Albanach í '''Màiri Anna Nic Leòid''' ([[An Béarla|Béarla]]: '''Mary Anne MacLeod ''') (10 Bealtaine, 1912 – 7 Lúnasa, 2000). Bean chéile an fhorbróra réadaigh Fred Trump ab ea í. Tuismitheoirí Donald Trump, 45ú uachtarán na Stát Aontaithe ab ea iad. Rugadh Màiri sna [[Na hOileáin Siar|h-Eileanan Siar]], amach ó chósta thiar mhórthír na hAlban ar agus chuaigh sí ar imirce go dtí na [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]] sa bhliain 1930, agus rinneadh ina saoránach eadóirsithe í i mí an Mhárta 1942. Thóg sí cúigear leanaí lena fear céile agus bhí cónaí orthu i gceantar [[Nua-Eabhrac (cathair)|Nua-Eabhrac]]. <ref name="nytobit">{{Cite news-en|url=https://www.nytimes.com/2000/08/09/nyregion/mary-macleod-trump-philanthropist-88.html|title=Mary MacLeod Trump Philanthropist, 88|date=August 9, 2000|work=[[The New York Times]]|access-date=May 25, 2017}}</ref> == Luathshaol == Rugadh Màiri Anna Nic Leòid i chroit ar a raibh steancán méaróg uirthi, a bhí i seilbh a hathair ó 1895 i sráidbhaile ''[[Tunga]]'', ar [[Leòdhas|Oileán Leòdhais]], [[Albain]]. <ref name="kruse">{{Cite news-en|url=https://www.politico.com/magazine/story/2017/11/03/mary-macleod-trump-donald-trump-mother-biography-mom-immigrant-scotland-215779|title=The Mystery of Mary Trump|author=Kruse|first=Michael|date=November 4, 2017|work=[[Politico Magazine]]|access-date=November 4, 2017}}</ref> Tógadh Máire i dteaghlach [[Gaeilge na hAlban|ina labhraíodh Gaeilge na hAlban,]] agus bhí sí ar an duine ab óige de dheichniúr clainne a rugadh do Maol Choluim Mac Leoid (1866–1954) agus Màiri Anna ( ''née'' Nic a' Ghobhainn; 1867–1963). <ref name="time">{{Cite book-en|author=Dougherty|first=Steve|title=Donald Trump: The Rise of a Rule Breaker|year=2016|publisher=Time Inc. Books}}</ref> Bhí a hathair ina chrochtóir , ina [[Iascaireacht|iascaire]] agus ina oifigeach múitseála i scoil Mhuire . <ref name="kruse" /> <ref name="marymac2">{{Cite news-en|url=http://www.thenational.scot/news/14903149.The_mysterious_Mary_Trump__The_full_untold_story_of_how_a_young_Scotswoman_escaped_to_New_York_and_raised_a_US_presidential_candidate/|title=The mysterious Mary Trump|author=Hannan|first=Martin|date=May 20, 2016|work=[[The National (Scotland)|The National]]|access-date=November 19, 2016}}</ref> <ref name="marymac3">{{Cite news-en|url=http://www.thenational.scot/news/14903147.An_inconvenient_truth__Donald_Trump_s_Scottish_mother_was_a_low_earning_migrant/|title=An inconvenient truth? Donald Trump's Scottish mother was a low-earning migrant|author=Hannan|first=Martin|date=May 20, 2016|work=[[The National (Scotland)|The National]]|access-date=November 19, 2016}}</ref> Ba é Béarla an dara teanga a d’fhoghlaim sí sa scoil. <ref name="kruse" /> ==Naisc sheachtracha== *[https://www.theguardian.com/world/2008/jun/09/donaldtrump.scotland 'I feel Scottish,' says Donald Trump on flying visit to mother's cottage] ==Tagairtí== [[Catagóir:Básanna in 2000]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1912]] kyhq0nk54xae0t6xp4ztpd4oczryus1 1082235 1082232 2022-08-16T16:44:27Z Alison 570 {{lang-en}} wikitext text/x-wiki  {{WD Bosca Sonraí Duine}} Ba oibrí tí Albanach í '''Màiri Anna Nic Leòid''' ({{lang-en|Mary Anne MacLeod}}) (10 Bealtaine, 1912 – 7 Lúnasa, 2000). Bean chéile an fhorbróra réadaigh Fred Trump ab ea í. Tuismitheoirí Donald Trump, 45ú uachtarán na Stát Aontaithe ab ea iad. Rugadh Màiri sna [[Na hOileáin Siar|h-Eileanan Siar]], amach ó chósta thiar mhórthír na hAlban ar agus chuaigh sí ar imirce go dtí na [[Stáit Aontaithe Mheiriceá|Stáit Aontaithe]] sa bhliain 1930, agus rinneadh ina saoránach eadóirsithe í i mí an Mhárta 1942. Thóg sí cúigear leanaí lena fear céile agus bhí cónaí orthu i gceantar [[Nua-Eabhrac (cathair)|Nua-Eabhrac]]. <ref name="nytobit">{{Cite news-en|url=https://www.nytimes.com/2000/08/09/nyregion/mary-macleod-trump-philanthropist-88.html|title=Mary MacLeod Trump Philanthropist, 88|date=August 9, 2000|work=[[The New York Times]]|access-date=May 25, 2017}}</ref> == Luathshaol == Rugadh Màiri Anna Nic Leòid i chroit ar a raibh steancán méaróg uirthi, a bhí i seilbh a hathair ó 1895 i sráidbhaile ''[[Tunga]]'', ar [[Leòdhas|Oileán Leòdhais]], [[Albain]]. <ref name="kruse">{{Cite news-en|url=https://www.politico.com/magazine/story/2017/11/03/mary-macleod-trump-donald-trump-mother-biography-mom-immigrant-scotland-215779|title=The Mystery of Mary Trump|author=Kruse|first=Michael|date=November 4, 2017|work=[[Politico Magazine]]|access-date=November 4, 2017}}</ref> Tógadh Máire i dteaghlach [[Gaeilge na hAlban|ina labhraíodh Gaeilge na hAlban,]] agus bhí sí ar an duine ab óige de dheichniúr clainne a rugadh do Maol Choluim Mac Leoid (1866–1954) agus Màiri Anna ( ''née'' Nic a' Ghobhainn; 1867–1963). <ref name="time">{{Cite book-en|author=Dougherty|first=Steve|title=Donald Trump: The Rise of a Rule Breaker|year=2016|publisher=Time Inc. Books}}</ref> Bhí a hathair ina chrochtóir , ina [[Iascaireacht|iascaire]] agus ina oifigeach múitseála i scoil Mhuire . <ref name="kruse" /> <ref name="marymac2">{{Cite news-en|url=http://www.thenational.scot/news/14903149.The_mysterious_Mary_Trump__The_full_untold_story_of_how_a_young_Scotswoman_escaped_to_New_York_and_raised_a_US_presidential_candidate/|title=The mysterious Mary Trump|author=Hannan|first=Martin|date=May 20, 2016|work=[[The National (Scotland)|The National]]|access-date=November 19, 2016}}</ref> <ref name="marymac3">{{Cite news-en|url=http://www.thenational.scot/news/14903147.An_inconvenient_truth__Donald_Trump_s_Scottish_mother_was_a_low_earning_migrant/|title=An inconvenient truth? Donald Trump's Scottish mother was a low-earning migrant|author=Hannan|first=Martin|date=May 20, 2016|work=[[The National (Scotland)|The National]]|access-date=November 19, 2016}}</ref> Ba é Béarla an dara teanga a d’fhoghlaim sí sa scoil. <ref name="kruse" /> ==Naisc sheachtracha== *[https://www.theguardian.com/world/2008/jun/09/donaldtrump.scotland 'I feel Scottish,' says Donald Trump on flying visit to mother's cottage] ==Tagairtí== [[Catagóir:Básanna in 2000]] [[Catagóir:Daoine a rugadh i 1912]] ikekjor11zhztkqk1cj3wefrnlm89kw Piseog 0 103871 1082243 2022-08-16T18:06:12Z Kevin Scannell 340 Ag athdhíriú go [[Pisreog]] wikitext text/x-wiki #redirect [[Pisreog]] 0znqjo2h9bbykn5wu9y9fe8pv4y9h5e Dún Thuilm 0 103872 1082270 2022-08-16T18:24:46Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Dún Thuilm]] go [[Dùn Tuilm]]: gd; féach an t-alt wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Dùn Tuilm]] n0vphflxv0elshwphu4hls0lzipbgu0 Catagóir:Stiúrthóirí scannán Francacha 14 103873 1082278 2022-08-16T18:54:11Z SeoMac 5102 Leathanach cruthaithe le '[[Catagóir:Stiúrthóirí scannán de réir tíre]]' wikitext text/x-wiki [[Catagóir:Stiúrthóirí scannán de réir tíre]] 590ogfchy0096yjd0o553jieiz1ous0 1082375 1082278 2022-08-17T03:34:03Z SeoMac 5102 defsort wikitext text/x-wiki {{DEFAULTSORT:Francacha, Stiurthoiri scannan}} [[Catagóir:Stiúrthóirí scannán de réir tíre]] k5wt32rm6sqlesengiy0eqe73z9w7xv Dùn Bheagain 0 103874 1082288 2022-08-16T19:40:19Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Dùn Bheagain]] go [[Dùn Bheagan]]: https://www.ainmean-aite.scot/placename/dunvegan/ wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Dùn Bheagan]] ouw6zxv99q1xrzod8uhl4dg59mvbsrq An t-Áth Leathann 0 103875 1082293 2022-08-16T19:51:52Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[An t-Áth Leathann]] go [[An t-Àth Leathann]]: gd wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[An t-Àth Leathann]] 2e0kq9rcftlz8hxpcyekr898h7i2klp Slige Mór 0 103876 1082298 2022-08-16T20:40:38Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Slige Mór]] go [[An tSlí Mhór]]: idir dhá chomhairle faoi seo, ach is fearr liom an litriú caighdeánach + nascanna wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[An tSlí Mhór]] 04kgu24kpw3ozkuqcdm4nukma2it7cj Tonn teasa in Éirinn agus sa Bhreatain, 2022 0 103877 1082335 2022-08-16T22:58:36Z TGcoa 21229 Leathanach cruthaithe le '{{WD Bosca Sonraí Imeacht}} Ar 15 Iúil 2022, d'eisigh [[Met Éireann]] rabhadh buí teasa maidir le gach áit sa tír D'eisíodh a dara rabhadh buí teasa na bliana ar 11 Lúnasa 2022.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/rabhadh-bui-teochta-eisithe-don-tir-go-leir-agus-teocht-chomh-hard-le-30-ceim-a-tuar/|teideal=Rabhadh buí teochta eisithe don tír go léir agus teocht chomh hard le 30 céim á tuar|dáta=11 Lúnasa 2022|language=ga-IE|work=Tuairisc.i...' wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} Ar 15 Iúil 2022, d'eisigh [[Met Éireann]] rabhadh buí teasa maidir le gach áit sa tír D'eisíodh a dara rabhadh buí teasa na bliana ar 11 Lúnasa 2022.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/rabhadh-bui-teochta-eisithe-don-tir-go-leir-agus-teocht-chomh-hard-le-30-ceim-a-tuar/|teideal=Rabhadh buí teochta eisithe don tír go léir agus teocht chomh hard le 30 céim á tuar|dáta=11 Lúnasa 2022|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-08-16}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title=30 Celsius sáraithe agus Rabhadh Buí teochta i bhfeidhm|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0811/1315244-30-celsius-saraithe-agus-rabhadh-bui-teochta-i-bhfeidhm/|date=2022-08-11|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}</ref> === Tonn teasa, mí Iúil 2022 === {{Main|Tonn teasa san Eoraip, Iúil 2022}} === Tonn teasa, mí Lúnasa 2022 === ==== Éire ==== Dúirt Oifig na hAimsire gur sáraíodh an churiarracht teochta a taifeadadh ag 10 gcinn dá cuid stáisiúin ar fud na tíre le linn brothall Lúnasa 2022. Ag [[Páirc an Mhúraigh]] i g[[Contae Chorcaí|Co Chorcaí]] facthas an teocht is airde i mí Lúnasa riamh, ó tosaíodh ag cláraigh ansiúd, 30.6 céim Celsius. Claraíodh an teocht is airde riamh in Éirinn le linn mhí Lúnasa, 31.7C ar 12 Lúnasa 2022, ag Stáisiún Pháirc na Darach i g[[Contae Cheatharlach|Co Cheatharlach]]. hÁiríodh tonn teasa ag 7 gcinn de na stáisiún, - meánteocht 25 céim nó os a chionn ar feadh 5 lá nó tuilleadh as a chéile. "Le 20 bliain as 21 bliain anuas" a dúirt Met Éireann, "bhí an teocht níos airde ná an teocht ba ghnáthach sa tír sna [[1970idí|1970í]]".<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.bignewsnetwork.com/news/272655132/ireland-scorches-with-306-degrees-level-not-seen-since-mid-1976|teideal=Ireland scorches with 30.6 degrees, level not seen since mid-1976|language=en|work=Big News Network.com|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> Bhí rabhadh buí i margadh an leictreachais fógartha ar 9-10 Lúnasa. Ganntan gaoithe, srian ar allmhairiú leictreachais agus "briseadh éigeantais ag roinnt gineadóirí" na cúiseanna a tugadh ar an bhfainic a heisíodh.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Rabhadh buí leictreachais an dara lá as a chéile|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0810/1314937-rabhadh-bui-leictreachais-an-dara-la-as-a-cheile/|date=2022-08-10|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Bhí [[Uisce Éireann]] ag iarraidh ar dhaoine a bheith spárálach leis an uisce ó tharla nach bhfuil aon bháisteach á tuar. Bhí srianta curtha i bhfeidhm ar soláthar uisce.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.independent.ie/irish-news/more-water-restrictions-enforced-at-night-as-hot-spell-hits-supplies-41906555.html|teideal=More water restrictions enforced at night as hot spell hits supplies|language=en|work=independent|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> ==== Sasana ==== Ar 9 Lúnasa 2022, chuir oifig na haimsire i Sasana rabhadh teasa amach agus teocht chomh hard le 35 céim Celsius á tuar.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.metoffice.gov.uk/about-us/press-office/news/weather-and-climate/2022/extreme-heat-warning-issued-met-office|teideal=Extreme heat warning issued|dáta=9 Lúnasa 2022|language=en|work=Met Office|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> == Féach freisin == * [[Tonn teasa in Éirinn agus sa Bhreatain, Iúil 2021]] * [[Tonn teasa san Eoraip, Iúil 2022]] * [[Met Éireann]] * [[Téamh domhanda]] * [[Tonn teasa]] * [[:Catagóir:Teagmhais aimsire|Teagmhais aimsire]] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:2022]] [[Catagóir:Téamh domhanda]] [[Catagóir:Timpeallacht na hÉireann]] [[Catagóir:Aeráid na hÉireann]] [[Catagóir:Tonnta teasa]] mpnzdqlhpp3u1s6n10r1a27r00wddy9 1082336 1082335 2022-08-16T23:04:51Z TGcoa 21229 wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} Ar 15 Iúil 2022, d'eisigh [[Met Éireann]] rabhadh buí teasa maidir le gach áit sa tír D'eisíodh a dara rabhadh buí teasa na bliana ar 11 Lúnasa 2022.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/rabhadh-bui-teochta-eisithe-don-tir-go-leir-agus-teocht-chomh-hard-le-30-ceim-a-tuar/|teideal=Rabhadh buí teochta eisithe don tír go léir agus teocht chomh hard le 30 céim á tuar|dáta=11 Lúnasa 2022|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-08-16}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title=30 Celsius sáraithe agus Rabhadh Buí teochta i bhfeidhm|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0811/1315244-30-celsius-saraithe-agus-rabhadh-bui-teochta-i-bhfeidhm/|date=2022-08-11|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}</ref> [[Íomhá:England's Hottest Day (geograph 7233327).jpg|mion|Tine in aice le [[Croydon]], 19 Iúil 2022]] === Tonn teasa, mí Iúil 2022 === {{Main|Tonn teasa san Eoraip, Iúil 2022}} === Tonn teasa, mí Lúnasa 2022 === ==== Éire ==== Dúirt Oifig na hAimsire gur sáraíodh an churiarracht teochta a taifeadadh ag 10 gcinn dá cuid stáisiúin ar fud na tíre le linn brothall Lúnasa 2022. Ag [[Páirc an Mhúraigh]] i g[[Contae Chorcaí|Co Chorcaí]] facthas an teocht is airde i mí Lúnasa riamh, ó tosaíodh ag cláraigh ansiúd, 30.6 céim Celsius. Claraíodh an teocht is airde riamh in Éirinn le linn mhí Lúnasa, 31.7C ar 12 Lúnasa 2022, ag Stáisiún Pháirc na Darach i g[[Contae Cheatharlach|Co Cheatharlach]]. hÁiríodh tonn teasa ag 7 gcinn de na stáisiún, - meánteocht 25 céim nó os a chionn ar feadh 5 lá nó tuilleadh as a chéile. "Le 20 bliain as 21 bliain anuas" a dúirt Met Éireann, "bhí an teocht níos airde ná an teocht ba ghnáthach sa tír sna [[1970idí|1970í]]".<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.bignewsnetwork.com/news/272655132/ireland-scorches-with-306-degrees-level-not-seen-since-mid-1976|teideal=Ireland scorches with 30.6 degrees, level not seen since mid-1976|language=en|work=Big News Network.com|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> Bhí rabhadh buí i margadh an leictreachais fógartha ar 9-10 Lúnasa. Ganntan gaoithe, srian ar allmhairiú leictreachais agus "briseadh éigeantais ag roinnt gineadóirí" na cúiseanna a tugadh ar an bhfainic a heisíodh.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Rabhadh buí leictreachais an dara lá as a chéile|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0810/1314937-rabhadh-bui-leictreachais-an-dara-la-as-a-cheile/|date=2022-08-10|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Bhí [[Uisce Éireann]] ag iarraidh ar dhaoine a bheith spárálach leis an uisce ó tharla nach bhfuil aon bháisteach á tuar. Bhí srianta curtha i bhfeidhm ar soláthar uisce.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.independent.ie/irish-news/more-water-restrictions-enforced-at-night-as-hot-spell-hits-supplies-41906555.html|teideal=More water restrictions enforced at night as hot spell hits supplies|language=en|work=independent|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> ==== Sasana ==== Ar 9 Lúnasa 2022, chuir oifig na haimsire i Sasana rabhadh teasa amach agus teocht chomh hard le 35 céim Celsius á tuar.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.metoffice.gov.uk/about-us/press-office/news/weather-and-climate/2022/extreme-heat-warning-issued-met-office|teideal=Extreme heat warning issued|dáta=9 Lúnasa 2022|language=en|work=Met Office|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> == Féach freisin == * [[Tonn teasa in Éirinn agus sa Bhreatain, Iúil 2021]] * [[Tonn teasa san Eoraip, Iúil 2022]] * [[Met Éireann]] * [[Téamh domhanda]] * [[Tonn teasa]] * [[:Catagóir:Teagmhais aimsire|Teagmhais aimsire]] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:2022]] [[Catagóir:Téamh domhanda]] [[Catagóir:Timpeallacht na hÉireann]] [[Catagóir:Aeráid na hÉireann]] [[Catagóir:Tonnta teasa]] s99t30m4xcd4npdqw6kaar4p38t2wdq 1082338 1082336 2022-08-16T23:09:42Z TGcoa 21229 /* Éire */ wikitext text/x-wiki {{WD Bosca Sonraí Imeacht}} Ar 15 Iúil 2022, d'eisigh [[Met Éireann]] rabhadh buí teasa maidir le gach áit sa tír D'eisíodh a dara rabhadh buí teasa na bliana ar 11 Lúnasa 2022.<ref>{{Lua idirlín|url=https://tuairisc.ie/rabhadh-bui-teochta-eisithe-don-tir-go-leir-agus-teocht-chomh-hard-le-30-ceim-a-tuar/|teideal=Rabhadh buí teochta eisithe don tír go léir agus teocht chomh hard le 30 céim á tuar|dáta=11 Lúnasa 2022|language=ga-IE|work=Tuairisc.ie|dátarochtana=2022-08-16}}</ref><ref>{{Luaigh foilseachán|title=30 Celsius sáraithe agus Rabhadh Buí teochta i bhfeidhm|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0811/1315244-30-celsius-saraithe-agus-rabhadh-bui-teochta-i-bhfeidhm/|date=2022-08-11|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}</ref> [[Íomhá:England's Hottest Day (geograph 7233327).jpg|mion|Tine in aice le [[Croydon]], 19 Iúil 2022]] === Tonn teasa, mí Iúil 2022 === {{Main|Tonn teasa san Eoraip, Iúil 2022}} === Tonn teasa, mí Lúnasa 2022 === ==== Éire ==== Dúirt Oifig na hAimsire gur sáraíodh an churiarracht teochta a taifeadadh ag 10 gcinn dá cuid stáisiúin ar fud na tíre le linn brothall Lúnasa 2022. Claraíodh an teocht is airde riamh in Éirinn le linn mhí Lúnasa, 31.7C ar 12 Lúnasa 2022, ag Stáisiún Pháirc na Darach i g[[Contae Cheatharlach|Co Cheatharlach]]. Baineadh curiarrachta amach in áiteanna eile chomh maith. Ag [[Páirc an Mhúraigh]] i g[[Contae Chorcaí|Co Chorcaí]] facthas an teocht is airde i mí Lúnasa riamh, ó tosaíodh ag cláraigh ansiúd, 30.6 céim Celsius. hÁiríodh tonn teasa ag 7 gcinn de na stáisiún, - meánteocht 25 céim nó os a chionn ar feadh 5 lá nó tuilleadh as a chéile. "Le 20 bliain as 21 bliain anuas" a dúirt Met Éireann, "bhí an teocht níos airde ná an teocht ba ghnáthach sa tír sna [[1970idí|1970í]]".<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.bignewsnetwork.com/news/272655132/ireland-scorches-with-306-degrees-level-not-seen-since-mid-1976|teideal=Ireland scorches with 30.6 degrees, level not seen since mid-1976|language=en|work=Big News Network.com|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> Bhí rabhadh buí i margadh an leictreachais fógartha ar 9-10 Lúnasa. Ganntan gaoithe, srian ar allmhairiú leictreachais agus "briseadh éigeantais ag roinnt gineadóirí" na cúiseanna a tugadh ar an bhfainic a heisíodh.<ref>{{Luaigh foilseachán|title=Rabhadh buí leictreachais an dara lá as a chéile|url=https://www.rte.ie/news/nuacht/2022/0810/1314937-rabhadh-bui-leictreachais-an-dara-la-as-a-cheile/|date=2022-08-10|language=ga-IE|author=Nuacht RTÉ}}</ref> Bhí [[Uisce Éireann]] ag iarraidh ar dhaoine a bheith spárálach leis an uisce ó tharla nach bhfuil aon bháisteach á tuar. Bhí srianta curtha i bhfeidhm ar soláthar uisce.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.independent.ie/irish-news/more-water-restrictions-enforced-at-night-as-hot-spell-hits-supplies-41906555.html|teideal=More water restrictions enforced at night as hot spell hits supplies|language=en|work=independent|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> ==== Sasana ==== Ar 9 Lúnasa 2022, chuir oifig na haimsire i Sasana rabhadh teasa amach agus teocht chomh hard le 35 céim Celsius á tuar.<ref>{{Lua idirlín|url=https://www.metoffice.gov.uk/about-us/press-office/news/weather-and-climate/2022/extreme-heat-warning-issued-met-office|teideal=Extreme heat warning issued|dáta=9 Lúnasa 2022|language=en|work=Met Office|dátarochtana=2022-08-16}}</ref> == Féach freisin == * [[Tonn teasa in Éirinn agus sa Bhreatain, Iúil 2021]] * [[Tonn teasa san Eoraip, Iúil 2022]] * [[Met Éireann]] * [[Téamh domhanda]] * [[Tonn teasa]] * [[:Catagóir:Teagmhais aimsire|Teagmhais aimsire]] == Tagairtí == {{reflist}} [[Catagóir:2022]] [[Catagóir:Téamh domhanda]] [[Catagóir:Timpeallacht na hÉireann]] [[Catagóir:Aeráid na hÉireann]] [[Catagóir:Tonnta teasa]] tqcj0n80ydfuo0lw0ja6v07f1ntchrn Meallan Theárlaich 0 103878 1082349 2022-08-16T23:45:53Z Kevin Scannell 340 Bhog Kevin Scannell an leathanach [[Meallan Theárlaich]] go [[Meallan Theàrlaich]]: gd wikitext text/x-wiki #athsheoladh [[Meallan Theàrlaich]] nrppxo0o2jytbuvu131pj4gqe1dpd9w