1991

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="io">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikipedio</sitename>
    <dbname>iowiki</dbname>
    <base>https://io.wikipedia.org/wiki/Frontispico</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Specala</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Debato</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Uzanto</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Uzanto Debato</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikipedio</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Wikipedio Debato</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Arkivo</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Arkivo Debato</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki Debato</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Shablono</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Shablono Debato</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Helpo</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Helpo Debato</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Kategorio</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Kategorio Debato</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Modulo</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Modulo-Diskuto</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Gadget</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Gadget talk</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Gadget definition</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Gadget definition talk</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>1991</title>
    <ns>0</ns>
    <id>855</id>
    <revision>
      <id>995115</id>
      <parentid>994531</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T18:54:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+evento</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14039" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1991''' (MCMXCI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[mardio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 991ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 91ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 2ma yaro di la [[yari 1990a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[29ma di novembro]] - Galileo-probilo trovas ''951 Gaspra'' [[asteroido]].
=== [[Mondo]] ===
* [[15ma di marto]] - L'okupo-trupi de [[Sovietia]], [[Usa]], [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] oficale remisas de omna yuri en [[Germania]].
* [[5ma di oktobro]] - Unesma oficala versiono di [[Linux]]-kerno aparas.
* [[3ma di decembro]] - [[Egiptia]]na [[Boutros Boutros-Ghali]] elektesas chefo dil [[Unionita Nacioni]].

=== [[Europa]] ===
* [[11ma di januaro]] - Sovietiana trupi invadas [[Vilnius]] pro preventor la separesko di [[Lituania]] de [[SU]].
* [[13ma di januaro]] - Sovietiana trupi okupas televiziono-domo en [[Vilnius]], Lituania.
* [[4ma di februaro]] - [[Islando]] agnoskas [[Lituania]]na nedependo, l'unesma lando qua facis lo, pos 1990.
* [[9ma di februaro]] - [[Lituania|Lituani]] votas por nedependo.
* [[15ma di februaro]] - [[Chekoslovakia]], [[Hungaria]] e [[Polonia]] kontraktas en Visegrad pri kunlaboro dum lia transiri al [[ekonomio di merkato]].
* [[9ma di marto]] - Eventas demonstri kontre [[Slobodan Milosevic]] en la stradi di [[Beograd]]. Du homi mortas kande militala tanki represas la demonstro.
* [[14ma di marto]] - En [[Unionita Rejio]] liberigesas sis homuli di [[IRA]] pos 16-yara enkarcerigo, kande on perceptis ke la pruvili esis falsa.
* [[15ma di marto]] - L'okupeso-trupi de [[Sovietia]], [[Usa]], [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] oficale remisas de omna yuri en [[Germania]].
* [[9ma di aprilo]] - [[Gruzia]] nedependanteskas de [[Sovietia]].
* [[19ma di mayo]] - [[Kroatia]]ni votas por divenar nedependanta de [[Yugoslavia]].
* [[26ma di mayo]] - [[Zviad Gamsakhurdia]] elektesas prezidanto di [[Gruzia]].
* [[12ma di junio]] - [[Boris Nikolayevich Yelcin|Boris Yelcin]] elektesas per direta elekto prezidanto di federala [[Rusia]].
* [[25ma di junio]] - [[Kroatia]] e [[Slovenia]] deklaras su nedependanta de [[Yugoslavia]].
* [[1ma di julio]] - [[Pakto di Warszawa]] dissolvesas oficale.
* [[7ma di julio]] - Pakto en Brion finas la dekdia milito inter [[Slovenia]] e [[Yugoslavia]] e plutardigas la nedependo di Slovenia e [[Kroatia]] tri monati.
* [[12ma di julio]] - [[Bulgaria]] adoptas lua nuna [[konstituco]].
* [[18ma di agosto]] - On anuncas ke prezidanto di [[SU]] [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] maladeskis. Il arestesas en [[Krimea]] ed ok rebeli nomizas viceprezidanto [[Gennadi Yanayev]] kom chefo di la lando.
* [[20ma di agosto]] - [[Estonia]] deklaras su itere nedependanta.
* 20ma di agosto - 100.000 homi demonstras pro [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] en [[Moskva]].
* [[21ma di agosto]] - [[Latvia]] deklaras su itere nedependanta.
* 21ma di agosto - La povo-kapto finas en [[Moskva]], kande l'armeo suportas [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]].
* [[24ma di agosto]] - [[Rusia]] ed [[Ukraina]] deklaras su nedependanta. [[Boris Nikolayevich Yelcin|Boris Yelcin]] agnoskas nedependo di [[Estonia]] e [[Latvia]].
* [[27ma di agosto]] - [[EU]] agnoskas la nedependo di Baltika landi.
* [[29ma di agosto]] - [[Komunista Partiso di Sovietia]] dissolvesas.
* [[6ma di septembro]] - [[Sovietia]] agnoskas la nedependo di Baltika landi.
* 6ma di septembro - Leningrad itere nomesas [[Sankt-Peterburg]].
* [[8ma di novembro]] - [[Kroatia]] ruptas diplomacala relati kun [[Yugoslavia]].
* [[27ma di novembro]] - La [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]] decidas sendar soldati por sekurigar la paco en [[Yugoslavia]].
* [[1ma di decembro]] - [[Ukraina]]ni votas pri divenar nedependanta de [[Sovietia]].
* [[21ma di decembro]] - Dekeun ex-Sovietiana republiki formacas stat-uniono di la [[Komunitato di Nedependanta Stati]].
* [[25ma di decembro]] - [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] renuncas de prezidanteso di [[Sovietia]].
* [[26ma di decembro]] - [[Supra Konsilistaro di Sovietia]] renkontras e decidas dissolvor Sovietia.
* [[31ma di decembro]] - [[Sovietia]] finas existar.

=== [[Azia]] ===
* [[4ma di januaro]] - [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]] kondamnas [[Israel]] por violentoza agi kontra la [[Palestina]]ni.
* [[15ma di januaro]] - La lasta dio por [[Irak]] retretar ek [[Kuwait]]. Irak ne retretas.
* [[16ma di januaro]] - Milito kontre [[Irak]] komencas.
* [[23ma di februaro]] - Landala milito komencas dum la [[milito di Irak]], kande Usani transiras la limito de [[Saudi-Arabia]] a [[Kuwait]].
* 23ma di februaro - Sangoza [[stato-stroko]] revokas chefministro di [[Tailando]] [[Chatichai Choonhavan]] de povo.
* [[26ma di februaro]] - [[Saddam Hussein]] anuncas ke Irakana korpi retretos ek [[Kuwait]].
* [[27ma di februaro]] - [[Milito di Persiana Gulfo]] finas per armistico.
* [[3ma di aprilo]] - La [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]] imperas ke Irak desmuntos omna destruktego-armi e fuzei.
* [[30ma di aprilo]] - Uragano en [[Bangladesh]] produktas 150.000 morti.
* [[21ma di mayo]] - Suocidanta teroristo Thenmuli Rajaratnam, alias [[Dhanu]], mortigas [[Rajiv Gandhi]], chefministro di [[India]], dum lua elekto-kampaniala voyo. Adminime 14 plusa homi mortigesas dum l'atako.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=1991: Bomb kills India's former leader Rajiv Gandhi |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/21/newsid_2504000/2504739.stm |vidita ye=19ma di julio 2016|idiomo={{en}}|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di junio]] - [[Volkano]] [[Monto Pinatubo|Pinatubo]] explozas en [[Filipini]] e genitas nubo di cindro kun 7km di altajo.
* [[31ma di agosto]] - [[Kirgizistan]] divenas nedependanta de [[Sovietia]].
* [[23ma di septembro]] - [[Armenia]] deklaras su nedependanta de [[SU]].
* [[23ma di oktobro]] - [[Kambodja]] e [[Vietnam]] signatas pakto pri paco en [[Paris]]. La [[milito di Kambodja e Vietnam|milito inter la du landi]] finas.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.ohchr.org/EN/NewsEvents/Pages/Cambodia-20yearsonfromtheParisPeace.aspx |titulo=Cambodia - 20 years on from the Paris Peace Agreements|editero=OHCHR|publikigita ye=21ma di oktobro 2011|vidita ye=15ma di junio 2017|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di novembro]] - La princo di [[Kambodja]] [[Norodom Sihanouk]] retrovenas a [[Phnom Penh]] pos 13-yara exilo.
* [[16ma di decembro]] - [[Kazakstan]] divenas nedependanta de [[Sovietia]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://anydayguide.com/calendar/2745|titulo=Independence Day in Kazakhstan|vidita ye=3ma di novembro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di decembro]] - [[Sud-Osetia]] deklaras nedependo de [[Gruzia]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.geopolitics.ru/2014/01/nepriznannye-gosudarstva-yuzhnaya-osetiya/ |titulo=Непризнанные государства — Южная Осетия (Ne agnosktata stati - Sud-Osetia) |idiomo={{ru}}|vidita ye=19ma di julio 2016}}&lt;/ref&gt;

=== [[Afrika]] ===
* [[27ma di januaro]] - Prezidanto [[Siad Barre]] fugas de [[Mogadishu]], [[Somalia]].
* [[17ma di junio]] - [[Sudafrika]] finas registragar homi segun raso en nasko-momento.
* [[6ma di julio]] - [[Nelson Mandela]] divenas prezidanto di [[ANC]].
* [[12ma di decembro]] - En [[Nigeria]], la chef-urbo oficale transferesas de [[Lagos]] ad [[Abuja]].

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[3ma di marto]] - Videografanto salvas en rubando, kande policisti en [[Los Angeles]], [[Usa]], sevicias negra Rodney King.

=== [[Central Amerika]] ===
* [[7ma di februaro]] - [[Jean-Bertrand Aristide]] asumas kom l'unesma demokratial elektita prezidanto di [[Haiti]].
* [[1ma di decembro]] - [[Kanalo di Panama]] divenas parto di [[Panama]].

=== [[Oceania]] ===
* [[12ma di novembro]] - Masakro di Santa Cruz: [[Indonezia]]na soldati pafas kontre [[Estal Timor]]ana studenti en [[Dili]], ocidanta 74 personi.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.dn.pt/mundo/interior/familiares-choram-massacre-de-santa-cruz-ainda-sem-corpos-para-enterrar-5493208.html|titulo=Timor Leste - Famíliares choram massacre de Santa Cruz ainda sem corpos para enterrar |editero=Diário de Notícias|vidita ye=12ma di novembro 2016}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
[[Arkivo:Eden Hazard 2017.jpg|thumb|130px|[[Eden Hazard]]]]
* [[7ma di januaro]]- [[Eden Hazard]], Belga futbalisto
* [[15ma di januaro]] - [[Darya Klishina]], Rusa atletino
* [[10ma di februaro]] - [[Emma Roberts]], Usan aktorino e manekinino
* [[14ma di februaro]] - [[Anna Kiesenhofer]], Austriana biciklistino
* [[21ma di marto]] - [[Antoine Griezmann]], Franca futbalisto
* [[11ma di aprilo]] - [[Thiago Alcântara]], Hispaniana futbalisto
[[Arkivo:Constance_Jablonski,_backstage_Zuhair_Murad.jpg|130px|thumb|&lt;small&gt;[[Constance Jablonski]]&lt;/small&gt;]]
* [[14ma di aprilo]] - [[Constance Jablonski]], Franca manekinino
* [[15ma di aprilo]] - [[Anastasia Vinnikova]], Bielorusiana kantistino
* [[23ma di mayo]] - [[Lena Meyer-Landrut]], Germana kantistino
* [[4ma di junio]] - [[Lorenzo Insigne]], Italiana futbalisto
* [[14ma di junio]] - [[Erick Barrondo]], Guatemalan atleto
* [[12ma di julio]] - [[James Rodríguez]], Kolumbiana futbalisto
* [[16ma di julio]] - [[Andros Townsend]], Angla futbalisto
[[Arkivo:Simona Halep (19134002992).jpg|130px|thumb|[[Simona Halep]]]]
* [[27ma di septembro]] - [[Simona Halep]], Rumana tenisistino
* [[2ma di oktobro]] - [[Roberto Firmino]], Braziliana futbalisto
* [[10ma di oktobro]] - [[Xherdan Shaqiri]], Suisa futbalisto
* [[1ma di novembro]] - [[Jiang Yuyuan]], Chiniana gimnastikistino
* [[21ma di novembro]] - [[Almaz Ayana]], Etiopian atletino
* [[23ma di novembro]] - [[Christian Cueva]], Peruana futbalisto
* [[1ma di decembro]] - [[Sun Yang]], Chiniana natisto

== Morti ==
* [[8ma di januaro]] - [[Steve Clark]], Britaniana gitaristo ([[Def Leppard]]) (n. 1960)
* [[11ma di januaro]] - [[Carl David Anderson]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1905)
[[Arkivo:Olav_V_of_Norway.jpg|thumb|130px|[[Olav la 5ma di Norvegia]]]]
* [[17ma di januaro]] - [[Olav la 5ma di Norvegia|Olav la 5ma]], rejulo di Norvegia (n. 1903)
* [[30ma di januaro]] - [[John Bardeen]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1903)
* [[6ma di februaro]] - [[Salvador Luria]], Italiana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1912)
* [[21ma di februaro]] - [[Margot Fonteyn]], Britaniana dansisto (n. 1919)
* [[2ma di marto]] - [[Serge Gainsbourg]], Franca kantisto (n. 1928)
* [[12ma di marto]] - [[Ragnar Granit]], Finlandana neurociencisto, Nobel-laureato (n. 1900)
* [[24ma di marto]] - [[Albert Järvinen]], Finlandana ''[[rock]]''-gitaristo (n. 1950)
* [[3ma di aprilo]] - [[Graham Greene]], Britaniana skriptisto (n. 1904)
* [[20ma di aprilo]] - [[Yumjaagiin Tsedenbal‏‎]], prezidanto di Mongolia (n. 1916)
[[Arkivo:Cesare_Merzagora.jpg|thumb|130px|[[Cesare Merzagora]]]]
* [[1ma di mayo]] - [[Cesare Merzagora]], Italiana politikisto, provizora prezidanto (n. 1898)
* [[16ma di mayo]] - [[Willem Jacob Visser]], membro di Nederlandana socio por [[Interlingua]] (n. 1915)
* [[13ma di mayo]] - [[Abderrahmane Farès]], chefo di stato di Aljeria (n. 1911)
* [[21ma di mayo]] - [[Rajiv Gandhi]], chefministro di India (n. 1944)
* [[23ma di mayo]] - [[Jean Van Houtte]], chefministro di Belgia (n. 1907)
* [[6ma di junio]] - [[Stan Getz]], Usana jazo-saxofonisto (n. 1927)
* [[15ma di junio]] - [[William Arthur Lewis]], Santalucian ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1915)
* [[6ma di julio]] - [[Anton Yugov]], chefministro di Bulgaria (n. 1904)
* [[24ma di julio]] - [[Isaac Bashevis Singer]], Polona-Usana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1902)
* [[3ma di agosto]] - [[Ali Sabri]], chefministro di Egiptia (n. 1920)
* [[5ma di agosto]] - [[Soichiro Honda]], Japoniana entraprezisto (n. 1906)
* [[6ma di agosto]] - [[Shapur Bakhtiar]], chefministro di Iran (n. 1914)
* [[30ma di agosto]] - [[Jean Tinguely]], Suisa piktisto (n. 1925)
[[Arkivo:Alfonso_Garcia_Robles_1981.jpg|thumb|130px|[[Alfonso García Robles]]]]
* [[2ma di septembro]] - [[Alfonso García Robles]], Mexikiana diplomacisto, Nobel-laureato (n. 1911)
* [[3ma di septembro]] - [[Frank Capra]], Usana filmifisto (n. 1897)
* [[5ma di septembro]] - [[Louis-Marie Pouka]], Kamerunana poeto (n. 1910)
* [[7ma di septembro]] - [[Edwin Mattison McMillan]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1907)
* [[26ma di septembro]] - [[Billy Vaughn]], Usana orkestrestro (n. 1919)
* [[28ma di septembro]] - [[Miles Davis]], Usana jazo-muzikisto e kompozisto (n. 1926)
* [[13ma di oktobro]] - [[Daniel Oduber Quirós]], prezidanto di Kosta Rika (n. 1921)
* [[24ma di oktobro]] - [[Gene Roddenberry]], kreinto di ''[[Star Trek]]'' (n. 1921)
* [[29ma di oktobro]] - [[Mario Scelba]], chefministro di Italia (n. 1901)
* [[5ma di novembro]] - [[Fred MacMurray]], Usan aktoro (n. 1908)
* [[6ma di novembro]] - [[Gene Tierney]], Usan aktorino (n. 1920)
* [[18ma di novembro]] - [[Gustáv Husák]], prezidanto di Chekoslovakia (n. 1913)
* [[23ma di novembro]] - [[Klaus Kinski]], German aktoro (n. 1926)
* [[24ma di novembro]] - [[Eric Carr]], Usana muzikisto ([[Kiss]]) (n. 1950)
[[Arkivo:FreddieMercurySinging1977.jpg|thumb|130px|[[Freddie Mercury]]]]
* 24ma di novembro - [[Freddie Mercury]], Britaniana kantisto ([[Queen]]) (n. 1946)
* [[1ma di decembro]] - [[George Joseph Stigler]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1911)
* [[6ma di decembro]] - [[John Richard Nicholas Stone]], Britanian ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1913)
* [[9ma di decembro]] - [[Berenice Abbott]], Usana fotografistino (n. 1898)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Pierre-Gilles de Gennes]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Richard R. Ernst]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Erwin Neher]], [[Bert Sakmann]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Nadine Gordimer]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Aung San Suu Kyi]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Ronald Coase]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1990a]]</text>
      <sha1>69moib8kl4ssrz38ml3x60ahyjrvhxb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1917</title>
    <ns>0</ns>
    <id>857</id>
    <revision>
      <id>995119</id>
      <parentid>994553</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T19:28:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+morto</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11271" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La yaro '''1917''' (MCMXVII per Romala algarismi) esis ordinara [[yaro]] komencinta ye [[lundio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[sundio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 917ma yaro di la 2ma yarmilo, la 17ma yaro di la [[20ma yarcento]] e la 18ma yaro di la [[yari 1910a]]. Kande 1917 komencis, Gregoriala kalendario esis 13 dii avan Juliala kalendario.

== Eventi ==
=== [[Mondo]] ===
* [[Unesma mondomilito#1917|Unesma mondomilito]] duras.

=== [[Europa]] ===
* [[Januaro]] - [[Unesma mondomilito]]: [[Austria-Hungaria]] e [[Bulgaria]] kontrolas granda parto di [[Rumania]].
* Angla regnanto-familio abandonas sua Germana nomi e tituli e prenas familiala nomo [[Windsor]].
* [[2ma di marto]] - Caro [[Nikolai la 2ma di Rusia]] abdikas.
* [[8ma di marto]] - Komencas la [[Revoluciono di Februaro]] en [[Rusa Imperio]], kun protesto di mulieri pro la manko di pano.
* [[15ma di marto]] - Pos la &quot;Revoluciono di Februaro&quot;, caro [[Nikolai la 2ma di Rusia]] revokesas.
* [[7ma di junio]] - [[Unesma mondomilito]]: [[Unionita Rejio]] vinkas la batalio di Messines kontre Germana forci.
* [[30ma di junio]] - Unesma mondomilito: Unesma [[Usa]]na trupi desembarkas en Saint-Nazaire, [[Francia]].
* [[31ma di julio]] til [[6ma di novembro]] - Unesma mondomilito: eventas la [[Triesma batalio di Ypres]], en ke [[Federiti de l'unesma mondomilito|federiti]] vinkos.
[[Arkivo:Lenin.gif|thumb|200px|Lenin diskursas dum la [[Rusa Revoluciono di oktobro 1917]]]]
* [[7ma di novembro]] - En [[Sankt-Peterburg|Petrograd]], Rusia, la Revoluciono di Oktobro komencas. (La dato esis 25ma di oktobro en la lora Rusa kalendario). La Bolsheviki kreis revolucionala militala komitato en Petrograd, duktata da [[Lev Davidovich Trocki|Lev Trocki]]; ye LA 7ma di novembro li komencas okupar edifici di la guvernerio, e ye la sequanta dio li kaptos, kun ne-multa rezisto, la Vintrala Palaco, la loko di la provizora guvernado di [[Alexandr Fyodorovich Kerenski|Alexandr Kerenski]].   
* [[16ma di novembro]] - [[Georges Clemenceau]] divenas chefministro di Francia.
* [[20ma di novembro]] - [[Ukraina]] proklamas sua nedependo.
* [[26ma di novembro]] - Bolsheviki signatas [[Kontrato di Brest-Litovsk|paco-pakto]] kun [[Germana imperio]].
* [[29ma di novembro]] - [[Pehr Evind Svinhufvud]] elektesas chefministro di [[Finlando]].
* [[6ma di decembro]] - [[Finlando]] proklamas su nedependanta.
* [[31ma di decembro]] - ''Sovnarkom'' (konsilantaro di komisarii dil populo) agnoskas la nedependo di [[Finlando]].

=== [[Azia]] ===
* [[Deklaro di Balfour]] promisas a Judi hemolando en [[Palestina]].
* Britaniana trupi konquestas [[Bagdad]] ed [[Ierusalem]].
* En [[Chinia]], [[Sun Yatsen]] komencas batalio por la povo, til 1925.

=== [[Afrika]] ===
* En [[Etiopia]], cezaro mortas e ''Ras'' (= Princo) Tafari divenas regento. Pose [[Ras Tafari]] divenos konocata kom cezaro [[Haile Selassie]].
* Germana trupi en estal Afrika kontroversas Britaniani e Portugalani en Mahiwa. Germani retretas a [[Mozambik]].

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[5ma di februaro]] - On skriptas nova [[konstituco]] por [[Mexikia]].
* [[6ma di aprilo]] - [[Unesma mondomilito]]: [[Usa]] deklaras milito kontra [[Germania]].
* La kompanio ''Cutex'' portas a butiki lako por ungli.

=== [[Central Amerika]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Emiliano Chamorro Vargas]] elektesas prezidanto di [[Nikaragua]].
* [[25ma di januaro]] - [[Usa]] kompras nuna [[Virgin-Insuli Usana]] de [[Dania]] po 25 milion dolari. Ye la 21ma di marto l'insuli divenas Usana teritorio.

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[5ma di aprilo]] - Germana [[submara navo]] sinkas [[Brazilia]]na navo ''Paraná''.
* [[Julio]] - Eventas generala striko en [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]], [[Brazilia]].
* [[26ma di oktobro]] - [[Brazilia]] deklaras milito kontre [[Germana imperio]].

==Naski ==
* [[16ma di januaro]] - [[Justin Ahomadégbé-Tomêtin]], prezidanto di Benin (m. 2002)
[[Arkivo:Ernest Borgnine 2009.jpg|thumb|130px|[[Ernest Borgnine]]]]
* [[24ma di januaro]] - [[Ernest Borgnine]], Usan aktoro (m. 2012)
* [[25ma di januaro]] - [[Jânio Quadros]], prezidanto di Brazilia (m. 1992)
* 25ma di januaro - [[Ilya Prigogine]], Rusa fizikisto e kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (m. 2003)
* [[6ma di februaro]] - [[Zsa Zsa Gabor]], Hungara cinem-aktorino (m. 2016)
* [[11ma di februaro]] - [[Sidney Sheldon]], Usana skriptisto (m. 2007)
* [[14ma di februaro]] - [[Herbert A. Hauptman]], Usana matematikisto, Nobel-laureato pri kemio (m. 2011)
* [[21ma di februaro]] - [[Victor Marijnen]], chefministro di Nederlando (m. 1975)
[[Arkivo:Burgess1.jpg|thumb|130px|[[Anthony Burgess]]]]
* [[25ma di februaro]] - [[Anthony Burgess]], Britaniana skriptisto, poeto, kritikisto di literaturo, tradukisto, jurnalisto e skriptisto por teatro (m. 1993)
* [[24ma di marto]] - [[John Cowdery Kendrew]], Britaniana biologiisto, Nobel-laureato pri kemio (m. 1997)
* 24ma di marto - [[Constantine Andreou]], Greka piktisto e skultisto (m. 2007)
* [[26ma di marto]] - [[Rufus Thomas]], Usana kantisto (m. 2001)
* [[10ma di aprilo]] - [[Robert Burns Woodward]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1979)
* [[12ma di aprilo]] - [[Džemal Bijedić]], chefministro di Yugoslavia (m. 1977)
[[Arkivo:Ella Fitzgerald (Gottlieb 02871).jpg|thumb|130px|[[Ella Fitzgerald]]]]
* [[25ma di aprilo]] - [[Ella Fitzgerald]], Usana kantisto (m. 1996)
* [[3ma di mayo]] - [[Kiro Gligorov]], prezidanto di Norda Macedonia (m. 2012)
* [[16ma di mayo]] - [[Juan Rulfo]], Mexikiana skriptisto (m. 1986)
* 16ma di mayo - [[George Gaynes]], Finlandan-Usana kantisto ed aktoro (m. 2016)
* [[29ma di mayo]] - [[John Fitzgerald Kennedy]], prezidanto di Usa (m. 1963)
* [[1ma di junio]] - [[William Standish Knowles]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (m. 2012)
[[Arkivo:Dean_Martin_-_publicity.JPG|thumb|130px|[[Dean Martin]]]]
* [[7ma di junio]] - [[Dean Martin]], Usan aktoro (m. 1995)
* [[9ma di junio]] - [[Eric John Hobsbawm]], Angla historiisto (m. 2012)
* [[15ma di junio]] - [[John Bennett Fenn]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (m. 2010)
* [[7ma di julio]] - [[Fidel Sánchez Hernández]], prezidanto di [[Salvador]] (m. 2003)
* [[15ma di julio]] - [[Nur Muhammad Taraki]], prezidanto di Afganistan (m. 1979)
* [[17ma di julio]] - [[Phyllis Diller]], Usan aktorino (m. 2012)
* 17ma di julio - [[Kenan Evren]], prezidanto di Turkia (m. 2015)
* [[6ma di agosto]] - [[Robert Mitchum]], Usan aktoro (m. 1997)
* [[15ma di agosto]] - [[Óscar Romero]], arkiepiskopo di Salvador (m. 1980)
* 15ma di agosto - [[Jack Lynch]], chefministro (Taoiseach) di la [[Republiko Irlando]] (m. 1999)
* [[21ma di agosto]] - [[Leonid Hurwicz]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 2008)
* [[22ma di agosto]] - [[John Lee Hooker]], Usana blues-muzikisto (m. 2001)
* [[7ma di septembro]] - [[John Cornforth|John Warcup Cornforth]], Australiana kemiisto, Nobel-laureato (m. 2013)
* [[11ma di septembro]] - [[Ferdinand Marcos]], diktatoro di Filipini (m. 1989)
* [[30ma di septembro]] - [[Park Chung-hee]], prezidanto di Sud-Korea (m. 1979)
[[Arkivo:Christian de Duve.tif|thumb|130px|[[Christian de Duve]]]]
* [[2ma di oktobro]] - [[Christian de Duve]], Belga biologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 2013)
* [[4ma di oktobro]] - [[Violeta Parra]], Chiliana kantistino e piktistino (m. 1967)
* [[8ma di oktobro]] - [[Rodney Robert Porter]], Britaniana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1985)
* [[9ma di oktobro]] - [[Kusuo Kitamura]], Japoniana natisto (m. 1996)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.olympic.org/kusuo-kitamura |titulo=Kusuo KITAMURA - Olympic Swimming|vidita ye=22ma di septembro 2019}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di oktobro]] - [[Thelonious Monk]], Usana jazo-muzikisto (m. 1982)
* [[21ma di oktobro]] - [[Dizzy Gillespie]], Usana jazo-muzikisto (m. 1993)
* [[19ma di novembro]] - [[Indira Gandhi]], chefministro di India (m. 1984)
* [[22ma di novembro]] - [[Andrew Huxley]], Britaniana fiziologiisto, Nobel-laureato (m. 2012)
* [[3ma di decembro]] - [[Manuel Solís Palma]], prezidanto di Panama (m. 2009)
* [[9ma di decembro]] - [[Leo James Rainwater]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1986)
* [[16ma di decembro]] - [[Arthur C. Clarke]], Britaniana skriptisto (m. 2008)
* [[17ma di decembro]] - [[Kriangsak Chomanan]], chefministro di Tailando (m. 2003)
* [[21ma di decembro]] - [[Heinrich Böll]], Germana skriptisto, Nobel-laureato pri literaturo (m. 1985)

== Morti ==
* [[5ma di februaro]] - [[Jaber la 2ma Al-Sabah]], sheiko di [[Kuwait]] (n. 1860)
[[Arkivo:Octave Mirbeau dans Le Temps 1998 sans texte.jpg|thumb|130px|[[Octave Mirbeau]]]]
* [[16ma di februaro]] - [[Octave Mirbeau]], Franca skriptisto (n. 1848)
* [[17ma di februaro]] - [[Carolus-Duran]], pseudonimo di [[Charles Auguste Émile Durand]], Franca piktisto (n. 1837)
* [[6ma di marto]] - [[Jules Vandenpeereboom]], chefministro di Belgia (n. 1843)
* [[31ma di marto]] - [[Emil Adolf von Behring]], Germana fiziologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1854)
* [[1ma di aprilo]] - [[Scott Joplin]], Usana kompozisto (n. 1868)
* [[14ma di aprilo]] - [[Ludwig Zamenhof]], kreinto di [[Esperanto]] (n. 1859)
* [[23ma di aprilo]] - [[Robert Koehler]], Germana piktisto (n. 1850)
* [[1ma di mayo]] - [[José Enrique Rodó]], Uruguayana skriptisto (n. 1871)
* [[17ma di junio]] - [[José Manuel Pando Solares]], prezidanto di Bolivia (n. 1849)
* [[18ma di junio]] - [[Titu Maiorescu]], chefministro di Rumania (n. 1840)
* [[22ma di junio]] - [[Kristian Zahrtmann]], Dana piktisto (n. 1843)
* [[29ma di junio]] - [[Frans Schollaert]], chefministro di Belgia (n. 1851)
* [[30ma di junio]] - [[Antonio de La Gándara]], Franca piktisto (n. 1861)
* [[12ma di julio]] - [[Hugo Simberg]], Finlandana piktisto (n. 1873)
* [[27ma di julio]] - [[Emil Theodor Kocher]], Suisa mediko, Nobel-laureato (n. 1841)
* [[1ma di agosto]] - [[Enric Prat de la Riba]], Kataluniana politikisto (n. 1870)
[[Arkivo:Eduard Buchner (Nobel 1907).jpg|thumb|130px|[[Eduard Buchner]]]]
* [[13ma di agosto]] - [[Eduard Buchner]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1860)
* [[20ma di agosto]] - [[Adolf von Baeyer]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1835)
* [[27ma di septembro]] - [[Edgar Degas]], Franca piktisto (n. 1834)
* [[15ma di oktobro]] - [[Mata Hari]] (alias Margaretha Geertruida Zelle), [[Nederlando|Nederlandana]] dansisto mortigita kom spionino por [[Germania]] (n. 1876)
* [[23ma di oktobro]] - [[Eugène Grasset]], Suisa piktisto e desegnisto (n. 1845)
* [[15ma di novembro]] - [[Émile Durkheim]], Franca sociologo (n. 1858)
* [[17ma di novembro]] - [[Auguste Rodin]], Franca skultisto (n. 1840)
* [[10ma di decembro]] - [[Mackenzie Bowell]], chefministro di Kanada (n. 1823)
* [[20ma di decembro]] - [[Frederick McCubbin]], Australiana piktisto (n. 1855)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Charles Glover Barkla]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: ne premiizita
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: ne premiizita
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Karl Adolph Gjellerup]], [[Henrik Pontoppidan]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Internaciona Komitato di la Reda Kruco en Genève]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1910a]]</text>
      <sha1>9ec0xp3xo24e8t4qr6t0tjc7b49kll4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1946</title>
    <ns>0</ns>
    <id>858</id>
    <revision>
      <id>995155</id>
      <parentid>993438</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T08:42:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Yushmanov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="18448" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1946''' (MCMXLVI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[mardio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 946ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 46ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 7ma yaro di la [[yari 1940a]].

== Eventi ==
=== [[Europa]] ===
* [[11ma di januaro]] - [[Enver Hoxha]] proklamas Popul-Republiko [[Albania]] e su ipsa kom diktatoro di la lando.
* [[25ma di januaro]] - [[Suedia]] retrosendas Baltika fuganti.
* [[5ma di marto]] - En [[Chekoslovakia]], prezidanto [[Edvard Beneš]] dekretas l'ekpulso di Germani de [[Sudeti]].
* [[26ma di mayo]] - En general elekti, [[komunismo|komunista]] partiso di [[Chekoslovakia]] recevas 38% ek omna voti.
* [[2ma di junio]] - Per [[plebicito]], kande unesmafoye [[muliero|mulieri]] darfis partoprenar, [[Italia]] divenas [[republiko]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo=Italia 1946: le donne al voto, dossier a cura di Mariachiara Fugazza e Silvia Cassamagnaghi |idiomo={{it}}|url=https://web.archive.org/web/20110520041048/http://www.insmli.it/pubblicazioni/35/Voto%20donne%20versione%20def.pdf}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di julio]] - [[Francia|Franca]] modisto [[Louis Réard]] prizentas [[bikinio]], du-parta natera kostumo.
* [[4ma di septembro]] - [[Bulgaria]] abolisas [[monarkio]] e divenas [[republiko]].
* [[1ma di oktobro]] - La tribunalo judicanta militala kriminalisti di la [[nacional-socialista Germania]] finas lua laboro.
* [[16ma di oktobro]] - Dek nacional-socialista kriministi mortigesas en [[Nürnberg]] per [[jibeto]].
* [[22ma di novembro]] - En [[Bulgaria]], [[Georgi Dimitrov]] formacas guvernerio kun majoritato di komunisti.
* [[24ma di decembro]] - Komencas tale nomizita [[Quaresma Franca Republiko]].

=== [[Azia]] ===
* [[7ma di januaro]] - [[Francia]] riokupas [[Kambodja]]. [[Norodom Sihanouk]] aceptas autonomeso.
* [[2ma di marto]] - [[Ho Chi Minh]] elektesas prezidanto di [[Nord-Vietnam]].
* [[9ma di marto]] - [[Reda Armeo]] abandonas [[Mandjuria]].
* [[4ma di aprilo]] - Reda Armeo abandonas [[Iran]].
* [[10ma di aprilo]] - En [[Japonia]], mulieri darfas votar unesmafoye en parlamental elekti.
* [[17ma di aprilo]] - La lasta soldato [[Francia|Franca]] foriras [[Siria]], qua formale nedependanteskas.
* [[3ma di mayo]] - Komencas judicii en [[Japonia]] pri milito-krimini kontre 28 Japoniana militisti e politikisti, di qui 25 judikesos kom kulpinta.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.history.com/this-day-in-history/japanese-war-crimes-trial-begins|titulo=Japanese war crimes trial begins|editero=History.com|vidita ye=3ma di mayo 2015|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di julio]] - [[Filipini]] divenas nedependanta de [[Usa]].
* [[31ma di decembro]] - La lasta [[Francia|Franca]] soldati foriras [[Libano]].

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[10ma di januaro]] - Unesma sesiono dil [[Unionita Nacioni]].
* [[22ma di januaro]] - [[CIA]] fondesas.
* [[1ma di februaro]] - Norvegiana [[Trygve Lie]] divenas unesma chefo dil [[Unionita Nacioni]].
* [[5ma di marto]] - En Fulton, [[Missouri]], [[Usa]], [[Winston Churchill]] parolas unesme pri [[fera kurteno]] inter Ocidento ed Oriento.

=== [[Central Amerika]] ===
* [[4ma di agosto]] - Violentoza [[ter-tremo]] frapas [[Dominikana Republiko]] e produktas 100 morti.

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[31ma di januaro]] - En [[Brazilia]] komencas guvernerio di [[Eurico Gaspar Dutra]], unesma prezidanto elektita pos finar la diktatoreso di [[Getúlio Vargas]].
* [[24ma di februaro]] - Eventas demokratal elekti en [[Arjentinia]]. [[Juan Domingo Perón]] vinkas l'elekto.
* [[18ma di septembro]] - [[Brazilia]] adoptas nova [[konstituco]].

=== [[Oceania]] ===
* [[1ma di julio]] - [[Usa]] explozas [[atomobombo]] ek [[plutonio]] che l'[[atolo Bikini]].

== Naski ==
* [[1ma di januaro]] - [[Roberto Rivellino]], Braziliana futbalisto
[[Arkivo:John Paul Jones.jpg|thumb|130px|[[John Paul Jones]]]]
* [[3ma di januaro]] - [[John Paul Jones]], Britaniana muzikisto ([[Led Zeppelin]])
* [[5ma di januaro]] - [[Diane Keaton]], Usan aktorino&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.adorocinema.com/personalidades/personalidade-358/biografia/ |titulo=Diane Keaton: A biografia |editero=Adoro Cinema|vidita ye= 8ma di septembro 2019|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di januaro]] - [[Syd Barrett]], Britaniana muzikisto ([[Pink Floyd]]) (m. 2006)
* [[13ma di januaro]] - [[Tevita Momoedonu]], chefministro di Fidji (m. 2020)
* [[17ma di januaro]] - [[Cassius Clay]] (pose [[Muhammad Ali]]), Usana boxisto (m. 2016)
* [[18ma di januaro]] - [[Henrique Pereira Rosa]], prezidanto di Guinea-Bisau (m. 2013)
* [[19ma di januaro]] - [[Dolly Parton]], Usan aktorino e kantistino
* [[20ma di januaro]] - [[David Lynch]], Usana filmifisto, muzikisto ed aktoro
* [[23ma di januaro]] - [[Arnoldo Alemán]], ex-prezidanto di Nikaragua
* [[27ma di januaro]] - [[Chaudhry Shujaat Hussain]], chefministro di Pakistan
[[Arkivo:Alpha Oumar Konaré.jpg|thumb|130px|[[Alpha Oumar Konaré]]]]
* [[2ma di februaro]] - [[Alpha Oumar Konaré]], prezidanto di Mali
* 2ma di februaro - [[Isaias Afewerki]], prezidanto di Eritrea
* 2ma di februaro - [[Blake Clark]], Usana komediisto
* [[5ma di februaro]] - [[Charlotte Rampling]], Britanian aktorino
* [[7ma di februaro]] - [[Hector Babenco]], Arjentiniana-Braziliana filmifisto (m. 2016)
* [[12ma di februaro]] - [[Jean Eyeghe Ndong]], chefa ministro di Gabon
* [[14ma di februaro]] - [[Bernard Dowiyogo]], prezidanto di Nauru (m. 2003)
* [[21ma di februaro]] - [[Alan Rickman]], Britanian aktoro (m. 2016)
* [[26ma di februaro]] - [[Ahmed Zewail]], Egiptiana kemiisto, Nobel-laureato
* [[4ma di marto]] - [[Dadá Maravilha]], Braziliana futbalisto&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo=Dario Dadá Maravilha{{!}}National football teams |url=https://www.national-football-teams.com/player/19122/Dario_Dada_Maravilha.html|vidita ye=4ma di marto 1946|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di marto]] - [[David Gilmour]], Britaniana muzikisto ([[Pink Floyd]])
* [[12ma di marto]] - [[Liza Minnelli]], Usan aktorino e kantistino
[[Arkivo:Alvaro arzu irigoyen.jpg|thumb|130px|[[Álvaro Arzú Irigoyen]]]]
* [[14ma di marto]] - [[Álvaro Arzú Irigoyen]], prezidanto di Guatemala (m. 2018)&lt;ref name=&quot;Libre&quot;&gt;{{Extera ligilo|titulo=Muere Álvaro Arzú de un infarto |editero=Prensa Libre |url=http://www.prensalibre.com/guatemala/politica/muere-alvaro-arzu-alcalde-por-un-infarto|publikigita ye=27ma di aprilo 2018|vidita ye=28ma di aprilo 2018|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[17ma di marto]] - [[Georges J. F. Köhler]], Nobel-laureato pri medicino (m. 1995)
* [[21ma di marto]] - [[Timothy Dalton]], Britanian aktoro
* [[28ma di marto]] - [[Alejandro Toledo]], prezidanto di Peru&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.biografiasyvidas.com/biografia/t/toledo_alejandro.htm |titulo=Biografía de Alejandro Toledo|editero=Biografías y Vidas|vidita ye= 8ma di septembro 2019|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[29ma di marto]] - [[Robert James Shiller]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato
* [[3ma di aprilo]] - [[Hanna Suchocka]], chefministrino di Polonia
* [[12ma di aprilo]] - [[Ed O'Neill]], Usan aktoro e komediisto
* [[20ma di aprilo]] - [[Ricardo Rodolfo Maduro]], prezidanto di Honduras
* [[30ma di aprilo]] - [[Karl la 16ma Gustaf]], rejo di Suedia depos 1973
* [[5ma di mayo]] - [[Beth Carvalho]], Braziliana kantistino e kompozistino (m. 2019)
[[Arkivo:Thelma_Houston_1977.JPG|thumb|130px|[[Thelma Houston]]]]
* [[7ma di mayo]] - [[Thelma Houston]], Usana kantistino
* [[18ma di mayo]] - [[Frank Hsieh]], chefministro di Republiko Chinia
* [[20ma di mayo]] - [[Cher]], Usan aktorino e kantistino
* [[24ma di mayo]] - [[Tansu Çiller]], chefministrino di Turkia
* [[5ma di junio]] - [[Stefania Sandrelli]], Italian aktorino
* [[12ma di junio]] - [[Mekere Morauta]], chefministro di Papua-Nova-Guinea (m. 2020)
* [[13ma di junio]] - [[Paul L. Modrich]], Usana fiziko-kemiisto, Nobel-laureato pri kemio
* 13ma di junio - [[Sher Bahadur Deuba]], chefministro di Nepal
* [[14ma di junio]] - [[Donald Trump]], prezidanto di Usa
* [[15ma di junio]] - [[Demis Roussos]], Greka kantisto (m. 2015)
* [[17ma di junio]] - [[Eduardo Camaño]], prezidanto di Arjentinia
* [[18ma di junio]] - [[Maria Bethânia]], Braziliana kantistino
[[Arkivo:Xanana.png|thumb|130px|[[Xanana Gusmão]]]]
* [[20ma di junio]] - [[Xanana Gusmão]], unesma prezidanto di [[Estal Timor]]
* [[22ma di junio]] - [[Józef Oleksy]], chefministro di Polonia (m. 2015)
* [[29ma di junio]] - [[Ernesto Pérez Balladares]], prezidanto di Panama
* [[1ma di julio]] - [[Mireya Moscoso]], prezidanto di [[Panama]] de 1999 til 2004
* [[2ma di julio]] - [[Richard Axel]], Usana [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Nobel-laureato]] en 2004
* [[3ma di julio]] - [[Leszek Miller]], chefministro di Polonia
* [[5ma di julio]] - [[Gerardus 't Hooft]], Nederlandana fizikisto, Nobel-laureato
* [[6ma di julio]] - [[George W. Bush]], prezidanto di Usa
[[Arkivo:Sylvester_Stallone_2012.jpg|thumb|130px|[[Sylvester Stallone]]]]
* 6ma di julio - [[Sylvester Stallone]], Usan aktoro
* 6ma di julio - [[Toquinho]], Braziliana kompozisto, kantisto e muzikisto
* 6ma di julio - [[Jamie Wyeth]], Usana piktisto
* [[15ma di julio]] - [[Hassanal Bolkiah]], sultano di Brunei
* [[17ma di julio]] - [[Laurent Fabius]], chefministro di Francia
* [[19ma di julio]] - [[Ilie Năstase]], Rumana tenisisto
* [[22ma di julio]] - [[Mireille Mathieu]], Franca kantisto
* 22ma di julio - [[Jacques Sylla]], chefministro di Madagaskar (m. 2009)
* 22ma di julio - [[Johnson Toribiong]], prezidanto di Palau
* 22ma di julio - [[Petre Roman]], chefministro di Rumania
* [[24ma di julio]] - [[Gallagher]], Usana komediisto
* [[6ma di agosto]] - [[Roh Moo-hyun]], prezidanto di Sud-Korea
* [[7ma di agosto]] - [[John Cromwell Mather]], Usana fizikisto, Nobel-laureato
* [[11ma di agosto]] - [[Óscar José Berger]], prezidanto di Guatemala
* [[15ma di agosto]] - [[Amir Naderi]], Iranana filmifisto
* [[17ma di agosto]] - [[Patrick Manning]], chefministro di Trinidad e Tobago (m. 2016)
[[Arkivo:1993 Inauguration A.png|130px|thumb|[[Bill Clinton]]]]
* [[19ma di agosto]] - [[Bill Clinton|William Jefferson &quot;Bill&quot; Clinton]], prezidanto di Usa
* [[20ma di agosto]] - [[Laurent Fabius]], chefministro di Francia
* 20ma di agosto - [[Ralf Hütter]], Germana muzikisto ([[Kraftwerk]])
* [[23ma di agosto]] - [[Keith Moon]], Britaniana perkut-instrumentisto ([[The Who]]) (m. 1978)
* [[29ma di agosto]] - [[Dimitris Christofias]], prezidanto di Chipro
* 29ma di agosto - [[Jean-Baptiste Bagaza]], prezidanto di Burundi (m. 2016)
* [[1ma di septembro]] - [[Roh Moo-hyun]], prezidanto di Sud-Korea (m. 2009)
* [[2ma di septembro]] - [[Paavo Väyrynen]], Finlandana politikisto
[[Arkivo:Billy Preston perforning in 1971.jpg|130px|thumb|[[Billy Preston]]]]
* 2ma di septembro - [[Billy Preston]], Usana kantisto e muzikisto (m. 2006)
* [[5ma di septembro]] - [[Freddie Mercury]], Britaniana muzikisto (m. 1991)
* [[8ma di septembro]] - [[Aziz Sancar]], Turka fiziko-kemiisto, Nobel-laureato
* [[15ma di septembro]] - [[Tommy Lee Jones]], Usan aktoro
* [[21ma di septembro]] - [[Mart Siimann]], chefministro di Estonia
* [[22ma di septembro]] - [[King Sunny Adé]], Nigeriana kantisto, kompozisto e muzikisto
* [[24ma di septembro]] - [[Lars Emil Johansen]], chefministro di Grenlando
* [[27ma di septembro]] - [[Nikos Anastasiades]], prezidanto di Chipro
* [[2ma di oktobro]] - [[Sonthi Boonyaratglin]], chefministro di Tailando
* [[4ma di oktobro]] - [[Susan Sarandon]], Usan aktorino
* [[7ma di oktobro]] - [[Nader al-Dahabi]], chefministro di Jordania
[[Arkivo:KAN_Naoto_2007.JPG|thumb|130px|[[Naoto Kan]]]]
* [[10ma di oktobro]] - [[Naoto Kan]], chefministro di Japonia
* [[14ma di oktobro]] - [[François Bozizé]], prezidanto di Centrafrika
* [[20ma di oktobro]] - [[Elfriede Jelinek]], Austriana skriptisto, Nobel-laureato pri Literaturo
* [[4ma di novembro]] - [[Robert Mapplethorpe]], Usana fotografisto (m. 1989)
* [[5ma di novembro]] - [[Loleatta Holloway]], Usana kantisto (m. 2011)
* [[6ma di novembro]] - [[Sally Field]], Usan aktorino
* [[12ma di novembro]] - [[Keith Claudius Mitchell]], chefministro di Grenada
* [[16ma di novembro]] - [[Terence McKenna]], Usana filozofo, linguisto, skriptisto, biologiisto, matematikisto e historiisto (m. 2000)
* [[26ma di novembro]] - [[Gustavo Adolfo Espina Salguero]], Guatemalana politikisto, provizora prezidanto en 1993
* [[2ma di decembro]] - [[Gianni Versace]], Italiana modisto (m. 1997)
[[Arkivo:Jose_Carreras_-_World_Economic_Forum_Annual_Meeting_2011.jpg|thumb|130px|[[José Carreras]]]]
* [[5ma di decembro]] - [[José Carreras]], Hispana opero-kantisto
* [[9ma di decembro]] - [[Sonia Gandhi]], Indiana politikistino
* [[10ma di decembro]] - [[Jan Sawka]], Polona-Usana piktisto (m. 2012)
* [[12ma di decembro]] - [[Emerson Fittipaldi]], Brazilian automobilisto
* [[16ma di decembro]] - [[Benny Andersson]], Sueda muzikisto ([[ABBA]])
* [[18ma di decembro]] - [[Steven Spielberg]], Usana filmifisto
* [[30ma di decembro]] - [[Marc Forné Molné]], chefministro di Andora
* [[Abdelwahab Meddeb]], Tuniziana skriptisto (m. 2014)

== Morti ==
* [[3ma di januaro]] - [[Allan Brooks]], Usana piktisto (n. 1869)
* [[10ma di januaro]] - [[László Bárdossy]], chefministro di Hungaria (n. 1890)
[[Arkivo:Helene Schjerfbeck.jpeg|thumb|130px|[[Helene Schjerfbeck]]]]
* [[28ma di januaro]] - [[Helene Schjerfbeck]], Finlandana piktistino (n. 1862)
* [[3ma di februaro]] - [[Friedrich Jeckeln]], nacional-socialista politikisto, ''SS-Obergruppenführer'', mortigita (n. 1895)
* [[9ma di februaro]] - [[Júlio Prestes]], Braziliana politikisto (n. 1882)
* [[17ma di februaro]] - [[Niels Hansen (piktisto)|Niels Hansen]], Dana piktisto (n. 1880)
* [[19ma di februaro]] - [[Rafael Erich]], chefministro di Finlando (n. 1879)
* [[28ma di februaro]] - [[Béla Imrédy]], Hungara politikisto, chefministro de 14ma di mayo 1938 til 16ma di februaro 1939, mortigita (n. 1891)
* [[12ma di marto]] - [[Ferenc Szálasi]], Hungara politikisto, chefministro de 1944 til 1945, mortigita (n. 1897)
* [[23ma di marto]] - [[Gilbert Newton Lewis]], Usana kemiisto (n. 1875)
* [[24ma di marto]] - [[Aleksandr Alehine]], Rusa mondala championo pri shakoludo (n. 1892)
* [[2ma di aprilo]] - [[Nikolai Vladimirovich Yushmanov|Nikolai Yushmanov]], Rusiana e Sovietiana linguisto, idisto (n. 1896)
* [[12ma di aprilo]] - [[Marian Zyndram-Kościałkowski]], chefministro di Polonia (n. 1892)
* [[17ma di aprilo]] - [[Juan Bautista Sacasa]], prezidanto di Nikaragua (n. 1874)
[[Arkivo:Keynes 1945.jpg|thumb|130px|[[John Maynard Keynes]]]]
* [[21ma di aprilo]] - [[John Maynard Keynes]], Britanian ekonomikisto (n. 1883)
* [[22ma di mayo]] - [[Isaac Grünewald]], Sueda piktisto (n. 1889)
* [[1ma di junio]] - [[Ion Antonescu]], Rumana militisto e politikisto, fusilagita (n. 1882)
* [[3ma di junio]] - [[Mihail Kalinin]], Sovietiana politikisto (n. 1875)
* [[4ma di junio]] - [[Sándor Simonyi-Semadam]], chefministro di Hungaria (n. 1864)
* [[6ma di junio]] - [[Gerhart Hauptmann]], Germana skriptisto, Nobel-laureato pri literaturo (n. 1862)
* [[9ma di junio]] - [[Ananda Mahidol]], rejulo de Tailando (n. 1925)
* [[14ma di junio]] - [[Jorge Ubico Castañeda]], prezidanto di Guatemala (n. 1878)
* [[27ma di junio]] - [[Juan Antonio Ríos]], prezidanto di Chili (n. 1888)
* [[8ma di julio]] - [[Józef Mehoffer]], Polona piktisto (n. 1869)
* [[11ma di julio]] - [[Paul Nash]], Britaniana piktisto (n. 1889)
* [[21ma di julio]] - [[Gualberto Villarroel]], prezidanto di Bolivia (n. 1908)
[[Arkivo:Stein, Gertrude 1934.jpg|thumb|130px|[[Gertrude Stein]]]]
* [[27ma di julio]] - [[Gertrude Stein]], Usana skriptisto (n. 1874)
* [[5ma di agosto]] - [[Wilhelm Marx]], kancelero di Germania (n. 1863)
* [[12ma di agosto]] - [[Serge Sudeikin]], Rusa piktisto (n. 1882)
* [[13ma di agosto]] - [[H. G. Wells]], Britaniana skriptisto (n. 1866)
* [[22ma di agosto]] - [[Döme Sztójay]], Hungara fashista politikisto, chefministro de 15ma di marto til 29ma di agosto 1944, mortigita (n. 1883)
* [[2ma di oktobro]] - [[Ignacy Mościcki]], prezidanto di Polonia (n. 1867)
* [[6ma di oktobro]] - [[Per Albin Hansson]], chefministro di Suedia (n. 1885)
[[Arkivo:GoeringEnSuDespacho1932 (cropped).jpeg|130px|thumb|[[Hermann Göring]]]]
* [[15ma di oktobro]] - [[Hermann Göring]], [[nacional-socialista Germania|Naziista]] oficiro, chefo di Germana aer-armeo (suocido) (n. 1893)
* [[16ma di oktobro]] - Naziisti kondamnita a mortopuniso en Nürnberg:
** [[Joachim von Ribbentrop]], ministro di exterlandal aferi di Germania (n. 1890)
** [[Wilhelm Keitel]], generalo-mashalo di [[Germania]] (n. 1882)
** [[Alfred Rosenberg]], ideolisto e politikisto en Germania (n. 1893)
** [[Ernst Kaltenbrunner]], chefo di RSHA (n. 1903)
** [[Hans Frank]], guberniestro di okupita Polonia (n. 1900)
** [[Julius Streicher]], fondinto e chef-redaktero di ''Der Stürmer'' (n. 1885)
[[Arkivo:Leipzig International Fair 1937 (Fritz Sauckel).jpg|130px|thumb|[[Fritz Sauckel]]]]
** [[Fritz Sauckel]], chefo di laboro-programo en la koncentreyi di Germania (n. 1892)
** [[Alfred Jodl]], generalo, chefo di ''Oberkommando der Wehrmacht'' (n. 1890)
** [[Arthur Seyss-Inquart]], guberniestro di Austria, imperiala komisario por Nederlando (n. 1892)
** [[Wilhelm Frick]], naziista oficisto, ex-ministro pri internal aferi (n. 1877)
* [[28ma di oktobro]] - [[Manuel Ortiz de Zárate]], Chiliana piktisto (n. 1887)
* [[31ma di oktobro]] - [[Wincenty Witos]], prezidanto di Polonia (n. 1874)
* 31ma di oktobro - [[Jan Spychalski]], Polona piktisto (n. 1893)
* [[7ma di novembro]] - [[Julian Nowak]], chefministro di Polonia (n. 1865)
* [[14ma di novembro]] - [[Manuel de Falla]], Hispana kompozisto (n. 1876)
* [[24ma di novembro]] - [[László Moholy-Nagy]], Hungara piktisto e fotografisto (n. 1895)
* [[5ma di decembro]] - [[Louis Dewis]], Belga piktisto (n. 1872)
* [[19ma di decembro]] - [[Paul Langevin]], Franca fizikisto (n. 1872)

== Nobel-laureati ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Percy Williams Bridgman]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[James B. Sumner]], [[John Howard Northrop]], [[Wendell Meredith Stanley]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Hermann Joseph Muller]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Hermann Hesse]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Emily Greene Balch]], [[John Raleigh Mott]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1940a]]</text>
      <sha1>mvtmx03r70y5xfq8l2at3fsehyxzhdn</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1985</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1032</id>
    <revision>
      <id>995101</id>
      <parentid>993825</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T15:22:38Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Ignatyev</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14663" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1985''' (MCMLXXXV per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[mardio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 985ma yaro di la duesma yarmilo, la 85ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 6ma yaro di la [[yari 1980a]].

== Eventi ==

=== [[Mondo]] ===
* [[1ma di januaro]] - On komencas uzar DNS-nomo-servo che [[Interreto]].
* [[23ma di junio]] - [[Boeing 747]] de ''Air India'' explozas super [[Atlantiko]] e produktas 329 morti.
* [[19ma di novembro]] - En [[Genève]] [[Ronald Reagan]] e [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] renkontras unesmafoye.

=== [[Europa]] ===
* [[19ma di februaro]] - Aviono [[Boeing 727]] de Iberia kolizionas kontre monto Oiz, en [[Hispania]], e produktas 148 morti.
* [[11ma di marto]] - [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] divenas chefo di [[Sovietia]].
* [[22ma di marto]] - En [[Wien]], internaciona konkordo pri la gardo dil [[ozono]]-strato signatesas; ol pose ratifikesos da 196 stati. Ca konkordo establisesis ye la konfero en Wien di ta yaro, qua eventis pos la deskovro di truo en la ozono-strato ye la suda polo; la truo esis kauzo di augmento di ultreviolea radiado atinganta [[Antarktika]]. Pro la konkordo, la produkto di ozono-diminutanta substanci diminutesos.
* [[9ma di aprilo]] - Che Karolina kliniko en [[Stockholm]] igesas en [[Europa]] l'unesma transplantaco di [[artificala kordio]].
* [[23ma di aprilo|23]] til [[24ma di aprilo]] - [[Erich Honecker]], chefo di [[Est-Germania]], vizitas [[Roma]].
* [[11ma di mayo]] - Fairo che la [[futbalo|futbalo-stadio]] dil klubo ''Bradford City A.F.C.'' en Bradford, [[West Yorkshire]], [[Anglia]], produktas 56 morti e cirkume 256 plusa homi vundita.&lt;ref&gt;{{extera ligilo |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/11/newsid_2523000/2523561.stm|titulo=1985: Fans killed in Bradford stadium fire|editero=BBC|vidita ye=11ma di oktobro 2018}}&lt;/ref&gt;
* De la [[3ma di agosto|3ma]] til la [[8ma agosto]] - Eventas [[Ido-konfero 1985|Ido-konfero]] en [[Antwerpen]], [[Belgia]].
* [[13ma di agosto]] - Eventas en [[London]] l'unesma transplantaco di [[kordio]] e [[pulmono]] de la historio.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url= http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/13/newsid_2495000/2495213.stm|titulo=1985: Heart-lung transplant makes history|vidita ye=31ma di julio 2016|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di oktobro]] - [[Palestina]]ni kaptas pasajero-navo ''Achille Lauro''.
* [[10ma di oktobro]] - Milital aeroplani de Usana navaro forsas Egiptian aeroplano kun kaptisti di ''Achille Lauro'' decendar aden militistala bazo di Sigonella, [[Sicilia]]. 
* [[23ma di novembro]] - L'[[aeroplano]] di EgyptAir kaptesas inter [[Athina]] e [[Kairo]] e decendas en [[Malta]]. Ibe Egiptiana soldati atakas l'aeroplano, e 60 homi perisas.
* [[27ma di decembro]] - [[Palestina]]na kombateri mortigas 20 homi en l'aeroportui di [[Roma]] e [[Wien]].

=== [[Azia]] ===
* [[14ma di januaro]] - [[Israel]] decidas pokope retretar ek [[Libano]].
* 14ma di januaro - [[Hun Sen]] divenas chefministro di [[Kambodja]].
* [[16ma di februaro]] - [[Hezbollah]] fondesas.
* [[8ma di marto]] - Automobilo plenigita per bombi explozas en [[Beirut]], [[Libano]] e produktas 45 morti e 175 plusa homi vundita.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=1985: Beirut car bomb kills dozens |editero=BBC |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/8/newsid_2516000/2516407.stm|vidita ye=5ma di oktobro 2018}}&lt;/ref&gt;
* [[25ma di mayo]] - En [[Bangladesh]] tropikala [[ciklono]] produktas 10.000 morti.
* [[9ma di junio]] - [[Thomas Sutherland]] kidnapesas en [[Libano]]. Il divenos libera en [[1991]].
* [[12ma di agosto]] - [[Aviono]] [[Boeing 747]] de [[Japan Airlines]] kolizionas kontre du protuberanci de la monto Takamagahara, an la [[prefektio Gunma]], [[Japonia]]. Omna 15 membri de la kruo e 505 ek la 509 vehanti perisas.

=== [[Afrika]] ===
* En [[Etiopia]] la famino duras.
* [[West-Sahara]] aceptesas kom membro dil [[Afrikana Uniono]]. [[Maroko]] demisionas de l'organizuro protestigante l'acepteso.

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[31ma di mayo]] - 41 [[tornado|tornadi]] frapas [[Ohio]], [[Pensilvania]], [[Nova-York]] ed [[Ontario]], e produktas 76 morti.
* [[20ma di julio]] - Hispana navo ''[[Nuestra Señora de Atocha]]'' deskovresas an rivo di [[Florida]]. La navo sinkis en [[1622]] kun oro ed arjento (valoro en 1985 esis 400 milion US-dolari).
* [[1ma di septembro]] - Usana-Franca expediciono deskovras ''[[Titanic]]'' en lito di [[Atlantiko]].
* [[19ma di septembro]] - [[Ter-tremo]]  kun forteso 8.0 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Mexikia]] e produktas granda destrukto e {{formatnum:9500}} morti.
* [[15ma di novembro]] - Teroristo [[Unabomber]] explozas bombo che [[universitato]] di [[Michigan]].

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[1ma di marto]] - Restauro di la [[demokratio]] en [[Uruguay]].
* [[3ma di marto]] - [[Ter-tremo]] frapas la regiono  [[Valparaíso]], [[Chili]], e produktas 177 morti.
* [[6ma di marto]] - [[Tancredo Neves]] nedirete elektesas prezidanto di [[Brazilia]] da Braziliana nacionala kongreso, kun 480 voti favoroza, kontre 180 voti por Paulo Maluf, lua opozanto.
* [[14ma di marto]] - [[Tancredo Neves]] enternesas en [[hospitalo]] 1 dio ante la asumar povo en [[Brazilia]]. Lua vice-prezidanto, José Sarney, asumos la sequanta dio.
* [[15ma di marto]] - [[José Sarney]], unesma civila prezidanto di [[Brazilia]] pos [[1964]], asumas povo.
* [[6ma di junio]] - La tombeyo di [[Josef Mengele]] apertesas en [[Embu das Artes]], [[Brazilia]]. Il dronabis su en plajo che la litoro dil [[Sao Paulo (stato)|stato São Paulo]] en [[1979]], e sepultabis sub la falsa nomo &quot;Wolfgang Gerhard&quot;.
* [[20ma di julio]] - Hispana navo ''[[Nuestra Señora de Atocha]]'' deskovresas an rivo di [[Florida]]. La navo sinkesis en [[1622]] kun oro ed arjento (valoro en 1985 esis 400 milion US-dolari).
* [[28ma di julio]] - [[Alan García]] asumas la povo en [[Peru]] pos elekto.
* [[6ma di novembro]] - En [[Bogotá]], [[Kolumbia]], sinistra partisani okupas la yuro-domo, e 115 homi mortigesas dum la siejo.
* [[13ma di novembro]] - [[Volkano]] ''[[Nevado del Ruiz]]'' eruptas en [[Kolumbia]], e produktas {{formatnum:25000}} morti.

=== [[Oceania]] ===
* [[4ma di februaro]] - [[Nova-Zelando]] abandonas organizuro [[ANZUS]].
* [[10ma di julio]] - Navo ''Rainbow Warrior'', del organizuro prezervanta naturo [[Greenpeace]] igesas sinkar en portuo di [[Auckland]], [[Nova Zelando]]. Pose revelesas ke l'explozo igesis da inquestanta servo di [[Francia]].
* [[6ma di agosto]] - Kontrato di Rarotonga, signatita da [[Usa]], [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] kreas zono libera de nuklear armi. Ol ratifikesos erste en [[1996]].
* [[26ma di oktobro]] - La proprieto di Uluru (&quot;Ayer's Rock&quot;), granda petra saliajo en la mezo di [[Australia]], donesas da la guvernerio di Australia a la lokala Pitjantjatjara-indijeni. Kondiciono esis ke le Anangu, la tradicionala proprietanti di Uluru, lugus ol a la agenterio por nacionala parki e sovaja animali dum periodo di 99 yari, e ke ol esus kune administrata.

== Naski ==
[[Arkivo:Lewis Hamilton Silverstone 2018.jpg|thumb|130px|[[Lewis Hamilton]]]]
* [[7ma di januaro]] - [[Lewis Hamilton]], Britanian automobilisto
* [[23ma di januaro]] - [[Doutzen Kroes]], Nederlandana manekino
* [[5ma di februaro]] - [[Cristiano Ronaldo]], Portugalana futbalistulo
* [[22ma di februaro]] - [[Larissa Riquelme]], Paraguayana manekino
* [[23ma di februaro]] - [[Emily Cox]], Austriana-Britanian aktoro
* [[24ma di februaro]] - [[William Vitved Kvist]], Dana futbalisto
* [[28ma di februaro]] - [[Jelena Janković]], Serbiana tenisisto
* [[15ma di marto]] - [[Eva Amurri]], Usan aktorino
* [[28ma di marto]] - [[Stan Wawrinka]], Suisa tenisisto
* [[16ma di aprilo]] - [[Andreas Granqvist]], Sueda futbalisto
[[Arkivo:Chris Paul dribbling 20131118 Clippers v Grizzles.jpg|thumb|130px|[[Chris Paul]]]]
* [[6ma di mayo]] - [[Chris Paul]], Usana basketbalisto
* [[7ma di mayo]] - [[Mihail Borisovich Ignatyev|Mihail Ignatyev]], Rusiana ciklisto
* [[17ma di mayo]] - [[Greg Van Avermaet]], Belga biciklisto
* [[29ma di mayo]] - [[Hernanes]], Braziliana futbalisto
* [[4ma di junio]] - [[Bar Refaeli]], Israelana manekinino
* [[19ma di junio]] - [[Dubravka Ostojić]], Kroatiana cinem-aktorino
* [[21ma di junio]] - [[Lana Del Rey]], Usana kantistino&lt;ref&gt;{{extera ligilo|autoro=Brian Hiatt |titulo=18 Things You Learn After Two Long Days With Lana Del Rey |url=http://www.rollingstone.com/music/news/18-things-you-learn-after-two-long-days-with-lana-del-rey-20140724|vidita ye=24ma di julio 2014|date=24ma di julio 2014 |editero=Rolling Stone|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di junio]] - [[Katrin Heß]], Germana aktorino
* [[30ma di junio]] - [[Michael Phelps]], Usana natistulo
* 30ma di junio - [[Ksenija Pajić]], Serbian aktorino
* [[10ma di julio]] - [[Mario Gómez]], Germana futbalisto
* [[19ma di julio]] - [[LaMarcus Aldridge]], Usana basketbalisto
[[Arkivo:Zaksaite Salomeja.jpg|130px|thumb|[[Salomėja Zaksaitė]]]]
* [[25ma di julio]] - [[Salomėja Zaksaitė]], Lituana shakoludistino
* [[9ma di agosto]] - [[Anna Kendrick]], Usana cinem-aktoro e kantisto
* [[12ma di agosto]] - [[Osmany Juantorena]], Kubana volebalisto
* [[17ma di agosto]] - [[Yū Aoi]], Japonian aktoro
* [[30ma di agosto]] - [[Leisel Jones]], Australiana natisto
* 30ma di agosto - [[Tianna Bartoletta]], Usan atletino
* [[3ma di septembro]] - [[Tatiana Kotova]], Rusa manekino e kantisto
* [[9ma di septembro]] - [[Luka Modrić]], Kroata futbalisto
* [[6ma di oktobro]] - [[Pepa Rus]], Hispan aktoro
* [[8ma di oktobro]] - [[Bruno Mars]], Usana kantisto
* [[11ma di oktobro]] - [[Michelle Trachtenberg]], Usan aktorino
* [[23ma di oktobro]] - [[Masiela Lusha]], Usana skriptisto ed aktoro
* [[3ma di decembro]] - [[László Cseh]], Hungara natisto
* [[8ma di decembro]] - [[Dwight Howard]], Usana basketbalisto

== Morti ==
* [[13ma di januaro]] - [[Adam Marczyński]], Polona piktisto (n. 1908)
* [[19ma di januaro]] - [[Eric Voegelin]], Germana sociologo (n. 1901)
* [[3ma di februaro]] - [[Frank Oppenheimer]], Usana fizikisto (n. 1912)
* [[20ma di februaro]] - [[Veselko Tenžera]], Kroata skriptisto (n. 1942)
[[Arkivo:TjallingKoopmans1967.jpg|thumb|130px|[[Tjalling Koopmans]]]]
* [[26ma di februaro]] - [[Tjalling Koopmans]], Nederlandan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1910)
* [[10ma di marto]] - [[Konstantin Ustinovich Chernenko|Konstantin Chernenko]]], Sovietiana politikisto (n. 1911)
* [[24ma di mayo]] - [[Raoul Ubac]], Franca piktisto, skultisto e fotografisto (n. 1910)
* [[28ma di marto]] - [[Marc Chagall]], Rusa piktisto (n. 1887)
* [[6ma di aprilo]] - [[Gene Davis (piktisto)|Gene Davis]], Usana piktisto (n. 1920)
* [[10ma di aprilo]] - [[Alfredo Duhalde Vásquez]], provizora prezidanto di Chili (n. 1898)
* [[11ma di aprilo]] - [[Enver Hoxha]], Albaniana diktatoro (n. 1908)
* [[21ma di aprilo]] - [[Tancredo Neves]], Braziliana elektita prezidanto (n. 1910)
* [[12ma di mayo]] - [[Jean Dubuffet]], Franca piktisto (n. 1901)
* [[18ma di mayo]] - [[Penn Nouth]], chefministro di Kambodja (n. 1906)
* [[19ma di mayo]] - [[Tapio Wirkkala]], Finlandan akademiano, desegnisto (n. 1915)
* [[19ma di junio]] - [[Ilka Gedő]], Hungara piktisto (n. 1921)
* [[21ma di junio]] - [[Tage Erlander]], Sueda politikisto, ex-chefministro (n. 1901)
[[Arkivo:Jan_de_Quay_1962.jpg|thumb|130px|[[Jan de Quay]]]]
* [[4ma di julio]] - [[Jan de Quay]], chefministro di Nederlando (n. 1901)
* [[8ma di julio]] - [[Simon Kuznets]], Rusa-Usana ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1901)
* [[9ma di julio]] - Granda-dukino [[Charlotte di Luxemburgia]] (n. 1896)
* [[16ma di julio]] - [[Heinrich Böll]], Germana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1917)
* [[27ma di julio]] - [[Michel Audiard]], Franca filmifisto ed skriptisto por cinemo (n. 1920)
* [[6ma di agosto]] - [[Forbes Burnham]], prezidanto di Guyana (n. 1923)
* 6ma di agosto - [[Ramón Ernesto Cruz Uclés]], prezidanto di Honduras (n. 1903)
* [[31ma di agosto]] - [[Frank Macfarlane Burnet]], Australiana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1899)
* [[6ma di septembro]] - [[Rodney Robert Porter]], Angliana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1917)
* [[8ma di septembro]] - [[John Franklin Enders]], Usana ciencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1887)
* [[9ma di septembro]] - [[Paul John Flory]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1910)
* [[13ma di septembro]] - Generalo [[Augusto Hamann Rademaker Grünewald]], membro dil uniono di militisti qua guvernis Brazilia en 1969 (n. 1905)
[[Arkivo:Italo-Calvino.jpg|thumb|130px|[[Italo Calvino]]]]
* [[19ma di septembro]] - [[Italo Calvino]], Italiana skriptisto (n. 1923)
* [[22ma di septembro]] - [[Manuel José Leonardo Arce Leal]], Guatemalana skriptisto (n. 1935)
* [[30ma di septembro]] - [[Simone Signoret]], Franc aktorino (n. 1921)
* [[2ma di oktobro]] - [[Rock Hudson]], Usan aktoro (n. 1925)
* [[5ma di oktobro]] - [[Abdus Sattar]], prezidanto di Bangladesh (n. 1906)
* [[9ma di oktobro]] - [[Emílio Garrastazu Médici]], prezidanto di Brazilia (n. 1905)
* [[10ma di oktobro]] - [[Yul Brynner]], Usan aktoro (n. 1920)
* 10ma di oktobro - [[Orson Welles]], Usana filmifisto (n. 1915)
* [[5ma di novembro]] - [[Spencer W. Kimball]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1895)
* [[17ma di novembro]] - [[Avgust Černigoj]], Slovena-Yugoslaviana piktisto (n. 1898)
* 17ma di novembro - [[Lon Nol]], militisto e politikisto di Kambodja (n. 1913)
[[Arkivo:BigJoeTurnerLampPhotosCigarette.jpg|thumb|130px|[[Big Joe Turner]]]]
* [[24ma di novembro]] - [[Big Joe Turner]], Usana ''blues''-kantisto (n. 1911)
* [[12ma di decembro]] - [[Ian Stewart]], Britaniana pianisto (n. 1938)
* 12ma di decembro - [[Anne Baxter]], Usan aktorino (n. 1923)
* [[15ma di decembro]] - [[Seewoosagur Ramgoolam]], chefministro di Maurico (n. 1900)
* [[26ma di decembro]] - [[Dian Fossey]], Usana biologino (n. 1932)
* [[31ma di decembro]] - [[Ricky Nelson]], Usana kantisto (n. 1940)
* [[Charles Sebree]], Usana piktisto (n. 1914)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Klaus von Klitzing]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Herbert A. Hauptman]], [[Jerome Karle]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Michael S. Brown]], [[Joseph L. Goldstein]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Claude Simon]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Internaciona Asociuro di Mediki por Prevento di Nukleara Milito]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Franco Modigliani]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1980a]]</text>
      <sha1>ndc0yqi6uqkjqxjbun91i965u7ygffr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1966</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1054</id>
    <revision>
      <id>995108</id>
      <parentid>994962</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:27:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Yekimov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12424" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1966''' (MCMLXVI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 966ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 66ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 7ma yaro di la [[yari 1960a]].

==Eventi==
===[[Kosmo]] ===
* [[3ma di februaro]] - [[Sovietia]]na kosmonavo ''[[Luna 9]]'' venas sur [[Luno]].
* [[11ma di novembro]] til la [[15ma di novembro]] - [[Kosmonavo]] ''[[Gemini 12]]'' lansesas aden kosmo. Dum la exkurso, [[astronauto]] [[Buzz Aldrin]] demonstras la posibleso pri laborar efikive exter la navo. La kosmonavo anke sucesoze ligesas e desligesas ad altra vehilo.

===[[Europa]] ===
* [[10ma di marto]] - [[Beatrix di Nederlando|Beatrix, princino di Nederlando]] e Germana diplomacisto Claus von Amsberg mariajas.
* [[21ma di oktobro]] - En Aberfan, [[Wals]], grand amaso di skorio di karbono krulas, kovranta skolo. To produktas 144 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/21/newsid_2705000/2705335.stm |titulo=1966: Coal tip buries children in Aberfan|vidita ye=5ma di oktobro 2016|editero=BBC|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[24ma di novembro]] - [[Bulgaria]]n aeroplano transportante 82 personi kolizionas proxim [[Bratislava]], [[Chekoslovakia]].

===[[Azia]] ===
* [[24ma di januaro]] - Aviono [[Boeing 707]] de ''Air India'' kolizionas kontre [[Monto Blanka]], ed omna 117 personi ennave mortas.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/24/newsid_4056000/4056551.stm|titulo=1966: 117 die in Air India tragedy|editero=BBC|vidita ye=21ma di oktobro 2017}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di mayo]] - [[Popul-Republiko Chinia|Chinia]] explozigas lua unesma [[hidrogena bombo]].
* [[16ma di julio]] - Segun l'informeyo ''Nova-Chinia'', 72-yar evanta [[Mao Zedong]] natas 15 kilometri en [[fluvio Yangce]] en 65 minuti.
* [[13ma di agosto]] - [[Popul-Republiko Chinia]] anuncas lua [[revoluciono kulturala en Chinia|Revoluciono Kulturala]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/13/newsid_4537000/4537605.stm |titulo=1966: China announces Cultural Revolution|vidita ye=31ma di julio 2016|editero=BBC|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;

===[[Afrika]] ===
* [[1ma di januaro]] - En [[Centrafrika]], kolonelo [[Jean-Bédel Bokassa]] kaptas povo.
* [[15ma di januaro]] - En [[Nigeria]], militisti komencas violentoza agadi por kaptar povo.
* [[30ma di septembro]] - [[Botswana]] divenas nedependanta.
* [[4ma di oktobro]] - [[Lesoto]] divenas nedependanta.
* [[27ma di oktobro]] - L'[[Unionita Nacioni]] revokas la protektorato di [[Sudafrika]] super [[Namibia]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=1966: África do Sul perdia o protetorado da Namíbia|url=https://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/deutschewelle/2017/10/27/1966-africa-do-sul-perdia-o-protetorado-da-namibia.htm |editero=UOL|vidita ye=27ma di oktobro 2017}}&lt;/ref&gt;

===[[Central Amerika]] ===
* [[30ma di novembro]] - [[Barbados]] nedependanteskas de Unionita Rejio.

===[[Sud-Amerika]] ===
* [[26ma di mayo]] - [[Guyana]] nedependanteskas de Unionita Rejio.


==Naski ==
[[Arkivo:MSC 2014 Dacic Mueller MSC2014.jpg|thumb|130px|[[Ivica Dačić]]]]
* [[1ma di januaro]] - [[Ivica Dačić]], chefministro di Serbia
* 1ma di januaro - [[Tihomir Orešković]], chefministro di Kroatia
* [[4ma di januaro]] - [[Christian Kern]], kancelero di Austria
* [[13ma di januaro]] - [[Mike Tyson]], Usana boxisto
* [[17ma di januaro]] - [[Shabba Ranks]], Jamaikana kantisto
* [[19ma di januaro]] - [[Stefan Edberg]], Sueda tenisisto
* [[29ma di januaro]] - [[Romário]], Braziliana futbalisto
* [[4ma di februaro]] - [[Vyacheslav Vladimirovich Yekimov|Vyacheslav Yekimov]], Rusiana ciklisto
* [[6ma di februaro]] - [[Rick Astley]], Britaniana kantisto
* [[7ma di februaro]] - [[Kristin Otto]], Germana natistino
[[Arkivo:Cindy Crawford Cannes 2013 2.jpg|thumb|130px|[[Cindy Crawford]]]]
* [[20ma di februaro]] - [[Cindy Crawford]], Usana manekino&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.biography.com/people/cindy-crawford-9542465|titulo=Cindy Crawford - Film actor/Film Actress|editero=Biography.com|vidita ye=2ma di novembro 2018}}&lt;/ref&gt;
* [[23ma di februaro]] - [[Didier Queloz]], Suisa astronomo, Nobel-laureato
* [[6ma di marto]] - [[Yahya Ayyash]], Palestinan injenioro, membro di Hamas (m. 1996)
* [[28ma di marto]] - [[Cheryl James]], Usana kantistino ([[Salt-n-Pepa]])
* [[10ma di aprilo]] - [[Pavel Filip]], chefministro di Moldova
* [[11ma di aprilo]] - [[Lisa Stansfield]], Britaniana kantistino
* [[14ma di aprilo]] - [[André Boisclair]], Kebekiana politikisto
* [[15ma di aprilo]] - [[Samantha Fox]], Britaniana manekino e kantistino
[[Arkivo:Sergey Stanishev 2009 elections.jpg|thumb|130px|[[Sergei Stanishev]]]]
* [[5ma di mayo]] - [[Sergei Stanishev]], chefministro di Bulgaria
* [[8ma di mayo]] - [[Cláudio Taffarel]], Braziliana futbalisto
* [[16ma di mayo]] - [[Janet Jackson]], Usana kantistino
* [[24ma di mayo]] - [[Éric Cantona]], Franca futbalisto
* 24ma di mayo - [[Ella Guru]], Usana piktistino
* [[2ma di junio]] - [[Petra van Staveren]], Nederlandana natistino
* [[6ma di junio]] - [[Faure Gnassingbé]], prezidanto di Togo
* [[15ma di junio]] - [[Raimonds Vējonis]], prezidanto di Latvia
* [[16ma di junio]] - [[Jan Zelezný]], Cheka javelinisto
* [[20ma di junio]] - [[Marian Lupu]], prezidanto di Moldova
* [[27ma di junio]] - [[Aigars Kalvītis]], chefministro di Latvia
* [[28ma di junio]] - [[John Cusack]], Usan aktoro
[[Arkivo:Mike Tyson 2011.jpg|thumb|130px|[[Mike Tyson]]]]
* [[30ma di junio]] - [[Mike Tyson]], Usana boxisto
* [[1ma di julio]] - [[Samir Rifai]], chefministro di Jordania
* [[9ma di julio]] - [[Amélie Nothomb]], Franca skriptistino
* [[20ma di julio]] - [[Enrique Peña Nieto]], prezidanto di Mexikia
* [[25ma di julio]] - [[Lynda Lemay]], Kanadana kantistino e kompozistino
* [[26ma di julio]] - [[Benedicta Boccoli]], Italian aktorino
* 26ma di julio - [[Anna Rita Del Piano]], Italian aktorino
[[Arkivo:JimmyWales_wearing_Kimono.jpg|thumb|130px|[[Jimmy Wales]]]]
* [[7ma di agosto]] - [[Jimmy Wales]], Usan entraprezisto, kreinto di [[Wikipedio]]
* [[14ma di agosto]] - [[Halle Berry]], Usan aktorino
* [[18ma di agosto]] - [[Gustavo Charif]], Arjentiniana filmifisto e piktisto
* [[20ma di agosto]] - [[Enrico Letta]], chefministro di Italia
* [[25ma di agosto]] - [[Derek Sherinian]], Usana muzikisto ([[Dream Theater]], Planet X)
* [[27ma di agosto]] - [[Juhan Parts]], chefministro di Estonia
* [[2ma di septembro]] - [[Salma Hayek]], Mexikian aktorino
* [[6ma di septembro]] - [[Emil Boc]], chefministro di Rumania
* [[8ma di septembro]] - [[Carola Häggkvist]], Sueda kantistino
* [[29ma di septembro]] - [[Bujar Nishani]], prezidanto di Albania
[[Arkivo:David Cameron, Leader of the Conservative Party (4276445680).jpg|thumb|130px|[[David Cameron]]]]
* [[9ma di oktobro]] - [[David Cameron]], chefministro di Unionita Rejio
* [[28ma di oktobro]] - [[Andy Richter]], Usan aktoro e komikisto
* [[30ma di oktobro]] - [[Zoran Milanović]], chefministro di Kroatia
* [[10ma di novembro]] - [[Vanessa Angel]], Britaniana manekino ed aktorino
* [[17ma di novembro]] - [[Nuno Gomes Nabiam]], chefministro di Guinea-Bisau
* [[30ma di novembro]] - [[Mika Salo]], Finlandan automobilisto
* novembro (dio ne publike konocata) - [[Christine Blasey Ford]], Usana psikologo
[[Arkivo:Lucia_Etxebarria1.jpg|thumb|130px|[[Lucía Etxebarria]]]]
* [[7ma di decembro]] - [[Lucía Etxebarria]], Hispana skriptisto
* [[8ma di decembro]] - [[Sinéad O'Connor]], Irlandana kantistino
* [[14ma di decembro]] - [[Helle Thorning-Schmidt]], chefministrino di Dania
* [[18ma di decembro]] - [[Gianluca Pagliuca]], Italiana futbalisto
* [[21ma di decembro]] - [[Kiefer Sutherland]], Kanadan aktoro
* [[31ma di decembro]] - [[Maddie Taylor]], Usana voco-aktorino e komediistino

==Morti ==
[[Arkivo:Vincent Auriol-1927.jpg|thumb|130px|[[Vincent Auriol]]]]
* [[1ma di januaro]] - [[Vincent Auriol]], prezidanto di Francia (n. 1884)
* [[4ma di januaro]] - [[Georges Theunis]], chefministro di Belgia (n. 1873)
* [[11ma di januaro]] - [[Lal Bahadur Shastri]], chefministro di India (n. 1904)
* 11ma di januaro - [[Alberto Giacometti]], Italiana skultisto e piktisto (n. 1901)
* 11ma di januaro - [[Hannes Kolehmainen]], Finlandan atleto (n. 1889)
* [[15ma di januaro]] - [[Abubakar Tafawa Balewa]], chefa ministro di Nigeria (n. 1912)
* [[27ma di januaro]] - [[Víctor Català]], pseudonimo di Caterina Albert, Kataluna skriptisto (n. 1869)
* [[1ma di februaro]] - [[Buster Keaton]], Usan aktoro e filmifisto (n. 1895)
* [[13ma di februaro]] - [[Hovsep Pushman]], Armenian-Usana piktisto (n. 1877)
* [[17ma di februaro]] - [[Hans Hofmann]], German-Usana piktisto (n. 1880)
* [[26ma di februaro]] - [[Emiliano Chamorro Vargas]], prezidanto di Nikaragua (n. 1871)
* 26ma di februaro - [[Gino Severini]], Italiana piktisto (n. 1883)
* [[5ma di marto]] - [[Anna Andreyevna Ahmatova|Anna Ahmatova]] (alias Anna Gorenko), Ukrainana-Rusiana poetino (n. 1889)
[[Arkivo:Frits Zernike 1953b.jpg|thumb|130px|[[Frits Zernike]]]]
* [[10ma di marto]] - [[Frits Zernike]], Nederlandana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1888)
* [[12ma di marto]] - [[Néstor Guillén]], prezidanto di Bolivia (n. 1890)
* [[29ma di marto]] - [[Stylianos Gonatas]], chefministro di Grekia (n. 1876)
* [[30ma di marto]] - [[Maxfield Parrish]], Usana piktisto (n. 1870)
* [[10ma di aprilo]] - [[Evelyn Waugh]], Angla skriptisto (n. 1903)
* [[13ma di aprilo]] - [[Abdul Salam Arif]], prezidanto di Irak (n. 1921)
* [[19ma di aprilo]] - [[Väinö Tanner]], chefministro di Finlando (n. 1881)
* [[23ma di aprilo]] - [[Joseph Nemours Pierre-Louis]], prezidanto di Haiti (n. 1900)
* [[15ma di mayo]] - [[Maximiliano Hernández Martínez]], prezidanto di Salvador (n. 1882)
[[Arkivo:Venceslau Brás presidente do Senado.jpg|thumb|130px|[[Venceslau Braz]]]]
* 15ma di mayo - [[Venceslau Braz]], prezidanto di Brazilia (n. 1868)
* [[30ma di mayo]] - [[Wäinö Aaltonen]], Finlandana skultisto (n. 1884)
* 30ma di mayo - [[Robert Thompson(artisto)|Robert Thompson]], Usana piktisto (n. 1937)
* [[4ma di junio]] - [[Chang Myon]], chefministro di Sud-Korea (n. 1899)
* [[7ma di junio]] - [[Hans Peter Wilhelm Arp]], Germana-Franca skultisto e piktisto (n. 1886)
* [[5ma di julio]] - [[George de Hevesy]], Hungara kemiisto, Nobel-laureato (n. 1885)
* [[23ma di julio]] - [[Montgomery Clift]], Usan aktoro (n. 1920)
* [[3ma di agosto]] - [[René Schick Gutiérrez]], prezidanto di Nikaragua (n. 1909)
* [[6ma di agosto]] - [[Cordwainer Smith]], skriptisto pri ciencala fiktivajo (n. 1920)
* [[24ma di agosto]] - [[Tadeusz Bór-Komorowski]], Polona politikisto e militisto (n. 1895)
* 24ma di agosto - [[Vicente Mejía Colindres]], prezidanto di Honduras (n. 1878)
* [[6ma di septembro]] - [[Hendrik Verwoerd]], chefministro di Sudafrika (n. 1901)
* [[14ma di septembro]] - [[Cemal Gürsel]], prezidanto di Turkia (n. 1895)
[[Arkivo:Paul Reynaud 1933.jpg|thumb|130px|[[Paul Reynaud]]]]
* [[21ma di septembro]] - [[Paul Reynaud]], chefministro di Francia (n. 1878)
* [[28ma di septembro]] - [[André Breton]], Franca skriptisto (n. 1896)
* [[8ma di oktobro]] - [[Célestin Freinet]], Franca pedagogo (n. 1896)
* [[22ma di oktobro]] - [[George Frederick Henry Bell]], Australiana piktisto (n. 1878)
* [[14ma di novembro]] - [[Steingrímur Steinþórsson]], chefministro di Islando (n. 1893)
* [[15ma di novembro]] - [[William Zorach]], Usana, skultisto, piktisto e skriptisto (n. 1889)
* [[23ma di novembro]] - [[Sean Thomas O'Kelly]], prezidanto di Republiko Irlando (n. 1882)
* [[6ma di decembro]] - [[Juan Natalicio González]], prezidanto di Paraguay (n. 1897)
* [[13ma di decembro]] - [[Stanisław Mikołajczyk]], Polona politikisto (n. 1901)
* [[15ma di decembro]] - [[Walt Disney]], Usana filmifisto ed entraprezisto (n. 1901)
* [[26ma di decembro]] - [[Husayn Al-Khalidi]], chefministro di Jordania (n. 1895)

==Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Alfred Kastler]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Robert S. Mulliken]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Francis Peyton Rous]], [[Charles Brenton Huggins]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Shmuel Yosef Agnon]], [[Nelly Sachs]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: ne havis

==Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1960a]]</text>
      <sha1>cxwwvhhpeyk0918bu47wv81otnuupsh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1896</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1070</id>
    <revision>
      <id>995153</id>
      <parentid>993973</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T08:39:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Yushmanov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8543" xml:space="preserve">{{19ma yarcento}}
La yaro '''1896''' (MDCCCXCVI per Romala algarismi) esis bisextila yaro komencinta ye [[merkurdio]] segun [[Gregoriala kalendario]], e [[bisextila yaro]] komencinta ye [[lundio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 896ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 96ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 7ma yaro di la [[yari 1890a]]. Kande 1896 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923.

== Eventi ==
=== [[Mondo]] ===
* Italiana [[Guglielmo Marconi]] sucesas sendar mesajo per sen-fila [[telegrafilo]].

=== [[Europa]] ===
* [[6ma di aprilo|6ma]] til la [[15ma di aprilo]] - [[Olimpiala Ludi en Athina, 1896|Unesma moderna Olimpiala Ludi]] organizesas en [[Athina]], [[Grekia]].
* [[2ma di mayo]] - [[Budapest]] inauguras lua unesma lineo di [[urbala fervoyo]].
* [[25ma di julio]] - La 4ma Kongreso di [[Internaciona Socialista]] komencas en [[London]].
* L'unesma fabrikerio di [[automobilo|automobili]] [[Peugeot]] inaugureskas en [[Francia]].

=== [[Azia]] ===
* [[15ma di junio]] - [[Ter-tremo]] ed ondego en [[Japonia]] produktas 27,000 morti.
* [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] agnoskas la nedependo di Siam ([[Burma]]). 

=== [[Afrika]] ===
* En sudal Afrika, [[Francia]] ganas [[Madagaskar]]. 
* En nordal Afrika, [[Menelik]], imperiestro di [[Etiopia]], vinkas [[Italia]]ni en Adowa.

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[4ma di januaro]] - [[Utah]] divenas la 45ma [[Usa]]na [[stati di Usa|stato]].
* [[26ma di mayo]] - [[Charles Dow]] enuncas l'unesma [[indexo Dow Jones]] pri l'industriala acioni.
* [[11ma di julio]] - [[Wilfrid Laurier]] divenas chefministro di Kanada.
* [[16ma di agosto]] - Skookum Jim Mason, George Carmack e Dawson Charlie trovas [[Oro]] en Klondike, [[Yukon]], [[Kanada]]. La sequanta yaro, informeso pri to atingos [[Seattle]] e [[San Francisco]], ed inicios amaso-iro di homi a Klondike. La voyo tra montoza tereno esos desfacila, e multi perisos dum la voyajo. Cirkume 30.000 homi arivos, di qui cirkume 4.000 trovos oro. La sercho por oro duros til 1899, kande oro deskovresos en [[Alaska]].

== Naski ==
[[Arkivo:John Dos Passos Hungarian Literatura 1927 Christmas Album.jpg|thumb|130px|[[John Dos Passos]]]]
* [[14ma di januaro]] - [[John Dos Passos]], Usana skriptisto (m. 1970)
* [[22ma di januaro]] - [[Sava Šumanović]], Serbiana piktisto (m. 1942)
* [[23ma di januaro]] - Grand-Dukino [[Charlotte de Luxemburgia]] (m. 1985)
* [[1ma di februaro]] - [[Anastasio Somoza García]], prezidanto di Nikaragua (m. 1956)
* [[19ma di februaro]] - [[André Breton]], Franca skriptisto (m. 1966)
* [[24ma di februaro]] - [[Nikolai Vladimirovich Yushmanov|Nikolai Yushmanov]], Rusiana e Sovietiana linguisto, idisto (m. 1946)
* [[28ma di februaro]] - [[Philip Showalter Hench]], Usana mediko, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Nobel-laureato]] (m. 1965)
* [[29ma di februaro]] - [[Morarji Desai]], chefministro di India (m. 1995)
* [[18ma di marto]] - [[Louis Bouché]], Usana piktisto (m. 1969)
* [[29ma di marto]] - [[Wilhelm Ackermann]], Germana matematikiso (m. 1962)
* [[3ma di aprilo]] - [[Józef Czapski]], Polona piktisto (m. 1993)
* [[14ma di aprilo]] - [[Alfredo Volpi]], Braziliana piktisto (m. 1988)
* [[15ma di aprilo]] - [[Nikolai Nikolayevich Semyonov]], Rusa-Sovietiana kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (m. 1986)
* [[16ma di aprilo]] - [[Tristan Tzara]], Rumana skriptisto e poeto (m. 1963)
* [[6ma di mayo]] - [[Zygmunt Menkes]], Polona-Usana piktisto (m. 1986)
* [[19ma di mayo]] - [[Jorge Alessandri Rodríguez]], prezidanto di [[Chili]] (m. 1986)
* [[4ma di junio]] - [[Arnold Blanch]], Usana piktisto (m. 1968)
* [[7ma di junio]] - [[Robert S. Mulliken]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1986)
[[Arkivo:Nagy Imre fortepan 74229.jpg|thumb|130px|[[Imre Nagy]]]]
* 7ma di junio - [[Imre Nagy]], Hungara politikisto (m. 1958)
* [[5ma di julio]] - [[Prudence Heward]], Kanadana piktisto (m. 1947)
* [[16ma di julio]] - [[Trygve Lie]], chefa sekretario di [[Unionita Nacioni]] (m. 1968)
* [[27ma di julio]] - [[Anne Savage]], Kanadana piktisto (m. 1971)
* [[7ma di agosto]] - [[Alberto Demicheli]], prezidanto di [[Uruguay]] (m. 1980)
* [[9ma di agosto]] - [[Jean Piaget]], Suisa psikologo (m. 1980)
* [[15ma di agosto]] - [[Gerty Cori]], Austriana biokemiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1957)
* [[27ma di agosto]] - [[Faina Ranevskaya]], Rusa aktorino (m. 1984)
[[Arkivo:Antonin Artaud 1926.jpg|thumb|130px|[[Antonin Artaud]]]]
* [[4ma di septembro]] - [[Antonin Artaud]], Franca poeto, aktoro e skriptisto por teatro (m. 1948)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Antonin Artaud Facts|url=https://biography.yourdictionary.com/antonin-artaud|vidita ye= 2ma di februaro 2020|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di septembro]] - [[Eduardo Lonardi]], prezidanto di Arjentinia (m. 1956)
* [[17ma di septembro]] - [[William Gopallawa]], prezidanto di Sri-Lanka (m. 1981)
* [[22ma di septembro]] - [[Veno Pilon]], Sloveniana piktisto (m. 1970)
* [[24ma di septembro]] - [[Francis Scott Fitzgerald]], Usana skriptisto (m. 1940)
* 24ma di septembro - [[Camilo Mori]], Chiliana piktisto (m. 1973)
* [[25ma di septembro]] - [[Sandro Pertini]], prezidanto di Italia (m. 1990)
* [[11ma di oktobro]] - [[Roman Osipovich Jakobson|Roman Jakobson]], Rusa linguisto e fonologisto (m. 1982)
* [[12ma di oktobro]] - [[Eugenio Montale]], Italiana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1971)
* [[15ma di oktobro]] - [[Célestin Freinet]], Franca pedagogo (m. 1966)
[[Arkivo:Carlos P Garcia second inauguration, 1957.jpg|thumb|130px|[[Carlos Polistico Garcia|Carlos P. García]]]]
* [[4ma di novembro]] - [[Carlos Polistico Garcia]], prezidanto di [[Filipini]] (m. 1971)
* [[13ma di novembro]] - [[Nobusuke Kishi]], chefministro di Japonia (m. 1987)
* [[23ma di novembro]] - [[Klement Gottwald]], chefministro e prezidanto di Chekoslovakia (m. 1953)
* [[1ma di decembro]] - [[Georgi Konstantinovich Jukov|Georgi Jukov]], Sovietiana marshalo (m. 1974)
* [[5ma di decembro]] - [[Carl Ferdinand Cori]], Austriana biokemiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1984)
* [[6ma di decembro]] - [[Ira Gershwin]], Usana kompozisto (m. 1983)
* [[14ma di decembro]] - [[Jimmy Doolittle]], Usana generalo, qua lansis l'unesma aeral atako kontre [[Tokyo]] dum la [[duesma mondomilito]] (m. 1993)
* [[23ma di decembro]] - [[Giuseppe Tomasi di Lampedusa]], Italiana skriptisto (m. 1957)
* [[29ma di decembro]] - [[David Alfaro Siqueiros]], Mexikiana piktisto (m. 1974)
* [[30ma di decembro]] - [[Eugeniusz Eibisch]], Polona piktisto (m. 1987)
* [[Hastings Kamuzu Banda]], prezidanto di Malawi (m. 1997)

== Morti ==
* [[2ma di januaro]] - [[Walthère Frère-Orban]], chefministro di Belgia (n. 1812)
[[Arkivo:VerlaineWitsen1892-1.gif|thumb|130px|[[Paul Verlaine]]]]
* [[8ma di januaro]] - [[Paul Verlaine]], Franca poeto (n. 1844)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.britannica.com/biography/Verlaine-Paul |titulo=Paul Verlaine{{!}}French Poet|editero= Encyclopaedia Britannica|vidita ye= 2ma di februaro 2020|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[18ma di januaro]] - [[Charles Floquet]], chefministro di Francia (n. 1828)
* [[25ma di januaro]] - [[Frederic Leighton]], Britaniana piktisto (n. 1830)
* [[30ma di marto]] - [[Charilaos Trikupis]], chefministro di Grekia (n. 1832)
* [[2ma di aprilo]] - [[Theodore Robinson]], Usana piktisto (n. 1852)
* [[1ma di mayo]] - [[Nasir-al-Din Shah Qajar]], shaho di [[Persia]] (n. 1831)
* [[20ma di mayo]] - [[Clara Schumann]], Germana pianisto e kompozisto (n. 1819)
* [[13ma di julio]] - [[Friedrich August Kekulé von Stradonitz|August Kekulé]], Germana kemiisto (n. 1829)
* [[10ma di agosto]] - [[Otto Lilienthal]], Germana pioniro di glit-flugado (n. 1848)
[[Arkivo:Antônio Carlos Gomes.jpg|thumb|130px|[[Antônio Carlos Gomes|Carlos Gomes]]]]
* [[16ma di septembro]] - [[Antônio Carlos Gomes|Carlos Gomes]], Braziliana klasika kompozisto (n. 1836)
* [[18ma di septembro]] - [[Hippolyte Fizeau]], Franca fizikisto (n. 1819)
* [[24ma di septembro]] - [[Louis Gerhard De Geer]], chefministro di Suedia (n. 1818)
* [[10ma di oktobro]] - [[Witold Pruszkowski]], Polona piktisto (n. 1846)
* [[11ma di oktobro]] - [[Anton Bruckner]], Austriana kompozisto (n. 1824)
* [[3ma di novembro]] - [[John Maggs]], Britaniana piktisto (n. 1819)
* [[10ma di decembro]] - [[Alfred Nobel]], Sueda inventisto, kreinto di [[Nobel-premio]] (n. 1833)
* [[30ma di decembro]] - [[José Rizal]], Filipinana skriptisto e heroo di Filipinana nedependo (n. 1861)

== Referi ==
{{reflist}}
[[Kategorio:Yari 1890a]]</text>
      <sha1>tscovbx1eo8h0zpu6mbi4evqvhyhaah</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1971</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1072</id>
    <revision>
      <id>995110</id>
      <parentid>993379</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:30:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Berezin</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12420" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1971''' (MCMLXXI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 971ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 71ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 2ma yaro di la [[yari 1970a]].

==Eventi ==
* Digitala-[[horlojo]] inventesas.

===[[Kosmo]] ===
* [[5ma di februaro]] - [[Apollo 14]] venas adsur [[Luno]].
* [[19ma di aprilo]] - Unesma kosmala staciono sendesas a [[Tero|Terala]] orbito.
* [[30ma di mayo]] - [[Usa]] lansas kosmosondilo [[Mariner 9]] por explorar [[Marso]], [[Venuso]] e [[Merkuro]].
* [[6ma di junio]] - Sovietia lansas [[kosmonavo]] ''[[Soyuz 11]]''.
* [[30ma di junio]] - Kosmonauti [[Sovietia]]na Georgi Dobrovolsky, Vladislav Volkov e Viktor Patsayev mortas kande eventas deskompreso che la kabino di ''[[Soyuz 11]]'', dum retroveno a la [[Tero]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= 1971: Space mission ends in tragedy|editero=BBC |vidita ye=14ma di oktobro 2018|idiomo={{en}}|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/30/newsid_2523000/2523365.stm}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di julio]] - Usana [[kosmoprobilo]] [[Apollo 15]] lansesas, kun l'astronauti David Scott, James Irwin ed Alfred Worden. Ye la [[1ma di agosto]] li trovas roki qui evas de la formaco di la [[Luno]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= 1971: Apollo 15 finds rock from birth of Moon|editero=BBC |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/1/newsid_4101000/4101579.stm |vidita ye=24ma di junio 2017}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di septembro]] - ''[[Luna 18]]'' kolizionas kun la Luno.
* [[2ma di decembro]] - Modulo ''[[Mars 3]]'' arivas en [[Marso]] e transmisas informi dum 20 sekundi.

===[[Mondo]] ===
* [[20ma di decembro]] - L'organizuro [[Médecins Sans Frontières]] fondesas.
* [[22ma di decembro]] - [[Kurt Waldheim]] divenas chefa sekretario dil [[Unionita Nacioni]].

===[[Europa]] ===
* [[15ma di februaro]] - En [[Unionita Rejio]], nova decimala monetaro-sistemo introduktesas. Ol remplasas la sistemo qua durabis dum plura yarcenti, en qua la pundo havis 20 ''shilling'', e singla ''shilling'' havis 12 ''pence''. En la nova sistemo la sama pundo havas 100 nova ''pence''. La ideo pri decimala monetaro existis en la [[19ma yarcento|dek-e-nonesma yarcento]]; la ''florin'', qua esis dekimo di pundo, introduktesis en 1849 kom unesma pazo vers nova sistemo, ma la projeto ne esis sustenata. En 1961, specala komitato esis establisata por explorar la propozo, ed ol donis raporto en 1963; la sistemo adoptenda esis anuncata en 1966. Ula nova moneto-peci (5p e 10p) esis introduktata en 1968, ed altra (0,5p, 1p e 2p) en 1971.
* [[14ma di junio]] - [[Norvegia]] komencas tapar [[petrolo]] en [[Norda Maro]].
* [[16ma di julio]] - [[Francisco Franco]] indikas [[Juan Carlos la 1ma]] kom lua sucedanto en guvernerio di [[Hispania]].
* [[23ma di julio]] - Dizastro [[fervoyo|fervoyala]] en [[Suisia]] 30 km norde de [[Basel]] produktas 23 morti.
* [[15ma di oktobro]] - [[Finlandia-edifico]] da [[Alvar Aalto]] kompleteskas en [[Helsinki]].

===[[Azia]] ===
* [[26ma di marto]] - [[Bangladesh]] deklaras nedependo de [[Pakistan]].
* [[6ma di junio]] - [[Milito en Vietnam]]: Komencas la batalio di Long Khanh, inter [[Australia]]na trupi e la komunista forci di [[Vietnam]].
* [[14ma di agosto]] - [[Bahrain]] deklaras nedependo de [[Unionita Rejio]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Bahrain ends special pact|publikigita ye=15ma di agosto 1971|url=http://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/Digitised/Article/straitstimes19710815-1.2.11.aspx|editero=The Straits Times}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di agosto]] - [[Bahrain]] nedependanteskas de [[Unionita Rejio]].
* [[3ma di septembro]] - [[Katar]] divenas nedependanta de Unionita Rejio.
* [[2ma di decembro]] - [[Unionita Araba Emirii]] divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]].
* [[6ma di decembro]] - [[India]] e [[Pakistan]] agnoskas la nedependo di [[Bangladesh]].
* [[16ma di decembro]] - [[India]]na trupi eniras [[Dhaka]], [[Bangladesh]].
* 16ma di decembro - [[Unionita Rejio]] agnoskas la nedependo di [[Bahrain]].

===[[Afrika]] ===
* [[25ma di januaro]] - en [[Uganda]], [[Idi Amin Dada]] revokas la prezidanto [[Milton Obote]] e kaptas povo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=1971: Idi Amin ousts Uganda president |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/25/newsid_2506000/2506423.stm|editero=BBC (On This Day) |vidita ye=27ma di januaro 2017}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di julio]] - En [[Malawi]], [[Hastings Kamuzu Banda]] divenas dumviva prezidanto.
* [[Nigeria]] membreskas [[ONEP]].

===[[Nord-Amerika]] ===
* [[2ma di januaro]] - En [[Usa]], negesas [[tabako]]-reklami en [[televiziono]].
* [[1ma di oktobro]] - Apertesas [[Disney-lando]] en [[Orlando]], [[Florida]].

===[[Sud-Amerika]] ===
* [[18ma di marto]] - Terkrulado en [[Peru]] atingas lago Yanahuani e produktas 200 morti.
* [[19ma di agosto|19ma]] til [[21ma di agosto]] - [[Stato-stroko]] en [[Bolivia]]: kolonelo [[Hugo Banzer Suárez]] kaptas la povo.
* [[10ma di novembro]] til la [[3ma di decembro]] - [[Fidel Castro]] vizitas [[Chili]].

==Naski ==
[[Arkivo:Jeremy Renner Cannes 2013.jpg|thumb|130px|[[Jeremy Renner]]]]
* [[7ma di januaro]] - [[Jeremy Renner]], Usan aktoro
* [[11ma di januaro]] - [[Mary J. Blige]], Usana kantistino
* [[18ma di januaro]] - [[Christian Fittipaldi]], Brazilian automobilisto
* [[22ma di januaro]] - [[Rogério Ceni]], Braziliana futbalisto
* [[27ma di januaro]] - [[Lil Jon]], Usana kantisto e [[disk-jokeo]]
* [[5ma di februaro]] - [[Peyman Moaadi]], Iranana cinem-aktoro
* [[20ma di februaro]] - [[Jari Litmanen]], Finlandana futbalisto
* [[22ma di februaro]] - [[Arnon Grunberg]], Nederlandana skriptisto
* [[26ma di februaro]] - [[Erykah Badu]], Usana kantistino
* [[27ma di februaro]] - [[Zaal Udumashvili]], Gruziana politikisto
* [[27ma di marto]] - [[David Coulthard]], automobilisto di [[Formulo 1]]
[[Arkivo:Jacques_Villeneuve_2008_NASCAR_Rookie.jpg|thumb|130px|[[Jacques Villeneuve]].]]
* [[9ma di aprilo]] - [[Jacques Villeneuve]], Kanadan automobilisto
* [[12ma di aprilo]] - [[Fernando Meligeni]], Braziliana tenisistulo
* [[6ma di mayo]] - [[Chris Shiflett]], Usana gitaristo ([[Foo Fighters]])
* [[10ma di mayo]] - [[Katja Woywood]], German aktorino
* [[25ma di mayo]] - [[Stefano Baldini]], Italian atleto
* [[1ma di junio]] - [[Ghil'ad Zuckermann]], Israelana linguisto
* [[4ma di junio]] - [[Joseph Kabila]], prezidanto di Demokratial Republiko Kongo
* [[5ma di junio]] - [[Mark Wahlberg]], Usan aktoro
* [[16ma di junio]] - [[Tupac Shakur]], Usana kantisto ed aktoro (m. [[1996]])
* [[27ma di junio]] - Princo [[Dipendra di Nepal]] (m. [[2001]])
* [[28ma di junio]] - [[Fabien Barthez]], Franca futbalisto
* 28ma di junio - [[Elon Musk]], Sudafrikana injenioro ed inventisto
* [[1ma di julio]] - [[Missy Elliott]], Usana kantisto
* [[21ma di julio]] - [[Charlotte Gainsbourg]], Franc aktorino
* [[5ma di agosto]] - [[Valdis Dombrovskis]], chefministro di Latvia
[[Arkivo:Pete Sampras Champions Shootout 3.jpg|thumb|130px|[[Pete Sampras]]]]
* [[12ma di agosto]] - [[Pete Sampras]], Usana tenisisto
* [[29ma di agosto]] - [[Carla Gugino]], Usana cinem-aktorino
* [[4ma di septembro]] - [[Bas van de Goor]], Usana volebalisto
* [[6ma di septembro]] - [[Dolores O'Riordan]], Irlandana kantistino ([[The Cranberries]]) (m. [[2018]])
* [[18ma di septembro]] - [[Lance Armstrong]], Usana biciklisto
* 18ma di septembro - [[Anna Netrebko]], Rusa kantistino
* [[20ma di septembro]] - [[Henrik Larsson]], Sueda futbalisto
* [[13ma di oktobro]] - [[Sacha Baron Cohen]], Britanian aktoro e komediisto
* [[14ma di oktobro]] - [[Jyrki Katainen]], chefministro di Finlando
* [[20ma di oktobro]] - [[Snoop Dogg]], Usana [[rap]]-kantisto
* [[23ma di oktobro]] - [[Bohuslav Sobotka]], chefministro di Chekia
[[Arkivo:Actress Winona Ryder at a press conference for Frankenweenie 2012.jpg|thumb|130px|[[Winona Ryder]]]]
* [[29ma di oktobro]] - [[Winona Ryder]], Usan aktorino
* [[30ma di oktobro]] - [[Peter New]], Kanadana cinem-aktoro e skriptisto por cinemo
* [[5ma di novembro]] - [[Sergei Yevgenyevich Berezin|Sergei Berezin]], Rusiana hokeisto
* [[16ma di novembro]] - [[Alexander Popov]], Rusa natisto
* [[23ma di novembro]] - [[Chris Hardwick]], Usan aktoro
* [[18ma di decembro]] - [[Arantxa Sánchez Vicario]], Hispana tenisistino
* [[24ma di decembro]] - [[Ricky Martin]], [[Porto-Riko|Portorikana]] kantisto
* [[26ma di decembro]] - [[Jared Leto]], Usan aktoro, filmifisto e membro di [[rock]] grupo ''[[30 Seconds to Mars]]''

==Morti ==
[[Arkivo:Gabrielle_Chanel_en_marinière.jpg|thumb|130px|[[Coco Chanel]].]]
* [[10ma di januaro]] - [[Coco Chanel]], Franca modisto (n. 1883)
* [[27ma di januaro]] - [[Jacobo Arbenz]], [[Guatemala]]na ex-prezidanto (n. 1913)
* [[5ma di februaro]] - [[Mátyás Rákosi]], chefministro di Hungaria (n. 1892)
* [[25ma di februaro]] - [[Theodor Svedberg]], Sueda kemiisto, [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Nobel-laureato pri kemio]] (n. 1884)
* [[26ma di februaro]] - [[Fernandel]], Francian aktoro (n. 1903)
* [[8ma di marto]] - [[Harold Clayton Lloyd]], Usana cinem-aktoro (n. 1893)
* [[13ma di marto]] - [[Rockwell Kent]], Usana piktisto (n. 1882)
* [[6ma di aprilo]] - [[Igor Stravinsky]], Rusa kompozisto (n. 1882)
* [[12ma di aprilo]] - [[Igor Yevgenyevich Tamm|Igor Tamm]], Sovietiana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1895)
* [[15ma di aprilo]] - [[Friedebert Tuglas]], Estoniana skriptisto (n. 1886)
* [[21ma di aprilo]] - [[François Duvalier]], konocata kom ''Papa Doc'', diktatoro di [[Haiti]] (n. 1904)
* [[11ma di mayo]] - [[Seán Lemass]], chefministro di Republiko Irlando (n. 1899)
[[Arkivo:Lukács György.jpg|thumb|130px|[[Georg Lukács]]]]
* [[4ma di junio]] - [[Georg Lukács]], Hungara filozofo (n. 1885)
* [[14ma di junio]] - [[Carlos Polistico Garcia]], prezidanto di Filipini (n. 1896)
* [[15ma di junio]] - [[Wendell Meredith Stanley]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1904)
* [[18ma di junio]] - [[Paul Karrer]], Suisa kemiisto, Nobel-laureato (n. 1889)
* [[25ma di junio]] - [[John Boyd Orr]], Skota fizikisto e biologiisto, Nobel-laureato pri fiziko (n. 1880)
* [[1ma di julio]] - [[William Lawrence Bragg]], Britaniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1890)
* [[3ma di julio]] - [[Jim Morrison]], Usana ''rock''-muzikisto (n. 1943)
* [[6ma di julio]] - [[Louis Armstrong]], Usana muzikisto, en Nova York (n. 1901)
* [[10ma di julio]] - [[Ahmed Bahnini]], chefministro di Maroko (n. 1909)
* [[23ma di julio]] - [[Van Heflin]], Usan aktoro (n. 1910)
* 23ma di julio - [[William Tubman]], prezidanto di Liberia (n. 1895)
[[Arkivo:Hrušćov1.JPG|thumb|130px|[[Nikita Sergeyevich Hrushchyov|Nikita Hrushchyov]]]]
* [[11ma di septembro]] - [[Nikita Sergeyevich Hrushchyov|Nikita Hrushchyov]], ex-chefo di [[Sovietia]] (n. 1894)
* [[20ma di septembro]] - [[Giorgos Seferis]], Greka skriptisto, Nobel-laureato (n. 1900)
* [[21ma di septembro]] - [[Bernardo Houssay]], Arjentiniana mediko e biologiisto, Nobel-laureato (n. 1887)
* [[8ma di oktobro]] - [[Ramón Villeda Morales]], prezidanto di Honduras (n. 1908)
* [[12ma di oktobro]] - [[Gene Vincent]], Usana [[rock]]-kantisto (n. 1935)
* [[29ma di oktobro]] - [[Arne Tiselius]], Sueda kemiisto, Nobel-laureato en 1948 (n. 1902)
* [[3ma di novembro]] - [[Thawi Bunyaket]], chefministro di Tailando (n. 1904)
* [[4ma di novembro]] - [[Guillermo León Valencia]], prezidanto di Kolumbia (n. 1909)
* [[9ma di decembro]] - [[Ralph Bunche]], Usana diplomacisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1904)
* [[Eric Ahlström]], Sueda Interlinguisto (n. 1902)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://books.google.com.br/books?id=k-tlAgAAQBAJ&amp;pg=PA21&amp;lpg=PA21&amp;dq=Eric+Ahlstr%C3%B6m+Interlingua&amp;source=bl&amp;ots=_SPADg6C-M&amp;sig=2LhCkT6E7AuXG_Sp3Plh2WbZOKc&amp;hl=pt-BR&amp;sa=X&amp;ved=0ahUKEwjbvLvw2tzUAhXGiZAKHWTxADMQ6AEINDAD#v=onepage&amp;q=Eric%20Ahlstr%C3%B6m%20Interlingua&amp;f=false |titulo=Interlingua e su promotion durante 50 annos|autoro=Ingvar Stenström}}&lt;/ref&gt;

==Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Dennis Gabor]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Gerhard Herzberg]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Earl Wilbur Sutherland Jr.]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Pablo Neruda]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Willy Brandt]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Simon Kuznets]]

==Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1970a]]</text>
      <sha1>f6h6z3ys19cf6ysh83hozdztdyxzvyd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>30ma di marto</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1246</id>
    <revision>
      <id>995138</id>
      <parentid>994983</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:16:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Haritonov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5202" xml:space="preserve">{{Marto}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''30ma di marto''' esas la 89ma [[dio]] di la yaro (90ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 276 dii til la fino di la yaro.
----
== Dio ==
* En [[Alando]], [[Finlando]] - dio di desarmizeso e neutreso di Alando.

== Eventi ==
* [[1191]] - [[Papo Celestinus la 3ma|Celestinus la 3ma]] divenas papo.
* [[1296]] - [[Edward la 1ma di Anglia]] atakas l'urbo [[Berwick-upon-Tweed]] che la frontiero inter [[Anglia]] e [[Skotia]].
* [[1815]] - Trupi de la 6ma koalisuro kontre [[Napoléon Bonaparte|Napoléon la 1ma]] invadas [[Francia]] ed eniras [[Paris]].
* [[1818]] - [[Jean Pierre Boyer]] divenas prezidanto di [[Haiti]].
* [[1842]] - [[Crawford Williamson Long]] uzas [[anestezio]] unesmafoye en [[kirurgio]].
* [[1903]] - [[Usa]] intervenas en [[Dominikana Republiko]].
* [[1912]] - Segun pakto signatita en [[Fez]], [[Francia]] igas [[Maroko]] kom sua [[protektorato]].
* [[1930]] - Komencas guvernerio di [[Heinrich Brüning]] en [[Weimar-Republiko]], sen stabila majoritato.
* [[1981]] - [[John Hinckley Jr.]] probas mortigar [[Ronald Reagan]] en [[Washington DC]].
* [[2016]] - [[Htin Kyaw]], unesma civila prezidanto di [[Myanmar]] pos [[1962]], asumas la povo. [[Aung San Suu Kyi]] divenas ministrino dil nova guvernerio.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2016/03/30/aung-san-suu-kyi-toma-posse-como-ministra-no-novo-governo-de-mianmar.htm |titulo=Aung San Suu Kyi toma posse como ministra no novo governo de Mianmar|vidita ye=30ma di marto 2016|idiomo={{pt}}|editero=UOL}}&lt;/ref&gt;
* [[2019]] - [[Zuzana Čaputová]] elektesas kom unesma prezidantino di [[Slovakia]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Eslováquia elege mulher à presidência pela primeira vez |url=https://universa.uol.com.br/noticias/afp/2019/03/31/eslovaquia-escolhe-a-mudanca-e-elege-mulher-a-presidencia.htm|editero=UOL|vidita ye=1ma di aprilo 2019|publikigita ye=31ma di marto 2019}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[1432]] - Sultano [[Mehmed la 2ma dil Otoman imperio]] (m. 1481)
* [[1674]] - [[Jethro Tull (agrokultivisto)|Jethro Tull]], Britanian inventisto (m. 1741)
* [[1746]] - [[Francisco de Goya]], Hispana piktisto (m. 1828)
* [[1776]] - [[Vasily Andreevich Tropinin]], Rusa piktisto (m. 1857)
* [[1793]] - [[Juan Manuel de Rosas]], Arjentiniana politikisto e militisto, guberniestro di la provinco Buenos Aires (m. 1877)
* [[1806]] - [[Egbert Bratt Grandin]], Usan editisto (m. 1845)
* [[1844]] - [[Paul Verlaine]], Franca poeto (m. 1896)
* [[1848]] - [[Tadeusz Rybkowski]], Polona piktisto (m. 1926)
* [[1853]] - [[Vincent van Gogh]], Nederlandana piktisto (m. 1890)
* [[1880]] - [[Seán O'Casey]], Irlandana dramatisto (m. 1964)
* [[1882]] - [[Melanie Klein]], Austriana psikiatriistino (m. 1960)
* [[1895]] - [[Jean Giono]], Franca skriptisto (m. 1970)
* [[1913]] - [[Ċensu Tabone]], prezidanto di Malta (m. 2012)
* [[1941]] - [[Wasim Sajjad]], prezidanto di Pakistan
* [[1942]] - [[Ruben Kun]], prezidanto di Nauru
* [[1945]] - [[Eric Clapton]], Britaniana gitaristo e kantisto
* [[1963]] - [[Tsakhiagiin Elbegdorj]], prezidanto e chefministro di Mongolia
* [[1964]] - [[Tracy Chapman]], Usana kantistino, kompozistino e muzikistino
* [[1968]] - [[Céline Dion]], Kanadana kantistino
* [[1976]] - [[Alexandr Yevgenyevich Haritonov (hokeisto)|Alexandr Haritonov]], Rusiana hokeisto
* [[1979]] - [[Norah Jones]], Usana jazo-kantistino
* [[1990]] - [[Cassie Scerbo]], Usan aktorino
* [[1993]] - [[Anitta]], Braziliana kantistino

== Morti ==
* [[1764]] - [[Pietro Locatelli]], Italiana violinisto e kompozisto (n. 1695)
* [[1896]] - [[Charilaos Trikoupis]], chefministro di Grekia (n. 1832)
* [[1925]] - [[Rudolf Steiner]], Austriana filozofo (n. 1861)
* [[1949]] - [[Friedrich Bergius]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1884)
* [[1950]] - [[Léon Blum]], chefministro e provizora chefo di stato di Francia (n. 1872)
* [[1952]] - [[Jigme Wangchuck]], duesma rejulo di Bhutan (n. 1905)
* [[1960]] - [[Jamil Mardam Bey]], chefministro di Siria (n. 1894)
* [[1965]] - [[Philip Showalter Hench]], Usana mediko, Nobel-laureato (n. 1896)
* [[1966]] - [[Maxfield Parrish]], Usana piktisto (n. 1870)
* [[1970]] - [[Heinrich Brüning]], Germana ''Reichskanzler'' (kancelero) (n. 1885)
* [[1979]] - [[José María Velasco Ibarra]], prezidanto di Equador (n. 1893)
* [[1986]] - [[James Cagney]], Usan aktoro (n. 1899)
* [[1988]] - [[Edgar Faure]], chefministro di Francia (n. 1908)
* [[2000]] - [[Rudolf Kirchschlaeger]], prezidanto di Austria (n. 1915)
* [[2002]] - Rejino-matro [[Elizabeth Bowes-Lyon|Elizabeth]] di Unionita Rejio (n. 1900)
* [[2003]] - [[Valentin Pavlov]], chefministro di Sovietia (n. 1937)
* 2003 - [[Michael Jeter]], Usan aktoro (n. 1952)
* [[2018]] - [[André Bo-Boliko Lokonga]], chefa ministro di Demokratial Republiko Kongo (n. 1934)
* [[2020]] - [[Joachim Yhombi-Opango]], prezidanto e chefa ministro di [[Republiko Kongo]] (n. 1939)
* 2020 - [[Hau Pei-tsun]], chefa ministro di [[Republiko Chinia]] (n. 1919)
* 2020 - [[Bill Withers]], Usana kantisto e kompozisto (n. 1938)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Marto]]</text>
      <sha1>in082hbtlgbuf4p7r2o0x298v87493a</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>10ma di oktobro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1264</id>
    <revision>
      <id>995175</id>
      <parentid>991196</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:52:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Miheyev</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7942" xml:space="preserve">{{Oktobro}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''10ma di oktobro''' esas la 283ma [[dio]] di la yaro (284ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 82 dii til la fino di la yaro.

----
== Dio ==
* En [[Finlando]] - Dio di Finlandana [[literaturo]], naskodio di [[Aleksis Kivi]] ([[1834]]-[[1872]]), autoro dil unesma [[romano]] en la Finlandana.

== Eventi ==
* [[732]] - Che [[batalio di Tours]], [[Charles Martel]] vinkas Umayyadi de [[Al-Andalus]] komandita da [[Abd al-Rahman ibn Abd Allah al-Ghafiqi]], e haltigas invado Mohamedana en Francia.
* [[1582]] - Pro l'adopto dil [[Gregoriala kalendario]] ca dio ne existas en [[Italia]], [[Polonia]], [[Portugal]] e [[Hispania]].
* [[1780]] - Forta [[uragano]] che [[Karibiana Maro]] produktas 20.000 til 30.000 morti.
* [[1824]] - [[Guadalupe Victoria]] divenas l'unesma prezidanto di [[Mexikia]].
* [[1846]] - Angla astronomo [[William Lassell]] deskovras [[Tritono (satelito)|Tritono]], satelito dil planeto [[Neptuno]].
* 1846 - Forta [[uragano]] frapas [[Kuba]] kun forteso 5 segun la skalo Saffir-Simpson, e produktas posible centi di morti che l'insulo, malgre l'oficala statistiko del epoko esis 164 morti por tota lua treko de [[Karibia]] til Usa.
* [[1911]] - Komencas la [[revoluciono di Xinhai]], qua revokos la [[dinastio Qing]] e transformos [[Chinia]] en [[republiko]].
* [[1918]] - [[Xu Shichang]] divenas prezidanto di [[Republiko Chinia (1912-1949)|Republiko]].
* [[1935]] - [[Stato-stroko]] revokas la [[Duesma Republiko Greka]].
* [[1938]] - Per la [[interkonsento di München]], [[nacional-socialista Germania]] recevas kontrolo di [[Sudetolando]].
* [[1942]] - [[Sovietia]] establisas diplomacala relati kun [[Australia]].
* [[1944]] - [[Holokausto]]: 800 [[cigano|cigana]] pueri ocidesas che la [[koncentreyo]] Auschwitz.
* [[1964]] - [[Olimpiala Ludi en Tokyo, 1964|Olimpiala Ludi en Tokyo]], [[Japonia]], komencas.
* [[1970]] - [[Fidji]] nedependanteskas del [[Unionita Rejio]].
* [[1975]] - [[Papua-Nova-Guinea]] divenas membro dil [[Unionita Nacioni]].
* [[1980]] - [[Ter-tremo]] en [[Aljeria]] destruktas l'urbo El Asnam e produktas {{formatnum:2600}} morti.
* [[1985]] - Milital aeroplani dil Usana navaro koaktas Egiptian aeroplano kun raptinti di Achille Lauro decendar aden militala bazo di Sigonella, [[Sicilia]].
* [[1987]] - [[Fidji]] divenas [[republiko]].
* [[1997]] - Aviono [[McDonnell Douglas DC-9]] kolizionas proxim Nuevo Berlín, [[Uruguay]] e produktas 74 morti.
* [[2010]] - [[Nederlandan Antili]] dissolvesas. [[Kuracao]] divenas nedependanta rejio.
* [[2015]] - Du bombi explozas en [[Ankara]], [[Turkia]], e mortigas adminime 10 personi.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2015/10/10/explosoes-deixam-ao-menos-10-mortos-na-capital-da-turquia.htm |titulo= Explosões deixam ao menos 10 mortos na capital da Turquia |editero= UOL|vidita ye= 10ma di oktobro 2015|idiomo= {{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2016]] - [[Finlando|Finlandana]] [[Bengt Robert Holmström]] e [[Unionita Rejio|Britaniana]] [[Oliver Simon Hart]] recevas la [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Nobel-premio pri Ekonomiko]] por lia studii relate la Teorio pri Kontrati.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://g1.globo.com/bom-dia-brasil/noticia/2016/10/oliver-hart-e-bengt-holmstrom-ganham-o-premio-nobel-de-economia.html |titulo= Oliver Hart e Bengt Holmström ganham o Prêmio Nobel de Economia|editero= G1.com|idiomo= {{pt}}|vidita ye= 10ma di oktobro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[2018]] - [[Uragano]] ''Michael'', qua formacabis super [[Atlantiko]] ye la 7ma di oktobro terovenas en [[Florida]], [[Usa]], e destruktas l'urbo [[Mexico Beach, Florida|Mexico Beach]] preske komplete, e produktas adminime 6 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://noticias.r7.com/internacional/fotos/como-ficou-mexico-beach-cidade-devastada-pelo-furacao-michael-11102018#!/foto/1|titulo= Como ficou Mexico Beach, cidade devastada pelo furacão Michael|editero= R7|publikigita ye=11ma di oktobro 2018|vidita ye= 12ma di oktobro 2018}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://edition.cnn.com/2018/10/11/us/hurricane-michael-tropical-storm-wxc/index.html|titulo= Michael's not done yet -- path of destruction stretches north from Florida|editero= CNN|publikigita ye=12ma di oktobro 2018|idiomo= {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2020]] - [[Armenia]] ed [[Azerbaijan]] paktas pri [[pafo-ceso]] en [[Nagorno-Karabakh]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-54488386|titulo=Nagorno-Karabakh: Armenia and Azerbaijan agree ceasefire |editero=  BBC|publikigita ye=9ma di oktobro 2020}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[1684]] - [[Antoine Watteau]], Franca piktisto (m. 1721)
* [[1731]] - [[Henry Cavendish]], Angla filozofo e ciencisto (m. 1810)
* [[1738]] - [[Benjamin West]], Angla-Usana piktisto (m. 1820)
* [[1813]] - [[Giuseppe Verdi]], Italiana kompozisto (m. 1901)
* [[1825]] - [[Paul Kruger]], prezidanto di [[Transvaal]] (m. 1904)
* [[1830]] - Rejino [[Isabel la 2ma di Hispania]] (m. 1904)
* [[1834]] - [[Aleksis Kivi]], patro di la [[Finlandana linguo|Finlandana-lingua]] [[literaturo]] (m. 1872)
* [[1861]] - [[Fridtjof Nansen]], Norvegian explorero, Nobel-laureato (m. 1930)
* 1861 - [[Claudio Williman]], prezidanto di Uruguay (m. 1934)
* [[1862]] - [[Arthur De Greef]], Belga kompozisto e muzikisto (m. 1940)
* [[1901]] - [[Alberto Giacometti]], Italiana skultisto (m. 1966)
* [[1913]] - [[Claude Simon]], Franca skriptisto, Nobel-laureato (m. 2005)
* [[1917]] - [[Thelonious Monk]], [[Usa]]na jazo-muzikisto (m. 1982)
* [[1924]] - [[Ed Wood, Jr.]], Usana filmifisto (m. 1978)
* [[1930]] - [[Harold Pinter]], Angla skriptisto por teatro, Nobel-laureato (m. 2008)
* [[1930]] - [[Yves Chauvin]], Franca kemiisto, Nobel-laureato (m. 2015)
* [[1936]] - [[Gerhard Ertl]], Germana kemiisto, Nobel-laureato
* [[1942]] - [[Radu Vasile]], chefministro di Rumania (m. 2013)
* [[1946]] - [[Naoto Kan]], chefministro di Japonia
* [[1954]] - [[David Lee Roth]], Usana muzikisto di rock-bando [[Van Halen (bando)|Van Halen]]
* [[1956]] - [[Taur Matan Ruak]], prezidanto di Estal Timor
* [[1958]] - [[Tanya Tucker]], Usana kantistino
* [[1959]] - [[Kirsty MacColl]], Britaniana kantistino (m. 2000)
* [[1965]] - [[Christopher Penn]], Usan aktoro (m. 2006)
* [[1967]] - [[Gavin Newsom]], Usana politikisto
* [[1991]] - [[Xherdan Shaqiri]], Suisa futbalisto
* [[1994]] - [[Ilya Andreyevich Miheyev|Ilya Miheyev]], Rusiana hokeisto

== Morti ==
* [[732]] - [[Abd al-Rahman ibn Abd Allah al-Ghafiqi]], guberniestro di [[Al-Andalus]] (naskodio nekonocata)
* [[827]] - [[Papo Valentinus]] (naskodio nekonocata)
* [[1659]] - [[Abel Tasman]], Nederlandana komercisto ed explorero (n. 1603)
* [[1726]] - [[Tommaso Redi]], Italiana piktisto (n. 1665)
* [[1837]] - [[Charles Fourier]], Franca filozofo (n. 1772)
* [[1856]] - [[Vicente López y Planes]], prezidanto di Arjentinia (n. 1785)
* [[1872]] - [[William H. Seward]], Sekretario di Stato di Usa (n. 1801)
* [[1901]] - [[Lorenzo Snow]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1814)
* [[1913]] - [[Katsura Taro]], chefministro di Japonia (n. 1848)
* [[1914]] - Rejulo [[Carol la 1ma di Rumania]] (n. 1839)
* 1914 - [[Gijsbert van Tienhoven]], chefministro di Nederlando (n. 1841)
* [[1923]] - [[Andrés Avelino Cáceres]], prezidanto di Peru (n. 1836)
* [[1970]] - [[Édouard Daladier]], chefministro di Francia (n. 1884)
* [[1973]] - [[Ludwig von Mises]], Austrian ekonomikisto (n. 1881)
* [[1977]] - [[Jean Duvieusart]], chefministro di Belgia (n. 1900)
* [[1985]] - [[Orson Welles]], Usana filmifisto (n. 1915)
* [[2000]] - [[Sirimavo Bandaranaike]], chefa ministro di Sri Lanka (n. 1916)
* [[2004]] - [[Christopher Reeve]], Usan aktoro (n. 1952)
* [[2005]] - [[Milton Obote]], prezidanto di Uganda (n. 1925)
* [[2010]] - [[Solomon Burke]], Usana kantisto e muzikisto (n. 1940)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Oktobro]]</text>
      <sha1>119ofy9yofltkqdh9qrsra7372ga7us</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1968</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1290</id>
    <revision>
      <id>995100</id>
      <parentid>994959</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T15:21:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Grishina</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14656" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1968''' (MCMLXVIII per Romala algarismi) esis [[bisextila yaro]] komencinta ye [[lundio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 968ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 68ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 9ma yaro di la [[yari 1960a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[7ma di januaro]] - [[Usa]] lansas kosmoprobilo ''[[Surveyor 7]]'' aden kosmo vers la [[Luno]].
* [[11ma di oktobro]] - Kosmoprobilo ''[[Apollo 7]]'' sendesas aden kosmo kun kruo ek 3 [[astronauto|astronauti]].
* [[21ma di decembro]] - Kosmoprobilo ''Apollo 8'' sendesas aden kosmo til l'orbito di [[Luno]].
* [[24ma di decembro]] - ''[[Apollo 8]]'' kun [[astronauto|astronauti]] [[James Lovell]], Frank Borman e William Anders eniras l'orbito di [[Luno]] e kompletigas 10 orbiti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/24/newsid_4083000/4083587.stm|titulo= 1968: First astronauts orbit Moon|editero= BBC|vidita ye= 21ma di oktobro 2018}}&lt;/ref&gt;

=== [[Europa]] ===
* [[5ma di januaro]] - [[Printempo di Praha]]: [[Alexander Dubček]] divenas chefministro di [[Chekoslovakia]].
* [[12ma di januaro|12ma]] til la [[18ma di januaro]] - [[Uragano]] ''Low Q'', kun [[vento|venti]] di plu kam 160 km/h frapas [[Skotia]] e produktas 20 morti, di qui 9 morti en [[Glasgow]].&lt;ref name=&quot;met office&quot;&gt;{{Extera ligilo|url= http://www.metoffice.gov.uk/media/pdf/o/5/Great_Glasgow_Storm_-_15_January_1968.pdf|editero= Met Office|titulo= Great Glasgow Storm - Monday 15 January 1968|vidita ye= 20ma di marto 2012}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di januaro]] - [[Ter-tremo]] en [[Sicilia]] kun forteso 5.5 che la [[skalo di Richter]] produktas 231 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Italy: The Day the Earth Shook|url=http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,837724,00.html|editero= Time|publikigita ye=26ma di januaro 1968|vidita ye= 2ma di agosto 2011}}&lt;/ref&gt;
* [[27ma di januaro]] - [[Francia|Franca]] [[submara navo]] ''Minerva'' sinkas che gulfo di Lion, cirkume 45 km sude de [[Toulon]], kun 52 kruani en nave. Lua restaji trovesos erste ye la 22ma di julio 2019.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|work=The Guardian|titulo= French submarine found 50 years after disappearance |nomo=Kim|surnomo=Willsher|publikigita ye=22ma di julio 2019|vidita ye= 17ma di septembro 2019 |url=https://www.theguardian.com/world/2019/jul/22/french-submarine-minerve-found-50-years-after-disappearance}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di februaro|6ma]] til la [[18ma di februaro]] - [[Vintrala Olimpiala Ludi]] eventas en [[Grenoble]], [[Francia]].
* [[13ma di mayo]] - [[Francia|Franca]] laboristi e cirkume {{formatnum:800000}} studenti facas 1-dia striko en [[Paris]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/13/newsid_2512000/2512413.stm|titulo=  1968: Workers join Paris student protest|vidita ye= 12ma di septembro 2016|editero= BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di agosto]] - La [[kanalo di Saimaa]] inauguresas en la nuna formo.
* [[20ma di agosto]] - [[Chekoslovakia]] invadesas da {{formatnum:200000}} soldati e {{formatnum:5000}} tanki de [[pakto di Warszawa]] por finar la politikala libereso.
* [[31ma di decembro]] - Unesma flugo dil aeroplano [[Tupolev Tu-144]].

=== [[Azia]] ===
* [[30ma di januaro]] - [[Milito di Vietnam]]: Komencas tale nomizita &quot;[[atako di Tet]]&quot;, en [[Sud-Vietnam]]: [[Viet Cong]] e [[Nord-Vietnam]] lansas surprizoatako kontre la trupi di [[Sud-Vietnam]], [[Usa]] e lua federiti en diversa Sud-Vietnamana urbi.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url= http://www.history.com/this-day-in-history/tet-offensive-begins|titulo=Tet Offensive begins|editero=History.com|vidita ye= 12ma di septembro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[1ma di februaro]] - Nguyễn Văn Lém, membro di [[Viet Cong]], ocidesas da [[Sud-Vietnam]]ana policisto avan [[televiziono|televizion]]-kameri
* [[11ma di februaro]] - Eventas frontierala konflikti inter [[Israel]] e [[Jordania]].
* [[7ma di marto]] - [[Milito en Vietnam]]: Unesma batalio di [[Saigon]] komencas.
* [[16ma di marto]] - [[Masakro di My Lai]] dum la [[Milito en Vietnam]].
* [[15ma di agosto]] - [[Ter-tremo]] frapas [[Sulawesi]], [[Indonezia]], e produktas 68.200 morti.
* [[31ma di agosto]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.3 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Iran]] e produktas de {{formatnum:12000}} til {{formatnum:20000}} morti.
* [[31ma di decembro]] - En Agata, [[Siberia]], on mezuras la maxim granda atmosferala preso de la historio: 1083 hPa.

=== [[Afrika]] ===
* [[12ma di marto]] - [[Maurico]] divenas nedependanta.
* [[6ma di septembro]] - Swazilando (nune [[Eswatini]]) divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]].
* [[12ma di oktobro]] - [[Equatorala Guinea]] divenas nedependanta de [[Hispania]].

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[11ma di aprilo]] - Unesma pre-prizento di muzikala pleado ''Hair'' en [[Broadway]].
* [[5ma di junio]] - [[Robert Kennedy]] pafesas e vundesas mortale. Ilu mortos la sequanta dio.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= On This Day: Robert F. Kennedy Shot|url=http://www.findingdulcinea.com/news/on-this-day/May-June-08/On-This-Day--Senator-Robert-F--Kennedy-Assassinated.html|vidita ye= 12ma di septembro 2016|editero= Finding Dulcinea|idiomo= {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[12ma di oktobro|12ma]] til la [[27ma di oktobro]] - L'[[Olimpiala Ludi en México, 1968|Olimpiala Ludi]] eventas en [[México]], [[Mexikia]].

=== [[Central Amerika]] ===
* [[29ma di julio]] - [[Volkano]] Arenal eruptas en [[Kosta Rika]].

=== [[Oceania]] ===
* [[31ma di januaro]] - [[Hammer DeRoburt]] deklaras [[Nauru]] nedependanta de [[Australia]].
* [[Tasmania]] abolisas [[mortopuniso]].

== Naski ==
[[Arkivo:Cuba_Gooding_Jr._2012.jpg|thumb|130px|[[Cuba Gooding Jr.]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Cuba Gooding Jr.]], Usan aktoro
* [[5ma di januaro]] - [[DJ BoBo]], Suisa kantisto, kompozisto e muzikala produktisto
* [[11ma di januaro]] - [[Benjamin List]], Germana kemiisto, Nobel-laureato
* [[14ma di januaro]] - [[LL Cool J]], Usana kantisto di [[rap]]
* [[20ma di januaro]] - [[Muhammetkaliy Abulgaziyev]], chefministro di Kirgizistan
* [[24ma di januaro]] - [[Mary Lou Retton]], Usana gimnastikistino
* [[1ma di februaro]] - [[Lisa Marie Presley]], Usana kantistino, filiino di [[Elvis Presley]]
* [[18ma di februaro]] - [[Molly Ringwald]], Usana aktorino
* [[2ma di marto]] - [[Daniel Craig]], Britanian aktoro
* [[4ma di marto]] - [[Kyriakos Mitsotakis]], Chefministro di Grekia
* 4ma di marto - [[Patsy Kensit]], Britanian aktorino e kantistino
* [[5ma di marto]] - [[György Gordon Bajnai]], chefministro di Hungaria
* 5ma di marto - [[Ambrose Dlamini]], chefministro di Eswatini (m. 2020)
* [[6ma di marto]] - [[Moira Kelly]], Usan aktorino
* [[29ma di marto]] - [[Lucy Lawless]], Nova-Zelandan aktorino e kantistino
[[Arkivo:Céline Dion en 2013 (cropped).JPG|thumb|130px|[[Céline Dion]]]]
* [[30ma di marto]] - [[Céline Dion]], Kanadana kantistino
* [[31ma di marto]] - [[Reza Attaran]], Iranan aktoro
* [[1ma di aprilo]] - [[Alexander Stubb]], chefministro di Finlando
* [[8ma di aprilo]] - [[Patricia Arquette]], Usan aktorino
* [[13ma di aprilo]] - [[Jørn Stubberud]], Norvegiana muzikisto ([[Mayhem]])
* [[15ma di aprilo]] - [[Vano Merabishvili]], chefministro di Gruzia
* [[16ma di aprilo]] - [[Martin Dahlin]], Sueda futbalisto
[[Arkivo:Ashley_Judd_March_18,_2014.jpg|thumb|130px|[[Ashley Judd]]]]
*[[16ma di aprilo]] - [[Barbara Sarafian]]''',''' [[Belgia|belga]] aktorino
*[[19ma di aprilo]] - [[Ashley Judd]], Usan aktorino
* [[23ma di aprilo]] - [[Timothy McVeigh]], Usana teroristo (m. 2001)
* [[29ma di aprilo]] - [[Kolinda Grabar-Kitarović]], prezidantino di Kroatia
*[[7ma di mayo]] - [[Eagle-Eye Cherry]], sueda kantisto
[[Arkivo: Traci Lords 2011.jpg|thumb|130px|[[Traci Lords]]]]
* [[7ma di mayo]] - [[Traci Lords]], Usan aktorino, skriptistino e kantistino
* [[9ma di mayo]] - [[Marie-José Pérec]], Franc atletino
* 9ma di mayo - [[Scott Pruitt]], Usana politikisto
* [[13ma di mayo]] - [[Scott Morrison]], chefministro di Australia
[[Arkivo:17 - Kylie Minogue-003 (17133108235).jpg|thumb|130px|[[Kylie Minogue]]]]
* [[28ma di mayo]] - [[Kylie Minogue]], Australiana kantistino, dansistino ed aktorino
* [[30ma di mayo]] - [[Zacarias Moussaoui]], Franca teroristo
* [[1ma di junio]] - [[Jason Donovan]], Australian aktoro e kantisto
* [[4ma di junio]] - [[Faizon Love]], Kuban-Usana aktoro e komediisto
* [[11ma di junio]] - Princulo [[Alois la 3ma di Liechtenstein]]
* [[14ma di junio]] - [[Ukhnaagiin Khürelsükh]], chefministro di Mongolia
* [[20ma di junio]] - [[Mateusz Morawiecki]], chefministro di Polonia
* [[26ma di junio]] - [[Guðni Thorlacius Jóhannesson]], prezidanto di Islando
* 26ma di junio - [[Jovenel Moïse]], prezidanto di Haiti
* [[3ma di julio]] - [[Ramush Haradinaj]], chefministro di Kosovo
* [[7ma di julio]] - [[Jorja Fox]], Usan aktorino
* 7ma di julio - [[Danny Jacobs]], Usan aktoro e komediisto
[[Arkivo:Brandi Chastain ESPN Weekend 2010.jpg|thumb|130px|[[Brandi Chastain]]]]
* [[21ma di julio]] - [[Brandi Chastain]], Usana futbalisto
* [[24ma di agosto]] - [[Andreas Kisser]], Braziliana kantisto ([[Sepultura]])
* [[27ma di agosto]] - [[Cătălin Predoiu]], chefministro di Rumania
* [[1ma di septembro]] - [[Mohammad Atta]], Egiptiana teroristo (m. 2001)
* [[10ma di septembro]] - [[Guy Ritchie]], [[Unionita Rejio|Britaniana]] filmifisto
* [[17ma di septembro]] - [[Anastacia]], Usana kantistino e kompozistino
* [[19ma di septembro]] - [[Lila Downs]], Mexikiana kantistino
* [[22ma di septembro]] - [[Mihai Răzvan Ungureanu]], chefministro di Rumania
[[Arkivo:Celebrity sighting-2.jpg|thumb|130px|[[Will Smith]]]]
* [[25ma di septembro]] - [[Will Smith]], Usan aktoro e muzikisto
* [[27ma di septembro]] - [[Mari Kiviniemi]], chefministrino di Finlando
* [[28ma di septembro]] - [[Mika Häkkinen]], Finlandan automobilisto
* 28ma di septembro - [[Naomi Watts]], Britanian aktorino
* [[2ma di oktobro]] - [[Jana Novotná]], Cheka tenisistino (m. 2017)
[[Arkivo:Ziggy Marley.jpg|thumb|130px|[[Ziggy Marley]]]]
* [[17ma di oktobro]] - [[Ziggy Marley]], Jamaikana kantisto, filiulo di [[Bob Marley]]
* [[18ma di oktobro]] - [[Michael Stich]], Germana tenisisto
* [[25ma di oktobro]] - [[Juan Orlando Hernández]], prezidanto di Honduras
* [[8ma di novembro]] - [[Parker Posey]], Usan aktorino
* [[27ma di novembro]] [[1968]] - [[Oxana Yuryevna Grishina|Oxana Grishina]], Rusiana ciklistino
* [[11ma di decembro]] - [[Emmanuelle Charpentier]], Franca biokemiisto, Nobel-laureato
* [[2ma di decembro]] - [[Lucy Liu]], Usan aktorino
* [[18ma di decembro]] - [[Alejandro Sanz]], Hispana kantisto
* [[Évariste Ndayishimiye]], prezidanto di Burundi

== Morti ==
[[Arkivo:Cuno_Hoffmeister.jpg|thumb|130px|[[Cuno Hoffmeister]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Cuno Hoffmeister]], German astronomo (n. 1892)
* [[4ma di januaro]] - [[Joseph Pholien]], chefministro di Belgia (n. 1884)
* [[16ma di januaro]] - [[Panagiotis Pulitsas]], chefministro di Grekia (n. 1881)
* [[22ma di januaro]] - [[Duke Kahanamoku]], Usana natisto (n. 1890)
* [[4ma di februaro]] - [[Neal Cassady]], Usana skriptisto (n. 1926)
* [[21ma di februaro]] - [[Howard Walter Florey]], Australiana farmakologiisto, Nobel-laureato (n. 1898)
* [[25ma di februaro]] - [[Camille Huysmans]], chefministro di Belgia (n. 1871)
* [[1ma di marto]] - [[Leroy De Maistre]], Australiana piktisto (n. 1894)
* [[11ma di marto]] - [[Bernhard Bleeker]], Germana skultisto (n. 1881)
* [[15ma di marto]] - [[Khuang Abhaiwongse]], chefministro di Tailando (n. 1902)
* [[16ma di marto]] - [[Gunnar Ekelöf]], Sueda skriptisto (n. 1907)
* [[20ma di marto]] - [[Carl Theodor Dreyer]], Dana filmifisto (n. 1889)
* [[27ma di marto]] - [[Yuri Gagarin]], kosmonauto, mortis dum flugo-acidento (n. 1934)
* [[1ma di aprilo]] - [[Lev Davidovich Landau]], Rusa fizikisto, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Nobel-laureato]] (n. 1908)
[[Arkivo:Martin-Luther-King-1964-leaning-on-a-lectern.jpg|thumb|130px|[[Martin Luther King]]]]
* [[4ma di aprilo]] - [[Martin Luther King|Martin Luther King Junior]], Usana pastoro, Nobel-laureato (n. 1929)
* [[11ma di aprilo]] - [[Juan Antonio Iribarren]], prezidanto di Chili (n. 1885)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.libreriaproteo.com/libro-477053-DICCIONARIO-CRITICO-DE-JURISTAS-ESPANOLES-PORTUGUESES-Y-LATINOAMERICANOS-HISPANICOS-BRASILE.html|titulo=Diccionario Crítico de Juristas Españoles, Portugueses y Latinoamericanos: (Hispánicos, Brasile, Peláez, Manuel J., Dir., Isbn: 9788461149650}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di mayo]] - [[Toivo Mikael Kivimäki]], chefministro di Finlando (n. 1886)
* [[1ma di junio]] - [[Helen Keller]], naske blinda-surda skriptisto e politikala aktivisto (n. 1880)
* [[6ma di junio]] - [[Robert Kennedy]], Usana politikisto, asasinita (n. 1925)
* [[14ma di junio]] - [[Salvatore Quasimodo]], Italiana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1901)
* [[15ma di junio]] - [[Wes Montgomery]], Usana gitaristo di [[jazo]] (n. 1923)
* [[14ma di julio]] - [[Ilias Tsirimokos]], chefministro di Grekia (n. 1907)
* [[18ma di julio]] - [[Corneille Heymans]], Belga biologiisto, Nobel-laureato (n. 1892)
* [[23ma di julio]] - [[Henry Hallett Dale]], Britaniana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1875)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url= http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1936/dale-bio.html |titulo=Sir Henry Dale - Biography|idiomo={{en}} |vidita ye=16ma di julio 2016|editero=Nobelprize.org}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Otto_Hahn_(Nobel).jpg|thumb|130px|[[Otto Hahn]]]]
* [[28ma di julio]] - [[Otto Hahn]], Germana kemiisto, [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Nobel-laureato]] (n. 1879)
* [[19ma di agosto]] - [[George Gamow]], Rus-Usana fizikisto (n. 1904)
* [[2ma di oktobro]] - [[Marcel Duchamp]], Franca artisto (n. 1887)
* [[3ma di oktobro]] - [[Arnold Blanch]], Usana piktisto (n. 1896)
* [[18ma di oktobro]] - [[Ernest Buckmaster]], Australiana piktisto (n. 1897)
* [[27ma di oktobro]] - [[Lise Meitner]], Austriana fizikistino (n. 1878)
* [[28ma di novembro]] - [[Enid Blyton]], Britaniana skriptistino por pueri (n. 1897)
* [[20ma di decembro]] - [[John Steinbeck]], Usana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1902)
* [[30ma di decembro]] - [[Trygve Lie]], unesma chef-sekretario (1946-1952) dil [[Unionita Nacioni]], Norvegiano (n. 1896)

== Nobel-laureati ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Luis Walter Álvarez]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Lars Onsager]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Robert W. Holley]], [[H. Gobind Khorana]] e [[Marshall W. Nirenberg]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Yasunari Kawabata]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[René Cassin]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1960a]]</text>
      <sha1>b7mnz8nx4ceupx6ada8ezga7durf5on</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>12ma di marto</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1294</id>
    <revision>
      <id>995145</id>
      <parentid>994965</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T00:31:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Shipachyov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6678" xml:space="preserve">{{Marto}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''12ma di marto''' esas la 71ma [[dio]] di la yaro (72ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 294 dii til la fino di la yaro.
----
==Dio ==
* en [[Suedia]] - nomo-dio di kronala princino.

==Eventi ==
* [[538]] - Pos 374-dia siejo, [[Ostrogoti]] abandonas [[Roma]].
* [[1088]] - [[Papo Urbanus la 2ma|Urbanus la 2ma]] divenas papo.
* [[1144]] - [[Papo Lucius la 2ma|Lucius la 2ma]] divenas papo.
* [[1365]] - L'[[universitato]] di [[Wien]] fondesas.
* [[1912]] - En la [[Republiko Chinia (1912-1949)|Republiko Chinia]], militestri komandita da [[Yuan Shikai]] revokas [[Sun Yatsen]] e kaptas povo.
* [[1918]] - [[Moskva]] divenas chef-urbo di Rusia.
* [[1930]] - [[Mahatma Gandhi|Mohandas Gandhi]] komencas la &quot;marcho di salo&quot; en [[India]]. Il extraktos [[salo]] de maro e distributos ol inter lua sequanti.
* [[1938]] - ''Anchluss'': [[Nacional-Socialista Germania|Nacional-socialista]] trupi invadas [[Austria]]. La sequanta dio, [[Adolf Hitler]] juntas [[Austria]] a [[Germania]].
* [[1942]] - [[Duesma mondomilito]]: Generalo [[Douglas McArthur]] abandonas [[Filipini]].
* [[1947]] - La [[doktrino Truman]], qua probos barar l'expanso di [[komunismo]], anuncesas.
* [[1955]] - En [[Finlando]], lansesas nova banko-bilieti da [[Tapio Wirkkala]].
* [[1957]] - Komencas la selekto di projeti pri la konstrukturo di [[Brasília]], la nova chef-urbo di [[Brazilia]].
* [[1968]] - [[Maurico]] divenas nedependanta.
* [[1993]] - En [[Bombay]] ([[Mumbai]]), [[India]], 15 bombal ataki ocidas adminime 250 homi.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=1993: Bombay hit by devastating bombs|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/12/newsid_4272000/4272943.stm|editero=BBC|vidita ye=30ma di oktobro 2016}}&lt;/ref&gt;
* 1993 - [[Nord-Korea]] ne longe praktikas abnego di la developo di nukleara fuzei.
* [[1997]] - [[Parlamento di Europana Uniono]] aceptas la deklaro, per qua on probas impedor la klonado di homo en tota [[mondo]].
* [[1999]] - [[Hungaria]], [[Polonia]] e [[Chekia]] unionas su a [[NATO]].
* [[2018]] - Aviono [[Bombardier Dash 8]] de ''Us-Bangla Airlines'' flugante de [[Dhaka]] en [[Bangladesh]] til [[Katmandu]] en [[Nepal]] kun 71 personi en nave kolizionas dum la teroveno e brulas. L'acidento produktas 49 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=Kathmandu Tribune|publikigita ye=12ma di marto 2018|accessdate =13ma di marto 2018||url=https://kathmandutribune.com/us-bangla-plane-crashes-at-tia-runway/|titulo=US-Bangla airlines plane crashed at Kathmandu airport, Nepal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;

==Naski ==
* [[1507]] - [[Cesare Borgia]], Italiana generalo, mortigita (n. 1475)
* [[1821]] - [[John Joseph Caldwell Abbott]], chefministro di Kanada (m. 1893)
* [[1824]] - [[Gustav Kirchhoff]], Germana fizikisto (m. 1887)
* [[1863]] - [[Gabriele D'Annunzio]], Italiana skriptisto e politikistulo (m. 1938)
* [[1869]] - [[George William Forbes]], chefministro di Nova-Zelando (m. 1947)
* [[1877]] - [[Wilhelm Frick]], Germana militisto e politikisto de Triesma Reich (m. 1946)
* [[1881]] - [[Väinö Tanner]], chefministro di Finlando (m. 1966)
* [[1890]] - [[Evert Taube]], Sueda muzikisto, kantisto e kompozisto (m. 1976)
* [[1900]] - [[Sylvi Kekkonen]], skriptisto, spozino di [[Urho Kekkonen]], prezidanto di Finlando (m. 1974)
* [[1910]] - [[Masayoshi Ohira]], chefministro di Japonia (m. 1980)
* [[1911]] - [[Gustavo Díaz Ordaz]], prezidanto di Mexikia (m. 1979)
* [[1921]] - [[Gianni Agnelli]], Italiana entraprezisto (m. 2003)
* [[1922]] - [[Jack Kerouac]], Usana skriptisto (m. 1969)
* [[1925]] - [[Leo Esaki]], Japoniana fizikisto, Nobel-laureato
* [[1940]] - [[Mauri Antero Numminen]], Finlandana ''underground''-muzikisto
* 1940 - [[Al Jarreau]], Usana muzikisto (m. 2017)
* [[1946]] - [[Liza Minnelli]], Usan aktorino e kantistino
* [[1947]] - [[Mitt Romney]], Usana politikisto
* [[1956]] - [[Steve Harris]], Britaniana muzikisto ([[Iron Maiden]])
* [[1957]] - [[Marlon Jackson]], Usana kantisto ([[The Jackson 5]])
* [[1958]] - [[Dileita Mohamed Dileita]], prezidanto di Djibouti
* [[1963]] - [[Joaquim Cruz]], Brazilian atleto
* [[1976]] - [[María Adánez]], Hispan aktorino
* [[1987]] - [[Vadim Alexandrovich Shipachyov|Vadim Shipachyov]], Rusiana hokeisto

==Morti ==
* [[417]] - Pos 374-dia siejo, [[Ostrogoti]] abandonas [[Roma]].
* [[604]] - [[Papo Gregorius la 1ma]] (n. 540)
* [[1507]] - [[Cesare Borgia]], Italiana generalo, mortigita (n. 1475)
* [[1648]] - Gabriel Téllez alias [[Tirso de Molina]], Hispana monako e skriptisto (n. 1571)
* [[1885]] - [[Próspero Fernández Oreamuno]], prezidanto di Kosta Rika (n. 1834)
* [[1898]] - [[Zacharias Topelius]], Finlandana skriptisto, jurnalisto e profesoro pri historio (n. 1818)
* [[1906]] - [[Manuel Quintana]], prezidanto di [[Arjentinia]] (n. 1835)
* [[1925]] - [[Sun Yatsen]], unesma prezidanto di Chinia (n. 1866)
* [[1937]] - [[Charles-Marie Widor]], Franciana kompozisto (n. 1844)
* [[1942]] - [[William Henry Bragg]], Britaniana fizikisto, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Nobel-laureato pri fiziko]] (n. 1862)
* [[1946]] - [[Ferenc Szálasi]], chefministro di Hungaria de 1944 til 1945, mortigita (n. 1897)
* [[1955]] - [[Charlie Parker]], Usana jazo-muzikisto (n. 1920)
* [[1956]] - [[Bolesław Bierut]], prezidanto di Polonia (n. 1892)
* [[1966]] - [[Néstor Guillén]], prezidanto di Bolivia (n. 1890)
* [[1982]] - [[Johan Wilhelm Rangell]], chefministro di Finlando (n. 1894)
* [[1991]] - [[Ragnar Granit]], Finlandana neurociencisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1900)
* [[1999]] - Sir [[Yehudi Menuhin]], Usana-Britaniana violinisto (n. 1916)
* [[2001]] - [[Robert Ludlum]], Usana skriptisto (n. 1927)
* [[2002]] - [[Spyros Kyprianou]], prezidanto di Chipro (n. 1932)
* [[2003]] - [[Zoran Đinđić]], chefministro di Serbia (n. 1952)
* [[2016]] - [[Lloyd Stowell Shapley]], Usana matematikisto, Nobel-laureato (n. 1923)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Lloyd S. Shapley - Facts|url=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/economic-sciences/laureates/2012/shapley-facts.html|editero=Nobelprize.org|vidita ye=12ma di oktobro 2016|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2018]] - [[Oleg Tabakov]], Rusa-Sovietiana teatr-aktoro (n. 1935)
* [[2020]] - [[Tonie Marshall]], Franca-Usana cinem-aktorino&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.rtl.fr/culture/cine-series/la-realisatrice-tonie-marshall-est-decedee-7800246597|titulo=Tonie Marshall, la réalisatrice de &quot;Vénus Beauté (Institut)&quot; est décédée à 68 ans|editero=RTL.fr|idiomo={{fr}}|publikigita ye=12ma di marto 2020}}&lt;/ref&gt; (n. 1951)

==Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Marto]]</text>
      <sha1>ibbu9n7td0lz2kgzgr6kct15s41ji5l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>17ma di junio</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1299</id>
    <revision>
      <id>995055</id>
      <parentid>992115</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T12:23:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+morto</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6539" xml:space="preserve">{{Junio}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''17ma di junio''' esas la 168ma [[dio]] di la yaro (169ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 197 dii til la fino di la yaro.

== Dio ==
* En [[Islando]] - Nacionala dio.

== Eventi ==
* [[930]] - Segun la tradiciono, ca dio en [[Islando]] kreesas ''Alþingi'', la maxim anciena parlamento de la mondo. Chefi de omna tribui Islandana kunvenas dum du semani por diskutar e solvar disputi.
* [[1596]] - [[Willem Barents]] deskovras [[insulo Spitsbergen]].
* [[1773]] - [[Cúcuta]], [[Kolumbia]], fondesas.
* [[1935]] - [[Radaro]] probesas unesmafoye en [[Unionita Rejio]].
* [[1940]] - [[Sovietia]] anexas [[Latvia]].
* [[1944]] - [[Islando]] divenas nedependanta de [[Dania]].
* [[1962]] - En [[Chili]] ludesas lasta partio di [[Mondala Kupo di Futbalo]]. [[Brazilia]] divenas championo dil mondo duesmafoye.
* [[1972]] - [[Skandalo di Watergate]] komencas: Dum elektala kampanio en [[Usa]], polico surprizas 5 personi qui instalis sekreta [[mikrofono|mikrofoni]] en la sideyo di Demokrata Partiso che edifico Watergate, en [[Washington DC]]. La kin spionisti konfesos ke laboris en la kampanio por rielektar Usana prezidanto [[Richard Nixon]].
* [[1991]] - [[Sudafrika]] finas registragar homi segun raso en nasko-instanto.
* [[2001]] - Ido-renkontro komencas en Nürnberg, [[Germania]].
* [[2015]] - [[Islamana Stato]] revendikas atenti per bombi qui mortigas plu kam 30 personi en [[Sanaa]], chef-urbo di [[Yemen]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2015/06/17/estado-islamico-assume-atentados-com-mais-de-30-mortos-no-iemen.htm |titulo=Estado Islâmico assume atentados com mais de 30 mortos no Iêmen|idiomo={{pt}}|vidita ye=17ma di junio 2015|editero=UOL |autoro=AFP}}&lt;/ref&gt;
* [[2017]] - Incendio en foresto che la regiono Pedrógão Grande, centre de [[Portugal]] produktas adminime 57 morti e multa plusa homi desaparinta. Ol judikesas kom la maxim devastanta incendio forestala de la historio di Portugal.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://expresso.sapo.pt/sociedade/2017-06-18-57-mortos.-Reacoes-explicacoes-duvidas-videos-imagens-reportagem--a-maior-tragedia-dos-ultimos-tempos|titulo=57 mortos. Reações, explicações, dúvidas, vídeos, imagens, reportagem : “a maior tragédia dos últimos tempos”|editero=Expresso.pt|vidita ye=18ma di junio 2017|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2019]] - Dum [[futbalo]]-partio en [[Borno]], [[Nigeria]], tri suocidint atakeri explozas su, mortigas 30 personi e vundas plusa 40 homi.

==Naski ==
* [[1239]] - rejo [[Edward la 1ma di Anglia]] (m. 1307)
* [[1571]] - [[Thomas Mun]], Angla ekonomikisto (m. 1641)
* [[1603]] - [[Giuseppe di Copertino]], Italiana santo (m. 1663)
* [[1682]] - Rejulo [[Karl la 12ma di Suedia]] (m. 1718)
* [[1691]] - [[Giovanni Paolo Panini]], Italiana piktisto (m. 1765)
* [[1778]] - [[Gregory Blaxland]], Angla explorero di Australia (m. 1853)
* [[1818]] - [[Charles Gounod]], Franca kompozisto (m. 1893)
* [[1833]] - [[Manuel del Refugio González]], prezidanto di Mexikia (m. 1893)
* [[1867]] - [[Henry Archibald Lawson]], Australiana skriptisto (m. 1922)
* [[1882]] - [[Igor Stravinsky]], Rusa kompozisto (m. 1971)
* [[1888]] - [[Heinz Guderian]], Germana militestro (m. 1954)
* [[1898]] - [[Maurits Cornelis Escher]], Nederlandana desegnisto e piktisto (m. 1972)
* [[1900]] - [[Martin Bormann]], Germana naziisto (m. 1945)
* [[1908]] - [[Enrique Peralta Azurdia]], chefo di stato di Guatemala (m. 1997)
* [[1915]] - [[Mario Echandi Jiménez]], prezidanto di Kosta Rika (m. 2011)
* [[1920]] - [[François Jacob]], Franca biologiisto, Nobel-laureato (m. 2013)
* 1920 - [[Setsuko Hara]], Japonian aktorino (m. 2015)
* [[1921]] - [[Eeva Joenpelto]], Finlandana skriptisto (m. 2004)
* [[1928]] - [[Juan María Bordaberry]], prezidanto di Uruguay (m. 2011)
* [[1931]] - [[Juan Pereda Asbún]], prezidanto di Bolivia (m. 2012)
* [[1932]] - [[John Murtha]], Usana militisto e politikisto (m. 2010)
* [[1937]] - [[Clodovil Hernandes]], Braziliana politikisto (m. 2009)
* [[1940]] - [[George Akerlof]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato
* 1940 - [[Ali Saibou]], prezidanto di Nijer (m. 2011)
* [[1942]] - [[Mohamed ElBaradei]], Egiptiana chefo di [[IAEA]], Nobel-laureato pri paco
* [[1945]] - [[Art Bell]], usana radio-hosto
* 1945 - [[Eddy Merckx]], Belga biciklisto
* [[1946]] - [[Eduardo Camaño]], prezidanto di Arjentinia
* [[1949]] - [[Zlatko Mateša]], chefministro di Kroatia
* [[1954]] - [[Nguyễn Xuân Phúc]], chefministro di Vietnam
* [[1958]] - [[Jello Biafra]], Usana [[punk]]-muzikistulo ed aktivisto ([[Dead Kennedys]])
* [[1960]] - [[Thomas Haden Church]], Usan aktoro
* [[1963]] - [[Temir Sariyev]], chefministro di Kirgizistan
* [[1973]] - [[Jargaltulgyn Erdenebat]], chefministro di Mongolia
* [[1980]] - [[Venus Williams]], Usana tenisistino

==Morti ==
* [[676]] - [[Papo Adeodatus la 2ma]] (n. c. 621)
* [[1025]] - [[Bolesław la 1ma Chrobry]], rejulo di Polonia (n. 967)
* [[1696]] - [[Jan la 3ma Sobieski]], rejo di Polonia e granda-duko di Lituania (n. 1629)
* [[1797]] - [[Agha Muhammad Khan]], shaho di [[Persia]] (n. 1742)
* [[1917]] - [[José Manuel Pando Solares]], prezidanto di Bolivia (n. 1848)
* [[1940]] - [[Arthur Harden]], Britaniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1865)
* [[1957]] - [[Augusto Samuel Boyd]], prezidanto di Panama (n. 1879)
* [[1996]] - [[Thomas Kuhn]], Usana filozofo (n. 1922)
* [[2001]] - [[Donald James Cram]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1919)
* [[2004]] - [[Sara Lidman]], Sueda skriptisto (n. 1923)
* [[2015]] - [[Süleyman Demirel]], chefministro di Turkia (n. 1924)
* 2015 - [[Roberto Marcelo Levingston]], prezidanto di Arjentinia (n. 1920)
* [[2017]] - [[Baldwin Lonsdale]], prezidanto di Vanuatu&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.publico.pt/2017/06/17/mundo/noticia/presidente-de-vanuatu-morre-de-ataque-cardiaco-aos-67-anos-1775996|titulo=Presidente de Vanuatu morre de ataque cardíaco aos 67 anos |editero=Público|vidita ye=17ma di junio 2017}}&lt;/ref&gt; (n. 1950)
* [[2019]] - [[Mohamed Morsi]], prezidanto di Egiptia (n. 1951)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-48668941 |titulo=Egypt's ousted president Mohammed Morsi dies in court|editero=BBC|publikigita ye=17ma di junio 2019|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2021]] - [[Kenneth Kaunda]], prezidanto di Zambia (n. 1924)
* [[2022]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Franc aktoro (n. 1930)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Junio]]</text>
      <sha1>bkdd3ks0buwunuzniwlxnntohfgpl8k</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1913</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1306</id>
    <revision>
      <id>995114</id>
      <parentid>979568</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T18:49:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+eventi</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11386" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La yaro '''1913''' (MCMXIII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[merkurdio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[mardio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 913ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 13ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 4ma yaro di la [[yari 1910a]]. Kande 1913 komencis, Gregoriala kalendario esis 13 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923.

== Eventi ==
=== [[Europa]] ===
* [[2ma di januaro]] - [[Otoman imperio]] abdikas de lua teritorii en [[Europa]] ecepte la stretajo, e propozas la nedependo di [[Albania]].
* [[17ma di januaro]] - [[Raymond Poincaré]] elektesas prezidanto di [[Francia]]. Il asumas la prezidanteso ye la [[18ma di februaro]] sam yaro.
* [[29ma di mayo]] - En [[Paris]] eventas l'unesma pleado di ''Le Sacre du printemps'' da [[Igor Stravinsky]].
* [[12ma di julio]] - [[Duesma Balkana milito]]: [[Serbia]]ni komencas siejo di Vidin, [[Bulgaria]].
* [[10ma di agosto]] - Duesma Balkana milito finas per pakto signatita en [[Bucarest]]. Bulgaria cedas parti ek Macedonia a [[Serbia]] e [[Grekia]], e sudala Dobrudja a [[Rumania]].

=== [[Azia]] ===
* [[11ma di januaro]] - [[Tibet]] proklamas lua nedependo.
* [[Republiko Chinia (1912-1949)|Republiko Chinia]] agnoskas Exter-Mongolia ([[Mandjuria]]) nedependanta.
* Indiana poeto Tagore premiizesas per [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-premio]].
* La movado di yuna Turki kaptas la povo en [[Turkia]].

=== [[Afrika]] ===
* [[18ma di julio]] - Armeo komandata da [[Francisco Franco]] bombardas [[Tetuan]], en [[Maroko]].
* [[Sudafrika]] separas 87% de la lando por la blanki. Afrikani perdas lia lando e mustas engajar su kom servanti di blanki od en mineyi o farmeyi. On imperas ke Afrikana viri darfas omnatempe havar pasoporto.

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[2ma di februaro]] - En [[New York]], [[Usa]], apertesas nova [[ferovoyo|fervoyala staciono]], ''Grand Central Terminal''.
* [[9ma di februaro]] - Ne-ordinara manifestado di [[meteoro|meteori]] observesis en Kanada e plura navi en la Atlantiko.
* [[19ma di februaro]] - [[Pedro Lascuráin Paredes]] divenas prezidanto di [[Mexikia]] dum 45 minuti. To esas la maxim kurta prezidantala mandato de la historio.
* [[22ma di februaro]] - En [[Mexikia]], prezidanto [[Francisco Ignacio Madero]] e vice-prezidanto José María Pino Suárez mortigesas.&lt;ref name=&quot;Madero&quot;&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.buscabiografias.com/biografia/verDetalle/698/Francisco%20I.%20Madero|titulo=Biografía de Francisco I. Madero. Quién es, vida, historia, bio...|vidita ye=1ma di agosto 2020|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[23ma di marto]] - [[Venustiano Carranza]] deklaras en [[Guadalupe, Mexikia]], ke ne agnoskas l'autoritato dil generalo [[Victoriano Huerta]] kom prezidanto di la republiko.
* [[29ma di aprilo]] - Gideon Sundback ganas patento por [[zipilo]] en Usa.
* [[Woodrow Wilson]] elektesas prezidanto di Usa.
* [[21ma di decembro]] - L'unesma vortala intersekuro publikigesas en &quot;New York World&quot;. La skriptisto esis Arthur Wynne.

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[1ma di decembro]] - [[Buenos Aires]] inauguras lua unesma lineo di [[metropoliteno]]*.

=== [[Oceania]] ===
* [[Insuli Wallis]] divenas [[protektorato]] di [[Francia]].

== Naski ==
* [[6ma di januaro]] - [[Edward Gierek]], Polona politikisto (m. 2001)
[[Arkivo:Nixon edited transcripts.jpg|thumb|130px|[[Richard Nixon]]]]
* [[9ma di januaro]] - [[Richard Nixon]], prezidanto di Usa (m. 1994)
* [[10ma di januaro]] - [[Gustáv Husák]], Cheka politikisto (m. 1991)
* 10ma di januaro - [[Mehmet Shehu]], chefministro di Albania (m. 1981)
* [[23ma di januaro]] - [[Jean-Michel Atlan]], Franca piktisto (m. 1960)
* [[25ma di januaro]] - [[Witold Lutosławski]], Polona kompozisto e muzikisto (m. 1994)
* [[4ma di februaro]] - [[Rosa Parks]], Afrikan-Usan aktivisto por civilala yuri e sutisto (m. 2005)
* [[14ma di februaro]] - [[Jimmy Hoffa]], Usana sindikatano (oficale deklarita mortinta en 1982)
* [[18ma di februaro]] - [[Auguste Le Breton]], Franca skriptisto (m. 1999)
* [[27ma di februaro]] - [[Kazimierz Sabbat]], Polona politikisto (m. 1989)
* [[1ma di marto]] - [[Ólafur Jóhannesson]], chefministro di Islando (m. 1984)
* [[18ma di marto]] - [[René Clément]], Franca filmifisto (m. 1996)
* [[21ma di marto]] - [[Gabrijel Stupica]], Sloveniana piktisto (m. 1990)
* [[23ma di marto]] - [[Abidin Dino]], Turka piktisto (m. 1993)
[[Arkivo:Dr. Censu Tabone.jpg|thumb|130px|[[Ċensu Tabone]]]]
* [[30ma di marto]] - [[Ċensu Tabone]], prezidanto di Malta (m. 2012)
* [[3ma di aprilo]] - [[Per Borten]], chefministro di Norvegia (m. 2005)
* [[5ma di aprilo]] - [[Nicolas Grunitzky]], prezidanto di Togo (m. 1969)
* [[8ma di aprilo]] - [[Sourou-Migan Apithy]], prezidanto di Benin (m. 1989)
* [[27ma di aprilo]] - [[Philip Abelson]], Usana fizikisto (m. 2004)
* [[13ma di mayo]] - [[William Richard Tolbert, Jr.]], prezidanto di Liberia (m. 1980)
* [[18ma di mayo]] - [[Charles Trenet]], Franca kantisto e kompozisto (m. 2001)
* [[19ma di mayo]] - [[Neelam Sanjiva Reddy]], prezidanto di India (m. 1996)
* [[20ma di mayo]] - [[Émile Jonassaint]], chefministro di Haiti (m. 1995)
* [[26ma di mayo]] - [[Peter Cushing]], Angla aktoro (m. 1994)
* [[10ma di junio]] - [[Benjamin Shapira]], Israelana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1993)
* [[20ma di junio]] - [[Ángel Botello]], Hispana-Portorikana piktisto (m. 1986)
* [[22ma di junio]] - [[Sándor Weöres]], Hungara poeto (m. 1989)
* [[26ma di junio]] - [[Aimé Césaire]], Franca poeto (m. 2008)
* [[27ma di junio]] - [[Philip Guston]], Kanadan-Usana piktisto (m. 1980)
* [[30ma di junio]] - [[Alfonso López Michelsen]], prezidanto di Kolumbia (m. 2007)
* [[11ma di julio]] - [[Cordwainer Smith]], Usana skriptisto (m. 1966)
* [[12ma di julio]] - [[Willis E. Lamb]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 2008)
[[Arkivo:Gerald Ford speaking into microphones, 9 Aug 1974.jpg|thumb|130px|[[Gerald Ford]]]]
* [[14ma di julio]] - [[Gerald Ford]], Usana prezidanto (m. 2006)
* [[29ma di julio]] - [[Erich Priebke]], Germana milito-kriminero (m. 2013)
* [[8ma di agosto]] - [[Marij Pregelj]], Sloveniana piktisto (m. 1967)
* [[10ma di agosto]] - [[Wolfgang Paul]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1993)
* [[13ma di agosto]] - Arkiepiskopo [[Makarios la 3ma]], unesma prezidanto di Chipro (m. 1977)
[[Arkivo:Begin Camp David.jpg|thumb|130px|[[Menachem Begin]]]]
* [[16ma di agosto]] - [[Menachem Begin]], chefministro di Israel (m. 1992)
* [[18ma di agosto]] - [[Jimmy Preston]], Usana saxofonisto (m. 1984)
* [[20ma di agosto]] - [[Roger Wolcott Sperry]], Usana neurobiologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1994)
* [[30ma di agosto]] - [[John Richard Nicholas Stone]], Britanian ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 1991)
* [[4ma di septembro]] - [[Stanford Moore]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1982)
* [[12ma di septembro]] - [[Jesse Owens]], Usan atleto (m. 1980)
* [[14ma di septembro]] - [[Jacobo Árbenz Guzmán]], prezidanto di [[Guatemala]] (m. 1971)
* [[16ma di septembro]] - [[Félicien Marceau]], Franca skriptisto (m. 2012)
* [[23ma di septembro]] - [[Carl-Henning Pedersen]], Dana piktisto (m. 2007)
* [[27ma di septembro]] - [[Albert Ellis]], Usana psikologo (m. 2007)
* [[1ma di oktobro]] - [[Pierre Wemaëre]], Franca piktisto (m. 2010)
* [[3ma di oktobro]] - [[Aale Tynni]], Finlandana poetino e tradukistino (m. 1997)
* [[4ma di oktobro]] - [[Martial Célestin]], chefministro di Haiti (m. 2011)
* 4ma di oktobro - [[Noel Counihan]], Australiana piktisto (m. 1986)
[[Arkivo:Claude Simon 1967.jpg|thumb|130px|[[Claude Simon]]]]
* [[10ma di oktobro]] - [[Claude Simon]], Franca skriptisto, Nobel-laureato (m. 2005)
* [[19ma di oktobro]] - [[Haxhi Lleshi]], prezidanto di Albania (m. 1998)
* [[22ma di oktobro]] - [[Bảo Đại]], imperiestro di Vietnam (m. 1997)
* [[25ma di oktobro]] - [[Klaus Barbie]], Nacional-socialista militisto (m. 1991)
* [[2ma di novembro]] - [[Burt Lancaster]], Usan aktoro (m. 1994)
* [[5ma di novembro]] - [[Vivien Leigh]], Usan aktorino (m. 1967)
* [[7ma di novembro]] - [[Albert Camus]], Franca skriptisto, Nobel-laureato (m. 1960)
* [[13ma di novembro]] - [[Lon Nol]], chefministro di Kambodja (m. 1985)
* [[21ma di novembro]] - [[Tomie Ohtake]], Braziliana piktistino e skultistino (m. 2015)
* [[22ma di novembro]] - [[Benjamin Britten]], Angla kompozisto (m. 1976)
* [[18ma di decembro]] - [[Willy Brandt]], Germana kancelero, Nobel-laureato pri paco (m. 1992)
* [[29ma di decembro]] - [[Pierre Werner]], chefministro di Luxemburgia (m. 2002)
* Emiro [[Sabah la 3ma Al-Salim Al-Saba]] di [[Kuwait]] (m. 1977)

== Morti ==
[[Arkivo:D. Segismundo Moret e Prendergast - Diario Illustrado (4Jan1886).png|thumb|130px|[[Segismundo Moret y Prendergast|Segismundo Moret]]]]
* [[28ma di januaro]] - [[Segismundo Moret y Prendergast]], chefministro di Hispania (n. 1833)
* [[9ma di februaro]] - [[Manuel Enrique Araujo]], prezidanto di Salvador (n. 1865)
* [[22ma di februaro]] - [[Francisco Ignacio Madero]], prezidanto di Mexikia (n. 1873)&lt;ref name=&quot;Madero&quot;/&gt;
* 22ma di februaro - [[Ferdinand de Saussure]], Suisa linguisto (n. 1857)
* [[21ma di marto]] - [[Manuel Bonilla]], prezidanto di Honduras (n. 1849)
* [[20ma di mayo]] - [[Henry Flager]], Usan entraprezisto (n. 1830)
* [[29ma di mayo]] - [[Segismundo Moret y Prendergast]], chefministro di Hispania (n. 1833)
* [[23ma di junio]] - [[Nicolás de Piérola Villena]], prezidanto di Peru (n. 1839)
[[Arkivo:Campos_Sales.jpg|thumb|130px|[[Manoel Ferraz de Campos Salles|Campos Salles]]]]
* [[28ma di junio]] - [[Manoel Ferraz de Campos Salles]], prezidanto di Brazilia (n. 1841)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Manuel Ferraz de Campos Sales |url=http://acervo.estadao.com.br/noticias/personalidades,campos-sales,572,0.htm|autoro=Acervo Estadão|publikigita ye=26ma di novembro 2016|editero=Estadão |idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di julio]] - [[Mikoláš Aleš]], Cheka piktisto (n. 1852)
* [[19ma di julio]] - [[Clímaco Calderón]], prezidanto di Kolumbia (n. 1852)
* [[29ma di julio]] - [[Tobias Michael Carel Asser]], Nederlandana yuristo, Nobel-laureato pri paco (n. 1838)
* [[9ma di septembro]] - [[Paul de Smet de Naeyer]], chefministro di Belgia (n. 1844)
* [[28ma di septembro]] - [[Alfred East]], Angla piktisto (n. 1844)
* [[29ma di septembro]] - [[Rudolf Diesel]] German injenioro ed inventisto (n. 1858)
* [[5ma di oktobro]] - [[Hans von Bartels]], Germana piktisto (n. 1856)
* [[7ma di novembro]] - [[Alfred Russel Wallace]], Britaniana biologiisto (n. 1823)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Biografia de Wallace{{!}}The Alfred Russel Wallace Website|url=http://wallacefund.info/content/biografia-de-wallace|vidita ye=1ma di agosto 2020|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di decembro]] - [[Jacob Brønnum Scavenius Estrup]], chefministro di Dania (n. 1825)
* [[12ma di decembro]] - Imperiestro [[Menelik la 2ma di Etiopia]] (n. 1844)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Heike Kamerlingh Onnes]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Alfred Werner]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Charles Richet]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Rabindranath Tagore]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Henri La Fontaine]]

== Referi ==
{{reflist}}
[[Kategorio:Yari 1910a]]</text>
      <sha1>8txrp28xnck6veisrxdb8d7tsramp6s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1976</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1312</id>
    <revision>
      <id>995099</id>
      <parentid>991696</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T15:19:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Gricun</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12044" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1976''' (MCMLXXVI per Romala algarismi) esis [[bisextila yaro]] komencinta ye [[jovdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 976ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 76ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 7ma yaro di la [[yari 1970a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[20ma di julio]] - ''[[Viking 1]]'' venas adsur [[Marso]].
* [[3ma di septembro]] - ''[[Viking 2]]'' venas adsur [[Marso]] che Utopia Planitia.

=== [[Mondo]] ===
* [[21ma di januaro]] - Eventas l'unesma komercala flugo per aeroplano [[Concorde]], de [[Paris]] a [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]].

=== [[Europa]] ===
* [[4ma di februaro]] - [[Vintrala Olimpiala Ludi]] komencas en [[Innsbruck]], [[Austria]].
* [[2ma di aprilo]] - [[Portugal]] aprobas lua nuna [[konstituco]].
* [[6ma di mayo]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.5 che la [[skalo di Richter]] frapas la nordo di [[Italia]] - note l'urbo Maiano - e produktas plua kam 60 morti.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/6/newsid_4899000/4899320.stm|title= 1976: Huge earthquake rocks Italy|publisher=BBC |accessdate=27ma di januaro 2018}}&lt;/ref&gt;
* [[20ma di junio|20ma]] til [[24ma di junio|24ma junio]] (c.) - [[Ido-konfero 1976|Ido-konfero]] en [[Saint-Nazaire]], [[Francia]].
* [[25ma di junio]] - Striko en [[Polonia]] kontre l'augmento di preci di alimenti.
* [[10ma di julio]] - [[Katastrofo di Seveso]], en [[Italia]]: TCDD-[[dioxino]] likas en aero en [[Seveso]], [[Lombardia]], mortiganti 3.300 animali. Altra 70.000 plusa animali mustas buchesar.
* [[8ma di oktobro]] - [[Thorbjörn Fälldin]] divenas chefministro di [[Suedia]].
* [[22ma di oktobro]] - Che [[Republiko Irlando]], prezidanto [[Cearbhall Ó Dálaigh]] renuncas.

=== [[Azia]] ===
* [[12ma di januaro]] - Sekureso-konsilistaro di [[Unionita Nacioni]] aceptas [[PLO]] kom membro dil UN.
* [[13ma di mayo]] - [[Pol Pot]] komencas kom chefministro di [[Kambodja]].
* [[24ma di junio]] - [[Indonezia]] anexas [[Estal Timor]].
* [[2ma di julio]] - [[Nord-Vietnam]] e [[Sud-Vietnam]] unionas su kom Socialista Republiko di [[Vietnam]].
* [[28ma di julio]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 8.2 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Tangshan]], [[Popul-Republiko Chinia]]. Adminime 255.000 personi mortas.
* [[9ma di septembro]] - [[Mao Zedong]] mortas, evante 82 yari.&lt;ref name=BBC1/&gt;
* [[7ma di oktobro]] - [[Hua Guofeng]] divenas l'epigono di [[Mao Zedong]] kom chefo di la Komunista Partiso di Chinia.
* [[11ma di oktobro]] - La surnomizita &quot;la Bandacho di la Quar&quot; -  Jian Qing, vidvo di [[Mao Zedong]]; Wang Hongwen; Yao Wenyuan; e Zhang Chunqiao - arestesas en la [[Popul-Republiko Chinia]], omni akuzita pri konspiro.&lt;ref&gt;{{cite web|url= http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/11/newsid_4712000/4712306.stm|title=1976: China's 'Gang of Four' arrested|publisher=BBC|accessdate=27ma di januaro 2018}}&lt;/ref&gt;

=== [[Afrika]] ===
* [[27ma di februaro]] - [[Ocidental Sahara]] deklaras su nedependanta.
* [[29ma di junio]] - [[Seycheli]] divenas nedependanta.
* [[4ma di julio]] - Che [[aeroportuo]] Entebbe, en [[Uganda]], Israelana parashutisti liberigas 103 gajo-homi de aeroplano di ''[[Air France]]'', kidnapita dum flugado de [[Tel-Aviv]] a [[Paris]]. Dum l'operaco por liberigar la gajo-homi, 33 Ugandana soldati mortigesas.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://aventurasnahistoria.uol.com.br/noticias/reportagem/historia-operacao-entebbe-1976-resgate-em-uganda.phtml|title=OPERAÇÃO ENTEBBE: EXÉRCITO DE ISRAEL RESGATA CIVIS EM UGANDA|publisher=Aventuras na Historia|accessdate=4ma di julio 2021|language={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di decembro]] - [[Jean-Bédel Bokassa]] proklamas su imperiestro di [[Centrafrika]], sub la nomo [[Bokassa la 1ma]].

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[1ma di aprilo]] - [[Steve Jobs]] e [[Steve Wozniak]] fondas firmo ''[[Apple Computer]]''.
* [[3ma di julio]] - en [[Usa]] Supra Korto decidas ke exekuto ne esas kruela o segun konstitucionala legi negebla puniso neordinara.
* [[16ma di julio]] - [[Kanada]] abolisas [[mortopuniso]].
* [[17ma di julio]] til [[1ma di agosto]] - En [[Montréal]] eventas la [[Olimpiala Ludi en Montréal, 1976|Somerala Olimpiala Ludi]].
* [[2ma di novembro]] - [[Jimmy Carter]] elektesas a [[listo di prezidanti di Usa|prezidanto di Usa]].
* [[26ma di novembro]] - Firmeto kun nomo ''[[Microsoft]]'' enrejistresas en [[Nova Mexikia]].
* [[1ma di decembro]] - [[José López Portillo]] divenas prezidanto di [[Mexikia]].

=== [[Central Amerika]] ===
* [[4ma di februaro]] - En [[Guatemala]] e [[Honduras]] [[ter-tremo]] produktas {{formatnum:22000}} morti.
* [[24ma di februaro]] - [[Kuba]] adoptas nuna [[konstituco]].
* [[27ma di junio|27ma]] til la [[28ma di junio]] - Eventas [[Somito-renkontro di G7-landi en 1976|Somito-renkontro di G-7-landi]] en [[Porto-Riko]].
* [[1ma di agosto]] - [[Trinidad e Tobago]] divenas [[republiko]].

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[11ma di januaro]] - Militistala [[stato-stroko]] en [[Equador]] revokas generalo [[Guillermo Rodrígues Lara]] de povo.
* [[24ma di marto]] - En [[Arjentinia]] armeo kaptas povo de [[María Estela Martínez de Perón]].

== Naski ==
[[Arkivo:Paz Vega 2.jpg|thumb|130px|[[Paz Vega]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Paz Vega]], Hispan aktorino e manekinino
* [[13ma di januaro]] - [[Magno Alves]], Braziliana futbalisto
* [[20ma di januaro]] - [[Nina Linta Lazarević]], Serbian aktorino
* [[21ma di januaro]] - [[Emma Bunton]], Britaniana kantistino e kompozistino ([[Spice Girls]])
* [[1ma di februaro]] - [[Katrín Jakobsdóttir]], chefministrino di Islando
* [[3ma di februaro]] - [[Isla Fisher]], Australian aktorino
* [[4ma di februaro]] - [[Eduard Vyacheslavovich Gricun|Eduard Gricun]], Rusiana ciklisto
* [[12ma di marto]] - [[María Adánez]], Hispan aktorino
* [[20ma di marto]] - [[Chester Bennington]], Usana kantisto, kompozisto e muzikisto ([[Linkin Park]], Dead by Sunrise) (m. 2017)
[[Arkivo:Reese Witherspoon 2012 cropped.jpg|thumb|130px|[[Reese Witherspoon]]]]
* [[22ma di marto]] - [[Reese Witherspoon]], Usan aktorino
* [[2ma di aprilo]] - [[Salome Samadashvili]], Gruziana politikisto
* [[29ma di aprilo]] - [[Anggun]], Indoneziana-Franciana kantistino
* [[28ma di mayo]] - [[Alexei Nemov]], Rusa gimnastikisto
* [[31ma di mayo]] - [[Colin Farrell]], Irlandan aktoro
* [[8ma di junio]] - [[Lindsay Davenport]], Usana tenisistino
* [[14ma di junio]] - [[Igor Lukšić]], chefministro di Montenegro
* [[23ma di junio]] - [[Patrick Vieira]], Franca futbalisto
* [[5ma di julio]] - [[Nuno Gomes]], Portugalana futbalisto
* [[1ma di agosto]] - [[Iván Duque Márquez]], prezidanto di Kolumbia
* [[15ma di agosto]] - [[Abiy Ahmed Ali]], chefministro di Etiopia, Nobel-laureato pri paco
* [[20ma di agosto]] - [[Nina Linta Lazarević]], Serba aktorino
* [[27ma di agosto]] - [[Carlos Moyà]], Hispana tenisisto
[[Arkivo:Guga AO2001.jpg|thumb|130px|[[Gustavo Kuerten]]]]
* [[10ma di septembro]] - [[Gustavo Kuerten]], Braziliana tenisisto
* [[22ma di septembro]] - [[Ronaldo Luís Nazário de Lima|Ronaldo]], Braziliana futbalisto
* [[27ma di septembro]] - [[Francesco Totti]], Italiana futbalisto
* [[4ma di oktobro]] - [[Alicia Silverstone]], Usan aktorino
* [[26ma di oktobro]] - [[T-Seven]], Germana kantistino ([[Mr. President (bando)|Mr. President]])
* [[31ma di oktobro]] - [[Piper Perabo]], Usana televizion-aktorino
* [[19ma di novembro]] - [[Jack Dorsey]], Usana programisto di komputeri, kreinto di ''Twitter''
* [[23ma di decembro]] - [[Giba]], Braziliana volebalisto
* [[25ma di decembro]] - [[Armin van Buuren]], Nederlandana disk-jokeo
* [[26ma di decembro]] - [[Anna-Maria Gradante]], Germana judoistino

== Morti ==
* [[5ma di januaro]] - [[John Aloysius Costello]], chefministro di la Republiko di Irlando (n. 1891)
* 5ma di januaro - [[Károly Takács]], Hungara sporta pafisto (n. 1910)
[[Arkivo:Zhou Enlai 3d.jpg|thumb|130px|[[Zhou Enlai]]]]
* [[8ma di januaro]] - [[Zhou Enlai]], chefministro di [[Popul-Republiko Chinia]] (n. 1898)
* [[10ma di januaro]] - [[Howlin' Wolf]], Usana muzikisto (n. 1910)
* [[12ma di januaro]] - [[Agatha Christie]], Britaniana skriptisto&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/12/newsid_4440000/4440120.stm|title=1976: Crime writer Agatha Christie dies|publisher=BBC|accessdate=22ma di oktobro 2017}}&lt;/ref&gt; (n. 1890)
* [[14ma di januaro]] - [[Tun Abdul Razak]], chefa ministro di Malaizia (n. 1920)
* [[31ma di januaro]] - [[Evert Taube]], Sueda skriptisto, artisto, trubaduristo e kompozisto (n. 1890)
* [[1ma di februaro]] - [[Werner Heisenberg]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1901)
* 1ma di februaro - [[George Hoyt Whipple]], Usana mediko, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1878)
* [[11ma di februaro]] - [[Lee J. Cobb]], Usan aktoro (n. 1911)
* [[12ma di februaro]] - [[Sal Mineo]], Usan aktoro (n. 1939)
* [[20ma di februaro]] - [[René Cassin]], Franca judiciisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1887)
* [[28ma di februaro]] - [[Anton Rooskens]], Nederlandana piktisto (n. 1906)
[[Arkivo:Luchino Visconti 5.jpg|thumb|130px|[[Luchino Visconti]]]]
* [[15ma di marto]] - [[Luchino Visconti]], Italiana filmifisto (n. 1906)
* [[24ma di marto]] - [[Bernard Montgomery]], Britaniana marshalo (n. 1897)
* [[13ma di aprilo]] - [[Sabri al-Asali]], chefministro di Siria (n. 1903)
* [[14ma di aprilo]] - [[Mariano Ospina Pérez]], prezidanto di Kolumbia (n. 1891)
* [[17ma di aprilo]] - [[Henrik Dam]], Dana mediko, Nobel-laureato (n. 1895)
* [[11ma di mayo]] - [[Alvar Aalto]], Finlandan arkitekto (n. 1898)
* [[31ma di mayo]] - [[Jacques Monod]], Franca biokemiisto, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Nobel-laureato]] en 1965 (n. 1910)
* [[2ma di junio]] - [[Juan José Torres]], prezidanto di Bolivia (n. 1920)
* [[3ma di junio]] - [[Viggo Kampmann]], chefministro di Dania (n. 1910)
* [[7ma di julio]] - [[Gustav Heinemann]], prezidanto di West-Germania (n. 1899)
* [[23ma di julio]] - [[Martin Wickramasinghe]], Sri-Lankana skriptisto (n. 1890)
* [[2ma di agosto]] - [[Fritz Lang]], Usana filmifisto (n. 1890)
[[Arkivo:Juscelinokubitschek.jpg|thumb|130px|[[Juscelino Kubitschek de Oliveira|Juscelino Kubitschek]]]]
* [[22ma di agosto]] - [[Juscelino Kubitschek de Oliveira]], prezidanto di Brazilia (n. 1902)
* [[25ma di agosto]] - [[Eyvind Johnson]], Sueda skriptisto, [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] (n. 1900)
* [[9ma di septembro]] - [[Mao Zedong]], chefo di [[Popul-Republiko Chinia]]&lt;ref name=BBC1&gt;{{cite web|title=1976: Chairman Mao Zedong dies|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/september/9/newsid_3020000/3020374.stm|publisher=BBC (On This Day)|accessdate=27ma di januaro 2018}}&lt;/ref&gt; (n. 1893)
* [[13ma di septembro]] - [[Camilo Ponce Henríquez]], prezidanto di Equador (n. 1912)
* [[26ma di septembro]] - [[Lavoslav Ružička]], Kroatiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1887)
* [[5ma di oktobro]] - [[Lars Onsager]], Norvegiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1903)
* [[26ma di oktobro]] - [[Emiliano Di Cavalcanti]], Braziliana piktisto (n. 1897)
* [[15ma di novembro]] - [[Jean Gabin]], Franc aktoro (n. 1904)
* [[23ma di novembro]] - [[André Malraux]], Franca skriptisto e politikisto (n. 1901)
* [[4ma di decembro]] - [[Benjamin Britten]], Angla kompozisto (n. 1913)
* 4ma di decembro - [[Tommy Bolin]], Usana muzikisto ([[Deep Purple]]) (n. 1951)
* [[6ma di decembro]] - [[João Goulart]], prezidanto di Brazilia (n. 1918)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Burton Richter]], [[Samuel Chao Chung Ting]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[William Nunn Lipscomb, Jr.]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Baruch Samuel Blumberg]], [[Daniel Carleton Gajdusek]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Saul Bellow]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Betty Williams]], [[Mairead Corrigan]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Milton Friedman]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1970a]]</text>
      <sha1>c7gogxkmp3h5ku2mcyw466f3n6l7f73</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995139</id>
      <parentid>995099</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:17:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Haritonov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12150" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1976''' (MCMLXXVI per Romala algarismi) esis [[bisextila yaro]] komencinta ye [[jovdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 976ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 76ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 7ma yaro di la [[yari 1970a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[20ma di julio]] - ''[[Viking 1]]'' venas adsur [[Marso]].
* [[3ma di septembro]] - ''[[Viking 2]]'' venas adsur [[Marso]] che Utopia Planitia.

=== [[Mondo]] ===
* [[21ma di januaro]] - Eventas l'unesma komercala flugo per aeroplano [[Concorde]], de [[Paris]] a [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]].

=== [[Europa]] ===
* [[4ma di februaro]] - [[Vintrala Olimpiala Ludi]] komencas en [[Innsbruck]], [[Austria]].
* [[2ma di aprilo]] - [[Portugal]] aprobas lua nuna [[konstituco]].
* [[6ma di mayo]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.5 che la [[skalo di Richter]] frapas la nordo di [[Italia]] - note l'urbo Maiano - e produktas plua kam 60 morti.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/6/newsid_4899000/4899320.stm|title= 1976: Huge earthquake rocks Italy|publisher=BBC |accessdate=27ma di januaro 2018}}&lt;/ref&gt;
* [[20ma di junio|20ma]] til [[24ma di junio|24ma junio]] (c.) - [[Ido-konfero 1976|Ido-konfero]] en [[Saint-Nazaire]], [[Francia]].
* [[25ma di junio]] - Striko en [[Polonia]] kontre l'augmento di preci di alimenti.
* [[10ma di julio]] - [[Katastrofo di Seveso]], en [[Italia]]: TCDD-[[dioxino]] likas en aero en [[Seveso]], [[Lombardia]], mortiganti 3.300 animali. Altra 70.000 plusa animali mustas buchesar.
* [[8ma di oktobro]] - [[Thorbjörn Fälldin]] divenas chefministro di [[Suedia]].
* [[22ma di oktobro]] - Che [[Republiko Irlando]], prezidanto [[Cearbhall Ó Dálaigh]] renuncas.

=== [[Azia]] ===
* [[12ma di januaro]] - Sekureso-konsilistaro di [[Unionita Nacioni]] aceptas [[PLO]] kom membro dil UN.
* [[13ma di mayo]] - [[Pol Pot]] komencas kom chefministro di [[Kambodja]].
* [[24ma di junio]] - [[Indonezia]] anexas [[Estal Timor]].
* [[2ma di julio]] - [[Nord-Vietnam]] e [[Sud-Vietnam]] unionas su kom Socialista Republiko di [[Vietnam]].
* [[28ma di julio]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 8.2 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Tangshan]], [[Popul-Republiko Chinia]]. Adminime 255.000 personi mortas.
* [[9ma di septembro]] - [[Mao Zedong]] mortas, evante 82 yari.&lt;ref name=BBC1/&gt;
* [[7ma di oktobro]] - [[Hua Guofeng]] divenas l'epigono di [[Mao Zedong]] kom chefo di la Komunista Partiso di Chinia.
* [[11ma di oktobro]] - La surnomizita &quot;la Bandacho di la Quar&quot; -  Jian Qing, vidvo di [[Mao Zedong]]; Wang Hongwen; Yao Wenyuan; e Zhang Chunqiao - arestesas en la [[Popul-Republiko Chinia]], omni akuzita pri konspiro.&lt;ref&gt;{{cite web|url= http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/11/newsid_4712000/4712306.stm|title=1976: China's 'Gang of Four' arrested|publisher=BBC|accessdate=27ma di januaro 2018}}&lt;/ref&gt;

=== [[Afrika]] ===
* [[27ma di februaro]] - [[Ocidental Sahara]] deklaras su nedependanta.
* [[29ma di junio]] - [[Seycheli]] divenas nedependanta.
* [[4ma di julio]] - Che [[aeroportuo]] Entebbe, en [[Uganda]], Israelana parashutisti liberigas 103 gajo-homi de aeroplano di ''[[Air France]]'', kidnapita dum flugado de [[Tel-Aviv]] a [[Paris]]. Dum l'operaco por liberigar la gajo-homi, 33 Ugandana soldati mortigesas.&lt;ref&gt;{{cite web |url=https://aventurasnahistoria.uol.com.br/noticias/reportagem/historia-operacao-entebbe-1976-resgate-em-uganda.phtml|title=OPERAÇÃO ENTEBBE: EXÉRCITO DE ISRAEL RESGATA CIVIS EM UGANDA|publisher=Aventuras na Historia|accessdate=4ma di julio 2021|language={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di decembro]] - [[Jean-Bédel Bokassa]] proklamas su imperiestro di [[Centrafrika]], sub la nomo [[Bokassa la 1ma]].

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[1ma di aprilo]] - [[Steve Jobs]] e [[Steve Wozniak]] fondas firmo ''[[Apple Computer]]''.
* [[3ma di julio]] - en [[Usa]] Supra Korto decidas ke exekuto ne esas kruela o segun konstitucionala legi negebla puniso neordinara.
* [[16ma di julio]] - [[Kanada]] abolisas [[mortopuniso]].
* [[17ma di julio]] til [[1ma di agosto]] - En [[Montréal]] eventas la [[Olimpiala Ludi en Montréal, 1976|Somerala Olimpiala Ludi]].
* [[2ma di novembro]] - [[Jimmy Carter]] elektesas a [[listo di prezidanti di Usa|prezidanto di Usa]].
* [[26ma di novembro]] - Firmeto kun nomo ''[[Microsoft]]'' enrejistresas en [[Nova Mexikia]].
* [[1ma di decembro]] - [[José López Portillo]] divenas prezidanto di [[Mexikia]].

=== [[Central Amerika]] ===
* [[4ma di februaro]] - En [[Guatemala]] e [[Honduras]] [[ter-tremo]] produktas {{formatnum:22000}} morti.
* [[24ma di februaro]] - [[Kuba]] adoptas nuna [[konstituco]].
* [[27ma di junio|27ma]] til la [[28ma di junio]] - Eventas [[Somito-renkontro di G7-landi en 1976|Somito-renkontro di G-7-landi]] en [[Porto-Riko]].
* [[1ma di agosto]] - [[Trinidad e Tobago]] divenas [[republiko]].

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[11ma di januaro]] - Militistala [[stato-stroko]] en [[Equador]] revokas generalo [[Guillermo Rodrígues Lara]] de povo.
* [[24ma di marto]] - En [[Arjentinia]] armeo kaptas povo de [[María Estela Martínez de Perón]].

== Naski ==
[[Arkivo:Paz Vega 2.jpg|thumb|130px|[[Paz Vega]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Paz Vega]], Hispan aktorino e manekinino
* [[13ma di januaro]] - [[Magno Alves]], Braziliana futbalisto
* [[20ma di januaro]] - [[Nina Linta Lazarević]], Serbian aktorino
* [[21ma di januaro]] - [[Emma Bunton]], Britaniana kantistino e kompozistino ([[Spice Girls]])
* [[1ma di februaro]] - [[Katrín Jakobsdóttir]], chefministrino di Islando
* [[3ma di februaro]] - [[Isla Fisher]], Australian aktorino
* [[4ma di februaro]] - [[Eduard Vyacheslavovich Gricun|Eduard Gricun]], Rusiana ciklisto
* [[12ma di marto]] - [[María Adánez]], Hispan aktorino
* [[20ma di marto]] - [[Chester Bennington]], Usana kantisto, kompozisto e muzikisto ([[Linkin Park]], Dead by Sunrise) (m. 2017)
[[Arkivo:Reese Witherspoon 2012 cropped.jpg|thumb|130px|[[Reese Witherspoon]]]]
* [[22ma di marto]] - [[Reese Witherspoon]], Usan aktorino
* [[30ma di marto]] - [[Alexandr Yevgenyevich Haritonov (hokeisto)|Alexandr Haritonov]], Rusiana hokeisto
* [[2ma di aprilo]] - [[Salome Samadashvili]], Gruziana politikisto
* [[29ma di aprilo]] - [[Anggun]], Indoneziana-Franciana kantistino
* [[28ma di mayo]] - [[Alexei Nemov]], Rusa gimnastikisto
* [[31ma di mayo]] - [[Colin Farrell]], Irlandan aktoro
* [[8ma di junio]] - [[Lindsay Davenport]], Usana tenisistino
* [[14ma di junio]] - [[Igor Lukšić]], chefministro di Montenegro
* [[23ma di junio]] - [[Patrick Vieira]], Franca futbalisto
* [[5ma di julio]] - [[Nuno Gomes]], Portugalana futbalisto
* [[1ma di agosto]] - [[Iván Duque Márquez]], prezidanto di Kolumbia
* [[15ma di agosto]] - [[Abiy Ahmed Ali]], chefministro di Etiopia, Nobel-laureato pri paco
* [[20ma di agosto]] - [[Nina Linta Lazarević]], Serba aktorino
* [[27ma di agosto]] - [[Carlos Moyà]], Hispana tenisisto
[[Arkivo:Guga AO2001.jpg|thumb|130px|[[Gustavo Kuerten]]]]
* [[10ma di septembro]] - [[Gustavo Kuerten]], Braziliana tenisisto
* [[22ma di septembro]] - [[Ronaldo Luís Nazário de Lima|Ronaldo]], Braziliana futbalisto
* [[27ma di septembro]] - [[Francesco Totti]], Italiana futbalisto
* [[4ma di oktobro]] - [[Alicia Silverstone]], Usan aktorino
* [[26ma di oktobro]] - [[T-Seven]], Germana kantistino ([[Mr. President (bando)|Mr. President]])
* [[31ma di oktobro]] - [[Piper Perabo]], Usana televizion-aktorino
* [[19ma di novembro]] - [[Jack Dorsey]], Usana programisto di komputeri, kreinto di ''Twitter''
* [[23ma di decembro]] - [[Giba]], Braziliana volebalisto
* [[25ma di decembro]] - [[Armin van Buuren]], Nederlandana disk-jokeo
* [[26ma di decembro]] - [[Anna-Maria Gradante]], Germana judoistino

== Morti ==
* [[5ma di januaro]] - [[John Aloysius Costello]], chefministro di la Republiko di Irlando (n. 1891)
* 5ma di januaro - [[Károly Takács]], Hungara sporta pafisto (n. 1910)
[[Arkivo:Zhou Enlai 3d.jpg|thumb|130px|[[Zhou Enlai]]]]
* [[8ma di januaro]] - [[Zhou Enlai]], chefministro di [[Popul-Republiko Chinia]] (n. 1898)
* [[10ma di januaro]] - [[Howlin' Wolf]], Usana muzikisto (n. 1910)
* [[12ma di januaro]] - [[Agatha Christie]], Britaniana skriptisto&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/12/newsid_4440000/4440120.stm|title=1976: Crime writer Agatha Christie dies|publisher=BBC|accessdate=22ma di oktobro 2017}}&lt;/ref&gt; (n. 1890)
* [[14ma di januaro]] - [[Tun Abdul Razak]], chefa ministro di Malaizia (n. 1920)
* [[31ma di januaro]] - [[Evert Taube]], Sueda skriptisto, artisto, trubaduristo e kompozisto (n. 1890)
* [[1ma di februaro]] - [[Werner Heisenberg]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1901)
* 1ma di februaro - [[George Hoyt Whipple]], Usana mediko, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1878)
* [[11ma di februaro]] - [[Lee J. Cobb]], Usan aktoro (n. 1911)
* [[12ma di februaro]] - [[Sal Mineo]], Usan aktoro (n. 1939)
* [[20ma di februaro]] - [[René Cassin]], Franca judiciisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1887)
* [[28ma di februaro]] - [[Anton Rooskens]], Nederlandana piktisto (n. 1906)
[[Arkivo:Luchino Visconti 5.jpg|thumb|130px|[[Luchino Visconti]]]]
* [[15ma di marto]] - [[Luchino Visconti]], Italiana filmifisto (n. 1906)
* [[24ma di marto]] - [[Bernard Montgomery]], Britaniana marshalo (n. 1897)
* [[13ma di aprilo]] - [[Sabri al-Asali]], chefministro di Siria (n. 1903)
* [[14ma di aprilo]] - [[Mariano Ospina Pérez]], prezidanto di Kolumbia (n. 1891)
* [[17ma di aprilo]] - [[Henrik Dam]], Dana mediko, Nobel-laureato (n. 1895)
* [[11ma di mayo]] - [[Alvar Aalto]], Finlandan arkitekto (n. 1898)
* [[31ma di mayo]] - [[Jacques Monod]], Franca biokemiisto, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Nobel-laureato]] en 1965 (n. 1910)
* [[2ma di junio]] - [[Juan José Torres]], prezidanto di Bolivia (n. 1920)
* [[3ma di junio]] - [[Viggo Kampmann]], chefministro di Dania (n. 1910)
* [[7ma di julio]] - [[Gustav Heinemann]], prezidanto di West-Germania (n. 1899)
* [[23ma di julio]] - [[Martin Wickramasinghe]], Sri-Lankana skriptisto (n. 1890)
* [[2ma di agosto]] - [[Fritz Lang]], Usana filmifisto (n. 1890)
[[Arkivo:Juscelinokubitschek.jpg|thumb|130px|[[Juscelino Kubitschek de Oliveira|Juscelino Kubitschek]]]]
* [[22ma di agosto]] - [[Juscelino Kubitschek de Oliveira]], prezidanto di Brazilia (n. 1902)
* [[25ma di agosto]] - [[Eyvind Johnson]], Sueda skriptisto, [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] (n. 1900)
* [[9ma di septembro]] - [[Mao Zedong]], chefo di [[Popul-Republiko Chinia]]&lt;ref name=BBC1&gt;{{cite web|title=1976: Chairman Mao Zedong dies|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/september/9/newsid_3020000/3020374.stm|publisher=BBC (On This Day)|accessdate=27ma di januaro 2018}}&lt;/ref&gt; (n. 1893)
* [[13ma di septembro]] - [[Camilo Ponce Henríquez]], prezidanto di Equador (n. 1912)
* [[26ma di septembro]] - [[Lavoslav Ružička]], Kroatiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1887)
* [[5ma di oktobro]] - [[Lars Onsager]], Norvegiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1903)
* [[26ma di oktobro]] - [[Emiliano Di Cavalcanti]], Braziliana piktisto (n. 1897)
* [[15ma di novembro]] - [[Jean Gabin]], Franc aktoro (n. 1904)
* [[23ma di novembro]] - [[André Malraux]], Franca skriptisto e politikisto (n. 1901)
* [[4ma di decembro]] - [[Benjamin Britten]], Angla kompozisto (n. 1913)
* 4ma di decembro - [[Tommy Bolin]], Usana muzikisto ([[Deep Purple]]) (n. 1951)
* [[6ma di decembro]] - [[João Goulart]], prezidanto di Brazilia (n. 1918)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Burton Richter]], [[Samuel Chao Chung Ting]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[William Nunn Lipscomb, Jr.]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Baruch Samuel Blumberg]], [[Daniel Carleton Gajdusek]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Saul Bellow]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Betty Williams]], [[Mairead Corrigan]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Milton Friedman]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1970a]]</text>
      <sha1>ph79gpzwhymd6qdk9lpundupdt0079q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1995</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1314</id>
    <revision>
      <id>995142</id>
      <parentid>991156</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:51:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Okulov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12192" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1995''' (MCMXCV per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[sundio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 995ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 95ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 6ma yaro di la [[yari 1990a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[9ma di januaro]] - [[Valeri Polyakov]] atingas 366 dii en kosmo, quo esas nova rekordo.
* [[14ma di marto]] - [[Norman Thagard]] esas unesma [[Usa]]n astronauto qua flugas aden kosmo per Rusa fuzeo.
* [[22ma di marto]] - [[Valeri Polyakov]] tervenas de [[Mir]] pos 438-dia flugo rekordala.
* [[23ma di julio]] - [[Kometo Hale-Bopp]] deskovresas.
* [[1ma di novembro]] - [[NASA]] perdas kontakto kun probilo [[Pioneer 11]].

=== [[Mondo]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Mondal organizuro pri komerco]] remplasas [[GATT]]. 
* [[11ma di mayo]] - En [[New York]], plua kam 170 stati decidas prolongar senkondicione l'abnego dil developo di nuklear armi por nefinita tempo.
* [[23ma di mayo]] - On publikigas programigo-linguo [[Java (komputerala linguo)|Java]].
* [[27ma di novembro]] - Hispana [[Javier Solana]] inauguras konfero di 27 landi en [[Barcelona]]. La skopo esas krear libera-komercal areo che [[Mediteraneo]], diminutar l'influo di [[Usa]] en l'areo e kombatar kontre fundamentalismo.
* [[30ma di novembro]] - [[Javier Solana]] surprizante divenas kandidato a posteno di chefo di [[NATO]], ma 52 Usana parlamentani opozas lo.

=== [[Europa]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Finlando]], [[Suedia]] ed [[Austria]] unionas su ad [[Europana Uniono]].
* [[18ma di januaro]] - En sudala [[Francia]], [[Vallon-Pont-d'Arc]], on deskovras pikturi en groto, evanta de 17.000 til 20.000 yari ante nun.
* [[26ma di februaro]] - La maxim anciena koloko-banko di [[Unionita Rejio]], ''Barings PLC'', bankrotas, pro ke la kurtajero perdis 1,4 miliardi dolari en borso di [[Tokyo]].
* [[1ma di marto]] - En [[Polonia]], chefministro [[Waldemar Pawlak]] renuncas. Ex-komunista [[Jozef Oleksy]] sucedas ilu.
* [[26ma di marto]] - [[Schengen-konvenciono]], qua eliminis transfrontiera kontrolo di personi efikeskas en diversa [[Europa]]na landi.
* [[17ma di mayo]] - En [[Francia]], [[Jacques Chirac]] divenas prezidanto.
* [[28ma di mayo]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.6 che la [[skalo di Richter]] frapas Neftegorsk, Agideyia, [[Rusia]]. Du triimo de la habitanti (2.000) perisas.
* [[2ma di junio]] - Milital aeroplano F-16 Usana pafesas infre en [[Bosnia e Herzegovina]].
* [[15ma di junio]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.2 che la [[skalo di Richter]] frapas urbo Aigio, en [[Grekia]], efektigas granda destruktado e produktas multa morti.
* [[14ma di decembro]] - Prezidanti di [[Bosnia e Herzegovina]], [[Kroatia]] e [[Serbia]] subskribas paco-pakto en [[Paris]].
* [[15ma di decembro]] - [[Europana Uniono]] decidas en [[Madrid]] uzeskor [[Euro]]-valuto depos la [[1ma di januaro]] [[1999]].

=== [[Azia]] ===
* [[6ma di januaro]] - En [[Manila]], [[Filipini]], eventas fairo en lojeyo. Policisti trovas ibe bombifeyo e komputero, qua kontenas projeti di [[al-Kaida]] por kaptor 11 aeroplani ye la [[21ma di januaro]].
* [[17ma di januaro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.2 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Kobe]], [[Japonia]], e produktas 5.000 morti.
* [[20ma di marto]] - Che [[metropoliteno]]* di [[Tokyo]] membri di sekto ''Aum Shinrikyo'' lasas [[sarino]]-gaso, qua mortigas 12 homi e traumatizas 5.500.
* [[14ma di mayo]] - [[Dalai Lamao]] deklaras ke lor sis-evanta Gedhun Choekyi Nyiman Panche esas la 11ma riinkarnaco di Lamao.
* [[julio]] - [[Irak]] anuncas ke ol finos kunlaboro kun armo-serchisti di [[UN]], se komercala blokado ne dissolvesas ante la fino di [[agosto]].
* [[9ma di julio]] - [[Interna milito en Sri-Lanka]]: [[Sri-Lanka]]n aer-armeo bombardas urbeto Navaly, norde de la lando, e mortigas 125 civili.
* De [[21ma di julio|21ma]] til la [[26ma di julio]] - [[Popul-Republiko Chinia]] pafas pavorigante fuzei an rivo di [[Taiwan]] pos la vizito dil prezidanto [[Lee Teng-hui]] ad [[Usa]].
* [[4ma di novembro]] - Chefministro di [[Israel]] [[Ichak Rabin]] mortigesas en [[Tel Aviv]].
* [[7ma di novembro]] - [[Tifono]] ''Angela'' devasts [[Filipini]] e [[Vietnam]], e produktas 882 morti.

=== [[Afrika]] ===
* [[1ma di januaro]] - Paco-trupi de [[UN]] retretas ek [[Somalia]].
* [[10ma di novembro]] - En [[Nigeria]] medio-aktivisto [[Ken Saro-Wiwa]] ed ok altri Ogoniani linchesas.
* [[21ma di novembro]] - Vasta [[ter-tremo]] de nord Afrika til [[Israel]].

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[31ma di januaro]] - Prezidanto [[Bill Clinton]] atribuas presto di 20 miliardi dolari por [[Mexikia]] por stabilizor l'ekonomio.
* [[15ma di februaro]] - [[FBI]] arestas Kevin Mitnick, qua invadis multa deki de informatikoprogrami.
* [[19ma di aprilo]] - [[Oklahoma bombardi|Atento per bombo]] da [[Timothy McVeigh]] en [[Oklahoma-urbo]] produktas 168 morti.
* [[27ma di mayo]] - En Charlotteville, [[Virginia]], Usan aktoro [[Christopher Reeve]] (&quot;La Superhomo&quot;) falas desur kavalo e paralizas.
* [[16ma di oktobro]] - Asemblajo nomizita ''Million Man March'' eventas en [[Washington DC]], ed unionas de 400 mil til 1,5 milion Afro-Amerikani, por vokar l'atenco di Demokrata e Republikana partisi pri la granda [[chomeso]] inter Usana negri.
* [[30ma di oktobro]] - [[Kebekia]]na separatisti falias lor elekto pri separeso de [[Kanada]].
* [[22ma di novembro]] - ''Toy Story'', unesma animo-cinematografuro kreita da [[komputero]], lansesas en [[Usa]].

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Mercosur]], kontrato inter [[Arjentinia]], [[Brazilia]], [[Uruguay]] e [[Paraguay]] pri libera komerco, efikeskas.
* 1ma di januaro - [[Fernando Henrique Cardoso]] divenas prezidanto di Brazilia.
* [[14ma di mayo]] - [[Carlos Saúl Menem]] rielektesas prezidanto di Arjentinia.

=== [[Oceania]] ===
* [[13ma di junio]] - Prezidanto di [[Francia]] anuncas ke Francia prolongos nukleara probi en [[Pacifiko]].

== Naski ==
* [[3ma di januaro]] - [[Kim Ji-soo]], Sud-Koreana kantistino
* [[16ma di januaro]] - [[Takumi Minamino]], Japoniana futbalisto
[[Arkivo:20150512 ESC 2015 Nina Sublatti 4972.jpg|thumb|130px|[[Nina Sublatti]]]]
* [[31ma di januaro]] - [[Nina Sublatti]], Gruziana kantistino
* [[18ma di februaro]] - [[Konstantin Konstantinovich Okulov|Konstantin Okulov]], Rusiana hokeisto
* [[28ma di aprilo]] - [[Nadine Jarosch]], Germana gimnastikistino
* [[3ma di mayo]] - [[Celeste Buckingham]], Slovaka kantistino
* [[14ma di mayo]] - [[Kelly Gale]], Sueda manekinino
* [[16ma di junio]] - [[Joseph Schooling]], Singapurana natistulo
[[Arkivo:P.V. Sindhu.png|130px|thumb|[[Pusarla Venkata Sindhu]]]]
* [[5ma di julio]] - [[Pusarla Venkata Sindhu]], Indiana ludistino di ''badminton''
* [[14ma di julio]] - [[Serge Gnabry]], Germana futbalisto
* [[22ma di agosto]] - [[Dua Lipa]], Britaniana kantistino
* [[22ma di septembro]] - [[Aleksandra Prijović]], Serbiana kantistino
* [[29ma di septembro]] - [[Alice Matteucci]], Italiana tenisistino
* [[31ma di decembro]] - [[Gabby Douglas]], Usana gimnastikistino

== Morti ==
* [[1ma di januaro]] - [[Eugene Wigner]], Hungara-Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1902)
[[Arkivo:Siabar_003.jpg|thumb|130px|[[Siad Barre]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Siad Barre]], diktatoro di Somalia (n. 1919)
* [[9ma di januaro]] - [[Souphanouvong]], Prezidanto di Laos (n. 1909)
* [[17ma di januaro]] - [[Miguel Torga]], Portugalana skriptisto (n. 1907)
* [[18ma di januaro]] - [[Adolf Butenandt]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1903)
* [[2ma di februaro]] - [[Donald Pleasence]], Britanian aktoro (n. 1919)
* [[4ma di februaro]] - [[Patricia Highsmith]], Usana skriptisto (n. 1921)
* [[9ma di februaro]] - [[David Wayne]], Usan aktoro (n. 1914)
* [[14ma di februaro]] - [[U Nu]], ex-chefministro di [[Myanmar]] (n. 1907)
* [[1ma di marto]] - [[Georges J. F. Köhler]], Germana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1946)
* [[3ma di marto]] - [[Howard W. Hunter]], prezidanto di Mormon-eklezio (n. 1907)
* [[14ma di marto]] - [[William Alfred Fowler]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1911)
[[Arkivo:YoungAlfven.jpg|thumb|130px|[[Hannes Alfvén]]]]
* [[2ma di aprilo]] - [[Hannes Alfvén]], Sueda fizikisto, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Nobel-laureato]] (n. 1908)
* [[3ma di aprilo]] - [[Gracita Morales]], Hispan aktorino (n. 1938)
* [[6ma di aprilo]] - [[Ioannis Alevras]], prezidanto di Grekia (n. 1912)
* 6ma di aprilo - [[Vieno Johannes Sukselainen]], chefministro di Finlando (n. 1906)
* [[10ma di aprilo]] - [[Morarji Desai]], chefministro di India (n. 1896)
* [[12ma di aprilo]] - [[Ezra Clark Stillman]], Usana linguisto, prezidinto di IALA (n. 1907)
* [[18ma di aprilo]] - [[Arturo Frondizi]], prezidanto di Arjentinia (n. 1908)
* [[25ma di aprilo]] - [[Ginger Rogers]], Usan aktorino, dansisto (n. 1911)
* [[3ma di mayo]] - [[Nicolás Lindley López]], militisto e prezidanto di Peru (n. 1908)
* [[5ma di mayo]] - [[Mihail Botvinnik]], Rusa [[shakoludo]]-championo (n. 1911)
* [[12ma di mayo]] - [[Karl Vennberg]], Sueda poeto (n. 1910)
* [[14ma di mayo]] - [[Christian B. Anfinsen]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1916)
* [[18ma di mayo]] - [[Henri Laborit]], Franca biologiisto e filozofo (n. 1914)
* [[24ma di mayo]] - [[Harold Wilson]], Britaniana politikisto, chefministro du foyi (n. 1916)
* [[8ma di junio]] - [[Juan Carlos Onganía]], prezidanto di Arjentinia (n. 1914)
[[Arkivo:Dr Jonas Edward Salk, creator of Salk polio vaccine, at Copenhagen Airport.jpg|thumb|130px|[[Jonas Salk]]]]
* [[23ma di junio]] - [[Jonas Salk]], Usana mediko, inventinto di [[poliomielito]]-vacino (n. 1914)
* [[25ma di junio]] - [[Ernest Walton]], Irlandana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1903)
* [[30ma di junio]] - [[Sicco Mansholt]], prezidanto di [[Europana Komisitaro]] (n. 1908)
* [[29ma di junio]] - [[Lana Turner]], Usan aktorino (n. 1921)
* [[4ma di julio]] - [[Eva Gabor]], Hungara aktorino (n. 1919)
* [[5ma di julio]] - [[Takeo Fukuda]], chefministro di Japonia (m. 1905)
[[Arkivo:Jerry-Garcia-01cropped.jpg|thumb|130px|[[Jerry Garcia]]]]
* [[9ma di agosto]] - [[Jerry Garcia]], Usana muzikisto ([[Grateful Dead]]) (n. 1942)
* [[21ma di agosto]] - [[Subrahmanyan Chandrasekhar]], Indiana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1910)
* [[30ma di agosto]] - [[Sterling Morrison]], Usana muzikisto e kompozisto ([[Velvet Underground]]) (n. 1942)
* [[4ma di septembro]] - [[Paulo Gracindo]], Brazilian aktoro (n. 1911)
* [[9ma di septembro]] - [[Marina Núñez del Prado]], Boliviana skultistino (n. 1908)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.artexpertswebsite.com/es/artistas/prado.php|titulo=Biografía de artistas latinoamericanos - Marina Núñez del Prado|editero=Art Experts|vidita ye=11ma di januaro 2019}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di oktobro]] - [[Alec Douglas-Home]], Britaniana politikisto, chefministro (n. 1903)
* 9ma di oktobro - [[Kukrit Pramoj]], chefministro di Tailando (n. 1911)
* [[24ma di oktobro]] - [[Émile Jonassaint]], prezidanto di Haiti (n. 1913)
* [[26ma di oktobro]] - [[Wilhelm Freddie]], Dana piktisto (n. 1909)
[[Arkivo:Ci-Club8.jpg|thumb|130px|[[Ichak Rabin]]]]
* [[4ma di novembro]] - [[Ichak Rabin]], chefministro di [[Israel]], mortigita (n. 1922)
* 4ma di novembro - [[Gilles Deleuze]], Franca filozofo (n. 1925)
* [[18ma di decembro]] - [[Konrad Zuse]], Germana injenioro, konstruktisto dil unesma komputero funcioninta (n. 1910)
* [[22ma di decembro]] - [[James Meade]], Angla ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1907)
* [[25ma di decembro]] - [[Dean Martin]], Usan aktoro (n. 1917)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Martin L. Perl]], [[Frederick Reines]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Paul J. Crutzen]], [[Mario J. Molina]], [[Frank Sherwood Rowland]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Edward Bok Lewis]], [[Christiane Nüsslein-Volhard]], [[Eric F. Wieschaus]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Seamus Heaney]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Joseph Rotblat]], [[Pugwash-konfero pri Cienci e Mondal Aferi]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Robert Emerson Lucas, Jr.]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1990a]]</text>
      <sha1>ggk1lavkvw91e9ku2ep9up1aczdv7lm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1979</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1323</id>
    <revision>
      <id>995107</id>
      <parentid>993362</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:24:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Markov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="15337" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1979''' (MCMLXXIX per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[lundio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 979ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 79ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 10ma yaro di la [[yari 1970a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[21ma di januaro]] - [[Plutono]] iras en sua orbito plu proxime a la [[Suno]] kam [[Neptuno]]. En [[1999]] Plutono esos ankore la maxim distanta planeto.
* [[9ma di julio]] - [[Kosmoprobilo]] ''[[Voyager 2]]'' preterflugas [[Jupitero]].
* [[1ma di septembro]] - Kosmoprobilo ''[[Pioneer 11]]'' preterflugas [[Saturno]] en disto di {{formatnum:21000}} km.

=== [[Mondo]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Usa]] e [[Popul-Republiko Chinia]] ligas diplomacala relati.
* [[18ma di junio]] - [[Jimmy Carter]] e [[Leonid Ilyich Brejnev|Leonid Brejnev]] subskribas SALT 2 en [[Wien]], [[Austria]].

=== [[Europa]] ===
* [[4ma di mayo]] - [[Margaret Thatcher]] divenas chefministro di [[Unionita Rejio]].
* [[21ma di mayo]] - [[Elton John]] debutas kom l'unesma westala ''rock''-stelo en [[Sovietia]].
* [[2ma di junio]] - [[Papo Ioannes Paulus la 2ma]] komencas vizitar [[Polonia]].
* [[12ma di septembro]] - [[Volkano]] [[Etna]] eruptas e produktas 12 morti en [[Italia]].
* [[18ma di decembro]] - En [[Hispania]], [[Katalunia]] ganas autonomeso.

=== [[Azia]] ===
* [[7ma di januaro]] - [[Vietnam]]ani konquestas [[Phnom Penh]], chef-urbo di [[Kambodja]], e vinkas la rejimo di [[Reda Khmer]]. Ye la [[8ma di januaro]], la rejimo di [[Pol Pot]] falas.
* [[16ma di januaro]] - [[Shaho di Iran]] fugas ad exilo en [[Egiptia]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=1979: Shah of Iran flees into exile|vidita ye=24ma di julo 2016|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/16/newsid_2530000/2530475.stm |idiomo={{en}}|editero=BBC News}}&lt;/ref&gt;
* [[1ma di februaro]] - En [[Iran]], ayatolo Ruhollah [[Khomeini]] venas a [[Tehran]] pos 15-yar exileso.
* [[11ma di februaro]] - En [[Iran]] ayatolo [[Ruhollah Khomeini|Khomeini]] ganas povo.
* [[17ma di februaro]] - [[Popul-Republiko Chinia]] atakas [[Vietnam]].
* [[1ma di aprilo]] - [[Iran]] divenas oficale islamala republiko kun 98% yes-voti.
* [[6ma di aprilo]] - En [[Pakistan]] prezidanto [[Zulfikar Ali Bhutto]] mortigesas.
* [[16ma di julio]] - En [[Irak]] prezidanto [[Hasa al-Bakr]] renuncas e [[Saddam Hussein]] ganas povo.
* [[23ma di agosto]] - [[Kurdistan|Kurdi]] ekpulsas [[Iran]]ana trupi de areo proxim la frontiero kun [[Irak]]. On kalkulas ke 600 personi mortis dum la kombati.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/23/newsid_2535000/2535165.stm |titulo=1979: Kurdish revolt grows in Iran|vidita ye=4ma di agosto 2016|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di septembro]] - En [[Afganistan]] prezidanto [[Mohammad Taraki]] asasinesas. [[Hafizullah Amin]] kaptas povo.
* [[4ma di novembro]] - Iranan extremisti invadas Usan [[ambasado]] e kaptas 90 homi. La shaho esas demandita a judiciala korto.
* [[21ma di novembro]] - En [[Pakistan]], l'ambasadeyo Usana atakesas. Quar homi mortas.
* [[24ma di decembro]] - [[Sovietia]] invadas [[Afganistan]].
* [[27ma di decembro]] - en [[Afganistan]], [[Babrak Karmal]] divenas prezidanto vice mortigita [[Hafizullah Amin]].

=== [[Afrika]] ===
* [[7ma di februaro]] - [[Chadli Bendjedid]] divenas prezidanto di [[Aljeria]].
* [[11ma di aprilo]] - [[Uganda]]na diktatoro [[Idi Amin Dada]] ekpulsesas de la povo.
* [[3ma di junio]] - En [[Ghana]] [[Jerry Rawlings]] kaptas povo.
* [[agosto]] - Rasala masakri en [[Burundi]].
* [[10ma di septembro]] - [[Agostinho Neto]], prezidanto di [[Angola]], mortas. [[José Eduardo dos Santos]] asumas povo.
* [[20ma di septembro]] - [[Stato-stroko]] en [[Centrafrika]] komandita da [[David Dacko]] revokas [[Bokassa la 1ma]] de la povo.

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[26ma di januaro]] til [[1ma di februaro]] - [[Papo Ioannes Paulus la 2ma]] vizitas [[Mexikia]].
* [[26ma di marto]] - Che Blanka Domo, [[Washington DC]], [[Anwar Sadat]] de [[Egiptia]] e [[Menachem Begin]] de [[Israel]] subskribas paco-pakto. 
* [[28ma di marto]] - Che [[Usa]], eventas la [[dizastro atomala di Three Mile Island]].
* [[25ma di mayo]] - Aviono [[Douglas DC-10]] falas pos deprenar de [[Chicago]] e produktas 271 morti.
* [[12ma di julio]] - En [[Chicago]], [[Usa]], eventas tale dicita ''Disco Demolition Night'', kun granda destrukto di muzikala diski dil jenro ''[[Disco]]''.

=== [[Central Amerika]] ===
* [[22ma di februaro]] - [[Santa Lucia]] divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]].
* [[13ma di marto]] - En [[Grenada]], sensangoza povo-kapto.
* [[17ma di julio]] - En [[Nikaragua]], prezidanto [[Anastasio Somoza Debayle]] renuncas e fugas ad [[Usa]].
* [[15ma di oktobro]] - En [[Salvador]], eventas [[stato-stroko]] por preventar revoluciono simila a Nikaraguana. Koloneli Adolfo Majano Ramos e Jaime Abdul Gutiérrez kaptas la povo.
* [[27ma di oktobro]] - [[Santa Vincent e Grenadini]] divenas nedependanta.

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[5ma di marto]] - [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]], [[Brazilia]], inauguras lua unesma lineo di [[urbala fervoyo]].
* [[15ma di marto]] - Generalo [[João Baptista Figueiredo]], lasta militara prezidanto pos [[1964]], asumas povo en [[Brazilia]].
* [[1ma di novembro]] - Generalo [[Alberto Natusch Busch]] kaptas povo en [[Bolivia]].
* [[16ma di novembro]] - Militarala prezidanto [[Alberto Natusch Busch]] abandonas povo pos 16 dii e 200 personi morti. [[Lidia Gueiler Tejada]] divenas l'unesma [[muliero]] prezidantino di Bolivia.

=== [[Oceania]] ===
* [[10ma di mayo]] - [[Federata Stati di Mikronezia]] adoptas lua [[konstituco]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Legal Information System, about the Federated States of Micronesia|url=http://fsmsupremecourt.org/WebSite/fsm/|vidita ye=10ma di mayo 2017}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di julio]] - Habitanti di [[Palau]] votas por nedependo de [[Usa]].
* [[12ma di julio]] - [[Kiribati]] nedependanteskas del [[Unionita Rejio]].

== Naski ==
* [[10ma di januaro]] - [[Anna Lesko]], Moldovana-Rumaniana kantistino
[[Arkivo:Aaliyah Dana Haughton 02.jpg|thumb|130px|[[Aaliyah]]]]
* [[16ma di januaro]] - [[Aaliyah]], Usana kantistino ed aktorino (m. 2001)
* [[18ma di januaro]] - [[Leo Varadkar]], chefministro (''[[Taoiseach]]'') di la Republiko Irlando
* [[20ma di januaro]] - [[Hindi Zahra]], Marokana kantistino ed aktorino
* [[25ma di januaro]] - [[Christine Lakin]], Usan aktorino
* [[6ma di februaro]] - [[Alice Weidel]], Germana politikistino
* [[7ma di februaro]] - [[Tawakkul Karman]], Yemenana jurnalistino, Nobel-laureato pri paco
[[Arkivo:Valentino_Rossi_2010_Qatar.jpg|thumb|130px|[[Valentino Rossi]]]]
* [[16ma di februaro]] - [[Valentino Rossi]], Italiana motorciklisto
* [[19ma di februaro]] - [[Vitas]], Rusa kantisto
* [[21ma di februaro]] - [[Jennifer Love Hewitt]], Usan aktorino e kantistino
* [[19ma di marto]] - [[Emil Dimitriev]], chefministro di Norda Macedonia
* [[24ma di marto]] - [[Tracy McGrady]], Usana basketbalisto
* [[29ma di marto]] - [[Katarina Radivojević]], Serbian aktorino
* 29ma di marto - [[Estela Giménez Cid]], Hispana gimnastikistino
[[Arkivo:Norah Jones sings during Congressional Gold Medal Ceremony.jpg|thumb|130px|[[Norah Jones]]]]
* [[30ma di marto]] - [[Norah Jones]], Usana kantistino e muzikistino
* [[4ma di aprilo]] - [[Heath Ledger]], Australian aktoro (m. 2008)
* [[8ma di aprilo]] - [[Marta Baldó Marín]], Hispana gimnastikistino
* [[10ma di aprilo]] - [[Sophie Ellis-Bextor]], Britaniana kantistino
* [[19ma di aprilo]] - [[Kate Hudson]], Usan aktorino
* [[19ma di mayo]] - [[Diego Forlán]], Uruguayana futbalisto
* 19ma di mayo - [[Andrea Pirlo]], Italiana futbalisto
* [[24ma di mayo]] - [[Tracy McGrady]], Usana basketbalisto
* [[26ma di mayo]] - [[Alexei Mihailovich Markov|Alexei Markov]], Rusiana ciklisto
* [[21ma di junio]] - [[Chris Pratt]], Usan aktoro
* [[29ma di junio]] - [[Marleen Veldhuis]], Nederlandana natistino
[[Arkivo:Amelie_Mauresmo_at_the_Aegon_Championships_2014.jpg|thumb|130px|[[Amélie Mauresmo]]]]
* [[5ma di julio]] - [[Amélie Mauresmo]], Franca tenisistino
* [[15ma di julio]] - [[Laura Benanti]], Usan aktorino e kantistino
* [[18ma di julio]] - [[Zrinka Cvitešić]], Kroatian aktorino
* [[25ma di julio]] - [[Stefanie Hertel]], Germana kantistino
* [[27ma di julio]] - [[Marielle Franco]], Braziliana politikistino (m. 2018)
* [[28ma di julio]] - [[Shahzoda]], Uzbekistanana kantistino ed aktorino
* [[3ma di agosto]] - [[Evangeline Lilly]], Kanadan aktorino
* [[19ma di septembro]] - [[Noémie Lenoir]], Franca manekinino
[[Arkivo:Taavi_Rõivas.jpg|thumb|130px|[[Taavi Rõivas]]]]
* [[26ma di septembro]] - [[Taavi Rõivas]], chefministro di Estonia
* [[1ma di oktobro]] - [[Florin Salam]], Rumaniana kantisto di ''manele''
* [[1ma di oktobro]] - [[Walewska Oliveira]], Braziliana volebalistino
* [[3ma di oktobro]] - [[Josh Klinghoffer]], Usana muzikisto ([[Red Hot Chili Peppers]])
* [[17ma di oktobro]] - [[Kimi Räikkönen]], Finlandan automobilisto di [[Formulo 1]]
* [[14ma di novembro]] - [[Olga Kurylenko]], Ukrainana-Franciana manekinino ed aktorino
* [[23ma di novembro]] - [[Kelly Brook]], Angla manekinino ed aktorino
* [[28ma di novembro]] - [[Ross Douthat]], Usana skriptisto e blogisto
* [[2ma di decembro]] - [[Sabina Babayeva]], Azerbaijana kantistino
* [[21ma di decembro]] - [[Nika Melia]], Gruziana politikisto

== Morti ==
[[Arkivo:Charles Mingus 1976 cropped.jpg|thumb|130px|[[Charles Mingus]]]]
* [[5ma di januaro]] - [[Charles Mingus]], Usana kompozisto e jazo-muzikisto (n. 1922)
* [[26ma di januaro]] - [[Nelson Rockefeller]], urbestro di [[New York]] e vice-prezidanto di Usa (n. 1908)
* [[2ma di februaro]] - [[Sid Vicious]], Britaniana muzikistulo ([[Sex Pistols]]) (n. 1957)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Sid Vicious - Bassist, Singer - Biography|url=https://www.biography.com/people/sid-vicious-246010|editero=Biography.com|vidita ye=22ma di septembro 2018}}&lt;/ref&gt;
* 2ma di februaro - [[Aaron Douglas]], Usana piktisto ed ilustristo (n. 1899)
* [[7ma di februaro]] - [[Josef Mengele]], nacional-socialista mediko (n. 1911)
* [[9ma di februaro]] - [[Dennis Gabor]], Hungara-Britaniana fizikisto, inventinto di [[hologramo]], [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Nobel-laureato]] en 1971 (n. 1900)
* [[12ma di februaro]] - [[Jean Renoir]], Franca filmifisto (n. 1894)
* [[22ma di marto]] - [[Isidro Ayora]], prezidanto di Equador (n. 1879)
* [[26ma di marto]] - [[Beauford Delaney]], Usana piktisto (n. 1901)
* [[30ma di marto]] - [[José María Velasco Ibarra]], prezidanto di Equador (n. 1893)
* [[4ma di aprilo]] - [[Zulfikar Ali Bhutto]], chefministro di Pakistan, mortigita (n. 1928)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo=Zulfikar Ali Bhutto {{!}} prime minister of Pakistan|url=https://www.britannica.com/biography/Zulfikar-Ali-Bhutto |editero=Britannica.com |vidita ye=22ma di septembro 2018|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di aprilo]] - [[Nino Rota]], Italiana kompozisto (n. 1911)
* [[17ma di aprilo]] - [[Luis Larrea Alba]], militisto e prezidanto di Equador (n. 1894)
* [[2ma di mayo]] - [[Giulio Natta]], Italiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1903)
* [[9ma di mayo]] - [[Gabriel Ramanantsoa]], prezidanto di Madagaskar (n. 1906)
[[Arkivo:Mary_Pickford_cph.3c17995u.jpg|thumb|130px|[[Mary Pickford]]]]
* [[29ma di mayo]] - [[Mary Pickford]], Usan aktorino (n. 1892)
* [[1ma di junio]] - [[Werner Forssmann]], Germana mediko, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1904)
* [[11ma di junio]] - [[John Wayne]] (naskinta Marion Michal Morrison), Usan aktoro (n. 1907)
* [[12ma di junio]] - [[Ferenc Nagy]], chefministro di Hungaria (n. 1903)
* [[26ma di junio]] - [[Akwasi Amankwaa Afrifa]], militisto e chefo di stato di Ghana (n. 1936)
* [[8ma di julio]] - [[Sin-Itiro Tomonaga]], Japoniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1906)
* [[8ma di julio]] - [[Robert Burns Woodward]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1917)
* [[15ma di julio]] - [[Gustavo Díaz Ordaz]], prezidanto di Mexikia (n. 1911)
* 15ma di julio - [[Juana de Ibarbourou]], Uruguayana poetino (n. 1892)
* [[29ma di julio]] - [[Herbert Marcuse]], Germana-Usana [[filozofio|filozofo]] e psikologo (n. 1898)
* [[3ma di agosto]] - [[Bertil Ohlin]], Suedian ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1899)
* [[6ma di agosto]] - [[Feodor Felix Konrad Lynen]], Germana biokemiisto e Nobel-laureato pri medicino o fiziologio (n. 1911)
* [[10ma di agosto]] - [[José María Pinilla]], prezidanto di Panama (n. 1919)
[[Arkivo:Ernst_Boris_Chain_1945.jpg|thumb|130px|[[Ernst Boris Chain]]]]
* [[12ma di agosto]] - [[Ernst Boris Chain]], Britaniana ciencisto, Nobel-laureato en 1945 (n. 1906)&lt;ref&gt;{{extera ligilo |url=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1945/chain/biographical/|titulo=Ernst B. Chain - Biographical |editero=The Nobel Prize|vidita ye=1ma di junio 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[16ma di agosto]] - [[John George Diefenbaker]], chefministro di Kanada (n. 1895)
* [[20ma di agosto]] - [[Christian Dotremont]], Belga piktisto (n. 1922)
* [[26ma di agosto]] - [[Mika Waltari]], Finlandana skriptisto (n. 1908)
* [[27ma di agosto]] - [[Louis Mountbatten]], vicerejulo di India (n. 1900)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=1979: IRA bomb kills Lord Mountbatten |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/27/newsid_2511000/2511545.stm|vidita ye=27ma di agosto 2016|editero=BBC |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di septembro]] - [[Agostinho Neto]], unesma prezidanto di Angola (n. 1922)
* [[14ma di septembro]] - [[Nur Muhammad Taraki]], prezidanto di Afganistan (n. 1917)
* [[20ma di septembro]] - [[Ludvík Svoboda]], prezidanto di Chekoslovakia (n. 1895)
* [[25ma di septembro]] - [[Tapio Rautavaara]], Finlandana javelinisto, aktoro e kantisto (n. 1915)
* [[29ma di septembro]] - [[Francisco Macías Nguema]], prezidanto di Equatorala Guinea (n. 1924)
[[Arkivo:Elizabeth_Bishop,_1934_yearbook_portrait.jpg|130px|thumb|[[Elizabeth Bishop]]]]
* [[6ma di oktobro]] - [[Elizabeth Bishop]], Usana poetino (n. 1911)
* [[8ma di oktobro]] - [[Nur Muhammad Taraki‏‎]], prezidanto di Afganistan (n. 1917)
* [[16ma di oktobro]] - [[Johan Borgen]], Norvegiana skriptisto (n. 1902)
* [[22ma di oktobro]] - [[Nadia Boulanger]], Franca muzikisto, kompozisto e docero (n. 1887)
* [[26ma di oktobro]] - [[Park Chung-hee]], prezidanto di Sud-Korea (n. 1917)
* [[29ma di novembro]] - [[Zeppo Marx]], Usan aktoro di komedii (n. 1901)
* [[5ma di decembro]] - [[Sonia Delaunay]], Ukrainana-Franciana piktistino (n. 1885)
* [[27ma di decembro]] - [[Hafizullah Amin]], prezidanto di Afganistan (n. 1929)
* [[28ma di decembro]] - [[Rafael Filiberto Bonnelly]], prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1904)
* [[Bernat Sanjuan]], Kataluniana piktisto (n. 1915)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Sheldon Lee Glashow]], [[Abdus Salam]], [[Steven Weinberg]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Herbert Charles Brown]], [[Georg Wittig]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Allan McLeod Cormack]], [[Godfrey N. Hounsfield]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Odysseas Elytis]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Matro Teresa]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Theodore Schultz]], [[William Arthur Lewis]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1970a]]</text>
      <sha1>092zqus0r11t6z5wna42u1oe4fcm3le</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1982</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1382</id>
    <revision>
      <id>995093</id>
      <parentid>993724</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:35:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12365" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1982''' (MCMLXXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 982ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 82ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 3ma yaro di la [[yari 1980a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[10ma di marto]] - Omna non [[planeto|planeti]] esas en sama latero di [[Suno]].

=== [[Mondo]] ===
* [[28ma di novembro]] - Reprezentanti di 88 stati kunvenas en [[Genève]] pro konvencionar pri liberigo dil internaciona komerco.
* [[29ma di novembro]] - [[Unionita Nacioni]] demandas ke [[Sovietia]] retretez de [[Afganistan]].
* [[2ma di decembro]] - Unesma [[artificala kordio]] instalesas a [[Barney Clark]]. Ilu vivos dum 112 dii pos l'operaco.
* [[26ma di decembro]] - ''Time Magazine'' selektas [[komputatoro]]* kom &quot;homulo dil yaro&quot;.

=== [[Europa]] ===
* [[11ma di januaro]] - En [[Hispania]], [[Asturia]] divenas autonoma regiono.
* [[28ma di januaro]] - En [[Italia]] James L. Dozier liberigesas da anti-terorista trupi pos 42-dia kidnapo da [[Reda Brigadi]].
* [[9ma di marto]] - [[Charles Haughey]] divenas chefministro (''Taoiseach'') di [[Republiko Irlando]].
* [[30ma di mayo]] - [[Hispania]] divenas membro di [[NATO]].
* [[20ma di junio]] - [[IRA]] explozas du bombi en [[London]]. To mortigas 8 e vundas plusa 47 soldati.
* [[15ma di julio]] - [[Valencia (regiono)|Valencia]], en [[Hispania]], konquestas sua statuto di autonomio.
* [[8ma di oktobro]] - En [[Polonia]] militala rejimo interdiktas [[sindikato Solidareso]].
* [[25ma di septembro]] - Finlandana [[Keijo Rosberg|Keijo 'Keke' Rosberg]] divenas mondala championo pri [[Formulo 1]]
* [[12ma di novembro]] - [[Yuri Vladimirovich Andropov|Yuri Andropov]] nominesas chefo di [[Sovietia]].
* [[14ma di novembro]] - En [[Polonia]] l' aresto 11-monata di [[Lech Wałęsa]] finas.
* [[30ma di novembro]] - [[Papo Ioannes Paulus la 2ma]] vizitas [[Hispania]].
* [[15ma di decembro]] - [[Hispania]] apertas lua frontiero kun [[Gibraltar]].&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/15/newsid_2559000/2559887.stm|title=1982: Spain opens border with the Rock|publisher=BBC|accessdate=21ma di oktobro 2018}}&lt;/ref&gt;

=== [[Azia]] ===
* [[2ma di februaro]] - Masakro en Hama, [[Siria]].
* [[25ma di aprilo]] - [[Israel]] retretas de [[Sinai]] segun pacala pakto kun [[Egiptia]].
* [[6ma di junio]] - [[Milito di Libano]] komencas: [[Israel]]ana trupi duktata da [[Ariel Sharon]] konquestos suda Libano til [[Beirut]].
* [[13ma di junio]] - En [[Saudi-Arabia]] [[Fahd]] divenas rejo.
* [[20ma di agosto]] - Multanaciona trupi venas surveyar la retreto di [[PLO]] de [[Beirut]].
* [[4ma di decembro]] - Nova [[konstituco]] en [[Popul-Republiko Chinia]].

=== [[Afrika]] ===
* [[1ma di februaro]] - [[Senegal]] e [[Gambia]] formacas laxa uniono di stati, konocata kom [[Kunfederuro Senegambia]].

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[13ma di januaro]] - [[Aeroplano]] [[Boeing 737]] kolizionas kontre ponto en [[Washington DC]], falas che [[rivero Potomac]], e 78 homi mortas.
* [[17ma di aprilo]] - Nova [[konstituco]] di [[Kanada]] imperas totala nedependo de [[Unionita Rejio]].
* [[12ma di junio]] - En [[New York]] 750.000 homi demonstras kontre nuklear armi.

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[19ma di marto]] - [[Arjentinia]]na soldati rivovenas l'[[insulo Sud-Georgia]] en [[Falklandi]] anticipante milito.
* [[2ma di aprilo]] - [[Arjentinia]] konquestas Falklandi ed anuncas ke 149-yara regno dal Angli finas.
* [[1ma di mayo]] - En Falklandi, avioni ''[[Avro Vulcan]]'' del Unionita Rejio bombardas aerodromo di [[Port Stanley]].
* [[2ma di mayo]] - [[Submara navo]] di Unionita Rejio igas sinkar ''General Belgrano'' dum la [[milito di Falklandi]].
* [[4ma di mayo]] - [[Milito di Falklandi]]: [[Arjentinia]]n ''Exocet''-projektilo sinkas Britaniana militonavo ''HMS Sheffield''.&lt;ref name=history&gt;{{cite web|url=http://www.thepeoplehistory.com/may4th.html|title = What happened on May 4th - This day in History |publisher= thepeoplehistory.com |language={{en}} |accessdate=3ma di mayo 2015}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di mayo]] - Unionita Rejio rivovenas [[Falklandi]] e konquestas la bayo di San Carlos. Unesma granda landala kombato che l'insulo.
* [[14ma di junio]] - [[Milito di Falklandi]] finas.

== Naski ==
[[Arkivo:David Nalbandian (7411448814).jpg|130px|thumb|[[David Nalbandian]]]]
* [[1ma di januaro]] - [[David Nalbandian]], Arjentiniana tenisisto
* [[13ma di januaro]] - [[Guillermo Coria]], Arjentiniana tenisisto
* [[25ma di januaro]] - [[Noemi]], italiana kantistino
* [[5ma di februaro]] - [[Marco Di Meco]], Italiana muzikisto
* [[10ma di februaro]] - [[Justin Gatlin]], Usan atleto
* [[17ma di februaro]] - [[Adriano Leite Ribeiro]], Braziliana futbalisto
* [[3ma di marto]] - [[Marjorie Estiano]], Brazilian aktorino
* [[21ma di marto]] - [[Maria Elena Camerin]], Italiana tenisistino
[[Arkivo:Danica Patrick AA Signing 2010 05 27.JPG|130px|thumb|[[Danica Patrick]]]]
* [[25ma di marto]] - [[Danica Patrick]], Usan automobilistino
* [[10ma di aprilo]] - [[Chyler Leigh]], Usan aktorino, kantistino e manekinino
* [[15ma di aprilo]] - [[Seth Rogen]], Usan aktoro e komediisto
* [[22ma di aprilo]] - [[Kaká]], Braziliana futbalisto
* [[30ma di aprilo]] - [[Kirsten Dunst]], Usan aktorino
* [[15ma di mayo]] - [[Jessica Sutta]], Usana kantistino, dansistino, beleso-manekinino ed aktorino ([[Pussycat Dolls]])
* 15ma di mayo - [[Layal Abboud]], Libanana kantistino, dansistino e manekinino
* [[24ma di mayo]] - [[Tiago Camilo]], Braziliana judoisto
* [[29ma di mayo]] - [[Ana Beatriz Barros]], Braziliana manekino
* [[1ma di junio]] - [[Justine Henin]], Belgiana tenisistino
[[Arkivo:IsinbaevaC.JPG|thumb|130px|[[Yelena Isinbayeva]]]]
* [[3ma di junio]] - [[Yelena Isinbayeva]], Rusian atletino
* [[9ma di junio]] - [[Christina Stürmer]], Austriana kantistino
* 9ma di junio - [[Mamuka Bakhtadze]], chefministro di Gruzia
* [[20ma di junio]] - [[Yas]], Iranana kantisto
* [[28ma di junio]] - [[Irakli Garibashvili]], chefministro di Gruzia
* [[1ma di julio]] - [[Anelia]], Bulgariana kantistino
* [[9ma di julio]] - [[Sakon Yamamoto]], Japonian automobilisto
[[Arkivo:Loreal Femina Women Awards 2012.jpg|thumb|130px|[[Priyanka Chopra]]]]
* [[18ma di julio]] - [[Priyanka Chopra]], Indiana manekinino ed aktorino
* [[2ma di agosto]] - [[Hélder Postiga]], Portugalana futbalisto
* [[15ma di agosto]] - [[Lia Quartapelle]], Italiana politikistino
* [[30ma di agosto]] - [[Andy Roddick]], Usana tenisisto
* [[7ma di septembro]] - [[Emese Szász]], Hungara skermistino
* [[28ma di septembro]] - [[Anderson Varejão]], Braziliana basketbalisto
* [[2ma di oktobro]] - [[Cléo Pires]], Brazilian aktorino
[[Arkivo:Ian Thorpe (6870963982).jpg|thumb|130px|[[Ian Thorpe]]]]
* [[13ma di oktobro]] - [[Ian Thorpe]], Australiana natisto, Olimpiala championo
* [[18ma di oktobro]] - [[Svitlana Serhiyivna Loboda|Svitlana Loboda]], Ukrainana kantistino
* [[12ma di novembro]] - [[Yulia Kovalchuk]], Rusa kantistino
* [[23ma di novembro]] - [[Asafa Powell]], Jamaikan atleto
* [[28ma di novembro]] - [[Leandro Barbosa]], Braziliana basketbalisto
* [[30ma di novembro]] - [[Elisha Cuthbert]], Kanadan aktorino
* [[8ma di decembro]] - [[Nicki Minaj]], Trinidadana kantistino e kompozistino
* [[16ma di decembro]] - [[Anna Volodimirivna Syedokova|Anna Syedokova]], Ukrainana kantistino
* [[19ma di decembro]] - [[Tamilla Rashidovna Abasova|Tamilla Abasova]], Rusiana ciklistino
* [[20ma di decembro]] - [[Keny Arkana]], Arjentiniana kantistino di rap

== Morti ==
* [[13ma di januaro]] - [[Marcel Camus]], Franciana filmifisto (n. 1912)
* [[18ma di januaro]] - [[Huang Xianfan]], Chiniana historiisto (n. 1899)
[[Arkivo:ElisBA1979.jpg|130px|thumb|[[Elis Regina]]]]
* [[19ma di januaro]] - [[Elis Regina]], Braziliana kantistino (n. 1945)
* [[22ma di januaro]] - [[Eduardo Frei Montalva]], prezidanto di Chili (n. 1911)
* [[24ma di januaro]] - [[Alfredo Ovando Candía]], prezidanto di Bolivia (n. 1918)
* [[17ma di februaro]] - [[Thelonious Monk]], Usana jazo-muzikisto (n. 1917)
* [[2ma di marto]] - [[Philip K. Dick]], Usana skriptisto di ciencala fiktivajo (n. 1928)
* [[3ma di marto]] - [[William Francis Giauque]], Kanadana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1895)
[[Arkivo:John_Belushi_HS_Yearbook.jpeg|thumb|130px|[[John Belushi]]]]
* [[5ma di marto]] - [[John Belushi]], Usan aktoro (n. 1949)
* [[6ma di marto]] - [[Ayn Rand]], Usana skriptistino e filozofo (n. 1905)
* [[12ma di marto]] [[Johan Wilhelm Rangell]], chefministro di Finlando (n. 1894)
* [[28ma di marto]] - [[William Giauque]],  Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1895)
* [[29ma di marto]] - [[Carl Orff]], Germana kompozisto (n. 1895)
* [[24ma di aprilo]] - [[Sérgio Buarque de Holanda]], Braziliana skriptisto, jurnalisto e literaturo-kritikisto (n. 1902)
* [[8ma di mayo]] - [[Gilles Villeneuve]], Franc automobilisto di ''[[Formulo 1]]'' (n. 1950)
* [[22ma di mayo]] - [[Cevdet Sunay]], prezidanto di Turkia (n. 1899)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.biyografi.info/kisi/cevdet-sunay |titulo=Cevdet Sunay biyografisi|idiomo={{tr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[24ma di mayo]] - [[Tauno Palo]], Finlandan aktoro (n. 1908)
* [[29ma di mayo]] - [[Romy Schneider]], Austrian aktorino (n. 1938)
* [[2ma di junio]] - [[Fazal Ilahi Chaudhry]], prezidanto di Pakistan (n. 1904)
* [[10ma di junio]] - [[Rainer Werner Fassbinder]], Germana filmifisto (n. 1945)
* [[12ma di junio]] - [[Karl von Frisch]], Austriana zoologiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1886)
* [[16ma di junio]] - [[James Honeyman-Scott]], Usana gitaristo ([[The Pretenders]]) (n. 1958)
* [[4ma di julio]] - [[Silvestre Antonio Guzmán Fernández]], prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1911)
* [[18ma di julio]] - [[Roman Osipovich Jakobson|Roman Jakobson]], Rusa linguisto, fonologisto e teoriisto pri literaturo (n. 1896)
* [[24ma di julio]] - [[Jean Girault]], Franca filmifisto (n. 1924)
* [[12ma di agosto]] - [[Tomás Romero Pereira]], prezidanto di Paraguay (n. 1886)
* 12ma di agosto - [[Henry Fonda]], Usan aktoro (n. 1905)
[[Arkivo:Hugo_Theorell_nobel.jpg|thumb|130px|[[Hugo Theorell]]]]
* [[15ma di agosto]] - [[Hugo Theorell]], Suediana ciencisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1903)
* [[21ma di agosto]] - Rejulo [[Sobhuza la 2ma di Swazilando]] (nune [[Eswatini]]) (n. 1899)
* [[23ma di agosto]] - [[Stanford Moore]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1913)
* [[29ma di agosto]] - [[Ingrid Bergman]], Suedian aktorino (n. 1915)
* [[1ma di septembro]] - [[Władysław Gomułka]], Poloniana politikisto (n. 1905)
* [[11ma di septembro]] - [[Wifredo Lam]], Kubana piktisto (n. 1902)
* [[14ma di septembro]] - [[Kristján Eldjárn]], prezidanto di Islando (n. 1916)
[[Arkivo:Grace_Kelly_1956.jpg|thumb|130px|[[Grace Kelly]]]]
* 14ma di septembro - [[Grace Kelly]], Usan aktorino e princino di Monako (n. 1929)
* [[4ma di oktobro]] - [[Ahmed Hassan al-Bakr]], prezidanto di Irak (n. 1914)
* 4ma di oktobro - [[Stefanos Stefanopulos]], chefministro di Grekia (n. 1898)
* [[8ma di oktobro]] - [[Philip Noel-Baker]], barono Noel-Baker, Kanadana pacifisto, Nobel-laureato (n. 1889)
* [[18ma di oktobro]] - [[Pierre Mendès France]], chefministro di Francia (n. 1907)
* [[5ma di novembro]] - [[Jacques Tati]] (nask. Tatischeff), Franc aktoro e filmifisto (n. 1907)
* [[10ma di novembro]] - [[Leonid Ilyich Brejnev|Leonid Brejnev]], chefo di [[Sovietia]] (n. 1906)
* [[23ma di novembro]] - [[Adoniran Barbosa]], Braziliana kantisto e kompozisto (n. 1910)
* [[2ma di decembro]] - [[Marty Feldman]], Usan aktoro e komediisto (n. 1934)
* [[Georges Moureaux]], Franca Idisto, redaktero di la revuo ''Progreso'' (n. 1914)
* [[Ahmad al-Khatib]], chefministro di Siria (n. 1933)

== Nobel-premiiziti ==
{{commonscat}}
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Kenneth G. Wilson]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Aaron Klug]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Sune Bergström]], [[Bengt I. Samuelsson]], [[John Robert Vane]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Gabriel García Márquez]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Alva Myrdal]], [[Alfonso García Robles]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[George Stigler|George Joseph Stigler]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1980a]]</text>
      <sha1>biifvsoxyd70ntpqwwrvxhjrxtgxmto</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1987</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1400</id>
    <revision>
      <id>995146</id>
      <parentid>994986</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T00:32:29Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Shipachyov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12562" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1987''' (MCMLXXXVII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[jovdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 987ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 87ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 8ma yaro di la [[yari 1980a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[23ma di februaro]] - [[Supernovo]] ''1987a'' remarkesas. Ol esas videbla per nuda okuli. (Antea supernovo videsis en 1604).

=== [[Mondo]] ===
* [[12ma di junio]] - [[Listo di prezidanti di Usa|Prezidanto di Usa]] [[Ronald Reagan]] pregas ke chefo di [[Sovietia]] [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] faligez la [[Murego di Berlin]].
* [[19ma di oktobro]] - Akciono-kursi krakas (c. 30 %) omnaloke en mondo.
* [[16ma di septembro]] - On subskribas en [[Montreal]], [[Kanada]], deklaro pri diminuto di la [[ozono]]-destuktanta materiaji.
* [[7ma di decembro]] - [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] e [[Ronald Reagan]] renkontras unesmafoye en [[Washington DC]].

=== [[Europa]] ===
* [[6ma di marto]] - Paromo ''MS Herald of Free Enterprise'' kulbutas proxim Zeebruge, [[Belgia]]. To produktas 193 morti.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/6/newsid_2515000/2515923.stm|title=1987: Hundreds trapped as car ferry capsizes|accessdate=11ma di septembro 2016|publisher=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[28ma di mayo]] - Germana [[Mathias Rust]] flugas tra aerala surveyo di [[Sovietia]] til la [[Reda Placo]] en [[Moskva]]. Ilu libereskos la [[3ma di agosto]] [[1988]].
* [[11ma di junio]] - [[Margaret Thatcher]] divenas triesmafoye [[listo di chefministri di Unionita Rejio|chefministro di Unionita Rejio]].
* [[28ma di julio]] - Varmesko produktas 600 morti en [[Athina]], [[Grekia]].
* [[16ma di oktobro]] - Venti kun forteso di [[uragano]] frapas la sudo di [[Anglia]] e produktas 18 morti.&lt;ref&gt;{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/16/newsid_2533000/2533219.stm|title=1987: Hurricane winds batter southern England|publisher=BBC|accessdate=11ma di septembro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[1ma di decembro]] - La konstrukto di tunelo sub [[Angla Kanalo]] komencas.

=== [[Azia]] ===
* [[11ma di februaro]] - [[Filipini]] adoptas nova [[konstituco]].
* [[17ma di mayo]] - [[Milito Iran-Irak]]: Irakana milital aeroplano pafas du fuzei ''Exocet'' kontre Usana militonavo ''USS Stark''. L'explozo produktas 37 morti e 21 plusa 21 homi vundita.
* [[29ma di novembro]] - Aviono [[Boeing 707]] de la kompanio ''Korean Air'' explozas super la frontiero [[Myanmar]]-[[Tailando]] e produktas 155 morti.
* [[9ma di decembro]] - Revolto da [[Palestina]]ni komencas en kampo di refujinti en Jabalya.

=== [[Afrika]] ===
* [[12ma di junio]] - [[Jean-Bédel Bokassa]], ex-imperiestro di Centrafrika judiciesas e kondamnesas a [[mortopuniso]].
* [[3ma di septembro]] - Militisti kaptas povo en [[Burundi]] e revokas prezidanto [[Jean-Baptiste Bagaza]].
* [[7ma di novembro]] - [[Zine El Abidine Ben Ali]] asumas la prezidanteso di [[Tunizia]]. Ilu restos en povo til 2011.

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[20ma di februaro]] - En [[Salt Lake City]], [[Usa]], [[Ted Kaczynski]], konocata kom ''[[Unabomber]]'', explozas bombo en butiko di [[komputero|komputeri]].
* [[11ma di mayo]] - Unesmafoye translacesas kune kordio e pulmono en [[Baltimore]], [[Maryland]].
* [[18ma di novembro]] - La [[parlamento]] di [[Usa]] konstatas ke prezidanto [[Ronald Reagan]] esas kulpinta en l'[[afero Iran-Contra]].

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[16ma di januaro]] - Sequanti di [[Equador]]ana generalo Frank Vargas Pazzos kidnapas prezidanto [[León Febres Cordero]] e demandas la libereso dil generalo.
* [[5ma di marto]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.0 che [[skalo di Richter]] frapas la nordo di [[Equador]].
* [[13ma di septembro]] - En [[Goiânia]], [[Brazilia]], du eskombro-kolektisti apertas kapsulo kun [[Cesio|cesio-137]] qua uzabis en anciena aparato di [[radiaco X]], e kontaminas su ed altra personi di lia familii e vicini. Quar personi mortas (la du kolektisti e la filiino e la spozino de un ek la du) e plusa 245 homi kontaminesas per radiaco.&lt;ref&gt;{{cite web|title= Acidente com o Césio-137 |url=http://brasilescola.uol.com.br/quimica/acidente-cesio137.htm|publisher=Brasil Escola|accessdate=13ma di septembro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[30ma di septembro]] - [[Surinam]] adoptas lua nuna [[konstituco]].

=== [[Oceania]] ===
* [[1ma di agosto]] - Segun lego aprobita ye la [[20ma di julio]] ca yaro, [[Maori-linguo]] divenas oficala en [[Nova-Zelando]].
* [[10ma di oktobro]] - [[Fidji]] divenas [[republiko]].

== Naski ==
[[Arkivo:Sirusho_pic.jpg|thumb|130px|[[Sirusho]]]]
* [[7ma di januaro]] - [[Sirusho]], Armeniana kantistino
* [[10ma di januaro]] - [[César Cielo Filho]], Braziliana natisto
* [[23ma di januaro]] - [[Teodora Andreeva]], [[Andrea (Bulgariana kantistino)|Andrea]], Bulgariana kantistino
* [[24ma di januaro]] - [[Luis Suárez]], Uruguayana futbalisto
* [[2ma di februaro]] - [[Gerard Piqué]], Hispana futbalisto
* [[3ma di februaro]] - [[Elvana Gjata]], Albaniana kantistino, kompozistino ed aktorino
* [[8ma di februaro]] - [[Carolina Kostner]], artala sketistino Italiana
* [[14ma di februaro]] - [[Edinson Cavani]], Uruguayana futbalisto
* [[21ma di februaro]] - [[Ellen Page]], Kanadan aktorino
[[Arkivo:Kesha_Planes_Fire_%26_Rescue_premiere_July_2014_(cropped).jpg|thumb|130px|[[Kesha]]]]
* [[1ma di marto]] - [[Kesha]], Usana kantistino
* [[12ma di marto]] - [[Vadim Alexandrovich Shipachyov|Vadim Shipachyov]], Rusiana hokeisto
* [[26ma di marto]] - [[Larisa Korobeynikova]], Rusa skermisto
* [[27ma di marto]] - [[Polina Gagarina]], Rusa kantistino e kompozistino
* [[4ma di aprilo]] - [[Sami Khedira]], Germana futbalisto
* [[11ma di aprilo]] - [[Joss Stone]], Britaniana kantistino
* [[18ma di aprilo]] - [[Rosie Huntington-Whiteley]], Angla aktorino e manekinino
* [[19ma di aprilo]] - [[Maria Sharapova]], Rusa tenisistino
* [[22ma di aprilo]] - [[David Luiz]], Braziliana futbalisto
* [[28ma di aprilo]] - [[Samantha Akkineni]], Indian aktorino
* [[29ma di aprilo]] - [[Joanna Maranhão]], Braziliana natistino
* [[4ma di mayo]] - [[Cesc Fàbregas]], Hispana futbalisto
* [[15ma di mayo]] - [[Thaísa Menezes]], Braziliana volebalistino
* [[22ma di mayo]] - [[Novak Đoković]], Serbiana tenisistulo
* [[24ma di mayo]] - [[Déborah François]], Belga aktorino
* [[21ma di junio]] - [[Olena Tokar]], Ukrainana soprano
[[Arkivo:2015 UEFA Super Cup 64 crop.jpg|thumb|130px|[[Lionel Messi]]]]
* [[24ma di junio]] - [[Lionel Messi]], Arjentiniana futbalisto
* [[3ma di julio]] - [[Sebastian Vettel]], German automobilisto di [[Formulo 1]]
* [[11ma di julio]] - [[DJ Layla]], Moldovana kantistino e disk-jokeo
* [[4ma di agosto]] - [[Aleksa Bečić]], Montenegrana politikisto
* [[11ma di agosto]] - [[Robertlandy Simón]], Kubana volebalisto
* [[20ma di agosto]] - [[Cătălina Ponor]], Rumana gimnastikistino
* [[25ma di agosto]] - [[Liu Yifei]], Chinian aktorino
* [[16ma di septembro]] - Anthony Padilla, Usana komikisto, membro di komikala grupo de Interreto [[Smosh]]
* [[22ma di septembro]] - [[Bojan Šaranov]], Serbiana futbalisto
* [[28ma di septembro]] - [[Hilary Duff]], Usan aktorino e kantistino
* [[30ma di septembro]] - [[Flora Duffy]], Bermudan atletino
* [[15ma di oktobro]] - [[Andrei Bahdanovich]], Bielorusa kanoisto, Olimpiala championo
[[Arkivo:Zac Efron on the red carpet of the Baywatch in Miami 02.png|thumb|130px|[[Zac Efron]]]]
* [[18ma di oktobro]] - [[Zac Efron]], Usan aktoro
* [[22ma di oktobro]] - [[Tiki Gelana]], Etiopian atletino
* [[6ma di novembro]] - [[Ana Ivanović]], Serbiana tenisistino
* 6ma di novembro - [[Niccolò Campriani]], Italiana sporta pafisto
* [[27ma di novembro]] - [[Lena Belkina]], Ukrainana kantistino
* [[30ma di novembro]] - Ian Hecox, membro di la dueto komikala [[Smosh]]
* [[10ma di decembro]] - [[Gonzalo Higuaín]], Arjentiniana futbalisto
* [[19ma di decembro]] - [[Karim Benzema]], Franca futbalisto

== Morti ==
[[Arkivo:Galo_Plaza_Lasso.jpg|thumb|130px|[[Galo Plaza Lasso]]]]
* [[28ma di januaro]] - [[Galo Plaza Lasso]], prezidanto di Equador (n. 1906)
* [[2ma di februaro]] - [[Alistair MacLean]], Britaniana skriptisto (n. 1922)
* [[22ma di februaro]] - [[Andy Warhol]], Usan artisto ed skriptisto (n. 1928)
* [[2ma di marto]] - [[Randolph Scott]], Usan aktoro (n. 1898)
* [[3ma di marto]] - [[Danny Kaye]], Usan aktoro, komikisto (n. 1911)
* [[19ma di marto]] - [[Louis de Broglie]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1892)
* [[11ma di aprilo]] - [[Primo Levi]], Italiana kemiisto e skriptisto (n. 1919)
[[Arkivo:Rita_Hayworth_-_1940.JPG|thumb|130px|[[Rita Hayworth]]]]
* [[14ma di mayo]] - [[Rita Hayworth]], Usan aktorino (n. 1918)
* [[17ma di mayo]] - [[Gunnar Myrdal]], Sueda ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1898)
* [[27ma di mayo]] - [[John Howard Northrop]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1891)
* [[29ma di mayo]] - [[Choudhary Charan Singh]], chefministro di India (n. 1902)
* [[2ma di junio]] - [[Andrés Segovia]], Usana gitaristo (n. 1893)
* [[13ma di junio]] - [[Geraldine Page]], Usan aktorino (n. 1924)
[[Arkivo:Astaire,_Fred_-_Never_Get_Rich.jpg|thumb|130px|[[Fred Astaire]]]]
* [[22ma di junio]] - [[Fred Astaire]], Usan aktoro e dansisto (n. 1899)
* [[18ma di julio]] - [[Gilberto Freyre]], Braziliana skriptisto ed antropologo (n. 1900)
* [[1ma di agosto]] - [[Pola Negri]], Polonian aktorino (n. 1897)
* [[7ma di agosto]] - [[Nobusuke Kishi]], chefministro di  Japonia (n. 1896)
* 7ma di agosto - [[Camille Chamoun]], prezidanto di Libano (n. 1900)
* [[17ma di agosto]] - [[Rudolf Hess]], Germana nacional-socialist oficiro (n. 1894)
* 17ma di agosto - [[Carlos Drummond de Andrade]], Braziliana poeto (n. 1902)
* [[26ma di agosto]] - [[Georg Wittig]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1897)
* [[28ma di agosto]] - [[John Huston]], Usan aktoro (n. 1906)
* [[29ma di agosto]] - [[Lee Marvin]], Usan aktoro (n. 1924)
* [[2ma di septembro]] - [[Alfredo Oscar Saint-Jean]], prezidanto di Arjentinia (n. 1926)
* [[9ma di septembro]] - [[Einar Gerhardsen]], chefministro di Norvegia tri foyi (n. 1897)
* [[11ma di septembro]] - [[Peter Tosh]], Jamaikana kantisto e kompozisto (n. 1944)
* [[18ma di septembro]] - [[Américo Thomaz]], prezidanto di Portugal (n. 1894)
* [[19ma di septembro]] - [[Einar Gerhardsen]], chefministro di Norvegia (n. 1897)
* [[23ma di septembro]] - [[Bob Fosse]], Usana dramatisto (n. 1927)
* [[29ma di septembro]] - [[Henry Ford 2ma]], Usan industriestro (n. 1917)
* [[2ma di oktobro]] - [[Peter Medawar]], Britaniana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1915)
* [[3ma di oktobro]] - [[Jean Anouilh]], Franca skriptisto (n. 1910)
* [[8ma di oktobro]] - [[Konstantinos Tsatsos]], prezidanto di Grekia (n. 1899)
[[Arkivo:William_P_Murphy.jpg|thumb|130px|[[William Parry Murphy|William P. Murphy]]]]
* [[9ma di oktobro]] - [[William Parry Murphy]], Usana mediko, Nobel-laureato (n. 1892)
* 9ma di oktobro - [[Ella Eronen]], Finlandan aktoro (n. 1900)
* [[12ma di oktobro]] - [[Fahri Korutürk]], diplomacisto e prezidanto di Turkia (n. 1903)
* [[13ma di oktobro]] - [[Kishore Kumar]], Indiana kantisto ed aktoro (n. 1929)
* [[13ma di oktobro]] - [[Walter Brattain]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1902)
* [[15ma di oktobro]] - [[Thomas Sankara]], prezidanto di Burkina Faso (n. 1949)
* [[20ma di oktobro]] - [[Andrei Kolmogorov]], Rusa matematikisto (n. 1903)
* [[1ma di novembro]] - [[René Lévesque]], Kanadana politikisto (n. 1922)
* [[10ma di novembro]] - [[Seyni Kountché]], prezidanto di Nijer (n. 1931)
* [[12ma di novembro]] - [[Cornelis Vreeswijk]], Sueda kantisto, trubaduro (n. 1937)
* [[2ma di decembro]] - [[Luis Federico Leloir]], Arjentiniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1906)
* [[17ma di decembro]] - [[Marguerite Yourcenar]], Franca skriptisto (n. 1903)
* [[24ma di decembro]] - [[Joop den Uyl]], chefministro di Nederlando (n. 1919)
* [[Boris Konstantinovich Aaronov|Boris Aaronov]], Ukrainan Idisto (n. 1907)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[J. Georg Bednorz]], [[Karl Alexander Müller]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Donald James Cram]], [[Jean-Marie Lehn]], [[Charles J. Pedersen]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Susumu Tonegawa]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Iosif Alexandrovich Brodski|Iosif Brodski]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Óscar Arias]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Robert Solow]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1980a]]</text>
      <sha1>bs68ihlk4by0xku56ib83u8huguq0xy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1994</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1463</id>
    <revision>
      <id>995176</id>
      <parentid>994987</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:53:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Miheyev</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13498" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1994''' (MCMXCIV per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 994ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 94ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 5ma yaro di la [[yari 1990a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[16ma di julio|16ma]] til la [[22ma di julio]] - Parti ek granda [[kometo]] ''Shoemaker-Levy 9'' kolizionas kontre [[Jupitero]].

=== [[Mondo]] ===
* [[13ma di marto]] - Programo por komputeri [[Linux]] 1.0 publikigesas.
* [[15ma di agosto]] - Teroristo &quot;[[Shakalo (teroristo)|Shakalo]]&quot; alias Ilich Ramirez Sanchez arestesas en [[Sudan]]. Il havis kontakti exemple kun la grupo [[Baader-Meinhof]].

=== [[Europa]] ===
* [[6ma di februaro]] - En [[Finlando]], [[Martti Ahtisaari]] elektesas prezidanto per 53,9 % de voti.
* [[12ma di februaro]] - “La Krio” da [[Edvard Munch]] furtesas en Nacionala Galerio, en [[Oslo]]. La pikturo obtenesas retroe en [[mayo]].
* [[4ma di marto]] - [[Austria]], [[Suedia]] e [[Finlando]] kontratas pri membresko en [[Europana Uniono]]. 
* [[Marto]] - En [[Italia]] le dextra vinkas elekti. Un ek la vinkinti esas [[Silvio Berlusconi]].
* [[6ma di mayo]] - Rejino [[Elizabeth la 2ma di Unionita Rejio]] e Franca prezidanto [[François Mitterrand]] inauguras la [[Tunelo sub l'Angla kanalo|tunelo]] sub l'[[Angla Kanalo]] inter [[Unionita Rejio]] e [[Francia]].
* [[21ma di julio]] - [[Tony Blair]] divenas prezidanto di Laborista-partiso.
* [[29ma di agosto]] - Lasta Sovietiana trupi foriras [[Estonia]] e [[Latvia]].
* [[28ma di septembro]] - Pasajero-navo &quot;[[Estonia (navo)|Estonia]]&quot; sinkas en [[Baltika Maro]], e 852 homi dronas su.
* [[9ma di oktobro]] - En [[Austria]] extremista-dextra &quot;Libereso-partiso&quot; sucesas en elekti, ma socialdemokrati e kristdemokrati prenos povo.
* [[16ma di oktobro]] - En [[Finlando]] 56.9 % votas yes pri la membreso en [[Europana Uniono]].
* [[13ma di novembro]] - En [[Suedia]] 52,2% votas yes pri la membreso en [[Europana Uniono]]. 
* [[14ma di novembro]] - Reguloza treno-trafiko inter [[London]] e [[Paris]] komencas tra la [[Tunelo sub l'Angla kanalo]].
* [[28ma di novembro]] - Per 52,2% ek la valida voti, plebicito pri membresko che [[Europana Uniono]] [[Norvegia]] rezultas la vinko dil &quot;no&quot;.&lt;ref&gt;{{cite news |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/28/newsid_4208000/4208314.stm |title=1994: Norway votes 'no' to Europe |accessdate=22ma di januaro 2009 |publisher= BBC |date= 28ma di novembro 1994}}&lt;/ref&gt;
* [[30ma di novembro]] - Fairo che krozonavo ''MS Achille Lauro'' proxim la litoro di [[Somalia]], produktas 4 morti e plusa 8 homi vuntida.
* [[11ma di decembro]] - [[Rusia|Rusa]] trupi atakas [[Chechenia]] por supresar volo di Checheni pri nedependo.

=== [[Azia]] ===
* [[8ma di julio]] - [[Kim Il Sung]] mortas en [[Nord-Korea]]. Lia filiulo, [[Kim Jong Il]] asumas povo.
* [[25ma di julio]] - [[Israel]] e [[Jordania]] deklaras en [[Washington DC]], ke militala stando depos [[1948]] inter li finos.
* [[6ma di septembro]] - [[Tajikistan]] adoptas lua nuna [[konstituco]].
* [[26ma di oktobro]] - [[Israel]] e [[Jordania]] paktas pri paco.

=== [[Afrika]] ===
* [[1ma di marto]] - [[Sudafrika]] transferas la suvereneso sur [[Walvis Bay]] a [[Namibia]].
* [[6ma di aprilo]] - L' aeroplano di prezidanto di [[Ruanda]], Habyarimanaja, esas pafita infre super [[Kigali]].
* [[7ma di aprilo]] - Le [[populo Hutu|Hutu]] komencas masakrar le [[populo Tutsi|Tutsi]] en [[Ruanda]].
* [[27ma di aprilo]] - En [[Sudafrika]] eventas l'unesma demokratial elekto, ube negra civitani anke povas votar.&lt;ref&gt;{{cite web|title= South Africa’s first democratic elections |url=http://www.sahistory.org.za/dated-event/south-africas-first-democratic-elections |publisher=South African History Online|accessdate=26ma di aprilo 2017|language={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di mayo]] - En [[Sudafrika]] [[Nelson Mandela]] divenas unesma nigra prezidanto.
* [[3ma di julio]] - En l'unesma libera votado por prezidanto en [[Guinea-Bisau]] [[João Bernardo Vieira]] vinkas l'unesma baloto.
* [[agosto]] - [[Ter-tremo]] en [[Aljeria]] produktas 171 morti.
* [[28ma di decembro]] - En [[Centrafrika]] aprobesas nova [[konstituco]].

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[1ma di januaro]] - L' areo dil libera-komerco, [[NAFTA]], efikeskas inter [[Usa]], [[Kanada]] e [[Mexikia]].
* [[17ma di januaro]] - [[Ter-tremo]] en [[Los Angeles]]. Cirkume 3,000 personi vundesas e 20,000 perdas hemo.
* [[februaro]] - En [[Usa]] koldego e nivo produktas 140 morti.
* [[12ma di junio]] - Nicole Brown Simpson e lua amikulo Ronald Goldman mortigesas en [[Los Angeles]]. La ludisto di Usan-futbalo [[O. J. Simpson]] akuzesas pri l'ago.
* [[17ma di julio]] - [[Brazilia]] vinkas [[Italia]] en maxima puniso e ganas [[Mondala Kupo di Futbalo]].
* [[19ma di decembro]] - Valoro di [[Mexikiana peso]] krakas relate la [[dolaro di Usa]] (de relato 3 : 1 til 10 : 1). [[Usa]] salvas [[Mexikia]] donante presto di 50 miliardi dolari.

=== [[Central Amerika]] ===
* [[19ma di septembro]] - [[Usa]] duktas milital operaco en [[Haiti]] por suplantar militisti kun demokratiale elektita prezidanto [[Jean-Bertrand Aristide]].
* [[15ma di oktobro]] - Jean-Bertrand Aristide retrosendesas a povo en [[Haiti]].

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[2ma di julio]] - Kolumbiana futbalisto [[Andrés Escobar]] pafesas pos l'arivo a hemlando, pro ke il nochizis un punto kontre lia esquado, en ludo dum la [[Mondala Kupo di Futbalo]].
* [[18ma di julio]] - Atako per bombo a sideyo di AMIA (mutual asociuro [[Israel]]-[[Arjentinia]]) en [[Buenos Aires]] produktas 84 morti.
* [[3ma di oktobro]] - En [[Brazilia]] [[Fernando Henrique Cardoso]] vinkas prezidantal elekto.

=== [[Oceania]] ===
* [[15ma di agosto|15]] til [[25ma di agosto]] - Trupi de [[Papua-Nova-Guinea]] okupas portuo, aeroportuo e la chef-urbo di [[Bougainville]].
* [[1ma di oktobro]] - [[Palau]] divenas nedependanta.

== Naski ==
[[Arkivo:Dakota Fanning Very Good Girls Premiere.jpg|thumb|130px|[[Dakota Fanning]]]]
* [[23ma di februaro]] - [[Dakota Fanning]], Usan aktorino
* [[1ma di marto]] - [[Justin Bieber]], Kanadana kantisto
* [[7ma di marto]] - [[Chase Kalisz]], Usana natisto
* [[15ma di marto]] - [[Georgia Taylor-Brown]], Britanian atletino
* [[11ma di aprilo]] - [[Duncan Laurence]], Nederlandana kantisto
* [[14ma di mayo]] - [[Pernille Blume]], Dana natistino
* [[25ma di mayo]] - [[Aly Raisman]], Usana gimnastikistino
* [[15ma di junio]] - [[Lee Kiefer]], Usana skermistino
* [[8ma di agosto]] - [[Saikhom Mirabai Chanu]], Indiana halterlevisto
[[Arkivo:Kosuke Hagino 200216ea.jpg|thumb|130px|[[Kosuke Hagino]]]]
* [[15ma di agosto]] - [[Kosuke Hagino]], Japoniana natistulo
* [[19ma di agosto]] - [[Nafissatou Thiam]], Belga atletino
* [[23ma di septembro]] - [[Yerry Mina]], Kolumbiana futbalisto
* [[29ma di septembro]] - [[Halsey]], Usana kantistino
* [[10ma di oktobro]] - [[Ilya Andreyevich Miheyev|Ilya Miheyev]], Rusiana hokeisto
* [[19ma di oktobro]] - [[Samra Rahimli]], Azerbaijanana kantistino
* [[10ma di novembro]] - [[Andre De Grasse]], Kanadan atletulo

== Morti ==
* [[1ma di januaro]] - [[Cesar Romero]], Kuban-Usana cinem-aktoro (n. 1907)
* [[7ma di januaro]] - [[Phoumi Vongvichit]], prezidanto di Laos (n. 1909)
* [[17ma di januaro]] - [[Chung Il-kwon]], chefministro di Sud-Korea (n. 1917)
[[Arkivo:Tellysavalas.jpg|thumb|130px|[[Telly Savalas]]]]
* [[22ma di januaro]] - [[Telly Savalas]], Usan aktoro (n. 1924)
* [[2ma di februaro]] - [[Marija Gimbutas]], Lituanian-Usan arkeologiistino (n. 1921)
* [[6ma di februaro]] - [[Joseph Cotten]], Usan aktoro (n. 1905)
* [[7ma di februaro]] - [[Witold Lutosławski]], Poloninana kompozistulo (n. 1913)
* [[9ma di februaro]] - [[Howard Martin Temin]], Usana genetikisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1934)
* [[11ma di februaro]] - [[Paul Feyerabend]], filozofo (n. 1924)
* [[12ma di februaro]] - [[Donald Judd]], Usan artisto, minimalisto en piktado (n. 1928)
[[Arkivo:CharlesBukowski-1.jpg|thumb|130px|[[Charles Bukowski]]]]
* [[9ma di marto]] - [[Charles Bukowski]], Usana skriptisto e poeto (n. 1920)
* [[13ma di marto]] - [[Jacques Doucet]], Franca piktisto (n. 1924)
* [[22ma di marto]] - [[Walter Lantz]], Usana designisto e cinemo-direktisto (n. 1900)
* [[31ma di marto]] - [[Léon Degrelle]], Belga politikisto, fondinto di fashista movado nomizita &quot;rexismo&quot; (n. 1906)
* [[5ma di aprilo]] - [[Kurt Cobain]], Usana muzikisto ([[Nirvana]]) (n. 1967)
* [[6ma di aprilo]] - [[Juvénal Habyarimana]], prezidanto di Ruanda (n. 1937)
* 6ma di aprilo - [[Cyprien Ntaryamira]], prezidanto di Burundi (n. 1956)
* [[7ma di aprilo]] - [[Golo Mann]], Germana skriptisto e historiisto (n. 1909)
* [[17ma di aprilo]] - [[Roger Wolcott Sperry]], Usana neuropsikologiisto, Nobel-laureato (n. 1913)
[[Arkivo:Nixon edited transcripts.jpg|thumb|130px|[[Richard Nixon]]]]
* [[22ma di aprilo]] - [[Richard Nixon]], 37ma prezidanto di Usa (n. 1913)
* [[1ma di mayo]] - [[Ayrton Senna]], Brazilian automobilisto (n. 1960)
* [[5ma di mayo]] - [[Mário Quintana]], Braziliana skriptisto e tradukisto (n. 1906)
* [[8ma di mayo]] - [[George Peppard]], Usana cinem-aktoro (n. 1928)
* [[10ma di mayo]] - [[John Wayne Gacy]], Usana serial-asasinero (mortigita) (n. 1942)
* 10ma di mayo - [[Lucebert]], Nederlandana piktisto (n. 1924)
* [[19ma di mayo]] - [[Jacqueline Kennedy Onassis]], ex-spozino di [[John F. Kennedy]] ed [[Aristoteles Onassis]] (n. 1929)
* [[21ma di mayo]] - [[Giovanni Goria]], chefministro di Italia (n. 1943)
* [[29ma di mayo]] - [[Erich Honecker]], ex-chefo di [[GDR]], dum exilo en [[Chili]] (n. 1912)
* [[4ma di junio]] - [[Roberto Burle Marx]], Brazilian arkitekto (n. 1909)
* [[9ma di junio]] - [[Jan Tinbergen]], Nederlandan ekonomikisto, Nobel-laureato pri ekonomiko (n. 1903)
* [[14ma di junio]] - [[Henry Mancini]], Usana kompozisto, pianisto e maestro (n. 1924)
* [[22ma di junio]] - [[Otto Bradfisch]], Germana ekonomikisto e kolonelo di SS (n. 1903)
* [[2ma di julio]] - [[Andrés Escobar]], Kolumbiana futbalisto (n. 1967)
[[Arkivo:Kim Il Sung (5063684310).jpg|thumb|130px|[[Kim Il Sung]]]]
* [[8ma di julio]] - [[Kim Il Sung]], chefo di Nord-Korea (n. 1912)
* 8ma di julio - [[Dick Sargent]], Usan aktoro (n. 1930)
* [[16ma di julio]] - [[Julian Schwinger]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1918)
* [[20ma di julio]] - [[Paul Delvaux]], Belga piktisto (n. 1897)
* [[29ma di julio]] - [[Dorothy Crowfoot Hodgkin]], Britaniana kemiistino, Nobel-laureato (n. 1910)
* [[4ma di agosto]] - [[Giovanni Spadolini]], chefministro di Italia (n. 1925)
* [[11ma di agosto]] - [[Peter Cushing]], Angla aktoro (n. 1913)
[[Arkivo:Elias_Canetti_2.jpg|thumb|130px|[[Elias Canetti]]]]
* [[14ma di agosto]] - [[Elias Canetti]], Bulgara-Germaniana skriptisto (n. 1905)
* [[18ma di agosto]] - [[Richard Laurence Millington Synge]], Britaniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1914)
* [[19ma di agosto]] - [[Linus Pauling]], Usana kemiisto, [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Nobel-laureato]] pri kemio en 1954 e pri paco en 1962 (n. 1901)
* [[8ma di septembro]] - [[Sonia Martínez]], Hispana prizentistino di televiziono (n. 1963)
* [[11ma di septembro]] - [[Jessica Tandy]], Britanian-Usana cinem-aktorino (n. 1909)
* [[15ma di septembro]] - [[Moana Pozzi]], Italiana pornografio-aktorino (n. 1961)
* [[17ma di septembro]] - [[Karl Popper]], Britaniana filozofo (n. 1902)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.thefamouspeople.com/profiles/karl-popper-235.php|title=Karl Popper Biography|publisher=The Famous People|accessdate=6ma di junio 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[27ma di septembro]] - [[Carlos Lleras Restrepo]], prezidanto di Kolumbia (n. 1908)
* [[30ma di septembro]] - [[André Michel Lwoff]], Franca mikrobiologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1902)&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/biography/Lwoff.html|title=André Lwoff - Jewish Virtual Library|accessdate=14ma di septembro 2016}}&lt;/ref&gt;
* 30ma di septembro - [[Roberto Eduardo Viola]], prezidanto di Arjentinia (n. 1924)
* [[7ma di oktobro]] - [[Niels Kaj Jerne]], Dana-Angliana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1911)
* [[16ma di oktobro]] - [[Raúl Juliá]], Portorikan aktoro (n. 1940)
[[Arkivo:Burt_Lancaster.jpg|thumb|130px|[[Burt Lancaster]]]]
* [[20ma di oktobro]] - [[Burt Lancaster]], Usan aktoro (n. 1913)
* [[24ma di oktobro]] - [[Raúl Juliá]], Porto-Rikan aktoro (n. 1940)
* [[4ma di novembro]] - [[Sam Francis]], Usana piktisto (n. 1923)
* [[10ma di novembro]] - [[Carmen McRae]], Usana kantistino di [[jazo]] (n. 1920)
* [[18ma di novembro]] - [[Cab Calloway]], Usana kantisto e muzikistulo (n. 1907)
* [[8ma di decembro]] - [[Tom Jobim]], Braziliana kompozisto e muzikisto (n. 1927)
* [[13ma di decembro]] - [[Antoine Pinay]], chefministro di Francia (n. 1891)
* [[25ma di decembro]] - [[Zail Singh]], prezidanto di India (n. 1916)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Bertram N. Brockhouse]], [[Clifford Glenwood Shull]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[George Andrew Olah]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Medicino]]: [[Alfred Goodman Gilman]], [[Martin Rodbell]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Kenzaburo Oe]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Yasser Arafat]], [[Shimon Peres]], [[Ichak Rabin]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Reinhard Selten]], [[John Forbes Nash]], [[John Harsanyi]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1990a]]</text>
      <sha1>l0cz4ypco2xgzxp6eofmx06skvsxkap</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>2005</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1468</id>
    <revision>
      <id>995116</id>
      <parentid>992136</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T18:57:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+evento</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13540" xml:space="preserve">{{21ma yarcento}}
La [[yaro]] '''2005''' (MMV per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 5ma [[yaro]] di la triesma yarmilo, la 5ma yaro di la [[21ma yarcento]], e la 6ma yaro di la [[yari 2000a]].

Ca yaro, mutaco de la [[viruso]] [[H5N1]], qua produktas [[ucela influenzo]], efektigis pandemio qua afektis precipue Aziana landi, nome [[Vietnam]], [[Popul-Republiko Chinia]], [[Tailando]], [[Kazakstan]], [[Turkia]] e [[Kuwait]], ma anke [[Rumania]] e [[Kroatia]]. On kalkulas ke ca morbo mortigis 60 personi en du yari.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Gripe aviária provoca uma epidemia de confusão|vidita ye=25ma di decembro 2020|url=https://noticias.uol.com.br/midiaglobal/lavanguardia/2005/11/05/ult2684u148.jhtm|editero=UOL (tradukita a la Portugalana de ''La Vanguardia''|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; Tamen, por preventar lua dissemo, mili de uceli mustis mortigesar en ca landi.

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[5ma di januaro]] - Planeteto ''[[Eris]]'' deskovresas dal [[astronomio|astronomo]] Michael E. Brown.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Dwarf Planet Eris|surnomo=Hamilton |url=http://solarviews.com/eng/eris.htm|nomo=Calvin J.|editero=Solar Views |vidita ye=3ma di julio 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di januaro]] - [[Cassini-Huygens|Huygens-sondilo]] di Cassini-probilo venas adsur [[Titano]], satelito di [[Saturno]].
* [[4ma di julio]] - L'incidilo (''Impactor'') sendita ek “Deep Impact”-probilo kolisionas kontre [[kometo]] ''Tempel 1'' por studiar lua kontenajo e strukturo. To eventas en disto di 130 milion kilometri de [[Tero]].

=== [[Mondo]] ===
* [[19ma di aprilo]] - [[Papo Benedictus la 16ma|Benedictus la 16ma]] divenas [[papo]].
* [[1ma di septembro]] - La [[Skandinavia]]la literi å, ä ed ö esas uzebla en retal adresi.

=== [[Europa]] ===
* [[27ma di aprilo]] - Aviono [[Airbus A380]] flugas unesmafoye de [[Toulouse]], [[Francia]].
* [[30ma di aprilo]] - Severo Moto, politikisto de [[Equatorala Guinea]] exilita, riaparas en [[Hispania]].
* 30ma di aprilo - Terorist-atako en [[Kairo]], [[Egiptia]].&lt;ref&gt;http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4501263.stm (BBC)&lt;/ref&gt;
* [[7ma di junio]] - En [[Hungaria]] [[László Sólyom]] elektesas prezidanto. La prezidanteso komencos ye la [[5ma di agosto]].
* [[6ma di julio]] - L'[[Internaciona Olimpiala Komitato]] selektas [[London]] por eventeyo di l'[[Olimpiala Ludi en London, 2012|Olimpiala Ludi]] en [[2012]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,161657,00.html|titulo=London Wins Vote for 2012 Olympics|autoro=Associated Press|vidita ye= 27ma di novembro 2015|publikigita ye=6ma di julio 2005 |editero=Fox News}}&lt;/ref&gt;
* [[12ma di julio]] - En [[Monako (lando)|Monako]], [[Albert la 2ma di Monako|Albert la 2ma]] divenas princo.
* [[7ma di julio]] - En [[London (Anglia)|London]], [[Anglia]], en [[metropoliteno]]* explozas tri bombi ed un bombo en autobuso. To produktas 52 morti e 700 vunditi.
* [[6ma di agosto|6ma]] til [[14ma di agosto]] - En [[Helsinki]], [[Finlando]], eventas Mondala Championkonkurso pri [[Atletismo]].
* [[27ma di oktobro]] - En [[Francia]] komencas [[2005 Francia incendiadi|incendiadi]] qui duros til la [[8ma di novembro]] kande la guvernerio impozas noktal interdikto por yuni evante min kam 16 yari.

=== [[Azia]] ===
* Apertesas [[Disney-lando]] en [[Hong Kong]]. 
* [[9ma di januaro]] - Unesma prezidantal elekti en [[Palestina]] pos la morto di [[Yasser Arafat]]. [[Mahmud Abbas]] elektesas.
* [[30ma di januaro]] - En [[Irak]] unesma parlamental elekti pos atako dal Usani e lua federiti.
* [[14ma di februaro]] - [[Rafik Hariri]], ex-chefministro di [[Libano]], mortigesas en [[Beirut]].
* [[28ma di februaro]] - Suocidanta teroristo explozas bombo en la policeyo di Al Hillah, [[Irak]], ed ocidas 127 personi.
* [[28ma di marto]] - [[Ter-tremo]] en [[Indiana oceano]] proxim [[Sumatra]], kun forteso 8.7 che la [[skalo di Richter]].
* [[13ma di mayo]] - En [[Uzbekistan]], militisti mortigas 700 personi dum protesti kontre la judicio di 223 akuzita [[islamo|Islamana]] extremisti.
* [[20ma di marto]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.6 che [[skalo di Richter]] frapas [[Fukuoka]], [[Japonia]].
* [[26ma di aprilo]] - [[Siria]]na trupi abandonas [[Libano]] pos 29-yar okupeso.&lt;ref&gt;{[Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/april/26/newsid_4918000/4918584.stm |titulo=Syrian troops leave Lebanon|vidita ye=30ma di julio 2016 |editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[12ma di julio]] - En [[Singapur]], prezidanto [[Sellapan Ramanathan]] anuncas ke lu volas rielektesar.
* [[23ma di julio]] - En [[Sharm el-Sheik]], [[Sinai]], [[Egiptia]], bombi explozas e 88 homi perisas.
* [[11ma di septembro]] - [[Israel]]an armeo kompletigas ekiro de [[Gaza]].
* [[1ma di oktobro]] - Tri ataki per bombi en [[Bali]], [[Indonezia]] produktas 22 morti, inkluzite la 3 teroristi.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/1/newsid_4965000/4965712.stm|titulo=2005: Bombs rip through Bali restaurants|vidita ye=16ma di septembro 2016|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[29ma di oktobro]] - Tri atenti per bombi en [[Delhi]], [[India]], produktas 62 morti e vundas adminime 210 plusa homi.&lt;ref name=&quot;news24.com&quot;&gt;{{Extera ligilo|titulo=Delhi blasts death toll at 62 |url=https://web.archive.org/web/20051105143402/http://www.news24.com/News24/World/News/0%2C%2C2-10-1462_1826434%2C00.html|vidita ye=29ma di oktobro 2017}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di decembro]] - [[Aviono]] [[Lockheed C-130 Hercules]] de [[Iran]]an aer-armeo falas sur edifico en [[Tehran]]. Omna 84 personi en nave e plusa 44 homi en l'edifico mortas.

=== [[Afrika]] ===
* [[9ma di januaro]] - [[Sudan]] e [[Sud-Sudan]] signatas paco-pakto, e konflikto qua produktis 1.5 milion morti e duris dum 21 yari, finas.
* [[5ma di februaro]] - Preske 38 yari di [[diktatoreso]] di [[Gnassingbé Eyadema]] en [[Togo]] finas.
* [[8ma di aprilo]] - En [[Djibuti]] eventas prezidantal elekti en qua [[Ismail Omar Guelleh]] esas l'unika kandidato.
* [[30ma di aprilo]] - Terorist-atako kontre turisti en [[Kairo]], [[Egiptia]]: dum fugo de la polico, teroristo explozas su e vundas 7 personi. Du hori pose, du mulieri pafas kontre [[autobuso]] kun turisti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4501263.stm |titulo=Cairo tourists come under attack|editero=BBC|vidita ye=8ma di decembro 2015}}&lt;/ref&gt;

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[10ma di januaro]] - En [[Usa]], fango-glitado en La Conchita, [[Kalifornia]], produktas 10 morti.
* [[20ma di januaro]] - [[George W. Bush]] komencas duesma tempo kom prezidanto di Usa.
* [[26ma di januaro]] - Du [[treno|treni]] kolizionas en Glendale, [[Kalifornia]]: 11 personi mortas e 200 vundesas.
* [[2ma di agosto]] - Acidento di [[aviono]] [[Airbus A340]] - [[Air France flugo 358]] - eventas en [[Toronto]], [[Kanada]]. Omna interna personi, 297 pasajanti e 12 virari, ekigas ma kelka kun lejera vunduri.
* [[29ma di agosto]] - [[Uragano Katrina]] devastas multa regioni di [[Usa]] apud [[Gulfo di Mexikia]], e produktas 1.836 morti.

=== [[Central Amerika]] ===
* [[8ma di aprilo]] - Eventas plebicito en [[Kuracao]] pri nedependo, od uniono kun [[Nederlando]]. L'autonomeso en la rejio Nederlandana aprobesis per 68% ek la voti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.sudd.ch/event.php?lang=en&amp;id=an012005 |titulo=Curaçao (Niederländische Antillen), 8. April 2005 : Status|editero=Direct Democracy|idiomo={{de}}|vidita ye=12ma di julio 2020}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[5ma di oktobro]] - [[Lulu Wilson]], Usan aktorino
* [[27ma di decembro]] - [[Kristina Pimenova]], Rusa manekinino ed aktorino
* [[25ma di julio]] - [[Pierce Gagnon]], Usan aktoro

== Morti ==
[[Arkivo:Zhao_Ziyang_(1985).jpg|thumb|130px|[[Zhao Ziyang]]]]
* [[17ma di januaro]] - [[Zhao Ziyang]], chefministro di [[Popul-Republiko Chinia]] (1980 til 1987), prezidanto di komunista partiso (1987 til 1989) (n. 1919)
* [[20ma di januaro]] - [[Per Borten]], chefministro di Norvegia (n. 1915)
* [[28ma di januaro]] - [[Jim Capaldi]], Britaniana muzikisto e kompozisto (n. 1944)
* [[2ma di februaro]] - [[Max Schmeling]], Germana boxisto (n. 1905)
* [[3ma di februaro]] - [[Zurab Zhvania]], chefministro di Gruzia (n. 1963)
* [[5ma di februaro]] - [[Gnassingbé Eyadéma]], prezidanto di Togo (n. 1935)
* [[10ma di februaro]] - [[Arthur Miller]], Usana skriptisto (n. 1915)
[[Arkivo:Rafic Hariri in 2001.jpg|thumb|130px|[[Rafik Hariri]]]]
* [[14ma di februaro]] - [[Rafik Hariri]], chefministro di Libano (n. 1944)
* [[20ma di februaro]] - [[Hunter S. Thompson]], Usana jurnalisto e skriptisto, developinto di tale dicita ''gonzo''-jurnalismo; su-ocidita (n. 1937)
* [[21ma di februaro]] - [[Guillermo Cabrera Infante]], Kubana skriptisto (n. 1929)
* 21ma di februaro - [[Zdzisław Beksiński]], Polona piktisto (n. 1929)
* [[25ma di februaro]] - [[Peter Benenson]], fondinto dil [[Internaciona Amnestio]] (n. 1921)
* [[28ma di februaro]] - [[Édouard Stern]], Franca financisto (n. 1954)
* [[6ma di marto]] - [[Hans Albrecht Bethe]], Germana-Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1906)
* [[8ma di marto]] - [[Aslan Mashadov]], Chechena politikisto (n. 1951)
* 8ma di marto - [[César Mansueto Lattes]], Braziliana fizikisto (n. 1924)
* [[19ma di marto]] - [[John DeLorean]], Usan entraprezisto (n. 1925)
* [[26ma di marto]] - [[James Callaghan]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1912)
* [[2ma di aprilo]] - [[Papo Ioannes Paulus la 2ma]] (n. 1920)
* [[5ma di aprilo]] - [[Saul Bellow]], Usana skriptisto, [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] pri literaturo&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.today.com/popculture/author-saul-bellow-dies-wbna7397496|titulo=Author Saul Bellow dies|editero=Today.com|publikigita ye=5ma di aprilo 2005|vidita ye=13ma di januaro 2018}}&lt;/ref&gt; (n. 1915)
* [[6ma di aprilo]] - Princo [[Rainier la 3ma di Monako]] (n. 1923)
[[Arkivo:Ezer_Weizman_1978-2.jpg|thumb|130px|[[Ezer Weizman]]]]
* [[24ma di aprilo]] - [[Ezer Weizman]], prezidanto di Israel (n. 1924)
* [[2ma di mayo]] - [[Wee Kim Wee]], prezidanto di Singapur (n. 1915)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Wee Kim Wee{{!}}Infopedia|vidita ye=6ma di junio 2021|url=https://eresources.nlb.gov.sg/infopedia/articles/SIP_255_2005-01-12.html|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di junio]] - [[Anne Bancroft]], Usan aktorino (n. 1931)
* [[11ma di junio]] -  [[Vasco Gonçalves]], chefministro di Portugal (n. 1922)
* [[20ma di junio]] - [[Jack Kilby]], Usan injenioro, Nobel-laureato pri fiziko (n. 1923)
* 20ma di junio - [[Larry Collins]], Usana skriptisto (n. 1929)
* [[1ma di julio]] - [[Luther Vandross]], Usana kantisto di [[R&amp;B]] (n. 1951)
* [[6ma di julio]] - [[Claude Simon]], Franca skriptisto, Nobel-laureato (n. 1913)
* [[17ma di julio]] - [[Edward Heath]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1916)
* [[18ma di julio]] - [[William Westmoreland]], Usana generalo (n. 1914)
* [[19ma di julio]] - [[Alain Bombard]], Franca biologiisto (n. 1924)
* [[1ma di agosto]] - Rejulo [[Fahd di Saudi-Arabia]] (n. 1923)
* [[13ma di agosto]] - [[David Lange]], chefministro di Nova-Zelando (n. 1942)
* [[16ma di agosto]] - [[Roger Schutz]], Suisa monako (n. 1915)
* [[28ma di agosto]] - [[Jacques Dufilho]], Franc aktoro (n. 1914)
* [[3ma di septembro]] - [[William Rehnquist]], Usan advokato (n. 1924)
* [[6ma di septembro]] - [[Eugenia Charles]], chefministrino di Dominika (n. 1919)
[[Arkivo:Bogotá_Busto_de_Julio_César_Turbay.JPG|thumb|130px|[[Julio César Turbay Ayala]]]]
* [[13ma di septembro]] - [[Julio César Turbay Ayala]], prezidanto di Kolumbia (n. 1916)
* [[25ma di septembro]] - [[Don Adams]], Usan aktoro e komediisto (n. 1923)
* [[27ma di septembro]] - [[Ronald Golias]], Braziliana komediisto (n. 1929)
* [[10ma di oktobro]] - [[Milton Obote]], prezidanto di [[Uganda]] (n. 1925)
* [[11ma di oktobro]] - [[Edward Szczepanik]], Polona politikisto, chefministro en exilo (n. 1915)
* [[24ma di oktobro]] - [[José Azcona del Hoyo]], prezidanto di Honduras (n. 1926)
* 24ma di oktobro - [[Rosa Parks]], Usana sutisto, '' Matro dil Movado pri Civila Yuri'' (n. 1913)
* [[28ma di oktobro]] - [[Richard Errett Smalley]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1943)
* [[9ma di novembro]] - [[Kocheril Raman Narayanan]], prezidanto di India (n. 1921)
* [[24ma di novembro]] - [[Pat Morita]], Usan aktoro (n. 1932)
* [[4ma di decembro]] - [[Gloria Lasso]], Hispana kantistino (n. 1922)
* 4ma di decembro - [[Débora Arango]], Kolumbiana piktistino (n. 1907)
* [[6ma di decembro]] - [[Devan Nair]], prezidanto di Singapur (n. 1923)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Devan Nair - Profile, Biography and Life History |url=https://www.veethi.com/india-people/devan_nair-profile-13861-19.htm|editero=Veethi|vidita ye=6ma di junio 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di decembro]] - [[John Bennett Fenn]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1917)
* [[17ma di decembro]] - [[Marc Favreau]], Kanadana skriptisto (n. 1929)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Roy J. Glauber]], [[John L. Hall]], [[Theodor W. Hänsch]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Robert Grubbs]], [[Richard Royce Schrock]], [[Yves Chauvin]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Robin Warren]], [[Barry Marshall]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Harold Pinter]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Mohamed ElBaradei]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Robert J. Aumann]], [[Thomas Schelling]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 2000a]]
[[Kategorio:2005| ]]</text>
      <sha1>i5kfxvk09wqp312f5efessezla7bnrs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>29ma di julio</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1729</id>
    <revision>
      <id>995088</id>
      <parentid>978492</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:24:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Belov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4618" xml:space="preserve">{{Julio}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''29ma di julio''' esas la 210ma dio di la yaro (211ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 155 dii til la fino di la yaro.
----
== Dio ==
== Eventi ==
* [[904]] - Mohamedana floto komandata da Leo de Tripoli atakas e pose spolias [[Thesaloniki]]. La spoliado duros dum 1 semano.
* [[1561]] - [[Erik la 14ma di Suedia|Erik la 14ma]] kronizesas rejulo di [[Suedia]].
* [[1921]] - [[Adolf Hitler]] divenas chefo di [[Nacional-socialismo|Nacional-socialista]] partiso.
* [[1933]] - [[Ido-konfero 1933|Ido-konfero]] en [[Mondorf-les-Bains]], [[Luxemburgia]] komencas.
* [[1948]] - En [[London]], [[Anglia]], komencas la [[Olimpiala Ludi en London, 1948|Somerala Olimpiala Ludi]].
* [[1957]] - [[IAEA]] (Internaciona Atomala Energio-Asociuro) fondesas.
* [[1967]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.5 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Caracas]], [[Venezuela]] e produktas 236 morti.
* [[1968]] - [[Volkano]] Arenal explozas en [[Kosta Rika]] e produktas 87 morti.
* [[1973]] - [[Grekia]] votas favoroze pri abolisar [[monarkio]].
* [[1978]] - Princo [[Charles de Wals]] e [[Diana Spencer]] mariajas che la katedralo Saint Paul, en [[London]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/29/newsid_2494000/2494949.stm|editero=BBC|titulo=1981: Charles and Diana marry|vidita ye=18ma di oktobro 2018}}&lt;/ref&gt;
* [[2010]] - Severa inundadi pro la intensa [[pluvo|pluvi]] dum [[musono]] en [[India]] produktas plua kam 1.600 morti.
* [[2012]] - La 67ma Ido-renkontro internaciona en [[Dessau]], [[Germania]], finas.

== Naski ==
* [[1805]] - [[Alexis de Tocqueville]], Franca filozofo e historiisto (m. 1859)
* [[1817]] - [[Ivan Aivazovsky]], Rusa piktisto (m. 1900)
* [[1846]] - Princino [[Isabel de Brazilia]] (m. 1921)
* [[1865]] - [[Robert Lewis Reid]], Usana piktisto (m. 1929)
* [[1883]] - [[Benito Mussolini]], diktatoro di Italia (m. 1945)
* [[1898]] - [[Isidor Isaac Rabi]], Usana fizikisto, Nobel-laureato pri fiziko (m. 1988)
* [[1900]] - [[Eyvind Johnson]], Sueda skriptisto, Nobel-laureato (m. 1976)
* [[1905]] - [[Dag Hammarskjöld]], chefa sekretario dil [[Unionita Nacioni]] (m. 1961)
* [[1913]] - [[Erich Priebke]], Germana milito-kriminanto (m. 2013)
* [[1927]] - [[Harry Mulisch]], Nederlandana skriptisto (m. 2010)
* [[1937]] - [[Daniel McFadden]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato
* [[1941]] - [[Masoud Kimiai]], Iranana filmifisto
* [[1949]] - [[Jamil Mahuad]], prezidanto di Equador
* [[1957]] - [[Nelli Kim]], Sovietiana gimnastikistino
* [[1959]] - [[Ruud Janssen]], Nederlandan artisto
* [[1981]] - [[Fernando Alonso]], Hispana automobilisto pri formulizo 1
* [[1986]] - [[Anton Sergeyevich Belov|Anton Belov]], Rusiana ciklistulo

== Morti ==
* [[1030]] - Rejulo [[Olav la 2ma di Norvegia]] (n. 995)
* [[1095]] - Rejulo [[László la 1ma di Hungaria]] (n. c. 1040)
* [[1099]] - [[Papo Urbanus la 2ma]] (n. 1042)
* [[1108]] - Rejulo [[Philippe la 1ma di Francia]] (n. 1052)
* [[1644]] - [[Papo Urbanus la 8ma]] (n. 1568)
* [[1856]] - [[Robert Schumann]], Germana kompozisto (n. 1810)
* [[1857]] - [[Vitório Maria de Sousa Coutinho]], chefministro di Portugal (n. 1790)
* [[1887]] - [[Agostino Depretis]], chefministro di Italia (n. 1813)
* [[1890]] - [[Vincent van Gogh]], Nederlandana piktisto (n. 1853)
* [[1900]] - Rejulo [[Umberto la 1ma di Italia]] (n. 1844)
* [[1904]] - [[Frederick Goodall]], Angla piktisto (n. 1822)
* [[1913]] - [[Tobias Michael Carel Asser]], Dana yuristo, Nobel-laureato pri paco (n. 1838)
* [[1942]] - [[Wojciech Kossak]], Polona piktisto (n. 1856)
* [[1943]] - [[Pedro Pablo Peña]], prezidanto di Paraguay (n. 1864)
* [[1951]] - [[Hozumi Shigeto]], Japoniana skriptisto (n. 1883)
* [[1962]] - [[Leonardo De Lorenzo]], Italiana flutisto (n. 1875)
* [[1974]] - [[Mama Cass Elliot]], Usana kantistino ([[The Mamas &amp; the Papas]]) (n. 1941)
* 1974 - [[Erich Kästner]], Germana skriptisto (n. 1899)
* [[1979]] - [[Herbert Marcuse]], Germana-Usana [[filozofo]] (n. 1898)
* [[1983]] - [[David Niven]], Britanian aktoro (n. 1910)
* 1983 - [[Luis Buñuel]], Hispana filmifisto (n. 1900)
* [[1990]] - [[Bruno Kreisky]], chefministro di [[Austria]] (n. 1911)
* [[1994]] - [[Dorothy Crowfoot Hodgkin]], Britaniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1910)
* [[1998]] - [[Jorge Pacheco Areco]], prezidanto di Uruguay (n. 1920)
* [[2000]] - [[Vittorio Gassman]], Italian aktoro e filmifisto (n. 1922)
* [[2017]] - [[Redha Malek]], chefa ministro di Aljeria (n. 1931)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Julio]]</text>
      <sha1>iwulc4kzlm7mn62ml735crohkx51zlu</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995091</id>
      <parentid>995088</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:32:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4616" xml:space="preserve">{{Julio}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''29ma di julio''' esas la 210ma dio di la yaro (211ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 155 dii til la fino di la yaro.
----
== Dio ==
== Eventi ==
* [[904]] - Mohamedana floto komandata da Leo de Tripoli atakas e pose spolias [[Thesaloniki]]. La spoliado duros dum 1 semano.
* [[1561]] - [[Erik la 14ma di Suedia|Erik la 14ma]] kronizesas rejulo di [[Suedia]].
* [[1921]] - [[Adolf Hitler]] divenas chefo di [[Nacional-socialismo|Nacional-socialista]] partiso.
* [[1933]] - [[Ido-konfero 1933|Ido-konfero]] en [[Mondorf-les-Bains]], [[Luxemburgia]] komencas.
* [[1948]] - En [[London]], [[Anglia]], komencas la [[Olimpiala Ludi en London, 1948|Somerala Olimpiala Ludi]].
* [[1957]] - [[IAEA]] (Internaciona Atomala Energio-Asociuro) fondesas.
* [[1967]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.5 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Caracas]], [[Venezuela]] e produktas 236 morti.
* [[1968]] - [[Volkano]] Arenal explozas en [[Kosta Rika]] e produktas 87 morti.
* [[1973]] - [[Grekia]] votas favoroze pri abolisar [[monarkio]].
* [[1978]] - Princo [[Charles de Wals]] e [[Diana Spencer]] mariajas che la katedralo Saint Paul, en [[London]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/29/newsid_2494000/2494949.stm|editero=BBC|titulo=1981: Charles and Diana marry|vidita ye=18ma di oktobro 2018}}&lt;/ref&gt;
* [[2010]] - Severa inundadi pro la intensa [[pluvo|pluvi]] dum [[musono]] en [[India]] produktas plua kam 1.600 morti.
* [[2012]] - La 67ma Ido-renkontro internaciona en [[Dessau]], [[Germania]], finas.

== Naski ==
* [[1805]] - [[Alexis de Tocqueville]], Franca filozofo e historiisto (m. 1859)
* [[1817]] - [[Ivan Aivazovsky]], Rusa piktisto (m. 1900)
* [[1846]] - Princino [[Isabel de Brazilia]] (m. 1921)
* [[1865]] - [[Robert Lewis Reid]], Usana piktisto (m. 1929)
* [[1883]] - [[Benito Mussolini]], diktatoro di Italia (m. 1945)
* [[1898]] - [[Isidor Isaac Rabi]], Usana fizikisto, Nobel-laureato pri fiziko (m. 1988)
* [[1900]] - [[Eyvind Johnson]], Sueda skriptisto, Nobel-laureato (m. 1976)
* [[1905]] - [[Dag Hammarskjöld]], chefa sekretario dil [[Unionita Nacioni]] (m. 1961)
* [[1913]] - [[Erich Priebke]], Germana milito-kriminanto (m. 2013)
* [[1927]] - [[Harry Mulisch]], Nederlandana skriptisto (m. 2010)
* [[1937]] - [[Daniel McFadden]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato
* [[1941]] - [[Masoud Kimiai]], Iranana filmifisto
* [[1949]] - [[Jamil Mahuad]], prezidanto di Equador
* [[1957]] - [[Nelli Kim]], Sovietiana gimnastikistino
* [[1959]] - [[Ruud Janssen]], Nederlandan artisto
* [[1981]] - [[Fernando Alonso]], Hispana automobilisto pri formulizo 1
* [[1986]] - [[Anton Sergeyevich Belov|Anton Belov]], Rusiana hokeisto

== Morti ==
* [[1030]] - Rejulo [[Olav la 2ma di Norvegia]] (n. 995)
* [[1095]] - Rejulo [[László la 1ma di Hungaria]] (n. c. 1040)
* [[1099]] - [[Papo Urbanus la 2ma]] (n. 1042)
* [[1108]] - Rejulo [[Philippe la 1ma di Francia]] (n. 1052)
* [[1644]] - [[Papo Urbanus la 8ma]] (n. 1568)
* [[1856]] - [[Robert Schumann]], Germana kompozisto (n. 1810)
* [[1857]] - [[Vitório Maria de Sousa Coutinho]], chefministro di Portugal (n. 1790)
* [[1887]] - [[Agostino Depretis]], chefministro di Italia (n. 1813)
* [[1890]] - [[Vincent van Gogh]], Nederlandana piktisto (n. 1853)
* [[1900]] - Rejulo [[Umberto la 1ma di Italia]] (n. 1844)
* [[1904]] - [[Frederick Goodall]], Angla piktisto (n. 1822)
* [[1913]] - [[Tobias Michael Carel Asser]], Dana yuristo, Nobel-laureato pri paco (n. 1838)
* [[1942]] - [[Wojciech Kossak]], Polona piktisto (n. 1856)
* [[1943]] - [[Pedro Pablo Peña]], prezidanto di Paraguay (n. 1864)
* [[1951]] - [[Hozumi Shigeto]], Japoniana skriptisto (n. 1883)
* [[1962]] - [[Leonardo De Lorenzo]], Italiana flutisto (n. 1875)
* [[1974]] - [[Mama Cass Elliot]], Usana kantistino ([[The Mamas &amp; the Papas]]) (n. 1941)
* 1974 - [[Erich Kästner]], Germana skriptisto (n. 1899)
* [[1979]] - [[Herbert Marcuse]], Germana-Usana [[filozofo]] (n. 1898)
* [[1983]] - [[David Niven]], Britanian aktoro (n. 1910)
* 1983 - [[Luis Buñuel]], Hispana filmifisto (n. 1900)
* [[1990]] - [[Bruno Kreisky]], chefministro di [[Austria]] (n. 1911)
* [[1994]] - [[Dorothy Crowfoot Hodgkin]], Britaniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1910)
* [[1998]] - [[Jorge Pacheco Areco]], prezidanto di Uruguay (n. 1920)
* [[2000]] - [[Vittorio Gassman]], Italian aktoro e filmifisto (n. 1922)
* [[2017]] - [[Redha Malek]], chefa ministro di Aljeria (n. 1931)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Julio]]</text>
      <sha1>abar42kwlhnithpb5a7m0dlegov4fh6</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>4ma di februaro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1758</id>
    <revision>
      <id>995081</id>
      <parentid>993911</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:12:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Gricun</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6181" xml:space="preserve">{{Februaro}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''4ma di februaro''' esas la 35ma [[dio]] di la yaro segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 330 dii til la fino di la yaro (331 en [[bisextila yaro|bisextila yari]]).
----
== Dio ==
* Dio di Santa Ioanna de Valois por [[katolik eklezio]].

== Eventi ==
* [[211]] - [[Septimius Severus]], [[Roman imperio|Roman imperiestro]] depos la yaro 193, mortas en Eboracum (nuntempa [[York]], [[Anglia]]), dum kampanio por konquestar Kaledonia.
* [[960]] - En [[Chinia]], la [[dinastio Song]] establisesas en [[Kaifeng]] da [[Zhao Kuangyin]], qua divenas [[imperiestro Taizu]]. La dinastio duros til 1279.
* [[1194]] - Richard &quot;Kordio di Leono&quot;, rejulo di Anglia, qua pasabis du yari kom kaptito en Austria, liberigesas da Leopold la 5ma, Duko de Austria, pos pago di ransono dal guvernerio di Anglia.
* [[1758]] - Francisco Xavier de Mendonça Furtado fondas [[Macapá]], en la nordo di [[Brazilia]].
* [[1789]] - [[George Washington]] elektesas unanime kom unesma [[listo pri prezidanti di Usa|prezidanto di Usa]].
* [[1862]] - [[Hjalmar Hammarskjöld]], chefministro di Suedia (m. 1953)
* [[1945]] - Komenco di la konfero en Yalta (an la rivo di Nigra Maro), qua duros til la 11ma di februaro 1945. [[Franklin D. Roosevelt]] de Usa, [[Winston Churchill]] de Unionita Rejio ed [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]] de Sovietia kunvenas por diskutar l'organizado di Europa pos [[duesma mondomilito]].
* [[1948]] - [[Ceylon]] divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]].
* [[1972]] - ''Manier 9'' sendas fotografuri de [[Marso]].
* [[1976]] - en [[Guatemala]] e [[Honduras]] [[ter-tremo]] produktas 22.000 morti.
* 1976 - [[Vintrala Olimpiala Ludi]] komencas en [[Innsbruck]], [[Austria]].
* [[1978]] - [[Sandinismo|Sandinisti]] anuncas [[interna milito]] en [[Nikaragua]] kontre la diktatoreso di [[Anastasio Somoza Debayle]].
* [[1981]] - [[Gro Harlem Brundtland]] divenas l'unesma chefministrino di [[Norvegia]].
* [[1985]] - [[Nova-Zelando]] abandonas organizuro [[ANZUS]].
* [[1991]] - [[Islando]] agnoskas [[Lituania]]na nedependo, l'unesma lando a facar lo pos 1990.
* [[1997]] - En [[Serbia]], prezidanto [[Slobodan Milosevic]] fine agnoskas la vinko dil opozantaro dum novembral elekti.
* [[1998]] - [[Ter-tremo]] en nordest [[Afganistan]] produktas {{formatnum:5000}} morti.
* [[2014]] - [[Skotia]] permisas samasexua mariaji.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/album/album-do-dia/2014/02/04/imagens-do-dia---4-de-fevereiro-de-2014.htm?abrefoto=51 |titulo=Imagens do dia - 4 de fevereiro de 2014 |vidita ye=4ma di februaro 2014}}&lt;/ref&gt;
* 2014 - Atako per bombo kontre [[omnibuso]] en [[Sanaa]], [[Yemen]], mortigas adminime 2 soldati.
* 2014 - Explozo di bombo en suocidant atento kontre restorerio en [[Peshawar]], [[Pakistan]], produktas adminime 9 morti e plu kam 40 vunditi.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url= http://noticias.uol.com.br/album/album-do-dia/2014/02/04/imagens-do-dia---4-de-fevereiro-de-2014.htm?abrefoto=51#fotoNav=56 |titulo=Imagens do dia - 4 de fevereiro de 2014|editero=UOL |vidita ye=4ma di februaro 2014}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[1524]] - [[Luís Vaz de Camões]], Portugalana poeto (m. 1580)
* [[1688]] - [[Pierre de Marivaux]], Franca skriptisto e teatristo (m. 1763)
* [[1799]] - [[Almeida Garrett]], Portugalana poeto (m. 1854)
* [[1871]] - [[Friedrich Ebert]], prezidanto di [[Weimar-Republiko]] (m. 1925)
* [[1881]] - [[Fernand Léger]], Franca piktisto (m. 1955)
* [[1897]] - [[Ludwig Erhard]], kancelero di Germania (m. 1977)
* [[1900]] - [[Jacques Prévert]], Franca poeto (m. 1977)
* [[1902]] - [[Charles Lindbergh]], Usana pioniro-pilotisto (m. 1974)
* [[1905]] - [[Andrés Rivero Agüero]], chefministro di Kuba (m. 1996)
* [[1906]] - [[Clyde Tombaugh]], Usan astronomo (m. 1997)
* 1906 - [[Dietrich Bonhoeffer]], Germana pastoro e teologiisto, qua opozis su a Naziista rejimo (m. 1945)
* [[1913]] - [[Rosa Parks]], Usan aktivisto por civila yuri (m. 2005)
* [[1914]] - [[Alfred Andersch]], Germana skriptisto (m. 1980)
* [[1918]] - [[Yahya Khan]], prezidanto di Pakistan (m. 1980)
* [[1921]] - [[K. R. Narayanan]], prezidanto di India (m. 2005)
* 1921 - [[Betty Friedan]], Usana feministo (m. 2006)
* [[1923]] - [[Conrad Bain]], Usan aktoro (m. 2013)
* 1923 - [[Belisario Betancur Cuartas]], prezidanto di Venezuela (m. 2018)
* [[1931]] - [[María Estela Martínez de Perón]], prezidantino di Arjentinia
* [[1935]] - [[Martti Talvela]], Finlandan opero-kantisto (m. 1989)
* [[1941]] - [[Laisenia Qarase]], chefministro di Fidji (m. 2020)
* [[1948]] - [[Alice Cooper]], Usana muzikisto e kantisto
* 1948 - [[Ram Baran Yadav]], chefministro di Nepal
* [[1952]] - [[Jenny Shipley]], chefministrino di Nova-Zelando
* [[1955]] - [[Mikuláš Dzurinda]], chefministro di Slovakia
* [[1973]] - [[Oscar De La Hoya]], Usana-Mexikiana boxisto
* [[1974]] - [[Shahab Hosseini]], Iranana cinem-aktoro e kantisto
* [[1975]] - [[Natalie Imbruglia]], Australiana kantistino, aktorino e manekinino
* [[1976]] - [[Eduard Vyacheslavovich Gricun|Eduard Gricun]], Rusiana ciklisto
* [[1990]] - [[Ekaterini Stefanidi]], Greka atletino

== Morti ==
* [[211]] - [[Septimius Severus]], imperiestro di Romana imperio (n. 145)
* [[708]] - [[Papo Sisinius]] (n. c. 650)
* [[1787]] - [[Pompeo Girolamo Batoni]], Italiana piktisto (n. 1708)
* [[1926]] - [[Adolphe Willette]], Franca piktisto (n. 1857)
* [[1928]] - [[Hendrik Antoon Lorentz]], Nederlandana fizikistulo, Nobel-laureato (n. 1853)
* [[1939]] - [[Edward Sapir]], Usan antropologo e linguisto (n. 1884)
* [[1968]] - [[Neal Cassady]], Usana skriptisto (n. 1926)
* [[1980]] - [[Hugh Watt]], provizora chefministro di Nova-Zelando (n. 1912)
* [[1983]] - [[Karen Carpenter]], Usana kantistino ([[The Carpenters]]) (n. 1950)
* [[1989]] - [[Thorkild Hansen]], Dana skriptisto (n. 1927)
* [[1995]] - [[Patricia Highsmith]], Usana skriptisto (n. 1921)
* [[2001]] - [[Iannis Xenakis]], Greka-Franca kompozistulo (n. 1922)
* [[2002]] - [[Agatha Barbara]], prezidantino di Malta (n. 1923)
* [[2020]] - [[Daniel arap Moi]], prezidanto di Kenia (n. 1924)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Februaro]]</text>
      <sha1>gppb1negfu61kdxub9en6kwd5sdzqbk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995087</id>
      <parentid>995081</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:19:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Yekimov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6270" xml:space="preserve">{{Februaro}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''4ma di februaro''' esas la 35ma [[dio]] di la yaro segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 330 dii til la fino di la yaro (331 en [[bisextila yaro|bisextila yari]]).
----
== Dio ==
* Dio di Santa Ioanna de Valois por [[katolik eklezio]].

== Eventi ==
* [[211]] - [[Septimius Severus]], [[Roman imperio|Roman imperiestro]] depos la yaro 193, mortas en Eboracum (nuntempa [[York]], [[Anglia]]), dum kampanio por konquestar Kaledonia.
* [[960]] - En [[Chinia]], la [[dinastio Song]] establisesas en [[Kaifeng]] da [[Zhao Kuangyin]], qua divenas [[imperiestro Taizu]]. La dinastio duros til 1279.
* [[1194]] - Richard &quot;Kordio di Leono&quot;, rejulo di Anglia, qua pasabis du yari kom kaptito en Austria, liberigesas da Leopold la 5ma, Duko de Austria, pos pago di ransono dal guvernerio di Anglia.
* [[1758]] - Francisco Xavier de Mendonça Furtado fondas [[Macapá]], en la nordo di [[Brazilia]].
* [[1789]] - [[George Washington]] elektesas unanime kom unesma [[listo pri prezidanti di Usa|prezidanto di Usa]].
* [[1862]] - [[Hjalmar Hammarskjöld]], chefministro di Suedia (m. 1953)
* [[1945]] - Komenco di la konfero en Yalta (an la rivo di Nigra Maro), qua duros til la 11ma di februaro 1945. [[Franklin D. Roosevelt]] de Usa, [[Winston Churchill]] de Unionita Rejio ed [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]] de Sovietia kunvenas por diskutar l'organizado di Europa pos [[duesma mondomilito]].
* [[1948]] - [[Ceylon]] divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]].
* [[1972]] - ''Manier 9'' sendas fotografuri de [[Marso]].
* [[1976]] - en [[Guatemala]] e [[Honduras]] [[ter-tremo]] produktas 22.000 morti.
* 1976 - [[Vintrala Olimpiala Ludi]] komencas en [[Innsbruck]], [[Austria]].
* [[1978]] - [[Sandinismo|Sandinisti]] anuncas [[interna milito]] en [[Nikaragua]] kontre la diktatoreso di [[Anastasio Somoza Debayle]].
* [[1981]] - [[Gro Harlem Brundtland]] divenas l'unesma chefministrino di [[Norvegia]].
* [[1985]] - [[Nova-Zelando]] abandonas organizuro [[ANZUS]].
* [[1991]] - [[Islando]] agnoskas [[Lituania]]na nedependo, l'unesma lando a facar lo pos 1990.
* [[1997]] - En [[Serbia]], prezidanto [[Slobodan Milosevic]] fine agnoskas la vinko dil opozantaro dum novembral elekti.
* [[1998]] - [[Ter-tremo]] en nordest [[Afganistan]] produktas {{formatnum:5000}} morti.
* [[2014]] - [[Skotia]] permisas samasexua mariaji.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/album/album-do-dia/2014/02/04/imagens-do-dia---4-de-fevereiro-de-2014.htm?abrefoto=51 |titulo=Imagens do dia - 4 de fevereiro de 2014 |vidita ye=4ma di februaro 2014}}&lt;/ref&gt;
* 2014 - Atako per bombo kontre [[omnibuso]] en [[Sanaa]], [[Yemen]], mortigas adminime 2 soldati.
* 2014 - Explozo di bombo en suocidant atento kontre restorerio en [[Peshawar]], [[Pakistan]], produktas adminime 9 morti e plu kam 40 vunditi.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url= http://noticias.uol.com.br/album/album-do-dia/2014/02/04/imagens-do-dia---4-de-fevereiro-de-2014.htm?abrefoto=51#fotoNav=56 |titulo=Imagens do dia - 4 de fevereiro de 2014|editero=UOL |vidita ye=4ma di februaro 2014}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[1524]] - [[Luís Vaz de Camões]], Portugalana poeto (m. 1580)
* [[1688]] - [[Pierre de Marivaux]], Franca skriptisto e teatristo (m. 1763)
* [[1799]] - [[Almeida Garrett]], Portugalana poeto (m. 1854)
* [[1871]] - [[Friedrich Ebert]], prezidanto di [[Weimar-Republiko]] (m. 1925)
* [[1881]] - [[Fernand Léger]], Franca piktisto (m. 1955)
* [[1897]] - [[Ludwig Erhard]], kancelero di Germania (m. 1977)
* [[1900]] - [[Jacques Prévert]], Franca poeto (m. 1977)
* [[1902]] - [[Charles Lindbergh]], Usana pioniro-pilotisto (m. 1974)
* [[1905]] - [[Andrés Rivero Agüero]], chefministro di Kuba (m. 1996)
* [[1906]] - [[Clyde Tombaugh]], Usan astronomo (m. 1997)
* 1906 - [[Dietrich Bonhoeffer]], Germana pastoro e teologiisto, qua opozis su a Naziista rejimo (m. 1945)
* [[1913]] - [[Rosa Parks]], Usan aktivisto por civila yuri (m. 2005)
* [[1914]] - [[Alfred Andersch]], Germana skriptisto (m. 1980)
* [[1918]] - [[Yahya Khan]], prezidanto di Pakistan (m. 1980)
* [[1921]] - [[K. R. Narayanan]], prezidanto di India (m. 2005)
* 1921 - [[Betty Friedan]], Usana feministo (m. 2006)
* [[1923]] - [[Conrad Bain]], Usan aktoro (m. 2013)
* 1923 - [[Belisario Betancur Cuartas]], prezidanto di Venezuela (m. 2018)
* [[1931]] - [[María Estela Martínez de Perón]], prezidantino di Arjentinia
* [[1935]] - [[Martti Talvela]], Finlandan opero-kantisto (m. 1989)
* [[1941]] - [[Laisenia Qarase]], chefministro di Fidji (m. 2020)
* [[1948]] - [[Alice Cooper]], Usana muzikisto e kantisto
* 1948 - [[Ram Baran Yadav]], chefministro di Nepal
* [[1952]] - [[Jenny Shipley]], chefministrino di Nova-Zelando
* [[1955]] - [[Mikuláš Dzurinda]], chefministro di Slovakia
* [[1966]] - [[Vyacheslav Vladimirovich Yekimov|Vyacheslav Yekimov]], Rusiana ciklistulo
* [[1973]] - [[Oscar De La Hoya]], Usana-Mexikiana boxisto
* [[1974]] - [[Shahab Hosseini]], Iranana cinem-aktoro e kantisto
* [[1975]] - [[Natalie Imbruglia]], Australiana kantistino, aktorino e manekinino
* [[1976]] - [[Eduard Vyacheslavovich Gricun|Eduard Gricun]], Rusiana ciklisto
* [[1990]] - [[Ekaterini Stefanidi]], Greka atletino

== Morti ==
* [[211]] - [[Septimius Severus]], imperiestro di Romana imperio (n. 145)
* [[708]] - [[Papo Sisinius]] (n. c. 650)
* [[1787]] - [[Pompeo Girolamo Batoni]], Italiana piktisto (n. 1708)
* [[1926]] - [[Adolphe Willette]], Franca piktisto (n. 1857)
* [[1928]] - [[Hendrik Antoon Lorentz]], Nederlandana fizikistulo, Nobel-laureato (n. 1853)
* [[1939]] - [[Edward Sapir]], Usan antropologo e linguisto (n. 1884)
* [[1968]] - [[Neal Cassady]], Usana skriptisto (n. 1926)
* [[1980]] - [[Hugh Watt]], provizora chefministro di Nova-Zelando (n. 1912)
* [[1983]] - [[Karen Carpenter]], Usana kantistino ([[The Carpenters]]) (n. 1950)
* [[1989]] - [[Thorkild Hansen]], Dana skriptisto (n. 1927)
* [[1995]] - [[Patricia Highsmith]], Usana skriptisto (n. 1921)
* [[2001]] - [[Iannis Xenakis]], Greka-Franca kompozistulo (n. 1922)
* [[2002]] - [[Agatha Barbara]], prezidantino di Malta (n. 1923)
* [[2020]] - [[Daniel arap Moi]], prezidanto di Kenia (n. 1924)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Februaro]]</text>
      <sha1>a65jvf3fpaqwzyzvh07cvzoiq4dtcz5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>18ma di februaro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1769</id>
    <revision>
      <id>995141</id>
      <parentid>993349</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:50:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Okulov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5071" xml:space="preserve">{{Februaro}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''18ma di februaro''' esas la 49ma [[dio]] di yaro segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 316 dii til la fino di la yaro (317 en [[bisextila yaro|bisextila yari]]).

----
== Dio ==
* Dio di Santa Simeon, por [[katolik-eklezio]].

== Eventi ==
* [[1814]] - En la Batalio di Montereau, Franca trupi komandita da [[Napoléon la 1ma]] vinkas trupi de [[Austrian imperio|Austria]] e Württemberg.
* [[1861]] - [[Victor Emmanuel la 2ma]] adoptas la titulo di Rejo di [[Italia]].
* [[1913]] - [[Pedro Lascuráin Paredes]] asumas la prezidanteso di [[Mexikia]] dum aproxime 45 minuti, la maxim kurta mandato por un prezidanto en la historio.
* [[1952]] - [[Grekia]] e [[Turkia]] membreskas [[NATO]].
* [[1965]] - [[Gambia]] divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]].
* [[1977]] - Riuzebla kosmonavo ''Enterprise'' flugas unesmafoye desur la dorso di ''[[Boeing 747]]''. 
* [[2005]] - [[Hundochasado]] interdiktesas em Unionita Rejio.
* [[2010]] - En [[Nijer]], prezidanto [[Tandja Mamadou]] revokesas per [[stato-stroko]].
* [[2014]] - Mili de personi manifestas en la stradi di [[Caracas]], [[Venezuela]], kontre l'enkarcerigo di Leopoldo López, opozanto de la prezidanto [[Nicolás Maduro]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo| url= http://www1.folha.uol.com.br/mundo/2014/02/1414194-multidao-toma-ruas-de-caracas-apos-detencao-de-oposicionista-venezuelano.shtml |titulo=Multidão toma as ruas de Caracas após detenção de oposicionista venezuelano|autoro=Folha de São Paulo|vidita ye=18ma di februaro 2014}}&lt;/ref&gt;
* [[2016]] - Adminime 6 [[Turkia|Turka]] soldati ocidesas per bombal atako kontre konvoyo en Diyarbakir, sud-este de [[Turkia]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.ibtimes.co.uk/turkey-bomb-attack-explosion-hits-military-convoy-diyarbakir-1544563 |titulo=Turkey bomb attack: Explosion hits military convoy in Diyarbakir |editero=  International Business Times |vidita ye=18ma di februaro 2016|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2018]] - Aviono [[ATR-72]] de [[Iran]]ana kompanio ''Aseman'' kolizionas kontre la [[montaro Zagros]] ante arivar l'urbo Yasuj. Omna 66 personi ennave mortas.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.aljazeera.com/news/2018/02/iranian-passenger-plane-crashes-isfahan-180218074546342.html|titulo=Aseman Airlines plane crash kills 66 in central Iran|editero=al Jazeera |publikigita ye=18ma di februaro 2018|vidita ye=19ma di februaro 2018}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[1404]] - [[Leon Battista Alberti]] italian arkitekto, matematikisto, skriptisto e filozofo (m. 1472)
* [[1516]] - [[Mary la 1ma di Anglia|Mary Tudor]], rejino di Anglia (m. 1558)
* [[1745]] - [[Alessandro Volta]], Italiana fizikisto (m. 1827)
* [[1860]] - [[Anders Zorn]], Sueda piktisto (m. 1920)
* [[1898]] - [[Enzo Ferrari]], Italian automobilo-konstruktisto (m. 1988)
* [[1903]] - [[Nikolai Viktorovich Podgorni|Nikolai Podgorni]], prezidanto di [[Sovietia]] (m. 1983)
* [[1913]] - [[Auguste Le Breton]], Franca skriptisto (m. 1999)
* [[1919]] - [[Jack Palance]], Usan aktoro (m. 2006)
* [[1925]] - [[Marcel Barbeau]], Kanadana piktisto (m. 2016)
* 1925 - [[George Kennedy]], Usan aktoro (m. 2016)
* [[1926]] - [[Abdelsalam al-Majali]], chefministro di Jordania
* [[1931]] - [[Toni Morrison]], Usana skriptisto, Nobel-laureato (m. 2019)
* [[1932]] - [[Miloš Forman]], Cheka filmifisto (m. 2018)
* [[1933]] - [[Yoko Ono]], Japoniana kantisto, vidvo di [[John Lennon]]
* [[1939]] - [[Abdelraouf al-Rawabdeh]], chefministro di Jordania
* [[1950]] - [[Cybill Shepherd]], Usan aktorino
* [[1952]] - [[Juice Newton]], Usana [[country]]-kantistino
* 1952 - [[Randy Crawford]], usana kantistino
* [[1954]] - [[John Travolta]], Usan aktoro
* [[1956]] - [[Bidzina Ivanishvili]], chefministro di Gruzia
* [[1964]] - [[Matt Dillon]], Usan aktoro
* [[1967]] - [[Roberto Baggio]], Italiana futbalisto
* [[1968]] - [[Molly Ringwald]], Usan aktorino
* [[1972]] - [[Igor Dodon]], prezidanto di Moldova
* [[1974]] - [[Yevgeny Kafelnikov]], Rusa tenisisto
* [[1995]] - [[Konstantin Konstantinovich Okulov|Konstantin Okulov]], Rusiana hokeisto

== Morti ==
* [[1455]] - [[Fra Angelico]], Italiana piktisto (n. cirk. 1395)
* [[1546]] - [[Martin Luther]], Germana teologiisto (n. 1483)
* 1564 - [[Michelangelo]], Italiana piktisto (n. 1475)
* [[1680]] - [[Frans Post]], Nederlandana piktisto (n. 1612)
* [[1890]] - [[Gyula Andrássy]], chefministro di Hungaria (n. 1823)
* [[1927]] - [[Turhan Pasha Përmeti]], chefministro di Albania (n. 1846)
* [[1944]] - [[Charles Bedaux]], Franca-Usan entraprezisto (n. 1886)
* [[1949]] - [[Niceto Alcalá-Zamora]], prezidanto di Hispania (n. 1877)
* [[1955]] - [[Kim Seong-soo]], Sud-Koreana politikisto (n. 1891)
* [[1963]] - [[Fernando Tambroni-Armaroli]], chefministro di Italia (n. 1901)
* [[1967]] - [[Robert Oppenheimer]], Usan atomala fizikisto, chefo di ''Manhattan''-projeto (n. 1904)
* [[1975]] - [[Chivu Stoica]], Rumaniana politikisto (n. 1908)
* [[2013]] - [[Kevin Ayers]], Angla muzikisto (n. 1944)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Februaro]]</text>
      <sha1>ln6tx0tppe24b1x7hllc8qe6hpamfpv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>24ma di februaro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1773</id>
    <revision>
      <id>995152</id>
      <parentid>991488</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T08:37:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Yushmanov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5273" xml:space="preserve">{{Februaro}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''24ma di februaro''' esas la 55ma dio di la yaro segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 310 dii til la fino di la yaro (311 en [[bisextila yaro|bisextila yari]]).
----
== Dio ==

== Eventi ==
* [[6ma yarcento aK|510 aK o 509 aK]] - Segun heredita savo, la lasta [[etrusko]]-rejo di [[Roma]], [[Tarquinius Superbus]], exilesas del urbo, e la republiko fondesas.
* [[1863]] - [[Arizona]] divenas [[Usa]]na teritorio.
* [[1891]] - [[Brazilia]] adoptas lua unesma [[republiko|republikala]] [[konstituco]].
* [[1918]] - [[Estonia]] divenas nedependanta de [[Rusia]].
* [[1920]] - [[Nacional-socialismo|Nacional-socialista partiso]] fondesas en [[Germania]].
* [[1946]] - Eventas demokratal elekti en [[Arjentinia]]. [[Juan Domingo Perón]] vinkas l'elekto.
* [[1980]] - [[Vintrala Olimpiala Ludi]] finas en Lake Placid, [[Nova-York]], [[Usa]].
* [[1984]] - En [[Belo Horizonte]], [[Brazilia]], cirkume {{formatnum:400000}} homi demandas en publika placo votar direte por prezidanto.
* [[1989]] - [[Islamo|Islamana]] kleriko [[Ruhollah Khomeini]] promisas 3 milion dolari po la mortigo di [[Salman Rushdie]].
* [[1997]] - [[Ter-tremo]] en [[Iran]] e [[Turkmenistan]] produktas 100 morti.
* [[2002]] - [[Vintrala Olimpiala Ludi]] finas en [[Salt Lake City]], [[Utah]].
* [[2008]] - [[Raúl Castro]] divenas oficale prezidanto di [[Kuba]].
* [[2015]] - En Uhersky Brod, [[Chekia]], viro evanta aproxime 60 yari eniras restorerio e pafas kontre klienti. Adminime 8 personi mortigesas.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.dw.de/atirador-mata-ao-menos-nove-na-rep%C3%BAblica-tcheca/a-18277028?maca=bra-uol-all-1387-xml-uol |titulo=Atirador mata ao menos 9 na República Tcheca|vidita ye=24ma di februaro 2015 |editero=Deutsche Welle|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* 2015 - Tri ataki dal grupo [[Boko Haram]] en [[Nijer]] e [[Nigeria]] produktas 29 morti, di qui 27 en Nigeria e du soldati en Diffa, Nijer.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo| url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2015/02/24/ataques-do-boko-haram-e-explosao-de-mina-matam-29-em-niger-e-nigeria.htm|titulo= Ataques do Boko Haram e explosão de mina matam 29 em Níger e Nigéria|editero=UOL|idiomo={{pt}}|vidita ye=27ma di februaro 2015|publikigita ye=24ma di februaro 2015}}&lt;/ref&gt;
* [[2016]] - Mikra aviono modelo ''Twin Otter'' falas en [[Nepal]] e produktas 23 morti ennave.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Nepal passenger plane crash kills all 23 on board|url=http://www.bbc.com/news/world-asia-35647929 |vidita ye=24ma di februaro 2016|editero=bbc.com|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[1304]] - [[Ibn Battuta]], [[Maroko|Marokan]] explorero (m. 1368)
* [[1463]] - [[Giovanni Pico della Mirandola]], Italiana filozofo (m. 1494)
* [[1536]] - [[Papo Klemens la 8ma]] (m. 1605)
* [[1557]] - [[Matthias, Santa Romana imperiestro]] (m. 1619)
* [[1645]] - [[Johann Ambrosius Bach]], Germana muzikisto (m. 1695)
* [[1788]] - [[Johan Christian Dahl]], Dana piktisto (m. 1857)
* [[1831]] - [[Leo von Caprivi]], kancelero di Germania (m. 1899)
* [[1836]] - [[Winslow Homer]], Usana piktisto (m. 1910)
* [[1837]] - [[Rosalía de Castro]], Galisiana poetino (m. 1885)
* [[1864]] - [[José Pardo y Barreda]], prezidanto di Peru (m. 1947)
* [[1896]] - [[Nikolai Vladimirovich Yushmanov|Nikolai Yushmanov]], Rusiana e Sovietiana linguisto, idisto
* [[1921]] - [[Abe Vigoda]], Usan aktoro (m. 2016)
* [[1929]] - [[Zdzisław Beksiński]], Polona piktisto (m. 2005)
* [[1934]] - [[Bettino Craxi]], chefministro di Italia (m. 2000)
* 1934 - [[Bingu wa Mutharika]], prezidanto di Malawi (m. 2012)
* [[1943]] - [[George Harrison]], Britaniana muzikisto (m. 2001)
* 1943 - [[Pablo Milanés]], Kubana muzikisto
* [[1944]] - [[David Jeffrey Wineland]], Usana fizikisto, Nobel-laureato
* [[1951]] - [[Laimdota Straujuma]], chefministrino di Latvia
* [[1954]] - [[Leon de Winter]], Nederlandana skriptisto e filmifisto
* [[1955]] - [[Alain Prost]], Franca automobilisto
* 1955 - [[Steve Jobs]], fondinto di ''[[Apple Inc.]]'' (m. 2011)
* [[1967]] - [[Brian P. Schmidt]], Australian-Usana fizikisto, Nobel-laureato
* [[1981]] - [[Lleyton Hewitt]], Australiana tenisisto
* [[1985]] - [[William Kvist]], Dana futbalisto

== Morti ==
* [[1777]] - Rejulo [[José la 1ma di Portugal]] (n. 1714)
* [[1810]] - [[Henry Cavendish]], Angla ciencisto (n. 1731)
* [[1873]] - [[Spiridon Trikupis]], chefministro di Grekia (n. 1788)
* [[1876]] - [[Joseph Jenkins Roberts]], unesma prezidanto di Liberia (n. 1809)
* [[1912]] - [[Jules Joseph Lefebvre]], Franca piktisto (n. 1836)
* [[1925]] - [[Hjalmar Branting]], chefministro di Suedia, Nobel-laureato pri paco (n. 1860)
* [[1948]] - [[Alfredo Baldomir]], prezidanto di Uruguay (n. 1884)
* [[1953]] - [[Gerd von Rundstedt]], Germana marshalo (n. 1875)
* [[1975]] - [[Nikolai Alexandrovich Bulganin|Nikolai Bulganin]], chefministro di [[Sovietia]] (n. 1895)
* [[1990]] - [[Sandro Pertini]], prezidanto di Italia (n. 1896)
* [[2014]] - [[Carlos Páez Vilaró]], Uruguayana piktisto, skultisto e skriptisto (n. 1923)
* [[2018]] - [[Sridevi]], Indian aktorino (n. 1963)
* [[2019]] - [[Antoine Gizenga]], chefa ministro di Demokratial Republiko Kongo (n. 1925)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Februaro]]</text>
      <sha1>0r0m7ytt3akpithxh9fpds33aaygjje</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>23ma di marto</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1794</id>
    <revision>
      <id>995080</id>
      <parentid>980752</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:10:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Dmitriyev</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6853" xml:space="preserve">{{Marto}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''23ma di marto''' esas la 82ma [[dio]] di la yaro (83ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 283 dii til la fino di la yaro.

----
== Dio ==
* Unesma dio en [[Bahá'u'lláh-kalendario]].

== Eventi ==
* [[752]] - [[Papo Stefanus la 2ma|Stefanus la 2ma]] divenas papo.
* [[1801]] - Caro [[Pavel la 1ma di Rusia]] vundesas per stroko di espado e strangulesas til morto en sua dormochambro.[[Alexandr la 1ma di Rusia|Alexandr la 1ma]] divenas caro, til 1825.
* [[1808]] - [[Napoléon Bonaparte]] okupas [[Madrid]] ed igas sua frato kom rejo di [[Hispania]].
* [[1881]] - Unesma Buro-milito finas. [[Transvaal]] vinkas [[Unionita Rejio]].
* [[1913]] - [[Venustiano Carranza]] deklaras en [[Guadalupe, Mexikia]], ke ne agnoskas l'autoritato di generalo [[Victoriano Huerta]] kom prezidanto di la republiko.
* [[1918]] - [[Unesma mondomilito]]: Germani uzas [[Paris-kanono]], giganta kanono por bombardar [[Paris]].
* [[1919]] - [[Benito Mussolini]] fondas [[fashismo|fashista]] movado.
* [[1939]] - [[Germania]] okupas l'urbo [[Memel]] en [[Lituania]].
* [[1940]] - [[Muhammad Ali Jinnah]], chefo di [[Mohamedana Ligo]], demandas la divido di [[Indiana subkontinento]].
* [[1942]] - [[Duesma mondomilito]] : [[Japonia]]ni kaptas l'[[Insuli Andaman]], en [[Indiana oceano]].
* [[1956]] - [[Pakistan]] adoptas lua [[konstituco]] e divenas l'unesma Islamana [[republiko]] del mondo.
* [[1965]] - Usana kosmonavo ''[[Gemini 3]]'' lansesas, portante du homi qui probas olua manovrebleso.
* [[1983]] - [[Ronald Reagan]] propozas konstrukto di nova fuzeala defenso-sistemo. L'informili nomizas la projeto la &quot;Milito di la Steli&quot;.
* [[1996]] - En [[Taiwan]] unesma prezidantal elekto direta. [[Lee Teng-hui]] elektesas itere.
* [[1999]] - Vice-prezidanto di [[Paraguay]] [[Luis Maria Argaña]] mortigesas.
* [[2014]] - [[Turkia]] abatas [[Siria]] militala jeto proxim la frontiero inter la du landi. Segun okul-testi, la pilotisto ekjetis su ante la falo.&lt;ref&gt;http://www.bbc.com/news/world-middle-east-26706417&lt;/ref&gt;
* 2014 - En Likoni, [[Kenia]] pafado en kirko produktas quar morti.&lt;ref&gt;http://www.bbc.com/news/world-africa-26707242&lt;/ref&gt;
* [[2016]] - La polico di [[Belgia]] anuncas ke arestis un de la teroristi qui atakis l'aeroportuo di [[Bruxel]] l'antea dio.&lt;ref&gt;{{cite web|url= http://www1.folha.uol.com.br/mundo/2016/03/1753134-preso-um-dos-suspeitos-dos-atentados-em-bruxelas-diz-jornal-belga.shtml |title=Polícia prende suspeito dos atentados em Bruxelas, diz imprensa belga |publisher=Folha de São Paulo |accessdate=23ma di marto 2016|language={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2019]] - En [[London]], cirkume {{formatnum:1000000}} personi marchas kontre &quot;[[Brekiro]]&quot;.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Brexit march: '1 million' rally for people's vote - live updates|url=https://www.theguardian.com/politics/live/2019/mar/23/brexit-hundreds-of-thousands-expected-to-march-for-peoples-vote-london-live-updates?page=with:block-5c9672f6e4b0e8eadf783039#block-5c9672f6e4b0e8eadf783039 |date=23ma di marto 2019|publisher=The Guardian|accessdate=23ma di marto 2019}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[1742]] - [[Agha Mohammad Khan Ghajar]], rejulo di Iran (m. 1797)
* [[1749]] - [[Pierre-Simon Laplace]], Franciana matematikisto (m. 1827)
* [[1858]] - [[Ludwig Quidde]], Germana pacifisto, Nobel-laureato (m. 1941)
* [[1864]] - [[Sándor Simonyi-Semadam]], chefministro di Hungaria (m. 1946)
* [[1869]] - [[Emilio Aguinaldo]], prezidanto di Filipini (m. 1964)
* [[1881]] - [[Roger Martin du Gard]], Franca skriptisto, Nobel-laureato (m. 1958)
* 1881 - [[Hermann Staudinger]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1965)
* [[1885]] - [[Roque González Garza]], prezidanto di Mexikia (m. 1964)
* [[1887]] - [[Juan Gris]], Hispana piktisto (m. 1927)
* [[1900]] - [[Erich Fromm]], Germana psikologo, sociologo e filozofo (m. 1980)
* [[1904]] - [[Joan Crawford]], Usana cinem-aktorino (m. 1977)
* [[1907]] - [[Daniel Bovet]], Suisa ciencisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1992)
* [[1910]] - [[Akira Kurosawa]], Japoniana filmifisto (m. 1998)
* [[1912]] - [[Wernher von Braun]], Germanian injenioro e ciencisto (m. 1977)
* [[1918]] - [[Émile Derlin Henri Zinsou]], prezidanto di Benin (m. 2016)
* [[1922]] - [[Ugo Tognazzi]], [[Italia]]na cinem-aktoro (m. 1990)
* [[1937]] - [[Moacyr Scliar]], Braziliana skriptisto (m. 2011)
* [[1943]] - [[Nils-Aslak Valkeapää]], Finlandana skriptisto e muzikisto (m. 2001)
* [[1944]] - [[Ric Ocasek]], Usana kantisto, kompozisto, muzikisto, muzikala produktisto e piktisto (m. 2019)
* [[1952]] - [[Kim Stanley Robinson]], Usana skriptisto pri ciencala fiktivajo
* [[1953]] - [[Chaka Khan]], Usana kantistino
* [[1956]] - [[José Manuel Durão Barroso]], [[Portugal]]ana politikisto
* [[1957]] - [[Lucio Gutiérrez|Lucio Edwin Gutiérrez Borbúa]], prezidanto di Equador
* [[1976]] - [[Ricardo Zonta]], Brazilian automobilisto
* [[1986]] - [[Denis Sergeyevich Dmitriyev|Denis Dmitriyev]], Rusiana ciklisto
* [[1992]] - [[Kyrie Irving]], Usana basketbalisto

== Morti ==
* [[1555]] - [[Papo Julius la 3ma]] (n. 1487)
* [[1559]] - Imperiestro [[Gelawdewos di Etiopia]] (n. 1521 o 1522)
* [[1801]] - Caro [[Pavel la 1ma di Rusia]] (n. 1754)
* [[1842]] - [[Stendhal]], Franca skriptisto (n. 1783)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.suapesquisa.com/quemfoi/stendhal.htm|title=Stendhal - quem foi, obras, biograria resumida|publisher=Sua Pesquisa|accessdate=10ma di julio 2019|language={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1902]] - [[Kálmán Tisza]], chefministro di Hungaria (n. 1830)
* [[1940]] - [[Dimitar Stanchov]], chefministro di Bulgaria (n. 1863)
* [[1942]] - [[Marcelo Torcuato de Alvear]], prezidanto di Arjentinia (n. 1868)
* [[1946]] - [[Gilbert Newton Lewis]], Usana kemiisto (n. 1875)
* [[1953]] - [[Raoul Dufy]], Franca piktistulo (n. 1877)
* [[1955]] - [[Artur Bernardes]], prezidanto di Brazilia (n. 1875)
* [[1957]] - [[Andrzej Wróblewski]], Polona piktisto (n. 1927)
* [[1984]] - [[Jean Prouvé]], Franca mestieristo ed arkitekto (n. 1901)
* [[1992]] - [[Friedrich von Hayek]], Britanian ekonomikisto e filozofo, Nobel-laureato pri ekonomiko en 1974 (n. 1899)
* [[1999]] - [[Luis Maria Argaña]], vice-prezidanto di Paraguay, asasinita (n. 1932)
* [[2011]] - [[Elizabeth Taylor]], Britanian aktorino (n. 1932)
* [[2014]] - [[Adolfo Suárez González]], chefministro di Hispania (n. 1932)
* [[2015]] - [[Lee Kuan Yew]], unesma chefministro di Singapur (n. 1923)&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www1.folha.uol.com.br/mundo/2015/03/1608154-milhares-tomam-as-ruas-de-cingapura-para-velorio-do-lider-lee-kuan-yew.shtml |title=Milhares tomam as ruas de Cingapura para velório do líder Lee Kuan Yew|language={{pt}}|publisher=UOL|accessdate=25ma di marto 2015}}&lt;/ref&gt;

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Marto]]</text>
      <sha1>p3cs62cqm6a7nwp9j8z6r6hkmsga3ne</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>2ma di aprilo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1803</id>
    <revision>
      <id>995154</id>
      <parentid>989116</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T08:41:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Yushmanov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5993" xml:space="preserve">{{Aprilo}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''2ma di aprilo''' esas la 92ma [[dio]] di la yaro (93ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 273 dii til la fino di la yaro.

----
== Dio ==
* En [[Peru]], dio dil [[Advokato]].

== Eventi ==
* [[999]] - [[Papo Silvester la 2ma|Silvester la 2ma]] divenas papo.
* [[1285]] - [[Papo Honorius la 4ma|Honorius la 4ma]] divenas [[papo]].
* [[1513]] - [[Juan Ponce de León]] arivas a [[Florida]].
* [[1801]] - [[Unionita Rejio|Britaniana]] floto komandita da [[Horatio Nelson]] atakas [[Dania-Norvegia|Dana-Norvegiana]] floto ankragita proxim [[København]] e destruktas granda nombro di Dana-Norvegiana navi.
* [[1851]] - [[Mongkut]] ([[Rama la 4ma]]) kronizesas rejo di [[Tailando]].
* [[1930]] - [[Haile Selassie]] divenas Imperiestro di [[Etiopia]].
* [[1964]] - Pos [[stato-stroko]] en [[Brazilia]], prezidanto [[João Goulart]] exilas su en [[Uruguay]].
* [[1976]] - [[Portugal]] aprobas lua nuna [[konstituco]].
* [[1982]] - [[Arjentinia]] konquestas [[Falklandi]] ed anuncas ke 149-yara regno dal Angli finas.
* [[2015]] - En Garissa, [[Kenia]], grupo di [[Somalia]]na Islamana teroristi atakas domo por studenti e mortigas 147.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2015/04/02/ataque-em-universidade-do-quenia-deixa-147-estudantes-mortos.htm |title= Ataque em universidade do Quênia deixa 147 estudantes mortos|language={{pt}}|accessdate=2ma di aprilo 2015}}&lt;/ref&gt;
* [[2016]] - Trupi de [[Armenia]] ed [[Azerbaijan]] kombatas en [[Republiko di Nagorno-Karabakh|Nagorno-Karabakh]]. Adminime 30 soldati - di qui 12 de Azerbaijan - ed un puero mortas pos intensa kombato.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Azerbaijan Says 12 of Its Soldiers Killed in Fighting |url=http://abcnews.go.com/International/wireStory/armenia-heavy-fighting-nagorno-karabakh-helicopter-hit-38102214 |language={{en}}|publisher=ABC News|accessdate=2ma di aprilo 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[2019]] - [[Abdelaziz Bouteflika]] renuncas la prezidanteso di [[Aljeria]], pos intensa populala protesti.&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2019/apr/02/algeria-latest-news-president-abdelaziz-bouteflika-resigns|title=
Algerian president Abdelaziz Bouteflika resigns after 20 years|date=2ma di aprilo 2019|accessdate=2ma di aprilo 2019|publisher=The Guardian}}&lt;/ref&gt;
* [[2020]] - [[Mondal Organizuro pri Saneso]] anuncas ke la quanto di personi infektata da [[COVID-19]] superirabis 1 miliono en tota mondo.&lt;ref&gt;{{cite news|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-52144390 |title=Coronavirus: Confirmed global cases pass one million| work=BBC News| date= 3ma di aprilo 2020| accessdate=3ma di aprilo 2020|language={{en}}}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[1725]] - [[Giacomo Casanova]], Italiana skriptisto (m. 1798)
* [[1792]] - [[Francisco de Paula Santander]], prezidanto di Nova Granada, nuna [[Kolumbia]] (m. 1840)
* [[1800]] - [[Juan Francisco de Vidal]], prezidanto di Peru (m. 1863)
* [[1805]] - [[Hans Christian Andersen]], Dana skriptisto (m. 1875)
* [[1822]] - [[Luis Sáenz Peña]], prezidanto di Arjentinia (m. 1907)
* [[1834]] - [[Francisco García Calderón]], prezidanto di Peru (m. 1905)
* [[1838]] - [[Léon Gambetta]], chefministro di Francia (m. 1882)
* [[1840]] - [[Émile Zola]], Franca skriptisto (m. 1902)
* [[1862]] - [[Nicholas M. Butler]], Usan edukisto e prezidanto dil Universitato di Kolumbia, Nobel-laureato pri paco (m. 1947)
* [[1872]] - [[Nikola Mushanov]], chefministro di Bulgaria (m. 1951)
* [[1875]] - [[Walter Percy Chrysler]], Usan entraprezisto, fondinto di [[Chrysler]] (m. 1940)
* [[1891]] - [[Max Ernst]], Germana piktisto (m. 1976)
* [[1908]] - [[Buddy Ebsen]], Usan aktoro (m. 2003)
* [[1914]] - [[Alec Guinness]], Britaniana cinem-aktoro (m. 2000)
* [[1919]] - [[Delfo Cabrera]], Arjentinian atleto (m. 1981)
* [[1926]] - [[Jack Brabham]], Australian automobilisto (m. 2014)
* 1926 - [[Edgar Hilsenrath]], Germana skriptisto (m. 2018)
* [[1927]] - [[Ferenc Puskás]], Hungara futbalisto (m. 2006)
* [[1928]] - [[Serge Gainsbourg]], Franciana kantistulo, kompozistulo ed aktorulo (m. 1991)
* 1928 - [[Cheikh Hamidou Kane]], Senegalana skriptisto
* [[1936]] - [[Abdelhamid Brahimi]], chefministro di Aljeria (m. 2021)
* [[1939]] - [[Marvin Gaye]], Usana kantisto (m. 1984)
* [[1947]] - [[Camille Paglia]], Usana skriptisto
* 1947 - [[Tua Forsström]], Finlandana skriptistino
* [[1959]] - [[Alberto Ángel Fernández]], prezidanto di Arjentinia
* [[1976]] - [[Salome Samadashvili]], Gruziana politikistino
* [[1996]] -  [[Matheus Santana]], Braziliana natistulo

== Morti ==
* [[1657]] - [[Ferdinand la 3ma, Santa Romana imperiestro]] (n. 1608)
* [[1871]] - [[Francisco Javier de Istúriz]], chefministro di Hispania (n. 1790)
* [[1872]] - [[Samuel Morse]], Usana piktisto ed inventisto (n. 1791)
* [[1885]] - [[Justo Rufino Barrios]], prezidanto di Guatemala (n. 1835)
* [[1914]] - [[Paul Heyse]], Germana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1830)
* [[1922]] - [[Hermann Rorschach]], Suisa psikiatriisto (n. 1884)
* [[1928]] - [[Theodore William Richards]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1868)
* [[1946]] - [[Nikolai Vladimirovich Yushmanov|Nikolai Yushmanov]], Rusiana e Sovietiana linguisto, idisto (n. 1896)
* [[1965]] - [[Jens Hundseid]], chefministro di Norvegia (n. 1883)
* [[1974]] - [[Georges Pompidou]], Franca politikisto, chefministro de 1962 til 1968, e prezidanto de 1969 til 1974 (n. 1911)
* [[1991]] - [[Serge Gainsbourg]], Franca kantisto, muzikisto, kompozisto ed aktoro (n. 1928)
* [[1995]] - [[Hannes Alfvén]], Sueda fizikisto, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Nobel-laureato]] (n. 1908)
* [[2005]] - [[Papo Ioannes Paulus la 2ma]] (n. 1920)
* [[2015]] - [[Manoel de Oliveira]], Portugalana filmifisto (n. 1908)
* [[2018]] - [[Morris Halle]], Latvian-Usana linguistikisto (n. 1923)
* [[2020]] - [[Oskar Fischer]], Est-Germana politikisto (n. 1923)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Aprilo]]</text>
      <sha1>e5mvrybv1hm2xspsnr84w3knlm9mfdd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>28ma di aprilo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1823</id>
    <revision>
      <id>995086</id>
      <parentid>982998</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:18:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Slyusareva</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5226" xml:space="preserve">{{Aprilo}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''28ma di aprilo''' esas la 118ma [[dio]] di la yaro (119ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 247 dii til la fino di la yaro.
----
== Dio ==

== Eventi ==
* [[1789]] -  [[Sedicio sur la Bounty|Mutino sur la navo &quot;Bounty&quot;]]: [[William Bligh]], kapitano di Angla navo &quot;Bounty&quot;, jetesas aden maro da rebela maristi.
* [[1920]] - [[Azerbaijan]] divenas parto di [[Sovietia]].
* [[1927]] - [[João Ribeiro de Barros]] divenas l'unesma ne-Europana pilotisto qua flugis super sudal [[Atlantiko]] kande ilu arivas en [[Brazilia]]na insulo [[Fernando de Noronha]], pos departir de [[Genova]], [[Italia]], kun etapeyi en [[Hispania]], [[Gibraltar]], [[Kabo Verda]] e Fernando de Noronha.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.calendario.cnt.br/JAHU.htm |title=JOÃO RIBEIRO DE BARROS - ALMANAQUE PRIDIE KALENDAS|accessdate=29ma di agosto 2017|language={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1945]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Italia]]na partizani exekutas [[Benito Mussolini]] e lua amoratino [[Claretta Petacci]], e pozigas la kadavri en [[Milano]] che Piazzale Loreto.
* [[1948]] - Parlamento di [[Finlando]] aprobas pakto pri Amikeso, Koopero e reciproka Helpo kun Sovietia.
* [[1965]] - [[Usa]] sendas trupi por intervenar en [[Dominikana Republiko]].
* [[1986]] - Erste nun la novajo-firmo [[TASS]] di [[Sovietia]] anuncas pri la nuklear avario en [[katastrofo di Chornobyl|Chornobil]], [[Ukraina]], qua eventis dum la [[26ma di aprilo]].
* [[2016]] - [[Rusia]] inauguras &quot;kosmodromo&quot;* en Vostochni e lansas [[fuzeo]] ''Soyuz'' kun 3 [[artificala satelito|artificala sateliti]].&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ciencia/ultimas-noticias/afp/2016/04/28/lancamento-de-foguete-soyuz-inaugura-cosmodromo-russo-de-vostochni.htm |title=Lançamento de foguete Soyuz inaugura cosmódromo russo de Vostochni |accessdate=28ma di aprilo 2016|publisher=UOL|language={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2019]] - Eventas general elekti en [[Hispania]]. La partiso PSOE, de la chefministro [[Pedro Sánchez Pérez-Castejón]] elektas 123 de la 350 deputati,&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://elpais.com/politica/2019/04/30/actualidad/1556602394_828627.html|title=Directo | Reacciones y pactos tras las elecciones generales|publisher=El País|accessdate=30ma di aprilo 2019|date=30ma di aprilo 2019|language={{es}}}}&lt;/ref&gt; e 121 sidili en la Senato, de la 208 disputata.

== Naski ==
* [[1442]] - Rejulo [[Edward la 4ma di Anglia]] (m. 1483)
* [[1758]] - [[James Monroe]], 5ma Usana prezidanto (m. 1831)
* [[1838]] - [[Tobias Michael Carel Asser]], Nederlandana yuristo, Nobel-laureato (m. 1913)
* [[1865]] - [[Vital Brazil]], Braziliana mediko e ciencisto (m. 1950)
* [[1882]] - Hilja Onerva Lehtinen alias [[L. Onerva]], Finlandana poetino (m. 1972)
* [[1889]] - [[António de Oliveira Salazar]], Portugalana diktatoro (m. 1970)
* [[1900]] - [[Jan Oort]], Nederlandan astronomo (m. 1992)
* [[1902]] - [[Johan Borgen]], Norvegiana skriptisto (m. 1979)
* [[1906]] - [[Kurt Gödel]], Austrian-Usana matematikisto (m. 1978)
* [[1924]] - [[Kenneth Kaunda]], prezidanto di Zambia
* [[1926]] - [[Harper Lee]], Usana skriptisto (m. 2016)
* [[1937]] - [[Saddam Hussein]], diktatoro di [[Irak]] (m. 2006)
* [[1941]] - [[Karl Barry Sharpless]], Usana kemiisto, Nobel-laureato
* [[1950]] - [[Jay Leno]], Usana komikisto e babilisto
* [[1969]] - [[Olga Anatolyevna Slyusareva|Olga Slyusareva]], Rusiana ciklistino e politikistino
* [[1974]] - [[Penélope Cruz]], Hispan aktorino
* [[1980]] - [[Bradley Wiggins]], Britaniana biciklisto
* [[1981]] - [[Jessica Alba]], Usan aktorino
* [[1987]] - [[Samantha Ruth Prabhu]], Indian aktorino
* [[1995]] - [[Nadine Jarosch]], Germana gimnastikistino

== Morti ==
* [[1069]] - Rejulo [[Magnus la 2ma di Norvegia]] (n. c. 1048)
* [[1685]] - [[Adriaen van Ostade]], Nederlandana piktisto (n. 1610)
* [[1754]] - [[Giovanni Battista Piazzetta]], Italiana piktisto (n. 1682)
* [[1918]] - [[Gavrilo Princip]], Bosna studento qua mortigis l'arkiduko Franz Ferdinand de Austria (n. 1894)
* [[1922]] - [[Paul Deschanel]], prezidanto di Francia (n. 1855)
* [[1945]] - [[Benito Mussolini]], Italiana diktatoro (n. 1883)
* 1945 - [[Clara Petacci]], amorantino di [[Benito Mussolini]], mortigita dal Italiana partizani (n. 1912)
* [[1954]] - [[Léon Jouhaux]], Franca sindikatano, Nobel-laureato pri paco (n. 1879)
* [[1960]] - [[Carlos Ibáñez del Campo]], prezidanto di Chili (n. 1877)
* [[1978]] - [[Makhosini Dlamini]], chefministro di Swazilando (nune Eswatini) (n. 1914)
* [[1989]] - [[Esa Pakarinen]] (sr.), Finlandan aktoro (n. 1911)
* [[1992]] - [[Francis Bacon (piktisto)|Francis Bacon]], Anglo-Irlandana piktisto (n. 1909)
* [[1999]] - [[Arthur Leonard Schawlow]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1920)
* [[2012]] - [[Matilde Camus]], Hispana skriptisto e poeto (n. 1919)
* [[2018]] - [[Agildo Ribeiro]], Braziliana humuristo (n. 1932)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://g1.globo.com/pop-arte/noticia/agildo-ribeiro-morre-aos-86-anos.ghtml |title=Agildo Ribeiro morre aos 86 anos no Rio de Janeiro|publisher=G1|date=28ma di aprilo 2018|language={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Aprilo]]</text>
      <sha1>n7bexpavzslz8fyvq68h4thpaoyo4fb</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>4ma di mayo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1825</id>
    <revision>
      <id>995085</id>
      <parentid>991604</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:16:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Kolobnev</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="7359" xml:space="preserve">{{Mayo}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''4ma di mayo''' esas la 124ma [[dio]] di la yaro (125ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 241 dii til la fino di la yaro.
----
== Dio ==

== Eventi ==
* [[1502]] - [[Cristoforo Colombo]] komencas lua 4ma voyajo vers [[Amerika]].
* [[1593]] - En [[Brazilia]], urbo  [[Jaboatão dos Guararapes]] fondesas.
* [[1814]] - [[Fernando la 7ma di Hispania]] deklaras nula la [[konstituco]] di [[1812]].
* [[1886]] - En [[Usa]] eventas tumulto en Haymarket, kande, dum pacoza ralio di laboristi en striko, bombo explozas&lt;ref name=history/&gt; e viktimigas 7 policisti e quar civili. Pos la explozo, la polico di [[Chicago]] pafas kontre la ralio di laboristi e mortigas multi. Ok [[anarkiismo|anarkiisti]] arestesas ed akuzesas pri la explozo, di qui sep kondamnesas a [[mortopuniso]].
* [[1912]] - Fairo en [[Istanbul]] destruktas 1.120 konstrukturi.
* [[1917]] - [[Nikaragua]] ruptas diplomacala relati kun [[Germanian imperio]] dum l'[[Unesma mondomilito]].
* [[1922]] - [[Unionita Rejio]] ed [[Italia]] agnoskas la guvernerio di [[Sovietia]].
* [[1924]] - En [[Paris]] komencas la [[Olimpiala Ludi en Paris, 1924|Someral Olimpiala Ludi]].
* [[1930]] - [[Mahatma Gandhi|Mohandas Gandhi]] arestesas da Britaniana polico en [[India]].&lt;ref name=history/&gt;
* [[1932]] - En [[Usa]] [[Al Capone]] enkarcerigesas.&lt;ref name=history&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.thepeoplehistory.com/may4th.html|title = What happened on May 4th - This day in History|editero= thepeoplehistory.com|idiomo= {{en}}|vidita ye= 3ma di mayo 2015}}&lt;/ref&gt;
* [[1933]] - [[Mahatma Gandhi|Mohandas Gandhi]] recevas verdikto di karcero en [[India]].
* [[1945]] - [[Duesma mondomilito]]: Milito finas en nordwest Europa, kande Germana delegitaro subskribas l'akto pri paco en [[Lüneburg]].
* [[1951]] - [[Anastasio Somoza García]] asumas povo en [[Nikaragua]].
* [[1954]] - En [[Paraguay]] [[Federico Chaves Careaga]] revokesas de povo per [[stato-stroko]].
* [[1958]] - Eventas prezidantal elekti en [[Kolumbia]]. [[Alberto Lleras Camargo]] elektesas prezidanto.
* [[1970]] - La [[polico]] di [[Ohio]], [[Usa]] pafas kontre studenti de l'[[universitato]] Ken State, qui protestis kontre la [[milito en Vietnam]]. Quar studenti mortigesas.&lt;ref name=history/&gt;
* 1970 - En [[Arjentinia]] prezidanto [[Juan Carlos Onganía]] signatas la &quot;lego kontre terorismo&quot;, qua establisas [[mortopuniso]] por personi qui praktikus [[kidnapo|kidnapi]], sedicii ed altra krimini.&lt;ref&gt;Fonto: ''Almanaque de Seleções - 1971'', seciono ''O Mundo Dia a Dia''. Publikigita en 1971 en Rio de Janeiro, Brazilia.&lt;/ref&gt;
* [[1979]] - [[Margaret Thatcher]] divenas chefministro di [[Unionita Rejio]].
* [[1980]] - En [[Republiko Socialista Federala di Yugoslavia|Yugoslavia]] [[Josip Broz Tito]] mortas. Reprezenteri de 140 landi akompanos lua funero.&lt;ref name=Tito&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.titomanija.com.ba/index.php?option=com_content&amp;task=view&amp;id=1215&amp;Itemid=1 |titulo= Titomanija - Josip Broz Tito|vidita ye= 24ma di julio 2016|idiomo= {{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1982]] - [[Milito en Falklandi]]: [[Arjentinia]]n ''Exocet''-projektilo sinkas Britaniana militonavo ''HMS Sheffield''.&lt;ref name=history/&gt;
* [[1990]] - [[Latvia]] rideklaras su nedependanta, pos [[Sovietia|Sovietian]] okupeso en [[1940]].
* [[2007]] - Forta [[tornado]] frapas [[Greensburg, Kansas]] e produktas 11 morti.&lt;ref name=history/&gt;
* [[2016]] - En [[Paris]], polico uzas lakrimifiva gaso kontre refujinti qui instalis su en skolo nord-weste del urbo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2016/05/04/incidentes-na-evacuacao-de-escola-de-paris-ocupada-por-migrantes.htm |titulo= Incidentes na evacuação de escola de Paris ocupada por migrantes |editero= UOL|vidita ye= 4ma di mayo 2016|idiomo= {{pt}}}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[1008]] - Rejulo [[Henri la 1ma di Francia]] (m. 1060)
* [[1655]] - [[Bartolomeo Cristofori]], Italiana fabrikanto di muzikal instrumenti, inventinto dil [[piano]] (m. 1731)
* [[1780]] - [[José María Arrubla Martínez]], Kolumbiana politikistulo (m. 1816)
* [[1795]] - [[José Gregorio Monagas Burgos]], prezidanto di Venezuela (m. 1858)
* [[1825]] - [[Thomas Henry Huxley]], Britaniana ciencisto (m. 1895)
* [[1826]] - [[Frederic Edwin Church]], Usana piktisto (m. 1900)
* 1826 - [[Leon Kapliński]], Polona piktisto (m. 1873)
* [[1827]] - [[John Hanning Speke]], Britanian explorero (m. 1864)
* [[1867]] - [[Ricardo Acevedo Bernal]], Kolumbiana piktisto (m. 1930)
* [[1881]] - [[Alexandr Fyodorovich Kerenski|Alexandr Kerenski]], Rusa chefministro en 1917 pos februaral revoluciono (m. 1970)
* [[1895]] - [[René Mayer]], chefministro di Francia (m. 1972)
* [[1907]] - [[Maxence Van der Meersch]], Franca skriptisto (m. 1951)
* [[1918]] - [[Kakuei Tanaka]], chefministro di Japonia (m. 1993)
* [[1925]] - [[Luis Herrera Campins]], prezidanto di Venezuela (m. 2007)
* [[1928]] - [[Hosni Mubarak]], prezidanto di [[Egiptia]] (m. 2020)
* [[1929]] - [[Audrey Hepburn]], Belga aktorino (m. 1993)
* 1929 - [[Ronald Golias]], Brazilian aktoro di [[komedio|komedii]] (m. 2005)
* [[1937]] - [[Ron Carter]], Usana jazo-muzikisto
* 1937 - [[Göran Tunström]], Sueda skriptisto (m. 2000)
* [[1939]] - [[Amos Oz]], Israelana skriptisto e jurnalisto (m. 2018)
* [[1942]] - [[Nickolas Ashford]], Usana kompozistulo e muzikistulo (m. 2011)
* [[1948]] - Rejulo [[George Tupou la 5ma]] di [[Tonga]] (m. 2012)
* [[1951]] - [[Jackie Jackson]], Usana kantisto e muzikisto ([[The Jackson 5]])
* [[1960]] - [[Werner Faymann]], kancelero di [[Austria]]
* [[1970]] - [[Karla Homolka]], Kanadana krimininto
* [[1981]] - [[Alexandr Vasilyevich Kolobnev|Alexandr Kolobnev]], Rusiana ciklistulo
* [[1987]] - [[Cesc Fàbregas]], Hispana futbalisto

== Morti ==
* [[1600]] - [[Jean Nicot]], Franca diplomacisto (n. 1530)
* [[1603]] - [[Stephan Praetorius]], Germana teologiisto (n. 1536)
* [[1925]] - [[Alexandru Marghiloman]], chefministro di Rumania (n. 1854)
* [[1937]] - [[Noel Rosa]], Braziliana kompozisto (n. 1910)
* [[1938]] - [[Carl von Ossietzky]], Germana pacifisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1889)
* 1938 - [[Jigoro Kano]], Japoniana kreinto di judoo (n. 1860)
* [[1944]] - [[Dave Hennen Morris]], Usan advokato e diplomacisto, kunfondinto di IALA (n. 1872)
* [[1972]] - [[Edward Calvin Kendall]], Usana kemiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1886)
* [[1975]] - [[Moe Howard]], Usana komediisto (n. 1897)
* [[1980]] - [[Josip Broz Tito]], prezidanto di [[Yugoslavia]] de 1953 til 1980&lt;ref name=Tito/&gt; (n. 1892)
* [[1997]] - [[Wijeyananda Dahanayake]], chefa ministro di Sri Lanka (n. 1902)
* [[2007]] - [[Noël Milarew Odingar]], chefo di stato di Chad (n. 1932)
* [[2013]] - [[Christian de Duve]], Belga-Angla biokemiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1917)
* [[2016]] - [[Jean-Baptiste Bagaza]], prezidanto di [[Burundi]] (n. 1946)
* [[2020]] - [[Flávio Migliaccio]], Brazilian aktoro (n. 1934)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Morre ator Flávio Migliaccio, aos 85 anos; famosos e fãs lamentam|url=https://extra.globo.com/tv-e-lazer/morre-ator-flavio-migliaccio-aos-85-anos-famosos-fas-lamentam-24409155.html|editero= Extra|publikigita ye=4ma di mayo 2020|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Mayo]]</text>
      <sha1>lhubrar66ikl5hmrl1qufuija5bqe7y</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>7ma di mayo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1828</id>
    <revision>
      <id>995083</id>
      <parentid>967636</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:14:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Ignatyev</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6501" xml:space="preserve">{{Mayo}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''7ma di mayo''' esas la 127ma [[dio]] di la yaro (128ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 238 dii til la fino di la yaro.

----
== Dio ==
* Dio di Santa Stanislas, por [[katolik-eklezio]]

== Eventi ==
* [[1205]] - [[Endre la 2ma di Hungaria|Endre la 2ma]] divenas rejulo di [[Hungaria]].
* [[1342]] - [[Papo Klemens la 6ma|Klemens la 6ma]] divenas la 4ma papo en [[Avignon]], [[Francia]].
* [[1718]] - Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville fondas [[New Orleans]], en nuna [[Louisiana]].
* [[1832]] - Tra la kontrato di London, la nedependo di [[Grekia]] agnoskesas. [[Otto de Bavaria]] elektesas rejulo dil lando.
* [[1861]] - [[Usana interna milito]]: [[Tennessee]] separas su de l'Uniono.
* [[1867]] - [[Alfred Nobel]] patentizas [[dinamito]] en l'Unionita Rejio.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/416842/Alfred-Bernhard-Nobel|work=Encyclopædia Britannica|title=Alfred Nobel}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite book|last1=Schück|first1=H.|last2=Sohlman|first2=R.|year=1929|title=The Life of Alfred Nobel|location=London |publisher= Heinemann |page=101}}&lt;/ref&gt;
* [[1877]] - En [[Finlando]] fondesas societo por flegar lezita e maladeskinta soldati. En [[1919]] la societo rinomizesas ''La [[Reda Kruco]] di Finlando''.
* [[1915]] - [[Unesma mondomilito]]: Britaniana pasajero-navo ''RMS Lusitania'' sinkas pro atako per torpedo pafita da Germana [[submara navo]], e 1.198 homi, di qui 128 Usani, dronas su.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.worldatlas.com/articles/what-sunk-the-lusitania.html |title=What Sunk the Lusitania? If you Think it was a Torpedo, Think Again|publisher=WorldAtlas |accessdate= 7ma di mayo 2017}}&lt;/ref&gt;
* [[1927]] - [[Interna milito]] finas en [[Nikaragua]].
* [[1936]] - [[Italia]] konquestas [[Etiopia]].
* [[1945]] - [[Duesma mondomilito]]: Germana generalo [[Alfred Jodl]] subskribas la pakto pri finala kapitulaco en [[Reims]], [[Francia]].
* [[1946]] - La kompanio [[Sony]] fondesas, sub la nomo ''Tokyo Telecommunications Engineering''.
* [[1954]] - En [[Vietnam]], Franca armeo sukombas a [[Vietminh]] en [[Dien Bien Phu]]. Milito en [[Indochinia]] finas e [[Francia]] retretas ek Vietnam, [[Laos]] e [[Kambodja]].
* [[1998]] - [[Mercedes-Benz]] kompras [[Chrysler]]. La maxim granda fuziono en la historio til lore kreas DaimlerChrysler.
* [[1999]] - L'aeroplani di [[NATO]] bombardas [[Popul-Republiko Chinia|Chinian]] ambasadeyo en [[Belgrade]]. Tri homi mortas e 20 vundesas.
* 1999 - Militala povokapto en [[Guinea-Bissau]] suplantas prezidanto [[João Bernardo Vieira]].
* [[2003]] - [[Tero]], [[Merkuro]] e [[Suno]] en la sama lineo.
* [[2016]] - [[Rusia]] plulongigas l'armistico en [[Aleppo]], [[Siria]] dum 72 hori.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Rússia anuncia prorrogação de trégua em Aleppo por mais 72 horas|url= http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2016/05/07/russia-anuncia-prorrogacao-de-tregua-em-aleppo-por-mais-72-horas.htm |publisher=UOL|accessdate=7ma di mayo 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[2017]] - [[Emmanuel Macron]] vinkas la duesma baloto de la prezidantal elekti en [[Francia]].&lt;ref&gt;{{cite web|title=Centrista Emmanuel Macron vence eleições na França|url=http://www1.folha.uol.com.br/mundo/2017/05/1881903-centrista-emmanuel-macron-vence-eleicoes-na-franca.shtml|accessdate=7ma di mayo 2017|publisher=Folha de S.Paulo|language={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[1812]] - [[Robert Browning]], Britaniana skriptisto (m. 1889)
* [[1833]] - [[Johannes Brahms]], Germana kompozisto (m. 1897)
* [[1840]] - [[Pyotr Ilyich Chaikovsky]], Rusa kompozisto (m. 1893)
* [[1841]] - [[Gustave Le Bon]], Franca sociologiisto e sociala psikologiisto (m. 1931)
* [[1847]] - [[Archibald Primrose, 5ma Komto de Rosebery]], chefministro di Unionita Rejio (m. 1929)
* [[1861]] - [[Rabindranath Tagore]], [[India]]na skriptisto, [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] pri literaturo (m. 1941)
* [[1867]] - [[Wladyslaw Reymont]], Polona skriptisto, Nobel-laureato (m. 1925)
* [[1871]] - [[Gyula Károlyi]], chefministro di Hungaria (m. 1947)
* [[1885]] - [[Juan Antonio Iribarren]], Chiliana politikisto (m. 1966)
* [[1892]] - [[Josip Broz Tito]], prezidanto di Yugoslavia (m. 1980)
* [[1901]] - [[Gary Cooper]], Usana cinem-aktoro (m. 1961)
* [[1919]] - [[Eva Perón]], spozino di Arjentiniana prezidanto [[Juan Domingo Perón]] (m. 1952)
* [[1939]] - [[Sidney Altman]], Kanadana biologiisto, Nobel-laureato
* 1939 - [[Ruud Lubbers]], chefministro di Nederlando (m. 2018)
* [[1943]] - [[Tuanku Syed Sirajuddin]], rejulo di Malaizia
* [[1946]] - [[Thelma Houston]], Usana kantistino
* [[1947]] - [[Marouf al-Bakhit]], chefministro di Jordania
* [[1956]] - [[Jan Peter Balkenende]], chefministro di Nederlando
* [[1959]] - [[Mike Pence]], Usana politikisto
* [[1961]] - [[Phil Campbell]], Britaniana muzikistulo ([[Motörhead)
* [[1968]] - [[Eagle-Eye Cherry]], sueda kantisto
* 1968 - [[Traci Lords]], Usan aktorino, skriptistino e kantistino
* [[1981]] - [[Lorena Guréndez García]], Hispana gimnastikistino
* [[1985]] - [[Mihail Borisovich Ignatyev|Mihail Ignatyev]], Rusiana ciklistulo

== Morti ==
* [[1682]] - Caro [[Fyodor la 3ma di Rusia]] (n. 1661)
* [[1793]] - [[Pietro Nardini]], Italiana kompozisto (n. 1722)
* [[1805]] - [[William Petty-FitzMaurice]], chefministro dil Unionita Rejio (n. 1737)
* [[1825]] - [[Antonio Salieri]], Italiana kompozistulo (n. 1750)
* [[1840]] - [[Caspar David Friedrich]], Germana piktisto (n. 1774)
* [[1880]] - [[Luís Alves de Lima e Silva]], Duko de Caxias, [[Brazilia]]na marshalo-di-armeo (n. 1803)
* [[1901]] - [[Dimitar Grekov]], chefministro di Bulgaria (n. 1847)
* [[1904]] - [[Manuel Candamo Iriarte]], prezidanto di Peru (n. 1841)
* [[1932]] - [[Paul Doumer]], prezidanto di Francia (n. 1857)
* [[1941]] - [[James George Frazer]], Skota antropologo (n. 1854)
* [[1943]] - [[Ali Fethi Okyar]], chefministro di Turkia (n. 1880)
* [[1952]] - [[Juan Bautista Pérez]], prezidanto di Venezuela (n. 1869)
* [[1998]] - [[Allan McLeod Cormack]], Sudafrikana fizikisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1924)
* [[2001]] - [[Joseph Greenberg]], Usana linguisto (n. 1915)
* [[2010]] - [[Fríða Áslaug Sigurðardóttir]], Islandana skriptistino (n. 1940)
* [[2011]] - [[Willard Boyle]], Kanadana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1924)
* [[2018]] - [[Ermanno Olmi]], Italiana filmifisto (n. 1931)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Mayo]]</text>
      <sha1>7tmd9jjgacokof99k7m1rjy3h2fun3c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>24ma di mayo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1841</id>
    <revision>
      <id>995054</id>
      <parentid>992825</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T12:21:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+nasko</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5770" xml:space="preserve">{{Mayo}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''24ma di mayo''' esas la 144ma dio di la yaro (145ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 221 dii til la fino di la yaro.
----
==Dio ==

==Eventi ==
* [[919]] - Heinrich, duko di Saxonia depos 912, elektesas kom rejulo di [[Germania]], ye asembluro di [[Saxonia]]na e Frankoniana nobeli en Fritzlar. Ilua patro Otto la Nobla esis l'antea duko di Saxonia; ilua matro Hedwiga esis decendanto di [[Karolus la Granda|Charlemagne]]. Il havis intereso pri wildo-kaptado; il nomizesis &quot;Heinrich l' Ucelo-kaptero&quot; pro ke, segun legendo, il esis fixiganta sua ucelo-reti kande kurieri arivis por informar il ke il esas rejulo. Il esas egardata kom l'unesma rejo di la mezepokala Germana stato. Ilua filiulo Otto, lua sucedanto en 936, eventuale regnis anke en nordal Italia, ed en 962 il kronizesis kom imperiestro [[Otto la 1ma, Santa Romana imperiestro|Otto la 1ma, di la Santa Romana Imperio]] di Germana naciono.
* [[1086]] - [[Papo Viktor la 3ma|Viktor la 3ma]] divenas papo.
* [[1218]] - La 5ma [[krucomilito]] departas de [[Akko]] vers [[Egiptia]].
* [[1276]] - [[Magnus la 3ma di Suedia|Magnus la 3ma]] kronizesas rejulo di [[Suedia]].
* [[1624]] - [[Oslo]] destruktesas da fairego.
* [[1626]] - [[Nederlando|Nederlandana]] [[Peter Minuit]] kompras insulo [[Manhattan]] de lokal indijeni po 60 guldeni.
* [[1866]] - [[Milito di Paraguay]]: che [[batalio di Tuyuti]], [[Paraguay]]ana trupi subisas granda perdaji.
* [[1883]] - En [[New York]], [[Usa]], inauguresas la ponto di Brooklyn.
* [[1955]] - L'unesma [[televiziono|televizion]]-emiso publika en [[Finlando]].
* [[1988]] - [[Boris Nikolayevich Yelcin|Boris Yelcin]] exkomunikesas ek Supra Konsilistaro di [[Sovietia]].
* [[1993]] - [[Eritrea]] divenas nedependanta de [[Etiopia]].
* [[2004]] - [[Internaciona renkontro 2004|Internaciona Ido-renkontro]] en [[Bagnoles de l'Orne]], [[Francia]], finas.
* [[2019]] - [[Theresa May]], chefministrino dil [[Unionita Rejio]], anuncas ke elua renunco kom chefo dil Konservema partiso efikeskos ye la [[7ma di junio]] 2019.
* [[2022]] - En Uvalde, [[Texas]], [[Usa]], eventas pafado en primara skolo qua produktas 21 morti, di qui 19 esis pueri.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/05/24/tiroteio-em-escola-no-texas.ghtml|titulo=19 crianças e professora são assassinadas a tiros em escola nos EUA|vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=G1|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

==Naski ==
* [[1494]] - [[Pontormo]], Italiana piktisto (m. 1557)
* [[1686]] - [[Gabriel Fahrenheit]], Germana fizikisto (m. 1736)
* [[1743]] - [[Jean-Paul Marat]], Suisa mediko, ciencisto e Franca revolucionero (m. 1793)
* [[1803]] - [[Charles Lucien Bonaparte]], Franca naturalisto (m. 1857)
* [[1816]] - [[Emanuel Leutze]], German-Usana piktisto (m. 1868)
* [[1819]] - [[Victoria (rejino)|Victoria]], rejino di Unionita Rejio (m. 1901)
* [[1830]] - [[Alexei Kondratyevich Savrasov]], Rusa piktisto (m. 1897)
* [[1851]] - [[Ramón González Valencia]], prezidanto di Kolumbia (m. 1928)
* [[1861]] - [[Gerald Strickland]], chefministro di Malta (m. 1940)
* [[1870]] - [[Jan Christiaan Smuts]], chefministro di Sudafrika (m. 1950)
* [[1899]] - [[Henri Michaux]], Belga-Franciana romanisto, poeto e piktisto (m. 1984)
* [[1905]] - [[Mihail Alexandrovich Sholohov|Mihail Sholohov]], Sovietiana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1984)
* [[1912]] - [[Edward Victor Luckhoo]], prezidanto di Guyana (m. 1998)
* [[1930]] - [[Robert Bateman (Kanada)|Robert Bateman]], Kanadana piktisto
* [[1940]] - [[Iosif Alexandrovich Brodski|Iosif Brodski]], Rusa poeto, Nobel-laureato pri Literaturo (m. 1996)
* [[1941]] - [[Bob Dylan]], Usana kantisto, kompozisto e muzikisto
* [[1942]] - [[James Fraser Stoddart]], Skota-Usana kemiisto, Nobel-laureato
* [[1945]] - [[Priscilla Presley]], Usan aktorino, vidvo di [[Elvis Presley]]
* 1945 - [[Driss Jettou]], chefministro di Maroko
* [[1946]] - [[Tansu Çiller]], chefministrino di Turkia
* [[1952]] - [[Jean-Marc Cerrone]], Franca kompozisto, muzikala produktisto e disk-jokeo
* [[1953]] - [[Alfred Molina]], Angla aktoro
* [[1965]] - [[John C. Reilly]], Usan aktoro
* [[1966]] - [[Éric Cantona]], Franca futbalisto
* [[1972]] - [[Maia Sandu]], prezidanto e chefministro di Moldova
* [[1973]] - [[Ruslana]], Ukrainana kantistino
* [[1979]] - [[Tracy McGrady]], Usana basketbalisto
* [[1982]] - [[Tiago Camilo]], Braziliana judoisto
* [[1987]] - [[Déborah François]], Belga aktorino
* [[1988]] - [[Artyom Alexeyevich Anisimov]], Rusa hokeo-ludisto

==Morti ==
* [[189]] - [[Papo Eleuterius]] (naskodio nekonocata)
* [[1153]] - Rejulo [[David la 1ma di Skotia]] (n. 1084)
* [[1543]] - [[Nikolaus Kopernikus]], Polona astronomo (n. 1473)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/deutschewelle/2015/05/24/1543-morre-copernico-o-filosofo-do-firmamento.htm |titulo=1543: Morre Copérnico, o filósofo do firmamento|vidita ye=24ma di mayo 2015|idiomo={{pt}}|editero=UOL}}&lt;/ref&gt;
* [[1974]] - [[Duke Ellington]], Usana jazo-muzikisto e kompozisto (n. 1899)
* [[1981]] - [[Jaime Roldós Aguilera]], prezidanto di Equador (n. 1941)
* [[1982]] - [[Tauno Palo]], Finlandan aktoro (n. 1908)
* [[1985]] - [[Raoul Ubac]], Franca piktisto, skultisto e fotografisto (n. 1910)
* [[1995]] - [[Harold Wilson]], Britaniana politikisto, chefministro de 1964 til 1970 e 1974 til 1976 (n. 1916)
* [[2019]] - [[Murray Gell-Mann]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1929)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.nytimes.com/2019/05/24/obituaries/murray-gell-mann-died-.html |titulo=Murray Gell-Mann, Who Peered at Particles and Saw the Universe, Dies at 89}}&lt;/ref&gt;

==Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Mayo]]</text>
      <sha1>d5njl1eglsppntptpzbvreh2m73j7qo</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>26ma di mayo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1843</id>
    <revision>
      <id>995079</id>
      <parentid>980670</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:08:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Markov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6417" xml:space="preserve">{{Mayo}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''26ma di mayo''' esas la 146ma [[dio]] di la yaro (147ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 219 dii til la fino di la yaro.

----
== Dio ==
* En [[Polonia]] - [[Dio di matro]].
* Dio di Santa Filipus (Philippe) de Néri, por [[katolik-eklezio]].

== Eventi ==
* [[757]] - [[Papo Paulus la 1ma|Paulus la 1ma]] divenas papo.
* [[1670]] - En [[Dover]], [[Charles la 2ma di Anglia]] e [[Louis la 14ma di Francia]] signatas la sekreta &quot;Pakto di Dover&quot;, qua finas militado inter li.
* [[1828]] - [[Kaspar Hauser]], 16-yara evanta puero trovesas en [[Nürnberg]], [[Germania]]. L'enigmato di Kaspar esas ponderita en multa libri.
* [[1834]] - [[Maria la 2ma di Portugal]] divenas rejino.
* [[1896]] - [[Charles Dow]] enuncas l'unesma [[indexo Dow Jones]] pri l'industriala acioni.
* [[1918]] - [[Gruzia]], sub la nomo Demokrata Republiko di Gruzia deklaras su nedependanta de Transkaukazia.
* [[1923]] - Unesma [[automobilo]]-konkurso [[24 hori apud Le Mans|24-hora]] komencas en [[Le Mans]], [[Francia]].
* [[1933]] - [[Australia]] revendikas 1/3 di [[Antarktika]].
* [[1946]] - En general elekti, [[komunismo|komunista]] partiso di [[Chekoslovakia]] recevas 38% de totala voti.
* [[1966]] - [[Guyana]] divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]].
* [[1972]] - [[Sovietia]] ed [[Usa]] subskribas en [[Moskva]] [[SALT]]-pakto pri la quanto di la strategial armi.
* [[1986]] - Che [[Europana Uniono]] uzeskas la [[flago di Europa]].
* [[1989]] - En [[Dania]], mariajo inter homi samasexua permisesas.
* [[1991]] - [[Zviad Gamsakhurdia]] elektesas prezidanto di [[Gruzia]].
* [[2002]] - ''[[2001 Mars Odyssey]]'' trovas [[aquo]] en [[Marso]].
* [[2012]] - [[Loreen]] vinkas [[Eurovidado konkurso di kansono]] kun elua kansono ''Euphoria''.
* [[2015]] - Suocidant atako kontre tribunalo en la provinco  Maidan Wardak, [[Afganistan]], mortigas adminime 6 personi e vundas 3 plusa homi.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2015/05/26/ataque-suicida-no-leste-do-afeganistao-deixa-pelo-menos-seis-mortos.htm |title=Ataque suicida no leste do Afeganistão deixa pelo menos seis mortos|publisher=UOL |accessdate=26ma di mayo 2015}}&lt;/ref&gt;
* [[2017]] - Teroristi pafas kontre autobuso qua transportabas [[Kristanismo kopta|Kristani Kopta]] en Minya, [[Egiptia]] e produktas adminime 28 morti, di qui 2 pueri.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://www.dailymail.co.uk/news/article-4544554/23-shot-dead-bus-carrying-Coptic-Christians-Egypt.html|title=Egyptian planes bomb Libyan jihadi training camps after at least 28 people, including children, were killed when masked gunmen opened fire on a bus carrying Coptic Christians|publisher=Daily Mail|accessdate=26ma di mayo 2017|language={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2019]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 8.0 che la [[skalo di Richter]] frapas la regiono Loreto, en [[Peru]], e produktas adminime 1 morto e 26 plusa homi vundita.&lt;ref&gt;{{cite web|title=Peru earthquake: Huge 8.0 magnitude earthquake felt as far as Brazil, Colombia and Ecuador|url=https://www.express.co.uk/news/world/1132208/earthquake-peru-today-latest-update-USGS-magnitude-8-tsunami-warning-centre-lacunas?fbclid=IwAR31sCS5U722pIigQC-ggivGpCoZNMJtap94qjPUbz2jV3oAHupzZe2DWjs |publisher=Express.co.uk|date=26ma di mayo 2019|accessdate=27ma di mayo 2019|language={{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www1.folha.uol.com.br/mundo/2019/05/terremoto-no-peru-deixa-ao-menos-um-morto-e-26-feridos.shtml?loggedpaywall|title=Terremoto no Peru deixa ao menos um morto e 26 feridos|publisher= Folha de S.Paulo|date=27ma di mayo 2019|language={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* 2019 - [[Donald Trump]] vizitas l'imperiestro [[Naruhito]] en [[Japonia]].

== Naski ==
* [[1478]] - [[Papo Klemens la 7ma]] (m. 1534)
* [[1810]] - [[Christen Købke]], Dana piktisto (m. 1848)
* [[1871]] - [[Camille Huysmans]], chefministro di Belgia (m. 1968)
* [[1881]] - [[Adolfo de la Huerta]], prezidanto di Mexikia (m. 1955)
* [[1886]] - [[Al Jolson]], Usana jazo-kantisto (m. 1950)
* [[1905]] - [[Seni Pramoj]], chefministro di Tailando (m. 1997)
* [[1907]] - Marion Morrison alias [[John Wayne]], Usan cinem-aktoro (m. 1979)
* [[1908]] - [[Nguyễn Ngọc Thơ]], chefministro di [[Sud-Vietnam]] (m. 1976)
* [[1909]] - [[Maksim Sedej]], Sloveniana piktisto (m. 1974)
* [[1910]] - [[Adolfo López Mateos]], prezidanto di Mexikia&lt;ref&gt;[http://www.bicentenario.gob.mx/index.php?option=com_content&amp;view=article&amp;id=984:26-de-mayo-de-1910-aniversario-del-nacimiento-en-atizapan-de-zaragoza-de-adolfo-lopez-mateos&amp;catid=118:mayo&amp;Itemid=217 26 de mayo de 1910. Aniversario del nacimiento de Adolfo López Mateos]&lt;/ref&gt; (m. 1969)
* [[1912]] - [[János Kádár]], chefministro di Hungaria (m. 1989)
* [[1913]] - [[Peter Cushing]], Britanian aktoro (m. 1994)
* [[1920]] - [[Peggy Lee]], Usana kantistino (m. 2002)
* [[1921]] - [[Ilka Gedő]], Hungara piktisto (m. 1985)
* [[1926]] - [[Miles Davis]], [[Usa]]na jazo-muzikisto (m. 1991)
* [[1931]] - [[Sven Delblanc]], Sueda skriptisto (m. 1992)
* [[1963]] - [[Merethe Lindstrøm]], Norvegiana skriptisto
* [[1964]] - [[Lenny Kravitz]], Usana kantisto
* [[1979]] - [[Alexei Mihailovich Markov|Alexei Markov]], Rusiana ciklisto
* [[1988]] - [[Juan Cuadrado]], Kolumbiana futbalisto

== Morti ==
* [[1884]] - [[Joaquim António de Aguiar]], chefministro di Portugal (n. 1792)
* [[1912]] - [[Eduardo López de Romaña]], prezidanto di Peru (n. 1847)
* [[1922]] - [[Ernest Solvay]], Belga kemiisto ed inventisto (n. 1838)
* [[1926]] - [[Mehmed la 6ma Vahidettin]], sultano di Otoman imperio (n. 1861)
* [[1954]] - [[Omer Nishani]], chefo di stato di Albania (n. 1887)
* [[1976]] - [[Martin Heidegger]], Germana filozofo (n. 1889)
* [[2008]] - [[Sydney Pollack]], Usana produktisto di cinemo, filmifisto ed aktoro (n. 1934)&lt;ref&gt;{{cite web|title=Sydney Pollack{{!}}Biography, Movies, Assessment &amp; Facts|url= https://www.britannica.com/biography/Sydney-Pollack|publisher= Encyclopaedia Britannica|language={{en}}|accessdate = 24ma di aprilo 2020}}&lt;/ref&gt;
* [[2019]] - [[Prem Tinsulanonda]], chefministro di Tailando (n. 1920)&lt;ref&gt;{{cite web|title=Prem Tinsulanonda, King’s Advisor and Statesman, Dies at 98|url= http://www.khaosodenglish.com/news/2019/05/26/prem-tinsulanonda-kings-advisor-and-statesman-dies-at-98/amp/ }}&lt;/ref&gt;

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Mayo]]</text>
      <sha1>r3seccfcmb77a7y6y9plkwftomfzjsm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>12ma di julio</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1882</id>
    <revision>
      <id>995118</id>
      <parentid>979381</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T19:25:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>shablono:cite web==&gt;shablono:Extera ligilo +eventi, naski, morti, referi (revizo kompleta til nun)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8110" xml:space="preserve">{{julio}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''12ma di julio''' esas la 193ma [[dio]] di la yaro (194ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 172 dii til la fino di la yaro.
----
==Dio==
Dio di la nedependo, en [[San-Tome e Principe]] e [[Kiribati]].

==Eventi==
* [[1153]] - [[Papo Anastasius la 4ma|Anastasius la 4ma]] divenas papo.
* [[1402]] - Princo Zhu Di, de la [[dinastio Ming]], e lua armeo kaptas urbo [[Nanjing]], chef-urbo dil imperio Ming. Lora imperiestro Zhu Yunwen posible mortigesas.
* [[1470]] - [[Otoman imperio|Otomani]] kaptas insulo [[Euboea]].
* [[1555]] - [[Papo Paulus la 4ma]] kreas [[ghetto]] por [[judo|judi]] en [[Roma]].
* [[1645]] - [[Alexis di Rusia|Alexis]] kronizesas [[caro]] di [[Rusia]].
* [[1691]] - [[Papo Inocentius la 12ma|Inocentius la 12ma]] divenas papo.
* [[1730]] - [[Papo Klemens la 12ma|Klemens la 12ma]] divenas papo.
* [[1759]] - [[Sep-yara milito]]: [[Britania]]ni atakas [[Québec]] per [[kanono|kanoni]].
* [[1776]] - Komencas la triesma exploro-voyajo di [[James Cook]], qua iras til 1779.
* [[1902]] - [[Muliero|Mulieri]] darfas votar en [[Australia]].
* [[1913]] - [[Duesma Balkana milito]]: [[Serbia]]ni komencas la siejo di Vidin, [[Bulgaria]].
* [[1920]] - [[Sovietia|Soviet-Rusia]] agnoskas la nedependo di [[Lituania]].
* [[1932]] - [[Norvegia]] anexas [[Grenlando]].
* [[1943]] - [[Duesma mondomilito]]: eventas la maxim granda batalio inter [[militala tanko|militala tanki]] di la historio, en [[batalio di Kursk|Kursk]].
* [[1975]] - [[San-Tome e Principe]] deklaras su nedependanta de [[Portugal]].
* [[1979]] - [[Kiribati]] nedependanteskas de [[Unionita Rejio]].
* 1979 - En [[Chicago]], [[Usa]], eventas la ''Disco Demolition Night'', kun granda destrukto di muzikala diski dil jenro ''[[Disco]]''.
* [[1991]] - [[Bulgaria]] adoptas lua nuna [[konstituco]].
* [[1993]] - [[Ter-tremo]] en [[Hokkaido]], [[Japonia]], efektigas ondego, qua perisigas 202 homi en l'insulo Okushiri.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://data.noaa.gov/dataset/hokkaido-nansei-oki-tsunami-july-12-1993|titulo=Hokkaido Nansei-Oki Tsunami, July 12, 1993|editero=NOAA|vidita ye=15ma di agosto 2017|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1998]] - [[Francia]] vinkas [[Brazilia]] 3x0 e ganas la [[Mondala Kupo di Futbalo]].
* 1998 - En Ballymoney, [[Nord-Irlando]], tri pueri mortas kom rezulto di incendio premeditita en lia domo, pro atako da &quot;unionisti&quot; (grupo favorebla a l'uniono di Nord-Irlando kun [[Britania]]) kontre [[katolikismo|katolika]] familio.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/12/newsid_2500000/2500503.stm|titulo=1998: Children die in Drumcree protests|editero=BBC|vidita ye=24ma di septembro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[2005]] - En [[Monako (lando)|Monako]], [[Albert la 2ma di Monako|Albert la 2ma]] divenas princo.
* 2005 - En [[Singapur]], prezidanto [[Sellapan Ramanathan]] anuncas ke lu volas rielektesar.
* [[2017]] - Grandega (cirkume 6.000 km²) glacio-monto separas de [[Antarktika]]. Lua surfaco esas plua granda kam olta di [[Brunei]], [[Luxemburgia]] o [[Kabo Verda]]. Ciencisti timas ke to produktos elevo di la [[marala nivelo]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.publico.pt/2017/07/12/ciencia/noticia/icebergue-gigante-da-antarctida-desprendeuse-confirmam-ciencistas-1778810|titulo=Icebergue gigante desprendeu-se na Antárctida |editero=Público|vidita ye=12ma di julio 2017}}&lt;/ref&gt;
* [[2019]] - Atento per automobilo-bombo che hotelo ''Asasey'' en [[Kismayo]], [[Somalia]], produktas adminime 26 morti. Mohamedana grupo ''al-Shabaab'' asumas responso pri l'atento.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=BBC News|titulo=Kismayo attack: At least 26 dead as gunmen storm Somali hotel |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-africa-48969781|publikigita ye=13ma di julio 2019 |vidita ye= 13ma di julio 2019|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2020]] - [[Popul-Republiko Chinia]] informas la morto di 141 personi e la domajo di plu kam 28 mil domi pos pluvegi qui komencis en junio.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo=China reports 141 dead or missing in flooding since June|url=https://news.yahoo.com/china-reports-141-dead-missing-042358991.html |editero=news.yahoo.com |vidita ye=13ma di julio 2020}}&lt;/ref&gt;
* 2020 - En [[Polonia]], konservema prezidanto [[Andrzej Duda]] rielektesas, pos vinkir l'urbestro di Warszawa Rafał Trzaskowski per 51% ek la valida voti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Poland's Duda narrowly beats Trzaskowski in presidential vote|url=https://www.bbc.com/news/world-europe-53385021 |publikigita ye=13ma di julio 2020 |editero=BBC News}}&lt;/ref&gt;
* [[2021]] - Eventas tumulti en [[Sudafrika]] pos l'aresto dil ex-prezidanto [[Jacob Zuma]].
* [[2022]] - [[Europana Uniono]] anuncas ke [[Kroatia]] adoptos [[Euro]] kom monetaro en 2023.

==Naski ==
* [[1172]] - [[Matsudono Moroie]], Japoniana militisto (m. 1238)
* [[1784]] - [[Juan Mora Fernández]], chefo di stato di Kosta Rika (m. 1854)
* [[1817]] - [[Henry David Thoreau]], Usana skriptisto e filozofo (m. 1862)
* [[1824]] - [[Eugène Boudin]], Franca piktisto (m. 1898)
* [[1851]] - [[Juan Gualberto González]], prezidanto di Paraguay (m. 1912)
* [[1852]] - [[Hipólito Yrigoyen]], prezidanto di Arjentinia (m. 1933)
* [[1854]] - [[George Eastman]], Usan inventisto (m. 1932)
* [[1866]] - [[Emiliano Figueroa Larraín]], prezidanto di Chili (m. 1931)
* [[1872]] - [[Emil Hácha]], prezidanto di Chekoslovakia (m. 1945)
* [[1873]] - [[Oscar von Sydow]], chefministro di Suedia (m. 1936)
* [[1884]] - [[Amedeo Modigliani]], Italiana piktisto e skultisto (m. 1920)
* [[1904]] - [[Pablo Neruda]], Chiliana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1973)
* 1904 - [[Katay Don Sasorith]], chefministro di Laos (m. 1959)
* [[1913]] - [[Willis Lamb]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 2008)
* [[1922]] - [[Ray Crooke]], Australiana piktisto (m. 2015)
* [[1928]] - [[Elias James Corey]], Usana kemiisto, Nobel-laureato
* [[1937]] - [[Lionel Jospin]], chefministro di Francia
* [[1948]] - [[Richard Simmons]], Usana televizion-prizentisto
* [[1950]] - [[Eric Carr]], Usana tamburisto ([[KISS]]) (m. 1991)
* [[1956]] - [[Gregg Leonard Semenza]], Usana ciencisto e profesoro pri genetiko, Nobel-laureato
* [[1959]] - Rejulo [[Tupou la 6ma di Tonga]]
* [[1967]] - [[John Petrucci]], Usana kantisto, kompozisto e muzikisto ([[Dream Theater]])
* 1967 - [[Luis Rodolfo Abinader]], prezidanto di Dominikana Republiko
* [[1991]] - [[James Rodríguez]], Kolumbiana futbalisto
* [[1997]] - [[Malala Yousafzai]], Pakistanana studentino, Nobel-laureato pri paco

==Morti ==
* [[1431]] - [[Felip de Malla]], Kataluniana prelato, prezidanto di la ''Generalitat'' (n. 1370)
* [[1536]] - [[Erasmus de Rotterdam]], Nederlandana filozofo (n. 1466)
* [[1712]] - [[Richard Cromwell]], Angla politikisto (n. 1626)
* [[1855]] - [[Pavel Nahimov]], Rusa militisto (n. 1802)
* [[1886]] - [[Tomás Villalba]], prezidanto di Uruguay (n. 1805)
* [[1901]] - [[Federico Errázuriz Echaurren]], prezidanto di Chili (n. 1850)
* [[1917]] - [[Hugo Simberg]], Finlandana piktisto (n. 1873)
* [[1929]] - [[Robert Henri]], Usana piktisto (n. 1865)
* [[1931]] - [[Nathan Söderblom]], Sueda arkiepiskopo, Nobel-laureato pri paco (n. 1866)
* [[1935]] - [[Alfred Dreyfus]], Franca militisto (n. 1859)
* [[1949]] - [[Douglas Hyde]], unesma prezidanto di Republiko Irlando (n. 1860)
* [[1967]] - [[Albert Boudon-Lashermes]], Franca historiisto e poeto en Okcitana linguo (n. 1882)
* [[2001]] - [[Paul Eugène Magloire]], prezidanto di Haiti (n. 1907)
* [[2003]] - [[Benny Carter]], Usana muzikisto (n. 1907)
* [[2013]] - [[Pran]], Indiana cinem-aktoro (n. 1920)
* [[2020]] - [[Hassan Abshir Farah]], chefministro di Somalia (n. 1945)&lt;ref&gt;[https://allafrica.com/stories/202007120063.html Somalia: Former Prime Minister Hassan Farah Passes in Turkey]&lt;/ref&gt;
* 2020 - [[Kelly Preston]], Usan aktorino e manekinino (n. 1962)&lt;ref&gt;[https://people.com/movies/kelly-preston-dies-of-breast-cancer-at-57/ Kelly Preston Dies of Breast Cancer at 57: 'She Was a Bright, Beautiful and Loving Soul']&lt;/ref&gt;

==Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Julio]]</text>
      <sha1>k4naet9it1gvzxkb0frvsxwflhulbr8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>5ma di novembro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1982</id>
    <revision>
      <id>995109</id>
      <parentid>973254</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:29:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Berezin</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5311" xml:space="preserve">{{Novembro}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''5ma di novembro''' esas la 309ma [[dio]] di la yaro (310ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 56 dii til la fino di la yaro.
----
== Dio ==

== Eventi ==
* [[1605]] - [[Guy Fawkes]] ed altra partopreninti di la nomizita [[pulvero-konspiro]] arestesas en [[London]].
* [[1838]] - [[Nikaragua]] separas su de la [[Federala Republiko di Central Amerika]].
* [[1857]] - Batalio di Inkerman en la [[milito di Krimea]]: [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] vinkas [[Rusa imperio]].
* [[1914]] - [[Unesma mondomilito]]: Germani vinkas Britaniani en Germana Estal Afrika, la nuna [[Tanzania]].
* [[1935]] - La [[Monopolo-ludo]] lansesas da ''Parker Brothers''.
* [[1940]] - [[Franklin Delano Roosevelt]] rielektesas prezidanto di Usa.
* [[1996]] - [[Bill Clinton]] vinkas [[Bob Dole]] lor prezidantal elekto.
* [[2015]] - Granda barilo por kontenar [[fango]] kun minerala rezidui ruptas en [[Mariana]], urbo dil stato [[Minas Gerais]], [[Brazilia]], e produktas 19 morti,&lt;ref name=Oglobo&gt;{{cite web|url=http://acervo.oglobo.globo.com/em-destaque/maior-desastre-ambiental-do-brasil-tragedia-de-mariana-deixou-19-mortos-20208009|title=Maior desastre ambiental do Brasil, Tragédia de Mariana deixou 19 mortos|publisher= O Globo|date=17ma di oktobro 2016|accessdate=7ma di oktobro 2017|language={{pt}}}}&lt;/ref&gt; destruktas 80% de la konstrukturi di la vicina vilajo Bento Rodrigues, e dum la sequanta dii efektigos ekologiala dizastro kun la morteso di 11 tuni di fishi.&lt;ref&gt;{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/cotidiano/ultimas-noticias/2015/11/05/dez-pessoas-desaparecem-apos-rompimento-de-barragem-em-mariana-mg.htm |title=Rompimento de barragem com lama mata pelo menos três em MG |language={{pt}}|publisher = UOL|accessdate=5ma di novembro 2015}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[1615]] - Sultano [[Ibrahim la 1ma di Otoman imperio]] (m. 1648)
* [[1667]] - [[Christoph Ludwig Agricola]], Germana piktisto (m. 1719)
* [[1779]] - [[Washington Allston]], Usana piktisto e poeto (m. 1843)
* [[1851]] - [[Charles Dupuy]], chefministro di Francia (m. 1923)
* [[1854]] - [[Paul Sabatier]], Franca kemiisto, Nobel-laureato (m. 1941)
* [[1858]] - [[Joseph DeCamp]], Usana piktisto (m. 1923)
* [[1859]] - [[Manuel García Prieto]], chefministro di Hispania (m. 1938)
* [[1883]] - [[Ricardo Miró]], Panamana poeto (m. 1940)
* [[1913]] - [[Vivien Leigh]], Usan aktorino (m. 1967)
* [[1919]] - [[Félix Gaillard]], chefministro di Francia (m. 1970)
* [[1920]] - [[Douglass North]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 2015)
* [[1930]] - [[Jan Peder Syse]], chefministro di Norvegia (m. 1997)
* [[1931]] - [[Ike Turner]], Usana kantisto (m. 2007)
* [[1934]] - [[Simon Achidi Achu]], chefministro di Kamerun (m. 2021)
* [[1940]] - [[Jaime Roldós Aguilera]], prezidanto di Equador (m. 1981)
* [[1941]] - [[Art Garfunkel]], Usana kantisto e kompozisto
* [[1943]] - [[Sam Shepard]], Usan aktoro, filmifisto e skriptisto por cinemo (m. 2017)
* [[1946]] - [[Loleatta Holloway]], Usana kantisto (m. 2011)
* [[1948]] - [[William Daniel Phillips]], Usana fizikisto, Nobel-laureato
* [[1950]] - [[Thorbjørn Jagland]], chefministro di Norvegia
* [[1959]] - [[Bryan Adams]], Kanadana muzikisto
* [[1971]] - [[Sergei Yevgenyevich Berezin|Sergei Berezin]], Rusiana hokeisto
* [[1984]] - [[Eliud Kipchoge]], Kenian atleto
* [[1986]] - [[Kasper Schmeichel]], Dana futbalisto

== Morti ==
* [[1807]] - [[Angelica Kauffman]], Austriana piktistino (n. 1741)
* [[1867]] - [[Santiago Derqui]], prezidanto di Arjentinia (n. 1809)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.todo-argentina.net/biografias-argentinas/santiago_derqui.php?id=286|title=Biografía de Santiago Derqui|language={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1879]] - [[James Clerk Maxwell]], Skota fizikisto (n. 1831)
* [[1911]] - [[Valentin Serov]], Rusa piktisto (n. 1865)
* [[1914]] - [[August Weismann]], Germana biologiisto e zoologiisto (n. 1834)
* [[1930]] - [[Christiaan Eijkman]] Nederlandana mediko e patologiisto, Nobel-laureato (n. 1858)
* [[1938]] - [[Thomas Dewing]], Usana piktisto (n. 1851)
* [[1942]] - [[Kiyoura Keigo]], chefministro di Japonia (n. 1850)
* [[1944]] - [[Alexis Carrel]], Franca kirurgiisto, Nobel-laureato (n. 1873)
* [[1955]] - [[Maurice Utrillo]], Franca piktisto (n. 1883)
* [[1956]] - [[Art Tatum]], Usana [[jazo]]-pianisto (n. 1909)
* [[1975]] - [[Edward Lawrie Tatum]], Usana genetikisto, Nobel-laureato (n. 1909)
* [[1977]] - [[René Goscinny]], [[Francia|franca]] editero e skribisto di [[kartuno]]-libri, notinde [[Astérix]] (n. 1926)
* [[1982]] - [[Jacques Tati]] (nask. Tatischeff), Franc aktoro e filmifisto (n. 1908)
* [[1985]] - [[Spencer W. Kimball]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1895)
* [[1989]] - [[Vladimir Horowitz]], Rusa pianisto (n. 1903)
* [[1991]] - [[Fred MacMurray]], Usana televizion-aktoro (n. 1908)
* [[1992]] - [[Jan Oort]], Nederlandan astronomo (n. 1900)
* [[1998]] - [[Momoko Kōchi]], Japonian aktorino (n. 1932)
* [[2006]] - [[Bülent Ecevit]], chefministro di Turkia (n. 1925)
* [[2009]] - [[Félix Luna]], Arjentiniana historiisto (n. 1925)
* [[2015]] - [[Czesław Kiszczak]], chefministro di Polonia (n. 1925)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Novembro]]</text>
      <sha1>n81syvkhxhvmzrb9i733e6ijci59969</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>10ma di novembro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>1985</id>
    <revision>
      <id>995084</id>
      <parentid>993365</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:15:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Kalentyeva</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5629" xml:space="preserve">{{Novembro}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''10ma di novembro''' esas la 314ma [[dio]] di la yaro (315ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 51 dii til la fino di la yaro.
----
== Dio ==

== Eventi ==
* [[1520]] - En [[Skandinavia]], [[Kristian la 2ma di Dania]] produktas masakro en [[Stockholm]] pro subordinar chefi di [[Suedia|Sueda]] nacionalisti: 82 nobeli e kleriki subisas [[mortopuniso]].
* [[1526]] - János Zápolya proklamesas rejulo [[János la 1ma di Hungaria]].
* [[1555]] - [[Nicolas Durand de Villegaignon]] kun 600 soldati arivas en la [[bayo di Guanabara]], [[Brazilia]], por fondar [[Francia|Franca]] kolonio nomizita ''France Antarctique''.
* [[1799]] - [[Napoléon Bonaparte]] kaptas la povo e divenas konsulo di [[Francia]] til 1804.
* [[1871]] - [[Henry Morton Stanley]] renkontras [[David Livingstone]] en Ujiji, proxim la [[Lago Tanganyika]].
* [[1898]] - [[Hispania]] cedas [[Filipini]] ad [[Usa]].
* [[1901]] - [[Nobel-premio]]  grantesas unesma-foye.
* [[1937]] - [[Getúlio Vargas]] proklamas ''Estado Novo'' (Nova Stato) e diktatoreskas en [[Brazilia]].
* [[1942]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Italia]]na trupi okupas [[Azur-rivo]], lor parto di [[Francia di Vichy]].
* 1942 - [[Nacional-socialista Germania]] invadas Francia di Vichy.
* [[1952]] - En [[Unionita Nacioni]] la chefo [[Trygve Lie]] renuncas ne-expektite.
* [[1971]] - [[Fidel Castro]] komencas oficala vizito en [[Chili]].
* [[1975]] - [[Unionita Nacioni]] decidas (decido N˙ 3379) ke [[sionismo]] esas [[rasismo]] (ta decido abrogesos en 1991).
* [[1989]] - Chefo di komunista partiso di [[Bulgaria]], [[Todor Jivkov]], e chefministro Petre Mladenov renuncas.
* [[1995]] - En [[Nigeria]] medio-aktivisto [[Ken Saro-Wiwa]] ed ok altri Ogoniani linchesas.
* [[2019]] - [[Evo Morales]] renuncas la prezidanteso di [[Bolivia]] pos populala protesti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Em meio a crise, Evo Morales renuncia à presidência da Bolívia - 10/11/2019 - UOL Notícias|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2019/11/10/em-meio-a-crise-evo-morales-renuncia-a-presidencia-da-bolivia.htm |editero=UOL|publikigita ye=10ma di novembro 2019}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==
* [[1433]] - [[Charles la Temerara]], duko de Burgundia (m. 1477)
* [[1483]] - [[Martin Luther]], Germana teologiisto (m. 1546)
* [[1697]] - [[William Hogarth]], Angla piktisto (m. 1764)
* [[1759]] - [[Friedrich Schiller]], Germana poeto (m. 1805)
* [[1836]] - [[Andrés Avelino Cáceres]], prezidanto di Peru (m. 1923)
* [[1843]] - [[Miguel Antonio Caro]], prezidanto di Kolumbia (m. 1909) &lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.biosiglos.com/miguel-antonio-caro-biografia/|titulo= Miguel Antonio Caro - Biografía|idiomo= {{es}}|vidita ye= 1ma di septembro 2018}}&lt;/ref&gt;
* [[1845]] - [[John Sparrow David Thompson]], chefministro di Kanada (m. 1894)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=THOMPSON, Sir JOHN SPARROW DAVID|vidita ye=2ma di aprilo 2020|url=http://www.biographi.ca/en/bio/thompson_john_sparrow_david_12E.html|idiomo={{en}} }}&lt;/ref&gt;
* [[1859]] - [[Théophile Steinlen]], Suisa-Franciana piktisto (m. 1923)
* [[1878]] - [[Jorge Ubico Castañeda]], prezidanto di Guatemala (m. 1946)
* [[1888]] - [[Juan Antonio Ríos]], prezidanto di Chili (m. 1946)
* [[1889]] - [[Rafael Estrella Ureña]], prezidanto di Dominikana Republiko (m. 1945)
* [[1913]] - [[Sun Yun-suan]], chefministro di Republiko Chinia (m. 2006)
* [[1915]] - [[Torcuato Fernández-Miranda]], chefministro di Hispania (m. 1980)
* [[1918]] - [[Ernst Otto Fischer]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (m. 2007)
* [[1928]] - [[Ennio Morricone]], Italiana kompozisto ed orkestrestro (m. 2020)
* [[1942]] - [[Robert F. Engle]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato
* [[1945]] - [[Thongloun Sisoulith]], chefministro di Laos
* [[1947]] - [[Bashir Gemayel]], prezidanto di Libano
* [[1951]] - [[Danilo Medina Sánchez]], prezidanto di Dominikana Republiko
* [[1964]] - [[Magnus Scheving]], Islandana [[televiziono]]-produktisto
* [[1966]] - [[Vanessa Angel]], Britaniana manekino ed aktorino
* [[1969]] - [[Faustino Asprilla]], Kolumbiana futbalisto
* [[1971]] - [[Mario Abdo Benítez]], prezidanto di Paraguay
* [[1977]] - [[Brittany Murphy]], Usan aktorino e kantistino (m. 2009)
* [[1977]] - [[Irina Nikolayevna Kalentyeva|Irina Kalentyeva]], Rusiana ciklistino
* [[1986]] - [[Samuel Wanjiru]], Kenian atleto (m. 2011)

== Morti ==
* [[461]] - [[Papo Leo la 1ma]] (naskodio nekonocata)
* [[1241]] - [[Papo Celestinus la 4ma]] (naskodio nekonocata)
* [[1444]] - Rejulo [[Władysław la 3ma di Polonia]] (n. 1424)
* [[1549]] - [[Papo Paulus la 3ma]] (n. 1468)
* [[1891]] - [[Arthur Rimbaud]], Franca skriptisto (n. 1854)
* [[1911]] - [[Christian Lundeberg]], chefministro di Suedia (n. 1842)
* [[1938]] - [[Mustafa Kemal Atatürk]], unesma prezidanto di Turkia (n. 1881)
* [[1982]] - [[Leonid Ilyich Brejnev|Leonid Brejnev]], chefo di [[Sovietia]] (n. 1906)
* [[1987]] - [[Seyni Kountché]], prezidanto di Nijer (n. 1931)
* [[1994]] - [[Carmen McRae]], Usana jazo-kantistino (n. 1920)
* [[2000]] - [[Jacques Chaban-Delmas]], chefministro di Francia (n. 1915)
* 2000 - [[Adamantios Andrutsopulos]], chefministro di Grekia (n. 1919)
* [[2003]] - [[Canaan Banana]], prezidanto di [[Zimbabwe]] (n. 1936)
* [[2006]] - [[Jack Palance]], Usan aktoro (n. 1919)
* [[2007]] - [[Norman Mailer]], Usana skriptisto (n. 1923)
* [[2015]] - [[Helmut Schmidt]], kancelero di Germania (n. 1918)
* 2015 - [[Allen Toussaint]], Usana muzikisto e kompozisto (n. 1938)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Novembro]]</text>
      <sha1>8w2ncp6ibi20yihzqfvsobuu3x4syu5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>27ma di novembro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2001</id>
    <revision>
      <id>995082</id>
      <parentid>990157</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:13:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Grishina</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4944" xml:space="preserve">{{Novembro}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''27ma di novembro''' esas la 331ma [[dio]] di la yaro (332ma en [[bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 34 dii til la fino di la yaro.
----
== Dio ==

== Eventi ==
* [[176]] - Imperiestro [[Marcus Aurelius]] grantas titulo ''imperator'' a lua filiulo [[Commodus]], e transformas lu en supra komandero di legioni.
* [[885]] - [[Vikingi]] komencas atakar [[Paris]].
* [[1308]] - [[Henrikus la 7ma, Santa Romana imperiestro|Henrikus la 7ma]] kronizesas [[Santa Romana imperio|Santa Romana imperiestro]].
* [[1917]] - [[Pehr Evind Svinhufvud]] elektesas [[chefministro]] di [[Finlando]].
* [[1918]] - [[Lauri Ingman]] divenas chefministro di Finlando.
* [[1934]] - [[Daniel Salamanca Urey]] revokesas de la povo en [[Bolivia]].
* [[1941]] - [[Duesma mondomilito]]: En [[Libia]], [[Federiti de la Duesma mondomilito|Federiti]] vinkas [[Italia]]ni che [[siejo di Tobruk|batalio di Tobruk]], malgre perdar multa soldati.
* [[1990]] - [[John Major]] sucedas [[Margaret Thatcher]] kom chefministro.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=1990: Tories choose Major for Number 10|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/27/newsid_2528000/2528847.stm|vidita ye=29ma di oktobro 2016|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[1991]] - La [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]] decidas sendar soldati por sekurigar la paco en [[Yugoslavia]].
* [[1995]] - Hispano [[Javier Solana]] inauguras konfero di 27 landi en [[Barcelona]]. La skopo esas krear libera komercal areo che [[Mediteraneo]], diminutar l'influo di [[Usa]] en l'areo e kombatar kontre Mohamedana radikalismo.
* [[2000]] - En [[Kanada]], [[Jean Chrétien]] elektesas chefministro.
* [[2004]] - [[Parlamento]] di [[Ukraina]] anulas rezulto di prezidantal elekto.

== Naski ==
* [[1598]] - [[Alessandro Algardi]], Italiana skultisto (m. 1654)
* [[1684]] - [[Tokugawa Yoshimune]], okesma Tokugawa-shoguno Japoniana (m. 1751)
* [[1701]] - [[Anders Celsius]], Sueda fizikisto (m. 1744)
* [[1857]] - [[Charles Scott Sherrington]], Britaniana fiziologiisto, Nobel-laureato (m. 1952)
* [[1870]] - [[Juho Kusti Paasikivi]], Finlandana politikisto (m. 1956)
* [[1874]] - [[Chaim Weizmann]], unesma prezidanto di Israel (m. 1952)
* [[1878]] - [[William Newenham Montague Orpen]], Irlandana piktisto (m. 1931)
* [[1881]] - [[Joel Lehtonen]], Finlandana skriptisto (m. 1934)
* [[1886]] - [[Tsuguharu Foujita]], Japoniana piktisto (m. 1968)
* [[1894]] - [[Konosuke Matsushita]], Japonian entraprezisto (m. 1989)
* [[1903]] - [[Lars Onsager]], Norvegiana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1976)
* [[1912]] - [[Connie Sawyer]], Usan aktorino (m. 2018)
* [[1921]] - [[Alexander Dubček]], Chekoslovakiana politikisto (m. 1992)
* [[1936]] - [[Zaid al-Rifai]], chefministro di Jordania
* [[1938]] - [[Apolo Nsibambi]], chefa ministro di Uganda (m. 2019)
* [[1939]] - [[Laurent Kabila]], prezidanto di Demokratial Republiko Kongo (m. 2001)
* [[1940]] - [[Bruce Lee]], Usan aktoro e [[milital arti]]sto (m. 1973)
* [[1942]] - [[Jimi Hendrix]], Usana muzikisto (m. 1970)
* [[1945]] - [[James Avery]], Usana televizion-aktoro (m. 2013)
* [[1947]] - [[Ismail Omar Guelleh]], prezidanto di Djibuti
* [[1951]] - [[Ivars Godmanis]], chefministro di Latvia
* [[1955]] - [[Bill Nye]], Usan injenioro e televiziono-prizentisto
* [[1960]] - [[Yuliya Timoshenko]], chefministro di Ukraina
* [[1962]] - [[Mike Bordin]], Usana muzikisto ([[Faith No More]])
* [[1968]] - [[Oxana Yuryevna Grishina|Oxana Grishina]], Rusiana ciklistino
* [[1986]] - [[Xavi Torres]], Hispana futbalisto
* [[1987]] - [[Lena Belkina]], Ukrainana kantistino

== Morti ==
* [[8 aK]] - [[Horatius]] (Quintus Horatius Flaccus), Romana poeto (n. 65 aK)
* [[511]] - Rejulo [[Klovis la 1ma]] di Frankiani (n. c. 466)
* [[1820]] - [[Thomas Baines]], Britaniana piktisto (m. 1875)
* [[1895]] - [[Alexandre Dumas, filio]], Franca skriptisto (n. 1824)
* [[1923]] - [[Penleigh Boyd]], Australiana piktisto (n. 1890)
* 1923 - [[Tage Reedtz-Thott]], Chefministro di Dania (n. 1839)
* [[1937]] - [[Felix Hamrin]], chefministro di Suedia (n. 1875)
* [[1940]] - [[Nicolae Iorga]], chefministro di Rumania (n. 1871)
* [[1953]] - [[Eugene O'Neill]], Usana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1888)
* [[1955]] - [[Arthur Honegger]], Franca-Suisiana kompozisto (n. 1892)
* [[1967]] - [[Léon M'Ba]], prezidanto di Gabon (n. 1902)
* [[1975]] - [[Salarrué]], Salvadorana skriptisto (n. 1899)
* [[1988]] - [[John Carradine]], Usan aktoro (n. 1906)
* [[1989]] - [[Carlos Arias Navarro]], chefministro di Hispania (n. 1908)
* [[2008]] - [[Vishwanath Pratap Singh]], chefministro di India (n. 1931)
* [[2016]] - [[Ioannis Grivas]], chefministro di Grekia&lt;ref&gt;http://www.protothema.gr/greece/article/632165/pethane-o-proin-proedros-tou-areiou-pagou-kai-upiresiakos-prothupourgos-ioannis-grivas/&lt;/ref&gt; (n. 1923)

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Novembro]]</text>
      <sha1>mfybfokboahifvjvf7x6dopnxogsvut</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>11ma di decembro</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2012</id>
    <revision>
      <id>995053</id>
      <parentid>992261</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T12:17:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>shablono:cite web==&gt;shablono:Extera ligilo +eventi, naski, morti, referi (revizo kompleta til nun)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="6582" xml:space="preserve">{{Decembro}}
Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]].

La '''11ma di decembro''' esas la 345ma [[dio]] di la yaro (346ma en [[bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 20 dii til la fino di la yaro.
----
==Dio ==
* Dio di la [[Republiko]], en [[Burkina Faso]].

==Eventi ==
* [[861]] - Kalifo Al-Mutawakkil asasinesas da ilua guardo. Komencas epoko di trubli che [[kalifio Abbasid]].
* [[1688]] - En [[Anglia]], [[James la 2ma di Anglia|James la 1ma]] revokesas de la regno, e Nederlandana [[William la 3ma di Anglia|Wilhelm la 3ma]] divenas rejo en januaro [[1689]]. La konspirado komencabis ye la 30ma di junio 1688.
* [[1789]] - Kreesas l'Universitato di [[Nordal Karolina]], unesma publika [[universitato]] di Usa.
* [[1933]] - [[Milito di Chaco]]: en la batalio di Alihuatá-Zenteno, [[Paraguay]]ani vinkas [[Bolivia]]ni.
* [[1936]] - [[Edward la 8ma di Unionita Rejio]] abdikas por ke il povez mariajar Usana Wallis Simpson. Ilua fratulo, [[George la 6ma di Unionita Rejio|George]], divenas rejo.
* [[1941]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Germania]] deklaras milito kontre [[Usa]].
* [[1961]] - [[Milito di Vietnam]] komencas.
* [[1978]] - En [[Iran]], du milion personi demonstras kontre la [[shaho]].
* [[1994]] - [[Rusia|Rusa]] trupi atakas [[Chechenia]] por supresar volo di Checheni pri nedependo.
* [[2015]] - [[Islamana Stato]] facas atento per tri kamioni plenigita per bombi en Al Houl, [[Siria]]. L'explozi produktas adminime 50 morti e 80 vunditi.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/reuters/2015/12/11/caminhoes-bomba-do-estado-islamico-matam-ate-60-em-cidade-siria-tomada-por-curdos.htm |titulo=Caminhões-bomba do Estado Islâmico matam até 60 em cidade síria tomada por curdos |editero=UOL|publikigita ye=11ma di decembro 2015|vidita ye=11ma di decembro 2015|idiomo={{Pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2017]] - Judiciisto revokas demando da Usana prezidanto [[Donald Trump]] e posibligas ke [[transsexualo|transsexuala personi]] engajez [[Usa]]n armeo pos la 1ma di januaro [[2018]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Transgender people allowed enlist in US army from January|editero=The Irish Times|url=https://www.irishtimes.com/news/world/us/transgender-people-allowed-enlist-in-us-army-from-january-1.3324220|publikigita ye=12ma di decembro 2017|vidita ye=2ma di januaro 2018}}&lt;/ref&gt;
* [[2018]] - Viro invadas pafante la katedralo di [[Campinas]], [[Brazilia]], mortigas 4 personi, vundas plusa 4 homi, e pose suocidas.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://noticias.uol.com.br/cotidiano/ultimas-noticias/2018/12/11/troca-de-tiros-em-catedral-deixa-morto-e-feridos-no-centro-de-campinas-sp.htm|titulo=Homem mata 4 pessoas dentro de Catedral em Campinas (SP) e se suicida|editero=UOL|publikigita ye=11ma di decembro 2018|vidita ye=12ma di decembro 2018}}&lt;/ref&gt;
* 2018 - Tri kirka [[klosho|kloshi]] kaptita da Usana trupi che la vilajo Balangiga en 1901, dum [[Usana-Filipinana milito]], retrodonesas da Usa a [[Filipini]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=de Guzman |nomo=Chad |titulo=Balangiga bells now back in PH |url=http://cnnphilippines.com/news/2018/12/11/Balangiga-bells-back-PH.html |vidita ye=11ma di decembro 2018 |editero=CNN Philippines |publikigita ye=11ma di decembro 2018|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2020]] - [[Europana Uniono]] paktas pri diminutar l'emiso di gasi qui efektigas [[teplico-efekto]] per 55% dum la sequanta yardeko.

==Naski ==
* [[1475]] - [[Papo Leo la 10ma]] (m. 1521)
* [[1781]] - [[David Brewster]], Skota fizikisto (m. 1868)
* [[1803]] - [[Hector Berlioz]], Franca kompozisto (m. 1869)
* [[1810]] - [[Alfred de Musset]], Franca poeto (m. 1857)
* [[1826]] - [[William Waddington]], chefministro di Francia (m. 1894)
* [[1843]] - [[Robert Koch]], Germana bakteriologiisto, Nobel-laureato (m. 1910)
* [[1857]] - [[Rodolfo Amoedo]], Braziliana piktisto (m. 1941)
* [[1882]] - [[Max Born]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1970)
* [[1890]] - [[Carlos Gardel]], kantisto di [[tango]] (m. 1935)
* 1890 - [[Mark Tobey]], Usana piktisto (m. 1976)
* [[1905]] - [[Erskine Hamilton Childers]], prezidanto di Republiko Irlando (m. 1974)
* [[1907]] - [[Débora Arango]], Kolumbiana piktistino (m. 2005)
* [[1908]] - [[Manoel de Oliveira]], Portugalana filmifisto (m. 2015)
* [[1910]] - [[Noel Rosa]], Braziliana kantisto e kompozisto (m. 1937)
* 1910 - [[Naguib Mahfouz]], Egiptiana skriptisto, Nobel-laureato pri Literaturo (m. 2006)
* [[1918]] - [[Alexandr Isayevich Soljenicin|Alexandr Soljenicin]], Rusa skriptisto, Nobel-laureato (m. 2008)
* [[1925]] - [[Paul Greengard]], Usana neurociencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 2019)
* [[1930]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Franc aktoro (m. 2022)
* [[1935]] - [[Pranab Mukherjee]], prezidanto di India (m. 2020)
* [[1940]] - [[Fríða Áslaug Sigurðardóttir]], Islandana skriptistino (m. 2010)
* [[1943]] - [[John Kerry]], Usana politikisto
* [[1945]] - [[Jarno Saarinen]], Finlandana motorciklisto (m. 1973)
* [[1954]] - [[Jermaine Jackson]], Usana kantisto, kompozisto e muzikisto
* [[1961]] - [[Macky Sall]], prezidanto di Senegal
* [[1962]] - [[Paul Haslinger]], Austrian-Usana muzikisto ([[Tangerine Dream]])
* [[1968]] - [[Emmanuelle Charpentier]], Franca biokemiisto, Nobel-laureato
* [[1981]] - [[Javier Pedro Saviola]], Arjentiniana futbalisto

==Morti ==
* [[384]] - [[Papo Damasus la 1ma]] (n. 305)
* [[1474]] - Rejulo [[Enrique la 4ma di Kastilia]] (n. 1425)
* [[1513]] - [[Pinturicchio]], Italiana piktisto (n. 1454)
* [[1610]] - [[Adam Elsheimer]], Germana piktisto (n. 1578)
* [[1909]] - [[Domingo Vásquez Toruño]], prezidanto di Honduras (n. 1846)
* [[1913]] - [[Jacob Brønnum Scavenius Estrup]], chefministro di Dania (n. 1825)
* [[1938]] - [[Christian Lous Lange]], Norvegiana pacifisto, Nobel-laureato (n. 1869)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|title=Christian Lange - Facts |editero=Nobelprize.org|url=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/1921/lange/facts/|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1964]] - [[Sam Cooke]], Usana kantisto e kompozisto (n. 1931)
* [[1978]] - [[Vincent du Vigneaud]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1911)
* 1978 - [[Raúl Alberto Lastiri]], prezidanto di Arjentinia (n. 1915)
* [[2000]] - [[Johannes Virolainen]], Finlandana politikisto, ex-ministro (n. 1914)
* [[2001]] - [[Mainza Chona]], chefa ministro di Zambia (n. 1930)
* [[2004]] - [[Jozef Lenárt]], chefministro di Chekoslovakia (n. 1923)
* [[2012]] - [[Ravi Shankar]], Indian-Usana muzikisto (n. 1920)
* [[2021]] - [[Anne Rice]], Usana skriptisto (n. 1941)

==Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Dio di yaro]]
[[Kategorio:Decembro]]</text>
      <sha1>fwuwwgn4zdp2gbdrgs4jpljz0m8r16c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1981</title>
    <ns>0</ns>
    <id>2220</id>
    <revision>
      <id>995106</id>
      <parentid>985212</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:23:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Kolobnev</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14092" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1981''' (MCMLXXXI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[jovdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 981ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 81ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 2ma yaro di la [[yari 1980a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[12ma di aprilo]] - [[Kosmotransportilo]] ''Columbia'' flugas unesmafoye.
* [[25ma di agosto]] - ''[[Voyager 2]]'' preterflugas [[Saturno]].
* [[12ma di novembro]] - Kosmotransportilo ''Columbia'' vizitas duesmafoye [[kosmo]].

=== [[Mondo]] ===
* [[30ma di novembro]] - [[Usa]] e [[Sovietia]] komencas negociar en [[Genève]] pri diminuto di nukleara fuzei en [[Europa]]. 
* [[17ma di decembro]] - Negocio inter [[Usa]] e Sovietia pri nukleara fuzei finas sen ula pakto.

=== [[Europa]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Grekia]] membreskas l'[[Europana Ekonomiala Komunitato]].
* [[9ma di januaro]] - [[Francisco Pinto Balsemão]] divenas chefministro di Portugal.
* [[4ma di februaro]] - [[Gro Harlem Brundtland]] divenas l'unesma [[muliero]] chefministro di [[Norvegia]].
* [[23ma di februaro]] - [[Antonio Tejero Molina]] kun lua armizita grupo invadas parlamento di [[Hispania]]. La povo-kapto falias.
* [[24ma di februaro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.7 che [[skalo di Richter]] frapas [[Athina]] e produktas 16 morti.
* [[13ma di mayo]] - [[Papo Ioannes Paulus la 2ma]] vundesas da [[Mehmet Ali Ağca]] en [[Roma]].
* [[21ma di mayo]] - [[François Mitterrand]] divenas prezidanto di [[Francia]].
* [[5ma di julio]] - En [[Liverpool]], [[Anglia]], 30 policisti vundesas dum strada konflikti, qui komencis pos aresto di negra motorciklisto.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=1981: Police attacked in Liverpool riots|editero= BBC |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/5/newsid_2494000/2494599.stm|vidita ye=15ma di oktobro 2018}}&lt;/ref&gt;
* [[29ma di agosto]] til la [[3ma di septembro]] (c.) - [[Ido-konfero 1981|Ido-konfero]] en Jongny/[[Vevey]], [[Suisia]].
* [[18ma di septembro]] - Parlamento di [[Francia]] aprobas fino di [[mortopuniso]].
* [[22ma di septembro]] - [[François Mitterrand]] inauguras [[treno di granda rapideso]] - TGV - inter [[Paris]] e [[Lyon]].
* [[9ma di oktobro]] - Lego abolisanta [[mortopuniso]] promulgesas en [[Francia]], la lasta Europana lando qua abolisas ol.
* [[26ma di oktobro]] - En [[Finlando]], [[Urho Kekkonen]] renuncas pos 25-yara prezidanteso.
* [[25ma di novembro]] - [[Ari Vatanen]] divenas l'unesma Finlandano qua vinkas mondala championkonkurso en [[automobila ralio]]*.
* [[1ma di decembro]] - [[Yugoslavia]]n aeroplano kolizionas monto proxim [[Ajaccio]], [[Korsika]], e produktas 178 morti.
* [[13ma di decembro]] - En [[Polonia]], [[Wojciech Jaruzelski]] imperas militala stando pro preventor krulo di komunista socio.

=== [[Azia]] ===
* [[20ma di januaro]] - En [[Iran]] la 52 kidnapita [[Usa]]ni liberigesas, pos 14-monata kapto.
* [[23ma di januaro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.8 che la [[skalo di Richter]] en [[Sichuan]], [[Popul-Republiko Chinia]], produktas 150 morti.
* [[30ma di mayo]] - Prezidanto di [[Bangladesh]], [[Ziaur Rahman]], asasinesas en [[Chittagong]].
* [[7ma di junio]] - Milital aeroplani di [[Israel]] atakas nukleara centralo Osiraq en [[Irak]].
* [[16ma di julio]] - [[Mahathir bin Mohamad]] divenas chefministro di Malaizia.
* [[17ma di julio]] - [[Israel]] bombardas [[Beirut]].

=== [[Afrika]] ===
* [[25ma di januaro]] - Granda inundado en Laingsburg, [[Sudafrika]] produktas adminime 100 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= At least 100 people drown in a flood at Laingsburg|url=https://www.sahistory.org.za/dated-event/least-100-people-drown-flood-laingsburg|editero=SAHO - South African History Online|vidita ye=24ma di februaro 2019|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[24ma di aprilo]] - Reformo en [[Senegal]]ana [[konstituco]] posibligas plurapartisala sistemo.
* [[19ma di agosto]] - [[Libia]] sendas du milital avioni por interceptar Usan avioni super Sirte-gulfo. Amba Libian aeroplani destruktesas.
* [[28ma di agosto]] - [[Sudafrika]]na trupi invadas [[Angola]].
* [[6ma di oktobro]] - Prezidanto di [[Egiptia]], [[Anwar Sadat]], mortigesas dum militala parado.
* [[14ma di oktobro]] - Vice-prezidanto [[Hosni Mubarak]] divenas prezidanto di [[Egiptia]].
* [[9ma di novembro]] - [[Mauritania]] abolisas [[sklaveso]], la lasta lando del mondo qua abolisas ta kustumo.

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[20ma di januaro]] - Prezidanteso di [[Jimmy Carter]] finas e [[Ronald Reagan]] divenas Usana prezidanto.
* [[30ma di marto]] - [[John Hinckley Jr.]] probas mortigar [[Ronald Reagan]] en [[Washington DC]].
* [[5ma di junio]] - Unesma [[Sindromo di Imuno-Defekteso Aquirita (AIDS)|AIDS]]-kuracati en [[Los Angeles]], [[Kalifornia]], [[Usa]].
* [[1ma di agosto]] - Muziko-[[televiziono|televizionokanalo]] MTV komencas brodkastar.
* [[28ma di agosto]] - [[Sudafrika]]n armeo invadas [[Angola]].
* [[23ma di novembro]] - [[Ronald Reagan]] sekrete signatas posibligo a [[CIA]] por rekrutar ''Contra''-partizani en [[Nikaragua]].

=== [[Central Amerika]] ===
* [[21ma di septembro]] - [[Belize]] nedependanteskas del [[Unionita Rejio]].
[[Arkivo:Flag_of_Antigua_and_Barbuda.svg|thumb|130px|Flago di [[Antigua e Barbuda]].]]
* [[1ma di novembro]] - [[Antigua e Barbuda]] nedependanteskas del [[Unionita Rejio]].
* [[10ma di decembro|10ma]] til la [[12ma di decembro]] - En [[Salvador]] eventas masakro di civili en la vilaji El Mozote, La Joya e Los Toriles. Cirkume 900 personi mortigesas dal militisti.

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[21ma di marto]] - [[Roberto Eduardo Viola]] divenas prezidanto di [[Arjentinia]].
* [[novembro]] - Modifiko en elektala lego itere posibligas populo elektar direte la guberniestri di stati en [[Brazilia]]. En [[1982]] eventos elekto por guberniestri unesmafoye pos [[1964]].

=== [[Oceania]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Palau]] divenas autonoma.
* [[15ma di septembro]] - [[Vanuatu]] membreskas l'[[Unionita Nacioni]].

== Naski ==
* [[2ma di januaro]] - [[Maxi Rodríguez]], Arjentiniana futbalisto
[[Arkivo:Alicia_Keys_cropped.jpg|thumb|130px|[[Alicia Keys]]]]
* [[20ma di januaro]] - [[David J. Peterson]], Usana skriptistulo ed artistulo
* [[24ma di januaro]] - [[Maria Elena Boschi]], Italiana politikistino
* [[25ma di januaro]] - [[Alicia Keys]], Usana kantistino
* 25ma di januaro - [[Toše Proeski]], Macedoniana kantisto (m. 2007)
* [[28ma di januaro]] - [[Elijah Wood]], Usan aktoro
* [[31ma di januaro]] - [[Justin Timberlake]], Usana kantisto ([['N Sync]])
* januaro - [[Paul-Henri Sandaogo Damiba]], prezidanto di Burkina Faso
* [[17ma di februaro]] - [[Paris Hilton]], Usan aktorino ed heredantino dil Hoteli Hilton
* [[21ma di februaro]] - [[Floor Jansen]], Nederlandana kantistino ([[Nightwish]])
[[Arkivo:Lleyton Hewitt (AUS) (21426427855).jpg|thumb|130px|[[Lleyton Hewitt]]]]
* [[24ma di februaro]] - [[Lleyton Hewitt]], Australiana tenisistulo
* [[1ma di marto]] - [[Ana Hickmann]], Braziliana manekinino e hostino di [[televiziono]]
* [[15ma di marto]] - [[Brice Guyart]], Franca skermisto, Olimpiala championo
* [[31ma di marto]] - [[Maarten van der Weijden]], Nederlandana natisto
* [[11ma di aprilo]] - [[Alessandra Ambrosio]], Braziliana manekinino
* [[19ma di aprilo]] - [[Catalina Sandino Moreno]], Kolumbiana cinem-aktorino
* [[25ma di aprilo]] - [[Anja Pärson]], Sueda Alpala skiistino
* 25ma di aprilo - [[Felipe Massa]], Brazilian automobilisto
[[Arkivo:Jessica_Alba_SDCC_2014.jpg|thumb|130px|[[Jessica Alba]]]]
* [[28ma di aprilo]] - [[Jessica Alba]], Usan aktorino
* [[3ma di mayo]] - [[Murilo Endres]], Braziliana volebalisto
* [[4ma di mayo]] - [[Alexandr Vasilyevich Kolobnev|Alexandr Kolobnev]], Rusiana ciklisto
* [[7ma di mayo]] - [[Lorena Guréndez García]], Hispana gimnastikistino
* [[17ma di mayo]] - [[Cosma Shiva Hagen]], Germana aktorino
* [[18ma di mayo]] - [[Matthew Yglesias]], Usana politikala jurnalisto e *blogisto
* [[20ma di mayo]] - [[Iker Casillas]], Hispana futbalistulo
* [[7ma di junio]] - [[Anna Kournikova]], Rusa tenisistino
* [[9ma di junio]] - [[Natalie Portman]], Israelan aktorino
* [[12ma di junio]] - [[Adriana Lima]], Braziliana manekinino
* [[5ma di julio]] - [[Gianne Albertoni]], Braziliana manekinino
* [[9ma di julio]] - [[Dado Cavalcanti]], Braziliana futbalo-entrenisto
* [[24ma di julio]] - [[Nayib Bukele]], prezidanto di Salvador
* [[27ma di julio]] - [[Fernando Alonso]], Hispana automobilisto di [[Formulo 1]]
* [[30ma di julio]] - [[Dado Cavalcanti]], Braziliana entrenisto di futbalo
[[Arkivo:Federer Wimbledon2012 with trophy.jpg|thumb|130px|[[Roger Federer]]]]
* [[8ma di agosto]] - [[Roger Federer]], Suisa tenisisto
* [[28ma di agosto]] - [[Jessica Alba]], Usan aktorino
* [[4ma di septembro]] - [[Beyoncé Knowles]], Usana kantistino
* [[26ma di septembro]] - [[Serena Williams]], Usana tenisistino
* 26ma di septembro - [[David Weigel]], Usana jurnalisto
[[Arkivo:Ibrahimovic in Doha Press Conference.jpg|130px|thumb|&lt;small&gt;[[Zlatan Ibrahimović]]&lt;/small&gt;]]
* [[3ma di oktobro]] - [[Zlatan Ibrahimović]], Sueda futbalisto
* [[15ma di oktobro]] - [[Elena Dementieva]], Rusa tenisistino
* [[30ma di oktobro]] - [[Ivanka Trump]], Usana manekinino, spozino di [[Donald Trump]]
* [[2ma di novembro]] - [[Monica Iozzi]], Brazilian aktorino e raportistino
* [[25ma di novembro]] - [[Xabi Alonso]], Hispana futbalisto
* [[2ma di decembro]] - [[Britney Spears]], Usana kantistino
* 2ma di decembro - [[Andrea Lehotská]], Slovakiana manekino ed aktorino kun civitaneso italiana
* [[11ma di decembro]] - [[Javier Pedro Saviola|Saviola]], Arjentiniana futbalisto
* [[27ma di decembro]] - [[Emilie de Ravin]], Australian aktorino

== Morti ==
[[Arkivo:Harold_Urey.jpg|thumb|130px|&lt;small&gt;[[Harold Clayton Urey]]&lt;/small&gt;]]
* [[5ma di januaro]] - [[Harold Clayton Urey]], Usana fiziko-kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (n. 1894)
* [[19ma di januaro]] - [[Alberto Héber Usher]], prezidanto di Uruguay (n. 1918)
* [[31ma di januaro]] - [[William Gopallawa]], prezidanto di Sri-Lanka (m. 1896)
* [[9ma di februaro]] - [[Bill Haley]], Usana kantisto (n. 1925)
* [[28ma di februaro]] - [[Álvaro Cunqueiro]], Hispana skriptisto (n. 1911)
* [[1ma di marto]] - [[Roberto Francisco Chiari Remón]], prezidanto di Panama (n. 1905)
* [[9ma di marto]] - [[Max Delbrück]], Germana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1906)
* [[29ma di marto]] - [[Eric Eustace Williams]], chefministro di Trinidad e Tobago (n. 1911)
* [[5ma di aprilo]] - [[Pinchus Kremegne]], Lituana-Franciana skultisto e piktisto (n. 1890)
* [[12ma di aprilo]] - [[Joe Louis]], Usana boxisto, mondala championo 1937-1949 (n. 1914)
* [[23ma di aprilo]] - [[Josep Pla i Casadevall]], Kataluniana skriptisto (n. 1897)
* [[3ma di mayo]] - [[Boris Kobe]], Sloveniana piktisto (n. 1905)
[[Arkivo:Bob-Marley-in-Concert_Zurich_05-30-80.jpg|130px|thumb|[[Bob Marley]]]]
* [[11ma di mayo]] - [[Bob Marley]], [[Jamaika]]na ''[[reggae]]''-muzikisto (n. 1945)
* 11ma di mayo - [[Odd Hassel]], Norvegiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1897)
* [[12ma di mayo]] - [[Benjamin Henry Sheares]], prezidanto di Singapur (n. 1907)
* 12ma di mayo - [[Helmut Andreas Paul Grieshaber]], Germana piktisto e skultisto (n. 1908)
* [[24ma di mayo]] - [[Jaime Roldós Aguilera]], prezidanto di Equador (n. 1940)
* [[30ma di mayo]] - [[Ziaur Rahman]], prezidanto di Bangladesh (n. 1936)
* [[31ma di mayo]] - [[Giuseppe Pella]], chefministro di Italia (n. 1902)
* [[11ma di junio]] - [[Eppo Doeve]], Nederlandana piktisto (n. 1907)
* [[13ma di junio]] - [[Amácio Mazzaropi]], Brazilian aktoro e filmifisto (n. 1912)
* [[23ma di junio]] - [[Zarah Leander]], Sueda aktorino e kantisto (n. 1907)
* [[27ma di julio]] - [[William Wyler]], Usana filmifisto (n. 1902)
* [[29ma di julio]] - [[Russell Drysdale]], Australiana piktisto (n. 1912)
[[Arkivo:Omar_Torrijos_1977.jpg|130px|thumb|[[Omar Torrijos Herrera]]]]
* [[31ma di julio]] - [[Omar Torrijos Herrera]], prezidanto di [[Panama]] (n. 1929)
* [[2ma di agosto]] - [[Delfo Cabrera]], Arjentinian atleto (n. 1919)
* [[10ma di agosto]] - [[Erich Weferling]], Germana linguisto e tradukisto ad [[Ido]] ed [[Interlingue]] (n. 1889)
* [[22ma di agosto]] - [[Glauber Rocha]], Braziliana filmifisto (n. 1938)
* [[30ma di agosto]] - [[Mohammad-Ali Rajai]], prezidanto di Iran (n. 1933)
* [[1ma di septembro]] - [[Albert Speer]], nacional-socialista politikisto, arkitekto (n. 1905)
* [[8ma di septembro]] - [[Hideki Yukawa]], Japoniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1907)
* [[9ma di septembro]] - [[Jacques Lacan]], Franca psikiatriisto (n. 1901)
* [[12ma di septembro]] - [[Eugenio Montale]], Italiana poeto, Nobel-laureato (n. 1896)
* [[28ma di septembro]] - [[Rómulo Betancourt]], prezidanto di Venezuela (n. 1908)
* [[6ma di oktobro]] - [[Anwar Sadat]], prezidanto di [[Egiptia]], mortigita (n. 1918)
[[Arkivo:Persconferenties, ministers, portretten, Bestanddeelnr 930-3763.jpg|thumb|130px|[[Moshe Dayan]]]]
* [[16ma di oktobro]] - [[Moshe Dayan]], [[Israel]]ana generalo (n. 1915)
* [[29ma di oktobro]] - [[Georges Brassens]], Franca kantisto e kompozisto (n. 1921)
* [[22ma di novembro]] - [[Hans Adolf Krebs]], Germana mediko e biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1900)
* [[29ma di novembro]] - [[Natalie Wood]], Usan aktorino (n. 1938)
* [[17ma di decembro]] - [[Mehmet Shehu]], chefministro di Albania (n. 1913)
* [[27ma di decembro]] - [[Suat Hayri Ürgüplü]], chefministro di Turkia (n. 1903)
* [[Art Frahm]], Usana piktisto (n. 1907)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Nicolaas Bloembergen]], [[Arthur Leonard Schawlow]], [[Kai Siegbahn]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Kenichi Fukui]] e [[Roald Hoffmann]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Roger W. Sperry]], [[David H. Hubel]], [[Torsten N. Wiesel]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Elias Canetti]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Supra Komitato dil Unionita Nacioni pri Refujanti]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[James Tobin]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1980a]]</text>
      <sha1>ls3ii89awn12yp488vwv4qkp32mpnwx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1988</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3232</id>
    <revision>
      <id>995090</id>
      <parentid>993807</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:31:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Anisimov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="12117" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1988''' (MCMLXXXVIII per Romala algarismi) esis [[bisextila yaro]] komencinta ye [[venerdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 988ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 88ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 9ma yaro di la [[yari 1980a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[29ma di septembro]] - Unesma flugo per [[spaco-paromo]] di NASA pos l'explozo di ''Challenger''.
* [[15ma di novembro]] - [[Sovietia]] sendas [[spaco-paromo]] ''Buran'' per portanta fuzeo ''Energia''.

=== [[Europa]] ===
* [[24ma di mayo]] - [[Boris Nikolayevich Yelcin|Boris Yelcin]] exkomunikesas ek Supra Konsilistaro di [[Sovietia]].
* [[11ma di septembro]] - En [[Estonia]], {{formatnum:300000}} personi protestas por nedependo.
* [[1ma di oktobro]] - [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] divenas prezidanto di [[Sovietia]].
* [[9ma di oktobro]] - [[Republiko Socialista Sovietiana Latvia]] demandas nedependo de Sovietia.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=1988: Latvia cries freedom from Moscow|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/9/newsid_2535000/2535987.stm |editero=BBC |vidita ye=7ma di decembro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[16ma di novembro]] - [[Republiko Socialista Sovietiana Estonia]] deklaras su suverena. (Ol deklaros sua nedependo en [[1991]])
* [[17ma di novembro]] - [[Nederlando]] unionas kom duesma stato en la [[interreto]].
* [[7ma di decembro]] - [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] anuncas ke l'armeo di [[Sovietia]] diminutesos per {{formatnum:500000}} soldati.
* [[12ma di decembro]] - La koliziono di tri treni en Clapham, proxim [[London]], produktas 35 morti e plusa 100 vunditi.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/12/newsid_2547000/2547561.stm|titulo=1988: 35 dead in Clapham rail collision|editero=BBC|vidita ye=3ma di novembro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di decembro]] - [[Aeroplano]] de la kompanio ''Pan Am explozas'' super Lockerbie, [[Skotia]]. L'explozo produktas 259 morti che l'aeroplano, e plusa 11 morti sur la tero. [[Libia]] akuzesas pro l'atento.

=== [[Azia]] ===
* [[Osama bin Laden]], [[Saudi-Arabia|Saudiana]] milioniero, fondas [[Al-Kaida]] en [[Afganistan]].
* [[16ma di marto]] - Gazal atako kontra Kurdi en nord [[Irak]], Halabja.
* [[15ma di mayo]] - [[Milito en Afganistan]]: Sovietiana trupi komencas retretar ek [[Afganistan]].
* [[17ma di agosto]] - Prezidanto di [[Pakistan]] [[Mohammad Zia ul-Haq]] ed ambasadisto di Usa Arnold Raphel perisas en aeroplano-acidento.
* [[20ma di agosto]] - [[Iran]] ed [[Irak]] kontratas pri armistico.
* [[17ma di septembro]] til la [[2ma di oktobro]] - Eventas l'[[Olimpiala Ludi en Seoul, 1988|Olimpiala Ludi]] en [[Seoul]], [[Sud-Korea]].
* [[16ma di novembro]] - En [[Pakistan]] [[Benazir Bhutto]] elektesas chefministro per libera elekto.
* [[2ma di decembro]] - Violentoza [[ciklono]] kun venti di plu kam 150km/h frapas [[Bangladesh]] e produktas mili de morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/2/newsid_2518000/2518233.stm|titulo=1988: Bangladesh cyclone 'worst for 20 years'|vidita ye=2ma di decembro 2016|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di decembro]] - [[Ter-tremo]] en Spitak, [[Armenia]], mortigas oficale {{formatnum:25000}} personi. Probable plusa 60.000 homi mortas, 15.000 vundesas e {{formatnum:400000}} perdas hemo.

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[8ma di novembro]] - [[George Bush]] vinkas Michael Dukakis en prezidantala elekto en [[Usa]].
* [[1ma di decembro]] - [[Carlos Salinas de Gortari]] divenas prezidanto di [[Mexikia]] malgre l'akuzi di fraudo.

=== [[Central Amerika]] ===
* [[11ma di marto]] - Usa adoptas ekonomiala sancioni kontre [[Panama]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://www.reagan.utexas.edu/archives/speeches/1988/031188a.htm |titulo=Statement on Economic Sanctions Against Panama}}&lt;/ref&gt;
* [[24ma di marto]] - Armistico en [[Nikaragua]].
* [[12ma di septembro|12ma]] til [[14ma di septembro]] - [[Uragano]] Gilbert produktas granda destruktado en [[Jamaika]].
* Yarala [[inflaciono]] atingas {{formatnum:36000}}% en [[Nikaragua]].

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[5ma di januaro]] - Armeala sedicio en [[Arjentinia]] kontre l'administrado di [[Raúl Alfonsín]].
* [[5ma di oktobro]] - Per 54% no-voti, [[Chili]]ani refuzas la prolonguro dil mandato di [[Augusto Pinochet]].
* 5ma di oktobro - [[Brazilia]] adoptas lua nuna [[konstituco]].

== Naski ==
[[Arkivo:Jonny_Evans.JPG|thumb|130px|[[Jonathan Evans]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Jonathan Evans]], Irlandana futbalisto
* [[5ma di januaro]] - [[Alba Ribas]], Hispan aktorino
* [[16ma di januaro]] - [[Li Xiaoxia]], Chiniana tablotenisistino
* [[18ma di januaro]] - [[Angelique Kerber]], Germana tenisisto
* 16ma di januaro - [[Nicklas Bendtner]], Dana futbalisto
* [[3ma di februaro]] - [[Kamil Glik]], Polona futbalisto
* [[12ma di februaro]] - [[Nicolás Otamendi]], Arjentiniana futbalisto
[[Arkivo:Angel di Maria-Portugal vs. Argentina.jpg|thumb|130px|[[Ángel Di María]]]]
* [[14ma di februaro]] - [[Ángel Di María]], Arjentiniana futbalisto
* [[15ma di februaro]] - [[Rui Patrício]], Portugalana futbalisto
* [[20ma di februaro]] - [[Rihanna]], Barbadana kantistino
* [[29ma di februaro]] - [[Benedikt Höwedes]], Germana futbalisto
* [[6ma di marto]] - [[Simon Mignolet]], Belga futbalisto
* [[10ma di marto]] - [[Ivan Rakitić]], Kroata futbalisto
* [[11ma di marto]] - [[Fábio Coentrão]], Portugalana futbalisto
[[Arkivo:Sebastian Brendel (cropped).jpg|thumb|130px|[[Sebastian Brendel]]]]
* [[12ma di marto]] - [[Sebastian Brendel]], Germana kanoisto
* [[27ma di marto]] - [[Atsuto Uchida]], Japoniana futbalisto
* [[1ma di aprilo]] - [[Sandra Afrika]], Serbiana kantistino
* [[26ma di aprilo]] - [[Rutger Bregman]], Nederlandana historiisto e skribisto
* [[28ma di aprilo]] - [[Juan Mata]], Hispana futbalisto
* [[12ma di mayo]] - [[Marcelo Vieira da Silva Júnior]], Braziliana futbalisto
* [[19ma di mayo]] - [[Mandana Karimi]], Iranana cinem-aktorino
* [[24ma di mayo]] - [[Artyom Alexeyevich Anisimov|Artyom Anisimov]], Rusiana hokeisto
* [[25ma di mayo]] - [[Cameron van der Burgh]], Sudafrikana natistulo
* [[26ma di mayo]] - [[Juan Cuadrado]], Kolumbiana futbalisto
[[Arkivo:Javier &quot;Chicharito&quot; Hernandez vs MLS All Stars (cropped).jpg|thumb|130px|[[Chicharito Hernández]]]]
* [[1ma di junio]] - [[Chicharito Hernández]], Mexikiana futbalisto
* [[2ma di junio]] - [[Sergio Agüero]], Arjentiniana futbalisto
* [[30ma di junio]] - [[Ksenija Pajić]], Kroatian aktorino
* [[19ma di julio]] - [[Shane Dawson]], Usana komediisto de YouTube
* [[21ma di julio]] - [[Sadaf Taherian]], Iranan aktorino e manekinino
* [[9ma di agosto]] - [[Willian Borges da Silva]], ''Willian'', Braziliana futbalisto
* [[3ma di septembro]] - [[Jérôme Boateng]], Germana futbalisto
* [[2ma di oktobro]] - [[Ana María Polvorosa]], Hispan aktorino
* [[3ma di oktobro]] - [[Alicia Vikander]], Sueda aktorino
* [[25ma di oktobro]] - [[Robson Conceição]], Braziliana boxisto
* [[28ma di oktobro]] - [[Camila Brait]], Braziliana volebalistino
* [[29ma di oktobro]] - [[Dmitriy Muserskiy]], Rusa volebalisto
* [[6ma di novembro]] - [[Emma Stone]], Usan aktorino
* [[21ma di novembro]] - [[Patrícia Mamona]], Portugalan atletino
* [[14ma di decembro]] - [[Vanessa Hudgens]], Usana kantistino ed aktorino
* [[17ma di decembro]] - [[Yann Sommer]], Suisa futbalisto
* [[18ma di decembro]] - [[Brianne Theisen-Eaton]], Kanadan atletino
* [[Vi Hart]], Usan artisto di Youtube

== Morti ==
* [[3ma di januaro]] - [[Rose Ausländer]], Germana poetino (n. 1901)
[[Arkivo:Vladimir_Prelog_ETH-Bib_Portr_00214.jpg|thumb|130px|[[Vladimir Prelog]]]]
* [[7ma di januaro]] - [[Vladimir Prelog]], Suisiana-Kroatiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1906)
* [[11ma di januaro]] - [[Isidor Isaac Rabi]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1898)
* [[13ma di januaro]] - [[Chiang Ching-kuo]], prezidanto di la [[Republiko Chinia]] (n. 1910)
* [[15ma di januaro]] - [[Seán MacBride]], ex-chefo di [[IRA]], Nobel-laureato pri paco (n. 1904)
* [[15ma di februaro]] - [[Richard Feynman]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1918)
* [[19ma di februaro]] - [[André Frédéric Cournand]], Franca mediko, Nobel-laureato (n. 1895)
* [[25ma di februaro]] - [[Kurt Mahler]], Germana-Australiana matematikisto (n. 1903)
[[Arkivo:Bundesarchiv_B_145_Bild-F024017-0001,_Oberhausen,_CDU-Parteitag_Rheinland,_Kiesinger.jpg|thumb|130px|[[Kurt Georg Kiesinger|Kurt G. Kiesinger]]]]
* [[9ma di marto]] - [[Kurt Georg Kiesinger]], Germana kancelero (n. 1904)
* [[10ma di marto]] - [[Andy Gibb]], Britaniana kantisto (n. 1958)
* [[12ma di marto]] - [[Romare Bearden]], Usana piktisto e kompozisto (n. 1911)
* [[30ma di marto]] - [[Edgar Faure]], chefministro di Francia (n. 1908)
* [[31ma di marto]] - [[William McMahon]], chefministro di Australia (n. 1908)
* [[17ma di aprilo]] - [[Louise Nevelson]], Usana skultistino (n. 1899)
* [[22ma di aprilo]] - [[Ulrich Leman]], Germana piktisto (n. 1885)
* [[13ma di mayo]] - [[Chet Baker]], Usana [[jazo]]-muzikisto (n. 1929)
* [[14ma di mayo]] - [[Willem Drees]], chefministro di Nederlando (n. 1886)
* [[25ma di mayo]] - [[Ernst Ruska]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1906)
* [[28ma di mayo]] - [[Alfredo Volpi]], Braziliana piktisto (n. 1896)
* [[29ma di mayo]] - [[Siaka Stevens]], prezidanto di Sierra Leone (n. 1905)
* [[10ma di junio]] - [[Henryk Stażewski]], Polona piktisto (n. 1894)
* [[11ma di junio]] - [[Giuseppe Saragat]], prezidanto di Italia (n. 1898)
* [[27ma di junio]] - [[Aparicio Méndez]], prezidanto di Uruguay (n. 1904)
* [[30ma di julio]] - [[Ólafur Jóhann Sigurðsson]], Islandana skriptisto (n. 1918)
*[[2ma di agosto]] - [[Raymond Carver]], [[Usa|usana]] skribisto di kurta rakonti e [[Poezio|poeto]]
* [[10ma di agosto]] - [[Arnulfo Arias Madrid]], prezidanto di Panama (n. 1901)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Arnulfo Arias - biografía |url=https://www.buscabiografias.com/biografia/verDetalle/4177/Arnulfo%20Arias|vidita ye=30ma di decembro 2017}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:ferrari-enzo-cavallo-rampante.jpeg|thumb|130px|[[Enzo Ferrari]]]]
* [[12ma di agosto]] - [[Jean-Michel Basquiat]], Usan artisto (n. 1960)
* [[14ma di agosto]] - [[Enzo Ferrari]], Italian [[automobilo]]-konstruktisto (n. 1898)
* [[17ma di agosto]] - [[Franklin Delano Roosevelt yun.]], Usana politikisto (n. 1914)
* [[17ma di agosto]] - [[Muhammad Zia-ul-Haq]], prezidanto di [[Pakistan]] (n. 1924)
* [[25ma di agosto]] - [[Françoise Dolto]], Franciana psikanalistino e pediatriino (n. 1908)
* [[1ma di septembro]] - [[Luis Walter Álvarez]], Usana fizikisto, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Nobel-laureato]] en 1968 (n. 1911)
* [[30ma di septembro]] - [[Trường Chinh]], prezidanto di Vietnam (n. 1907)
* [[3ma di oktobro]] - [[Franz-Josef Strauss]], Germana politikisto (n. 1915)
[[Arkivo:Felix Wankel 1960s.jpg|thumb|130px|[[Felix Wankel]]]]
* [[9ma di oktobro]] - [[Felix Wankel]], Germana motoro-konstruktisto (n. 1902)
* [[4ma di novembro]] - [[Takeo Miki]], chefministro di Japonia (n. 1907)
* [[27ma di novembro]] - [[John Carradine]], Usan aktoro (n. 1906)
* [[6ma di decembro]] - [[Roy Orbison]], Usana muzikisto (n. 1936)
* [[16ma di decembro]] - [[Sylvester James|Sylvester]], Usana kantisto (n. 1948)
* [[21ma di decembro]] - [[Nikolaas Tinbergen]], Nederlandan ornitologo, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1907)
* [[30ma di decembro]] - [[Isamu Noguchi]], Japoniana piktisto (n. 1904)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Leon M. Lederman]], [[Melvin Schwartz]], [[Jack Steinberger]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Johann Deisenhofer]], [[Robert Huber]], [[Hartmut Michel]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[James W. Black]], [[Gertrude B. Elion]], [[George H. Hitchings]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Naguib Mahfouz]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Paco-trupi dil Unionita Nacioni]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Maurice Allais]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1980a]]</text>
      <sha1>7oem4vzx8scltsvayd8amgzps9q3vf5</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>861</title>
    <ns>0</ns>
    <id>4114</id>
    <revision>
      <id>995052</id>
      <parentid>974054</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T12:12:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="585" xml:space="preserve">{{9ma yarcento}}
La yaro '''861''' (DCCCLXI per Romala algarismi) esis la 861ma [[yaro]] dil [[1ma yarmilo]], la 61ma yaro di la [[9ma yarcento]], e la 2ma yaro di la [[yari 860a]].

== Eventi ==
=== [[Europa]] ===
* [[Karlomanus de Bavaria]] revoltas kontre sua patro, [[Ludwig la 2ma, la Germana]].
* [[Vikingi]] spolias [[Paris]], [[Köln]], [[Aachen]], [[Worms]] e [[Toulouse]].

=== [[Kalifio Abbasid]] ===
* [[11ma di decembro]] - Kalifo Al-Mutawakkil asasinesas da ilua guardo. Komencas epoko di trubli che [[kalifio Abbasid]].

== Naski ==

== Morti ==

[[Kategorio:Yari 860a]]</text>
      <sha1>7ud372ukbd73cx3253miopf2agmfq81</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Haboro, Hokkaido</title>
    <ns>0</ns>
    <id>6916</id>
    <revision>
      <id>995113</id>
      <parentid>979924</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T18:45:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>352</id>
      </contributor>
      <comment>Replacing Symbol_of_Haboro,_Hokkaido.svg with [[File:Emblem_of_Haboro,_Hokkaido.svg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR3|Criterion 3]] (obvious error) · Emblem is a more accurate translatio</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="784" xml:space="preserve">{{Urbi
| nomo= Haboro
| Flago= Flag_of_Haboro,_Hokkaido.svg
| Blazono= Emblem of Haboro, Hokkaido.svg
| Imajo = Haboro eki.jpg
| TextodilImajo = Aeral imajo pri Haboro.
| Mapo = Haboro in Rumoi Subprefecture.gif
| Shablono_lando= {{JPN}}
| Regiono = [[Hokkaido]]
| Fondita ye = 
| Fondita da = 
| Urbestro= 
| Latitudo= 44°21'N
| Longitudo= 141°42'E
| Altitudo= 
| Surfaco= 472,49
| Habitanti = {{formatnum:6546}}
| Yaro= 2021
| Denseso di habitantaro = 13,8
| Chefurbo =
| Disto = 
| Horala_zono = +9
| Reto= http://www.town.haboro.lg.jp/
}}
'''Haboro''' (羽幌町, はぼろちょう) esas urbeto en la regiono [[Hokkaido]], [[Japonia]]. Segun statistiki dil yaro 2021, ol havis {{formatnum:6546}} habitanti. Lua tota [[surfaco]] esas 472,49 km².

[[Kategorio:Urbi en Hokkaido]]</text>
      <sha1>8k2be4zb1zm10ouooetddskf0dnxpsx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1977</title>
    <ns>0</ns>
    <id>18992</id>
    <revision>
      <id>995105</id>
      <parentid>992371</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T17:21:21Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="11242" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1977''' (MCMLXXVII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 977ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 77ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 8ma yaro di la [[yari 1970a]].

==Eventi ==
===[[Kosmo]] ===
* [[7ma di februaro]] - [[Sovietia]] sendas ''Soyuz 24'' aden kosmo.
* [[18ma di februaro]] - [[Spaco-paromo]] ''Enterprise'' flugas unesmafoye desur la dorso di ''[[Boeing 747]]''.

===[[Mondo]] ===
* [[21ma di septembro]] - 15 stati, anke [[Usa]] e [[Sovietia]], kontratas obstruktor expanso di atomala fuzei.

===[[Europa]] ===
* [[6ma di januaro]] - En [[Chekoslovakia]] on subskribas ''Charta 77''.
* [[4ma di marto]] - [[Ter-tremo]] en estal e sudal Europa produktas plua kam 1.500 mortis.
* [[27ma di marto]] - En [[Tenerife]] la koliziono di du [[Boeing 747]], de [[KLM]] e de [[PanAm]], produktas 583 morti. Nur 61 voyajeri de PanAm transvivas.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/27/newsid_2531000/2531063.stm|titulo=1977: Hundreds dead in Tenerife plane crash|editero=BBC|vidita ye=23ma di oktobro 2018}}&lt;/ref&gt;
* [[23ma di aprilo]] - En [[Barcelona]], {{formatnum:100000}} personi demonstras en stradi pri l'autonomeso di [[Katalunia]].
* [[15ma di junio]] - Eventas general elekti en [[Hispania]], pos 41 yari.
* [[14ma di novembro]] - En l'[[Unionita Rejio]], unesmafoye pumpisti komencas nacionala [[striko]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=1977: Firefighters strike over pay claim|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/14/newsid_3154000/3154632.stm |editero=BBC|vidita ye=9ma di oktobro 2016}}&lt;/ref&gt;

===[[Azia]] ===
* [[23ma di junio]] - En [[Siberia]], trovesas [[mamuto]]-yuno ''Dima''. En lua stomako esis sempre feni e matrala lakto.
* [[5ma di julio]] - En [[Pakistan]], [[Zulfikar Ali Bhutto]] revokesas de la povo.
* [[22ma di julio]] - [[Deng Xiaoping]] retrovenas a povo en [[Popul-Republiko Chinia]], kande tale-nomizita &quot;Grupo di la Quar&quot; exkomunikesas de komunista partiso.
* [[4ma di decembro]] - Aviono [[Boeing 737]] de ''Malaysia Airlines'' kidnapesas dum flugo de [[Penang]] a [[Kuala Lumpur]], e pose kolizionas kontre marsho ed explozas. Pro l'explozo 100 homi mortas.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&amp;objectid=11238210 |titulo=Hijacked airman's family still suffering 37 years after crash |editero=NZ Herald|publikigita ye=15ma di aprilo 2014|vidita ye=23ma di oktobro 2018}}&lt;/ref&gt;

===[[Afrika]] ===
* [[5ma di junio]] - Povo-kapto en [[Seycheli]].
* [[27ma di junio]] - [[Djibuti]] nedependanteskas de [[Francia]].
* [[12ma di septembro]] - En [[Sudafrika]], [[Steve Biko]] mortigesas en karcero di [[Apartheid]]-policisti.
* [[19ma di novembro]] - Prezidanto di [[Egiptia]] [[Anwar Sadat]] vizitas [[Israel]]. Altra Araba stati furieskas. 
* [[4ma di decembro]] - En [[Centrafrika]], [[Jean-Bédel Bokassa]] kronizas su kom imperiestro.

===[[Nord-Amerika]] ===
* [[19ma di januaro]] - En [[Usa]], prezidanto [[Gerald Ford]] amnestias Iva Toguri D'Aquino alias Tokio Rose quo brodkastis propagando dum [[duesma mondomilito]] en Japoniana radio.
* [[20ma di januaro]] - [[Jimmy Carter]] komencas lua ofico kom prezidanto di Usa.
* [[21ma di januaro]] - Jimmy Carter amnestias homuli qui eludis armeo dum la [[milito di Vietnam]].
* [[9ma di marto]] - Su-armizita Mohamedani kaptas tri domi en [[Washington D.C.]], kun 130 kaptiti. La situaciono duris dum du dii.
* [[5ma di junio]] - Unesma personala [[komputero]], ''Apple II'', esas komprebla.

===[[Central Amerika]] ===
* [[7ma di septembro]] - [[Usa]] e [[Panama]] kontratas ke Panama recevos la [[kanalo di Panama]] al fino dil yarcento.

===[[Sud-Amerika]] ===
* [[13ma di aprilo]] - En [[Brazilia]], generalo [[Ernesto Geisel]] klozas la kongreso tempale e impozas modifiki en Braziliana [[konstituco]], por evitar la kompleta vinko dil opozantaro en la elekti por senato qui eventos en [[1978]].

==Naski ==
* [[3ma di januaro]] - [[Michelle Stephenson]], Britaniana kantistino ([[Spice Girls]])
[[Arkivo:Sofi Oksanen IMG 0612 C.JPG|thumb|130px|[[Sofi Oksanen]]]]
* [[7ma di januaro]] - [[Sofi Oksanen]], Finlandan-Estoniana skriptistino
* [[13ma di januaro]] - [[Orlando Bloom]], Britanian aktoro
* [[2ma di februaro]] - [[Shakira]], Kolumbiana [[pop]]-kantistino
* [[3ma di februaro]] - [[Daddy Yankee]], Portorikana kantisto
* [[19ma di februaro]] - [[Gianluca Zambrotta]], Italiana futbalisto
[[Arkivo:Chris-martin.jpg|thumb|130px|[[Chris Martin]]]]
* [[2ma di marto]] - [[Chris Martin]], Britaniana kantisto ([[Coldplay]])&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Monitor|newspaper=Entertainment Weekly|publikigita ye=8ma di marto 2013|issue=1249|pages=20}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di marto]] - [[Ida Corr]], Dana kantistino
* [[14ma di aprilo]] - [[Sarah Michelle Gellar]], Usan aktorino ed entraprezistino
* [[10ma di mayo]] - [[Nick Heidfeld]], Germana automobilisto
* [[6ma di junio]] - [[Kanye West]], Usana kantisto
* [[1ma di julio]] - [[Liv Tyler]], Usan aktorino
* [[5ma di julio]] - [[Ondjaki]], Angolana skriptisto
* [[14ma di julio]] - Kronala princino [[Victoria (Suedia)|Victoria]] di [[Suedia]]
* [[17ma di agosto]] - [[Tarja Turunen]], Finlandana kantistino ([[Nightwish]])
* [[21ma di agosto]] - [[Anna Pletnyova]], Rusa kantistino
[[Arkivo:Deco 21dec2006.jpg|thumb|130px|[[Deco]]]]
* [[27ma di agosto]] - [[Deco]], Braziliana-Portugalana futbalistulo
* [[12ma di septembro]] - [[James McCartney]], Britaniana muzikisto e kompozisto
* [[15ma di oktobro]] - [[David Trezeguet]], Franca futbalisto
* [[10ma di novembro]] - [[Irina Nikolayevna Kalentyeva|Irina Kalentyeva]], Rusiana ciklistino
* [[10ma di novembro]] - [[Brittany Murphy]], Usan aktorino e kantistino (m. 2009)
* [[12ma di novembro]] - [[Benni McCarthy]], Sudafrikana futbalisto
* [[21ma di novembro]] - [[Tobias Sammet]], Germana power metal kantisto, savata per lua bandi [[Edguy]] ed [[Avantasia]]
* [[28ma di novembro]] - [[Fabio Grosso]], Italiana futbalistulo
* [[21ma di decembro]] - [[Emmanuel Macron]], prezidanto di Francia
* [[30ma di decembro]] - [[Laila Ali]], Usana boxistino
* [[31ma di decembro]] - [[PSY]], Sud-Koreana kantisto

==Morti ==
[[Arkivo:INF3-75 pt3 Anthony Eden.jpg|thumb|130px|[[Anthony Eden]]]]
* [[14ma di januaro]] - [[Anthony Eden]], chefministro di [[Unionita Rejio]] (n. 1897)
* 14ma di januaro - [[Anaïs Nin]], Franca skriptisto (n. 1903)
* [[18ma di januaro]] - [[Džemal Bijedić]], chefministro di Yugoslavia (n. 1917)
* [[28ma di januaro]] - [[Benito Quinquela Martín]], Arjentiniana piktisto (n. 1890)
* [[3ma di februaro]] - [[Tafari Benti]], prezidanto di Etiopia (n. 1921)
* [[5ma di februaro]] - [[Oskar Klein]], Sueda teoriala fizikisto (n. 1894)
* [[11ma di februaro]] - [[Louis Beel]], chefministro di Nederlando (n. 1902)
* [[4ma di marto]] - [[Lutz Graf Schwerin von Krosigk]], kancelero di Germania (n. 1887)
* [[10ma di marto]] - [[Willem Schermerhorn]], chefministro di Nederlando (n. 1894)
* [[18ma di marto]] - [[Marien Ngouabi]], prezidanto di la Republiko Kongo (n. 1938)
* [[25ma di marto]] - [[Alphonse Massamba-Débat]], prezidanto di Republiko Kongo (n. 1921)
[[Arkivo:Jacques_Prévert_en_1961_dans_le_film_Mon_frère_Jacques_par_Pierre_Prévert.jpg|thumb|130px|[[Jacques Prévert]]]]
* [[11ma di aprilo]] - [[Jacques Prévert]], Franca poeto e skriptisto por teatro (n. 1900)
* [[21ma di aprilo]] - [[Gummo Marx]], Usana komediisto (n. 1892)
* [[27ma di aprilo]] - [[Charles Henry Alston]], Usana pikitisto e skultisto (n. 1907)
* [[5ma di mayo]] - [[Ludwig Erhard]], kancelero di [[Germania]] (n. 1897)
* [[10ma di mayo]] - [[Joan Crawford]], Usan aktorino (n. 1905)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.papodecinema.com.br/especiais/in-memoriam-joan-crawford-1905-1977/|titulo=In Memoriam :: Joan Crawford (1905-1977)|editero=Papo de Cinema|vidita ye=23ma di oktobro 2018|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[16ma di mayo]] [[Modibo Keïta]], prezidanto di Mali (n. 1915)
* [[3ma di junio]] - [[Archibald Vivian Hill]], Britaniana fiziologiisto, Nobel-laureato (n. 1886)
* [[3ma di junio]] - [[Roberto Rossellini]], Italiana filmifisto (n. 1906)
[[Arkivo:Dr. Wernher von Braun in his Office - GPN-2000-000070.jpg|130px|thumb|[[Wernher von Braun]]]]
* [[16ma di junio]] - [[Wernher von Braun]], Germana ciencisto (n. 1912)
* [[2ma di julio]] - [[Vladimir Vladimirovich Nabokov|Vladimir Nabokov]], Rusiana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1899)
* [[25ma di julio]] - [[David Toro Ruilova]], prezidanto di Bolivia (n. 1898)
* [[3ma di agosto]] - [[Makarios la 3ma]], prezidanto di Chipro (n. 1913)
* [[4ma di agosto]] - [[Edgar Douglas Adrian]], Usana fiziologiisto, Nobel-laureato (n. 1889)
* [[15ma di agosto]] - [[Juan Villafuerte]], Equadorana piktisto (n. 1945)
* [[16ma di agosto]] - [[Elvis Presley]], Usana kantisto, rock-legendo&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/16/newsid_2496000/2496375.stm|titulo=1977: Rock and roll 'king' Presley dies|editero=BBC|vidita ye=23ma di oktobro 2018}}&lt;/ref&gt; (n. 1935)
* [[19ma di agosto]] - [[Groucho Marx]], Usan aktoro e komediisto (n. 1890)
* [[12ma di septembro]] - [[Steve Biko]], Sudafrikana politikala aktivisto (n. 1946)
* [[16ma di septembro]] - [[Maria Callas]], Greka-Usana opero-kantisto (n. 1923)
* 16ma di septembro - [[Marc Bolan]], Britaniana muzikistulo e kantisto ([[T. Rex]]) (n. 1947)
* [[10ma di oktobro]] - [[Jean Duvieusart]], chefministro di Belgia (n. 1900)
* [[11ma di oktobro]] - [[Jean Duvieusart]], chefministro di Belgia (n. 1900)
* [[14ma di oktobro]] - [[Bing Crosby]], Usana kantisto ed aktoro (n. 1903)
* [[18ma di oktobro]] - [[Andreas Baader]], Germana teroristo, kunfondinto di la terorista grupo [[Rote Armee Fraktion]] (n. 1943)
* [[25ma di oktobro]] - [[Félix Gouin]], chefministro di Francia (n. 1884)
* [[5ma di novembro]] - [[René Goscinny]], [[Francia|Franca]] editero e skribisto di [[kartuno]]-libri, notinde [[Astérix]] (n. 1926)
* [[18ma di novembro]] - [[Kurt Schuschnigg]], kancelero di Austria (n. 1897)
* [[9ma di decembro]] - [[Clarice Lispector]], Braziliana skriptisto (n. 1920)
* [[24ma di decembro]] - [[Juan Velasco Alvarado]], prezidanto di Peru (n. 1910)
* [[25ma di decembro]] - [[Charlie Chaplin]], Britaniana-Usan aktoro e filmifisto&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/25/newsid_2542000/2542535.stm|titulo=1977: Silent film legend Chaplin dies|editero=BBC |vidita ye=23ma di oktobro 2018}}&lt;/ref&gt; (n. 1889)
* [[Juan Antonio Iribarren]], prezidanto di Chili (n. 1885)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Philip Warren Anderson]], [[Nevill Francis Mott]], [[John Hasbrouck van Vleck]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Ilya Prigogine]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Roger Guillemin]], [[Andrew V. Schally]], [[Rosalyn Yalow]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Vicente Aleixandre]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Internaciona Amnestio]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Bertil Ohlin]], [[James Meade]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1970a]]</text>
      <sha1>oqb7tp1fpv3ohhos2dsu5eo17p5yhsk</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Peter Benenson</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20008</id>
    <revision>
      <id>995148</id>
      <parentid>927020</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T07:17:47Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Jonnmann</username>
        <id>18902</id>
      </contributor>
      <comment>New image.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="596" xml:space="preserve">{{Biografio
|Nomo = Peter James Henry Solomon Benenson
|Imajo = [[Arkivo:Ne havas libera imajo.svg|180px]]
|Profesiono = [[advokato]]
|Shablono_lando = {{GBR}}
|Naskodio = [[31 di julio]] [[1921]]
|Nask-urbo = [[London]], [[Anglia]]
|Mort-dio = [[25 di februaro]] [[2005]]
|Mort-urbo = [[Oxford]], [[Anglia]]
}}
'''Peter James Henry Solomon Benenson''' ([[1921]] til [[2005]]) esis [[Britania]]n [[advokato]], fondinto dil [[Amnestio Internaciona]] (''Amnesty International'').
[[File:Peter Benenson.jpg|thumb|Peter Benenson.]]
{{DEFAULTSORT:Benenson, Peter}}
[[Kategorio:Britaniana politikisti]]</text>
      <sha1>apav69vhe2zw2eke3c6csd63c9ov03f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>1986</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21826</id>
    <revision>
      <id>995089</id>
      <parentid>993859</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:27:08Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Belov</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13031" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1986''' (MCMLXXXVI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[merkurdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 986ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 86ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 7ma yaro di la [[yari 1980a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[24ma di januaro]] - [[Kosmoprobilo]] ''[[Voyager 2]]'' preterflugas [[Urano]].
* [[28ma di januaro]] - [[Spaco-paromo Challenger|Spaco-paromo ''Challenger'']] explozas, e 7 [[Usa]]n astronauti mortigesas.
* [[20ma di februaro]] - [[Sovietia]] sendas a kosmo unesma parto di kosmala staciono ''[[Mir]]''.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=1986: Soviets launch space station Mir|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/february/20/newsid_4713000/4713752.stm |publisher=BBC|accessdate=19ma di oktobro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di marto]] - Japoniana [[kosmoprobilo]] ''Suisei'' flugas preter [[kometo Halley]].

=== [[Mondo]] ===
* [[3ma di aprilo]] - [[IBM]] prizentas unesma portebla [[komputero]].
* [[11ma di oktobro]] - [[Ronald Reagan]] e [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] renkontras en [[Rekyavik]], [[Islando]]. La renkontro finas sen ula rezulto pri nukleara fuzei.
* [[23ma di decembro]] - ''Rutan Voyager'', l'aeroplano di [[Dick Rutan]], parflugas cirkum mondo sen terveno o plenigo di petrolo-tanko.

=== [[Europa]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Hispania]] e [[Portugal]] unionas ad [[Europana Uniono]].
* 1ma di januaro - [[Nederlando]] kreas provinco [[Flevoland]] en regioni drenita del anciena [[Zuiderzee]].
* [[20ma di januaro]] - [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] anuncas, ke li konstruktos [[Tunelo sub Angla Kanalo|tunelo]] sub la stretajo.
* [[26ma di aprilo]] - Reaktoro del atom-energiifeyo di [[Chornobil-katastrofo|Chornobil]] ([[Ukraina]]) explozas. Cirkume 30 homi mortos pro radiaco dum la sequanta semani.&lt;ref name=Chornobil/&gt;
* [[28ma di aprilo]] - Erste nun la novajo-firmo [[TASS]] di [[Soviet-Uniono]] anucas pri la nuklear avario en [[Katastrofo di Chornobil|Chornobil]], [[Ukraina]], qua eventis du dii antee.&lt;ref name=Chornobil&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/april/28/newsid_2500000/2500975.stm|title=1986: Soviets admit nuclear accident|publisher=BBC|accessdate=19ma di oktobro 2016|language={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di mayo]] - Che [[Europana Ekonomiala Komunitato]] unesmafoye uzeskas la [[standardo]] di Europa.
* [[8ma di julio]] - En [[Austria]] [[Kurt Waldheim]] elektesas prezidanto.
* [[14ma di septembro]] - En [[Polonia]], on amnestias politikala karcerani, inter li, multa homi de [[sindikato Solidareso]].
* [[19ma di novembro]] - [[Soviet-Uniono]] permisas disidento [[Andrei Dmitriyevich Saharov|Andrei Saharov]] retroirar a [[Moskva]].

=== [[Azia]] ===
* [[25ma di februaro]] - [[Corazon Aquino]] elektesas prezidantino di [[Filipini]], e [[Ferdinand Marcos]] fugas pos 20-yara regno.
* [[1ma di aprilo]] - En [[Kathmandu]] Komunista Partiso di [[Nepal]] lansas ataki kontre policeyi en sercho por provokar populala rebeleso.
* [[15ma di oktobro]] - [[Sovietia]] retretas {{formatnum:8000}} soldati ek [[Afganistan]].

=== [[Afrika]] ===
* [[29ma di januaro]] - [[Yoweri Museveni]] divenas prezidanto di [[Uganda]].
* [[15ma di aprilo]] - [[Usa]]n avioni atakas [[Tripoli]], chef-urbo di [[Libia]].
* [[25ma di aprilo]] - [[Mswati la 3ma de Eswatini|Mswati la 3ma]] divenas rejulo di [[Eswatini]].
* [[21ma di agosto]] -  Del [[Lago Nyos]], en [[Kamerun]], venas granda quanto di [[karbobioxo]], qua efektigos la morto di 1700 homi.
* [[7ma di septembro]] - [[Desmond Tutu]] divenas l'unesma nigra arkiepiskopo dil [[Anglikanismo|Anglikan eklezio]] en [[Sudafrika]].
* [[19ma di oktobro]] - [[Samora Machel]], prezidanto di [[Mozambik]], mortigesas en acidento di aviono.

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[31ma di mayo]] til [[29ma di junio]] - Duesmafoye en la yarcento eventas la [[Mondala Kupo di Futbalo]] en [[Mexikia]].
* [[28ma di oktobro]] - [[Statuo di Libereso]], an [[New York]], evas cent yari.
* [[3ma di novembro]] - ''Ash-Shiraa''-jurnalo revelas ke [[Usa]] vendis armi ad [[Iran]] pro liberigor sep kaptiti Usana en [[Libano]].
* [[25ma di novembro]] - La yuro-ministro di [[Usa]] Edwin Meese revelas ke pekunio de armi vendita ad [[Iran]] venis a ''Contra''-partizani en [[Nikaragua]].

=== [[Central Amerika]] ===
* [[14ma di januaro]] - [[Marco Vinicio Cerezo Arévalo]] divenas prezidanto di [[Guatemala]].
* [[7ma di februaro]] - La diktatoro di [[Haiti]], [[Jean-Claude Duvalier]], fugas.
* [[11ma di oktobro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.5 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Salvador]] e mortigas 1.500 homi.

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Aruba]] separesas de [[Nederlandan Antili]] ganante vast autonomeso.
* [[1ma di marto]] - En [[Brazilia]], [[José Sarney]] anuncas ''plano Cruzado'', ekonomiala programo por kontrolar l'[[inflaciono]].

=== [[Oceania]] ===
* [[21ma di oktobro]] - [[Insuli Marshall]] divenas nedependanta de [[Usa]].
* [[3ma di novembro]] - [[Federata Stati di Mikronezia]] divenas nedependanta de [[Usa]].
* 3ma di novembro - [[Norda Mariani]] unionas politikale kun [[Usa]], qua grantas Usana civitaneso a Norda-Marianani.

== Naski ==
[[Arkivo:Deepika Padukone - SLAMtheTour 20Sep2014 (468) (15138734689).jpg|thumb|130px|[[Deepika Padukone]]]]
* [[5ma di januaro]] - [[Deepika Padukone]], Indian aktorino
* [[14ma di januaro]] - [[Yohan Cabaye]], Franca futbalisto
* [[16ma di januaro]] - [[Paula Pareto]], Arjentiniana judoistino
* [[22ma di januaro]] - [[Kenia Carcaces]], Kubana volebalistino
* [[26ma di januaro]] - [[Thiago Pereira]], Braziliana natisto
* [[5ma di februaro]] - [[Alina Artts]], Rusa kantistino, aktorino e televiziono-prizentistino
* [[8ma di februaro]] - [[Natasha Farinéa]], Braziliana volebalistino
* [[16ma di februaro]] - [[Diego Godín]], Uruguayana futbalisto
* 16ma di februaro - [[Jessica von Bredow-Werndl]], Germana kavalo-dresisto
* [[19ma di februaro]] - [[Marta Vieira da Silva]], '''Marta''', Braziliana futbalistino
* [[24ma di marto]] - [[Nathalia Dill]], Brazilian aktorino
[[Arkivo:Lady Gaga EuroPride 2011 02.jpg|thumb|130px|[[Lady Gaga]]]]
* [[26ma di marto]] - [[Lady Gaga]], Usana kantistino
* [[27ma di marto]] - [[Manuel Neuer]], Germana futbalisto
* [[29ma di marto]] - [[Yuri Alvear]], Kolumbiana judoistino
* [[27ma di aprilo]] - [[Dinara Safina]], Rusa tenisistino
* [[12ma di mayo]] - [[Im Dong-hyun]], Sud-Korean arkisto
* [[16ma di mayo]] - [[Megan Fox]], Usan aktorino
* [[25ma di mayo]] - [[Geraint Thomas]], Walsana biciklisto
[[Arkivo:Rafael Nadal (17968726664).jpg|thumb|130px|[[Rafael Nadal]]]]
* [[3ma di junio]] - [[Rafael Nadal]], Hispana tenisistulo
* [[11ma di junio]] - [[Shia LaBeouf]], Usan aktoro
* [[13ma di junio]] - [[Måns Zelmerlöw]], Sueda kantisto
* [[25ma di junio]] - [[Megan Burns]], Britaniana muzikistino ed aktorino
* [[1ma di julio]] - [[Agnez Mo]], Indoneziana kantistino
* [[2ma di julio]] - [[Lindsay Lohan]], Usan aktorino
* [[3ma di julio]] - [[Ola Toivonen]], Sueda futbalisto
* 3ma di julio - [[Yuliya Stepanova]], Rusa atletino
* [[5ma di julio]] - [[Piermario Morosini]], Italiana futbalisto
* [[6ma di julio]] - [[Luigi Di Maio]], Italiana politikisto
* [[29ma di julio]] - [[Anton Sergeyevich Belov|Anton Belov]], Rusiana ciklistulo
[[Arkivo:Usain Bolt 16082009 Berlin.JPG|thumb|130px|[[Usain Bolt]]]]
* [[21ma di agosto]] - [[Usain Bolt]], Jamaikan atleto
* [[26ma di agosto]] - [[Kerstin Thiele]], Germana judoistino
* [[27ma di agosto]] - [[Sebastian Kurz]], kancelero di Austria
* [[5ma di septembro]] - [[Kamelia]], Rumaniana kantistino
* [[6ma di septembro]] - [[Andreea D]], Rumaniana kantistino
* [[12ma di septembro]] - [[Emmy Rossum]], [[Usa]]na aktorino
* [[23ma di septembro]] - [[Mansur Isaev]], Rusa judoisto
[[Arkivo:Inna-mtv4.jpg|thumb|130px|[[Inna]]]]
* [[16ma di oktobro]] - [[Inna]], Rumaniana kantistino e dansistino
* [[5ma di novembro]] - [[Kasper Schmeichel]], Dana futbalisto
* [[10ma di novembro]] - [[Samuel Wanjiru]], Kenian atleto (m. 2011)
* [[29ma di novembro]] - [[Xavi Torres]], Hispana futbalisto
* [[13ma di decembro]] - [[Mikael Lustig]], Sueda futbalisto
* [[18ma di decembro]] - [[Adenízia da Silva]], Braziliana volebalistino
* [[27ma di decembro]] - [[Shelly-Ann Fraser-Pryce]], Jamaikan atletino

== Morti ==
[[Arkivo:Rulfo por Lyon.jpg|thumb|130px|[[Juan Rulfo]]]]
* [[7ma di januaro]] - [[Juan Rulfo]], Mexikiana skriptisto e fotografo (n. 1917)
* [[10ma di januaro]] - [[Jaroslav Seifert]], Cheka poeto, [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] en 1984 (n. 1901)
* [[24ma di januaro]] - [[Lafayette Ronald Hubbard]], skriptisto pri [[ciencala fiktivajo]], fondinto dil religio [[cientologio]] (n. 1911)
* [[28ma di januaro]] - La kruo di [[spaco-paromo]] ''Challenger'': Greg Jarvis, [[Christa McAuliffe]], Ronald McNair, Ellison Onizuka, Judit Resnick, Francis R. Scobee, Michael J. Smith.
* [[1ma di februaro]] - [[Alva Myrdal]], Sueda politikisto, diplomacisto ed skriptisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1902)
* [[28ma di februaro]] - [[Olof Palme]], chefministro di [[Suedia]] (n. 1927)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.imdb.com/name/nm0658072/bio|title=Olof Palme - Biography - IMDb|accessdate=14ma di oktobro 2018|language={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[30ma di marto]] - [[James Cagney]], Usan aktoro (n. 1899)
* [[7ma di aprilo]] - [[Leonid Kantorovich]], Rusa ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1912)
[[Arkivo:Simone de Beauvoir2.png|thumb|130px|[[Simone de Beauvoir]]]]
* [[14ma di aprilo]] - [[Simone de Beauvoir]], Franca skriptistino (n. 1908)
* [[15ma di aprilo]] - [[Jean Genet]], Franca skriptisto (n. 1910)
* [[29ma di aprilo]] - [[Raúl Prebisch]], Arjentinian ekonomikisto (n. 1901)
* [[9ma di mayo]] - [[Tenzing Norgay]], Nepalana ''sherpa'' (n. 1914)
* [[31ma di mayo]] - [[James Rainwater]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1917)
* [[13ma di junio]] - [[Benny Goodman]], Usana [[jazo]]-muzikisto, [[klarineto|klarinetisto]] (n. 1909)
* [[14ma di junio]] - [[Jorge Luis Borges]], Arjentiniana skriptisto (n. 1899)
* [[15ma di julio]] - [[Alice Morris Sturges]], Usana linguisto (n. 1911)
* [[24ma di julio]] - [[Fritz Albert Lipmann]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1899)
* [[25ma di julio]] - [[Vincente Minnelli]], Usana filmifisto (n. 1903)
* [[26ma di julio]] - [[Dominique Mbonyumutwa]], Prezidanto di Ruanda (n. 1921)
* [[31ma di agosto]] - [[Urho Kekkonen]], prezidanto di Finlando (n. 1900)
* 31ma di agosto - [[Jorge Alessandri Rodríguez]], prezidanto di Chili (n. 1896)
* [[7ma di septembro]] - [[Omar Ali Saifuddin la 3ma]], sultano di [[Brunei]] (n. 1914)
* [[25ma di septembro]] - [[Nikolai Nikolayevich Semyonov]], Sovietiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1896)
[[Arkivo:Samora Moises Machel detail DF-SC-88-01383.jpg|thumb|130px|[[Samora Machel]]]]
* [[19ma di oktobro]] - [[Samora Machel]], prezidanto di [[Mozambik]], en acidento di aviono (n. 1933)
* [[22ma di oktobro]] - [[Albert Szent-Györgyi]], Hungara fiziologiisto, Nobel-laureato (n. 1893)
* [[23ma di oktobro]] - [[Edward Adelbert Doisy]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1893)
* [[25ma di oktobro]] - [[Forrest Tucker]], Usan aktoro (n. 1919)
* [[31ma di oktobro]] - [[Robert Sanderson Mulliken]], Usana fizikisto e kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (n. 1896)
* [[8ma di novembro]] - [[Vyacheslav Mihailovich Molotov|Vyacheslav Molotov]], ex-ministro dil exterlandal aferi di [[Sovietia]] dum [[duesma mondomilito]] e regno di [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]] (n. 1890)
[[Arkivo:Cary Grant in Every Girl Should Be Married trailer.jpg|thumb|130px|[[Cary Grant]]]]
* [[29ma di novembro]] - [[Cary Grant]], Britanian-Usan aktoro (n. 1904)
* [[2ma di decembro]] - [[Desi Arnaz]], Kubana-Usan aktoro (n. 1917)
* [[9ma di decembro]] - [[Antonio Cardile]], Italiana piktisto (n. 1914)
* [[11ma di novembro]] - [[Ángel Botello]], Hispana piktisto (n. 1913)
* [[27ma di decembro]] - [[Snorri Hjartarson]], Islandana skriptisto (n. 1906)
* [[28ma di decembro]] - [[Andrei Tarkovski]], Sovietiana filmifisto (n. 1932)
* [[29ma di decembro]] - [[Harold Macmillan]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1894)&lt;ref&gt;{{cite web|title=1986: Harold Macmillan dies|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/29/newsid_2547000/2547307.stm|publisher=BBC| accessdate=19ma di oktobro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[Franck Lavaud]], prezidanto di Haiti (n. 1903)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Ernst Ruska]], [[Gerd Binnig]], [[Heinrich Rohrer]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Dudley R. Herschbach]], [[Yuan T. Lee]], [[John C. Polanyi]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Stanley Cohen]], [[Rita Levi-Montalcini]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Wole Soyinka]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Elie Wiesel]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[James M. Buchanan|James Buchanan Jr]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1980a]]</text>
      <sha1>s9u1aa5t2fnv7cn9nlpvvjnwsgrajfk</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995092</id>
      <parentid>995089</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:33:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13029" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1986''' (MCMLXXXVI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[merkurdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 986ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 86ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 7ma yaro di la [[yari 1980a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[24ma di januaro]] - [[Kosmoprobilo]] ''[[Voyager 2]]'' preterflugas [[Urano]].
* [[28ma di januaro]] - [[Spaco-paromo Challenger|Spaco-paromo ''Challenger'']] explozas, e 7 [[Usa]]n astronauti mortigesas.
* [[20ma di februaro]] - [[Sovietia]] sendas a kosmo unesma parto di kosmala staciono ''[[Mir]]''.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=1986: Soviets launch space station Mir|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/february/20/newsid_4713000/4713752.stm |publisher=BBC|accessdate=19ma di oktobro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di marto]] - Japoniana [[kosmoprobilo]] ''Suisei'' flugas preter [[kometo Halley]].

=== [[Mondo]] ===
* [[3ma di aprilo]] - [[IBM]] prizentas unesma portebla [[komputero]].
* [[11ma di oktobro]] - [[Ronald Reagan]] e [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] renkontras en [[Rekyavik]], [[Islando]]. La renkontro finas sen ula rezulto pri nukleara fuzei.
* [[23ma di decembro]] - ''Rutan Voyager'', l'aeroplano di [[Dick Rutan]], parflugas cirkum mondo sen terveno o plenigo di petrolo-tanko.

=== [[Europa]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Hispania]] e [[Portugal]] unionas ad [[Europana Uniono]].
* 1ma di januaro - [[Nederlando]] kreas provinco [[Flevoland]] en regioni drenita del anciena [[Zuiderzee]].
* [[20ma di januaro]] - [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] anuncas, ke li konstruktos [[Tunelo sub Angla Kanalo|tunelo]] sub la stretajo.
* [[26ma di aprilo]] - Reaktoro del atom-energiifeyo di [[Chornobil-katastrofo|Chornobil]] ([[Ukraina]]) explozas. Cirkume 30 homi mortos pro radiaco dum la sequanta semani.&lt;ref name=Chornobil/&gt;
* [[28ma di aprilo]] - Erste nun la novajo-firmo [[TASS]] di [[Soviet-Uniono]] anucas pri la nuklear avario en [[Katastrofo di Chornobil|Chornobil]], [[Ukraina]], qua eventis du dii antee.&lt;ref name=Chornobil&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/april/28/newsid_2500000/2500975.stm|title=1986: Soviets admit nuclear accident|publisher=BBC|accessdate=19ma di oktobro 2016|language={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di mayo]] - Che [[Europana Ekonomiala Komunitato]] unesmafoye uzeskas la [[standardo]] di Europa.
* [[8ma di julio]] - En [[Austria]] [[Kurt Waldheim]] elektesas prezidanto.
* [[14ma di septembro]] - En [[Polonia]], on amnestias politikala karcerani, inter li, multa homi de [[sindikato Solidareso]].
* [[19ma di novembro]] - [[Soviet-Uniono]] permisas disidento [[Andrei Dmitriyevich Saharov|Andrei Saharov]] retroirar a [[Moskva]].

=== [[Azia]] ===
* [[25ma di februaro]] - [[Corazon Aquino]] elektesas prezidantino di [[Filipini]], e [[Ferdinand Marcos]] fugas pos 20-yara regno.
* [[1ma di aprilo]] - En [[Kathmandu]] Komunista Partiso di [[Nepal]] lansas ataki kontre policeyi en sercho por provokar populala rebeleso.
* [[15ma di oktobro]] - [[Sovietia]] retretas {{formatnum:8000}} soldati ek [[Afganistan]].

=== [[Afrika]] ===
* [[29ma di januaro]] - [[Yoweri Museveni]] divenas prezidanto di [[Uganda]].
* [[15ma di aprilo]] - [[Usa]]n avioni atakas [[Tripoli]], chef-urbo di [[Libia]].
* [[25ma di aprilo]] - [[Mswati la 3ma de Eswatini|Mswati la 3ma]] divenas rejulo di [[Eswatini]].
* [[21ma di agosto]] -  Del [[Lago Nyos]], en [[Kamerun]], venas granda quanto di [[karbobioxo]], qua efektigos la morto di 1700 homi.
* [[7ma di septembro]] - [[Desmond Tutu]] divenas l'unesma nigra arkiepiskopo dil [[Anglikanismo|Anglikan eklezio]] en [[Sudafrika]].
* [[19ma di oktobro]] - [[Samora Machel]], prezidanto di [[Mozambik]], mortigesas en acidento di aviono.

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[31ma di mayo]] til [[29ma di junio]] - Duesmafoye en la yarcento eventas la [[Mondala Kupo di Futbalo]] en [[Mexikia]].
* [[28ma di oktobro]] - [[Statuo di Libereso]], an [[New York]], evas cent yari.
* [[3ma di novembro]] - ''Ash-Shiraa''-jurnalo revelas ke [[Usa]] vendis armi ad [[Iran]] pro liberigor sep kaptiti Usana en [[Libano]].
* [[25ma di novembro]] - La yuro-ministro di [[Usa]] Edwin Meese revelas ke pekunio de armi vendita ad [[Iran]] venis a ''Contra''-partizani en [[Nikaragua]].

=== [[Central Amerika]] ===
* [[14ma di januaro]] - [[Marco Vinicio Cerezo Arévalo]] divenas prezidanto di [[Guatemala]].
* [[7ma di februaro]] - La diktatoro di [[Haiti]], [[Jean-Claude Duvalier]], fugas.
* [[11ma di oktobro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.5 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Salvador]] e mortigas 1.500 homi.

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Aruba]] separesas de [[Nederlandan Antili]] ganante vast autonomeso.
* [[1ma di marto]] - En [[Brazilia]], [[José Sarney]] anuncas ''plano Cruzado'', ekonomiala programo por kontrolar l'[[inflaciono]].

=== [[Oceania]] ===
* [[21ma di oktobro]] - [[Insuli Marshall]] divenas nedependanta de [[Usa]].
* [[3ma di novembro]] - [[Federata Stati di Mikronezia]] divenas nedependanta de [[Usa]].
* 3ma di novembro - [[Norda Mariani]] unionas politikale kun [[Usa]], qua grantas Usana civitaneso a Norda-Marianani.

== Naski ==
[[Arkivo:Deepika Padukone - SLAMtheTour 20Sep2014 (468) (15138734689).jpg|thumb|130px|[[Deepika Padukone]]]]
* [[5ma di januaro]] - [[Deepika Padukone]], Indian aktorino
* [[14ma di januaro]] - [[Yohan Cabaye]], Franca futbalisto
* [[16ma di januaro]] - [[Paula Pareto]], Arjentiniana judoistino
* [[22ma di januaro]] - [[Kenia Carcaces]], Kubana volebalistino
* [[26ma di januaro]] - [[Thiago Pereira]], Braziliana natisto
* [[5ma di februaro]] - [[Alina Artts]], Rusa kantistino, aktorino e televiziono-prizentistino
* [[8ma di februaro]] - [[Natasha Farinéa]], Braziliana volebalistino
* [[16ma di februaro]] - [[Diego Godín]], Uruguayana futbalisto
* 16ma di februaro - [[Jessica von Bredow-Werndl]], Germana kavalo-dresisto
* [[19ma di februaro]] - [[Marta Vieira da Silva]], '''Marta''', Braziliana futbalistino
* [[24ma di marto]] - [[Nathalia Dill]], Brazilian aktorino
[[Arkivo:Lady Gaga EuroPride 2011 02.jpg|thumb|130px|[[Lady Gaga]]]]
* [[26ma di marto]] - [[Lady Gaga]], Usana kantistino
* [[27ma di marto]] - [[Manuel Neuer]], Germana futbalisto
* [[29ma di marto]] - [[Yuri Alvear]], Kolumbiana judoistino
* [[27ma di aprilo]] - [[Dinara Safina]], Rusa tenisistino
* [[12ma di mayo]] - [[Im Dong-hyun]], Sud-Korean arkisto
* [[16ma di mayo]] - [[Megan Fox]], Usan aktorino
* [[25ma di mayo]] - [[Geraint Thomas]], Walsana biciklisto
[[Arkivo:Rafael Nadal (17968726664).jpg|thumb|130px|[[Rafael Nadal]]]]
* [[3ma di junio]] - [[Rafael Nadal]], Hispana tenisistulo
* [[11ma di junio]] - [[Shia LaBeouf]], Usan aktoro
* [[13ma di junio]] - [[Måns Zelmerlöw]], Sueda kantisto
* [[25ma di junio]] - [[Megan Burns]], Britaniana muzikistino ed aktorino
* [[1ma di julio]] - [[Agnez Mo]], Indoneziana kantistino
* [[2ma di julio]] - [[Lindsay Lohan]], Usan aktorino
* [[3ma di julio]] - [[Ola Toivonen]], Sueda futbalisto
* 3ma di julio - [[Yuliya Stepanova]], Rusa atletino
* [[5ma di julio]] - [[Piermario Morosini]], Italiana futbalisto
* [[6ma di julio]] - [[Luigi Di Maio]], Italiana politikisto
* [[29ma di julio]] - [[Anton Sergeyevich Belov|Anton Belov]], Rusiana hokeisto
[[Arkivo:Usain Bolt 16082009 Berlin.JPG|thumb|130px|[[Usain Bolt]]]]
* [[21ma di agosto]] - [[Usain Bolt]], Jamaikan atleto
* [[26ma di agosto]] - [[Kerstin Thiele]], Germana judoistino
* [[27ma di agosto]] - [[Sebastian Kurz]], kancelero di Austria
* [[5ma di septembro]] - [[Kamelia]], Rumaniana kantistino
* [[6ma di septembro]] - [[Andreea D]], Rumaniana kantistino
* [[12ma di septembro]] - [[Emmy Rossum]], [[Usa]]na aktorino
* [[23ma di septembro]] - [[Mansur Isaev]], Rusa judoisto
[[Arkivo:Inna-mtv4.jpg|thumb|130px|[[Inna]]]]
* [[16ma di oktobro]] - [[Inna]], Rumaniana kantistino e dansistino
* [[5ma di novembro]] - [[Kasper Schmeichel]], Dana futbalisto
* [[10ma di novembro]] - [[Samuel Wanjiru]], Kenian atleto (m. 2011)
* [[29ma di novembro]] - [[Xavi Torres]], Hispana futbalisto
* [[13ma di decembro]] - [[Mikael Lustig]], Sueda futbalisto
* [[18ma di decembro]] - [[Adenízia da Silva]], Braziliana volebalistino
* [[27ma di decembro]] - [[Shelly-Ann Fraser-Pryce]], Jamaikan atletino

== Morti ==
[[Arkivo:Rulfo por Lyon.jpg|thumb|130px|[[Juan Rulfo]]]]
* [[7ma di januaro]] - [[Juan Rulfo]], Mexikiana skriptisto e fotografo (n. 1917)
* [[10ma di januaro]] - [[Jaroslav Seifert]], Cheka poeto, [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] en 1984 (n. 1901)
* [[24ma di januaro]] - [[Lafayette Ronald Hubbard]], skriptisto pri [[ciencala fiktivajo]], fondinto dil religio [[cientologio]] (n. 1911)
* [[28ma di januaro]] - La kruo di [[spaco-paromo]] ''Challenger'': Greg Jarvis, [[Christa McAuliffe]], Ronald McNair, Ellison Onizuka, Judit Resnick, Francis R. Scobee, Michael J. Smith.
* [[1ma di februaro]] - [[Alva Myrdal]], Sueda politikisto, diplomacisto ed skriptisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1902)
* [[28ma di februaro]] - [[Olof Palme]], chefministro di [[Suedia]] (n. 1927)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.imdb.com/name/nm0658072/bio|title=Olof Palme - Biography - IMDb|accessdate=14ma di oktobro 2018|language={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[30ma di marto]] - [[James Cagney]], Usan aktoro (n. 1899)
* [[7ma di aprilo]] - [[Leonid Kantorovich]], Rusa ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1912)
[[Arkivo:Simone de Beauvoir2.png|thumb|130px|[[Simone de Beauvoir]]]]
* [[14ma di aprilo]] - [[Simone de Beauvoir]], Franca skriptistino (n. 1908)
* [[15ma di aprilo]] - [[Jean Genet]], Franca skriptisto (n. 1910)
* [[29ma di aprilo]] - [[Raúl Prebisch]], Arjentinian ekonomikisto (n. 1901)
* [[9ma di mayo]] - [[Tenzing Norgay]], Nepalana ''sherpa'' (n. 1914)
* [[31ma di mayo]] - [[James Rainwater]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1917)
* [[13ma di junio]] - [[Benny Goodman]], Usana [[jazo]]-muzikisto, [[klarineto|klarinetisto]] (n. 1909)
* [[14ma di junio]] - [[Jorge Luis Borges]], Arjentiniana skriptisto (n. 1899)
* [[15ma di julio]] - [[Alice Morris Sturges]], Usana linguisto (n. 1911)
* [[24ma di julio]] - [[Fritz Albert Lipmann]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1899)
* [[25ma di julio]] - [[Vincente Minnelli]], Usana filmifisto (n. 1903)
* [[26ma di julio]] - [[Dominique Mbonyumutwa]], Prezidanto di Ruanda (n. 1921)
* [[31ma di agosto]] - [[Urho Kekkonen]], prezidanto di Finlando (n. 1900)
* 31ma di agosto - [[Jorge Alessandri Rodríguez]], prezidanto di Chili (n. 1896)
* [[7ma di septembro]] - [[Omar Ali Saifuddin la 3ma]], sultano di [[Brunei]] (n. 1914)
* [[25ma di septembro]] - [[Nikolai Nikolayevich Semyonov]], Sovietiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1896)
[[Arkivo:Samora Moises Machel detail DF-SC-88-01383.jpg|thumb|130px|[[Samora Machel]]]]
* [[19ma di oktobro]] - [[Samora Machel]], prezidanto di [[Mozambik]], en acidento di aviono (n. 1933)
* [[22ma di oktobro]] - [[Albert Szent-Györgyi]], Hungara fiziologiisto, Nobel-laureato (n. 1893)
* [[23ma di oktobro]] - [[Edward Adelbert Doisy]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1893)
* [[25ma di oktobro]] - [[Forrest Tucker]], Usan aktoro (n. 1919)
* [[31ma di oktobro]] - [[Robert Sanderson Mulliken]], Usana fizikisto e kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (n. 1896)
* [[8ma di novembro]] - [[Vyacheslav Mihailovich Molotov|Vyacheslav Molotov]], ex-ministro dil exterlandal aferi di [[Sovietia]] dum [[duesma mondomilito]] e regno di [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]] (n. 1890)
[[Arkivo:Cary Grant in Every Girl Should Be Married trailer.jpg|thumb|130px|[[Cary Grant]]]]
* [[29ma di novembro]] - [[Cary Grant]], Britanian-Usan aktoro (n. 1904)
* [[2ma di decembro]] - [[Desi Arnaz]], Kubana-Usan aktoro (n. 1917)
* [[9ma di decembro]] - [[Antonio Cardile]], Italiana piktisto (n. 1914)
* [[11ma di novembro]] - [[Ángel Botello]], Hispana piktisto (n. 1913)
* [[27ma di decembro]] - [[Snorri Hjartarson]], Islandana skriptisto (n. 1906)
* [[28ma di decembro]] - [[Andrei Tarkovski]], Sovietiana filmifisto (n. 1932)
* [[29ma di decembro]] - [[Harold Macmillan]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1894)&lt;ref&gt;{{cite web|title=1986: Harold Macmillan dies|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/29/newsid_2547000/2547307.stm|publisher=BBC| accessdate=19ma di oktobro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[Franck Lavaud]], prezidanto di Haiti (n. 1903)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Ernst Ruska]], [[Gerd Binnig]], [[Heinrich Rohrer]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Dudley R. Herschbach]], [[Yuan T. Lee]], [[John C. Polanyi]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Stanley Cohen]], [[Rita Levi-Montalcini]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Wole Soyinka]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Elie Wiesel]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[James M. Buchanan|James Buchanan Jr]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1980a]]</text>
      <sha1>sqs3z1gmnrwxmg63szdmf0a5w5184tc</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995097</id>
      <parentid>995092</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T15:16:41Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+Dmitriyev</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="13117" xml:space="preserve">{{20ma yarcento}}
La [[yaro]] '''1986''' (MCMLXXXVI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[merkurdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 986ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 86ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 7ma yaro di la [[yari 1980a]].

== Eventi ==
=== [[Kosmo]] ===
* [[24ma di januaro]] - [[Kosmoprobilo]] ''[[Voyager 2]]'' preterflugas [[Urano]].
* [[28ma di januaro]] - [[Spaco-paromo Challenger|Spaco-paromo ''Challenger'']] explozas, e 7 [[Usa]]n astronauti mortigesas.
* [[20ma di februaro]] - [[Sovietia]] sendas a kosmo unesma parto di kosmala staciono ''[[Mir]]''.&lt;ref&gt;{{Cite web|title=1986: Soviets launch space station Mir|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/february/20/newsid_4713000/4713752.stm |publisher=BBC|accessdate=19ma di oktobro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di marto]] - Japoniana [[kosmoprobilo]] ''Suisei'' flugas preter [[kometo Halley]].

=== [[Mondo]] ===
* [[3ma di aprilo]] - [[IBM]] prizentas unesma portebla [[komputero]].
* [[11ma di oktobro]] - [[Ronald Reagan]] e [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] renkontras en [[Rekyavik]], [[Islando]]. La renkontro finas sen ula rezulto pri nukleara fuzei.
* [[23ma di decembro]] - ''Rutan Voyager'', l'aeroplano di [[Dick Rutan]], parflugas cirkum mondo sen terveno o plenigo di petrolo-tanko.

=== [[Europa]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Hispania]] e [[Portugal]] unionas ad [[Europana Uniono]].
* 1ma di januaro - [[Nederlando]] kreas provinco [[Flevoland]] en regioni drenita del anciena [[Zuiderzee]].
* [[20ma di januaro]] - [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] anuncas, ke li konstruktos [[Tunelo sub Angla Kanalo|tunelo]] sub la stretajo.
* [[26ma di aprilo]] - Reaktoro del atom-energiifeyo di [[Chornobil-katastrofo|Chornobil]] ([[Ukraina]]) explozas. Cirkume 30 homi mortos pro radiaco dum la sequanta semani.&lt;ref name=Chornobil/&gt;
* [[28ma di aprilo]] - Erste nun la novajo-firmo [[TASS]] di [[Soviet-Uniono]] anucas pri la nuklear avario en [[Katastrofo di Chornobil|Chornobil]], [[Ukraina]], qua eventis du dii antee.&lt;ref name=Chornobil&gt;{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/april/28/newsid_2500000/2500975.stm|title=1986: Soviets admit nuclear accident|publisher=BBC|accessdate=19ma di oktobro 2016|language={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di mayo]] - Che [[Europana Ekonomiala Komunitato]] unesmafoye uzeskas la [[standardo]] di Europa.
* [[8ma di julio]] - En [[Austria]] [[Kurt Waldheim]] elektesas prezidanto.
* [[14ma di septembro]] - En [[Polonia]], on amnestias politikala karcerani, inter li, multa homi de [[sindikato Solidareso]].
* [[19ma di novembro]] - [[Soviet-Uniono]] permisas disidento [[Andrei Dmitriyevich Saharov|Andrei Saharov]] retroirar a [[Moskva]].

=== [[Azia]] ===
* [[25ma di februaro]] - [[Corazon Aquino]] elektesas prezidantino di [[Filipini]], e [[Ferdinand Marcos]] fugas pos 20-yara regno.
* [[1ma di aprilo]] - En [[Kathmandu]] Komunista Partiso di [[Nepal]] lansas ataki kontre policeyi en sercho por provokar populala rebeleso.
* [[15ma di oktobro]] - [[Sovietia]] retretas {{formatnum:8000}} soldati ek [[Afganistan]].

=== [[Afrika]] ===
* [[29ma di januaro]] - [[Yoweri Museveni]] divenas prezidanto di [[Uganda]].
* [[15ma di aprilo]] - [[Usa]]n avioni atakas [[Tripoli]], chef-urbo di [[Libia]].
* [[25ma di aprilo]] - [[Mswati la 3ma de Eswatini|Mswati la 3ma]] divenas rejulo di [[Eswatini]].
* [[21ma di agosto]] -  Del [[Lago Nyos]], en [[Kamerun]], venas granda quanto di [[karbobioxo]], qua efektigos la morto di 1700 homi.
* [[7ma di septembro]] - [[Desmond Tutu]] divenas l'unesma nigra arkiepiskopo dil [[Anglikanismo|Anglikan eklezio]] en [[Sudafrika]].
* [[19ma di oktobro]] - [[Samora Machel]], prezidanto di [[Mozambik]], mortigesas en acidento di aviono.

=== [[Nord-Amerika]] ===
* [[31ma di mayo]] til [[29ma di junio]] - Duesmafoye en la yarcento eventas la [[Mondala Kupo di Futbalo]] en [[Mexikia]].
* [[28ma di oktobro]] - [[Statuo di Libereso]], an [[New York]], evas cent yari.
* [[3ma di novembro]] - ''Ash-Shiraa''-jurnalo revelas ke [[Usa]] vendis armi ad [[Iran]] pro liberigor sep kaptiti Usana en [[Libano]].
* [[25ma di novembro]] - La yuro-ministro di [[Usa]] Edwin Meese revelas ke pekunio de armi vendita ad [[Iran]] venis a ''Contra''-partizani en [[Nikaragua]].

=== [[Central Amerika]] ===
* [[14ma di januaro]] - [[Marco Vinicio Cerezo Arévalo]] divenas prezidanto di [[Guatemala]].
* [[7ma di februaro]] - La diktatoro di [[Haiti]], [[Jean-Claude Duvalier]], fugas.
* [[11ma di oktobro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.5 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Salvador]] e mortigas 1.500 homi.

=== [[Sud-Amerika]] ===
* [[1ma di januaro]] - [[Aruba]] separesas de [[Nederlandan Antili]] ganante vast autonomeso.
* [[1ma di marto]] - En [[Brazilia]], [[José Sarney]] anuncas ''plano Cruzado'', ekonomiala programo por kontrolar l'[[inflaciono]].

=== [[Oceania]] ===
* [[21ma di oktobro]] - [[Insuli Marshall]] divenas nedependanta de [[Usa]].
* [[3ma di novembro]] - [[Federata Stati di Mikronezia]] divenas nedependanta de [[Usa]].
* 3ma di novembro - [[Norda Mariani]] unionas politikale kun [[Usa]], qua grantas Usana civitaneso a Norda-Marianani.

== Naski ==
[[Arkivo:Deepika Padukone - SLAMtheTour 20Sep2014 (468) (15138734689).jpg|thumb|130px|[[Deepika Padukone]]]]
* [[5ma di januaro]] - [[Deepika Padukone]], Indian aktorino
* [[14ma di januaro]] - [[Yohan Cabaye]], Franca futbalisto
* [[16ma di januaro]] - [[Paula Pareto]], Arjentiniana judoistino
* [[22ma di januaro]] - [[Kenia Carcaces]], Kubana volebalistino
* [[26ma di januaro]] - [[Thiago Pereira]], Braziliana natisto
* [[5ma di februaro]] - [[Alina Artts]], Rusa kantistino, aktorino e televiziono-prizentistino
* [[8ma di februaro]] - [[Natasha Farinéa]], Braziliana volebalistino
* [[16ma di februaro]] - [[Diego Godín]], Uruguayana futbalisto
* 16ma di februaro - [[Jessica von Bredow-Werndl]], Germana kavalo-dresisto
* [[19ma di februaro]] - [[Marta Vieira da Silva]], '''Marta''', Braziliana futbalistino
* [[23ma di marto]] - [[Denis Sergeyevich Dmitriyev|Denis Dmitriyev]], Rusiana ciklisto
* [[24ma di marto]] - [[Nathalia Dill]], Brazilian aktorino
[[Arkivo:Lady Gaga EuroPride 2011 02.jpg|thumb|130px|[[Lady Gaga]]]]
* [[26ma di marto]] - [[Lady Gaga]], Usana kantistino
* [[27ma di marto]] - [[Manuel Neuer]], Germana futbalisto
* [[29ma di marto]] - [[Yuri Alvear]], Kolumbiana judoistino
* [[27ma di aprilo]] - [[Dinara Safina]], Rusa tenisistino
* [[12ma di mayo]] - [[Im Dong-hyun]], Sud-Korean arkisto
* [[16ma di mayo]] - [[Megan Fox]], Usan aktorino
* [[25ma di mayo]] - [[Geraint Thomas]], Walsana biciklisto
[[Arkivo:Rafael Nadal (17968726664).jpg|thumb|130px|[[Rafael Nadal]]]]
* [[3ma di junio]] - [[Rafael Nadal]], Hispana tenisistulo
* [[11ma di junio]] - [[Shia LaBeouf]], Usan aktoro
* [[13ma di junio]] - [[Måns Zelmerlöw]], Sueda kantisto
* [[25ma di junio]] - [[Megan Burns]], Britaniana muzikistino ed aktorino
* [[1ma di julio]] - [[Agnez Mo]], Indoneziana kantistino
* [[2ma di julio]] - [[Lindsay Lohan]], Usan aktorino
* [[3ma di julio]] - [[Ola Toivonen]], Sueda futbalisto
* 3ma di julio - [[Yuliya Stepanova]], Rusa atletino
* [[5ma di julio]] - [[Piermario Morosini]], Italiana futbalisto
* [[6ma di julio]] - [[Luigi Di Maio]], Italiana politikisto
* [[29ma di julio]] - [[Anton Sergeyevich Belov|Anton Belov]], Rusiana hokeisto
[[Arkivo:Usain Bolt 16082009 Berlin.JPG|thumb|130px|[[Usain Bolt]]]]
* [[21ma di agosto]] - [[Usain Bolt]], Jamaikan atleto
* [[26ma di agosto]] - [[Kerstin Thiele]], Germana judoistino
* [[27ma di agosto]] - [[Sebastian Kurz]], kancelero di Austria
* [[5ma di septembro]] - [[Kamelia]], Rumaniana kantistino
* [[6ma di septembro]] - [[Andreea D]], Rumaniana kantistino
* [[12ma di septembro]] - [[Emmy Rossum]], [[Usa]]na aktorino
* [[23ma di septembro]] - [[Mansur Isaev]], Rusa judoisto
[[Arkivo:Inna-mtv4.jpg|thumb|130px|[[Inna]]]]
* [[16ma di oktobro]] - [[Inna]], Rumaniana kantistino e dansistino
* [[5ma di novembro]] - [[Kasper Schmeichel]], Dana futbalisto
* [[10ma di novembro]] - [[Samuel Wanjiru]], Kenian atleto (m. 2011)
* [[29ma di novembro]] - [[Xavi Torres]], Hispana futbalisto
* [[13ma di decembro]] - [[Mikael Lustig]], Sueda futbalisto
* [[18ma di decembro]] - [[Adenízia da Silva]], Braziliana volebalistino
* [[27ma di decembro]] - [[Shelly-Ann Fraser-Pryce]], Jamaikan atletino

== Morti ==
[[Arkivo:Rulfo por Lyon.jpg|thumb|130px|[[Juan Rulfo]]]]
* [[7ma di januaro]] - [[Juan Rulfo]], Mexikiana skriptisto e fotografo (n. 1917)
* [[10ma di januaro]] - [[Jaroslav Seifert]], Cheka poeto, [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] en 1984 (n. 1901)
* [[24ma di januaro]] - [[Lafayette Ronald Hubbard]], skriptisto pri [[ciencala fiktivajo]], fondinto dil religio [[cientologio]] (n. 1911)
* [[28ma di januaro]] - La kruo di [[spaco-paromo]] ''Challenger'': Greg Jarvis, [[Christa McAuliffe]], Ronald McNair, Ellison Onizuka, Judit Resnick, Francis R. Scobee, Michael J. Smith.
* [[1ma di februaro]] - [[Alva Myrdal]], Sueda politikisto, diplomacisto ed skriptisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1902)
* [[28ma di februaro]] - [[Olof Palme]], chefministro di [[Suedia]] (n. 1927)&lt;ref&gt;{{cite web|url=https://www.imdb.com/name/nm0658072/bio|title=Olof Palme - Biography - IMDb|accessdate=14ma di oktobro 2018|language={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[30ma di marto]] - [[James Cagney]], Usan aktoro (n. 1899)
* [[7ma di aprilo]] - [[Leonid Kantorovich]], Rusa ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1912)
[[Arkivo:Simone de Beauvoir2.png|thumb|130px|[[Simone de Beauvoir]]]]
* [[14ma di aprilo]] - [[Simone de Beauvoir]], Franca skriptistino (n. 1908)
* [[15ma di aprilo]] - [[Jean Genet]], Franca skriptisto (n. 1910)
* [[29ma di aprilo]] - [[Raúl Prebisch]], Arjentinian ekonomikisto (n. 1901)
* [[9ma di mayo]] - [[Tenzing Norgay]], Nepalana ''sherpa'' (n. 1914)
* [[31ma di mayo]] - [[James Rainwater]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1917)
* [[13ma di junio]] - [[Benny Goodman]], Usana [[jazo]]-muzikisto, [[klarineto|klarinetisto]] (n. 1909)
* [[14ma di junio]] - [[Jorge Luis Borges]], Arjentiniana skriptisto (n. 1899)
* [[15ma di julio]] - [[Alice Morris Sturges]], Usana linguisto (n. 1911)
* [[24ma di julio]] - [[Fritz Albert Lipmann]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1899)
* [[25ma di julio]] - [[Vincente Minnelli]], Usana filmifisto (n. 1903)
* [[26ma di julio]] - [[Dominique Mbonyumutwa]], Prezidanto di Ruanda (n. 1921)
* [[31ma di agosto]] - [[Urho Kekkonen]], prezidanto di Finlando (n. 1900)
* 31ma di agosto - [[Jorge Alessandri Rodríguez]], prezidanto di Chili (n. 1896)
* [[7ma di septembro]] - [[Omar Ali Saifuddin la 3ma]], sultano di [[Brunei]] (n. 1914)
* [[25ma di septembro]] - [[Nikolai Nikolayevich Semyonov]], Sovietiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1896)
[[Arkivo:Samora Moises Machel detail DF-SC-88-01383.jpg|thumb|130px|[[Samora Machel]]]]
* [[19ma di oktobro]] - [[Samora Machel]], prezidanto di [[Mozambik]], en acidento di aviono (n. 1933)
* [[22ma di oktobro]] - [[Albert Szent-Györgyi]], Hungara fiziologiisto, Nobel-laureato (n. 1893)
* [[23ma di oktobro]] - [[Edward Adelbert Doisy]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1893)
* [[25ma di oktobro]] - [[Forrest Tucker]], Usan aktoro (n. 1919)
* [[31ma di oktobro]] - [[Robert Sanderson Mulliken]], Usana fizikisto e kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (n. 1896)
* [[8ma di novembro]] - [[Vyacheslav Mihailovich Molotov|Vyacheslav Molotov]], ex-ministro dil exterlandal aferi di [[Sovietia]] dum [[duesma mondomilito]] e regno di [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]] (n. 1890)
[[Arkivo:Cary Grant in Every Girl Should Be Married trailer.jpg|thumb|130px|[[Cary Grant]]]]
* [[29ma di novembro]] - [[Cary Grant]], Britanian-Usan aktoro (n. 1904)
* [[2ma di decembro]] - [[Desi Arnaz]], Kubana-Usan aktoro (n. 1917)
* [[9ma di decembro]] - [[Antonio Cardile]], Italiana piktisto (n. 1914)
* [[11ma di novembro]] - [[Ángel Botello]], Hispana piktisto (n. 1913)
* [[27ma di decembro]] - [[Snorri Hjartarson]], Islandana skriptisto (n. 1906)
* [[28ma di decembro]] - [[Andrei Tarkovski]], Sovietiana filmifisto (n. 1932)
* [[29ma di decembro]] - [[Harold Macmillan]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1894)&lt;ref&gt;{{cite web|title=1986: Harold Macmillan dies|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/29/newsid_2547000/2547307.stm|publisher=BBC| accessdate=19ma di oktobro 2016}}&lt;/ref&gt;
* [[Franck Lavaud]], prezidanto di Haiti (n. 1903)

== Nobel-premiiziti ==
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Ernst Ruska]], [[Gerd Binnig]], [[Heinrich Rohrer]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Dudley R. Herschbach]], [[Yuan T. Lee]], [[John C. Polanyi]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Stanley Cohen]], [[Rita Levi-Montalcini]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Wole Soyinka]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Elie Wiesel]]
* [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[James M. Buchanan|James Buchanan Jr]]

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 1980a]]</text>
      <sha1>h2dsxj5h0imq6rbeahk211m3zab0lop</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Jean-François Champollion</title>
    <ns>0</ns>
    <id>21927</id>
    <revision>
      <id>995096</id>
      <parentid>950478</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T15:10:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+texto</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1000" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo= Jean-François Champollion
| Imajo= [[Arkivo:Jean-François_Champollion,_by_Léon_Cogniet.jpg|180px]]
| Profesiono= [[historio|historiisto]] ([[Egiptologio|egiptologo]])
| Shablono_lando= {{FRA}}
| Naskodio= 23 di decembro [[1790]]
| Nask-urbo= [[Figeac]], [[Francia]]
| Mort-dio = 4 di marto [[1832]]
| Mort-urbo = [[Paris]], Francia
}}
'''Jean-François Champollion''' ([[1790]] til [[1832]]) esis [[historio|historiisto]] ([[Egiptologio|egiptologo]]) [[Francia|Franca]], l'unesma persono qua dechifris [[Egiptiana hieroglifi]] pos ke ilu studiis [[Rosetta-Stono|Rosetta-stono]].

{{Frazo|Volas facar studiado pri ta antiqua naciono. L'entuziasmo en qua la deskripto di lua enorma monumenti portis me, l'admiro di qua me havis plenigar lui povo e lua konoci, kreskos per la nova nocioni qua me aqueros. Di omna populi qua me amas maxim bone, me agnoskos ke nulo komparas l'Egiptiani en mea kordio.}}

{{DEFAULTSORT:Champollion, Jean-François}}
[[Kategorio:Franciana ciencisti]]</text>
      <sha1>j1229hf5a3s32evvn0poaog10y4yoo0</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Joseph Pitton de Tournefort</title>
    <ns>0</ns>
    <id>29499</id>
    <revision>
      <id>995112</id>
      <parentid>920242</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T18:11:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+texto</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="896" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo= Joseph Pitton de Tournefort
| Imajo= [[Arkivo:Tournefort Joseph Pitton de 1656-1708.jpg|180px]]
| Profesiono = [[Botaniko|Botanikisto]]
| Shablono_lando= {{FRA}}
| Naskodio= [[5ma di junio]] [[1656]]
| Nask-urbo= [[Aix-en-Provence]], [[Francia]]
| Mort-dio= [[28ma di decembro]] [[1708]]
| Mort-urbo= [[Paris]], [[Francia]]
}}
'''Joseph Pitton de Tournefort''' ([[1656]] til [[1708]]) esis [[Francia|Franca]] [[botaniko|botanikisto]] famoza por definar unesmafoye la koncepto di genero en [[planto|planti]]. Inter 1700 e 1702 ilu voyajis tra [[Grekia|Greka insuli]] e vizitis [[Konstantinoplo]], la rivi di [[Nigra maro]] ed iris til [[Gruzia]] ed [[Armenia]], kolektis planti e facis observadi. La deskripti de ta voyajo publikigesis pos lua morto en la libro ''Relation d'un voyage du Levant''.

{{DEFAULTSORT:Tournefort, Joseph Pitton de}}
[[Kategorio:Franciana ciencisti]]</text>
      <sha1>cpm5yvmnjzqo61e1fk8jqmbilc9p91i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>22ma yarcento</title>
    <ns>0</ns>
    <id>29618</id>
    <revision>
      <id>995098</id>
      <parentid>951565</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T15:17:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="270" xml:space="preserve">{{22ma yarcento}}
La '''22ma yarcento''' esos la sequanta [[yarcento]], la 2ma yarcento de la [[3ma yarmilo]] segun [[gregoriala kalendario]]. Ol komencos ye la 1ma di januaro [[2101]] e finos ye la 31ma di decembro [[2200]].

[[Kategorio:Yarcenti]]
[[Kategorio:Futuro]]</text>
      <sha1>mdui6ubz828buvzc7467medorvwp2rs</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Saul Perlmutter</title>
    <ns>0</ns>
    <id>33714</id>
    <revision>
      <id>995103</id>
      <parentid>924966</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T15:26:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+texto</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="664" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo= Saul Perlmutter
| Imajo= [[Arkivo:Nobel_Prize_2011-Press_Conference_KVA-DSC_7744.jpg|180px]]
| Profesiono= [[Astrofiziko|Astrofizikisto]]
| Shablono_lando= {{USA}}
| Naskodio= [[22ma di septembro]][[1959]]
| Nask-urbo= Champaign-Urbana, [[Illinois]], [[Usa]]
| Mort-dio = 
| Mort-urbo = 
}}
'''Saul Perlmutter''' (n. ye la [[22ma di septembro]] [[1959]]) esas [[Usa]]na [[Astrofiziko|Astrofizikisto]] qua recevis [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Nobel-premio]] pri [[fiziko]] en [[2011]]. Ilua studii montris ke l'[[universo]] duras expansar su.

{{Nobel-laureati pri fiziko}}

{{DEFAULTSORT:Perlmutter, Saul}}
[[Kategorio:Usana fizikisti]]</text>
      <sha1>gc6prz55d598b0a73jbxdcsfxxxbcxu</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Marc Chagall</title>
    <ns>0</ns>
    <id>35476</id>
    <revision>
      <id>995102</id>
      <parentid>927316</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T15:23:54Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+imajo</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="756" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = Marc Chagall
| Imajo= [[Arkivo:Chagall France 1921.jpg|180px]]
| Profesiono= [[pikto|piktisto]]
| Shablono_lando= {{RUS}} e {{FRA}}
| Naskodio= [[7 di julio]] [[1887]]
| Nask-urbo= Vitebsk, [[Bielorusia]], [[Rusa imperio]]
| Mort-dio = [[28 di marto]] [[1985]]
| Mort-urbo= Saint-Paul de Vence, [[Francia]]
}}
[[Arkivo:Viciebsk, Bernardynski. Віцебск, Бэрнардынскі (M. Chagall, 1917).jpg|thumb|280px|left|''Placo dil merkato en Vitebsk'']]
'''Mark Zaharovich Shagalov''', konocata kom '''Marc Chagall''' ([[7ma di julio]] [[1887]] til la [[28ma di marto]] [[1985]]) esis [[Rusa imperio|Rusa]]-[[Francia|Franca]] piktisto.

{{DEFAULTSORT:Chagall, Marc}}
[[Kategorio:Rusiana piktisti]]
[[Kategorio:Franciana piktisti]]</text>
      <sha1>9p3qjeq3s2f0bgjd0ycon1y86f04r1q</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Fidjiana linguo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>37969</id>
    <revision>
      <id>995147</id>
      <parentid>850817</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T07:07:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Mashkawat.ahsan</username>
        <id>21354</id>
      </contributor>
      <comment>Video #WPWP</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="785" xml:space="preserve">{{Revizo}}
{{Linguo|
|Nomo_en_Ido = Fidjiana linguo
|Nomo_linguo = Na vosa vaka-Viti
|Parolata_en= [[Fidji]]
|Regioni_di_mondo = [[Polinezia]]
|Tota_parolanti = {{formatnum:340000}}
|Rango = 
|Klasifiko_en_familio = [[Austroneziana linguaro]]&lt;br&gt;[[Malaya-Polineziana lingui]]&lt;br&gt;[[Oceaniana lingui]]&lt;br&gt;Central-Pacifikala lingui&lt;br&gt;Est-Fidjiana lingui&lt;br&gt;'''Fidjiana'''
|Ube_esas_oficala = [[Fidji]]
|Akademio =  
|Iso1 = fj
|Iso2 = fij
|mapo = 
|mapo_paroli = 
|Videz_anke = [[Austroneziana linguaro]]
}}
'''Fidjiana''' esas Austroneziana linguo parolata en [[Fidji]] da {{formatnum:340000}} personi. Ol esas oficala linguo di Fidji kun l'[[Angliana]] e la [[Fidji-Hindiana linguo]].

[[File:WIKITONGUES- Mila speaking Fijian.webm|thumb|Fidjiana linguo]]
[[Kategorio:Lingui di Fidji]]</text>
      <sha1>222ghxegsfb4t5d7pg97fzqf6mi26z8</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>2021</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41001</id>
    <revision>
      <id>995117</id>
      <parentid>994707</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T19:23:23Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="56261" xml:space="preserve">{{21ma yarcento}}
'''2021''' (MMXXI per Romala algarismi) esas la 21ma [[yaro]] di la [[3ma yarmilo]] e di la [[21ma yarcento]], e la 2ma yaro di la [[yari 2020a]]. Segun [[Gregoriala kalendario]], ca yaro komencis ye [[venerdio]]. [[Katolik-eklezio]] proklamis 2021 la yaro di [[Santa Iosefus]].

Pro la [[pandemio]] di [[COVID-19]], l'[[Olimpiala Ludi en Tokyo, 2020|Olimpiala Ludi]], qua eventus en [[Tokyo]] dum la yaro [[2020]], ajornesis por eventar de la [[23ma di julio]] til la [[8ma di agosto]] ca yaro. Anke la [[Paralimpiala Ludi]] di 2020, qui eventus de la [[25ma di agosto]] til la [[6ma di septembro]] [[2020]] ajornabis, e fakte eventis erste de la [[24ma di agosto]] til la [[5ma di septembro]] 2021. Altra eventi ajornita en 2020, exemple legifala elekti en Hong Kong, ank eventis ca yaro.

== La pandemio di COVID-19 ==
Ye la [[2ma di januaro]], la mutaco VOC-202012/01 de la [[viruso]] [[COVID-19]], deskovrita unesmafoye en l'[[Unionita Rejio]], ja deskovrabis en 33 altra landi en tota mondo, inkluzite Pakistan, Sud-Korea, Suisia, Taiwan, Norvegia, Japonia, India, Kanada, Dania, Francia, Germania, Islando e Popul-Republiko Chinia.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Hauck|nomo=Grace |vidita ye= 2ma di januaro 2021|url=https://www.usatoday.com/story/news/health/2021/01/02/new-covid-strain-b-117-explained/4112125001/|titulo=More contagious COVID-19 strain identified in 3 states and 33 countries: What to know |editero=USA Today|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt; Ca mutaco esas plu kontagioza kam l'originala viruso, tamen on deskovris ke la vacini qui komencis uzesar dum la fino di 2020 ank esas efikiva kontre ol. Usa, Israel, Popul-Republiko Chinia ed altra landi komencabis vacinizar lia habitanti en decembro 2020. Ye la 12ma di februaro 2021, entote {{formatnum:216170000}} homi, o 0,94% ek tota habitantaro mondala, ja vacinizabis per 10 diferanta vacini. Tamen, la procento di vacinizo varias segun la quanto di habitanti di singla lando, exemple l'[[Unionita Araba Emirii]] vacinizabis 50,9% ek lua habitantaro, [[Israel]] vacinizabis 42,55%, e [[Bolivia]], [[Equador]], [[Egiptia]] ed altri vacinizabis min kam 0,01% ek lua habitanti til la 12ma di februaro.

Ye la [[17ma di aprilo]], la morto-statistiko pro COVID-19 superiras 3 milion personi en tota mondo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Covid-19 deaths pass three million worldwide|url=https://www.bbc.co.uk/news/world-56783878|editero=BBC News|publikigita ye=17ma di aprilo 2021}}&lt;/ref&gt; Ye la [[29ma di aprilo]], la quanto di personi kontaminita dal koronaviruso superiris 150 milioni en tota mondo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |url=https://medicalxpress.com/news/2021-04-worldwide-covid-cases-million.html |titulo=Worldwide COVID-19 cases pass 150 million |date = 30ma di aprilo 2021|editero=Medical Press|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;

L'unesma [[vacino|vacini]] kontre COVID-19 komencis developesar ja en 2020, ed en decembro ca yaro l'unesma dozi ja aplikabis en Usa, Rusia ed en altra landi. Un yaro pose, en decembro 2021, {{formatnum:239274656}} personi, o 72,1% de la habitantaro di Usa, ja recevabis la du dozi di vacini.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://covid.cdc.gov/covid-data-tracker/#vaccinations_vacc-total-admin-rate-total|titulo=COVID-19 Vaccinations in the United States|editero=Centers for Disease Control and Prevention - CDC|vidita ye=14ma di decembro 2021|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt; En tota mondo, 56,1% del individui ja recevabis adminime 1 dozo di vacino kontre COVID-19 en decembro, 8,51 miliardi dozi ja uzabis, e 36,5 milion individui esis vacinizita omnadie.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://ourworldindata.org/covid-vaccinations|titulo=Coronavirus (COVID-19) Vaccinations|publisher=Our World in Data|vidita ye=14ma di decembro 2021|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt; De la komenco di la [[pandemio]] til la 14ma di decembro 2021, {{formatnum:271232200}} individui infektesis per COVID-19, di qui {{formatnum:5331866}} mortis.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.worldometers.info/coronavirus/|titulo=COVID-19 Live Updater|editero=WorldOmeter|vidita ye=14ma di decembro 2021}}&lt;/ref&gt; En novembro deskovresis nova mutaco dil [[viruso]], qua baptesis kom ''omicron''. L'unesma kazi deskovresis en [[Sudafrika]], e rapide deskovresis ke ol esas plu kontagiiva kam antea mutaci.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.who.int/news/item/28-11-2021-update-on-omicron|title=Update on Omicron|editero=World Health Organization|publikigita ye=28ma di novembro 2021}}&lt;/ref&gt; En Germania, pro l'expanso di la mutaco ''omicron'', riadoptesis plu intensa restrikti, exemple kancelar la celebri por la Nov-Yaro en publika loki, e la devo pri uzo di maskili en butiki ed en publika transporti.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.theguardian.com/world/2021/dec/27/germany-toughens-covid-restrictions-omicron-variant-takes-hold|title=Germany toughens Covid restrictions as Omicron variant takes hold|editero=The Guardian|idiomo{{en}}|publikigita ye=27ma di decembro 2021}}&lt;/ref&gt;

== Klimato ed ambiento* ==
Segun artiklo publikigita ye la 25ma di januaro da jurnalo ''The Cryosphere'', [[Tero]] perdabis 28 bilioni di tuni di [[glacio]] de 1994 til 2017, e to augmentis marala nivelo per 34,6 ±3,1 milimetri.&lt;ref name=Cryosphere_20210125&gt;{{Citez jurnalo od edituro |autoro=Thomas Slater, Isobel R. Lawrence, Inès Otosaka, Andrew Shepherd, Noel Gourmelen, Livia Jakob, Paul Tepes, Lin Gilbert, Peter Nienow |titulo= Review article: Earth's ice imbalance |journal=The Cryosphere |publikigita ye=25ma di januaro 2021 |volume=15 |issue=1 |pagini=233-246 |url=https://tc.copernicus.org/articles/15/233/2021/tc-15-233-2021.html }}&lt;/ref&gt; Ye la [[7ma di aprilo]], Usan agenterio NOAA (''National Oceanic and Atmospheric Administration'') informis ke la koncentri di [[karbobioxo]] che [[atmosfero]] esis plu alta kam irgatempe de la pasinta 3,6 milion yari, to esas, de [[Plioceno]], kande [[marala nivelo]] esis 24 milimetri plu alta kam nun. Segun la sama raporto, la mezavalora [[temperaturo]] di la planeto esas 4°C plu alta kam la mezavalora temperaturi di la planeto ante [[Industriala Revoluciono]].&lt;ref name=NOAA_20210407&gt;{{Extera ligilo|url=https://research.noaa.gov/article/ArtMID/587/ArticleID/2742/Despite-pandemic-shutdowns-carbon-dioxide-and-methane-surged-in-2020 |titulo= Despite pandemic shutdowns, carbon dioxide and methane surged in 2020 |editero= National Oceanographic and Atmospheric Administration|publikigita ye=7ma di aprilo 2021|idiomo={{en}}&lt;/ref&gt;

Ye la [[14ma di julio]] komencis serio di violentoza inundadi en [[Europa]], nome en [[Germania]], [[Luxemburgia]], [[Belgia]], [[Nederlando]] ed anke [[Suisia]], pos rekordo di pluvego. Adminime 70 personi mortis, di qui 58 en Germania. Ye la 15ma di julio, 200 mil habitanti di [[Liège]] mustis evakuesar, nam existis risko pri rupto di digo che rivero Maas.&lt;ref name=&quot;:0&quot;&gt;{{Extera ligilo|titulo=Floods in Germany and Other Parts of Western Europe Leave at Least 40 Dead|surnomo=Eddy|nomo=Melissa|publikigita ye=15 July 2021|idiomo={{en}}|editero=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2021/07/15/world/europe/flooding-germany-belgium-switzerland-netherlands.html|vidita ye= 15ma di julio 2021 |issn=0362-4331}}&lt;/ref&gt; Proxim [[Limburg]], Maas atingis lua maxim alta nivelo en plu kam 100 yari. Entote, plu kam 200 personi mortis pro l'inundadi.

Ye la [[21ma di julio]] en [[Popul-Republiko Chinia]] eventis la maxim intensa pluvegi en 60-yara historio. Segun la nacionala meteorologiala servado Chiniana, che urbo [[Zhengzhou]] falis 617,7 milimetri di pluvo en 24 hori. La pluvegi efektigis inundadi qui produktis adminime 12 morti en la urbo, ed en la [[provinco Henan]] plu kam 10 mil personi mustis evakuesar de lia domi.&lt;ref name=&quot;Chinia&quot;&gt;{{Extera ligilo|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2021/07/21/maior-chuva-em-60-anos-prende-passageiros-em-metro-e-mata-12-na-china.htm|titulo=Maior chuva em 60 anos prende passageiros em metrô e mata 12, na China |editero=UOL |vidita ye= 21ma di julio 2021}}&lt;/ref&gt; Ank existas risko pri rupto dil aquofalo Yihetan, ye la sama regiono.&lt;ref name=&quot;Chinia&quot;/&gt; Che stato [[Maharashtra]], en [[India]], la pluvegi komencis ye la [[22ma di julio]], e divenis la maxim intensa pluvego en 40 yari.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo | url=https://www.ndtv.com/india-news/maharashtra-rain-heavy-rain-in-maharashtra-breaks-40-year-july-record-navy-roped-in-2492873 | titulo=40-Year Record For Maharashtra Rain, At Least 36 Dead | editero=NDTV| publikigita ye=23ma di julio 2021 |vidita ye= 28ma di julio 2021 |autoro=Gupta, Saurabh}}&lt;/ref&gt; Til la [[28ma di julio]] li produktis 251 morti e cirkume 100 plusa homi desaparinta.

Altralatere, che [[biomo]]* [[Pantanal]], en [[Brazilia]], segun previdado da meteorologiisti, la [[sikeso]] dum la vintro di 2021 (junio til septembro) esos plu intensa kam en [[2020]], lor la maxim intensa sikeso en 47-yara historio. On kredas ke fairi povos produktar plua destrukturo kam l'antea yaro.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.sul-sur.com/2021/07/pantanal-vive-nova-seca-chamas-ja.html|titulo=PANTANAL VIVE NOVA SECA, CHAMAS JÁ CONSOMEM O BIOMA E QUEIMADAS PODERÃO SUPERAR AS DE 2020|editero=Dinâmicas Sul-Sur|vidita ye= 21ma di julio 2021|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La maxim granda sikeso en preske 1 yarcento en multa stati de sud-estala e centro-westala regioni minacis la produktado di elektro en Brazilia,&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo=Brazil warns of energy crisis with record drought |url= https://www.aljazeera.com/economy/2021/9/1/brazil-warns-of-energy-crisis-with-record-drought|idiomo={{en}}|editero=Al-Jazeera |publikigita ye=1ma di septembro 2021}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo=Brazil’s Drought Pressures Power Grid, Boosting Case for Renewables—and Fossil Fuels |url= https://www.wsj.com/articles/brazils-drought-pressures-power-grid-boosting-case-for-renewablesand-fossil-fuels-11633946401 |editero=The Wall Street Journal |publikigita ye= 11ma di oktobro 2021}}&lt;/ref&gt; nam preske 2/3 del [[elektro]] produktata en la lando havas hidroelektrala origino.

Alta temperaturi en julio ed agosto efektigis granda incendii en sudal Europa, nome en [[Portugal]], [[Hispania]], [[Norda Macedonia]] e [[Grekia]], ed ank en [[Turkia]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Incêndios ameaçam termelétrica na Turquia e assolam a Grécia|url=https://www.uol.com.br/tilt/noticias/afp/2021/08/05/incendios-ameacam-termeletrica-na-turquia-e-assolam-a-grecia.htm|editero=UOL|publikigita ye=5ma di agosto 2021|autoro= AFP}}&lt;/ref&gt; Segun Turka guvernerio, l'incendii en forestala proxim [[Mediteraneo]] esas la maxim mala de la historio di la lando.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=4ma di agosto 2021|titulo=Turkish wildfires are worst ever, Erdogan says, as power plant breached|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/fire-near-turkish-power-plant-under-control-local-mayor-2021-08-04/|vidita ye= 5ma di agosto 2021|editero=Reuters}}&lt;/ref&gt; En [[Grekia]], la regioni maxim afektata esas Atika, Olimpia, Mesenia, e l'insulo [[Euboea]], ube fairego minacas lokala monakeyo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url = https://www.theguardian.com/world/2021/aug/05/greece-fires-150-houses-destroyed-by-wildfires-as-monks-refuse-to-leave-stricken-island|title = Greece fires: 150 houses destroyed by wildfires as monks refuse to leave stricken island|date = 5ma di agosto 2021|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;

En [[Brazilia]], pluvegi komencinta ye la 7ma di decembro frapis diversa municipi en la nordo dil stato [[Minas Gerais]] e sudo dil stato [[Bahia]]. Multa municipi dekretis urjanteso-situaciono pro la granda quanto di personi qui perdis lia domi, e pro destrukto di chosei, izolinta diversa loki.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/ba/bahia/noticia/2021/12/11/cidades-do-sul-da-bahia-registram-alagamentos-pelo-quarto-dia-seguido.ghtml|titulo=Cidades do sul da Bahia registram alagamentos pelo 4° dia seguido; algumas localidades estão sem energia elétrica|editero=G1|publikigita ye=11ma di decembro 2021|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; En Minas Gerais, la pluvegi komencis en oktobro, e til la 12ma di decembro 5 personi mortis, 1979 personi perdis komplete lia domi e plusa {{formatnum:9565}} personi ne povis retroirar a lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www1.folha.uol.com.br/cotidiano/2021/12/chuvas-em-mg-deixaram-quase-10-mil-desalojados-desde-outubro.shtml |titulo=Chuvas em MG deixaram quase 10 mil desalojados desde outubro|editero=Folha de S.Paulo|publikigita ye=13ma di decembro 2021}}&lt;/ref&gt; En Bahia, segun statistiki publikigita ye la 30ma di decembro ja esis 25 morti, 517 plusa homi vundita, 163 urbi afektita, di qui 151 esis en urjanta situaciono. Adminime {{formatnum:643068}} personi afektesis da inundadi, di qui {{formatnum:91806}} mustis abandonar lia domi, e {{formatnum:37035}} personi perdis komplete lia habiteyi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://noticias.uol.com.br/cotidiano/ultimas-noticias/2021/12/30/balanco-bahia-chuvas-mortos-feridos-desabrigados-30-dezembro.htm|titulo=Bahia tem 25 mortes e 151 cidades em situação de emergência após chuvas|editero=UOL|idiomo={{pt}}|publikigita ye=30ma di decembro 2021 }}&lt;/ref&gt;

{{panoramo|20211231_Vital_signs_of_the_planet_-_NASA_-_climate_change.png|1000px|&lt;center&gt;&quot;Vivala-statistiki di la planeto&quot;, segun publikigo da [[Unionita Nacioni]] ye la 31ma di decembro 2021.&lt;/center&gt;}}

== Eventi ==
=== Januaro til marto ===
* [[1ma di januaro]] - Pakto kreanta l'[[Areo di Libera Komerco de Kontinental Afrika]] efikeskas.&lt;ref name=AUJun2018SummitPressRelease&gt;{{Extera ligilo |url=https://au.int/en/pressreleases/20180706/summary-key-decisions-and-declarations-31st-african-union-summit |titulo=Summary of the key decisions and declarations of the 31st African Union Summit |publikigita ye=6ma di julio 2018 |editero=African Union |vidita ye= 17ma di septembro 2019}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di januaro]] - Britaniana judiciisto impedas l'extrado di [[Julian Assange]] ad [[Usa]], samatempe kam [[Mexikia]] ofras politikal azilo a lu.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |url=https://www.dw.com/en/uk-judge-blocks-julian-assange-extradition/a-56122295 |titulo=UK judge blocks Julian Assange extradition |editero=DW |publikigita ye=4ma di januaro 2021 |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di januaro]] - En Usana stato [[Georgia]] eventas la duesma votado por elektar du senatani. La du reprezenteri de Demokrata partiso,Raphael Warnock e Jon Ossoff, vinkas l'elekto ibe.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2021/01/06/eleicoes-senado-georgia-eua-2021.htm|titulo=Democratas vencem na Geórgia e serão maioria no Senado dos EUA|publikigita ye=6ma di januaro 2021|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* 6ma di januaro - Turbo di simpatieri di Usana prezidanto [[Donald Trump]] invadas l'edifico dil Kongreso Usana probante impedar sesiono qua konfirmus la vinko di [[Joe Biden]] kom prezidanto. Dum la konflikto inter manifestanti e la polico, muliero pafesas e pose mortas che hospitalo. Vitri de fenestri di la kongreso krevesas dal invaderi.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Congresso é invadido por ato pró-Trump em sessão que confirmaria Biden|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2021/01/06/predio-do-capitolio-nos-eua-e-evacuado-apos-ameaca-de-bomba.htm|editero=UOL|publikigita ye=6ma di januaro 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di januaro]] - Aviono [[Boeing 737]] de la kompanio ''Sriwijaya Air'' transportanta 62 personi desaparas de [[radaro]] quar minuti pos departar del aeroportuo di [[Jakarta]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-55601909|titulo= Sriwijaya Air Boeing 737 passenger plane feared to have crashed in Indonesia|editero=BBC|publikigita ye=9ma di januaro 2021|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di januaro]] - Forta vintrala sturmo en [[Japonia]] produktas adminime 8 morti e 240 plusa homi vundita.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.elnacional.com/mundo/fuerte-tormenta-invernal-dejo-al-menos-8-muertos-y-240-heridos-en-japon/|titulo=Fuerte tormenta invernal dejó al menos 8 muertos y 240 heridos en Japón|autoro= Europa Press|publikigita ye=10ma di januaro 2021|editero=EL NACIONAL|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di januaro]] - Deputati de la [[Demokrata Partiso (Usa)|Demokrata partiso]] duesmafoye prizentas akuzo-proceso kontre [[Donald Trump]], cafoye pro incito a revolto.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo=Los demócratas lanzan otro ‘impeachment’ contra Trump por incitar a la insurrección|publikigita ye=11ma di januaro 2021 |url=https://www.lavanguardia.com/internacional/20210111/6180923/democratas-lanzan-impeachment-trump-incitar-insurreccion.html|editero=La Vanguardia|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; L'akuzo aprobesas dal deputati ye la [[13ma di januaro]], per 232 yes-voti kontre 197 no-voti e 4 absentesi.
* [[15ma di januaro]] - La quanto di mortinti pro [[COVID-19]] en tota mondo superiras 2 milion personi.
* [[17ma di januaro]] - En [[Sao Paulo (stato)|Sao Paulo]], [[Brazilia]], komencas vacinizo kontre [[COVID-19]], uzanta vacino developita tra koopero kun [[Popul-Republiko Chinia]].
* [[20ma di januaro]] - [[Joe Biden]] divenas prezidanto di [[Usa]].
* [[21ma di januaro]] - En [[Usa]], la quanto di mortinti pro [[COVID-19]] superiras la quanto di Usana soldati mortinta dum la [[duesma mondomilito]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.grandforksherald.com/newsmd/coronavirus/6874667-Comparing-death-tolls-from-COVID-19-to-past-wars-is-fraught|titulo=Comparing death tolls from COVID-19 to past wars is fraught|editero=Grand Forks Herald|publikigita ye=7ma di februaro 2021 |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[1ma di februaro]] - [[Stato-stroko]] en [[Myanmar]] revokas [[Aung San Suu Kyi]] e restauras militarala diktaktoreso.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo=Military takes control of Myanmar; Suu Kyi reported detained |url=https://abcnews.go.com/International/wireStory/reports-military-coup-myanmar-suu-kyi-detained-75602314 |editero=ABC |vidita ye= 1ma di februaro 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di februaro]] - Usana prezidanto [[Joe Biden]] anuncas suspendo di vendo di armi a [[Saudi-Arabia]] ed [[Unionita Araba Emirii]] uzata dum l'interna milito di [[Yemen]].
* [[7ma di februaro]] - En [[India]], glaciero ruptas che [[Himalaya]] ed efektigas terglitado ed inundado, qua destruktas [[aquobarilo]] e produktas adminime 3 morti e plu kam 150 plusa homi desaparinta.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Rompimento de geleira no Himalaia deixa mortos na Índia |url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2021/02/07/rompimento-de-geleira-no-himalaia-deixa-mortos-na-india.htm|editero=UOL|publikigita ye=7ma di februaro 2021|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* 7ma di februaro - En [[Equador]] eventas l'unesma votado dum prezidantal elekti. Andrés Arauz e [[Gillermo Lasso]] konkurencos duesmafoye ye la 11ma di aprilo.
* [[9ma di februaro]] - [[Kosmoprobilo]] ''Hope'', del [[Unionita Araba Emirii]], sucese eniras l'orbito di [[Marso]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=9 February 2021|titulo=Emirates Mars Mission: Hope spacecraft enters orbit |url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-55998848 |editero=BBC News|vidita ye= 9ma di februaro 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[18ma di februaro]] - En [[Marso]], robotala vehilo ''[[Perseverance]]'' de [[NASA]] tervenas che kratero ''Jezero'', pos 7-monata voyajo. Un ek la skopi di la misiono - qua anke uzas robotala helikoptero ''Ingenuity'' - esas deskovrar se ulatempe Marso havis vivanta enti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://brasil.elpais.com/ciencia/2021-02-18/perseverance-maior-missao-a-marte-da-historia-pousa-no-planeta-vermelho-e-marca-sucesso-da-nasa.html|titulo=‘Perseverance’, maior missão a Marte da história, pousa no planeta vermelho e marca sucesso da NASA|editero=El País|publikigita ye=18ma di februaro 2021|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[22ma di februaro]] - La morto-statistiko pro [[COVID-19]] en [[Usa]] superiras 500 mil personi.
* [[25ma di februaro]] - La morto-statistiko pro COVID-19 en tota mondo superiras 2,5 milion personi.
* [[26ma di februaro]] - Usana prezidanto Joe Biden lansas aeral atako kontre [[Siria]]na milici suportita da [[Iran]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://apnews.com/article/us-syria-airstrike-kills-1-34b4d7ac56fa8d0d2db8dc2ec8e921d6|titulo=Biden: Strikes in Syria sent warning to Iran to ‘be careful’|editero=Associated Press|publikigita ye=26ma di februaro 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di marto]] - [[Papo Franciskus]] renkontras la grand-[[ayatolo]] Ali al-Sistani en [[Najaf]], [[Irak]]. Unesmafoye en la historio ula papo renkontras ula ayatolo.
* [[23ma di marto]] - Transportonavo ''Ever Given'' acidentale blokusas [[kanalo di Suez]] dum 6 dii, til la 29ma di marto. L'obstrukto dil kanalo afektas tota komerco mondala.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Navio carregado de contêineres bloqueia o canal de Suez depois de encalhar devido ao mau tempo|editero=El País|publikigita ye=24ma di marto 2021|url=https://brasil.elpais.com/economia/2021-03-24/navio-carregado-de-conteineres-bloqueia-o-canal-de-suez-depois-de-encalhar-devido-ao-mau-tempo.html|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

=== Aprilo til junio ===
* [[4ma di aprilo]] - [[Ciklono]] ''Seroja'' frapas l'insulo [[Timor]], e produktas adminime 167 morti en [[Indonezia]] e plusa 42 morti en [[Estal Timor]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Korban tewas siklon tropis Seroja jadi 167 orang|url=https://www.aa.com.tr/id/nasional/korban-tewas-siklon-tropis-seroja-jadi-167-orang-/2203664|editero=Anadolu Agency|idiomo={{id}}|vidita ye= 4ma di aprilo 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di aprilo]] - Eventas la duesma prezidantala votado en [[Equador]], e [[Guillermo Lasso]] vinkas Andrés Arauz per 52,36% ek la valida voti.
* [[28ma di aprilo]] - Adminime 55 personi mortas e plu kam 50 mil plusa homi diplasesis en la maxim serioza frontierala konflikto di central Azia, inter [[Kirgizistan]] e [[Tajikistan]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.aa.com.tr/en/asia-pacific/death-toll-rises-to-55-from-kyrgyz-tajik-border-clashes/2230340|titulo=Death toll rises to 55 from Kyrgyz-Tajik border clashes|editero=www.aa.com.tr|autoro= Bahtiyar Abdülkerimov |publikigita ye=5ma di mayo 2021|vidita ye= May 9ma di mayo 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[29ma di aprilo]] - [[Popul-Republiko Chinia]] lansas l'unesma modulo di lua kosmostaciono ''Tiangong'' che Terala orbito.
* [[8ma di mayo]] - Povoza explozi exter skolo por puerini en [[Kabul]], [[Afganistan]], produktas adminime 50 morti e plura plusa homi vundita.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Bombing Outside Afghan School Kills at Least 50, With Girls as Targets|url=https://www.nytimes.com/2021/05/08/world/asia/bombing-school-afghanistan.html|editero=The New York Times|vidita ye= 9ma di mayo 2021|publikigita ye=8ma di mayo 2021|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di mayo]] - [[Israel]] bombardas [[Gaza]] per aeral ataki, pos ke fuzei lansita da [[Hamas]] frapas Israelana teritorio. L'ataki da Hamas komencis pos ke Israelani komencis diplasar [[Palestinana stato|Palestinani]] de Est-Ierusalem.
* [[31ma di mayo]] - Eventas parlamental elekti en [[Somalilando]].
* [[2ma di junio]] - Eventas prezidantal elekto en [[Israel]], ed [[Isaac Herzog]] vinkas.
* [[9ma di junio]] - [[Ukhnaagiin Khürelsükh]] elektesas prezidanto di [[Mongolia]] en elekto eventinta ca dio.
* [[11ma di junio]] til la [[11ma di julio]] - Eventas [[futbalo]]-championkonkurso [[UEFA Euro 2020]] inter 24 nacionala futbalo-esquadi Europana. En la lasta partio, [[Italia]] vinkas [[Anglia]] per 3x2 en konkurso di maxima puniso.
* [[24ma di junio]] - Rezidala edifico krulas en [[Miami]], [[Florida]] e produktas adminime 46 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Surfside Condo Collapse: At Least 1 Dead, 99 Unaccounted For; 55 Units Involved In Catastrophe|url= https://miami.cbslocal.com/2021/06/24/condo-building-collapse-surfside-miami-beach-chaplain-towers/|editero=4 CBS Miami|publikigita ye=24ma di junio 2021 |vidita ye= 7ma di julio 2021|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.msn.com/pt-pt/noticias/ultimas/n-c3-bamero-de-mortos-em-desabamento-de-pr-c3-a9dio-na-fl-c3-b3rida-chega-a-46/ar-AALT7Rj|titulo=Número de mortos em desabamento de prédio na Flórida chega a 46|autoro= IstoÉ|publikigita ye=7ma di julio 2021|idiomo= {[pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[28ma di junio]] - Milito di Tigray: rebeli siejas [[Mekele]], chef-urbo di [[Tigray]], poke pos ke [[Etiopia]]na guvernerio deklaris pafo-ceso.
* [[29ma di junio]] - Ca dio, la quanto di personi vacinizita kontre [[COVID-19]] en tota mondo superiris 3 miliardi.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.france24.com/en/live-news/20210629-world-passes-three-billion-vaccine-mark-in-race-to-contain-covid|titulo=World passes three billion vaccine mark in race to contain Covid|editero=France 24|publikigita ye=29ma di junio 2021}}&lt;/ref&gt;

=== Julio til septembro ===
* [[7ma di julio]] - [[Jovenel Moïse]], prezidanto di [[Haiti]], asasinesas en ilua domo.&lt;ref name=&quot;Haiti&quot;&gt;{{Extera ligilo|titulo=Assassinos do presidente haitiano eram mercenários 'profissionais', afirma embaixador nos EUA|url=https://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2021/07/07/assassinos-do-presidente-haitiano-eram-mercenarios-profissionais-afirma-embaixador-nos-eua.htm|editero=UOL |autoro= AFP|publikigita ye=7ma di julio 2021|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di julio]] - Mili di [[Kuba]]ni, la maxim multa ek li yuni, partoprenas protesto en San Antonio de los Baños pro l'indijo di medikamenti e nutrivi, rezultinta del epidemio di [[COVID-19]].
* [[12ma di julio]] - Eventas tumulti en [[Sudafrika]] pos l'aresto dil ex-prezidanto [[Jacob Zuma]].
* [[19ma di julio]] - Privata kompanio ''Blue Origin'', fondita da [[Jeff Bezos]], probas sucese lua [[fuzeo]] riuzebla.
* [[21ma di julio]] - L'[[Internaciona Olimpiala Komitato]] anuncas [[Brisbane]] kom sideyo dil [[Olimpiala Ludi en Brisbane, 2032|Olimpiala Ludi]] dil yaro [[2032]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=21ma di julio 2021|titulo=IOC elects Brisbane 2032 as Olympic and Paralympic host - Olympic News|url=https://olympics.com/ioc/news/ioc-elects-brisbane-2032-as-olympic-and-paralympic-host|editero=International Olympic Committee|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* De la [[23ma di julio]] til la [[8ma di agosto]] - L'[[Olimpiala Ludi en Tokyo, 2020|Olimpiala Ludi]] qui eventus en [[Tokyo]] de la 24ma di julio til la 9ma di agosto [[2020]] eventas dum ca periodo.
* [[28ma di julio]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 8.2 che [[skalo di Richter]] frapas la litoro di [[Alaska]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo=Alaskan coast 8.2 magnitude earthquake was the strongest one in decades, official says |url=https://edition.cnn.com/2021/07/29/us/alaska-earthquake-8-2/index.html|editero=CNN|publikigita ye=29ma di julio 2021|vidita ye= 30ma di julio 2021|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 28ma di julio - Granda [[incendio|incendii]] en [[Turkia]] produktas 8 morti.&lt;ref&gt;[https://bbc.co.uk/news/world-europe-58057081 Turkey wildfires: Eight dead as blazes sweep through tourist resorts]&lt;/ref&gt;
* [[4ma di agosto]] - La quanto di kazi di [[COVID-19]] konfirmata en tota mondo superiras 200 milioni.
* [[5ma di agosto]] - Che regiono [[Tigray]], rebeli siejas [[Lalibela]], loko deklarita Patrimonio di la Homaro da [[UNESKO]].
* [[14ma di agosto]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.2 segun la [[skalo di Richter]] frapas [[Haiti]] e produktas adminime 1300 morti, e 5700 plusa homi vundita.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www1.folha.uol.com.br/mundo/2021/08/terremoto-de-magnitude-72-causa-estragos-no-haiti.shtml |titulo=Novo tremor atinge o Haiti após terremoto que deixou centenas de mortos|editero=Folha de S.Paulo|publikigita ye=14ma di agosto 2021|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Haïti déplore un bilan dramatique de 1.300 morts après un puissant séisme|url=https://www.24matins.fr/topnews/une/haiti-deplore-un-bilan-dramatique-de-1-300-morts-apres-un-puissant-seisme-1320205?utm_source=news-suite&amp;utm_campaign=top-news&amp;fbclid=IwAR1ICYliMOcfvgL6rr_Yo-RaCSlt-YZ4yNhNAv1Yd4vwI52jtvXiJqMEMAc|editero=24 Matins |publikigita ye=16ma di agosto 2021|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* 14ma di agosto - En [[Afganistan]], [[Talibano|Talibani]] siejas Gardez, Asadabad, Maymana, Mihtarlam, Nili, Sharana e Mazar-i-Sharif; la guvernerio di la lando anuncas formaco di transito-guvernerio.
* de la [[24ma di agosto]] til la [[5ma di septembro]] - Eventas en [[Tokyo]] la 16ma [[Paralimpiala Ludi]].
* [[26ma di agosto]] - Suocidanta atako per bombo-homi che aeroportuo di [[Kabul]], [[Afganistan]], produktas adminime 183 morti, di qui 170 civili Afganistanana e 13 Usana militisti.&lt;ref name=&quot;Beebwdwk&quot;&gt;{{Extera ligilo|editero=BBC News|titulo=Kabul airport attack: What do we know? |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-58349010|publikigita ye=27ma di agosto 2021|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;CNN.suic1&quot;&gt;{{Extera ligilo |autoro= Kylie Atwood, Jim Sciutto, Barbara Starr|url=https://www.cnn.com/world/live-news/afghanistan-news-taliban-refugees-08-26-21-intl/h_e493e5df7688d2adb3025e4f90d77fbc |titulo=Officials: Explosion at Kabul airport appears to be a suicide attack |editero=CNN |publikigita ye=26ma di agosto 2021|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di septembro]] - En [[Guinea]], prezidanto [[Alpha Condé]] revokesas per [[stato-stroko]] ed arestesas.
* [[7ma di septembro]] - [[Salvador]] divenas l'unesma lando en la mondo qua aceptas ''[[bitcoin]]'' kom valuto.
* [[15ma di septembro]] - Pakto surnomizita &quot;AUKUS&quot;, kreesis inter [[Usa]], [[Unionita Rejio]] ed [[Australia]], por kontreagar l'influo di [[Popul-Republiko Chinia]]. Ol posibligos Australia krear lua unesma nukleara [[submara navo]].
* [[26ma di septembro]] - Eventas parlamentala elekti en [[Germania]], e Social-Demokrati vinkas konservema koalisuro CDU/CSU, qua suportis kancelerino [[Angela Merkel]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo= German election results show Angela Merkel's party losing ground. But the far-right lost more. |url=https://www.nbcnews.com/think/opinion/german-election-results-show-angela-merkel-s-party-losing-ground-ncna1280190 |publikigita ye= 27ma di septembro 2021|autoro= Andelman, David |publisher=NBC News}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo=Uncertain start to post-Merkel era after close German vote|editero=Associated Press|url=https://apnews.com/article/business-elections-germany-economy-national-elections-45048b76c22aee85ba7888ae03034283 |publikigita ye=26ma di septembro 2021|autoro= Moulson, Geir }}&lt;/ref&gt;

=== Oktobro til decembro===
* [[4ma di oktobro]] - [[Fumio Kishida]] divenas la 100ma [[chefministro]] di [[Japonia]].
* [[6ma di oktobro]] - [[Mondal Organizuro pri Saneso]] aprobas l'unesma vacino kontre [[malario]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=6ma di oktobro 2021|titulo= WHO endorses use of world's first malaria vaccine in Africa |editero=The Guardian|url=https://www.theguardian.com/global-development/2021/oct/06/who-endorses-use-of-worlds-first-malaria-vaccine-in-africa}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di oktobro]] - Pos esar akuzita pri [[korupto]], kancelero [[Sebastian Kurz]] de [[Austria]] renuncas.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo= Doherty|nomo=Erin|editero=Axios |vidita ye= 9ma di oktobro 2021|titulo=Austrian Chancellor Sebastian Kurz resigns amid corruption allegations |url=https://www.axios.com/austrian-chancellor-sebastian-kurz-resigns-f160d239-0cf8-431e-8c2f-92485d6012e7.html}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di oktobro]] - [[Italia]]n areala kompanio ''Alitalia'' cesas existar pos 75 yari. Ol sucedesas da nova statala kompanio ''Italia Trasporto Aereo''.
* [[25ma di oktobro]] - En [[Sudan]], militisti kaptas povo per [[stato-stroko]]. Chefministro [[Abdalla Hamdok]] arestesas. Prezidanto [[Abdel Fattah al-Burhan]] anuncas urjanteso-situaciono e dissolvas la guvernerio.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=2021-10-25|titulo= Sudan's military takes power in coup, arrests prime minister|publisher=AP|url=https://apnews.com/article/middle-east-africa-sudan-arrests-omar-al-bashir-c8d027c0a9e250fcb5a595bdc987d282|vidita ye=25ma di oktobro 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[1ma di novembro]] - La quanto di mortinti en tota mondo pro COVID-19 superiras 5 milion individui.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= The world has recorded 5 million COVID-19 deaths, but the real toll is likely more than double that|url=https://www.abc.net.au/news/2021-11-01/five-million-covid19-deaths-but-real-toll-hidden/100568156|website=abc.net.au|publikigita ye= 1ma di novembro 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[25ma di novembro]] - [[Unionita Rejio]] divenas la 4ma lando qua superiras 10 milion individui infektita da [[COVID-19]], dop [[Usa]], [[India]] e [[Brazilia]].
* [[30ma di novembro]] - [[Barbados]] divenas [[republiko]], ye la 55ma aniversario di lua nedependo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|idiomo={{en}} |surnomo=Yasharoff|nomo=Hannah|editero=USA TODAY|titulo=Barbados announces plan to remove Queen Elizabeth as head of state next year |url=https://www.usatoday.com/story/entertainment/celebrities/2020/09/16/queen-elizabeth-removed-barbados-head-state-barbados-says/5814409002/}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di decembro]] - [[Usa]] anuncas boikoto a [[Vintrala Olimpiala Ludi]], qui eventos en [[Beijing]] en 2022, pro problemi pri [[homala yuri]] en [[Popul-Republiko Chinia]].
* [[12ma di decembro]] - Eventas plebicito pri la nedependo di [[Francia|Franca]] teritorio [[Nova-Kaledonia]], kun la partopreno di 43,9% de la personi qui darfis votar. La nedependo rejektesis per 98,49% ek la voti. Separatisti boikotis la plebicito.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://elpais.com/internacional/2021-12-12/nueva-caledonia-entra-en-la-incertidumbre-tras-el-definitivo-referendum-de-independencia.html|titulo=El no a la independencia arrasa en Nueva Caledonia tras el boicot separatista al referéndum|surnomo=Bassets|nomo=Marc|publikigita ye=12ma di decembro 2021|editero=El País|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[19ma di decembro]] - Eventas legifala elekti en [[Hong Kong]], qui mustis eventar ye la 6ma di septembro 2020, ma ajornesis pro la [[pandemio]] di COVID-19.
* 19ma di decembro - Eventas la duesma votado por prezidanto en [[Chili]]. [[Gabriel Boric]], kandidato de sinistra, vinkas per 55,87% de la valida voti, kontre 44,13% por José Antonio Kast, de extrema dextra.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo=Elecciones Chile 2021: Boric logra un contundente triunfo sobre Kast y es el presidente electo del país |url=https://www.bbc.com/mundo/noticias-america-latina-59722345 |editero=BBC News |publikigita ye=19ma di decembro 2021|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[25ma di decembro]] - [[NASA]], e kosmala agenterii Europana (ESA) e Kanadana, e l'inquesto-instituto ''Space Telescope Science Institute'' lansas [[Kosmala Teleskopo James Webb]], por sucedar [[Kosmala Teleskopo Hubble]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= The Launch - Webb/NASA|vidita ye=22ma di decembro 2021|url=https://jwst.nasa.gov/content/about/launch.html|editero=NASA}}&lt;/ref&gt;

== Naski ==

== Morti ==
* [[1ma di januaro]] - [[Elmira Minita Gordon]], generala guvernisto di Belize (n. 1930)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Humes |nomo=Aaron |url=https://www.breakingbelizenews.com/2021/01/02/dame-elmira-minita-gordon-trailblazing-educator-and-first-governor-general-dead-at-90/ |titulo= Dame Elmira Minita Gordon, trailblazing educator and first Governor-General, dead at 90|editero=BreakingBelizeNews.com |publikigita ye=2ma di januaro 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[2ma di januaro]] - [[Modibo Keita (n. 1942)|Modibo Keita]], 8ma chefa ministro di Mali (n. 1942)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|editero=Africa News|titulo=Ex-Malian PM Modibo Keïta dies at 78|url=https://www.africanews.com/2021/01/02/ex-malian-pm-modibo-keita-dies-at-78/}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Martinus Veltman (headshot).jpg|thumb|130px|[[Martinus Justinus Godefriedus Veltman|Martinus Veltman]]]]
* [[4ma di januaro]] - [[Martinus Justinus Godefriedus Veltman]], Nederlandana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1931)&lt;ref&gt;[https://pvych-dvych.livejournal.com/4686132.html From University of Michigan: John D. MacArthur Professor Emeritus Martinus Veltman (1931-2021)]&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - [[Cornelis George Boeree]], Nederlandan-Usana psikologiisto, kreinto di [[Lingua Franca Nova]] (n. 1952)
* [[16ma di januaro]] - [[Phil Spector]], Usana muzikal entraprezisto e kondamnito por [[hom-ocido]] (n. 1939)
* [[23ma di januaro]] - [[Larry King]], Usana televiziono-prizentisto (n. 1933)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=23ma di januaro 2021|titulo=Larry King Dead at 87|url=https://www.rollingstone.com/tv/tv-news/larry-king-dead-obit-828733/|surnomo=Kreps|nomo=Daniel|last2=Reed|first2=Ryan |editero=Rolling Stone|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[28ma di januaro]] - [[Paul J. Crutzen]], Nederlandana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1933)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=idw-online.de |url=https://idw-online.de/de/news762123|titulo=Max Planck Institute for Chemistry mourns the loss of Nobel Laureate Paul Crutzen|publikigita ye=29ma di januaro 2021|surnomo=Benner |nomo=Susanne, Ph.D.}}&lt;/ref&gt;
* [[2ma di februaro]] - [[Edward Babiuch]], chefministro di Polonia (n. 1927)
* [[5ma di februaro]] - [[Christopher Plummer]], Kanadan aktoro (n. 1929)&lt;ref&gt;[https://variety.com/2021/film/news/christopher-plummer-dead-sound-of-music-1234901760/?cx_testId=49&amp;cx_testVariant=cx_1&amp;cx_artPos=0#cxrecs_s Christopher Plummer, Legendary ‘Sound of Music’ Star, Dies at 91]&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Chick Corea (ZMF 2019) IMGP8025.jpg|thumb|130px|[[Chick Corea]]]]
* [[9ma di februaro]] - [[Chick Corea]], Usana jazo-muzikisto (n. 1941)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url= https://www.rollingstone.com/music/music-news/chick-corea-obit-1127283/|titulo=Chick Corea, Jazz Pianist Who Expanded the Possibilities of the Genre, Dead at 79|editero= Rolling Stone|surnomo= Shteamer|nomo=Hank|publikigita ye=11ma di februaro 2021|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di februaro]] - [[Thomas Gamkrelidze]], Gruziana linguisto (n. 1929)
* [[14ma di februaro]] - [[Carlos Saúl Menem]], ex-prezidanto di Arjentinia (n. 1930)
* [[16ma di februaro]] - [[Gustavo Noboa]], ex-prezidanto di Equador (n. 1937)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Gustavo Noboa Bejarano, expresidente de Ecuador, falleció a los 83 años |url=https://www.elcomercio.com/actualidad/gustavo-noboa-bejerano-fallecimiento-expresidente.html|publikigita ye=16ma di februaro 2021|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di februaro]] - [[Michael Somare]], chefministro di Papua-Nova-Guinea (n. 1936)
* [[28ma di marto]] - [[Didier Ratsiraka]], prezidanto di Madagaskar (n. 1936)
* [[29ma di marto]] - [[Bashkim Fino]], chefministro di Albania (n. 1962)
[[Arkivo:Kamal Ganzouri (cropped) (2).jpg|thumb|130px|[[Kamal Ganzouri]]]]
* [[31ma di marto]] - [[Kamal Ganzouri]], chefministro di Egiptia (n. 1933)
* [[1ma di aprilo]] - [[Isamu Akasaki]], Japoniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1929)&lt;ref&gt;[https://www.nippon.com/en/news/yjj2021040200887/ Nobel-Winning Sciencist Isamu Akasaki Dies at 92]&lt;/ref&gt;
* [[3ma di aprilo]] - [[Robert Mundell]], Kanadana ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1932)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=The Zeus Of Economics Has Died |url=https://www.forbes.com/sites/briandomitrovic/2021/04/04/the-zeus-of-economics-has-died/?sh=1fe92cdf5baa}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di aprilo]] - [[Yıldırım Akbulut]], chefministro di Turkia (n. 1935)&lt;ref&gt;[https://www.dailysabah.com/politics/former-pm-prominent-turkish-politician-akbulut-passes-away-at-age-of-86/news Former PM, prominent Turkish politician Akbulut passes away at age of 86]&lt;/ref&gt;
* [[28ma di aprilo]] - [[Federico Salas]], chefa ministro di Peru (n. 1950)
* [[4ma di mayo]] - [[Simon Achidi Achu]], chefministro di Kamerun (n. 1934)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.voaafrique.com/a/simon-achidi-achu-ancien-premier-ministre-camerounais-est-mort-aux-etats-unis/5878068.html|titulo=Décès de l'ancien premier ministre camerounais Simon Achidi Achu|editero=VOA}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di mayo]] - [[Humberto Maturana]], Chiliana ciencisto (n. 1928)
* [[8ma di mayo]] - [[Lee Han-dong]], chefministro di Sud-Korea (n. 1934)&lt;ref&gt;[https://www.koreatimes.co.kr/www/nation/2021/05/113_308493.html Former PM Lee Han-dong dies at 87]&lt;/ref&gt;
* [[21ma di mayo]] - [[Tahir Salahov]], Sovietiana-Azerbaijana piktisto (n. 1928)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Скончался выдающийся художник, мэтр изобразительного искусства Таир Салахов |url=https://www.trend.az/life/socium/3426978.html|publikigita ye=21 May 2021|editero=Trend.Az}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Danmarks f.d. statsminister Poul Schluter (Bilden ar tagen vid Nordiska radets session i Oslo, 2003) (4).jpg|thumb|130px|[[Poul Schlüter]]]]
* [[27ma di mayo]] - [[Poul Schlüter]], chefministro di Dania (n. 1929)&lt;ref&gt;[https://www.bloomberg.com/news/articles/2021-05-28/poul-schluter-danish-premier-who-introduced-krone-peg-dies Poul Schluter, Danish Premier Who Introduced Krone Peg, Dies]&lt;/ref&gt;
* [[3ma di junio]] - [[Anerood Jugnauth]], prezidanto e chefministro di Maurico (n. 1930)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=MAURITIUS FORMER PRIME MINISTER SIR ANEROOD JUGNAUTH DIES AGED 91|url=https://www.africaglobalvillage.com/mauritius-former-prime-minister-sir-anerood-jugnauth-dies-aged-91/ |editero=Africa Global Village|publikigita ye=3ma di junio 2021|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di junio]] - [[Ei-ichi Negishi]], Japoniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1935)
* [[14ma di junio]] - [[Enrique Bolaños]], prezidanto di Nikaragua (n. 1928)
* [[17ma di junio]] - [[Kenneth Kaunda]], prezidanto di Zambia (n. 1924)
* [[24ma di junio]] - [[Benigno Aquino III]], prezidanto di Filipini (n. 1960)
[[Arkivo:越南駐華大使陳善謙 (headshot).jpg|thumb|130px|[[Trần Thiện Khiêm]]]]
* 24ma di junio - [[Trần Thiện Khiêm]], chefministro di Sud-Vietnam (n. 1925)
* [[26ma di junio]] - [[Mir Hazar Khan Khoso]], chefministro di Pakistan (n. 1929)
* [[30ma di junio]] - [[Bonfoh Abass]], provizora prezidanto di Togo (n. 1948)
* [[6ma di julio]] - [[Patrick John]], chefministro di Dominika (n. 1938)
* [[7ma di julio]] - [[Jovenel Moïse]], prezidanto di [[Haiti]]&lt;ref name=&quot;Haiti&quot;/&gt; (n. 1968)
* 7ma di julio - [[Carlos Reutemann]], Arjentinian automobilisto e politikisto (n. 1942)
* [[14ma di julio]] - [[Mamnoon Hussain]], prezidanto di Pakistan (n. 1940)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.geo.tv/latest/360054-former-president-mamnoon-hussain-passes-away|titulo=Former president Mamnoon Hussain passes away in Karachi}}&lt;/ref&gt;
* [[19ma di julio]] - [[Arturo Armando Molina]], prezidanto di Salvador (n. 1927)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Fallece expresidente salvadoreño Arturo Armando Molina, a los 93 años|url=https://www.laprensagrafica.com/elsalvador/Fallece-expresidente-salvadoreno-Arturo-Armano-Molina-a-los-93-anos-20210719-0022.html|publikigita ye=19ma di julio 2021|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di julio]] - [[Claude Bonin-Pissarro]], Franca piktisto (n. 1921)
[[Arkivo:Steven_weinberg_2010.jpg|thumb|130px|[[Steven Weinberg]]]]
* [[23ma di julio]] - [[Steven Weinberg]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1933)&lt;ref&gt;[https://english.mathrubhumi.com/technology/tech-news/nobel-laureate-steven-weinberg-passes-away-1.5854636 Nobel laureate Steven Weinberg passes away]&lt;/ref&gt;
* [[25ma di julio]] - [[Otelo Saraiva de Carvalho]], Portugalana politikisto e militisto (n. 1936)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Morreu o capitão de Abril Otelo Saraiva de Carvalho|url=https://www.tsf.pt/portugal/sociedade/morreu-o-capitao-de-abril-otelo-saraiva-de-carvalho-13972389.html|idiomo={{pt}}|publikigita ye=25ma di julio 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di julio]] - [[Albert Bandura]], Kanadan-Usana psikologo (n. 1925)
* [[3ma di agosto]] - [[Arthur Dion Hanna]], generala guvernisto di Bahama (n. 1928)
* [[5ma di agosto]] - [[Yevhen Kirilovich Marchuk|Yevhen Marchuk]], chefministro di Ukraina (n. 1941)&lt;ref&gt;[https://zaxid.net/pomer_ukrayinskiy_politichniy_diyach_yevgen_marchuk_n1523661 Помер колишній прем’єр-міністр України Євген Марчук] {{uk}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di agosto]] - [[Lester Bryant Bird]], chefministro di Antigua e Barbuda (n. 1938)&lt;ref&gt;[https://wicnews.com/caribbean/second-pm-of-antigua-and-barbuda-sir-lester-bird-dies-at-83-505036676/ Second PM of Antigua and Barbuda, Sir Lester Bird dies at 83] ({{en}})&lt;/ref&gt;
* [[14ma di agosto]] - [[Carlos Correia]], chefministro di Guinea-Bisau (n. 1933)&lt;ref&gt;[https://www.dw.com/pt-002/carlos-correia-morreu-o-ex-pm-guineense-e-dirigente-do-paigc/a-58863886 Carlos Correia: Morreu o ex-PM guineense e dirigente do PAIGC] {{pt}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di agosto]] - [[Gerd Müller]], Germana futbalisto (n. 1945)&lt;ref&gt;[https://www.goal.com/en-ie/amp/news/bayern-munich-germany-legend-gerd-muller-dies-aged-75/qiyteiwr3mulz5xbj6xqaspo Bayern Munich &amp; Germany legend Gerd Muller dies aged 75]&lt;/ref&gt;
* 15ma di agosto - [[Abdelhamid Brahimi]], chefministro di Aljeria (n. 1936)
[[Arkivo:President_Hissène_Habré_of_Chad.jpg|thumb|130px|[[Hissène Habré]]]]
* [[24ma di agosto]] - [[Hissène Habré]], chefa ministro e prezidanto di Chad (n. 1942)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Chad's former president Hissène Habré dies at 79|url=https://www.france24.com/en/live-news/20210824-chad-s-former-president-hiss%C3%A8ne-habr%C3%A9-dies-at-79|publikigita ye=24ma di agosto 2021|editero=France 24|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[25ma di agosto]] - [[Mohsin Ahmad al-Aini]], chefa ministro di Yemen (n. 1932)
* [[27ma di agosto]] - [[Edmond Henri Fischer]], Suis-Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1920)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.lindau-nobel.org/news-nobel-laureate-edmond-h-fischer/|titulo=Nobel Laureate Edmond H. Fischer 1920 - 2021|publikigita ye=29 August 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[29ma di agosto]] - [[Ed Asner]], Usan aktoro (n. 1929)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://variety.com/2021/tv/news/ed-asner-dead-lou-grant-mary-tyler-moore-1235051373/|titulo=Ed Asner, Emmy-Winning 'Lou Grant' and 'Mary Tyler Moore Show' Star, Dies at 91|autoro= Carmel Dagan Natale, Carmel Natale, Richard Natale|publikigita ye=29ma di agosto 2021}}&lt;/ref&gt;
* 29ma di agosto - [[Lee &quot;Scratch&quot; Perry]], Jamaikana muzikala produktisto e kantisto (n. 1936)
* 29ma di agosto - [[Jacques Rogge]], Belga seglobatelisto, prezidanto dil [[Internaciona Olimpiala Komitato]] (n. 1942)
* [[6ma di septembro]] - [[Jean-Paul Belmondo]], Franc aktoro (n. 1933)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.leparisien.fr/culture-loisirs/cinema/mort-de-jean-paul-belmondo-le-magnifique-du-cinema-francais-06-09-2021-GUYJNYWVK5ELHEKWB7CXU76J5E.php|titulo=Mort de Jean-Paul Belmondo, le Magnifique du cinéma français|nomo=Par Pierre Vavasseur Le 6 septembre 2021|editero=leparisien.fr|publikigita ye=6ma di septembro 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di septembro]] - [[Charles Konan Banny]], chefa ministro di Ivora Rivo (n. 1942)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Former I. Coast PM dies of coronavirus|url=https://www.modernghana.com/news/1103745/former-i-coast-pm-dies-of-coronavirus.html|editero=Modern Ghana}}&lt;/ref&gt;
* 10ma di septembro - [[Jorge Sampaio]], prezidanto di Portugal (n. 1939)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.reuters.com/world/europe/jorge-sampaio-who-showed-teeth-portuguese-presidential-powers-dies-81-2021-09-10/|titulo=Jorge Sampaio, who showed extent of Portuguese presidential powers, dies at 81|autoro= Reuters|publikigita ye=10ma di septembro 2021|editero=www.reuters.com}}&lt;/ref&gt;
* [[16ma di septembro]] - [[Casimir Oyé-Mba]], chefa ministro di Gabon (n. 1942)
* 16ma di septembro - [[Silas Atopare]], generala guvernisto di Papua-Nova-Guinea (n. 1951)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Former G-G passes on |url=https://postcourier.com.pg/former-g-g-passes-on/|publikigita ye=22ma di septembro 2021|editero=Post Courier}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Bouteflika_(Algiers,_Feb_2006).jpeg|thumb|130px|&lt;small&gt;[[Abdelaziz Bouteflika]]&lt;/small&gt;]]
* [[17ma di septembro]] - [[Abdelaziz Bouteflika]], prezidanto di Aljeria (n. 1937)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Algeria's former President Bouteflika dies at 84|editero=Reuters|publikigita ye=18ma di septembro 2021|url=https://www.reuters.com/world/algerias-former-president-bouteflika-dies-84-2021-09-17}}&lt;/ref&gt;
* 16ma di septembro - [[Clive Sinclair]], Britanian entraprezisto ed inventinto di mikrokomputatoro* ZX80 (n. 1940)
* [[9ma di oktobro]] - [[Abolhassan Banisadr]], prezidanto di Iran (n. 1933)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.reuters.com/world/middle-east/former-iranian-president-bani-sadr-dies-paris-2021-10-09/|titulo= Former Iranian President Bani-Sadr dies in Paris|publikigita ye=9ma di oktobro 2021|editero=Reuters|vidita ye= 9ma di oktobro 2021}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di oktobro]] - [[Lee Wan-koo]], chefministro di Sud-Korea (n. 1950)&lt;ref&gt;[https://en.yna.co.kr/view/AEN20211014005351315?section=national/politics Former Prime Minister Lee Wan-koo dies at 71]&lt;/ref&gt;
* [[20ma di oktobro]] - [[Mihaly Csikszentmihalyi]], Hungara-Usana psikologiisto (n. 1934)
* [[26ma di oktobro]] - [[Roh Tae-woo]], prezidanto di Sud-Korea (n. 1932)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=South Korea's former president Roh Tae-woo dies at 88 - hospital |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/south-koreas-former-president-roh-tae-woo-dies-88-yonhap-2021-10-26/ |editero=REUTERS |publikigita ye=26ma di oktobro 2021 |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[29ma di oktobro]] - [[Clément Mouamba]], chefa ministro di Republiko Kongo (n. 1943)&lt;ref&gt;[https://www.rfi.fr/fr/en-bref/20211029-congo-brazzaville-l-ancien-premier-ministre-clément-mouamba-est-mort Congo-Brazzaville: l'ancien Premier ministre Clément Mouamba est mort] ({{fr}})&lt;/ref&gt;
* [[31ma di oktobro]] - [[Catherine Tizard]], generala guvernisto di Nova-Zelando (n. 1931)
* [[5ma di novembro]] - [[Marília Mendonça]], Braziliana kantistino (n. 1995)&lt;ref name=&quot;MortoG1&quot;&gt;{{extera ligilo|titulo= Marília Mendonça morre em queda de avião em Minas Gerais|url=https://g1.globo.com/pop-arte/musica/noticia/2021/11/05/marilia-mendonca-morre-apos-queda-de-aviao-em-minas-gerais.ghtml|publikigita ye=5ma di novembro 2021|editero=G1|vidita ye=5ma di novembro 2021|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di novembro]] - [[Cissé Mariam Kaïdama Sidibé]], chefministro di Mali (n. 1948)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mali: décès de l’ex-Premier ministre Cissé Mariam Kaïdama Sidibé|url=https://www.financialafrik.com/2021/11/07/mali-deces-de-lex-premier-ministre-cisse-mariam-kaidama-sidibe/|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:F._W._de_Klerk_2012.jpg|thumb|130px|[[Frederik Willem de Klerk|F.W. de Klerk]]]]
* [[11ma di novembro]] - [[Frederik Willem de Klerk]], prezidanto di Sudafrika (n. 1936)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=BREAKING &amp;#124; Former president FW de Klerk, 85, has died |url=https://www.news24.com/news24/southafrica/news/breaking-former-president-fw-de-klerk-85-has-died-20211111 |editero=News24 |publikigita ye=11ma di novembro 2021 |idiomo={{en}}|autoro=Pieter du Toit}}&lt;/ref&gt;
* [[23ma di novembro]] - [[Chun Doo-hwan]], diktatoro di Sud-Korea (n. 1931)&lt;ref&gt;{{extera ligilo |url=https://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2021/11/23/ultimo-ditador-sul-coreano-chun-doo-hwan-morre.htm|titulo=Último ditador sul-coreano Chun Doo-hwan morre aos 90 anos|editero=UOL|date=23ma di novembro 2021|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* 23ma di novembro - [[James Fitz-Allen Mitchell]], chefministro di Santa Vincent e Grenadini (n. 1931)&lt;ref&gt;[https://www.nationnews.com/2021/11/23/sir-james-mitchell-90-dies-bequia/ Sir James Mitchell, 90, dies in Bequia]&lt;/ref&gt;
* [[28ma di novembro]] - [[Norodom Ranariddh]], chefministro di Kambodja (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/asia-pacific/former-cambodian-prime-minister-prince-norodom-ranariddh-has-died-information-2021-11-28/ Former Cambodian prime minister Prince Norodom Ranariddh has died - information minister]&lt;/ref&gt;
* [[29ma di novembro]] - [[Kinza Clodumar]], prezidanto di Nauru (n. 1945)&lt;ref&gt;[https://www.loopnauru.com/nauru-news/nauru-pays-tribute-former-president-kinza-clodumar-107352 Nauru pays tribute to former president Kinza Clodumar]&lt;/ref&gt;
* [[3ma di decembro]] - [[Lamine Diack]], Senegalana entraprezisto ed atleto, prezidanto di la Federuro Internaciona pri Atletismo (n. 1933)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/lifestyle/sports/convicted-ex-head-world-athletics-lamine-diack-dies-88-2021-12-03/ Convicted ex-head of world athletics Lamine Diack dies at 88]&lt;/ref&gt;
* [[6ma di decembro]] - [[Kåre Willoch]], chefministro di Norvegia (n. 1928)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.vg.no/i/V9oj8r|titulo= Kåre Willoch har gått bort, 93 år gammel|editero=www.vg.no}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di decembro]] - [[Mustafa Ben Halim]], chefministro di Libia (n. 1921)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://al-ain.com/article/death-halim-prime-minister-libya|titulo=وفاة رئيس وزراء ليبيا الأسبق.. مصطفى بن حليم يطوي فصلا من التاريخ|publikigita ye=7ma di decembro 2021|editero=العين الإخبارية}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di decembro]] - [[Robbie Shakespeare]], Jamaikana muzikisto ([[Sly &amp; Robbie]]) (n. 1953)
* [[9ma di decembro]] - [[Otar Patsatsia]], chefministro di Gruzia (n. 1929)
[[Arkivo:The Monkees (Nesmith cropped).jpg|thumb|130px|[[Michael Nesmith]]]]
* [[10ma di decembro]] - [[Michael Nesmith]], Usana kantisto e muzikisto ([[The Monkees]]) (n. 1942)
* [[11ma di decembro]] - [[Anne Rice]], Usana skriptisto (n. 1941)
* [[12ma di decembro]] - [[Paulias Matane]], generala guvernisto di Papua-Nova-Guina (n. 1931)
* [[15ma di decembro]] - [[Fayez Tarawneh]], chefministro di Jordania (n. 1949)
* [[19ma di decembro]] - [[Robert Howard Grubbs]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1942)&lt;ref&gt;[https://www.caltech.edu/about/news/caltech-mourns-the-loss-of-nobel-laureate-robert-h-grubbs Caltech Mourns the Loss of Nobel Laureate Robert H. Grubbs]&lt;/ref&gt;
* [[21ma di decembro]] - [[Carlyle Glean]], generala guvernisto di Grenada (n. 1932)
* [[23ma di decembro]] - [[Joan Didion]], Usana skriptisto e jurnalisto (n. 1934)
* [[25ma di decembro]] - [[Wayne Thiebaud]], Usana piktisto (n. 1920)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|surnomo=Kimmelman|nomo=Michael|publikigita ye=26ma di decembro 2021|titulo= Wayne Thiebaud, Playful Painter of the Everyday, Dies at 101|url=https://www.nytimes.com/2021/12/26/obituaries/wayne-thiebaud-dead.html|idiomo={{en}}|editero=The New York Times}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Desmond Tutu (47327456801) (headshot).jpg|thumb|130px|[[Desmond Tutu]]]]
* [[26ma di decembro]] - [[Desmond Tutu]], Anglikana episkopo Sudafrikana, Nobel-premiizito pri paco (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo=South Africa's Archbishop Desmond Tutu dies at 90|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-59793726 |editero=BBC News|publikigita ye=26ma di decembro 2021 |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 26ma di decembro - [[Karolos Papoulias]], prezidanto di Grekia (n. 1929)&lt;ref&gt;[https://www.naftemporiki.gr/story/1815894? Απεβίωσε ο Κάρολος Παπούλιας] {{el}}&lt;/ref&gt;
* [[31ma di decembro]] - [[Betty White]], Usan aktorino e komediistino (n. 1922)

== Nobel-premiiziti ==
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Syukuro Manabe]], [[Klaus Hasselmann]], [[Giorgio Parisi]]&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=The Nobel Prize|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2021/summary/|titulo=The Nobel Prize in Physics 2021|vidita ye= 5ma di oktobro 2021}}&lt;/ref&gt;
*[[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Benjamin List]], [[David William Cross MacMillan]]&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=The Nobel Prize|titulo=The Nobel Prize in Chemistry 2021|vidita ye=6ma di oktobro 2021|url=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2021/summary/}}&lt;/ref&gt;
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[David Julius]], [[Ardem Patapoutian]]&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|vidita ye= 4ma di oktobro 2021|url=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/2021/summary/|editero=The Nobel Prize|titulo=The Nobel Prize in Physiology or Medicine 2021}}&lt;/ref&gt;
*[[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Abdulrazak Gurnah]]&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=The Nobel Prize|titulo=The Nobel Prize in Literature 2021|vidita ye= 7ma di oktobro 2021|url=https://www.nobelprize.org/prizes/literature/2021/summary/}}&lt;/ref&gt;
*[[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Maria Ressa]], [[Dmitry Muratov]]&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=The Nobel Prize|titulo=The Nobel Peace Prize 2021|vidita ye= 8ma di oktobro 2021|url=https://www.nobelprize.org/prizes/peace/2021/summary/}}&lt;/ref&gt;
*[[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[David Card]], [[Joshua Angrist]] e [[Guido Imbens]]&lt;ref&gt;{{extera ligilo|editero=The Nobel Prize|url=https://www.nobelprize.org/prizes/economic-sciences/2021/summary/|titulo=The Sveriges Riksbank Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2021|vidita ye= 11ma di oktobro 2021}}&lt;/ref&gt;

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 2020a]]</text>
      <sha1>o7l541blw7egpxsekhs84g80r40enhp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>2022</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41004</id>
    <revision>
      <id>995060</id>
      <parentid>994706</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T12:32:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+eventi, morti, referi (aktualigita til hodie)</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33930" xml:space="preserve">{{21ma yarcento}}
La yaro '''2022''' (MMXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komenconta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esas la 22ma yaro de la triesma yarmilo, la 22ma yaro de la 21ma yarcento, e la 3ma yaro de la [[yari 2020a]].

== Klimato ed ambiento* ==
En [[Brazilia]], somerala pluvegi en la stato [[Sao Paulo (stato)|Sao Paulo]] afektis 27 municipi en januaro, produktis 24 morti e 1546 familii perdis partale o totale lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mortes pelas chuvas chegam a 24 em São Paulo|editero=Folha de S.Paulo|publikigita ye=31ma di januaro 2022|idiomo={{pt}}|url=https://www1.folha.uol.com.br/cotidiano/2022/01/bebe-morre-em-deslizamento-de-terra-em-itapevi-sp.shtml}}&lt;/ref&gt; Ye la [[15ma di februaro]], 6-hora pluvego falis sur [[Petrópolis]], [[Rio de Janeiro (stato)|stato Rio de Janeiro]], [[Brazilia]], e produktis adminime 78 morti e 269 ter-glitadi.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;/&gt; De la 22ma di februaro til la 16ma di marto 2022, pluvegi frapis urbo Bukavu, [[Demokratial Republiko Kongo]], e produktis 16 morti. De mayo til julio, komencinta ye la 22ma di mayo, eventis pluvegi che stati [[Pernambuco]] ed [[Alagoas]], en [[Brazilia]]. En Pernambuco, li produktis 128 morti ed efektigis serioza domaji en 14 urbi, qui deklaris &quot;urjanteso-stando&quot;.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Enchentes em Pernambuco: entenda, veja detalhes da tragédia e como ajudar|editero=Costa Norte |url=https://costanorte.com.br/variedades/enchentes-em-pernambuco-entenda-veja-detalhes-da-tragedia-e-como-ajudar-1.386693|publikigita ye=30ma di mayo 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após resgate da última vítima de enchentes em Pernambuco, bombeiros e cães retornam a Fortaleza|editero=Diário do Nordeste|url=https://diariodonordeste.verdesmares.com.br/ceara/apos-resgate-da-ultima-vitima-de-enchentes-em-pernambuco-bombeiros-e-caes-retornam-a-fortaleza-1.3239948|publikigita ye =5ma di junio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La statistiko por [[Alagoas]] esis 56 urbi en &quot;urjanteso-stando&quot;, 6 morti, 1 desaparinto, e 66 plusa homi perdis komplete o mustis abandonar lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/al/alagoas/noticia/2022/07/05/passa-de-64-mil-o-numero-de-desalojados-e-desabrigados-por-causa-das-chuvas-em-alagoas.ghtml|titulo=Passa de 66 mil o número de desalojados e desabrigados por causa das chuvas em Alagoas|editero=G1|publikigita ye=5ma di julio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

L'intensa varmego dum [[somero]] en [[Europa]] produktabis, til la 19ma di julio 2022, adminime {{formatnum:3600}} morti, temperaturala rekordi en multa landi, e grandega incendii.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=2022-07-19 |titulo= Heatwave: Ferocious European heat heads north |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-62216159 |vidita ye=19ma di julio 2022 |editero=BBC News}}&lt;/ref&gt; Ye la 19ma di julio en [[Skotia]], la temperaturi atingas 35°C, rekordo en la historio di la regiono. En [[London]], la temperaturi atingas 40°C ye la sama dio, e multa incendii eventas. La granda periodo di sikeso komencinta la yaro 2000 e la klimatala chanjo anticipis la fairego-sezono en la regiono, kompare 2020 e 2021. En [[Brazilia]], la sikeso dum vintrala monati (junio e julio) esis plu granda en 2022 kam olta di e 2020 e 2021, minacanta fonti qui provizas aqui a granda urbi, nome [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]].

Che stato [[Kalifornia]], [[Usa]] - qua havas [[Mediteranea klimato]] e subisas sikeso dum somera monati - til la 13ma di julio 2022 enrejistresis {{formatnum:4026}} incendii. Altralatere, en diversa stati este de [[Rokoza Monti]] - parti de [[Missouri]] ed [[Illinois]], [[Kentucky]], parti de [[Virginia]] e [[Westal Virginia]] e la valo di [[Las Vegas]] - violentoza tempesti, komencinta ye la 24ma di julio, efektigis granda destruktado. Til la 31ma di julio, l'inundadi en Kentucky produktabis 26 morti&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Sobe para 26 o número de mortos em inundações no Kentucky (EUA)|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/07/31/inundacoes-kentucky-eua-mortos.htm|editero=UOL|publikigita ye=31ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt; ed adminime 37 plusa homi desaparinta.

== Eventi ==
* [[4ma di januaro]] - La 5 permananta membri di la [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]], en rara konsento, afirmas ke &quot;ne povos vinkesor ula nukleara milito, ed ol nulatempe mustas eventar&quot;.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=4ma di januaro 2022|titulo=‘No one can win a nuclear war’: Superpowers release rare joint statement| url=https://www.smh.com.au/world/europe/no-one-can-win-a-nuclear-war-superpowers-release-rare-joint-statement-20220104-p59lmf.html|editero=The Sydney Morning Herald|vidita ye=4ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - Guvernerio di [[Kazakstan]] dekretas urjanteso-stando pro populala protesti. Chefministro [[Asqar Uzaqbaýulı Mamïn|Asqar Mamïn]] e tota ministraro renuncas, samatempe kam prezidanto [[Qasım-Jomart Kemelulı Toqayev|Qasım-Jomart Toqayev]] removas [[Nursultan Äbişulı Nazarbayev|Nursultan Nazarbayev]] de lua ofico kom chef-sekretario di la Konsilistaro pri Sekureso di Kazakstan.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.reuters.com/markets/commodities/kazakhstan-government-resigns-after-violent-protests-over-fuel-price-2022-01-05/|idiomo={{en}}|editero=Reuters|publikigita ye=5ma di januaro 2022|titulo=Kazakh protesters torch public buildings; emergency declared, Cabinet resigns|surnomo=Auyezov|nomo=Olzhas}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di januaro]] - La quanto di personi infektita da [[COVID-19]] en tota mondo superiras 300 milioni.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=7ma di januaro 2022|titulo= Global Coronavirus Cases Top 300 Million| url=https://www.nytimes.com/live/2022/01/06/world/omicron-covid-vaccine-tests|editero=The New York Times|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di januaro]] - Che lago dil [[aquobarilo]] Furnas, en [[Minas Gerais]], [[Brazilia]], klifo krulas super 4 bateli transportanta turisti, e produktas 10 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://cnnespanol.cnn.com/2022/01/09/tragedia-en-Brazilia-montana-rocosa-cae-sobre-tres-navi-y-mata-a-por-lo-menos-dos-personas/|titulo=Al menos 8 muertos y dos desaparecidos tras la caída de una porción de montaña rocosa contra varios barcos en Brasilpublikigita ye=8ma di januaro 2022|editero= CNN en Español}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di januaro]] - Che quartero [[Bronx]], [[New York]], [[Usa]], incendio en edifico produktas 19 morti e deceni di plusa homi vundita.
* [[10ma di januaro]] - La Fakultato di Medicino dil Universitato di Maryland reportas pri l'unesma sucesoza transplanto [[kordio|kordiala]] de [[porko]] genetikale modifikita ad homo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10 January 2022|titulo= University of Maryland School of Medicine Faculty Sciencists and Clinicians Perform Historic First Successful Transplant of Porcine Heart into Adult Human with End-Stage Heart Disease| url=https://www.umms.org/ummc/news/2022/first-successful-transplant-of-porcine-heart-into-adult-human-heart|editero=University of Maryland Medical Center|vidita ye=11ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10ma di januaro 2022|titulo= Man gets genetically-modified pig heart in world-first transplant| url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-59944889|editero=BBC News}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di januaro]] - En [[Australia]], che urbo Onslow, enrejistresas la maxim varma [[temperaturo]] de la historio di la lando: 50,7 °C.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Hannam |nomo=Peter |titulo= Australia matches its hottest day on record as Western Australia town hits 50.7C |url=https://www.theguardian.com/australia-news/2022/jan/13/hottest-day-on-record-in-parts-of-western-australia-as-temperature-reaches-50c |editero=The Guardian |publikigita ye=13ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di januaro]] - Submara [[volkano]] Hunga Tonga eruptas en [[Tonga]] ed efektigas [[ondego]] qua produktas materiala domaji en l'arkipelago.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após tsunami em Tonga, EUA, Japão, Chile e Equador ficam em alerta |url= https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/01/15/erupcao-vulcao-tsunami-tonga.htm|publikigita ye=15ma di januaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[23ma di januaro]] - Eventas [[stato-stroko]] en [[Burkina Faso]]. Prezidanto [[Roch Marc Christian Kaboré]] revokesas ed arestesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mutinous soldiers announce overthrow of Burkina Faso president|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/24/burkina-faso-coup/|editero=The Washington Post|publikigita ye=24ma di januaro 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 23ma di januaro - Tropikala sturmo ''Ana'' produktas 88 morti en [[Madagaskar]], [[Malawi]] e [[Mozambik]].
* [[28ma di februaro]] - La quanto di dozi di [[vacino|vacini]] aplikita kontre [[COVID-19]] en tota mondo superiras 10 miliardi.
* [[30ma di januaro]] - Eventas legifantal elekti en [[Portugal]]. Partito Socialista unesmafoye obtenas la majoritato di la voti.
* [[6ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], chefo di [[Islamala Stato]] mortigesas da Usana trupi dum atako en [[Siria]].
* [[4ma di februaro]] til la [[20ma di februaro]] - Eventas [[Vintrala Olimpiala Ludi en Beijing, 2022|Vintrala Olimpiala Ludi]] en [[Beijing]], [[Popul-Republiko Chinia]].
* [[13ma di februaro]] - [[Frank-Walter Steinmeier]] rielektesas prezidanto di [[Germania]].
* [[15ma di februaro]] - Pluvego sur [[Petrópolis]], [[Brazilia]], produktas plu kam 100 morti, multa desaparinti,&lt;ref name=&quot;Petrop2022&quot;&gt;{{extera ligilo|dato=17ma di februaro 2022 |titulo=Petrópolis. Mais de 100 mortos e número de desaparecidos ainda por apurar. Situação &quot;quase de guerra&quot;|url=https://www.dn.pt/internacional/petropolis-mais-de-100-mortos-e-numero-de-desaparecidos-ainda-por-apurar-situacao-quase-de-guerra-14597136.html|editero=Diário de Notícias|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; e 269 ter-glitadi. Dum 6 hori la [[pluvo-quanto]] atingis 260 milimetri, plu kam la mezavalora quanto expektata por tota monato di februaro.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;&gt;{{extera ligilo|idiomo={{pt}}|dato=16ma di februaro 2022|url=https://www.cnnbrasil.com.br/nacional/mortes-chuvas-em-petropolis/|titulo=Desastre provocado pelas fortes chuvas deixa 78 mortos em Petrópolis (RJ)|editero=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di februaro]] - Prezidanto [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] de [[Rusia]] signatas dekreto agnoskanta la nedependo di [[Popul-Republiko Lugansk]] e [[Popul-Republiko Donetsk]].
* [[24ma di februaro]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Rusia komencas invadar Ukraina]].&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www1.folha.uol.com.br/mundo/2022/02/putin-autoriza-operacao-militar-na-ucrania.shtml|titulo=Putin inicia guerra contra a Ucrânia; Kiev e Otan falam em invasão total|publikigita ye=24ma di februaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: [[Rusia|Rusa]] trupi komencas siejar [[Zaporizhia]], ube jacas la maxim granda nukleara reaktoro di Europa.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=El Mundo|titulo=Los rusos sitian la central nuclear de Zaporiyia|url=https://www.elmundo.es/internacional/2022/03/01/621e660ae4d4d8b7128b45b6.html|publikigita ye=2ma di marto 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di marto]] - La quanto di mortinti pro [[COVID-19]] en tota mondo superiras 6 milion individui.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://edition.cnn.com/2022/03/07/health/global-covid-deaths-surpass-six-million/index.html|titulo=Global Covid-19 deaths surpass 6 million|editero=cnn.com |publikigita ye=7ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Chefi di stati di diversa landi kondamnas [[Rusia]] pos bombardo qua destruktas akush-hospitalo en [[Mariupol]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Children under rubble, says Zelensky, as Russia bombs hospital|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60657155|editero=bbc.co.uk|publikigita ye=9ma di marto 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di marto - Ciencisti anuncas ke li deskovris en [[Antarktika]] la restaji dil navo ''Endurance'', komandita dal explorero [[Ernest Shackleton]], qua sinkabis en 1915.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-60662541|titulo= Endurance: Shackleton's lost ship is found in Antarctic|vidita ye=9ma di marto 2022|publikigita ye=9 March 2022|editero=BBC News|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - Aviono [[Boeing 737]] de kompanio ''China Eastern Airlines'' iranta de [[Kunming]] a [[Guangzhou]] falas che montoza regiono Guangxi. Omna ek la 123 pasajeri e 9 kruani mortas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/03/21/aviao-com-133-passageiros-sofre-acidente-na-china.ghtml|titulo=Avião com 132 pessoas a bordo cai na China; veja vídeo|editero=G1|publikigita ye=21ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di aprilo]] - [[Shehbaz Sharif]], chefo dil opozantaro en la parlamento di [[Pakistan]], elektesas chefministro di la lando, pos ke [[Imran Khan]] recevis voto di desfido du dii ante.
* [[14ma di aprilo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa navo ''Moskva'' sinkesas da [[Ukraina]]na mar-armeo.
* [[20ma di aprilo]] - Pro l'invado di [[Ukraina]] da [[Rusia]], Rusa e [[Bielorusia|Bielorusa]] tenisisti exkluzesas pri partoprenar teniso-konkurso di Wimbledon.
* [[24ma di aprilo]] - [[Emmanuel Macron]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekto, kontre [[Marine Le Pen]].
* [[27ma di aprilo]] - [[Centrafrika]] komencas aceptar ''[[bitcoin]]'' kom legala pekunio, divenanta la duesma lando en la mondo qua facas to oficale.
* [[9ma di mayo]] - [[Mahinda Rajapaksa]], chefa ministro di [[Sri-Lanka]], renuncas pos intensa populala protesti.
* [[12ma di mayo]] - Cientisti montras imajo di [[nigra truo]] ''Sagittarius A*'', existanta an la centro di [[Lakto-Voyo]].
* [[13ma di mayo]] - [[Mohamed bin Zayed Al Nahyan]] elektesas prezidanto dil [[Unionita Araba Emirii]] 1 dio pos la morto dil antea prezidanto [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]].
* [[14ma di mayo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa trupi retretas de [[Harkiv]].
* [[24ma di mayo]] - En Uvalde, [[Texas]], [[Usa]], eventas pafado en primara skolo qua produktas 21 morti, di qui 19 esis pueri.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/05/24/tiroteio-em-escola-no-texas.ghtml|titulo=19 crianças e professora são assassinadas a tiros em escola nos EUA|vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=G1|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di junio]] - En [[Owo]], [[Nigeria]], adminime 50 personi mortigesas en du ataki per bombi e pafado.
* [[13ma di junio]] - En [[Delhi]], [[India]], [[kurta cirkuito]] efektigas fairo en 4-etaja edifico, produktanta 27 morti, 40 vunditi e 29 desaparinti.&lt;ref name=&quot;I&quot;&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=14ma di mayo 2022|titulo= Police arrest 2 after building fire kills 27 in New Delhi |url=https://www.independent.co.uk/news/police-ap-new-delhi-indian-narendra-modi-b2078929.html |editero=The Independent |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di junio]] - [[Kanada]] e [[Dania]] paktas pri dividar inter li la teritorio dil insuleto Hans, jacanta inter insulo Ellesmere, en Kanada, e [[Grenlando]].
* [[19ma di junio]] - En [[Kolumbia]], [[Gustavo Petro]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekti, e divenas l'unesma sinistrano elektita prezidanto di la lando.
* [[22ma di junio]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.2 che [[skalo di Richter]] frapas la frontiero inter [[Afganistan]] e [[Pakistan]], e produktas adminime 1000 morti e 1500 plusa homi vundita.&lt;ref name=&quot;WP1&quot;&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Faizi |nomo=Fazel Rahman|editero=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/afghanistan-earthquake-kills-at-least-155-people/2022/06/22/9c555e1c-f1ea-11ec-ac16-8fbf7194cd78_story.html|publikigita ye=22ma di junio 2022 |titulo=News agency: 1,000 dead, 1,500 injured in Afghan quake |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[24ma di junio]] - Polical agado che povra quartero ''Vila Cruzeiro'', norde del [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]] rezultas 23 morti.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.dw.com/pt-br/opera%C3%A7%C3%A3o-policial-na-vila-cruzeiro-%C3%A9-a-2%C2%AA-mais-letal-da-hist%C3%B3ria-do-rio/a-61933910|titulo=Ação na Vila Cruzeiro é a 2ª mais letal da história do Rio|editero=DW|idiomo={{pt}}|publikigita ye=27ma di mayo 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di junio]] - Landi de [[G7]] renkontras en Germania por diskutar sancioni kontre [[Rusia]] pro l'invado di Ukraina. Li decidas proskriptar importaco di Rusa [[oro]].
* [[1ma di julio]] - [[Yair Lapid]] sucedas [[Naftali Bennett]] kom chefministro di [[Israel]].
* [[7ma di julio]] - [[Unionita Rejio|Britaniana]] chefministro [[Boris Johnson]] renuncas, pos serio di renunci di altra membri di lua ministraro.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/uk-politics-62064789|titulo= Boris Johnson to resign as Conservative leader|publikigita ye=7ma di julio 2022|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], ex-chefministro di [[Japonia]], asasinesas per pafo dum diskursado en [[Nara]].
* [[11ma di julio]] - Unesma imaji veninta de [[kosmala teleskopo James Webb|kosmala teleskopo ''James Webb'']] montresas publike. Li montras [[galaxio]] nomizita '' SMACS 0723''.
* [[12ma di julio]] - [[Europana Uniono]] anuncas ke [[Kroatia]] adoptos [[Euro]] kom monetaro en 2023.
* [[15ma di julio]] - En [[Sri-Lanka]], prezidanto [[Gotabaya Rajapaksa]] renuncas, pos protesti kontre ekonomiala krizo. Chefa ministro [[Ranil Wickremesinghe]] indikesas provizore kom prezidanto.
* [[18ma di julio]] - En [[India]] eventas prezidantal elekti, e [[Draupadi Murmu]] divenas la duesma [[muliero]] elektita por la prezidanteso en la lando.
* [[24ma di julio]] - En [[Kyushu]], [[Japonia]], [[volkano]] Sakurajima eruptas, e du urbeti vicine ol evakuesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo= Volcanic eruption in Japan forces evacuations in 2 towns|url=https://phys.org/news/2022-07-japan-sakurajima-volcano-erupts-triggering.html |editero=Phys.org|publikigita ye =25ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[25ma di julio]] - [[Papo Franciskus]] voyajas a [[Kanada]], ube ilu pregas pardono por pasinta abuzi da katolik-eklezio kontre aborijeni.
* [[4ma di agosto]] - Pro la vizito di Usana deputatino Nancy Pelosi a [[Taiwan]], [[Popul-Republiko Chinia]] facas la maxim granda militala praktikado de lua historio.
* [[7ma di agosto]] - [[Gustavo Petro]], l'unesma prezidanto di sinistra de [[Kolumbia]], asumas la prezidanteso, sucedanta [[Iván Duque Márquez]].
* [[9ma di agosto]] - [[James Marape]] rielektesas chefministro di [[Papua-Nova-Guinea]] dal parlamento.
* [[12ma di agosto]] - En Chautauqua, [[Nova-York]], [[Usa]], [[Salman Rushdie]], Britanian-Usana skriptisto naskinta en [[India]], vundesas per kultelo plurafoye ante diskursar che lokala edukerio.
* [[21ma di novembro]] til la [[18ma di decembro]] - [[Mondala Kupo di Futbalo]] eventos en [[Katar]].

== Naski ==

== Morti ==
[[Arkivo:Richard Leakey (headshot).jpg|130px|thumb|[[Richard Leakey]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Richard Leakey]], Keniana paleontologiisto (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.president.go.ke/2022/01/02/message-of-condolence-from-h-e-hon-uhuru-kenyatta-following-the-death-of-former-head-of-public-service-dr-richard-leakey/ Message of Condolence from H.E Hon. Uhuru Kenyatta following the death of former Head of Public Service Dr Richard Leakey]&lt;/ref&gt;
* [[3ma di januaro]] - [[Viktor Saneyev]], Rusa-Sovietiana atleto, Olimpiala championo (n. 1945)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Georgian Three-Time Olympic Champion Viktor Saneyev Passes Away|url=https://georgianjournal.ge/sports/37643-georgian-three-time-olympic-champion-viktor-saneyev-passes-away.html|publikigita ye=3ma di januaro 2022|editero=Georgian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - [[Mircea Stoenescu]], Rumaniana futbalisto (n. 1943)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Mircea Stoenescu|url=https://www.gsp.ro/fotbal/liga-1/mircea-stoenescu-se-simte-umilit-de-actualii-jucatori-si-conducatori-ai-ciinilor-noi-am-scris-istoria-frumoasa-a-clubului-cu-voi-mi-e-rusine-442735.html|publikigita ye=5ma di januaro 2022|editero=Romanian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di januaro]] - [[Sidney Poitier]], Bahaman-Usana cinem-aktoro (n. 1927)&lt;ref&gt;[https://www.irishmirror.ie/showbiz/celebrity-news/breaking-sir-sidney-poitier-dead-25884555.amp Sir Sidney Poitier dead: Oscar-winning Hollywood star tragically dies as tributes pour in]&lt;/ref&gt;
* 6ma di januaro - [[Peter Peter Bogdanovich]], Usana filmifisto (n. 1939)
* [[9ma di januaro]] - [[Toshiki Kaifu]], chefministro di Japonia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Ex-Japan PM Kaifu dies at 91|url=https://mainichi.jp/english/articles/20220114/p2g/00m/0na/020000c}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di januaro - [[Bob Saget]], Usan aktoro e komediisto (n. 1956)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Muere Bob Saget, estrella de la famosa serie &quot;Full House&quot;|url=https://www.eluniversal.com.mx/espectaculos/farandula/muere-bob-saget-estrella-de-la-famosa-serie-full-house |publikigita ye=9ma di januaro 2022|editero=El Universal|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Ambassador Bob Dewar with Ernest Shonekan (3509232597) (headshot).jpg|thumb|130px|[[Ernest Shonekan]]]]
* [[11ma di januaro]] - [[Ernest Shonekan]], prezidanto di Nigeria (n. 1942)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://thestreetjournal.org/former-nigerian-leader-ernest-shonekan-dies-at-85/|titulo= Former Nigerian leader Ernest Shonekan dies at 85|autoro=Jenny Ese Obukohwo|publikigita ye=11ma di januaro 2022|idiomo={{en}}|editero=The Streetjournal}}&lt;/ref&gt;
* [[16ma di januaro]] - [[Ibrahim Boubacar Keïta]], chefa ministro e prezidanto di Mali (n. 1945)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/malis-ousted-president-ibrahim-boubacar-keita-has-died-says-former-justice-2022-01-16/ Mali's ousted president Ibrahim Boubacar Keita dies, former minister says]&lt;/ref&gt;
* [[20ma di januaro]] - [[Elza Soares]], Braziliana kantistino (n. 1930)
* 20ma di januaro - [[Meat Loaf]], Usana kantisto (n. 1947)
* [[23ma di januaro]] - [[Thierry Mugler]], Franca modisto (n. 1948)
* 23ma di januaro - [[Keto Losaberidze]], Gruziana-Sovietiana arkpafistino (n. 1949)
* [[2ma di februaro]] - [[Monica Vitti]], Italian aktorino (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=È morta Monica Vitti, talento smisurato del cinema italiano|url=https://www.repubblica.it/spettacoli/cinema/2022/02/02/news/monica_vitti-249574730/|publikigita ye=2ma di februaro 2022 |editero=la Repubblica|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[3ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], 2ma kalifo de [[Islamana Stato]] (n. 1976)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-60246129|titulo= Islamic State leader Abu Ibrahim al-Qurayshi killed in Syria, US says|publikigita ye=4ma di februaro 2022|vidita ye=7ma di februaro 2022|editero=Bbc.com}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Christos_Sartzetakis_(1989)_(headshot).jpg|thumb|130px|[[Kristos Sartzetakis]]]]
* 3ma di februaro - [[Kristos Sartzetakis]], 4ma prezidanto di Grekia (n. 1929)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Former president Christos Sartzetakis dead at 92 &amp;#124; eKathimerini.com|url=https://www.ekathimerini.com/society/1176800/former-resident-christos-sartzetakis-dead-at-93/|editero=Ekathimerini.com|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di februaro]] - [[Luc Montagnier]], Franca virologiisto, Nobel-laureato (n. 1932)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Luc Montagnier, codécouvreur du virus du sida et Prix Nobel de médecine en 2008, est mort|url=https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2022/02/10/luc-montagnier-codecouvreur-du-virus-du-sida-et-prix-nobel-de-medecine-en-2008-est-mort_6113151_3382.html|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di februaro]] - [[Manuel Esquivel]], chefministro di Belize (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.breakingbelizenews.com/2022/02/10/former-prime-minister-right-honourable-sir-manuel-esquivel-passes/ Former Prime Minister Right Honourable Sir Manuel Esquivel passes]&lt;/ref&gt;
* [[16ma di februaro]] - [[Amos Sawyer]], provizora prezidanto di Liberia (n. 1945)
* [[20ma di februaro]] - [[Oleksandr Sydorenko]], Ukrainana natisto, Olimpiala championo (n. 1960)
* [[28ma di februaro]] - [[Abuzed Omar Dorda]], prezidanto di Libia (n. 1944)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=الوسط |nomo=بوابة |idiomo={{ar}}|titulo= وفاة أبوزيد دوردة في القاهرة عن عمر ناهز 78 عاما |url=http://alwasat.ly/news/libya/350812 |vidita ye=28ma di februaro 2022 |editero=Alwasat News }}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Pride of Performance Award by President of Pakistan (headshot).jpg|thumb|130px|&lt;small&gt;[[Muhammad Rafiq Tarar]]&lt;/small&gt;]]
[[Arkivo:FoosLollBerlin190917-21_(cropped).jpg|thumb|130px|[[Taylor Hawkins]]]]
* [[7ma di marto]] - [[Muhammad Rafiq Tarar]], prezidanto di Pakistan (n. 1929)&lt;ref&gt;[https://en.dailypakistan.com.pk/07-Mar-2022/former-pakistan-president-rafiq-tarar-passes-away Former Pakistan president Rafiq Tarar passes away]&lt;/ref&gt;
* [[11ma di marto]] - [[Rupiah Banda]], prezidanto di Zambia (n. 1937)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url= https://www.reuters.com/world/africa/zambias-former-president-rupiah-banda-dies-aged-85-2022-03-11/ |titulo=Zambia's former president Rupiah Banda dies aged 85}}&lt;/ref&gt;
* [[12ma di marto]] - [[Karl Offmann]], prezidanto di Maurico (n. 1940)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://mbcradio.tv/article/karl-offmann-n%E2%80%99est-plus |titulo=Karl Offmann n’est plus.|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di marto]] - [[William Hurt]], Usan aktoro (n. 1950)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=William Hurt Dies: Oscar-Winning Actor Was 71|url=https://deadline.com/2022/03/william-hurt-dies-oscar-winning-actor-was-71-1234977307/}}&lt;/ref&gt;
* [[19ma di marto]] - [[Shahabuddin Ahmed]], prezidanto di Bangladesh (n. 1930)&lt;ref&gt;[https://www.tbsnews.net/bangladesh/obituary/former-president-shahabuddin-passes-away-387382 Former president Shahabuddin passes away]&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - [[Soumeylou Boubèye Maïga]], chefministro di Mali (n. 1954)
* [[25ma di marto]] - [[Taylor Hawkins]], Usana kantisto (n. 1972)
* [[27ma di marto]] - [[Ayaz Mutalibov]], prezidanto di Azerbaijan (n. 1938)
* [[31ma di marto]] - [[Georgi Atanasov]], chefministro di Bulgaria (n. 1933)
* [[3ma di aprilo]] - [[Lygia Fagundes Telles]], Braziliana skriptistino (n. 1918)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/sp/sao-paulo/noticia/2022/04/03/escritora-lygia-fagundes-telles-morre-aos-98-anos.ghtml |titulo=Escritora Lygia Fagundes Telles morre aos 98 anos em SP|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di aprilo]] - [[Django Sissoko]], chefministro di Mali (n. 1948)
* [[5ma di aprilo]] - [[Sidney Altman]], Kanadan-Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1939)&lt;ref&gt;[https://news.yale.edu/2022/04/06/sidney-altman-pathbreaking-scientist Sidney Altman, pathbreaking scientist]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di aprilo]] - [[Dušan Čkrebić]], chefministro e prezidanto di Serbia (n. 1927)
* [[9ma di aprilo]] - [[Jack Higgins]], Angla skriptisto (n. 1929)
* [[13ma di aprilo]] - [[Freddy Rincón]], Kolumbiana futbalisto (n. 1966)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://ge.globo.com/futebol/futebol-internacional/noticia/2022/04/14/idolo-colombiano-freddy-rincon-morre-aos-55-anos.ghtml|titulo=Ídolo colombiano Freddy Rincón morre aos 55 anos|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di aprilo]] - [[Mwai Kibaki]], prezidanto di Kenia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo= Ex-President Mwai Kibaki dies, Uhuru announces |surnomo=Mwangi |nomo=Denis |editero=Pulselive Kenya |publikigita ye=22ma di aprilo 2022 |vidita ye=22ma di aprilo 2022 |url= https://www.pulselive.co.ke/news/local/ex-president-mwai-kibaki-dies-uhuru-announces/kwn0wsm}}&lt;/ref&gt;
* 21ma di aprilo - [[Jacques Perrin]], Franc aktoro e filmifisto (n. 1941)
[[Arkivo:Leonid_Kravchuk.jpg|thumb|130px|[[Leonid Kravchuk]]]]
* [[10ma di mayo]] - [[Leonid Kravchuk]], prezidanto di Ukraina (n. 1934)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://ukranews.com/en/amp/news/856037-leonid-kravchuk-died-first-president-of-ukraine-passed-away-at-age-of-88|titulo=Leonid Kravchuk Died. First President Of Ukraine Passed Away At Age Of 88|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di mayo]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]], prezidanto di Unionita Araba Emirati (n. 1948)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Turak |nomo=Natasha |url=https://www.cnbc.com/2022/05/13/uae-president-sheikh-khalifa-bin-zayed-has-died.html |publikigita ye=13ma di mayo 2022 |titulo=UAE President Sheikh Khalifa bin Zayed has died at age 73 |vidita ye=13ma di mayo 2022|editero=CNBC|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 13ma di mayo - [[Ben Roy Mottelson]], Usana-Daniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1926)
* [[17ma di mayo]] - [[Vangelis]], Greka kompozisto e muzikisto (n. 1943)
* [[26ma di mayo]] - [[Ciriaco De Mita]], prezidanto di Italia (n. 1928)
* 26ma di mayo - [[Ray Liotta]], Usan aktoro (n. 1954)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|nomo=Mike Fleming Jr,Erik Pedersen |publikigita ye=26ma di mayo 2022|titulo=Ray Liotta Dies: 'Goodfellas' Star &amp; 'Field Of Dreams' Actor Was 67 |url=https://deadline.com/2022/05/ray-liotta-dies-67-goodfellas-1235033521/ |vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=Deadline |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[28ma di mayo]] - [[Evaristo Carvalho]], chefministro e prezidanto di San-Tome e Principe (n. 1941)
* 28ma di mayo - [[Bujar Nishani]], prezidanto di Albania (n. 1966)&lt;ref&gt;[https://english.a2news.com/2022/05/28/former-albanian-president-bujar-nishani-passed-away-at-55/ Former Albanian President, Bujar Nishani, passed away at 55]&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Milton Gonçalves 26 PMB cropped.jpg|thumb|130px|[[Milton Gonçalves]]]]
* [[30ma di mayo]] - [[Milton Gonçalves]], Brazilian aktoro (n. 1933)
* 30ma di mayo - [[Boris Pahor]], Sloveniana skriptisto (n. 1913)&lt;ref&gt;[https://english.sta.si/3043276/boris-pahor-trieste-based-slovenian-writer-dies Boris Pahor, Trieste-based Slovenian writer, dies]&lt;/ref&gt;
* [[17ma di junio]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Franc aktoro (n. 1930)
* [[21ma di junio]] - [[Dragan Tomić]], provizora prezidanto di Serbia (n. 1936)
* [[22ma di junio]] - [[Jüri Tarmak]], Estoniana-Sovietiana atleto (n. 1946)
* [[3ma di julio]] - [[Robert Curl]], Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1933)&lt;ref&gt;[https://www.chemistryworld.com/news/chemistry-nobel-laureate-robert-curl-dies-at-88/4015908.article Chemistry Nobel laureate Robert Curl dies at 88]&lt;/ref&gt;
* [[6ma di julio]] - [[James Caan]], American actor (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.thewrap.com/james-caan-godfather-and-thief-actor-dies-at-82/ James Caan, ‘Godfather’ and ‘Thief’ Actor, Dies at 82]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di julio]] - [[Jacob Nena]], prezidanto di Mikronezia (n. 1941)&lt;ref&gt;[https://fsmembassy.fm/in-memoriam-the-honorable-jacob-nena/ In Memoriam: The Honorable Jacob Nena]&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], chefministro di Japonia (n. 1954)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Former Prime Minister Shinzo Abe dies after being shot in Nara|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2022/07/08/national/shinzo-abe-dead-nara-shooting/|publikigita ye=8ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[José Eduardo dos Santos]], prezidanto di Angola (n. 1942)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/angolas-former-president-dos-santos-dies-79-2022-07-08/ Angola's former president dos Santos dies at 79]&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[Luis Echeverría Álvarez]], prezidanto di Mexikia (n. 1922)&lt;ref&gt;[https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/2022/07/09/fallece-luis-echeverria-alvarez-presidente-de-mexico-de-1970-a-1976/ Fallece Luis Echeverría Álvarez, presidente de México de 1970 a 1976] {{es}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di julio]] - [[Francisco Morales Bermúdez]], chefa ministro e prezidanto di Peru (n. 1921)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Francisco Morales Bermúdez falleció a los 100 años|url=https://elcomercio.pe/politica/francisco-morales-bermudez-fallecio-a-los-100-anos-noticia |editero=El Comercio|idiomo={{es}}|publikigita ye=15ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Museum_Ludwig_-_Pressekonferenz_-_Claes_Oldenburg-3942.jpg|thumb|130px|[[Claes Oldenburg]]]]
* [[18ma di julio]] - [[Claes Oldenburg]], Sueda-Usana skultisto (n. 1929)
* [[25ma di julio]] - [[David Trimble]], Nord-Irlandana politikisto, Nobel-laureato (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.bbc.co.uk/news/uk-northern-ireland-62299285/ David Trimble: Former Northern Ireland first minister and UUP leader dies]&lt;/ref&gt;
* [[31ma di julio]] - [[Fidel Valdez Ramos]], prezidanto di Filipini (n. 1928)&lt;ref&gt;{{Citez jurnalo od edituro‎|titulo=Philippine History Module-based Learning I' 2002 Ed.|url=https://books.google.com/books?id=ITLRpPrrcykC&amp;dq=Fidel+Valdez+Ramos+1928&amp;pg=PA209|autoro=Rex Bookstore, Inc.|isbn=9789712334498|editero=Google Books}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di agosto]] - [[Jô Soares]], Braziliana komediisto, aktoro, skriptisto e televiziono-prizentisto (n. 1938)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=5ma di agosto 2022 |surnomo=Álvares |nomo=Débora|titulo=Brazilian humorist, talk show host Jô Soares dies at 84 |url=https://apnews.com/article/entertainment-caribbean-brazil-sao-paulo-talk-shows-7ac354e06c7a2111353555e5cd2c477d |vidita ye=2022-08-06 |editero=AP NEWS |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di agosto]] - [[Ezekiel Alebua]], chefministro di Insuli Salomon (n. 1947)
* [[8ma di agosto]] - [[Olivia Newton-John]], Angla-Australiana kantistino, kompozistino, aktorino e politikal aktivistino (n. 1948)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Olivia Newton-John, estrela de 'Grease', morre aos 73 anos|url=https://www.uol.com.br/splash/noticias/2022/08/08/olivia-newton-john-de-grease-morre-aos-73-anos.htm|editero=UOL|publikigita ye=8ma di agosto 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

== Nobel-premiiziti ==
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 2020a]]</text>
      <sha1>2apfi3g9ifm8flkjx7wmkpxsk7hua49</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995061</id>
      <parentid>995060</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T12:38:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+texto, referi</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34355" xml:space="preserve">{{21ma yarcento}}
La yaro '''2022''' (MMXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komenconta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esas la 22ma yaro de la triesma yarmilo, la 22ma yaro de la 21ma yarcento, e la 3ma yaro de la [[yari 2020a]].

== Klimato ed ambiento* ==
En [[Brazilia]], somerala pluvegi en la stato [[Sao Paulo (stato)|Sao Paulo]] afektis 27 municipi en januaro, produktis 24 morti e 1546 familii perdis partale o totale lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mortes pelas chuvas chegam a 24 em São Paulo|editero=Folha de S.Paulo|publikigita ye=31ma di januaro 2022|idiomo={{pt}}|url=https://www1.folha.uol.com.br/cotidiano/2022/01/bebe-morre-em-deslizamento-de-terra-em-itapevi-sp.shtml}}&lt;/ref&gt; Ye la [[15ma di februaro]], 6-hora pluvego falis sur [[Petrópolis]], [[Rio de Janeiro (stato)|stato Rio de Janeiro]], [[Brazilia]], e produktis adminime 78 morti e 269 ter-glitadi.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;/&gt; De la 22ma di februaro til la 16ma di marto 2022, pluvegi frapis urbo Bukavu, [[Demokratial Republiko Kongo]], e produktis 16 morti. De mayo til julio, komencinta ye la 22ma di mayo, eventis pluvegi che stati [[Pernambuco]] ed [[Alagoas]], en [[Brazilia]]. En Pernambuco, li produktis 128 morti ed efektigis serioza domaji en 14 urbi, qui deklaris &quot;urjanteso-stando&quot;.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Enchentes em Pernambuco: entenda, veja detalhes da tragédia e como ajudar|editero=Costa Norte |url=https://costanorte.com.br/variedades/enchentes-em-pernambuco-entenda-veja-detalhes-da-tragedia-e-como-ajudar-1.386693|publikigita ye=30ma di mayo 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após resgate da última vítima de enchentes em Pernambuco, bombeiros e cães retornam a Fortaleza|editero=Diário do Nordeste|url=https://diariodonordeste.verdesmares.com.br/ceara/apos-resgate-da-ultima-vitima-de-enchentes-em-pernambuco-bombeiros-e-caes-retornam-a-fortaleza-1.3239948|publikigita ye =5ma di junio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La statistiko por [[Alagoas]] esis 56 urbi en &quot;urjanteso-stando&quot;, 6 morti, 1 desaparinto, e 66 plusa homi perdis komplete o mustis abandonar lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/al/alagoas/noticia/2022/07/05/passa-de-64-mil-o-numero-de-desalojados-e-desabrigados-por-causa-das-chuvas-em-alagoas.ghtml|titulo=Passa de 66 mil o número de desalojados e desabrigados por causa das chuvas em Alagoas|editero=G1|publikigita ye=5ma di julio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

L'intensa varmego dum [[somero]] en [[Europa]] produktabis, til la 19ma di julio 2022, adminime {{formatnum:3600}} morti, temperaturala rekordi en multa landi, e grandega incendii.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=2022-07-19 |titulo=Heatwave: Ferocious European heat heads north |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-62216159 |vidita ye=19ma di julio 2022 |editero=BBC News}}&lt;/ref&gt; Ye la 19ma di julio en [[Skotia]], la temperaturi atingas 35°C, rekordo en la historio di la regiono. En [[London]], la temperaturi atingas 40°C ye la sama dio, e multa incendii eventas. Ye la 12ma di agosto, Britaniana guvernerio deklaris sikeso-stando en 8 regioni di la lando. Ca deklaro posibligas dekretar porcionigo di aquo.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.publico.pt/2022/08/12/azul/noticia/governo-britanico-declarar-seca-varias-regioes-inglaterra-2016986|titulo=Governo britânico declara seca em oito regiões de Inglaterra|publikigita ye=12ma di agosto 2022|editero=Público|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La longa periodo di sikeso komencinta la yaro 2000 e la klimatala chanjo anticipis la fairego-sezono en sudal Europa, kompare 2020 e 2021. En [[Brazilia]], la sikeso dum vintrala monati (junio e julio) esis plu granda en 2022 kam olta di e 2020 e 2021, minacanta fonti qui provizas aqui a granda urbi, nome [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]].

Che stato [[Kalifornia]], [[Usa]] - qua havas [[Mediteranea klimato]] e subisas sikeso dum somera monati - til la 13ma di julio 2022 enrejistresis {{formatnum:4026}} incendii. Altralatere, en diversa stati este de [[Rokoza Monti]] - parti de [[Missouri]] ed [[Illinois]], [[Kentucky]], parti de [[Virginia]] e [[Westal Virginia]] e la valo di [[Las Vegas]] - violentoza tempesti, komencinta ye la 24ma di julio, efektigis granda destruktado. Til la 31ma di julio, l'inundadi en Kentucky produktabis 26 morti&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Sobe para 26 o número de mortos em inundações no Kentucky (EUA)|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/07/31/inundacoes-kentucky-eua-mortos.htm|editero=UOL|publikigita ye=31ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt; ed adminime 37 plusa homi desaparinta.

== Eventi ==
* [[4ma di januaro]] - La 5 permananta membri di la [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]], en rara konsento, afirmas ke &quot;ne povos vinkesor ula nukleara milito, ed ol nulatempe mustas eventar&quot;.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=4ma di januaro 2022|titulo=‘No one can win a nuclear war’: Superpowers release rare joint statement| url=https://www.smh.com.au/world/europe/no-one-can-win-a-nuclear-war-superpowers-release-rare-joint-statement-20220104-p59lmf.html|editero=The Sydney Morning Herald|vidita ye=4ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - Guvernerio di [[Kazakstan]] dekretas urjanteso-stando pro populala protesti. Chefministro [[Asqar Uzaqbaýulı Mamïn|Asqar Mamïn]] e tota ministraro renuncas, samatempe kam prezidanto [[Qasım-Jomart Kemelulı Toqayev|Qasım-Jomart Toqayev]] removas [[Nursultan Äbişulı Nazarbayev|Nursultan Nazarbayev]] de lua ofico kom chef-sekretario di la Konsilistaro pri Sekureso di Kazakstan.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.reuters.com/markets/commodities/kazakhstan-government-resigns-after-violent-protests-over-fuel-price-2022-01-05/|idiomo={{en}}|editero=Reuters|publikigita ye=5ma di januaro 2022|titulo=Kazakh protesters torch public buildings; emergency declared, Cabinet resigns|surnomo=Auyezov|nomo=Olzhas}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di januaro]] - La quanto di personi infektita da [[COVID-19]] en tota mondo superiras 300 milioni.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=7ma di januaro 2022|titulo= Global Coronavirus Cases Top 300 Million| url=https://www.nytimes.com/live/2022/01/06/world/omicron-covid-vaccine-tests|editero=The New York Times|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di januaro]] - Che lago dil [[aquobarilo]] Furnas, en [[Minas Gerais]], [[Brazilia]], klifo krulas super 4 bateli transportanta turisti, e produktas 10 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://cnnespanol.cnn.com/2022/01/09/tragedia-en-Brazilia-montana-rocosa-cae-sobre-tres-navi-y-mata-a-por-lo-menos-dos-personas/|titulo=Al menos 8 muertos y dos desaparecidos tras la caída de una porción de montaña rocosa contra varios barcos en Brasilpublikigita ye=8ma di januaro 2022|editero= CNN en Español}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di januaro]] - Che quartero [[Bronx]], [[New York]], [[Usa]], incendio en edifico produktas 19 morti e deceni di plusa homi vundita.
* [[10ma di januaro]] - La Fakultato di Medicino dil Universitato di Maryland reportas pri l'unesma sucesoza transplanto [[kordio|kordiala]] de [[porko]] genetikale modifikita ad homo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10 January 2022|titulo= University of Maryland School of Medicine Faculty Sciencists and Clinicians Perform Historic First Successful Transplant of Porcine Heart into Adult Human with End-Stage Heart Disease| url=https://www.umms.org/ummc/news/2022/first-successful-transplant-of-porcine-heart-into-adult-human-heart|editero=University of Maryland Medical Center|vidita ye=11ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10ma di januaro 2022|titulo= Man gets genetically-modified pig heart in world-first transplant| url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-59944889|editero=BBC News}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di januaro]] - En [[Australia]], che urbo Onslow, enrejistresas la maxim varma [[temperaturo]] de la historio di la lando: 50,7 °C.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Hannam |nomo=Peter |titulo= Australia matches its hottest day on record as Western Australia town hits 50.7C |url=https://www.theguardian.com/australia-news/2022/jan/13/hottest-day-on-record-in-parts-of-western-australia-as-temperature-reaches-50c |editero=The Guardian |publikigita ye=13ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di januaro]] - Submara [[volkano]] Hunga Tonga eruptas en [[Tonga]] ed efektigas [[ondego]] qua produktas materiala domaji en l'arkipelago.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após tsunami em Tonga, EUA, Japão, Chile e Equador ficam em alerta |url= https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/01/15/erupcao-vulcao-tsunami-tonga.htm|publikigita ye=15ma di januaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[23ma di januaro]] - Eventas [[stato-stroko]] en [[Burkina Faso]]. Prezidanto [[Roch Marc Christian Kaboré]] revokesas ed arestesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mutinous soldiers announce overthrow of Burkina Faso president|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/24/burkina-faso-coup/|editero=The Washington Post|publikigita ye=24ma di januaro 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 23ma di januaro - Tropikala sturmo ''Ana'' produktas 88 morti en [[Madagaskar]], [[Malawi]] e [[Mozambik]].
* [[28ma di februaro]] - La quanto di dozi di [[vacino|vacini]] aplikita kontre [[COVID-19]] en tota mondo superiras 10 miliardi.
* [[30ma di januaro]] - Eventas legifantal elekti en [[Portugal]]. Partito Socialista unesmafoye obtenas la majoritato di la voti.
* [[6ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], chefo di [[Islamala Stato]] mortigesas da Usana trupi dum atako en [[Siria]].
* [[4ma di februaro]] til la [[20ma di februaro]] - Eventas [[Vintrala Olimpiala Ludi en Beijing, 2022|Vintrala Olimpiala Ludi]] en [[Beijing]], [[Popul-Republiko Chinia]].
* [[13ma di februaro]] - [[Frank-Walter Steinmeier]] rielektesas prezidanto di [[Germania]].
* [[15ma di februaro]] - Pluvego sur [[Petrópolis]], [[Brazilia]], produktas plu kam 100 morti, multa desaparinti,&lt;ref name=&quot;Petrop2022&quot;&gt;{{extera ligilo|dato=17ma di februaro 2022 |titulo=Petrópolis. Mais de 100 mortos e número de desaparecidos ainda por apurar. Situação &quot;quase de guerra&quot;|url=https://www.dn.pt/internacional/petropolis-mais-de-100-mortos-e-numero-de-desaparecidos-ainda-por-apurar-situacao-quase-de-guerra-14597136.html|editero=Diário de Notícias|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; e 269 ter-glitadi. Dum 6 hori la [[pluvo-quanto]] atingis 260 milimetri, plu kam la mezavalora quanto expektata por tota monato di februaro.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;&gt;{{extera ligilo|idiomo={{pt}}|dato=16ma di februaro 2022|url=https://www.cnnbrasil.com.br/nacional/mortes-chuvas-em-petropolis/|titulo=Desastre provocado pelas fortes chuvas deixa 78 mortos em Petrópolis (RJ)|editero=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di februaro]] - Prezidanto [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] de [[Rusia]] signatas dekreto agnoskanta la nedependo di [[Popul-Republiko Lugansk]] e [[Popul-Republiko Donetsk]].
* [[24ma di februaro]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Rusia komencas invadar Ukraina]].&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www1.folha.uol.com.br/mundo/2022/02/putin-autoriza-operacao-militar-na-ucrania.shtml|titulo=Putin inicia guerra contra a Ucrânia; Kiev e Otan falam em invasão total|publikigita ye=24ma di februaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: [[Rusia|Rusa]] trupi komencas siejar [[Zaporizhia]], ube jacas la maxim granda nukleara reaktoro di Europa.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=El Mundo|titulo=Los rusos sitian la central nuclear de Zaporiyia|url=https://www.elmundo.es/internacional/2022/03/01/621e660ae4d4d8b7128b45b6.html|publikigita ye=2ma di marto 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di marto]] - La quanto di mortinti pro [[COVID-19]] en tota mondo superiras 6 milion individui.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://edition.cnn.com/2022/03/07/health/global-covid-deaths-surpass-six-million/index.html|titulo=Global Covid-19 deaths surpass 6 million|editero=cnn.com |publikigita ye=7ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Chefi di stati di diversa landi kondamnas [[Rusia]] pos bombardo qua destruktas akush-hospitalo en [[Mariupol]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Children under rubble, says Zelensky, as Russia bombs hospital|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60657155|editero=bbc.co.uk|publikigita ye=9ma di marto 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di marto - Ciencisti anuncas ke li deskovris en [[Antarktika]] la restaji dil navo ''Endurance'', komandita dal explorero [[Ernest Shackleton]], qua sinkabis en 1915.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-60662541|titulo= Endurance: Shackleton's lost ship is found in Antarctic|vidita ye=9ma di marto 2022|publikigita ye=9 March 2022|editero=BBC News|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - Aviono [[Boeing 737]] de kompanio ''China Eastern Airlines'' iranta de [[Kunming]] a [[Guangzhou]] falas che montoza regiono Guangxi. Omna ek la 123 pasajeri e 9 kruani mortas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/03/21/aviao-com-133-passageiros-sofre-acidente-na-china.ghtml|titulo=Avião com 132 pessoas a bordo cai na China; veja vídeo|editero=G1|publikigita ye=21ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di aprilo]] - [[Shehbaz Sharif]], chefo dil opozantaro en la parlamento di [[Pakistan]], elektesas chefministro di la lando, pos ke [[Imran Khan]] recevis voto di desfido du dii ante.
* [[14ma di aprilo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa navo ''Moskva'' sinkesas da [[Ukraina]]na mar-armeo.
* [[20ma di aprilo]] - Pro l'invado di [[Ukraina]] da [[Rusia]], Rusa e [[Bielorusia|Bielorusa]] tenisisti exkluzesas pri partoprenar teniso-konkurso di Wimbledon.
* [[24ma di aprilo]] - [[Emmanuel Macron]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekto, kontre [[Marine Le Pen]].
* [[27ma di aprilo]] - [[Centrafrika]] komencas aceptar ''[[bitcoin]]'' kom legala pekunio, divenanta la duesma lando en la mondo qua facas to oficale.
* [[9ma di mayo]] - [[Mahinda Rajapaksa]], chefa ministro di [[Sri-Lanka]], renuncas pos intensa populala protesti.
* [[12ma di mayo]] - Cientisti montras imajo di [[nigra truo]] ''Sagittarius A*'', existanta an la centro di [[Lakto-Voyo]].
* [[13ma di mayo]] - [[Mohamed bin Zayed Al Nahyan]] elektesas prezidanto dil [[Unionita Araba Emirii]] 1 dio pos la morto dil antea prezidanto [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]].
* [[14ma di mayo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa trupi retretas de [[Harkiv]].
* [[24ma di mayo]] - En Uvalde, [[Texas]], [[Usa]], eventas pafado en primara skolo qua produktas 21 morti, di qui 19 esis pueri.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/05/24/tiroteio-em-escola-no-texas.ghtml|titulo=19 crianças e professora são assassinadas a tiros em escola nos EUA|vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=G1|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di junio]] - En [[Owo]], [[Nigeria]], adminime 50 personi mortigesas en du ataki per bombi e pafado.
* [[13ma di junio]] - En [[Delhi]], [[India]], [[kurta cirkuito]] efektigas fairo en 4-etaja edifico, produktanta 27 morti, 40 vunditi e 29 desaparinti.&lt;ref name=&quot;I&quot;&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=14ma di mayo 2022|titulo= Police arrest 2 after building fire kills 27 in New Delhi |url=https://www.independent.co.uk/news/police-ap-new-delhi-indian-narendra-modi-b2078929.html |editero=The Independent |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di junio]] - [[Kanada]] e [[Dania]] paktas pri dividar inter li la teritorio dil insuleto Hans, jacanta inter insulo Ellesmere, en Kanada, e [[Grenlando]].
* [[19ma di junio]] - En [[Kolumbia]], [[Gustavo Petro]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekti, e divenas l'unesma sinistrano elektita prezidanto di la lando.
* [[22ma di junio]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.2 che [[skalo di Richter]] frapas la frontiero inter [[Afganistan]] e [[Pakistan]], e produktas adminime 1000 morti e 1500 plusa homi vundita.&lt;ref name=&quot;WP1&quot;&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Faizi |nomo=Fazel Rahman|editero=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/afghanistan-earthquake-kills-at-least-155-people/2022/06/22/9c555e1c-f1ea-11ec-ac16-8fbf7194cd78_story.html|publikigita ye=22ma di junio 2022 |titulo=News agency: 1,000 dead, 1,500 injured in Afghan quake |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[24ma di junio]] - Polical agado che povra quartero ''Vila Cruzeiro'', norde del [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]] rezultas 23 morti.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.dw.com/pt-br/opera%C3%A7%C3%A3o-policial-na-vila-cruzeiro-%C3%A9-a-2%C2%AA-mais-letal-da-hist%C3%B3ria-do-rio/a-61933910|titulo=Ação na Vila Cruzeiro é a 2ª mais letal da história do Rio|editero=DW|idiomo={{pt}}|publikigita ye=27ma di mayo 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di junio]] - Landi de [[G7]] renkontras en Germania por diskutar sancioni kontre [[Rusia]] pro l'invado di Ukraina. Li decidas proskriptar importaco di Rusa [[oro]].
* [[1ma di julio]] - [[Yair Lapid]] sucedas [[Naftali Bennett]] kom chefministro di [[Israel]].
* [[7ma di julio]] - [[Unionita Rejio|Britaniana]] chefministro [[Boris Johnson]] renuncas, pos serio di renunci di altra membri di lua ministraro.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/uk-politics-62064789|titulo= Boris Johnson to resign as Conservative leader|publikigita ye=7ma di julio 2022|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], ex-chefministro di [[Japonia]], asasinesas per pafo dum diskursado en [[Nara]].
* [[11ma di julio]] - Unesma imaji veninta de [[kosmala teleskopo James Webb|kosmala teleskopo ''James Webb'']] montresas publike. Li montras [[galaxio]] nomizita '' SMACS 0723''.
* [[12ma di julio]] - [[Europana Uniono]] anuncas ke [[Kroatia]] adoptos [[Euro]] kom monetaro en 2023.
* [[15ma di julio]] - En [[Sri-Lanka]], prezidanto [[Gotabaya Rajapaksa]] renuncas, pos protesti kontre ekonomiala krizo. Chefa ministro [[Ranil Wickremesinghe]] indikesas provizore kom prezidanto.
* [[18ma di julio]] - En [[India]] eventas prezidantal elekti, e [[Draupadi Murmu]] divenas la duesma [[muliero]] elektita por la prezidanteso en la lando.
* [[24ma di julio]] - En [[Kyushu]], [[Japonia]], [[volkano]] Sakurajima eruptas, e du urbeti vicine ol evakuesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo= Volcanic eruption in Japan forces evacuations in 2 towns|url=https://phys.org/news/2022-07-japan-sakurajima-volcano-erupts-triggering.html |editero=Phys.org|publikigita ye =25ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[25ma di julio]] - [[Papo Franciskus]] voyajas a [[Kanada]], ube ilu pregas pardono por pasinta abuzi da katolik-eklezio kontre aborijeni.
* [[4ma di agosto]] - Pro la vizito di Usana deputatino Nancy Pelosi a [[Taiwan]], [[Popul-Republiko Chinia]] facas la maxim granda militala praktikado de lua historio.
* [[7ma di agosto]] - [[Gustavo Petro]], l'unesma prezidanto di sinistra de [[Kolumbia]], asumas la prezidanteso, sucedanta [[Iván Duque Márquez]].
* [[9ma di agosto]] - [[James Marape]] rielektesas chefministro di [[Papua-Nova-Guinea]] dal parlamento.
* [[12ma di agosto]] - En Chautauqua, [[Nova-York]], [[Usa]], [[Salman Rushdie]], Britanian-Usana skriptisto naskinta en [[India]], vundesas per kultelo plurafoye ante diskursar che lokala edukerio.
* [[21ma di novembro]] til la [[18ma di decembro]] - [[Mondala Kupo di Futbalo]] eventos en [[Katar]].

== Naski ==

== Morti ==
[[Arkivo:Richard Leakey (headshot).jpg|130px|thumb|[[Richard Leakey]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Richard Leakey]], Keniana paleontologiisto (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.president.go.ke/2022/01/02/message-of-condolence-from-h-e-hon-uhuru-kenyatta-following-the-death-of-former-head-of-public-service-dr-richard-leakey/ Message of Condolence from H.E Hon. Uhuru Kenyatta following the death of former Head of Public Service Dr Richard Leakey]&lt;/ref&gt;
* [[3ma di januaro]] - [[Viktor Saneyev]], Rusa-Sovietiana atleto, Olimpiala championo (n. 1945)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Georgian Three-Time Olympic Champion Viktor Saneyev Passes Away|url=https://georgianjournal.ge/sports/37643-georgian-three-time-olympic-champion-viktor-saneyev-passes-away.html|publikigita ye=3ma di januaro 2022|editero=Georgian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - [[Mircea Stoenescu]], Rumaniana futbalisto (n. 1943)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Mircea Stoenescu|url=https://www.gsp.ro/fotbal/liga-1/mircea-stoenescu-se-simte-umilit-de-actualii-jucatori-si-conducatori-ai-ciinilor-noi-am-scris-istoria-frumoasa-a-clubului-cu-voi-mi-e-rusine-442735.html|publikigita ye=5ma di januaro 2022|editero=Romanian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di januaro]] - [[Sidney Poitier]], Bahaman-Usana cinem-aktoro (n. 1927)&lt;ref&gt;[https://www.irishmirror.ie/showbiz/celebrity-news/breaking-sir-sidney-poitier-dead-25884555.amp Sir Sidney Poitier dead: Oscar-winning Hollywood star tragically dies as tributes pour in]&lt;/ref&gt;
* 6ma di januaro - [[Peter Peter Bogdanovich]], Usana filmifisto (n. 1939)
* [[9ma di januaro]] - [[Toshiki Kaifu]], chefministro di Japonia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Ex-Japan PM Kaifu dies at 91|url=https://mainichi.jp/english/articles/20220114/p2g/00m/0na/020000c}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di januaro - [[Bob Saget]], Usan aktoro e komediisto (n. 1956)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Muere Bob Saget, estrella de la famosa serie &quot;Full House&quot;|url=https://www.eluniversal.com.mx/espectaculos/farandula/muere-bob-saget-estrella-de-la-famosa-serie-full-house |publikigita ye=9ma di januaro 2022|editero=El Universal|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Ambassador Bob Dewar with Ernest Shonekan (3509232597) (headshot).jpg|thumb|130px|[[Ernest Shonekan]]]]
* [[11ma di januaro]] - [[Ernest Shonekan]], prezidanto di Nigeria (n. 1942)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://thestreetjournal.org/former-nigerian-leader-ernest-shonekan-dies-at-85/|titulo= Former Nigerian leader Ernest Shonekan dies at 85|autoro=Jenny Ese Obukohwo|publikigita ye=11ma di januaro 2022|idiomo={{en}}|editero=The Streetjournal}}&lt;/ref&gt;
* [[16ma di januaro]] - [[Ibrahim Boubacar Keïta]], chefa ministro e prezidanto di Mali (n. 1945)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/malis-ousted-president-ibrahim-boubacar-keita-has-died-says-former-justice-2022-01-16/ Mali's ousted president Ibrahim Boubacar Keita dies, former minister says]&lt;/ref&gt;
* [[20ma di januaro]] - [[Elza Soares]], Braziliana kantistino (n. 1930)
* 20ma di januaro - [[Meat Loaf]], Usana kantisto (n. 1947)
* [[23ma di januaro]] - [[Thierry Mugler]], Franca modisto (n. 1948)
* 23ma di januaro - [[Keto Losaberidze]], Gruziana-Sovietiana arkpafistino (n. 1949)
* [[2ma di februaro]] - [[Monica Vitti]], Italian aktorino (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=È morta Monica Vitti, talento smisurato del cinema italiano|url=https://www.repubblica.it/spettacoli/cinema/2022/02/02/news/monica_vitti-249574730/|publikigita ye=2ma di februaro 2022 |editero=la Repubblica|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[3ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], 2ma kalifo de [[Islamana Stato]] (n. 1976)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-60246129|titulo= Islamic State leader Abu Ibrahim al-Qurayshi killed in Syria, US says|publikigita ye=4ma di februaro 2022|vidita ye=7ma di februaro 2022|editero=Bbc.com}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Christos_Sartzetakis_(1989)_(headshot).jpg|thumb|130px|[[Kristos Sartzetakis]]]]
* 3ma di februaro - [[Kristos Sartzetakis]], 4ma prezidanto di Grekia (n. 1929)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Former president Christos Sartzetakis dead at 92 &amp;#124; eKathimerini.com|url=https://www.ekathimerini.com/society/1176800/former-resident-christos-sartzetakis-dead-at-93/|editero=Ekathimerini.com|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di februaro]] - [[Luc Montagnier]], Franca virologiisto, Nobel-laureato (n. 1932)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Luc Montagnier, codécouvreur du virus du sida et Prix Nobel de médecine en 2008, est mort|url=https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2022/02/10/luc-montagnier-codecouvreur-du-virus-du-sida-et-prix-nobel-de-medecine-en-2008-est-mort_6113151_3382.html|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di februaro]] - [[Manuel Esquivel]], chefministro di Belize (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.breakingbelizenews.com/2022/02/10/former-prime-minister-right-honourable-sir-manuel-esquivel-passes/ Former Prime Minister Right Honourable Sir Manuel Esquivel passes]&lt;/ref&gt;
* [[16ma di februaro]] - [[Amos Sawyer]], provizora prezidanto di Liberia (n. 1945)
* [[20ma di februaro]] - [[Oleksandr Sydorenko]], Ukrainana natisto, Olimpiala championo (n. 1960)
* [[28ma di februaro]] - [[Abuzed Omar Dorda]], prezidanto di Libia (n. 1944)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=الوسط |nomo=بوابة |idiomo={{ar}}|titulo= وفاة أبوزيد دوردة في القاهرة عن عمر ناهز 78 عاما |url=http://alwasat.ly/news/libya/350812 |vidita ye=28ma di februaro 2022 |editero=Alwasat News }}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Pride of Performance Award by President of Pakistan (headshot).jpg|thumb|130px|&lt;small&gt;[[Muhammad Rafiq Tarar]]&lt;/small&gt;]]
[[Arkivo:FoosLollBerlin190917-21_(cropped).jpg|thumb|130px|[[Taylor Hawkins]]]]
* [[7ma di marto]] - [[Muhammad Rafiq Tarar]], prezidanto di Pakistan (n. 1929)&lt;ref&gt;[https://en.dailypakistan.com.pk/07-Mar-2022/former-pakistan-president-rafiq-tarar-passes-away Former Pakistan president Rafiq Tarar passes away]&lt;/ref&gt;
* [[11ma di marto]] - [[Rupiah Banda]], prezidanto di Zambia (n. 1937)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url= https://www.reuters.com/world/africa/zambias-former-president-rupiah-banda-dies-aged-85-2022-03-11/ |titulo=Zambia's former president Rupiah Banda dies aged 85}}&lt;/ref&gt;
* [[12ma di marto]] - [[Karl Offmann]], prezidanto di Maurico (n. 1940)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://mbcradio.tv/article/karl-offmann-n%E2%80%99est-plus |titulo=Karl Offmann n’est plus.|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di marto]] - [[William Hurt]], Usan aktoro (n. 1950)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=William Hurt Dies: Oscar-Winning Actor Was 71|url=https://deadline.com/2022/03/william-hurt-dies-oscar-winning-actor-was-71-1234977307/}}&lt;/ref&gt;
* [[19ma di marto]] - [[Shahabuddin Ahmed]], prezidanto di Bangladesh (n. 1930)&lt;ref&gt;[https://www.tbsnews.net/bangladesh/obituary/former-president-shahabuddin-passes-away-387382 Former president Shahabuddin passes away]&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - [[Soumeylou Boubèye Maïga]], chefministro di Mali (n. 1954)
* [[25ma di marto]] - [[Taylor Hawkins]], Usana kantisto (n. 1972)
* [[27ma di marto]] - [[Ayaz Mutalibov]], prezidanto di Azerbaijan (n. 1938)
* [[31ma di marto]] - [[Georgi Atanasov]], chefministro di Bulgaria (n. 1933)
* [[3ma di aprilo]] - [[Lygia Fagundes Telles]], Braziliana skriptistino (n. 1918)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/sp/sao-paulo/noticia/2022/04/03/escritora-lygia-fagundes-telles-morre-aos-98-anos.ghtml |titulo=Escritora Lygia Fagundes Telles morre aos 98 anos em SP|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di aprilo]] - [[Django Sissoko]], chefministro di Mali (n. 1948)
* [[5ma di aprilo]] - [[Sidney Altman]], Kanadan-Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1939)&lt;ref&gt;[https://news.yale.edu/2022/04/06/sidney-altman-pathbreaking-scientist Sidney Altman, pathbreaking scientist]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di aprilo]] - [[Dušan Čkrebić]], chefministro e prezidanto di Serbia (n. 1927)
* [[9ma di aprilo]] - [[Jack Higgins]], Angla skriptisto (n. 1929)
* [[13ma di aprilo]] - [[Freddy Rincón]], Kolumbiana futbalisto (n. 1966)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://ge.globo.com/futebol/futebol-internacional/noticia/2022/04/14/idolo-colombiano-freddy-rincon-morre-aos-55-anos.ghtml|titulo=Ídolo colombiano Freddy Rincón morre aos 55 anos|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di aprilo]] - [[Mwai Kibaki]], prezidanto di Kenia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo= Ex-President Mwai Kibaki dies, Uhuru announces |surnomo=Mwangi |nomo=Denis |editero=Pulselive Kenya |publikigita ye=22ma di aprilo 2022 |vidita ye=22ma di aprilo 2022 |url= https://www.pulselive.co.ke/news/local/ex-president-mwai-kibaki-dies-uhuru-announces/kwn0wsm}}&lt;/ref&gt;
* 21ma di aprilo - [[Jacques Perrin]], Franc aktoro e filmifisto (n. 1941)
[[Arkivo:Leonid_Kravchuk.jpg|thumb|130px|[[Leonid Kravchuk]]]]
* [[10ma di mayo]] - [[Leonid Kravchuk]], prezidanto di Ukraina (n. 1934)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://ukranews.com/en/amp/news/856037-leonid-kravchuk-died-first-president-of-ukraine-passed-away-at-age-of-88|titulo=Leonid Kravchuk Died. First President Of Ukraine Passed Away At Age Of 88|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di mayo]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]], prezidanto di Unionita Araba Emirati (n. 1948)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Turak |nomo=Natasha |url=https://www.cnbc.com/2022/05/13/uae-president-sheikh-khalifa-bin-zayed-has-died.html |publikigita ye=13ma di mayo 2022 |titulo=UAE President Sheikh Khalifa bin Zayed has died at age 73 |vidita ye=13ma di mayo 2022|editero=CNBC|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 13ma di mayo - [[Ben Roy Mottelson]], Usana-Daniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1926)
* [[17ma di mayo]] - [[Vangelis]], Greka kompozisto e muzikisto (n. 1943)
* [[26ma di mayo]] - [[Ciriaco De Mita]], prezidanto di Italia (n. 1928)
* 26ma di mayo - [[Ray Liotta]], Usan aktoro (n. 1954)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|nomo=Mike Fleming Jr,Erik Pedersen |publikigita ye=26ma di mayo 2022|titulo=Ray Liotta Dies: 'Goodfellas' Star &amp; 'Field Of Dreams' Actor Was 67 |url=https://deadline.com/2022/05/ray-liotta-dies-67-goodfellas-1235033521/ |vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=Deadline |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[28ma di mayo]] - [[Evaristo Carvalho]], chefministro e prezidanto di San-Tome e Principe (n. 1941)
* 28ma di mayo - [[Bujar Nishani]], prezidanto di Albania (n. 1966)&lt;ref&gt;[https://english.a2news.com/2022/05/28/former-albanian-president-bujar-nishani-passed-away-at-55/ Former Albanian President, Bujar Nishani, passed away at 55]&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Milton Gonçalves 26 PMB cropped.jpg|thumb|130px|[[Milton Gonçalves]]]]
* [[30ma di mayo]] - [[Milton Gonçalves]], Brazilian aktoro (n. 1933)
* 30ma di mayo - [[Boris Pahor]], Sloveniana skriptisto (n. 1913)&lt;ref&gt;[https://english.sta.si/3043276/boris-pahor-trieste-based-slovenian-writer-dies Boris Pahor, Trieste-based Slovenian writer, dies]&lt;/ref&gt;
* [[17ma di junio]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Franc aktoro (n. 1930)
* [[21ma di junio]] - [[Dragan Tomić]], provizora prezidanto di Serbia (n. 1936)
* [[22ma di junio]] - [[Jüri Tarmak]], Estoniana-Sovietiana atleto (n. 1946)
* [[3ma di julio]] - [[Robert Curl]], Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1933)&lt;ref&gt;[https://www.chemistryworld.com/news/chemistry-nobel-laureate-robert-curl-dies-at-88/4015908.article Chemistry Nobel laureate Robert Curl dies at 88]&lt;/ref&gt;
* [[6ma di julio]] - [[James Caan]], American actor (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.thewrap.com/james-caan-godfather-and-thief-actor-dies-at-82/ James Caan, ‘Godfather’ and ‘Thief’ Actor, Dies at 82]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di julio]] - [[Jacob Nena]], prezidanto di Mikronezia (n. 1941)&lt;ref&gt;[https://fsmembassy.fm/in-memoriam-the-honorable-jacob-nena/ In Memoriam: The Honorable Jacob Nena]&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], chefministro di Japonia (n. 1954)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Former Prime Minister Shinzo Abe dies after being shot in Nara|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2022/07/08/national/shinzo-abe-dead-nara-shooting/|publikigita ye=8ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[José Eduardo dos Santos]], prezidanto di Angola (n. 1942)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/angolas-former-president-dos-santos-dies-79-2022-07-08/ Angola's former president dos Santos dies at 79]&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[Luis Echeverría Álvarez]], prezidanto di Mexikia (n. 1922)&lt;ref&gt;[https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/2022/07/09/fallece-luis-echeverria-alvarez-presidente-de-mexico-de-1970-a-1976/ Fallece Luis Echeverría Álvarez, presidente de México de 1970 a 1976] {{es}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di julio]] - [[Francisco Morales Bermúdez]], chefa ministro e prezidanto di Peru (n. 1921)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Francisco Morales Bermúdez falleció a los 100 años|url=https://elcomercio.pe/politica/francisco-morales-bermudez-fallecio-a-los-100-anos-noticia |editero=El Comercio|idiomo={{es}}|publikigita ye=15ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Museum_Ludwig_-_Pressekonferenz_-_Claes_Oldenburg-3942.jpg|thumb|130px|[[Claes Oldenburg]]]]
* [[18ma di julio]] - [[Claes Oldenburg]], Sueda-Usana skultisto (n. 1929)
* [[25ma di julio]] - [[David Trimble]], Nord-Irlandana politikisto, Nobel-laureato (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.bbc.co.uk/news/uk-northern-ireland-62299285/ David Trimble: Former Northern Ireland first minister and UUP leader dies]&lt;/ref&gt;
* [[31ma di julio]] - [[Fidel Valdez Ramos]], prezidanto di Filipini (n. 1928)&lt;ref&gt;{{Citez jurnalo od edituro‎|titulo=Philippine History Module-based Learning I' 2002 Ed.|url=https://books.google.com/books?id=ITLRpPrrcykC&amp;dq=Fidel+Valdez+Ramos+1928&amp;pg=PA209|autoro=Rex Bookstore, Inc.|isbn=9789712334498|editero=Google Books}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di agosto]] - [[Jô Soares]], Braziliana komediisto, aktoro, skriptisto e televiziono-prizentisto (n. 1938)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=5ma di agosto 2022 |surnomo=Álvares |nomo=Débora|titulo=Brazilian humorist, talk show host Jô Soares dies at 84 |url=https://apnews.com/article/entertainment-caribbean-brazil-sao-paulo-talk-shows-7ac354e06c7a2111353555e5cd2c477d |vidita ye=2022-08-06 |editero=AP NEWS |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di agosto]] - [[Ezekiel Alebua]], chefministro di Insuli Salomon (n. 1947)
* [[8ma di agosto]] - [[Olivia Newton-John]], Angla-Australiana kantistino, kompozistino, aktorino e politikal aktivistino (n. 1948)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Olivia Newton-John, estrela de 'Grease', morre aos 73 anos|url=https://www.uol.com.br/splash/noticias/2022/08/08/olivia-newton-john-de-grease-morre-aos-73-anos.htm|editero=UOL|publikigita ye=8ma di agosto 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

== Nobel-premiiziti ==
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 2020a]]</text>
      <sha1>b0hts3q1wkhvo9vy647d6klmuw5tl7n</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995062</id>
      <parentid>995061</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T12:46:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+texto, referi</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="34743" xml:space="preserve">{{21ma yarcento}}
La yaro '''2022''' (MMXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komenconta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esas la 22ma yaro de la triesma yarmilo, la 22ma yaro de la 21ma yarcento, e la 3ma yaro de la [[yari 2020a]].

== Klimato ed ambiento* ==
En [[Brazilia]], somerala pluvegi en la stato [[Sao Paulo (stato)|Sao Paulo]] afektis 27 municipi en januaro, produktis 24 morti e 1546 familii perdis partale o totale lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mortes pelas chuvas chegam a 24 em São Paulo|editero=Folha de S.Paulo|publikigita ye=31ma di januaro 2022|idiomo={{pt}}|url=https://www1.folha.uol.com.br/cotidiano/2022/01/bebe-morre-em-deslizamento-de-terra-em-itapevi-sp.shtml}}&lt;/ref&gt; Ye la [[15ma di februaro]], 6-hora pluvego falis sur [[Petrópolis]], [[Rio de Janeiro (stato)|stato Rio de Janeiro]], [[Brazilia]], e produktis adminime 78 morti e 269 ter-glitadi.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;/&gt; De la 22ma di februaro til la 16ma di marto 2022, pluvegi frapis urbo Bukavu, [[Demokratial Republiko Kongo]], e produktis 16 morti. De mayo til julio, komencinta ye la 22ma di mayo, eventis pluvegi che stati [[Pernambuco]] ed [[Alagoas]], en [[Brazilia]]. En Pernambuco, li produktis 128 morti ed efektigis serioza domaji en 14 urbi, qui deklaris &quot;urjanteso-stando&quot;.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Enchentes em Pernambuco: entenda, veja detalhes da tragédia e como ajudar|editero=Costa Norte |url=https://costanorte.com.br/variedades/enchentes-em-pernambuco-entenda-veja-detalhes-da-tragedia-e-como-ajudar-1.386693|publikigita ye=30ma di mayo 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após resgate da última vítima de enchentes em Pernambuco, bombeiros e cães retornam a Fortaleza|editero=Diário do Nordeste|url=https://diariodonordeste.verdesmares.com.br/ceara/apos-resgate-da-ultima-vitima-de-enchentes-em-pernambuco-bombeiros-e-caes-retornam-a-fortaleza-1.3239948|publikigita ye =5ma di junio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La statistiko por [[Alagoas]] esis 56 urbi en &quot;urjanteso-stando&quot;, 6 morti, 1 desaparinto, e 66 plusa homi perdis komplete o mustis abandonar lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/al/alagoas/noticia/2022/07/05/passa-de-64-mil-o-numero-de-desalojados-e-desabrigados-por-causa-das-chuvas-em-alagoas.ghtml|titulo=Passa de 66 mil o número de desalojados e desabrigados por causa das chuvas em Alagoas|editero=G1|publikigita ye=5ma di julio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

La varmego dum [[somero]] en [[Europa]] produktabis, til la 19ma di julio 2022, adminime {{formatnum:3600}} morti, temperaturala rekordi en multa landi, e grandega incendii.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=2022-07-19 |titulo=Heatwave: Ferocious European heat heads north |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-62216159 |vidita ye=19ma di julio 2022 |editero=BBC News}}&lt;/ref&gt; Ye la 19ma di julio en [[Skotia]], la temperaturi atingas 35°C, rekordo en la historio di la regiono. En [[London]], la temperaturi atingas 40°C ye la sama dio, e multa incendii eventas. Ye la 12ma di agosto, Britaniana guvernerio deklaris sikeso-stando en 8 regioni di la lando. Ca deklaro posibligas dekretar porcionigo di aquo.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.publico.pt/2022/08/12/azul/noticia/governo-britanico-declarar-seca-varias-regioes-inglaterra-2016986|titulo=Governo britânico declara seca em oito regiões de Inglaterra|publikigita ye=12ma di agosto 2022|editero=Público|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La longa periodo di sikeso komencinta la yaro 2000 e la klimatala chanjo anticipis la fairego-sezono en sudal Europa, kompare 2020 e 2021.

En [[Brazilia]], la sikeso dum vintrala monati (junio e julio) esis plu granda en 2022 kam olta di e 2020 e 2021, minacanta fonti qui provizas aqui a granda urbi, nome [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]].

Che stato [[Kalifornia]], [[Usa]] - qua havas [[Mediteranea klimato]] e subisas sikeso dum somera monati - til la 13ma di julio 2022 enrejistresis {{formatnum:4026}} incendii. En [[Mexikia]], la forta sikeso minacis la furniso di aquo en multa urbi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo |url=https://larepublica.pe/mundo/2022/07/13/extrema-sequia-en-mexico-declaran-emergencia-y-racionaran-agua-en-varias-ciudades/|titulo=Extrema sequía en México: declaran emergencia y racionarán agua en varias ciudades|publikigita ye=13ma di agosto 2022|editero=La República|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; Altralatere, en diversa stati este de [[Rokoza Monti]] - parti de [[Missouri]] ed [[Illinois]], [[Kentucky]], parti de [[Virginia]] e [[Westal Virginia]] e la valo di [[Las Vegas]] - violentoza tempesti, komencinta ye la 24ma di julio, efektigis granda destruktado. Til la 31ma di julio, l'inundadi en Kentucky produktabis 26 morti&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Sobe para 26 o número de mortos em inundações no Kentucky (EUA)|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/07/31/inundacoes-kentucky-eua-mortos.htm|editero=UOL|publikigita ye=31ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt; ed adminime 37 plusa homi desaparinta.

== Eventi ==
* [[4ma di januaro]] - La 5 permananta membri di la [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]], en rara konsento, afirmas ke &quot;ne povos vinkesor ula nukleara milito, ed ol nulatempe mustas eventar&quot;.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=4ma di januaro 2022|titulo=‘No one can win a nuclear war’: Superpowers release rare joint statement| url=https://www.smh.com.au/world/europe/no-one-can-win-a-nuclear-war-superpowers-release-rare-joint-statement-20220104-p59lmf.html|editero=The Sydney Morning Herald|vidita ye=4ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - Guvernerio di [[Kazakstan]] dekretas urjanteso-stando pro populala protesti. Chefministro [[Asqar Uzaqbaýulı Mamïn|Asqar Mamïn]] e tota ministraro renuncas, samatempe kam prezidanto [[Qasım-Jomart Kemelulı Toqayev|Qasım-Jomart Toqayev]] removas [[Nursultan Äbişulı Nazarbayev|Nursultan Nazarbayev]] de lua ofico kom chef-sekretario di la Konsilistaro pri Sekureso di Kazakstan.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.reuters.com/markets/commodities/kazakhstan-government-resigns-after-violent-protests-over-fuel-price-2022-01-05/|idiomo={{en}}|editero=Reuters|publikigita ye=5ma di januaro 2022|titulo=Kazakh protesters torch public buildings; emergency declared, Cabinet resigns|surnomo=Auyezov|nomo=Olzhas}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di januaro]] - La quanto di personi infektita da [[COVID-19]] en tota mondo superiras 300 milioni.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=7ma di januaro 2022|titulo= Global Coronavirus Cases Top 300 Million| url=https://www.nytimes.com/live/2022/01/06/world/omicron-covid-vaccine-tests|editero=The New York Times|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di januaro]] - Che lago dil [[aquobarilo]] Furnas, en [[Minas Gerais]], [[Brazilia]], klifo krulas super 4 bateli transportanta turisti, e produktas 10 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://cnnespanol.cnn.com/2022/01/09/tragedia-en-Brazilia-montana-rocosa-cae-sobre-tres-navi-y-mata-a-por-lo-menos-dos-personas/|titulo=Al menos 8 muertos y dos desaparecidos tras la caída de una porción de montaña rocosa contra varios barcos en Brasilpublikigita ye=8ma di januaro 2022|editero= CNN en Español}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di januaro]] - Che quartero [[Bronx]], [[New York]], [[Usa]], incendio en edifico produktas 19 morti e deceni di plusa homi vundita.
* [[10ma di januaro]] - La Fakultato di Medicino dil Universitato di Maryland reportas pri l'unesma sucesoza transplanto [[kordio|kordiala]] de [[porko]] genetikale modifikita ad homo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10 January 2022|titulo= University of Maryland School of Medicine Faculty Sciencists and Clinicians Perform Historic First Successful Transplant of Porcine Heart into Adult Human with End-Stage Heart Disease| url=https://www.umms.org/ummc/news/2022/first-successful-transplant-of-porcine-heart-into-adult-human-heart|editero=University of Maryland Medical Center|vidita ye=11ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10ma di januaro 2022|titulo= Man gets genetically-modified pig heart in world-first transplant| url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-59944889|editero=BBC News}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di januaro]] - En [[Australia]], che urbo Onslow, enrejistresas la maxim varma [[temperaturo]] de la historio di la lando: 50,7 °C.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Hannam |nomo=Peter |titulo= Australia matches its hottest day on record as Western Australia town hits 50.7C |url=https://www.theguardian.com/australia-news/2022/jan/13/hottest-day-on-record-in-parts-of-western-australia-as-temperature-reaches-50c |editero=The Guardian |publikigita ye=13ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di januaro]] - Submara [[volkano]] Hunga Tonga eruptas en [[Tonga]] ed efektigas [[ondego]] qua produktas materiala domaji en l'arkipelago.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após tsunami em Tonga, EUA, Japão, Chile e Equador ficam em alerta |url= https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/01/15/erupcao-vulcao-tsunami-tonga.htm|publikigita ye=15ma di januaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[23ma di januaro]] - Eventas [[stato-stroko]] en [[Burkina Faso]]. Prezidanto [[Roch Marc Christian Kaboré]] revokesas ed arestesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mutinous soldiers announce overthrow of Burkina Faso president|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/24/burkina-faso-coup/|editero=The Washington Post|publikigita ye=24ma di januaro 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 23ma di januaro - Tropikala sturmo ''Ana'' produktas 88 morti en [[Madagaskar]], [[Malawi]] e [[Mozambik]].
* [[28ma di februaro]] - La quanto di dozi di [[vacino|vacini]] aplikita kontre [[COVID-19]] en tota mondo superiras 10 miliardi.
* [[30ma di januaro]] - Eventas legifantal elekti en [[Portugal]]. Partito Socialista unesmafoye obtenas la majoritato di la voti.
* [[6ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], chefo di [[Islamala Stato]] mortigesas da Usana trupi dum atako en [[Siria]].
* [[4ma di februaro]] til la [[20ma di februaro]] - Eventas [[Vintrala Olimpiala Ludi en Beijing, 2022|Vintrala Olimpiala Ludi]] en [[Beijing]], [[Popul-Republiko Chinia]].
* [[13ma di februaro]] - [[Frank-Walter Steinmeier]] rielektesas prezidanto di [[Germania]].
* [[15ma di februaro]] - Pluvego sur [[Petrópolis]], [[Brazilia]], produktas plu kam 100 morti, multa desaparinti,&lt;ref name=&quot;Petrop2022&quot;&gt;{{extera ligilo|dato=17ma di februaro 2022 |titulo=Petrópolis. Mais de 100 mortos e número de desaparecidos ainda por apurar. Situação &quot;quase de guerra&quot;|url=https://www.dn.pt/internacional/petropolis-mais-de-100-mortos-e-numero-de-desaparecidos-ainda-por-apurar-situacao-quase-de-guerra-14597136.html|editero=Diário de Notícias|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; e 269 ter-glitadi. Dum 6 hori la [[pluvo-quanto]] atingis 260 milimetri, plu kam la mezavalora quanto expektata por tota monato di februaro.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;&gt;{{extera ligilo|idiomo={{pt}}|dato=16ma di februaro 2022|url=https://www.cnnbrasil.com.br/nacional/mortes-chuvas-em-petropolis/|titulo=Desastre provocado pelas fortes chuvas deixa 78 mortos em Petrópolis (RJ)|editero=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di februaro]] - Prezidanto [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] de [[Rusia]] signatas dekreto agnoskanta la nedependo di [[Popul-Republiko Lugansk]] e [[Popul-Republiko Donetsk]].
* [[24ma di februaro]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Rusia komencas invadar Ukraina]].&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www1.folha.uol.com.br/mundo/2022/02/putin-autoriza-operacao-militar-na-ucrania.shtml|titulo=Putin inicia guerra contra a Ucrânia; Kiev e Otan falam em invasão total|publikigita ye=24ma di februaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: [[Rusia|Rusa]] trupi komencas siejar [[Zaporizhia]], ube jacas la maxim granda nukleara reaktoro di Europa.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=El Mundo|titulo=Los rusos sitian la central nuclear de Zaporiyia|url=https://www.elmundo.es/internacional/2022/03/01/621e660ae4d4d8b7128b45b6.html|publikigita ye=2ma di marto 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di marto]] - La quanto di mortinti pro [[COVID-19]] en tota mondo superiras 6 milion individui.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://edition.cnn.com/2022/03/07/health/global-covid-deaths-surpass-six-million/index.html|titulo=Global Covid-19 deaths surpass 6 million|editero=cnn.com |publikigita ye=7ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Chefi di stati di diversa landi kondamnas [[Rusia]] pos bombardo qua destruktas akush-hospitalo en [[Mariupol]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Children under rubble, says Zelensky, as Russia bombs hospital|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60657155|editero=bbc.co.uk|publikigita ye=9ma di marto 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di marto - Ciencisti anuncas ke li deskovris en [[Antarktika]] la restaji dil navo ''Endurance'', komandita dal explorero [[Ernest Shackleton]], qua sinkabis en 1915.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-60662541|titulo= Endurance: Shackleton's lost ship is found in Antarctic|vidita ye=9ma di marto 2022|publikigita ye=9 March 2022|editero=BBC News|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - Aviono [[Boeing 737]] de kompanio ''China Eastern Airlines'' iranta de [[Kunming]] a [[Guangzhou]] falas che montoza regiono Guangxi. Omna ek la 123 pasajeri e 9 kruani mortas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/03/21/aviao-com-133-passageiros-sofre-acidente-na-china.ghtml|titulo=Avião com 132 pessoas a bordo cai na China; veja vídeo|editero=G1|publikigita ye=21ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di aprilo]] - [[Shehbaz Sharif]], chefo dil opozantaro en la parlamento di [[Pakistan]], elektesas chefministro di la lando, pos ke [[Imran Khan]] recevis voto di desfido du dii ante.
* [[14ma di aprilo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa navo ''Moskva'' sinkesas da [[Ukraina]]na mar-armeo.
* [[20ma di aprilo]] - Pro l'invado di [[Ukraina]] da [[Rusia]], Rusa e [[Bielorusia|Bielorusa]] tenisisti exkluzesas pri partoprenar teniso-konkurso di Wimbledon.
* [[24ma di aprilo]] - [[Emmanuel Macron]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekto, kontre [[Marine Le Pen]].
* [[27ma di aprilo]] - [[Centrafrika]] komencas aceptar ''[[bitcoin]]'' kom legala pekunio, divenanta la duesma lando en la mondo qua facas to oficale.
* [[9ma di mayo]] - [[Mahinda Rajapaksa]], chefa ministro di [[Sri-Lanka]], renuncas pos intensa populala protesti.
* [[12ma di mayo]] - Cientisti montras imajo di [[nigra truo]] ''Sagittarius A*'', existanta an la centro di [[Lakto-Voyo]].
* [[13ma di mayo]] - [[Mohamed bin Zayed Al Nahyan]] elektesas prezidanto dil [[Unionita Araba Emirii]] 1 dio pos la morto dil antea prezidanto [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]].
* [[14ma di mayo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa trupi retretas de [[Harkiv]].
* [[24ma di mayo]] - En Uvalde, [[Texas]], [[Usa]], eventas pafado en primara skolo qua produktas 21 morti, di qui 19 esis pueri.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/05/24/tiroteio-em-escola-no-texas.ghtml|titulo=19 crianças e professora são assassinadas a tiros em escola nos EUA|vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=G1|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di junio]] - En [[Owo]], [[Nigeria]], adminime 50 personi mortigesas en du ataki per bombi e pafado.
* [[13ma di junio]] - En [[Delhi]], [[India]], [[kurta cirkuito]] efektigas fairo en 4-etaja edifico, produktanta 27 morti, 40 vunditi e 29 desaparinti.&lt;ref name=&quot;I&quot;&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=14ma di mayo 2022|titulo= Police arrest 2 after building fire kills 27 in New Delhi |url=https://www.independent.co.uk/news/police-ap-new-delhi-indian-narendra-modi-b2078929.html |editero=The Independent |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di junio]] - [[Kanada]] e [[Dania]] paktas pri dividar inter li la teritorio dil insuleto Hans, jacanta inter insulo Ellesmere, en Kanada, e [[Grenlando]].
* [[19ma di junio]] - En [[Kolumbia]], [[Gustavo Petro]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekti, e divenas l'unesma sinistrano elektita prezidanto di la lando.
* [[22ma di junio]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.2 che [[skalo di Richter]] frapas la frontiero inter [[Afganistan]] e [[Pakistan]], e produktas adminime 1000 morti e 1500 plusa homi vundita.&lt;ref name=&quot;WP1&quot;&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Faizi |nomo=Fazel Rahman|editero=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/afghanistan-earthquake-kills-at-least-155-people/2022/06/22/9c555e1c-f1ea-11ec-ac16-8fbf7194cd78_story.html|publikigita ye=22ma di junio 2022 |titulo=News agency: 1,000 dead, 1,500 injured in Afghan quake |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[24ma di junio]] - Polical agado che povra quartero ''Vila Cruzeiro'', norde del [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]] rezultas 23 morti.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.dw.com/pt-br/opera%C3%A7%C3%A3o-policial-na-vila-cruzeiro-%C3%A9-a-2%C2%AA-mais-letal-da-hist%C3%B3ria-do-rio/a-61933910|titulo=Ação na Vila Cruzeiro é a 2ª mais letal da história do Rio|editero=DW|idiomo={{pt}}|publikigita ye=27ma di mayo 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di junio]] - Landi de [[G7]] renkontras en Germania por diskutar sancioni kontre [[Rusia]] pro l'invado di Ukraina. Li decidas proskriptar importaco di Rusa [[oro]].
* [[1ma di julio]] - [[Yair Lapid]] sucedas [[Naftali Bennett]] kom chefministro di [[Israel]].
* [[7ma di julio]] - [[Unionita Rejio|Britaniana]] chefministro [[Boris Johnson]] renuncas, pos serio di renunci di altra membri di lua ministraro.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/uk-politics-62064789|titulo= Boris Johnson to resign as Conservative leader|publikigita ye=7ma di julio 2022|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], ex-chefministro di [[Japonia]], asasinesas per pafo dum diskursado en [[Nara]].
* [[11ma di julio]] - Unesma imaji veninta de [[kosmala teleskopo James Webb|kosmala teleskopo ''James Webb'']] montresas publike. Li montras [[galaxio]] nomizita '' SMACS 0723''.
* [[12ma di julio]] - [[Europana Uniono]] anuncas ke [[Kroatia]] adoptos [[Euro]] kom monetaro en 2023.
* [[15ma di julio]] - En [[Sri-Lanka]], prezidanto [[Gotabaya Rajapaksa]] renuncas, pos protesti kontre ekonomiala krizo. Chefa ministro [[Ranil Wickremesinghe]] indikesas provizore kom prezidanto.
* [[18ma di julio]] - En [[India]] eventas prezidantal elekti, e [[Draupadi Murmu]] divenas la duesma [[muliero]] elektita por la prezidanteso en la lando.
* [[24ma di julio]] - En [[Kyushu]], [[Japonia]], [[volkano]] Sakurajima eruptas, e du urbeti vicine ol evakuesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo= Volcanic eruption in Japan forces evacuations in 2 towns|url=https://phys.org/news/2022-07-japan-sakurajima-volcano-erupts-triggering.html |editero=Phys.org|publikigita ye =25ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[25ma di julio]] - [[Papo Franciskus]] voyajas a [[Kanada]], ube ilu pregas pardono por pasinta abuzi da katolik-eklezio kontre aborijeni.
* [[4ma di agosto]] - Pro la vizito di Usana deputatino Nancy Pelosi a [[Taiwan]], [[Popul-Republiko Chinia]] facas la maxim granda militala praktikado de lua historio.
* [[7ma di agosto]] - [[Gustavo Petro]], l'unesma prezidanto di sinistra de [[Kolumbia]], asumas la prezidanteso, sucedanta [[Iván Duque Márquez]].
* [[9ma di agosto]] - [[James Marape]] rielektesas chefministro di [[Papua-Nova-Guinea]] dal parlamento.
* [[12ma di agosto]] - En Chautauqua, [[Nova-York]], [[Usa]], [[Salman Rushdie]], Britanian-Usana skriptisto naskinta en [[India]], vundesas per kultelo plurafoye ante diskursar che lokala edukerio.
* [[21ma di novembro]] til la [[18ma di decembro]] - [[Mondala Kupo di Futbalo]] eventos en [[Katar]].

== Naski ==

== Morti ==
[[Arkivo:Richard Leakey (headshot).jpg|130px|thumb|[[Richard Leakey]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Richard Leakey]], Keniana paleontologiisto (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.president.go.ke/2022/01/02/message-of-condolence-from-h-e-hon-uhuru-kenyatta-following-the-death-of-former-head-of-public-service-dr-richard-leakey/ Message of Condolence from H.E Hon. Uhuru Kenyatta following the death of former Head of Public Service Dr Richard Leakey]&lt;/ref&gt;
* [[3ma di januaro]] - [[Viktor Saneyev]], Rusa-Sovietiana atleto, Olimpiala championo (n. 1945)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Georgian Three-Time Olympic Champion Viktor Saneyev Passes Away|url=https://georgianjournal.ge/sports/37643-georgian-three-time-olympic-champion-viktor-saneyev-passes-away.html|publikigita ye=3ma di januaro 2022|editero=Georgian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - [[Mircea Stoenescu]], Rumaniana futbalisto (n. 1943)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Mircea Stoenescu|url=https://www.gsp.ro/fotbal/liga-1/mircea-stoenescu-se-simte-umilit-de-actualii-jucatori-si-conducatori-ai-ciinilor-noi-am-scris-istoria-frumoasa-a-clubului-cu-voi-mi-e-rusine-442735.html|publikigita ye=5ma di januaro 2022|editero=Romanian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di januaro]] - [[Sidney Poitier]], Bahaman-Usana cinem-aktoro (n. 1927)&lt;ref&gt;[https://www.irishmirror.ie/showbiz/celebrity-news/breaking-sir-sidney-poitier-dead-25884555.amp Sir Sidney Poitier dead: Oscar-winning Hollywood star tragically dies as tributes pour in]&lt;/ref&gt;
* 6ma di januaro - [[Peter Peter Bogdanovich]], Usana filmifisto (n. 1939)
* [[9ma di januaro]] - [[Toshiki Kaifu]], chefministro di Japonia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Ex-Japan PM Kaifu dies at 91|url=https://mainichi.jp/english/articles/20220114/p2g/00m/0na/020000c}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di januaro - [[Bob Saget]], Usan aktoro e komediisto (n. 1956)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Muere Bob Saget, estrella de la famosa serie &quot;Full House&quot;|url=https://www.eluniversal.com.mx/espectaculos/farandula/muere-bob-saget-estrella-de-la-famosa-serie-full-house |publikigita ye=9ma di januaro 2022|editero=El Universal|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Ambassador Bob Dewar with Ernest Shonekan (3509232597) (headshot).jpg|thumb|130px|[[Ernest Shonekan]]]]
* [[11ma di januaro]] - [[Ernest Shonekan]], prezidanto di Nigeria (n. 1942)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://thestreetjournal.org/former-nigerian-leader-ernest-shonekan-dies-at-85/|titulo= Former Nigerian leader Ernest Shonekan dies at 85|autoro=Jenny Ese Obukohwo|publikigita ye=11ma di januaro 2022|idiomo={{en}}|editero=The Streetjournal}}&lt;/ref&gt;
* [[16ma di januaro]] - [[Ibrahim Boubacar Keïta]], chefa ministro e prezidanto di Mali (n. 1945)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/malis-ousted-president-ibrahim-boubacar-keita-has-died-says-former-justice-2022-01-16/ Mali's ousted president Ibrahim Boubacar Keita dies, former minister says]&lt;/ref&gt;
* [[20ma di januaro]] - [[Elza Soares]], Braziliana kantistino (n. 1930)
* 20ma di januaro - [[Meat Loaf]], Usana kantisto (n. 1947)
* [[23ma di januaro]] - [[Thierry Mugler]], Franca modisto (n. 1948)
* 23ma di januaro - [[Keto Losaberidze]], Gruziana-Sovietiana arkpafistino (n. 1949)
* [[2ma di februaro]] - [[Monica Vitti]], Italian aktorino (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=È morta Monica Vitti, talento smisurato del cinema italiano|url=https://www.repubblica.it/spettacoli/cinema/2022/02/02/news/monica_vitti-249574730/|publikigita ye=2ma di februaro 2022 |editero=la Repubblica|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[3ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], 2ma kalifo de [[Islamana Stato]] (n. 1976)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-60246129|titulo= Islamic State leader Abu Ibrahim al-Qurayshi killed in Syria, US says|publikigita ye=4ma di februaro 2022|vidita ye=7ma di februaro 2022|editero=Bbc.com}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Christos_Sartzetakis_(1989)_(headshot).jpg|thumb|130px|[[Kristos Sartzetakis]]]]
* 3ma di februaro - [[Kristos Sartzetakis]], 4ma prezidanto di Grekia (n. 1929)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Former president Christos Sartzetakis dead at 92 &amp;#124; eKathimerini.com|url=https://www.ekathimerini.com/society/1176800/former-resident-christos-sartzetakis-dead-at-93/|editero=Ekathimerini.com|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di februaro]] - [[Luc Montagnier]], Franca virologiisto, Nobel-laureato (n. 1932)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Luc Montagnier, codécouvreur du virus du sida et Prix Nobel de médecine en 2008, est mort|url=https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2022/02/10/luc-montagnier-codecouvreur-du-virus-du-sida-et-prix-nobel-de-medecine-en-2008-est-mort_6113151_3382.html|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di februaro]] - [[Manuel Esquivel]], chefministro di Belize (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.breakingbelizenews.com/2022/02/10/former-prime-minister-right-honourable-sir-manuel-esquivel-passes/ Former Prime Minister Right Honourable Sir Manuel Esquivel passes]&lt;/ref&gt;
* [[16ma di februaro]] - [[Amos Sawyer]], provizora prezidanto di Liberia (n. 1945)
* [[20ma di februaro]] - [[Oleksandr Sydorenko]], Ukrainana natisto, Olimpiala championo (n. 1960)
* [[28ma di februaro]] - [[Abuzed Omar Dorda]], prezidanto di Libia (n. 1944)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=الوسط |nomo=بوابة |idiomo={{ar}}|titulo= وفاة أبوزيد دوردة في القاهرة عن عمر ناهز 78 عاما |url=http://alwasat.ly/news/libya/350812 |vidita ye=28ma di februaro 2022 |editero=Alwasat News }}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Pride of Performance Award by President of Pakistan (headshot).jpg|thumb|130px|&lt;small&gt;[[Muhammad Rafiq Tarar]]&lt;/small&gt;]]
[[Arkivo:FoosLollBerlin190917-21_(cropped).jpg|thumb|130px|[[Taylor Hawkins]]]]
* [[7ma di marto]] - [[Muhammad Rafiq Tarar]], prezidanto di Pakistan (n. 1929)&lt;ref&gt;[https://en.dailypakistan.com.pk/07-Mar-2022/former-pakistan-president-rafiq-tarar-passes-away Former Pakistan president Rafiq Tarar passes away]&lt;/ref&gt;
* [[11ma di marto]] - [[Rupiah Banda]], prezidanto di Zambia (n. 1937)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url= https://www.reuters.com/world/africa/zambias-former-president-rupiah-banda-dies-aged-85-2022-03-11/ |titulo=Zambia's former president Rupiah Banda dies aged 85}}&lt;/ref&gt;
* [[12ma di marto]] - [[Karl Offmann]], prezidanto di Maurico (n. 1940)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://mbcradio.tv/article/karl-offmann-n%E2%80%99est-plus |titulo=Karl Offmann n’est plus.|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di marto]] - [[William Hurt]], Usan aktoro (n. 1950)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=William Hurt Dies: Oscar-Winning Actor Was 71|url=https://deadline.com/2022/03/william-hurt-dies-oscar-winning-actor-was-71-1234977307/}}&lt;/ref&gt;
* [[19ma di marto]] - [[Shahabuddin Ahmed]], prezidanto di Bangladesh (n. 1930)&lt;ref&gt;[https://www.tbsnews.net/bangladesh/obituary/former-president-shahabuddin-passes-away-387382 Former president Shahabuddin passes away]&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - [[Soumeylou Boubèye Maïga]], chefministro di Mali (n. 1954)
* [[25ma di marto]] - [[Taylor Hawkins]], Usana kantisto (n. 1972)
* [[27ma di marto]] - [[Ayaz Mutalibov]], prezidanto di Azerbaijan (n. 1938)
* [[31ma di marto]] - [[Georgi Atanasov]], chefministro di Bulgaria (n. 1933)
* [[3ma di aprilo]] - [[Lygia Fagundes Telles]], Braziliana skriptistino (n. 1918)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/sp/sao-paulo/noticia/2022/04/03/escritora-lygia-fagundes-telles-morre-aos-98-anos.ghtml |titulo=Escritora Lygia Fagundes Telles morre aos 98 anos em SP|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di aprilo]] - [[Django Sissoko]], chefministro di Mali (n. 1948)
* [[5ma di aprilo]] - [[Sidney Altman]], Kanadan-Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1939)&lt;ref&gt;[https://news.yale.edu/2022/04/06/sidney-altman-pathbreaking-scientist Sidney Altman, pathbreaking scientist]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di aprilo]] - [[Dušan Čkrebić]], chefministro e prezidanto di Serbia (n. 1927)
* [[9ma di aprilo]] - [[Jack Higgins]], Angla skriptisto (n. 1929)
* [[13ma di aprilo]] - [[Freddy Rincón]], Kolumbiana futbalisto (n. 1966)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://ge.globo.com/futebol/futebol-internacional/noticia/2022/04/14/idolo-colombiano-freddy-rincon-morre-aos-55-anos.ghtml|titulo=Ídolo colombiano Freddy Rincón morre aos 55 anos|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di aprilo]] - [[Mwai Kibaki]], prezidanto di Kenia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo= Ex-President Mwai Kibaki dies, Uhuru announces |surnomo=Mwangi |nomo=Denis |editero=Pulselive Kenya |publikigita ye=22ma di aprilo 2022 |vidita ye=22ma di aprilo 2022 |url= https://www.pulselive.co.ke/news/local/ex-president-mwai-kibaki-dies-uhuru-announces/kwn0wsm}}&lt;/ref&gt;
* 21ma di aprilo - [[Jacques Perrin]], Franc aktoro e filmifisto (n. 1941)
[[Arkivo:Leonid_Kravchuk.jpg|thumb|130px|[[Leonid Kravchuk]]]]
* [[10ma di mayo]] - [[Leonid Kravchuk]], prezidanto di Ukraina (n. 1934)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://ukranews.com/en/amp/news/856037-leonid-kravchuk-died-first-president-of-ukraine-passed-away-at-age-of-88|titulo=Leonid Kravchuk Died. First President Of Ukraine Passed Away At Age Of 88|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di mayo]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]], prezidanto di Unionita Araba Emirati (n. 1948)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Turak |nomo=Natasha |url=https://www.cnbc.com/2022/05/13/uae-president-sheikh-khalifa-bin-zayed-has-died.html |publikigita ye=13ma di mayo 2022 |titulo=UAE President Sheikh Khalifa bin Zayed has died at age 73 |vidita ye=13ma di mayo 2022|editero=CNBC|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 13ma di mayo - [[Ben Roy Mottelson]], Usana-Daniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1926)
* [[17ma di mayo]] - [[Vangelis]], Greka kompozisto e muzikisto (n. 1943)
* [[26ma di mayo]] - [[Ciriaco De Mita]], prezidanto di Italia (n. 1928)
* 26ma di mayo - [[Ray Liotta]], Usan aktoro (n. 1954)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|nomo=Mike Fleming Jr,Erik Pedersen |publikigita ye=26ma di mayo 2022|titulo=Ray Liotta Dies: 'Goodfellas' Star &amp; 'Field Of Dreams' Actor Was 67 |url=https://deadline.com/2022/05/ray-liotta-dies-67-goodfellas-1235033521/ |vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=Deadline |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[28ma di mayo]] - [[Evaristo Carvalho]], chefministro e prezidanto di San-Tome e Principe (n. 1941)
* 28ma di mayo - [[Bujar Nishani]], prezidanto di Albania (n. 1966)&lt;ref&gt;[https://english.a2news.com/2022/05/28/former-albanian-president-bujar-nishani-passed-away-at-55/ Former Albanian President, Bujar Nishani, passed away at 55]&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Milton Gonçalves 26 PMB cropped.jpg|thumb|130px|[[Milton Gonçalves]]]]
* [[30ma di mayo]] - [[Milton Gonçalves]], Brazilian aktoro (n. 1933)
* 30ma di mayo - [[Boris Pahor]], Sloveniana skriptisto (n. 1913)&lt;ref&gt;[https://english.sta.si/3043276/boris-pahor-trieste-based-slovenian-writer-dies Boris Pahor, Trieste-based Slovenian writer, dies]&lt;/ref&gt;
* [[17ma di junio]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Franc aktoro (n. 1930)
* [[21ma di junio]] - [[Dragan Tomić]], provizora prezidanto di Serbia (n. 1936)
* [[22ma di junio]] - [[Jüri Tarmak]], Estoniana-Sovietiana atleto (n. 1946)
* [[3ma di julio]] - [[Robert Curl]], Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1933)&lt;ref&gt;[https://www.chemistryworld.com/news/chemistry-nobel-laureate-robert-curl-dies-at-88/4015908.article Chemistry Nobel laureate Robert Curl dies at 88]&lt;/ref&gt;
* [[6ma di julio]] - [[James Caan]], American actor (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.thewrap.com/james-caan-godfather-and-thief-actor-dies-at-82/ James Caan, ‘Godfather’ and ‘Thief’ Actor, Dies at 82]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di julio]] - [[Jacob Nena]], prezidanto di Mikronezia (n. 1941)&lt;ref&gt;[https://fsmembassy.fm/in-memoriam-the-honorable-jacob-nena/ In Memoriam: The Honorable Jacob Nena]&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], chefministro di Japonia (n. 1954)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Former Prime Minister Shinzo Abe dies after being shot in Nara|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2022/07/08/national/shinzo-abe-dead-nara-shooting/|publikigita ye=8ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[José Eduardo dos Santos]], prezidanto di Angola (n. 1942)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/angolas-former-president-dos-santos-dies-79-2022-07-08/ Angola's former president dos Santos dies at 79]&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[Luis Echeverría Álvarez]], prezidanto di Mexikia (n. 1922)&lt;ref&gt;[https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/2022/07/09/fallece-luis-echeverria-alvarez-presidente-de-mexico-de-1970-a-1976/ Fallece Luis Echeverría Álvarez, presidente de México de 1970 a 1976] {{es}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di julio]] - [[Francisco Morales Bermúdez]], chefa ministro e prezidanto di Peru (n. 1921)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Francisco Morales Bermúdez falleció a los 100 años|url=https://elcomercio.pe/politica/francisco-morales-bermudez-fallecio-a-los-100-anos-noticia |editero=El Comercio|idiomo={{es}}|publikigita ye=15ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Museum_Ludwig_-_Pressekonferenz_-_Claes_Oldenburg-3942.jpg|thumb|130px|[[Claes Oldenburg]]]]
* [[18ma di julio]] - [[Claes Oldenburg]], Sueda-Usana skultisto (n. 1929)
* [[25ma di julio]] - [[David Trimble]], Nord-Irlandana politikisto, Nobel-laureato (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.bbc.co.uk/news/uk-northern-ireland-62299285/ David Trimble: Former Northern Ireland first minister and UUP leader dies]&lt;/ref&gt;
* [[31ma di julio]] - [[Fidel Valdez Ramos]], prezidanto di Filipini (n. 1928)&lt;ref&gt;{{Citez jurnalo od edituro‎|titulo=Philippine History Module-based Learning I' 2002 Ed.|url=https://books.google.com/books?id=ITLRpPrrcykC&amp;dq=Fidel+Valdez+Ramos+1928&amp;pg=PA209|autoro=Rex Bookstore, Inc.|isbn=9789712334498|editero=Google Books}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di agosto]] - [[Jô Soares]], Braziliana komediisto, aktoro, skriptisto e televiziono-prizentisto (n. 1938)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=5ma di agosto 2022 |surnomo=Álvares |nomo=Débora|titulo=Brazilian humorist, talk show host Jô Soares dies at 84 |url=https://apnews.com/article/entertainment-caribbean-brazil-sao-paulo-talk-shows-7ac354e06c7a2111353555e5cd2c477d |vidita ye=2022-08-06 |editero=AP NEWS |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di agosto]] - [[Ezekiel Alebua]], chefministro di Insuli Salomon (n. 1947)
* [[8ma di agosto]] - [[Olivia Newton-John]], Angla-Australiana kantistino, kompozistino, aktorino e politikal aktivistino (n. 1948)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Olivia Newton-John, estrela de 'Grease', morre aos 73 anos|url=https://www.uol.com.br/splash/noticias/2022/08/08/olivia-newton-john-de-grease-morre-aos-73-anos.htm|editero=UOL|publikigita ye=8ma di agosto 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

== Nobel-premiiziti ==
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 2020a]]</text>
      <sha1>o5ol1qtbn8atpgg5w4s5mwnoocjunrj</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995064</id>
      <parentid>995062</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:04:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+texto, referi</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="35599" xml:space="preserve">{{21ma yarcento}}
La yaro '''2022''' (MMXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komenconta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esas la 22ma yaro de la triesma yarmilo, la 22ma yaro de la 21ma yarcento, e la 3ma yaro de la [[yari 2020a]].

== Klimato ed ambiento* ==
En [[Brazilia]], somerala pluvegi en la stato [[Sao Paulo (stato)|Sao Paulo]] afektis 27 municipi en januaro, produktis 24 morti e 1546 familii perdis partale o totale lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mortes pelas chuvas chegam a 24 em São Paulo|editero=Folha de S.Paulo|publikigita ye=31ma di januaro 2022|idiomo={{pt}}|url=https://www1.folha.uol.com.br/cotidiano/2022/01/bebe-morre-em-deslizamento-de-terra-em-itapevi-sp.shtml}}&lt;/ref&gt; Ye la [[15ma di februaro]], 6-hora pluvego falis sur [[Petrópolis]], [[Rio de Janeiro (stato)|stato Rio de Janeiro]], [[Brazilia]], e produktis adminime 78 morti e 269 ter-glitadi.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;/&gt; De mayo til julio, komencinta ye la 22ma di mayo (autuno en sudala misfero), eventis pluvegi che stati [[Pernambuco]] ed [[Alagoas]], en [[Brazilia]]. En Pernambuco, li produktis 128 morti ed efektigis serioza domaji en 14 urbi, qui deklaris &quot;urjanteso-stando&quot;.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Enchentes em Pernambuco: entenda, veja detalhes da tragédia e como ajudar|editero=Costa Norte |url=https://costanorte.com.br/variedades/enchentes-em-pernambuco-entenda-veja-detalhes-da-tragedia-e-como-ajudar-1.386693|publikigita ye=30ma di mayo 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após resgate da última vítima de enchentes em Pernambuco, bombeiros e cães retornam a Fortaleza|editero=Diário do Nordeste|url=https://diariodonordeste.verdesmares.com.br/ceara/apos-resgate-da-ultima-vitima-de-enchentes-em-pernambuco-bombeiros-e-caes-retornam-a-fortaleza-1.3239948|publikigita ye =5ma di junio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La statistiko por [[Alagoas]] esis 56 urbi en &quot;urjanteso-stando&quot;, 6 morti, 1 desaparinto, e 66 plusa homi perdis komplete o mustis abandonar lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/al/alagoas/noticia/2022/07/05/passa-de-64-mil-o-numero-de-desalojados-e-desabrigados-por-causa-das-chuvas-em-alagoas.ghtml|titulo=Passa de 66 mil o número de desalojados e desabrigados por causa das chuvas em Alagoas|editero=G1|publikigita ye=5ma di julio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; En centro-westala e sud-estala stati di Brazilia, la sikeso dum vintrala monati (junio e julio) esis plu granda en 2022 kam olta di e 2020 e 2021, minacanta fonti qui provizas aqui a granda urbi, nome [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]].

La varmego dum [[somero]] en [[Europa]] produktabis, til la 19ma di julio 2022, adminime {{formatnum:3600}} morti, temperaturala rekordi en multa landi, e grandega incendii.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=2022-07-19 |titulo=Heatwave: Ferocious European heat heads north |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-62216159 |vidita ye=19ma di julio 2022 |editero=BBC News}}&lt;/ref&gt; Ye la 19ma di julio en [[Skotia]], la temperaturi atingas 35°C, rekordo en la historio di la regiono. En [[London]], la temperaturi atingas 40°C ye la sama dio, e multa incendii eventas. Ye la 12ma di agosto, Britaniana guvernerio deklaris sikeso-stando en 8 regioni di la lando. Ca deklaro posibligas dekretar porcionigo di aquo.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.publico.pt/2022/08/12/azul/noticia/governo-britanico-declarar-seca-varias-regioes-inglaterra-2016986|titulo=Governo britânico declara seca em oito regiões de Inglaterra|publikigita ye=12ma di agosto 2022|editero=Público|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La longa periodo di sikeso komencinta la yaro 2000 e la klimatala chanjo anticipis la fairego-sezono en sudal Europa, kompare 2020 e 2021.

En [[Afrika]], de la 22ma di februaro til la 16ma di marto 2022, pluvegi frapis urbo Bukavu, [[Demokratial Republiko Kongo]], e produktis 16 morti. Altralatere, este de la kontinento, la regiono nomizita [[korno di Afrika]] ([[Etiopia]], [[Eritrea]], [[Somalia]], [[Kenia]]) subisis la maxim forta sikeso de lua historio en 70 yari, nome de marto til mayo. La sikesi en la regiono pluforeskis depos la yaro 2020. Cirkume 7 milion bovi mortis en la regiono. To diminutis la produktado di [[lakto]] por pueri ed augmentis la desnutrado. Cirkume 18,6 milion individui, di qui cirkume 7,1 milion pueri, subisas severa desnutrado.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://reliefweb.int/report/ethiopia/horn-africa-drought-regional-humanitarian-overview-call-action-published-4-july-2022|titulo=Horn of Africa Drought: Regional Humanitarian Overview &amp; Call To Action |publikigita ye=4ma di julio 2022|idiomo={{en}}|editero=ReliefWeb}}&lt;/ref&gt;

En [[Usa]], che stato [[Kalifornia]] - qua havas [[Mediteranea klimato]] e subisas sikeso dum somera monati - til la 13ma di julio 2022 enrejistresis {{formatnum:4026}} incendii. En [[Mexikia]], la forta sikeso minacis la furniso di aquo en multa urbi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo |url=https://larepublica.pe/mundo/2022/07/13/extrema-sequia-en-mexico-declaran-emergencia-y-racionaran-agua-en-varias-ciudades/|titulo=Extrema sequía en México: declaran emergencia y racionarán agua en varias ciudades|publikigita ye=13ma di agosto 2022|editero=La República|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; Altralatere, en diversa stati este de [[Rokoza Monti]] - parti de [[Missouri]] ed [[Illinois]], [[Kentucky]], parti de [[Virginia]] e [[Westal Virginia]] e la valo di [[Las Vegas]] - violentoza tempesti, komencinta ye la 24ma di julio, efektigis granda destruktado. Til la 31ma di julio, l'inundadi en Kentucky produktabis 26 morti&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Sobe para 26 o número de mortos em inundações no Kentucky (EUA)|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/07/31/inundacoes-kentucky-eua-mortos.htm|editero=UOL|publikigita ye=31ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt; ed adminime 37 plusa homi desaparinta.

== Eventi ==
* [[4ma di januaro]] - La 5 permananta membri di la [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]], en rara konsento, afirmas ke &quot;ne povos vinkesor ula nukleara milito, ed ol nulatempe mustas eventar&quot;.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=4ma di januaro 2022|titulo=‘No one can win a nuclear war’: Superpowers release rare joint statement| url=https://www.smh.com.au/world/europe/no-one-can-win-a-nuclear-war-superpowers-release-rare-joint-statement-20220104-p59lmf.html|editero=The Sydney Morning Herald|vidita ye=4ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - Guvernerio di [[Kazakstan]] dekretas urjanteso-stando pro populala protesti. Chefministro [[Asqar Uzaqbaýulı Mamïn|Asqar Mamïn]] e tota ministraro renuncas, samatempe kam prezidanto [[Qasım-Jomart Kemelulı Toqayev|Qasım-Jomart Toqayev]] removas [[Nursultan Äbişulı Nazarbayev|Nursultan Nazarbayev]] de lua ofico kom chef-sekretario di la Konsilistaro pri Sekureso di Kazakstan.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.reuters.com/markets/commodities/kazakhstan-government-resigns-after-violent-protests-over-fuel-price-2022-01-05/|idiomo={{en}}|editero=Reuters|publikigita ye=5ma di januaro 2022|titulo=Kazakh protesters torch public buildings; emergency declared, Cabinet resigns|surnomo=Auyezov|nomo=Olzhas}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di januaro]] - La quanto di personi infektita da [[COVID-19]] en tota mondo superiras 300 milioni.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=7ma di januaro 2022|titulo= Global Coronavirus Cases Top 300 Million| url=https://www.nytimes.com/live/2022/01/06/world/omicron-covid-vaccine-tests|editero=The New York Times|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di januaro]] - Che lago dil [[aquobarilo]] Furnas, en [[Minas Gerais]], [[Brazilia]], klifo krulas super 4 bateli transportanta turisti, e produktas 10 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://cnnespanol.cnn.com/2022/01/09/tragedia-en-Brazilia-montana-rocosa-cae-sobre-tres-navi-y-mata-a-por-lo-menos-dos-personas/|titulo=Al menos 8 muertos y dos desaparecidos tras la caída de una porción de montaña rocosa contra varios barcos en Brasilpublikigita ye=8ma di januaro 2022|editero= CNN en Español}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di januaro]] - Che quartero [[Bronx]], [[New York]], [[Usa]], incendio en edifico produktas 19 morti e deceni di plusa homi vundita.
* [[10ma di januaro]] - La Fakultato di Medicino dil Universitato di Maryland reportas pri l'unesma sucesoza transplanto [[kordio|kordiala]] de [[porko]] genetikale modifikita ad homo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10 January 2022|titulo= University of Maryland School of Medicine Faculty Sciencists and Clinicians Perform Historic First Successful Transplant of Porcine Heart into Adult Human with End-Stage Heart Disease| url=https://www.umms.org/ummc/news/2022/first-successful-transplant-of-porcine-heart-into-adult-human-heart|editero=University of Maryland Medical Center|vidita ye=11ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10ma di januaro 2022|titulo= Man gets genetically-modified pig heart in world-first transplant| url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-59944889|editero=BBC News}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di januaro]] - En [[Australia]], che urbo Onslow, enrejistresas la maxim varma [[temperaturo]] de la historio di la lando: 50,7 °C.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Hannam |nomo=Peter |titulo= Australia matches its hottest day on record as Western Australia town hits 50.7C |url=https://www.theguardian.com/australia-news/2022/jan/13/hottest-day-on-record-in-parts-of-western-australia-as-temperature-reaches-50c |editero=The Guardian |publikigita ye=13ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di januaro]] - Submara [[volkano]] Hunga Tonga eruptas en [[Tonga]] ed efektigas [[ondego]] qua produktas materiala domaji en l'arkipelago.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após tsunami em Tonga, EUA, Japão, Chile e Equador ficam em alerta |url= https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/01/15/erupcao-vulcao-tsunami-tonga.htm|publikigita ye=15ma di januaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[23ma di januaro]] - Eventas [[stato-stroko]] en [[Burkina Faso]]. Prezidanto [[Roch Marc Christian Kaboré]] revokesas ed arestesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mutinous soldiers announce overthrow of Burkina Faso president|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/24/burkina-faso-coup/|editero=The Washington Post|publikigita ye=24ma di januaro 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 23ma di januaro - Tropikala sturmo ''Ana'' produktas 88 morti en [[Madagaskar]], [[Malawi]] e [[Mozambik]].
* [[28ma di februaro]] - La quanto di dozi di [[vacino|vacini]] aplikita kontre [[COVID-19]] en tota mondo superiras 10 miliardi.
* [[30ma di januaro]] - Eventas legifantal elekti en [[Portugal]]. Partito Socialista unesmafoye obtenas la majoritato di la voti.
* [[6ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], chefo di [[Islamala Stato]] mortigesas da Usana trupi dum atako en [[Siria]].
* [[4ma di februaro]] til la [[20ma di februaro]] - Eventas [[Vintrala Olimpiala Ludi en Beijing, 2022|Vintrala Olimpiala Ludi]] en [[Beijing]], [[Popul-Republiko Chinia]].
* [[13ma di februaro]] - [[Frank-Walter Steinmeier]] rielektesas prezidanto di [[Germania]].
* [[15ma di februaro]] - Pluvego sur [[Petrópolis]], [[Brazilia]], produktas plu kam 100 morti, multa desaparinti,&lt;ref name=&quot;Petrop2022&quot;&gt;{{extera ligilo|dato=17ma di februaro 2022 |titulo=Petrópolis. Mais de 100 mortos e número de desaparecidos ainda por apurar. Situação &quot;quase de guerra&quot;|url=https://www.dn.pt/internacional/petropolis-mais-de-100-mortos-e-numero-de-desaparecidos-ainda-por-apurar-situacao-quase-de-guerra-14597136.html|editero=Diário de Notícias|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; e 269 ter-glitadi. Dum 6 hori la [[pluvo-quanto]] atingis 260 milimetri, plu kam la mezavalora quanto expektata por tota monato di februaro.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;&gt;{{extera ligilo|idiomo={{pt}}|dato=16ma di februaro 2022|url=https://www.cnnbrasil.com.br/nacional/mortes-chuvas-em-petropolis/|titulo=Desastre provocado pelas fortes chuvas deixa 78 mortos em Petrópolis (RJ)|editero=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di februaro]] - Prezidanto [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] de [[Rusia]] signatas dekreto agnoskanta la nedependo di [[Popul-Republiko Lugansk]] e [[Popul-Republiko Donetsk]].
* [[24ma di februaro]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Rusia komencas invadar Ukraina]].&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www1.folha.uol.com.br/mundo/2022/02/putin-autoriza-operacao-militar-na-ucrania.shtml|titulo=Putin inicia guerra contra a Ucrânia; Kiev e Otan falam em invasão total|publikigita ye=24ma di februaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: [[Rusia|Rusa]] trupi komencas siejar [[Zaporizhia]], ube jacas la maxim granda nukleara reaktoro di Europa.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=El Mundo|titulo=Los rusos sitian la central nuclear de Zaporiyia|url=https://www.elmundo.es/internacional/2022/03/01/621e660ae4d4d8b7128b45b6.html|publikigita ye=2ma di marto 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di marto]] - La quanto di mortinti pro [[COVID-19]] en tota mondo superiras 6 milion individui.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://edition.cnn.com/2022/03/07/health/global-covid-deaths-surpass-six-million/index.html|titulo=Global Covid-19 deaths surpass 6 million|editero=cnn.com |publikigita ye=7ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Chefi di stati di diversa landi kondamnas [[Rusia]] pos bombardo qua destruktas akush-hospitalo en [[Mariupol]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Children under rubble, says Zelensky, as Russia bombs hospital|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60657155|editero=bbc.co.uk|publikigita ye=9ma di marto 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di marto - Ciencisti anuncas ke li deskovris en [[Antarktika]] la restaji dil navo ''Endurance'', komandita dal explorero [[Ernest Shackleton]], qua sinkabis en 1915.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-60662541|titulo= Endurance: Shackleton's lost ship is found in Antarctic|vidita ye=9ma di marto 2022|publikigita ye=9 March 2022|editero=BBC News|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - Aviono [[Boeing 737]] de kompanio ''China Eastern Airlines'' iranta de [[Kunming]] a [[Guangzhou]] falas che montoza regiono Guangxi. Omna ek la 123 pasajeri e 9 kruani mortas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/03/21/aviao-com-133-passageiros-sofre-acidente-na-china.ghtml|titulo=Avião com 132 pessoas a bordo cai na China; veja vídeo|editero=G1|publikigita ye=21ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di aprilo]] - [[Shehbaz Sharif]], chefo dil opozantaro en la parlamento di [[Pakistan]], elektesas chefministro di la lando, pos ke [[Imran Khan]] recevis voto di desfido du dii ante.
* [[14ma di aprilo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa navo ''Moskva'' sinkesas da [[Ukraina]]na mar-armeo.
* [[20ma di aprilo]] - Pro l'invado di [[Ukraina]] da [[Rusia]], Rusa e [[Bielorusia|Bielorusa]] tenisisti exkluzesas pri partoprenar teniso-konkurso di Wimbledon.
* [[24ma di aprilo]] - [[Emmanuel Macron]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekto, kontre [[Marine Le Pen]].
* [[27ma di aprilo]] - [[Centrafrika]] komencas aceptar ''[[bitcoin]]'' kom legala pekunio, divenanta la duesma lando en la mondo qua facas to oficale.
* [[9ma di mayo]] - [[Mahinda Rajapaksa]], chefa ministro di [[Sri-Lanka]], renuncas pos intensa populala protesti.
* [[12ma di mayo]] - Cientisti montras imajo di [[nigra truo]] ''Sagittarius A*'', existanta an la centro di [[Lakto-Voyo]].
* [[13ma di mayo]] - [[Mohamed bin Zayed Al Nahyan]] elektesas prezidanto dil [[Unionita Araba Emirii]] 1 dio pos la morto dil antea prezidanto [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]].
* [[14ma di mayo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa trupi retretas de [[Harkiv]].
* [[24ma di mayo]] - En Uvalde, [[Texas]], [[Usa]], eventas pafado en primara skolo qua produktas 21 morti, di qui 19 esis pueri.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/05/24/tiroteio-em-escola-no-texas.ghtml|titulo=19 crianças e professora são assassinadas a tiros em escola nos EUA|vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=G1|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di junio]] - En [[Owo]], [[Nigeria]], adminime 50 personi mortigesas en du ataki per bombi e pafado.
* [[13ma di junio]] - En [[Delhi]], [[India]], [[kurta cirkuito]] efektigas fairo en 4-etaja edifico, produktanta 27 morti, 40 vunditi e 29 desaparinti.&lt;ref name=&quot;I&quot;&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=14ma di mayo 2022|titulo= Police arrest 2 after building fire kills 27 in New Delhi |url=https://www.independent.co.uk/news/police-ap-new-delhi-indian-narendra-modi-b2078929.html |editero=The Independent |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di junio]] - [[Kanada]] e [[Dania]] paktas pri dividar inter li la teritorio dil insuleto Hans, jacanta inter insulo Ellesmere, en Kanada, e [[Grenlando]].
* [[19ma di junio]] - En [[Kolumbia]], [[Gustavo Petro]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekti, e divenas l'unesma sinistrano elektita prezidanto di la lando.
* [[22ma di junio]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.2 che [[skalo di Richter]] frapas la frontiero inter [[Afganistan]] e [[Pakistan]], e produktas adminime 1000 morti e 1500 plusa homi vundita.&lt;ref name=&quot;WP1&quot;&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Faizi |nomo=Fazel Rahman|editero=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/afghanistan-earthquake-kills-at-least-155-people/2022/06/22/9c555e1c-f1ea-11ec-ac16-8fbf7194cd78_story.html|publikigita ye=22ma di junio 2022 |titulo=News agency: 1,000 dead, 1,500 injured in Afghan quake |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[24ma di junio]] - Polical agado che povra quartero ''Vila Cruzeiro'', norde del [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]] rezultas 23 morti.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.dw.com/pt-br/opera%C3%A7%C3%A3o-policial-na-vila-cruzeiro-%C3%A9-a-2%C2%AA-mais-letal-da-hist%C3%B3ria-do-rio/a-61933910|titulo=Ação na Vila Cruzeiro é a 2ª mais letal da história do Rio|editero=DW|idiomo={{pt}}|publikigita ye=27ma di mayo 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di junio]] - Landi de [[G7]] renkontras en Germania por diskutar sancioni kontre [[Rusia]] pro l'invado di Ukraina. Li decidas proskriptar importaco di Rusa [[oro]].
* [[1ma di julio]] - [[Yair Lapid]] sucedas [[Naftali Bennett]] kom chefministro di [[Israel]].
* [[7ma di julio]] - [[Unionita Rejio|Britaniana]] chefministro [[Boris Johnson]] renuncas, pos serio di renunci di altra membri di lua ministraro.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/uk-politics-62064789|titulo= Boris Johnson to resign as Conservative leader|publikigita ye=7ma di julio 2022|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], ex-chefministro di [[Japonia]], asasinesas per pafo dum diskursado en [[Nara]].
* [[11ma di julio]] - Unesma imaji veninta de [[kosmala teleskopo James Webb|kosmala teleskopo ''James Webb'']] montresas publike. Li montras [[galaxio]] nomizita '' SMACS 0723''.
* [[12ma di julio]] - [[Europana Uniono]] anuncas ke [[Kroatia]] adoptos [[Euro]] kom monetaro en 2023.
* [[15ma di julio]] - En [[Sri-Lanka]], prezidanto [[Gotabaya Rajapaksa]] renuncas, pos protesti kontre ekonomiala krizo. Chefa ministro [[Ranil Wickremesinghe]] indikesas provizore kom prezidanto.
* [[18ma di julio]] - En [[India]] eventas prezidantal elekti, e [[Draupadi Murmu]] divenas la duesma [[muliero]] elektita por la prezidanteso en la lando.
* [[24ma di julio]] - En [[Kyushu]], [[Japonia]], [[volkano]] Sakurajima eruptas, e du urbeti vicine ol evakuesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo= Volcanic eruption in Japan forces evacuations in 2 towns|url=https://phys.org/news/2022-07-japan-sakurajima-volcano-erupts-triggering.html |editero=Phys.org|publikigita ye =25ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[25ma di julio]] - [[Papo Franciskus]] voyajas a [[Kanada]], ube ilu pregas pardono por pasinta abuzi da katolik-eklezio kontre aborijeni.
* [[4ma di agosto]] - Pro la vizito di Usana deputatino Nancy Pelosi a [[Taiwan]], [[Popul-Republiko Chinia]] facas la maxim granda militala praktikado de lua historio.
* [[7ma di agosto]] - [[Gustavo Petro]], l'unesma prezidanto di sinistra de [[Kolumbia]], asumas la prezidanteso, sucedanta [[Iván Duque Márquez]].
* [[9ma di agosto]] - [[James Marape]] rielektesas chefministro di [[Papua-Nova-Guinea]] dal parlamento.
* [[12ma di agosto]] - En Chautauqua, [[Nova-York]], [[Usa]], [[Salman Rushdie]], Britanian-Usana skriptisto naskinta en [[India]], vundesas per kultelo plurafoye ante diskursar che lokala edukerio.
* [[21ma di novembro]] til la [[18ma di decembro]] - [[Mondala Kupo di Futbalo]] eventos en [[Katar]].

== Naski ==

== Morti ==
[[Arkivo:Richard Leakey (headshot).jpg|130px|thumb|[[Richard Leakey]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Richard Leakey]], Keniana paleontologiisto (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.president.go.ke/2022/01/02/message-of-condolence-from-h-e-hon-uhuru-kenyatta-following-the-death-of-former-head-of-public-service-dr-richard-leakey/ Message of Condolence from H.E Hon. Uhuru Kenyatta following the death of former Head of Public Service Dr Richard Leakey]&lt;/ref&gt;
* [[3ma di januaro]] - [[Viktor Saneyev]], Rusa-Sovietiana atleto, Olimpiala championo (n. 1945)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Georgian Three-Time Olympic Champion Viktor Saneyev Passes Away|url=https://georgianjournal.ge/sports/37643-georgian-three-time-olympic-champion-viktor-saneyev-passes-away.html|publikigita ye=3ma di januaro 2022|editero=Georgian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - [[Mircea Stoenescu]], Rumaniana futbalisto (n. 1943)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Mircea Stoenescu|url=https://www.gsp.ro/fotbal/liga-1/mircea-stoenescu-se-simte-umilit-de-actualii-jucatori-si-conducatori-ai-ciinilor-noi-am-scris-istoria-frumoasa-a-clubului-cu-voi-mi-e-rusine-442735.html|publikigita ye=5ma di januaro 2022|editero=Romanian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di januaro]] - [[Sidney Poitier]], Bahaman-Usana cinem-aktoro (n. 1927)&lt;ref&gt;[https://www.irishmirror.ie/showbiz/celebrity-news/breaking-sir-sidney-poitier-dead-25884555.amp Sir Sidney Poitier dead: Oscar-winning Hollywood star tragically dies as tributes pour in]&lt;/ref&gt;
* 6ma di januaro - [[Peter Peter Bogdanovich]], Usana filmifisto (n. 1939)
* [[9ma di januaro]] - [[Toshiki Kaifu]], chefministro di Japonia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Ex-Japan PM Kaifu dies at 91|url=https://mainichi.jp/english/articles/20220114/p2g/00m/0na/020000c}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di januaro - [[Bob Saget]], Usan aktoro e komediisto (n. 1956)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Muere Bob Saget, estrella de la famosa serie &quot;Full House&quot;|url=https://www.eluniversal.com.mx/espectaculos/farandula/muere-bob-saget-estrella-de-la-famosa-serie-full-house |publikigita ye=9ma di januaro 2022|editero=El Universal|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Ambassador Bob Dewar with Ernest Shonekan (3509232597) (headshot).jpg|thumb|130px|[[Ernest Shonekan]]]]
* [[11ma di januaro]] - [[Ernest Shonekan]], prezidanto di Nigeria (n. 1942)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://thestreetjournal.org/former-nigerian-leader-ernest-shonekan-dies-at-85/|titulo= Former Nigerian leader Ernest Shonekan dies at 85|autoro=Jenny Ese Obukohwo|publikigita ye=11ma di januaro 2022|idiomo={{en}}|editero=The Streetjournal}}&lt;/ref&gt;
* [[16ma di januaro]] - [[Ibrahim Boubacar Keïta]], chefa ministro e prezidanto di Mali (n. 1945)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/malis-ousted-president-ibrahim-boubacar-keita-has-died-says-former-justice-2022-01-16/ Mali's ousted president Ibrahim Boubacar Keita dies, former minister says]&lt;/ref&gt;
* [[20ma di januaro]] - [[Elza Soares]], Braziliana kantistino (n. 1930)
* 20ma di januaro - [[Meat Loaf]], Usana kantisto (n. 1947)
* [[23ma di januaro]] - [[Thierry Mugler]], Franca modisto (n. 1948)
* 23ma di januaro - [[Keto Losaberidze]], Gruziana-Sovietiana arkpafistino (n. 1949)
* [[2ma di februaro]] - [[Monica Vitti]], Italian aktorino (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=È morta Monica Vitti, talento smisurato del cinema italiano|url=https://www.repubblica.it/spettacoli/cinema/2022/02/02/news/monica_vitti-249574730/|publikigita ye=2ma di februaro 2022 |editero=la Repubblica|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[3ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], 2ma kalifo de [[Islamana Stato]] (n. 1976)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-60246129|titulo= Islamic State leader Abu Ibrahim al-Qurayshi killed in Syria, US says|publikigita ye=4ma di februaro 2022|vidita ye=7ma di februaro 2022|editero=Bbc.com}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Christos_Sartzetakis_(1989)_(headshot).jpg|thumb|130px|[[Kristos Sartzetakis]]]]
* 3ma di februaro - [[Kristos Sartzetakis]], 4ma prezidanto di Grekia (n. 1929)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Former president Christos Sartzetakis dead at 92 &amp;#124; eKathimerini.com|url=https://www.ekathimerini.com/society/1176800/former-resident-christos-sartzetakis-dead-at-93/|editero=Ekathimerini.com|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di februaro]] - [[Luc Montagnier]], Franca virologiisto, Nobel-laureato (n. 1932)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Luc Montagnier, codécouvreur du virus du sida et Prix Nobel de médecine en 2008, est mort|url=https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2022/02/10/luc-montagnier-codecouvreur-du-virus-du-sida-et-prix-nobel-de-medecine-en-2008-est-mort_6113151_3382.html|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di februaro]] - [[Manuel Esquivel]], chefministro di Belize (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.breakingbelizenews.com/2022/02/10/former-prime-minister-right-honourable-sir-manuel-esquivel-passes/ Former Prime Minister Right Honourable Sir Manuel Esquivel passes]&lt;/ref&gt;
* [[16ma di februaro]] - [[Amos Sawyer]], provizora prezidanto di Liberia (n. 1945)
* [[20ma di februaro]] - [[Oleksandr Sydorenko]], Ukrainana natisto, Olimpiala championo (n. 1960)
* [[28ma di februaro]] - [[Abuzed Omar Dorda]], prezidanto di Libia (n. 1944)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=الوسط |nomo=بوابة |idiomo={{ar}}|titulo= وفاة أبوزيد دوردة في القاهرة عن عمر ناهز 78 عاما |url=http://alwasat.ly/news/libya/350812 |vidita ye=28ma di februaro 2022 |editero=Alwasat News }}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Pride of Performance Award by President of Pakistan (headshot).jpg|thumb|130px|&lt;small&gt;[[Muhammad Rafiq Tarar]]&lt;/small&gt;]]
[[Arkivo:FoosLollBerlin190917-21_(cropped).jpg|thumb|130px|[[Taylor Hawkins]]]]
* [[7ma di marto]] - [[Muhammad Rafiq Tarar]], prezidanto di Pakistan (n. 1929)&lt;ref&gt;[https://en.dailypakistan.com.pk/07-Mar-2022/former-pakistan-president-rafiq-tarar-passes-away Former Pakistan president Rafiq Tarar passes away]&lt;/ref&gt;
* [[11ma di marto]] - [[Rupiah Banda]], prezidanto di Zambia (n. 1937)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url= https://www.reuters.com/world/africa/zambias-former-president-rupiah-banda-dies-aged-85-2022-03-11/ |titulo=Zambia's former president Rupiah Banda dies aged 85}}&lt;/ref&gt;
* [[12ma di marto]] - [[Karl Offmann]], prezidanto di Maurico (n. 1940)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://mbcradio.tv/article/karl-offmann-n%E2%80%99est-plus |titulo=Karl Offmann n’est plus.|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di marto]] - [[William Hurt]], Usan aktoro (n. 1950)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=William Hurt Dies: Oscar-Winning Actor Was 71|url=https://deadline.com/2022/03/william-hurt-dies-oscar-winning-actor-was-71-1234977307/}}&lt;/ref&gt;
* [[19ma di marto]] - [[Shahabuddin Ahmed]], prezidanto di Bangladesh (n. 1930)&lt;ref&gt;[https://www.tbsnews.net/bangladesh/obituary/former-president-shahabuddin-passes-away-387382 Former president Shahabuddin passes away]&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - [[Soumeylou Boubèye Maïga]], chefministro di Mali (n. 1954)
* [[25ma di marto]] - [[Taylor Hawkins]], Usana kantisto (n. 1972)
* [[27ma di marto]] - [[Ayaz Mutalibov]], prezidanto di Azerbaijan (n. 1938)
* [[31ma di marto]] - [[Georgi Atanasov]], chefministro di Bulgaria (n. 1933)
* [[3ma di aprilo]] - [[Lygia Fagundes Telles]], Braziliana skriptistino (n. 1918)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/sp/sao-paulo/noticia/2022/04/03/escritora-lygia-fagundes-telles-morre-aos-98-anos.ghtml |titulo=Escritora Lygia Fagundes Telles morre aos 98 anos em SP|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di aprilo]] - [[Django Sissoko]], chefministro di Mali (n. 1948)
* [[5ma di aprilo]] - [[Sidney Altman]], Kanadan-Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1939)&lt;ref&gt;[https://news.yale.edu/2022/04/06/sidney-altman-pathbreaking-scientist Sidney Altman, pathbreaking scientist]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di aprilo]] - [[Dušan Čkrebić]], chefministro e prezidanto di Serbia (n. 1927)
* [[9ma di aprilo]] - [[Jack Higgins]], Angla skriptisto (n. 1929)
* [[13ma di aprilo]] - [[Freddy Rincón]], Kolumbiana futbalisto (n. 1966)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://ge.globo.com/futebol/futebol-internacional/noticia/2022/04/14/idolo-colombiano-freddy-rincon-morre-aos-55-anos.ghtml|titulo=Ídolo colombiano Freddy Rincón morre aos 55 anos|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di aprilo]] - [[Mwai Kibaki]], prezidanto di Kenia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo= Ex-President Mwai Kibaki dies, Uhuru announces |surnomo=Mwangi |nomo=Denis |editero=Pulselive Kenya |publikigita ye=22ma di aprilo 2022 |vidita ye=22ma di aprilo 2022 |url= https://www.pulselive.co.ke/news/local/ex-president-mwai-kibaki-dies-uhuru-announces/kwn0wsm}}&lt;/ref&gt;
* 21ma di aprilo - [[Jacques Perrin]], Franc aktoro e filmifisto (n. 1941)
[[Arkivo:Leonid_Kravchuk.jpg|thumb|130px|[[Leonid Kravchuk]]]]
* [[10ma di mayo]] - [[Leonid Kravchuk]], prezidanto di Ukraina (n. 1934)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://ukranews.com/en/amp/news/856037-leonid-kravchuk-died-first-president-of-ukraine-passed-away-at-age-of-88|titulo=Leonid Kravchuk Died. First President Of Ukraine Passed Away At Age Of 88|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di mayo]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]], prezidanto di Unionita Araba Emirati (n. 1948)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Turak |nomo=Natasha |url=https://www.cnbc.com/2022/05/13/uae-president-sheikh-khalifa-bin-zayed-has-died.html |publikigita ye=13ma di mayo 2022 |titulo=UAE President Sheikh Khalifa bin Zayed has died at age 73 |vidita ye=13ma di mayo 2022|editero=CNBC|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 13ma di mayo - [[Ben Roy Mottelson]], Usana-Daniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1926)
* [[17ma di mayo]] - [[Vangelis]], Greka kompozisto e muzikisto (n. 1943)
* [[26ma di mayo]] - [[Ciriaco De Mita]], prezidanto di Italia (n. 1928)
* 26ma di mayo - [[Ray Liotta]], Usan aktoro (n. 1954)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|nomo=Mike Fleming Jr,Erik Pedersen |publikigita ye=26ma di mayo 2022|titulo=Ray Liotta Dies: 'Goodfellas' Star &amp; 'Field Of Dreams' Actor Was 67 |url=https://deadline.com/2022/05/ray-liotta-dies-67-goodfellas-1235033521/ |vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=Deadline |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[28ma di mayo]] - [[Evaristo Carvalho]], chefministro e prezidanto di San-Tome e Principe (n. 1941)
* 28ma di mayo - [[Bujar Nishani]], prezidanto di Albania (n. 1966)&lt;ref&gt;[https://english.a2news.com/2022/05/28/former-albanian-president-bujar-nishani-passed-away-at-55/ Former Albanian President, Bujar Nishani, passed away at 55]&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Milton Gonçalves 26 PMB cropped.jpg|thumb|130px|[[Milton Gonçalves]]]]
* [[30ma di mayo]] - [[Milton Gonçalves]], Brazilian aktoro (n. 1933)
* 30ma di mayo - [[Boris Pahor]], Sloveniana skriptisto (n. 1913)&lt;ref&gt;[https://english.sta.si/3043276/boris-pahor-trieste-based-slovenian-writer-dies Boris Pahor, Trieste-based Slovenian writer, dies]&lt;/ref&gt;
* [[17ma di junio]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Franc aktoro (n. 1930)
* [[21ma di junio]] - [[Dragan Tomić]], provizora prezidanto di Serbia (n. 1936)
* [[22ma di junio]] - [[Jüri Tarmak]], Estoniana-Sovietiana atleto (n. 1946)
* [[3ma di julio]] - [[Robert Curl]], Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1933)&lt;ref&gt;[https://www.chemistryworld.com/news/chemistry-nobel-laureate-robert-curl-dies-at-88/4015908.article Chemistry Nobel laureate Robert Curl dies at 88]&lt;/ref&gt;
* [[6ma di julio]] - [[James Caan]], American actor (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.thewrap.com/james-caan-godfather-and-thief-actor-dies-at-82/ James Caan, ‘Godfather’ and ‘Thief’ Actor, Dies at 82]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di julio]] - [[Jacob Nena]], prezidanto di Mikronezia (n. 1941)&lt;ref&gt;[https://fsmembassy.fm/in-memoriam-the-honorable-jacob-nena/ In Memoriam: The Honorable Jacob Nena]&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], chefministro di Japonia (n. 1954)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Former Prime Minister Shinzo Abe dies after being shot in Nara|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2022/07/08/national/shinzo-abe-dead-nara-shooting/|publikigita ye=8ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[José Eduardo dos Santos]], prezidanto di Angola (n. 1942)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/angolas-former-president-dos-santos-dies-79-2022-07-08/ Angola's former president dos Santos dies at 79]&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[Luis Echeverría Álvarez]], prezidanto di Mexikia (n. 1922)&lt;ref&gt;[https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/2022/07/09/fallece-luis-echeverria-alvarez-presidente-de-mexico-de-1970-a-1976/ Fallece Luis Echeverría Álvarez, presidente de México de 1970 a 1976] {{es}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di julio]] - [[Francisco Morales Bermúdez]], chefa ministro e prezidanto di Peru (n. 1921)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Francisco Morales Bermúdez falleció a los 100 años|url=https://elcomercio.pe/politica/francisco-morales-bermudez-fallecio-a-los-100-anos-noticia |editero=El Comercio|idiomo={{es}}|publikigita ye=15ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Museum_Ludwig_-_Pressekonferenz_-_Claes_Oldenburg-3942.jpg|thumb|130px|[[Claes Oldenburg]]]]
* [[18ma di julio]] - [[Claes Oldenburg]], Sueda-Usana skultisto (n. 1929)
* [[25ma di julio]] - [[David Trimble]], Nord-Irlandana politikisto, Nobel-laureato (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.bbc.co.uk/news/uk-northern-ireland-62299285/ David Trimble: Former Northern Ireland first minister and UUP leader dies]&lt;/ref&gt;
* [[31ma di julio]] - [[Fidel Valdez Ramos]], prezidanto di Filipini (n. 1928)&lt;ref&gt;{{Citez jurnalo od edituro‎|titulo=Philippine History Module-based Learning I' 2002 Ed.|url=https://books.google.com/books?id=ITLRpPrrcykC&amp;dq=Fidel+Valdez+Ramos+1928&amp;pg=PA209|autoro=Rex Bookstore, Inc.|isbn=9789712334498|editero=Google Books}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di agosto]] - [[Jô Soares]], Braziliana komediisto, aktoro, skriptisto e televiziono-prizentisto (n. 1938)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=5ma di agosto 2022 |surnomo=Álvares |nomo=Débora|titulo=Brazilian humorist, talk show host Jô Soares dies at 84 |url=https://apnews.com/article/entertainment-caribbean-brazil-sao-paulo-talk-shows-7ac354e06c7a2111353555e5cd2c477d |vidita ye=2022-08-06 |editero=AP NEWS |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di agosto]] - [[Ezekiel Alebua]], chefministro di Insuli Salomon (n. 1947)
* [[8ma di agosto]] - [[Olivia Newton-John]], Angla-Australiana kantistino, kompozistino, aktorino e politikal aktivistino (n. 1948)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Olivia Newton-John, estrela de 'Grease', morre aos 73 anos|url=https://www.uol.com.br/splash/noticias/2022/08/08/olivia-newton-john-de-grease-morre-aos-73-anos.htm|editero=UOL|publikigita ye=8ma di agosto 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

== Nobel-premiiziti ==
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 2020a]]</text>
      <sha1>1cpxhpsqdqs26buceh2voonsr74erh5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995067</id>
      <parentid>995064</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:19:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+texto, referi</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="36601" xml:space="preserve">{{21ma yarcento}}
La yaro '''2022''' (MMXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komenconta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esas la 22ma yaro de la triesma yarmilo, la 22ma yaro de la 21ma yarcento, e la 3ma yaro de la [[yari 2020a]].

== Klimato ed ambiento* ==
En [[Brazilia]], somerala pluvegi en la stato [[Sao Paulo (stato)|Sao Paulo]] afektis 27 municipi en januaro, produktis 24 morti e 1546 familii perdis partale o totale lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mortes pelas chuvas chegam a 24 em São Paulo|editero=Folha de S.Paulo|publikigita ye=31ma di januaro 2022|idiomo={{pt}}|url=https://www1.folha.uol.com.br/cotidiano/2022/01/bebe-morre-em-deslizamento-de-terra-em-itapevi-sp.shtml}}&lt;/ref&gt; Ye la [[15ma di februaro]], 6-hora pluvego falis sur [[Petrópolis]], [[Rio de Janeiro (stato)|stato Rio de Janeiro]], [[Brazilia]], e produktis adminime 78 morti e 269 ter-glitadi.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;/&gt; De mayo til julio, komencinta ye la 22ma di mayo (autuno en sudala misfero), eventis pluvegi che stati [[Pernambuco]] ed [[Alagoas]], en [[Brazilia]]. En Pernambuco, li produktis 128 morti ed efektigis serioza domaji en 14 urbi, qui deklaris &quot;urjanteso-stando&quot;.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Enchentes em Pernambuco: entenda, veja detalhes da tragédia e como ajudar|editero=Costa Norte |url=https://costanorte.com.br/variedades/enchentes-em-pernambuco-entenda-veja-detalhes-da-tragedia-e-como-ajudar-1.386693|publikigita ye=30ma di mayo 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após resgate da última vítima de enchentes em Pernambuco, bombeiros e cães retornam a Fortaleza|editero=Diário do Nordeste|url=https://diariodonordeste.verdesmares.com.br/ceara/apos-resgate-da-ultima-vitima-de-enchentes-em-pernambuco-bombeiros-e-caes-retornam-a-fortaleza-1.3239948|publikigita ye =5ma di junio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La statistiko por [[Alagoas]] esis 56 urbi en &quot;urjanteso-stando&quot;, 6 morti, 1 desaparinto, e 66 plusa homi perdis komplete o mustis abandonar lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/al/alagoas/noticia/2022/07/05/passa-de-64-mil-o-numero-de-desalojados-e-desabrigados-por-causa-das-chuvas-em-alagoas.ghtml|titulo=Passa de 66 mil o número de desalojados e desabrigados por causa das chuvas em Alagoas|editero=G1|publikigita ye=5ma di julio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; En centro-westala e sud-estala stati di Brazilia, la sikeso dum vintrala monati (junio e julio) esis plu granda en 2022 kam olta di e 2020 e 2021, minacanta fonti qui provizas aqui a granda urbi, nome [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]].

Dum l'unesma trimestro di 2022, la maxim forta sikeso depos 1944 en [[Arjentinia]] afektis la nord-esto di la lando e destruktis plantacerii di [[mateo]] en la [[provinco Corrientes]]. La temperaturi atingis 44°C o mem 45°C en kelka loki.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://es.euronews.com/2022/03/22/el-reto-de-la-sequia-en-argentina-desastre-en-las-plantaciones-de-yerba-mate|titulo=El reto de la sequía en Argentina {{!}} Desastre en las plantaciones de yerba mate|editero=Euronews|publikigita ye=22ma di marto 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; La sikeso en februaro ank afekits la produktado di [[soyo]] en [[Paraguay]], la 4ma maxim granda produktero di soyo de la mondo.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=La sequía deja a Paraguay sin soja: industrias tienen para procesar solo hasta junio|url=https://www.americaeconomia.com/negocios-industrias/la-sequia-deja-paraguay-sin-soja-industrias-tienen-para-procesar-solo-hasta|editero=América Economía|publikigita ye=16ma di februaro 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;

La varmego dum [[somero]] en [[Europa]] produktabis, til la 19ma di julio 2022, adminime {{formatnum:3600}} morti, temperaturala rekordi en multa landi, e grandega incendii.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=2022-07-19 |titulo=Heatwave: Ferocious European heat heads north |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-62216159 |vidita ye=19ma di julio 2022 |editero=BBC News}}&lt;/ref&gt; Ye la 19ma di julio en [[Skotia]], la temperaturi atingas 35°C, rekordo en la historio di la regiono. En [[London]], la temperaturi atingas 40°C ye la sama dio, e multa incendii eventas. Ye la 12ma di agosto, Britaniana guvernerio deklaris sikeso-stando en 8 regioni di la lando. Ca deklaro posibligas dekretar porcionigo di aquo.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.publico.pt/2022/08/12/azul/noticia/governo-britanico-declarar-seca-varias-regioes-inglaterra-2016986|titulo=Governo britânico declara seca em oito regiões de Inglaterra|publikigita ye=12ma di agosto 2022|editero=Público|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La longa periodo di sikeso komencinta la yaro 2000 e la klimatala chanjo anticipis la fairego-sezono en sudal Europa, kompare 2020 e 2021.

En [[Afrika]], de la 22ma di februaro til la 16ma di marto 2022, pluvegi frapis urbo Bukavu, [[Demokratial Republiko Kongo]], e produktis 16 morti. Altralatere, este de la kontinento, la regiono nomizita [[korno di Afrika]] ([[Etiopia]], [[Eritrea]], [[Somalia]], [[Kenia]]) subisis la maxim forta sikeso de lua historio en 70 yari, nome de marto til mayo. La sikesi en la regiono pluforeskis depos la yaro 2020. Cirkume 7 milion bovi mortis en la regiono. To diminutis la produktado di [[lakto]] por pueri ed augmentis la desnutrado. Cirkume 18,6 milion individui, di qui cirkume 7,1 milion pueri, subisas severa desnutrado.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://reliefweb.int/report/ethiopia/horn-africa-drought-regional-humanitarian-overview-call-action-published-4-july-2022|titulo=Horn of Africa Drought: Regional Humanitarian Overview &amp; Call To Action |publikigita ye=4ma di julio 2022|idiomo={{en}}|editero=ReliefWeb}}&lt;/ref&gt;

En [[Usa]], che stato [[Kalifornia]] - qua havas [[Mediteranea klimato]] e subisas sikeso dum somera monati - til la 13ma di julio 2022 enrejistresis {{formatnum:4026}} incendii. En [[Mexikia]], la forta sikeso minacis la furniso di aquo en multa urbi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo |url=https://larepublica.pe/mundo/2022/07/13/extrema-sequia-en-mexico-declaran-emergencia-y-racionaran-agua-en-varias-ciudades/|titulo=Extrema sequía en México: declaran emergencia y racionarán agua en varias ciudades|publikigita ye=13ma di agosto 2022|editero=La República|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; Altralatere, en diversa stati este de [[Rokoza Monti]] - parti de [[Missouri]] ed [[Illinois]], [[Kentucky]], parti de [[Virginia]] e [[Westal Virginia]] e la valo di [[Las Vegas]] - violentoza tempesti, komencinta ye la 24ma di julio, efektigis granda destruktado. Til la 31ma di julio, l'inundadi en Kentucky produktabis 26 morti&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Sobe para 26 o número de mortos em inundações no Kentucky (EUA)|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/07/31/inundacoes-kentucky-eua-mortos.htm|editero=UOL|publikigita ye=31ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt; ed adminime 37 plusa homi desaparinta.

== Eventi ==
* [[4ma di januaro]] - La 5 permananta membri di la [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]], en rara konsento, afirmas ke &quot;ne povos vinkesor ula nukleara milito, ed ol nulatempe mustas eventar&quot;.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=4ma di januaro 2022|titulo=‘No one can win a nuclear war’: Superpowers release rare joint statement| url=https://www.smh.com.au/world/europe/no-one-can-win-a-nuclear-war-superpowers-release-rare-joint-statement-20220104-p59lmf.html|editero=The Sydney Morning Herald|vidita ye=4ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - Guvernerio di [[Kazakstan]] dekretas urjanteso-stando pro populala protesti. Chefministro [[Asqar Uzaqbaýulı Mamïn|Asqar Mamïn]] e tota ministraro renuncas, samatempe kam prezidanto [[Qasım-Jomart Kemelulı Toqayev|Qasım-Jomart Toqayev]] removas [[Nursultan Äbişulı Nazarbayev|Nursultan Nazarbayev]] de lua ofico kom chef-sekretario di la Konsilistaro pri Sekureso di Kazakstan.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.reuters.com/markets/commodities/kazakhstan-government-resigns-after-violent-protests-over-fuel-price-2022-01-05/|idiomo={{en}}|editero=Reuters|publikigita ye=5ma di januaro 2022|titulo=Kazakh protesters torch public buildings; emergency declared, Cabinet resigns|surnomo=Auyezov|nomo=Olzhas}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di januaro]] - La quanto di personi infektita da [[COVID-19]] en tota mondo superiras 300 milioni.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=7ma di januaro 2022|titulo= Global Coronavirus Cases Top 300 Million| url=https://www.nytimes.com/live/2022/01/06/world/omicron-covid-vaccine-tests|editero=The New York Times|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di januaro]] - Che lago dil [[aquobarilo]] Furnas, en [[Minas Gerais]], [[Brazilia]], klifo krulas super 4 bateli transportanta turisti, e produktas 10 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://cnnespanol.cnn.com/2022/01/09/tragedia-en-Brazilia-montana-rocosa-cae-sobre-tres-navi-y-mata-a-por-lo-menos-dos-personas/|titulo=Al menos 8 muertos y dos desaparecidos tras la caída de una porción de montaña rocosa contra varios barcos en Brasilpublikigita ye=8ma di januaro 2022|editero= CNN en Español}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di januaro]] - Che quartero [[Bronx]], [[New York]], [[Usa]], incendio en edifico produktas 19 morti e deceni di plusa homi vundita.
* [[10ma di januaro]] - La Fakultato di Medicino dil Universitato di Maryland reportas pri l'unesma sucesoza transplanto [[kordio|kordiala]] de [[porko]] genetikale modifikita ad homo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10 January 2022|titulo= University of Maryland School of Medicine Faculty Sciencists and Clinicians Perform Historic First Successful Transplant of Porcine Heart into Adult Human with End-Stage Heart Disease| url=https://www.umms.org/ummc/news/2022/first-successful-transplant-of-porcine-heart-into-adult-human-heart|editero=University of Maryland Medical Center|vidita ye=11ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10ma di januaro 2022|titulo= Man gets genetically-modified pig heart in world-first transplant| url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-59944889|editero=BBC News}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di januaro]] - En [[Australia]], che urbo Onslow, enrejistresas la maxim varma [[temperaturo]] de la historio di la lando: 50,7 °C.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Hannam |nomo=Peter |titulo= Australia matches its hottest day on record as Western Australia town hits 50.7C |url=https://www.theguardian.com/australia-news/2022/jan/13/hottest-day-on-record-in-parts-of-western-australia-as-temperature-reaches-50c |editero=The Guardian |publikigita ye=13ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di januaro]] - Submara [[volkano]] Hunga Tonga eruptas en [[Tonga]] ed efektigas [[ondego]] qua produktas materiala domaji en l'arkipelago.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após tsunami em Tonga, EUA, Japão, Chile e Equador ficam em alerta |url= https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/01/15/erupcao-vulcao-tsunami-tonga.htm|publikigita ye=15ma di januaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[23ma di januaro]] - Eventas [[stato-stroko]] en [[Burkina Faso]]. Prezidanto [[Roch Marc Christian Kaboré]] revokesas ed arestesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mutinous soldiers announce overthrow of Burkina Faso president|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/24/burkina-faso-coup/|editero=The Washington Post|publikigita ye=24ma di januaro 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 23ma di januaro - Tropikala sturmo ''Ana'' produktas 88 morti en [[Madagaskar]], [[Malawi]] e [[Mozambik]].
* [[28ma di februaro]] - La quanto di dozi di [[vacino|vacini]] aplikita kontre [[COVID-19]] en tota mondo superiras 10 miliardi.
* [[30ma di januaro]] - Eventas legifantal elekti en [[Portugal]]. Partito Socialista unesmafoye obtenas la majoritato di la voti.
* [[6ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], chefo di [[Islamala Stato]] mortigesas da Usana trupi dum atako en [[Siria]].
* [[4ma di februaro]] til la [[20ma di februaro]] - Eventas [[Vintrala Olimpiala Ludi en Beijing, 2022|Vintrala Olimpiala Ludi]] en [[Beijing]], [[Popul-Republiko Chinia]].
* [[13ma di februaro]] - [[Frank-Walter Steinmeier]] rielektesas prezidanto di [[Germania]].
* [[15ma di februaro]] - Pluvego sur [[Petrópolis]], [[Brazilia]], produktas plu kam 100 morti, multa desaparinti,&lt;ref name=&quot;Petrop2022&quot;&gt;{{extera ligilo|dato=17ma di februaro 2022 |titulo=Petrópolis. Mais de 100 mortos e número de desaparecidos ainda por apurar. Situação &quot;quase de guerra&quot;|url=https://www.dn.pt/internacional/petropolis-mais-de-100-mortos-e-numero-de-desaparecidos-ainda-por-apurar-situacao-quase-de-guerra-14597136.html|editero=Diário de Notícias|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; e 269 ter-glitadi. Dum 6 hori la [[pluvo-quanto]] atingis 260 milimetri, plu kam la mezavalora quanto expektata por tota monato di februaro.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;&gt;{{extera ligilo|idiomo={{pt}}|dato=16ma di februaro 2022|url=https://www.cnnbrasil.com.br/nacional/mortes-chuvas-em-petropolis/|titulo=Desastre provocado pelas fortes chuvas deixa 78 mortos em Petrópolis (RJ)|editero=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di februaro]] - Prezidanto [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] de [[Rusia]] signatas dekreto agnoskanta la nedependo di [[Popul-Republiko Lugansk]] e [[Popul-Republiko Donetsk]].
* [[24ma di februaro]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Rusia komencas invadar Ukraina]].&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www1.folha.uol.com.br/mundo/2022/02/putin-autoriza-operacao-militar-na-ucrania.shtml|titulo=Putin inicia guerra contra a Ucrânia; Kiev e Otan falam em invasão total|publikigita ye=24ma di februaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: [[Rusia|Rusa]] trupi komencas siejar [[Zaporizhia]], ube jacas la maxim granda nukleara reaktoro di Europa.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=El Mundo|titulo=Los rusos sitian la central nuclear de Zaporiyia|url=https://www.elmundo.es/internacional/2022/03/01/621e660ae4d4d8b7128b45b6.html|publikigita ye=2ma di marto 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di marto]] - La quanto di mortinti pro [[COVID-19]] en tota mondo superiras 6 milion individui.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://edition.cnn.com/2022/03/07/health/global-covid-deaths-surpass-six-million/index.html|titulo=Global Covid-19 deaths surpass 6 million|editero=cnn.com |publikigita ye=7ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Chefi di stati di diversa landi kondamnas [[Rusia]] pos bombardo qua destruktas akush-hospitalo en [[Mariupol]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Children under rubble, says Zelensky, as Russia bombs hospital|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60657155|editero=bbc.co.uk|publikigita ye=9ma di marto 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di marto - Ciencisti anuncas ke li deskovris en [[Antarktika]] la restaji dil navo ''Endurance'', komandita dal explorero [[Ernest Shackleton]], qua sinkabis en 1915.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-60662541|titulo= Endurance: Shackleton's lost ship is found in Antarctic|vidita ye=9ma di marto 2022|publikigita ye=9 March 2022|editero=BBC News|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - Aviono [[Boeing 737]] de kompanio ''China Eastern Airlines'' iranta de [[Kunming]] a [[Guangzhou]] falas che montoza regiono Guangxi. Omna ek la 123 pasajeri e 9 kruani mortas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/03/21/aviao-com-133-passageiros-sofre-acidente-na-china.ghtml|titulo=Avião com 132 pessoas a bordo cai na China; veja vídeo|editero=G1|publikigita ye=21ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di aprilo]] - [[Shehbaz Sharif]], chefo dil opozantaro en la parlamento di [[Pakistan]], elektesas chefministro di la lando, pos ke [[Imran Khan]] recevis voto di desfido du dii ante.
* [[14ma di aprilo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa navo ''Moskva'' sinkesas da [[Ukraina]]na mar-armeo.
* [[20ma di aprilo]] - Pro l'invado di [[Ukraina]] da [[Rusia]], Rusa e [[Bielorusia|Bielorusa]] tenisisti exkluzesas pri partoprenar teniso-konkurso di Wimbledon.
* [[24ma di aprilo]] - [[Emmanuel Macron]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekto, kontre [[Marine Le Pen]].
* [[27ma di aprilo]] - [[Centrafrika]] komencas aceptar ''[[bitcoin]]'' kom legala pekunio, divenanta la duesma lando en la mondo qua facas to oficale.
* [[9ma di mayo]] - [[Mahinda Rajapaksa]], chefa ministro di [[Sri-Lanka]], renuncas pos intensa populala protesti.
* [[12ma di mayo]] - Cientisti montras imajo di [[nigra truo]] ''Sagittarius A*'', existanta an la centro di [[Lakto-Voyo]].
* [[13ma di mayo]] - [[Mohamed bin Zayed Al Nahyan]] elektesas prezidanto dil [[Unionita Araba Emirii]] 1 dio pos la morto dil antea prezidanto [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]].
* [[14ma di mayo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa trupi retretas de [[Harkiv]].
* [[24ma di mayo]] - En Uvalde, [[Texas]], [[Usa]], eventas pafado en primara skolo qua produktas 21 morti, di qui 19 esis pueri.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/05/24/tiroteio-em-escola-no-texas.ghtml|titulo=19 crianças e professora são assassinadas a tiros em escola nos EUA|vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=G1|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di junio]] - En [[Owo]], [[Nigeria]], adminime 50 personi mortigesas en du ataki per bombi e pafado.
* [[13ma di junio]] - En [[Delhi]], [[India]], [[kurta cirkuito]] efektigas fairo en 4-etaja edifico, produktanta 27 morti, 40 vunditi e 29 desaparinti.&lt;ref name=&quot;I&quot;&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=14ma di mayo 2022|titulo= Police arrest 2 after building fire kills 27 in New Delhi |url=https://www.independent.co.uk/news/police-ap-new-delhi-indian-narendra-modi-b2078929.html |editero=The Independent |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di junio]] - [[Kanada]] e [[Dania]] paktas pri dividar inter li la teritorio dil insuleto Hans, jacanta inter insulo Ellesmere, en Kanada, e [[Grenlando]].
* [[19ma di junio]] - En [[Kolumbia]], [[Gustavo Petro]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekti, e divenas l'unesma sinistrano elektita prezidanto di la lando.
* [[22ma di junio]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.2 che [[skalo di Richter]] frapas la frontiero inter [[Afganistan]] e [[Pakistan]], e produktas adminime 1000 morti e 1500 plusa homi vundita.&lt;ref name=&quot;WP1&quot;&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Faizi |nomo=Fazel Rahman|editero=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/afghanistan-earthquake-kills-at-least-155-people/2022/06/22/9c555e1c-f1ea-11ec-ac16-8fbf7194cd78_story.html|publikigita ye=22ma di junio 2022 |titulo=News agency: 1,000 dead, 1,500 injured in Afghan quake |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[24ma di junio]] - Polical agado che povra quartero ''Vila Cruzeiro'', norde del [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]] rezultas 23 morti.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.dw.com/pt-br/opera%C3%A7%C3%A3o-policial-na-vila-cruzeiro-%C3%A9-a-2%C2%AA-mais-letal-da-hist%C3%B3ria-do-rio/a-61933910|titulo=Ação na Vila Cruzeiro é a 2ª mais letal da história do Rio|editero=DW|idiomo={{pt}}|publikigita ye=27ma di mayo 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di junio]] - Landi de [[G7]] renkontras en Germania por diskutar sancioni kontre [[Rusia]] pro l'invado di Ukraina. Li decidas proskriptar importaco di Rusa [[oro]].
* [[1ma di julio]] - [[Yair Lapid]] sucedas [[Naftali Bennett]] kom chefministro di [[Israel]].
* [[7ma di julio]] - [[Unionita Rejio|Britaniana]] chefministro [[Boris Johnson]] renuncas, pos serio di renunci di altra membri di lua ministraro.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/uk-politics-62064789|titulo= Boris Johnson to resign as Conservative leader|publikigita ye=7ma di julio 2022|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], ex-chefministro di [[Japonia]], asasinesas per pafo dum diskursado en [[Nara]].
* [[11ma di julio]] - Unesma imaji veninta de [[kosmala teleskopo James Webb|kosmala teleskopo ''James Webb'']] montresas publike. Li montras [[galaxio]] nomizita '' SMACS 0723''.
* [[12ma di julio]] - [[Europana Uniono]] anuncas ke [[Kroatia]] adoptos [[Euro]] kom monetaro en 2023.
* [[15ma di julio]] - En [[Sri-Lanka]], prezidanto [[Gotabaya Rajapaksa]] renuncas, pos protesti kontre ekonomiala krizo. Chefa ministro [[Ranil Wickremesinghe]] indikesas provizore kom prezidanto.
* [[18ma di julio]] - En [[India]] eventas prezidantal elekti, e [[Draupadi Murmu]] divenas la duesma [[muliero]] elektita por la prezidanteso en la lando.
* [[24ma di julio]] - En [[Kyushu]], [[Japonia]], [[volkano]] Sakurajima eruptas, e du urbeti vicine ol evakuesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo= Volcanic eruption in Japan forces evacuations in 2 towns|url=https://phys.org/news/2022-07-japan-sakurajima-volcano-erupts-triggering.html |editero=Phys.org|publikigita ye =25ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[25ma di julio]] - [[Papo Franciskus]] voyajas a [[Kanada]], ube ilu pregas pardono por pasinta abuzi da katolik-eklezio kontre aborijeni.
* [[4ma di agosto]] - Pro la vizito di Usana deputatino Nancy Pelosi a [[Taiwan]], [[Popul-Republiko Chinia]] facas la maxim granda militala praktikado de lua historio.
* [[7ma di agosto]] - [[Gustavo Petro]], l'unesma prezidanto di sinistra de [[Kolumbia]], asumas la prezidanteso, sucedanta [[Iván Duque Márquez]].
* [[9ma di agosto]] - [[James Marape]] rielektesas chefministro di [[Papua-Nova-Guinea]] dal parlamento.
* [[12ma di agosto]] - En Chautauqua, [[Nova-York]], [[Usa]], [[Salman Rushdie]], Britanian-Usana skriptisto naskinta en [[India]], vundesas per kultelo plurafoye ante diskursar che lokala edukerio.
* [[21ma di novembro]] til la [[18ma di decembro]] - [[Mondala Kupo di Futbalo]] eventos en [[Katar]].

== Naski ==

== Morti ==
[[Arkivo:Richard Leakey (headshot).jpg|130px|thumb|[[Richard Leakey]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Richard Leakey]], Keniana paleontologiisto (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.president.go.ke/2022/01/02/message-of-condolence-from-h-e-hon-uhuru-kenyatta-following-the-death-of-former-head-of-public-service-dr-richard-leakey/ Message of Condolence from H.E Hon. Uhuru Kenyatta following the death of former Head of Public Service Dr Richard Leakey]&lt;/ref&gt;
* [[3ma di januaro]] - [[Viktor Saneyev]], Rusa-Sovietiana atleto, Olimpiala championo (n. 1945)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Georgian Three-Time Olympic Champion Viktor Saneyev Passes Away|url=https://georgianjournal.ge/sports/37643-georgian-three-time-olympic-champion-viktor-saneyev-passes-away.html|publikigita ye=3ma di januaro 2022|editero=Georgian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - [[Mircea Stoenescu]], Rumaniana futbalisto (n. 1943)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Mircea Stoenescu|url=https://www.gsp.ro/fotbal/liga-1/mircea-stoenescu-se-simte-umilit-de-actualii-jucatori-si-conducatori-ai-ciinilor-noi-am-scris-istoria-frumoasa-a-clubului-cu-voi-mi-e-rusine-442735.html|publikigita ye=5ma di januaro 2022|editero=Romanian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di januaro]] - [[Sidney Poitier]], Bahaman-Usana cinem-aktoro (n. 1927)&lt;ref&gt;[https://www.irishmirror.ie/showbiz/celebrity-news/breaking-sir-sidney-poitier-dead-25884555.amp Sir Sidney Poitier dead: Oscar-winning Hollywood star tragically dies as tributes pour in]&lt;/ref&gt;
* 6ma di januaro - [[Peter Peter Bogdanovich]], Usana filmifisto (n. 1939)
* [[9ma di januaro]] - [[Toshiki Kaifu]], chefministro di Japonia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Ex-Japan PM Kaifu dies at 91|url=https://mainichi.jp/english/articles/20220114/p2g/00m/0na/020000c}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di januaro - [[Bob Saget]], Usan aktoro e komediisto (n. 1956)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Muere Bob Saget, estrella de la famosa serie &quot;Full House&quot;|url=https://www.eluniversal.com.mx/espectaculos/farandula/muere-bob-saget-estrella-de-la-famosa-serie-full-house |publikigita ye=9ma di januaro 2022|editero=El Universal|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Ambassador Bob Dewar with Ernest Shonekan (3509232597) (headshot).jpg|thumb|130px|[[Ernest Shonekan]]]]
* [[11ma di januaro]] - [[Ernest Shonekan]], prezidanto di Nigeria (n. 1942)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://thestreetjournal.org/former-nigerian-leader-ernest-shonekan-dies-at-85/|titulo= Former Nigerian leader Ernest Shonekan dies at 85|autoro=Jenny Ese Obukohwo|publikigita ye=11ma di januaro 2022|idiomo={{en}}|editero=The Streetjournal}}&lt;/ref&gt;
* [[16ma di januaro]] - [[Ibrahim Boubacar Keïta]], chefa ministro e prezidanto di Mali (n. 1945)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/malis-ousted-president-ibrahim-boubacar-keita-has-died-says-former-justice-2022-01-16/ Mali's ousted president Ibrahim Boubacar Keita dies, former minister says]&lt;/ref&gt;
* [[20ma di januaro]] - [[Elza Soares]], Braziliana kantistino (n. 1930)
* 20ma di januaro - [[Meat Loaf]], Usana kantisto (n. 1947)
* [[23ma di januaro]] - [[Thierry Mugler]], Franca modisto (n. 1948)
* 23ma di januaro - [[Keto Losaberidze]], Gruziana-Sovietiana arkpafistino (n. 1949)
* [[2ma di februaro]] - [[Monica Vitti]], Italian aktorino (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=È morta Monica Vitti, talento smisurato del cinema italiano|url=https://www.repubblica.it/spettacoli/cinema/2022/02/02/news/monica_vitti-249574730/|publikigita ye=2ma di februaro 2022 |editero=la Repubblica|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[3ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], 2ma kalifo de [[Islamana Stato]] (n. 1976)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-60246129|titulo= Islamic State leader Abu Ibrahim al-Qurayshi killed in Syria, US says|publikigita ye=4ma di februaro 2022|vidita ye=7ma di februaro 2022|editero=Bbc.com}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Christos_Sartzetakis_(1989)_(headshot).jpg|thumb|130px|[[Kristos Sartzetakis]]]]
* 3ma di februaro - [[Kristos Sartzetakis]], 4ma prezidanto di Grekia (n. 1929)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Former president Christos Sartzetakis dead at 92 &amp;#124; eKathimerini.com|url=https://www.ekathimerini.com/society/1176800/former-resident-christos-sartzetakis-dead-at-93/|editero=Ekathimerini.com|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di februaro]] - [[Luc Montagnier]], Franca virologiisto, Nobel-laureato (n. 1932)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Luc Montagnier, codécouvreur du virus du sida et Prix Nobel de médecine en 2008, est mort|url=https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2022/02/10/luc-montagnier-codecouvreur-du-virus-du-sida-et-prix-nobel-de-medecine-en-2008-est-mort_6113151_3382.html|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di februaro]] - [[Manuel Esquivel]], chefministro di Belize (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.breakingbelizenews.com/2022/02/10/former-prime-minister-right-honourable-sir-manuel-esquivel-passes/ Former Prime Minister Right Honourable Sir Manuel Esquivel passes]&lt;/ref&gt;
* [[16ma di februaro]] - [[Amos Sawyer]], provizora prezidanto di Liberia (n. 1945)
* [[20ma di februaro]] - [[Oleksandr Sydorenko]], Ukrainana natisto, Olimpiala championo (n. 1960)
* [[28ma di februaro]] - [[Abuzed Omar Dorda]], prezidanto di Libia (n. 1944)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=الوسط |nomo=بوابة |idiomo={{ar}}|titulo= وفاة أبوزيد دوردة في القاهرة عن عمر ناهز 78 عاما |url=http://alwasat.ly/news/libya/350812 |vidita ye=28ma di februaro 2022 |editero=Alwasat News }}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Pride of Performance Award by President of Pakistan (headshot).jpg|thumb|130px|&lt;small&gt;[[Muhammad Rafiq Tarar]]&lt;/small&gt;]]
[[Arkivo:FoosLollBerlin190917-21_(cropped).jpg|thumb|130px|[[Taylor Hawkins]]]]
* [[7ma di marto]] - [[Muhammad Rafiq Tarar]], prezidanto di Pakistan (n. 1929)&lt;ref&gt;[https://en.dailypakistan.com.pk/07-Mar-2022/former-pakistan-president-rafiq-tarar-passes-away Former Pakistan president Rafiq Tarar passes away]&lt;/ref&gt;
* [[11ma di marto]] - [[Rupiah Banda]], prezidanto di Zambia (n. 1937)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url= https://www.reuters.com/world/africa/zambias-former-president-rupiah-banda-dies-aged-85-2022-03-11/ |titulo=Zambia's former president Rupiah Banda dies aged 85}}&lt;/ref&gt;
* [[12ma di marto]] - [[Karl Offmann]], prezidanto di Maurico (n. 1940)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://mbcradio.tv/article/karl-offmann-n%E2%80%99est-plus |titulo=Karl Offmann n’est plus.|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di marto]] - [[William Hurt]], Usan aktoro (n. 1950)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=William Hurt Dies: Oscar-Winning Actor Was 71|url=https://deadline.com/2022/03/william-hurt-dies-oscar-winning-actor-was-71-1234977307/}}&lt;/ref&gt;
* [[19ma di marto]] - [[Shahabuddin Ahmed]], prezidanto di Bangladesh (n. 1930)&lt;ref&gt;[https://www.tbsnews.net/bangladesh/obituary/former-president-shahabuddin-passes-away-387382 Former president Shahabuddin passes away]&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - [[Soumeylou Boubèye Maïga]], chefministro di Mali (n. 1954)
* [[25ma di marto]] - [[Taylor Hawkins]], Usana kantisto (n. 1972)
* [[27ma di marto]] - [[Ayaz Mutalibov]], prezidanto di Azerbaijan (n. 1938)
* [[31ma di marto]] - [[Georgi Atanasov]], chefministro di Bulgaria (n. 1933)
* [[3ma di aprilo]] - [[Lygia Fagundes Telles]], Braziliana skriptistino (n. 1918)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/sp/sao-paulo/noticia/2022/04/03/escritora-lygia-fagundes-telles-morre-aos-98-anos.ghtml |titulo=Escritora Lygia Fagundes Telles morre aos 98 anos em SP|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di aprilo]] - [[Django Sissoko]], chefministro di Mali (n. 1948)
* [[5ma di aprilo]] - [[Sidney Altman]], Kanadan-Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1939)&lt;ref&gt;[https://news.yale.edu/2022/04/06/sidney-altman-pathbreaking-scientist Sidney Altman, pathbreaking scientist]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di aprilo]] - [[Dušan Čkrebić]], chefministro e prezidanto di Serbia (n. 1927)
* [[9ma di aprilo]] - [[Jack Higgins]], Angla skriptisto (n. 1929)
* [[13ma di aprilo]] - [[Freddy Rincón]], Kolumbiana futbalisto (n. 1966)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://ge.globo.com/futebol/futebol-internacional/noticia/2022/04/14/idolo-colombiano-freddy-rincon-morre-aos-55-anos.ghtml|titulo=Ídolo colombiano Freddy Rincón morre aos 55 anos|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di aprilo]] - [[Mwai Kibaki]], prezidanto di Kenia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo= Ex-President Mwai Kibaki dies, Uhuru announces |surnomo=Mwangi |nomo=Denis |editero=Pulselive Kenya |publikigita ye=22ma di aprilo 2022 |vidita ye=22ma di aprilo 2022 |url= https://www.pulselive.co.ke/news/local/ex-president-mwai-kibaki-dies-uhuru-announces/kwn0wsm}}&lt;/ref&gt;
* 21ma di aprilo - [[Jacques Perrin]], Franc aktoro e filmifisto (n. 1941)
[[Arkivo:Leonid_Kravchuk.jpg|thumb|130px|[[Leonid Kravchuk]]]]
* [[10ma di mayo]] - [[Leonid Kravchuk]], prezidanto di Ukraina (n. 1934)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://ukranews.com/en/amp/news/856037-leonid-kravchuk-died-first-president-of-ukraine-passed-away-at-age-of-88|titulo=Leonid Kravchuk Died. First President Of Ukraine Passed Away At Age Of 88|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di mayo]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]], prezidanto di Unionita Araba Emirati (n. 1948)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Turak |nomo=Natasha |url=https://www.cnbc.com/2022/05/13/uae-president-sheikh-khalifa-bin-zayed-has-died.html |publikigita ye=13ma di mayo 2022 |titulo=UAE President Sheikh Khalifa bin Zayed has died at age 73 |vidita ye=13ma di mayo 2022|editero=CNBC|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 13ma di mayo - [[Ben Roy Mottelson]], Usana-Daniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1926)
* [[17ma di mayo]] - [[Vangelis]], Greka kompozisto e muzikisto (n. 1943)
* [[26ma di mayo]] - [[Ciriaco De Mita]], prezidanto di Italia (n. 1928)
* 26ma di mayo - [[Ray Liotta]], Usan aktoro (n. 1954)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|nomo=Mike Fleming Jr,Erik Pedersen |publikigita ye=26ma di mayo 2022|titulo=Ray Liotta Dies: 'Goodfellas' Star &amp; 'Field Of Dreams' Actor Was 67 |url=https://deadline.com/2022/05/ray-liotta-dies-67-goodfellas-1235033521/ |vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=Deadline |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[28ma di mayo]] - [[Evaristo Carvalho]], chefministro e prezidanto di San-Tome e Principe (n. 1941)
* 28ma di mayo - [[Bujar Nishani]], prezidanto di Albania (n. 1966)&lt;ref&gt;[https://english.a2news.com/2022/05/28/former-albanian-president-bujar-nishani-passed-away-at-55/ Former Albanian President, Bujar Nishani, passed away at 55]&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Milton Gonçalves 26 PMB cropped.jpg|thumb|130px|[[Milton Gonçalves]]]]
* [[30ma di mayo]] - [[Milton Gonçalves]], Brazilian aktoro (n. 1933)
* 30ma di mayo - [[Boris Pahor]], Sloveniana skriptisto (n. 1913)&lt;ref&gt;[https://english.sta.si/3043276/boris-pahor-trieste-based-slovenian-writer-dies Boris Pahor, Trieste-based Slovenian writer, dies]&lt;/ref&gt;
* [[17ma di junio]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Franc aktoro (n. 1930)
* [[21ma di junio]] - [[Dragan Tomić]], provizora prezidanto di Serbia (n. 1936)
* [[22ma di junio]] - [[Jüri Tarmak]], Estoniana-Sovietiana atleto (n. 1946)
* [[3ma di julio]] - [[Robert Curl]], Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1933)&lt;ref&gt;[https://www.chemistryworld.com/news/chemistry-nobel-laureate-robert-curl-dies-at-88/4015908.article Chemistry Nobel laureate Robert Curl dies at 88]&lt;/ref&gt;
* [[6ma di julio]] - [[James Caan]], American actor (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.thewrap.com/james-caan-godfather-and-thief-actor-dies-at-82/ James Caan, ‘Godfather’ and ‘Thief’ Actor, Dies at 82]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di julio]] - [[Jacob Nena]], prezidanto di Mikronezia (n. 1941)&lt;ref&gt;[https://fsmembassy.fm/in-memoriam-the-honorable-jacob-nena/ In Memoriam: The Honorable Jacob Nena]&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], chefministro di Japonia (n. 1954)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Former Prime Minister Shinzo Abe dies after being shot in Nara|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2022/07/08/national/shinzo-abe-dead-nara-shooting/|publikigita ye=8ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[José Eduardo dos Santos]], prezidanto di Angola (n. 1942)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/angolas-former-president-dos-santos-dies-79-2022-07-08/ Angola's former president dos Santos dies at 79]&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[Luis Echeverría Álvarez]], prezidanto di Mexikia (n. 1922)&lt;ref&gt;[https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/2022/07/09/fallece-luis-echeverria-alvarez-presidente-de-mexico-de-1970-a-1976/ Fallece Luis Echeverría Álvarez, presidente de México de 1970 a 1976] {{es}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di julio]] - [[Francisco Morales Bermúdez]], chefa ministro e prezidanto di Peru (n. 1921)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Francisco Morales Bermúdez falleció a los 100 años|url=https://elcomercio.pe/politica/francisco-morales-bermudez-fallecio-a-los-100-anos-noticia |editero=El Comercio|idiomo={{es}}|publikigita ye=15ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Museum_Ludwig_-_Pressekonferenz_-_Claes_Oldenburg-3942.jpg|thumb|130px|[[Claes Oldenburg]]]]
* [[18ma di julio]] - [[Claes Oldenburg]], Sueda-Usana skultisto (n. 1929)
* [[25ma di julio]] - [[David Trimble]], Nord-Irlandana politikisto, Nobel-laureato (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.bbc.co.uk/news/uk-northern-ireland-62299285/ David Trimble: Former Northern Ireland first minister and UUP leader dies]&lt;/ref&gt;
* [[31ma di julio]] - [[Fidel Valdez Ramos]], prezidanto di Filipini (n. 1928)&lt;ref&gt;{{Citez jurnalo od edituro‎|titulo=Philippine History Module-based Learning I' 2002 Ed.|url=https://books.google.com/books?id=ITLRpPrrcykC&amp;dq=Fidel+Valdez+Ramos+1928&amp;pg=PA209|autoro=Rex Bookstore, Inc.|isbn=9789712334498|editero=Google Books}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di agosto]] - [[Jô Soares]], Braziliana komediisto, aktoro, skriptisto e televiziono-prizentisto (n. 1938)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=5ma di agosto 2022 |surnomo=Álvares |nomo=Débora|titulo=Brazilian humorist, talk show host Jô Soares dies at 84 |url=https://apnews.com/article/entertainment-caribbean-brazil-sao-paulo-talk-shows-7ac354e06c7a2111353555e5cd2c477d |vidita ye=2022-08-06 |editero=AP NEWS |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di agosto]] - [[Ezekiel Alebua]], chefministro di Insuli Salomon (n. 1947)
* [[8ma di agosto]] - [[Olivia Newton-John]], Angla-Australiana kantistino, kompozistino, aktorino e politikal aktivistino (n. 1948)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Olivia Newton-John, estrela de 'Grease', morre aos 73 anos|url=https://www.uol.com.br/splash/noticias/2022/08/08/olivia-newton-john-de-grease-morre-aos-73-anos.htm|editero=UOL|publikigita ye=8ma di agosto 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

== Nobel-premiiziti ==
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 2020a]]</text>
      <sha1>d4v9htcgs65be34eqg6fawcwcqs3m41</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995068</id>
      <parentid>995067</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:33:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+texto, referi</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37182" xml:space="preserve">{{21ma yarcento}}
La yaro '''2022''' (MMXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komenconta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esas la 22ma yaro de la triesma yarmilo, la 22ma yaro de la 21ma yarcento, e la 3ma yaro de la [[yari 2020a]].

== Klimato ed ambiento* ==
La [[klimato|klimatal eventi]] en [[Sud-Amerika]] relatas atmosferala fenomeni baptata ''[[El Niño]]'' e lua opozo ''[[La Niña]], qui modifikas la temperaturi oceanala e, konseque, la pluvo-rejimo en tota kontinento.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.iucn.org/es/news/south-america/202206/una-mirada-a-la-sequia-en-america-del-sur|titulo=Una mirada a la sequía en América del Sur|editero=UICN|publikigita ye=17ma di junio 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; Dum recenta yari, on observas ambe l'intensigo di violento di pluvegi e la durado ed intensigo di sikesi en diversa regioni.

En [[Brazilia]], somerala pluvegi en la stato [[Sao Paulo (stato)|Sao Paulo]] afektis 27 municipi en januaro, produktis 24 morti e 1546 familii perdis partale o totale lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mortes pelas chuvas chegam a 24 em São Paulo|editero=Folha de S.Paulo|publikigita ye=31ma di januaro 2022|idiomo={{pt}}|url=https://www1.folha.uol.com.br/cotidiano/2022/01/bebe-morre-em-deslizamento-de-terra-em-itapevi-sp.shtml}}&lt;/ref&gt; Ye la [[15ma di februaro]], 6-hora pluvego falis sur [[Petrópolis]], [[Rio de Janeiro (stato)|stato Rio de Janeiro]], [[Brazilia]], e produktis adminime 78 morti e 269 ter-glitadi.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;/&gt; De mayo til julio, komencinta ye la 22ma di mayo (autuno en sudala misfero), eventis pluvegi che stati [[Pernambuco]] ed [[Alagoas]], en [[Brazilia]]. En Pernambuco, li produktis 128 morti ed efektigis serioza domaji en 14 urbi, qui deklaris &quot;urjanteso-stando&quot;.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Enchentes em Pernambuco: entenda, veja detalhes da tragédia e como ajudar|editero=Costa Norte |url=https://costanorte.com.br/variedades/enchentes-em-pernambuco-entenda-veja-detalhes-da-tragedia-e-como-ajudar-1.386693|publikigita ye=30ma di mayo 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após resgate da última vítima de enchentes em Pernambuco, bombeiros e cães retornam a Fortaleza|editero=Diário do Nordeste|url=https://diariodonordeste.verdesmares.com.br/ceara/apos-resgate-da-ultima-vitima-de-enchentes-em-pernambuco-bombeiros-e-caes-retornam-a-fortaleza-1.3239948|publikigita ye =5ma di junio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La statistiko por [[Alagoas]] esis 56 urbi en &quot;urjanteso-stando&quot;, 6 morti, 1 desaparinto, e 66 plusa homi perdis komplete o mustis abandonar lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/al/alagoas/noticia/2022/07/05/passa-de-64-mil-o-numero-de-desalojados-e-desabrigados-por-causa-das-chuvas-em-alagoas.ghtml|titulo=Passa de 66 mil o número de desalojados e desabrigados por causa das chuvas em Alagoas|editero=G1|publikigita ye=5ma di julio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; En centro-westala e sud-estala stati di Brazilia, la sikeso dum vintrala monati (junio e julio) esis plu granda en 2022 kam olta di e 2020 e 2021, minacanta fonti qui provizas aqui a granda urbi, nome [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]].

Dum l'unesma trimestro di 2022, la maxim forta sikeso depos 1944 en [[Arjentinia]] afektis la nord-esto di la lando e destruktis plantacerii di [[mateo]] en la [[provinco Corrientes]]. La temperaturi atingis 44°C o mem 45°C en kelka loki.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://es.euronews.com/2022/03/22/el-reto-de-la-sequia-en-argentina-desastre-en-las-plantaciones-de-yerba-mate|titulo=El reto de la sequía en Argentina {{!}} Desastre en las plantaciones de yerba mate|editero=Euronews|publikigita ye=22ma di marto 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; La sikeso en februaro ank afekits la produktado di [[soyo]] en [[Paraguay]], la 4ma maxim granda produktero di soyo de la mondo.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=La sequía deja a Paraguay sin soja: industrias tienen para procesar solo hasta junio|url=https://www.americaeconomia.com/negocios-industrias/la-sequia-deja-paraguay-sin-soja-industrias-tienen-para-procesar-solo-hasta|editero=América Economía|publikigita ye=16ma di februaro 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;

La varmego dum [[somero]] en [[Europa]] produktabis, til la 19ma di julio 2022, adminime {{formatnum:3600}} morti, temperaturala rekordi en multa landi, e grandega incendii.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=2022-07-19 |titulo=Heatwave: Ferocious European heat heads north |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-62216159 |vidita ye=19ma di julio 2022 |editero=BBC News}}&lt;/ref&gt; Ye la 19ma di julio en [[Skotia]], la temperaturi atingas 35°C, rekordo en la historio di la regiono. En [[London]], la temperaturi atingas 40°C ye la sama dio, e multa incendii eventas. Ye la 12ma di agosto, Britaniana guvernerio deklaris sikeso-stando en 8 regioni di la lando. Ca deklaro posibligas dekretar porcionigo di aquo.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.publico.pt/2022/08/12/azul/noticia/governo-britanico-declarar-seca-varias-regioes-inglaterra-2016986|titulo=Governo britânico declara seca em oito regiões de Inglaterra|publikigita ye=12ma di agosto 2022|editero=Público|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La longa periodo di sikeso komencinta la yaro 2000 e la klimatala chanjo anticipis la fairego-sezono en sudal Europa, kompare 2020 e 2021.

En [[Afrika]], de la 22ma di februaro til la 16ma di marto 2022, pluvegi frapis urbo Bukavu, [[Demokratial Republiko Kongo]], e produktis 16 morti. Altralatere, este de la kontinento, la regiono nomizita [[korno di Afrika]] ([[Etiopia]], [[Eritrea]], [[Somalia]], [[Kenia]]) subisis la maxim forta sikeso de lua historio en 70 yari, nome de marto til mayo. La sikesi en la regiono pluforeskis depos la yaro 2020. Cirkume 7 milion bovi mortis en la regiono. To diminutis la produktado di [[lakto]] por pueri ed augmentis la desnutrado. Cirkume 18,6 milion individui, di qui cirkume 7,1 milion pueri, subisas severa desnutrado.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://reliefweb.int/report/ethiopia/horn-africa-drought-regional-humanitarian-overview-call-action-published-4-july-2022|titulo=Horn of Africa Drought: Regional Humanitarian Overview &amp; Call To Action |publikigita ye=4ma di julio 2022|idiomo={{en}}|editero=ReliefWeb}}&lt;/ref&gt;

En [[Usa]], che stato [[Kalifornia]] - qua havas [[Mediteranea klimato]] e subisas sikeso dum somera monati - til la 13ma di julio 2022 enrejistresis {{formatnum:4026}} incendii. En [[Mexikia]], la forta sikeso minacis la furniso di aquo en multa urbi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo |url=https://larepublica.pe/mundo/2022/07/13/extrema-sequia-en-mexico-declaran-emergencia-y-racionaran-agua-en-varias-ciudades/|titulo=Extrema sequía en México: declaran emergencia y racionarán agua en varias ciudades|publikigita ye=13ma di agosto 2022|editero=La República|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; Altralatere, en diversa stati este de [[Rokoza Monti]] - parti de [[Missouri]] ed [[Illinois]], [[Kentucky]], parti de [[Virginia]] e [[Westal Virginia]] e la valo di [[Las Vegas]] - violentoza tempesti, komencinta ye la 24ma di julio, efektigis granda destruktado. Til la 31ma di julio, l'inundadi en Kentucky produktabis 26 morti&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Sobe para 26 o número de mortos em inundações no Kentucky (EUA)|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/07/31/inundacoes-kentucky-eua-mortos.htm|editero=UOL|publikigita ye=31ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt; ed adminime 37 plusa homi desaparinta.

== Eventi ==
* [[4ma di januaro]] - La 5 permananta membri di la [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]], en rara konsento, afirmas ke &quot;ne povos vinkesor ula nukleara milito, ed ol nulatempe mustas eventar&quot;.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=4ma di januaro 2022|titulo=‘No one can win a nuclear war’: Superpowers release rare joint statement| url=https://www.smh.com.au/world/europe/no-one-can-win-a-nuclear-war-superpowers-release-rare-joint-statement-20220104-p59lmf.html|editero=The Sydney Morning Herald|vidita ye=4ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - Guvernerio di [[Kazakstan]] dekretas urjanteso-stando pro populala protesti. Chefministro [[Asqar Uzaqbaýulı Mamïn|Asqar Mamïn]] e tota ministraro renuncas, samatempe kam prezidanto [[Qasım-Jomart Kemelulı Toqayev|Qasım-Jomart Toqayev]] removas [[Nursultan Äbişulı Nazarbayev|Nursultan Nazarbayev]] de lua ofico kom chef-sekretario di la Konsilistaro pri Sekureso di Kazakstan.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.reuters.com/markets/commodities/kazakhstan-government-resigns-after-violent-protests-over-fuel-price-2022-01-05/|idiomo={{en}}|editero=Reuters|publikigita ye=5ma di januaro 2022|titulo=Kazakh protesters torch public buildings; emergency declared, Cabinet resigns|surnomo=Auyezov|nomo=Olzhas}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di januaro]] - La quanto di personi infektita da [[COVID-19]] en tota mondo superiras 300 milioni.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=7ma di januaro 2022|titulo= Global Coronavirus Cases Top 300 Million| url=https://www.nytimes.com/live/2022/01/06/world/omicron-covid-vaccine-tests|editero=The New York Times|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di januaro]] - Che lago dil [[aquobarilo]] Furnas, en [[Minas Gerais]], [[Brazilia]], klifo krulas super 4 bateli transportanta turisti, e produktas 10 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://cnnespanol.cnn.com/2022/01/09/tragedia-en-Brazilia-montana-rocosa-cae-sobre-tres-navi-y-mata-a-por-lo-menos-dos-personas/|titulo=Al menos 8 muertos y dos desaparecidos tras la caída de una porción de montaña rocosa contra varios barcos en Brasilpublikigita ye=8ma di januaro 2022|editero= CNN en Español}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di januaro]] - Che quartero [[Bronx]], [[New York]], [[Usa]], incendio en edifico produktas 19 morti e deceni di plusa homi vundita.
* [[10ma di januaro]] - La Fakultato di Medicino dil Universitato di Maryland reportas pri l'unesma sucesoza transplanto [[kordio|kordiala]] de [[porko]] genetikale modifikita ad homo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10 January 2022|titulo= University of Maryland School of Medicine Faculty Sciencists and Clinicians Perform Historic First Successful Transplant of Porcine Heart into Adult Human with End-Stage Heart Disease| url=https://www.umms.org/ummc/news/2022/first-successful-transplant-of-porcine-heart-into-adult-human-heart|editero=University of Maryland Medical Center|vidita ye=11ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10ma di januaro 2022|titulo= Man gets genetically-modified pig heart in world-first transplant| url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-59944889|editero=BBC News}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di januaro]] - En [[Australia]], che urbo Onslow, enrejistresas la maxim varma [[temperaturo]] de la historio di la lando: 50,7 °C.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Hannam |nomo=Peter |titulo= Australia matches its hottest day on record as Western Australia town hits 50.7C |url=https://www.theguardian.com/australia-news/2022/jan/13/hottest-day-on-record-in-parts-of-western-australia-as-temperature-reaches-50c |editero=The Guardian |publikigita ye=13ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di januaro]] - Submara [[volkano]] Hunga Tonga eruptas en [[Tonga]] ed efektigas [[ondego]] qua produktas materiala domaji en l'arkipelago.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após tsunami em Tonga, EUA, Japão, Chile e Equador ficam em alerta |url= https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/01/15/erupcao-vulcao-tsunami-tonga.htm|publikigita ye=15ma di januaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[23ma di januaro]] - Eventas [[stato-stroko]] en [[Burkina Faso]]. Prezidanto [[Roch Marc Christian Kaboré]] revokesas ed arestesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mutinous soldiers announce overthrow of Burkina Faso president|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/24/burkina-faso-coup/|editero=The Washington Post|publikigita ye=24ma di januaro 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 23ma di januaro - Tropikala sturmo ''Ana'' produktas 88 morti en [[Madagaskar]], [[Malawi]] e [[Mozambik]].
* [[28ma di februaro]] - La quanto di dozi di [[vacino|vacini]] aplikita kontre [[COVID-19]] en tota mondo superiras 10 miliardi.
* [[30ma di januaro]] - Eventas legifantal elekti en [[Portugal]]. Partito Socialista unesmafoye obtenas la majoritato di la voti.
* [[6ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], chefo di [[Islamala Stato]] mortigesas da Usana trupi dum atako en [[Siria]].
* [[4ma di februaro]] til la [[20ma di februaro]] - Eventas [[Vintrala Olimpiala Ludi en Beijing, 2022|Vintrala Olimpiala Ludi]] en [[Beijing]], [[Popul-Republiko Chinia]].
* [[13ma di februaro]] - [[Frank-Walter Steinmeier]] rielektesas prezidanto di [[Germania]].
* [[15ma di februaro]] - Pluvego sur [[Petrópolis]], [[Brazilia]], produktas plu kam 100 morti, multa desaparinti,&lt;ref name=&quot;Petrop2022&quot;&gt;{{extera ligilo|dato=17ma di februaro 2022 |titulo=Petrópolis. Mais de 100 mortos e número de desaparecidos ainda por apurar. Situação &quot;quase de guerra&quot;|url=https://www.dn.pt/internacional/petropolis-mais-de-100-mortos-e-numero-de-desaparecidos-ainda-por-apurar-situacao-quase-de-guerra-14597136.html|editero=Diário de Notícias|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; e 269 ter-glitadi. Dum 6 hori la [[pluvo-quanto]] atingis 260 milimetri, plu kam la mezavalora quanto expektata por tota monato di februaro.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;&gt;{{extera ligilo|idiomo={{pt}}|dato=16ma di februaro 2022|url=https://www.cnnbrasil.com.br/nacional/mortes-chuvas-em-petropolis/|titulo=Desastre provocado pelas fortes chuvas deixa 78 mortos em Petrópolis (RJ)|editero=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di februaro]] - Prezidanto [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] de [[Rusia]] signatas dekreto agnoskanta la nedependo di [[Popul-Republiko Lugansk]] e [[Popul-Republiko Donetsk]].
* [[24ma di februaro]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Rusia komencas invadar Ukraina]].&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www1.folha.uol.com.br/mundo/2022/02/putin-autoriza-operacao-militar-na-ucrania.shtml|titulo=Putin inicia guerra contra a Ucrânia; Kiev e Otan falam em invasão total|publikigita ye=24ma di februaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: [[Rusia|Rusa]] trupi komencas siejar [[Zaporizhia]], ube jacas la maxim granda nukleara reaktoro di Europa.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=El Mundo|titulo=Los rusos sitian la central nuclear de Zaporiyia|url=https://www.elmundo.es/internacional/2022/03/01/621e660ae4d4d8b7128b45b6.html|publikigita ye=2ma di marto 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di marto]] - La quanto di mortinti pro [[COVID-19]] en tota mondo superiras 6 milion individui.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://edition.cnn.com/2022/03/07/health/global-covid-deaths-surpass-six-million/index.html|titulo=Global Covid-19 deaths surpass 6 million|editero=cnn.com |publikigita ye=7ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Chefi di stati di diversa landi kondamnas [[Rusia]] pos bombardo qua destruktas akush-hospitalo en [[Mariupol]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Children under rubble, says Zelensky, as Russia bombs hospital|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60657155|editero=bbc.co.uk|publikigita ye=9ma di marto 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di marto - Ciencisti anuncas ke li deskovris en [[Antarktika]] la restaji dil navo ''Endurance'', komandita dal explorero [[Ernest Shackleton]], qua sinkabis en 1915.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-60662541|titulo= Endurance: Shackleton's lost ship is found in Antarctic|vidita ye=9ma di marto 2022|publikigita ye=9 March 2022|editero=BBC News|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - Aviono [[Boeing 737]] de kompanio ''China Eastern Airlines'' iranta de [[Kunming]] a [[Guangzhou]] falas che montoza regiono Guangxi. Omna ek la 123 pasajeri e 9 kruani mortas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/03/21/aviao-com-133-passageiros-sofre-acidente-na-china.ghtml|titulo=Avião com 132 pessoas a bordo cai na China; veja vídeo|editero=G1|publikigita ye=21ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di aprilo]] - [[Shehbaz Sharif]], chefo dil opozantaro en la parlamento di [[Pakistan]], elektesas chefministro di la lando, pos ke [[Imran Khan]] recevis voto di desfido du dii ante.
* [[14ma di aprilo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa navo ''Moskva'' sinkesas da [[Ukraina]]na mar-armeo.
* [[20ma di aprilo]] - Pro l'invado di [[Ukraina]] da [[Rusia]], Rusa e [[Bielorusia|Bielorusa]] tenisisti exkluzesas pri partoprenar teniso-konkurso di Wimbledon.
* [[24ma di aprilo]] - [[Emmanuel Macron]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekto, kontre [[Marine Le Pen]].
* [[27ma di aprilo]] - [[Centrafrika]] komencas aceptar ''[[bitcoin]]'' kom legala pekunio, divenanta la duesma lando en la mondo qua facas to oficale.
* [[9ma di mayo]] - [[Mahinda Rajapaksa]], chefa ministro di [[Sri-Lanka]], renuncas pos intensa populala protesti.
* [[12ma di mayo]] - Cientisti montras imajo di [[nigra truo]] ''Sagittarius A*'', existanta an la centro di [[Lakto-Voyo]].
* [[13ma di mayo]] - [[Mohamed bin Zayed Al Nahyan]] elektesas prezidanto dil [[Unionita Araba Emirii]] 1 dio pos la morto dil antea prezidanto [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]].
* [[14ma di mayo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa trupi retretas de [[Harkiv]].
* [[24ma di mayo]] - En Uvalde, [[Texas]], [[Usa]], eventas pafado en primara skolo qua produktas 21 morti, di qui 19 esis pueri.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/05/24/tiroteio-em-escola-no-texas.ghtml|titulo=19 crianças e professora são assassinadas a tiros em escola nos EUA|vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=G1|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di junio]] - En [[Owo]], [[Nigeria]], adminime 50 personi mortigesas en du ataki per bombi e pafado.
* [[13ma di junio]] - En [[Delhi]], [[India]], [[kurta cirkuito]] efektigas fairo en 4-etaja edifico, produktanta 27 morti, 40 vunditi e 29 desaparinti.&lt;ref name=&quot;I&quot;&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=14ma di mayo 2022|titulo= Police arrest 2 after building fire kills 27 in New Delhi |url=https://www.independent.co.uk/news/police-ap-new-delhi-indian-narendra-modi-b2078929.html |editero=The Independent |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di junio]] - [[Kanada]] e [[Dania]] paktas pri dividar inter li la teritorio dil insuleto Hans, jacanta inter insulo Ellesmere, en Kanada, e [[Grenlando]].
* [[19ma di junio]] - En [[Kolumbia]], [[Gustavo Petro]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekti, e divenas l'unesma sinistrano elektita prezidanto di la lando.
* [[22ma di junio]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.2 che [[skalo di Richter]] frapas la frontiero inter [[Afganistan]] e [[Pakistan]], e produktas adminime 1000 morti e 1500 plusa homi vundita.&lt;ref name=&quot;WP1&quot;&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Faizi |nomo=Fazel Rahman|editero=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/afghanistan-earthquake-kills-at-least-155-people/2022/06/22/9c555e1c-f1ea-11ec-ac16-8fbf7194cd78_story.html|publikigita ye=22ma di junio 2022 |titulo=News agency: 1,000 dead, 1,500 injured in Afghan quake |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[24ma di junio]] - Polical agado che povra quartero ''Vila Cruzeiro'', norde del [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]] rezultas 23 morti.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.dw.com/pt-br/opera%C3%A7%C3%A3o-policial-na-vila-cruzeiro-%C3%A9-a-2%C2%AA-mais-letal-da-hist%C3%B3ria-do-rio/a-61933910|titulo=Ação na Vila Cruzeiro é a 2ª mais letal da história do Rio|editero=DW|idiomo={{pt}}|publikigita ye=27ma di mayo 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di junio]] - Landi de [[G7]] renkontras en Germania por diskutar sancioni kontre [[Rusia]] pro l'invado di Ukraina. Li decidas proskriptar importaco di Rusa [[oro]].
* [[1ma di julio]] - [[Yair Lapid]] sucedas [[Naftali Bennett]] kom chefministro di [[Israel]].
* [[7ma di julio]] - [[Unionita Rejio|Britaniana]] chefministro [[Boris Johnson]] renuncas, pos serio di renunci di altra membri di lua ministraro.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/uk-politics-62064789|titulo= Boris Johnson to resign as Conservative leader|publikigita ye=7ma di julio 2022|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], ex-chefministro di [[Japonia]], asasinesas per pafo dum diskursado en [[Nara]].
* [[11ma di julio]] - Unesma imaji veninta de [[kosmala teleskopo James Webb|kosmala teleskopo ''James Webb'']] montresas publike. Li montras [[galaxio]] nomizita '' SMACS 0723''.
* [[12ma di julio]] - [[Europana Uniono]] anuncas ke [[Kroatia]] adoptos [[Euro]] kom monetaro en 2023.
* [[15ma di julio]] - En [[Sri-Lanka]], prezidanto [[Gotabaya Rajapaksa]] renuncas, pos protesti kontre ekonomiala krizo. Chefa ministro [[Ranil Wickremesinghe]] indikesas provizore kom prezidanto.
* [[18ma di julio]] - En [[India]] eventas prezidantal elekti, e [[Draupadi Murmu]] divenas la duesma [[muliero]] elektita por la prezidanteso en la lando.
* [[24ma di julio]] - En [[Kyushu]], [[Japonia]], [[volkano]] Sakurajima eruptas, e du urbeti vicine ol evakuesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo= Volcanic eruption in Japan forces evacuations in 2 towns|url=https://phys.org/news/2022-07-japan-sakurajima-volcano-erupts-triggering.html |editero=Phys.org|publikigita ye =25ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[25ma di julio]] - [[Papo Franciskus]] voyajas a [[Kanada]], ube ilu pregas pardono por pasinta abuzi da katolik-eklezio kontre aborijeni.
* [[4ma di agosto]] - Pro la vizito di Usana deputatino Nancy Pelosi a [[Taiwan]], [[Popul-Republiko Chinia]] facas la maxim granda militala praktikado de lua historio.
* [[7ma di agosto]] - [[Gustavo Petro]], l'unesma prezidanto di sinistra de [[Kolumbia]], asumas la prezidanteso, sucedanta [[Iván Duque Márquez]].
* [[9ma di agosto]] - [[James Marape]] rielektesas chefministro di [[Papua-Nova-Guinea]] dal parlamento.
* [[12ma di agosto]] - En Chautauqua, [[Nova-York]], [[Usa]], [[Salman Rushdie]], Britanian-Usana skriptisto naskinta en [[India]], vundesas per kultelo plurafoye ante diskursar che lokala edukerio.
* [[21ma di novembro]] til la [[18ma di decembro]] - [[Mondala Kupo di Futbalo]] eventos en [[Katar]].

== Naski ==

== Morti ==
[[Arkivo:Richard Leakey (headshot).jpg|130px|thumb|[[Richard Leakey]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Richard Leakey]], Keniana paleontologiisto (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.president.go.ke/2022/01/02/message-of-condolence-from-h-e-hon-uhuru-kenyatta-following-the-death-of-former-head-of-public-service-dr-richard-leakey/ Message of Condolence from H.E Hon. Uhuru Kenyatta following the death of former Head of Public Service Dr Richard Leakey]&lt;/ref&gt;
* [[3ma di januaro]] - [[Viktor Saneyev]], Rusa-Sovietiana atleto, Olimpiala championo (n. 1945)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Georgian Three-Time Olympic Champion Viktor Saneyev Passes Away|url=https://georgianjournal.ge/sports/37643-georgian-three-time-olympic-champion-viktor-saneyev-passes-away.html|publikigita ye=3ma di januaro 2022|editero=Georgian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - [[Mircea Stoenescu]], Rumaniana futbalisto (n. 1943)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Mircea Stoenescu|url=https://www.gsp.ro/fotbal/liga-1/mircea-stoenescu-se-simte-umilit-de-actualii-jucatori-si-conducatori-ai-ciinilor-noi-am-scris-istoria-frumoasa-a-clubului-cu-voi-mi-e-rusine-442735.html|publikigita ye=5ma di januaro 2022|editero=Romanian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di januaro]] - [[Sidney Poitier]], Bahaman-Usana cinem-aktoro (n. 1927)&lt;ref&gt;[https://www.irishmirror.ie/showbiz/celebrity-news/breaking-sir-sidney-poitier-dead-25884555.amp Sir Sidney Poitier dead: Oscar-winning Hollywood star tragically dies as tributes pour in]&lt;/ref&gt;
* 6ma di januaro - [[Peter Peter Bogdanovich]], Usana filmifisto (n. 1939)
* [[9ma di januaro]] - [[Toshiki Kaifu]], chefministro di Japonia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Ex-Japan PM Kaifu dies at 91|url=https://mainichi.jp/english/articles/20220114/p2g/00m/0na/020000c}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di januaro - [[Bob Saget]], Usan aktoro e komediisto (n. 1956)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Muere Bob Saget, estrella de la famosa serie &quot;Full House&quot;|url=https://www.eluniversal.com.mx/espectaculos/farandula/muere-bob-saget-estrella-de-la-famosa-serie-full-house |publikigita ye=9ma di januaro 2022|editero=El Universal|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Ambassador Bob Dewar with Ernest Shonekan (3509232597) (headshot).jpg|thumb|130px|[[Ernest Shonekan]]]]
* [[11ma di januaro]] - [[Ernest Shonekan]], prezidanto di Nigeria (n. 1942)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://thestreetjournal.org/former-nigerian-leader-ernest-shonekan-dies-at-85/|titulo= Former Nigerian leader Ernest Shonekan dies at 85|autoro=Jenny Ese Obukohwo|publikigita ye=11ma di januaro 2022|idiomo={{en}}|editero=The Streetjournal}}&lt;/ref&gt;
* [[16ma di januaro]] - [[Ibrahim Boubacar Keïta]], chefa ministro e prezidanto di Mali (n. 1945)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/malis-ousted-president-ibrahim-boubacar-keita-has-died-says-former-justice-2022-01-16/ Mali's ousted president Ibrahim Boubacar Keita dies, former minister says]&lt;/ref&gt;
* [[20ma di januaro]] - [[Elza Soares]], Braziliana kantistino (n. 1930)
* 20ma di januaro - [[Meat Loaf]], Usana kantisto (n. 1947)
* [[23ma di januaro]] - [[Thierry Mugler]], Franca modisto (n. 1948)
* 23ma di januaro - [[Keto Losaberidze]], Gruziana-Sovietiana arkpafistino (n. 1949)
* [[2ma di februaro]] - [[Monica Vitti]], Italian aktorino (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=È morta Monica Vitti, talento smisurato del cinema italiano|url=https://www.repubblica.it/spettacoli/cinema/2022/02/02/news/monica_vitti-249574730/|publikigita ye=2ma di februaro 2022 |editero=la Repubblica|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[3ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], 2ma kalifo de [[Islamana Stato]] (n. 1976)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-60246129|titulo= Islamic State leader Abu Ibrahim al-Qurayshi killed in Syria, US says|publikigita ye=4ma di februaro 2022|vidita ye=7ma di februaro 2022|editero=Bbc.com}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Christos_Sartzetakis_(1989)_(headshot).jpg|thumb|130px|[[Kristos Sartzetakis]]]]
* 3ma di februaro - [[Kristos Sartzetakis]], 4ma prezidanto di Grekia (n. 1929)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Former president Christos Sartzetakis dead at 92 &amp;#124; eKathimerini.com|url=https://www.ekathimerini.com/society/1176800/former-resident-christos-sartzetakis-dead-at-93/|editero=Ekathimerini.com|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di februaro]] - [[Luc Montagnier]], Franca virologiisto, Nobel-laureato (n. 1932)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Luc Montagnier, codécouvreur du virus du sida et Prix Nobel de médecine en 2008, est mort|url=https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2022/02/10/luc-montagnier-codecouvreur-du-virus-du-sida-et-prix-nobel-de-medecine-en-2008-est-mort_6113151_3382.html|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di februaro]] - [[Manuel Esquivel]], chefministro di Belize (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.breakingbelizenews.com/2022/02/10/former-prime-minister-right-honourable-sir-manuel-esquivel-passes/ Former Prime Minister Right Honourable Sir Manuel Esquivel passes]&lt;/ref&gt;
* [[16ma di februaro]] - [[Amos Sawyer]], provizora prezidanto di Liberia (n. 1945)
* [[20ma di februaro]] - [[Oleksandr Sydorenko]], Ukrainana natisto, Olimpiala championo (n. 1960)
* [[28ma di februaro]] - [[Abuzed Omar Dorda]], prezidanto di Libia (n. 1944)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=الوسط |nomo=بوابة |idiomo={{ar}}|titulo= وفاة أبوزيد دوردة في القاهرة عن عمر ناهز 78 عاما |url=http://alwasat.ly/news/libya/350812 |vidita ye=28ma di februaro 2022 |editero=Alwasat News }}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Pride of Performance Award by President of Pakistan (headshot).jpg|thumb|130px|&lt;small&gt;[[Muhammad Rafiq Tarar]]&lt;/small&gt;]]
[[Arkivo:FoosLollBerlin190917-21_(cropped).jpg|thumb|130px|[[Taylor Hawkins]]]]
* [[7ma di marto]] - [[Muhammad Rafiq Tarar]], prezidanto di Pakistan (n. 1929)&lt;ref&gt;[https://en.dailypakistan.com.pk/07-Mar-2022/former-pakistan-president-rafiq-tarar-passes-away Former Pakistan president Rafiq Tarar passes away]&lt;/ref&gt;
* [[11ma di marto]] - [[Rupiah Banda]], prezidanto di Zambia (n. 1937)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url= https://www.reuters.com/world/africa/zambias-former-president-rupiah-banda-dies-aged-85-2022-03-11/ |titulo=Zambia's former president Rupiah Banda dies aged 85}}&lt;/ref&gt;
* [[12ma di marto]] - [[Karl Offmann]], prezidanto di Maurico (n. 1940)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://mbcradio.tv/article/karl-offmann-n%E2%80%99est-plus |titulo=Karl Offmann n’est plus.|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di marto]] - [[William Hurt]], Usan aktoro (n. 1950)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=William Hurt Dies: Oscar-Winning Actor Was 71|url=https://deadline.com/2022/03/william-hurt-dies-oscar-winning-actor-was-71-1234977307/}}&lt;/ref&gt;
* [[19ma di marto]] - [[Shahabuddin Ahmed]], prezidanto di Bangladesh (n. 1930)&lt;ref&gt;[https://www.tbsnews.net/bangladesh/obituary/former-president-shahabuddin-passes-away-387382 Former president Shahabuddin passes away]&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - [[Soumeylou Boubèye Maïga]], chefministro di Mali (n. 1954)
* [[25ma di marto]] - [[Taylor Hawkins]], Usana kantisto (n. 1972)
* [[27ma di marto]] - [[Ayaz Mutalibov]], prezidanto di Azerbaijan (n. 1938)
* [[31ma di marto]] - [[Georgi Atanasov]], chefministro di Bulgaria (n. 1933)
* [[3ma di aprilo]] - [[Lygia Fagundes Telles]], Braziliana skriptistino (n. 1918)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/sp/sao-paulo/noticia/2022/04/03/escritora-lygia-fagundes-telles-morre-aos-98-anos.ghtml |titulo=Escritora Lygia Fagundes Telles morre aos 98 anos em SP|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di aprilo]] - [[Django Sissoko]], chefministro di Mali (n. 1948)
* [[5ma di aprilo]] - [[Sidney Altman]], Kanadan-Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1939)&lt;ref&gt;[https://news.yale.edu/2022/04/06/sidney-altman-pathbreaking-scientist Sidney Altman, pathbreaking scientist]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di aprilo]] - [[Dušan Čkrebić]], chefministro e prezidanto di Serbia (n. 1927)
* [[9ma di aprilo]] - [[Jack Higgins]], Angla skriptisto (n. 1929)
* [[13ma di aprilo]] - [[Freddy Rincón]], Kolumbiana futbalisto (n. 1966)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://ge.globo.com/futebol/futebol-internacional/noticia/2022/04/14/idolo-colombiano-freddy-rincon-morre-aos-55-anos.ghtml|titulo=Ídolo colombiano Freddy Rincón morre aos 55 anos|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di aprilo]] - [[Mwai Kibaki]], prezidanto di Kenia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo= Ex-President Mwai Kibaki dies, Uhuru announces |surnomo=Mwangi |nomo=Denis |editero=Pulselive Kenya |publikigita ye=22ma di aprilo 2022 |vidita ye=22ma di aprilo 2022 |url= https://www.pulselive.co.ke/news/local/ex-president-mwai-kibaki-dies-uhuru-announces/kwn0wsm}}&lt;/ref&gt;
* 21ma di aprilo - [[Jacques Perrin]], Franc aktoro e filmifisto (n. 1941)
[[Arkivo:Leonid_Kravchuk.jpg|thumb|130px|[[Leonid Kravchuk]]]]
* [[10ma di mayo]] - [[Leonid Kravchuk]], prezidanto di Ukraina (n. 1934)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://ukranews.com/en/amp/news/856037-leonid-kravchuk-died-first-president-of-ukraine-passed-away-at-age-of-88|titulo=Leonid Kravchuk Died. First President Of Ukraine Passed Away At Age Of 88|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di mayo]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]], prezidanto di Unionita Araba Emirati (n. 1948)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Turak |nomo=Natasha |url=https://www.cnbc.com/2022/05/13/uae-president-sheikh-khalifa-bin-zayed-has-died.html |publikigita ye=13ma di mayo 2022 |titulo=UAE President Sheikh Khalifa bin Zayed has died at age 73 |vidita ye=13ma di mayo 2022|editero=CNBC|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 13ma di mayo - [[Ben Roy Mottelson]], Usana-Daniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1926)
* [[17ma di mayo]] - [[Vangelis]], Greka kompozisto e muzikisto (n. 1943)
* [[26ma di mayo]] - [[Ciriaco De Mita]], prezidanto di Italia (n. 1928)
* 26ma di mayo - [[Ray Liotta]], Usan aktoro (n. 1954)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|nomo=Mike Fleming Jr,Erik Pedersen |publikigita ye=26ma di mayo 2022|titulo=Ray Liotta Dies: 'Goodfellas' Star &amp; 'Field Of Dreams' Actor Was 67 |url=https://deadline.com/2022/05/ray-liotta-dies-67-goodfellas-1235033521/ |vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=Deadline |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[28ma di mayo]] - [[Evaristo Carvalho]], chefministro e prezidanto di San-Tome e Principe (n. 1941)
* 28ma di mayo - [[Bujar Nishani]], prezidanto di Albania (n. 1966)&lt;ref&gt;[https://english.a2news.com/2022/05/28/former-albanian-president-bujar-nishani-passed-away-at-55/ Former Albanian President, Bujar Nishani, passed away at 55]&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Milton Gonçalves 26 PMB cropped.jpg|thumb|130px|[[Milton Gonçalves]]]]
* [[30ma di mayo]] - [[Milton Gonçalves]], Brazilian aktoro (n. 1933)
* 30ma di mayo - [[Boris Pahor]], Sloveniana skriptisto (n. 1913)&lt;ref&gt;[https://english.sta.si/3043276/boris-pahor-trieste-based-slovenian-writer-dies Boris Pahor, Trieste-based Slovenian writer, dies]&lt;/ref&gt;
* [[17ma di junio]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Franc aktoro (n. 1930)
* [[21ma di junio]] - [[Dragan Tomić]], provizora prezidanto di Serbia (n. 1936)
* [[22ma di junio]] - [[Jüri Tarmak]], Estoniana-Sovietiana atleto (n. 1946)
* [[3ma di julio]] - [[Robert Curl]], Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1933)&lt;ref&gt;[https://www.chemistryworld.com/news/chemistry-nobel-laureate-robert-curl-dies-at-88/4015908.article Chemistry Nobel laureate Robert Curl dies at 88]&lt;/ref&gt;
* [[6ma di julio]] - [[James Caan]], American actor (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.thewrap.com/james-caan-godfather-and-thief-actor-dies-at-82/ James Caan, ‘Godfather’ and ‘Thief’ Actor, Dies at 82]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di julio]] - [[Jacob Nena]], prezidanto di Mikronezia (n. 1941)&lt;ref&gt;[https://fsmembassy.fm/in-memoriam-the-honorable-jacob-nena/ In Memoriam: The Honorable Jacob Nena]&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], chefministro di Japonia (n. 1954)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Former Prime Minister Shinzo Abe dies after being shot in Nara|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2022/07/08/national/shinzo-abe-dead-nara-shooting/|publikigita ye=8ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[José Eduardo dos Santos]], prezidanto di Angola (n. 1942)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/angolas-former-president-dos-santos-dies-79-2022-07-08/ Angola's former president dos Santos dies at 79]&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[Luis Echeverría Álvarez]], prezidanto di Mexikia (n. 1922)&lt;ref&gt;[https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/2022/07/09/fallece-luis-echeverria-alvarez-presidente-de-mexico-de-1970-a-1976/ Fallece Luis Echeverría Álvarez, presidente de México de 1970 a 1976] {{es}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di julio]] - [[Francisco Morales Bermúdez]], chefa ministro e prezidanto di Peru (n. 1921)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Francisco Morales Bermúdez falleció a los 100 años|url=https://elcomercio.pe/politica/francisco-morales-bermudez-fallecio-a-los-100-anos-noticia |editero=El Comercio|idiomo={{es}}|publikigita ye=15ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Museum_Ludwig_-_Pressekonferenz_-_Claes_Oldenburg-3942.jpg|thumb|130px|[[Claes Oldenburg]]]]
* [[18ma di julio]] - [[Claes Oldenburg]], Sueda-Usana skultisto (n. 1929)
* [[25ma di julio]] - [[David Trimble]], Nord-Irlandana politikisto, Nobel-laureato (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.bbc.co.uk/news/uk-northern-ireland-62299285/ David Trimble: Former Northern Ireland first minister and UUP leader dies]&lt;/ref&gt;
* [[31ma di julio]] - [[Fidel Valdez Ramos]], prezidanto di Filipini (n. 1928)&lt;ref&gt;{{Citez jurnalo od edituro‎|titulo=Philippine History Module-based Learning I' 2002 Ed.|url=https://books.google.com/books?id=ITLRpPrrcykC&amp;dq=Fidel+Valdez+Ramos+1928&amp;pg=PA209|autoro=Rex Bookstore, Inc.|isbn=9789712334498|editero=Google Books}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di agosto]] - [[Jô Soares]], Braziliana komediisto, aktoro, skriptisto e televiziono-prizentisto (n. 1938)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=5ma di agosto 2022 |surnomo=Álvares |nomo=Débora|titulo=Brazilian humorist, talk show host Jô Soares dies at 84 |url=https://apnews.com/article/entertainment-caribbean-brazil-sao-paulo-talk-shows-7ac354e06c7a2111353555e5cd2c477d |vidita ye=2022-08-06 |editero=AP NEWS |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di agosto]] - [[Ezekiel Alebua]], chefministro di Insuli Salomon (n. 1947)
* [[8ma di agosto]] - [[Olivia Newton-John]], Angla-Australiana kantistino, kompozistino, aktorino e politikal aktivistino (n. 1948)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Olivia Newton-John, estrela de 'Grease', morre aos 73 anos|url=https://www.uol.com.br/splash/noticias/2022/08/08/olivia-newton-john-de-grease-morre-aos-73-anos.htm|editero=UOL|publikigita ye=8ma di agosto 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

== Nobel-premiiziti ==
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 2020a]]</text>
      <sha1>q2d2crayqoik6qtqt98484z5saola7j</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995069</id>
      <parentid>995068</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:34:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37184" xml:space="preserve">{{21ma yarcento}}
La yaro '''2022''' (MMXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komenconta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esas la 22ma yaro de la triesma yarmilo, la 22ma yaro de la 21ma yarcento, e la 3ma yaro de la [[yari 2020a]].

== Klimato ed ambiento* ==
La [[klimato|klimatal eventi]] en [[Sud-Amerika]] relatas atmosferala fenomeni baptata ''[[El Niño]]'' e lua opozo ''[[La Niña]]'', qui modifikas la temperaturi oceanala e, konseque, la pluvo-rejimo en tota kontinento.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.iucn.org/es/news/south-america/202206/una-mirada-a-la-sequia-en-america-del-sur|titulo=Una mirada a la sequía en América del Sur|editero=UICN|publikigita ye=17ma di junio 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; Dum recenta yari, on observas ambe l'intensigo di violento di pluvegi e la durado ed intensigo di sikesi en diversa regioni.

En [[Brazilia]], somerala pluvegi en la stato [[Sao Paulo (stato)|Sao Paulo]] afektis 27 municipi en januaro, produktis 24 morti e 1546 familii perdis partale o totale lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mortes pelas chuvas chegam a 24 em São Paulo|editero=Folha de S.Paulo|publikigita ye=31ma di januaro 2022|idiomo={{pt}}|url=https://www1.folha.uol.com.br/cotidiano/2022/01/bebe-morre-em-deslizamento-de-terra-em-itapevi-sp.shtml}}&lt;/ref&gt; Ye la [[15ma di februaro]], 6-hora pluvego falis sur [[Petrópolis]], [[Rio de Janeiro (stato)|stato Rio de Janeiro]], [[Brazilia]], e produktis adminime 78 morti e 269 ter-glitadi.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;/&gt; De mayo til julio, komencinta ye la 22ma di mayo (autuno en sudala misfero), eventis pluvegi che stati [[Pernambuco]] ed [[Alagoas]], en [[Brazilia]]. En Pernambuco, li produktis 128 morti ed efektigis serioza domaji en 14 urbi, qui deklaris &quot;urjanteso-stando&quot;.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Enchentes em Pernambuco: entenda, veja detalhes da tragédia e como ajudar|editero=Costa Norte |url=https://costanorte.com.br/variedades/enchentes-em-pernambuco-entenda-veja-detalhes-da-tragedia-e-como-ajudar-1.386693|publikigita ye=30ma di mayo 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após resgate da última vítima de enchentes em Pernambuco, bombeiros e cães retornam a Fortaleza|editero=Diário do Nordeste|url=https://diariodonordeste.verdesmares.com.br/ceara/apos-resgate-da-ultima-vitima-de-enchentes-em-pernambuco-bombeiros-e-caes-retornam-a-fortaleza-1.3239948|publikigita ye =5ma di junio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La statistiko por [[Alagoas]] esis 56 urbi en &quot;urjanteso-stando&quot;, 6 morti, 1 desaparinto, e 66 plusa homi perdis komplete o mustis abandonar lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/al/alagoas/noticia/2022/07/05/passa-de-64-mil-o-numero-de-desalojados-e-desabrigados-por-causa-das-chuvas-em-alagoas.ghtml|titulo=Passa de 66 mil o número de desalojados e desabrigados por causa das chuvas em Alagoas|editero=G1|publikigita ye=5ma di julio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; En centro-westala e sud-estala stati di Brazilia, la sikeso dum vintrala monati (junio e julio) esis plu granda en 2022 kam olta di e 2020 e 2021, minacanta fonti qui provizas aqui a granda urbi, nome [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]].

Dum l'unesma trimestro di 2022, la maxim forta sikeso depos 1944 en [[Arjentinia]] afektis la nord-esto di la lando e destruktis plantacerii di [[mateo]] en la [[provinco Corrientes]]. La temperaturi atingis 44°C o mem 45°C en kelka loki.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://es.euronews.com/2022/03/22/el-reto-de-la-sequia-en-argentina-desastre-en-las-plantaciones-de-yerba-mate|titulo=El reto de la sequía en Argentina {{!}} Desastre en las plantaciones de yerba mate|editero=Euronews|publikigita ye=22ma di marto 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; La sikeso en februaro ank afekits la produktado di [[soyo]] en [[Paraguay]], la 4ma maxim granda produktero di soyo de la mondo.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=La sequía deja a Paraguay sin soja: industrias tienen para procesar solo hasta junio|url=https://www.americaeconomia.com/negocios-industrias/la-sequia-deja-paraguay-sin-soja-industrias-tienen-para-procesar-solo-hasta|editero=América Economía|publikigita ye=16ma di februaro 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;

La varmego dum [[somero]] en [[Europa]] produktabis, til la 19ma di julio 2022, adminime {{formatnum:3600}} morti, temperaturala rekordi en multa landi, e grandega incendii.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=2022-07-19 |titulo=Heatwave: Ferocious European heat heads north |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-62216159 |vidita ye=19ma di julio 2022 |editero=BBC News}}&lt;/ref&gt; Ye la 19ma di julio en [[Skotia]], la temperaturi atingas 35°C, rekordo en la historio di la regiono. En [[London]], la temperaturi atingas 40°C ye la sama dio, e multa incendii eventas. Ye la 12ma di agosto, Britaniana guvernerio deklaris sikeso-stando en 8 regioni di la lando. Ca deklaro posibligas dekretar porcionigo di aquo.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.publico.pt/2022/08/12/azul/noticia/governo-britanico-declarar-seca-varias-regioes-inglaterra-2016986|titulo=Governo britânico declara seca em oito regiões de Inglaterra|publikigita ye=12ma di agosto 2022|editero=Público|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La longa periodo di sikeso komencinta la yaro 2000 e la klimatala chanjo anticipis la fairego-sezono en sudal Europa, kompare 2020 e 2021.

En [[Afrika]], de la 22ma di februaro til la 16ma di marto 2022, pluvegi frapis urbo Bukavu, [[Demokratial Republiko Kongo]], e produktis 16 morti. Altralatere, este de la kontinento, la regiono nomizita [[korno di Afrika]] ([[Etiopia]], [[Eritrea]], [[Somalia]], [[Kenia]]) subisis la maxim forta sikeso de lua historio en 70 yari, nome de marto til mayo. La sikesi en la regiono pluforeskis depos la yaro 2020. Cirkume 7 milion bovi mortis en la regiono. To diminutis la produktado di [[lakto]] por pueri ed augmentis la desnutrado. Cirkume 18,6 milion individui, di qui cirkume 7,1 milion pueri, subisas severa desnutrado.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://reliefweb.int/report/ethiopia/horn-africa-drought-regional-humanitarian-overview-call-action-published-4-july-2022|titulo=Horn of Africa Drought: Regional Humanitarian Overview &amp; Call To Action |publikigita ye=4ma di julio 2022|idiomo={{en}}|editero=ReliefWeb}}&lt;/ref&gt;

En [[Usa]], che stato [[Kalifornia]] - qua havas [[Mediteranea klimato]] e subisas sikeso dum somera monati - til la 13ma di julio 2022 enrejistresis {{formatnum:4026}} incendii. En [[Mexikia]], la forta sikeso minacis la furniso di aquo en multa urbi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo |url=https://larepublica.pe/mundo/2022/07/13/extrema-sequia-en-mexico-declaran-emergencia-y-racionaran-agua-en-varias-ciudades/|titulo=Extrema sequía en México: declaran emergencia y racionarán agua en varias ciudades|publikigita ye=13ma di agosto 2022|editero=La República|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; Altralatere, en diversa stati este de [[Rokoza Monti]] - parti de [[Missouri]] ed [[Illinois]], [[Kentucky]], parti de [[Virginia]] e [[Westal Virginia]] e la valo di [[Las Vegas]] - violentoza tempesti, komencinta ye la 24ma di julio, efektigis granda destruktado. Til la 31ma di julio, l'inundadi en Kentucky produktabis 26 morti&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Sobe para 26 o número de mortos em inundações no Kentucky (EUA)|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/07/31/inundacoes-kentucky-eua-mortos.htm|editero=UOL|publikigita ye=31ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt; ed adminime 37 plusa homi desaparinta.

== Eventi ==
* [[4ma di januaro]] - La 5 permananta membri di la [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]], en rara konsento, afirmas ke &quot;ne povos vinkesor ula nukleara milito, ed ol nulatempe mustas eventar&quot;.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=4ma di januaro 2022|titulo=‘No one can win a nuclear war’: Superpowers release rare joint statement| url=https://www.smh.com.au/world/europe/no-one-can-win-a-nuclear-war-superpowers-release-rare-joint-statement-20220104-p59lmf.html|editero=The Sydney Morning Herald|vidita ye=4ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - Guvernerio di [[Kazakstan]] dekretas urjanteso-stando pro populala protesti. Chefministro [[Asqar Uzaqbaýulı Mamïn|Asqar Mamïn]] e tota ministraro renuncas, samatempe kam prezidanto [[Qasım-Jomart Kemelulı Toqayev|Qasım-Jomart Toqayev]] removas [[Nursultan Äbişulı Nazarbayev|Nursultan Nazarbayev]] de lua ofico kom chef-sekretario di la Konsilistaro pri Sekureso di Kazakstan.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.reuters.com/markets/commodities/kazakhstan-government-resigns-after-violent-protests-over-fuel-price-2022-01-05/|idiomo={{en}}|editero=Reuters|publikigita ye=5ma di januaro 2022|titulo=Kazakh protesters torch public buildings; emergency declared, Cabinet resigns|surnomo=Auyezov|nomo=Olzhas}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di januaro]] - La quanto di personi infektita da [[COVID-19]] en tota mondo superiras 300 milioni.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=7ma di januaro 2022|titulo= Global Coronavirus Cases Top 300 Million| url=https://www.nytimes.com/live/2022/01/06/world/omicron-covid-vaccine-tests|editero=The New York Times|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di januaro]] - Che lago dil [[aquobarilo]] Furnas, en [[Minas Gerais]], [[Brazilia]], klifo krulas super 4 bateli transportanta turisti, e produktas 10 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://cnnespanol.cnn.com/2022/01/09/tragedia-en-Brazilia-montana-rocosa-cae-sobre-tres-navi-y-mata-a-por-lo-menos-dos-personas/|titulo=Al menos 8 muertos y dos desaparecidos tras la caída de una porción de montaña rocosa contra varios barcos en Brasilpublikigita ye=8ma di januaro 2022|editero= CNN en Español}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di januaro]] - Che quartero [[Bronx]], [[New York]], [[Usa]], incendio en edifico produktas 19 morti e deceni di plusa homi vundita.
* [[10ma di januaro]] - La Fakultato di Medicino dil Universitato di Maryland reportas pri l'unesma sucesoza transplanto [[kordio|kordiala]] de [[porko]] genetikale modifikita ad homo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10 January 2022|titulo= University of Maryland School of Medicine Faculty Sciencists and Clinicians Perform Historic First Successful Transplant of Porcine Heart into Adult Human with End-Stage Heart Disease| url=https://www.umms.org/ummc/news/2022/first-successful-transplant-of-porcine-heart-into-adult-human-heart|editero=University of Maryland Medical Center|vidita ye=11ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10ma di januaro 2022|titulo= Man gets genetically-modified pig heart in world-first transplant| url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-59944889|editero=BBC News}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di januaro]] - En [[Australia]], che urbo Onslow, enrejistresas la maxim varma [[temperaturo]] de la historio di la lando: 50,7 °C.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Hannam |nomo=Peter |titulo= Australia matches its hottest day on record as Western Australia town hits 50.7C |url=https://www.theguardian.com/australia-news/2022/jan/13/hottest-day-on-record-in-parts-of-western-australia-as-temperature-reaches-50c |editero=The Guardian |publikigita ye=13ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di januaro]] - Submara [[volkano]] Hunga Tonga eruptas en [[Tonga]] ed efektigas [[ondego]] qua produktas materiala domaji en l'arkipelago.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após tsunami em Tonga, EUA, Japão, Chile e Equador ficam em alerta |url= https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/01/15/erupcao-vulcao-tsunami-tonga.htm|publikigita ye=15ma di januaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[23ma di januaro]] - Eventas [[stato-stroko]] en [[Burkina Faso]]. Prezidanto [[Roch Marc Christian Kaboré]] revokesas ed arestesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mutinous soldiers announce overthrow of Burkina Faso president|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/24/burkina-faso-coup/|editero=The Washington Post|publikigita ye=24ma di januaro 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 23ma di januaro - Tropikala sturmo ''Ana'' produktas 88 morti en [[Madagaskar]], [[Malawi]] e [[Mozambik]].
* [[28ma di februaro]] - La quanto di dozi di [[vacino|vacini]] aplikita kontre [[COVID-19]] en tota mondo superiras 10 miliardi.
* [[30ma di januaro]] - Eventas legifantal elekti en [[Portugal]]. Partito Socialista unesmafoye obtenas la majoritato di la voti.
* [[6ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], chefo di [[Islamala Stato]] mortigesas da Usana trupi dum atako en [[Siria]].
* [[4ma di februaro]] til la [[20ma di februaro]] - Eventas [[Vintrala Olimpiala Ludi en Beijing, 2022|Vintrala Olimpiala Ludi]] en [[Beijing]], [[Popul-Republiko Chinia]].
* [[13ma di februaro]] - [[Frank-Walter Steinmeier]] rielektesas prezidanto di [[Germania]].
* [[15ma di februaro]] - Pluvego sur [[Petrópolis]], [[Brazilia]], produktas plu kam 100 morti, multa desaparinti,&lt;ref name=&quot;Petrop2022&quot;&gt;{{extera ligilo|dato=17ma di februaro 2022 |titulo=Petrópolis. Mais de 100 mortos e número de desaparecidos ainda por apurar. Situação &quot;quase de guerra&quot;|url=https://www.dn.pt/internacional/petropolis-mais-de-100-mortos-e-numero-de-desaparecidos-ainda-por-apurar-situacao-quase-de-guerra-14597136.html|editero=Diário de Notícias|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; e 269 ter-glitadi. Dum 6 hori la [[pluvo-quanto]] atingis 260 milimetri, plu kam la mezavalora quanto expektata por tota monato di februaro.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;&gt;{{extera ligilo|idiomo={{pt}}|dato=16ma di februaro 2022|url=https://www.cnnbrasil.com.br/nacional/mortes-chuvas-em-petropolis/|titulo=Desastre provocado pelas fortes chuvas deixa 78 mortos em Petrópolis (RJ)|editero=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di februaro]] - Prezidanto [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] de [[Rusia]] signatas dekreto agnoskanta la nedependo di [[Popul-Republiko Lugansk]] e [[Popul-Republiko Donetsk]].
* [[24ma di februaro]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Rusia komencas invadar Ukraina]].&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www1.folha.uol.com.br/mundo/2022/02/putin-autoriza-operacao-militar-na-ucrania.shtml|titulo=Putin inicia guerra contra a Ucrânia; Kiev e Otan falam em invasão total|publikigita ye=24ma di februaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: [[Rusia|Rusa]] trupi komencas siejar [[Zaporizhia]], ube jacas la maxim granda nukleara reaktoro di Europa.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=El Mundo|titulo=Los rusos sitian la central nuclear de Zaporiyia|url=https://www.elmundo.es/internacional/2022/03/01/621e660ae4d4d8b7128b45b6.html|publikigita ye=2ma di marto 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di marto]] - La quanto di mortinti pro [[COVID-19]] en tota mondo superiras 6 milion individui.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://edition.cnn.com/2022/03/07/health/global-covid-deaths-surpass-six-million/index.html|titulo=Global Covid-19 deaths surpass 6 million|editero=cnn.com |publikigita ye=7ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Chefi di stati di diversa landi kondamnas [[Rusia]] pos bombardo qua destruktas akush-hospitalo en [[Mariupol]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Children under rubble, says Zelensky, as Russia bombs hospital|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60657155|editero=bbc.co.uk|publikigita ye=9ma di marto 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di marto - Ciencisti anuncas ke li deskovris en [[Antarktika]] la restaji dil navo ''Endurance'', komandita dal explorero [[Ernest Shackleton]], qua sinkabis en 1915.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-60662541|titulo= Endurance: Shackleton's lost ship is found in Antarctic|vidita ye=9ma di marto 2022|publikigita ye=9 March 2022|editero=BBC News|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - Aviono [[Boeing 737]] de kompanio ''China Eastern Airlines'' iranta de [[Kunming]] a [[Guangzhou]] falas che montoza regiono Guangxi. Omna ek la 123 pasajeri e 9 kruani mortas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/03/21/aviao-com-133-passageiros-sofre-acidente-na-china.ghtml|titulo=Avião com 132 pessoas a bordo cai na China; veja vídeo|editero=G1|publikigita ye=21ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di aprilo]] - [[Shehbaz Sharif]], chefo dil opozantaro en la parlamento di [[Pakistan]], elektesas chefministro di la lando, pos ke [[Imran Khan]] recevis voto di desfido du dii ante.
* [[14ma di aprilo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa navo ''Moskva'' sinkesas da [[Ukraina]]na mar-armeo.
* [[20ma di aprilo]] - Pro l'invado di [[Ukraina]] da [[Rusia]], Rusa e [[Bielorusia|Bielorusa]] tenisisti exkluzesas pri partoprenar teniso-konkurso di Wimbledon.
* [[24ma di aprilo]] - [[Emmanuel Macron]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekto, kontre [[Marine Le Pen]].
* [[27ma di aprilo]] - [[Centrafrika]] komencas aceptar ''[[bitcoin]]'' kom legala pekunio, divenanta la duesma lando en la mondo qua facas to oficale.
* [[9ma di mayo]] - [[Mahinda Rajapaksa]], chefa ministro di [[Sri-Lanka]], renuncas pos intensa populala protesti.
* [[12ma di mayo]] - Cientisti montras imajo di [[nigra truo]] ''Sagittarius A*'', existanta an la centro di [[Lakto-Voyo]].
* [[13ma di mayo]] - [[Mohamed bin Zayed Al Nahyan]] elektesas prezidanto dil [[Unionita Araba Emirii]] 1 dio pos la morto dil antea prezidanto [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]].
* [[14ma di mayo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa trupi retretas de [[Harkiv]].
* [[24ma di mayo]] - En Uvalde, [[Texas]], [[Usa]], eventas pafado en primara skolo qua produktas 21 morti, di qui 19 esis pueri.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/05/24/tiroteio-em-escola-no-texas.ghtml|titulo=19 crianças e professora são assassinadas a tiros em escola nos EUA|vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=G1|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di junio]] - En [[Owo]], [[Nigeria]], adminime 50 personi mortigesas en du ataki per bombi e pafado.
* [[13ma di junio]] - En [[Delhi]], [[India]], [[kurta cirkuito]] efektigas fairo en 4-etaja edifico, produktanta 27 morti, 40 vunditi e 29 desaparinti.&lt;ref name=&quot;I&quot;&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=14ma di mayo 2022|titulo= Police arrest 2 after building fire kills 27 in New Delhi |url=https://www.independent.co.uk/news/police-ap-new-delhi-indian-narendra-modi-b2078929.html |editero=The Independent |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di junio]] - [[Kanada]] e [[Dania]] paktas pri dividar inter li la teritorio dil insuleto Hans, jacanta inter insulo Ellesmere, en Kanada, e [[Grenlando]].
* [[19ma di junio]] - En [[Kolumbia]], [[Gustavo Petro]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekti, e divenas l'unesma sinistrano elektita prezidanto di la lando.
* [[22ma di junio]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.2 che [[skalo di Richter]] frapas la frontiero inter [[Afganistan]] e [[Pakistan]], e produktas adminime 1000 morti e 1500 plusa homi vundita.&lt;ref name=&quot;WP1&quot;&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Faizi |nomo=Fazel Rahman|editero=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/afghanistan-earthquake-kills-at-least-155-people/2022/06/22/9c555e1c-f1ea-11ec-ac16-8fbf7194cd78_story.html|publikigita ye=22ma di junio 2022 |titulo=News agency: 1,000 dead, 1,500 injured in Afghan quake |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[24ma di junio]] - Polical agado che povra quartero ''Vila Cruzeiro'', norde del [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]] rezultas 23 morti.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.dw.com/pt-br/opera%C3%A7%C3%A3o-policial-na-vila-cruzeiro-%C3%A9-a-2%C2%AA-mais-letal-da-hist%C3%B3ria-do-rio/a-61933910|titulo=Ação na Vila Cruzeiro é a 2ª mais letal da história do Rio|editero=DW|idiomo={{pt}}|publikigita ye=27ma di mayo 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di junio]] - Landi de [[G7]] renkontras en Germania por diskutar sancioni kontre [[Rusia]] pro l'invado di Ukraina. Li decidas proskriptar importaco di Rusa [[oro]].
* [[1ma di julio]] - [[Yair Lapid]] sucedas [[Naftali Bennett]] kom chefministro di [[Israel]].
* [[7ma di julio]] - [[Unionita Rejio|Britaniana]] chefministro [[Boris Johnson]] renuncas, pos serio di renunci di altra membri di lua ministraro.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/uk-politics-62064789|titulo= Boris Johnson to resign as Conservative leader|publikigita ye=7ma di julio 2022|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], ex-chefministro di [[Japonia]], asasinesas per pafo dum diskursado en [[Nara]].
* [[11ma di julio]] - Unesma imaji veninta de [[kosmala teleskopo James Webb|kosmala teleskopo ''James Webb'']] montresas publike. Li montras [[galaxio]] nomizita '' SMACS 0723''.
* [[12ma di julio]] - [[Europana Uniono]] anuncas ke [[Kroatia]] adoptos [[Euro]] kom monetaro en 2023.
* [[15ma di julio]] - En [[Sri-Lanka]], prezidanto [[Gotabaya Rajapaksa]] renuncas, pos protesti kontre ekonomiala krizo. Chefa ministro [[Ranil Wickremesinghe]] indikesas provizore kom prezidanto.
* [[18ma di julio]] - En [[India]] eventas prezidantal elekti, e [[Draupadi Murmu]] divenas la duesma [[muliero]] elektita por la prezidanteso en la lando.
* [[24ma di julio]] - En [[Kyushu]], [[Japonia]], [[volkano]] Sakurajima eruptas, e du urbeti vicine ol evakuesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo= Volcanic eruption in Japan forces evacuations in 2 towns|url=https://phys.org/news/2022-07-japan-sakurajima-volcano-erupts-triggering.html |editero=Phys.org|publikigita ye =25ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[25ma di julio]] - [[Papo Franciskus]] voyajas a [[Kanada]], ube ilu pregas pardono por pasinta abuzi da katolik-eklezio kontre aborijeni.
* [[4ma di agosto]] - Pro la vizito di Usana deputatino Nancy Pelosi a [[Taiwan]], [[Popul-Republiko Chinia]] facas la maxim granda militala praktikado de lua historio.
* [[7ma di agosto]] - [[Gustavo Petro]], l'unesma prezidanto di sinistra de [[Kolumbia]], asumas la prezidanteso, sucedanta [[Iván Duque Márquez]].
* [[9ma di agosto]] - [[James Marape]] rielektesas chefministro di [[Papua-Nova-Guinea]] dal parlamento.
* [[12ma di agosto]] - En Chautauqua, [[Nova-York]], [[Usa]], [[Salman Rushdie]], Britanian-Usana skriptisto naskinta en [[India]], vundesas per kultelo plurafoye ante diskursar che lokala edukerio.
* [[21ma di novembro]] til la [[18ma di decembro]] - [[Mondala Kupo di Futbalo]] eventos en [[Katar]].

== Naski ==

== Morti ==
[[Arkivo:Richard Leakey (headshot).jpg|130px|thumb|[[Richard Leakey]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Richard Leakey]], Keniana paleontologiisto (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.president.go.ke/2022/01/02/message-of-condolence-from-h-e-hon-uhuru-kenyatta-following-the-death-of-former-head-of-public-service-dr-richard-leakey/ Message of Condolence from H.E Hon. Uhuru Kenyatta following the death of former Head of Public Service Dr Richard Leakey]&lt;/ref&gt;
* [[3ma di januaro]] - [[Viktor Saneyev]], Rusa-Sovietiana atleto, Olimpiala championo (n. 1945)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Georgian Three-Time Olympic Champion Viktor Saneyev Passes Away|url=https://georgianjournal.ge/sports/37643-georgian-three-time-olympic-champion-viktor-saneyev-passes-away.html|publikigita ye=3ma di januaro 2022|editero=Georgian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - [[Mircea Stoenescu]], Rumaniana futbalisto (n. 1943)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Mircea Stoenescu|url=https://www.gsp.ro/fotbal/liga-1/mircea-stoenescu-se-simte-umilit-de-actualii-jucatori-si-conducatori-ai-ciinilor-noi-am-scris-istoria-frumoasa-a-clubului-cu-voi-mi-e-rusine-442735.html|publikigita ye=5ma di januaro 2022|editero=Romanian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di januaro]] - [[Sidney Poitier]], Bahaman-Usana cinem-aktoro (n. 1927)&lt;ref&gt;[https://www.irishmirror.ie/showbiz/celebrity-news/breaking-sir-sidney-poitier-dead-25884555.amp Sir Sidney Poitier dead: Oscar-winning Hollywood star tragically dies as tributes pour in]&lt;/ref&gt;
* 6ma di januaro - [[Peter Peter Bogdanovich]], Usana filmifisto (n. 1939)
* [[9ma di januaro]] - [[Toshiki Kaifu]], chefministro di Japonia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Ex-Japan PM Kaifu dies at 91|url=https://mainichi.jp/english/articles/20220114/p2g/00m/0na/020000c}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di januaro - [[Bob Saget]], Usan aktoro e komediisto (n. 1956)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Muere Bob Saget, estrella de la famosa serie &quot;Full House&quot;|url=https://www.eluniversal.com.mx/espectaculos/farandula/muere-bob-saget-estrella-de-la-famosa-serie-full-house |publikigita ye=9ma di januaro 2022|editero=El Universal|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Ambassador Bob Dewar with Ernest Shonekan (3509232597) (headshot).jpg|thumb|130px|[[Ernest Shonekan]]]]
* [[11ma di januaro]] - [[Ernest Shonekan]], prezidanto di Nigeria (n. 1942)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://thestreetjournal.org/former-nigerian-leader-ernest-shonekan-dies-at-85/|titulo= Former Nigerian leader Ernest Shonekan dies at 85|autoro=Jenny Ese Obukohwo|publikigita ye=11ma di januaro 2022|idiomo={{en}}|editero=The Streetjournal}}&lt;/ref&gt;
* [[16ma di januaro]] - [[Ibrahim Boubacar Keïta]], chefa ministro e prezidanto di Mali (n. 1945)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/malis-ousted-president-ibrahim-boubacar-keita-has-died-says-former-justice-2022-01-16/ Mali's ousted president Ibrahim Boubacar Keita dies, former minister says]&lt;/ref&gt;
* [[20ma di januaro]] - [[Elza Soares]], Braziliana kantistino (n. 1930)
* 20ma di januaro - [[Meat Loaf]], Usana kantisto (n. 1947)
* [[23ma di januaro]] - [[Thierry Mugler]], Franca modisto (n. 1948)
* 23ma di januaro - [[Keto Losaberidze]], Gruziana-Sovietiana arkpafistino (n. 1949)
* [[2ma di februaro]] - [[Monica Vitti]], Italian aktorino (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=È morta Monica Vitti, talento smisurato del cinema italiano|url=https://www.repubblica.it/spettacoli/cinema/2022/02/02/news/monica_vitti-249574730/|publikigita ye=2ma di februaro 2022 |editero=la Repubblica|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[3ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], 2ma kalifo de [[Islamana Stato]] (n. 1976)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-60246129|titulo= Islamic State leader Abu Ibrahim al-Qurayshi killed in Syria, US says|publikigita ye=4ma di februaro 2022|vidita ye=7ma di februaro 2022|editero=Bbc.com}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Christos_Sartzetakis_(1989)_(headshot).jpg|thumb|130px|[[Kristos Sartzetakis]]]]
* 3ma di februaro - [[Kristos Sartzetakis]], 4ma prezidanto di Grekia (n. 1929)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Former president Christos Sartzetakis dead at 92 &amp;#124; eKathimerini.com|url=https://www.ekathimerini.com/society/1176800/former-resident-christos-sartzetakis-dead-at-93/|editero=Ekathimerini.com|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di februaro]] - [[Luc Montagnier]], Franca virologiisto, Nobel-laureato (n. 1932)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Luc Montagnier, codécouvreur du virus du sida et Prix Nobel de médecine en 2008, est mort|url=https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2022/02/10/luc-montagnier-codecouvreur-du-virus-du-sida-et-prix-nobel-de-medecine-en-2008-est-mort_6113151_3382.html|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di februaro]] - [[Manuel Esquivel]], chefministro di Belize (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.breakingbelizenews.com/2022/02/10/former-prime-minister-right-honourable-sir-manuel-esquivel-passes/ Former Prime Minister Right Honourable Sir Manuel Esquivel passes]&lt;/ref&gt;
* [[16ma di februaro]] - [[Amos Sawyer]], provizora prezidanto di Liberia (n. 1945)
* [[20ma di februaro]] - [[Oleksandr Sydorenko]], Ukrainana natisto, Olimpiala championo (n. 1960)
* [[28ma di februaro]] - [[Abuzed Omar Dorda]], prezidanto di Libia (n. 1944)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=الوسط |nomo=بوابة |idiomo={{ar}}|titulo= وفاة أبوزيد دوردة في القاهرة عن عمر ناهز 78 عاما |url=http://alwasat.ly/news/libya/350812 |vidita ye=28ma di februaro 2022 |editero=Alwasat News }}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Pride of Performance Award by President of Pakistan (headshot).jpg|thumb|130px|&lt;small&gt;[[Muhammad Rafiq Tarar]]&lt;/small&gt;]]
[[Arkivo:FoosLollBerlin190917-21_(cropped).jpg|thumb|130px|[[Taylor Hawkins]]]]
* [[7ma di marto]] - [[Muhammad Rafiq Tarar]], prezidanto di Pakistan (n. 1929)&lt;ref&gt;[https://en.dailypakistan.com.pk/07-Mar-2022/former-pakistan-president-rafiq-tarar-passes-away Former Pakistan president Rafiq Tarar passes away]&lt;/ref&gt;
* [[11ma di marto]] - [[Rupiah Banda]], prezidanto di Zambia (n. 1937)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url= https://www.reuters.com/world/africa/zambias-former-president-rupiah-banda-dies-aged-85-2022-03-11/ |titulo=Zambia's former president Rupiah Banda dies aged 85}}&lt;/ref&gt;
* [[12ma di marto]] - [[Karl Offmann]], prezidanto di Maurico (n. 1940)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://mbcradio.tv/article/karl-offmann-n%E2%80%99est-plus |titulo=Karl Offmann n’est plus.|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di marto]] - [[William Hurt]], Usan aktoro (n. 1950)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=William Hurt Dies: Oscar-Winning Actor Was 71|url=https://deadline.com/2022/03/william-hurt-dies-oscar-winning-actor-was-71-1234977307/}}&lt;/ref&gt;
* [[19ma di marto]] - [[Shahabuddin Ahmed]], prezidanto di Bangladesh (n. 1930)&lt;ref&gt;[https://www.tbsnews.net/bangladesh/obituary/former-president-shahabuddin-passes-away-387382 Former president Shahabuddin passes away]&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - [[Soumeylou Boubèye Maïga]], chefministro di Mali (n. 1954)
* [[25ma di marto]] - [[Taylor Hawkins]], Usana kantisto (n. 1972)
* [[27ma di marto]] - [[Ayaz Mutalibov]], prezidanto di Azerbaijan (n. 1938)
* [[31ma di marto]] - [[Georgi Atanasov]], chefministro di Bulgaria (n. 1933)
* [[3ma di aprilo]] - [[Lygia Fagundes Telles]], Braziliana skriptistino (n. 1918)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/sp/sao-paulo/noticia/2022/04/03/escritora-lygia-fagundes-telles-morre-aos-98-anos.ghtml |titulo=Escritora Lygia Fagundes Telles morre aos 98 anos em SP|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di aprilo]] - [[Django Sissoko]], chefministro di Mali (n. 1948)
* [[5ma di aprilo]] - [[Sidney Altman]], Kanadan-Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1939)&lt;ref&gt;[https://news.yale.edu/2022/04/06/sidney-altman-pathbreaking-scientist Sidney Altman, pathbreaking scientist]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di aprilo]] - [[Dušan Čkrebić]], chefministro e prezidanto di Serbia (n. 1927)
* [[9ma di aprilo]] - [[Jack Higgins]], Angla skriptisto (n. 1929)
* [[13ma di aprilo]] - [[Freddy Rincón]], Kolumbiana futbalisto (n. 1966)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://ge.globo.com/futebol/futebol-internacional/noticia/2022/04/14/idolo-colombiano-freddy-rincon-morre-aos-55-anos.ghtml|titulo=Ídolo colombiano Freddy Rincón morre aos 55 anos|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di aprilo]] - [[Mwai Kibaki]], prezidanto di Kenia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo= Ex-President Mwai Kibaki dies, Uhuru announces |surnomo=Mwangi |nomo=Denis |editero=Pulselive Kenya |publikigita ye=22ma di aprilo 2022 |vidita ye=22ma di aprilo 2022 |url= https://www.pulselive.co.ke/news/local/ex-president-mwai-kibaki-dies-uhuru-announces/kwn0wsm}}&lt;/ref&gt;
* 21ma di aprilo - [[Jacques Perrin]], Franc aktoro e filmifisto (n. 1941)
[[Arkivo:Leonid_Kravchuk.jpg|thumb|130px|[[Leonid Kravchuk]]]]
* [[10ma di mayo]] - [[Leonid Kravchuk]], prezidanto di Ukraina (n. 1934)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://ukranews.com/en/amp/news/856037-leonid-kravchuk-died-first-president-of-ukraine-passed-away-at-age-of-88|titulo=Leonid Kravchuk Died. First President Of Ukraine Passed Away At Age Of 88|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di mayo]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]], prezidanto di Unionita Araba Emirati (n. 1948)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Turak |nomo=Natasha |url=https://www.cnbc.com/2022/05/13/uae-president-sheikh-khalifa-bin-zayed-has-died.html |publikigita ye=13ma di mayo 2022 |titulo=UAE President Sheikh Khalifa bin Zayed has died at age 73 |vidita ye=13ma di mayo 2022|editero=CNBC|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 13ma di mayo - [[Ben Roy Mottelson]], Usana-Daniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1926)
* [[17ma di mayo]] - [[Vangelis]], Greka kompozisto e muzikisto (n. 1943)
* [[26ma di mayo]] - [[Ciriaco De Mita]], prezidanto di Italia (n. 1928)
* 26ma di mayo - [[Ray Liotta]], Usan aktoro (n. 1954)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|nomo=Mike Fleming Jr,Erik Pedersen |publikigita ye=26ma di mayo 2022|titulo=Ray Liotta Dies: 'Goodfellas' Star &amp; 'Field Of Dreams' Actor Was 67 |url=https://deadline.com/2022/05/ray-liotta-dies-67-goodfellas-1235033521/ |vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=Deadline |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[28ma di mayo]] - [[Evaristo Carvalho]], chefministro e prezidanto di San-Tome e Principe (n. 1941)
* 28ma di mayo - [[Bujar Nishani]], prezidanto di Albania (n. 1966)&lt;ref&gt;[https://english.a2news.com/2022/05/28/former-albanian-president-bujar-nishani-passed-away-at-55/ Former Albanian President, Bujar Nishani, passed away at 55]&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Milton Gonçalves 26 PMB cropped.jpg|thumb|130px|[[Milton Gonçalves]]]]
* [[30ma di mayo]] - [[Milton Gonçalves]], Brazilian aktoro (n. 1933)
* 30ma di mayo - [[Boris Pahor]], Sloveniana skriptisto (n. 1913)&lt;ref&gt;[https://english.sta.si/3043276/boris-pahor-trieste-based-slovenian-writer-dies Boris Pahor, Trieste-based Slovenian writer, dies]&lt;/ref&gt;
* [[17ma di junio]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Franc aktoro (n. 1930)
* [[21ma di junio]] - [[Dragan Tomić]], provizora prezidanto di Serbia (n. 1936)
* [[22ma di junio]] - [[Jüri Tarmak]], Estoniana-Sovietiana atleto (n. 1946)
* [[3ma di julio]] - [[Robert Curl]], Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1933)&lt;ref&gt;[https://www.chemistryworld.com/news/chemistry-nobel-laureate-robert-curl-dies-at-88/4015908.article Chemistry Nobel laureate Robert Curl dies at 88]&lt;/ref&gt;
* [[6ma di julio]] - [[James Caan]], American actor (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.thewrap.com/james-caan-godfather-and-thief-actor-dies-at-82/ James Caan, ‘Godfather’ and ‘Thief’ Actor, Dies at 82]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di julio]] - [[Jacob Nena]], prezidanto di Mikronezia (n. 1941)&lt;ref&gt;[https://fsmembassy.fm/in-memoriam-the-honorable-jacob-nena/ In Memoriam: The Honorable Jacob Nena]&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], chefministro di Japonia (n. 1954)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Former Prime Minister Shinzo Abe dies after being shot in Nara|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2022/07/08/national/shinzo-abe-dead-nara-shooting/|publikigita ye=8ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[José Eduardo dos Santos]], prezidanto di Angola (n. 1942)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/angolas-former-president-dos-santos-dies-79-2022-07-08/ Angola's former president dos Santos dies at 79]&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[Luis Echeverría Álvarez]], prezidanto di Mexikia (n. 1922)&lt;ref&gt;[https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/2022/07/09/fallece-luis-echeverria-alvarez-presidente-de-mexico-de-1970-a-1976/ Fallece Luis Echeverría Álvarez, presidente de México de 1970 a 1976] {{es}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di julio]] - [[Francisco Morales Bermúdez]], chefa ministro e prezidanto di Peru (n. 1921)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Francisco Morales Bermúdez falleció a los 100 años|url=https://elcomercio.pe/politica/francisco-morales-bermudez-fallecio-a-los-100-anos-noticia |editero=El Comercio|idiomo={{es}}|publikigita ye=15ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Museum_Ludwig_-_Pressekonferenz_-_Claes_Oldenburg-3942.jpg|thumb|130px|[[Claes Oldenburg]]]]
* [[18ma di julio]] - [[Claes Oldenburg]], Sueda-Usana skultisto (n. 1929)
* [[25ma di julio]] - [[David Trimble]], Nord-Irlandana politikisto, Nobel-laureato (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.bbc.co.uk/news/uk-northern-ireland-62299285/ David Trimble: Former Northern Ireland first minister and UUP leader dies]&lt;/ref&gt;
* [[31ma di julio]] - [[Fidel Valdez Ramos]], prezidanto di Filipini (n. 1928)&lt;ref&gt;{{Citez jurnalo od edituro‎|titulo=Philippine History Module-based Learning I' 2002 Ed.|url=https://books.google.com/books?id=ITLRpPrrcykC&amp;dq=Fidel+Valdez+Ramos+1928&amp;pg=PA209|autoro=Rex Bookstore, Inc.|isbn=9789712334498|editero=Google Books}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di agosto]] - [[Jô Soares]], Braziliana komediisto, aktoro, skriptisto e televiziono-prizentisto (n. 1938)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=5ma di agosto 2022 |surnomo=Álvares |nomo=Débora|titulo=Brazilian humorist, talk show host Jô Soares dies at 84 |url=https://apnews.com/article/entertainment-caribbean-brazil-sao-paulo-talk-shows-7ac354e06c7a2111353555e5cd2c477d |vidita ye=2022-08-06 |editero=AP NEWS |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di agosto]] - [[Ezekiel Alebua]], chefministro di Insuli Salomon (n. 1947)
* [[8ma di agosto]] - [[Olivia Newton-John]], Angla-Australiana kantistino, kompozistino, aktorino e politikal aktivistino (n. 1948)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Olivia Newton-John, estrela de 'Grease', morre aos 73 anos|url=https://www.uol.com.br/splash/noticias/2022/08/08/olivia-newton-john-de-grease-morre-aos-73-anos.htm|editero=UOL|publikigita ye=8ma di agosto 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

== Nobel-premiiziti ==
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 2020a]]</text>
      <sha1>go4vmajp4exkpz9xuj35bgr209jiw39</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995070</id>
      <parentid>995069</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:40:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+texto, referi. Nova strukturo di la texto pri klimato ed ambiento*</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="37337" xml:space="preserve">{{21ma yarcento}}
La yaro '''2022''' (MMXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komenconta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esas la 22ma yaro de la triesma yarmilo, la 22ma yaro de la 21ma yarcento, e la 3ma yaro de la [[yari 2020a]].

== Klimato ed ambiento* ==
La [[klimato|klimatal eventi]] en [[Sud-Amerika]] relatas atmosferala fenomeni baptata ''[[El Niño]]'' e lua opozo ''[[La Niña]]'', qui modifikas la temperaturi oceanala e, konseque, la pluvo-rejimo en tota kontinento.&lt;ref name=UICN&gt;{{extera ligilo|url=https://www.iucn.org/es/news/south-america/202206/una-mirada-a-la-sequia-en-america-del-sur|titulo=Una mirada a la sequía en América del Sur|editero=UICN|publikigita ye=17ma di junio 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; Dum recenta yari, on observas ambe l'intensigo di violento di pluvegi dum kurta periodi, e l'augmento di durado e l'intensigo di sikesi en diversa regioni. Kelka regioni an la baseno di fluvio Plata ja konsideresas &quot;arida&quot; pro la chanjo klimatala.&lt;ref name=UICN/&gt;

Dum l'unesma trimestro di 2022, la maxim forta [[sikeso]] depos 1944 en [[Arjentinia]] afektis la nord-esto di la lando e destruktis plantacerii di [[mateo]] en la [[provinco Corrientes]]. La temperaturi atingis 44°C o mem 45°C en kelka loki.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://es.euronews.com/2022/03/22/el-reto-de-la-sequia-en-argentina-desastre-en-las-plantaciones-de-yerba-mate|titulo=El reto de la sequía en Argentina {{!}} Desastre en las plantaciones de yerba mate|editero=Euronews|publikigita ye=22ma di marto 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; La sikeso en februaro ank afekits la produktado di [[soyo]] en [[Paraguay]], la 4ma maxim granda produktero di soyo de la mondo.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=La sequía deja a Paraguay sin soja: industrias tienen para procesar solo hasta junio|url=https://www.americaeconomia.com/negocios-industrias/la-sequia-deja-paraguay-sin-soja-industrias-tienen-para-procesar-solo-hasta|editero=América Economía|publikigita ye=16ma di februaro 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;

En [[Brazilia]], somerala pluvegi en la stato [[Sao Paulo (stato)|Sao Paulo]] afektis 27 municipi en januaro, produktis 24 morti e 1546 familii perdis partale o totale lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mortes pelas chuvas chegam a 24 em São Paulo|editero=Folha de S.Paulo|publikigita ye=31ma di januaro 2022|idiomo={{pt}}|url=https://www1.folha.uol.com.br/cotidiano/2022/01/bebe-morre-em-deslizamento-de-terra-em-itapevi-sp.shtml}}&lt;/ref&gt; Ye la [[15ma di februaro]], 6-hora pluvego falis sur [[Petrópolis]], [[Rio de Janeiro (stato)|stato Rio de Janeiro]], [[Brazilia]], e produktis adminime 78 morti e 269 ter-glitadi.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;/&gt; De mayo til julio, komencinta ye la 22ma di mayo (autuno en sudala misfero), eventis pluvegi che stati [[Pernambuco]] ed [[Alagoas]], en [[Brazilia]]. En Pernambuco, li produktis 128 morti ed efektigis serioza domaji en 14 urbi, qui deklaris &quot;urjanteso-stando&quot;.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Enchentes em Pernambuco: entenda, veja detalhes da tragédia e como ajudar|editero=Costa Norte |url=https://costanorte.com.br/variedades/enchentes-em-pernambuco-entenda-veja-detalhes-da-tragedia-e-como-ajudar-1.386693|publikigita ye=30ma di mayo 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após resgate da última vítima de enchentes em Pernambuco, bombeiros e cães retornam a Fortaleza|editero=Diário do Nordeste|url=https://diariodonordeste.verdesmares.com.br/ceara/apos-resgate-da-ultima-vitima-de-enchentes-em-pernambuco-bombeiros-e-caes-retornam-a-fortaleza-1.3239948|publikigita ye =5ma di junio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La statistiko por [[Alagoas]] esis 56 urbi en &quot;urjanteso-stando&quot;, 6 morti, 1 desaparinto, e 66 plusa homi perdis komplete o mustis abandonar lia domi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/al/alagoas/noticia/2022/07/05/passa-de-64-mil-o-numero-de-desalojados-e-desabrigados-por-causa-das-chuvas-em-alagoas.ghtml|titulo=Passa de 66 mil o número de desalojados e desabrigados por causa das chuvas em Alagoas|editero=G1|publikigita ye=5ma di julio 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; En centro-westala e sud-estala stati di Brazilia, la sikeso dum vintrala monati (junio e julio) esis plu granda en 2022 kam olta di e 2020 e 2021, minacanta fonti qui provizas aqui a granda urbi, nome [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]].

La varmego dum [[somero]] en [[Europa]] produktabis, til la 19ma di julio 2022, adminime {{formatnum:3600}} morti, temperaturala rekordi en multa landi, e grandega incendii.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=2022-07-19 |titulo=Heatwave: Ferocious European heat heads north |url=https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-62216159 |vidita ye=19ma di julio 2022 |editero=BBC News}}&lt;/ref&gt; Ye la 19ma di julio en [[Skotia]], la temperaturi atingas 35°C, rekordo en la historio di la regiono. En [[London]], la temperaturi atingas 40°C ye la sama dio, e multa incendii eventas. Ye la 12ma di agosto, Britaniana guvernerio deklaris sikeso-stando en 8 regioni di la lando. Ca deklaro posibligas dekretar porcionigo di aquo.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.publico.pt/2022/08/12/azul/noticia/governo-britanico-declarar-seca-varias-regioes-inglaterra-2016986|titulo=Governo britânico declara seca em oito regiões de Inglaterra|publikigita ye=12ma di agosto 2022|editero=Público|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; La longa periodo di sikeso komencinta la yaro 2000 e la klimatala chanjo anticipis la fairego-sezono en sudal Europa, kompare 2020 e 2021.

En [[Afrika]], de la 22ma di februaro til la 16ma di marto 2022, pluvegi frapis urbo Bukavu, [[Demokratial Republiko Kongo]], e produktis 16 morti. Altralatere, este de la kontinento, la regiono nomizita [[korno di Afrika]] ([[Etiopia]], [[Eritrea]], [[Somalia]], [[Kenia]]) subisis la maxim forta sikeso de lua historio en 70 yari, nome de marto til mayo. La sikesi en la regiono pluforeskis depos la yaro 2020. Cirkume 7 milion bovi mortis en la regiono. To diminutis la produktado di [[lakto]] por pueri ed augmentis la desnutrado. Cirkume 18,6 milion individui, di qui cirkume 7,1 milion pueri, subisas severa desnutrado.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://reliefweb.int/report/ethiopia/horn-africa-drought-regional-humanitarian-overview-call-action-published-4-july-2022|titulo=Horn of Africa Drought: Regional Humanitarian Overview &amp; Call To Action |publikigita ye=4ma di julio 2022|idiomo={{en}}|editero=ReliefWeb}}&lt;/ref&gt;

En [[Usa]], che stato [[Kalifornia]] - qua havas [[Mediteranea klimato]] e subisas sikeso dum somera monati - til la 13ma di julio 2022 enrejistresis {{formatnum:4026}} incendii. En [[Mexikia]], la forta sikeso minacis la furniso di aquo en multa urbi.&lt;ref&gt;{{extera ligilo |url=https://larepublica.pe/mundo/2022/07/13/extrema-sequia-en-mexico-declaran-emergencia-y-racionaran-agua-en-varias-ciudades/|titulo=Extrema sequía en México: declaran emergencia y racionarán agua en varias ciudades|publikigita ye=13ma di agosto 2022|editero=La República|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt; Altralatere, en diversa stati este de [[Rokoza Monti]] - parti de [[Missouri]] ed [[Illinois]], [[Kentucky]], parti de [[Virginia]] e [[Westal Virginia]] e la valo di [[Las Vegas]] - violentoza tempesti, komencinta ye la 24ma di julio, efektigis granda destruktado. Til la 31ma di julio, l'inundadi en Kentucky produktabis 26 morti&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Sobe para 26 o número de mortos em inundações no Kentucky (EUA)|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/07/31/inundacoes-kentucky-eua-mortos.htm|editero=UOL|publikigita ye=31ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt; ed adminime 37 plusa homi desaparinta.

== Eventi ==
* [[4ma di januaro]] - La 5 permananta membri di la [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]], en rara konsento, afirmas ke &quot;ne povos vinkesor ula nukleara milito, ed ol nulatempe mustas eventar&quot;.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=4ma di januaro 2022|titulo=‘No one can win a nuclear war’: Superpowers release rare joint statement| url=https://www.smh.com.au/world/europe/no-one-can-win-a-nuclear-war-superpowers-release-rare-joint-statement-20220104-p59lmf.html|editero=The Sydney Morning Herald|vidita ye=4ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - Guvernerio di [[Kazakstan]] dekretas urjanteso-stando pro populala protesti. Chefministro [[Asqar Uzaqbaýulı Mamïn|Asqar Mamïn]] e tota ministraro renuncas, samatempe kam prezidanto [[Qasım-Jomart Kemelulı Toqayev|Qasım-Jomart Toqayev]] removas [[Nursultan Äbişulı Nazarbayev|Nursultan Nazarbayev]] de lua ofico kom chef-sekretario di la Konsilistaro pri Sekureso di Kazakstan.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.reuters.com/markets/commodities/kazakhstan-government-resigns-after-violent-protests-over-fuel-price-2022-01-05/|idiomo={{en}}|editero=Reuters|publikigita ye=5ma di januaro 2022|titulo=Kazakh protesters torch public buildings; emergency declared, Cabinet resigns|surnomo=Auyezov|nomo=Olzhas}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di januaro]] - La quanto di personi infektita da [[COVID-19]] en tota mondo superiras 300 milioni.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=7ma di januaro 2022|titulo= Global Coronavirus Cases Top 300 Million| url=https://www.nytimes.com/live/2022/01/06/world/omicron-covid-vaccine-tests|editero=The New York Times|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di januaro]] - Che lago dil [[aquobarilo]] Furnas, en [[Minas Gerais]], [[Brazilia]], klifo krulas super 4 bateli transportanta turisti, e produktas 10 morti.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://cnnespanol.cnn.com/2022/01/09/tragedia-en-Brazilia-montana-rocosa-cae-sobre-tres-navi-y-mata-a-por-lo-menos-dos-personas/|titulo=Al menos 8 muertos y dos desaparecidos tras la caída de una porción de montaña rocosa contra varios barcos en Brasilpublikigita ye=8ma di januaro 2022|editero= CNN en Español}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di januaro]] - Che quartero [[Bronx]], [[New York]], [[Usa]], incendio en edifico produktas 19 morti e deceni di plusa homi vundita.
* [[10ma di januaro]] - La Fakultato di Medicino dil Universitato di Maryland reportas pri l'unesma sucesoza transplanto [[kordio|kordiala]] de [[porko]] genetikale modifikita ad homo.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10 January 2022|titulo= University of Maryland School of Medicine Faculty Sciencists and Clinicians Perform Historic First Successful Transplant of Porcine Heart into Adult Human with End-Stage Heart Disease| url=https://www.umms.org/ummc/news/2022/first-successful-transplant-of-porcine-heart-into-adult-human-heart|editero=University of Maryland Medical Center|vidita ye=11ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=10ma di januaro 2022|titulo= Man gets genetically-modified pig heart in world-first transplant| url=https://www.bbc.co.uk/news/world-us-canada-59944889|editero=BBC News}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di januaro]] - En [[Australia]], che urbo Onslow, enrejistresas la maxim varma [[temperaturo]] de la historio di la lando: 50,7 °C.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Hannam |nomo=Peter |titulo= Australia matches its hottest day on record as Western Australia town hits 50.7C |url=https://www.theguardian.com/australia-news/2022/jan/13/hottest-day-on-record-in-parts-of-western-australia-as-temperature-reaches-50c |editero=The Guardian |publikigita ye=13ma di januaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[15ma di januaro]] - Submara [[volkano]] Hunga Tonga eruptas en [[Tonga]] ed efektigas [[ondego]] qua produktas materiala domaji en l'arkipelago.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Após tsunami em Tonga, EUA, Japão, Chile e Equador ficam em alerta |url= https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2022/01/15/erupcao-vulcao-tsunami-tonga.htm|publikigita ye=15ma di januaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[23ma di januaro]] - Eventas [[stato-stroko]] en [[Burkina Faso]]. Prezidanto [[Roch Marc Christian Kaboré]] revokesas ed arestesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Mutinous soldiers announce overthrow of Burkina Faso president|url=https://www.washingtonpost.com/world/2022/01/24/burkina-faso-coup/|editero=The Washington Post|publikigita ye=24ma di januaro 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 23ma di januaro - Tropikala sturmo ''Ana'' produktas 88 morti en [[Madagaskar]], [[Malawi]] e [[Mozambik]].
* [[28ma di februaro]] - La quanto di dozi di [[vacino|vacini]] aplikita kontre [[COVID-19]] en tota mondo superiras 10 miliardi.
* [[30ma di januaro]] - Eventas legifantal elekti en [[Portugal]]. Partito Socialista unesmafoye obtenas la majoritato di la voti.
* [[6ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], chefo di [[Islamala Stato]] mortigesas da Usana trupi dum atako en [[Siria]].
* [[4ma di februaro]] til la [[20ma di februaro]] - Eventas [[Vintrala Olimpiala Ludi en Beijing, 2022|Vintrala Olimpiala Ludi]] en [[Beijing]], [[Popul-Republiko Chinia]].
* [[13ma di februaro]] - [[Frank-Walter Steinmeier]] rielektesas prezidanto di [[Germania]].
* [[15ma di februaro]] - Pluvego sur [[Petrópolis]], [[Brazilia]], produktas plu kam 100 morti, multa desaparinti,&lt;ref name=&quot;Petrop2022&quot;&gt;{{extera ligilo|dato=17ma di februaro 2022 |titulo=Petrópolis. Mais de 100 mortos e número de desaparecidos ainda por apurar. Situação &quot;quase de guerra&quot;|url=https://www.dn.pt/internacional/petropolis-mais-de-100-mortos-e-numero-de-desaparecidos-ainda-por-apurar-situacao-quase-de-guerra-14597136.html|editero=Diário de Notícias|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt; e 269 ter-glitadi. Dum 6 hori la [[pluvo-quanto]] atingis 260 milimetri, plu kam la mezavalora quanto expektata por tota monato di februaro.&lt;ref name=&quot;Petropolis&quot;&gt;{{extera ligilo|idiomo={{pt}}|dato=16ma di februaro 2022|url=https://www.cnnbrasil.com.br/nacional/mortes-chuvas-em-petropolis/|titulo=Desastre provocado pelas fortes chuvas deixa 78 mortos em Petrópolis (RJ)|editero=CNN Brasil}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di februaro]] - Prezidanto [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] de [[Rusia]] signatas dekreto agnoskanta la nedependo di [[Popul-Republiko Lugansk]] e [[Popul-Republiko Donetsk]].
* [[24ma di februaro]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Rusia komencas invadar Ukraina]].&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www1.folha.uol.com.br/mundo/2022/02/putin-autoriza-operacao-militar-na-ucrania.shtml|titulo=Putin inicia guerra contra a Ucrânia; Kiev e Otan falam em invasão total|publikigita ye=24ma di februaro 2022|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[2ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: [[Rusia|Rusa]] trupi komencas siejar [[Zaporizhia]], ube jacas la maxim granda nukleara reaktoro di Europa.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|editero=El Mundo|titulo=Los rusos sitian la central nuclear de Zaporiyia|url=https://www.elmundo.es/internacional/2022/03/01/621e660ae4d4d8b7128b45b6.html|publikigita ye=2ma di marto 2022|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di marto]] - La quanto di mortinti pro [[COVID-19]] en tota mondo superiras 6 milion individui.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://edition.cnn.com/2022/03/07/health/global-covid-deaths-surpass-six-million/index.html|titulo=Global Covid-19 deaths surpass 6 million|editero=cnn.com |publikigita ye=7ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[9ma di marto]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Chefi di stati di diversa landi kondamnas [[Rusia]] pos bombardo qua destruktas akush-hospitalo en [[Mariupol]].&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Children under rubble, says Zelensky, as Russia bombs hospital|url=https://www.bbc.co.uk/news/live/world-europe-60657155|editero=bbc.co.uk|publikigita ye=9ma di marto 2022|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di marto - Ciencisti anuncas ke li deskovris en [[Antarktika]] la restaji dil navo ''Endurance'', komandita dal explorero [[Ernest Shackleton]], qua sinkabis en 1915.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.co.uk/news/science-environment-60662541|titulo= Endurance: Shackleton's lost ship is found in Antarctic|vidita ye=9ma di marto 2022|publikigita ye=9 March 2022|editero=BBC News|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - Aviono [[Boeing 737]] de kompanio ''China Eastern Airlines'' iranta de [[Kunming]] a [[Guangzhou]] falas che montoza regiono Guangxi. Omna ek la 123 pasajeri e 9 kruani mortas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/03/21/aviao-com-133-passageiros-sofre-acidente-na-china.ghtml|titulo=Avião com 132 pessoas a bordo cai na China; veja vídeo|editero=G1|publikigita ye=21ma di marto 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[11ma di aprilo]] - [[Shehbaz Sharif]], chefo dil opozantaro en la parlamento di [[Pakistan]], elektesas chefministro di la lando, pos ke [[Imran Khan]] recevis voto di desfido du dii ante.
* [[14ma di aprilo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa navo ''Moskva'' sinkesas da [[Ukraina]]na mar-armeo.
* [[20ma di aprilo]] - Pro l'invado di [[Ukraina]] da [[Rusia]], Rusa e [[Bielorusia|Bielorusa]] tenisisti exkluzesas pri partoprenar teniso-konkurso di Wimbledon.
* [[24ma di aprilo]] - [[Emmanuel Macron]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekto, kontre [[Marine Le Pen]].
* [[27ma di aprilo]] - [[Centrafrika]] komencas aceptar ''[[bitcoin]]'' kom legala pekunio, divenanta la duesma lando en la mondo qua facas to oficale.
* [[9ma di mayo]] - [[Mahinda Rajapaksa]], chefa ministro di [[Sri-Lanka]], renuncas pos intensa populala protesti.
* [[12ma di mayo]] - Cientisti montras imajo di [[nigra truo]] ''Sagittarius A*'', existanta an la centro di [[Lakto-Voyo]].
* [[13ma di mayo]] - [[Mohamed bin Zayed Al Nahyan]] elektesas prezidanto dil [[Unionita Araba Emirii]] 1 dio pos la morto dil antea prezidanto [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]].
* [[14ma di mayo]] - [[Invado di Ukraina da Rusia (2022)|Invado di Ukraina da Rusia]]: Rusa trupi retretas de [[Harkiv]].
* [[24ma di mayo]] - En Uvalde, [[Texas]], [[Usa]], eventas pafado en primara skolo qua produktas 21 morti, di qui 19 esis pueri.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://g1.globo.com/mundo/noticia/2022/05/24/tiroteio-em-escola-no-texas.ghtml|titulo=19 crianças e professora são assassinadas a tiros em escola nos EUA|vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=G1|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di junio]] - En [[Owo]], [[Nigeria]], adminime 50 personi mortigesas en du ataki per bombi e pafado.
* [[13ma di junio]] - En [[Delhi]], [[India]], [[kurta cirkuito]] efektigas fairo en 4-etaja edifico, produktanta 27 morti, 40 vunditi e 29 desaparinti.&lt;ref name=&quot;I&quot;&gt;{{Extera ligilo |publikigita ye=14ma di mayo 2022|titulo= Police arrest 2 after building fire kills 27 in New Delhi |url=https://www.independent.co.uk/news/police-ap-new-delhi-indian-narendra-modi-b2078929.html |editero=The Independent |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di junio]] - [[Kanada]] e [[Dania]] paktas pri dividar inter li la teritorio dil insuleto Hans, jacanta inter insulo Ellesmere, en Kanada, e [[Grenlando]].
* [[19ma di junio]] - En [[Kolumbia]], [[Gustavo Petro]] vinkas la duesma balotado di prezidantal elekti, e divenas l'unesma sinistrano elektita prezidanto di la lando.
* [[22ma di junio]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.2 che [[skalo di Richter]] frapas la frontiero inter [[Afganistan]] e [[Pakistan]], e produktas adminime 1000 morti e 1500 plusa homi vundita.&lt;ref name=&quot;WP1&quot;&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Faizi |nomo=Fazel Rahman|editero=The Washington Post |url=https://www.washingtonpost.com/world/afghanistan-earthquake-kills-at-least-155-people/2022/06/22/9c555e1c-f1ea-11ec-ac16-8fbf7194cd78_story.html|publikigita ye=22ma di junio 2022 |titulo=News agency: 1,000 dead, 1,500 injured in Afghan quake |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[24ma di junio]] - Polical agado che povra quartero ''Vila Cruzeiro'', norde del [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]] rezultas 23 morti.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://www.dw.com/pt-br/opera%C3%A7%C3%A3o-policial-na-vila-cruzeiro-%C3%A9-a-2%C2%AA-mais-letal-da-hist%C3%B3ria-do-rio/a-61933910|titulo=Ação na Vila Cruzeiro é a 2ª mais letal da história do Rio|editero=DW|idiomo={{pt}}|publikigita ye=27ma di mayo 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[26ma di junio]] - Landi de [[G7]] renkontras en Germania por diskutar sancioni kontre [[Rusia]] pro l'invado di Ukraina. Li decidas proskriptar importaco di Rusa [[oro]].
* [[1ma di julio]] - [[Yair Lapid]] sucedas [[Naftali Bennett]] kom chefministro di [[Israel]].
* [[7ma di julio]] - [[Unionita Rejio|Britaniana]] chefministro [[Boris Johnson]] renuncas, pos serio di renunci di altra membri di lua ministraro.&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/uk-politics-62064789|titulo= Boris Johnson to resign as Conservative leader|publikigita ye=7ma di julio 2022|editero=BBC}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], ex-chefministro di [[Japonia]], asasinesas per pafo dum diskursado en [[Nara]].
* [[11ma di julio]] - Unesma imaji veninta de [[kosmala teleskopo James Webb|kosmala teleskopo ''James Webb'']] montresas publike. Li montras [[galaxio]] nomizita '' SMACS 0723''.
* [[12ma di julio]] - [[Europana Uniono]] anuncas ke [[Kroatia]] adoptos [[Euro]] kom monetaro en 2023.
* [[15ma di julio]] - En [[Sri-Lanka]], prezidanto [[Gotabaya Rajapaksa]] renuncas, pos protesti kontre ekonomiala krizo. Chefa ministro [[Ranil Wickremesinghe]] indikesas provizore kom prezidanto.
* [[18ma di julio]] - En [[India]] eventas prezidantal elekti, e [[Draupadi Murmu]] divenas la duesma [[muliero]] elektita por la prezidanteso en la lando.
* [[24ma di julio]] - En [[Kyushu]], [[Japonia]], [[volkano]] Sakurajima eruptas, e du urbeti vicine ol evakuesas.&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo= Volcanic eruption in Japan forces evacuations in 2 towns|url=https://phys.org/news/2022-07-japan-sakurajima-volcano-erupts-triggering.html |editero=Phys.org|publikigita ye =25ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[25ma di julio]] - [[Papo Franciskus]] voyajas a [[Kanada]], ube ilu pregas pardono por pasinta abuzi da katolik-eklezio kontre aborijeni.
* [[4ma di agosto]] - Pro la vizito di Usana deputatino Nancy Pelosi a [[Taiwan]], [[Popul-Republiko Chinia]] facas la maxim granda militala praktikado de lua historio.
* [[7ma di agosto]] - [[Gustavo Petro]], l'unesma prezidanto di sinistra de [[Kolumbia]], asumas la prezidanteso, sucedanta [[Iván Duque Márquez]].
* [[9ma di agosto]] - [[James Marape]] rielektesas chefministro di [[Papua-Nova-Guinea]] dal parlamento.
* [[12ma di agosto]] - En Chautauqua, [[Nova-York]], [[Usa]], [[Salman Rushdie]], Britanian-Usana skriptisto naskinta en [[India]], vundesas per kultelo plurafoye ante diskursar che lokala edukerio.
* [[21ma di novembro]] til la [[18ma di decembro]] - [[Mondala Kupo di Futbalo]] eventos en [[Katar]].

== Naski ==

== Morti ==
[[Arkivo:Richard Leakey (headshot).jpg|130px|thumb|[[Richard Leakey]]]]
* [[2ma di januaro]] - [[Richard Leakey]], Keniana paleontologiisto (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.president.go.ke/2022/01/02/message-of-condolence-from-h-e-hon-uhuru-kenyatta-following-the-death-of-former-head-of-public-service-dr-richard-leakey/ Message of Condolence from H.E Hon. Uhuru Kenyatta following the death of former Head of Public Service Dr Richard Leakey]&lt;/ref&gt;
* [[3ma di januaro]] - [[Viktor Saneyev]], Rusa-Sovietiana atleto, Olimpiala championo (n. 1945)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Georgian Three-Time Olympic Champion Viktor Saneyev Passes Away|url=https://georgianjournal.ge/sports/37643-georgian-three-time-olympic-champion-viktor-saneyev-passes-away.html|publikigita ye=3ma di januaro 2022|editero=Georgian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di januaro]] - [[Mircea Stoenescu]], Rumaniana futbalisto (n. 1943)&lt;ref&gt;{{citez jurnalo od edituro|titulo=Mircea Stoenescu|url=https://www.gsp.ro/fotbal/liga-1/mircea-stoenescu-se-simte-umilit-de-actualii-jucatori-si-conducatori-ai-ciinilor-noi-am-scris-istoria-frumoasa-a-clubului-cu-voi-mi-e-rusine-442735.html|publikigita ye=5ma di januaro 2022|editero=Romanian Journal|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[6ma di januaro]] - [[Sidney Poitier]], Bahaman-Usana cinem-aktoro (n. 1927)&lt;ref&gt;[https://www.irishmirror.ie/showbiz/celebrity-news/breaking-sir-sidney-poitier-dead-25884555.amp Sir Sidney Poitier dead: Oscar-winning Hollywood star tragically dies as tributes pour in]&lt;/ref&gt;
* 6ma di januaro - [[Peter Peter Bogdanovich]], Usana filmifisto (n. 1939)
* [[9ma di januaro]] - [[Toshiki Kaifu]], chefministro di Japonia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Ex-Japan PM Kaifu dies at 91|url=https://mainichi.jp/english/articles/20220114/p2g/00m/0na/020000c}}&lt;/ref&gt;
* 9ma di januaro - [[Bob Saget]], Usan aktoro e komediisto (n. 1956)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo= Muere Bob Saget, estrella de la famosa serie &quot;Full House&quot;|url=https://www.eluniversal.com.mx/espectaculos/farandula/muere-bob-saget-estrella-de-la-famosa-serie-full-house |publikigita ye=9ma di januaro 2022|editero=El Universal|idiomo={{es}}}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Ambassador Bob Dewar with Ernest Shonekan (3509232597) (headshot).jpg|thumb|130px|[[Ernest Shonekan]]]]
* [[11ma di januaro]] - [[Ernest Shonekan]], prezidanto di Nigeria (n. 1942)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://thestreetjournal.org/former-nigerian-leader-ernest-shonekan-dies-at-85/|titulo= Former Nigerian leader Ernest Shonekan dies at 85|autoro=Jenny Ese Obukohwo|publikigita ye=11ma di januaro 2022|idiomo={{en}}|editero=The Streetjournal}}&lt;/ref&gt;
* [[16ma di januaro]] - [[Ibrahim Boubacar Keïta]], chefa ministro e prezidanto di Mali (n. 1945)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/malis-ousted-president-ibrahim-boubacar-keita-has-died-says-former-justice-2022-01-16/ Mali's ousted president Ibrahim Boubacar Keita dies, former minister says]&lt;/ref&gt;
* [[20ma di januaro]] - [[Elza Soares]], Braziliana kantistino (n. 1930)
* 20ma di januaro - [[Meat Loaf]], Usana kantisto (n. 1947)
* [[23ma di januaro]] - [[Thierry Mugler]], Franca modisto (n. 1948)
* 23ma di januaro - [[Keto Losaberidze]], Gruziana-Sovietiana arkpafistino (n. 1949)
* [[2ma di februaro]] - [[Monica Vitti]], Italian aktorino (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=È morta Monica Vitti, talento smisurato del cinema italiano|url=https://www.repubblica.it/spettacoli/cinema/2022/02/02/news/monica_vitti-249574730/|publikigita ye=2ma di februaro 2022 |editero=la Repubblica|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[3ma di februaro]] - [[Abu Ibrahim al-Hashimi al-Qurashi]], 2ma kalifo de [[Islamana Stato]] (n. 1976)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-60246129|titulo= Islamic State leader Abu Ibrahim al-Qurayshi killed in Syria, US says|publikigita ye=4ma di februaro 2022|vidita ye=7ma di februaro 2022|editero=Bbc.com}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Christos_Sartzetakis_(1989)_(headshot).jpg|thumb|130px|[[Kristos Sartzetakis]]]]
* 3ma di februaro - [[Kristos Sartzetakis]], 4ma prezidanto di Grekia (n. 1929)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|titulo=Former president Christos Sartzetakis dead at 92 &amp;#124; eKathimerini.com|url=https://www.ekathimerini.com/society/1176800/former-resident-christos-sartzetakis-dead-at-93/|editero=Ekathimerini.com|vidita ye=7ma di februaro 2022}}&lt;/ref&gt;
* [[8ma di februaro]] - [[Luc Montagnier]], Franca virologiisto, Nobel-laureato (n. 1932)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Luc Montagnier, codécouvreur du virus du sida et Prix Nobel de médecine en 2008, est mort|url=https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2022/02/10/luc-montagnier-codecouvreur-du-virus-du-sida-et-prix-nobel-de-medecine-en-2008-est-mort_6113151_3382.html|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[10ma di februaro]] - [[Manuel Esquivel]], chefministro di Belize (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.breakingbelizenews.com/2022/02/10/former-prime-minister-right-honourable-sir-manuel-esquivel-passes/ Former Prime Minister Right Honourable Sir Manuel Esquivel passes]&lt;/ref&gt;
* [[16ma di februaro]] - [[Amos Sawyer]], provizora prezidanto di Liberia (n. 1945)
* [[20ma di februaro]] - [[Oleksandr Sydorenko]], Ukrainana natisto, Olimpiala championo (n. 1960)
* [[28ma di februaro]] - [[Abuzed Omar Dorda]], prezidanto di Libia (n. 1944)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=الوسط |nomo=بوابة |idiomo={{ar}}|titulo= وفاة أبوزيد دوردة في القاهرة عن عمر ناهز 78 عاما |url=http://alwasat.ly/news/libya/350812 |vidita ye=28ma di februaro 2022 |editero=Alwasat News }}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Pride of Performance Award by President of Pakistan (headshot).jpg|thumb|130px|&lt;small&gt;[[Muhammad Rafiq Tarar]]&lt;/small&gt;]]
[[Arkivo:FoosLollBerlin190917-21_(cropped).jpg|thumb|130px|[[Taylor Hawkins]]]]
* [[7ma di marto]] - [[Muhammad Rafiq Tarar]], prezidanto di Pakistan (n. 1929)&lt;ref&gt;[https://en.dailypakistan.com.pk/07-Mar-2022/former-pakistan-president-rafiq-tarar-passes-away Former Pakistan president Rafiq Tarar passes away]&lt;/ref&gt;
* [[11ma di marto]] - [[Rupiah Banda]], prezidanto di Zambia (n. 1937)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url= https://www.reuters.com/world/africa/zambias-former-president-rupiah-banda-dies-aged-85-2022-03-11/ |titulo=Zambia's former president Rupiah Banda dies aged 85}}&lt;/ref&gt;
* [[12ma di marto]] - [[Karl Offmann]], prezidanto di Maurico (n. 1940)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://mbcradio.tv/article/karl-offmann-n%E2%80%99est-plus |titulo=Karl Offmann n’est plus.|idiomo={{fr}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di marto]] - [[William Hurt]], Usan aktoro (n. 1950)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=William Hurt Dies: Oscar-Winning Actor Was 71|url=https://deadline.com/2022/03/william-hurt-dies-oscar-winning-actor-was-71-1234977307/}}&lt;/ref&gt;
* [[19ma di marto]] - [[Shahabuddin Ahmed]], prezidanto di Bangladesh (n. 1930)&lt;ref&gt;[https://www.tbsnews.net/bangladesh/obituary/former-president-shahabuddin-passes-away-387382 Former president Shahabuddin passes away]&lt;/ref&gt;
* [[21ma di marto]] - [[Soumeylou Boubèye Maïga]], chefministro di Mali (n. 1954)
* [[25ma di marto]] - [[Taylor Hawkins]], Usana kantisto (n. 1972)
* [[27ma di marto]] - [[Ayaz Mutalibov]], prezidanto di Azerbaijan (n. 1938)
* [[31ma di marto]] - [[Georgi Atanasov]], chefministro di Bulgaria (n. 1933)
* [[3ma di aprilo]] - [[Lygia Fagundes Telles]], Braziliana skriptistino (n. 1918)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://g1.globo.com/sp/sao-paulo/noticia/2022/04/03/escritora-lygia-fagundes-telles-morre-aos-98-anos.ghtml |titulo=Escritora Lygia Fagundes Telles morre aos 98 anos em SP|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[4ma di aprilo]] - [[Django Sissoko]], chefministro di Mali (n. 1948)
* [[5ma di aprilo]] - [[Sidney Altman]], Kanadan-Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1939)&lt;ref&gt;[https://news.yale.edu/2022/04/06/sidney-altman-pathbreaking-scientist Sidney Altman, pathbreaking scientist]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di aprilo]] - [[Dušan Čkrebić]], chefministro e prezidanto di Serbia (n. 1927)
* [[9ma di aprilo]] - [[Jack Higgins]], Angla skriptisto (n. 1929)
* [[13ma di aprilo]] - [[Freddy Rincón]], Kolumbiana futbalisto (n. 1966)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|url=https://ge.globo.com/futebol/futebol-internacional/noticia/2022/04/14/idolo-colombiano-freddy-rincon-morre-aos-55-anos.ghtml|titulo=Ídolo colombiano Freddy Rincón morre aos 55 anos|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;
* [[21ma di aprilo]] - [[Mwai Kibaki]], prezidanto di Kenia (n. 1931)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |titulo= Ex-President Mwai Kibaki dies, Uhuru announces |surnomo=Mwangi |nomo=Denis |editero=Pulselive Kenya |publikigita ye=22ma di aprilo 2022 |vidita ye=22ma di aprilo 2022 |url= https://www.pulselive.co.ke/news/local/ex-president-mwai-kibaki-dies-uhuru-announces/kwn0wsm}}&lt;/ref&gt;
* 21ma di aprilo - [[Jacques Perrin]], Franc aktoro e filmifisto (n. 1941)
[[Arkivo:Leonid_Kravchuk.jpg|thumb|130px|[[Leonid Kravchuk]]]]
* [[10ma di mayo]] - [[Leonid Kravchuk]], prezidanto di Ukraina (n. 1934)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|url=https://ukranews.com/en/amp/news/856037-leonid-kravchuk-died-first-president-of-ukraine-passed-away-at-age-of-88|titulo=Leonid Kravchuk Died. First President Of Ukraine Passed Away At Age Of 88|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[13ma di mayo]] - [[Khalifa bin Zayed Al Nahyan]], prezidanto di Unionita Araba Emirati (n. 1948)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo |surnomo=Turak |nomo=Natasha |url=https://www.cnbc.com/2022/05/13/uae-president-sheikh-khalifa-bin-zayed-has-died.html |publikigita ye=13ma di mayo 2022 |titulo=UAE President Sheikh Khalifa bin Zayed has died at age 73 |vidita ye=13ma di mayo 2022|editero=CNBC|idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* 13ma di mayo - [[Ben Roy Mottelson]], Usana-Daniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1926)
* [[17ma di mayo]] - [[Vangelis]], Greka kompozisto e muzikisto (n. 1943)
* [[26ma di mayo]] - [[Ciriaco De Mita]], prezidanto di Italia (n. 1928)
* 26ma di mayo - [[Ray Liotta]], Usan aktoro (n. 1954)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|nomo=Mike Fleming Jr,Erik Pedersen |publikigita ye=26ma di mayo 2022|titulo=Ray Liotta Dies: 'Goodfellas' Star &amp; 'Field Of Dreams' Actor Was 67 |url=https://deadline.com/2022/05/ray-liotta-dies-67-goodfellas-1235033521/ |vidita ye=26ma di mayo 2022|editero=Deadline |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[28ma di mayo]] - [[Evaristo Carvalho]], chefministro e prezidanto di San-Tome e Principe (n. 1941)
* 28ma di mayo - [[Bujar Nishani]], prezidanto di Albania (n. 1966)&lt;ref&gt;[https://english.a2news.com/2022/05/28/former-albanian-president-bujar-nishani-passed-away-at-55/ Former Albanian President, Bujar Nishani, passed away at 55]&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Milton Gonçalves 26 PMB cropped.jpg|thumb|130px|[[Milton Gonçalves]]]]
* [[30ma di mayo]] - [[Milton Gonçalves]], Brazilian aktoro (n. 1933)
* 30ma di mayo - [[Boris Pahor]], Sloveniana skriptisto (n. 1913)&lt;ref&gt;[https://english.sta.si/3043276/boris-pahor-trieste-based-slovenian-writer-dies Boris Pahor, Trieste-based Slovenian writer, dies]&lt;/ref&gt;
* [[17ma di junio]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Franc aktoro (n. 1930)
* [[21ma di junio]] - [[Dragan Tomić]], provizora prezidanto di Serbia (n. 1936)
* [[22ma di junio]] - [[Jüri Tarmak]], Estoniana-Sovietiana atleto (n. 1946)
* [[3ma di julio]] - [[Robert Curl]], Usana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1933)&lt;ref&gt;[https://www.chemistryworld.com/news/chemistry-nobel-laureate-robert-curl-dies-at-88/4015908.article Chemistry Nobel laureate Robert Curl dies at 88]&lt;/ref&gt;
* [[6ma di julio]] - [[James Caan]], American actor (n. 1940)&lt;ref&gt;[https://www.thewrap.com/james-caan-godfather-and-thief-actor-dies-at-82/ James Caan, ‘Godfather’ and ‘Thief’ Actor, Dies at 82]&lt;/ref&gt;
* [[7ma di julio]] - [[Jacob Nena]], prezidanto di Mikronezia (n. 1941)&lt;ref&gt;[https://fsmembassy.fm/in-memoriam-the-honorable-jacob-nena/ In Memoriam: The Honorable Jacob Nena]&lt;/ref&gt;
* [[8ma di julio]] - [[Shinzo Abe]], chefministro di Japonia (n. 1954)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Former Prime Minister Shinzo Abe dies after being shot in Nara|url=https://www.japantimes.co.jp/news/2022/07/08/national/shinzo-abe-dead-nara-shooting/|publikigita ye=8ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[José Eduardo dos Santos]], prezidanto di Angola (n. 1942)&lt;ref&gt;[https://www.reuters.com/world/africa/angolas-former-president-dos-santos-dies-79-2022-07-08/ Angola's former president dos Santos dies at 79]&lt;/ref&gt;
* 8ma di julio - [[Luis Echeverría Álvarez]], prezidanto di Mexikia (n. 1922)&lt;ref&gt;[https://www.elfinanciero.com.mx/nacional/2022/07/09/fallece-luis-echeverria-alvarez-presidente-de-mexico-de-1970-a-1976/ Fallece Luis Echeverría Álvarez, presidente de México de 1970 a 1976] {{es}}&lt;/ref&gt;
* [[14ma di julio]] - [[Francisco Morales Bermúdez]], chefa ministro e prezidanto di Peru (n. 1921)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Francisco Morales Bermúdez falleció a los 100 años|url=https://elcomercio.pe/politica/francisco-morales-bermudez-fallecio-a-los-100-anos-noticia |editero=El Comercio|idiomo={{es}}|publikigita ye=15ma di julio 2022}}&lt;/ref&gt;
[[Arkivo:Museum_Ludwig_-_Pressekonferenz_-_Claes_Oldenburg-3942.jpg|thumb|130px|[[Claes Oldenburg]]]]
* [[18ma di julio]] - [[Claes Oldenburg]], Sueda-Usana skultisto (n. 1929)
* [[25ma di julio]] - [[David Trimble]], Nord-Irlandana politikisto, Nobel-laureato (n. 1944)&lt;ref&gt;[https://www.bbc.co.uk/news/uk-northern-ireland-62299285/ David Trimble: Former Northern Ireland first minister and UUP leader dies]&lt;/ref&gt;
* [[31ma di julio]] - [[Fidel Valdez Ramos]], prezidanto di Filipini (n. 1928)&lt;ref&gt;{{Citez jurnalo od edituro‎|titulo=Philippine History Module-based Learning I' 2002 Ed.|url=https://books.google.com/books?id=ITLRpPrrcykC&amp;dq=Fidel+Valdez+Ramos+1928&amp;pg=PA209|autoro=Rex Bookstore, Inc.|isbn=9789712334498|editero=Google Books}}&lt;/ref&gt;
* [[5ma di agosto]] - [[Jô Soares]], Braziliana komediisto, aktoro, skriptisto e televiziono-prizentisto (n. 1938)&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|publikigita ye=5ma di agosto 2022 |surnomo=Álvares |nomo=Débora|titulo=Brazilian humorist, talk show host Jô Soares dies at 84 |url=https://apnews.com/article/entertainment-caribbean-brazil-sao-paulo-talk-shows-7ac354e06c7a2111353555e5cd2c477d |vidita ye=2022-08-06 |editero=AP NEWS |idiomo={{en}}}}&lt;/ref&gt;
* [[7ma di agosto]] - [[Ezekiel Alebua]], chefministro di Insuli Salomon (n. 1947)
* [[8ma di agosto]] - [[Olivia Newton-John]], Angla-Australiana kantistino, kompozistino, aktorino e politikal aktivistino (n. 1948)&lt;ref&gt;{{extera ligilo|titulo=Olivia Newton-John, estrela de 'Grease', morre aos 73 anos|url=https://www.uol.com.br/splash/noticias/2022/08/08/olivia-newton-john-de-grease-morre-aos-73-anos.htm|editero=UOL|publikigita ye=8ma di agosto 2022|idiomo={{pt}}}}&lt;/ref&gt;

== Nobel-premiiziti ==
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[
*[[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[

== Referi ==
{{reflist}}

[[Kategorio:Yari 2020a]]</text>
      <sha1>1915ofoo9fsx3v26y7rs6jtl8j70htp</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Isidro Ayora</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41295</id>
    <revision>
      <id>995076</id>
      <parentid>975988</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:56:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>CommonsDelinker</username>
        <id>352</id>
      </contributor>
      <comment>Removing [[:c:File:Isidro_Ayora_Cueva,_en_1929_(cropped).jpg|Isidro_Ayora_Cueva,_en_1929_(cropped).jpg]], it has been deleted from Commons by [[:c:User:Rosenzweig|Rosenzweig]] because: per [[:c:Commons:Deletion requests/File:El presidente del Ecuador, Isi</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="981" xml:space="preserve">{{Politikisto
|Nomo= Isidro Ramón Ayora Cueva
|Imajo= 
|Politikala_titulo= Prezidanto
|Shablono_lando= {{ECU}}
|Guvernisteso= de la [[3ma di aprilo]] [[1926]] til la [[24ma di agosto]]  [[1931]]
|Precedanto1= [[Julio Enrique Moreno]]
|Sucedanto1= [[Luis Larrea Alba]]
|Naskodio = [[2ma di septembro]] [[1879]]
|Nask-urbo = Loja, [[Equador]]
| Mort-dio = [[22ma di marto]] [[1979]]
| Mort-urbo = [[Los Angeles]], [[Kalifornia]], [[Usa]]
|Spozo= 
|Profesiono= mediko e politikisto
|Partiso= 
}}
'''Isidro Ramón Ayora Cueva''', [[mediko]] e politikisto n. ye la [[2ma di septembro]] [[1879]] til la [[22ma di marto]] [[1979]], esis [[prezidanto]] di [[Equador]] de [[1926]] til [[1931]]

{{Tabelo di sucedo
| Precedanto= [[Julio Enrique Moreno]]
| Nomo di listo= Listo pri prezidanti di Equador
| Titulo di listo= Prezidanto di Equador
| Komenco= [[1926]]
| Fino= [[1931]]
| Sucedanto= [[Luis Larrea Alba]] }}

{{DEFAULTSORT:Ayora Cueva, Isidro}}
[[Kategorio:Prezidanti di Equador]]</text>
      <sha1>090rquu20reo4fesdil5qmmt5ly84y9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995078</id>
      <parentid>995076</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:59:10Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1027" xml:space="preserve">{{Politikisto
|Nomo= Isidro Ramón Ayora Cueva
|Imajo= [[Arkivo:Isidro Ayora (ca 1930) (cropped).jpg|180px]]
|Politikala_titulo= Prezidanto
|Shablono_lando= {{ECU}}
|Guvernisteso= de la [[3ma di aprilo]] [[1926]] til la [[24ma di agosto]]  [[1931]]
|Precedanto1= [[Julio Enrique Moreno]]
|Sucedanto1= [[Luis Larrea Alba]]
|Naskodio = [[2ma di septembro]] [[1879]]
|Nask-urbo = Loja, [[Equador]]
| Mort-dio = [[22ma di marto]] [[1979]]
| Mort-urbo = [[Los Angeles]], [[Kalifornia]], [[Usa]]
|Spozo= 
|Profesiono= mediko e politikisto
|Partiso= 
}}
'''Isidro Ramón Ayora Cueva''', [[mediko]] e politikisto n. ye la [[2ma di septembro]] [[1879]] til la [[22ma di marto]] [[1979]], esis [[prezidanto]] di [[Equador]] de 1926 til 1931.

{{Tabelo di sucedo
| Precedanto= [[Julio Enrique Moreno]]
| Nomo di listo= Listo pri prezidanti di Equador
| Titulo di listo= Prezidanto di Equador
| Komenco= [[1926]]
| Fino= [[1931]]
| Sucedanto= [[Luis Larrea Alba]] }}

{{DEFAULTSORT:Ayora Cueva, Isidro}}
[[Kategorio:Prezidanti di Equador]]</text>
      <sha1>ffkti9u8d9s7pewiwnt9pit1utba27w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Théophile Gautier</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41888</id>
    <revision>
      <id>995111</id>
      <parentid>898062</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T18:00:17Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+texto</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1004" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = Théophile Gautier
| Imajo = [[Arkivo:Th%C3%A9ophile_Gautier_by_Nadar_c1856-1.jpg|180px]]
| Okupeso = [[Literaturo|skriptisto]], [[Poezio|poeto]], dramatifisto, [[jurnalisto]]
| Shablono_lando= {{FRA}}
| Naskodio = [[30ma di agosto]] [[1811]]
| Nask-urbo = Tarbes, [[Francia]]
| Mort-dio = [[23ma di oktobro]] [[1872]]
| Mort-urbo = [[Neuilly-sur-Seine]], [[Francia]]
}}
'''Théophile Gautier''' (n. ye la [[30ma di agosto]] [[1811]] til [[23ma di oktobro]] [[1872]]) esis [[Francia|Franca]] skriptisto, [[Poezio|poeto]], dramatifisto, [[jurnalisto]] e literaturala kritikisto.

Malgre ke ilu defensis [[Romantikismo]], esas desfacila klasifikar ilua [[literaturo]], nam ol havas elementi de [[simbolismo]], Parnasismo, Dekado e [[Modernismo]]. Ilua libri multe prizesis da diferanta skriptisti, exemple [[Honoré de Balzac]], [[Gustave Flaubert]], [[Ezra Pound]] ed [[Oscar Wilde]].

{{DEFAULTSORT:Gautier, Theophile}}
[[Kategorio:Franca skriptisti]]
[[Kategorio:Franca jurnalisti]]</text>
      <sha1>f3zby3gaus9byfidr2bigylk1whcnp7</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hugo Simberg</title>
    <ns>0</ns>
    <id>43229</id>
    <revision>
      <id>995104</id>
      <parentid>883799</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T15:28:42Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+imajo</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="710" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = Hugo Gerhard Simberg
| Imajo = [[Arkivo:Hugo_simberg_in_his_garden.jpg|180px]]
| Profesiono= [[pikto|piktisto]]
| Shablono_lando= {{FIN}}
| Naskodio = [[24ma di junio]] [[1873]]
| Nask-urbo = Hamina, [[Granda-dukio Finlando]], [[Rusa imperio]]
| Mort-dio = [[12ma di julio]] [[1917]]
| Mort-urbo = Ähtäri, Rusa Republiko&lt;br&gt;&lt;small&gt;(nun [[Finlando]])
}}
[[Arkivo:Hugo_Simberg_Garden_of_Death.jpg|thumb|280px|left|''La gardeno di la morto'']]
'''Hugo Gerhard Simberg''' ([[24ma di junio]] [[1873]] til la [[12ma di julio]] [[1917]]) esis [[Finlando|Finlandana]] [[simbolismo|simbolista]] [[pikto|piktisto]] e grafik-artisto.

{{DEFAULTSORT:Simberg, Hugo}}
[[Kategorio:Finlandana piktisti]]</text>
      <sha1>gqfliv23jpcv5l6nhf8silazg39tqdx</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Shablono:Kreez ligili</title>
    <ns>10</ns>
    <id>45988</id>
    <revision>
      <id>995074</id>
      <parentid>940337</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:53:14Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1162" xml:space="preserve">{|align=&quot;center&quot; class=&quot;noprint&quot; style=&quot;width:80%; margin:10px auto; border-collapse:collapse; background: #fbfbfb; border: 1px solid #aaa; border-top: 5px solid #608EC2&quot;
|width=&quot;2.5%&quot; |
|width=&quot;95%&quot; | 
&lt;div style=&quot;font-size:20px&quot;&gt;'''Saluto,'''&lt;/div&gt;

[[Arkivo:Flag of the United States.svg|23px|border]][[Arkivo:Flag of the United Kingdom.svg|25px|border]] {{PAGENAME}}, please, whenever you create a new biography, - like you did for [[{{{persono}}}]] -, please add links to the pages corresponding to his/her date of birth and year of birth (and to the date of death and year of death, when it's the case). This prevents the page to be &quot;orphan&quot;, i.e., isolated from other pages.

Thank you for your collaborations! :)

&lt;div style=&quot;font-size:20px&quot;&gt;'''Hi,'''&lt;/div&gt;
[[Arkivo:Flag of Ido (new).svg|23px|border]] {{PAGENAME}}, kande vu kreos nova biografio, - quale tu facis por [[{{{persono}}}]] - voluntez krear ligili por la pagini pri la dio di nasko, pri la yaro di nasko e, kande la persono esas mortinta, anke por la dio di morto ed yaro di morto. To impedas l'artiklo esar &quot;orfano&quot;. To esas: artiklo sen ligilo a l'altri.

Danko pro vua kontributadi! :)
|}</text>
      <sha1>qk1uu9vap2i1302zs11wvg5qlq5ouv9</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995075</id>
      <parentid>995074</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:54:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1161" xml:space="preserve">{|align=&quot;center&quot; class=&quot;noprint&quot; style=&quot;width:80%; margin:10px auto; border-collapse:collapse; background: #fbfbfb; border: 1px solid #aaa; border-top: 5px solid #608EC2&quot;
|width=&quot;2.5%&quot; |
|width=&quot;95%&quot; | 
&lt;div style=&quot;font-size:20px&quot;&gt;'''Saluto,  {{PAGENAME}}'''&lt;/div&gt;

[[Arkivo:Flag of the United States.svg|23px|border]][[Arkivo:Flag of the United Kingdom.svg|25px|border]] Please, whenever you create a new biography, - like you did for [[{{{persono}}}]] -, please add links to the pages corresponding to his/her date of birth and year of birth (and to the date of death and year of death, when it's the case). This prevents the page to be &quot;orphan&quot;, i.e., isolated from other pages.

Thank you for your collaborations! :)

&lt;div style=&quot;font-size:20px&quot;&gt;'''Hi,  {{PAGENAME}}'''&lt;/div&gt;
[[Arkivo:Flag of Ido (new).svg|23px|border]] Kande vu kreos nova biografio, - quale tu facis por [[{{{persono}}}]] - voluntez krear ligili por la pagini pri la dio di nasko, pri la yaro di nasko e, kande la persono esas mortinta, anke por la dio di morto ed yaro di morto. To impedas l'artiklo esar &quot;orfano&quot;. To esas: artiklo sen ligilo al altri.

Danko pro vua kontributadi! :)
|}</text>
      <sha1>b3oh14rbkq3h2z1gf4eodlijgddpc7o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995077</id>
      <parentid>995075</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:57:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <minor />
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1163" xml:space="preserve">{|align=&quot;center&quot; class=&quot;noprint&quot; style=&quot;width:80%; margin:10px auto; border-collapse:collapse; background: #fbfbfb; border: 1px solid #aaa; border-top: 5px solid #608EC2&quot;
|width=&quot;2.5%&quot; |
|width=&quot;95%&quot; | 
&lt;div style=&quot;font-size:20px&quot;&gt;'''Saluto,  {{PAGENAME}}!'''&lt;/div&gt;

[[Arkivo:Flag of the United States.svg|23px|border]][[Arkivo:Flag of the United Kingdom.svg|25px|border]] Please, whenever you create a new biography, - like you did for [[{{{persono}}}]] -, please add links to the pages corresponding to his/her date of birth and year of birth (and to the date of death and year of death, when it's the case). This prevents the page to be &quot;orphan&quot;, i.e., isolated from other pages.

Thank you for your collaborations! :)

&lt;div style=&quot;font-size:20px&quot;&gt;'''Hi,  {{PAGENAME}}!'''&lt;/div&gt;
[[Arkivo:Flag of Ido (new).svg|23px|border]] Kande vu kreos nova biografio, - quale tu facis por [[{{{persono}}}]] - voluntez krear ligili por la pagini pri la dio di nasko, pri la yaro di nasko e, kande la persono esas mortinta, anke por la dio di morto ed yaro di morto. To impedas l'artiklo esar &quot;orfano&quot;. To esas: artiklo sen ligilo al altri.

Danko pro vua kontributadi! :)
|}</text>
      <sha1>ioy18hbxjn011oqir60kpqfadq6k8sr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Vidkun Quisling</title>
    <ns>0</ns>
    <id>49586</id>
    <revision>
      <id>995120</id>
      <parentid>963280</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T20:22:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <comment>+tabelo</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3825" xml:space="preserve">{{revizo}}
{{Politikisto
|Nomo    = Vidkun Quisling
|Imajo   = [[Arkivo:Portrett_av_Vidkun_Quisling_i_sivile_klær,_ukjent_datering.jpg|180px]]
|Politikala_titulo = Chefministro
|Shablono_lando= {{NOR}}
|Guvernisteso= de la [[1ma di februaro]] [[1942]] til la [[9ma di mayo]] [[1945]]
|Precedanto1= [[Johan Nygaardsvold]]
|Sucedanto1= [[Johan Nygaardsvold]]
|Naskodio = [[18ma di julio]] [[1887]]
|Nask-urbo= Fyresdal, [[Telemark]], [[Suedia-Norvegia]]
|Mort-dio = [[24ma di oktobro]] [[1945]]
|Mort-urbo = fortreso Akershus, [[Oslo]], [[Norvegia]]
|Spozo= Alexandra Andreevna Voronina&lt;br&gt;Maria Vasilyevna Pasek (kontroverse)
|Profesiono= militisto e politikisto
|Partiso= ''Nasjonal Samling''
}}
'''Vidkun Abraham Lauritz Jonssøn Quisling''' naskis ye la [[18ma di julio]] [[1887]] e mortigesis per fusilagado ye la [[24ma di oktobro]] [[1945]]. Quisling esis Norvegiana oficiro e politikisto. Il esis ministro pri defenso di [[Norvegia]] de 1931 til 1933 ed anke chefo de guvernerio de Norvegia dum 1942-1945, dum Germana okupado di Norvegia.

Il esis filiulo de la sacerdoto e genealogiisto [[Jon Lauritz Qvisling]]. Vidkun Quisling adulteskis en Fyresdal, Telemark e Gjerpen, extere la urbo Skien.Quale adolecanto, il frequentis liceo en Drammen. Il examinis en 1905. En 1911 il finis sua studii an la norvegiana milit-universitato. Ibe il studis la artilrio-fako. Ilua studio-resultaji esis ecelanta, il esis la maxim bona studento depos la konstrukto de ilua skolo en 1817. Il promocis a kapitano 1917. Ye la fino de la unesma mondomilito Quisling esis militala atasheo en Petrograd en olima [[Sovietia|Soviet-Uniono]], ibe il okupesis kun humanala nutrajo-helpo a famino-strokita homi. La helpo duktis de [[Fridtjof Nansen]], la famoza norvegiana explorero de la arktiko. Quisling duktis la laboro en Ukrainia. Inter la yaro 1926 e 1929 rezidis e laboris Quisling en Moskva. Lore esis ilu diplomacala reprezentanto por la Unionita Rejio.Por sia laboro ilu grantis en la yaro 1929 la Angliana Imperialia Medalio. Ma en la yaro 1944 la angliana guberno riprenis la medalio.Dum la yaro 1923 Quisling postulis, ke Norvegia mustis agnoskar Soviet-Uniono.Ma kande Quisling retroiresis a Norvegia en decembro 1929 ilu facis forta disociado de Soviet-Uniono. En la yaro 1931 ilu e Frederik Prytz kreis la organizuro &quot;Nordisk folkereisning i Norge&quot;. Ica organizuro intencesis kom elitala organizuro kun [[fashismo|fashista]] politikala vidopunto, por homi en l'ekonomiko e anke militisti. En aprilo 1932 Quisling asertis, ke membri de Norvegiana laborista movado, helpita da [[Soviet-Uniono]], projetabis stato-stroko en Norvegia.  

==Nasjonal Samling==
En la yaro 1933 Quisling e Johan Bernhard Hjort konstitucis la partiso ''Nasjonal Samling'' en Norvegia. En la komenco ca partiso pledis por kristana-dextrana politiko, ma lore 1935 la partiso adheris su a la germana nacional-socialista partiso (NSDAP). Quisling kredis ke il ipsa havis konoco da la skopi del historio e aklamis la jeristo-principo. ''Nasjonal Samling'' tamen strandis divenor politikala povo en Norvegia ante la erupto del duesma mondo-milito.   

==Quisling e Norvegia dum la Duesma Mondo-milito==

Kande Germania atakis Norvegia ye la 9ma di aprilo 1940, Vidkun Quisling proklamis ye la sama vespero ke lu konstitucis nova Norvegiana guvernanto, e lu ipsa esis la nova chefministro ed anke ministro dil exterlanda aferi. Tamen Germania dissolvesis lua guberno kelka dii pose.   

{{Tabelo di sucedo
| Precedanto = [[Johan Nygaardsvold]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(kom chefministro)
| Nomo di listo = Listo pri chefministri di Norvegia
| Titulo di listo = Ministro-prezidanto di Norvegia
| Komenco = [[1942]]
| Fino = [[1945]]
| Sucedanto = [[Johan Nygaardsvold]]&lt;br&gt;&lt;small&gt;(kom chefministro)
}}

{{DEFAULTSORT:Quisling, Vidkun}}
[[Kategorio:Chefministri di Norvegia]]</text>
      <sha1>4ett1qp3xrjq9q3em5v4kp8ii3b8g1s</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ilya Yefimovich Repin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>53534</id>
    <revision>
      <id>995156</id>
      <parentid>994606</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T09:05:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1176" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = Ilya Yefimovich Repin
| Imajo = [[Arkivo:REPIN portret REPIN.jpg|180px]]
| Profesiono = [[pikto|piktisto]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Naskodio = [[5 di agosto]] [[1844]]
| Nask-urbo = [[Chuguyiv]], [[Rusa imperio]]
| Mort-dio = [[29 di septembro]] [[1930]]
| Mort-urbo = [[Repino (Sankt-Peterburg)|Kuokkala]], [[Finlando]]
}}
'''Ilya Yefimovich Repin''' ([[Rusa linguo]] skribita: Илья Ефимович Репин) ([[5 di agosto]] [[1844]] til [[29 di septembro]] [[1930]]) esis [[Rusia|Rusiana]] piktisto. Il egardesas kom maxim importanta reprezentanto di la Rusa realismo en la piktado.

Repin naskis en [[Chuguyiv]] en la hodiala [[Ukraina]]. Il studiis en [[Sankt-Peterburg]] a la Akademio di la arti.

En sua piktadi Ilya Repin kritikis sociala problemi en la [[Rusa Imperio]]. Depos la yaro 1918 til su morto en la yaro 1930 Ilya Repin habitis en [[Repino (Sankt-Peterburg)|Kuokkala]] (ad 1940 apartis ad [[Finlando]], pose ad [[Sovietia]] e [[Rusia]] – hodiala lokonomo esas ''Repino'').

[[Arkivo:At the boundary by Repin.jpg|280px|eta|maldekstra|Pikturo da Repin ]]

{{DEFAULTSORT:Repin, Ilya Yefimovich}}
[[Kategorio:Rusiana piktisti]]</text>
      <sha1>aystfbg0wpjtnn22ca09r1ysltd1mzl</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Hokeo sur glacio</title>
    <ns>0</ns>
    <id>54421</id>
    <revision>
      <id>995133</id>
      <parentid>984968</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:04:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1467" xml:space="preserve">[[Arkivo:Ilves-Blues Feb 2008.jpg|thumb|320px|Partio di hokeo sur [[glacio]] en Finlando.]]
[[Arkivo:Icehockeylayout.svg|thumb|left|320px|Sketeyo por ludar hokeo* sur glacio.]]
'''Hokeo* sur glacio''' esas [[sporto]] qua ludesas sur sketeyo inter du esquadi havanta 1 defensisto e 5 altra ludisti singla. La sketisti mustas duktar e frapar [[kauchuko|kauchuka]] disketo, probante ke ol enirez la golo dil opozanto, do enrejistranta punto. L'esquado qua reperas plusa punti vinkas la partio.

Ca varianto di ''hokeo*'' esas fizikala sporto, e la ludisti povas frapar o kolizionar kontre ka korpi dil opozanti. Pro to, li bezonas uzar protektili, exemple kaski e protektili en la gambi e brakii, e dika uniformi por suportar la koldeso, nam cakaze la hokeo-agro kovresas per [[glacio]]. Ca sporto inventesis en [[Kanada]], e ludesis unesmafoye ye la [[6ma di marto]] [[1875]]. Ol divenis [[Olimpiala Ludi|Olimpiala]] sporto en 1920, e ludesis unesmafoye dum l'unesma [[Vintrala Olimpiala Ludi]], en 1924.

La maxim sucesoza landi en la hokeo sur glacio esas [[Kanada]], [[USA]], [[Rusia]], [[Chekia]], [[Suedia]] e [[Finlando]].

Depos la yaro [[1998]] anke hokeo sur glacio por mulieri divenis [[Olimpiala Ludi|Olimpiala]] sporto. Ja depos la yaro [[1990]] esas oficala mondala championkonkurso di hokeo sur glacio por mulieri.

La internaciona asociuro por hokeo sur glacio esas l'[[Internaciona Federuro por Hokeo sur glacio]] (IIHF).

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>hp2eust8dx8godxn0dtyw5n7ex2hv1w</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Dumdumo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>54838</id>
    <revision>
      <id>995094</id>
      <parentid>981828</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T14:50:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="429" xml:space="preserve">[[Arkivo:Express_bullets_1870.gif|thumb|320px|L'imajo montras [[riflo|rifla]] dumdumo ante (1 e 2) e pos (3, 4 e 5) atingar emo]]
'''Dumdumo''' esas [[kuglo]] qua expansas lor shoko. La shoko efektigas augmento di lua [[diametro]], facante danjeroza vunduri en vivanta emi. Por ca motivo, li uzesas por [[chasado]] e por multa [[polico|policistari]], tamen l'uzo di dumdumi proskriptesas en [[milito|militi]].

[[Kategorio:Armi]]</text>
      <sha1>s628se1ji6jt8t4nceb30ygfq7xlmyc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Egiptologio</title>
    <ns>0</ns>
    <id>54855</id>
    <revision>
      <id>995095</id>
      <parentid>981902</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T15:02:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="785" xml:space="preserve">[[Arkivo:1794_Anville_Map_of_Ancient_Egypt_-_Geographicus_-_Egypt-anville-1794.jpg|thumb|250px|La mapo pri [[Ancien Egiptia]] kreita da Jean-Baptiste Bourguignon d'Anville en 1765 reprezentis granda avanco en la [[kartografio]].]]
'''Egiptologio''' esas [[cienco|ciencala]] studio pri [[historio]], [[idiomo]], [[literaturo]], [[religio]], [[arkitekturo]] ed [[arto]] di [[ancien Egiptia]], de la [[5ma yarmilo aK]] til la [[4ma yarcento]], kande lua anciena religiala praktiki extingesis. La praktikanto di ca studii nominesas [[egiptologo]]. En [[Europa]] - nome en kontinental Europa - ''Egiptologio'' esas precipue [[filologio|filologiala]] studio, kontre ke en [[Usa]] ol esas precipue [[arkeologio|arkeologiala]] studio.

[[Kategorio:Historio di Afrika]]
[[Kategorio:Arkeologio]]</text>
      <sha1>5g0u05kph3njaeyisgdoddyt5upgwqv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Mamosustenilo</title>
    <ns>0</ns>
    <id>54892</id>
    <revision>
      <id>995157</id>
      <parentid>991330</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T09:09:33Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>31.183.158.78</ip>
      </contributor>
      <comment>+'''</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="969" xml:space="preserve">[[Arkivo:Close-up Fayreform 30DD black lace bra.jpg|thumb|280px|Muliero uzanta mamosustenilo]]
'''Mamosustenilo''', '''mam-sustenilo''', '''mamiero''' o '''mam-zono''' esas subvesto ordinare developita por subtenar e protektar la [[mamo|mami]] di [[muliero|mulieri]], konsistanta en ulasorta zono provizita per du mi-sfera peci. Kelka modeli di mamosustenili developesis por faciligar [[alaktado]].

Mamosustenili developesis por diversa intenci, exemple suportar la mami, augmentar o diminutar l'aspekto (formo o grandeso) di mami, od altra estetikala o praktikala intenci. Dum l'epoko di [[Antiqua Roma|Romani]], mulieri uzis tale nomizita ''mamilar'', mam-zono qua uzesis por platigar la mami. Moderna mamosustenilo patentizesis en 1914 da Usanino [[Mary Phelps Jacob]]. Tamen, en 2008 trovesis che kastelo Lengberg en [[Tirol]] la maxim anciena exemplero konocata pri mamosustenilo simila a la nuna modeli. Ol fabrikesis dum la 15ma yarcento.

[[Kategorio:Vestaro]]</text>
      <sha1>3ga0yezwprfm0etgwbki1ifkwwuf5uf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Uzanto Debato:ThWiki1910</title>
    <ns>3</ns>
    <id>55374</id>
    <revision>
      <id>995073</id>
      <parentid>994153</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:51:46Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Joao Xavier</username>
        <id>110</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4106" xml:space="preserve">{{Bonveno}}
Welcome and thanks for your collaborations! Best regards, [[Uzanto:Joao Xavier|Joao Xavier]] ([[Uzanto Debato:Joao Xavier|diskuto]]) 20:27, 25 apr. 2022 (UTC)

== Re:administrative units ==
Hi, ThWiki1910! In Ido exists the word &quot;komono&quot; (see: wikt:komono), that certainly applies to this case. Thanks for your texts! Best regards, [[Uzanto:Joao Xavier|Joao Xavier]] ([[Uzanto Debato:Joao Xavier|diskuto]]) 20:27, 25 apr. 2022 (UTC)

==Shablono:Surmapon - is not functioning==
Hi, ThWiki1910! The template &lt;nowiki&gt;{{Shablono:Surmapon}}&lt;/nowiki&gt; is not functioning, it does not show any map. I think that if it's going to show a map, it could be nominated, for example &quot;Shablono:Lokizo-mapo&quot; (&quot;Surmapon&quot; seems like Esperanto, and &quot;lokizo-mapo&quot; would be like &quot;location map&quot;). Thanks for your texts about Polish cities and villages! Best regards, [[Uzanto:Joao Xavier|Joao Xavier]] ([[Uzanto Debato:Joao Xavier|diskuto]]) 12:17, 1 jun. 2022 (UTC)

==Please modify all &quot;Republiko Socialista Sovietiana di Rusia&quot; to &quot;Republiko Socialista Sovietiana Rusia&quot;==
Hi, ThWiki1910! This should be made because there's no definite article in Ido. We use in Ido, for example, &quot;Federala Republiko Brazilia&quot;, ne &quot;Federala Republiko di Brazilia&quot;. So, &quot;Republiko Socialista Sovietiana Rusia&quot; is the correct form. For many years, I've been correcting many articles here, but I was alone. That's why I could not correct all of them. Best regards, [[Uzanto:Joao Xavier|Joao Xavier]] ([[Uzanto Debato:Joao Xavier|diskuto]]) 00:47, 23 jul. 2022 (UTC)
:Hi Joao! I marked [[Republiko Socialista Sovietiana di Rusia|this redirect]] as destined to be deleted so as not to be confused in the future. As an admin you are busy, but maybe you would find time to add a few links to subpages of [[Wikipedio: Generala debato]], for example &quot;lingueyo&quot;, &quot;teknikeyo&quot; ... I realize that there are not many active people here, but asking with each point to you does not give the possibility to generalize the problems. You will probably be the main one (maybe even the only one) that will relate to the topics, but some &quot;official trace&quot; of debates (and decisions) will remain - it will be helpful not only for me. I have a few questions about transcription, punctuation, capital letter spelling ... - I see a lot (unnecessary in my opinion) accretions from the English language. For example, my renaming &quot;Kyiv&quot; to [[Kiiv]] may be controversial, and I just want to follow Ido's clear (automatic) transcription rules. Regards. [[Uzanto:ThWiki1910|ThWiki1910]] ([[Uzanto Debato:ThWiki1910|diskuto]]) 09:25, 23 jul. 2022 (UTC)

== Re: Kazaka linguo e Ido ==
Hi, ThWiki1910! In some cases concerning the titles of articles, I think it would be nice to talk to [[Uzanto_Debato:Idisto|Idisto (Hans Stuifbergen)]], a friend who also collaborates here. We also have a friend, [[Uzanto_Debato:Edisudo|Edisudo (Gonçalo Neves)]] who is an expert on Ido language, but unfortunately nowadays he rarely writes here. I've learned many things in Ido when Gonçalo corrected some of the articles in which I've collaborated, but I cannot consider myself an 'expert' on the language, and nowadays I don't have much time to collaborate here. I make some corrections using LibreOffice and its ''macros'' (I've created macros which replaced some errors repeated in many articles by correct or more adequaste forms, but still there's a lot of work to do. Some articles here are even short and full of errors).

For &quot;Kazaka linguo&quot; or &quot;Kazakstanana linguo&quot; I think that the best would be asking Hans (Idisto) or, if possible, Gonçalo (Edisudo). Best regards from São Paulo, Brazil, [[Uzanto:Joao Xavier|Joao Xavier]] ([[Uzanto Debato:Joao Xavier|diskuto]]) 19:17, 3 di agosto. 2022 (UTC)

==Thanks for your article about Alexei Mihailovich Markov, and others (see message below)==
{{Kreez ligili|persono=Alexei Mihailovich Markov}}
Hi, ThWiki1910! Could you please create the links to other biographies? Thanks a lot for your articles! Best regards, [[Uzanto:Joao Xavier|Joao Xavier]] ([[Uzanto Debato:Joao Xavier|diskuto]]) 13:51, 14 di agosto. 2022 (UTC)</text>
      <sha1>bbhxv7smvmyood8k2t8h9ngq4az7ndt</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nikolai Vladimirovich Yushmanov</title>
    <ns>0</ns>
    <id>57994</id>
    <revision>
      <id>995149</id>
      <parentid>994465</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T08:36:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>+buxo</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2993" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Yushmanov, Nikolay Vladimirovich.jpg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = linguisto-orientalisto, arabisto, idisto
| Naskodio = [[24ma di februaro]] [[1896]]
| Nask-urbo = [[Sankt-Peterburg]], [[Rusa imperio]]
| Mort-dio = [[2ma di aprilo]] [[1946]]
| Mort-urbo = [[Sankt-Peterburg|Leningrad]], [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
}}
'''Nikolai Vladimirovich Yushmanov'''&lt;ref&gt;Ferdinand Möller, 2013, Progreso nr. 356&lt;/ref&gt; (Zïriana) naskis ye la [[24ma di februaro]] [[1896]] en [[Sankt-Peterburg]] en mortis ye la [[2ma di aprilo]] [[1946]] en [[Sankt-Peterburg|Leningrad]]. Il frequentis  la privata gimnazio di Georgius ''Shtemberg'' e kursi dil Orientalista fakultato en l’universitato [[Sankt-Peterburg|Petrograd]]-Leningrad. Lua ciencala fako esis la generala linguistiko, la komparala gramatiko dil Semida lingui, l’Arabistiko. Lua kandidat-verko (1919) komentis la fonetikala teorii dal Araba filologi, lua aspirant-verko (1923) exploris experimentale la mekanismo dil trio ''s-sh-kh.'' De 1924 lu esis « aspiranto » pri la generala e Semida linguistiko, preparis su al docenteso. Ma la longa milit-servo e la desemployeso (del 1923) multe nocis lua studii. Idisti advokis sustenar il per la mediaco dil Internaciona Laboristala Sokurso. Nur danke al pekunial sokurso dal Idista amiki lu sucesas durigar sua studii. 

En 1925 il elektesis kom sekretario dil seciono dil Khamido-Semida linguistiko en la Exploristal Instituto Leningrad.

Sub guidado da W. Rosenberger ♀ 1918 lu studiis la  historio e la teorio dil mondolinguo; pose lu relateskis kun plur autori di sistemi ed amikale korespondas kun li. Entote til 1926 lu publikigis 167 imprimuri (precipue artikli) e studiis plu kam 20 lingui.

Esperantisto de 1910, lu balde transiris ad Ido; kunlaboris en Ido-revui de 1911 (plu kam 100 artikli), kompozis du Rusa-Ido lexiki, «Manualo di Ido por Rusi» 1922, «Lernolibro di Ido por laboristi» kun F. Milter 1924, tradukis en Ido plura prozaji.

Il redaktis la revuo « Pioniro » e helpis la nova Idisti divenar plu experiencoza.

En 1923 il elektesis kom membro dil Ido-Akademio. 

I.a. il skribis artikli pri gramatikala problemi. Tre konocata esas lua «100 Fundamental defekti di Esperanto.»

En mayo 1926 eventis en Leningrad la unesma konfero dil laboristal Idisti dil nordo-westala regiono. Nik Yushmanov debutis kun interesiva diskurso pri la temo «La mondolingual sistemi e la rolo di Ido inter li.»

Pos 1926 perdesis lua traco en la Ido-movemento.

Ma plu tarde (1952) lua nomo itere aparis en ciencala artiklo:

''Yusmanov N. V. Studies in general phonetics based on the material of non-Indo-European languages (an extract from the author's linguistic study «Stadial phonetics» planned for 1940—1942)''

== Referi ==
{{reflist}}

{{DEFAULTSORT:Yushmanov, Nikolai Vladimirovich}}
[[Kategorio:Idisti]]
[[Kategorio:Linguisti]]
[[Kategorio:Sankt-Peterburg]]</text>
      <sha1>ftq0lpn5mdjo208r4dpzsvq5ur44lvv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995150</id>
      <parentid>995149</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T08:36:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Nikolay Vladimirovich Yushmanov]] a [[Nikolai Vladimirovich Yushmanov]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2993" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Yushmanov, Nikolay Vladimirovich.jpg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = linguisto-orientalisto, arabisto, idisto
| Naskodio = [[24ma di februaro]] [[1896]]
| Nask-urbo = [[Sankt-Peterburg]], [[Rusa imperio]]
| Mort-dio = [[2ma di aprilo]] [[1946]]
| Mort-urbo = [[Sankt-Peterburg|Leningrad]], [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
}}
'''Nikolai Vladimirovich Yushmanov'''&lt;ref&gt;Ferdinand Möller, 2013, Progreso nr. 356&lt;/ref&gt; (Zïriana) naskis ye la [[24ma di februaro]] [[1896]] en [[Sankt-Peterburg]] en mortis ye la [[2ma di aprilo]] [[1946]] en [[Sankt-Peterburg|Leningrad]]. Il frequentis  la privata gimnazio di Georgius ''Shtemberg'' e kursi dil Orientalista fakultato en l’universitato [[Sankt-Peterburg|Petrograd]]-Leningrad. Lua ciencala fako esis la generala linguistiko, la komparala gramatiko dil Semida lingui, l’Arabistiko. Lua kandidat-verko (1919) komentis la fonetikala teorii dal Araba filologi, lua aspirant-verko (1923) exploris experimentale la mekanismo dil trio ''s-sh-kh.'' De 1924 lu esis « aspiranto » pri la generala e Semida linguistiko, preparis su al docenteso. Ma la longa milit-servo e la desemployeso (del 1923) multe nocis lua studii. Idisti advokis sustenar il per la mediaco dil Internaciona Laboristala Sokurso. Nur danke al pekunial sokurso dal Idista amiki lu sucesas durigar sua studii. 

En 1925 il elektesis kom sekretario dil seciono dil Khamido-Semida linguistiko en la Exploristal Instituto Leningrad.

Sub guidado da W. Rosenberger ♀ 1918 lu studiis la  historio e la teorio dil mondolinguo; pose lu relateskis kun plur autori di sistemi ed amikale korespondas kun li. Entote til 1926 lu publikigis 167 imprimuri (precipue artikli) e studiis plu kam 20 lingui.

Esperantisto de 1910, lu balde transiris ad Ido; kunlaboris en Ido-revui de 1911 (plu kam 100 artikli), kompozis du Rusa-Ido lexiki, «Manualo di Ido por Rusi» 1922, «Lernolibro di Ido por laboristi» kun F. Milter 1924, tradukis en Ido plura prozaji.

Il redaktis la revuo « Pioniro » e helpis la nova Idisti divenar plu experiencoza.

En 1923 il elektesis kom membro dil Ido-Akademio. 

I.a. il skribis artikli pri gramatikala problemi. Tre konocata esas lua «100 Fundamental defekti di Esperanto.»

En mayo 1926 eventis en Leningrad la unesma konfero dil laboristal Idisti dil nordo-westala regiono. Nik Yushmanov debutis kun interesiva diskurso pri la temo «La mondolingual sistemi e la rolo di Ido inter li.»

Pos 1926 perdesis lua traco en la Ido-movemento.

Ma plu tarde (1952) lua nomo itere aparis en ciencala artiklo:

''Yusmanov N. V. Studies in general phonetics based on the material of non-Indo-European languages (an extract from the author's linguistic study «Stadial phonetics» planned for 1940—1942)''

== Referi ==
{{reflist}}

{{DEFAULTSORT:Yushmanov, Nikolai Vladimirovich}}
[[Kategorio:Idisti]]
[[Kategorio:Linguisti]]
[[Kategorio:Sankt-Peterburg]]</text>
      <sha1>ftq0lpn5mdjo208r4dpzsvq5ur44lvv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Tula</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58144</id>
    <revision>
      <id>995065</id>
      <parentid>995003</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:05:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3121" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Tula'|[[Tula (homonimo)]]}}
{{Loko
| nomo = Tula
| Lokala_nomo = Тула
| Lokala_pronunco =
| Lokala_himno =
| Tipo_di_loko = urbo
| Standardo = Flag of Tula.svg
| Blazono = Coat of arms of Tula.svg
| Imajo = Tula collage 2.jpg
| Texto_dil_Imajo = Kelk imaji pri Tula.
| DetalozaMapoNomo = di Rusia:
| DetalozaMapo = Russia political location map (Crimea disputed).svg
| DetalozaMapoX = .16 | DetalozaMapoY = .31
| DetalozaMapoNomo+ = di provinco Tula:
| DetalozaMapo+ = Russia Tula Oblast location map.svg
| DetalozaMapoX+ = .59 | DetalozaMapoY+ = 0.43
| DetalozaMapoEtiketo = Tula
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Regiono_precipua_sh = {{RU-TUL}}
| Regiono2_sh =
| Regiono3_sh =
| OKATO_RU = 70401000000&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|idiomo={{ru}}|titulo = Справочник кодов общероссийских классификаторов |vidita ye = 13ma di agosto 2022|editero = classinform.ru|url = https://classinform.ru/okato/search.php?str=70401000000}}&lt;/ref&gt;
| Fondita_ye = 1146
| Urbala_legi_ye =
| TipoEstro = Urbestro | Lokestro = [[Olga Anatolyevna Slyusareva]]
| Latitudo = 54°12'00&quot;N | Longitudo = 37°37'00&quot;E
| Altitudo = 170
| Surfaco = 145,8
| Habitanti = {{formatnum:461245}}
| Yaro = 2022
| Denseso_di_habitantaro = 3163,55
| Horala_zono = +3
| Postkodexo = 300000-300999&lt;ref&gt;{{Extera ligilo|idiomo={{ru}}|titulo = 300000 отделение почтовой связи «Тула» |vidita ye = 13ma di agosto 2022|editero = gdeposylka.ru|url = https://gdeposylka.ru/courier/russian-post/300000}}&lt;/ref&gt;
| Telefonnumero = +7 4872
| Registragilo = 71
| Reto = {{URL|http://www.tula.ru/}}
}}
'''Tula''' esas urbo an [[Rivero Upa|Upa]] (dextra enfluanto di [[Rivero Oka|Oka]] en baseno di [[Fluvio Volga|Volga]]) en westal [[Rusia]]. Ol esas chefurbo di [[provinco Tula]]. Segun statistiki dil yaro 2022, ol havis {{formatnum:461245}} habitanti&lt;ref name=&quot;y2022_&quot;&gt;{{Extera ligilo|idiomo={{ru}}|titulo = Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2022 года|vidita ye = 13ma di agosto 2022|editero = rosstat.gov.ru|url = https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/chisl_%D0%9C%D0%9E_Site_01-01-2022.xlsx}}&lt;/ref&gt;. Entote ol havas 145,8 km² e distas cirkume 155 kilometri sude de [[Moskva]].

== Fotografuraro ==
&lt;gallery mode=packed heights=180px style=&quot;text-align:left&quot;&gt;
Upa-river.jpg|Rivero Upa.
Tula embankment 2018 09 08.jpg|Upa.
Тихий живописный уголок в Комсомольском парке.jpg|Urbala parko.
Tsentralnyy rayon, Tula, Tulskaya oblast', Russia - panoramio (2).jpg|Administreyo.
Тула на гравюре 1807 года.JPG|Tula en 1807.
Historical images of Tula 11.png|Tula komence 20ma yarcento.
Defenders of Tula ready to fight.jpg|Defenso di Tula en 1941.
&lt;/gallery&gt;

== Referi ==
{{reflist}}

{{commonscat|Tula}}

{{Urbi di provinco Tula}}
{{Distrikti di provinco Tula}}

[[Kategorio:Urbi en provinco Tula|Tula]]
[[Kategorio:Distrikti di provinco Tula|Tula]]
[[Kategorio:Tula]]</text>
      <sha1>dnzr28fo5m22f6hxk4t7wgtfjl0fpcf</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategorio:Rusiana hokeisti</title>
    <ns>14</ns>
    <id>58158</id>
    <revision>
      <id>995134</id>
      <parentid>995044</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:06:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="62" xml:space="preserve">[[Kategorio:Rusiana sportisti]]
[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>stilzbgay22mal7xnggrsbi55au9sq4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Anton Sergeyevich Belov</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58160</id>
    <revision>
      <id>995056</id>
      <timestamp>2022-08-14T12:28:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2319" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Anton Belov.jpg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[29ma di julio]] [[1986]]
| Nask-urbo = [[Ryazan]], [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
| Mort-dio = 
| Mort-urbo =
}}
'''Anton Sergeyevich Belov''' (n. ye la [[29ma di julio]] [[1986]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|hokeisto]] sur [[glacio]].

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskwa (2003-2004)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Mechel Chelyabinsk (2004) 
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskwa (2004-2008)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2008-2013)
* {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} dmonton Oilers (2013-2014)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} SKA Sankt-Peterburg (2014-2021)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Dinamo Moskva (2021-2022)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2022-)

Anisim esis konkurencanto en Mondala Championesi (2013, 2014, 2015, 2016, 2017) e Olimpiala Ludi (2014).

== Sukcesi ==
'''di esquado Rusia:'''
* Bronza medalio dum Mondala Championeso U-18: 2003
* Ora medalio dum Mondala Championeso U-20: 2003
* Arjenta medalio dum Mondala Championeso U-20: 2004
* Ora medalio dum Mondala Championeso: 2014

'''Klubala:'''
* Kontinentala Kupo: 2011 (Avangard Omsk), 2018 (SKA Sankt-Peterburg)
* Arjenta medalio en Championeso di Rusia: 2012 (Avangard Omsk)
* Kupo di Gagarin – championeso di KHL: 2015 e 2017 (SKA Sankt-Peterburg)
* Ora medalio en Championeso di Rusia: 2015 e 2017 (SKA Sankt-Peterburg)
* Bronza medalio en Championeso di Rusia: 2018 e 2019 (SKA Sankt-Peterburg)

'''Personala:'''
* Maxim bona defendisto di oktobro 2012 (ligo KHL 2012/2013)
* 1ma loko en klasifiko &quot;+/-&quot; (+10 – Mondala Championeso 2014)
* Maxim bona defendisto di finalo di Kupo di Gagarin (ligo KHL 2014/2015)
* Maxim bona defendisto di februaro 2016 (ligo KHL 2015/2016)
* 1ma loko en klasifiko &quot;kanadana&quot; por defendisti (7 punti – Mondala Championeso 2016)
* Maxim meritanta ludisto (MVP) di sezono (+56 en 56 konkursi di ligo KHL 2016/2017)
* Prizo &quot;Jentilulo sur glacio&quot; por defendisti (ligo KHL 2016/2017)

{{DEFAULTSORT:Belov, Anton Sergeyevich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]
&lt;!--[[Kategorio:Ryazan]]--&gt;</text>
      <sha1>fmkkq43b8djf0oueg2d7563ratia4ld</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995057</id>
      <parentid>995056</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T12:29:39Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2318" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Anton Belov.jpg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[29ma di julio]] [[1986]]
| Nask-urbo = [[Ryazan]], [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
| Mort-dio = 
| Mort-urbo =
}}
'''Anton Sergeyevich Belov''' (n. ye la [[29ma di julio]] [[1986]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|hokeisto]] sur [[glacio]].

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskwa (2003-2004)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Mechel Chelyabinsk (2004) 
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskwa (2004-2008)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2008-2013)
* {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} dmonton Oilers (2013-2014)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} SKA Sankt-Peterburg (2014-2021)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Dinamo Moskva (2021-2022)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2022-)

Belov esis konkurencanto en Mondala Championesi (2013, 2014, 2015, 2016, 2017) e Olimpiala Ludi (2014).

== Sukcesi ==
'''di esquado Rusia:'''
* Bronza medalio dum Mondala Championeso U-18: 2003
* Ora medalio dum Mondala Championeso U-20: 2003
* Arjenta medalio dum Mondala Championeso U-20: 2004
* Ora medalio dum Mondala Championeso: 2014

'''Klubala:'''
* Kontinentala Kupo: 2011 (Avangard Omsk), 2018 (SKA Sankt-Peterburg)
* Arjenta medalio en Championeso di Rusia: 2012 (Avangard Omsk)
* Kupo di Gagarin – championeso di KHL: 2015 e 2017 (SKA Sankt-Peterburg)
* Ora medalio en Championeso di Rusia: 2015 e 2017 (SKA Sankt-Peterburg)
* Bronza medalio en Championeso di Rusia: 2018 e 2019 (SKA Sankt-Peterburg)

'''Personala:'''
* Maxim bona defendisto di oktobro 2012 (ligo KHL 2012/2013)
* 1ma loko en klasifiko &quot;+/-&quot; (+10 – Mondala Championeso 2014)
* Maxim bona defendisto di finalo di Kupo di Gagarin (ligo KHL 2014/2015)
* Maxim bona defendisto di februaro 2016 (ligo KHL 2015/2016)
* 1ma loko en klasifiko &quot;kanadana&quot; por defendisti (7 punti – Mondala Championeso 2016)
* Maxim meritanta ludisto (MVP) di sezono (+56 en 56 konkursi di ligo KHL 2016/2017)
* Prizo &quot;Jentilulo sur glacio&quot; por defendisti (ligo KHL 2016/2017)

{{DEFAULTSORT:Belov, Anton Sergeyevich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]
&lt;!--[[Kategorio:Ryazan]]--&gt;</text>
      <sha1>q921q0geok5xj936kwkzq73t6y4q1mq</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995058</id>
      <parentid>995057</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T12:30:20Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2321" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Anton Belov.jpg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[29ma di julio]] [[1986]]
| Nask-urbo = [[Ryazan]], [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
| Mort-dio = 
| Mort-urbo =
}}
'''Anton Sergeyevich Belov''' (n. ye la [[29ma di julio]] [[1986]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|hokeisto]] sur [[glacio]].

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskwa (2003-2004)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Mechel Chelyabinsk (2004) 
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskwa (2004-2008)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2008-2013)
* {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} dmonton Oilers (2013-2014)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} SKA Sankt-Peterburg (2014-2021)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Dinamo Moskva (2021-2022)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2022-)

Belov esis konkurencanto en Mondala Championesi (2013, 2014, 2015, 2016, 2017) e Olimpiala Ludi (2014).

== Sukcesi ==
'''En esquado di Rusia:'''
* Bronza medalio dum Mondala Championeso U-18: 2003
* Ora medalio dum Mondala Championeso U-20: 2003
* Arjenta medalio dum Mondala Championeso U-20: 2004
* Ora medalio dum Mondala Championeso: 2014

'''Klubala:'''
* Kontinentala Kupo: 2011 (Avangard Omsk), 2018 (SKA Sankt-Peterburg)
* Arjenta medalio en Championeso di Rusia: 2012 (Avangard Omsk)
* Kupo di Gagarin – championeso di KHL: 2015 e 2017 (SKA Sankt-Peterburg)
* Ora medalio en Championeso di Rusia: 2015 e 2017 (SKA Sankt-Peterburg)
* Bronza medalio en Championeso di Rusia: 2018 e 2019 (SKA Sankt-Peterburg)

'''Personala:'''
* Maxim bona defendisto di oktobro 2012 (ligo KHL 2012/2013)
* 1ma loko en klasifiko &quot;+/-&quot; (+10 – Mondala Championeso 2014)
* Maxim bona defendisto di finalo di Kupo di Gagarin (ligo KHL 2014/2015)
* Maxim bona defendisto di februaro 2016 (ligo KHL 2015/2016)
* 1ma loko en klasifiko &quot;kanadana&quot; por defendisti (7 punti – Mondala Championeso 2016)
* Maxim meritanta ludisto (MVP) di sezono (+56 en 56 konkursi di ligo KHL 2016/2017)
* Prizo &quot;Jentilulo sur glacio&quot; por defendisti (ligo KHL 2016/2017)

{{DEFAULTSORT:Belov, Anton Sergeyevich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]
&lt;!--[[Kategorio:Ryazan]]--&gt;</text>
      <sha1>looyrkzzgansahmb5x3ww06qh27651g</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995059</id>
      <parentid>995058</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T12:30:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2322" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Anton Belov.jpg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[29ma di julio]] [[1986]]
| Nask-urbo = [[Ryazan]], [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
| Mort-dio = 
| Mort-urbo =
}}
'''Anton Sergeyevich Belov''' (n. ye la [[29ma di julio]] [[1986]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|hokeisto]] sur [[glacio]].

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskwa (2003-2004)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Mechel Chelyabinsk (2004) 
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskwa (2004-2008)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2008-2013)
* {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} Edmonton Oilers (2013-2014)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} SKA Sankt-Peterburg (2014-2021)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Dinamo Moskva (2021-2022)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2022-)

Belov esis konkurencanto en Mondala Championesi (2013, 2014, 2015, 2016, 2017) e Olimpiala Ludi (2014).

== Sukcesi ==
'''En esquado di Rusia:'''
* Bronza medalio dum Mondala Championeso U-18: 2003
* Ora medalio dum Mondala Championeso U-20: 2003
* Arjenta medalio dum Mondala Championeso U-20: 2004
* Ora medalio dum Mondala Championeso: 2014

'''Klubala:'''
* Kontinentala Kupo: 2011 (Avangard Omsk), 2018 (SKA Sankt-Peterburg)
* Arjenta medalio en Championeso di Rusia: 2012 (Avangard Omsk)
* Kupo di Gagarin – championeso di KHL: 2015 e 2017 (SKA Sankt-Peterburg)
* Ora medalio en Championeso di Rusia: 2015 e 2017 (SKA Sankt-Peterburg)
* Bronza medalio en Championeso di Rusia: 2018 e 2019 (SKA Sankt-Peterburg)

'''Personala:'''
* Maxim bona defendisto di oktobro 2012 (ligo KHL 2012/2013)
* 1ma loko en klasifiko &quot;+/-&quot; (+10 – Mondala Championeso 2014)
* Maxim bona defendisto di finalo di Kupo di Gagarin (ligo KHL 2014/2015)
* Maxim bona defendisto di februaro 2016 (ligo KHL 2015/2016)
* 1ma loko en klasifiko &quot;kanadana&quot; por defendisti (7 punti – Mondala Championeso 2016)
* Maxim meritanta ludisto (MVP) di sezono (+56 en 56 konkursi di ligo KHL 2016/2017)
* Prizo &quot;Jentilulo sur glacio&quot; por defendisti (ligo KHL 2016/2017)

{{DEFAULTSORT:Belov, Anton Sergeyevich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]
&lt;!--[[Kategorio:Ryazan]]--&gt;</text>
      <sha1>qpkeksoh8yrdzwvzjf6q56igei7u3v7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995063</id>
      <parentid>995059</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:04:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2322" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Anton Belov.jpg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[29ma di julio]] [[1986]]
| Nask-urbo = [[Ryazan]], [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
| Mort-dio = 
| Mort-urbo =
}}
'''Anton Sergeyevich Belov''' (n. ye la [[29ma di julio]] [[1986]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|hokeisto]] sur [[glacio]].

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskwa (2003-2004)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Mechel Chelyabinsk (2004) 
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskwa (2004-2008)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2008-2013)
* {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} Edmonton Oilers (2013-2014)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} SKA Sankt-Peterburg (2014-2021)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Dinamo Moskva (2021-2022)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2022-)

Belov esis konkurencanto en Mondala Championesi (2013, 2014, 2015, 2016, 2017) e Olimpiala Ludi (2014).

== Sukcesi ==
'''En esquado di Rusia:'''
* Bronza medalio dum Mondala Championeso U-18: 2003
* Ora medalio dum Mondala Championeso U-20: 2003
* Arjenta medalio dum Mondala Championeso U-20: 2004
* Ora medalio dum Mondala Championeso: 2014

'''Klubala:'''
* Kontinentala Kupo: 2011 (Avangard Omsk), 2018 (SKA Sankt-Peterburg)
* Arjenta medalio en Championeso di Rusia: 2012 (Avangard Omsk)
* Kupo di Gagarin – championeso di KHL: 2015 e 2017 (SKA Sankt-Peterburg)
* Ora medalio en Championeso di Rusia: 2015 e 2017 (SKA Sankt-Peterburg)
* Bronza medalio en Championeso di Rusia: 2018 e 2019 (SKA Sankt-Peterburg)

'''Personala:'''
* Maxim bona defensisto di oktobro 2012 (ligo KHL 2012/2013)
* 1ma loko en klasifiko &quot;+/-&quot; (+10 – Mondala Championeso 2014)
* Maxim bona defensisto di finalo di Kupo di Gagarin (ligo KHL 2014/2015)
* Maxim bona defensisto di februaro 2016 (ligo KHL 2015/2016)
* 1ma loko en klasifiko &quot;kanadana&quot; por defensisti (7 punti – Mondala Championeso 2016)
* Maxim meritanta ludisto (MVP) di sezono (+56 en 56 konkursi di ligo KHL 2016/2017)
* Prizo &quot;Jentilulo sur glacio&quot; por defensisti (ligo KHL 2016/2017)

{{DEFAULTSORT:Belov, Anton Sergeyevich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]
&lt;!--[[Kategorio:Ryazan]]--&gt;</text>
      <sha1>mnganay2lof3rxwqcknvjdpu3aq3ny1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sergei Yevgenyevich Berezin</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58161</id>
    <revision>
      <id>995066</id>
      <timestamp>2022-08-14T13:09:50Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2153" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Ne havas libera imajo.svg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[5ma di novembro]] [[1971]]
| Nask-urbo = [[Voskresensk]], [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
| Mort-dio = 
| Mort-urbo =
}}
'''Sergei Yevgenyevich Berezin''' (n. ye la [[5ma di novembro]] [[1971]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|ex-hokeisto]] sur [[glacio]].

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag of the Soviet Union.svg|22}} Stankostroitel Ryazan (1989-1990)
* {{Standardo|Flag of the Soviet Union.svg|22}}/{{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Himik Voskresensk (1990-1994)
** {{Standardo|Flag of the Soviet Union.svg|22}} Vyatich Ryazan (1991)
* {{Standardo|Flag of Germany.svg|22}} Kölner Haie (1994-1996) 
* {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} Toronto Maple Leafs (1996-2001)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Phoenix Coyotes (2001-2002)
* {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} Montreal Canadiens (2002)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Chicago Blackhawks (2002-2003)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Washington Capitals (2003)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskva (2003)

Berezin esis konkurencanto en Mondala Championesi (1994, 1995, 1996, 1998), Olimpiala Ludi (1994) e Mondala Kupo (1996).

== Sukcesi ==
'''En esquado di Rusia:'''
* Arjenta medalio dum Mondala Championeso U-20: 1991

'''Klubala:'''
* Ora medalio en Championeso di Germania: 1995 (Kölner Haie)
* Arjenta medalio en Championeso di Germania: 1996 (Kölner Haie)
* 2ma loko en Europana Kupo: 1996 (Kölner Haie)

'''Personala:'''
* Maxim bona ludisto di sezono (ligo DEL 1994/1995)
* Maxim efikanta ludisto (fazo play-off) (17 goli – ligo DEL 1994/1995)
* Maxim efikanta ludisto (7 goli – Mondala Championeso 1995)
* Maxim efikanta ludisto (bazala sezono) (50 goli – ligo DEL 1995/1996)
* Maxim efikanta ludisto (fazo play-off) (13 goli – ligo DEL 1995/1996)
* Maxim bona ludisto di sezono (ligo DEL 1995/1996)

{{DEFAULTSORT:Berezin, Sergei Yevgenyevich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]</text>
      <sha1>qtar3ws69z3qemgpv316dxd2ziqr81j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Sergei Andreyevich Bobrovski</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58162</id>
    <revision>
      <id>995071</id>
      <timestamp>2022-08-14T13:44:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2015" xml:space="preserve">{{revizo}}

{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Sergei Bobrovsky 2012-12-19 (2).jpg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[20ma di septembro]] [[1988]]
| Nask-urbo = [[Novokuzneck]] ([[provinco Kemerovo]]), [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
| Mort-dio =
| Mort-urbo =
}}
'''Sergei Andreyevich Bobrovski''' (n. ye la [[20ma di septembro]] [[1988]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|ex-hokeisto]] sur [[glacio]] (gologardisto*).

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Metallurg 2 Novokuzneck (2004-2007)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Metallurg Novokuzneck (2007-2010)
**  {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Kuzneckiye Medvedi (2009-2010)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Philadelphia Flyers (2010-2012)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Columbus Blue Jackets (2012-2019)
**  {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} SKA Sankt-Peterburg (2012-2013)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Florida Panthers (2019-)

Bobrovski esis konkurencanto en Mondala Championesi (2014, 2015, 2016), Olimpiala Ludi (2014) e Mondala Kupo (2016).

== Sukcesi ==
'''En esquado di Rusia:'''
* Bronza medalio dum Mondala Championeso U-20: 2008
* Ora medalio dum Mondala Championeso: 2014
* Bronza medalio dum Mondala Championeso: 2016

'''Klubala:'''
* Arjenta medalio en juniorala ligo MHL: 2010 (Kuzneckiye Medvedi)

'''Personala:'''
* &quot;Trofeo di Vezina&quot; por maxim bona gologardisto di sezono (kom unesma Ruso en historio di NHL) (ligo NHL 2012/2013)
* Maxim efikanta gologardisto (defensado) (95,03% – Mondala Championeso 2014)
* Maxim efikanta gologardisto (meze nedefensita goli) (1,13 – Mondala Championeso 2014)
* Maxim bona gologardisto di Mondala Championeso (2014)
* Maxim efikanta gologardisto (defensita goli) (202 – Mondala Championeso 2015)

{{DEFAULTSORT:Bobrovski, Sergei Andreyevich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]
[[Kategorio:Provinco Kemerovo]]</text>
      <sha1>6qalu3ce0epnlp92dyevnscm67u9zm5</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995072</id>
      <parentid>995071</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T13:45:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2012" xml:space="preserve">{{revizo}}

{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Sergei Bobrovsky 2012-12-19 (2).jpg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[20ma di septembro]] [[1988]]
| Nask-urbo = [[Novokuzneck]] ([[provinco Kemerovo]]), [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
| Mort-dio =
| Mort-urbo =
}}
'''Sergei Andreyevich Bobrovski''' (n. ye la [[20ma di septembro]] [[1988]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|hokeisto]] sur [[glacio]] (gologardisto*).

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Metallurg 2 Novokuzneck (2004-2007)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Metallurg Novokuzneck (2007-2010)
**  {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Kuzneckiye Medvedi (2009-2010)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Philadelphia Flyers (2010-2012)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Columbus Blue Jackets (2012-2019)
**  {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} SKA Sankt-Peterburg (2012-2013)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Florida Panthers (2019-)

Bobrovski esis konkurencanto en Mondala Championesi (2014, 2015, 2016), Olimpiala Ludi (2014) e Mondala Kupo (2016).

== Sukcesi ==
'''En esquado di Rusia:'''
* Bronza medalio dum Mondala Championeso U-20: 2008
* Ora medalio dum Mondala Championeso: 2014
* Bronza medalio dum Mondala Championeso: 2016

'''Klubala:'''
* Arjenta medalio en juniorala ligo MHL: 2010 (Kuzneckiye Medvedi)

'''Personala:'''
* &quot;Trofeo di Vezina&quot; por maxim bona gologardisto di sezono (kom unesma Ruso en historio di NHL) (ligo NHL 2012/2013)
* Maxim efikanta gologardisto (defensado) (95,03% – Mondala Championeso 2014)
* Maxim efikanta gologardisto (meze nedefensita goli) (1,13 – Mondala Championeso 2014)
* Maxim bona gologardisto di Mondala Championeso (2014)
* Maxim efikanta gologardisto (defensita goli) (202 – Mondala Championeso 2015)

{{DEFAULTSORT:Bobrovski, Sergei Andreyevich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]
[[Kategorio:Provinco Kemerovo]]</text>
      <sha1>g8jjaxzedbwth0p41wwl03tyjk0k6jh</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ora kasko (homonimo)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58163</id>
    <revision>
      <id>995121</id>
      <timestamp>2022-08-14T22:25:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="314" xml:space="preserve">{{homonimo}}

'''Ora Kasko''' – nomo di premio por hokeisti e motorbiciklisti

* [[Ora Kasko (KHL)|Ora Kasko]], premio en [[Rusia]]
* [[Ora Kasko (Liiga)|Ora Kasko]], premio en [[Finlando]]
* [[Ora Kasko (SHL)|Ora Kasko]], premio en [[Suedia]]
* [[Ora Kasko (Chekiana Extraliga)|Ora Kasko]], premio en [[Chekia]]</text>
      <sha1>2kqzeu8fym645fuh7s6ik6r4vhlfcfp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995158</id>
      <parentid>995121</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:19:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Ora Kasko (homonimo)]] a [[Ora kasko (homonimo)]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="314" xml:space="preserve">{{homonimo}}

'''Ora Kasko''' – nomo di premio por hokeisti e motorbiciklisti

* [[Ora Kasko (KHL)|Ora Kasko]], premio en [[Rusia]]
* [[Ora Kasko (Liiga)|Ora Kasko]], premio en [[Finlando]]
* [[Ora Kasko (SHL)|Ora Kasko]], premio en [[Suedia]]
* [[Ora Kasko (Chekiana Extraliga)|Ora Kasko]], premio en [[Chekia]]</text>
      <sha1>2kqzeu8fym645fuh7s6ik6r4vhlfcfp</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995173</id>
      <parentid>995158</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:23:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="314" xml:space="preserve">{{homonimo}}

'''Ora kasko''' – nomo di premio por hokeisti e motorbiciklisti

* [[Ora kasko (KHL)|Ora kasko]], premio en [[Rusia]]
* [[Ora kasko (Liiga)|Ora kasko]], premio en [[Finlando]]
* [[Ora kasko (SHL)|Ora kasko]], premio en [[Suedia]]
* [[Ora kasko (Chekiana Extraliga)|Ora kasko]], premio en [[Chekia]]</text>
      <sha1>2yv2g2cey6ronb331ee6119mcnprsh4</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ora kasko (KHL)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58164</id>
    <revision>
      <id>995122</id>
      <timestamp>2022-08-14T22:28:11Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="538" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora Kasko'|[[Ora Kasko (homonimo)]]}}
'''Ora Kasko''' ([[Rusa linguo|ruse]] ''Золотой шлем'' / ''Zolotoi shlem'') – omnayara prizo en [[Rusia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Kontinentala Hokeala Ligo|KHL]] (antee [[Rusiana Superligo di hokeo sur glacio]]).

Votis entreneri di ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1997/1998) ricevas amase sis ludisti: 1 gologardisto*, 2 defensisti e 3 atakantuli. En hokeosezono 2006/2007 on selektis nur 3 ludisti.

[[Kategorio:Hokeo]]</text>
      <sha1>8a7zqp90ugk633izebg7gfrw3rr3i5l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995128</id>
      <parentid>995122</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:03:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="549" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora Kasko'|[[Ora Kasko (homonimo)]]}}
'''Ora Kasko''' ([[Rusa linguo|ruse]] ''Золотой шлем'' / ''Zolotoi shlem'') – omnayara prizo en [[Rusia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Kontinentala Hokeala Ligo|KHL]] (antee [[Rusiana Superligo di hokeo sur glacio]]).

Votis entreneri di ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1997/1998) ricevas amase sis ludisti: 1 gologardisto*, 2 defensisti e 3 atakantuli. En hokeosezono 2006/2007 on selektis nur 3 ludisti.

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>6wnd7s7ig3gppozkbr6smda5k0gokr7</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995160</id>
      <parentid>995128</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:19:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="549" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora Kasko'|[[Ora Kasko (homonimo)]]}}
'''Ora kasko''' ([[Rusa linguo|ruse]] ''Золотой шлем'' / ''Zolotoi shlem'') – omnayara prizo en [[Rusia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Kontinentala Hokeala Ligo|KHL]] (antee [[Rusiana Superligo di hokeo sur glacio]]).

Votis entreneri di ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1997/1998) ricevas amase sis ludisti: 1 gologardisto*, 2 defensisti e 3 atakantuli. En hokeosezono 2006/2007 on selektis nur 3 ludisti.

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>i8u05lczmgtztceqjh93cpte7qwfnjr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995161</id>
      <parentid>995160</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:20:06Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Ora Kasko (KHL)]] a [[Ora kasko (KHL)]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="549" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora Kasko'|[[Ora Kasko (homonimo)]]}}
'''Ora kasko''' ([[Rusa linguo|ruse]] ''Золотой шлем'' / ''Zolotoi shlem'') – omnayara prizo en [[Rusia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Kontinentala Hokeala Ligo|KHL]] (antee [[Rusiana Superligo di hokeo sur glacio]]).

Votis entreneri di ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1997/1998) ricevas amase sis ludisti: 1 gologardisto*, 2 defensisti e 3 atakantuli. En hokeosezono 2006/2007 on selektis nur 3 ludisti.

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>i8u05lczmgtztceqjh93cpte7qwfnjr</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995163</id>
      <parentid>995161</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:20:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="549" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora kasko'|[[Ora kasko (homonimo)]]}}
'''Ora kasko''' ([[Rusa linguo|ruse]] ''Золотой шлем'' / ''Zolotoi shlem'') – omnayara prizo en [[Rusia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Kontinentala Hokeala Ligo|KHL]] (antee [[Rusiana Superligo di hokeo sur glacio]]).

Votis entreneri di ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1997/1998) ricevas amase sis ludisti: 1 gologardisto*, 2 defensisti e 3 atakantuli. En hokeosezono 2006/2007 on selektis nur 3 ludisti.

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>23pmpp2idxmd52ejgz52a2q9e80z3a9</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategorio:Hokeo sur glacio</title>
    <ns>14</ns>
    <id>58165</id>
    <revision>
      <id>995123</id>
      <timestamp>2022-08-14T22:28:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20" xml:space="preserve">[[Kategorio:Sporti]]</text>
      <sha1>jrjokb6ffxd2lw3i3eezbo06yhsr8dv</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995131</id>
      <parentid>995123</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:04:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Kategorio:Hokeo]] a [[Kategorio:Hokeo sur glacio]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="20" xml:space="preserve">[[Kategorio:Sporti]]</text>
      <sha1>jrjokb6ffxd2lw3i3eezbo06yhsr8dv</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ora kasko (SHL)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58166</id>
    <revision>
      <id>995124</id>
      <timestamp>2022-08-14T22:31:31Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2848" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora Kasko'|[[Ora Kasko (homonimo)]]}}
'''Ora Kasko''' ([[Sueda linguo|suede]] ''Guldhjälmen'') – omnayara premio en [[Suedia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Suediana Hokeala Ligo|SHL]].

Votis ludisti de ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1986) ricevas maxim meritita ludisto (de 2019 ank por ludistini) en hokeosezono.

== Premiiti ==
'''Mulieri:'''
*2019/2020 - [[Lara Stalder]], [[Brynäs IF Dam|Brynäs IF]]
*2020/2021 - [[Kateřina Mrázová]], [[Brynäs IF Dam|Brynäs IF]]
*2021/2022 - [[Sydney Brodt|Sidney Brodt]], [[Linköping HC Dam|Linköpings HC]]

'''Viri:'''
*1985/1986 - [[Kari Eloranta]], [[HV71]]
*1986/1987 - [[Peter Lindmark]], [[Färjestads BK]]
*1987/1988 - [[Anders Eldebrink]], [[Södertälje SK]]
*1988/1989 - [[Anders Eldebrink]], [[Södertälje SK]]
*1989/1990 - [[Bengt-Åke Gustafsson]], [[Färjestads BK]]
*1990/1991 - [[Håkan Loob]], [[Färjestads BK]]
*1991/1992 - [[Håkan Loob]], [[Färjestads BK]]
*1992/1993 - [[Peter Forsberg]], [[MODO Hockey]]
*1993/1994 - [[Peter Forsberg]], [[MODO Hockey]]
*1994/1995 - [[Per-Erik Eklund]], [[Leksands IF Ishockey|Leksands IF]]
*1995/1996 - [[Esa Keskinen]], [[HV71]]
*1996/1997 - [[Jarmo Myllys]], [[Luleå HF]]
*1997/1998 - [[Tommy Söderström]], [[Djurgården Hockey|Djurgårdens IF]]
*1998/1999 - [[Jan Larsson (hokeisto)|Jan Larsson]], [[Brynäs IF]]
*1999/2000 - [[Rikard Franzén]], [[AIK Ishockey|AIK]]
*2000/2001 - [[Kristian Huselius]], [[Västra Frölunda HC]]
*2001/2002 - [[Ulf Söderström (hokeisto)|Ulf Söderström]], [[Färjestads BK]]
*2002/2003 - [[Niklas Andersson (hokeisto naskita en 1971)|Niklas Andersson]], [[Västra Frölunda HC]]
*2003/2004 - [[Magnus Kahnberg]], [[Västra Frölunda HC]]
*2004/2005 - [[Henrik Lundqvist]], [[Frölunda HC]]
*2005/2006 - [[Andreas Karlsson (hokeisto)|Andreas Karlsson]], [[HV71]]
*2006/2007 - [[Fredrik Bremberg]], [[Djurgården Hockey|Djurgårdens IF]]
*2007/2008 - [[Tony Mårtensson]], [[Linköpings HC]]
*2008/2009 - [[Johan Davidsson]], [[HV71]]
*2009/2010 - [[Mats Zuccarello Aasen]], [[MODO Hockey]]
*2010/2011 - [[Magnus Johansson (hokeisto)|Magnus Johansson]], [[Linköpings HC]]
*2011/2012 - [[Jakob Silfverberg]], [[Brynäs IF]]
*2012/2013 - [[Bud Holloway]], [[Skellefteå AIK]]
*2013/2014 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]]
*2014/2015 - [[Derek Ryan]], [[Örebro HK]]
*2015/2016 - [[Anton Rödin]], [[Brynäs IF]]
*2016/2017 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]]
*2017/2018 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]]
*2018/2019 - [[Jacob Josefson]], [[Djurgårdens IF]]
*2019/2020 - [[Kodie Curran]], [[Rögle BK]]
*2020/2021 - [[Marek Hrivík]], [[Leksands IF]]
*2021/2022 - [[Max Véronneau]], [[Leksands IF]]

[[Kategorio:Hokeo]]</text>
      <sha1>qado6gxkytu7slz2psbr1v92da4ow27</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995130</id>
      <parentid>995124</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:03:58Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2859" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora Kasko'|[[Ora Kasko (homonimo)]]}}
'''Ora Kasko''' ([[Sueda linguo|suede]] ''Guldhjälmen'') – omnayara premio en [[Suedia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Suediana Hokeala Ligo|SHL]].

Votis ludisti de ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1986) ricevas maxim meritita ludisto (de 2019 ank por ludistini) en hokeosezono.

== Premiiti ==
'''Mulieri:'''
*2019/2020 - [[Lara Stalder]], [[Brynäs IF Dam|Brynäs IF]]
*2020/2021 - [[Kateřina Mrázová]], [[Brynäs IF Dam|Brynäs IF]]
*2021/2022 - [[Sydney Brodt|Sidney Brodt]], [[Linköping HC Dam|Linköpings HC]]

'''Viri:'''
*1985/1986 - [[Kari Eloranta]], [[HV71]]
*1986/1987 - [[Peter Lindmark]], [[Färjestads BK]]
*1987/1988 - [[Anders Eldebrink]], [[Södertälje SK]]
*1988/1989 - [[Anders Eldebrink]], [[Södertälje SK]]
*1989/1990 - [[Bengt-Åke Gustafsson]], [[Färjestads BK]]
*1990/1991 - [[Håkan Loob]], [[Färjestads BK]]
*1991/1992 - [[Håkan Loob]], [[Färjestads BK]]
*1992/1993 - [[Peter Forsberg]], [[MODO Hockey]]
*1993/1994 - [[Peter Forsberg]], [[MODO Hockey]]
*1994/1995 - [[Per-Erik Eklund]], [[Leksands IF Ishockey|Leksands IF]]
*1995/1996 - [[Esa Keskinen]], [[HV71]]
*1996/1997 - [[Jarmo Myllys]], [[Luleå HF]]
*1997/1998 - [[Tommy Söderström]], [[Djurgården Hockey|Djurgårdens IF]]
*1998/1999 - [[Jan Larsson (hokeisto)|Jan Larsson]], [[Brynäs IF]]
*1999/2000 - [[Rikard Franzén]], [[AIK Ishockey|AIK]]
*2000/2001 - [[Kristian Huselius]], [[Västra Frölunda HC]]
*2001/2002 - [[Ulf Söderström (hokeisto)|Ulf Söderström]], [[Färjestads BK]]
*2002/2003 - [[Niklas Andersson (hokeisto naskita en 1971)|Niklas Andersson]], [[Västra Frölunda HC]]
*2003/2004 - [[Magnus Kahnberg]], [[Västra Frölunda HC]]
*2004/2005 - [[Henrik Lundqvist]], [[Frölunda HC]]
*2005/2006 - [[Andreas Karlsson (hokeisto)|Andreas Karlsson]], [[HV71]]
*2006/2007 - [[Fredrik Bremberg]], [[Djurgården Hockey|Djurgårdens IF]]
*2007/2008 - [[Tony Mårtensson]], [[Linköpings HC]]
*2008/2009 - [[Johan Davidsson]], [[HV71]]
*2009/2010 - [[Mats Zuccarello Aasen]], [[MODO Hockey]]
*2010/2011 - [[Magnus Johansson (hokeisto)|Magnus Johansson]], [[Linköpings HC]]
*2011/2012 - [[Jakob Silfverberg]], [[Brynäs IF]]
*2012/2013 - [[Bud Holloway]], [[Skellefteå AIK]]
*2013/2014 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]]
*2014/2015 - [[Derek Ryan]], [[Örebro HK]]
*2015/2016 - [[Anton Rödin]], [[Brynäs IF]]
*2016/2017 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]]
*2017/2018 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]]
*2018/2019 - [[Jacob Josefson]], [[Djurgårdens IF]]
*2019/2020 - [[Kodie Curran]], [[Rögle BK]]
*2020/2021 - [[Marek Hrivík]], [[Leksands IF]]
*2021/2022 - [[Max Véronneau]], [[Leksands IF]]

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>qm928pw06m60cdr4gcj3fvp7ypc6lwo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995165</id>
      <parentid>995130</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:21:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2859" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora kasko'|[[Ora kasko (homonimo)]]}}
'''Ora kasko''' ([[Sueda linguo|suede]] ''Guldhjälmen'') – omnayara premio en [[Suedia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Suediana Hokeala Ligo|SHL]].

Votis ludisti de ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1986) ricevas maxim meritita ludisto (de 2019 ank por ludistini) en hokeosezono.

== Premiiti ==
'''Mulieri:'''
*2019/2020 - [[Lara Stalder]], [[Brynäs IF Dam|Brynäs IF]]
*2020/2021 - [[Kateřina Mrázová]], [[Brynäs IF Dam|Brynäs IF]]
*2021/2022 - [[Sydney Brodt|Sidney Brodt]], [[Linköping HC Dam|Linköpings HC]]

'''Viri:'''
*1985/1986 - [[Kari Eloranta]], [[HV71]]
*1986/1987 - [[Peter Lindmark]], [[Färjestads BK]]
*1987/1988 - [[Anders Eldebrink]], [[Södertälje SK]]
*1988/1989 - [[Anders Eldebrink]], [[Södertälje SK]]
*1989/1990 - [[Bengt-Åke Gustafsson]], [[Färjestads BK]]
*1990/1991 - [[Håkan Loob]], [[Färjestads BK]]
*1991/1992 - [[Håkan Loob]], [[Färjestads BK]]
*1992/1993 - [[Peter Forsberg]], [[MODO Hockey]]
*1993/1994 - [[Peter Forsberg]], [[MODO Hockey]]
*1994/1995 - [[Per-Erik Eklund]], [[Leksands IF Ishockey|Leksands IF]]
*1995/1996 - [[Esa Keskinen]], [[HV71]]
*1996/1997 - [[Jarmo Myllys]], [[Luleå HF]]
*1997/1998 - [[Tommy Söderström]], [[Djurgården Hockey|Djurgårdens IF]]
*1998/1999 - [[Jan Larsson (hokeisto)|Jan Larsson]], [[Brynäs IF]]
*1999/2000 - [[Rikard Franzén]], [[AIK Ishockey|AIK]]
*2000/2001 - [[Kristian Huselius]], [[Västra Frölunda HC]]
*2001/2002 - [[Ulf Söderström (hokeisto)|Ulf Söderström]], [[Färjestads BK]]
*2002/2003 - [[Niklas Andersson (hokeisto naskita en 1971)|Niklas Andersson]], [[Västra Frölunda HC]]
*2003/2004 - [[Magnus Kahnberg]], [[Västra Frölunda HC]]
*2004/2005 - [[Henrik Lundqvist]], [[Frölunda HC]]
*2005/2006 - [[Andreas Karlsson (hokeisto)|Andreas Karlsson]], [[HV71]]
*2006/2007 - [[Fredrik Bremberg]], [[Djurgården Hockey|Djurgårdens IF]]
*2007/2008 - [[Tony Mårtensson]], [[Linköpings HC]]
*2008/2009 - [[Johan Davidsson]], [[HV71]]
*2009/2010 - [[Mats Zuccarello Aasen]], [[MODO Hockey]]
*2010/2011 - [[Magnus Johansson (hokeisto)|Magnus Johansson]], [[Linköpings HC]]
*2011/2012 - [[Jakob Silfverberg]], [[Brynäs IF]]
*2012/2013 - [[Bud Holloway]], [[Skellefteå AIK]]
*2013/2014 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]]
*2014/2015 - [[Derek Ryan]], [[Örebro HK]]
*2015/2016 - [[Anton Rödin]], [[Brynäs IF]]
*2016/2017 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]]
*2017/2018 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]]
*2018/2019 - [[Jacob Josefson]], [[Djurgårdens IF]]
*2019/2020 - [[Kodie Curran]], [[Rögle BK]]
*2020/2021 - [[Marek Hrivík]], [[Leksands IF]]
*2021/2022 - [[Max Véronneau]], [[Leksands IF]]

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>rt5yv6dncqsqn9rb8hafnae3dxdn4on</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995166</id>
      <parentid>995165</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:21:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Ora Kasko (SHL)]] a [[Ora kasko (SHL)]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2859" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora kasko'|[[Ora kasko (homonimo)]]}}
'''Ora kasko''' ([[Sueda linguo|suede]] ''Guldhjälmen'') – omnayara premio en [[Suedia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Suediana Hokeala Ligo|SHL]].

Votis ludisti de ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1986) ricevas maxim meritita ludisto (de 2019 ank por ludistini) en hokeosezono.

== Premiiti ==
'''Mulieri:'''
*2019/2020 - [[Lara Stalder]], [[Brynäs IF Dam|Brynäs IF]]
*2020/2021 - [[Kateřina Mrázová]], [[Brynäs IF Dam|Brynäs IF]]
*2021/2022 - [[Sydney Brodt|Sidney Brodt]], [[Linköping HC Dam|Linköpings HC]]

'''Viri:'''
*1985/1986 - [[Kari Eloranta]], [[HV71]]
*1986/1987 - [[Peter Lindmark]], [[Färjestads BK]]
*1987/1988 - [[Anders Eldebrink]], [[Södertälje SK]]
*1988/1989 - [[Anders Eldebrink]], [[Södertälje SK]]
*1989/1990 - [[Bengt-Åke Gustafsson]], [[Färjestads BK]]
*1990/1991 - [[Håkan Loob]], [[Färjestads BK]]
*1991/1992 - [[Håkan Loob]], [[Färjestads BK]]
*1992/1993 - [[Peter Forsberg]], [[MODO Hockey]]
*1993/1994 - [[Peter Forsberg]], [[MODO Hockey]]
*1994/1995 - [[Per-Erik Eklund]], [[Leksands IF Ishockey|Leksands IF]]
*1995/1996 - [[Esa Keskinen]], [[HV71]]
*1996/1997 - [[Jarmo Myllys]], [[Luleå HF]]
*1997/1998 - [[Tommy Söderström]], [[Djurgården Hockey|Djurgårdens IF]]
*1998/1999 - [[Jan Larsson (hokeisto)|Jan Larsson]], [[Brynäs IF]]
*1999/2000 - [[Rikard Franzén]], [[AIK Ishockey|AIK]]
*2000/2001 - [[Kristian Huselius]], [[Västra Frölunda HC]]
*2001/2002 - [[Ulf Söderström (hokeisto)|Ulf Söderström]], [[Färjestads BK]]
*2002/2003 - [[Niklas Andersson (hokeisto naskita en 1971)|Niklas Andersson]], [[Västra Frölunda HC]]
*2003/2004 - [[Magnus Kahnberg]], [[Västra Frölunda HC]]
*2004/2005 - [[Henrik Lundqvist]], [[Frölunda HC]]
*2005/2006 - [[Andreas Karlsson (hokeisto)|Andreas Karlsson]], [[HV71]]
*2006/2007 - [[Fredrik Bremberg]], [[Djurgården Hockey|Djurgårdens IF]]
*2007/2008 - [[Tony Mårtensson]], [[Linköpings HC]]
*2008/2009 - [[Johan Davidsson]], [[HV71]]
*2009/2010 - [[Mats Zuccarello Aasen]], [[MODO Hockey]]
*2010/2011 - [[Magnus Johansson (hokeisto)|Magnus Johansson]], [[Linköpings HC]]
*2011/2012 - [[Jakob Silfverberg]], [[Brynäs IF]]
*2012/2013 - [[Bud Holloway]], [[Skellefteå AIK]]
*2013/2014 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]]
*2014/2015 - [[Derek Ryan]], [[Örebro HK]]
*2015/2016 - [[Anton Rödin]], [[Brynäs IF]]
*2016/2017 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]]
*2017/2018 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]]
*2018/2019 - [[Jacob Josefson]], [[Djurgårdens IF]]
*2019/2020 - [[Kodie Curran]], [[Rögle BK]]
*2020/2021 - [[Marek Hrivík]], [[Leksands IF]]
*2021/2022 - [[Max Véronneau]], [[Leksands IF]]

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>rt5yv6dncqsqn9rb8hafnae3dxdn4on</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ora kasko (Liiga)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58167</id>
    <revision>
      <id>995125</id>
      <timestamp>2022-08-14T22:41:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4249" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora Kasko'|[[Ora Kasko (homonimo)]]}}
'''Ora Kasko''' ([[Fina linguo|fine]] ''Kultainen kypärä'') – omnayara premio en [[Finlando|Finlandana]] konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di [[Liiga]].

Votis ludisti de ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1987) ricevas maxim bona ludisto en hokeosezono.

== Premiiti ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 95%&quot;
|-
!Sezono
!Ludisto
!Klubo
|-
| 2021/2022
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Anton Levtchi]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2020/2021
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Petri Kontiola]]
| [[Hämeenlinnan Pallokerho|HPK]]
|-
| 2019/2020
| {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} [[Justin Danforth]]
| [[Rauman Lukko|Lukko]]
|-
| 2018/2019
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Leskinen]]
| [[Oulun Kärpät|Kärpät]]
|-
| 2017/2018
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Julius Junttila]]
| [[Oulun Kärpät|Kärpät]]
|-
| 2016/2017
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Mika Pyörälä]]
| [[Oulun Kärpät|Kärpät]]
|-
| 2015/2016
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kristian Kuusela]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2014/2015
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kim Hirschovits]]
| [[Espoo Blues|Blues]]
|-
| 2013/2014
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Michael Keränen]]
| [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]]
|-
| 2012/2013
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Sakari Salminen]]
| [[Kalevan Pallo|KalPa]]
|-
| 2011/2012
| {{Standardo|Flag of Slovakia.svg|22}} [[Tomáš Záborský]]
| [[Porin Ässät|Ässät]]
|-
| 2010/2011
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Peltonen]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2009/2010
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jori Lehterä]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2008/2009
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juuso Riksman]]
| [[Jokerit]]
|-
| 2007/2008
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Leino]]
| [[Jokerit]]
|-
| 2006/2007
| {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} [[Cory Murphy]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2005/2006
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Tony Salmelainen]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2004/2005
| {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} [[Tim Thomas (hokeista)|Tim Thomas]]
| [[Jokerit]]
|-
| 2003/2004
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Timo Pärssinen]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2002/2003
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Antti Miettinen]]
| [[Hämeenlinnan Pallokerho|HPK]]
|-
| 2001/2002
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Janne Ojanen]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2000/2001
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kimmo Rintanen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1999/2000
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kai Nurminen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1998/1999
| {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} [[Brian Rafalski]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 1997/1998
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Raimo Helminen]]
| [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]]
|-
| 1996/1997
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kimmo Rintanen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1995/1996
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juha Riihijärvi]]
| [[Rauman Lukko|Lukko]]
|-
| 1994/1995
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Saku Koivu]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1993/1994
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Esa Keskinen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1992/1993
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juha Riihijärvi]]
| [[Jyväskylän Pallo|JYP]]
|-
| 1991/1992
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Mikko Mäkelä]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1990/1991
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Teemu Selänne]]
| [[Jokerit]]
|-
| 1989/1990
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jukka Tammi]]
| [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]]
|-
| 1988/1989
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jukka Vilander]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1987/1988
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jarmo Myllys]]
| [[Rauman Lukko|Lukko]]
|-
| 1986/1987
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Pekka Järvelä]]
| [[Jyväskylän Pallo|JYP]]
|-
|}

[[Kategorio:Hokeo]]</text>
      <sha1>tugi4a90tv9omzqsn7pcpcnvmljluai</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995129</id>
      <parentid>995125</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:03:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4260" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora Kasko'|[[Ora Kasko (homonimo)]]}}
'''Ora Kasko''' ([[Fina linguo|fine]] ''Kultainen kypärä'') – omnayara premio en [[Finlando|Finlandana]] konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di [[Liiga]].

Votis ludisti de ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1987) ricevas maxim bona ludisto en hokeosezono.

== Premiiti ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 95%&quot;
|-
!Sezono
!Ludisto
!Klubo
|-
| 2021/2022
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Anton Levtchi]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2020/2021
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Petri Kontiola]]
| [[Hämeenlinnan Pallokerho|HPK]]
|-
| 2019/2020
| {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} [[Justin Danforth]]
| [[Rauman Lukko|Lukko]]
|-
| 2018/2019
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Leskinen]]
| [[Oulun Kärpät|Kärpät]]
|-
| 2017/2018
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Julius Junttila]]
| [[Oulun Kärpät|Kärpät]]
|-
| 2016/2017
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Mika Pyörälä]]
| [[Oulun Kärpät|Kärpät]]
|-
| 2015/2016
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kristian Kuusela]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2014/2015
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kim Hirschovits]]
| [[Espoo Blues|Blues]]
|-
| 2013/2014
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Michael Keränen]]
| [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]]
|-
| 2012/2013
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Sakari Salminen]]
| [[Kalevan Pallo|KalPa]]
|-
| 2011/2012
| {{Standardo|Flag of Slovakia.svg|22}} [[Tomáš Záborský]]
| [[Porin Ässät|Ässät]]
|-
| 2010/2011
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Peltonen]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2009/2010
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jori Lehterä]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2008/2009
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juuso Riksman]]
| [[Jokerit]]
|-
| 2007/2008
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Leino]]
| [[Jokerit]]
|-
| 2006/2007
| {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} [[Cory Murphy]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2005/2006
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Tony Salmelainen]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2004/2005
| {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} [[Tim Thomas (hokeista)|Tim Thomas]]
| [[Jokerit]]
|-
| 2003/2004
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Timo Pärssinen]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2002/2003
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Antti Miettinen]]
| [[Hämeenlinnan Pallokerho|HPK]]
|-
| 2001/2002
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Janne Ojanen]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2000/2001
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kimmo Rintanen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1999/2000
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kai Nurminen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1998/1999
| {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} [[Brian Rafalski]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 1997/1998
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Raimo Helminen]]
| [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]]
|-
| 1996/1997
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kimmo Rintanen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1995/1996
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juha Riihijärvi]]
| [[Rauman Lukko|Lukko]]
|-
| 1994/1995
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Saku Koivu]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1993/1994
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Esa Keskinen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1992/1993
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juha Riihijärvi]]
| [[Jyväskylän Pallo|JYP]]
|-
| 1991/1992
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Mikko Mäkelä]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1990/1991
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Teemu Selänne]]
| [[Jokerit]]
|-
| 1989/1990
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jukka Tammi]]
| [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]]
|-
| 1988/1989
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jukka Vilander]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1987/1988
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jarmo Myllys]]
| [[Rauman Lukko|Lukko]]
|-
| 1986/1987
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Pekka Järvelä]]
| [[Jyväskylän Pallo|JYP]]
|-
|}

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>nbn3asyfjjw9leblngakzqgna8aimdw</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995164</id>
      <parentid>995129</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:20:56Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4260" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora kasko'|[[Ora kasko (homonimo)]]}}
'''Ora kasko''' ([[Fina linguo|fine]] ''Kultainen kypärä'') – omnayara premio en [[Finlando|Finlandana]] konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di [[Liiga]].

Votis ludisti de ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1987) ricevas maxim bona ludisto en hokeosezono.

== Premiiti ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 95%&quot;
|-
!Sezono
!Ludisto
!Klubo
|-
| 2021/2022
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Anton Levtchi]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2020/2021
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Petri Kontiola]]
| [[Hämeenlinnan Pallokerho|HPK]]
|-
| 2019/2020
| {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} [[Justin Danforth]]
| [[Rauman Lukko|Lukko]]
|-
| 2018/2019
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Leskinen]]
| [[Oulun Kärpät|Kärpät]]
|-
| 2017/2018
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Julius Junttila]]
| [[Oulun Kärpät|Kärpät]]
|-
| 2016/2017
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Mika Pyörälä]]
| [[Oulun Kärpät|Kärpät]]
|-
| 2015/2016
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kristian Kuusela]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2014/2015
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kim Hirschovits]]
| [[Espoo Blues|Blues]]
|-
| 2013/2014
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Michael Keränen]]
| [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]]
|-
| 2012/2013
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Sakari Salminen]]
| [[Kalevan Pallo|KalPa]]
|-
| 2011/2012
| {{Standardo|Flag of Slovakia.svg|22}} [[Tomáš Záborský]]
| [[Porin Ässät|Ässät]]
|-
| 2010/2011
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Peltonen]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2009/2010
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jori Lehterä]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2008/2009
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juuso Riksman]]
| [[Jokerit]]
|-
| 2007/2008
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Leino]]
| [[Jokerit]]
|-
| 2006/2007
| {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} [[Cory Murphy]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2005/2006
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Tony Salmelainen]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2004/2005
| {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} [[Tim Thomas (hokeista)|Tim Thomas]]
| [[Jokerit]]
|-
| 2003/2004
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Timo Pärssinen]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2002/2003
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Antti Miettinen]]
| [[Hämeenlinnan Pallokerho|HPK]]
|-
| 2001/2002
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Janne Ojanen]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2000/2001
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kimmo Rintanen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1999/2000
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kai Nurminen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1998/1999
| {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} [[Brian Rafalski]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 1997/1998
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Raimo Helminen]]
| [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]]
|-
| 1996/1997
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kimmo Rintanen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1995/1996
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juha Riihijärvi]]
| [[Rauman Lukko|Lukko]]
|-
| 1994/1995
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Saku Koivu]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1993/1994
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Esa Keskinen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1992/1993
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juha Riihijärvi]]
| [[Jyväskylän Pallo|JYP]]
|-
| 1991/1992
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Mikko Mäkelä]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1990/1991
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Teemu Selänne]]
| [[Jokerit]]
|-
| 1989/1990
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jukka Tammi]]
| [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]]
|-
| 1988/1989
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jukka Vilander]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1987/1988
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jarmo Myllys]]
| [[Rauman Lukko|Lukko]]
|-
| 1986/1987
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Pekka Järvelä]]
| [[Jyväskylän Pallo|JYP]]
|-
|}

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>7182tgfszmnkrmmwvdvho367sxokl46</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995168</id>
      <parentid>995164</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:21:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Ora Kasko (Liiga)]] a [[Ora kasko (Liiga)]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4260" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora kasko'|[[Ora kasko (homonimo)]]}}
'''Ora kasko''' ([[Fina linguo|fine]] ''Kultainen kypärä'') – omnayara premio en [[Finlando|Finlandana]] konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di [[Liiga]].

Votis ludisti de ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1987) ricevas maxim bona ludisto en hokeosezono.

== Premiiti ==
{| class=&quot;wikitable&quot; style=&quot;font-size: 95%&quot;
|-
!Sezono
!Ludisto
!Klubo
|-
| 2021/2022
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Anton Levtchi]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2020/2021
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Petri Kontiola]]
| [[Hämeenlinnan Pallokerho|HPK]]
|-
| 2019/2020
| {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} [[Justin Danforth]]
| [[Rauman Lukko|Lukko]]
|-
| 2018/2019
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Leskinen]]
| [[Oulun Kärpät|Kärpät]]
|-
| 2017/2018
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Julius Junttila]]
| [[Oulun Kärpät|Kärpät]]
|-
| 2016/2017
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Mika Pyörälä]]
| [[Oulun Kärpät|Kärpät]]
|-
| 2015/2016
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kristian Kuusela]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2014/2015
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kim Hirschovits]]
| [[Espoo Blues|Blues]]
|-
| 2013/2014
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Michael Keränen]]
| [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]]
|-
| 2012/2013
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Sakari Salminen]]
| [[Kalevan Pallo|KalPa]]
|-
| 2011/2012
| {{Standardo|Flag of Slovakia.svg|22}} [[Tomáš Záborský]]
| [[Porin Ässät|Ässät]]
|-
| 2010/2011
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Peltonen]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2009/2010
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jori Lehterä]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2008/2009
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juuso Riksman]]
| [[Jokerit]]
|-
| 2007/2008
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Leino]]
| [[Jokerit]]
|-
| 2006/2007
| {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} [[Cory Murphy]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2005/2006
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Tony Salmelainen]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2004/2005
| {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} [[Tim Thomas (hokeista)|Tim Thomas]]
| [[Jokerit]]
|-
| 2003/2004
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Timo Pärssinen]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 2002/2003
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Antti Miettinen]]
| [[Hämeenlinnan Pallokerho|HPK]]
|-
| 2001/2002
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Janne Ojanen]]
| [[Tappara Tampere|Tappara]]
|-
| 2000/2001
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kimmo Rintanen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1999/2000
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kai Nurminen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1998/1999
| {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} [[Brian Rafalski]]
| [[HIFK Hockey|HIFK]]
|-
| 1997/1998
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Raimo Helminen]]
| [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]]
|-
| 1996/1997
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kimmo Rintanen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1995/1996
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juha Riihijärvi]]
| [[Rauman Lukko|Lukko]]
|-
| 1994/1995
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Saku Koivu]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1993/1994
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Esa Keskinen]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1992/1993
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juha Riihijärvi]]
| [[Jyväskylän Pallo|JYP]]
|-
| 1991/1992
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Mikko Mäkelä]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1990/1991
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Teemu Selänne]]
| [[Jokerit]]
|-
| 1989/1990
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jukka Tammi]]
| [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]]
|-
| 1988/1989
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jukka Vilander]]
| [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]]
|-
| 1987/1988
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jarmo Myllys]]
| [[Rauman Lukko|Lukko]]
|-
| 1986/1987
| {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Pekka Järvelä]]
| [[Jyväskylän Pallo|JYP]]
|-
|}

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>7182tgfszmnkrmmwvdvho367sxokl46</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ora kasko (Chekiana Extraliga)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58168</id>
    <revision>
      <id>995126</id>
      <timestamp>2022-08-14T22:57:55Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2100" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora Kasko'|[[Ora Kasko (homonimo)]]}}
'''Ora Kasko''' ([[Cheka linguo|cheke]] ''Zlatá helma'', ''Zlatá helma Sencor'') – omnayara premio en [[Chekia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Chekiana Extraliga]].

Votis hokeopatroni, e trofeo (de 1999) ricevas maxim impresoza ludisto en hokeosezono.

== Premiiti ==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Sezono
! Ludisto
! Klubo
|-
| 1999/2000 || [[Dušan Salfický]] || [[HC Škoda Plzeň|HC Keramika Plzeň]]
|-
| 2000/2001 || [[Roman Málek]] || [[HC Slavia Praha]]
|-
| 2001/2002 || [[Michal Mařík]] || [[ČEZ Motor České Budějovice|HC České Budějovice]]&lt;br /&gt;[[PSG Zlín|HC Continental Zlín]]
|-
| 2002/2003 || [[Ladislav Lubina]] || [[HC Dynamo Pardubice|HC ČSOB Pojišťovna Pardubice]]
|-
| 2003/2004 || [[Petr Leška]] || [[PSG Zlín|HC Hamé Zlín]]
|-
| 2004/2005 || [[Ján Lašák]] || [[HC Dynamo Pardubice|HC Moeller Pardubice]]
|-
| 2005/2006 || [[Petr Vampola]] || [[Bílí Tygři Liberec]]
|-
| 2006/2007 || [[Lukáš Pech]] || [[HC Energie Karlovy Vary]]
|-
| 2007/2008 || [[Tomáš Horna]] || [[Rytíři Kladno|HC GEUS OKNA Kladno]]
|-
| 2008/2009 || [[Jiří Trvaj]] || [[Orli Znojmo|HC Znojemští Orli]]
|-
| 2009/2010 || [[Sasu Hovi]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2010/2011 ||[[Viktor Ujčík]]  || [[HC Vítkovice Ridera|HC Vítkovice Steel]] 
|-
| 2011/2012 ||[[Jiří Burger]]  || [[HC Vítkovice Ridera|HC Vítkovice Steel]] 
|-
| 2012/2013 ||[[Jaromír Jágr]]  || [[Rytíři Kladno]]
|-
| 2013/2014 ||[[Petr Zámorský]]  ||[[PSG Zlín]] 
|-
| 2014/2015 || [[Marek Čiliak]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2015/2016 || [[Marek Čiliak]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2016/2017 || [[Marek Kvapil]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2017/2018 ||[[Martin Nečas]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2018/2019 || [[Peter Mueller (lední hokejista)|Peter Mueller]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2019/2020 || [[Petr Holík]]|| [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2020/2021 ||[[Jaroslav Vlach]]  || [[Bílí Tygři Liberec]]
|-
| 2021/2022 || [[Michal Řepík]] ||  [[HC Sparta Praha]]
|}

[[Kategorio:Hokeo]]</text>
      <sha1>ck5lhtymrna5p77qabwgj94s1bjjt4k</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995127</id>
      <parentid>995126</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:02:44Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2111" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora Kasko'|[[Ora Kasko (homonimo)]]}}
'''Ora Kasko''' ([[Cheka linguo|cheke]] ''Zlatá helma'', ''Zlatá helma Sencor'') – omnayara premio en [[Chekia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Chekiana Extraliga]].

Votis hokeopatroni, e trofeo (de 1999) ricevas maxim impresoza ludisto en hokeosezono.

== Premiiti ==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Sezono
! Ludisto
! Klubo
|-
| 1999/2000 || [[Dušan Salfický]] || [[HC Škoda Plzeň|HC Keramika Plzeň]]
|-
| 2000/2001 || [[Roman Málek]] || [[HC Slavia Praha]]
|-
| 2001/2002 || [[Michal Mařík]] || [[ČEZ Motor České Budějovice|HC České Budějovice]]&lt;br /&gt;[[PSG Zlín|HC Continental Zlín]]
|-
| 2002/2003 || [[Ladislav Lubina]] || [[HC Dynamo Pardubice|HC ČSOB Pojišťovna Pardubice]]
|-
| 2003/2004 || [[Petr Leška]] || [[PSG Zlín|HC Hamé Zlín]]
|-
| 2004/2005 || [[Ján Lašák]] || [[HC Dynamo Pardubice|HC Moeller Pardubice]]
|-
| 2005/2006 || [[Petr Vampola]] || [[Bílí Tygři Liberec]]
|-
| 2006/2007 || [[Lukáš Pech]] || [[HC Energie Karlovy Vary]]
|-
| 2007/2008 || [[Tomáš Horna]] || [[Rytíři Kladno|HC GEUS OKNA Kladno]]
|-
| 2008/2009 || [[Jiří Trvaj]] || [[Orli Znojmo|HC Znojemští Orli]]
|-
| 2009/2010 || [[Sasu Hovi]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2010/2011 ||[[Viktor Ujčík]]  || [[HC Vítkovice Ridera|HC Vítkovice Steel]] 
|-
| 2011/2012 ||[[Jiří Burger]]  || [[HC Vítkovice Ridera|HC Vítkovice Steel]] 
|-
| 2012/2013 ||[[Jaromír Jágr]]  || [[Rytíři Kladno]]
|-
| 2013/2014 ||[[Petr Zámorský]]  ||[[PSG Zlín]] 
|-
| 2014/2015 || [[Marek Čiliak]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2015/2016 || [[Marek Čiliak]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2016/2017 || [[Marek Kvapil]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2017/2018 ||[[Martin Nečas]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2018/2019 || [[Peter Mueller (lední hokejista)|Peter Mueller]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2019/2020 || [[Petr Holík]]|| [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2020/2021 ||[[Jaroslav Vlach]]  || [[Bílí Tygři Liberec]]
|-
| 2021/2022 || [[Michal Řepík]] ||  [[HC Sparta Praha]]
|}

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>47jg9brl3mu5a16r08osae495s75lyo</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995170</id>
      <parentid>995127</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:22:25Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2111" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora kasko'|[[Ora kasko (homonimo)]]}}
'''Ora kasko''' ([[Cheka linguo|cheke]] ''Zlatá helma'', ''Zlatá helma Sencor'') – omnayara premio en [[Chekia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Chekiana Extraliga]].

Votis hokeopatroni, e trofeo (de 1999) ricevas maxim impresoza ludisto en hokeosezono.

== Premiiti ==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Sezono
! Ludisto
! Klubo
|-
| 1999/2000 || [[Dušan Salfický]] || [[HC Škoda Plzeň|HC Keramika Plzeň]]
|-
| 2000/2001 || [[Roman Málek]] || [[HC Slavia Praha]]
|-
| 2001/2002 || [[Michal Mařík]] || [[ČEZ Motor České Budějovice|HC České Budějovice]]&lt;br /&gt;[[PSG Zlín|HC Continental Zlín]]
|-
| 2002/2003 || [[Ladislav Lubina]] || [[HC Dynamo Pardubice|HC ČSOB Pojišťovna Pardubice]]
|-
| 2003/2004 || [[Petr Leška]] || [[PSG Zlín|HC Hamé Zlín]]
|-
| 2004/2005 || [[Ján Lašák]] || [[HC Dynamo Pardubice|HC Moeller Pardubice]]
|-
| 2005/2006 || [[Petr Vampola]] || [[Bílí Tygři Liberec]]
|-
| 2006/2007 || [[Lukáš Pech]] || [[HC Energie Karlovy Vary]]
|-
| 2007/2008 || [[Tomáš Horna]] || [[Rytíři Kladno|HC GEUS OKNA Kladno]]
|-
| 2008/2009 || [[Jiří Trvaj]] || [[Orli Znojmo|HC Znojemští Orli]]
|-
| 2009/2010 || [[Sasu Hovi]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2010/2011 ||[[Viktor Ujčík]]  || [[HC Vítkovice Ridera|HC Vítkovice Steel]] 
|-
| 2011/2012 ||[[Jiří Burger]]  || [[HC Vítkovice Ridera|HC Vítkovice Steel]] 
|-
| 2012/2013 ||[[Jaromír Jágr]]  || [[Rytíři Kladno]]
|-
| 2013/2014 ||[[Petr Zámorský]]  ||[[PSG Zlín]] 
|-
| 2014/2015 || [[Marek Čiliak]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2015/2016 || [[Marek Čiliak]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2016/2017 || [[Marek Kvapil]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2017/2018 ||[[Martin Nečas]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2018/2019 || [[Peter Mueller (lední hokejista)|Peter Mueller]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2019/2020 || [[Petr Holík]]|| [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2020/2021 ||[[Jaroslav Vlach]]  || [[Bílí Tygři Liberec]]
|-
| 2021/2022 || [[Michal Řepík]] ||  [[HC Sparta Praha]]
|}

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>jdx07o1wnbfnmsrocny64g7hqneup7c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995171</id>
      <parentid>995170</parentid>
      <timestamp>2022-08-15T10:23:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Ora Kasko (Chekiana Extraliga)]] a [[Ora kasko (Chekiana Extraliga)]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2111" xml:space="preserve">{{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora kasko'|[[Ora kasko (homonimo)]]}}
'''Ora kasko''' ([[Cheka linguo|cheke]] ''Zlatá helma'', ''Zlatá helma Sencor'') – omnayara premio en [[Chekia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Chekiana Extraliga]].

Votis hokeopatroni, e trofeo (de 1999) ricevas maxim impresoza ludisto en hokeosezono.

== Premiiti ==
{| class=&quot;wikitable sortable&quot;
|-
! Sezono
! Ludisto
! Klubo
|-
| 1999/2000 || [[Dušan Salfický]] || [[HC Škoda Plzeň|HC Keramika Plzeň]]
|-
| 2000/2001 || [[Roman Málek]] || [[HC Slavia Praha]]
|-
| 2001/2002 || [[Michal Mařík]] || [[ČEZ Motor České Budějovice|HC České Budějovice]]&lt;br /&gt;[[PSG Zlín|HC Continental Zlín]]
|-
| 2002/2003 || [[Ladislav Lubina]] || [[HC Dynamo Pardubice|HC ČSOB Pojišťovna Pardubice]]
|-
| 2003/2004 || [[Petr Leška]] || [[PSG Zlín|HC Hamé Zlín]]
|-
| 2004/2005 || [[Ján Lašák]] || [[HC Dynamo Pardubice|HC Moeller Pardubice]]
|-
| 2005/2006 || [[Petr Vampola]] || [[Bílí Tygři Liberec]]
|-
| 2006/2007 || [[Lukáš Pech]] || [[HC Energie Karlovy Vary]]
|-
| 2007/2008 || [[Tomáš Horna]] || [[Rytíři Kladno|HC GEUS OKNA Kladno]]
|-
| 2008/2009 || [[Jiří Trvaj]] || [[Orli Znojmo|HC Znojemští Orli]]
|-
| 2009/2010 || [[Sasu Hovi]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2010/2011 ||[[Viktor Ujčík]]  || [[HC Vítkovice Ridera|HC Vítkovice Steel]] 
|-
| 2011/2012 ||[[Jiří Burger]]  || [[HC Vítkovice Ridera|HC Vítkovice Steel]] 
|-
| 2012/2013 ||[[Jaromír Jágr]]  || [[Rytíři Kladno]]
|-
| 2013/2014 ||[[Petr Zámorský]]  ||[[PSG Zlín]] 
|-
| 2014/2015 || [[Marek Čiliak]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2015/2016 || [[Marek Čiliak]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2016/2017 || [[Marek Kvapil]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2017/2018 ||[[Martin Nečas]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2018/2019 || [[Peter Mueller (lední hokejista)|Peter Mueller]] || [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2019/2020 || [[Petr Holík]]|| [[HC Kometa Brno]]
|-
| 2020/2021 ||[[Jaroslav Vlach]]  || [[Bílí Tygři Liberec]]
|-
| 2021/2022 || [[Michal Řepík]] ||  [[HC Sparta Praha]]
|}

[[Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>jdx07o1wnbfnmsrocny64g7hqneup7c</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Kategorio:Hokeo</title>
    <ns>14</ns>
    <id>58169</id>
    <redirect title="Kategorio:Hokeo sur glacio" />
    <revision>
      <id>995132</id>
      <timestamp>2022-08-14T23:04:18Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Kategorio:Hokeo]] a [[Kategorio:Hokeo sur glacio]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="43" xml:space="preserve">#ALIDIREKTI [[:Kategorio:Hokeo sur glacio]]</text>
      <sha1>6xhv4qj2x4pkbhxvhrcosrj88f09v3h</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Alexandr Yevgenyevich Haritonov (hokeisto)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58170</id>
    <revision>
      <id>995135</id>
      <timestamp>2022-08-14T23:11:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2049" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Ne havas libera imajo.svg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[30ma di marto]] [[1976]]
| Nask-urbo = [[Moskva]], [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
| Mort-dio =
| Mort-urbo =
}}
'''Alexandr Yevgenyevich Haritonov''' (n. ye la [[30ma di marto]] [[1976]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|ex-hokeisto]] sur [[glacio]].

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Vyatich Ryazan (1993-1994)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Dinamo Moskva (1994-2000)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Tampa Bay Lightning (2000-2001)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2001-2002)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Bridgeport Sound Tigers (2002)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} New York Islanders (2002)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2002-2003)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Dinamo Moskva (2003-2008)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Torpedo Nijni Novgorod (2008-2009)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Sibir Novosibirsk (2009-2010)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Rubin Tyumen (2010-2011)
* {{Standardo|Flag of Ukraine.svg|22}} Sokil Kiyiv (2002)

Haritonov esis konkurencanto en Mondala Championesi (2000, 2001, 2005, 2006, 2007) e Olimpiala Ludi (2006).

== Sukcesi ==
'''En esquado di Rusia:'''
* Bronza medalii dum Mondala Championeso: 2005, 2006

'''Klubala:'''
* Ora medalio en Championeso di Rusia: 1995, 2000, 2005 (Dinamo Moskva)
* Bronza medalio en Championeso di Rusia: 1996, 1999 (Dinamo Moskva)
* 2ma loko en Kontinentala Kupo: 2005 (Dinamo Moskva)
* Kupo di Championi: 2006 (Dinamo Moskva)
* Ora medalio en ligo WHL e Kupo di Petrov: 2011 (Rubin Tyumen)
* Arjenta medalio en Championeso di Ukraina: 2012 (Sokil Kiyiv)

'''Personala:'''
* Premio [[Ora Kasko (KHL)|Ora Kasko]] (Rusiana Superliga 1999/2000)

{{DEFAULTSORT:Haritonov, Alexandr Yevgenyevich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]</text>
      <sha1>ipjnpbc2rrwmxeqotyjyp27qf3s2d24</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995136</id>
      <parentid>995135</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:14:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Alexandr Yevgenyevich Haritonov]] a [[Alexandr Yevgenyevich Haritonov (hokeisto)]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2049" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Ne havas libera imajo.svg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[30ma di marto]] [[1976]]
| Nask-urbo = [[Moskva]], [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
| Mort-dio =
| Mort-urbo =
}}
'''Alexandr Yevgenyevich Haritonov''' (n. ye la [[30ma di marto]] [[1976]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|ex-hokeisto]] sur [[glacio]].

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Vyatich Ryazan (1993-1994)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Dinamo Moskva (1994-2000)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Tampa Bay Lightning (2000-2001)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2001-2002)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Bridgeport Sound Tigers (2002)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} New York Islanders (2002)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2002-2003)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Dinamo Moskva (2003-2008)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Torpedo Nijni Novgorod (2008-2009)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Sibir Novosibirsk (2009-2010)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Rubin Tyumen (2010-2011)
* {{Standardo|Flag of Ukraine.svg|22}} Sokil Kiyiv (2002)

Haritonov esis konkurencanto en Mondala Championesi (2000, 2001, 2005, 2006, 2007) e Olimpiala Ludi (2006).

== Sukcesi ==
'''En esquado di Rusia:'''
* Bronza medalii dum Mondala Championeso: 2005, 2006

'''Klubala:'''
* Ora medalio en Championeso di Rusia: 1995, 2000, 2005 (Dinamo Moskva)
* Bronza medalio en Championeso di Rusia: 1996, 1999 (Dinamo Moskva)
* 2ma loko en Kontinentala Kupo: 2005 (Dinamo Moskva)
* Kupo di Championi: 2006 (Dinamo Moskva)
* Ora medalio en ligo WHL e Kupo di Petrov: 2011 (Rubin Tyumen)
* Arjenta medalio en Championeso di Ukraina: 2012 (Sokil Kiyiv)

'''Personala:'''
* Premio [[Ora Kasko (KHL)|Ora Kasko]] (Rusiana Superliga 1999/2000)

{{DEFAULTSORT:Haritonov, Alexandr Yevgenyevich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]</text>
      <sha1>ipjnpbc2rrwmxeqotyjyp27qf3s2d24</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Alexandr Yevgenyevich Haritonov</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58171</id>
    <redirect title="Alexandr Yevgenyevich Haritonov (hokeisto)" />
    <revision>
      <id>995137</id>
      <timestamp>2022-08-14T23:14:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Alexandr Yevgenyevich Haritonov]] a [[Alexandr Yevgenyevich Haritonov (hokeisto)]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="58" xml:space="preserve">#ALIDIREKTI [[Alexandr Yevgenyevich Haritonov (hokeisto)]]</text>
      <sha1>m0czgg9qkju77o7ks3oeh48b9welp1u</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Konstantin Konstantinovich Okulov</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58172</id>
    <revision>
      <id>995140</id>
      <timestamp>2022-08-14T23:48:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1588" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:CSKA Moscou - HC Davos, 15 août 2018 - 64.jpg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[18ma di februaro]] [[1995]]
| Nask-urbo = [[Novosibirsk]], [[Rusia]]
| Mort-dio =
| Mort-urbo =
}}
'''Konstantin Konstantinovich Okulov''' (n. ye la [[18ma di februaro]] [[1995]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|ex-hokeisto]] sur [[glacio]] (atakantulo dextra/centra).

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Sibirskiye Snaiperi Novosibirsk (2011-2016)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Sibir Novosibirsk (2013-2017)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskva (2017-)
** {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Zvezda Moskva (2017-2018)

Okulov esis konkurencanto en Mondala Championeso 2021.

== Sukcesi ==
'''En esquado di Rusia:'''
* Ora medalio dum &quot;Jr Super Series Champion&quot;: 2015

'''Klubala:'''
* Finalo di Kupo di Gagarin: 2018 (CSKA Moskva)
* Arjenta medalio en Championeso di Rusia: 2018 (CSKA Moskva)
* Ora medalio en Championeso di Rusia: 2019, 2020, 2022 (CSKA Moskva)
* Kupo di Kontinento: 2019, 2020 (CSKA Moskva)
* Kupo di Gagarin: 2019, 2022 (CSKA Moskva)

'''Personala:'''
* 1ma loko en klasifiko pri helpanti (fazo play-off) (14 helpaji – KHL 2020/2021)
* 1ma loko en klasifiko &quot;kanadana&quot; (fazo play-off) (20 punti – KHL 2020/2021)
* 2ma loko en klasifiko &quot;+/-&quot; (fazo play-off) (+10 – KHL 2020/2021)
* [[Ora Kasko (KHL)|Ora Kasko]] (Rusiana Superliga 2020/2021)

{{DEFAULTSORT:Okulov, Konstantin Konstantinovich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]</text>
      <sha1>7jbr1qm7a407uo8bafjkt12i20vzfae</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>995143</id>
      <parentid>995140</parentid>
      <timestamp>2022-08-14T23:58:45Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1585" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:CSKA Moscou - HC Davos, 15 août 2018 - 64.jpg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[18ma di februaro]] [[1995]]
| Nask-urbo = [[Novosibirsk]], [[Rusia]]
| Mort-dio =
| Mort-urbo =
}}
'''Konstantin Konstantinovich Okulov''' (n. ye la [[18ma di februaro]] [[1995]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|hokeisto]] sur [[glacio]] (atakantulo dextra/centra).

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Sibirskiye Snaiperi Novosibirsk (2011-2016)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Sibir Novosibirsk (2013-2017)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} CSKA Moskva (2017-)
** {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Zvezda Moskva (2017-2018)

Okulov esis konkurencanto en Mondala Championeso 2021.

== Sukcesi ==
'''En esquado di Rusia:'''
* Ora medalio dum &quot;Jr Super Series Champion&quot;: 2015

'''Klubala:'''
* Finalo di Kupo di Gagarin: 2018 (CSKA Moskva)
* Arjenta medalio en Championeso di Rusia: 2018 (CSKA Moskva)
* Ora medalio en Championeso di Rusia: 2019, 2020, 2022 (CSKA Moskva)
* Kupo di Kontinento: 2019, 2020 (CSKA Moskva)
* Kupo di Gagarin: 2019, 2022 (CSKA Moskva)

'''Personala:'''
* 1ma loko en klasifiko pri helpanti (fazo play-off) (14 helpaji – KHL 2020/2021)
* 1ma loko en klasifiko &quot;kanadana&quot; (fazo play-off) (20 punti – KHL 2020/2021)
* 2ma loko en klasifiko &quot;+/-&quot; (fazo play-off) (+10 – KHL 2020/2021)
* [[Ora Kasko (KHL)|Ora Kasko]] (Rusiana Superliga 2020/2021)

{{DEFAULTSORT:Okulov, Konstantin Konstantinovich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]</text>
      <sha1>3j0tw5n0654452s0df3pr7lgltif9r1</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Vadim Alexandrovich Shipachyov</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58173</id>
    <revision>
      <id>995144</id>
      <timestamp>2022-08-15T00:29:34Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2841" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Vadim Shipachev May 4, 2014.jpg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[12ma di marto]] [[1987]]
| Nask-urbo = [[Cherepovec]] ([[provinco Vologda]]), [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]]
| Mort-dio =
| Mort-urbo =
}}
'''Vadim Alexandrovich Shipachyov''' (n. ye la [[12ma di marto]] [[1987]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|hokeisto sur glacio]] (atakantulo centra).

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Severstal Cherepovec (2003-2013)
** {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} HK Belgorod (2007)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} SKA Sankt-Peterburg (2013-2017)
* {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} Vegas Golden Knights (2017)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} SKA Sankt-Peterburg (2017-2018)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Dinamo Moskva (2018-2022)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Ak Bars Kazan (2022-)

Shipachyov esis konkurencanto en: Mondala Championesi 2014, 2015, 2016, 2017), Olimpiala Ludi (2018, 2022) e Mondala Kupo (2016).

== Sukcesi ==
'''En esquado di Rusia:'''
* Ora medalio dum Mondala Championeso: 2014
* Arjenta medalio dum Mondala Championeso: 2015
* Bronza medalio dum Mondala Championesi: 2016, 2017
* Ora medalio dum Olimpiala Ludi: 2018
* Arjenta medalio dum Olimpiala Ludi: 2022

'''Klubala:'''
* Kupo di Gagarin – Championeso di KHL: 2015, 2017 (SKA Sankt-Peterburg)
* Ora medalio en Championeso di Rusia: 2015, 2017 (SKA Sankt-Peterburg)
* Bronza medalio en Championeso di Rusia: 2020 (Dinamo Moskva)

'''Personala:'''
* Maxim bona atakantulo di septembro e novembro 2011 (KHL 2011/2012)
* Maxim bona atakantulo di januaro 2016 (KHL 2015/2016)
* 1ma loko en klasifiko pri helpanti (bazala fazo) (43 helpaji – KHL 2015/2016)
* 1ma loko en klasifiko &quot;kanadana&quot; (18 punti – KHL 2015/2016)
* 2ma loko en klasifiko pri helpanti (bazala fazo) (50 helpaji – KHL 2016/2017)
* [[Ora Kasko (KHL)|Ora Kasko]] (KHL 2016/2017)
* 2ma loko en klasifiko pri helpanti (11 helpaji – Mondala Championeso 2017)
* Maxim bona atakantulo di decembro 2018 (KHL 2018/2019)
* 2ma loko en klasifiko pri helpanti (bazala fazo) (48 helpaji – KHL 2018/2019)
* Maxim bona atakantulo di oktobro 2019 (KHL 2019/2020)
* 1ma loko en klasifiko pri helpanti (bazala fazo) (48 helpaji – KHL 2019/2020)
* 1ma loko en klasifiko &quot;kanadana&quot; (bazala fazo) (65 punti – KHL 2019/2020)
* 1ma loko en klasifiko pri helpanti (bazala fazo) (47 helpaji – KHL 2020/2021)
* 1ma loko en klasifiko &quot;kanadana&quot; (bazala fazo) (66 punti – KHL 2020/2021)
* [[Ora Kasko (KHL)|Ora Kasko]] (duesmafoye) (KHL 2020/2021)
* Maxim bona atakantulo di septembro 2021 (KHL 2021/2022)

{{DEFAULTSORT:Shipachyov, Vadim Alexandrovich Shipachyov}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]</text>
      <sha1>80844q2ax0l1q17mc9arkq5wi3vw6hw</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Nikolay Vladimirovich Yushmanov</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58174</id>
    <redirect title="Nikolai Vladimirovich Yushmanov" />
    <revision>
      <id>995151</id>
      <timestamp>2022-08-15T08:36:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Nikolay Vladimirovich Yushmanov]] a [[Nikolai Vladimirovich Yushmanov]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="47" xml:space="preserve">#ALIDIREKTI [[Nikolai Vladimirovich Yushmanov]]</text>
      <sha1>au22h2dsb18k7l70vnx9yyvf84klb56</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ora Kasko (homonimo)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58175</id>
    <redirect title="Ora kasko (homonimo)" />
    <revision>
      <id>995159</id>
      <timestamp>2022-08-15T10:19:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Ora Kasko (homonimo)]] a [[Ora kasko (homonimo)]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="36" xml:space="preserve">#ALIDIREKTI [[Ora kasko (homonimo)]]</text>
      <sha1>rt73j2vh2z8ow9zssy44xgdqgo0i84e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ora Kasko (KHL)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58176</id>
    <redirect title="Ora kasko (KHL)" />
    <revision>
      <id>995162</id>
      <timestamp>2022-08-15T10:20:07Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Ora Kasko (KHL)]] a [[Ora kasko (KHL)]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31" xml:space="preserve">#ALIDIREKTI [[Ora kasko (KHL)]]</text>
      <sha1>q6rp82cuvbmagqccvbfpf37thtouf7e</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ora Kasko (SHL)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58177</id>
    <redirect title="Ora kasko (SHL)" />
    <revision>
      <id>995167</id>
      <timestamp>2022-08-15T10:21:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Ora Kasko (SHL)]] a [[Ora kasko (SHL)]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="31" xml:space="preserve">#ALIDIREKTI [[Ora kasko (SHL)]]</text>
      <sha1>1m0mr7kqjaprefpmvgenuvkzcrr0zry</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ora Kasko (Liiga)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58178</id>
    <redirect title="Ora kasko (Liiga)" />
    <revision>
      <id>995169</id>
      <timestamp>2022-08-15T10:21:57Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Ora Kasko (Liiga)]] a [[Ora kasko (Liiga)]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="33" xml:space="preserve">#ALIDIREKTI [[Ora kasko (Liiga)]]</text>
      <sha1>8sdrjcghen8hw7i8ehou2gqeqxt6ymr</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ora Kasko (Chekiana Extraliga)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58179</id>
    <redirect title="Ora kasko (Chekiana Extraliga)" />
    <revision>
      <id>995172</id>
      <timestamp>2022-08-15T10:23:40Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>ThWiki1910 movis la pagino [[Ora Kasko (Chekiana Extraliga)]] a [[Ora kasko (Chekiana Extraliga)]]: ..</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="46" xml:space="preserve">#ALIDIREKTI [[Ora kasko (Chekiana Extraliga)]]</text>
      <sha1>lc5rvgl9joybhube1sq99czb1vxs205</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ilya Andreyevich Miheyev</title>
    <ns>0</ns>
    <id>58180</id>
    <revision>
      <id>995174</id>
      <timestamp>2022-08-15T10:50:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ThWiki1910</username>
        <id>31363</id>
      </contributor>
      <comment>.</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1405" xml:space="preserve">{{Biografio
| Nomo = {{PAGENAME}}
| Imajo = [[Arkivo:Ne havas libera imajo.svg|180px]]
| Shablono_lando = {{RUS}}
| Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]]
| Naskodio = [[10ma di oktobro]] [[1994]]
| Nask-urbo = [[Omsk]], [[Rusia]]
| Mort-dio =
| Mort-urbo =
}}
'''Ilya Andreyevich Miheyev''' (n. ye la [[10ma di oktobro]] [[1994]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|hokeisto sur glacio]] (atakantulo dextra).

== Kariero ==
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Omskiye yastrebi (2012-2015)
** {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Yermak Angarsk (2013-2014)
** {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Sokol Krasnoyarsk (2014-2015)
* {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Avangard Omsk (2015-2019)
** {{Standardo|Flag of Kazakhstan.svg|22}} Sarıarqa Qarağandı (2016)
* {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} Toronto Maple Leafs (2019-2022)
* {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} Vancouver Canucks (2022-)

Miheyev esis konkurencanto en Mondala Championeso 2018.

== Sukcesi ==
'''Klubala:'''
* Ora medalio di ligo MHL – Kupo di Harlamov: 2013 (Omskiye yastrebi)
* Kupo di Espero: 2014 (Avangard Omsk)
* Finalo di ligo KHL – Kupo di Gagarin: 2019 (Avangard Omsk)
* Arjenta medalio en Championeso di Rusia: 2019 (Avangard Omsk)

'''Personala:'''
* [[Ora kasko (KHL)|Ora kasko]] (KHL 2018/2019)

{{DEFAULTSORT:Miheyev, Ilya Andreyevich}}
[[Kategorio:Rusiana hokeisti]]
[[Kategorio:Omsk]]</text>
      <sha1>cmuj20tjub34j7x6oy9d6qlep451122</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>