Wikipedio iowiki https://io.wikipedia.org/wiki/Frontispico MediaWiki 1.39.0-wmf.25 first-letter Media Specala Debato Uzanto Uzanto Debato Wikipedio Wikipedio Debato Arkivo Arkivo Debato MediaWiki MediaWiki Debato Shablono Shablono Debato Helpo Helpo Debato Kategorio Kategorio Debato TimedText TimedText talk Modulo Modulo-Diskuto Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 1006 995749 970438 2022-08-21T14:52:21Z 158.169.150.14 /* Luxemburgia ed Ido */ wikitext text/x-wiki {{Landi | Nomo = Luxemburgia | Lokala_nomo = Großherzogtum Luxemburg<br />Grand-Duché de Luxembourg<br />Groussherzogtum Lëtzebuerg | Flago = Flag of Luxembourg.svg | Blazono = Coat_of_arms_of_Luxembourg.svg | Imajo_mapo = EU location LUX.png | Chefurbo = [[Luxemburg]] | Habitanti_chefurbo = {{formatnum:88586}} ([[2009]]) | Precipua_urbo = [[Luxemburg]] | Oficala_lingui = [[Franca linguo|Franca]], [[Germana linguo|Germana]], [[Luxemburgiana linguo|Luxemburgiana]] | Guvernerio = [[Monarkio]] | Nomo_listo_chefo_stato = Listo pri granda-duki di Luxemburgia | Titulo_chefo_stato = Granda-duko | Chefo_di_stato = [[Henrikus la 1ma di Luxemburgia]] | Nomo_listo_chefo_guverno= Listo pri chefministri di Luxemburgia | Titulo_chefo_guverno = Chefministro | chefo_guverno = [[Xavier Bettel]] | Surfaco = 2.586,4 | Rango_surfaco = 175 | Surfaco_aquo = neglijebla | Habitanti = {{formatnum:602005}}<ref>{{cite web |url=http://www.statistiques.public.lu/fr/actualites/population/population/2018/04/20180419/20180419.pdf |title=Population|date=19ma di aprilo 2018}}</ref> | Rango_habitanti = 170 | Yaro = 2018 | Denseso di habitantaro = 233,7 | Reto_kodexo = .lu | Nomo_himno = ''Ons Hémécht'' | Pekunio = [[Euro]] }} '''Luxemburgia''' esas lando jacanta an westal [[Europa]]. Ol havas kom vicini [[Germania]] este, [[Francia]] sude, e [[Belgia]] weste. La nomo di la lando venas del anciena Saxona vorti ''lytel'' e ''burh'' signifikante 'mikra urbo'. La dukio ''Luxembourg'' nomesis segun la urbo. '''Bazala fakti pri Luxemburgia.''' == Historio == {{PA|Historio di Luxemburgia}} En la nuna Luxemburgia trovesis restaji pri homala habitado de plu kam 35.000 yari ante nun. Tamen, l'unesma evidentajo pri civilizuro evas de [[Neolitiko]], o de la 5ma yarmilo aK. En [[963]], [[Frankonia]]na komto Siegfried aquiris kastelo ''Lucilinburhuc''. Cirkum ta kastelo gradope kreskis urbo. En [[1308]] Luxemburgiana komto Heinrich elektesis kom rejo di la [[Santa Romana imperio|Romana-Germana imperio]]. En [[1354]] la komtio Luxemburgia divenis dukio, ed en [[1477]] ol divenis parto de Habsburga posedaji. En [[1815]], pos ke [[Napoléon la 1ma]] vinkesis, Luxemburgia divenis federita stato en la nova [[Germana Uniono]], kreita pos finir la [[Santa Romana imperio]]. En [[1839]], pro l'unesma kontrato di [[London]] Luxemburgia dividesis en du parti. En [[1867]], tra la duesma kontrato di [[London]], Luxemburgia nedependanteskis stato, kondicione "eterna neutreso". En [[1890]], Luxemburgia recevis sua propra monarko ek la noblesodomo Nassau-Weilburg. De [[1914]] til [[1918]] dum l'[[unesma mondomilito]], Luxemburgia okupesis da [[Germana imperio]]. De [[1939]] til [[1944]] la lando itere okupesis, cafoye da [[nacional-socialista Germania]]. En [[1948]] Luxemburgia abandonis sua neutreso. Luxemburgia esis un ek la fondinti di [[Benelux]] (ekonomiala pakto kun [[Belgia]] e [[Nederlando]]) en [[1944]], e pose esis un ek la sis fondinti dil [[Komunitato Europana pri Karbono e Stalo]] en [[1951]], e pose del [[Europana Ekonomiala Komunitato]], embriono di la nuna [[Europana Uniono]]. En [[1999]], la lando eniris l'[[Eurozono]], ed adoptis l'[[Euro]] kom monetaro en 2002. == Politiko == [[Arkivo:Chamber_of_Deputies_of_Luxembourg.JPG|thumb|left|320px|Chambro di Deputati di Luxemburgia.]] Luxemburgia esas parlamentala [[monarkio]]. La [[chefo di stato]] esas la granda-duko. Pos la yaro 2000, [[Henrikus la 1ma di Luxemburgia]] esas la granda-duko di Luxemburgia. Il mariajis Maria Theresa. Formale, la granda-duko havas granda exekutiva legifala povo. La granda-duko nominas e desengajas la guvernerio. Lu promulgas la legi e havas la yuro por dissolvar la parlamento. Quankam lu nulatempe lu facis to. Fakte la granda-duko havas nur reprezentala funciono. La granda-duko e la guvernerio exercas [[exekutiva povo]]. La guvernerio konsistas ek la ministro-prezidanto ([[chefministro]]) e 14 ministri. La nuna guvernerio konsistas ek koalisuro inter la du maxim granda partisi: la kristdemokrata partiso Sociala Populala Partiso Kristana (CSV) e la socialdemokrata Luxemburgiana Socialista Labor Partiso (LSAP). La [[parlamento]] havas unika chambro kun 60 membri. La parlamento elektesas omna 5 yari. En la nuna parlamento, qua elektesis en la yaro 2009, esas 6 politikala partisi. Lua [[konstituco]] adoptesis en [[1868]]. == Geografio == [[Arkivo:Luxembourg-CIA WFB Map.png|thumb|280px|Mapo di Luxemburgia kun lua precipua urbi.]] [[Arkivo:Vue_op_Alschent-001.JPG|thumb|320px|left|Tipala peizajo proxim Alscheid.]] Luxemburgia esas un ek la min granda landi de [[Europa]], ed ol esas la 167ma maxim granda de 194 nedependanta stati de la mondo. Lua teritorio esas longa de 82 km denorde til sude, e 57 km de este til weste. Lua tota [[surfaco]] esas min granda kam olta di [[Rhode Island]]. Norde, existas monteti e kolini, qui apartenas a la regiono [[Ardeni]]. Ibe jacas la maxim alta monto di la lando, Kneiff, kun 560 metri de [[altitudo]]. Altra monti qui superiras 550 metri di altitudo esas Buurgplaatz (559 metri) e Napoléonsgaard (554 metri). La lando havas temperema klimato kun oceanal influo ed intensa [[pluvo-quanto]] dum fino di [[somero]]. La lando subdividesas en [[listo di komoni en Luxemburgia|118 komoni]]. == Ekonomio == {{PA|Ekonomio di Luxemburgia}} == Demografio == [[Arkivo:Luxembourg_single_age_population_pyramid_2020.png|thumb|280px|Demografiala piramido di Luxemburgia, 2020.]] [[Arkivo:Church Saints Cosmas and Damian 2.JPG|thumb|left|320px|Katolika kirko dil Santi Kosmo e Damian, en Clervaux.]] Segun statistiki de ''The World Factbook'' por julio 2021, Luxemburgia havis {{formatnum:639589}} habitanti.<ref name=CIA/> La maxim multa (51,1%) esas Luxemburgiani. Portugalani esis 15,7%, Franci esis 7,5%, Italiani esis 3,6%, Belgi esis 3,3%, Germani esis 2,1%, Hispani esis 1,1%, Britaniani esis 1%, e 14,6% esis de altra nacionanesi od etnii.<ref name=CIA/> L'oficala linguo di la lando esas [[Luxemburgiana linguo|Luxemburgiana]], parolata kom matrala linguo da 55,8%. Portugalana parolesas kom matrala linguo da 15,7%, [[Franca linguo|Franca]] (anke oficala, ed uzata en legifala akti) da 12,1%, [[Germana linguo|Germana]] (anke oficala, uzata en judiciala akti) da 3,1%, [[Italiana linguo|Italiana]] da 2,9%, [[Angla linguo|Angla]] da 2,1%, e 8,4% parolis altra lingui segun statistiki por 2011.<ref name=CIA/> La [[religio]] kun maxim granda nombro di adepti esas [[kristanismo]], dominacante katoliki: 70,4%. Mohamedani esis 2,3%, altri (inkluzite Budisti, pagani, Hindui e Judi) esis 0,5%, e 26,8% ne havis religio, segun dati de 2010.<ref name=CIA>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/luxembourg/#people-and-society|title=Luxembourg - The World Factbook|publisher=CIA|accessdate=14ma di junio 2021}}</ref> == Kulturo == La [[Luxemburgiana linguo]] apartenas a westala grupo di la [[Germana lingui]] ed ol divenis oficala linguo en 1984. L'altra oficala lingui esas la [[Franca linguo|Franca]] e la [[Germana linguo|Germana]]. Dum la yaro 2003 l'unesma propra Luxemburgiana [[universitato]] fondesis en la chef-urbo [[Luxemburg]]. En la yaro [[2007]], l'urbo [[Luxemburg]] esis la kulturala chef-urbo di Europa. === Sporto === La maxim populara [[sporto]] en Luxemburgia esas [[futbalo]], ma la Luxemburgiana futbalisti esas internacione sen granda sucesi. La maxim granda sucesi en la sporto havis Luxemburgia en la [[biciklismo]]. Luxemburgiana biciklisti ganis ja quarfoye la [[Tour de France]]. En la yaro [[2011]] la Luxemburgiana fratuli [[Andy Schleck]] e [[Fränk Schleck]] finigis la Tour de France ye la duesma e triesma rango. === Luxemburgia ed Ido === Luxemburgia pleis importanta rolo en la historio di [[Ido]]. Ja kinfoye eventis en ca lando granda internaciona [[Ido-renkontri]] e konferi: * [[1924]] La quaresma Ido-kongreso en [[Luxemburg]] de 9esma til 11esma di agosto. * [[1933]] La dekesma Ido-kongreso en [[Mondorf]] de 29esma di julio til unesma di agosto. * [[1957]] La internaciona Ido-renkontro en [[Luxemburg]] de 29esma til 31esma di agosto. * [[1970]] La Ido-konfero internaciona en [[Luxemburg]] de 28esma til 31esma di julio. * [[2011]] La internaciona Ido-renkontro en [[Echternach]] 13esma til 17esma di agosto. En la yaro [[1907]] pos la tale-dicita [[Ido-skismo]] en la [[Esperanto]]-movado la tota Luxemburgiana Esperanto-asocio transferis ad Ido. Longa yari Esperanto ne havis pro to oficala organizuro en Luxemburgia. En Luxemburgia habitis kelka tre eminenta Idisti en la komenco di la Ido-movado. La [[Kompleta Gramatiko Detaloza]] da [[Louis de Beaufront]] publigikesis en [[Esch-sur-Alzette]] per la editerio da Luxemburgian idisto [[Heny Meyer-Heucke]] en la yaro [[1925]]. == Cetera aferi == {{Commons|Kategorio:Luxembourg|Luxemburgia}} * [http://www.gouvernement.lu/ Guvernerio di Luxemburgia] (en Franca linguo). * [http://www.luxembourg.public.lu/fr/ Luxemburgia] oficala pagino di la lando. * [http://www.ont.lu/ Kontoro di Turismo di Luxemburgia] (en Franca, Germana, Nederlandana ed Angla lingui). * [http://www.radioluxembourg.co.uk/ Radio Luxembourg] (en Angla). == Referi == {{reflist}} {{Template:EU-stati}} {{Stati en Europa}} [[Kategorio:Luxemburgia| ]] tpniv2zql2mjp58cdcru4bukn1nt7s8 995751 995749 2022-08-21T14:56:31Z 158.169.150.14 /* Luxemburgia ed Ido */ wikitext text/x-wiki {{Landi | Nomo = Luxemburgia | Lokala_nomo = Großherzogtum Luxemburg<br />Grand-Duché de Luxembourg<br />Groussherzogtum Lëtzebuerg | Flago = Flag of Luxembourg.svg | Blazono = Coat_of_arms_of_Luxembourg.svg | Imajo_mapo = EU location LUX.png | Chefurbo = [[Luxemburg]] | Habitanti_chefurbo = {{formatnum:88586}} ([[2009]]) | Precipua_urbo = [[Luxemburg]] | Oficala_lingui = [[Franca linguo|Franca]], [[Germana linguo|Germana]], [[Luxemburgiana linguo|Luxemburgiana]] | Guvernerio = [[Monarkio]] | Nomo_listo_chefo_stato = Listo pri granda-duki di Luxemburgia | Titulo_chefo_stato = Granda-duko | Chefo_di_stato = [[Henrikus la 1ma di Luxemburgia]] | Nomo_listo_chefo_guverno= Listo pri chefministri di Luxemburgia | Titulo_chefo_guverno = Chefministro | chefo_guverno = [[Xavier Bettel]] | Surfaco = 2.586,4 | Rango_surfaco = 175 | Surfaco_aquo = neglijebla | Habitanti = {{formatnum:602005}}<ref>{{cite web |url=http://www.statistiques.public.lu/fr/actualites/population/population/2018/04/20180419/20180419.pdf |title=Population|date=19ma di aprilo 2018}}</ref> | Rango_habitanti = 170 | Yaro = 2018 | Denseso di habitantaro = 233,7 | Reto_kodexo = .lu | Nomo_himno = ''Ons Hémécht'' | Pekunio = [[Euro]] }} '''Luxemburgia''' esas lando jacanta an westal [[Europa]]. Ol havas kom vicini [[Germania]] este, [[Francia]] sude, e [[Belgia]] weste. La nomo di la lando venas del anciena Saxona vorti ''lytel'' e ''burh'' signifikante 'mikra urbo'. La dukio ''Luxembourg'' nomesis segun la urbo. '''Bazala fakti pri Luxemburgia.''' == Historio == {{PA|Historio di Luxemburgia}} En la nuna Luxemburgia trovesis restaji pri homala habitado de plu kam 35.000 yari ante nun. Tamen, l'unesma evidentajo pri civilizuro evas de [[Neolitiko]], o de la 5ma yarmilo aK. En [[963]], [[Frankonia]]na komto Siegfried aquiris kastelo ''Lucilinburhuc''. Cirkum ta kastelo gradope kreskis urbo. En [[1308]] Luxemburgiana komto Heinrich elektesis kom rejo di la [[Santa Romana imperio|Romana-Germana imperio]]. En [[1354]] la komtio Luxemburgia divenis dukio, ed en [[1477]] ol divenis parto de Habsburga posedaji. En [[1815]], pos ke [[Napoléon la 1ma]] vinkesis, Luxemburgia divenis federita stato en la nova [[Germana Uniono]], kreita pos finir la [[Santa Romana imperio]]. En [[1839]], pro l'unesma kontrato di [[London]] Luxemburgia dividesis en du parti. En [[1867]], tra la duesma kontrato di [[London]], Luxemburgia nedependanteskis stato, kondicione "eterna neutreso". En [[1890]], Luxemburgia recevis sua propra monarko ek la noblesodomo Nassau-Weilburg. De [[1914]] til [[1918]] dum l'[[unesma mondomilito]], Luxemburgia okupesis da [[Germana imperio]]. De [[1939]] til [[1944]] la lando itere okupesis, cafoye da [[nacional-socialista Germania]]. En [[1948]] Luxemburgia abandonis sua neutreso. Luxemburgia esis un ek la fondinti di [[Benelux]] (ekonomiala pakto kun [[Belgia]] e [[Nederlando]]) en [[1944]], e pose esis un ek la sis fondinti dil [[Komunitato Europana pri Karbono e Stalo]] en [[1951]], e pose del [[Europana Ekonomiala Komunitato]], embriono di la nuna [[Europana Uniono]]. En [[1999]], la lando eniris l'[[Eurozono]], ed adoptis l'[[Euro]] kom monetaro en 2002. == Politiko == [[Arkivo:Chamber_of_Deputies_of_Luxembourg.JPG|thumb|left|320px|Chambro di Deputati di Luxemburgia.]] Luxemburgia esas parlamentala [[monarkio]]. La [[chefo di stato]] esas la granda-duko. Pos la yaro 2000, [[Henrikus la 1ma di Luxemburgia]] esas la granda-duko di Luxemburgia. Il mariajis Maria Theresa. Formale, la granda-duko havas granda exekutiva legifala povo. La granda-duko nominas e desengajas la guvernerio. Lu promulgas la legi e havas la yuro por dissolvar la parlamento. Quankam lu nulatempe lu facis to. Fakte la granda-duko havas nur reprezentala funciono. La granda-duko e la guvernerio exercas [[exekutiva povo]]. La guvernerio konsistas ek la ministro-prezidanto ([[chefministro]]) e 14 ministri. La nuna guvernerio konsistas ek koalisuro inter la du maxim granda partisi: la kristdemokrata partiso Sociala Populala Partiso Kristana (CSV) e la socialdemokrata Luxemburgiana Socialista Labor Partiso (LSAP). La [[parlamento]] havas unika chambro kun 60 membri. La parlamento elektesas omna 5 yari. En la nuna parlamento, qua elektesis en la yaro 2009, esas 6 politikala partisi. Lua [[konstituco]] adoptesis en [[1868]]. == Geografio == [[Arkivo:Luxembourg-CIA WFB Map.png|thumb|280px|Mapo di Luxemburgia kun lua precipua urbi.]] [[Arkivo:Vue_op_Alschent-001.JPG|thumb|320px|left|Tipala peizajo proxim Alscheid.]] Luxemburgia esas un ek la min granda landi de [[Europa]], ed ol esas la 167ma maxim granda de 194 nedependanta stati de la mondo. Lua teritorio esas longa de 82 km denorde til sude, e 57 km de este til weste. Lua tota [[surfaco]] esas min granda kam olta di [[Rhode Island]]. Norde, existas monteti e kolini, qui apartenas a la regiono [[Ardeni]]. Ibe jacas la maxim alta monto di la lando, Kneiff, kun 560 metri de [[altitudo]]. Altra monti qui superiras 550 metri di altitudo esas Buurgplaatz (559 metri) e Napoléonsgaard (554 metri). La lando havas temperema klimato kun oceanal influo ed intensa [[pluvo-quanto]] dum fino di [[somero]]. La lando subdividesas en [[listo di komoni en Luxemburgia|118 komoni]]. == Ekonomio == {{PA|Ekonomio di Luxemburgia}} == Demografio == [[Arkivo:Luxembourg_single_age_population_pyramid_2020.png|thumb|280px|Demografiala piramido di Luxemburgia, 2020.]] [[Arkivo:Church Saints Cosmas and Damian 2.JPG|thumb|left|320px|Katolika kirko dil Santi Kosmo e Damian, en Clervaux.]] Segun statistiki de ''The World Factbook'' por julio 2021, Luxemburgia havis {{formatnum:639589}} habitanti.<ref name=CIA/> La maxim multa (51,1%) esas Luxemburgiani. Portugalani esis 15,7%, Franci esis 7,5%, Italiani esis 3,6%, Belgi esis 3,3%, Germani esis 2,1%, Hispani esis 1,1%, Britaniani esis 1%, e 14,6% esis de altra nacionanesi od etnii.<ref name=CIA/> L'oficala linguo di la lando esas [[Luxemburgiana linguo|Luxemburgiana]], parolata kom matrala linguo da 55,8%. Portugalana parolesas kom matrala linguo da 15,7%, [[Franca linguo|Franca]] (anke oficala, ed uzata en legifala akti) da 12,1%, [[Germana linguo|Germana]] (anke oficala, uzata en judiciala akti) da 3,1%, [[Italiana linguo|Italiana]] da 2,9%, [[Angla linguo|Angla]] da 2,1%, e 8,4% parolis altra lingui segun statistiki por 2011.<ref name=CIA/> La [[religio]] kun maxim granda nombro di adepti esas [[kristanismo]], dominacante katoliki: 70,4%. Mohamedani esis 2,3%, altri (inkluzite Budisti, pagani, Hindui e Judi) esis 0,5%, e 26,8% ne havis religio, segun dati de 2010.<ref name=CIA>{{Cite web|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/luxembourg/#people-and-society|title=Luxembourg - The World Factbook|publisher=CIA|accessdate=14ma di junio 2021}}</ref> == Kulturo == La [[Luxemburgiana linguo]] apartenas a westala grupo di la [[Germana lingui]] ed ol divenis oficala linguo en 1984. L'altra oficala lingui esas la [[Franca linguo|Franca]] e la [[Germana linguo|Germana]]. Dum la yaro 2003 l'unesma propra Luxemburgiana [[universitato]] fondesis en la chef-urbo [[Luxemburg]]. En la yaro [[2007]], l'urbo [[Luxemburg]] esis la kulturala chef-urbo di Europa. === Sporto === La maxim populara [[sporto]] en Luxemburgia esas [[futbalo]], ma la Luxemburgiana futbalisti esas internacione sen granda sucesi. La maxim granda sucesi en la sporto havis Luxemburgia en la [[biciklismo]]. Luxemburgiana biciklisti ganis ja quarfoye la [[Tour de France]]. En la yaro [[2011]] la Luxemburgiana fratuli [[Andy Schleck]] e [[Fränk Schleck]] finigis la Tour de France ye la duesma e triesma rango. === Luxemburgia ed Ido === Luxemburgia pleis importanta rolo en la historio di [[Ido]]. Ja kinfoye eventis en ca lando granda internaciona [[Ido-renkontri]] e konferi: * [[1924]] La quaresma Ido-kongreso en [[Luxemburg]] de 9esma til 11esma di agosto. * [[1933]] La dekesma Ido-kongreso en [[Mondorf]] de 29esma di julio til unesma di agosto. * [[1957]] La internaciona Ido-renkontro en [[Luxemburg]] de 29esma til 31esma di agosto. * [[1970]] La Ido-konfero internaciona en [[Luxemburg]] de 28esma til 31esma di julio. * [[2011]] La internaciona Ido-renkontro en [[Echternach]] 13esma til 17esma di agosto. En la yaro [[1907]] pos la tale-dicita [[Ido-skismo]] en la [[Esperanto]]-movado la tota Luxemburgiana Esperanto-asocio transferis ad Ido. Longa yari Esperanto ne havis pro to oficala organizuro en Luxemburgia. En Luxemburgia habitis kelka tre eminenta Idisti en la komenco di la Ido-movado. La [[Kompleta Gramatiko Detaloza]] da [[Louis de Beaufront]] publigikesis en [[Esch-sur-Alzette]] per la editerio da Luxemburgian idisto [[Henri Meyer-Heucke]] en la yaro [[1925]]. == Cetera aferi == {{Commons|Kategorio:Luxembourg|Luxemburgia}} * [http://www.gouvernement.lu/ Guvernerio di Luxemburgia] (en Franca linguo). * [http://www.luxembourg.public.lu/fr/ Luxemburgia] oficala pagino di la lando. * [http://www.ont.lu/ Kontoro di Turismo di Luxemburgia] (en Franca, Germana, Nederlandana ed Angla lingui). * [http://www.radioluxembourg.co.uk/ Radio Luxembourg] (en Angla). == Referi == {{reflist}} {{Template:EU-stati}} {{Stati en Europa}} [[Kategorio:Luxemburgia| ]] g83g82qkco2zid6719z5s2wm0q1r1mr 0 1032 995827 995533 2022-08-21T22:36:23Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1985''' (MCMLXXXV per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[mardio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 985ma yaro di la duesma yarmilo, la 85ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 6ma yaro di la [[yari 1980a]]. == Eventi == === [[Mondo]] === * [[1ma di januaro]] - On komencas uzar DNS-nomo-servo che [[Interreto]]. * [[23ma di junio]] - [[Boeing 747]] de ''Air India'' explozas super [[Atlantiko]] e produktas 329 morti. * [[19ma di novembro]] - En [[Genève]] [[Ronald Reagan]] e [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] renkontras unesmafoye. === [[Europa]] === * [[19ma di februaro]] - Aviono [[Boeing 727]] de Iberia kolizionas kontre monto Oiz, en [[Hispania]], e produktas 148 morti. * [[11ma di marto]] - [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] divenas chefo di [[Sovietia]]. * [[22ma di marto]] - En [[Wien]], internaciona konkordo pri la gardo dil [[ozono]]-strato signatesas; ol pose ratifikesos da 196 stati. Ca konkordo establisesis ye la konfero en Wien di ta yaro, qua eventis pos la deskovro di truo en la ozono-strato ye la suda polo; la truo esis kauzo di augmento di ultreviolea radiado atinganta [[Antarktika]]. Pro la konkordo, la produkto di ozono-diminutanta substanci diminutesos. * [[9ma di aprilo]] - Che Karolina kliniko en [[Stockholm]] igesas en [[Europa]] l'unesma transplantaco di [[artificala kordio]]. * [[23ma di aprilo|23]] til [[24ma di aprilo]] - [[Erich Honecker]], chefo di [[Est-Germania]], vizitas [[Roma]]. * [[11ma di mayo]] - Fairo che la [[futbalo|futbalo-stadio]] dil klubo ''Bradford City A.F.C.'' en Bradford, [[West Yorkshire]], [[Anglia]], produktas 56 morti e cirkume 256 plusa homi vundita.<ref>{{extera ligilo |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/11/newsid_2523000/2523561.stm|titulo=1985: Fans killed in Bradford stadium fire|editero=BBC|vidita ye=11ma di oktobro 2018}}</ref> * De la [[3ma di agosto|3ma]] til la [[8ma agosto]] - Eventas [[Ido-konfero 1985|Ido-konfero]] en [[Antwerpen]], [[Belgia]]. * [[13ma di agosto]] - Eventas en [[London]] l'unesma transplantaco di [[kordio]] e [[pulmono]] de la historio.<ref>{{Extera ligilo|url= http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/13/newsid_2495000/2495213.stm|titulo=1985: Heart-lung transplant makes history|vidita ye=31ma di julio 2016|editero=BBC}}</ref> * [[7ma di oktobro]] - [[Palestina]]ni kaptas pasajero-navo ''Achille Lauro''. * [[10ma di oktobro]] - Milital aeroplani de Usana navaro forsas Egiptian aeroplano kun kaptisti di ''Achille Lauro'' decendar aden militistala bazo di Sigonella, [[Sicilia]]. * [[23ma di novembro]] - L'[[aeroplano]] di EgyptAir kaptesas inter [[Athina]] e [[Kairo]] e decendas en [[Malta]]. Ibe Egiptiana soldati atakas l'aeroplano, e 60 homi perisas. * [[27ma di decembro]] - [[Palestina]]na kombateri mortigas 20 homi en l'aeroportui di [[Roma]] e [[Wien]]. === [[Azia]] === * [[14ma di januaro]] - [[Israel]] decidas pokope retretar ek [[Libano]]. * 14ma di januaro - [[Hun Sen]] divenas chefministro di [[Kambodja]]. * [[16ma di februaro]] - [[Hezbollah]] fondesas. * [[8ma di marto]] - Automobilo plenigita per bombi explozas en [[Beirut]], [[Libano]] e produktas 45 morti e 175 plusa homi vundita.<ref>{{extera ligilo|titulo=1985: Beirut car bomb kills dozens |editero=BBC |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/8/newsid_2516000/2516407.stm|vidita ye=5ma di oktobro 2018}}</ref> * [[25ma di mayo]] - En [[Bangladesh]] tropikala [[ciklono]] produktas 10.000 morti. * [[9ma di junio]] - [[Thomas Sutherland]] kidnapesas en [[Libano]]. Il divenos libera en [[1991]]. * [[12ma di agosto]] - [[Aviono]] [[Boeing 747]] de [[Japan Airlines]] kolizionas kontre du protuberanci de la monto Takamagahara, an la [[prefektio Gunma]], [[Japonia]]. Omna 15 membri de la kruo e 505 ek la 509 vehanti perisas. === [[Afrika]] === * En [[Etiopia]] la famino duras. * [[West-Sahara]] aceptesas kom membro dil [[Afrikana Uniono]]. [[Maroko]] demisionas de l'organizuro protestigante l'acepteso. === [[Nord-Amerika]] === * [[31ma di mayo]] - 41 [[tornado|tornadi]] frapas [[Ohio]], [[Pensilvania]], [[Nova-York]] ed [[Ontario]], e produktas 76 morti. * [[20ma di julio]] - Hispana navo ''[[Nuestra Señora de Atocha]]'' deskovresas an rivo di [[Florida]]. La navo sinkis en [[1622]] kun oro ed arjento (valoro en 1985 esis 400 milion US-dolari). * [[1ma di septembro]] - Usana-Franca expediciono deskovras ''[[Titanic]]'' en lito di [[Atlantiko]]. * [[19ma di septembro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 8.0 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Mexikia]] e produktas granda destrukto e {{formatnum:9500}} morti. * [[15ma di novembro]] - Teroristo [[Unabomber]] explozas bombo che [[universitato]] di [[Michigan]]. === [[Sud-Amerika]] === * [[1ma di marto]] - Restauro di la [[demokratio]] en [[Uruguay]]. * [[3ma di marto]] - [[Ter-tremo]] frapas la regiono [[Valparaíso]], [[Chili]], e produktas 177 morti. * [[6ma di marto]] - [[Tancredo Neves]] nedirete elektesas prezidanto di [[Brazilia]] da Braziliana nacionala kongreso, kun 480 voti favoroza, kontre 180 voti por Paulo Maluf, lua opozanto. * [[14ma di marto]] - [[Tancredo Neves]] enternesas en [[hospitalo]] 1 dio ante la asumar povo en [[Brazilia]]. Lua vice-prezidanto, José Sarney, asumos la sequanta dio. * [[15ma di marto]] - [[José Sarney]], unesma civila prezidanto di [[Brazilia]] pos [[1964]], asumas povo. * [[6ma di junio]] - La tombeyo di [[Josef Mengele]] apertesas en [[Embu das Artes]], [[Brazilia]]. Il dronabis su en plajo che la litoro dil [[Sao Paulo (stato)|stato São Paulo]] en [[1979]], e sepultabis sub la falsa nomo "Wolfgang Gerhard". * [[20ma di julio]] - Hispana navo ''[[Nuestra Señora de Atocha]]'' deskovresas an rivo di [[Florida]]. La navo sinkesis en [[1622]] kun oro ed arjento (valoro en 1985 esis 400 milion US-dolari). * [[28ma di julio]] - [[Alan García]] asumas la povo en [[Peru]] pos elekto. * [[6ma di novembro]] - En [[Bogotá]], [[Kolumbia]], sinistra partisani okupas la yuro-domo, e 115 homi mortigesas dum la siejo. * [[13ma di novembro]] - [[Volkano]] ''[[Nevado del Ruiz]]'' eruptas en [[Kolumbia]], e produktas {{formatnum:25000}} morti. === [[Oceania]] === * [[4ma di februaro]] - [[Nova-Zelando]] abandonas organizuro [[ANZUS]]. * [[10ma di julio]] - Navo ''Rainbow Warrior'', del organizuro prezervanta naturo [[Greenpeace]] igesas sinkar en portuo di [[Auckland]], [[Nova Zelando]]. Pose revelesas ke l'explozo igesis da inquestanta servo di [[Francia]]. * [[6ma di agosto]] - Kontrato di Rarotonga, signatita da [[Usa]], [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] kreas zono libera de nuklear armi. Ol ratifikesos erste en [[1996]]. * [[26ma di oktobro]] - La proprieto di Uluru ("Ayer's Rock"), granda petra saliajo en la mezo di [[Australia]], donesas da la guvernerio di Australia a la lokala Pitjantjatjara-indijeni. Kondiciono esis ke le Anangu, la tradicionala proprietanti di Uluru, lugus ol a la agenterio por nacionala parki e sovaja animali dum periodo di 99 yari, e ke ol esus kune administrata. == Naski == [[Arkivo:Lewis Hamilton Silverstone 2018.jpg|thumb|130px|[[Lewis Hamilton]]]] * [[7ma di januaro]] - [[Lewis Hamilton]], Britanian automobilisto * [[23ma di januaro]] - [[Doutzen Kroes]], Nederlandana manekino * [[5ma di februaro]] - [[Cristiano Ronaldo]], Portugalana futbalistulo * [[22ma di februaro]] - [[Larissa Riquelme]], Paraguayana manekino * [[23ma di februaro]] - [[Emily Cox]], Austriana-Britanian aktoro * [[24ma di februaro]] - [[William Vitved Kvist]], Dana futbalisto * [[28ma di februaro]] - [[Jelena Janković]], Serbiana tenisisto * [[15ma di marto]] - [[Eva Amurri]], Usan aktorino * [[28ma di marto]] - [[Stan Wawrinka]], Suisa tenisisto * [[16ma di aprilo]] - [[Andreas Granqvist]], Sueda futbalisto [[Arkivo:Chris Paul dribbling 20131118 Clippers v Grizzles.jpg|thumb|130px|[[Chris Paul]]]] * [[6ma di mayo]] - [[Chris Paul]], Usana basketbalisto * [[7ma di mayo]] - [[Mihail Borisovich Ignatyev|Mihail Ignatyev]], Rusiana ciklisto * [[17ma di mayo]] - [[Greg Van Avermaet]], Belga biciklisto * [[29ma di mayo]] - [[Hernanes]], Braziliana futbalisto * [[4ma di junio]] - [[Bar Refaeli]], Israelana manekinino * [[19ma di junio]] - [[Dubravka Ostojić]], Kroatiana cinem-aktorino * [[21ma di junio]] - [[Lana Del Rey]], Usana kantistino<ref>{{extera ligilo|autoro=Brian Hiatt |titulo=18 Things You Learn After Two Long Days With Lana Del Rey |url=http://www.rollingstone.com/music/news/18-things-you-learn-after-two-long-days-with-lana-del-rey-20140724|vidita ye=24ma di julio 2014|date=24ma di julio 2014 |editero=Rolling Stone|idiomo={{en}}}}</ref> * [[26ma di junio]] - [[Katrin Heß]], Germana aktorino * [[30ma di junio]] - [[Michael Phelps]], Usana natistulo * 30ma di junio - [[Ksenija Pajić]], Serbian aktorino * [[10ma di julio]] - [[Mario Gómez]], Germana futbalisto * [[19ma di julio]] - [[LaMarcus Aldridge]], Usana basketbalisto [[Arkivo:Zaksaite Salomeja.jpg|130px|thumb|[[Salomėja Zaksaitė]]]] * [[25ma di julio]] - [[Salomėja Zaksaitė]], Lituana shakoludistino * [[9ma di agosto]] - [[Anna Kendrick]], Usana cinem-aktoro e kantisto * [[12ma di agosto]] - [[Osmany Juantorena]], Kubana volebalisto * [[17ma di agosto]] - [[Yū Aoi]], Japonian aktoro * [[30ma di agosto]] - [[Leisel Jones]], Australiana natisto * 30ma di agosto - [[Tianna Bartoletta]], Usan atletino * [[3ma di septembro]] - [[Tatyana Nikolayevna Kotova|Tatyana Kotova]], Rusa manekino e kantisto * [[9ma di septembro]] - [[Luka Modrić]], Kroata futbalisto * [[17ma di septembro]] - [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]], Rusiana hokeisto * [[6ma di oktobro]] - [[Pepa Rus]], Hispan aktoro * [[8ma di oktobro]] - [[Bruno Mars]], Usana kantisto * [[11ma di oktobro]] - [[Michelle Trachtenberg]], Usan aktorino * [[23ma di oktobro]] - [[Masiela Lusha]], Usana skriptisto ed aktoro * [[3ma di decembro]] - [[László Cseh]], Hungara natisto * [[8ma di decembro]] - [[Dwight Howard]], Usana basketbalisto == Morti == * [[13ma di januaro]] - [[Adam Marczyński]], Polona piktisto (n. 1908) * [[19ma di januaro]] - [[Eric Voegelin]], Germana sociologo (n. 1901) * [[3ma di februaro]] - [[Frank Oppenheimer]], Usana fizikisto (n. 1912) * [[20ma di februaro]] - [[Veselko Tenžera]], Kroata skriptisto (n. 1942) [[Arkivo:TjallingKoopmans1967.jpg|thumb|130px|[[Tjalling Koopmans]]]] * [[26ma di februaro]] - [[Tjalling Koopmans]], Nederlandan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1910) * [[10ma di marto]] - [[Konstantin Ustinovich Chernenko|Konstantin Chernenko]]], Sovietiana politikisto (n. 1911) * [[24ma di mayo]] - [[Raoul Ubac]], Franca piktisto, skultisto e fotografisto (n. 1910) * [[28ma di marto]] - [[Marc Chagall]], Rusa piktisto (n. 1887) * [[6ma di aprilo]] - [[Gene Davis (piktisto)|Gene Davis]], Usana piktisto (n. 1920) * [[10ma di aprilo]] - [[Alfredo Duhalde Vásquez]], provizora prezidanto di Chili (n. 1898) * [[11ma di aprilo]] - [[Enver Hoxha]], Albaniana diktatoro (n. 1908) * [[21ma di aprilo]] - [[Tancredo Neves]], Braziliana elektita prezidanto (n. 1910) * [[12ma di mayo]] - [[Jean Dubuffet]], Franca piktisto (n. 1901) * [[18ma di mayo]] - [[Penn Nouth]], chefministro di Kambodja (n. 1906) * [[19ma di mayo]] - [[Tapio Wirkkala]], Finlandan akademiano, desegnisto (n. 1915) * [[19ma di junio]] - [[Ilka Gedő]], Hungara piktisto (n. 1921) * [[21ma di junio]] - [[Tage Erlander]], Sueda politikisto, ex-chefministro (n. 1901) [[Arkivo:Jan_de_Quay_1962.jpg|thumb|130px|[[Jan de Quay]]]] * [[4ma di julio]] - [[Jan de Quay]], chefministro di Nederlando (n. 1901) * [[8ma di julio]] - [[Simon Kuznets]], Rusa-Usana ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1901) * [[9ma di julio]] - Granda-dukino [[Charlotte di Luxemburgia]] (n. 1896) * [[16ma di julio]] - [[Heinrich Böll]], Germana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1917) * [[27ma di julio]] - [[Michel Audiard]], Franca filmifisto ed skriptisto por cinemo (n. 1920) * [[6ma di agosto]] - [[Forbes Burnham]], prezidanto di Guyana (n. 1923) * 6ma di agosto - [[Ramón Ernesto Cruz Uclés]], prezidanto di Honduras (n. 1903) * [[31ma di agosto]] - [[Frank Macfarlane Burnet]], Australiana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1899) * [[6ma di septembro]] - [[Rodney Robert Porter]], Angliana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1917) * [[8ma di septembro]] - [[John Franklin Enders]], Usana ciencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1887) * [[9ma di septembro]] - [[Paul John Flory]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1910) * [[13ma di septembro]] - Generalo [[Augusto Hamann Rademaker Grünewald]], membro dil uniono di militisti qua guvernis Brazilia en 1969 (n. 1905) [[Arkivo:Italo-Calvino.jpg|thumb|130px|[[Italo Calvino]]]] * [[19ma di septembro]] - [[Italo Calvino]], Italiana skriptisto (n. 1923) * [[22ma di septembro]] - [[Manuel José Leonardo Arce Leal]], Guatemalana skriptisto (n. 1935) * [[30ma di septembro]] - [[Simone Signoret]], Franc aktorino (n. 1921) * [[2ma di oktobro]] - [[Rock Hudson]], Usan aktoro (n. 1925) * [[5ma di oktobro]] - [[Abdus Sattar]], prezidanto di Bangladesh (n. 1906) * [[9ma di oktobro]] - [[Emílio Garrastazu Médici]], prezidanto di Brazilia (n. 1905) * [[10ma di oktobro]] - [[Yul Brynner]], Usan aktoro (n. 1920) * 10ma di oktobro - [[Orson Welles]], Usana filmifisto (n. 1915) * [[5ma di novembro]] - [[Spencer W. Kimball]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1895) * [[17ma di novembro]] - [[Avgust Černigoj]], Slovena-Yugoslaviana piktisto (n. 1898) * 17ma di novembro - [[Lon Nol]], militisto e politikisto di Kambodja (n. 1913) [[Arkivo:BigJoeTurnerLampPhotosCigarette.jpg|thumb|130px|[[Big Joe Turner]]]] * [[24ma di novembro]] - [[Big Joe Turner]], Usana ''blues''-kantisto (n. 1911) * [[12ma di decembro]] - [[Ian Stewart]], Britaniana pianisto (n. 1938) * 12ma di decembro - [[Anne Baxter]], Usan aktorino (n. 1923) * [[15ma di decembro]] - [[Seewoosagur Ramgoolam]], chefministro di Maurico (n. 1900) * [[26ma di decembro]] - [[Dian Fossey]], Usana biologino (n. 1932) * [[31ma di decembro]] - [[Ricky Nelson]], Usana kantisto (n. 1940) * [[Charles Sebree]], Usana piktisto (n. 1914) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Klaus von Klitzing]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Herbert A. Hauptman]], [[Jerome Karle]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Michael S. Brown]], [[Joseph L. Goldstein]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Claude Simon]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Internaciona Asociuro di Mediki por Prevento di Nukleara Milito]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Franco Modigliani]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1980a]] imrwccb0hx7c8cdz0sfvxpie65m3p5p 995828 995827 2022-08-21T22:37:47Z ThWiki1910 31363 /* Morti */ wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1985''' (MCMLXXXV per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[mardio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 985ma yaro di la duesma yarmilo, la 85ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 6ma yaro di la [[yari 1980a]]. == Eventi == === [[Mondo]] === * [[1ma di januaro]] - On komencas uzar DNS-nomo-servo che [[Interreto]]. * [[23ma di junio]] - [[Boeing 747]] de ''Air India'' explozas super [[Atlantiko]] e produktas 329 morti. * [[19ma di novembro]] - En [[Genève]] [[Ronald Reagan]] e [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] renkontras unesmafoye. === [[Europa]] === * [[19ma di februaro]] - Aviono [[Boeing 727]] de Iberia kolizionas kontre monto Oiz, en [[Hispania]], e produktas 148 morti. * [[11ma di marto]] - [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] divenas chefo di [[Sovietia]]. * [[22ma di marto]] - En [[Wien]], internaciona konkordo pri la gardo dil [[ozono]]-strato signatesas; ol pose ratifikesos da 196 stati. Ca konkordo establisesis ye la konfero en Wien di ta yaro, qua eventis pos la deskovro di truo en la ozono-strato ye la suda polo; la truo esis kauzo di augmento di ultreviolea radiado atinganta [[Antarktika]]. Pro la konkordo, la produkto di ozono-diminutanta substanci diminutesos. * [[9ma di aprilo]] - Che Karolina kliniko en [[Stockholm]] igesas en [[Europa]] l'unesma transplantaco di [[artificala kordio]]. * [[23ma di aprilo|23]] til [[24ma di aprilo]] - [[Erich Honecker]], chefo di [[Est-Germania]], vizitas [[Roma]]. * [[11ma di mayo]] - Fairo che la [[futbalo|futbalo-stadio]] dil klubo ''Bradford City A.F.C.'' en Bradford, [[West Yorkshire]], [[Anglia]], produktas 56 morti e cirkume 256 plusa homi vundita.<ref>{{extera ligilo |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/11/newsid_2523000/2523561.stm|titulo=1985: Fans killed in Bradford stadium fire|editero=BBC|vidita ye=11ma di oktobro 2018}}</ref> * De la [[3ma di agosto|3ma]] til la [[8ma agosto]] - Eventas [[Ido-konfero 1985|Ido-konfero]] en [[Antwerpen]], [[Belgia]]. * [[13ma di agosto]] - Eventas en [[London]] l'unesma transplantaco di [[kordio]] e [[pulmono]] de la historio.<ref>{{Extera ligilo|url= http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/13/newsid_2495000/2495213.stm|titulo=1985: Heart-lung transplant makes history|vidita ye=31ma di julio 2016|editero=BBC}}</ref> * [[7ma di oktobro]] - [[Palestina]]ni kaptas pasajero-navo ''Achille Lauro''. * [[10ma di oktobro]] - Milital aeroplani de Usana navaro forsas Egiptian aeroplano kun kaptisti di ''Achille Lauro'' decendar aden militistala bazo di Sigonella, [[Sicilia]]. * [[23ma di novembro]] - L'[[aeroplano]] di EgyptAir kaptesas inter [[Athina]] e [[Kairo]] e decendas en [[Malta]]. Ibe Egiptiana soldati atakas l'aeroplano, e 60 homi perisas. * [[27ma di decembro]] - [[Palestina]]na kombateri mortigas 20 homi en l'aeroportui di [[Roma]] e [[Wien]]. === [[Azia]] === * [[14ma di januaro]] - [[Israel]] decidas pokope retretar ek [[Libano]]. * 14ma di januaro - [[Hun Sen]] divenas chefministro di [[Kambodja]]. * [[16ma di februaro]] - [[Hezbollah]] fondesas. * [[8ma di marto]] - Automobilo plenigita per bombi explozas en [[Beirut]], [[Libano]] e produktas 45 morti e 175 plusa homi vundita.<ref>{{extera ligilo|titulo=1985: Beirut car bomb kills dozens |editero=BBC |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/8/newsid_2516000/2516407.stm|vidita ye=5ma di oktobro 2018}}</ref> * [[25ma di mayo]] - En [[Bangladesh]] tropikala [[ciklono]] produktas 10.000 morti. * [[9ma di junio]] - [[Thomas Sutherland]] kidnapesas en [[Libano]]. Il divenos libera en [[1991]]. * [[12ma di agosto]] - [[Aviono]] [[Boeing 747]] de [[Japan Airlines]] kolizionas kontre du protuberanci de la monto Takamagahara, an la [[prefektio Gunma]], [[Japonia]]. Omna 15 membri de la kruo e 505 ek la 509 vehanti perisas. === [[Afrika]] === * En [[Etiopia]] la famino duras. * [[West-Sahara]] aceptesas kom membro dil [[Afrikana Uniono]]. [[Maroko]] demisionas de l'organizuro protestigante l'acepteso. === [[Nord-Amerika]] === * [[31ma di mayo]] - 41 [[tornado|tornadi]] frapas [[Ohio]], [[Pensilvania]], [[Nova-York]] ed [[Ontario]], e produktas 76 morti. * [[20ma di julio]] - Hispana navo ''[[Nuestra Señora de Atocha]]'' deskovresas an rivo di [[Florida]]. La navo sinkis en [[1622]] kun oro ed arjento (valoro en 1985 esis 400 milion US-dolari). * [[1ma di septembro]] - Usana-Franca expediciono deskovras ''[[Titanic]]'' en lito di [[Atlantiko]]. * [[19ma di septembro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 8.0 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Mexikia]] e produktas granda destrukto e {{formatnum:9500}} morti. * [[15ma di novembro]] - Teroristo [[Unabomber]] explozas bombo che [[universitato]] di [[Michigan]]. === [[Sud-Amerika]] === * [[1ma di marto]] - Restauro di la [[demokratio]] en [[Uruguay]]. * [[3ma di marto]] - [[Ter-tremo]] frapas la regiono [[Valparaíso]], [[Chili]], e produktas 177 morti. * [[6ma di marto]] - [[Tancredo Neves]] nedirete elektesas prezidanto di [[Brazilia]] da Braziliana nacionala kongreso, kun 480 voti favoroza, kontre 180 voti por Paulo Maluf, lua opozanto. * [[14ma di marto]] - [[Tancredo Neves]] enternesas en [[hospitalo]] 1 dio ante la asumar povo en [[Brazilia]]. Lua vice-prezidanto, José Sarney, asumos la sequanta dio. * [[15ma di marto]] - [[José Sarney]], unesma civila prezidanto di [[Brazilia]] pos [[1964]], asumas povo. * [[6ma di junio]] - La tombeyo di [[Josef Mengele]] apertesas en [[Embu das Artes]], [[Brazilia]]. Il dronabis su en plajo che la litoro dil [[Sao Paulo (stato)|stato São Paulo]] en [[1979]], e sepultabis sub la falsa nomo "Wolfgang Gerhard". * [[20ma di julio]] - Hispana navo ''[[Nuestra Señora de Atocha]]'' deskovresas an rivo di [[Florida]]. La navo sinkesis en [[1622]] kun oro ed arjento (valoro en 1985 esis 400 milion US-dolari). * [[28ma di julio]] - [[Alan García]] asumas la povo en [[Peru]] pos elekto. * [[6ma di novembro]] - En [[Bogotá]], [[Kolumbia]], sinistra partisani okupas la yuro-domo, e 115 homi mortigesas dum la siejo. * [[13ma di novembro]] - [[Volkano]] ''[[Nevado del Ruiz]]'' eruptas en [[Kolumbia]], e produktas {{formatnum:25000}} morti. === [[Oceania]] === * [[4ma di februaro]] - [[Nova-Zelando]] abandonas organizuro [[ANZUS]]. * [[10ma di julio]] - Navo ''Rainbow Warrior'', del organizuro prezervanta naturo [[Greenpeace]] igesas sinkar en portuo di [[Auckland]], [[Nova Zelando]]. Pose revelesas ke l'explozo igesis da inquestanta servo di [[Francia]]. * [[6ma di agosto]] - Kontrato di Rarotonga, signatita da [[Usa]], [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] kreas zono libera de nuklear armi. Ol ratifikesos erste en [[1996]]. * [[26ma di oktobro]] - La proprieto di Uluru ("Ayer's Rock"), granda petra saliajo en la mezo di [[Australia]], donesas da la guvernerio di Australia a la lokala Pitjantjatjara-indijeni. Kondiciono esis ke le Anangu, la tradicionala proprietanti di Uluru, lugus ol a la agenterio por nacionala parki e sovaja animali dum periodo di 99 yari, e ke ol esus kune administrata. == Naski == [[Arkivo:Lewis Hamilton Silverstone 2018.jpg|thumb|130px|[[Lewis Hamilton]]]] * [[7ma di januaro]] - [[Lewis Hamilton]], Britanian automobilisto * [[23ma di januaro]] - [[Doutzen Kroes]], Nederlandana manekino * [[5ma di februaro]] - [[Cristiano Ronaldo]], Portugalana futbalistulo * [[22ma di februaro]] - [[Larissa Riquelme]], Paraguayana manekino * [[23ma di februaro]] - [[Emily Cox]], Austriana-Britanian aktoro * [[24ma di februaro]] - [[William Vitved Kvist]], Dana futbalisto * [[28ma di februaro]] - [[Jelena Janković]], Serbiana tenisisto * [[15ma di marto]] - [[Eva Amurri]], Usan aktorino * [[28ma di marto]] - [[Stan Wawrinka]], Suisa tenisisto * [[16ma di aprilo]] - [[Andreas Granqvist]], Sueda futbalisto [[Arkivo:Chris Paul dribbling 20131118 Clippers v Grizzles.jpg|thumb|130px|[[Chris Paul]]]] * [[6ma di mayo]] - [[Chris Paul]], Usana basketbalisto * [[7ma di mayo]] - [[Mihail Borisovich Ignatyev|Mihail Ignatyev]], Rusiana ciklisto * [[17ma di mayo]] - [[Greg Van Avermaet]], Belga biciklisto * [[29ma di mayo]] - [[Hernanes]], Braziliana futbalisto * [[4ma di junio]] - [[Bar Refaeli]], Israelana manekinino * [[19ma di junio]] - [[Dubravka Ostojić]], Kroatiana cinem-aktorino * [[21ma di junio]] - [[Lana Del Rey]], Usana kantistino<ref>{{extera ligilo|autoro=Brian Hiatt |titulo=18 Things You Learn After Two Long Days With Lana Del Rey |url=http://www.rollingstone.com/music/news/18-things-you-learn-after-two-long-days-with-lana-del-rey-20140724|vidita ye=24ma di julio 2014|date=24ma di julio 2014 |editero=Rolling Stone|idiomo={{en}}}}</ref> * [[26ma di junio]] - [[Katrin Heß]], Germana aktorino * [[30ma di junio]] - [[Michael Phelps]], Usana natistulo * 30ma di junio - [[Ksenija Pajić]], Serbian aktorino * [[10ma di julio]] - [[Mario Gómez]], Germana futbalisto * [[19ma di julio]] - [[LaMarcus Aldridge]], Usana basketbalisto [[Arkivo:Zaksaite Salomeja.jpg|130px|thumb|[[Salomėja Zaksaitė]]]] * [[25ma di julio]] - [[Salomėja Zaksaitė]], Lituana shakoludistino * [[9ma di agosto]] - [[Anna Kendrick]], Usana cinem-aktoro e kantisto * [[12ma di agosto]] - [[Osmany Juantorena]], Kubana volebalisto * [[17ma di agosto]] - [[Yū Aoi]], Japonian aktoro * [[30ma di agosto]] - [[Leisel Jones]], Australiana natisto * 30ma di agosto - [[Tianna Bartoletta]], Usan atletino * [[3ma di septembro]] - [[Tatyana Nikolayevna Kotova|Tatyana Kotova]], Rusa manekino e kantisto * [[9ma di septembro]] - [[Luka Modrić]], Kroata futbalisto * [[17ma di septembro]] - [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]], Rusiana hokeisto * [[6ma di oktobro]] - [[Pepa Rus]], Hispan aktoro * [[8ma di oktobro]] - [[Bruno Mars]], Usana kantisto * [[11ma di oktobro]] - [[Michelle Trachtenberg]], Usan aktorino * [[23ma di oktobro]] - [[Masiela Lusha]], Usana skriptisto ed aktoro * [[3ma di decembro]] - [[László Cseh]], Hungara natisto * [[8ma di decembro]] - [[Dwight Howard]], Usana basketbalisto == Morti == * [[13ma di januaro]] - [[Adam Marczyński]], Polona piktisto (n. 1908) * [[19ma di januaro]] - [[Eric Voegelin]], Germana sociologo (n. 1901) * [[3ma di februaro]] - [[Frank Oppenheimer]], Usana fizikisto (n. 1912) * [[20ma di februaro]] - [[Veselko Tenžera]], Kroata skriptisto (n. 1942) [[Arkivo:TjallingKoopmans1967.jpg|thumb|130px|[[Tjalling Koopmans]]]] * [[26ma di februaro]] - [[Tjalling Koopmans]], Nederlandan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1910) * [[10ma di marto]] - [[Konstantin Ustinovich Chernenko|Konstantin Chernenko]], Sovietiana politikisto (n. 1911) * [[24ma di mayo]] - [[Raoul Ubac]], Franca piktisto, skultisto e fotografisto (n. 1910) * [[28ma di marto]] - [[Marc Chagall]], Rusa piktisto (n. 1887) * [[6ma di aprilo]] - [[Gene Davis (piktisto)|Gene Davis]], Usana piktisto (n. 1920) * [[10ma di aprilo]] - [[Alfredo Duhalde Vásquez]], provizora prezidanto di Chili (n. 1898) * [[11ma di aprilo]] - [[Enver Hoxha]], Albaniana diktatoro (n. 1908) * [[21ma di aprilo]] - [[Tancredo Neves]], Braziliana elektita prezidanto (n. 1910) * [[12ma di mayo]] - [[Jean Dubuffet]], Franca piktisto (n. 1901) * [[18ma di mayo]] - [[Penn Nouth]], chefministro di Kambodja (n. 1906) * [[19ma di mayo]] - [[Tapio Wirkkala]], Finlandan akademiano, desegnisto (n. 1915) * [[19ma di junio]] - [[Ilka Gedő]], Hungara piktisto (n. 1921) * [[21ma di junio]] - [[Tage Erlander]], Sueda politikisto, ex-chefministro (n. 1901) [[Arkivo:Jan_de_Quay_1962.jpg|thumb|130px|[[Jan de Quay]]]] * [[4ma di julio]] - [[Jan de Quay]], chefministro di Nederlando (n. 1901) * [[8ma di julio]] - [[Simon Kuznets]], Rusa-Usana ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1901) * [[9ma di julio]] - Granda-dukino [[Charlotte di Luxemburgia]] (n. 1896) * [[16ma di julio]] - [[Heinrich Böll]], Germana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1917) * [[27ma di julio]] - [[Michel Audiard]], Franca filmifisto ed skriptisto por cinemo (n. 1920) * [[6ma di agosto]] - [[Forbes Burnham]], prezidanto di Guyana (n. 1923) * 6ma di agosto - [[Ramón Ernesto Cruz Uclés]], prezidanto di Honduras (n. 1903) * [[31ma di agosto]] - [[Frank Macfarlane Burnet]], Australiana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1899) * [[6ma di septembro]] - [[Rodney Robert Porter]], Angliana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1917) * [[8ma di septembro]] - [[John Franklin Enders]], Usana ciencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1887) * [[9ma di septembro]] - [[Paul John Flory]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1910) * [[13ma di septembro]] - Generalo [[Augusto Hamann Rademaker Grünewald]], membro dil uniono di militisti qua guvernis Brazilia en 1969 (n. 1905) [[Arkivo:Italo-Calvino.jpg|thumb|130px|[[Italo Calvino]]]] * [[19ma di septembro]] - [[Italo Calvino]], Italiana skriptisto (n. 1923) * [[22ma di septembro]] - [[Manuel José Leonardo Arce Leal]], Guatemalana skriptisto (n. 1935) * [[30ma di septembro]] - [[Simone Signoret]], Franc aktorino (n. 1921) * [[2ma di oktobro]] - [[Rock Hudson]], Usan aktoro (n. 1925) * [[5ma di oktobro]] - [[Abdus Sattar]], prezidanto di Bangladesh (n. 1906) * [[9ma di oktobro]] - [[Emílio Garrastazu Médici]], prezidanto di Brazilia (n. 1905) * [[10ma di oktobro]] - [[Yul Brynner]], Usan aktoro (n. 1920) * 10ma di oktobro - [[Orson Welles]], Usana filmifisto (n. 1915) * [[5ma di novembro]] - [[Spencer W. Kimball]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1895) * [[17ma di novembro]] - [[Avgust Černigoj]], Slovena-Yugoslaviana piktisto (n. 1898) * 17ma di novembro - [[Lon Nol]], militisto e politikisto di Kambodja (n. 1913) [[Arkivo:BigJoeTurnerLampPhotosCigarette.jpg|thumb|130px|[[Big Joe Turner]]]] * [[24ma di novembro]] - [[Big Joe Turner]], Usana ''blues''-kantisto (n. 1911) * [[12ma di decembro]] - [[Ian Stewart]], Britaniana pianisto (n. 1938) * 12ma di decembro - [[Anne Baxter]], Usan aktorino (n. 1923) * [[15ma di decembro]] - [[Seewoosagur Ramgoolam]], chefministro di Maurico (n. 1900) * [[26ma di decembro]] - [[Dian Fossey]], Usana biologino (n. 1932) * [[31ma di decembro]] - [[Ricky Nelson]], Usana kantisto (n. 1940) * [[Charles Sebree]], Usana piktisto (n. 1914) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Klaus von Klitzing]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Herbert A. Hauptman]], [[Jerome Karle]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Michael S. Brown]], [[Joseph L. Goldstein]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Claude Simon]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Internaciona Asociuro di Mediki por Prevento di Nukleara Milito]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Franco Modigliani]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1980a]] d7mhxb3fqlp9oy87x6b65tcrzytumfa 0 1048 995755 993904 2022-08-21T15:01:40Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1943''' (MCMXLIII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 943ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 43ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 4ma yaro di la [[yari 1940a]]. ==Eventi == ===Mondo === * [[Duesma mondomilito#1943|Duesma mondommilito]] duras. [[Federiti de la duesma mondomilito|Federiti]] vinkas importanta batalii kontre l'Axo en [[Batalio di Kursk|Kursk]], [[invado di Sicilia dum la duesma mondomilito|Sicilia]] ed en [[invado di Italia dal Federiti|kontinental Italia]], e che Pacifiko. [[Benito Mussolini]] fugas a la nordo di Italia e fondas tale nomizita [[Republiko Sociala Italiana]], konocata kom ''Repubblica di Salò''. Samatempe, la nova guvernerio Italiana deklaras milito kontre [[Naziista Germania]]. ===[[Europa]] === * [[27ma di januaro]] - Usana bombardoavioni [[Boeing B-17|B-17]] e [[Consolidated B-24 Liberator|B-24]] lansas l'unesma atako kontre [[doko|doki]] uzata por fabrikar [[submara navo|submara navi]] en [[Wilhelmshaven]], [[Naziista Germania]]. To esas l'unesma bombardo Usana kontre Germana teritorio. * [[2ma di februaro]] - Duesma mondomilito: exhaustinta trupi Germana kapitulacas apud [[Stalingrad]], [[Sovietia]]. * [[16ma di februaro]] - Duesma mondomilito: [[Sovietia|Sovietiani]] rikonquestas [[Harkiv]]. * [[16ma di aprilo]] - Suisa kemiisto [[Albert Hoffmann]] deskovras l'efekti di [[LSD]]. * [[19ma di aprilo]] - [[Holokausto]]: revolto dal [[judo|Judi]] en la [[ghetto]] di [[Warszawa]] komencas. * [[17ma di mayo]] - [[Duesma mondomilito]], [[operaco Chastise]]: [[aviono|avioni]] de [[Unionita Rejio]] atakas [[digo|digi]] en la fluvii Eder e [[Ruhr]]. To efektigas granda inundado qua produktas 1000 morti.<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.warhistoryonline.com/war-articles/operation-chastise-dambusters.html |titulo=Operation Chastise: The Dambusters of WWII Explored in a New Documentary|editero=War History Online|vidita ye=4ma di aprilo 2020|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[4ma di julio]] - Duesma mondomilito: La [[batalio di Kursk]] komencas. * [[9ma di julio]] - Duesma mondomilito: westala federiti komencas [[operaco Husky|invadar Sicilia]]. * [[24ma di julio]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Unionita Rejio|Britaniana]], [[Kanada]]na e [[Usa]]na aeroplani komencas intensa ataki kontre [[Hamburg]], [[Germania]], qui produktos plua kam {{formatnum:30000}} morti. * [[25ma di julio]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Benito Mussolini]] renuncas. * [[27ma di julio]] - [[Duesma mondomilito]]: Fairala burasko en [[Hamburg]] pro aerala bombardo da [[Federiti de la duesma mondomilito|Westala Federiti]]. * [[17ma di agosto]] - [[Operaco Husky]]: Westala Federiti kaptas [[Sicilia]]. * [[23ma di agosto]] - La batalio di Kursk finas. Sovietiani vinkas ed informas ke li kaptis 1.500 [[tanko|tanki]] e 3.700 aeroplani de Germana trupi. Germania probable perdis {{formatnum:170000}} soldati<ref>Zetterling/Frankson Kursk 1943 pagini 117, 116 e noto di fino 18. De julio til agosto on evaluas posible {{formatnum:203000}} morti (Germani e Sovietiani)</ref>. * [[3ma di septembro]] - Duesma mondomilito: [[Federiti de la duesma mondomilito|Westala federiti]] invadas [[Italia]]. * [[11ma di septembro]] - Duesma mondomilito: [[Naziista Germania|Germana]] trupi okupas [[Korsika]] e [[Kosovo]]. * [[23ma di septembro]] - [[Republiko Sociala Italiana]], konocata kom ''Repubblica di Salò'', establisesas. * [[13ma di oktobro]] - Italia deklaras milito kontre [[nacional-socialista Germania]]. * [[25ma di novembro]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Josip Broz Tito]] liberigas [[Bosnia e Herzegovina]] de nacional-socialista okupeso. * [[29ma di novembro]] - Demokrata Uniono di [[Yugoslavia]] fondesas en Jajce. * [[30ma di novembro]] - [[Duesma mondomilito]]: Eventas la [[konfero di Tehran]]. [[Franklin Delano Roosevelt|Franklin Roosevelt]] ([[Usa]]), [[Winston Churchill]] ([[Unionita Rejio]]) e [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]] ([[Sovietia]]) decidas atakar [[Naziista Germania|Germana]] armeo en [[Normandia]] * [[4ma di decembro]] - [[Josip Broz Tito]] proklamas provizora [[Yugoslavia]]na guvernerio en exilo. ===[[Azia]] === * [[15ma di januaro]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Usa]]ni ekpulsas [[Japonia]]ni de [[Guadalcanal]]. * [[16ma di januaro]] - [[Irak]] deklaras milito kontre l'Axo. * [[13ma di septembro]] - [[Chiang Kai-shek]] elektesas prezidanto di [[Republiko Chinia (1912-1949)|Chinia]]. * [[22ma di novembro]] - [[Libano]] divenas nedependanta de [[Francia]]. ===[[Afrika]] === * [[23ma di januaro]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Federiti de la duesma mondomilito|Westala federiti]] konquestas [[Tripoli]], lasta Italiana urbo en Nord-[[Afrika]]. ===[[Sud-Amerika]] === * [[1ma di marto]] - [[Juan José de Amézaga]] divenas prezidanto di [[Uruguay]]. * [[7ma di aprilo]] - [[Bolivia]] deklaras milito kontre l'[[Axo Roma-Berlin-Tokio]]. * [[26ma di novembro]] - [[Kolumbia]] deklaras milito kontre l'Axo. ===[[Oceania]] === * [[5ma di oktobro]] - [[Duesma mondomilito]]: Sucesoza atako dal [[Usa]]n avioni kontre [[Japonia]]ni che l'[[insulo Wake]]. ==Naski == * [[1ma di januaro]] - [[John Bourne]], Britaniana piktisto * [[14ma di januaro]] - [[Ralph Marvin Steinman]], Kanadana biologiisto, Nobel-laureato (m. 2011) [[Arkivo:René_Préval_on_March_31,_2010.jpg|thumb|130px|[[René Préval]]]] * [[17ma di januaro]] - [[René Préval]], prezidanto e chefministro di Haiti (m. 2017) * [[20ma di januaro]] - [[Armando Emílio Guebuza]], prezidanto di Mozambik * [[22ma di januaro]] - [[Marília Pêra]], Brazilian aktorino (m. 2015) * [[3ma di februaro]] - [[Dennis Edwards]], Usana kantisto e muzikisto ([[The Temptations]]) (m. 2018) * [[5ma di februaro]] - [[Michael Mann]], Usana filmifisto * [[9ma di februaro]] - [[Joseph E. Stiglitz]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato * [[9ma di februaro]] - [[Joe Pesci]], Usan aktoro * [[19ma di februaro]] - [[Richard Timothy Hunt]], Britaniana biokemiisto, Nobel-laureato * [[22ma di februaro]] - [[Horst Köhler]], prezidanto di Germania * [[24ma di februaro]] - [[Pablo Milanés]], Kubana muzikisto [[Arkivo:George Harrison 1974 (cropped).jpg|thumb|130px|[[George Harrison]]]] * [[25ma di februaro]] - [[George Harrison]], Britaniana gitaristo ([[The Beatles]]) (m. 2001) * [[4ma di marto]] - [[Lucio Dalla]], Italiana kantisto, kompozisto, muzikisto ed aktoro (m. 2012) * [[6ma di marto]] - [[Bobby Fischer]], Usana shakoludisto (m. 2008) * [[17ma di marto]] - [[Bakili Muluzi]], prezidanto di Malawi * [[19ma di marto]] - [[Mario José Molina]], Mexikiana kemiisto, Nobel-laureato * 19ma di marto - [[Mario Monti]], chefministro di Italia * [[22ma di marto]] - [[George Benson]], Usana muzikisto e kantisto * [[23ma di marto]] - [[Nils-Aslak Valkeapää]], Finlandana skriptisto e muzikisto (m. 2001) * [[29ma di marto]] - [[John Major]], chefministro di Unionita Rejio * [[29ma di marto]] - [[Eric Idle]], Britanian aktoro * [[4ma di aprilo]] - [[Howardena Pindell]], Usana piktistino * [[15ma di aprilo]] - [[Robert Joseph Lefkowitz]], Usana kemiisto, Nobel-laureato * [[23ma di aprilo]] - [[Frans Koppelaar]], Nederlandana piktisto * [[30ma di aprilo]] - [[Frederick Chiluba]], prezidanto di Zambia (m. 2011) [[Arkivo:Michael_Palin.jpg|thumb|130px|[[Michael Palin]]]] * [[5ma di mayo]] - [[Michael Palin]], Britanian aktoro * [[6ma di mayo]] - [[Andreas Baader]], Germana teroristo, fondinto dil grupo [[Rote Armee Fraktion]] (m. 1977) * [[13ma di mayo]] - [[Kurt Trampedach]], Dana piktisto (m. 2013) * [[14ma di mayo]] - [[Ólafur Ragnar Grímsson]], prezidanto di Islando * [[17ma di mayo]] - [[Tuanku Syed Sirajuddin]], rejulo di Malaizia * [[20ma di mayo]] - [[Imata Kabua]], prezidanto dil Insuli Marshall (m. 2019) * [[22ma di mayo]] - [[Betty Williams]], Usana politikala aktivistino, Nobel-laureato pri paco * [[29ma di mayo]] - [[Ion Ciubuc]], chefministro di Moldova (m. 2018) * [[6ma di junio]] - [[Richard Errett Smalley]], Usana kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (m. 2005) [[Arkivo:Malcolm McDowell 01 (7560092728).jpg|thumb|130px|<small>[[Malcolm McDowell]]</small>]] * [[13ma di junio]] - [[Malcolm McDowell]], Angla cinem-aktoro * [[15ma di junio]] - [[Johnny Hallyday]], Franca kantisto ed aktoro (m. 2017) * 15ma di junio - [[Poul Nyrup Rasmussen]], chefministro di Dania * [[22ma di junio]] - [[John Michael Kosterlitz]], Britaniana fizikisto, Nobel-laureato * [[28ma di junio]] - [[Klaus von Klitzing]], Germana fizikisto, Nobel-laureato * [[30ma di junio]] - [[Daniel Kablan Duncan]], chefa ministro di Ivora Rivo * [[19ma di julio]] - [[Thomas John Sargent]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato [[Arkivo:Mick Jagger (1982).jpg|thumb|130px|[[Mick Jagger]]]] * [[26ma di julio]] - [[Mick Jagger]], Britaniana kantisto ([[Rolling Stones]]) * [[30ma di julio]] - [[Giovanni Goria]], chefministro di Italia (m. 1994) * [[8ma di agosto]] - [[Boris Jesih]], Sloveniana piktisto * [[11ma di agosto]] - [[Pervez Musharraf]], prezidanto di [[Pakistan]] * [[13ma di agosto]] - [[Roberto Micheletti]], prezidanto di Honduras * [[15ma di agosto]] - [[Barbara Bouchet]], Germana cinem-aktorino * [[17ma di agosto]] - [[Robert De Niro]], Usan aktoro e filmifisto * [[21ma di agosto]] - [[Perry Christie]], chefministro di Bahama * [[22ma di agosto]] - [[Nahas Angula]], chefministro di Namibia * [[23ma di agosto]] - [[Raúl Cubas Grau]], prezidanto di Paraguay * [[28ma di agosto]] - [[Surayud Chulanont]], chefministro di Tailando [[Arkivo:Arthur McDonald 0142.jpg|thumb|130px|<small>[[Arthur Bruce McDonald|Arthur B. McDonald]]</small>]] * [[29ma di agosto]] - [[Arthur Bruce McDonald]], Kanadan astrofizikisto, Nobel-laureato * [[septembro]] - [[Negaso Gidada]], prezidanto di Etiopia (m. 2019) * [[6ma di septembro]] - [[Roger Waters]], Britaniana muzikisto ([[Pink Floyd]]) * 6ma di septembro - [[Richard John Roberts]], Britaniana biologiisto, Nobel-laureato * [[20ma di septembro]] - [[Sani Abacha]], prezidanto di Nigeria (m. 1998) * [[22ma di septembro]] - [[Robert Ballagh]], Irlandana piktisto * [[23ma di septembro]] - [[Julio Iglesias]], [[Hispania|Hispana]] kantisto [[Arkivo:Lechwalesafra.jpg|thumb|130px|[[Lech Wałęsa]]]] * [[29ma di septembro]] - [[Lech Wałęsa]], sindikatano, prezidanto di Polonia, Nobel-laureato pri paco * [[30ma di septembro]] - [[Johann Deisenhofer]], Germana biokemiisto, Nobel-laureato * [[1ma di oktobro]] - [[Jean-Jacques Annaud]], Franca filmifisto * [[18ma di oktobro]] - [[Andrej Bajuk]], chefministro di Slovenia (m. 2011) * [[21ma di oktobro]] - [[Tariq Ali]], Britaniana-Pakistanana historiisto e jurnalisto * 21ma di oktobro - [[Herman Gvardjančič]], Sloveniana piktisto [[Arkivo:Catherine deneuve.jpg|thumb|130px|<small>[[Catherine Deneuve]]</small>]] * [[22ma di oktobro]] - [[Catherine Deneuve]], Franca aktorino * [[24ma di oktobro]] - [[Theodor Stolojan]], chefministro di Rumania * [[5ma di novembro]] - [[Sam Shepard]], Usan aktoro, filmifisto e skriptisto por cinemo (m. 2017) * [[7ma di novembro]] - [[Andrew Michael Spence]], Usana ekonomikisto, Nobel-laureato * [[14ma di novembro]] - [[Rafael Leonardo Callejas]], prezidanto di Honduras (m. 2020) * [[19ma di novembro]] - [[Fred Lipsius]], Usana muzikisto ([[Blood, Sweat & Tears]]) * [[1ma di decembro]] - [[Finn E. Kydland]], Norvegian ekonomikisto, Nobel-laureato * [[5ma di decembro]] - [[Nicolae Văcăroiu]], chefministro di Rumania [[Arkivo:Jim Morrison 1969.JPG|thumb|130px|[[Jim Morrison]]]] * [[8ma di decembro]] - [[Jim Morrison]], Usana kantisto e muzikisto di ''[[rock]]'' ([[The Doors]]) (m. 1971) * [[11ma di decembro]] - [[John Kerry]], Usana politikisto * [[12ma di decembro]] - [[Grover Washington Jr.]], Usana saxofonisto * [[23ma di decembro]] - Rejino [[Silvia de Suedia]] * [[24ma di decembro]] - [[Tarja Halonen]], prezidanto di Finlando * [[27ma di decembro]] - [[Joan Manuel Serrat]], Hispana kantisto * [[31ma di decembro]] - [[Yawovi Agboyibo]], chefministro di Togo (m. 2020) ==Morti == [[Arkivo:Tesla_Sarony.jpg|130px|thumb|[[Nikola Tesla]]]] * [[7ma di januaro]] - [[Nikola Tesla]], Austrian-Usana fizikisto (n. 1876) * [[11ma di januaro]] - [[Agustín Pedro Justo]], prezidanto di Arjentinia (n. 1876)<ref>{{Extera ligilo|editero=Britannica.com |url=https://www.britannica.com/biography/Agustin-Pedro-Justo|titulo=Agustín Pedro Justo{{!}} president of Argentina|vidita ye=12ma di oktobro 2018}}</ref> * [[21ma di januaro]] - [[Aimo Cajander]], chefministro di Finlando (n. 1879) * [[22ma di januaro]] - [[Gyula Peidl]], chefministro di Hungaria (n. 1873) * [[14ma di februaro]] - [[David Hilbert]], Germana matematikisto (n. 1862) * [[23ma di februaro]] - [[Thomas Madsen-Mygdal]], chefministro di Dania (n. 1876) * [[28ma di marto]] - [[Sergei Vasilyevich Rahmaninov|Sergei Rahmaninov]], Rusa kompozisto (n. 1873) * [[29ma di marto]] - [[Ann Brockman]], Usana piktistino (n. 1899) * [[18ma di aprilo]] - [[Isoroku Yamamoto]], Japonian admiralo (n. 1884) * [[21ma di aprilo]] - [[Rihard Jakopič]], Sloveniana piktisto (n. 1869) [[Arkivo:Otto_Jespersen.jpg|thumb|130px|[[Otto Jespersen]]]] * [[30ma di aprilo]] - [[Otto Jespersen]], Dana linguisto, membro di la [[Delegitaro|Ido-Delegitaro]] (n. 1860) * [[7ma di mayo]] - [[Ali Fethi Okyar]], chefministro di Turkia (n. 1880) * [[14ma di mayo]] - [[Henri La Fontaine]], Belga politikisto, Nobel-laureato (n. 1854) * [[12ma di junio]] - [[Hanns Heinz Ewers]], German aktoro, poeto e skriptisto (n. 1871) * [[26ma di junio]] - [[Karl Landsteiner]], Austrian-Usana mediko e biologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1868) * [[29ma di julio]] - [[Pedro Pablo Peña]], prezidanto di Paraguay (n. 1864) * [[9ma di agosto]] - [[Chaim Soutine]], Rusa piktisto (n. 1893) * [[21ma di agosto]] - [[Henrik Pontoppidan]], Dana skriptisto, Nobel-laureato pri literaturo (n. 1857) * [[24ma di agosto]] - [[Simone Weil]], Franca filozofo (n. 1909)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.jesuismort.com/tombe/simone-weil#general |titulo=Simone WEIL: Biographie|vidita ye=4ma di aprilo 2020|idiomo={{fr}}}}</ref> * [[1ma di septembro]] - [[Arthur Streeton]], Australiana piktisto (n. 1867) * [[2ma di septembro]] - [[Marsden Hartley]], Usana piktisto (n. 1877) * [[9ma di septembro]] - [[Dionís Baixeras i Verdaguer]], Kataluniana piktisto (n. 1862) * [[30ma di septembro]] - [[Maria Jotuni]], Finlandana skriptisto (n. 1880) * [[9ma di oktobro]] - [[Pieter Zeeman]], Nederlandana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1865) * [[19ma di oktobro]] - [[Camille Claudel]], Franca skultisto (n. 1864) * [[13ma di novembro]] - [[Maurice Denis]], Franca piktisto (n. 1870) * [[28ma di decembro]] - [[Léopold Leau]], Franca matematikisto, membro di la Delegitaro en 1907 (n. 1868) * [[Jan Gotard]], Polona piktisto (n. 1898) ==Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Otto Stern]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[George de Hevesy]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Carl Peter Henrik Dam]], [[Edward Adelbert Doisy]], [[Gerhard Domagk]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: ne premiizita * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: ne premiizita ==Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1940a]] 6m13p30hr4owep498gfmsp7q5tpb5gf 0 1069 995795 981423 2022-08-21T15:48:31Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1833''' (MDCCCXXXIII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[mardio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[sundio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 833ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 33ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 4ma yaro di la [[yari 1830a]]. Kande 1833 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == ===[[Europa]]=== * [[Prusia]] fondas dogano-uniono di [[Germania]]. * [[6ma di mayo]] - [[Carl Friedrich Gauss]] e [[Wilhelm Eduard Weber]] recevas permisi por instalar [[telegrafo]] en [[Göttingen]]. * [[28ma di agosto]] - [[Unionita Rejio]] abolisas [[sklaveso]] en lua kolonii. * [[29ma di septembro]] - [[Isabel la 2ma di Hispania|Isabel la 2ma]], lor evanta 3 yari, divenas rejino di [[Hispania]]. * [[25ma di septembro]] - Grandega [[ter-tremo]] (8.7 che la [[skalo di Richter]]) en [[Sumatra]] efektigas ondego e produktas nekontebla morti. ===[[Sud-Amerika]]=== * [[23ma di januaro]] - [[Unionita Rejio]] okupas [[Falklandi]]. == Naski == * [[1ma di januaro]] - [[Robert Lawson]], Nova-Zelandan arkitekto (m. 1912) * [[9ma di januaro]] - [[Fernando Arturo de Meriño]], prezidanto di Dominikana Republiko (m. 1906) * [[16ma di februaro]] - [[Józef Szermentowski]], Polona piktisto (m. 1879) * [[19ma di februaro]] - [[Élie Ducommun]], Suisa skriptisto e pacifisto. Nobel-laureato pri paco (m. 1906) * [[4ma di marto]] - [[Aleksander Gryglewski]], Polona piktisto (m. 1879) * [[10ma di marto]] - [[Dimitrie Sturdza]], chefministro di Rumania (m. 1914) * [[6ma di aprilo]] - [[Luis Cordero Crespo]], prezidanto di Equador (m. 1912) * [[11ma di aprilo]] - [[Fredrik von Otter]], chefministro di Suedia (m. 1910) * [[7ma di mayo]] - [[Johannes Brahms]], Germana kompozistulo (m. 1897)<ref>{{cite web|url=https://www.biography.com/musician/johannes-brahms|title= Johannes Brahms Biography|author=editeri de Biography.com |publisher=A&E Television Networks|accessdate=10ma di decembro 2019|language={{en}}}}</ref> * [[2ma di junio]] - [[Segismundo Moret y Prendergast]], chefministro di Hispania (m. 1913) * [[17ma di junio]] - [[Manuel del Refugio González]], prezidanto di Mexikia (m. 1893) * [[30ma di junio]] - [[Manuel Amador Guerrero]], prezidanto di Panama (m. 1909) * [[7ma di julio]] - [[Félicien Rops]], Belga piktisto, grabisto e desegnisto (m. 1898) * [[26ma di julio]] - [[Gheorghe Manu]], chefministro di Rumania (m. 1911) * [[20ma di agosto]] - [[Benjamin Harrison]], prezidanto di Usa (m. 1901) * [[20ma di septembro]] - [[Ernesto Teodoro Moneta]], Italiana pacifisto, Nobel-laureato (m. 1910) * [[21ma di oktobro]] - [[Alfred Nobel]], Sueda injenioro ed inventisto (m. 1896) * [[23ma di oktobro]] - [[Antonio Flores Jijón]], prezidanto di Equador (m. 1915) * [[27ma di oktobro]] - [[Cándido Bareiro]], prezidanto di Paraguay (m. 1880) * [[12ma di novembro]] - [[Alexandr Porfiryevich Borodin|Alexandr Borodin]], Rusa kompozisto (m. 1887) == Morti == * [[22ma di aprilo]] - [[Richard Trevithick]], Britaniana injenioro ed inventisto (n. 1771) * [[5ma di junio]] - [[José María del Castillo Rada]], prezidanto di Kolumbia (n. 1776) * [[5ma di julio]] - [[Nicéphore Niépce]], Franca pioniro di [[fotografo]] (n. 1765) * [[29ma di septembro]] - Rejulo [[Fernando la 7ma di Hispania]] (n. 1784) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1830a]] pqt43kztzrm2iay3ru7t7afb51ifyel 0 1070 995689 995153 2022-08-21T13:57:54Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1896''' (MDCCCXCVI per Romala algarismi) esis bisextila yaro komencinta ye [[merkurdio]] segun [[Gregoriala kalendario]], e [[bisextila yaro]] komencinta ye [[lundio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 896ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 96ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 7ma yaro di la [[yari 1890a]]. Kande 1896 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Mondo]] === * Italiana [[Guglielmo Marconi]] sucesas sendar mesajo per sen-fila [[telegrafilo]]. === [[Europa]] === * [[6ma di aprilo|6ma]] til la [[15ma di aprilo]] - [[Olimpiala Ludi en Athina, 1896|Unesma moderna Olimpiala Ludi]] organizesas en [[Athina]], [[Grekia]]. * [[2ma di mayo]] - [[Budapest]] inauguras lua unesma lineo di [[urbala fervoyo]]. * [[25ma di julio]] - La 4ma Kongreso di [[Internaciona Socialista]] komencas en [[London]]. * L'unesma fabrikerio di [[automobilo|automobili]] [[Peugeot]] inaugureskas en [[Francia]]. === [[Azia]] === * [[15ma di junio]] - [[Ter-tremo]] ed ondego en [[Japonia]] produktas 27,000 morti. * [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] agnoskas la nedependo di Siam ([[Burma]]). === [[Afrika]] === * En sudal Afrika, [[Francia]] ganas [[Madagaskar]]. * En nordal Afrika, [[Menelik]], imperiestro di [[Etiopia]], vinkas [[Italia]]ni en Adowa. === [[Nord-Amerika]] === * [[4ma di januaro]] - [[Utah]] divenas la 45ma [[Usa]]na [[stati di Usa|stato]]. * [[26ma di mayo]] - [[Charles Dow]] enuncas l'unesma [[indexo Dow Jones]] pri l'industriala acioni. * [[11ma di julio]] - [[Wilfrid Laurier]] divenas chefministro di Kanada. * [[16ma di agosto]] - Skookum Jim Mason, George Carmack e Dawson Charlie trovas [[Oro]] en Klondike, [[Yukon]], [[Kanada]]. La sequanta yaro, informeso pri to atingos [[Seattle]] e [[San Francisco]], ed inicios amaso-iro di homi a Klondike. La voyo tra montoza tereno esos desfacila, e multi perisos dum la voyajo. Cirkume 30.000 homi arivos, di qui cirkume 4.000 trovos oro. La sercho por oro duros til 1899, kande oro deskovresos en [[Alaska]]. == Naski == [[Arkivo:John Dos Passos Hungarian Literatura 1927 Christmas Album.jpg|thumb|130px|[[John Dos Passos]]]] * [[14ma di januaro]] - [[John Dos Passos]], Usana skriptisto (m. 1970) * [[22ma di januaro]] - [[Sava Šumanović]], Serbiana piktisto (m. 1942) * [[23ma di januaro]] - Grand-Dukino [[Charlotte de Luxemburgia]] (m. 1985) * [[1ma di februaro]] - [[Anastasio Somoza García]], prezidanto di Nikaragua (m. 1956) * [[19ma di februaro]] - [[André Breton]], Franca skriptisto (m. 1966) * [[24ma di februaro]] - [[Nikolai Vladimirovich Yushmanov|Nikolai Yushmanov]], Rusiana e Sovietiana linguisto, idisto (m. 1946) * [[28ma di februaro]] - [[Philip Showalter Hench]], Usana mediko, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Nobel-laureato]] (m. 1965) * [[29ma di februaro]] - [[Morarji Desai]], chefministro di India (m. 1995) * [[18ma di marto]] - [[Louis Bouché]], Usana piktisto (m. 1969) * [[29ma di marto]] - [[Wilhelm Ackermann]], Germana matematikiso (m. 1962) * [[3ma di aprilo]] - [[Józef Czapski]], Polona piktisto (m. 1993) * [[14ma di aprilo]] - [[Alfredo Volpi]], Braziliana piktisto (m. 1988) * [[15ma di aprilo]] - [[Nikolai Nikolayevich Semyonov]], Rusa-Sovietiana kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (m. 1986) * [[16ma di aprilo]] - [[Tristan Tzara]], Rumana skriptisto e poeto (m. 1963) * [[6ma di mayo]] - [[Zygmunt Menkes]], Polona-Usana piktisto (m. 1986) * [[19ma di mayo]] - [[Jorge Alessandri Rodríguez]], prezidanto di [[Chili]] (m. 1986) * [[4ma di junio]] - [[Arnold Blanch]], Usana piktisto (m. 1968) * [[7ma di junio]] - [[Robert S. Mulliken]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1986) [[Arkivo:Nagy Imre fortepan 74229.jpg|thumb|130px|[[Imre Nagy]]]] * 7ma di junio - [[Imre Nagy]], Hungara politikisto (m. 1958) * [[5ma di julio]] - [[Prudence Heward]], Kanadana piktisto (m. 1947) * [[16ma di julio]] - [[Trygve Lie]], chefa sekretario di [[Unionita Nacioni]] (m. 1968) * [[27ma di julio]] - [[Anne Savage]], Kanadana piktisto (m. 1971) * [[7ma di agosto]] - [[Alberto Demicheli]], prezidanto di [[Uruguay]] (m. 1980) * [[9ma di agosto]] - [[Jean Piaget]], Suisa psikologo (m. 1980) * [[15ma di agosto]] - [[Gerty Cori]], Austriana biokemiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1957) * [[27ma di agosto]] - [[Faina Georgiyevna Ranevskaya|Faina Ranevskaya]], Rusa aktorino (m. 1984) [[Arkivo:Antonin Artaud 1926.jpg|thumb|130px|[[Antonin Artaud]]]] * [[4ma di septembro]] - [[Antonin Artaud]], Franca poeto, aktoro e skriptisto por teatro (m. 1948)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Antonin Artaud Facts|url=https://biography.yourdictionary.com/antonin-artaud|vidita ye= 2ma di februaro 2020|idiomo={{en}}}}</ref> * [[15ma di septembro]] - [[Eduardo Lonardi]], prezidanto di Arjentinia (m. 1956) * [[17ma di septembro]] - [[William Gopallawa]], prezidanto di Sri-Lanka (m. 1981) * [[22ma di septembro]] - [[Veno Pilon]], Sloveniana piktisto (m. 1970) * [[24ma di septembro]] - [[Francis Scott Fitzgerald]], Usana skriptisto (m. 1940) * 24ma di septembro - [[Camilo Mori]], Chiliana piktisto (m. 1973) * [[25ma di septembro]] - [[Sandro Pertini]], prezidanto di Italia (m. 1990) * [[11ma di oktobro]] - [[Roman Osipovich Jakobson|Roman Jakobson]], Rusa linguisto e fonologisto (m. 1982) * [[12ma di oktobro]] - [[Eugenio Montale]], Italiana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1971) * [[15ma di oktobro]] - [[Célestin Freinet]], Franca pedagogo (m. 1966) [[Arkivo:Carlos P Garcia second inauguration, 1957.jpg|thumb|130px|[[Carlos Polistico Garcia|Carlos P. García]]]] * [[4ma di novembro]] - [[Carlos Polistico Garcia]], prezidanto di [[Filipini]] (m. 1971) * [[13ma di novembro]] - [[Nobusuke Kishi]], chefministro di Japonia (m. 1987) * [[23ma di novembro]] - [[Klement Gottwald]], chefministro e prezidanto di Chekoslovakia (m. 1953) * [[1ma di decembro]] - [[Georgi Konstantinovich Jukov|Georgi Jukov]], Sovietiana marshalo (m. 1974) * [[5ma di decembro]] - [[Carl Ferdinand Cori]], Austriana biokemiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1984) * [[6ma di decembro]] - [[Ira Gershwin]], Usana kompozisto (m. 1983) * [[14ma di decembro]] - [[Jimmy Doolittle]], Usana generalo, qua lansis l'unesma aeral atako kontre [[Tokyo]] dum la [[duesma mondomilito]] (m. 1993) * [[23ma di decembro]] - [[Giuseppe Tomasi di Lampedusa]], Italiana skriptisto (m. 1957) * [[29ma di decembro]] - [[David Alfaro Siqueiros]], Mexikiana piktisto (m. 1974) * [[30ma di decembro]] - [[Eugeniusz Eibisch]], Polona piktisto (m. 1987) * [[Hastings Kamuzu Banda]], prezidanto di Malawi (m. 1997) == Morti == * [[2ma di januaro]] - [[Walthère Frère-Orban]], chefministro di Belgia (n. 1812) [[Arkivo:VerlaineWitsen1892-1.gif|thumb|130px|[[Paul Verlaine]]]] * [[8ma di januaro]] - [[Paul Verlaine]], Franca poeto (n. 1844)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.britannica.com/biography/Verlaine-Paul |titulo=Paul Verlaine{{!}}French Poet|editero= Encyclopaedia Britannica|vidita ye= 2ma di februaro 2020|idiomo={{en}}}}</ref> * [[18ma di januaro]] - [[Charles Floquet]], chefministro di Francia (n. 1828) * [[25ma di januaro]] - [[Frederic Leighton]], Britaniana piktisto (n. 1830) * [[30ma di marto]] - [[Charilaos Trikupis]], chefministro di Grekia (n. 1832) * [[2ma di aprilo]] - [[Theodore Robinson]], Usana piktisto (n. 1852) * [[1ma di mayo]] - [[Nasir-al-Din Shah Qajar]], shaho di [[Persia]] (n. 1831) * [[20ma di mayo]] - [[Clara Schumann]], Germana pianisto e kompozisto (n. 1819) * [[13ma di julio]] - [[Friedrich August Kekulé von Stradonitz|August Kekulé]], Germana kemiisto (n. 1829) * [[10ma di agosto]] - [[Otto Lilienthal]], Germana pioniro di glit-flugado (n. 1848) [[Arkivo:Antônio Carlos Gomes.jpg|thumb|130px|[[Antônio Carlos Gomes|Carlos Gomes]]]] * [[16ma di septembro]] - [[Antônio Carlos Gomes|Carlos Gomes]], Braziliana klasika kompozisto (n. 1836) * [[18ma di septembro]] - [[Hippolyte Fizeau]], Franca fizikisto (n. 1819) * [[24ma di septembro]] - [[Louis Gerhard De Geer]], chefministro di Suedia (n. 1818) * [[10ma di oktobro]] - [[Witold Pruszkowski]], Polona piktisto (n. 1846) * [[11ma di oktobro]] - [[Anton Bruckner]], Austriana kompozisto (n. 1824) * [[3ma di novembro]] - [[John Maggs]], Britaniana piktisto (n. 1819) * [[10ma di decembro]] - [[Alfred Nobel]], Sueda inventisto, kreinto di [[Nobel-premio]] (n. 1833) * [[30ma di decembro]] - [[José Rizal]], Filipinana skriptisto e heroo di Filipinana nedependo (n. 1861) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1890a]] 13jl2qxzii0bgc9sr06psj4xy9oa19a 0 1072 995665 995110 2022-08-21T13:16:03Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1971''' (MCMLXXI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 971ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 71ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 2ma yaro di la [[yari 1970a]]. ==Eventi == * Digitala-[[horlojo]] inventesas. ===[[Kosmo]] === * [[5ma di februaro]] - [[Apollo 14]] venas adsur [[Luno]]. * [[19ma di aprilo]] - Unesma kosmala staciono sendesas a [[Tero|Terala]] orbito. * [[30ma di mayo]] - [[Usa]] lansas kosmosondilo [[Mariner 9]] por explorar [[Marso]], [[Venuso]] e [[Merkuro]]. * [[6ma di junio]] - Sovietia lansas [[kosmonavo]] ''[[Soyuz 11]]''. * [[30ma di junio]] - Kosmonauti [[Sovietia]]na Georgi Dobrovolsky, Vladislav Volkov e Viktor Patsayev mortas kande eventas deskompreso che la kabino di ''[[Soyuz 11]]'', dum retroveno a la [[Tero]].<ref>{{Extera ligilo|titulo= 1971: Space mission ends in tragedy|editero=BBC |vidita ye=14ma di oktobro 2018|idiomo={{en}}|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/30/newsid_2523000/2523365.stm}}</ref> * [[26ma di julio]] - Usana [[kosmoprobilo]] [[Apollo 15]] lansesas, kun l'astronauti David Scott, James Irwin ed Alfred Worden. Ye la [[1ma di agosto]] li trovas roki qui evas de la formaco di la [[Luno]].<ref>{{Extera ligilo|titulo= 1971: Apollo 15 finds rock from birth of Moon|editero=BBC |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/1/newsid_4101000/4101579.stm |vidita ye=24ma di junio 2017}}</ref> * [[11ma di septembro]] - ''[[Luna 18]]'' kolizionas kun la Luno. * [[2ma di decembro]] - Modulo ''[[Mars 3]]'' arivas en [[Marso]] e transmisas informi dum 20 sekundi. ===[[Mondo]] === * [[20ma di decembro]] - L'organizuro [[Médecins Sans Frontières]] fondesas. * [[22ma di decembro]] - [[Kurt Waldheim]] divenas chefa sekretario dil [[Unionita Nacioni]]. ===[[Europa]] === * [[15ma di februaro]] - En [[Unionita Rejio]], nova decimala monetaro-sistemo introduktesas. Ol remplasas la sistemo qua durabis dum plura yarcenti, en qua la pundo havis 20 ''shilling'', e singla ''shilling'' havis 12 ''pence''. En la nova sistemo la sama pundo havas 100 nova ''pence''. La ideo pri decimala monetaro existis en la [[19ma yarcento|dek-e-nonesma yarcento]]; la ''florin'', qua esis dekimo di pundo, introduktesis en 1849 kom unesma pazo vers nova sistemo, ma la projeto ne esis sustenata. En 1961, specala komitato esis establisata por explorar la propozo, ed ol donis raporto en 1963; la sistemo adoptenda esis anuncata en 1966. Ula nova moneto-peci (5p e 10p) esis introduktata en 1968, ed altra (0,5p, 1p e 2p) en 1971. * [[14ma di junio]] - [[Norvegia]] komencas tapar [[petrolo]] en [[Norda Maro]]. * [[16ma di julio]] - [[Francisco Franco]] indikas [[Juan Carlos la 1ma]] kom lua sucedanto en guvernerio di [[Hispania]]. * [[23ma di julio]] - Dizastro [[fervoyo|fervoyala]] en [[Suisia]] 30 km norde de [[Basel]] produktas 23 morti. * [[15ma di oktobro]] - [[Finlandia-edifico]] da [[Alvar Aalto]] kompleteskas en [[Helsinki]]. ===[[Azia]] === * [[26ma di marto]] - [[Bangladesh]] deklaras nedependo de [[Pakistan]]. * [[6ma di junio]] - [[Milito en Vietnam]]: Komencas la batalio di Long Khanh, inter [[Australia]]na trupi e la komunista forci di [[Vietnam]]. * [[14ma di agosto]] - [[Bahrain]] deklaras nedependo de [[Unionita Rejio]].<ref>{{Extera ligilo|titulo= Bahrain ends special pact|publikigita ye=15ma di agosto 1971|url=http://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/Digitised/Article/straitstimes19710815-1.2.11.aspx|editero=The Straits Times}}</ref> * [[15ma di agosto]] - [[Bahrain]] nedependanteskas de [[Unionita Rejio]]. * [[3ma di septembro]] - [[Katar]] divenas nedependanta de Unionita Rejio. * [[2ma di decembro]] - [[Unionita Araba Emirii]] divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]]. * [[6ma di decembro]] - [[India]] e [[Pakistan]] agnoskas la nedependo di [[Bangladesh]]. * [[16ma di decembro]] - [[India]]na trupi eniras [[Dhaka]], [[Bangladesh]]. * 16ma di decembro - [[Unionita Rejio]] agnoskas la nedependo di [[Bahrain]]. ===[[Afrika]] === * [[25ma di januaro]] - en [[Uganda]], [[Idi Amin Dada]] revokas la prezidanto [[Milton Obote]] e kaptas povo.<ref>{{Extera ligilo|titulo=1971: Idi Amin ousts Uganda president |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/25/newsid_2506000/2506423.stm|editero=BBC (On This Day) |vidita ye=27ma di januaro 2017}}</ref> * [[6ma di julio]] - En [[Malawi]], [[Hastings Kamuzu Banda]] divenas dumviva prezidanto. * [[Nigeria]] membreskas [[ONEP]]. ===[[Nord-Amerika]] === * [[2ma di januaro]] - En [[Usa]], negesas [[tabako]]-reklami en [[televiziono]]. * [[1ma di oktobro]] - Apertesas [[Disney-lando]] en [[Orlando]], [[Florida]]. ===[[Sud-Amerika]] === * [[18ma di marto]] - Terkrulado en [[Peru]] atingas lago Yanahuani e produktas 200 morti. * [[19ma di agosto|19ma]] til [[21ma di agosto]] - [[Stato-stroko]] en [[Bolivia]]: kolonelo [[Hugo Banzer Suárez]] kaptas la povo. * [[10ma di novembro]] til la [[3ma di decembro]] - [[Fidel Castro]] vizitas [[Chili]]. ==Naski == [[Arkivo:Jeremy Renner Cannes 2013.jpg|thumb|130px|[[Jeremy Renner]]]] * [[7ma di januaro]] - [[Jeremy Renner]], Usan aktoro * [[11ma di januaro]] - [[Mary J. Blige]], Usana kantistino * [[18ma di januaro]] - [[Christian Fittipaldi]], Brazilian automobilisto * [[22ma di januaro]] - [[Rogério Ceni]], Braziliana futbalisto * [[27ma di januaro]] - [[Lil Jon]], Usana kantisto e [[disk-jokeo]] * [[5ma di februaro]] - [[Peyman Moaadi]], Iranana cinem-aktoro * [[20ma di februaro]] - [[Jari Litmanen]], Finlandana futbalisto * [[22ma di februaro]] - [[Arnon Grunberg]], Nederlandana skriptisto * [[26ma di februaro]] - [[Erykah Badu]], Usana kantistino * [[27ma di februaro]] - [[Zaal Udumashvili]], Gruziana politikisto * [[27ma di marto]] - [[David Coulthard]], automobilisto di [[Formulo 1]] [[Arkivo:Jacques_Villeneuve_2008_NASCAR_Rookie.jpg|thumb|130px|[[Jacques Villeneuve]].]] * [[9ma di aprilo]] - [[Jacques Villeneuve]], Kanadan automobilisto * [[12ma di aprilo]] - [[Fernando Meligeni]], Braziliana tenisistulo * [[6ma di mayo]] - [[Chris Shiflett]], Usana gitaristo ([[Foo Fighters]]) * [[10ma di mayo]] - [[Katja Woywood]], German aktorino * [[25ma di mayo]] - [[Stefano Baldini]], Italian atleto * [[1ma di junio]] - [[Ghil'ad Zuckermann]], Israelana linguisto * [[4ma di junio]] - [[Joseph Kabila]], prezidanto di Demokratial Republiko Kongo * [[5ma di junio]] - [[Mark Wahlberg]], Usan aktoro * [[16ma di junio]] - [[Tupac Shakur]], Usana kantisto ed aktoro (m. [[1996]]) * [[27ma di junio]] - Princo [[Dipendra di Nepal]] (m. [[2001]]) * [[28ma di junio]] - [[Fabien Barthez]], Franca futbalisto * 28ma di junio - [[Elon Musk]], Sudafrikana injenioro ed inventisto * [[1ma di julio]] - [[Missy Elliott]], Usana kantisto * [[21ma di julio]] - [[Charlotte Gainsbourg]], Franc aktorino * [[5ma di agosto]] - [[Valdis Dombrovskis]], chefministro di Latvia [[Arkivo:Pete Sampras Champions Shootout 3.jpg|thumb|130px|[[Pete Sampras]]]] * [[12ma di agosto]] - [[Pete Sampras]], Usana tenisisto * [[29ma di agosto]] - [[Carla Gugino]], Usana cinem-aktorino * [[4ma di septembro]] - [[Bas van de Goor]], Usana volebalisto * [[6ma di septembro]] - [[Dolores O'Riordan]], Irlandana kantistino ([[The Cranberries]]) (m. [[2018]]) * [[18ma di septembro]] - [[Lance Armstrong]], Usana biciklisto * 18ma di septembro - [[Anna Yuryevna Netrebko|Anna Netrebko]], Rusa kantistino * [[20ma di septembro]] - [[Henrik Larsson]], Sueda futbalisto * [[13ma di oktobro]] - [[Sacha Baron Cohen]], Britanian aktoro e komediisto * [[14ma di oktobro]] - [[Jyrki Katainen]], chefministro di Finlando * [[20ma di oktobro]] - [[Snoop Dogg]], Usana [[rap]]-kantisto * [[23ma di oktobro]] - [[Bohuslav Sobotka]], chefministro di Chekia [[Arkivo:Actress Winona Ryder at a press conference for Frankenweenie 2012.jpg|thumb|130px|[[Winona Ryder]]]] * [[29ma di oktobro]] - [[Winona Ryder]], Usan aktorino * [[30ma di oktobro]] - [[Peter New]], Kanadana cinem-aktoro e skriptisto por cinemo * [[5ma di novembro]] - [[Sergei Yevgenyevich Berezin|Sergei Berezin]], Rusiana hokeisto * [[16ma di novembro]] - [[Alexander Popov]], Rusa natisto * [[23ma di novembro]] - [[Chris Hardwick]], Usan aktoro * [[18ma di decembro]] - [[Arantxa Sánchez Vicario]], Hispana tenisistino * [[24ma di decembro]] - [[Ricky Martin]], [[Porto-Riko|Portorikana]] kantisto * [[26ma di decembro]] - [[Jared Leto]], Usan aktoro, filmifisto e membro di [[rock]] grupo ''[[30 Seconds to Mars]]'' ==Morti == [[Arkivo:Gabrielle_Chanel_en_marinière.jpg|thumb|130px|[[Coco Chanel]].]] * [[10ma di januaro]] - [[Coco Chanel]], Franca modisto (n. 1883) * [[27ma di januaro]] - [[Jacobo Arbenz]], [[Guatemala]]na ex-prezidanto (n. 1913) * [[5ma di februaro]] - [[Mátyás Rákosi]], chefministro di Hungaria (n. 1892) * [[25ma di februaro]] - [[Theodor Svedberg]], Sueda kemiisto, [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Nobel-laureato pri kemio]] (n. 1884) * [[26ma di februaro]] - [[Fernandel]], Francian aktoro (n. 1903) * [[8ma di marto]] - [[Harold Clayton Lloyd]], Usana cinem-aktoro (n. 1893) * [[13ma di marto]] - [[Rockwell Kent]], Usana piktisto (n. 1882) * [[6ma di aprilo]] - [[Igor Stravinsky]], Rusa kompozisto (n. 1882) * [[12ma di aprilo]] - [[Igor Yevgenyevich Tamm|Igor Tamm]], Sovietiana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1895) * [[15ma di aprilo]] - [[Friedebert Tuglas]], Estoniana skriptisto (n. 1886) * [[21ma di aprilo]] - [[François Duvalier]], konocata kom ''Papa Doc'', diktatoro di [[Haiti]] (n. 1904) * [[11ma di mayo]] - [[Seán Lemass]], chefministro di Republiko Irlando (n. 1899) [[Arkivo:Lukács György.jpg|thumb|130px|[[Georg Lukács]]]] * [[4ma di junio]] - [[Georg Lukács]], Hungara filozofo (n. 1885) * [[14ma di junio]] - [[Carlos Polistico Garcia]], prezidanto di Filipini (n. 1896) * [[15ma di junio]] - [[Wendell Meredith Stanley]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1904) * [[18ma di junio]] - [[Paul Karrer]], Suisa kemiisto, Nobel-laureato (n. 1889) * [[25ma di junio]] - [[John Boyd Orr]], Skota fizikisto e biologiisto, Nobel-laureato pri fiziko (n. 1880) * [[1ma di julio]] - [[William Lawrence Bragg]], Britaniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1890) * [[3ma di julio]] - [[Jim Morrison]], Usana ''rock''-muzikisto (n. 1943) * [[6ma di julio]] - [[Louis Armstrong]], Usana muzikisto, en Nova York (n. 1901) * [[10ma di julio]] - [[Ahmed Bahnini]], chefministro di Maroko (n. 1909) * [[23ma di julio]] - [[Van Heflin]], Usan aktoro (n. 1910) * 23ma di julio - [[William Tubman]], prezidanto di Liberia (n. 1895) [[Arkivo:Hrušćov1.JPG|thumb|130px|[[Nikita Sergeyevich Hrushchyov|Nikita Hrushchyov]]]] * [[11ma di septembro]] - [[Nikita Sergeyevich Hrushchyov|Nikita Hrushchyov]], ex-chefo di [[Sovietia]] (n. 1894) * [[20ma di septembro]] - [[Giorgos Seferis]], Greka skriptisto, Nobel-laureato (n. 1900) * [[21ma di septembro]] - [[Bernardo Houssay]], Arjentiniana mediko e biologiisto, Nobel-laureato (n. 1887) * [[8ma di oktobro]] - [[Ramón Villeda Morales]], prezidanto di Honduras (n. 1908) * [[12ma di oktobro]] - [[Gene Vincent]], Usana [[rock]]-kantisto (n. 1935) * [[29ma di oktobro]] - [[Arne Tiselius]], Sueda kemiisto, Nobel-laureato en 1948 (n. 1902) * [[3ma di novembro]] - [[Thawi Bunyaket]], chefministro di Tailando (n. 1904) * [[4ma di novembro]] - [[Guillermo León Valencia]], prezidanto di Kolumbia (n. 1909) * [[9ma di decembro]] - [[Ralph Bunche]], Usana diplomacisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1904) * [[Eric Ahlström]], Sueda Interlinguisto (n. 1902)<ref>{{Extera ligilo|url=https://books.google.com.br/books?id=k-tlAgAAQBAJ&pg=PA21&lpg=PA21&dq=Eric+Ahlstr%C3%B6m+Interlingua&source=bl&ots=_SPADg6C-M&sig=2LhCkT6E7AuXG_Sp3Plh2WbZOKc&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjbvLvw2tzUAhXGiZAKHWTxADMQ6AEINDAD#v=onepage&q=Eric%20Ahlstr%C3%B6m%20Interlingua&f=false |titulo=Interlingua e su promotion durante 50 annos|autoro=Ingvar Stenström}}</ref> ==Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Dennis Gabor]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Gerhard Herzberg]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Earl Wilbur Sutherland Jr.]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Pablo Neruda]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Willy Brandt]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Simon Kuznets]] ==Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1970a]] b7z56jtkmg9e8ybqi1jhs244syptyvl 995666 995665 2022-08-21T13:17:09Z ThWiki1910 31363 /* Naski */ wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1971''' (MCMLXXI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 971ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 71ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 2ma yaro di la [[yari 1970a]]. ==Eventi == * Digitala-[[horlojo]] inventesas. ===[[Kosmo]] === * [[5ma di februaro]] - [[Apollo 14]] venas adsur [[Luno]]. * [[19ma di aprilo]] - Unesma kosmala staciono sendesas a [[Tero|Terala]] orbito. * [[30ma di mayo]] - [[Usa]] lansas kosmosondilo [[Mariner 9]] por explorar [[Marso]], [[Venuso]] e [[Merkuro]]. * [[6ma di junio]] - Sovietia lansas [[kosmonavo]] ''[[Soyuz 11]]''. * [[30ma di junio]] - Kosmonauti [[Sovietia]]na Georgi Dobrovolsky, Vladislav Volkov e Viktor Patsayev mortas kande eventas deskompreso che la kabino di ''[[Soyuz 11]]'', dum retroveno a la [[Tero]].<ref>{{Extera ligilo|titulo= 1971: Space mission ends in tragedy|editero=BBC |vidita ye=14ma di oktobro 2018|idiomo={{en}}|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/30/newsid_2523000/2523365.stm}}</ref> * [[26ma di julio]] - Usana [[kosmoprobilo]] [[Apollo 15]] lansesas, kun l'astronauti David Scott, James Irwin ed Alfred Worden. Ye la [[1ma di agosto]] li trovas roki qui evas de la formaco di la [[Luno]].<ref>{{Extera ligilo|titulo= 1971: Apollo 15 finds rock from birth of Moon|editero=BBC |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/1/newsid_4101000/4101579.stm |vidita ye=24ma di junio 2017}}</ref> * [[11ma di septembro]] - ''[[Luna 18]]'' kolizionas kun la Luno. * [[2ma di decembro]] - Modulo ''[[Mars 3]]'' arivas en [[Marso]] e transmisas informi dum 20 sekundi. ===[[Mondo]] === * [[20ma di decembro]] - L'organizuro [[Médecins Sans Frontières]] fondesas. * [[22ma di decembro]] - [[Kurt Waldheim]] divenas chefa sekretario dil [[Unionita Nacioni]]. ===[[Europa]] === * [[15ma di februaro]] - En [[Unionita Rejio]], nova decimala monetaro-sistemo introduktesas. Ol remplasas la sistemo qua durabis dum plura yarcenti, en qua la pundo havis 20 ''shilling'', e singla ''shilling'' havis 12 ''pence''. En la nova sistemo la sama pundo havas 100 nova ''pence''. La ideo pri decimala monetaro existis en la [[19ma yarcento|dek-e-nonesma yarcento]]; la ''florin'', qua esis dekimo di pundo, introduktesis en 1849 kom unesma pazo vers nova sistemo, ma la projeto ne esis sustenata. En 1961, specala komitato esis establisata por explorar la propozo, ed ol donis raporto en 1963; la sistemo adoptenda esis anuncata en 1966. Ula nova moneto-peci (5p e 10p) esis introduktata en 1968, ed altra (0,5p, 1p e 2p) en 1971. * [[14ma di junio]] - [[Norvegia]] komencas tapar [[petrolo]] en [[Norda Maro]]. * [[16ma di julio]] - [[Francisco Franco]] indikas [[Juan Carlos la 1ma]] kom lua sucedanto en guvernerio di [[Hispania]]. * [[23ma di julio]] - Dizastro [[fervoyo|fervoyala]] en [[Suisia]] 30 km norde de [[Basel]] produktas 23 morti. * [[15ma di oktobro]] - [[Finlandia-edifico]] da [[Alvar Aalto]] kompleteskas en [[Helsinki]]. ===[[Azia]] === * [[26ma di marto]] - [[Bangladesh]] deklaras nedependo de [[Pakistan]]. * [[6ma di junio]] - [[Milito en Vietnam]]: Komencas la batalio di Long Khanh, inter [[Australia]]na trupi e la komunista forci di [[Vietnam]]. * [[14ma di agosto]] - [[Bahrain]] deklaras nedependo de [[Unionita Rejio]].<ref>{{Extera ligilo|titulo= Bahrain ends special pact|publikigita ye=15ma di agosto 1971|url=http://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/Digitised/Article/straitstimes19710815-1.2.11.aspx|editero=The Straits Times}}</ref> * [[15ma di agosto]] - [[Bahrain]] nedependanteskas de [[Unionita Rejio]]. * [[3ma di septembro]] - [[Katar]] divenas nedependanta de Unionita Rejio. * [[2ma di decembro]] - [[Unionita Araba Emirii]] divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]]. * [[6ma di decembro]] - [[India]] e [[Pakistan]] agnoskas la nedependo di [[Bangladesh]]. * [[16ma di decembro]] - [[India]]na trupi eniras [[Dhaka]], [[Bangladesh]]. * 16ma di decembro - [[Unionita Rejio]] agnoskas la nedependo di [[Bahrain]]. ===[[Afrika]] === * [[25ma di januaro]] - en [[Uganda]], [[Idi Amin Dada]] revokas la prezidanto [[Milton Obote]] e kaptas povo.<ref>{{Extera ligilo|titulo=1971: Idi Amin ousts Uganda president |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/25/newsid_2506000/2506423.stm|editero=BBC (On This Day) |vidita ye=27ma di januaro 2017}}</ref> * [[6ma di julio]] - En [[Malawi]], [[Hastings Kamuzu Banda]] divenas dumviva prezidanto. * [[Nigeria]] membreskas [[ONEP]]. ===[[Nord-Amerika]] === * [[2ma di januaro]] - En [[Usa]], negesas [[tabako]]-reklami en [[televiziono]]. * [[1ma di oktobro]] - Apertesas [[Disney-lando]] en [[Orlando]], [[Florida]]. ===[[Sud-Amerika]] === * [[18ma di marto]] - Terkrulado en [[Peru]] atingas lago Yanahuani e produktas 200 morti. * [[19ma di agosto|19ma]] til [[21ma di agosto]] - [[Stato-stroko]] en [[Bolivia]]: kolonelo [[Hugo Banzer Suárez]] kaptas la povo. * [[10ma di novembro]] til la [[3ma di decembro]] - [[Fidel Castro]] vizitas [[Chili]]. ==Naski == [[Arkivo:Jeremy Renner Cannes 2013.jpg|thumb|130px|[[Jeremy Renner]]]] * [[7ma di januaro]] - [[Jeremy Renner]], Usan aktoro * [[11ma di januaro]] - [[Mary J. Blige]], Usana kantistino * [[18ma di januaro]] - [[Christian Fittipaldi]], Brazilian automobilisto * [[22ma di januaro]] - [[Rogério Ceni]], Braziliana futbalisto * [[27ma di januaro]] - [[Lil Jon]], Usana kantisto e [[disk-jokeo]] * [[5ma di februaro]] - [[Peyman Moaadi]], Iranana cinem-aktoro * [[20ma di februaro]] - [[Jari Litmanen]], Finlandana futbalisto * [[22ma di februaro]] - [[Arnon Grunberg]], Nederlandana skriptisto * [[26ma di februaro]] - [[Erykah Badu]], Usana kantistino * [[27ma di februaro]] - [[Zaal Udumashvili]], Gruziana politikisto * [[27ma di marto]] - [[David Coulthard]], automobilisto di [[Formulo 1]] [[Arkivo:Jacques_Villeneuve_2008_NASCAR_Rookie.jpg|thumb|130px|[[Jacques Villeneuve]].]] * [[9ma di aprilo]] - [[Jacques Villeneuve]], Kanadan automobilisto * [[12ma di aprilo]] - [[Fernando Meligeni]], Braziliana tenisistulo * [[6ma di mayo]] - [[Chris Shiflett]], Usana gitaristo ([[Foo Fighters]]) * [[10ma di mayo]] - [[Katja Woywood]], German aktorino * [[25ma di mayo]] - [[Stefano Baldini]], Italian atleto * [[1ma di junio]] - [[Ghil'ad Zuckermann]], Israelana linguisto * [[4ma di junio]] - [[Joseph Kabila]], prezidanto di Demokratial Republiko Kongo * [[5ma di junio]] - [[Mark Wahlberg]], Usan aktoro * [[16ma di junio]] - [[Tupac Shakur]], Usana kantisto ed aktoro (m. [[1996]]) * [[27ma di junio]] - Princo [[Dipendra di Nepal]] (m. [[2001]]) * [[28ma di junio]] - [[Fabien Barthez]], Franca futbalisto * 28ma di junio - [[Elon Musk]], Sudafrikana injenioro ed inventisto * [[1ma di julio]] - [[Missy Elliott]], Usana kantisto * [[21ma di julio]] - [[Charlotte Gainsbourg]], Franc aktorino * [[5ma di agosto]] - [[Valdis Dombrovskis]], chefministro di Latvia [[Arkivo:Pete Sampras Champions Shootout 3.jpg|thumb|130px|[[Pete Sampras]]]] * [[12ma di agosto]] - [[Pete Sampras]], Usana tenisisto * [[29ma di agosto]] - [[Carla Gugino]], Usana cinem-aktorino * [[4ma di septembro]] - [[Bas van de Goor]], Usana volebalisto * [[6ma di septembro]] - [[Dolores O'Riordan]], Irlandana kantistino ([[The Cranberries]]) (m. [[2018]]) * [[18ma di septembro]] - [[Anna Yuryevna Netrebko|Anna Netrebko]], Rusa kantistino * 18ma di septembro - [[Lance Armstrong]], Usana biciklisto * [[20ma di septembro]] - [[Henrik Larsson]], Sueda futbalisto * [[13ma di oktobro]] - [[Sacha Baron Cohen]], Britanian aktoro e komediisto * [[14ma di oktobro]] - [[Jyrki Katainen]], chefministro di Finlando * [[20ma di oktobro]] - [[Snoop Dogg]], Usana [[rap]]-kantisto * [[23ma di oktobro]] - [[Bohuslav Sobotka]], chefministro di Chekia [[Arkivo:Actress Winona Ryder at a press conference for Frankenweenie 2012.jpg|thumb|130px|[[Winona Ryder]]]] * [[29ma di oktobro]] - [[Winona Ryder]], Usan aktorino * [[30ma di oktobro]] - [[Peter New]], Kanadana cinem-aktoro e skriptisto por cinemo * [[5ma di novembro]] - [[Sergei Yevgenyevich Berezin|Sergei Berezin]], Rusiana hokeisto * [[16ma di novembro]] - [[Alexander Popov]], Rusa natisto * [[23ma di novembro]] - [[Chris Hardwick]], Usan aktoro * [[18ma di decembro]] - [[Arantxa Sánchez Vicario]], Hispana tenisistino * [[24ma di decembro]] - [[Ricky Martin]], [[Porto-Riko|Portorikana]] kantisto * [[26ma di decembro]] - [[Jared Leto]], Usan aktoro, filmifisto e membro di [[rock]] grupo ''[[30 Seconds to Mars]]'' ==Morti == [[Arkivo:Gabrielle_Chanel_en_marinière.jpg|thumb|130px|[[Coco Chanel]].]] * [[10ma di januaro]] - [[Coco Chanel]], Franca modisto (n. 1883) * [[27ma di januaro]] - [[Jacobo Arbenz]], [[Guatemala]]na ex-prezidanto (n. 1913) * [[5ma di februaro]] - [[Mátyás Rákosi]], chefministro di Hungaria (n. 1892) * [[25ma di februaro]] - [[Theodor Svedberg]], Sueda kemiisto, [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Nobel-laureato pri kemio]] (n. 1884) * [[26ma di februaro]] - [[Fernandel]], Francian aktoro (n. 1903) * [[8ma di marto]] - [[Harold Clayton Lloyd]], Usana cinem-aktoro (n. 1893) * [[13ma di marto]] - [[Rockwell Kent]], Usana piktisto (n. 1882) * [[6ma di aprilo]] - [[Igor Stravinsky]], Rusa kompozisto (n. 1882) * [[12ma di aprilo]] - [[Igor Yevgenyevich Tamm|Igor Tamm]], Sovietiana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1895) * [[15ma di aprilo]] - [[Friedebert Tuglas]], Estoniana skriptisto (n. 1886) * [[21ma di aprilo]] - [[François Duvalier]], konocata kom ''Papa Doc'', diktatoro di [[Haiti]] (n. 1904) * [[11ma di mayo]] - [[Seán Lemass]], chefministro di Republiko Irlando (n. 1899) [[Arkivo:Lukács György.jpg|thumb|130px|[[Georg Lukács]]]] * [[4ma di junio]] - [[Georg Lukács]], Hungara filozofo (n. 1885) * [[14ma di junio]] - [[Carlos Polistico Garcia]], prezidanto di Filipini (n. 1896) * [[15ma di junio]] - [[Wendell Meredith Stanley]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1904) * [[18ma di junio]] - [[Paul Karrer]], Suisa kemiisto, Nobel-laureato (n. 1889) * [[25ma di junio]] - [[John Boyd Orr]], Skota fizikisto e biologiisto, Nobel-laureato pri fiziko (n. 1880) * [[1ma di julio]] - [[William Lawrence Bragg]], Britaniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1890) * [[3ma di julio]] - [[Jim Morrison]], Usana ''rock''-muzikisto (n. 1943) * [[6ma di julio]] - [[Louis Armstrong]], Usana muzikisto, en Nova York (n. 1901) * [[10ma di julio]] - [[Ahmed Bahnini]], chefministro di Maroko (n. 1909) * [[23ma di julio]] - [[Van Heflin]], Usan aktoro (n. 1910) * 23ma di julio - [[William Tubman]], prezidanto di Liberia (n. 1895) [[Arkivo:Hrušćov1.JPG|thumb|130px|[[Nikita Sergeyevich Hrushchyov|Nikita Hrushchyov]]]] * [[11ma di septembro]] - [[Nikita Sergeyevich Hrushchyov|Nikita Hrushchyov]], ex-chefo di [[Sovietia]] (n. 1894) * [[20ma di septembro]] - [[Giorgos Seferis]], Greka skriptisto, Nobel-laureato (n. 1900) * [[21ma di septembro]] - [[Bernardo Houssay]], Arjentiniana mediko e biologiisto, Nobel-laureato (n. 1887) * [[8ma di oktobro]] - [[Ramón Villeda Morales]], prezidanto di Honduras (n. 1908) * [[12ma di oktobro]] - [[Gene Vincent]], Usana [[rock]]-kantisto (n. 1935) * [[29ma di oktobro]] - [[Arne Tiselius]], Sueda kemiisto, Nobel-laureato en 1948 (n. 1902) * [[3ma di novembro]] - [[Thawi Bunyaket]], chefministro di Tailando (n. 1904) * [[4ma di novembro]] - [[Guillermo León Valencia]], prezidanto di Kolumbia (n. 1909) * [[9ma di decembro]] - [[Ralph Bunche]], Usana diplomacisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1904) * [[Eric Ahlström]], Sueda Interlinguisto (n. 1902)<ref>{{Extera ligilo|url=https://books.google.com.br/books?id=k-tlAgAAQBAJ&pg=PA21&lpg=PA21&dq=Eric+Ahlstr%C3%B6m+Interlingua&source=bl&ots=_SPADg6C-M&sig=2LhCkT6E7AuXG_Sp3Plh2WbZOKc&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjbvLvw2tzUAhXGiZAKHWTxADMQ6AEINDAD#v=onepage&q=Eric%20Ahlstr%C3%B6m%20Interlingua&f=false |titulo=Interlingua e su promotion durante 50 annos|autoro=Ingvar Stenström}}</ref> ==Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Dennis Gabor]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Gerhard Herzberg]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Earl Wilbur Sutherland Jr.]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Pablo Neruda]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Willy Brandt]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Simon Kuznets]] ==Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1970a]] 33g8idsqj0o4ex71k7mmcrnnqeet0tk 995724 995666 2022-08-21T14:29:04Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1971''' (MCMLXXI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 971ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 71ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 2ma yaro di la [[yari 1970a]]. ==Eventi == * Digitala-[[horlojo]] inventesas. ===[[Kosmo]] === * [[5ma di februaro]] - [[Apollo 14]] venas adsur [[Luno]]. * [[19ma di aprilo]] - Unesma kosmala staciono sendesas a [[Tero|Terala]] orbito. * [[30ma di mayo]] - [[Usa]] lansas kosmosondilo [[Mariner 9]] por explorar [[Marso]], [[Venuso]] e [[Merkuro]]. * [[6ma di junio]] - Sovietia lansas [[kosmonavo]] ''[[Soyuz 11]]''. * [[30ma di junio]] - Kosmonauti [[Sovietia]]na Georgi Dobrovolsky, Vladislav Volkov e Viktor Patsayev mortas kande eventas deskompreso che la kabino di ''[[Soyuz 11]]'', dum retroveno a la [[Tero]].<ref>{{Extera ligilo|titulo= 1971: Space mission ends in tragedy|editero=BBC |vidita ye=14ma di oktobro 2018|idiomo={{en}}|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/30/newsid_2523000/2523365.stm}}</ref> * [[26ma di julio]] - Usana [[kosmoprobilo]] [[Apollo 15]] lansesas, kun l'astronauti David Scott, James Irwin ed Alfred Worden. Ye la [[1ma di agosto]] li trovas roki qui evas de la formaco di la [[Luno]].<ref>{{Extera ligilo|titulo= 1971: Apollo 15 finds rock from birth of Moon|editero=BBC |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/1/newsid_4101000/4101579.stm |vidita ye=24ma di junio 2017}}</ref> * [[11ma di septembro]] - ''[[Luna 18]]'' kolizionas kun la Luno. * [[2ma di decembro]] - Modulo ''[[Mars 3]]'' arivas en [[Marso]] e transmisas informi dum 20 sekundi. ===[[Mondo]] === * [[20ma di decembro]] - L'organizuro [[Médecins Sans Frontières]] fondesas. * [[22ma di decembro]] - [[Kurt Waldheim]] divenas chefa sekretario dil [[Unionita Nacioni]]. ===[[Europa]] === * [[15ma di februaro]] - En [[Unionita Rejio]], nova decimala monetaro-sistemo introduktesas. Ol remplasas la sistemo qua durabis dum plura yarcenti, en qua la pundo havis 20 ''shilling'', e singla ''shilling'' havis 12 ''pence''. En la nova sistemo la sama pundo havas 100 nova ''pence''. La ideo pri decimala monetaro existis en la [[19ma yarcento|dek-e-nonesma yarcento]]; la ''florin'', qua esis dekimo di pundo, introduktesis en 1849 kom unesma pazo vers nova sistemo, ma la projeto ne esis sustenata. En 1961, specala komitato esis establisata por explorar la propozo, ed ol donis raporto en 1963; la sistemo adoptenda esis anuncata en 1966. Ula nova moneto-peci (5p e 10p) esis introduktata en 1968, ed altra (0,5p, 1p e 2p) en 1971. * [[14ma di junio]] - [[Norvegia]] komencas tapar [[petrolo]] en [[Norda Maro]]. * [[16ma di julio]] - [[Francisco Franco]] indikas [[Juan Carlos la 1ma]] kom lua sucedanto en guvernerio di [[Hispania]]. * [[23ma di julio]] - Dizastro [[fervoyo|fervoyala]] en [[Suisia]] 30 km norde de [[Basel]] produktas 23 morti. * [[15ma di oktobro]] - [[Finlandia-edifico]] da [[Alvar Aalto]] kompleteskas en [[Helsinki]]. ===[[Azia]] === * [[26ma di marto]] - [[Bangladesh]] deklaras nedependo de [[Pakistan]]. * [[6ma di junio]] - [[Milito en Vietnam]]: Komencas la batalio di Long Khanh, inter [[Australia]]na trupi e la komunista forci di [[Vietnam]]. * [[14ma di agosto]] - [[Bahrain]] deklaras nedependo de [[Unionita Rejio]].<ref>{{Extera ligilo|titulo= Bahrain ends special pact|publikigita ye=15ma di agosto 1971|url=http://eresources.nlb.gov.sg/newspapers/Digitised/Article/straitstimes19710815-1.2.11.aspx|editero=The Straits Times}}</ref> * [[15ma di agosto]] - [[Bahrain]] nedependanteskas de [[Unionita Rejio]]. * [[3ma di septembro]] - [[Katar]] divenas nedependanta de Unionita Rejio. * [[2ma di decembro]] - [[Unionita Araba Emirii]] divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]]. * [[6ma di decembro]] - [[India]] e [[Pakistan]] agnoskas la nedependo di [[Bangladesh]]. * [[16ma di decembro]] - [[India]]na trupi eniras [[Dhaka]], [[Bangladesh]]. * 16ma di decembro - [[Unionita Rejio]] agnoskas la nedependo di [[Bahrain]]. ===[[Afrika]] === * [[25ma di januaro]] - en [[Uganda]], [[Idi Amin Dada]] revokas la prezidanto [[Milton Obote]] e kaptas povo.<ref>{{Extera ligilo|titulo=1971: Idi Amin ousts Uganda president |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/january/25/newsid_2506000/2506423.stm|editero=BBC (On This Day) |vidita ye=27ma di januaro 2017}}</ref> * [[6ma di julio]] - En [[Malawi]], [[Hastings Kamuzu Banda]] divenas dumviva prezidanto. * [[Nigeria]] membreskas [[ONEP]]. ===[[Nord-Amerika]] === * [[2ma di januaro]] - En [[Usa]], negesas [[tabako]]-reklami en [[televiziono]]. * [[1ma di oktobro]] - Apertesas [[Disney-lando]] en [[Orlando]], [[Florida]]. ===[[Sud-Amerika]] === * [[18ma di marto]] - Terkrulado en [[Peru]] atingas lago Yanahuani e produktas 200 morti. * [[19ma di agosto|19ma]] til [[21ma di agosto]] - [[Stato-stroko]] en [[Bolivia]]: kolonelo [[Hugo Banzer Suárez]] kaptas la povo. * [[10ma di novembro]] til la [[3ma di decembro]] - [[Fidel Castro]] vizitas [[Chili]]. ==Naski == [[Arkivo:Jeremy Renner Cannes 2013.jpg|thumb|130px|[[Jeremy Renner]]]] * [[7ma di januaro]] - [[Jeremy Renner]], Usan aktoro * [[11ma di januaro]] - [[Mary J. Blige]], Usana kantistino * [[18ma di januaro]] - [[Christian Fittipaldi]], Brazilian automobilisto * [[22ma di januaro]] - [[Rogério Ceni]], Braziliana futbalisto * [[27ma di januaro]] - [[Lil Jon]], Usana kantisto e [[disk-jokeo]] * [[5ma di februaro]] - [[Peyman Moaadi]], Iranana cinem-aktoro * [[20ma di februaro]] - [[Jari Litmanen]], Finlandana futbalisto * [[22ma di februaro]] - [[Arnon Grunberg]], Nederlandana skriptisto * [[26ma di februaro]] - [[Erykah Badu]], Usana kantistino * [[27ma di februaro]] - [[Zaal Udumashvili]], Gruziana politikisto * [[27ma di marto]] - [[David Coulthard]], automobilisto di [[Formulo 1]] [[Arkivo:Jacques_Villeneuve_2008_NASCAR_Rookie.jpg|thumb|130px|[[Jacques Villeneuve]].]] * [[9ma di aprilo]] - [[Jacques Villeneuve]], Kanadan automobilisto * [[12ma di aprilo]] - [[Fernando Meligeni]], Braziliana tenisistulo * [[6ma di mayo]] - [[Chris Shiflett]], Usana gitaristo ([[Foo Fighters]]) * [[10ma di mayo]] - [[Katja Woywood]], German aktorino * [[25ma di mayo]] - [[Stefano Baldini]], Italian atleto * [[1ma di junio]] - [[Ghil'ad Zuckermann]], Israelana linguisto * [[4ma di junio]] - [[Joseph Kabila]], prezidanto di Demokratial Republiko Kongo * [[5ma di junio]] - [[Mark Wahlberg]], Usan aktoro * [[16ma di junio]] - [[Tupac Shakur]], Usana kantisto ed aktoro (m. [[1996]]) * [[27ma di junio]] - Princo [[Dipendra di Nepal]] (m. [[2001]]) * [[28ma di junio]] - [[Fabien Barthez]], Franca futbalisto * 28ma di junio - [[Elon Musk]], Sudafrikana injenioro ed inventisto * [[1ma di julio]] - [[Missy Elliott]], Usana kantisto * [[21ma di julio]] - [[Charlotte Gainsbourg]], Franc aktorino * [[5ma di agosto]] - [[Valdis Dombrovskis]], chefministro di Latvia [[Arkivo:Pete Sampras Champions Shootout 3.jpg|thumb|130px|[[Pete Sampras]]]] * [[12ma di agosto]] - [[Pete Sampras]], Usana tenisisto * [[29ma di agosto]] - [[Carla Gugino]], Usana cinem-aktorino * [[4ma di septembro]] - [[Bas van de Goor]], Usana volebalisto * [[6ma di septembro]] - [[Dolores O'Riordan]], Irlandana kantistino ([[The Cranberries]]) (m. [[2018]]) * [[18ma di septembro]] - [[Anna Yuryevna Netrebko|Anna Netrebko]], Rusa kantistino * 18ma di septembro - [[Lance Armstrong]], Usana biciklisto * [[20ma di septembro]] - [[Henrik Larsson]], Sueda futbalisto * [[13ma di oktobro]] - [[Sacha Baron Cohen]], Britanian aktoro e komediisto * [[14ma di oktobro]] - [[Jyrki Katainen]], chefministro di Finlando * [[20ma di oktobro]] - [[Snoop Dogg]], Usana [[rap]]-kantisto * [[23ma di oktobro]] - [[Bohuslav Sobotka]], chefministro di Chekia [[Arkivo:Actress Winona Ryder at a press conference for Frankenweenie 2012.jpg|thumb|130px|[[Winona Ryder]]]] * [[29ma di oktobro]] - [[Winona Ryder]], Usan aktorino * [[30ma di oktobro]] - [[Peter New]], Kanadana cinem-aktoro e skriptisto por cinemo * [[5ma di novembro]] - [[Sergei Yevgenyevich Berezin|Sergei Berezin]], Rusiana hokeisto * [[16ma di novembro]] - [[Alexander Popov]], Rusa natisto * [[23ma di novembro]] - [[Chris Hardwick]], Usan aktoro * [[18ma di decembro]] - [[Arantxa Sánchez Vicario]], Hispana tenisistino * [[24ma di decembro]] - [[Ricky Martin]], [[Porto-Riko|Portorikana]] kantisto * [[26ma di decembro]] - [[Jared Leto]], Usan aktoro, filmifisto e membro di [[rock]] grupo ''[[30 Seconds to Mars]]'' ==Morti == [[Arkivo:Gabrielle_Chanel_en_marinière.jpg|thumb|130px|[[Coco Chanel]].]] * [[10ma di januaro]] - [[Coco Chanel]], Franca modisto (n. 1883) * [[27ma di januaro]] - [[Jacobo Arbenz]], [[Guatemala]]na ex-prezidanto (n. 1913) * [[5ma di februaro]] - [[Mátyás Rákosi]], chefministro di Hungaria (n. 1892) * [[25ma di februaro]] - [[Theodor Svedberg]], Sueda kemiisto, [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Nobel-laureato pri kemio]] (n. 1884) * [[26ma di februaro]] - [[Fernandel]], Francian aktoro (n. 1903) * [[8ma di marto]] - [[Harold Clayton Lloyd]], Usana cinem-aktoro (n. 1893) * [[13ma di marto]] - [[Rockwell Kent]], Usana piktisto (n. 1882) * [[6ma di aprilo]] - [[Igor Fyodorovich Stravinski|Igor Stravinski]], Rusa kompozisto (n. 1882) * [[12ma di aprilo]] - [[Igor Yevgenyevich Tamm|Igor Tamm]], Sovietiana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1895) * [[15ma di aprilo]] - [[Friedebert Tuglas]], Estoniana skriptisto (n. 1886) * [[21ma di aprilo]] - [[François Duvalier]], konocata kom ''Papa Doc'', diktatoro di [[Haiti]] (n. 1904) * [[11ma di mayo]] - [[Seán Lemass]], chefministro di Republiko Irlando (n. 1899) [[Arkivo:Lukács György.jpg|thumb|130px|[[Georg Lukács]]]] * [[4ma di junio]] - [[Georg Lukács]], Hungara filozofo (n. 1885) * [[14ma di junio]] - [[Carlos Polistico Garcia]], prezidanto di Filipini (n. 1896) * [[15ma di junio]] - [[Wendell Meredith Stanley]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1904) * [[18ma di junio]] - [[Paul Karrer]], Suisa kemiisto, Nobel-laureato (n. 1889) * [[25ma di junio]] - [[John Boyd Orr]], Skota fizikisto e biologiisto, Nobel-laureato pri fiziko (n. 1880) * [[1ma di julio]] - [[William Lawrence Bragg]], Britaniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1890) * [[3ma di julio]] - [[Jim Morrison]], Usana ''rock''-muzikisto (n. 1943) * [[6ma di julio]] - [[Louis Armstrong]], Usana muzikisto, en Nova York (n. 1901) * [[10ma di julio]] - [[Ahmed Bahnini]], chefministro di Maroko (n. 1909) * [[23ma di julio]] - [[Van Heflin]], Usan aktoro (n. 1910) * 23ma di julio - [[William Tubman]], prezidanto di Liberia (n. 1895) [[Arkivo:Hrušćov1.JPG|thumb|130px|[[Nikita Sergeyevich Hrushchyov|Nikita Hrushchyov]]]] * [[11ma di septembro]] - [[Nikita Sergeyevich Hrushchyov|Nikita Hrushchyov]], ex-chefo di [[Sovietia]] (n. 1894) * [[20ma di septembro]] - [[Giorgos Seferis]], Greka skriptisto, Nobel-laureato (n. 1900) * [[21ma di septembro]] - [[Bernardo Houssay]], Arjentiniana mediko e biologiisto, Nobel-laureato (n. 1887) * [[8ma di oktobro]] - [[Ramón Villeda Morales]], prezidanto di Honduras (n. 1908) * [[12ma di oktobro]] - [[Gene Vincent]], Usana [[rock]]-kantisto (n. 1935) * [[29ma di oktobro]] - [[Arne Tiselius]], Sueda kemiisto, Nobel-laureato en 1948 (n. 1902) * [[3ma di novembro]] - [[Thawi Bunyaket]], chefministro di Tailando (n. 1904) * [[4ma di novembro]] - [[Guillermo León Valencia]], prezidanto di Kolumbia (n. 1909) * [[9ma di decembro]] - [[Ralph Bunche]], Usana diplomacisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1904) * [[Eric Ahlström]], Sueda Interlinguisto (n. 1902)<ref>{{Extera ligilo|url=https://books.google.com.br/books?id=k-tlAgAAQBAJ&pg=PA21&lpg=PA21&dq=Eric+Ahlstr%C3%B6m+Interlingua&source=bl&ots=_SPADg6C-M&sig=2LhCkT6E7AuXG_Sp3Plh2WbZOKc&hl=pt-BR&sa=X&ved=0ahUKEwjbvLvw2tzUAhXGiZAKHWTxADMQ6AEINDAD#v=onepage&q=Eric%20Ahlstr%C3%B6m%20Interlingua&f=false |titulo=Interlingua e su promotion durante 50 annos|autoro=Ingvar Stenström}}</ref> ==Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Dennis Gabor]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Gerhard Herzberg]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Earl Wilbur Sutherland Jr.]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Pablo Neruda]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Willy Brandt]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Simon Kuznets]] ==Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1970a]] 18hda2igt42rr6epbdjm7e95sgey26p 0 1086 995659 994344 2022-08-21T13:10:03Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1956''' (MCMLVI per Romala algarismi) esis [[bisextila yaro]] komencinta ye [[sundio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 956ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 56ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 7ma yaro di la [[yari 1950a]]. == Eventi == * [[16ma di septembro]] - [[Plastilino]] venas a butiki. === [[Europa]] === * L'unesma artificala glacio-feldo di [[Finlando]] konstruktesas en [[Tampere]]. * [[26ma di januaro]] - [[Sovietia]] retrodonas a [[Finlando]] l'areo di [[Porkkala]] apud [[Helsinki]]. * 26ma di januaro - En [[Cortina d'Ampezzo]], [[Italia]], komencas [[Vintrala Olimpiala Ludi]]. * [[15ma di februaro]] - [[Urho Kekkonen]] elektesas unesmafoye prezidanto di Finlando (1956 til 1982). * [[25ma di februaro]] - [[Nikita Sergeyevich Hrushchyov|Nikita Hrushchyov]] revelas obskura latero di kulto a personaleso di [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/february/25/newsid_2703000/2703581.stm|titulo= 1956: Khrushchev lashes out at Stalin|editero= BBC|vidita ye= 31ma di oktobro 2016}}</ref> * [[19ma di aprilo]] - Usan aktorino [[Grace Kelly]] mariajas kun princo [[Rainier la 3ma di Monako]]. * [[17ma di agosto]] - Komunista Partiso divenas nelegala en [[West-Germania]]. * [[20ma di agosto]] - En [[Sovietia]], [[Otto Wille Kuusinen]] perdas lua poziciono kom prezidanto di la [[Republiko Sovietiana Autonoma Karelia]]. * [[23ma di oktobro]] - Revolto en [[Hungaria]] kontre [[Sovietia]] komencas.<ref>{{Extera ligilo|titulo=1956: Hungarians rise up against Soviet rule|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/23/newsid_3140000/3140400.stm|editero=BBC|vidita ye=31ma di oktobro 2016}}</ref> * [[27ma di oktobro]] - En Hungaria, [[Imre Nagy]] igas nacionala rejimo. * [[4ma di novembro]] - Armeo di [[Sovietia]] e di altra landi de [[Pakto di Warszawa]] (nome [[Mongolia]]) invadas [[Hungaria]] por supresar kontre-Sovietiana revolto. Pose, cirkume {{formatnum:250000}} Hungari fugos. * [[22ma di novembro]] - En [[Hungaria]], [[Imre Nagy]] enkarcerigesas. Sovietiana trupi portos lu a [[Sovietia]]. * [[23ma di novembro]] - [[Petrolo]] porcionigesas en [[Unionita Rejio]] konseque de la [[krizo di Suez]]. === [[Azia]] === * [[23ma di marto]] - [[Pakistan]] adoptas lua [[konstituco]] e divenas Islamala stato. * [[9ma di mayo]] - [[Manaslu]], la 8ma maxim alta monto del mondo en [[Azia]], acensesas unesmafoye. * [[18ma di mayo]] - Unesma acenso di [[Lhotse]], la 4ma maxim alta monto dil mondo. * [[29ma di oktobro]] til [[6ma di novembro]] - [[Milito di Suez]]: [[Israel]]ana trupi invadas [[Sinai|Sinai peninsulo]] e [[Gaza]] til atingar la [[Kanalo di Suez]]. Ye la 6ma di novembro [[Unionita Rejio|Britaniana]] e [[Francia|Franca]] trupi prenas kontrolo di la kanalo.<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/6/newsid_3115000/3115888.stm |titulo= 1956: Allied forces take control of Suez|editero= BBC|vidita ye=31ma di oktobro 2016}}</ref> * [[7ma di novembro]] - Generala kunveno di [[Unionita Nacioni]] pregas [[Unionita Rejio]], [[Francia]] ed [[Israel]] retretar ek [[Egiptia]]. * [[12ma di decembro]] - [[Japonia]] divenas membro di l'[[Unionita Nacioni]]. * En [[Minamata]], [[Japonia]], on deskovras ke multa homi maladeskas pro kontaminado per [[merkurio]]. === [[Afrika]] === * [[1ma di januaro]] - [[Sudan]] divenas nedependanta de [[Egiptia]] ed [[Unionita Rejio]]. * [[2ma di marto]] - [[Francia]] signatas pakto qua grantas la nedependo di [[Maroko]]. * [[7ma di aprilo]] - Francia oficale revokas sua protektorato super [[Maroko]], qua divenas nedependanta. * [[20ma di marto]] - [[Tunizia]] divenas nedependanta de Francia. * [[18ma di junio]] - Lasta stranjera trupi foriras [[Egiptia]]. * [[26ma di julio]] - En [[Egiptia]] [[Gamal Abdel Nasser]] nacionaligas [[Kanalo di Suez]]. * [[19ma di septembro]] - [[Amílcar Cabral]] fondas l'Afrikala Partiso por la Nedependo di Guinea e Kabo Verda (PAIGC). * [[31ma di oktobro]] - [[Krizo di Suez]] komencas. [[Israel]] invadas [[Sinai]]. * [[7ma di novembro]] - Generala kunveno di [[Unionita Nacioni]] demandas [[Unionita Rejio]], [[Francia]] ed [[Israel]] retretar ek [[Egiptia]]. * [[Decembro]] - [[Agostinho Neto]] fondas la Populala Movado por la Nedependo di [[Angola]] (MPLA). === [[Nord-Amerika]] === * [[23ma di aprilo]] - En [[Usa]], Supra Tribunalo proskriptas [[rasala separigo]] en omnibusi. === [[Sud-Amerika]] === * [[31ma di januaro]] - En [[Brazilia]], elektita prezidanto [[Juscelino Kubitschek]] asumas povo. * [[11ma di februaro|11ma]] til la [[29ma di februaro]] - Eventas la Militarala Revolto di Jacareacanga, en [[Brazilia]]. Kelka militisti de aeral-armeo sediciis kontre la guvernerio di [[Juscelino Kubitschek]] en l'urbo Jacareacanga, [[Pará]]. Sen populala o militarala suporto, la rebeleso kontre la guvernerio di [[Juscelino Kubitschek]] vinkesas, e la rebela militisti enkarcerigesas. Pose, Juscelino amnistios li. * [[7ma di decembro]] - Broadkasto di [[televiziono]] komencas en [[Uruguay]]. === [[Central Amerika]] === * [[2ma di decembro]] - [[Fidel Castro]] arivas en Kuba en la [[yakto]] ''Granma'', por komencar [[Kubana revoluciono]]. === [[Oceania]] === * [[16ma di septembro]] - Broadkasto di televiziono komencas en [[Australia]]. * [[22ma di novembro]] til [[8ma di decembro]] - En [[Australia]], eventas l'[[Olimpiala Ludi en Melbourne, 1956|Olimpiala Ludi]] en [[Melbourne]]. == Naski == [[Arkivo:Mel Gibson Cannes 2016 2.jpg|thumb|130px|[[Mel Gibson]]]] * [[3ma di januaro]] - [[Mel Gibson]], Usan-Australian aktoro e filmifisto * [[4ma di januaro]] - [[Bernard Sumner]], Britaniana muzikisto ([[Joy Division]] e [[New Order]]) * 4ma di januaro - [[Corina Casanova]], kancelerino di Suisia * [[6ma di januaro]] - [[Zhantoro Satybaldiyev]], chefministro di Kirgizistan * [[12ma di januaro]] - [[Nikolai Ivanovich Noskov (muzikisto)|Nikolai Noskov]], Rusa kantisto e muzikisto * [[15ma di januaro]] - [[Yellowman]], Jamaikana kantisto, kompozisto e disk-jokeo * [[16ma di januaro]] - [[Saadeddine Othmani]], chefministro di Maroko * [[19ma di januaro]] - [[Junpei Satoh]], Japoniana piktisto * [[21ma di januaro]] - [[Geena Davis]], Usan aktorino * [[27ma di januaro]] - [[Susanne Blakeslee]], Usana voco-aktorino [[Arkivo:John lydon live 27 10 2013 photo 10.JPG|thumb|130px|[[Johnny Rotten]]]] * [[31ma di januaro]] - [[Johnny Rotten]], Britaniana kantisto ([[Sex Pistols]]) * 31ma di januaro - [[Artur Mas]], Kataluniana politikisto * [[7ma di februaro]] - [[Zinaida Greceanîi]], chefministrino di Moldova * [[18ma di februaro]] - [[Bidzina Ivanishvili]], chefministro di Gruzia * [[19ma di februaro]] - [[Roderick MacKinnon]], Usana biofizikisto, Nobel-laureato pri kemio * 19ma di februaro - [[Juice Leskinen]], Finlandana kantisto e kompozisto (m. 2006) * [[28ma di februaro]] - [[Tommy Remengesau]], prezidanto di Palau * [[1ma di marto]] - [[Dalia Grybauskaitė]], prezidantino di Lituania * [[2ma di marto]] - [[Eduardo Rodríguez Veltzé]], prezidanto di Bolivia * [[4ma di marto]] - [[Sanjaagiin Bayar]], chefministro di Mongolia * [[5ma di marto]] - [[Teena Marie]], Usana kantistino (m. 2010) * [[7ma di marto]] - [[Bryan Cranston]], Usan aktoro [[Arkivo:Iron Maiden 027.jpg|thumb|130px|[[Steve Harris]]]] * [[12ma di marto]] - [[Steve Harris]], Britaniana muzikisto ([[Iron Maiden]]) * [[18ma di marto]] - [[Ingemar Stenmark]], Sueda montoacensisto * [[19ma di marto]] - [[Yegor Timurovich Gaidar|Yegor Gaidar]], chefministro di Rusia (m. 2009) * [[23ma di marto]] - [[José Manuel Durão Barroso]], Portugalana politikisto * [[3ma di aprilo]] - [[Miguel Bosé]], Hispana kantisto * [[12ma di aprilo]] - [[Walter Salles]], Braziliana filmifisto * 12ma di aprilo - [[Herbert Grönemeyer]], Germana kantisto, kompozisto ed aktoro * [[15ma di aprilo]] - [[Adan Mohamed Nuur Madobe]], Somaliana politikisto [[Arkivo:Lars von Trier 2014.jpg|130px|thumb|[[Lars von Trier]]]] * [[30ma di aprilo]] - [[Lars von Trier]] (naskinta Lars Trier), Dana filmifisto * [[5ma di mayo]] - [[Kamagurka]], Belga kartunisto, skriptisto pri teatro e piktisto * [[7ma di mayo]] - [[Jan Peter Balkenende]], chefministro di [[Nederlando]] * 7ma di mayo - [[Jane Kelly]], Britaniana piktisto * [[15ma di mayo]] - [[Mirek Topolánek]], chefministro di Chekia * [[17ma di mayo]] - [[Sugar Ray Leonard]], Usana boxisto * [[20ma di mayo]] - [[Boris Akunin]], Rusa skriptisto * [[29ma di mayo]] - [[La Toya Jackson]], Usana kantistino * [[30ma di mayo]] - [[Katerina Sakellaropoulou]], prezidanto di Grekia * [[5ma di junio]] - [[Kenny G]], Usana muzikisto [[Arkivo:Björn Borg in aktie, Bestanddeelnr 930-2092.jpg|thumb|130px|[[Björn Borg]]]] * [[6ma di junio]] - [[Björn Borg]], Sueda tenisistulo * [[10ma di junio]] - [[Rolandas Paksas]], prezidanto di Lituania * [[11ma di junio]] - [[Ray Nagin]], Usana politikisto * [[12ma di junio]] - [[Rainer Mahlamäki]], Finlandan arkitekto * [[25ma di junio]] - [[Boris Trajkovski]], chefministro di Norda Macedonia (m. 2004) * 25ma di junio - [[Anthony Bourdain]], Usana koqueyestro (m. 2018) * 25ma di junio - [[Frances Arnold]], Usana kemial injenioro, Nobel-laureato pri kemio<ref name="Nobel">{{Extera ligilo |publikigita ye=3ma di oktobro 2018 |titulo=Francis H. Arnold - Facts - 2018 |url=https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2018/arnold/facts/|editero=Nobel Media AB|vidita ye=5ma di oktobro 2018|idiomo={{en}}}}</ref> * [[29ma di junio]] - [[Pedro Santana Lopes]], chefministro di Portugal * [[5ma di julio]] - [[Horacio Cartes]], prezidanto di Paraguay [[Arkivo:TomHanksApr09.jpg|thumb|130px|[[Tom Hanks]]]] * [[9ma di julio]] - [[Tom Hanks]], Usan aktoro * [[12ma di julio]] - [[Gregg Leonard Semenza]], Usana ciencisto e profesoro pri genetiko, Nobel-laureato * [[15ma di julio]] - [[Ian Curtis]], Britaniana [[rock]]-muzikisto ([[Joy Division]]) (m. 1980) * [[8ma di agosto]] - [[Chris Foreman]], Angla gitaristo ([[Madness]]) * [[9ma di agosto]] - [[Fafá de Belém]], Braziliana kantistino * [[27ma di agosto]] - [[Glen Matlock]], Britaniana muzikisto * [[28ma di agosto]] - [[Raimundo Pereira]], provizora prezidanto di Guinea-Bisau * [[13ma di septembro]] - [[Alain Ducasse]], Franc koquarto-entraprezisto * 13ma di septembro - [[Nicolas Tiangaye]], chefministro di Centrafrika * [[14ma di septembro]] - [[Kostas Karamanlis]], Greka politikisto * [[17ma di septembro]] - [[Almazbek Atambayev]], chefministro e prezidanto di Kirgizistan [[Arkivo:Paolo Rossi Vicenza.jpg|thumb|130px|[[Paolo Rossi]]]] * [[23ma di septembro]] - [[Paolo Rossi]], Italiana futbalisto * [[29ma di septembro]] - [[Sebastian Coe]], Britanian atleto * [[1ma di oktobro]] - [[Andrus Ansip]], chefministro di Estonia * 1ma di oktobro - [[Theresa May]], chefministrino di Unionita Rejio * [[4ma di oktobro]] - [[Georgi Bliznashki]], chefministro di Bulgaria * [[10ma di oktobro]] - [[Taur Matan Ruak]], prezidanto di Estal Timor * [[11ma di oktobro]] - [[Nicanor Duarte Frutos]], prezidanto di Paraguay * [[18ma di oktobro]] - [[Martina Navratilova]], Cheka-Usana tenisisto * [[21ma di oktobro]] - [[Carrie Fisher]], Usan aktorino (m. 2016) [[Arkivo:Mahmoud Ahmadinejad 2010.jpg|thumb|130px|[[Mahmoud Ahmadinejad]]]] * [[28ma di oktobro]] - [[Mahmoud Ahmadinejad]], prezidanto di Iran * [[4ma di novembro]] - [[Jordan Rudess]], Usana muzikisto ([[Dream Theater]]) * [[4ma di novembro]] - [[James Honeyman-Scott]], Angla muzikisto e kompozisto ([[The Pretenders]]) (m. 1982) * [[11ma di novembro]] - [[Edgar Lungu]], prezidanto di Zambia * [[20ma di novembro]] - [[Bo Derek]], Usan aktorino * [[30ma di novembro]] - [[Ali Asadov]], chefministro di Azerbaijan * [[3ma di decembro]] - [[Ewa Kopacz]], chefministro di Polonia * [[5ma di decembro]] - [[Rosalía Arteaga]], provizora prezidantino di Equador * [[7ma di decembro]] - [[Larry Bird]], Usana basketbalisto * 7ma di decembro - [[Iveta Radičová]], chefministrino di Slovakia * [[8ma di decembro]] - [[Andrius Kubilius]], chefministro di Lituania * [[9ma di decembro]] - [[Ïmanğalï Nurğalïulı Tasmağambetov|Ïmanğalï Tasmağambetov]], chefministro di Kazakstan * [[20ma di decembro]] - [[Mohamed Ould Abdel Aziz]], prezidanto di Mauritania * [[23ma di decembro]] - [[Michele Alboreto]], Italian automobilisto di [[Formulo 1]] (m. 2001) * [[31ma di decembro]] - [[Paramanga Ernest Yonli]], chefa ministro di Burkina Faso * 31ma di decembro - [[Mohamed Ould Ghazouani]], prezidanto di Mauritania * [[Michel De Caso]], Franca piktisto * (posible) [[Ahmed Awad Ibn Auf]], chefo di stato di Sudan == Morti == * [[3ma di januaro]] - [[Joseph Wirth]], kancelero di Germania (n. 1879) * [[13ma di januaro]] - [[Lyonel Feininger]], German-Usana piktisto (n. 1871) [[Arkivo:Konstantin Päts.jpg|thumb|130px|[[Konstantin Päts]]]] * [[18ma di januaro]] - [[Konstantin Päts]], prezidanto di Estonia (n. 1874) * [[31ma di januaro]] - [[Alan Alexander Milne]], Britaniana skriptisto, kreinto di ''Winnie the Pooh'' (n. 1882) * [[3ma di februaro]] - [[Émile Borel]], Franca matematikisto e politikisto (n. 1871) * [[13ma di februaro]] - [[Jan Łukasiewicz]], Polona matematikisto (n. 1878) * [[29ma di februaro]] - [[Elpidio Quirino]], prezidanto di Filipini (n. 1890) * [[12ma di marto]] - [[Bolesław Bierut]], prezidanto e chefministro di Polonia (n. 1892) * [[14ma di marto]] - [[Lars Sonck]], Finlandan arkitekto (n. 1870) * [[17ma di marto]] - [[Irène Joliot-Curie]], Franca kemiisto, Nobel-laureato en 1935 (n. 1897) * [[20ma di marto]] - [[Wilhelm Miklas]], prezidanto di Austria (n. 1872) * [[22ma di marto]] - [[Eduardo Lonardi]], prezidanto di Arjentinia (n. 1896) * [[13ma di aprilo]] - [[Emil Nolde]], Dana-Germana piktisto (n. 1867) * [[15ma di mayo]] - [[Austin Osman Spare]], Angla artisto ed okultisto (n. 1886) * [[23ma di mayo]] - [[Gustav Suits]], Estoniana skriptisto (n. 1883) * [[1ma di junio]] - [[Lisa Hartman Black]], Usan aktorino e muzikisto * [[8ma di junio]] - [[Marie Laurencin]], Franca piktistino (n. 1881) * [[21ma di julio]] - [[Ejnar Nielsen]], Dana artisto (n. 1872) * [[11ma di agosto]] - [[Jackson Pollock]], Usana piktisto (n. 1912) [[Arkivo:Bertolt-Brecht.jpg|thumb|130px|[[Bertolt Brecht]]]] * [[14ma di agosto]] - [[Bertolt Brecht]], Germana skriptisto e teatristo (n. 1898) * 14ma di agosto - [[Konstantin von Neurath]], ministro di exterlandal aferi di Germania (1932 til 1938) (n. 1873) * [[16ma di agosto]] - [[Béla Lugosi]], Hungara aktoro (n. 1882) * [[22ma di septembro]] - [[Frederick Soddy]], Britaniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1877) * [[29ma di septembro]] - [[Anastasio Somoza García]], prezidanto di Nikaragua (n. 1896) * [[25ma di oktobro]] - [[Risto Ryti]], prezidanto di Finlando (n. 1889) * [[1ma di novembro]] - [[Pietro Badoglio]], Italiana militisto e chefministro di Italia (n. 1871) * [[5ma di novembro]] - [[Art Tatum]], Usana jazo-pianisto (n. 1909) * [[12ma di novembro]] - [[Juan Negrín]], chefministro di [[Duesma Hispana republiko]] (n. 1887) * [[26ma di novembro]] - [[Tommy Dorsey]], Usana muzikisto (n. 1905) * [[3ma di decembro]] - [[Alexandr Rodchenko]], Rusa piktisto, skultisto e fotografisto (n. 1891) * [[14ma di decembro]] - [[Juho Kusti Paasikivi]], prezidanto di Finlando (n. 1870) * [[16ma di decembro]] - [[Nina Hamnett]], Walsana piktisto (n. 1890) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[William Bradford Shockley|William Shockley]], [[John Bardeen]] e [[Walter Houser Brattain]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Cyril Norman Hinshelwood]], [[Nikolai Nikolayevich Semyonov]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[André Frédéric Cournand]], [[Werner Forssmann]], [[Dickinson W. Richards]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Juan Ramón Jiménez]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: ne premiizita == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1950a]] kn00lx7zd8wbdp5xhimwcx86bd0m7gk 0 1216 995709 992528 2022-08-21T14:15:51Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1975''' (MCMLXXV per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[merkurdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 975ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 75ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 6ma yaro di la [[yari 1970a]]. == Eventi == * Yaro Internaciona di la [[Muliero]], segun [[Unionita Nacioni]]. === [[Kosmo]] === * [[8ma di junio]] - [[Sovietia]] lansas [[Venera 9]] aden [[Venuso]]. * [[14ma di junio]] - Sovietia lansas [[Venera 10]] aden Venuso. * [[17ma di julio]] - Usan apollo e Sovietiana Soyuz konektesas en kosmo. * [[20ma di agosto]] - Usa lansas ''[[Viking 1]]'' aden [[Marso]]. === [[Mondo]] === * [[7ma di januaro]] - [[ONEP]] plucherigas preco di [[petrolo]] 10%. * [[1ma di agosto]] - En [[Helsinki]], [[Finlando]], chefi di landi subskribas rezolvo-akto dum Europala Sekureso e Kunlaboro-konfero (ESKK). * [[14ma di septembro]] - [[Papo Paulus la 6ma]] kanonizas l'unesma [[Usa]]na santo, [[Elizabeth Ann Seton]]. * [[10ma di novembro]] - [[Unionita Nacioni]] decidas (decido # 3379) ke [[Zionismo]] esas [[rasismo]]. (Ta decido abrogesos en [[1991]].) === [[Europa]] === * [[11ma di februaro]] - En [[Unionita Rejio]], [[Margaret Thatcher]] elektesas chefo di Konservema partiso. * [[11ma di marto]] - En [[Portugal]], [[António de Spínola]] probas komandar [[stato-stroko]] ma falias, e fugas vers Hispania. * [[11ma di junio]] - [[Grekia]] promulgas sua nuna [[konstituco]]. * [[9ma di oktobro]] - [[Andrei Dmitriyevich Saharov|Andrei Saharov]], nukleara fizikisto, kombatanto pro homala yuri, disidento, esas Nobel-premiziita ma Sovietia opinionas a premiizo kom antisovietian agado. * [[30ma di oktobro]] - En [[Hispania]], princo Juan Carlos divenas rejo pos la diktatoreso da [[Francisco Franco]]. * [[22ma di novembro]] - En [[Hispania]], [[Juan Carlos la 1ma]] proklamesas rejulo. * [[12ma di decembro]] - [[Carlos Arias Navarro]], divenas chefminstro di Hispania. === [[Azia]] === * [[19ma di januaro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.8 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Himachal Pradesh]], [[India]], e produktas sennombra morti. * [[20ma di januaro]] - [[Nord-Vietnam]] decidas lansar final atako kontre [[Sud-Vietnam]]. * [[6ma di marto]] - [[Iran]] ed [[Irak]] kontratas lua kontroverso pri limito. * [[25ma di marto]] - En [[Riyad]], rejulo [[Faisal di Saudi-Arabia]] asasinesas da lua nevulo.<ref name=Faisal>{{cite web|title=1975: Saudi's King Faisal assassinated|url= http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/25/newsid_4233000/4233595.stm|publisher=BBC|accessdate=3ma di novembro 2017}}</ref> * [[17ma di aprilo]] - en [[Kambodja]] regno di Reda Khmer ganas povo. [[Pol Pot]] fondas "demokrata republiko" e komencas esar lua chefministro. Nova regnanti nomizas ca yaro kom [[0 (yaro)|zeresma yaro]]. * [[30ma di aprilo]] - [[Milito en Vietnam]] finas kande [[Saigon]] invadesas e [[Sud-Vietnam]] kapitulacas. * [[16ma di mayo]] - [[India]] anexas [[Sikkim]]. * [[25ma di junio]] - Chefministro [[Indira Gandhi]] deklaras stato di krizo en [[India]] e suspensas civila liberesi ed elekti. * [[28ma di novembro]] - [[Estal Timor]] divenas nedependanta de [[Portugal]]. * [[2ma di decembro]] - [[Laos]] abolisas la [[monarkio]]. * [[7ma di decembro]] - [[Indonezia]] invadas [[Estal Timor]].<ref>{{cite web|url=https://www.wsws.org/en/articles/2001/12/kiss-d19.html |title=US approved 1975 Indonesian invasion of East Timor|language={{en}}|accessdate=7ma di decembro 2015|publisher=wsws.com}}</ref> === [[Afrika]] === * [[11ma di februaro]] - Kolonelo [[Richard Ratsimandrava]], prezidanto di [[Madagaskar]], mortigesas. * [[5ma di junio]] - [[Suez-kanalo]] esas apertita unesme pos [[sis-dia milito]]. * [[25ma di junio]] - [[Mozambik]] divenas nedependanta de Portugal. * [[5ma di julio]] - [[Kabo Verda]] divenas nedependanta de Portugal. * [[6ma di julio]] - [[Komori]] deklaras su nedependanta de [[Francia]]. * [[12ma di julio]] - [[San-Tome e Principe]] deklaras su nedependanta. * [[6ma di novembro]] - Verda Marcho: 300.000 [[Maroko|Marokani]] marchas til la frontiero kun [[Ocidental Sahara]] e, pos impero da lora rejo [[Hassam la 2ma di Maroko|Hassam la 2ma]], li trairas la frontiero. * [[11ma di novembro]] - [[Angola]] divenas nedependanta de [[Portugal]] e sangoza interna milito komencas gradope.<ref>{{cite web|title=1975: Divided Angola gets independence|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/11/newsid_2539000/2539679.stm|publisher=BBC |accessdate=3ma di novembro 2017}}</ref> * [[14ma di novembro]] - [[Hispania]], [[Maroko]] e [[Mauritania]] signatas pakto pri l'administro di [[Ocidental Sahara]]. === [[Nord-Amerika]] === * [[21ma di februaro]] - En [[Usa]], ex-ministro pri yuro John N. Mitchell e lua kunlaborinti che [[Blanka Domo]] H. R. Haldeman e John D. Ehrlichman, judiciesas pro la [[skandalo di Watergate]], e kondamnesas ad 8-yara enkarcerigo. * [[4ma di aprilo]] - [[Microsoft]] fondesas. * [[30ma di julio]] - Usana sindikatestro [[Jimmy Hoffa]] desaparas mistikale en [[Detroit]]. * [[5ma di septembro]] - en [[Usa]], [[Kalifornia]], Lynette "Squeaku" Fromme entraprezas mortigar [[listo di prezidanti di Usa|prezidanto di Usa]] [[Gerald Ford]]. * [[22ma di septembro]] - [[listo di prezidanti di Usa|prezidanto di Usa]] [[Gerald Ford]] salvas su en duesma mortigo-entraprezo. === [[Sud-Amerika]] === * [[8ma di februaro]] - [[Augusto Pinochet]] e [[Hugo Banzer Suárez]] riestablisas diplomacala relati inter [[Chili]] e [[Bolivia]]. * [[29ma di agosto]] - En [[Peru]] [[Francisco Morales Bermúdez]] komandas [[stato-stroko]] kontre generalo [[Juan Velasco Alvarado]]. * [[15ma di septembro]] - [[Santiago (Chili)|Santiago di Chili]] inauguras lua unesma lineo di [[urbala fervoyo]]. * [[16ma di oktobro]] - En [[Peru]] esas aprobata bazala [[alfabeto]] por [[Quechua-linguo]]. * [[25ma di oktobro]] - Jurnalisto [[Vladimir Herzog]] esas trovita mortinto en la sideyo di DOI-CODI (politikala polico) en [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]]. Oficala versiono esas [[su-ocido]], ma [[autopsio]] demonstras [[tormento]]. La morto di Herzog efektigas krizo che la militarala rejimo e la komenco di reklamaci pri [[demokratio]] en [[Brazilia]]. * [[25ma di novembro]] - [[Surinam]] divenas nedependanta de [[Nederlando]]. === [[Oceania]] === * [[1ma di marto]] - En [[Australia]], eventas l'unesma transmiso di [[televiziono en koloro]]. * [[16ma di septembro]] - [[Papua-Nova-Guinea]] nedependanteskas de [[Australia]]. * [[10ma di oktobro]] - [[Papua-Nova-Guinea]] divenas membro dil [[Unionita Nacioni]]. == Naski == * [[3ma di januaro]] - [[Thomas Bangalter]], Franca disk-jokeo ([[Daft Punk]]) * [[5ma di januaro]] - [[Bradley Cooper]], Usan aktoro * [[11ma di januaro]] - [[Matteo Renzi]], chefministro di Italia * [[15ma di januaro]] - [[Sophie Wilmès]], chefministro di Belgia * 15ma di januaro - [[Mary Pierce]], Kanadana-Franciana tenisistino [[Arkivo:Natalie_Imbruglia_Cannes.jpg|thumb|130px|[[Natalie Imbruglia]]]] * [[4ma di februaro]] - [[Natalie Imbruglia]], Australiana kantistino ed aktorino * [[14ma di februaro]] - [[Nikoloz Gilauri]], chefministro di [[Gruzia]] * [[22ma di februaro]] - [[Drew Barrymore]], Usan aktorino * [[15ma di marto]] - [[Eva Longoria]], Usan aktorino * [[14ma di aprilo]] - [[Tino Chrupalla]], Germana politikisto * [[22ma di aprilo]] - [[Carlos Sastre]], Hispaniana biciklisto * [[2ma di mayo]] - [[David Beckham]], Angla futbalisto * [[8ma di mayo]] - [[Enrique Iglesias]], Hispaniana kantisto [[Arkivo:Hélio Castroneves at Pit Stop Challenge - 2015 - Stierch.jpg|thumbnail|120px|[[Hélio Castroneves]]]] * [[10ma di mayo]] - [[Hélio Castroneves]], Brazilian automobilisto * [[22ma di mayo]] - [[Fabíola Molina]], Braziliana natistino * [[29ma di mayo]] - [[Melanie Brown]], Angla kantistino ([[Spice Girls]]) * [[4ma di junio]] - [[Angelina Jolie]], Usan aktorino * [[30ma di junio]] - [[Ralf Schumacher]], Germanian automobilisto pri Formulo 1 * [[15ma di agosto]] - [[Giorgi Ugulava]], Gruziana politikisto * [[6ma di septembro]] - [[Gala Rizzatto]], Italiana kantistino * [[20ma di septembro]] - [[Juan Pablo Montoya]], Kolumbian automobilisto pri Formulo 1 * [[5ma di oktobro]] - [[Kate Winslet]], Britanian aktorino * [[6ma di oktobro]] - [[Peter Pellegrini]], chefministro di Slovakia<ref>{{cite web|url=https://www.vlada.gov.sk//20293/peter-pellegrini/ |title=Peter Pellegrini{{!}} Úrad vlády SR|accessdate=1ma di novembro 2018}}</ref> * [[25ma di oktobro]] - [[Zadie Smith]], Britaniana skriptistino * [[19ma di novembro]] - [[Sushmita Sen]], Indian aktorino e manekinino * [[14ma di decembro]] - [[KaDee Strickland]], Usana kantistino * [[17ma di decembro]] - [[Milla Jovovich]], Ukrainan-Usan aktorino * [[21ma di decembro]] - [[Charles Michel]], chefministro di Belgia * [[26ma di decembro]] - [[Marcelo Ríos]], Chiliana tenisisto * [[30ma di decembro]] - [[Tiger Woods]], Usana golfo-ludisto == Morti == [[Arkivo:Gral._Gustavo_Rojas_Pinilla.jpg|thumb|130px|[[Gustavo Rojas Pinilla]]]] * [[17ma di januaro]] - [[Gustavo Rojas Pinilla]], prezidanto di Kolumbia (n. 1900) * [[24ma di januaro]] - [[Larry Fine]], Usana komediisto (n. 1902) * [[28ma di januaro]] - [[Antonín Novotný]], prezidanto di Chekoslovakia (n. 1904) * [[8ma di februaro]] - [[Robert Robinson]], Britaniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1886) * [[9ma di februaro]] - [[Pierre Dac]], Franca humuristo (n. 1893) * [[11ma di februaro]] - [[Richard Ratsimandrava]], prezidanto di Madagaskar (mortigita) (n. 1931) * [[14ma di februaro]] - [[Pelham Grenville Wodehouse]], Britaniana skriptisto (n. 1881) * [[18ma di februaro]] - [[Chivu Stoica]], Rumaniana politikisto (n. 1908) * [[19ma di februaro]] - [[Luigi Dallapiccola]], Italiana kompozisto (n. 1904) * [[24ma di februaro]] - [[Nikolai Alexandrovich Bulganin|Nikolai Bulganin]], chefministro di [[Sovietia]] (n. 1895) * [[13ma di marto]] - [[Ivo Andrić]], Bosniana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1892) * [[25ma di marto]] - Rejulo [[Faisal di Saudi-Arabia]]<ref name=Faisal/> (n. 1904) * [[5ma di aprilo]] - [[Jiang Jieshi]] ([[Chiang Kai-shek]]), prezidanto di Chinia (n. 1887) * 5ma di aprilo - [[Victor Marijnen]], chefministro di Nederlando (n. 1917) * [[8ma di aprilo]] - [[Joseph Laniel]], chefministro di Francia (n. 1889) [[Arkivo:Baker_Banana_2.jpg|thumb|130px|[[Josephine Baker]]]] * [[12ma di aprilo]] - [[Josephine Baker]], Usana dansistino e kantistino (n. 1906) * [[13ma di aprilo]] - [[N'Garta Tombalbaye]], prezidanto di Chad (n. 1918) * [[17ma di aprilo]] - [[Sarvepalli Radhakrishnan]], prezidanto di India (n. 1888) * [[19ma di aprilo]] - [[Percy Lavon Julian]], Usana kemiisto (n. 1899) * [[21ma di aprilo]] - [[Ranieri Mazzilli]], Braziliana prezidanto (n. 1910) * [[5ma di mayo]] - [[Moe Howard]], Usan aktoro e komediisto (n. 1897) * [[3ma di junio]] - [[Eisaku Sato]], chefministro di Japonia, Nobel-laureato pri paco (n. 1901) * [[13ma di junio]] - [[José María Guido]], prezidanto di Arjentinia (n. 1910) * [[26ma di junio]] - [[Josemaría Escrivá]], fondinto di [[Opus Dei]] (n. 1902) * [[9ma di agosto]] - [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]], Sovieta-Rusiana kompozisto (n. 1906) * [[15ma di agosto]] - [[Mujibur Rahman]], prezidanto di Bangladesh (n. 1920) * [[22ma di agosto]] - [[Lancelot Hogben]], Angla zoologiisto, kreinto di [[Interglossa]] (n. 1895) * [[27ma di agosto]] - [[Haile Selassie]], Imperiestro di Etiopia (n. 1892) [[Arkivo:Eamon_de_Valera_c_1922-30.jpg|thumb|130px|[[Eamon de Valera]]]] * [[29ma di agosto]] - [[Eamon de Valera]], prezidanto di la Republiko di Irlando (n. 1892) * [[10ma di septembro]] - [[George Paget Thomson]], Britaniana fizikistulo, Nobel-laureato (n. 1892) * [[20ma di septembro]] - [[Saint-John Perse]], Franc skriptisto, Nobel-laureato (n. 1897) * [[3ma di oktobro]] - [[Guy Mollet]], chefministro di Francia (n. 1905) * [[30ma di oktobro]] - [[Gustav Hertz]], Germana fizikisto, Nobel-premario (n. 1887) * [[2ma di novembro]] - [[Pier Paolo Pasolini]], Italiana filmifisto (n. 1922) * [[3ma di novembro]] - [[Tajuddin Ahmad]], chefministro di Bangladesh (m. 1925) * [[5ma di novembro]] - [[Edward Lawrie Tatum]], Usana genetikisto, Nobel-laureato (n. 1909) * [[20ma di novembro]] - [[Francisco Franco]], diktatoro di [[Hispania]]<ref>{{Extera ligilo|titulo=1975: Franco's 36-year reign ends|editero= BBC|vidita ye=3ma di novembro 2017|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/29/newsid_3582000/3582983.stm}}</ref> (n. 1892) * [[28ma di novembro]] - [[Érico Veríssimo]], Braziliana skriptisto (n. 1905) * [[29ma di novembro]] - [[Salarrué]], Salvadorana skriptisto (n. 1899) * [[4ma di decembro]] - [[Hannah Arendt]], Germana filozofo (n. 1906) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Aage Niels Bohr]], [[Ben Roy Mottelson]], [[James Rainwater]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[John Cornforth]], [[Vladimir Prelog]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[David Baltimore]], [[Renato Dulbecco]], [[Howard M. Temin]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Eugenio Montale]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Andrei Dmitriyevich Saharov|Andrei Saharov]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Leonid Kantorovich]], [[Tjalling C. Koopmans]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:yari 1970a]] p44jw1uslkzya55h8pffga0o8wk464e 0 1250 995698 995550 2022-08-21T14:04:11Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Aprilo}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''27ma di aprilo''' esas la 117ma [[dio]] di la yaro (118ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 248 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * En [[Finlando]]: Dio di militala [[veterano|veterani]]. == Eventi == * [[1539]] - Nikolaus Federmann e Sebastián de Belalcázar rifondas l'urbo [[Bogota]], nuna chef-urbo di [[Kolumbia]]. * [[1831]] - [[Carlo Alberto di Sardinia|Carlo Alberto]] divenas rejulo di [[Sardinia]]. * [[1861]] - [[West-Virginia]] separas su de [[Virginia]]. * [[1870]] - Prezidanto [[Antonio Guzmán Blanco]] komencas novigar [[Venezuela]]. * [[1893]] - [[Richard John Seddon]] divenas chefministro di [[Nova-Zelando]], til 1906. * [[1935]] - [[Moskva]] inauguras lua [[urbala fervoyo]]. * [[1945]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Benito Mussolini]] kaptesas da Italiana partisani en Dongo, [[Lombardia]]. * [[1960]] - [[Togo]] divenas nedependanta de [[Francia]]. * [[1961]] - [[Sierra Leone]] divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]]. * [[1978]] - En [[Afganistan]], [[Mohammad Takai]] kaptas la povo. Lora prezidanto [[Mohammed Daoud Khan]] asasinesas. * [[1992]] - [[Montenegro]] e [[Serbia]] fondas la stumpala [[Yugoslavia]]. * [[1994]] - En [[Sudafrika]] eventas l'unesma demokratial elekto, ube negra civitani anke povas votar.<ref>{{cite web|title= South Africa’s first democratic elections |url=http://www.sahistory.org.za/dated-event/south-africas-first-democratic-elections |publisher=South African History Online|accessdate=26ma di aprilo 2017|language={{en}}}}</ref> * [[2005]] - Aviono [[Airbus A380]] flugas unesmafoye de [[Toulouse]], [[Francia]]. * [[2014]] - Papo Franciskus kanonizas papi [[Papo Ioannes la 23ma|Ioannes la 23ma]] ed [[Papo Ioannes Paulus la 2ma|Ioannes Paulus la 2ma]]. * [[2016]] - [[Nord-Korea]] anuncas ke la [[6ma di mayo]] komencos l'unesma kongreso di komunista partiso en preske 40 yari (la lasta eventis en 1980).<ref>{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2016/04/27/coreia-do-norte-anuncia-1-congresso-do-partido-unico-em-quase-40-anos.htm |title=Coreia do Norte anuncia 1º congresso do partido único em quase 40 anos |publisher=UOL|accessdate = 27ma di aprilo 2016|language={{pt}}}}</ref> * [[2018]] - Unesmafoye pos 65 yari, [[Nord-Korea]]na chefo [[Kim Jong-un]] vizitas oficale [[Sud-Korea]] e renkontras la prezidanto [[Moon Jae-in]].<ref>{{cite web|title= Líder norte-coreano cruza fronteira com a Coreia do Sul pela primeira vez em 65 anos |url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2018/04/26/kim-jong-un-atravessa-a-fronteira-entre-as-coreias-em-momento-historico.htm|publisher=UOL|date=27ma di aprilo 2018|language={{pt}}}}</ref> == Naski == * [[1701]] - Rejulo [[Carlo Emanuele la 3ma di Sardinia]] (m. 1773) * [[1759]] - [[Mary Wollstonecraft]], Angla filozofo e skriptisto (m. 1797) * [[1791]] - [[Samuel Morse]], Usan inventisto di [[telegrafo]] (m. 1872) * [[1820]] - [[Herbert Spencer]], Britaniana filozofo (m. 1903) * [[1822]] - [[Ulysses S. Grant]], prezidanto di [[Usa]] (m. 1885) * [[1848]] - Rejulo [[Otto la 1ma di Bavaria]] (m. 1916) * [[1881]] - [[Wlastimil Hofman]], Polona piktisto (m. 1970) * [[1891]] - [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]], Rusa kompozisto (m. 1953) * [[1898]] - [[Ludwig Bemelmans]], Austriana piktisto (m. 1962) * [[1899]] - [[Bencho Obreshkov]], Bulgara piktisto (m. 1970) * [[1907]] - [[France Mihelič]], Sloveniana piktisto (m. 1998) * [[1909]] - [[Guillermo León Valencia]], prezidanto di Kolumbia (m. 1971) * [[1910]] - [[Chiang Ching-kuo]], prezidanto di Taiwan (m. 1988) * 1910 - [[Ranieri Mazzilli]], prezidanto di Brazilia (m. 1975) * [[1913]] - [[Philip Abelson]], Usana fizikisto (m. 2004) * [[1920]] - [[Guido Cantelli]], Italiana muzikisto ed orkestrestro (m. 1956) * [[1921]] - [[Abdelmalek Benhabyles]], prezidanto di Aljeria (m. 2018) * [[1932]] - [[Pik Botha|Roelof "Pik" Botha]], Sudafrikana politikistulo (m. 2018) * 1932 - [[Casey Kasem]], Usana cinem-aktoro e voco-aktoro (m. 2014) * [[1939]] - [[João Bernardo Vieira]], prezidanto di Guinea-Bisau (m. 2009) * [[1942]] - [[Valeri Vladimirovich Polyakov|Valeri Polyakov]], Rusa-Sovietiana kosmonauto * [[1948]] - [[Kate Pierson]], Usana kantistino ([[The B-52's]]) * [[1951]] - [[Ace Frehley]], Usana gitaristo ([[Kiss (bando)|Kiss]]) * 1951 - [[Freundel Stuart]], chefministro di Barbados * [[1952]] - [[Ari Vatanen]], Finlandan automobilisto * [[1954]] - [[Frank Bainimarama]], chefministro e prezidanto di Fidji * [[1959]] - [[Sheena Easton]], Skotiana kantistino * 1959 - [[Andrew Zachary Fire]], Usana biologiisto, Nobel-laureato * [[1961]] - [[Moana Pozzi]], Italiana pornografio-aktorino (m. 1994) * [[1962]] - [[Edvard Moser]], Norvegiana nevrociencisto, Nobel-laureato * [[1967]] - Rejulo [[Willem-Alexander di Nederlando]] * [[1984]] - [[Hannes Þór Halldórsson]], Islandana futbalisto * [[1986]] - [[Dinara Safina]], Rusa tenisistino * [[1989]] - [[Lars Bender]], Germana futbalisto == Morti == * [[1521]] - [[Fernão de Magalhães]], Hispana-Portugalana deskovristo (n. 1470) * [[1605]] - [[Papo Leo la 11ma]] (n. 1535) * [[1882]] - [[Ralph Waldo Emerson]], Usana skriptisto (n. 1803) * [[1915]] - [[Alexander Skriabin]], Rusa kompozisto (n. 1872) * [[1937]] - [[Antonio Gramsci]], Italiana komunista skriptisto e politikisto (n. 1891) * [[1938]] - [[Edmund Husserl]], Germana filozofo (n. 1859) * [[1969]] - [[René Barrientos Ortuño]], prezidanto di Bolivia (n. 1919) * [[1972]] - [[Kwame Nkrumah]], prezidanto di Ghana (n. 1909) * [[2000]] - [[Vicki Sue Robinson]], Usana kantistino (n. 1954) * [[2009]] - [[Feroz Khan]], Indian aktoro (n. 1939) * [[2018]] - [[Álvaro Arzú Irigoyen]], prezidanto di Guatemala (n. 1946)<ref name="Libre">{{cite web |url= http://www.prensalibre.com/guatemala/politica/muere-alvaro-arzu-alcalde-por-un-infarto|title=Muere Álvaro Arzú de un infarto |publisher=Prensa Libre |date=27ma di aprilo 2018 |accessdate=28ma di aprilo 2018|language={{es}}}}</ref> == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Aprilo]] gx0a847x0vnkajfnr5viblf6a8m5820 995784 995698 2022-08-21T15:39:23Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Aprilo}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''27ma di aprilo''' esas la 117ma [[dio]] di la yaro (118ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 248 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * En [[Finlando]]: Dio di militala [[veterano|veterani]]. == Eventi == * [[1539]] - Nikolaus Federmann e Sebastián de Belalcázar rifondas l'urbo [[Bogota]], nuna chef-urbo di [[Kolumbia]]. * [[1831]] - [[Carlo Alberto di Sardinia|Carlo Alberto]] divenas rejulo di [[Sardinia]]. * [[1861]] - [[West-Virginia]] separas su de [[Virginia]]. * [[1870]] - Prezidanto [[Antonio Guzmán Blanco]] komencas novigar [[Venezuela]]. * [[1893]] - [[Richard John Seddon]] divenas chefministro di [[Nova-Zelando]], til 1906. * [[1935]] - [[Moskva]] inauguras lua [[urbala fervoyo]]. * [[1945]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Benito Mussolini]] kaptesas da Italiana partisani en Dongo, [[Lombardia]]. * [[1960]] - [[Togo]] divenas nedependanta de [[Francia]]. * [[1961]] - [[Sierra Leone]] divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]]. * [[1978]] - En [[Afganistan]], [[Mohammad Takai]] kaptas la povo. Lora prezidanto [[Mohammed Daoud Khan]] asasinesas. * [[1992]] - [[Montenegro]] e [[Serbia]] fondas la stumpala [[Yugoslavia]]. * [[1994]] - En [[Sudafrika]] eventas l'unesma demokratial elekto, ube negra civitani anke povas votar.<ref>{{cite web|title= South Africa’s first democratic elections |url=http://www.sahistory.org.za/dated-event/south-africas-first-democratic-elections |publisher=South African History Online|accessdate=26ma di aprilo 2017|language={{en}}}}</ref> * [[2005]] - Aviono [[Airbus A380]] flugas unesmafoye de [[Toulouse]], [[Francia]]. * [[2014]] - Papo Franciskus kanonizas papi [[Papo Ioannes la 23ma|Ioannes la 23ma]] ed [[Papo Ioannes Paulus la 2ma|Ioannes Paulus la 2ma]]. * [[2016]] - [[Nord-Korea]] anuncas ke la [[6ma di mayo]] komencos l'unesma kongreso di komunista partiso en preske 40 yari (la lasta eventis en 1980).<ref>{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2016/04/27/coreia-do-norte-anuncia-1-congresso-do-partido-unico-em-quase-40-anos.htm |title=Coreia do Norte anuncia 1º congresso do partido único em quase 40 anos |publisher=UOL|accessdate = 27ma di aprilo 2016|language={{pt}}}}</ref> * [[2018]] - Unesmafoye pos 65 yari, [[Nord-Korea]]na chefo [[Kim Jong-un]] vizitas oficale [[Sud-Korea]] e renkontras la prezidanto [[Moon Jae-in]].<ref>{{cite web|title= Líder norte-coreano cruza fronteira com a Coreia do Sul pela primeira vez em 65 anos |url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2018/04/26/kim-jong-un-atravessa-a-fronteira-entre-as-coreias-em-momento-historico.htm|publisher=UOL|date=27ma di aprilo 2018|language={{pt}}}}</ref> == Naski == * [[1701]] - Rejulo [[Carlo Emanuele la 3ma di Sardinia]] (m. 1773) * [[1759]] - [[Mary Wollstonecraft]], Angla filozofo e skriptisto (m. 1797) * [[1791]] - [[Samuel Morse]], Usan inventisto di [[telegrafo]] (m. 1872) * [[1820]] - [[Herbert Spencer]], Britaniana filozofo (m. 1903) * [[1822]] - [[Ulysses S. Grant]], prezidanto di [[Usa]] (m. 1885) * [[1848]] - Rejulo [[Otto la 1ma di Bavaria]] (m. 1916) * [[1881]] - [[Wlastimil Hofman]], Polona piktisto (m. 1970) * [[1891]] - [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]], Rusa kompozisto (m. 1953) * [[1898]] - [[Ludwig Bemelmans]], Austriana piktisto (m. 1962) * [[1899]] - [[Bencho Obreshkov]], Bulgara piktisto (m. 1970) * [[1907]] - [[France Mihelič]], Sloveniana piktisto (m. 1998) * [[1909]] - [[Guillermo León Valencia]], prezidanto di Kolumbia (m. 1971) * [[1910]] - [[Chiang Ching-kuo]], prezidanto di Taiwan (m. 1988) * 1910 - [[Ranieri Mazzilli]], prezidanto di Brazilia (m. 1975) * [[1913]] - [[Philip Abelson]], Usana fizikisto (m. 2004) * [[1920]] - [[Guido Cantelli]], Italiana muzikisto ed orkestrestro (m. 1956) * [[1921]] - [[Abdelmalek Benhabyles]], prezidanto di Aljeria (m. 2018) * [[1932]] - [[Pik Botha|Roelof "Pik" Botha]], Sudafrikana politikistulo (m. 2018) * 1932 - [[Casey Kasem]], Usana cinem-aktoro e voco-aktoro (m. 2014) * [[1939]] - [[João Bernardo Vieira]], prezidanto di Guinea-Bisau (m. 2009) * [[1942]] - [[Valeri Vladimirovich Polyakov|Valeri Polyakov]], Rusa-Sovietiana kosmonauto * [[1948]] - [[Kate Pierson]], Usana kantistino ([[The B-52's]]) * [[1951]] - [[Ace Frehley]], Usana gitaristo ([[Kiss (bando)|Kiss]]) * 1951 - [[Freundel Stuart]], chefministro di Barbados * [[1952]] - [[Ari Vatanen]], Finlandan automobilisto * [[1954]] - [[Frank Bainimarama]], chefministro e prezidanto di Fidji * [[1959]] - [[Sheena Easton]], Skotiana kantistino * 1959 - [[Andrew Zachary Fire]], Usana biologiisto, Nobel-laureato * [[1961]] - [[Moana Pozzi]], Italiana pornografio-aktorino (m. 1994) * [[1962]] - [[Edvard Moser]], Norvegiana nevrociencisto, Nobel-laureato * [[1967]] - Rejulo [[Willem-Alexander di Nederlando]] * [[1984]] - [[Hannes Þór Halldórsson]], Islandana futbalisto * [[1986]] - [[Dinara Safina]], Rusa tenisistino * [[1989]] - [[Lars Bender]], Germana futbalisto == Morti == * [[1521]] - [[Fernão de Magalhães]], Hispana-Portugalana deskovristo (n. 1470) * [[1605]] - [[Papo Leo la 11ma]] (n. 1535) * [[1882]] - [[Ralph Waldo Emerson]], Usana skriptisto (n. 1803) * [[1915]] - [[Alexandr Nikolayevich Skryabin|Alexandr Skryabin]], Rusa kompozisto (n. 1872) * [[1937]] - [[Antonio Gramsci]], Italiana komunista skriptisto e politikisto (n. 1891) * [[1938]] - [[Edmund Husserl]], Germana filozofo (n. 1859) * [[1969]] - [[René Barrientos Ortuño]], prezidanto di Bolivia (n. 1919) * [[1972]] - [[Kwame Nkrumah]], prezidanto di Ghana (n. 1909) * [[2000]] - [[Vicki Sue Robinson]], Usana kantistino (n. 1954) * [[2009]] - [[Feroz Khan]], Indian aktoro (n. 1939) * [[2018]] - [[Álvaro Arzú Irigoyen]], prezidanto di Guatemala (n. 1946)<ref name="Libre">{{cite web |url= http://www.prensalibre.com/guatemala/politica/muere-alvaro-arzu-alcalde-por-un-infarto|title=Muere Álvaro Arzú de un infarto |publisher=Prensa Libre |date=27ma di aprilo 2018 |accessdate=28ma di aprilo 2018|language={{es}}}}</ref> == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Aprilo]] juh9opwxcgdleiziavotbhu10bsamld 0 1260 995710 992812 2022-08-21T14:16:57Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{agosto}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''9ma di agosto''' esas la 221ma [[dio]] di la yaro (222ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 144 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * En [[mondo]]: Dio di aborijenala nacioni (proklamita da [[Unionita Nacioni]]). == Eventi == * [[1471]] - [[Papo Sixtus la 4ma|Sixtus la 4ma]] divenas papo. * [[1902]] - [[Edward la 7ma di Unionita Rejio|Edward la 7ma]] divenas rejo di [[Unionita Rejio]]. * [[1914]] - [[Victorino de la Plaza]] divenas prezidanto di [[Arjentinia]]. * [[1923]] - Finas [[Ido-konfero 1923|Ido-konfero di 1923]] en [[Kassel]], [[Germania]]. * [[1924]] - Komencas [[Ido]]-konfero en [[Luxemburgia]].<ref name=Arbetet>13ma di agosto 1924, (jurnalo) Arbetet ('Laboro'), Helsinki.</ref> * [[1942]] - [[Mahatma Gandhi|Mohandas Gandhi]] enkarcerigesas en [[India]] en [[Bombay]] (nuna Mumbai) da Britaniani. * [[1945]] - [[Duesma mondomilito]]: Duesma [[atomobombo]] faligesas super [[Nagasaki]].<ref>{{Extera ligilo|titulo= 1945: Atom bomb hits Nagasaki |editero= BBC|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/9/newsid_3580000/3580143.stm|idiomo= {{en}}|vidita ye= 26ma di julio 2016}}</ref> * [[1965]] - [[Singapur]] divergas de [[Malayo|Malayana Federuro]] e divenas nedependanta. * [[1992]] - La [[Olimpiala Ludi en Barcelona, 1992|Somerala Olimpiala Ludi]] en [[Barcelona]], [[Hispania]], finas. * [[1993]] - [[Albert la 2ma di Belgia|Albert la 2ma]] divenas rejo di [[Belgia]] pos [[Baudouin di Belgia|Baudouin]]. * [[1999]] - En [[Rusia]] [[Boris Nikolayevich Yelcin|Boris Yelcin]] desemployas quaresmafoye sua rejimo. * [[1999]] - [[Ido-renkontro 1999|Ido-renkontro]] en Waldkappel, [[Germania]] finas. == Naski == * [[1776]] - [[Amedeo Avogadro]], Italiana fizikisto e kemiisto (m. 1856) * [[1834]] - [[Manuel Pardo y Lavalle]], prezidanto di Peru (m. 1878) * [[1861]] - [[Diego Manuel Chamorro Bolaños]], prezidanto di Nikaragua (m. 1923) * [[1863]] - [[Álvaro Figueroa y Torres Mendieta]], chefministro di Hispania (m. 1950) * [[1896]] - [[Jean Piaget]], Suisa psikologo (m. 1980) * [[1911]] - [[William Alfred Fowler]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1995) * [[1914]] - [[Tove Jansson]], Finlandana-Sueda skriptisto e desegnisto (m. 2001) * [[1919]] - [[Joop den Uyl]], chefministro di Nederlando (m. 1987) * [[1920]] - [[Charlie Parker]], Usana muzikisto (m. 1955) * [[1927]] - [[Marvin Minsky]], ciencisto pri komputeri e konoco, pioniro di artifical inteligenteso (m. 2016) * [[1938]] - [[Leonid Kuchma]], chefministro di [[Ukraina]] * [[1939]] - [[Romano Prodi]], chefministro di Italia * [[1944]] - [[Khaleda Zia]], chefministro di Bangladesh * [[1945]] - [[Tom O'Carroll]], Britaniana jurnalisto * [[1948]] - [[Kim Hwang-sik]], chefministro di Sud-Korea * [[1950]] - [[Anémone]], Franc aktorino (m. 2019) * [[1953]] - [[Jean Tirole]], Franca ekonomikisto, Nobel-laureato * [[1956]] - [[Fafá de Belém]], Braziliana kantistino * [[1959]] - [[Kurtis Blow]], Usana kantisto, kompozisto e disk-jokeo * [[1961]] - [[John Phillip Key]], chefministro di Nova-Zelando * [[1963]] - [[Whitney Houston]], Usana kantistino (m. 2012) * [[1968]] - [[Gillian Anderson]], Usana-Britanian aktorino * [[1980]] - [[Nuria Cabanillas]], Hispana gimnastikistino * [[1985]] - [[Anna Kendrick]], Usana cinem-aktorino e kantistino * [[1988]] - [[Willian Borges da Silva]], ''Willian'', Braziliana futbalisto == Morti == * [[1048]] - [[Papo Damasus la 2ma]] * [[1914]] - [[Roque Sáenz Peña]], prezidanto di Arjentinia (n. 1851) * [[1919]] - [[Ruggiero Leoncavallo]], Italiana kompozisto (n. 1857) * [[1944]] - [[Alberts Kviesis]], prezidanto di Latvia (n. 1881) * [[1949]] - [[Edward Thorndike]], Usana psikologo (n. 1874) * [[1962]] - [[Hermann Hesse]], Germana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1877) * [[1969]] - [[Sharon Tate]], Usan aktorino, asasinita (n. 1943)<ref>{{Extera ligilo|titulo=1969: Film star stabbed in 'ritualistic' killings |editero=BBC|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/9/newsid_2998000/2998214.stm|vidita ye=26ma di julio 2016}}</ref> * 1969 - [[Cecil Frank Powell]], Britaniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1903) * [[1974]] - [[Else Alfelt]], Dana piktistino (n. 1910) * [[1975]] - [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]], Rusa-Sovietiana kompozisto (n. 1906) * [[1995]] - [[Jerry Garcia]], Usana gitaristo ([[Grateful Dead]]) (n. 1942) * [[2000]] - [[John Charles Harsanyi]], Hungara-Usana ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1920) * [[2006]] - [[James Van Allen]], Usana fizikisto (n. 1914) * [[2008]] - [[Bernie Mac]], Usana komediisto (n. 1957) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Agosto]] flsxem5weasqlmg8yxr7nd6henm3o54 0 1262 995649 993901 2022-08-21T12:50:09Z Joao Xavier 110 wikitext text/x-wiki {{Agosto}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''20ma di agosto''' esas la 232ma [[dio]] di la yaro (233ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 133 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * En [[Hungaria]] - Dio di St. Stefan (István), fondero di Hungara stato. * en [[Estonia]] - Dio di rinedependo di Estonia ([[1991]]). == Eventi == * [[984]] - [[Papo Ioannes la 14ma]] mortas che la mauzoleo di [[Hadrianus]], anke konocita kom ''Castel Sant'Angelo'', sive asasinita, sive mortinta pro hungro. * [[1739]] - [[Vicerejio Nova-Granada]] riestablisesas dal rejulo [[Felipe la 5ma di Hispania]]. * [[1858]] - [[Charles Darwin]] unesmafoye publikigas lua teorio pri [[Evoluciono]]. * [[1914]] - [[Unesma mondomilito]]: [[Germana imperio|Germania]] okupas [[Bruxel]]. * [[1918]] - [[Mustafa Kemal Atatürk]] asumas komando di Otomana trupi en [[Palestina]]. * [[1940]] - En [[Mexikia]], asasinanti sendita da [[Iosif Vissarionovich Stalin|Stalin]] lezas [[Lev Davidovich Trocki|Lev Trocki]] tre serioze. * [[1953]] - [[Sovietia]] explozas sua unesma hidrogena bombo. * [[1956]] - En Sovietia, [[Otto Wille Kuusinen]] perdas l'ofico di prezidanto di la [[Republiko Sovietiana Autonoma di Karelia]]. * [[1960]] - [[Senegal]] divergas de [[Mali]] e divenas nedependanta sole. * [[1968]] - [[Chekoslovakia]] invadesas da {{formatnum:200000}} soldati e {{formatnum:5000}} tanki de [[pakto di Warszawa]] por finar la politikala libereso. * [[1975]] - Usa lansas ''[[Viking 1]]'' aden [[Marso]]. * [[1982]] - Plurnacionana trupi surveyas retreto di [[PLO]] de [[Beirut]]. * [[1988]] - [[Iran]] ed [[Irak]] kontratas pri armistico. * [[1991]] - [[Estonia]] deklaras su itere nedependanta. * 1991 - En [[Moskva]], {{formatnum:100000}} homi demonstras pro [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]]. * [[1998]] - En [[Khartoum]], [[Sudan]], Usa atakas posibla armifeyo kemiala di [[al-Kaida]]. La medikamentifeyo di al-Shifa destruktesas. * 1998 - En [[Afganistan]], [[Usa]] sendas fuzei a militala kampi di [[al-Kaida]] fondita da [[Osama bin Laden]]. * [[2011]] - Komencas batalio en [[Libia]] por okupar [[Tripoli]], dum la rebeleso kontre la guvernerio di [[Muammar al-Qaddafi]]. Rebeli fine prenas la kontrolo di la chef-urbo di la lando<ref>[http://blogs.aljazeera.net/liveblog/libya-aug-31-2011-1131 Wednesdey August 31 2011] blogs.aljazeera.net</ref>. == Naski == * [[1086]] - Duko [[Bolesław la 3ma Krzywousty]] di Polonia (m. 1138) * [[1786]] - [[José Joaquín Prieto Vial]],<ref name="memoria">[http://www.memoriachilena.cl/temas/index.asp?id_ut=josejoaquinprietovial%281786-1854%29 Memoria Chilena - José Joaquín Prieto Vial] Presentación</ref> prezidanto di Chili (n. 1854) * [[1778]] - [[Bernardo O'Higgins]], Chiliana revolucionero e chefo di stato (m. 1842) * [[1779]] - [[Jöns Jakob Berzelius]], Sueda kemiisto (m. 1848) * [[1833]] - [[Benjamin Harrison]], prezidanto di Usa (m. 1901) * [[1845]] - [[Albert Chmielowski]], Polona nobelo e piktisto (m. 1916) * [[1847]] - [[Bolesław Prus]], Polona skriptisto (m. 1912) * [[1860]] - [[Raymond Poincaré]], Franca prezidanto e chefministro (m. 1934) * [[1873]] - [[Eliel Saarinen]], Finlandan arkitekto (m. 1950) * [[1890]] - [[Howard Phillips Lovecraft]], Usana skriptisto (m. 1937) * [[1897]] - [[Tarjei Vesaas]], Norvegiana skriptisto (m. 1970) * [[1898]] - [[Vilhelm Moberg]], Sueda skriptisto (m. 1973) * [[1901]] - [[Salvatore Quasimodo]], Italiana skriptisto, Nobel-laureato pri literaturo (m. 1968) * [[1905]] - [[Mikio Naruse]], Japoniana filmifisto (m. 1969) * [[1913]] - [[Roger Wolcott Sperry]], Usana neurobiologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1994) * [[1919]] - [[Adamantios Andrutsopulos]], chefministro di Grekia (m. 2000) * [[1927]] - [[Décio Pignatari]], Braziliana poeto (m. 2012) * [[1930]] - [[Jan Olszewski]], chefministro di Polonia (m. 2019) * [[1936]] - [[Hideki Shirakawa]], Japoniana kemiisto, Nobel-laureato * [[1941]] - [[Slobodan Milošević]], prezidanto di Serbia ed anke di [[Yugoslavia]] (m. 2006) * [[1942]] - [[Isaac Hayes]], Usana kantisto, muzikistulo e kompozistulo (m. 2008) * [[1944]] - [[Rajiv Gandhi]], chefministro di India (m. 1991) * [[1946]] - [[Laurent Fabius]], chefministro di Francia * 1946 - [[Ralf Hütter]], Germana muzikistulo ([[Kraftwerk]]) * [[1948]] - [[Robert Plant]], Britaniana kantisto, muzikisto e kompozisto ([[Led Zeppelin]]) * [[1951]] - [[André Nzapayeké]], chefministro di Centrafrika * [[1966]] - [[Enrico Letta]], chefministro di Italia * [[1976]] - [[Nina Linta Lazarević]], Serba aktorino * [[1983]] - [[Andrew Garfield]], Usan aktoro * [[1987]] - [[Cătălina Ponor]], Rumana gimnastikistino * [[1992]] - [[Demi Lovato]], Usana kantistino == Morti == * [[1714]] - [[Cristóbal de Villalpando]], Mexikiana piktisto (n. 1649) * [[1823]] - [[Papo Pius la 7ma]] (n. 1740) * [[1899]] - [[Gregorio Pacheco Leyes]], prezidanto di Bolivia (n. 1823) * [[1906]] - [[Fernando Arturo de Meriño]], prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1833) * [[1914]] - [[Papo Pius la 10ma]] (n. 1835) * [[1915]] - [[Paul Ehrlich]], Germana ciencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1854) * [[1917]] - [[Adolf von Baeyer]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1835) * [[1957]] - [[Julio Lozano Díaz]], prezidanto di Honduras (n. 1885) * [[1961]] - [[Percy Williams Bridgman]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1882) * [[1972]] - [[Roberto Urdaneta Arbeláez]], prezidanto di Kolumbia (n. 1890) * 1972 - [[Juan Manuel Gálvez]], prezidanto di Honduras (n. 1887) * [[2008]] - [[Hua Guofeng]], chefo di Komunista Partiso di Chinia (n. 1921) * [[2012]] - [[Dom Mintoff]], chefministro di Malta (n. 1916) * 2012 - [[Phyllis Diller]], Usan aktorino (n. 1917) * 2012 - [[Meles Zenawi Asres]], chefministro e prezidanto di Etiopia (n. 1955) * [[2017]] - [[Jerry Lewis]], Usana komediisto e cinem-aktoro<ref>{{Extera ligilo|titulo=Morre aos 91 anos Jerry Lewis, um dos maiores comediantes da história |url=http://www1.folha.uol.com.br/ilustrada/2017/08/1911462-ator-e-comediante-jerry-lewis-morre-aos-91-anos.shtml|editero=Folha de S.Paulo |vidita ye=20ma di agosto 2017|idiomo={{pt}}}}</ref> (n. 1926) * [[2020]] - [[Frankie Banali]], Usana muzikisto ([[Quiet Riot]]) (n. 1951) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Agosto]] ev5e38qjf8yue4spp064dzl8m3r09d7 995651 995649 2022-08-21T12:50:50Z Joao Xavier 110 wikitext text/x-wiki {{Agosto}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''20ma di agosto''' esas la 232ma [[dio]] di la yaro (233ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 133 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * En [[Hungaria]] - Dio di St. Stefan (István), fondero di Hungara stato. * en [[Estonia]] - Dio di rinedependo di Estonia ([[1991]]). == Eventi == * [[984]] - [[Papo Ioannes la 14ma]] mortas che la mauzoleo di [[Hadrianus]], anke konocita kom ''Castel Sant'Angelo'', sive asasinita, sive mortinta pro hungro. * [[1739]] - [[Vicerejio Nova-Granada]] riestablisesas dal rejulo [[Felipe la 5ma di Hispania]]. * [[1858]] - [[Charles Darwin]] unesmafoye publikigas lua teorio pri [[Evoluciono]]. * [[1914]] - [[Unesma mondomilito]]: [[Germana imperio|Germania]] okupas [[Bruxel]]. * [[1918]] - [[Mustafa Kemal Atatürk]] asumas komando di Otomana trupi en [[Palestina]]. * [[1940]] - En [[Mexikia]], asasinanti sendita da [[Iosif Vissarionovich Stalin|Stalin]] lezas [[Lev Davidovich Trocki|Lev Trocki]] tre serioze. * [[1953]] - [[Sovietia]] explozas sua unesma hidrogena bombo. * [[1956]] - En Sovietia, [[Otto Wille Kuusinen]] perdas l'ofico di prezidanto di [[Republiko Sovietiana Autonoma Karelia]]. * [[1960]] - [[Senegal]] divergas de [[Mali]] e divenas nedependanta sole. * [[1968]] - [[Chekoslovakia]] invadesas da {{formatnum:200000}} soldati e {{formatnum:5000}} tanki de [[pakto di Warszawa]] por finar la politikala libereso. * [[1975]] - Usa lansas ''[[Viking 1]]'' aden [[Marso]]. * [[1982]] - Plurnacionana trupi surveyas retreto di [[PLO]] de [[Beirut]]. * [[1988]] - [[Iran]] ed [[Irak]] kontratas pri armistico. * [[1991]] - [[Estonia]] deklaras su itere nedependanta. * 1991 - En [[Moskva]], {{formatnum:100000}} homi demonstras pro [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]]. * [[1998]] - En [[Khartoum]], [[Sudan]], Usa atakas posibla armifeyo kemiala di [[al-Kaida]]. La medikamentifeyo di al-Shifa destruktesas. * 1998 - En [[Afganistan]], [[Usa]] sendas fuzei a militala kampi di [[al-Kaida]] fondita da [[Osama bin Laden]]. * [[2011]] - Komencas batalio en [[Libia]] por okupar [[Tripoli]], dum la rebeleso kontre la guvernerio di [[Muammar al-Qaddafi]]. Rebeli fine prenas la kontrolo di la chef-urbo di la lando<ref>[http://blogs.aljazeera.net/liveblog/libya-aug-31-2011-1131 Wednesdey August 31 2011] blogs.aljazeera.net</ref>. == Naski == * [[1086]] - Duko [[Bolesław la 3ma Krzywousty]] di Polonia (m. 1138) * [[1786]] - [[José Joaquín Prieto Vial]],<ref name="memoria">[http://www.memoriachilena.cl/temas/index.asp?id_ut=josejoaquinprietovial%281786-1854%29 Memoria Chilena - José Joaquín Prieto Vial] Presentación</ref> prezidanto di Chili (n. 1854) * [[1778]] - [[Bernardo O'Higgins]], Chiliana revolucionero e chefo di stato (m. 1842) * [[1779]] - [[Jöns Jakob Berzelius]], Sueda kemiisto (m. 1848) * [[1833]] - [[Benjamin Harrison]], prezidanto di Usa (m. 1901) * [[1845]] - [[Albert Chmielowski]], Polona nobelo e piktisto (m. 1916) * [[1847]] - [[Bolesław Prus]], Polona skriptisto (m. 1912) * [[1860]] - [[Raymond Poincaré]], Franca prezidanto e chefministro (m. 1934) * [[1873]] - [[Eliel Saarinen]], Finlandan arkitekto (m. 1950) * [[1890]] - [[Howard Phillips Lovecraft]], Usana skriptisto (m. 1937) * [[1897]] - [[Tarjei Vesaas]], Norvegiana skriptisto (m. 1970) * [[1898]] - [[Vilhelm Moberg]], Sueda skriptisto (m. 1973) * [[1901]] - [[Salvatore Quasimodo]], Italiana skriptisto, Nobel-laureato pri literaturo (m. 1968) * [[1905]] - [[Mikio Naruse]], Japoniana filmifisto (m. 1969) * [[1913]] - [[Roger Wolcott Sperry]], Usana neurobiologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1994) * [[1919]] - [[Adamantios Andrutsopulos]], chefministro di Grekia (m. 2000) * [[1927]] - [[Décio Pignatari]], Braziliana poeto (m. 2012) * [[1930]] - [[Jan Olszewski]], chefministro di Polonia (m. 2019) * [[1936]] - [[Hideki Shirakawa]], Japoniana kemiisto, Nobel-laureato * [[1941]] - [[Slobodan Milošević]], prezidanto di Serbia ed anke di [[Yugoslavia]] (m. 2006) * [[1942]] - [[Isaac Hayes]], Usana kantisto, muzikistulo e kompozistulo (m. 2008) * [[1944]] - [[Rajiv Gandhi]], chefministro di India (m. 1991) * [[1946]] - [[Laurent Fabius]], chefministro di Francia * 1946 - [[Ralf Hütter]], Germana muzikistulo ([[Kraftwerk]]) * [[1948]] - [[Robert Plant]], Britaniana kantisto, muzikisto e kompozisto ([[Led Zeppelin]]) * [[1951]] - [[André Nzapayeké]], chefministro di Centrafrika * [[1966]] - [[Enrico Letta]], chefministro di Italia * [[1976]] - [[Nina Linta Lazarević]], Serba aktorino * [[1983]] - [[Andrew Garfield]], Usan aktoro * [[1987]] - [[Cătălina Ponor]], Rumana gimnastikistino * [[1992]] - [[Demi Lovato]], Usana kantistino == Morti == * [[1714]] - [[Cristóbal de Villalpando]], Mexikiana piktisto (n. 1649) * [[1823]] - [[Papo Pius la 7ma]] (n. 1740) * [[1899]] - [[Gregorio Pacheco Leyes]], prezidanto di Bolivia (n. 1823) * [[1906]] - [[Fernando Arturo de Meriño]], prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1833) * [[1914]] - [[Papo Pius la 10ma]] (n. 1835) * [[1915]] - [[Paul Ehrlich]], Germana ciencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1854) * [[1917]] - [[Adolf von Baeyer]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1835) * [[1957]] - [[Julio Lozano Díaz]], prezidanto di Honduras (n. 1885) * [[1961]] - [[Percy Williams Bridgman]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1882) * [[1972]] - [[Roberto Urdaneta Arbeláez]], prezidanto di Kolumbia (n. 1890) * 1972 - [[Juan Manuel Gálvez]], prezidanto di Honduras (n. 1887) * [[2008]] - [[Hua Guofeng]], chefo di Komunista Partiso di Chinia (n. 1921) * [[2012]] - [[Dom Mintoff]], chefministro di Malta (n. 1916) * 2012 - [[Phyllis Diller]], Usan aktorino (n. 1917) * 2012 - [[Meles Zenawi Asres]], chefministro e prezidanto di Etiopia (n. 1955) * [[2017]] - [[Jerry Lewis]], Usana komediisto e cinem-aktoro<ref>{{Extera ligilo|titulo=Morre aos 91 anos Jerry Lewis, um dos maiores comediantes da história |url=http://www1.folha.uol.com.br/ilustrada/2017/08/1911462-ator-e-comediante-jerry-lewis-morre-aos-91-anos.shtml|editero=Folha de S.Paulo |vidita ye=20ma di agosto 2017|idiomo={{pt}}}}</ref> (n. 1926) * [[2020]] - [[Frankie Banali]], Usana muzikisto ([[Quiet Riot]]) (n. 1951) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Agosto]] svv0sh783czwigwcwovopgige94vi34 0 1267 995748 978853 2022-08-21T14:52:01Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Novembro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''6ma di novembro''' esas la 310ma [[dio]] di la yaro (311ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 55 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * En [[Finlando]]: Dio di Finlandana Suedeso. * En [[Suedia]] e [[Finlando]]: Dio di [[Gustaf la 2ma Adolf]] (1594-1632), rejulo di Suedia, qua perisis dum batalio en [[Lützen]], [[Germania]]. * En [[Dominikana Republiko]] - Dio di la [[Konstituco]]. == Eventi == * [[447]] - [[Ter-tremo]] domajas severe la muregi di [[Konstantinoplo]], inkluzite 57 turmi. * [[1520]] - Fernão de Magalhães deskovras la [[Stretajo di Magalhães|stretajo qua nun havas lua nomo]]. * [[1528]] - Hispana [[Álvar Núñez Cabeza de Vaca]] arivas en nuna [[Texas]]. * [[1844]] - [[Dominikana Republiko]] adoptas lua unesma [[konstituco]]. * [[1917]] - Komencas la [[Rusa revoluciono]]. * [[1923]] - Usana Jacob Schink ganas [[patento]] por unesma elektro-razilo. * [[1956]] - [[Milito di Suez]]: [[Unionita Rejio|Britaniana]] e [[Francia|Franca]] trupi prenas kontrolo di [[kanalo di Suez]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/6/newsid_3115000/3115888.stm |titulo=1956: Allied forces take control of Suez|editero=BBC|vidita ye=31ma di oktobro 2016}}</ref> * [[1962]] - Dum generala kunveno di [[Unionita Nacioni]] on aprobas propozo por ceso di omna militala e komercala kontakti kun [[Sudafrika]] pro lua [[apartheid-politiko]]. * [[1984]] - [[Ronald Reagan]] vinkas prezidantal elekto en [[Usa]]. * [[1985]] - En [[Bogotá]], [[Kolumbia]], sinistra partisani okupas la yuro-domo, e 115 homi mortigesas dum la siejo. * [[1999]] - Australiana votanti decidas ke la Britaniana rejo esos anke la [[chefo di stato]] di [[Australia]]. * [[2012]] - Eventas prezidantal elekti en [[Usa]] e [[Porto-Riko]]. [[Barack Obama]] vinkas Mitt Romney. * [[2016]] - Atento per bombo kontre konvoyo di soldati de l'[[Unionita Nacioni]] en Douentza, [[Mali]], produktas 3 morti.<ref>{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2016/11/07/atentado-contra-comboio-da-minusma-no-mali-mata-3-pessoas.htm |titulo=Atentado contra comboio da Minusma no Mali mata 3 pessoas|editero=UOL|vidita ye=7ma di novembro 2016}}</ref> ==Cinematografuri== * [[1952]] - [[La diablo en la korpo (1947 cinematografuro)|La diablo en la korpo]] lansesas en {{JAP}} == Naski == * [[1661]] - Rejulo [[Carlos la 2ma di Hispania]] (m. 1700) * [[1814]] - [[Adolphe Sax]], Belga muzikisto ed inventisto (m. 1894) * [[1841]] - [[Clément Armand Fallières]], prezidanto e chefministro di Francia (m. 1931) * [[1854]] - [[John Philip Sousa]], Usana kompozisto (m. 1932) * [[1879]] - [[Kazimieras Būga]], Lituaniana filologo e linguisto (m. 1924) * [[1880]] - [[Robert Musil]], Austriana skriptisto (m. 1942) * [[1899]] - [[Ann Brockman]], Usana piktistino (m. 1943) * [[1908]] - [[Françoise Dolto]], Franca pediatriisto e psikoanalizisto (m. 1988) * [[1916]] - [[Ray Conniff]], Usana kompozisto e duktisto (m. 2002) * [[1919]] - [[Sophia de Mello Breyner Andresen]], Portugalana poetino (m. 2004) * [[1924]] - [[William Auld]], Skota Esperanto-poeto (m. 2006) * [[1932]] - [[François Englert]], Belga fizikisto, Nobel-laureato * [[1937]] - [[Ramsewak Shankar]], Prezidanto di Surinam * [[1944]] - [[Bruce McLean]], Skota piktisto * [[1946]] - [[Sally Field]], Usana [[cinemo|cinem-aktorino]] * [[1948]] - [[Glenn Frey]], Usana kantisto e kompozisto (m. 2016) * [[1949]] - [[Arturo Sandoval]], Kubana muzikisto * [[1954]] - [[Mango (kantisto)|Mango]], Italiana kantisto e kompozisto (m. 2014) * [[1955]] - [[Paul Romer]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato * [[1958]] - [[Hery Rajaonarimampianina]], prezidanto di Madagaskar * [[1961]] - [[Hans Stuifbergen]], Nederlandan Idisto * [[1972]] - [[Rebecca Romijn]], Usana manekinino ed aktorino * [[1987]] - [[Ana Ivanović]], Serbiana tenisistino * [[1988]] - [[Emma Stone]], Usan aktorino == Morti == * [[1003]] - [[Papo Ioannes la 17ma]] (nasko-dio nekonocata) * [[1406]] - [[Papo Inocentius la 7ma]] (n. 1339) * [[1632]] - Rejulo [[Gustaf la 2ma Adolf]] di Suedia (n. 1594) * [[1656]] - Rejulo [[João la 4ma di Portugal]] (n. 1604)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.arqnet.pt/portal/portugal/temashistoria/joao4.html |titulo=O Portal da História - D.João IV de Portugal|vidita ye=24ma di agosto 2021|idiomo= {{pt}}}}</ref> * [[1672]] - [[Heinrich Schütz]], Germana kompozisto (n. 1585) * [[1817]] - Princino [[Charlotte Augusta de Wals]] (n. 1796) * [[1822]] - [[Claude Louis Berthollet]], Franca kemiisto e politikisto (n. 1748) * [[1836]] - Rejulo [[Charles la 10ma di Francia]] (n. 1757) * [[1875]] - [[Wojciech Korneli Stattler]], Polona piktisto (n. 1800) * [[1893]] - [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]], Rusa kompozisto (n. 1840) * [[1926]] - [[Carl Swartz]], chefministro di Suedia (n. 1858) * [[1929]] - [[Maximilian de Badenia]], kancelero di Germania (n. 1867) * [[1942]] - [[Kazimierz Sichulski]], Polona piktisto (n. 1879) * [[1960]] - [[Erich Raeder]], Germana grand-admiralo de 1938 til 1943 (n. 1876) * [[1964]] - [[Hans von Euler-Chelpin]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1873) * 1964 - [[Anita Malfatti]], Braziliana piktistino (n. 1895) * [[1970]] - [[Henri Jeanson]], Franca jurnalisto (n. 1900) * [[1991]] - [[Gene Tierney]], Usan aktorino (n. 1920) * [[2009]] - [[Manuel Solís Palma]], prezidanto di Panama (n. 1917) * [[2012]] - [[Clive Dunn]], Britanian aktoro (n. 1920) * [[2019]] - [[Jan Stráský]], chefministro di Chekoslovakia (n. 1940) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Novembro]] 6tk9mj29z56is3z759m30srz6go934q 0 1299 995725 995220 2022-08-21T14:29:32Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Junio}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''17ma di junio''' esas la 168ma [[dio]] di la yaro (169ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 197 dii til la fino di la yaro. == Dio == * En [[Islando]] - Nacionala dio. == Eventi == * [[930]] - Segun la tradiciono, ca dio en [[Islando]] kreesas ''Alþingi'', la maxim anciena parlamento de la mondo. Chefi de omna tribui Islandana kunvenas dum du semani por diskutar e solvar disputi. * [[1596]] - [[Willem Barents]] deskovras [[insulo Spitsbergen]]. * [[1773]] - [[Cúcuta]], [[Kolumbia]], fondesas. * [[1935]] - [[Radaro]] probesas unesmafoye en [[Unionita Rejio]]. * [[1940]] - [[Sovietia]] anexas [[Latvia]]. * [[1944]] - [[Islando]] divenas nedependanta de [[Dania]]. * [[1962]] - En [[Chili]] ludesas lasta partio di [[Mondala Kupo di Futbalo]]. [[Brazilia]] divenas championo dil mondo duesmafoye. * [[1972]] - [[Skandalo di Watergate]] komencas: Dum elektala kampanio en [[Usa]], polico surprizas 5 personi qui instalis sekreta [[mikrofono|mikrofoni]] en la sideyo di Demokrata Partiso che edifico Watergate, en [[Washington DC]]. La kin spionisti konfesos ke laboris en la kampanio por rielektar Usana prezidanto [[Richard Nixon]]. * [[1991]] - [[Sudafrika]] finas registragar homi segun raso en nasko-instanto. * [[2001]] - Ido-renkontro komencas en Nürnberg, [[Germania]]. * [[2015]] - [[Islamana Stato]] revendikas atenti per bombi qui mortigas plu kam 30 personi en [[Sanaa]], chef-urbo di [[Yemen]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2015/06/17/estado-islamico-assume-atentados-com-mais-de-30-mortos-no-iemen.htm |titulo=Estado Islâmico assume atentados com mais de 30 mortos no Iêmen|idiomo={{pt}}|vidita ye=17ma di junio 2015|editero=UOL |autoro=AFP}}</ref> * [[2017]] - Incendio en foresto che la regiono Pedrógão Grande, centre de [[Portugal]] produktas adminime 57 morti e multa plusa homi desaparinta. Ol judikesas kom la maxim devastanta incendio forestala de la historio di Portugal.<ref>{{Extera ligilo|url=http://expresso.sapo.pt/sociedade/2017-06-18-57-mortos.-Reacoes-explicacoes-duvidas-videos-imagens-reportagem--a-maior-tragedia-dos-ultimos-tempos|titulo=57 mortos. Reações, explicações, dúvidas, vídeos, imagens, reportagem : “a maior tragédia dos últimos tempos”|editero=Expresso.pt|vidita ye=18ma di junio 2017|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[2019]] - Dum [[futbalo]]-partio en [[Borno]], [[Nigeria]], tri suocidint atakeri explozas su, mortigas 30 personi e vundas plusa 40 homi. ==Naski == * [[1239]] - rejo [[Edward la 1ma di Anglia]] (m. 1307) * [[1571]] - [[Thomas Mun]], Angla ekonomikisto (m. 1641) * [[1603]] - [[Giuseppe di Copertino]], Italiana santo (m. 1663) * [[1682]] - Rejulo [[Karl la 12ma di Suedia]] (m. 1718) * [[1691]] - [[Giovanni Paolo Panini]], Italiana piktisto (m. 1765) * [[1778]] - [[Gregory Blaxland]], Angla explorero di Australia (m. 1853) * [[1818]] - [[Charles Gounod]], Franca kompozisto (m. 1893) * [[1833]] - [[Manuel del Refugio González]], prezidanto di Mexikia (m. 1893) * [[1867]] - [[Henry Archibald Lawson]], Australiana skriptisto (m. 1922) * [[1882]] - [[Igor Fyodorovich Stravinski|Igor Stravinski]], Rusa kompozisto (m. 1971) * [[1888]] - [[Heinz Guderian]], Germana militestro (m. 1954) * [[1898]] - [[Maurits Cornelis Escher]], Nederlandana desegnisto e piktisto (m. 1972) * [[1900]] - [[Martin Bormann]], Germana naziisto (m. 1945) * [[1908]] - [[Enrique Peralta Azurdia]], chefo di stato di Guatemala (m. 1997) * [[1915]] - [[Mario Echandi Jiménez]], prezidanto di Kosta Rika (m. 2011) * [[1920]] - [[François Jacob]], Franca biologiisto, Nobel-laureato (m. 2013) * 1920 - [[Setsuko Hara]], Japonian aktorino (m. 2015) * [[1921]] - [[Eeva Joenpelto]], Finlandana skriptisto (m. 2004) * [[1928]] - [[Juan María Bordaberry]], prezidanto di Uruguay (m. 2011) * [[1931]] - [[Juan Pereda Asbún]], prezidanto di Bolivia (m. 2012) * [[1932]] - [[John Murtha]], Usana militisto e politikisto (m. 2010) * [[1937]] - [[Clodovil Hernandes]], Braziliana politikisto (m. 2009) * [[1940]] - [[George Akerlof]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato * 1940 - [[Ali Saibou]], prezidanto di Nijer (m. 2011) * [[1942]] - [[Mohamed ElBaradei]], Egiptiana chefo di [[IAEA]], Nobel-laureato pri paco * [[1945]] - [[Art Bell]], usana radio-hosto * 1945 - [[Eddy Merckx]], Belga biciklisto * [[1946]] - [[Eduardo Camaño]], prezidanto di Arjentinia * [[1949]] - [[Zlatko Mateša]], chefministro di Kroatia * [[1954]] - [[Nguyễn Xuân Phúc]], chefministro di Vietnam * [[1958]] - [[Jello Biafra]], Usana [[punk]]-muzikistulo ed aktivisto ([[Dead Kennedys]]) * [[1960]] - [[Thomas Haden Church]], Usan aktoro * [[1963]] - [[Temir Sariyev]], chefministro di Kirgizistan * [[1973]] - [[Jargaltulgyn Erdenebat]], chefministro di Mongolia * [[1980]] - [[Venus Williams]], Usana tenisistino * [[1993]] - [[Nikita Igorevich Kucherov|Nikita Kucherov]], Rusiana hokeisto ==Morti == * [[676]] - [[Papo Adeodatus la 2ma]] (n. c. 621) * [[1025]] - [[Bolesław la 1ma Chrobry]], rejulo di Polonia (n. 967) * [[1696]] - [[Jan la 3ma Sobieski]], rejo di Polonia e granda-duko di Lituania (n. 1629) * [[1797]] - [[Agha Muhammad Khan]], shaho di [[Persia]] (n. 1742) * [[1917]] - [[José Manuel Pando Solares]], prezidanto di Bolivia (n. 1848) * [[1940]] - [[Arthur Harden]], Britaniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1865) * [[1957]] - [[Augusto Samuel Boyd]], prezidanto di Panama (n. 1879) * [[1996]] - [[Thomas Kuhn]], Usana filozofo (n. 1922) * [[2001]] - [[Donald James Cram]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1919) * [[2004]] - [[Sara Lidman]], Sueda skriptisto (n. 1923) * [[2015]] - [[Süleyman Demirel]], chefministro di Turkia (n. 1924) * 2015 - [[Roberto Marcelo Levingston]], prezidanto di Arjentinia (n. 1920) * [[2017]] - [[Baldwin Lonsdale]], prezidanto di Vanuatu<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.publico.pt/2017/06/17/mundo/noticia/presidente-de-vanuatu-morre-de-ataque-cardiaco-aos-67-anos-1775996|titulo=Presidente de Vanuatu morre de ataque cardíaco aos 67 anos |editero=Público|vidita ye=17ma di junio 2017}}</ref> (n. 1950) * [[2019]] - [[Mohamed Morsi]], prezidanto di Egiptia (n. 1951)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.bbc.com/news/world-middle-east-48668941 |titulo=Egypt's ousted president Mohammed Morsi dies in court|editero=BBC|publikigita ye=17ma di junio 2019|idiomo={{en}}}}</ref> * [[2021]] - [[Kenneth Kaunda]], prezidanto di Zambia (n. 1924) * [[2022]] - [[Jean-Louis Trintignant]], Franc aktoro (n. 1930) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Junio]] 8xg98rnv97qcajtr0fto2pt9sy8h63q 0 1306 995733 995114 2022-08-21T14:38:49Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La yaro '''1913''' (MCMXIII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[merkurdio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[mardio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 913ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 13ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 4ma yaro di la [[yari 1910a]]. Kande 1913 komencis, Gregoriala kalendario esis 13 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Europa]] === * [[2ma di januaro]] - [[Otoman imperio]] abdikas de lua teritorii en [[Europa]] ecepte la stretajo, e propozas la nedependo di [[Albania]]. * [[17ma di januaro]] - [[Raymond Poincaré]] elektesas prezidanto di [[Francia]]. Il asumas la prezidanteso ye la [[18ma di februaro]] sam yaro. * [[29ma di mayo]] - En [[Paris]] eventas l'unesma pleado di ''Le Sacre du printemps'' da [[Igor Fyodorovich Stravinski|Igor Stravinski]]. * [[12ma di julio]] - [[Duesma Balkana milito]]: [[Serbia]]ni komencas siejo di Vidin, [[Bulgaria]]. * [[10ma di agosto]] - Duesma Balkana milito finas per pakto signatita en [[Bucarest]]. Bulgaria cedas parti ek Macedonia a [[Serbia]] e [[Grekia]], e sudala Dobrudja a [[Rumania]]. === [[Azia]] === * [[11ma di januaro]] - [[Tibet]] proklamas lua nedependo. * [[Republiko Chinia (1912-1949)|Republiko Chinia]] agnoskas Exter-Mongolia ([[Mandjuria]]) nedependanta. * Indiana poeto Tagore premiizesas per [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-premio]]. * La movado di yuna Turki kaptas la povo en [[Turkia]]. === [[Afrika]] === * [[18ma di julio]] - Armeo komandata da [[Francisco Franco]] bombardas [[Tetuan]], en [[Maroko]]. * [[Sudafrika]] separas 87% de la lando por la blanki. Afrikani perdas lia lando e mustas engajar su kom servanti di blanki od en mineyi o farmeyi. On imperas ke Afrikana viri darfas omnatempe havar pasoporto. === [[Nord-Amerika]] === * [[2ma di februaro]] - En [[New York]], [[Usa]], apertesas nova [[ferovoyo|fervoyala staciono]], ''Grand Central Terminal''. * [[9ma di februaro]] - Ne-ordinara manifestado di [[meteoro|meteori]] observesis en Kanada e plura navi en la Atlantiko. * [[19ma di februaro]] - [[Pedro Lascuráin Paredes]] divenas prezidanto di [[Mexikia]] dum 45 minuti. To esas la maxim kurta prezidantala mandato de la historio. * [[22ma di februaro]] - En [[Mexikia]], prezidanto [[Francisco Ignacio Madero]] e vice-prezidanto José María Pino Suárez mortigesas.<ref name="Madero">{{Extera ligilo|url=https://www.buscabiografias.com/biografia/verDetalle/698/Francisco%20I.%20Madero|titulo=Biografía de Francisco I. Madero. Quién es, vida, historia, bio...|vidita ye=1ma di agosto 2020|idiomo={{es}}}}</ref> * [[23ma di marto]] - [[Venustiano Carranza]] deklaras en [[Guadalupe, Mexikia]], ke ne agnoskas l'autoritato dil generalo [[Victoriano Huerta]] kom prezidanto di la republiko. * [[29ma di aprilo]] - Gideon Sundback ganas patento por [[zipilo]] en Usa. * [[Woodrow Wilson]] elektesas prezidanto di Usa. * [[21ma di decembro]] - L'unesma vortala intersekuro publikigesas en "New York World". La skriptisto esis Arthur Wynne. === [[Sud-Amerika]] === * [[1ma di decembro]] - [[Buenos Aires]] inauguras lua unesma lineo di [[metropoliteno]]*. === [[Oceania]] === * [[Insuli Wallis]] divenas [[protektorato]] di [[Francia]]. == Naski == * [[6ma di januaro]] - [[Edward Gierek]], Polona politikisto (m. 2001) [[Arkivo:Nixon edited transcripts.jpg|thumb|130px|[[Richard Nixon]]]] * [[9ma di januaro]] - [[Richard Nixon]], prezidanto di Usa (m. 1994) * [[10ma di januaro]] - [[Gustáv Husák]], Cheka politikisto (m. 1991) * 10ma di januaro - [[Mehmet Shehu]], chefministro di Albania (m. 1981) * [[23ma di januaro]] - [[Jean-Michel Atlan]], Franca piktisto (m. 1960) * [[25ma di januaro]] - [[Witold Lutosławski]], Polona kompozisto e muzikisto (m. 1994) * [[4ma di februaro]] - [[Rosa Parks]], Afrikan-Usan aktivisto por civilala yuri e sutisto (m. 2005) * [[14ma di februaro]] - [[Jimmy Hoffa]], Usana sindikatano (oficale deklarita mortinta en 1982) * [[18ma di februaro]] - [[Auguste Le Breton]], Franca skriptisto (m. 1999) * [[27ma di februaro]] - [[Kazimierz Sabbat]], Polona politikisto (m. 1989) * [[1ma di marto]] - [[Ólafur Jóhannesson]], chefministro di Islando (m. 1984) * [[18ma di marto]] - [[René Clément]], Franca filmifisto (m. 1996) * [[21ma di marto]] - [[Gabrijel Stupica]], Sloveniana piktisto (m. 1990) * [[23ma di marto]] - [[Abidin Dino]], Turka piktisto (m. 1993) [[Arkivo:Dr. Censu Tabone.jpg|thumb|130px|[[Ċensu Tabone]]]] * [[30ma di marto]] - [[Ċensu Tabone]], prezidanto di Malta (m. 2012) * [[3ma di aprilo]] - [[Per Borten]], chefministro di Norvegia (m. 2005) * [[5ma di aprilo]] - [[Nicolas Grunitzky]], prezidanto di Togo (m. 1969) * [[8ma di aprilo]] - [[Sourou-Migan Apithy]], prezidanto di Benin (m. 1989) * [[27ma di aprilo]] - [[Philip Abelson]], Usana fizikisto (m. 2004) * [[13ma di mayo]] - [[William Richard Tolbert, Jr.]], prezidanto di Liberia (m. 1980) * [[18ma di mayo]] - [[Charles Trenet]], Franca kantisto e kompozisto (m. 2001) * [[19ma di mayo]] - [[Neelam Sanjiva Reddy]], prezidanto di India (m. 1996) * [[20ma di mayo]] - [[Émile Jonassaint]], chefministro di Haiti (m. 1995) * [[26ma di mayo]] - [[Peter Cushing]], Angla aktoro (m. 1994) * [[10ma di junio]] - [[Benjamin Shapira]], Israelana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1993) * [[20ma di junio]] - [[Ángel Botello]], Hispana-Portorikana piktisto (m. 1986) * [[22ma di junio]] - [[Sándor Weöres]], Hungara poeto (m. 1989) * [[26ma di junio]] - [[Aimé Césaire]], Franca poeto (m. 2008) * [[27ma di junio]] - [[Philip Guston]], Kanadan-Usana piktisto (m. 1980) * [[30ma di junio]] - [[Alfonso López Michelsen]], prezidanto di Kolumbia (m. 2007) * [[11ma di julio]] - [[Cordwainer Smith]], Usana skriptisto (m. 1966) * [[12ma di julio]] - [[Willis E. Lamb]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 2008) [[Arkivo:Gerald Ford speaking into microphones, 9 Aug 1974.jpg|thumb|130px|[[Gerald Ford]]]] * [[14ma di julio]] - [[Gerald Ford]], Usana prezidanto (m. 2006) * [[29ma di julio]] - [[Erich Priebke]], Germana milito-kriminero (m. 2013) * [[8ma di agosto]] - [[Marij Pregelj]], Sloveniana piktisto (m. 1967) * [[10ma di agosto]] - [[Wolfgang Paul]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1993) * [[13ma di agosto]] - Arkiepiskopo [[Makarios la 3ma]], unesma prezidanto di Chipro (m. 1977) [[Arkivo:Begin Camp David.jpg|thumb|130px|[[Menachem Begin]]]] * [[16ma di agosto]] - [[Menachem Begin]], chefministro di Israel (m. 1992) * [[18ma di agosto]] - [[Jimmy Preston]], Usana saxofonisto (m. 1984) * [[20ma di agosto]] - [[Roger Wolcott Sperry]], Usana neurobiologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1994) * [[30ma di agosto]] - [[John Richard Nicholas Stone]], Britanian ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 1991) * [[4ma di septembro]] - [[Stanford Moore]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1982) * [[12ma di septembro]] - [[Jesse Owens]], Usan atleto (m. 1980) * [[14ma di septembro]] - [[Jacobo Árbenz Guzmán]], prezidanto di [[Guatemala]] (m. 1971) * [[16ma di septembro]] - [[Félicien Marceau]], Franca skriptisto (m. 2012) * [[23ma di septembro]] - [[Carl-Henning Pedersen]], Dana piktisto (m. 2007) * [[27ma di septembro]] - [[Albert Ellis]], Usana psikologo (m. 2007) * [[1ma di oktobro]] - [[Pierre Wemaëre]], Franca piktisto (m. 2010) * [[3ma di oktobro]] - [[Aale Tynni]], Finlandana poetino e tradukistino (m. 1997) * [[4ma di oktobro]] - [[Martial Célestin]], chefministro di Haiti (m. 2011) * 4ma di oktobro - [[Noel Counihan]], Australiana piktisto (m. 1986) [[Arkivo:Claude Simon 1967.jpg|thumb|130px|[[Claude Simon]]]] * [[10ma di oktobro]] - [[Claude Simon]], Franca skriptisto, Nobel-laureato (m. 2005) * [[19ma di oktobro]] - [[Haxhi Lleshi]], prezidanto di Albania (m. 1998) * [[22ma di oktobro]] - [[Bảo Đại]], imperiestro di Vietnam (m. 1997) * [[25ma di oktobro]] - [[Klaus Barbie]], Nacional-socialista militisto (m. 1991) * [[2ma di novembro]] - [[Burt Lancaster]], Usan aktoro (m. 1994) * [[5ma di novembro]] - [[Vivien Leigh]], Usan aktorino (m. 1967) * [[7ma di novembro]] - [[Albert Camus]], Franca skriptisto, Nobel-laureato (m. 1960) * [[13ma di novembro]] - [[Lon Nol]], chefministro di Kambodja (m. 1985) * [[21ma di novembro]] - [[Tomie Ohtake]], Braziliana piktistino e skultistino (m. 2015) * [[22ma di novembro]] - [[Benjamin Britten]], Angla kompozisto (m. 1976) * [[18ma di decembro]] - [[Willy Brandt]], Germana kancelero, Nobel-laureato pri paco (m. 1992) * [[29ma di decembro]] - [[Pierre Werner]], chefministro di Luxemburgia (m. 2002) * Emiro [[Sabah la 3ma Al-Salim Al-Saba]] di [[Kuwait]] (m. 1977) == Morti == [[Arkivo:D. Segismundo Moret e Prendergast - Diario Illustrado (4Jan1886).png|thumb|130px|[[Segismundo Moret y Prendergast|Segismundo Moret]]]] * [[28ma di januaro]] - [[Segismundo Moret y Prendergast]], chefministro di Hispania (n. 1833) * [[9ma di februaro]] - [[Manuel Enrique Araujo]], prezidanto di Salvador (n. 1865) * [[22ma di februaro]] - [[Francisco Ignacio Madero]], prezidanto di Mexikia (n. 1873)<ref name="Madero"/> * 22ma di februaro - [[Ferdinand de Saussure]], Suisa linguisto (n. 1857) * [[21ma di marto]] - [[Manuel Bonilla]], prezidanto di Honduras (n. 1849) * [[20ma di mayo]] - [[Henry Flager]], Usan entraprezisto (n. 1830) * [[29ma di mayo]] - [[Segismundo Moret y Prendergast]], chefministro di Hispania (n. 1833) * [[23ma di junio]] - [[Nicolás de Piérola Villena]], prezidanto di Peru (n. 1839) [[Arkivo:Campos_Sales.jpg|thumb|130px|[[Manoel Ferraz de Campos Salles|Campos Salles]]]] * [[28ma di junio]] - [[Manoel Ferraz de Campos Salles]], prezidanto di Brazilia (n. 1841)<ref>{{Extera ligilo|titulo= Manuel Ferraz de Campos Sales |url=http://acervo.estadao.com.br/noticias/personalidades,campos-sales,572,0.htm|autoro=Acervo Estadão|publikigita ye=26ma di novembro 2016|editero=Estadão |idiomo={{pt}}}}</ref> * [[10ma di julio]] - [[Mikoláš Aleš]], Cheka piktisto (n. 1852) * [[19ma di julio]] - [[Clímaco Calderón]], prezidanto di Kolumbia (n. 1852) * [[29ma di julio]] - [[Tobias Michael Carel Asser]], Nederlandana yuristo, Nobel-laureato pri paco (n. 1838) * [[9ma di septembro]] - [[Paul de Smet de Naeyer]], chefministro di Belgia (n. 1844) * [[28ma di septembro]] - [[Alfred East]], Angla piktisto (n. 1844) * [[29ma di septembro]] - [[Rudolf Diesel]] German injenioro ed inventisto (n. 1858) * [[5ma di oktobro]] - [[Hans von Bartels]], Germana piktisto (n. 1856) * [[7ma di novembro]] - [[Alfred Russel Wallace]], Britaniana biologiisto (n. 1823)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Biografia de Wallace{{!}}The Alfred Russel Wallace Website|url=http://wallacefund.info/content/biografia-de-wallace|vidita ye=1ma di agosto 2020|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[11ma di decembro]] - [[Jacob Brønnum Scavenius Estrup]], chefministro di Dania (n. 1825) * [[12ma di decembro]] - Imperiestro [[Menelik la 2ma di Etiopia]] (n. 1844) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Heike Kamerlingh Onnes]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Alfred Werner]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Charles Richet]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Rabindranath Tagore]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Henri La Fontaine]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1910a]] pmn0mwq631pqjascfn0g7xdmj0t9nfw 0 1328 995808 980313 2022-08-21T18:54:53Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1900''' (MCM per Romala algarismi) esis bisextila yaro komencinta ye [[lundio]] segun [[Gregoriala kalendario]], e [[bisextila yaro]] komencinta ye [[saturdio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 900ma [[yaro]] di la [[duesma yarmilo]], la 100ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 1ma yaro di la [[yari 1900a]]. Kande 1900 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Europa]] === * [[14ma di mayo]] til la [[28ma di oktobro]] - Unesmafoye l'[[Olimpiala Ludi en Paris, 1900|Olimpiala Ludi]] eventas en [[Paris]], [[Francia]]. * [[19ma di julio]] - [[Paris]] inauguras lua unesma lineo di [[urbala ferovoyo]]. * [[Wien]]ana mediko [[Sigmund Freud]] publikigas sua verko "L'interpreto di sonji" e kreas [[psikoanalizo]] e [[psikoterapio]]. * [[Germana imperio]] komencas sua 20-yara projeto pri vinkar hegemonio di [[Unionita Rejio]] sur mondala mari. * Norvegiana [[Johann Waaler]] ganas patento por metala papero-konektilo. === [[Azia]] === * [[14ma di agosto|14ma]] til la [[15ma di agosto]] - [[Revolto dil Boxeri]] de suda [[Chinia]] konquestas [[Beijing]] e portuala urbo Tiencin. La rejimo ne povas proktektar exterlandani, qui fugas aden legateyo dil [[Unionita Rejio]]. Boxeri siejas la legateyo, e stranjera stati sendas 10.000 soldati por liberigar inkluzite la propra habitanti. * [[Rusia]] konquestas [[Mandjuria]]. === [[Afrika]] === * [[22ma di aprilo]] - Eventas la [[batalio di Kousséri]], decidigiva por Franca okupo en la nuna [[Chad]]. * [[29ma di mayo]] - [[N'Djamena]], la nuna chef-urbo di [[Chad]], fondesas sub nomo Fort Lamy. * [[Equatorala Guinea]] divenas Hispana kolonio. * ''Kabaka'' (rejo) guvernas [[Buganda]] en estal Afrika, suportita dal [[Unionita Rejio]]. === [[Nord-Amerika]] === * [[9ma di septembro]] - [[Galveston Uragano (1900)|Uragano ''Galveston'']] frapas urbo Galveston, [[Texas]], per venti di 237 km/h. To produktas 8.000 morti. * L'unesma buxo-[[fotografilo]], ''Brownic'' da [[George Eastman]], esas komprebla. === [[Sud-Amerika]] === * [[1ma di decembro]] - Pos signatar kontrato kun [[Brazilia]], [[Francia]] agnoskas [[Amapá]] kom Braziliana teritorio. === [[Oceania]] === * [[18ma di mayo]] - [[Tonga]] divenas Britaniana [[protektorato]]. * [[Nova-Zelando]] konquestas l'[[Insuli Cook]]. == Naski == [[Arkivo:Xavier_Cugat_(Gottlieb_10661).jpg|thumb|130px|[[Xavier Cugat]]]] * [[1ma di januaro]] - [[Xavier Cugat]], Kubana muzikistulo (m. 1990)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Biografía de Xavier Cugat|vidita ye=2ma di novembro di 2018|editero=BuscaBiografias |url=https://www.buscabiografias.com/biografia/verDetalle/5302/Xavier%20Cugat}}</ref> * [[8ma di januaro]] - [[Serge Poliakoff]], Rusa-Franciana piktisto (m. 1969) * [[10ma di januaro]] - [[Teodoro Picado Michalski]], prezidanto di Kosta Rika (m. 1960) * [[15ma di januaro]] - [[William Heinesen]], Faerana skriptisto (m. 1991) * [[28ma di januaro]] - [[Alice Neel]], Usana piktistino (m. 1984) * [[4ma di februaro]] - [[Jacques Prévert]], Franca skriptisto (m. 1967) * [[6ma di februaro]] - [[Josep Rovira Soler]], Kataluniana piktisto (m. 1998) * [[11ma di februaro]] - [[Hans-Georg Gadamer]], Germana filozofo (m. 2002) * [[22ma di februaro]] - [[Luis Buñuel]], Hispana filmifisto (m. 1983) * [[2ma di marto]] - [[Kurt Weill]], Germana kompozisto (m. 1950) * [[6ma di marto]] - [[Henri Jeanson]], Franca jurnalisto (m. 1970) * [[10ma di marto]] - [[Rafael Ángel Calderón Guardia]], prezidanto di Kosta Rika (m. 1970)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Biografía - “Dr. Rafael Angel Calderón Guardia: el médico”|url=https://www.scielo.sa.cr/pdf/amc/v52n4/a03v52n4.pdf |vidita ye=8ma di agosto 2020|idiomo={{es}}}}</ref> * [[12ma di marto]] - [[Sylvi Kekkonen]], Finlandana skriptistino, spozino di [[Urho Kekkonen]], prezidanto di Finlando (m. 1974) * 12ma di marto - [[Gustavo Rojas Pinilla]], prezidanto di Kolumbia (m. 1975)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Gustavo Rojas Pinilla {{!}}dictator of Colombia|url=https://www.britannica.com/biography/Gustavo-Rojas-Pinilla|editero=Encyclopaedia Britannica|idiomo={{en}}}}</ref> * [[13ma di marto]] - [[Giorgos Seferis]], Greka skriptisto e diplomacisto, Nobel-laureato pri Literaturo (m. 1971) * [[15ma di marto]] - [[Gilberto Freyre]], Braziliana sociologo e skriptisto (m. 1987) [[Arkivo:Joliot-fred.jpg|thumb|130px|<small>[[Frédéric Joliot-Curie]]</small>]] * [[19ma di marto]] - [[Frédéric Joliot-Curie]], Franca fizikisto, Nobel-laureato (m. 1958) * [[23ma di marto]] - [[Erich Fromm]], Germana psikologo, sociologo e filozofo (m. 1980)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Erich Fromm{{!}}American psychoanalyst and philosopher|url=https://www.britannica.com/biography/Erich-Fromm|editero=Encyclopaedia Britannica|vidita ye=26ma di agosto 2021|idiomo={{en}}}}</ref> * [[29ma di marto]] - [[John McEwen]], chefministro di Australia (m. 1980) * [[3ma di aprilo]] - [[Camille Chamoun]], prezidanto di Libano (m. 1987) * [[5ma di aprilo]] - [[Spencer Tracy]], Usan aktoro (m. 1967) * [[10ma di aprilo]] - [[Jean Duvieusart]], chefministro di Belgia (m. 1977) * [[11ma di aprilo]] - [[Sándor Márai]], Hungara skriptisto (m. 1989) * [[21ma di aprilo]] - [[Hans Fritzsche]], Naziista jurnalisto (m. 1953) * 21ma di aprilo - [[Dumarsais Estimé]], prezidanto di Haiti (m. 1953) * [[25ma di aprilo]] - [[Wolfgang Pauli]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1958)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Wolfgang Pauli - Biographical|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1945/pauli/biographical/|editero=The Nobel Prize|vidita ye=26ma di agosto 2021|idiomo={{en}}}}</ref> * [[28ma di aprilo]] - [[Jan Oort]], Nederlandan astronomo (m. 1992) * [[11ma di mayo]] - [[Pridi Banomyong]], chefministro di Tailando (m. 1983) * [[23ma di mayo]] - [[Hans Frank]], Germana naziisto (m. 1946) * [[27ma di mayo]] - [[Ruhollah Khomeini]], Mohamedana kleriko de Iran (m. 1989) * [[5ma di junio]] - [[Dennis Gabor]], Hungara fizikisto, Nobel-laureato (m. 1979) * [[11ma di junio]] - [[Leopoldo Marechal]], Arjentiniana poeto e novelisto (m. 1970) * [[17ma di junio]] - [[Martin Bormann]], naziista militestro (m. 1945) [[Arkivo:11exupery-inline1-500.jpg|thumb|130px|<small>[[Antoine de Saint-Exupéry|Saint-Exupéry]]</small>]] * [[29ma di junio]] - [[Antoine de Saint-Exupéry]], Franca skriptisto (m. 1944) * [[13ma di julio]] - Santa [[Teresa de Los Andes]], santino dil katolik-eklezio (m. 1920) * [[29ma di julio]] - [[Eyvind Johnson]], Sueda skriptisto, Nobel-laureato (m. 1976)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Eyvind Johnson{{!}} Swedish author|url=https://www.britannica.com/biography/Eyvind-Johnson|editero=Britannica.com|vidita ye=2ma di novembro 2018}}</ref> * [[4ma di agosto]] - [[Arturo Umberto Illia]], prezidanto di Arjentinia (m. 1983) * 4ma di agosto - [[Elizabeth Bowes-Lyon|Rejino-matro Elizabeth]], spozino di [[George la 6ma di Unionita Rejio]] (m. 2002) * [[6ma di agosto]] - [[Cecil Howard Green]], Usana geofizikisto, fondinto di [[Texas Instruments]] (m. 2002) * [[23ma di agosto]] - [[Tone Kralj]], Sloveniana skultisto e piktisto (m. 1975) * [[25ma di agosto]] - [[Hans Adolf Krebs]], Germana ciencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1981) * [[3ma di septembro]] - [[Urho Kekkonen|Urho Kaleva Kekkonen]], prezidanto di [[Finlando]] de 1956 til 1982 (m. 1986) * 3ma di septembro - [[Maurice Dobb]], Britanian ekonomikisto (m. 1976) * [[18ma di septembro]] - [[Seewoosagur Ramgoolam]], prezidanto di Maurico (m. 1985)<ref>{{Extera ligilo|url=https://prabook.com/web/seewoosagur.ramgoolam/1344217|titulo=Seewoosagur Ramgoolam |editero=Prabook|vidita ye=2ma di novembro 2018}}</ref> * [[20ma di septembro]] - [[Humberto de Alencar Castello Branco]], prezidanto di Brazilia (m. 1967) [[Arkivo:Miguel Aleman.jpg|thumb|130px|<small>[[Miguel Alemán Valdés]]</small>]] * [[29ma di septembro]] - [[Miguel Alemán Valdés]], prezidanto di Mexikia (m. 1983) * [[7ma di oktobro]] - [[Heinrich Himmler]], Germana militestro (m. 1945) * [[9ma di oktobro]] - [[Ismael Nery]], Braziliana piktistulo (m. 1934) * [[24ma di oktobro]] - [[Joseph Nemours Pierre-Louis]], prezidanto di Haiti (m. 1966) * [[30ma di oktobro]] - [[Ragnar Granit]], Fina-Suediana neurociencisto, Nobel-laureato (m. 1991) * [[8ma di novembro]] - [[Margaret Mitchell]], Usana skriptisto (m. 1949) * [[14ma di novembro]] - [[Aaron Copland]], Usana kompozisto (m. 1990) * [[3ma di decembro]] - [[Richard Kuhn]], Austriana-Germana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1967) == Morti == * [[5ma di marto]] - [[Władysław Malecki]], Polona piktisto (n. 1836) [[Arkivo:Gottlieb_Daimler_1890s2.jpg|thumb|130px|[[Gottlieb Daimler]]]] * [[6ma di marto]] - [[Gottlieb Daimler]], Germana automobilo-konstruktisto (n. 1834) * [[7ma di aprilo]] - [[Frederic Edwin Church]], Usana piktisto (n. 1826) * [[12ma di aprilo]] - [[Tomás Gomensoro]], prezidanto di Uruguay (n. 1810) * [[20ma di aprilo]] - [[Alexandre Falguière]], Franca piktisto e skultisto (n. 1831) * [[2ma di mayo]] - [[Ivan Konstantinovich Aivazovski|Ivan Aivazovski]], Rusa piktisto (n. 1817) * [[5ma di junio]] - [[Stephen Crane]], Usana skriptisto (n. 1871) * [[26ma di julio]] - [[Nicolae Crețulescu]], chefministro di Rumania (n. 1812) * [[29ma di julio]] - Rejulo [[Umberto la 1ma di Italia]] (n. 1844) * [[4ma di agosto]] - [[Isaac Levitan]], Rusa piktisto (n. 1860) [[Arkivo:Szlavy_Jozsef.jpg|130px|thumb|[[József Szlávy]]]] * [[8ma di agosto]] - [[József Szlávy]], chefministro di Hungaria (n. 1818) * [[16ma di agosto]] - [[Eça de Queiroz]], Portugalana skriptisto (n. 1845) * [[23ma di agosto]] - [[Kuroda Kiyotaka]], chefministro di Japonia (n. 1840) * [[25ma di agosto]] - [[Friedrich Nietzsche]], Germana filozofo (n. 1844) * [[30ma di novembro]] - [[Oscar Wilde]], Angla skriptisto (n. 1854) * [[4ma di decembro]] - [[Aquileo Parra]], prezidanto di Kolumbia (n. 1825) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1900a]] [[Kategorio:19ma yarcento]] a51pqn345fmp2mfx837hwcdp57eyxq5 0 1350 995785 991495 2022-08-21T15:39:49Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La yaro '''1915''' (MCMXV per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[jovdio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 915ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 15ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 6ma yaro di la [[yari 1910a]]. Kande 1915 komencis, Gregoriala kalendario esis 13 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Mondo]] === * [[Unesma mondomilito#1915|Unesma mondomilito]] duras. === [[Europa]] === * [[13ma di januaro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.8 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Avezzano]], Italia e produktas plua kam 30.000 morti. * [[19ma di februaro]] - [[Unesma mondomilito]]: la [[batalio di Dardanelles]] komencas. * [[25ma di februaro]] - Unesma mondomilito: Militala eduko di Finlandani komencas en Lockstedt, apud [[Hamburg]] en [[Germania]]. * [[14ma di aprilo]] - [[Otoman imperio]] okupas [[Armenia]]. * [[22ma di aprilo]] - Unesma mondomilito: dum la [[duesma batalio di Ypres]], [[Germana imperio|Germana]] armeo komencas uzar toxika gazi che westala fronto. * [[25ma di aprilo]] - [[Unesma mondomilito]]: En [[Turkia]] trupi di [[Unionita Rejio]], [[Australia]] e [[Nova Zelando]] rivovenas che Gallipoli, ma atako kontre [[Konstantinoplo]] falias. * [[26ma di aprilo]] - [[Italia]] signatas kontrato kun [[Francia]], [[Unionita Rejio]] e [[Rusian imperio]] ed aceptas luktar kontre [[Germanian imperio]]. [[Arkivo:Bundesarchiv_DVM_10_Bild-23-61-17,_Untergang_der_%22Lusitania%22.jpg|thumb|250px|''RMS Lusitania'' sinkas.]] * [[2ma di mayo]] - Unesma mondomilito: [[Germana imperio]] ed [[Austria-Hungaria]] atakas [[Galicia]]. [[Polonia]] vinkesos en septembro. * [[7ma di mayo]] - Unesma mondomilito: Britaniana pasajero-navo ''RMS Lusitania'' sinkas pro atako per torpedo pafita da Germana [[submara navo]], e 1.198 homi, di qui 128 Usani, dronas su.<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.worldatlas.com/articles/what-sunk-the-lusitania.html |titulo=What Sunk the Lusitania? If you Think it was a Torpedo, Think Again|editero=WorldAtlas |vidita ye=7ma di mayo 2017}}</ref> * [[5ma di junio]] - [[Dania]] modifikas sua [[konstituco]] e permisas [[muliero|mulieri]] votar. * [[7ma di julio]] - [[Unesma mondomilito]]: finas l'[[unesma batalio di Isonzo]]. * [[25ma di septembro]] til la [[6ma di novembro]] - Unesma mondomilito: [[Duesma batalio di Champagne]], inter Germana e Franca trupi. * [[novembro]] - Per la sekreta kontrato Sykes-Picot, [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] paktas pri l'okupeso di teritorii de [[Otoman imperio]] (nuna [[Siria]], [[Libano]] ed [[Irak]]). === [[Azia]] === * [[18ma di marto]] - [[Unesma mondomilito]]: komencas la [[batalio di Dardanelles]]. [[Francia|Franca]], [[Unionita Rejio|Britaniana]], [[Australia]]na e [[Nova-Zelando|Novazelandana]] trupi luktos kontre [[Otoman imperio|Otomani]] pri la kontrolo di la [[Maro di Marmara]]. Otomani vinkos nur en januaro [[1916]]. * [[23ma di aprilo]] - Komencas la deporto di 235 (o 270) [[Armenia|Armena]] intelektozi de [[Istanbul]] vers [[Ankara]]. Kleriki, mediki, editisti, jurnalisti, advokati, docisti ed altri arestesas e deportesos. Kelk ek li mortigesos. * [[24ma di aprilo]] - [[Turkia]] komencas masakri di [[Armenia|Armeniani]]. Habitanti transportesas forcante vers [[Siria]] e [[Palestina]]. La maxim multa violentiti, raptiti e persekutiti perisas sur voyo: {{formatnum:1500000}} Armeniani mortos. * [[12ma di decembro]] - Che [[Republiko Chinia (1912-1949)|Republiko Chinia]], lora prezidanto [[Yuan Shikai]] deklaras su imperiestro. === [[Afrika]] === * [[26ma di januaro]] - Unesma mondomilito: [[Otoman imperio|Otomani]] komencas inkurso en [[kanalo di Suez]]. === [[Central-Amerika]] === * [[28ma di julio]] - [[Usa]] intervenas en [[Haiti]],<ref>Jean-Marc Lanave, ''Haïti ou l’histoire d’un peuple'', Société des Écrivains (en Franca linguo)</ref> por defensar interesti dil banko Kuhn, Loeb & co. L'interveno duros til 1934. === [[Sud-Amerika]] === * [[17ma di novembro]] - [[Uruguay]] adpotas 8-hora laborojornedo dum 6 dii de la semano. === [[Oceania]] === * [[Unionita Rejio]] konquestas [[Insuli Gilbert]] ed [[Insuli Ellice]]. == Naski == * [[6ma di januaro]] - [[Anni Polva]] (nask. Polviander), Finlandana skiptisto (m. 2003) * [[6ma di januaro]] - [[Alan Watts]], Britaniana filozofo (m. 1973) * [[20ma di januaro]] - [[Ghulam Ishaq Khan]], prezidanto di Pakistan (m. 2006) * [[23ma di januaro]] - [[William Arthur Lewis]], Santalucian ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 1991) * [[24ma di januaro]] - [[Robert Motherwell]], Usana piktisto (m. 1991) * [[1ma di februaro]] - [[Stanley Matthews]], Angla futbalisto (m. 2000) * [[2ma di februaro]] - [[Abba Eban]], Israelana politikistulo (m. 2002) [[Arkivo:Robert_Hofstadter.jpg|thumb|130px|[[Robert Hofstadter]]]] * [[5ma di februaro]] - [[Robert Hofstadter]], Usana fizikistulo, Nobel-laureato (m. 1990) * [[13ma di februaro]] - [[Aung San‏‎]], chefa ministro di Burma (m. 1947) * [[21ma di februaro]] - [[Anton Vratuša]], chefministro di Slovenia (m. 2017) * [[27ma di februaro]] - [[Olavi Virta]], Finlandana kantisto ed aktoro (m. 1972) * [[28ma di februaro]] - [[Peter Medawar]], Britaniana ciencisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1987) * [[7ma di marto]] - [[Jacques Chaban-Delmas]], chefministro di Francia (m. 2000) * [[8ma di marto]] - [[Tapio Rautavaara]], Finlandana javelinisto, arkisto, kantisto ed aktoro (m. 1979) * [[20ma di marto]] - [[Rudolf Kirchschläger]], prezidanto di Austria (m. 2000) * [[3ma di aprilo]] - [[Piet de Jong]], chefministro di Nederlando (m. 2016) [[Arkivo:Muddy Waters.jpg|thumb|130px|[[Muddy Waters]]]] * [[4ma di aprilo]] - [[Muddy Waters]], Usana muzikisto (m. 1983) * [[6ma di aprilo]] - [[Tadeusz Kantor]], Polona piktisto (m. 1990) * [[7ma di aprilo]] - [[Billie Holiday]], Usana kantisto (m. 1959) * [[18ma di aprilo]] - [[Edmond Leburton]], chefministro di Belgia (m. 1997) * [[21ma di aprilo]] - [[Anthony Quinn]], [[Mexikia]]n-Usan aktoro (m. 2001) * [[6ma di mayo]] - [[Orson Welles]], Usan aktoro, dramatifisto e filmifisto (m. 1985) * [[12ma di mayo]] - [[Roger Schutz]], Suisa monako (m. 2005) * [[15ma di mayo]] - [[Paul Samuelson]], Usana ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 2009) * [[16ma di mayo]] - [[Mario Monicelli]], Italiana filmifisto (m. 2010) * [[19ma di mayo]] - Saloth Sar Pol Pot, konocita kom [[Pol Pot]], chefo di [[Reda Khmero]] di [[Kambodja]] (m. 1998) * [[28ma di mayo]] - [[Joseph Greenberg]], Usana linguisto (m. 2001) * [[4ma di junio]] - [[Modibo Keïta]], prezidanto di Mali (m. 1977) * [[9ma di junio]] - [[Les Paul]], Usana gitaristo (m. 2009) * [[10ma di junio]] - [[Saul Bellow]], Kanadana skriptisto, Nobel-laureato pri literaturo (m. 2005) * [[15ma di junio]] - [[Thomas Huckle Weller]], Usana biologiisto, Nobel-laureato (m. 2008) [[Arkivo:Bundesarchiv_B_145_Bild-F054628-0037,_Ludwigshafen,_CDU-Bundesparteitag,_Rumor.jpg|thumb|130px|[[Mariano Rumor]]]] * [[16ma di junio]] - [[Mariano Rumor]], prezidanto di la konsilistaro di ministri (chefministro) di Italia (m. 1990) * [[17ma di junio]] - [[Mario Echandi Jiménez]], prezidanto di Kosta Rika (m. 2011) * [[13ma di julio]] - [[Kaoru Ishikawa]], Japoniana kemial injenioro (m. 1989) * [[28ma di julio]] - [[Charles Hard Townes]], Usana fizikistulo, Nobel-laureato (m. 2015) * [[2ma di agosto]] - [[William Gear]], Skota piktisto (m. 1997) * [[18ma di agosto]] - [[Joseph Arthur Ankrah]], prezidanto di Ghana (m. 1992) * [[22ma di agosto]] - [[Edward Szczepanik]], chefministro di Polonia (m. 2005) * [[27ma di agosto]] - [[Norman Foster Ramsey, Jr.]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 2011) * [[29ma di agosto]] - [[Ingrid Bergman]], Sueda aktorino (m. 1982) * [[11ma di septembro]] - [[Raúl Alberto Lastiri]], prezidanto di Arjentinia (m. 1978) * [[13ma di septembro]] - [[Balthazar Johannes Vorster]], prezidanto e chefministro di Sudafrika (m. 1983) * [[17ma di septembro]] - [[Maqbool Fida Husain]], Indiana piktisto (m. 2011) * [[19ma di septembro]] - [[Jóhann Hafstein]], chefministro di Islando (m. 1980) * [[20ma di septembro]] - [[Malik Meraj Khalid]], chefministro di Pakistan (m. 2003) [[Arkivo:Wollan and Shull 1949 (cropped).jpg|thumb|130px|[[Clifford Shull]]]] * [[23ma di septembro]] - [[Clifford Shull]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 2001) * [[1ma di oktobro]] - [[Jerome Bruner]], Usana psikologo (m. 2016) * [[15ma di oktobro]] - [[Ichak Shamir]], chefministro di Israel (m. 2012) * [[17ma di oktobro]] - [[Arthur Miller]], Usana skriptisto (m. 2005) * [[4ma di novembro]] - [[Wee Kim Wee]], prezidanto di Singapur (m. 2005) * [[10ma di novembro]] - [[Torcuato Fernández-Miranda]], chefministro di Hispania (m. 1980) * [[12ma di novembro]] - [[Roland Barthes]], Franca skriptisto (m. 1980) * [[19ma di novembro]] - [[Earl Wilbur Sutherland Jr.]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1974) [[Arkivo:Julio_César_Méndez_Montenegro_(1968).jpg|130px|thumb|[[Julio César Méndez Montenegro]]]] * [[23ma di novembro]] - [[Julio César Méndez Montenegro]], prezidanto di Guatemala (m. 1996) * [[25ma di novembro]] - [[Augusto Pinochet]], Chiliana diktatoro (m. 2006) * [[30ma di novembro]] - [[Henry Taube]], Kanadan-Usana kemiisto, Nobel-laureato (m. 2005) * [[12ma di decembro]] - [[Frank Sinatra]], Usana kantisto,aktoro e filmifisto (m. 1998) * [[13ma di decembro]] - [[Ross Macdonald]], Kanadana skriptisto (m. 1983) * [[19ma di decembro]] - [[Édith Piaf]], Franca kantistino (m. 1963) * [[Willem Jacob Visser]], Nederlandana membro dil societo pri [[Interlingua]] (m. 1991) * [[Bernat Sanjuan]], Kataluniana piktisto (m. 1979) * (posible) [[Joseph Kasa-Vubu]], prezidanto di Demokratial Republiko Kongo (m. 1969) == Morti == [[Arkivo:Ida Aalberg.jpg|thumb|130px|[[Ida Aalberg]]]] * [[17ma di januaro]] - [[Ida Aalberg]], Finlandan aktorino (n. 1857) * [[8ma di februaro]] - [[Ignacio María González y Santín]], prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1838) * [[24ma di februaro]] - [[José María Campo Serrano]], prezidanto di Kolumbia (n. 1832) * [[24ma di marto]] - [[Karol Olszewski]], Polona matematikisto, kemiisto e fizikisto (n. 1846) * [[27ma di aprilo]] - [[Alexandr Nikolayevich Skryabin|Alexandr Skryabin]], Rusa kompozisto (n. 1872) * [[30ma di mayo]] - [[Marcelo Azcárraga Palmero]], chefministro di Hispania (n. 1832) * [[12ma di junio]] - [[Józef Brandt]], Polona piktisto (n. 1841) * [[2ma di julio]] - [[Porfirio Díaz]], prezidanto di Mexikia (n. 1830) * [[10ma di julio]] - [[Hendrik Willem Mesdag]], Dana piktisto (n. 1831) * [[16ma di agosto]] - [[Kálmán Széll]], chefministro di Hungaria (n. 1843) * [[20ma di agosto]] - [[Paul Ehrlich]], Germana ciencisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1854) * [[30ma di agosto]] - [[Antonio Flores Jijón]], prezidanto di Equador (n. 1833)<ref name="bio">{{Extera ligilo|titulo=Flores Jijón, Antonio (1833-1915)|url = http://www.explored.com.ec/ecuador/jijon.htm |autoro="La Web de las Biografías"|vidita ye= 28ma di junio 2014|idiomo={{es}}}}</ref> * [[6ma di septembro]] - [[Stanisław Witkiewicz]], Polona piktisto (n. 1851) * [[30ma di septembro]] - ([[Gregoriala kalendario]]) [[Konstantin Makovsky]], Rusa piktisto (n. 1839) * [[4ma di oktobro]] - [[Karl Albert Staaff]], chefministro di Suedia (n. 1860) * [[11ma di oktobro]] - [[Paul Eyschen]], chefministro di Luxemburgia (n. 1841) * [[30ma di oktobro]] - [[Charles Tupper]], chefministro di Kanada (n. 1821) * [[19ma di decembro]] - [[Alois Alzheimer]], Germana mediko (n. 1864) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[William Henry Bragg]] e [[William Lawrence Bragg]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Richard Willstätter]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: ne premiizita * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Romain Rolland]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: ne premiizita == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1910a]] iwumglg06isuhvsthm9xdk7b7l47j7g 0 1356 995699 994274 2022-08-21T14:04:37Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1953''' (MCMLIII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[jovdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 953ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 53ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 4ma yaro di la [[yari 1950a]]. ==Eventi == ===[[Mondo]] === * [[7ma di aprilo]] - Generala kunveno dil [[Unionita Nacioni]] kooptas [[Dag Hammarskjöld]] kom chefo di UN. ===[[Europa]] === * [[14ma di januaro]] - [[Josip Broz Tito]] divenas prezidanto di [[Yugoslavia]]. * [[31ma di januaro]] - [[Inundado di la Norda Maro ye 1953|Norda Maro inundas]] en Nederlando ed sudal Anglia, e produktas 2.100 morti. * [[6ma di marto]] - [[Georgi Maximilianovich Malenkov|Georgi Malenkov]] sucedas [[Iosif Vissarionovich Stalin|Stalin]] kom chefo di [[Sovietia]]. * [[21ma di marto]] - [[Antonín Zápotocký]] divenas prezidanto di [[Chekoslovakia]]. * [[2ma di junio]] - En [[Unionita Rejio]] Elizabeth Alexandra Mary kronizesas rejino [[Elizabeth la 2ma di Unionita Rejio]] che l'[[abadeyo di Westminster]], [[London]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/june/2/newsid_2654000/2654501.stm|titulo=1953: Queen Elizabeth takes coronation oath|editero=BBC|vidita ye=30ma di septembro 2018}}</ref> * [[4ma di julio]] - [[Imre Nagy]] asumas kom chefministro di [[Hungaria]]. ===[[Azia]] === * [[3ma di marto]] - Aviono [[De Havilland Comet]] de ''Canadian Pacific Airlines'' kolizionas en [[Karachi]], [[Pakistan]], e produktas 11 morti. * [[18ma di marto]] - [[Ter-tremo]] en [[Turkia]] produktas 250 morti. * [[29ma di mayo]] - Sir [[Edmund Hillary]] e [[Tenzing Norgay]] kom unesma homi rajuntas la somito di [[Monto Everest]] en [[Tibet]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/29/newsid_2492000/2492683.stm|titulo=1953: Hillary and Tenzing conquer Everest|editero=BBC|vidita ye=30ma di septembro 2018}}</ref> * [[3ma di julio]] - Hermann Buhl rajuntas la somito di [[Nanga Parbat]], en [[Himalaya]]. * [[27ma di julio]] - [[Milito di Korea]] finas per armistico inter [[Usa]], [[Popul-Republiko Chinia]], [[Nord-Korea]] e [[Sud-Korea]]. * [[20ma di agosto]] - [[Sovietia]] explozas sua unesma [[hidrogena bombo]]. * [[9ma di novembro]] - Rejulo [[Norodom Sihanouk]] obtenas la nedependo di [[Kambodja]]. ===[[Afrika]] === * [[8ma di aprilo]] - [[Jomo Kenyatta]] esas kondamnita a 7-yara enkarcerigo por partopreno en la revolto di le [[Mau Mau]]. * [[18ma di junio]] - [[Egiptia]] divenas [[republiko]]. * [[4ma di decembro|4ma]] til la [[6ma di decembro]] - [[Kwame Nkrumah]] organizas la 4ma Pan-Afrikana Kongreso en [[Kumasi]], [[Ghana]]. ===[[Nord-Amerika]] === * [[7ma di januaro]] - En [[Usa]], [[Harry S. Truman]] konfesas ke on developas [[hidrogena bombo]]. * [[20ma di januaro]] - [[Dwight D. Eisenhower]] komencas lua ofico kom prezidanto di Usa. * [[17ma di septembro]] - En [[Usa]], [unionita jemeli]] Carolyn Anne e Catherine Anne Mouton sucese separesas kirurgiale unesmafoye. * [[decembro]] - Unesma ''Playboy''-revuo publikigesas. ===[[Central Amerika]] === * [[26ma di julio]] - Komenco di [[Kubana revoluciono]]: rebeli atakas la kazerni en Moncada e Santiago de Cuba. ===[[Sud-Amerika]] === * [[13ma di junio]] - Generalo [[Gustavo Rojas Pinilla]] kaptas povo en [[Kolumbia]]. * [[3ma di oktobro]] - [[Petrobras]], publika kompanio [[Brazilia]]na por explotar [[petrolo]], kreesas dal prezidanto [[Getúlio Vargas]]. ==Naski == * [[3ma di januaro]] - [[Mohammed Waheed Hassan]], prezidanto di Maldivi [[Arkivo:PAT_BENATAR_2007-09-07.jpg|130px|thumb|[[Pat Benatar]]]] * [[10ma di januaro]] - [[Pat Benatar]], Usana kantistino<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.biography.com/people/pat-benatar-213028|titulo=Pat Benatar - Singer - Biography|vidita ye=30ma di septembro 2018|idiomo={{en}}}}</ref> * [[10ma di januaro]] - [[Bobby Rahal]], Usan automobilisto * [[14ma di januaro]] - [[Denzil Douglas]], chefministro di Santa Kitts e Nevis * [[21ma di januaro]] - [[Paul Allen]], Usan entraprezisto, un ek la fondinti di ''Microsoft'' (m. 2018) * [[23ma di januaro]] - [[Pavlo Lazarenko]], chefministro di Ukraina * [[26ma di januaro]] - [[Anders Fogh Rasmussen]], chefministro di Dania * [[30ma di januaro]] - [[Laurentino Cortizo]], prezidanto di Panama * [[31ma di januaro]] - [[Sergei Ivanov]], ministro pri defenso di Rusia * [[1ma di februaro]] - [[Jocelerme Privert]], provizora prezidanto di Haiti * [[6ma di februaro]] - [[Charles Thomson (artisto)|Charles Thomson]], Angla piktisto * [[19ma di februaro]] - [[Cristina Fernández de Kirchner]], prezidantino di Arjentinia [[Arkivo:Jose Maria Aznar001.jpg|thumb|130px|[[José María Aznar]]]] * [[25ma di februaro]] - [[José María Aznar]], chefministro di [[Hispania]]<ref>{{Extera ligilo|url=https://biografieonline.it/biografia-jose-maria-aznar|titulo=Biografia di José María Aznar|editero=Biografieonline.it|vidita ye=1ma di novembro 2018}}</ref> * [[26ma di februaro]] - [[Michael Bolton]], Usana kantisto * [[27ma di februaro]] - [[Ian Khama]], prezidanto di Botswana * [[28ma di februaro]] - [[Ingo Hoffmann]], Brazilian automobilisto * 28ma di februaro - [[Paul Krugman]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato<ref name=EB>{{Extera ligilo|titulo=Paul Krugman |editero=Encyclopædia Britannica |publikigita ye=8ma di junio 2017|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/1474708/Paul-Krugman}}</ref> * [[4ma di marto]] - [[Emilio Estefan]], Kubana muzikisto * [[5ma di marto]] - [[Katarina Frostenson]], Sueda skriptistino e poetino * [[6ma di marto]] - [[Jan Kjærstad]], Norvegiana skriptisto * [[7ma di marto]] - [[Anthony Carmona]], prezidanto di Trinidad-e-Tobago * [[15ma di marto]] - [[Kumba Ialá]], prezidanto di Guinea-Bisau (m. 2014) * [[16ma di marto]] - [[Richard Stallman]], kreinto di GNU-projeto * 16ma di marto - [[Isabelle Huppert]], Franc aktorino * [[19ma di marto]] - [[Lenín Moreno]], prezidanto di Equador [[Arkivo:ChakaKhanDec10.jpg|thumb|130px|[[Chaka Khan]]]] * [[23ma di marto]] - [[Chaka Khan]], Usana kantistino * [[28ma di marto]] - [[Melchior Ndadaye]], prezidanto di Burundi (m. 1993) * [[7ma di aprilo]] - [[Brigi Rafini]], chefa ministro di Nijer * [[11ma di aprilo]] - [[Guy Verhofstadt]], chefministro di Belgia * 11ma di aprilo - [[Andrew Wiles]], matematikisto quo atestis la [[sentenco di Fermat]] * [[13ma di aprilo]] - [[Ahlam Mosteghanemi]], Aljeriana skriptistino * 13ma di aprilo - [[Abdoul Mbaye]], chefministro di Senegal * [[18ma di aprilo]] - [[Rick Moranis]], Kanadan aktoro * [[6ma di mayo]] - [[Tony Blair]], ex-chefministro di Unionita Rejio * [[14ma di mayo]] - [[Norodom Sihamoni]], rejulo di Kambodja * [[15ma di mayo]] - [[Mike Oldfield]], Angla kompozisto * [[16ma di mayo]] - [[Pierce Brosnan]], Irlandan aktoro * [[17ma di mayo]] - [[Qasım-Jomart Kemelulı Toqayev|Qasım-Jomart Toqayev]], chefministro di Kazakstan * [[24ma di mayo]] - [[Alfred Molina]], Angla aktoro * [[25ma di mayo]] - [[Daniel Passarella]], ex-futbalisto ed entrenisto Arjentiniana * [[7ma di junio]] - [[Johnny Clegg]], Sudafrikana kompozisto, kantisto ed antropologo (m. 2019) [[Arkivo:Ivo Sanader table crop.jpg|thumb|130px|[[Ivo Sanader]]]] * [[8ma di junio]] - [[Ivo Sanader]], chefministro di Kroatia * [[10ma di junio]] - [[John Edwards]], Usana senatano * [[13ma di junio]] - [[Tim Allen]], Usan aktoro * [[21ma di junio]] - [[Benazir Bhutto]], chefministro di Pakistan (m. 2007) * [[22ma di junio]] - [[Cyndi Lauper]], Usana kantistino ed aktorino * [[23ma di junio]] - [[Armen Sargsyan]], chefministro di Armenia * [[24ma di junio]] - [[William Esco Moerner]], Usana fiziko-kemiisto, Nobel-laureato * [[1ma di julio]] - [[Lawrence Gonzi]], chefministro di Malta<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.culturaldiplomacy.org/index.php?lawrence-gonzi|titulo=Lawrence Gonzi - Institute for Cultural Diplomacy|vidita ye=1ma di novembro 2018|idiomo={{en}}}}</ref> * 1ma di julio - [[Jadranka Kosor]], chefministrino di Kroatia * [[15ma di julio]] - [[Jean-Bertrand Aristide]], ex-prezidanto di Haiti [[Arkivo:Robert Cray, Rhythm & Blues Festival, 6 Mei 2006.jpg|thumb|130px|[[Robert Cray]]]] * [[1ma di agosto]] - [[Robert Cray]], Usana kantisto * 1ma di agosto - [[Bill Lewis]], Angla piktisto e poeto * [[8ma di agosto]] - [[Nigel Mansell]], Angla automobilisto di [[Formulo 1]] * [[9ma di agosto]] - [[Jean Tirole]], Franca ekonomikisto, Nobel-laureato * [[11ma di agosto]] - [[Chen Danqing]], Chiniana piktisto * [[14ma di agosto]] - [[James Horner]], kompozisto por cinemo (m. 2015) * [[17ma di agosto]] - [[Herta Müller]], Rumaniana skriptisto, Nobel-laureato * [[23ma di agosto]] - [[Artūras Paulauskas]], prezidanto di Lituania * [[3ma di septembro]] - [[Jean-Pierre Jeunet]], Franca filmifisto * [[21ma di septembro]] - [[Lars Saabye Christensen]], Dana skriptisto [[Arkivo:Ségolène Royal - Cohen's rallye, Toulouse town election, 2008 - 2041.jpg|thumb|130px|[[Ségolène Royal]]]] * [[22ma di septembro]] - [[Ségolène Royal]], Franca politikistino * [[26ma di septembro]] - [[Bill Skate]], chefministro di Papua-Nova-Guinea (m. 2006) * [[28ma di septembro]] - [[Otmar Hasler]], chefministro di Liechtenstein * [[2ma di oktobro]] - [[Ernest Bai Koroma]], prezidanto di Sierra Leone * [[4ma di oktobro]] - [[Tchéky Karyo]], Turka-[[Francia|Franca]] aktoro e muzikisto * [[9ma di oktobro]] - [[Tony Shalhoub]], Usan aktoro * [[15ma di oktobro]] - [[Tito Jackson]], Usana kantisto ([[The Jacksons]]) * [[16ma di oktobro]] - [[Paulo Roberto Falcão]], Braziliana futbalisto * [[13ma di novembro]] - [[Andrés Manuel López Obrador]], prezidanto di Mexikia [[Arkivo:Dominique de Villepin 20100330 Salon du livre de Paris 5.jpg|thumb|130px|<small>[[Dominique de Villepin]]</small>]] * [[14ma di novembro]] - [[Dominique de Villepin]], chefministro di Francia * [[16ma di novembro]] - [[Zigmantas Balčytis]], chefministro di Lituania * [[8ma di decembro]] - [[Kim Basinger]], Usan aktorino * [[9ma di decembro]] - [[John Malkovich]], Usan aktoro e filmifisto * [[26ma di decembro]] - [[Toomas Hendrik Ilves]], prezidanto di [[Estonia]] * [[28ma di decembro]] - [[Richard Clayderman]], Franca pianisto * [[31ma di decembro]] - [[Kadré Désiré Ouédraogo]], chefa ministro di Burkina Faso * [[Ely Ould Mohamed Vall]], prezidanto di Mauritania (m. 2017) * [[Hussein Arnous]], chefministro di Siria * [[Thierry Bisch]], Franca piktisto ==Morti == [[Arkivo:Artur Śliwiński1.jpg|thumb|130px|[[Artur Śliwiński]]]] * [[16ma di januaro]] - [[Artur Śliwiński]], chefministro di Polonia (n. 1877) * [[28ma di januaro]] - [[James Scullin]], chefministro di Australia (n. 1876) * [[20ma di februaro]] - [[Francesco Saverio Nitti]], chefministro di Italia (n. 1868) * [[24ma di februaro]] - [[Gerd von Rundstedt]], Germana marshalo (n. 1875) * [[5ma di marto]] - [[Iosif Vissarionovich Stalin|Stalin]], diktatoro di [[Sovietia]] (n. 1879) * 5ma di marto - [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]], Rusa pianisto e kompozisto (n. 1891) * [[14ma di marto]] - [[Klement Gottwald]], chefministro di Chekoslovakia (n. 1896) * [[20ma di marto]] - [[Graciliano Ramos]], Braziliana skriptisto (n. 1892)<ref>{{Extera ligilo|editero=InfoEscola|titulo=Graciliano Ramos - biografia |url=https://www.infoescola.com/literatura/graciliano-ramos/|vidita ye=1ma di novembro 2018}}</ref> * [[23ma di marto]] - [[Raoul Dufy]], Franca piktisto (n. 1877) * [[4ma di aprilo]] - Rejulo [[Carol la 2ma di Rumania]] (n. 1893) * [[9ma di aprilo]] - [[Stanisław Wojciechowski]], prezidanto di Polonia (n. 1869) * [[29ma di aprilo]] - [[Alice Prin]], Franca manekinino, kantistino e piktistino (n. 1901) * 29ma di aprilo - [[Moïse Kisling]], Polona-Franciana piktisto (n. 1891) * [[14ma di mayo]] - [[Yasuo Kuniyoshi]], Japoniana piktisto (n. 1889) [[Arkivo:(Portrait of Django Reinhardt, Aquarium, New York, N.Y., ca. Nov. 1946) (LOC) (4843142229).jpg|130px|thumb|[[Django Reinhardt]]]] * [[16ma di mayo]] - [[Django Reinhardt]], Belga jazo-gitaristo (n. 1910) * [[31ma di mayo]] - [[Vladimir Tatlin]], Rusa-Ukrainana-Sovietiana piktisto (n. 1885) * [[19ma di junio]] - [[Norman Ross]], Usana natisto (n. 1895) * [[30ma di junio]] - [[Elsa Beskow]], Sueda skriptistino (n. 1874) * [[20ma di julio]] - [[Dumarsais Estimé]], prezidanto di Haiti (n. 1900) * [[26ma di julio]] - [[Nikolaos Plastiras]], chefministro di Grekia (n. 1883) * [[15ma di septembro]] - [[Isaías Medina Angarita]], prezidanto di Venezuela (n. 1897) * [[27ma di septembro]] - [[Hans Fritzsche]], Germana naziisto (n. 1900) * [[28ma di septembro]] - [[Edwin Hubble]], Usan astronomo (n. 1889) * [[1ma di oktobro]] - [[Luis Alberto Riart]], prezidanto di Paraguay (n. 1880) * [[2ma di oktobro]] - [[John Marin]], Usana piktisto (n. 1870) * [[12ma di oktobro]] - [[Hjalmar Hammarskjöld]], chefministro di Suedia (n. 1862) * [[8ma di novembro]] - [[Ivan Alexeyevich Bunin|Ivan Bunin]], Rusa skriptisto, Nobel-laureato (n. 1870) * [[27ma di novembro]] - [[Eugene O'Neill]], Usana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1888) * [[30ma di novembro]] - [[Francis Picabia]], Franca poeto e piktisto (n. 1879) * [[19ma di decembro]] - [[Robert Andrews Millikan]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1868) * [[27ma di decembro]] - [[Şükrü Saracoğlu]], chefministro di Turkia (m. 1887) ==Nobel-premiiziti == *[[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Frits Zernike]] *[[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Hermann Staudinger]] *[[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Hans Adolf Krebs]], [[Fritz Albert Lipmann]] *[[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Winston Churchill]] *[[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[George Catlett Marshall]] ==Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1950a]] 4mqsaq2iv8rxfh9e1yjydmo4f69hq1y 0 1367 995763 994129 2022-08-21T15:17:48Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La yaro '''1908''' (MCMVIII per Romala algarismi) esis bisextila yaro komencinta ye [[merkurdio]] segun [[Gregoriala kalendario]], e [[bisextila yaro]] komencinta ye [[mardio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 908ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 8ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 9ma yaro di la [[yari 1900a]]. Kande 1908 komencis, Gregoriala kalendario esis 13 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. ==Eventi == ===[[Europa]] === * [[1ma di februaro]] - Rejulo [[Carlos la 1ma di Portugal]] e lua filiulo mortigesas. * Duesma "rusifiko"-ero komencas en [[Finlando]]. * [[5ma di oktobro]] - [[Bulgaria]] nedependanteskas del [[Otoman imperio]], samatempe kam [[Austria-Hungaria]] anexas [[Bosnia e Herzegovina]], antee Otomana teritorio. * [[28ma di decembro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.2 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Messina]], [[Sicilia]], e produktas {{formatnum:75000}} morti. * 18-yar evanta [[Austria]]no [[Adolf Hitler]] duesmafoye ne aceptesas en arto-skolo. * "[[Progreso (revuo)|Progreso]]", Ido-revuo fondita da profesoro Louis Couturat, editesas unesmafoye. * En [[Dania]], [[muliero|mulieri]] darfas votar. ===[[Azia]] === * [[18ma di junio]] - Komencas ekmigro di [[Japonia]]ni vers [[Brazilia]]: 781 Japoniani arivas che [[Santos (Sao Paulo)|Santos]] en la navo Kasato Maru, por verkar en l'agrokultivo di [[kafeo]]. * [[30ma di junio]] - En Tunguska, [[Siberia]], granda explozo posible rezultanta dal falo di granda [[aerolito]] destruktas komplete [[foresto]] en radio di 20 km e produktis kelka domaji en radio di 100 km de lua centro. * [[3ma di julio]] - [[Rebeleso di yuna Turki]] komencas en [[Otoman imperio]]. Mayoro Ahmed Niyazi kun 200 sequanti (militisti e civili) komencas rebeleso kontre Turkiana guvernerio. * [[14ma di novembro]] - L'imperiestro [[Guangxu]] mortas en [[Chinia]]. La sequanta dio, regentino [[Cixi]] anke mortas. [[Ai-xin-jue-luo Pu-yi]], lor evanta min kam 3 yari, divenas lua sucedanto. ===[[Afrika]] === * [[29ma di marto]] - En la batalio di Dokotchi, Francia vinkas la [[rejio di Wadai]], en nuna [[Chad]]. * [[Belgia]] konquestas libera stato [[Kongo]]. ===[[Nord-Amerika]] === * [[26ma di julio]] - En [[Usa]] Charles-Joseph Bonaparte fondas [[FBI]] * [[27ma di septembro]] - [[Ford Motor Co.]] komencas produktar ''Modelo T'' en [[Detroit]], [[Michigan]]. * ''International Paper Company'' (Internaciona Paper-Kompanio) komencas debitar kartona tasi en Nova York. ===[[Sud-Amerika]] === * [[18ma di junio]] - Unesma [[Japonia]]n enmigranti arivas che portuo [[Santos]], en [[Brazilia]]. * [[19ma di decembro]] - [[Juan Vicente Gómez]] kaptas la povo en [[Venezuela]]. ==Naski == [[Arkivo:Simone_de_Beauvoir2.png|thumb|130px|<small>[[Simone de Beauvoir]]</small>]] * [[9ma di januaro]] - [[Simone de Beauvoir]], Franca skriptisto (m. 1986)<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.lefigaro.fr/livres/2014/01/09/03005-20140109ARTFIG00314-simone-de-beauvoir-aux-racines-du-feminisme.php|titulo=Simone de Beauvoir, aux racines du féminisme|editero=Le Figaro|publikigita ye=9ma di januaro 2014|vidita ye=8ma di novembro 2016|idiomo={{fr}}}}</ref> * [[22ma di januaro]] - [[Lev Davidovich Landau]], Rusa fizikisto, Nobel-laureato (m. 1968) * 22ma di januaro - [[Atahualpa Yupanqui]], Arjentiniana muzikisto e kantisto (m. 1992) * [[26ma di januaro]] - [[Stéphane Grappelli]], Usana violinisto (m. 1997) * [[6ma di februaro]] - [[Amintore Fanfani]], chefministro di Italia (m. 1999)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Amintore Fanfani - La Storia Siamo Noi|url=http://www.lastoriasiamonoi.rai.it/biografie/amintore-fanfani/48/default.aspx|vidita ye=2ma di agosto 2017|idiomo={{it}}}}</ref> * [[8ma di februaro]] - [[Riko Debenjak]], Sloveniana piktisto (m. 1987) * [[19ma di februaro]] - [[Theodore Major]], Angla piktisto (m. 1999) * [[22ma di februaro]] - [[Rómulo Betancourt]], prezidanto di Venezuela (m. 1981) * [[23ma di februaro]] - [[William McMahon]], chefministro di Australia (m. 1998) * [[29ma di februaro]] - [[Balthus]] (pseudonimo di '''Balthasar Klossowski de Rola'''), Franc artisto (m. 2001) * [[7ma di marto]] - [[Anna Magnani]], Italian aktorino (m. 1973) * [[2ma di aprilo]] - [[Buddy Ebsen]], Usana cinem-aktoro (m. 2003) * [[5ma di aprilo]] - [[Herbert von Karajan]], Austriana orkestrestro (m. 1989) [[Arkivo:JezebelTrailerBetteDavis2.jpg|thumb|130px|[[Bette Davis]]]] * [[5ma di aprilo]] - [[Bette Davis]], Usan aktorino (m. 1989) * [[8ma di aprilo]] - [[John Fante]], Usana skriptisto (m. 1983) * 8ma di aprilo - [[Tito Guízar]], Mexikian aktoro (m. 1999) * [[11ma di aprilo]] - [[José Antonio Remón]], prezidanto di Panama (m. 1955) * [[12ma di aprilo]] - [[Carlos Lleras Restrepo]], prezidanto di Kolumbia (m. 1994) [[Arkivo:Lionel Hampton Billboard 2.jpg|thumb|130px|[[Lionel Hampton]]]] * [[20ma di aprilo]] - [[Lionel Hampton]], Usana jazo-muzikisto (m. 2002) * [[30ma di aprilo]] - [[Bjarni Benediktsson]], chefministro di Islando (m. 1970) * [[20ma di mayo]] - [[James Stewart]], Usan aktoro (m. 1997) * [[23ma di mayo]] - [[John Bardeen]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1991) * [[26ma di mayo]] - [[Nguyễn Ngọc Thơ]], chefministro di [[Sud-Vietnam]] (m. 1976) * [[28ma di mayo]] - [[Ian Fleming]], Britaniana skriptisto (m. 1964) * [[30ma di mayo]] - [[Hannes Alfvén]], Sueda fizikisto, Nobel-laureato (m. 1995) * [[17ma di junio]] - [[Enrique Peralta Azurdia]], chefo di stato di Guatemala (m. 1997) [[Arkivo:S.Allende_7_dias_ilustrados.JPG|thumb|130px|[[Salvador Allende]]]] * [[26ma di junio]] - [[Salvador Allende]], prezidanto di Chili (m. 1973) * [[27ma di junio]] - [[João Guimarães Rosa]], Braziliana skriptisto (m. 1967) * [[8ma di julio]] - [[Kaii Higashiyama]], Japoniana piktisto (m. 1999) * [[9ma di julio]] - [[Normand Baker]], Australiana piktisto (m. 1955) * [[27ma di julio]] - [[João Guimarães Rosa]], Braziliana skriptisto, mediko e diplomacisto (m. 1967) * [[5ma di agosto]] - [[Harold Holt]], chefministro di Australia (m. 1967) * [[8ma di agosto]] - [[Chivu Stoica]], chefministro di Rumania (m. 1975) * [[18ma di agosto]] - [[Edgar Faure]], chefministro di Francia (m. 1988) * [[22ma di agosto]] - [[Henri Cartier-Bresson]], Franca fotografisto (m. 2004) [[Arkivo:37 Lbj2 3x4.jpg|thumb|130px|[[Lyndon Johnson]]]] * [[27ma di agosto]] - [[Lyndon Johnson]], Usana prezidanto (m. 1973) * [[30ma di agosto]] - [[Fred MacMurray]], Usan aktoro (m. 1991) * [[10ma di septembro]] - [[Carel Weight]], Angla piktisto (m. 1997) * [[13ma di septembro]] - [[Sicco Mansholt]], prezidanto di [[Europana Komisitaro]] (m. 1995) * [[19ma di septembro]] - [[Mika Waltari]], Finlandana skriptisto (m. 1979) * [[30ma di septembro]] - [[David Oistrah]], Sovietiana violinisto (m. 1974) * [[7ma di oktobro]] - [[Baek Du-jin]], chefministro di Sud-Korea (m. 1993) * [[15ma di oktobro]] - [[John Kenneth Galbraith]], Kanadana ekonomikisto (m. 2006) [[Arkivo:HODŽA_druhá_míza.jpg|130px|thumb|[[Enver Hoxha]]]] * [[16ma di oktobro]] - [[Enver Hoxha]], politikala chefo di Albania (m. 1985) * [[17ma di oktobro]] - [[Marina Núñez del Prado]], Boliviana skultistino (m. 1995)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.artexpertswebsite.com/es/artistas/prado.php|titulo=Biografía de artistas latinoamericanos - Marina Núñez del Prado|editero=Art Experts|vidita ye=11ma di januaro 2019}}</ref> * [[23ma di oktobro]] - [[Ilya Frank]], Sovietiana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1990) * [[25ma di oktobro]] - [[Tauno Palo]], Finlandan aktoro (n. [[1982) * [[28ma di oktobro]] - [[Arturo Frondizi]], prezidanto di Arjentinia (m. 1995) * [[3ma di novembro]] - [[Giovanni Leone]], prezidanto e chefministro di Italia (m. 2001) * [[4ma di novembro]] - [[Jozéf Rotblat]], Polona-Britaniana nukleara fizikisto, Nobel-laureato pri paco (m. 2005) * [[6ma di novembro]] - [[Françoise Dolto]], Franca pediatriisto e psikoanalitikisto (m. 1988) * [[14ma di novembro]] - [[Joseph McCarthy]], Usana senatano (m. 1957) * [[24ma di novembro]] - [[Libertad Lamarque]], Arjentinan aktorino (m. 2000) * 24ma di novembro - [[Maria Jarema]], Polona piktistino (m. 1958) [[Arkivo:Ramon_Villeda_Morales.jpg|thumb|130px|<small>[[Ramón Villeda Morales]]</small>]] * [[26ma di novembro]] - [[Ramón Villeda Morales]], prezidanto di Honduras (m. 1971) * [[4ma di decembro]] - [[Alfred Hershey]], Usana bakteriologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1997) * [[9ma di decembro]] - [[Aden Abdullah Osman Daar]], prezidanto di Somalia (m. 2007) * [[11ma di decembro]] - [[Manoel de Oliveira]], Portugalana filmifisto (m. 2015) * [[15ma di decembro]] - [[Gualberto Villarroel]], prezidanto di Bolivia (m. 1946) * [[17ma di decembro]] - [[Willard Libby]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1980) * [[24ma di decembro]] - [[Adam Marczyński]], Polona piktisto (m. 1985) * [[Myron Stout]], Usana piktisto (m. 1987) ==Morti == * [[9ma di januaro]] - [[Wilhelm Busch]], Germana skriptisto (n. 1832) [[Arkivo:Carlos_I_de_Portugal.jpg|thumb|130px|[[Carlos la 1ma di Portugal]]]] * [[1ma di februaro]] - Rejulo [[Carlos la 1ma di Portugal]] (n. 1863) * [[22ma di aprilo]] - [[Henry Campbell-Bannerman]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1836) * [[13ma di junio]] - [[Antonio Aguilar y Correa]], chefministro di Hispania (n. 1824) * [[21ma di junio]] - [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov|Nikolai Rimski-Korsakov]], Rusiana kompozisto (n. 1844) * [[24ma di junio]] - [[Grover Cleveland]], prezidanto di Usa (n. 1837) * [[19ma di julio]] - [[Ignacio de Veintemilla]], prezidanto di Equador (n. 1828) * [[22ma di julio]] - [[William Randal Cremer]], Angliana politikisto e pacifisto, Nobel-laureato (n. 1828) * [[25ma di agosto]] - [[Henri Becquerel]], Franca fizikisto, Nobel-laureato (n. 1852)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Becquerel, Antoine Henri (1852-1908)|url=http://www.mcnbiografias.com/app-bio/do/show?key=becquerel-antoine-henri|editero=La Web de las Biografías|vidita ye=8mama di novembro 2016|idiomo={{es}}}}</ref> * [[19ma di septembro]] - [[José Manuel Marroquín]], prezidanto di Kolumbia (n. 1827) [[Arkivo:F. de Madrazo - 1879, Nicolás Salmerón (Congreso de los Diputados, Madrid, 131 x 96 cm).jpg|thumb|130px|[[Nicolás Salmerón]]]] * [[20ma di septembro]] - [[Nicolás Salmerón]], prezidanto di Hispania (n. 1838) * 20ma di septembro - [[Pablo de Sarasate]], Hispana violinisto e kompozero (n. 1844) * [[29ma di septembro]] - [[Joaquim Maria Machado de Assis]], Braziliana skriptisto (n. 1839) * [[4ma di novembro]] - [[Tomás Estrada Palma]], unesma prezidanto di Kuba (n. 1832) * 4ma di novembro - [[Richard Gerstl]], Austriana piktisto (n. 1883) * [[14ma di novembro]] - [[Guangxu]], imperiestro di Chinia (n. 1874) * [[15ma di novembro]] - [[Cixi|Dowager Cixi]], imperiestrino di Chinia (n. 1835) ==Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Gabriel Lippmann]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Ernest Rutherford]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Ilya Ilyich Mechnikov|Ilya Mechnikov]], [[Paul Ehrlich]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Rudolf Christoph Eucken]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Klas Pontus Arnoldson]], [[Fredrik Bajer]] ==Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1900a]] 1x4vbd5qojqkbiz7ewyphsufy2o15s1 0 1382 995644 995237 2022-08-21T12:48:38Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1982''' (MCMLXXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 982ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 82ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 3ma yaro di la [[yari 1980a]]. == Eventi == === [[Kosmo]] === * [[10ma di marto]] - Omna non [[planeto|planeti]] esas en sama latero di [[Suno]]. === [[Mondo]] === * [[28ma di novembro]] - Reprezentanti di 88 stati kunvenas en [[Genève]] pro konvencionar pri liberigo dil internaciona komerco. * [[29ma di novembro]] - [[Unionita Nacioni]] demandas ke [[Sovietia]] retretez de [[Afganistan]]. * [[2ma di decembro]] - Unesma [[artificala kordio]] instalesas a [[Barney Clark]]. Ilu vivos dum 112 dii pos l'operaco. * [[26ma di decembro]] - ''Time Magazine'' selektas [[komputatoro]]* kom "homulo dil yaro". === [[Europa]] === * [[11ma di januaro]] - En [[Hispania]], [[Asturia]] divenas autonoma regiono. * [[28ma di januaro]] - En [[Italia]] James L. Dozier liberigesas da anti-terorista trupi pos 42-dia kidnapo da [[Reda Brigadi]]. * [[9ma di marto]] - [[Charles Haughey]] divenas chefministro (''Taoiseach'') di [[Republiko Irlando]]. * [[30ma di mayo]] - [[Hispania]] divenas membro di [[NATO]]. * [[20ma di junio]] - [[IRA]] explozas du bombi en [[London]]. To mortigas 8 e vundas plusa 47 soldati. * [[15ma di julio]] - [[Valencia (regiono)|Valencia]], en [[Hispania]], konquestas sua statuto di autonomio. * [[8ma di oktobro]] - En [[Polonia]] militala rejimo interdiktas [[sindikato Solidareso]]. * [[25ma di septembro]] - Finlandana [[Keijo Rosberg|Keijo 'Keke' Rosberg]] divenas mondala championo pri [[Formulo 1]] * [[12ma di novembro]] - [[Yuri Vladimirovich Andropov|Yuri Andropov]] nominesas chefo di [[Sovietia]]. * [[14ma di novembro]] - En [[Polonia]] l' aresto 11-monata di [[Lech Wałęsa]] finas. * [[30ma di novembro]] - [[Papo Ioannes Paulus la 2ma]] vizitas [[Hispania]]. * [[15ma di decembro]] - [[Hispania]] apertas lua frontiero kun [[Gibraltar]].<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/15/newsid_2559000/2559887.stm|title=1982: Spain opens border with the Rock|publisher=BBC|accessdate=21ma di oktobro 2018}}</ref> === [[Azia]] === * [[2ma di februaro]] - Masakro en Hama, [[Siria]]. * [[25ma di aprilo]] - [[Israel]] retretas de [[Sinai]] segun pacala pakto kun [[Egiptia]]. * [[6ma di junio]] - [[Milito di Libano]] komencas: [[Israel]]ana trupi duktata da [[Ariel Sharon]] konquestos suda Libano til [[Beirut]]. * [[13ma di junio]] - En [[Saudi-Arabia]] [[Fahd]] divenas rejo. * [[20ma di agosto]] - Multanaciona trupi venas surveyar la retreto di [[PLO]] de [[Beirut]]. * [[4ma di decembro]] - Nova [[konstituco]] en [[Popul-Republiko Chinia]]. === [[Afrika]] === * [[1ma di februaro]] - [[Senegal]] e [[Gambia]] formacas laxa uniono di stati, konocata kom [[Kunfederuro Senegambia]]. === [[Nord-Amerika]] === * [[13ma di januaro]] - [[Aeroplano]] [[Boeing 737]] kolizionas kontre ponto en [[Washington DC]], falas che [[rivero Potomac]], e 78 homi mortas. * [[17ma di aprilo]] - Nova [[konstituco]] di [[Kanada]] imperas totala nedependo de [[Unionita Rejio]]. * [[12ma di junio]] - En [[New York]] 750.000 homi demonstras kontre nuklear armi. === [[Sud-Amerika]] === * [[19ma di marto]] - [[Arjentinia]]na soldati rivovenas l'[[insulo Sud-Georgia]] en [[Falklandi]] anticipante milito. * [[2ma di aprilo]] - [[Arjentinia]] konquestas Falklandi ed anuncas ke 149-yara regno dal Angli finas. * [[1ma di mayo]] - En Falklandi, avioni ''[[Avro Vulcan]]'' del Unionita Rejio bombardas aerodromo di [[Port Stanley]]. * [[2ma di mayo]] - [[Submara navo]] di Unionita Rejio igas sinkar ''General Belgrano'' dum la [[milito di Falklandi]]. * [[4ma di mayo]] - [[Milito di Falklandi]]: [[Arjentinia]]n ''Exocet''-projektilo sinkas Britaniana militonavo ''HMS Sheffield''.<ref name=history>{{cite web|url=http://www.thepeoplehistory.com/may4th.html|title = What happened on May 4th - This day in History |publisher= thepeoplehistory.com |language={{en}} |accessdate=3ma di mayo 2015}}</ref> * [[21ma di mayo]] - Unionita Rejio rivovenas [[Falklandi]] e konquestas la bayo di San Carlos. Unesma granda landala kombato che l'insulo. * [[14ma di junio]] - [[Milito di Falklandi]] finas. == Naski == [[Arkivo:David Nalbandian (7411448814).jpg|130px|thumb|[[David Nalbandian]]]] * [[1ma di januaro]] - [[David Nalbandian]], Arjentiniana tenisisto * [[13ma di januaro]] - [[Guillermo Coria]], Arjentiniana tenisisto * [[25ma di januaro]] - [[Noemi]], italiana kantistino * [[5ma di februaro]] - [[Marco Di Meco]], Italiana muzikisto * [[10ma di februaro]] - [[Justin Gatlin]], Usan atleto * [[17ma di februaro]] - [[Adriano Leite Ribeiro]], Braziliana futbalisto * [[8ma di marto]] - [[Erik Ersberg]], Suediana hokeisto * 8ma di marto - [[Marjorie Estiano]], Brazilian aktorino * [[21ma di marto]] - [[Maria Elena Camerin]], Italiana tenisistino [[Arkivo:Danica Patrick AA Signing 2010 05 27.JPG|130px|thumb|[[Danica Patrick]]]] * [[25ma di marto]] - [[Danica Patrick]], Usan automobilistino * [[10ma di aprilo]] - [[Chyler Leigh]], Usan aktorino, kantistino e manekinino * [[15ma di aprilo]] - [[Seth Rogen]], Usan aktoro e komediisto * [[22ma di aprilo]] - [[Kaká]], Braziliana futbalisto * [[30ma di aprilo]] - [[Kirsten Dunst]], Usan aktorino * [[15ma di mayo]] - [[Jessica Sutta]], Usana kantistino, dansistino, beleso-manekinino ed aktorino ([[Pussycat Dolls]]) * 15ma di mayo - [[Layal Abboud]], Libanana kantistino, dansistino e manekinino * [[24ma di mayo]] - [[Tiago Camilo]], Braziliana judoisto * [[29ma di mayo]] - [[Ana Beatriz Barros]], Braziliana manekino * [[1ma di junio]] - [[Justine Henin]], Belgiana tenisistino [[Arkivo:IsinbaevaC.JPG|thumb|130px|[[Yelena Isinbayeva]]]] * [[3ma di junio]] - [[Yelena Isinbayeva]], Rusian atletino * [[9ma di junio]] - [[Christina Stürmer]], Austriana kantistino * 9ma di junio - [[Mamuka Bakhtadze]], chefministro di Gruzia * [[20ma di junio]] - [[Yas]], Iranana kantisto * [[28ma di junio]] - [[Irakli Garibashvili]], chefministro di Gruzia * [[1ma di julio]] - [[Anelia]], Bulgariana kantistino * [[9ma di julio]] - [[Sakon Yamamoto]], Japonian automobilisto [[Arkivo:Loreal Femina Women Awards 2012.jpg|thumb|130px|[[Priyanka Chopra]]]] * [[18ma di julio]] - [[Priyanka Chopra]], Indiana manekinino ed aktorino * [[2ma di agosto]] - [[Hélder Postiga]], Portugalana futbalisto * [[15ma di agosto]] - [[Lia Quartapelle]], Italiana politikistino * [[30ma di agosto]] - [[Andy Roddick]], Usana tenisisto * [[7ma di septembro]] - [[Emese Szász]], Hungara skermistino * [[28ma di septembro]] - [[Anderson Varejão]], Braziliana basketbalisto * [[2ma di oktobro]] - [[Cléo Pires]], Brazilian aktorino [[Arkivo:Ian Thorpe (6870963982).jpg|thumb|130px|[[Ian Thorpe]]]] * [[13ma di oktobro]] - [[Ian Thorpe]], Australiana natisto, Olimpiala championo * [[18ma di oktobro]] - [[Svitlana Serhiyivna Loboda|Svitlana Loboda]], Ukrainana kantistino * [[12ma di novembro]] - [[Yuliya Olegovna Kovalchuk|Yuliya Olegovna Kovalchuk]], Rusa kantistino * [[23ma di novembro]] - [[Asafa Powell]], Jamaikan atleto * [[28ma di novembro]] - [[Leandro Barbosa]], Braziliana basketbalisto * [[30ma di novembro]] - [[Elisha Cuthbert]], Kanadan aktorino * [[8ma di decembro]] - [[Nicki Minaj]], Trinidadana kantistino e kompozistino * [[16ma di decembro]] - [[Anna Volodimirivna Syedokova|Anna Syedokova]], Ukrainana kantistino * [[19ma di decembro]] - [[Tamilla Rashidovna Abasova|Tamilla Abasova]], Rusiana ciklistino * [[20ma di decembro]] - [[Keny Arkana]], Arjentiniana kantistino di rap == Morti == * [[13ma di januaro]] - [[Marcel Camus]], Franciana filmifisto (n. 1912) * [[18ma di januaro]] - [[Huang Xianfan]], Chiniana historiisto (n. 1899) [[Arkivo:ElisBA1979.jpg|130px|thumb|[[Elis Regina]]]] * [[19ma di januaro]] - [[Elis Regina]], Braziliana kantistino (n. 1945) * [[22ma di januaro]] - [[Eduardo Frei Montalva]], prezidanto di Chili (n. 1911) * [[24ma di januaro]] - [[Alfredo Ovando Candía]], prezidanto di Bolivia (n. 1918) * [[17ma di februaro]] - [[Thelonious Monk]], Usana jazo-muzikisto (n. 1917) * [[2ma di marto]] - [[Philip K. Dick]], Usana skriptisto di ciencala fiktivajo (n. 1928) * [[3ma di marto]] - [[William Francis Giauque]], Kanadana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1895) [[Arkivo:John_Belushi_HS_Yearbook.jpeg|thumb|130px|[[John Belushi]]]] * [[5ma di marto]] - [[John Belushi]], Usan aktoro (n. 1949) * [[6ma di marto]] - [[Ayn Rand]], Usana skriptistino e filozofo (n. 1905) * [[12ma di marto]] [[Johan Wilhelm Rangell]], chefministro di Finlando (n. 1894) * [[28ma di marto]] - [[William Giauque]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1895) * [[29ma di marto]] - [[Carl Orff]], Germana kompozisto (n. 1895) * [[24ma di aprilo]] - [[Sérgio Buarque de Holanda]], Braziliana skriptisto, jurnalisto e literaturo-kritikisto (n. 1902) * [[8ma di mayo]] - [[Gilles Villeneuve]], Franc automobilisto di ''[[Formulo 1]]'' (n. 1950) * [[22ma di mayo]] - [[Cevdet Sunay]], prezidanto di Turkia (n. 1899)<ref>{{extera ligilo|url=https://www.biyografi.info/kisi/cevdet-sunay |titulo=Cevdet Sunay biyografisi|idiomo={{tr}}}}</ref> * [[24ma di mayo]] - [[Tauno Palo]], Finlandan aktoro (n. 1908) * [[29ma di mayo]] - [[Romy Schneider]], Austrian aktorino (n. 1938) * [[2ma di junio]] - [[Fazal Ilahi Chaudhry]], prezidanto di Pakistan (n. 1904) * [[10ma di junio]] - [[Rainer Werner Fassbinder]], Germana filmifisto (n. 1945) * [[12ma di junio]] - [[Karl von Frisch]], Austriana zoologiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1886) * [[16ma di junio]] - [[James Honeyman-Scott]], Usana gitaristo ([[The Pretenders]]) (n. 1958) * [[4ma di julio]] - [[Silvestre Antonio Guzmán Fernández]], prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1911) * [[18ma di julio]] - [[Roman Osipovich Jakobson|Roman Jakobson]], Rusa linguisto, fonologisto e teoriisto pri literaturo (n. 1896) * [[24ma di julio]] - [[Jean Girault]], Franca filmifisto (n. 1924) * [[12ma di agosto]] - [[Tomás Romero Pereira]], prezidanto di Paraguay (n. 1886) * 12ma di agosto - [[Henry Fonda]], Usan aktoro (n. 1905) [[Arkivo:Hugo_Theorell_nobel.jpg|thumb|130px|[[Hugo Theorell]]]] * [[15ma di agosto]] - [[Hugo Theorell]], Suediana ciencisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1903) * [[21ma di agosto]] - Rejulo [[Sobhuza la 2ma di Swazilando]] (nune [[Eswatini]]) (n. 1899) * [[23ma di agosto]] - [[Stanford Moore]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1913) * [[29ma di agosto]] - [[Ingrid Bergman]], Suedian aktorino (n. 1915) * [[1ma di septembro]] - [[Władysław Gomułka]], Poloniana politikisto (n. 1905) * [[11ma di septembro]] - [[Wifredo Lam]], Kubana piktisto (n. 1902) * [[14ma di septembro]] - [[Kristján Eldjárn]], prezidanto di Islando (n. 1916) [[Arkivo:Grace_Kelly_1956.jpg|thumb|130px|[[Grace Kelly]]]] * 14ma di septembro - [[Grace Kelly]], Usan aktorino e princino di Monako (n. 1929) * [[4ma di oktobro]] - [[Ahmed Hassan al-Bakr]], prezidanto di Irak (n. 1914) * 4ma di oktobro - [[Stefanos Stefanopulos]], chefministro di Grekia (n. 1898) * [[8ma di oktobro]] - [[Philip Noel-Baker]], barono Noel-Baker, Kanadana pacifisto, Nobel-laureato (n. 1889) * [[18ma di oktobro]] - [[Pierre Mendès France]], chefministro di Francia (n. 1907) * [[5ma di novembro]] - [[Jacques Tati]] (nask. Tatischeff), Franc aktoro e filmifisto (n. 1907) * [[10ma di novembro]] - [[Leonid Ilyich Brejnev|Leonid Brejnev]], chefo di [[Sovietia]] (n. 1906) * [[23ma di novembro]] - [[Adoniran Barbosa]], Braziliana kantisto e kompozisto (n. 1910) * [[2ma di decembro]] - [[Marty Feldman]], Usan aktoro e komediisto (n. 1934) * [[Georges Moureaux]], Franca Idisto, redaktero di la revuo ''Progreso'' (n. 1914) * [[Ahmad al-Khatib]], chefministro di Siria (n. 1933) == Nobel-premiiziti == {{commonscat}} * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Kenneth G. Wilson]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Aaron Klug]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Sune Bergström]], [[Bengt I. Samuelsson]], [[John Robert Vane]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Gabriel García Márquez]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Alva Myrdal]], [[Alfonso García Robles]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[George Stigler|George Joseph Stigler]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1980a]] msa2x8w47gs6s9q9ta6zcl7l2q4jn4f 995650 995644 2022-08-21T12:50:17Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1982''' (MCMLXXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 982ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 82ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 3ma yaro di la [[yari 1980a]]. == Eventi == === [[Kosmo]] === * [[10ma di marto]] - Omna non [[planeto|planeti]] esas en sama latero di [[Suno]]. === [[Mondo]] === * [[28ma di novembro]] - Reprezentanti di 88 stati kunvenas en [[Genève]] pro konvencionar pri liberigo dil internaciona komerco. * [[29ma di novembro]] - [[Unionita Nacioni]] demandas ke [[Sovietia]] retretez de [[Afganistan]]. * [[2ma di decembro]] - Unesma [[artificala kordio]] instalesas a [[Barney Clark]]. Ilu vivos dum 112 dii pos l'operaco. * [[26ma di decembro]] - ''Time Magazine'' selektas [[komputatoro]]* kom "homulo dil yaro". === [[Europa]] === * [[11ma di januaro]] - En [[Hispania]], [[Asturia]] divenas autonoma regiono. * [[28ma di januaro]] - En [[Italia]] James L. Dozier liberigesas da anti-terorista trupi pos 42-dia kidnapo da [[Reda Brigadi]]. * [[9ma di marto]] - [[Charles Haughey]] divenas chefministro (''Taoiseach'') di [[Republiko Irlando]]. * [[30ma di mayo]] - [[Hispania]] divenas membro di [[NATO]]. * [[20ma di junio]] - [[IRA]] explozas du bombi en [[London]]. To mortigas 8 e vundas plusa 47 soldati. * [[15ma di julio]] - [[Valencia (regiono)|Valencia]], en [[Hispania]], konquestas sua statuto di autonomio. * [[8ma di oktobro]] - En [[Polonia]] militala rejimo interdiktas [[sindikato Solidareso]]. * [[25ma di septembro]] - Finlandana [[Keijo Rosberg|Keijo 'Keke' Rosberg]] divenas mondala championo pri [[Formulo 1]] * [[12ma di novembro]] - [[Yuri Vladimirovich Andropov|Yuri Andropov]] nominesas chefo di [[Sovietia]]. * [[14ma di novembro]] - En [[Polonia]] l' aresto 11-monata di [[Lech Wałęsa]] finas. * [[30ma di novembro]] - [[Papo Ioannes Paulus la 2ma]] vizitas [[Hispania]]. * [[15ma di decembro]] - [[Hispania]] apertas lua frontiero kun [[Gibraltar]].<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/15/newsid_2559000/2559887.stm|title=1982: Spain opens border with the Rock|publisher=BBC|accessdate=21ma di oktobro 2018}}</ref> === [[Azia]] === * [[2ma di februaro]] - Masakro en Hama, [[Siria]]. * [[25ma di aprilo]] - [[Israel]] retretas de [[Sinai]] segun pacala pakto kun [[Egiptia]]. * [[6ma di junio]] - [[Milito di Libano]] komencas: [[Israel]]ana trupi duktata da [[Ariel Sharon]] konquestos suda Libano til [[Beirut]]. * [[13ma di junio]] - En [[Saudi-Arabia]] [[Fahd]] divenas rejo. * [[20ma di agosto]] - Multanaciona trupi venas surveyar la retreto di [[PLO]] de [[Beirut]]. * [[4ma di decembro]] - Nova [[konstituco]] en [[Popul-Republiko Chinia]]. === [[Afrika]] === * [[1ma di februaro]] - [[Senegal]] e [[Gambia]] formacas laxa uniono di stati, konocata kom [[Kunfederuro Senegambia]]. === [[Nord-Amerika]] === * [[13ma di januaro]] - [[Aeroplano]] [[Boeing 737]] kolizionas kontre ponto en [[Washington DC]], falas che [[rivero Potomac]], e 78 homi mortas. * [[17ma di aprilo]] - Nova [[konstituco]] di [[Kanada]] imperas totala nedependo de [[Unionita Rejio]]. * [[12ma di junio]] - En [[New York]] 750.000 homi demonstras kontre nuklear armi. === [[Sud-Amerika]] === * [[19ma di marto]] - [[Arjentinia]]na soldati rivovenas l'[[insulo Sud-Georgia]] en [[Falklandi]] anticipante milito. * [[2ma di aprilo]] - [[Arjentinia]] konquestas Falklandi ed anuncas ke 149-yara regno dal Angli finas. * [[1ma di mayo]] - En Falklandi, avioni ''[[Avro Vulcan]]'' del Unionita Rejio bombardas aerodromo di [[Port Stanley]]. * [[2ma di mayo]] - [[Submara navo]] di Unionita Rejio igas sinkar ''General Belgrano'' dum la [[milito di Falklandi]]. * [[4ma di mayo]] - [[Milito di Falklandi]]: [[Arjentinia]]n ''Exocet''-projektilo sinkas Britaniana militonavo ''HMS Sheffield''.<ref name=history>{{cite web|url=http://www.thepeoplehistory.com/may4th.html|title = What happened on May 4th - This day in History |publisher= thepeoplehistory.com |language={{en}} |accessdate=3ma di mayo 2015}}</ref> * [[21ma di mayo]] - Unionita Rejio rivovenas [[Falklandi]] e konquestas la bayo di San Carlos. Unesma granda landala kombato che l'insulo. * [[14ma di junio]] - [[Milito di Falklandi]] finas. == Naski == [[Arkivo:David Nalbandian (7411448814).jpg|130px|thumb|[[David Nalbandian]]]] * [[1ma di januaro]] - [[David Nalbandian]], Arjentiniana tenisisto * [[13ma di januaro]] - [[Guillermo Coria]], Arjentiniana tenisisto * [[25ma di januaro]] - [[Noemi]], italiana kantistino * [[5ma di februaro]] - [[Marco Di Meco]], Italiana muzikisto * [[10ma di februaro]] - [[Justin Gatlin]], Usan atleto * [[17ma di februaro]] - [[Adriano Leite Ribeiro]], Braziliana futbalisto * [[8ma di marto]] - [[Erik Ersberg]], Suediana hokeisto * 8ma di marto - [[Marjorie Estiano]], Brazilian aktorino * [[21ma di marto]] - [[Maria Elena Camerin]], Italiana tenisistino [[Arkivo:Danica Patrick AA Signing 2010 05 27.JPG|130px|thumb|[[Danica Patrick]]]] * [[25ma di marto]] - [[Danica Patrick]], Usan automobilistino * [[10ma di aprilo]] - [[Chyler Leigh]], Usan aktorino, kantistino e manekinino * [[15ma di aprilo]] - [[Seth Rogen]], Usan aktoro e komediisto * [[22ma di aprilo]] - [[Kaká]], Braziliana futbalisto * [[30ma di aprilo]] - [[Kirsten Dunst]], Usan aktorino * [[15ma di mayo]] - [[Jessica Sutta]], Usana kantistino, dansistino, beleso-manekinino ed aktorino ([[Pussycat Dolls]]) * 15ma di mayo - [[Layal Abboud]], Libanana kantistino, dansistino e manekinino * [[24ma di mayo]] - [[Tiago Camilo]], Braziliana judoisto * [[29ma di mayo]] - [[Ana Beatriz Barros]], Braziliana manekino * [[1ma di junio]] - [[Justine Henin]], Belgiana tenisistino [[Arkivo:IsinbaevaC.JPG|thumb|130px|[[Yelena Isinbayeva]]]] * [[3ma di junio]] - [[Yelena Isinbayeva]], Rusian atletino * [[9ma di junio]] - [[Christina Stürmer]], Austriana kantistino * 9ma di junio - [[Mamuka Bakhtadze]], chefministro di Gruzia * [[20ma di junio]] - [[Yas]], Iranana kantisto * [[28ma di junio]] - [[Irakli Garibashvili]], chefministro di Gruzia * [[1ma di julio]] - [[Anelia]], Bulgariana kantistino * [[9ma di julio]] - [[Sakon Yamamoto]], Japonian automobilisto [[Arkivo:Loreal Femina Women Awards 2012.jpg|thumb|130px|[[Priyanka Chopra]]]] * [[18ma di julio]] - [[Priyanka Chopra]], Indiana manekinino ed aktorino * [[2ma di agosto]] - [[Hélder Postiga]], Portugalana futbalisto * [[15ma di agosto]] - [[Lia Quartapelle]], Italiana politikistino * [[30ma di agosto]] - [[Andy Roddick]], Usana tenisisto * [[7ma di septembro]] - [[Emese Szász]], Hungara skermistino * [[28ma di septembro]] - [[Anderson Varejão]], Braziliana basketbalisto * [[2ma di oktobro]] - [[Cléo Pires]], Brazilian aktorino [[Arkivo:Ian Thorpe (6870963982).jpg|thumb|130px|[[Ian Thorpe]]]] * [[13ma di oktobro]] - [[Ian Thorpe]], Australiana natisto, Olimpiala championo * [[18ma di oktobro]] - [[Svitlana Serhiyivna Loboda|Svitlana Loboda]], Ukrainana kantistino * [[12ma di novembro]] - [[Yuliya Olegovna Kovalchuk|Yuliya Kovalchuk]], Rusa kantistino * [[23ma di novembro]] - [[Asafa Powell]], Jamaikan atleto * [[28ma di novembro]] - [[Leandro Barbosa]], Braziliana basketbalisto * [[30ma di novembro]] - [[Elisha Cuthbert]], Kanadan aktorino * [[8ma di decembro]] - [[Nicki Minaj]], Trinidadana kantistino e kompozistino * [[16ma di decembro]] - [[Anna Volodimirivna Syedokova|Anna Syedokova]], Ukrainana kantistino * [[19ma di decembro]] - [[Tamilla Rashidovna Abasova|Tamilla Abasova]], Rusiana ciklistino * [[20ma di decembro]] - [[Keny Arkana]], Arjentiniana kantistino di rap == Morti == * [[13ma di januaro]] - [[Marcel Camus]], Franciana filmifisto (n. 1912) * [[18ma di januaro]] - [[Huang Xianfan]], Chiniana historiisto (n. 1899) [[Arkivo:ElisBA1979.jpg|130px|thumb|[[Elis Regina]]]] * [[19ma di januaro]] - [[Elis Regina]], Braziliana kantistino (n. 1945) * [[22ma di januaro]] - [[Eduardo Frei Montalva]], prezidanto di Chili (n. 1911) * [[24ma di januaro]] - [[Alfredo Ovando Candía]], prezidanto di Bolivia (n. 1918) * [[17ma di februaro]] - [[Thelonious Monk]], Usana jazo-muzikisto (n. 1917) * [[2ma di marto]] - [[Philip K. Dick]], Usana skriptisto di ciencala fiktivajo (n. 1928) * [[3ma di marto]] - [[William Francis Giauque]], Kanadana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1895) [[Arkivo:John_Belushi_HS_Yearbook.jpeg|thumb|130px|[[John Belushi]]]] * [[5ma di marto]] - [[John Belushi]], Usan aktoro (n. 1949) * [[6ma di marto]] - [[Ayn Rand]], Usana skriptistino e filozofo (n. 1905) * [[12ma di marto]] [[Johan Wilhelm Rangell]], chefministro di Finlando (n. 1894) * [[28ma di marto]] - [[William Giauque]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1895) * [[29ma di marto]] - [[Carl Orff]], Germana kompozisto (n. 1895) * [[24ma di aprilo]] - [[Sérgio Buarque de Holanda]], Braziliana skriptisto, jurnalisto e literaturo-kritikisto (n. 1902) * [[8ma di mayo]] - [[Gilles Villeneuve]], Franc automobilisto di ''[[Formulo 1]]'' (n. 1950) * [[22ma di mayo]] - [[Cevdet Sunay]], prezidanto di Turkia (n. 1899)<ref>{{extera ligilo|url=https://www.biyografi.info/kisi/cevdet-sunay |titulo=Cevdet Sunay biyografisi|idiomo={{tr}}}}</ref> * [[24ma di mayo]] - [[Tauno Palo]], Finlandan aktoro (n. 1908) * [[29ma di mayo]] - [[Romy Schneider]], Austrian aktorino (n. 1938) * [[2ma di junio]] - [[Fazal Ilahi Chaudhry]], prezidanto di Pakistan (n. 1904) * [[10ma di junio]] - [[Rainer Werner Fassbinder]], Germana filmifisto (n. 1945) * [[12ma di junio]] - [[Karl von Frisch]], Austriana zoologiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1886) * [[16ma di junio]] - [[James Honeyman-Scott]], Usana gitaristo ([[The Pretenders]]) (n. 1958) * [[4ma di julio]] - [[Silvestre Antonio Guzmán Fernández]], prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1911) * [[18ma di julio]] - [[Roman Osipovich Jakobson|Roman Jakobson]], Rusa linguisto, fonologisto e teoriisto pri literaturo (n. 1896) * [[24ma di julio]] - [[Jean Girault]], Franca filmifisto (n. 1924) * [[12ma di agosto]] - [[Tomás Romero Pereira]], prezidanto di Paraguay (n. 1886) * 12ma di agosto - [[Henry Fonda]], Usan aktoro (n. 1905) [[Arkivo:Hugo_Theorell_nobel.jpg|thumb|130px|[[Hugo Theorell]]]] * [[15ma di agosto]] - [[Hugo Theorell]], Suediana ciencisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1903) * [[21ma di agosto]] - Rejulo [[Sobhuza la 2ma di Swazilando]] (nune [[Eswatini]]) (n. 1899) * [[23ma di agosto]] - [[Stanford Moore]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1913) * [[29ma di agosto]] - [[Ingrid Bergman]], Suedian aktorino (n. 1915) * [[1ma di septembro]] - [[Władysław Gomułka]], Poloniana politikisto (n. 1905) * [[11ma di septembro]] - [[Wifredo Lam]], Kubana piktisto (n. 1902) * [[14ma di septembro]] - [[Kristján Eldjárn]], prezidanto di Islando (n. 1916) [[Arkivo:Grace_Kelly_1956.jpg|thumb|130px|[[Grace Kelly]]]] * 14ma di septembro - [[Grace Kelly]], Usan aktorino e princino di Monako (n. 1929) * [[4ma di oktobro]] - [[Ahmed Hassan al-Bakr]], prezidanto di Irak (n. 1914) * 4ma di oktobro - [[Stefanos Stefanopulos]], chefministro di Grekia (n. 1898) * [[8ma di oktobro]] - [[Philip Noel-Baker]], barono Noel-Baker, Kanadana pacifisto, Nobel-laureato (n. 1889) * [[18ma di oktobro]] - [[Pierre Mendès France]], chefministro di Francia (n. 1907) * [[5ma di novembro]] - [[Jacques Tati]] (nask. Tatischeff), Franc aktoro e filmifisto (n. 1907) * [[10ma di novembro]] - [[Leonid Ilyich Brejnev|Leonid Brejnev]], chefo di [[Sovietia]] (n. 1906) * [[23ma di novembro]] - [[Adoniran Barbosa]], Braziliana kantisto e kompozisto (n. 1910) * [[2ma di decembro]] - [[Marty Feldman]], Usan aktoro e komediisto (n. 1934) * [[Georges Moureaux]], Franca Idisto, redaktero di la revuo ''Progreso'' (n. 1914) * [[Ahmad al-Khatib]], chefministro di Siria (n. 1933) == Nobel-premiiziti == {{commonscat}} * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Kenneth G. Wilson]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Aaron Klug]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Sune Bergström]], [[Bengt I. Samuelsson]], [[John Robert Vane]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Gabriel García Márquez]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Alva Myrdal]], [[Alfonso García Robles]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[George Stigler|George Joseph Stigler]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1980a]] 5uu3kamqvtykkeph3bblojxo1jtfo8t 995693 995650 2022-08-21T14:00:15Z Joao Xavier 110 shablono:Cite web=>shablono:Extera ligilo + eventi, naski, morti, referi (kompleta revizo til nun) wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1982''' (MCMLXXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 982ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 82ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 3ma yaro di la [[yari 1980a]]. == Eventi == === [[Kosmo]] === * [[10ma di marto]] - Omna non [[planeto|planeti]] esas en sama latero di [[Suno]]. ===[[Mondo]] === * [[28ma di novembro]] - Reprezentanti di 88 stati kunvenas en [[Genève]] pro konvencionar pri liberigo dil internaciona komerco. * [[29ma di novembro]] - [[Unionita Nacioni]] demandas ke [[Sovietia]] retretez de [[Afganistan]]. * [[2ma di decembro]] - Unesma [[artificala kordio]] instalesas a [[Barney Clark]]. Ilu vivos dum 112 dii pos l'operaco. * [[26ma di decembro]] - ''Time Magazine'' selektas [[komputatoro]]* kom "homulo dil yaro". ===[[Europa]] === * [[11ma di januaro]] - En [[Hispania]], [[Asturia]] divenas autonoma regiono. * [[28ma di januaro]] - En [[Italia]] James L. Dozier liberigesas da anti-terorista trupi pos 42-dia kidnapo da [[Reda Brigadi]]. * [[9ma di marto]] - [[Charles Haughey]] divenas chefministro (''Taoiseach'') di [[Republiko Irlando]]. * [[30ma di mayo]] - [[Hispania]] membreskas [[NATO]]. * [[15ma di julio]] - [[Valencia (regiono)|Valencia]], en [[Hispania]], konquestas sua statuto di autonomio. * [[20ma di julio]] - Du bombi de [[IRA]] explozas en la centro di [[London]], produktas 11 morti, e vundas plusa 50 homi.<ref>{{Extera ligilo|titulo=1982: IRA bombs cause carnage in London|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/20/newsid_2515000/2515343.stm |vidita ye=19ma di julio 2016|idiomo= {{en}}|editero= BBC}}}}</ref> * [[8ma di oktobro]] - En [[Polonia]], militala rejimo interdiktas [[sindikato Solidareso]]. * [[25ma di septembro]] - Finlandana [[Keijo Rosberg|Keijo 'Keke' Rosberg]] divenas mondala championo pri [[Formulo 1]] * [[12ma di novembro]] - [[Yuri Vladimirovich Andropov|Yuri Andropov]] nominesas chefo di [[Sovietia]]. * [[14ma di novembro]] - En [[Polonia]], 11-monata aresto di [[Lech Wałęsa]] finas. * [[30ma di novembro]] - [[Papo Ioannes Paulus la 2ma]] vizitas [[Hispania]]. * [[15ma di decembro]] - [[Hispania]] apertas lua frontiero kun [[Gibraltar]].<ref>{{Extera ligilo|titulo=1982: Spain opens border with the Rock |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/15/newsid_2559000/2559887.stm|editero=BBC|vidita ye=21ma di oktobro 2018}}</ref> ===[[Azia]] === * [[2ma di februaro]] - Masakro en Hama, [[Siria]]. * [[25ma di aprilo]] - [[Israel]] retretas de [[Sinai]] segun pacala pakto kun [[Egiptia]]. * [[6ma di junio]] - [[Milito di Libano]] komencas: [[Israel]]ana trupi duktata da [[Ariel Sharon]] konquestos suda Libano til [[Beirut]]. * [[13ma di junio]] - En [[Saudi-Arabia]] [[Fahd]] divenas rejo. * [[20ma di agosto]] - Plurnacionana trupi venas surveyar la retreto di [[PLO]] de [[Beirut]]. * [[4ma di decembro]] - Nova [[konstituco]] en [[Popul-Republiko Chinia]] adoptesas. ===[[Afrika]] === * [[1ma di februaro]] - [[Senegal]] e [[Gambia]] formacas laxa uniono di stati, konocata kom [[Kunfederuro Senegambia]]. * [[7ma di novembro]] - Per [[stato-stroko]], mayoro [[Jean-Baptiste Ouédraogo]] revokas kolonelo [[Saye Zerbo]] de la povo en [[Burkina Faso]]. ===[[Nord-Amerika]] === * [[13ma di januaro]] - [[Aeroplano]] [[Boeing 737]] kolizionas kontre ponto en [[Washington DC]], falas che [[rivero Potomac]], e 78 homi mortas. * [[17ma di aprilo]] - Nova [[konstituco]] di [[Kanada]] imperas totala nedependo de [[Unionita Rejio]]. * [[12ma di junio]] - En [[New York]] 750.000 homi demonstras kontre nuklear armi. ===[[Sud-Amerika]] === * [[19ma di marto]] - [[Arjentinia]]na soldati rivovenas l'[[insulo Sud-Georgia]] en [[Falklandi]] anticipante milito. * [[2ma di aprilo]] - [[Arjentinia]] konquestas Falklandi ed anuncas ke 149-yara regno dal Angli finas. * [[1ma di mayo]] - En Falklandi, avioni ''[[Avro Vulcan]]'' del Unionita Rejio bombardas aerodromo di [[Port Stanley]]. * [[2ma di mayo]] - [[Submara navo]] di Unionita Rejio igas sinkar ''General Belgrano'' dum la [[milito di Falklandi]]. * [[4ma di mayo]] - [[Milito di Falklandi]]: [[Arjentinia]]n ''Exocet''-projektilo sinkas Britaniana militonavo ''HMS Sheffield''.<ref name=history>{{Extera ligilo|url=http://www.thepeoplehistory.com/may4th.html|titulo=What happened on May 4th - This day in History |editero=thepeoplehistory.com |idiomo={{en}} |vidita ye=3ma di mayo 2015}}</ref> * [[21ma di mayo]] - Unionita Rejio rivovenas [[Falklandi]] e konquestas la bayo di San Carlos. Unesma granda landala kombato che l'insulo. * [[14ma di junio]] - [[Milito di Falklandi]] finas inter [[Unionita Rejio]] ed [[Arjentinia]]. ==Naski == [[Arkivo:David Nalbandian (7411448814).jpg|130px|thumb|[[David Nalbandian]]]] * [[1ma di januaro]] - [[David Nalbandian]], Arjentiniana tenisisto * [[13ma di januaro]] - [[Guillermo Coria]], Arjentiniana tenisisto * [[25ma di januaro]] - [[Noemi]], italiana kantistino * [[5ma di februaro]] - [[Marco Di Meco]], Italiana muzikisto * [[10ma di februaro]] - [[Justin Gatlin]], Usan atleto * [[17ma di februaro]] - [[Adriano Leite Ribeiro]], Braziliana futbalisto * [[8ma di marto]] - [[Erik Ersberg]], Sueda hokeisto * 8ma di marto - [[Marjorie Estiano]], Brazilian aktorino * [[21ma di marto]] - [[Maria Elena Camerin]], Italiana tenisistino [[Arkivo:Danica Patrick AA Signing 2010 05 27.JPG|130px|thumb|[[Danica Patrick]]]] * [[25ma di marto]] - [[Danica Patrick]], Usan automobilistino * [[10ma di aprilo]] - [[Chyler Leigh]], Usan aktorino, kantistino e manekinino * [[15ma di aprilo]] - [[Seth Rogen]], Usan aktoro e komediisto * [[22ma di aprilo]] - [[Kaká]], Braziliana futbalisto * [[30ma di aprilo]] - [[Kirsten Dunst]], Usan aktorino * [[15ma di mayo]] - [[Jessica Sutta]], Usana kantistino, dansistino, beleso-manekinino ed aktorino ([[Pussycat Dolls]]) * 15ma di mayo - [[Layal Abboud]], Libanana kantistino, dansistino e manekinino * [[17ma di mayo]] - [[Vjosa Osmani]], prezidanto di Kosovo * [[24ma di mayo]] - [[Tiago Camilo]], Braziliana judoisto * [[29ma di mayo]] - [[Ana Beatriz Barros]], Braziliana manekino * [[1ma di junio]] - [[Justine Henin]], Belga tenisistino [[Arkivo:IsinbaevaC.JPG|thumb|130px|[[Yelena Isinbayeva]]]] * [[3ma di junio]] - [[Yelena Isinbayeva]], Rusian atletino * [[9ma di junio]] - [[Christina Stürmer]], Austriana kantistino * 9ma di junio - [[Mamuka Bakhtadze]], chefministro di Gruzia * [[20ma di junio]] - [[Yas]], Iranana kantisto * [[28ma di junio]] - [[Irakli Garibashvili]], chefministro di Gruzia * [[1ma di julio]] - [[Anelia]], Bulgara kantistino * [[5ma di julio]] - [[Alberto Gilardino]], Italiana futbalisto * [[9ma di julio]] - [[Sakon Yamamoto]], Japonian automobilisto [[Arkivo:Loreal Femina Women Awards 2012.jpg|thumb|130px|[[Priyanka Chopra]]]] * [[18ma di julio]] - [[Priyanka Chopra]], Indiana manekinino ed aktorino * [[2ma di agosto]] - [[Hélder Postiga]], Portugalana futbalisto * [[15ma di agosto]] - [[Lia Quartapelle]], Italiana politikistino * [[30ma di agosto]] - [[Andy Roddick]], Usana tenisisto * [[2ma di septembro]] - [[Nicole Cliffe]], Usana jurnalistino * [[7ma di septembro]] - [[Emese Szász]], Hungara skermistino * [[28ma di septembro]] - [[Anderson Varejão]], Braziliana basketbalisto * [[2ma di oktobro]] - [[Cléo Pires]], Brazilian aktorino [[Arkivo:Ian Thorpe (6870963982).jpg|thumb|130px|[[Ian Thorpe]]]] * [[13ma di oktobro]] - [[Ian Thorpe]], Australiana natisto, Olimpiala championo * [[18ma di oktobro]] - [[Svitlana Serhiyivna Loboda|Svitlana Loboda]], Ukrainana kantistino * [[12ma di novembro]] - [[Yuliya Olegovna Kovalchuk|Yuliya Kovalchuk]], Rusa kantistino * [[23ma di novembro]] - [[Asafa Powell]], Jamaikan atleto * [[28ma di novembro]] - [[Leandro Barbosa]], Braziliana basketbalisto * [[30ma di novembro]] - [[Elisha Cuthbert]], Kanadan aktorino * [[8ma di decembro]] - [[Nicki Minaj]], Trinidadana kantistino e kompozistino * [[16ma di decembro]] - [[Anna Volodimirivna Syedokova|Anna Syedokova]], Ukrainana kantistino * [[19ma di decembro]] - [[Tamilla Rashidovna Abasova|Tamilla Abasova]], Rusa ciklistino * [[20ma di decembro]] - [[Keny Arkana]], Arjentiniana kantistino di rap ==Morti == * [[13ma di januaro]] - [[Marcel Camus]], Franca filmifisto (n. 1912) * [[18ma di januaro]] - [[Huang Xianfan]], Chiniana historiisto (n. 1899) [[Arkivo:ElisBA1979.jpg|130px|thumb|[[Elis Regina]]]] * [[19ma di januaro]] - [[Elis Regina]], Braziliana kantistino (n. 1945) * [[22ma di januaro]] - [[Eduardo Frei Montalva]], prezidanto di Chili (n. 1911) * [[24ma di januaro]] - [[Alfredo Ovando Candía]], prezidanto di Bolivia (n. 1918) * [[17ma di februaro]] - [[Thelonious Monk]], Usana jazo-muzikisto (n. 1917) * [[2ma di marto]] - [[Philip K. Dick]], Usana skriptisto di ciencala fiktivajo (n. 1928) * [[3ma di marto]] - [[William Francis Giauque]], Kanadana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1895) [[Arkivo:John_Belushi_HS_Yearbook.jpeg|thumb|130px|[[John Belushi]]]] * [[5ma di marto]] - [[John Belushi]], Usan aktoro (n. 1949) * [[6ma di marto]] - [[Ayn Rand]], Usana skriptistino e filozofo (n. 1905) * [[12ma di marto]] - [[Johan Wilhelm Rangell]], chefministro di Finlando (n. 1894) * [[28ma di marto]] - [[William Giauque]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1895) * [[29ma di marto]] - [[Carl Orff]], Germana kompozisto (n. 1895) * [[24ma di aprilo]] - [[Sérgio Buarque de Holanda]], Braziliana skriptisto, jurnalisto e literaturo-kritikisto (n. 1902) * [[8ma di mayo]] - [[Gilles Villeneuve]], Franc automobilisto di ''[[Formulo 1]]'' (n. 1950) * [[22ma di mayo]] - [[Cevdet Sunay]], prezidanto di Turkia (n. 1899)<ref>{{extera ligilo|url=https://www.biyografi.info/kisi/cevdet-sunay |titulo=Cevdet Sunay biyografisi|idiomo={{tr}}}}</ref> * [[24ma di mayo]] - [[Tauno Palo]], Finlandan aktoro (n. 1908) * [[29ma di mayo]] - [[Romy Schneider]], Austrian aktorino (n. 1938) * [[2ma di junio]] - [[Fazal Ilahi Chaudhry]], prezidanto di Pakistan (n. 1904) * [[10ma di junio]] - [[Rainer Werner Fassbinder]], Germana filmifisto (n. 1945) * [[12ma di junio]] - [[Karl von Frisch]], Austriana zoologiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1886) * [[16ma di junio]] - [[James Honeyman-Scott]], Usana gitaristo ([[The Pretenders]]) (n. 1958) * [[4ma di julio]] - [[Silvestre Antonio Guzmán Fernández]], prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1911) * [[18ma di julio]] - [[Roman Osipovich Jakobson|Roman Jakobson]], Rusa linguisto, fonologisto e teoriisto pri literaturo (n. 1896) * [[24ma di julio]] - [[Jean Girault]], Franca filmifisto (n. 1924) * [[12ma di agosto]] - [[Tomás Romero Pereira]], prezidanto di Paraguay (n. 1886) * 12ma di agosto - [[Henry Fonda]], Usan aktoro (n. 1905) [[Arkivo:Hugo_Theorell_nobel.jpg|thumb|130px|[[Hugo Theorell]]]] * [[15ma di agosto]] - [[Hugo Theorell]], Sueda ciencisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1903) * [[21ma di agosto]] - Rejulo [[Sobhuza la 2ma di Swazilando]] (la nuna Eswatini) (n. 1899) * [[22ma di agosto]] - [[Jan Henryk de Rosen]], Polona piktisto (n. 1891) * [[23ma di agosto]] - [[Stanford Moore]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1913) * [[29ma di agosto]] - [[Ingrid Bergman]], Sueda aktorino (n. 1915) * [[1ma di septembro]] - [[Władysław Gomułka]], Polona politikisto (n. 1905) * [[11ma di septembro]] - [[Wifredo Lam]], Kubana piktisto (n. 1902) * [[14ma di septembro]] - [[Kristján Eldjárn]], prezidanto di Islando (n. 1916) [[Arkivo:Grace_Kelly_1956.jpg|thumb|130px|[[Grace Kelly]]]] * 14ma di septembro - [[Grace Kelly]], Usan aktorino e princino di Monako (n. 1929) * [[4ma di oktobro]] - [[Ahmed Hassan al-Bakr]], prezidanto di Irak (n. 1914) * 4ma di oktobro - [[Stefanos Stefanopulos]], chefministro di Grekia (n. 1898) * [[6ma di oktobro]] - [[Miguel Ydígoras Fuentes]], prezidanto di Guatemala (n. 1895)<ref>{{extera ligilo|titulo=Presidente Miguel Ydígoras Fuentes 1958-1963|skriptisto=Luis Rodríguez|idiomo={{es}}|url=https://aprende.guatemala.com/historia/personajes/presidente-miguel-ydigoras-fuentes-1958-1963/|vidita en=22ma di oktobro 2021}}</ref> * [[8ma di oktobro]] - [[Philip Noel-Baker]], barono Noel-Baker, Kanadana pacifisto, Nobel-laureato (n. 1889) * [[18ma di oktobro]] - [[Pierre Mendès France]], chefministro di Francia (n. 1907) * [[5ma di novembro]] - [[Jacques Tati]] (nask. Tatischeff), Franc aktoro e filmifisto (n. 1907) * [[10ma di novembro]] - [[Leonid Ilyich Brejnev|Leonid Brejnev]], chefo di [[Sovietia]] (n. 1906) * [[23ma di novembro]] - [[Adoniran Barbosa]], Braziliana kantisto e kompozisto (n. 1910) * [[2ma di decembro]] - [[Marty Feldman]], Usan aktoro e komediisto (n. 1934) * [[Georges Moureaux]], Franca Idisto, redaktero di la revuo ''Progreso'' (n. 1914) * [[Ahmad al-Khatib]], chefministro di Siria (n. 1933) == Nobel-premiiziti == {{commonscat}} * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Kenneth G. Wilson]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Aaron Klug]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Sune Bergström]], [[Bengt I. Samuelsson]], [[John Robert Vane]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Gabriel García Márquez]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Alva Myrdal]], [[Alfonso García Robles]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[George Stigler|George Joseph Stigler]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1980a]] dp6yhew14kpj1gcuajzfdbgn2dlq12n 0 1400 995671 995146 2022-08-21T13:22:37Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1987''' (MCMLXXXVII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[jovdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 987ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 87ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 8ma yaro di la [[yari 1980a]]. == Eventi == === [[Kosmo]] === * [[23ma di februaro]] - [[Supernovo]] ''1987a'' remarkesas. Ol esas videbla per nuda okuli. (Antea supernovo videsis en 1604). === [[Mondo]] === * [[12ma di junio]] - [[Listo di prezidanti di Usa|Prezidanto di Usa]] [[Ronald Reagan]] pregas ke chefo di [[Sovietia]] [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] faligez la [[Murego di Berlin]]. * [[19ma di oktobro]] - Akciono-kursi krakas (c. 30 %) omnaloke en mondo. * [[16ma di septembro]] - On subskribas en [[Montreal]], [[Kanada]], deklaro pri diminuto di la [[ozono]]-destuktanta materiaji. * [[7ma di decembro]] - [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]] e [[Ronald Reagan]] renkontras unesmafoye en [[Washington DC]]. === [[Europa]] === * [[6ma di marto]] - Paromo ''MS Herald of Free Enterprise'' kulbutas proxim Zeebruge, [[Belgia]]. To produktas 193 morti.<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/6/newsid_2515000/2515923.stm|title=1987: Hundreds trapped as car ferry capsizes|accessdate=11ma di septembro 2016|publisher=BBC}}</ref> * [[28ma di mayo]] - Germana [[Mathias Rust]] flugas tra aerala surveyo di [[Sovietia]] til la [[Reda Placo]] en [[Moskva]]. Ilu libereskos la [[3ma di agosto]] [[1988]]. * [[11ma di junio]] - [[Margaret Thatcher]] divenas triesmafoye [[listo di chefministri di Unionita Rejio|chefministro di Unionita Rejio]]. * [[28ma di julio]] - Varmesko produktas 600 morti en [[Athina]], [[Grekia]]. * [[16ma di oktobro]] - Venti kun forteso di [[uragano]] frapas la sudo di [[Anglia]] e produktas 18 morti.<ref>{{cite web |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/16/newsid_2533000/2533219.stm|title=1987: Hurricane winds batter southern England|publisher=BBC|accessdate=11ma di septembro 2016}}</ref> * [[1ma di decembro]] - La konstrukto di tunelo sub [[Angla Kanalo]] komencas. === [[Azia]] === * [[11ma di februaro]] - [[Filipini]] adoptas nova [[konstituco]]. * [[17ma di mayo]] - [[Milito Iran-Irak]]: Irakana milital aeroplano pafas du fuzei ''Exocet'' kontre Usana militonavo ''USS Stark''. L'explozo produktas 37 morti e 21 plusa 21 homi vundita. * [[29ma di novembro]] - Aviono [[Boeing 707]] de la kompanio ''Korean Air'' explozas super la frontiero [[Myanmar]]-[[Tailando]] e produktas 155 morti. * [[9ma di decembro]] - Revolto da [[Palestina]]ni komencas en kampo di refujinti en Jabalya. === [[Afrika]] === * [[12ma di junio]] - [[Jean-Bédel Bokassa]], ex-imperiestro di Centrafrika judiciesas e kondamnesas a [[mortopuniso]]. * [[3ma di septembro]] - Militisti kaptas povo en [[Burundi]] e revokas prezidanto [[Jean-Baptiste Bagaza]]. * [[7ma di novembro]] - [[Zine El Abidine Ben Ali]] asumas la prezidanteso di [[Tunizia]]. Ilu restos en povo til 2011. === [[Nord-Amerika]] === * [[20ma di februaro]] - En [[Salt Lake City]], [[Usa]], [[Ted Kaczynski]], konocata kom ''[[Unabomber]]'', explozas bombo en butiko di [[komputero|komputeri]]. * [[11ma di mayo]] - Unesmafoye translacesas kune kordio e pulmono en [[Baltimore]], [[Maryland]]. * [[18ma di novembro]] - La [[parlamento]] di [[Usa]] konstatas ke prezidanto [[Ronald Reagan]] esas kulpinta en l'[[afero Iran-Contra]]. === [[Sud-Amerika]] === * [[16ma di januaro]] - Sequanti di [[Equador]]ana generalo Frank Vargas Pazzos kidnapas prezidanto [[León Febres Cordero]] e demandas la libereso dil generalo. * [[5ma di marto]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.0 che [[skalo di Richter]] frapas la nordo di [[Equador]]. * [[13ma di septembro]] - En [[Goiânia]], [[Brazilia]], du eskombro-kolektisti apertas kapsulo kun [[Cesio|cesio-137]] qua uzabis en anciena aparato di [[radiaco X]], e kontaminas su ed altra personi di lia familii e vicini. Quar personi mortas (la du kolektisti e la filiino e la spozino de un ek la du) e plusa 245 homi kontaminesas per radiaco.<ref>{{cite web|title= Acidente com o Césio-137 |url=http://brasilescola.uol.com.br/quimica/acidente-cesio137.htm|publisher=Brasil Escola|accessdate=13ma di septembro 2016}}</ref> * [[30ma di septembro]] - [[Surinam]] adoptas lua nuna [[konstituco]]. === [[Oceania]] === * [[1ma di agosto]] - Segun lego aprobita ye la [[20ma di julio]] ca yaro, [[Maori-linguo]] divenas oficala en [[Nova-Zelando]]. * [[10ma di oktobro]] - [[Fidji]] divenas [[republiko]]. == Naski == [[Arkivo:Sirusho_pic.jpg|thumb|130px|[[Sirusho]]]] * [[7ma di januaro]] - [[Sirusho]], Armeniana kantistino * [[10ma di januaro]] - [[César Cielo Filho]], Braziliana natisto * [[23ma di januaro]] - [[Teodora Andreeva]], [[Andrea (Bulgariana kantistino)|Andrea]], Bulgariana kantistino * [[24ma di januaro]] - [[Luis Suárez]], Uruguayana futbalisto * [[2ma di februaro]] - [[Gerard Piqué]], Hispana futbalisto * [[3ma di februaro]] - [[Elvana Gjata]], Albaniana kantistino, kompozistino ed aktorino * [[8ma di februaro]] - [[Carolina Kostner]], artala sketistino Italiana * [[14ma di februaro]] - [[Edinson Cavani]], Uruguayana futbalisto * [[21ma di februaro]] - [[Ellen Page]], Kanadan aktorino [[Arkivo:Kesha_Planes_Fire_%26_Rescue_premiere_July_2014_(cropped).jpg|thumb|130px|[[Kesha]]]] * [[1ma di marto]] - [[Kesha]], Usana kantistino * [[12ma di marto]] - [[Vadim Alexandrovich Shipachyov|Vadim Shipachyov]], Rusiana hokeisto * [[26ma di marto]] - [[Larisa Korobeynikova]], Rusa skermisto * [[27ma di marto]] - [[Polina Sergeyevna Gagarina|Polina Gagarina]], Rusa kantistino e kompozistino * [[4ma di aprilo]] - [[Sami Khedira]], Germana futbalisto * [[11ma di aprilo]] - [[Joss Stone]], Britaniana kantistino * [[18ma di aprilo]] - [[Rosie Huntington-Whiteley]], Angla aktorino e manekinino * [[19ma di aprilo]] - [[Maria Sharapova]], Rusa tenisistino * [[22ma di aprilo]] - [[David Luiz]], Braziliana futbalisto * [[28ma di aprilo]] - [[Samantha Akkineni]], Indian aktorino * [[29ma di aprilo]] - [[Joanna Maranhão]], Braziliana natistino * [[4ma di mayo]] - [[Cesc Fàbregas]], Hispana futbalisto * [[15ma di mayo]] - [[Thaísa Menezes]], Braziliana volebalistino * [[22ma di mayo]] - [[Novak Đoković]], Serbiana tenisistulo * [[24ma di mayo]] - [[Déborah François]], Belga aktorino * [[21ma di junio]] - [[Olena Tokar]], Ukrainana soprano [[Arkivo:2015 UEFA Super Cup 64 crop.jpg|thumb|130px|[[Lionel Messi]]]] * [[24ma di junio]] - [[Lionel Messi]], Arjentiniana futbalisto * [[3ma di julio]] - [[Sebastian Vettel]], German automobilisto di [[Formulo 1]] * [[11ma di julio]] - [[DJ Layla]], Moldovana kantistino e disk-jokeo * [[4ma di agosto]] - [[Aleksa Bečić]], Montenegrana politikisto * [[11ma di agosto]] - [[Robertlandy Simón]], Kubana volebalisto * [[20ma di agosto]] - [[Cătălina Ponor]], Rumana gimnastikistino * [[25ma di agosto]] - [[Liu Yifei]], Chinian aktorino * [[16ma di septembro]] - Anthony Padilla, Usana komikisto, membro di komikala grupo de Interreto [[Smosh]] * [[22ma di septembro]] - [[Bojan Šaranov]], Serbiana futbalisto * [[28ma di septembro]] - [[Hilary Duff]], Usan aktorino e kantistino * [[30ma di septembro]] - [[Flora Duffy]], Bermudan atletino * [[15ma di oktobro]] - [[Andrei Bahdanovich]], Bielorusa kanoisto, Olimpiala championo [[Arkivo:Zac Efron on the red carpet of the Baywatch in Miami 02.png|thumb|130px|[[Zac Efron]]]] * [[18ma di oktobro]] - [[Zac Efron]], Usan aktoro * [[22ma di oktobro]] - [[Tiki Gelana]], Etiopian atletino * [[6ma di novembro]] - [[Ana Ivanović]], Serbiana tenisistino * 6ma di novembro - [[Niccolò Campriani]], Italiana sporta pafisto * [[27ma di novembro]] - [[Lena Belkina]], Ukrainana kantistino * [[30ma di novembro]] - Ian Hecox, membro di la dueto komikala [[Smosh]] * [[10ma di decembro]] - [[Gonzalo Higuaín]], Arjentiniana futbalisto * [[19ma di decembro]] - [[Karim Benzema]], Franca futbalisto == Morti == [[Arkivo:Galo_Plaza_Lasso.jpg|thumb|130px|[[Galo Plaza Lasso]]]] * [[28ma di januaro]] - [[Galo Plaza Lasso]], prezidanto di Equador (n. 1906) * [[2ma di februaro]] - [[Alistair MacLean]], Britaniana skriptisto (n. 1922) * [[22ma di februaro]] - [[Andy Warhol]], Usan artisto ed skriptisto (n. 1928) * [[2ma di marto]] - [[Randolph Scott]], Usan aktoro (n. 1898) * [[3ma di marto]] - [[Danny Kaye]], Usan aktoro, komikisto (n. 1911) * [[19ma di marto]] - [[Louis de Broglie]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1892) * [[11ma di aprilo]] - [[Primo Levi]], Italiana kemiisto e skriptisto (n. 1919) [[Arkivo:Rita_Hayworth_-_1940.JPG|thumb|130px|[[Rita Hayworth]]]] * [[14ma di mayo]] - [[Rita Hayworth]], Usan aktorino (n. 1918) * [[17ma di mayo]] - [[Gunnar Myrdal]], Sueda ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1898) * [[27ma di mayo]] - [[John Howard Northrop]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1891) * [[29ma di mayo]] - [[Choudhary Charan Singh]], chefministro di India (n. 1902) * [[2ma di junio]] - [[Andrés Segovia]], Usana gitaristo (n. 1893) * [[13ma di junio]] - [[Geraldine Page]], Usan aktorino (n. 1924) [[Arkivo:Astaire,_Fred_-_Never_Get_Rich.jpg|thumb|130px|[[Fred Astaire]]]] * [[22ma di junio]] - [[Fred Astaire]], Usan aktoro e dansisto (n. 1899) * [[18ma di julio]] - [[Gilberto Freyre]], Braziliana skriptisto ed antropologo (n. 1900) * [[1ma di agosto]] - [[Pola Negri]], Polonian aktorino (n. 1897) * [[7ma di agosto]] - [[Nobusuke Kishi]], chefministro di Japonia (n. 1896) * 7ma di agosto - [[Camille Chamoun]], prezidanto di Libano (n. 1900) * [[17ma di agosto]] - [[Rudolf Hess]], Germana nacional-socialist oficiro (n. 1894) * 17ma di agosto - [[Carlos Drummond de Andrade]], Braziliana poeto (n. 1902) * [[26ma di agosto]] - [[Georg Wittig]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1897) * [[28ma di agosto]] - [[John Huston]], Usan aktoro (n. 1906) * [[29ma di agosto]] - [[Lee Marvin]], Usan aktoro (n. 1924) * [[2ma di septembro]] - [[Alfredo Oscar Saint-Jean]], prezidanto di Arjentinia (n. 1926) * [[9ma di septembro]] - [[Einar Gerhardsen]], chefministro di Norvegia tri foyi (n. 1897) * [[11ma di septembro]] - [[Peter Tosh]], Jamaikana kantisto e kompozisto (n. 1944) * [[18ma di septembro]] - [[Américo Thomaz]], prezidanto di Portugal (n. 1894) * [[19ma di septembro]] - [[Einar Gerhardsen]], chefministro di Norvegia (n. 1897) * [[23ma di septembro]] - [[Bob Fosse]], Usana dramatisto (n. 1927) * [[29ma di septembro]] - [[Henry Ford 2ma]], Usan industriestro (n. 1917) * [[2ma di oktobro]] - [[Peter Medawar]], Britaniana ciencisto, Nobel-laureato (n. 1915) * [[3ma di oktobro]] - [[Jean Anouilh]], Franca skriptisto (n. 1910) * [[8ma di oktobro]] - [[Konstantinos Tsatsos]], prezidanto di Grekia (n. 1899) [[Arkivo:William_P_Murphy.jpg|thumb|130px|[[William Parry Murphy|William P. Murphy]]]] * [[9ma di oktobro]] - [[William Parry Murphy]], Usana mediko, Nobel-laureato (n. 1892) * 9ma di oktobro - [[Ella Eronen]], Finlandan aktoro (n. 1900) * [[12ma di oktobro]] - [[Fahri Korutürk]], diplomacisto e prezidanto di Turkia (n. 1903) * [[13ma di oktobro]] - [[Kishore Kumar]], Indiana kantisto ed aktoro (n. 1929) * [[13ma di oktobro]] - [[Walter Brattain]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1902) * [[15ma di oktobro]] - [[Thomas Sankara]], prezidanto di Burkina Faso (n. 1949) * [[20ma di oktobro]] - [[Andrei Kolmogorov]], Rusa matematikisto (n. 1903) * [[1ma di novembro]] - [[René Lévesque]], Kanadana politikisto (n. 1922) * [[10ma di novembro]] - [[Seyni Kountché]], prezidanto di Nijer (n. 1931) * [[12ma di novembro]] - [[Cornelis Vreeswijk]], Sueda kantisto, trubaduro (n. 1937) * [[2ma di decembro]] - [[Luis Federico Leloir]], Arjentiniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1906) * [[17ma di decembro]] - [[Marguerite Yourcenar]], Franca skriptisto (n. 1903) * [[24ma di decembro]] - [[Joop den Uyl]], chefministro di Nederlando (n. 1919) * [[Boris Konstantinovich Aaronov|Boris Aaronov]], Ukrainan Idisto (n. 1907) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[J. Georg Bednorz]], [[Karl Alexander Müller]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Donald James Cram]], [[Jean-Marie Lehn]], [[Charles J. Pedersen]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Susumu Tonegawa]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Iosif Alexandrovich Brodski|Iosif Brodski]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Óscar Arias]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Robert Solow]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1980a]] kwvt7m0ptqchgy5q2dlgc3yn2keh62j 0 1435 995786 978320 2022-08-21T15:40:09Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1872''' (MDCCCLXXII per Romala algarismi) esis bisextila yaro komencinta ye [[lundio]] segun [[Gregoriala kalendario]], e [[bisextila yaro]] komencinta ye [[saturdio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 872ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 72ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 3ma yaro di la [[yari 1870a]]. Kande 1872 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == ===[[Europa]]=== * [[18ma di julio]] - ''Ballot act''. [[Unionita Rejio]] adoptas sekreta votado. * En [[Francia]] on komencas uzar militala servado-devo. ===[[Azia]]=== * Unesma [[fervoyo]] di [[Japonia]] inter [[Tokio]] e [[Yokohama]] kompleteskas. ===[[Sud-Amerika]]=== * [[2ma di agosto]] - [[Manuel Pardo y Lavalle]] divenas prezidanto di [[Peru]]. === [[Oceania]] === * [[21ma di septembro]] - Explorero Peter Egerton-Waburton departas de [[Adelaide, Australia]], por explorar la westo dil kontinento. == Naski == * [[4ma di januaro]] - [[Matija Jama]], Sloveniana piktisto (m. 1947) * [[6ma di januaro]] - [[Alexandr Nikolayevich Skryabin|Alexandr Skryabin]], Rusa kompozisto (m. 1915) [[Arkivo:Ivar Lykke.jpg|thumb|130px|[[Ivar Lykke]]]] * [[9ma di januaro]] - [[Ivar Lykke]], chefministro di Norvegia (m. 1949) * [[23ma di januaro]] - [[Paul Langevin]], Franca fizikisto (m. 1946) * [[15ma di februaro]] - [[Konrad Krzyżanowski]], Polona piktisto (m. 1922) * [[27ma di februaro]] - [[Alexandru Vaida-Voevod]], chefministro di Rumania (m. 1950) * [[7ma di marto]] - [[Piet Mondrian]], Nederlandana piktistulo (m. 1944) * [[31ma di marto]] - [[Arthur Griffith]], Irlandana politikisto (m. 1922) * 31ma di marto - [[Alexandra Kollontai]], Rusa revolucionerino (m. 1952) * [[2ma di aprilo]] - [[Nikola Mushanov]], chefministro di Bulgaria (m. 1951) * [[9ma di aprilo]] - [[Léon Blum]], chefministro di Francia (m. 1950) * [[12ma di aprilo]] - [[Nikola Mushanov]], chefministro di Bulgaria (m. 1951) * [[24ma di aprilo]] - [[Dave Hennen Morris]], Usan advokato e diplomacisto, fondinto di [[IALA]] (m. 1944) * [[1ma di mayo]] - [[Sidónio Pais]], prezidanto e chefministro di Portugal (m. 1918) [[Arkivo:Bertrand Russell photo.jpg|thumb|130px|[[Bertrand Russell]]]] * [[18ma di mayo]] - [[Bertrand Russell]], Britaniana matematikisto e filozofo (m. 1970) * [[23ma di mayo]] - [[Julio Acosta García]], prezidanto di Kosta Rika (m. 1954) * [[28ma di mayo]] - [[Otto Bahr Halvorsen]], chefministro di Norvegia (m. 1923) * [[19ma di junio]] - [[Juho Vennola]], chefministro di Finlando (m. 1938) * [[1ma di julio]] - [[Louis Blériot]], Franca inventisto (m. 1936) * [[4ma di julio]] - [[Calvin Coolidge]], prezidanto di Usa (m. 1933) * [[5ma di julio]] - [[Édouard Herriot]], chefministro di Francia (m. 1957) * [[9ma di julio]] - [[Ejnar Nielsen]], Dana piktisto (m. 1956) * [[11ma di julio]] - [[José María Orellana]], prezidanto di Guatemala (m. 1926) * [[12ma di julio]] - [[Emil Hácha]], prezidanto di Chekoslovakia (m. 1945) [[Arkivo:Roald Amundsen Bain 07623.jpg|thumb|130px|[[Roald Amundsen]]]] * [[16ma di julio]] - [[Roald Amundsen]], Norvegiana polala explorero (m. 1928) * [[3ma di agosto]] - Rejulo [[Haakon la 7ma di Norvegia]] (m. 1957) * [[5ma di agosto]] - [[Oswaldo Cruz]], Braziliana mediko (m. 1917) * [[9ma di agosto]] - [[Ramon Pichot]], Kataluniana piktisto (m. 1925)<ref>{{extera ligilo|url=https://dbe.rah.es/biografias/31451/ramon-pichot-i-girones|titulo=Ramón Pichot i Gironès|editero=Real Academía de la Historia|vidita en=17ma di oktobro 2021|idiomo={{es}}}}</ref> * [[11ma di agosto]] - [[Kijuro Shidehara]], chefministro di Japonia (m. 1951) * [[13ma di agosto]] - [[Richard Martin Willstätter]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1942) [[Arkivo:Carl Gustaf Ekman.jpg|130px|thumb|[[Carl Gustaf Ekman]]]] * [[6ma di oktobro]] - [[Carl Gustaf Ekman]], chefministro di Suedia (m. 1945) * [[12ma di oktobro]] - [[Ralph Vaughan Williams]], Britaniana kompozisto (m. 1958) * [[13ma di oktobro]] - [[Víctor Manuel Román y Reyes]], prezidanto di Nikaragua (m. 1950) * [[15ma di oktobro]] - [[Wilhelm Miklas]], prezidanto di Austria (m. 1956) * [[12ma di oktobro]] - [[Ralph Vaughan Williams]], Britaniana kompozisto (m. 1958) * [[1ma di novembro]] - [[Louis Dewis]], Belga piktisto (m. 1946) * [[26ma di decembro]] - [[Norman Angell]], Britaniana jurnalisto e politikisto, Nobel-laureato pri paco (m. 1967) * [[28ma di decembro]] - [[Pío Baroja]], Hispana skriptisto (m. 1956) == Morti == * [[21ma di januaro]] - [[Franz Grillparzer]], Austriana skriptisto (n. 1791) * [[6ma di februaro]] - [[José de los Santos Gutiérrez Prieto]], prezidanto di Kolumbia (n. 1820) [[Arkivo:Giuseppe Mazzini canuto.jpg|thumb|130px|[[Giuseppe Mazzini]]]] * [[10ma di marto]] - [[Giuseppe Mazzini]], Italiana revolucionero e patrioto (n. 1805) * [[2ma di aprilo]] - [[Samuel Finley Breese Morse|Samuel Morse]], Usana piktisto ed inventisto (n. 1791) * [[18ma di julio]] - [[Benito Juárez]], prezidanto di Mexikia (n. 1806) * [[26ma di julio]] - [[José Balta y Montero]], prezidanto di Peru (n. 1814) * [[13ma di septembro]] - [[Ludwig Feuerbach]], Germana filozofo (n. 1804)<ref>{{extera ligilo|titulo=Deustche Biographie - Feuerbach, Ludwig Andreas|url=https://www.deutsche-biographie.de/register_pnd118532758.html|vidita ye=27ma di junio 2020|idiomo={{de}}}}</ref> * [[18ma di septembro]] - Rejulo [[Karl la 15ma di Suedia]] (n. 1826) * [[10ma di oktobro]] - [[William H. Seward]], Sekretario di Stato di Usa (n. 1801) * [[23ma di oktobro]] - [[Théophile Gautier]], Franca skriptisto (n. 1811) * [[23ma di decembro]] - [[George Catlin]], Usana piktisto (n. 1796) * [[24ma di decembro]] - [[William John Macquorn Rankine]], Skota fizikisto (n. 1820) * [[31ma di decembro]] - [[Aleksis Kivi]], patro dil Fina-linguala [[literaturo]] (n. 1834) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1870a]] lnaeyovqvsdga2tbstu8ksn9pk2mged 0 1468 995684 995116 2022-08-21T13:50:55Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{21ma yarcento}} La [[yaro]] '''2005''' (MMV per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 5ma [[yaro]] di la triesma yarmilo, la 5ma yaro di la [[21ma yarcento]], e la 6ma yaro di la [[yari 2000a]]. Ca yaro, mutaco de la [[viruso]] [[H5N1]], qua produktas [[ucela influenzo]], efektigis pandemio qua afektis precipue Aziana landi, nome [[Vietnam]], [[Popul-Republiko Chinia]], [[Tailando]], [[Kazakstan]], [[Turkia]] e [[Kuwait]], ma anke [[Rumania]] e [[Kroatia]]. On kalkulas ke ca morbo mortigis 60 personi en du yari.<ref>{{Extera ligilo|titulo= Gripe aviária provoca uma epidemia de confusão|vidita ye=25ma di decembro 2020|url=https://noticias.uol.com.br/midiaglobal/lavanguardia/2005/11/05/ult2684u148.jhtm|editero=UOL (tradukita a la Portugalana de ''La Vanguardia''|idiomo={{pt}}}}</ref> Tamen, por preventar lua dissemo, mili de uceli mustis mortigesar en ca landi. == Eventi == === [[Kosmo]] === * [[5ma di januaro]] - Planeteto ''[[Eris]]'' deskovresas dal [[astronomio|astronomo]] Michael E. Brown.<ref>{{Extera ligilo|titulo=Dwarf Planet Eris|surnomo=Hamilton |url=http://solarviews.com/eng/eris.htm|nomo=Calvin J.|editero=Solar Views |vidita ye=3ma di julio 2016}}</ref> * [[14ma di januaro]] - [[Cassini-Huygens|Huygens-sondilo]] di Cassini-probilo venas adsur [[Titano]], satelito di [[Saturno]]. * [[4ma di julio]] - L'incidilo (''Impactor'') sendita ek “Deep Impact”-probilo kolisionas kontre [[kometo]] ''Tempel 1'' por studiar lua kontenajo e strukturo. To eventas en disto di 130 milion kilometri de [[Tero]]. === [[Mondo]] === * [[19ma di aprilo]] - [[Papo Benedictus la 16ma|Benedictus la 16ma]] divenas [[papo]]. * [[1ma di septembro]] - La [[Skandinavia]]la literi å, ä ed ö esas uzebla en retal adresi. === [[Europa]] === * [[27ma di aprilo]] - Aviono [[Airbus A380]] flugas unesmafoye de [[Toulouse]], [[Francia]]. * [[30ma di aprilo]] - Severo Moto, politikisto de [[Equatorala Guinea]] exilita, riaparas en [[Hispania]]. * 30ma di aprilo - Terorist-atako en [[Kairo]], [[Egiptia]].<ref>http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4501263.stm (BBC)</ref> * [[7ma di junio]] - En [[Hungaria]] [[László Sólyom]] elektesas prezidanto. La prezidanteso komencos ye la [[5ma di agosto]]. * [[6ma di julio]] - L'[[Internaciona Olimpiala Komitato]] selektas [[London]] por eventeyo di l'[[Olimpiala Ludi en London, 2012|Olimpiala Ludi]] en [[2012]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.foxnews.com/story/0,2933,161657,00.html|titulo=London Wins Vote for 2012 Olympics|autoro=Associated Press|vidita ye= 27ma di novembro 2015|publikigita ye=6ma di julio 2005 |editero=Fox News}}</ref> * [[12ma di julio]] - En [[Monako (lando)|Monako]], [[Albert la 2ma di Monako|Albert la 2ma]] divenas princo. * [[7ma di julio]] - En [[London (Anglia)|London]], [[Anglia]], en [[metropoliteno]]* explozas tri bombi ed un bombo en autobuso. To produktas 52 morti e 700 vunditi. * [[6ma di agosto|6ma]] til [[14ma di agosto]] - En [[Helsinki]], [[Finlando]], eventas Mondala Championkonkurso pri [[Atletismo]]. * [[27ma di oktobro]] - En [[Francia]] komencas [[2005 Francia incendiadi|incendiadi]] qui duros til la [[8ma di novembro]] kande la guvernerio impozas noktal interdikto por yuni evante min kam 16 yari. === [[Azia]] === * Apertesas [[Disney-lando]] en [[Hong Kong]]. * [[9ma di januaro]] - Unesma prezidantal elekti en [[Palestina]] pos la morto di [[Yasser Arafat]]. [[Mahmud Abbas]] elektesas. * [[30ma di januaro]] - En [[Irak]] unesma parlamental elekti pos atako dal Usani e lua federiti. * [[14ma di februaro]] - [[Rafik Hariri]], ex-chefministro di [[Libano]], mortigesas en [[Beirut]]. * [[28ma di februaro]] - Suocidanta teroristo explozas bombo en la policeyo di Al Hillah, [[Irak]], ed ocidas 127 personi. * [[28ma di marto]] - [[Ter-tremo]] en [[Indiana oceano]] proxim [[Sumatra]], kun forteso 8.7 che la [[skalo di Richter]]. * [[13ma di mayo]] - En [[Uzbekistan]], militisti mortigas 700 personi dum protesti kontre la judicio di 223 akuzita [[islamo|Islamana]] extremisti. * [[20ma di marto]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.6 che [[skalo di Richter]] frapas [[Fukuoka]], [[Japonia]]. * [[26ma di aprilo]] - [[Siria]]na trupi abandonas [[Libano]] pos 29-yar okupeso.<ref>{[Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/april/26/newsid_4918000/4918584.stm |titulo=Syrian troops leave Lebanon|vidita ye=30ma di julio 2016 |editero=BBC}}</ref> * [[12ma di julio]] - En [[Singapur]], prezidanto [[Sellapan Ramanathan]] anuncas ke lu volas rielektesar. * [[23ma di julio]] - En [[Sharm el-Sheik]], [[Sinai]], [[Egiptia]], bombi explozas e 88 homi perisas. * [[11ma di septembro]] - [[Israel]]an armeo kompletigas ekiro de [[Gaza]]. * [[1ma di oktobro]] - Tri ataki per bombi en [[Bali]], [[Indonezia]] produktas 22 morti, inkluzite la 3 teroristi.<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/1/newsid_4965000/4965712.stm|titulo=2005: Bombs rip through Bali restaurants|vidita ye=16ma di septembro 2016|editero=BBC}}</ref> * [[29ma di oktobro]] - Tri atenti per bombi en [[Delhi]], [[India]], produktas 62 morti e vundas adminime 210 plusa homi.<ref name="news24.com">{{Extera ligilo|titulo=Delhi blasts death toll at 62 |url=https://web.archive.org/web/20051105143402/http://www.news24.com/News24/World/News/0%2C%2C2-10-1462_1826434%2C00.html|vidita ye=29ma di oktobro 2017}}</ref> * [[6ma di decembro]] - [[Aviono]] [[Lockheed C-130 Hercules]] de [[Iran]]an aer-armeo falas sur edifico en [[Tehran]]. Omna 84 personi en nave e plusa 44 homi en l'edifico mortas. === [[Afrika]] === * [[9ma di januaro]] - [[Sudan]] e [[Sud-Sudan]] signatas paco-pakto, e konflikto qua produktis 1.5 milion morti e duris dum 21 yari, finas. * [[5ma di februaro]] - Preske 38 yari di [[diktatoreso]] di [[Gnassingbé Eyadema]] en [[Togo]] finas. * [[8ma di aprilo]] - En [[Djibuti]] eventas prezidantal elekti en qua [[Ismail Omar Guelleh]] esas l'unika kandidato. * [[30ma di aprilo]] - Terorist-atako kontre turisti en [[Kairo]], [[Egiptia]]: dum fugo de la polico, teroristo explozas su e vundas 7 personi. Du hori pose, du mulieri pafas kontre [[autobuso]] kun turisti.<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/4501263.stm |titulo=Cairo tourists come under attack|editero=BBC|vidita ye=8ma di decembro 2015}}</ref> === [[Nord-Amerika]] === * [[10ma di januaro]] - En [[Usa]], fango-glitado en La Conchita, [[Kalifornia]], produktas 10 morti. * [[20ma di januaro]] - [[George W. Bush]] komencas duesma tempo kom prezidanto di Usa. * [[26ma di januaro]] - Du [[treno|treni]] kolizionas en Glendale, [[Kalifornia]]: 11 personi mortas e 200 vundesas. * [[2ma di agosto]] - Acidento di [[aviono]] [[Airbus A340]] - [[Air France flugo 358]] - eventas en [[Toronto]], [[Kanada]]. Omna interna personi, 297 pasajanti e 12 virari, ekigas ma kelka kun lejera vunduri. * [[29ma di agosto]] - [[Uragano Katrina]] devastas multa regioni di [[Usa]] apud [[Gulfo di Mexikia]], e produktas 1.836 morti. === [[Central Amerika]] === * [[8ma di aprilo]] - Eventas plebicito en [[Kuracao]] pri nedependo, od uniono kun [[Nederlando]]. L'autonomeso en la rejio Nederlandana aprobesis per 68% ek la voti.<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.sudd.ch/event.php?lang=en&id=an012005 |titulo=Curaçao (Niederländische Antillen), 8. April 2005 : Status|editero=Direct Democracy|idiomo={{de}}|vidita ye=12ma di julio 2020}}</ref> == Naski == * [[5ma di oktobro]] - [[Lulu Wilson]], Usan aktorino * [[27ma di decembro]] - [[Kristina Ruslanovna Pimenova|Kristina Pimenova]], Rusa manekinino ed aktorino * [[25ma di julio]] - [[Pierce Gagnon]], Usan aktoro == Morti == [[Arkivo:Zhao_Ziyang_(1985).jpg|thumb|130px|[[Zhao Ziyang]]]] * [[17ma di januaro]] - [[Zhao Ziyang]], chefministro di [[Popul-Republiko Chinia]] (1980 til 1987), prezidanto di komunista partiso (1987 til 1989) (n. 1919) * [[20ma di januaro]] - [[Per Borten]], chefministro di Norvegia (n. 1915) * [[28ma di januaro]] - [[Jim Capaldi]], Britaniana muzikisto e kompozisto (n. 1944) * [[2ma di februaro]] - [[Max Schmeling]], Germana boxisto (n. 1905) * [[3ma di februaro]] - [[Zurab Zhvania]], chefministro di Gruzia (n. 1963) * [[5ma di februaro]] - [[Gnassingbé Eyadéma]], prezidanto di Togo (n. 1935) * [[10ma di februaro]] - [[Arthur Miller]], Usana skriptisto (n. 1915) [[Arkivo:Rafic Hariri in 2001.jpg|thumb|130px|[[Rafik Hariri]]]] * [[14ma di februaro]] - [[Rafik Hariri]], chefministro di Libano (n. 1944) * [[20ma di februaro]] - [[Hunter S. Thompson]], Usana jurnalisto e skriptisto, developinto di tale dicita ''gonzo''-jurnalismo; su-ocidita (n. 1937) * [[21ma di februaro]] - [[Guillermo Cabrera Infante]], Kubana skriptisto (n. 1929) * 21ma di februaro - [[Zdzisław Beksiński]], Polona piktisto (n. 1929) * [[25ma di februaro]] - [[Peter Benenson]], fondinto dil [[Internaciona Amnestio]] (n. 1921) * [[28ma di februaro]] - [[Édouard Stern]], Franca financisto (n. 1954) * [[6ma di marto]] - [[Hans Albrecht Bethe]], Germana-Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1906) * [[8ma di marto]] - [[Aslan Mashadov]], Chechena politikisto (n. 1951) * 8ma di marto - [[César Mansueto Lattes]], Braziliana fizikisto (n. 1924) * [[19ma di marto]] - [[John DeLorean]], Usan entraprezisto (n. 1925) * [[26ma di marto]] - [[James Callaghan]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1912) * [[2ma di aprilo]] - [[Papo Ioannes Paulus la 2ma]] (n. 1920) * [[5ma di aprilo]] - [[Saul Bellow]], Usana skriptisto, [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] pri literaturo<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.today.com/popculture/author-saul-bellow-dies-wbna7397496|titulo=Author Saul Bellow dies|editero=Today.com|publikigita ye=5ma di aprilo 2005|vidita ye=13ma di januaro 2018}}</ref> (n. 1915) * [[6ma di aprilo]] - Princo [[Rainier la 3ma di Monako]] (n. 1923) [[Arkivo:Ezer_Weizman_1978-2.jpg|thumb|130px|[[Ezer Weizman]]]] * [[24ma di aprilo]] - [[Ezer Weizman]], prezidanto di Israel (n. 1924) * [[2ma di mayo]] - [[Wee Kim Wee]], prezidanto di Singapur (n. 1915)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Wee Kim Wee{{!}}Infopedia|vidita ye=6ma di junio 2021|url=https://eresources.nlb.gov.sg/infopedia/articles/SIP_255_2005-01-12.html|idiomo={{en}}}}</ref> * [[6ma di junio]] - [[Anne Bancroft]], Usan aktorino (n. 1931) * [[11ma di junio]] - [[Vasco Gonçalves]], chefministro di Portugal (n. 1922) * [[20ma di junio]] - [[Jack Kilby]], Usan injenioro, Nobel-laureato pri fiziko (n. 1923) * 20ma di junio - [[Larry Collins]], Usana skriptisto (n. 1929) * [[1ma di julio]] - [[Luther Vandross]], Usana kantisto di [[R&B]] (n. 1951) * [[6ma di julio]] - [[Claude Simon]], Franca skriptisto, Nobel-laureato (n. 1913) * [[17ma di julio]] - [[Edward Heath]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1916) * [[18ma di julio]] - [[William Westmoreland]], Usana generalo (n. 1914) * [[19ma di julio]] - [[Alain Bombard]], Franca biologiisto (n. 1924) * [[1ma di agosto]] - Rejulo [[Fahd di Saudi-Arabia]] (n. 1923) * [[13ma di agosto]] - [[David Lange]], chefministro di Nova-Zelando (n. 1942) * [[16ma di agosto]] - [[Roger Schutz]], Suisa monako (n. 1915) * [[28ma di agosto]] - [[Jacques Dufilho]], Franc aktoro (n. 1914) * [[3ma di septembro]] - [[William Rehnquist]], Usan advokato (n. 1924) * [[6ma di septembro]] - [[Eugenia Charles]], chefministrino di Dominika (n. 1919) [[Arkivo:Bogotá_Busto_de_Julio_César_Turbay.JPG|thumb|130px|[[Julio César Turbay Ayala]]]] * [[13ma di septembro]] - [[Julio César Turbay Ayala]], prezidanto di Kolumbia (n. 1916) * [[25ma di septembro]] - [[Don Adams]], Usan aktoro e komediisto (n. 1923) * [[27ma di septembro]] - [[Ronald Golias]], Braziliana komediisto (n. 1929) * [[10ma di oktobro]] - [[Milton Obote]], prezidanto di [[Uganda]] (n. 1925) * [[11ma di oktobro]] - [[Edward Szczepanik]], Polona politikisto, chefministro en exilo (n. 1915) * [[24ma di oktobro]] - [[José Azcona del Hoyo]], prezidanto di Honduras (n. 1926) * 24ma di oktobro - [[Rosa Parks]], Usana sutisto, '' Matro dil Movado pri Civila Yuri'' (n. 1913) * [[28ma di oktobro]] - [[Richard Errett Smalley]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1943) * [[9ma di novembro]] - [[Kocheril Raman Narayanan]], prezidanto di India (n. 1921) * [[24ma di novembro]] - [[Pat Morita]], Usan aktoro (n. 1932) * [[4ma di decembro]] - [[Gloria Lasso]], Hispana kantistino (n. 1922) * 4ma di decembro - [[Débora Arango]], Kolumbiana piktistino (n. 1907) * [[6ma di decembro]] - [[Devan Nair]], prezidanto di Singapur (n. 1923)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Devan Nair - Profile, Biography and Life History |url=https://www.veethi.com/india-people/devan_nair-profile-13861-19.htm|editero=Veethi|vidita ye=6ma di junio 2021}}</ref> * [[10ma di decembro]] - [[John Bennett Fenn]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1917) * [[17ma di decembro]] - [[Marc Favreau]], Kanadana skriptisto (n. 1929) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Roy J. Glauber]], [[John L. Hall]], [[Theodor W. Hänsch]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Robert Grubbs]], [[Richard Royce Schrock]], [[Yves Chauvin]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Robin Warren]], [[Barry Marshall]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Harold Pinter]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Mohamed ElBaradei]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Robert J. Aumann]], [[Thomas Schelling]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 2000a]] [[Kategorio:2005| ]] egp5c7y5l6qq0p0cbumtvzum5oxed8p 0 1717 995667 979285 2022-08-21T13:18:29Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{septembro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''18ma di septembro''' esas la 261ma [[dio]] di la yaro (262ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 104 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1502]] - [[Cristoforo Colombo]] exploras la nuna [[Kosta Rika]]. * [[1810]] - [[Chili]] proklamas nedependo del [[Hispana imperio]]. * [[1840]] - L'urbo [[Auckland]] fondesas en [[Nova-Zelando]]. * [[1850]] - Parlamento di [[Usa]] aprobas lego qua obligas arestar e retrosendar fuganta [[sklaveso|sklavi]] a lia originala stati. * [[1851]] - Usana [[jurnalo]] ''[[The New York Times]]'' fondesas. * [[1863]] - En [[Finlando kom autonomio|autonomiala Finlando]] caro [[Alexandr la 2ma di Rusia|Alexandr la 2ma]] inauguras duesma kunveno di sociala klasi di lando (dieto). Unesma esabis en [[1809]]. * [[1924]] - Finas militarala interveno Usana en la [[Dominikana Republiko]].<ref>{{cite book|author=Silvio Torres-Saillant, Ramona Hernández|title=The Dominican Americans|publisher= Greenwood Publishing Group |url=https://books.google.com.br/books?id=Z6Wvv6d4ZO8C&pg=PA28&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |page=28|year=1998 |isbn=9780313298394}}</ref> * [[1931]] - [[Incidento di Mukden]]: en [[Mukden]], [[Mandjuria]], eventas explozo che ferovoyala lineo apartenanta a Japonian entraprezo, qua produktas nur mikra domaji. Tamen, Japoniani akuzos Chiniani pri l'atento, ed uzos ica pretexto por invadar Mandjuria.<ref>{{cite web|url=https://www.britannica.com/event/Mukden-Incident|title=Mukden Incident{{!}} Summary |publisher= Britannica.com|accessdate= 3ma di novembro 2018}}</ref> * [[1938]] - En renkontro inter [[Neville Chamberlain]] de [[Unionita Rejio]] ed [[Édouard Daladier]] de [[Francia]] restas klara ke la du landi ne eniros milito kontre [[Germania]] por defensar [[Chekoslovakia]]. * [[1939]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Polonia]]na prezidanto [[Ignacy Mościcki]] fugas vers [[Rumania]]. * [[1946]] - [[Brazilia]] adoptas nova [[konstituco]], pos finar la diktatoreso di [[Getúlio Vargas]]. * [[1950]] - Che l'urbo [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]] eventas l'unesma [[televiziono|televiziono-brodkasto]] di [[Brazilia]], kun l'inauguro di la televiziono-kanalo ''TV Tupi''.<ref>{{cite web|title=TELEVISÃO - Tudo sobre TV|url=http://www.tudosobretv.com.br/histortv/tv50.htm |accessdate=19ma di septembro 2020|language={{pt}}}}</ref> * [[1952]] - [[Finlando]] amortisas, do parsaldas la lasta parto di milito-kompenso a [[Sovietia]]. * [[1961]] - Chefsekretario dil [[UN]] [[Dag Hammarskjöld]] mortas en aeroplan-acidento en [[Nord-Rhodezia]], nuna [[Zambia]]. * [[1981]] - Parlamento di [[Francia]] aprobas fino di [[mortopuniso]]. * [[2014]] - [[Plebicito]] pri la nedependo di [[Skotia]] eventas. Per {{formatnum:1914187}} No-voti kontre {{formatnum:1852828}} Yes-voti, la habitanti rejektas la nedependo.<ref>{{cite web|title=Escócia decide contra a independência e fica no Reino Unido|url=http://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2014/09/19/maioria-dos-32-distritos-apurados-e-contra-a-separacao-da-escocia.htm|publisher=UOL |accessdate=19ma di septembro 2014}}</ref> * [[2015]] - Bateleto kun ekmigranti qui fugis de [[Libia]] ad [[Italia]] sinkas che [[Mediteraneo]]. Sep personi dronas su e 95 salvesas da pasanta [[petrolonavo]].<ref>{{cite web|title= Naufrágio de bote com imigrantes no Mediterrâneo mata 7 |url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2015/09/18/naufragio-de-bote-com-imigrantes-no-mediterraneo-mata-7.htm |publisher=UOL |accessdate=18ma di septembro 2015|language={{pt}}}}</ref> * [[2017]] - [[Hispania]] ekpulsas [[Nord-Korea]]na ambasadisto.<ref>{{cite web|title=Espanha expulsa embaixador norte-coreano|url=https://www.publico.pt/2017/09/18/mundo/noticia/espanha-expulsa-embaixador-nortecoreano-1785892|publisher=Público|accessdate=18ma di septembro 2017|language={{pt}}}}</ref> * 2017 - [[Uragano]] ''Maria'' frapas [[Dominika]], domajas 70% til 80% del edifici e produktas adminime 7 morti.<ref>{{cite web|title=Furacão Maria perde força, mas deixa danos "severos" em Porto Rico e 9 mortos nas Antilhas|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2017/09/20/furacao-maria-perde-forca-mas-deixa-danos-severos-em-porto-rico-e-9-mortos-nas-antilhas.htm|publisher=UOL|accessdate=18ma di septembro 2017}}</ref> == Naski == * [[1765]] - [[Papo Gregorius la 16ma]] (m. 1846) * [[1766]] - [[John Dalton]], Angla fizikisto, kemiisto e meteorologiisto (m. 1844) * [[1786]] - Rejulo [[Christian la 8ma di Dania]] (m. 1848) * [[1819]] - [[Léon Foucault]], Franca fizikisto ed astronomo (m. 1868) * [[1844]] - [[Cassius Marcellus Coolidge]], Usana piktisto (m. 1934) * [[1858]] - [[Pedro Nel Ospina Vázquez]], prezidanto di Kolumbia (m. 1927) * [[1874]] - [[Oskari Mantere]], chefministro di Finlando (m. 1942) * [[1876]] - [[James Scullin]], chefministro di Australia (m. 1953) * [[1895]] - [[John George Diefenbaker]], chefministro di Kanada (m. 1979) * [[1900]] - [[Seewoosagur Ramgoolam]], chefministro di Maurico (m. 1985)<ref>{{cite web|url=https://prabook.com/web/seewoosagur.ramgoolam/1344217|title=Seewoosagur Ramgoolam |publisher=Prabook |accessdate=2ma di novembro 2018}}</ref> * [[1902]] - [[Peter S. Pezzati]], Usana piktisto (m. 1993) * [[1905]] - Greta Gustafsson alias [[Greta Garbo]], Sueda aktorino (m. 1990) * [[1907]] - [[Edwin McMillan]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1991) * [[1939]] - [[Jorge Sampaio]], prezidanto di Portugal * [[1940]] - [[Abbas El Fassi]], chefministro di Maroko * [[1951]] - [[Dee Dee Ramone]], Usana muzikisto e kompozisto ([[The Ramones]]) (m. 2002) * [[1954]] - [[Steven Pinker]], Kanadan-Usana psikologiisto * 1954 - [[Einar Már Guðmundsson]], Islandana skriptisto * [[1960]] - [[Joshua Angrist]], Israelan-Usan ekonomikisto, Nobel-laureato<ref>{{Extera ligilo|titulo=Angrist, Joshua David - Full record view - Libraries Australia Search|url=http://nla.gov.au/anbd.aut-an35816925}}</ref> * [[1961]] - [[James Gandolfini]], Usan aktoro (m. 2013) * [[1971]] - [[Anna Yuryevna Netrebko|Anna Netrebko]], Rusa kantistino * 1971 - [[Lance Armstrong]], Usana biciklisto == Morti == * [[1180]] - Rejulo [[Louis la 7ma di Francia]] (n. 1120) * [[1598]] - [[Toyotomi Hideyoshi]], shoguno (regnanto) di [[Japonia]] (n. 1537) * [[1753]] - [[Hristofor Žefarović]], Serba piktisto (n. 1690) * [[1783]] - [[Leonhard Euler]], Suisa matematikisto (n. 1707) * [[1807]] - [[Franciszek Smuglewicz]], Polona-Lituana piktisto (n. 1745) * [[1872]] - Rejulo [[Karl la 15ma di Suedia]] (n. 1826) * [[1896]] - [[Hippolyte Fizeau]], Franca fizikisto (n. 1819) * [[1911]] - [[Pyotr Stolypin]], chefministro di Rusa imperio (n. 1862) * [[1948]] - [[Uzeyir Hajibeyov]], Azerbaijanana kompozisto (n. 1885) * [[1958]] - [[Olaf Gulbransson]], Norvegiana piktisto e desegnisto (n. 1873) * [[1961]] - [[Dag Hammarskjöld]], chefo di [[Unionita Nacioni]] en aeronavo-acidento (n. 1905) * [[1962]] - [[Ahmad bin Yahya]], rejulo di Yemen (n. 1891) * [[1967]] - [[John Douglas Cockcroft]], Britaniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1897) * [[1970]] - [[Jimi Hendrix]], Usana ''rock''-muzikisto<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/september/18/newsid_3528000/3528692.stm|title=1970: Rock legend Hendrix dies after party|publisher=BBC|accessdate=1ma di januaro 2017}}</ref> (n. 1942) * [[1973]] - [[Théo Lefèvre]], chefministro di Belgia (n. 1914) * [[1987]] - [[Américo Thomaz]], prezidanto di Portugal (n. 1894) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Septembro]] fz7z4e0371kfu6jixte09rx1h95zh1d 0 1727 995680 980046 2022-08-21T13:47:23Z Joao Xavier 110 wikitext text/x-wiki {{Julio}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''20ma di julio''' esas 201ma [[dio]] di la yaro (202ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 164 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[514]] - [[Papo Hormisdas|Hormisdas]] divenas papo. * [[1810]] - [[Vicerejio Nova-Granada]] nedependanteskas de [[Hispana imperio]]. * [[1871]] - [[Britaniana Kolumbia]] eniras la [[Kanada|Kanadana Federuro]]. * [[1923]] - [[Pancho Villa]] mortigesas en [[Mexikia]]. * [[1928]] - Guvernerio di [[Hungaria]] dekretas ke [[cigano|cigani]] mustos abandonar [[nomadeso]] e fixigar su permanante ulaloke. * [[1931]] - [[Ido-konfero 1931|Ido-konfero]] en [[Lauenburg]], apud [[Elbe]], [[Germania]], finas. * [[1944]] - [[Duesma mondomilito]]: finas la [[Batalio en la maro di Filipini]]. [[Usa]]ni destruktas granda nombro di [[Japonia]]na navi ed avioni. * 1944 - En Rastenberg, [[Germania]], [[Adolf Hitler]] transvivas atento per bombo kontre lua vivo.<ref>{{Extera ligilo|titulo= 1944: Hitler survives assassination attempt|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/20/newsid_3505000/3505014.stm|vidita ye= 19ma di julio 2016|idiomo={{en}}|editero= BBC}}</ref> * [[1949]] - [[Israel]] e [[Siria]] signatas [[armistico]] por finar 19-monata milito. * [[1954]] - [[India]]na trupi komencas siejar por pose okupar [[Portugal]]ana teritorii [[Dadra e Nagar-Haveli]]. * [[1960]] - En Ceylon (la nuna [[Sri Lanka]]) [[Sirimavo Bandaranaike]] divenas chefministro kom unesma [[muliero]] en la mondo.<ref>{{Extera ligilo |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/20/newsid_2784000/2784527.stm |titulo=1960: Ceylon chooses world's first woman PM |vidita ye= 19ma di julio 2016|editero=BBC|idiomo={{en}}}}</ref> * [[1964]] - [[Milito en Vietnam]]: Trupi de [[Viet Cong]] atakas Cai Be, chef-urbo di provinco Dinh Tuong. * [[1969]] - Unesma flugo adsur [[Luno]] per ''[[Apollo 11]]''. * [[1974]] - [[Turkia]] unesmafoye invadas [[Chipro]].<ref>{{Extera ligilo|titulo=1974: Turkey invades Cyprus|idiomo={{en}}|editero=BBC|vidita ye= 19ma di julio 2016|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/20/newsid_3866000/3866521.stm }}</ref> * [[1976]] - ''[[Viking 1]]'' venas adsur [[Marso]]. * [[1982]] - Du bombi de [[IRA]] explozas en la centro di [[London]], produktas 11 morti, e vundas plusa 50 homi.<ref>{{Extera ligilo|titulo=1982: IRA bombs cause carnage in London|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/20/newsid_2515000/2515343.stm |vidita ye=19ma di julio 2016|idiomo={{en}}|editero= BBC}}}}</ref> * [[1985]] - Hispana navo ''[[Nuestra Señora de Atocha]]'' deskovresas an rivo di [[Florida]]. La navo sinkesis en [[1622]] kun oro ed arjento (valoro en 1985 esis 400 milion US-dolari). * 1985 - La secedo di [[Aruba]] de [[Nederlandan Antili]] aprobesas. * [[1992]] - En [[Chekoslovakia]] prezidanto [[Václav Havel]] renuncas. * [[1998]] - [[Lyonpo Jigme Thinley]] divenas chefministro di Bhutan. * [[2003]] - En [[Italia]] plu kam sis monati durinta erupto finas en [[volkano Stromboli]], che [[Eolia-Insuli]]. * [[2014]] - Sangoza kombati en [[Gaza]] inter [[Israel]]ana trupi e [[Palestina]]ni produktas 13 Israelana soldati e 87 Palestinani mortinta.<ref>{{Extera ligilo|url= http://www1.folha.uol.com.br/mundo/2014/07/1488773-dia-mais-violento-de-ofensiva-deixa-13-soldados-israelenses-e-87-palestinos-mortos.shtml|titulo= Dia mais violento de ofensiva deixa 13 soldados israelenses e 87 palestinos mortos||editero=UOLvidita ye= 20ma di julio 2014}}</ref> * [[2014]] - [[Ido-konfero 2014|Internaciona Ido-konfero]] en [[Paris]], [[Francia]], kun temo "Louis Couturat", finas. == Naski == * [[356 aK]] - [[Alexandros la Magna]], imperiestro di [[Historiala Macedonia]] (m. 323 aK) * [[1519]] - [[Papo Inocentius la 9ma]] (m. 1591) * [[1822]] - [[Gregor Mendel]], Austriana monako, "patro di la [[Genetiko]]" (m. 1884) * [[1847]] - [[Max Liebermann]], Germana piktisto (m. 1935) * [[1852]] - [[Theo Heemskerk]], chefministro di Nederlando (m. 1932)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Mr. Th. (Theo) Heemskerk|idiomo={{nl}}|editero=PARLEMENT.com|vidita ye=22ma di oktobro 2018|url=https://www.parlement.com/id/vg09ll1hukzc/th_theo_heemskerk}}</ref> * [[1864]] - [[Erik Axel Karlfeldt]], Sueda skriptisto, Nobel-laureato pri literaturo (m. 1931) * [[1868]] - [[José Félix Uriburu]], prezidanto di Arjentinia (m. 1932) * [[1873]] - [[Alberto Santos-Dumont]], Brazilian inventisto e pioniro en flugado per aeroplano (m. 1932) * [[1894]] - [[Stefán Jóhann Stefánsson]], chefministro di Islando (m. 1980) * [[1897]] - [[Tadeusz Reichstein]], Polona kemiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1996) * [[1919]] - [[Edmund Hillary]], Nov-Zelandana monto-acensisto (m. 2008) * [[1925]] - [[Jacques Delors]], prezidanto di [[Europana Komisitaro]] * [[1938]] - [[Natalie Wood]], Usan aktorino (m. 1981) * [[1947]] - [[Carlos Santana]], Mexikiana muzikisto * 1947 - [[Gerd Binnig]], Germana fizikisto, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Nobel-laureato]] en 1986 * [[1956]] - [[Paul Cook]], Angla muzikistulo ([[Sex Pistols]]) * [[1962]] - [[Carlos Alazraqui]], Usan aktoro, komediisto e kantisto * [[1964]] - [[Chris Cornell]], Usana kantisto, muzikisto e kompozisto ([[Soundgarden]], [[Audioslave]]) (m. 2017) * [[1966]] - [[Enrique Peña Nieto]], prezidanto di Mexikia * [[1967]] - [[Giorgi Kvirikashvili]], chefministro di Gruzia * [[1980]] - [[Gisele Bündchen]], Braziliana manekinino ed aktorino == Morti == * [[985]] - [[Kontrepapo Bonifacius la 7ma]] * [[1031]] - Rejulo [[Robert la 2ma di Francia]] (n. 972) * [[1454]] - Rejulo [[Juan la 2ma di Kastilia]] (n. 1405) * [[1866]] - [[Bernhard Riemann]], Germana matematikisto (n. 1826) * [[1903]] - [[Papo Leo la 13ma]] (n. 1810) * [[1923]] - [[Pancho Villa]], Mexikiana generalo (n. 1878) * [[1937]] - [[Guglielmo Marconi]], Italian inventisto, Nobel-laureato pri fiziko (n. 1874) * [[1945]] - [[Paul Valéry]], Franca skriptisto e poeto (n. 1871) * [[1951]] - [[Abdullah di Jordania|Abdullah]], rejulo di [[Jordania]], mortigita (n. 1882) * [[1953]] - [[Dumarsais Estimé]], prezidanto di Haiti (n. 1900) * [[1967]] - [[Morris Swadesh]], Usana linguisto (n. 1909) * [[1973]] - [[Bruce Lee]], Usana-Hongkongana cinem-aktoro (n. 1940) * [[1994]] - [[Paul Delvaux]], Belga piktisto (n. 1897) * [[2007]] - [[Kai Manne Börje Siegbahn]], Sueda fizikistulo, Nobel-laureato (n. 1918) * [[2010]] - [[Benedikt Sigurðsson Gröndal]], chefministro di Islando (n. 1924) * [[2017]] - [[Chester Bennington]], Usana kantisto, kompozisto e muzikisto ([[Linkin Park]], Dead by Sunrise)<ref name=ElPais>{{Extera ligilo|url=https://elpais.com/cultura/2017/07/20/actualidad/1500575039_153934.html |titulo=Hallado muerto el vocalista de Linkin Park Chester Bennington|editero=El País|publikigita ye=21ma di julio 2017|vidita ye=23ma di julio 2017}}</ref> (n. 1976) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Julio]] ped4qt7ggmhrk8soqo0nua11s058j4c 0 1729 995809 995091 2022-08-21T18:55:13Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Julio}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''29ma di julio''' esas la 210ma dio di la yaro (211ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 155 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[904]] - Mohamedana floto komandata da Leo de Tripoli atakas e pose spolias [[Thesaloniki]]. La spoliado duros dum 1 semano. * [[1561]] - [[Erik la 14ma di Suedia|Erik la 14ma]] kronizesas rejulo di [[Suedia]]. * [[1921]] - [[Adolf Hitler]] divenas chefo di [[Nacional-socialismo|Nacional-socialista]] partiso. * [[1933]] - [[Ido-konfero 1933|Ido-konfero]] en [[Mondorf-les-Bains]], [[Luxemburgia]] komencas. * [[1948]] - En [[London]], [[Anglia]], komencas la [[Olimpiala Ludi en London, 1948|Somerala Olimpiala Ludi]]. * [[1957]] - [[IAEA]] (Internaciona Atomala Energio-Asociuro) fondesas. * [[1967]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.5 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Caracas]], [[Venezuela]] e produktas 236 morti. * [[1968]] - [[Volkano]] Arenal explozas en [[Kosta Rika]] e produktas 87 morti. * [[1973]] - [[Grekia]] votas favoroze pri abolisar [[monarkio]]. * [[1978]] - Princo [[Charles de Wals]] e [[Diana Spencer]] mariajas che la katedralo Saint Paul, en [[London]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/29/newsid_2494000/2494949.stm|editero=BBC|titulo=1981: Charles and Diana marry|vidita ye=18ma di oktobro 2018}}</ref> * [[2010]] - Severa inundadi pro la intensa [[pluvo|pluvi]] dum [[musono]] en [[India]] produktas plua kam 1.600 morti. * [[2012]] - La 67ma Ido-renkontro internaciona en [[Dessau]], [[Germania]], finas. == Naski == * [[1805]] - [[Alexis de Tocqueville]], Franca filozofo e historiisto (m. 1859) * [[1817]] - [[Ivan Konstantinovich Aivazovski|Ivan Aivazovski]], Rusa piktisto (m. 1900) * [[1846]] - Princino [[Isabel de Brazilia]] (m. 1921) * [[1865]] - [[Robert Lewis Reid]], Usana piktisto (m. 1929) * [[1883]] - [[Benito Mussolini]], diktatoro di Italia (m. 1945) * [[1898]] - [[Isidor Isaac Rabi]], Usana fizikisto, Nobel-laureato pri fiziko (m. 1988) * [[1900]] - [[Eyvind Johnson]], Sueda skriptisto, Nobel-laureato (m. 1976) * [[1905]] - [[Dag Hammarskjöld]], chefa sekretario dil [[Unionita Nacioni]] (m. 1961) * [[1913]] - [[Erich Priebke]], Germana milito-kriminanto (m. 2013) * [[1927]] - [[Harry Mulisch]], Nederlandana skriptisto (m. 2010) * [[1937]] - [[Daniel McFadden]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato * [[1941]] - [[Masoud Kimiai]], Iranana filmifisto * [[1949]] - [[Jamil Mahuad]], prezidanto di Equador * [[1957]] - [[Nelli Kim]], Sovietiana gimnastikistino * [[1959]] - [[Ruud Janssen]], Nederlandan artisto * [[1981]] - [[Fernando Alonso]], Hispana automobilisto pri formulizo 1 * [[1986]] - [[Anton Sergeyevich Belov|Anton Belov]], Rusiana hokeisto == Morti == * [[1030]] - Rejulo [[Olav la 2ma di Norvegia]] (n. 995) * [[1095]] - Rejulo [[László la 1ma di Hungaria]] (n. c. 1040) * [[1099]] - [[Papo Urbanus la 2ma]] (n. 1042) * [[1108]] - Rejulo [[Philippe la 1ma di Francia]] (n. 1052) * [[1644]] - [[Papo Urbanus la 8ma]] (n. 1568) * [[1856]] - [[Robert Schumann]], Germana kompozisto (n. 1810) * [[1857]] - [[Vitório Maria de Sousa Coutinho]], chefministro di Portugal (n. 1790) * [[1887]] - [[Agostino Depretis]], chefministro di Italia (n. 1813) * [[1890]] - [[Vincent van Gogh]], Nederlandana piktisto (n. 1853) * [[1900]] - Rejulo [[Umberto la 1ma di Italia]] (n. 1844) * [[1904]] - [[Frederick Goodall]], Angla piktisto (n. 1822) * [[1913]] - [[Tobias Michael Carel Asser]], Dana yuristo, Nobel-laureato pri paco (n. 1838) * [[1942]] - [[Wojciech Kossak]], Polona piktisto (n. 1856) * [[1943]] - [[Pedro Pablo Peña]], prezidanto di Paraguay (n. 1864) * [[1951]] - [[Hozumi Shigeto]], Japoniana skriptisto (n. 1883) * [[1962]] - [[Leonardo De Lorenzo]], Italiana flutisto (n. 1875) * [[1974]] - [[Mama Cass Elliot]], Usana kantistino ([[The Mamas & the Papas]]) (n. 1941) * 1974 - [[Erich Kästner]], Germana skriptisto (n. 1899) * [[1979]] - [[Herbert Marcuse]], Germana-Usana [[filozofo]] (n. 1898) * [[1983]] - [[David Niven]], Britanian aktoro (n. 1910) * 1983 - [[Luis Buñuel]], Hispana filmifisto (n. 1900) * [[1990]] - [[Bruno Kreisky]], chefministro di [[Austria]] (n. 1911) * [[1994]] - [[Dorothy Crowfoot Hodgkin]], Britaniana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1910) * [[1998]] - [[Jorge Pacheco Areco]], prezidanto di Uruguay (n. 1920) * [[2000]] - [[Vittorio Gassman]], Italian aktoro e filmifisto (n. 1922) * [[2017]] - [[Redha Malek]], chefa ministro di Aljeria (n. 1931) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Julio]] rnziakrw6e5rnwhtchq5xrt1srbkpst 0 1730 995632 995544 2022-08-21T12:35:03Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1949''' (MCMXLIX per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 949ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 49ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 10ma yaro di la [[yari 1940a]]. == Eventi == === [[Europa]] === * [[29ma di januaro]] - [[COMECON]] fondesas. * [[4ma di aprilo]] - [[NATO]] fondesas. * [[17ma di aprilo]] - [[Republiko Irlando]] oficale abandonas [[Britaniana komunitato]]. * [[5ma di mayo]] - [[Europana Komisitaro]] fondesas. * [[12ma di mayo]] - [[Sovietia]] finas la [[blokuso di Berlin]]. * [[19ma di mayo]] - Ex-prezidanto di [[Finlando]] [[Risto Ryti]] liberesas de karcero. Il enkarcerigesis kom kulpinto por milito. * [[23ma di mayo]] - [[Federal-Republiko Germania]] ([[West-Germania]]) fondesas. * [[14ma di agosto]] - Militarala [[stato-stroko]] ekpulsas prezidanto [[Husni al-Za'im]] de la povo en [[Siria]]. * [[29ma di agosto]] - [[Sovietia]] probas unesmafoye [[atomobombo]]. * [[15ma di septembro]] - [[Kondrad Adenauer]] divenas unesma uniono-kancelero di Federala Republiko Germania. * [[7ma di oktobro]] - [[Est-Germania]], Germana Demokrata Republiko ([[GDR]]) (''Deutsche Demokratische Republik, [[DDR]]'') fondesas en Rusa okupo-zono.<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.historypod.net/10/07/7th-october-1949-east-germany-founded-in-the-soviet-zone/ |titulo=7th October 1949: East Germany founded in the Soviet zone|editero=History Pod|vidita ye=30ma di oktobro 2017}}</ref> * [[16ma di oktobro]] - [[Interna milito]] finas en [[Grekia]] e [[komunismo|komunisti]] vinkesas. === [[Azia]] === * [[17ma di februaro]] - [[Chaim Weizmann]] divenas l'unesma prezidanto di [[Israel]]. * [[1ma di marto]] - [[Indonezia]] kaptas [[Yogyakarta]] de [[Nederlando|Nederlandani]]. * [[11ma di marto]] - [[Israel]] divenas la 59ma membro di [[Unionita Nacioni]]. * [[23ma di aprilo]] - En [[Chinia]], [[komunismo|komunista]] trupi okupas [[Nanjing]]. * [[2ma di junio]] - Transjordania divenas rejio [[Jordania]]. * [[20ma di julio]] - [[Israel]] e [[Siria]] signatas [[armistico]] por finar 19-monata milito. * [[8ma di agosto]] - [[Bhutan]] nedependanteskas de [[India]]. * [[1ma di oktobro]] - [[Popul-Republiko Chinia]] fondesas. * [[31ma di oktobro]] - [[Indonezia]] nedependanteskas de [[Nederlando]]. * [[26ma di novembro]] - [[India]] adoptas lua [[konstituco]]. * [[16ma di decembro]] - [[Sukarno]] divenas prezidanto di Indonezia. * [[27ma di decembro]] - [[Nederlando]] agnoskas la nedependo di Indonezia, ma mantenas la teritorio di [[Nederlandana Nova-Guinea]]. === [[Afrika]] === * [[12ma di junio]] - [[Kwame Nkrumah]] fondas partiso ''Convention People's Party'' en [[Ghana]]. === [[Central Amerika]] === * [[13ma di oktobro]] - Severa inundado eventas en [[Guatemala]]. === [[Sud-Amerika]] === * [[8ma di januaro]] - En [[Chili]] la prezidanto [[Gabriel González Videla]] signatas lego per qua [[muliero|mulieri]] darfas votar. * [[20ma di januaro]] - Urbo [[Coronel Fabriciano]] fondesas en [[Minas Gerais]], [[Brazilia]]. * [[5ma di agosto]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.75 che [[skalo di Richter]] frapas [[Equador]] e produktas 6.000 morti e destruktadi en 50 urbeti. ==Cinematografuri== * [[9ma di mayo]] - [[La diablo en la korpo (1947 cinematografuro)|La diablo en la korpo]] liberigesas en {{USA}} == Naski == * [[1ma di januaro]] - [[Abdumalik Abdullajanov]], chefministro di Tajikistan [[Arkivo:George Foreman 2009.jpg|thumb|130px|[[George Foreman]]]] * [[10ma di januaro]] - [[George Foreman]], Usana boxisto * 10ma di januaro - [[Linda Lovelace]], Usana porn-aktorino (m. 2002) * [[16ma di januaro]] - [[Thad Allen]], Usana militisto * [[17ma di januaro]] - [[Gyude Bryant]], prezidanto di Liberia (m. 2014) * [[20ma di januaro]] - [[Göran Persson]], chefministro di Suedia * [[24ma di januaro]] - [[John Belushi]], Usan aktoro (m. 1982) [[Arkivo:Plos nurse.jpg|thumb|130px|[[Paul Nurse]]]] * [[25ma di januaro]] - [[Paul Nurse]], Britaniana genetikisto, Nobel-laureato * [[26ma di januaro]] - [[Jonathan Carroll]], Usana skriptisto * [[27ma di januaro]] - [[Zbigniew Rybczyński]], Polona filmifisto * [[28ma di januaro]] - [[Michael Kenneth Moore]], chefministro di Nova-Zelando (m. 2020) * [[30ma di januaro]] - [[Peter Agre]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato * [[7ma di februaro]] - [[Paulo César Carpegiani]], Braziliana futbalisto * [[12ma di februaro]] - [[Ashraf Ghani]], prezidanto di Afganistan [[Arkivo:Niki Lauda Stars and Cars 2014 amk.jpg|thumb|130px|[[Niki Lauda]]]] * [[22ma di februaro]] - [[Niki Lauda]], Austrian automobilisto ed entraprezisto (m. 2019) * [[25ma di februaro]] - [[Amin Maalouf]], Libanana skriptisto * [[28ma di februaro]] - [[Ilene Graff]], Usana televizion-aktorino * [[6ma di marto]] - [[Shaukat Aziz]], chefministro di Pakistan * [[14ma di marto]] - [[Rafael Ángel Calderón Fournier]], prezidanto di Kosta Rika * [[19ma di marto]] - [[Valeri Yakovlevich Leontyev|Valeri Leontyev]], Rusa kantisto * [[21ma di marto]] - [[Slavoj Žižek]], Sloveniana filozofo * [[24ma di marto]] - [[Ranil Wickremesinghe]], chefa ministro e prezidanto di Sri Lanka * [[28ma di marto]] - [[Michael Warren Young]], Usana biologiisto e genetikisto, Nobel-laureato * [[4ma di aprilo]] - [[Abdullah Öcalan]], Kurda politikistulo [[Arkivo:Horst Störmer cropped.jpg|130px|thumb|[[Horst Ludwig Störmer|Horst Störmer]]]] * [[6ma di aprilo]] - [[Horst Ludwig Störmer]], Germana fizikisto, Nobel-laureato * [[15ma di aprilo]] - [[Alla Borisovna Pugachyova|Alla Pugachyova]], Rusa kantistino ed aktorino * [[16ma di aprilo]] - [[Pirkko Saisio]], Finlandana skriptisto * [[18ma di aprilo]] - [[Bengt Robert Holmström]], Finlandan ekonomikisto, Nobel-laureato * [[19ma di aprilo]] - [[Paloma Picasso]], Hispana piktistino * [[20ma di aprilo]] - [[Massimo D'Alema]], chefministro di Italia<ref name=Camera>{{Extera ligilo|url=http://www.camera.it/cartellecomuni/leg16/include/contenitore_dati.asp?tipopagina=&deputato=d29400&source=%2Fdeputatism%2F240%2Fdocumentoxml%2Easp&position=Deputati\La%20Scheda%20Personale&Pagina=Deputati/Composizione/SchedeDeputati/SchedeDeputati.asp%3Fdeputato=d29400&Nominativo=D'ALEMA%20Massimo |titulo=Page on D'Alema at Chamber of Deputies website |editero=Camera.it|vidita ye=1ma di julio 2013}}</ref> * 20ma di aprilo - [[Jessica Lange]], Usan aktorino * [[30ma di aprilo]] - [[António Manuel Guterres]], chefministro di Portugal * [[1ma di mayo]] - [[Fayez al-Tarawneh]], chefministro di Jordania * [[2ma di mayo]] - [[Lubna Agha]], Usan artistino (m. 2012) * [[9ma di mayo]] - [[Billy Joel]], Usana kantisto, pianisto e kompozisto * 9ma di mayo - [[Ibrahim Baré Maïnassara]], prezidanto di Nijer (m. 1999)<ref name="famous">{{Extera ligilo|url=https://fampeople.com/cat-ibrahim-bare-mainassara|titulo= Ibrahim Baré Maïnassara - Interesting stories about famous people|vidita ye= 13ma di septembro 2020|idiomo= en}}</ref> * [[12ma di mayo]] - [[Ross Bleckner]], Usana piktisto * [[18ma di mayo]] - [[Rick Wakeman]], Britaniana muzikisto ([[Yes (bando)|Yes]]) * [[19ma di mayo]] - [[Ashraf Ghani]], prezidanto di Afganistan [[Arkivo:Alán García-2.jpg|thumb|130px|[[Alan García Pérez|Alan García]]]] * [[23ma di mayo]] - [[Alan García Pérez]], prezidanto di Peru (m. 2019) * [[29ma di mayo]] - [[Francis Rossi]], Angla kantisto, muzikisto e kompozisto * [[31ma di mayo]] - [[Khil Raj Regmi]], chefministro di Nepal * [[15ma di junio]] - [[Jim Varney]], Usan aktoro (m. 2000) * [[17ma di junio]] - [[Zlatko Mateša]], chefministro di Kroatia * [[18ma di junio]] - [[Jarosław Kaczyński]], chefministro di Polonia * 18ma di junio - [[Lech Kaczyński]], prezidanto di Polonia (m. 2010) * 18ma di junio - [[Han Duck-soo]], chefministro di Sud-Korea * [[20ma di junio]] - [[Lionel Richie]], Usana kantisto ([[Commodores]])<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.biography.com/people/lionel-richie-9457816|titulo=Lionel Richie - Singer, Songwriter|vidita ye=2ma di novembro 2018}}</ref> * 20ma di junio - [[Gotabaya Rajapaksa]], prezidanto di Sri-Lanka [[Arkivo:Streep san sebastian 2008.jpg|thumb|130px|[[Meryl Streep]]]] * [[22ma di junio]] - [[Meryl Streep]], Usan aktorino * [[4ma di julio]] - [[Horst Seehofer]], Germana politikisto, prezidanto di Germania * [[7ma di julio]] - [[Shelley Duvall]], Usan aktorino, skriptistino e kantistino * [[15ma di julio]] - [[Nils Daniel Carl Bildt]], chefministro di Suedia * 15ma di julio - [[Mohammed bin Rashid Al Maktoum]], chefministro dil [[Unionita Araba Emirii]] * [[17ma di julio]] - [[Geezer Butler]], Usana muzikisto e kompozisto ([[Black Sabbath]], GZR, Geezer Butler Band) * [[19ma di julio]] - [[Kgalema Motlanthe]], prezidanto di Sudafrika * [[22ma di julio]] - [[Lasse Virén]], Finlandana kuristo-sportisto, senatano * [[24ma di julio]] - [[Michael Richards]], Usan aktoro e komediisto * [[26ma di julio]] - [[Thaksin Shinawatra]], chefministro di Tailando * [[29ma di julio]] - [[Jamil Mahuad]], prezidanto di Equador * [[1ma di agosto]] - [[Mugur Isărescu]], chefministro di Rumania * 1ma di agosto - [[Kurmanbek Bakiyev]], prezidanto e chefministro di Kirgizistan * [[12ma di agosto]] - [[Fernando Collor de Mello]], prezidanto di Brazilia [[Arkivo:Mark Knopfler-01.jpg|thumb|130px|[[Mark Knopfler]]]] * 12ma di agosto - [[Mark Knopfler]], Skota muzikisto, gitaristo ([[Dire Straits]]) * [[29ma di agosto]] - [[Arif Alvi]], prezidanto di Pakistan * [[31ma di agosto]] - [[Hugh David Politzer]], Usana fizikisto, Nobel-laureato * [[3ma di septembro]] - [[Patriarko Petros la 7ma]] di Alexandria * [[9ma di septembro]] - [[Susilo Bambang Yudhoyono]], prezidanto di [[Indonezia]] * [[23ma di septembro]] - [[Bruce Springsteen]], Usana ''rock''-muzikisto [[Arkivo:Pedro Almodóvar (Guadalajara) 5.jpg|thumb|130px|[[Pedro Almodóvar]]]] * [[25ma di septembro]] - [[Pedro Almodóvar]], Hispana filmifisto<ref name=AAAS>{{Extera ligilo|titulo= Book of Members, 1780-2010: Chapter A|url=http://www.amacad.org/publications/BookofMembers/ChapterA.pdf|editero=American Academy of Arts and Sciences|vidita ye=15ma di aprilo 2011|idiomo={{en}}}}</ref> * [[1ma di oktobro]] - [[André Rieu]], Nederlandana muzikisto e komediisto * [[3ma di oktobro]] - [[Lindsey Buckingham]], Usana kantisto ([[Fleetwood Mac]]) * [[8ma di oktobro]] - [[Trương Tấn Sang]], prezidanto di Vietnam * 8ma di oktobro - [[Sigourney Weaver]], Usan aktorino * [[13ma di oktobro]] - [[Sean Chen]], chefministro di Republiko Chinia * [[17ma di oktobro]] - [[Owen Seymour Arthur]], chefministro di Barbados (m. 2020) * [[21ma di oktobro]] - [[Benjamin Netanyahu]], Israelana politikisto, chefministro du foyi * 21ma di oktobro - [[Manuel Marín]], prezidanto di Europana Komisitaro * 21ma di oktobro - [[Carlos Alberto Wahnon de Carvalho Veiga]], chefministro di Kabo Verda * [[24ma di oktobro]] - [[Keith Christopher Rowley]], chefministro di Trinidad e Tobago [[Arkivo:Вечер джаза Артуро Сандоваль и его бенд 01.jpg|thumb|130px|[[Arturo Sandoval]]]] * [[6ma di novembro]] - [[Arturo Sandoval]], Kubana muzikisto * [[17ma di novembro]] - [[Nguyễn Tấn Dũng]], chefministro di Vietnam * [[24ma di novembro]] - [[Pierre Buyoya]], prezidanto di Burundi (m. 2020) * [[26ma di novembro]] - [[Mari Alkatiri]], chefministro di Estal Timor * [[1ma di decembro]] - [[Sebastián Piñera]], prezidanto di Chili * 1ma di decembro - [[Pablo Escobar]], Kolumbiana [[kokaino]]-komercisto (m. 1993) * [[3ma di decembro]] - [[Heather Menzies]], Kanadana cinem-aktorino (m. 2017) * [[5ma di decembro]] - [[Ângela Rô Rô]], Braziliana kantistino e muzikistino [[Arkivo:Marc Ravalomanana.jpg|thumb|130px|<small>[[Marc Ravalomanana]]</small>]] * [[12ma di decembro]] - [[Marc Ravalomanana]], prezidanto di Madagaskar * [[15ma di decembro]] - [[Abdul Karim al-Kabariti]], chefministro di Jordania * [[16ma di decembro]] - [[Kiumars Pourahmad]], Iranana filmifisto * [[21ma di decembro]] - [[Thomas Sankara]], prezidanto di Burkina Faso (m. 1987) * [[22ma di decembro]] - [[Maurice Gibb]], Britaniana muzikisto ([[Bee Gees]]) (m. 2003) * 22ma di decembro - [[Robin Gibb]], Britaniana kantisto, kompozisto e muzikisto (m. 2012) * [[25ma di decembro]] - [[Nawaz Sharif]], chefministro di Pakistan * [[26ma di decembro]] - [[José Ramos-Horta]], prezidanto e chefministro di Timor Leste, Nobel-laureato pri paco * [[Michel Djotodia]], prezidanto di Centrafrika * [[Michael Houghton]], Britaniana virologiisto, Nobel-laureato == Morti == * [[6ma di januaro]] - [[Victor Fleming]], Usana filmifisto (n. 1889) [[Arkivo:Alcalá Zamora Portrait.jpg|thumb|130px|<small>[[Niceto Alcalá-Zamora]]</small>]] * [[18ma di februaro]] - [[Niceto Alcalá-Zamora]], prezidanto di Hispania (n. 1877) * [[30ma di marto]] - [[Friedrich Bergius]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1884) * [[21ma di aprilo]] - [[Elbridge Ayer Burbank]], Usana piktisto (n. 1858) * [[6ma di mayo]] - [[Maurice Maeterlinck]], Belga skriptisto, Nobel-laureato en 1911 (n. 1862) * [[21ma di mayo]] - [[Klaus Mann]], Germana skriptisto (n. 1906) * [[10ma di junio]] - [[Sigrid Undset]], Norvegiana skriptisto, [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] en 1928 (n. 1882) * [[21ma di junio]] - [[Edward Wadsworth]], Angla piktisto (n. 1889) * [[24ma di junio]] - [[Themistoklis Sofulis]], chefministro di Grekia (n. 1860) * [[28ma di junio]] - [[Matej Sternen]], Sloveniana piktisto (n. 1870) * [[2ma di julio]] - [[Georgi Dimitrov]], chefministro di Bulgaria (n. 1882) * [[12ma di julio]] - [[Douglas Hyde]], prezidanto di Republiko Irlando (n. 1860) * [[30ma di julio]] - [[Stoyan Danev]], chefministro di Bulgaria (n. 1858) [[Arkivo:PSM V80 D211 Edward Lee Thorndike.png|thumb|130px|[[Edward Thorndike]]]] * [[9ma di agosto]] - [[Edward Thorndike]], Usana psikologiisto (n. 1874) * [[16ma di agosto]] - [[Margaret Mitchell]], Usana skriptisto (n. 1900) * [[7ma di septembro]] - [[José Clemente Orozco]], Mexikian artisto (n. 1883) * 7ma di septembro - [[Elton Mayo]], Australiana psikologiisto (n. 1880) * [[8ma di septembro]] - [[Richard Strauss]], Germana kompozisto (n. 1864) * [[13ma di septembro]] - [[Schack August Steenberg Krogh]], Dana profesoro, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1874) * [[23ma di oktobro]] - [[Bill Traylor]], Usana piktisto (n. 1853) * [[19ma di novembro]] - [[James Ensor]], Belga piktisto (n. 1860) * [[20ma di novembro]] - [[Reijiro Wakatsuki]], chefministro di Japonia (n. 1866) * [[4ma di decembro]] - [[Ivar Lykke]], chefministro di Norvegia (n. 1872) * [[6ma di decembro]] - [[Lead Belly]], Usana muzikisto e kantisto (n. 1888) * [[27ma di decembro]] - [[Antoni Ponikowski]], chefministro di Polonia (n. 1878) * [[Lazzaro Luxardo]], Italiana piktisto (n. 1865) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Hideki Yukawa]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[William Francis Giauque]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Walter Rudolf Hess]], [[António Egas Moniz]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[William Faulkner]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[John Boyd Orr]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1940a]] fqbv4qfun6b8rx0smxzi8mjzpr9iwld 0 1735 995787 992218 2022-08-21T15:40:31Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Januaro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''6ma di januaro''' esas la sisesma dio di la yaro segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 359 dii til la fino di la yaro (360 en [[bisextila yaro|bisextila yari]]). ---- == Dio == * Dio di la [[Epifanio]], e Dio di Santa Melanius, por [[katolikismo]]. == Eventi == * [[1017]] - [[Knut la Granda]] divenas rejo di [[Anglia]]. * [[1537]] - [[Alessandro de' Medici, duko de Firenze]], asasinesas. * [[1540]] - [[Henry la 8ma di Anglia|Henry la 8ma]] mariajas Anne de Cleves, lua 4ma spozino. * [[1598]] - En [[Brazilia]] Jerônimo de Albuquerque fondas la fortreso ''Reis Magos'', origino di nuna urbo [[Natal (Rio Grande do Norte)|Natal]], [[Rio Grande do Norte]], por defensar la regiono. * [[1876]] - [[Arjentinia]] recevas la regiono di [[Provinco Misiones|Misiones]] pos paco-pakto kun [[Paraguay]]. * [[1907]] - L'unesma skolo di [[Maria Montessori]] apertas sua pordi en [[Italia]]. * [[1912]] - [[Alfred Wegener]] lansas la teorio pri [[kontinentala flotaco]], en qua la kontinenti flotacas super terala [[magmo]] e movas kelka centimetri omnayare. * 1912 - [[Nova-Mexikia]] divenas la 47ma [[Stati di Usa|Usana stato]]. * [[1927]] - [[Usa]]na trupi invadas [[Nikaragua]]. * [[1944]] - [[Duesma mondomilito]]: Sovietiana trupi atingas [[Polonia]]. * [[1967]] - [[Milito en Vietnam]]: [[Usa]] lansas l'''Operaco Deckhouse Five'' an la valo dil fluvio [[Mekong]]. * [[1977]] - En [[Chekoslovakia]] subskribesas ''Charta 77''. * [[1992]] - Akuzata pro [[korupto]] e pro violaco di [[homala yuri]], [[Gruzia]]na prezidanto [[Zviad Gamsakhurdia]] revokesas de povo. * [[1995]] - En [[Manila]], [[Filipini]], eventas fairo en lojeyo. Policisti trovas ibe bombifeyo e komputero, qua kontenas projeti di [[al-Kaida]] por kaptor 11 aeroplani ye la [[21ma di januaro]]. * [[1998]] - [[Usa]] sendas ''Lunar Spector'' ad orbito cirkum [[Luno]]. Ol trovos traito de [[aquo]]. * [[2001]] - Usana parlamento ratifikas la vinko di [[George W. Bush]] en prezidantal elekto. * [[2017]] - En [[Usa]], viro pafas kontre personi che [[aeroportuo]] di [[Fort Lauderdale, Florida]], [[Usa]], mortigas 5 personi e vundas plusa 8 homi. La suspektito pri la pafado esis veterano de la [[milito en Irak]] e kuracesis pro psikiatriala problemi.<ref>{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2017/01/06/suspeito-de-tiroteio-na-florida-e-veterano-do-iraque-e-estava-sob-tratamento-psiquiatrico.htm|titulo= Suspeito de tiroteio na Flórida é veterano do Iraque e estava sob tratamento psiquiátrico|editero= UOL|vidita ye=6ma di januaro 2017}}</ref> * [[2018]] - [[Panama]]na [[petrolonavo]] MV ''Sanchi'' kolizionas kontre kargonavo CF ''Crystal'' che [[maro di Estal Chinia]], e brulas. Omna 32 kruani de la petrolonavo mortas.<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.reuters.com/article/us-china-shipping-accident-japan/iranian-oil-tanker-in-danger-of-capsizing-at-any-time-chinese-state-tv-idUSKBN1F309G|titulo=Burning Iranian oil tanker has sunk after January 6 accident: Chinese|publikigita ye=14ma di januaro 2018|editero=Reuters|vidita ye=14ma di januaro 2018}}</ref> * [[2021]] - En Usana stato [[Georgia]] eventas la duesma votado por elektar du senatani. La du reprezenteri de Demokrata partiso,Raphael Warnock e Jon Ossoff, vinkas l'elekto ibe.<ref>{{Extera ligilo|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2021/01/06/eleicoes-senado-georgia-eua-2021.htm|titulo=Democratas vencem na Geórgia e serão maioria no Senado dos EUA|publikigita ye=6ma di januaro 2021|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}</ref> * 2021 - Turbo di simpatieri di Usana prezidanto [[Donald Trump]] invadas l'edifico dil Kongreso Usana probante impedar sesiono qua konfirmus la vinko di [[Joe Biden]] kom prezidanto. Dum la konflikto inter manifestanti e la polico, muliero pafesas e pose mortas che hospitalo. Vitri de fenestri di la kongreso krevesas dal invaderi.<ref>{{Extera ligilo|titulo=Congresso é invadido por ato pró-Trump em sessão que confirmaria Biden|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2021/01/06/predio-do-capitolio-nos-eua-e-evacuado-apos-ameaca-de-bomba.htm|editero=UOL|publikigita ye=6ma di januaro 2021}}</ref> == Naski == * [[1367]] - Rejulo [[Richard la 2ma di Anglia]] (m. 1400) * [[1412]] - Santa [[Jeanne d'Arc]], Franca heroino (m. 1431) * [[1493]] - [[Olaus Petri]], [[Suedia|Sueda]] puriginto di religio (m. 1552) * [[1745]] - [[Montgolfier fratuli|Jacques-Étienne Montgolfier]], Franca inventisto (m. 1799) * [[1766]] - [[Gaspar Rodríguez de Francia]], diktatoro di Paraguay (m. 1840) * [[1822]] - [[Menyhért Lónyay]], chefministro di Hungaria (m. 1884) * [[1837]] - [[Juan Lindolfo Cuestas]], prezidanto di Uruguay (m. 1905) * [[1850]] - [[Eduard Bernstein]], Germana teoriisto Marxista e politikisto (m. 1932) * [[1870]] - [[Gustav Bauer]], kancelero di Germania (m. 1944) * [[1872]] - [[Alexandr Nikolayevich Skryabin|Alexandr Skryabin]], Rusa kompozisto (m. 1915) * [[1880]] - [[Tom Mix]], Usan aktoro (m. 1940) * [[1897]] - [[Ferenc Szálasi]], chefministro di Hungaria (m. 1946) * [[1913]] - [[Edward Gierek]], Polona politikisto (m. 2001) * [[1915]] - [[Anni Polva]] (nask. Polviander), Finlandana skriptisto (m. 2003) * [[1915]] - [[Alan Watts]], Britaniana filozofo (m. 1973) * [[1925]] - [[John De Lorean]], Usana entraprezisto (m. 2005) * [[1926]] - [[Kim Dae-jung]], Sud-Koreana prezidanto, Nobel-laureato pri paco (m. 2009) * [[1929]] - [[Babrak Karmal]], prezidanto di Afganistan (m. 1996) * [[1936]] - [[Julio María Sanguinetti]], prezidanto di Uruguay * 1936 - [[Alejandro Maldonado Aguirre]], prezidanto di Guatemala * [[1937]] - [[Harri Holkeri]], chefministro di Finlando (m. 2011) * [[1938]] - [[Adriano Celentano]], Italiana kantisto ed aktoro * [[1944]] - [[Rolf M. Zinkernagel]], Suisa profesoro di [[imunologio]], Nobel-laureato pri fiziologio o medicino * [[1946]] - [[Syd Barrett]], Britaniana muzikisto ([[Pink Floyd]]) (m. 2006) * [[1955]] - [[Rowan Atkinson]], Angla aktoro di komedii * [[1956]] - [[Zhantoro Satybaldiyev]], chefministro di Kirgizistan * [[1989]] - [[Andy Carroll]], Angla futbalisto * [[1990]] - [[João de Lucca]], Braziliana natisto == Morti == * [[1536]] - [[Baldassare Peruzzi]], Italiana arkitekto e piktisto (n. 1481) * [[1537]] - [[Alessandro de' Medici, duko de Firenze]] (n. 1510) * [[1607]] - [[Guidobaldo del Monte]], Italian astronomo e matematikisto (n. 1545) * [[1786]] - [[Pierre Poivre]], Franc agronomo (n. 1719) * [[1852]] - [[Louis Braille]], Franca inventinto di l'[[alfabeto Braille]] (n. 1809)<ref>{{Extera ligilo|titulo=1852: Morre Louis Braille, inventor da escrita para deficientes visuais|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/deutschewelle/2017/01/06/1852-morre-louis-braille-inventor-da-escrita-para-deficientes-visuais.htm|editero=UOL|vidita ye=6ma di januaro 2017|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[1884]] - [[Gregor Mendel]], Austriana genetikisto (n. 1822) * [[1918]] - [[Georg Cantor]], Germana matematikisto (n. 1845) * [[1919]] - [[Theodore Roosevelt]], prezidanto di Usa (n. 1858) * [[1939]] - [[Gustavs Zemgals]], prezidanto di Latvia (n. 1871) * [[1949]] - [[Victor Fleming]], Usana filmifisto (n. 1889) * [[1974]] - [[David Alfaro Siqueiros]], Mexikiana pikitisto (n. 1894) * [[1990]] - [[Pavel Alexeyevich Cherenkov|Pavel Cherenkov]], Sovietiana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1904) * [[1993]] - [[Rudolf Nureyev]], Rusa dansisto (n. 1938) * 1993 - [[Dizzy Gillespie]], Usana muzikisto di jazo (n. 1917) * [[2002]] - [[Sanya Dharmasakti]], chefministro di Tailando (n. 1907) * [[2006]] - [[Lou Rawls]], Usana kantisto (n. 1933) * [[2017]] - [[Octavio Lepage]], provizora prezidanto di Venezuela (n. 1923) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Januaro]] 11vonqrww3t08rvv3x5jq444iove3pz 0 1739 995660 993348 2022-08-21T13:10:32Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Januaro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''12ma di januaro''' esas la 12ma dio di la yaro segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 353 dii til la fino di la yaro (354 en [[bisextila yaro|bisextila yari]]). ---- == Dio == * Dio di la Revoluciono, en [[Zanzibar]] == Eventi == * [[1616]] - L'urbo [[Belém]] fondesas en [[Brazilia]]. * [[1701]] - Kelka regioni de [[Nederlando]] adoptas [[Gregoriala kalendario]]. * [[1918]] - [[Judo|Judi]] en [[Finlando]] recevas plena civitaneso. * [[1945]] - [[Duesma mondomilito]]: Granda atako di [[Sovietia]]n armeo kontre Germana trupi en esto di [[Europa]]. * [[1964]] - Rebeli deklaras [[Zanzibar]] [[republiko]]. * [[1970]] - [[Biafra]] kapitulacas, e [[Nigerian interna milito]] finas. * [[1976]] - [[Sekureso-Konsilistaro dil Unionita Nacioni]] aceptas [[PLO]] kom membro di UN. * [[1998]] - 19 Europala stati abnegas la klonado di homo. * [[2006]] - Dum la lasta dio di la pilgrimo a [[Meka]], [[Saudi-Arabia]], adminime 345 personi mortas pro tramplado, dum tumulti che ceremonio "stonago dil demono".<ref>{{cite web|title=Hundreds killed in hajj stampede|url=https://www.theguardian.com/world/2006/jan/12/saudiarabia.religion|date=12ma di januaro 2006|publisher=The Guardian|accessdate=25ma di decembro 2020|language={{en}}}}</ref> * [[2010]] - Violentoza [[ter-tremo]] en [[Haiti]] destruktas cirkume 70% de [[Port-au-Prince]] e produktas plu kam {{formatnum:40000}} morti, segun [[Reda Kruco]]<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/8460417.stm "Haiti earthquake death toll 'may be 50,000'".] BBC News (BBC). 15ma di januaro 2010.</ref>. * [[2014]] - Forta [[ciklono]] frapas [[Tonga]], e produktas adminime 1 morto e multa destruktado. * [[2015]] - L'armeo di [[Kamerun]] mortigas 143 kombatanti di [[Boko Haram]]. * [[2016]] - Explozo en la historiala quartero Sultanahmet en [[Istanbul]], [[Turkia]], produktas adminime 10 morti e 15 vunditi.<ref>{{cite web|url= http://www.timesofmalta.com/articles/view/20160112/world/turkish-police-seal-off-historic-istanbul-square-after-blast.598505 |title= Updated - At least 10 dead in explosion in historic Istanbul square |publisher=TimesOfMalta.com |language={{en}}|accessdate=12ma di januaro 2016}}</ref> * [[2017]] - [[Barack Obama]] anuncas la fino di la politiko surnomizita "humida pedi, sika pedi", qua permisis a [[Kuba]]ni, qui eniris nelegale en [[Usa]], rezidar en lua teritorio e divenar Usana civitani.<ref>{{cite web|url=https://www.theguardian.com/world/2017/jan/12/obama-ends-cuba-immigration-policy-wet-foot-dry-foot|title=Obama ends 'wet foot, dry foot' policy for Cuban immigrants |publisher=The Guardian|date=12ma di januaro 2017|accessdate=13ma di januaro 2017|language={{en}}}}</ref> == Naski == * [[251]] - [[Santa Antonius la Granda]], santo de [[katolik-eklezio]] (m. 356) * [[1628]] - [[Charles Perrault]], [[Francia|Franca]] skriptisto (m. 1703) * [[1737]] - [[John Hancock]], Usana patrioto (m. 1793) * [[1751]] - Rejulo [[Ferdinando la 1ma di la Du Sicilii]] (m. 1825) * [[1810]] - Rejulo [[Ferdinando la 2ma di la Du Sicilii]] (m. 1859) * [[1852]] - [[Joseph Joffre]], Franca militisto (m. 1931) * [[1873]] - [[Spyridon Louis]], Greka atleto (m. 1940) * [[1876]] - [[Jack London]], Usana skriptisto (m. 1916) * 1876 - [[Fevzi Çakmak]], chefministro di Turkia (m. 1950) * 1876 - [[Konstantinos Demertzis]], chefministro di Grekia (m. 1936) * [[1880]] - [[Hjalmar Eklund]], Finlandana pionira Idisto (m. 1937) * [[1882]] - [[José Luis Tejada Sorzano]], prezidanto di Bolivia (m. 1938) * [[1893]] - [[Hermann Göring]], Germana nacional-socialisto (m. 1946) * 1893 - [[Alfred Rosenberg]], Germana nacional-socialisto (m. 1946) * [[1899]] - [[Paul Hermann Müller]], Suisa kemiisto, Nobel-laureato (m. 1965) * [[1916]] - [[Pieter Willem Botha]], ex-prezidanto di Sudafrika (m. 2006) * [[1929]] - [[Alasdair MacIntyre]], Skota filozofo * [[1936]] - [[Émile Lahoud]], ex-prezidanto di Libano * [[1939]] - [[Joachim Yhombi-Opango]], prezidanto e chefministro di la Republiko Kongo (m. 2020) * [[1942]] - [[Ramiro de León Carpio]], prezidanto di Guatemala (m. 2002) * 1942 - [[Michel Mayor]], Suisa astrofizikisto, Nobel-laureato pri fiziko * [[1944]] - [[Joe Frasier]], Usana boxisto (m. 2011) * [[1956]] - [[Nikolai Ivanovich Noskov (muzikisto)|Nikolai Noskov]], Rusa kantisto * [[1970]] - [[Zack de la Rocha]], Usana muzikisto ([[Rage Against the Machine]]) == Morti == * [[1519]] - [[Maximilian la 1ma, Santa Romana Imperiestro]] (n. 1459) * [[1537]] - [[Lorenzo di Credi]], Italiana piktisto e skultisto (n. c. 1459) * [[1665]] - [[Pierre de Fermat]], Franca matematikisto (n. 1601) * [[1834]] - [[William Wyndham Grenville]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1759) * [[1916]] - [[Georgios Theotokis]], chefministro di Grekia (n. 1844) * [[1960]] - [[Nevil Shute]], Britaniana skriptisto (n. 1899) * [[1976]] - [[Agatha Christie]], Britaniana skriptisto (n. 1890) * [[1983]] - [[Nikolai Viktorovich Podgorni|Nikolai Podgorni]], prezidanto di [[Sovietia]] (n. 1903) * [[1993]] - [[Józef Czapski]], Polona piktisto (n. 1896) * [[1997]] - [[Charles B. Huggins]], Usana mediko e fiziologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1901) * [[2001]] - [[Adhemar Ferreira da Silva]], Brazilian atleto (n. 1927) * [[2003]] - [[Leopoldo Fortunato Galtieri]], ex-prezidanto di Arjentinia (n. 1926) * 2003 - [[Maurice Gibb]], Britaniana kantisto (n. 1949) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Januaro]] fptokicj7xcz0ivpzktvmo3pqtdyqul 0 1741 995830 989379 2022-08-21T23:31:52Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Januaro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''14ma di januaro''' esas la 14ma [[dio]] di la yaro segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 351 dii til la fino di la yaro (352 en [[bisextila yaro|bisextila yari]]). ---- == Dio == == Eventi == * [[1236]] - Rejulo [[Henry la 3ma di Anglia]] mariajas Alienòr de Provenco. * [[1539]] - [[Hispania]] anexas insulo [[Kuba]]. * [[1624]] - Pos 90-yara okupo dal [[Otoman imperio|Otomani]], [[dinastio Safavid]] rikaptas [[Bagdad]]. * [[1814]] - Tra la kontrato di Kiel [[Dania]] cedas [[Norvegia]] a [[Suedia]], e kompense recevas [[Pomerania]]. * [[1858]] - Italiana revolucionero Felice Orsini e lua komplici probas mortigar imperiestro [[Napoléon la 3ma]] en [[Paris]], e falias. Tamen, lia bombi produktas 8 morti e 142 plusa homi vundita. * [[1878]] - [[Rusa-Turka milito (1877-1878)|Rusa-Turka milito]]: komencas la Batalio di Filipopolis. * [[1907]] - [[Ter-tremo]] en [[Kingston]], [[Jamaika]], produktas plu kam 800 morti. * [[1985]] - [[Israel]] decidas pokope retretar ek [[Libano]] * [[1993]] - Traktato, interdiktante [[kemial armo|kemial armi]], subskribesas pos 24-yara negocii en [[Paris]]. * [[1996]] - En [[Portugal]], [[Jorge Sampaio]] elektesas prezidanto. * [[2000]] - Tribunalo di [[UN]] judicias kin Bosniana Kroati e kondamnas li a 25-yara enkarcerigo pro la mortigo di cent Mohamedani en 1993. * [[2005]] - [[Cassini-Huygens|Huygens-sondilo]] di Cassini-probilo venas adsur [[Titano]], satelito di [[Saturno]]. * [[2011]] - En [[Tunizia]], prezidanto [[Zine El Abidine Ben Ali]] abandonas la povo kom rezulto di populala presado<ref>{{extera ligilo|url=http://www.dw-world.de/dw/article/0,,14767690,00.html?maca=bra-uol-eu-1391-xml-uol|titulo=Presidente da Tunísia cede à pressão popular e deixa o governo|editero=Deutsche Welle|idiomo={{pt}}}}</ref> ed abandonas la lando vers [[Saudi-Arabia]]<ref>[http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2011/01/15/presidente-tunisiano-chega-a-arabia-saudita-apos-abandonar-seu-pais.jhtm Presidente tunisiano chega à Arábia Saudita após abandonar seu país] noticias.uol.com.br</ref>. [[Fouad Mebazaa]], prezidanto dil parlamento, asumas provizore kom chefo di stato ye la [[15ma di januaro]]<ref>[http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2011/01/15/presidente-do-parlamento-e-proclamado-lider-interino-da-tunisia.jhtm Presidente do Parlamento é proclamado líder interino da Tunísia] noticias.uol.com.br</ref>. * 2011 - [[Samir Rifai]], chefministro di [[Jordania]], renuncas konseque de intensa populala protesti. * [[2015]] - [[Autobuso]] qua transportis karcerani kolizionas kun [[treno]] en [[Texas]], [[Usa]]. Adminime 10 personi mortas.<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.bbc.com/news/world-us-canada-30821835|titulo=Ten dead as Texas prison bus collides with train|idiomo={{en}}|author.BBC News|vidita ye=14ma di januaro 2015}}</ref> * [[2016]] - Serio di adminime 6 explozi e pafado produktas adminime 7 morti en [[Jakarta]], [[Indonezia]]. [[Islamana Stato]] asumas la autoreso dil atenti.<ref>{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2016/01/14/ataques-no-centro-da-capital-da-indonesia-deixa-ao-menos-tres-mortos.htm |titulo=Ataques na capital da Indonésia deixam ao menos 7 mortos|idiomo={{pt}}|vidita ye=14ma di januaro 2016}}</ref> == Naski == * [[83 aK]] - [[Marcus Antonius]], romana politikisto (m. 30 aK) * [[1622]] - [[Molière]] (naskinta '''Jean-Baptiste Poquelin'''), Franca skriptisto por teatro ed aktoro (m. 1673) * [[1684]] - [[Jean-Baptiste van Loo]], Franca piktisto (m. 1745) * [[1705]] - [[Jean-Baptiste Charles Bouvet de Lozier]], deskovristo dil [[Insulo Bouvet|insulo qua portas lua nomo]] (m. 1786) * [[1818]] - [[Zacharias Topelius]], Finlandana skriptisto (m. 1898) * [[1836]] - [[Henri Fantin-Latour]], Franca piktisto (m. 1904) * [[1841]] - [[Berthe Morisot]], Franca piktistino (m. 1895) * [[1846]] - [[Witold Pruszkowski]], Polona piktisto (m. 1896) * [[1850]] - [[Pierre Loti]], Franca militisto (m. 1923) * [[1861]] - [[Mehmed 6ma Vahidettin]], sultano di Otoman imperio (m. 1926) * [[1863]] - [[Manuel Gomes da Costa]], prezidanto e chefministro di [[Portugal]] (m. 1929) * [[1875]] - [[Albert Schweitzer]], Germana filozofo e muzikisto, Nobel-laureato pri paco (m. 1965) * 1875 - [[Felix Hamrin]], chefministro di Suedia (m. 1937) * [[1896]] - [[John Dos Passos]], Usana skriptisto (m. 1970) * [[1905]] - [[Takeo Fukuda]], chefministro di Japonia (m. 1995) * [[1919]] - [[Giulio Andreotti]], chefministro di Italia<ref>{{Extera ligilo|url=https://giulioandreotti.org/biografia|titulo= Giulio Andreotti - Biografia|vidita ye=21ma di septembro 2018|idiomo={{it}}}}</ref> (m. 2013) * [[1925]] - [[Yukio Mishima]], Japoniana skriptisto (m. 1970) * [[1928]] - [[Tadeusz Dominik]], Polona piktisto (m. 2014) * [[1938]] - [[Morihiro Hosokawa]], chefministro di Japonia * [[1938]] - [[Allen Toussaint]], Usana muzikisto e kompozisto (m. 2015) * [[1941]] - [[Faye Dunaway]], Usan aktorino * 1941 - [[Milan Kučan]], unesma prezidanto di Slovenia * [[1943]] - [[Ralph Marvin Steinman]], Kanadana biologiisto, Nobel-laureato (m. 2011) * [[1948]] - [[Valeri Borisovich Harlamov|Valeri Harlamov]], Rusiana e Sovietiana hokeisto (m. 1981) * [[1952]] - [[Călin Popescu-Tăriceanu]], chefministro di Rumania * [[1953]] - [[Denzil Douglas]], chefministro di Santa Kitts e Nevis * [[1967]] - [[Emily Watson]], Britanian aktorino * [[1968]] - [[LL Cool J]], Usana kantisto di [[rap]] * [[1969]] - [[Jason Bateman]], Usan aktoro * [[1973]] - [[Giancarlo Fisichella]], Italian automobilisto * [[1980]] - [[Carlos Alvarado Quesada]], prezidanto di Kosta Rika * [[1986]] - [[Yohan Cabaye]], Franca futbalisto == Morti == * [[1092]] - Rejo [[Vratislav la 2ma di Bohemia]] (n. c. 1032) * [[1766]] - Rejulo [[Frederik la 5ma di Dania]] (n. 1723) * [[1867]] - [[Dominique Ingres]], Franca piktistulo (n. 1780) * [[1887]] - [[Friedrich von Amerling]], Austrohungara piktisto (m. 1887) * [[1898]] - [[Lewis Carroll]], Britaniana skriptisto (n. 1832) * [[1950]] - [[Ieu Koeus]], chefa ministro di Kambodja (n. 1905) * [[1957]] - [[Humphrey Bogart]], Usan aktoro (n. 1899) * [[1967]] - [[Miklós Kállay]], chefministro di Hungaria (n. 1887) * [[1972]] - Rejulo [[Frederik la 9ma di Dania]] (n. 1899) * [[1976]] - [[Tun Abdul Razak]], chefministro di [[Malaizia]] (n. 1922) * [[1977]] - [[Anthony Eden]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1897) * 1977 - [[Anaïs Nin]], Franca skriptisto (n. 1903) * [[1978]] - [[Kurt Gödel]], Austrian-Usana matematikisto (n. 1906) * [[1984]] - [[Ray Kroc]], Usan entraprezisto, fondinto di [[McDonald's]] (n. 1902) * [[1999]] - [[Aldo van Eyck]], Nederlandan arkitekto (n. 1918) * [[2009]] - [[Ricardo Montalbán]], Mexikian aktoro (n. 1920) * [[2013]] - [[Conrad Bain]], Usan aktoro (n. 1923) * [[2016]] - [[Alan Rickman]], Britanian aktoro (n. 1946)<ref>{{Extera ligilo|url=http://g1.globo.com/jornal-nacional/noticia/2016/01/morre-o-ator-britanico-alan-rickman-conhecido-por-papel-em-harry-potter.html|titulo=Morre o ator britânico Alan Rickman, conhecido por papel em Harry Potter|publikigita ye=14ma di januaro 2016|vidita ye=15ma di januaro 2016|idiomo={{pt}} |editero=G1.Globo.com}}</ref> * [[2017]] - [[Zhou Youguang]], Chiniana linguisto (n. 1906) * [[2018]] - [[Dolores O'Riordan]], Irlandana kantistino<ref>{{Extera ligilo|url=https://elpais.com/cultura/2018/01/15/actualidad/1516036345_795575.html|titulo=Muere Dolores O’Riordan, la cantante de The Cranberries|editero=El País |publikigita ye=14ma di januaro 2018|vidita ye=16ma di januaro 2018| idiomo={{es}}}}</ref> (n. 1971) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Januaro]] sp8ybtg2558qn11s8eol2toloqzzapb 0 1766 995780 990539 2022-08-21T15:33:52Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Februaro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''15ma di februaro''' esas la 46ma [[dio]] di la yaro segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 319 dii til la fino di la yaro (320 en [[bisextila yaro|bisextila yari]]). ---- == Dio == == Eventi == * [[706]] - Imperiestro [[Iustinianus la 2ma di Bizanco]] vexas publiki ilua precedinti [[Tiberius la 3ma di Bizanco|Tiberius la 3ma]] e [[Leontius di Bizanco|Leontius]] ante mortigar li. * [[1145]] - [[Papo Eugenius la 3ma|Eugenius la 3ma]] divenas [[papo]]. * [[1214]] - [[John di Anglia]] komandas invado en [[La Rochelle]], westo di [[Francia]]. * [[1637]] - [[Ferdinand la 3ma, Santa Romana imperiestro|Ferdinand la 3ma]] divenas [[Santa Romana imperio|Santa Romana imperiestro]]. * [[1750]] - Pos ke Hispania e Portugal paktis ke [[fluvio Uruguay]] esus la frontiero inter lia teritorii en Sud-Amerika, lokala guberniestro Hispana imperas l'evakuo di sep [[Societo di Iesu|Jezuita]] misioni en San Angel, San Nicolas, San Luis, San Lorenzo, San Miguel, San Juan e San Borja. * [[1775]] - [[Papo Pius la 6ma|Pius la 6ma]] divenas papo. * [[1803]] (aproxime) - [[Oro]] trovesas proxim Bathurst, [[Nova Suda Wals]], [[Australia]]. * [[1806]] - Pos la [[batalio di Austerlitz]], [[Prusia]] aceptas paktar koaliso kun [[Napoléon Bonaparte]]. * [[1835]] - [[Serbia]] adoptas lua unesma [[konstituco]], anke l'unesma de [[Balkani]]. * [[1862]] - [[Usana interna milito]]: generalo [[Ulysses S. Grant]] atakas Fort Doneldson, en [[Tennessee]]. * [[1902]] - [[Berlin]] inauguras lua unesma subtera [[urbala fervoyo]]. * [[1918]] - [[Estonia]], [[Latvia]] e [[Lituania]] adoptas [[Gregoriala kalendario]]. * [[1922]] - [[Latvia]] unesmafoye adoptas sua [[konstituco]]. * [[1933]] - En [[Miami]], [[Florida]], Giuseppe Zangara probas mortigar elektita prezidanto [[Franklin Delano Roosevelt]]. * [[1942]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Japonia]] konquestas [[Singapur]]. * [[1950]] - [[Juho Kusti Paasikivi]] rielektesas prezidanto di Finlando. * [[1956]] - [[Urho Kekkonen]] elektesas unesma-foye prezidanto di Finlando (1956 til 1982). * [[1971]] - En [[Unionita Rejio]], nova decimala monetaro-sistemo introduktesas. Ol remplasas la sistemo qua durabis dum plura yarcenti, en qua la pundo havis 20 ''shilling'', e singla ''shilling'' havis 12 ''pence''. En la nova sistemo la sama pundo havas 100 nova ''pence''. La ideo pri decimala monetaro existis en la [[19ma yarcento|dek-e-nonesma yarcento]]. * [[1989]] - Lasta Sovietiana soldato foriras [[Afganistan]]. * [[1991]] - [[Chekoslovakia]], [[Hungaria]] e [[Polonia]] kontratas en Visegrad pri kunlaboro dum transiro ad [[ekonomio di merkato]]. * [[1993]] - [[Michal Kováč]] elektesas prezidanto di [[Slovakia]]. * [[1995]] - [[FBI]] arestas Kevin Mitnick, qua invadis multa deki de informatikoprogrami. * [[2003]] - Protesti kontre la [[milito en Irak]] eventas en multa [[Usa]]na urbi. * [[2011]] - Komencas protesti en [[Libia]] kontre la diktatoreso di [[Muammar al-Qaddafi]], en povo depos 1969. Ca dio, 500 til 600 personi protestas en [[Benghazi]]. La sequanta dii eventos protesti en altra urbi. * [[2013]] - Bolido explozas super [[Chelyabinsk]], [[Rusia]], vundas 1.491 personi ed avarias plu kam 4.300 edifici.<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.rt.com/news/sciencists-explain-chelyabinsk-bolide-337/|titulo= Russian meteorite blast explained: Fireball explosion, not meteor shower|vidita ye= 23ma di oktobro 2016|publikigita ye=15ma di februaro 2013|idiomo={{en}} |editero=RT}}</ref> * [[2018]] - [[Cyril Ramaphosa]] asumas la prezidanteso di [[Sudafrika]] pos selektesar da la Nacional Asemblitaro di la lando.<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.independent.co.uk/news/world/africa/cyril-ramaphosa-south-africa-president-zuma-national-assembly-anc-news-a8212186.html|titulo=Cyril Ramaphosa replaces Zuma as South African president after National Assembly vote|editero=The Independent|vidita ye=15ma di februaro 2018}}</ref> == Naski == * [[706]] - Imperiestro [[Leontius di Bizanco]] (mortigita) * 706 - Imperiestro [[Tiberius la 3ma di Bizanco]] (mortigita) * [[1519]] - [[Pedro Menéndez de Avilés]], Hispanian admiralo ed explorero (m. 1574) * [[1564]] - [[Galileo Galilei]], [[Italia]]na fizikisto (m. 1642) * [[1705]] - [[Charles-André van Loo]], Franca piktisto (m. 1765) * [[1710]] - Rejulo [[Louis la 15ma di Francia]] (m. 1774) * [[1748]] - [[Jeremy Bentham]], Angla filozofo (m. 1832) * [[1776]] - [[Jean-Pierre Boyer]], prezidanto di Haiti (m. 1850) * [[1797]] - [[Henry Steinway]], German-Usana piano-fabrikisto (m. 1871) * [[1811]] - [[Domingo Faustino Sarmiento]], prezidanto di Arjentinia (m. 1888) * [[1817]] - [[Charles-François Daubigny]], Franca piktisto (m. 1878) * [[1820]] - [[Arvid Posse]], chefministro di Suedia (m. 1901) * [[1934]] - [[Niklaus Wirth]], Suisa komputerala ciencisto, kreinto di komputero-linguo ''Pascal'' * [[1840]] - [[Titu Maiorescu]], chefministro di Rumania (m. 1917) * [[1841]] - [[Manuel Ferraz de Campos Sales]], prezidanto di Brazilia (m. 1913) * [[1845]] - [[Elihu Root]], Usana politikisto, Nobel-laureato pri paco (m. 1937) * [[1848]] - [[Paul Groussac]], Arjentiniana literaturala kritikisto (m. 1929) * [[1861]] - [[Charles Édouard Guillaume]], Franca fizikisto, Nobel-laureato (m. 1938) * [[1869]] - [[Allan Brooks]], Angla-Kanadana ornitologo e piktisto (m. 1946) * [[1872]] - [[Konrad Krzyżanowski]], Polona piktisto (m. 1922) * [[1873]] - [[Hans von Euler-Chelpin]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1964) * [[1874]] - [[Ernest Shackleton]], Britanian explorero (m. 1922) * [[1877]] - [[Louis Renault (industriisto)|Louis Renault]], Franca industriisto (m. 1944) * [[1882]] - [[Federico Chaves Careaga]], prezidanto di Paraguay (m. 1978) * [[1898]] - [[Totò]], Italian aktoro (m. 1967) * [[1907]] - [[Cesar Romero]], Usana cinem-aktoro (m. 1994) * [[1916]] - [[Dingiri Banda Wijetunga]], chefministro e prezidanto di Sri Lanka (m. 2008) * [[1919]] - [[Andreas Papandreou]], chefministro di Grekia (m. 1996) * [[1934]] - [[Akbar Hashemi Rafsanjani]], prezidanto di Iran (m. 2017) * [[1935]] - [[Roger Chaffee]], Usan astronauto (m. 1967) * [[1951]] - [[Jane Seymour (aktorino)|Jane Seymour]], Britanian aktorino * [[1954]] - [[Matt Groening]], Usana desegnisto, kreinto di ''Simpsons'' * [[1958]] - [[Tomislav Nikolić]], prezidanto di Serbia * [[1962]] - [[Milo Đukanović]], chefministro di [[Montenegro]] * [[1964]] - [[Chris Farley]], Usan aktoro e komediisto (m. 1997) * [[1988]] - [[Rui Patrício]], Portugalana futbalisto == Morti == * [[1781]] - [[Gotthold Ephraim Lessing]], Germana skriptisto, filozofo e dramatifisto (n. 1729) * [[1844]] - [[Henry Addington]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1757) * [[1857]] - [[Mihail Ivanovich Glinka|Mihail Glinka]], Rusa kompozisto (n. 1801) * [[1928]] - [[Herbert Henry Asquith]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1852) * [[1959]] - [[Owen Willans Richardson]], Britaniana fizikistulo, Nobel-laureato (n. 1879) * [[1965]] - [[Nat King Cole|Nat “King” Cole]], Usana pianisto e kantisto (n. 1919) * [[1988]] - [[Richard Feynman]], Usana fizikistulo, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Nobel-laureato]] (n. 1918) * [[1999]] - [[Henry Way Kendall]], Usana fizikistulo, Nobel-laureato (n. 1926) * [[2016]] - [[George Gaynes]], Finlandan-Usana cinem-aktoro (n. 1917)<ref name=pais>{{Extera ligilo|autoro=El País|titulo= Muere George Gaynes, protagonista de ‘Punky Brewster’, a los 98 años|url=http://cultura.elpais.com/cultura/2016/02/17/actualidad/1455698376_613160.html |vidita ye=17ma di februaro 2016}}</ref> == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Februaro]] hbb405dczvem8wdpddvpfsd88vqh7g0 0 1776 995796 992999 2022-08-21T15:48:51Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Februaro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''27ma di februaro''' esas la 58ma dio di la yaro segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 307 dii til la fino di la yaro (308 en [[bisextila yaro|bisextila yari]]). ---- == Dio == * Nacionala dio en [[Dominikana Republiko]]. == Eventi == * [[1425]] - En [[Rusia]] [[Vasili la 2ma di Moskva|Vasili la 2ma]] divenas granda-princo di [[Moskva]]. * [[1510]] - [[Afonso de Albuquerque]] kaptas [[Goa]], en [[India]]. * [[1829]] - [[Granda Kolumbia]] vinkas Peru en la batalio di Tarqui. * [[1861]] - Turbo en [[Warszawa]] protestas kontre [[Rusian imperio|Rusiana]] dominacado sur [[Polonia]]. Rusian armeo fusilagas turbo. * [[1892]] - [[Rudolf Diesel]] patentas l'unesma [[dizel-motoro]]. * [[1933]] - ''Reichstag'', [[parlamento]] di Germania, brulesas. Nacional-socialisti akuzas Marinus van der Lubbe, [[Nederlando|Nederlandana]] [[komunismo|komunist]] aktivisto, kom responsinto, e deklaras ke komunisti konspiris kontre Germana guvernerio. * [[1844]] - [[Dominikana Republiko]] divenas nedependanta de [[Haiti]]. * [[1965]] - Kun l'aprobo dil prezidanto [[Lyndon B. Johnson]], [[Usa]] intenseskas ataki kontre [[Nord-Vietnam]]. * [[1967]] - [[Dominika]] divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]]. * [[1976]] - [[West-Sahara]] deklaras su nedependanta. * [[1991]] - [[Milito di Persiana Gulfo]] finas per armistico. * [[1997]] - [[Ter-tremo]] frapas [[Pakistan]] e produktas 60 morti. * [[1999]] - En [[Nigeria]] [[Olusegun Obasanjo]] elektesas prezidanto. * 1999 - Colin Prescot ed Andy Elson flugas per varmeg-aerala [[balono]] til 233 hori 55 minuti, kande li entraprezis flugor cirkum la [[mondo]]. * [[2010]] - Forta [[ter-tremo]] (8.8 che la [[skalo di Richter]]) frapas [[Chili]] e mortigas plu kam 140 homi. Ye la sama dio, anke eventas ter-tremi en [[Arjentinia]] (6.1 che la skalo di Richter) e [[Japonia]] (7.3 che la skalo di Richter). * [[2015]] - Boris Nemtsov, politikisto opozante a la guvernerio di [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]], mortigesas en [[Moskva]], [[Rusia]], per quar pafi.<ref>{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2015/02/27/politico-da-oposicao-boris-nemtsov-e-morto-a-tiros-em-moscou.htm |title= Político da oposição Boris Nemtsov é morto a tiros em Moscou |publisher=UOL|language={{pt}}|accessdate=27ma di februaro 2015}}</ref> * 2015 - La chambro di deputati di [[Italia]] agnoskas [[Palestinana stato]].<ref>{{cite web|url= http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/ansa/2015/02/27/deputados-italianos-aprovam-reconhecimento-da-palestina.htm |title= Deputados italianos aprovam reconhecimento da Palestina |language={{pt}}|accessdate=27ma di februaro 2015|publisher=UOL}}</ref> * [[2016]] - Suocidant-atako en la provinco di Kunar, [[Afganistan]], mortigas adminime 10 personi.<ref>{{cite web|url=http://www.bbc.com/news/world-asia-35677171 |title=Afghanistan blast near market kills at least 10|publisher=BBC |accessdate=27ma di februaro 2016|language={{en}}}}</ref> == Naski == * [[1861]] - [[Rudolf Steiner]], Austriana filozofo (m. 1925) * [[1863]] - [[Joaquín Sorolla]], Hispana piktisto (m. 1923) * 1863 - [[George Herbert Mead]], Usana psikologo, sociologo e filozofo (m. 1931) * [[1872]] - [[Alexandru Vaida-Voevod]], chefministro di Rumania (m. 1950) * [[1881]] - [[Sveinn Björnsson]], chefministro di Islando (m. 1952) * [[1902]] - [[John Steinbeck]], Usana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1968) * 1902 - [[Lucio Costa]], Brazilian arkitekto (m. 1998) * [[1915]] - [[Olavi Virta]], Finlandana kantisto ed aktoro (m. 1972) * [[1923]] - [[Dexter Gordon]], Usana jazo-muzikistulo (m. 1990) * [[1926]] - [[David Hunter Hubel]], Kanadana neurociencisto, Nobel-laureato (m. 2013) * [[1929]] - [[Djalma Santos]], Braziliana futbalisto (m. 2013) * [[1932]] - [[Elizabeth Taylor]], Britanian aktorino (m. 2011) * [[1934]] - [[Ralph Nader]], Usan advokato ed aktivisto sociala * [[1942]] - [[Robert Howard Grubbs]], Usana kemiisto, Nobel-laureato * [[1953]] - [[Ian Khama]], prezidanto di Botswana * [[1990]] - [[Kim Young-gwon]], Sud-Koreana futbalisto == Morti == * [[1844]] - [[Domingo Nieto y Márquez]], prezidanto di Peru (n. 1803) * [[1887]] - [[Alexandr Porfiryevich Borodin|Alexandr Borodin]], Rusiana kompozisto e kemiisto (n. 1833) * [[1894]] - [[Hilarión Daza]], prezidanto di Bolivia (n. 1840) * [[1936]] - [[Ivan Pavlov]], Rusiana fiziologiisto, Nobel-laureato (n. 1849) * [[1989]] - [[Konrad Lorenz]], Austriana zoologiisto, Nobel-laureato (n. 1903) * [[1998]] - [[George Herbert Hitchings]], Usana ciencisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1905) * [[2009]] - [[Manea Manescu]], chefministro di Rumania (n. 1916) * [[2011]] - [[Moacyr Scliar]], Braziliana skriptisto (n. 1937) * 2011 - [[Necmettin Erbakan]], chefministro di Turkia (n. 1926) * [[2015]] - [[Leonard Nimoy]], Usan aktoro (n. 1931) * [[2017]] - [[Carlos Humberto Romero]], prezidanto di Salvador (n. 1924) * [[2019]] - [[France-Albert René]], prezidanto di Seycheli (n. 1935)<ref>{{cite web|title=Our Leaders - Parti Lepep Parti Lepep|url=http://www.partilepep.com/our-party/our-leaders|accessdate=6ma di novembro 2016|language={{en}}}}</ref><ref>{{Cite web |title=France Albert Rene, former President of Seychelles, dies at age 83 |url=http://www.seychellesnewsagency.com/articles/10572/France+Albert+Rene%2C+former+President+of+Seychelles%2C+dies+at+age+|publisher=www.seychellesnewsagency.com}}</ref> == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Februaro]] 0gcjpl0zp9tsilgf7xyafhw3vb0dp22 0 1780 995713 994858 2022-08-21T14:18:05Z Joao Xavier 110 +morto wikitext text/x-wiki {{Marto}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''3ma di marto''' esas la 62ma [[dio]] di la yaro (63ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 303 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * En [[Gruzia]]: [[Dio di matro]]. == Eventi == * [[1431]] - [[Papo Eugenius la 4ma|Eugenius la 4ma]] divenas papo. * [[1661]] - [[Sorocaba]] en [[Brazilia]] divenas urbo. * [[1845]] - [[Florida]] divenas la 27ma [[Stati di Usa|Usana stato]]. * [[1857]] - [[Duesma Opiumo-milito]]: [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] deklaras milito kontre [[Chinia]]. * [[1861]] - Caro [[Alexandr la 2ma di Rusia|Alexandr la 2ma]] subskribas manifesto, qua finas serfeso en [[Rusian imperio]]. Cirkume 52 milion serfi divenas libera. * [[1875]] - Unesma prizento dil [[opero]] [[Carmen (opero)|Carmen]] da [[Georges Bizet]]. * [[1878]] - [[Bulgaria]] divenas nedependanta de [[Otoman imperio]]. * [[1918]] - [[Unesma mondomilito]]: [[Germanian imperio]] e [[Rusia]] signatas la [[Kontrato di Brest-Litovsk]]. * [[1923]] - Unesma ''[[Time (revuo)|Time]]''-imprimuro publikigesas. * [[1927]] - [[Ciklono]] en [[Madagaskar]] produktas centi di viktimi. * [[1942]] - [[Duesma mondomilito]]: Dek [[Japonia]]n avioni bombardas l'urbo Broome, [[Australia]], e mortigas plu kam 100 personi. * [[1945]] - Duesma mondomilito: Usana e [[Filipini|Filipinana]] trupi rikonquestas [[Manila]]. * [[1953]] - Aviono [[De Havilland Comet]] de ''Canadian Pacific Airlines'' kolizionas en [[Karachi]], [[Pakistan]], e produktas 11 morti. * [[1955]] - [[Elvis Presley]] debutas en [[televiziono]]. * [[1959]] - ''[[Pioneer 4]]'' sendesas aden kosmo. * [[1961]] - [[Hassan la 2ma di Maroko|Hassan la 2ma]] divenas rejo di [[Maroko]]. * [[1969]] - Kosmo-navo ''[[Apollo 9]]'' sendesas aden kosmo da [[NASA]]. * [[1974]] - Aviono [[Douglas DC-10]] de Turkish Airlines (Flugo 981) kolizionas proxim [[Paris]], [[Francia]]. Omna 346 personi ennave mortas. * [[1978]] - [[Etiopia]] konfesas ke lu havas Kubana trupi kombatanta kontre [[Somalia]] en Ogaden. * 1978 - Korpo di [[Charlie Chaplin]] furtesas de tombeyo en Suisia e trovesos pos 11 semani. * 1978 - [[Rhodesia]] atakas [[Zambia]]. * [[1983]] - [[Ronald Reagan]] propozas konstrukto di nova fuzeala defenso-sistemo. L' informili nomizas la projeto la "Milito dil Steli". * [[1985]] - [[Ter-tremo]] frapas la regiono [[Valparaíso]], [[Chili]], e produktas 177 morti. * [[1991]] - Videografanto(?) salvas en rubando, kande policisti en [[Los Angeles]], [[Usa]], sevicias negra Rodney King. * [[1995]] - Paco-trupi de [[UN]] retretas ek [[Somalia]]. * [[2015]] - [[Volkano]] Villarica eruptas en [[Chili]], e 3.000 personi muestas evakuesar.<ref>{{cite web| author= Xinhua|language={{en}}|date=4ma di marto 2015 |url= http://news.xinhuanet.com/english/photo/2015-03/04/c_134035257.htm |title = Villarrica Volcano erupts in southern Chile|accessdate=8ma di mayo 2015}}</ref> * [[2019]] - [[Tornado]] frapas [[Alabama]], [[Usa]], e produktas adminime 23 morti.<ref>{{cite web|title=Tornado deixa pelo menos 23 pessoas mortas no Alabama|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2019/03/04/tornado-deixa-pelo-menos-23-pessoas-mortas-no-alabama.htm |publisher=UOL|accessdate=4ma di marto 2019|language={{pt}}}}</ref> * [[2020]] - Pluvegi che la litoro dil [[Sao Paulo (stato)|stato São Paulo]], en [[Brazilia]], efektigas violentoza terglitadi en l'urbi [[Guarujá]], [[Santos]] e [[São Vicente, São Paulo|São Vicente]], qui produktas adminime 43 morti e 36 plusa homi desaparinta.<ref name= Valor>{{cite web| publisher=Valor Econômico|url = https://valor.globo.com/brasil/noticia/2020/03/03/chuva-provoca-soterramentos-inundacoes-e-mortes-na-baixada-santista.ghtml |title = Chuva provoca soterramentos, inundações e mortes na Baixada Santista |date=3ma di marto 2020 |language={{pt}}}}</ref><ref name= Poder360>{{cite web|publisher = Poder 360|url = https://www.poder360.com.br/brasil/sobe-para-43-o-numero-de-mortos-por-chuvas-na-baixada-santista/|title = Sobe para 43 o número de mortos na Baixada Santista|date=10ma di marto 2020}}</ref> == Naski == * [[1823]] - [[Gyula Andrássy]], chefministro di Hungaria (m. 1890) * [[1845]] - [[Georg Cantor]], Germana matematikisto (m. 1918) * [[1847]] - [[Alexander Graham Bell]], Skotian inventinto dil [[telefonilo]], fizikisto, docisto por le surda-muta (m. 1922) * [[1863]] - [[Arthur Machen]], Walsana skriptisto (m. 1947) * [[1868]] - [[Alain (filozofo)|Alain]], Franca filozofo, jurnalisto, esayisto e profesoro di filozofio (m. 1951) * [[1882]] - [[Kazimierz Bartel]], chefministro di Polonia (m. 1941) * [[1895]] - [[Ragnar Anton Kittil Frisch]], Norvegian ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 1973) * [[1914]] - [[Asger Jorn]], Dana piktisto (m. 1973) * [[1918]] - [[Arthur Kornberg]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 2007) * [[1924]] - [[Tomiichi Murayama]], chefministro di Japonia * [[1924]] - [[Lys Assia]], Suisa kantistino e vinkinto dil [[Eurovidado konkurso di kansono]], en 1956 * [[1930]] - [[Ion Iliescu]], prezidanto di [[Rumania]] * [[1935]] - [[Zhelyu Zhelev]], prezidanto di Bulgaria (m. 2015) * [[1953]] - [[Zico]], Braziliana futbalisto * [[1962]] - [[Jackie Joyner-Kersee]], Usan atletino * [[1963]] - [[Khaltmaagiin Battulga]], prezidanto di Mongolia * [[1973]] - [[Xavier Bettel]], chefministro di Luxemburgia == Morti == * [[561]] - [[Papo Pelagius la 1ma]] * [[1605]] - [[Papo Klemens la 8ma]] (n. 1536) * [[1703]] - [[Robert Hooke]], Angliana ciencisto (n. 1635) * [[1806]] - [[Oliver Cowdery]], un de la fondinti dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (m. 1850) * [[1903]] - [[Marcos Antonio Cabral]], prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1842) * [[1920]] - [[Theodor Philipsen]], Dana piktisto (n. 1840) * [[1921]] - [[Pierre Cuypers]], Nederlandan arkitekto (n. 1827) * [[1959]] - [[Lou Costello]], Usan aktoro e komikisto (n. 1906) * [[1961]] - [[Paul Wittgenstein]], Austriana pianisto (n. 1887) * [[1982]] - [[William Francis Giauque]], Kanadana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1895) * [[1983]] - [[Hergé]] alias Georges Remi, Belgiana desegnisto (n. 1907) * [[1987]] - [[Danny Kaye]], Usan aktoro e komediisto (n. 1911) * [[1993]] - [[Albert Sabin]], Polonian-Usana mediko e ciencisto (n. 1906) * [[1995]] - [[Howard W. Hunter]], Usana reguliero e politikisto (n. 1907) * [[1996]] - [[Marguerite Duras]], Franca skriptisto (n. 1914) * [[1999]] - [[Gerhard Herzberg]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1904) * [[2017]] - [[René Préval]], prezidanto di Haiti (n. 1943)<ref name=Reutersdies>{{cite news|url=http://www.reuters.com/article/us-haiti-preval-idUSKBN16A2C7|title=Ex-Haitian President Preval dies, first to peacefully hand over power|author=Makini Brice and Joseph Guyler Delva |publisher=Reuters|date=3ma di marto 2017|accessdate=3ma di marto 2017|language={{en}}}}</ref> * [[2018]] - [[Tônia Carrero]], Brazilian aktorino (n. 1922)<ref>{{cite web|url=https://tvefamosos.uol.com.br/noticias/redacao/2018/03/04/morre-aos-94-anos-atriz-tonia-carrero.htm|title=Morre aos 95 anos a atriz Tônia Carrero|publisher=UOL|date=4ma di marto 2018|language={{pt}}}}</ref> == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Marto]] 1rvk8yghb59jthexc646d6auzn2c2vu 0 1782 995700 993918 2022-08-21T14:05:09Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Marto}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''5ma di marto''' esas la 64ma dio di la yaro (65ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 301 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[363]] - Imperiestro [[Flavius Claudius Julianus]] departas de Antiokia kun 90.000 soldadi vers [[Mezopotamia]]. En aprilo ilu trairas la fluvio [[Eufrati]]. * [[1919]] - Nuna ferovoyala staciono di [[Helsinki]] da [[Eliel Saarinen]] inauguresas pos 15-yara laboro. * [[1946]] - En Fulton, [[Missouri]], [[Usa]], [[Winston Churchill]] parolas unesmafoye pri la [[fera kurteno]] inter Ocidento ed Oriento. * [[1979]] - En [[Brazilia]], l'unesma lineo di [[urbala fervoyo]] de [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]] inauguresas. * [[1987]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.0 che [[skalo di Richter]] frapas la nordo di [[Equador]]. * [[1984]] - En [[India]] [[Indira Gandhi]] imperas atakar [[Ora Templo]] di le Sikh en [[Amritsar]]. * [[1998]] - [[NASA]] anuncas ke kosmonavo ''Clementine'' trovis en [[Luno]] sat [[aquo]] por fuzeala fuelifo e suporto di homala lojado. * [[2006]] - Prezidantal elekto en [[Benin]]. [[Thomas Yayi Boni]] elektesos. * [[2014]] - Prezidanto [[Nicolás Maduro]] de [[Venezuela]] ruptas diplomacala relati kun [[Panama]]. * [[2016]] - [[Filipini]] konfiskas navo ''Jin Teng'' de [[Nord-Korea]] pro l'adopto di sancioni kontre la lando pos recenta nukleara probi.<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.abc.net.au/news/2016-03-05/philippines-impounds-north-korean-ship-under-un-sanctions/7223828 |titulo=Philippines impounds North Korean ship under new UN sanctions |editero=ABC News Australia |vidita ye=5ma di marto 2016}}</ref> * [[2018]] - Reprezenteri de [[Sud-Korea]] renkontras [[Kim Jong-un]] en [[Pyongyang]].<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.publico.pt/2018/03/05/mundo/noticia/kim-jongun-encontrase-com-representantes-da-coreia-do-sul-em-pyongyang-1805411|titulo=Num encontro histórico, Kim recebeu representantes da Coreia do Sul|editero=Público |publikigita ye=5ma di marto 2018}}</ref> * [[2019]] - En [[Berlin]], mediki informas pri la duesma kazo konocata ube la simptomi di [[HIV]] desaparis en ula malado. == Naski == * [[1133]] - Rejulo [[Henry la 2ma di Anglia]] (m. 1189) * [[1326]] - Rejulo [[Lajos la 1ma di Hungaria|Lajos la 1ma]] di Hungaria e Polonia (m. 1382) * [[1571]] - [[Gerardus Mercator]], Germana mapisto (m. 1594) * [[1696]] - [[Giovanni Battista Tiepolo]], Italiana piktisto (m. 1770) * [[1871]] - [[Rosa Luxemburg]], Germana komunistino (m. 1919) * [[1876]] - [[Tiburcio Carías Andino]], prezidanto di Honduras (m. 1969) * [[1887]] - [[Heitor Villa-Lobos]], Braziliana kompozistulo (m. 1959) * [[1898]] - [[Zhou Enlai]], chefministro di [[Popul-Republiko Chinia]] (m. 1976) * [[1904]] - [[Alexei Nikolayevich Kosigin|Alexei Kosigin]], Sovietiana politikisto (m. 1980) * [[1918]] - [[James Tobin]], Usana ekonomikistulo, Nobel-laureato (m. 2002) * [[1920]] - [[Juan José Torres González]], prezidanto di Bolivia (m. 1976) * [[1922]] - [[Pier Paolo Pasolini]], Italiana skriptisto e filmifisto (m. 1975) * [[1934]] - [[Daniel Kahneman]], Israelan-Usan ekonomikisto, Nobel-laureato * [[1936]] - [[Canaan Banana]], unesma prezidanto di Zimbabwe (m. 2003) * [[1937]] - [[Olusegun Obasanjo]], prezidanto di [[Nigeria]] * [[1942]] - [[Felipe González Márquez]], chefministro di Hispania * [[1953]] - [[Katarina Frostenson]], Sueda skriptistino e poetino * [[1956]] - [[Teena Marie]], Usana kantistino (m. 2010) * [[1957]] - [[Mark Edward Smith]], Britaniana kantisto e kompozisto ([[The Fall]]) (m. 2018) * [[1958]] - [[Andy Gibb]], Britanian-Australiana kantisto (m. 1988) * [[1959]] - [[Vazgen Sargsyan]], chefministro di Armenia (m. 1999) * [[1968]] - [[György Gordon Bajnai]], chefministro di Hungaria * 1968 - [[Ambrose Dlamini]], chefministro di Eswatini (m. 2020) * [[1970]] - [[John Frusciante]], Usana muzikistulo ([[Red Hot Chili Peppers]]) * 1970 - [[Aleksandar Vučić]], chefministro e prezidanto di Serbia * [[1974]] - [[Eva Mendes]], Usana cinem-aktorino, manekinino e kantistino == Morti == * [[254]] - [[Papo Lucius la 1ma]] (naskodio nekonocata) * [[1815]] - [[Franz Anton Mesmer]], [[Austria]]na mediko (n. 1734) * [[1827]] - [[Alessandro Volta]], Italiana fizikisto (n. 1745) * 1827 - [[Pierre-Simon Laplace]], Franca matematikistulo (n. 1749) * [[1932]] - [[Peder Kolstad]], chefministro di Norvegia (n. 1878) * [[1950]] - [[Edgar Lee Masters]], Usana skriptisto (n. 1868) * [[1953]] - [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]], diktatoro di [[Sovietia]] (n. 1878) * 1953 - [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]], Rusa pianisto e kompozisto (n. 1891)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Prokofiev - Coleção Folha de Música Clássica|url=https://musicaclassica.folha.com.br/cds/23/biografia.html|editero=Folha de São Paulo|vidita ye=8ma di aprilo 2020|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[1955]] - [[Antanas Merkys]], chefministro di Lituania (n. 1887) * [[1966]] - [[Anna Andreyevna Ahmatova|Anna Ahmatova]] (alias Anna Gorenko), Ukraina-Rusa poeto (n. 1889) * [[1967]] - [[Mohammad Mossadegh]], chefministro di Iran (n. 1882) * [[1982]] - [[John Belushi]], Usan aktoro (n. 1949) * [[1996]] - [[Khondaker Mostaq Ahmad]], prezidanto di Bangladesh (n. 1918) * [[2013]] - [[Hugo Chávez]], prezidanto di Venezuela (n. 1954) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Marto]] kr2hg60nfs1jaa70wp31hun9t7h5rvr 0 1789 995764 995577 2022-08-21T15:20:33Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Marto}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. '''18 di marto''' esas la 77ma dio di la yaro (78ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 288 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * Dio di [[Flago]], en [[Aruba]] == Eventi == * [[37]] - [[Kaligula]] divenas imperiestro di [[Roman imperio|Roma]] * [[417]] - [[Papo Zosimus|Zosimus]] divenas papo. * [[731]] - [[Papo Gregorius la 3ma|Gregorius la 3ma]] divenas papo. * [[988]] - L'urbo [[Odense]] fondesas en [[Dania]]. * [[1793]] - [[Republiko Mainz]], l'unesma [[republiko]] en [[Germania]], proklamesas. * [[1871]] - [[Paris-komono]] komencas administrar [[Paris]]. Prezidanto [[Adolphe Thiers]] imperas l'evakuo dil urbo. * [[1953]] - [[Ter-tremo]] en [[Turkia]] produktas 250 morti. * [[1861]] - [[Hispania]] anexas [[Dominikana Republiko]] duesmafoye. * [[1915]] - [[Unesma mondomilito]]: komencas la [[batalio di Dardanelles]]. [[Francia|Franca]], [[Unionita Rejio|Britaniana]], [[Australia]]na e [[Nova-Zelando|Novazelandana]] trupi luktos kontre [[Otoman imperio|Otomani]] pri la kontrolo di la [[Maro di Marmara]]. Otomani vinkos erste en januaro [[1916]]. * [[1920]] - [[Grekia]] adoptas [[Gregoriala kalendario]]. * [[1964]] - [[Suisia]] e [[Sovietia]] ligas diplomacala relati. * [[1965]] - Sovietiana kosmonauto [[Alexei Arhipovich Leonov|Alexei Leonov]] divenas l'unesma homo exter [[kosmonavo]] che [[kosmo]]. * [[1967]] - Intensa [[pluvo|pluvi]] en [[Caraguatatuba]], [[Brazilia]] efektigas granda terkruladi, qui produktas plu kam 400 morti. * 1967 - Petrolonavo ''[[Torrey Canyon]]'' sinkas proxim [[Kornwal]] e produktas grava ekologiala dizastro. * [[1969]] - [[Usa]] komencas bombardar sekrete [[Kambodja]]. * [[1971]] - Terkrulado en [[Peru]] atingas lago Yanahuani e produktas 200 morti. * [[1974]] - Fino di la [[petrola krizo di 1973]]: la majoritato di la membri de [[ONEP]] suspensas l'embargo di petrolo kontre [[Usa]], [[Europa]] e [[Japonia]]. * [[1978]] - [[Zulfikar Ali Bhutto]], ex-chefo di [[Pakistan]], kondamnesas a [[mortopuniso]]. * [[1980]] - ''Vostok'' di [[Sovietia]] explozas sur sendeyo-montanto. * [[1997]] - Dopa guvernilo di Rusa [[aeroplano]] An-24 krevas sur voyo a [[Turkia]] e produktas 50 morti. Omna flugado per An-24 interdiktesas. * [[2000]] - En [[Taiwan]] elektesas [[Chen Shui-bian]] kom prezidanto. * [[2011]] - Kosmosondilo ''[[MESSENGER]]'' eniras orbito cirkum [[Merkuro]]. * [[2014]] - En plebicito, la majoritato dil habitanti di [[Krimea]] votas favoroze pri separar su de [[Ukraina]] ed unionar su a [[Rusia]]. * [[2015]] - Kamiono kun bombi explozas dum atento en Safuan, [[Irak]], proxim la frontiero kun [[Kuwait]], e produktas adminime 3 morti e 8 plusa homi vundita.<ref>{{Extera ligilo|url= http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2015/03/18/atentado-com-caminhao-bomba-deixa-3-mortos-e-8-feridos-no-iraque.htm |titulo=Atentado com caminhão-bomba deixa 3 mortos e 8 feridos no Iraque|vidita ye= 18ma di marto 2015 |idiomo={{pt}}}}</ref> * [[2016]] - La polico di [[Belgia]] anuncas l'aresto di Salah Abdeslam, konsiderata mentoro di terorist [[ataki di novembro 2015 en Paris|ataki en Paris l'antea yaro]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2016/03/18/ferido-durante-operacao-mentor-de-atentados-de-paris-e-levado-a-hospital.htm |titulo= Ferido durante operação, mentor de atentados de Paris é levado a hospital |editero= UOL|idiomo= {{pt}}|vidita ye= 18ma di marto 2016}}</ref> * [[2018]] - [[Vladimir Vladimirovich Putin|Vladimir Putin]] vinkas la prezidantal elekto en [[Rusia]] per cirkume 75% ek la voti.<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-43452449|titulo=Russia election: Vladimir Putin wins by big margin|editero= BBC News |publikigita ye=18ma di marto 2018|vidita ye= 18ma di marto 2018}}</ref> == Naski == * [[1578]] - [[Adam Elsheimer]], Germana piktisto (m. 1610) * [[1690]] - [[Christian Goldbach]], Germana matematikistulo (m. 1764) * [[1790]] - [[Astolphe-Louis-Léonor, markezo de Custine]], Franca skriptisto (m. 1857) * [[1796]] - [[Jakob Steiner]], Suisa matematikisto (m. 1863) * [[1828]] - [[William Randal Cremer]], Britaniana politikisto e pacifisto, Nobel-laureato (m. 1908) * [[1837]] - [[Grover Cleveland]], prezidanto di Usa (m. 1908) * [[1842]] - [[Stéphane Mallarmé]], Franca poeto (m. 1898) * [[1843]] - [[Jules Vandenpeereboom]], chefministro di Belgia (m. 1917) * [[1844]] ([[Gregoriala kalendario]]) - [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov|Nikolai Rimski-Korsakov]], Rusa kompozisto (m. 1908) * [[1858]] - [[Rudolf Diesel]], German injenioro (m. 1913) * [[1869]] - [[Neville Chamberlain]], chefministro di Unionita Rejio (m. 1940) * [[1893]] - [[José María Velasco Ibarra]], prezidanto di Kolumbia (m. 1979) * [[1913]] - [[René Clément]], Franca filmifisto (m. 1996) * [[1928]] - [[Fidel Valdez Ramos]], prezidanto di Filipini * [[1929]] - [[Christa Wolf]], Germana skriptisto (m. 2011) * [[1932]] - [[John Updike]], Usana skriptisto (m. 2009) * [[1936]] - [[Frederik Willem de Klerk]], [[Sudafrika]]na prezidanto, Nobel-laureato pri paco * [[1952]] - [[Salome Zurabishvili]], prezidantino di Gruzia * [[1956]] - [[Ingemar Stenmark]], Sueda montoacensisto * [[1959]] - [[Luc Besson]], Franca filmifistulo e manuskriptisto * 1959 - [[Irene Cara]], Usana kantistino * [[1964]] - [[Rozalla]], Zambiana kantistino * [[1969]] - [[Jimmy Morales Cabrera]], prezidanto di Guatemala * [[1970]] - [[Queen Latifah]], Usana kantistino ed aktorino * [[1986]] - [[Bia Figueiredo]], Brazilian automobilistino * [[1997]] - [[Ciara Bravo]], Usan aktorino == Morti == * [[1745]] - [[Robert Walpole]], unesma [[listo pri chefministri di Unionita Rejio|chefministro di Britania]] (n. 1676) * [[1868]] - [[Benizelos Rufos]], chefministro di Grekia (n. 1795) * [[1910]] - [[Julio Herrera y Reissig]] Uruguayana poeto (n. 1875) * [[1936]] - [[Eleftherios Venizelos]], chefministro di Grekia (n. 1864) * [[1960]] - [[Alexander Vasilievich Kuprin]], Rusa piktisto (n. 1880) * [[1974]] - [[Hertta Kuusinen]], Finlandana politikistino (n. 1904) * [[1977]] - [[Marien Ngouabi]], prezidanto di la Republiko Kongo (n. 1938) * [[1980]] - [[Erich Fromm]], Germana psikologo e filozofo (n. 1900) * [[1983]] - Rejulo [[Umberto la 2ma di Italia]] (n. 1904) * [[1996]] - [[Odysseas Elytis]], Greka skriptisto, Nobel-laureato (n. 1911) * [[1999]] - [[Adolfo Bioy Casares]], Arjentiniana skriptisto (n. 1914) * [[2001]] - [[John Edmund Phillips]], kantisto, kompozisto e muzikisto de la bando ''[[The Mamas and the Papas]]'' (n. 1935) * [[2012]] - [[George Tupou la 5ma]], rejulo di Tonga (n. 1948) * [[2017]] - [[Chuck Berry]], Usana kantisto, kompozisto e muzikisto<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.billboard.com/articles/news/7728700/chuck-berry-dead|titulo= Chuck Berry, a Founding Father of Rock 'n' Roll, Dies at 90|editero=Billboard |vidita ye=18ma di marto 2017|idiomo={{en}}}}</ref> (n. 1926) * [[2018]] - [[Barkat Gourad Hamadou]], chefa ministro di [[Djibuti]] (n. 1930) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Marto]] eyekoeobvuqalnfj0cuysyx5ew944un 0 1798 995672 995409 2022-08-21T13:23:11Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Marto}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''27ma di marto''' esas la 86ma [[dio]] di la yaro (87ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 279 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1329]] - [[Papo Ioannes la 22ma]] kondamnas kelka docaji da [[Eckhart von Hochheim]] kom herezii. * [[1462]] - Che [[Rusa imperio]], [[Ivan la 3ma di Rusia|Ivan la 3ma]] divenas granda-princo di [[Moskva]]. * [[1513]] - [[Juan Ponce de León]] arivas en nuna [[Florida]], [[Usa]]. * [[1846]] - [[Milito Mexikiana-Usana]]: siejo di Fort Texas. * [[1918]] - [[Besarabia]] votas por divenar parto de [[Rumania]]. * [[1933]] - [[Japonia]] abandonas [[Ligo di la nacioni]]. * [[1941]] - [[Stato-stroko]] en [[Yugoslavia]] revokas regento-princo Pavle (Paulus) e deklaras princo Petar rejulo, kom [[Petar la 2ma di Yugoslavia|Petar la 2ma]], lor evante 17 yari. * [[1958]] - [[Nikita Sergeyevich Hrushchyov|Nikita Hrushchyov]] divenas chefministro di [[Sovietia]]. * [[1964]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 9.2 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Alaska]] e produktas 115 morti. * [[1977]] - En [[Tenerife]] la koliziono di du [[Boeing 747]], de [[KLM]] e de [[PanAm]], produktas 583 morti. Nur 61 voyajeri de PanAm transvivas.<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/27/newsid_2531000/2531063.stm|titulo=1977: Hundreds dead in Tenerife plane crash|editero= BBC|vidita ye=23ma di oktobro 2018}}</ref> * [[1980]] - [[Volkano]] Monto Saint Helena, en [[Washington (stato)|Washington]], komencas eruptar. To produktos 57 morti.<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/may/19/newsid_2511000/2511133.stm|titulo=1980: Nine dead after Mount St Helens eruption |editero=BBC|vidita ye=1ma di januaro 2017}}</ref> * [[1993]] - [[Mahamane Ousmane]] elektesas prezidanto di [[Nijer]]. * [[1998]] - En [[Usa]] on aceptas ''[[Viagra]]'' kom medikamento kontre impotenteso virala. * [[2004]] - Forta [[ciklono]] - qua recevos la nomo ''Catarina'' - frapas la litoro di [[Santa Catarina]], [[Brazilia]]. * [[2007]] - Chefministri di [[Rusia]] [[Mihail Yefimovich Fradkov|Mihail Fradkov]] e [[Latvia]] [[Aigars Kalvitis]] fine signatas kontrato pri la frontieri inter la du landi. * [[2009]] - En la regiono Khyber, [[Pakistan]], suocidanta teroristo explozas bombo en [[moskeo]], ed ocidas adminime 48 personi. * [[2015]] - [[Denis Sassou Nguesso]] anuncas ke la [[konstituco]] di [[Republiko Kongo]] modifikesos por posibligar ilu konkurencar triesma-foye a la prezidanteso. * [[2016]] - [[Siria]]n armeo anuncas ke rikaptis Palmyra de la kontrolo di [[Islamana Stato]], pos tri semani di kombati.<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.dw.com/en/syria-state-media-reports-palmyra-retaken-from-islamic-state/a-19144738 |titulo=Syria state media reports Palmyra retaken from 'Islamic State' |editero= Deutsche Welle|idiomo={{en}}|vidita ye=27ma di marto 2016}}</ref> * [[2020]] - [[Norda Macedonia]] membreskas en [[NATO]]. == Naski == * [[972]] - Rejulo [[Robert la 2ma di Francia]] (m. 1031) * [[1809]] - [[Georges-Eugène Haussmann]], barono Haussmann, responsinto pri urbala reformo en Paris (m. 1891) * [[1832]] - [[William Quiller Orchardson]], Britaniana piktisto (m. 1910) * [[1845]] - [[Wilhelm Conrad Röntgen]], Germana fizikistulo, Nobel-laureato (m. 1923) * (o la [[14ma di februaro]] sam yaro) [[1850]] - [[Keigo Kiyoura]], chefministro di Japonia (m. 1942) * [[1847]] - [[Otto Wallach]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1931) * [[1854]] - [[Giovanni Battista Grassi]], Italiana mediko e zoologiisto (m. 1925) * [[1871]] - [[Heinrich Mann]], Germana skriptisto (m. 1950) * [[1879]] - [[Sándor Garbai]], chefministro di Hungaria (m. 1947) * [[1885]] - [[Julio Lozano Díaz]], prezidanto di Honduras (m. 1957) * [[1893]] - [[Karl Mannheim]], Hungara sociologo (m. 1947) * [[1894]] - [[Roy De Maistre]], Australiana piktisto (m. 1968) * [[1899]] - [[Gloria Swanson]], Usan aktorino (m. 1983) * [[1901]] - [[Eisaku Sato]], chefministro di Japonia, Nobel-laureato pri paco (m. 1975) * 1901 - [[Carl Barks]], Usana desegnisto, kreinto di [[Donald Duck]] (m. 2000) * [[1909]] - [[Golo Mann]], Germana skriptisto e filmifisto (m. 1994) * [[1912]] - [[James Callaghan]], chefministro di Unionita Rejio (m. 2005) * [[1924]] - [[Sarah Vaughan]], Usana kantisto di jazo (m. 1990) * [[1927]] - [[Jacek Sempoliński]], Polona piktisto (m. 2012) * [[1941]] - [[Ivan Gašparovič]], prezidanto di Slovakia * [[1942]] - [[John Edward Sulston]], Britaniana biologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino * 1942 - [[Michael York]], Britaniana cinem- e televizion-aktoro * [[1944]] - [[Khosrow Shakibai]], Iranan aktoro (m. 2008) * [[1955]] - [[Mariano Rajoy Brey]], chefministro di Hispania * [[1960]] - [[Renato Russo]], Braziliana kompozisto e kantisto ([[Legião Urbana]]) (m. 1996) * [[1961]] - [[Christian Ntsay]], chefministro di Madagaskar * [[1962]] - [[Pete Howard]], Britaniana muzikisto ([[The Clash]]) * [[1963]] - [[Quentin Tarantino]], Usana filmifisto ed aktoro * [[1969]] - [[Keith Flint]], Britaniana kantisto ([[The Prodigy]]) * [[1969]] - [[Mariah Carey]], Usana kantistino * 1970 - [[Leila Pahlavi]], Iranana princino (m. 2001) * [[1971]] - [[David Coulthard]], Britanian automobilisto ([[Formulo 1]]) * [[1986]] - [[Manuel Neuer]], Germana futbalisto * [[1987]] - [[Polina Sergeyevna Gagarina|Polina Gagarina]], Rusa kantistino e kompozistino * [[1999]] - [[Natasha Calis]], Kanadan aktorino == Morti == * [[1378]] - [[Papo Gregorius la 11ma]] (n. 1330) * [[1625]] - Rejulo [[James la 1ma di Anglia]] (n. 1566) * [[1770]] - [[Giovanni Battista Tiepolo]], Italiana piktisto (n. 1696) * [[1875]] - [[Juan Crisóstomo Torrico]], prezidanto di Peru (n. 1808) * [[1883]] - [[Józef Marszewski]], Polona piktisto (n. 1825) * [[1923]] - [[James Dewar]], Britaniana kemiisto e fizikisto (n. 1842) * [[1967]] - [[Jaroslav Heyrovský]], Cheka kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (n. 1890) * [[1968]] - [[Yuri Alexeyevich Gagarin|Yuri Gagarin]], Sovietiana kosmonauto, en flugo-acidento (n. 1934) * [[1974]] - [[Eduardo Santos Montejo]], prezidanto di Kolumbia (n. 1888) * [[2002]] - [[Dudley Moore]], Britaniana komediisto ed aktoro (n. 1935) * 2002 - [[Billy Wilder]], Usana filmifisto e manuskriptisto (n. 1906) * [[2006]] - [[Stanisław Lem]], Polona skriptisto (n. 1921) * [[2007]] - [[Paul Lauterbur]], Usana kemiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1929) * [[2020]] - [[Hamed Karoui]], prezidanto di Tunizia (n. 1927) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Marto]] 8ddmexg7lsqcaplggiupesar0avbjd5 0 1799 995756 995198 2022-08-21T15:02:12Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Marto}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''28ma di marto''' esas la 87ma [[dio]] di la yaro (88ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 278 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * Dio di la Docisto, en [[Chekia]] e [[Slovakia]]. == Eventi == * [[1566]] - [[Jean Parisot de Valette]] fondas [[Valletta]], nuna chef-urbo di [[Malta]]. * [[1795]] - Dukio [[Kurlando]] cesas lua existo, e divenas parto de [[Rusa imperio]]. * [[1854]] - [[Milito di Krimea]]: [[Francia]] deklaras milito kontre [[Rusa imperio]]. * [[1871]] - La [[Komono di Paris]] formale establisesas. * [[1918]] - Komencas revolto en [[Québec]] kontre la konskripto por luktar en l'unesma mondomilito. Quar personi mortos dum la konflikti. * [[1930]] - [[Turkia|Turka]] urbi [[Konstantinoplo]] ed Angora chanjas lia nomi ad [[Istanbul]] ed [[Ankara]], rispektive. * [[1939]] - [[Hispana interna milito]]: [[Francisco Franco|Franco]] konquestas [[Madrid]]. * [[1967]] - [[Papo Paulus la 6ma]] publikigas [[encikliko]] ''Populorum progressio'', qua afirmas ke l'ekonomio e la developo mustas servar la tota homaro, ne nur elito. * [[1970]] - Ye 23:02 kloki, [[Ter-tremo]] kun forteso 7.2 che la [[skalo di Richter]] frapas westala [[Turkia]],<ref name="ks">{{cite web|title=Kütahya Gediz İlçesi-1970 Gediz Depremi |url=https://web.archive.org/web/20110523162746/http://www.kultursanat.gen.tr/_eng/bgediz/deprem.htm|publisher=Kültür Sanat|language={{tr}}}}</ref> e produktas 1086 morti e 1260 plusa homi vundita. Che l'urbo Gediz, plura mil homi divenas sen-hema. Gediz pose konstruktesos ye nova loko, 7 km fore del antea loko. * [[1979]] - En [[Usa]], eventas l'[[atomala acidento di Three Mile Island]]. * [[1993]] - En [[Francia]], [[Édouard Balladur]] divenas chefministro. * [[2005]] - [[Ter-tremo]] en [[Indiana oceano]] proxim [[Sumatra]], kun forteso 8.7 che la [[skalo di Richter]]. * [[2017]] - Parlamento di [[Skotia]] aprobas, per 69 yes-voti kontre 59 no-voti, la kunvoko di nova referovoto pri nedependo del [[Unionita Rejio]].<ref>{{cite web|title=Lo Parlament d'Escòcia a aprovat la convocacion d'un segond referendum d'independéncia |url=http://edition.cnn.com/2017/03/28/europe/scottish-indy-vote/ |publisher=Jornalet|date=29ma di marto 2017 |accessdate=30ma di marto 2017|language={{oc}}}}</ref> * [[2018]] - [[Kim Jong-un]] renkontras Chiniana chefo [[Xi Jinping]] unesmafoye pos asumir la povo en [[Nord-Korea]].<ref>{{cite news|url=https://www.nbcnews.com/news/north-korea/north-korea-s-kim-jong-un-visited-china-state-media-n860596|title=North Korea's Kim Jong Un visited China's Xi, state media says|publisher=NBC News|date=28ma di marto 2018 |accessdate= 28ma di marto 2018}}</ref> == Naski == * [[1592]] - [[Komenius]], episkopo di Bohemian eklezio, patro di la moderna pedagogio (m. 1670) * [[1851]] - [[Bernardino Machado]], prezidanto di Portugal (m. 1944)<ref>{{cite web|url=http://www.fmsoares.pt/aeb/crono/biografias?registo=Bernardino+Machado |title=Fundação Mário Soares{{!}}Aeb - Bernardino Luís Machado Guimarães (1851-1944)|accessdate=2ma di februaro 2020|language={{pt}}}}</ref> * [[1862]] - [[Aristide Briand]], Franca politikistulo, Nobel-laureato (m. 1932) * [[1868]] - [[Maxim Gorki]], (nask. Alexei Maximovich Peshkov), Rusa skriptisto (m. 1936) * [[1892]] - [[Corneille Heymans]], Belga fiziologiisto, Nobel-laureato (m. 1968) * [[1895]] - [[Spencer W. Kimball]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (m. 1985) * [[1899]] - [[Harold B. Lee]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (m. 1973) * [[1930]] - [[Jerome Isaac Friedman]] Usana fizikisto, Nobel-laureato * [[1932]] - [[Sven Lindqvist]], Sueda skriptisto (m. 2019) * [[1936]] - [[Mario Vargas Llosa]], Peruana skriptisto, Nobel-laureato * [[1942]] - [[Neil Kinnock]], Britaniana politikisto * [[1946]] - [[Alejandro Toledo]], prezidanto di Peru * [[1949]] - [[Michael Warren Young]], Usana biologiisto e genetikisto, Nobel-laureato * [[1953]] - [[Melchior Ndadaye]], prezidanto di Burundi (m. 1993) * [[1959]] - [[Laura Chinchilla Miranda]], prezidantino di Kosta Rika * [[1960]] - [[José Maria Neves]], chefministro di Kabo Verda * [[1966]] - [[Cheryl James]], Usana kantistino ([[Salt-n-Pepa]]) * [[1985]] - [[Stan Wawrinka]], Suisa tenisisto * [[1986]] - [[Lady Gaga]], Usana kantistino * [[1993]] - [[Nikita Danilovich Nesterov|Nikita Nesterov]], Rusiana hokeisto == Morti == * [[193]] - [[Pertinax]], imperiestro de [[Romana imperio]] (n. 126) * [[1241]] - Rejulo [[Valdemar la 2ma di Dania]] (n. 1170) * [[1285]] - [[Papo Martinus la 4ma]] (n. c. 1210) * [[1584]] - Caro [[Ivan la 4ma di Rusia]] (n. 1530) * [[1881]] - [[Modest Petrovich Musorgski|Modest Musorgski]], Rusa kompozisto (n. 1839) * [[1941]] - [[Virginia Woolf]], Britaniana skriptisto (n. 1882) * [[1942]] - [[Miguel Hernández Gilabert]], Hispana poeto (n. 1910) * [[1943]] - [[Sergei Vasilyevich Rahmaninov|Sergei Rahmaninov]], Rusa kompozisto (n. 1873) * [[1957]] - [[Gheorghe Tătărescu]], chefministro di Rumania (n. 1886) * [[1969]] - [[Dwight D. Eisenhower]], generalo, 34ma prezidanto di Usa (n. 1890) * [[1970]] - [[Jules Vignes]], Franc anarkiista editero ed Idisto (n. 1884) * [[1972]] - [[Joseph Paul-Boncour]], chefministro di Francia (n. 1973) * [[1982]] - [[William Giauque]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1895) * [[1985]] - [[Marc Chagall]], Rusa-Franca piktisto (n. 1887) * [[1994]] - [[Eugène Ionesco]], Rumanian autoro por teatro (n. 1909) * [[2004]] - [[Peter Ustinov]], Anglian aktoro (n. 1921) * [[2009]] - [[Janet Jagan]], prezidanto e chefa ministro di Guyana (n. 1920) * 2009 - [[Maurice Jarre]], Franca kompozisto (n. 1924) * [[2013]] - [[Richard Griffiths]], Britanian aktoro (n. 1947) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Marto]] lx9uybnjfmfmx0sd4t8xhxz2f0vbp5t 0 1802 995757 992317 2022-08-21T15:02:48Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Aprilo}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''1ma di aprilo''' esas la 91ma [[dio]] di la yaro (92ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 274 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1085]] - [[Zhe Zong]], lor evanta 8 yari, divenas imperiestro di [[Chinia]]. * [[1540]] - Per la nomizita "dekreto di Fontainebleau", [[François la 1ma di Francia]] proskriptas kredo [[protestantismo|protestanta]]. * [[1605]] - [[Papo Leo la 11ma|Leo la 11ma]] divenas papo. * [[1867]] - [[Singapur]] divenas [[Unionita Rejio|Britaniana]] kolonio. * [[1918]] - Finas la revolto en [[Québec]] kontre la konskripto por luktar en l'[[unesma mondomilito]]. Quar personi mortas dum la konflikti. * [[1933]] - Nacional-socialisti komandita da [[Julius Streicher]] organizas un dio di boikoto kontre omna butiki qui apartenis a [[Judo|judi]]. * [[1937]] - [[Aden]] divenas [[Unionita Rejio|Britaniana]] kolonio. * [[1939]] - [[Hispanian interna milito]] finas. [[Francisco Franco|Frankisti]] vinkas. * [[1945]] - [[Duesma mondomilito]]: komencas la [[Batalio di Okinawa]]. * [[1960]] - [[Usa]] lansas [[TIROS-1]], unesma [[artificala satelito]] kun [[meteorologio|meteorologiala]] skopo. * [[1964]] - En [[Brazilia]] militisti kaptas povo. [[João Goulart]] flugas a [[Rio Grande do Sul]], ma pose exilas su en [[Uruguay]]. * [[1968]] - En [[Usa]], unesma pre-prizento di muzikala pleado ''Hair'' en [[Broadway]]. * [[1976]] - [[Steve Jobs]] e [[Steve Wozniak]] fondas firmo ''[[Apple Inc.]]''. * [[1979]] - [[Iran]] divenas oficale islamala republiko kun 98 % de voti yes. * [[1986]] - En [[Kathmandu]], Komunista Partiso di [[Nepal]] lansas ataki kontre policeyi, kun skopo instigar populala revolto. * [[1999]] - [[Nunavut]], la hemolando di Inuiti (Eskimoi), divenas la triesma [[Kanada]]na teritorio. * [[2000]] - En [[Japonia]] chefministro [[Keizo Obuchi]] havas paroxismo e falas en [[komato]]. * [[2001]] - [[Slobodan Milosevic]], ex-prezidanto di [[Yugoslavia]], kapitulacas ed ilu arestesas ed akuzesas pri gentocido. * [[2014]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 8.2 che [[skalo di Richter]] ed epicentro proxim [[Iquique]] frapas la litoro di [[Chili]] e la sudo di [[Peru]].<ref>{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2014/04/01/forte-terremoto-sacode-chile-e-gera-alerta-de-tsunami.htm |title= Forte terremoto sacode Chile e gera tsunami|date=1ma di aprilo 2014|language={{pt}}|accessdate=1ma di aprilo 2014}}</ref> * [[2016]] - Gaso-explozo en edifico di [[Paris]] vundas 17 personi.<ref>{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2016/04/01/explosao-de-gas-em-edificio-de-paris-deixa-17-feridos.htm |title=Explosão de gás em edifício de Paris deixa 17 feridos|accessdate=1ma di aprilo 2016|language={{pt}}}}</ref> * [[2017]] - [[Reda Kruco]] en [[Kolumbia]] anuncas ke pluvegi en la lando efektigis terglitadi en l'urbo Mocoa qui produktis plu kam 200 morti.<ref>{{cite web|url=https://noticias.uol.com.br/internacional/ultimas-noticias/2017/04/01/deslizamentos-de-terra-matam-na-colombia.htm|title=Deslizamentos de terra matam mais de 200 na Colômbia|publisher=UOL |accessdate=1ma di aprilo 2017|language={{pt}}}}</ref> * [[2018]] - [[Carlos Alvarado Quesada]], de la partiso ''Acción Ciudadana'', vinkas baloto en [[Kosta Rika]] per 60,79% ek la voti.<ref name=":0">{{Cite news|title=Carlos Alvarado será el presidente número 48 de Costa Rica: barrió con el 60,79% de los votos|url=https://www.nacion.com/el-pais/politica/siga-aqui-los-resultados-aqui-a-partir-de-las-81/JETDJHQ4FZG6JNQSR2MBJL2ROA/story/|accessdate=2ma di aprilo 2018|publisher=La Nación, Grupo Nación|language={{es}}}}</ref> == Naski == * [[1578]] - [[William Harvey]], Angla mediko (m. 1657) * [[1697]] - [[Antoine François Prévost]], Franca skriptisto e historiisto (m. 1763) * [[1815]] - [[Otto von Bismarck]], chefministro di [[Germania]] (m. 1898) * [[1865]] - [[Richard Adolf Zsigmondy]], Austriana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1929) * [[1868]] - [[Edmond Rostand]], Franca skriptisto (m. 1918) * [[1873]] - ([[Gregoriala kalendario]]) [[Sergei Vasilyevich Rahmaninov|Sergei Rahmaninov]], Rusa kompozisto e maestro (m. 1943) * [[1875]] - [[Edgar Wallace]], Britaniana skriptisto (m. 1932) * [[1887]] - [[Leonard Bloomfield]], Usana linguisto (m. 1949) * [[1905]] - [[Gaston Eyskens]], chefministro di Belgia (m. 1988) * [[1919]] - [[Joseph Edward Murray]], Usana mediko, Nobel-laureato (m. 2012) * [[1920]] - [[Toshiro Mifune]], Japonian aktoro (m. 1997) * [[1929]] - [[Milan Kundera]], Cheka skriptisto * 1929 - [[Marcel Amont]], Franca kantisto * [[1932]] - [[Debbie Reynolds]], Usan aktorino (m. 2016) * [[1933]] - [[Claude Cohen-Tannoudji]], Franca fizikisto, Nobel-laureato * [[1940]] - [[Wangari Maathai]], Keniana medio-aktivisto, [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Nobel-laureato]] en 2004 (m. 2011) * [[1948]] - [[Jimmy Cliff]], Jamaikana kantisto e muzikisto * [[1950]] - [[Samuel A. Alito, Jr.]], Usana judiciisto * [[1954]] - [[Hans H. Bass]], Germana ekonomikisto * [[1968]] - [[Alexander Stubb]], chefministro di Finlando * [[1973]] - [[Rachel Maddow]], Usana televiziono-prizentistino e politikala komentisto * [[1988]] - [[Sandra Afrika]], Serbiana kantistino == Morti == * [[1085]] - [[Shen Zong]], imperiestro de la [[dinastio Song]] (n. 1048) * [[1621]] - [[Cristofano Allori]], Italiana piktisto (n. 1577) * [[1863]] - [[Jakob Steiner]], Suisa matematikisto (n. 1796) * [[1894]] - [[Remigio Morales Bermúdez]], prezidanto di Peru (n. 1836) * [[1910]] - [[Andreas Achenbach]], Germaniana piktisto (n. 1815) * [[1917]] - [[Scott Joplin]], Usana kompozisto (n. 1868) * [[1922]] - Imperiestro [[Karolus la 1ma di Austria e la 4ma di Hungaria]] (n. 1887) * [[1968]] - [[Lev Davidovich Landau]], Rusa fizikisto, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Nobel-laureato]] (n. 1908) * [[1976]] - [[Max Ernst]], Germana skultisto e piktisto (n. 1891) * [[1984]] - [[Marvin Gaye]], Usana kantisto (n. 1939) * [[2010]] - [[Tzanis Tzannetakis]], chefministro di Grekia (n. 1927) * [[2012]] - [[Miguel de la Madrid]], prezidanto di Mexikia (n. 1934) * [[2013]] - [[Moses Blah]], prezidanto di Liberia (n. 1947) * [[2017]] - [[Yevgeni Alexandrovich Yevtushenko|Yevgeni Yevtushenko]], Sovietiana-Rusa poeto (n. 1932)<ref>{{cite web|title=Раздел второй Основные даты жизни и творчества Е. А. Евтушенко (1932-1996 гг.)|url=http://www.russofile.ru/articles/article_135.php#G03 ["Section Two Key dates in the life and creativity of E. A. Evtushenko (1932-1996 biennium)]|publisher=russofile.ru|language={{ru}}}}</ref> * [[2018]] - [[Efraín Ríos Montt]], diktatoro di Guatemala<ref>{{cite web|title=Morre ex-ditador guatemalteco Ríos Montt, acusado de genocídio |url= https://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2018/04/01/morre-ex-ditador-guatemalteco-rios-montt-acusado-de-genocidio.htm|publisher=UOL|date= 1ma di aprilo 2018}}</ref> (n. 1926) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Aprilo]] 2nd46ber16g6ryb18srql7upz1ojzjg 0 1807 995732 992740 2022-08-21T14:38:29Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Aprilo}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''6ma di aprilo''' esas la 96ma [[dio]] di la yaro (97ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 269 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1199]] - [[John di Anglia|John]] divenas rejulo di [[Anglia]]. * [[1385]] - [[João de Avis]] aklamesas rejulo di [[Portugal]] sub la titulo [[João la 1ma di Portugal|João la 1ma]]. * [[1667]] - [[Ter-tremo]] en [[Dubrovnik]], mortigas 1/5 de la habitantaro di [[Republiko Ragusa]]. * [[1814]] - [[Louis la 18ma di Francia|Louis la 18ma]] acensas sur trono di [[Francia]]. * [[1830]] - [[Joseph Smith, Jr.]] fondas l'[[Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi]]. * [[1869]] - [[John Wesley Hyatt]] patentizas [[celuloido]]. * [[1889]] - [[George Eastman]] komencas vendar la "Kodak Camera No. 1". * [[1896]] - L'unesma [[Olimpiala Ludi en Athina, 1896|Olimpiala Ludi]] di modern epoko komencas en Athina. * [[1909]] - Usan admiralo [[Robert Peary]] atingas [[Norda Polo]]. * [[1917]] - [[Unesma mondomilito]]: [[Usa]] deklaras milito kontre [[Germana imperio]]. * [[1930]] - La "marcho di salo", organizita da [[Mahatma Gandhi|Gandhi]], finas. * [[1941]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Nacional-socialista Germania]] atakas [[Yugoslavia]] e [[Grekia]]. * [[1948]] - [[Sovietia]] e [[Finlando]] paktas pri Amikeso, Koopero e reciproka Helpo. * [[1965]] - ''Early Bird'', l'unesma komercala [[artificala satelito|telekomuniko-satelito]], sendesas aden [[kosmo]]. * [[1979]] - En [[Pakistan]] prezidanto [[Zulfikar Ali Bhutto]] mortigesas. * [[1994]] - L'aeroplano di prezidanto di [[Ruanda]], Habyarimanaja, pafesas infre super [[Kigali]]. * [[1998]] - [[Pakistan]] probas fuzeo, qua povas atingar omna importanta loki di [[India]]. * [[2009]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.3 che la [[Skalo di Richter]] frapas [[L'Aquila]], [[Italia]], mortigas 300 personi e vundas plu plu kam 1.500 plusa homi. * [[2010]] - En [[Bishkek]] ed altra urbi di [[Kirgizistan]] komencas protesti kontre guvernerio di [[Kurmanbek Bakiyev]]. * [[2012]] - [[Azawad]], norda regiono di [[Mali]], deklaras su nedependanta. * [[2016]] - Intensa pluvi en [[Pakistan]] produktas adminime 92 morti.<ref>{{Extera ligilo|titulo= Inundações deixam ao menos 92 mortos no Paquistão; equipes buscam 23 vítimas de deslizamento|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/reuters/2016/04/06/inundacoes-deixam-ao-menos-92-mortos-no-paquistao-equipes-buscam-23-vitimas-de-deslizamento.htm|idiomo={{pt}}|vidita ye=6ma di aprilo 2016|editero=UOL}}</ref> == Naski == * [[1483]] (o la [[26ma di marto]]) - [[Raffaello Sanzio]], Italiana piktisto ed arkitekto (m. 1520) * [[1788]] - [[Melchor Múzquiz]], prezidanto di Mexikia (m. 1844) * [[1826]] - [[Gustave Moreau]], Franca piktisto (m. 1898) * [[1833]] - [[Luis Cordero Crespo]], prezidanto di Equador (m. 1912) * [[1849]] - [[John William Waterhouse]], Angla piktisto (m. 1917) * [[1868]] - [[Léopold Leau]], Franca matematikisto, fondinto di la [[Delegitaro]] (m. 1943) * [[1898]] - [[Jeanne Hébuterne]], Franca piktistino (m. 1920) * [[1904]] - [[Kurt Georg Kiesinger]], kancelero di Germania (m. 1988) * [[1909]] - [[Phoumi Vongvichit]], prezidanto di Laos (m. 1909) * [[1911]] - [[Feodor Felix Konrad Lynen]], Germana biokemiisto, Nobel-laureato en 1964 (m. 1979) * [[1915]] - [[Tadeusz Kantor]], Polona piktisto (m. 1990) * [[1918]] - [[Alfredo Ovando Candía]], militisto e prezidanto di Bolivia (m. 1982) * [[1920]] - [[Edmond Henri Fischer]], Suisa-Usana biokemiisto, Nobel-laureato * [[1921]] - [[Cacilda Becker]], Brazilian aktorino (m. 1969) * [[1926]] - [[Randy Weston]], Usana muzikisto e kompozisto (m. 2018) * [[1928]] - [[James Dewey Watson]], Usana genetikisto, Nobel-laureato * [[1929]] - [[Keijo Liinamaa]], chefministro di Finlando (m. 1980) * 1929 - [[Kristos Sartzetakis]], prezidanto di Grekia * [[1949]] - [[Horst Ludwig Störmer]], Germana fizikisto, Nobel-laureato * [[1951]] - [[Hilda Heine]], prezidantino dil Insuli Marshall * [[1963]] - [[Rafael Vicente Correa]], prezidanto di Equador * [[1964]] - [[David Woodard]], Usana skriptisto e docisto di muziko * [[1998]] - [[Peyton Roi List]], Usan aktorino == Morti == * [[1199]] - Rejulo [[Richard la 1ma di Anglia]] (n. 1157) * [[1520]] - [[Raffaello Sanzio]], Italiana piktisto ed arkitekto (n. 1483) * [[1528]] - [[Albrecht Dürer]], Germana piktisto (n. 1471) * [[1707]] - [[Willem van de Velde la yuna]], Nederlandana piktisto (n. 1633) * [[1829]] - [[Niels Henrik Abel]], Norvegiana matematikisto (n. 1802) * [[1838]] - [[José Bonifácio de Andrada e Silva]], Braziliana politikisto, ministro dil rejulo [[Pedro la 1ma di Brazilia e la 4ma di Portugal|Pedro la 1ma]] (n. 1763) * [[1887]] - [[Ivan Kramskoi]], Rusa piktisto (n. 1837) * [[1906]] - [[Alexander Kielland]], Norvegiana skriptisto (n. 1849) * [[1914]] - [[Józef Chełmoński]], Polona piktisto (n. 1849) * [[1934]] - [[Ismael Nery]], Braziliana piktisto (n. 1900) * [[1947]] - [[Matija Jama]], Sloveniana piktisto (n. 1872) * [[1961]] - [[Jules Bordet]], Belga mikrobiologiisto, Nobel-laureato (n. 1870) * [[1971]] - [[Igor Fyodorovich Stravinski|Igor Stravinski]], Rusa kompozisto (n. 1882) * [[1985]] - [[Gene Davis (piktisto)|Gene Davis]], Usana piktisto (n. 1920) * [[1992]] - [[Isaac Asimov]], Rusa-Usana skriptisto (n. 1920) * [[1994]] - [[Juvénal Habyarimana]], prezidanto di Ruanda (n. 1937) * [[1995]] - [[Ioannis Alevras]], prezidanto di Grekia (n. 1912) * 1995 - [[Vieno Johannes Sukselainen]], chefministro di Finlando (n. 1906) * [[1996]] - [[Greer Garson]], Britanian aktorino (n. 1904) * [[2000]] - [[Habib Bourguiba]], prezidanto di [[Tunizia]] de 1957 til 1987 (n. 1903) * [[2005]] - Princulo [[Rainier la 3ma di Monako]] (n. 1923) * [[2014]] - [[Mickey Rooney]], Usana cinem-aktoro (n. 1920) * [[2019]] - [[David James Thouless]], Skota fizikisto, Nobel-laureato (n. 1934) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Aprilo]] mb7v5eh7af1svv9r2jcvabhsyhts1kf 0 1816 995633 992289 2022-08-21T12:35:27Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Aprilo}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''15ma di aprilo''' esas la 105ma [[dio]] di la yaro (106ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 260 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1450]] - [[Cent-yara milito]]: en la [[batalio di Formigny]] [[Francia|Franca]] trupi komandita da [[Charles de Clermont]] uzas [[kanono|kanoni]] kontre [[Anglia]]na trupi e havas decidigiva vinko. * [[1850]] - [[San Francisco]], Kalifornia, divenas urbo. * [[1865]] - Pos la morto di [[Abraham Lincoln]], [[Andrew Jackson]] divenas la 17ma prezidanto di Usa. * [[1874]] - Unesma expozo di yuna piktisti de la ''Société Anonyme Coopérative des Artistes, Peintres, Sculpteurs, Graveurs'' en l'ateliero di [[Félix Nadar]] en [[Paris]]. Lua piktala stilo divenos konocita kom [[Impresionismo]], pro la pikturo ''Impression, soleil levant'' da [[Claude Monet]]. * [[1881]] - [[Temuco]], en [[Chili]], fondesas. * [[1896]] - Finas l'unesma [[Olimpiala Ludi en Athina, 1896|moderna Olimpiala Ludi]] en [[Athina]], [[Grekia]]. * [[1912]] - ''[[Titanic]]'' sinkas su ye 2.20 kloki nokte en [[Atlantiko]]. Kom rezulto, 1513 homi mortos. * [[1920]] - La [[Komunismo|Komunista]] partiso di [[Hispania]] fondesas. * [[1955]] - Unesma [[McDonald's]] restorerio inauguresas en [[Des Plaines, Illinois]]. * [[1967]] - Granda demonstri en [[San Francisco]] e [[New York]] kontre Vietnam-milito. * [[1974]] - En [[Nijer]], armeo kaptas la povo. * [[1986]] - Usan avioni atakas [[Tripoli]], chef-urbo di [[Libia]]. * [[1992]] - Nova [[konstituco]] en [[Vietnam]] posibligas [[libera merkato]]. * [[2016]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.3 che la [[Skalo di Richter]] frapas [[Japonia]] e mortigas adminime 6 personi.<ref>{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/reuters/2016/04/15/segundo-grande-terremoto-atinge-sul-do-japao-e-pessoas-correm-para-as-ruas.htm|titulo=Segundo grande terremoto atinge sul do Japão e deixa mortos |editero=UOL|vidita ye=15ma di aprilo 2016|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[2019]] - Incendio destruktas tekto e [[pinaklo]] di la [[katedralo]] di Nia Damo, en [[Paris]], [[Francia]].<ref>{{Extera ligilo |url=https://www.foxnews.com/world/massive-fire-breaks-out-in-notre-dame-cathedral-in-paris|titulo=Massive fire breaks out in Notre Dame Cathedral in Paris|editero=Fox News|publikigita ye=15ma di aprilo 2019|idiomo={{en}}}}</ref> * [[2020]] - Segun l'universitato Johns Hopkins, la quanto di personi infektata da [[COVID-19]] ja superirabis 2 milioni.<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.aljazeera.com/news/2020/04/trump-cuts-funding-coronavirus-pandemic-live-updates-200414231400449.html|titulo=Global coronavirus cases exceed two million: Live updates|editero=Al Jazeera|publikigita ye=15ma di aprilo 2020|idiomo={{en}}}}</ref> == Naski == * [[1367]] - Rejulo [[Henry la 4ma di Anglia]] (m. 1413) * [[1452]] - [[Leonardo da Vinci]], Italiana matematikisto, artisto, inventisto, arkitekto e anatomiisto (m. 1519) * [[1642]] - Sultano [[Suleyman la 2ma di Otoman imperio]] (m. 1691) * [[1707]] - [[Leonhard Euler]], Suisa matematikisto (m. 1783) * [[1772]] - [[Étienne Geoffroy Saint-Hilaire]], Franciana naturalisto (m. 1844) * [[1797]] - [[Louis Adolphe Thiers]], chefministro di Francia (m. 1877) * [[1800]] - [[James Clark Ross]], Britanian explorero dil Arktiko (m. 1862) * [[1815]] - [[Théodore Rousseau]], Franca piktisto (m. 1867) * [[1832]] - [[Wilhelm Busch]], Germana skriptisto (m. 1908) * [[1843]] - [[Henry James]], Usana skriptisto (m. 1916) * [[1858]] - [[Émile Durkheim]], Franciana sociologo (m. 1917) * [[1874]] - [[Johannes Stark]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1957) * [[1883]] - [[Stanley Bruce]], chefministro di Australia (m. 1967) * [[1889]] - [[Thomas Hart Benton (piktisto)|Thomas Hart Benton]], Usana piktisto (m. 1975) * [[1894]] - [[Bessie Smith]], Usana kantistino di [[blues]] (m. 1937) * [[1896]] - [[Nikolai Nikolayevich Semyonov]], Rusiana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1986) * [[1901]] - [[René Pleven]], chefministro di Francia (m. 1993) * [[1907]] - [[Nikolaas Tinbergen]], Nederlandana etologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1988) * [[1912]] - [[Kim Il-sung]], diktatoro di Nord-Korea (m. 1994) * [[1920]] - [[Richard von Weizsäcker]], prezidanto di Germania (m. 2015) * [[1930]] - [[Vigdís Finnbogadóttir]], prezidantino di Islando * [[1931]] - [[Tomas Tranströmer]], Sueda skriptisto, Nobel-laureato (m. 2015) * [[1933]] - [[Roy Clark]], Usana kantisto di ''country''-muziko (m. 2018) * [[1936]] - [[Pen Sovan]], chefministro di Kambodja (m. 2016) * [[1938]] - [[Claudia Cardinale]], Italian aktorino naskinta en Tunizia * [[1943]] - [[Robert Joseph Lefkowitz]], Usana kemiisto, Nobel-laureato * [[1949]] - [[Alla Borisovna Pugachyova|Alla Pugachyova]], Rusa kantistino ed aktorino * [[1956]] - [[Adan Mohamed Nuur Madobe]], prezidanto di Somalia * [[1957]] - [[Hwang Kyo-ahn]], chefministro di Sud-Korea * [[1960]] - [[Pedro Delgado]], Hispana biciklisto * [[1961]] - [[Carolyn Widney Greider]], Usana biokemiistino, Nobel-laureato * [[1963]] - [[Beata Szydlo]], chefministro di Polonia * [[1965]] - [[Salou Djibo]], chefo di stato di Nijer * [[1966]] - [[Samantha Fox]], Britaniana manekino e kantistino * [[1968]] - [[Vano Merabishvili]], chefministro di Gruzia * [[1982]] - [[Seth Rogen]], Usan aktoro e komediisto * [[1991]] - [[Anastasia Vinnikova]], Bielorusa kantistino == Morti == * [[1446]] - [[Filippo Brunelleschi]], Italian arkitekto ed injenioro (n. 1377) * [[1764]] - [[Madame de Pompadour]], amorantino di [[Louis la 15ma di Francia]] (n. 1721) * [[1865]] - [[Abraham Lincoln]], prezidanto di Usa (n. 1809) * [[1923]] - [[Ascensión Esquivel Ibarra]], prezidanto di Kosta Rika (n. 1844)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Ascensión Esquivel Ibarra - Guías Costa Rica|url=https://guiascostarica.info/gobernantes/ascension-esquivel-ibarra/|vidita ye=13ma di oktobro 2018|idiomo={{es}}}}</ref> * [[1931]] - [[Emilio Aceval Merín]], prezidanto di Paraguay (n. 1853) * [[1942]] - [[Robert Musil]], Austriana skriptisto (n. 1880) * [[1948]] - [[Manuel Roxas]], prezidanto di Filipini (n. 1892) * [[1960]] - [[Juan Manuel Frutos]], prezidanto di Paraguay (n. 1879) * [[1962]] - [[Béla Linder]], Hungara militisto e politikisto, simpatiindo dil Ido (n. 1876) * [[1971]] - [[Friedebert Tuglas]], Estoniana skriptisto (n. 1886) * [[1967]] - [[Totò]], Italian aktoro (n. 1898) * [[1980]] - [[Jean-Paul Sartre]], Franca [[filozofio|filozofo]] e skriptisto (n. 1905) * [[1986]] - [[Jean Genet]], Franca skriptisto e politikal aktivero (n. 1910) * [[1990]] - [[Greta Garbo]], Sueda-naskinta cinemo-stelo (n. 1905) * [[1998]] - [[Pol Pot]], ex-diktatoro di [[Kambodja]] (n. 1925) * [[2001]] - [[Joey Ramone]], Usana muzikisto ([[The Ramones]]) (n. 1951) * [[2015]] - [[Surya Bahadur Thapa]], chefministro di Nepal (n. 1928) * [[2020]] - [[Rubem Fonseca]], Braziliana skriptisto (n. 1925)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Morre o escritor Rubem Fonseca, aos 94 anos |url=https://oglobo.globo.com/cultura/morre-escritor-rubem-fonseca-aos-94-anos-1-24373156 |editero=O Globo|publikigita ye=15ma di aprilo 2020|vidita ye=5ma di junio 2021|idiomo={{pt}}}}</ref> == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Aprilo]] hhmkv42ncyl4dopqe6blrdf1pi7wchm 0 1821 995701 994976 2022-08-21T14:05:36Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Aprilo}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''23ma di aprilo''' esas la 113ma [[dio]] di la yaro (114ma en bisextila yari) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 252 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * Internaciona Dio dil [[libro]] * Dio por Memorajo dil Masakro di Armeniani en [[1915]] * Dio di [[Santa Georgios de Kapadocia]] en multa regioni == Eventi == * [[34]] - Segun kalkulo da [[Isaac Newton]], [[Iesu]] krucagesis ca dato. * [[1014]] - En la [[batalio di Clontarf]], [[Irlando|Irlandani]] komandita da Brian Boru vinkas [[Vikingo|Vikingi]] e lia federiti. Quankam Brian Boru mortas en la batalio, Vikingi de [[Dublin]] perdas povo. * [[1605]] - Caro [[Boris Godunov]] mortas en [[Rusia]]. * [[1778]] - [[Usa]]na John Paul Jones kun 30 plusa volontarii desembarkas en Whitehaven, [[Anglia]], e brulas l'urbo.<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.history.com/this-day-in-history/john-paul-jones-burns-whitehaven-england?cmpid=Social_FBPAGE_HISTORY_20150423_172438225&linkId=13725878 |titulo=John Paul Jones burns Whitehaven, England |idiomo={{en}}|vidita ye=24ma di aprilo 2015|autoro=History.com}}</ref> * [[1915]] - Komencas la deporto di 235 (o 270) [[Armenia|Armena]] intelektozi de [[Istanbul]] vers [[Ankara]]. Kleriki, mediki, editisti, jurnalisti, advokati, docisti ed altri arestesas e deportesas. Kelk ek li mortigesos. * [[1949]] - Che [[Republiko Chinia (1912-1949)|Republiko Chinia]], [[komunismo|komunista]] trupi okupas [[Nanjing]]. * [[1956]] - Che [[Usa]], la Supra Tribunalo interdiktas la [[rasala separigo]] en omnibusi. * [[1977]] - Che [[Barcelona]], {{formatnum:100000}} personi demonstras en stradi pri autonomeso di [[Katalunia]]. * [[1993]] - La habitantaro di [[Eritrea]] votas pri nedependo de [[Etiopia]]. * [[2015]] - [[Italia]]na rivogarderi salvas 84 enmigranti qui transportabis en batelo qua sinkis en [[Mediteraneo]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2015/04/23/mais-84-migrantes-sao-salvos-no-mediterraneo.htm |titulo=Mais 84 migrantes são salvos no Mediterrâneo|vidita ye=23ma di aprilo 2015|idiomo={{pt}}|editero=UOL|autoro=AFP}}</ref> * [[2017]] - En [[Francia]], eventas l'unesma votado por sucedar la prezidanto [[François Hollande]]. [[Marine Le Pen]] ed [[Emmanuel Macron]] disputos la duesma votado ye la [[7ma di mayo]].<ref>{{Extera ligilo|titulo=Macron e Le Pen vão ao 2º turno na França; adversários assumem derrota|url=http://www1.folha.uol.com.br/mundo/2017/04/1877896-macron-e-le-pen-vao-ao-2-turno-na-franca-mostra-resultado-preliminar.shtml|editero=Folha de São Paulo|vidita ye=23ma di aprilo 2017|idiomo= {{fr}}}}</ref> == Naski == * [[1791]] - [[James Buchanan]], prezidanto di Usa (m. 1868) * [[1812]] - [[Frederick Whitaker]], chefministro di Nova-Zelando (m. 1891) * [[1819]] - [[Edward Stafford]], chefministro di Nova-Zelando (m. 1901) * [[1823]] - [[Abdülmecit la 1ma]], [[Otoman imperio|Otomana]] sultano (m. 1861) * [[1855]] - [[Marco Fidel Suárez]], prezidanto di Kolumbia (m. 1927) * [[1857]] - [[Ruggero Leoncavallo]], Italiana kompozisto (m. 1919) * [[1858]] - [[Max Planck]], Germana fizikisto, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Nobel-laureato]] pri [[fiziko]] (m. 1947) * [[1867]] - [[Johannes Andreas Grib Fibiger]], Dana ciencisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1928) * [[1873]] - [[Theodor Körner]], prezidanto di Austria (m. 1957) * [[1891]] - [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]], Rusa kompozisto (m. 1953) * [[1897]] - [[Pixinguinha]], Braziliana kompozisto (m. 1973) * 1897 - [[Lester Bowles Pearson]], chefministro di Kanada, Nobel-laureato pri paco (m. 1972) * [[1899]] - [[Bertil Ohlin]], Suedian ekonomikisto, Nobel-laureato pri ekonomiko (m. 1979) * [[1902]] - [[Halldór Laxness]], Islandana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1998) * [[1911]] - [[Józef Cyrankiewicz]], chefministro di Polonia (m. 1999) * [[1928]] - [[Shirley Temple]], Usan aktorino e politikistino (m. 2014) * [[1929]] - [[George Steiner]], Franc-Usana filozofo e literaturala kritikisto (m. 2020) * [[1936]] - [[Roy Orbison|Roy Kelton Orbison]], [[Usa]]na muzikisto (m. 1988) * [[1939]] - [[Lee Majors]], Usan aktoro * [[1941]] - [[Paavo Lipponen]], chefministro di Finlando * [[1943]] - [[Frans Koppelaar]], Nederlandana piktisto * [[1952]] - [[Narada Michael Walden]], Usana kompozisto e kantisto * [[1954]] - [[Michael Moore]], Usana filmifisto * [[1960]] - [[Steve Clark]], Angla gitaristo ([[Def Leppard]]) (m. 1991) * [[1978]] - [[Gezahegne Abera]], Etiopian atleto == Morti == * [[1605]] - [[Boris Godunov]], caro di Rusa imperio (n. c. 1551) * [[1616]] - ([[Juliala kalendario]]) [[William Shakespeare]], Angla skriptisto (n. 1564) * 1616 - [[Miguel de Cervantes]], Hispana skriptisto (n. 1547) * [[1868]] - [[Ramón María Narváez]], chefministro di Hispania (n. 1800) * [[1869]] - [[José María Plá]], prezidanto di Uruguay (n. 1794) * [[1942]] - [[Carlos Freile Larrea]], prezidanto di Equador (n. 1876) * [[1947]] - [[Gyula Károlyi]], chefministro di Hungaria (n. 1871) * [[1951]] - [[Charles G. Dawes]], viceprezidanto di Usa, Nobel-laureato pri paco (n. 1865) * [[1966]] - [[Joseph Nemours Pierre-Louis]], prezidanto di Haiti (n. 1900) * [[1981]] - [[Josep Pla i Casadevall]], Kataluniana skriptisto (n. 1897) * [[1989]] - [[Hamani Diori]], prezidanto di Nijer (n. 1916) * [[1990]] - [[Paulette Goddard]], Usan cinem-aktorino (n. 1911) * [[1992]] - [[Satyajit Ray]], Indiana filmifisto (n. 1921) * [[1998]] - [[Konstantinos Karamanlis]], prezidanto di Grekia (n. 1907) * [[2007]] - [[Boris Nikolayevich Yelcin|Boris Yelcin]], prezidanto di Rusia<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.nytimes.com/2007/04/23/world/europe/23cnd-yeltsin.html |titulo= Boris Yeltsin, Russia’s First Post-Soviet Leader, Is Dead|editero= The New York Times|vidita ye= 25ma di agosto 2019|publikigita ye=23ma di aprilo 2007|idiomo= {{en}}}}</ref> (n. 1931) * [[2016]] - [[Banharn Silpa-Archa]], chefministro di Tailando (n. 1932) * [[2019]] - Granda-duko [[Jean de Luxemburgia]] (n. 1921)<ref>{{Extera ligilo|surnomo=Editor |nomo=Brittani BargerDeputy|titulo= BREAKING: Grand Duke Jean of Luxembourg dies at the age of 98 |url=http://royalcentral.co.uk/europe/luxembourg/breaking-grand-duke-jean-of-luxembourg-dies-at-the-age-of-98-119830 |editero=Royal Central|vidita ye=23ma di aprilo 2019 |publikigita ye=23ma di aprilo 2019}}</ref> == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Aprilo]] aes5aht84ia7dmdmj903jfl2ulqqszp 0 1828 995743 995083 2022-08-21T14:49:06Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Mayo}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''7ma di mayo''' esas la 127ma [[dio]] di la yaro (128ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 238 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * Dio di Santa Stanislas, por [[katolik-eklezio]] == Eventi == * [[1205]] - [[Endre la 2ma di Hungaria|Endre la 2ma]] divenas rejulo di [[Hungaria]]. * [[1342]] - [[Papo Klemens la 6ma|Klemens la 6ma]] divenas la 4ma papo en [[Avignon]], [[Francia]]. * [[1718]] - Jean-Baptiste Le Moyne de Bienville fondas [[New Orleans]], en nuna [[Louisiana]]. * [[1832]] - Tra la kontrato di London, la nedependo di [[Grekia]] agnoskesas. [[Otto de Bavaria]] elektesas rejulo dil lando. * [[1861]] - [[Usana interna milito]]: [[Tennessee]] separas su de l'Uniono. * [[1867]] - [[Alfred Nobel]] patentizas [[dinamito]] en l'Unionita Rejio.<ref>{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/416842/Alfred-Bernhard-Nobel|work=Encyclopædia Britannica|title=Alfred Nobel}}</ref><ref>{{cite book|last1=Schück|first1=H.|last2=Sohlman|first2=R.|year=1929|title=The Life of Alfred Nobel|location=London |publisher= Heinemann |page=101}}</ref> * [[1877]] - En [[Finlando]] fondesas societo por flegar lezita e maladeskinta soldati. En [[1919]] la societo rinomizesas ''La [[Reda Kruco]] di Finlando''. * [[1915]] - [[Unesma mondomilito]]: Britaniana pasajero-navo ''RMS Lusitania'' sinkas pro atako per torpedo pafita da Germana [[submara navo]], e 1.198 homi, di qui 128 Usani, dronas su.<ref>{{cite web|url=http://www.worldatlas.com/articles/what-sunk-the-lusitania.html |title=What Sunk the Lusitania? If you Think it was a Torpedo, Think Again|publisher=WorldAtlas |accessdate= 7ma di mayo 2017}}</ref> * [[1927]] - [[Interna milito]] finas en [[Nikaragua]]. * [[1936]] - [[Italia]] konquestas [[Etiopia]]. * [[1945]] - [[Duesma mondomilito]]: Germana generalo [[Alfred Jodl]] subskribas la pakto pri finala kapitulaco en [[Reims]], [[Francia]]. * [[1946]] - La kompanio [[Sony]] fondesas, sub la nomo ''Tokyo Telecommunications Engineering''. * [[1954]] - En [[Vietnam]], Franca armeo sukombas a [[Vietminh]] en [[Dien Bien Phu]]. Milito en [[Indochinia]] finas e [[Francia]] retretas ek Vietnam, [[Laos]] e [[Kambodja]]. * [[1998]] - [[Mercedes-Benz]] kompras [[Chrysler]]. La maxim granda fuziono en la historio til lore kreas DaimlerChrysler. * [[1999]] - L'aeroplani di [[NATO]] bombardas [[Popul-Republiko Chinia|Chinian]] ambasadeyo en [[Belgrade]]. Tri homi mortas e 20 vundesas. * 1999 - Militala povokapto en [[Guinea-Bissau]] suplantas prezidanto [[João Bernardo Vieira]]. * [[2003]] - [[Tero]], [[Merkuro]] e [[Suno]] en la sama lineo. * [[2016]] - [[Rusia]] plulongigas l'armistico en [[Aleppo]], [[Siria]] dum 72 hori.<ref>{{cite web|title=Rússia anuncia prorrogação de trégua em Aleppo por mais 72 horas|url= http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2016/05/07/russia-anuncia-prorrogacao-de-tregua-em-aleppo-por-mais-72-horas.htm |publisher=UOL|accessdate=7ma di mayo 2016}}</ref> * [[2017]] - [[Emmanuel Macron]] vinkas la duesma baloto de la prezidantal elekti en [[Francia]].<ref>{{cite web|title=Centrista Emmanuel Macron vence eleições na França|url=http://www1.folha.uol.com.br/mundo/2017/05/1881903-centrista-emmanuel-macron-vence-eleicoes-na-franca.shtml|accessdate=7ma di mayo 2017|publisher=Folha de S.Paulo|language={{pt}}}}</ref> == Naski == * [[1812]] - [[Robert Browning]], Britaniana skriptisto (m. 1889) * [[1833]] - [[Johannes Brahms]], Germana kompozisto (m. 1897) * [[1840]] - [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]], Rusa kompozisto (m. 1893) * [[1841]] - [[Gustave Le Bon]], Franca sociologiisto e sociala psikologiisto (m. 1931) * [[1847]] - [[Archibald Primrose, 5ma Komto de Rosebery]], chefministro di Unionita Rejio (m. 1929) * [[1861]] - [[Rabindranath Tagore]], [[India]]na skriptisto, [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato]] pri literaturo (m. 1941) * [[1867]] - [[Wladyslaw Reymont]], Polona skriptisto, Nobel-laureato (m. 1925) * [[1871]] - [[Gyula Károlyi]], chefministro di Hungaria (m. 1947) * [[1885]] - [[Juan Antonio Iribarren]], Chiliana politikisto (m. 1966) * [[1892]] - [[Josip Broz Tito]], prezidanto di Yugoslavia (m. 1980) * [[1901]] - [[Gary Cooper]], Usana cinem-aktoro (m. 1961) * [[1919]] - [[Eva Perón]], spozino di Arjentiniana prezidanto [[Juan Domingo Perón]] (m. 1952) * [[1939]] - [[Sidney Altman]], Kanadana biologiisto, Nobel-laureato * 1939 - [[Ruud Lubbers]], chefministro di Nederlando (m. 2018) * [[1943]] - [[Tuanku Syed Sirajuddin]], rejulo di Malaizia * [[1946]] - [[Thelma Houston]], Usana kantistino * [[1947]] - [[Marouf al-Bakhit]], chefministro di Jordania * [[1956]] - [[Jan Peter Balkenende]], chefministro di Nederlando * [[1959]] - [[Mike Pence]], Usana politikisto * [[1961]] - [[Phil Campbell]], Britaniana muzikistulo ([[Motörhead) * [[1968]] - [[Eagle-Eye Cherry]], sueda kantisto * 1968 - [[Traci Lords]], Usan aktorino, skriptistino e kantistino * [[1981]] - [[Lorena Guréndez García]], Hispana gimnastikistino * [[1985]] - [[Mihail Borisovich Ignatyev|Mihail Ignatyev]], Rusiana ciklistulo == Morti == * [[1682]] - Caro [[Fyodor la 3ma di Rusia]] (n. 1661) * [[1793]] - [[Pietro Nardini]], Italiana kompozisto (n. 1722) * [[1805]] - [[William Petty-FitzMaurice]], chefministro dil Unionita Rejio (n. 1737) * [[1825]] - [[Antonio Salieri]], Italiana kompozistulo (n. 1750) * [[1840]] - [[Caspar David Friedrich]], Germana piktisto (n. 1774) * [[1880]] - [[Luís Alves de Lima e Silva]], Duko de Caxias, [[Brazilia]]na marshalo-di-armeo (n. 1803) * [[1901]] - [[Dimitar Grekov]], chefministro di Bulgaria (n. 1847) * [[1904]] - [[Manuel Candamo Iriarte]], prezidanto di Peru (n. 1841) * [[1932]] - [[Paul Doumer]], prezidanto di Francia (n. 1857) * [[1941]] - [[James George Frazer]], Skota antropologo (n. 1854) * [[1943]] - [[Ali Fethi Okyar]], chefministro di Turkia (n. 1880) * [[1952]] - [[Juan Bautista Pérez]], prezidanto di Venezuela (n. 1869) * [[1998]] - [[Allan McLeod Cormack]], Sudafrikana fizikisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (n. 1924) * [[2001]] - [[Joseph Greenberg]], Usana linguisto (n. 1915) * [[2010]] - [[Fríða Áslaug Sigurðardóttir]], Islandana skriptistino (n. 1940) * [[2011]] - [[Willard Boyle]], Kanadana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1924) * [[2018]] - [[Ermanno Olmi]], Italiana filmifisto (n. 1931) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Mayo]] 08fqmi6p0c62t8al99gkpv9osxmmi01 0 1835 995717 994277 2022-08-21T14:20:00Z Joao Xavier 110 +nasko wikitext text/x-wiki {{Mayo}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''17ma di mayo''' esas la 137ma [[dio]] di la yaro (138ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 228 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[352]] - [[Papo Liberius|Liberius]] divenas [[papo]]. * [[884]] - [[Papo Adrianus la 3ma|Adrianus la 3ma]] divenas papo. * [[1858]] - En [[Rio Grande do Sul]], [[Brazilia]], l'urbo [[Santa Maria (Rio Grande do Sul)|Santa Maria]] fondesas. * [[1863]] - Pos du-monata siejo, [[Francia|Franca]] armeo di [[Achille Bazaine|Bazaine]] konquestas [[Puebla]], [[Mexikia]]. * [[1911]] - [[Mexikiana revoluciono]]: Prezidanto di [[Mexikia]] [[Porfirio Díaz]] revokesas de povo. * [[1943]] - [[Duesma mondomilito]], [[operaco Chastise]]: [[aviono|avioni]] de [[Unionita Rejio]] atakas [[digo|digi]] en fluvii Eder e [[Ruhr]]. To efektigas granda inundado qua produktas 1000 morti.<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.warhistoryonline.com/war-articles/operation-chastise-dambusters.html|titulo=Operation Chastise: The Dambusters of WWII Explored in a New Documentary|editero=War History Online|vidita ye=4ma di aprilo 2020|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[1970]] - En [[Maroko]] [[Thor Heyerdahl]] hisas segli di ''Ra 2ma'' por voyajor tra [[Atlantiko]]. * [[1983]] - [[Libano]], [[Israel]] ed [[Usa]] paktas pri retreto di Israel ek Libano. * [[1987]] - En la [[Milito Irak-Iran]] Irakan aeroplano militala pafas fuzei aden Usana krozero, e poslasas 37 Usana soldati mortinta e 21 vundita. * [[1995]] - En [[Francia]], [[Jacques Chirac]] divenas prezidanto. * [[1999]] - En [[Israel]] [[Ehud Barak]] elektesas chefministro. * [[2004]] - [[Usa]]na stato [[Massachusetts]] legaligas samasexua mariajo. * [[2015]] - [[Talibano|Talibani]] anuncas ke li exekutis suocidant atako kontre automobilo proxim l'aeroportuo di [[Kabul]], [[Afganistan]], qua mortigis tri personi - di qui 1 esis Britaniano - e vundis plusa 18 homi.<ref>{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/reuters/2015/05/17/ataque-contra-carro-da-uniao-europeia-mata-ao-menos-3-no-afeganistao.htm|titulo=Ataque contra carro da União Europeia mata ao menos 3 no Afeganistão|idiomo={{pt}}|editero=UOL|publikigita ye=17ma di mayo 2015}}</ref> * 2015 - [[Islamana Stato]] anuncas ke ol prenis kontrolo di [[Ramadi]], [[Irak]], pos intensa kombati.<ref>{{Extera ligilo|url =http://www1.folha.uol.com.br/mundo/2015/05/1630180-estado-islamico-toma-controle-de-cidade-estrategica-no-iraque.shtml |titulo=Estado Islâmico toma controle de cidade estratégica no Iraque |idiomo={{pt}}|publikigita ye=17ma di mayo 2015|editero=UOL}}</ref> * [[2016]] - [[Mexikia]]na prezidanto [[Enrique Peña Nieto]] anuncas ke sendos lego-projeto pri mariajo inter samasexua personi a Mexikiana kongreso.<ref>{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2016/05/17/presidente-do-mexico-quer-legalizar-casamento-gay-em-todo-o-pais.htm |titulo= Presidente do México quer legalizar casamento gay em todo o país|vidita ye=17ma di mayo 2016|editero=UOL |idiomo={{pt}}}}</ref> == Naski == * [[1749]] - [[Edward Jenner]], Angla mediko qua deskovris la [[vacino]] (m. 1823) * [[1802]] - [[Miguel de San Román]], prezidanto di Peru (m. 1863) * [[1803]] - [[Martinus Rørbye]], Dana piktisto (m. 1848) * [[1866]] - [[Erik Satie]], Franca kompozistulo (m. 1925) * [[1876]] - [[Andreas Michalakopulos]], chefministro di Grekia (m. 1938) * [[1886]] - Rejulo [[Alfonso la 13ma di Hispania]] (m. 1941) * [[1897]] - [[Odd Hassel]], Norvegiana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1981) * [[1902]] - [[Khuang Abhaiwongse]], chefministro di Tailando (m. 1968) * [[1904]] - [[Jean Gabin]], Franca cinem-aktoro (m. 1976) *(?) [[1928]]? - [[Idi Amin Dada]], diktatoro di Uganda (m. 2003) * [[1936]] - [[Dennis Hopper]], Usan aktoro (m. 2010) * [[1943]] - [[Tuanku Syed Sirajuddin]], rejulo di Malaizia * [[1950]] - [[Janez Drnovšek]], prezidanto di Slovenia (m. 2008) * [[1953]] - [[Qasım-Jomart Kemelulı Toqayev|Qasım-Jomart Toqayev]], chefministro di Kazakstan * [[1955]] - [[Bill Paxton]], Usan aktoro e filmifisto (m. 2017) * [[1959]] - [[Andy Strassmeir]], Germana-Usana militisto * [[1956]] - [[Sugar Ray Leonard]], Usana boxisto * [[1961]] - [[Enya]], Irlandana muzikistino e kantistino * [[1967]] - [[Mohamed Nasheed]], prezidanto di Maldivi * [[1981]] - [[Cosma Shiva Hagen]], Germana aktorino * [[1982]] - [[Vjosa Osmani]], prezidanto di Kosovo * [[1985]] - [[Greg Van Avermaet]], Belga biciklisto == Morti == * [[1510]] - [[Sandro Botticelli]], Italiana piktisto (n. 1445) * [[1838]] - [[Charles Maurice de Talleyrand-Périgord]], diplomacisto e chefministro di Francia (n. 1754) * [[1881]] - Rejulo [[Surendra di Nepal]] (n. 1829) * [[1919]] - [[José Santos Zelaya]], prezidanto di Nikaragua (n. 1853) * [[1923]] - [[Manuel Allendesalazar Muñoz]], chefministro di Hispania (n. 1856) * [[1936]] - [[Panagis Tsaldaris]], chefministro di Grekia (n. 1868) * [[1964]] - [[Otto Wille Kuusinen]], Finlandana politikisto (n. 1881) * [[1947]] - [[George William Forbes]], chefministro di [[Nova-Zelando]] (n. 1869) * [[1987]] - [[Gunnar Myrdal]], Sueda ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1898) * [[2012]] - [[Donna Summer]], Usana kantistino e kompozistino (n. 1948) * [[2013]] - [[Jorge Rafael Videla]], prezidanto di Arjentinia (n. 1925) * [[2014]] - [[Gerald Maurice Edelman]], Usana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1929) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Mayo]] b2clsaik91z41clre0gumsff54ebel3 0 1846 995731 992830 2022-08-21T14:38:08Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Mayo}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''29ma di mayo''' esas 149ma [[dio]] di la yaro (150ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 216 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1453]] - Turki duktita da sultano [[Mehmed la 2mal di Otoman imperio|Mehmed la 2ma]] konquestas [[Konstantinoplo]] e tale finas l'existo di la [[Bizanco|Bizancana imperio]]. Altra Kristani ne helpas l'imperiestro [[Kostantinos la 11ma Palaiologos|Konstantinos la 11ma]]. Mehmed la 2ma donesas surnomo Fatih (la Konquestanta). Templego [[Hagia Sofia (Konstantinoplo)|Hagia Sofia]] altrigesas moskeo e nova chef-urbo di Otomani rinomizesas [[Istanbul]]. [[Moskva]] proklamas su kom triesma [[Roma]], la heredanto di Roma e [[Konstantinoplo]]. * [[1724]] - Pietro Francesco Orsini elektesas [[papo Benedictus la 13ma]]. * [[1790]] - [[Rhode Island]] signatas [[Usa]]na [[konstituco]] e divenas la 13ma Usana [[Stati di Usa|stato]]. * [[1848]] - [[Wisconsin]] divenas la 30ma [[Usa]]na stato. * [[1900]] - [[N'Djamena]], nuna chef-urbo di [[Chad]], fondesas sub la nomo Fort Lamy. * [[1913]] - En [[Paris]] eventas l'unesma pleado di ''Le Sacre du printemps'' da [[Igor Fyodorovich Stravinski|Igor Stravinski]]. * [[1945]] - [[Duesma mondomilito]]: eskadrono di [[Boeing B-29 Superfortress]] lansas fairobombi super [[Yokohama]], [[Japonia]], qui transformas 42% ek ol en eskombri<ref>[http://www.welcome.city.yokohama.jp/eng/tourism/mame/a1000.html Interesting Tidbits of Yokohama - History of Yokohama] Yokohama Convention & Visitors Bureau</ref>. * [[1953]] - Sir [[Edmund Hillary]] e [[Tenzing Norgay]] kom unesma homi rajuntas la somito di [[Monto Everest]] en [[Tibet]]. * [[1955]] - [[Papo Pius la 12ma]] beatifikas [[Marcellin Champagnat]]. * [[1990]] - [[Boris Nikolayevich Yelcin|Boris Yelcin]] elektesas prezidanto di Sovieta [[Rusia]]. * [[1999]] - Pos 16-yara militistala diktatoreso, [[Olusegun Obasanjo]] divenas l'unesma civila prezidanto di [[Nigeria]]. * 1999 - [[Spaco-paromo Discovery]] unionas unesmafoye kun [[Staciono Kosmala Internaciona]]. * [[2001]] - En [[Peru]] [[Alejandro Toledo]] elektesas prezidanto. * [[2014]] - [[Bielorusia]], [[Kazakstan]] e [[Rusia]] signatas pakto qua kreas [[Eur-Aziana Ekonomiala Uniono]] - EAEU. * [[2015]] - En [[Nigeria]] [[Muhammadu Buhari]] divenas prezidanto.<ref>{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2015/05/29/muhammadu-buhari-e-empossado-como-novo-presidente-da-nigeria.htm |title=Muhammadu Buhari é empossado como novo presidente da Nigéria|language={{pt}}|accessdate=29ma di mayo 2015|publisher=UOL|author=EFE}}</ref> * [[2016]] - Inundadi en [[Texas]], [[Usa]], produktas adminime 6 morti.<ref>{{cite web|url=http://www1.folha.uol.com.br/mundo/2016/05/1776154-chega-a-seis-o-numero-de-mortos-em-enchentes-no-texas.shtml |title=Chega a seis o número de mortes em enchentes no Texas |accessdate=29ma di mayo 2016|language={{pt}}|publisher=Folha de São Paulo}}</ref> * [[2017]] - Forta tempesto e ventego en [[Moskva]] produktas 11 morti.<ref>{{cite web|url= https://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2017/05/29/tempestade-deixa-11-mortos-e-dezenas-de-feridos-em-moscou.htm |title=Tempestade deixa 11 mortos e dezenas de feridos em Moscou|publisher=UOL|accessdate=29ma di mayo 2017|language={{pt}}}}</ref> == Naski == * [[1439]] - [[Papo Pius la 3ma]] (m. 1503) * [[1878]] - [[Antoni Ponikowski]], chefministro di Polonia (m. 1952) * [[1880]] - [[Oswald Spengler]], Germana historiisto (m. 1936) * [[1890]] - [[Martin Wickramasinghe]], Sri-Lankana skriptisto (m. 1976) * [[1917]] - [[John Fitzgerald Kennedy]], prezidanto di Usa (m. 1963) * [[1920]] - [[John Harsanyi]], Hungarian ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 2000) * [[1922]] - [[Iannis Xenakis]], Greka-Franciana kompozistulo (m. 2001) * [[1926]] - [[Abdoulaye Wade]], prezidanto di Senegal<ref>[https://books.google.com/books?id=5VO4AwAAQBAJ&pg=PA456&dq=Abdoulaye+Wade+1926&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiWoojKzpvUAhXK2SwKHXIXC90Q6AEIPzAG#v=onepage&q=Abdoulaye%20Wade%201926&f=false ''Profiles of People in Power: The World's Government Leaders''], pagino 456.</ref> * [[1929]] - [[Peter Ware Higgs]], Britaniana fizikisto, Nobel-laureato * [[1940]] - [[Farooq Leghari]], prezidanto di Pakistan (m. 2010) * [[1943]] - [[Ion Ciubuc]], chefministro di Moldova (m. 2018) * [[1949]] - [[Francis Rossi]], Angla kantisto, muzikisto e kompozisto * [[1952]] - [[Pia Tafdrup]], Dana skriptistino * [[1956]] - [[LaToya Jackson]], Usana kantistino * [[1961]] - [[Melissa Etheridge]], Usana kantistino * [[1975]] - [[Melanie Brown]], Britaniana kantistino ([[Spice Girls]]) * [[1982]] - [[Ana Beatriz Barros]], Braziliana manekinino * [[1985]] - [[Hernanes]], Braziliana futbalistulo == Morti == * [[1500]] - [[Bartolomeu Dias]], Portugalan explorero (n. 1450?) * [[1814]] - [[Joséphine de Beauharnais]], unesma spozino di [[Napoléon la 1ma]] (n. 1763) * [[1829]] - [[Humphry Davy]], Britaniana kemiisto (n. 1778) * [[1892]] - [[Bahá'u'lláh]], Persiana fondinto di [[Bahaa Kredo]] religio (n. 1817) * [[1905]] - [[Francisco Silvela y de Le Vielleuze]], chefministro di Hispania (n. 1843) * [[1913]] - [[Segismundo Moret y Prendergast]], chefministro di Hispania (n. 1833) * [[1921]] - [[Abbott Handerson Thayer]], Usana piktisto (n. 1849) * [[1951]] - [[Antonio Mosca]], Italiana pikstisto (n. 1870) * [[1958]] - [[Juan Ramón Jiménez]], Hispana poeto, Nobel-laureato pri literaturo (n. 1881) * [[1979]] - [[Mary Pickford]], Kanadan-Usan aktorino (n. 1892) * [[1982]] - [[Romy Schneider]], Austrian aktorino (n. 1938) * [[1987]] - [[Choudhary Charan Singh]], chefministro di India (n. 1902) * [[1988]] - [[Siaka Stevens]], prezidanto di Sierra Leone (n. 1905) * [[1990]] - [[Hussein Onn]], chefministro di Malaizia (n. 1922) * [[1994]] - [[Erich Honecker]], ex-chefo di Est-Germania (n. 1912) * [[2010]] - [[Dennis Hopper]], Usan aktoro e filmifisto (n. 1936) * [[2011]] - [[Ferenc Mádl]], prezidanto di Hungaria (n. 1931) * [[2017]] - [[Manuel Noriega]], militisto e chefo di Panama (n. 1934) * 2017 - [[Konstantinos Mitsotakis]], chefministro di Grekia (n. 1918) * [[2020]] - [[Abderrahmane Youssoufi]], chefministro di Maroko (n. 1924)<ref>[https://www.laquotidienne.ma/article/alaune/deces-de-l-ex-premier-ministre-marocain-abderrahman-el-youssoufi Décès de l’ex-Premier ministre marocain Abderrahman El Youssoufi] {{fr}}</ref> == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Mayo]] 74s4tlk8vfxoi7n5z3p9sdwx62g51v9 0 1850 995779 992831 2022-08-21T15:33:31Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{junio}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''1ma di junio''' esas la 152ma [[dio]] di la yaro (153ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 213 dii til la fino di la yaro. ---- ==Dio == ==Eventi == * [[907]] - En Chinia, Zhu Quanzhong ([[Zhu Wen]]) revokas [[dinastio Tang]] e su proklamas rejo di la dinastio Zhu Liang. * [[1215]] - [[Mongolia|Mongoli]] sub komando di [[Chingiz-kano]] prenas la urbo Zhongdu (nuntempe [[Beijing]]) pos longa asiejo. * [[1252]] - [[Alfonso la 10ma di Kastilia|Alfonso la 10ma]] divenas rejulo di [[Kastilia]] e [[Leon]]. * [[1432]] - Trupi de [[republiko Firenze]] vinkas trupi de [[republiko Siena]]. * [[1792]] - [[Kentucky]] divenas [[Stati di Usa|Usana stato]]. * [[1831]] - [[James Clark Ross]] divenas l'unesma Europano arivante en la [[Norda Polo Magnetala]]. * [[1847]] - Eventas l'unesma kongreso di [[Komunismo|komunisti]], en [[London]]. * [[1899]] - [[Hispania]] donas [[Norda Mariani]] ad [[Usa]]. * [[1916]] - Che [[Norda Maro]] proxim [[peninsulo Jutlando]], [[Dania]], eventas granda marala kombato inter Germana e Britaniana floti. Tamen, nulu esas klare vinkanto. * [[1920]] - [[Adolfo de la Huerta]] divenas provozora prezidanto di [[Mexikia]] pos l'asasino di [[Venustiano Carranza]]<ref name="Acevdo">{{Citez jurnalo od edituro‎|autoro=Carlos Alvear Acevdo|titulo=Historia De Mexico|editero=Editorial Limusa|publikigita ye=2004|isbn=9789681861469 |url=https://books.google.com.br/books?id=WTIt7vmme2wC&pg=PA223&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|pagini=223}}</ref>. * [[1944]] - En [[Kuba]] [[Ramón Grau San Martín]] elektesas prezidanto. * [[1950]] - [[Volkano]] [[Mauna Loa]] eruptas en [[Havayi]]. * [[1958]] - [[Charles de Gaulle]] divenas chefministro di Francia. * [[1959]] - [[Tunizia]] promulgas lua [[konstituco]].<ref>{{Citez jurnalo od edituro‎|titulo=Tunisie : Géographie, économie, histoire et politique|editero=Encyclopaedia Universalis|publikigita ye=2015|isbn =9782341002028|idiomo={{fr}}|url=https://books.google.com.br/books?id=sr2aBAAAQBAJ&pg=PAPT46&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false}}</ref> * [[1960]] - En [[Auckland]] eventas l'unesma brodkasto di [[televiziono]] che [[Nova-Zelando]]. * [[1978]] - Komencas [[Mondala Kupo di Futbalo]] en [[Arjentinia]]. * [[1980]] - [[CNN]] komencas lua brodkasti. * [[1989]] - En [[Salvador]] [[Alfredo Cristiani]] divenas prezidanto. * [[1996]] - [[Boris Nikolayevich Yelcin|Boris Yelcin]] elektesas duesma-foye kom prezidanto di [[Rusia]]. * [[2001]] - Princo [[Dipendra di Nepal|Dipendra]] pafas e mortigas lua patro, rejulo [[Birendra di Nepal|Birendra]] ed altra membri di [[Nepal]]ana rejala familio. * [[2009]] - Acidento di [[Flugo Air France 447]]: aviono [[Airbus A330|Airbus A330-200]] di [[Air France]] falegas en [[Atlantiko]]. Omna 216 pasajanti e la 12 kruani mortas. * [[2015]] - [[Ameenah-Garib Fakim]] divenas l'unesma [[muliero]] prezidanto di [[Maurico]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2015/06/01/mulher-e-designada-presidente-das-ilhas-mauricio-pela-primeira-vez.htm |titulo=Mulher é designada presidente das Ilhas Maurício pela primeira vez |idiomo={{pt}}|vidita ye=1ma di junio 2015|editero=UOL}}</ref> * [[2016]] - [[Ferovoyo|Ferovoyala]] tunelo Gotthard-Basistunnel, longa de 57.1 km, inauguresas en [[Suisia]].<ref>{{Extera ligilo|titulo=Com mais de 57 quilômetros, Suíça inaugura túnel ferroviário mais extenso do mundo|url=http://operamundi.uol.com.br/conteudo/noticias/44331/com+mais+de+57+quilometros+suica+inaugura+tunel+ferroviario+mais+extenso+do+mundo.shtml|editero=Opera Mundi|idiomo={{pt}}|vidita ye=1ma di junio 2016}}</ref> * [[2020]] - [[Mondal Organizuro pri Saneso]] informas pri 6 nova kazi dil [[viruso Ebola]] che Mbandaka, [[Demokratial Republiko Kongo]].<ref>{{Extera ligilo|nomo=Maggie |surnomo=Fox|titulo=Five dead in newest Ebola outbreak in Congo, UNICEF says|url=https://www.cnn.com/2020/06/01/health/ebola-outbreak-congo-intl/index.html | vidita ye=3ma di junio 2020|editero=CNN}}</ref> ==Naski == * [[1780]] - [[Carl von Clausewitz]], [[Prusia]]na generalo (m. 1831) * [[1793]] - [[Augustus Earle]], Britaniana piktisto (m. 1838) * [[1796]] - [[Nicolas Léonard Sadi Carnot]], Franca inventisto (m. 1832) * [[1801]] - [[Brigham Young]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (m. 1877) * [[1804]] - [[Mihail Ivanovich Glinka|Mihail Glinka]], Rusa kompozisto (m. 1857) * [[1844]] - [[Vasily Polenov]], Rusa piktisto (m. 1927) * [[1856]] - [[Władysław Ślewiński]], Polona piktisto (m. 1918) * [[1907]] - [[Frank Whittle]], Britanian inventisto e militisto (m. 1996)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Biography{{!}}Sir Frank Whittle |url=https://frankwhittle.co.uk/biography/|editero=frankwhittle.co.uk|vidita ye=6ma di junio 2021}}</ref> * [[1917]] - [[William Standish Knowles]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (m. 2012) * [[1922]] - [[Bibi Ferreira]], Brazilian aktorino (m. 2019) * [[1926]] - [[Andy Giffith]], Usan aktoro (m. 2012) * 1926 - [[Marilyn Monroe]], Usan aktorino (m. 1962) * [[1927]] - [[Albert Zafy]], prezidanto di Madagaskar (m. 2017) * [[1937]] - [[Morgan Freeman]], Usan aktoro * [[1940]] - [[Kip Thorne]], Usana fizikisto, Nobel-laureato * [[1944]] - [[Guy Scott]], prezidanto di Zambia * [[1947]] - [[Ronnie Wood]], Britaniana muzikisto ([[Rolling Stones]]) * [[1956]] - [[Lisa Hartman Black]], Usan aktorino e muzikisto * [[1958]] - [[Nambaryn Enkhbayar]], prezidanto e chefministro di Mongolia * [[1965]] - [[Yang Liwei]], Chiniana [[astronauto]] * [[1968]] - [[Jason Donovan]], Australia muzikisto e aktoro * [[1971]] - [[Ghil'ad Zuckermann]], Israelana linguisto * [[1973]] - [[Heidi Klum]], Germana manekinino * [[1974]] - [[Alanis Morissette]], Kanadana kantistino * [[1982]] - [[Justine Henin]], Belga tenisistino * [[1988]] - [[Chicharito Hernández]], Mexikiana futbalisto ==Morti == * [[193]] - [[Marcus Didius Julianus]], imperiestro di [[Romana imperio]] (n. 133) * [[657]] - [[Papo Eugenius 1ma]] (n. c. 615) * [[719]] - Imperiestro [[Anastasios la 2ma di Bizanco]] (naskodio nekonocata) * [[1616]] - [[Tokugawa Ieyasu]], shoguno di [[Japonia]] (n. 1543) * [[1841]] - [[Nicolas Appert]], Franca inventisto (n. 1749) * [[1846]] - [[Papo Gregorius la 16ma]] (n. 1765) * [[1860]] - [[José María Melo]], prezidanto di Kolumbia (n. 1800) * [[1868]] - [[James Buchanan]], prezidanto di Usa (n. 1791) * [[1890]] - [[Camilo Castelo Branco]], Portugalana skriptisto (n. 1825) * [[1892]] - [[Louis Janmot]], Franca piktisto (n. 1814) * [[1920]] - [[Delfim Moreira]], prezidanto di Brazilia (n. 1868) * [[1946]] - [[Ion Antonescu]], Rumana militestro e chefministro (mortigita) (n. 1882) * [[1952]] - [[John Dewey]], Usana filozofo (n. 1859) * [[1954]] - [[Martin Andersen Nexø]], Dana skriptisto (n. 1869) * [[1960]] - [[Teodoro Picado Michalski]], prezidanto di Kosta Rika (n. 1900) * [[1962]] - [[Adolf Eichmann]], Germana naziisto (n. 1906) * [[1968]] - [[Helen Keller]], blinde e surde naskinta skriptistino e politikal aktivistino (n. 1880) * [[1970]] - [[Pedro Eugenio Aramburu]], ex-prezidanto di Arjentinia (n. 1903) * [[1979]] - [[Werner Forssmann]], Germana mediko, Nobel-laureato (n. 1904) * [[1996]] - [[Neelam Sanjiva Reddy]], prezidanto di India (n. 1913) * [[2001]] - Rejulo [[Birendra di Nepal]] (n. 1945) * 2001 - [[Hank Ketcham]], desegnisto (''Dennis the Menace'') (n. 1920) * [[2008]] - [[Yves Saint-Laurent]], Franca modisto (n. 1936) * [[2015]] - [[Nicholas Liverpool]], prezidanto di Dominika (n. 1934) * [[2019]] - [[José Antonio Reyes]], Hispana futbalisto (n. 1983) ==Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Junio]] iregeeibwyj3m38mz297h8yigyyib83 0 1864 995770 978706 2022-08-21T15:24:03Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Junio}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''21ma di junio''' esas la 172ma [[dio]] di la yaro (173ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 193 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * Nacionala Dio en [[Grenlando]]. == Eventi == * [[1306]] - Rejo [[Philippe la 4ma di Francia]] konfiskas la posedaji de [[Judo|Judi]] e de multa [[Lombardia|Lombardi]] pos ke exilis li. * [[1788]] - [[Nova-Hampshire]] divenas Usana stato. * [[1898]] - [[Guam]] divenas [[Usa]]na teritorio. * [[1919]] - German admiralo von Reuter imperas sinkar 74 navi en Britaniana navarobazo Scapa Flow, kande il saveskis, ke la navi mustas donesar a Vinkinta Povi segun pacala pakto en [[Paris]]. * [[1940]] - [[Philippe Pétain]] signatas paco-pakto di [[Francia]] kun [[Naziista Germania]]. * [[1945]] - [[Duesma mondomilito]]: la [[Batalio di Okinawa]] finas. * [[1957]] - [[John Diefenbaker]] divenas chefministro di [[Kanada]]. * [[1963]] - [[Papo Paulus la 6ma|Paulus la 6ma]] divenas papo. * [[1990]] - Ter-tremo kun forteso 7.4 che la [[skalo di Richter]] frapas l'urbi Rudbar, Manjil e Rasht, en [[Iran]], produktas 40.000 morti e poslasas 500.000 homi sen domo. * [[2001]] - Ido-renkontro en [[Nürnberg]], [[Germania]], finas. * 2001 - Sunal [[eklipso]] totala. * [[2015]] - Adminime 15 personi mortigesas pos aeral-ataki en la provinci Saada e Marib, en [[Yemen]].<ref name>{{Extera ligilo |url= http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/reuters/2015/06/21/ataques-aereos-matam-15-mortos-no-iemen-diz-agencia.htm |titulo=Ataques aéreos matam 15 no Iêmen, diz agência|editero=UOL|vidita ye=21ma di junio 2015}}</ref> * [[2019]] - Suocidint atako kontre [[moskeo]] en [[Baghdad]] produktas du morti e plu kam 10 plusa homi vundita.<ref>{{Extera ligilo|titulo=Atentado suicida contra mesquita xiita deixa dois mortos no Iraque |url=https://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2019/06/21/atentado-suicida-contra-mesquita-xiita-deixa-dois-mortos-no-iraque.htm|editero=UOL|vidita ye=21ma di junio 2019|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[2020]] - Eventas parlamentala elekti en [[Serbia]]. == Naski == * [[1002]] - [[Papo Leo la 9ma]] (m. 1054) * [[1693]] - [[Thomas Pelham-Holles]], chefministro di [[Britania]] (m. 1768) * [[1809]] - [[Santiago Derqui]], prezidanto di Arjentinia (m. 1867) * [[1818]] - [[Pedro Joaquín Chamorro y Alfaro]], prezidanto di Nikaragua (m. 1890) * [[1839]] - [[Joaquim Maria Machado de Assis]], [[Brazilia]]na skriptisto (m. 1908)<ref>{{extera ligilo|idiomo={{pt}}|url=https://www.academia.org.br/academicos/machado-de-assis/biografia|titulo=Machado de Assis{{!}}Academia Brasileira de Letras|vidita ye=22ma di novembro 2021|editero=Academia Brasileira de Letras}}</ref> * [[1882]] - [[Rockwell Kent]], Usana piktisto (m. 1971) * [[1885]] - [[Janusz Jędrzejewicz]], chefministro di Polonia (m. 1951) * [[1905]] - [[Jean-Paul Sartre]], Franca filozofo e skriptisto, Nobel-laureato (ne aceptis) (m. 1980) * [[1914]] - [[William Vickrey]], Kanadan-Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1996) * [[1924]] - [[Ezzatolah Entezami]], Iranana cinem-aktoro (m. 2018) * 1924 - [[Aman Andom]], chefo di stato di Etiopia (m. 1974) * [[1925]] - [[Giovanni Spadolini]], chefministro di Italia (m. 1994) * 1925 - [[Luis Adolfo Siles Salinas]], prezidanto di Bolivia (m. 2005) * [[1947]] - [[Shirin Ebadi]], Iranan advokato, Nobel-laureato pri paco * [[1953]] - [[Benazir Bhutto]], chefministrino di Pakistan (m. 2007) * [[1954]] - [[Anne Kirkbride]], Britaniana televizion-aktorino (m. 2015) * [[1955]] - [[Michel Platini]], Franca futbalisto * [[1961]] - [[Joko Widodo]], prezidanto di Indonezia * [[1967]] - [[Yingluck Shinawatra]], chefministrino di Tailando * [[1973]] - [[Zuzana Čaputová]], prezidantino di Slovakia * [[1978]] - [[Andreea Bănică]], Rumana kantistino * [[1979]] - [[Chris Pratt]], Usan aktoro * [[1985]] - [[Lana Del Rey]], Usana kantistino<ref>{{Extera ligilo|autoro= Brian Hiatt |titulo=18 Things You Learn After Two Long Days With Lana Del Rey |url=http://www.rollingstone.com/music/news/18-things-you-learn-after-two-long-days-with-lana-del-rey-20140724 |vidita ye=24ma di julio 2014 |editorial=Rolling Stone|publikigita ye=24ma di julio 2014 |idiomo={{en}}}}</ref> * [[1987]] - [[Olena Tokar]], Ukrainana soprano == Morti == * [[1377]] - Rejulo [[Edward la 3ma di Anglia]] (n. 1312) * [[1527]] - [[Niccolò Machiavelli]], Italiana filozofo (n. 1469) * [[1582]] - [[Oda Nobunaga]], ''daimyo'' (feudala chefo) qua unionis [[Japonia]] (n. 1534) * [[1827]] - [[José Joaquín Fernández de Lizardi]], Mexikiana skriptisto (n. 1776) * [[1874]] - [[Anders Jonas Ångström]], Sueda fizikisto (n. 1814) * [[1876]] - [[Antonio López de Santa Anna]], prezidanto di Mexikia (n. 1794) * [[1905]] - [[Juan Lindolfo Cuestas]], prezidanto di Uruguay (n. 1837) * [[1908]] - [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov|Nikolai Rimski-Korsakov]], [[Rusia|Rusa]] kompozisto (n. 1844) * [[1914]] - [[Bertha von Suttner]], Austriana skriptisto e pacifisto, Nobel-laureato pri paco (n. 1843) * [[1922]] - [[Take Ionescu]], chefministro di Rumania (n. 1858) * [[1949]] - [[Edward Wadsworth]], Angla piktisto (n. 1889) * [[1957]] - [[Johannes Stark]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1874) * [[1970]] - [[Sukarno]], prezidanto di [[Indonezia]] (n. 1901) * [[1985]] - [[Tage Erlander]], chefministro di Suedia (n. 1901) * [[1992]] - [[Li Xiannian]], prezidanto di Popul-Republiko Chinia (n. 1909) * [[2001]] - [[John Lee Hooker]], Usana ''[[blues]]''-muzikisto (n. 1917) * 2001 - [[Carroll O'Connor]], Usan aktoro (n. 1924) * [[2004]] - [[Leonel Brizola]], Braziliana politikisto (n. 1922) * [[2019]] - [[Dimitris Kristofias]], prezidanto di [[Chipro]] (n. 1946)<ref>[https://cyprus-mail.com/2019/06/21/former-president-demetris-christofias-has-died/ Former president Demetris Christofias has died]</ref> == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Junio]] hyly7w05rp02pwdsltxwavjv5u9v2qg 0 1869 995676 994865 2022-08-21T13:42:50Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Junio}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''27ma di junio''' esas la 178ma [[dio]] di la yaro (179ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 187 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[678]] - [[Papo Agatho|Agatho]] divenas papo. * [[1352]] - [[Kantono Zug]] divenas parto di Suisia. * [[1536]] - [[Pedro de Alvarado]] fondas [[San Pedro Sula]], en la nuna [[Honduras]]. * [[1540]] - [[Bogota|Santa Fe de Bogota]], nun la chef-urbo di [[Kolumbia]], divenas urbo. * [[1954]] - [[Stato-stroko]] en [[Guatemala]] helpita da [[CIA]] revokas prezidanto [[Jacobo Árbenz Guzmán]]. * [[1973]] - [[Stato-stroko]] en [[Uruguay]]: [[Juan María Bordaberry]] dissolvas parlamento ed asumas tote la povo. * [[1976]] - [[Somito-renkontro di G7-landi en 1976|Somito-renkontro di G7-landi]] eventas en Dorado, [[Porto-Riko]]. * [[1977]] - [[Djibuti]] divenas nedependanta de [[Francia]]. * [[1983]] - Paul Mockapetris inventas DNS-nomo-servo por [[Interreto]]. * [[1993]] - [[Bill Clinton]] imperas atakar [[Irak]] per fuzei pro probir mortigar [[George Bush]] dum lua vizito en [[Kuwait]]. * [[2019]] - En [[Rusia]], aviono Antonov An-24 de ''Angara Airlines'' kolizionas kontre edifico dum departo del [[aeroportuo]] di Nizhneangarsk, kun 47 personi en nave. La pilotisto e la flugo-injenioro mortas, e 22 plusa homi vundesas. == Naski == * [[1462]] - Rejulo [[Louis la 12ma di Francia]] (m. 1515) * [[1550]] - Rejulo [[Charles la 9ma di Francia]] (m. 1574) * [[1869]] - [[Hans Spemann]], Germana ciencisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1941) * [[1877]] - [[Charles Glover Barkla]], Britaniana fizikistulo, Nobel-laureato (m. 1944) * [[1880]] - [[Helen Keller]], blinde e surde naskinta skriptistino e politikal aktivisto (m. 1968) * [[1884]] - [[Gaston Bachelard]], Franca filozofo (m. 1962) * [[1890]] - [[Roberto Urdaneta Arbeláez]], prezidanto di Kolumbia (m. 1972) * [[1897]] - [[Hanna Rudzka-Cybisowa]], Polona piktisto (m. 1988) * [[1908]] - [[João Guimarães Rosa]], Braziliana skriptisto (m. 1967) * [[1913]] - [[Philip Guston]], Kanadan-Usana piktisto (m. 1980) * [[1931]] - [[Martinus Justinus Godefriedus Veltman]], Nederlandana fizikistulo, Nobel-laureato (m. 2021) * [[1937]] - [[Vladimir Herzog]], Braziliana jurnalisto (m. 1975) * [[1941]] - [[Krzysztof Kieślowski]], Poloniana filmifisto (m. 1996) * [[1942]] - [[Bruce Johnston]], Usana muzikisto ([[The Beach Boys]]) * [[1951]] - [[Mary McAleese]], prezidantino di Republiko Irlando * [[1955]] - [[Isabelle Adjani]], Franc aktorino * [[1962]] - [[Ollanta Humala]], prezidanto di Peru * [[1966]] - [[Aigars Kalvītis]], chefministro di Latvia * [[1971]] - Rejulo [[Dipendra di Nepal]] (m. 2001) * [[1983]] - [[Alsou]], Rusa kantistino * [[1984]] - [[Rocío Guirao Díaz]], Arjentiniana manekinino * [[1993]] - [[Gabriela Gunčíková]], Cheka kantistino == Morti == * [[1296]] - [[Floris la 5ma, komto de Holando]] (n. 1254) * [[1574]] - [[Giorgio Vasari]], Italiana piktisto, arkitekto e skriptisto (n. 1511) * [[1758]] - [[Michelangelo Unterberger]], Tirolana-Italiana piktisto (n. 1695) * [[1844]] - [[Joseph Smith, Jr.]], fondinto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1805) * [[1885]] - [[Vicente Cerna Sandoval]], prezidanto di Guatemala (n. 1815) * [[1944]] - [[Milan Hodža]], chefministro di Chekoslovakia (n. 1878) * [[1945]] - [[Emil Hácha]], prezidanto di Chekoslovakia (n. 1872) * [[1946]] - [[Juan Antonio Ríos]], prezidanto di Chili (n. 1888) * [[1980]] - [[Philip Guston]], Kanadan-Usana piktisto (n. 1913) * [[1988]] - [[Aparicio Méndez]], prezidanto di Uruguay (n. 1904) * [[1999]] - [[Georgios Papadopulos]], diktatoro di Grekia (n. 1919) * [[2000]] - [[Pierre Pflimlin]], chefministro di Francia (n. 1907) * [[2001]] - [[Tove Jansson]], Finlandana skriptisto (n. 1914) * 2001 - [[Jack Lemmon]], Usan aktoro e filmifisto (n. 1925) * [[2003]] - [[Walter Hugo Khouri]], Braziliana filmifisto (n. 1929) * [[2014]] - [[Leslie Manigat]], prezidanto di Haiti (n. 1930) * [[2016]] - [[Bud Spencer]], Italian aktoro (n. 1929)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Morre o ator Bud Spencer, aos 86 anos|publikigita ye=28ma di junio 2016|editero=El País|url=http://brasil.elpais.com/brasil/2016/06/27/cultura/1467059621_104151.html|idiomo={{pt}}|vidita ye=29ma di junio 2016}}</ref> * 2016 - [[Alvin Toffler]], Usana skriptisto (n. 1928)<ref>{{Extera ligilo|url=http://g1.globo.com/pop-arte/noticia/2016/06/alvin-toffler-autor-futurista-morre-aos-87-anos-nos-estados-unidos.html|titulo=Alvin Toffler, autor futurista, morre aos 87 anos nos Estados Unidos |editero=G1.com|publikigita ye=29ma di junio 2016|vidita ye=12ma di oktobro 2016|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[2020]] - [[Belaid Abdessalam]], chefministro di Aljeria (n. 1928)<ref>[http://www.aps.dz/en/algeria/34704-former-prime-minister-belaid-abdessalam-passes-away Former Prime Minister Belaïd Abdessalam passes away]</ref> == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Junio]] 1dd5j8p3zz63gecenqyhf0jiu70lh51 995678 995676 2022-08-21T13:45:08Z ThWiki1910 31363 /* Naski */ wikitext text/x-wiki {{Junio}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''27ma di junio''' esas la 178ma [[dio]] di la yaro (179ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 187 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[678]] - [[Papo Agatho|Agatho]] divenas papo. * [[1352]] - [[Kantono Zug]] divenas parto di Suisia. * [[1536]] - [[Pedro de Alvarado]] fondas [[San Pedro Sula]], en la nuna [[Honduras]]. * [[1540]] - [[Bogota|Santa Fe de Bogota]], nun la chef-urbo di [[Kolumbia]], divenas urbo. * [[1954]] - [[Stato-stroko]] en [[Guatemala]] helpita da [[CIA]] revokas prezidanto [[Jacobo Árbenz Guzmán]]. * [[1973]] - [[Stato-stroko]] en [[Uruguay]]: [[Juan María Bordaberry]] dissolvas parlamento ed asumas tote la povo. * [[1976]] - [[Somito-renkontro di G7-landi en 1976|Somito-renkontro di G7-landi]] eventas en Dorado, [[Porto-Riko]]. * [[1977]] - [[Djibuti]] divenas nedependanta de [[Francia]]. * [[1983]] - Paul Mockapetris inventas DNS-nomo-servo por [[Interreto]]. * [[1993]] - [[Bill Clinton]] imperas atakar [[Irak]] per fuzei pro probir mortigar [[George Bush]] dum lua vizito en [[Kuwait]]. * [[2019]] - En [[Rusia]], aviono Antonov An-24 de ''Angara Airlines'' kolizionas kontre edifico dum departo del [[aeroportuo]] di Nizhneangarsk, kun 47 personi en nave. La pilotisto e la flugo-injenioro mortas, e 22 plusa homi vundesas. == Naski == * [[1462]] - Rejulo [[Louis la 12ma di Francia]] (m. 1515) * [[1550]] - Rejulo [[Charles la 9ma di Francia]] (m. 1574) * [[1869]] - [[Hans Spemann]], Germana ciencisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1941) * [[1877]] - [[Charles Glover Barkla]], Britaniana fizikistulo, Nobel-laureato (m. 1944) * [[1880]] - [[Helen Keller]], blinde e surde naskinta skriptistino e politikal aktivisto (m. 1968) * [[1884]] - [[Gaston Bachelard]], Franca filozofo (m. 1962) * [[1890]] - [[Roberto Urdaneta Arbeláez]], prezidanto di Kolumbia (m. 1972) * [[1897]] - [[Hanna Rudzka-Cybisowa]], Polona piktisto (m. 1988) * [[1908]] - [[João Guimarães Rosa]], Braziliana skriptisto (m. 1967) * [[1913]] - [[Philip Guston]], Kanadan-Usana piktisto (m. 1980) * [[1931]] - [[Martinus Justinus Godefriedus Veltman]], Nederlandana fizikistulo, Nobel-laureato (m. 2021) * [[1937]] - [[Vladimir Herzog]], Braziliana jurnalisto (m. 1975) * [[1941]] - [[Krzysztof Kieślowski]], Poloniana filmifisto (m. 1996) * [[1942]] - [[Bruce Johnston]], Usana muzikisto ([[The Beach Boys]]) * [[1951]] - [[Mary McAleese]], prezidantino di Republiko Irlando * [[1955]] - [[Isabelle Adjani]], Franc aktorino * [[1962]] - [[Ollanta Humala]], prezidanto di Peru * [[1966]] - [[Aigars Kalvītis]], chefministro di Latvia * [[1971]] - Rejulo [[Dipendra di Nepal]] (m. 2001) [[Arkivo:Alsou.jpg|thumb|130px|[[Alsou]]]] * [[1983]] - [[Alsou]], Rusa kantistino * [[1984]] - [[Rocío Guirao Díaz]], Arjentiniana manekinino * [[1993]] - [[Gabriela Gunčíková]], Cheka kantistino == Morti == * [[1296]] - [[Floris la 5ma, komto de Holando]] (n. 1254) * [[1574]] - [[Giorgio Vasari]], Italiana piktisto, arkitekto e skriptisto (n. 1511) * [[1758]] - [[Michelangelo Unterberger]], Tirolana-Italiana piktisto (n. 1695) * [[1844]] - [[Joseph Smith, Jr.]], fondinto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1805) * [[1885]] - [[Vicente Cerna Sandoval]], prezidanto di Guatemala (n. 1815) * [[1944]] - [[Milan Hodža]], chefministro di Chekoslovakia (n. 1878) * [[1945]] - [[Emil Hácha]], prezidanto di Chekoslovakia (n. 1872) * [[1946]] - [[Juan Antonio Ríos]], prezidanto di Chili (n. 1888) * [[1980]] - [[Philip Guston]], Kanadan-Usana piktisto (n. 1913) * [[1988]] - [[Aparicio Méndez]], prezidanto di Uruguay (n. 1904) * [[1999]] - [[Georgios Papadopulos]], diktatoro di Grekia (n. 1919) * [[2000]] - [[Pierre Pflimlin]], chefministro di Francia (n. 1907) * [[2001]] - [[Tove Jansson]], Finlandana skriptisto (n. 1914) * 2001 - [[Jack Lemmon]], Usan aktoro e filmifisto (n. 1925) * [[2003]] - [[Walter Hugo Khouri]], Braziliana filmifisto (n. 1929) * [[2014]] - [[Leslie Manigat]], prezidanto di Haiti (n. 1930) * [[2016]] - [[Bud Spencer]], Italian aktoro (n. 1929)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Morre o ator Bud Spencer, aos 86 anos|publikigita ye=28ma di junio 2016|editero=El País|url=http://brasil.elpais.com/brasil/2016/06/27/cultura/1467059621_104151.html|idiomo={{pt}}|vidita ye=29ma di junio 2016}}</ref> * 2016 - [[Alvin Toffler]], Usana skriptisto (n. 1928)<ref>{{Extera ligilo|url=http://g1.globo.com/pop-arte/noticia/2016/06/alvin-toffler-autor-futurista-morre-aos-87-anos-nos-estados-unidos.html|titulo=Alvin Toffler, autor futurista, morre aos 87 anos nos Estados Unidos |editero=G1.com|publikigita ye=29ma di junio 2016|vidita ye=12ma di oktobro 2016|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[2020]] - [[Belaid Abdessalam]], chefministro di Aljeria (n. 1928)<ref>[http://www.aps.dz/en/algeria/34704-former-prime-minister-belaid-abdessalam-passes-away Former Prime Minister Belaïd Abdessalam passes away]</ref> == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Junio]] 62k8j1gl5i1xll0xkiu5kyhsqif40ny 0 1888 995690 994369 2022-08-21T13:58:23Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Julio}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''19ma di julio''' esas la 200ma [[dio]] di la yaro (201ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 165 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1553]] - [[Mary la 1ma di Anglia]] divenas rejino. * [[1823]] - [[Bernardo O'Higgins]] exilas su en [[Peru]]. * [[1702]] - [[Granda Nordala milito]]: en la batalio di Kliszów, [[Suedia|Suedi]] komandita da [[Karl la 12ma di Suedia|Karl la 12ma]] vinkas la povoza armeo [[Polonia-Lituania|Polona-Lituana]]-[[Saxonia|Saxona]] du-ople plu granda kam li. * [[1870]] - [[Francia-Prusia milito]]: [[Francia]] deklaras milito kontre [[Prusia]]. * [[1883]] - Tra dekreto signatida da chefministro [[Jules Ferry]], [[Francia]] establisas protektorato sub la teritorii Petit-Popo, Grand-Popo, Porto-Seguro (Agbodrafo) ed Agoué, en la nuna [[Togo]] e [[Benin]]. * [[1900]] - [[Paris]] inauguras lua unesma lineo di [[urbala fervoyo]]. * [[1947]] - [[Aung San]], chefministro di Burma, mortigesas. * [[1952]] - En [[Helsinki]], [[Finlando]], [[Olimpiala Ludi en Helsinki, 1952|Olimpiala Ludi]] komencas. * [[1980]] - Komencas l'[[Olimpiala Ludi en Moskva, 1980|Olimpiala Ludi]] en [[Moskva]]. * [[1989]] - En [[Sioux City, Iowa]] 111 personi mortas kande aviono [[Douglas DC-10]] de [[United Airlines]] kolizionas kontre sulo, ma 185 plusa homi transvivas. * [[1996]] - Prezidanto [[Bill Clinton]] inauguras l'[[Olimpiala Ludi]] somerala en [[Atlanta]], [[Georgia]]. * [[2003]] - En [[Liberia]], trupi loyala a prezidanto [[Charles Ghankay Taylor]] kombatas kontre rebela trupi en [[Monrovia]]. * [[2007]] - [[Cassini-Huygens]] deskovras la 60ma [[satelito]] di [[Saturno]]. * [[2011]] - Prezidanto [[Alpha Condé]] de [[Guinea]] transvivas atako kontre lua vivo exekutita da rebeli, qui atakis lua domo kun forta armi.<ref>[http://www.elmundo.es/elmundo/2011/07/19/internacional/1311058421.html El presidente guineano sobrevive a un ataque a su residencia en Conakry, en El Mundo de España]</ref> * [[2015]] - [[Egiptia]]n armeo anuncas ke 59 ''jihad''isti e 7 de lua soldati mortigesis dum kombati en [[Sinai]].<ref>{{Extera ligilo |url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2015/07/19/combates-do-sinai-egipcio-terminam-com-7-soldados-e-59-jihadistas-mortos.htm |titulo=Combates do Sinai egípcio terminam com 7 soldados e 59 jihadistas mortos |vidita ye=19ma di julio 2015|idiomo={{pt}}|editero=UOL |autoro=AFP}}</ref> * [[2016]] - En [[Kazakstan]], ataki kontre policeyi mortigas 5 personi, di qui 3 policisti, en [[Almatı]]. Pose la polico anuncas l'aresto di l'atakanti.<ref>{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2016/07/19/ataques-contra-forcas-de-ordem-matam-cinco-no-cazaquistao.htm |titulo=Ataques contra forças de ordem matam cinco no Cazaquistão |vidita ye=19ma di julio 2016|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[2017]] - La Senato di [[Chili]] aprobas lego qua posibligas [[aborto]] kande existas sexuala violaco, risko pri morto di la muliero, o la feto ne esas viv-kapabla.<ref>{{Extera ligilo|url=https://internacional.elpais.com/internacional/2017/07/19/america/1500467758_055931.html|titulo=El Senado chileno aprueba la despenalización del aborto en tres casos |vidita ye=21ma di julio 2017|editero=EL PAÍS|idiomo= {{es}}}}</ref> * [[2020]] - En [[India]] e [[Nepal]], severa inundadi dal [[rivero Brahmaputra]] produktas 189 morti e 4 milion plusa homi sen domi.<ref>{{Extera ligilo |titulo=Floods in India, Nepal displace nearly 4 million people, at least 189 dead {{!}} India News - Times of India |url=https://timesofindia.indiatimes.com/india/floods-in-india-nepal-displace-nearly-4-million-people-at-least-189-dead/articleshow/77054083.cms |editero=Reuters / The Times of India|vidita ye=19ma di julio 2020 |idiomo={{en}}}}</ref> == Naski == * [[1764]] - [[Juan José Castelli]], Arjentiniana patrioto (m. 1812) * [[1789]] - [[John Martin (piktisto)|John Martin]], Angla piktisto (m. 1854) * [[1793]] - [[Thomas Doughty]], Usana piktisto (m. 1856) * [[1800]] - [[Juan José Flores]], unesma prezidanto di Equador (m. 1864) * [[1834]] - [[Edgar Degas]], Franciana piktisto (m. 1917) * [[1835]] - [[Justo Rufino Barrios]], prezidanto di Guatemala (m. 1885) * [[1839]] - [[Ivan Alexeyevich Kuratov|Ivan Kuratov]], unesma skriptisto e poeto di [[Ziryeno|Ziryeni]] (Komi) (m. 1875) * [[1840]] - [[José Manuel Balmaceda]], prezidanto di Chili (m. 1891) * [[1868]] - [[Francesco Saverio Nitti]], chefministro di Italia (m. 1953) * [[1876]] - [[Ignaz Seipel]], kancelero di Austria (m. 1932) * 1876 - [[Joseph Fielding Smith]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (m. 1972) * [[1885]] - [[Aristides de Sousa Mendes]], Portugalana diplomacisto (m. 1954) * [[1893]] - [[Vladimir Mayakovski]], Sovietiana poeto (m. 1930) * [[1894]] - [[Khawaja Nazimuddin]], chefministro di Pakistan (m. 1964) * [[1898]] - [[Herbert Marcuse]], Germana filozofo (m. 1979) * [[1907]] - [[Paul Eugène Magloire]], prezidanto di Haiti (m. 2001) * [[1921]] - [[Rosalyn Sussman Yalow]], Usana fizikisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 2011) * [[1922]] - [[Tuanku Jaafar ibni Almarhum Tuanku Abdul Rahman]], rejulo di Malaizia (m. 2008) * [[1925]] - [[Otto Arosemena Gómez]], prezidanto di Equador (m. 1984) * [[1934]] - [[Francisco de Sá Carneiro]], chefministro di Portugal (m. 1980) * [[1941]] - [[Oscar Araripe]], Braziliana piktisto * [[1943]] - [[Thomas John Sargent]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato * [[1945]] - [[Richard Henderson]], Skota molekulala biologiisto, Nobel-laureato pri kemio * [[1946]] - [[Ilie Nastase]], Rumana tenisistulo * [[1947]] - [[Brian May]], Angla muzikisto ([[Queen]]) * [[1949]] - [[Kgalema Motlanthe]], prezidanto di Sudafrika * [[1985]] - [[LaMarcus Aldridge]], Usana basketbalisto * [[1988]] - [[Shane Dawson]], Usana komediisto de YouTube == Morti == * [[514]] - [[Papo Symmachus]] (naskodio nekonocata) * [[1824]] - [[Agustín de Iturbide]], imperiestro di Mexikia (n. 1783) * [[1908]] - [[Ignacio de Veintemilla]], prezidanto di Equador (n. 1828) * [[1913]] - [[Clímaco Calderón]], Kolumbian advokato e diplomacisto, prezidanto di Kolumbia dum un dio (n. 1852) * [[1947]] - [[Aung San]], chefministro di Burma (n. 1915) * [[1965]] - [[Syngman Rhee]], unesma prezidanto di [[Sud-Korea]] (n. 1875) * [[1980]] - [[Nihat Erim]], chefministro di Turkia, mortigita (n. 1912) * [[1984]] - [[Faina Georgiyevna Ranevskaya|Faina Ranevskaya]], Rusa aktorino (n. 1896) * [[1989]] - [[Kazimierz Sabbat]], Polona politikistulo (n. 1913) * [[2004]] - [[Zenko Suzuki]], chefministro di Japonia (n. 1911) * [[2005]] - [[Alain Bombard]], Franca biologiisto (n. 1924) * [[2014]] - [[James Garner]], Usan aktoro (n. 1928) * [[2016]] - [[Garry Marshall]], Usan aktoro (n. 1934) * [[2020]] - [[Seydou Diarra]], chefa ministro di Ivora Rivo (n. 1933)<ref>[https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2020/07/19/l-ancien-premier-ministre-ivoirien-seydou-diarra-est-mort_6046674_3382.html L’ancien premier ministre ivoirien, Seydou Diarra, est mort] ({{fr}})</ref> * 2020 - [[Nikolai Tanayev]], chefministro di Kirgizistan (n. 1945)<ref>[https://ky.kloop.asia/2020/07/19/eks-premer-ministr-nikolaj-tanaev-d-jn-d-n-kajtty/ Экс-премьер-министр Николай Танаев дүйнөдөн кайтты] {{ky}}</ref> == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Julio]] kky9ub03aa5yh32hdr74ks6r2cp07fl 0 1891 995719 978954 2022-08-21T14:20:20Z Joao Xavier 110 +morto wikitext text/x-wiki {{Julio}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''24ma di julio''' esas la 205ma [[dio]] di la yaro (206ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 160 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1599]] - En [[Suedia]], statala kunveno alienas trono de [[Sigismund la 3ma Vasa]], e [[Karl la 9ma di Suedia|Karl la 9ma]] divenas rejulo til 1611. * [[1622]] - [[Nederlando|Nederlandani]] atakas [[Makau]], ma ekpulsesas dal [[Portugal]]ani. * [[1701]] - [[Antoine de Cadillac]] fondas Fort Ponchartrain, future [[Detroit]], en junto-loko di [[lago Erie]] kun [[lago Huron]] por surveyar trafiko sur lagi. * [[1704]] - [[Britania]]ni komencas administrar [[Gibraltar]]. * [[1712]] - [[Milito pri Hispana Sucedo]]: en la Batalio di Denain, [[Francia|Franca trupi]] vinkas la trupi de [[Santa Romana Imperio]] e de la [[Republiko Nederlandana]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.histoire-pour-tous.fr/batailles/4384-la-bataille-de-denain-1712.html |titulo= La bataille de Denain (1712) - Histoire pour tous|idiomo={{fr}}|vidita ye= 24ma di julio 2016}}</ref> * [[1823]] - [[Sklaveso]] finas en [[Chili]]. * [[1847]] - Usana [[Richard M. Hoe]] aquiras patento por l'unesma rotaco-imprimilo. * [[1911]] - Historiisto [[Hiram Bingham III]] deskovras [[Machu Picchu]] en [[Andi]]. * [[1923]] - [[Kontrato di Lausanne]] establisas nuna frontieri inter [[Grekia]], [[Turkia]] e [[Bulgaria]]. * [[1929]] - En [[Francia]], [[Raymond Poincaré]] demisionas pro medikala kauzi. [[Aristide Briand]] sucedas lu. * [[1943]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Unionita Rejio|Britaniana]], [[Kanada]]na e [[Usa]]na aeroplani komencas intensa ataki kontre [[Hamburg]], [[Germania]], qui produktos plua kam {{formatnum:30000}} morti. * [[1965]] - [[Vietnam-milito]]: Quar Usan avioni [[McDonnell Douglas F-4 Phantom II|Phanton F4]] frapesas da kontre-aerala misili. Un falas e tri subisas serioza domaji. Ol esas unesma atako kontre Usan avioni dum la milito. * [[1967]] - Diskurso ''[[Vive le Québec libre diskurso|Vive le Québec libre!]]'' da [[Charles de Gaulle]] en [[Montréal]], [[Kanada]]. * [[1969]] - [[Apollo 11]] retrovenas a [[Tero]]. * [[1974]] - Supra Korto Usan adjudikas prezidanto [[Richard Nixon]] pri livrar magnetofono-rubandi e dokumenti por akuzero, en la nomizita ''[[skandalo di Watergate]]''. * [[2001]] - [[Simeon Saxe-Coburg-Gotha]], ex-[[caro]] di [[Bulgaria]], divenas [[chefministro]] di lua lando. * [[2013]] - Acidento di [[treno]] di granda rapideso proxim [[Santiago de Compostela]], [[Hispania]], produktas 79 morti. La treno mustis proximigar kurvigo a 80 km/h, ma proximigis ol a 190 km/h, pro neprudentajo de lua duktisto.<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-23982566 |titulo=Spain Santiago rail-crash driver in new recording |publikigita ye=6ma di septembro 2013|vidita ye= 5ma di junio 2016|idiomo={{en}}|editero=BBC}}</ref> * [[2014]] - [[Aviono]] [[McDonnel Douglas MD-83]] de [[Hispania|Hispana]] kompanio ''Swiftair'', qua operacis ol por [[Aljeria]]na kompanio ''Air Algérie'', falas en [[Mali]] kun 116 personi ennave, dum flugo de [[Ouagadougou]] en [[Burkina Faso]], vers [[Aljer]] en [[Aljeria]]. == Naski == * [[1759]] - Rejulo [[Vittorio Emanuele la 1ma di Savoya]] (m. 1824) * [[1783]] - [[Simón Bolívar]], militisto, liberiginto di Peru e Bolivia, e prezidanto di [[Granda Kolumbia]] e [[Venezuela]] (m. 1830) * [[1802]] - [[Alexandre Dumas, patro]], Franca skriptisto (m. 1870) * [[1827]] - [[Francisco Solano López]], prezidanto di Paraguay (m. 1870) * [[1841]] - [[Francisco da Veiga Beirão]], chefministro di Portugal (m. 1916) * [[1857]] - [[Henrik Pontoppidan]], Dana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1943) * 1857 - [[Juan Vicente Gómez]], prezidanto di Venezuela (m. 1935) * [[1860]] - [[Alfons Mucha]], Cheka piktisto (m. 1939) * [[1862]] - [[Heinrich Pëus]], Germana politikisto ed Idisto (m. 1937) * [[1870]] - [[Alphonsus de Guimaraens]], Braziliana poeto (m. 1921) * [[1880]] - [[Filareto Kavernido]], Hispana mediko ed anarkiisto (m. 1933) * [[1889]] - [[Ādolfs Bļodnieks]], chefministro di Latvia (m. 1962) * [[1897]] - [[Amelia Earhart]], Usana pilotistino e skriptistino (desaparis en 1937) * [[1900]] - [[Maurice Dobb]], [[Unionita Rejio|Britanian]] ekonomikisto (m. 1976) * [[1920]] - [[Arthur Merric Bloomfield Boyd]], Australiana piktisto (m. 1999) * [[1931]] - [[Ermanno Olmi]], Italiana filmifisto (m. 2019) * [[1946]] - [[Gallagher]], Usana komediisto * [[1949]] - [[Michael Richards]], Usan aktoro e komediisto * [[1952]] - [[Gus Van Sant]], Usana filmifisto, skriptisto e muzikisto * [[1954]] - [[Jorge Jesus]], Portugalana futbalo-entrenisto * [[1957]] - [[Shavkat Mirziyoyev]], chefministro di Uzbekistan * 1957 - [[Wattie Buchan]], Skota muzikisto ([[The Exploited]]) * [[1962]] - [[Federico Franco]], prezidanto di Paraguay * [[1963]] - [[Karl Malone]], Usana basketbalisto * [[1964]] - [[Pedro Passos Coelho]], chefministro di Portugal * [[1969]] - [[Jennifer López]], Usana kantistino ed aktorino * [[1990]] - [[Daveigh Chase]], Usan aktorino == Morti == * [[1862]] - [[Martin Van Buren]], prezidanto di Usa (n. 1782) * [[1927]] - [[Ryunosuke Akutagawa]], Japoniana skriptisto (n. 1892) * [[1936]] - [[Georg Michaelis]], kancelero di Germania (n. 1857) * [[1973]] - [[Konstantinos Dovas]], chefministro di Grekia (n. 1898) * [[1974]] - [[James Chadwick]], Britaniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1891) * [[1980]] - [[Peter Sellers]], Britanian aktoro (n. 1925) * [[1982]] - [[Jean Girault]], Franca filmifisto (n. 1924) * [[1986]] - [[Fritz Albert Lipmann]], German-Usana biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1899) * [[1991]] - [[Isaac Bashevis Singer]], Usana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1904) * [[2012]] - [[John Atta Mills]], prezidanto di Ghana (n. 1944) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Julio]] c1omaldle1g41a26skghzm0ojhcgimw 0 1913 995637 993815 2022-08-21T12:38:41Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Agosto}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''21ma di agosto''' esas la 233ma [[dio]] di la yaro (234ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 132 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1772]] - Rejulo [[Gustaf la 3ma di Suedia]] kompletigas lua [[stato-stroko]] per l'adopto di nova [[konstituco]]. * [[1821]] - [[Insulo Jarvis]] deskovresas da la kruo di ''Eliza Frances''. * [[1879]] - Komencas l'expediciono di [[Henry Morton Stanley]] a [[Kongo]], komanditita dal [[Belgia|Belga]] rejulo [[Leopold la 2ma di Belgia|Leopold la 2ma]]. * [[1911]] - [[Portugal]] adoptas lua unesma [[republiko|republikala]] [[konstituco]]. * [[1944]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Federiti de la duesma mondomilito|Federiti]] cernas {{formatnum:50000}} [[Nacional-socialista Germania|Naziista soldati]] en Chambois. * [[1959]] - [[Havayi]] divenas la 50ma [[Stati di Usa|Usana stato]]. * [[1961]] - [[Jomo Kenyatta]] livas karcero en [[Kenia]]. * [[1971]] - [[Stato-stroko]] eventas en [[Bolivia]], kolonelo [[Hugo Banzer Suárez]] kaptas la povo. * [[1983]] - [[Benigno Aquino, Jr.]], chefo dil opozantaro di [[Filipini]] mortigesas en [[Manila]]. * [[1986]] - En [[Kamerun]] gaso [[karbobioxo]] venas de lago Nyos e mortigas {{formatnum:2000}} homi. * [[1991]] - [[Latvia]] deklaras su nedependanta itere. * 1991 - La povo-kapto finas en [[Moskva]], kande l'armeo suportas [[Mihail Sergeyevich Gorbachyov|Mihail Gorbachyov]]. * [[2011]] - [[Ido-konfero 2011|Ido-konfero]] en [[Echternach]], [[Luxemburgia]] finas. * [[2013]] - En [[Siria]], atako per kemial armi mortigas plua kam 1.400 personi, segun la viceprezidanto di Usa [[John Kerry]].<ref>{{Extera ligilo|titulo=Más de 1.400 muertos por armas químicas en Siria, según Kerry |url=http://web.archive.org/web/20140326031044/http://siglo21.com/slideshow/mas-de-1-400-muertos-por-armas-quimicas-en-siria-segun-kerry/|editero=Siglo 21|vidita ye=24ma di junio 2017|publikigita ye=31ma di agosto 2013}}</ref> * [[2016]] - [[Ido-konfero 2016|Ido-konfero]] en [[Valencia (urbo)|Valencia]], [[Hispania]] finas. * [[2016]] - [[Olimpiala Ludi en Rio de Janeiro, 2016|Olimpiala Ludi]] en [[Rio de Janeiro (urbo)|Rio de Janeiro]] finas.<ref>{{Extera ligilo|url=http://olimpiadas.uol.com.br/noticias/redacao/2016/08/21/cerimonia-de-encerramento-da-rio-2016.htm |titulo=Rio-2016 se despede com Carnaval e entrega Jogos a Japão de Mario Bros|vidita ye=21ma di agosto 2016|editero=UOL}}</ref> * [[2019]] - [[Giuseppe Conte]], chefministro di [[Italia]], renuncas.<ref>{{Extera ligilo|publikigita ye=21ma di agosto 2019|titulo=Italy's Prime Minister Giuseppe Conte resigns, attacks Salvini as 'irresponsible'|editero=CNN|url=https://edition.cnn.com/2019/08/20/europe/italy-prime-minister-giuseppe-conte-intl/index.html?utm_medium=social&utm_term=link&utm_content=2019-08-20T14%3A09%3A31&utm_source=fbCNNi&fbclid=IwAR2fl1-hql4Gu2KSI8Jww0lrOpM1Pfw58RFymsivbmJf2zBtezYO6HzjINk|idiomo={{en}}|autoro=Livia Borghese, Ivana Kottasova, Kara Fox}}</ref> == Naski == * [[1643]] - Rejulo [[Afonso la 6ma di Portugal]] (m. 1683) * [[1725]] - [[Jean-Baptiste Greuze]], piktisto e desegnisto (m. 1805) * [[1765]] - Rejulo [[William la 4ma di Unionita Rejio]] (m. 1837) * [[1798]] - [[Jules Michelet]], Franca historiisto e skriptisto (m. 1874) * [[1841]] - [[Joaquín Sinforiano de Jesús Crespo]], prezidanto di Venezuela (m. 1898) * [[1893]] - [[Lili Boulanger]], Franca kompozistino (m. 1918) * [[1904]] - [[Count Basie]], Usana [[jazo]]-muzikisto (m. 1984) * [[1917]] - [[Leonid Hurwicz]], Rusa-Usan ekonomikisto, Nobel-laureato (m. 2008) * [[1927]] - [[Thomas S. Monson]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (m. 2018) * [[1934]] - [[John Lewis Hall]], Usana fizikisto, Nobel-laureato * [[1937]] - [[Gustavo Noboa]], prezidanto di Equador * [[1938]] - [[Kenny Rogers]], Usana kantisto (m. 2020) * 1938 - [[Nicolás Ardito Barletta]], prezidanto di Panama * [[1939]] - [[Festus Gontebanye Mogae]], prezidanto di Botswana * [[1943]] - [[Perry Christie]], chefministro di [[Bahama]] * [[1952]] - [[Jirí Paroubek]], chefministro di Chekia * 1952 - [[Joe Strummer]], Britaniana muzikistulo e kantisto ([[The Clash) (m. 2002) * [[1963]] - Rejulo [[Mohammed la 6ma di Maroko]] * [[1977]] - [[Anna Yuryevna Pletnyova|Anna Pletnyova]], Rusa kantistino * [[1986]] - [[Usain Bolt]], Jamaikan atleto == Morti == * [[1922]] - [[Jørgen Løvland]], chefministro di Norvegia (n. 1848) * [[1940]] - [[Lev Davidovich Trocki|Lev Trocki]], Rusiana revolucionero (n. 1879) * [[1943]] - [[Henrik Pontoppidan]], Daniana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1857) * [[1956]] - [[Juan José de Amézaga]], prezidanto di Uruguay (n. 1881) * [[1957]] - [[Mait Metsanurk]], Estoniana skriptisto (n. 1879) * [[1964]] - [[Palmiro Togliatti]], italiana politikistulo (n. 1893) * [[1978]] - [[Nicolaas Johannes Diederichs]], prezidanto di Sudafrika (n. 1903) * [[1982]] - Rejulo [[Sobhuza la 2ma di Swazilando]] (nun [[Eswatini]]) (n. 1899) * [[1983]] - [[Benigno Aquino, Jr.]], Filipinana senatano (asasinita) opozanto a [[Ferdinand Marcos]] (n. 1932) * [[1989]] - [[Raul Seixas]], Braziliana kantisto e kompozisto (n. 1945) * [[1995]] - [[Subrahmanyan Chandrasekhar]], Indian astrofizikisto, Nobel-laureato (n. 1910) * [[1997]] - [[Misael Pastrana Borrero]], prezidanto di [[Kolumbia]] (n. 1923) * [[2000]] - [[Daniel Lisulo]], chefministro di Zambia (n. 1930) * [[2006]] - [[Robert Moog]], Usana elektronikal injenioro, inventisto dil elektronikala sintezilo ''Moog'' (n. 1934) * [[2014]] - [[Albert Reynolds]], chefministro di la Republiko Irlando (n. 1932) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Agosto]] 5tjccski4k35uxx54pv8vati58zfotu 0 1914 995640 971493 2022-08-21T12:43:00Z Joao Xavier 110 shablono:Cite web=>shablono:Extera ligilo +morto wikitext text/x-wiki {{Agosto}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''22ma di agosto''' esas la 234ma [[dio]] di la yaro (235ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 131 dii til la fino di la yaro. ---- ==Dio == ==Eventi == * [[1485]] - [[Henry la 7ma di Anglia|Henry la 7ma]] divenas rejulo di [[Anglia]]. * [[1717]] - [[Hispania|Hispana]] trupi desembarkas en [[Sardinia]]. * [[1854]] - Dum la [[milito di Krimea]] Angla navi ''Odin'', ''Driver'', ''Gorgon'' ed ''Alba'' sub komando dil komodoro Scott atakas [[Turku]], [[Finlando]]. La marala batalo duras dum tri hori. * [[1926]] - En Grekia, [[Georgios Kondylis]] ekpulsas [[Theodoros Pangalos]] de povo. * [[1942]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Brazilia]] deklaras milito kontre [[Italia]] e [[Nacional-socialista Germania]]. * [[1978]] - En [[Nikaragua]], Sandinisti siejas la Nacionala Palaco, en [[Managua]]. * [[2004]] - Verko ''La Krio'' da [[Edvard Munch]] furtesas de arto-muzeo en [[Oslo]], [[Norvegia]]. * [[2008]] - [[Ido-konfero 2008|Ido-konfero]] en [[Wuppertal]]-Neviges, [[Germania]] komencas. * [[2017]] - Batelo kun 58 personi ennave naufrajas en la [[rivero Xingu]], en [[Brazilia]], e produktas 23 morti.<ref>{{Extera ligilo|titulo=Sobreviventes são localizados, e buscas são encerradas após naufrágio no Pará|url=http://www1.folha.uol.com.br/cotidiano/2017/08/1913206-sobrevivente-e-localizado-e-buscas-sao-encerradas-apos-naufragio-no-para.shtml|editero=Folha de S. Paulo|vidita ye=27ma di agosto 2017|idiomo={{pt}}}}</ref> ==Naski == * [[1647]] - [[Denis Papin]], Franca fizikisto ed inventisto (m. 1712) * [[1760]] - [[Papo Leo la 12ma]] (m. 1829) * [[1860]] - [[Paul Gottlieb Nipkow]], German inventisto (m. 1940) * [[1862]] - [[Claude Debussy]], Franca kompozisto (m. 1918)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.biography.com/musician/claude-debussy |titulo=Claude Debussy - Birthplace, Compositions & Facts - Biography|vidita ye=2ma di februaro 2020|idiomo={{en}}}}</ref> * [[1874]] - [[Max Scheler]], Germana filozofo (m. 1928) * [[1887]] - [[Lutz Graf Schwerin von Krosigk]], chefministro di Germania (m. 1977) * [[1888]] - [[Francisco Cunha Leal]], chefministro di Portugal (m. 1970) * [[1893]] - [[Dorothy Parker]], Usana skriptisto (m. 1967) * [[1902]] - [[Leni Riefenstahl]], Germana filmifistino ed aktorino (m. 2003) * [[1904]] - [[Deng Xiaoping]], chefo di Komunista Chinia (m. 1997) * 1904 - [[Rafael Filiberto Bonnelly]], prezidanto di Dominikana Republiko (m. 1979) * [[1905]] - [[John Lyng]], chefministro di Norvegia (m. 1978) * [[1908]] - [[Henri Cartier-Bresson]], Franca fotografisto (m. 2004) * [[1915]] - [[Edward Szczepanik]], chefministro di Polonia (m. 2005) * [[1917]] - [[John Lee Hooker]], Usana blues-muzikisto (m. 2001) * [[1918]] - [[Said Mohamed Djohar]], prezidanto di Komori (m. 2006) * [[1920]] - [[Ray Bradbury]], Usana skriptisto (m. 2012) * [[1922]] - [[Tônia Carrero]], Brazilian aktorino (m. 2018)<ref>{{Extera ligilo |titulo=Morre aos 95 anos a atriz Tônia Carrero|editero=UOL |publikigita ye=4ma di marto 2018|url=https://tvefamosos.uol.com.br/noticias/redacao/2018/03/04/morre-aos-94-anos-atriz-tonia-carrero.htm|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[1928]] - [[Karlheinz Stockhausen]], Germana kompozistulo (m. 2007) * [[1943]] - [[Nahas Angula]], chefministro di Namibia * [[1950]] - [[Lewis Libby]], chefo di stabo di [[Dick Cheney]] * [[1963]] - [[Tori Amos]], Usana kompozistino e kantistino * [[1964]] - [[Mats Wilander]], Sueda tenisisto * [[1973]] - [[Kristen Wiig]], Usan aktorino e komediistino * [[1975]] - [[Rodrigo Santoro]], Brazilian aktoro ==Morti == * [[1241]] - [[Papo Gregorius la 9ma]] (n. 1145) * [[1280]] - [[Papo Nikolaus la 3ma]] (n. 1216) * [[1485]] - Rejulo [[Richard la 3ma di Anglia]] (n. 1452) * [[1891]] - [[Jan Nepomuk Neruda]], Cheka skriptisto e poeto (n. 1834) * [[1903]] - [[Robert Arthur Talbot Gascoyne-Cecil]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1830) * [[1920]] - [[Anders Zorn]], Sueda piktisto (n. 1860) * 1920 - [[Gene Davis (piktisto)|Gene Davis]], Usana piktisto (m. 1985) * [[1922]] - [[Liberato Marcial Rojas]], prezidanto di Paraguay (n. 1870) * [[1940]] - [[Gerald Strickland, 1ma barono Strickland]], chefministro di Malta (n. 1961) * [[1946]] - [[Döme Sztójay]], politikisto fashista Hungara, chefministro de la 15ma di marto til la 29ma di agosto 1944 (n. 1883) * [[1958]] - [[Roger Martin du Gard]], Franca skriptisto, Nobel-laureato (n. 1881) * [[1975]] - [[Lancelot Hogben]], Angla zoologiisto, kreinto dil linguo [[Glosa|Interglossa]]. (n. 1895) * [[1976]] - [[Juscelino Kubitschek de Oliveira]], prezidanto di [[Brazilia]] (n. 1902) * [[1978]] - [[Jomo Kenyatta]], prezidanto di [[Kenia]]<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/22/default.stm |titulo=1978: Kenya's founding father dies|editero=BBC|vidita ye=4ma di agosto 2016}}</ref> (n. c. 1892) * [[1980]] - [[Gabriel González Videla]], prezidanto di Chili (n. 1898) * [[1981]] - [[Glauber Rocha]], Braziliana filmifisto (n. 1938) * [[1982]] - [[Jan Henryk de Rosen]], Polona piktisto (n. 1891) * [[2000]] - [[Abülfaz Elçibay]], prezidanto di Azerbaijan (n. 1938) * [[2016]] - [[Sellapan Ramanathan]], prezidanto di Singapur<ref name="Today 20160822">{{Extera ligilo|titulo=Singapore's 6th president SR Nathan dies, age 92|url=https://web.archive.org/web/20160822152936/http://www.todayonline.com/singapore/singapore-sixth-president-sr-nathan|publikigita ye=22ma di agosto 2016|editero=Today (Singapore newspaper)}}</ref> (n. 1924) * 2016 - [[Toots Thielemans]], Belga jazo-muzikisto (n. 1922) ==Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Agosto]] efwk5040w3yck3kkyes62yzpcyv4vvh 0 1919 995691 972576 2022-08-21T13:58:47Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Agosto}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''27ma di agosto''' esas la 239ma [[dio]] di la yaro (240ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 126 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1743]] - [[Henry Pelham]] divenas chefministro di [[Britania]]. * [[1772]] - Rejo [[Gustaf la 3ma di Suedia]] imperas ke on ne pluse darfas tormentar dum inquesto. * [[1813]] - [[Napoleon la 1ma]] vinkas [[Austria]]ni, [[Prusia]]ni e [[Rusa imperio|Rusi]] en la [[batalio di Dresden]]. * [[1816]] - Kom reprezalo ad enemika agi kontre la [[Europa]]ni, [[Anglia|Angli]] e [[Nederlando|Nederlandani]] bombardas [[Aljer]]. * [[1859]] - En [[Pensilvania]], [[Usa]], [[Edwin L. Drake]] unesmafoye sucesas tapar [[petrolo]] ek sulo per funcionanta oleo-turmo. * [[1883]] - L'erupto di Krakatoa, [[volkano]] inter [[Sumatra]] e [[Java]], finas. Adminime {{formatnum:36417}} personi mortis, nome pro l'[[ondego]] qua sequis l'erupto. * [[1962]] - [[Usa]] lansas [[spaconavo]] ''[[Mariner 2]]'' aden [[Venuso]]. * [[1975]] - [[Portugal]]ana guvernerio abandonas [[Estal Timor]]. * [[1991]] - [[Moldova]] deklaras nedependo de [[Sovietia]]. * [[1991]] - [[EU]] agnoskas la nedependo di Baltika landi. == Naski == * [[1770]] - [[Friedrich Hegel|Georg Friedrich Hegel]], Germana filozofo (m. 1831) * [[1812]] - [[Bertalan Szemere]], chefministro di Hungaria (m. 1869) * [[1858]] - [[Giuseppe Peano]], Italiana matematikisto (m. 1932) * [[1865]] - [[Charles Gates Dawes]], Usana vice-prezidanto, Nobel-laureato pri paco (m. 1951) * [[1874]] - [[Carl Bosch]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1940) * [[1884]] - [[Jules-Vincent Auriol]], prezidanto di Francia (m. 1966) * 1884 - [[Alfredo Baldomir]], prezidanto di Uruguay (m. 1948) * [[1896]] - [[Faina Georgiyevna Ranevskaya|Faina Ranevskaya]], Rusa-Sovietian aktorino (m. 1984) * [[1908]] - [[Lyndon Baines Johnson]], prezidanto di Usa (m. 1973) * [[1915]] - [[Norman Foster Ramsey]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 2011) * [[1918]] - [[Jelle Zijlstra]], chefministro di Nederlando (m. 2001) * [[1922]] - [[Sosuke Uno]], chefministro di Japonia (m. 1998) * [[1928]] - [[Osamu Shimomura]], Japoniana kemiisto, Nobel-laureato (m. 2018) * 1928 - [[Péter Boross]], chefministro di Hungaria * [[1929]] - [[Ira Levin]], Usana skriptisto (m. 2007) * [[1933]] - [[Kerstin Ekman]], Sueda skriptistino * [[1941]] - [[Cesária Évora]], Kaboverdana kantistino (m. 2011) * [[1956]] - [[Glen Matlock]], Britaniana muzikistulo ([[Sex Pistols]]) * [[1962]] - [[Sjón]], Islandana skriptisto * [[1966]] - [[Juhan Parts]], chefministro di Estonia * [[1968]] - [[Cătălin Predoiu]], chefministro di Rumania * [[1976]] - [[Carlos Moyà]], Hispana tenisisto * [[1977]] - [[Anderson Luis de Souza]], ''[[Deco]]'', Portugalana futbalisto * [[1986]] - [[Sebastian Kurz]], kancelero di Austria == Morti == * [[827]] - [[Papo Eugenius la 2ma]] * [[1576]] - [[Tiziano]], Italiana piktisto (n. 1480 o 1485) * [[1590]] - [[Papo Sixtus la 5ma]] (n. 1521) * [[1635]] - [[Félix Lope de Vega]], Hispana poeto ed skriptisto di teatro (n. 1562) * [[1664]] - [[Francisco de Zurbarán]], Hispana piktisto (n. 1598) * [[1727]] - [[Aert de Gelder]], Nederlandana piktisto (n. 1645) * [[1828]] - [[Eise Eisinga]], Nederlandana astronomo (n. 1744) * [[1958]] - [[Ernest Lawrence]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1901) * [[1965]] - [[Le Corbusier]], Suisa arkitekto (n. 1887) * [[1967]] - [[Brian Epstein]], impresario di bando ''[[The Beatles]]'' (n. 1934) * [[1974]] - [[Lupicínio Rodrigues]], Braziliana kompozisto (n. 1914]] * [[1975]] - [[Haile Selassie]], imperiestro di [[Etiopia]] (n. 1892) * [[1979]] - [[Louis Mountbatten]], vicerejulo di India (n. 1900)<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/27/newsid_2511000/2511545.stm|title= 1979: IRA bomb kills Lord Mountbatten|accessdate=27ma di agosto 2016|publisher=BBC|language={{en}}}}</ref> * [[1990]] - [[Stevie Ray Vaughan]], Usana gitaristo (n. 1954) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Agosto]] i0kujc2dw2zpk0bn9ycm4oj18g33nwv 995832 995691 2022-08-21T23:34:16Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Agosto}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''27ma di agosto''' esas la 239ma [[dio]] di la yaro (240ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 126 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1743]] - [[Henry Pelham]] divenas chefministro di [[Britania]]. * [[1772]] - Rejo [[Gustaf la 3ma di Suedia]] imperas ke on ne pluse darfas tormentar dum inquesto. * [[1813]] - [[Napoleon la 1ma]] vinkas [[Austria]]ni, [[Prusia]]ni e [[Rusa imperio|Rusi]] en la [[batalio di Dresden]]. * [[1816]] - Kom reprezalo ad enemika agi kontre la [[Europa]]ni, [[Anglia|Angli]] e [[Nederlando|Nederlandani]] bombardas [[Aljer]]. * [[1859]] - En [[Pensilvania]], [[Usa]], [[Edwin L. Drake]] unesmafoye sucesas tapar [[petrolo]] ek sulo per funcionanta oleo-turmo. * [[1883]] - L'erupto di Krakatoa, [[volkano]] inter [[Sumatra]] e [[Java]], finas. Adminime {{formatnum:36417}} personi mortis, nome pro l'[[ondego]] qua sequis l'erupto. * [[1962]] - [[Usa]] lansas [[spaconavo]] ''[[Mariner 2]]'' aden [[Venuso]]. * [[1975]] - [[Portugal]]ana guvernerio abandonas [[Estal Timor]]. * [[1991]] - [[Moldova]] deklaras nedependo de [[Sovietia]]. * [[1991]] - [[EU]] agnoskas la nedependo di Baltika landi. == Naski == * [[1770]] - [[Friedrich Hegel|Georg Friedrich Hegel]], Germana filozofo (m. 1831) * [[1812]] - [[Bertalan Szemere]], chefministro di Hungaria (m. 1869) * [[1858]] - [[Giuseppe Peano]], Italiana matematikisto (m. 1932) * [[1865]] - [[Charles Gates Dawes]], Usana vice-prezidanto, Nobel-laureato pri paco (m. 1951) * [[1874]] - [[Carl Bosch]], Germana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1940) * [[1884]] - [[Jules-Vincent Auriol]], prezidanto di Francia (m. 1966) * 1884 - [[Alfredo Baldomir]], prezidanto di Uruguay (m. 1948) * [[1896]] - [[Faina Georgiyevna Ranevskaya|Faina Ranevskaya]], Rusa-Sovietian aktorino (m. 1984) * [[1908]] - [[Lyndon Baines Johnson]], prezidanto di Usa (m. 1973) * [[1915]] - [[Norman Foster Ramsey]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 2011) * [[1918]] - [[Jelle Zijlstra]], chefministro di Nederlando (m. 2001) * [[1922]] - [[Sosuke Uno]], chefministro di Japonia (m. 1998) * [[1928]] - [[Osamu Shimomura]], Japoniana kemiisto, Nobel-laureato (m. 2018) * 1928 - [[Péter Boross]], chefministro di Hungaria * [[1929]] - [[Ira Levin]], Usana skriptisto (m. 2007) * [[1933]] - [[Kerstin Ekman]], Sueda skriptistino * [[1941]] - [[Cesária Évora]], Kaboverdana kantistino (m. 2011) * [[1956]] - [[Glen Matlock]], Britaniana muzikistulo ([[Sex Pistols]]) * [[1962]] - [[Sjón]], Islandana skriptisto * [[1966]] - [[Juhan Parts]], chefministro di Estonia * [[1968]] - [[Cătălin Predoiu]], chefministro di Rumania * [[1976]] - [[Carlos Moyà]], Hispana tenisisto * [[1977]] - [[Anderson Luis de Souza]], ''[[Deco]]'', Portugalana futbalisto * [[1986]] - [[Sebastian Kurz]], kancelero di Austria == Morti == * [[827]] - [[Papo Eugenius la 2ma]] * [[1576]] - [[Tiziano]], Italiana piktisto (n. 1480 o 1485) * [[1590]] - [[Papo Sixtus la 5ma]] (n. 1521) * [[1635]] - [[Félix Lope de Vega]], Hispana poeto ed skriptisto di teatro (n. 1562) * [[1664]] - [[Francisco de Zurbarán]], Hispana piktisto (n. 1598) * [[1727]] - [[Aert de Gelder]], Nederlandana piktisto (n. 1645) * [[1828]] - [[Eise Eisinga]], Nederlandana astronomo (n. 1744) * [[1958]] - [[Ernest Lawrence]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1901) * [[1965]] - [[Le Corbusier]], Suisa arkitekto (n. 1887) * [[1967]] - [[Brian Epstein]], impresario di bando ''[[The Beatles]]'' (n. 1934) * [[1974]] - [[Lupicínio Rodrigues]], Braziliana kompozisto (n. 1914]] * [[1975]] - [[Haile Selassie]], imperiestro di [[Etiopia]] (n. 1892) * [[1979]] - [[Louis Mountbatten]], vicerejulo di India (n. 1900)<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/27/newsid_2511000/2511545.stm|title= 1979: IRA bomb kills Lord Mountbatten|accessdate=27ma di agosto 2016|publisher=BBC|language={{en}}}}</ref> * [[1981]] - [[Valeri Borisovich Harlamov|Valeri Harlamov]], Rusiana e Sovietiana hokeisto (n. 1948) * [[1990]] - [[Stevie Ray Vaughan]], Usana gitaristo (n. 1954) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Agosto]] gkfbgwve87if4yf3cgvxyil77ramqx9 0 1938 995826 991858 2022-08-21T22:35:27Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Septembro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''17ma di septembro''' esas la 260ma [[dio]] dil yaro (261ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 105 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[14]] - Romana imperiestro [[Augustus]] homajesas un monato pos lua morto. * [[1462]] - En la [[batalio di Świecino]] [[Polonia|Poloni]] vinkas [[Germana kavalieri]]. * [[1787]] - [[Usa]]na [[konstituco]] signatesas en [[Philadelphia]]. * [[1809]] - Milito inter [[Suedia]] e [[Rusa imperio]] finas. [[Finlando]] anexesas kom autonoma princio a Rusa imperio. * [[1848]] - [[Nasir-al-Din Shah Qajar|Nasir al-Din]] divenas shaho di [[Persia]]. * [[1861]] - En [[Arjentinia]] eventas la [[batalio di Pavón]]: [[Provinco Buenos Aires]] vinkas la batalio. * [[1885]] - La guberniestri di [[Est-Rumelia]] deklaras la uniono dil teritorio a [[Bulgaria]]. * [[1939]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Sovietia]] partoprenas en la nova divido di [[Polonia]]. * [[1944]] - [[Duesma mondomilito]]: [[Federiti de la duesma mondomilito|Westala federiti]] komencas invadar [[Nederlando]], dum tale nomizita [[Operaco Market Garden]].<ref>{{Extera ligilo|editero=BBC |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/september/17/newsid_3662000/3662264.stm |vidita ye=10ma di septembro 2016|titulo=1944: Airborne invasion of Holland begins }}</ref> * [[1948]] - Finas armala konflikto che [[princio Hyderabad]], [[India]]. Trupi komandita da [[Osman Ali Khan, Asaf Jah la 7ma]] vinkesas. * [[1953]] - En Usa unesmafoye du [[Siamala frati]], Carolyn Anne e Catherine Anne Mouton, sucesante separesas per operaco. * [[1978]] - Pacala pakto signatesas en Camp David, [[Usa]], inter [[Israel]] ed [[Egiptia]]. * [[1980]] - En [[Polonia]], [[Gdansk]], fondesas [[Sindikato Solidareso]] profesionala. * [[1988]] - Komencas l'[[Olimpiala Ludi en Seoul, 1988|Olimpiala Ludi en Seoul]], [[Sud-Korea]]. * [[2015]] - Adminime 14 personi mortigesas dum du bombal atenti en [[Baghdad]], [[Irak]].<ref>{{Extera ligilo|titulo=Atentados em Bagdá deixam 14 mortos|url= http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2015/09/17/atentados-em-bagda-deixam-14-mortos.htm|vidita ye=17ma di septembro 2015|idiomo={{pt}}|editero= AFP}}</ref> == Naski == * [[879]] - [[Charles la Simpla]] o [[Charles la 3ma di Francia|Charles la 3ma]], rejo di Francia (m. 929) * [[1552]] - [[Papo Paulus la 5ma]] (m. 1621) * [[1783]] - [[Samuel Prout]], Britaniana piktisto (m. 1852) * [[1819]] - [[Marthinus Wessel Pretorius]], unesma prezidanto di la [[Republiko Sudafrikana]] (m. 1901) * [[1826]] - [[Bernhard Riemann]], Germana matematikisto (m. 1866) * [[1850]] - [[Guerra Junqueiro]], Portugalana poeto (m. 1923) * [[1857]] - [[Konstantin Ciolkovski]], Rusa pioniro pri fuzei (m. 1935) * [[1869]] - [[Christian Lous Lange]], Norvegiana politikisto, Nobel-laureato pri paco (m. 1938) * [[1883]] - [[William Carlos Williams]], Usana poeto (m. 1963) * [[1896]] - [[William Gopallawa]], prezidanto di Sri-Lanka (m. 1981) * [[1903]] - [[Olavi Paavolainen]], Finlandana skriptisto (m. 1964) * [[1906]] - [[Junius Richard Jayewardene]], chefa ministro e prezidanto di Sri-Lanka (m. 1996) * [[1915]] - [[Maqbool Fida Husain]], Indiana piktisto (m. 2011) * [[1916]] - [[Yumjaagiin Tsedenbal‏‎]], prezidanto di Mongolia (m. 1991) * [[1918]] - [[Chaim Herzog]], prezidanto di Israel (m. 1997) * 1918 - [[Jorge Illueca]], prezidanto di Panama (m. 2012) * [[1921]] - [[Virgilio Barco Vargas]], prezidanto di Kolumbia (m. 1997) * [[1922]] - [[Agostinho Neto]], prezidanto di Angola (m. 1979) * [[1924]] - [[Mirdza Kļava]], Latviana skriptisto (m. 2019) * [[1928]] - [[Rance Howard]], Usan aktoro (m. 2017) * [[1931]] - [[Anne Bancroft]], Usan aktorino (m. 2005) * [[1950]] - [[Narendra Modi]], chefministro di India * [[1957]] - [[Martinho Ndafa Kabi]], chefministro di Guinea-Bisau * [[1958]] - [[Janez Janša]], chefministro di Slovenia * [[1960]] - [[Damon Hill]], Britanian automobilisto * [[1968]] - [[Anastacia]], Usana kantistino e kompozistino * [[1985]] - [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]], Rusiana hokeisto == Morti == * [[1574]] - [[Pedro Menéndez de Avilés]], Hispanian admiralo ed explorero (n. 1519) * [[1665]] - Rejo [[Felipe la 4ma di Hispania]] (n. 1605) * [[1762]] - [[Francesco Geminiani]], Italiana kompozisto (n. 1687) * [[1847]] - [[Ioannis Kolettis]], chefministro di Grekia (n. 1773) * [[1936]] - [[Henry Louis Le Chatelier]], Franca kemiisto (n. 1850) * [[1942]] - [[Cecilia Beaux]], Usana piktistino (n. 1855) * [[1961]] - [[Adnan Menderes]], chefministro di Turkia, mortigita (n. 1899) * [[1964]] - [[Ferenc Joachim]], Hungara piktisto (n. 1882) * [[1980]] - [[Anastasio Somoza Debayle]], diktatoro di Nikaragua (n. 1925) * [[1994]] - [[Karl Popper]], Austriana-Britaniana filozofo (n. 1902) * [[1996]] - [[Spiro Agnew]], Usana politikisto, viceprezidanto 1969-1973 (n. 1918) * [[1997]] - [[Jan Peder Syse]], chefministro di Norvegia (n. 1930) * [[2019]] - [[Imata Kabua]], prezidanto dil Insuli Marshall (n. 1943) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Septembro]] muryx7kue5lqi2eha556yqk341s87e4 0 1945 995711 995596 2022-08-21T14:17:22Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Septembro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''25ma di septembro''' esas la 268ma [[dio]] di la yaro (269ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 97 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1066]] - [[Anglia|Angli]] vinkas [[Vikingo|Vikingi]] en la [[batalio di Stamford Bridge]]. * [[1513]] - Hispana [[deskovristo]] [[Vasco Núñez de Balboa]] trairas [[istmo di Panama]] e divenas l'unesma Europano qua vidas [[Oceano Pacifiko]]. * [[1915]] - [[Unesma mondomilito]]: komencas la [[Duesma batalio di Champagne]], kande [[Francia|Franci]] atakas [[Germana imperio|Germana trupi]] en la regiono di Champagne. * [[1962]] - Popul-Republiko [[Aljeria]] proklamesas. [[Ferhat Abbas]] elektesas prezidanto di provizora guvernerio. * [[1974]] - Ciencisti unesmafoye dicas ke [[freono|freoni]] ek aerosoli domajas l'[[ozono-strato de l'atmosfero]]. * [[1982]] - Finlandana [[Keke Rosberg|Keijo 'Keke' Rosberg]] divenas championo mondala en F1-automobilismo. * [[1989]] - [[Usa]] e [[Sovietia]] kontratas ke li demolisos 98% de lia kemial armi. * [[2017]] - En plebicito, [[Kurdistan]]ani votas pri nedependo de [[Irak]].<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-kurd-referendum/iraqi-kurds-shrug-off-threats-to-stage-independence-referendum-idUSKCN1C00CV|titulo=Iraqi Kurds shrug off threats to stage independence referendum|vidita ye=25ma di septembro 2017|editero=Reuters|idiomo={{en}}}}</ref> == Naski == * [[1683]] - [[Jean-Philippe Rameau]], Franca kompozisto (m. 1764) * [[1694]] - [[Henry Pelham]], chefministro di [[Unionita Rejio]] (m. 1754) * [[1710]] - Milito-marshalo [[Augustin Ehrensvärd]], qua konstruktigis fortreso (Fortreso di Finlando) apud Helsinki (m. 1772) * [[1725]] - [[Nicolas-Joseph Cugnot]], Franca [[automobilo]]-pioniro (m. 1804) * [[1766]] - [[Armand Emmanuel du Plessis, duko de Richelieu]], Franca nobelo, chefministro di Francia (m. 1822) * [[1846]] - [[Wladimir Peter Köppen]], Rusa-Germana geografiisto, meteorologiisto e botanikisto (m. 1940) * [[1862]] - [[Billy Hughes]], chefministro di [[Australia]] (m. 1952) * [[1866]] - [[Thomas Hunt Morgan]], Usana genetikisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1945) * [[1877]] - [[Plutarco Elías Calles]], prezidanto di Mexikia (m. 1945) * [[1881]] - [[Lu Xun]], Chiniana skriptisto (m. 1936) * [[1884]] - [[Tanzan Ishibashi]], chefministro di Japonia (m. 1973) * [[1887]] - [[Marguerite Zorach]], Usana piktistino (m. 1968) * [[1896]] - [[Sandro Pertini]], Italiana politikistulo (m. 1990) * [[1897]] - [[William Faulkner]], Usana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1962) * [[1906]] - [[José Figueres Ferrer|José ''Pepe'' Figueres Ferrer]], prezidanto di Kosta Rika (m. 1990) * 1906 - [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]], Rusa-Sovietiana kompozisto (m. 1975) * [[1911]] - [[Eric Eustace Williams]], historiisto e chefministro di Trinidad e Tobago (m. 1981) * [[1921]] - Sinioro [[Robert Muldoon]], chefministro di Nova-Zelando (m. 1992) * [[1922]] - [[Hammer DeRoburt]], prezidanto di [[Nauru]] (m. 1992) * [[1932]] - [[Adolfo Suárez González]], chefministro di Hispania (m. 2014) * 1932 - [[Anatoliy Borisovich Solovyanenko|Anatoliy Solovyanenko]], Ukrainana kantisto (m. 1999) * [[1936]] - [[Moussa Traoré]], prezidanto di Mali (m. 2020) * [[1944]] - [[Michael Douglas]], Usan aktoro * [[1949]] - [[Pedro Almodóvar]], Hispana filmifisto e skriptisto por cinemo<ref name=AAAS>{{Extera ligilo|titulo=Book of Members, 1780-2010: Chapter A|url=http://www.amacad.org/publications/BookofMembers/ChapterA.pdf|editero=American Academy of Arts and Sciences|vidita ye=15ma di aprilo 2011|idiomo={{en}}}}</ref> * [[1951]] - [[Gheorghe Brega]], Moldavana politikisto * [[1952]] - [[Christopher Reeve]], Usan aktoro e aktivisto (m. 2004) * [[1961]] - [[Heather Locklear]], Usan aktorino * [[1968]] - [[Will Smith]], Usan aktoro e muzikisto * [[1969]] - [[Catherine Zeta-Jones]], Walsan aktorino == Morti == * [[1066]] - [[Harald Hårdråde]], rejulo di Norvegia (n. c. 1015) * [[1534]] - [[Papo Klemens la 7ma]] (n. 1478) * [[1849]] - [[Johann Baptist Strauss (patro)]], Austriana kompozisto (n. 1804) * [[1865]] - [[Andrés de Santa Cruz]], prezidanto di Bolivia e prezidanto di Peru (n. 1792) * [[1958]] - [[John Broadus Watson]], Usana psikologo (n. 1878) * [[1970]] - [[Erich Maria Remarque]], Germana skriptisto (n. 1898) * [[1979]] - [[Tapio Rautavaara]], Finlandana javelinisto, aktoro e kantisto (n. 1915) * [[1980]] - [[John Bonham]], Angla muzikisto ([[Led Zeppelin]]) (n. 1948) * [[1983]] - Rejulo [[Leopold la 3ma di Belgia]] (n. 1901) * [[1986]] - [[Nikolai Nikolayevich Semyonov]], Sovietiana fizikisto e kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (n. 1896) * [[1991]] - [[Klaus Barbie]], Germana [[nacional-socialismo|Naziisto]] (n. 1913) * [[2000]] - [[R. S. Thomas]], Walsana poeto (n. 1913) * [[2003]] - [[Franco Modigliani]], Italiana ekonomikisto, Nobel-laureato (n. 1918) * [[2005]] - [[Don Adams]], Usan aktoro (n. 1923) * [[2008]] - [[Derog Gioura]], prezidanto di Nauru (n. 1932) * [[2011]] - [[Wangari Maathai]], Keniana medio-aktivistino, Nobel-laureato (n. 1940)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Wangari Maathai - Biographical|url=http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/peace/laureates/2004/maathai-bio.html|editero=Nobelprize.org |vidita ye=12ma di oktobro 2016|idiomo={{en}}}}</ref> * [[2016]] - [[David Padilla Arancibia]], prezidanto di Bolivia (n. 1927) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Septembro]] i6s7lzpzbek4i0s03h8sdf13sg5ahbi 0 1987 995646 993338 2022-08-21T12:49:24Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Novembro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''12ma di novembro''' esas la 316ma [[dio]] di la yaro (317ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 49 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1555]] - [[Anglia|Angla]] parlamento riestablisas [[katolikismo]]. * [[1918]] - [[Austria]] divenas [[republiko]]. * [[1927]] - [[Lev Davidovich Trocki|Lev Trocki]] ekpulsesas de Komunista Partiso di [[Sovietia]]. * 1927 - [[Mahatma Gandhi]] vizitas [[Ceylon]] unesma-foye. * [[1935]] - Portugalana nevrologo [[Egas Moniz]] igas l'unesma [[lobotomio]]-kirurgio. * [[1941]] - [[Duesma mondomilito]]: Temperaturi proxim [[Moskva]] falas til -12 °C. Sovietiani unesmafoye uzas trupi di skiageri por atakar Germani dum la [[batalio di Moskva]]. * [[1942]] - Duesma mondomilito: komencas la [[batalio di Guadalcanal]]. * [[1954]] - Che Nacional Asemblo di Francia, [[Pierre Mendès France]] afirmas lu apologios l'ideo pri [[Aljeria]] kom parto di [[Francia]] (« l'Algérie, c'est la France... »)<ref name="Balazuc">{{cite book|author=Jean Balazuc|title=Guerre d'Algérie : une chronologie mensuelle, mai 1954-décembre 1962|editor= l'Harmattan|pages=70-72 |year=2015|isbn =9782343066851|url=http://www.harmatheque.com/ebook/guerre-d-algerie-une-chronologie-mensuelle-mai-1954decembre-1962-48040}}</ref>. * [[1970]] - [[Ciklono]] ''Bhola'' frapas [[Bangladesh]] e produktos til 500.000 morti.<ref name="NOAA">{{cite web |url=https://web.archive.org/web/20080517144749/http://www.research.noaa.gov/spotlite/2007/spot_cyclone.html |title=NOAA Researcher's Warning Helps Save Lives in Bangladesh|date = 6ma di decembro 2007|author = Paula Ouderm|accessdate = 24ma di januaro 2008|publisher = National Oceanic and Atmospheric Administration}}</ref> * [[1974]] - L'unesma [[salmono]] kaptesas pos 150-yara poluteso ek la [[Thames]]. * [[1980]] - ''[[Voyager 1]]'' preterflugas [[Saturno]] e sendas preciza fotografuri a [[Tero]]. * [[1981]] - Kosmotransportilo ''Columbia'' vizitas duesmafoye [[kosmo]]. * [[1982]] - [[Yuri Vladimirovich Andropov|Yuri Andropov]] nominesas chefo di [[Sovietia]]. * [[1991]] - Masakro di Santa Cruz: [[Indonezia]]na soldati pafas kontre [[Estal Timor]]ana studenti en [[Dili]], ed ocidas 74 personi.<ref>{{cite web|url=http://www.dn.pt/mundo/interior/familiares-choram-massacre-de-santa-cruz-ainda-sem-corpos-para-enterrar-5493208.html|title=Timor Leste - Famíliares choram massacre de Santa Cruz ainda sem corpos para enterrar |publisher= Diário de Notícias|accessdate=12ma di novembro 2016}}</ref> * [[1997]] - Sheiko [[Ramzi Yousef]] punisesas pro bombal atako a ''World Trade Center'' en [[1993]]. * [[2001]] - Falo di aviono [[Airbus A300]] en [[New York]] produktas 260 morti. * 2001 - La trupi dil [[Talibano|Talibanisti]] retretas ek [[Kabul]] en [[Afganistan]]. * [[2014]] - ''Rosetta''-probilo di [[ESA]] venas a la [[kometo]] ''Churyumov-Gerasimenko''. * [[2015]] - Duopla suocidant-atako per bombi en [[Beirut]], [[Libano]], ocidas 43 personi, segun informi de la [[Reda Kruco]]. [[Islamana Stato]] asumas responso pri l'atento.<ref>{{cite web|url= http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2015/11/13/sobe-para-43-o-numero-de-mortos-no-duplo-atentado-suicida-no-libano.htm |title=Sobe para 43 o número de mortos em duplo atentado do EI no Líbano |publisher=UOL |accessdate=13ma di novembro 2015|language={{pt}}}}</ref> * [[2016]] - Suocidant atako kontre l'Usana aerala bazo en Bagran, [[Afganistan]], ocidas adminime 4 personi e vundas plusa 15 homi.<ref>{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2016/11/12/ataque-a-maior-base-dos-eua-no-afeganistao-deixa-4-mortos-e-15-feridos.htm|title=Ataque a maior base dos EUA no Afeganistão deixa 4 mortos e 15 feridos|publisher=UOL|accessdate=12ma di novembro 2016}}</ref> * 2016 - En [[Paris]], la spektakleyo ''Bataclan'' itere apertas lua pordi kun spektaklo di la kantisto [[Sting]], un yaro pos la [[Ataki di novembro 2015 en Paris|teroristala masakro di 2015]].<ref>{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2016/11/12/um-ano-apos-atentados-bataclan-renasce-ao-som-de-sting.htm|title=Um ano após atentados, Bataclan renasce ao som de Sting|publisher=UOL|accessdate=12ma di novembro 2016|language={{pt}}}}</ref> * [[2017]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.3 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Iran]] e produktas plua kam 400 morti e plua kam 7.000 plusa homi vundita.<ref>{{cite web|url=https://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/bbc/2017/11/13/terremoto-na-fronteira-ira-iraque-e-o-mais-mortifero-de-2017.htm|title=Terremoto na fronteira entre Irã e Iraque já é o que mais matou em 2017|publisher=UOL|author=BBC|date=13ma di novembro 2017|accessdate=13ma di novembro 2017}}</ref> == Naski == * [[1729]] - [[Louis Antoine de Bougainville]], Franca navigisto (m. 1811) * [[1746]] - [[Joaquim José da Silva Xavier]], [[Tiradentes]], Braziliana dentisto, heroo di nedependo-movado (m. 1792) * [[1817]] - [[Bahá'u'lláh]], fondinto di [[Bahaa Kredo]] (m. 1892) * [[1833]] - [[Alexander Borodin]], Rusiana kompozisto (m. 1887) * [[1840]] - [[Auguste Rodin]], Franca skultisto (m. 1917) * [[1842]] - [[John William Strutt Rayleigh]], barono Raleyigh, Britaniana fizikistulo, Nobel-laureato (m. 1919) * [[1865]] - [[Into Konrad Inha]] (nask. Nyström), Finlandana fotografisto pionira (m. 1930) * [[1866]] - [[Sun Yat-sen]], unesma prezidanto di [[Chinia]] (m. 1925) * [[1908]] - [[Roland Barthes]], Franca skriptisto (m. 1980) * [[1914]] - [[Sylvi Saimo]], l'unesma Finlandanino qua ganis ora medalio en [[Olimpiala Ludi]] (m. 2004) * [[1915]] - [[Roland Barthes]], Franca filozofo e kritikisto (m. 1980) * [[1933]] - [[Jalal Talabani]], prezidanto di Irak (m. 2017) * [[1938]] - [[Benjamin Mkapa]], prezidanto di Tanzania * [[1945]] - [[Neil Young]], Kanadana muzikisto, kantisto e kompozisto * [[1946]] - [[Keith Claudius Mitchell]], chefministro di Grenada * [[1947]] - [[Patrice Leconte]], Franca filmifistulo * [[1961]] - [[Nadia Comăneci]], Rumaniana gimnastikino * [[1964]] - [[David Ellefson]], Usana muzikisto ([[Megadeth]]) * 1964 - [[Michael Kremer]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato * [[1977]] - [[Benni McCarthy]], Sudafrikana futbalisto * [[1982]] - [[Yuliya Olegovna Kovalchuk|Yuliya Olegovna Kovalchuk]], Rusa kantistino == Morti == * [[607]] - [[Papo Bonifacius la 3ma]] (naskodio nekonocata) * [[1035]] - [[Knut la 2ma di Dania|Knut la Granda]], rejo di [[Anglia]], [[Norvegia]] e [[Dania]] (n. c. 995) * [[1202]] - Rejulo [[Knud la 6ma di Dania]] (n. c. 1163) * [[1858]] - Princo [[Alois la 2ma di Liechtenstein]] (n. 1796) * [[1912]] - [[José Canalejas]], chefministro di Hispania (n. 1854) * [[1916]] - [[Percival Lowell]], Usan astronomo (n. 1855) * [[1956]] - [[Juan Negrín]], chefministro di [[Duesma republiko Hispana]] (n. 1887) * [[1962]] - [[Roque González Garza]], prezidanto di Mexikia (n. 1885) * [[1964]] - [[Rickard Sandler]], chefministro di Suedia (n. 1884) * [[1969]] - [[Iskander Mirza]], prezidanto di Pakistan (n. 1899) * [[1987]] - [[Cornelis Vreeswijk]], Sueda kantisto, trubaduro (n. 1937) * [[1999]] - [[Mohammad Mohammadullah]], prezidanto di Bangladesh (n. 1921) * [[2007]] - [[Ira Levin]], Usana skriptisto (n. 1929) * [[2013]] - [[Kurt Trampedach]], Dana piktisto (n. 1943) * [[2018]] - [[Stan Lee]], Usana skriptisto, editisto ed aktoro<ref>{{cite web|url=http://www.msn.com/pt-br/entretenimento/noticias/morre-stan-lee-criador-de-her%c3%b3is-da-marvel-aos-95-anos/ar-BBPD4rv?li=BBCxzaA&ocid=UE07DHP |title=Morre Stan Lee, criador de heróis da Marvel, aos 95 anos |publisher=MSN.com |accessdate=22ma di novembro 2018|language={{pt}}}}</ref> (n. 1922) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Novembro]] 0pn6u04am0utp2daww5bp3tnynv9baf 995647 995646 2022-08-21T12:49:58Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Novembro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''12ma di novembro''' esas la 316ma [[dio]] di la yaro (317ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 49 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1555]] - [[Anglia|Angla]] parlamento riestablisas [[katolikismo]]. * [[1918]] - [[Austria]] divenas [[republiko]]. * [[1927]] - [[Lev Davidovich Trocki|Lev Trocki]] ekpulsesas de Komunista Partiso di [[Sovietia]]. * 1927 - [[Mahatma Gandhi]] vizitas [[Ceylon]] unesma-foye. * [[1935]] - Portugalana nevrologo [[Egas Moniz]] igas l'unesma [[lobotomio]]-kirurgio. * [[1941]] - [[Duesma mondomilito]]: Temperaturi proxim [[Moskva]] falas til -12 °C. Sovietiani unesmafoye uzas trupi di skiageri por atakar Germani dum la [[batalio di Moskva]]. * [[1942]] - Duesma mondomilito: komencas la [[batalio di Guadalcanal]]. * [[1954]] - Che Nacional Asemblo di Francia, [[Pierre Mendès France]] afirmas lu apologios l'ideo pri [[Aljeria]] kom parto di [[Francia]] (« l'Algérie, c'est la France... »)<ref name="Balazuc">{{cite book|author=Jean Balazuc|title=Guerre d'Algérie : une chronologie mensuelle, mai 1954-décembre 1962|editor= l'Harmattan|pages=70-72 |year=2015|isbn =9782343066851|url=http://www.harmatheque.com/ebook/guerre-d-algerie-une-chronologie-mensuelle-mai-1954decembre-1962-48040}}</ref>. * [[1970]] - [[Ciklono]] ''Bhola'' frapas [[Bangladesh]] e produktos til 500.000 morti.<ref name="NOAA">{{cite web |url=https://web.archive.org/web/20080517144749/http://www.research.noaa.gov/spotlite/2007/spot_cyclone.html |title=NOAA Researcher's Warning Helps Save Lives in Bangladesh|date = 6ma di decembro 2007|author = Paula Ouderm|accessdate = 24ma di januaro 2008|publisher = National Oceanic and Atmospheric Administration}}</ref> * [[1974]] - L'unesma [[salmono]] kaptesas pos 150-yara poluteso ek la [[Thames]]. * [[1980]] - ''[[Voyager 1]]'' preterflugas [[Saturno]] e sendas preciza fotografuri a [[Tero]]. * [[1981]] - Kosmotransportilo ''Columbia'' vizitas duesmafoye [[kosmo]]. * [[1982]] - [[Yuri Vladimirovich Andropov|Yuri Andropov]] nominesas chefo di [[Sovietia]]. * [[1991]] - Masakro di Santa Cruz: [[Indonezia]]na soldati pafas kontre [[Estal Timor]]ana studenti en [[Dili]], ed ocidas 74 personi.<ref>{{cite web|url=http://www.dn.pt/mundo/interior/familiares-choram-massacre-de-santa-cruz-ainda-sem-corpos-para-enterrar-5493208.html|title=Timor Leste - Famíliares choram massacre de Santa Cruz ainda sem corpos para enterrar |publisher= Diário de Notícias|accessdate=12ma di novembro 2016}}</ref> * [[1997]] - Sheiko [[Ramzi Yousef]] punisesas pro bombal atako a ''World Trade Center'' en [[1993]]. * [[2001]] - Falo di aviono [[Airbus A300]] en [[New York]] produktas 260 morti. * 2001 - La trupi dil [[Talibano|Talibanisti]] retretas ek [[Kabul]] en [[Afganistan]]. * [[2014]] - ''Rosetta''-probilo di [[ESA]] venas a la [[kometo]] ''Churyumov-Gerasimenko''. * [[2015]] - Duopla suocidant-atako per bombi en [[Beirut]], [[Libano]], ocidas 43 personi, segun informi de la [[Reda Kruco]]. [[Islamana Stato]] asumas responso pri l'atento.<ref>{{cite web|url= http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2015/11/13/sobe-para-43-o-numero-de-mortos-no-duplo-atentado-suicida-no-libano.htm |title=Sobe para 43 o número de mortos em duplo atentado do EI no Líbano |publisher=UOL |accessdate=13ma di novembro 2015|language={{pt}}}}</ref> * [[2016]] - Suocidant atako kontre l'Usana aerala bazo en Bagran, [[Afganistan]], ocidas adminime 4 personi e vundas plusa 15 homi.<ref>{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2016/11/12/ataque-a-maior-base-dos-eua-no-afeganistao-deixa-4-mortos-e-15-feridos.htm|title=Ataque a maior base dos EUA no Afeganistão deixa 4 mortos e 15 feridos|publisher=UOL|accessdate=12ma di novembro 2016}}</ref> * 2016 - En [[Paris]], la spektakleyo ''Bataclan'' itere apertas lua pordi kun spektaklo di la kantisto [[Sting]], un yaro pos la [[Ataki di novembro 2015 en Paris|teroristala masakro di 2015]].<ref>{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2016/11/12/um-ano-apos-atentados-bataclan-renasce-ao-som-de-sting.htm|title=Um ano após atentados, Bataclan renasce ao som de Sting|publisher=UOL|accessdate=12ma di novembro 2016|language={{pt}}}}</ref> * [[2017]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.3 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Iran]] e produktas plua kam 400 morti e plua kam 7.000 plusa homi vundita.<ref>{{cite web|url=https://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/bbc/2017/11/13/terremoto-na-fronteira-ira-iraque-e-o-mais-mortifero-de-2017.htm|title=Terremoto na fronteira entre Irã e Iraque já é o que mais matou em 2017|publisher=UOL|author=BBC|date=13ma di novembro 2017|accessdate=13ma di novembro 2017}}</ref> == Naski == * [[1729]] - [[Louis Antoine de Bougainville]], Franca navigisto (m. 1811) * [[1746]] - [[Joaquim José da Silva Xavier]], [[Tiradentes]], Braziliana dentisto, heroo di nedependo-movado (m. 1792) * [[1817]] - [[Bahá'u'lláh]], fondinto di [[Bahaa Kredo]] (m. 1892) * [[1833]] - [[Alexander Borodin]], Rusiana kompozisto (m. 1887) * [[1840]] - [[Auguste Rodin]], Franca skultisto (m. 1917) * [[1842]] - [[John William Strutt Rayleigh]], barono Raleyigh, Britaniana fizikistulo, Nobel-laureato (m. 1919) * [[1865]] - [[Into Konrad Inha]] (nask. Nyström), Finlandana fotografisto pionira (m. 1930) * [[1866]] - [[Sun Yat-sen]], unesma prezidanto di [[Chinia]] (m. 1925) * [[1908]] - [[Roland Barthes]], Franca skriptisto (m. 1980) * [[1914]] - [[Sylvi Saimo]], l'unesma Finlandanino qua ganis ora medalio en [[Olimpiala Ludi]] (m. 2004) * [[1915]] - [[Roland Barthes]], Franca filozofo e kritikisto (m. 1980) * [[1933]] - [[Jalal Talabani]], prezidanto di Irak (m. 2017) * [[1938]] - [[Benjamin Mkapa]], prezidanto di Tanzania * [[1945]] - [[Neil Young]], Kanadana muzikisto, kantisto e kompozisto * [[1946]] - [[Keith Claudius Mitchell]], chefministro di Grenada * [[1947]] - [[Patrice Leconte]], Franca filmifistulo * [[1961]] - [[Nadia Comăneci]], Rumaniana gimnastikino * [[1964]] - [[David Ellefson]], Usana muzikisto ([[Megadeth]]) * 1964 - [[Michael Kremer]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato * [[1977]] - [[Benni McCarthy]], Sudafrikana futbalisto * [[1982]] - [[Yuliya Olegovna Kovalchuk|Yuliya Kovalchuk]], Rusa kantistino == Morti == * [[607]] - [[Papo Bonifacius la 3ma]] (naskodio nekonocata) * [[1035]] - [[Knut la 2ma di Dania|Knut la Granda]], rejo di [[Anglia]], [[Norvegia]] e [[Dania]] (n. c. 995) * [[1202]] - Rejulo [[Knud la 6ma di Dania]] (n. c. 1163) * [[1858]] - Princo [[Alois la 2ma di Liechtenstein]] (n. 1796) * [[1912]] - [[José Canalejas]], chefministro di Hispania (n. 1854) * [[1916]] - [[Percival Lowell]], Usan astronomo (n. 1855) * [[1956]] - [[Juan Negrín]], chefministro di [[Duesma republiko Hispana]] (n. 1887) * [[1962]] - [[Roque González Garza]], prezidanto di Mexikia (n. 1885) * [[1964]] - [[Rickard Sandler]], chefministro di Suedia (n. 1884) * [[1969]] - [[Iskander Mirza]], prezidanto di Pakistan (n. 1899) * [[1987]] - [[Cornelis Vreeswijk]], Sueda kantisto, trubaduro (n. 1937) * [[1999]] - [[Mohammad Mohammadullah]], prezidanto di Bangladesh (n. 1921) * [[2007]] - [[Ira Levin]], Usana skriptisto (n. 1929) * [[2013]] - [[Kurt Trampedach]], Dana piktisto (n. 1943) * [[2018]] - [[Stan Lee]], Usana skriptisto, editisto ed aktoro<ref>{{cite web|url=http://www.msn.com/pt-br/entretenimento/noticias/morre-stan-lee-criador-de-her%c3%b3is-da-marvel-aos-95-anos/ar-BBPD4rv?li=BBCxzaA&ocid=UE07DHP |title=Morre Stan Lee, criador de heróis da Marvel, aos 95 anos |publisher=MSN.com |accessdate=22ma di novembro 2018|language={{pt}}}}</ref> (n. 1922) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Novembro]] 4wamh7ixnx7bxql482xnhklwcae2hwi 995794 995647 2022-08-21T15:48:07Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Novembro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''12ma di novembro''' esas la 316ma [[dio]] di la yaro (317ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun la [[Gregoriala kalendario]]. Restas 49 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == == Eventi == * [[1555]] - [[Anglia|Angla]] parlamento riestablisas [[katolikismo]]. * [[1918]] - [[Austria]] divenas [[republiko]]. * [[1927]] - [[Lev Davidovich Trocki|Lev Trocki]] ekpulsesas de Komunista Partiso di [[Sovietia]]. * 1927 - [[Mahatma Gandhi]] vizitas [[Ceylon]] unesma-foye. * [[1935]] - Portugalana nevrologo [[Egas Moniz]] igas l'unesma [[lobotomio]]-kirurgio. * [[1941]] - [[Duesma mondomilito]]: Temperaturi proxim [[Moskva]] falas til -12 °C. Sovietiani unesmafoye uzas trupi di skiageri por atakar Germani dum la [[batalio di Moskva]]. * [[1942]] - Duesma mondomilito: komencas la [[batalio di Guadalcanal]]. * [[1954]] - Che Nacional Asemblo di Francia, [[Pierre Mendès France]] afirmas lu apologios l'ideo pri [[Aljeria]] kom parto di [[Francia]] (« l'Algérie, c'est la France... »)<ref name="Balazuc">{{cite book|author=Jean Balazuc|title=Guerre d'Algérie : une chronologie mensuelle, mai 1954-décembre 1962|editor= l'Harmattan|pages=70-72 |year=2015|isbn =9782343066851|url=http://www.harmatheque.com/ebook/guerre-d-algerie-une-chronologie-mensuelle-mai-1954decembre-1962-48040}}</ref>. * [[1970]] - [[Ciklono]] ''Bhola'' frapas [[Bangladesh]] e produktos til 500.000 morti.<ref name="NOAA">{{cite web |url=https://web.archive.org/web/20080517144749/http://www.research.noaa.gov/spotlite/2007/spot_cyclone.html |title=NOAA Researcher's Warning Helps Save Lives in Bangladesh|date = 6ma di decembro 2007|author = Paula Ouderm|accessdate = 24ma di januaro 2008|publisher = National Oceanic and Atmospheric Administration}}</ref> * [[1974]] - L'unesma [[salmono]] kaptesas pos 150-yara poluteso ek la [[Thames]]. * [[1980]] - ''[[Voyager 1]]'' preterflugas [[Saturno]] e sendas preciza fotografuri a [[Tero]]. * [[1981]] - Kosmotransportilo ''Columbia'' vizitas duesmafoye [[kosmo]]. * [[1982]] - [[Yuri Vladimirovich Andropov|Yuri Andropov]] nominesas chefo di [[Sovietia]]. * [[1991]] - Masakro di Santa Cruz: [[Indonezia]]na soldati pafas kontre [[Estal Timor]]ana studenti en [[Dili]], ed ocidas 74 personi.<ref>{{cite web|url=http://www.dn.pt/mundo/interior/familiares-choram-massacre-de-santa-cruz-ainda-sem-corpos-para-enterrar-5493208.html|title=Timor Leste - Famíliares choram massacre de Santa Cruz ainda sem corpos para enterrar |publisher= Diário de Notícias|accessdate=12ma di novembro 2016}}</ref> * [[1997]] - Sheiko [[Ramzi Yousef]] punisesas pro bombal atako a ''World Trade Center'' en [[1993]]. * [[2001]] - Falo di aviono [[Airbus A300]] en [[New York]] produktas 260 morti. * 2001 - La trupi dil [[Talibano|Talibanisti]] retretas ek [[Kabul]] en [[Afganistan]]. * [[2014]] - ''Rosetta''-probilo di [[ESA]] venas a la [[kometo]] ''Churyumov-Gerasimenko''. * [[2015]] - Duopla suocidant-atako per bombi en [[Beirut]], [[Libano]], ocidas 43 personi, segun informi de la [[Reda Kruco]]. [[Islamana Stato]] asumas responso pri l'atento.<ref>{{cite web|url= http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2015/11/13/sobe-para-43-o-numero-de-mortos-no-duplo-atentado-suicida-no-libano.htm |title=Sobe para 43 o número de mortos em duplo atentado do EI no Líbano |publisher=UOL |accessdate=13ma di novembro 2015|language={{pt}}}}</ref> * [[2016]] - Suocidant atako kontre l'Usana aerala bazo en Bagran, [[Afganistan]], ocidas adminime 4 personi e vundas plusa 15 homi.<ref>{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/efe/2016/11/12/ataque-a-maior-base-dos-eua-no-afeganistao-deixa-4-mortos-e-15-feridos.htm|title=Ataque a maior base dos EUA no Afeganistão deixa 4 mortos e 15 feridos|publisher=UOL|accessdate=12ma di novembro 2016}}</ref> * 2016 - En [[Paris]], la spektakleyo ''Bataclan'' itere apertas lua pordi kun spektaklo di la kantisto [[Sting]], un yaro pos la [[Ataki di novembro 2015 en Paris|teroristala masakro di 2015]].<ref>{{cite web|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2016/11/12/um-ano-apos-atentados-bataclan-renasce-ao-som-de-sting.htm|title=Um ano após atentados, Bataclan renasce ao som de Sting|publisher=UOL|accessdate=12ma di novembro 2016|language={{pt}}}}</ref> * [[2017]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 7.3 che la [[skalo di Richter]] frapas [[Iran]] e produktas plua kam 400 morti e plua kam 7.000 plusa homi vundita.<ref>{{cite web|url=https://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/bbc/2017/11/13/terremoto-na-fronteira-ira-iraque-e-o-mais-mortifero-de-2017.htm|title=Terremoto na fronteira entre Irã e Iraque já é o que mais matou em 2017|publisher=UOL|author=BBC|date=13ma di novembro 2017|accessdate=13ma di novembro 2017}}</ref> == Naski == * [[1729]] - [[Louis Antoine de Bougainville]], Franca navigisto (m. 1811) * [[1746]] - [[Joaquim José da Silva Xavier]], [[Tiradentes]], Braziliana dentisto, heroo di nedependo-movado (m. 1792) * [[1817]] - [[Bahá'u'lláh]], fondinto di [[Bahaa Kredo]] (m. 1892) * [[1833]] - [[Alexandr Porfiryevich Borodin|Alexandr Borodin]], Rusiana kompozisto (m. 1887) * [[1840]] - [[Auguste Rodin]], Franca skultisto (m. 1917) * [[1842]] - [[John William Strutt Rayleigh]], barono Raleyigh, Britaniana fizikistulo, Nobel-laureato (m. 1919) * [[1865]] - [[Into Konrad Inha]] (nask. Nyström), Finlandana fotografisto pionira (m. 1930) * [[1866]] - [[Sun Yat-sen]], unesma prezidanto di [[Chinia]] (m. 1925) * [[1908]] - [[Roland Barthes]], Franca skriptisto (m. 1980) * [[1914]] - [[Sylvi Saimo]], l'unesma Finlandanino qua ganis ora medalio en [[Olimpiala Ludi]] (m. 2004) * [[1915]] - [[Roland Barthes]], Franca filozofo e kritikisto (m. 1980) * [[1933]] - [[Jalal Talabani]], prezidanto di Irak (m. 2017) * [[1938]] - [[Benjamin Mkapa]], prezidanto di Tanzania * [[1945]] - [[Neil Young]], Kanadana muzikisto, kantisto e kompozisto * [[1946]] - [[Keith Claudius Mitchell]], chefministro di Grenada * [[1947]] - [[Patrice Leconte]], Franca filmifistulo * [[1961]] - [[Nadia Comăneci]], Rumaniana gimnastikino * [[1964]] - [[David Ellefson]], Usana muzikisto ([[Megadeth]]) * 1964 - [[Michael Kremer]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato * [[1977]] - [[Benni McCarthy]], Sudafrikana futbalisto * [[1982]] - [[Yuliya Olegovna Kovalchuk|Yuliya Kovalchuk]], Rusa kantistino == Morti == * [[607]] - [[Papo Bonifacius la 3ma]] (naskodio nekonocata) * [[1035]] - [[Knut la 2ma di Dania|Knut la Granda]], rejo di [[Anglia]], [[Norvegia]] e [[Dania]] (n. c. 995) * [[1202]] - Rejulo [[Knud la 6ma di Dania]] (n. c. 1163) * [[1858]] - Princo [[Alois la 2ma di Liechtenstein]] (n. 1796) * [[1912]] - [[José Canalejas]], chefministro di Hispania (n. 1854) * [[1916]] - [[Percival Lowell]], Usan astronomo (n. 1855) * [[1956]] - [[Juan Negrín]], chefministro di [[Duesma republiko Hispana]] (n. 1887) * [[1962]] - [[Roque González Garza]], prezidanto di Mexikia (n. 1885) * [[1964]] - [[Rickard Sandler]], chefministro di Suedia (n. 1884) * [[1969]] - [[Iskander Mirza]], prezidanto di Pakistan (n. 1899) * [[1987]] - [[Cornelis Vreeswijk]], Sueda kantisto, trubaduro (n. 1937) * [[1999]] - [[Mohammad Mohammadullah]], prezidanto di Bangladesh (n. 1921) * [[2007]] - [[Ira Levin]], Usana skriptisto (n. 1929) * [[2013]] - [[Kurt Trampedach]], Dana piktisto (n. 1943) * [[2018]] - [[Stan Lee]], Usana skriptisto, editisto ed aktoro<ref>{{cite web|url=http://www.msn.com/pt-br/entretenimento/noticias/morre-stan-lee-criador-de-her%c3%b3is-da-marvel-aos-95-anos/ar-BBPD4rv?li=BBCxzaA&ocid=UE07DHP |title=Morre Stan Lee, criador de heróis da Marvel, aos 95 anos |publisher=MSN.com |accessdate=22ma di novembro 2018|language={{pt}}}}</ref> (n. 1922) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Novembro]] 7qksdz0htz80dl4wupn26b8yazuglfw 0 1989 995694 994968 2022-08-21T14:02:15Z Joao Xavier 110 wikitext text/x-wiki {{Novembro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''14ma di novembro''' esas la 318ma [[dio]] di la yaro (319ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 47 dii til la fino di la yaro. ---- == Dio == * Dio di [[muliero|Mulieri]], en [[Kolumbia]]. * Internaciona dio pri [[diabeto]]. Nasko-dio di [[Frederick Banting]]. == Eventi == * [[1417]] - [[Papo Martinus la 5ma|Martinus la 5ma]] divenas [[papo]]. * [[1533]] - [[Hispania|Hispani]] komandita da [[Francisco Pizarro]] arivas en la regiono di nuna Cajamarca, [[Peru]], lore parto di [[Inkao]] imperio. * [[1918]] - [[Chekoslovakia]] divenas [[republiko]]. * [[1933]] - [[Salto Ángel]], la maxim alta [[aquofalo]] dil mondo, deskovresas en [[Venezuela]]. * [[1969]] - [[Kosmonavo]] ''[[Apollo 12]]'' sendesas aden kosmo da [[NASA]]. * [[1975]] - [[Hispania]], [[Maroko]] e [[Mauritania]] signatas pakto pri l'administro di [[Westala Sahara]]. * [[1977]] - En [[Unionita Rejio]] unesmafoye pumpisti komencas nacionala [[striko]].<ref>{{Extera ligilo|titulo=1977: Firefighters strike over pay claim|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/14/newsid_3154000/3154632.stm |editero=BBC|vidita ye=9ma di oktobro 2016}}</ref> * [[1982]] - En [[Polonia]], 11-monata aresto di [[Lech Wałęsa]] finas. * [[1989]] - Serioza inundado en [[Málaga]], [[Hispania]]. * [[1990]] - [[Germania]] e [[Polonia]] kontratas pri la limito alonge [[fluvio Oder|Oder]]-[[rivero Neisse|Neisse]]. * [[1991]] - La princo di [[Kambodja]] [[Norodom Sihanouk]] retrovenas a [[Phnom Penh]] pos 13-yara exilo. * [[1994]] - Reguloza treno-trafiko inter [[London]] e [[Paris]] komencas tra la [[Tunelo]] sub l'[[Angla Kanalo]]. * [[2002]] - [[Arjentinia]] ne pagas al [[Mondala Banko]] lua debo 805-milion dolara. * [[2003]] - Planeteto [[Sednao]] deskovresas. * [[2012]] - Generala [[striko]] en [[Hispania]] ed en altra Europana landi. * [[2018]] - En [[Campinas]], [[Brazilia]], inauguresas la partikul-acelerilo ''Sirius'', qua posibligos studiar strukturi di [[molekulo|molekuli]] ed [[atomo|atomi]].<ref>{{Extera ligilo|titulo=Concluída a primeira etapa do Sirius, a nova fonte síncrotron|url=http://revistapesquisa.fapesp.br/2018/11/14/concluida-a-primeira-etapa-do-sirius-a-nova-fonte-sincrotron/|editero=Fapesp Pesquisa |publikigita ye=14ma di novembro 2018|vidita ye=1ma di januaro 2019}}</ref> == Naski == * [[1650]] (segun la [[Gregoriala kalendario]]) - Rejulo [[William la 3ma di Anglia]], [[Skotia]] ed [[Irlando]] (m. 1702) * [[1719]] - [[Leopold Mozart]], Austriana kompozisto (m. 1787) * [[1765]] - [[Robert Fulton]], Usan injenioro ed inventisto (m. 1815) * [[1778]] - [[Johann Nepomuk Hummel]], Austriana kompozisto e pianisto (m. 1837) * [[1828]] - [[Charles de Freycinet]], chefministro di Francia (m. 1923) * [[1840]] - [[Claude Monet]], Franca piktisto (m. 1926) * [[1889]] - [[Jawaharlal Nehru]], chefministro di [[India]] (m. 1964) * [[1891]] - [[Frederick Banting]], Kanadana mediko, deskovrinto di [[insulino]], Nobel-laureato (m. 1941) * [[1900]] - [[Aaron Copland]], Usana kompozisto (m. 1990) * [[1907]] - [[Astrid Lindgren]], Sueda skriptisto (m. 2002) * 1907 - [[Howard W. Hunter]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (m. 1995) * [[1922]] - [[Boutros Boutros-Ghali]], generala-sekretario di [[Unionita Nacioni]] (m. 2016) * [[1928]] - [[Vitaliy Andriyovich Masol|Vitaliy Masol]], chefministro di Ukraina (m. 2018) * [[1935]] - Rejulo [[Hussein di Jordania]] (m. 1999) * [[1948]] - Princo [[Charles di Wals]] * [[1953]] - [[Dominique de Villepin]], chefministro di Francia * [[1954]] - [[Condoleezza Rice]], Usana politikisto * [[1972]] - [[Josh Duhamel]], Usan aktoro * 1972 - [[Edyta Górniak]], Polona kantistino * [[1979]] - [[Olga Kurylenko]], Ukrainana-Franciana manekinino ed aktorino * [[1993]] - [[Elisabeth Seitz]], Germana gimnastikino * 1993 - [[Samuel Umtiti]], Franca futbalisto == Morti == * [[1716]] - [[Gottfried Wilhelm Leibniz]], Germana filozofo e matematikisto (n. 1646) * [[1817]] - [[Policarpa Salavarrieta]], heroino di nedependo-movado en [[Kolumbia]] (n. 1796) * [[1831]] - [[Friedrich Hegel]], Germana filozofo (n. 1770) * [[1921]] - [[Isabel de Brazilia]], Braziliana princino, filiino di [[Pedro la 2ma di Brazilia]] (n. 1846) * [[1946]] - [[Manuel de Falla]], Hispana kompozisto (n. 1876) * [[1966]] - [[Steingrímur Steinþórsson]], chefministro di Islando (n. 1893) * [[2020]] - [[Hasan Muratović]], chefministro di Bosnia e Herzegovina (n. 1940) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Novembro]] o1qssjat0c409twubog9lxzdffglx6c 0 1997 995801 991794 2022-08-21T18:48:27Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Novembro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''23ma di novembro''' esas la 327ma [[dio]] di la yaro (328ma en [[bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas 38 dii til la fino di la yaro. ---- ==Dio == ==Eventi == * [[1700]] - [[Papo Klemens la 11ma|Klemens la 11ma]] divenas la 243ma [[papo]] di [[Katolik eklezio]]. * [[1808]] - [[Napoleonala militi]]: [[Francia]] vinkas [[Hispania]] en la [[Batalio di Tudela]]. * [[1869]] - ''[[Cutty Sark]]'', un ek la lasta [[klipero|kliperi]] de la historio, lansesas a la maro. * [[1956]] - [[Petrolo]] porcionigesas en [[Unionita Rejio]] konseque de [[Suez-krizo]]. * [[1980]] - Serio di [[ter-tremo|tertremi]] frapas suda [[Italia]] e produktas 4.800 morti. * [[1981]] - [[Ronald Reagan]] sekrete signatas permiso a [[CIA]] por rekrutar ''Contra''-partizani en [[Nikaragua]]. * [[1985]] - L'[[aeroplano]] di EgyptAir kaptesas inter [[Athina]] e [[Kairo]] e decendas en [[Malta]]. Ibe, Egiptiana soldati atakas l'aeroplano, e 60 homi perisas. * [[1992]] - En Mölln, [[Germania]], tri [[Turkia|Turka]] mulieri, di qui un infanta, perisas dum incendio, qua komencis pos atento kontre lojeyo por inmigranti.<ref>{{Extera ligilo|url=http://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/deutschewelle/2016/11/23/1992-atentado-incendiario-em-molln.htm|titulo=1992: Atentado incendiário em Mölln|autoro=DW|editero=UOL|vidita ye=23ma di novembro 2016|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[1996]] - Aviono [[Boeing 767]] de ''Ethiopian Airways'' qua esis fluganta de [[Addis Ababa]] ad [[Abidjan]] (flugo ET961) kidnapesas dum flugo da tri [[Etiopia]]ni. L'aviono falas en [[Indiana Oceano]] pos finar lua kombustivo proxim [[Komori]], e 125 de la 175 personi ennave perisas.<ref>{{Extera ligilo|titulo=1996: Hijacked jet crashes into sea|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/23/newsid_2547000/2547715.stm |vidita ye=22ma di oktobro 2016|editero=BBC}}</ref> * [[2009]] - En [[Filipini]] adminime 58 personi, di qui 32 jurnalisti, forraptesas e mortigesas en la provinco di [[Maguindanao]]. Ol esas la maxim serioza atako kontre jurnalisti en recent yari.<ref name=pdi>{{Extera ligilo|titulo=5 years after, Maguindanao Massacre by the numbers |url=http://www.gmanetwork.com/news/story/389424/news/specialreports/5-years-after-maguindanao-massacre-by-the-numbers|editero=GMA NEWS|idiomo={{en}}|publikigita ye=23ma di novembro 2014|vidita ye=13ma di decembro 2014}}</ref> * [[2019]] - Che [[Bougainville]], [[Papua-Nova-Guinea]] eventas plebicito pri plusa autonomeso o kompleta nedependo, e 98,31% ek la voteri selektas nedependo.<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.standardmedia.co.ke/article/2001352846/bougainville-voters-back-independence-by-landslide|titulo= Bougainville voters back independence by landslide|autoro=AFP|editero=The Standard|vidita ye=6ma di julio 2022|idiomo={{en}}}}</ref> ==Naski == * [[912]] - [[Otto la 1ma, Santa Romana imperiestro]] (m. 973) * [[1221]] - Rejulo [[Alfonso la 10ma di Kastilia]] (m. 1284) * [[1760]] - [[Gracchus Babeuf]], Franca jurnalisto e revolucionero (m. 1797) * [[1804]] - [[Franklin Pierce]], prezidanto di Usa (m. 1869) * [[1818]] - [[József Szlávy]], chefministro di Hungaria (m. 1900) * [[1836]] - [[Stefanos Skuludis]], chefministro di Grekia (m. 1928) * [[1837]] - [[Johannes Diderik van der Waals]], Nederlandana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1923) * [[1852]] - [[Máximo Tajes]], prezidanto di Uruguay (m. 1912) * [[1860]] - [[Hjalmar Branting]], chefministro di [[Suedia]], Nobel-laureato pri paco (m. 1925) * [[1876]] - [[Manuel de Falla]], Hispana klasika kompozisto (m. 1946) * [[1883]] - [[José Clemente Orozco]], Mexikiana piktisto (m. 1949) * [[1885]] - [[Uzeyir Hajibeyov]], Azerbaijana-Sovietiana kompozisto (m. 1948) * [[1887]] - [[Boris Karloff]], Britanian aktoro (m. 1969) * [[1888]] - [[Harpo Marx]], Usana komediisto (m. 1964) * [[1896]] - [[Klement Gottwald]], chefministro e prezidanto di Chekoslovakia (m. 1953) * [[1909]] - [[René Schick Gutiérrez]], prezidanto di Nikaragua (m. 1966) * [[1914]] - [[Charles Berlitz]], Usana linguistikisto, docisto di idiomi e skriptisto (m. 2003) * [[1915]] - [[Julio César Méndez Montenegro]], prezidanto di Guatemala (m. 1996) * [[1920]] - [[Paul Celan]], Rumana-Germana poeto (m. 1970) * [[1925]] - [[José Napoleón Duarte]] prezidanto di Salvador (m. 1990) * [[1933]] - [[Seydou Diarra]], chefa ministro di Ivora Rivo<ref>{{Extera ligilo|editero=Afrique Express|titulo="Le gouvernement de transition de Côte d'Ivoire formé le 4 janvier 2000"|url=https://web.archive.org/web/20070825190256/http://www.afrique-express.com/archive/OUEST/cotedivoire/cotedivoiregvts/cotedivoiregvt012000.htm |idiomo={{fr}}}}</ref> * [[1941]] - [[Franco Nero]], Italian aktoro * [[1957]] - [[William Kaelin Jr.]], Usana mediko e ciencisto, Nobel-laureato * [[1962]] - [[Nicolás Maduro]], prezidanto di Venezuela * [[1971]] - [[Chris Hardwick]], Usan aktoro * [[1979]] - [[Kelly Brook]], Angla manekinino ed aktoro * [[1982]] - [[Asafa Powell]], Jamaikan atleto * [[1991]] - [[Christian Cueva]], Peruana futbalisto * [[1992]] - [[Miley Cyrus]], Usana kantisto ==Morti == * [[1457]] - Rejulo [[László la 5ma di Hungaria]] (n. 1440) * [[1572]] - [[Agnolo Bronzino]], Italiana piktisto (n. 1503) * [[1682]] - [[Claude Lorrain]], Franca piktisto (n. c. 1600) * [[1763]] - [[Antoine François Prévost]], Franca skriptisto (n. 1697) * [[1824]] - [[Fyodor Yakovlevich Alexeyev|Fyodor Alexeyev]], Rusa piktisto (n. c. 1753) * [[1840]] - [[Louis de Bonald]], Franca sociologo (n. 1754) * [[1890]] - Rejulo [[Willem la 3ma di Nederlando|Willem la 3ma]] di Nederlando e granda-duko di Luxemburgia (n. 1817) * [[1907]] - [[John Frederick Peto]], Usana piktisto (n. 1854) * [[1942]] - [[Hernando Siles Reyes]], prezidanto di Bolivia (n. 1882) * [[1948]] - [[Uzeyir Hajibeyov]], Azerbaijana kompozisto (n. 1885) * [[1952]] - [[Peter Rostrup Bøyesen]], Dana piktisto (n. 1882) * [[1966]] - [[Sean Thomas O'Kelly]], prezidanto di Irlando (n. 1882) * [[1970]] - [[Yusof bin Ishak]], prezidanto di Singapur (n. 1910) * [[1974]] - [[Aman Andom]], chefo di stato di Etiopia (n. 1924) * [[1976]] - [[André Malraux]], Franca skriptisto (n. 1901) * [[1982]] - [[Adoniran Barbosa]], Braziliana kantisto e kompozisto (n. 1910) * [[1991]] - [[Klaus Kinski]], Germana aktoro (n. 1925) * [[1992]] - [[Mohamed Benhima]], chefministro di Maroko (n. 1909) * [[2006]] - [[Anita O'Day]], Usana kantistino di [[jazo]] (n. 1919) * 2006 - [[Philippe Noiret]], Franca aktoro (n. 1930) * [[2012]] - [[Larry Hagman]], Usan cinem-aktoro (n. 1931) * [[2021]] - [[Chun Doo-hwan]], diktatoro di Sud-Korea (n. 1931)<ref>{{extera ligilo |url=https://noticias.uol.com.br/ultimas-noticias/afp/2021/11/23/ultimo-ditador-sul-coreano-chun-doo-hwan-morre.htm|titulo=Último ditador sul-coreano Chun Doo-hwan morre aos 90 anos|editero=UOL|date=23ma di novembro 2021|idiomo={{pt}}}}</ref> * 2021 - [[James Fitz-Allen Mitchell]], chefministro di Santa Vincent e Grenadini (n. 1931)<ref>[https://www.nationnews.com/2021/11/23/sir-james-mitchell-90-dies-bequia/ Sir James Mitchell, 90, dies in Bequia]</ref> ==Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Novembro]] lpvt8rap8iyj8neq6pj9o3xpw3xve29 0 2026 995685 994370 2022-08-21T13:51:17Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Decembro}} Videz quo ligesas adhike (che utensili). - A pagino di [[yaro]]. La '''27ma di decembro''' esas la 361ma [[dio]] di la yaro (362ma en [[bisextila yaro|bisextila yari]]) segun [[Gregoriala kalendario]]. Restas quar dii til la fino di la yaro. ---- ==Dio == ==Eventi == * [[1703]] - [[Portugal]] ed [[Anglia]] signatas la kontrato di Methuen, qua donas prioreso a Portugalana [[vino]] en Angla merkato. * [[1831]] - [[Charles Darwin]], lor evanta 22 yari, departas de [[Unionita Rejio]] en voyajo cirkum la mondo. La voyajo duros dum kin yari. * [[1949]] - [[Nederlando]] agnoskas la nedependo di Indonezia, ma mantenas la teritorio di [[Nederlandana Nova-Guinea]]. * [[1978]] - En [[Hispania]] aceptesas nova [[konstituco]] quo finas 40 yari durinta militala diktatoreso. * [[1979]] - En [[Afganistan]] [[Babrak Karmal]] divenas prezidanto vice mortigita [[Hafizullah Amin]]. * [[1985]] - [[Palestina]]na kombateri mortigas 20 homi en l'aeroportui di [[Roma]] e [[Wien]]. * [[1996]] - [[Talibano|Talibani]] konquestas aerodromo di Bagram proxim [[Kabul]]. * [[2001]] - Normala relato komercala atingesas inter [[Usa]] e [[Popul-Republiko Chinia]]. * [[2007]] - [[Benazir Bhutto]], ex-chefministro di [[Pakistan]], ocidesas per pafo. Plusa 20 personi mortigesas per bombo en la sam atako.<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/south_asia/7161590.stm |titulo=Benazir Bhutto killed in attack |editero=BBC News|publikigita ye=27ma di decembro 2007|idiomo={{en}}|vidita ye=19ma di julio 2016}}</ref> * [[2019]] - Aviono [[Fokker 100]] de la kompanio ''Bek Air'' transportanta 98 personi falas pos departar del aeroportuo di [[Almatı]]. L'acidento produktas 12 morti.<ref>{{Extera ligilo |titulo=Kazakhstan Plane Crash Kills at Least 12 People|idiomo={{en}}|editero=The New York Times|url=https://www.nytimes.com/2019/12/26/world/asia/plane-crash-almaty-kazakhstan.html |publikigita ye=27ma di decembro 2019}}</ref> ==Naski == * [[1571]] - [[Johannes Kepler]], Germana astronomo e matematikisto (m. 1630) * [[1654]] - [[Jacques Bernoulli]], Suisa matematikisto (m. 1705) * [[1717]] - [[Papo Pius la 6ma]] (m. 1799) * [[1822]] - [[Louis Pasteur]], Franca ciencisto (m. 1895) * [[1823]] - [[Mackenzie Bowell]], chefministro di Kanada (m. 1917) * [[1858]] - [[Juan Luis Sanfuentes]], prezidanto di Chili (m. 1930) * [[1901]] - [[Marlene Dietrich]], German aktorino e kantistino (m. 1992) * [[1909]] - [[Henryk Jablonski]], prezidanto di Polonia (m. 2003) * [[1912]] - [[Conroy Maddox]], Angla piktisto (m. 2005) * [[1925]] - [[Michel Piccoli]], Franc aktoro (m. 2020) * [[1926]] - [[Rodrigo Carazo Odio]], prezidanto di Kosta Rika (m. 2009) * [[1943]] - [[Joan Manuel Serrat]], Hispana kantisto * [[1948]] - [[Gérard Depardieu]], Franc aktoro * [[1951]] - [[Ernesto Zedillo Ponce de León]], prezidanto di Mexikia * [[1958]] - [[Shahid Khaqan Abbasi]], chefministro di Pakistan * [[1960]] - [[Anton Rop]], chefministro di Slovenia * [[1965]] - [[Salman Khan]], Indiana cinem-aktoro * [[1981]] - [[Emilie de Ravin]], Franc aktorino * [[1986]] - [[Shelly-Ann Fraser-Pryce]], Jamaikan atletino * [[2005]] - [[Kristina Ruslanovna Pimenova|Kristina Pimenova]], Rusa manekinino ed aktorino ==Morti == * [[1802]] - [[Jens Juel]], Dana piktisto (n. 1745) * [[1849]] - [[Jacques-Laurent Agasse]], Suisa piktisto (n. 1767) * [[1919]] - [[Theo de Meester]], chefministro di Nederlando (n. 1851) * [[1923]] - [[Gustave Eiffel]], Franc injenioro ed arkitekto (n. 1832) * [[1931]] - [[José Figueroa Alcorta]], prezidanto di Arjentinia (n. 1860) * [[1940]] - [[Louis Hayet]], Franca piktisto (n. 1864) * [[1949]] - [[Antoni Ponikowski]], chefministro di Polonia (n. 1878) * [[1950]] - [[Max Beckmann]], Germana piktisto (n. 1884) * [[1953]] - [[Şükrü Saracoğlu]], chefministro di Francia (m. 1887) * [[1972]] - [[Lester Bowles Pearson]], chefministro di Kanada, Nobel-laureato pri paco (n. 1897) * [[1978]] - [[Houari Boumédiènne]], prezidanto di Aljeria (n. 1932) * [[1979]] - [[Hafizullah Amin]], prezidanto di Afganistan (n. 1929) * [[1981]] - [[Suat Hayri Ürgüplü]], chefministro di Turkia (n. 1903) * [[1986]] - [[Snorri Hjartarson]], Islandana skriptisto (n. 1906) * [[2007]] - [[Benazir Bhutto]], chefministrino di Pakistan<ref>{{Extera ligilo|url=http://g1.globo.com/Noticias/Mundo/0,,MUL240190-5602,00-EXPREMIE+BENAZIR+BHUTTO+MORRE+EM+ATENTADO+NO+PAQUISTAO.html |titulo=Ex-premiê Benazir Bhutto morre em atentado no Paquistão|publikigita ye=27ma di decembro 2007 |editero=G1|vidita ye=25ma di agosto 2019|idiomo={{pt}}}}</ref> (n. 1953) * 2007 - [[Jaan Kross]], Estoniana skriptisto (n. 1920) * [[2008]] - [[Tuanku Jaafar ibni Almarhum Tuanku Abdul Rahman]], rejulo di Malaizia (n. 1922) * [[2016]] - [[Carrie Fisher]], Usana cinem-aktorino<ref>{{Extera ligilo|url=http://g1.globo.com/pop-arte/cinema/noticia/carrie-fisher-morre-aos-60-anos-diz-site.ghtml|titulo=Carrie Fisher, a Princesa Leia de 'Star Wars', morre aos 60 anos|editero=G1.com |vidita ye=28ma di decembro 2016|idiomo={{pt}}}}</ref> (n. 1956) * 2016 - [[Ratnasiri Wickremanayake]], chefa ministro di Sri-Lanka (n. 1933) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Dio di yaro]] [[Kategorio:Decembro]] pnmrezgfp16ohsmshkcn84lk4gnrdye 0 2034 995740 994618 2022-08-21T14:46:36Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1893''' (MDCCCXCIII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[sundio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 893ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 93ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 4ma yaro di la [[yari 1890a]]. Kande 1893 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Europa]] === * [[23ma di februaro]] - En Germania, [[Rudolf Diesel]] patentizas [[motoro Diesel]]. * [[9ma di novembro]] - [[Kanalo di Korinto]] inauguresas en [[Grekia]]. === [[Azia]] === * [[Luang Prabang]] aceptas esar protektorato di [[Francia]]. === [[Afrika]] === * [[10ma di marto]] - [[Ivora Rivo]] divenas Franca kolonio. * [[Imperio Bornu]], an la nordo di la nuna [[Kamerun]] e westo di nuna [[Chad]], finas existar. === [[Nord-Amerika]] === * [[21ma di januaro]] - La formulo di ''Coca-Cola'' patentizesas en [[Usa]]. * [[4ma di marto]] - [[Grover Cleveland]] asumas la prezidanteso di Usa duesmafoye. * [[6ma di julio]] - [[Tornado]] destruktas preske komplete urbeto [[Pomeroy, Iowa]], e produktas 71 morti. === [[Oceania]] === * [[27ma di aprilo]] - [[Richard John Seddon]] divenas chefministro di [[Nova-Zelando]], til 1906. * [[19ma di septembro]] - Mulieri darfas votar en elekti di [[Nova-Zelando]], unesma lando qua permisas hominala votado.<ref name =NZH>{{Extera ligilo|url=http://www.nzhistory.net.nz/politics/milestones |titulo= Political and constitutional timeline New Zealand|idiomo={{en}}}}</ref>. * [[Usa]] deklaras [[Havayi]] lua protektorato. == Naski == * [[10ma di januaro]] - [[Vicente Huidobro]], Chiliana poeto (m. 1948) [[Arkivo:Bundesarchiv_Bild_102-13805,_Hermann_Göring.jpg|130px|thumb|[[Hermann Göring]]]] * [[12ma di januaro]] - [[Hermann Göring]], Germana nacional-socialisto (m. 1946)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.biography.com/political-figure/hermann-goring|titulo=Hermann Göring - Biography|vidita ye=6ma di junio 2021|idiomo={{en}}}}</ref> * 12ma di januaro - [[Alfred Rosenberg]], Germana nacional-socialisto (m. 1946) * [[13ma di januaro]] - [[Chaim Soutine]], Lituana-Franciana piktisto (m. 1943) * [[9ma di februaro]] - [[Georgios Athanasiadis-Novas]], Greka advokato, chefministro di Grekia (m. 1987) * [[18ma di februaro]] - [[Maxim Harecki]], Bielorusa skriptisto (m. 1938) * [[21ma di februaro]] - [[Andrés Segovia]], Hispaniana gitaristo (m. 1987)<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.maestros-of-the-guitar.com/segovia1.html|titulo= Andres Segovia Biography|vidita ye= 20ma di mayo 2020|idiomo={{en}}}}</ref> * [[18ma di marto]] - [[José María Velasco Ibarra]], prezidanto di Equador (m. 1979) * [[26ma di marto]] - [[Palmiro Togliatti]], Italiana komunisto (m. 1964) * [[27ma di marto]] - [[Karl Mannheim]], Hungara sociologo (m. 1947) * [[3ma di aprilo]] - [[Jan Spychalski]], Polona piktisto (m. 1946) * [[7ma di aprilo]] - [[José de Almada Negreiros]], Portugalana skriptisto e piktisto (m. 1970) * [[9ma di aprilo]] - [[Charles Ephraim Burchfield]], Usana piktisto (m. 1967) * [[20ma di aprilo]] - [[Harold Clayton Lloyd]], Usan aktoro (m. 1971) * 20ma di aprilo - [[Joan Miró]], Kataluniana piktistulo (m. 1983) * [[29ma di aprilo]] - [[Harold Clayton Urey]], Usana kemiisto [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Nobel-laureato pri kemio]] (m. 1981) * [[5ma di mayo]] - [[Agustín Farabundo Martí]], Salvadoriana komunisto (m. 1932) * [[8ma di junio]] - [[Oscar Torp]], chefministro di Norvegia (m. 1958) * [[23ma di junio]] - [[William Fox (Nova-Zelando)|William Fox]], chefministro di Nova-Zelando (n. 1812) * [[15ma di julio]] - [[Nurul Amin]], chefministro di Pakistan (m. 1974) [[Arkivo:Mayakovsky_Vladimir.jpg|thumb|130px|<small>[[Vladimir Mayakovski]]</small>]] * [[19ma di julio]] - [[Vladimir Mayakovski]], Rusa-Sovietiana poeto (m. 1930) * [[26ma di julio]] - [[George Grosz]], Germana piktisto (m. 1959) * [[15ma di agosto]] - [[Pierre Dac]], Franca humuristo (m. 1975) * [[17ma di agosto]] - [[Mae West]], Usan aktorino (m. 1980) * [[21ma di agosto]] - [[Lili Boulanger]], Franca kompozistino (m. 1918) * [[16ma di septembro]] - [[Albert Szent-Györgyi]], Hungara fiziologiisto, Nobel-laureato (m. 1986) * [[9ma di oktobro]] - [[Mário de Andrade]], Braziliana skriptisto (m. 1945) * [[22ma di oktobro]] - [[Chang Taek-sang]], chefministro di Sud-Korea (m. 1969) * [[3ma di novembro]] - [[Edward Adelbert Doisy]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1986) * [[8ma di novembro]] - Rejo [[Prajadhipok]] di Tailando (m. 1941) * [[21ma di novembro]] - [[Władysław Strzemiński]], Polona-Bielorusa piktisto (m. 1952) * [[26ma di decembro]] - [[Mao Zedong]], komunista chefo di [[Popul-Republiko Chinia]] (m. 1976) * [[Jenaro de Urrutia Olaran]], Baska-Hispana piktisto (m. 1965) == Morti == [[Arkivo:President_Rutherford_Hayes_1870_-_1880.jpg|thumb|130px|[[Rutherford Hayes]]]] * [[17ma di januaro]] - [[Rutherford Hayes]], prezidanto di Usa (n. 1822) * [[21ma di februaro]] - Rejulo [[George Tupou la 1ma]] di [[Tonga]] (n. 1797) * [[17ma di marto]] - [[Jules Ferry]], chefministro di Francia (n. 1832) * [[3ma di aprilo]] - [[Pedro Diez Canseco]], prezidanto di Peru (n. 1815) * [[18ma di aprilo]] - [[Anna Bilińska-Bohdanowiczowa]], Polona piktistino (n. 1857) * [[8ma di mayo]] - [[Manuel del Refugio González]], prezidanto di Mexikia (n. 1833) * [[6ma di julio]] - [[Guy de Maupassant]], Franca skriptisto (n. 1850)<ref>{{Extera ligilo|url=https://educacao.uol.com.br/biografias/guy-de-maupassant.htm|titulo= Guy de Maupassant - escritor e poeta francês|editero=UOL|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[6ma di oktobro]] - [[Ford Madox Brown]], Britaniana piktisto (n. 1821) [[Arkivo:Macmahon.jpg|thumb|130px|<small>[[Patrice de Mac-Mahon]]</small>]] * [[8ma di oktobro]] - [[Patrice de Mac-Mahon]], prezidanto di Francia (n. 1808) * [[18ma di oktobro]] - [[Charles Gounod]], Franca kompozisto (n. 1818)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.olyrix.com/artistes/4233/charles-gounod/biographie|titulo=Charles Gounod - Biographie|vidita ye= 20ma di mayo 2020|idiomo={{fr}}}}</ref> * [[30ma di oktobro]] - [[Karl Bodmer]], Suisa-Franciana piktisto (n. 1809) * [[1ma di novembro]] - [[Jan Matejko]], Polona piktisto (n. 1838) * [[4ma di novembro]] - [[Pierre Tirard]], chefministro di Francia (n. 1827) * [[6ma di novembro]] - [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]], Rusa kompozisto (n. 1840) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1890a]] frphz3tzyyl6bce086nc83mvp82jvaq 0 2160 995778 980449 2022-08-21T15:33:03Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1804''' (MDCCCIV per Romala algarismi) esis bisextila yaro komencinta ye [[sundio]] segun [[Gregoriala kalendario]], e [[bisextila yaro]] komencinta ye [[venerdio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 804ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 4ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 5ma yaro di la [[yari 1800a]]. Kande 1804 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Europa]] === * [[1ma di januaro]] - [[Haiti]] nedependanteskas de [[Francia]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.travelinghaiti.com/independence-of-haiti-1804/|titulo=Independence of Haiti - Traveling Haiti|vidita ye=27ma di oktobro 2018|idiomo={{en}}}}</ref> * [[14ma di februaro]] - Komencas revolto en [[Serbia]] kontre [[Otoman imperio|Otomana]] dominaco. * [[mayo]] - En Francia [[Napoléon Bonaparte]] proklamesas Napoléon la 1ma, "imperiestro di Franci". * [[2ma di decembro]] - [[Napoléon la 1ma]] kronizas su ipsa kom imperiestro di [[Francia]]. * Unesma oleala lampo konstruktesas en [[Anglia]]. * [[Richard Trevithick]] konstruktas unesma [[lokomotivo]], iranta alonge relo. === [[Azia]] === * Legato di [[Rusia]] vizitas [[Nagasaki]], [[Japonia]], ma falias ligar komercala relati. === [[Afrika]] === * Fulani komencas ''[[jihad]]'' ("santa milito") en nord-Afrika. === [[Nord-Amerika]] === * [[10ma di marto]] - [[Francia]] formale transferas [[Louisiana (kolonio)|Louisiana]] ad [[Usa]]. * [[14ma di mayo]] - Pos la [[kompro di Louisiana]], [[Meriwether Lewis]] e [[William Clark]] komencas expediciono por explorar la teritorio. Li iros til [[Pacifiko]]. === [[Central Amerika]] === * [[1ma di januaro]] - [[Haiti]] divenas nedependanta de [[Francia]]. == Naski == [[Arkivo:Johan_Ludwig_Runeberg_bw.jpg|thumb|130px|[[Johan Ludvig Runeberg|Johan L. Runeberg]]]] * [[5ma di februaro]] - [[Johan Ludvig Runeberg]], Finlandana skriptisto, en [[Pietarsaari]] (m. 1877) * [[20ma di marto]] - [[Wilhelm Bendz]], Dana piktisto (m. 1832) * [[5ma di aprilo]] - [[Matthias Schleiden]], Germana botanikisto (m. 1881) * [[1ma di junio]] - [[Mihail Ivanovich Glinka|Mihail Glinka]], Rusa kompozisto (m. 1857) * [[1ma di julio]] - [[George Sand]], pseudonimo di Amandine Aurore Lucile Dupin, Franca skriptistino (m. 1876) * [[4ma di julio]] - [[Nathaniel Hawthorne]], Usana skriptisto (m. 1864) * [[6ma di julio]] - [[Jerónimo Carrión]], prezidanto di Equador (m. 1873) * [[10ma di julio]] - [[Emma Hale Smith Bidamon]], spozino di Joseph Smith, Jr., fondinto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (m. 1879) [[Arkivo:Feuerbach_Ludwig.jpg|thumb|130px|[[Ludwig Feuerbach]]]] * [[28ma di julio]] - [[Ludwig Feuerbach]], Germana filozofo (m. 1872) * [[3ma di oktobro]] - [[Allan Kardec]], Franca skriptisto, kreinto di [[spiritismo]]-doktrino (m. 1869) * [[20ma di oktobro]] - [[Fruto Chamorro Pérez]], prezidanto di Nikaragua (m. 1855) * [[3ma di novembro]] - [[Constantin Hansen]], Dana piktisto (m. 1880) * [[15ma di novembro]] - [[Eugenio Aguilar|Eugenio Aguilar González Batres]], prezidanto di Salvador (m. 1879) * [[23ma di novembro]] - [[Franklin Pierce]], prezidanto di Usa (m. 1869) * [[19ma di decembro]] - [[Fitz Henry Lane]], anke konocata kom [[Fitz Hugh Lane]], Usana piktisto (m. 1865) * [[21ma di decembro]] - [[Benjamin Disraeli]], [[listo di chefministri di Unionita Rejio|chefministro di Unionita Rejio]] (m. 1881) * [[30ma di decembro]] - [[Manuel de Ascásubi]], militisto e prezidanto di Equador (m. 1876) == Morti == [[Arkivo:Priestley.jpg|thumb|130px|[[Joseph Priestley]]]] * [[6ma di februaro]] - [[Joseph Priestley]], Angla ciencisto (n. 1733) * [[12ma di februaro]] - [[Immanuel Kant]], Germana filozofo (n. 1724) * [[2ma di oktobro]] - [[Nicolas-Joseph Cugnot]], Franca inventisto, pioniro dil automobilo (n. 1725) * [[Jamphel Gyatso]], la 8ma [[dalai-lamao]] (n. 1758) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1800a]] ctink6607l9l18eqsspr9o2dcher8pd 0 2194 995831 991855 2022-08-21T23:32:59Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1948''' (MCMXLVIII per Romala algarismi) esis [[bisextila yaro]] komencinta ye [[jovdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 948ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 48ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 9ma yaro di la [[yari 1940a]]. == Eventi == * [[Transistoro]] ed atomo-[[horlojo]] inventesas. * Disko-kompanio [[Columbia Records]] prizentas longe pleebla (LP) disko developita da [[Peter M. Goldmark]]. === [[Mondo]] === * [[10ma di decembro]] - [[Unionita Nacioni]] proklamas l'Universala Deklaro pri [[homala yuri]]. === [[Europa]] === * La vintro esas tre kolda: [[Baltika Maro]] frostas til la [[stretajo|stretaji]] di [[Dania]]. * [[Citroën]] lansas l'[[automobilo]] [[Citroën 2CV]]. * [[30ma di januaro]] til la [[8ma di februaro]] - [[Vintrala Olimpiala Ludi]] en Sankt Moritz, [[Suisia]]. * [[18ma di februaro]] - [[Éamon de Valera]] renuncas kom chefministro di [[Republiko Irlando]]. * [[25ma di februaro]] - [[Chekoslovakia]] adoptas [[komunismo]] pos [[stato-stroko]]. * [[6ma di aprilo]] - [[Sovietia]] e [[Finlando]] paktas pri amikeso, koopero e reciproka helpo. * [[28ma di aprilo]] - La parlamento di [[Finlando]] aprobas la pakto pri "Amikeso, Koopero e reciproka Helpo" kun [[Sovietia]]. * [[7ma di junio]] - [[Edvard Beneš]] ne aceptas signatar [[konstituco]] qua transformas [[Chekoslovakia]] en [[komunismo|komunista]] stato, e renuncas a prezidanteso di la lando. * [[24ma di junio]] - [[Sovietia]] baras omna terala transfero-kontakti a [[West-Berlin]] de westo. L'ocidentala stati komencas entratenar Berlin aerale. * [[26ma di junio]] - L'unesma [[aeroplano]] tervenas en [[West-Berlin]] dum asiejo da [[Sovietia]]. * [[28ma di junio]] - [[Yugoslavia]] ekpulsesas ek [[Kominform]]. * [[29ma di julio]] til [[14ma di agosto]] - En [[London]], [[Anglia]], eventas la [[Olimpiala Ludi en London, 1948|1948 Somerala Olimpiala Ludi]]. === [[Azia]] === * [[30ma di januaro]] - [[Mahatma Gandhi]], duktero di la procedo por nedependo di [[India]], asasinesas da [[Hinduismo|Hinduista]] fanatiko. * [[4ma di februaro]] - Ceylon, nun [[Sri Lanka]], divenas nedependanta de [[Unionita Rejio]]. * [[14ma di mayo]] - [[Israel]] proklamas su nedependanta. * [[15ma di mayo]] 1948 til la [[10ma di marto]] [[1949]] - [[Arab-Israelana milito di 1948]]: [[Egiptia]], [[Jordania]], [[Libano]], [[Irak]], [[Siria]] e [[Saudi-Arabia]] atakas [[Israel]]. * [[16ma di mayo]] - [[Chaim Weizmann]] elektesas kom unesma prezidanto di [[Israel]]. * [[15ma di agosto]] - [[Seoul]] divenas chef-urbo di [[Sud-Korea]]. * [[17ma di septembro]] - Finas armala konflikto che [[princio Hyderabad]], [[India]]. Trupi de [[Osman Ali Khan, Asaf Jah la 7ma]], vinkesas. * [[5ma di oktobro]] - [[Ter-tremo]] kun [[epicentro]] proxim [[Ashgabat]], [[Turkmenistan]], [[Sovietia]], produktas {{formatnum:110000}} morti. * [[16ma di decembro]] - [[Kambodja]] nedepenanteskas de Francia. === [[Nord-Amerika]] === * [[2ma di novembro]] - [[Harry S. Truman]] vinkas prezidantal elekto en Usa. === [[Sud-Amerika]] === * [[15ma di februaro]] - En [[Venezuela]], [[Rómulo Gallegos]] divenas prezidanto. * [[24ma di decembro]] - Municipo [[São Caetano do Sul]] kreesas en [[Brazilia]]. == Naski == [[Arkivo:Ichiro_Mizuki_20070706_Japan_Expo_06.jpg|thumb|130px|[[Ichiro Mizuki]]]] * [[7ma di januaro]] - [[Ichiro Mizuki]], Japoniana kantisto * 7ma di januaro - [[Kenny Loggins]], Usana kantisto, muzikisto e kompozisto * [[14ma di januaro]] - [[Valeri Borisovich Harlamov|Valeri Harlamov]], Rusiana e Sovietiana hokeisto (m. 1981) * [[17ma di januaro]] - [[Davíð Oddsson]], chefministro di [[Islando]] * [[25ma di januaro]] - [[Khalifa bin Zayid Al Nahyan]], prezidanto dil [[Unionita Araba Emirii]] * 25ma di januaro - [[Niwatthamrong Boonsongpaisan]], chefministro di Tailando * [[28ma di januaro]] - [[Charles Ghankay Taylor]], prezidanto di Liberia * [[30ma di januaro]] - [[Wu Den-yih]], chefministro di Republiko Chinia * 30ma di januaro - [[Akira Yoshino]], Japoniana kemiisto * [[31ma di januaro]] - [[Paul Jabara]], Usana kompozisto e kantisto (m. 1992) [[Arkivo:Rick James in Lifestyles of the Rich 1984.JPG|thumb|130px|[[Rick James]]]] * [[1ma di februaro]] - [[Rick James]], Usana kantisto (m. 2004) * [[3ma di februaro]] - [[Henning Mankell]], Sueda skriptisto (m. 2015) * 3ma di februaro - [[Carlos Filipe Ximenes Belo]], [[Estal Timor]]ana katolika episkopo, Nobel-laureato pri paco en 1996 * [[4ma di februaro]] - [[Alice Cooper]], Usana kantisto e muzikisto * 4ma di februaro - [[Ram Baran Yadav]], prezidanto di Nepal * [[19ma di februaro]] - [[Pim Fortuyn]], Nederlandana politikisto (m. 2002) * [[20ma di februaro]] - [[Christopher Antoniou Pisarides]], Chiprana ekonomikisto, Nobel-laureato * [[28ma di februaro]] - [[Steven Chu]], Usana fizikisto, Nobel-laureato * 28ma di februaro - [[Alfred Sant]], chefministro di Malta [[Arkivo:ChungUnChan(060515)Cropped.jpg|thumb|130px|[[Chung Un-chan]]]] * [[29ma di februaro]] - [[Chung Un-chan]], chefministro di Sud-Korea * [[3ma di marto]] - [[Rick Amor]], Australiana piktisto * [[15ma di marto]] - [[Sérgio Vieira de Mello]], Braziliana diplomacisto (m. 2003) * [[20ma di marto]] - [[John de Lancie]], Usan aktoro * [[22ma di marto]] - [[Andrew Lloyd Webber]], Britaniana kompozisto * [[26ma di marto]] - [[Steven Tyler]], Usana kantisto e muzikisto ([[Aerosmith]]) * [[31ma di marto]] - [[Al Gore]], viceprezidanto di Usa * 31ma di marto - [[Rhea Perlman]], Usan aktorino [[Arkivo:JimmyCliff.jpg|thumb|130px|[[Jimmy Cliff]]]] * [[1ma di aprilo]] - [[Jimmy Cliff]], Jamaikana kantisto * [[3ma di aprilo]] - [[Carlos Salinas de Gortari]], prezidanto di Mexikia * [[4ma di aprilo]] - [[Abdullah Öcalan]], politikal aktivisto di [[Kurdistan]] * [[12ma di aprilo]] - [[Joschka Fischer]], Germana politikisto * [[20ma di aprilo]] - [[Paul Robert Milgrom]], Usan ekonomikisto, Nobel-laureato * [[22ma di aprilo]] - [[George Abela]], prezidanto di Malta * [[25ma di aprilo]] - [[Yu Shyi-kun]], chefministro di Republiko Chinia * [[27ma di aprilo]] - [[Kate Pierson]], Usana kantistino ([[The B-52's]]) [[Arkivo:USMC-110802-M-AI118-010.jpg|thumb|130px|<small>[[George Tupou la 5ma]]</small>]] * [[4ma di mayo]] - Rejulo [[George Tupou la 5ma]] di Tonga (m. 2012) * [[12ma di mayo]] - [[Steve Winwood]], Britaniana muzikisto ([[The Spencer Davis Group]]) * [[15ma di mayo]] - [[Brian Eno]], Britaniana muzikisto * [[19ma di mayo]] - [[Grace Jones]], Jamaikana kantistino ed aktorino * [[21ma di mayo]] - [[Leo Sayer]], Usana kantisto e kompozisto * [[25ma di mayo]] - [[Ylli Bufi]], chefministro di Albania * 25ma di mayo - [[Łukasz Korolkiewicz]], Polona piktisto * [[30ma di mayo]] - [[Khosrov Harutyunyan]], chefministro di Armenia [[Arkivo:Swetlana_Alexijewitsch_2013.jpg|130px|thumb|[[Svetlana Alexievich]]]] * [[31ma di mayo]] - [[Svetlana Alexievich]], Bielorusa skriptistino, Nobel-laureato * 31ma di mayo - [[Marco Nanini]], Brazilian aktoro * 31ma di mayo - [[John Bonham]], Angla muzikisto ([[Led Zeppelin]]) (m. 1980) * [[20ma di junio]] - [[Ludwig Scotty]], prezidanto di [[Nauru]] * [[24ma di junio]] - [[Armando Calderón Sol]], prezidanto di Salvador (m. 2017) * [[3ma di julio]] - [[Marc Okrand]], Usana linguisto, kreinto di la linguo ''Klingon'' * [[12ma di julio]] - [[Richard Simmons]], Usana televizion-prizentisto [[Arkivo:Michel,_Hartmut_(1948).jpg|thumb|130px|[[Hartmut Michel]]]] * [[18ma di julio]] - [[Hartmut Michel]], Germana biokemiisto, Nobel-laureato en 1988 * [[21ma di julio]] - [[Steven Demetre Georgiou]] alias [[Cat Stevens]] e pose [[Yusuf Islam]], Britaniana muzikisto * 21ma di julio - [[Beppe Grillo]], Italian aktoro e komediisto * [[30ma di julio]] - [[Jean Reno]], Franc aktoro * [[1ma di agosto]] - [[Abdelmalek Sellal]], chefministro di Aljeria * [[3ma di agosto]] - [[Jean-Pierre Raffarin]], chefministro di Francia * [[4ma di agosto]] - [[Giorgio Parisi]], Italiana fizikisto, Nobel-laureato * [[5ma di agosto]] - [[Baldwin Lonsdale]], prezidanto di Vanuatu (m. 2017) * [[7ma di agosto]] - [[James Patrick Allison]], Usana imunologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino * [[9ma di agosto]] - [[Kim Hwang-sik]], chefministro di Sud-Korea * [[12ma di agosto]] - [[Mizengo Pinda]], chefa ministro di Tanzania [[Arkivo:Bonnaroo08 robertplant1 lg.jpg|thumb|130px|[[Robert Plant]]]] * [[20ma di agosto]] - [[Robert Plant]], Britaniana kantisto ([[Led Zeppelin]]) * [[23ma di agosto]] - [[Yuri Yekhanurov]], chefministro di Ukraina * [[24ma di agosto]] - [[Sauli Niinistö]], prezidanto di Finlando * 24ma di agosto - [[Jean-Michel Jarre]], Franca kompozisto * [[27ma di agosto]] - [[Christophe Joseph Marie Dabiré]], chefministro di Burkina Faso * [[3ma di septembro]] - [[Levy Mwanawasa]], prezidanto di [[Zambia]] (m. 2008) * [[13ma di septembro]] - [[Sitiveni Rabuka]], chefministro di Fidji * [[20ma di septembro]] - [[George R.R. Martin]], Usana skriptisto * [[2ma di oktobro]] - [[Siim Kallas]], chefministro di Estonia * [[6ma di oktobro]] - [[Godfrey Blow]], Australian artisto * 6ma di oktobro - [[Eamon Everall]], Angla piktisto * [[8ma di oktobro]] - [[Claude Jade]], Franc aktorino (m. 2006) [[Arkivo:Baldwin_Spencer.jpg|thumb|130px|[[Baldwin Spencer]]]] * 8ma di oktobro - [[Baldwin Spencer]], chefministro di [[Antigua e Barbuda]] * 8ma di oktobro - [[Johnny Ramone]], Usana gitaristo ([[The Ramones]]) (m. 2004) * 8ma di oktobro - [[Gottfried Helnwein]], Austrian-Irlandana piktisto * [[9ma di oktobro]] - [[Oliver Simon Hart]], Angla ekonomikisto, Nobel-laureato * [[29ma di oktobro]] - [[Felix Kulov]], chefministro di Kirgizistan * [[4ma di novembro]] - [[Amadou Toumani Touré]], prezidanto di Mali (m. 2020) * [[5ma di novembro]] - [[William Daniel Phillips]], Usana fizikisto, Nobel-laureato * [[6ma di novembro]] - [[Glenn Frey]], Usana kantisto, muzikisto, kompozisto ed aktoro (m. 2016) * [[9ma di novembro]] - [[Luiz Felipe Scolari]], Braziliana futbalo-entrenisto * [[14ma di novembro]] - Princo [[Charles de Wals|Charles]] di [[Wals]] * [[20ma di novembro]] - [[Barbara Hendricks]], Usana kantistino, soprano * [[21ma di novembro]] - [[Michel Suleiman]], prezidanto di Libano * [[26ma di novembro]] - [[Elizabeth Helen Blackburn]], Australiana biologiisto, Nobel-laureato [[Arkivo:Ozzy star.JPG|thumb|130px|[[Ozzy Osbourne]]]] * [[3ma di decembro]] - [[Ozzy Osbourne]], Britaniana ''rock''-muzikisto e kantisto ([[Black Sabbath]]) * [[6ma di decembro]] - [[Keke Rosberg]], Finlandan automobilisto * 6ma di decembro - [[Yoshihide Suga]], chefministro di Japonia * [[7ma di decembro]] - [[Nikola Šainović]], chefministro di Serbia * [[12ma di decembro]] - [[Marcelo Rebelo de Sousa]], prezidanto di Portugal * [[18ma di decembro]] - [[Mimmo Paladino]], Italiana skultisto e piktisto * [[21ma di decembro]] - [[Samuel L. Jackson]], Usan aktoro * [[22ma di decembro]] - [[Nicolae Timofti]], prezidanto di Moldova * [[25ma di decembro]] - [[Manny Mori]], prezidanto di la [[Federata Stati di Mikronezia]] * [[27ma di decembro]] - [[Gérard Depardieu]], Franc aktoro * [[30ma di decembro]] - [[Randy Wayne Schekman]], Usana biologiisto, Nobel-laureato * [[31ma di decembro]] - [[Donna Summer]], Usana kantistino (m. 2012) * [[Adrian Pilgrim]], Idisto (m. 2013) == Morti == * [[2ma di januaro]] - [[Vicente Huidobro]], Chiliana poeto (n. 1893) * [[8ma di januaro]] - [[Kurt Schwitters]], German artisto (n. 1887) [[Arkivo:Gandhi writing Aug1942.jpg|thumb|130px|[[Mahatma Gandhi]]]] * [[30ma di januaro]] - [[Mahatma Gandhi]], Indiana pacifisto, asasinita (n. 1869) * 30ma di januaro - [[Orville Wright]], Usana pioniro-pilotisto (n. 1871) * [[3ma di februaro]] - [[Laura Wheeler Waring]], Usana piktisto e docisto (n. 1887) * [[11ma di februaro]] - [[Sergei Eisenstein]], Sovietiana filmifisto (n. 1898) * [[12ma di februaro]] - [[Józef Świeżyński]], chefministro di Polonia (n. 1868) * [[24ma di februaro]] - [[Alfredo Baldomir]], prezidanto di Uruguay (n. 1884)<ref>{{Extera ligilo|titulo= Nómada - Alfredo BALDOMIR|vidita ye=12ma di septembro 2020|url=https://nomada.uy/guide/view/authors/272|idiomo={{es}}}}</ref> * [[4ma di marto]] - [[Antonin Artaud]], Franca skriptisto e dramatifisto (n. 1896) * [[9ma di marto]] - [[Edgar de Wahl]], Rusa profesoro, kreinto di [[Occidental]] (n. 1867) [[Arkivo:Jan_Masaryk.jpg|thumb|130px|[[Jan Masaryk]]]] * [[10ma di marto]] - [[Jan Masaryk]], ministro pri exterlandal aferi di [[Chekoslovakia]], mortigita o suocidinta (n. 1886) * [[24ma di marto]] - [[Sigrid Hjertén]], Sueda piktistino (n. 1885) * [[15ma di aprilo]] - [[Manuel Roxas]], prezidanto di Filipini (n. 1892) * [[17ma di aprilo]] - [[Kantaro Suzuki]], chefministro di Japonia (n. 1867) * [[22ma di mayo]] - [[Georgios Tsolakoglou]], chefministro di Grekia (n. 1886) * [[2ma di junio]] - [[Karl Brandt (mediko)|Karl Brandt]], personala mediko di [[Adolf Hitler]], chefo di [[eutanazio|eutanazio-programo]] di [[nacional-socialista Germania]], mortigita (n. 1904) * 2ma di junio - [[Waldemar Hoven]], nacional-socialista mediko, mortigita (n. 1903) * 2ma di junio - [[Joachim Mrugowsky]], nacional-socialista mediko, mortigita (n. 1905) * [[6ma di junio]] - [[Louis Lumière]], Franca inventisto di cinemala kamero (n. 1868) * [[4ma di julio]] - [[Monteiro Lobato]], Braziliana skriptisto (n. 1882) * [[21ma di julio]] - [[Arshile Gorky]], Armenian-Usana piktisto (n. 1904) * [[3ma di septembro]] - [[Edvard Beneš]], prezidanto di [[Chekoslovakia]] (n. 1884) [[Arkivo:Jinnah announces the creation of Pakistan over All India Radio.jpg|thumb|130px|<small>[[Muhammad Ali Jinnah]]</small>]] * [[11ma di septembro]] - [[Muhammad Ali Jinnah]], Pakistanan advokato e politikisto, fondinto di Pakistan (n. 1876) * [[14ma di septembro]] - [[Constantin Angelescu]], chefministro di Rumania (n. 1869) * [[18ma di septembro]] - [[Uzeyir Hajibeyov]], Azerbaijana kompozisto (n. 1885) * [[22ma di septembro]] - [[Felicjan Szczęsny Kowarski]], Polona piktisto (n. 1890) * [[1ma di oktobro]] - [[Phraya Manopakorn Nititada]], chefministro di Siam (Tailando) (n. 1884) * [[24ma di oktobro]] - [[Ferenc Lehár]], Hungara opereto-kompozisto (n. 1870) * [[23ma di novembro]] - [[Uzeyir Hajibeyov]], Azerbaijana kompozisto (n. 1885) * [[15ma di decembro]] - [[João Tamagnini Barbosa]], chefministro di Portugal (n. 1883) * [[23ma di decembro]] - [[Koki Hirota]], chefministro di Japonia (n. 1878) * 23ma di decembro - [[Hideki Tojo]], militisto e chefministro di Japonia (n. 1884) * [[30ma di decembro]] - [[George Ault]], Usana piktisto (n. 1891) == Nobel premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Patrick Maynard Stuart Blackett]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Arne Tiselius]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Paul Hermann Müller]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[T. S. Eliot]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: ne premiizita == Referi == {{Reflist}} [[Kategorio:Yari 1940a]] gsq4yniuzk82a6089ec1cnvc9jd023f 0 2210 995777 992689 2022-08-21T15:32:31Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1857''' (MDCCCLVII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[jovdio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[mardio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 857ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 57ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 8ma yaro di la [[yari 1850a]]. Kande 1857 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Europa]] === * [[5ma di novembro]] - [[Milito di Krimea]]: che batalio di Inkerman, [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] vinkas [[Rusa imperio]]. * [[16ma di decembro]] - [[Ter-tremo]] frapas [[Basilikata]], en la [[Rejio di la Du Sicilii]] e produktas cirkume 10.000 morti. === [[Azia]] === * [[24ma di januaro]] - [[universitato]] di [[Kalkuta]] establisesas en [[India]]. * [[10ma di mayo]] - En [[India]], komencas [[sedicio dil Sepoy]] kontre Britaniani, til 1858. * Britaniana West-Indiana komerco-societo dissolvesas. === [[Nord-Amerika]] === * [[9ma di januaro]] - [[Ter-tremo]] en Fort Tejon, [[Kalifornia]], kun forteso 7,9 che [[skalo di Richter]] produktas 2 morti. * [[5ma di februaro]] - [[Mexikia]] adoptas nova [[konstituco]], qua recevas kritiki de la [[papo]]. * [[8ma di marto]] - En [[New York]], [[polico]] atakas [[muliero|mulieri]] laborista qui protestis kontre mala laborala standi e basa salarii. Cirkume 100 mulieri mortas. * [[31ma di decembro]] - [[Victoria dil Unionita Rejio|Rejino Victoria]] selektas [[Ottawa]] kom chef-urbo di [[Kanada]]. == Naski == * [[13ma di januaro]] - [[Mary Dignam]], Kanadana piktistino (m. 1938) * [[26ma di januaro]] - [[Trinley Gyatso]], la 1ma [[dalai-lamao]] (m. 1875) [[Arkivo:Heinrich Hertz.jpg|thumb|130px|[[Heinrich Rudolf Hertz|Heinrich Hertz]]]] * [[22ma di februaro]] - [[Heinrich Rudolf Hertz]], Germana fizikistulo (m. 1894) * [[28ma di februaro]] - [[Roman Kochanowski]], Polona piktisto (m. 1945) * [[7ma di marto]] - [[Julius Wagner-Jauregg]], Austriana neurociencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1940) * [[15ma di marto]] - [[Christian Michelsen]], chefministro di Norvegia (m. 1925) * [[22ma di marto]] - [[Paul Doumer]], prezidanto di Francia (m. 1932) * [[5ma di mayo]] - [[António Teixeira de Sousa]], chefministro di Portugal (m. 1917) * [[13ma di mayo]] - [[Ronald Ross]], Britaniana mediko, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1932) [[Arkivo:Bundesarchiv Bild 102-01279, Papst Pius XI..jpg|thumb|130px|[[Papo Pius la 11ma|Pius la 11ma]]]] * [[31ma di mayo]] - [[Papo Pius la 11ma]] (m. 1940) * [[2ma di junio]] - [[Karl Adolph Gjellerup]], Dana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1919) * [[24ma di julio]] - [[Henrik Pontoppidan]], Dana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1943) * 24ma di julio - [[Juan Vicente Gómez]], prezidanto di Venezuela (m. 1935) * [[30ma di julio]] - [[Adolphe Willette]], Franca piktisto (m. 1926) * [[8ma di septembro]] - [[Georg Michaelis]], kancelero di Germania (m. 1917) * [[12ma di septembro]] - [[George Hendrik Breitner]], Nederlandana piktisto (m. 1923) * [[15ma di septembro]] - [[William Howard Taft]], prezidanto di USA (m. 1930) * [[17ma di septembro]] - [[Konstantin Ciolkovski]], Rusa ciencisto (m. 1935) * [[9ma di oktobro]] - [[Ivo Vojnović]], Kroata skriptisto (m. 1929) * [[26ma di novembro]] - [[Ferdinand de Saussure]], Suisa linguistikisto (m. 1913) * [[27ma di novembro]] - [[Charles Scott Sherrington]], Britaniana ciencisto, Nobel-laureato (m. 1952) * [[28ma di novembro]] - Rejulo [[Alfonso la 12ma di Hispania]] (m. 1885) * [[3ma di decembro]] - [[Joseph Conrad]], Britaniana novelisto (m. 1924) * [[4ma di decembro]] - [[Ida Aalberg]], Finlandan aktorino (m. 1915) * [[8ma di decembro]] - [[Anna Bilińska-Bohdanowiczowa]], Polona piktistino (m. 1893) * [[11ma di decembro]] - [[Rodolfo Amoedo]], Braziliana piktisto (m. 1941) == Morti == [[Arkivo:Michail-Glinka-(Repin).jpg|thumb|130px|[[Mihail Ivanovich Glinka|Mihail Glinka]]]] * [[15ma di februaro]] - [[Mihail Ivanovich Glinka|Mihail Glinka]], Rusa kompozisto (n. 1801) * [[11ma di marto]] - [[Manuel José Quintana]], Hispana poeto (n. 1772) * [[2ma di mayo]] - [[Alfred de Musset]], Franca poeto (n. 1810) * [[16ma di mayo]] - [[Vasily Andreevich Tropinin]], Rusa piktisto (n. 1776) * [[29ma di mayo]] - [[Agustina de Aragon]], Hispana heroino (n. 1786) * [[mayo]] - [[Augustinos Kapodistrias]], chefo di stato di Grekia (n. 1778) * [[29ma di julio]] - [[Vitório Maria de Sousa Coutinho]], chefministro di Portugal (n. 1790) * [[5ma di septembro]] - [[Auguste Comte]], Franca filozofo (n. 1798)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.ebiografia.com/auguste_comte/|titulo=Biografia de Auguste Comte |editero= eBiografia |vidita ye=19ma di junio 2019}}</ref> * [[14ma di oktobro]] - [[Johan Christian Dahl]], Dana piktisto (n. 1788) * [[28ma di oktobro]] - [[Louis-Eugène Cavaignac]], chefministro di Francia (n. 1802) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1850a]] 9t05802wi5bxoo1k9d38gf5r0t1hay3 0 2220 995833 995456 2022-08-21T23:35:25Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1981''' (MCMLXXXI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[jovdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 981ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 81ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 2ma yaro di la [[yari 1980a]]. == Eventi == === [[Kosmo]] === * [[12ma di aprilo]] - [[Kosmotransportilo]] ''Columbia'' flugas unesmafoye. * [[25ma di agosto]] - ''[[Voyager 2]]'' preterflugas [[Saturno]]. * [[12ma di novembro]] - Kosmotransportilo ''Columbia'' vizitas duesmafoye [[kosmo]]. === [[Mondo]] === * [[30ma di novembro]] - [[Usa]] e [[Sovietia]] komencas negociar en [[Genève]] pri diminuto di nukleara fuzei en [[Europa]]. * [[17ma di decembro]] - Negocio inter [[Usa]] e Sovietia pri nukleara fuzei finas sen ula pakto. === [[Europa]] === * [[1ma di januaro]] - [[Grekia]] membreskas l'[[Europana Ekonomiala Komunitato]]. * [[9ma di januaro]] - [[Francisco Pinto Balsemão]] divenas chefministro di Portugal. * [[4ma di februaro]] - [[Gro Harlem Brundtland]] divenas l'unesma [[muliero]] chefministro di [[Norvegia]]. * [[23ma di februaro]] - [[Antonio Tejero Molina]] kun lua armizita grupo invadas parlamento di [[Hispania]]. La povo-kapto falias. * [[24ma di februaro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.7 che [[skalo di Richter]] frapas [[Athina]] e produktas 16 morti. * [[13ma di mayo]] - [[Papo Ioannes Paulus la 2ma]] vundesas da [[Mehmet Ali Ağca]] en [[Roma]]. * [[21ma di mayo]] - [[François Mitterrand]] divenas prezidanto di [[Francia]]. * [[5ma di julio]] - En [[Liverpool]], [[Anglia]], 30 policisti vundesas dum strada konflikti, qui komencis pos aresto di negra motorciklisto.<ref>{{Extera ligilo|titulo=1981: Police attacked in Liverpool riots|editero= BBC |url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/5/newsid_2494000/2494599.stm|vidita ye=15ma di oktobro 2018}}</ref> * [[29ma di agosto]] til la [[3ma di septembro]] (c.) - [[Ido-konfero 1981|Ido-konfero]] en Jongny/[[Vevey]], [[Suisia]]. * [[18ma di septembro]] - Parlamento di [[Francia]] aprobas fino di [[mortopuniso]]. * [[22ma di septembro]] - [[François Mitterrand]] inauguras [[treno di granda rapideso]] - TGV - inter [[Paris]] e [[Lyon]]. * [[9ma di oktobro]] - Lego abolisanta [[mortopuniso]] promulgesas en [[Francia]], la lasta Europana lando qua abolisas ol. * [[26ma di oktobro]] - En [[Finlando]], [[Urho Kekkonen]] renuncas pos 25-yara prezidanteso. * [[25ma di novembro]] - [[Ari Vatanen]] divenas l'unesma Finlandano qua vinkas mondala championkonkurso en [[automobila ralio]]*. * [[1ma di decembro]] - [[Yugoslavia]]n aeroplano kolizionas monto proxim [[Ajaccio]], [[Korsika]], e produktas 178 morti. * [[13ma di decembro]] - En [[Polonia]], [[Wojciech Jaruzelski]] imperas militala stando pro preventor krulo di komunista socio. === [[Azia]] === * [[20ma di januaro]] - En [[Iran]] la 52 kidnapita [[Usa]]ni liberigesas, pos 14-monata kapto. * [[23ma di januaro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 6.8 che la [[skalo di Richter]] en [[Sichuan]], [[Popul-Republiko Chinia]], produktas 150 morti. * [[30ma di mayo]] - Prezidanto di [[Bangladesh]], [[Ziaur Rahman]], asasinesas en [[Chittagong]]. * [[7ma di junio]] - Milital aeroplani di [[Israel]] atakas nukleara centralo Osiraq en [[Irak]]. * [[16ma di julio]] - [[Mahathir bin Mohamad]] divenas chefministro di Malaizia. * [[17ma di julio]] - [[Israel]] bombardas [[Beirut]]. === [[Afrika]] === * [[25ma di januaro]] - Granda inundado en Laingsburg, [[Sudafrika]] produktas adminime 100 morti.<ref>{{Extera ligilo|titulo= At least 100 people drown in a flood at Laingsburg|url=https://www.sahistory.org.za/dated-event/least-100-people-drown-flood-laingsburg|editero=SAHO - South African History Online|vidita ye=24ma di februaro 2019|idiomo={{en}}}}</ref> * [[24ma di aprilo]] - Reformo en [[Senegal]]ana [[konstituco]] posibligas plurapartisala sistemo. * [[19ma di agosto]] - [[Libia]] sendas du milital avioni por interceptar Usan avioni super Sirte-gulfo. Amba Libian aeroplani destruktesas. * [[28ma di agosto]] - [[Sudafrika]]na trupi invadas [[Angola]]. * [[6ma di oktobro]] - Prezidanto di [[Egiptia]], [[Anwar Sadat]], mortigesas dum militala parado. * [[14ma di oktobro]] - Vice-prezidanto [[Hosni Mubarak]] divenas prezidanto di [[Egiptia]]. * [[9ma di novembro]] - [[Mauritania]] abolisas [[sklaveso]], la lasta lando del mondo qua abolisas ta kustumo. === [[Nord-Amerika]] === * [[20ma di januaro]] - Prezidanteso di [[Jimmy Carter]] finas e [[Ronald Reagan]] divenas Usana prezidanto. * [[30ma di marto]] - [[John Hinckley Jr.]] probas mortigar [[Ronald Reagan]] en [[Washington DC]]. * [[5ma di junio]] - Unesma [[Sindromo di Imuno-Defekteso Aquirita (AIDS)|AIDS]]-kuracati en [[Los Angeles]], [[Kalifornia]], [[Usa]]. * [[1ma di agosto]] - Muziko-[[televiziono|televizionokanalo]] MTV komencas brodkastar. * [[28ma di agosto]] - [[Sudafrika]]n armeo invadas [[Angola]]. * [[23ma di novembro]] - [[Ronald Reagan]] sekrete signatas posibligo a [[CIA]] por rekrutar ''Contra''-partizani en [[Nikaragua]]. === [[Central Amerika]] === * [[21ma di septembro]] - [[Belize]] nedependanteskas del [[Unionita Rejio]]. [[Arkivo:Flag_of_Antigua_and_Barbuda.svg|thumb|130px|Flago di [[Antigua e Barbuda]].]] * [[1ma di novembro]] - [[Antigua e Barbuda]] nedependanteskas del [[Unionita Rejio]]. * [[10ma di decembro|10ma]] til la [[12ma di decembro]] - En [[Salvador]] eventas masakro di civili en la vilaji El Mozote, La Joya e Los Toriles. Cirkume 900 personi mortigesas dal militisti. === [[Sud-Amerika]] === * [[21ma di marto]] - [[Roberto Eduardo Viola]] divenas prezidanto di [[Arjentinia]]. * [[novembro]] - Modifiko en elektala lego itere posibligas populo elektar direte la guberniestri di stati en [[Brazilia]]. En [[1982]] eventos elekto por guberniestri unesmafoye pos [[1964]]. === [[Oceania]] === * [[1ma di januaro]] - [[Palau]] divenas autonoma. * [[15ma di septembro]] - [[Vanuatu]] membreskas l'[[Unionita Nacioni]]. == Naski == * [[2ma di januaro]] - [[Maxi Rodríguez]], Arjentiniana futbalisto [[Arkivo:Alicia_Keys_cropped.jpg|thumb|130px|[[Alicia Keys]]]] * [[20ma di januaro]] - [[David J. Peterson]], Usana skriptistulo ed artistulo * [[24ma di januaro]] - [[Maria Elena Boschi]], Italiana politikistino * [[25ma di januaro]] - [[Alicia Keys]], Usana kantistino * 25ma di januaro - [[Toše Proeski]], Macedoniana kantisto (m. 2007) * [[28ma di januaro]] - [[Elijah Wood]], Usan aktoro * [[31ma di januaro]] - [[Justin Timberlake]], Usana kantisto ([['N Sync]]) * januaro - [[Paul-Henri Sandaogo Damiba]], prezidanto di Burkina Faso * [[17ma di februaro]] - [[Paris Hilton]], Usan aktorino ed heredantino dil Hoteli Hilton * [[21ma di februaro]] - [[Floor Jansen]], Nederlandana kantistino ([[Nightwish]]) [[Arkivo:Lleyton Hewitt (AUS) (21426427855).jpg|thumb|130px|[[Lleyton Hewitt]]]] * [[24ma di februaro]] - [[Lleyton Hewitt]], Australiana tenisistulo * [[1ma di marto]] - [[Ana Hickmann]], Braziliana manekinino e hostino di [[televiziono]] * [[15ma di marto]] - [[Brice Guyart]], Franca skermisto, Olimpiala championo * [[30ma di marto]] - [[Sergei Valeryevich Mozyakin|Sergei Mozyakin]], Rusiana hokeisto * [[31ma di marto]] - [[Maarten van der Weijden]], Nederlandana natisto * [[11ma di aprilo]] - [[Alessandra Ambrosio]], Braziliana manekinino * [[19ma di aprilo]] - [[Catalina Sandino Moreno]], Kolumbiana cinem-aktorino * [[25ma di aprilo]] - [[Anja Pärson]], Sueda Alpala skiistino * 25ma di aprilo - [[Felipe Massa]], Brazilian automobilisto [[Arkivo:Jessica_Alba_SDCC_2014.jpg|thumb|130px|[[Jessica Alba]]]] * [[28ma di aprilo]] - [[Jessica Alba]], Usan aktorino * [[3ma di mayo]] - [[Murilo Endres]], Braziliana volebalisto * [[4ma di mayo]] - [[Alexandr Vasilyevich Kolobnev|Alexandr Kolobnev]], Rusiana ciklisto * [[7ma di mayo]] - [[Lorena Guréndez García]], Hispana gimnastikistino * [[17ma di mayo]] - [[Cosma Shiva Hagen]], Germana aktorino * [[18ma di mayo]] - [[Matthew Yglesias]], Usana politikala jurnalisto e *blogisto * [[20ma di mayo]] - [[Iker Casillas]], Hispana futbalistulo * [[7ma di junio]] - [[Anna Kournikova]], Rusa tenisistino * [[9ma di junio]] - [[Natalie Portman]], Israelan aktorino * [[12ma di junio]] - [[Adriana Lima]], Braziliana manekinino * [[5ma di julio]] - [[Gianne Albertoni]], Braziliana manekinino * [[9ma di julio]] - [[Dado Cavalcanti]], Braziliana futbalo-entrenisto * [[24ma di julio]] - [[Nayib Bukele]], prezidanto di Salvador * [[27ma di julio]] - [[Fernando Alonso]], Hispana automobilisto di [[Formulo 1]] * [[30ma di julio]] - [[Dado Cavalcanti]], Braziliana entrenisto di futbalo [[Arkivo:Federer Wimbledon2012 with trophy.jpg|thumb|130px|[[Roger Federer]]]] * [[8ma di agosto]] - [[Roger Federer]], Suisa tenisisto * [[28ma di agosto]] - [[Jessica Alba]], Usan aktorino * [[4ma di septembro]] - [[Beyoncé Knowles]], Usana kantistino * [[26ma di septembro]] - [[Serena Williams]], Usana tenisistino * 26ma di septembro - [[David Weigel]], Usana jurnalisto [[Arkivo:Ibrahimovic in Doha Press Conference.jpg|130px|thumb|<small>[[Zlatan Ibrahimović]]</small>]] * [[3ma di oktobro]] - [[Zlatan Ibrahimović]], Sueda futbalisto * [[15ma di oktobro]] - [[Elena Dementieva]], Rusa tenisistino * [[30ma di oktobro]] - [[Ivanka Trump]], Usana manekinino, spozino di [[Donald Trump]] * [[2ma di novembro]] - [[Monica Iozzi]], Brazilian aktorino e raportistino * [[25ma di novembro]] - [[Xabi Alonso]], Hispana futbalisto * [[2ma di decembro]] - [[Britney Spears]], Usana kantistino * 2ma di decembro - [[Andrea Lehotská]], Slovakiana manekino ed aktorino kun civitaneso italiana * [[11ma di decembro]] - [[Javier Pedro Saviola|Saviola]], Arjentiniana futbalisto * [[27ma di decembro]] - [[Emilie de Ravin]], Australian aktorino == Morti == [[Arkivo:Harold_Urey.jpg|thumb|130px|<small>[[Harold Clayton Urey]]</small>]] * [[5ma di januaro]] - [[Harold Clayton Urey]], Usana fiziko-kemiisto, Nobel-laureato pri kemio (n. 1894) * [[19ma di januaro]] - [[Alberto Héber Usher]], prezidanto di Uruguay (n. 1918) * [[31ma di januaro]] - [[William Gopallawa]], prezidanto di Sri-Lanka (m. 1896) * [[9ma di februaro]] - [[Bill Haley]], Usana kantisto (n. 1925) * [[28ma di februaro]] - [[Álvaro Cunqueiro]], Hispana skriptisto (n. 1911) * [[1ma di marto]] - [[Roberto Francisco Chiari Remón]], prezidanto di Panama (n. 1905) * [[9ma di marto]] - [[Max Delbrück]], Germana biologiisto, Nobel-laureato (n. 1906) * [[29ma di marto]] - [[Eric Eustace Williams]], chefministro di Trinidad e Tobago (n. 1911) * [[5ma di aprilo]] - [[Pinchus Kremegne]], Lituana-Franciana skultisto e piktisto (n. 1890) * [[12ma di aprilo]] - [[Joe Louis]], Usana boxisto, mondala championo 1937-1949 (n. 1914) * [[23ma di aprilo]] - [[Josep Pla i Casadevall]], Kataluniana skriptisto (n. 1897) * [[3ma di mayo]] - [[Boris Kobe]], Sloveniana piktisto (n. 1905) [[Arkivo:Bob-Marley-in-Concert_Zurich_05-30-80.jpg|130px|thumb|[[Bob Marley]]]] * [[11ma di mayo]] - [[Bob Marley]], [[Jamaika]]na ''[[reggae]]''-muzikisto (n. 1945) * 11ma di mayo - [[Odd Hassel]], Norvegiana kemiisto, Nobel-laureato (n. 1897) * [[12ma di mayo]] - [[Benjamin Henry Sheares]], prezidanto di Singapur (n. 1907) * 12ma di mayo - [[Helmut Andreas Paul Grieshaber]], Germana piktisto e skultisto (n. 1908) * [[24ma di mayo]] - [[Jaime Roldós Aguilera]], prezidanto di Equador (n. 1940) * [[30ma di mayo]] - [[Ziaur Rahman]], prezidanto di Bangladesh (n. 1936) * [[31ma di mayo]] - [[Giuseppe Pella]], chefministro di Italia (n. 1902) * [[11ma di junio]] - [[Eppo Doeve]], Nederlandana piktisto (n. 1907) * [[13ma di junio]] - [[Amácio Mazzaropi]], Brazilian aktoro e filmifisto (n. 1912) * [[23ma di junio]] - [[Zarah Leander]], Sueda aktorino e kantisto (n. 1907) * [[27ma di julio]] - [[William Wyler]], Usana filmifisto (n. 1902) * [[29ma di julio]] - [[Russell Drysdale]], Australiana piktisto (n. 1912) [[Arkivo:Omar_Torrijos_1977.jpg|130px|thumb|[[Omar Torrijos Herrera]]]] * [[31ma di julio]] - [[Omar Torrijos Herrera]], prezidanto di [[Panama]] (n. 1929) * [[2ma di agosto]] - [[Delfo Cabrera]], Arjentinian atleto (n. 1919) * [[10ma di agosto]] - [[Erich Weferling]], Germana linguisto e tradukisto ad [[Ido]] ed [[Interlingue]] (n. 1889) * [[22ma di agosto]] - [[Glauber Rocha]], Braziliana filmifisto (n. 1938) * [[27ma di agosto]] - [[Valeri Borisovich Harlamov|Valeri Harlamov]], Rusiana e Sovietiana hokeisto (n. 1948) * [[30ma di agosto]] - [[Mohammad-Ali Rajai]], prezidanto di Iran (n. 1933) * [[1ma di septembro]] - [[Albert Speer]], nacional-socialista politikisto, arkitekto (n. 1905) * [[8ma di septembro]] - [[Hideki Yukawa]], Japoniana fizikisto, Nobel-laureato (n. 1907) * [[9ma di septembro]] - [[Jacques Lacan]], Franca psikiatriisto (n. 1901) * [[12ma di septembro]] - [[Eugenio Montale]], Italiana poeto, Nobel-laureato (n. 1896) * [[28ma di septembro]] - [[Rómulo Betancourt]], prezidanto di Venezuela (n. 1908) * [[6ma di oktobro]] - [[Anwar Sadat]], prezidanto di [[Egiptia]], mortigita (n. 1918) [[Arkivo:Persconferenties, ministers, portretten, Bestanddeelnr 930-3763.jpg|thumb|130px|[[Moshe Dayan]]]] * [[16ma di oktobro]] - [[Moshe Dayan]], [[Israel]]ana generalo (n. 1915) * [[29ma di oktobro]] - [[Georges Brassens]], Franca kantisto e kompozisto (n. 1921) * [[22ma di novembro]] - [[Hans Adolf Krebs]], Germana mediko e biokemiisto, Nobel-laureato (n. 1900) * [[29ma di novembro]] - [[Natalie Wood]], Usan aktorino (n. 1938) * [[17ma di decembro]] - [[Mehmet Shehu]], chefministro di Albania (n. 1913) * [[27ma di decembro]] - [[Suat Hayri Ürgüplü]], chefministro di Turkia (n. 1903) * [[Art Frahm]], Usana piktisto (n. 1907) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Nicolaas Bloembergen]], [[Arthur Leonard Schawlow]], [[Kai Siegbahn]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Kenichi Fukui]] e [[Roald Hoffmann]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Roger W. Sperry]], [[David H. Hubel]], [[Torsten N. Wiesel]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Elias Canetti]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Supra Komitato dil Unionita Nacioni pri Refujanti]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[James Tobin]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1980a]] 5g5yir8ijfok8y1etzh5n5kjok95nrk 0 2950 995728 988820 2022-08-21T14:33:53Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Urbi | nomo= Paris | Blazono= Grandes_Armes_de_Paris.svg | Flago= Flag of Paris with coat of arms.svg | Mapo= France-CIA WFB Map.png | Imajo = Paris montage 2013.jpg | TextodilImajo = Kelk imaji pri Paris. | Shablono_lando= {{FRA}} | Regiono = Insulo di Francia | Urbestro= Anne Hidalgo | Latitudo= 48°51' 44" N | Longitudo= 2°21' 04" E | Altitudo= 33 | Surfaco= 105 | Habitanti = {{formatnum:2206488}} | Yaro= 2018 | Denseso di habitantaro = 21.000 | Horala_zono= +1<br><small>(UTC+2 dum la somero) | Reto= www.paris.fr }} [[Arkivo:Ciel de Paris (restaurant) 001.JPG|thumb|left|Paris, kun la [[Turmo Eiffel]].]] '''Paris''' esas chef-urbo di [[Francia]]. Ol havis {{formatnum:2206488}} habitanti en [[2018]], ed esas la 5ma maxim grand urbo dil [[Europana Uniono]]. En lua [[metropolala regiono]] (la 3ma maxim granda metropolala regiono di EU) rezidis {{formatnum:12161542}} personi la sam yaro. Paris esas un ek la maxim importanta kulturala centri dil mondo e havas importanta monumenti, exemple la [[Turmo Eiffel]] (en l'avenuo [[Champs-Élysées]]), e la [[muzeo|muzei]] [[Muzeo d'Orsay|d'Orsay]] e [[Louvre]]. Altra importanta rikonoc-marki dil urbo esas la [[Katedralo Notre-Dame di Paris|katedralo di Nia Siorino (Notre Dame)]] de la [[12ma yarcento]], la Saint Chapelle ([[13ma yarcento]]) e la Baziliko di Santa Kordio (Sacré-Cœur) en Montmartre. En la yaro 2013 ol recevis plu kam 29.3 milioni [[turismo|turisti]]. Paris esas sideyo por importanta [[banko|banki]] ed altr entraprezi, e por la tri precipua [[jurnalo|jurnali]] di Francia: ''Le Monde'', ''Le Figaro'', e ''Libération''. L'urbo esis l'eventeyo di du [[Olimpiala Ludi]]: en [[Olimpiala Ludi en Paris, 1900|1900]], ed en [[Olimpiala Ludi en Paris, 1924|1924]]. Du granda [[aeroportuo|aeroportui]] servas Paris: l'aeroportuo di Orly (qua jacas parte en Orly, parte en Villeneuve-le-Roi, 13 km sude de Paris), e l'aeroportuo Charles de Gaulle, qua inauguresis ye la [[8ma di marto]] [[1974]], qua okupas diversa komoni 25 km norde de Paris. La [[metropoliteno]]* (''Métro de Paris'') inauguresis en [[1900]], e nun havas 214 km di extenso, kun 303 stacioni e 16 linei. ==Historio == Segun restaji trovita en 2006, la regiono di Paris ja habitesis dum la [[mezolitiko]], inter 9800 e 7500 yari aK<ref>''Dictionnaire Historique de Paris'' (2013), Le Livre de Poche, p. 606</ref>. Altra restaji di tempala kolonieti qui existis de 4500 til 4200 aK, trovesis en [[Bercy]] en 1991. Ta restaji nun expozesas en la muzeo Carnavalet.<ref>[http://www.ina.fr/archivespourtous/index.php?vue=notice&from=themes&code=C0632055582&num_notice=3&total_notices=4 vidéo, radio, audio et publicité - Actualités, archives de la radio et de la télévision en ligne - Archives vidéo et radio]. Ina.fr.</ref> [[Arkivo:ParisiiCoins.jpg|thumb|left|220px|Moneti de la kelta tribuo Parisii.]] La vorto "Paris" originis de ''Parisii'', [[Kelti|Kelta tribuo]] qua vivis en la regiono<ref name="Margerison2011">{{Extera ligilo|autoro=Charles Margerison|titulo=Amazing People of Paris: Inspirational Stories|url=http://books.google.com/books?id=Ftm03loR4l8C&pg=PT167|publikigita ye=19ma di aprilo 2011|editero=Amazing People Club|isbn=978-1-921752-37-7|page=167}}</ref>. Li ja habitis la regiono duime de la 3ma yarcento aK<ref>{{Extera ligilo|surnomo=Arbois de Jubainville |nomo=Henry |last2=Dottin |first2=George|titulo=Les premiers habitants de l'Europe|url=http://books.google.com/books?id=QSIDAAAAMAAJ&pg=RA1-PA132|publikigita ye=1889|editero=E. Thorin|ref=harv}}</ref>. Parisii mantenis komerco kun altr urbi, inkluzite tam fore kam nuna Hispania, e monetifis lia propra monetopeci<ref name =Joël>{{Extera ligilo|surnomo=Schmidt|nomo=Joël|titulo=Lutèce: Paris, des origines à Clovis|url=http://books.google.com/books?id=Li5xQgAACAAJ |publikigita ye=2009 |editero=Perrin |isbn=978-2-262-03015-5}}</ref>. Lua precipua komercala voyi krucumis l'insulo en [[fluvio Seine|Seine]] nun konocata kom ''île de la Cité''. [[Roman imperio|Romani]] konquestis la regiono en la yaro [[52]] depos Kristo e, pos transformar île de la Cité en garnizoneyo li komencis expansar lia kolonieto vers la sinistra rivo di Seine. La Gallo-Roman urbo konocesis kom ''Lutetia'', o plu komplete ''Lutetia Parisiorum'' ("Lutetia de Parisii"). Ol divenis prospera urbo, kun forumo, publika balni, templi ed un amfiteatro<ref name =Joël/>. Proxim la fino di Roman imperio l'urbo konocesis simple kom ''Parisius'' en [[Latina linguo|Latina]], o ''Paris'' en la Franca. [[Kristanismo]] introduktesis dum la [[3ma yarcento]], segun la tradiciono da Santa Denis. Kande on imperis ke il abandonis lia fido ilu refuzis, ed esis senkapigita en un kolino pose konocata kom "la kolino di martiri" (''Mons Martyrum'', pose Montmartre). [[Klovis la Franka]], unesma Merovingiana rejo, transformis l'urbo en lia chef-urbo en [[508]]. En [[987]] [[Hugues Capet]] kronizesis kom l'unesma [[Listo di monarki di Francia|rejo di Francia]]. [[Arkivo:Palais de la Cite.jpg|thumb|left|250px|[[Palais de la Cité]] e [[Sainte-Chapelle]] vidita de la sinistra rivo di Seine (1410).]] Dum la fino di la [[12ma yarcento]] Paris ja esis la politikala, ekonomiala, religiala e kulturala chef-urbo di Francia. La royala palaco esis en l'île de la Cité. En [[1163]], dum la rejio di [[Louis la 7ma di Francia|Louis la 7ma]] komencis la konstrukturo di la Katedralo di Nia Siorino di Paris (Notre Dame di Paris). L'Universitato di Paris, por studiar [[teologio]] e kanonala lego, anke esis en l'esta rivo. La westala rivo divenis komercala e komercala centro. La komercisti rapide divenis povoza. De [[1190]] til [[1202]] [[Philippe la 2ma di Francia|Philippe la 2ma]] konstruktis la fortreso di Louvre, rikonstruktis du ponti e duris konstruktar Notre Dame. [[Anglia|Angli]] e [[Burgundia|Burgundi]] okupis Paris en [[1356]], dum la [[cent-yara milito]] e ne abandonis ol til [[1436]]. Pos un yarcento, dum la [[religiala militi en Francia]], Paris esis fortreso por la Katolika ligo. Ye la [[24ma di agosto]] [[1572]] eventis la masakro dil dio di Santa Bartholomeus, kande mili di Franca protestanti ocidesis<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/516821/Massacre-of-Saint-Bartholomews-Day|titulo=Massacre of Saint Bartholomew's Day|editero=Encyclopedia Britannica Online|language ={{en}}|vidita ye=23ma di novembro 2014}}</ref>. La lasta di ta religiala militi finis en [[1594]], kande katolike konvertita [[Henri la 4ma di Francia|Henri la 4ma]] eniris Paris kom rejo. L'urbo restis abandonita dum yardeki. Henri rikonstruktis la ponto ''Pont Neuf'', ligis Louvre al [[Palaco di Tuileries]] e kreis l'unesma rezidala placo di Paris, ''Place Royale'', la nuna Place des Vosges. [[Arkivo:Richelieu,_por_Philippe_de_Champaigne_(detalle).jpg|thumb|170px|left|[[kardinalo Richelieu]]]] Dum la [[17ma yarcento]] [[kardinalo Richelieu]], lor la chefministro di [[Louis la 13ma di Francia|Louis la 13ma]], decidis transformar Paris en la maxim bel urbo di Europa. Ilu konstruktis kin nova ponti, nova kapelo por la Kolegio di Sorbonne, e un palaco por ilu, la ''Palais Cardinal''. [[Louis la 14ma di Francia]] nefidis Parisani, e decidis movar lua korto a [[Versailles]] en [[1682]], quankam dum lua regno la cienci e l'arti prosperis en Paris. La Franca Komedio (''Comédie-Française''), la Pikto-Akademio e la Franca Akademio pri Cienci fondesis ed establisis lua quarteri en l'urbo. Por montrar ke l'urbo esis sekura kontre ataki, Louis la 14ma imperis la demoliso di la murego, e remplasis ol kun bulvari (''Grands Boulevards''). Ilu anke konstruktis la ''Collège des Quatre-Nations'' (fakultati de l'universitato di Paris), la placo Vendôme, la Placo di la Vinki (''Place des Victoires''), e komencis ''Les Invalides'', kom [[hospitalo]] por olda e malada soldati. De [[1640]] til [[1789]] la habitantaro kreskis de 400.000 til 600.000. Nova [[bulvardo]], ''Champs-Élysées'', extensis l'urbo weste til ''Étoile'', dum que laborala quartero ''Faubourg Saint-Antoine'' este del urbo kreskis rapide kun l'arivo di povra enmigranti de altra regioni di Francia. Paris divenis centro por granda expanso di filozofala e ciencala aktivesi dum la [[18ma yarcento]]. En 1751-52 [[Denis Diderot]] e [[Jean le Rond d'Alembert|Jean d'Alembert]] publikigis l'''Encyclopédie'', ed en [[1783]] [[Montgolfier fratuli]] facis sua unesma flugo en [[aerostato]]. [[Arkivo:Prise_de_la_Bastille.jpg|thumb|250px|L'invado di la karcero ''Bastille'', en 1789.]] Dum la somero [[1789]] l'urbo esis ceneyo por [[Franca revoluciono]]. Ye la [[14ma di julio]] ta yaro un turbo invadis l'arsenalo en ''Invalides'', aquiris mili di armi e asaltis ''Bastille'', simbolo di rejala autoritato. L'unesma Parisana komono renkontris en ''Hôtel de Ville'', ed ye la [[15ma di julio]] elektis l'unesma urbestro, l'astronomo [[Jean Sylvain Bailly]]. [[Louis la 16ma di Francia|Louis la 16ma]] e la royala familio adportesis a Paris ed enkarcerigesis en Tegulifeyi palaco. En [[1793]] ilu, lia spozino [[Marie Antoniette]] e l'urbestro mortigesis da [[gilotino]] dum periodo nun konocata kom La Teroro. La habitantaro di Paris diminutis a {{formatnum:100000}} dum la Revoluciono, ma de 1799 til 1815 lua kresko durigis til atingar {{formatnum:660000}} habitanti. [[Napoleon Bonaparte]] remplasis l'elektita guvernerio di Paris per urbestro elektita da ilu. Ilu imperis la konstrukto dil [[Triumf-arko]] (''Arc de Triomphe'') ed altra monumenti e facilaji. Dum la restituco di Bourboni la ponti e placi di Paris ridonesis lua anciena pre-revolucionala nomi, ma la revoluciono di julio [[1830]] adoptis la [[konstitucala monarkio]], kun [[Louis Philippe la 1ma di Francia]] en povo. En [[1837]] inauguresis l'unesma [[fervoyo]] di Paris, e nova periodo di enmigro komencis. Louis Philippe revokesis pos populala revolto en la stradi di Paris en [[1848]]. Lua sucedinto, [[Napoleon la 3ma]] e la nova urbestro, [[Georges-Eugène Haussmann]] lansis giganta projeto por krear nova bulvari, nova [[opero|operoteatro]], centrala merkato, nova [[aquedukto|aquedukti]], drenotubi e parki, inkluzite la granda ''[[Bois de Boulogne]]'' e la ''Bois de Vincennes''. En 1860 Napoléon la 3ma anke enkorpigis vicina urbeti a Paris, e l'urbo ganis lua nuna geografiala limiti. Dum [[Franca-Prusiana milito]] (1870-71) l'urbo siejesis dal [[Prusia]]ni. Pos monati di siejo e hambro di lua habitanti, l'urbo fine kapitulacis ye la [[28ma di januaro]] [[1871]]. Du monati pose, ye la [[28ma di marto]], revolucionala guvernerio nomizita [[Paris-komono]] kaptis povo, e guvernis dum du monati til Franc armeo represis ol en fino di mayo. [[Arkivo:Construction_tour_eiffel5.JPG|thumb|180px|[[Turmo Eiffel]], dum lua konstrukturo en 1888.]] Dum la fino di la [[19ma yarcento]] Paris esis eventeyo por du internacional expozuri, e ganis importanta plubonigi por ol: por la ''Exposition Universelle'' en [[1889]] inauguresis la [[Turmo Eiffel]], e por la ''Exposition Universelle'' en [[1900]] inauguresis la ponto Alexander la 3ma, la ''Grand Palais'' e la ''Petit Palais'', e l'unesma lineo di [[urbala fervoyo]]. Dum ta epoko developesis en l'urbo Literaturo-movadi [[Naturalismo]] (kun [[Émile Zola]]), [[Simbolismo]] (kun [[Charles Baudelaire]] e [[Paul Verlaine]]) e l'[[Impresionismo]] en l'arto ([[Édouard Manet]], [[Claude Monet|Monet]], [[Pierre-Auguste Renoir]], ed altri). ===La 20ma e la 21ma yarcenti === En [[1901]], la habitantaro di Paris esis {{formatnum:2715000}}<ref>{{Extera ligilo|autoro=Yvan Combeau|titulo=Histoire de Paris|url=http://books.google.com/books?id=uVmfGAAACAAJ|publikigita ye=2003|editero=Presses universitaires de France|idiomo={{fr}}|isbn=978-2-13-053865-3|ref=harv}}</ref>. Dum l'unesma yardeko dil [[20ma yarcento]] aparis l'artala movadi [[Kubismo]], [[Fauvismo]], ed Abstrakt-arto. Dum l'[[unesma mondomilito]] l'urbo bombardesis da Germana [[Zeppelin (aer-navo)|Zeppelini]] ed ataki per potenta [[mitralioso|mitraliozi]]. Paris fursisis 600 til 1000 [[taxio|taxii]] por transportar soldati dum l'[[unesma batalio di Marne]]. Dum pos-milital yari (epoko konocata kom ''Les Années Folles'') l'urbo recevis important artisti, exemple [[Ernest Hemingway]], [[Igor Fyodorovich Stravinski|Igor Stravinski]], [[Josephine Baker]] e Kataluniana piktisto [[Salvador Dalí]]. [[Arkivo:The_Liberation_of_Paris,_25_-_26_August_1944_HU66477.jpg|left|thumb|250px|[[Charles de Gaulle]] defilas en Paris, pos libereso.]] Ye la [[17ma di junio]] [[1940]] Germana armeo defilis en Paris, deklarita "apert-urbo" pos la kapitulaco di Francia. De la 16ma til la 17ma di julio, pos Germana ordino, la polico arestis 12,884 [[judo|judi]], inkluzite 4.115 pueri, qui pose transferesis a la [[koncentreyo]] di [[Auschwitz]]. Nula puero transvivis. Ye la [[25ma di agosto]] [[1944]] l'urbo liberesis da 2ma Kurasiera Diviziono Franca e dal 4ma Infantrio-diviziono Usana. De la ''Hôtel de Ville'', generalo [[Charles de Gaulle]] diskursis por granda turbo. Dum la [[yari 1950a]] e [[yari 1960a|1960ma]] Paris esis un ek la fronti di la [[milito por la nedependo di Aljeria]]. En augusto [[1961]] 11 policisti mortigesis dum atako di la FLN, grupo qua defensis la nedependo di Aljeria. Ye la [[17ma di oktobro]] sam yaro konfronto kun la polico dum neautorizita demonstro favorebla a la nedependo produktis 40 morti. L'organizuro ''Organisation de l'armée secrète'' (OAS), kontre la nedependo di Aljeria, anke facis mult ataki per bombi en Paris dum 1961 e 1962. [[Arkivo:Situationist.jpg|thumb|250px|Frazo di la protesto di studenti, en 1968: "esas interdiktita interdiktar!".]] En mayo [[1968]] protesti di studenti okupis la Sorbonne e pozis barikadi en la quartero ''Quartier Latin''. Mili di laboristi unionis su a la studenti, e generala [[striko]] eventis dum du semani. Pos l'eventi di mayo 1968 l'[[universitato]] di Paris dividesis en 13 nedependanta universitato-tereni. En [[1975]], Franca Nacional Asemblitaro modifikis la stando di Paris por simila ad altra Franca urbi ed, en 1977 [[Jacques Chirac]] divenis lua unesma urbestro elektita dal populo, pos 1793. L'edifico Maine Montparnasse, la maxim alta di Paris kun 57 etaji ed alta di 210 metri, konstruktesis de 1969 til 1973. Ol divenis kontroversa, e restas la singla [[cieloskrapero]] di Paris. [[Arkivo:Mi84.jpg|thumb|left|210px|RER-treno, en la staciono Poissy.]] La habitantaro di Paris diminutis de {{formatnum:2850000}} en [[1954]] til {{formatnum:2152000}} en [[1990]], por l'abandono di moyen-klaso vers la suburbi. Un suburbala fervoyo (nomizita ''Réseau Express Régional'' - RER) konstruktesis en [[1973]], por komplementar l'urbala fervoyo. [[Arkivo:Paris - Blick vom großen Triumphbogen.jpg|thumb|250px|L'Arko di la Défense.]] Tota la prezidanti di la 5ma Republiko konstruktis monumenti en Paris: [[Georges Pompidou]] komencis la Centro Pompidou (1977), [[Valéry Giscard d'Estaing]] inauguris la muzeo d'Orsay (1986), [[François Mitterrand]] konstruktis l'[[Opéra Bastille]] (1986-1989), la Nacionala Biblioteko, l'Arko di la Défense e la [[piramido]] di Louvre. Dum la komenco dil [[21ma yarcento]] la habitantaro komencis itere kreskar, ed atingis 2.25 milion habitanti en [[2011]]. En marto [[2001]] Bertrand Delanoë divenis l'unesma socialist urbestro di Paris, ed ye la [[5ma di aprilo]] [[2014]] Anne Hidalgo divenis l'unesma urbestrino di Paris. Ye la [[7ma di januaro]] [[2015]] du islam extremisti naskinta en Francia, qui vivis en la suburbi di Paris, invadis satirala jurnalo ''[[Charlie Hebdo]]'' e pafis interne por mortigar lua kartunisti, qui satire mokis profeto [[Mohammed]]. Entote 13 personi mortis dum la pafado, di qui 5 kartunisti. Ye la [[9ma di januaro]] altra teroristo mortigis 4 gajo-homi en juda butiko en Porte de Vincennes. La tri teroristi mortigesis dal polico la sama dio. Ye la [[13ma di novembro]] sam yaro plu kam 120 personi ocidesis e plu kam 200 vundesis en [[Ataki di novembro 2015 en Paris|nova teroristal ataki en l'urbo]]. ==Geografio == {{Panoramo|Paris_arc.jpg|1000px|Panoramo di Paris, vidita de l'Arko dil Triumfo}} [[Arkivo:Paris_View_from_the_Eiffel_Tower_third_floor_Ile_aux_Cygnes.jpg|thumb|170px|L'Insulo di la Cigni (Île aux Cygnes) en Seine.]] [[Arkivo:Palais Luxembourg Sunset Edit.JPG|thumb|left|250px|Palaco e gardeno Luxembourg.]] Paris jacas en la nordo di Francia, 450 km sud-weste de [[London]], 287 km sude de [[Calais]], 305 km sud-weste de [[Bruxel]], 774 km norde de [[Marseille]], 385 km nord-este de [[Nantes]] e 135 km sud-este de [[Rouen]].<ref>{{Extera ligilo|url=https://maps.google.com/maps?ll=48.8567,2.3508&q=loc:48.8567,2.3508&hl=en&t=h&z=12 |titulo=“Google Maps”}}</ref> Ol jacas apud la [[fluvio Seine]], ed okupas lua du bordi. Lua nuna surfaco di 105.4 km² establisesis en [[1929]] kande du granda parki, la Bosko di Boulogne (''Bois de Boulogne'', kun 846 [[hektaro|hektari]]) e la Bosko di Vincennes (''Bois de Vincennes'', kun 995 hektari) oficale anexesis al urbo. Existas tri insuli an la fluvio Seine en Paris: ''Île Saint-Louis'' (Insulo Santa Louis), ''Île de la Cité'' (insulo dil urbo, ube Paris fondesis), ed ''Île aux Cygnes'' (insulo di la Cigni). Ta lasta esas artificala insulo kreita en [[1827]] por protekar la portuo di Grenelle. En l'Insulo di la Cigni jacas kopiuro dil Statuo pri la Libereso, la konocata monumento di [[New York]]. [[Fluvio Seine]] debushas an l'[[Angla kanalo]], 375 km weste de Paris. La [[reliefo]] di Paris esas preske tote plana. La minima [[altitudo]] esas 35 metri sur [[marala nivelo]], kontre ke la maxim alta punto dil urbo esas la kolino di Montmartre, kun 130 metri di altitudo, an la dextra rivo dil Seine. ===[[Klimato]] === Paris havas temperema klimato kun l'influo del oceano (''Cfb'' segun [[klimatala klasifikuro da Köppen]]). Dum la [[somero]] la mezavalora temperaturi varias de 15º til 25º [[Celsius|C]], ma dum kelka dii dil yaro la temperaturi povas superirar 30º C. Dum [[vintro]] on havas pouca sunala lumo e la dii esas kolda. La temperaturi atingas 7º dum meza jorno, ma divenas kolda dum la nokto e povas falar infre -5ºC dum kelka dii. ==Administrado == [[Arkivo:Hôtel_de_ville_de_Paris_(panoramique).jpg|thumb|250px|''Hôtel de Ville de Paris'', urbestr-domo dil urbo.]] [[Arkivo:Ile-de-France_jms.jpg|thumb|250px|left|La regiono di [[Insulo di Francia]] e Paris.]] Dum granda parto di lua historio, ecepte por kurta periodi, Paris administresis da reprezenteri dil rejo, imperiestro o prezidanto di Francia. L'urbo ne havis municipal autonomio til [[1974]], kande la Nacional Asemblitaro modifikis la stando dil urbo<ref>Fierro, Alfred (1996). ''Histoire et dictionnaire de Paris''. Lafont. ISBN 978-0785993001</ref>. L'unesma modern urbestro elektita esis [[Jacques Chirac]], en [[1977]]. La nuna urbestrino esas Anne Hidalgo, elektita ye la 5ma di aprilo 2014. L'urbestro ne elektesas direte dal populo: en omna ''arrondissement'' (distrikto) la habitanti elektas reprezenteri por la la Konsilistaro di Paris (''Conseil de Paris''), entote 163. Singla ''arrondissemant'' havas certa nombro di reprezenteri segun lua totalo di habitanti, de 10 por la min populoza ''arrondissement''i (la 1ma til la 9ma) til 36 por la maxim populoza (la 15ma). L'elektita membri dil konsilistaro elektas l'urbestro. Kelkafoye la kandidato qua recevas la majoritato di voti dil elekteri ne esas la kandidato selektita da la membri dil konsilistaro. Bertrand Delanoë, urbestro de 2001 til 2014, elektesis kun la minoritato dil voti de la habitantaro, ma recevis la majoritato di voti de la membri dil konsilistaro. La budjeto di Paris esis €7.6 miliardi en [[2013]], di qui 5.4 miliardi por l'administrado e 2.2 miliardi por kolokado. Granda parto (38%) esis por projeti di publika konstruktado di domi e por urbanizado, 15% por voyi e transporto, 8% por skoli (qui esas financata dal stato), 5% por parki e gardeni, e 4% por [[kulturo]]. La regiono dil [[Insulo di Francia]], qua inkluzas Paris e vicina urbi, administresas da Regionala Konsilistaro, kun sideyo en la 7ma ''arrondissement'' di Paris. En [[2011]] aprobesis projeto por krear la ''Métropole du Grand Paris'' (metropolala areo di Granda Paris) kun 762 km² e 6.7 milion habitanti. La regiono recevos linei di automatala urbala fervoyi, kun 205 km di extenso e 72 nova stacioni, ed unionos Paris, la suburbi, l'[[aeroportuo|aeroportui]] e la stacioni di [[TGV]]. La metropolo instalesos ye la [[1ma di januaro]] [[2016]]. {{Panoramo|LaDefense pl.jpg|1000px|Paris vidita de la [[Turmo Eiffel]], kun la distrikto ''La Défense'' an la horizonto.}} ==Evoluciono dil habitantaro == {| class="wikitable" |+ style="font-weight: bold; font-size: 1.1em; margin-bottom: 0.5em"| Habitantaro di Paris dum la historio ![[1150]] !! [[1328]] !! [[1365]] !! [[1422]] !! [[1500]] !! [[1565]] !! [[1600]] !! [[1637]] !! [[1680]] !! [[1750]] !! [[1789]] |- bgcolor="#efefef" | align=center| 50 000 || align=center| 200 000 || align=center| 275 000 || align=center| 100 000 || align=center| 150 000 || align=center| 294 000 || align=center| 300 000 || align=center| 415 000 || align=center| 515 000 || align=center| 576 000 || align=center| 650 000 |- ! [[1801]]!! [[1811]] !! [[1817]] !! [[1831]] !! [[1836]] !! [[1841]] !! [[1846]] !! [[1851]] !! [[1856]] !! [[1861]] !! [[1866]] |- bgcolor="#efefef" | align=center| 546 000 || align=center| 622 636 || align=center| 713 966 || align=center| 785 862 || align=center| 899 313 || align=center| 936 261 || align=center| 1 053 897 || align=center| 1 053 262 || align=center| 1 174 346 || align=center| 1 696 141 || align=center| 1 825 274 |- ! [[1872]] !! [[1876]] !! [[1881]] !! [[1886]] !! [[1891]] !! [[1896]] !! [[1901]] !! [[1906]] !! [[1911]] !! [[1921]] !! [[1926]] |- bgcolor="#efefef" |align=center| 1 851 792 || align=center| 1 988 806 || align=center| 2 269 023 || align=center| 2 344 550 || align=center| 2 447 957 || align=center| 2 536 834 || align=center| 2 714 068 || align=center| 2 763 393 || align=center| 2 888 110 || align=center| 2 906 472 || align=center| 2 871 429 |- ! [[1931]] !! [[1936]] !! [[1946]] !! [[1954]] !! [[1962]] !! [[1968]] !! [[1975]] !! [[1982]] !! [[1990]] !! [[1999]] !! [[2004]] |- bgcolor="#efefef" |align=center| 2 891 020 || align=center| 2 829 753 || align=center| 2 725 374 ||align=center| 2 850 189 || align=center| 2 790 091 || align=center| 2 590 771 || align=center| 2 299 830 || align=center| 2 176 243 || align=center| 2 152 423 || align=center| 2 125 246 || align=center| 2 142 800 |- | colspan=11 align=center| <small>Evalui antea 1801 ; kontadi de 1801</small> |} ==Transporto == [[Arkivo:Gare_du_Nord_night_Paris_FRA_002.JPG|thumb|250px|left|La ferovoyala staciono ''Gare du Nord''.]] [[Arkivo:Metro_Paris_2008_08.jpg|thumb|250px|Treno dil [[metroo]] di Paris.]] Paris esas granda koncentro-punto por transporti ferovoyala, choseala ed aerala. La statala kompanio ''RATP'', fondita en 1949, kontrolas la [[publika transporto]] dil urbo, inkluzite 347 linei di autobusi, la [[metroo]], 8 linei di [[tramveturo|tramveturi]] e parto ek la sistemo di expresa treni RER. La publika kompanio ''SNCF'' kontrolas suburbala ferovoyi, 1 lineo di tramveturo, e la cetera RER. Fine, la privata kompanio ''Optile'' kontrolas 1176 linei di autobusi. Sis granda ferovoyala stacioni (''Gare du Nord'', ''Gare de l'Est'', ''Gare de Lyon'', ''Gare d'Austerlitz'', ''Gare Montparnasse'', ''Gare Saint-Lazare'') ed 1 min granda staciono (''Gare de Bercy'') ligesas a tri granda ferovoyala sistemi qui servas Paris. La [[metroo]] di Paris inauguresis en 1900, e nun havas 16 linei, 303 stacioni, 220 km di reli e transportas omnadie 5,23 milion pasajeri. L'expresa linei del sistemo RER havas 257 halteyi e 587 km di reli, e ligas Paris ad urbala regioni plu distanta. ==Referi == {{reflist}} {{Europana chef-urbi}} [[Kategorio:Paris| ]] sh0tvxgfmyj4kzr5xyiga5nlrppd1x8 0 3014 995802 976659 2022-08-21T18:49:01Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{18ma yarcento}} La yaro '''1753''' (MDCCLIII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[lundio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 753ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 53ma yaro di la [[18ma yarcento]], e la 4ma yaro di la [[yari 1750a]]. Kande 1753 komencis, Gregoriala kalendario esis 11 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Europa]] === * [[17ma di februaro]] - En [[Suedia]] (e [[Finlando]]) on uzeskas nova [[Gregoriala kalendario]]. Sequanta dio esas [[1ma di marto]]. === [[Azia]] === * [[Alaungpaya]] unionas [[Burma]] e fondas lasta Burmana dinastio, [[dinastio Kombaung|Kombaung]], til 1885. === [[Nord-Amerika]] === * Franci konquestas la valo dil [[fluvio Ohio]]. == Naski == * [[8ma di mayo]] - [[Manuel Hidalgo]], Mexikiana sacerdoto e revolucionero (m. 1811) * [[25ma di julio]] - [[Santiago de Liniers]], Franca oficiro, administranto dil [[Vicerejio dil Fluvio Plata]] (m. 1810) * (probable) [[Fyodor Yakovlevich Alexeyev|Fyodor Alexeyev]], Rusa piktisto (m. 1824) * (probable) [[Kitagawa Utamaro]], Japoniana piktisto (m. 1806) == Morti == * [[11ma di januaro]] - [[Hans Sloane]], Irlandana mediko (n. 1660) * [[18ma di septembro]] - [[Hristofor Žefarović]], Serba piktisto (n. 1690) [[Kategorio:Yari 1750a]] j4smj0u4ontgmqqemne4h3e5nhrkm92 0 3114 995810 985558 2022-08-21T18:55:35Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1817''' (MDCCCXVII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[merkurdio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[lundio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 817ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 17ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 8ma yaro di la [[yari 1810a]]. Kande 1817 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Azia]] === * La lasta [[Triesma milito Angla-Maratha]] komencas en [[India]], e duros til 1819. === [[Nord-Amerika]] === * [[10ma di decembro]] - [[Mississippi]] divenas la 20ma [[stati di Usa|Usana stato]]. === [[Sud-Amerika]] === * [[19ma di januaro]] - [[José de San Martín]] duktas {{formatnum:5423}} [[Arjentinia]]na soldati tra [[Andi]] por liberigar [[Chili]] e pose [[Peru]] de [[Hispania]]. * [[8ma di februaro]] - Trupi komandita da [[José de San Martín]] kompletigas la trairo dil [[Andi]] vers [[Chili]]. * [[12ma di februaro]] - [[Batalio di Chacabuco]]: trupi di [[José de San Martín]] vinkas [[Hispania|Hispana]] trupi proxim [[Santiago, Chili|Santiago]].<ref>{{cite web |url=http://batallashistoricas.com/c-guerra-de-independencia-hispanoamericana/batalla-de-chacabuco/|title=Batalla de Chacabuco: resumen, consecuencias, imágenes y más. |accessdate=30ma di novembro 2019|language={{es}}}}</ref> * [[13ma di februaro]] - Pos la [[batalio di Chacabuco]] [[José de San Martín]] eniras [[Santiago (Chili)|Santiago]]. == Naski == * [[15ma di februaro]] - [[Charles-François Daubigny]], Franca piktisto (m. 1878) * [[19ma di februaro]] - Rejulo [[Willem la 3ma di Nederlando]] (m. 1890) * [[4ma di aprilo]] - [[Peter Christian Thamsen Skovgaard]], Dana piktisto (m. 1875) * [[23ma di mayo]] - [[Manuel Robles Pezuela]], prezidanto di Mexikia (m. 1862) [[Arkivo:Thoreau.jpg|thumb|130px|[[Henry David Thoreau|Henry Thoreau]]]] * [[12ma di julio]] - [[Henry David Thoreau]], Usana skriptisto e filozofo (m. 1862) * [[29ma di julio]] - [[Ivan Konstantinovich Aivazovski|Ivan Aivazovski]], Rusa piktisto (m. 1900) * [[1ma di agosto]] - [[Richard Dadd]], Angla piktisto (m. 1886) * [[25ma di agosto]] - [[Alfred Francis Russell]], prezidanto di Liberia (m. 1884) * [[6ma di septembro]] - [[Mihail Kogălniceanu]], chefministro di Rumania (m. 1891) * [[12ma di novembro]] - [[Bahá'u'lláh]], fondinto di [[Bahaa Kredo]] (m. 1892) * [[30ma di novembro]] - [[Theodor Mommsen]], Germana yuristo e skriptisto, Nobel-laureato (m. 1903) * (o [[1815]]) [[Alexandros Kumunduros]], chefministro di Grekia (m. 1883) == Morti == * [[12ma di aprilo]] - [[Charles Messier]], Franc astronomo (n. 1730) [[Arkivo:Elisabeth Vigée-Lebrun - Portrait of Madame de Staël as Corinne on Cape Misenum - WGA25074.jpg|thumb|130px|<small>[[Madame de Staël]]</small>]] * [[14ma di julio]] - [[Madame de Staël]], Franca skriptistino (n. 1766) * [[18ma di julio]] - [[Jane Austen]], Britaniana skriptisto (n. 1775) * [[23ma di agosto]] - [[Jan Bogumił Plersch]], Polona piktisto (n. 1732) * [[6ma di novembro]] - Princino [[Charlotte Augusta de Wals]] (n. 1796) * [[14ma di novembro]] - [[Policarpa Salavarrieta]], heroino di la nedependo di Kolumbia (n. 1796) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1810a]] lb6d9dfwccdlfgksorgua82rl1b9cd4 0 3120 995803 988900 2022-08-21T18:49:24Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1824''' (MDCCCXXIV per Romala algarismi) esis bisextila yaro komencinta ye [[jovdio]] segun [[Gregoriala kalendario]], e [[bisextila yaro]] komencinta ye [[mardio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 824ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 24ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 5ma yaro di la [[yari 1820a]]. Kande 1824 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Europa]] === * Unesma animalo-protektanta societo fondesas en [[London]], [[Anglia]]. * [[Jöns Jacob Berzelius]] izolas [[zirkonio]] unesmafoye. === [[Azia]] === * [[2ma di agosto]] - [[Singapur]] oficale divenas [[Unionita Rejio|Britaniana]] kolonio. * [[Unesma milito inter Unionita Rejio e Burma]] komencas, e duros til [[1826]]. === [[Nord-Amerika]] === * [[4ma di oktobro]] - [[Mexikia]] adoptas nova [[konstituco]] e divenas [[republiko]]. * [[10ma di oktobro]] - [[Guadalupe Victoria]] divenas l'unesma prezidanto di [[Mexikia]]. === [[Central Amerika]] === * [[septembro]] - Komencas enmigro di [[Usa]]na [[sklaveso|ex-sklavi]] vers [[Haiti]]. === [[Sud-Amerika]] === [[Arkivo:Batalla_de_Junín.jpg|thumb|180px|[[Batalio di Junín]]]] * [[17ma di februaro]] - [[Simón Bolívar]] divenas prezidanto di [[Peru]]. * [[25ma di marto]] - [[Brazilia]] adoptas lua unesma [[konstituco]]. * [[3ma di mayo]] - Unesma [[Germania|Germana]] ekmigranti arivas en [[Nova Friburgo]], Brazilia. * [[6ma di agosto]] - En la [[batalio di Junín]] [[Peru]]ana trupi vinkas [[Hispana imperio|Hispani]]. * [[9ma di decembro]] - [[Antonio José de Sucre]] vinkas Hispani en Ayacucho, [[Peru]]. == Naski == * [[25ma di januaro]] - [[Michael Madhusudan Dutt]], Bangladeshana skriptisto (m. 1873) * [[2ma di marto]] - [[Bedrich Smetana]], Cheka kompozisto (m. 1884) [[Arkivo:Gustav Robert Kirchhoff2.jpg|thumb|130px|[[Gustav Kirchhoff]]]] * [[12ma di marto]] - [[Gustav Kirchhoff]], Germana fizikisto (m. 1877) * [[19ma di marto]] - [[Johann Michael Ferdinand Heinrich Hofmann]], Germana piktisto (m. 1911) * [[15ma di aprilo]] - [[Aniceto Arce Ruiz]], prezidanto di Bolivia (m. 1906) * [[11ma di mayo]] - [[Jean-Léon Gérôme]], Franca piktisto (m. 1904) * [[19ma di mayo]] - [[Theodoros Diligiannis]], chefministro di Grekia (m. 1905) * [[7ma di junio]] - [[José María Rojas Garrido]], prezidanto di Kolumbia (m. 1883) * [[26ma di junio]] - [[William Thomson, 1ma barono Kelvin]], Britaniana matematikisto e fizikistulo (m. 1907) * [[30ma di junio]] - [[Antonio Aguilar y Correa]], chefministro di Hispania (m. 1908) * [[27ma di julio]] - [[Alexandre Dumas, filio]], Franca skriptisto (m. 1895) * [[12ma di julio]] - [[Eugène Boudin]], Franca piktistulo (m. 1898) * [[12ma di agosto]] - [[Jozef Israëls]], Nederlandana piktisto (m. 1911) * [[4ma di septembro]] - [[Anton Bruckner]], Austriana kompozisto (m. 1896) * [[6ma di septembro]] - [[José María Rojas Garrido]], prezidanto di Kolumbia (m. 1883) * [[30ma di oktobro]] - [[Christen Dalsgaard]], Dana piktisto (m. 1907) * [[14ma di decembro]] - [[Pierre Puvis de Chavannes]], Franca piktisto (m. 1898) * [[15ma di decembro]] - [[Juliusz Kossak]], Polona piktisto (m. 1899) * (cirkume) [[William Barak]], Australiana piktisto (m. 1903) == Morti == * [[10ma di januaro]] - [[Vittorio Emanuele la 1ma di Savoya]], rejulo di [[Sardinia]] (n. 1759) [[Arkivo:Théodore_Géricault_by_Alexandre_Colin_1816.jpg|thumb|130px|[[Théodore Géricault]]]] * [[26ma di januaro]] - [[Théodore Géricault]], Franca piktisto (n. 1791) * [[19ma di aprilo]] - [[George Gordon Byron]], Britaniana poeto (n. 1788) * [[14ma di julio]] - [[Kamehameha la 2ma]], rejulo di [[Havayi]] dum vizito en [[Unionita Rejio]] (n. c. 1797) * [[19ma di julio]] - [[Agustín de Iturbide]], imperiestro di Mexikia (n. 1783) * [[16ma di septembro]] - Rejulo [[Louis la 18ma di Francia]] (n. 1755) * [[23ma di novembro]] - [[Fyodor Yakovlevich Alexeyev|Fyodor Alexeyev]], Rusa piktisto (n. c. 1753) * [[21ma di decembro]] - [[James Parkinson]], Britaniana mediko (n. 1755) [[Kategorio:Yari 1820a]] np3v08d69mokjqtdmpak5f9keervrxk 0 3130 995742 976884 2022-08-21T14:48:43Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1840''' (MDCCCXL per Romala algarismi) esis bisextila yaro komencinta ye [[merkurdio]] segun [[Gregoriala kalendario]], e [[bisextila yaro]] komencinta ye [[lundio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 840ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 40ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 1ma yaro di la [[yari 1840a]]. Kande 1840 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Europa]] === * [[10ma di februaro]] - Rejino [[Victoria (rejino)|Victoria]] e Germana princo Albert de Sachsen-Coburg-Gotha mariajas. * [[13ma di aprilo]] - En [[Vatikano]], [[papo Gregorius la 16ma]] agnoskas la nedependo di [[Chili]]. * En [[Unionita Rejio]] lansesas unesma [[posto-marko]]. Tota postala sistemo chanjos en la mondo. === [[Azia]] === * [[10ma di septembro]] - [[Unionita Rejio|Britanian]] ed [[Otoman imperio|Otoman]] armei bombardas [[Beirut]]. === [[Afrika]] === * Imamo [[Sayyid Said]], regnanto di [[Oman]], igas [[Zanzibar]]-insuleto chef-urbo. === [[Nord-Amerika]] === * [[20ma di junio]] - [[Samuel Morse]] recevas la patento por [[telegrafilo]]. * [[23ma di julio]] - Provinco di [[Kanada]] kreesas kom autonomio. === [[Sud-Amerika]] === * [[23ma di julio]] - La Parlamento di [[Brazilia]] deklaras la majoreso dil [[Pedro la 2ma di Brazilia|princo Pedro de Alcântara]], qua divenos l'imperiestro [[Pedro la 2ma di Brazilia]] til 1889. Dum lua regno eventos granda developo en la lando. === [[Oceania]] === * [[6ma di februaro]] - [[Unionita Rejio|Britaniani]] e la [[populo Maori]] de [[Nova-Zelando]] signatas la [[pakto di Waitangi]], qua agnoskas la proprietajo-yuro di le Maori super lia landi tradicionala, e grantas li la Britaniana civitaneso. Unesma Britaniana kolonigiisti translojas a Nova-Zelando e fondas [[Wellington]]. * [[18ma di septembro]] - L'urbo [[Auckland]] fondesas en [[Nova-Zelando]]. * [[8ma di oktobro]] - [[Kamehameha la 3ma]] adoptas l'unesma [[konstituco]] di [[Havayi]]. === [[Antarktika]] === * [[21ma di januaro]] - [[Jules Dumont d'Urville]] deskovras Adélie-lando (''Terre Adélie'') en [[Antarktika]]. * Navigo di Franca [[Jules Dumont d'Urville]] pro mapigar [[Antarktika]] finas. == Naski == * [[15ma di februaro]] - [[Titu Maiorescu]], chefministro di Rumania (m. 1917) [[Arkivo:ZOLA 1870.jpg|thumb|130px|[[Émile Zola]]]] * [[2ma di aprilo]] - [[Émile Zola]], Franca skriptisto (m. 1902) * [[20ma di aprilo]] - [[Odilon Redon]], Franca piktisto (m. 1916) * [[7ma di mayo]] - [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]], Rusa klasika-kompozisto (m. 1893) * [[11ma di mayo]] - [[Stefan Karaga]], Bulgara revolucionero (m. 1868) * [[13ma di mayo]] - [[Alphonse Daudet]], Franca skriptisto (m. 1897) * [[28ma di mayo]] - [[Hans Makart]], Austriana piktisto (m. 1884) * [[10ma di junio]] - [[Theodor Philipsen]], Dana piktisto (m. 1920) * [[19ma di julio]] - [[José Manuel Balmaceda]], prezidanto di Chili (m. 1891)<ref>{{cite web|title=José Manuel Balmaceda (1840-1891) - Memoria Chilena|url=http://www.memoriachilena.gob.cl/602/w3-article-662.html|publisher=Biblioteca Nacional de Chile |accessdate=6ma di oktobro 2019|language={{es}}}}</ref> * [[14ma di agosto]] - [[Richard von Krafft-Ebing]], German-Austriana psikiatriisto (m. 1902) * [[29ma di agosto]] - [[Cándido López]], Arjentiniana soldato e piktisto (m. 1902) * [[30ma di septembro]] - [[Johan Svendsen]], Norvegiana kompozisto e muzikisto (m. 1911) * [[16ma di oktobro]] - [[Kuroda Kiyotaka]], chefministro di Japonia (m. 1900) * [[2ma di novembro]] - [[Victorino de la Plaza]], prezidanto di Arjentinia (m. 1919) * [[12ma di novembro]] - [[Auguste Rodin]], Franca skultisto (m. 1917) * [[14ma di novembro]] - [[Claude Monet]], Franca piktisto (m. 1926) * [[18ma di decembro]] - [[Louis Lartet]], Franca geologo ed arkeologo (m. 1899) * [[20ma di decembro]] - [[Kazimierz Alchimowicz]], Polona piktisto (m. 1916) * (posible) [[Fola Kavalo]], chefo dil indijeni ''Sioux'' (m. 1877) == Morti == * [[22ma di januaro]] - [[Johann Friedrich Blumenbach]], Germana mediko, antropologo e naturalisto (n. 1752) * [[10ma di aprilo]] - [[Alexander Nasmyth]], Skota piktisto (n. 1758) [[Arkivo:General Santander.jpg|thumb|130px|<small>[[Francisco de Paula Santander|Francisco P. Santander]]</small>]] * [[6ma di mayo]] - [[Francisco de Paula Santander]], prezidanto di Kolumbia (n. 1792) * [[7ma di mayo]] - [[Caspar David Friedrich]], Germana piktisto (n. 1774) * [[14ma di mayo]] - [[Carl Ludwig Engel]], Germana-Finlandan arkitekto (n. 1778) * [[27ma di mayo]] - [[Niccolò Paganini]], Italiana kompozisto (n. 1782) * [[6ma di junio]] - [[Marcellin Champagnat]], Franca sacerdoto e santo por katolik-eklezio (n. 1789) * [[7ma di junio]] - Rejulo [[Friedrich Wilhelm la 3ma di Prusia]] (n. 1770) * [[19ma di junio]] - [[Pierre-Joseph Redouté]], Belga piktisto (n. 1759) * [[20ma di septembro]] - [[José Gaspar Rodríguez de Francia]], unesma chefo di Paraguay pos nedependo (n. 1766) * [[23ma di novembro]] - [[Louis de Bonald]], Franca sociologo (n. 1754) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1840a]] podw1cipp5mr541h8hvpizpqfu4lpzm 0 3133 995702 994002 2022-08-21T14:06:00Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1891''' (MDCCCXCI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[jovdio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[mardio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 891ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 91ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 2ma yaro di la [[yari 1890a]]. Kande 1891 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Arktika oceano]] === * [[Robert Peary]] duesmafoye probas atingar la [[Norda Polo]], de [[Grenlando]]. === [[Europa]] === * [[31ma di januaro]] - [[Republiko|Republikala]] revolto komencas en [[Porto]], [[Portugal]]. === [[Azia]] === * [[11ma di mayo]] - Tsuda Sanzō probas ocidar Nikolai Alexandrovich, la futura [[caro]] [[Nikolai la 2ma di Rusia]], dum lua vizito a Otsu, [[Japonia]]. * [[27ma di oktobro]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 8.0 che la [[skalo di Richter]] frapas la vilajo Utsuzumi, en [[Japonia]], e produktas plu kam {{formatnum:7000}} morti. === [[Nord-Amerika]] === * [[5ma di mayo]] - en New York, [[Carnegie-halo]] oficale apertesas. * [[16ma di junio]] - [[John Joseph Caldwell Abbott]] divenas chefministro di [[Kanada]]. === [[Sud-Amerika]] === * [[16ma di januaro]] - Komencas l'[[interna milito en Chili]], pos ke lora prezidanto [[José Manuel Balmaceda]] decidis guvernar sen suporto di la kongreso.<ref name="Laguarrigue">{{extera ligilo|autoro=Laguarrigue, Fernando Pinto, e Bello, Andres|titulo=Balmaceda y los gobiernos seudo-parlmentarios|url=https://books.google.com.br/books?id=JdgFw_M6_EQC&pg=PA43&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false |pagini=43|idiomo={{es}}}}</ref> * [[24ma di februaro]] - [[Brazilia]] adoptas lua unesma [[republiko|republikala]] [[konstituco]]. * [[6ma di agosto]] - [[Barranquilla]], en [[Kolumbia]], recevas publika lumizo per [[elektro]]. * [[29ma di agosto]] - [[Interna milito]] en [[Chili]] inter [[liberalismo|liberalisti]] e [[pozitivismo|pozitivisti]]. Prezidanto [[José Manuel Balmaceda]] revokesas de la povo.<ref name="Laguarrigue"/> * [[19ma di septembro]] - Chiliana ex-prezidanto José Manuel Balmaceda [[su-ocido|su-ocidas]]. * [[15ma di novembro]] - [[Brazilia]] promulgas lua unesma [[republiko|republikala]] [[konstituco]]. === [[Oceania]] === * [[29ma di januaro]] - [[Liliʻuokalani]] divenas rejino di [[Havayi]]. == Naski == [[Arkivo:Walther Bothe 1950s.jpg|thumb|130px|[[Walther Bothe]]]] * [[8ma di januaro]] - [[Walther Bothe]], Germana fizikisto, [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Nobel-laureato]] (m. 1957) * [[18ma di januaro]] - [[Moïse Kisling]], Polona-Franca piktisto (m. 1953) * [[22ma di januaro]] - [[Antonio Gramsci]], Italiana [[komunismo|komunisto]] (m. 1937) * [[22ma di januaro]] - [[Moïse Kisling]], Polona-Franciana piktisto (m. 1953) * [[24ma di januaro]] - [[Walther Model]], Germana militisto (m. 1945) * [[2ma di februaro]] - [[Antonio Segni]], prezidanto di Italia (m. 1972)<ref>{{extera ligilo|titulo=Antonio Segni - Portale storico della Presidencia della Repubblica|url=https://archivio.quirinale.it/aspr/presidente/biografia/antonio-segni|idiomo={{it}}|vidita ye=21ma di oktobro 2021}}</ref> * [[13ma di februaro]] - [[Grant Wood]], Usana piktisto (m. 1942) * [[18ma di februaro]] - [[Kim Seong-soo]], Sud-Koreana politikisto (m. 1955) * [[25ma di februaro]] - [[Jan Henryk de Rosen]], Polona piktisto (m. 1982) * [[9ma di marto]] - [[José Paciano Laurel]], Filipinana politikistulo (m. 1959) [[Arkivo:Max Ernst 1968.jpg|thumb|130px|[[Max Ernst]]]] * [[2ma di aprilo]] - [[Max Ernst]], Germana piktisto (m. 1976) * [[7ma di aprilo]] - [[P. T. Barnum]], Usan artisto di cirko ed entraprezisto (n. 1810) * [[13ma di aprilo]] - [[Jerzy Fedkowicz]], Polona piktisto (m. 1959) * [[27ma di aprilo]] - [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]], Rusa kompozisto (m. 1953) * [[13ma di mayo]] - [[Zofia Stryjeńska]], Polona piktisto (m. 1976) * [[15ma di mayo]] - [[Mihail Afanasyevich Bulgakov|Mihail Bulgakov]], Rusa-Sovietiana skriptisto (m. 1940) * [[23ma di mayo]] - [[Pär Lagerkvist]], Sueda skriptisto, Nobel-laureato pri Literaturo (m. 1974) * [[9ma di junio]] - [[Cole Porter]], Usana muzikisto (m. 1964) * [[18ma di junio]] - [[Ahmad bin Yahya]], rejulo di Yemen (m. 1967) * [[20ma di junio]] - [[John Aloysius Costello]], chefministro di la [[Republiko Irlando]] (m. 1976) * [[5ma di julio]] - [[John Howard Northrop]], Usana biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1987) * [[11ma di julio]] - [[Zdeněk Fierlinger]], chefministro di Chekoslovakia (m. 1976) [[Arkivo:Lasar Segall 1905 - Variante 1.jpg|thumb|130px|[[Lasar Segall]]]] * [[21ma di julio]] - [[Lasar Segall]], Lituana-Braziliana piktisto (m. 1957) * [[25ma di agosto]] - [[Otilio Ulate Blanco]], prezidanto di Kosta Rika (m. 1973) * 25ma di agosto - [[Wacław Wąsowicz]], Polona piktisto (m. 1942) * [[13ma di septembro]] - [[Sisowath Watchayavong]], chefministro di Kambodja (m. 1972) * [[16ma di septembro]] - [[Karl Dönitz]], German admiralo, prezidanto di Germania (m. 1980) * [[22ma di septembro]] - [[Alma Thomas]], Usana piktisto (m. 1978) * [[11ma di oktobro]] - [[George Ault]], Usana piktisto (m. 1948) * [[12ma di oktobro]] - [[Fumimaro Konoe]], chefministro di Japonia (m. 1945) * [[20ma di oktobro]] - [[James Chadwick]], Angla fizikisto, Nobel-laureato (m. 1974) [[Arkivo:Rafael Trujillo 1952.jpg|thumb|130px|[[Rafael Leónidas Trujillo|Rafael Trujillo]]]] * [[24ma di oktobro]] - [[Rafael Leónidas Trujillo]], diktatoro di [[Dominikana Republiko]] (m. 1961) * [[14ma di novembro]] - [[Frederick Banting]], Kanadana mediko, Nobel-laureato (m. 1941) * [[15ma di novembro]] - [[Erwin Rommel]], Germana marshalo (m. 1944) * [[24ma di novembro]] - [[Mariano Ospina Pérez]], prezidanto di Kolumbia (m. 1976) * [[29ma di novembro]] - [[Julius Raab]], kancelero di Austria (m. 1964) * [[2ma di decembro]] - [[Wilhelm Heinrich Otto Dix]], Germana piktisto (m. 1969) * [[5ma di decembro]] - [[Alexandr Rodchenko]], Rusa piktisto (m. 1956) * [[6ma di decembro]] - [[Karol Hiller]], Polona piktisto (m. 1939) * [[10ma di decembro]] - [[Nelly Sachs]], Germana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1970)<ref>{{extera ligilo|editero=Jewish Women's Archive |titulo=Nelly Leonie Sachs|url=https://jwa.org/encyclopedia/article/sachs-nelly-leonie|idiomo={{en}}|vidita ye 21ma di novembro 2021}}</ref> * [[26ma di decembro]] - [[Henry Miller]], Usana skriptisto (m. 1980) * [[29ma di decembro]] - [[Béla Imrédy]], chefministro di Hungaria (m. 1946) * [[30ma di decembro]] - [[Antoine Pinay]], chefministro di Francia (m. 1994) == Morti == [[Arkivo:Eduard_Magnus_Bildnis_Wilhelm_Taubert.jpg|thumb|130px|[[Wilhelm Taubert]]]] * [[7ma di januaro]] - [[Wilhelm Taubert]], Germana kompozisto (n. 1811) * [[8ma di januaro]] - [[Fredrik Pacius]], Germana-Finlandana kompozisto (n. 1809) * [[11ma di januaro]] - [[Carl Johan Thyselius]], chefministro di Suedia (n. 1811) * 11ma di januaro - [[Georges-Eugène Haussmann|Georges-Eugène Haussmann, Barono Haussmann]], prefekto di [[Paris]] (n. 1809) * [[16ma di januaro]] - [[Léo Delibes]], Franca kompozisto (n. 1831) * [[31ma di januaro]] - [[Jean-Louis-Ernest Meissonier]], Franca piktisto (n. 1815) * [[8ma di marto]] - [[Antonio Ciseri]], Suisa-Italiana piktisto (n. 1821) * [[29ma di marto]] - [[Georges Seurat]], Franca piktisto (n. 1859)<ref>{{extera ligilo|url=https://www.linternaute.fr/biographie/art/1775572-georges-seurat-biographie-courte-dates-citations/|titulo=Georges Seurat : biographie courte, dates, citations|editero=Intern@ute|idomo={{fr}}}}</ref> * [[8ma di mayo]] - [[Helena Blavatsky]], Rusa skriptistino ed okultistino, fondinto di la [[Teozofio]] (n. 1831) * [[6ma di junio]] - [[John Alexander Macdonald]], chefministro di Kanada (n. 1815) * [[1ma di julio]] - [[Mihail Kogălniceanu]], skriptisto e chefministro di Rumania (n. 1817) * [[20ma di julio]] - [[Frederick Weld]], Novazelandana politikisto (n. 1823) * [[22ma di agosto]] - [[Jan Neruda]], Cheka skriptisto e poeto (n. 1834) [[Arkivo:Jules grevy.jpg|thumb|130px|[[Jules Grévy]]]] * [[9ma di septembro]] - [[Jules Grévy]], prezidanto di Francia (n. 1807) * [[11ma di septembro]] - [[Antero de Quental]], Portugalana poeto (n. 1842) * [[19ma di septembro]] - [[José Manuel Balmaceda]], prezidanto di Chili (n. 1840) * [[28ma di septembro]] - [[Herman Melville]], Usana skriptisto (n. 1836) * [[10ma di novembro]] - [[Arthur Rimbaud]], Franca poeto (n. 1854) * [[4ma di decembro]] - [[Frederick Whitaker]], chefministro di nova-Zelando (n. 1812) * [[5ma di decembro]] - Imperiestro [[Pedro la 2ma di Brazilia]] (n. 1825) * [[17ma di decembro]] - [[José María Iglesias]], prezidanto di Mexikia (n. 1823) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1890a]] n476pv02tlnr68w6pjqsbtebfvd0mif 0 3137 995769 976889 2022-08-21T15:23:40Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1844''' (MDCCCXLIV per Romala algarismi) esis [[bisextila yaro]] komencinta ye [[lundio]] segun [[Gregoriala kalendario]], e bisextila yaro komencinta ye [[saturdio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 844ma yaro di la 2ma yarmilo, la 44ma yaro di la [[19ma yarcento]] e la 5ma yaro di la [[yari 1840a]]. Kande 1844 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Europa]] === * [[8ma di marto]] - [[Oskar la 1ma di Suedia|Oskar la 1ma]] divenas rejulo di [[Suedia]]. === [[Azia]] === * [[Kambodja]] divenas teritorio de [[Tailando]]. === [[Central Amerika]] === * [[27ma di februaro]] - [[Dominikana Republiko]] divenas nedependanta de [[Haiti]]. * [[6ma di novembro]] - Dominikana Republiko adoptas lua unesma [[konstituco]]. === [[Sud-Amerika]] === * [[13ma di mayo]] - [[Carlos Antonio López]] divenas prezidanto di [[Paraguay]]. == Naski == [[Arkivo:Ismail Qemali (portrait).jpg|thumb|130px|[[Ismail Qemali]]]] * [[16ma di januaro]] - [[Ismail Qemali]], chefministro di Albania (m. 1919) * [[14ma di februaro]] - [[Robert Themptander]], chefministro di Suedia (m. 1897) * [[18ma di februaro]] - [[Willem Maris]], Nederlandana piktisto (m. 1910) * [[21ma di februaro]] - [[Charles-Marie Widor]], Franca kompozisto (m. 1937) * [[10ma di marto]] - [[Pablo de Sarasate]], Hispana violinisto e kompozisto (m. 1908) * [[14ma di marto]] - [[Umberto la 1ma]], rejulo di Italia (m. 1900) * [[18ma di marto]] ([[Gregoriala kalendario]]) - [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov|Nikolai Rimski-Korsakov]], Rusa kompozisto (m. 1908) * [[19ma di marto]] - [[Minna Canth]] (nask. Ulrika Wilhelmina Johnson), Finlandana skriptisto (m. 1897) * [[30ma di marto]] - [[Paul Verlaine]], Franca poeto (m. 1896) * [[10ma di aprilo]] - [[Jules de Burlet]], chefministro di Belgia (n. 1897) [[Arkivo:AnatoleFrance.JPG|thumb|130px|[[Anatole France]]]] * [[16ma di aprilo]] - [[Anatole France]], Franca skriptisto, Nobel-laureato (m. 1924) * [[20ma di aprilo]] - [[Juan Idiarte Borda]], prezidanto di Uruguay (m. 1897) * [[10ma di mayo]] - [[Ascensión Esquivel Ibarra]], prezidanto di Kosta Rika (m. 1923)<ref>{{cite web|title=Ascensión Esquivel Ibarra - Guías Costa Rica|url=https://guiascostarica.info/gobernantes/ascension-esquivel-ibarra/|accessdate=13ma di oktobro 2018|language={{es}}}}</ref> * [[21ma di mayo]] - [[Henri Rousseau]], Franca piktisto (m. 1910) * [[22ma di mayo]] - [[Mary Cassatt]], Usana piktistino (m. 1926) * [[1ma di junio]] - [[Vasily Polenov]], Rusa piktisto (m. 1927) * [[25ma di mayo]] - [[Francisco Gregorio Billini]], prezidanto di Dominikana Republiko (m. 1898) * [[21ma di julio]] - [[Joan Röell]], chefministro di Nederlando (m. 1914) * [[25ma di julio]] - [[Thomas Eakins]], Usana piktisto (m. 1916) * [[5ma di agosto]] - [[Ilya Yefimovich Repin]], Rusa piktisto (m. 1930) * [[18ma di septembro]] - [[Cassius Marcellus Coolidge]], Usana piktisto (m. 1934) [[Arkivo:Boltzmann2.jpg|thumb|130px|[[Ludwig Boltzmann]]]] * [[20ma di septembro]] - [[Ludwig Boltzmann]], Austriana fizikisto (m. 1906) * [[29ma di septembro]] - [[Miguel Juárez Celman]], prezidanto di Arjentinia (m. 1909) * [[8ma di oktobro]] - [[Peter Alfred Schou]], Dana piktisto (m. 1914) * [[15ma di oktobro]] - [[Friedrich Nietzsche]], Germana filozofo (m. 1900) * [[22ma di oktobro]] - [[Sarah Bernhardt]], Franc aktorino (m. 1923) * [[27ma di oktobro]] - [[Klas Pontus Arnoldson]], Sueda skriptisto e pacifisto, Nobel-laureato pri paco (m. 1919) * [[25ma di novembro]] - [[Carl Benz]], Germana pioniro di automobilo (m. 1929) * [[Georgios Theotokis]], chefministro di Grekia (m. 1916) * [[Dimitrios Rallis]], chefministro di Grekia (m. 1921) == Morti == [[Arkivo:Henry_Addington_by_Beechey.jpg|thumb|130px|[[Henry Addington]]]] * [[15ma di februaro]] - [[Henry Addington]], chefministro di Unionita Rejio (n. 1757) * [[27ma di februaro]] - [[Domingo Nieto y Márquez]], prezidanto di Peru (n. 1803) * [[8ma di marto]] - [[Karl la 14ma Johan]], rejulo di [[Suedia]] (n. 1763) * [[19ma di junio]] - [[Étienne Geoffroy Saint-Hilaire]], Franca naturalisto (n. 1772) * [[27ma di junio]] - [[Joseph Smith, Jr.]], prezidanto di la Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1805) * [[27ma di julio]] - [[John Dalton]], Britaniana kemiisto e fizikisto (n. 1766) * [[14ma di decembro]] - [[Melchor Múzquiz]], prezidanto di Mexikia (n. 1788) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1840a]] g42pvhppd39xccjkd0v58lo7gjvxs3t 0 3154 995758 992379 2022-08-21T15:03:08Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1873''' (MDCCCLXXIII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[merkurdio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[lundio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 873ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 73ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 4ma yaro di la [[yari 1870a]]. Kande 1873 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Europa]] === * [[11ma di februaro]] - En [[Hispania]], [[Unesma Hispana republiko|unesma republiko]] proklamesas. * Naskas uniono di tri cezari ([[Germana imperio]], [[Rusa imperio]], ed [[Austria-Hungaria]]). === [[Azia]] === * [[1ma di januaro]] - [[Japonian imperio]] adoptas [[Gregoriala kalendario]]. === [[Afrika]] === * [[Ashante]]-stato ed [[Unionita Rejio]] militas til [[1874]]. === [[Nord-Amerika]] === * [[8ma di novembro]] - [[Winnipeg]], urbo en Kanadana provinco [[Manitoba]], enkorpigesas. * En [[Kanada]], mi-militala kavalkala polico fondesas. == Naski == [[Arkivo:Spyridon_Louis_1896.jpg|130px|thumb|[[Spyridon Louis]]]] * [[12ma di januaro]] - [[Spyridon Louis]], Greka atleto (m. 1940) * [[20ma di januaro]] - [[Johannes Vilhelm Jensen]], Dana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1950) * [[2ma di februaro]] - [[Konstantin von Neurath]], Germana militisto e ''Reichsprotektor'' di [[Protektorato di Bohemia e Moravia|Bohemia e Moravia]] (m. 1956) * [[3ma di februaro]] - [[Karl Jatho]], Germana pioniro di aviacado (m. 1933) * [[14ma di februaro]] - [[Albert Guillaume]], Franca piktisto (m. 1942) * [[15ma di februaro]] - [[Hans von Euler-Chelpin]], Sueda biokemiisto, Nobel-laureato (m. 1964) * [[25ma di februaro]] - [[Enrico Caruso]], Italiana kantisto (m. 1921)<ref>{{Extera ligilo|titulo= El Gran Caruso:Enrico Caruso:Biografía |idiomo={{es}}|url=https://elgrancaruso.blogspot.com/2009/01/enrico-caruso-biografia.html|vidita ye= 17ma di oktobro 2021}}</ref> * [[1ma di aprilo]] - [[Sergei Vasilyevich Rahmaninov|Sergei Rahmaninov]], Rusa kompozisto (m. 1943) * [[4ma di aprilo]] - [[Gyula Peidl]], chefministro di Hungaria (m. 1943) * [[10ma di aprilo]] - [[Kyösti Kallio]], prezidanto di Finlando (m. 1940) * [[23ma di aprilo]] - [[Theodor Körner]], prezidanto di Austria (m. 1957) * [[26ma di mayo]] - [[Olaf Gulbransson]], Norvegiana piktisto e karikatisto (m. 1958) [[Arkivo:Otto_Loewi_nobel.jpg|thumb|130px|[[Otto Loewi]]]] * [[3ma di junio]] - [[Otto Loewi]], Germana farmacologiisto, Nobel-laureato pri fiziologio o medicino (m. 1961) * [[12ma di junio]] - [[Lucila Gamero de Medina]], Hondurasana skriptistino (m. 1964)<ref>{{Extera ligilo|titulo= Lucila Gamero de Medina, escritora hondureña|idiomo={{es}}|url=https://www.honduras.com/aprende/historia/personajes-historia/lucila-gamero-de-medina-escritora-hondurena/}}</ref> * [[24ma di junio]] - [[Hugo Simberg]], Finlandana piktisto (m. 1917) * [[28ma di junio]] - [[Alexis Carrel]], Franca kirurgiisto e biologiisto, Nobel-laureato (m. 1944)<ref>[http://www.historiadelamedicina.org/carrel.html Biografía de Alexis Carrel (1873-1944)]. ''historiadelamedicina.org''.</ref> * [[12ma di julio]] - [[Oscar von Sydow]], chefministro di Suedia (m. 1936) * [[20ma di julio]] - [[Alberto Santos-Dumont]], Brazilian inventisto, pioniro en la developo di aeroplani (m. 1932) * [[31ma di julio]] - [[Domingos da Costa Oliveira]], chefministro di Portugal (m. 1957) * [[1ma di agosto]] - [[José Luis Gabriel Terra]], prezidanto di Uruguay (m. 1942) * [[4ma di agosto]] - [[Joseph Paul-Boncour]], chefministro di Francia (m. 1972) * [[20ma di agosto]] - [[Eliel Saarinen]], Finlandan arkitekto (m. 1950) * [[26ma di agosto]] - [[Lee De Forest]], Usan inventisto (m. 1961) [[Arkivo:Alfred_Jarry.jpg|thumb|130px|[[Alfred Jarry]]]] * [[8ma di septembro]] - [[Alfred Jarry]], Franca dramataro e poeto (m. 1907) * 8ma di septembro - [[David O. McKay]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (m. 1970) * [[18ma di oktobro]] - [[Ivanoe Bonomi]], chefministro di Italia (m. 1951) * [[26ma di oktobro]] - [[Thorvald Stauning]], chefministro di Dania (m. 1942) * [[30ma di oktobro]] - [[Francisco Ignacio Madero]], prezidanto di Mexikia (m. 1913) * [[4ma di novembro]] - [[George Edward Moore]], Britaniana filozofo (m. 1958) * [[20ma di novembro]] - [[Ramón S. Castillo]], prezidanto di Arjentinia (m. 1944) * [[25ma di novembro]] - [[Albert Henry Krehbiel]], Usana piktisto (m. 1945) * [[1ma di decembro]] - [[Charles Ruijs de Beerenbrouck]], chefministro di Nederlando (m. 1936) * [[Bartolomé Martínez González]], prezidanto di Nikaragua (m. 1936) == Morti == * [[9ma di januaro]] - [[Napoléon la 3ma]], prezidanto e pose imperiestro di Francia (n. 1808) * [[16ma di marto]] - [[Leon Kapliński]], Polona piktisto (n. 1826) * [[25ma di marto]] - [[Wilhelm Marstrand]], Dana piktisto (n. 1810) [[Arkivo:Justus_von_Liebig_nah.jpg|thumb|130px|[[Justus von Liebig]]]] * [[18ma di aprilo]] - [[Justus von Liebig]], Germana kemiisto (n. 1803) * [[1ma di mayo]] - [[David Livingstone]], Britaniana misionero (n. 1813) * [[5ma di mayo]] - [[Jerónimo Carrión]], prezidanto di Equador (n. 1804) * [[6ma di mayo]] - [[José Antonio Páez]], prezidanto di Venezuela (n. 1790) * [[8ma di mayo]] - [[John Stuart Mill]], Angla ekonomikisto (n. 1806) * [[15ma di mayo]] - [[Alexandru Ioan Cuza]], unesma chefo di Rumania (n. 1820) * [[22ma di mayo]] - [[Alessandro Manzoni]], Italiana skriptisto (n. 1785) * [[29ma di junio]] - [[Michael Madhusudan Dutt]], Bangladeshana skriptisto (n. 1824) * [[27ma di julio]] - [[Fyodor Ivanovich Tyutchev|Fyodor Tyutchev]], Rusa skriptisto (n. 1803) * [[16ma di septembro]] - [[Manuel Ignacio de Vivanco]], prezidanto di Peru (n. 1806) * [[22ma di septembro]] - [[Friedrich Frey-Herosé]], prezidanto di Suisia (n. 1801) * [[26ma di septembro]] - [[Salustiano Olózaga]], chefministro di Hispania (n. 1805) * [[1ma di oktobro]] - [[Edwin Henry Landseer]], Britaniana piktisto e skultisto (n. 1802) * [[14ma di decembro]] - [[Louis Agassiz]], Suisa biologiisto e geologiisto (n. 1807) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1870a]] hdcmggdrqtrdzutcnxzqfn4huk7ami0 0 3161 995730 977028 2022-08-21T14:36:59Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} La yaro '''1882''' (MDCCCLXXXII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[sundio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[venerdio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 882ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 82ma yaro di la [[19ma yarcento]], e la 3ma yaro di la [[yari 1880a]]. Kande 1882 komencis, Gregoriala kalendario esis 12 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Kosmo]] === * [[Venuso]] preteriras inter [[Tero]] e [[Suno]]. === [[Europa]] === * [[24ma di marto]] - [[Robert Koch]] anuncas ke ilu trovis la [[bacilo]] di [[tuberkloso]]. * [[Germana imperio]], federita kun [[Austria-Hungaria]], paktas kun [[Italia]] pri formacar la “triopla uniono”. === [[Azia]] === * [[6ma di junio]] - [[Ciklono]] che [[Araba maro]] efektigas inundado en la portuo di [[Mumbai]] e produktas {{formatnum:100000}} morti. * [[Jigoro Kano]] kreas [[judoo]]*. === [[Afrika]] === * [[11ma di julio]] - [[Unionita Rejio|Britaniana]] trupi okupas [[Alexandria]] e [[kanalo di Suez]]. * [[13ma di septembro]] - [[Unionita Rejio]] kaptas [[Kairo]], ed [[Egiptia]] divenas Britaniana protektorato. == Naski == * [[12ma di januaro]] - [[José Luis Tejada Sorzano]], prezidanto di Bolivia (m. 1938) * [[16ma di januaro]] - [[Peter Rostrup Bøyesen]], Dana piktisto (m. 1952) * [[18ma di januaro]] - [[Alan Alexander Milne]], Britaniana desegnisto, kreinto di ''Winnie the Pooh'' (m. 1956) * [[29ma di januaro]] - [[Tadeusz Makowski]], Polona piktisto (m. 1932) * [[25ma di januaro]] - [[Virginia Woolf]], Britaniana skriptisto (m. 1941) [[Arkivo:SelectiveServiceActRoosevelt.jpg|thumb|130px|[[Franklin Delano Roosevelt|Franklin Roosevelt]].]] * [[30ma di januaro]] - [[Franklin Delano Roosevelt]], prezidanto di Usa (m. 1945)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.biography.com/us-president/franklin-d-roosevelt |titulo= Franklin D. Roosevelt - Facts, Quotes & New Deal|vidita ye= 28ma di septembro 2019|idiomo={{en}}}}</ref> * [[1ma di februaro]] - [[Louis Saint-Laurent]], chefministro di Kanada (m. 1973) * 1ma di februaro - [[Vladimir Dimitrov - Maystora]], Bulgara piktisto (m. 1960) * [[2ma di februaro]] - [[James Joyce]], Irlandana skriptisto (m. 1941) * [[15ma di februaro]] - [[Federico Chávez Careaga]], prezidanto di Paraguay (m. 1978) * [[28ma di februaro]] - [[Albert Boudon-Lashermes]], Franca historiisto ed erudito (m. 1967) * [[Februaro]] - Rejulo [[Abdullah la 1ma di Jordania]] (m. 1951) [[Arkivo:Kazimierz Bartel.jpg|thumb|130px|[[Kazimierz Bartel]]]] * [[3ma di marto]] - [[Kazimierz Bartel]], chefministro di Polonia (m. 1941) * [[8ma di marto]] - [[Ignat Bednarik]], Rumana piktisto (m. 1963) * [[13ma di marto]] - [[Fanni Luukkonen]], chefino dil organizuro ''Lotta Svärd'', en Finlando (m. 1947) * [[15ma di marto]] - [[Júlio Prestes]], Braziliana politikistulo (m. 1946) * [[19ma di marto]] - [[Aleksander Skrzyński]], chefministro di Polonia (m. 1931) * 19ma di marto - [[Serge Sudeikin]], Rusa piktisto (m. 1946) * [[20ma di marto]] - [[René Coty]], prezidanto di Francia (m. 1962) * [[30ma di marto]] - [[Melanie Klein]], Austriana psikiatriistino (m. 1960) * [[7ma di aprilo]] - [[Kurt von Schleicher]], kancelero di Germania (m. 1934) * 7ma di aprilo - [[Antanas Vienuolis]], Lituana skriptisto (m. 1957) * [[17ma di aprilo]] - [[Arthur Schnabel]], Austriana-Poloniana pianisto e kompozisto (m. 1951) * [[18ma di aprilo]] - [[Monteiro Lobato]], Braziliana skriptisto (m. 1948) [[Arkivo:Getúlio Vargas 08111930.jpg|thumb|130px|[[Getúlio Vargas]].]] * [[19ma di aprilo]] - [[Getúlio Vargas]], prezidanto di Brazilia (m. 1954) * [[21ma di aprilo]] - [[Percy Williams Bridgman]], Usana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1961) * [[28ma di aprilo]] - Hilja Onerva Lehtinen alias [[L. Onerva]], Finlandana poetino (m. 1972) * [[9ma di mayo]] - [[George Barker (piktisto)|George Barker]], Usana piktisto (m. 1965) * [[13ma di mayo]] - [[Georges Braque]], Franca piktistulo (m. 1963) * [[19ma di mayo]] - [[Mohammed Mosaddeq]], chefministro di Iran (m. 1967) * [[20ma di mayo]] - [[Sigrid Undset]], Norvegiana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1949) * [[21ma di mayo]] - [[Ferenc Joachim]], Hungara piktisto (m. 1964) * [[15ma di junio]] - [[Ion Antonescu]], Rumana diktatoro (m. 1946)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.britannica.com/biography/Ion-Antonescu|titulo= Ion Antonescu{{!}}Ruler of Rumania|editero= Encyclopaedia Britannica|vidita ye= 3ma di aprilo 2020|idiomo={{en}}}}</ref> * [[16ma di junio]] - [[Mohammad Mosaddegh]], chefministro di Iran (m. 1967) [[Arkivo:Igor Stravinsky LOC 32392u.jpg|thumb|130px|[[Igor Fyodorovich Stravinski|Igor Stravinski]]]] * [[17ma di junio]] - [[Igor Fyodorovich Stravinski|Igor Stravinski]], Rusa kompozisto e muzikisto (m. 1971) * [[18ma di junio]] - [[Georgi Dimitrov]], chefministro di Bulgaria (m. 1949) * [[21ma di junio]] - [[Rockwell Kent]], Usana piktisto (m. 1971) * [[13ma di julio]] - [[İbrahim Çallı]], Turka piktisto (m. 1960) * [[22ma di julio]] - [[Edward Hopper]], Usana piktisto (m. 1967) * [[5ma di agosto]] - [[Hernando Siles Reyes]], prezidanto di Bolivia (m. 1942) * [[11ma di agosto]] - [[Kimon Georgiev]], chefministro di Bulgaria (m. 1969) * [[12ma di agosto|12ma]] o la [[19ma di agosto]] - [[George Wesley Bellows]], Usana piktisto (m. 1925) * [[25ma di agosto]] - [[Sean Thomas O'Kelly]], prezidanto di la [[Republiko Irlando]] (m. 1966) * [[26ma di agosto]] - [[James Franck]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1964) * [[10ma di septembro]] - [[Károly Huszár]], chefministro e chefo di stato di Hungaria (m. 1941) * [[22ma di septembro]] - [[Wilhelm Keitel]], Germana militisto (m. 1946) * [[14ma di oktobro]] - [[Éamon de Valera]], prezidanto di la Republiko di Irlando (m. 1975)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.britannica.com/biography/Eamon-de-Valera|titulo= Eamon de Valera{{!}}President of Ireland|editero= Encyclopaedia Britannica|vidita ye= 28ma di septembro 2019}}</ref> * [[19ma di oktobro]] - [[Umberto Boccioni]], Italiana piktisto e skultisto (m. 1916) * [[20ma di oktobro]] - [[Béla Lugosi]], Rumanian aktoro (m. 1956) * [[21ma di oktobro]] - [[Maximiliano Hernández Martínez]], prezidanto di Salvador (m. 1966)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.elsalvadormipais.com/maximiliano-hernandez-martinez|titulo= Maximiliano Hernández Martínez (biografía)|editero= El Salvador Mi País|vidita ye= 3ma di aprilo 2020|idiomo= {{es}}}}</ref> * [[22ma di oktobro]] - [[Newell Convers Wyeth]], Usana piktisto ed ilustristo (m. 1945) [[Arkivo:Jean Giraudoux 1927.jpg|thumb|130px|[[Jean Giraudoux]]]] * [[29ma di oktobro]] - [[Jean Giraudoux]], Franca skriptisto (m. 1944) * [[30ma di oktobro]] - [[Günther von Kluge]], Germana marshalo (m. 1944) * [[11ma di novembro]] - Rejulo [[Gustaf la 6ma Adolf]] di Suedia (m. 1973) * [[18ma di novembro]] - [[Percy Wyndham Lewis]], Angla skriptisto e piktisto (m. 1957) * [[24ma di novembro]] - [[Pál Dienes]], Hungara matematikisto e poeto (m. 1952) * [[8ma di decembro]] - [[León Cortés Castro]], prezidanto di Kosta Rika (m. 1946) * [[11ma di decembro]] - [[Max Born]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1970) * [[16ma di decembro]] - [[Zoltán Kodály]], Hungara kompozisto (m. 1967) * [[Henry Meulen]], Britanian anarkiisto, ekonomikisto ed Idisto (m. 1978) == Morti == * [[20ma di januaro]] - [[John Linnell (piktisto)|John Linnell]], Angla piktisto (n. 1792) * [[10ma di februaro]] - [[Francesco Hayez]], Italiana piktisto (n. 1791) * [[11ma di aprilo]] - [[Joaquim Manuel de Macedo]], Braziliana skriptisto (n. 1820)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.ebiografia.com/joaquim_manuel_de_macedo/ |titulo= Biografia de Joaquim Manuel de Macedo|editero= eBiografia|vidita ye= 3ma di aprilo 2020|idiomo= {{pt}}}}</ref> [[Arkivo:Charles_Darwin_seated_crop.jpg|thumb|130px|[[Charles Darwin]].]] * [[19ma di aprilo]] - [[Charles Darwin]], Angla zoologiisto (n. 1809)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.biografiasyvidas.com/monografia/darwin/|titulo= Charles Darwin, Biografía|editero= Biografias y Vidas|vidita ye= 3ma di aprilo 2020|idiomo= {{es}}}}</ref> * [[27ma di aprilo]] - [[Ralph Waldo Emerson]], Usana skriptisto (n. 1803)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.biography.com/writer/ralph-waldo-emerson|titulo= Ralph Waldo Emerson - Poems, Quotes & Life |editero= Biography.com|vidita ye= 3ma di aprilo 2020|idiomo= {{en}}}}</ref> * [[2ma di junio]] - [[Giuseppe Garibaldi]], heroo di [[Italia]] (n. 1807)<ref>{{Extera ligilo|url=https://biografieonline.it/biografia.htm?BioID=202&biografia=Giuseppe+Garibaldi|titulo= Biografia di Giuseppe Garibaldi|editero= Biografieonline|vidita ye= 3ma di aprilo 2020|idiomo={{it}}}}</ref> * [[10ma di junio]] - [[Vasily Perov]], Rusa piktisto (n. 1834) * [[15ma di junio]] - [[Ernest Courtot de Cissey]], chefministro di Francia (n. 1810) * [[21ma di decembro]] - [[Francisco Javier Zaldúa]], prezidanto di Kolumbia (n. 1811) * [[31ma di decembro]] - [[Léon Gambetta]], chefministro di Francia (n. 1838) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1880a]] rzxqg8hl0qijwth6tgnrgr3tu51ula6 0 3163 995797 984211 2022-08-21T15:49:22Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{19ma yarcento}} == Eventi == === [[Europa]] === * [[4ma di marto]] - [[Gottlieb Daimler]] prizentas lua unesma [[automobilo]]. * [[26ma di julio]] - [[Ludwig Zamenhof|Ludwig L. Zamenhof]], editas en [[Warszawa]] ''Unua Libro'', unesma libro en [[Esperanto]] * [[Unionita Rejio]], [[Italia]] ed [[Austria-Hungaria]] paktas pri stabileso en [[Mediteraneo]] e [[Proxim-Oriento]]. === [[Azia]] === * [[1ma di oktobro]] - [[Britanian imperio]] prenas kontrolo di [[Beludjistan]]. * [[16ma di decembro]] - [[Maldivi]] divenas [[Unionita Rejio|Britaniana]] protektorato. * [[Japonia]] anexas [[Iwo Jima]]. * [[Anam]], [[Tonkin]], [[Kochinchinia]] e [[Kambodja]] unionesas kom [[Indochinia]] di [[Francia]]. * [[Aden]], en nuna [[Yemen]], divenas Britaniana protektorato. === [[Afrika]] === * [[29ma di junio]] - Departas de [[Bamako]] expediciono komandata da [[Louis-Gustave Binger]] por explorar la [[fluvio Nijer]] e la nuna [[Ivora Rivo]], til 1889.<ref>{{Extera ligilo|autoro= Serge Volper|titulo= Une histoire des plantes coloniales : Du cacao à la vanille|editero=Editions Quae|publikigita ye=2011|isbn =9782759210305|idiomo={{fr}}|url=https://books.google.com.br/books?id=4f_9Zq43y3MC&pg=PA21&redir_esc=y#v=onepage&q&f=false|page=21}}</ref> * [[Unionita Rejio]] proklamas ke areo este del [[Lago Viktoria]] esas sua protektorato. === [[Nord-Amerika]] === * [[3ma di mayo]] - [[Ter-tremo]] en Sonora, [[Mexikia]]. * [[8ma di junio]] - [[Herman Hollerith]] recevas patento por sua kontado-mashino. * Lasta libera indijeni de [[Usa]] enklozesas en rezerveyi. == Naski == * [[3ma di januaro]] - [[August Macke]], Germana piktisto (m. 1914) * [[10ma di januaro]] - [[José Américo de Almeida]], Braziliana skriptisto ed advokato (m. 1980) * [[23ma di januaro]] - [[Miklós Kállay]], chefministro di Hungaria (m. 1967) [[Arkivo:Artur Rubenstein 1968.JPG|thumb|130px|[[Arthur Rubinstein]]]] * [[28ma di januaro]] - [[Arthur Rubinstein]], Polona pianisto (m. 1982) * [[1ma di februaro]] - [[Antanas Merkys]], chefministro di Lituania (m. 1955) * [[3ma di februaro]] - [[Juan Negrín]], chefministro di la [[Duesma Hispaniana republiko]] (m. 1956) * [[5ma di februaro]] - [[Omer Nishani]], Albaniana politikisto (m. 1954) * 5ma di februaro - [[Albert Paris Gütersloh]], Austriana piktisto (m. 1973) * [[10ma di februaro]] - [[John Franklin Enders]], Usana ciencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1985) [[Arkivo:Edelmiro J Farrell.JPG|thumb|130px|[[Edelmiro Julián Farrell|Edelmiro J. Farrell]]]] * [[12ma di februaro]] - [[Edelmiro Julián Farrell]], prezidanto di Arjentinia (m. 1980) * [[5ma di marto]] - [[Heitor Villa-Lobos]], Braziliana kompozisto (m. 1959) * [[22ma di marto]] - [[Chico Marx]], Usana cinem-aktoro e komediisto (m. 1961) * [[23ma di marto]] - [[Juan Gris]], Hispana piktisto (m. 1927) * 23ma di marto - [[Josef Čapek]], Cheka piktisto (m. 1945) * [[25ma di marto]] - [[Chuichi Nagumo]], Japonian admiralo (m. 1944) * [[29ma di marto]] - [[Phraya Phahonphonphayuhasena]], chefministro di Tailando (m. 1947) * [[1ma di aprilo]] - [[Leonard Bloomfield]], Usana linguisto (m. 1949) [[Arkivo:Bernardo Alberto Houssay nobel.jpg|thumb|130px|<small>[[Bernardo Houssay]]</small>]] * [[10ma di aprilo]] - [[Bernardo Houssay]], Arjentiniana fiziologiisto, Nobel-laureato (m. 1971) * [[9ma di mayo]] - [[John Nordin]], Sueda injenioro, Idisto ed Interlinguisto (m. 1983) * [[11ma di mayo]] - [[Paul Wittgenstein]], Austriana pianisto (m. 1961) * [[12ma di mayo]] - [[Leo Michelson]], Latvian-Usana piktisto (m. 1978) * [[13ma di mayo]] - [[Carl Sprinchorn]], Sueda-Usana piktisto (m. 1971) * [[16ma di mayo]] - [[Laura Wheeler Waring]], Usana piktistino (m. 1948) * [[23ma di mayo|23ma]] (o la [[27ma di mayo]]) - [[Jacob Steinhardt]], Germana-Israelana piktisto (m. 1968) * [[31ma di mayo]] - [[Saint-John Perse]], Franca diplomacisto, Nobel-laureato pri Literaturo (m. 1975) * [[10ma di junio]] - [[Juan Manuel Gálvez]], prezidanto di Honduras (m. 1972) * [[20ma di junio]] - [[Kurt Schwitters]], Germana piktisto, poeto e artisto (m. 1948) [[Arkivo:Shagal Choumoff.jpg|thumb|130px|[[Marc Chagall]]]] * [[7ma di julio]] - [[Marc Chagall]], Rusa piktisto (m. 1985) * [[18ma di julio]] - [[Vidkun Quisling]], Norvegiana politikisto (m. 1945) * [[22ma di julio]] - [[Gustav Hertz]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1975) * [[28ma di julio]] - [[Marcel Duchamp]], Franc artisto (m. 1968)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Marcel Duchamp{{!}}Biography & Artwork|url= https://www.britannica.com/biography/Marcel-Duchamp|editero=Encyclopaedia Britannica|idiomo={{en}}|vidita ye=25ma di aprilo 2020}}</ref> * 28ma di julio - [[Tetsu Katayama]], chefministro di Japonia (m. 1978) * [[8ma di agosto]] - [[Shmuel Yosef Agnon]], Israelana skriptisto, Nobel-laureato (m. 1970)<ref>{{extera ligilo|titulo=Shmuel Yosef Agnon - New World Encyclopedia|url=https://www.newworldencyclopedia.org/entry/Shmuel_Yosef_Agnon|vidita ye=10ma di aprilo 2022|idiomo={{en}}}}</ref> * [[12ma di agosto]] - [[Erwin Schrödinger]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1961) * [[17ma di agosto]] - Imperiestro [[Karl la 1ma di Austria]] (m. 1922) * [[22ma di agosto]] - [[Lutz Graf Schwerin von Krosigk]], chefministro di Germania (m. 1977) [[Arkivo:Cendrars Štyrský.jpg|thumb|130px|[[Blaise Cendrars]]]] * [[1ma di septembro]] - [[Blaise Cendrars]], Suisa skriptisto (m. 1961) * [[10ma di septembro]] - [[Giovanni Gronchi]], prezidanto di Italia (m. 1978) * [[13ma di septembro]] - [[Lavoslav Ružička]], Kroata-Suisiana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1976)<ref>{{extera ligilo|titulo=Leopold Ružička{{!}}Swiss chemist|url=https://www.britannica.com/biography/Leopold-Ruzicka|editero=Encyclopaedia Britannica|vidita ye=10ma di aprilo 2022|idiomo={{en}} }}</ref> * [[16ma di septembro]] - [[Nadia Boulanger]], Franca kompozistino e muzikistino (m. 1979) * [[25ma di septembro]] - [[Marguerite Zorach]], Usana piktistino (m. 1968) * [[5ma di oktobro]] - [[René Cassin]], Franca yuristo, Nobel-laureato pri paco (m. 1976) * [[6ma di oktobro]] - [[Le Corbusier]], Suisa arkitekto (m. 1965) * [[9ma di oktobro]] - [[Manuel Ortiz de Zárate]], Chiliana piktisto (n. 1946) * [[13ma di oktobro]] - [[Jozef Tiso]], sacerdoto e politikisto Slovaka (m. 1947) * [[31ma di oktobro]] - [[Chiang Kai-shek]], prezidanto di [[Republiko Chinia (1912-1949)|Republiko Chinia]] e [[Taiwan]] (m. 1975) * [[1ma di novembro]] - [[Laurence Stephen Lowry]], Angla piktisto (m. 1976) [[Arkivo:Hitoshi_Ashida.jpg|thumb|130px|[[Hitoshi Ashida]]]] * [[15ma di novembro]] - [[Hitoshi Ashida]], chefministro di Japonia (m. 1959) * 15ma di novembro - [[Georgia O'Keeffe]], Usana piktistino (m. 1986) * [[19ma di novembro]] - [[James Batcheller Sumner]], Usana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1955) * [[23ma di novembro]] - [[Boris Karloff]], Britanian aktoro (m. 1967)<ref>{{extera ligilo|url=https://www.britannica.com/biography/Boris-Karloff|titulo=Boris Karloff{{!}}British actor|editero=Encyclopaedia Britannica|vidita ye=10ma di aprilo 2022|idiomo={{en}}}}</ref> * [[24ma di novembro]] - [[Erich von Manstein]], Germana militisto (m. 1973) * [[3ma di decembro]] - [[Naruhiko Higashikuni]], chefministro di Japonia (m. 1990) * [[14ma di decembro]] - [[Xul Solar]], Arjentiniana piktisto (m. 1963) * [[16ma di decembro]] - [[Adone Zoli]], chefministro di Italia (m. 1960) * [[22ma di decembro]] - [[Srinivasa Ramanujan]], Indiana matematikisto (m. 1920) * [[24ma di decembro]] - [[Louis Jouvet]], Franc aktoro (m. 1951) == Morti == * [[14ma di januaro]] - [[Friedrich von Amerling]], Austrohungara piktisto (m. 1887) [[Arkivo:Borodin.jpg|thumb|130px|[[Alexandr Porfiryevich Borodin|Alexandr Borodin]]]] * [[27ma di februaro]] - [[Alexandr Porfiryevich Borodin|Alexandr Borodin]], Rusa kompozisto e kemiisto (n. 1833) * [[6ma di aprilo]] - [[Ivan Kramskoi]], Rusa piktisto (n. 1837) * [[8ma di mayo]] - [[Lorenzo Batlle y Grau]], prezidanto di Uruguay (n. 1810) * [[15ma di junio]] - [[Miguel Mora Porras]], prezidanto di Kosta Rika (n. 1816) * [[16ma di junio]] - [[José Rufino Echenique]], prezidanto di Peru (n. 1808) * [[25ma di julio]] - [[John Taylor]], prezidanto dil Eklezio di Iesu Kristo di Lasta-Dia Santi (n. 1808) * [[29ma di julio]] - [[Agostino Depretis]], chefministro di Italia (n. 1813) * [[17ma di oktobro]] - [[Gustav Kirchhoff]], Germana fizikisto (n. 1824) * [[2ma di novembro]] - [[Alfred Domett]], chefministro di Nova-Zelando (n. 1811) == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:yari 1880a]] 8jk1n43yayyxdln0dhyaxr2ev86lc5y 0 3221 995712 993367 2022-08-21T14:17:54Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La yaro '''1906''' (MCMVI per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[lundio]] segun [[Gregoriala kalendario]], ed ordinara yaro komencinta ye [[sundio]] segun [[Juliala kalendario]]. Ol esis la 906ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 6ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 7ma yaro di la [[yari 1900a]]. Kande 1906 komencis, Gregoriala kalendario esis 13 dii avan Juliala kalendario, qua duris uzesar en kelka loki til 1923. == Eventi == === [[Europa]] === * [[17ma di februaro]] - Che [[Vatikano]], [[papo Pius la 10ma]] publikigas [[encikliko]] qua kritikas separo inter eklezio e stato en [[Francia]]. * [[10ma di marto]] - Mineyo di [[karbono]] explozas en Courrières, departmento [[Pas-de-Calais]], [[Francia]], e produktas 1099 morti.<ref>{{Citez jurnalo od edituro‎|titulo=Catastrophe!: The 100 Greatest Disasters Of All Time|url=https://books.google.com/books?id=OO-av5YTAJAC&pg=PA168 |autoro= Stephen J. Spignesi|publikigita ye=2004|page=168ff|isbn=9780806525587}}</ref> * [[12ma di mayo]] - Por honorizar [[Johan Vilhelm Snelman]] cirkume 100.000 homi en Finlando chanjas sua familionomo de exterlandala formo a [[Finlandana linguo|Finlandana]] formo. * [[23ma di oktobro]] - [[Alberto Santos-Dumont]] flugas kun lua [[aeroplano]] ''14-bis'' en [[Paris]] unesmafoye. * [[Finlando kom autonomio|Autonoma Finlando]] ganas propra [[parlamento]]. Mulieri ganas voto-yuro ed altra politikala yuri. === [[Afrika]] === * Pakto di tri povi ([[Unionita Rejio]], [[Francia]] ed [[Italia]]) probas prenar [[Etiopia]] unionita. === [[Nord-Amerika]] === * [[18ma di aprilo]] - Forta [[ter-tremo]] e fairo destruktas urbo [[San Francisco]], [[Kalifornia]], e poslasas plu kam {{formatnum:3000}} morti. * [[Alaska]] unesmafoye havas parlamentano en parlamento di [[Usa]]. * Hurley Machine Co. prizentas unesma elektre uzebla [[lesivo-mashino]]. === [[Central Amerika]] === * [[13ma di januaro]] - Granda fairo preske destruktas tota [[Panama-Urbo]] en [[Panama]]. * Liberala revoluciono vinkas en [[Kuba]], ed [[Usa]] okupas la lando. === [[Sud-Amerika]] === * [[16ma di agosto]] - [[Ter-tremo]] kun forteso 8.2 che [[skalo di Richter]] frapas [[Valparaíso]], [[Chili]], e produktas 3882 morti.<ref>{{Extera ligilo|url=https://web.archive.org/web/20130114225331/http://earthquake.usgs.gov/earthquakes/world/world_deaths.php|titulo= Earthquakes with 1,000 or More Deaths since 1900 |editero=United States Geological Survey}}</ref> === [[Oceania]] === * [[Unionita Rejio]] e [[Francia]] prenas [[Nova-Hebridi]]. == Naski == * [[13ma di januaro]] - [[Zhou Youguang]], Chiniana linguisto (m. 2017) [[Arkivo:Clyde Tombaugh image.jpg|thumb|130px|[[Clyde Tombaugh]]]] * [[4ma di februaro]] - [[Clyde Tombaugh]], Usan astronomo (m. 1997) * 4ma di februaro - [[Dietrich Bonhoeffer]], Germana pastoro e teologiisto, qua opozis su a Naziista rejimo (m. 1945) * [[5ma di februaro]] - [[John Carradine]], Usan aktoro (m. 1988) * [[13ma di februaro]] - [[Agostinho da Silva]], Portugalana skriptisto (m. 1994) * [[14ma di februaro]] - [[Nazim al-Kudsi]], prezidanto e chefministro di Siria (m. 1998) * [[17ma di februaro]] - [[Galo Plaza Lasso]], prezidanto di Equador (m. 1987) * [[1ma di marto]] - [[Phạm Văn Đồng]], chefministro di [[Vietnam]] (m. 2000) * 1ma di marto - [[Abdus Sattar]], Prezidanto di Bangladesh (m. 1985) * [[6ma di marto]] - [[Lou Costello]], Usana komediisto (m. 1959) * [[16ma di marto]] - [[Anton Rooskens]], Nederlandana piktisto (m. 1976) * [[19ma di marto]] - [[Adolf Eichmann]], Germana nacional-socialisto (m. 1962) * [[31ma di marto]] - [[Sin-Itiro Tomonaga]], Japoniana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1979) * [[9ma di aprilo]] - [[Victor Vasarely]], Franca-Hungarian artisto (m. 1997) * 9ma di aprilo - [[Rafaela Aparicio]], Hispan aktorino (m. 1996) [[Arkivo:Samuel Beckett, f11.jpg|thumb|130px|[[Samuel Beckett]]]] * [[13ma di aprilo]] - [[Samuel Beckett]], Irlandana skriptisto, Nobel-laureato pri literaturo (m. 1989) * 13ma di aprilo - [[Gabriel Ramanantsoa]], prezidanto di Madagaskar (m. 1979) * [[22ma di aprilo]] - [[Snorri Hjartarson]], Islandana skriptisto (m. 1986) * [[23ma di aprilo]] - [[Bronisław Wojciech Linke]], Polona piktisto (m. 1962) * [[28ma di aprilo]] - [[Kurt Gödel]], Austrian-Usana matematikisto (m. 1978) * [[8ma di mayo]] - [[Roberto Rossellini]], Italiana filmifisto (m. 1977) * [[3ma di junio]] - [[Josephine Baker]], Usan aktorino (m. 1975) * [[15ma di junio]] - [[Léon Degrelle]], Belga nacional-socialisto (m. 1994) [[Arkivo:Penicillin Past, Present and Future- the Development and Production of Penicillin, England, 1944 D17806.jpg|130px|thumb|[[Ernst Boris Chain]]]] * [[19ma di junio]] - [[Ernst Boris Chain]], Germana biokemiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1979) * [[22ma di junio]] - [[Billy Wilder]], Usana filmifisto (m. 2002) * [[23ma di junio]] - Rejulo [[Tribhuvan de Nepal]] (m. 1955) * [[28ma di junio]] - [[Maria Goeppert-Mayer]], Usana fizikistino, Nobel-laureato (m. 1972)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Maria Goeppert Mayer - Facts|url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1963/mayer/facts/|editero=Nobelprize.org}}</ref> * [[2ma di julio]] - [[Hans Albrecht Bethe]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (m. 2005) * [[3ma di julio]] - [[Alberto Lleras Camargo]], prezidanto di Kolumbia (m. 1990)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Alberto Lleras Camargo |url=https://www.encyclopedia.com/people/history/colombian-history-biographies/alberto-lleras-camargo|idiomo={{en}}}}</ref> * [[11ma di julio]] - [[Herbert Wehner]], Germana politikisto (m. 1990) * [[23ma di julio]] - [[Vladimir Prelog]], Kroatiana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1998) * [[25ma di julio]] - [[José Figueres Ferrer]], prezidanto di Kosta Rika (m. 1990) * [[30ma di julio]] - [[Mário Quintana]], Braziliana poeto e tradukisto (m. 1994) [[Arkivo:Albert Sabin.jpg|thumb|130px|[[Albert Sabin]]]] * [[26ma di agosto]] - [[Albert Sabin]], Polon-Usana mediko e ciencisto (m. 1993) * [[28ma di agosto]] - [[John Betjeman]], Angla poeto e skriptisto (m. 1984) * [[1ma di septembro]] - [[Joaquín Balaguer]], prezidanto di [[Dominikana Republiko]] (m. 2002) * [[4ma di septembro]] - [[Max Delbrück]], Germana biologiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1981) * [[6ma di septembro]] - [[Luis Federico Leloir]], Franca-Arjentiniana kemiisto, Nobel-laureato (m. 1987) * [[17ma di septembro]] - [[Junius Richard Jayewardene]], chefa ministro e prezidanto di Sri Lanka (m. 1996) * [[25ma di septembro]] - [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]], Rusa-Sovietiana kompozisto (m. 1975)<ref>{{Extera ligilo|editero=Encyclopaedia Britannica Dmitri Shostakovich {{!}} Biography, Music, Works, Symphonies|titulo=|url=https://www.britannica.com/biography/Dmitri-Shostakovich}}</ref> * [[2ma di oktobro]] - [[Raja Ravi Varma]], Indiana piktisto (n. 1848) * [[9ma di oktobro]] - [[Leopold Senghor]], unesma prezidanto di Senegal (m. 2001) * [[12ma di oktobro]] - [[Vieno Johannes Sukselainen]], chefministro di Finlando (m. 1980) [[Arkivo:Hannah Arendt 1975.jpg|thumb|130px|[[Hannah Arendt]]]] * [[14ma di oktobro]] - [[Hannah Arendt]], Germana-Usana filozofo (m. 1975)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Hannah Arendt: vida, ideias, obras, frases |editero=Mundo Educação|url=https://mundoeducacao.uol.com.br/biografias/hannah-arendt.htm|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[27ma di oktobro]] - [[Peter Blume]], Usana piktisto e skultisto (m. 1992) * [[30ma di oktobro]] - [[Alexander Gode]], Germana linguisto, precípua skriptisto di Interlingua (m. 1970) * [[2ma di novembro]] - [[Luchino Visconti]], Italiana dramatifisto (m. 1976) * 2ma di novembro - [[Ferit Melen]], chefministro di Turkia (m. 1988) * [[8ma di novembro]] - [[Hans Christian Svane Hansen]], chefministro di Suedia (m. 1960) * [[17ma di novembro]] - [[Soichiro Honda]], Japonian entraprezisto, fondinto di [[Honda]] (m. 1991) [[Arkivo:Kinderen praten met Nobelprijswinnaars in Amsterdam George Wald, Bestanddeelnr 933-9973.jpg|thumb|130px|[[George Wald]]]] * [[18ma di novembro]] - [[George Wald]], Germana ciencisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (m. 1997)<ref>{{Extera ligilo |url=https://www.nobelprize.org/prizes/medicine/1967/wald/biographical/|editero= Nobelprize.org|titulo=George Wald - Biographical |idiomo={{en}}}}</ref> * 18ma di novembro - [[Klaus Mann]], Germana skriptisto (m. 1949) * [[2ma di decembro]] - [[Peter Goldmark]], Usan injenioro (m. 1977) * [[14ma di decembro]] - [[Maxwell Bates]], Usana piktisto (m. 1980) * [[19ma di decembro]] - [[Leonid Ilyich Brejnev|Leonid Brejnev]], chefo di Sovietia (m. 1982) * [[25ma di decembro]] - [[Ernst Ruska]], Germana fizikisto, Nobel-laureato (m. 1988)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Ernst Ruska - Biographical |url=https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1986/ruska/biographical/|editero=Nobelprize.org}}</ref> * [[William Thon]], Usana piktisto (m. 2000) == Morti == [[Arkivo:Bartolome Mitre ak.jpg|thumb|130px|[[Bartolomé Mitre]]]] * [[19ma di januaro]] - [[Bartolomé Mitre]], prezidanto di Arjentinia (n. 1821) * [[29ma di januaro]] - Rejulo [[Christian la 9ma di Dania]] (n. 1818) * [[12ma di marto]] - [[Manuel Quintana]], prezidanto di [[Arjentinia]] (n. 1835) * [[1ma di aprilo]] - [[Johannes Steen]], chefministro di Suedia (n. 1827) * [[6ma di aprilo]] - [[Alexander Kielland]], Norvegiana skriptisto (n. 1849) * [[19ma di aprilo]] - [[Pierre Curie]], Franca fizikisto, Nobel-laureato (n. 1859)<ref>{{Extera ligilo|titulo=Biografia de Piere Curie |idiomo={{pt}}|editero=Explicatorium|url|url=http://www.explicatorium.com/biografias/pierre-curie.html}}</ref> * [[23ma di mayo]] - [[Henrik Ibsen]], Norvegiana dramataro (n. 1828) [[Arkivo:Tomas Regalado ii.jpg|thumb|130px|[[Tomás Regalado]]]] * [[11ma di junio]] - [[Tomás Regalado]], prezidanto di Salvador (n. 1861) * [[5ma di julio]] - [[Jules Breton]], Franca piktisto (n. 1827) * [[17ma di julio]] - [[Carlos Pellegrini]], prezidanto di Arjentinia (n. 1846) * [[14ma di agosto]] - [[Aniceto Arce Ruiz]], prezidanto di Bolivia (n. 1824) * [[20ma di agosto]] - [[Fernando Arturo de Meriño]], prezidanto di Dominikana Republiko (n. 1833) * [[5ma di septembro]] - [[Ludwig Boltzmann]], Austriana fizikisto (n. 1844) * [[22ma di oktobro]] - [[Paul Cézanne]], Franca piktisto (n. 1839) * [[7ma di decembro]] - [[Élie Ducommun]], Suisa jurnalisto, [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Nobel-laureato pri paco]] (n. 1833) * [[Pedro Varela Olivera]], prezidanto di Uruguay (n. 1837) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Joseph John Thomson]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Henri Moissan]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Camillo Golgi]], [[Santiago Ramón y Cajal]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Giosuè Carducci]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Theodore Roosevelt]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1900a]] 667pfo5bl6wav2vi5zd2bbeix2ry9o1 0 3679 995804 994950 2022-08-21T18:50:05Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki Yen listo pri piktisti rangizita alfabetale. {{compactTOC5}} ==A== *[[Hans von Aachen]] (1552-1615) *[[Reza Abbasi]] ([[1565]]-[[1635]]) *[[Josef Abel]] (1768-1818) *[[Philip Absolon]] (1960-) *[[Edwin Austin Abbey]] (1852-1911) *[[Nikolaj Abraham Abildgaard]] (1743-1809) *[[Ismail Acar]] ([[1971]]-) *[[Bernard Accama]] (1697-1756) *[[Andreas Achenbach]] (1815-1910) *[[Oswald Achenbach]] (1827-1905) *[[Pieter Aertsen]] ([[1508]]-[[1575]]) *[[Aetion]] ([[4ma yarcento aK]]) *[[Yaacov Agam]] (1928-) *[[Gyula Aggházy]] (1850-1919) *[[Lubna Agha]] (1949-2012) *[[Jacques-Laurent Agasse]] (1767-1849) *[[Christoph Ludwig Agricola]] (1667-1719) *[[Ivan Aivazovsky]] (1817-1900) *[[Tadeusz Ajdukiewicz]] (1852-1916) *[[Josef Albers]] (1888-[[1976]]) *[[Mariotto Albertinelli]] (1474-[[1515]]) *[[Kazimierz Alchimowicz]] (1840-1916) *[[Pierre Alechinsky]] (1927-) *[[Fyodor Yakovlevich Alexeyev|Fyodor Alexeyev]] (1753-1824) *[[Mikoláš Aleš]] (1852-1913) *[[Else Alfelt]] (1910-1974) *[[David Allan]] (1744-1796) *[[Alessandro Allori]] ([[1577]]-1607) *[[Cristofano Allori]] ([[1577]]-[[1621]]) *[[Washington Allston]] (1779-1843) *[[Lawrence Alma-Tadema]] (1836-1912) *[[José Ferraz de Almeida Júnior]] (1850-1899) *[[Charles Henry Alston]] (1907-1977) *[[Rudolf Ritter von Alt]] (1812-1905) *[[Albrecht Altdorfer]] (1480-1538) *[[Altichiero]] (c. [[1330]]- c. [[1390]]) *[[Tarsila do Amaral]] (1886-1973) *[[Friedrich von Amerling]] (1803-1887) *[[Jacopo Amigoni]] (1682-1752) *[[Rodolfo Amoedo]] (1857-1941) *[[Rick Amor]] (1948-) *[[Anna Ancher]] (1859-[[1935]]) *[[Michael Peter Ancher]] (1849-1927) *[[Carl Andre]] ([[1935]]-) *[[Fra Angelico]] ([[1387]]-1455) *[[Hermenegildo Anglada Camarasa]] (1871-1959) *[[Sofonisba Anguissola]] ([[1532]]-1625) *[[Richard Anuszkiewicz]] (1930-2020) *[[Apelles]] ([[4ma yarcento aK]]) *[[Zvest Apollonio]] ([[1935]]-[[2009]]) *[[Christiaan Karel Appel]] (1921-2006) *[[Oscar Araripe]] (1941-) *[[Félix Arauz]] ([[1935]]-) *[[Giuseppe Arcimboldo]] (1527-1593) *[[Hans Peter Wilhelm Arp]] (1886-1966) *[[John James Audubon]] (1785-1851) *[[George Ault]] (1891-1948) *[[Jean-Michel Atlan]] (1913-1960) *[[Frank Auerbach]] (1931-) *[[Jules Robert Auguste]] (1789-1850) *[[Hendrick Avercamp]] ([[1585]]-1634) *[[Milton Avery]] (1885-1965) *[[Nikola Avramov]] (1897-1945) *[[Constantine Andreou]] (1917-[[2007]]) ==B== *[[Marcello Bacciarelli]] (1731-1818) *[[Francis Bacon (piktisto)]] (1909-[[1992]]) *[[William Jacob Baer]] (1860-1941) *[[Albert Baertsoen]] (1866-1922) *[[Leonard Bahr]] (1905-[[1990]]) *[[Thomas Baines]] (1820-1875) *[[Dionís Baixeras i Verdaguer]] (1862-1943) *[[Normand Baker]] (1908-[[1955]]) *[[Ludolf Bakhuizen]] (1630-1708) *[[Léon Bakst]] (1866-1924) *[[Hans Baldung]] ([[1484]]-[[1545]]) *[[Robert Ballagh]] (1943-) *[[Balthus]] (1908-2001) *[[Edward Mitchell Bannister]] (1828-1901) *[[Sattiraju Lakshmi Narayana]] (1933-[[2014]]) *[[William Barak]] (1824-1903) *[[Vladimir Baranoff-Rossine]] (1888-1944) *[[Giovanni Francesco Barbieri]] ([[1591]]-1666) *[[George Barker (piktisto)|George Barker]] (1882-1965) *[[Ernie Barnes]] (1938-[[2009]]) *[[James Barry (piktisto)|James Barry]] (1741-1806) *[[Hans von Bartels]] (1856-1913) *[[Jennifer Bartlett]] (1941-) *[[Fra Bartolomeo]] (1472-[[1517]]) *[[Francesco Bartolozzi]] (1727-1815) *[[Georg Baselitz]] ( 1938-) *[[Marie Bashkirtseff]] (1858-1884) *[[Jean-Michel Basquiat]] (1960-1988) *[[Jacopo Bassano]] (c. [[1510]]-1592) *[[Robert Bateman (Angla artisto)|Robert Bateman]] (1842-1922) *[[Robert Bateman (Kanadana)|Robert Bateman]] (1930-) *[[David Bates (Usana piktisto)|David Bates]] (1952-) *[[Maxwell Bates]] (1906-1980) *[[James Baynes]] (1766-1837) *[[Thomas Mann Baynes]] (1794-1854 o 1876) *[[Pompeo Girolamo Batoni]] (1708-1787) *[[Frédéric Bazille]] (1841-1870) *[[Romare Bearden]] (1911-1988) *[[Cecilia Beaux]] (1855-1942) *[[Robert Bechtle]] (1932-) *[[Max Beckmann]] (1884-1950) *[[Ignat Bednarik]] (1882-1963) *[[Captain Beefheart]] (1941-[[2010]]) *[[Kamaleddin Behzad]] ([[1450]]-) *[[Zdzisław Beksiński]] (1929-[[2005]]) *[[George Frederick Henry Bell]] (1878-1966) *[[Giovanni Bellini]] (c. 1430-[[1516]]) *[[Gentile Bellini]] (c. 1429-[[1507]]) *[[Jacopo Bellini]] (c. 1400-[[1470]]) *[[Vanessa Bell]] (1879-1961) *[[Bernardo Bellotto]] (1721-1780) *[[George Wesley Bellows]] (1882-1925) *[[Ludwig Bemelmans]] (1898-1962) *[[Jason Benjamin]] ([[1971]]-) *[[Martin Benka]] (1888-[[1971]]) *[[Wilhelm Bendz]] (1804-1832) *[[Frank Weston Benson]] (1862-1951) *[[Thomas Hart Benton (piktisto)|Thomas Hart Benton]] (1889-[[1975]]) *[[Alexandre Nikolayevich Benois]] (1870-1960) *[[Emerik Bernard]] ([[1937]]-) *[[Janez Bernik]] (1933-[[2016]]) *[[Gian Lorenzo Bernini]] (1598-1680) *[[Albert Bertelsen]] (1921-[[2019]]) *[[Luca Bestetti]] (1964-) *[[Henryka Beyer]] [1782-1855) *[[George Biddle]] (1885-1973) *[[Albert Bierstadt]] (1830-1902) *[[Ivan Bilibin]] (1876-1942) *[[Anna Bilińska-Bohdanowiczowa]] (1857-1893) *[[Ejler Bille]] (1910-[[2004]]) *[[Charles Billich]] (1934) *[[Henry Billings]] (1901-[[1985]]) *[[George Caleb Bingham]] (1811-1879) *[[Lamorna Birch|Samuel John "Lamorna" Birch]] (1869-[[1955]]) *[[Oswald Birley]] (1880-1952) *[[Thierry Bisch]] (1953-) *[[Charles Blackman]] (1928-[[2018]]) *[[Basil Blackshaw]] (1932-[[2016]]) *[[William Blake]] (1757-1827) *[[Ralph Albert Blakelock]] (1847-1919) *[[Arnold Blanch]] (1896-1968) *[[Ross Bleckner]] (1949-) *[[Carl Heinrich Bloch]] (1834-1890) *[[Izaak van den Blocke]] ([[1572]]-[[1626]]) *[[Godfrey Blow]] (1948-) *[[Peter Blume]] (1906-[[1992]]) *[[David Gilmour Blythe]] (1815-1865) *[[François Bocion]] (1828-1890) *[[Thomas Bock]] (1790-1855) *[[Arnold Böcklin]] (1827-1901) *[[Karl Bodmer]] (1809-1893) *[[Krzysztof Boguszewski]] (?-[[1635]]) *[[Aaron Bohrod]] (1907-[[1992]]) *[[Maurice Boitel]] (1919-[[2007]]) *[[David Garshen Bomberg]] (1890-1957) *[[Rosa Bonheur]] (1822-1899) *[[Claude Bonin-Pissarro]] (1921-2021) *[[Richard Parkes Bonington]] (1802-1828) *[[Pierre Bonnard]] (1867-1947) *[[Francesco Bonsignori]] ([[1460]]-[[1519]]) *[[Bogdan Borčić]] (1926-[[2014]]) *[[Paul-Émile Borduas]] (1905-1960) *[[Vladimir Borovikovsky]] (1757-1825) *[[Hieronymus Bosch]] (c. [[1460]] - [[1518]]) *[[Ambrosius Bosschaert]] ([[1573]]-1612) *[[Ángel Botello]] (1913-[[1986]]) *[[Fernando Botero]] (1932-) *[[Sandro Botticelli]] (1445-[[1510]]) *[[François Boucher]] (1703-1770) *[[Eugène Boudin]] (1824-1898) *[[William-Adolphe Bouguereau]] (1825-1905) *[[John Bourne]] (1943-) *[[Zlatyu Boyadzhiev]] (1903-[[1976]]) *[[Arthur Merric Bloomfield Boyd]] (1920-[[1999]]) *[[Arthur Merric Boyd]] (1862-1940) *[[David Boyd]] (1924-[[2011]]) *[[Penleigh Boyd]] (1890-1923) *[[Peter Rostrup Bøyesen]] (1882-1952) *[[Olga Boznańska]] (1865-1940) *[[Louis Bouché]] (1896-1969) *[[John Brack]] (1920-[[1999]]) *[[Robert Brackman]] (1898-1980) *[[Johann Christian Brand]] (1722-1795) *[[Józef Brandt]] (1841-1915) *[[Georges Braque]] (1882-1963) *[[Robert Julius Brawley]] ([[1936]]-2006) *[[Carl Frederik von Breda]] (1759-1818) *[[George Hendrik Breitner]] (1857-1923) *[[Jules Breton]] (1827-1906) *[[Breyten Breytenbach]] (1939-) *[[Pierre Brissaud]] (1885-1964) *[[Louis le Brocquy]] (1916-2012) *[[Ann Brockman]] (1899-1943) *[[Antoni Brodowski]] (1784-1832) *[[Agnolo Bronzino]] ([[1503]]-[[1572]]) *[[Alexander Brook]] (1898-1980) *[[Allan Brooks]] (1869-1946) *[[Bertram Brooker]] (1888-[[1955]]) *[[Ford Madox Brown]] (1821-1893) *[[Jan Brueghel la olda]] ([[1568]]-1625) *[[Jan Brueghel la yuna]] (1601-1678) *[[Pieter Brueghel la olda]] (c. [[1525]]-[[1569]]) *[[Pieter Brueghel la yuna]] (1564-1638) *[[Karl Briullov]] ([[1799]]-1852) *[[Tadeusz Brzozowski (piktisto)|Tadeusz Brzozowski]] (1918-[[1987]]) *[[Ernest Buckmaster]] (1897-1968) *[[Bernard Buffet]] (1928-[[1999]]) *[[Rupert Bunny]] (1864-1947) *[[Elbridge Ayer Burbank]] (1858-1949) *[[Charles Ephraim Burchfield]] (1893-1967) *[[Alexander Bugan]] (1952-) *[[Louis Buvelot]] (1814-1888) ==C== *[[Pogus Caesar]] *[[Francesco Cairo]] (1607-1665) *[[Gustave Caillebotte]] (1848-1894) *[[İbrahim Çallı]] (1882-1960) *[[Jacques Callot]] (1592-[[1635]]) *[[Canaletto]] (1697-1768) *[[Josef Čapek]] (1887-1945) *[[Tom Carapic]] ([[1939]]-) *[[Michelangelo Merisi|Caravaggio]] ([[1571]]-1610) *[[Ivan Čargo]] (1898-1958) *[[John Fabian Carlson]] (1875-1947) *[[Charles Auguste Émile Durand]] (1838-1917) *[[Vittore Carpaccio|Carpaccio]] (c. [[1460]]-[[1525]]) *[[Emily Carr]] (1871-1945) *[[Annibale Carracci]] (1560-1609) *[[Agostino Carracci]] (1557-1602) *[[Ludovico Carracci]] (1555-[[1619]]) *[[Ramon Casas i Carbó]] (1866-1932) *[[Judy Cassab]] (1920-[[2015]]) *[[Mary Cassatt]] (1844-1926) *[[Alfred Joseph Casson]] (1898-[[1992]]) *[[Carlos Catasse]] (1944-[[2010]]) *[[George Catlin]] (1796-1872) *[[Louis de Caullery]] (c. [[1580]]-c. [[1621]]) *[[Avgust Černigoj]] (1898-1985) *[[Bartolomeo Cesi]] (1556-[[1629]]) *[[Paul Cézanne]] (1839-1906) *[[Marc Chagall]] (1887-1985) *[[Philippe de Champaigne]] (1602-[[1674]]) *[[Minerva Josephine Chapman]] (1858-1947) *[[Jean-Baptiste-Siméon Chardin]] (1699-1779) *[[Gustavo Charif]] (1966-) *[[Caroline Chariot-Dayez]] (1958-) *[[Michael Ray Charles]] (1967-) *[[Nicolas Toussaint Charlet]] (1792-1845) *[[William Merritt Chase]] (1849-1916) *[[Pierre Puvis de Chavannes]] (1824-1898) *[[Józef Chełmoński]] (1849-1914) *[[Billy Childish]] (1959-) *[[Giorgio de Chirico]] (1888-1978) *[[Albert Chmielowski]] (1845-1916) *[[Daniel Chodowiecki]] (1726-1801) *[[Anthony Christian]] ([[1945]]-) *[[Frederick Edwin Church]] ([[1826]]-1900) *[[Peter Churcher]] (1964-) *[[Winston Churchill]] (1874-1965) *[[Leon Chwistek]] (1884-[[1944]]) *[[Tomasz Ciecierski]] ([[1945]]-) *[[Cimabue]] (1240-1302) *[[Jože Ciuha]] (1924-[[2015]]) *[[Franz Cižek]] (1865-1946) *[[Francois Clouet]] ([[1510]]-[[1572]]) *[[Juraj Julije Klovic|Giorgio Giulio Clovio]] ([[1498]]-[[1578]]) *[[Juan Fernando Cobo]] (1959-) *[[Charles Codman]] (1800-1842) *[[Thomas Cole]] (1801-1848) *[[Evert Collier]] ([[1640]]-1707) *[[John Maler Collier]] (1850-1934) *[[Jean Colombe]] (1430-[[1493]]) *[[Charles Conder]] (1868-1909) *[[Kevin Connor]] (1932-) *[[John Constable]] (1776-1837) *[[Constant Nieuwenhuys|Constant]] (1920-[[2005]]) *[[Cassius Marcellus Coolidge]] (1844-1934) *[[Delbert Dana Coombs]] (1850-1938)<ref>https://www.whitemountainart.com/about-3/artists/delbert-dana-coombs-1850-1938/</ref> *[[John Singleton Copley]] (1738-1815) *[[Lovis Corinth]] (1858-1925) *[[Guillaume Cornelis van Beverloo|Corneille]] (1922-[[2010]]) *[[Thomas Cornell]] (1937-2012) *[[Jean-Baptiste Camille Corot]] (1796-1875) *[[Antonio da Correggio|Correggio]] ([[1489]]-[[1534]]) *[[Pietro da Cortona]] ([[1596]]-[[1669]]) *[[Piero di Cosimo]] (1462-[[1521]]) *[[Grace Cossington Smith]] (1892-1984) *[[Francesco del Cossa]] (c. 1430-c. [[1478]]) *[[Pierre Auguste Cot]] (1837-1883) *[[Noel Counihan]] (1913-[[1986]]) *[[Gustave Courbet]] (1819-1877) *[[Thomas Couture]] (1815-1879) *[[Lucas Cranach la olda]] (c. 1472-1553) *[[Lucas Cranach la yuna]] ([[1515]]-[[1586]]) *[[Fred Cress]] (1938-[[2009]]) *[[Vivian Crettol]] (1973-) *[[Carlo Crivelli]] (1435-[[1495]]) *[[Charles Crodel]] (1894-[[1973]]) *[[Ray Crooke]] (1922-[[2015]]) *[[Jean Crotti]] (1878-1958) *[[Thomas Crotty]] ([[1954]]-) *[[Aelbert Cuyp]] (1620-1691) *[[Bolesław Cybis]] (1895-1957) *[[Jan Cybis]] (1897-1972) *[[Władysław Czachórski]] (1850-1911) *[[Józef Czapski]] (1896-1993) *[[Szymon Czechowicz]] (1689-1775) *[[Tytus Czyżewski]] (1880-[[1945]]) ==D== *[[Richard Dadd]] (1817-1886) *[[Bernardo Daddi]] (c. 1280-[[1348]]) *[[Michael Dahl]] ([[1659]]-1743) *[[Roy Dalgarno]] (1910-2001) *[[Christen Dalsgaard]] (1824-1907) *[[Salvador Dalí]] (1904-1989) *[[William Dargie]] (1912-[[2003]]) *[[Charles-François Daubigny]] (1817-1878) *[[Honoré Daumier]] (1808-1879) *[[Gerard David]] (c. [[1450]]-[[1523]]) *[[Jacques-Louis David]] (1748-1825) *[[Janet Dawson]] ([[1935]]-) *[[Leonardo da Vinci]] ([[1452]]-[[1519]]) *[[Gene Davis (piktisto)|Gene Davis]] (1920-1985) *[[Stuart Davis (piktisto)|Stuart Davis]] (1892-1964) *[[Riko Debenjak]] (1908-[[1987]]) *[[Jean-Baptiste Debret]] (1768-1848) *[[Stanisław Dębicki]] (1866-1924) *[[Joseph DeCamp]] (1858-1923) *[[Edgar Degas]] (1834-1917) *[[Ettore DeGrazia|Ettore "Ted" DeGrazia]] (1909-[[1982]]) *[[Michel De Caso]] (1956-) *[[Raoul De Keyser]] (1930-2012) *[[Eugène Delacroix]] (1798-1863) *[[Beauford Delaney]] (1901-1979) *[[Robert Delaunay]] (1885-1941) *[[Sonia Delaunay]] (1885-1979) *[[Paul Delvaux]] (1897-[[1954]]) *[[Roy De Maistre]] (1894-[[1968]]) *[[Grillo Demo]] *[[Charles Demuth]] (1883-[[1935]]) *[[Maurice Denis]] (1870-1943) *[[André Derain]] (1880-[[1954]]) *[[Édouard Detaille]] (1847-1912) *[[Thomas Dewing]] (1851-1938) *[[Emiliano Di Cavalcanti]] (1897-([[1976]]) *[[Robert Dickerson]] (1924-[[2015]]) *[[Richard Diebenkorn]] (1922-1993) *[[Mary Dignam]] (1857-1938) *[[Meredith Dillman]] *[[Silvia Dimitrova]] (1970-) *[[Jim Dine]] ([[1935]]-) *[[Abidin Dino]] (1913-1993) *[[Dionisy]] (c. [[1440]]- c. [[1503]]) *[[Paul Dirmeikis]] ([[1954]]-) *[[Wilhelm Heinrich Otto Dix]] (1891-1969) *[[Andrzej Dłużniewski]] ([[1939]]-[[2012]]) *[[William Dobell]] (1899-1970) *[[Jan Dobkowski]] (1942-) *[[William Dobson]] (1611-[[1646]]) *[[Theo van Doesburg]] (1883-1931) *[[Eppo Doeve]] (1907-1981) *[[Tommaso Dolabella]] ([[1570]]-[[1650]]) *[[Tadeusz Dominik]] (1928-[[2014]]) *[[Gustave Doré]] (1832-1883) *[[Kees van Dongen]] (1877-[[1968]]) *[[Dosso Dossi]] (c. [[1490]]-[[1542]]) *[[Christian Dotremont]] (1922-1979) *[[Jacques Doucet]] (1924-1994) *[[Thomas Doughty]] (1793-1856) *[[Aaron Douglas]] (1899-1979) *[[Rackstraw Downes]] ([[1939]]-) *[[Willem Drost]] ([[1633]]- [[1659]]) *[[Russell Drysdale]] (1912-1981) *[[Jean Dubuffet]] (1901-1985) *[[Duccio]] ([[1255]]-[[1319]]) *[[Marcel Duchamp]] (1887-[[1968]]) *[[Suzanne Duchamp|Suzanne Duchamp-Crotti]] (1889-1963) *[[Raoul Dufy]] (1877-1953) *[[Brian Dunlop]] (1938-[[2009]]) *[[Anne Dunn]] (1929-) *[[Albrecht Dürer]] (1471-[[1528]]) *[[Geoffrey Dyer]] ([[1947]]-2020) *[[Antoon van Dyck]] ([[1599]]-[[1641]]) ==E== *[[Thomas Eakins]] (1844-1916) *[[Augustus Earle]] (1793-1838) *[[Alfred East]] (1849-1913) *[[Christoffer Wilhelm Eckersberg]] (1783-1853) *[[Otto Eckmann]] (1865-1902) *[[Don Eddy]] (1944-) *[[Albert Edelfelt]] (1854-1905) *[[Beverly K. Effinger]] ([[1955]]-) *[[Albin Egger-Lienz]] (1868-1926) *[[Eugeniusz Eibisch]] (1896-[[1987]]) *[[Ib Eisner]] (1925-[[2003]]) *[[Kano Eitoku]] ([[1543]]-[[1590]]) *[[Adam Elsheimer]] ([[1578]]-1610) *[[Gederts Eliass]] ([[1887]]-[[1975]]) *[[Ron English]] (1959-) *[[James Ensor]] (1860-1949) *[[Max Ernst]] (1891-[[1976]]) *[[Miguel de la Espriella]] (1947-) *[[Richard Estes]] ([[1936]]-) *[[William Etty]] (1787-1849) *[[Dulah Marie Evans]] (1875-1951) *[[Eamon Everall]] (1948-) *[[Mikhail Evstafiev]] (1963-) *[[Jan van Eyck]] ([[1390]]-1441) *[[John Eyre (piktisto)|John Eyre]] (1771-(?)) ==F== *[[Gentile da Fabriano]] (c. [[1370]]-1427) *[[Carel Fabritius]] ([[1622]]-[[1654]]) *[[Pietro Faccini]] (1562-1602) *[[Julian Fałat]] (1853-1929) *[[Aniello Falcone]] (1600-1656) *[[Robert Rafailovich Falk]] (1886-1958) *[[Alexandre Falguière]] (1831-1900) *[[Henri Fantin-Latour]] (1836-1904) *[[Jean Fautrier]] (1898-1964) *[[Jerzy Fedkowicz]] (1891-1959) *[[Pavel Fedotov]] (1815-1852) *[[Lyonel Feininger]] (1871-1956) *[[Stanisław Fijałkowski]] (1922-2020) *[[Pavel Filonov]] (1883-[[1941]]) *[[Leonor Fini]] ([[1907]]-[[1996]]) *[[Andrea da Firenze (piktisto)|Andrea da Firenze]] ([[1343]]-[[1377]]) *[[Alvan Fisher]] (1792-1863) *[[James Montgomery Flagg]] (1877-1960) *[[Lucio Fontana]] (1899-[[1968]]) *[[Marià Fortuny]] (1838-1874) *[[Tsuguharu Foujita]] (1886-[[1968]]) *[[Jean Fouquet]] (c. 1420-1481) *[[Jean-Honoré Fragonard]] (1732-1806) *[[Art Frahm]] (1907-1981) *[[Piero della Francesca]] (c. 1416-[[1492]]) *[[François Louis Thomas Francia]] (1772-1839) *[[Sam Francis]] (1923-1994) *[[Helen Frankenthaler]] (1928-[[2011]]) *[[Frank Frazetta]] (1928-[[2010]]) *[[Wilhelm Freddie]] (1909-[[1995]]) *[[Charles Alphonse du Fresnoy]] (1611-[[1668]]) *[[Lucian Freud]] (1922-[[2011]]) *[[Émile Friant]] (1863-1932) *[[Caspar David Friedrich]] (1774-1840) *[[Frederick Carl Frieseke]] (1874-1939) *[[Nicolas Froment]] (c. [[1450]]-ca.[[1490]]) *[[Brian Froud]] (1947-) *[[Ľudovít Fulla]] (1902-1980) *[[Joseph von Führich]] (1800-1876) *[[Henry Fuseli]] (1741-1825) ==G== *[[Andrew Gadd]] ([[1968]]-) *[[Thomas Gainsborough]] (1727-1788) *[[Akseli Gallen-Kallela]] (1865-1931) *[[Byron Galvez]] ([[1941]]-) *[[Thomas Gambier Parry]] (1816–1888) *[[Antonio de La Gándara]] (1861-1917) *[[Norman Garstin]] (1847-1926) *[[Friedrich Gauermann]] (1807-1862) *[[Paul Gauguin]] (1848-1903) *[[Nikolai Ge]] (1831-1894) *[[William Gear]] (1915-[[1997]]) *[[Ilka Gedő]] (1921-1985) *[[Geertgen tot Sint Jans]] (c. [[1460]]-c. [[1490]]) *[[Aert de Gelder]] ([[1645]]-1727) *[[Artemisia Gentileschi]] (1593-[[1651]]) *[[Orazio Gentileschi]] (1563-1639) *[[Alexandr Mihailovich Gerasimov|Alexandr Gerasimov]] (1881-1963) *[[Théodore Géricault]] (1791-1824) *[[Jean-Léon Gérôme]] (1824-1904) *[[Wojciech Gerson]] (1831-1901) *[[Richard Gerstl]] (1883-1908) *[[Cristache Gheorghiu]] (1937) *[[Domenico Ghirlandaio]] (1448-[[1494]]) *[[Alberto Giacometti]] (1901-1966) *[[Kahlil Gibran]] (1883-1931) *[[Stefan Gierowski]] (1925-) *[[Aleksander Gierymski]] (1850-1901) *[[Maksymilian Gierymski]] (1846-1874) *[[Stephen Gilbert]] (1910-[[2007]]) *[[Giorgione]] (c. [[1477]]-[[1510]]) *[[Giotto di Bondone|Giotto]] ([[1267]]-[[1337]]) *[[Ilya Glazunov]] (1930-[[2017]]) *[[John William Godward]] (1861-1922) *[[Leo Götz]] (1883-1962) *[[Vincent van Gogh]] (1853-1890) *[[Leon Golub]] (1922-[[2004]]) *[[Natalia Goncharova]] (1881-1962) *[[Eva Gonzalès]] (1849-1883) *[[Julio González i Pellicer]] (1876-1942) *[[Giovan Francesco Gonzaga]] (1921-[[2007]]) *[[Frederick Goodall]] (1822-1904) *[[Arshile Gorky]] (1904-1948) *[[Jan Gotard]] (1898-1943) *[[Adolph Gottlieb]] (1903-1974) *[[Léopold Gottlieb]] (1879-1934) *[[Maurycy Gottlieb]] (1856-1879) *[[Francisco de Goya]] (1746-1828) *[[Jan van Goyen]] ([[1596]]-1656) *[[Anton Graff]] (1736-1813) *[[Eugène Grasset]] (1845-1917) *[[Enrique Grau]] (1920-[[2004]]) *[[Emili Grau i Sala]] (1911-[[1975]]) *[[El Greco]] ([[1541]]-[[1614]]) *[[Tony Green]] ([[1954]]-) *[[Feofan Grek]] ([[1340]]-1410) *[[Jean-Baptiste Greuze]] (1725-1805) *[[Helmut Andreas Paul Grieshaber]] ([[1909]]-1981) *[[Juan Gris]] (1887-1927) *[[Giuseppe Grisoni]] (1699-1769) *[[Ivan Grohar]] (1867-1911) *[[George Grosz]] (1893-1959) *[[Artur Grottger]] (1837-1867) *[[Isaac Grünewald]] (1889-1946) *[[Matthias Grünewald]] ([[1470]]-[[1528]]) *[[Aleksander Gryglewski]] (1833-1879) *[[Francesco Guardi]] (1712-1793) *[[Oswaldo Guayasamín]] (1919-[[1999]]) *[[Albert Guillaume]] (1873-1942) *[[Olaf Gulbransson]] (1873-1958) *[[Ella Guru]] (1966-) *[[Philip Guston]] (1913-1980) *[[Albert Paris Gütersloh]] (1887-1973) *[[Heinz Guth]] ([[1941]]-) *[[Herman Gvardjančič]] (1943-) ==H== *[[Mikolaj Haberschrack]] ([[1454]]-[[1484]]) *[[Frans Hals]] ([[1580]]-1666) *[[Richard William Hamilton]] (1922-[[2011]]) *[[Vilhelm Hammershøi]] (1864-1916) *[[Nina Hamnett]] (1890-1956) *[[Herman Han]] ([[1574]]-[[1627]] o [[1628]]) *[[Constantin Hansen]] (1804-1880) *[[Niels Hansen (piktisto)|Niels Hansen]] (1880-1946) *[[Svend Wiig Hansen]] (1922-[[1997]]) *[[Keith Haring]] (1958-[[1990]]) *[[William Harnett]] (1848-1892) *[[Lawren Stewart Harris]] (1885-1970) *[[Tracy Harris]] (1958-) *[[Marsden Hartley]] (1877-1943) *[[Hans Hartung]] (1904-1989) *[[Paul Harvey (artisto)|Paul Harvey]] (1960-) *[[Childe Hassam]] (1859-[[1935]]) *[[Rudolf Hausner]] ([[1914-[[1995]]) *[[Louis Hayet]] (1864-1940) *[[Francesco Hayez]] (1791-1882) *[[Martin Johnson Heade]] (1819-1904) *[[Jeanne Hébuterne]] (1898-1920) *[[Henry Heerup]] (1907-1993) *[[Gottfried Helnwein]] (1948-) *[[Cornelis de Heem]] (1631-[[1695]]) *[[Jan Davidszoon de Heem]] (1606-[[1683]]) *[[Robert Henri]] (1865-1929) *[[Louis Hersent]] (1777-1860) *[[Magnus Colcord Heurlin]] (1895-[[1986]]) *[[Prudence Heward]] (1896-[[1947]]) *[[Hugo Heyrman]] (1942-) *[[Edward Hicks]] (1780-1849) *[[Thomas Hicks (piktisto)|Thomas Hicks]] (1823-1890) *[[Kaii Higashiyama]] (1908-[[1999]]) *[[Derek Hill]] (1916-[[2000]]) *[[Karol Hiller]] (1891-1939) *[[Sigrid Hjertén]] (1885-1948) *[[Prince Hoare la yuna]] (1755-1834) *[[William Hoare]] (c. 1707-1792) *[[Meindert Hobbema]] (1638-1709) *[[David Hockney]] (1937-) *[[Howard Hodgkin]] (1932-[[2017]]) *[[Ferdinand Hodler]] (1853-1918) *[[Wlastimil Hofman]] (1881-1970) *[[Hans Hofmann]] (1880-1966) *[[Johann Michael Ferdinand Heinrich Hofmann]] (1824-1911) *[[William Hogarth]] (1697-1764) *[[Katsushika Hokusai]] ([[1760]]-1849) *[[Ambrosius Holbein]] ([[1494]]-[[1519]]) *[[Hans Holbein la olda]] (c. 1465-[[1524]]) *[[Hans Holbein la yuna]] (c. [[1497]]-[[1543]]) *[[Winslow Homer]] (1836-1910) *[[Villard de Honnecourt]] ([[yari 1200a]]) *[[Gerard van Honthorst]] (1592-1656) *[[Pieter de Hooch]] ([[1629]]-1684) *[[Charles Hopkinson]] (1869-1962) *[[Edward Hopper]] (1882-1967) *[[Hristofor Žefarović]] (1690-1753) *[[John Bradley Hudson, Jr.]] (1832-1903) *[[Friedensreich Hundertwasser]] (1928-[[2000]]) *[[Maqbool Fida Husain]] (1915-[[2011]]) *[[Pieter Huys]] ([[1519]]-[[1584]]) *[[Jan van Huysum]] (1682-1749) ==I== *[[Jörg Immendorff]] ([[1945]]-[[2007]]) *[[Jean-Auguste-Dominique Ingres]] (1780-1867) *[[George Inness]] ([[1829]]-1894) *[[Dahlov Ipcar]] ([[1917]]-2017) *[[Adriaen Isenbrant]] ([[1490]][?]-[[1551]]) *[[Jozef Israëls]] (1824-1911) *[[Alexander Andreyevich Ivanov]] (1806-1858) ==J== *[[Egill Jacobsen]] (1910-[[1998]]) *[[Robert Jacobsen]] (1912-1993) *[[Yvonee Jacquette]] (1934-) *[[Eero Järnefelt]] (1863-1937) *[[Božidar Jakac]] (1899-1989) *[[Rihard Jakopič]] (1869-1943) *[[Matija Jama]] (1872-[[1947]]) *[[Ruud Janssen]] (1959-) *[[Maria Jarema]] (1908-1958) *[[Władysław Jarocki]] (1879-1965) *[[Alexej von Jawlensky]] (1864-[[1941]]) *[[Louis Janmot]] (1814-1892) *[[Andrej Jemec]] (1934-) *[[Zmago Jeraj]] (1937-[[2015]]) *[[Boris Jesih]] (1943-) *[[Junpei Satoh]] (1956-) *[[Ferenc Joachim]] (1882-1964) *[[Augustus John]] (1878-1961) *[[Gwen John]] (1876-1939) *[[Jasper Johns]] (1930-) *[[Mitchell Johnson]] (1964-) *[[Sargent Claude Johnson]] (1888-1967) *[[Allen Jones (artisto)|Allen Jones]] (1937-) *[[Lois Mailou Jones]] (1905-[[1998]]) *[[Jacob Jordaens]] (1593-1678) *[[Asger Jorn]] (1914-1973) *[[Josignacio]] (1963-) *[[Jens Jørgensen Juel]] (1745-1802) ==K== *[[Frida Kahlo]] (1907-[[1954]]) *[[Willem Kalf]] ([[1619]]-1693) *[[Jitish Kallat]] (1974-) *[[Kamagurka]] (1956-) *[[Wassily Kandinsky]] (1866-1944) *[[Paul Kane]] (1810-1871) *[[Rajmund Kanelba]] (1897-1960) *[[Tadeusz Kantor]] (1915-[[1990]]) *[[Leon Kapliński]] ([[1826]]-1873) *[[Alfons Karpiński]] (1875-1961) *[[Nikolay Kasatkin]] (1859-1930) *[[Wincenty Kasprzycki]] (1802-1849) *[[Alex Katz]] (1927-) *[[Angelica Kauffman]] (1741-1807) *[[Carl Eugen Keel]] (1885-1961) *[[Adam Dario Keel]] (1924-[[2018]]) *[[Gerald Kelly]] (1879-1972) *[[Ferdinand von Keller]] (1842-1922) *[[Ellsworth Kelly]] (1923-[[2015]]) *[[Jane Kelly]] (1956-) *[[Rockwell Kent]] (1882-[[1971]]) *[[Anselm Kiefer]] ([[1945]]-) *[[Michel Kikoine]] (1892-[[1968]]) *[[Eduardo Kingman]] *[[Thomas Kinkade]] ([[1958]]-) *[[Ernst Ludwig Kirchner]] (1880-1938) *[[Per Kirkeby]] (1938-[[2018]]) *[[Moïse Kisling]] (1891-1953) *[[Roar Kjernstad]] ([[1975]]-) *[[Mati Klarwein]] (1932-[[2002]]) *[[Paul Klee]] (1879-1940) *[[Yves Klein]] (1928-1962) *[[Gustav Klimt]] (1862-1918) *[[Franz Kline]] (1910-1962) *[[Julius Klinger]] (1876-1942) *[[Juraj Julije Klović]] ([[1498]]-[[1578]]) *[[Jesper Knudsen]] ([[1964]]-) *[[Boris Kobe]] (1905-1981) *[[Marcin Kober]] (1550-1598) *[[Aleksander Kobzdej]] (1920-[[1972]]) *[[Roman Kochanowski]] (1857-[[1945]]) *[[Robert Koehler]] (1850-1917) *[[Oskar Kokoschka]] (1886-1980) *[[Andrei Kolkutin]] (1957-) *[[Käthe Kollwitz]] (1867-[[1945]]) *[[Willem de Kooning]] (1904-[[1997]]) *[[Jeff Koons]] ([[1955]]-) *[[Frans Koppelaar]] (1943-) *[[Łukasz Korolkiewicz]] (1948-) *[[Jerzy Kossak]] (1886-[[1955]]) *[[Juliusz Kossak]] (1824-1899) *[[Wojciech Kossak]] (1856-1942) *[[Franciszek Kostrzewski]] ([[1826]]-1911) *[[Rudolf Kotnik]] (1931-[[1996]]) *[[Aleksander Kotsis]] ([1836-1877) *[[Felicjan Szczęsny Kowarski]] (1890-1948) *[[France Kralj]] (1895-1960) *[[Tone Kralj]] (1900-[[1975]]) *[[Ivan Kramskoi]] (1837-1887) *[[Metka Krašovec]] ([[1941]]-) *[[Janina Kraupe-Świderska]] (1921-2016) *[[Andre de Krayewski]] (1933-[[2018]]) *[[Emil Krcha]] (1894-[[1972]]) *[[Albert Henry Krehbiel]] (1873-[[1945]]) *[[Pinchus Kremegne]] (1890-1981) *[[Christian Krohg]] (1852-1925) *[[Per Krohg]] (1889-1965) *[[Leon Kroll]] (1884-1974) *[[Peder Severin Krøyer]] (1851-1909) *[[Fan Kuan]] (c. [[990]] - c. [[1030]]) *[[Konrad Krzyżanowski]] (1872-1922) *[[Arkhip Kuindzhi]] (1847-1910) *[[Yasuo Kuniyoshi]] (1889-1953) *[[František Kupka]] (1871-1957) *[[Alexander Vasilievich Kuprin]] (1880-1960) *[[Yayoi Kusama]] (1929-) *[[Boris Kustodiev]] (1878-1927) *[[Majka Kwiatowska]] (1949-) *[[Christen Købke]] (1810-1848) ==L== *[[Adélaïde Labille-Guiard]] (1749-1803) *[[Georges Lacombe]] (1868-1916) *[[Wifredo Lam]] (1902-[[1982]]) *[[Alexandr Ivanovich Laktionov]] (1910-[[1972]]) *[[Nicolas Lancret]] (1690-1743) *[[Myra Landau]] (1926-[[2018]]) *[[Edwin Henry Landseer|Edwin Landseer]] (1802-1873) *[[Fitz Henry Lane]] (1804-1865) *[[Giovanni Lanfranco]] (1582-[[1647]]) *[[Peter Lanyon]] (1918-[[1964]]) *[[Karol Larisch]] (1902-[[1935]]) *[[Carl Larsson]] (1853-1919) *[[Georges de La Tour]] (1593-[[1652]]) *[[Marie Laurencin]] (1883-1956) *[[Ludwik de Laveaux]] (1868-1894) *[[Jacob Lawrence]] ([[1917]]-[[2000]]) *Sinioro [[Thomas Lawrence]] (1769-1830) *[[Jesús Mari Lazkano]] (1960-) *[[Jan Lebenstein]] (1930-[[1999]]) *[[Charles Le Brun]] ([[1619]]-1690) *[[Jules Joseph Lefebvre]] (1836-1911) *[[Fernand Léger]] (1881-[[1955]]) *[[Anton Lehmden]] (1929-[[2018]]) *[[Frederic Leighton]] (1830-1896) *[[Margaret Leiteritz]] (1907-[[1976]]) *[[Franciszek Lekszycki]] (-[[1668]]) *[[Peter Lely]] ([[1618]]-1680) *[[Ulrich Leman]] (1885-1988) *[[Robert Lenkiewicz]] ([[1941]]-[[2002]]) *[[Franz von Lenbach]] (1836-1904) *[[Stanisław Lentz]] (1861-1920) *[[Mihail Yuryevich Lermontov|Mihail Lermontov]] (1814-1841) *[[Emanuel Leutze]] (1816-1868) *[[Isaac Levitan]] (1860-1900) *[[Dmitri Grigoryevich Levicki|Dmitri Levicki]] (1735-1822) *[[Bill Lewis]] (1953-) *[[Percy Wyndham Lewis]] (1882-1957) *[[Lucas van Leyden]] ([[1494]]-[[1533]]) *[[André Lhote]] (1885-1962) *[[Roy Lichtenstein]] (1923-[[1997]]) *[[Max Liebermann]] (1847-[[1935]]) *[[Bruno Andreas Liljefors]] (1860-[[1939]]) * fratuli Limbourg (1385-1416) *[[Emil Lindenfeld]] (1905-[[1986]]) *[[Bronisław Wojciech Linke]] (1906-1962) *[[John Linnell (piktisto)|John Linnell]] (1792-1882) *[[Filippino Lippi]] (1457-[[1504]]) *[[Filippo Lippi]] (c. 1406-1469) *[[Arthur Lismer]] (1885-1969) *[[El Lissitzky]] (1890-[[1941]]) *[[Leopold Loeffler]] (1827-1898) *[[Lojze Logar]] (1944-[[2014]]) *[[German Londoño]] (1961-) *[[Leonard Long]] (1911-[[2013]]) *[[McKendree Long]] (1888-[[1976]]) *[[Charles-André van Loo]] (1705-1765) *[[Charles-Amédée-Philippe van Loo]] (1719-1795) *[[Jean-Baptiste van Loo]] (1684-1745) *[[Louis-Michel van Loo]] (1707-1771) *[[Cándido López]] (1840-1902) *[[Pietro Lorenzetti]] (c. 1280-[[1348]]) *[[Lazzaro Luxardo]] (1865-1949) *[[Claude Lorrain]] (1600-1682) *[[Laurence Stephen Lowry]] (1887-[[1976]]) *[[Maximilien Luce]] (1858-[[1941]]) *[[Lucebert]] (1924-1994) *[[George Benjamin Luks]] (1867-1933) *[[Laura Muntz Lyall]] (1860-1930) ==M== *[[Jan Mabuse]] (c. [[1478]]-[[1532]]) *[[Stanton Macdonald-Wright]] (1890-1973) *[[Joe Machine]] (1973-) *[[August Macke]] (1887-1914) *[[Daniel Maclise]] (1806-1870) *[[Conroy Maddox]] (1912-[[2005]]) *[[Carlo Maderno]] (1556-[[1629]]) *[[John Maggs]] (1819-1896) *[[René Magritte]] (1898-[[1967]]) *[[Aristide Maillol]] (1861-1944) *[[Vladimir Dimitrov - Maystora]] (1882-1960) *[[Hans Makart]] (1840-1884) *[[Konstantin Makovsky]] (1839-1915) *[[Tadeusz Makowski]] (1882-1932) *[[Zbigniew Makowski]] (1930-[[2019]]) *[[Kees Maks]] (1876-[[1967]]) *[[Vladimir Makuc]] (1925-2016) *[[Vartan Malakian]] ([[1947]]-) *[[Jacek Malczewski]] (1858-1929) *[[Rafał Malczewski]] (1892-1965) *[[Władysław Malecki]] (1836-1900) *[[Kazimir Malevich]] (1879-[[1935]]) *[[Anita Malfatti]] (1889-[[1964]]) *[[Man Ray]] (1890-[[1976]]) *[[Alfred Manessier]] (1911-1993) *[[Édouard Manet]] (1832-1883) *[[Miltos Manetas]] ([[1964]]-) *[[Andrea Mantegna]] (c. 1431-[[1506]]) *[[Niklaus Manuel]] ([[1484]]-[[1530]]) *[[Franz Marc]] (1880-1916) *[[Louis Marcoussis]] (1878-[[1941]]) *[[Adam Marczyński]] (1908-1985) *[[Brice Marden]] (1938-) *[[John Marin]] (1870-1953) *[[Jacob Maris]] (1837-1899) *[[Matthijs Maris]] (1839-[[1917]]) *[[Willem Maris]] (1844-1910) *[[Theodore Major]] (1908-[[1999]]) *[[Jacques Maroger]](1884-1962) *[[Wilhelm Marstrand]] (1810-1873) *[[Józef Marszewski]] (1827-1883) *[[Eugene James Martin]] (1938-[[2005]]) *[[John Martin (piktisto)|John Martin]] (1789-1854) *[[Ndoc Martini]] (1880-1916) *[[Simone Martini]] (c. 1284-[[1344]]) *[[Andrey Yefimovich Martynov]] (1768-[[1826]]) *[[Tommaso Masaccio]] (1401-1428) *[[Frans Masereel]] (1889-1972) *[[Stanisław Masłowski]] (1853-1926) *[[Masolino da Panicale]] (c. [[1383]]-c. 1440) *[[Frank Herbert Mason]] (1921-[[2009]]) *[[Jan Matejko]] (1838-1893) *[[Henri Matisse]] (1869-[[1954]]) *[[Quinten Matsijs]] (c. 1466-[[1530]]) *[[Roberto Matta]] (1911-[[2002]]) *[[Paul Mavrides]] ([[1945]]-) *[[Peter Max]] (1937-) *[[Peter McArdle]] ([[1965]]-) *[[Sheila McClean]] (1932-[[2016]]) *[[Frederick McCubbin]] (1855-[[1917]]) *[[Bruce McLean]] (1944-) *[[Richard Thorpe McLean]] (1934-[[2014]]) *[[Hendrik Willem Mesdag]] (1831-1915) *[[Józef Mehoffer]] (1869-1946) *[[Victor Meirelles]] (1832-1903) *[[Jean-Louis-Ernest Meissonier|Ernest Meissonier]] (1815-1891) *[[Vadym Meller]] (1884-1962) *[[Arthur Melville]] ([[1855]]-1904) *[[Hans Memling]] (c. 1430-[[1494]]) *[[Natasa Menart]] ([[1968]]-) *[[Milton Menasco]] (1890-1974) *[[Zygmunt Menkes]] (1896-[[1986]]) *[[Adolph von Menzel]] (1815-1905) *[[Luc-Olivier Merson]] (1846-1920) *[[Youri Messen-Jaschin]] ([[1941]]-) *[[Antonello da Messina]] (c. 1430-[[1479]]) *[[Willard Metcalf]] (1858-1925) *[[Antoni Michalak]] (1902-[[1975]]) *[[Piotr Michałowski]] (1800-1855) *[[Henri Michaux]] (1899-1984) *[[Michelangelo Buonarroti]] ([[1475]]-1564) *[[Leo Michelson]] (1887-1978) *[[Eugeen Van Mieghem]] (1875-1930) *[[France Mihelič]] (1907-[[1998]]) *[[Kazimierz Mikulski]] (1918-[[1998]]) *[[Manolo Millares]] (1926-1972) *[[Francis Davis Millet]] (1848-1912) *[[Jean-François Millet]] (1814-1875) *[[Joan Miró]] (1893-[[1983]]) *[[Augustyn Mirys]] (1700-1790) *[[Amedeo Modigliani]] (1884-1920) *[[László Moholy-Nagy]] (1895-1946) *[[Anton Möller]] (1563-1611) *[[Piet Mondrian]] (1872-1944) *[[Claude Monet]] (1840-1926) *[[Thomas Moran]] (1837-1926) *[[Giorgio Morandi]], (1890-[[1964]]) *[[Gustave Moreau]] ([[1826]]-1898) *[[Camilo Mori]] (1896-1973) *[[Berthe Morisot]] (1841-1895) *[[Malcolm Morley]] (1931-[[2018]]) *[[Samuel Finley Breese Morse]] (1791-1872) *[[Richard Mortensen]] (1910-1993) *[[Mary Moser]] (1744-1819) *[[Robert Motherwell]] (1915-[[1991]]) *[[Alfons Mucha]] (1860-1939) *[[Maler Müller]] (1749-1825) *[[Edvard Munch]] (1863-1944) *[[Loren Munk]] (1951-) *[[Gabriele Münter]] (1877-1962) *[[Takashi Murakami]] (1962-) *[[Bartolomé Esteban Murillo]] (1617-1682) *[[Gerardo Murillo Cornado]] (1875-1964) *[[Edo Murtić]] (1921-2005) *[[Zoran Mušič]] (1909-2005) *[[Menez]] ([[Maria Inês Ribeiro da Fonseca]]) (1926-[[1995]]) ==N== *[[Patrick Nagel]] ([[1945]]-1984) *[[Albert Namatjira]] (1902-1959) *[[Yoshitomo Nara]] (1959-) *[[Paul Nash]] (1889-1946) *[[Alexander Nasmyth]] (1758-1840) *[[Patrick Nasmyth]] (1787-1831) *[[Jean-Marc Nattier]] (1685-1766) *[[Bruce Nauman]] ([[1941]]-) *[[Alice Neel]] (1900-1984) *[[José de Almada Negreiros]] (1893-[[1970]]) *[[LeRoy Neiman]] (1921-[[2012]]) *[[Odd Nerdrum]] (1944-) *[[Ismael Nery]] (1900-1934) *[[Ugo Nespolo]] ([[1941]]-) *[[Mikhail Nesterov]] (1862-1942) *[[Barnett Newman]] (1905-[[1970]]) *[[Ejnar Nielsen]] (1872-1956) *[[Jan Nieuwenhuys]] (1922-[[1986]]) *[[Ben Nicholson]] (1894-[[1982]]) *[[Nicomakos de Tebas]] ([[4ma yarcento aK]]) *[[Sidney Nolan]] ([[1917]]-[[1992]]) *[[Kenneth Noland]] (1924-[[2010]]) *[[Emil Nolde]] (1867-1956) *[[Max Magnus Norman]] ([[1973]]-) *[[Kjell Nupen]] ([[1955]]-) ==O== *[[Alejandro Obregón]] (1920-[[1992]]) *[[Bencho Obreshkov]] (1899-[[1970]]) *[[Leonard Ochtman]] (1854-[[1935]]) *[[Juan O'Gorman]] (1905-[[1982]]) *[[Georgia O'Keeffe]] (1887-[[1986]]) *[[Johann Heinrich Ferdinand Olivier]] (1785-1841) *[[John Opie]] (1761-1807) *[[Andrea Orcagna]] ([[1320]]-[[1368]]) *[[William Quiller Orchardson]] (1832-1910) *[[Bryan Organ]] ([[1935]]-) *[[Emil Orlík]] (1870-1932) *[[Aleksander Orłowski]] (1777-1832) *[[José Clemente Orozco]] (1883-1949) *[[William Newenham Montague Orpen]] (1878-1931) *[[Manuel Ortiz de Zárate]] (1887-1946) *[[Erik Ortvad]] ([[1917]]-) *[[Adriaen van Ostade]] (1610-1685) *[[Kitagawa Utamaro|Utamaro]] (c. 1753-1806) *[[Johann Friedrich Overbeck]] (1789-1869) *[[Auseklis Ozols]] ([[1941]]-) ==P== *[[T. K. Padmini]] (1940-1969) *[[Derold Page]] ([[1947]]-) *[[Mimmo Paladino]] (1948-) *[[Kalervo Palsa]] ([[1947]]-[[1987]]) *[[Pamphilus (piktisto)|Pamphilus]] ([[4ma yarcento aK]]) *[[Giovanni Paolo Panini]] (1691-1765) *[[Józef Pankiewicz]] (1866-1940) *[[George Papazov]] (1894-[[1972]]) *[[Parmigianino]] ([[1504]]-[[1540]]) *[[Antônio Parreiras]] (1860-1937) *[[Maxfield Parrish]] (1870-1966) *[[Jules Pascin]] (1885-1930) *[[George Passantino]] (1922-[[2004]]) *[[Gen Paul]] (1895-[[1975]] *[[Julius Paulsen]] (1860-1940) *[[Raphaelle Peale]] (1774-1825) *[[Max Pechstein]] (1881-[[1955]]) *[[Carl-Henning Pedersen]] (1913-[[2007]]) *[[Viggo Pedersen]] (1854-1926) *[[Waldo Peirce]] (1884-[[1970]]) *[[Gina Pellón]] (1926-[[2014]]) *[[Sophie Pemberton]] (1869-1959) *[[Relja Penezic]] (1950-) *[[Matteo Perez d'Aleccio]] (c. [[1545]]-1628) *[[Vasily Perov]] (1834-1882) *[[Lilla Cabot Perry]] (1848-1933) *[[Perugino]] (c. 1447-[[1523]]) *[[Jožef Petkovšek]] (1861-1898) *[[John Frederick Peto]] (1854-1907) *[[Pedro Pedraja]] (1974-) *[[Peter S. Pezzati]] (1902-[[1993]]) *[[Henryk Piatkowski]] (1853-1932) *[[Giovanni Battista Piazzetta]] (1682-1754) *[[Francis Picabia]] (1879-1953) *[[Pablo Picasso]] (1881-1973) *[[Paloma Picasso]] (1949-) *[[Ramon Pichot]] (1872-1925) *[[Otto Piene]] (1928-[[2014]]) *[[Delilah Pierce]] (1904-[[1992]]) *[[Carl Gustaf Pilo]] (1711-1793) *[[Veno Pilon]] (1896-[[1970]]) *[[Howardena Pindell]] (1943-) *[[Pinturicchio]] (c. [[1454]]-[[1513]]) *[[Pisanello]] (c. [[1390]]-1455) *[[Joseph Pisani]] ([[1971]]-) *[[Camille Pissarro]] (1830-1903) *[[Antoni Pitxot]] (1934-[[2015]]) *[[Niki de Saint Phalle]] (1930-[[2002]]) *[[Theodor Philipsen]] (1840-1920) *[[Tom Phillips (artisto)|Tom Phillips]] (1937-) *[[Štefan Planinc]] (1925-) *[[Jan Bogumił Plersch]] (1732-1817) *[[Kazimierz Pochwalski]] (1855-1940) *[[Władysław Podkowiński]] (1866-1895) *[[Marjan Pogačnik]] ([[1920]]-[[2005]]) *[[Vasily Polenov]] (1844-1927) *[[Serge Poliakoff]] (1900-1969) *[[Sigmar Polke]] ([[1941]]-) *[[Prentice Herman Polk]] (1898-1984) *[[Jackson Pollock]] (1912-1956) *[[Lyubov Popova]] (1889-1924) *[[Stefan Popowski]] (1870-1937) *[[Fairfield Porter]] (1907-[[1975]]) *[[Candido Portinari]] (1903-1962) *[[Paulus Potter]] (1625-[[1654]]) *[[Fuller Potter]] ([[1910]]-[[1990]]) *[[Piotr Potworowski]] (1898-1962) *[[Nicolas Poussin]] ([[1594]]-1665) *[[Andrea Pozzo]] ([[1642]]-[[1709]]) *[[Marij Pregelj]] (1913-[[1967]]) *[[Nelson A. Primus]] (1843-1916) *[[Maurice Prendergast]] (1858-1924) *[[Mary Elizabeth Price]] (1877-[[1965]]) *[[Alice Prin]] (1901-1953) *[[Andrzej Pronaszko]] (1888-1961) *[[Zbigniew Pronaszko]] (1885-1958) *[[Samuel Prout]] (1783-1852) *[[Tadeusz Pruszkowski]] (1888-1942) *[[Witold Pruszkowski]] (1846-1896) *[[Janez Puhar]] (1814-1864) *[[Fritz Pümpin]] (1901-[[1972]]) *[[Hovsep Pushman]] (1877-1966) *[[Patrick Pye]] (1929-[[2018]]) *[[André Pijet]] ([[1954]]-) ==Q== *[[Johann Dominicus Quaglio]] (1787-1837) *[[Erasmus Quellinus la yuna]] (1607-1678) *[[Benito Quinquela Martín]] (1890-1977) *[[August Querfurt]] (1696-[[1761]]) *[[Jan Maurits Quinckhard]] (1688-1772) ==R== *[[Zygmunt Radnicki]] (1894-1969) *Sinioro [[Henry Raeburn]] (1756-1823) *[[Karl Rahl]] (1812-1865) *[[Francesco Raibolini]] ([[1453]]-[[1518]]) *[[Devajyoti Ray]] (1974- ) *[[Allan Ramsay (piktisto)|Allan Ramsay]] (1713-1784) *[[Raffaello Sanzio|Raffaelo]] (1483-1520) *[[Robert Rauschenberg]] (1925-2008) *[[Edward Willis Redfield]] (1869-[[1965]]) *[[Tommaso Redi]] (1665-1726) *[[Odilon Redon]] (1840-1916) *[[Pierre-Joseph Redouté]] (1759-1840) *[[Robert Lewis Reid]] (1862-1929) *[[Rembrandt van Rijn]] (1606-[[1669]]) *[[Frederic Remington]] (1861-1909) *[[Guido Reni]] ([[1575]]-[[1642]]) *[[Pierre-Auguste Renoir]] (1841-1919) *[[Pierre R. Renoir]] ([[1958]]-) *[[Ilya Yefimovich Repin]] (1844-1930) *Sinioro [[Joshua Reynolds]] (1723-1792) *[[Jesse Richards]] ([[1975]]-) *[[Gerhard Richter]] (1932-) *[[Hyacinthe Rigaud]] ([[1659]]-1743) *[[Bridget Riley]] (1931-) *[[Jean-Paul Riopelle]] (1923-[[2002]]) *[[Arturo Rivera]] ([[1945]]-) *[[Diego Rivera]] (1886-1957) *[[Larry Rivers]] (1923-[[2002]]) *[[Tom Roberts]] (1856-1931) *[[Theodore Robinson]] (1852-1896) *[[Norman Rockwell]] (1894-1978) *[[Henryk Rodakowski]] (1823-1894) *[[Alexandr Rodchenko]] (1891-1956) *[[Nicholas Roerich]] (1874-[[1947]]) *[[Svetoslav Roerich]] (1904-[[1993]]) *[[Christian Rohlfs]] (1849-1938) *[[Fyodor Rokotov]] (1736-1809) *[[Osvaldo Romberg]] (1938-[[2019]]) *[[George Romney]] (1734-1802) *[[Anton Rooskens]] (1906-[[1976]]) *[[Jan Henryk de Rosen]] (1891-[[1982]]) *[[James Rosenquist]] (1933-[[2017]]) *[[Alexander Roslin]] (1718-1793) *[[Toros Roslin]] ([[1210]]-[[1270]]) *[[Bob Ross]] (1942-[[1995]]) *[[Mark Rothko]] (1903-[[1970]]) *[[Georges Rouault]] (1871-[[1958]]) *[[Henri Rousseau]] (1844-[[1910]]) *[[Théodore Rousseau]] (1812-1867) *[[Josep Rovira Soler]] (1900-[[1998]]) *[[Peter Paul Rubens]] ([[1577]]-[[1640]]) *[[Andrei Rublev]] (c. [[1360]]-1430) *[[Hanna Rudzka-Cybisowa]] (1897-[[1988]]) *[[Jacob van Ruisdael]] ([[1628]]-1682) *[[Phillipp Otto Runge]] (1777-1810) *[[Edward Ruscha]] (1937-) *[[Nadya Rusheva]] (1952-1969) *[[Santiago Rusiñol]] (1861-1931) *[[Robert Russ]] (1847-1922) *[[Charles Marion Russell]] (1864-1926) *[[Jan Rustem]] ([[1762]]-1835) *[[Ferdynand Ruszczyc]] (1870-[[1936]]) *[[Rachel Ruysch]] (1664-1750) *[[Andrei Ryabushkin]] (1861-1904) *[[Tadeusz Rybkowski]] (1848-1926) *[[Czesław Rzepiński]] (1905-[[1995]]) ==S== *[[Betye Saar]] (1926-) *[[Pieter Saenredam]] (1597-1665) *[[Tahir Salahov]] (1928-) *[[Artur Nacht Samborski]] (1898-1974) *[[Stanisław Samostrzelnik]] (c. 1480-[[1541]]) *[[Bernat Sanjuan]] (1915-1979) *[[John Singer Sargent]] (1856-1925) *[[Andrea del Sarto]] ([[1487]]-[[1531]]) *[[Martiros Saryan]] (1880-[[1972]]) *[[Raymond Saunders]] (1934-) *[[Antonio Saura]] (1930-[[1998]]) *[[Anne Savage]] (1896-[[1971]]) *[[Jenny Saville]] ([[1970]]-) *[[Alexei Kondratyevich Savrasov]] (1830-1897) *[[Jan Sawka]] (1946-2012) *[[Egon Schiele]] (1890-1918) *[[Rudolf Schlichter]] (1890-[[1955]]) *[[Art Paul Schlosser]] (1960-) *[[Richard Schmid]] (1934-) *[[Karl Schmidt-Rottluff]] (1884-[[1976]]) *[[Julian Schnabel]] (1952-) *[[Peter Alfred Schou]] (1844-1914) *[[Karl Schrag]] (1912-[[1995]]) *[[Daniel Schultz]] (1615-[[1683]]) *[[Kurt Schwitters]] (1887-1948) *[[William Edouard Scott]] (1884-[[1964]]) *[[Felipe Seade]] (1912-1969) *[[Charles Sebree]] (1914-1985) *[[Maksim Sedej]] (1909-1974) *[[Lasar Segall]] (1891-1957) *[[Olaf Carl Seltzer]] (1877-1957) *[[Jacek Sempoliński]] (1927-[[2012]]) *[[Zinaida Serebriakova]] (1884-[[1967]]) *[[Valentin Serov]] (1865-1911) *[[Georges Seurat]] (1859-1891) *[[Gino Severini]] (1883-1966) *[[Joseph Severn]] (1793-1879) *[[Yevgeni Shchukin]] (1959-) *[[Ivan Shishkin]] (1832-1898) *[[Ram Chandra Shukla]] (1925-2016) *[[Kazimierz Sichulski]] (1879-1942) *[[Walter Sickert]] (1860-1942) *[[Zygmunt Sidorowicz]] (1846-1881) *[[Henryk Siemiradzki]] (1843-1902) *[[Paul Signac]] (1863-[[1935]]) *[[Hugo Simberg]] (1873-1917) *[[Józef Simmler]] (1823-1868) *[[David Alfaro Siqueiros]] (1896-1974) *[[Alfred Sisley]] (1839-1899) *[[Joakim Skovgaard]] (1856-1933) *[[Niels Skovgaard]] (1858-1938) *[[Peter Christian Thamsen Skovgaard]] (1817-1875) *[[Ludomir Sleńdziński]] (1889-1960) *[[Władysław Ślewiński]] ([1856-1918) *[[Harald Slott-Møller]] (1864-1937) *[[Guinever Smith]] (1960-) *[[Matthew Smith (artisto)|Matthew Smith]] (1879-1959) *[[Hinko Smrekar]] (1883-1942) *[[Franciszek Smuglewicz]] (1745-1807) *[[Sylvia Snowden]] (1942-) *[[Marek Sobczyk]] ([[1955]]-) *[[Leszek Sobocki]] (1934-) *[[Xul Solar]] (1887-1963) *[[Koloman Sokol]] (1902-[[2003]]) *[[Anton Solomoukha]] ([[1945]]-) *[[Konstantin Somov]] (1869-1939) *[[Jens Søndergaard]] (1895-1957) *[[Camille Souter]] (1929-) *[[Chaim Soutine]] (1893-1943) *[[Litsa Spathi]] ([[1958]]-) *[[Nicolas de Staël]] (1914-[[1955]]) *[[Lojze Spacal]] (1907-[[2000]]) *[[Austin Osman Spare]] (1886-1956) *[[Niles Spencer]] (1883-1952) *[[David Spiller]] (1942-[[2018]]) *[[Carl Spitzweg]] (1808-1885) *[[Carl Sprinchorn]] (1887-[[1971]]) *[[Jan Spychalski]] (1893-1946) *[[Kazimierz Stabrowski]] (1869-1929) *[[Jerzy Stajuda]] ([[1936]]-[[1992]]) *[[Jan Grzegorz Stanisławski]] (1860-1907) *[[Wojciech Korneli Stattler]] (1800-1875) *[[Henryk Stażewski]] (1894-1988) *[[Andrzej Stech]] ([[1635]]-1697) *[[Jan Steen]] ([[1626]]-[[1679]]) *[[Kajetan Stefanowicz]] (1886-1920) *[[Hannes Steinert]] ([[1954]]-) *[[Jacob Steinhardt]] (1887-[[1968]]) *[[Eduard von Steinle]] (1810-1886) *[[Théophile Steinlen]] (1859-1923) *[[Juan Carlos Stekelman]] ([[1936]]-) *[[Frank Stella]] ([[1936]]-) *[[Matej Sternen]] (1870-1949) *[[Clyfford Still]] (1904-1980) *[[Myron Stout]] (1908-[[1987]]) *[[David Stowe]] ([[1945]]-) *[[Arthur Streeton]] (1867-1943) *[[Bartlomiej Strobel]] ([[1591]]-[[1650]]) *[[Vonn Ströpp]] (1962) *[[Drew Struzan]] ([[1947]]) *[[Zofia Stryjeńska]] (1891-[[1976]]) *[[Władysław Strzemiński]] (1893-1952) *[[Gilbert Charles Stuart]] (1755-1828) *[[George Stubbs]] (1724-1806) *[[Gabrijel Stupica]] (1913-[[1990]]) *[[Sava Šumanović]] (1896-1942) *[[January Suchodolski]] (1797-1875) *[[Serge Sudeikin]] (1882-1946) *[[Vasily Surikov]] (1848-1916) *[[George B. Sutherland]] *[[Eva Švankmajerová]] (1940-[[2005]]) *[[Henryk Szczygliński]] (1881-1944) *[[Józef Szermentowski]] (1833-1876) *[[Jerzy Siemiginowski-Eleuter]] ([[1660]]-1711) ==T== *[[Jean Tabaud]] (1914-[[1996]]) *[[Enrique Tábara]] (1930-) *[[Reuben Tam]] (1916-[[1991]]) *[[Rufino Tamayo]] (1899-[[1991]]) *[[Josefina Tanganelli Plana]] (1904-[[1968]]) *[[Henry Ossawa Tanner]] (1859-1937) *[[Antoni Tàpies]] (1923-[[2012]]) *[[Edmund Charles Tarbell]] (1862-1938) *[[Tomasz Tatarczyk]] ([[1947]]-) *[[Vladimir Tatlin]] (1885-1953) *[[Afewerk Tekle]] (1932-[[2012]]) *[[David Teniers la 3ma]] (1638-1685) *[[Hendrick Terbrugghen]] ([[1588]]-[[1629]]) *[[Pietro Testa]] ([[1617]]-[[1650]]) *[[Włodzimierz Tetmajer]] ([[1861]]-1923) *[[Abbott Handerson Thayer]] (1849 – 1921) *[[Ellen Thesleff]] (1869-[[1954]]) *[[Jan Theuninck]] ([[1954]]-) *[[Wayne Thiebaud]] (1920-) *[[Alma Thomas]] (1891-1978) *[[Robert Thompson(artisto)|Robert Thompson]] ([[1936]]-1966) *[[Charles Thomson (artisto)|Charles Thomson]] (1953-) *[[Thomas John Thomson]] (1877-[[1917]]) *[[William Thon]] (1906-[[2000]]) *[[Giovanni Battista Tiepolo]] (1696-1770) *[[Walasse Ting]] (1929-[[2010]]) *[[Jean Tinguely]] (1925-[[1991]]) *[[Tintoretto]] ([[1518]]-[[1594]]) *[[Jože Tisnikar]] (1928-[[1998]]) *[[James Tissot]] (1836-1902) *[[Tiziano]] ([[1488]]-[[1576]]) *[[Mark Tobey]] (1890-[[1976]]) *[[Stefano Tofanelli]] (1752-1812) *[[Jozef Tominc]] (1790-1866) *[[Henri de Toulouse-Lautrec]] (1864-1901) *[[Pierre Toutain-Dorbec]] (1951-) *[[Kurt Trampedach]] (1943-[[2013]]) *[[Fran Tratnik]] (1881-1957) *[[Bill Traylor]] (1854-1949) *[[Jan Tricius]] (1620-1692) *[[Wincenty Trojanowski]] (1859-1928) *[[Vasily Andreevich Tropinin]] (1776-1857) *[[Clovis Trouille]] (1889-[[1975]]) *[[John Trumbull]] (1756-1843) *[[Werner Tübke]] (1929-[[2004]]) *[[Joseph Mallord William Turner]] (1775-1850) *[[Laurits Tuxen]] (1853-1927) *[[Luc Tuymans]] ([[1958]]-) *[[John Henry Twachtman]] (1853-1902) *[[Cy Twombly]] (1928-[[2011]]) *[[Zeljko Tonsic]] ([[1954]]-) ==U== *[[Raoul Ubac]] ([[1910]]-1985) *[[Paolo Uccello]] ([[1397]]-[[1475]]) *[[Fritz von Uhde]] (1848-1911) *[[William Unger]] (1837-1932) *[[Michelangelo Unterberger]] (1695-1758) *[[Modest Urgell]] (1839-1919) *[[Jenaro de Urrutia Olaran]] (1893-[[1965]]) *[[Simon Ushakov]] ([[1626]]-1686) *[[Maurice Utrillo]] (1883-[[1955]]) *[[Dechko Uzunov]] (1899-[[1986]]) ==V== *[[Pierin Vaga]] ([[1499]]-[[1547]]) *[[Gee Vaucher]] ([[1945]]-) *[[Suzanne Valadon]] (1865-1938) *[[Juan de Valdés Leal]] ([[1622]]-1690) *[[Félix Vallotton]] (1865-1925) *[[Anthony van Dyck]] ([[1599]]-[[1641]]) *[[Victor Vasarely]] ([[1906]]-[[1997]]) *[[Vladimír Vašíček]] (1919-[[2003]]) *[[Viktor Vasnetsov]] (1848-1926) *[[Marie Vassilieff]] (1884-1957) *[[Philipp Veit]] (1793-1877) *[[Diego Velázquez]] ([[1599]]-[[1660]]) *[[Henry van de Velde]] (1863-1957) *[[Willem van de Velde la olda]] (1611-1693) *[[Willem van de Velde la yuna]] ([[1633]]-1707) *[[Raja Ravi Varma]](1848-1906) *[[Vasily Vereshchagin]] (1842-1904) *[[Fernand Verhaegen]] ([[1883]]-[[1975]]) *[[Johannes Vermeer]] ([[1632]]-[[1675]]) *[[Jan Cornelisz Vermeyen]] ([[1500]]-1559) *[[Horace Vernet]] (1789-1863) *[[Paolo Veronese]] ([[1528]]-[[1588]]) *[[Andrea del Verrocchio]] (c. 1435-[[1488]]) *[[Joseph-Marie Vien]] (1716-1809) *[[Élisabeth Vigée Le Brun]] (1755-1842) *[[Aníbal Villacís]] (1927-[[2012]]) *[[Juan Villafuerte]] ([[1945]]-1977) *[[Jacques Villon]] (1875-1963) *[[Eliseu Visconti]] (1866-1944) *[[Oswaldo Viteri]] (1931-) *[[Ivan Yakovlevich Vishnyakov]] (1699-[[1761]]) *[[Boris Vladimirski]] (1878-1950) *[[Maurice de Vlaminck]] (1876-[[1958]]) *[[Simon de Vlieger]] (1601-[[1653]]) *[[Zygmunt Vogel]] (1764-[[1826]]) *[[Alfredo Volpi]] (1896-1988) *[[Jan Voss]] (1936-) *[[Wolf Vostell]] (1932-[[1998]]) *[[Simon Vouet]] ([[1590]]-[[1649]]) *[[Sebastian Vrancx]] ([[1573]]-[[1647]]) *[[Cornelis Vroom]] (c. [[1591]]-[[1661]]) *[[Mikhail Vrubel]] (1856-[[1910]]) *[[Édouard Vuillard]] (1868-1940) ==W== *[[Edward Wadsworth]] (1889-1949) *[[Zygmunt Waliszewski]] (1897-[[1936]]) *[[Laura Wheeler Waring]] (1887-1948) *[[Alfred Wallis]] (1855-1942) *[[Henry Wallis]] (1830-1916) *[[Jacek Waltoś]] (1938-) *[[WWładysław Wankie]] (1860-1925) *[[Walenty Wańkowicz]] ([[1799]]-1842) *[[Andy Warhol]] (1928-[[1987]]) *[[Wacław Wąsowicz]] (1891-1942) *[[John William Waterhouse]] (1849-[[1917]]) *[[Jean-Antoine Watteau]] (1684-1721) *[[Czesław Wdowiszewski]] (1904-[[1982]]) *[[Carel Weight]] (1908-[[1997]]) *[[Julian Alden Weir]] (1852-1919) *[[Wojciech Weiss]] (1875-1950) *[[Elisabeth Wierzbicka Wela]] ([[1964]]-) *[[Neil Welliver]] (1929-[[2005]]) *[[Pierre Wemaëre]] (1913-[[2010]]) *[[Kurt Wenner]] (1958-) *[[Adolf Ulrik Wertmüller]] (1751-1811) *[[Tom Wesselmann]] (1931-[[2004]]) *[[Benjamin West]] (1738-1820) *[[Rogier van der Weyden]] ([[1399]]-1464) *[[James Abbott McNeill Whistler]] (1834-1903) *[[Brett Whiteley]] ([[1939]]-[[1992]] *[[David Wilkie (artisto)|David Wilkie]] (1785-1841) *[[Charles Williams (artisto)|Charles Williams]] ([[1965]]-) *[[Adolphe Willette]] (1857-1926) *[[Jens Ferdinand Willumsen]] (1863-[[1958]]) *[[Richard Wilson (piktisto)|Richard Wilson]] (1714-1782) *[[Emanuel de Witte]] ([[1617]]-1692) *[[Stanisław Witkiewicz]] (1851-1915) *[[Stanisław Ignacy Witkiewicz]] (1885-[[1939]]) *[[Romuald Kamil Witkowski]] (1876-1950) *[[Konrad Witz]] (c. 1400 o 1410-[[1446]]) *[[Theo Wolvecamp]] (1925-[[1992]]) *[[David Wojnarowicz]] ([[1954]]-[[1992]]) *[[Kazimierz Wojniakowski]] (1772-1812) *[[Witold Wojtkiewicz]] (1879-1909) *[[John Christopher Wood]] (1901–1930) *[[Grant Wood]] (1891-1942) *[[Charles Herbert Woodbury]] (1864-1940) *[[Mabel May Woodward]] (1877-[[1945]]) *[[Philips Wouwerman]] ([[1619]]-[[1668]]) *[[Joseph Wright of Derby]] (1734-1797) *[[Andrzej Wróblewski]] (1927-1957) *[[Paul Wunderlich]] (1927-[[2010]]) *[[Leon Wyczółkowski]] (1852-[[1936]]) *[[Jan Wydra]] (1902-1937) *[[Andrew Wyeth]] ([[1917]]-) *[[Jamie Wyeth]] (1946-) *[[Newell Convers Wyeth]] (1882-[[1945]]) *[[Stanisław Wyspiański]] (1869-1907) ==X== *[[Ettore Ximenes]] (1855-1926) ==Y== *[[Nikolai Yaroshenko]] (1846-1898) *[[Jack Butler Yeats]] (1871-1957) *[[Joseph Yoakum]] (c. 1890-[[1972]]) *[[Konstantin Yuon]] (1875-1958) ==Z== *[[Ossip Zadkine]] (1888-[[1967]]) *[[Kristian Zahrtmann]] (1843-1917) *[[Eugeniusz Zak]] (1884-1926) *[[Marcin Zaleski]] (1796-1877) *[[Jan Zamoyski (piktisto)|Jan Zamoyski]] (1901-[[1986]]) *[[Peter M. Zawadzki]] ([[1941]]-[[2004]]) *[[Hristofor Zhefarovich]] (1690-1753) *[[Félix Ziem]] (1821-1911) *[[Franciszek Żmurko]] (1859-[[1910]]) *[[Johann Zoffany]] (1733-1810) *[[Zahari Zograf]] (1810-1853) *[[Marguerite Zorach]] (1887-[[1968]]) *[[William Zorach]] (1889-1966) *[[Anders Zorn]] (1860-1920) *[[Francesco Zuccarelli]] (1702-1788) *[[Federico Zuccari]] (c. [[1541]]-1609) *[[Ignacio Zuloaga]] (1870-[[1945]]) *[[Francisco de Zurbarán]] (1598-1664) == Referi == {{reflist}} ==Extera ligili== * [http://www.artcyclopedia.com Artcyclopedia] * [http://kallery.net/index.php?g_clss=forum&g_prcss=list&g_tmplt=&g_brd=63&g_pg=1&s_lngg=English Hem-pagini di moderna piktisti] {{compactTOC5}} [[Kategorio:Piktisti| ]] 3dqi2mn7ykv21uh6pm0iqqcxft5ean5 995811 995804 2022-08-21T18:55:56Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki Yen listo pri piktisti rangizita alfabetale. {{compactTOC5}} ==A== *[[Hans von Aachen]] (1552-1615) *[[Reza Abbasi]] ([[1565]]-[[1635]]) *[[Josef Abel]] (1768-1818) *[[Philip Absolon]] (1960-) *[[Edwin Austin Abbey]] (1852-1911) *[[Nikolaj Abraham Abildgaard]] (1743-1809) *[[Ismail Acar]] ([[1971]]-) *[[Bernard Accama]] (1697-1756) *[[Andreas Achenbach]] (1815-1910) *[[Oswald Achenbach]] (1827-1905) *[[Pieter Aertsen]] ([[1508]]-[[1575]]) *[[Aetion]] ([[4ma yarcento aK]]) *[[Yaacov Agam]] (1928-) *[[Gyula Aggházy]] (1850-1919) *[[Lubna Agha]] (1949-2012) *[[Jacques-Laurent Agasse]] (1767-1849) *[[Christoph Ludwig Agricola]] (1667-1719) *[[Ivan Konstantinovich Aivazovski|Ivan Aivazovski]] (1817-1900) *[[Tadeusz Ajdukiewicz]] (1852-1916) *[[Josef Albers]] (1888-[[1976]]) *[[Mariotto Albertinelli]] (1474-[[1515]]) *[[Kazimierz Alchimowicz]] (1840-1916) *[[Pierre Alechinsky]] (1927-) *[[Fyodor Yakovlevich Alexeyev|Fyodor Alexeyev]] (1753-1824) *[[Mikoláš Aleš]] (1852-1913) *[[Else Alfelt]] (1910-1974) *[[David Allan]] (1744-1796) *[[Alessandro Allori]] ([[1577]]-1607) *[[Cristofano Allori]] ([[1577]]-[[1621]]) *[[Washington Allston]] (1779-1843) *[[Lawrence Alma-Tadema]] (1836-1912) *[[José Ferraz de Almeida Júnior]] (1850-1899) *[[Charles Henry Alston]] (1907-1977) *[[Rudolf Ritter von Alt]] (1812-1905) *[[Albrecht Altdorfer]] (1480-1538) *[[Altichiero]] (c. [[1330]]- c. [[1390]]) *[[Tarsila do Amaral]] (1886-1973) *[[Friedrich von Amerling]] (1803-1887) *[[Jacopo Amigoni]] (1682-1752) *[[Rodolfo Amoedo]] (1857-1941) *[[Rick Amor]] (1948-) *[[Anna Ancher]] (1859-[[1935]]) *[[Michael Peter Ancher]] (1849-1927) *[[Carl Andre]] ([[1935]]-) *[[Fra Angelico]] ([[1387]]-1455) *[[Hermenegildo Anglada Camarasa]] (1871-1959) *[[Sofonisba Anguissola]] ([[1532]]-1625) *[[Richard Anuszkiewicz]] (1930-2020) *[[Apelles]] ([[4ma yarcento aK]]) *[[Zvest Apollonio]] ([[1935]]-[[2009]]) *[[Christiaan Karel Appel]] (1921-2006) *[[Oscar Araripe]] (1941-) *[[Félix Arauz]] ([[1935]]-) *[[Giuseppe Arcimboldo]] (1527-1593) *[[Hans Peter Wilhelm Arp]] (1886-1966) *[[John James Audubon]] (1785-1851) *[[George Ault]] (1891-1948) *[[Jean-Michel Atlan]] (1913-1960) *[[Frank Auerbach]] (1931-) *[[Jules Robert Auguste]] (1789-1850) *[[Hendrick Avercamp]] ([[1585]]-1634) *[[Milton Avery]] (1885-1965) *[[Nikola Avramov]] (1897-1945) *[[Constantine Andreou]] (1917-[[2007]]) ==B== *[[Marcello Bacciarelli]] (1731-1818) *[[Francis Bacon (piktisto)]] (1909-[[1992]]) *[[William Jacob Baer]] (1860-1941) *[[Albert Baertsoen]] (1866-1922) *[[Leonard Bahr]] (1905-[[1990]]) *[[Thomas Baines]] (1820-1875) *[[Dionís Baixeras i Verdaguer]] (1862-1943) *[[Normand Baker]] (1908-[[1955]]) *[[Ludolf Bakhuizen]] (1630-1708) *[[Léon Bakst]] (1866-1924) *[[Hans Baldung]] ([[1484]]-[[1545]]) *[[Robert Ballagh]] (1943-) *[[Balthus]] (1908-2001) *[[Edward Mitchell Bannister]] (1828-1901) *[[Sattiraju Lakshmi Narayana]] (1933-[[2014]]) *[[William Barak]] (1824-1903) *[[Vladimir Baranoff-Rossine]] (1888-1944) *[[Giovanni Francesco Barbieri]] ([[1591]]-1666) *[[George Barker (piktisto)|George Barker]] (1882-1965) *[[Ernie Barnes]] (1938-[[2009]]) *[[James Barry (piktisto)|James Barry]] (1741-1806) *[[Hans von Bartels]] (1856-1913) *[[Jennifer Bartlett]] (1941-) *[[Fra Bartolomeo]] (1472-[[1517]]) *[[Francesco Bartolozzi]] (1727-1815) *[[Georg Baselitz]] ( 1938-) *[[Marie Bashkirtseff]] (1858-1884) *[[Jean-Michel Basquiat]] (1960-1988) *[[Jacopo Bassano]] (c. [[1510]]-1592) *[[Robert Bateman (Angla artisto)|Robert Bateman]] (1842-1922) *[[Robert Bateman (Kanadana)|Robert Bateman]] (1930-) *[[David Bates (Usana piktisto)|David Bates]] (1952-) *[[Maxwell Bates]] (1906-1980) *[[James Baynes]] (1766-1837) *[[Thomas Mann Baynes]] (1794-1854 o 1876) *[[Pompeo Girolamo Batoni]] (1708-1787) *[[Frédéric Bazille]] (1841-1870) *[[Romare Bearden]] (1911-1988) *[[Cecilia Beaux]] (1855-1942) *[[Robert Bechtle]] (1932-) *[[Max Beckmann]] (1884-1950) *[[Ignat Bednarik]] (1882-1963) *[[Captain Beefheart]] (1941-[[2010]]) *[[Kamaleddin Behzad]] ([[1450]]-) *[[Zdzisław Beksiński]] (1929-[[2005]]) *[[George Frederick Henry Bell]] (1878-1966) *[[Giovanni Bellini]] (c. 1430-[[1516]]) *[[Gentile Bellini]] (c. 1429-[[1507]]) *[[Jacopo Bellini]] (c. 1400-[[1470]]) *[[Vanessa Bell]] (1879-1961) *[[Bernardo Bellotto]] (1721-1780) *[[George Wesley Bellows]] (1882-1925) *[[Ludwig Bemelmans]] (1898-1962) *[[Jason Benjamin]] ([[1971]]-) *[[Martin Benka]] (1888-[[1971]]) *[[Wilhelm Bendz]] (1804-1832) *[[Frank Weston Benson]] (1862-1951) *[[Thomas Hart Benton (piktisto)|Thomas Hart Benton]] (1889-[[1975]]) *[[Alexandre Nikolayevich Benois]] (1870-1960) *[[Emerik Bernard]] ([[1937]]-) *[[Janez Bernik]] (1933-[[2016]]) *[[Gian Lorenzo Bernini]] (1598-1680) *[[Albert Bertelsen]] (1921-[[2019]]) *[[Luca Bestetti]] (1964-) *[[Henryka Beyer]] [1782-1855) *[[George Biddle]] (1885-1973) *[[Albert Bierstadt]] (1830-1902) *[[Ivan Bilibin]] (1876-1942) *[[Anna Bilińska-Bohdanowiczowa]] (1857-1893) *[[Ejler Bille]] (1910-[[2004]]) *[[Charles Billich]] (1934) *[[Henry Billings]] (1901-[[1985]]) *[[George Caleb Bingham]] (1811-1879) *[[Lamorna Birch|Samuel John "Lamorna" Birch]] (1869-[[1955]]) *[[Oswald Birley]] (1880-1952) *[[Thierry Bisch]] (1953-) *[[Charles Blackman]] (1928-[[2018]]) *[[Basil Blackshaw]] (1932-[[2016]]) *[[William Blake]] (1757-1827) *[[Ralph Albert Blakelock]] (1847-1919) *[[Arnold Blanch]] (1896-1968) *[[Ross Bleckner]] (1949-) *[[Carl Heinrich Bloch]] (1834-1890) *[[Izaak van den Blocke]] ([[1572]]-[[1626]]) *[[Godfrey Blow]] (1948-) *[[Peter Blume]] (1906-[[1992]]) *[[David Gilmour Blythe]] (1815-1865) *[[François Bocion]] (1828-1890) *[[Thomas Bock]] (1790-1855) *[[Arnold Böcklin]] (1827-1901) *[[Karl Bodmer]] (1809-1893) *[[Krzysztof Boguszewski]] (?-[[1635]]) *[[Aaron Bohrod]] (1907-[[1992]]) *[[Maurice Boitel]] (1919-[[2007]]) *[[David Garshen Bomberg]] (1890-1957) *[[Rosa Bonheur]] (1822-1899) *[[Claude Bonin-Pissarro]] (1921-2021) *[[Richard Parkes Bonington]] (1802-1828) *[[Pierre Bonnard]] (1867-1947) *[[Francesco Bonsignori]] ([[1460]]-[[1519]]) *[[Bogdan Borčić]] (1926-[[2014]]) *[[Paul-Émile Borduas]] (1905-1960) *[[Vladimir Borovikovsky]] (1757-1825) *[[Hieronymus Bosch]] (c. [[1460]] - [[1518]]) *[[Ambrosius Bosschaert]] ([[1573]]-1612) *[[Ángel Botello]] (1913-[[1986]]) *[[Fernando Botero]] (1932-) *[[Sandro Botticelli]] (1445-[[1510]]) *[[François Boucher]] (1703-1770) *[[Eugène Boudin]] (1824-1898) *[[William-Adolphe Bouguereau]] (1825-1905) *[[John Bourne]] (1943-) *[[Zlatyu Boyadzhiev]] (1903-[[1976]]) *[[Arthur Merric Bloomfield Boyd]] (1920-[[1999]]) *[[Arthur Merric Boyd]] (1862-1940) *[[David Boyd]] (1924-[[2011]]) *[[Penleigh Boyd]] (1890-1923) *[[Peter Rostrup Bøyesen]] (1882-1952) *[[Olga Boznańska]] (1865-1940) *[[Louis Bouché]] (1896-1969) *[[John Brack]] (1920-[[1999]]) *[[Robert Brackman]] (1898-1980) *[[Johann Christian Brand]] (1722-1795) *[[Józef Brandt]] (1841-1915) *[[Georges Braque]] (1882-1963) *[[Robert Julius Brawley]] ([[1936]]-2006) *[[Carl Frederik von Breda]] (1759-1818) *[[George Hendrik Breitner]] (1857-1923) *[[Jules Breton]] (1827-1906) *[[Breyten Breytenbach]] (1939-) *[[Pierre Brissaud]] (1885-1964) *[[Louis le Brocquy]] (1916-2012) *[[Ann Brockman]] (1899-1943) *[[Antoni Brodowski]] (1784-1832) *[[Agnolo Bronzino]] ([[1503]]-[[1572]]) *[[Alexander Brook]] (1898-1980) *[[Allan Brooks]] (1869-1946) *[[Bertram Brooker]] (1888-[[1955]]) *[[Ford Madox Brown]] (1821-1893) *[[Jan Brueghel la olda]] ([[1568]]-1625) *[[Jan Brueghel la yuna]] (1601-1678) *[[Pieter Brueghel la olda]] (c. [[1525]]-[[1569]]) *[[Pieter Brueghel la yuna]] (1564-1638) *[[Karl Briullov]] ([[1799]]-1852) *[[Tadeusz Brzozowski (piktisto)|Tadeusz Brzozowski]] (1918-[[1987]]) *[[Ernest Buckmaster]] (1897-1968) *[[Bernard Buffet]] (1928-[[1999]]) *[[Rupert Bunny]] (1864-1947) *[[Elbridge Ayer Burbank]] (1858-1949) *[[Charles Ephraim Burchfield]] (1893-1967) *[[Alexander Bugan]] (1952-) *[[Louis Buvelot]] (1814-1888) ==C== *[[Pogus Caesar]] *[[Francesco Cairo]] (1607-1665) *[[Gustave Caillebotte]] (1848-1894) *[[İbrahim Çallı]] (1882-1960) *[[Jacques Callot]] (1592-[[1635]]) *[[Canaletto]] (1697-1768) *[[Josef Čapek]] (1887-1945) *[[Tom Carapic]] ([[1939]]-) *[[Michelangelo Merisi|Caravaggio]] ([[1571]]-1610) *[[Ivan Čargo]] (1898-1958) *[[John Fabian Carlson]] (1875-1947) *[[Charles Auguste Émile Durand]] (1838-1917) *[[Vittore Carpaccio|Carpaccio]] (c. [[1460]]-[[1525]]) *[[Emily Carr]] (1871-1945) *[[Annibale Carracci]] (1560-1609) *[[Agostino Carracci]] (1557-1602) *[[Ludovico Carracci]] (1555-[[1619]]) *[[Ramon Casas i Carbó]] (1866-1932) *[[Judy Cassab]] (1920-[[2015]]) *[[Mary Cassatt]] (1844-1926) *[[Alfred Joseph Casson]] (1898-[[1992]]) *[[Carlos Catasse]] (1944-[[2010]]) *[[George Catlin]] (1796-1872) *[[Louis de Caullery]] (c. [[1580]]-c. [[1621]]) *[[Avgust Černigoj]] (1898-1985) *[[Bartolomeo Cesi]] (1556-[[1629]]) *[[Paul Cézanne]] (1839-1906) *[[Marc Chagall]] (1887-1985) *[[Philippe de Champaigne]] (1602-[[1674]]) *[[Minerva Josephine Chapman]] (1858-1947) *[[Jean-Baptiste-Siméon Chardin]] (1699-1779) *[[Gustavo Charif]] (1966-) *[[Caroline Chariot-Dayez]] (1958-) *[[Michael Ray Charles]] (1967-) *[[Nicolas Toussaint Charlet]] (1792-1845) *[[William Merritt Chase]] (1849-1916) *[[Pierre Puvis de Chavannes]] (1824-1898) *[[Józef Chełmoński]] (1849-1914) *[[Billy Childish]] (1959-) *[[Giorgio de Chirico]] (1888-1978) *[[Albert Chmielowski]] (1845-1916) *[[Daniel Chodowiecki]] (1726-1801) *[[Anthony Christian]] ([[1945]]-) *[[Frederick Edwin Church]] ([[1826]]-1900) *[[Peter Churcher]] (1964-) *[[Winston Churchill]] (1874-1965) *[[Leon Chwistek]] (1884-[[1944]]) *[[Tomasz Ciecierski]] ([[1945]]-) *[[Cimabue]] (1240-1302) *[[Jože Ciuha]] (1924-[[2015]]) *[[Franz Cižek]] (1865-1946) *[[Francois Clouet]] ([[1510]]-[[1572]]) *[[Juraj Julije Klovic|Giorgio Giulio Clovio]] ([[1498]]-[[1578]]) *[[Juan Fernando Cobo]] (1959-) *[[Charles Codman]] (1800-1842) *[[Thomas Cole]] (1801-1848) *[[Evert Collier]] ([[1640]]-1707) *[[John Maler Collier]] (1850-1934) *[[Jean Colombe]] (1430-[[1493]]) *[[Charles Conder]] (1868-1909) *[[Kevin Connor]] (1932-) *[[John Constable]] (1776-1837) *[[Constant Nieuwenhuys|Constant]] (1920-[[2005]]) *[[Cassius Marcellus Coolidge]] (1844-1934) *[[Delbert Dana Coombs]] (1850-1938)<ref>https://www.whitemountainart.com/about-3/artists/delbert-dana-coombs-1850-1938/</ref> *[[John Singleton Copley]] (1738-1815) *[[Lovis Corinth]] (1858-1925) *[[Guillaume Cornelis van Beverloo|Corneille]] (1922-[[2010]]) *[[Thomas Cornell]] (1937-2012) *[[Jean-Baptiste Camille Corot]] (1796-1875) *[[Antonio da Correggio|Correggio]] ([[1489]]-[[1534]]) *[[Pietro da Cortona]] ([[1596]]-[[1669]]) *[[Piero di Cosimo]] (1462-[[1521]]) *[[Grace Cossington Smith]] (1892-1984) *[[Francesco del Cossa]] (c. 1430-c. [[1478]]) *[[Pierre Auguste Cot]] (1837-1883) *[[Noel Counihan]] (1913-[[1986]]) *[[Gustave Courbet]] (1819-1877) *[[Thomas Couture]] (1815-1879) *[[Lucas Cranach la olda]] (c. 1472-1553) *[[Lucas Cranach la yuna]] ([[1515]]-[[1586]]) *[[Fred Cress]] (1938-[[2009]]) *[[Vivian Crettol]] (1973-) *[[Carlo Crivelli]] (1435-[[1495]]) *[[Charles Crodel]] (1894-[[1973]]) *[[Ray Crooke]] (1922-[[2015]]) *[[Jean Crotti]] (1878-1958) *[[Thomas Crotty]] ([[1954]]-) *[[Aelbert Cuyp]] (1620-1691) *[[Bolesław Cybis]] (1895-1957) *[[Jan Cybis]] (1897-1972) *[[Władysław Czachórski]] (1850-1911) *[[Józef Czapski]] (1896-1993) *[[Szymon Czechowicz]] (1689-1775) *[[Tytus Czyżewski]] (1880-[[1945]]) ==D== *[[Richard Dadd]] (1817-1886) *[[Bernardo Daddi]] (c. 1280-[[1348]]) *[[Michael Dahl]] ([[1659]]-1743) *[[Roy Dalgarno]] (1910-2001) *[[Christen Dalsgaard]] (1824-1907) *[[Salvador Dalí]] (1904-1989) *[[William Dargie]] (1912-[[2003]]) *[[Charles-François Daubigny]] (1817-1878) *[[Honoré Daumier]] (1808-1879) *[[Gerard David]] (c. [[1450]]-[[1523]]) *[[Jacques-Louis David]] (1748-1825) *[[Janet Dawson]] ([[1935]]-) *[[Leonardo da Vinci]] ([[1452]]-[[1519]]) *[[Gene Davis (piktisto)|Gene Davis]] (1920-1985) *[[Stuart Davis (piktisto)|Stuart Davis]] (1892-1964) *[[Riko Debenjak]] (1908-[[1987]]) *[[Jean-Baptiste Debret]] (1768-1848) *[[Stanisław Dębicki]] (1866-1924) *[[Joseph DeCamp]] (1858-1923) *[[Edgar Degas]] (1834-1917) *[[Ettore DeGrazia|Ettore "Ted" DeGrazia]] (1909-[[1982]]) *[[Michel De Caso]] (1956-) *[[Raoul De Keyser]] (1930-2012) *[[Eugène Delacroix]] (1798-1863) *[[Beauford Delaney]] (1901-1979) *[[Robert Delaunay]] (1885-1941) *[[Sonia Delaunay]] (1885-1979) *[[Paul Delvaux]] (1897-[[1954]]) *[[Roy De Maistre]] (1894-[[1968]]) *[[Grillo Demo]] *[[Charles Demuth]] (1883-[[1935]]) *[[Maurice Denis]] (1870-1943) *[[André Derain]] (1880-[[1954]]) *[[Édouard Detaille]] (1847-1912) *[[Thomas Dewing]] (1851-1938) *[[Emiliano Di Cavalcanti]] (1897-([[1976]]) *[[Robert Dickerson]] (1924-[[2015]]) *[[Richard Diebenkorn]] (1922-1993) *[[Mary Dignam]] (1857-1938) *[[Meredith Dillman]] *[[Silvia Dimitrova]] (1970-) *[[Jim Dine]] ([[1935]]-) *[[Abidin Dino]] (1913-1993) *[[Dionisy]] (c. [[1440]]- c. [[1503]]) *[[Paul Dirmeikis]] ([[1954]]-) *[[Wilhelm Heinrich Otto Dix]] (1891-1969) *[[Andrzej Dłużniewski]] ([[1939]]-[[2012]]) *[[William Dobell]] (1899-1970) *[[Jan Dobkowski]] (1942-) *[[William Dobson]] (1611-[[1646]]) *[[Theo van Doesburg]] (1883-1931) *[[Eppo Doeve]] (1907-1981) *[[Tommaso Dolabella]] ([[1570]]-[[1650]]) *[[Tadeusz Dominik]] (1928-[[2014]]) *[[Gustave Doré]] (1832-1883) *[[Kees van Dongen]] (1877-[[1968]]) *[[Dosso Dossi]] (c. [[1490]]-[[1542]]) *[[Christian Dotremont]] (1922-1979) *[[Jacques Doucet]] (1924-1994) *[[Thomas Doughty]] (1793-1856) *[[Aaron Douglas]] (1899-1979) *[[Rackstraw Downes]] ([[1939]]-) *[[Willem Drost]] ([[1633]]- [[1659]]) *[[Russell Drysdale]] (1912-1981) *[[Jean Dubuffet]] (1901-1985) *[[Duccio]] ([[1255]]-[[1319]]) *[[Marcel Duchamp]] (1887-[[1968]]) *[[Suzanne Duchamp|Suzanne Duchamp-Crotti]] (1889-1963) *[[Raoul Dufy]] (1877-1953) *[[Brian Dunlop]] (1938-[[2009]]) *[[Anne Dunn]] (1929-) *[[Albrecht Dürer]] (1471-[[1528]]) *[[Geoffrey Dyer]] ([[1947]]-2020) *[[Antoon van Dyck]] ([[1599]]-[[1641]]) ==E== *[[Thomas Eakins]] (1844-1916) *[[Augustus Earle]] (1793-1838) *[[Alfred East]] (1849-1913) *[[Christoffer Wilhelm Eckersberg]] (1783-1853) *[[Otto Eckmann]] (1865-1902) *[[Don Eddy]] (1944-) *[[Albert Edelfelt]] (1854-1905) *[[Beverly K. Effinger]] ([[1955]]-) *[[Albin Egger-Lienz]] (1868-1926) *[[Eugeniusz Eibisch]] (1896-[[1987]]) *[[Ib Eisner]] (1925-[[2003]]) *[[Kano Eitoku]] ([[1543]]-[[1590]]) *[[Adam Elsheimer]] ([[1578]]-1610) *[[Gederts Eliass]] ([[1887]]-[[1975]]) *[[Ron English]] (1959-) *[[James Ensor]] (1860-1949) *[[Max Ernst]] (1891-[[1976]]) *[[Miguel de la Espriella]] (1947-) *[[Richard Estes]] ([[1936]]-) *[[William Etty]] (1787-1849) *[[Dulah Marie Evans]] (1875-1951) *[[Eamon Everall]] (1948-) *[[Mikhail Evstafiev]] (1963-) *[[Jan van Eyck]] ([[1390]]-1441) *[[John Eyre (piktisto)|John Eyre]] (1771-(?)) ==F== *[[Gentile da Fabriano]] (c. [[1370]]-1427) *[[Carel Fabritius]] ([[1622]]-[[1654]]) *[[Pietro Faccini]] (1562-1602) *[[Julian Fałat]] (1853-1929) *[[Aniello Falcone]] (1600-1656) *[[Robert Rafailovich Falk]] (1886-1958) *[[Alexandre Falguière]] (1831-1900) *[[Henri Fantin-Latour]] (1836-1904) *[[Jean Fautrier]] (1898-1964) *[[Jerzy Fedkowicz]] (1891-1959) *[[Pavel Fedotov]] (1815-1852) *[[Lyonel Feininger]] (1871-1956) *[[Stanisław Fijałkowski]] (1922-2020) *[[Pavel Filonov]] (1883-[[1941]]) *[[Leonor Fini]] ([[1907]]-[[1996]]) *[[Andrea da Firenze (piktisto)|Andrea da Firenze]] ([[1343]]-[[1377]]) *[[Alvan Fisher]] (1792-1863) *[[James Montgomery Flagg]] (1877-1960) *[[Lucio Fontana]] (1899-[[1968]]) *[[Marià Fortuny]] (1838-1874) *[[Tsuguharu Foujita]] (1886-[[1968]]) *[[Jean Fouquet]] (c. 1420-1481) *[[Jean-Honoré Fragonard]] (1732-1806) *[[Art Frahm]] (1907-1981) *[[Piero della Francesca]] (c. 1416-[[1492]]) *[[François Louis Thomas Francia]] (1772-1839) *[[Sam Francis]] (1923-1994) *[[Helen Frankenthaler]] (1928-[[2011]]) *[[Frank Frazetta]] (1928-[[2010]]) *[[Wilhelm Freddie]] (1909-[[1995]]) *[[Charles Alphonse du Fresnoy]] (1611-[[1668]]) *[[Lucian Freud]] (1922-[[2011]]) *[[Émile Friant]] (1863-1932) *[[Caspar David Friedrich]] (1774-1840) *[[Frederick Carl Frieseke]] (1874-1939) *[[Nicolas Froment]] (c. [[1450]]-ca.[[1490]]) *[[Brian Froud]] (1947-) *[[Ľudovít Fulla]] (1902-1980) *[[Joseph von Führich]] (1800-1876) *[[Henry Fuseli]] (1741-1825) ==G== *[[Andrew Gadd]] ([[1968]]-) *[[Thomas Gainsborough]] (1727-1788) *[[Akseli Gallen-Kallela]] (1865-1931) *[[Byron Galvez]] ([[1941]]-) *[[Thomas Gambier Parry]] (1816–1888) *[[Antonio de La Gándara]] (1861-1917) *[[Norman Garstin]] (1847-1926) *[[Friedrich Gauermann]] (1807-1862) *[[Paul Gauguin]] (1848-1903) *[[Nikolai Ge]] (1831-1894) *[[William Gear]] (1915-[[1997]]) *[[Ilka Gedő]] (1921-1985) *[[Geertgen tot Sint Jans]] (c. [[1460]]-c. [[1490]]) *[[Aert de Gelder]] ([[1645]]-1727) *[[Artemisia Gentileschi]] (1593-[[1651]]) *[[Orazio Gentileschi]] (1563-1639) *[[Alexandr Mihailovich Gerasimov|Alexandr Gerasimov]] (1881-1963) *[[Théodore Géricault]] (1791-1824) *[[Jean-Léon Gérôme]] (1824-1904) *[[Wojciech Gerson]] (1831-1901) *[[Richard Gerstl]] (1883-1908) *[[Cristache Gheorghiu]] (1937) *[[Domenico Ghirlandaio]] (1448-[[1494]]) *[[Alberto Giacometti]] (1901-1966) *[[Kahlil Gibran]] (1883-1931) *[[Stefan Gierowski]] (1925-) *[[Aleksander Gierymski]] (1850-1901) *[[Maksymilian Gierymski]] (1846-1874) *[[Stephen Gilbert]] (1910-[[2007]]) *[[Giorgione]] (c. [[1477]]-[[1510]]) *[[Giotto di Bondone|Giotto]] ([[1267]]-[[1337]]) *[[Ilya Glazunov]] (1930-[[2017]]) *[[John William Godward]] (1861-1922) *[[Leo Götz]] (1883-1962) *[[Vincent van Gogh]] (1853-1890) *[[Leon Golub]] (1922-[[2004]]) *[[Natalia Goncharova]] (1881-1962) *[[Eva Gonzalès]] (1849-1883) *[[Julio González i Pellicer]] (1876-1942) *[[Giovan Francesco Gonzaga]] (1921-[[2007]]) *[[Frederick Goodall]] (1822-1904) *[[Arshile Gorky]] (1904-1948) *[[Jan Gotard]] (1898-1943) *[[Adolph Gottlieb]] (1903-1974) *[[Léopold Gottlieb]] (1879-1934) *[[Maurycy Gottlieb]] (1856-1879) *[[Francisco de Goya]] (1746-1828) *[[Jan van Goyen]] ([[1596]]-1656) *[[Anton Graff]] (1736-1813) *[[Eugène Grasset]] (1845-1917) *[[Enrique Grau]] (1920-[[2004]]) *[[Emili Grau i Sala]] (1911-[[1975]]) *[[El Greco]] ([[1541]]-[[1614]]) *[[Tony Green]] ([[1954]]-) *[[Feofan Grek]] ([[1340]]-1410) *[[Jean-Baptiste Greuze]] (1725-1805) *[[Helmut Andreas Paul Grieshaber]] ([[1909]]-1981) *[[Juan Gris]] (1887-1927) *[[Giuseppe Grisoni]] (1699-1769) *[[Ivan Grohar]] (1867-1911) *[[George Grosz]] (1893-1959) *[[Artur Grottger]] (1837-1867) *[[Isaac Grünewald]] (1889-1946) *[[Matthias Grünewald]] ([[1470]]-[[1528]]) *[[Aleksander Gryglewski]] (1833-1879) *[[Francesco Guardi]] (1712-1793) *[[Oswaldo Guayasamín]] (1919-[[1999]]) *[[Albert Guillaume]] (1873-1942) *[[Olaf Gulbransson]] (1873-1958) *[[Ella Guru]] (1966-) *[[Philip Guston]] (1913-1980) *[[Albert Paris Gütersloh]] (1887-1973) *[[Heinz Guth]] ([[1941]]-) *[[Herman Gvardjančič]] (1943-) ==H== *[[Mikolaj Haberschrack]] ([[1454]]-[[1484]]) *[[Frans Hals]] ([[1580]]-1666) *[[Richard William Hamilton]] (1922-[[2011]]) *[[Vilhelm Hammershøi]] (1864-1916) *[[Nina Hamnett]] (1890-1956) *[[Herman Han]] ([[1574]]-[[1627]] o [[1628]]) *[[Constantin Hansen]] (1804-1880) *[[Niels Hansen (piktisto)|Niels Hansen]] (1880-1946) *[[Svend Wiig Hansen]] (1922-[[1997]]) *[[Keith Haring]] (1958-[[1990]]) *[[William Harnett]] (1848-1892) *[[Lawren Stewart Harris]] (1885-1970) *[[Tracy Harris]] (1958-) *[[Marsden Hartley]] (1877-1943) *[[Hans Hartung]] (1904-1989) *[[Paul Harvey (artisto)|Paul Harvey]] (1960-) *[[Childe Hassam]] (1859-[[1935]]) *[[Rudolf Hausner]] ([[1914-[[1995]]) *[[Louis Hayet]] (1864-1940) *[[Francesco Hayez]] (1791-1882) *[[Martin Johnson Heade]] (1819-1904) *[[Jeanne Hébuterne]] (1898-1920) *[[Henry Heerup]] (1907-1993) *[[Gottfried Helnwein]] (1948-) *[[Cornelis de Heem]] (1631-[[1695]]) *[[Jan Davidszoon de Heem]] (1606-[[1683]]) *[[Robert Henri]] (1865-1929) *[[Louis Hersent]] (1777-1860) *[[Magnus Colcord Heurlin]] (1895-[[1986]]) *[[Prudence Heward]] (1896-[[1947]]) *[[Hugo Heyrman]] (1942-) *[[Edward Hicks]] (1780-1849) *[[Thomas Hicks (piktisto)|Thomas Hicks]] (1823-1890) *[[Kaii Higashiyama]] (1908-[[1999]]) *[[Derek Hill]] (1916-[[2000]]) *[[Karol Hiller]] (1891-1939) *[[Sigrid Hjertén]] (1885-1948) *[[Prince Hoare la yuna]] (1755-1834) *[[William Hoare]] (c. 1707-1792) *[[Meindert Hobbema]] (1638-1709) *[[David Hockney]] (1937-) *[[Howard Hodgkin]] (1932-[[2017]]) *[[Ferdinand Hodler]] (1853-1918) *[[Wlastimil Hofman]] (1881-1970) *[[Hans Hofmann]] (1880-1966) *[[Johann Michael Ferdinand Heinrich Hofmann]] (1824-1911) *[[William Hogarth]] (1697-1764) *[[Katsushika Hokusai]] ([[1760]]-1849) *[[Ambrosius Holbein]] ([[1494]]-[[1519]]) *[[Hans Holbein la olda]] (c. 1465-[[1524]]) *[[Hans Holbein la yuna]] (c. [[1497]]-[[1543]]) *[[Winslow Homer]] (1836-1910) *[[Villard de Honnecourt]] ([[yari 1200a]]) *[[Gerard van Honthorst]] (1592-1656) *[[Pieter de Hooch]] ([[1629]]-1684) *[[Charles Hopkinson]] (1869-1962) *[[Edward Hopper]] (1882-1967) *[[Hristofor Žefarović]] (1690-1753) *[[John Bradley Hudson, Jr.]] (1832-1903) *[[Friedensreich Hundertwasser]] (1928-[[2000]]) *[[Maqbool Fida Husain]] (1915-[[2011]]) *[[Pieter Huys]] ([[1519]]-[[1584]]) *[[Jan van Huysum]] (1682-1749) ==I== *[[Jörg Immendorff]] ([[1945]]-[[2007]]) *[[Jean-Auguste-Dominique Ingres]] (1780-1867) *[[George Inness]] ([[1829]]-1894) *[[Dahlov Ipcar]] ([[1917]]-2017) *[[Adriaen Isenbrant]] ([[1490]][?]-[[1551]]) *[[Jozef Israëls]] (1824-1911) *[[Alexander Andreyevich Ivanov]] (1806-1858) ==J== *[[Egill Jacobsen]] (1910-[[1998]]) *[[Robert Jacobsen]] (1912-1993) *[[Yvonee Jacquette]] (1934-) *[[Eero Järnefelt]] (1863-1937) *[[Božidar Jakac]] (1899-1989) *[[Rihard Jakopič]] (1869-1943) *[[Matija Jama]] (1872-[[1947]]) *[[Ruud Janssen]] (1959-) *[[Maria Jarema]] (1908-1958) *[[Władysław Jarocki]] (1879-1965) *[[Alexej von Jawlensky]] (1864-[[1941]]) *[[Louis Janmot]] (1814-1892) *[[Andrej Jemec]] (1934-) *[[Zmago Jeraj]] (1937-[[2015]]) *[[Boris Jesih]] (1943-) *[[Junpei Satoh]] (1956-) *[[Ferenc Joachim]] (1882-1964) *[[Augustus John]] (1878-1961) *[[Gwen John]] (1876-1939) *[[Jasper Johns]] (1930-) *[[Mitchell Johnson]] (1964-) *[[Sargent Claude Johnson]] (1888-1967) *[[Allen Jones (artisto)|Allen Jones]] (1937-) *[[Lois Mailou Jones]] (1905-[[1998]]) *[[Jacob Jordaens]] (1593-1678) *[[Asger Jorn]] (1914-1973) *[[Josignacio]] (1963-) *[[Jens Jørgensen Juel]] (1745-1802) ==K== *[[Frida Kahlo]] (1907-[[1954]]) *[[Willem Kalf]] ([[1619]]-1693) *[[Jitish Kallat]] (1974-) *[[Kamagurka]] (1956-) *[[Wassily Kandinsky]] (1866-1944) *[[Paul Kane]] (1810-1871) *[[Rajmund Kanelba]] (1897-1960) *[[Tadeusz Kantor]] (1915-[[1990]]) *[[Leon Kapliński]] ([[1826]]-1873) *[[Alfons Karpiński]] (1875-1961) *[[Nikolay Kasatkin]] (1859-1930) *[[Wincenty Kasprzycki]] (1802-1849) *[[Alex Katz]] (1927-) *[[Angelica Kauffman]] (1741-1807) *[[Carl Eugen Keel]] (1885-1961) *[[Adam Dario Keel]] (1924-[[2018]]) *[[Gerald Kelly]] (1879-1972) *[[Ferdinand von Keller]] (1842-1922) *[[Ellsworth Kelly]] (1923-[[2015]]) *[[Jane Kelly]] (1956-) *[[Rockwell Kent]] (1882-[[1971]]) *[[Anselm Kiefer]] ([[1945]]-) *[[Michel Kikoine]] (1892-[[1968]]) *[[Eduardo Kingman]] *[[Thomas Kinkade]] ([[1958]]-) *[[Ernst Ludwig Kirchner]] (1880-1938) *[[Per Kirkeby]] (1938-[[2018]]) *[[Moïse Kisling]] (1891-1953) *[[Roar Kjernstad]] ([[1975]]-) *[[Mati Klarwein]] (1932-[[2002]]) *[[Paul Klee]] (1879-1940) *[[Yves Klein]] (1928-1962) *[[Gustav Klimt]] (1862-1918) *[[Franz Kline]] (1910-1962) *[[Julius Klinger]] (1876-1942) *[[Juraj Julije Klović]] ([[1498]]-[[1578]]) *[[Jesper Knudsen]] ([[1964]]-) *[[Boris Kobe]] (1905-1981) *[[Marcin Kober]] (1550-1598) *[[Aleksander Kobzdej]] (1920-[[1972]]) *[[Roman Kochanowski]] (1857-[[1945]]) *[[Robert Koehler]] (1850-1917) *[[Oskar Kokoschka]] (1886-1980) *[[Andrei Kolkutin]] (1957-) *[[Käthe Kollwitz]] (1867-[[1945]]) *[[Willem de Kooning]] (1904-[[1997]]) *[[Jeff Koons]] ([[1955]]-) *[[Frans Koppelaar]] (1943-) *[[Łukasz Korolkiewicz]] (1948-) *[[Jerzy Kossak]] (1886-[[1955]]) *[[Juliusz Kossak]] (1824-1899) *[[Wojciech Kossak]] (1856-1942) *[[Franciszek Kostrzewski]] ([[1826]]-1911) *[[Rudolf Kotnik]] (1931-[[1996]]) *[[Aleksander Kotsis]] ([1836-1877) *[[Felicjan Szczęsny Kowarski]] (1890-1948) *[[France Kralj]] (1895-1960) *[[Tone Kralj]] (1900-[[1975]]) *[[Ivan Kramskoi]] (1837-1887) *[[Metka Krašovec]] ([[1941]]-) *[[Janina Kraupe-Świderska]] (1921-2016) *[[Andre de Krayewski]] (1933-[[2018]]) *[[Emil Krcha]] (1894-[[1972]]) *[[Albert Henry Krehbiel]] (1873-[[1945]]) *[[Pinchus Kremegne]] (1890-1981) *[[Christian Krohg]] (1852-1925) *[[Per Krohg]] (1889-1965) *[[Leon Kroll]] (1884-1974) *[[Peder Severin Krøyer]] (1851-1909) *[[Fan Kuan]] (c. [[990]] - c. [[1030]]) *[[Konrad Krzyżanowski]] (1872-1922) *[[Arkhip Kuindzhi]] (1847-1910) *[[Yasuo Kuniyoshi]] (1889-1953) *[[František Kupka]] (1871-1957) *[[Alexander Vasilievich Kuprin]] (1880-1960) *[[Yayoi Kusama]] (1929-) *[[Boris Kustodiev]] (1878-1927) *[[Majka Kwiatowska]] (1949-) *[[Christen Købke]] (1810-1848) ==L== *[[Adélaïde Labille-Guiard]] (1749-1803) *[[Georges Lacombe]] (1868-1916) *[[Wifredo Lam]] (1902-[[1982]]) *[[Alexandr Ivanovich Laktionov]] (1910-[[1972]]) *[[Nicolas Lancret]] (1690-1743) *[[Myra Landau]] (1926-[[2018]]) *[[Edwin Henry Landseer|Edwin Landseer]] (1802-1873) *[[Fitz Henry Lane]] (1804-1865) *[[Giovanni Lanfranco]] (1582-[[1647]]) *[[Peter Lanyon]] (1918-[[1964]]) *[[Karol Larisch]] (1902-[[1935]]) *[[Carl Larsson]] (1853-1919) *[[Georges de La Tour]] (1593-[[1652]]) *[[Marie Laurencin]] (1883-1956) *[[Ludwik de Laveaux]] (1868-1894) *[[Jacob Lawrence]] ([[1917]]-[[2000]]) *Sinioro [[Thomas Lawrence]] (1769-1830) *[[Jesús Mari Lazkano]] (1960-) *[[Jan Lebenstein]] (1930-[[1999]]) *[[Charles Le Brun]] ([[1619]]-1690) *[[Jules Joseph Lefebvre]] (1836-1911) *[[Fernand Léger]] (1881-[[1955]]) *[[Anton Lehmden]] (1929-[[2018]]) *[[Frederic Leighton]] (1830-1896) *[[Margaret Leiteritz]] (1907-[[1976]]) *[[Franciszek Lekszycki]] (-[[1668]]) *[[Peter Lely]] ([[1618]]-1680) *[[Ulrich Leman]] (1885-1988) *[[Robert Lenkiewicz]] ([[1941]]-[[2002]]) *[[Franz von Lenbach]] (1836-1904) *[[Stanisław Lentz]] (1861-1920) *[[Mihail Yuryevich Lermontov|Mihail Lermontov]] (1814-1841) *[[Emanuel Leutze]] (1816-1868) *[[Isaac Levitan]] (1860-1900) *[[Dmitri Grigoryevich Levicki|Dmitri Levicki]] (1735-1822) *[[Bill Lewis]] (1953-) *[[Percy Wyndham Lewis]] (1882-1957) *[[Lucas van Leyden]] ([[1494]]-[[1533]]) *[[André Lhote]] (1885-1962) *[[Roy Lichtenstein]] (1923-[[1997]]) *[[Max Liebermann]] (1847-[[1935]]) *[[Bruno Andreas Liljefors]] (1860-[[1939]]) * fratuli Limbourg (1385-1416) *[[Emil Lindenfeld]] (1905-[[1986]]) *[[Bronisław Wojciech Linke]] (1906-1962) *[[John Linnell (piktisto)|John Linnell]] (1792-1882) *[[Filippino Lippi]] (1457-[[1504]]) *[[Filippo Lippi]] (c. 1406-1469) *[[Arthur Lismer]] (1885-1969) *[[El Lissitzky]] (1890-[[1941]]) *[[Leopold Loeffler]] (1827-1898) *[[Lojze Logar]] (1944-[[2014]]) *[[German Londoño]] (1961-) *[[Leonard Long]] (1911-[[2013]]) *[[McKendree Long]] (1888-[[1976]]) *[[Charles-André van Loo]] (1705-1765) *[[Charles-Amédée-Philippe van Loo]] (1719-1795) *[[Jean-Baptiste van Loo]] (1684-1745) *[[Louis-Michel van Loo]] (1707-1771) *[[Cándido López]] (1840-1902) *[[Pietro Lorenzetti]] (c. 1280-[[1348]]) *[[Lazzaro Luxardo]] (1865-1949) *[[Claude Lorrain]] (1600-1682) *[[Laurence Stephen Lowry]] (1887-[[1976]]) *[[Maximilien Luce]] (1858-[[1941]]) *[[Lucebert]] (1924-1994) *[[George Benjamin Luks]] (1867-1933) *[[Laura Muntz Lyall]] (1860-1930) ==M== *[[Jan Mabuse]] (c. [[1478]]-[[1532]]) *[[Stanton Macdonald-Wright]] (1890-1973) *[[Joe Machine]] (1973-) *[[August Macke]] (1887-1914) *[[Daniel Maclise]] (1806-1870) *[[Conroy Maddox]] (1912-[[2005]]) *[[Carlo Maderno]] (1556-[[1629]]) *[[John Maggs]] (1819-1896) *[[René Magritte]] (1898-[[1967]]) *[[Aristide Maillol]] (1861-1944) *[[Vladimir Dimitrov - Maystora]] (1882-1960) *[[Hans Makart]] (1840-1884) *[[Konstantin Makovsky]] (1839-1915) *[[Tadeusz Makowski]] (1882-1932) *[[Zbigniew Makowski]] (1930-[[2019]]) *[[Kees Maks]] (1876-[[1967]]) *[[Vladimir Makuc]] (1925-2016) *[[Vartan Malakian]] ([[1947]]-) *[[Jacek Malczewski]] (1858-1929) *[[Rafał Malczewski]] (1892-1965) *[[Władysław Malecki]] (1836-1900) *[[Kazimir Malevich]] (1879-[[1935]]) *[[Anita Malfatti]] (1889-[[1964]]) *[[Man Ray]] (1890-[[1976]]) *[[Alfred Manessier]] (1911-1993) *[[Édouard Manet]] (1832-1883) *[[Miltos Manetas]] ([[1964]]-) *[[Andrea Mantegna]] (c. 1431-[[1506]]) *[[Niklaus Manuel]] ([[1484]]-[[1530]]) *[[Franz Marc]] (1880-1916) *[[Louis Marcoussis]] (1878-[[1941]]) *[[Adam Marczyński]] (1908-1985) *[[Brice Marden]] (1938-) *[[John Marin]] (1870-1953) *[[Jacob Maris]] (1837-1899) *[[Matthijs Maris]] (1839-[[1917]]) *[[Willem Maris]] (1844-1910) *[[Theodore Major]] (1908-[[1999]]) *[[Jacques Maroger]](1884-1962) *[[Wilhelm Marstrand]] (1810-1873) *[[Józef Marszewski]] (1827-1883) *[[Eugene James Martin]] (1938-[[2005]]) *[[John Martin (piktisto)|John Martin]] (1789-1854) *[[Ndoc Martini]] (1880-1916) *[[Simone Martini]] (c. 1284-[[1344]]) *[[Andrey Yefimovich Martynov]] (1768-[[1826]]) *[[Tommaso Masaccio]] (1401-1428) *[[Frans Masereel]] (1889-1972) *[[Stanisław Masłowski]] (1853-1926) *[[Masolino da Panicale]] (c. [[1383]]-c. 1440) *[[Frank Herbert Mason]] (1921-[[2009]]) *[[Jan Matejko]] (1838-1893) *[[Henri Matisse]] (1869-[[1954]]) *[[Quinten Matsijs]] (c. 1466-[[1530]]) *[[Roberto Matta]] (1911-[[2002]]) *[[Paul Mavrides]] ([[1945]]-) *[[Peter Max]] (1937-) *[[Peter McArdle]] ([[1965]]-) *[[Sheila McClean]] (1932-[[2016]]) *[[Frederick McCubbin]] (1855-[[1917]]) *[[Bruce McLean]] (1944-) *[[Richard Thorpe McLean]] (1934-[[2014]]) *[[Hendrik Willem Mesdag]] (1831-1915) *[[Józef Mehoffer]] (1869-1946) *[[Victor Meirelles]] (1832-1903) *[[Jean-Louis-Ernest Meissonier|Ernest Meissonier]] (1815-1891) *[[Vadym Meller]] (1884-1962) *[[Arthur Melville]] ([[1855]]-1904) *[[Hans Memling]] (c. 1430-[[1494]]) *[[Natasa Menart]] ([[1968]]-) *[[Milton Menasco]] (1890-1974) *[[Zygmunt Menkes]] (1896-[[1986]]) *[[Adolph von Menzel]] (1815-1905) *[[Luc-Olivier Merson]] (1846-1920) *[[Youri Messen-Jaschin]] ([[1941]]-) *[[Antonello da Messina]] (c. 1430-[[1479]]) *[[Willard Metcalf]] (1858-1925) *[[Antoni Michalak]] (1902-[[1975]]) *[[Piotr Michałowski]] (1800-1855) *[[Henri Michaux]] (1899-1984) *[[Michelangelo Buonarroti]] ([[1475]]-1564) *[[Leo Michelson]] (1887-1978) *[[Eugeen Van Mieghem]] (1875-1930) *[[France Mihelič]] (1907-[[1998]]) *[[Kazimierz Mikulski]] (1918-[[1998]]) *[[Manolo Millares]] (1926-1972) *[[Francis Davis Millet]] (1848-1912) *[[Jean-François Millet]] (1814-1875) *[[Joan Miró]] (1893-[[1983]]) *[[Augustyn Mirys]] (1700-1790) *[[Amedeo Modigliani]] (1884-1920) *[[László Moholy-Nagy]] (1895-1946) *[[Anton Möller]] (1563-1611) *[[Piet Mondrian]] (1872-1944) *[[Claude Monet]] (1840-1926) *[[Thomas Moran]] (1837-1926) *[[Giorgio Morandi]], (1890-[[1964]]) *[[Gustave Moreau]] ([[1826]]-1898) *[[Camilo Mori]] (1896-1973) *[[Berthe Morisot]] (1841-1895) *[[Malcolm Morley]] (1931-[[2018]]) *[[Samuel Finley Breese Morse]] (1791-1872) *[[Richard Mortensen]] (1910-1993) *[[Mary Moser]] (1744-1819) *[[Robert Motherwell]] (1915-[[1991]]) *[[Alfons Mucha]] (1860-1939) *[[Maler Müller]] (1749-1825) *[[Edvard Munch]] (1863-1944) *[[Loren Munk]] (1951-) *[[Gabriele Münter]] (1877-1962) *[[Takashi Murakami]] (1962-) *[[Bartolomé Esteban Murillo]] (1617-1682) *[[Gerardo Murillo Cornado]] (1875-1964) *[[Edo Murtić]] (1921-2005) *[[Zoran Mušič]] (1909-2005) *[[Menez]] ([[Maria Inês Ribeiro da Fonseca]]) (1926-[[1995]]) ==N== *[[Patrick Nagel]] ([[1945]]-1984) *[[Albert Namatjira]] (1902-1959) *[[Yoshitomo Nara]] (1959-) *[[Paul Nash]] (1889-1946) *[[Alexander Nasmyth]] (1758-1840) *[[Patrick Nasmyth]] (1787-1831) *[[Jean-Marc Nattier]] (1685-1766) *[[Bruce Nauman]] ([[1941]]-) *[[Alice Neel]] (1900-1984) *[[José de Almada Negreiros]] (1893-[[1970]]) *[[LeRoy Neiman]] (1921-[[2012]]) *[[Odd Nerdrum]] (1944-) *[[Ismael Nery]] (1900-1934) *[[Ugo Nespolo]] ([[1941]]-) *[[Mikhail Nesterov]] (1862-1942) *[[Barnett Newman]] (1905-[[1970]]) *[[Ejnar Nielsen]] (1872-1956) *[[Jan Nieuwenhuys]] (1922-[[1986]]) *[[Ben Nicholson]] (1894-[[1982]]) *[[Nicomakos de Tebas]] ([[4ma yarcento aK]]) *[[Sidney Nolan]] ([[1917]]-[[1992]]) *[[Kenneth Noland]] (1924-[[2010]]) *[[Emil Nolde]] (1867-1956) *[[Max Magnus Norman]] ([[1973]]-) *[[Kjell Nupen]] ([[1955]]-) ==O== *[[Alejandro Obregón]] (1920-[[1992]]) *[[Bencho Obreshkov]] (1899-[[1970]]) *[[Leonard Ochtman]] (1854-[[1935]]) *[[Juan O'Gorman]] (1905-[[1982]]) *[[Georgia O'Keeffe]] (1887-[[1986]]) *[[Johann Heinrich Ferdinand Olivier]] (1785-1841) *[[John Opie]] (1761-1807) *[[Andrea Orcagna]] ([[1320]]-[[1368]]) *[[William Quiller Orchardson]] (1832-1910) *[[Bryan Organ]] ([[1935]]-) *[[Emil Orlík]] (1870-1932) *[[Aleksander Orłowski]] (1777-1832) *[[José Clemente Orozco]] (1883-1949) *[[William Newenham Montague Orpen]] (1878-1931) *[[Manuel Ortiz de Zárate]] (1887-1946) *[[Erik Ortvad]] ([[1917]]-) *[[Adriaen van Ostade]] (1610-1685) *[[Kitagawa Utamaro|Utamaro]] (c. 1753-1806) *[[Johann Friedrich Overbeck]] (1789-1869) *[[Auseklis Ozols]] ([[1941]]-) ==P== *[[T. K. Padmini]] (1940-1969) *[[Derold Page]] ([[1947]]-) *[[Mimmo Paladino]] (1948-) *[[Kalervo Palsa]] ([[1947]]-[[1987]]) *[[Pamphilus (piktisto)|Pamphilus]] ([[4ma yarcento aK]]) *[[Giovanni Paolo Panini]] (1691-1765) *[[Józef Pankiewicz]] (1866-1940) *[[George Papazov]] (1894-[[1972]]) *[[Parmigianino]] ([[1504]]-[[1540]]) *[[Antônio Parreiras]] (1860-1937) *[[Maxfield Parrish]] (1870-1966) *[[Jules Pascin]] (1885-1930) *[[George Passantino]] (1922-[[2004]]) *[[Gen Paul]] (1895-[[1975]] *[[Julius Paulsen]] (1860-1940) *[[Raphaelle Peale]] (1774-1825) *[[Max Pechstein]] (1881-[[1955]]) *[[Carl-Henning Pedersen]] (1913-[[2007]]) *[[Viggo Pedersen]] (1854-1926) *[[Waldo Peirce]] (1884-[[1970]]) *[[Gina Pellón]] (1926-[[2014]]) *[[Sophie Pemberton]] (1869-1959) *[[Relja Penezic]] (1950-) *[[Matteo Perez d'Aleccio]] (c. [[1545]]-1628) *[[Vasily Perov]] (1834-1882) *[[Lilla Cabot Perry]] (1848-1933) *[[Perugino]] (c. 1447-[[1523]]) *[[Jožef Petkovšek]] (1861-1898) *[[John Frederick Peto]] (1854-1907) *[[Pedro Pedraja]] (1974-) *[[Peter S. Pezzati]] (1902-[[1993]]) *[[Henryk Piatkowski]] (1853-1932) *[[Giovanni Battista Piazzetta]] (1682-1754) *[[Francis Picabia]] (1879-1953) *[[Pablo Picasso]] (1881-1973) *[[Paloma Picasso]] (1949-) *[[Ramon Pichot]] (1872-1925) *[[Otto Piene]] (1928-[[2014]]) *[[Delilah Pierce]] (1904-[[1992]]) *[[Carl Gustaf Pilo]] (1711-1793) *[[Veno Pilon]] (1896-[[1970]]) *[[Howardena Pindell]] (1943-) *[[Pinturicchio]] (c. [[1454]]-[[1513]]) *[[Pisanello]] (c. [[1390]]-1455) *[[Joseph Pisani]] ([[1971]]-) *[[Camille Pissarro]] (1830-1903) *[[Antoni Pitxot]] (1934-[[2015]]) *[[Niki de Saint Phalle]] (1930-[[2002]]) *[[Theodor Philipsen]] (1840-1920) *[[Tom Phillips (artisto)|Tom Phillips]] (1937-) *[[Štefan Planinc]] (1925-) *[[Jan Bogumił Plersch]] (1732-1817) *[[Kazimierz Pochwalski]] (1855-1940) *[[Władysław Podkowiński]] (1866-1895) *[[Marjan Pogačnik]] ([[1920]]-[[2005]]) *[[Vasily Polenov]] (1844-1927) *[[Serge Poliakoff]] (1900-1969) *[[Sigmar Polke]] ([[1941]]-) *[[Prentice Herman Polk]] (1898-1984) *[[Jackson Pollock]] (1912-1956) *[[Lyubov Popova]] (1889-1924) *[[Stefan Popowski]] (1870-1937) *[[Fairfield Porter]] (1907-[[1975]]) *[[Candido Portinari]] (1903-1962) *[[Paulus Potter]] (1625-[[1654]]) *[[Fuller Potter]] ([[1910]]-[[1990]]) *[[Piotr Potworowski]] (1898-1962) *[[Nicolas Poussin]] ([[1594]]-1665) *[[Andrea Pozzo]] ([[1642]]-[[1709]]) *[[Marij Pregelj]] (1913-[[1967]]) *[[Nelson A. Primus]] (1843-1916) *[[Maurice Prendergast]] (1858-1924) *[[Mary Elizabeth Price]] (1877-[[1965]]) *[[Alice Prin]] (1901-1953) *[[Andrzej Pronaszko]] (1888-1961) *[[Zbigniew Pronaszko]] (1885-1958) *[[Samuel Prout]] (1783-1852) *[[Tadeusz Pruszkowski]] (1888-1942) *[[Witold Pruszkowski]] (1846-1896) *[[Janez Puhar]] (1814-1864) *[[Fritz Pümpin]] (1901-[[1972]]) *[[Hovsep Pushman]] (1877-1966) *[[Patrick Pye]] (1929-[[2018]]) *[[André Pijet]] ([[1954]]-) ==Q== *[[Johann Dominicus Quaglio]] (1787-1837) *[[Erasmus Quellinus la yuna]] (1607-1678) *[[Benito Quinquela Martín]] (1890-1977) *[[August Querfurt]] (1696-[[1761]]) *[[Jan Maurits Quinckhard]] (1688-1772) ==R== *[[Zygmunt Radnicki]] (1894-1969) *Sinioro [[Henry Raeburn]] (1756-1823) *[[Karl Rahl]] (1812-1865) *[[Francesco Raibolini]] ([[1453]]-[[1518]]) *[[Devajyoti Ray]] (1974- ) *[[Allan Ramsay (piktisto)|Allan Ramsay]] (1713-1784) *[[Raffaello Sanzio|Raffaelo]] (1483-1520) *[[Robert Rauschenberg]] (1925-2008) *[[Edward Willis Redfield]] (1869-[[1965]]) *[[Tommaso Redi]] (1665-1726) *[[Odilon Redon]] (1840-1916) *[[Pierre-Joseph Redouté]] (1759-1840) *[[Robert Lewis Reid]] (1862-1929) *[[Rembrandt van Rijn]] (1606-[[1669]]) *[[Frederic Remington]] (1861-1909) *[[Guido Reni]] ([[1575]]-[[1642]]) *[[Pierre-Auguste Renoir]] (1841-1919) *[[Pierre R. Renoir]] ([[1958]]-) *[[Ilya Yefimovich Repin]] (1844-1930) *Sinioro [[Joshua Reynolds]] (1723-1792) *[[Jesse Richards]] ([[1975]]-) *[[Gerhard Richter]] (1932-) *[[Hyacinthe Rigaud]] ([[1659]]-1743) *[[Bridget Riley]] (1931-) *[[Jean-Paul Riopelle]] (1923-[[2002]]) *[[Arturo Rivera]] ([[1945]]-) *[[Diego Rivera]] (1886-1957) *[[Larry Rivers]] (1923-[[2002]]) *[[Tom Roberts]] (1856-1931) *[[Theodore Robinson]] (1852-1896) *[[Norman Rockwell]] (1894-1978) *[[Henryk Rodakowski]] (1823-1894) *[[Alexandr Rodchenko]] (1891-1956) *[[Nicholas Roerich]] (1874-[[1947]]) *[[Svetoslav Roerich]] (1904-[[1993]]) *[[Christian Rohlfs]] (1849-1938) *[[Fyodor Rokotov]] (1736-1809) *[[Osvaldo Romberg]] (1938-[[2019]]) *[[George Romney]] (1734-1802) *[[Anton Rooskens]] (1906-[[1976]]) *[[Jan Henryk de Rosen]] (1891-[[1982]]) *[[James Rosenquist]] (1933-[[2017]]) *[[Alexander Roslin]] (1718-1793) *[[Toros Roslin]] ([[1210]]-[[1270]]) *[[Bob Ross]] (1942-[[1995]]) *[[Mark Rothko]] (1903-[[1970]]) *[[Georges Rouault]] (1871-[[1958]]) *[[Henri Rousseau]] (1844-[[1910]]) *[[Théodore Rousseau]] (1812-1867) *[[Josep Rovira Soler]] (1900-[[1998]]) *[[Peter Paul Rubens]] ([[1577]]-[[1640]]) *[[Andrei Rublev]] (c. [[1360]]-1430) *[[Hanna Rudzka-Cybisowa]] (1897-[[1988]]) *[[Jacob van Ruisdael]] ([[1628]]-1682) *[[Phillipp Otto Runge]] (1777-1810) *[[Edward Ruscha]] (1937-) *[[Nadya Rusheva]] (1952-1969) *[[Santiago Rusiñol]] (1861-1931) *[[Robert Russ]] (1847-1922) *[[Charles Marion Russell]] (1864-1926) *[[Jan Rustem]] ([[1762]]-1835) *[[Ferdynand Ruszczyc]] (1870-[[1936]]) *[[Rachel Ruysch]] (1664-1750) *[[Andrei Ryabushkin]] (1861-1904) *[[Tadeusz Rybkowski]] (1848-1926) *[[Czesław Rzepiński]] (1905-[[1995]]) ==S== *[[Betye Saar]] (1926-) *[[Pieter Saenredam]] (1597-1665) *[[Tahir Salahov]] (1928-) *[[Artur Nacht Samborski]] (1898-1974) *[[Stanisław Samostrzelnik]] (c. 1480-[[1541]]) *[[Bernat Sanjuan]] (1915-1979) *[[John Singer Sargent]] (1856-1925) *[[Andrea del Sarto]] ([[1487]]-[[1531]]) *[[Martiros Saryan]] (1880-[[1972]]) *[[Raymond Saunders]] (1934-) *[[Antonio Saura]] (1930-[[1998]]) *[[Anne Savage]] (1896-[[1971]]) *[[Jenny Saville]] ([[1970]]-) *[[Alexei Kondratyevich Savrasov]] (1830-1897) *[[Jan Sawka]] (1946-2012) *[[Egon Schiele]] (1890-1918) *[[Rudolf Schlichter]] (1890-[[1955]]) *[[Art Paul Schlosser]] (1960-) *[[Richard Schmid]] (1934-) *[[Karl Schmidt-Rottluff]] (1884-[[1976]]) *[[Julian Schnabel]] (1952-) *[[Peter Alfred Schou]] (1844-1914) *[[Karl Schrag]] (1912-[[1995]]) *[[Daniel Schultz]] (1615-[[1683]]) *[[Kurt Schwitters]] (1887-1948) *[[William Edouard Scott]] (1884-[[1964]]) *[[Felipe Seade]] (1912-1969) *[[Charles Sebree]] (1914-1985) *[[Maksim Sedej]] (1909-1974) *[[Lasar Segall]] (1891-1957) *[[Olaf Carl Seltzer]] (1877-1957) *[[Jacek Sempoliński]] (1927-[[2012]]) *[[Zinaida Serebriakova]] (1884-[[1967]]) *[[Valentin Serov]] (1865-1911) *[[Georges Seurat]] (1859-1891) *[[Gino Severini]] (1883-1966) *[[Joseph Severn]] (1793-1879) *[[Yevgeni Shchukin]] (1959-) *[[Ivan Shishkin]] (1832-1898) *[[Ram Chandra Shukla]] (1925-2016) *[[Kazimierz Sichulski]] (1879-1942) *[[Walter Sickert]] (1860-1942) *[[Zygmunt Sidorowicz]] (1846-1881) *[[Henryk Siemiradzki]] (1843-1902) *[[Paul Signac]] (1863-[[1935]]) *[[Hugo Simberg]] (1873-1917) *[[Józef Simmler]] (1823-1868) *[[David Alfaro Siqueiros]] (1896-1974) *[[Alfred Sisley]] (1839-1899) *[[Joakim Skovgaard]] (1856-1933) *[[Niels Skovgaard]] (1858-1938) *[[Peter Christian Thamsen Skovgaard]] (1817-1875) *[[Ludomir Sleńdziński]] (1889-1960) *[[Władysław Ślewiński]] ([1856-1918) *[[Harald Slott-Møller]] (1864-1937) *[[Guinever Smith]] (1960-) *[[Matthew Smith (artisto)|Matthew Smith]] (1879-1959) *[[Hinko Smrekar]] (1883-1942) *[[Franciszek Smuglewicz]] (1745-1807) *[[Sylvia Snowden]] (1942-) *[[Marek Sobczyk]] ([[1955]]-) *[[Leszek Sobocki]] (1934-) *[[Xul Solar]] (1887-1963) *[[Koloman Sokol]] (1902-[[2003]]) *[[Anton Solomoukha]] ([[1945]]-) *[[Konstantin Somov]] (1869-1939) *[[Jens Søndergaard]] (1895-1957) *[[Camille Souter]] (1929-) *[[Chaim Soutine]] (1893-1943) *[[Litsa Spathi]] ([[1958]]-) *[[Nicolas de Staël]] (1914-[[1955]]) *[[Lojze Spacal]] (1907-[[2000]]) *[[Austin Osman Spare]] (1886-1956) *[[Niles Spencer]] (1883-1952) *[[David Spiller]] (1942-[[2018]]) *[[Carl Spitzweg]] (1808-1885) *[[Carl Sprinchorn]] (1887-[[1971]]) *[[Jan Spychalski]] (1893-1946) *[[Kazimierz Stabrowski]] (1869-1929) *[[Jerzy Stajuda]] ([[1936]]-[[1992]]) *[[Jan Grzegorz Stanisławski]] (1860-1907) *[[Wojciech Korneli Stattler]] (1800-1875) *[[Henryk Stażewski]] (1894-1988) *[[Andrzej Stech]] ([[1635]]-1697) *[[Jan Steen]] ([[1626]]-[[1679]]) *[[Kajetan Stefanowicz]] (1886-1920) *[[Hannes Steinert]] ([[1954]]-) *[[Jacob Steinhardt]] (1887-[[1968]]) *[[Eduard von Steinle]] (1810-1886) *[[Théophile Steinlen]] (1859-1923) *[[Juan Carlos Stekelman]] ([[1936]]-) *[[Frank Stella]] ([[1936]]-) *[[Matej Sternen]] (1870-1949) *[[Clyfford Still]] (1904-1980) *[[Myron Stout]] (1908-[[1987]]) *[[David Stowe]] ([[1945]]-) *[[Arthur Streeton]] (1867-1943) *[[Bartlomiej Strobel]] ([[1591]]-[[1650]]) *[[Vonn Ströpp]] (1962) *[[Drew Struzan]] ([[1947]]) *[[Zofia Stryjeńska]] (1891-[[1976]]) *[[Władysław Strzemiński]] (1893-1952) *[[Gilbert Charles Stuart]] (1755-1828) *[[George Stubbs]] (1724-1806) *[[Gabrijel Stupica]] (1913-[[1990]]) *[[Sava Šumanović]] (1896-1942) *[[January Suchodolski]] (1797-1875) *[[Serge Sudeikin]] (1882-1946) *[[Vasily Surikov]] (1848-1916) *[[George B. Sutherland]] *[[Eva Švankmajerová]] (1940-[[2005]]) *[[Henryk Szczygliński]] (1881-1944) *[[Józef Szermentowski]] (1833-1876) *[[Jerzy Siemiginowski-Eleuter]] ([[1660]]-1711) ==T== *[[Jean Tabaud]] (1914-[[1996]]) *[[Enrique Tábara]] (1930-) *[[Reuben Tam]] (1916-[[1991]]) *[[Rufino Tamayo]] (1899-[[1991]]) *[[Josefina Tanganelli Plana]] (1904-[[1968]]) *[[Henry Ossawa Tanner]] (1859-1937) *[[Antoni Tàpies]] (1923-[[2012]]) *[[Edmund Charles Tarbell]] (1862-1938) *[[Tomasz Tatarczyk]] ([[1947]]-) *[[Vladimir Tatlin]] (1885-1953) *[[Afewerk Tekle]] (1932-[[2012]]) *[[David Teniers la 3ma]] (1638-1685) *[[Hendrick Terbrugghen]] ([[1588]]-[[1629]]) *[[Pietro Testa]] ([[1617]]-[[1650]]) *[[Włodzimierz Tetmajer]] ([[1861]]-1923) *[[Abbott Handerson Thayer]] (1849 – 1921) *[[Ellen Thesleff]] (1869-[[1954]]) *[[Jan Theuninck]] ([[1954]]-) *[[Wayne Thiebaud]] (1920-) *[[Alma Thomas]] (1891-1978) *[[Robert Thompson(artisto)|Robert Thompson]] ([[1936]]-1966) *[[Charles Thomson (artisto)|Charles Thomson]] (1953-) *[[Thomas John Thomson]] (1877-[[1917]]) *[[William Thon]] (1906-[[2000]]) *[[Giovanni Battista Tiepolo]] (1696-1770) *[[Walasse Ting]] (1929-[[2010]]) *[[Jean Tinguely]] (1925-[[1991]]) *[[Tintoretto]] ([[1518]]-[[1594]]) *[[Jože Tisnikar]] (1928-[[1998]]) *[[James Tissot]] (1836-1902) *[[Tiziano]] ([[1488]]-[[1576]]) *[[Mark Tobey]] (1890-[[1976]]) *[[Stefano Tofanelli]] (1752-1812) *[[Jozef Tominc]] (1790-1866) *[[Henri de Toulouse-Lautrec]] (1864-1901) *[[Pierre Toutain-Dorbec]] (1951-) *[[Kurt Trampedach]] (1943-[[2013]]) *[[Fran Tratnik]] (1881-1957) *[[Bill Traylor]] (1854-1949) *[[Jan Tricius]] (1620-1692) *[[Wincenty Trojanowski]] (1859-1928) *[[Vasily Andreevich Tropinin]] (1776-1857) *[[Clovis Trouille]] (1889-[[1975]]) *[[John Trumbull]] (1756-1843) *[[Werner Tübke]] (1929-[[2004]]) *[[Joseph Mallord William Turner]] (1775-1850) *[[Laurits Tuxen]] (1853-1927) *[[Luc Tuymans]] ([[1958]]-) *[[John Henry Twachtman]] (1853-1902) *[[Cy Twombly]] (1928-[[2011]]) *[[Zeljko Tonsic]] ([[1954]]-) ==U== *[[Raoul Ubac]] ([[1910]]-1985) *[[Paolo Uccello]] ([[1397]]-[[1475]]) *[[Fritz von Uhde]] (1848-1911) *[[William Unger]] (1837-1932) *[[Michelangelo Unterberger]] (1695-1758) *[[Modest Urgell]] (1839-1919) *[[Jenaro de Urrutia Olaran]] (1893-[[1965]]) *[[Simon Ushakov]] ([[1626]]-1686) *[[Maurice Utrillo]] (1883-[[1955]]) *[[Dechko Uzunov]] (1899-[[1986]]) ==V== *[[Pierin Vaga]] ([[1499]]-[[1547]]) *[[Gee Vaucher]] ([[1945]]-) *[[Suzanne Valadon]] (1865-1938) *[[Juan de Valdés Leal]] ([[1622]]-1690) *[[Félix Vallotton]] (1865-1925) *[[Anthony van Dyck]] ([[1599]]-[[1641]]) *[[Victor Vasarely]] ([[1906]]-[[1997]]) *[[Vladimír Vašíček]] (1919-[[2003]]) *[[Viktor Vasnetsov]] (1848-1926) *[[Marie Vassilieff]] (1884-1957) *[[Philipp Veit]] (1793-1877) *[[Diego Velázquez]] ([[1599]]-[[1660]]) *[[Henry van de Velde]] (1863-1957) *[[Willem van de Velde la olda]] (1611-1693) *[[Willem van de Velde la yuna]] ([[1633]]-1707) *[[Raja Ravi Varma]](1848-1906) *[[Vasily Vereshchagin]] (1842-1904) *[[Fernand Verhaegen]] ([[1883]]-[[1975]]) *[[Johannes Vermeer]] ([[1632]]-[[1675]]) *[[Jan Cornelisz Vermeyen]] ([[1500]]-1559) *[[Horace Vernet]] (1789-1863) *[[Paolo Veronese]] ([[1528]]-[[1588]]) *[[Andrea del Verrocchio]] (c. 1435-[[1488]]) *[[Joseph-Marie Vien]] (1716-1809) *[[Élisabeth Vigée Le Brun]] (1755-1842) *[[Aníbal Villacís]] (1927-[[2012]]) *[[Juan Villafuerte]] ([[1945]]-1977) *[[Jacques Villon]] (1875-1963) *[[Eliseu Visconti]] (1866-1944) *[[Oswaldo Viteri]] (1931-) *[[Ivan Yakovlevich Vishnyakov]] (1699-[[1761]]) *[[Boris Vladimirski]] (1878-1950) *[[Maurice de Vlaminck]] (1876-[[1958]]) *[[Simon de Vlieger]] (1601-[[1653]]) *[[Zygmunt Vogel]] (1764-[[1826]]) *[[Alfredo Volpi]] (1896-1988) *[[Jan Voss]] (1936-) *[[Wolf Vostell]] (1932-[[1998]]) *[[Simon Vouet]] ([[1590]]-[[1649]]) *[[Sebastian Vrancx]] ([[1573]]-[[1647]]) *[[Cornelis Vroom]] (c. [[1591]]-[[1661]]) *[[Mikhail Vrubel]] (1856-[[1910]]) *[[Édouard Vuillard]] (1868-1940) ==W== *[[Edward Wadsworth]] (1889-1949) *[[Zygmunt Waliszewski]] (1897-[[1936]]) *[[Laura Wheeler Waring]] (1887-1948) *[[Alfred Wallis]] (1855-1942) *[[Henry Wallis]] (1830-1916) *[[Jacek Waltoś]] (1938-) *[[WWładysław Wankie]] (1860-1925) *[[Walenty Wańkowicz]] ([[1799]]-1842) *[[Andy Warhol]] (1928-[[1987]]) *[[Wacław Wąsowicz]] (1891-1942) *[[John William Waterhouse]] (1849-[[1917]]) *[[Jean-Antoine Watteau]] (1684-1721) *[[Czesław Wdowiszewski]] (1904-[[1982]]) *[[Carel Weight]] (1908-[[1997]]) *[[Julian Alden Weir]] (1852-1919) *[[Wojciech Weiss]] (1875-1950) *[[Elisabeth Wierzbicka Wela]] ([[1964]]-) *[[Neil Welliver]] (1929-[[2005]]) *[[Pierre Wemaëre]] (1913-[[2010]]) *[[Kurt Wenner]] (1958-) *[[Adolf Ulrik Wertmüller]] (1751-1811) *[[Tom Wesselmann]] (1931-[[2004]]) *[[Benjamin West]] (1738-1820) *[[Rogier van der Weyden]] ([[1399]]-1464) *[[James Abbott McNeill Whistler]] (1834-1903) *[[Brett Whiteley]] ([[1939]]-[[1992]] *[[David Wilkie (artisto)|David Wilkie]] (1785-1841) *[[Charles Williams (artisto)|Charles Williams]] ([[1965]]-) *[[Adolphe Willette]] (1857-1926) *[[Jens Ferdinand Willumsen]] (1863-[[1958]]) *[[Richard Wilson (piktisto)|Richard Wilson]] (1714-1782) *[[Emanuel de Witte]] ([[1617]]-1692) *[[Stanisław Witkiewicz]] (1851-1915) *[[Stanisław Ignacy Witkiewicz]] (1885-[[1939]]) *[[Romuald Kamil Witkowski]] (1876-1950) *[[Konrad Witz]] (c. 1400 o 1410-[[1446]]) *[[Theo Wolvecamp]] (1925-[[1992]]) *[[David Wojnarowicz]] ([[1954]]-[[1992]]) *[[Kazimierz Wojniakowski]] (1772-1812) *[[Witold Wojtkiewicz]] (1879-1909) *[[John Christopher Wood]] (1901–1930) *[[Grant Wood]] (1891-1942) *[[Charles Herbert Woodbury]] (1864-1940) *[[Mabel May Woodward]] (1877-[[1945]]) *[[Philips Wouwerman]] ([[1619]]-[[1668]]) *[[Joseph Wright of Derby]] (1734-1797) *[[Andrzej Wróblewski]] (1927-1957) *[[Paul Wunderlich]] (1927-[[2010]]) *[[Leon Wyczółkowski]] (1852-[[1936]]) *[[Jan Wydra]] (1902-1937) *[[Andrew Wyeth]] ([[1917]]-) *[[Jamie Wyeth]] (1946-) *[[Newell Convers Wyeth]] (1882-[[1945]]) *[[Stanisław Wyspiański]] (1869-1907) ==X== *[[Ettore Ximenes]] (1855-1926) ==Y== *[[Nikolai Yaroshenko]] (1846-1898) *[[Jack Butler Yeats]] (1871-1957) *[[Joseph Yoakum]] (c. 1890-[[1972]]) *[[Konstantin Yuon]] (1875-1958) ==Z== *[[Ossip Zadkine]] (1888-[[1967]]) *[[Kristian Zahrtmann]] (1843-1917) *[[Eugeniusz Zak]] (1884-1926) *[[Marcin Zaleski]] (1796-1877) *[[Jan Zamoyski (piktisto)|Jan Zamoyski]] (1901-[[1986]]) *[[Peter M. Zawadzki]] ([[1941]]-[[2004]]) *[[Hristofor Zhefarovich]] (1690-1753) *[[Félix Ziem]] (1821-1911) *[[Franciszek Żmurko]] (1859-[[1910]]) *[[Johann Zoffany]] (1733-1810) *[[Zahari Zograf]] (1810-1853) *[[Marguerite Zorach]] (1887-[[1968]]) *[[William Zorach]] (1889-1966) *[[Anders Zorn]] (1860-1920) *[[Francesco Zuccarelli]] (1702-1788) *[[Federico Zuccari]] (c. [[1541]]-1609) *[[Ignacio Zuloaga]] (1870-[[1945]]) *[[Francisco de Zurbarán]] (1598-1664) == Referi == {{reflist}} ==Extera ligili== * [http://www.artcyclopedia.com Artcyclopedia] * [http://kallery.net/index.php?g_clss=forum&g_prcss=list&g_tmplt=&g_brd=63&g_pg=1&s_lngg=English Hem-pagini di moderna piktisti] {{compactTOC5}} [[Kategorio:Piktisti| ]] 7nljgbth88jxuwurvvmq77yiu041lyu 0 8144 995714 992430 2022-08-21T14:18:34Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{por altra senco|la rakonto skribita da [[Nikolai Vasilyevich Gogol|Gogol]] ed opero da [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]]|[[La nazo]]}} [[Arkivo:Neus1.jpg|right|thumbnail|250px|Homala nazo]] [[Anatomio|Anatomiale]], '''nazo''' esas [[organo]] qua salias meze di [[vizajo]] en [[vertebrozo|vertebrozi]], rezideyo di [[olfakto]], qua admisas ed ekpulsas aero dum [[respirado]]. La vorto "nazo" ank uzesas por nomizar l'extremajo frontala di multa objekti, exemple [[aviono|avioni]]. En la maxim multa mamiferi, ol anke shirmas [[haro|hari]], qui kaptas aerala partikuli ed impedas li atingar [[pulmono|pulmoni]]. En la dopa interna parto di nazo jacas [[flarado mucozo]] e [[sinuso|sinusi]]. Dop nazala kavajo, aero sequante pasas tra [[faringo]], partigita kun la digestigiva sistemo, e pos en la cetero di [[respirala sistemo]]. En homi, nazo lokizesas central en la facio; en la maxim multa altra mamiferi, ol esas en la supere extremajo di muzelo. Kom kunligo inter la korpo e l'extera mondo, la nazo e lua asociata strukturi ofte realigas altra funcioni koncernanta la kondicioni dil aero eniranta (exemple, varmar e/o humidigar ol) ed anke rekuperar humideso del aero ante ke ol esas exhalita (quo eventas maxim efikive en [[kamelo|kameli]]). {{wikivortaro}} En [[cetaceo|cetacei]], nazo modifikesis dum l'evoluciono, e divenis [[naz-truo]] qua migris la somito di la kapo, produktinta plu fluida korpo-formo, e la kapaceso pri respirar submersita. Inverse, en [[elefanto|elefanti]], nazi evolucionis e divenis longa e muskulatra organo, nomizita "rostro". [[Kategorio:Respirala sistemo]] adkdushj65vnlqgfw4xclxkbqctj67v 0 13798 995715 968400 2022-08-21T14:19:04Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio |Nomo = {{PAGENAME}} |Imajo = [[Arkivo:Igor Stravinsky LOC 32392u.jpg|180px]] |Profesiono = [[muziko|kompozisto]] e muzikala produktisto |Shablono_lando = {{RUS}} |Naskodio = [[17 di junio]] [[1882]] |Nask-urbo = [[Sankt Petersburg]], [[Rusia]] | Mort-dio = [[6 di aprilo]] [[1971]] | Mort-urbo = [[New York]], [[Usa]] }} '''Igor Fyodorovich Stravinsky''' (n ye la [[17ma di junio]] [[1882]] apud [[Sankt Petersburg]] til la [[6ma di aprilo]] [[1971]] en [[New York]]) esis [[Rusia|Rusa]] klasika kompozisto. Importanta verki esas: * ''L'oiseau de feu'' (La Fair-ucelo) * ''Le sacre du printemps'' (La Sakrigo di Printempo) ==''La Fair-ucelo''== En 1909 [[Sergei Diaghilev]] komencis produktar baleti, utiligante existanta kompozuri. Dezirante originala muziko por projetata baleto, il komisis Stravinsky skribar ''La Fair-ucelo''. Ye la [[25ma di junio]] [[1910]] en Paris, la baleto pleesis unesmafoye. Ol esis sucesoza, e Stravinsky esis erste egardata kom notinda kompozisto pro ca verko; ol esis l'unesma de plura baleti skribita da Stravinsky por Diaghilev. ==''Petrushka''== Ye la [[13ma di junio]] [[1911]] en [[Paris]], la [[baleto]] ''Petrushka'', kun muziko da Stravinsky, pleesis unesmafoye. Stravinsky konceptis l'ideo di ''Petrushka'' kom koncerto-peco, tamen Sergei Diaghilev, la baleto-produktanto, pensis ke ol esus apta kom baleto. Ilu kompozis la muziko dum la vintro di 1910-1911. La karaktero Petrushka, qua esas [[marioneto]], pleesis da la dansisto [[Vaslav Nijinski]] en l'unesma pleo di la baleto. ==''La Sakrigo di Printempo''== Ca baleto pleesis unesmafoye en Paris ye la [[29ma di mayo]] [[1913]]. Ol produktesis da Sergei Diaghilev, kun dansadi desegnita da Vaslav Nijinski. La muziko da Stravinsky esis por granda orkestro. La origino di la muziko esis sonjo quan Stravinsky experiencis en 1910: en la sonjo, il vidis solena pagana rituo; sajuli sidis en cirklo, regardante yunino qua dansis til sua morto; el sakrifikesis a la deo di Printempo. Stravinsky komencis skisar projetata [[simfonio]] pri ca ideo. Kande Diaghilev audis ca skisuri, il persuadis la kompozisto krear baleto de la muziko. Ye l'unesma pleado, la nekustumala, insistema ritmi, e la primitiva stilo di la dansado, qui tante diferis de antea baleti, produktis desquieteso en la audantaro, quo divenis tumulto. Dum la sequanta yari, la muziko esis ofte pleata sen la dansado, e recevis aklami. Pro olua aventuroza ritmii e harmonii, la muziko esis multe diskutata, ed esis estimata kom importanta kompozuro de la [[20ma yarcento]]. ==''Simfonio en Tri Movementi''== Ye la [[24ma di januaro]] [[1946]] en [[New York]], ilua ''Simfonio en Tri Movementi'' pleesis unesmafoye, direktata da la kompozisto. Stravinsky skribis la verko dum 1942-1945; ol esis ilua unesma notinda verko depos ke il komencis rezidar en Usa. Il agnoskis ke la verko esis influata per l'eventi de la [[duesma mondomilito]]. Ol anke recevis influi de altra kompozuri skribata dum ta periodo: la unesma movemento inkluzis notinda parto por piano, prenita de piano-koncerto-peco quan il abandonabis; la verko utiligas materio de altra abandonita projeti. ==Plu tarda yari== Stravinsky rezidis en [[Kalifornia]] de 1941, ed il pose multe voyajis en Usa por direktar pleadi di sua kompozuri. En 1962 il vizitis Rusia, quan il livabis en 1913; ibe il direktis plura koncerti, e renkontris [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]] ed [[Aram Hachaturyan]]. Dum la sequanta yari, pro plumalesko di lua saneso, il voyajis minmulte. De 1969 il rezidis en New York. {{DEFAULTSORT:Stravinsky, Igor}} [[Kategorio:Klasika kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] 9ik3xmju8vgkcnx13veic8nrzlcox8w 995721 995715 2022-08-21T14:27:48Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio |Nomo = {{PAGENAME}} |Imajo = [[Arkivo:Igor Stravinsky LOC 32392u.jpg|180px]] |Profesiono = [[muziko|kompozisto]] e muzikala produktisto |Shablono_lando = {{RUS}} |Naskodio = [[17 di junio]] [[1882]] |Nask-urbo = [[Sankt Petersburg]], [[Rusia]] | Mort-dio = [[6 di aprilo]] [[1971]] | Mort-urbo = [[New York]], [[Usa]] }} '''Igor Fyodorovich Stravinski''' (n ye la [[17ma di junio]] [[1882]] apud [[Sankt Petersburg]] til la [[6ma di aprilo]] [[1971]] en [[New York]]) esis [[Rusia|Rusa]] klasika kompozisto. Importanta verki esas: * ''L'oiseau de feu'' (La Fair-ucelo) * ''Le sacre du printemps'' (La Sakrigo di Printempo) ==''La Fair-ucelo''== En 1909 [[Sergei Pavlovich Dyagilev|Sergei Dyagilev]] komencis produktar baleti, utiligante existanta kompozuri. Dezirante originala muziko por projetata baleto, il komisis Stravinski skribar ''La Fair-ucelo''. Ye la [[25ma di junio]] [[1910]] en Paris, la baleto pleesis unesmafoye. Ol esis sucesoza, e Stravinski esis erste egardata kom notinda kompozisto pro ca verko; ol esis l'unesma de plura baleti skribita da Stravinski por Diaghilev. ==''Petrushka''== Ye la [[13ma di junio]] [[1911]] en [[Paris]], la [[baleto]] ''Petrushka'', kun muziko da Stravinski, pleesis unesmafoye. Stravinski konceptis l'ideo di ''Petrushka'' kom koncerto-peco, tamen Sergei Diaghilev, la baleto-produktanto, pensis ke ol esus apta kom baleto. Ilu kompozis la muziko dum la vintro di 1910-1911. La karaktero Petrushka, qua esas [[marioneto]], pleesis da la dansisto [[Vaslav Nijinski]] en l'unesma pleo di la baleto. ==''La Sakrigo di Printempo''== Ca baleto pleesis unesmafoye en Paris ye la [[29ma di mayo]] [[1913]]. Ol produktesis da Sergei Diaghilev, kun dansadi desegnita da Vaslav Nijinski. La muziko da Stravinski esis por granda orkestro. La origino di la muziko esis sonjo quan Stravinski experiencis en 1910: en la sonjo, il vidis solena pagana rituo; sajuli sidis en cirklo, regardante yunino qua dansis til sua morto; el sakrifikesis a la deo di Printempo. Stravinski komencis skisar projetata [[simfonio]] pri ca ideo. Kande Diaghilev audis ca skisuri, il persuadis la kompozisto krear baleto de la muziko. Ye l'unesma pleado, la nekustumala, insistema ritmi, e la primitiva stilo di la dansado, qui tante diferis de antea baleti, produktis desquieteso en la audantaro, quo divenis tumulto. Dum la sequanta yari, la muziko esis ofte pleata sen la dansado, e recevis aklami. Pro olua aventuroza ritmii e harmonii, la muziko esis multe diskutata, ed esis estimata kom importanta kompozuro de la [[20ma yarcento]]. ==''Simfonio en Tri Movementi''== Ye la [[24ma di januaro]] [[1946]] en [[New York]], ilua ''Simfonio en Tri Movementi'' pleesis unesmafoye, direktata da la kompozisto. Stravinski skribis la verko dum 1942-1945; ol esis ilua unesma notinda verko depos ke il komencis rezidar en Usa. Il agnoskis ke la verko esis influata per l'eventi de la [[duesma mondomilito]]. Ol anke recevis influi de altra kompozuri skribata dum ta periodo: la unesma movemento inkluzis notinda parto por piano, prenita de piano-koncerto-peco quan il abandonabis; la verko utiligas materio de altra abandonita projeti. ==Plu tarda yari== Stravinski rezidis en [[Kalifornia]] de 1941, ed il pose multe voyajis en Usa por direktar pleadi di sua kompozuri. En 1962 il vizitis Rusia, quan il livabis en 1913; ibe il direktis plura koncerti, e renkontris [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]] ed [[Aram Hachaturyan]]. Dum la sequanta yari, pro plumalesko di lua saneso, il voyajis minmulte. De 1969 il rezidis en New York. {{DEFAULTSORT:Stravinski, Igor Fyodorovich}} [[Kategorio:Klasika kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] 2cgk41njketd1hl7bx6rrpjva7ib852 995722 995721 2022-08-21T14:28:23Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Igor Stravinsky]] a [[Igor Fyodorovich Stravinski]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio |Nomo = {{PAGENAME}} |Imajo = [[Arkivo:Igor Stravinsky LOC 32392u.jpg|180px]] |Profesiono = [[muziko|kompozisto]] e muzikala produktisto |Shablono_lando = {{RUS}} |Naskodio = [[17 di junio]] [[1882]] |Nask-urbo = [[Sankt Petersburg]], [[Rusia]] | Mort-dio = [[6 di aprilo]] [[1971]] | Mort-urbo = [[New York]], [[Usa]] }} '''Igor Fyodorovich Stravinski''' (n ye la [[17ma di junio]] [[1882]] apud [[Sankt Petersburg]] til la [[6ma di aprilo]] [[1971]] en [[New York]]) esis [[Rusia|Rusa]] klasika kompozisto. Importanta verki esas: * ''L'oiseau de feu'' (La Fair-ucelo) * ''Le sacre du printemps'' (La Sakrigo di Printempo) ==''La Fair-ucelo''== En 1909 [[Sergei Pavlovich Dyagilev|Sergei Dyagilev]] komencis produktar baleti, utiligante existanta kompozuri. Dezirante originala muziko por projetata baleto, il komisis Stravinski skribar ''La Fair-ucelo''. Ye la [[25ma di junio]] [[1910]] en Paris, la baleto pleesis unesmafoye. Ol esis sucesoza, e Stravinski esis erste egardata kom notinda kompozisto pro ca verko; ol esis l'unesma de plura baleti skribita da Stravinski por Diaghilev. ==''Petrushka''== Ye la [[13ma di junio]] [[1911]] en [[Paris]], la [[baleto]] ''Petrushka'', kun muziko da Stravinski, pleesis unesmafoye. Stravinski konceptis l'ideo di ''Petrushka'' kom koncerto-peco, tamen Sergei Diaghilev, la baleto-produktanto, pensis ke ol esus apta kom baleto. Ilu kompozis la muziko dum la vintro di 1910-1911. La karaktero Petrushka, qua esas [[marioneto]], pleesis da la dansisto [[Vaslav Nijinski]] en l'unesma pleo di la baleto. ==''La Sakrigo di Printempo''== Ca baleto pleesis unesmafoye en Paris ye la [[29ma di mayo]] [[1913]]. Ol produktesis da Sergei Diaghilev, kun dansadi desegnita da Vaslav Nijinski. La muziko da Stravinski esis por granda orkestro. La origino di la muziko esis sonjo quan Stravinski experiencis en 1910: en la sonjo, il vidis solena pagana rituo; sajuli sidis en cirklo, regardante yunino qua dansis til sua morto; el sakrifikesis a la deo di Printempo. Stravinski komencis skisar projetata [[simfonio]] pri ca ideo. Kande Diaghilev audis ca skisuri, il persuadis la kompozisto krear baleto de la muziko. Ye l'unesma pleado, la nekustumala, insistema ritmi, e la primitiva stilo di la dansado, qui tante diferis de antea baleti, produktis desquieteso en la audantaro, quo divenis tumulto. Dum la sequanta yari, la muziko esis ofte pleata sen la dansado, e recevis aklami. Pro olua aventuroza ritmii e harmonii, la muziko esis multe diskutata, ed esis estimata kom importanta kompozuro de la [[20ma yarcento]]. ==''Simfonio en Tri Movementi''== Ye la [[24ma di januaro]] [[1946]] en [[New York]], ilua ''Simfonio en Tri Movementi'' pleesis unesmafoye, direktata da la kompozisto. Stravinski skribis la verko dum 1942-1945; ol esis ilua unesma notinda verko depos ke il komencis rezidar en Usa. Il agnoskis ke la verko esis influata per l'eventi de la [[duesma mondomilito]]. Ol anke recevis influi de altra kompozuri skribata dum ta periodo: la unesma movemento inkluzis notinda parto por piano, prenita de piano-koncerto-peco quan il abandonabis; la verko utiligas materio de altra abandonita projeti. ==Plu tarda yari== Stravinski rezidis en [[Kalifornia]] de 1941, ed il pose multe voyajis en Usa por direktar pleadi di sua kompozuri. En 1962 il vizitis Rusia, quan il livabis en 1913; ibe il direktis plura koncerti, e renkontris [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]] ed [[Aram Hachaturyan]]. Dum la sequanta yari, pro plumalesko di lua saneso, il voyajis minmulte. De 1969 il rezidis en New York. {{DEFAULTSORT:Stravinski, Igor Fyodorovich}} [[Kategorio:Klasika kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] 2cgk41njketd1hl7bx6rrpjva7ib852 0 18183 995768 993166 2022-08-21T15:23:07Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= {{PAGENAME}} | Imajo= [[Arkivo:Maurice Ravel 1925.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|muzikisto]] (pianisto) e kompozisto | Shablono_lando= {{FRA}} | Naskodio= [[7ma di marto]] [[1875]] | Nask-urbo= Ciboure, [[Francia]] | Mort-dio = [[18ma di decembro]] [[1937]] | Mort-urbo = [[Paris]], [[Francia]] }} '''Joseph-Maurice Ravel''' ([[1875]] til [[1937]]) esis [[Francia]]na pianisto e kompozisto. ==Frua vivo== Il naskis en 1875 en la [[Euskal Herria|Baska]] urbo Ciboure en Francia. Ilua matro esis Baskiano e vivabis dum multa yari en [[Madrid]]; ilua patro esis [[Suisia|Suisa]] injenioro ed inventisto. Tri monati pos la nasko, la familio translojis a [[Paris]]. Maurice havis intereso pri muziko ye frua evo, pleante piano e kompozante. Il studiis ye la Konservatorio di Paris, studiante kompozado kun [[Gabriel Fauré]]. Ilua unesma publikigita verko, ''Menuet antique'' por piano, esis kompozata en 1895. ==''Le Tombeau de Couperin''== Ye [[28 di februaro]] [[1920]], la orkestrala versiono di lua verko ''Le Tombeau de Couperin'' esis unesmafoye pleata. La originala versiono por piano esis kompozita de 1914 til 1917; la sis movimenti esis en baroka stilo, de la tempo di la kompozisto [[François Couperin]] (1668–1733); singla movimento esis skribata por memorigo di amiko di Ravel qua mortis en la mondomilito. Quar de la movementi esis selektata por la orkestrala versiono. ==''La valse''== Ye [[12 di decembro]] 1920 en [[Paris]], ilua orkestrala verko ''La valse'' esis unesmafoye pleata. Il konceptis la ideo en 1906, e kompozis la verko inter februaro 1919 e 1920. La intenco esis ke ol esus baleto, produktata da Sergei Diaghilev; il, audinta ol (en versiono por du piani), quankam agnoskante ke ol esas maestroverko, refuzis produktar la baleto. (En sequanta yari ol esis prizentata kom baleto, produktita da altri.) ''La valse'', en qua la danso semblante dekadas vers la fino, esis interpretata da kritikanti kom metaforo por la mala stando di Europana civilizeso pos la [[Unesma mondomilito|Granda Milito]]. Tamen Ravel negis tala relato; il komentis ke la imaginita baleto esas lokizata en imperiala korto di cirkume 1855, e deskriptis la muziko kom “acensanta progreso di sonoreso”. ==''Pikturi che Expozo''== Ye [[19 di oktobro]] [[1922]] en Paris, ilua versiono por orkestro di ''Pikturi che Expozo'', da la Rusa kompozisto [[Modest Petrovich Musorgski|Modest Musorgski]], esis unesmafoye pleata. L’orkestro direktesis da Serge Koussevitzky, qua komisabis Ravel krear la verko. Musorgski kompozis l’originala verko por piano en 1874, ed ol publikigesis pos ilua morto , en edituro da [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov|Nikolai Rimski-Korsakov]] en 1886. La versiono da Ravel esas la maxim ofte pleata; altra orkestrala versioni di la verko facesis da Henry Wood, Leopold Stokowski e plura altri. ==''Boléro''== Ye [[22 di novembro]] [[1928]] en Paris, ilua orkestrala verko ''Boléro'' esis unesmafoye pleata, kun granda suceso. La verko kreesis pro komiso de la dansisto Ida Rubinstein, e ol unesmafoye esis pleata kom baleto. Ravel havis la ideo di insistema melodio, en la stilo di Hispana danso la bolero, qua esus iterata sen developo, dum ke la orkestro gradope augmentesis. Il esis surprizata pro la suceso di la verko, quan il deskriptis kom "orkestrala tisuo sen muziko", ed il supozis ke orkestri refuzus plear ol; ol nuntempe esas ilua maxim bone konocata verko. {{DEFAULTSORT:Ravel, Maurice}} [[Kategorio:Franca muzikisti]] [[Kategorio:Franciana kompozisti]] axkdtmu9rarokr14d247w7kwrk2a5ye 0 18323 995729 57447 2022-08-21T14:34:37Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Igor Fyodorovich Stravinski]] oz3vq2vtghcfelbfiayeraedunx53m2 0 18739 995752 956843 2022-08-21T15:00:30Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio |Nomo = {{PAGENAME}} |Imajo = [[Arkivo:Sergei Rachmaninoff LOC 33968 Cropped.jpg|180px]] |Profesiono = [[muziko|kompozisto]] e muzikisto ([[piano|pianisto]]) |Shablono_lando = {{RUS}} |Naskodio = [[1ma di aprilo]] [[1873]] |Nask-urbo = Semyonovo, [[Rusiana Imperio]] |Mort-dio = [[28ma di marto]] [[1943]] |Mort-urbo = [[Beverly Hills]], [[Kalifornia]] }} '''Sergei Vasilyevich Rahmaninov''', ank konocata kom ''Sergei Rachmaninoff'' (n. [[1ma di aprilo]] [[1873]] til [[28ma di marto]] [[1943]]) esis [[Rusia|Rusa]] pianisto e kompozisto. De 1918, pos frua kariero en [[Rusia]] ube ilu kompozis multo, il rezidis en [[Usa]] ube il havis kariero kom pianisto<ref>[[Jean-Pierre Thiollet]], ''88 notes pour piano solo'', "Solo nec plus ultra", Neva Editions, 2015, p.50. ISBN 978 2 3505 5192 0.</ref>, retrovenante singla-somere ad Europa, por vakancar e kompozar. Ye la [[7ma di novembro]] [[1934]] en Baltimore, Usa, il donis unesma pleado di sua verko por piano ed orkestro ''Rapsodio sur Temo di Paganini''. Il skribis la verko en [[Suisia]] dum la somero di 1934. Ol konsistas ek 24 variadi sur la 24ma e lasta de la kapricii por violino da [[Niccolò Paganini]]. La maxim bone konocata de la variadi esas no. 18, ''Andante cantabile'', qua ofte esas audata sen la altra variadi. Ilua lasta verko, ''Symphonic Dances'' por orkestro, di 1940, esis ilua unika verko skribita en Usa (en [[Long Island]], New York). Ilu lastafoye pleis piano en koncerto ye la 17ma di februaro 1943, en Knoxville, [[Tennessee]]. Il mortis pro kancero ye la 28ma di marto 1943 en ilua hemo en [[Beverley Hills]], [[Kalifornia]]. == Referi == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Rahmaninov, Sergei Vasilyevich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana muzikisti]] k3i41qbl0agehizt7wpdddzbtjvuggx 995753 995752 2022-08-21T15:01:05Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Sergei Rachmaninoff]] a [[Sergei Vasilyevich Rahmaninov]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio |Nomo = {{PAGENAME}} |Imajo = [[Arkivo:Sergei Rachmaninoff LOC 33968 Cropped.jpg|180px]] |Profesiono = [[muziko|kompozisto]] e muzikisto ([[piano|pianisto]]) |Shablono_lando = {{RUS}} |Naskodio = [[1ma di aprilo]] [[1873]] |Nask-urbo = Semyonovo, [[Rusiana Imperio]] |Mort-dio = [[28ma di marto]] [[1943]] |Mort-urbo = [[Beverly Hills]], [[Kalifornia]] }} '''Sergei Vasilyevich Rahmaninov''', ank konocata kom ''Sergei Rachmaninoff'' (n. [[1ma di aprilo]] [[1873]] til [[28ma di marto]] [[1943]]) esis [[Rusia|Rusa]] pianisto e kompozisto. De 1918, pos frua kariero en [[Rusia]] ube ilu kompozis multo, il rezidis en [[Usa]] ube il havis kariero kom pianisto<ref>[[Jean-Pierre Thiollet]], ''88 notes pour piano solo'', "Solo nec plus ultra", Neva Editions, 2015, p.50. ISBN 978 2 3505 5192 0.</ref>, retrovenante singla-somere ad Europa, por vakancar e kompozar. Ye la [[7ma di novembro]] [[1934]] en Baltimore, Usa, il donis unesma pleado di sua verko por piano ed orkestro ''Rapsodio sur Temo di Paganini''. Il skribis la verko en [[Suisia]] dum la somero di 1934. Ol konsistas ek 24 variadi sur la 24ma e lasta de la kapricii por violino da [[Niccolò Paganini]]. La maxim bone konocata de la variadi esas no. 18, ''Andante cantabile'', qua ofte esas audata sen la altra variadi. Ilua lasta verko, ''Symphonic Dances'' por orkestro, di 1940, esis ilua unika verko skribita en Usa (en [[Long Island]], New York). Ilu lastafoye pleis piano en koncerto ye la 17ma di februaro 1943, en Knoxville, [[Tennessee]]. Il mortis pro kancero ye la 28ma di marto 1943 en ilua hemo en [[Beverley Hills]], [[Kalifornia]]. == Referi == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Rahmaninov, Sergei Vasilyevich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana muzikisti]] k3i41qbl0agehizt7wpdddzbtjvuggx 995759 995753 2022-08-21T15:03:43Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio |Nomo = {{PAGENAME}} |Imajo = [[Arkivo:Sergei Rachmaninoff LOC 33968 Cropped.jpg|180px]] |Profesiono = [[muziko|kompozisto]] e muzikisto ([[piano|pianisto]]) |Shablono_lando = {{RUS}} |Naskodio = [[1ma di aprilo]] [[1873]] |Nask-urbo = Semyonovo, [[Rusiana Imperio]] |Mort-dio = [[28ma di marto]] [[1943]] |Mort-urbo = [[Beverly Hills]], [[Kalifornia]] }} '''Sergei Vasilyevich Rahmaninov''', ank konocata kom ''Sergei Rachmaninoff'' (n. [[1ma di aprilo]] [[1873]] til [[28ma di marto]] [[1943]]) esis [[Rusia|Rusa]] pianisto e kompozisto. De 1918, pos frua kariero en [[Rusia]] ube ilu kompozis multo, il rezidis en [[Usa]] ube il havis kariero kom pianisto<ref>[[Jean-Pierre Thiollet]], ''88 notes pour piano solo'', "Solo nec plus ultra", Neva Editions, 2015, p.50. ISBN 978 2 3505 5192 0.</ref>, retrovenante singla-somere ad Europa, por vakancar e kompozar. Ye la [[7ma di novembro]] [[1934]] en Baltimore, Usa, il donis unesma pleado di sua verko por piano ed orkestro ''Rapsodio sur Temo di Paganini''. Il skribis la verko en [[Suisia]] dum la somero di 1934. Ol konsistas ek 24 variadi sur la 24ma e lasta de la kapricii por violino da [[Niccolò Paganini]]. La maxim bone konocata de la variadi esas no. 18, ''Andante cantabile'', qua ofte esas audata sen la altra variadi. Ilua lasta verko, ''Symphonic Dances'' por orkestro, di 1940, esis ilua unika verko skribita en Usa (en [[Long Island]], New York). Ilu lastafoye pleis piano en koncerto ye la 17ma di februaro 1943, en Knoxville, [[Tennessee]]. Il mortis pro kancero ye la 28ma di marto 1943 en ilua hemo en [[Beverly Hills]], [[Kalifornia]]. == Referi == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Rahmaninov, Sergei Vasilyevich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana muzikisti]] q7zyjum0vwkoijtwgigth7xbq5age5k 0 18817 995775 945332 2022-08-21T15:31:28Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= {{PAGENAME}} | Imajo= [[Arkivo:Legros - Berlioz (dessin).jpg|180px]] | Profesiono = [[muziko|kompozisto]] | Shablono_lando= {{FRA}} | Naskodio= [[11 di decembro]] [[1803]] | Nask-urbo= La Côte-Saint-André, [[Isère]] | Mort-dio = [[8 di marto]] [[1869]] | Mort-urbo = [[Paris]], [[Francia]] }} '''Louis Hector Berlioz''' ([[1803]] til [[1869]]) esis [[Francia]]na kompozisto di [[Romantikismo]]. ==''Simfonio fantastika''== Ye la [[5 di decembro]] [[1830]] en Paris esis la unesma pleado di ilua granda orkestrala verko: ''Epizodo de la vivo di artisto, simfonio fantastika en kin parti''. Ol esis dedikata a Nikolai la 1ma di Rusia. Berlioz skribis la verko por expresar sua nerespondizata amoro di la aktorino Harriet Smithson, quan il unesmafoye vidis en 1827 en la dramato ''Hamlet'' da Shakespeare. Harriet ne asistis ca unesma pleado, ma el pose audis la verko. Li esis mariajata en 1833; la mariajeso ne esis sucesoza. ==''Harold en Italia''== Ye la [[23ma di novembro]] [[1834]], lia verko ''Harold en Italia'' por [[alto]] ed orkestro pleeesis unesmafoye. Ol inspiresis da la poemo ''Childe Harold's Pilgrimage'' da Byron. Berlioz kompozis ol por [[Niccolò Paganini]], qua recente aquirabis alto facita da [[Antonio Stradivari|Stradivarius]] e demandis nova kompozuro en qua il povis plear sua instrumento. Tamen Paganini, plu tarde regardante la kompleta verko, ne deziris plear ol pro ke la parto por alto ne esas suficante salianta; il ne partoprenis la unesma pleado. Kande il unesmafoye audis la verko en decembro 1838, il multe prizis ol ed il sendis gratulanta mesajo a Berlioz, kun 20,000 franki. ==Sejorno en St. Peterburg e Moskva== Ye la [[12ma di januaro]] [[1868]] la kompozisto ye la fino dil sejorno di un semano en [[Moskva]] esis honorata gasto ye receveso en la [[Halo di la Nobelaro]]; multa lokala eminenti asistis ca evento. Dum la sejorno il direktis du koncerti, di qua la duesma eventis en la Halo di la Nobelaro. Berlioz pleis muziko da [[Händel]], [[Mozart]], [[Beethoven]], [[Mihail Ivanovich Glinka|Glinka]] e su ipsa. Co esis la duesma vizito di Berlioz a Moskva; amba viziti esis exkursi de plu longa sejorni en [[St. Peterburg]]. En [[1847]] il pasis du semani en Moskva ed il direktis un koncerto. Berlioz judikis ke la duesma vizito esis la plu sucesoza, nam la muzikisti en Moskva en [[1868]] esis plu habila. ==Lasta yari== Il kompozis nulo pos la decepti pri lua esforci aranjar pleado di lua opero ''Les Troyens''. L'opero, en kin akti, duris kin hori; nur parto di la verko esis pleata ye la Théâtre‐Lyrique en Paris en novembro 1863. La sejorno en St. Peterburg e Moskva detrimentis ilua saneso, ed il divenis gradope plu febla. Il mortis ye 8 di marto 1869, en sua hemo en Paris, evante 65 yari. Il esis interigata en la tombeyo di Montmartre. {{DEFAULTSORT:Berlioz, Hector}} [[Kategorio:Franciana kompozisti]] m2facx4y9wr4mpi51bzz360qlm1g899 0 18992 995639 995105 2022-08-21T12:39:04Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1977''' (MCMLXXVII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 977ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 77ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 8ma yaro di la [[yari 1970a]]. ==Eventi == ===[[Kosmo]] === * [[7ma di februaro]] - [[Sovietia]] sendas ''Soyuz 24'' aden kosmo. * [[18ma di februaro]] - [[Spaco-paromo]] ''Enterprise'' flugas unesmafoye desur la dorso di ''[[Boeing 747]]''. ===[[Mondo]] === * [[21ma di septembro]] - 15 stati, anke [[Usa]] e [[Sovietia]], kontratas obstruktor expanso di atomala fuzei. ===[[Europa]] === * [[6ma di januaro]] - En [[Chekoslovakia]] on subskribas ''Charta 77''. * [[4ma di marto]] - [[Ter-tremo]] en estal e sudal Europa produktas plua kam 1.500 mortis. * [[27ma di marto]] - En [[Tenerife]] la koliziono di du [[Boeing 747]], de [[KLM]] e de [[PanAm]], produktas 583 morti. Nur 61 voyajeri de PanAm transvivas.<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/march/27/newsid_2531000/2531063.stm|titulo=1977: Hundreds dead in Tenerife plane crash|editero=BBC|vidita ye=23ma di oktobro 2018}}</ref> * [[23ma di aprilo]] - En [[Barcelona]], {{formatnum:100000}} personi demonstras en stradi pri l'autonomeso di [[Katalunia]]. * [[15ma di junio]] - Eventas general elekti en [[Hispania]], pos 41 yari. * [[14ma di novembro]] - En l'[[Unionita Rejio]], unesmafoye pumpisti komencas nacionala [[striko]].<ref>{{Extera ligilo|titulo=1977: Firefighters strike over pay claim|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/november/14/newsid_3154000/3154632.stm |editero=BBC|vidita ye=9ma di oktobro 2016}}</ref> ===[[Azia]] === * [[23ma di junio]] - En [[Siberia]], trovesas [[mamuto]]-yuno ''Dima''. En lua stomako esis sempre feni e matrala lakto. * [[5ma di julio]] - En [[Pakistan]], [[Zulfikar Ali Bhutto]] revokesas de la povo. * [[22ma di julio]] - [[Deng Xiaoping]] retrovenas a povo en [[Popul-Republiko Chinia]], kande tale-nomizita "Grupo di la Quar" exkomunikesas de komunista partiso. * [[4ma di decembro]] - Aviono [[Boeing 737]] de ''Malaysia Airlines'' kidnapesas dum flugo de [[Penang]] a [[Kuala Lumpur]], e pose kolizionas kontre marsho ed explozas. Pro l'explozo 100 homi mortas.<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.nzherald.co.nz/nz/news/article.cfm?c_id=1&objectid=11238210 |titulo=Hijacked airman's family still suffering 37 years after crash |editero=NZ Herald|publikigita ye=15ma di aprilo 2014|vidita ye=23ma di oktobro 2018}}</ref> ===[[Afrika]] === * [[5ma di junio]] - Povo-kapto en [[Seycheli]]. * [[27ma di junio]] - [[Djibuti]] nedependanteskas de [[Francia]]. * [[12ma di septembro]] - En [[Sudafrika]], [[Steve Biko]] mortigesas en karcero di [[Apartheid]]-policisti. * [[19ma di novembro]] - Prezidanto di [[Egiptia]] [[Anwar Sadat]] vizitas [[Israel]]. Altra Araba stati furieskas. * [[4ma di decembro]] - En [[Centrafrika]], [[Jean-Bédel Bokassa]] kronizas su kom imperiestro. ===[[Nord-Amerika]] === * [[19ma di januaro]] - En [[Usa]], prezidanto [[Gerald Ford]] amnestias Iva Toguri D'Aquino alias Tokio Rose quo brodkastis propagando dum [[duesma mondomilito]] en Japoniana radio. * [[20ma di januaro]] - [[Jimmy Carter]] komencas lua ofico kom prezidanto di Usa. * [[21ma di januaro]] - Jimmy Carter amnestias homuli qui eludis armeo dum la [[milito di Vietnam]]. * [[9ma di marto]] - Su-armizita Mohamedani kaptas tri domi en [[Washington D.C.]], kun 130 kaptiti. La situaciono duris dum du dii. * [[5ma di junio]] - Unesma personala [[komputero]], ''Apple II'', esas komprebla. ===[[Central Amerika]] === * [[7ma di septembro]] - [[Usa]] e [[Panama]] kontratas ke Panama recevos la [[kanalo di Panama]] al fino dil yarcento. ===[[Sud-Amerika]] === * [[13ma di aprilo]] - En [[Brazilia]], generalo [[Ernesto Geisel]] klozas la kongreso tempale e impozas modifiki en Braziliana [[konstituco]], por evitar la kompleta vinko dil opozantaro en la elekti por senato qui eventos en [[1978]]. ==Naski == * [[3ma di januaro]] - [[Michelle Stephenson]], Britaniana kantistino ([[Spice Girls]]) [[Arkivo:Sofi Oksanen IMG 0612 C.JPG|thumb|130px|[[Sofi Oksanen]]]] * [[7ma di januaro]] - [[Sofi Oksanen]], Finlandan-Estoniana skriptistino * [[13ma di januaro]] - [[Orlando Bloom]], Britanian aktoro * [[2ma di februaro]] - [[Shakira]], Kolumbiana [[pop]]-kantistino * [[3ma di februaro]] - [[Daddy Yankee]], Portorikana kantisto * [[19ma di februaro]] - [[Gianluca Zambrotta]], Italiana futbalisto [[Arkivo:Chris-martin.jpg|thumb|130px|[[Chris Martin]]]] * [[2ma di marto]] - [[Chris Martin]], Britaniana kantisto ([[Coldplay]])<ref>{{Extera ligilo|titulo=Monitor|newspaper=Entertainment Weekly|publikigita ye=8ma di marto 2013|issue=1249|pages=20}}</ref> * [[14ma di marto]] - [[Ida Corr]], Dana kantistino * [[14ma di aprilo]] - [[Sarah Michelle Gellar]], Usan aktorino ed entraprezistino * [[10ma di mayo]] - [[Nick Heidfeld]], Germana automobilisto * [[6ma di junio]] - [[Kanye West]], Usana kantisto * [[1ma di julio]] - [[Liv Tyler]], Usan aktorino * [[5ma di julio]] - [[Ondjaki]], Angolana skriptisto * [[14ma di julio]] - Kronala princino [[Victoria (Suedia)|Victoria]] di [[Suedia]] * [[17ma di agosto]] - [[Tarja Turunen]], Finlandana kantistino ([[Nightwish]]) * [[21ma di agosto]] - [[Anna Yuryevna Pletnyova|Anna Pletnyova]], Rusa kantistino [[Arkivo:Deco 21dec2006.jpg|thumb|130px|[[Deco]]]] * [[27ma di agosto]] - [[Deco]], Braziliana-Portugalana futbalistulo * [[12ma di septembro]] - [[James McCartney]], Britaniana muzikisto e kompozisto * [[15ma di oktobro]] - [[David Trezeguet]], Franca futbalisto * [[10ma di novembro]] - [[Irina Nikolayevna Kalentyeva|Irina Kalentyeva]], Rusiana ciklistino * [[10ma di novembro]] - [[Brittany Murphy]], Usan aktorino e kantistino (m. 2009) * [[12ma di novembro]] - [[Benni McCarthy]], Sudafrikana futbalisto * [[21ma di novembro]] - [[Tobias Sammet]], Germana power metal kantisto, savata per lua bandi [[Edguy]] ed [[Avantasia]] * [[28ma di novembro]] - [[Fabio Grosso]], Italiana futbalistulo * [[21ma di decembro]] - [[Emmanuel Macron]], prezidanto di Francia * [[30ma di decembro]] - [[Laila Ali]], Usana boxistino * [[31ma di decembro]] - [[PSY]], Sud-Koreana kantisto ==Morti == [[Arkivo:INF3-75 pt3 Anthony Eden.jpg|thumb|130px|[[Anthony Eden]]]] * [[14ma di januaro]] - [[Anthony Eden]], chefministro di [[Unionita Rejio]] (n. 1897) * 14ma di januaro - [[Anaïs Nin]], Franca skriptisto (n. 1903) * [[18ma di januaro]] - [[Džemal Bijedić]], chefministro di Yugoslavia (n. 1917) * [[28ma di januaro]] - [[Benito Quinquela Martín]], Arjentiniana piktisto (n. 1890) * [[3ma di februaro]] - [[Tafari Benti]], prezidanto di Etiopia (n. 1921) * [[5ma di februaro]] - [[Oskar Klein]], Sueda teoriala fizikisto (n. 1894) * [[11ma di februaro]] - [[Louis Beel]], chefministro di Nederlando (n. 1902) * [[4ma di marto]] - [[Lutz Graf Schwerin von Krosigk]], kancelero di Germania (n. 1887) * [[10ma di marto]] - [[Willem Schermerhorn]], chefministro di Nederlando (n. 1894) * [[18ma di marto]] - [[Marien Ngouabi]], prezidanto di la Republiko Kongo (n. 1938) * [[25ma di marto]] - [[Alphonse Massamba-Débat]], prezidanto di Republiko Kongo (n. 1921) [[Arkivo:Jacques_Prévert_en_1961_dans_le_film_Mon_frère_Jacques_par_Pierre_Prévert.jpg|thumb|130px|[[Jacques Prévert]]]] * [[11ma di aprilo]] - [[Jacques Prévert]], Franca poeto e skriptisto por teatro (n. 1900) * [[21ma di aprilo]] - [[Gummo Marx]], Usana komediisto (n. 1892) * [[27ma di aprilo]] - [[Charles Henry Alston]], Usana pikitisto e skultisto (n. 1907) * [[5ma di mayo]] - [[Ludwig Erhard]], kancelero di [[Germania]] (n. 1897) * [[10ma di mayo]] - [[Joan Crawford]], Usan aktorino (n. 1905)<ref>{{Extera ligilo|url=https://www.papodecinema.com.br/especiais/in-memoriam-joan-crawford-1905-1977/|titulo=In Memoriam :: Joan Crawford (1905-1977)|editero=Papo de Cinema|vidita ye=23ma di oktobro 2018|idiomo={{pt}}}}</ref> * [[16ma di mayo]] [[Modibo Keïta]], prezidanto di Mali (n. 1915) * [[3ma di junio]] - [[Archibald Vivian Hill]], Britaniana fiziologiisto, Nobel-laureato (n. 1886) * [[3ma di junio]] - [[Roberto Rossellini]], Italiana filmifisto (n. 1906) [[Arkivo:Dr. Wernher von Braun in his Office - GPN-2000-000070.jpg|130px|thumb|[[Wernher von Braun]]]] * [[16ma di junio]] - [[Wernher von Braun]], Germana ciencisto (n. 1912) * [[2ma di julio]] - [[Vladimir Vladimirovich Nabokov|Vladimir Nabokov]], Rusiana skriptisto, Nobel-laureato (n. 1899) * [[25ma di julio]] - [[David Toro Ruilova]], prezidanto di Bolivia (n. 1898) * [[3ma di agosto]] - [[Makarios la 3ma]], prezidanto di Chipro (n. 1913) * [[4ma di agosto]] - [[Edgar Douglas Adrian]], Usana fiziologiisto, Nobel-laureato (n. 1889) * [[15ma di agosto]] - [[Juan Villafuerte]], Equadorana piktisto (n. 1945) * [[16ma di agosto]] - [[Elvis Presley]], Usana kantisto, rock-legendo<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/16/newsid_2496000/2496375.stm|titulo=1977: Rock and roll 'king' Presley dies|editero=BBC|vidita ye=23ma di oktobro 2018}}</ref> (n. 1935) * [[19ma di agosto]] - [[Groucho Marx]], Usan aktoro e komediisto (n. 1890) * [[12ma di septembro]] - [[Steve Biko]], Sudafrikana politikala aktivisto (n. 1946) * [[16ma di septembro]] - [[Maria Callas]], Greka-Usana opero-kantisto (n. 1923) * 16ma di septembro - [[Marc Bolan]], Britaniana muzikistulo e kantisto ([[T. Rex]]) (n. 1947) * [[10ma di oktobro]] - [[Jean Duvieusart]], chefministro di Belgia (n. 1900) * [[11ma di oktobro]] - [[Jean Duvieusart]], chefministro di Belgia (n. 1900) * [[14ma di oktobro]] - [[Bing Crosby]], Usana kantisto ed aktoro (n. 1903) * [[18ma di oktobro]] - [[Andreas Baader]], Germana teroristo, kunfondinto di la terorista grupo [[Rote Armee Fraktion]] (n. 1943) * [[25ma di oktobro]] - [[Félix Gouin]], chefministro di Francia (n. 1884) * [[5ma di novembro]] - [[René Goscinny]], [[Francia|Franca]] editero e skribisto di [[kartuno]]-libri, notinde [[Astérix]] (n. 1926) * [[18ma di novembro]] - [[Kurt Schuschnigg]], kancelero di Austria (n. 1897) * [[9ma di decembro]] - [[Clarice Lispector]], Braziliana skriptisto (n. 1920) * [[24ma di decembro]] - [[Juan Velasco Alvarado]], prezidanto di Peru (n. 1910) * [[25ma di decembro]] - [[Charlie Chaplin]], Britaniana-Usan aktoro e filmifisto<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/december/25/newsid_2542000/2542535.stm|titulo=1977: Silent film legend Chaplin dies|editero=BBC |vidita ye=23ma di oktobro 2018}}</ref> (n. 1889) * [[Juan Antonio Iribarren]], prezidanto di Chili (n. 1885) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Philip Warren Anderson]], [[Nevill Francis Mott]], [[John Hasbrouck van Vleck]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Ilya Prigogine]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Roger Guillemin]], [[Andrew V. Schally]], [[Rosalyn Yalow]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Vicente Aleixandre]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Internaciona Amnestio]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Bertil Ohlin]], [[James Meade]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1970a]] 7jtjlw83h149vlv9ojvvfojapk0jxjj 0 19714 995727 950489 2022-08-21T14:33:27Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= Claude-Achille Debussy | Imajo= [[Arkivo:Claude Debussy ca 1908, foto av Félix Nadar.jpg|190px]] | Profesiono= [[Muziko|Kompozisto]] | Shablono_lando= {{FRA}} | Naskodio= [[22ma di agosto]] [[1862]] | Nask-urbo= Saint-Germain-en-Laye, [[Francia]] | Mort-dio= [[25ma di marto]] [[1918]] | Mort-urbo= [[Paris]], [[Francia]] }} '''Claude-Achille Debussy''' ([[1862]] til [[1918]]) esis [[Francia]]na kompozisto. {{Frazo|Muziko es la silenco inter la noti.}} ==Frua vivo== Il esis l'unesma de kin filii di Manuel e Victorine Debussy. La familio ne esis richa ed ilua genitori ne multe suciis pri sua filii; Claude e frati pasis multa tempo kun sua onklino en [[Cannes]]. El remarkis la muzikaleso di Claude ed aranjis [[piano]]-lecioni. En 1871 la familio renkontris Sno Antoinette-Flore Mauté de Fleurville, kulturozo qua preparis Claude por la eniro-exameno di la Konservatorio di Paris. Il komencis studiar ye la konservatorio en 1872. Ilua intereso en kariero kom virtuoza pianisto diminutis pos 1877, esante plu interesita pri kompozado, quan il studiis ye la konservatorio. En la someri di 1880 til 1882 il lojis kun la familio di Nadezhda von Meck (elqua esis patrono di [[Pyotr Chaikovski]]), pleante piano por la familio e donante lecioni ad elua filii. En 1884 il partoprenis la konkurso ''Prix de Rome'' e ganis la premio, qua esis quar-yara studiado ye la Villa Medici en [[Roma]]. Il ne esis kontenta ibe, tamen il renkontris [[Franz Liszt]] qua kurajigis il; segun la konsilo di Liszt, il askoltis kompozuri di [[Giovanni Pierluigi da Palestrina]] ed [[Orlande de Lassus]] en Romana kirki. ==Rezido en Montmarte== [[Arkivo:Debussy_1893.jpg|thumb|left|Debussy pleanta piano en 1893]] Il abandonis studiado en Roma pos tri yari, e lojis en [[Montmartre]], [[Paris]]. En Montmartre, il renkontris artala amiki inkluzanta la kompozisti [[Erik Satie]] e [[Paul Dukas]]. Il divenis interesata pri [[Simbolismo|Simbolista]] skribisti. En 1889 eventis mondala expozo en Paris; il havis intereso pri la [[Oriento|Orientala]] parto, e juis askoltar la muziko di [[Java]] pleata da ''gamelan''-orkestro. Co influis kelka kompozuri dum sequanta yari. Il esis ulgrade influita da la muziko di [[Richard Wagner]], partikulare la [[opero]] Parsifal; to esis notinda en frua kompozuri. [[Arkivo:Debussy_après_midi_d'un faune.jpg|thumb|380px|right|Apertala frazo, pleata da fluto, di ''Prélude à l'après-midi d'un faune'']] Frua kompozuro esis la verko por [[kordeto-quarteto]], qua ne facis impresuro por audantari. Un de la movementi havis stilo influita da la ''gamelan''. Ilua verko ''Prélude à l'après-midi d'un faune'', di 1894, fondita sur poemo da [[Stéphane Mallarmé]], havis granda suceso, e lua famo komencis. Tamen il ankore vivis en povreso, suportata da amiki. ==''Trois Nocturnes''== Ilua orkestrala verko ''Trois Nocturnes'' esis unesmafoye pleata, en kompleta versiono, ye la [[27ma di oktobro]] [[1901]]. Il kompozis la muziko inter decembro 1897 e decembro 1899 (quankam frua ideo por le ''Nocturnes'', konceptita por violino ed orkestro, komencis en 1894). La inspirajo esis serio di pikturi di noktala ceni, titulizita ''Nocturnes'', da [[James McNeill Whistler]]; la piktisto havis muzikala patrono, devota a [[Frédéric Chopin]], qua sugestis la titulo. La tri movadi di la verko esis deskriptata tale da Debussy: ''Nuages'' "...la lenta, solena movado di la nubi..."; ''Fêtes'' "...la festo kun olua mixuro de muziko e lumizata polvo partoprenanta la kosmala ritmi..."; e ''Sirènes'' "...la maro ed olua sennombra ritmi... audenda esas la misterioza kanto di la Sireni..." La lasta movado inkluzas mikra koro di homini. ==Operi== Ye [[30ma di aprilo]] [[1902]] en Paris, ilua unika opero ''Pelléas et Mélisande'' esis unesmafoye pleata. Ol fondesis sur simbolista dramato da [[Maurice Maeterlinck]]. Debussy komencis skribar ol en 1893, pos abandonita projeti di altra operi; la opero, sen instrumentizado, esis kompleta en 1895. Kande la verko esis aceptata da la ''Opéra-Comique'' en Paris en 1898, il kompletigis la instrumentizado. Opinioni di la verko variis; irgakaze la opero esis financale sucesoza por la ''Opéra-Comique''. Pro olua suceso, la financala stando di Debussy divenis plu bona. Il komencis skribar lua duesma opero, fondita sur rakonto da [[Edgar Allan Poe]], ''The Fall of the House of Usher'', tamen ol ne kompleteskis. ==Plu tarda yari== Ilua agadi esis granda ye ca periodo; il esis gasto-direktisto di orkestri. Il laboris kun la baleto-direktisto [[Sergei Diaghilev]], qua arivabis kun le ''Ballets Russes'' en Paris en 1909. Ilua muziko por nova baleto ''Jeux'', unesmafoye pleesis ye la [[15ma di mayo]] [[1913]], ma ne havis granda suceso; ol balde esis eklipsata da ''Le Sacre du Printemps'' da [[Igor Fyodorovich Stravinski|Igor Stravinski]], qua esis unesmafoye pleata pos du semani. ''Jeux'' esis la lasta orkestrala verko da Debussy. Anke en 1913, ilua du libri di peci por piano, ''Préludes'', esis kompletigata. Il duris laborar kom gasto-diretisto di orkestri. Kande la [[unesma mondomilito]] komencis, ca laboro cesis ed ilua revenuo diminutis. Il skribis la 12 ''Études'' por piano qui aparis en 1915, ed il skribis du de projetata sis verki por solisto e piano. ==Maladeso e lasta verki== Simptomi pri rektumala [[kancero]] aparis en 1909. Pos 1912 il sufris plu multe, e to influis ilua pensadi dum ke il kompozis en la lasta yari. Il facis pluso por la Poe-opero. Il luktis dum kompozado di la [[Sonato]] por [[violino]] e piano, qua esis lua lasta verko. Il projetis kompozar sis sonati por diversa instrumenti, de qui il skribis tri: sonato por violoncelo e piano, sonato por fluto, alto e harpo, e ca verko. La Sonato por violino e piano esis unesmafoye pleata ye 5 di mayo 1917, da violinisto Gaston Poulet e la kompozisto. Lo esis la lasta publika pleado da Debussy. Il esis enlitigata de januaro 1918; il mortis en marto ta yaro, en sua apartamento en Paris. ==Amori, spozi e familio== Il renkontris Siorino Blanche-Adélaide Vasnier, richa amatora kantisto, en 1881, kun qua il havis amor-afero, qua finis kande Debussy iris a Roma. Il havis tempestoza amor-afero kun Gabrielle Dupont dum la yari 1890ma. To finis en 1899 kande il renkontris Rosalie Texier, a qua il mariajesis en oktobro di ta yaro. [[Arkivo:Emma_Debussy_after_Léon_Bonnat.jpg|thumb|left|Sno Emma Bardac]] En 1903 Debussy renkontris siorino Emma Bardac ed il abandonis Rosalie pro el. Pos ke Rosalie divorcigis il, Debussy ed Emma mariajesis en 1908. Lia filiino Claude-Emma naskis en 1905, ed en la lasta yari Debussy juis familiala vivo, kompozante piano-verki por Claude-Emma. El mortis pro [[difterio]], ne-multa yari pos la morto di sua patro. {{DEFAULTSORT:Debussy, Claude}} [[Kategorio:Franciana kompozisti]] fn9jl860tpm71spoqybh432w777lo1e 995746 995727 2022-08-21T14:50:54Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= Claude-Achille Debussy | Imajo= [[Arkivo:Claude Debussy ca 1908, foto av Félix Nadar.jpg|190px]] | Profesiono= [[Muziko|Kompozisto]] | Shablono_lando= {{FRA}} | Naskodio= [[22ma di agosto]] [[1862]] | Nask-urbo= Saint-Germain-en-Laye, [[Francia]] | Mort-dio= [[25ma di marto]] [[1918]] | Mort-urbo= [[Paris]], [[Francia]] }} '''Claude-Achille Debussy''' ([[1862]] til [[1918]]) esis [[Francia]]na kompozisto. {{Frazo|Muziko es la silenco inter la noti.}} ==Frua vivo== Il esis l'unesma de kin filii di Manuel e Victorine Debussy. La familio ne esis richa ed ilua genitori ne multe suciis pri sua filii; Claude e frati pasis multa tempo kun sua onklino en [[Cannes]]. El remarkis la muzikaleso di Claude ed aranjis [[piano]]-lecioni. En 1871 la familio renkontris Sno Antoinette-Flore Mauté de Fleurville, kulturozo qua preparis Claude por la eniro-exameno di la Konservatorio di Paris. Il komencis studiar ye la konservatorio en 1872. Ilua intereso en kariero kom virtuoza pianisto diminutis pos 1877, esante plu interesita pri kompozado, quan il studiis ye la konservatorio. En la someri di 1880 til 1882 il lojis kun la familio di Nadezhda von Meck (elqua esis patrono di [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]]), pleante piano por la familio e donante lecioni ad elua filii. En 1884 il partoprenis la konkurso ''Prix de Rome'' e ganis la premio, qua esis quar-yara studiado ye la Villa Medici en [[Roma]]. Il ne esis kontenta ibe, tamen il renkontris [[Franz Liszt]] qua kurajigis il; segun la konsilo di Liszt, il askoltis kompozuri di [[Giovanni Pierluigi da Palestrina]] ed [[Orlande de Lassus]] en Romana kirki. ==Rezido en Montmarte== [[Arkivo:Debussy_1893.jpg|thumb|left|Debussy pleanta piano en 1893]] Il abandonis studiado en Roma pos tri yari, e lojis en [[Montmartre]], [[Paris]]. En Montmartre, il renkontris artala amiki inkluzanta la kompozisti [[Erik Satie]] e [[Paul Dukas]]. Il divenis interesata pri [[Simbolismo|Simbolista]] skribisti. En 1889 eventis mondala expozo en Paris; il havis intereso pri la [[Oriento|Orientala]] parto, e juis askoltar la muziko di [[Java]] pleata da ''gamelan''-orkestro. Co influis kelka kompozuri dum sequanta yari. Il esis ulgrade influita da la muziko di [[Richard Wagner]], partikulare la [[opero]] Parsifal; to esis notinda en frua kompozuri. [[Arkivo:Debussy_après_midi_d'un faune.jpg|thumb|380px|right|Apertala frazo, pleata da fluto, di ''Prélude à l'après-midi d'un faune'']] Frua kompozuro esis la verko por [[kordeto-quarteto]], qua ne facis impresuro por audantari. Un de la movementi havis stilo influita da la ''gamelan''. Ilua verko ''Prélude à l'après-midi d'un faune'', di 1894, fondita sur poemo da [[Stéphane Mallarmé]], havis granda suceso, e lua famo komencis. Tamen il ankore vivis en povreso, suportata da amiki. ==''Trois Nocturnes''== Ilua orkestrala verko ''Trois Nocturnes'' esis unesmafoye pleata, en kompleta versiono, ye la [[27ma di oktobro]] [[1901]]. Il kompozis la muziko inter decembro 1897 e decembro 1899 (quankam frua ideo por le ''Nocturnes'', konceptita por violino ed orkestro, komencis en 1894). La inspirajo esis serio di pikturi di noktala ceni, titulizita ''Nocturnes'', da [[James McNeill Whistler]]; la piktisto havis muzikala patrono, devota a [[Frédéric Chopin]], qua sugestis la titulo. La tri movadi di la verko esis deskriptata tale da Debussy: ''Nuages'' "...la lenta, solena movado di la nubi..."; ''Fêtes'' "...la festo kun olua mixuro de muziko e lumizata polvo partoprenanta la kosmala ritmi..."; e ''Sirènes'' "...la maro ed olua sennombra ritmi... audenda esas la misterioza kanto di la Sireni..." La lasta movado inkluzas mikra koro di homini. ==Operi== Ye [[30ma di aprilo]] [[1902]] en Paris, ilua unika opero ''Pelléas et Mélisande'' esis unesmafoye pleata. Ol fondesis sur simbolista dramato da [[Maurice Maeterlinck]]. Debussy komencis skribar ol en 1893, pos abandonita projeti di altra operi; la opero, sen instrumentizado, esis kompleta en 1895. Kande la verko esis aceptata da la ''Opéra-Comique'' en Paris en 1898, il kompletigis la instrumentizado. Opinioni di la verko variis; irgakaze la opero esis financale sucesoza por la ''Opéra-Comique''. Pro olua suceso, la financala stando di Debussy divenis plu bona. Il komencis skribar lua duesma opero, fondita sur rakonto da [[Edgar Allan Poe]], ''The Fall of the House of Usher'', tamen ol ne kompleteskis. ==Plu tarda yari== Ilua agadi esis granda ye ca periodo; il esis gasto-direktisto di orkestri. Il laboris kun la baleto-direktisto [[Sergei Diaghilev]], qua arivabis kun le ''Ballets Russes'' en Paris en 1909. Ilua muziko por nova baleto ''Jeux'', unesmafoye pleesis ye la [[15ma di mayo]] [[1913]], ma ne havis granda suceso; ol balde esis eklipsata da ''Le Sacre du Printemps'' da [[Igor Fyodorovich Stravinski|Igor Stravinski]], qua esis unesmafoye pleata pos du semani. ''Jeux'' esis la lasta orkestrala verko da Debussy. Anke en 1913, ilua du libri di peci por piano, ''Préludes'', esis kompletigata. Il duris laborar kom gasto-diretisto di orkestri. Kande la [[unesma mondomilito]] komencis, ca laboro cesis ed ilua revenuo diminutis. Il skribis la 12 ''Études'' por piano qui aparis en 1915, ed il skribis du de projetata sis verki por solisto e piano. ==Maladeso e lasta verki== Simptomi pri rektumala [[kancero]] aparis en 1909. Pos 1912 il sufris plu multe, e to influis ilua pensadi dum ke il kompozis en la lasta yari. Il facis pluso por la Poe-opero. Il luktis dum kompozado di la [[Sonato]] por [[violino]] e piano, qua esis lua lasta verko. Il projetis kompozar sis sonati por diversa instrumenti, de qui il skribis tri: sonato por violoncelo e piano, sonato por fluto, alto e harpo, e ca verko. La Sonato por violino e piano esis unesmafoye pleata ye 5 di mayo 1917, da violinisto Gaston Poulet e la kompozisto. Lo esis la lasta publika pleado da Debussy. Il esis enlitigata de januaro 1918; il mortis en marto ta yaro, en sua apartamento en Paris. ==Amori, spozi e familio== Il renkontris Siorino Blanche-Adélaide Vasnier, richa amatora kantisto, en 1881, kun qua il havis amor-afero, qua finis kande Debussy iris a Roma. Il havis tempestoza amor-afero kun Gabrielle Dupont dum la yari 1890ma. To finis en 1899 kande il renkontris Rosalie Texier, a qua il mariajesis en oktobro di ta yaro. [[Arkivo:Emma_Debussy_after_Léon_Bonnat.jpg|thumb|left|Sno Emma Bardac]] En 1903 Debussy renkontris siorino Emma Bardac ed il abandonis Rosalie pro el. Pos ke Rosalie divorcigis il, Debussy ed Emma mariajesis en 1908. Lia filiino Claude-Emma naskis en 1905, ed en la lasta yari Debussy juis familiala vivo, kompozante piano-verki por Claude-Emma. El mortis pro [[difterio]], ne-multa yari pos la morto di sua patro. {{DEFAULTSORT:Debussy, Claude}} [[Kategorio:Franciana kompozisti]] 9zolew3ltaq5zmzkl7uz582cyjknlwm 0 19882 995760 994579 2022-08-21T15:11:05Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Nikolay_A_Rimsky_Korsakov_1897.jpg|180px]] | Profesiono = [[muziko|kompozisto]] | Shablono_lando = {{Rusa imperio 1858-1883}} | Naskodio = [[18ma di marto]] [[1844]] | Nask-urbo = [[Tihvin]] (nune [[provinco Leningrad]]), [[Rusa imperio]] | Mort-dio = [[21ma di junio]] [[1908]] | Mort-urbo = [[Lyubensk]] (nune [[provinco Pskov]]), [[Rusa imperio]] }} '''Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov''' (n. ye la [[18ma di marto]] [[1844]] til la [[21ma di junio]] [[1908]]) esis [[Rusia|Rusa]] klasika kompozisto. ==''Hispana Kaprico''== Ye la [[31ma di oktobro]] [[1887]] en [[Sankt-Peterburg]], ilua verko por orkestro ''Hispana Kaprico'' unesmafoye pleesis, direktata dal kompozisto. Il originale intencis skribar verko por violino ed orkestro, ma il pensis ke orkestrala verko plu bone traktus la vivoza melodii. Ilu skribis, "La Hispana temi, di danso-karaktero, furnisis a me richa materio por utiligar multa-forma orkestrala moyeni." ==Lasta yari== Ilu mortis ye 21ma di junio 1908, evante 64 yari. Notinda evento di la lasta yari di lua vivo esis demonstri da studenti en [[Sankt-Peterburg]] en 1905, qui esis parto di la revoluciono di 1905; esis postuli por politikala reformi. Rimski-Korsakov skribis deklarante sua apogo a la studenti. Il, kun altri en la Konservatorio di Sankt-Peterburg, postulis la demisiono di la chefo di la Konservatorio. Pro tala agi, Rimski-Korsakov perdis sua ofico kom profesoro en la Konservatorio. De 1890 il sufrabis pro angino; ilua saneso divenis plu mala pro la trubli di 1905, ed il ne povis laborar pos 1907. {{DEFAULTSORT: Rimski-Korsakov, Nikolai Andreyevich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] [[Kategorio:Klasika kompozisti]] 5dr9pqtfw77apnoyt43hf0ew4o5hh0u 995761 995760 2022-08-21T15:11:31Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Nikolai Rimsky-Korsakov]] a [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Nikolay_A_Rimsky_Korsakov_1897.jpg|180px]] | Profesiono = [[muziko|kompozisto]] | Shablono_lando = {{Rusa imperio 1858-1883}} | Naskodio = [[18ma di marto]] [[1844]] | Nask-urbo = [[Tihvin]] (nune [[provinco Leningrad]]), [[Rusa imperio]] | Mort-dio = [[21ma di junio]] [[1908]] | Mort-urbo = [[Lyubensk]] (nune [[provinco Pskov]]), [[Rusa imperio]] }} '''Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov''' (n. ye la [[18ma di marto]] [[1844]] til la [[21ma di junio]] [[1908]]) esis [[Rusia|Rusa]] klasika kompozisto. ==''Hispana Kaprico''== Ye la [[31ma di oktobro]] [[1887]] en [[Sankt-Peterburg]], ilua verko por orkestro ''Hispana Kaprico'' unesmafoye pleesis, direktata dal kompozisto. Il originale intencis skribar verko por violino ed orkestro, ma il pensis ke orkestrala verko plu bone traktus la vivoza melodii. Ilu skribis, "La Hispana temi, di danso-karaktero, furnisis a me richa materio por utiligar multa-forma orkestrala moyeni." ==Lasta yari== Ilu mortis ye 21ma di junio 1908, evante 64 yari. Notinda evento di la lasta yari di lua vivo esis demonstri da studenti en [[Sankt-Peterburg]] en 1905, qui esis parto di la revoluciono di 1905; esis postuli por politikala reformi. Rimski-Korsakov skribis deklarante sua apogo a la studenti. Il, kun altri en la Konservatorio di Sankt-Peterburg, postulis la demisiono di la chefo di la Konservatorio. Pro tala agi, Rimski-Korsakov perdis sua ofico kom profesoro en la Konservatorio. De 1890 il sufrabis pro angino; ilua saneso divenis plu mala pro la trubli di 1905, ed il ne povis laborar pos 1907. {{DEFAULTSORT: Rimski-Korsakov, Nikolai Andreyevich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] [[Kategorio:Klasika kompozisti]] 5dr9pqtfw77apnoyt43hf0ew4o5hh0u 0 20906 995839 994051 2022-08-22T06:49:28Z VolnyiLev 29146 wikitext text/x-wiki {{Urbi | nomo= Ternopil | Flago= Flag_of_Ternopil.png | Blazono= Coat_of_arms_of_Ternopil.svg | Imajo = Bandery-prospekt-nich2170.jpg | TextodilImajo = Avenuo di Stepan Bandera. | Mapo = Ternopil-Ukraine-Map.png | Shablono_lando= {{UKR}} | Regiono= | Tipodisubdividuro = [[provinci di Ukraina|Provinco]] | Regiono2 = [[Provinco Ternopil|Ternopil]] | Fondita ye = | Fondita da = | Urbestro= Serhiy Nadal | Latitudo= 49°34' N | Longitudo= 25°36' E | Altitudo= 320 | Surfaco= 72 | Habitanti = {{formatnum:218641}} | Yaro= 2010 | Denseso di habitantaro = 3.831 | Chefurbo = Kiyiv | Disto = 419<ref>{{cite web|url=https://www.distancecalculator.net/from-kiev-to-ternopil |title=Distance from Kiev to Ternopil'|accessdate=29ma di decembro 2017}}</ref> | Horala_zono = +2<br><small>(UTC+3 dum la somero) | Reto= http://rada.te.ua }} '''Ternopil''' ([[Ukrainana linguo|Ukrainane]]: Тернопіль, [[Polona linguo|Polone]]: ''Tarnopol'') esas un ek la maxim populoza urbi di [[Ukraina]]. Segun statistiki de 2010, ol havis {{formatnum:218641}} habitanti. == Referi == {{reflist}} {{Urbi di provinco Ternopil}} [[Kategorio:Urbi en provinco Ternopil|Ternopil]] [[Kategorio:Ternopil]] 3t2rfptt7lhycdn5thj43kqhjhru1mo 0 22176 995677 993350 2022-08-21T13:43:39Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1983''' (MCMLXXXIII per Romala algarismi) esis ordinara yaro komencinta ye [[saturdio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 983ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 83ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 4ma yaro di la [[yari 1980a]]. == Eventi == === [[Kosmo]] === * [[4ma di aprilo]] - [[Spaco-paromo Challenger]] flugas unesmafoye. * [[7ma di aprilo]] - Unesma astronauti Story Musgrave e Don Peterson venas ek spaco-paromo ''Challenger'' en kosmo. * [[13ma di junio]] - [[Kosmoprobilo]] ''[[Pioneer 10]]'' divenas l'unesma [[spaconavo]] qua ekiras [[Sunala sistemo]]. === [[Mondo]] === * [[1ma di januaro]] - ARPANET komencas uzar [[Interreto|Interretala]] protokolo. To signifikas la komenco dil [[Interreto]]. * [[27ma di junio]] - [[Paul Mockapetris]] inventas DNS-nomo-servo por Interreto. === [[Europa]] === * [[22ma di januaro]] - Tenisisto [[Björn Borg]] demisionas pos kin vinki en [[Wimbledon]]. * [[30ma di julio]] til la [[4ma di agosto]] - [[Ido-konfero 1983|Ido-konfero]] en [[York]], [[Anglia]], [[Britania]]. * [[26ma di novembro]] - En l'[[aeroportuo di Heathrow]] raptesas 6.800 ora briki, equivalanta a 26 milion pundi. === [[Azia]] === * Apertesas [[Disney-lando]] en [[Tokyo]], [[Japonia]]. * [[10ma di aprilo]] - [[Iran-Irak milito]]: Irak komencas atakar Iran, nesucese. * [[18ma di aprilo]] - Suocidanta teroristo explozas [[bombo]] en ambasadeyo di [[Usa]] en [[Beirut]], e produktas 80 morti. * [[17ma di mayo]] - [[Libano]], [[Israel]] ed [[Usa]] paktas pri retreto di Israel ek Libano. * [[21ma di agosto]] - [[Benigno Aquino, Jr.]], chefo dil opozantaro di [[Filipini]], mortigesas en [[Manila]].<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/august/21/newsid_2534000/2534945.stm|title=1983: Filipino opposition leader shot dead|accessdate=22ma di septembro 2016|publisher=BBC}}</ref> * [[1ma di septembro]] - [[Sovietia]] pafas infre [[Sud-Korea]]na aeroplano (flugo KAL-007) qua voyajis super esta rivo Sovietiana. To produktas 269 morti.<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/september/1/newsid_2493000/2493469.stm|title=1983: Korean airliner 'shot down'|accessdate=22ma di septembro 2016|publisher=BBC}}</ref> * [[6ma di septembro]] - Sovietia konfesas la pafo di Korean aeroplano, asertante ke ol konsideresis kom milital aeroplano. * [[12ma di oktobro]] - Ex-chefministro di [[Japonia]], [[Kakuei Tanaka]], enkarcerigesas pro recevir 2 milion dolari kom suborno da [[Lockheed]]. * [[23ma di oktobro]] - Lor explozo da [[suocido|suocidant]] atakanti 241 Usana e 60 Franca soldati perisas en [[Beirut]]. * [[30ma di oktobro]] - [[Ter-tremo]] en [[Turkia]] kun forteso 6.8 che la [[skalo di Richter]] produktas 1,330 viktimi. === [[Afrika]] === * [[31ma di decembro]] - En [[Nigeria]] [[Shehu Shagari]] revokesas de povo. === [[Nord-Amerika]] === * [[19ma di januaro]] - ''Apple Lisa'', [[komputero]]* da [[Apple Inc.]] qua precedis [[Macintosh]], komecas vendesar. * [[8ma di marto]] - Prezidanto di Usa [[Ronald Reagan]] nomizas [[Sovietia]] kom "la Mala Imperio". * [[23ma di marto]] - [[Ronald Reagan]] propozas konstrukto di nova fuzeala defenso-sistemo. L'informili nominas la projeto la "Milito dil Steli". * [[26ma di septembro]] - Usan [[armeo|armeala]] [[komputero]] montras erore ke [[Sovietia]] atakabis per atomala fuzei, ma [[lietnanto]] Stanislav Petrov ne pafas (plusa) fuzei. === [[Central Amerika]] === * [[Julio]] - En [[Nikaragua]] komencas ataki di gerileri* kontre [[Sandinismo|Sandinista]] rejimo. * [[19ma di oktobro]] - [[Santa Kitts e Nevis]] divenas nedependanta. * 19ma di oktobro - [[Maurice Bishop]], chefministro di [[Grenada]], asasinesas dum [[stato-stroko]]. * [[25ma di oktobro]] - [[Usa]] invadas [[Grenada]].<ref>{{cite web|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/25/newsid_3207000/3207509.stm|title=1983: US troops invade Grenada|accessdate=22ma di septembro 2016|publisher=BBC}}</ref> === [[Sud-Amerika]] === * [[19ma di januaro]] - [[Klaus Barbie]], Germana milito-kriminero, arestesas en [[Bolivia]]. * [[31ma di marto]] - [[Ter-tremo]] en [[Kolumbia]], produktas 300 morti. * [[30ma di oktobro]] - En [[Arjentinia]] demokrata elekti pos sep-yara regno da militisti. === [[Oceania]] === * [[3ma di januaro]] - Komencas erupto di [[volkano]] [[Kilauea]] en [[Havayi]]. * [[8ma di februaro]] - En [[Australia]], granda [[Polvo-sturmo en Australia ye februaro 1983|polvo-sturmo]] kovras l'urbo [[Melbourne]], en la stato [[Victoria (Australia)|Victoria]]. * [[11ma di marto]] - [[Bob Hawke]] divenas chefministro di [[Australia]]. == Naski == *[[28ma di januaro]] - [[Thierry Baudet]], [[Nederlando|nederlandana]] politikisto, skribisto e yuristo *[[2ma di februaro]] - [[Carolina Klüft]], Sueda atletino [[Arkivo:Daiane dos Santos 13072007.jpg|thumb|130px|[[Daiane dos Santos]]]] * [[10ma di februaro]] - [[Daiane dos Santos]], Braziliana gimnastikino * [[23ma di februaro]] - [[Emily Blunt]], Britanian aktorino * [[8ma di marto]] - [[Poliana Okimoto]], Braziliana natistino * [[22ma di marto]] - [[Dyego Rocha Coelho]], Braziliana futbalisto * [[7ma di aprilo]] - [[Franck Ribéry]], Franca futbalisto * [[12ma di aprilo]] - [[Jelena Dokić]], Serbian-Australiana tenisistino * [[20ma di aprilo]] - [[Miranda Kerr]], Australiana manekinino * [[13ma di mayo]] - [[Yaya Touré]], Ivoriana futbalisto * [[6ma di junio]] - [[Gemma Bissix]], Angla aktorino * [[8ma di junio]] - [[Kim Clijsters]], Belga tenisistino * [[12ma di junio]] - [[Anja Rubik]], Polona manekinino * [[22ma di junio]] - [[Ágatha Bednarczuk]], Braziliana volebalistino * [[27ma di junio]] - [[Alsou]], Rusa kantistino * [[1ma di julio]] - [[Sheilla Castro]], Braziliana volebalistino * [[5ma di julio]] - [[Zheng Jie]], Chiniana tenisistino * 5ma di julio - [[Marcela Kloosterboer]], Arjentinian aktorino * [[13ma di julio]] - [[Liu Xiang]], Chinian atleto * [[22ma di julio]] - [[Arsenie Todiraş]], Moldavana kantisto ([[O-Zone]]) * [[4ma di agosto]] - [[Mariusz Wlazły]], Polona volebalisto [[Arkivo:Robin van Persie.JPG|thumb|130px|[[Robin van Persie]]]] * [[6ma di agosto]] - [[Robin van Persie]], Nederlandana futbalisto * [[14ma di agosto]] - [[Mila Kunis]], Ukrainan-Usana cinem-aktorino e kantistino * [[20ma di agosto]] - [[Andrew Garfield]], Usan aktoro * [[23ma di agosto]] - [[Marianne Steinbrecher]], Braziliana volebalistino * [[11ma di septembro]] - [[Vivian Jepkemoi Cheruiyot]], Kenian atletino [[Arkivo:Amy Winehouse F. Kidney 2008.jpg|thumb|130px|[[Amy Winehouse]]]] * [[14ma di septembro]] - [[Amy Winehouse]], Britaniana kantistino (m. 2011) * [[16ma di septembro]] - [[Kirsty Coventry]], Zimbabwana natistino * [[21ma di septembro]] - [[Anna Favella]], Italian aktorino * 21ma di septembro - [[Rafael Marques Pinto]], Braziliana futbalisto * [[23ma di septembro]] - [[Emma Johansson]], Sueda biciklistino * [[26ma di septembro]] - [[Ricardo Quaresma]], Portugalana futbalisto * [[30ma di septembro]] - [[Andreea Răducan]], Rumana gimnastikistino * [[5ma di oktobro]] - [[Mashrafe Mortaza]], Bangladeshana kriketisto * [[8ma di novembro]] - [[Blanka Vlašić]], Kroatian atletino * [[11ma di novembro]] - [[Philipp Lahm]], Germana futbalisto * [[20ma di decembro]] - [[Lara Stone]], Nederlandana manekinino * [[22ma di decembro]] - [[Jennifer Hawkins]], Australiana manekinino == Morti == [[Arkivo:Nikolai_Podgorny_Bundesarchiv_cropped.JPG|thumb|130px|[[Nikolai Viktorovich Podgorni|Nikolai Podgorni]]]] * [[12ma di januaro]] - [[Nikolai Viktorovich Podgorni|Nikolai Podgorni]], Sovietiana politikistulo (n. 1903) * [[18ma di januaro]] - [[Arturo Umberto Illia]], prezidanto di Arjentinia (n. 1900) * [[20ma di januaro]] - [[Garrincha]], pseudonimo di '''Manuel Francisco dos Santos''', Braziliana futbalisto (n. 1933) * [[24ma di januaro]] - [[George Cukor]], Usana filmifisto (n. 1899) * [[27ma di januaro]] - [[Louis de Funès]], Franc aktoro (n. 1899) * 27ma di januaro - [[Georges Bidault]], chefministro di Francia (n. 1899) * [[28ma di januaro]] - [[Frank Forde]], chefministro di Australia (n. 1890) * [[4ma di februaro]] - [[Karen Carpenter]], Usana kantistino e muzikistino (n. 1950) * [[25ma di februaro]] - [[Tennessee Williams]], Usana skriptisto di teatro (n. 1911) * [[1ma di marto]] - [[Arthur Koestler]], Austriana skriptisto (n. 1905) * [[3ma di marto]] - Georges Rémy, konocita kom [[Hergé]], Belga designisto (n. 1907) * [[9ma di marto]] - [[Ulf von Euler]], Sueda fiziologiisto, Nobel-laureato (n. 1905) [[Arkivo:HKHartline.png|thumb|130px|<small>[[Haldan Keffer Hartline]]</small>]] * [[17ma di marto]] - [[Haldan Keffer Hartline]], Usana fiziologiisto, Nobel-laureato (n. 1903) * [[18ma di marto]] - Rejulo [[Umberto la 2ma di Italia]] (n. 1904) * [[4ma di aprilo]] - [[Gloria Swanson]], Usan aktorino (n. 1899) * [[11ma di aprilo]] - [[Dolores del Río]], Mexikian aktorino (n. 1904) * 11ma di aprilo - [[Ahmed Rushdi]], Pakistanana kantisto (n. 1934) * [[14ma di aprilo]] - [[Pete Farndon]], Angla muzikistulo ([[The Pretenders]]) (n. 1952) * [[30ma di aprilo]] - [[Muddy Waters]], Usana muzikistulo (n. 1915) * [[2ma di mayo]] - [[Pridi Banomyong]], chefministro di Tailando (n. 1900) * 2ma di mayo - [[Ernesto de la Guardia]], prezidanto di Panama (n. 1904) * [[5ma di mayo]] - [[Anton Buttigieg]], prezidanto di Malta (n. 1912) * [[8ma di mayo]] - [[John Fante]], Usana skriptisto (n. 1908) [[Arkivo:Miguel_Aleman_V.gif|thumb|130px|[[Miguel Alemán Valdés]]]] * [[14ma di mayo]] - [[Miguel Alemán Valdés]], prezidanto di Mexikia (n. 1900) * [[19ma di mayo]] - [[Jean Rey]], prezidanto dil [[Europana Komisitaro]] (n. 1902) * [[22ma di mayo]] - [[Albert Claude]], Belga biologiisto, Nobel-laureato (n. 1899) * [[23ma di junio]] - [[Osvaldo Dorticós Torrado]], prezidanto di Kuba (n. 1919) * [[29ma di junio]] - [[John Nordin (idisto)|John Nordin]], Sueda Idisto ed Interlinguisto (n. 1887) * [[11ma di julio]] - [[Ross Macdonald]], Usana skriptisto (n. 1915) * [[16ma di julio]] [[Michel Micombero]], prezidanto di Burundi (n. 1940) * [[29ma di julio]] - [[Luis Buñuel]], Hispana filmifisto (n. 1900) * 29ma di julio - [[David Niven]], Britanian aktoro (n. 1910) * [[17ma di agosto]] - [[Ira Gershwin]], Usana kompozisto (n. 1896) * [[24ma di agosto]] - [[Pentti Saarikoski]], Finlandana skriptisto (n. 1937) [[Arkivo:John_Vorster.jpg|thumb|130px|[[Balthazar Johannes Vorster]]]] * [[10ma di septembro]] - [[Balthazar Johannes Vorster]], prezidanto e chefministro di Sudafrika (n. 1915) * [[10ma di septembro]] - [[Felix Bloch]], Suisa fizikisto, Nobel-laureato (n. 1905) * [[25ma di septembro]] - Rejulo [[Leopold la 3ma di Belgia]] (n. 1901) * [[7ma di oktobro]] - [[Christophe Soglo]], prezidanto di Benin (n. 1909) * [[16ma di novembro]] - [[Janete Clair]], Braziliana skriptisto di romani por televiziono (n. 1925) * [[4ma di decembro]] - [[Phoui Sananikone]], chefministro di Laos (n. 1903) * [[8ma di decembro]] - [[Keith Holyoake]], chefministro di Nova-Zelando (n. 1904) * [[25ma di decembro]] - [[Joan Miró]], Kataluniana piktisto (n. 1893) * [[28ma di decembro]] - [[Dennis Wilson]], Usana muzikisto ([[Beach Boys]]) (n. 1944) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Subrahmanyan Chandrasekhar]], [[William Alfred Fowler]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Henry Taube]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Barbara McClintock]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[William Golding]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Lech Wałęsa]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[Gerard Debreu]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1980a]] 9hg4yjg9j8xipb2clm6r50oqltcxcx7 0 22196 995692 993829 2022-08-21T13:59:11Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{20ma yarcento}} La [[yaro]] '''1984''' (MCMLXXXIV per Romala algarismi) esis [[bisextila yaro]] komencinta ye [[sundio]] segun [[Gregoriala kalendario]]. Ol esis la 984ma [[yaro]] di la duesma yarmilo, la 84ma yaro di la [[20ma yarcento]], e la 5ma yaro di la [[yari 1980a]]. == Eventi == === [[Kosmo]] === * [[11ma di mayo]] - [[Tero]] igas [[eklipso]] dil [[Suno]] en [[Marso]]. Nulu vidas ol. * [[25ma di julio]] - Kosmonauto [[Svetlana Savitskaya]] esas l'unesma muliero exter kosmo-plano. * [[30ma di agosto]] - [[Spaco-paromo Discovery]] lansesas aden spaco por l'unesma foyo. * [[2ma di oktobro]] - Tri [[Sovietia|Sovietiana]] kosmonauti retrovenas adsur [[Tero]] pos rekordale longa, 238-dia, vizito en kosmo. === [[Mondo]] === * [[10ma di januaro]] - [[Vatikano]] ed [[Usa]] ligas diplomacala relati. === [[Europa]] === * [[13ma di februaro]] - En [[Sovietia]], [[Konstantin Ustinovich Chernenko|Konstantin Chernenko]] divenas chefo di komunista partiso pos la morto di [[Yuri Vladimirovich Andropov|Yuri Andropov]]. * [[6ma di marto]] - En [[Unionita Rejio]] komencas la striko dil exkavisti. Ol duros 12 monati. * [[30ma di aprilo]] - Unesma filio, konceptita en epruveto en [[Finlando]], naskas. * [[8ma di mayo]] - Sovietia anuncas ke boikotos la [[Olimpiala Ludi en Los Angeles, 1984|Somerala Olimpiala Ludi]] en [[Los Angeles]]. * [[1ma di julio]] - [[Liechtenstein]] divenas lasta lando en qua [[muliero|mulieri]] darfas votar. * [[12ma di oktobro]] - En hotelo di [[London]] chefministro [[Margaret Thatcher]] eskapas ocido lor bombal atako da [[IRA]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/october/12/newsid_2531000/2531583.stm|titulo=1984: Tory Cabinet in Brighton bomb blast|vidita ye=21ma di septembro 2016|editero=BBC}}</ref> * [[22ma di decembro]] - [[Dom Mintoff]], chefministro di Malta, renuncas. === [[Azia]] === * [[1ma di januaro]] - [[Brunei]] divenas komplete nedependanta. * [[26ma di februaro]] - [[Usa]]na naval-infantrio retretas ek [[Beirut]], [[Libano]]. * [[5ma di marto]] - En [[India]] [[Indira Gandhi]] imperas atakar [[Ora Templo]] di le Sikhi en [[Amritsar]]. * [[5ma di junio]] - L' atako al [[Ora templo]] en [[Amritsar]] komencas. Cirkume 1.000 homi perisas. * [[20ma di septembro]] - Kamiono plenigita per bombi uzesas da [[Hizbollah]] por suocidant-atako kontre Usan [[ambasadeyo]] en [[Beirut]]. L'atako produktas 20 morti.<ref>{{Extera ligilo|url=http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/september/20/newsid_2525000/2525197.stm |titulo=1984: US embassy blast kills 20|vidita ye=24ma di julio 2016|editero=BBC}}</ref> * [[31ma di oktobro]] - Du Sikhii mortigas [[Indira Gandhi]], chefministro di [[India]]. En [[Nova Delhi]] eventas revolto e 2.000 [[Sikhio|Sikhii]] mortigesas. * [[2ma di decembro|2ma]] til la [[3ma di decembro]] - En [[Bhopal]], chef-urbo dil stato [[Madhya Pradesh]], [[India]], metilo-isocianato likas ek fabrikerio de [[Union Carbide]]. To produktos adminime 3.787 morti (kalkuli asertos plu kam 16.000 morti) ed adminime plusa altra 558.125 nemortala viktimi. * [[19ma di decembro]] - [[Chinia]] ed [[Unionita Rejio]] subskribas traktato pri la futuro di [[Hong Kong]]. === [[Afrika]] === * En [[Etiopia]] eventas severa famino. * Membro de la kruo dil ciencisto [[Richard Leakey]] trovas [[skeleto]] di puera ''[[Homo erectus]]'' evante 1.6 milion yara apud [[Lago Turkana]], [[Kenia]].<ref>{{Extera ligilo|url=http://www.crystalinks.com/turkanaboy.html|titulo=Turkana Boy|vidita ye=5mama di septembro 2016|idiomo={{en}}}}</ref> * [[4ma di agosto]] - Supra-Volta chanjas sua nomo a [[Burkina Faso]]. === [[Nord-Amerika]] === * [[28ma di julio]] til [[12ma di agosto]] - [[Olimpiala Ludi en Los Angeles, 1984|Somerala Olimpiala Ludi]] eventas en [[Los Angeles]], [[Kalifornia]], [[Usa]]. * [[6ma di novembro]] - [[Ronald Reagan]] itere vinkas prezidantal elekto en [[Usa]]. * [[19ma di novembro]] - Explozo en tanki di liquidigata gaso de petrolo en San Juan Ixhuatepec, suburbo de [[México]], produktas de 500 til 600 morti e de 5000 til 7000 plusa homi severe vundita.<ref>{{Extera ligilo|url=http://inspecaoequipto.blogspot.com/2014/02/caso-058-o-desastre-de-san-juanico-1984.html|titulo=Inspeção de Equipamentos: Estudo de Casos - Caso 058: O Desastre de San Juanico (1984)|vidita ye=31ma di agosto 2019|idiomo={{pt}}}}</ref> === [[Central-Amerika]] === * [[25ma di marto]] til [[6ma di mayo]] - En [[Salvador]], [[José Napoleón Duarte]] vinkas elekto kun financala helpo di [[Usa]]. === [[Sud-Amerika]] === [[Arkivo:Diretas_ja_2.JPG|thumb|250px|Manifesto en [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]] pri direta elekti por prezidanto.]] * [[25ma di januaro]] - En [[Sao Paulo (urbo)|Sao Paulo]], [[Brazilia]], cirkum 100,000 personi demandas votar direte por [[prezidanto]]. * [[2ma di februaro]] - [[Jaime Lusinchi]] divenas prezidanto di [[Venezuela]]. * [[24ma di februaro]] - En [[Belo Horizonte]], Brazilia, cirkume 400,000 demandas en publika placo por votar direte por prezidanto. * [[25ma di aprilo]] - Emendo qua riestablisus diret elekto por prezidanto en [[Brazilia]] refuzesas da Braziliana kongreso. * [[25ma di novembro]] - En [[Uruguay]], [[Julio María Sanguinetti]] elektesas demokratiale por prezidanto. === [[Oceania]] === * [[19ma di aprilo]] - ''Advance Australia Fair'' divenas [[Australia]]na [[nacionala himno]]. == Naski == [[Arkivo:JoséPaoloGuerreroGonzales.jpg|thumb|130px|[[Paolo Guerrero]]]] * [[1ma di januaro]] - [[Paolo Guerrero]], Peruana futbalisto * [[7ma di januaro]] - [[Koena Mitra]], Indian aktorino e manekinino * 7ma di januaro - [[Yane Marques]], Brazilian atletino * [[17ma di januaro]] - [[Calvin Harris]], Skota disk-jokeo * [[22ma di januaro]] - [[Raica Oliveira]], Braziliana manekinino * [[23ma di januaro]] - [[Arjen Robben]], Nederlandana futbalisto [[Arkivo:Robinho_Citeh_2009.jpg|thumb|130px|[[Robinho]].]] * [[25ma di januaro]] - [[Robinho]], Braziliana futbalisto * [[5ma di februaro]] - [[Carlos Tévez]], Arjentiniana futbalisto * [[12ma di februaro]] - [[Caterine Ibargüen]], Kolumbian atletino * [[15ma di februaro]] - [[Doda (kantistino)|Doda]], Polona kantistino * [[16ma di februaro]] - [[Oussama Mellouli]], Tuniziana natistulo [[Arkivo:Life Ball 2013 - magenta carpet Karolína Kurková 02.jpg|thumb|130px|[[Karolína Kurková]]]] * [[28ma di februaro]] - [[Karolína Kurková]], Cheka manekinino * [[20ma di marto]] - [[Fernando Torres Sanz]], Hispana futbalisto * [[26ma di marto]] - [[Sara Jean Underwood]], Usana manekinino * [[8ma di aprilo]] - [[Júlia Liptáková]], Slovakiana manekinino * [[10ma di aprilo]] - [[Mandy Moore]], Usana kantistino, kompozistino ed aktorino * [[27ma di aprilo]] - [[Hannes Þór Halldórsson]], Islandana futbalisto * [[11ma di mayo]] - [[Andrés Iniesta]], Hispana futbalisto [[Arkivo:MarkZuckerberg-crop.jpg|thumb|130px|<small>[[Mark Zuckerberg]]</small>]] * [[14ma di mayo]] - [[Mark Zuckerberg]], kreinto di [[Facebook]] * [[23ma di mayo]] - [[Hugo Almeida]], Portugalana futbalisto * [[8ma di junio]] - [[Javier Mascherano]], Arjentiniana futbalisto * [[11ma di junio]] - [[Vágner Love]], Braziliana futbalisto * [[23ma di junio]] - [[Andreea Bălan]], Rumaniana kantistino * [[26ma di junio]] - [[Indila]], Franca kantistino * [[27ma di junio]] - [[Rocío Guirao Díaz]], Arjentiniana manekinino * [[28ma di junio]] - [[Ramazan Özcan]], Austriana futbalisto * [[1ma di julio]] - [[Jean Beausejour]], Chiliana futbalisto [[Arkivo:Rachael Taylor (6812352873).jpg|thumb|130px|[[Rachael Taylor]]]] * [[11ma di julio]] - [[Rachael Taylor]], Australian aktorino e manekinino * [[1ma di agosto]] - [[Bastian Schweinsteiger]], Germana futbalisto * [[3ma di agosto]] - [[Ryan Lochte]], Usana natisto * [[5ma di agosto]] - [[Helene Fischer]], Germana kantistino * [[7ma di agosto]] - [[Yun Hyon-seok]], Sud-Koreana skriptisto e poeto (m. 2003) * [[16ma di septembro]] - [[Harry, princo di Wals]] * [[22ma di septembro]] - [[Laura Vandervoort]], Kanadan aktorino [[Arkivo:Avril Lavigne in Amsterdam, 2008 XII.jpg|thumb|130px|[[Avril Lavigne]].]] * [[27ma di septembro]] - [[Avril Lavigne]], Kanadana kantistino * [[14ma di oktobro]] - [[Celia (kantistino)|Celia]], Rumana kantistino * [[18ma di oktobro]] - [[Freida Pinto]], Indian aktorino * [[25ma di oktobro]] - [[Katy Perry]], Usana kantistino * [[5ma di novembro]] - [[Eliud Kipchoge]], Kenian atleto * [[9ma di novembro]] - [[Kyle Rideout]], Kanadan aktoro e filmifisto [[Arkivo:Conférence de Presse Captain America 2 (13221950095).jpg|thumb|130px|[[Scarlett Johansson]]]] * [[22ma di novembro]] - [[Scarlett Johansson]], Usan aktorino * [[26ma di novembro]] - [[Ana Maria Popescu]], Rumana skermistino * [[30ma di novembro]] - [[Olga Rypakova]], Kazakstanan atletino * [[7ma di decembro]] - [[Ihor Reizlin]], Ukrainana skermisto * [[22ma di decembro]] - [[Basshunter]], Sueda kantisto, produktistulo e disk-jokeo * [[30ma di decembro]] - [[LeBron James]], Usana basketbalisto == Morti == * [[7ma di januaro]] - [[Alfred Kastler]], Franca fizikisto, Nobel-laureato (n. 1902) [[Arkivo:President John F. Kennedy with Prime Minister of Laos, Prince Souvanna Phouma (01) (cropped).jpg|thumb|130px|<small>[[Souvanna Phouma]]</small>]] * [[10ma di januaro]] - [[Souvanna Phouma]], chefministro di Laos (n. 1901) * [[14ma di januaro]] - [[Ray Kroc]], Usan entraprezisto (n. 1902) * [[20ma di januaro]] - [[Johnny Weissmuller]], Austriana natisto ed aktoro, la "originala" [[Tarzan]] (n. 1904) * [[4ma di februaro]] - [[Patrick Nagel]], Usan artisto (n. 1945) * [[9ma di februaro]] - [[Yuri Vladimirovich Andropov|Yuri Andropov]], Generala-sekretario di [[Komunismo|Komunista]]-partiso di [[Sovietia]] (n. 1914) * [[12ma di februaro]] - [[Julio Cortázar]], Arjentiniana skriptisto (n. 1914) * [[21ma di februaro]] - [[Mihail Aleksandrovich Sholokhov]], Rusa skriptisto, Nobel-laureato pri Literaturo (n. 1905) * [[23ma di marto]] - [[Jean Prouvé]], Franca mestieristo ed arkitekto (n. 1901) * [[26ma di marto]] - [[Ahmed Sékou Touré]], prezidanto di Guinea (n. 1922) [[Arkivo:Marvin_Gaye_(1965).png|thumb|130px|[[Marvin Gaye]]]] * [[1ma di aprilo]] - [[Marvin Gaye]], Usana kantisto (n. 1939) * [[8ma di aprilo]] - [[Pyotr Kapitsa]], Rusa fizikistulo, Nobel-laureato (n. 1894) * [[20ma di aprilo]] - [[Otto Arosemena Gómez]], prezidanto di Equador (n. 1925) * [[26ma di aprilo]] - [[Count Basie]], Usana muzikistulo e kompozisto (n. 1904) * [[19ma di mayo]] - [[John Betjeman]], Angla poeto e brodkastero (n. 1904) * [[20ma di mayo]] - [[Ólafur Jóhannesson]], chefministro di Islando (n. 1913) * [[22ma di mayo]] - [[Karl-August Fagerholm]], chefministro di Finlando (n. 1901) * [[11ma di junio]] - [[Enrico Berlinguer]], Italiana politikistulo (n. 1922) [[Arkivo:Michel Foucault 1974 Brasil.jpg|130px|thumb|[[Michel Foucault]]]] * [[26ma di junio]] - [[Michel Foucault]], Franca filozofo (n. 1926) * [[19ma di julio]] - [[Faina Georgiyevna Ranevskaya|Faina Ranevskaya]], Rusa aktorino (n. 1896) * [[4ma di agosto]] - [[Ric Berger]], Suisa profesoro (n. 1894) * [[19ma di agosto]] - [[Louis Lansana Beavogui]], Guineana politikisto (n. 1923) * [[25ma di agosto]] - [[Truman Capote]], Usana skriptisto (n. 1924) * [[29ma di agosto]] - [[Muhammad Naguib]], prezidanto di Egiptia (n. 1901) * [[24ma di septembro]] - [[Pierre Emmanuel]], Franca poeto (n. 1916) * [[13ma di oktobro]] - [[Alice Neel]], Usana piktistino (n. 1900) * [[14ma di oktobro]] - [[Martin Ryle]], Britaniana radioastronomo, Nobel-laureato pri fiziko (n. 1918) * [[19ma di oktobro]] - [[Henri Michaux]], Belga poeto, skriptisto e piktisto (n. 1899) [[Arkivo:Carl_Ferdinand_Cori.jpg|thumb|130px|[[Carl Ferdinand Cori|Carl F. Cori]]]] * [[20ma di oktobro]] - [[Carl Ferdinand Cori]], Austriana biokemiisto, Nobel-laureato pri Fiziologio o Medicino (n. 1896) * [[20ma di oktobro]] - [[Paul Dirac]], Angla fizikisto, Nobel-laureato (n. 1902) * [[21ma di oktobro]] - [[François Truffaut]], Franca filmifisto (n. 1932) * [[31ma di oktobro]] - [[Indira Gandhi]], chefministro di India (mortigita) (n. 1917) * [[14ma di decembro]] - [[Vicente Aleixandre]], Hispaniana skriptisto, [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Nobel-laureato pri literaturo]] (n. 1898) * [[20ma di decembro]] - [[Stanley Milgram]], Usana psikologo (n. 1933) * 20ma di decembro - [[Grace Cossington Smith]], Usana piktisto (n. 1892) * [[29ma di decembro]] - [[Prentice Herman Polk]], Usana piktisto (n. 1898) * [[decembro]] - [[Jimmy Preston]], Usana muzikisto (n. 1913) == Nobel-premiiziti == * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziko|Fiziko]]: [[Carlo Rubbia]], [[Simon van der Meer]] * [[Listo di Nobel-laureati pri kemio|Kemio]]: [[Robert Bruce Merrifield]] * [[Listo di Nobel-laureati pri fiziologio o medicino|Fiziologio o Medicino]]: [[Niels K. Jerne]], [[Georges J.F. Köhler]] e [[César Milstein]] * [[Listo di Nobel-laureati pri literaturo|Literaturo]]: [[Jaroslav Seifert]] * [[Listo di Nobel-laureati pri paco|Paco]]: [[Desmond Tutu]] * [[Listo di Nobel-laureati pri ekonomiko|Ekonomiko]]: [[John Richard Nicholas Stone]] == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Yari 1980a]] jjk7sbykwvqmmwmky30b0sl5fv3kkz0 0 25995 995767 981115 2022-08-21T15:22:36Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Stanisław Wyspiański, Autoportret.jpg|thumb|right|150px|Auto-[[portreto]] di [[Stanisław Wyspiański]]]] '''Yuna Polonia''' (en [[Poloniana linguo|Poloniana]]: ''Młoda Polska'') esas periodo [[modernismo|modernista]] di [[Polonia]]n [[arto]], [[literaturo]] e [[muziko]]. Ica periodo kovris cirkume la yari depos [[1890]] til [[1918]]. Olu esis una dil efekti dil forta opoziciono al idei dil [[pozitivismo]] e developis la naturo di [[dekado]], di [[neoromantikismo]], di [[simbolismo]], di [[impresionismo]], e di [[Art Nouveau]]. == Historio == L'expresiono konocesis pos una dil [[manifesto|manifesti]] skribita da [[Artur Górski]]. La manifesto editesis en la diala jurnalo ''Życie'' ("Vivo"), situita en [[Kraków]], en la yaro [[1898]], e quik aceptesis en omna la parti dil [[Parieti di Polonia|dividita Polonia]], da [[analogeso]] kun altra simila expresioni kom [[Yuna Germania]], Yuna [[Belgia]], Yuna [[Skandinavia]] e cetere. === Literaturo === Poloniana [[literaturo]] dil periodo apogesis sur du precipua koncepti: * La unesma koncepto esis la modernista decepteso da [[borgezaro]], olua maniero di vivo e olua kulturo. La artisti qua sequas ica koncepto kredis anke en la dekado, en la fino dil integra kulturo, en la konflikto inter la populo e olua [[civilizuro]], e en la koncepto di arto kom supra valoro (en [[Latina linguo|Latina]]: ''[[ars gratia artis]]''). Inter altra skriptisti yen [[Kazimierz Przerwa Tetmajer]], [[Stanisław Przybyszewski]], [[Wacław Rolicz-Lieder]] e [[Jan Kasprowicz]]. * La duesma koncepto esis la duro dil [[romantikismo]], e por ica motivo nomesas neoromantikismo. La grupo di skriptisti qua sequis ica ideo min organizesis e la skriptisti ne-dependante kovris larja areo di temi en lia skriburi: de la senco dil [[misiono]] dil Poloniana en la [[prozo]] di [[Stefan Żeromski]] til la [[sociala ne-egaleso]] deskriptita da [[Władysław Reymont]] e [[Gabriela Zapolska]], til kritiko la Poloniana populo e til la [[historio di Polonia]] deskriptita da [[Stanisław Wyspiański]]. Altra importanta skriptisti dil periodo esis: * [[Wacław Berent]] * [[Jan Kasprowicz]] * [[Jan Augustyn Kisielewski]] * [[Antoni Lange]] * [[Jan Lemański]] * [[Bolesław Leśmian]] * [[Tadeusz Miciński]] * [[Andrzej Niemojewski]] * [[Franciszek Nowicki]] * [[Władysław Orkan]] * [[Artur Oppman]] * [[Włodzimierz Perzyński]] * [[Tadeusz Rittner]] * [[Wacław Sieroszewski]] * [[Leopold Staff]] * [[Kazimierz Przerwa-Tetmajer]] * [[Maryla Wolska]] * [[Tadeusz Boy-Żeleński]] === Muziko === En [[muziko]], l'expresiono ''Yuna Polonia'' aplikesas a neformala grupo di kompozisti qua inkluzas [[Karol Szymanowski]], [[Grzegorz Fitelberg]], [[Ludomir Różycki]] e probable anke [[Mieczysław Karłowicz]]. Ica grupo laboris sub la forta influo dil neoromantikismo di muziko, e partikulare di kompozisti de altra landi kom [[Richard Strauss]] e [[Richard Wagner]]. La kompozisti esus anke forta mashi kun la [[Grupo dil Kin]], grupo di kompozisti [[Rusia]]na qua inkluzis [[Modest Musorgski]], [[Alexander Borodin]] e [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov|Nikolai Rimski-Korsakov]]. === Arto === En la periodo dil Yuna Polonia ne esis granda artala korenti en la Polonian arto. La piktisti e la skultisti probis durar en la romantika tradiciono, en introdukto nova manieri di expresiono ja populara en altra landi. La plu influinta korento esis Art Nouveau, mem se la Poloniana artisti startis probo anke nova formi di nacionala stilo. La [[skulturo]] quale la [[pikturo]] dil periodo esis forte influita da omna la formi dil simbolismo. == Precipua artisti dil periodo== * [[Olga Boznańska]] * [[Konstanty Brandel]] * [[Xawery Dunikowski]] * [[Julian Fałat]] * [[Jacek Malczewski]] * [[Józef Mehoffer]] * [[Józef Pankiewicz]] * [[Ferdynand Ruszczyc]] * [[Jan Stanisławski]] * [[Władysław Ślewiński]] * [[Wojciech Weiss]] * [[Leon Wyczółkowski]] * [[Stanisław Wyspiański]] * [[Jan Bukowski]] [[Kategorio:Historio di Polonia]] [[Kategorio:Artala movadi]] c9i1lbo2nogai8wccsttirxmhle59bh 995793 995767 2022-08-21T15:47:35Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Stanisław Wyspiański, Autoportret.jpg|thumb|right|150px|Auto-[[portreto]] di [[Stanisław Wyspiański]]]] '''Yuna Polonia''' (en [[Poloniana linguo|Poloniana]]: ''Młoda Polska'') esas periodo [[modernismo|modernista]] di [[Polonia]]n [[arto]], [[literaturo]] e [[muziko]]. Ica periodo kovris cirkume la yari depos [[1890]] til [[1918]]. Olu esis una dil efekti dil forta opoziciono al idei dil [[pozitivismo]] e developis la naturo di [[dekado]], di [[neoromantikismo]], di [[simbolismo]], di [[impresionismo]], e di [[Art Nouveau]]. == Historio == L'expresiono konocesis pos una dil [[manifesto|manifesti]] skribita da [[Artur Górski]]. La manifesto editesis en la diala jurnalo ''Życie'' ("Vivo"), situita en [[Kraków]], en la yaro [[1898]], e quik aceptesis en omna la parti dil [[Parieti di Polonia|dividita Polonia]], da [[analogeso]] kun altra simila expresioni kom [[Yuna Germania]], Yuna [[Belgia]], Yuna [[Skandinavia]] e cetere. === Literaturo === Poloniana [[literaturo]] dil periodo apogesis sur du precipua koncepti: * La unesma koncepto esis la modernista decepteso da [[borgezaro]], olua maniero di vivo e olua kulturo. La artisti qua sequas ica koncepto kredis anke en la dekado, en la fino dil integra kulturo, en la konflikto inter la populo e olua [[civilizuro]], e en la koncepto di arto kom supra valoro (en [[Latina linguo|Latina]]: ''[[ars gratia artis]]''). Inter altra skriptisti yen [[Kazimierz Przerwa Tetmajer]], [[Stanisław Przybyszewski]], [[Wacław Rolicz-Lieder]] e [[Jan Kasprowicz]]. * La duesma koncepto esis la duro dil [[romantikismo]], e por ica motivo nomesas neoromantikismo. La grupo di skriptisti qua sequis ica ideo min organizesis e la skriptisti ne-dependante kovris larja areo di temi en lia skriburi: de la senco dil [[misiono]] dil Poloniana en la [[prozo]] di [[Stefan Żeromski]] til la [[sociala ne-egaleso]] deskriptita da [[Władysław Reymont]] e [[Gabriela Zapolska]], til kritiko la Poloniana populo e til la [[historio di Polonia]] deskriptita da [[Stanisław Wyspiański]]. Altra importanta skriptisti dil periodo esis: * [[Wacław Berent]] * [[Jan Kasprowicz]] * [[Jan Augustyn Kisielewski]] * [[Antoni Lange]] * [[Jan Lemański]] * [[Bolesław Leśmian]] * [[Tadeusz Miciński]] * [[Andrzej Niemojewski]] * [[Franciszek Nowicki]] * [[Władysław Orkan]] * [[Artur Oppman]] * [[Włodzimierz Perzyński]] * [[Tadeusz Rittner]] * [[Wacław Sieroszewski]] * [[Leopold Staff]] * [[Kazimierz Przerwa-Tetmajer]] * [[Maryla Wolska]] * [[Tadeusz Boy-Żeleński]] === Muziko === En [[muziko]], l'expresiono ''Yuna Polonia'' aplikesas a neformala grupo di kompozisti qua inkluzas [[Karol Szymanowski]], [[Grzegorz Fitelberg]], [[Ludomir Różycki]] e probable anke [[Mieczysław Karłowicz]]. Ica grupo laboris sub la forta influo dil neoromantikismo di muziko, e partikulare di kompozisti de altra landi kom [[Richard Strauss]] e [[Richard Wagner]]. La kompozisti esus anke forta mashi kun la [[Grupo dil Kin]], grupo di kompozisti [[Rusia]]na qua inkluzis [[Modest Musorgski]], [[Alexandr Porfiryevich Borodin|Alexandr Borodin]] e [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov|Nikolai Rimski-Korsakov]]. === Arto === En la periodo dil Yuna Polonia ne esis granda artala korenti en la Polonian arto. La piktisti e la skultisti probis durar en la romantika tradiciono, en introdukto nova manieri di expresiono ja populara en altra landi. La plu influinta korento esis Art Nouveau, mem se la Poloniana artisti startis probo anke nova formi di nacionala stilo. La [[skulturo]] quale la [[pikturo]] dil periodo esis forte influita da omna la formi dil simbolismo. == Precipua artisti dil periodo== * [[Olga Boznańska]] * [[Konstanty Brandel]] * [[Xawery Dunikowski]] * [[Julian Fałat]] * [[Jacek Malczewski]] * [[Józef Mehoffer]] * [[Józef Pankiewicz]] * [[Ferdynand Ruszczyc]] * [[Jan Stanisławski]] * [[Władysław Ślewiński]] * [[Wojciech Weiss]] * [[Leon Wyczółkowski]] * [[Stanisław Wyspiański]] * [[Jan Bukowski]] [[Kategorio:Historio di Polonia]] [[Kategorio:Artala movadi]] rcd9yifpzo7roy8tstog51hn5n1ucte 0 26447 995629 917691 2022-08-21T12:33:57Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= {{PAGENAME}} | Imajo= [[Arkivo:RIAN_archive_378862_Alla_Pugacheva_(cropped).jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio= [[15ma di aprilo]] [[1949]] | Nask-urbo= [[Moskva]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Alla Borisovna Pugachyova''' (n. ye la [[15ma di aprilo]] [[1949]]) esas [[Rusia]]na (ex-[[Sovietia|Sovietiana]]) kantistino. Lua muzikala kariero komencis en [[1965]] e duras til nun. {{DEFAULTSORT:Pugachyova, Alla Borisovna}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] oow7z3pn474lg4vdwwcj7k5rs2pdelq 995630 995629 2022-08-21T12:34:26Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Alla Pugachova]] a [[Alla Borisovna Pugachyova]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= {{PAGENAME}} | Imajo= [[Arkivo:RIAN_archive_378862_Alla_Pugacheva_(cropped).jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio= [[15ma di aprilo]] [[1949]] | Nask-urbo= [[Moskva]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Alla Borisovna Pugachyova''' (n. ye la [[15ma di aprilo]] [[1949]]) esas [[Rusia]]na (ex-[[Sovietia|Sovietiana]]) kantistino. Lua muzikala kariero komencis en [[1965]] e duras til nun. {{DEFAULTSORT:Pugachyova, Alla Borisovna}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] oow7z3pn474lg4vdwwcj7k5rs2pdelq 0 28091 995747 906388 2022-08-21T14:51:20Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Pierre-Auguste Renoir - Suzanne Valadon - Dance at Bougival.jpg|thumb|130px|En la pitkuro ''Bal à Bougival'' [[Pierre-Auguste Renoir]] reprezentas paro qua dansas valso.]] '''Valso''' esas [[danso]] por bal-chambro e [[muziko|muzikala]] stilo qua havis lua origino en [[Tirol]] dum [[12ma yarcento]]. Ta danso konquestis la nobeleso dum [[18ma yarcento]], cirkum 1760 en [[Wien]], [[Austria]], e rapide expansis trae altra landi. L'origino di la vorto esas [[Germaniana linguo|Germaniana]] ''walzen'' ("laminar, rotacar"). Kelka importanta klasika kompozisti di valsi esis [[Frédéric Chopin]], [[Johann Strauss (patro)]] e [[Johann Strauss (filiulo)|(filio)]], [[Richard Strauss]], e [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]]. [[Kategorio:Dansi]] 4k699dhvdg6wdtxptnsh22joa0kpp4y 0 28260 995812 992299 2022-08-21T18:56:25Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Lord Byron in Albanian dress.jpg|thumb|220px|[[George Gordon Byron|Lord Byron]], Angla skriptisto dum la Romantika epoko.]] '''Romantikismo''' esas komplexa movado [[arto|artala]] ed anke politikala kun influi en la [[pikto|piktado]], [[literaturo]] ed altra arti, qua havis lua origino en la duesma duimo dil [[18ma yarcento]] en [[Europa]] e duris ordinare til la lasta duimo dil [[19ma yarcento]]. Ol esis sorto di reakto kontre [[racionalismo]], [[Klasikismo]] en l'arti, ed anke kontre l'[[Industriala Revoluciono]]<ref name=Britannica>[http://www.britannica.com/eb/article-9083836 ''Romanticism'' Encyclopaedia Britannica]</ref>. Dum la Romantika epoko on konsideris [[emoco]] plu importanta kam [[raciono]] por perceptar [[estetiko|estetikala]] experienci, note pavoro ed hororo. Romantikismo anke idealigis la vivo en kontakto kun la [[naturo]], e kreis la [[mito]] di la ''bona sovajo''. Malgre ke lua origino esis en west-[[Europa]] - note [[Germania]] e [[Francia]] - l'ideologio di Romantikismo anke influis en ed influesis dal arti de altra regioni, quale [[Amerika]] e [[Rusa imperio]]. Kelka skriptisti de ta regioni produktis maestro-verki, exemple la libro ''Walden'' da [[Usa]]na [[Henry David Thoreau]], la poemi ''Vozes d'África'' e ''Navio Negreiro'' da [[Brazilia]]na [[Castro Alves]], e la novelo ''Dziady'' da [[Adam Mickiewicz]], skribita en la [[Polona linguo|Polona]] dum l'okupo di [[Polonia]] da Rusa imperio. == Kelka Romantik artisti == === En Francia === [[Arkivo:Victor_Hugo_by_Étienne_Carjat_1876_-_full.jpg|thumb|200px|[[Victor Hugo]]]] * [[Jean-Jacques Rousseau]] (filozofo ed skriptisto); la skriptisti [[Madame de Staël]], [[Victor Hugo]], [[Alexandre Dumas, patro]], [[Alexandre Dumas, filio]], [[Alfred de Musset]]; la piktisti [[Eugène Delacroix]] e [[Théodore Géricault]]. === En Germania === * Skriptisti: la fratuli [[Friedrich Schlegel|Friedrich]] ed [[August Wilhelm Schlegel]], [[Johann Wolfgang von Goethe]]. Kompozisto: [[Ludwig van Beethoven]]. Piktisto: [[Caspar David Friedrich]]. === En Unionita Rejio === * Skriptisti: [[George Gordon Byron]], [[Jane Austen]], [[Percy Bysshe Shelley]] e [[Mary Shelley]]. La piktisto [[Joseph Mallord William Turner]], konocita kom J. M. W. Turner. === En Hispania === * Skriptisti [[José de Espronceda]], [[Mariano José de Larra]], [[José Zorrilla]]; la piktisto [[Francisco de Goya]]. === En [[Portugal]] === * La skriptisti [[Almeida Garrett]], [[António Feliciano de Castilho]], [[Alexandre Herculano]] e [[Camilo Castelo Branco]]. === En [[Rusa imperio]] === * Piktisti: [[Orest Kiprensky]], [[Vasily Tropinin]] ed [[Ivan Konstantinovich Aivazovski|Ivan Aivazovski]]. Literaturo: la studiisto di Rusa folkloro [[Alexander Afanasyev]], la skriptisto [[Alexandr Sergeyevich Pushkin|Alexandr Pushkin]]. == Romantikismo en Amerika == === En Usa === [[Arkivo:Edgar Allan Poe.jpg|thumb|160px|Edgar Allan Poe.]] Dum komenco dil [[19ma yarcento]] Romantikismo (ibe nomizita trancendentalismo) atingis [[Usa]]na literaturo, kun la sama diverseso kam Europa. Quale en Europa, Usana Romantikisti demonstris granda morala entuziasmo, emfazo en l'emoci, e konsideris ke naturala mondumo esis bona, dum ke homala socio esis plenigita per [[koruptajo]]. La pikturi dal Usano [[Thomas Cole]] reprezentis precipue sovaja peizaji di Usa. Kelka notora Romantika skriptisti Usana: [[Nathaniel Hawthorne]], [[Ralph Waldo Emerson]], [[Edgar Allan Poe]], [[Henry David Thoreau]], [[Walt Whitman]], [[Emily Dickinson]], [[Herman Melville]]. === En Arjentinia === En [[1837]] kreesis en [[Buenos Aires]] la nomizita ''Salón Literario'' ("literaturala salono") ube partoprenis intelektuali quale la skriptisto [[Esteban Echeverría]], konsiderata la maxim importanta del Romantikismo en [[Arjentinia]]. En lua rakonto ''El matadero'' ("la domotereno dil buchado") ilu perceptis la "koliziono" inter la "civilizuro Europana" e la "primitiva Amerika". Pro opozar su a [[Juan Manuel de Rosas]] ilu koaktesis exilar su en [[Montevideo]]. === En Brazilia === [[Arkivo:CastroAlves.jpg|thumb|200px|Antônio de Castro Alves, precipua poeto de la triesma fazo di Braziliana romantikismo.]] Romantikismo komencis en Brazilia en [[1836]], kande publikigesis la libro ''Suspiros poéticos e saudades'' ("poeziala sospiri e nostalgii") da [[Gonçalves de Magalhães]], e la yaro [[1881]] konsideresas la fino dil movado, kande [[Machado de Assis]] publikigis ''Memórias Póstumas de Brás Cubas'' ("posmortala memoraji di Brás Cubas"), libro qua komencis [[Realismo]] en Braziliana literaturo. La poezio dil Romantikismo Braziliana povas dividesar en tri fazi: * Dum l'unesma fazo aparis la poezio [[nacionalismo|nacionalista]], kun nostalgio di lokala peizaji (exemple Gonçalves de Magalhães, qua publikigis lua libro ''Suspiros Poéticos e Saudades'' en [[Paris]], fore Brazilia) e la valorigo dil [[indijeno|indijeni]], idealigita kom pura homi. La precipua nomo di ta fazo esas la poeto [[Gonçalves Dias]]. * La duesma fazo, kun inspiri en l'[[egocentrismo]] e [[melankolio]] di [[George Gordon Byron]], havis kom temi la tristeso e la morto. La [[muliero]] esas temo di poezii, ma lua imajo esas idealigita e distanta. Exempli pr poeti de ta fazo esis [[Álvares de Azevedo]], Junqueira Freire, [[Casimiro José de Abreu|Casimiro de Abreu]] e [[Fagundes Varela]]. * La triesma e lasta fazo, nomizita en la Portugalana ''Condoreira'', aludante al ucelo [[kondoro]], qua flugas en granda altitudi. Ol havis kom karaktero la lukto por libereso, note la liberigo di [[sklavi]]. La muliero duras esar literaturala temo, ma lua imajo esas prezenta e reala. La precipua poeti de ta fazo esis [[Antônio de Castro Alves]] e [[Sousândrade]]. [[Arkivo:Joaquim Manuel de Macedo 1866.png|thumb|130px|Joaquim Manuel de Macedo]] Romantika prozo komencis en Brazilia en [[1843]], kande Antônio Gonçalves Teixeira e Sousa publikigis ''O Filho do Pescador'' ("la filiulo di peskero"). En [[1844]] [[Joaquim Manuel de Macedo]] publikigis ''A Moreninha'' ("la brunino"), un ek la maxim konocata romani de ta periodo. Importanta Braziliana skriptisto de ta movado esis [[José Martiniano de Alencar]], maxim konocata kom José de Alencar, kun lia urbala romani ''Senhora'', ''Lucíola'' e ''Diva'', lia regionala romani ''O Gaúcho'', ''O Sertanejo'' ed ''O Tronco do Ipê'', e lia historiala ed indijena romani ''O Guarani'', ''Ubirajara'', ''As Minas de Prata'' ed ''Iracema''. Altra importanta nomi: [[Bernardo Guimarães]], autoro di ''Escrava Isaura'' ("Sklavino Isaura", adaptita por la [[televiziono]] dum la [[yari 1970ma]]) ed ''O Seminarista'' ("la seminariano"); Franklin Távora, autoro di ''O Cabeleira'' ("la longa haruno"); [[Alfredo d'Escragnolle Taunay|Viskomto de Taunay]] autoro di ''Inocência'' ed ''A Retirada de Laguna''; e [[Manuel Antônio de Almeida]] autoro di ''Memórias de Um Sargento de Milícias'' ("memoraji de milicala serjento"). L'unesma verki di [[Machado de Assis]], skriptisto qua pose introduktis [[Realismo]] en Braziliana literaturo, anke havis influo de Romantikismo, exemple la libro di poemi ''Crisálidas'', de 1864, e la romano ''Helena'', de 1876. == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Arti]] n74cd4dtyqjrh1orm60mpmmnynfr8hw 0 33360 995645 924501 2022-08-21T12:49:01Z Valodnieks 563 wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= Wilhelm Heinrich Pëus | Imajo= [[Arkivo:Heinrich Peus.jpg|180px]] | Profesiono= [[politiko|politikisto]] | Shablono_lando= {{DEU}} | Naskodio= [[24ma di julio]] [[1862]] | Nask-urbo= [[Elberfeld]], [[Germania]] | Mort-dio = [[10ma di aprilo]] [[1937]] | Mort-urbo = [[Dessau]], Germania }} '''Wilhelm Heinrich Pëus''' (1862 til 1937) esis [[Ido|Idisto]] e politikisto. La [[Ido-konfero 2012]] en [[Dessau]], [[Germania]] eventis okazione di la 150esma naskodio di Peus. En PROGRESO, Heinz Jacob skribis pri lu (XIV—33): «Ye la 10. di aprilo 1937 mortis Heinrich Peus en Dessau (Anhalt, Germania) evanta 75 yari. Il esis fervoroza Esperantisto, ma transiris ad Ido kande la Delegitaro publikigis la sistemo Ido. Depos ta tempo il sempre apartenis a la maxim agema rondi di nia movado ed esis membro dil komitato dil Uniono til sua morto. «Heinrich Peus studiis en universitato por divenar pastoro, ma ilu interruptis sua studii e decidis chanjar sua vivo-tasko; il avandonis la eklezio por dedikar sua forci al laboristala movado e kom duktanto di la socialdemokrata partiso en Anhalt il elektesis kom membro dil Germana parlamento (Reichstag) a qua lu apartenis por plu kam 30 yari. «Peus gradope acensis en la partiso, apartenanta sempre a la dextra alo, t.e. ne a la revolucionema revolucioneri ma a la »legala« revolucioneri. Il kredis ke esas posibla establisar la socialismo per pacoza moyeni. Pos la milito il elektesis kom prezidanto dil Anhaltano [''sic''] parlamento (Landtag) e lor la Ido-kongreso en Dessau en 1922 il aplikis konsiderinda influo guverneriala favore di Ido. Peus uzis sua monopolo jurnalista, kom redaktisto di quar Anhaltana jurnali, por propagar Ido ed il rekrutis multa adheranti. Ma Peus esis ne nur aktiva kom propagero di Ido, ma anke kom praktikanto di Ido. La evoza Idisti memoros lua »Internaciona socialisto« ed »Internacionalisto«, revui en Germana ed Ido, lua redakto di Weltsprache, lua diversa biblioteki, »Bilingua Biblioteko«. Il publikigis diserturi mondokonceptala, ex. »religio e skolo«, »fundamento di nia intelekto«, »se me esus diktatoro« edc. edc. Peus posedis klara e klasike direta stilo. Ol igis lu maestrala oratoro populala. «Peus publikigis en la bilingua biblioteko lua tradukuro di la famoza revolucional kansono dil Parisan Komuno [''sic''], ''la Internacionalo''. «Peus komencis laborar en yuna evo por la socialismo, e la »Sozialistische Monatshefte« da Bloch testas [''sic''] pri lua aktiva kunlaboro. Ma, quankam nomizanta su socialisto, il ne esis Marxisto, ma tale nomizita »reformemo«. En la yari pos la Germana revoluciono (1818—19) il propagis, vice la kompleta sociala revoluciono, — nome la transfero dil moyeni-produktala [''sic''] al exekutiva organi dil laboristaro, — chefe kelka reformidei. Inter oli la chefa ideo esis la »hemo por omni, mikra domo en mikra gardeno«, quale il definis ol. An lua propra hemeyo il skribis lua vorti en Ido: »Mikra Ma Mea«. Il sucesis establisar sparala kaso en Anhalt, qua financis la kompro de modesta dometo unfamiliala konstruktita da kooperativa societo konstruktala. Il anke »nacionaligis« la privata kastelo di princi Anhaltana, e lor la Germana Ido-konfero il montris a ni Idisti la bela parko qua divenabis publika. Kelka de lua reformi ankore testas [''sic''] nun pos lua morto, pri lua bon intenci e lua vigoro, inter li chefe la kolonio dil »propra hemeyi«. Ma la nura reformi sen socialismo esis la tragikala historiala eroro di omna socialdemokrata dukteri, li ne fidis la amasi e tale dezertis la amasi. Li mentale preparis la sulo por »salvanto« omna-pova, vice vidar la salvo en la amasi ipsa. Peus ipsa tradukabis la yena frazi en la ''Internacionalo:''<blockquote>''Ne povas superioro'' [''sic''] ''ento''</blockquote><blockquote>''Nek deo, rejo nin salvar.''</blockquote><blockquote>''Di nia salvo fundamento,''</blockquote><blockquote>''Ni ipsa povas nur esar.''</blockquote>«La lingual konvinkeso pri la perfekteso di Ido povas maxim bone rezumesar en un del frazi, quin ilu ipsa skriptis [''sic'']: »Libera diskuto, ma severa diciplino«. Icon il expresis en la tomi di progreso [''sic''] en la tempo di Couturat, ed il deziris kelke restriktar la entuziasmoza reformemi linguala, qui grupigis su cirkum Ido en la unesma yari, e qui deziris sive detala od fundamentala chanji en la verko dil delegitaro. «Qua povus obliviar la radianta optimismo di Peus, quan il montris en la kongresi; qua ne povas partoprenir lua joyo quan lu radiis forte lor nia bela kongreso en Dessau, lor la exkurso a Wörlitz, la promeno tra la groti. Diskursante a ni od al publiko Peus rare obliviis naracar la vera — e kelkete varianta — naraco: Kande la Angla chefministro vizitis la parlamenteyo en Berlin e diskursis Angle al asemblita deputanti, Peus skribis notico por lua vicina kolego dicante »Quante plu bona esus, se ni nun havus duesma linguo por omni« nam evidente ta kolego ne komprenis la Angle parolanta ministro. Ed il recevis kom respendo [''sic'']: »Ma tala linguo ne esas naturala produkto, ma nur artificala idiomo«. E Peus quik replikis »Me preferas komprenar la diskurso per artificala linguo vice ne komprenar ol per naturala linguo, e sioro kolego, ka vu ne anke preferas vehar en ''artificala'' automobilo vice kavalkar sur ''naturala'' bovo«? E majestoze e fairoze Peus spektadis super la asemblitaro, e nefaliebla certeso pri sua ipsa e la amata ideo di duesma linguo por omni. «La grandioza optimismon ni Idisti heredez de ilu. De lua vivo, de lua idei, de lua erori e de lua nedestruktebla optimismo ni lernez. Ico esos la maxim valoroza heredajo di Peus por ni Idisti. ''hzj.''» ==Politikala kariero== Heinrich Pëus esis membro di la [[Socialdemokrata Partiso di Germania]]. * 1896-1918 Heinrich Pëus esis elektita membro dil parlamento di la Germana Imperio por la la [[Socialdemokrata Partiso di Germania]]. * 1902-1908 Membro di la landala parlamento di [[Anhalt]]. * 1918-1933 Membro di la parlamento di la Germana lando [[Anhalt]]. * 1918-1928 Prezidanto di la parlamento di la lando [[Anhalt]] * 1928-1930 Membro di la Germana parlamento di la [[Republiko di Weimar]]. Pos la interdikto di la [[Socialdemokrata Partiso di Germania]] ye la yaro 1933 Heinrich Pëus perdis omna politikala mandati e funcioni. Il retretis su de la publika vivo. {{DEFAULTSORT:Peus, Heinrich}} [[Kategorio:Germaniana politikisti]] [[Kategorio:Idisti]] tet6kb2747iz8wwklcu4qqasorua795 995648 995645 2022-08-21T12:50:05Z Valodnieks 563 /* Politikala kariero */ wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= Wilhelm Heinrich Pëus | Imajo= [[Arkivo:Heinrich Peus.jpg|180px]] | Profesiono= [[politiko|politikisto]] | Shablono_lando= {{DEU}} | Naskodio= [[24ma di julio]] [[1862]] | Nask-urbo= [[Elberfeld]], [[Germania]] | Mort-dio = [[10ma di aprilo]] [[1937]] | Mort-urbo = [[Dessau]], Germania }} '''Wilhelm Heinrich Pëus''' (1862 til 1937) esis [[Ido|Idisto]] e politikisto. La [[Ido-konfero 2012]] en [[Dessau]], [[Germania]] eventis okazione di la 150esma naskodio di Peus. En PROGRESO, Heinz Jacob skribis pri lu (XIV—33): «Ye la 10. di aprilo 1937 mortis Heinrich Peus en Dessau (Anhalt, Germania) evanta 75 yari. Il esis fervoroza Esperantisto, ma transiris ad Ido kande la Delegitaro publikigis la sistemo Ido. Depos ta tempo il sempre apartenis a la maxim agema rondi di nia movado ed esis membro dil komitato dil Uniono til sua morto. «Heinrich Peus studiis en universitato por divenar pastoro, ma ilu interruptis sua studii e decidis chanjar sua vivo-tasko; il avandonis la eklezio por dedikar sua forci al laboristala movado e kom duktanto di la socialdemokrata partiso en Anhalt il elektesis kom membro dil Germana parlamento (Reichstag) a qua lu apartenis por plu kam 30 yari. «Peus gradope acensis en la partiso, apartenanta sempre a la dextra alo, t.e. ne a la revolucionema revolucioneri ma a la »legala« revolucioneri. Il kredis ke esas posibla establisar la socialismo per pacoza moyeni. Pos la milito il elektesis kom prezidanto dil Anhaltano [''sic''] parlamento (Landtag) e lor la Ido-kongreso en Dessau en 1922 il aplikis konsiderinda influo guverneriala favore di Ido. Peus uzis sua monopolo jurnalista, kom redaktisto di quar Anhaltana jurnali, por propagar Ido ed il rekrutis multa adheranti. Ma Peus esis ne nur aktiva kom propagero di Ido, ma anke kom praktikanto di Ido. La evoza Idisti memoros lua »Internaciona socialisto« ed »Internacionalisto«, revui en Germana ed Ido, lua redakto di Weltsprache, lua diversa biblioteki, »Bilingua Biblioteko«. Il publikigis diserturi mondokonceptala, ex. »religio e skolo«, »fundamento di nia intelekto«, »se me esus diktatoro« edc. edc. Peus posedis klara e klasike direta stilo. Ol igis lu maestrala oratoro populala. «Peus publikigis en la bilingua biblioteko lua tradukuro di la famoza revolucional kansono dil Parisan Komuno [''sic''], ''la Internacionalo''. «Peus komencis laborar en yuna evo por la socialismo, e la »Sozialistische Monatshefte« da Bloch testas [''sic''] pri lua aktiva kunlaboro. Ma, quankam nomizanta su socialisto, il ne esis Marxisto, ma tale nomizita »reformemo«. En la yari pos la Germana revoluciono (1818—19) il propagis, vice la kompleta sociala revoluciono, — nome la transfero dil moyeni-produktala [''sic''] al exekutiva organi dil laboristaro, — chefe kelka reformidei. Inter oli la chefa ideo esis la »hemo por omni, mikra domo en mikra gardeno«, quale il definis ol. An lua propra hemeyo il skribis lua vorti en Ido: »Mikra Ma Mea«. Il sucesis establisar sparala kaso en Anhalt, qua financis la kompro de modesta dometo unfamiliala konstruktita da kooperativa societo konstruktala. Il anke »nacionaligis« la privata kastelo di princi Anhaltana, e lor la Germana Ido-konfero il montris a ni Idisti la bela parko qua divenabis publika. Kelka de lua reformi ankore testas [''sic''] nun pos lua morto, pri lua bon intenci e lua vigoro, inter li chefe la kolonio dil »propra hemeyi«. Ma la nura reformi sen socialismo esis la tragikala historiala eroro di omna socialdemokrata dukteri, li ne fidis la amasi e tale dezertis la amasi. Li mentale preparis la sulo por »salvanto« omna-pova, vice vidar la salvo en la amasi ipsa. Peus ipsa tradukabis la yena frazi en la ''Internacionalo:''<blockquote>''Ne povas superioro'' [''sic''] ''ento''</blockquote><blockquote>''Nek deo, rejo nin salvar.''</blockquote><blockquote>''Di nia salvo fundamento,''</blockquote><blockquote>''Ni ipsa povas nur esar.''</blockquote>«La lingual konvinkeso pri la perfekteso di Ido povas maxim bone rezumesar en un del frazi, quin ilu ipsa skriptis [''sic'']: »Libera diskuto, ma severa diciplino«. Icon il expresis en la tomi di progreso [''sic''] en la tempo di Couturat, ed il deziris kelke restriktar la entuziasmoza reformemi linguala, qui grupigis su cirkum Ido en la unesma yari, e qui deziris sive detala od fundamentala chanji en la verko dil delegitaro. «Qua povus obliviar la radianta optimismo di Peus, quan il montris en la kongresi; qua ne povas partoprenir lua joyo quan lu radiis forte lor nia bela kongreso en Dessau, lor la exkurso a Wörlitz, la promeno tra la groti. Diskursante a ni od al publiko Peus rare obliviis naracar la vera — e kelkete varianta — naraco: Kande la Angla chefministro vizitis la parlamenteyo en Berlin e diskursis Angle al asemblita deputanti, Peus skribis notico por lua vicina kolego dicante »Quante plu bona esus, se ni nun havus duesma linguo por omni« nam evidente ta kolego ne komprenis la Angle parolanta ministro. Ed il recevis kom respendo [''sic'']: »Ma tala linguo ne esas naturala produkto, ma nur artificala idiomo«. E Peus quik replikis »Me preferas komprenar la diskurso per artificala linguo vice ne komprenar ol per naturala linguo, e sioro kolego, ka vu ne anke preferas vehar en ''artificala'' automobilo vice kavalkar sur ''naturala'' bovo«? E majestoze e fairoze Peus spektadis super la asemblitaro, e nefaliebla certeso pri sua ipsa e la amata ideo di duesma linguo por omni. «La grandioza optimismon ni Idisti heredez de ilu. De lua vivo, de lua idei, de lua erori e de lua nedestruktebla optimismo ni lernez. Ico esos la maxim valoroza heredajo di Peus por ni Idisti. ''hzj.''» ==Politikala kariero== Heinrich Pëus esis membro di la [[Socialdemokrata Partiso di Germania]]. * 1896-1918 Heinrich Pëus esis elektita membro dil parlamento di la [[Germana imperio]] por la la [[Socialdemokrata Partiso di Germania]]. * 1902-1908 Membro di la landala parlamento di [[Anhalt]]. * 1918-1933 Membro di la parlamento di la Germana lando [[Anhalt]]. * 1918-1928 Prezidanto di la parlamento di la lando [[Anhalt]] * 1928-1930 Membro di la Germana parlamento di la [[Republiko di Weimar]]. Pos la interdikto di la [[Socialdemokrata Partiso di Germania]] ye la yaro 1933 Heinrich Pëus perdis omna politikala mandati e funcioni. Il retretis su de la publika vivo. {{DEFAULTSORT:Peus, Heinrich}} [[Kategorio:Germaniana politikisti]] [[Kategorio:Idisti]] twhrc3ft8jiv2ahnqtbn3es0f83xr22 995652 995648 2022-08-21T12:51:16Z Valodnieks 563 /* Politikala kariero */ wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= Wilhelm Heinrich Pëus | Imajo= [[Arkivo:Heinrich Peus.jpg|180px]] | Profesiono= [[politiko|politikisto]] | Shablono_lando= {{DEU}} | Naskodio= [[24ma di julio]] [[1862]] | Nask-urbo= [[Elberfeld]], [[Germania]] | Mort-dio = [[10ma di aprilo]] [[1937]] | Mort-urbo = [[Dessau]], Germania }} '''Wilhelm Heinrich Pëus''' (1862 til 1937) esis [[Ido|Idisto]] e politikisto. La [[Ido-konfero 2012]] en [[Dessau]], [[Germania]] eventis okazione di la 150esma naskodio di Peus. En PROGRESO, Heinz Jacob skribis pri lu (XIV—33): «Ye la 10. di aprilo 1937 mortis Heinrich Peus en Dessau (Anhalt, Germania) evanta 75 yari. Il esis fervoroza Esperantisto, ma transiris ad Ido kande la Delegitaro publikigis la sistemo Ido. Depos ta tempo il sempre apartenis a la maxim agema rondi di nia movado ed esis membro dil komitato dil Uniono til sua morto. «Heinrich Peus studiis en universitato por divenar pastoro, ma ilu interruptis sua studii e decidis chanjar sua vivo-tasko; il avandonis la eklezio por dedikar sua forci al laboristala movado e kom duktanto di la socialdemokrata partiso en Anhalt il elektesis kom membro dil Germana parlamento (Reichstag) a qua lu apartenis por plu kam 30 yari. «Peus gradope acensis en la partiso, apartenanta sempre a la dextra alo, t.e. ne a la revolucionema revolucioneri ma a la »legala« revolucioneri. Il kredis ke esas posibla establisar la socialismo per pacoza moyeni. Pos la milito il elektesis kom prezidanto dil Anhaltano [''sic''] parlamento (Landtag) e lor la Ido-kongreso en Dessau en 1922 il aplikis konsiderinda influo guverneriala favore di Ido. Peus uzis sua monopolo jurnalista, kom redaktisto di quar Anhaltana jurnali, por propagar Ido ed il rekrutis multa adheranti. Ma Peus esis ne nur aktiva kom propagero di Ido, ma anke kom praktikanto di Ido. La evoza Idisti memoros lua »Internaciona socialisto« ed »Internacionalisto«, revui en Germana ed Ido, lua redakto di Weltsprache, lua diversa biblioteki, »Bilingua Biblioteko«. Il publikigis diserturi mondokonceptala, ex. »religio e skolo«, »fundamento di nia intelekto«, »se me esus diktatoro« edc. edc. Peus posedis klara e klasike direta stilo. Ol igis lu maestrala oratoro populala. «Peus publikigis en la bilingua biblioteko lua tradukuro di la famoza revolucional kansono dil Parisan Komuno [''sic''], ''la Internacionalo''. «Peus komencis laborar en yuna evo por la socialismo, e la »Sozialistische Monatshefte« da Bloch testas [''sic''] pri lua aktiva kunlaboro. Ma, quankam nomizanta su socialisto, il ne esis Marxisto, ma tale nomizita »reformemo«. En la yari pos la Germana revoluciono (1818—19) il propagis, vice la kompleta sociala revoluciono, — nome la transfero dil moyeni-produktala [''sic''] al exekutiva organi dil laboristaro, — chefe kelka reformidei. Inter oli la chefa ideo esis la »hemo por omni, mikra domo en mikra gardeno«, quale il definis ol. An lua propra hemeyo il skribis lua vorti en Ido: »Mikra Ma Mea«. Il sucesis establisar sparala kaso en Anhalt, qua financis la kompro de modesta dometo unfamiliala konstruktita da kooperativa societo konstruktala. Il anke »nacionaligis« la privata kastelo di princi Anhaltana, e lor la Germana Ido-konfero il montris a ni Idisti la bela parko qua divenabis publika. Kelka de lua reformi ankore testas [''sic''] nun pos lua morto, pri lua bon intenci e lua vigoro, inter li chefe la kolonio dil »propra hemeyi«. Ma la nura reformi sen socialismo esis la tragikala historiala eroro di omna socialdemokrata dukteri, li ne fidis la amasi e tale dezertis la amasi. Li mentale preparis la sulo por »salvanto« omna-pova, vice vidar la salvo en la amasi ipsa. Peus ipsa tradukabis la yena frazi en la ''Internacionalo:''<blockquote>''Ne povas superioro'' [''sic''] ''ento''</blockquote><blockquote>''Nek deo, rejo nin salvar.''</blockquote><blockquote>''Di nia salvo fundamento,''</blockquote><blockquote>''Ni ipsa povas nur esar.''</blockquote>«La lingual konvinkeso pri la perfekteso di Ido povas maxim bone rezumesar en un del frazi, quin ilu ipsa skriptis [''sic'']: »Libera diskuto, ma severa diciplino«. Icon il expresis en la tomi di progreso [''sic''] en la tempo di Couturat, ed il deziris kelke restriktar la entuziasmoza reformemi linguala, qui grupigis su cirkum Ido en la unesma yari, e qui deziris sive detala od fundamentala chanji en la verko dil delegitaro. «Qua povus obliviar la radianta optimismo di Peus, quan il montris en la kongresi; qua ne povas partoprenir lua joyo quan lu radiis forte lor nia bela kongreso en Dessau, lor la exkurso a Wörlitz, la promeno tra la groti. Diskursante a ni od al publiko Peus rare obliviis naracar la vera — e kelkete varianta — naraco: Kande la Angla chefministro vizitis la parlamenteyo en Berlin e diskursis Angle al asemblita deputanti, Peus skribis notico por lua vicina kolego dicante »Quante plu bona esus, se ni nun havus duesma linguo por omni« nam evidente ta kolego ne komprenis la Angle parolanta ministro. Ed il recevis kom respendo [''sic'']: »Ma tala linguo ne esas naturala produkto, ma nur artificala idiomo«. E Peus quik replikis »Me preferas komprenar la diskurso per artificala linguo vice ne komprenar ol per naturala linguo, e sioro kolego, ka vu ne anke preferas vehar en ''artificala'' automobilo vice kavalkar sur ''naturala'' bovo«? E majestoze e fairoze Peus spektadis super la asemblitaro, e nefaliebla certeso pri sua ipsa e la amata ideo di duesma linguo por omni. «La grandioza optimismon ni Idisti heredez de ilu. De lua vivo, de lua idei, de lua erori e de lua nedestruktebla optimismo ni lernez. Ico esos la maxim valoroza heredajo di Peus por ni Idisti. ''hzj.''» ==Politikala kariero== Heinrich Pëus esis membro di la [[Socialdemokrata Partiso di Germania]]. * 1896-1918 Heinrich Pëus esis elektita membro dil parlamento di la [[Germana imperio]] por la la [[Socialdemokrata Partiso di Germania]]. * 1902-1908 Membro di la landala parlamento di [[Anhalt]]. * 1918-1933 Membro di la parlamento di la Germana lando [[Anhalt]]. * 1918-1928 Prezidanto di la parlamento di la lando [[Anhalt]] * 1928-1930 Membro di la Germana parlamento di la [[Republiko di Weimar]]. Pos la interdikto di la [[Socialdemokrata Partiso di Germania]] ye la yaro 1933 per la [[Nacional-Socialista Germania|Nacionalsocialisti]] Heinrich Pëus perdis omna politikala mandati e funcioni. Il retretis su de la publika vivo. {{DEFAULTSORT:Peus, Heinrich}} [[Kategorio:Germaniana politikisti]] [[Kategorio:Idisti]] egqf9il7x5i71a8mihfjwpxkg52rhi3 0 34405 995686 917767 2022-08-21T13:56:57Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= {{PAGENAME}} | Imajo= [[Arkivo:Faina Ranevskaya.jpg|180px]] | Profesiono= [[cinemo|cinem-]] e [[teatro|teatr-aktorino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio= [[27ma di agosto]] [[1896]] | Nask-urbo= [[Taganrog]] (nune [[provinco Rostov]]), [[Rusiana Imperio]] | Mort-dio= [[19ma di julio]] [[1984]] | Mort-urbo= [[Moskva]], [[Sovietia]] }} '''Faina Georgiyevna Ranevskaya''', de domo ''Faina Girschevna Feldman'' ([[1896]] til [[1984]]), esis [[Rusia|Rusa]] [[cinemo|cinem-]] e [[teatro|teatr-aktorino]].<ref>http://versia.ru/articles/2011/apr/11/rina_zelenaya</ref> Esas konocita por lua [[aforismo|aforismi]]. * Vivo esas kurta promenado, jus ante l'eterna dormo. * Solitareso esas domo qua havas telefono, ma l'unika sonado venas de la vekhorlojo. * Vivo esas cielosalto: ek di utero, aden la tombo. * Oldiganta esas tedanta, ma esas l'unika voyo por vivar longatempe. * Pasas mea tota vivo natanta en kuveto di latrino, en papiliono stilo. == Referi == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Ranevskaya, Faina Georgiyevna}} [[Kategorio:Rus aktori]] a8h8pw64q54hf8spfeyoaycb4chqi48 995687 995686 2022-08-21T13:57:13Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Faina Ranevskaya]] a [[Faina Georgiyevna Ranevskaya]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= {{PAGENAME}} | Imajo= [[Arkivo:Faina Ranevskaya.jpg|180px]] | Profesiono= [[cinemo|cinem-]] e [[teatro|teatr-aktorino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio= [[27ma di agosto]] [[1896]] | Nask-urbo= [[Taganrog]] (nune [[provinco Rostov]]), [[Rusiana Imperio]] | Mort-dio= [[19ma di julio]] [[1984]] | Mort-urbo= [[Moskva]], [[Sovietia]] }} '''Faina Georgiyevna Ranevskaya''', de domo ''Faina Girschevna Feldman'' ([[1896]] til [[1984]]), esis [[Rusia|Rusa]] [[cinemo|cinem-]] e [[teatro|teatr-aktorino]].<ref>http://versia.ru/articles/2011/apr/11/rina_zelenaya</ref> Esas konocita por lua [[aforismo|aforismi]]. * Vivo esas kurta promenado, jus ante l'eterna dormo. * Solitareso esas domo qua havas telefono, ma l'unika sonado venas de la vekhorlojo. * Vivo esas cielosalto: ek di utero, aden la tombo. * Oldiganta esas tedanta, ma esas l'unika voyo por vivar longatempe. * Pasas mea tota vivo natanta en kuveto di latrino, en papiliono stilo. == Referi == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Ranevskaya, Faina Georgiyevna}} [[Kategorio:Rus aktori]] a8h8pw64q54hf8spfeyoaycb4chqi48 0 36376 995706 938324 2022-08-21T14:14:33Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= {{PAGENAME}} | Imajo= [[Arkivo:Russia-2000-stamp-Dmitri_Shostakovich.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|muzikisto]] e kompozisto | Shablono_lando= {{URS}} | Naskodio= [[25 di septembro]] [[1906]] | Nask-urbo= [[Sankt-Peterburg]], [[Rusiana Imperio]] | Mort-dio= [[9 di agosto]] [[1975]] | Mort-urbo= [[Moskva]], [[Sovietia]] }} '''Dmitri Dmitriyevich Shostakovich''' (n. [[25 di septembro]] [[1906]] til [[9 di agosto]] [[1975]]) esis [[Sovietia]]na kompozisto e muzikisto. ==Simfonio no. 5== Ye [[21 di novembro]] [[1937]] en [[Leningrad]], ilua Simfonio no. 5 esis unesmafoye pleata, kun granda suceso. En la periodo ante ca simfonio, ilua kompozuri esis des-estimata da la stato pro olia komplexeso: il konkluzis ke, por evitar severa konsequantaji, il mustas kompozar en stilo di "socialista realismo". La Simfonio no. 5 esas egardata kom muziko qua semblante esas konforma ad oficala expekti, tamen ne kompromisas ilua reputeso kom sincera kompozisto. ==Simfonio no. 7== Ye [[5 di marto]] [[1942]] en la Rusa urbo Kuybyshev (nuntempa [[Samara]]) ilua simfonio no. 7 esis unesmafoye pleata. La unesma tri de la quar movimenti di la verko kompozesis en Leningrad, ed ol esis kompletigata en [[Samara|Kuibishev]], adube Shostakovich e sua familio retretis en oktobro 1941. Ol esas la maxim longa de ilua simfonii, durante cirkume 75 minuti. Ol esis dedikata a la urbo [[Leningrad]]; la verko relatas la rezisto di ta urbo kontre [[Nazista Germania]] ye ta periodo. Ol balde divenis populara en ed exter [[Sovietia]]. {{DEFAULTSORT:Shostakovich, Dmitri Dmitriyevich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana muzikisti]] [[Kategorio:Sovietiana kompozisti]] c9i36ephbhe5xg355hixjn3pfse4cxf 995707 995706 2022-08-21T14:15:00Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Dmitri Shostakovich]] a [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= {{PAGENAME}} | Imajo= [[Arkivo:Russia-2000-stamp-Dmitri_Shostakovich.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|muzikisto]] e kompozisto | Shablono_lando= {{URS}} | Naskodio= [[25 di septembro]] [[1906]] | Nask-urbo= [[Sankt-Peterburg]], [[Rusiana Imperio]] | Mort-dio= [[9 di agosto]] [[1975]] | Mort-urbo= [[Moskva]], [[Sovietia]] }} '''Dmitri Dmitriyevich Shostakovich''' (n. [[25 di septembro]] [[1906]] til [[9 di agosto]] [[1975]]) esis [[Sovietia]]na kompozisto e muzikisto. ==Simfonio no. 5== Ye [[21 di novembro]] [[1937]] en [[Leningrad]], ilua Simfonio no. 5 esis unesmafoye pleata, kun granda suceso. En la periodo ante ca simfonio, ilua kompozuri esis des-estimata da la stato pro olia komplexeso: il konkluzis ke, por evitar severa konsequantaji, il mustas kompozar en stilo di "socialista realismo". La Simfonio no. 5 esas egardata kom muziko qua semblante esas konforma ad oficala expekti, tamen ne kompromisas ilua reputeso kom sincera kompozisto. ==Simfonio no. 7== Ye [[5 di marto]] [[1942]] en la Rusa urbo Kuybyshev (nuntempa [[Samara]]) ilua simfonio no. 7 esis unesmafoye pleata. La unesma tri de la quar movimenti di la verko kompozesis en Leningrad, ed ol esis kompletigata en [[Samara|Kuibishev]], adube Shostakovich e sua familio retretis en oktobro 1941. Ol esas la maxim longa de ilua simfonii, durante cirkume 75 minuti. Ol esis dedikata a la urbo [[Leningrad]]; la verko relatas la rezisto di ta urbo kontre [[Nazista Germania]] ye ta periodo. Ol balde divenis populara en ed exter [[Sovietia]]. {{DEFAULTSORT:Shostakovich, Dmitri Dmitriyevich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana muzikisti]] [[Kategorio:Sovietiana kompozisti]] c9i36ephbhe5xg355hixjn3pfse4cxf 0 38009 995776 878727 2022-08-21T15:31:58Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Mihail Ivanovich Glinka]] 3euyicretdb2us85rx2fj98s430annv 0 38610 995734 943700 2022-08-21T14:43:19Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Pyotr Chaikovski]] a [[Pyotr Ilyich Chaikovski]]: .. wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Tchaikowsky.jpg|thumb|Pyotr Chaikovski]] '''Pyotr Ilyich Chaikovski''' (Пётр Ильи́ч Чайко́вский) (n. [[7 di mayo]] / [[Jul.]] 25 di aprilo [[1840]]– m. [[6 di novembro]] / Jul. 25 di oktobro [[1893]]) esis Rusiana kompozisto. ==Simfonio no. 1== Ye [[15 di februaro]] [[1868]] en [[Moskva]], ilua unesma simfonio ("Vintrala Revi") esis unesmafoye pleata. Il skribis la verko, kun granda esforco, dum 1866; ilua antea docisti ye la Konservatorio di [[St. Peterburg]] opinionis ke nur du movementi di la sinfonio esas apta por pleado, ed oli esis audata, sen suceso, ye koncerto en St. Peterburg en februaro 1867. Quankam Chaikovski preferabus unesma pleado en ta urbo di la tota simfonio, [[Nikolai Rubinstein]] en Moskva konsentis direktar kompleta pleado, e la evento esis sucesoza. ==''Francesca da Rimini''== Ye [[9 di marto]] [[1877]] ilua orkestrala verko ''Francesca da Rimini'' esis unesmafoye pleata, en Moskva, ye koncerto di la Rusa Muzikala Societo, direktata da Nikolai Rubinstein. La verko esis bone recevata. La ideo por la verko sugestesis a la kompozisto da ilua fratulo Modest, en letro di julio [[1876]]. La kompozuro esis balde kompleta; la orkestrizado esis kompletigata ye [[17 di novembro]]. La fonto di la verko esis epizodo en la poemo ''Inferno'', de ''la [[Divina Commedia]]'' da [[Dante Alighieri]]. La epizodo esas tale: en la duesma cirklo di la inferno, Dante partikulare observas en la ventovortico du tormentata anmi, Francesca e Paulo; Francesca naracas sua historio a Dante: el, desvoluntante mariajita kun la fratulo di Paulo, deskovresis da sua spozulo dum ke el expresis sua amoro di Paulo; la spozulo poniardagis li amba til morto. Pos ca naraco, la anmi di Francesca e Paulo esas for-tirata da la ventovortico. ==Baleti== Chaikovski kompozis muziko por tri baleti: * ''Cigno-lago'', unesmafoye pleata en marto 1877. * ''La Dormanta Belino'', unesmafoye pleata en januaro 1890. * ''[[La Nucoruptilo]]'', unesmafoye pleata en decembro 1892. [[Kategorio:Rusiana kompozisti|Chaikovski]] qbkttlt5dvr7454aklz307hpgowvwvn 0 38694 995703 994777 2022-08-21T14:06:24Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Urbi | nomo= Sankt-Peterburg | Blazono= Coat of Arms of Saint Petersburg (2003).svg | Flago= Flag of Saint Petersburg.svg | Mapo= Saint Petersburg in Russia (detail, special marker).png | Shablono_lando= {{RUS}} | Imajo= SPB Collage 2014-3.png | TextodilImajo= Kelk imaji pri Sankt-Peterburg. | Regiono= Nord-westala Federala Distrikto | Urbestro= Alexander Beglov (UR) <small>(guberniestro) | Latitudo= 59°57'N | Longitudo= 30°18'E | Altitudo= | Surfaco= {{formatnum:1434}} | Habitanti = {{formatnum:5323300}} | Yaro= 2017 | Denseso di habitantaro = | Horala_zono= +3 | Chefurbo = Moskva | Disto = <small>(choseala)</small> 714<ref>https://www.distancecalculator.net/from-moscow-to-saint-petersburg</ref> | Reto= }} [[Arkivo:Fontanka_River_Perspective_01.jpg|thumb|left|250px|La fluvio Fontanka, estala brancho dil [[fluvio Neva]].]] '''Sankt-Peterburg''' ([[Rusa linguo|Ruse]] Санкт-Петербу́рг) esas la duesma maxim populizita urbo di [[Rusia]] e granda portuo apud la delto dil [[fluvio Neva]], ube ol extensas su sur multa insuli an la [[Gulfo di Finlando]], este de [[Baltiko]]. Segun statistiki de 2017, ol havis {{formatnum:5323300}} habitanti. L'urbo fondesis ye la [[27ma di mayo]] ([[Juliala kalendario]]: 16ma di mayo) [[1703]] dal caro [[Pyotr la 1ma di Rusia]]. Ye la 1ma di septembro [[1914]] lua nomo chanjesis a '''Petrograd''' ed ye la [[26ma di januaro]] [[1924]] ol ribaptesis '''Leningrad'''. Ye la 7ma di septembro 1991 lua nomo itere chanjesis a Sankt-Peterburg. De [[1713]] til [[1728]] ed itere de [[1732]] til [[1918]] ol esis la chef-urbo di [[Rusa imperio]]. Nun, Sankt-Peterburg esas un ek la maxim moderna urbi de Rusia, ed anke lua kulturala chef-urbo. Lua historiala centro e monumenti esas Kulturala Patrimonio di la Homaro, segun [[UNESKO]]. La muzeo ''Hermitage'', un ek la maxim granda artala muzei del mondo, jacas ibe. Multa konsuleyi e sideyi di kompanii e banki jacas en Sankt-Peterburg. == Historio == [[Arkivo:Bronze_Horseman_02.jpg|thumb|250px|left|Monumento homajas [[Pyotr la 1ma di Rusia|Pyotr la 1ma]].]] En 1611, Sueda kolonigiisti konstruktis ''Nyenskans'', fortreso apud l'estuario dil [[fluvio Neva]], en la lore nomizita "[[Ingermanlando]]", habitita dal Ingriani, *Fina tribuo. L'urbeto Nyen developis proxim ol. Dum la fino dil 17ma yarcento, [[Pyotr la 1ma di Rusia]] deziris ke Rusia havis portuo che [[Baltiko]] por komercar kun l'Ocidento. Ilu deziris portuo plu bona kam [[Arkangelsk]], portuo an [[Blanka Maro]] qua klozesis per frosto dum la vintro. Ye la 12ma di mayo (Gregoriale: 1ma di mayo) [[1703]] Pyotr kaptis Nyenskans, ed ye la [[27ma di mayo]] [[1703]] ilu komencis konstruktar la Fortreso di Petrus e Paulus, origino di Sankt-Peterburg. L'urbo konstruktesis da konskriptita rurani e da militala kaptiti. Dekope de mili ek li mortis dum la konstrukto. Pyotr movis la chef-urbo de [[Moskva]] a Sankt-Peterburg en [[1712]], non yari ante ke la pakto di Nystad, de [[1721]], finis la milito inter Rusa imperio e Suedia. [[Arkivo:Map_spb_1744_high.jpg|250px|thumb|left|Mapo de 1744 pri Sankt-Peterburg.]] Dum l'unesma yari, l'urbo kreskis cirkum la Placo dil Triuno, an la dextra rivo dil fluvio Neva. En 1725 Pyotr la 1ma mortis, e lua filiulo [[Pyotr la 2ma di Rusia|Pyotr la 2ma]] decidis transferar la chef-urbo itere a [[Moskva]], ma en [[1732]] l'imperiestrino [[Ana di Rusia]] itere transferis la chef-urbo a Sankt-Peterburg. En 1736-1737 l'urbo subisis katastrofoza fairi. Dum lua rikonstruktado, tri larja stradi apertesis: l'avenuo ''Nevsky Prospect'' (nune la precipua strado del urbo), la strado Gorokhovaya e l'avenuo Voznesensky (''Voznesensky Prospekt''). Pose, l'urbo komencis florifar kulturale: en 1738 inauguresis la Skolo pri Baleto dil urbo, ed en 1757 inauguresis l'Akademio pri Arti, qua diplomizesis multa piktisti, skultisti ed arkitekti. En [[1764]] l'arkitekto [[Francesco Bartolomeo Rastrelli]] konstruktis la [[Vintrala Palaco]] sub impero dal carino [[Yekaterina la 2ma di Rusia]], qua deziris gardar ibe elua kolekturo di pikturi. La palaco e quar altra vicina edifici nun formacas la muzeo ''Hermitage''. Entote 25 institucuri, inter teatri, muzei, skoli e biblioteki, kreesis dal imperiestrino. En 1783 inauguresis la Teatro Mariinski, ube [[Mikhail Glinka]] prizentis l'unesma Rusa opero. En 1810 inauguresis skolo pri milital injeniorarto, ed en 1819 la Pedagogiala Instituto transformesis en l'Universitato di Sankt-Peterburg. En 1847 inauguresis lua [[ferovoyo|ferovoyala staciono]]. Tamen, nur en 1850 l'urbo ganis lua unesma petra ponto super la fluvio Neva: la ponto Blagoveschensky ("Ponto dil Anuncofesto"). [[Arkivo:SPB Admiralty 1890-1900.jpg|thumb|left|250px|Sankt-Peterburg (1890-1900).]] [[Arkivo:2nd Moscow Women Death Corp Defending Winter Palace. St.Petersburg November 1917.jpg|thumb|250px|Mulieri avan la [[Vintrala Palaco]], 1917.]] Pos l'aboliso di la serfeso en 1861 e la komenco dil Industriala Revoluciono en Rusia, l'influxo di antea rurani a la chef-urbo gradope augmentis. Povra quarteri aparis en lua suburbi. Sankt-Peterburg divenis un ek la maxim industriizita urbo di Europa dum da fino dil yarcento, e balde komencis aparar radikala movadi di laboristi. [[Rusa revoluciono di 1905|La revoluciono di 1905]] komencis en Sankt-Peterburg e rapide atingis altra regioni. Konseque la caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]] posibligis la kreado di la ''Duma'' (l'unesma parlamento Rusa). Dum l'[[unesma mondomilito]] decidesis ke Sankt-Peterburg esis nomo "tre Germana" por la urbo. Konseque, ye la 31ma di agosto [[1914]] ol rinomizesis Petrograd. En marto di [[1917]], Rusa Revoluciono komencis en la urbo. Caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]] abdikis, ed instalesis [[guvernerio provizora di Rusia|provizora guvernerio]] kun [[Alexandr Fyodorovich Kerenski|Alexandr Kerenski]] kom chefministro. La duesma fazo di la revoluciono eventis en novembro (oktobro, segun [[Juliala kalendario]]) kande provizora guvernerio revokesis ed instalesis tale nomizita "guvernerio di sovieti" (konsilistaro di laboristi). [[Vladimir Ilyich Lenin|Vladimir Lenin]] decidis transferar la guvernerio Rusa a [[Moskva]] pro esar plu distanta de la kombato-linei e de la grupi di kontre-revolucioneri. Moskva divenis la chef-urbo di [[Sovietia]] e pose de Rusia til nun. Pos ke Lenin mortis en [[1924]] Petrograd ribaptesis Leningrad, nomo qua uzis de [[1924]] til [[1991]]. Lua habitantaro diminutesis per 1/3 pos ke la chef-urbo transferesis a Moskva. [[Arkivo:RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg|thumb|left|250px|Civili dum la siejo di Leningrad.]] [[Arkivo:RIAN_archive_5634_Antiaircrafters_guarding_the_sky_of_Leningrad.jpg|thumb|250px|Kontre-avionala artilrio avan la Katedralo di Santa Isaak.]] Dum la [[duesma mondomilito]] Leningrad subisis [[batalio di Leningrad|violentoza siejo e batalio]] qua duris de la [[8ma di septembro]] [[1941]] til la [[27ma di januaro]] [[1944]], entote 29 monati.<ref>{{cite web|title= The Siege of Leningrad, 1941 - 1944|url= http://www.eyewitnesstohistory.com/leningrad.htm}}</ref><ref>{{Cite book|url = http://books.google.com/books?id=kZnx7WVJbeUC&pg=PA160|author = Walzer, Michael|title = Just and Unjust Wars|pages= 160|year= 1977|isbn = 978-0465037070}}</ref> Sub impero da [[Adolf Hitler]] l'urbo siejesis e bombardesis konstante.<ref name=hambre>[https://web.archive.org/web/20070822144737/http://www.worldwar2database.com/html/leningrad.htm The Siege of Leningrad 1941 - 1944]</ref> Segun kalkuli, to produktis cirkume 1,5 milion morti, sive pro la kombati, sive pro hungro, di qui 1 milion esis de civili.<ref>Museo Diffuso Torino, [http://www.museodiffusotorino.it/focus_evento.aspx?id=383 El asedio de Leningrado]</ref> Ye la 1ma di mayo 1945 (oficale ye la 8ma di mayo 1965) Leningrad recevis la titulo "heroala urbo".<ref name=hambre/> En oktobro 1946, kelka teritorii an la norda rivo dil [[gulfo di Finlando]] qui okupesis da Sovietia en 1940 transferesis a Leningrad. L'urbo e multa ek lua suburbi rikonstruktesis, partale segun planigi antea a la milito. De 1949 til 1952 eventis la nomizita "afero Leningrad", politikala lukto inter [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]] ed altra chefi dil Partiso Komunista. La chefeso dil partiso en Leningrad destruktesis komplete: entote 23 politikisti kondamnesis a mortopuniso, 181 enkarcerigesis od exilesis, e cirkume 2.000 membri de la partiso ekpulsesis. En 1955, du yari pos la morto di Stalin, inauguresis l'unesma 8 stacioni del [[metroo]] di Sankt-Peterburg. De la yari 1960a til la yari 1980a multa rezidala suburbi kun apartamenti identika l'un a l'altru inauguresis. Ye la 12ma di junio 1991, samatempe kam l'unesma prezidantala elekti en Rusia, eventis plebicito pri la nomo dil urbo, e l'unesma direta elekto por urbestro. La nomo Sankt-Peterburg selektesis, e l'unesma elektita urbestro esis Anatoly Sobchak. En 1996 Vladimir Yakovlev vinkis Anatoly Sobchak, e la titulo "urbestro" modifikesis a "guberniestro". == Geografio == [[Arkivo:Saint_Petersburg_30.36553E_59.94613N.jpg|280px|thumb|Satelital imajo pri Sankt-Peterburg.]] [[Arkivo:Big_Obukhovsky_Bridge-2.jpg|thumb|left|320px|Aeral imajo pri Sankt-Peterburg.]] Sankt-Peterburg propre mezuras 605,8 km², jacante apud la bayo di Neva, Ye la [[gulfo di Finlando]]. La [[reliefo]] dil urbo esas partale basa e plana, e kelka arei freque subisas inundadi, exemple la regiono weste del avenuo ''Liteyny Prospekt'', note kande la venti formacas granda ondi super la bayo di Neva. La maxim alta punto dil urbo, la kolino ''Orekhovaya'', jacas 175,9 metri super la [[marala nivelo]]. De la 18ma yarcento til nun, l'areo dil urbo augmentesis artificale, per modifiki en la hidrologio, la drenado di arei inter insuli, por unionar li a la kontinento. La precipua [[fluvio]] dil urbo esas [[fluvio Neva|Neva]], qua fluas de [[lago Ladoga]] e debushas an [[Baltiko]]. Altra riveri importanta esas Sestrá, Ojta e Izhora. La maxim granda lago del urbo esas Sestroretski Razliv, norde del urbo. La klimato di Sankt-Peterburg esas humida kontinentala (''Dfb'' segun la [[klimatala klasifikuro da Köppen]]). La mezavalora [[temperaturo]] en julio ([[somero]]) esas 18,8°C, dum ke la mezavalora temperaturo en februaro ([[vintro]]) esas -5,8°C. L'influo di [[Baltiko]] produktas milda, humida e kurta someri, e vintri longa e kolda. La maxima temperaturo enrejistrita che la urbo esis 37°C, en 2010. La minima enrejistrita dum la historio esis −35,9°C, en 1883. La mezavalora yarala [[pluvo-quanto]] esas 661 mm, e la maxim pluvoza monato esas agosto, kun mezavalore 83 mm. {{panoramo|HermitageAcrossNeva-2.jpg|1000px|La komplexo di muzei ''Hermitage'', vidita de la fluvio Neva.}} == Transporto == {{Panoramo|Панорама_новая.jpg|1000px|<center>L'aeroportuo internaciona ''Pulkovo''.</center>}} [[Arkivo:Сапсан_в_Санкт-Петербург.jpg|thumb|280px|[[Treno di granda rapideso]] ''Sapsan''.]] [[Arkivo:A stitched Port of Saint Petersburg 2009 d.jpg|thumb|280px|left|Portuo di Sankt-Peterburg.]] Sankt-Peterburg esas importanta koncentro-punto por multa transporto-sistemi. L'internaciona [[aeroportuo]] ''Pulkovo'' recevis {{formatnum:16125250}} pasajeri en 2017 e nun esas la 4ma maxim okupata aeroportuo Rusa. L'aeroportuo ''Lappeenranta'', jacanta en [[Finlando]] ma poke distanta de Sankt-Peterburg, ank uzesas da Rusa pasajeri por vizitar o departar del urbo. L'unesma [[ferovoyo]] Rusa konstruktesis ibe en 1837 e pose expansesis por akompanar la kresko dil urbi. Nun, moderna [[treno di granda rapideso]] nomizita ''Allegro'' ligas Sankt-Peterburg a [[Helsinki]]. En 2009, inauguresis lineo di treno di granda rapideso ''Sapsan'', longa de 651 km, liganta Sankt-Peterburg a [[Moskva]]. Multa federala chosei konektas Sankt-Peterburg ad altra regioni de Rusia, exemple l'Europala choseo E18, qua ligas ol a [[Helsinki]], e la choseo E20, qua ligas ol a [[Tallinn]]. La trafikala problemi esas frequa, note dum la vintro, kande eventas nivegi. Dum la yari 2010a konstruktesis 142 km-a autochoseo qua cirkondas l'urbo e helpis diminutar la konflikti di trafiko. Por pasajeri, existas linei di [[autobuso|autobusi]] qui ligas Sankt-Peterburg a la Baltika Stati ed anke a Helsinki. La portuo di Sankt-Peterburg recevas multa turismala navi qui trairas [[Baltiko]]. Sistemo di [[paromo|paromi]] ligas l'urbo a [[Helsinki]]. [[Arkivo:Avtovo metro station (20959341979).jpg|thumb|250px|Staciono ''Avtovo'' dil [[metroo]] di Sankt-Peterburg.]] [[Arkivo:Nevsky District, St Petersburg, Russia - panoramio (64).jpg|left|thumb|250px|[[Tramveturo]] che quartero ''Nevski''.]] Pri [[publika transporto]], lua [[metroo]] inauguresis en 1955, e nun havas 5 linei kun entote 118,6 km e 69 stacioni. Existas projeto pri krear altra 9 linei e 126 plusa stacioni. Dum la fino dil yari 1980a, Sankt-Peterburg havis 340 km di reli di [[tramveturo|tramveturi]], ma multa ek li dismuntesis dum la yari 2000a. nun restas nur 205,5 km di reli e 41 linei. La municipala kompanio ''Gorelektrotrans'' administras la sistemo di tramveturi ed anke di [[troleobuso|troleobusi]] del urbo. Ante la krulo di Sovietia 1990, la sistemo di [[taxio|taxii]] di Sankt-Peterburg havis 4500 vehili.<ref>{{cite web|url=http://www.saint-petersburg.com/transport/taxi/|title=Taxi in St. Petersburg|accessdate=25ma di decembro 2018}}</ref> Nun existas multa privata taxii ed anke taxio-kompanii, ma nula esas l'"oficala taxio-kompanio" dil urbo.<ref name="Taxio"/> Por turisti on rekomendas vokar taxii per SMS-sistemo ed indikar ube li deziras irar, pro multa taxiisti ne parolar altra linguo ultre la Rusa.<ref name="Taxio">{{cite web|url=https://guidetopetersburg.com/taxi-in-st-petersburg/|title=Taxi in St.Petersburg Russia|publisher= Guide to St. Petersburg|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{en}}}}</ref> Ank existas vehili lokacebla per la sistemo UBER en Sankt-Peterburg.<ref>{{cite web|url=https://www.uber.com/pt-BR/cities/saint-petersburg/ |title=Dirija ou viaje com a Uber em São Petersburgo|publisher=Uber.com|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{pt}}}}</ref> == Turismo == {{Panoramo|Sankt Petersburg banner Palatul de iarna.jpg|1000px|<center>La [[Vintrala Palaco]] e [[muzeo]] ''Hermitage.''</center>}} Pos 1991, Sankt-Peterburg e kelka ek lua historiala suburbi, exemple Peterhof, listizesas kom Mondala Patrimonio di la Homaro, segun l'[[UNESKO]]. La [[muzeo]] ''Hermitage'' esas la 2ma maxim granda artala muzeo de la mondo, e fondesis en 1764 kande lora carino [[Yekaterina la 2ma di Rusia|Yekaterina la Granda]] kompris granda quanto di pikturi de la Germana komercisto Johann Ernst Gotzkowsky. La muzeo apertesis publike en 1852. Lua kolekturo kontenas plua kam 3 milion objekti, di qui cirkume 1/3 formacas lua [[numismatiko|numismatikala]] kolekturo.<ref>[http://www.hermitagemuseum.org/wps/wcm/connect/6b172326-4c3c-45c5-a3c2-182056a64777/The+State+Hermitage+Museum+Annual+Report+2013.pdf?MOD=AJPERES Page 20]</ref> La kolekturi okupas 6 edifici alonge la Palaca taluso, inkluzite la [[Vintrala Palaco]], l'antea domego dil Rusa imperiestri. De la 6 edifici dil komplexo, 5 esas apertata por publika vizito: la [[Vintrala Palaco]], la Mikra Hermitage, l'Anciena Hermitage, la Granda Hermitage, e la Teatro Hermitage. ;Altra muzei: [[Arkivo:Russian_museam.JPG|thumb|250px|Muzeo Rusa.]] * La Muzeo Rusa, antee ''Muzeo Rusa de la Sinioro Imperiestro Alexander la 3ma'' jacas an la Placo dil Arti, e kontenas la maxim granda kolekturo di Rusa arto. Ol inauguresis ye la 13ma di aprilo 1895, dal caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]]. * L'anciena apartamenti del artisti [[Alexandr Sergeyevich Pushkin|Alexandr Pushkin]], [[Fyodor Mihailovich Dostoyevski|Fyodor Dostoyevski]], [[Nikolai Rimsky-Korsakov]], [[Feodor Chaliapin]], [[Alexandr Alexandrovich Blok|Alexandr Blok]], [[Vladimir Vladimirovich Nabokov|Vladimir Nabokov]], [[Anna Andreyevna Ahmatova|Anna Ahmatova]], [[Mikhail Zoshchenko]] e [[Iosif Alexandrovich Brodski|Iosif Brodski]] transformesis en muzei qui rakontas lia vivi. * La Muzeo pri Politikala Historio prizentas la historio dil urbo dum Sovietiana rejimo, kontre ke la Muzeo dil Blokuso rakontas la historio dil urbo dum la siejo Germana, de 1941 til 1944. * La muzeo ''Kunstkamera'' judikesas kom l'unesma muzeo di Rusia. Ol inauguresis en 1714 da [[Petrus la 1ma di Rusia|Petrus la Granda]], e lua kolekturo havas plu kam 2 milion objekti. Ol jacas an la nomizita ''Universitetskaya taluso'', afrontanta la Vintrala Palaco. Parto ek lua kolekturo montresas en la "Muzeo Petrus la Granda pri [[Antropologio]] ed [[Etnografio]]", kreita en 1879. [[Arkivo:Подводная_лодка_Джевецкого.JPG|thumb|250px|[[Submara navo]] ''Dzhevetskiy'']] * La Centrala Navala Muzeo esas un ek la maxim granda navala muzei de la mondo. Ol fondesis da Petrus la Granda e prezervas lua naveto ''Botik'', la projeto [[submara navo]] ''Dzhevetskiy'', e plu kam 719 mil altra objekti, inkluzite 56.000 maristal uniformi. * La Muzeo pri Zoologio di Sankt-Peterburg establisesis en 1931. Ol prezervas granda kolekturo di fishi, uceli, insekti ed altra senvertebra animali, amfibii e reptile. Ank existas exemplero pri [[mamuto|lanugoza mamuto]], e 27-metra longa skeleto pri [[baleno blua]]. * La Ferovoyala Muzeo di Rusia jacas proxim la staciono ferovoyala ''Baltiysky'', e prezervas rara exempleri pri vapora lokomotivi, inter lua 3.500 objekti. * La Centrala Muzeo pri la Sulo ''V.V. Dokuchaev'' prezervas multa exempleri pri roki e [[sulo|suli]] de la mondo, de l'[[Artiko]] a [[Nova-Zelando]]. ;Teatro e muziko: [[Arkivo:Spb_06-2012_MariinskyTheatre.jpg|thumb|250px|Teatro ''Mariinsky''.]] Sankt-Peterburg havas plua kam 50 teatri, esanta la maxim famoza la Teatro ''Mariinsky'', nomizita ''Teatro Kirov'' dum la Sovietian epoko. Ol inauguresis ye la 2ma di oktobro 1860, e famoza kompozisti Rusa, exemple [[Modest Petrovich Musorgski|Modest Musorgski]], [[Pyotr Chaikovski]], [[Nikolai Rimsky-Korsakov]] prizentis lia maestroverki ibe. Lua nomo ''Mariinsky'' homajas l'imperiestrino Maria Alexandrovna, spozino dil imperiestro [[Alexander la 2ma di Rusia]]. La Teatro Mihailovsky,<ref>{{cite web|url=https://mikhailovsky.ru/en/|title=Mikhailovsky Theatre - Mikhailovsky Theatre St Petersburg}}</ref> inaugurita en 1833, esas un ek la maxim anciena teatri e [[baleto]]-domi di Rusia. En 1918 ol transformesis en [[opero]]-domo. Nun ol gastigas muzikala e dansala spektakli. La Konservatorio di Sankt-Peterburg fondesis en 1862 dal kompozisto [[Anton Rubinstein]]. Inter lua maxim famoza studenti esis [[Pyotr Chaikovski]], [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]] e [[Dmitri Shostakovich]]. Jacanta an l'avenuo ''Nevski Prospect'', la Teatro Alexandrinsky apertesis ye la 31ma di agosto 1832. Projetita dal arkitekto Carlo Rossi, nun ol judikesas kom parto del Historiala Patrimonio dil Homaro de la centro di Sankt-Peterburg. ;Altra loki: [[Arkivo:Римско-католический собор Святой Екатерины 3.JPG|thumb|250px|Kirko Katolika di Santa Katarina.]] * La Katolika Kirko di Santa Katarina, an l'avenuo ''Nevsky Prospekt'' komencis konstruktesar en 1710 pos ke l'imperiestro Pyotr la Granda permisis konstrukto di katolika kirki che urbo. Ol inauguresis ye la 7ma di oktobro 1783, e depos 2013 ol esas l'unika kirko katolika en Rusia qua portas la titulo [[baziliko]]. * La Katedralo di Santa Isaac (Ruse: Исаа́киевский Собо́р, ''Isaakievskiy Sobor''), projetita dal Franca arkitekto Auguste Montferrand, esas la maxim granda baziliko ortodoxa del urbo. Lua konstrukturo duris dum 40 yari, de 1818 til 1858. Pos 1931 ol transformesis en muzeo, e nun vizitesas da cirkume 1 milion turisti omnayare. * La katedralo navala di Kronstadt (Ruse: Морской Никольский собор, ''Morskoj Nikol'skij sobor'') konstruktesis de 1903 til 1913, homajanta omna maristi mortinta. Dum la komunista rejimo ol transformesis en cinemo e pose en muzeo. En 2013, dum lua cent-yara aniversario, ol itere divenis ortodoxa katedralo. * La kirko dil Ikono di Vladimir e di la Matro di Deo, o Katedralo Vladimirsky, fondesis en 1746 e kompleteskis en 1783. Ol mixas baroka e neoklasika stili, e multa diferanta arkitekti laboris en ol.<ref>{{cite web|url=http://www.saint-petersburg.com/churches/church-vladimir-icon-mother-of-god/|title=Church of the Vladimir Icon of the Mother of God |publisher=Saint-Petersburg.com|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{en}}}}</ref> [[Arkivo:Spb_06-2017_img40_Krestovsky_Stadium_(cropped).jpg|thumb|250px|[[Stadio]] ''Krestovsky'']] * La [[futbalo]]-[[stadio]] ''Krestovsky'' o ''Gazprom Arena'' esas la domo-stadio dil klubo ''FC Zenit Sankt-Peterburg''. Ol inauguresis en 2017 por la Kupo di la Kunfederuri, ed uzesis por kelka partii dum la [[Mondala Kupo di Futbalo]] di 2018. Lua konstrukto-kusto superiris US$ 1 miliardo, ed ol judikesas kom un ek la maxim chera stadii de la mondo. == Referi == {{reflist}} {{Urbi di Sankt-Peterburg}} {{Distrikti di Sankt-Peterburg}} {{Subdividuri di Rusia}} [[Kategorio:Sankt-Peterburg| ]] [[Kategorio:Urbi en Rusia]] i4n6fp46branyyito7wgo592tqpmmfh 995716 995703 2022-08-21T14:19:31Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Urbi | nomo= Sankt-Peterburg | Blazono= Coat of Arms of Saint Petersburg (2003).svg | Flago= Flag of Saint Petersburg.svg | Mapo= Saint Petersburg in Russia (detail, special marker).png | Shablono_lando= {{RUS}} | Imajo= SPB Collage 2014-3.png | TextodilImajo= Kelk imaji pri Sankt-Peterburg. | Regiono= Nord-westala Federala Distrikto | Urbestro= Alexander Beglov (UR) <small>(guberniestro) | Latitudo= 59°57'N | Longitudo= 30°18'E | Altitudo= | Surfaco= {{formatnum:1434}} | Habitanti = {{formatnum:5323300}} | Yaro= 2017 | Denseso di habitantaro = | Horala_zono= +3 | Chefurbo = Moskva | Disto = <small>(choseala)</small> 714<ref>https://www.distancecalculator.net/from-moscow-to-saint-petersburg</ref> | Reto= }} [[Arkivo:Fontanka_River_Perspective_01.jpg|thumb|left|250px|La fluvio Fontanka, estala brancho dil [[fluvio Neva]].]] '''Sankt-Peterburg''' ([[Rusa linguo|Ruse]] Санкт-Петербу́рг) esas la duesma maxim populizita urbo di [[Rusia]] e granda portuo apud la delto dil [[fluvio Neva]], ube ol extensas su sur multa insuli an la [[Gulfo di Finlando]], este de [[Baltiko]]. Segun statistiki de 2017, ol havis {{formatnum:5323300}} habitanti. L'urbo fondesis ye la [[27ma di mayo]] ([[Juliala kalendario]]: 16ma di mayo) [[1703]] dal caro [[Pyotr la 1ma di Rusia]]. Ye la 1ma di septembro [[1914]] lua nomo chanjesis a '''Petrograd''' ed ye la [[26ma di januaro]] [[1924]] ol ribaptesis '''Leningrad'''. Ye la 7ma di septembro 1991 lua nomo itere chanjesis a Sankt-Peterburg. De [[1713]] til [[1728]] ed itere de [[1732]] til [[1918]] ol esis la chef-urbo di [[Rusa imperio]]. Nun, Sankt-Peterburg esas un ek la maxim moderna urbi de Rusia, ed anke lua kulturala chef-urbo. Lua historiala centro e monumenti esas Kulturala Patrimonio di la Homaro, segun [[UNESKO]]. La muzeo ''Hermitage'', un ek la maxim granda artala muzei del mondo, jacas ibe. Multa konsuleyi e sideyi di kompanii e banki jacas en Sankt-Peterburg. == Historio == [[Arkivo:Bronze_Horseman_02.jpg|thumb|250px|left|Monumento homajas [[Pyotr la 1ma di Rusia|Pyotr la 1ma]].]] En 1611, Sueda kolonigiisti konstruktis ''Nyenskans'', fortreso apud l'estuario dil [[fluvio Neva]], en la lore nomizita "[[Ingermanlando]]", habitita dal Ingriani, *Fina tribuo. L'urbeto Nyen developis proxim ol. Dum la fino dil 17ma yarcento, [[Pyotr la 1ma di Rusia]] deziris ke Rusia havis portuo che [[Baltiko]] por komercar kun l'Ocidento. Ilu deziris portuo plu bona kam [[Arkangelsk]], portuo an [[Blanka Maro]] qua klozesis per frosto dum la vintro. Ye la 12ma di mayo (Gregoriale: 1ma di mayo) [[1703]] Pyotr kaptis Nyenskans, ed ye la [[27ma di mayo]] [[1703]] ilu komencis konstruktar la Fortreso di Petrus e Paulus, origino di Sankt-Peterburg. L'urbo konstruktesis da konskriptita rurani e da militala kaptiti. Dekope de mili ek li mortis dum la konstrukto. Pyotr movis la chef-urbo de [[Moskva]] a Sankt-Peterburg en [[1712]], non yari ante ke la pakto di Nystad, de [[1721]], finis la milito inter Rusa imperio e Suedia. [[Arkivo:Map_spb_1744_high.jpg|250px|thumb|left|Mapo de 1744 pri Sankt-Peterburg.]] Dum l'unesma yari, l'urbo kreskis cirkum la Placo dil Triuno, an la dextra rivo dil fluvio Neva. En 1725 Pyotr la 1ma mortis, e lua filiulo [[Pyotr la 2ma di Rusia|Pyotr la 2ma]] decidis transferar la chef-urbo itere a [[Moskva]], ma en [[1732]] l'imperiestrino [[Ana di Rusia]] itere transferis la chef-urbo a Sankt-Peterburg. En 1736-1737 l'urbo subisis katastrofoza fairi. Dum lua rikonstruktado, tri larja stradi apertesis: l'avenuo ''Nevsky Prospect'' (nune la precipua strado del urbo), la strado Gorokhovaya e l'avenuo Voznesensky (''Voznesensky Prospekt''). Pose, l'urbo komencis florifar kulturale: en 1738 inauguresis la Skolo pri Baleto dil urbo, ed en 1757 inauguresis l'Akademio pri Arti, qua diplomizesis multa piktisti, skultisti ed arkitekti. En [[1764]] l'arkitekto [[Francesco Bartolomeo Rastrelli]] konstruktis la [[Vintrala Palaco]] sub impero dal carino [[Yekaterina la 2ma di Rusia]], qua deziris gardar ibe elua kolekturo di pikturi. La palaco e quar altra vicina edifici nun formacas la muzeo ''Hermitage''. Entote 25 institucuri, inter teatri, muzei, skoli e biblioteki, kreesis dal imperiestrino. En 1783 inauguresis la Teatro Mariinski, ube [[Mikhail Glinka]] prizentis l'unesma Rusa opero. En 1810 inauguresis skolo pri milital injeniorarto, ed en 1819 la Pedagogiala Instituto transformesis en l'Universitato di Sankt-Peterburg. En 1847 inauguresis lua [[ferovoyo|ferovoyala staciono]]. Tamen, nur en 1850 l'urbo ganis lua unesma petra ponto super la fluvio Neva: la ponto Blagoveschensky ("Ponto dil Anuncofesto"). [[Arkivo:SPB Admiralty 1890-1900.jpg|thumb|left|250px|Sankt-Peterburg (1890-1900).]] [[Arkivo:2nd Moscow Women Death Corp Defending Winter Palace. St.Petersburg November 1917.jpg|thumb|250px|Mulieri avan la [[Vintrala Palaco]], 1917.]] Pos l'aboliso di la serfeso en 1861 e la komenco dil Industriala Revoluciono en Rusia, l'influxo di antea rurani a la chef-urbo gradope augmentis. Povra quarteri aparis en lua suburbi. Sankt-Peterburg divenis un ek la maxim industriizita urbo di Europa dum da fino dil yarcento, e balde komencis aparar radikala movadi di laboristi. [[Rusa revoluciono di 1905|La revoluciono di 1905]] komencis en Sankt-Peterburg e rapide atingis altra regioni. Konseque la caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]] posibligis la kreado di la ''Duma'' (l'unesma parlamento Rusa). Dum l'[[unesma mondomilito]] decidesis ke Sankt-Peterburg esis nomo "tre Germana" por la urbo. Konseque, ye la 31ma di agosto [[1914]] ol rinomizesis Petrograd. En marto di [[1917]], Rusa Revoluciono komencis en la urbo. Caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]] abdikis, ed instalesis [[guvernerio provizora di Rusia|provizora guvernerio]] kun [[Alexandr Fyodorovich Kerenski|Alexandr Kerenski]] kom chefministro. La duesma fazo di la revoluciono eventis en novembro (oktobro, segun [[Juliala kalendario]]) kande provizora guvernerio revokesis ed instalesis tale nomizita "guvernerio di sovieti" (konsilistaro di laboristi). [[Vladimir Ilyich Lenin|Vladimir Lenin]] decidis transferar la guvernerio Rusa a [[Moskva]] pro esar plu distanta de la kombato-linei e de la grupi di kontre-revolucioneri. Moskva divenis la chef-urbo di [[Sovietia]] e pose de Rusia til nun. Pos ke Lenin mortis en [[1924]] Petrograd ribaptesis Leningrad, nomo qua uzis de [[1924]] til [[1991]]. Lua habitantaro diminutesis per 1/3 pos ke la chef-urbo transferesis a Moskva. [[Arkivo:RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg|thumb|left|250px|Civili dum la siejo di Leningrad.]] [[Arkivo:RIAN_archive_5634_Antiaircrafters_guarding_the_sky_of_Leningrad.jpg|thumb|250px|Kontre-avionala artilrio avan la Katedralo di Santa Isaak.]] Dum la [[duesma mondomilito]] Leningrad subisis [[batalio di Leningrad|violentoza siejo e batalio]] qua duris de la [[8ma di septembro]] [[1941]] til la [[27ma di januaro]] [[1944]], entote 29 monati.<ref>{{cite web|title= The Siege of Leningrad, 1941 - 1944|url= http://www.eyewitnesstohistory.com/leningrad.htm}}</ref><ref>{{Cite book|url = http://books.google.com/books?id=kZnx7WVJbeUC&pg=PA160|author = Walzer, Michael|title = Just and Unjust Wars|pages= 160|year= 1977|isbn = 978-0465037070}}</ref> Sub impero da [[Adolf Hitler]] l'urbo siejesis e bombardesis konstante.<ref name=hambre>[https://web.archive.org/web/20070822144737/http://www.worldwar2database.com/html/leningrad.htm The Siege of Leningrad 1941 - 1944]</ref> Segun kalkuli, to produktis cirkume 1,5 milion morti, sive pro la kombati, sive pro hungro, di qui 1 milion esis de civili.<ref>Museo Diffuso Torino, [http://www.museodiffusotorino.it/focus_evento.aspx?id=383 El asedio de Leningrado]</ref> Ye la 1ma di mayo 1945 (oficale ye la 8ma di mayo 1965) Leningrad recevis la titulo "heroala urbo".<ref name=hambre/> En oktobro 1946, kelka teritorii an la norda rivo dil [[gulfo di Finlando]] qui okupesis da Sovietia en 1940 transferesis a Leningrad. L'urbo e multa ek lua suburbi rikonstruktesis, partale segun planigi antea a la milito. De 1949 til 1952 eventis la nomizita "afero Leningrad", politikala lukto inter [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]] ed altra chefi dil Partiso Komunista. La chefeso dil partiso en Leningrad destruktesis komplete: entote 23 politikisti kondamnesis a mortopuniso, 181 enkarcerigesis od exilesis, e cirkume 2.000 membri de la partiso ekpulsesis. En 1955, du yari pos la morto di Stalin, inauguresis l'unesma 8 stacioni del [[metroo]] di Sankt-Peterburg. De la yari 1960a til la yari 1980a multa rezidala suburbi kun apartamenti identika l'un a l'altru inauguresis. Ye la 12ma di junio 1991, samatempe kam l'unesma prezidantala elekti en Rusia, eventis plebicito pri la nomo dil urbo, e l'unesma direta elekto por urbestro. La nomo Sankt-Peterburg selektesis, e l'unesma elektita urbestro esis Anatoly Sobchak. En 1996 Vladimir Yakovlev vinkis Anatoly Sobchak, e la titulo "urbestro" modifikesis a "guberniestro". == Geografio == [[Arkivo:Saint_Petersburg_30.36553E_59.94613N.jpg|280px|thumb|Satelital imajo pri Sankt-Peterburg.]] [[Arkivo:Big_Obukhovsky_Bridge-2.jpg|thumb|left|320px|Aeral imajo pri Sankt-Peterburg.]] Sankt-Peterburg propre mezuras 605,8 km², jacante apud la bayo di Neva, Ye la [[gulfo di Finlando]]. La [[reliefo]] dil urbo esas partale basa e plana, e kelka arei freque subisas inundadi, exemple la regiono weste del avenuo ''Liteyny Prospekt'', note kande la venti formacas granda ondi super la bayo di Neva. La maxim alta punto dil urbo, la kolino ''Orekhovaya'', jacas 175,9 metri super la [[marala nivelo]]. De la 18ma yarcento til nun, l'areo dil urbo augmentesis artificale, per modifiki en la hidrologio, la drenado di arei inter insuli, por unionar li a la kontinento. La precipua [[fluvio]] dil urbo esas [[fluvio Neva|Neva]], qua fluas de [[lago Ladoga]] e debushas an [[Baltiko]]. Altra riveri importanta esas Sestrá, Ojta e Izhora. La maxim granda lago del urbo esas Sestroretski Razliv, norde del urbo. La klimato di Sankt-Peterburg esas humida kontinentala (''Dfb'' segun la [[klimatala klasifikuro da Köppen]]). La mezavalora [[temperaturo]] en julio ([[somero]]) esas 18,8°C, dum ke la mezavalora temperaturo en februaro ([[vintro]]) esas -5,8°C. L'influo di [[Baltiko]] produktas milda, humida e kurta someri, e vintri longa e kolda. La maxima temperaturo enrejistrita che la urbo esis 37°C, en 2010. La minima enrejistrita dum la historio esis −35,9°C, en 1883. La mezavalora yarala [[pluvo-quanto]] esas 661 mm, e la maxim pluvoza monato esas agosto, kun mezavalore 83 mm. {{panoramo|HermitageAcrossNeva-2.jpg|1000px|La komplexo di muzei ''Hermitage'', vidita de la fluvio Neva.}} == Transporto == {{Panoramo|Панорама_новая.jpg|1000px|<center>L'aeroportuo internaciona ''Pulkovo''.</center>}} [[Arkivo:Сапсан_в_Санкт-Петербург.jpg|thumb|280px|[[Treno di granda rapideso]] ''Sapsan''.]] [[Arkivo:A stitched Port of Saint Petersburg 2009 d.jpg|thumb|280px|left|Portuo di Sankt-Peterburg.]] Sankt-Peterburg esas importanta koncentro-punto por multa transporto-sistemi. L'internaciona [[aeroportuo]] ''Pulkovo'' recevis {{formatnum:16125250}} pasajeri en 2017 e nun esas la 4ma maxim okupata aeroportuo Rusa. L'aeroportuo ''Lappeenranta'', jacanta en [[Finlando]] ma poke distanta de Sankt-Peterburg, ank uzesas da Rusa pasajeri por vizitar o departar del urbo. L'unesma [[ferovoyo]] Rusa konstruktesis ibe en 1837 e pose expansesis por akompanar la kresko dil urbi. Nun, moderna [[treno di granda rapideso]] nomizita ''Allegro'' ligas Sankt-Peterburg a [[Helsinki]]. En 2009, inauguresis lineo di treno di granda rapideso ''Sapsan'', longa de 651 km, liganta Sankt-Peterburg a [[Moskva]]. Multa federala chosei konektas Sankt-Peterburg ad altra regioni de Rusia, exemple l'Europala choseo E18, qua ligas ol a [[Helsinki]], e la choseo E20, qua ligas ol a [[Tallinn]]. La trafikala problemi esas frequa, note dum la vintro, kande eventas nivegi. Dum la yari 2010a konstruktesis 142 km-a autochoseo qua cirkondas l'urbo e helpis diminutar la konflikti di trafiko. Por pasajeri, existas linei di [[autobuso|autobusi]] qui ligas Sankt-Peterburg a la Baltika Stati ed anke a Helsinki. La portuo di Sankt-Peterburg recevas multa turismala navi qui trairas [[Baltiko]]. Sistemo di [[paromo|paromi]] ligas l'urbo a [[Helsinki]]. [[Arkivo:Avtovo metro station (20959341979).jpg|thumb|250px|Staciono ''Avtovo'' dil [[metroo]] di Sankt-Peterburg.]] [[Arkivo:Nevsky District, St Petersburg, Russia - panoramio (64).jpg|left|thumb|250px|[[Tramveturo]] che quartero ''Nevski''.]] Pri [[publika transporto]], lua [[metroo]] inauguresis en 1955, e nun havas 5 linei kun entote 118,6 km e 69 stacioni. Existas projeto pri krear altra 9 linei e 126 plusa stacioni. Dum la fino dil yari 1980a, Sankt-Peterburg havis 340 km di reli di [[tramveturo|tramveturi]], ma multa ek li dismuntesis dum la yari 2000a. nun restas nur 205,5 km di reli e 41 linei. La municipala kompanio ''Gorelektrotrans'' administras la sistemo di tramveturi ed anke di [[troleobuso|troleobusi]] del urbo. Ante la krulo di Sovietia 1990, la sistemo di [[taxio|taxii]] di Sankt-Peterburg havis 4500 vehili.<ref>{{cite web|url=http://www.saint-petersburg.com/transport/taxi/|title=Taxi in St. Petersburg|accessdate=25ma di decembro 2018}}</ref> Nun existas multa privata taxii ed anke taxio-kompanii, ma nula esas l'"oficala taxio-kompanio" dil urbo.<ref name="Taxio"/> Por turisti on rekomendas vokar taxii per SMS-sistemo ed indikar ube li deziras irar, pro multa taxiisti ne parolar altra linguo ultre la Rusa.<ref name="Taxio">{{cite web|url=https://guidetopetersburg.com/taxi-in-st-petersburg/|title=Taxi in St.Petersburg Russia|publisher= Guide to St. Petersburg|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{en}}}}</ref> Ank existas vehili lokacebla per la sistemo UBER en Sankt-Peterburg.<ref>{{cite web|url=https://www.uber.com/pt-BR/cities/saint-petersburg/ |title=Dirija ou viaje com a Uber em São Petersburgo|publisher=Uber.com|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{pt}}}}</ref> == Turismo == {{Panoramo|Sankt Petersburg banner Palatul de iarna.jpg|1000px|<center>La [[Vintrala Palaco]] e [[muzeo]] ''Hermitage.''</center>}} Pos 1991, Sankt-Peterburg e kelka ek lua historiala suburbi, exemple Peterhof, listizesas kom Mondala Patrimonio di la Homaro, segun l'[[UNESKO]]. La [[muzeo]] ''Hermitage'' esas la 2ma maxim granda artala muzeo de la mondo, e fondesis en 1764 kande lora carino [[Yekaterina la 2ma di Rusia|Yekaterina la Granda]] kompris granda quanto di pikturi de la Germana komercisto Johann Ernst Gotzkowsky. La muzeo apertesis publike en 1852. Lua kolekturo kontenas plua kam 3 milion objekti, di qui cirkume 1/3 formacas lua [[numismatiko|numismatikala]] kolekturo.<ref>[http://www.hermitagemuseum.org/wps/wcm/connect/6b172326-4c3c-45c5-a3c2-182056a64777/The+State+Hermitage+Museum+Annual+Report+2013.pdf?MOD=AJPERES Page 20]</ref> La kolekturi okupas 6 edifici alonge la Palaca taluso, inkluzite la [[Vintrala Palaco]], l'antea domego dil Rusa imperiestri. De la 6 edifici dil komplexo, 5 esas apertata por publika vizito: la [[Vintrala Palaco]], la Mikra Hermitage, l'Anciena Hermitage, la Granda Hermitage, e la Teatro Hermitage. ;Altra muzei: [[Arkivo:Russian_museam.JPG|thumb|250px|Muzeo Rusa.]] * La Muzeo Rusa, antee ''Muzeo Rusa de la Sinioro Imperiestro Alexander la 3ma'' jacas an la Placo dil Arti, e kontenas la maxim granda kolekturo di Rusa arto. Ol inauguresis ye la 13ma di aprilo 1895, dal caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]]. * L'anciena apartamenti del artisti [[Alexandr Sergeyevich Pushkin|Alexandr Pushkin]], [[Fyodor Mihailovich Dostoyevski|Fyodor Dostoyevski]], [[Nikolai Rimsky-Korsakov]], [[Feodor Chaliapin]], [[Alexandr Alexandrovich Blok|Alexandr Blok]], [[Vladimir Vladimirovich Nabokov|Vladimir Nabokov]], [[Anna Andreyevna Ahmatova|Anna Ahmatova]], [[Mikhail Zoshchenko]] e [[Iosif Alexandrovich Brodski|Iosif Brodski]] transformesis en muzei qui rakontas lia vivi. * La Muzeo pri Politikala Historio prizentas la historio dil urbo dum Sovietiana rejimo, kontre ke la Muzeo dil Blokuso rakontas la historio dil urbo dum la siejo Germana, de 1941 til 1944. * La muzeo ''Kunstkamera'' judikesas kom l'unesma muzeo di Rusia. Ol inauguresis en 1714 da [[Petrus la 1ma di Rusia|Petrus la Granda]], e lua kolekturo havas plu kam 2 milion objekti. Ol jacas an la nomizita ''Universitetskaya taluso'', afrontanta la Vintrala Palaco. Parto ek lua kolekturo montresas en la "Muzeo Petrus la Granda pri [[Antropologio]] ed [[Etnografio]]", kreita en 1879. [[Arkivo:Подводная_лодка_Джевецкого.JPG|thumb|250px|[[Submara navo]] ''Dzhevetskiy'']] * La Centrala Navala Muzeo esas un ek la maxim granda navala muzei de la mondo. Ol fondesis da Petrus la Granda e prezervas lua naveto ''Botik'', la projeto [[submara navo]] ''Dzhevetskiy'', e plu kam 719 mil altra objekti, inkluzite 56.000 maristal uniformi. * La Muzeo pri Zoologio di Sankt-Peterburg establisesis en 1931. Ol prezervas granda kolekturo di fishi, uceli, insekti ed altra senvertebra animali, amfibii e reptile. Ank existas exemplero pri [[mamuto|lanugoza mamuto]], e 27-metra longa skeleto pri [[baleno blua]]. * La Ferovoyala Muzeo di Rusia jacas proxim la staciono ferovoyala ''Baltiysky'', e prezervas rara exempleri pri vapora lokomotivi, inter lua 3.500 objekti. * La Centrala Muzeo pri la Sulo ''V.V. Dokuchaev'' prezervas multa exempleri pri roki e [[sulo|suli]] de la mondo, de l'[[Artiko]] a [[Nova-Zelando]]. ;Teatro e muziko: [[Arkivo:Spb_06-2012_MariinskyTheatre.jpg|thumb|250px|Teatro ''Mariinsky''.]] Sankt-Peterburg havas plua kam 50 teatri, esanta la maxim famoza la Teatro ''Mariinsky'', nomizita ''Teatro Kirov'' dum la Sovietian epoko. Ol inauguresis ye la 2ma di oktobro 1860, e famoza kompozisti Rusa, exemple [[Modest Petrovich Musorgski|Modest Musorgski]], [[Pyotr Chaikovski]], [[Nikolai Rimsky-Korsakov]] prizentis lia maestroverki ibe. Lua nomo ''Mariinsky'' homajas l'imperiestrino Maria Alexandrovna, spozino dil imperiestro [[Alexander la 2ma di Rusia]]. La Teatro Mihailovsky,<ref>{{cite web|url=https://mikhailovsky.ru/en/|title=Mikhailovsky Theatre - Mikhailovsky Theatre St Petersburg}}</ref> inaugurita en 1833, esas un ek la maxim anciena teatri e [[baleto]]-domi di Rusia. En 1918 ol transformesis en [[opero]]-domo. Nun ol gastigas muzikala e dansala spektakli. La Konservatorio di Sankt-Peterburg fondesis en 1862 dal kompozisto [[Anton Rubinstein]]. Inter lua maxim famoza studenti esis [[Pyotr Chaikovski]], [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]] e [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]]. Jacanta an l'avenuo ''Nevski Prospect'', la Teatro Alexandrinsky apertesis ye la 31ma di agosto 1832. Projetita dal arkitekto Carlo Rossi, nun ol judikesas kom parto del Historiala Patrimonio dil Homaro de la centro di Sankt-Peterburg. ;Altra loki: [[Arkivo:Римско-католический собор Святой Екатерины 3.JPG|thumb|250px|Kirko Katolika di Santa Katarina.]] * La Katolika Kirko di Santa Katarina, an l'avenuo ''Nevsky Prospekt'' komencis konstruktesar en 1710 pos ke l'imperiestro Pyotr la Granda permisis konstrukto di katolika kirki che urbo. Ol inauguresis ye la 7ma di oktobro 1783, e depos 2013 ol esas l'unika kirko katolika en Rusia qua portas la titulo [[baziliko]]. * La Katedralo di Santa Isaac (Ruse: Исаа́киевский Собо́р, ''Isaakievskiy Sobor''), projetita dal Franca arkitekto Auguste Montferrand, esas la maxim granda baziliko ortodoxa del urbo. Lua konstrukturo duris dum 40 yari, de 1818 til 1858. Pos 1931 ol transformesis en muzeo, e nun vizitesas da cirkume 1 milion turisti omnayare. * La katedralo navala di Kronstadt (Ruse: Морской Никольский собор, ''Morskoj Nikol'skij sobor'') konstruktesis de 1903 til 1913, homajanta omna maristi mortinta. Dum la komunista rejimo ol transformesis en cinemo e pose en muzeo. En 2013, dum lua cent-yara aniversario, ol itere divenis ortodoxa katedralo. * La kirko dil Ikono di Vladimir e di la Matro di Deo, o Katedralo Vladimirsky, fondesis en 1746 e kompleteskis en 1783. Ol mixas baroka e neoklasika stili, e multa diferanta arkitekti laboris en ol.<ref>{{cite web|url=http://www.saint-petersburg.com/churches/church-vladimir-icon-mother-of-god/|title=Church of the Vladimir Icon of the Mother of God |publisher=Saint-Petersburg.com|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{en}}}}</ref> [[Arkivo:Spb_06-2017_img40_Krestovsky_Stadium_(cropped).jpg|thumb|250px|[[Stadio]] ''Krestovsky'']] * La [[futbalo]]-[[stadio]] ''Krestovsky'' o ''Gazprom Arena'' esas la domo-stadio dil klubo ''FC Zenit Sankt-Peterburg''. Ol inauguresis en 2017 por la Kupo di la Kunfederuri, ed uzesis por kelka partii dum la [[Mondala Kupo di Futbalo]] di 2018. Lua konstrukto-kusto superiris US$ 1 miliardo, ed ol judikesas kom un ek la maxim chera stadii de la mondo. == Referi == {{reflist}} {{Urbi di Sankt-Peterburg}} {{Distrikti di Sankt-Peterburg}} {{Subdividuri di Rusia}} [[Kategorio:Sankt-Peterburg| ]] [[Kategorio:Urbi en Rusia]] mavxm88pq39rjlssedkfpo88yw4vbm1 995745 995716 2022-08-21T14:50:20Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Urbi | nomo= Sankt-Peterburg | Blazono= Coat of Arms of Saint Petersburg (2003).svg | Flago= Flag of Saint Petersburg.svg | Mapo= Saint Petersburg in Russia (detail, special marker).png | Shablono_lando= {{RUS}} | Imajo= SPB Collage 2014-3.png | TextodilImajo= Kelk imaji pri Sankt-Peterburg. | Regiono= Nord-westala Federala Distrikto | Urbestro= Alexander Beglov (UR) <small>(guberniestro) | Latitudo= 59°57'N | Longitudo= 30°18'E | Altitudo= | Surfaco= {{formatnum:1434}} | Habitanti = {{formatnum:5323300}} | Yaro= 2017 | Denseso di habitantaro = | Horala_zono= +3 | Chefurbo = Moskva | Disto = <small>(choseala)</small> 714<ref>https://www.distancecalculator.net/from-moscow-to-saint-petersburg</ref> | Reto= }} [[Arkivo:Fontanka_River_Perspective_01.jpg|thumb|left|250px|La fluvio Fontanka, estala brancho dil [[fluvio Neva]].]] '''Sankt-Peterburg''' ([[Rusa linguo|Ruse]] Санкт-Петербу́рг) esas la duesma maxim populizita urbo di [[Rusia]] e granda portuo apud la delto dil [[fluvio Neva]], ube ol extensas su sur multa insuli an la [[Gulfo di Finlando]], este de [[Baltiko]]. Segun statistiki de 2017, ol havis {{formatnum:5323300}} habitanti. L'urbo fondesis ye la [[27ma di mayo]] ([[Juliala kalendario]]: 16ma di mayo) [[1703]] dal caro [[Pyotr la 1ma di Rusia]]. Ye la 1ma di septembro [[1914]] lua nomo chanjesis a '''Petrograd''' ed ye la [[26ma di januaro]] [[1924]] ol ribaptesis '''Leningrad'''. Ye la 7ma di septembro 1991 lua nomo itere chanjesis a Sankt-Peterburg. De [[1713]] til [[1728]] ed itere de [[1732]] til [[1918]] ol esis la chef-urbo di [[Rusa imperio]]. Nun, Sankt-Peterburg esas un ek la maxim moderna urbi de Rusia, ed anke lua kulturala chef-urbo. Lua historiala centro e monumenti esas Kulturala Patrimonio di la Homaro, segun [[UNESKO]]. La muzeo ''Hermitage'', un ek la maxim granda artala muzei del mondo, jacas ibe. Multa konsuleyi e sideyi di kompanii e banki jacas en Sankt-Peterburg. == Historio == [[Arkivo:Bronze_Horseman_02.jpg|thumb|250px|left|Monumento homajas [[Pyotr la 1ma di Rusia|Pyotr la 1ma]].]] En 1611, Sueda kolonigiisti konstruktis ''Nyenskans'', fortreso apud l'estuario dil [[fluvio Neva]], en la lore nomizita "[[Ingermanlando]]", habitita dal Ingriani, *Fina tribuo. L'urbeto Nyen developis proxim ol. Dum la fino dil 17ma yarcento, [[Pyotr la 1ma di Rusia]] deziris ke Rusia havis portuo che [[Baltiko]] por komercar kun l'Ocidento. Ilu deziris portuo plu bona kam [[Arkangelsk]], portuo an [[Blanka Maro]] qua klozesis per frosto dum la vintro. Ye la 12ma di mayo (Gregoriale: 1ma di mayo) [[1703]] Pyotr kaptis Nyenskans, ed ye la [[27ma di mayo]] [[1703]] ilu komencis konstruktar la Fortreso di Petrus e Paulus, origino di Sankt-Peterburg. L'urbo konstruktesis da konskriptita rurani e da militala kaptiti. Dekope de mili ek li mortis dum la konstrukto. Pyotr movis la chef-urbo de [[Moskva]] a Sankt-Peterburg en [[1712]], non yari ante ke la pakto di Nystad, de [[1721]], finis la milito inter Rusa imperio e Suedia. [[Arkivo:Map_spb_1744_high.jpg|250px|thumb|left|Mapo de 1744 pri Sankt-Peterburg.]] Dum l'unesma yari, l'urbo kreskis cirkum la Placo dil Triuno, an la dextra rivo dil fluvio Neva. En 1725 Pyotr la 1ma mortis, e lua filiulo [[Pyotr la 2ma di Rusia|Pyotr la 2ma]] decidis transferar la chef-urbo itere a [[Moskva]], ma en [[1732]] l'imperiestrino [[Ana di Rusia]] itere transferis la chef-urbo a Sankt-Peterburg. En 1736-1737 l'urbo subisis katastrofoza fairi. Dum lua rikonstruktado, tri larja stradi apertesis: l'avenuo ''Nevsky Prospect'' (nune la precipua strado del urbo), la strado Gorokhovaya e l'avenuo Voznesensky (''Voznesensky Prospekt''). Pose, l'urbo komencis florifar kulturale: en 1738 inauguresis la Skolo pri Baleto dil urbo, ed en 1757 inauguresis l'Akademio pri Arti, qua diplomizesis multa piktisti, skultisti ed arkitekti. En [[1764]] l'arkitekto [[Francesco Bartolomeo Rastrelli]] konstruktis la [[Vintrala Palaco]] sub impero dal carino [[Yekaterina la 2ma di Rusia]], qua deziris gardar ibe elua kolekturo di pikturi. La palaco e quar altra vicina edifici nun formacas la muzeo ''Hermitage''. Entote 25 institucuri, inter teatri, muzei, skoli e biblioteki, kreesis dal imperiestrino. En 1783 inauguresis la Teatro Mariinski, ube [[Mikhail Glinka]] prizentis l'unesma Rusa opero. En 1810 inauguresis skolo pri milital injeniorarto, ed en 1819 la Pedagogiala Instituto transformesis en l'Universitato di Sankt-Peterburg. En 1847 inauguresis lua [[ferovoyo|ferovoyala staciono]]. Tamen, nur en 1850 l'urbo ganis lua unesma petra ponto super la fluvio Neva: la ponto Blagoveschensky ("Ponto dil Anuncofesto"). [[Arkivo:SPB Admiralty 1890-1900.jpg|thumb|left|250px|Sankt-Peterburg (1890-1900).]] [[Arkivo:2nd Moscow Women Death Corp Defending Winter Palace. St.Petersburg November 1917.jpg|thumb|250px|Mulieri avan la [[Vintrala Palaco]], 1917.]] Pos l'aboliso di la serfeso en 1861 e la komenco dil Industriala Revoluciono en Rusia, l'influxo di antea rurani a la chef-urbo gradope augmentis. Povra quarteri aparis en lua suburbi. Sankt-Peterburg divenis un ek la maxim industriizita urbo di Europa dum da fino dil yarcento, e balde komencis aparar radikala movadi di laboristi. [[Rusa revoluciono di 1905|La revoluciono di 1905]] komencis en Sankt-Peterburg e rapide atingis altra regioni. Konseque la caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]] posibligis la kreado di la ''Duma'' (l'unesma parlamento Rusa). Dum l'[[unesma mondomilito]] decidesis ke Sankt-Peterburg esis nomo "tre Germana" por la urbo. Konseque, ye la 31ma di agosto [[1914]] ol rinomizesis Petrograd. En marto di [[1917]], Rusa Revoluciono komencis en la urbo. Caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]] abdikis, ed instalesis [[guvernerio provizora di Rusia|provizora guvernerio]] kun [[Alexandr Fyodorovich Kerenski|Alexandr Kerenski]] kom chefministro. La duesma fazo di la revoluciono eventis en novembro (oktobro, segun [[Juliala kalendario]]) kande provizora guvernerio revokesis ed instalesis tale nomizita "guvernerio di sovieti" (konsilistaro di laboristi). [[Vladimir Ilyich Lenin|Vladimir Lenin]] decidis transferar la guvernerio Rusa a [[Moskva]] pro esar plu distanta de la kombato-linei e de la grupi di kontre-revolucioneri. Moskva divenis la chef-urbo di [[Sovietia]] e pose de Rusia til nun. Pos ke Lenin mortis en [[1924]] Petrograd ribaptesis Leningrad, nomo qua uzis de [[1924]] til [[1991]]. Lua habitantaro diminutesis per 1/3 pos ke la chef-urbo transferesis a Moskva. [[Arkivo:RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg|thumb|left|250px|Civili dum la siejo di Leningrad.]] [[Arkivo:RIAN_archive_5634_Antiaircrafters_guarding_the_sky_of_Leningrad.jpg|thumb|250px|Kontre-avionala artilrio avan la Katedralo di Santa Isaak.]] Dum la [[duesma mondomilito]] Leningrad subisis [[batalio di Leningrad|violentoza siejo e batalio]] qua duris de la [[8ma di septembro]] [[1941]] til la [[27ma di januaro]] [[1944]], entote 29 monati.<ref>{{cite web|title= The Siege of Leningrad, 1941 - 1944|url= http://www.eyewitnesstohistory.com/leningrad.htm}}</ref><ref>{{Cite book|url = http://books.google.com/books?id=kZnx7WVJbeUC&pg=PA160|author = Walzer, Michael|title = Just and Unjust Wars|pages= 160|year= 1977|isbn = 978-0465037070}}</ref> Sub impero da [[Adolf Hitler]] l'urbo siejesis e bombardesis konstante.<ref name=hambre>[https://web.archive.org/web/20070822144737/http://www.worldwar2database.com/html/leningrad.htm The Siege of Leningrad 1941 - 1944]</ref> Segun kalkuli, to produktis cirkume 1,5 milion morti, sive pro la kombati, sive pro hungro, di qui 1 milion esis de civili.<ref>Museo Diffuso Torino, [http://www.museodiffusotorino.it/focus_evento.aspx?id=383 El asedio de Leningrado]</ref> Ye la 1ma di mayo 1945 (oficale ye la 8ma di mayo 1965) Leningrad recevis la titulo "heroala urbo".<ref name=hambre/> En oktobro 1946, kelka teritorii an la norda rivo dil [[gulfo di Finlando]] qui okupesis da Sovietia en 1940 transferesis a Leningrad. L'urbo e multa ek lua suburbi rikonstruktesis, partale segun planigi antea a la milito. De 1949 til 1952 eventis la nomizita "afero Leningrad", politikala lukto inter [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]] ed altra chefi dil Partiso Komunista. La chefeso dil partiso en Leningrad destruktesis komplete: entote 23 politikisti kondamnesis a mortopuniso, 181 enkarcerigesis od exilesis, e cirkume 2.000 membri de la partiso ekpulsesis. En 1955, du yari pos la morto di Stalin, inauguresis l'unesma 8 stacioni del [[metroo]] di Sankt-Peterburg. De la yari 1960a til la yari 1980a multa rezidala suburbi kun apartamenti identika l'un a l'altru inauguresis. Ye la 12ma di junio 1991, samatempe kam l'unesma prezidantala elekti en Rusia, eventis plebicito pri la nomo dil urbo, e l'unesma direta elekto por urbestro. La nomo Sankt-Peterburg selektesis, e l'unesma elektita urbestro esis Anatoly Sobchak. En 1996 Vladimir Yakovlev vinkis Anatoly Sobchak, e la titulo "urbestro" modifikesis a "guberniestro". == Geografio == [[Arkivo:Saint_Petersburg_30.36553E_59.94613N.jpg|280px|thumb|Satelital imajo pri Sankt-Peterburg.]] [[Arkivo:Big_Obukhovsky_Bridge-2.jpg|thumb|left|320px|Aeral imajo pri Sankt-Peterburg.]] Sankt-Peterburg propre mezuras 605,8 km², jacante apud la bayo di Neva, Ye la [[gulfo di Finlando]]. La [[reliefo]] dil urbo esas partale basa e plana, e kelka arei freque subisas inundadi, exemple la regiono weste del avenuo ''Liteyny Prospekt'', note kande la venti formacas granda ondi super la bayo di Neva. La maxim alta punto dil urbo, la kolino ''Orekhovaya'', jacas 175,9 metri super la [[marala nivelo]]. De la 18ma yarcento til nun, l'areo dil urbo augmentesis artificale, per modifiki en la hidrologio, la drenado di arei inter insuli, por unionar li a la kontinento. La precipua [[fluvio]] dil urbo esas [[fluvio Neva|Neva]], qua fluas de [[lago Ladoga]] e debushas an [[Baltiko]]. Altra riveri importanta esas Sestrá, Ojta e Izhora. La maxim granda lago del urbo esas Sestroretski Razliv, norde del urbo. La klimato di Sankt-Peterburg esas humida kontinentala (''Dfb'' segun la [[klimatala klasifikuro da Köppen]]). La mezavalora [[temperaturo]] en julio ([[somero]]) esas 18,8°C, dum ke la mezavalora temperaturo en februaro ([[vintro]]) esas -5,8°C. L'influo di [[Baltiko]] produktas milda, humida e kurta someri, e vintri longa e kolda. La maxima temperaturo enrejistrita che la urbo esis 37°C, en 2010. La minima enrejistrita dum la historio esis −35,9°C, en 1883. La mezavalora yarala [[pluvo-quanto]] esas 661 mm, e la maxim pluvoza monato esas agosto, kun mezavalore 83 mm. {{panoramo|HermitageAcrossNeva-2.jpg|1000px|La komplexo di muzei ''Hermitage'', vidita de la fluvio Neva.}} == Transporto == {{Panoramo|Панорама_новая.jpg|1000px|<center>L'aeroportuo internaciona ''Pulkovo''.</center>}} [[Arkivo:Сапсан_в_Санкт-Петербург.jpg|thumb|280px|[[Treno di granda rapideso]] ''Sapsan''.]] [[Arkivo:A stitched Port of Saint Petersburg 2009 d.jpg|thumb|280px|left|Portuo di Sankt-Peterburg.]] Sankt-Peterburg esas importanta koncentro-punto por multa transporto-sistemi. L'internaciona [[aeroportuo]] ''Pulkovo'' recevis {{formatnum:16125250}} pasajeri en 2017 e nun esas la 4ma maxim okupata aeroportuo Rusa. L'aeroportuo ''Lappeenranta'', jacanta en [[Finlando]] ma poke distanta de Sankt-Peterburg, ank uzesas da Rusa pasajeri por vizitar o departar del urbo. L'unesma [[ferovoyo]] Rusa konstruktesis ibe en 1837 e pose expansesis por akompanar la kresko dil urbi. Nun, moderna [[treno di granda rapideso]] nomizita ''Allegro'' ligas Sankt-Peterburg a [[Helsinki]]. En 2009, inauguresis lineo di treno di granda rapideso ''Sapsan'', longa de 651 km, liganta Sankt-Peterburg a [[Moskva]]. Multa federala chosei konektas Sankt-Peterburg ad altra regioni de Rusia, exemple l'Europala choseo E18, qua ligas ol a [[Helsinki]], e la choseo E20, qua ligas ol a [[Tallinn]]. La trafikala problemi esas frequa, note dum la vintro, kande eventas nivegi. Dum la yari 2010a konstruktesis 142 km-a autochoseo qua cirkondas l'urbo e helpis diminutar la konflikti di trafiko. Por pasajeri, existas linei di [[autobuso|autobusi]] qui ligas Sankt-Peterburg a la Baltika Stati ed anke a Helsinki. La portuo di Sankt-Peterburg recevas multa turismala navi qui trairas [[Baltiko]]. Sistemo di [[paromo|paromi]] ligas l'urbo a [[Helsinki]]. [[Arkivo:Avtovo metro station (20959341979).jpg|thumb|250px|Staciono ''Avtovo'' dil [[metroo]] di Sankt-Peterburg.]] [[Arkivo:Nevsky District, St Petersburg, Russia - panoramio (64).jpg|left|thumb|250px|[[Tramveturo]] che quartero ''Nevski''.]] Pri [[publika transporto]], lua [[metroo]] inauguresis en 1955, e nun havas 5 linei kun entote 118,6 km e 69 stacioni. Existas projeto pri krear altra 9 linei e 126 plusa stacioni. Dum la fino dil yari 1980a, Sankt-Peterburg havis 340 km di reli di [[tramveturo|tramveturi]], ma multa ek li dismuntesis dum la yari 2000a. nun restas nur 205,5 km di reli e 41 linei. La municipala kompanio ''Gorelektrotrans'' administras la sistemo di tramveturi ed anke di [[troleobuso|troleobusi]] del urbo. Ante la krulo di Sovietia 1990, la sistemo di [[taxio|taxii]] di Sankt-Peterburg havis 4500 vehili.<ref>{{cite web|url=http://www.saint-petersburg.com/transport/taxi/|title=Taxi in St. Petersburg|accessdate=25ma di decembro 2018}}</ref> Nun existas multa privata taxii ed anke taxio-kompanii, ma nula esas l'"oficala taxio-kompanio" dil urbo.<ref name="Taxio"/> Por turisti on rekomendas vokar taxii per SMS-sistemo ed indikar ube li deziras irar, pro multa taxiisti ne parolar altra linguo ultre la Rusa.<ref name="Taxio">{{cite web|url=https://guidetopetersburg.com/taxi-in-st-petersburg/|title=Taxi in St.Petersburg Russia|publisher= Guide to St. Petersburg|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{en}}}}</ref> Ank existas vehili lokacebla per la sistemo UBER en Sankt-Peterburg.<ref>{{cite web|url=https://www.uber.com/pt-BR/cities/saint-petersburg/ |title=Dirija ou viaje com a Uber em São Petersburgo|publisher=Uber.com|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{pt}}}}</ref> == Turismo == {{Panoramo|Sankt Petersburg banner Palatul de iarna.jpg|1000px|<center>La [[Vintrala Palaco]] e [[muzeo]] ''Hermitage.''</center>}} Pos 1991, Sankt-Peterburg e kelka ek lua historiala suburbi, exemple Peterhof, listizesas kom Mondala Patrimonio di la Homaro, segun l'[[UNESKO]]. La [[muzeo]] ''Hermitage'' esas la 2ma maxim granda artala muzeo de la mondo, e fondesis en 1764 kande lora carino [[Yekaterina la 2ma di Rusia|Yekaterina la Granda]] kompris granda quanto di pikturi de la Germana komercisto Johann Ernst Gotzkowsky. La muzeo apertesis publike en 1852. Lua kolekturo kontenas plua kam 3 milion objekti, di qui cirkume 1/3 formacas lua [[numismatiko|numismatikala]] kolekturo.<ref>[http://www.hermitagemuseum.org/wps/wcm/connect/6b172326-4c3c-45c5-a3c2-182056a64777/The+State+Hermitage+Museum+Annual+Report+2013.pdf?MOD=AJPERES Page 20]</ref> La kolekturi okupas 6 edifici alonge la Palaca taluso, inkluzite la [[Vintrala Palaco]], l'antea domego dil Rusa imperiestri. De la 6 edifici dil komplexo, 5 esas apertata por publika vizito: la [[Vintrala Palaco]], la Mikra Hermitage, l'Anciena Hermitage, la Granda Hermitage, e la Teatro Hermitage. ;Altra muzei: [[Arkivo:Russian_museam.JPG|thumb|250px|Muzeo Rusa.]] * La Muzeo Rusa, antee ''Muzeo Rusa de la Sinioro Imperiestro Alexander la 3ma'' jacas an la Placo dil Arti, e kontenas la maxim granda kolekturo di Rusa arto. Ol inauguresis ye la 13ma di aprilo 1895, dal caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]]. * L'anciena apartamenti del artisti [[Alexandr Sergeyevich Pushkin|Alexandr Pushkin]], [[Fyodor Mihailovich Dostoyevski|Fyodor Dostoyevski]], [[Nikolai Rimsky-Korsakov]], [[Feodor Chaliapin]], [[Alexandr Alexandrovich Blok|Alexandr Blok]], [[Vladimir Vladimirovich Nabokov|Vladimir Nabokov]], [[Anna Andreyevna Ahmatova|Anna Ahmatova]], [[Mikhail Zoshchenko]] e [[Iosif Alexandrovich Brodski|Iosif Brodski]] transformesis en muzei qui rakontas lia vivi. * La Muzeo pri Politikala Historio prizentas la historio dil urbo dum Sovietiana rejimo, kontre ke la Muzeo dil Blokuso rakontas la historio dil urbo dum la siejo Germana, de 1941 til 1944. * La muzeo ''Kunstkamera'' judikesas kom l'unesma muzeo di Rusia. Ol inauguresis en 1714 da [[Petrus la 1ma di Rusia|Petrus la Granda]], e lua kolekturo havas plu kam 2 milion objekti. Ol jacas an la nomizita ''Universitetskaya taluso'', afrontanta la Vintrala Palaco. Parto ek lua kolekturo montresas en la "Muzeo Petrus la Granda pri [[Antropologio]] ed [[Etnografio]]", kreita en 1879. [[Arkivo:Подводная_лодка_Джевецкого.JPG|thumb|250px|[[Submara navo]] ''Dzhevetskiy'']] * La Centrala Navala Muzeo esas un ek la maxim granda navala muzei de la mondo. Ol fondesis da Petrus la Granda e prezervas lua naveto ''Botik'', la projeto [[submara navo]] ''Dzhevetskiy'', e plu kam 719 mil altra objekti, inkluzite 56.000 maristal uniformi. * La Muzeo pri Zoologio di Sankt-Peterburg establisesis en 1931. Ol prezervas granda kolekturo di fishi, uceli, insekti ed altra senvertebra animali, amfibii e reptile. Ank existas exemplero pri [[mamuto|lanugoza mamuto]], e 27-metra longa skeleto pri [[baleno blua]]. * La Ferovoyala Muzeo di Rusia jacas proxim la staciono ferovoyala ''Baltiysky'', e prezervas rara exempleri pri vapora lokomotivi, inter lua 3.500 objekti. * La Centrala Muzeo pri la Sulo ''V.V. Dokuchaev'' prezervas multa exempleri pri roki e [[sulo|suli]] de la mondo, de l'[[Artiko]] a [[Nova-Zelando]]. ;Teatro e muziko: [[Arkivo:Spb_06-2012_MariinskyTheatre.jpg|thumb|250px|Teatro ''Mariinsky''.]] Sankt-Peterburg havas plua kam 50 teatri, esanta la maxim famoza la Teatro ''Mariinsky'', nomizita ''Teatro Kirov'' dum la Sovietian epoko. Ol inauguresis ye la 2ma di oktobro 1860, e famoza kompozisti Rusa, exemple [[Modest Petrovich Musorgski|Modest Musorgski]], [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]], [[Nikolai Rimsky-Korsakov]] prizentis lia maestroverki ibe. Lua nomo ''Mariinsky'' homajas l'imperiestrino Maria Alexandrovna, spozino dil imperiestro [[Alexander la 2ma di Rusia]]. La Teatro Mihailovsky,<ref>{{cite web|url=https://mikhailovsky.ru/en/|title=Mikhailovsky Theatre - Mikhailovsky Theatre St Petersburg}}</ref> inaugurita en 1833, esas un ek la maxim anciena teatri e [[baleto]]-domi di Rusia. En 1918 ol transformesis en [[opero]]-domo. Nun ol gastigas muzikala e dansala spektakli. La Konservatorio di Sankt-Peterburg fondesis en 1862 dal kompozisto [[Anton Rubinstein]]. Inter lua maxim famoza studenti esis [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]], [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]] e [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]]. Jacanta an l'avenuo ''Nevski Prospect'', la Teatro Alexandrinsky apertesis ye la 31ma di agosto 1832. Projetita dal arkitekto Carlo Rossi, nun ol judikesas kom parto del Historiala Patrimonio dil Homaro de la centro di Sankt-Peterburg. ;Altra loki: [[Arkivo:Римско-католический собор Святой Екатерины 3.JPG|thumb|250px|Kirko Katolika di Santa Katarina.]] * La Katolika Kirko di Santa Katarina, an l'avenuo ''Nevsky Prospekt'' komencis konstruktesar en 1710 pos ke l'imperiestro Pyotr la Granda permisis konstrukto di katolika kirki che urbo. Ol inauguresis ye la 7ma di oktobro 1783, e depos 2013 ol esas l'unika kirko katolika en Rusia qua portas la titulo [[baziliko]]. * La Katedralo di Santa Isaac (Ruse: Исаа́киевский Собо́р, ''Isaakievskiy Sobor''), projetita dal Franca arkitekto Auguste Montferrand, esas la maxim granda baziliko ortodoxa del urbo. Lua konstrukturo duris dum 40 yari, de 1818 til 1858. Pos 1931 ol transformesis en muzeo, e nun vizitesas da cirkume 1 milion turisti omnayare. * La katedralo navala di Kronstadt (Ruse: Морской Никольский собор, ''Morskoj Nikol'skij sobor'') konstruktesis de 1903 til 1913, homajanta omna maristi mortinta. Dum la komunista rejimo ol transformesis en cinemo e pose en muzeo. En 2013, dum lua cent-yara aniversario, ol itere divenis ortodoxa katedralo. * La kirko dil Ikono di Vladimir e di la Matro di Deo, o Katedralo Vladimirsky, fondesis en 1746 e kompleteskis en 1783. Ol mixas baroka e neoklasika stili, e multa diferanta arkitekti laboris en ol.<ref>{{cite web|url=http://www.saint-petersburg.com/churches/church-vladimir-icon-mother-of-god/|title=Church of the Vladimir Icon of the Mother of God |publisher=Saint-Petersburg.com|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{en}}}}</ref> [[Arkivo:Spb_06-2017_img40_Krestovsky_Stadium_(cropped).jpg|thumb|250px|[[Stadio]] ''Krestovsky'']] * La [[futbalo]]-[[stadio]] ''Krestovsky'' o ''Gazprom Arena'' esas la domo-stadio dil klubo ''FC Zenit Sankt-Peterburg''. Ol inauguresis en 2017 por la Kupo di la Kunfederuri, ed uzesis por kelka partii dum la [[Mondala Kupo di Futbalo]] di 2018. Lua konstrukto-kusto superiris US$ 1 miliardo, ed ol judikesas kom un ek la maxim chera stadii de la mondo. == Referi == {{reflist}} {{Urbi di Sankt-Peterburg}} {{Distrikti di Sankt-Peterburg}} {{Subdividuri di Rusia}} [[Kategorio:Sankt-Peterburg| ]] [[Kategorio:Urbi en Rusia]] 4874vc4wfv5siv538xz2ozm2jdpa5x9 995766 995745 2022-08-21T15:22:02Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Urbi | nomo= Sankt-Peterburg | Blazono= Coat of Arms of Saint Petersburg (2003).svg | Flago= Flag of Saint Petersburg.svg | Mapo= Saint Petersburg in Russia (detail, special marker).png | Shablono_lando= {{RUS}} | Imajo= SPB Collage 2014-3.png | TextodilImajo= Kelk imaji pri Sankt-Peterburg. | Regiono= Nord-westala Federala Distrikto | Urbestro= Alexander Beglov (UR) <small>(guberniestro) | Latitudo= 59°57'N | Longitudo= 30°18'E | Altitudo= | Surfaco= {{formatnum:1434}} | Habitanti = {{formatnum:5323300}} | Yaro= 2017 | Denseso di habitantaro = | Horala_zono= +3 | Chefurbo = Moskva | Disto = <small>(choseala)</small> 714<ref>https://www.distancecalculator.net/from-moscow-to-saint-petersburg</ref> | Reto= }} [[Arkivo:Fontanka_River_Perspective_01.jpg|thumb|left|250px|La fluvio Fontanka, estala brancho dil [[fluvio Neva]].]] '''Sankt-Peterburg''' ([[Rusa linguo|Ruse]] Санкт-Петербу́рг) esas la duesma maxim populizita urbo di [[Rusia]] e granda portuo apud la delto dil [[fluvio Neva]], ube ol extensas su sur multa insuli an la [[Gulfo di Finlando]], este de [[Baltiko]]. Segun statistiki de 2017, ol havis {{formatnum:5323300}} habitanti. L'urbo fondesis ye la [[27ma di mayo]] ([[Juliala kalendario]]: 16ma di mayo) [[1703]] dal caro [[Pyotr la 1ma di Rusia]]. Ye la 1ma di septembro [[1914]] lua nomo chanjesis a '''Petrograd''' ed ye la [[26ma di januaro]] [[1924]] ol ribaptesis '''Leningrad'''. Ye la 7ma di septembro 1991 lua nomo itere chanjesis a Sankt-Peterburg. De [[1713]] til [[1728]] ed itere de [[1732]] til [[1918]] ol esis la chef-urbo di [[Rusa imperio]]. Nun, Sankt-Peterburg esas un ek la maxim moderna urbi de Rusia, ed anke lua kulturala chef-urbo. Lua historiala centro e monumenti esas Kulturala Patrimonio di la Homaro, segun [[UNESKO]]. La muzeo ''Hermitage'', un ek la maxim granda artala muzei del mondo, jacas ibe. Multa konsuleyi e sideyi di kompanii e banki jacas en Sankt-Peterburg. == Historio == [[Arkivo:Bronze_Horseman_02.jpg|thumb|250px|left|Monumento homajas [[Pyotr la 1ma di Rusia|Pyotr la 1ma]].]] En 1611, Sueda kolonigiisti konstruktis ''Nyenskans'', fortreso apud l'estuario dil [[fluvio Neva]], en la lore nomizita "[[Ingermanlando]]", habitita dal Ingriani, *Fina tribuo. L'urbeto Nyen developis proxim ol. Dum la fino dil 17ma yarcento, [[Pyotr la 1ma di Rusia]] deziris ke Rusia havis portuo che [[Baltiko]] por komercar kun l'Ocidento. Ilu deziris portuo plu bona kam [[Arkangelsk]], portuo an [[Blanka Maro]] qua klozesis per frosto dum la vintro. Ye la 12ma di mayo (Gregoriale: 1ma di mayo) [[1703]] Pyotr kaptis Nyenskans, ed ye la [[27ma di mayo]] [[1703]] ilu komencis konstruktar la Fortreso di Petrus e Paulus, origino di Sankt-Peterburg. L'urbo konstruktesis da konskriptita rurani e da militala kaptiti. Dekope de mili ek li mortis dum la konstrukto. Pyotr movis la chef-urbo de [[Moskva]] a Sankt-Peterburg en [[1712]], non yari ante ke la pakto di Nystad, de [[1721]], finis la milito inter Rusa imperio e Suedia. [[Arkivo:Map_spb_1744_high.jpg|250px|thumb|left|Mapo de 1744 pri Sankt-Peterburg.]] Dum l'unesma yari, l'urbo kreskis cirkum la Placo dil Triuno, an la dextra rivo dil fluvio Neva. En 1725 Pyotr la 1ma mortis, e lua filiulo [[Pyotr la 2ma di Rusia|Pyotr la 2ma]] decidis transferar la chef-urbo itere a [[Moskva]], ma en [[1732]] l'imperiestrino [[Ana di Rusia]] itere transferis la chef-urbo a Sankt-Peterburg. En 1736-1737 l'urbo subisis katastrofoza fairi. Dum lua rikonstruktado, tri larja stradi apertesis: l'avenuo ''Nevsky Prospect'' (nune la precipua strado del urbo), la strado Gorokhovaya e l'avenuo Voznesensky (''Voznesensky Prospekt''). Pose, l'urbo komencis florifar kulturale: en 1738 inauguresis la Skolo pri Baleto dil urbo, ed en 1757 inauguresis l'Akademio pri Arti, qua diplomizesis multa piktisti, skultisti ed arkitekti. En [[1764]] l'arkitekto [[Francesco Bartolomeo Rastrelli]] konstruktis la [[Vintrala Palaco]] sub impero dal carino [[Yekaterina la 2ma di Rusia]], qua deziris gardar ibe elua kolekturo di pikturi. La palaco e quar altra vicina edifici nun formacas la muzeo ''Hermitage''. Entote 25 institucuri, inter teatri, muzei, skoli e biblioteki, kreesis dal imperiestrino. En 1783 inauguresis la Teatro Mariinski, ube [[Mikhail Glinka]] prizentis l'unesma Rusa opero. En 1810 inauguresis skolo pri milital injeniorarto, ed en 1819 la Pedagogiala Instituto transformesis en l'Universitato di Sankt-Peterburg. En 1847 inauguresis lua [[ferovoyo|ferovoyala staciono]]. Tamen, nur en 1850 l'urbo ganis lua unesma petra ponto super la fluvio Neva: la ponto Blagoveschensky ("Ponto dil Anuncofesto"). [[Arkivo:SPB Admiralty 1890-1900.jpg|thumb|left|250px|Sankt-Peterburg (1890-1900).]] [[Arkivo:2nd Moscow Women Death Corp Defending Winter Palace. St.Petersburg November 1917.jpg|thumb|250px|Mulieri avan la [[Vintrala Palaco]], 1917.]] Pos l'aboliso di la serfeso en 1861 e la komenco dil Industriala Revoluciono en Rusia, l'influxo di antea rurani a la chef-urbo gradope augmentis. Povra quarteri aparis en lua suburbi. Sankt-Peterburg divenis un ek la maxim industriizita urbo di Europa dum da fino dil yarcento, e balde komencis aparar radikala movadi di laboristi. [[Rusa revoluciono di 1905|La revoluciono di 1905]] komencis en Sankt-Peterburg e rapide atingis altra regioni. Konseque la caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]] posibligis la kreado di la ''Duma'' (l'unesma parlamento Rusa). Dum l'[[unesma mondomilito]] decidesis ke Sankt-Peterburg esis nomo "tre Germana" por la urbo. Konseque, ye la 31ma di agosto [[1914]] ol rinomizesis Petrograd. En marto di [[1917]], Rusa Revoluciono komencis en la urbo. Caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]] abdikis, ed instalesis [[guvernerio provizora di Rusia|provizora guvernerio]] kun [[Alexandr Fyodorovich Kerenski|Alexandr Kerenski]] kom chefministro. La duesma fazo di la revoluciono eventis en novembro (oktobro, segun [[Juliala kalendario]]) kande provizora guvernerio revokesis ed instalesis tale nomizita "guvernerio di sovieti" (konsilistaro di laboristi). [[Vladimir Ilyich Lenin|Vladimir Lenin]] decidis transferar la guvernerio Rusa a [[Moskva]] pro esar plu distanta de la kombato-linei e de la grupi di kontre-revolucioneri. Moskva divenis la chef-urbo di [[Sovietia]] e pose de Rusia til nun. Pos ke Lenin mortis en [[1924]] Petrograd ribaptesis Leningrad, nomo qua uzis de [[1924]] til [[1991]]. Lua habitantaro diminutesis per 1/3 pos ke la chef-urbo transferesis a Moskva. [[Arkivo:RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg|thumb|left|250px|Civili dum la siejo di Leningrad.]] [[Arkivo:RIAN_archive_5634_Antiaircrafters_guarding_the_sky_of_Leningrad.jpg|thumb|250px|Kontre-avionala artilrio avan la Katedralo di Santa Isaak.]] Dum la [[duesma mondomilito]] Leningrad subisis [[batalio di Leningrad|violentoza siejo e batalio]] qua duris de la [[8ma di septembro]] [[1941]] til la [[27ma di januaro]] [[1944]], entote 29 monati.<ref>{{cite web|title= The Siege of Leningrad, 1941 - 1944|url= http://www.eyewitnesstohistory.com/leningrad.htm}}</ref><ref>{{Cite book|url = http://books.google.com/books?id=kZnx7WVJbeUC&pg=PA160|author = Walzer, Michael|title = Just and Unjust Wars|pages= 160|year= 1977|isbn = 978-0465037070}}</ref> Sub impero da [[Adolf Hitler]] l'urbo siejesis e bombardesis konstante.<ref name=hambre>[https://web.archive.org/web/20070822144737/http://www.worldwar2database.com/html/leningrad.htm The Siege of Leningrad 1941 - 1944]</ref> Segun kalkuli, to produktis cirkume 1,5 milion morti, sive pro la kombati, sive pro hungro, di qui 1 milion esis de civili.<ref>Museo Diffuso Torino, [http://www.museodiffusotorino.it/focus_evento.aspx?id=383 El asedio de Leningrado]</ref> Ye la 1ma di mayo 1945 (oficale ye la 8ma di mayo 1965) Leningrad recevis la titulo "heroala urbo".<ref name=hambre/> En oktobro 1946, kelka teritorii an la norda rivo dil [[gulfo di Finlando]] qui okupesis da Sovietia en 1940 transferesis a Leningrad. L'urbo e multa ek lua suburbi rikonstruktesis, partale segun planigi antea a la milito. De 1949 til 1952 eventis la nomizita "afero Leningrad", politikala lukto inter [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]] ed altra chefi dil Partiso Komunista. La chefeso dil partiso en Leningrad destruktesis komplete: entote 23 politikisti kondamnesis a mortopuniso, 181 enkarcerigesis od exilesis, e cirkume 2.000 membri de la partiso ekpulsesis. En 1955, du yari pos la morto di Stalin, inauguresis l'unesma 8 stacioni del [[metroo]] di Sankt-Peterburg. De la yari 1960a til la yari 1980a multa rezidala suburbi kun apartamenti identika l'un a l'altru inauguresis. Ye la 12ma di junio 1991, samatempe kam l'unesma prezidantala elekti en Rusia, eventis plebicito pri la nomo dil urbo, e l'unesma direta elekto por urbestro. La nomo Sankt-Peterburg selektesis, e l'unesma elektita urbestro esis Anatoly Sobchak. En 1996 Vladimir Yakovlev vinkis Anatoly Sobchak, e la titulo "urbestro" modifikesis a "guberniestro". == Geografio == [[Arkivo:Saint_Petersburg_30.36553E_59.94613N.jpg|280px|thumb|Satelital imajo pri Sankt-Peterburg.]] [[Arkivo:Big_Obukhovsky_Bridge-2.jpg|thumb|left|320px|Aeral imajo pri Sankt-Peterburg.]] Sankt-Peterburg propre mezuras 605,8 km², jacante apud la bayo di Neva, Ye la [[gulfo di Finlando]]. La [[reliefo]] dil urbo esas partale basa e plana, e kelka arei freque subisas inundadi, exemple la regiono weste del avenuo ''Liteyny Prospekt'', note kande la venti formacas granda ondi super la bayo di Neva. La maxim alta punto dil urbo, la kolino ''Orekhovaya'', jacas 175,9 metri super la [[marala nivelo]]. De la 18ma yarcento til nun, l'areo dil urbo augmentesis artificale, per modifiki en la hidrologio, la drenado di arei inter insuli, por unionar li a la kontinento. La precipua [[fluvio]] dil urbo esas [[fluvio Neva|Neva]], qua fluas de [[lago Ladoga]] e debushas an [[Baltiko]]. Altra riveri importanta esas Sestrá, Ojta e Izhora. La maxim granda lago del urbo esas Sestroretski Razliv, norde del urbo. La klimato di Sankt-Peterburg esas humida kontinentala (''Dfb'' segun la [[klimatala klasifikuro da Köppen]]). La mezavalora [[temperaturo]] en julio ([[somero]]) esas 18,8°C, dum ke la mezavalora temperaturo en februaro ([[vintro]]) esas -5,8°C. L'influo di [[Baltiko]] produktas milda, humida e kurta someri, e vintri longa e kolda. La maxima temperaturo enrejistrita che la urbo esis 37°C, en 2010. La minima enrejistrita dum la historio esis −35,9°C, en 1883. La mezavalora yarala [[pluvo-quanto]] esas 661 mm, e la maxim pluvoza monato esas agosto, kun mezavalore 83 mm. {{panoramo|HermitageAcrossNeva-2.jpg|1000px|La komplexo di muzei ''Hermitage'', vidita de la fluvio Neva.}} == Transporto == {{Panoramo|Панорама_новая.jpg|1000px|<center>L'aeroportuo internaciona ''Pulkovo''.</center>}} [[Arkivo:Сапсан_в_Санкт-Петербург.jpg|thumb|280px|[[Treno di granda rapideso]] ''Sapsan''.]] [[Arkivo:A stitched Port of Saint Petersburg 2009 d.jpg|thumb|280px|left|Portuo di Sankt-Peterburg.]] Sankt-Peterburg esas importanta koncentro-punto por multa transporto-sistemi. L'internaciona [[aeroportuo]] ''Pulkovo'' recevis {{formatnum:16125250}} pasajeri en 2017 e nun esas la 4ma maxim okupata aeroportuo Rusa. L'aeroportuo ''Lappeenranta'', jacanta en [[Finlando]] ma poke distanta de Sankt-Peterburg, ank uzesas da Rusa pasajeri por vizitar o departar del urbo. L'unesma [[ferovoyo]] Rusa konstruktesis ibe en 1837 e pose expansesis por akompanar la kresko dil urbi. Nun, moderna [[treno di granda rapideso]] nomizita ''Allegro'' ligas Sankt-Peterburg a [[Helsinki]]. En 2009, inauguresis lineo di treno di granda rapideso ''Sapsan'', longa de 651 km, liganta Sankt-Peterburg a [[Moskva]]. Multa federala chosei konektas Sankt-Peterburg ad altra regioni de Rusia, exemple l'Europala choseo E18, qua ligas ol a [[Helsinki]], e la choseo E20, qua ligas ol a [[Tallinn]]. La trafikala problemi esas frequa, note dum la vintro, kande eventas nivegi. Dum la yari 2010a konstruktesis 142 km-a autochoseo qua cirkondas l'urbo e helpis diminutar la konflikti di trafiko. Por pasajeri, existas linei di [[autobuso|autobusi]] qui ligas Sankt-Peterburg a la Baltika Stati ed anke a Helsinki. La portuo di Sankt-Peterburg recevas multa turismala navi qui trairas [[Baltiko]]. Sistemo di [[paromo|paromi]] ligas l'urbo a [[Helsinki]]. [[Arkivo:Avtovo metro station (20959341979).jpg|thumb|250px|Staciono ''Avtovo'' dil [[metroo]] di Sankt-Peterburg.]] [[Arkivo:Nevsky District, St Petersburg, Russia - panoramio (64).jpg|left|thumb|250px|[[Tramveturo]] che quartero ''Nevski''.]] Pri [[publika transporto]], lua [[metroo]] inauguresis en 1955, e nun havas 5 linei kun entote 118,6 km e 69 stacioni. Existas projeto pri krear altra 9 linei e 126 plusa stacioni. Dum la fino dil yari 1980a, Sankt-Peterburg havis 340 km di reli di [[tramveturo|tramveturi]], ma multa ek li dismuntesis dum la yari 2000a. nun restas nur 205,5 km di reli e 41 linei. La municipala kompanio ''Gorelektrotrans'' administras la sistemo di tramveturi ed anke di [[troleobuso|troleobusi]] del urbo. Ante la krulo di Sovietia 1990, la sistemo di [[taxio|taxii]] di Sankt-Peterburg havis 4500 vehili.<ref>{{cite web|url=http://www.saint-petersburg.com/transport/taxi/|title=Taxi in St. Petersburg|accessdate=25ma di decembro 2018}}</ref> Nun existas multa privata taxii ed anke taxio-kompanii, ma nula esas l'"oficala taxio-kompanio" dil urbo.<ref name="Taxio"/> Por turisti on rekomendas vokar taxii per SMS-sistemo ed indikar ube li deziras irar, pro multa taxiisti ne parolar altra linguo ultre la Rusa.<ref name="Taxio">{{cite web|url=https://guidetopetersburg.com/taxi-in-st-petersburg/|title=Taxi in St.Petersburg Russia|publisher= Guide to St. Petersburg|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{en}}}}</ref> Ank existas vehili lokacebla per la sistemo UBER en Sankt-Peterburg.<ref>{{cite web|url=https://www.uber.com/pt-BR/cities/saint-petersburg/ |title=Dirija ou viaje com a Uber em São Petersburgo|publisher=Uber.com|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{pt}}}}</ref> == Turismo == {{Panoramo|Sankt Petersburg banner Palatul de iarna.jpg|1000px|<center>La [[Vintrala Palaco]] e [[muzeo]] ''Hermitage.''</center>}} Pos 1991, Sankt-Peterburg e kelka ek lua historiala suburbi, exemple Peterhof, listizesas kom Mondala Patrimonio di la Homaro, segun l'[[UNESKO]]. La [[muzeo]] ''Hermitage'' esas la 2ma maxim granda artala muzeo de la mondo, e fondesis en 1764 kande lora carino [[Yekaterina la 2ma di Rusia|Yekaterina la Granda]] kompris granda quanto di pikturi de la Germana komercisto Johann Ernst Gotzkowsky. La muzeo apertesis publike en 1852. Lua kolekturo kontenas plua kam 3 milion objekti, di qui cirkume 1/3 formacas lua [[numismatiko|numismatikala]] kolekturo.<ref>[http://www.hermitagemuseum.org/wps/wcm/connect/6b172326-4c3c-45c5-a3c2-182056a64777/The+State+Hermitage+Museum+Annual+Report+2013.pdf?MOD=AJPERES Page 20]</ref> La kolekturi okupas 6 edifici alonge la Palaca taluso, inkluzite la [[Vintrala Palaco]], l'antea domego dil Rusa imperiestri. De la 6 edifici dil komplexo, 5 esas apertata por publika vizito: la [[Vintrala Palaco]], la Mikra Hermitage, l'Anciena Hermitage, la Granda Hermitage, e la Teatro Hermitage. ;Altra muzei: [[Arkivo:Russian_museam.JPG|thumb|250px|Muzeo Rusa.]] * La Muzeo Rusa, antee ''Muzeo Rusa de la Sinioro Imperiestro Alexander la 3ma'' jacas an la Placo dil Arti, e kontenas la maxim granda kolekturo di Rusa arto. Ol inauguresis ye la 13ma di aprilo 1895, dal caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]]. * L'anciena apartamenti del artisti [[Alexandr Sergeyevich Pushkin|Alexandr Pushkin]], [[Fyodor Mihailovich Dostoyevski|Fyodor Dostoyevski]], [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov|Nikolai Rimski-Korsakov]], [[Feodor Chaliapin]], [[Alexandr Alexandrovich Blok|Alexandr Blok]], [[Vladimir Vladimirovich Nabokov|Vladimir Nabokov]], [[Anna Andreyevna Ahmatova|Anna Ahmatova]], [[Mikhail Zoshchenko]] e [[Iosif Alexandrovich Brodski|Iosif Brodski]] transformesis en muzei qui rakontas lia vivi. * La Muzeo pri Politikala Historio prizentas la historio dil urbo dum Sovietiana rejimo, kontre ke la Muzeo dil Blokuso rakontas la historio dil urbo dum la siejo Germana, de 1941 til 1944. * La muzeo ''Kunstkamera'' judikesas kom l'unesma muzeo di Rusia. Ol inauguresis en 1714 da [[Petrus la 1ma di Rusia|Petrus la Granda]], e lua kolekturo havas plu kam 2 milion objekti. Ol jacas an la nomizita ''Universitetskaya taluso'', afrontanta la Vintrala Palaco. Parto ek lua kolekturo montresas en la "Muzeo Petrus la Granda pri [[Antropologio]] ed [[Etnografio]]", kreita en 1879. [[Arkivo:Подводная_лодка_Джевецкого.JPG|thumb|250px|[[Submara navo]] ''Dzhevetskiy'']] * La Centrala Navala Muzeo esas un ek la maxim granda navala muzei de la mondo. Ol fondesis da Petrus la Granda e prezervas lua naveto ''Botik'', la projeto [[submara navo]] ''Dzhevetskiy'', e plu kam 719 mil altra objekti, inkluzite 56.000 maristal uniformi. * La Muzeo pri Zoologio di Sankt-Peterburg establisesis en 1931. Ol prezervas granda kolekturo di fishi, uceli, insekti ed altra senvertebra animali, amfibii e reptile. Ank existas exemplero pri [[mamuto|lanugoza mamuto]], e 27-metra longa skeleto pri [[baleno blua]]. * La Ferovoyala Muzeo di Rusia jacas proxim la staciono ferovoyala ''Baltiysky'', e prezervas rara exempleri pri vapora lokomotivi, inter lua 3.500 objekti. * La Centrala Muzeo pri la Sulo ''V.V. Dokuchaev'' prezervas multa exempleri pri roki e [[sulo|suli]] de la mondo, de l'[[Artiko]] a [[Nova-Zelando]]. ;Teatro e muziko: [[Arkivo:Spb_06-2012_MariinskyTheatre.jpg|thumb|250px|Teatro ''Mariinsky''.]] Sankt-Peterburg havas plua kam 50 teatri, esanta la maxim famoza la Teatro ''Mariinsky'', nomizita ''Teatro Kirov'' dum la Sovietian epoko. Ol inauguresis ye la 2ma di oktobro 1860, e famoza kompozisti Rusa, exemple [[Modest Petrovich Musorgski|Modest Musorgski]], [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]], [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov|Nikolai Rimski-Korsakov]] prizentis lia maestroverki ibe. Lua nomo ''Mariinsky'' homajas l'imperiestrino Maria Alexandrovna, spozino dil imperiestro [[Alexander la 2ma di Rusia]]. La Teatro Mihailovsky,<ref>{{cite web|url=https://mikhailovsky.ru/en/|title=Mikhailovsky Theatre - Mikhailovsky Theatre St Petersburg}}</ref> inaugurita en 1833, esas un ek la maxim anciena teatri e [[baleto]]-domi di Rusia. En 1918 ol transformesis en [[opero]]-domo. Nun ol gastigas muzikala e dansala spektakli. La Konservatorio di Sankt-Peterburg fondesis en 1862 dal kompozisto [[Anton Rubinstein]]. Inter lua maxim famoza studenti esis [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]], [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]] e [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]]. Jacanta an l'avenuo ''Nevski Prospect'', la Teatro Alexandrinsky apertesis ye la 31ma di agosto 1832. Projetita dal arkitekto Carlo Rossi, nun ol judikesas kom parto del Historiala Patrimonio dil Homaro de la centro di Sankt-Peterburg. ;Altra loki: [[Arkivo:Римско-католический собор Святой Екатерины 3.JPG|thumb|250px|Kirko Katolika di Santa Katarina.]] * La Katolika Kirko di Santa Katarina, an l'avenuo ''Nevsky Prospekt'' komencis konstruktesar en 1710 pos ke l'imperiestro Pyotr la Granda permisis konstrukto di katolika kirki che urbo. Ol inauguresis ye la 7ma di oktobro 1783, e depos 2013 ol esas l'unika kirko katolika en Rusia qua portas la titulo [[baziliko]]. * La Katedralo di Santa Isaac (Ruse: Исаа́киевский Собо́р, ''Isaakievskiy Sobor''), projetita dal Franca arkitekto Auguste Montferrand, esas la maxim granda baziliko ortodoxa del urbo. Lua konstrukturo duris dum 40 yari, de 1818 til 1858. Pos 1931 ol transformesis en muzeo, e nun vizitesas da cirkume 1 milion turisti omnayare. * La katedralo navala di Kronstadt (Ruse: Морской Никольский собор, ''Morskoj Nikol'skij sobor'') konstruktesis de 1903 til 1913, homajanta omna maristi mortinta. Dum la komunista rejimo ol transformesis en cinemo e pose en muzeo. En 2013, dum lua cent-yara aniversario, ol itere divenis ortodoxa katedralo. * La kirko dil Ikono di Vladimir e di la Matro di Deo, o Katedralo Vladimirsky, fondesis en 1746 e kompleteskis en 1783. Ol mixas baroka e neoklasika stili, e multa diferanta arkitekti laboris en ol.<ref>{{cite web|url=http://www.saint-petersburg.com/churches/church-vladimir-icon-mother-of-god/|title=Church of the Vladimir Icon of the Mother of God |publisher=Saint-Petersburg.com|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{en}}}}</ref> [[Arkivo:Spb_06-2017_img40_Krestovsky_Stadium_(cropped).jpg|thumb|250px|[[Stadio]] ''Krestovsky'']] * La [[futbalo]]-[[stadio]] ''Krestovsky'' o ''Gazprom Arena'' esas la domo-stadio dil klubo ''FC Zenit Sankt-Peterburg''. Ol inauguresis en 2017 por la Kupo di la Kunfederuri, ed uzesis por kelka partii dum la [[Mondala Kupo di Futbalo]] di 2018. Lua konstrukto-kusto superiris US$ 1 miliardo, ed ol judikesas kom un ek la maxim chera stadii de la mondo. == Referi == {{reflist}} {{Urbi di Sankt-Peterburg}} {{Distrikti di Sankt-Peterburg}} {{Subdividuri di Rusia}} [[Kategorio:Sankt-Peterburg| ]] [[Kategorio:Urbi en Rusia]] 1z02lib2x9pqvlrnnpk30f5eof877y0 995774 995766 2022-08-21T15:31:01Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Urbi | nomo= Sankt-Peterburg | Blazono= Coat of Arms of Saint Petersburg (2003).svg | Flago= Flag of Saint Petersburg.svg | Mapo= Saint Petersburg in Russia (detail, special marker).png | Shablono_lando= {{RUS}} | Imajo= SPB Collage 2014-3.png | TextodilImajo= Kelk imaji pri Sankt-Peterburg. | Regiono= Nord-westala Federala Distrikto | Urbestro= Alexander Beglov (UR) <small>(guberniestro) | Latitudo= 59°57'N | Longitudo= 30°18'E | Altitudo= | Surfaco= {{formatnum:1434}} | Habitanti = {{formatnum:5323300}} | Yaro= 2017 | Denseso di habitantaro = | Horala_zono= +3 | Chefurbo = Moskva | Disto = <small>(choseala)</small> 714<ref>https://www.distancecalculator.net/from-moscow-to-saint-petersburg</ref> | Reto= }} [[Arkivo:Fontanka_River_Perspective_01.jpg|thumb|left|250px|La fluvio Fontanka, estala brancho dil [[fluvio Neva]].]] '''Sankt-Peterburg''' ([[Rusa linguo|Ruse]] Санкт-Петербу́рг) esas la duesma maxim populizita urbo di [[Rusia]] e granda portuo apud la delto dil [[fluvio Neva]], ube ol extensas su sur multa insuli an la [[Gulfo di Finlando]], este de [[Baltiko]]. Segun statistiki de 2017, ol havis {{formatnum:5323300}} habitanti. L'urbo fondesis ye la [[27ma di mayo]] ([[Juliala kalendario]]: 16ma di mayo) [[1703]] dal caro [[Pyotr la 1ma di Rusia]]. Ye la 1ma di septembro [[1914]] lua nomo chanjesis a '''Petrograd''' ed ye la [[26ma di januaro]] [[1924]] ol ribaptesis '''Leningrad'''. Ye la 7ma di septembro 1991 lua nomo itere chanjesis a Sankt-Peterburg. De [[1713]] til [[1728]] ed itere de [[1732]] til [[1918]] ol esis la chef-urbo di [[Rusa imperio]]. Nun, Sankt-Peterburg esas un ek la maxim moderna urbi de Rusia, ed anke lua kulturala chef-urbo. Lua historiala centro e monumenti esas Kulturala Patrimonio di la Homaro, segun [[UNESKO]]. La muzeo ''Hermitage'', un ek la maxim granda artala muzei del mondo, jacas ibe. Multa konsuleyi e sideyi di kompanii e banki jacas en Sankt-Peterburg. == Historio == [[Arkivo:Bronze_Horseman_02.jpg|thumb|250px|left|Monumento homajas [[Pyotr la 1ma di Rusia|Pyotr la 1ma]].]] En 1611, Sueda kolonigiisti konstruktis ''Nyenskans'', fortreso apud l'estuario dil [[fluvio Neva]], en la lore nomizita "[[Ingermanlando]]", habitita dal Ingriani, *Fina tribuo. L'urbeto Nyen developis proxim ol. Dum la fino dil 17ma yarcento, [[Pyotr la 1ma di Rusia]] deziris ke Rusia havis portuo che [[Baltiko]] por komercar kun l'Ocidento. Ilu deziris portuo plu bona kam [[Arkangelsk]], portuo an [[Blanka Maro]] qua klozesis per frosto dum la vintro. Ye la 12ma di mayo (Gregoriale: 1ma di mayo) [[1703]] Pyotr kaptis Nyenskans, ed ye la [[27ma di mayo]] [[1703]] ilu komencis konstruktar la Fortreso di Petrus e Paulus, origino di Sankt-Peterburg. L'urbo konstruktesis da konskriptita rurani e da militala kaptiti. Dekope de mili ek li mortis dum la konstrukto. Pyotr movis la chef-urbo de [[Moskva]] a Sankt-Peterburg en [[1712]], non yari ante ke la pakto di Nystad, de [[1721]], finis la milito inter Rusa imperio e Suedia. [[Arkivo:Map_spb_1744_high.jpg|250px|thumb|left|Mapo de 1744 pri Sankt-Peterburg.]] Dum l'unesma yari, l'urbo kreskis cirkum la Placo dil Triuno, an la dextra rivo dil fluvio Neva. En 1725 Pyotr la 1ma mortis, e lua filiulo [[Pyotr la 2ma di Rusia|Pyotr la 2ma]] decidis transferar la chef-urbo itere a [[Moskva]], ma en [[1732]] l'imperiestrino [[Ana di Rusia]] itere transferis la chef-urbo a Sankt-Peterburg. En 1736-1737 l'urbo subisis katastrofoza fairi. Dum lua rikonstruktado, tri larja stradi apertesis: l'avenuo ''Nevsky Prospect'' (nune la precipua strado del urbo), la strado Gorokhovaya e l'avenuo Voznesensky (''Voznesensky Prospekt''). Pose, l'urbo komencis florifar kulturale: en 1738 inauguresis la Skolo pri Baleto dil urbo, ed en 1757 inauguresis l'Akademio pri Arti, qua diplomizesis multa piktisti, skultisti ed arkitekti. En [[1764]] l'arkitekto [[Francesco Bartolomeo Rastrelli]] konstruktis la [[Vintrala Palaco]] sub impero dal carino [[Yekaterina la 2ma di Rusia]], qua deziris gardar ibe elua kolekturo di pikturi. La palaco e quar altra vicina edifici nun formacas la muzeo ''Hermitage''. Entote 25 institucuri, inter teatri, muzei, skoli e biblioteki, kreesis dal imperiestrino. En 1783 inauguresis la Teatro Mariinski, ube [[Mihail Ivanovich Glinka|Mihail Glinka]] prizentis l'unesma Rusa opero. En 1810 inauguresis skolo pri milital injeniorarto, ed en 1819 la Pedagogiala Instituto transformesis en l'Universitato di Sankt-Peterburg. En 1847 inauguresis lua [[ferovoyo|ferovoyala staciono]]. Tamen, nur en 1850 l'urbo ganis lua unesma petra ponto super la fluvio Neva: la ponto Blagoveschensky ("Ponto dil Anuncofesto"). [[Arkivo:SPB Admiralty 1890-1900.jpg|thumb|left|250px|Sankt-Peterburg (1890-1900).]] [[Arkivo:2nd Moscow Women Death Corp Defending Winter Palace. St.Petersburg November 1917.jpg|thumb|250px|Mulieri avan la [[Vintrala Palaco]], 1917.]] Pos l'aboliso di la serfeso en 1861 e la komenco dil Industriala Revoluciono en Rusia, l'influxo di antea rurani a la chef-urbo gradope augmentis. Povra quarteri aparis en lua suburbi. Sankt-Peterburg divenis un ek la maxim industriizita urbo di Europa dum da fino dil yarcento, e balde komencis aparar radikala movadi di laboristi. [[Rusa revoluciono di 1905|La revoluciono di 1905]] komencis en Sankt-Peterburg e rapide atingis altra regioni. Konseque la caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]] posibligis la kreado di la ''Duma'' (l'unesma parlamento Rusa). Dum l'[[unesma mondomilito]] decidesis ke Sankt-Peterburg esis nomo "tre Germana" por la urbo. Konseque, ye la 31ma di agosto [[1914]] ol rinomizesis Petrograd. En marto di [[1917]], Rusa Revoluciono komencis en la urbo. Caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]] abdikis, ed instalesis [[guvernerio provizora di Rusia|provizora guvernerio]] kun [[Alexandr Fyodorovich Kerenski|Alexandr Kerenski]] kom chefministro. La duesma fazo di la revoluciono eventis en novembro (oktobro, segun [[Juliala kalendario]]) kande provizora guvernerio revokesis ed instalesis tale nomizita "guvernerio di sovieti" (konsilistaro di laboristi). [[Vladimir Ilyich Lenin|Vladimir Lenin]] decidis transferar la guvernerio Rusa a [[Moskva]] pro esar plu distanta de la kombato-linei e de la grupi di kontre-revolucioneri. Moskva divenis la chef-urbo di [[Sovietia]] e pose de Rusia til nun. Pos ke Lenin mortis en [[1924]] Petrograd ribaptesis Leningrad, nomo qua uzis de [[1924]] til [[1991]]. Lua habitantaro diminutesis per 1/3 pos ke la chef-urbo transferesis a Moskva. [[Arkivo:RIAN_archive_2153_After_bombing.jpg|thumb|left|250px|Civili dum la siejo di Leningrad.]] [[Arkivo:RIAN_archive_5634_Antiaircrafters_guarding_the_sky_of_Leningrad.jpg|thumb|250px|Kontre-avionala artilrio avan la Katedralo di Santa Isaak.]] Dum la [[duesma mondomilito]] Leningrad subisis [[batalio di Leningrad|violentoza siejo e batalio]] qua duris de la [[8ma di septembro]] [[1941]] til la [[27ma di januaro]] [[1944]], entote 29 monati.<ref>{{cite web|title= The Siege of Leningrad, 1941 - 1944|url= http://www.eyewitnesstohistory.com/leningrad.htm}}</ref><ref>{{Cite book|url = http://books.google.com/books?id=kZnx7WVJbeUC&pg=PA160|author = Walzer, Michael|title = Just and Unjust Wars|pages= 160|year= 1977|isbn = 978-0465037070}}</ref> Sub impero da [[Adolf Hitler]] l'urbo siejesis e bombardesis konstante.<ref name=hambre>[https://web.archive.org/web/20070822144737/http://www.worldwar2database.com/html/leningrad.htm The Siege of Leningrad 1941 - 1944]</ref> Segun kalkuli, to produktis cirkume 1,5 milion morti, sive pro la kombati, sive pro hungro, di qui 1 milion esis de civili.<ref>Museo Diffuso Torino, [http://www.museodiffusotorino.it/focus_evento.aspx?id=383 El asedio de Leningrado]</ref> Ye la 1ma di mayo 1945 (oficale ye la 8ma di mayo 1965) Leningrad recevis la titulo "heroala urbo".<ref name=hambre/> En oktobro 1946, kelka teritorii an la norda rivo dil [[gulfo di Finlando]] qui okupesis da Sovietia en 1940 transferesis a Leningrad. L'urbo e multa ek lua suburbi rikonstruktesis, partale segun planigi antea a la milito. De 1949 til 1952 eventis la nomizita "afero Leningrad", politikala lukto inter [[Iosif Vissarionovich Stalin|Iosif Stalin]] ed altra chefi dil Partiso Komunista. La chefeso dil partiso en Leningrad destruktesis komplete: entote 23 politikisti kondamnesis a mortopuniso, 181 enkarcerigesis od exilesis, e cirkume 2.000 membri de la partiso ekpulsesis. En 1955, du yari pos la morto di Stalin, inauguresis l'unesma 8 stacioni del [[metroo]] di Sankt-Peterburg. De la yari 1960a til la yari 1980a multa rezidala suburbi kun apartamenti identika l'un a l'altru inauguresis. Ye la 12ma di junio 1991, samatempe kam l'unesma prezidantala elekti en Rusia, eventis plebicito pri la nomo dil urbo, e l'unesma direta elekto por urbestro. La nomo Sankt-Peterburg selektesis, e l'unesma elektita urbestro esis Anatoly Sobchak. En 1996 Vladimir Yakovlev vinkis Anatoly Sobchak, e la titulo "urbestro" modifikesis a "guberniestro". == Geografio == [[Arkivo:Saint_Petersburg_30.36553E_59.94613N.jpg|280px|thumb|Satelital imajo pri Sankt-Peterburg.]] [[Arkivo:Big_Obukhovsky_Bridge-2.jpg|thumb|left|320px|Aeral imajo pri Sankt-Peterburg.]] Sankt-Peterburg propre mezuras 605,8 km², jacante apud la bayo di Neva, Ye la [[gulfo di Finlando]]. La [[reliefo]] dil urbo esas partale basa e plana, e kelka arei freque subisas inundadi, exemple la regiono weste del avenuo ''Liteyny Prospekt'', note kande la venti formacas granda ondi super la bayo di Neva. La maxim alta punto dil urbo, la kolino ''Orekhovaya'', jacas 175,9 metri super la [[marala nivelo]]. De la 18ma yarcento til nun, l'areo dil urbo augmentesis artificale, per modifiki en la hidrologio, la drenado di arei inter insuli, por unionar li a la kontinento. La precipua [[fluvio]] dil urbo esas [[fluvio Neva|Neva]], qua fluas de [[lago Ladoga]] e debushas an [[Baltiko]]. Altra riveri importanta esas Sestrá, Ojta e Izhora. La maxim granda lago del urbo esas Sestroretski Razliv, norde del urbo. La klimato di Sankt-Peterburg esas humida kontinentala (''Dfb'' segun la [[klimatala klasifikuro da Köppen]]). La mezavalora [[temperaturo]] en julio ([[somero]]) esas 18,8°C, dum ke la mezavalora temperaturo en februaro ([[vintro]]) esas -5,8°C. L'influo di [[Baltiko]] produktas milda, humida e kurta someri, e vintri longa e kolda. La maxima temperaturo enrejistrita che la urbo esis 37°C, en 2010. La minima enrejistrita dum la historio esis −35,9°C, en 1883. La mezavalora yarala [[pluvo-quanto]] esas 661 mm, e la maxim pluvoza monato esas agosto, kun mezavalore 83 mm. {{panoramo|HermitageAcrossNeva-2.jpg|1000px|La komplexo di muzei ''Hermitage'', vidita de la fluvio Neva.}} == Transporto == {{Panoramo|Панорама_новая.jpg|1000px|<center>L'aeroportuo internaciona ''Pulkovo''.</center>}} [[Arkivo:Сапсан_в_Санкт-Петербург.jpg|thumb|280px|[[Treno di granda rapideso]] ''Sapsan''.]] [[Arkivo:A stitched Port of Saint Petersburg 2009 d.jpg|thumb|280px|left|Portuo di Sankt-Peterburg.]] Sankt-Peterburg esas importanta koncentro-punto por multa transporto-sistemi. L'internaciona [[aeroportuo]] ''Pulkovo'' recevis {{formatnum:16125250}} pasajeri en 2017 e nun esas la 4ma maxim okupata aeroportuo Rusa. L'aeroportuo ''Lappeenranta'', jacanta en [[Finlando]] ma poke distanta de Sankt-Peterburg, ank uzesas da Rusa pasajeri por vizitar o departar del urbo. L'unesma [[ferovoyo]] Rusa konstruktesis ibe en 1837 e pose expansesis por akompanar la kresko dil urbi. Nun, moderna [[treno di granda rapideso]] nomizita ''Allegro'' ligas Sankt-Peterburg a [[Helsinki]]. En 2009, inauguresis lineo di treno di granda rapideso ''Sapsan'', longa de 651 km, liganta Sankt-Peterburg a [[Moskva]]. Multa federala chosei konektas Sankt-Peterburg ad altra regioni de Rusia, exemple l'Europala choseo E18, qua ligas ol a [[Helsinki]], e la choseo E20, qua ligas ol a [[Tallinn]]. La trafikala problemi esas frequa, note dum la vintro, kande eventas nivegi. Dum la yari 2010a konstruktesis 142 km-a autochoseo qua cirkondas l'urbo e helpis diminutar la konflikti di trafiko. Por pasajeri, existas linei di [[autobuso|autobusi]] qui ligas Sankt-Peterburg a la Baltika Stati ed anke a Helsinki. La portuo di Sankt-Peterburg recevas multa turismala navi qui trairas [[Baltiko]]. Sistemo di [[paromo|paromi]] ligas l'urbo a [[Helsinki]]. [[Arkivo:Avtovo metro station (20959341979).jpg|thumb|250px|Staciono ''Avtovo'' dil [[metroo]] di Sankt-Peterburg.]] [[Arkivo:Nevsky District, St Petersburg, Russia - panoramio (64).jpg|left|thumb|250px|[[Tramveturo]] che quartero ''Nevski''.]] Pri [[publika transporto]], lua [[metroo]] inauguresis en 1955, e nun havas 5 linei kun entote 118,6 km e 69 stacioni. Existas projeto pri krear altra 9 linei e 126 plusa stacioni. Dum la fino dil yari 1980a, Sankt-Peterburg havis 340 km di reli di [[tramveturo|tramveturi]], ma multa ek li dismuntesis dum la yari 2000a. nun restas nur 205,5 km di reli e 41 linei. La municipala kompanio ''Gorelektrotrans'' administras la sistemo di tramveturi ed anke di [[troleobuso|troleobusi]] del urbo. Ante la krulo di Sovietia 1990, la sistemo di [[taxio|taxii]] di Sankt-Peterburg havis 4500 vehili.<ref>{{cite web|url=http://www.saint-petersburg.com/transport/taxi/|title=Taxi in St. Petersburg|accessdate=25ma di decembro 2018}}</ref> Nun existas multa privata taxii ed anke taxio-kompanii, ma nula esas l'"oficala taxio-kompanio" dil urbo.<ref name="Taxio"/> Por turisti on rekomendas vokar taxii per SMS-sistemo ed indikar ube li deziras irar, pro multa taxiisti ne parolar altra linguo ultre la Rusa.<ref name="Taxio">{{cite web|url=https://guidetopetersburg.com/taxi-in-st-petersburg/|title=Taxi in St.Petersburg Russia|publisher= Guide to St. Petersburg|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{en}}}}</ref> Ank existas vehili lokacebla per la sistemo UBER en Sankt-Peterburg.<ref>{{cite web|url=https://www.uber.com/pt-BR/cities/saint-petersburg/ |title=Dirija ou viaje com a Uber em São Petersburgo|publisher=Uber.com|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{pt}}}}</ref> == Turismo == {{Panoramo|Sankt Petersburg banner Palatul de iarna.jpg|1000px|<center>La [[Vintrala Palaco]] e [[muzeo]] ''Hermitage.''</center>}} Pos 1991, Sankt-Peterburg e kelka ek lua historiala suburbi, exemple Peterhof, listizesas kom Mondala Patrimonio di la Homaro, segun l'[[UNESKO]]. La [[muzeo]] ''Hermitage'' esas la 2ma maxim granda artala muzeo de la mondo, e fondesis en 1764 kande lora carino [[Yekaterina la 2ma di Rusia|Yekaterina la Granda]] kompris granda quanto di pikturi de la Germana komercisto Johann Ernst Gotzkowsky. La muzeo apertesis publike en 1852. Lua kolekturo kontenas plua kam 3 milion objekti, di qui cirkume 1/3 formacas lua [[numismatiko|numismatikala]] kolekturo.<ref>[http://www.hermitagemuseum.org/wps/wcm/connect/6b172326-4c3c-45c5-a3c2-182056a64777/The+State+Hermitage+Museum+Annual+Report+2013.pdf?MOD=AJPERES Page 20]</ref> La kolekturi okupas 6 edifici alonge la Palaca taluso, inkluzite la [[Vintrala Palaco]], l'antea domego dil Rusa imperiestri. De la 6 edifici dil komplexo, 5 esas apertata por publika vizito: la [[Vintrala Palaco]], la Mikra Hermitage, l'Anciena Hermitage, la Granda Hermitage, e la Teatro Hermitage. ;Altra muzei: [[Arkivo:Russian_museam.JPG|thumb|250px|Muzeo Rusa.]] * La Muzeo Rusa, antee ''Muzeo Rusa de la Sinioro Imperiestro Alexander la 3ma'' jacas an la Placo dil Arti, e kontenas la maxim granda kolekturo di Rusa arto. Ol inauguresis ye la 13ma di aprilo 1895, dal caro [[Nikolai la 2ma di Rusia|Nikolai la 2ma]]. * L'anciena apartamenti del artisti [[Alexandr Sergeyevich Pushkin|Alexandr Pushkin]], [[Fyodor Mihailovich Dostoyevski|Fyodor Dostoyevski]], [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov|Nikolai Rimski-Korsakov]], [[Feodor Chaliapin]], [[Alexandr Alexandrovich Blok|Alexandr Blok]], [[Vladimir Vladimirovich Nabokov|Vladimir Nabokov]], [[Anna Andreyevna Ahmatova|Anna Ahmatova]], [[Mikhail Zoshchenko]] e [[Iosif Alexandrovich Brodski|Iosif Brodski]] transformesis en muzei qui rakontas lia vivi. * La Muzeo pri Politikala Historio prizentas la historio dil urbo dum Sovietiana rejimo, kontre ke la Muzeo dil Blokuso rakontas la historio dil urbo dum la siejo Germana, de 1941 til 1944. * La muzeo ''Kunstkamera'' judikesas kom l'unesma muzeo di Rusia. Ol inauguresis en 1714 da [[Petrus la 1ma di Rusia|Petrus la Granda]], e lua kolekturo havas plu kam 2 milion objekti. Ol jacas an la nomizita ''Universitetskaya taluso'', afrontanta la Vintrala Palaco. Parto ek lua kolekturo montresas en la "Muzeo Petrus la Granda pri [[Antropologio]] ed [[Etnografio]]", kreita en 1879. [[Arkivo:Подводная_лодка_Джевецкого.JPG|thumb|250px|[[Submara navo]] ''Dzhevetskiy'']] * La Centrala Navala Muzeo esas un ek la maxim granda navala muzei de la mondo. Ol fondesis da Petrus la Granda e prezervas lua naveto ''Botik'', la projeto [[submara navo]] ''Dzhevetskiy'', e plu kam 719 mil altra objekti, inkluzite 56.000 maristal uniformi. * La Muzeo pri Zoologio di Sankt-Peterburg establisesis en 1931. Ol prezervas granda kolekturo di fishi, uceli, insekti ed altra senvertebra animali, amfibii e reptile. Ank existas exemplero pri [[mamuto|lanugoza mamuto]], e 27-metra longa skeleto pri [[baleno blua]]. * La Ferovoyala Muzeo di Rusia jacas proxim la staciono ferovoyala ''Baltiysky'', e prezervas rara exempleri pri vapora lokomotivi, inter lua 3.500 objekti. * La Centrala Muzeo pri la Sulo ''V.V. Dokuchaev'' prezervas multa exempleri pri roki e [[sulo|suli]] de la mondo, de l'[[Artiko]] a [[Nova-Zelando]]. ;Teatro e muziko: [[Arkivo:Spb_06-2012_MariinskyTheatre.jpg|thumb|250px|Teatro ''Mariinsky''.]] Sankt-Peterburg havas plua kam 50 teatri, esanta la maxim famoza la Teatro ''Mariinsky'', nomizita ''Teatro Kirov'' dum la Sovietian epoko. Ol inauguresis ye la 2ma di oktobro 1860, e famoza kompozisti Rusa, exemple [[Modest Petrovich Musorgski|Modest Musorgski]], [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]], [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov|Nikolai Rimski-Korsakov]] prizentis lia maestroverki ibe. Lua nomo ''Mariinsky'' homajas l'imperiestrino Maria Alexandrovna, spozino dil imperiestro [[Alexander la 2ma di Rusia]]. La Teatro Mihailovsky,<ref>{{cite web|url=https://mikhailovsky.ru/en/|title=Mikhailovsky Theatre - Mikhailovsky Theatre St Petersburg}}</ref> inaugurita en 1833, esas un ek la maxim anciena teatri e [[baleto]]-domi di Rusia. En 1918 ol transformesis en [[opero]]-domo. Nun ol gastigas muzikala e dansala spektakli. La Konservatorio di Sankt-Peterburg fondesis en 1862 dal kompozisto [[Anton Rubinstein]]. Inter lua maxim famoza studenti esis [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]], [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]] e [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]]. Jacanta an l'avenuo ''Nevski Prospect'', la Teatro Alexandrinsky apertesis ye la 31ma di agosto 1832. Projetita dal arkitekto Carlo Rossi, nun ol judikesas kom parto del Historiala Patrimonio dil Homaro de la centro di Sankt-Peterburg. ;Altra loki: [[Arkivo:Римско-католический собор Святой Екатерины 3.JPG|thumb|250px|Kirko Katolika di Santa Katarina.]] * La Katolika Kirko di Santa Katarina, an l'avenuo ''Nevsky Prospekt'' komencis konstruktesar en 1710 pos ke l'imperiestro Pyotr la Granda permisis konstrukto di katolika kirki che urbo. Ol inauguresis ye la 7ma di oktobro 1783, e depos 2013 ol esas l'unika kirko katolika en Rusia qua portas la titulo [[baziliko]]. * La Katedralo di Santa Isaac (Ruse: Исаа́киевский Собо́р, ''Isaakievskiy Sobor''), projetita dal Franca arkitekto Auguste Montferrand, esas la maxim granda baziliko ortodoxa del urbo. Lua konstrukturo duris dum 40 yari, de 1818 til 1858. Pos 1931 ol transformesis en muzeo, e nun vizitesas da cirkume 1 milion turisti omnayare. * La katedralo navala di Kronstadt (Ruse: Морской Никольский собор, ''Morskoj Nikol'skij sobor'') konstruktesis de 1903 til 1913, homajanta omna maristi mortinta. Dum la komunista rejimo ol transformesis en cinemo e pose en muzeo. En 2013, dum lua cent-yara aniversario, ol itere divenis ortodoxa katedralo. * La kirko dil Ikono di Vladimir e di la Matro di Deo, o Katedralo Vladimirsky, fondesis en 1746 e kompleteskis en 1783. Ol mixas baroka e neoklasika stili, e multa diferanta arkitekti laboris en ol.<ref>{{cite web|url=http://www.saint-petersburg.com/churches/church-vladimir-icon-mother-of-god/|title=Church of the Vladimir Icon of the Mother of God |publisher=Saint-Petersburg.com|accessdate=25ma di decembro 2018|language={{en}}}}</ref> [[Arkivo:Spb_06-2017_img40_Krestovsky_Stadium_(cropped).jpg|thumb|250px|[[Stadio]] ''Krestovsky'']] * La [[futbalo]]-[[stadio]] ''Krestovsky'' o ''Gazprom Arena'' esas la domo-stadio dil klubo ''FC Zenit Sankt-Peterburg''. Ol inauguresis en 2017 por la Kupo di la Kunfederuri, ed uzesis por kelka partii dum la [[Mondala Kupo di Futbalo]] di 2018. Lua konstrukto-kusto superiris US$ 1 miliardo, ed ol judikesas kom un ek la maxim chera stadii de la mondo. == Referi == {{reflist}} {{Urbi di Sankt-Peterburg}} {{Distrikti di Sankt-Peterburg}} {{Subdividuri di Rusia}} [[Kategorio:Sankt-Peterburg| ]] [[Kategorio:Urbi en Rusia]] avpjt4tzoszaxud383rvijygpwjqxfg 0 39337 995771 994567 2022-08-21T15:28:54Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Michael_Glinka.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kompozisto]] | Shablono_lando= {{Rusa imperio 1858-1883}} | Naskodio = [[1ma di junio]] [[1804]] | Nask-urbo = [[Novospasskoye (Smolensk)|Novospasskoye]] (nune [[provinco Smolensk]]), [[Rusa imperio]] | Mort-dio = [[15ma di februaro]] [[1857]] | Mort-urbo = [[Berlin]], [[Prusia]] }} '''Mihail Ivanovich Glinka''' ([[1 di junio]] [[1804]] til [[15 di februaro]] [[1857]]) esis [[Rusia|Rusa]] kompozisto. Ye la [[7ma di septembro]] [[1842]] lua [[opero]] ''Vivo por la Caro'' unesmafoye pleesis en [[Moskva]], pos olua apertala pleo en [[Sankt-Peterburg]] ye la [[27ma di novembro]] [[1836]]. Glinka esis l'unesma Rusa kompozisto qua divenis bone konocata, ed il esis influiva por futura Rusa kompozisti. ''Vivo por la Caro'' esis l'unesma ek du operi da Glinka. Fondita sur faktala eventi di 1613, la rakonto esas pri rurano Ivan Susanin, qua sakrifikis sua vivo por salvar la vivo di Caro [[Mihail la 1ma di Rusia|Mihail la 1ma]], kande il misduktis Polona soldati qui intencis kaptar la Caro. Caro [[Nikolai la 1ma di Rusia|Nikolai la 1ma]] ipsa havis intereso pri la skribado di ca opero, ed ilu sugestis la titulo, vice la originala titulo ''Ivan Susanin''. L'opero recevis bona aklamo, e la Caro donis valoroza ringo a Glinka. Futura Rusa operi, influita da ca verko, simile traktis nacionala historiala temi. La duesma opero di Glinka, ''Ruslan e Lyudmila'', unemsafoye pleesis ye la [[9ma di decembro]] [[1842]], en Sankt-Peterburg. Ol ne esis tam bone recevita kam lua unesma opero, e to deskurajigis ilu pri skribar plusa operi. Ilu vivis du yari en [[Paris]] e pose en [[Berlin]], ube ilu mortis. {{DEFAULTSORT:Glinka, Mihail Ivanovich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] [[Kategorio:Klasika kompozisti]] aeb0h3jzpkkow6vabbrj70kk25ge2qu 995772 995771 2022-08-21T15:29:36Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Mikhail Glinka]] a [[Mihail Ivanovich Glinka]] sen lasar ridirekto: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Michael_Glinka.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kompozisto]] | Shablono_lando= {{Rusa imperio 1858-1883}} | Naskodio = [[1ma di junio]] [[1804]] | Nask-urbo = [[Novospasskoye (Smolensk)|Novospasskoye]] (nune [[provinco Smolensk]]), [[Rusa imperio]] | Mort-dio = [[15ma di februaro]] [[1857]] | Mort-urbo = [[Berlin]], [[Prusia]] }} '''Mihail Ivanovich Glinka''' ([[1 di junio]] [[1804]] til [[15 di februaro]] [[1857]]) esis [[Rusia|Rusa]] kompozisto. Ye la [[7ma di septembro]] [[1842]] lua [[opero]] ''Vivo por la Caro'' unesmafoye pleesis en [[Moskva]], pos olua apertala pleo en [[Sankt-Peterburg]] ye la [[27ma di novembro]] [[1836]]. Glinka esis l'unesma Rusa kompozisto qua divenis bone konocata, ed il esis influiva por futura Rusa kompozisti. ''Vivo por la Caro'' esis l'unesma ek du operi da Glinka. Fondita sur faktala eventi di 1613, la rakonto esas pri rurano Ivan Susanin, qua sakrifikis sua vivo por salvar la vivo di Caro [[Mihail la 1ma di Rusia|Mihail la 1ma]], kande il misduktis Polona soldati qui intencis kaptar la Caro. Caro [[Nikolai la 1ma di Rusia|Nikolai la 1ma]] ipsa havis intereso pri la skribado di ca opero, ed ilu sugestis la titulo, vice la originala titulo ''Ivan Susanin''. L'opero recevis bona aklamo, e la Caro donis valoroza ringo a Glinka. Futura Rusa operi, influita da ca verko, simile traktis nacionala historiala temi. La duesma opero di Glinka, ''Ruslan e Lyudmila'', unemsafoye pleesis ye la [[9ma di decembro]] [[1842]], en Sankt-Peterburg. Ol ne esis tam bone recevita kam lua unesma opero, e to deskurajigis ilu pri skribar plusa operi. Ilu vivis du yari en [[Paris]] e pose en [[Berlin]], ube ilu mortis. {{DEFAULTSORT:Glinka, Mihail Ivanovich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] [[Kategorio:Klasika kompozisti]] aeb0h3jzpkkow6vabbrj70kk25ge2qu 0 40020 995695 994550 2022-08-21T14:03:19Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio |Nomo = {{PAGENAME}} |Imajo = [[Arkivo:Sergei Prokofiev 02.jpg|180px]] |Profesiono = [[muziko|kompozisto]] |Shablono_lando = {{RUS}} |Naskodio = [[23 di aprilo]] [[1891]] |Nask-urbo = Sontsovka | Mort-dio = [[5 di marto]] [[1953]] | Mort-urbo = [[Moskva]] }} '''Sergei Sergeyevich Prokofyev''' (n. ye la [[23ma di aprilo]] [[1891]] til la [[5ma di marto]] [[1953]]) esis Rusa kompozisto. ==''Klasika Simfonio''== Ye [[10 di septembro]] [[1917]] il kompletigis sua Simfonio No. 1, nomizita da il la ''Klasika Simfonio''. Il kompozis ol dum vakanco en peizajo, kom exercado di kompozado sen utiligar la piano. Ol ulgrade havas la stilo di [[Joseph Haydn]], ma anke montras la voco di Prokofyev. La simfonio esis unesmafoye pleata ye 21 di aprilo 1918 en [[Sankt-Peterburg|Petrograd]], direktata da la kompozisto. Ol havas quar movimenti, e la tota dureso esas cirkume 15 minuti. ==''Peter e la Volfo''== Ilua kompozuro ''Peter e la Volfo'' esis unesmafoye pleata ye [[2 di mayo]] [[1936]]. La Centrala Teatro por Infanti en [[Moskva]] komisis la kompozisto skribar muzikala simfonio por infanti. Prokofyev skribis ambe la muziko e la texto; la verko esis kompleta quar dii pos komenco. En la rakonto, singla karaktero esis deskriptata per partikulara instrumento, o grupo de instrumenti. Ye la unesma pleado, la audantaro esis mikra; la verko plu tarde divenis sucesoza. ==''Romeo e Juliet''== Ye [[11 di januaro]] [[1940]] en [[Leningrad]], ilua baleto ''Romeo e Juliet'' esis unesmafoye pleata, en revizita versiono, da la baleto-kompanio di Kirov. La originala muziko, komisita da la Kirov-kompanio, esis kompleta en 1935. La baleto-kompanio di Bolshoi, qua intencis prizentar unesma pleado di la verko, opinionis ke ol esas tro desfacila, e ke la konkluzo esas chanjenda; nam, vice la tragediala konkluzo di la dramato da [[Shakespeare]], la originala baleto havis felica fino. La revizita versiono, kun tragediala konkluzo, prizentita en Leningrad, esas la versiono qua divenis sucesoza en sequanta yari. {{DEFAULTSORT:Prokofyev, Sergei Sergeyevich}} [[Kategorio:Klasika kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] syvhmlehd0rxhbdn5xjdocfwh5ehbsy 995696 995695 2022-08-21T14:03:38Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Sergei Prokofiev]] a [[Sergei Sergeyevich Prokofyev]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio |Nomo = {{PAGENAME}} |Imajo = [[Arkivo:Sergei Prokofiev 02.jpg|180px]] |Profesiono = [[muziko|kompozisto]] |Shablono_lando = {{RUS}} |Naskodio = [[23 di aprilo]] [[1891]] |Nask-urbo = Sontsovka | Mort-dio = [[5 di marto]] [[1953]] | Mort-urbo = [[Moskva]] }} '''Sergei Sergeyevich Prokofyev''' (n. ye la [[23ma di aprilo]] [[1891]] til la [[5ma di marto]] [[1953]]) esis Rusa kompozisto. ==''Klasika Simfonio''== Ye [[10 di septembro]] [[1917]] il kompletigis sua Simfonio No. 1, nomizita da il la ''Klasika Simfonio''. Il kompozis ol dum vakanco en peizajo, kom exercado di kompozado sen utiligar la piano. Ol ulgrade havas la stilo di [[Joseph Haydn]], ma anke montras la voco di Prokofyev. La simfonio esis unesmafoye pleata ye 21 di aprilo 1918 en [[Sankt-Peterburg|Petrograd]], direktata da la kompozisto. Ol havas quar movimenti, e la tota dureso esas cirkume 15 minuti. ==''Peter e la Volfo''== Ilua kompozuro ''Peter e la Volfo'' esis unesmafoye pleata ye [[2 di mayo]] [[1936]]. La Centrala Teatro por Infanti en [[Moskva]] komisis la kompozisto skribar muzikala simfonio por infanti. Prokofyev skribis ambe la muziko e la texto; la verko esis kompleta quar dii pos komenco. En la rakonto, singla karaktero esis deskriptata per partikulara instrumento, o grupo de instrumenti. Ye la unesma pleado, la audantaro esis mikra; la verko plu tarde divenis sucesoza. ==''Romeo e Juliet''== Ye [[11 di januaro]] [[1940]] en [[Leningrad]], ilua baleto ''Romeo e Juliet'' esis unesmafoye pleata, en revizita versiono, da la baleto-kompanio di Kirov. La originala muziko, komisita da la Kirov-kompanio, esis kompleta en 1935. La baleto-kompanio di Bolshoi, qua intencis prizentar unesma pleado di la verko, opinionis ke ol esas tro desfacila, e ke la konkluzo esas chanjenda; nam, vice la tragediala konkluzo di la dramato da [[Shakespeare]], la originala baleto havis felica fino. La revizita versiono, kun tragediala konkluzo, prizentita en Leningrad, esas la versiono qua divenis sucesoza en sequanta yari. {{DEFAULTSORT:Prokofyev, Sergei Sergeyevich}} [[Kategorio:Klasika kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] syvhmlehd0rxhbdn5xjdocfwh5ehbsy 995705 995696 2022-08-21T14:09:15Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio |Nomo = {{PAGENAME}} |Imajo = [[Arkivo:Sergei Prokofiev 02.jpg|180px]] |Profesiono = [[muziko|kompozisto]] |Shablono_lando = {{RUS}} |Naskodio = [[23 di aprilo]] [[1891]] |Nask-urbo = [[Soncovka]], [[Rusa imperio]] | Mort-dio = [[5 di marto]] [[1953]] | Mort-urbo = [[Moskva]], [[Sovietia]] }} '''Sergei Sergeyevich Prokofyev''' (n. ye la [[23ma di aprilo]] [[1891]] til la [[5ma di marto]] [[1953]]) esis Rusa kompozisto. ==''Klasika Simfonio''== Ye [[10 di septembro]] [[1917]] il kompletigis sua Simfonio No. 1, nomizita da il la ''Klasika Simfonio''. Il kompozis ol dum vakanco en peizajo, kom exercado di kompozado sen utiligar la piano. Ol ulgrade havas la stilo di [[Joseph Haydn]], ma anke montras la voco di Prokofyev. La simfonio esis unesmafoye pleata ye 21 di aprilo 1918 en [[Sankt-Peterburg|Petrograd]], direktata da la kompozisto. Ol havas quar movimenti, e la tota dureso esas cirkume 15 minuti. ==''Peter e la Volfo''== Ilua kompozuro ''Peter e la Volfo'' esis unesmafoye pleata ye [[2 di mayo]] [[1936]]. La Centrala Teatro por Infanti en [[Moskva]] komisis la kompozisto skribar muzikala simfonio por infanti. Prokofyev skribis ambe la muziko e la texto; la verko esis kompleta quar dii pos komenco. En la rakonto, singla karaktero esis deskriptata per partikulara instrumento, o grupo de instrumenti. Ye la unesma pleado, la audantaro esis mikra; la verko plu tarde divenis sucesoza. ==''Romeo e Juliet''== Ye [[11 di januaro]] [[1940]] en [[Leningrad]], ilua baleto ''Romeo e Juliet'' esis unesmafoye pleata, en revizita versiono, da la baleto-kompanio di Kirov. La originala muziko, komisita da la Kirov-kompanio, esis kompleta en 1935. La baleto-kompanio di Bolshoi, qua intencis prizentar unesma pleado di la verko, opinionis ke ol esas tro desfacila, e ke la konkluzo esas chanjenda; nam, vice la tragediala konkluzo di la dramato da [[Shakespeare]], la originala baleto havis felica fino. La revizita versiono, kun tragediala konkluzo, prizentita en Leningrad, esas la versiono qua divenis sucesoza en sequanta yari. {{DEFAULTSORT:Prokofyev, Sergei Sergeyevich}} [[Kategorio:Klasika kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] 6ktx668cp912n14kdp1vcolgdvyw96r 0 41352 995744 873517 2022-08-21T14:49:40Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Pyotr Ilyich Chaikovski]] 1p4buo71o9vv5rf2rz0u2vqdjrprj7n 0 42950 995741 881840 2022-08-21T14:47:09Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Pyotr Ilyich Chaikovski]] 1p4buo71o9vv5rf2rz0u2vqdjrprj7n 0 43251 995781 991912 2022-08-21T15:38:17Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[arkivo:Scriabine_1905_god.jpg|thumb|Alexander Skryabin (1905)]] '''Alexandr Nikolayevich Skryabin''' (n. [[6 di januaro]] [[1872]], m. [[27 di aprilo]] [[1915]]) esis Rusiana pianisto e kompozisto. Ilua patro esis diplomacisto. Il havis intereso pri muziko e partikulare la piano ye frua evo, e studiis ye la Konservatorio di [[Moskva]], ube il esis gradizita en 1892. Dum plura yari il esis pianisto e docero en Moskva; pose il facis turi en Europa ed Usa, pleante e kompozante. En 1909 il retrovenis a Rusia. Il divenis interesata pri [[teozofio]], ed ilua idei por kompozuri divenis grandioza e mistika. Famoza kompozuri de ca lasta periodo inkluzas la ''Poemo di extazo'' por orkestro, e ''Prometeo: la Poemo di Fairo'', por piano ed orkestro; ca kompozuro anke originale inkluzis koloro-orgeno, qua produktas diversa kolori relatata a la muziko. {{DEFAULTSORT:Skryabin, Alexandr Nikolayevich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] 0vaa8n4i2buskcfopbddvc2wl16qo4u 995782 995781 2022-08-21T15:38:42Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Alexander Skriabin]] a [[Alexandr Nikolayevich Skryabin]]: .. wikitext text/x-wiki [[arkivo:Scriabine_1905_god.jpg|thumb|Alexander Skryabin (1905)]] '''Alexandr Nikolayevich Skryabin''' (n. [[6 di januaro]] [[1872]], m. [[27 di aprilo]] [[1915]]) esis Rusiana pianisto e kompozisto. Ilua patro esis diplomacisto. Il havis intereso pri muziko e partikulare la piano ye frua evo, e studiis ye la Konservatorio di [[Moskva]], ube il esis gradizita en 1892. Dum plura yari il esis pianisto e docero en Moskva; pose il facis turi en Europa ed Usa, pleante e kompozante. En 1909 il retrovenis a Rusia. Il divenis interesata pri [[teozofio]], ed ilua idei por kompozuri divenis grandioza e mistika. Famoza kompozuri de ca lasta periodo inkluzas la ''Poemo di extazo'' por orkestro, e ''Prometeo: la Poemo di Fairo'', por piano ed orkestro; ca kompozuro anke originale inkluzis koloro-orgeno, qua produktas diversa kolori relatata a la muziko. {{DEFAULTSORT:Skryabin, Alexandr Nikolayevich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] 0vaa8n4i2buskcfopbddvc2wl16qo4u 995788 995782 2022-08-21T15:42:13Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[arkivo:Scriabine_1905_god.jpg|thumb|Alexandr Skryabin (1905)]] '''Alexandr Nikolayevich Skryabin''' (n. [[6 di januaro]] [[1872]], m. [[27 di aprilo]] [[1915]]) esis Rusiana pianisto e kompozisto. Ilua patro esis diplomacisto. Il havis intereso pri muziko e partikulare la piano ye frua evo, e studiis ye la Konservatorio di [[Moskva]], ube il esis gradizita en 1892. Dum plura yari il esis pianisto e docero en Moskva; pose il facis turi en Europa ed Usa, pleante e kompozante. En 1909 il retrovenis a Rusia. Il divenis interesata pri [[teozofio]], ed ilua idei por kompozuri divenis grandioza e mistika. Famoza kompozuri de ca lasta periodo inkluzas la ''Poemo di extazo'' por orkestro, e ''Prometeo: la Poemo di Fairo'', por piano ed orkestro; ca kompozuro anke originale inkluzis koloro-orgeno, qua produktas diversa kolori relatata a la muziko. {{DEFAULTSORT:Skryabin, Alexandr Nikolayevich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] 79mgmhoo061hfp4h800usb68wzddxym 0 45367 995681 926062 2022-08-21T13:49:53Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= {{PAGENAME}} | Imajo= [[Arkivo:20170315 003801 Kristina Pimenova 576x768.jpg|180px|Kristina Pimenova, 15-03-2017]] | Profesiono = beleso-manekino, aktorino | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio= [[27ma di decembro]] [[2005]] | Nask-urbo= [[Moskva]], [[Rusia]] | Mort-dio = }} '''Kristina Ruslanovna Pimenova''' (n. en [[2005]]) esas [[Rusia|Rusa]] [[beleso]]-[[manekino]] e [[aktoro|aktorino]].<ref>[http://www.latribuna.hn/2017/02/06/la-increible-vida-la-nina-mas-guapa-del-mundo/ "La increíble vida de ‘la niña más guapa del mundo’"], La Tribuna, Honduras, 6ma di februaro 2017</ref> == Referi == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Pimenova, Kristina Ruslanovna}} [[Kategorio:Rusa manekini]] [[Kategorio:Rus aktori]] qjbmjrfj0npmu699dri87u0sln3gjgs 995682 995681 2022-08-21T13:50:15Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Kristina Pimenova]] a [[Kristina Ruslanovna Pimenova]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= {{PAGENAME}} | Imajo= [[Arkivo:20170315 003801 Kristina Pimenova 576x768.jpg|180px|Kristina Pimenova, 15-03-2017]] | Profesiono = beleso-manekino, aktorino | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio= [[27ma di decembro]] [[2005]] | Nask-urbo= [[Moskva]], [[Rusia]] | Mort-dio = }} '''Kristina Ruslanovna Pimenova''' (n. en [[2005]]) esas [[Rusia|Rusa]] [[beleso]]-[[manekino]] e [[aktoro|aktorino]].<ref>[http://www.latribuna.hn/2017/02/06/la-increible-vida-la-nina-mas-guapa-del-mundo/ "La increíble vida de ‘la niña más guapa del mundo’"], La Tribuna, Honduras, 6ma di februaro 2017</ref> == Referi == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Pimenova, Kristina Ruslanovna}} [[Kategorio:Rusa manekini]] [[Kategorio:Rus aktori]] qjbmjrfj0npmu699dri87u0sln3gjgs 0 45759 995789 901967 2022-08-21T15:45:53Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[arkivo:Borodin.jpg|thumb|upright|Alexandr Borodin]] '''Alexandr Porfiryevich Borodin''' (n. [[12 di novembro]] [[1833]], m. [[27 di februaro]] [[1887]]) esis Rusiana kompozisto. Il naskis en [[Sankt-Peterburg]], filiulo di [[Gruzia]]na nobelo, Luka Stepanovich Gedevanishvili; Alexandr esis ne-legitima, do il esis registragata kom filiulo di [[serfo]] di la nobelo, Porfiri Borodin. Il studiis kemio, ed en 1862 il divenis profesoro di kemio ye akademio en Sankt-Peterburg. Dum 1862 il renkontris la kompozisto Balakirev, e studiis kompozado kun il; ilua simfonio no. 1, komencita dum ta yaro, esis unesmafoye pleata en 1869. {{DEFAULTSORT:Borodin, Alexandr Porfiryevich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] 9j0164ozen1prkja4ye1gbawga7uh5j 995790 995789 2022-08-21T15:46:13Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Alexander Borodin]] a [[Alexandr Porfiryevich Borodin]]: .. wikitext text/x-wiki [[arkivo:Borodin.jpg|thumb|upright|Alexandr Borodin]] '''Alexandr Porfiryevich Borodin''' (n. [[12 di novembro]] [[1833]], m. [[27 di februaro]] [[1887]]) esis Rusiana kompozisto. Il naskis en [[Sankt-Peterburg]], filiulo di [[Gruzia]]na nobelo, Luka Stepanovich Gedevanishvili; Alexandr esis ne-legitima, do il esis registragata kom filiulo di [[serfo]] di la nobelo, Porfiri Borodin. Il studiis kemio, ed en 1862 il divenis profesoro di kemio ye akademio en Sankt-Peterburg. Dum 1862 il renkontris la kompozisto Balakirev, e studiis kompozado kun il; ilua simfonio no. 1, komencita dum ta yaro, esis unesmafoye pleata en 1869. {{DEFAULTSORT:Borodin, Alexandr Porfiryevich}} [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] 9j0164ozen1prkja4ye1gbawga7uh5j 0 45760 995792 901972 2022-08-21T15:47:04Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Alexandr Porfiryevich Borodin]] aedkxtayxdlbsb443r22yuwxul8qa3y 0 45882 995634 913941 2022-08-21T12:37:42Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Anna_Pletneva.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[21ma di agosto]] [[1977]] | Nask-urbo = [[Moskva]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Anna Yuryevna Pletnyova''' (n. la [[21ma di agosto]] [[1977]]) esas [[Rusia|Rusa]] kantistino de la bando ''Vintaj''. {{DEFAULTSORT:Pletnyova, Anna Yuryevna}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] fx3gmfun0zxecurgr7pbbquj1ksaubj 995635 995634 2022-08-21T12:37:59Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Anna Pletnyova]] a [[Anna Yuryevna Pletnyova]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Anna_Pletneva.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[21ma di agosto]] [[1977]] | Nask-urbo = [[Moskva]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Anna Yuryevna Pletnyova''' (n. la [[21ma di agosto]] [[1977]]) esas [[Rusia|Rusa]] kantistino de la bando ''Vintaj''. {{DEFAULTSORT:Pletnyova, Anna Yuryevna}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] fx3gmfun0zxecurgr7pbbquj1ksaubj 0 45900 995656 992932 2022-08-21T13:08:45Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Por altra senco|altra loki nomizita 'Nikolai Ivanovich Noskov'|[[Nikolai Ivanovich Noskov (homonimo)]]}} {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Николай Носков в 2009 (6).jpg|180px]] | Profesiono= kantisto, [[Muziko|muzikisto]] e kompozisto | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[12ma di januaro]] [[1956]] | Nask-urbo = [[Gagarin (Smolensk)|Gjatsk]] ([[provinco Smolensk]]), [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Nikolai Ivanovich Noskov''' ([[Rusa linguo|Ruse]] ''Николай Иванович Носков'', n. ye la [[12ma di januaro]] [[1956]]) esas [[Rusia|Rusa]] kantisto e [[Muziko|muzikisto]] di [[rock]], ex-membro di la bando ''Gorky Park''. {{DEFAULTSORT:Noskov, Nikolai Ivanovich}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] n6yn50935bl6uysmgyzjdid0u3qcmg0 995657 995656 2022-08-21T13:09:15Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Nikolai Noskov]] a [[Nikolai Ivanovich Noskov (muzikisto)]]: .. wikitext text/x-wiki {{Por altra senco|altra loki nomizita 'Nikolai Ivanovich Noskov'|[[Nikolai Ivanovich Noskov (homonimo)]]}} {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Николай Носков в 2009 (6).jpg|180px]] | Profesiono= kantisto, [[Muziko|muzikisto]] e kompozisto | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[12ma di januaro]] [[1956]] | Nask-urbo = [[Gagarin (Smolensk)|Gjatsk]] ([[provinco Smolensk]]), [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Nikolai Ivanovich Noskov''' ([[Rusa linguo|Ruse]] ''Николай Иванович Носков'', n. ye la [[12ma di januaro]] [[1956]]) esas [[Rusia|Rusa]] kantisto e [[Muziko|muzikisto]] di [[rock]], ex-membro di la bando ''Gorky Park''. {{DEFAULTSORT:Noskov, Nikolai Ivanovich}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] n6yn50935bl6uysmgyzjdid0u3qcmg0 0 46244 995662 914215 2022-08-21T13:14:53Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Anna Netrebko - Romy 2013 b.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = 18ma di septembro 1971 | Nask-urbo = [[Krasnodar]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Anna Yuryevna Netrebko''' (n. ye la [[18ma di septembro]] [[1971]]) esas [[Rusia|Rusa]] kantistino (soprano). {{DEFAULTSORT:Netrebko, Anna Yuryevna}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] fooaatpvzqqzznj873ukr4uf8iass4o 995663 995662 2022-08-21T13:15:22Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Anna Netrebko]] a [[Anna Yuryevna Netrebko]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Anna Netrebko - Romy 2013 b.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = 18ma di septembro 1971 | Nask-urbo = [[Krasnodar]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Anna Yuryevna Netrebko''' (n. ye la [[18ma di septembro]] [[1971]]) esas [[Rusia|Rusa]] kantistino (soprano). {{DEFAULTSORT:Netrebko, Anna Yuryevna}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] fooaatpvzqqzznj873ukr4uf8iass4o 0 46351 995641 992933 2022-08-21T12:47:32Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Ковальчук_Юлия.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[12ma di novembro]] [[1982]] | Nask-urbo = Volzhsky, [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Yuliya Olegovna Kovalchuk''', pos mariajo '''Chumakova''' (n. ye la [[12ma di novembro]] [[1982]]) esas [[Rusia|Rusa]] kantistino di [[pop]]. {{DEFAULTSORT:Kovalchuk, Yuliya Olegovna}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] eueyetv6dutfh79oq7672ej8hebcd69 995642 995641 2022-08-21T12:47:49Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Yulia Kovalchuk]] a [[Yuliya Olegovna Kovalchuk]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Ковальчук_Юлия.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[12ma di novembro]] [[1982]] | Nask-urbo = Volzhsky, [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Yuliya Olegovna Kovalchuk''', pos mariajo '''Chumakova''' (n. ye la [[12ma di novembro]] [[1982]]) esas [[Rusia|Rusa]] kantistino di [[pop]]. {{DEFAULTSORT:Kovalchuk, Yuliya Olegovna}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] eueyetv6dutfh79oq7672ej8hebcd69 995653 995642 2022-08-21T12:52:19Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Ковальчук_Юлия.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[12ma di novembro]] [[1982]] | Nask-urbo = [[Voljski]] ([[provinco Volgograd]]), [[Republiko Socialista Sovietiana Rusia|RSS Rusia]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Yuliya Olegovna Kovalchuk''', pos mariajo '''Chumakova''' (n. ye la [[12ma di novembro]] [[1982]]) esas [[Rusia|Rusa]] kantistino di [[pop]]. {{DEFAULTSORT:Kovalchuk, Yuliya Olegovna}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] rzusn56k1dtb6xk0nrtge4mzxb7vyxd 0 46545 995704 993168 2022-08-21T14:07:08Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Modest Musorgskiy, 1870.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kompozisto]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[21ma di marto]] [[1839]] | Nask-urbo = Karevo, [[Rusa imperio]] | Mort-dio = [[28ma di marto]] [[1881]] | Mort-urbo = [[Sankt Petersburg]], [[Rusa imperio]] }} '''Modest Petrovich Musorgski''' ([[Rusa linguo|rusa]]: Модест Петрович Мусоргский; [[21ma di marto]] [[1839]] - [[28ma di marto]] [[1881]]) esis [[Rusia|rusa]] kompozisto, membro dil grupo konocata kom la "[[Grupo de Kin (kompozisti)|Grupo de Kin]]". Il esis novigero di rusa [[muziko]] dum la [[Romantikismo|Romantika]] periodo. Il esforcis atingar unike rusa muzikala identeso, ofte defianta la establisita konvencioni di westala muziko. Multa lua verki inspiresis da rusa historio, rusa [[folkloro]], ed altra nacionalista temi. Tala verki inkluzas la opero ''[[Boris Godunov]]'', la orkestrala ton-poemo ''Nokto sur Kalva Monto'', e la piano-serio ''Pikturi che Expozo''. Dum multa yari la verki da Musorgski precipue konocesas per versioni revizita o kompletigita da altra kompozisti. Multa lua max importanta kompozuri posmorte populareskis ye lia originala formi, ed ula originala [[Particiono|particioni]] esas nun anke havebla. === Nomo === La espelo e pronunco dil nomo di la kompozisto produktis kelka konfundo. La familio-nomo derivesas de 15ma- o 16ma-yarcenta ancestro, Roman Vasilyevich Monastyryov, qua aparas en la [[Velura Libro]], 17ma-yarcenta [[genealogio]] de rusa [[Boyaro|boyari]]. Roman Vasilyevich havis alternativa nomo "''Musorga''", ed esis la avulo dil unesma Musorgski. La kompozisto povis sequar sua lineajo a [[Rurik]], legendala 9ma-yarcenta fondinto dil rusa stato. En familio-dokumenti la espelo dil nomo varias: "''Musarski''", "Muserski", "''Muserskoi''", "''Musirskoi''", "''Musorski''" e "''Musurski''". En la baptala registro la nomo aparas kom "''Muserski''". === Frua vivo === Musorgski naskis en [[Karevo]], [[Toropets Uyezd]], [[Pskov]], [[Rusa imperio|Rusa Imperio]], 400 km sude de [[Sankt Petersburg]]. Lua richa tero-proprietanta familio, la [[Nobeleso|nobela]] familio Musorgski, repute decendas del unesma [[Rutenia|Ruteniana]] regnero, Rurik, per la suverena princi di [[Smolensk]]. Evinta sis yari Musorgski komencis recevar [[piano]]-lecioni de sua matro, ipsa pianisto. Lua progreso esis sat rapida ke tri yari pose il povis plear koncertomuzikajo da [[John Field]] e verki da [[Franz Liszt]] por familio ed amiki. En 10 yari, il e lua fratulo prenesis a Santa Petersburg por studiar che la elitala german-lingua ''[[Petrischule]]''. Dum ibe, Modest studiis piano kun [[Anton Gerke]]. En 1852, la 12-evinta Musorgski editis piano-muzikajo kun titulo "''Porte-enseigne Polka''", pagita da lua patro. [[Arkivo:Mussorgsky young b.jpg|thumb|180px|Musorgski kom yuna kadeto]] La genitori di Musorgski projetis la translojo a Santa Petersburg por ke amba filiuli rinovigez la familio-tradiciono di militala servo. Taskope, Musorgski eniris la [[Kadeto|Kadet]]-Skolo evinta 13. Esis kontroverso pri edukala atitudi che ta skolo e lua direktisto, Generalo Sutgof. Omnu konkordis ke la skolo povus esar brutala loko, aparte por nova rekrutiti. Por Musorgski, ol probable esis la fonto di lua voyo vers alkoholikeso. Segun olima studento, kantisto e kompozisto [[Nikolai Kompaneisky]], Sutgof "esis fiera kande kadeto retrovenis de vakanco ebria pro [[champanio]]." === Verki === La verki da Musorgski, malgre frapante nova, esas stile Romantika e cherpas de rusa muzikala temi. Il inspiris multa rusa kompozisti, inkluzite [[Dmitri Shostakovich]] (lua tarda [[Simfonio|simfonii]]) e [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]] (lua [[Opero|operi]]). En 1868/1869 ilu kompozis la opero ''Boris Godunov'', pri la vivo dil rusa [[caro]], ma ol refuzesesis dal ''Mariinsky Opera''. Musorgski do redaktis la verko, til finala versiono en 1874. La frua versiono egardesas kom plu tenebroza e konciza kam la tarda versiono, ma anke plu kruda. [[Nikolai Rimsky-Korsakov]] ri-instrumentizis la opero en 1896 e revizis ol en 1908. La opero anke revizesis da altra kompozisto, notinde Shostakovich, qua facis du versioni, un por [[filmo]] ed un por [[teatro]]. La opero ''Khovanshchina'' esis nefinita e nepleita kande Musorgski mortis, ma ol kompletigesis da Rimsky-Korsakov ed unesmafoye pleesis en 1886 en Santa Petersburg. Ta opero anke revizesis da Shostakovich. ''La Ferio che Sorochyntsi'', altra opero, esis nekompleta lor lua morto, ma dans-etraktajo, la ''Gopak'', freque pleesas. La max imaginiva e freque pleata verko da Musorgski esas la ciklo de piano-muzikaji qua deskriptas pikturi per sono, ''Pikturi che Expozo''. Ica kompozuro, maxim bone konocata per orkestral aranjuro da [[Maurice Ravel]], skribesis memore lua amiko, la arkitekto [[Viktor Hartmann]]. Lua un-movimenta orkestrala verko ''Nokto sur Kalva Monto'' juis populara agnosko dum la yari 1940ma kande ol uzesis, kun '''[[Ave Maria (Schubert)|Ave Maria]]''<nowiki/>' da [[Franz Schubert|Schubert]], en la [[Disney]]-filmo ''[[Fantasia]]''. {{DEFAULTSORT: Musorgski, Modest Petrovich}} [[Kategorio:Klasika kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] smxjc74dny5nwkddrjl74ix8o3p0hlr 995718 995704 2022-08-21T14:20:02Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Modest Musorgskiy, 1870.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kompozisto]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[21ma di marto]] [[1839]] | Nask-urbo = Karevo, [[Rusa imperio]] | Mort-dio = [[28ma di marto]] [[1881]] | Mort-urbo = [[Sankt Petersburg]], [[Rusa imperio]] }} '''Modest Petrovich Musorgski''' ([[Rusa linguo|rusa]]: Модест Петрович Мусоргский; [[21ma di marto]] [[1839]] - [[28ma di marto]] [[1881]]) esis [[Rusia|rusa]] kompozisto, membro dil grupo konocata kom la "[[Grupo de Kin (kompozisti)|Grupo de Kin]]". Il esis novigero di rusa [[muziko]] dum la [[Romantikismo|Romantika]] periodo. Il esforcis atingar unike rusa muzikala identeso, ofte defianta la establisita konvencioni di westala muziko. Multa lua verki inspiresis da rusa historio, rusa [[folkloro]], ed altra nacionalista temi. Tala verki inkluzas la opero ''[[Boris Godunov]]'', la orkestrala ton-poemo ''Nokto sur Kalva Monto'', e la piano-serio ''Pikturi che Expozo''. Dum multa yari la verki da Musorgski precipue konocesas per versioni revizita o kompletigita da altra kompozisti. Multa lua max importanta kompozuri posmorte populareskis ye lia originala formi, ed ula originala [[Particiono|particioni]] esas nun anke havebla. === Nomo === La espelo e pronunco dil nomo di la kompozisto produktis kelka konfundo. La familio-nomo derivesas de 15ma- o 16ma-yarcenta ancestro, Roman Vasilyevich Monastyryov, qua aparas en la [[Velura Libro]], 17ma-yarcenta [[genealogio]] de rusa [[Boyaro|boyari]]. Roman Vasilyevich havis alternativa nomo "''Musorga''", ed esis la avulo dil unesma Musorgski. La kompozisto povis sequar sua lineajo a [[Rurik]], legendala 9ma-yarcenta fondinto dil rusa stato. En familio-dokumenti la espelo dil nomo varias: "''Musarski''", "Muserski", "''Muserskoi''", "''Musirskoi''", "''Musorski''" e "''Musurski''". En la baptala registro la nomo aparas kom "''Muserski''". === Frua vivo === Musorgski naskis en [[Karevo]], [[Toropets Uyezd]], [[Pskov]], [[Rusa imperio|Rusa Imperio]], 400 km sude de [[Sankt Petersburg]]. Lua richa tero-proprietanta familio, la [[Nobeleso|nobela]] familio Musorgski, repute decendas del unesma [[Rutenia|Ruteniana]] regnero, Rurik, per la suverena princi di [[Smolensk]]. Evinta sis yari Musorgski komencis recevar [[piano]]-lecioni de sua matro, ipsa pianisto. Lua progreso esis sat rapida ke tri yari pose il povis plear koncertomuzikajo da [[John Field]] e verki da [[Franz Liszt]] por familio ed amiki. En 10 yari, il e lua fratulo prenesis a Santa Petersburg por studiar che la elitala german-lingua ''[[Petrischule]]''. Dum ibe, Modest studiis piano kun [[Anton Gerke]]. En 1852, la 12-evinta Musorgski editis piano-muzikajo kun titulo "''Porte-enseigne Polka''", pagita da lua patro. [[Arkivo:Mussorgsky young b.jpg|thumb|180px|Musorgski kom yuna kadeto]] La genitori di Musorgski projetis la translojo a Santa Petersburg por ke amba filiuli rinovigez la familio-tradiciono di militala servo. Taskope, Musorgski eniris la [[Kadeto|Kadet]]-Skolo evinta 13. Esis kontroverso pri edukala atitudi che ta skolo e lua direktisto, Generalo Sutgof. Omnu konkordis ke la skolo povus esar brutala loko, aparte por nova rekrutiti. Por Musorgski, ol probable esis la fonto di lua voyo vers alkoholikeso. Segun olima studento, kantisto e kompozisto [[Nikolai Kompaneisky]], Sutgof "esis fiera kande kadeto retrovenis de vakanco ebria pro [[champanio]]." === Verki === La verki da Musorgski, malgre frapante nova, esas stile Romantika e cherpas de rusa muzikala temi. Il inspiris multa rusa kompozisti, inkluzite [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]] (lua tarda [[Simfonio|simfonii]]) e [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]] (lua [[Opero|operi]]). En 1868/1869 ilu kompozis la opero ''Boris Godunov'', pri la vivo dil rusa [[caro]], ma ol refuzesesis dal ''Mariinsky Opera''. Musorgski do redaktis la verko, til finala versiono en 1874. La frua versiono egardesas kom plu tenebroza e konciza kam la tarda versiono, ma anke plu kruda. [[Nikolai Rimsky-Korsakov]] ri-instrumentizis la opero en 1896 e revizis ol en 1908. La opero anke revizesis da altra kompozisto, notinde Shostakovich, qua facis du versioni, un por [[filmo]] ed un por [[teatro]]. La opero ''Khovanshchina'' esis nefinita e nepleita kande Musorgski mortis, ma ol kompletigesis da Rimsky-Korsakov ed unesmafoye pleesis en 1886 en Santa Petersburg. Ta opero anke revizesis da Shostakovich. ''La Ferio che Sorochyntsi'', altra opero, esis nekompleta lor lua morto, ma dans-etraktajo, la ''Gopak'', freque pleesas. La max imaginiva e freque pleata verko da Musorgski esas la ciklo de piano-muzikaji qua deskriptas pikturi per sono, ''Pikturi che Expozo''. Ica kompozuro, maxim bone konocata per orkestral aranjuro da [[Maurice Ravel]], skribesis memore lua amiko, la arkitekto [[Viktor Hartmann]]. Lua un-movimenta orkestrala verko ''Nokto sur Kalva Monto'' juis populara agnosko dum la yari 1940ma kande ol uzesis, kun '''[[Ave Maria (Schubert)|Ave Maria]]''<nowiki/>' da [[Franz Schubert|Schubert]], en la [[Disney]]-filmo ''[[Fantasia]]''. {{DEFAULTSORT: Musorgski, Modest Petrovich}} [[Kategorio:Klasika kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] 6hi7dn8vids318yza9isxg7jph81swd 995765 995718 2022-08-21T15:21:12Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Modest Musorgskiy, 1870.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kompozisto]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[21ma di marto]] [[1839]] | Nask-urbo = Karevo, [[Rusa imperio]] | Mort-dio = [[28ma di marto]] [[1881]] | Mort-urbo = [[Sankt Petersburg]], [[Rusa imperio]] }} '''Modest Petrovich Musorgski''' ([[Rusa linguo|rusa]]: Модест Петрович Мусоргский; [[21ma di marto]] [[1839]] - [[28ma di marto]] [[1881]]) esis [[Rusia|rusa]] kompozisto, membro dil grupo konocata kom la "[[Grupo de Kin (kompozisti)|Grupo de Kin]]". Il esis novigero di rusa [[muziko]] dum la [[Romantikismo|Romantika]] periodo. Il esforcis atingar unike rusa muzikala identeso, ofte defianta la establisita konvencioni di westala muziko. Multa lua verki inspiresis da rusa historio, rusa [[folkloro]], ed altra nacionalista temi. Tala verki inkluzas la opero ''[[Boris Godunov]]'', la orkestrala ton-poemo ''Nokto sur Kalva Monto'', e la piano-serio ''Pikturi che Expozo''. Dum multa yari la verki da Musorgski precipue konocesas per versioni revizita o kompletigita da altra kompozisti. Multa lua max importanta kompozuri posmorte populareskis ye lia originala formi, ed ula originala [[Particiono|particioni]] esas nun anke havebla. === Nomo === La espelo e pronunco dil nomo di la kompozisto produktis kelka konfundo. La familio-nomo derivesas de 15ma- o 16ma-yarcenta ancestro, Roman Vasilyevich Monastyryov, qua aparas en la [[Velura Libro]], 17ma-yarcenta [[genealogio]] de rusa [[Boyaro|boyari]]. Roman Vasilyevich havis alternativa nomo "''Musorga''", ed esis la avulo dil unesma Musorgski. La kompozisto povis sequar sua lineajo a [[Rurik]], legendala 9ma-yarcenta fondinto dil rusa stato. En familio-dokumenti la espelo dil nomo varias: "''Musarski''", "Muserski", "''Muserskoi''", "''Musirskoi''", "''Musorski''" e "''Musurski''". En la baptala registro la nomo aparas kom "''Muserski''". === Frua vivo === Musorgski naskis en [[Karevo]], [[Toropets Uyezd]], [[Pskov]], [[Rusa imperio|Rusa Imperio]], 400 km sude de [[Sankt Petersburg]]. Lua richa tero-proprietanta familio, la [[Nobeleso|nobela]] familio Musorgski, repute decendas del unesma [[Rutenia|Ruteniana]] regnero, Rurik, per la suverena princi di [[Smolensk]]. Evinta sis yari Musorgski komencis recevar [[piano]]-lecioni de sua matro, ipsa pianisto. Lua progreso esis sat rapida ke tri yari pose il povis plear koncertomuzikajo da [[John Field]] e verki da [[Franz Liszt]] por familio ed amiki. En 10 yari, il e lua fratulo prenesis a Santa Petersburg por studiar che la elitala german-lingua ''[[Petrischule]]''. Dum ibe, Modest studiis piano kun [[Anton Gerke]]. En 1852, la 12-evinta Musorgski editis piano-muzikajo kun titulo "''Porte-enseigne Polka''", pagita da lua patro. [[Arkivo:Mussorgsky young b.jpg|thumb|180px|Musorgski kom yuna kadeto]] La genitori di Musorgski projetis la translojo a Santa Petersburg por ke amba filiuli rinovigez la familio-tradiciono di militala servo. Taskope, Musorgski eniris la [[Kadeto|Kadet]]-Skolo evinta 13. Esis kontroverso pri edukala atitudi che ta skolo e lua direktisto, Generalo Sutgof. Omnu konkordis ke la skolo povus esar brutala loko, aparte por nova rekrutiti. Por Musorgski, ol probable esis la fonto di lua voyo vers alkoholikeso. Segun olima studento, kantisto e kompozisto [[Nikolai Kompaneisky]], Sutgof "esis fiera kande kadeto retrovenis de vakanco ebria pro [[champanio]]." === Verki === La verki da Musorgski, malgre frapante nova, esas stile Romantika e cherpas de rusa muzikala temi. Il inspiris multa rusa kompozisti, inkluzite [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Dmitri Shostakovich]] (lua tarda [[Simfonio|simfonii]]) e [[Sergei Sergeyevich Prokofyev|Sergei Prokofyev]] (lua [[Opero|operi]]). En 1868/1869 ilu kompozis la opero ''Boris Godunov'', pri la vivo dil rusa [[caro]], ma ol refuzesesis dal ''Mariinsky Opera''. Musorgski do redaktis la verko, til finala versiono en 1874. La frua versiono egardesas kom plu tenebroza e konciza kam la tarda versiono, ma anke plu kruda. [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov|Nikolai Rimski-Korsakov]] ri-instrumentizis la opero en 1896 e revizis ol en 1908. La opero anke revizesis da altra kompozisto, notinde Shostakovich, qua facis du versioni, un por [[filmo]] ed un por [[teatro]]. La opero ''Khovanshchina'' esis nefinita e nepleita kande Musorgski mortis, ma ol kompletigesis da Rimski-Korsakov ed unesmafoye pleesis en 1886 en Santa Petersburg. Ta opero anke revizesis da Shostakovich. ''La Ferio che Sorochyntsi'', altra opero, esis nekompleta lor lua morto, ma dans-etraktajo, la ''Gopak'', freque pleesas. La max imaginiva e freque pleata verko da Musorgski esas la ciklo de piano-muzikaji qua deskriptas pikturi per sono, ''Pikturi che Expozo''. Ica kompozuro, maxim bone konocata per orkestral aranjuro da [[Maurice Ravel]], skribesis memore lua amiko, la arkitekto [[Viktor Hartmann]]. Lua un-movimenta orkestrala verko ''Nokto sur Kalva Monto'' juis populara agnosko dum la yari 1940ma kande ol uzesis, kun '''[[Ave Maria (Schubert)|Ave Maria]]''<nowiki/>' da [[Franz Schubert|Schubert]], en la [[Disney]]-filmo ''[[Fantasia]]''. {{DEFAULTSORT: Musorgski, Modest Petrovich}} [[Kategorio:Klasika kompozisti]] [[Kategorio:Rusiana kompozisti]] 1ra75hnw7x2bqzyrhln635pd0nc591t 0 47703 995846 943059 2022-08-22T08:31:17Z Simsunman 33920 wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Flag of the United States.svg|thumb|La standardo di Usa de 1960: 50 steli e 13 strii]] [[Arkivo:US flag 20 stars.svg|thumb|La standardo di Usa aprobita en 1818: 20 steli e 13 strii]] La '''standardo di Usa''' havas 13 strii, por la originala 13 kolonii, e 50 steli, por la 50 stati. La aranjuro lastafoye chanjis en 1960, pos ke [[Hawaii]] divenis stato di Usa. Frue dum la historio di Usa, la desegnuro e nombro di steli e strii variis. Ye la [[4ma di aprilo]] [[1818]], modifikita desegno di la standardo aprobesis dal Kongreso: la nombro di steli sur la standardo esus 20, pro lor 20 stati, kun nova stelo adjuntata por singla nova stato en la uniono; la nombro di strii esez 13, por l'originala 13 kolonii. [[Kategorio:Standardi|Usa]] [[Kategorio:Usa]] q2udialj7kmj2vtnh9xl4loe6red19y 0 48577 995673 972651 2022-08-21T13:41:58Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Alsoul Cropped.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]], muzikistino, [[aktoro|aktorino]] | Shablono_lando= {{RUS}}, {{GBR}} | Naskodio = [[27ma di junio]] [[1983]] | Nask-urbo = [[Bugulma]] ([[republiko Tatarstan]]), [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Alsou''' (artala nomo), '''Alsu Ralifovna Abramova''', ante mariajo '''Safina''' (n. ye la [[27ma di junio]] [[1983]]) esas Rusa [[muziko|kantistino]] di [[pop-muziko]], muzikistino ed aktorino. {{DEFAULTSORT:Alsou}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] [[Kategorio:Britaniana kantisti]] [[Kategorio:Rus aktori]] [[Kategorio:Britanian aktori]] jucn6wl4l2l70k5wc08mvoj23knrqp2 995674 995673 2022-08-21T13:42:21Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Alsou Abramova]] a [[Alsou]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Alsoul Cropped.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]], muzikistino, [[aktoro|aktorino]] | Shablono_lando= {{RUS}}, {{GBR}} | Naskodio = [[27ma di junio]] [[1983]] | Nask-urbo = [[Bugulma]] ([[republiko Tatarstan]]), [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Alsou''' (artala nomo), '''Alsu Ralifovna Abramova''', ante mariajo '''Safina''' (n. ye la [[27ma di junio]] [[1983]]) esas Rusa [[muziko|kantistino]] di [[pop-muziko]], muzikistino ed aktorino. {{DEFAULTSORT:Alsou}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] [[Kategorio:Britaniana kantisti]] [[Kategorio:Rus aktori]] [[Kategorio:Britanian aktori]] jucn6wl4l2l70k5wc08mvoj23knrqp2 995679 995674 2022-08-21T13:46:16Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Alsou.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]], muzikistino, [[aktoro|aktorino]] | Shablono_lando= {{RUS}}, {{GBR}} | Naskodio = [[27ma di junio]] [[1983]] | Nask-urbo = [[Bugulma]] ([[republiko Tatarstan]]), [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Alsou''' (artala nomo), '''Alsu Ralifovna Abramova''', ante mariajo '''Safina''' (n. ye la [[27ma di junio]] [[1983]]) esas Rusa [[muziko|kantistino]] di [[pop-muziko]], muzikistino ed aktorino. {{DEFAULTSORT:Alsou}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] [[Kategorio:Britaniana kantisti]] [[Kategorio:Rus aktori]] [[Kategorio:Britanian aktori]] hwihsxe59q7436lgsf6j8k97e78l7a4 0 48582 995668 939799 2022-08-21T13:21:29Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:20150512_ESC_2015_Polina_Gagarina_4749.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[27ma di marto]] [[1987]] | Nask-urbo = [[Moskva]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Polina Sergeyevna Gagarina''' (n. ye la [[27ma di marto]] [[1987]]) esas [[Rusia]]na [[muziko|kantistino]]. {{DEFAULTSORT:Gagarina, Polina Sergeyevna}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] rbbmxva3ncqw1r5x1v7lybge6f2jx5z 995669 995668 2022-08-21T13:21:52Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Polina Gagarina]] a [[Polina Sergeyevna Gagarina]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:20150512_ESC_2015_Polina_Gagarina_4749.jpg|180px]] | Profesiono= [[muziko|kantistino]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[27ma di marto]] [[1987]] | Nask-urbo = [[Moskva]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Polina Sergeyevna Gagarina''' (n. ye la [[27ma di marto]] [[1987]]) esas [[Rusia]]na [[muziko|kantistino]]. {{DEFAULTSORT:Gagarina, Polina Sergeyevna}} [[Kategorio:Rusiana kantisti]] rbbmxva3ncqw1r5x1v7lybge6f2jx5z 0 49026 995739 943605 2022-08-21T14:45:48Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Libro|originala titulo=''Nußknacker und Mausekönig''|autoro=[[Ernst Theodor Amadeus Hoffmann]]|lando={{GER}}|linguo=[[Germaniana linguo|Germaniana]]|jenro=Fantazio|dato di publikigo=[[1816]]|imajo=[[Arkivo:Makovsky_The_Nutcracker_and_the_Mouse_King_5_(cropped).jpg|300px]]|imajo-deskripto=Ilustruro da V. E. Makovsky (1882)}} '''''La Nucoruptilo e la Rejulo di Musi''''' (Germane: ''Nußknacker und Mausekönig'') esas fantaziala rakonto da [[Ernst Theodor Amadeus Hoffmann]] editita en [[Berlin]] ye [[1816]]. La rakonto tradukesis en plura lingui. Ye [[1844]] la Franca skriptisto [[Alexandre Dumas]] adaptis la rakonton poke fidele al originala verko: ica versiono esis la maxim konocata en la mondo dum longa tempo ed uzesis da la Rusa kompozisto [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]] por lua baleto ''[[La Nucoruptilo]]'' ye [[1892]]. == Rezumo == Ye Kristonasko la puerino Maria jus recevis ludilo quan el tre prizas: la Nucoruptilo. Olca viveskas nokte. Pos vinkir la diablala rejulo di musi, la Nucoruptilo forduktas Maria en magiala rejio quan habitas pupei. == Adapturi == === Che cinemo === * [[1973]]: ''The Nutcracker (en)'' (''Schelkunchik''), Rusiana filmo da Boris Stepantsev * [[1979]]: ''Nutcracker Fantasy'', Japoniana filmo da Takeo Nakamura * [[1986]]: ''Nutcracker: The Motion Picture (en)'', Usana filmo da Carroll Ballard * [[1990]]: ''Le Prince Casse-noisette'', Kanadana filmo da Paul Schilbi * [[2001]]: ''Barbie in the Nutcracker'', Usana filmo da Owen Hurley * [[2010]]: ''The Nutcracker in 3D'', Britaniana-Hungariana filmo da Andreï Kontchalovski * [[2018]]: ''The Nutcracker and the Four Realms'', Usana filmo da Lasse Hallström e Joe Johnston === Che televiziono === * [[2015]]: ''Nussknacker und Mausekönig'', Germaniana filmo da Frank Stoye [[Kategorio:Literaturo]] [[Kategorio:Literaturo di Europa]] kppgvgfs53zh2b5ukuzsza8hl3lwrv3 0 49034 995738 994611 2022-08-21T14:45:22Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Snowdance.jpg|eta|La Valso di Nivofloki, fine di la akto 1ma]] '''''La Nucoruptilo''''' (Ruse: Щелкунчик / shchelkunchik) esas baleto da [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]] kun du akti, inkluze tri imaji e 15 ceni. Ol esis prezentata unesmafoye ye la [[18ma di decembro]] [[1892]] en la teatro Mariinski di [[Sankt-Peterburg]] sub la guido di [[Riccardo Drigo]] e kun dancifo da [[Lev Ivanov]]. Ol esas adapturo di la versiono da [[Alexandre Dumas]] de la rakonto [[La Nucoruptilo e la Rejulo di Musi|''Nußknacker und Mausekönig'' (''La Nucoruptilo e la Rejulo di Musi'')]] da [[Ernst Theodor Amadeus Hoffmann]]. [[Pyotr Chaikovski]] kompozis la muziko de februaro [[1891]] til marto [[1892]]. Hodie olca sendube esas un de la maxim populara baletomuziki ed un de la maxim prizata verki da [[Pyotr Chaikovski|Chaikovski]]. [[Kategorio:Muziko]] [[Kategorio:Muzikala kompozuri]] [[Kategorio:Baleto]] j8fgamca54j13k88170yujn3rfkr5zo 995750 995738 2022-08-21T14:53:13Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Snowdance.jpg|eta|La Valso di Nivofloki, fine di la akto 1ma]] '''''La Nucoruptilo''''' (Ruse: Щелкунчик / shchelkunchik) esas baleto da [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]] kun du akti, inkluze tri imaji e 15 ceni. Ol esis prezentata unesmafoye ye la [[18ma di decembro]] [[1892]] en la teatro Mariinski di [[Sankt-Peterburg]] sub la guido di [[Riccardo Drigo]] e kun dancifo da [[Lev Ivanov]]. Ol esas adapturo di la versiono da [[Alexandre Dumas]] de la rakonto [[La Nucoruptilo e la Rejulo di Musi|''Nußknacker und Mausekönig'' (''La Nucoruptilo e la Rejulo di Musi'')]] da [[Ernst Theodor Amadeus Hoffmann]]. [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]] kompozis la muziko de februaro [[1891]] til marto [[1892]]. Hodie olca sendube esas un de la maxim populara baletomuziki ed un de la maxim prizata verki da [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Chaikovski]]. [[Kategorio:Muziko]] [[Kategorio:Muzikala kompozuri]] [[Kategorio:Baleto]] ey92udnzqyxro9hnkdabft2v70uhszd 0 50732 995720 987890 2022-08-21T14:20:38Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Rotterdam - Codarts Hoofdvestiging.jpg|eta|280x280ra|Edifico di Codarts]] '''Codarts''' esas internaciona universitato en [[Rotterdam]], [[Nederlando]], qua ofras art-eduko pri muziko, danso e [[cirko]]. L'universitato havas cirkume 1.000 studenti, kun 50 nacionalesi, e c. 340 employati.  Ol establisesis en sua nuna loko en 2000. Codarts havas origino en la ''Rotterdam Conservatorium voor Muziek'', populare konocata kom ''Conservatorium Holthaus'' pro sua direktisto, Jos Holthaus (1879-1943).  En 1930 l'alternativa ''Rotterdamsch Toonkunst Conservatorium'' fondesis kun la kompozisto Willem Pijper kom direktisto.  La ''Rotterdamse Dansschool'' establisesis en 1931 da Corrie Hartong kom direktisto e la germana dansisto Gertrud Leistikow kom docisto.  Unesme la danso-skolo esis parto del ''Conservatorium Holthaus''.  En 1935 la danso-skolo transferesis al [[konservatorio]] di Pijper. La ''Rotterdamse Dansschool'' rinomizesis ''Rotterdamse Dansacademie'' en 1954.  En 1986 la konservatorio e dans-akademio divenis la ''Hogeschool voor Muziek en Theater Rotterdam''.  La skolo translojis aden sua prezenta moderna edifico apud la koncerto-halo De Doelen en 2000 sub la nomo ''Codarts - hogeschool voor de kunsten''.  La programo di cirko-arti lansesis en septembro 2006. La Rotterdam-Konservatorio esas un ek la maxim granda konservatorii en Nederlando, kun plu kam 900 studenti.  Ol ofras kursi per qui studenti povas obtenar grado en irga ek plura temi: muzikala teatro, ''pop''-muziko, [[jazo]], kompozo/aranjo, muziko-produkto, arjentiniana ''Tango'', indiana muziko, ''Flamenco'', Latina/Latina jazo/brazilana, turka muziko, klasika muziko, e muziko en eduko. La skolo aranjas publika plei, kelkafoye che l'adjacanta koncerto-halo De Doelen.  Tale en aprilo 2011 gasto-duktero Arie van Beek duktis la Codarts-Orkestro e Codarts-Koro en pleo en la Jurriaanse-Halo.  En septembro 2011 la Codarts Ensemble pleis programo qua exploris la frontiero inter klasika muziko e jazo, kun verki da [[Igor Stravinsky|Stravinsky]], [[George Gershwin|Gershwin]], [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Shostakovich]], Antheil e Harvey. La ''Havo voor Muziek en Dans'' provizas sekundara eduko en qua muziko e danso esas parto del diala programo.  Ol esas kunlokizita en la Codarts-edifico, e docisti di Codarts docas ibe.  La skolo preparas studenti por alta muzik-eduko, ma gradiziti mustas tamen sucesar eniro-exameni por durar che Codarts. L'edifico abutas ye la koncerto- e konfero-edifico De Doelen (1966), hemo dil Rotterdams Philharmonisch Orkest.  Ol konstruktesis kom parto de projeto por extensar De Doelen definita en 1993 da Jan Hoogstad.  Nova tereno apud la Kruisplein kreesis per diminutar la grandeso di Karel Doormanstraat, e to uzesis por la Doelen-extensuro e la Codarts-edifico.  L'edifico developesis dal arkitekturo-firmo Ector Hoogstad, e kompletigesis en 2000.  La plinto uzesas precipue por komercala skopi.  L'edifico esas relative alta por akomodar la bezoni dil skolo, e havas tota spaco de 10.500 metroquadrati.  Vidale, la Codarts edifico semblas preterirar la fino dil konfero-centro. La stala skeleto dil edifico suportas "buxo en buxo"-desegno por l'interna spaci, inkluze plura alta spaci kun variebla lumizo. Longa [[eskalatoro]] konektas la eniro-foyero kun la kinesma etajo.  Ta esas la chef-etajo por Codarts, kun la restorerio, biblioteko e plura pleo-chambri, e duktas a teraso sur la tekto di De Doelen.  Codarts okupas docochambri e kontori sub ta etajo.  La konservatorio esas super ol e la granda danso-atelieri esas en la supra etaji. L'edifico esas kovrita per briki por fitar aspekte kun la proxima apartament-edifici. [[Kategorio:Universitati]] [[Kategorio:Muziko]] [[Kategorio:Danso]] [[Kategorio:Nederlando]] cc3x707409huppety6xjj5x5vogd8xl 995726 995720 2022-08-21T14:30:01Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Rotterdam - Codarts Hoofdvestiging.jpg|eta|280x280ra|Edifico di Codarts]] '''Codarts''' esas internaciona universitato en [[Rotterdam]], [[Nederlando]], qua ofras art-eduko pri muziko, danso e [[cirko]]. L'universitato havas cirkume 1.000 studenti, kun 50 nacionalesi, e c. 340 employati.  Ol establisesis en sua nuna loko en 2000. Codarts havas origino en la ''Rotterdam Conservatorium voor Muziek'', populare konocata kom ''Conservatorium Holthaus'' pro sua direktisto, Jos Holthaus (1879-1943).  En 1930 l'alternativa ''Rotterdamsch Toonkunst Conservatorium'' fondesis kun la kompozisto Willem Pijper kom direktisto.  La ''Rotterdamse Dansschool'' establisesis en 1931 da Corrie Hartong kom direktisto e la germana dansisto Gertrud Leistikow kom docisto.  Unesme la danso-skolo esis parto del ''Conservatorium Holthaus''.  En 1935 la danso-skolo transferesis al [[konservatorio]] di Pijper. La ''Rotterdamse Dansschool'' rinomizesis ''Rotterdamse Dansacademie'' en 1954.  En 1986 la konservatorio e dans-akademio divenis la ''Hogeschool voor Muziek en Theater Rotterdam''.  La skolo translojis aden sua prezenta moderna edifico apud la koncerto-halo De Doelen en 2000 sub la nomo ''Codarts - hogeschool voor de kunsten''.  La programo di cirko-arti lansesis en septembro 2006. La Rotterdam-Konservatorio esas un ek la maxim granda konservatorii en Nederlando, kun plu kam 900 studenti.  Ol ofras kursi per qui studenti povas obtenar grado en irga ek plura temi: muzikala teatro, ''pop''-muziko, [[jazo]], kompozo/aranjo, muziko-produkto, arjentiniana ''Tango'', indiana muziko, ''Flamenco'', Latina/Latina jazo/brazilana, turka muziko, klasika muziko, e muziko en eduko. La skolo aranjas publika plei, kelkafoye che l'adjacanta koncerto-halo De Doelen.  Tale en aprilo 2011 gasto-duktero Arie van Beek duktis la Codarts-Orkestro e Codarts-Koro en pleo en la Jurriaanse-Halo.  En septembro 2011 la Codarts Ensemble pleis programo qua exploris la frontiero inter klasika muziko e jazo, kun verki da [[Igor Fyodorovich Stravinski|Stravinski]], [[George Gershwin|Gershwin]], [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich|Shostakovich]], Antheil e Harvey. La ''Havo voor Muziek en Dans'' provizas sekundara eduko en qua muziko e danso esas parto del diala programo.  Ol esas kunlokizita en la Codarts-edifico, e docisti di Codarts docas ibe.  La skolo preparas studenti por alta muzik-eduko, ma gradiziti mustas tamen sucesar eniro-exameni por durar che Codarts. L'edifico abutas ye la koncerto- e konfero-edifico De Doelen (1966), hemo dil Rotterdams Philharmonisch Orkest.  Ol konstruktesis kom parto de projeto por extensar De Doelen definita en 1993 da Jan Hoogstad.  Nova tereno apud la Kruisplein kreesis per diminutar la grandeso di Karel Doormanstraat, e to uzesis por la Doelen-extensuro e la Codarts-edifico.  L'edifico developesis dal arkitekturo-firmo Ector Hoogstad, e kompletigesis en 2000.  La plinto uzesas precipue por komercala skopi.  L'edifico esas relative alta por akomodar la bezoni dil skolo, e havas tota spaco de 10.500 metroquadrati.  Vidale, la Codarts edifico semblas preterirar la fino dil konfero-centro. La stala skeleto dil edifico suportas "buxo en buxo"-desegno por l'interna spaci, inkluze plura alta spaci kun variebla lumizo. Longa [[eskalatoro]] konektas la eniro-foyero kun la kinesma etajo.  Ta esas la chef-etajo por Codarts, kun la restorerio, biblioteko e plura pleo-chambri, e duktas a teraso sur la tekto di De Doelen.  Codarts okupas docochambri e kontori sub ta etajo.  La konservatorio esas super ol e la granda danso-atelieri esas en la supra etaji. L'edifico esas kovrita per briki por fitar aspekte kun la proxima apartament-edifici. [[Kategorio:Universitati]] [[Kategorio:Muziko]] [[Kategorio:Danso]] [[Kategorio:Nederlando]] 2fsq6od5pzoxhaxixrftr78psk74gsd 0 51199 995737 993528 2022-08-21T14:44:58Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[Arkivo:2020 Summer Olympics text logo.svg|thumb|border|320px|Logotipo* dil Olimpiala Ludi en Tokyo, 2020.]] [[Arkivo:Tokyo, Japan (48913022492).jpg|thumb|320px|left|Horlojo fotografita ye la 14ma di oktobro 2019 montris quanta dii, hori, minuti e sekundi restis til la komenco di la Ludi en 2020, ante l'ajorno pro l'epidemio di [[COVID-19]].]] L''''Olimpiala Ludi en Tokyo, 2020''', od oficale la '''32ma Olimpiala Ludi''', esis internaciona [[sporto|plursporta]] konkurso qua komence eventus de la [[24ma di julio]] til la [[9ma di agosto]] [[2020]] en [[Tokyo]], [[Japonia]],<ref>{{cite web|title=Olympics 2020: Tokyo wins race to host Games - BBC Sport |url=https://www.bbc.co.uk/sport/0/olympics/24002795|publisher=bbc.co.uk |date=7ma di septembro 2013|accessdate=27ma di februaro 2018|language={{en}}}}</ref> ma, pro l'expanso di la [[pandemio]] dil [[viruso]] [[COVID-19]], l'[[Internaciona Olimpiala Komitato]] (IOK) decidis ajornar ol, por komencar ye la [[23ma di julio]] e finar ye la [[8ma di agosto]] [[2021]].<ref name=IOC_2021_Dates>{{cite web|url=https://www.olympic.org/news/ioc-ipc-tokyo-2020-organising-committee-and-tokyo-metropolitan-government-announce-new-dates-for-the-olympic-and-paralympic-games-tokyo-2020 |title=IOC, IPC, Tokyo 2020 Organising Committee and Tokyo Metropolitan Government Announce New Dates for the Olympic and Paralympic Games Tokyo 2020 |date=30ma di marto 2020|publisher=olympic.org |accessdate=30ma di marto 2020|language={{en}}}}</ref> Lor la [[Olimpiala Ludi|Somerala Olimpiala Ludi]] eventis duesmafoye en [[Japonia]] e quaresmafoye en [[Azia]]. Nova sporta konkursi e modalesi introduktesis, exemple pri [[basketbalo 3x3]] e [[planko-sketado]] en du modalesi, ''street'' e ''park'', por viri e por mulieri, e [[triatlo]] por mixita esquado (du viri e du mulieri) kun relayo di atleti. Entote {{formatnum:11306}} atleti de 205 nacioni qui havas Olimpiala komitati, e pluse grupo di refujinta atleti, partoprenis ol. Esis 339 eventi de 33 sporti, lor la maxim granda quanto di sporti en ula Olimpiala Ludi. == Selekto dil urbo == [[Arkivo:New_national_stadium_tokyo_1.jpg|thumb|320px|La nova plusporta Nacionala Stadio di Japonia.]] Komence, tri urbi prizentis kandidatesi por gastigar la ludi: [[Madrid]], [[Istanbul]] e [[Tokyo]]. Ye la 7ma di septembro 2013, l'IOK kunvenis en [[Buenos Aires]], [[Arjentinia]], por selektar l'eventeyo. Pro ke nula urbo obtenis plu kam 50% ek la voti dum l'unesma votado, pro ke e [[Istanbul]] e [[Madrid]] egaleskis la quanto di voti, eventis extra votado por decidar quala urbo konkursus kontre Tokyo, lor la maxim bone votita dum l'unesma votado. Istanbul recevis 49 ek la voti, kontre 45 por Madrid. Fine, Tokyo selektesis en la 2ma votado, per 60 voti favorebla kontre 36. {|class=wikitable |-style="background:#efefef;" ! colspan="6" | Kandidata urbi por Olimpiala Ludi 2008 - rezulti:<ref name="Statesman-AP">{{cite news |last1=Wilson |first1=Stephen |title=Results of the IOC vote to host the 2020 Summer Olympics|url=https://web.archive.org/web/20200304171720/https://www.newspapers.com/clip/26134743/results-of-the-ioc-vote-to-host-the/|publisher=Associated Press |date=8ma di septembro 2013|language={{en}}}}</ref> |-style="background:#efefef;" | '''Urbo''' | '''Lando''' |'''1ma votado''' |'''extra votado''' |'''2ma votado''' |- | [[Tokyo]] | {{JPN}} | style="text-align:center;"| '''42''' | style="text-align:center;" | — | style="text-align:center;"|'''60''' |- | [[Istanbul]] | {{TUR}} | style="text-align:center;"| 26 | style="text-align:center;" | '''49''' | style="text-align:center;"| 36 |- | [[Madrid]] | {{ESP}} | style="text-align:center;"| 26 | style="text-align:center;" | 45 | style="text-align:center;"|— |}<noinclude> La guvernerio di la [[metropolala regiono]] di Tokyo rezervis 400-miliard Yen-i (equivalanta a plu kam 3,67 miliard [[dolaro di Usa|Usana dolari]]) por pagar la gastigo di la Ludi, inkluzite konstruktar nova [[ferovoyo|ferovoyala]] lineo por ligar l'[[aeroportuo|aeroportui]] di Narita e Haneda a la centrala staciono ferovoyala di Tokyo. La moderna Nacionala Stadio di Japonia (国立競技場, Kokuritsu kyōgijō), kun kapaceso por 68 mil spektanti, konstruktesis po 1,4 miliard dolari de 2014 til 2019, por gastigar l'inauguro-ceremonio, [[atletismo|atletala konkursi]] e la klozo-ceremonio. == L'impakto di koronaviruso en la Ludi == [[Arkivo:Tokyo_2020_Olympics_in_Ariake,_tennis_center_court_entrance_2.jpg|thumb|280px|Loko por mezurar temperaturo di atleti e jurnalisti ante enirar teniso-ludeyi, en Ariake.]] [[Arkivo:Tokyo_2020_torch_relay_at_Mibu,_Slot_9th_runner_with_police.jpg|thumb|280px|left|Transporto di Olimpiala torcho mantenanta sociala disto en Mibu, Tochigi, Japonia.]] Pro la [[pandemio]] di [[COVID-19]], Unesmafoye en la historio, l'Olimpiala Ludi ajornesis, vice esar abrogata.<ref name="LATimes24032020">{{cite web |title=Olympics history: Have the Games been postponed before? |url=https://www.latimes.com/sports/olympics/story/2020-03-24/olympics-history-tokyo-games-postponed |date=24ma di marot 2020 |publisher=Los Angeles Times|language={{en}}}}</ref> Segun studio dal profesoro Katsuhiro Miyamoto, del Universitato Kansai, la kusto por ajurnar 1 yaro l'Olimpiala Ludi e la Paralimpiala Ludi esis 640,8 miliard [[yen]], o 5,8 miliard [[dolaro di Usa|Usana dolari]], inkluzite la manteno di stadii sen uzo.<ref name="Costs">{{cite web |title=東京五輪・パラ １年延期の経済損失 6400億円余 専門家試算|trans-title=Tokyo Olympics/Paralympics 1-year postponement, economic loss over 640 billion yen experts estimate |url=https://web.archive.org/web/20200324182559/https://www3.nhk.or.jp/news/html/20200323/k10012345211000.html |publisher=NHK|date=23ma di marto 2020 |language={{jp}}}}</ref> Populara suporto a la Ludi diminutis en Japonia depos ke la quanto di personi infektita da [[COVID-19]] en la lando komencis augmentar. Pro sucii pri la posibla transmiso di koronaviruso en granda aglomeraji e la lenta vacinizo en Japonia, l'Olimpiala Komitato decidis interdiktar l'asisto di publiko en stadii, krear loki por kontrolar la temperaturo di omna personi qui asistis la ludi (atleti, entrenisti, jurnalisti e suporto-personaro), facar rapida testi pri COVID-19, e mantenar atleti e teknikala personaro en arei separita de la cetera habitanti. Li mustis anke sequar la normi pri uzo di maskili, mantenar sociala disti, inter altri. L'O Pro interna restrikti pri movado, nula internaciona gasti aceptesis. La relayo dil Olimpiala flamo ank adaptesis a la protokoli e restrikti por preventar la dissemo di COVID-19. Festi e la tradicionala fanfaro ne eventis, e la relayo di la torchi facesis manteninta sociala disto. La partopreninti e spektinti mustis uzar maskili. En multa loki la paso di la torcho kancelesis.<ref>{{cite web|url=https://www.sabcnews.com/sabcnews/torch-relay-forced-to-change-route-amid-covid-19-pandemic-crisis-in-japan/|title=Torch relay forced to change route amid COVID-19 pandemic crisis in Japan|date=13ma di julio 2021|publisher=SABC News |accessdate=27ma di julio 2021|language={{en}}}}</ref> Ye la 22ma di julio, la chefo di la komitato qua organizis l'Olimpiala Ludi en Tokyo anuncis ke de la 32 mil personi qui arivis al urbo e de preske 100 mil COVID-testi facita, nur 87 esis pozitiva, e ca rezulto judikesis kom bona.<ref>{{cite web|title=COVID infections haunt Olympics despite precautions|url=https://asia.nikkei.com/Spotlight/Tokyo-2020-Olympics/COVID-infections-haunt-Olympics-despite-precautions|publisher= Nikkei Asia|date=22ma di julio 2021|accessdate=24ma di julio 2021|language={{en}}}}</ref> == L'Olimpiala flamo e l'inauguro-ceremonio == [[Arkivo:Fogos durante a abertura de Tóquio 2020.jpg|thumb|320px|[[Pirotekno|Piroteknajo]] dum l'nauguro-ceremonio di la ludi.]] [[Arkivo:Tokyo2020 The-Olympic-Flame 03.jpg|thumb|left|320px|L'Olimpiala flamo, protektita per lanterno en Tokyo.]] L'Olimpiala flamo acendesis ye la 12ma di marto 2020 en Olimpia, [[Grekia]] e transportesis ad [[Athina]], ube ol arivis che stadio Panathinaikos ye la 19ma di marto. Dum ca epoko, multa landi ja klozabis lia frontieri, do ne esis posibla transportar ol per tero. La transferesis a lanterno e transportesis per aviono a Japonia, por montresar en [[Nahara, Fukushima]] dum 1 monato. Pose ol transferesis al urbo-domo di [[Tokyo]]. Pos la decido pri ajornar la ludi, ye la 9ma di agosto 2020 decidesis ke la relayo dil Olimpiala flamo durigos de Nahara, Fukushima, ye la 25ma di marto 2021, preske 1 yaro pos l'antee projetita dato. Dum l'inauguro-ceremonio probesis mantenar la sociala disto inter l'artisti, l'atleti e l'autoritatozi. Tota la membri de nacionala delegacioni eniris portanta maskili che facio. L'esforci di atleti, qui duris entrenar malgre l'ajorno o mem kancelo di konkursi, e l'esforco di mediki e flegisti dum la pandemio homajesis dum tota ceremonio. Exemple, Japoniana [[boxo|boxistino]] [[Arisa Tsubata]], qua ank esis flegistino, e ne povis preparar su por la Ludi, nam la selekto-konkurso qua eventus en [[Paris]] en 2021 kancelesis. Tsubota aparis en la ceremonio kuranta sur [[kur-bendo]], uzanta blanka uniformo por homajar l'esforci di mediki e flegisti dum la pandemio.<ref>{{cite web|title=Japanese boxer nurse revives Olympic dreams after opening show|url=https://www.reuters.com/lifestyle/sports/japanese-boxer-nurse-revives-olympic-dreams-after-opening-show-2021-07-27/|publisher=REUTERS|accessdate=27ma di julio 2021}}</ref> Simile a quo eventis en [[Olimpiala Ludi en Rio de Janeiro, 2016|Rio de Janeiro]] en 2016, du kaldroni por l'olimpiala flamo kreesus: un interne Nacionala Stadio, ed altru proxim la Ponto di Sonji, che quartero Odaiba. [[Japonia]]na [[teniso|tenisistino]] [[Naomi Osaka]] encendis l'Olimpiala kaldrono che Nacionala Stadio ye la [[23ma di julio]] [[2021]]. == La partopreno di Rusa Olimpiala Komitato, di atleti refujinti, e di atleti transgenri == Pos la skandalo pri dopado di Rusa atleti ante l'Olimpiala Ludi di 2016, Rusa Olimpiala komitato suspensesis dal [[Internaciona Olimpiala Komitato]] en 2017. Tamen, en februaro 2018, Rusia itere permisesis partoprenar la [[Vintrala Olimpiala Ludi]]. Ye la 9ma di decembro 2019, Mondala Agenterio Kontre Dopado (Angle: ''World Anti-Doping Agency'', abreviuro WADA) proskriptis la partopreno di [[Rusia]] en tota sporta konkursi dum 4 yari. Rusia apelis a Sporta Arbitro-Korto (Angle: ''Court of Arbitration for Sport'', abreviuro CAS), qua decidis diminutar la puniso: vice proskriptar la partopreno di Rusa atleti dum quar yari, ol decidis ke l'atleti povus konkursar, ma dum du yari li nek povus uzar la nomo, la standardo o la himno di Rusia, nek povus portar la nomo ''Russia'' en lia uniformi. Ye la 19ma di februaro 2021 anuncesis ke Rusi uzus l'abreviuro "ROC" por identifikar su, ed uzus la standardo di Rusa Olimpiala komitato. Ye la 22ma di aprilo decidesis ke vice la nacionala himno Rusa, li uzus ''Piano Concerto No. 1'' da [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]].<ref>{{Cite web|publisher=RadioFreeEurope/RadioLiberty|url=https://www.rferl.org/a/russia-olympics-anthem-tchaikovsky-doping-ban-tokyo-beijing/31217728.html |title=Tchaikovsky Selection To Replace Banned Russian Anthem At Tokyo, Beijing Olympics|accessdate=24ma di mayo 2021|language={{en}}}}</ref> L'esquado pri refujinta atleti (Angle: ''Refugee Olympic Team'', abreviita IOC; France: ''Équipe olympique des réfugiés'', abreviita EOR) kreesis dal [[Internaciona Olimpiala Komitato]]<ref name="IOC announcement">{{cite web |title=29 refugee athletes to send a message of solidarity and hope to the world at the Olympic Games Tokyo 2020 |url=https://olympics.com/ioc/news/29-refugee-athletes-to-send-a-message-of-solidarity-and-hope-to-the-world-at-the-olympic-games-tokyo-2020 |accessdate=8 2021}}</ref> e konkursis unesmafoye en l'[[Olimpiala Ludi en Rio de Janeiro, 2016]]. Dum la Ludi en Tokyo ca esquado konsistis ek 29 atleti de 11 landi, qui konkursi en 12 sporta modalesi.<ref name="IOC announcement"/><ref name="refujinti">{{cite web|title=These are the refugee athletes at the Tokyo Olympics|url=https://www.weforum.org/agenda/2021/07/olympics-refugees-athletes-tokyo-2020-displaced/|publisher=World Economic Forum|date=26ma di julio 2021|accessdate=2ma di agosto 2021|language={{en}}}}</ref> Li naskis en [[Siria]], [[Sud-Sudan]], [[Venezuela]],<ref name="refujinti"/>, [[Sudan]], [[Eritrea]], [[Republiko Kongo]], [[Afganistan]], [[Iran]], [[Demokratial Republiko Kongo]], [[Irak]] e [[Kamerun]]. Dum l'inauguro-ceremonio, li paradis sub la flago dil Internaciona Olimpiala Komitato. Natistino [[Yusra Mardini]], naskinta en [[Siria]], e [[Tachlowini Gabriyesos]] longa-dista atleto naskinta en [[Eritrea]], portis l'Olimpiala standardo. En Tokyo, unesmafoye en la Ludi eventis la partopreno di transgenra atleti. [[Laurel Hubbard]], 43-yar-evanta halterlevisto de [[Nova-Zelando]], konkursis en la kategorio por atletini til 87 kilogrami, irgakaze meze debato se el devus partoprenar.<ref>{{cite web|url=https://www.nytimes.com/2021/07/31/sports/laurel-hubbard-trans-weight-lifting.html|title=Olympics’ First Openly Transgender Woman Stokes Debate on Fairness |publisher=The New York Times|date=31ma di julio 2021|accessdate=2ma di agosto 2021|language={{en}}}}</ref> [[Kanada]]na feminala futbalo-esquado anke havas atleto, Quinn, qua identifikas su kom "ne-binara", to esas, nek muliero, nek viro.<ref>{{cite web|publisher=Op India|url=https://www.opindia.com/2021/07/canadian-womens-football-team-player-quinn-becomes-first-trans-athlete-in-olympics/|title=Canadian women’s football team player Quinn becomes first trans athlete in Olympics|language={{en}}|date=31ma di julio 2021|accessdate=4ma di julio 2021}}</ref> Quinn recevis ora medalio kande Kanadana esquado vinkis Suedia en la lasta futbalo-partio por mulieri de la Ludi. == Incidento kun atletino Bielorusa == [[Bielorusia|Bielorusa]] atletino [[Krystsina Tsimanouskaya]] kapabligis su por 100-metra e 200-metra kurado por mulieri. Ye la [[30ma di julio]] el akuzis autoritatozi de Bielorusa Olimpiala Komitato, prezidata da Viktor Lukashenko, filiulo de Bielorusa prezidanto [[Alexander Lukashenko]], pri koaktar el konkursar anke la 4x400 metra relaya kurado sen elua konsento. Ye la [[1ma di agosto]] el transportesis del Olimpiala vilajo en Tokyo al [[aeroportuo]] Haneda por sendesar a Bielorusia. El refuzis embarkar, e protektesis da Japoniana polico, ante demandar politikal azilo a [[Polonia]]. Ye la [[2ma di agosto]], Polonia donis "humana visto" a Tsimanouskaya por refujar su.<ref>{{cite web|title=Polónia dá visto humanitário a atleta que recusou regressar à Bielorrússia|url=https://www.publico.pt/2021/08/02/desporto/noticia/atleta-bielorrussa-continua-toquio-seguranca-recusar-voar-casa-1972722|publisher=Público|date=2ma di agosto 2021|language={{pt}}}}</ref> == Kelka eventi e rezulti == [[Arkivo:Yang Qian sport shooter.jpg|thumb|200px|[[Yang Qian]]]] L'unesma ora medalio de la ludi ganesis da [[Popul-Republiko Chinia|Chiniana]] [[sporta pafado|sporta pafistino]] [[Yang Qian]], pri 10-metra-dista pafado per karabino, obtenanta 251,8 punti. [[Anastasiia Galashina]], ludanta por Rusa Olimpiala komitato, ganis l'arjenta, e Nina Christen, de [[Suisia]], ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://agenciabrasil.ebc.com.br/esportes/noticia/2021-07/china-conquista-o-primeiro-ouro-da-olimpiada-de-toquio|title=China conquista o primeiro ouro da Olimpíada de Tóquio|publisher=Agência Brasil|date=24ma di julio 2021|accessdate=25ma di julio 2021|language={{pt}}}}</ref> [[Vitalina Batsarashkina]], ludanta por Rusa Olimpiala komitato, ganis ora medalio pri 10-metra sporta pafado per [[pistolo]] per kompresita aero por mulieri. [[Antoaneta Kostadinova Boneva]] ganis l'arjenta, e [[Jian Ranxin]] de Popul-Republiko Chinia ganis la bronza.<ref name="AP"/> [[Vitalina Batsarashkina]] anke ganis l'ora medalio pri 25-metra sporta pafado per pistolo. [[Sud-Korea|Sudkoreana]] [[Kim Min-jung]] ganis l'arjenta, e [[Xiao Jiaruixuan]] de Popul-Republiko Chinia ganis la bronza. Pri 10-metra sporta pafado per [[karabino]] per kompresita aero por viri, [[Usa]]no [[William Shaner]] ganis l'ora medalio, [[Sheng Lihao]] de [[Popul-Republiko Chinia]] ganis l'arjenta medalio, e lua samalandano [[Yang Haoran]] ganis la bronza. [[Arkivo:Sun Yiwen WCh.jpg|thumb|200px|[[Sun Yiwen]]]] [[Arkivo:Lee Kiefer 2014 Saint-Maur WC teams t104554.jpg|thumb|left|200px|[[Lee Kiefer]]]] Pri [[skermoarto]] per [[espado]] individuala por mulieri, [[Sun Yiwen]] de Popul-Republiko Chinia ganis l'ora, [[Ana Maria Popescu]] de [[Rumania]] ganis l'arjenta,<ref>{{cite web|url=https://sport.hotnews.ro/stiri-alte_sporturi-24936481-ana-maria-popescu-2020-jocurile-olimpice-tokyo-medalie-aur-argint-spada-finala.htm|title=Ana Maria Popescu, medalie de argint la spadă - Înfrângere dramatică la tușă de aur (10-11 cu Yiwen Sun)|publisher=HotNews.ro|language={{ro}}}}</ref> e [[Katrina Lehis]] de [[Estonia]] ganis la bronza. Pri skermoarto per [[espado]] por viri, modaleso individuala, [[Romain Cannone]] de [[Francia]] ganis l'ora, [[Gergely Siklósi]] de [[Hungaria]] ganis l'arjenta, e [[Igor Reizlin]] de [[Ukrainia]] ganis la bronza.<ref name="AP">{{cite web|title=Roundup of Olympic gold medals from Sunday, July 25|url=https://apnews.com/article/2020-tokyo-olympics-diving-swimming-archery-sports-107b404a8b3852e461ee6461141e5ae5|publisher=AP News|date=25ma di julio 2021|language={{en}}}}</ref> Pri skermoarto per [[floreto]] individuala por mulieri, [[Usa]]nino [[Lee Kiefer]] ganis l'ora medalio. El vinkis [[Inna Deriglazova]] de Rusia per 15-13.<ref name="AP"/> [[Larisa Korobeynikova]], anke de Rusia, ganis la bronza.<ref>{{cite web|title=Olympic Medalists Can Now Take a Quick Maskless Podium Photo After IOC Reverses Course|url=https://www.nbcsports.com/washington/tokyo-olympics/olympic-medalists-can-now-take-quick-maskless-podium-photo-after-ioc|publisher=Sports Washington |date=25ma di julio 2021|language={{en}}}}</ref> Pri [[arkpafado]] por mixita esquadi (1 viro e 1 muliero), [[Sud-Korea]]ni [[An San]] e [[Kim Je Deok]] ganis l'ora, [[Nederlando|Nederlandani]] [[Gabriela Schloesser]] e [[Steve Wijler]] ganis l'arjenta, e [[Mexikia]]ni [[Alejandra Valencia]] e [[Luis Antonio Álvarez Murillo]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://abcnews.go.com/Sports/wireStory/south-korea-wins-gold-archerys-mixed-team-olympic-79030104|title=South Korea wins gold in archery's mixed team Olympic debut|publisher=ABC News|date=24ma di julio 2021|accessdate=2ma di agosto 2021|language={{en}}}}</ref> Sud-Koreanino An San anke ganis du altra ora medalii, pri arkpafado individuala, e por feminal esquado, ensemble kun [[Jang Min-hee]] e [[Kang Chae-young]]. Pri [[halterlevo]] por mulieri, kategorio por 49-kilograma konkursanti, l'ora medalio ganesis da [[Hou Zhihui]], de Popul-Republiko Chinia. [[India]]nino [[Saikhom Mirabai Chanu]] ganis l'arjenta, kontre ke Windy Cantika Aisah de [[Indonezia]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/lifestyle/sports/chinas-hou-wins-49-kg-weightlifting-gold-tokyo-olympics-2021-07-24/|title=Weightlifting-China's Hou wins 49-kg weightlifting gold|publisher=Reuters|date=24ma di julio 2021|language={{en}}}}</ref> Pri halterlevo por mulieri, kategorio por 55-kilograma konkursanti, [[Filipini|Filipinanino]] [[Hidilyn Diaz]] ganis l'ora, [[Liao Qiuyun]] de Popul-Republiko Chinia ganis l'arjenta, e [[Zulfiya Chinshanlo]] de [[Kazakstan]] ganis la bronza. Pri halterlevo por viri, kategorio por 61-kilograma konkursanti, Popul-Republiko Chinia ganis l'ora kun [[Li Fabin]], [[Indonezia]]no [[Eko Yuli Irawan]] ganis l'arjenta, ed [[Igor Son]] de [[Kazakstan]] ganis la bronza. [[Arkivo:Panipak Wongpattanakit 2018b.jpg|thumb|220px|[[Panipak Wongpattanakit]]]] Pri [[taekwondo]] por viri, kategorio por 80-kilograma konkursanti, [[Maksim Khramtsov]] de Rusia ganis l'ora, [[Saleh Elsharabaty]] de [[Jordania]] ganis l'arjenta,<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/lifestyle/taekwondo-jordans-silver-medallist-happy-russian-friends-gold-2021-07-26/|title=Taekwondo-Jordan's silver medallist happy for Russian friend's gold|publisher=REUTERS|date=26ma di julio 2021|language={{en}}}}</ref> e du atleti, Toni Kanaet de [[Kroatia]] e Seif Eissa de [[Egiptia]], ganis la bronza. Pri taekwondo por mulieri, kategorio til 49-kilograma konkursanti, [[Tailando|Tailandanino]] [[Panipak Wongpattanakit]] ganis l'ora medalio, [[Hispania|Hispanianino]] [[Adriana Cerezo]] ganis l'arjenta, e [[Tijana Bogdanović]] de [[Serbia]] e [[Avishag Semberg]] de [[Israel]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://www.chiangraitimes.com/sports/thailands-panipak-wongpattanakit-wins-gold-at-tokyo-olympics/ |title=Thailand’s Panipak Wongpattanakit Wins Gold at Tokyo Olympics|publisher=Chiang Rai Times|date=25ma di julio 2021|language={{en}}}}</ref> Pri [[planko-sketado]] modaleso ''street'' por viri, [[Japonia]]no [[Yuto Horigome]] ganis la ora, [[Kelvin Hoefler]] de [[Brazilia]] ganis l'arjenta, e [[Jagger Eaton]] de [[Usa]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://www.cnnbrasil.com.br/esporte/2021/07/25/prata-no-skate-kelvin-hoefler-ganha-primeira-medalha-do-brasil-nas-olimpiadas|title=Prazer, Olimpíadas! Skate estreia com primeira medalha para o Brasil|publisher=CNN Brasil|date=25ma di julio 2021|language={{pt}}}}</ref> Pri [[planko-sketado]] modaleso ''street'' por mulieri, la 13-yari evanta [[Momiji Nishiya]] de [[Japonia]] ganis l'ora, [[Brazilia]]nino [[Rayssa Leal]] ganis l'arjenta, e [[Funa Nakayama]] de Japonia ganis la bronza. Momiji Nishiya e Rayssa Leal divenis, rispektive la maxim yuna Japonianino e la maxim yuna Brazilianino qui ganis ula Olimpiala medalio.<ref>{{cite web|url=https://www.timeout.com/tokyo/news/13-year-old-momiji-nishiya-wins-gold-becomes-one-of-japans-youngest-olympic-medalists-072621 |title=13-year-old Momiji Nishiya wins gold, becomes Japan’s youngest Olympic medalist |publisher=timeout.com |first=Emma |last=Steen |date=26ma di julio 2021 |accessdate=26ma di julio 2021}}</ref><ref>{{cite web|publisher=UOL|date=26ma di julio 2021|title=O QUE VOCÊ FAZIA AOS 13?|url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/reportagens-especiais/rayssa-leal-danca-na-final-olimpica-zoa-reporteres-e-se-torna-a-mais-jovem-medalhista-brasileira-da-historia/|language={{pt}}}}</ref> [[Arkivo:MARTINE GRAEL E KAHENA KUNZE GANHAM REGATA FINAL E LEVAM OURO OLÍMPICO (28457037873).jpg|thumb|left|320px|[[Martine Grael]] e [[Kahena Kunze]]]] [[Martine Grael]] e [[Kahena Kunze]], de [[Brazilia]], ganis ora medalio pri navigado per [[seglo-batelo]] kategorio "49erFX" por mulieri. En la sama konkurso, [[Germania|Germana]] [[Tina Lutz]] e [[Susann Beucke]] ganis l'arjenta, e [[Annemiek Bekkering]] ed [[Annette Duetz]] de [[Nederlando]] ganis la bronza. En la kategorio "470" por mulieri, [[Unionita Rejio|Britanianini]] [[Hannah Mills]] ed [[Eilidh McIntyre]] ganis l'ora, [[Polonia|Polonianini]] [[Agnieszka Skrzypulec]] e [[Jolanta Ogar]] ganis l'arjenta, e [[Francia|Franca]] [[Camille Lecointre]] ed [[Aloïse Retornaz]] ganis la bronza. Pri [[teniso]] por mulieri, modaleso por singla ludisto, [[Belinda Bencic]] de [[Suisia]] ganis l'ora, [[Markéta Vondroušová]] de [[Chekia]] ganis l'arjenta, ed [[Elina Svitolina]] de [[Ukraina]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|title=Belinda Bencic wins women's singles gold; Elina Svitolina claims bronze|url=https://www.nbcolympics.com/news/belinda-bencic-wins-womens-singles-gold-elina-svitolina-claims-bronze|publisher=NBC|date=31ma di julio 2021|accessdate=3ma di agosto 2021|language={{en}}}}</ref> Pri [[kavalk-arto]], [[Jessica von Bredow-Werndl]] de [[Germania]] ganis l'ora medalio pri kavalodresado individuala por mulieri, kavalkanta kavalino ''Dalera''.<ref>{{cite web|url=https://www.ardmediathek.de/video/br24-sport-im-br-fernsehen/bredow-werndls-goldritt-auf-dalera/br-fernsehen/Y3JpZDovL2JyLmRlL3ZpZGVvLzk5OTJiOWIwLWY1OTgtNGJlOC1iNTA2LWQ3ODk0ZDlkODQ2Ng/|title=Bredow-Werndls Goldritt auf Dalera|accessdate=31ma di julio 2021|language={{de}}}}</ref> Lua samalandano [[Isabell Werth]] ganis l'arjenta, e [[Charlotte Dujardin]] del [[Unionita Rejio]] ganis la bronza. === Natado === [[Arkivo:Tokyo Aquatics Centre.jpg|thumb|320px|Aquala Centro di Tokyo.]] La konkursi pri [[natado]] e plunjado eventis en l'Aquala Centro di Tokyo (東京アクアティクスセンター (''Tōkyō akuatikusu sentā'')), qua komencis esar konstruktita en aprilo 2017 por inaugurar ye la 22ma di marto 2020. Tamen, pro l'epidemio di koronaviruso, l'inauguro ajornesis til la 26ma di oktobro 2020. L'Aquala Centro havas kapaceso por 15 mil spektanti, e kustis 56,7 miliard ''yen''. [[Arkivo:Chase Kalisz (18357074684) (cropped).jpg|thumb|left|280px|[[Chase Kalisz]]]] Pri 400-metra natado variata stili individuala por viri, Usani [[Chase Kalisz]] e [[Jay Litherland]] ganis rispektive l'ora e l'arjenta, ed [[Australia]]no Brendon Smith ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://resultados.elpais.com/deportivos/juegos-olimpicos/2021/natacion/masculino/400m_estilos_individual/final/|title=Resultados de Natación - Masculino|publisherEl País|accessdate=2ma di agosto 2021|language={{es}}}}</ref> Pri 400-metra natado libera stilo individuala por viri, [[Ahmed Hafnaoui]] ganis l'ora medalio, [[Jack Alan McLoughlin]] de [[Australia]] ganis l'arjenta, e [[Kieran Smith]] de [[Usa]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/ultimas-noticias/2021/07/25/tunisiano-surpreende-e-a-primeira-zebra-das-olimpiadas-de-toquio-2020.htm |title=Quem é o tunisiano que largou da raia 8 para ser campeão olímpico em Tóquio|publisher=UOL|date=25ma di julio 2021|language={{pt}}}}</ref><ref name="AP"/> Pri la sama modaleso por mulieri, [[Ariarne Titmus]] de [[Australia]] ganis l'ora, [[Usa]]nino [[Katie Ledecky]] ganis l'arjenta, e Chinianino [[Li Bingjie]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://www.si.com/olympics/2021/07/26/ariarne-titmus-beats-katie-ledecky-gold-medal-400-freestyle|publisher=Sports Illustrated |title=Australia's Ariarne Titmus Beats Katie Ledecky to Win Gold in 400m Freestyle |date=26ma di julio 2021}}</ref> Pri 400-metra natado variita stili individuala por mulieri, [[Yui Ohashi]] de [[Japonia]] ganis la ora, Emma Weyant de Usa ganis l'arjenta, e Hali Flickinger ganis la bronza.<ref name="AP"/> Pri 200-metra natado libera stilo individuala por viri, [[Unionita Rejio|Britaniani]] Thomas Dean e [[Duncan William Scott]] ganis rispektive l'ora e l'arjenta, e Braziliano [[Fernando Scheffer]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|title=Fernando Scheffer surpreende e leva o bronze nos 200m livre nas Olimpíadas|url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/ultimas-noticias/2021/07/26/fernando-scheffer.htm|publisher=UOL |date=26ma di julio 2021}}</ref> Pri 50-metra natado libera stilo por viri, la maxim rapida konkurso pri natado de la Ludi, [[Caeleb Dressel]] de [[Usa]] ganis l'ora, [[Florent Manadou]] de [[Francia]] ganis l'arjenta, e [[Bruno Fratus]], de [[Brazilia]], ganis la bronza.<ref>{{cite web|title=Bruno Fratus confirma favoritismo e leva o bronze nos 50m livre |url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/ultimas-noticias/2021/07/31/fratus-final-dos-50m-livre.htm |publisher=UOL|accessdate=31ma di julio 2021|language={{pt}}}}</ref> Pri natala maratono (10-kma-natado) por mulieri, [[Brazilia]]nino [[Ana Marcela Cunha]] ganis l'ora, [[Nederlando|Nederlandanino]] [[Sharon Van Rouwendaal]] ganis l'arjenta, ed [[Australia]]nino [[Kareena Lee]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|title=Ana Marcela dispara no fim e ganha a medalha de ouro na maratona aquática|url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/ultimas-noticias/2021/08/03/10-km-maratona-aquatica-feminina.htm|publisher=UOL|date=3ma di agosto 2021}}</ref> === Gimnastiko === [[Arkivo:Rebeca Andrade Rio 2016.jpg|thumb|250px|[[Rebeca Andrade]]]] [[Arkivo:Internationaux de France 2018 - DOLGOPYAT Artem.jpg|thumb|left|280px|[[Artem Dolgopyat]]]] Pri [[gimnastiko]] por mulieri, modaleso por esquadi, [[Rusia|Rusa Olimpiala komitato]] ganis l'ora, [[Usa]]na esquado, sen la partopreno di [[Simone Biles]], ganis l'arjenta, e [[Unionita Rejio|Britaniana]] esquado ganis la bronza.<ref name="Simone"/> Pri gimnastiko por viri, modaleso por esquadi, [[Rusia|Rusa Olimpiala komitato]] anke ganis l'ora medalio. [[Japonia]]na esquado ganis l'arjenta, e Chiniana esquado ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://www.france24.com/en/live-news/20210726-russian-men-win-rare-olympic-artistic-gymnastics-team-gold|title=Russian men win rare Olympic artistic gymnastics team gold|publisher=France 24|language={{en}}|date=26ma di julio 2021|accessdate=3ma di agosto 2021}}</ref> [[Simone Biles]] decidis ne partoprenar kelka konkursi individuala e por esquadi alegante medikala motivi.<ref name="Simone">{{cite web|url=https://www.cbssports.com/olympics/news/2020-tokyo-olympics-womens-gymnastics-u-s-without-simone-biles-takes-silver-roc-wins-gold-in-team-final/live/|title=2020 Tokyo Olympics women's gymnastics: U.S., without Simone Biles, takes silver, ROC wins gold in team final|publisher=CBS|date=27ma di julio 2021}}</ref> Tamen el durigis konkursar en la lasta modaleso, l'equilibro-trabo, ube el ganis la bronza medalio. L'ora e l'arjenta ganesis da du Chinianini, [[Guan Chenchen]] e [[Tang Xijing]], rispektive.<ref>{{cite web|title=Guan Chenchen wins balance beam gold at the Tokyo Olympics as Simone Biles claims bronze|url=https://edition.cnn.com/2021/08/03/sport/simone-biles-guan-chenchen-balance-beam-tokyo-olympics-spt-intl/index.html|publisher=CNN|date3ma di agosto 2021}}</ref> [[Rebeca Andrade]] ganis l'unesma ora medalio pri gimnastiko por [[Brazilia]], por salto sur selo.<ref>{{cite web|title=Rebeca Andrade: ouro no salto a torna 1ª brasileira com duas medalhas|url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/reportagens-especiais/rebeca-andrade-e-ouro-no-salto-nas-olimpiadas/|publisher=UOL|accessdate=1ma di agosto 2021|language={{pt}}}}</ref> En la sama konkurso, [[Usa]]nino [[Mykayla Skinner]] ganis l'arjenta, ed [[Seojeong Yeo]], de [[Sud-Korea]], ganis la bronza.<ref>{{cite web|title=Rebeca Andrade wins the vault, Brazil’s first gold in women’s gymnastics.|url=https://www.nytimes.com/2021/08/01/sports/olympics/rebeca-andrade-vault-gold-gymnastics.html|publisher=The New York Times|date=1ma di agosto 2021|language={{en}}}}</ref> Pri gimnastiko por viri sur sulo, [[Artem Dolgopyat]] de [[Israel]] ganis l'ora, [[Rayderley Zapata]] de [[Hispania]] ganis l'arjenta, e [[Xiao Ruoteng]] de Popul-Republiko Chinia ganis la bronza. === Atletismo === [[Arkivo:Flora Duffy World Triathlon Series 2015 - Edmonton.jpg|thumb|220px|[[Flora Duffy]]]] [[Flora Duffy]], atletino de [[Bermuda]], ganis l'unesma ora Olimpiala medalio di la historio di lua lando, pri [[triatlo]]. [[Georgia Taylor-Brown]], del [[Unionita Rejio]], ganis l'arjenta, ed [[Usa]]nino Katie Zaferes ganis la bronza.<ref>{{cite web|title=Olympic triathlon: Duffy wins first gold for Bermuda as Britain’s Taylor-Brown gets silver|url=https://www.theguardian.com/sport/2021/jul/27/olympic-triathlon-flora-duffy-bermuda-first-gold-georgia-taylor-brown-puncture|publisher=The Guardian|date=26ma di julio 2021}}</ref> Pri [[triatlo]] por mixita esquado kun relayo, modaleso introduktita en ca Olimpiala Ludi, [[Unionita Rejio|Britaniana]] esquado, konsistanta ek [[Jessica Learmonth]], [[Jonathan Brownlee]], [[Georgia Taylor-Brown]] ed [[Alex Yee]] ganis l'ora medalio. [[Usa]]na esquado (Katie Zaferes, Kevin McDowell, Taylor Knibb e Morgan Pearson) ganis l'arjenta, e [[Francia|Franca]] esquado (Léonie Périault, Dorian Coninx, Cassandre Beaugrand e Vincent Luis) ganis la bronza. [[Arkivo:Elaine Thompson Beijing 2015.jpg|thumb|left|220px|[[Elaine Thompson-Herah]]]] Pri 100-metra kurado por mulieri, tri [[Jamaika]]ni ganis omna medalii: [[Elaine Thompson-Herah]] ganis l'ora, [[Shelly-Ann Fraser-Pryce]] ganis l'arjenta, e [[Shericka Jackson]] ganis la bronza. Elaine Thompson-Herat an establisis nova mondala rekordo pri 100-metra kurado por mulieri: 10.61 sekundi. L'antea rekordo, 10.62 sekundi, establisesis da [[Florence Griffith-Joyner]] dum l'[[Olimpiala Ludi en Seoul, 1988]]<ref>{{cite web|title=Thompson vence e bate recorde olímpico nos 100m rasos; Jamaica domina pódio |url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/ultimas-noticias/2021/07/31/elaine-thompson-vence-e-quebra-recorde-olimpico-jamaica-completa-podio.htm|publisher=UOL|date=31ma di julio 2021|language={{pt}}}}</ref> Pri 100-metra kurado por viri, [[Italia]]no [[Lamont Marcell Jacobs]] parkuris la treko en 9.8 sekundi e ganis l'ora. [[Usa]]no [[Fred Kerley]] ganis l'arjenta, e [[Kanada]]no [[Andre de Gasse]] ganis la bronza.<ref>{{cite web |title=Jacobs surpreende, vence os 100m rasos e dá 2º ouro à Itália no atletismo |url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/ultimas-noticias/2021/08/01/final-100-m-rasos---masculino.htm|publisher=UOL|date=1ma di agosto 2021|language={{pt}}}}</ref> [[Porto-Riko]] ganis la duesma ora medalio de lua historio kande [[Jasmine Camacho-Quinn]] vinkis 100-metra kurado kun hurdi por mulieri.<ref>{{cite web|title=Tokyo Olympics 2020: Jasmine Camacho-Quinn’s first ever athletics gold for Puerto Rico sparks wild celebrations|url=https://www.independent.co.uk/sport/olympics/camacho-quinn-gold-puerto-rico-b1895504.html|date=2ma di agosto 2021|publisher=The Independent|language={{en}}}}</ref> Usanino [[Keni Harrison]] ganis l'arjenta, e Jamaikanino [[Megan Tapper]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|publisher=Yahoo |title=Jasmine Camacho-Quinn becomes second Puerto Rican to ever win gold|url=https://sports.yahoo.com/tokyo-2020-100-m-womens-hurdles-final-025521455.html|date=2ma di agosto 2021|language={{en}}}}</ref> [[Arkivo:Sifan_Hassan_Birmingham_2018.jpg|thumb|280px|[[Sifan Hassan]]]] Pri 5000-metra kurado por mulieri, Nederlandano [[Sifan Hassan]] ganis l'ora, [[Hellen Obiri]] de [[Kenia]] ganis l'arjenta, e [[Gudaf Tsegay]] de [[Etiopia]] ganis la bronza. Haissan rekperis su pos falar a sulo dum la 1500-metra klasifiko-kurado.<ref>{{cite web|url=https://www.independent.co.uk/sport/olympics/sifan-hassan-5000-gold-tokyo-2020-b1895145.html|title=Sifan Hassan dominates to win 5,000m at Tokyo Olympics in bid to claim historic gold medal treble|publisher=Independent |date=2ma di agosto 2021}}</ref> Pri 10-mil-metra kurado por viri, [[Selemon Barega]] de [[Etiopia]] ganis l'ora, [[Joshua Cheptegei]] de [[Uganda]] ganis l'arjenta, e [[Jacob Kiplimo]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://edition.cnn.com/2021/07/30/sport/selemon-barega-tokyo-olympics-spt-intl/index.html|title=Selemon Barega wins 10,000m gold at the Tokyo Olympics despite Uganda's tactical approach |publisher=CNN|date=30ma di julio 2021|language={{en}}}}</ref> En Tokyo unesmafoye en la historio dil Olimpiala Ludi eventis konkurso pri 4x400-metra relayo-kurado por mixita esquado, singla esquado havanta du viri e du mulieri.<ref>{{cite web|url=https://olympics.com/tokyo-2020/en/news/what-is-the-new-athletics-mixed-relay-event |title=What is the new athletics mixed relay event?|publisher=Olympics.com|date=30ma di julio 2021|accessdate=1ma di agosto 2021|language={{en}}}}</ref> Partoprenis 16 esquadi, de qui 8 selektesis por la finala konkurso. [[Polonia|Polona]] esquado, konsistanta ek [[Karol Zalewski]], [[Natalia Kaczmarek]], [[Justyna Święty-Ersetic]] e [[Kajetan Duszyński]] ganis l'ora medalio. L'arjenta ganesis da Lidio Andrés Feliz, Marileidy Paulino, Anabel Medina ed Alexander Ogando, de [[Dominikana Republiko]], kontre ke la bronza ganesis da Usana esquado, konsistanta ek Liemarvin Bonevacia, Lieke Klaver, Femke Bol, e Ramsey Angela. Pri disko-lansado, [[Daniel Ståhl]] e [[Simon Pettersson]], ambe de [[Suedia]], ganis rispektive l'ora e l'arjenta. La bronza ganesis da [[Lukas Weißhaidinger]], [[Austria]]no.<ref>{{cite web|url=https://www.reuters.com/lifestyle/sports/athletics-swedens-stahl-wins-mens-discus-gold-2021-07-31/|title=Athletics-Stahl adds gold to world title in Swedish one-two|publisher=Reuters |date=31ma di julio 2021|language={{en}}}}</ref> Pri triopla salto por mulieri, [[Venezuela]]no [[Yulimar Rojas]] ganis l'ora, [[Patrícia Mamona]] de [[Portugal]] ganis l'arjenta, ed [[Ana Peleteiro]], de [[Hispania]], ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://en.sports.nhk.or.jp/olympic/sports/athletics/event/women-triple-jump/|title=Athletics Women - Women's Triple Jump|publisher=NHK|accessdate=1ma di agosto 2021|language={{en}}}}</ref> Pri [[maratono]] por mulieri, [[Kenia]]ni [[Peres Jepchirchir]] e [[Brigid Kosgei]] ganis l'ora e l'arjenta medalii, rispektive. [[Usa]]no [[Molly Seidel]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://www.bbc.co.uk/sport/olympics/58124519 |title=Tokyo Olympics: Kenya's Peres Jepchirchir wins women's marathon|publisher=BBC|date=7ma di agosto 2021}}</ref> Pri maratono por viri, altra Keniano, [[Eliud Kipchoge]], ganis l'ora. L'arjenta e la bronza ganesis da [[Abdi Nageeye]] e [[Bashir Abdi]], ambe naskinta en [[Somalia]], ma nun konkursanta rispektive por [[Nederlando]] e [[Belgia]].<ref>{{cite web|title= Kipchoge domina, vence maratona e conquista bicampeonato olímpico|url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/ultimas-noticias/2021/08/07/olimpiadas-2021-maratona-masculina-eliud-kipchoge.htm|publisher=UOL|date=7ma di agosto 2021|language={{pt}}}}</ref> == Volebalo, basketbalo e futbalo == [[Arkivo:Tokyo Ariake Arena.jpg|thumb|320px|Stadio ''Ariake Arena''.]] [[Arkivo:Anders Mol (NOR) 2019.jpg|thumb|left|220px|[[Anders Mol]]]] [[Volebalo]]-partii eventis en la stadio ''Ariake Arena'', anke konocata kom ''Tokyo Arena'', inaugurita ye la 9ma di decembro 2019. Pri volebalo por viri, [[Francia|Franca]] esquado ganis l'ora, Rusa Olimpiala komitato ganis l'arjenta, ed [[Arjentinia]] ganis la bronza, pos vinkir Brazilia.<ref>{{cite web|url=https://www.lavoixdunord.fr/sports/jeux-olympiques/resultats/19/volleyball|title=Jeux Olympiques : Volleyball Hommes|publisher=La Voix du Nord|date=8ma di agosto 2021|language={{fr}}}}</ref> Pri volebalo por mulieri, [[Usa]]na esquado vinkis [[Brazilia]]na en la lasta partio e ganis l'ora medalio. La bronza ganesis da [[Serbia]].<ref>{{cite web|url=https://ge.globo.com/olimpiadas/noticia/brasil-e-dominado-pelos-eua-e-e-prata-no-volei-feminino-em-toquio.ghtml|title=Brasil sofre revés para os EUA e fica com a prata no vôlei feminino|publisher=Olimpíada Todo Dia|date=8ma di agosto 2021}}</ref> Pri plajo-volebalo por viri, [[Norvegia]]ni [[Anders Mol]] e [[Christian Sorum]] ganis l'ora, pos vinkir Rusi [[Vlacheslav Krasilnikov]] e [[Oleg Stoyanovski]] en la lasta partio.<ref name="plajo"/> [[Cherif Younousse]] e [[Ahmed Tijan]] de [[Katar]] ganis la bronza, pos vinkir Martin Plavins ed Edgar Tocs, de [[Latvia]].<ref name="plajo">{{cite web|url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/ultimas-noticias/2021/08/07/noruega-vence-a-russia-e-garante-ouro-no-volei-de-praia-masculino.htm|date=7ma di agosto 2021|title=Noruega vence a Rússia e garante ouro no vôlei de praia masculino|publisher=UOL|language={{pt}}}}</ref> Pri plajo-volebalo por mulieri, [[April Ross]] ed [[Alix Klineman]] de [[Usa]] vinkis [[Australia]]ni [[Taliqua Clancy]] e [[Mariafe Artacho del Solar]] en la lasta partio e ganis l'ora medalio.<ref>{{cite web|url=https://www.news.com.au/sport/olympics/cameras-capture-aussie-legends-tears-after-olympic-heartbreak/news-story/4aa1bcb268098fcaede3c4b571c1b785 |title=Cameras capture Aussie legend’s tears after Olympic heartbreak|publisher=News.Com.Au|date=6ma di agosto 2021}}</ref> La bronza ganesis da [[Suisia|Suisi]] [[Joana Heidrich]] ed [[Anouk Verge-Depre]].<ref>{{cite web|url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/ultimas-noticias/2021/08/06/algoz-do-brasil-dupla-suica-fica-com-o-bronze-no-volei-de-praia-feminino.htm |title=Algoz do Brasil, dupla suíça fica com o bronze no vôlei de praia feminino|publisher=UOL|date=6ma di agosto 2021}}</ref> [[Arkivo:Jill Biden congrats Team USA for the Women Basketball 3x3 victory.jpg|thumb|left|320px|Jill Biden, spozino de Usana prezidanto, gratulas Usana esquado por la medalio pri [[basketbalo 3x3]].]] [[Arkivo:Saitama Super Arena 02.jpg|thumb|320px|Stadio ''Saitama Super Arena'']] La konkursi pri [[basketbalo]], inkluzite [[basketbalo 3x3]] eventis en la stadio ''Saitama Super Arena'', inaugurita en 1997 che urbo [[Saitama]]. Pri [[basketbalo 3x3]] por mulieri, [[Usa]]na esquado ganis l'ora medalio, Rusa Olimpiala komitato ganis l'arjenta, e [[Popul-Republiko Chinia]] ganis la bronza.<ref>{{cite web|url=https://olympics.com/tokyo-2020/en/news/kelsey-plum-american-ace-gold-tokyo-2020?utm_campaign=dp_google|title=Kelsey Plum: American Ace defies Achilles’ injury to achieve gold at Tokyo 2020 |publisher=Olympics.com|date=31ma di julio 2021|accessdate=7ma di agosto 2021}}</ref> Pri basketbalo 3x3 por viri, [[Latvia]]na esquado ganis l'ora, Rusa Olimpiala komitato ganis l'arjenta, e [[Serbia]] ganis la bronza. Pri [[basketbalo]] por viri, [[Usa]]na esquado ganis l'ora medalio, pos vinkir [[Francia|la Franca]] per 87 punti kontre 82. [[Australia]] ganis la bronza, pos vinkir [[Slovenia]] per 107 punti kontre 93. Pri basketbalo por mulieri, Usana esquado vinkis Japoniana per 90 punti kontre 75 e ganis l'ora.<ref>{{cite web|url=https://gauchazh.clicrbs.com.br/esportes/olimpiada/noticia/2021/08/estados-unidos-vence-o-japao-e-conquista-o-ouro-no-basquete-feminino-cks2op3gu0046013b1imxssl2.html|title=Estados Unidos vence o Japão e conquista o ouro no basquete feminino|publisher=GZH|date=8ma di agosto 2021|language={{pt}}}}</ref> Franca esquado granis la bronza, pos vinkir [[Serbia]]na per 91 punti kontre 76. Pri [[futbalo]] por viri, [[Brazilia]]na esquado ganis l'ora, pos vinkir [[Hispania]] per 2x1.<ref>{{cite web|title=Ouro consolida o Brasil como maior potência olímpica do futebol e pode render frutos na Copa do Mundo|url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/reportagens-especiais/brasil-e-bicampeao-olimpico-no-futebol-masculino/#page1|publisher=UOL|date=7ma di agosto 2021|language={{pt}}}}</ref> La bronza ganesis da [[Mexikia]]na esquado, pos vinkir [[Japonia]]na per 3x1.<ref>{{cite web|url=https://ge.globo.com/olimpiadas/futebol/noticia/mexico-vence-japao-e-fica-com-o-bronze-no-futebol-masculino.ghtml |title=México vence Japão e fica com o bronze olímpico no torneio masculino de futebol|publisher=Ge.Globo.com |date=6ma di agosto 2021|language={{pt}}}}</ref> Pri futbalo por mulieri, [[Kanada]]na esquado vinkis [[Suedia]]na en disputo per maxima puniso per 3x2, pos ke la du esquadi egaleskis per 1x1 en l'ordinara tempo e duris l'egalesko dum l'adicionala tempo.<ref>{{cite web|title=Canadá vence a Suécia nos pênaltis e conquista o ouro no futebol feminino|url=https://ge.globo.com/olimpiadas/jogo/06-08-2021/suecia-feminino-canada-feminino.ghtml|publisher=Ge.Globo.com|date=6ma di agosto 2021}}</ref> [[Usa]]na esquado ganis la bronza, pos vinkir [[Australia]] per 4x3.<ref>{{cite web|title=Os gols de Austrália 3 x 4 Estados Unidos pelo bronze no futebol feminino nas Olimpíadas de Tóquio|publisher=Ge.Globo.com|url=https://ge.globo.com/olimpiadas/video/os-gols-de-australia-3-x-4-estados-unidos-pelo-bronze-do-futebol-feminino-nas-olimpiadas-de-toquio-9742776.ghtml?&utm_source=google&utm_medium=onebox|date=5ma di agosto 2021|language={{pt}}}}</ref> == Medalii ganita == [[Arkivo:Ariake_Gymnastics_Centre.jpg|thumb|320px|Gimnastiko-eventeyo di Ariake.]] [[Arkivo:Brasil na final das Olimpíadas de Tokyo contra a Espanha.jpg|thumb|320px|Braziliana futbalo-esquado.]] [[Arkivo:2020 Summer Olympics closing ceremony (3).jpg|thumb|320px|Klozo-ceremonio en Tokyo.]] [[Arkivo:Retour des medaillés de Tokyo 2020 au trocadero (51367935546).jpg|thumb|320px|Festo en Paris, dum transfero-ceremonio di la Ludi.]] Yen la listo di landi qui recevis adminime 1 bronza medalio che Olimpiala Ludi en Tokyo.<ref>{{cite web|title=Quadro de Medalhas - Olimpíadas 2020|url=https://www.uol.com.br/esporte/olimpiadas/quadro-de-medalhas/|publisher=UOL|accessdate=9ma di agosto 2021|language={{pt}}}}</ref> {{Totalo di medalii}} |- | 1 || align=left| {{USA}} | 39 || 41 || 33 || 113 |- | 2 || align=left| {{CHN}} | 38 || 32 || 18 || 88 |- | 3 || align=left| {{JAP}} | 27 || 14 || 17 || 58 |- | 4 || align=left| {{GBR}} | 22 || 21 || 22 || 65 |- | 5 || align=left| Rusa atleti | 20 || 28 || 23 || 71 |- | 6 || align=left| {{AUS}} | 17 || 7 || 22 || 46 |- | 7 || align=left| {{NLD}} | 10 || 12 || 14 || 36 |- | 8 || align=left| {{FRA}} | 10 || 12 || 11 || 33 |- | 9 || align=left| {{DEU}} | 10 || 11 || 16 || 37 |- | 10 || align=left| {{ITA}} | 10 || 10 || 20 || 40 |- | 11 || align=left| {{CAN}} | 7 || 6 || 11 || 24 |- | 12 || align=left| {{BRA}} | 7 || 6 || 8 || 21 |- | 13 || align=left| {{NZL}} | 7 || 6 || 7 || 20 |- | 14 || align=left| {{CUB}} | 7 || 3 || 5 || 15 |- | 15 || align=left| {{HUN}} | 6 || 7 || 7 || 20 |- | 16 || align=left| {{KOR}} | 6 || 4 || 10 || 20 |- | 17 || align=left| {{POL}} | 4 || 5 || 5 || 14 |- | 18 || align=left| {{CZE}} | 4 || 4 || 3 || 11 |- | 19 || align=left| {{KEN}} | 4 || 4 || 2 || 10 |- | 20 || align=left| {{NOR}} | 4 || 2 || 2 || 8 |- | 21 || align=left| {{JAM}} | 4 || 1 || 4 || 9 |- | 22 || align=left| {{ESP}} | 3 || 8 || 6 || 17 |- | 23 || align=left| {{SWE}} | 3 || 6 || 0 || 9 |- | 24 || align=left| {{CHE}} | 3 || 4 || 6 || 13 |- | 25 || align=left| {{DEN}} | 3 || 4 || 4 || 11 |- | 26 || align=left| {{HRV}} | 3 || 3 || 2 || 8 |- | 27 || align=left| {{IRN}} | 3 || 2 || 2 || 7 |- | 28 || align=left| {{SRB}} | 3 || 1 || 5 || 9 |- | 29 || align=left| {{BEL}} | 3 || 1 || 3 || 7 |- | 30 || align=left| {{BGR}} | 3 || 1 || 2 || 6 |- | 31 || align=left| {{SVN}} | 3 || 1 || 1 || 5 |- | 32 || align=left| {{UZB}} | 3 || 0 || 2 || 5 |- | 33 || align=left| {{GEO}} | 2 || 5 || 1 || 8 |- | 34 || align=left| {{TWN}} | 2 || 4 || 6 || 12 |- | 35 || align=left| {{TUR}} | 2 || 2 || 9 || 13 |- | 36 || align=left| {{GRC}} | 2 || 1 || 1 || 4 |- | 37 || align=left| {{UGA}} | 2 || 1 || 1 || 4 |- | 38 || align=left| {{ECU}} | 2 || 1 || 0 || 3 |- | 39 || align=left| {{IRL}} | 2 || 0 || 2 || 4 |- | 40 || align=left| {{ISR}} | 2 || 0 || 2 || 4 |- | 41 || align=left| {{QAT}} | 2 || 0 || 1 || 3 |- | 42 || align=left| {{BHS}} | 2 || 0 || 0 || 2 |- | 43 || align=left| {{KOS}} | 2 || 0 || 0 || 2 |- | 44 || align=left| {{UKR}} | 1 || 6 || 12 || 19 |- | 45 || align=left| {{BLR}} | 1 || 3 || 3 || 7 |- | 46 || align=left| {{ROU}} | 1 || 3 || 0 || 4 |- | 47 || align=left| {{VEN}} | 1 || 3 || 0 || 4 |- | 48 || align=left| {{IND}} | 1 || 2 || 4 || 7 |- | 49 || align=left| {{HKG}} | 1 || 2 || 3 || 6 |- | 50 || align=left| {{PHL}} | 1 || 2 || 1 || 4 |- | 51 || align=left| {{SVK}} | 1 || 2 || 1 || 4 |- | 52 || align=left| {{ZAF}} | 1 || 2 || 0 || 3 |- | 53 || align=left| {{AUT}} | 1 || 1 || 5 || 7 |- | 54 || align=left| {{EGY}} | 1 || 1 || 4 || 6 |- | 55 || align=left| {{IDN}} | 1 || 1 || 3 || 5 |- | 56 || align=left| {{ETH}} | 1 || 1 || 2 || 4 |- | 57 || align=left| {{PRT}} | 1 || 1 || 2 || 4 |- | 58 || align=left| {{TUN}} | 1 || 1 || 0 || 2 |- | 59 || align=left| {{EST}} | 1 || 0 || 1 || 2 |- | 60 || align=left| {{FJI}} | 1 || 0 || 1 || 2 |- | 61 || align=left| {{LVA}} | 1 || 0 || 1 || 2 |- | 62 || align=left| {{THA}} | 1 || 0 || 1 || 2 |- | 63 || align=left| {{BMU}} | 1 || 0 || 0 || 1 |- | 64 || align=left| {{MAR}} | 1 || 0 || 0 || 1 |- | 65 || align=left| {{PRI}} | 1 || 0 || 0 || 1 |- | 66 || align=left| {{COL}} | 0 || 4 || 1 || 5 |- | 67 || align=left| {{AZE}} | 0 || 3 || 4 || 7 |- | 68 || align=left| {{DOM}} | 0 || 3 || 2 || 5 |- | 69 || align=left| {{ARM}} | 0 || 2 || 2 || 4 |- | 70 || align=left| {{KGZ}} | 0 || 2 || 1 || 3 |- | 71 || align=left| {{MNG}} | 0 || 1 || 3 || 4 |- | 72 || align=left| {{ARG}} | 0 || 1 || 2 || 3 |- | 73 || align=left| {{SMR}} | 0 || 1 || 2 || 3 |- | 74 || align=left| {{JOR}} | 0 || 1 || 1 || 2 |- | 75 || align=left| {{MYS}} | 0 || 1 || 1 || 2 |- | 76 || align=left| {{NGA}} | 0 || 1 || 1 || 2 |- | 77 || align=left| {{BHR}} | 0 || 1 || 0 || 1 |- | 78 || align=left| {{SAU}} | 0 || 1 || 0 || 1 |- | 79 || align=left| {{LTU}} | 0 || 1 || 0 || 1 |- | 80 || align=left| {{MKD}} | 0 || 1 || 0 || 1 |- | 81 || align=left| {{NAM}} | 0 || 1 || 0 || 1 |- | 82 || align=left| {{TKM}} | 0 || 1 || 0 || 1 |- | 83 || align=left| {{KAZ}} | 0 || 0 || 8 || 8 |- | 84 || align=left| {{MEX}} | 0 || 0 || 4 || 4 |- | 85 || align=left| {{FIN}} | 0 || 0 || 2 || 2 |- | 86 || align=left| {{BWA}} | 0 || 0 || 1 || 1 |- | 87 || align=left| {{BFA}} | 0 || 0 || 1 || 1 |- | 88 || align=left| {{CIV}} | 0 || 0 || 1 || 1 |- | 89 || align=left| {{GHA}} | 0 || 0 || 1 || 1 |- | 90 || align=left| {{GRD}} | 0 || 0 || 1 || 1 |- | 91 || align=left| {{KWT}} | 0 || 0 || 1 || 1 |- | 92 || align=left| {{MDA}} | 0 || 0 || 1 || 1 |- | 93 || align=left| {{SYR}} | 0 || 0 || 1 || 1 |- |} == Referi == {{reflist}} [[Kategorio:Olimpiala Ludi|Tokyo 2020]] bmqlo15k2yuxjqq0rmrktv6rurmihnz 0 52599 995655 968659 2022-08-21T13:08:30Z Joao Xavier 110 wikitext text/x-wiki {{Politikisto | Nomo = Vjosa Osmani | Imajo = [[Arkivo:Vjosa Osmani 2020 (cropped) 2.jpg|180px]] | Politikala_titulo = Prezidanto | Shablono_lando = {{KOS}} | Guvernisteso= de la [[4ma di aprilo]] [[2021]] til nun | Precedanto1 = [[Glauk Konjufca]] | Sucedanto1 = [[Avdullah Hoti]] | Naskodio = [[17 di mayo]] [[1982]] | Nask-urbo = [[Kosovska Mitrovica]] | Mort-dio = | Mort-urbo = | Spozo = Prindon Sandriu | Profesiono = yuristino, politikistino | Partiso = Guxo }} '''Vjosa Osmani''' esas politikistino di [[Kosovo]]. El naskis la [[17ma di mayo]] [[1982]] en [[Kosovska Mitrovica]] ed esas depos [[4ma di aprilo]] [[2021]] prezidanto di [[Kosovo]]. Vjosa Osmani fondis ye la yaro 2021 la politikala partiso [[Guxo]] (Audacez!). ==Personala e profesionala vivo== Vjosa Osmani studiis [[yuro-cienco]] en [[Prishtinë]]. El durigis sua studii en [[Pittsburgh]] ([[USA]]). Vjosa Osmani docis [[yuro-cienco]] al universitato di [[Prishtinë]]. El esas specalisto por internaciona yuro e homala yuri. Vjosa Osmani anke laboris kom advokato. Vjosa Osmani esas inter la autori di la konstituco di [[Kosovo]]. El es mariajata kun Prindon Sadriu e la paro havas du filii. {{Tabelo di sucedo | Precedanto = [[Glauk Konjufca]] | Nomo di listo = Listo pri prezidanti di Kosovo | Titulo di listo = Prezidanto di Kosovo | Komenco = [[2021]] | Fino = | Sucedanto = nulu}} {{DEFAULTSORT:Osmani, Vjosa}} [[Kategorio:Prezidanti di Kosovo]] [[Kategorio:Kosovo]] sc7a1brdtfuv1qdktqvj3pebjv2wvez 995661 995655 2022-08-21T13:11:02Z Joao Xavier 110 wikitext text/x-wiki {{Politikisto | Nomo = Vjosa Osmani | Imajo = [[Arkivo:Vjosa Osmani 2020 (cropped) 2.jpg|180px]] | Politikala_titulo = Prezidanto | Shablono_lando = {{KOS}} | Guvernisteso= de la [[4ma di aprilo]] [[2021]] til nun | Precedanto1 = [[Glauk Konjufca]] | Sucedanto1 = [[Avdullah Hoti]] | Naskodio = [[17 di mayo]] [[1982]] | Nask-urbo = [[Kosovska Mitrovica]] | Mort-dio = | Mort-urbo = | Spozo = Prindon Sandriu | Profesiono = yuristino, politikistino | Partiso = Guxo }} '''Vjosa Osmani''' esas politikistino di [[Kosovo]]. El naskis la [[17ma di mayo]] [[1982]] en [[Kosovska Mitrovica]] ed esas depos [[4ma di aprilo]] [[2021]] prezidanto di [[Kosovo]]. Vjosa Osmani fondis ye la yaro 2021 la politikala partiso [[Guxo]] (Audacez!). ==Personala e profesionala vivo== Vjosa Osmani studiis [[yuro-cienco]] en [[Prishtinë]]. El durigis sua studii en [[Pittsburgh]] ([[USA]]). Vjosa Osmani docis [[yuro-cienco]] al universitato di [[Prishtinë]]. El esas specalisto por internaciona yuro e homala yuri. Vjosa Osmani anke laboris kom advokato. Vjosa Osmani esas inter la autori di la konstituco di [[Kosovo]]. El es mariajata kun Prindon Sadriu e la paro havas du filii. {{Tabelo di sucedo | Precedanto = [[Glauk Konjufca]] | Nomo di listo = Listo pri prezidanti di Kosovo | Titulo di listo = Prezidanto di Kosovo | Komenco = [[2021]] | Fino = nun | Sucedanto = en la povo}} {{DEFAULTSORT:Osmani, Vjosa}} [[Kategorio:Prezidanti di Kosovo]] [[Kategorio:Kosovo]] jd80ihwmx91l2yskl1sed5o68wn1l1h 0 53954 995805 978115 2022-08-21T18:53:39Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Aivazovsky_-_Self-portrait_1874.jpg|180px]] | Profesiono = [[pikto|piktisto]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[29ma di julio]] [[1817]] | Nask-urbo = [[Feodosya]] ([[Krimea]]), [[Rusa imperio]] | Mort-dio = [[2ma di mayo]] [[1900]] | Mort-urbo = [[Feodosya]], [[Rusa imperio]] }} [[Arkivo:Hovhannes Aivazovsky - The Ninth Wave - Google Art Project.jpg|thumb|280px|left|''La 9ma ondo''.]] '''Ivan Konstantinovich Aivazovski''' (n. ye la [[29ma di julio]] [[1817]] til la [[2ma di mayo]] [[1900]]) esis [[Rusia|Rusa]] [[pikto|piktisto]]. Naskinta en [[Armenia]]na familio en [[Krimea]], ilu judikesas un ek la maxim bona piktisti pri marala temi de lua epoko. {{DEFAULTSORT:Aivazovski, Ivan Konstantinovich}} [[Kategorio:Rusiana piktisti]] acyyu0avd8tf8yam9ujt1ufkqro32ms 995806 995805 2022-08-21T18:54:18Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Ivan Aivazovsky]] a [[Ivan Konstantinovich Aivazovski]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Aivazovsky_-_Self-portrait_1874.jpg|180px]] | Profesiono = [[pikto|piktisto]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = [[29ma di julio]] [[1817]] | Nask-urbo = [[Feodosya]] ([[Krimea]]), [[Rusa imperio]] | Mort-dio = [[2ma di mayo]] [[1900]] | Mort-urbo = [[Feodosya]], [[Rusa imperio]] }} [[Arkivo:Hovhannes Aivazovsky - The Ninth Wave - Google Art Project.jpg|thumb|280px|left|''La 9ma ondo''.]] '''Ivan Konstantinovich Aivazovski''' (n. ye la [[29ma di julio]] [[1817]] til la [[2ma di mayo]] [[1900]]) esis [[Rusia|Rusa]] [[pikto|piktisto]]. Naskinta en [[Armenia]]na familio en [[Krimea]], ilu judikesas un ek la maxim bona piktisti pri marala temi de lua epoko. {{DEFAULTSORT:Aivazovski, Ivan Konstantinovich}} [[Kategorio:Rusiana piktisti]] acyyu0avd8tf8yam9ujt1ufkqro32ms 0 53955 995798 994603 2022-08-21T18:47:11Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Mikhail_Terebenyov_-_Portrait_of_Fyodor_Alekseev.jpg|180px]] | Profesiono = [[pikto|piktisto]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = c. 1753 | Nask-urbo = [[Sankt-Peterburg]], [[Rusa imperio]] | Mort-dio = [[23ma di novembro]] [[1824]] | Mort-urbo = [[Sankt-Peterburg]], [[Rusa imperio]] }} [[Arkivo:Fedor Alekseyev - Красная площадь в Москве - Google Art Project.jpg|thumb|280px|left|''Reda Placo'', 1801.]] '''Fyodor Yakovlevich Alexeyev''' (n. ye la c. 1753 til la [[23ma di novembro]] [[1824]]) esis [[Rusia|Rusa]] [[pikto|piktisto]]. Ilu surnomizesis "Rusa [[Canaletto]]" da lua samatempani. {{DEFAULTSORT:Alexeyev, Fyodor Yakovlevich}} [[Kategorio:Rusiana piktisti]] 3thspkehmly97d4blagnew45e5a5jrl 995799 995798 2022-08-21T18:48:01Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Fiodor Alexeiev]] a [[Fyodor Yakovlevich Alexeyev]]: .. wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Mikhail_Terebenyov_-_Portrait_of_Fyodor_Alekseev.jpg|180px]] | Profesiono = [[pikto|piktisto]] | Shablono_lando= {{RUS}} | Naskodio = c. 1753 | Nask-urbo = [[Sankt-Peterburg]], [[Rusa imperio]] | Mort-dio = [[23ma di novembro]] [[1824]] | Mort-urbo = [[Sankt-Peterburg]], [[Rusa imperio]] }} [[Arkivo:Fedor Alekseyev - Красная площадь в Москве - Google Art Project.jpg|thumb|280px|left|''Reda Placo'', 1801.]] '''Fyodor Yakovlevich Alexeyev''' (n. ye la c. 1753 til la [[23ma di novembro]] [[1824]]) esis [[Rusia|Rusa]] [[pikto|piktisto]]. Ilu surnomizesis "Rusa [[Canaletto]]" da lua samatempani. {{DEFAULTSORT:Alexeyev, Fyodor Yakovlevich}} [[Kategorio:Rusiana piktisti]] 3thspkehmly97d4blagnew45e5a5jrl 0 57507 995840 994033 2022-08-22T06:50:18Z VolnyiLev 29146 wikitext text/x-wiki {{Urbi | Nomo= Ivano-Frankivsk | Flago= Flag of Ivano-Frankivsk.svg | Blazono= Ivano-Frankivsk Coat of Arms.png | Imajo = Ratush-01.jpg | TextodilImajo = | Mapo = | DetalozaMapo = Ukraine adm location map improved.svg | DetalozaMapoX = .18 | DetalozaMapoY = .31 | DetalozaMapoEtiketo= Ivano-Frankivsk | Shablono_lando= {{UKR}} | Regiono= | Tipodisubdividuro = [[provinci di Ukraina|Provinco]] | Regiono2 = [[provinco Ivano-Frankivsk]] | Fondita ye = | Fondita da = | Urbestro= Ruslan Martsinkiv | Latitudo= 48°55'22"N | Longitudo= 24°42'38"E | Altitudo= | Surfaco= 83,73 | Habitanti = {{formatnum:238196}} | Yaro= 2022 | Denseso di habitantaro = 3507 | Chefurbo = | Disto = | Horala_zono = +2<br><small>(UTC+3 dum la somero) | Reto= {{URL|http://www.mrada.if.ua/|}} }} '''Ivano-Frankivsk''' esas la chef-urbo di la [[provinco Ivano-Frankivsk]] en [[Ukraina]]. Segun statistiki de 2022, ol havis {{formatnum:238196}} habitanti. Lua tota [[surfaco]] esas 83,73 km². {{Urbi di provinco Ivano-Frankivsk}} [[Kategorio:Urbi en provinco Ivano-Frankivsk|Ivano-Frankivsk]] [[Kategorio:Ivano-Frankivsk]] mnm8tbwcg0mog3e5iw1bqgvc8nh4kli 0 57508 995841 994027 2022-08-22T06:51:23Z VolnyiLev 29146 wikitext text/x-wiki {{Urbi | Nomo= Luck | Flago= Prapor Lutsk.svg | Blazono= Herb Lutsk.svg | Imajo = Luts'k DIKZ Stariy Luts'k 03 (YDS 6301).jpg | TextodilImajo = | Mapo = | DetalozaMapo = Ukraine adm location map improved.svg | DetalozaMapoX = .21 | DetalozaMapoY = .17 | DetalozaMapoEtiketo= Luck | Shablono_lando= {{UKR}} | Regiono= | Tipodisubdividuro = [[provinci di Ukraina|Provinco]] | Regiono2 = [[Provinco Volin|Volin]] | Fondita ye = | Fondita da = | Urbestro= Ihor Polishchuk | Latitudo= 50°44'52"N | Longitudo= 25°19'28"E | Altitudo= | Surfaco= 42 | Habitanti = {{formatnum:215986}} | Yaro= 2022 | Denseso di habitantaro = 5173 | Chefurbo = | Disto = | Horala_zono = +2<br><small>(UTC+3 dum la somero) | Reto= {{URL|http://www.lutskrada.gov.ua/|}} }} '''Luck''' esas la chef-urbo di la [[provinco Volin]] en [[Ukraina]]. Segun statistiki de 2022, ol havis {{formatnum:215986}} habitanti. Lua tota [[surfaco]] esas 42 km². {{Urbi di provinco Volin}} [[Kategorio:Urbi en provinco Volin|Luck]] [[Kategorio:Luck]] ebyeyq8rp4in4diimnk5qkzddzihien 0 57524 995842 994023 2022-08-22T06:51:50Z VolnyiLev 29146 wikitext text/x-wiki {{Urbi | Nomo= Ujhorod | Flago= Flag of Uzhhorod.svg | Blazono= Coat of arms of the city of Uzhhorod.svg | Imajo = Ужгородський кафедральний собор, аерофото 2.jpg | TextodilImajo = | Mapo = | DetalozaMapo = Ukraine adm location map improved.svg | DetalozaMapoX = .06 | DetalozaMapoY = .33 | DetalozaMapoEtiketo= Ujhorod | Shablono_lando= {{UKR}} | Regiono= | Tipodisubdividuro = [[provinci di Ukraina|Provinco]] | Regiono2 = [[Provinco Zakarpattya|Zakarpattya]] | Fondita ye = | Fondita da = | Urbestro= Bohdan Andriyiv | Latitudo= 48°37'26"N | Longitudo= 22°17'42"E | Altitudo= | Surfaco= 60 | Habitanti = {{formatnum:115542}} | Yaro= 2022 | Denseso di habitantaro = 2792,1 | Chefurbo = | Disto = | Horala_zono = +2<br><small>(UTC+3 dum la somero) | Reto= {{URL|https://rada-uzhgorod.gov.ua/|}} }} '''Ujhorod''' esas la chef-urbo di la [[provinco Zakarpattya]] en [[Ukraina]]. Segun statistiki de 2022, ol havis {{formatnum:115542}} habitanti. Lua tota [[surfaco]] esas 60 km². {{Urbi di provinco Zakarpattya}} [[Kategorio:Urbi en provinco Zakarpattya|Ujhorod]] [[Kategorio:Ujhorod]] a5qyo5kdj1kcb5lgjul0o5ws33zz2nw 0 57640 995843 994056 2022-08-22T06:52:44Z VolnyiLev 29146 wikitext text/x-wiki {{Urbi | Nomo= Rivne | Flago= Flag of Rivne.svg | Blazono= Coat of arms Rivne.svg | Imajo = Рівне.Костел..jpg | TextodilImajo = | Mapo = Riwne-Ukraine-Map.png | DetalozaMapo = | DetalozaMapoX = | DetalozaMapoY = | DetalozaMapoEtiketo= | Shablono_lando= {{UKR}} | Regiono= | Tipodisubdividuro = [[provinci di Ukraina|Provinco]] | Regiono2 = [[Provinco Rivne|Rivne]] | Fondita ye = | Fondita da = | Urbestro= Oleksandr Tretyak | Latitudo= 50°37'11"N | Longitudo= 26°15'05"E | Altitudo= | Surfaco= 63 | Habitanti = {{formatnum:243873}} | Yaro= 2022 | Denseso di habitantaro = 3913 | Chefurbo = | Disto = | Horala_zono = +2<br><small>(UTC+3 dum la somero) | Reto= {{URL|http://www.city-adm.rv.ua/|}} }} '''Rivne''' esas la chef-urbo di la [[provinco Rivne]] en [[Ukraina]]. Segun statistiki de 2022, ol havis {{formatnum:243873}} habitanti. Lua tota [[surfaco]] esas 63 km². {{Urbi di provinco Rivne}} [[Kategorio:Urbi en provinco Rivne|Rivne]] [[Kategorio:Rivne]] e6ib9oqamdluv7c8ajbix5a9007wnih 0 57899 995736 994000 2022-08-21T14:44:21Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Carnegie Hall at Night.jpg|thumb|La halo ye nokto, en 2021]] La '''Carnegie-halo''' esas edifico por koncerti en [[New York]], Usa. La konstrukto di la halo, qua ye la aperto havis la nomo Music Hall, esis pagata da Andrew Carnegie, la richega industriisto. La projeto por la halo komencis kande la muzikisto Walter Damrosch, qua divenabis amiko di Carnegie, parolis ad il pri sua ideo di nova koncerto-halo en New York. La arkitekto esis William Tuthill, qua esis talentoza amatora pleanto di la violoncelo e ja konocis Carnegie pro lia komuna intereso pri muziko. La oficala aperto di la halo, ye la 5ma di mayo 1891, esis celebrata per orkestrala koncerto; Walter Damrosch direktis ''Leonora no. 3'' da [[Beethoven]] e ''Te Deum'' da [[Hector Berlioz]], e [[Pyotr Ilyich Chaikovski|Pyotr Chaikovski]] direktis sua verko ''Marche Solennelle''. [[Kategorio:New York]] k93o2abx082qpb7imn43zuaa0kls90m 0 58164 995822 995529 2022-08-21T22:25:36Z Joao Xavier 110 premiiti ==>premiiziti (correct form in Ido) wikitext text/x-wiki {{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora kasko'|[[Ora kasko (homonimo)]]}} '''Ora kasko''' ([[Rusa linguo|ruse]] ''Золотой шлем'' / ''Zolotoi shlem'') – omnayara prizo en [[Rusia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Kontinentala Hokeala Ligo|KHL]] (antee [[Championeso di Rusia pri hokeo sur glacio|Superliga]]). Votis entreneri di ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1997/1998) recevis amase sis ludisti: 1 gologardisto*, 2 defensisti e 3 atakantuli. En hokeosezono 2006/2007 on selektis nur 3 ludisti. == Premiiziti == {| class="wikitable" style="font-size: 95%" |- !Sezono !Pozeso !Ludisti !Klubo |- |rowspan=6|1996/1997 |Gologardisto* |[[Yegor Gennadyevich Podomacki|Yegor Podomacki]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Torpedo Yaroslavl]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Dmitri Ivanovich Krasotkin|Dmitri Krasotkin]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Torpedo Yaroslavl]] |- |[[Andrei Yuryevich Zyuzin|Andrei Zyuzin]] |[[Salavat Yulayev Ufa]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Yevgeni Gennadyevich Koreshkov|Yevgeni Koreshkov]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Andrei Vladimirovich Skabelka|Andrei Skabelka]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Torpedo Yaroslavl]] |- |[[Yuri Vladimirovich Zlov|Yuri Zlov]] |[[Lada Tolyatti (hokeo)|Lada Tolyatti]] |- |rowspan=6|1997/1998 |Gologardisto |[[Yegor Gennadyevich Podomacki|Yegor Podomacki]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Torpedo Yaroslavl]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Vladimir Yuryevich Antipin|Vladimir Antipin]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Dmitri Ivanovich Krasotkin|Dmitri Krasotkin]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Torpedo Yaroslavl]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Andrei Vladimirovich Tarasenko|Andrei Tarasenko]] |[[Lada Tolyatti (hokeo)|Lada Tolyatti]] |- |[[Vitali Vladimirovich Prohorov|Vitali Prohorov]] |[[Spartak Moskva (hokeo)|Spartak Moskva]] |- |[[Alexei Gennadyevich Chupin|Alexei Chupin]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |rowspan=6|1998/1999 |Gologardisto |[[Vadim Gennadyevich Tarasov|Vadim Tarasov]] |[[Metallurg Novokuzneck (hokeo)|Metallurg]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Vladimir Yuryevich Antipin|Vladimir Antipin]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Andrei Viktorovich Markov|Andrei Markov]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Maxim Sergeyevich Afinogenov|Maxim Afinogenov]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |[[Yevgeni Gennadyevich Koreshkov|Yevgeni Koreshkov]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Sergei Anatolyevich Petrenko|Sergei Petrenko]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |rowspan=6|1999/2000 |Gologardisto |[[Vitali Mahailovich Yeremeyev|Vitali Yeremeyev]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Andrei Viktorovich Markov|Andrei Markov]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |[[Aleksei Borisovich Troshchinski|Aleksei Troshchinski]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Alexandr Yevgenyevich Haritonov (hokeisto)|Alexandr Haritonov]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |[[Yevgeni Gennadyevich Koreshkov|Yevgeni Koreshkov]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Maxim Yuryevich Sushinski|Maxim Sushinski]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |rowspan=6|2000/2001 |Gologardisto |[[Vadim Gennadyevich Tarasov|Vadim Tarasov]] |[[Metallurg Novokuzneck (hokeo)|Metallurg Novokuzneck]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Dmitri Ivanovich Krasotkin|Dmitri Krasotkin]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Torpedo Yaroslavl]] |- |[[Oleg Vitalyevich Shargorodski|Oleg Shargorodski]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Alexandr Lvovich Golc|Alexandr Golc]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Ravil Midehatovich Gusmanov|Ravil Gusmanov]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Andrei Vladimirovich Razin|Andrei Razin]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |rowspan=6|2001/2002 |Gologardisto |[[Yegor Gennadyevich Podomacki|Yegor Podomacki]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Lokomotiv Yaroslavl]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Dmitri Anatolyevich Ryabikin|Dmitri Ryabikin]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |[[Alexandr Nikolayevich Jdan|Alexandr Jdan]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Andrei Nikolayevich Kovalenko|Andrei Kovalenko]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Lokomotiv Yaroslavl]] |- |[[Andrei Vladimirovich Razin|Andrei Razin]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Maxim Yuryevich Sushinski|Maxim Sushinski]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |rowspan=6|2002/2003 |Gologardisto |[[Maxim Mihailovich Mihailovski|Maxim Mihailovski]] |[[Lada Tolyatti (hokeo)|Lada Tolyatti]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Sergei Vladimirovich Gusev|Sergei Gusev]] |[[Severstal Cherepovec (hokeo)|Severstal Cherepovec]] |- |[[Vasili Nikolayevich Turkovski|Vasili Turkovski]] |[[Severstal Cherepovec (hokeo)|Severstal Cherepovec]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Igor Vladimirovich Grigorenko|Igor Grigorenko]] |[[Lada Tolyatti (hokeo)|Lada Tolyatti]] |- |[[Vadim Sergeyevich Yepanchincev|Vadim Yepanchincev]] |[[Severstal Cherepovec (hokeo)|Severstal Cherepovec]] |- |[[Andrei Nikolayevich Kovalenko|Andrei Kovalenko]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Lokomotiv Yaroslavl]] |- |rowspan=6|2003/2004 |Gologardisto |[[Maxim Anatolyevich Sokolov|Maxim Sokolov]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Andrei Pavlovich Sokolov|Andrei Sokolov]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Oleg Fyodorovich Tverdovski|Oleg Tverdovski]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |[[Alexandr Yuryevich Prokopyev|Alexandr Prokopyev]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |[[Maxim Yuryevich Sushinski|Maxim Sushinski]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |rowspan=6|2004/2005 |Gologardisto |[[Vitali Mihailovich Yeremeyev|Vitali Yeremeyev]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Andrei Viktorovich Markov|Andrei Markov]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |[[Karel Rachůnek]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Lokomotiv Yaroslavl]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Pavel Valeryevich Dacyuk|Pavel Dacyuk]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |[[Jaromír Jágr]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |[[Viktor Nikolayevich Kozlov (hokeisto)|Viktor Kozlov]] |[[Lada Tolyatti (hokeo)|Lada Tolyatti]] |- |rowspan=6|2005/2006 |Gologardisto |[[Fred Brathwaite]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Dmitri Sergeyevich Yushkevich|Dmitri Yushkevich]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Kirill Anatolyevich Kolcov|Kirill Kolcov]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Yevgeni Vladimirovich Malkin|Yevgeni Malkin]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Alexei Alexeyevich Morozow|Alexei Morozow]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |[[Sergei Valeryevich Mozyakin|Sergei Mozyakin]] |[[CSKA Moskva (hokeo)|CSKA Moskva]] |- |rowspan=3|2006/2007 |Gologardisto |[[Alexandr Vladimirovich Yeryomenko|Alexandr Yeryomenko]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |Defensisto |[[Vitali Georgiyevich Atyushov|Vitali Atyushov]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |Atakantulo |[[Sergei Olegovich Zinovyev|Sergei Zinovyev]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |rowspan=6|2007/2008 |Gologardisto |[[Alexandr Vladimirovich Yeryomenko|Alexandr Yeryomenko]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Vitali Georgiyevich Atyushov|Vitali Atyushov]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Vitali Vasilyevich Proshkin|Vitali Proshkin]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Alexei Valeryevich Yashin|Alexei Yashin]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Lokomotiv Yaroslavl]] |- |[[Alexei Alexeyevich Morozow|Alexei Morozow]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |[[Alexei Vladimirovich Tereshchenko|Alexei Tereshchenko]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |rowspan=6|2008/2009 |Gologardisto |[[Georgi Kakoyevich Gelashvili|Georgi Gelashvili]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Lokomotiv Yaroslavl]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Kevin Dallman]] |[[Barıs Nur-Sultan (hokeo)|Barıs Astana]] |- |[[Ilya Vladimirovich Nikulin|Ilya Nikulin]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Alexei Alexeyevich Morozow|Alexei Morozow]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |[[Alexei Vladimirovich Tereshchenko|Alexei Tereshchenko]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |[[Danis Zinnurovich Zaripov|Danis Zaripov]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |rowspan=6|2009/2010 |Gologardisto |[[Michael Garnett]] |[[HK MVD Balashiha]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Dmitri Vladimirovich Kalinin|Dmitri Kalinin]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |[[Sergei Alexandrovich Zubov|Sergei Zubov]] |[[SKA Sankt-Peterburg (hokeo)|SKA Sankt-Peterburg]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Marcel Hossa]] |[[Dinamo Rīga (hokeo)|Dinamo Rīga]] |- |[[Sergei Valeryevich Mozyakin|Sergei Mozyakin]] |[[Atlant Mitishchi (hokeo)|Atlant Mitishchi]] |- |[[Alexandr Valeryevich Radulov|Alexandr Radulov]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |rowspan=6|2010/2011 |Gologardisto |[[Erik Ersberg]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Kirill Anatolyevich Kolcov|Kirill Kolcov]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |[[Sandis Ozoliņš]] |[[Dinamo Rīga (hokeo)|Dinamo Rīga]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Igor Vladimirovich Grigorenko|Igor Grigorenko]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |[[Sergei Valeryevich Mozyakin|Sergei Mozyakin]] |[[Atlant Mitishchi (hokeo)|Atlant Mitishchi]] |- |[[Alexandr Valeryevich Radulov|Alexandr Radulov]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |rowspan=6|2011/2012 |Gologardisto |[[Alexandr Vladimirovich Yeryomenko|Alexandr Yeryomenko]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Kevin Dallman]] |[[Barıs Nur-Sultan (hokeo)|Barıs Nursultan]] |- |[[Dmitri Vladimirovich Kalinin|Dmitri Kalinin]] |[[SKA Sankt-Peterburg (hokeo)|SKA Sankt-Peterburg]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Mihail Vyacheslavovich Anisin|Mihail Anisin]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |[[Roman Červenka]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |[[Alexandr Valeryevich Radulov|Alexandr Radulov]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |rowspan=6|2012/2013 |Gologardisto |[[Alexandr Vladimirovich Yeryomenko|Alexandr Yeryomenko]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Ilya Vladimirovich Nikulin|Ilya Nikulin]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |[[Ilya Vladimirovich Gorohov|Ilya Gorohov]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Alexandr Valeryevich Radulov|Alexandr Radulov]] |[[CSKA Moskva (hokeo)|CSKA Moskva]] |- |[[Viktor Vasilyevich Tihonov (hokeisto, 1988)|Viktor Tihonov]] |[[SKA Sankt-Peterburg (hokeo)|SKA Sankt-Peterburg]] |- |[[Sergei Valeryevich Mozyakin|Sergei Mozyakin]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |rowspan=6|2013/2014 |Gologardisto |[[Curtis Sanford]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Lokomotiv Yaroslavl]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Ilya Vladimirovich Gorohov|Ilya Gorohov]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |[[Ondřej Němec]] |[[HC Lev Praha]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Sergei Valeryevich Mozyakin|Sergei Mozyakin]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Danis Zinnurovich Zaripov|Danis Zaripov]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Justin Azevedo]] |[[HC Lev Praha]] |- |rowspan=6|2014/2015 |Gologardisto |[[Anders Nilsson (hokeisto)|Anders Nilsson]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Nikita Igorevich Zaicev|Nikita Zaicev]] |[[CSKA Moskva (hokeo)|CSKA Moskva]] |- |[[Maxim Valeryevich Chudinov|Maxim Chudinov]] |[[SKA Sankt-Peterburg (hokeo)|SKA Sankt-Peterburg]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Alexandr Valeryevich Radulov|Alexandr Radulov]] |[[CSKA Moskva (hokeo)|CSKA Moskva]] |- |[[Steve Moses]] |[[Jokerit Helsinki]] |- |[[Artemi Sergeyevich Panarin|Artemi Panarin]] |[[SKA Sankt-Peterburg (hokeo)|SKA Sankt-Peterburg]] |- |rowspan=6|2015/2016 |Gologardisto |[[Ilya Igorevich Sorokin|Ilya Sorokin]] |[[CSKA Moskva (hokeo)|CSKA Moskva]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Nikita Igorevich Zaicev|Nikita Zaicev]] |[[CSKA Moskva (hokeo)|CSKA Moskva]] |- |[[Chris Lee (hokeisto)|Chris Lee]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Alexandr Valeryevich Radulov|Alexandr Radulov]] |[[CSKA Moskva (hokeo)|CSKA Moskva]] |- |[[Sergei Valeryevich Mozyakin|Sergei Mozyakin]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Jan Kovář]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |rowspan=6|2016/2017 |Gologardisto |[[Igor Olegovich Shestyorkin|Igor Shestyorkin]] |[[SKA Sankt-Peterburg (hokeo)|SKA Sankt-Peterburg]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Viktor Vladimirovich Antipin|Viktor Antipin]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Jakub Jeřábek]] |[[Vityaz Podolsk (hokeo)|Vityaz Podolsk]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Sergei Valeryevich Mozyakin|Sergei Mozyakin]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Jan Kovář]] |[[Metallurg Magnitogorsk (hokeo)|Metallurg Magnitogorsk]] |- |[[Vadim Alexandrovich Shipachyov|Vadim Shipachyov]] |[[SKA Sankt-Peterburg (hokeo)|SKA Sankt-Peterburg]] |- |rowspan=6|2017/2018 |Gologardisto |[[Pavel Francouz]] |[[Traktor Chelyabinsk (hokeo)|Traktor Chelyabinsk]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Nikita Andreyevich Tryamkin|Nikita Tryamkin]] |[[Avtomobilist Yekaterinburg (hokeo)|Avtomobilist Yekaterinburg]] |- |[[Bogdan Alexandrovich Kiselevich|Bogdan Kiselevich]] |[[CSKA Moskva (hokeo)|CSKA Moskva]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Nikita Andreyevich Gusev|Nikita Gusev]] |[[SKA Sankt-Peterburg (hokeo)|SKA Sankt-Peterburg]] |- |[[Justin Azevedo]] |[[Ak Bars Kazan (hokeo)|Ak Bars Kazan]] |- |[[Dmitri Sergeyevich Kagarlicki|Dmitri Kagarlicki]] |[[Severstal Cherepovec (hokeo)|Severstal Cherepovec]] |- |rowspan=6|2018/2019 |Gologardisto |[[Juha Metsola]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Nikita Danilovich Nesterov|Nikita Nesterov]] |[[CSKA Moskva (hokeo)|CSKA Moskva]] |- |[[Darren Dietz]] |[[Barıs Nur-Sultan (hokeo)|Barıs Astana]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Teemu Hartikainen]] |[[Salavat Yulayev Ufa (hokeo)|Salavat Yulayev Ufa]] |- |[[Mihail Olegovich Grigorenko|Mihail Grigorenko]] |[[CSKA Moskva (hokeo)|CSKA Moskva]] |- |[[Ilya Andreyevich Miheyev|Ilya Miheyev]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |2019/2020 |colspan=3|<center>''sen premiituli pro KOVID-19''</center> |- |rowspan=6|2020/2021 |Gologardisto |[[Edward Pasquale]] |[[Lokomotiv Yaroslavl (hokeo)|Lokomotiv Yaroslavl]] |- |rowspan=2|Defensisti |[[Oliwer Kaski]] |[[Avangard Omsk (hokeo)|Avangard Omsk]] |- |[[Mat Robinson]] |[[CSKA Moskva (hokeo)|CSKA Moskva]] |- |rowspan=3|Atakantuli |[[Vadim Alexandrovich Shipachyov|Vadim Shipachyov]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |- |[[Konstantin Konstantinovich Okulov|Konstantin Okulov]] |[[CSKA Moskva (hokeo)|CSKA Moskva]] |- |[[Dmitrij Jaškin]] |[[Dinamo Moskva (hokeo)|Dinamo Moskva]] |} [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] 5xqq4jjdjr1ev92hmo6n45f9bb0dqec 0 58166 995821 995249 2022-08-21T22:24:37Z Joao Xavier 110 wikitext text/x-wiki {{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora kasko'|[[Ora kasko (homonimo)]]}} '''Ora kasko''' ([[Sueda linguo|suede]] ''Guldhjälmen'') – omnayara premio en [[Suedia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Suediana Hokeala Ligo|SHL]]. Votis ludisti de ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1986) ricevas maxim valoroza ludisto (de 2019 ank por ludistini) en hokeosezono. == Premiiziti == '''Mulieri:''' *2019/2020 - [[Lara Stalder]], [[Brynäs IF Dam|Brynäs IF]] *2020/2021 - [[Kateřina Mrázová (hokeisto)|Kateřina Mrázová]], [[Brynäs IF Dam|Brynäs IF]] *2021/2022 - [[Sydney Brodt|Sidney Brodt]], [[Linköping HC Dam|Linköpings HC]] '''Viri:''' *1985/1986 - [[Kari Eloranta]], [[HV71]] *1986/1987 - [[Peter Lindmark]], [[Färjestads BK]] *1987/1988 - [[Anders Eldebrink]], [[Södertälje SK]] *1988/1989 - [[Anders Eldebrink]], [[Södertälje SK]] *1989/1990 - [[Bengt-Åke Gustafsson]], [[Färjestads BK]] *1990/1991 - [[Håkan Loob]], [[Färjestads BK]] *1991/1992 - [[Håkan Loob]], [[Färjestads BK]] *1992/1993 - [[Peter Forsberg]], [[MODO Hockey]] *1993/1994 - [[Peter Forsberg]], [[MODO Hockey]] *1994/1995 - [[Per-Erik Eklund]], [[Leksands IF Ishockey|Leksands IF]] *1995/1996 - [[Esa Keskinen]], [[HV71]] *1996/1997 - [[Jarmo Myllys]], [[Luleå HF]] *1997/1998 - [[Tommy Söderström]], [[Djurgården Hockey|Djurgårdens IF]] *1998/1999 - [[Jan Larsson (hokeisto)|Jan Larsson]], [[Brynäs IF]] *1999/2000 - [[Rikard Franzén]], [[AIK Ishockey|AIK]] *2000/2001 - [[Kristian Huselius]], [[Västra Frölunda HC]] *2001/2002 - [[Ulf Söderström (hokeisto)|Ulf Söderström]], [[Färjestads BK]] *2002/2003 - [[Niklas Andersson (hokeisto naskita en 1971)|Niklas Andersson]], [[Västra Frölunda HC]] *2003/2004 - [[Magnus Kahnberg]], [[Västra Frölunda HC]] *2004/2005 - [[Henrik Lundqvist]], [[Frölunda HC]] *2005/2006 - [[Andreas Karlsson (hokeisto)|Andreas Karlsson]], [[HV71]] *2006/2007 - [[Fredrik Bremberg]], [[Djurgården Hockey|Djurgårdens IF]] *2007/2008 - [[Tony Mårtensson]], [[Linköpings HC]] *2008/2009 - [[Johan Davidsson]], [[HV71]] *2009/2010 - [[Mats Zuccarello Aasen]], [[MODO Hockey]] *2010/2011 - [[Magnus Johansson (hokeisto)|Magnus Johansson]], [[Linköpings HC]] *2011/2012 - [[Jakob Silfverberg]], [[Brynäs IF]] *2012/2013 - [[Bud Holloway]], [[Skellefteå AIK]] *2013/2014 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]] *2014/2015 - [[Derek Ryan]], [[Örebro HK]] *2015/2016 - [[Anton Rödin]], [[Brynäs IF]] *2016/2017 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]] *2017/2018 - [[Joakim Lindström (hokeisto)|Joakim Lindström]], [[Skellefteå AIK]] *2018/2019 - [[Jacob Josefson]], [[Djurgårdens IF]] *2019/2020 - [[Kodie Curran]], [[Rögle BK]] *2020/2021 - [[Marek Hrivík]], [[Leksands IF]] *2021/2022 - [[Max Véronneau]], [[Leksands IF]] [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] tvp5pus1ko15vi5lgkmb94tlay7bth3 0 58167 995824 995168 2022-08-21T22:26:38Z Joao Xavier 110 wikitext text/x-wiki {{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora kasko'|[[Ora kasko (homonimo)]]}} '''Ora kasko''' ([[Fina linguo|fine]] ''Kultainen kypärä'') – omnayara premio en [[Finlando|Finlandana]] konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di [[Liiga]]. Votis ludisti de ligoklubi, e trofeo (de hokeosezono 1987) ricevas maxim bona ludisto en hokeosezono. == Premiiziti == {| class="wikitable" style="font-size: 95%" |- !Sezono !Ludisto !Klubo |- | 2021/2022 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Anton Levtchi]] | [[Tappara Tampere|Tappara]] |- | 2020/2021 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Petri Kontiola]] | [[Hämeenlinnan Pallokerho|HPK]] |- | 2019/2020 | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} [[Justin Danforth]] | [[Rauman Lukko|Lukko]] |- | 2018/2019 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Leskinen]] | [[Oulun Kärpät|Kärpät]] |- | 2017/2018 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Julius Junttila]] | [[Oulun Kärpät|Kärpät]] |- | 2016/2017 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Mika Pyörälä]] | [[Oulun Kärpät|Kärpät]] |- | 2015/2016 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kristian Kuusela]] | [[Tappara Tampere|Tappara]] |- | 2014/2015 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kim Hirschovits]] | [[Espoo Blues|Blues]] |- | 2013/2014 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Michael Keränen]] | [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]] |- | 2012/2013 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Sakari Salminen]] | [[Kalevan Pallo|KalPa]] |- | 2011/2012 | {{Standardo|Flag of Slovakia.svg|22}} [[Tomáš Záborský]] | [[Porin Ässät|Ässät]] |- | 2010/2011 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Peltonen]] | [[HIFK Hockey|HIFK]] |- | 2009/2010 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jori Lehterä]] | [[Tappara Tampere|Tappara]] |- | 2008/2009 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juuso Riksman]] | [[Jokerit]] |- | 2007/2008 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Ville Leino]] | [[Jokerit]] |- | 2006/2007 | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} [[Cory Murphy]] | [[HIFK Hockey|HIFK]] |- | 2005/2006 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Tony Salmelainen]] | [[HIFK Hockey|HIFK]] |- | 2004/2005 | {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} [[Tim Thomas (hokeista)|Tim Thomas]] | [[Jokerit]] |- | 2003/2004 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Timo Pärssinen]] | [[HIFK Hockey|HIFK]] |- | 2002/2003 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Antti Miettinen]] | [[Hämeenlinnan Pallokerho|HPK]] |- | 2001/2002 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Janne Ojanen]] | [[Tappara Tampere|Tappara]] |- | 2000/2001 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kimmo Rintanen]] | [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]] |- | 1999/2000 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kai Nurminen]] | [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]] |- | 1998/1999 | {{Standardo|Flag of the United States.svg|22}} [[Brian Rafalski]] | [[HIFK Hockey|HIFK]] |- | 1997/1998 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Raimo Helminen]] | [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]] |- | 1996/1997 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Kimmo Rintanen]] | [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]] |- | 1995/1996 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juha Riihijärvi]] | [[Rauman Lukko|Lukko]] |- | 1994/1995 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Saku Koivu]] | [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]] |- | 1993/1994 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Esa Keskinen]] | [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]] |- | 1992/1993 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Juha Riihijärvi]] | [[Jyväskylän Pallo|JYP]] |- | 1991/1992 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Mikko Mäkelä]] | [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]] |- | 1990/1991 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Teemu Selänne]] | [[Jokerit]] |- | 1989/1990 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jukka Tammi]] | [[Tampereen Ilves (hokej na lodzie)|Ilves]] |- | 1988/1989 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jukka Vilander]] | [[Turun Palloseura (hokej na lodzie)|TPS]] |- | 1987/1988 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Jarmo Myllys]] | [[Rauman Lukko|Lukko]] |- | 1986/1987 | {{Standardo|Flag of Finland.svg|22}} [[Pekka Järvelä]] | [[Jyväskylän Pallo|JYP]] |- |} [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] er5l7k5lxwfnzmawjfd0vzjxqawsdz8 0 58168 995823 995171 2022-08-21T22:26:18Z Joao Xavier 110 premiiti ==>premiiziti (correct form in Ido) wikitext text/x-wiki {{Por altra senco|altra loki nomizita 'Ora kasko'|[[Ora kasko (homonimo)]]}} '''Ora kasko''' ([[Cheka linguo|cheke]] ''Zlatá helma'', ''Zlatá helma Sencor'') – omnayara premio en [[Chekia]]na konkurenco di [[hokeo sur glacio]] di ligo [[Chekiana Extraliga]]. Votis hokeopatroni, e trofeo (de 1999) ricevas maxim impresoza ludisto en hokeosezono. == Premiiziti == {| class="wikitable sortable" |- ! Sezono ! Ludisto ! Klubo |- | 1999/2000 || [[Dušan Salfický]] || [[HC Škoda Plzeň|HC Keramika Plzeň]] |- | 2000/2001 || [[Roman Málek]] || [[HC Slavia Praha]] |- | 2001/2002 || [[Michal Mařík]] || [[ČEZ Motor České Budějovice|HC České Budějovice]]<br />[[PSG Zlín|HC Continental Zlín]] |- | 2002/2003 || [[Ladislav Lubina]] || [[HC Dynamo Pardubice|HC ČSOB Pojišťovna Pardubice]] |- | 2003/2004 || [[Petr Leška]] || [[PSG Zlín|HC Hamé Zlín]] |- | 2004/2005 || [[Ján Lašák]] || [[HC Dynamo Pardubice|HC Moeller Pardubice]] |- | 2005/2006 || [[Petr Vampola]] || [[Bílí Tygři Liberec]] |- | 2006/2007 || [[Lukáš Pech]] || [[HC Energie Karlovy Vary]] |- | 2007/2008 || [[Tomáš Horna]] || [[Rytíři Kladno|HC GEUS OKNA Kladno]] |- | 2008/2009 || [[Jiří Trvaj]] || [[Orli Znojmo|HC Znojemští Orli]] |- | 2009/2010 || [[Sasu Hovi]] || [[HC Kometa Brno]] |- | 2010/2011 ||[[Viktor Ujčík]] || [[HC Vítkovice Ridera|HC Vítkovice Steel]] |- | 2011/2012 ||[[Jiří Burger]] || [[HC Vítkovice Ridera|HC Vítkovice Steel]] |- | 2012/2013 ||[[Jaromír Jágr]] || [[Rytíři Kladno]] |- | 2013/2014 ||[[Petr Zámorský]] ||[[PSG Zlín]] |- | 2014/2015 || [[Marek Čiliak]] || [[HC Kometa Brno]] |- | 2015/2016 || [[Marek Čiliak]] || [[HC Kometa Brno]] |- | 2016/2017 || [[Marek Kvapil]] || [[HC Kometa Brno]] |- | 2017/2018 ||[[Martin Nečas]] || [[HC Kometa Brno]] |- | 2018/2019 || [[Peter Mueller (lední hokejista)|Peter Mueller]] || [[HC Kometa Brno]] |- | 2019/2020 || [[Petr Holík]]|| [[HC Kometa Brno]] |- | 2020/2021 ||[[Jaroslav Vlach]] || [[Bílí Tygři Liberec]] |- | 2021/2022 || [[Michal Řepík]] || [[HC Sparta Praha]] |} [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] icxjpsk3c14z9mlcyr72l12ajnjof1e 0 58262 995631 2022-08-21T12:34:26Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Alla Pugachova]] a [[Alla Borisovna Pugachyova]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Alla Borisovna Pugachyova]] 59mezlyj6rz3l4183iz91thcqnjsvvy 0 58263 995636 2022-08-21T12:38:00Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Anna Pletnyova]] a [[Anna Yuryevna Pletnyova]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Anna Yuryevna Pletnyova]] 7vogbe4pe9p8c0ohak46rd3vwq5u6cf 0 58264 995638 2022-08-21T12:38:59Z Joao Xavier 110 Pagino kreesis kun '{{Biografio | Nomo = Jan Henryk de Rosen | Imajo = [[Arkivo:Jan_Henryk_Rosen.jpg|180px]] | Profesiono= [[pikto|piktisto]] | Shablono_lando = {{POL}} | Naskodio = [[25ma di februaro]] [[1891]] | Nask-urbo = [[Warszawa]], [[Rusa imperio]]<br><small>(nun, [[Polonia]]) | Mort-dio = [[22ma di agosto]] [[1982]] | Mort-urbo = komtio Arlington, [[Virginia]], [[Usa]] }} Arkivo:Armenian_church_Lviv_05.jpg|thumb|320px|left|''Anunco di Maria'', fresko che Armeniana Kirko di Lviv....' wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = Jan Henryk de Rosen | Imajo = [[Arkivo:Jan_Henryk_Rosen.jpg|180px]] | Profesiono= [[pikto|piktisto]] | Shablono_lando = {{POL}} | Naskodio = [[25ma di februaro]] [[1891]] | Nask-urbo = [[Warszawa]], [[Rusa imperio]]<br><small>(nun, [[Polonia]]) | Mort-dio = [[22ma di agosto]] [[1982]] | Mort-urbo = komtio Arlington, [[Virginia]], [[Usa]] }} [[Arkivo:Armenian_church_Lviv_05.jpg|thumb|320px|left|''Anunco di Maria'', fresko che Armeniana Kirko di Lviv.]] '''Jan Henryk de Rosen''' (n. ye la [[25ma di februaro]] [[1891]] til la [[22ma di agosto]] [[1982]]) esis [[Polonia|Polona]] [[Pikto|piktisto]] di freski e [[Mozaiko|mozaiki]]. Ilu piktis internaji di kirki, exemple freski che Armeniana Kirko, en [[Lviv]]. {{DEFAULTSORT:Rosen, Jan Henryk de}} [[Kategorio:Polona piktisti]] tml8p61zemf3d595lgalolbo1pp7xwe 0 58265 995643 2022-08-21T12:47:49Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Yulia Kovalchuk]] a [[Yuliya Olegovna Kovalchuk]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Yuliya Olegovna Kovalchuk]] n44y91jkd7g4k4sr9urjwxng9vro3sj 0 58266 995654 2022-08-21T13:07:34Z ThWiki1910 31363 . wikitext text/x-wiki {{homonimo}} '''Nikolai Ivanovich Noskov''' – Rusa (plena) familionomo * [[Nikolai Ivanovich Noskov (aviacisto)|Nikolai Ivanovich Noskov]] (1922-1971) – aviacero, heroo di Sovietia * [[Nikolai Ivanovich Noskov (muzikisto)|Nikolai Ivanovich Noskov]] (n. 1956) – muzikero, kantisto e kompozisto 435uqk7ahhsiw3isuzpcbfg63d8pjr1 0 58267 995658 2022-08-21T13:09:15Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Nikolai Noskov]] a [[Nikolai Ivanovich Noskov (muzikisto)]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Nikolai Ivanovich Noskov (muzikisto)]] kaqec3dt17w42t6afrxb3pxh4tqktz7 0 58268 995664 2022-08-21T13:15:22Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Anna Netrebko]] a [[Anna Yuryevna Netrebko]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Anna Yuryevna Netrebko]] fg2lj1kf2cwia28iwp3y2d73gcgvbbg 0 58269 995670 2022-08-21T13:21:52Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Polina Gagarina]] a [[Polina Sergeyevna Gagarina]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Polina Sergeyevna Gagarina]] qyil2i6ibenq5kj3788ppi9m5pb5bii 0 58270 995675 2022-08-21T13:42:21Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Alsou Abramova]] a [[Alsou]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Alsou]] j2wy3urhixtqsmy1j1iskrvzrrvl7i2 0 58271 995683 2022-08-21T13:50:15Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Kristina Pimenova]] a [[Kristina Ruslanovna Pimenova]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Kristina Ruslanovna Pimenova]] phpmp0naicvgagp902yez3j1jh4cgpc 0 58272 995688 2022-08-21T13:57:13Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Faina Ranevskaya]] a [[Faina Georgiyevna Ranevskaya]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Faina Georgiyevna Ranevskaya]] jswew34a7ds54lxgyremun2pynuvcc2 0 58273 995697 2022-08-21T14:03:38Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Sergei Prokofiev]] a [[Sergei Sergeyevich Prokofyev]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Sergei Sergeyevich Prokofyev]] 4cumssa751t7o9b4uibuf9w7voembas 0 58274 995708 2022-08-21T14:15:00Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Dmitri Shostakovich]] a [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Dmitri Dmitriyevich Shostakovich]] t6bsd9g43ub8b72pdmbhvwdhrrfaoac 0 58275 995723 2022-08-21T14:28:23Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Igor Stravinsky]] a [[Igor Fyodorovich Stravinski]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Igor Fyodorovich Stravinski]] oz3vq2vtghcfelbfiayeraedunx53m2 0 58276 995735 2022-08-21T14:43:19Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Pyotr Chaikovski]] a [[Pyotr Ilyich Chaikovski]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Pyotr Ilyich Chaikovski]] 1p4buo71o9vv5rf2rz0u2vqdjrprj7n 0 58277 995754 2022-08-21T15:01:05Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Sergei Rachmaninoff]] a [[Sergei Vasilyevich Rahmaninov]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Sergei Vasilyevich Rahmaninov]] fk2wtmy4z0cuk4cfg8xr8hww7w31188 0 58278 995762 2022-08-21T15:11:31Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Nikolai Rimsky-Korsakov]] a [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Nikolai Andreyevich Rimski-Korsakov]] fsi2dtre490ciw863zwb4xwmqftb0gk 0 58279 995773 2022-08-21T15:29:36Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Mikhail Glinka]] a [[Mihail Ivanovich Glinka]] sen lasar ridirekto: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Mihail Ivanovich Glinka]] 3euyicretdb2us85rx2fj98s430annv 0 58280 995783 2022-08-21T15:38:42Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Alexander Skriabin]] a [[Alexandr Nikolayevich Skryabin]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Alexandr Nikolayevich Skryabin]] 3i1bq8uuo8qozgv4a0hqoecgs0bptuj 0 58281 995791 2022-08-21T15:46:13Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Alexander Borodin]] a [[Alexandr Porfiryevich Borodin]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Alexandr Porfiryevich Borodin]] aedkxtayxdlbsb443r22yuwxul8qa3y 0 58282 995800 2022-08-21T18:48:01Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Fiodor Alexeiev]] a [[Fyodor Yakovlevich Alexeyev]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Fyodor Yakovlevich Alexeyev]] hs4kwyiaiupmanslko7pflu7lz3rnwk 0 58283 995807 2022-08-21T18:54:18Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[Ivan Aivazovsky]] a [[Ivan Konstantinovich Aivazovski]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Ivan Konstantinovich Aivazovski]] oq7wbcvdu4ko7ktcq7uvpnz9tdrx1i5 0 58284 995813 2022-08-21T20:14:17Z ThWiki1910 31363 . wikitext text/x-wiki '''Nacionala Hokeala Ligo''' esas profesionala sportala organizo kontenanta 32 klubi de [[Usa]] e kelk de [[Kanada]]. == Divido dil ligo == La ligo esas dividita segun geografiala pozeso a 4 divizioni grupigita en du konferi: * '''Westal konfero''': ** Diviziono Centrala ** Diviziono Pacifika * '''Estal konfero''': ** Diviziono Atlantika ** Diviziono Metropolitana == Klubi dil NHL == ===List of teams=== {| class="wikitable" style="width:100%; text-align:left" |- ! style="background:white; align=center"|Diviziono ! style="background:white; align=center"|Klubo ! style="background:white; align=center"|Urbo ! style="background:white; align=center"|Areno ! style="background:white; align=center"|Kapaceso ! style="background:white; align=center"|Fondita ye ! style="background:white; align=center"|Juntinta ye ! style="background:white; align=center"|Generala direktero ! style="background:white; align=center"|Entrenero ! style="background:white; align=center"|Kapitano |- ! style="background:#A6192E;" colspan="10"|Estal konfero |- ! style="background:#ddf;" rowspan="8"|Diviziono Atlantika | '''[[Boston Bruins]]''' | [[Boston|Boston, Massachusetts]] | [[TD Garden]] | align=center | 17,850 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1924 | [[Don Sweeney]] | [[Jim Montgomery (hokeisto)|Jim Montgomery]] | [[Patrice Bergeron]] |- | '''[[Buffalo Sabres]]''' | [[Buffalo, New York]] | [[KeyBank Center]] | align=center | 19,070 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1970 | [[Kevyn Adams]] | [[Don Granato]] | ''vakua'' |- | '''[[Detroit Red Wings]]''' | [[Detroit|Detroit, Michigan]] | [[Little Caesars Arena]] | align=center | 19,515 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1926 | [[Steve Yzerman]] | [[Derek Lalonde]] | [[Dylan Larkin]] |- | '''[[Florida Panthers]]''' | [[Sunrise, Florida]] | [[FLA Live Arena]] | align=center | 19,250 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1993 | [[Bill Zito]] | [[Paul Maurice]] | [[Aleksander Barkov]] |- | '''[[Montreal Canadiens]]''' | [[Montreal|Montreal, Quebec]] | [[Bell Centre]] | align=center | 21,302 | align=center | 1909 | align=center | 1917 | [[Kent Hughes (hokeisto)|Kent Hughes]] | [[Martin St. Louis]] | ''vakua'' |- | '''[[Ottawa Senators]]''' | [[Ottawa|Ottawa, Ontario]] | [[Canadian Tire Centre]] | align=center | 18,652 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1992 | [[Pierre Dorion]] | [[D. J. Smith (hokeisto)|D.J. Smith]] | [[Brady Tkachuk]] |- | '''[[Tampa Bay Lightning]]''' | [[Tampa, Florida]] | [[Amalie Arena]] | align=center | 19,092 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1992 | [[Julien BriseBois]] | [[Jon Cooper (hokeisto)|Jon Cooper]] | [[Steven Stamkos]] |- | '''[[Toronto Maple Leafs]]''' | [[Toronto|Toronto, Ontario]] | [[Scotiabank Arena]] | align=center | 18,819 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1917 | [[Kyle Dubas]] | [[Sheldon Keefe]] | [[John Tavares]] |- ! style="background:#dfd;" rowspan="8"|Diviziono Metropolitana | '''[[Carolina Hurricanes]]''' | [[Raleigh, North Carolina]] | [[PNC Arena]] | align=center | 18,680 | align=center | 1972 | align=center | 1979* | [[Don Waddell]] | [[Rod Brind'Amour]] | [[Jordan Staal]] |- | '''[[Columbus Blue Jackets]]''' | [[Columbus, Ohio]] | [[Nationwide Arena]] | align=center | 18,144 | colspan="2" style="text-align:center;" | 2000 | [[Jarmo Kekäläinen|Jarmo Kekalainen]] | [[Brad Larsen]] | [[Boone Jenner]] |- | '''[[New Jersey Devils]]''' | [[Newark, New Jersey]] | [[Prudential Center]] | align=center | 16,514 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1974* | [[Tom Fitzgerald (hokeisto)|Tom Fitzgerald]] | [[Lindy Ruff]] | [[Nico Hischier]] |- | '''[[New York Islanders]]''' | [[Elmont, New York]] | [[UBS Arena]] | align=center | 17,113 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1972 | [[Lou Lamoriello]] | [[Lane Lambert]] | [[Anders Lee]] |- | '''[[New York Rangers]]''' | [[New York City|New York City, New York]] | [[Madison Square Garden]] | align=center | 18,006 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1926 | [[Chris Drury]] | [[Gerard Gallant]] | [[Jacob Trouba]] |- | '''[[Philadelphia Flyers]]''' | [[Philadelphia|Philadelphia, Pennsylvania]] | [[Wells Fargo Center (Philadelphia)|Wells Fargo Center]] | align=center | 19,500 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967 | [[Chuck Fletcher]] | [[John Tortorella]] | ''vakua'' |- | '''[[Pittsburgh Penguins]]''' | [[Pittsburgh|Pittsburgh, Pennsylvania]] | [[PPG Paints Arena]] | align=center | 18,387 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967 | [[Ron Hextall]] | [[Mike Sullivan (hokeisto)|Mike Sullivan]] | [[Sidney Crosby]] |- | '''[[Washington Capitals]]''' | [[Washington, D.C.]] | [[Capital One Arena]] | align=center | 18,506 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1974 | [[Brian MacLellan]] | [[Peter Laviolette]] | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] |- ! style="background:#00205B;" colspan="10"|Westal konfero |- ! style="background:#ffd;" rowspan="8"|Diviziono Centrala | '''[[Arizona Coyotes]]''' | [[Tempe, Arizona]] | [[ASU Multi-Purpose Arena]] | align=center | 5,000 | align=center | 1972 | align=center | 1979* | [[Bill Armstrong (ice hockey, born 1970)|Bill Armstrong]] | [[André Tourigny|Andre Tourigny]] | ''vakua'' |- | '''[[Chicago Blackhawks]]''' | [[Chicago|Chicago, Illinois]] | [[United Center]] | align=center | 19,717 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1926 | [[Kyle Davidson]] | [[Luke Richardson]] | [[Jonathan Toews]] |- | '''[[Colorado Avalanche]]''' | [[Denver|Denver, Colorado]] | [[Ball Arena]] | align=center | 18,007 | align=center | 1972 | align=center | 1979* | [[Chris MacFarland]] | [[Jared Bednar]] | [[Gabriel Landeskog]] |- | '''[[Dallas Stars]]''' | [[Dallas|Dallas, Texas]] | [[American Airlines Center]] | align=center | 18,532 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967* | [[Jim Nill]] | [[Peter DeBoer]] | [[Jamie Benn]] |- | '''[[Minnesota Wild]]''' | [[Saint Paul, Minnesota]] | [[Xcel Energy Center]] | align=center | 17,954 | colspan="2" style="text-align:center;" | 2000 | [[Bill Guerin]] | [[Dean Evason]] | [[Jared Spurgeon]] |- | '''[[Nashville Predators]]''' | [[Nashville, Tennessee]] | [[Bridgestone Arena]] | align=center | 17,113 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1998 | [[David Poile]] | [[John Hynes (hokeisto)|John Hynes]] | [[Roman Josi]] |- | '''[[St. Louis Blues]]''' | [[St. Louis|St. Louis, Missouri]] | [[Enterprise Center]] | align=center | 18,724 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967 | [[Doug Armstrong]] | [[Craig Berube]] | [[Ryan O'Reilly]] |- | '''[[Winnipeg Jets]]''' | [[Winnipeg|Winnipeg, Manitoba]] | [[Canada Life Centre]] | align=center | 15,321 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1999* | [[Kevin Cheveldayoff]] | [[Rick Bowness]] | [[Blake Wheeler]] |- ! style="background:#fdf;" rowspan="8"|Diviziono Pacifika | '''[[Anaheim Ducks]]''' | [[Anaheim, California]] | [[Honda Center]] | align=center | 17,174 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1993 | [[Pat Verbeek]] | [[Dallas Eakins]] | ''vakua'' |- | '''[[Calgary Flames]]''' | [[Calgary|Calgary, Alberta]] | [[Scotiabank Saddledome]] | align=center | 19,289 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1972* | [[Brad Treliving]] | [[Darryl Sutter]] | ''vakua'' |- | '''[[Edmonton Oilers]]''' | [[Edmonton|Edmonton, Alberta]] | [[Rogers Place]] | align=center | 18,347 | align=center | 1972 | align=center | 1979 | [[Ken Holland]] | [[Jay Woodcroft]] | [[Connor McDavid]] |- | '''[[Los Angeles Kings]]''' | [[Los Angeles|Los Angeles, California]] | [[Crypto.com Arena]] | align=center | 18,230 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967 | [[Rob Blake]] | [[Todd McLellan]] | [[Anže Kopitar|Anze Kopitar]] |- | '''[[San Jose Sharks]]''' | [[San Jose, California]] | [[SAP Center]] | align=center | 17,562 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1991 | [[Mike Grier]] | [[David Quinn (hokeisto)|David Quinn]] | [[Logan Couture]] |- | '''[[Seattle Kraken]]''' | [[Seattle|Seattle, Washington]] | [[Climate Pledge Arena]] | align=center | 17,100 | colspan = "2" style="text-align:center;"|2021 | [[Ron Francis]] | [[Dave Hakstol]] | ''vakua'' |- | '''[[Vancouver Canucks]]''' | [[Vancouver|Vancouver, British Columbia]] | [[Rogers Arena]] | align=center | 18,910 | align=center | 1945 | align=center | 1970 | [[Patrik Allvin]] | [[Bruce Boudreau]] | [[Bo Horvat]] |- | '''[[Vegas Golden Knights]]''' | [[Paradise, Nevada]] | [[T-Mobile Arena]] | align=center | 17,356 | colspan="2" style="text-align:center;" | 2017 | [[Kelly McCrimmon]] | [[Bruce Cassidy]] | [[Mark Stone (hokeisto)|Mark Stone]] |} == Kupi dal NHL == * '''Kupo di Stanley''' (de 1893) por maxim bona klubo pos fazo [[Kupala sportokonkurso|playoff]]. * '''Trofeo di Princo di Wals''' (de 1924) por maxim bona klubo en estal konfero. * '''Clarence S. Campbell Bowl''' (de 1968) por maxim bona klubo en westal konfero. * '''Trofeo di Prezidanto''' (de 1986) por klubo kun maxim granda punti pos bazal (grupal) fazo. * '''O’Brien Trophy''' (1910-1950) – en yari 1910-1923 por maxim bona klubo pos fazo [[Kupala sportokonkurso|playoff]], en 1927-1938 por vinkinto di Diviziono Kanadana, e en 1939-1950 por finalisto di "Kupo di Stanley". [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] 627mpa19940mh7p6i1ftmudv2h6xb6l 995814 995813 2022-08-21T20:14:41Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[NHL]] a [[Nacionala Hokeala Ligo]]: .. wikitext text/x-wiki '''Nacionala Hokeala Ligo''' esas profesionala sportala organizo kontenanta 32 klubi de [[Usa]] e kelk de [[Kanada]]. == Divido dil ligo == La ligo esas dividita segun geografiala pozeso a 4 divizioni grupigita en du konferi: * '''Westal konfero''': ** Diviziono Centrala ** Diviziono Pacifika * '''Estal konfero''': ** Diviziono Atlantika ** Diviziono Metropolitana == Klubi dil NHL == ===List of teams=== {| class="wikitable" style="width:100%; text-align:left" |- ! style="background:white; align=center"|Diviziono ! style="background:white; align=center"|Klubo ! style="background:white; align=center"|Urbo ! style="background:white; align=center"|Areno ! style="background:white; align=center"|Kapaceso ! style="background:white; align=center"|Fondita ye ! style="background:white; align=center"|Juntinta ye ! style="background:white; align=center"|Generala direktero ! style="background:white; align=center"|Entrenero ! style="background:white; align=center"|Kapitano |- ! style="background:#A6192E;" colspan="10"|Estal konfero |- ! style="background:#ddf;" rowspan="8"|Diviziono Atlantika | '''[[Boston Bruins]]''' | [[Boston|Boston, Massachusetts]] | [[TD Garden]] | align=center | 17,850 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1924 | [[Don Sweeney]] | [[Jim Montgomery (hokeisto)|Jim Montgomery]] | [[Patrice Bergeron]] |- | '''[[Buffalo Sabres]]''' | [[Buffalo, New York]] | [[KeyBank Center]] | align=center | 19,070 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1970 | [[Kevyn Adams]] | [[Don Granato]] | ''vakua'' |- | '''[[Detroit Red Wings]]''' | [[Detroit|Detroit, Michigan]] | [[Little Caesars Arena]] | align=center | 19,515 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1926 | [[Steve Yzerman]] | [[Derek Lalonde]] | [[Dylan Larkin]] |- | '''[[Florida Panthers]]''' | [[Sunrise, Florida]] | [[FLA Live Arena]] | align=center | 19,250 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1993 | [[Bill Zito]] | [[Paul Maurice]] | [[Aleksander Barkov]] |- | '''[[Montreal Canadiens]]''' | [[Montreal|Montreal, Quebec]] | [[Bell Centre]] | align=center | 21,302 | align=center | 1909 | align=center | 1917 | [[Kent Hughes (hokeisto)|Kent Hughes]] | [[Martin St. Louis]] | ''vakua'' |- | '''[[Ottawa Senators]]''' | [[Ottawa|Ottawa, Ontario]] | [[Canadian Tire Centre]] | align=center | 18,652 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1992 | [[Pierre Dorion]] | [[D. J. Smith (hokeisto)|D.J. Smith]] | [[Brady Tkachuk]] |- | '''[[Tampa Bay Lightning]]''' | [[Tampa, Florida]] | [[Amalie Arena]] | align=center | 19,092 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1992 | [[Julien BriseBois]] | [[Jon Cooper (hokeisto)|Jon Cooper]] | [[Steven Stamkos]] |- | '''[[Toronto Maple Leafs]]''' | [[Toronto|Toronto, Ontario]] | [[Scotiabank Arena]] | align=center | 18,819 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1917 | [[Kyle Dubas]] | [[Sheldon Keefe]] | [[John Tavares]] |- ! style="background:#dfd;" rowspan="8"|Diviziono Metropolitana | '''[[Carolina Hurricanes]]''' | [[Raleigh, North Carolina]] | [[PNC Arena]] | align=center | 18,680 | align=center | 1972 | align=center | 1979* | [[Don Waddell]] | [[Rod Brind'Amour]] | [[Jordan Staal]] |- | '''[[Columbus Blue Jackets]]''' | [[Columbus, Ohio]] | [[Nationwide Arena]] | align=center | 18,144 | colspan="2" style="text-align:center;" | 2000 | [[Jarmo Kekäläinen|Jarmo Kekalainen]] | [[Brad Larsen]] | [[Boone Jenner]] |- | '''[[New Jersey Devils]]''' | [[Newark, New Jersey]] | [[Prudential Center]] | align=center | 16,514 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1974* | [[Tom Fitzgerald (hokeisto)|Tom Fitzgerald]] | [[Lindy Ruff]] | [[Nico Hischier]] |- | '''[[New York Islanders]]''' | [[Elmont, New York]] | [[UBS Arena]] | align=center | 17,113 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1972 | [[Lou Lamoriello]] | [[Lane Lambert]] | [[Anders Lee]] |- | '''[[New York Rangers]]''' | [[New York City|New York City, New York]] | [[Madison Square Garden]] | align=center | 18,006 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1926 | [[Chris Drury]] | [[Gerard Gallant]] | [[Jacob Trouba]] |- | '''[[Philadelphia Flyers]]''' | [[Philadelphia|Philadelphia, Pennsylvania]] | [[Wells Fargo Center (Philadelphia)|Wells Fargo Center]] | align=center | 19,500 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967 | [[Chuck Fletcher]] | [[John Tortorella]] | ''vakua'' |- | '''[[Pittsburgh Penguins]]''' | [[Pittsburgh|Pittsburgh, Pennsylvania]] | [[PPG Paints Arena]] | align=center | 18,387 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967 | [[Ron Hextall]] | [[Mike Sullivan (hokeisto)|Mike Sullivan]] | [[Sidney Crosby]] |- | '''[[Washington Capitals]]''' | [[Washington, D.C.]] | [[Capital One Arena]] | align=center | 18,506 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1974 | [[Brian MacLellan]] | [[Peter Laviolette]] | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] |- ! style="background:#00205B;" colspan="10"|Westal konfero |- ! style="background:#ffd;" rowspan="8"|Diviziono Centrala | '''[[Arizona Coyotes]]''' | [[Tempe, Arizona]] | [[ASU Multi-Purpose Arena]] | align=center | 5,000 | align=center | 1972 | align=center | 1979* | [[Bill Armstrong (ice hockey, born 1970)|Bill Armstrong]] | [[André Tourigny|Andre Tourigny]] | ''vakua'' |- | '''[[Chicago Blackhawks]]''' | [[Chicago|Chicago, Illinois]] | [[United Center]] | align=center | 19,717 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1926 | [[Kyle Davidson]] | [[Luke Richardson]] | [[Jonathan Toews]] |- | '''[[Colorado Avalanche]]''' | [[Denver|Denver, Colorado]] | [[Ball Arena]] | align=center | 18,007 | align=center | 1972 | align=center | 1979* | [[Chris MacFarland]] | [[Jared Bednar]] | [[Gabriel Landeskog]] |- | '''[[Dallas Stars]]''' | [[Dallas|Dallas, Texas]] | [[American Airlines Center]] | align=center | 18,532 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967* | [[Jim Nill]] | [[Peter DeBoer]] | [[Jamie Benn]] |- | '''[[Minnesota Wild]]''' | [[Saint Paul, Minnesota]] | [[Xcel Energy Center]] | align=center | 17,954 | colspan="2" style="text-align:center;" | 2000 | [[Bill Guerin]] | [[Dean Evason]] | [[Jared Spurgeon]] |- | '''[[Nashville Predators]]''' | [[Nashville, Tennessee]] | [[Bridgestone Arena]] | align=center | 17,113 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1998 | [[David Poile]] | [[John Hynes (hokeisto)|John Hynes]] | [[Roman Josi]] |- | '''[[St. Louis Blues]]''' | [[St. Louis|St. Louis, Missouri]] | [[Enterprise Center]] | align=center | 18,724 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967 | [[Doug Armstrong]] | [[Craig Berube]] | [[Ryan O'Reilly]] |- | '''[[Winnipeg Jets]]''' | [[Winnipeg|Winnipeg, Manitoba]] | [[Canada Life Centre]] | align=center | 15,321 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1999* | [[Kevin Cheveldayoff]] | [[Rick Bowness]] | [[Blake Wheeler]] |- ! style="background:#fdf;" rowspan="8"|Diviziono Pacifika | '''[[Anaheim Ducks]]''' | [[Anaheim, California]] | [[Honda Center]] | align=center | 17,174 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1993 | [[Pat Verbeek]] | [[Dallas Eakins]] | ''vakua'' |- | '''[[Calgary Flames]]''' | [[Calgary|Calgary, Alberta]] | [[Scotiabank Saddledome]] | align=center | 19,289 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1972* | [[Brad Treliving]] | [[Darryl Sutter]] | ''vakua'' |- | '''[[Edmonton Oilers]]''' | [[Edmonton|Edmonton, Alberta]] | [[Rogers Place]] | align=center | 18,347 | align=center | 1972 | align=center | 1979 | [[Ken Holland]] | [[Jay Woodcroft]] | [[Connor McDavid]] |- | '''[[Los Angeles Kings]]''' | [[Los Angeles|Los Angeles, California]] | [[Crypto.com Arena]] | align=center | 18,230 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967 | [[Rob Blake]] | [[Todd McLellan]] | [[Anže Kopitar|Anze Kopitar]] |- | '''[[San Jose Sharks]]''' | [[San Jose, California]] | [[SAP Center]] | align=center | 17,562 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1991 | [[Mike Grier]] | [[David Quinn (hokeisto)|David Quinn]] | [[Logan Couture]] |- | '''[[Seattle Kraken]]''' | [[Seattle|Seattle, Washington]] | [[Climate Pledge Arena]] | align=center | 17,100 | colspan = "2" style="text-align:center;"|2021 | [[Ron Francis]] | [[Dave Hakstol]] | ''vakua'' |- | '''[[Vancouver Canucks]]''' | [[Vancouver|Vancouver, British Columbia]] | [[Rogers Arena]] | align=center | 18,910 | align=center | 1945 | align=center | 1970 | [[Patrik Allvin]] | [[Bruce Boudreau]] | [[Bo Horvat]] |- | '''[[Vegas Golden Knights]]''' | [[Paradise, Nevada]] | [[T-Mobile Arena]] | align=center | 17,356 | colspan="2" style="text-align:center;" | 2017 | [[Kelly McCrimmon]] | [[Bruce Cassidy]] | [[Mark Stone (hokeisto)|Mark Stone]] |} == Kupi dal NHL == * '''Kupo di Stanley''' (de 1893) por maxim bona klubo pos fazo [[Kupala sportokonkurso|playoff]]. * '''Trofeo di Princo di Wals''' (de 1924) por maxim bona klubo en estal konfero. * '''Clarence S. Campbell Bowl''' (de 1968) por maxim bona klubo en westal konfero. * '''Trofeo di Prezidanto''' (de 1986) por klubo kun maxim granda punti pos bazal (grupal) fazo. * '''O’Brien Trophy''' (1910-1950) – en yari 1910-1923 por maxim bona klubo pos fazo [[Kupala sportokonkurso|playoff]], en 1927-1938 por vinkinto di Diviziono Kanadana, e en 1939-1950 por finalisto di "Kupo di Stanley". [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] 627mpa19940mh7p6i1ftmudv2h6xb6l 995816 995814 2022-08-21T20:18:59Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki '''Nacionala Hokeala Ligo''' esas profesionala sportala organizo kontenanta 32 klubi de [[Usa]] e kelk de [[Kanada]]. == Divido dil ligo == La ligo esas dividita segun geografiala pozeso a 4 divizioni grupigita en du konferi: * '''Westal konfero''': ** Diviziono Centrala ** Diviziono Pacifika * '''Estal konfero''': ** Diviziono Atlantika ** Diviziono Metropolitana == Klubi dil NHL == ===List of teams=== {| class="wikitable" style="width:100%; text-align:left" |- ! style="background:white; align=center"|Diviziono ! style="background:white; align=center"|Klubo ! style="background:white; align=center"|Urbo ! style="background:white; align=center"|Areno ! style="background:white; align=center"|Kapaceso ! style="background:white; align=center"|Fondita ye ! style="background:white; align=center"|Juntinta ye ! style="background:white; align=center"|Generala direktero ! style="background:white; align=center"|Entrenero ! style="background:white; align=center"|Kapitano |- ! style="background:#A6192E; color:pink" colspan="10"|Estal konfero |- ! style="background:#ddf;" rowspan="8"|Diviziono Atlantika | '''[[Boston Bruins]]''' | [[Boston|Boston, Massachusetts]] | [[TD Garden]] | align=center | 17,850 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1924 | [[Don Sweeney]] | [[Jim Montgomery (hokeisto)|Jim Montgomery]] | [[Patrice Bergeron]] |- | '''[[Buffalo Sabres]]''' | [[Buffalo, New York]] | [[KeyBank Center]] | align=center | 19,070 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1970 | [[Kevyn Adams]] | [[Don Granato]] | ''vakua'' |- | '''[[Detroit Red Wings]]''' | [[Detroit|Detroit, Michigan]] | [[Little Caesars Arena]] | align=center | 19,515 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1926 | [[Steve Yzerman]] | [[Derek Lalonde]] | [[Dylan Larkin]] |- | '''[[Florida Panthers]]''' | [[Sunrise, Florida]] | [[FLA Live Arena]] | align=center | 19,250 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1993 | [[Bill Zito]] | [[Paul Maurice]] | [[Aleksander Barkov]] |- | '''[[Montreal Canadiens]]''' | [[Montreal|Montreal, Quebec]] | [[Bell Centre]] | align=center | 21,302 | align=center | 1909 | align=center | 1917 | [[Kent Hughes (hokeisto)|Kent Hughes]] | [[Martin St. Louis]] | ''vakua'' |- | '''[[Ottawa Senators]]''' | [[Ottawa|Ottawa, Ontario]] | [[Canadian Tire Centre]] | align=center | 18,652 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1992 | [[Pierre Dorion]] | [[D. J. Smith (hokeisto)|D.J. Smith]] | [[Brady Tkachuk]] |- | '''[[Tampa Bay Lightning]]''' | [[Tampa, Florida]] | [[Amalie Arena]] | align=center | 19,092 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1992 | [[Julien BriseBois]] | [[Jon Cooper (hokeisto)|Jon Cooper]] | [[Steven Stamkos]] |- | '''[[Toronto Maple Leafs]]''' | [[Toronto|Toronto, Ontario]] | [[Scotiabank Arena]] | align=center | 18,819 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1917 | [[Kyle Dubas]] | [[Sheldon Keefe]] | [[John Tavares]] |- ! style="background:#dfd;" rowspan="8"|Diviziono Metropolitana | '''[[Carolina Hurricanes]]''' | [[Raleigh, North Carolina]] | [[PNC Arena]] | align=center | 18,680 | align=center | 1972 | align=center | 1979* | [[Don Waddell]] | [[Rod Brind'Amour]] | [[Jordan Staal]] |- | '''[[Columbus Blue Jackets]]''' | [[Columbus, Ohio]] | [[Nationwide Arena]] | align=center | 18,144 | colspan="2" style="text-align:center;" | 2000 | [[Jarmo Kekäläinen|Jarmo Kekalainen]] | [[Brad Larsen]] | [[Boone Jenner]] |- | '''[[New Jersey Devils]]''' | [[Newark, New Jersey]] | [[Prudential Center]] | align=center | 16,514 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1974* | [[Tom Fitzgerald (hokeisto)|Tom Fitzgerald]] | [[Lindy Ruff]] | [[Nico Hischier]] |- | '''[[New York Islanders]]''' | [[Elmont, New York]] | [[UBS Arena]] | align=center | 17,113 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1972 | [[Lou Lamoriello]] | [[Lane Lambert]] | [[Anders Lee]] |- | '''[[New York Rangers]]''' | [[New York City|New York City, New York]] | [[Madison Square Garden]] | align=center | 18,006 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1926 | [[Chris Drury]] | [[Gerard Gallant]] | [[Jacob Trouba]] |- | '''[[Philadelphia Flyers]]''' | [[Philadelphia|Philadelphia, Pennsylvania]] | [[Wells Fargo Center (Philadelphia)|Wells Fargo Center]] | align=center | 19,500 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967 | [[Chuck Fletcher]] | [[John Tortorella]] | ''vakua'' |- | '''[[Pittsburgh Penguins]]''' | [[Pittsburgh|Pittsburgh, Pennsylvania]] | [[PPG Paints Arena]] | align=center | 18,387 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967 | [[Ron Hextall]] | [[Mike Sullivan (hokeisto)|Mike Sullivan]] | [[Sidney Crosby]] |- | '''[[Washington Capitals]]''' | [[Washington, D.C.]] | [[Capital One Arena]] | align=center | 18,506 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1974 | [[Brian MacLellan]] | [[Peter Laviolette]] | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] |- ! style="background:#00205B; color:cyan" colspan="10"|Westal konfero |- ! style="background:#ffd;" rowspan="8"|Diviziono Centrala | '''[[Arizona Coyotes]]''' | [[Tempe, Arizona]] | [[ASU Multi-Purpose Arena]] | align=center | 5,000 | align=center | 1972 | align=center | 1979* | [[Bill Armstrong (ice hockey, born 1970)|Bill Armstrong]] | [[André Tourigny|Andre Tourigny]] | ''vakua'' |- | '''[[Chicago Blackhawks]]''' | [[Chicago|Chicago, Illinois]] | [[United Center]] | align=center | 19,717 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1926 | [[Kyle Davidson]] | [[Luke Richardson]] | [[Jonathan Toews]] |- | '''[[Colorado Avalanche]]''' | [[Denver|Denver, Colorado]] | [[Ball Arena]] | align=center | 18,007 | align=center | 1972 | align=center | 1979* | [[Chris MacFarland]] | [[Jared Bednar]] | [[Gabriel Landeskog]] |- | '''[[Dallas Stars]]''' | [[Dallas|Dallas, Texas]] | [[American Airlines Center]] | align=center | 18,532 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967* | [[Jim Nill]] | [[Peter DeBoer]] | [[Jamie Benn]] |- | '''[[Minnesota Wild]]''' | [[Saint Paul, Minnesota]] | [[Xcel Energy Center]] | align=center | 17,954 | colspan="2" style="text-align:center;" | 2000 | [[Bill Guerin]] | [[Dean Evason]] | [[Jared Spurgeon]] |- | '''[[Nashville Predators]]''' | [[Nashville, Tennessee]] | [[Bridgestone Arena]] | align=center | 17,113 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1998 | [[David Poile]] | [[John Hynes (hokeisto)|John Hynes]] | [[Roman Josi]] |- | '''[[St. Louis Blues]]''' | [[St. Louis|St. Louis, Missouri]] | [[Enterprise Center]] | align=center | 18,724 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967 | [[Doug Armstrong]] | [[Craig Berube]] | [[Ryan O'Reilly]] |- | '''[[Winnipeg Jets]]''' | [[Winnipeg|Winnipeg, Manitoba]] | [[Canada Life Centre]] | align=center | 15,321 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1999* | [[Kevin Cheveldayoff]] | [[Rick Bowness]] | [[Blake Wheeler]] |- ! style="background:#fdf;" rowspan="8"|Diviziono Pacifika | '''[[Anaheim Ducks]]''' | [[Anaheim, California]] | [[Honda Center]] | align=center | 17,174 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1993 | [[Pat Verbeek]] | [[Dallas Eakins]] | ''vakua'' |- | '''[[Calgary Flames]]''' | [[Calgary|Calgary, Alberta]] | [[Scotiabank Saddledome]] | align=center | 19,289 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1972* | [[Brad Treliving]] | [[Darryl Sutter]] | ''vakua'' |- | '''[[Edmonton Oilers]]''' | [[Edmonton|Edmonton, Alberta]] | [[Rogers Place]] | align=center | 18,347 | align=center | 1972 | align=center | 1979 | [[Ken Holland]] | [[Jay Woodcroft]] | [[Connor McDavid]] |- | '''[[Los Angeles Kings]]''' | [[Los Angeles|Los Angeles, California]] | [[Crypto.com Arena]] | align=center | 18,230 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1967 | [[Rob Blake]] | [[Todd McLellan]] | [[Anže Kopitar|Anze Kopitar]] |- | '''[[San Jose Sharks]]''' | [[San Jose, California]] | [[SAP Center]] | align=center | 17,562 | colspan="2" style="text-align:center;" | 1991 | [[Mike Grier]] | [[David Quinn (hokeisto)|David Quinn]] | [[Logan Couture]] |- | '''[[Seattle Kraken]]''' | [[Seattle|Seattle, Washington]] | [[Climate Pledge Arena]] | align=center | 17,100 | colspan = "2" style="text-align:center;"|2021 | [[Ron Francis]] | [[Dave Hakstol]] | ''vakua'' |- | '''[[Vancouver Canucks]]''' | [[Vancouver|Vancouver, British Columbia]] | [[Rogers Arena]] | align=center | 18,910 | align=center | 1945 | align=center | 1970 | [[Patrik Allvin]] | [[Bruce Boudreau]] | [[Bo Horvat]] |- | '''[[Vegas Golden Knights]]''' | [[Paradise, Nevada]] | [[T-Mobile Arena]] | align=center | 17,356 | colspan="2" style="text-align:center;" | 2017 | [[Kelly McCrimmon]] | [[Bruce Cassidy]] | [[Mark Stone (hokeisto)|Mark Stone]] |} == Kupi dal NHL == * '''Kupo di Stanley''' (de 1893) por maxim bona klubo pos fazo [[Kupala sportokonkurso|playoff]]. * '''Trofeo di Princo di Wals''' (de 1924) por maxim bona klubo en estal konfero. * '''Clarence S. Campbell Bowl''' (de 1968) por maxim bona klubo en westal konfero. * '''Trofeo di Prezidanto''' (de 1986) por klubo kun maxim granda punti pos bazal (grupal) fazo. * '''O’Brien Trophy''' (1910-1950) – en yari 1910-1923 por maxim bona klubo pos fazo [[Kupala sportokonkurso|playoff]], en 1927-1938 por vinkinto di Diviziono Kanadana, e en 1939-1950 por finalisto di "Kupo di Stanley". [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] tvniq8ckczrxlcaybmsglk0l1oosujw 0 58285 995815 2022-08-21T20:14:41Z ThWiki1910 31363 ThWiki1910 movis la pagino [[NHL]] a [[Nacionala Hokeala Ligo]]: .. wikitext text/x-wiki #ALIDIREKTI [[Nacionala Hokeala Ligo]] 3na38tavgb6ix5e7v081mugy2v8c1ro 0 58286 995817 2022-08-21T20:52:09Z ThWiki1910 31363 .. wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Sergei Fedorov (2893368327).jpg|right|thumb|[[Sergei Viktorovich Fyodorov|Sergei Fyodorov]] – unesma premiito|170px]] [[Arkivo:Alexander Ovechkin 3 2016-03-01 (cropped1).JPG|right|thumb|[[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] – multopla premiito|170px]] '''Trofeo di Harlamov''' esas premio di gazeto "Sovetski sport" por maxim valoroza rusiana hokeisto di sezono. La trofeo esas honore di famoza hokeisto [[Valeri Borisovich Harlamov|Valeri Harlamov]] (1948-1981). En yari 2002-2015 ol esis nur por [[Rusia]]na hokeisto en [[NHL]], e en 2015-2016 – por Rusiana hokeisto generale. == Premiiti == {| class="wikitable" style="font-size: 95%" |- !Sezono !Ludisti !Klubo |- | 2002/2003 | [[Sergei Viktorovich Fyodorov|Sergei Fyodorov]] | [[Detroit Red Wings]] |- | 2003/2004 | [[Ilya Valeryevich Kovalchuk|Ilya Kovalchuk]] | [[Atlanta Thrashers]] |- | 2004/2005 | colspan=2 style="text-align:center"| ''on ne premiis pro "lockout" en NHL'' |- | 2005/2006 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2006/2007 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2007/2008 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2008/2009 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2009/2010 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2010/2011 | [[Pavel Valeryevich Dacyuk|Pavel Dacyuk]] | [[Detroit Red Wings]] |- | 2011/2012 | [[Yevgeni Vladimirovich Malkin|Yevgeni Malkin]] | [[Pittsburgh Penguins]] |- | 2012/2013 | [[Pavel Valeryevich Dacyuk|Pavel Dacyuk]] | [[Detroit Red Wings]] |- | 2014/2015 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2015/2016 | [[Artemi Sergeyevich Panarin|Artemi Panarin]] | [[Chicago Blackhawks]] |- | 2016/2017 | [[Yevgeni Vladimirovich Malkin|Yevgeni Malkin]] | [[Pittsburgh Penguins]] |- | 2017/2018 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2018/2019 | [[Nikita Igorevich Kucherov|Nikita Kucherov]] | [[Tampa Bay Lightning]] |- | 2019/2020 | colspan=2 style="text-align:center"| ''on ne premiis pro [[KOVID-19]]'' |- | 2020/2021 | colspan=2 style="text-align:center"| ''on ne premiis'' |} [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] gvpi5l7ugjjnc00c56t0e2cf2h995p6 995820 995817 2022-08-21T22:24:12Z Joao Xavier 110 premiito ==>premiizito (correct form in Ido) wikitext text/x-wiki [[Arkivo:Sergei Fedorov (2893368327).jpg|right|thumb|[[Sergei Viktorovich Fyodorov|Sergei Fyodorov]] – unesma premiito|170px]] [[Arkivo:Alexander Ovechkin 3 2016-03-01 (cropped1).JPG|right|thumb|[[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] – multopla premiito|170px]] '''Trofeo di Harlamov''' esas premio di gazeto "Sovetski sport" por maxim valoroza rusiana hokeisto di sezono. La trofeo esas honore di famoza hokeisto [[Valeri Borisovich Harlamov|Valeri Harlamov]] (1948-1981). En yari 2002-2015 ol esis nur por [[Rusia]]na hokeisto en [[NHL]], e en 2015-2016 – por Rusiana hokeisto generale. == Premiiziti == {| class="wikitable" style="font-size: 95%" |- !Sezono !Ludisti !Klubo |- | 2002/2003 | [[Sergei Viktorovich Fyodorov|Sergei Fyodorov]] | [[Detroit Red Wings]] |- | 2003/2004 | [[Ilya Valeryevich Kovalchuk|Ilya Kovalchuk]] | [[Atlanta Thrashers]] |- | 2004/2005 | colspan=2 style="text-align:center"| ''on ne premiis pro "lockout" en NHL'' |- | 2005/2006 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2006/2007 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2007/2008 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2008/2009 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2009/2010 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2010/2011 | [[Pavel Valeryevich Dacyuk|Pavel Dacyuk]] | [[Detroit Red Wings]] |- | 2011/2012 | [[Yevgeni Vladimirovich Malkin|Yevgeni Malkin]] | [[Pittsburgh Penguins]] |- | 2012/2013 | [[Pavel Valeryevich Dacyuk|Pavel Dacyuk]] | [[Detroit Red Wings]] |- | 2014/2015 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2015/2016 | [[Artemi Sergeyevich Panarin|Artemi Panarin]] | [[Chicago Blackhawks]] |- | 2016/2017 | [[Yevgeni Vladimirovich Malkin|Yevgeni Malkin]] | [[Pittsburgh Penguins]] |- | 2017/2018 | [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | [[Washington Capitals]] |- | 2018/2019 | [[Nikita Igorevich Kucherov|Nikita Kucherov]] | [[Tampa Bay Lightning]] |- | 2019/2020 | colspan=2 style="text-align:center"| ''on ne premiis pro [[KOVID-19]]'' |- | 2020/2021 | colspan=2 style="text-align:center"| ''on ne premiis'' |} [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] p2mne25f2la2hs8lusyvfm5h2jcnfk0 0 58287 995818 2022-08-21T22:15:11Z ThWiki1910 31363 . wikitext text/x-wiki '''Trofeo di Hart''' esas premio por maxim valoroza hokeisto ([[MVP]]) di sezono [[NHL]]. La trofeo esas honore di fondinto de 1923 David Hart, qua esis patro dil entrenero Montreal Canadiens [[Cecil Hart]]. == Premiiti == {| class="wikitable" |- !scope="col"| Sezono !scope="col"| Ludisto !scope="col"| Pozeso !scope="col"| Nacioneso !scope="col"| Klubo |- | 1923/1924 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Frank Nighbor]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Ottawa Senators (original)|Ottawa Senators]] |- | 1924/1925 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Billy Burch]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Hamilton Tigers]] |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1925/1926 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Nels Stewart]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Maroons]] |- | 1926/1927 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Herb Gardiner]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] |- | 1927/1928 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Howie Morenz]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (2) |- | 1928/1929 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Roy Worters]] | gologardisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[New York Americans]] |- | 1929/1930 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Nels Stewart]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Maroons]] (2) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1930/1931 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Howie Morenz]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (3) |- | 1931/1932 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Howie Morenz]] (3) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (4) |- | 1932/1933 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Eddie Shore]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] |- | 1933/1934 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Aurèle Joliat]] | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (5) |- | 1934/1935 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Eddie Shore]] (2) | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (2) |- | 1935/1936 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Eddie Shore]] (3) | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (3) |- | 1936/1937 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Babe Siebert]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (6) |- | 1937/1938 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Eddie Shore]] (4) | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (4) |- | 1938/1939 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Toe Blake]] | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (7) |- | 1939/1940 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Ebbie|Goodfellow]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1940/1941 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bill Cowley]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (5) |- | 1941/1942 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Tommy Anderson (hokeisto)|Tommy Anderson]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[New York Americans|Brooklyn Americans]] |- | 1942/1943 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bill Cowley]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (6) |- | 1943/1944 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Babe Pratt]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Toronto Maple Leafs]] |- | 1944/1945 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Elmer Lach]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (8) |- | 1945/1946 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Max Bentley]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Chicago Blackhawks|Chicago Black Hawks]] |- | 1946/1947 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Maurice Richard]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (9) |- | 1947/1948 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Buddy O'Connor]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[New York Rangers]] |- | 1948/1949 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Sid Abel]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (2) |- | 1949/1950 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Chuck Rayner]] | gologardisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[New York Rangers]] (2) |- | 1950/1951 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Milt Schmidt]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (7) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1951/1952 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Gordie Howe]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (3) |- | 1952/53 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Gordie Howe]] (2) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (4) |- | 1953/1954 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Al Rollins]] | gologardisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Chicago Blackhawks|Chicago Black Hawks]] (2) |- | 1954/1955 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Ted Kennedy (hokeisto)|Ted Kennedy]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Toronto Maple Leafs]] (2) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1955/56 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Jean Béliveau]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (10) |- | 1956/1957 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Gordie Howe]] (3) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (5) |- | 1957/58 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Gordie Howe]] (4) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (6) |- | 1958/1959 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Andy Bathgate]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[New York Rangers]] (3) |- | 1959/1960 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Gordie Howe]] (5) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (7) |- | 1960/1961 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bernie Geoffrion]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (11) |- | 1961/1962 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Jacques Plante]] | gologardisto | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (12) |- | 1962/1963]] !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Gordie Howe]] (6) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (8) |- | 1963/1964 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Jean Béliveau]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (13) |- | 1964/1965 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Hull]] | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Chicago Blackhawks|Chicago Black Hawks]] (3) |- | 1965/1966 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Hull]] (2) | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Chicago Blackhawks|Chicago Black Hawks]] (4) |- | 1966/1967 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Stan Mikita]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Chicago Blackhawks|Chicago Black Hawks]] (5) |- | 1967/1968 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Stan Mikita]] (2) | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Chicago Blackhawks|Chicago Black Hawks]] (6) |- | 1968/1969 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Phil Esposito]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (8) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1969/1970 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Orr]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (9) |- | 1970/1971 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Orr]] (2) | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (10) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1971/1972 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Orr]] (3) | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (11) |- | 1972/1973 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Clarke]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Philadelphia Flyers]] |- | 1973/1974 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Phil Esposito]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (12) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1974/1975 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Clarke]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Philadelphia Flyers]] (2) |- | 1975/1976 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Clarke]] (3) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Philadelphia Flyers]] (3) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1976/1977 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Guy Lafleur]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (14) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1977/1978 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Guy Lafleur]] (2) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (15) |- | 1978/1979 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bryan Trottier]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[New York Islanders]] |- | 1979/1980 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] |- | 1980/1981 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (2) |- | 1981/1982 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (3) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (3) |- | 1982/1983 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (4) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (4) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1983/1984 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (5) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (5) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1984/1985 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (6) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (6) |- | 1985/1986 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (7) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (7) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1986/1987 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (8) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (8) |- | 1987/1988 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Mario Lemieux]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] |- | 1988/1989 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (9) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Los Angeles Kings]] |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1989/1990 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Mark Messier]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (9) |- | 1990/1991 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Brett Hull]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag_of_United_States.svg|22}} | [[St. Louis Blues]] |- | 1991/1992 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Mark Messier]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[New York Rangers]] (4) |- | 1992/1993 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Mario Lemieux]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] (2) |- | 1993/1994 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Sergei Viktorovich Fyodorov|Sergei Fyodorov]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (9) |- | 1994/1995 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Eric Lindros]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Philadelphia Flyers]] (4) |- | 1995/1996 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Mario Lemieux]] (3) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] (3) |- | 1996/1997 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Dominik Hašek]] | gologardisto | {{Standardo|Flag_of_Czech_Republic.svg|22}} | [[Buffalo Sabres]] |- | 1997/1998 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Dominik Hašek]] (2) | gologardisto | {{Standardo|Flag_of_Czech_Republic.svg|22}} | [[Buffalo Sabres]] (2) |- | 1998/1999 !scope="row" style="background-color:#CCFF99"| [[Jaromír Jágr]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag_of_Czech_Republic.svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] (4) |- | 1999/2000 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Chris Pronger]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[St. Louis Blues]] (2) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 2000/2001 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Joe Sakic]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Colorado Avalanche]] |- | 2001/2002 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[José Théodore]] | gologardisto | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (16) |- | 2002/2003 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Peter Forsberg]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag_of_Sweden.svg|22}} | [[Colorado Avalanche]] (2) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 2003/2004 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Martin St. Louis]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Tampa Bay Lightning]] |- | 2004/2005 | colspan=4 align=center|''on ne premiis pro "lockout"'' |- | 2005/2006 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Joe Thornton]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (13) / [[San Jose Sharks]] |- | 2006/2007 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Sidney Crosby]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] (5) |- | 2007/2008 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} | [[Washington Capitals]] |- | 2008/2009 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] (2) | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} | [[Washington Capitals]] (2) |- | 2009/2010 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Henrik Sedin]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag_of_Sweden.svg|22}} | [[Vancouver Canucks]] |- | 2010/2011 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Corey Perry]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Anaheim Ducks]] |- | 2011/2012 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Yevgeni Vladimirovich Malkin|Yevgeni Malkin]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] (6) |- | 2012/2013 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] (3) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} | [[Washington Capitals]] (3) |- | 2013/2014 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Sidney Crosby]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] (7) |- | 2014/2015 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Carey Price]] | gologardisto | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (17) |- | 2015/2016 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Patrick Kane]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag_of_United_States.svg|22}} | [[Chicago Blackhawks]] (7) |- | 2016/2017 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Connor McDavid]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (10) |- | 2017/2018 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Taylor Hall]] | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[New Jersey Devils]] |- | 2018/2019 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Nikita Igorevich Kucherov|Nikita Kucherov]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} | [[Tampa Bay Lightning]] (2) |- | 2019/2020 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Leon Draisaitl]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag_of_Germany.svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (11) |- | 2020/2021 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Connor McDavid]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (12) |- | 2021/2022 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Auston Matthews]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag_of_United_States.svg|22}} | [[Toronto Maple Leafs]] (3) |} [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] goroeiih2z7p8w0hi3kk6q4mtb38nl3 995819 995818 2022-08-21T22:23:26Z Joao Xavier 110 premiito ==>premiizito wikitext text/x-wiki '''Trofeo di Hart''' esas premio por maxim valoroza hokeisto ([[MVP]]) di sezono [[NHL]]. La trofeo esas honore di fondinto de 1923 David Hart, qua esis patro dil entrenero Montreal Canadiens [[Cecil Hart]]. == Premiiziti == {| class="wikitable" |- !scope="col"| Sezono !scope="col"| Ludisto !scope="col"| Pozeso !scope="col"| Nacioneso !scope="col"| Klubo |- | 1923/1924 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Frank Nighbor]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Ottawa Senators (original)|Ottawa Senators]] |- | 1924/1925 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Billy Burch]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Hamilton Tigers]] |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1925/1926 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Nels Stewart]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Maroons]] |- | 1926/1927 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Herb Gardiner]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] |- | 1927/1928 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Howie Morenz]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (2) |- | 1928/1929 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Roy Worters]] | gologardisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[New York Americans]] |- | 1929/1930 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Nels Stewart]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Maroons]] (2) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1930/1931 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Howie Morenz]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (3) |- | 1931/1932 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Howie Morenz]] (3) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (4) |- | 1932/1933 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Eddie Shore]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] |- | 1933/1934 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Aurèle Joliat]] | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (5) |- | 1934/1935 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Eddie Shore]] (2) | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (2) |- | 1935/1936 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Eddie Shore]] (3) | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (3) |- | 1936/1937 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Babe Siebert]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (6) |- | 1937/1938 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Eddie Shore]] (4) | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (4) |- | 1938/1939 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Toe Blake]] | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (7) |- | 1939/1940 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Ebbie|Goodfellow]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1940/1941 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bill Cowley]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (5) |- | 1941/1942 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Tommy Anderson (hokeisto)|Tommy Anderson]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[New York Americans|Brooklyn Americans]] |- | 1942/1943 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bill Cowley]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (6) |- | 1943/1944 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Babe Pratt]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Toronto Maple Leafs]] |- | 1944/1945 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Elmer Lach]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (8) |- | 1945/1946 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Max Bentley]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Chicago Blackhawks|Chicago Black Hawks]] |- | 1946/1947 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Maurice Richard]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (9) |- | 1947/1948 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Buddy O'Connor]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[New York Rangers]] |- | 1948/1949 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Sid Abel]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (2) |- | 1949/1950 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Chuck Rayner]] | gologardisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[New York Rangers]] (2) |- | 1950/1951 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Milt Schmidt]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (7) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1951/1952 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Gordie Howe]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (3) |- | 1952/53 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Gordie Howe]] (2) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (4) |- | 1953/1954 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Al Rollins]] | gologardisto | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Chicago Blackhawks|Chicago Black Hawks]] (2) |- | 1954/1955 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Ted Kennedy (hokeisto)|Ted Kennedy]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Toronto Maple Leafs]] (2) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1955/56 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Jean Béliveau]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (10) |- | 1956/1957 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Gordie Howe]] (3) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1921–1957).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (5) |- | 1957/58 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Gordie Howe]] (4) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (6) |- | 1958/1959 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Andy Bathgate]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[New York Rangers]] (3) |- | 1959/1960 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Gordie Howe]] (5) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (7) |- | 1960/1961 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bernie Geoffrion]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (11) |- | 1961/1962 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Jacques Plante]] | gologardisto | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (12) |- | 1962/1963]] !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Gordie Howe]] (6) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (8) |- | 1963/1964 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Jean Béliveau]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (1957–1965).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (13) |- | 1964/1965 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Hull]] | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Chicago Blackhawks|Chicago Black Hawks]] (3) |- | 1965/1966 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Hull]] (2) | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Chicago Blackhawks|Chicago Black Hawks]] (4) |- | 1966/1967 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Stan Mikita]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Chicago Blackhawks|Chicago Black Hawks]] (5) |- | 1967/1968 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Stan Mikita]] (2) | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Chicago Blackhawks|Chicago Black Hawks]] (6) |- | 1968/1969 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Phil Esposito]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (8) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1969/1970 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Orr]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (9) |- | 1970/1971 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Orr]] (2) | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (10) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1971/1972 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Orr]] (3) | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (11) |- | 1972/1973 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Clarke]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Philadelphia Flyers]] |- | 1973/1974 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Phil Esposito]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (12) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1974/1975 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Clarke]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Philadelphia Flyers]] (2) |- | 1975/1976 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bobby Clarke]] (3) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Philadelphia Flyers]] (3) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1976/1977 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Guy Lafleur]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (14) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1977/1978 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Guy Lafleur]] (2) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (15) |- | 1978/1979 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Bryan Trottier]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[New York Islanders]] |- | 1979/1980 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] |- | 1980/1981 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (2) |- | 1981/1982 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (3) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (3) |- | 1982/1983 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (4) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (4) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1983/1984 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (5) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (5) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1984/1985 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (6) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (6) |- | 1985/1986 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (7) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (7) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1986/1987 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (8) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (8) |- | 1987/1988 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Mario Lemieux]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] |- | 1988/1989 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Wayne Gretzky]] (9) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Los Angeles Kings]] |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 1989/1990 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Mark Messier]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (9) |- | 1990/1991 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Brett Hull]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag_of_United_States.svg|22}} | [[St. Louis Blues]] |- | 1991/1992 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Mark Messier]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[New York Rangers]] (4) |- | 1992/1993 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Mario Lemieux]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] (2) |- | 1993/1994 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Sergei Viktorovich Fyodorov|Sergei Fyodorov]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} | [[Detroit Red Wings]] (9) |- | 1994/1995 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Eric Lindros]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Philadelphia Flyers]] (4) |- | 1995/1996 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Mario Lemieux]] (3) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] (3) |- | 1996/1997 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Dominik Hašek]] | gologardisto | {{Standardo|Flag_of_Czech_Republic.svg|22}} | [[Buffalo Sabres]] |- | 1997/1998 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Dominik Hašek]] (2) | gologardisto | {{Standardo|Flag_of_Czech_Republic.svg|22}} | [[Buffalo Sabres]] (2) |- | 1998/1999 !scope="row" style="background-color:#CCFF99"| [[Jaromír Jágr]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag_of_Czech_Republic.svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] (4) |- | 1999/2000 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Chris Pronger]] | defensisto | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[St. Louis Blues]] (2) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 2000/2001 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Joe Sakic]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Colorado Avalanche]] |- | 2001/2002 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[José Théodore]] | gologardisto | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (16) |- | 2002/2003 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Peter Forsberg]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag_of_Sweden.svg|22}} | [[Colorado Avalanche]] (2) |- !scope="row" style="background-color:#FFE6BD"| 2003/2004 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Martin St. Louis]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Tampa Bay Lightning]] |- | 2004/2005 | colspan=4 align=center|''on ne premiis pro "lockout"'' |- | 2005/2006 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Joe Thornton]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Boston Bruins]] (13) / [[San Jose Sharks]] |- | 2006/2007 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Sidney Crosby]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] (5) |- | 2007/2008 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} | [[Washington Capitals]] |- | 2008/2009 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] (2) | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} | [[Washington Capitals]] (2) |- | 2009/2010 !scope="row" style="background-color:#FFFF99"| [[Henrik Sedin]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag_of_Sweden.svg|22}} | [[Vancouver Canucks]] |- | 2010/2011 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Corey Perry]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Anaheim Ducks]] |- | 2011/2012 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Yevgeni Vladimirovich Malkin|Yevgeni Malkin]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] (6) |- | 2012/2013 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Alexandr Mihailovich Ovechkin|Alexandr Ovechkin]] (3) | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} | [[Washington Capitals]] (3) |- | 2013/2014 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Sidney Crosby]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Pittsburgh Penguins]] (7) |- | 2014/2015 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Carey Price]] | gologardisto | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Montreal Canadiens]] (17) |- | 2015/2016 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Patrick Kane]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag_of_United_States.svg|22}} | [[Chicago Blackhawks]] (7) |- | 2016/2017 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Connor McDavid]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (10) |- | 2017/2018 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Taylor Hall]] | atakantulo sinistra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[New Jersey Devils]] |- | 2018/2019 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Nikita Igorevich Kucherov|Nikita Kucherov]] | atakantulo dextra | {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} | [[Tampa Bay Lightning]] (2) |- | 2019/2020 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Leon Draisaitl]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag_of_Germany.svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (11) |- | 2020/2021 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Connor McDavid]] (2) | atakantulo centra | {{Standardo|Flag of Canada (Pantone).svg|22}} | [[Edmonton Oilers]] (12) |- | 2021/2022 !scope="row" style="background-color:#CFECEC"| [[Auston Matthews]] | atakantulo centra | {{Standardo|Flag_of_United_States.svg|22}} | [[Toronto Maple Leafs]] (3) |} [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] mphd6rxv7vm5p3tqh3wise0lgwt10d8 0 58288 995825 2022-08-21T22:28:16Z ThWiki1910 31363 . wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Alex Ovechkin 2018-05-21.jpg|180px]] | Shablono_lando = {{RUS}} | Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]] | Naskodio = [[17ma di septembro]] [[1985]] | Nask-urbo = [[Moskva]], [[Sovietia]] | Mort-dio = | Mort-urbo = }} '''Alexandr Mihailovich Ovechkin''' (n. ye la [[17ma di septembro]] [[1985]]) esas [[Rusia]]na [[hokeo sur glacio|hokeisto sur glacio]] (atakantulo sinistra). == Kariero == * {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Dinamo Moskva (2001-2005) * {{Standardo|Flag_of_United_States.svg|22}} Washington Capitals (2005-) ** {{Standardo|Flag_of_Russia.svg|22}} Dinamo Moskva (2012-2013) Ovechkin esis konkurencanto en Mondala Championesi: 2004, 2005, 2006, 2007, 2008, 2012, 2013, 2014, 2015, 2016 e 2019. Ank il partoprenis en Olimpiala Ludi (2006, 2010, 2014) e kupi dil Mondo (2004, 2016). == Sukcesi == '''En esquado di Rusia:''' * [[Arkivo:Gold medal with cup.svg|18px]] Ora medalio dum Mondala Championesi: 2008, 2012, 2014 * [[Arkivo:Silver medal with cup.svg|18px]] Arjenta medalio dum Mondala Championesi: 2010, 2015 * [[Arkivo:Bronze medal with cup.svg|18px]] Bronza medalio dum Mondala Championesi: 2005, 2007, 2016, 2019 '''Klubala:''' * [[Arkivo:Gold medal with cup.svg|18px]] [[Championeso di Rusia pri hokeo sur glacio|Championesi di Rusia]]: 2005, 2013 (CSKA Moskva) * [[Arkivo:Simple gold cup.svg|18px]] [[Kontinentala_Hokeala_Ligo#Kupi_dal_KHL|Kupo di Gagarin]] – championeso di [[KHL]]: 2013 (CSKA Moskva) * [[Arkivo:Simple gold cup.svg|18px]] [[Nacionala_Hokeala_Ligo#Kupi_dal_NHL|Kupo di Stanley]]: 2018 (Washington Capitals) '''Personala:''' * [[Ora kasko (KHL)|Ora kasko]] – premio por maxim bona atakantulo ([[Championeso di Rusia pri hokeo sur glacio|Superliga]] 2003/2004) * [[Trofeo di Harlamov]] por maxim valoroza Rusiana hokeisto ([[NHL]] 2005/2006) * [[Trofeo di Hart]] por maxim valoroza hokeisto ([[NHL]] 2007/2008) * [[Trofeo di Harlamov]] por maxim valoroza Rusiana hokeisto ([[NHL]] 2007/2008) * [[Trofeo di Hart]] por maxim valoroza hokeisto ([[NHL]] 2008/2009) * [[Trofeo di Harlamov]] por maxim valoroza Rusiana hokeisto ([[NHL]] 2008/2009) * [[Trofeo di Harlamov]] por maxim valoroza Rusiana hokeisto ([[NHL]] 2009/2010) * [[Trofeo di Hart]] por maxim valoroza hokeisto ([[NHL]] 2012/2013) * Un ek tri maxim bona Rusiana ludisto dum Mondala Championeso 2014 * [[Trofeo di Harlamov]] por maxim valoroza Rusiana hokeisto ([[NHL]] 2014/2015) {{DEFAULTSORT:Ovechkin, Alexandr Mihailovich}} [[Kategorio:Rusiana hokeisti]] 4hj9xwebi2z5vn224jq1rv35o8g5cez 0 58289 995829 2022-08-21T23:29:46Z ThWiki1910 31363 . wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo = {{PAGENAME}} | Imajo = [[Arkivo:Valeri Kharlamov Panini 1979.jpg|180px]] | Shablono_lando = {{RUS}} | Profesiono = [[hokeo sur glacio|hokeisto]] | Naskodio = [[14ma di januaro]] [[1948]] | Nask-urbo = [[Moskva]], [[Sovietia]] | Mort-dio = [[27ma di agosto]] [[1981]] | Mort-urbo = proxim [[Solnechnogorsk]], [[Sovietia]] }} '''Valeri Borisovich Harlamov''' (n. ye la [[14ma di januaro]] [[1948]] til [[27ma di agosto]] [[1981]]) esis [[Rusia]]na e [[Sovietia]]na [[hokeo sur glacio|ex-hokeisto pri hokeo sur glacio]] (atakantulo sinistra). == Kariero == * {{Standardo|Flag of Russia.svg|22}} CSKA Moskva (1967-1981) Harlamov ad sua tragediala morto en automobilal acidento (mortis ank ilua spozino) esis relatita nur kun CSKA Moskva. Il esis konkurencanto en Mondala Championesi: 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1975, 1976, 1977, 1978, 1979. Ank il partoprenis en Olimpiala Ludi: 1972, 1976, 1980. Honore di Harlamov esas [[Trofeo di Harlamov|trofeo]], juniorala [[Kupo di Harlamov|kupo]] e diviziono di [[KHL]]. Ilua filiulo Alexandr (n. 1975) ank esis hokeisto. == Sukcesi == '''En esquado di Sovietia:''' * [[Arkivo:Gold medal with cup.svg|18px]] Ora medalio dum Mondala Championesi: 1969, 1970, 1971, 1973, 1974, 1975, 1978, 1979 * [[Arkivo:Silver medal with cup.svg|18px]] Arjenta medalio dum Mondala Championesi: 1972, 1976 * [[Arkivo:Bronze medal with cup.svg|18px]] Bronza medalio dum Mondala Championeso 1977 * [[Arkivo:Gold medal olympic.svg|18px]] Ora medalio dum Olimpiala Ludi: 1972, 1976 * [[Arkivo:Silver medal olympic.svg|18px]] Arjenta medalio dum Olimpiala Ludi: 1980 '''Klubala:''' * [[Arkivo:Gold medal with cup.svg|18px]] Ora medalio di [[Championeso di Sovietia pri hokeo sur glacio|Championeso di Sovietia]]: 1968, 1970, 1971, 1972, 1973, 1975, 1977, 1978, 1979, 1980, 1981 (CSKA Moskva) * [[Arkivo:Silver medal with cup.svg|18px]] Arjenta medalio di [[Championeso di Sovietia pri hokeo sur glacio|Championeso di Sovietia]]: 1969, 1974, 1976 (CSKA Moskva) * [[Arkivo:Simple gold cup.svg|18px]] "Kupo di Sovietia": 1968, 1969, 1973, 1977, 1979 (CSKA Moskva) * Finalo di "Kupo di Sovietia": 1976 (CSKA Moskva) * [[Arkivo:Simple gold cup.svg|18px]] "Kupo dil Europa": 1969, 1970, 1971, 1972, 1973, 1974, 1976, 1978, 1979, 1980, 1981 (CSKA Moskva) '''Personala:''' * [[Maxim bona trio (KHL)|Maxim bona trio]] – premio por maxim bona ludisto pri goli en sezono di [[Championeso di Sovietia pri hokeo sur glacio|Championesi di Sovietia]]: 1969/1970, 1970/1971, 1971/1972, 1974/1975, 1977/1978, 1979/1980 * Maxim bona ludisto di [[Championeso di Sovietia pri hokeo sur glacio|Championesi di Sovietia]]: 1971/1972, 1972/1973 * 1ma plaso en klasifiko pri goli (9 goli – Olimpiala Ludi 1972) * 1ma plaso en klasifiko pri asistaji (6 asistaji – Olimpiala Ludi 1972) * 1ma plaso en klasifiko kanadana (15 punti – Olimpiala Ludi 1972) * 1ma plaso en klasifiko pri asistaji (6 asistaji – Olimpiala Ludi 1972) {{DEFAULTSORT:Harlamov, Valeri Borisovich}} [[Kategorio:Rusiana hokeisti]] a6jf5za9fpz04u859yamxh1q5p9y4ch 0 58290 995834 2022-08-21T23:50:21Z ThWiki1910 31363 . wikitext text/x-wiki '''Maxim bona trio''' esas premio por tri maxim bona hokeisti pri goli. Ol esis fondita da gazeto "Trud" en 1971. La premio de 2008 koncernas di [[KHL]], plu frue di [[Championeso di Rusia pri hokeo sur glacio|Superliga]] (1994-2008), [[Championeso di KNS pri hokeo sur glacio|Championeso di KNS]] (1991/1992) e [[Championeso di Sovietia pri hokeo sur glacio|Championeso di Sovietia]] (1970-1991). [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] hkbwpc35i42fenl304d2g3muej9rmqq 0 58291 995835 2022-08-22T00:04:48Z ThWiki1910 31363 . wikitext text/x-wiki '''Kupo di Harlamov''' esas trofeo por klubo de [[Rusia]]na Yunarala [[hokeo sur glacio|Hokeala]] Ligo pri (ruse ''Molodyojnaya Hokkeinaya Liga'', ''MHL'') honore di famoza hokeisto [[Valeri Borisovich Harlamov|Valeri Harlamov]] (1948-1981). == Premiiti == * 2009/2010: Stalniye Lisi Magnitogorsk * 2010/2011: Krasnaya Armiya Moskva * 2011/2012: Omskiye Yastrebi * 2012/2013: Omskiye Yastrebi * 2013/2014: MHK Spartak Moskva * 2014/2015: Chaika Nijni Novgorod * 2015/2016: Loko Yaroslavl * 2016/2017: Krasnaya Armiya Moskva * 2017/2018: Loko Yaroslavl * 2018/2019: Loko Yaroslavl * 2019/2020: ''onu ne premiis'' * 2020/2021: MHK Dinamo Moskva * 2021/2022: SKA-1946 Sankt-Peterburg [[Kategorio:Hokeo sur glacio]] k8j9rhssutbs8h01hc31dwz6xpbz5u4 0 58292 995836 2022-08-22T06:47:25Z VolnyiLev 29146 Pagino kreesis kun '{{Urbi | Nomo= Chernivci | Flago= Flag of Chernivtsi.png | Blazono= Coat of arms of Chernivtsi.svg | Imajo = Chernivtsi University.jpg | TextodilImajo = | Mapo = Chernivtsi Oblast 2020 subdivisions.jpg | DetalozaMapo = | DetalozaMapoX = | DetalozaMapoY = | DetalozaMapoEtiketo= | Shablono_lando= {{UKR}} | Regiono= | Tipodisubdividuro = [[provinci di Ukraina|Provinco]] | Regiono2 = [[Provinco Chernivci|Chernivci]] | Fondita ye = | Fondita da = | Urbestro= Roman Kli...' wikitext text/x-wiki {{Urbi | Nomo= Chernivci | Flago= Flag of Chernivtsi.png | Blazono= Coat of arms of Chernivtsi.svg | Imajo = Chernivtsi University.jpg | TextodilImajo = | Mapo = Chernivtsi Oblast 2020 subdivisions.jpg | DetalozaMapo = | DetalozaMapoX = | DetalozaMapoY = | DetalozaMapoEtiketo= | Shablono_lando= {{UKR}} | Regiono= | Tipodisubdividuro = [[provinci di Ukraina|Provinco]] | Regiono2 = [[Provinco Chernivci|Chernivci]] | Fondita ye = | Fondita da = | Urbestro= Roman Klichuk | Latitudo= 48°17'27"N | Longitudo= 25°56'04"E | Altitudo= | Surfaco= 153 | Habitanti = {{formatnum:264298}} | Yaro= 2022 | Denseso di habitantaro = 1742 | Chefurbo = | Disto = | Horala_zono = +2<br><small>(UTC+3 dum la somero) | Reto= {{URL|http://www.city-adm.rv.ua/|}} }} '''Chernivci''' esas la chef-urbo di la [[provinco Chernivci]] en [[Ukraina]]. Segun statistiki de 2022, ol havis {{formatnum:264298}} habitanti. Lua tota [[surfaco]] esas 153 km². [[Kategorio:Urbi en provinco Chernivci|Rivne]] [[Kategorio:Chernivci]] gvo3t8yj3g59g6dun873w0aehenw1f7 14 58293 995837 2022-08-22T06:48:11Z VolnyiLev 29146 Pagino kreesis kun '[[Kategorio:Urbi en Ukraina]] [[Kategorio:Provinco Chernivci]]' wikitext text/x-wiki [[Kategorio:Urbi en Ukraina]] [[Kategorio:Provinco Chernivci]] 4n5yil8u2yi5mwwh8r13jmhlr8zvomz 14 58294 995838 2022-08-22T06:48:45Z VolnyiLev 29146 Pagino kreesis kun '[[Kategorio:Provinco Chernivci|Chernivci]]' wikitext text/x-wiki [[Kategorio:Provinco Chernivci|Chernivci]] sqho3jfwnz3pgj3e97isbwsuhaksp28 0 58295 995844 2022-08-22T07:01:22Z VolnyiLev 29146 Pagino kreesis kun '{{Biografio | Nomo= Taras Hrihorovich Shevchenko | Imajo= [[Arkivo:Taras Shevchenko selfportrait oil 1840 (crop).png|180px]] | Profesiono= [[literaturo|skriptisto]], [[poezio|poeto]] | Shablono_lando= {{Rusiana imperio 1858 til 1883}} | Naskodio= [[9ma di marto]] [[1814]] | Nask-urbo= [[Morinci]], [[Rusa imperio]] | Mort-dio= [[10ma di marto]] [[1861]] | Mort-urbo= [[Sankt-Peterburg]], [[Rusa imperio]] }} '''Taras Hrihorovich Shevchenko''' (n. ye la [[9ma di marto]] ...' wikitext text/x-wiki {{Biografio | Nomo= Taras Hrihorovich Shevchenko | Imajo= [[Arkivo:Taras Shevchenko selfportrait oil 1840 (crop).png|180px]] | Profesiono= [[literaturo|skriptisto]], [[poezio|poeto]] | Shablono_lando= {{Rusiana imperio 1858 til 1883}} | Naskodio= [[9ma di marto]] [[1814]] | Nask-urbo= [[Morinci]], [[Rusa imperio]] | Mort-dio= [[10ma di marto]] [[1861]] | Mort-urbo= [[Sankt-Peterburg]], [[Rusa imperio]] }} '''Taras Hrihorovich Shevchenko''' (n. ye la [[9ma di marto]] [[1814]] en [[Morinci]], [[Rusa imperio]] til la [[10ma di marto]] [[1861]] en [[Sankt-Peterburg]]) esis Ukrainana skriptisto. {{DEFAULTSORT:Shevchenko, Taras}} [[Kategorio:Ukrainana skriptisti]] c4uawc749ft52x2ydbqnks3rdlk5p0t 14 58296 995845 2022-08-22T07:06:45Z VolnyiLev 29146 Pagino kreesis kun '[[Kategorio:Ukrainan artisti|Skriptisti]] [[Kategorio:Skriptisti]]' wikitext text/x-wiki [[Kategorio:Ukrainan artisti|Skriptisti]] [[Kategorio:Skriptisti]] rhipz01wfm0tvoz7mc1z3pv4dj5dc4f 10 58297 995847 2022-08-22T10:40:49Z ThWiki1910 31363 . wikitext text/x-wiki {| style="clear:both; margin-top:.5em; text-align:center" width="100%" class="toccolours itwiki_template_toc" | ! bgcolor="lightsteelblue" width="100%"| [[Fluvio Ob]] | |- | colspan="3" align="left" | '''Sinistra influanti:''' [[Rivero Irtish|Irtish]]{{·w}} [[Rivero Peschanaya (Ob)|Peschanaya]]{{·w}} [[Rivero Anui|Anui]]{{·w}} [[Rivero Charish|Charish]]{{·w}} [[Rivero Alei|Alei]]{{·w}} [[Rivero Barnaulka|Barnaulka]]{{·w}} [[Rivero Kasmala|Kasmala]]{{·w}} [[Rivero Shegarka|Shegarka]]{{·w}} [[Rivero Chaya (Ob)|Chaya]]{{·w}} [[Rivero Parabel|Parabel]]{{·w}} [[Rivero Vasyugan|Vasyugan]]{{·w}} [[Rivero Bolshoi Yugan|Bolshoi Yugan]]{{·w}} [[Rivero Severnaya Sosva|Severnaya Sosva]]{{·w}} [[Rivero Shchuchya (Ob)|Shchuchya]]{{·w}} [[Rivero Sinya|Sinya]]<br />'''Dextra influanti:''' [[Rivero Chemrovka|Chemrovka]]{{·w}} [[Rivero Chumish|Chumish]]{{·w}} [[Rivero Berd|Berd]]{{·w}} [[Rivero Inya (Ob)|Inya]]{{·w}} [[Rivero Tom|Tom]]{{·w}} [[Rivero Chulim (Ob)|Chulim]]{{·w}} [[Rivero Ket|Ket]]{{·w}} [[Rivero Tim|Tim]]{{·w}} [[Rivero Kiyevski Yogan|Kiyevski Yogan]]{{·w}} [[Rivero Vah|Vah]]{{·w}} [[Rivero Vatinski Yogan|Vatinski Yogan]]{{·w}} [[Rivero Tromyogan|Tromyogan]]{{·w}} [[Rivero Pim|Pim]]{{·w}} [[Rivero Lyamin|Lyamin]]{{·w}} [[Rivero Kazim|Kazim]]{{·w}} [[Rivero Polui|Polui]] |}<noinclude> [[Kategorio:Shabloni pri la geografio di Rusia|{{PAGENAME}}]] </noinclude> mg1dcq3utvclof0owj36cadsmvsq58p 0 58298 995848 2022-08-22T10:42:36Z ThWiki1910 31363 . wikitext text/x-wiki {{fluvio | nomo = Ob | lokala_nomi = Обь - Саля ям - Ас - Ӄолд, Ӄо́лтэ, Квай - Ах умар - Тойбодым - Үмәр, Омар, Умор | imajo = Novosibirsk Ob.jpg | imajo-informo = Fluvio Ob en [[Novosibirsk]]. | lando = | landi = {{RUS}}<br />{{CHN}}<br />{{MNG}}<br />{{KAZ}} | urbo = | urbi = | longeso = {{formatnum:3650}} | baseno = {{formatnum:2972497}} | ekfluo = {{formatnum:12500}} | mapo = Ob river basin.png | mapo-informo = ''originala (rusa) nomi'' }} [[Imajo:Barnaul River Port.jpg|thumb|250px|left|Riverala portuo an Ob en [[Barnaul]].]] '''Ob''' esas [[fluvio]] en westala [[Siberia]], [[Azia]]. Ol esas longa de {{formatnum:3650}} km, e naskas en [[Montaro Altai]] (che riveri [[Rivero Biya|Biya]] e [[Rivero Katun|Katun]]). En supra parto la fluvio jacas che frontieri di quar landi: [[Rusia]], [[Popul-Republiko Chinia|Chinia]], [[Mongolia]] e [[Kazakstan]], e debushas ye [[bayo Ob]] ([[Karaa Maro]] di [[Arktika oceano]]). Maxim precipua enfluanto di Ob esas [[Rivero Irtish|Irtish]]. De sua fonto che frontiero Mongolia-Chinia havas {{formatnum:4248}} km. Precipua urbi an la fluvio Ob esas: [[Biysk]], [[Barnaul]], [[Novoaltaysk]], [[Kamen-na-Obi]], [[Berdsk]], [[Novosibirsk]], [[Kolpashevo]], [[Strejevoi]], [[Nijnevartovsk]], [[Megion]], [[Langepas]], [[Surgut]], [[Nefteyugansk]], [[Labitnangi]] e [[Salehard]] {{Fluvio Ob}} [[Kategorio:Aziana fluvii e riveri|Ob]] qllhmnsazec07vu8vq3ra36l3khnh4z 10 58299 995849 2022-08-22T11:53:32Z ThWiki1910 31363 . wikitext text/x-wiki {| style="clear:both; margin-top:.5em; text-align:center" width="100%" class="toccolours itwiki_template_toc" | ! bgcolor="lightsteelblue" width="100%"| [[Fluvio Lena]] | |- | colspan="3" align="left" | '''Sinistra influanti:''' [[Rivero Bulkur|Bulkur]]{{·w}} [[Rivero Molodo|Molodo]]{{·w}} [[Rivero Tyongyurgestyah|Tyongyurgestyah]]{{·w}} [[Rivero Motorchuna|Motorchuna]]{{·w}} [[Rivero Muna (Lena)|Muna]]{{·w}} [[Rivero Babarina|Babarina]]{{·w}} [[Rivero Kyuyelenke|Kyuyelenke]]{{·w}} [[Rivero Misik-Syane|Misik-Syane]]{{·w}} [[Rivero Horuongka|Horuongka]]{{·w}} [[Rivero Inir-Hayata-Yuryage|Inir-Hayata-Yuryage]]{{·w}} [[Rivero Nuora|Nuora]]{{·w}} [[Rivero Ulegir (Lena)|Ulegir]]{{·w}} [[Rivero Tarin-Yuryah (Lena)|Tarin-Yuryah]]{{·w}} [[Rivero Bahanai|Bahanai]]{{·w}} [[Rivero Ogonnyor-Yuryage|Ogonnyor-Yuryage]]{{·w}} [[Rivero Linde|Linde]]{{·w}} [[Rivero Hannit|Hannit]]{{·w}} [[Rivero Kyunyui|Kyunyui]]{{·w}} [[Rivero Beiberike|Beiberike]]{{·w}} [[Rivero Vilyui|Vilyui]]{{·w}} [[Rivero Lungha|Lungha]]{{·w}} [[Rivero Sitte|Sitte]]{{·w}} [[Rivero Kuta (Lena)|Kuta]]{{·w}} [[Rivero Biryuk|Biryuk]]<br />'''Dextra influanti:''' [[Rivero Byosyuke|Byosyuke]]{{·w}} [[Rivero Djardjan|Djardjan]]{{·w}} [[Rivero Natara|Natara]]{{·w}} [[Rivero Ogo-Unguohtah|Ogo-Unguohtah]]{{·w}} [[Rivero Menkere|Menkere]]{{·w}} [[Rivero Semekit|Semekit]]{{·w}} [[Rivero Kistatiamka|Kistatiamka]]{{·w}} [[Rivero Sobolooh-Mayan|Sobolooh-Mayan]]{{·w}} [[Rivero Uhunku|Uhunku]]{{·w}} [[Rivero Begidyan|Begidyan]]{{·w}} [[Rivero Luktah|Luktah]]{{·w}} [[Rivero Oruchan|Oruchan]]{{·w}} [[Rivero Undyulyung|Undyulyung]]{{·w}} [[Rivero Melti|Melti]]{{·w}} [[Rivero Bas-Yuryah|Bas-Yuryah]]{{·w}} [[Rivero Delingde (Lena)|Delingde]]{{·w}} [[Rivero Innyah|Innyah]]{{·w}} [[Rivero Kyundyudei|Kyundyudei]]{{·w}} [[Rivero Us-Buolbut|Us-Buolbut]]{{·w}} [[Rivero Mundalik|Mundalik]]{{·w}} [[Rivero Lyampushka|Lyampushka]]{{·w}} [[Rivero Chingirikan|Chingirikan]]{{·w}} [[Rivero Dolgaya (Lena)|Dolgaya]]{{·w}} [[Rivero Lyunkyubei|Lyunkyubei]]{{·w}} [[Rivero Chankinir|Chankinir]]{{·w}} [[Rivero Diring-Yuryah|Diring-Yuryah]]{{·w}} [[Rivero Bolshoi Patom|Bolshoi Patom]]{{·w}} [[Rivero Chaya (Lena)|Chaya]]{{·w}} [[Rivero Vitim|Vitim]]{{·w}} [[Rivero Aldan|Aldan]]{{·w}} [[Rivero Olyokma|Olyokma]]{{·w}} [[Rivero Kirenga|Kirenga]]{{·w}} [[Rivero Chuya (Lena)|Chuya]] |}<noinclude> [[Kategorio:Shabloni pri la geografio di Rusia|{{PAGENAME}}]] </noinclude> hs95eg8xe7mhm1ocob0f0gabx9b0u4s 0 58300 995850 2022-08-22T11:55:07Z ThWiki1910 31363 . wikitext text/x-wiki {{fluvio | nomo = Lena | lokala_nomi = Лена - Улахан Өрүс, Өлүөнэ - Елю Эне - Зүлхэ | imajo = Lenapillarsriverview.JPG | imajo-informo = | lando = {{RUS}} | landi = | urbo = | urbi = | longeso = {{formatnum:4400}} | baseno = {{formatnum:2490000}} | ekfluo = {{formatnum:16350}} | mapo = Lena.svg | mapo-informo = ''originala (rusa) nomi'' }} [[Imajo:Вид с Табагинского мыса.JPG|thumb|250px|left|Glacio sur Lena.]] '''Lena''' esas [[Rusia]]na [[fluvio]] en estala [[Siberia]], [[Azia]]. Ol esas longa de {{formatnum:4400}} km, e naskas en [[Montaro Baikal]]. En jacas en [[provinco Irkutsk]] e [[republiko Yakutia]], e debushas ad [[Maro di Laptevi]] di [[Arktika oceano]]). Maxim precipua enfluanti di Ob esas: [[Rivero Bolshoi Patom|Bolshoi Patom]], [[Rivero Chaya (Lena)|Chaya]], [[Rivero Vitim|Vitim]], [[Rivero Aldan|Aldan]], [[Rivero Kuta (Lena)|Kuta]], [[Rivero Olyokma|Olyokma]], [[Rivero Vilyui|Vilyui]], [[Rivero Kirenga|Kirenga]], [[Rivero Chuya (Lena)|Chuya]], [[Rivero Molodo|Molodo]], [[Rivero Biryuk|Biryuk]], [[Rivero Dungha|Dungha]] e [[Rivero Dolgaya (Lena)|Dolgaya]]. Precipua urbi e kolonieti urbaltipa an la fluvio Ob esas: [[Ust-Kut]], [[Kirensk]], [[Lensk]], [[Olyokminsk]], [[Pokrovsk (Yakutia)|Pokrovsk]], [[Yakutsk]], [[Sangar]] e [[Tixi]]. {{Fluvio Lena}} [[Kategorio:Aziana fluvii e riveri|Lena]] tqo2sjv7jav4usmifmqxs23v4i5ox9y