ဝီကီပီးဒီးယား mywiki https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%97%E1%80%9F%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%85%E1%80%AC%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%BE%E1%80%AC MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter မီဒီယာ အထူး ဆွေးနွေးချက် အသုံးပြုသူ အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက် ဝီကီပီးဒီးယား ဝီကီပီးဒီးယား ဆွေးနွေးချက် ဖိုင် ဖိုင် ဆွေးနွေးချက် မီဒီယာဝီကီ မီဒီယာဝီကီ ဆွေးနွေးချက် တမ်းပလိတ် တမ်းပလိတ် ဆွေးနွေးချက် အကူအညီ အကူအညီ ဆွေးနွေးချက် ကဏ္ဍ ကဏ္ဍ ဆွေးနွေးချက် TimedText TimedText talk မော်ဂျူး မော်ဂျူး ဆွေးနွေးချက် ကိရိယာငယ် ကိရိယာငယ် ဆွေးနွေးချက် ကိရိယာငယ် အဓိပ္ပာယ် ကိရိယာငယ် အဓိပ္ပာယ် ဆွေးနွေးချက် 0 2101 754258 752371 2022-08-11T13:18:48Z Peter Moe 44957 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | official_name = မော်လမြိုင် | other_name = | native_name = {{mnw|မတ်မလီု}} | nickname = | settlement_type = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ|မြို့]] | motto = <!-- images and maps -----------> | image_skyline = Viewpoint pagoda.JPG | imagesize = | image_caption = | image_flag = | flag_size = | image_seal = | seal_size = | image_shield = | shield_size = | image_blank_emblem = | blank_emblem_type = | blank_emblem_size = | image_map = | mapsize = | map_caption = | image_map1 = | mapsize1 = | map_caption1 = | image_dot_map = | dot_mapsize = | dot_map_caption = | dot_x = | dot_y = | pushpin_map = Myanmar<!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map --> | pushpin_label_position = bottom<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none --> | pushpin_map_caption = မော်လမြိုင်မြို့ တည်နေရာပြ မြေပုံ | pushpin_mapsize = | coordinates_region = MM | subdivision_type = နိုင်ငံ | subdivision_name = {{flag|မြန်မာနိုင်ငံ}} | subdivision_type1 = [[မြန်မာနိုင်ငံပြည်နယ်များ|ပြည်နယ်]] | subdivision_name1 = {{Flag|မွန်ပြည်နယ်}} | subdivision_type2 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ခရိုင်များ|ခရိုင်]] | subdivision_name2 = [[မော်လမြိုင်ခရိုင်|မော်လမြိုင်]] | subdivision_type3 = | subdivision_name3 = | subdivision_type4 = | subdivision_name4 = <!-- Politics -----------------> | government_footnotes = | government_type = | leader_title = | leader_name = [[Brigadier General|Brigadier&nbsp;General]] Thet&nbsp;Naing&nbsp;Win | leader_title1 = <!-- for places with, say, both a mayor and a city manager --> | leader_name1 = | leader_title2 = | leader_name2 = | leader_title3 = | leader_name3 = | leader_title4 = | leader_name4 = | established_title = <!-- Settled --> | established_date = | established_title2 = <!-- Incorporated (town) --> | established_date2 = | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = <!-- Area ---------------------> | area_magnitude = | unit_pref = Imperial <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_total_sq_mi = | area_land_sq_mi = | area_water_sq_mi = | area_water_percent = | area_urban_km2 = | area_urban_sq_mi = | area_metro_km2 = | area_metro_sq_mi = | area_blank1_title = | area_blank1_km2 = | area_blank1_sq_mi = <!-- Population -----------------------> | population_as_of = ၂၀၁၄ | population_footnotes = | population_note = | population_total = ၂၂၉,၅၂၀ <ref>{{Citation|date= 26 August 2014|title= Provisional Results Census 26 August 2014 FINAL|publisher= ပြည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာန|page= ၂၉|url= http://www.dop.gov.mm/wp-content/uploads/2012/12/Census_Provisional_Results_2014_ENG1.pdf|accessdate= February 26, 2015|archive-date= 12 September 2014|archive-url= https://web.archive.org/web/20140912105647/http://www.dop.gov.mm/wp-content/uploads/2012/12/Census_Provisional_Results_2014_ENG1.pdf|url-status= dead}}</ref> | population_blank1_title = လူမျိုးများ | population_blank1 = [[မွန်လူမျိုး|မွန်]]၊ [[ဗမာလူမျိုး|ဗမာ]]၊ [[တရုတ်လူမျိုး|တရုတ်]]၊ [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်]]၊ [[အိန္ဒိယနွယ်ဖွား]] | population_blank2_title = ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု | population_blank2 = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]၊ [[ခရစ်ယာန်ဘာသာ]]၊ [[ဟိန္ဒူဘာသာ]]၊ [[အစ္စလာမ်ဘာသာ]] <!-- General information --------------->| timezone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]] | utc_offset = | timezone_DST = | utc_offset_DST = |coordinates = {{coord|16|29|N|97|37|E|region:MM|display=inline}} | elevation_footnotes = <!--for references: use <ref> tags--> | elevation_m = | elevation_ft = <!-- Area/postal codes & others --------> | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code = | area_code = ၀၅၇<ref name=myp>{{cite web | url=http://www.myanmar-yellowpages.com/information/page_14.asp | title=National Telephone Area Codes | publisher=Myanmar Yellow Pages | accessdate=8 July 2010 | archivedate=19 July 2009 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20090719142124/http://www.myanmar-yellowpages.com/information/page_14.asp }}</ref> | blank_name = | blank_info = | blank1_name = | blank1_info = | website = | footnotes = }} [[File:Salween delta.jpg|thumb|255x255px|[[သံလွင်မြစ်]] - မော်လမြိုင် - [[မုတ္ထမ]]]] '''မော်လမြိုင်မြို့''' ({{lang-mnw|မတ်မလီု}}၊ {{lang-en|Mawlamyine}} (သတ်ပုံဟောင်း – ''Moulmein'')) သည် [[မွန်ပြည်နယ်]]၏ မြို့တော်ဖြစ်သည်။ [[ရန်ကုန်မြို့]]မှ ကီလိုမီတာ ၃၀၀ (၁၈၅ မိုင်) ကွာဝေးပြီး [[သထုံမြို့]]မှ ၇၀ ကီလိုမီတာ အသီးသီး ကွာဝေးကြသည်။ ဤမြို့သည် [[သံလွင်မြစ်|သံလွင်မြစ်ဝ]]၏ ဝဲဖက်ကမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး မြန်မာ့အရှေ့တောင် ဆိပ်ကမ်းမြို့တစ်ခုဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံ အောက်ပိုင်းသို့ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားရန် အဓိကနေရာကြီးဖြစ်သည်။ မော်လမြိုင်မြို့သည် ရှေးမွန်မြို့ဟောင်းကြီး တစ်မြို့ဖြစ်ခဲ့ပြီး ကိုလိုနီခေတ် မြန်မာနိုင်ငံတော်၏ [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြို့တော်များ စာရင်း|ပထမဆုံး မြို့တော်]] လည်းဖြစ်ခဲ့သည်။ မော်လမြိုင်မြို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြို့တော်အသစ် [[နေပြည်တော်မြို့]] မတည်ထောင်ခင် ၂၀၀၆ ခုနှစ်ထိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တတိယအကြီးဆုံးမြို့ ဖြစ်ခဲ့သည်။ [[File:ShampooIsland.jpg|thumb|250px|မော်လမြိုင်မြို့၊ သံလွင်မြစ်လယ်ရှိ ခေါင်းဆေးကျွန်း]] == ဝေါဟာရရင်းမြစ် == မော်လမြိုင်မြို့၏ အမည်ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို သမိုင်း၌ ဤသို့ဆိုလေသည်။ ယခင်က မော်လမြိုင်မြို့နေရာတွင် ဘုရင်တစ်ပါးအုပ်စိုးခဲ့သည်။ ထိုဘုရင်သည် သူတစ်ပါးနှင့်မတူဘဲ ပုံမှန် မျက်လုံးနှစ်လုံးအပြင် နှဖူးအလယ်တည့်⁠တည့်တွင် မျက်လုံးအပိုတစ်လုံး ရှိသည်။ ထိုမျက်လုံးတန်ခိုးနှင့် ဘုရင်ကြီးသည် သူ့တိုင်းပြည်နယ်နိမိတ်အတွင်းမှာ ဘာတွေဖြစ်နေသလဲ ဆိုတာကို အကုန်သိနေလေသည်။ တနေ့သောအခါ ယိုးဒယားရှမ်းများ စစ်မက်ပြုဖို့ရောက်လာကြသည်။ [[မွန်လူမျိုး]]များသည် [[ထိုင်းလူမျိုး]]များကို ရှမ်းဟုခေါ်ကြသည်။ ရှမ်းဘုရင်တပ်များ၏ လှုပ်ရှားမှု မှန်သမျှကို မွန်ဘုရင်က သူ့၏ မျက်လုံးတန်ခိုးဖြင့် အကုန်လုံးမြင်နေရလေတော့ ရှမ်းတို့၏ အစီအစဉ် အားလုံးကို ဖျက်ဆီးပစ်လိုက်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ရှမ်းများသည် သူတို့၏ တပ်တွင်းမှာ သစ္စာဖောက် ရှိသည်ဟု ယူဆလာကြသည်။ ရှမ်းဘုရင်သည် သူ့၏ မှူးမတ်များကို မေးမြန်းသောအခါ အကြောင်းစုံကို သိရှိလာပါတော့သည်။ ရှမ်းများသည် ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် ညီလာခံကျင်းပခဲ့ကြသည်။ ထိုညီလာခံမှ နေပြီး သူတို့သည် မွန်ဘုရင်၏ တတိယမျက်လုံးကို ဖျက်စီးပစ်ဖို့အတွက် သူတို့၏ သမီးတော်ကို လက်ဆောင်ပဏ္ဍာဆက်သရန် သဘောတူညီလိုက်ကြသည်။ ရှမ်းများသည် သံအဖွဲ့စေလွှတ်ပြီး ဘုရင်မင်းကြီး၏ ဘုန်းတန်ခိုးတော်ကြောင့် သမီးတော်ကို လာရောက်ဆက်သပါကြောင်း ပြောကြားသည်။ မင်းသမီး၏ လက်ချက်ကြောင့် ဘုရင်ကြီး၏ တတိယမျက်လုံးသည် ဖျက်ဆီးခြင်းခံလိုက်ရသည်။ ထိုမျက်လုံးတစ်လုံး ပျက်သွားခြင်းကို အစွဲပြုပြီး ရှေးမွန်များက ထိုဘုရင်ကြီး အုပ်ချုပ်သောမြို့ကို မွန်ဘာသာဖြင့် မတ်မွဲလို လို့ခေါ်ဆိုကြသည်။ မတ်- ဆိုသည်မှာ မျက်လုံးဖြစ်သည်။ မွဲ-ဆိုသည်မှာ တစ်၊ လို-ဆိုသည်မှာ ပျက်စီးခြင်းဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ မတ်မွဲလို ၏ မွန်လိုအသံထွက်က မွတ်မော်လုံမ် ဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အခြားသော တိုင်းရင်းသားများက တုပခေါ်ဝေါ် ပြောဆိုလာသော အခါ မတ်မွဲလို မှနေ မော်လမြိုင် ဖြစ်လာသည်။<ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=http://wikimyanmar.co.cc/wiki/index.php?title=%E1%80%B1%E1%80%99%E1%80%AC%E1%80%B9%E1%80%9C%E1%81%BF%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B3%E1%80%84%E1%80%B9 |accessdate=8 July 2010 |archivedate=18 August 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110818110223/http://wikimyanmar.co.cc/wiki/index.php?title=%E1%80%B1%E1%80%99%E1%80%AC%E1%80%B9%E1%80%9C%E1%81%BF%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B3%E1%80%84%E1%80%B9 }}</ref> မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန် စံလွန်တော်မူပြီးသည်နောက် သာသနာနှစ် ၁၅၇ ခုတွင် ရှမ်းမင်းဆက် ပြတ်၍ မွန်မင်းတို့လက်ထက်သို့ကျရောက်သောအခါ ရာမညရာဇာမင်းသည် မူလမြို့တည်ရာမှ သံလွင်မြစ်၊ [[ဂျိုင်းမြစ်]]၊ [[အတ္တရံမြစ်]]နှင့် [[သောင်ရင်းမြစ်]]တို့၏ မြစ်လေးမြွာဆုံရာ ယခုမော်လမြိုင်မြို့ တည်ရှိရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ပြီးလျှင် မြို့သစ် နန်းသစ် တည်ထောင်စိုးစံတော်မူ၏။ မြို့၏အမည်ကို ရမ္မာပူရ၊ ရမ္မာဝတီဟူ၍ပင် ဘွဲ့ချည်သတ်မှတ်တော်မူသည်။ ရာမညရာဇမင်းသည်၄ နှစ်မျှ မင်းပြုပြီးသည်နောက် သာသနာနှစ် ၁၆၁ ခုတွင် နတ်ရွာစံသည်။ ထိုအခါ သားတော်ကြီး အိမ်ရှေ့မင်းသည်မွတ်ပိရာဇဟူသော ဘွဲ့ဖြင့် ထီးနန်းဆက်ခံ စိုးစံလေသည်။ မွတ်ပိရာဇမင်း၏ မျက်မှောင် နှစ်ခုအလယ်တွင် တင့်တယ်လှပသော မှဲ့ရှင်တလုံးပါသောကြောင့် မျက်စိ သုံးလုံးထင်ရလောက်အောင် ထူးခြားတော်မူရကား မွန်ဘာသာဖြင့် ''မွတ်ပိရာဇာ''၊ မြန်မာဘာသာဖြင့် မျက်စိသုံးလုံး ဘုရင်ဟုခေါ်တွင်သည်။ ထိုမင်းလက်ထက် မြို့ပြ စည်ပင်သာယာဝပြော၍ ထင်ရှားကျော်ကြားလာ၏။ နောင်အခါ အကြောင်းမသင့်သောကြောင့် မှဲ့ရှင်မျက်လုံး ကွယ်ပျောက်သွားရလေသည်။ ယင်းကို အစွဲပြု၍ မွတ်ပိရာဇမင်းကို မွန်ဘာသာဖြင့် ''မွတ်မယ်လိန်း''ဟုခေါ်တွင်သည်။ မျက်စိတလုံးကွယ်သောမင်းဟူ၏။ မြို့၏အမည်ကိုလည်း ရမ္မာပူရ၊ ရမ္မာဝတီမှ မွတ်မယ်လိန်းဟူ၍ပင်ခေါ်ဆိုကြသည်။ မွတ်မယ်လိန်း ခေါ်တွင်ရာမှ ကာလရှည်လျားသောအခါ မော်လမိန်း၊ ထိုမှ မော်လမြိုင် အခေါ်သို့ ပြောင်းလဲလာခဲ့လေသည်။ ဤသည့်နောက်ပိုင်းတွင် မော်လမြိုင်မြို့သည် စစ်ပွဲအမျိုးမျိုးတို့၏ဒဏ်ကြောင့် အကြိမ်ကြိမ် ပျက်စီးခဲ့သည်ဖြစ်ရာ လက်အောက်ခံမြို့ကလေးအဖြစ်သို့ ရောက်ခဲ့သည်သာ များသည်။ ရှေးမွန်တွေက မုဟ်ၜဳလီု လို့ခေါ်တယ်(မုဘီလိန်း)ပါ အဓိပ္ပာယ်က မြစ်ဝအစွန်းတွေပျက်စီးနေတဲ့နေရာပါ မြစ်ဝပျက်စီးနေတာသိချင်ရင် မုတ္တမတောင်ပေါ်ကို ကား ဆိုင်ကယ်နဲ့တက်ပြီး ကြည့်ပါက မြစ်ဝဟာ ကျယ်ပြန့်ပြီး ကျွန်းတွေကွက်ကြားဖြစ်နေတာ တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ရှေးမွန်တွေဟာ လှေနဲ့ခရီးသွားရင်း ပန်းလောင်မြစ်ကို ပါင်လီု(မြစ်၀ပျက်နေသောမြစ်)ဟုလည်းခေါ်ခဲ့ကြပါတယ်။ <ref>နိုင်ဘရှင် ၏ မွန်ကျောက်စာသင်တန်းမှ မွန်ဒသနများ</ref> == သမိုင်းကြောင်း == === အေဒီ ၈ မှ ၁၈ ရာစု === မွန်တို့၏ [[မဂဒူးမင်းဆက်]] ခေါ် (ဝါရီရူးမင်းဆက်)တွင် (၁၅) ဆက်မြောက်မင်းဖြစ်သော ဘုရင်မကြီး [[ရှင်စောပု]] ပြီးနောက် နန်းတက်သည့် [[ဟံသာဝတီ]] မွန်နိုင်ငံဘုရင် [[ဓမ္မစေတီ]]မင်းကြီး သာသနာ[[သက္ကရာဇ်]] ၂၀၂၃၊ [[မြန်မာ သက္ကရာဇ်|ကောဇာသက္ကရာဇ်]] ၈၄၀၊ ခရစ်နှစ် ၁၄၇၉ ခုနှစ်တွင် ရေးထိုးခဲ့သော [[ကလျာဏီကျောက်စာ]] အရ မော်လမြိုင်မြို့သည် မုတ္တမတိုင်းဒေသအတွင်း မွန်သုံးဆယ်နှစ်မြို့၌ ပါခဲ့လေသည်။<ref>Shorto, H L (1963). ''The 32 myos in the medieval Mon kingdom''. Bulletin of the School of Oriental and African Studies. p. 575.</ref> === အေဒီ ၁၈ မှ ၁၉ ရာစု === [[ကုန်းဘောင်မင်းဆက်]] ထူထောင်သော [[အလောင်းမင်းတရား]] သည် ယိုးဒယား([[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်း]]) သို့ ချီတက်တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ပြန်လည်ဆုတ်ခွာစဉ် မကျန်းမမာ ဖြစ်ကာ မော်လမြိုင်အနီး မုတ္တမကျေးကင်းရွာ၌ ခရစ်နှစ် ၁၇၆၀ မေ ၁၁ တွင် နတ်ပြည်စံတော်မူသဖြင့် [[ရွှေဘိုမြို့|ရွှေဘို]]နေပြည်တော်သို့ တော်ဝင်တပ်တော်များ ပြန်လာခဲ့ကြသည်။ ထိုစဉ် စစ်သူကြီး ဗိုလ်ချုပ် [[မင်းခေါင်နော်ရထာ]] ခေါ် (မုဆိုးချုံ ဗိုလ်တွန်)သည် ရသမျှသော သုံ့ပန်းလူစုများနှင့် မော်လမြိုင်ကို ပြုပြင်ခဲ့လေသည်။ အလောင်းမင်းတရား၏ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံသော [[နောင်တော်ကြီးမင်း]]က မင်းခေါင်နော်ရထာကိုပင် မြို့ပြတည်ထောင်ခြားနား၍ ပုန်ကန်သည် အထင်မှားခြင်းကို ခံခဲ့ရဖူးလေသည်။ တစ်ဖန် ပထမ အင်္ဂလိပ်- မြန်မာစစ်ပွဲတွင် စကြာဝန်ကြီးအား မော်လမြိုင်မြို့ကို ပြုပြင်ခိုင်းပြန်သည်။ တိုင်းပြည်မအေးချမ်းသဖြင့် ပြန်လည်ပျက်စီး ယိုယွင်းခဲ့ရပြန်သည်။ === ကိုလိုနီခေတ် မော်လမြိုင်မြို့ (၁၈၂၄ မှ ၁၉၄၈) === [[File:Htaw Lay.jpg|thumb|မော်လမြိုင် စစ်ကဲ တရားသူကြီး [[မောင်ထော်လေး၊ စစ်ကဲ|မောင်ထော်လေး]] (ခရစ်နှစ် ၁၇၇၄ – ၁၈၆၇)|307x307px]] ခရစ်နှစ် ၁၈၂၄-ခုနှစ်တွင် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့သော [[ပထမအင်္ဂလိပ်မြန်မာစစ်|ပထမ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာစစ်ပွဲ]] အပြီး ခရစ် ၁၈၂၆ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှလက်အောင်သို့ [[ရန္တပိုစာချုပ်]]အရ အောက်မြန်မာနိုင်ငံကို ပေးလိုက်ရသောအခါ မော်လမြိုင်မြို့သည် ဗြိတိသျှပိုင် အောက်မြန်မာပြည်၏ '''[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြို့တော်များ စာရင်း|မြို့တော်]]''' ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုစဉ် [[ကုန်းဘောင်မင်းဆက်]] (၁၁) ဆက်တွင် သတ္တမမြောက် ဖြစ်သော မြန်မာဘုရင် [[ဘကြီးတော်(စစ်ကိုင်းမင်း)|ဘကြီးတော်ဘုရား]]၏ အထင်မှားခြင်းကို ခံရသောအတွက်ကြောင့် [[မွန်လူမျိုး]] ဒလမြို့စား (ကျော်ထင်သီဟသူဘွဲ့ခံ) စစ်ကဲကြီး [[မောင်ထော်လေး၊ စစ်ကဲ|မောင်​ထော်​လေး]] သည် အန္တရာယ်ရှောင်တိမ်းသည့်သဘောဖြင့် လှေကြီး လှေငယ်ပေါင်း ၂ဝ⁠ဝ ကျော်တွင် မွန်လူကြီး လူငယ်ပေါင်း တသောင်းကျော် ၂ သောင်းခန့်ကို တင်၍ ရေကြောင်းကူးလာရာ မော်လမြိုင်မြို့ဟောင်းသို့ ဆိုက်ရောက်လျှင် တအိမ်မျှမရှိ၊ တောခုတ်ရှင်းလင်း၍ အိမ်ရာအသီးသီး ဆောက်လုပ်နေထိုင်ကြသည်။ ထိုမှ တစတစ လူမျိုးခြားတို့နှင့် ဆက်ဆံလာခဲ့ရာမှ စည်ကားခဲ့လေသည်။ [[ဖိုင်:Adoniram Judson.jpg|thumb|201x201px|ပထမဦးဆုံး မြန်မာ - အင်္ဂလိပ် အဘိဓာန် ပြုစုသူ အမေရိကန်လူမျိုး အဒိုနီရမ်ဂျပ်ဆင် ခေါ် '''('''[[ယုဒသန်]]) (ခရစ်နှစ် ၁၇၈၈ – ၁၈၅ဝ)]] ခရစ်နှစ် ၁၈၃၆ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[မြန်မာနိုင်ငံ သတင်းစာများ|ပထမဦးဆုံးသတင်းစာ]] ဖြစ်သော "[[မော်လမြိုင်ခရော်နီကယ်]] သတင်းစာ(''The Maulmain Chronicle)''"ကို ဗြိတိသျှတို့သည် မော်လမြိုင်၌ စတင်ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။<ref>Banerjee, I. & Logan, S. ''Asian Communication Handbook 2008.'' AMIC, 2008. <nowiki>ISBN 978-981-4136-10-5</nowiki>.</ref> ၎င်းမော်လမြိုင်ခရော်နီကယ် သတင်းစာသည် အင်ဒိုချိုင်းနားဒေသ ([[အရှေ့တောင်အာရှ ကျွန်းဆွယ်ဒေသ]])၏ ပထမဆုံးသတင်းစာလည်း ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်နှစ်ခြင်းကို စတင်တည်ထောင်သူ အဒိုနီရမ်ဂျပ်ဆင်'''('''[[ယုဒသန်]])သည် သူပြန်ဆိုသော မြန်မာ့ပထမဆုံးဓမ္မသစ်ကျမ်းကို ၁၈၃၂ ခုနှစ်တွင် မော်လမြိုင်၌ ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ရိုက်နှိပ်ခဲ့သည်။ ၁၈၃၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၈ ရက်တွင် ဂျာမန်စူးစမ်းရှာဖွေသူ [[:en:Johann_Wilhelm_Helfer|Johann Wilhelm Helfer]] မော်လမြိုင်ဆိပ်ကမ်းသို့ ဆိုက်ရောက်ခြင်းဖြင့် သူ့ကိုသမိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ရောက်ရှိသော ပထမဆုံး[[ဂျာမနီနိုင်ငံ|ဂျာမန်လူမျိုး]] ဖြစ်လာစေခဲ့သည်။<ref>Zollner, Hans-Bernd (2002). "Germans in Burma, 1837-1945". The Journal of Burma Studies. Northern Illinois University. 7: 34.</ref> ၁၈၅၂ ခုနှစ်တွင် ယုဒသန်၏ လက်ငုတ်ဖြစ်သော မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဦးဆုံး အင်္ဂလိပ်- မြန်မာအဘိဓာန်ကို ဆရာအီး၊ အေး၊ စတီဗင်က မော်လမြိုင်မြို့ အမေရိကန် သာသနာပုံနှိပ်တိုက်၌ ပထမအကြိမ် စက်တင်ပုံနှိပ် နိုင်ခဲ့လေသည်။ [[File:Moulmeinfromgreatpagoda.JPG|thumb|ခရစ်နှစ် ၁၈၇ဝ ခုနှစ်ကာလ မော်လမြိုင်မြို့]] ခရစ်နှစ် ၁၈၂၆ မှ ၁၈၆၂ အကြားတွင်, ကိုလိုနီခေတ်မော်လမြိုင်မြို့သည် ဗြိတိသျှမြန်မာနိုင်ငံ၏ဗဟို ဖြစ်လာခဲ့သည်။<ref>McPherson, Kenneth (2002). ''Port Cities as Nodal Points of Change''. Columbia University Press. pp. 75–95.</ref> [[ဒုတိယအင်္ဂလိပ်မြန်မာစစ်]] ပြီးနောက် ၁၈၆၂ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးမြို့တော်ကို မော်လမြိုင်မှ ရန်ကုန်သို့ တရားဝင်ပြောင်းရွေ့ခဲ့သည်။ ၁၈၇၃ ခုနှစ်တွင် [[ကုန်းဘောင်မင်းဆက်]] (၁၁) ဆက်တွင် ဒဿမ​မြောက် ဖြစ်သော မြန်မာဘုရင် [[မင်းတုန်းမင်း]] စေလွှတ်သောသံအဖွဲ့ကို [[ကောင်း၊ ဦး (ကင်းဝန်မင်းကြီး)|ကင်းဝန်မင်းကြီးဦးကောင်း]] ဦးဆောင်၍ ပြင်သစ်နိုင်ငံ ပါရီမြို့တော်သို့အသွား၌ ဗြိတိသျှပိုင်မော်လမြိုင်မြို့သို့ ခေတ္တရောက်လာရာတွင် မြို့၏ရှုမျှော်ခင်းကို ခရီးစဉ် ရကန်ဖွဲ့ဆိုခဲ့လေသည်။ ခရစ်နှစ် ၁၈၇၈ ပြည့်နှစ်တွင် [[မင်းတုန်းမင်း]] နတ်ရွာစံပြီးနောက် "သီရိပုဗ္ဗာရတနာဒေဝီ"ဘွဲ့ခံ [[စိန်တုံးမိဖုရား]] သည် [[ဆင်ဖြူမရှင်]]၏ နန်းတွင်းလူသတ်ပွဲ အန္တရာယ်ကို ရှောင်တိမ်းသည့်သဘောဖြင့် သီပေါမင်းပိုင် အထက်မြန်မာပြည်မှ ဗြိတိသျှပိုင် အောက်မြန်မာပြည်ကို စုန်ဆင်းကာ [[မော်လမြိုင်|မော်လမြိုင်မြို့]] သာယာကုန်းရပ်ရှိ အိမ်တစ်လုံးတွင် ဗြိတိသျှအစိုးရကပေးသည့် ပင်စင်လစာ စားရင်း နေထိုင်ခဲ့သည်။ စာပေ [[နိုဘဲလ်ဆု|နိုဘဲလ်ဆုရ]] အင်္ဂလိပ် ဂန္ထဝင် ကဗျာဆရာ [[ရတ်ဒ်ယတ် ကစ်ပလင်]] သည် ၁၈၉ဝ ခုနှစ်တွင် မော်လမြိုင်မြို့သို့ ခေတ္တရောက်ရှိခဲ့ပြီး ၁၈၉၂ ခုနှစ်တွင်သူ၏ မန္တလေးအမည်ရှိ ကဗျာအဖွင့် ၌ ဤသို့ ရေးသားထားသည်။ <blockquote>"By the old Moulmein pagoda Lookin' lazy at the sea There's a Burma girl a-settin' and I know she thinks o' me".</blockquote> ထို့အပြင် ကမ္ဘာ့စာပေလောကတွင် လျှမ်း⁠လျှမ်းတောက်ကျော်ကြားခဲ့သော အင်္ဂလိပ် စာရေးဆရာ ဂျော့အိုဝယ်(George Orwell)၏ ဘိုးဘွားမိဘများ မျိုးရိုးစဉ်ဆက် အခြေချနေထိုင်ခဲ့ရာမြို့ဖြစ်ခဲ့ပြီး ဂျော့အိုဝယ် ကိုယ်တိုင်လဲ ၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် နေထိုင်ခဲ့သည့်မြို့ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင်သူ၏ စာအုပ် ''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Shooting_an_Elephant Shooting an Elephant]'' ၌ ဤသို့ရေးသားထားလေသည်။ <blockquote>"In Moulmein, in Lower Burma, I was hated by large numbers of people -- the only time in my life that I have been important enough for this to happen to me".</blockquote> ဗြိတိသျှကိုလိုနီခေတ်တွင် [[ဂျာမနီနိုင်ငံ|ဂျာမနီ]]၊ [[ထိုင်းနိုင်ငံ|စီယမ်]](ယခု ထိုင်းနိုင်ငံ)၊ [[ပါရှားဘာသာစကား|ပါးရှား]] (ယခု အီရန်နိုင်ငံ)၊ [[ဒိန်းမတ်နိုင်ငံ|ဒိန်းမတ်]]၊ [[နော်ဝေနိုင်ငံ|နော်ဝေး]]နှင့် [[ဆွီဒင်နိုင်ငံ]]တို့သည် မော်လမြိုင်၌ ကောင်စစ်ဝန်ရုံးများကို ဖွင့်လှစ်ထားရှိခဲ့ပြီး [[အီတလီနိုင်ငံ|အီတလီ]]နှင့် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]တို့သည် မော်လမြိုင်၌ ကောင်စစ်ဝန်အေဂျင်စီများ ထားရှိခဲ့သည်။<ref>http://discovery.nationalarchives.gov.uk/details/r/cc0e6ced-2771-4e8d-ac5f-be907d6139b7</ref><ref>https://abldirectories.weebly.com/1888-moulmein.html</ref><ref>https://theodora.com/encyclopedia/m2/moulmein.html</ref> ကိုလိုနီခေတ်တွင် မော်လမြိုင်မြို့၌ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ လူမျိုးစပ်များဖြင့် ပြည့်နှက်နေပြီး ထို အင်္ဂလိပ်နွယ်ဖွား မြန်မာအသိုင်းအဝိုင်း အများအပြား ရှိနေမှုကြောင့် အင်္ဂလန်အသေးစားလေး (''Little-England)'' ဟုပင်ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။ ထိုသူတို့သည် ရော်ဘာစိုက်ပျိုးရေးအတွက် မအားရအောင်ပင် ဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ ယနေ့ခေတ်တွင်မူ ထိုသူတို့သည် မရှိသလောက်ပင် ရှားပါးသွားပြီဖြစ်သည်။ [[File:Moulmein-and-river.jpg|thumb|250px|left|သံလွင်မြစ်ဝပေါ်တွင် တည်ရှိနေသော မော်လမြိုင်မြို့( ၁၉၀⁠၀ခုနှစ် အစောပိုင်းကာလ)]] မော်လမြိုင်မြို့သည် (မြူနီစီပယ်နယ်နမိတ်နှင့် ရေဝန်ဆိပ်ကမ်းအပါအဝင်) ၂၁ စတုရန်းမိုင် ကျယ်ဝန်း၏။ မြူနီစီပယ်အဖွဲ့ကို ခရစ် ၁၈၇၄ ခုနှစ်ကစ၍ တည်ထောင်ကာ မြို့၏ စည်ပင်သာယာမှုကို စီမံအုပ်ချုပ်သည်။ မြို့၏ အရှေ့တောင်တန်းတလျှောက်တွင် [[ကျိုက်သံလန်စေတီ|ကျိုက်သလ္လံစေတီတော်]]၊ မဟာမြတ်မုနိဘုရား၊ ဇိနမာရ်အောင်စေတီတော်တို့ရှိကြသည်။ မြို့လယ်တွင်ကား ကျိုက်သုတ်စေတီရှိသည်။ ယင်းတောင်တန်းတလျှောက်နှင့် မြို့တွင်းမြို့ပတွင် ဘုန်းကြီးကျောင်း အများအပြား ရှိသည့်အပြင် ပရိယတ္တိစာသင်တိုက်ကြီးများလည်း ရှိသည်။ မော်လမြိုင်မြို့ တောင်ဘက် ၄ မိုင်အကွာရှိ တောင်ဝိုင်းတောင်နှင့် ရွှေနတ်တောင်ကြားတွင် မြို့သို့ရေပေးသော ကင်မွန်းချုံ ရေလှောင်ကန်ကြီးကို မြူနီစီပယ်အဖွဲ့မှ ငွေပေါင်း ၉ သိန်း ခွဲ အကုန်ခံ၍ ပြုလုပ်ခဲ့ရာ ခရစ်နှစ် ၁၉၁ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ပြီးစီးခဲ့လေသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ မြို့သို့ ရေကောင်းရေသန့်များ ပေးသွင်းနိုင်ခဲ့သောကြောင့် နှစ်စဉ်နွေဥတုတွင် ဖြစ်တတ်သော ဝမ်းရောဂါဘေးမှ ကင်းလွတ်ကြရလေသည်။ <ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၉)</ref> ဗြိတိသျှအစိုးရပိုင်အထက်တန်းကျောင်း ၂ကျောင်းရှိသည့်ပြင် [[အမှတ် (၉) အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း မော်လမြိုင်|ရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသ အမျိုးသားအထက်တန်းကျောင်း]]၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ အမျိုးသမီး အထက်တန်းကျောင်းနှင့် နိုင်ငံခြားသာသနာပြု အထက်တန်းကျောင်းများ အတော်များ⁠များရှိသည်။ မူလတန်းနှင့် အလယ်တန်းကျောင်းများလည်းရှိ၏။ တိုင်းမင်းကြီးရုံး၊ ခရိုင်ဝန်ရုံး၊ မြူနီစီပယ်ရုံးကြီး၊ နာရီစင်၊ အကျဉ်းထောင်၊ အမေရိကန်သာသနာပြုဆေးရုံ(''Ellen Mitchell Hospital'')၊ ဗြိတိသျှအစိုးရပိုင်ဆေးရုံကြီး၊ ဗဟိုစာတိုက်ကြီးနှင့် စာတိုက်ငယ်များ၊ မော်တင်လိန်းဆရာဖြစ် သင်တန်းကျောင်း၊ မျက်မမြင်ကျောင်း၊ ''Wellesley Bailey'' တည်ထောင်သော အခမဲ့ကုဋ္ဌနူနာဆေးရုံ တို့ရှိခဲ့ကြသည်။ [[ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်]] မတိုင်မီက မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးဖခင်ကြီး [[အောင်ဆန်း|ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]၏ဇနီး [[ခင်ကြည်၊ ဒေါ်|ဒေါ်ခင်ကြည်]]သည် [[စကော့တလန်နိုင်ငံ|စကော့]]လူမျိုး (စကော့တလန်လူမျိုး) အမျိုးသမီးများအုပ်ချုပ်သော မော်တင်လိန်းဆရာဖြစ် သင်တန်းကျောင်း(ABM ကျောင်း)၌ ပညာသင်ခဲ့သည်။<ref>[https://web.archive.org/web/20120502091420/http://mainichi.jp/english/english/features/news/20120427p2a00m0na020000c.html Letter from Burma: Flowers in her hair－ 毎日ｊｐ(毎日新聞)<!-- Bot generated title -->]</ref> === လက်ရှိ မော်လမြိုင်မြို့ (၁၉၄၈ မှ ယခု) === ၁၉၄၈ ခုနှစ် အင်္ဂလိပ်တို့ထံမှ လွတ်လပ်ရေး ရရှိခဲ့ပြီးနောက် မော်လမြိုင်မြို့သည် မြန်မာ့အရှေ့တောင်၏ ယဉ်ကျေးမှု၊ ပညာရေး နှင့် စီးပွားရေး ဗဟိုချက်အဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ပြည့်နှစ်တွင် [[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်သောင်းကျန်းသူ]]တို့ သိမ်းပိုက်ထားသော မော်လမြိုင်မြို့ကို [[တပ်မတော် (ရေ)]] တပ်သားများနှင့် [[စစ်ရေယာဉ် (မေယု)]]တို့မှ ပြန်လည်ထိုးစစ်ဆင် သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။<ref>Hugh Tinker, Union of Burma, p.325</ref> ၁၉၅၃ ခုနှစ်မှစတင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သော မော်လမြိုင်ဥပစာကောလိပ်ကို ၁၉၆၃ ခုနှစ်မှ အစပြု၍ ဒီဂရီကောလိပ်အဖြစ် တိုးမြှင့်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ် ခန့်မှန်း သန်းကောင်စာရင်းအရ လူဦးရေ ၁⁠၁၅၉၃၁ ယောက်ရှိသည်။ မော်လမြိုင်မြို့သည် အပူပိုင်းဒေသအတွင်း ကျရောက်သော်လည်း ပင်လယ်ကမ်းခြေနှင့် နီးခြင်း၊ တောင်အခံရှိခြင်း၊ မြစ်လေးမြွာတို့၏ဆုံရာ၌ တည်ထားခြင်းတို့ကြောင့် ရာသီဥတုမျှတ၍ မြေဩဇာကောင်းမွန်သည်။ နှစ်စဉ် ပျမ်းမျှ မိုးရေချိန် ၁၈၈ လက်မရှိ၍ ပျမ်းမျှအပူချိန်မှာ ဒီဂရီ ၈ဝ ခန့်ရှိသည်။ မော်လမြိုင်မြို့သည် မြို့တော်အသစ် [[နေပြည်တော်မြို့]] မတည်ထောင်ချိန်ထိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တတိယအကြီးဆုံးမြို့ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ==== မြို့ပြ အမွေအနှစ် စောင့်ရှောက်ရေး ==== [[ဖိုင်:Mawlamyine MMR011001701, Myanmar (Burma) - panoramio (5).jpg|thumb|မော်လမြိုင်ရှိ ကိုလိုနီ ခေတ် ဗိသုကာ လက်ရာ အဆောက်အဦးဟောင်း တစ်ခု (ခရစ်နှစ် ၂၀၀၈ခုနှစ်)]] မော်လမြိုင်ရှိ ရှေးဘာသာရေး အမွေအနှစ်အဆောက်အဦးများကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သင့်သည်မှာ အမှန် ဖြစ်သလို ပျက်စီး လုနီးဖြစ်နေသော ကိုလိုနီခေတ် ဗိသုကာလက်ရာ အမွေအနှစ်များကလည်း ထူးခြားသည့် အတွက် ထိန်းသိမ်း သင့်သည်ဟု ပညာရှင်များမှ ဆိုသည်။ သို့သော်လည်း ပြည်နယ် အစိုးရနှင့် ပြည်သူများက အဆောက်အဦးဟောင်းများကို တန်ဖိုး ရှိသည် ဟု မမြင်ကြဟု ပညာရှင်များကဆိုသည်။ [[ရန်ကုန်မြို့ပြ အမွေအနှစ် စောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့]]က ဦးဆောင်၍ ရန်ကုန်မြို့ရှိ ကိုလိုနီ ခေတ် ဗိသုကာ လက်ရာ အဆောက်အဦးဟောင်းများကို ဖြိုဖျက်ခံရမည့် အန္တရာယ်နှင့် ပျက်စီးပျောက်ကွယ်တော့မည့် အန္တရာယ်များမှ ကယ်ဆယ်ရန် ကြိုးစားမှုများ အောင်မြင်နေခြင်းကြောင့် မော်လမြိုင်မြို့အတွက်လည်း မျှော်လင့်ချက် ခပ်ရေးရေးတော့ ရှိနေပါသေးသည်။<ref>https://burma.irrawaddy.com/lifestyle/2017/03/25/132438.html</ref> == ပထဝီအနေအထား == မော်လမြိုင်မြို့သည် သံလွင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တွင် တည်ရှိသော ဒေသတစ်ခု ဖြစ်သည်။ မြစ်ပါးစပ်တွင် ဘီလူးကျွန်းသည် သံလွင်မြစ်ကို ခွပိတ်ထားပြီး မုတ္တမပင်လယ်ကွေ့ အတွင်းသို့ စီးဝင်စေသည်။ ထိုကျွန်း၏အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် ထင်ရှားသော ခေါင်းဆေးကျွန်းရှိလေသည်။ ပင်လယ်မှ ၂၈ မိုင်ဝေး၏။ မြို့သည် အနောက်ဘက်နှင့် မြောက်ဘက်ရှိ သံလွင်မြစ်နှင့် အတ္ထရံမြစ် ကမ်းရိုးတလျှောက်နှင့် အရှေ့ဘက် တောင်တန်းအကြားတွင် တည်ထားသောမြို့ဖြစ်ရကား အလျားရှည်၍ အနံတို၏။ မြို့၏အလျားမှာ ၇ မိုင်ခန့်ရှိ၍ တ​တောင်ဆစ်ကွေး သဏ္ဌာန်ရှိ၏။ မြို့သည် အရှေ့မှ အနောက်သို့ ဆင်ခြေလျှော ရှိပြီးလျှင် အရှေ့ဘက်တောင်တန်းတလျှောက်ပေါ်၌ စေတီများ တည်ထားသည့်ပြင် ကမ်းရိုးတလျှောက်၌လည်း သစ်ပင်အမျိုးမျိုးတို့ဖြင့် စိမ်းစိမ်းလန်းလန်း စို⁠စိုပြည်ပြည် ရှိရကား အလွန်သာယာသော ရှုမျှော်ခင်းကောင်း ဆိပ်ကမ်းမြို့တမြို့အဖြစ် ထင်ရှားကျော်ကြားသည်။ ပြည်တွင်းပြည်ပ ခရီးသည်များသည် မော်လမြိုင်သို့ မီးသင်္ဘောဖြင့်ဖြစ်စေ၊ မီးရထားဖြင့်ဖြစ်စေ လာရောက်ကြသည့်အခါ မြို့၏သာယာလှသည့် ရှုမျှော်ခင်းကို အဝေးကပင် မြင်ကြရသည်။ ထို့ကြောင့် ကင်းဝန်မင်းကြီးဦးကောင်း သည် သံအရာရှိကြီးအဖြစ်ဖြင့် [[ပြင်သစ်နိုင်ငံ]] [[ပါရီမြို့|ပါရီမြို့တော်]]သို့အသွား မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၃၅ ခုနှစ် တန်ခူးလ (ခရစ်နှစ် ၁၈၇၃ ခုနှစ်)၌ မော်လမြိုင်မြို့သို့ ခေတ္တရောက်လာရာတွင် မြို့၏ရှုမျှော်ခင်းကို ခရီးစဉ် ရကန်၌ ''ကို⁠ကိုနာဒ၊ သာစွမည်တွင်၊ စက်ယာဉ်ညင်နှင့်၊ ရေပင်လယ်ချက်၊ စခန်းသို့ထွက်ခဲ့၍၊ တရက်နှင့်တည၊ ကာလမကြာ၊ ရှုလေရာပင်၊ နတ်ရွာတပြိုင်၊ မော်လမြိုင်သို့၊ ရောက်တိုင်ဝင်ဆိုက၊ တွေ့ကြုံကြိုက်ရသည်၊ မျှော်လိုက်တိုင်း လွန်ပျိုနု၏။''ဟူ၍ ဖွဲ့ဆိုခဲ့လေသည်။ == လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး == === မီးရထား၊ ကား === [[File:Mawlamyine Highway Bus Station.jpg|thumb|မော်လမြိုင် အဝေးပြေးကားဝင်း]] [[ဖိုင်:Tanlwen.jpg|thumb|သံလွင်တံတား(မော်လမြိုင်)]] မော်လမြိုင်မြို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်သို့ သွားရာတွင် အဓိက မုဒ်ဝ လမ်းမကြီးပင် ဖြစ်သည်။ [[သံလွင်တံတား(မော်လမြိုင်)|သံလွင်တံတား]]ကြီးသည် မော်လမြိုင်မြို့နှင့် [[မုတ္တမမြို့]]တို့ကို ဆက်သွယ်ပေးထားသော မီးရထား၊ ကားသွားနိုင်သော တံတားကြီး တစ်ခုဖြစ်သည့်အပြင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ မီးရထားလမ်းနှင့် ကားလမ်းပါဝင်သော တံတားများတွင် အရှည်ဆုံးတံတား တစ်ခုဖြစ်သည်။ ထိုတံတားသည် ပေပေါင်း ၁၁, ၀⁠၀၀⁠ ကျော် ရှည်ပြီး နိုင်ငံ၏ အရှေ့တောင်ပိုင်းနှင့် ရန်ကုန်မြို့ကို ဆက်သွယ်ပေးထားသည်။ ထို့ပြင် မော်လမြိုင်မြို့သည် [[ကရင်ပြည်နယ်]]၏ မြို့တော် [[ဘားအံမြို့]]၊ [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]]၏ မြို့များဖြစ်သော မြို့တော် [[ထားဝယ်မြို့]]၊ [[မြိတ်မြို့]]များနှင့်လည်း ဆက်သွယ်ပေးထားသေးသည်။ ရှေးယခင်က ထိုမြို့များသို့သွားရန်အတွက် မုတ္တမမြို့မှ ကူးတို့လှေ၊ သင်္ဘောများကို တဆင့်စီးရပြီး ယခုအခါ ထို သံလွင်တံတားကြီးမှ မီးရထား၊ ကားဖြင့် တိုက်ရိုက် သွားလာနိုင်ပေသည်။ သံလွင်တံတားကြီးကို ၂၀⁠၀၆ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့လေသည်။ မော်လမြိုင်တောင်ဘက် [[ရေးမြို့]]အထိ ဖောက်လုပ်ထားသော မီးရထားလမ်းမှာ မိုင် ၉ဝ ရှည်၏။ မော်လမြိုင်မှ [[ကျိုက္ခမီမြို့]]သို့ သွားသော မော်တော်ကားလမ်းမှာ ၅၅ မိုင်ရှည်လျားသည်။ မော်လမြိုင်မြို့ အရှေ့တောင်ရှိ [[ကျိုက်မရောမြို့]]သို့ သွားသော မော်တော်ကားလမ်းမှာ ၁၅ မိုင်ရှည်၏။ ဘီလူးကျွန်းကို မော်လမြိုင်မြို့နှင့် ဆက်သွယ်နိုင်သော [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းတံတား (ဘီလူးကျွန်း)]] ကို ၂၀၁၇ မေ ၉ တွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ မော်လမြိုင်မြို့တွင်းတွင် မော်တော်ဆိုင်ကယ်နှင့် သုံးဘီးကားများကို တက္ကစီအဖြစ် အသုံးပြုရန် မှတ်ပုံတင်ထားကြသည်။ မော်လမြိုင်မြို့တွင်းတွင် မြောက်မှတောင်သို့ အများအားဖြင့် ဖြန့်ကျက်သော ဘတ်စ်ကားကွန်ရက်များဖြင့်လည်း ဝန်ဆောင်မှုပေးသည်။ === ရေကြောင်း === [[ဖိုင်:A and J Inglis SS Karagola (1887) 01.jpg|thumb|ခရစ်နှစ် ၁၈၈၇ ခုနှစ်တွင် British-India Steam Navigation Company မှ ပိုင်ဆိုင်သော ရေနွေးငွေ့ သင်္ဘောတစ်စီး]] ဗြိတိသျှကိုလိုနီခေတ်တွင် မော်လမြိုင်ဆိပ်ကမ်းကို စကော့တလန်ပိုင် British-India Steam Navigation ကုမ္ပဏီနှင့် Irrawaddy Flotilla ([[ဧရာဝတီ ဖလော်တီလာ ကုမ္ပဏီ|ဧရာဝတီ ဖလော်တီလာ]]) ကုမ္ပဏီတို့ အပါအဝင် ဥရောပသင်္ဘောကုမ္ပဏီများက ဝန်ဆောင်မှုပေးခဲ့ကြသည်။ ထိုအခါက မော်လမြိုင်ဆိပ်ကမ်းသည် ပြည်တွင်းရေကြောင်းသွားလာရေးသာမက နိုင်ငံတကာ သင်္ဘောများအတွက်လည်း အရေးပါခဲ့သည်။ မော်လမြိုင် ဆန်စက်နှင့်လွှစက်များမှ ဆန်နှင့် ကျွန်းများကို အဆိုပါ သင်္ဘောကုမ္ပဏီများက ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းသို့ တင်ပို့ခဲ့သည်။<ref>http://www.mrsfindlaysbroadwoodsquarepiano.co.uk/irrawaddy-flotilla.html</ref> British-India Steam Navigation Company ၏ ခရစ်နှစ် ၁၈၈၀ခုနှစ်ထုတ် လမ်းညွှန်စာအုပ်တွင် [[ကာလကတ္တားမြို့|ကာလကတ္တား]] - ရန်ကုန်- မော်လမြိုင် (ခရစ်နှစ် ၁၈၅၇ ခုနှစ်တွင် စတင်ပြေးဆွဲခဲ့သည်) မော်လမြိုင်-[[ပီနန်မြို့|ပီနန်]]-[[မလက်ကာမြို့|မလက္ကာ]]-[[စင်ကာပူနိုင်ငံ|စင်္ကာပူ]] (ခရစ်နှစ် ၁၈၆၂ ခုနှစ်တွင် စတင်ပြေးဆွဲခဲ့သည်) မော်လမြိုင်-ပီနန်-[[ကိုလံဘိုမြို့|ကိုလံဘို]]-[[ဘုံဘေမြို့|ဘုံဘေ]]လိုင်းများ ပြေးဆွဲခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြပါရှိသည်။<ref>Jones, Stephanie (1986). Two Centuries Of Overseas Trading. Palgrave Macmillan UK. p. 42</ref><ref>http://www.eskside.co.uk/ss_rohilla/britishindia_history1.htm</ref><ref>http://www.theshipslist.com/ships/lines/bisn.shtml</ref> ထိုခေတ်က မြန်မာနိုင်ငံသို့ လာရောက်လည်ပတ်ဖူးသူ အမေရိကန်နိုင်ငံသား ပါမောက္ခစာရေးဆရာတစ်ဦး၏ မှတ်တမ်းအရ ခရစ် ၁၈၉၄ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်ဘားလမ်း ဆိပ်ခံတံတားမှ မော်လမြိုင်ဆိပ်ခံတံတားသို့ ရေနွေးငွေ့သင်္ဘောပေါ်တွင် ဒုတိယတန်းစား(second class) ဖြင့်စီးနှင်းလိုက်ပါပါက ၁၀ [[ရူပီး]]နှုန်းကျသင့်ပြီး အချိန် ကိုးနာရီခန့် ကြာမြင့်သည်ဟုဆိုသည်။<ref>https://archive.org/details/wanderingsinbur00birdgoog/page/198/mode/2up?view=theater</ref> ယနေ့ခေတ်တွင် ယခင်က ထင်ပေါ်ကျော်ကြားမှုထက် မော်လမြိုင်ဆိပ်ကမ်းသည် များစွာလျော့နည်းလာသော်လည်း ရေကြောင်းအခြေခံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးသည် မော်လမြိုင်နှင့် ၎င်းအထက်ပိုင်းမြို့များကြား ချိတ်ဆက်ရာတွင် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေဆဲဖြစ်သည်။ မော်လမြိုင်ဆိပ်ကမ်းသည် လက်ရှိတွင် [[မြန်မာ့ဆိပ်ကမ်းအာဏာပိုင်]]၏ စီမံခန့်ခွဲမှုအောက်တွင်ရှိသည်။ သံလွင်မြစ်ကြီးမှာ သဲသောင်ထူထပ်သောကြောင့် ပင်လယ်ဝမှ ၂၈ မိုင်ခန့်အကွာရှိ မော်လမြိုင်မြို့အထိသာ ပင်လယ်ကူးသင်္ဘောကြီးများ ဆန်တက်သွားလာနိုင်သည်။ သို့သော် မော်လမြိုင်မြို့မှ သံလွင်မြစ်ကြောင်း၌ ၇၄ မိုင်၊ အတ္ထရံမြစ်ကြောင်း၌ ၇၃ မိုင်နှင့် ဂျိုင်းမြစ်ကြောင်း၌ ၄၂ မိုင်အထိ [[ပြည်တွင်းရေကြောင်း ပို့ဆောင်ရေး]]အဖွဲ့ပိုင် သင်္ဘောများဖြင့် သွားလာနိုင်သည်။ မော်လမြိုင်မှ ရန်ကုန်မြို့သို့ ပင်လယ်ကြောင်းဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ ပင်လယ်ရေကြောင်းသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အဖွဲ့ပိုင်နှင့် နိုင်ငံခြား ကုမ္ပဏီများပိုင် ပင်လယ် ကမ်းရိုးတန်းသွား သင်္ဘောများဖြင့် တစ်ပတ်လျှင် တစ်ကြိမ်ကျ မှန်မှန် သွားလာပို့ဆောင်လျက်ရှိသည်။ ထိုကြောင့် မော်လမြိုင်မြို့သည် ပြည်တွင်းပြည်ပ ကုန်ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေး၌ များစွာ စည်ပင်သည်။ === လေကြောင်း === မော်လမြိုင်လေဆိပ်သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းက [[ဗြိတိသျှအင်ပါယာ|ဗြိတိသျှ]]တော်ဝင်လေတပ်ကွင်းဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>Hammel, Eric (2010). Aces Against Japan II: The American Aces Speak. Pacifica Military History. pp. 63–68</ref> ၎င်းကို ဗြိတိသျှတို့သာမက မဟာမိတ် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု|အမေရိကန်]] လေသရဲအဖွဲ့ဖြစ်သည့် [[:en:Flying_Tigers|ကျားပျံလေသရဲအဖွဲ့]](Flying Tigers) တို့လည်း အသုံးပြုခဲ့သည်။ ခရစ်၁၉၄၈ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် [[မြန်မာအမျိုးသား လေကြောင်းလိုင်း|မြန်မာ့လေကြောင်း]]လိုင်း (Union of Burma Airways) ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး မော်လမြိုင်လေဆိပ် အပါအဝင် ပြည်တွင်းလေဆိပ်များသို့ ပြည်တွင်း ဝန်ဆောင်မှုများ စတင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၃ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်း]]လေကြောင်းလိုင်း Nok Air Mini ([[နော့ လေကြောင်းလိုင်း]])သည် ထိုင်းနိုင်ငံ အနောက်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသော [[တာ့ခ်ခရိုင်]]ရှိ ထိုင်းနယ်စပ်မြို့ဖြစ်သည့် [[မဲဆောက်မြို့|မဲဆောက်]]နှင့် မော်လမြိုင်ကြား ပျံသန်းမှု စတင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ထိုင်းNok Air Mini သည် ပြေးလမ်းနှင့် အဆောက်အဦများ ညံ့ဖျင်းမှုကြောင့် ၎င်း၏ ဝန်ဆောင်မှုကို ရပ်ဆိုင်းခဲ့သည်။ [[မော်လမြိုင်လေဆိပ်]]မှ ရန်ကုန်မင်္ဂလာဒုံလေဆိပ်သို့ ပုံမှန် လေကြောင်းပျံသန်းမှု ဝန်ဆောင်မှုများလည်း ရှိသည်။ == မြို့တော်မြင်ကွင်း == === အမွေအနှစ်အဆောက်အဦးများ === ==== ကျိုက်သံလန်စေတီ ==== ၎င်းကို အေဒီ ၈၇၅ တွင် မွန်ဘုရင် မွတ်ပိရာဇာမင်း လက်ထက်တွင် စတင် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းကို မူလအမြင့် ၅၆ ပေမှ ၁၇ မီတာမှအမြင့် ၁၅၀ (၄၆ မီတာ) အထိ မွန်ဘုရင် [[ဗညားဝါရူး]] (ခေါ်) ဝါရီရူးမင်း (မဂဒူးမင်း) အပါအဝင် ဆက်ခံသော မွန်ဘုရင်များက ပြုပြင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။<ref>Bird, G W (1897). Wanderings in Burma. p. 204.</ref> မော်လမြိုင်၏ ဝိသေသလက္ခဏာ ပျောက်ကွယ်မသွားစေရန် ခရစ်နှစ် ၁၈၃၁ ခုနှစ်တွင် မော်လမြိုင် စစ်ကဲ တရားသူကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ '''စစ်ကဲ မောင်ထော်လေး''' သည် အများပြည်သူမှ ရရှိသောရန်ပုံငွေများဖြင့် ဘုရားကို ပြန်လည်ပြုပြင်ခဲ့သည်။ စာပေ [[နိုဘဲလ်ဆု|နိုဘဲလ်ဆုရ]] အင်္ဂလိပ် ဂန္ထဝင် ကဗျာဆရာ [[ရတ်ဒ်ယတ် ကစ်ပလင်]] (Rudyard Kipling) သည် ၁၈၉၀ ခုနှစ်တွင်ကျော်ကြားသော“ Lookin 'lazy at the sea” ကဗျာစာကြောင်းကို ဤစေတီ၌ ရေးသားခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ရသည်။<ref>https://web.archive.org/web/20160918065801/http://www.happyfootprints.com/Mawlamyine-attractions/HERITAGES_LANDMARKS</ref> [[File:Architecture at Kyaikthanlan Paya.jpg|thumb|ကျိုက်သံလန်စေတီ]][[ဖိုင်:Mon King bell.JPG|thumb|229x229px|ကျိုက်သံလန်စေတီရှိ ခရစ်နှစ် ၁၅၃၃ တွင် မွန်ဘုရင် သင်္ဂသူရမင်း လှူဒါန်းခဲ့သော ရှေးခေါင်းလောင်း]][[ဖိုင်:Rudyard Kipling three quarter length portrait (cropped).jpg|thumb|226x226px|ရတ်ဒ်ယတ် ကစ်ပလင် - ခရစ်နှစ် ၁၈၉၂ ခုနှစ်]] ==== ဦးဇိနစေတီ ==== [[ဦးဇိနစေတီတော်]]သည် တောင်တန်းများပေါ်တွင် တည်ရှိသည့် အဓိကဘုရားများအနက်မှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဆံတော်များပါဝင်ပြီး [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို ကာကွယ်ပေးသော ဘုရင်[[အသောကမင်း]] တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ခရစ်နှစ် ၁၈၃၈ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်ပြုပြင်ခဲ့သူ ရသေ့ကြီးဦးဇိနကို အစွဲပြုကာ အမည်ပေးခဲ့လေသည်။ ထိုမတိုင်မီက ဘုရားကို ကျိုက်ပဒန် (Kyaik Pa-dhan) ဘုရားဟု ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။<ref>http://seasiavisions.library.cornell.edu/catalog/sea:282?c=sea;cc=sea;view=toc;subview=short;idno=sea282</ref> [[ဖိုင်:U Zee Na Pagoda 2.jpg|thumb|ဦးဇိနစေတီတော် ခေါ် (ကျိုက်ပဒန်စေတီတော်)]] ==== စတုတ္တသမီးတော်၏ ပြာသာဒ်ဂူ ==== သီပေါဘုရင်၏ စတုတ္ထမြောက်သမီးဖြစ်သော တော်ဝင်မင်းသမီး[[မြတ်ဖုရားက​လေး]] ၁၉၁၅ ခုနှစ်တွင် အိန္ဒိယမှ မြန်မာပြည်သို့ပြန်လာပြီး မော်လမြိုင်အနောက် Cantonment လမ်းရှိ ဗြိတိသျှအစိုးရက သူမအား ပေးထားသော စံအိမ်တော်ကြီးတွင် နေထိုင်ခဲ့သည်။ သူမသည် ခရစ်နှစ် ၁၉၃၆ မတ်လ ၃ ရက်နေ့တွင် မော်လမြိုင်မြို့ရှိ သူမ၏စံအိမ်တော်၌ပင် ကံတော်ကုန်ခဲ့သည်။ ဤစတုတ္တသမီးတော်၏ ပြာသာဒ်ဂူသည် မော်လမြိုင် [[ကျိုက်သံလန်စေတီ]] အနီးတွင်တည်ရှိသည်။ [[File:Four Princesses of Burma.jpg|thumb|[[ကုန်းဘောင်မင်းဆက်]]၏ နောက်ဆုံးစတုတ္တသမီးတော် (လက်ဝဲ အစွန်) - ခရစ်နှစ် ၁၉၁၄ အိန္ဒိယနိုင်ငံ|alt=]] ==== ယုဒသန်၏ ပထမနှစ်ခြင်းဘုရားရှိခိုးကျောင်း ==== ထိုဘုရားရှိခိုးကျောင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်းဖြစ်ပြီး ခရစ်နှစ် ၁၈၂၇ တွင် ရှေးဦး ပထမဆုံး မြန်မာ - အင်္ဂလိပ်အဘိဓာန်ကို ရေးခဲ့သော [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု|အမေရိကန်]]လူမျိုး ခရစ်ယာန် သာသနာပြု ပုဂ္ဂိုလ် အဒိုနီရမ် ဂျပ်ဆင် [[ယုဒသန်|(ယုဒသန်)]] မှတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းဘုရားရှိခိုးကျောင်းသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန် လှုပ်ရှားမှုအတွက် အရေးပါသော သမိုင်းမှတ်တိုင်တစ်ခုဖြစ်သည်။<ref>https://www.wmf.org/project/first-baptist-church-mawlamyine</ref><ref>https://asia.nikkei.com/Life-Arts/Life/Baptist-church-restoration-a-mixed-blessing-for-Myanmar?page=1</ref> ==== ရှင်မဿဲ အင်္ဂလိကန် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း ==== ၎င်းသည်မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပထမဆုံးတည်ဆောက်ခဲ့သော အင်္ဂလိပ်အင်္ဂလီကန်ချာ့ချ် ([[:en:Church_of_England|Church of England]]) ဖြစ်သည်။ ၎င်းကိုအစပိုင်းတွင် ခရစ်နှစ် ၁၈၃၂ ခုနှစ်တွင်စိုက်ထူခဲ့ပြီး ၁၈၈၇ ခုနှစ်တွင် လက်ရှိလှပတင့်တယ်သော ဝိတိုရိယခေတ်ပုံစံ အဆောက်အအုံကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ကျော်ကြားသော ဗြိတိန်ဗိသုကာပညာရှင်များဖြစ်သော [[လန်ဒန်မြို့]]မှ [[:en:James_Piers_St_Aubyn|St Aubyn & Wadling]] ၏ ဒီဇိုင်းဖြစ်ပြီး အုတ်မြစ်ကျောက်ကို မြန်မာကော်မရှင်နာချုပ် ဆာချားလ်စ်ခရော့စ်ဝိုက်က တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အုတ်နီများဖြစ်ပြီး အတွင်းပိုင်းတိုင်များ ကျောက်တုံးများဖြစ်သည်။ Dresden ရှိအင်္ဂလိပ်ဘုရားကျောင်း၏ စံနမူနာဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့စာပေလောကတွင် လျှမ်း⁠လျှမ်းတောက်ကျော်ကြားခဲ့သော အင်္ဂလိပ် စာရေးဆရာ ဂျော့ခ်ျအော်ဝဲလ်သည် ၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် မော်လမြိုင်ရှိ Imperial Policeman အဖြစ် ဤဘုရားရှိခိုးကျောင်းတွင် တက်ရောက်ခဲ့ပြီး ဤဘုရားရှိခိုးကျောင်းတွင် သူ့ဆွေမျိုးများ၏ ကမ္ပည်းများရှိသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဂျပန်တို့သိမ်းပိုက်ရာတွင် ဂျပန်စစ်တပ်သည် ဤဘုရားရှိခိုးကျောင်းတွင် ဆားသိုလှောင်ထားခဲ့သည်။ ဘုရားကျောင်းသည် အသုံးပြုဆဲဖြစ်သော်လည်း ပျက်စီးယိုယွင်းနေပြီး ထိန်းသိမ်းရန် အရေးတကြီးလိုအပ်နေသည်။<ref>https://www.denverpost.com/2017/03/09/mawlamyine-myanmar-travel/</ref> ==== ပုလိပ်မင်းကြီးရုံး ==== ခရစ်နှစ် ၁၈၂၆ ခုနှစ်တွင် သံလွင်ပန်းခြံရှိ တောင်ပေါ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ လှပတင့်တယ်သည့် ဤကိုလိုနီခေတ်အဆောက်အအုံတွင် ဂျော့ခ်ျအော်ဝဲလ်သည် ၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် လက်ထောက်ခရိုင် ပုလိပ်မင်းကြီး (Assistant District Superintendent) အဖြစ်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။<ref>Meyers, Jeffrey (2010). ''Orwell: Life and Art''. University of Illinois Press. p. 19.</ref> ==== မော်လမြိုင်ထောင်ဟောင်း ==== မော်လမြိုင်ကိုလိုနီခေတ်ထောင်ကို ခရစ်နှစ် ၁၈၃၀ ပြည့်နှစ်များတွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]] ကာနတကပြည်နယ်၏ မြို့တော် [[ဘန်ဂလိုမြို့]] (ယနေ့ အိန္ဒိယဆီလီကွန်တောင်ကြား) ၏ လှပသော အခြေခံအဆောက်အအုံများစွာကို ဒီဇိုင်းရေးဆွဲမှုအတွက် ဂုဏ်ပြုခံရသည့် နာမည်ကျော် [[အိုင်ယာလန်နိုင်ငံ|အိုင်ယာလန်လူမျိုး]] စစ်အင်ဂျင်နီယာ ဆာရစ်ချတ်ဟီရမ်ဆန်ကီသည် ခရစ်နှစ် ၁၈၆၀တွင် ထောင်တွင်းကြီးကြပ်သူအဖြစ် ဤထောင်တွင် အလုပ်လုပ်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့စာပေလောကတွင် လျှမ်း⁠လျှမ်းတောက်ကျော်ကြားခဲ့သော အင်္ဂလိပ် စာရေးဆရာ ဂျော့ခ်ျအော်ဝဲလ်၏ ၁၉၃၁ ခုနှစ်ထုတ် ဇာတ်လမ်းတို "A Hanging (1931)"သည် ဤထောင်ထဲမှ ဖြစ်ရပ်မှန်ကို အခြေခံထားသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ၁၉၄၂ ခုနှစ်တွင် [[စင်ကာပူနိုင်ငံ|စင်ကာပူ]]ကျဆုံးပြီးနောက် စင်ကာပူနိုင်ငံ ချန်ဂီအကျဉ်းထောင်မှ ပြောင်းရွှေ့လာသော စစ်သုံ့ပန်း မဟာမိတ်စစ်သားများကို [[သေမင်းတမန် ရထားလမ်း]] ဆောက်လုပ်ရေးသို့ မပို့မီ မော်လမြိုင်အကျဉ်းထောင်တွင် ဂျပန်စစ်တပ်မှ ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။<ref>"Here be monsters: Travelling to Ogre Island". ''The Myanmar Times''</ref><ref>https://www.deccanherald.com/content/226898/why-we-shouldnt-forget-sankey.html</ref><ref>Crager, Kelly (2008). Hell Under the Rising Sun: Texan Pows and the Building of the Burma-Thailand Death Railway. Texas A&M University Press. pp. 68–7</ref>[[File:Mawlamyine Prison.jpg|thumb|သမိုင်းဝင် မော်လမြိုင်ထောင် |alt=]] ==== စိန့်ပက်ထရစ် ရိုမန်ကက်သလစ် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း ==== [[ဖိုင်:Church in Mawlamyine.jpg|thumb|စိန့်ပက်ထရစ် ချာ့ချ်၏ ခရစ်နှစ် ၁၈၅၄ တွင် ဆောက်လုပ်ခဲ့သော နာရီမျှော်စင်]] စိန့်ပက်ထရစ် ရိုမန်ကက်သလစ် ဘုရားရှိခိုးကျောင်းကို ခရစ်နှစ် ၁၈၂၉ တွင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ [[ပြင်သစ်လူမျိုး]]တို့က ခရစ်နှစ် ၁၈၅၄ တွင် ဤချာ့ချ်၏ နာရီမျှော်စင်ကို ဆောက်လုပ်ခဲ့သည်။ ချာ့ချ်ဝင်းရှိ စိန့်ပက်ထရစ်ကျောင်းသည် ကိုလိုနီခေတ်တွင် အထက်တန်းလွှာကလေးများအတွက် ကျော်ကြားသော ဘော်ဒါကျောင်းဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ချင်းမိုင် တော်ဝင်မင်းသား Sukkasem နှင့် မွန်မိန်းကလေးတို့၏ ဝမ်းနည်းဖွယ် ချစ်ခြင်းမေတ္တာဇာတ်လမ်းသည် ခရစ်နှစ် ၁၈၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် ဤကျောင်း၌ဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>"Westward, ho!". Bangkok Post.</ref> ==== စိန်တုံးမိဖုရားကျောင်း ==== စိန်တုံးမိဖုရားကျောင်း ခေါ် ([[ရတနာဘုံမြင့်ကျောင်း]]) သည် ကောင်းမွန်သော လက်မှုလက်ရာကြောင့် ကျော်ကြားသည်။ [[စုဖုရားလတ်]]၏ မယ်တော် [[ဆင်ဖြူမရှင်]]၏ အန္တရာယ်ကို ရှောင်တိမ်းသည့်သဘောဖြင့် သီပေါမင်းပိုင် အထက်ပြည် [[မန္တလေး|မန္တလေးရတနာပုံ]]မှ စုန်ဆင်းကာ ဗြိတိသျှပိုင် အောက်ပြည်ရှိ မော်လမြိုင်မြို့တွင် နေထိုင်ခဲ့သည့် [[စိန်တုံးမိဖုရား]]၏ လမ်းညွှန်မှုဖြင့် မန္တလေးမှ ဗိသုကာပညာရှင်တို့ကို ခေါ်ယူကာ ခရစ်နှစ် ၁၈၈၆ ခုနှစ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ တည်ဆောက်မှု ကုန်ကျစရိတ်အားလုံးကို မော်လမြိုင်မြို့ခံ သူဌေးမ ဒေါ်ရွှေပွင့်က လှူဒါန်းခဲ့သည်။ စိန်တုံးမိဖုရားသည် [[မင်းတုန်းမင်း]]၏ မိဖုရား ၆၄ ပါးတွင် "သီရိပုဗ္ဗာရတနာဒေဝီ"ဘွဲခံ မိဖုရားတစ်ပါးဖြစ်သည်။ ==== ဝိတိုရိယခေတ်ပုံစံ နာရီစင် ==== [[ဖိုင်:Mon State Government Office.jpg|thumb|[[ဝိတိုရိယ ဘုရင်မ|ဝိတိုရိယခေတ်ပုံစံ]] နာရီစင်]] [[ဝိတိုရိယ ဘုရင်မ|ဝိတိုရိယခေတ်ပုံစံ]] နာရီမျှော်စင်ကို ဝိတိုရိယပန်းခြံ (Victoria Park) ခေါ် (ယခု မောရဝတီပန်းခြံ) အနီး အရှေ့ဘက်တွင် မော်လမြိုင်သားများက ဗြိတိသျှအင်ပါယာထီးနန်း၏ ဝိတိုရိယဘုရင်မကြီးပြီးနောက် နန်းတက်သည့် [[သတ္တမမြောက် အက်ဒဝပ်ဘုရင်]] အမှတ်တရအဖြစ် ခရစ်နှစ် ၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် စိုက်ထူခဲ့သည်။ === ကျွန်းများ === * ဘီလူးကျွန်း *[[ခေါင်းဆေးကျွန်း]] === အခြား === * မွန်ယဉ်ကျေးမှုပြတိုက် *[[ဖားအောက်တောရ|ဖားအောက်တောရ(ပင်မ)]] * ဇိနမာရ်အောင်စေတီ * [[မဟာမြတ်မုနိဘုရား (မော်လမြိုင်မြို့)]] * [[ခန္တီ၊ ဦး၊ ရသေ့ကြီး|ဦးခန္တီ]]ဘုရား == စီးပွားရေး == မော်လမြိုင်မြို့သည် မန္တလေး စကား၊ ရန်ကုန် အကြွား၊ မော်လမြိုင် အစား ဟူသော မြန်မာ စကားပုံတစ်ခု အဖြစ်ကျန်ရစ်အောင်ပင် စားသောက်စရာ သီးနှံများဖြင့် ကျော်ကြားမှု ရှိလှသည်။ မော်လမြိုင်မြို့တွင် သစ်စက်အချို့နှင့် စပါးကြိတ်စက် လုပ်ငန်းများ၊ ကျွန်းသစ်နှင့် စပါးများအား သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းများအား လုပ်ကိုင်ကြသည်။ ထို့ပြင် ယခင်က ထင်ရှားသော သင်္ဘောကျင်းလုပ်ငန်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပြီး နှင့် ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဓိက သင်္ဘောဆိပ်တစ်ခု အဖြစ်လည်း ကျန်ရှိနေသေးသည်။ ၂၀⁠၀၉ ခုနှစ် မေလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် မော်လမြိုင်မြို့၌ ဗုံးသုံးလုံး ပေါက်ကွဲခဲ့သော်လည်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရရှိမှုများကိုမူ အာဏာပိုင်များက ဖော်ပြခြင်း မရှိခဲ့ချေ။ ကျောထောက်နောက်ခံ နယ်များတွင် ကျွန်းသစ်၊ ဆန်စပါးနှင့် ကော်ဖတ် အမြောက်အမြား ထွက်သဖြင့် မြို့၏ ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက်၌ သစ်စက်နှင့် ဆန်စက် အများအပြားရှိသည်။ ထိုကျွန်းသစ်၊ ဆန်စပါးနှင့် ကော်ဖတ်များကို နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များသို့ တိုက်ရိုက်တင်ပို့ရောင်းချသည်။ ဒူးရင်းသီး၊ မင်းကွတ်သီး၊ နာနတ်သီး၊ ကြက်မောက်သီး၊ သရက်သီးတို့လည်း အမြောက်အမြား ထွက်ရာ ရန်ကုန်မြို့နှင့် အခြားမြို့များသို့ တင်ပို့ရောင်းချရသည်။ ==== ဒေါင်းမင်းရပ် ==== မော်လမြိုင်မြို့၏ အစည်ကားဆုံးနေရာသည် ဒေါင်းမင်းရပ် ဖြစ်သည်။ အောက်လမ်းမကြီးရှိ အမှတ် (၁) ဈေးကြီးနှင့် အထက်လမ်းမကြီးရှိ အမှတ်(၂) ဈေးကြီးကို ဒေါင်းမင်းရပ်ဈေးက ဆက်သွယ်ပေးထားသည်။ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားကြသူများဖြင့် အထူးစည်ကားလှသည်။ ကုန်စည်ဒိုင်နှင့် အဝေးပြေးကားဂိတ်၊ မီးရထား ဘူတာရုံ၊ သင်္ဘောဆိပ်တည်ရှိခြင်းကြောင့် ဒေသခံပြည်သူများ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း အပြည့်အဝ ရရှိနေကြပြီဖြစ်သည်။ === မော်လမြိုင် စက်မှုဇုန် === မော်လမြိုင်စက်မှုဇုန်အတွင်း စက်မှုလုပ်ငန်းများအဖြစ် အကြီးစား ၄၃ ခု၊ အလတ်စား ၁၃၀ ခု၊ အငယ်စား ၁၅ ခု စုစုပေါင်း ၁၈၈ ခု အား နိုင်ငံတော် အစိုးရထံတွင် မှတ်ပုံတင်ထားပြီးဖြစ်သည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ် ဇွန်လကုန်အထိ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှု တန်ဖိုး ကျပ် ၁၉⁠၉၈.၉၆ သန်း ရှိပြီး ထုတ်လုပ်မှု တန်ဖိုး ကျပ် သန်း ၉၆၅၈.၉၆ သန်း ရှိပြီးဖြစ်သည်။ ရော်ဘာပြား ကြိတ်စက်လုပ်ငန်း၊ သံရည်ကျိုလုပ်ငန်း၊ သံအမာတင်ခြင်း လုပ်ငန်း၊ ဓာတ်မြေဩဇာ ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်း၊ ရေလုပ်ငန်းသုံး ဘော့သီးလုပ်ငန်း၊ မော်တော်ယာဉ် ထုတ်လုပ်ရေး လုပ်ငန်း စသည်တို့ကို အဓိက လုပ်ကိုင်လျက် ရှိကြသည်။ ရော်ဘာစိုက်ပျိုးရေးကို အဓိက လုပ်ကိုင်သော မြို့ဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ ရော်ဘာစိုက်ပျိုးမှု အခြေခံလျက် ရော်ဘာလုပ်ငန်းသုံး စက်ကိရိယာများအပြင် လယ်ယာလုပ်ငန်းသုံး စက်ကိရိယာများကို လည်းကောင်း၊ စပါးခွံလောင်စာဖြင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်ယူနိုင်သော စပါးခွံဓာတ်ငွေ့သုံး အသေးစား ဓာတ်အားပေးစက်ရုံများကို လည်းကောင်း၊ အခြားစက်မှု အထွေထွေသုံး စက်ကိရိယာများကိုလည်းကောင်း ဒေသအခြေအနေနှင့် လိုက်ဖက်ညီမည့် နည်းပညာတို့ဖြင့် ပေါင်းစပ်ဖလှယ်ကာ ထုတ်လုပ်ပေးနေလေသည်။ <ref>{{Cite web |title=Myanmar.com<!-- Bot generated title --> |url=http://www.myanmar.com/newspaper/myanmarahlin/Sep16.pdf |accessdate=18 September 2010 |archivedate=29 September 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110929045023/http://www.myanmar.com/newspaper/myanmarahlin/Sep16.pdf }}</ref> == ယဉ်ကျေးမှု == [[ဖိုင်:Thingyan Hta Min.jpg|thumb|မွန်ရိုးရာ သင်္ကြန်ထမင်း]] မော်လမြိုင်မြို့သည် တနင်္သာရီတိုင်းနှင့် ဆက်သွယ်ရန်အတွက် အဓိက ဒေသတစ်ခု ဖြစ်သည့်အပြင် သင်္ဘောဆိပ်နှင့် ပို့ဆောင်ရေး ဗဟိုချက်မ တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ ထိုဒေသသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ မွန်လူမျိုးများ အဓိကနေထိုင်ရာ ဒေသ ဖြစ်သော်လည်း အမျိုးမျိုးသော ယဉ်ကျေးမှုများကို တွေ့မြင်ရသည်။ မော်လမြိုင်သည် အလွန်ရှေးကျသော ဗုဒ္ဓဘာသာ နေရာဌာန တစ်ခုဖြစ်သော်လည်း ၁၉ ရာစုနောက်ပိုင်းတွင် ဗြိတိသျှ နှင့် အမေရိကန် ခရစ်ယာန်သာသနာပြုများရောက်ရှိလာပြီး ခရစ်ယာန်ဘာသာလည်း စတင်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ၁၈၆၀ ခုနှစ်တွင် ဒီလ ရှယ်လီ ဘရားသားစ်က ခရစ်ယာန် သာသနာပြုကျောင်းများကို တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုနောက် စိန့်ပက်ထရစ် (ယခု မော်လမြိုင် အမှတ်(၅) အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း တစ်ခုဖြစ်သော)ဘုရားရှိခိုးကျောင်းကို ဖွင်လှစ်ခဲ့သည်။ ၂၀ ရာစု အစောပိုင်း ကာလများတွင် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ချဲ့ထွင်မှုများဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ဟိန္ဒူလူမျိုးများ ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြသည်။ မော်လမြိုင်မြို့၏ သင်္ကြန်ရေသဘင်ပွဲတော်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျော်ကြားသည်။ ပွဲတော်ရက်များတွင် အနယ်နယ်မှ လာရောက်၍ ရေသဘင်ဆင်နွဲကြသည်။ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း သီတင်းကျွတ်လတွင် ကျင်းပလေ့ရှိသော သံဃာ ၁ဝ⁠ဝဝ ကျော်ပါဝင်သည့် မောင်ငံဆွမ်းတော်ကြီးလောင်းပွဲသည် မော်လမြိုင်မြို့တွင် အလွန်စည်ကား၍ ထင်ရှားသော ပွဲတော်ကြီးဖြစ်သည်။ ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၈၄၄ (မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂ဝ၄) ခုနှစ်မှ စ၍ မောင်ငံရပ်ကို အုပ်ချုပ်သော မင်းမောင်ငံက ဦးစီးပြုလုပ်ခဲ့ရာ ယနေ့တိုင် မပျက်မကွက် တည်တံ့လျက်ရှိသည်။ (မောင်ငံသည် မွန်လူမျိုးစစ်ကဲကြီး [[မောင်ထော်လေး၊ စစ်ကဲ|မောင်​ထော်​လေး]]၏ တပည့် [[ကင်းဝန်]] ဖြစ်သည်)။ [[မန္တလေး စကား၊ ရန်ကုန် အကြွား၊ မော်လမြိုင် အစား]] ဟူသော မြန်မာ စကားပုံတစ်ခု အဖြစ်ကျန်ရစ်အောင်ပင် မော်လမြိုင်သူ မော်လမြိုင်သားသည် အစားအစာကို အရသာရှိရှိ စီမံချက်ပြုတ်စားတတ်ကြသည်။ မော်လမြိုင်ရွှေရင်အေး၊ မွန်ရိုးရာ မော်လမြိုင်[[သင်္ကြန်ထမင်း|သင်္ကြန်ထမင်း၊]] မွန်ရိုးရာ ရွဲယိုရွက် [[ငါးပေါင်းထုပ်|ငါးပေါင်းထုပ်၊]] မွန်ရိုးရာ ရွှေကြည်မုန့်၊ [[မုန့်ဟင်းခါးအစို|မော်လမြိုင်မုန့်ဟင်းခါး]] ခေါ် မွန်ရိုးရာ ရေစိမ်မုန့်ဟင်းခါး(မုန့်ဟင်းခါးအစို)၊ ဒူးရင်းယိုအစရှိသည်တို့သည် ကျော်ကြားသည်။ မော်လမြိုင် ကျွဲကောသီး၊ မော်လမြိုင်ဒူးရင်းသီး၊ မော်လမြိုင်မင်းကွတ်သီး အစရှိသည်တို့မှာ အရသာရှိရာတွင်ထင်ရှားသည်။ == ပညာရေး == [[File:Moulmein University - panoramio - joinai.jpg|thumb|200px|[[မော်လမြိုင် တက္ကသိုလ်]]]] === အခြေခံပညာ === မော်လမြိုင်မြို့တွင် အစိုးရအထက်တန်းကျောင်းပေါင်း ၁၃ ကျောင်း ရှိသည်။ ၁၈၆၀ ခုနှစ်တွင်စတင် တည်ထောင်သော စိန့်ပက်ထရစ်ကျောင်း (ယခု အမှတ်(၅) အထက်တန်းကျောင်း)၊ ၁၈၉၉ ခုနှစ်တွင်စတင် တည်ထောင်သော [[အမှတ် (၉) အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း မော်လမြိုင်|ရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသအမျိုးသားအထက်တန်းကျောင်း]] (ယခု အမှတ်(၉) အထက်တန်းကျောင်း) များမှာ ထင်ရှားသည်။[[File:Nursing Training School Mawlamyine.jpg|thumb|သူနာပြုနှင့် သားဖွားသင်တန်းကျောင်း (မော်လမြိုင်)|197x197px]] === အဆင့်မြင့်ပညာ === မော်လမြိုင်မြို့တွင် [[မော်လမြိုင်တက္ကသိုလ်]]၊ [[မော်လမြိုင်ပညာရေးကောလိပ်]]၊ [[နည်းပညာတက္ကသိုလ်(မော်လမြိုင်)]]၊ [[အစိုးရစက်မှုလက်မှုသိပ္ပံ(မော်လမြိုင်)|အစိုးရစက်မှုလက်မှုသိပ္ပံ(မော်လမြိုင်)၊]] သူနာပြုနှင့် သားဖွားသင်တန်းကျောင်း (မော်လမြိုင်)၊ အားကစားနှင့်ကာယပညာ သိပ္ပံ(မော်လမြိုင်) စသည်တို့ ရှိသည်။<ref>{{Cite web |title=Myanmar.com<!-- Bot generated title --> |url=http://www.myanmar.com/newspaper/myanmarahlin/Sep13.pdf |accessdate=13 September 2010 |archivedate=13 October 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121013232651/http://www.myanmar.com/newspaper/myanmarahlin/Sep13.pdf }}</ref><ref>http://www.spedmyanmar.gov.mm/content/ကျန်းမာရေးနှင့်အားကစားဝန်ကြီးဌာန၊-အားကစားနှင့်ကာယပညာဦးစီးဌာန{{Dead link|date=January 2021 }}</ref> ၁၈၆၄ ခုနှစ်၊ [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]] ဗက်ခနဲ တက္ကသိုလ်တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့သော နိုင်ငံခြား ပညာသင် ကျောင်းသားတစ်ဦးဖြစ်သူ [[ရှောလူး၊ ဒေါက်တာ|မောင်ရှောလူး]]သည် မော်လမြိုင်မြို့တွင် မွေးဖွားသော [[မွန်လူမျိုး]]၊ မြန်မာနိုင်ငံသား တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများထဲမှ အနောက်တိုင်း ဆေးပညာကို အစပြုခဲ့သူဖြစ်ပြီး အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတွင် ပညာသင်ကြားသော ပထမဆုံး မြန်မာကျောင်းသားတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်းအတွက် အဓိက တက္ကသိုလ်တစ်ခုဖြစ်သော မော်လမြိုင် တက္ကသိုလ် သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တတိယမြောက် တည်ထောင်သော ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံတက္ကသိုလ် ဖြစ်ပြီး ဝိဇ္ဇာဘွဲ့နှင့် သိပ္ပံဘွဲ့များ၊ မဟာဝိဇ္ဇာဘွဲ့များကို ချီးမြှင့်နိုင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း [[အဏ္ဏဝါဗေဒ|အဏ္ဏဝါသိပ္ပံ]]ဘွဲ့ကို ချီးမြှင့်ပေးနိုင်သော တက္ကသိုလ်အချို့သာရှိရာ မော်လမြိုင်တက္ကသိုလ်သည် တစ်ခုအပါအဝင် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ကျောင်းသားများအနေဖြင့် ဆေးပညာ သင်ယူနိုင်ရန် ရန်ကုန်မြို့သို့ သွားရောက် သင်ယူရန် လိုအပ် လေသည်။ == ကျန်းမာရေး == === အစိုးရဆေးရုံများ === * မော်လမြိုင် မိခင်နှင့်ကလေးဆေးရုံကြီး (ခေါ်) အမေရိကန်ဆေးရုံကြီး (ယခင်ကိုလိုနီခေတ် ''Ellen Mitchell Memorial'' ဆေးရုံ) * မော်လမြိုင် အထွေထွေရောဂါကု ဆေးရုံကြီး * မော်လမြိုင် ခရစ်ယာန် အထူးအရေပြားဆေးရုံ *မော်လမြိုင် တက္ကသိုလ်ဆေးရုံ<ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=http://www.um1ygn.edu.mm/en/announcement/%E2%80%8B%E1%80%98%E1%80%BD%E1%80%B2%E1%80%B7%E1%80%9C%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%9E%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%9D%E1%80%84/ |accessdate=17 January 2021 |archivedate=2 October 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191002194227/http://www.um1ygn.edu.mm/en/announcement/%E2%80%8B%E1%80%98%E1%80%BD%E1%80%B2%E1%80%B7%E1%80%9C%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%9E%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%9D%E1%80%84/ }}</ref><ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.pyithuhluttaw.gov.mm/question-2198 |accessdate=1 January 2019 |archivedate=1 January 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190101100918/https://www.pyithuhluttaw.gov.mm/question-2198 }}</ref> * မော်လမြိုင် တိုင်းရင်းဆေး ဆေးရုံ == အားကစား == [[ဆောက်သန်းမြန်မာ ယူနိုက်တက် ဘောလုံးအသင်း|ဆောက်သန်းမြန်မာ ယူနိုက်တက် ဘောလုံအသင်း]] (''Southern Myanmar United F.C'') သည် မော်လမြိုင်မြို့၏ မြို့ခံအသင်းတစ်သင်း ဖြစ်သည်။ ဆောက်သမ်းမြန်မာ ယူနိုက်တက် ဘောလုံးအသင်း၏ အိမ်ကွင်းမှာ [[ရာမည အားကစားကွင်း|ရာမညအားကစားကွင်း]] ဖြစ်ပြီး မော်လမြိုင်မြို့တွင် အခြေစိုက်သည်။ ဆောက်သမ်းမြန်မာယူနိုက်တက် ဘောလုံးအသင်းသည် [[မြန်မာ နေရှင်နယ် လိဂ်|မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်]]စတင် တည်ထောင်ခဲ့စဉ် ၂၀၀၉-ခုနှစ်ကတည်းက ပါဝင်ခဲ့သော အသင်းတစ်သင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းအသင်းသည် [[မွန်ပြည်နယ်]]၊ [[ကရင်ပြည်နယ်]]၊ [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]]တို့အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ တောင်ဘက် ကမ်းရိုးတန်းတစ်ခုလုံးကို ကိုယ်စားပြုသည်။ == ညီအစ်မမြို့တော် == [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု|အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊]] [[အင်ဒီယားနားပြည်နယ်]]ရှိ ဖို့တ်ဝိန်းမြို့ နှင့် မော်လမြိုင်မြို့ တို့သည် ချစ်ကြည်ရေးမြို့တော်သဘောတူညီချက်ထူထောင် ထားရှိပြီးဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.news-sentinel.com/news/local/Fort-Wayne-Sister-Cities-to-sign-Myanmar-friendship-agreement|title=Fort Wayne Sister Cities to sign Myanmar friendship agreement|work=[[The News-Sentinel]]|date=26 January 2016|accessdate=30 March 2016}}</ref> == ဓာတ်ပုံများ == <gallery> ဖိုင်:Tanlwen Thata.jpg|သံလွင်တံတား(မော်လမြိုင် ကမ်းမှ) ဖိုင်:Mawlamyine MMR011001701, Myanmar (Burma) - panoramio (31).jpg|မော်လမြိုင် မြို့လယ်တစ်နေရာ ဖိုင်:Thanlwin Bridge (Mawlamyine).jpg|[[သံလွင်တံတား(မော်လမြိုင်)]] ဖိုင်:Mawlamyine University - panoramio.jpg|[[မော်လမြိုင် တက္ကသိုလ်]] ဖိုင်:Mawlamyine 253.JPG|[[နည်းပညာတက္ကသိုလ်(မော်လမြိုင်)|နည်းပညာ တက္ကသိုလ် (မော်လမြိုင်)]] ဖိုင်:Mawlamyine MMR011001701, Myanmar (Burma) - panoramio (50).jpg|[[ယုဒသန်]]၏ ပထမနှစ်ခြင်းဘုရားရှိခိုးကျောင်း ဖိုင်:Mawlamyine MMR011001701, Myanmar (Burma) - panoramio (42).jpg|စိန့်ပက်ထရစ်ကျောင်း ဖိုင်:Holy Family Church (3).jpg|Holy Family ဝတ်ပြုကျောင်းကြီး ဖိုင်:Pa-Auk Forest Meditation Center (Main) Entrance.jpg|[[ဖားအောက်တောရ]] (ပင်မ) ဖိုင်:Mawlamyine MMR011001701, Myanmar (Burma) - panoramio (51).jpg|[[စိန်တုံးမိဖုရား]] ကျောင်း ဖိုင်:Mawlamyine Railway Station.JPG|မော်လမြိုင်ဘူတာကြီး ဖိုင်:Mawlamyine Coach Station.JPG|မော်လမြိုင် အဝေးပြေးကားဝင်း ဖိုင်:Mawlamyine 20.JPG|သံလွင် ဥယျာဉ် ဖိုင်:Bo Gyoke Aung San Bridge (Be Luu Island).jpg|[[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းတံတား (ဘီလူးကျွန်း)]] </gallery> == ကိုးကား == <references/> {{မွန်ပြည်နယ်}} {{မြန်မာတိုင်းနှင့် ပြည်နယ်များ}} [[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ]] [[Category:မွန်ပြည်နယ်ရှိ မြို့များ]] pyt8qwyw6ynep7hjclzc7yjwculbq9j 754259 754258 2022-08-11T13:21:55Z Peter Moe 44957 /* အားကစား */ wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | official_name = မော်လမြိုင် | other_name = | native_name = {{mnw|မတ်မလီု}} | nickname = | settlement_type = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ|မြို့]] | motto = <!-- images and maps -----------> | image_skyline = Viewpoint pagoda.JPG | imagesize = | image_caption = | image_flag = | flag_size = | image_seal = | seal_size = | image_shield = | shield_size = | image_blank_emblem = | blank_emblem_type = | blank_emblem_size = | image_map = | mapsize = | map_caption = | image_map1 = | mapsize1 = | map_caption1 = | image_dot_map = | dot_mapsize = | dot_map_caption = | dot_x = | dot_y = | pushpin_map = Myanmar<!-- the name of a location map as per http://en.wikipedia.org/wiki/Template:Location_map --> | pushpin_label_position = bottom<!-- the position of the pushpin label: left, right, top, bottom, none --> | pushpin_map_caption = မော်လမြိုင်မြို့ တည်နေရာပြ မြေပုံ | pushpin_mapsize = | coordinates_region = MM | subdivision_type = နိုင်ငံ | subdivision_name = {{flag|မြန်မာနိုင်ငံ}} | subdivision_type1 = [[မြန်မာနိုင်ငံပြည်နယ်များ|ပြည်နယ်]] | subdivision_name1 = {{Flag|မွန်ပြည်နယ်}} | subdivision_type2 = [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ခရိုင်များ|ခရိုင်]] | subdivision_name2 = [[မော်လမြိုင်ခရိုင်|မော်လမြိုင်]] | subdivision_type3 = | subdivision_name3 = | subdivision_type4 = | subdivision_name4 = <!-- Politics -----------------> | government_footnotes = | government_type = | leader_title = | leader_name = [[Brigadier General|Brigadier&nbsp;General]] Thet&nbsp;Naing&nbsp;Win | leader_title1 = <!-- for places with, say, both a mayor and a city manager --> | leader_name1 = | leader_title2 = | leader_name2 = | leader_title3 = | leader_name3 = | leader_title4 = | leader_name4 = | established_title = <!-- Settled --> | established_date = | established_title2 = <!-- Incorporated (town) --> | established_date2 = | established_title3 = <!-- Incorporated (city) --> | established_date3 = <!-- Area ---------------------> | area_magnitude = | unit_pref = Imperial <!--Enter: Imperial, if Imperial (metric) is desired--> | area_footnotes = | area_total_km2 = <!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion--> | area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion--> | area_water_km2 = | area_total_sq_mi = | area_land_sq_mi = | area_water_sq_mi = | area_water_percent = | area_urban_km2 = | area_urban_sq_mi = | area_metro_km2 = | area_metro_sq_mi = | area_blank1_title = | area_blank1_km2 = | area_blank1_sq_mi = <!-- Population -----------------------> | population_as_of = ၂၀၁၄ | population_footnotes = | population_note = | population_total = ၂၂၉,၅၂၀ <ref>{{Citation|date= 26 August 2014|title= Provisional Results Census 26 August 2014 FINAL|publisher= ပြည်သူ့အင်အားဦးစီးဌာန|page= ၂၉|url= http://www.dop.gov.mm/wp-content/uploads/2012/12/Census_Provisional_Results_2014_ENG1.pdf|accessdate= February 26, 2015|archive-date= 12 September 2014|archive-url= https://web.archive.org/web/20140912105647/http://www.dop.gov.mm/wp-content/uploads/2012/12/Census_Provisional_Results_2014_ENG1.pdf|url-status= dead}}</ref> | population_blank1_title = လူမျိုးများ | population_blank1 = [[မွန်လူမျိုး|မွန်]]၊ [[ဗမာလူမျိုး|ဗမာ]]၊ [[တရုတ်လူမျိုး|တရုတ်]]၊ [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်]]၊ [[အိန္ဒိယနွယ်ဖွား]] | population_blank2_title = ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု | population_blank2 = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]၊ [[ခရစ်ယာန်ဘာသာ]]၊ [[ဟိန္ဒူဘာသာ]]၊ [[အစ္စလာမ်ဘာသာ]] <!-- General information --------------->| timezone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]] | utc_offset = | timezone_DST = | utc_offset_DST = |coordinates = {{coord|16|29|N|97|37|E|region:MM|display=inline}} | elevation_footnotes = <!--for references: use <ref> tags--> | elevation_m = | elevation_ft = <!-- Area/postal codes & others --------> | postal_code_type = <!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... --> | postal_code = | area_code = ၀၅၇<ref name=myp>{{cite web | url=http://www.myanmar-yellowpages.com/information/page_14.asp | title=National Telephone Area Codes | publisher=Myanmar Yellow Pages | accessdate=8 July 2010 | archivedate=19 July 2009 | archiveurl=https://web.archive.org/web/20090719142124/http://www.myanmar-yellowpages.com/information/page_14.asp }}</ref> | blank_name = | blank_info = | blank1_name = | blank1_info = | website = | footnotes = }} [[File:Salween delta.jpg|thumb|255x255px|[[သံလွင်မြစ်]] - မော်လမြိုင် - [[မုတ္ထမ]]]] '''မော်လမြိုင်မြို့''' ({{lang-mnw|မတ်မလီု}}၊ {{lang-en|Mawlamyine}} (သတ်ပုံဟောင်း – ''Moulmein'')) သည် [[မွန်ပြည်နယ်]]၏ မြို့တော်ဖြစ်သည်။ [[ရန်ကုန်မြို့]]မှ ကီလိုမီတာ ၃၀၀ (၁၈၅ မိုင်) ကွာဝေးပြီး [[သထုံမြို့]]မှ ၇၀ ကီလိုမီတာ အသီးသီး ကွာဝေးကြသည်။ ဤမြို့သည် [[သံလွင်မြစ်|သံလွင်မြစ်ဝ]]၏ ဝဲဖက်ကမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိပြီး မြန်မာ့အရှေ့တောင် ဆိပ်ကမ်းမြို့တစ်ခုဖြစ်သည်။ ထို့အပြင် မြန်မာနိုင်ငံ အောက်ပိုင်းသို့ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားရန် အဓိကနေရာကြီးဖြစ်သည်။ မော်လမြိုင်မြို့သည် ရှေးမွန်မြို့ဟောင်းကြီး တစ်မြို့ဖြစ်ခဲ့ပြီး ကိုလိုနီခေတ် မြန်မာနိုင်ငံတော်၏ [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြို့တော်များ စာရင်း|ပထမဆုံး မြို့တော်]] လည်းဖြစ်ခဲ့သည်။ မော်လမြိုင်မြို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြို့တော်အသစ် [[နေပြည်တော်မြို့]] မတည်ထောင်ခင် ၂၀၀၆ ခုနှစ်ထိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တတိယအကြီးဆုံးမြို့ ဖြစ်ခဲ့သည်။ [[File:ShampooIsland.jpg|thumb|250px|မော်လမြိုင်မြို့၊ သံလွင်မြစ်လယ်ရှိ ခေါင်းဆေးကျွန်း]] == ဝေါဟာရရင်းမြစ် == မော်လမြိုင်မြို့၏ အမည်ဖြစ်ပေါ်လာပုံကို သမိုင်း၌ ဤသို့ဆိုလေသည်။ ယခင်က မော်လမြိုင်မြို့နေရာတွင် ဘုရင်တစ်ပါးအုပ်စိုးခဲ့သည်။ ထိုဘုရင်သည် သူတစ်ပါးနှင့်မတူဘဲ ပုံမှန် မျက်လုံးနှစ်လုံးအပြင် နှဖူးအလယ်တည့်⁠တည့်တွင် မျက်လုံးအပိုတစ်လုံး ရှိသည်။ ထိုမျက်လုံးတန်ခိုးနှင့် ဘုရင်ကြီးသည် သူ့တိုင်းပြည်နယ်နိမိတ်အတွင်းမှာ ဘာတွေဖြစ်နေသလဲ ဆိုတာကို အကုန်သိနေလေသည်။ တနေ့သောအခါ ယိုးဒယားရှမ်းများ စစ်မက်ပြုဖို့ရောက်လာကြသည်။ [[မွန်လူမျိုး]]များသည် [[ထိုင်းလူမျိုး]]များကို ရှမ်းဟုခေါ်ကြသည်။ ရှမ်းဘုရင်တပ်များ၏ လှုပ်ရှားမှု မှန်သမျှကို မွန်ဘုရင်က သူ့၏ မျက်လုံးတန်ခိုးဖြင့် အကုန်လုံးမြင်နေရလေတော့ ရှမ်းတို့၏ အစီအစဉ် အားလုံးကို ဖျက်ဆီးပစ်လိုက်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ရှမ်းများသည် သူတို့၏ တပ်တွင်းမှာ သစ္စာဖောက် ရှိသည်ဟု ယူဆလာကြသည်။ ရှမ်းဘုရင်သည် သူ့၏ မှူးမတ်များကို မေးမြန်းသောအခါ အကြောင်းစုံကို သိရှိလာပါတော့သည်။ ရှမ်းများသည် ပြဿနာကို ဖြေရှင်းရန်အတွက် ညီလာခံကျင်းပခဲ့ကြသည်။ ထိုညီလာခံမှ နေပြီး သူတို့သည် မွန်ဘုရင်၏ တတိယမျက်လုံးကို ဖျက်စီးပစ်ဖို့အတွက် သူတို့၏ သမီးတော်ကို လက်ဆောင်ပဏ္ဍာဆက်သရန် သဘောတူညီလိုက်ကြသည်။ ရှမ်းများသည် သံအဖွဲ့စေလွှတ်ပြီး ဘုရင်မင်းကြီး၏ ဘုန်းတန်ခိုးတော်ကြောင့် သမီးတော်ကို လာရောက်ဆက်သပါကြောင်း ပြောကြားသည်။ မင်းသမီး၏ လက်ချက်ကြောင့် ဘုရင်ကြီး၏ တတိယမျက်လုံးသည် ဖျက်ဆီးခြင်းခံလိုက်ရသည်။ ထိုမျက်လုံးတစ်လုံး ပျက်သွားခြင်းကို အစွဲပြုပြီး ရှေးမွန်များက ထိုဘုရင်ကြီး အုပ်ချုပ်သောမြို့ကို မွန်ဘာသာဖြင့် မတ်မွဲလို လို့ခေါ်ဆိုကြသည်။ မတ်- ဆိုသည်မှာ မျက်လုံးဖြစ်သည်။ မွဲ-ဆိုသည်မှာ တစ်၊ လို-ဆိုသည်မှာ ပျက်စီးခြင်းဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။ မတ်မွဲလို ၏ မွန်လိုအသံထွက်က မွတ်မော်လုံမ် ဖြစ်သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အခြားသော တိုင်းရင်းသားများက တုပခေါ်ဝေါ် ပြောဆိုလာသော အခါ မတ်မွဲလို မှနေ မော်လမြိုင် ဖြစ်လာသည်။<ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=http://wikimyanmar.co.cc/wiki/index.php?title=%E1%80%B1%E1%80%99%E1%80%AC%E1%80%B9%E1%80%9C%E1%81%BF%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B3%E1%80%84%E1%80%B9 |accessdate=8 July 2010 |archivedate=18 August 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110818110223/http://wikimyanmar.co.cc/wiki/index.php?title=%E1%80%B1%E1%80%99%E1%80%AC%E1%80%B9%E1%80%9C%E1%81%BF%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B3%E1%80%84%E1%80%B9 }}</ref> မြတ်စွာဘုရား ပရိနိဗ္ဗာန် စံလွန်တော်မူပြီးသည်နောက် သာသနာနှစ် ၁၅၇ ခုတွင် ရှမ်းမင်းဆက် ပြတ်၍ မွန်မင်းတို့လက်ထက်သို့ကျရောက်သောအခါ ရာမညရာဇာမင်းသည် မူလမြို့တည်ရာမှ သံလွင်မြစ်၊ [[ဂျိုင်းမြစ်]]၊ [[အတ္တရံမြစ်]]နှင့် [[သောင်ရင်းမြစ်]]တို့၏ မြစ်လေးမြွာဆုံရာ ယခုမော်လမြိုင်မြို့ တည်ရှိရာသို့ ပြောင်းရွှေ့ပြီးလျှင် မြို့သစ် နန်းသစ် တည်ထောင်စိုးစံတော်မူ၏။ မြို့၏အမည်ကို ရမ္မာပူရ၊ ရမ္မာဝတီဟူ၍ပင် ဘွဲ့ချည်သတ်မှတ်တော်မူသည်။ ရာမညရာဇမင်းသည်၄ နှစ်မျှ မင်းပြုပြီးသည်နောက် သာသနာနှစ် ၁၆၁ ခုတွင် နတ်ရွာစံသည်။ ထိုအခါ သားတော်ကြီး အိမ်ရှေ့မင်းသည်မွတ်ပိရာဇဟူသော ဘွဲ့ဖြင့် ထီးနန်းဆက်ခံ စိုးစံလေသည်။ မွတ်ပိရာဇမင်း၏ မျက်မှောင် နှစ်ခုအလယ်တွင် တင့်တယ်လှပသော မှဲ့ရှင်တလုံးပါသောကြောင့် မျက်စိ သုံးလုံးထင်ရလောက်အောင် ထူးခြားတော်မူရကား မွန်ဘာသာဖြင့် ''မွတ်ပိရာဇာ''၊ မြန်မာဘာသာဖြင့် မျက်စိသုံးလုံး ဘုရင်ဟုခေါ်တွင်သည်။ ထိုမင်းလက်ထက် မြို့ပြ စည်ပင်သာယာဝပြော၍ ထင်ရှားကျော်ကြားလာ၏။ နောင်အခါ အကြောင်းမသင့်သောကြောင့် မှဲ့ရှင်မျက်လုံး ကွယ်ပျောက်သွားရလေသည်။ ယင်းကို အစွဲပြု၍ မွတ်ပိရာဇမင်းကို မွန်ဘာသာဖြင့် ''မွတ်မယ်လိန်း''ဟုခေါ်တွင်သည်။ မျက်စိတလုံးကွယ်သောမင်းဟူ၏။ မြို့၏အမည်ကိုလည်း ရမ္မာပူရ၊ ရမ္မာဝတီမှ မွတ်မယ်လိန်းဟူ၍ပင်ခေါ်ဆိုကြသည်။ မွတ်မယ်လိန်း ခေါ်တွင်ရာမှ ကာလရှည်လျားသောအခါ မော်လမိန်း၊ ထိုမှ မော်လမြိုင် အခေါ်သို့ ပြောင်းလဲလာခဲ့လေသည်။ ဤသည့်နောက်ပိုင်းတွင် မော်လမြိုင်မြို့သည် စစ်ပွဲအမျိုးမျိုးတို့၏ဒဏ်ကြောင့် အကြိမ်ကြိမ် ပျက်စီးခဲ့သည်ဖြစ်ရာ လက်အောက်ခံမြို့ကလေးအဖြစ်သို့ ရောက်ခဲ့သည်သာ များသည်။ ရှေးမွန်တွေက မုဟ်ၜဳလီု လို့ခေါ်တယ်(မုဘီလိန်း)ပါ အဓိပ္ပာယ်က မြစ်ဝအစွန်းတွေပျက်စီးနေတဲ့နေရာပါ မြစ်ဝပျက်စီးနေတာသိချင်ရင် မုတ္တမတောင်ပေါ်ကို ကား ဆိုင်ကယ်နဲ့တက်ပြီး ကြည့်ပါက မြစ်ဝဟာ ကျယ်ပြန့်ပြီး ကျွန်းတွေကွက်ကြားဖြစ်နေတာ တွေ့ရမှာဖြစ်ပါတယ်။ ရှေးမွန်တွေဟာ လှေနဲ့ခရီးသွားရင်း ပန်းလောင်မြစ်ကို ပါင်လီု(မြစ်၀ပျက်နေသောမြစ်)ဟုလည်းခေါ်ခဲ့ကြပါတယ်။ <ref>နိုင်ဘရှင် ၏ မွန်ကျောက်စာသင်တန်းမှ မွန်ဒသနများ</ref> == သမိုင်းကြောင်း == === အေဒီ ၈ မှ ၁၈ ရာစု === မွန်တို့၏ [[မဂဒူးမင်းဆက်]] ခေါ် (ဝါရီရူးမင်းဆက်)တွင် (၁၅) ဆက်မြောက်မင်းဖြစ်သော ဘုရင်မကြီး [[ရှင်စောပု]] ပြီးနောက် နန်းတက်သည့် [[ဟံသာဝတီ]] မွန်နိုင်ငံဘုရင် [[ဓမ္မစေတီ]]မင်းကြီး သာသနာ[[သက္ကရာဇ်]] ၂၀၂၃၊ [[မြန်မာ သက္ကရာဇ်|ကောဇာသက္ကရာဇ်]] ၈၄၀၊ ခရစ်နှစ် ၁၄၇၉ ခုနှစ်တွင် ရေးထိုးခဲ့သော [[ကလျာဏီကျောက်စာ]] အရ မော်လမြိုင်မြို့သည် မုတ္တမတိုင်းဒေသအတွင်း မွန်သုံးဆယ်နှစ်မြို့၌ ပါခဲ့လေသည်။<ref>Shorto, H L (1963). ''The 32 myos in the medieval Mon kingdom''. Bulletin of the School of Oriental and African Studies. p. 575.</ref> === အေဒီ ၁၈ မှ ၁၉ ရာစု === [[ကုန်းဘောင်မင်းဆက်]] ထူထောင်သော [[အလောင်းမင်းတရား]] သည် ယိုးဒယား([[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်း]]) သို့ ချီတက်တိုက်ခိုက်ပြီးနောက် ပြန်လည်ဆုတ်ခွာစဉ် မကျန်းမမာ ဖြစ်ကာ မော်လမြိုင်အနီး မုတ္တမကျေးကင်းရွာ၌ ခရစ်နှစ် ၁၇၆၀ မေ ၁၁ တွင် နတ်ပြည်စံတော်မူသဖြင့် [[ရွှေဘိုမြို့|ရွှေဘို]]နေပြည်တော်သို့ တော်ဝင်တပ်တော်များ ပြန်လာခဲ့ကြသည်။ ထိုစဉ် စစ်သူကြီး ဗိုလ်ချုပ် [[မင်းခေါင်နော်ရထာ]] ခေါ် (မုဆိုးချုံ ဗိုလ်တွန်)သည် ရသမျှသော သုံ့ပန်းလူစုများနှင့် မော်လမြိုင်ကို ပြုပြင်ခဲ့လေသည်။ အလောင်းမင်းတရား၏ အရိုက်အရာကို ဆက်ခံသော [[နောင်တော်ကြီးမင်း]]က မင်းခေါင်နော်ရထာကိုပင် မြို့ပြတည်ထောင်ခြားနား၍ ပုန်ကန်သည် အထင်မှားခြင်းကို ခံခဲ့ရဖူးလေသည်။ တစ်ဖန် ပထမ အင်္ဂလိပ်- မြန်မာစစ်ပွဲတွင် စကြာဝန်ကြီးအား မော်လမြိုင်မြို့ကို ပြုပြင်ခိုင်းပြန်သည်။ တိုင်းပြည်မအေးချမ်းသဖြင့် ပြန်လည်ပျက်စီး ယိုယွင်းခဲ့ရပြန်သည်။ === ကိုလိုနီခေတ် မော်လမြိုင်မြို့ (၁၈၂၄ မှ ၁၉၄၈) === [[File:Htaw Lay.jpg|thumb|မော်လမြိုင် စစ်ကဲ တရားသူကြီး [[မောင်ထော်လေး၊ စစ်ကဲ|မောင်ထော်လေး]] (ခရစ်နှစ် ၁၇၇၄ – ၁၈၆၇)|307x307px]] ခရစ်နှစ် ၁၈၂၄-ခုနှစ်တွင် စတင်ဖြစ်ပွားခဲ့သော [[ပထမအင်္ဂလိပ်မြန်မာစစ်|ပထမ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာစစ်ပွဲ]] အပြီး ခရစ် ၁၈၂၆ ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှလက်အောင်သို့ [[ရန္တပိုစာချုပ်]]အရ အောက်မြန်မာနိုင်ငံကို ပေးလိုက်ရသောအခါ မော်လမြိုင်မြို့သည် ဗြိတိသျှပိုင် အောက်မြန်မာပြည်၏ '''[[မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြို့တော်များ စာရင်း|မြို့တော်]]''' ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ထိုစဉ် [[ကုန်းဘောင်မင်းဆက်]] (၁၁) ဆက်တွင် သတ္တမမြောက် ဖြစ်သော မြန်မာဘုရင် [[ဘကြီးတော်(စစ်ကိုင်းမင်း)|ဘကြီးတော်ဘုရား]]၏ အထင်မှားခြင်းကို ခံရသောအတွက်ကြောင့် [[မွန်လူမျိုး]] ဒလမြို့စား (ကျော်ထင်သီဟသူဘွဲ့ခံ) စစ်ကဲကြီး [[မောင်ထော်လေး၊ စစ်ကဲ|မောင်​ထော်​လေး]] သည် အန္တရာယ်ရှောင်တိမ်းသည့်သဘောဖြင့် လှေကြီး လှေငယ်ပေါင်း ၂ဝ⁠ဝ ကျော်တွင် မွန်လူကြီး လူငယ်ပေါင်း တသောင်းကျော် ၂ သောင်းခန့်ကို တင်၍ ရေကြောင်းကူးလာရာ မော်လမြိုင်မြို့ဟောင်းသို့ ဆိုက်ရောက်လျှင် တအိမ်မျှမရှိ၊ တောခုတ်ရှင်းလင်း၍ အိမ်ရာအသီးသီး ဆောက်လုပ်နေထိုင်ကြသည်။ ထိုမှ တစတစ လူမျိုးခြားတို့နှင့် ဆက်ဆံလာခဲ့ရာမှ စည်ကားခဲ့လေသည်။ [[ဖိုင်:Adoniram Judson.jpg|thumb|201x201px|ပထမဦးဆုံး မြန်မာ - အင်္ဂလိပ် အဘိဓာန် ပြုစုသူ အမေရိကန်လူမျိုး အဒိုနီရမ်ဂျပ်ဆင် ခေါ် '''('''[[ယုဒသန်]]) (ခရစ်နှစ် ၁၇၈၈ – ၁၈၅ဝ)]] ခရစ်နှစ် ၁၈၃၆ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[မြန်မာနိုင်ငံ သတင်းစာများ|ပထမဦးဆုံးသတင်းစာ]] ဖြစ်သော "[[မော်လမြိုင်ခရော်နီကယ်]] သတင်းစာ(''The Maulmain Chronicle)''"ကို ဗြိတိသျှတို့သည် မော်လမြိုင်၌ စတင်ပုံနှိပ်ထုတ်ဝေခဲ့သည်။<ref>Banerjee, I. & Logan, S. ''Asian Communication Handbook 2008.'' AMIC, 2008. <nowiki>ISBN 978-981-4136-10-5</nowiki>.</ref> ၎င်းမော်လမြိုင်ခရော်နီကယ် သတင်းစာသည် အင်ဒိုချိုင်းနားဒေသ ([[အရှေ့တောင်အာရှ ကျွန်းဆွယ်ဒေသ]])၏ ပထမဆုံးသတင်းစာလည်း ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်နှစ်ခြင်းကို စတင်တည်ထောင်သူ အဒိုနီရမ်ဂျပ်ဆင်'''('''[[ယုဒသန်]])သည် သူပြန်ဆိုသော မြန်မာ့ပထမဆုံးဓမ္မသစ်ကျမ်းကို ၁၈၃၂ ခုနှစ်တွင် မော်လမြိုင်၌ ပထမဦးဆုံးအကြိမ် ရိုက်နှိပ်ခဲ့သည်။ ၁၈၃၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၈ ရက်တွင် ဂျာမန်စူးစမ်းရှာဖွေသူ [[:en:Johann_Wilhelm_Helfer|Johann Wilhelm Helfer]] မော်လမြိုင်ဆိပ်ကမ်းသို့ ဆိုက်ရောက်ခြင်းဖြင့် သူ့ကိုသမိုင်းတွင် မြန်မာနိုင်ငံသို့ရောက်ရှိသော ပထမဆုံး[[ဂျာမနီနိုင်ငံ|ဂျာမန်လူမျိုး]] ဖြစ်လာစေခဲ့သည်။<ref>Zollner, Hans-Bernd (2002). "Germans in Burma, 1837-1945". The Journal of Burma Studies. Northern Illinois University. 7: 34.</ref> ၁၈၅၂ ခုနှစ်တွင် ယုဒသန်၏ လက်ငုတ်ဖြစ်သော မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဦးဆုံး အင်္ဂလိပ်- မြန်မာအဘိဓာန်ကို ဆရာအီး၊ အေး၊ စတီဗင်က မော်လမြိုင်မြို့ အမေရိကန် သာသနာပုံနှိပ်တိုက်၌ ပထမအကြိမ် စက်တင်ပုံနှိပ် နိုင်ခဲ့လေသည်။ [[File:Moulmeinfromgreatpagoda.JPG|thumb|ခရစ်နှစ် ၁၈၇ဝ ခုနှစ်ကာလ မော်လမြိုင်မြို့]] ခရစ်နှစ် ၁၈၂၆ မှ ၁၈၆၂ အကြားတွင်, ကိုလိုနီခေတ်မော်လမြိုင်မြို့သည် ဗြိတိသျှမြန်မာနိုင်ငံ၏ဗဟို ဖြစ်လာခဲ့သည်။<ref>McPherson, Kenneth (2002). ''Port Cities as Nodal Points of Change''. Columbia University Press. pp. 75–95.</ref> [[ဒုတိယအင်္ဂလိပ်မြန်မာစစ်]] ပြီးနောက် ၁၈၆၂ခုနှစ်တွင် ဗြိတိသျှတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးမြို့တော်ကို မော်လမြိုင်မှ ရန်ကုန်သို့ တရားဝင်ပြောင်းရွေ့ခဲ့သည်။ ၁၈၇၃ ခုနှစ်တွင် [[ကုန်းဘောင်မင်းဆက်]] (၁၁) ဆက်တွင် ဒဿမ​မြောက် ဖြစ်သော မြန်မာဘုရင် [[မင်းတုန်းမင်း]] စေလွှတ်သောသံအဖွဲ့ကို [[ကောင်း၊ ဦး (ကင်းဝန်မင်းကြီး)|ကင်းဝန်မင်းကြီးဦးကောင်း]] ဦးဆောင်၍ ပြင်သစ်နိုင်ငံ ပါရီမြို့တော်သို့အသွား၌ ဗြိတိသျှပိုင်မော်လမြိုင်မြို့သို့ ခေတ္တရောက်လာရာတွင် မြို့၏ရှုမျှော်ခင်းကို ခရီးစဉ် ရကန်ဖွဲ့ဆိုခဲ့လေသည်။ ခရစ်နှစ် ၁၈၇၈ ပြည့်နှစ်တွင် [[မင်းတုန်းမင်း]] နတ်ရွာစံပြီးနောက် "သီရိပုဗ္ဗာရတနာဒေဝီ"ဘွဲ့ခံ [[စိန်တုံးမိဖုရား]] သည် [[ဆင်ဖြူမရှင်]]၏ နန်းတွင်းလူသတ်ပွဲ အန္တရာယ်ကို ရှောင်တိမ်းသည့်သဘောဖြင့် သီပေါမင်းပိုင် အထက်မြန်မာပြည်မှ ဗြိတိသျှပိုင် အောက်မြန်မာပြည်ကို စုန်ဆင်းကာ [[မော်လမြိုင်|မော်လမြိုင်မြို့]] သာယာကုန်းရပ်ရှိ အိမ်တစ်လုံးတွင် ဗြိတိသျှအစိုးရကပေးသည့် ပင်စင်လစာ စားရင်း နေထိုင်ခဲ့သည်။ စာပေ [[နိုဘဲလ်ဆု|နိုဘဲလ်ဆုရ]] အင်္ဂလိပ် ဂန္ထဝင် ကဗျာဆရာ [[ရတ်ဒ်ယတ် ကစ်ပလင်]] သည် ၁၈၉ဝ ခုနှစ်တွင် မော်လမြိုင်မြို့သို့ ခေတ္တရောက်ရှိခဲ့ပြီး ၁၈၉၂ ခုနှစ်တွင်သူ၏ မန္တလေးအမည်ရှိ ကဗျာအဖွင့် ၌ ဤသို့ ရေးသားထားသည်။ <blockquote>"By the old Moulmein pagoda Lookin' lazy at the sea There's a Burma girl a-settin' and I know she thinks o' me".</blockquote> ထို့အပြင် ကမ္ဘာ့စာပေလောကတွင် လျှမ်း⁠လျှမ်းတောက်ကျော်ကြားခဲ့သော အင်္ဂလိပ် စာရေးဆရာ ဂျော့အိုဝယ်(George Orwell)၏ ဘိုးဘွားမိဘများ မျိုးရိုးစဉ်ဆက် အခြေချနေထိုင်ခဲ့ရာမြို့ဖြစ်ခဲ့ပြီး ဂျော့အိုဝယ် ကိုယ်တိုင်လဲ ၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် နေထိုင်ခဲ့သည့်မြို့ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင်သူ၏ စာအုပ် ''[https://en.m.wikipedia.org/wiki/Shooting_an_Elephant Shooting an Elephant]'' ၌ ဤသို့ရေးသားထားလေသည်။ <blockquote>"In Moulmein, in Lower Burma, I was hated by large numbers of people -- the only time in my life that I have been important enough for this to happen to me".</blockquote> ဗြိတိသျှကိုလိုနီခေတ်တွင် [[ဂျာမနီနိုင်ငံ|ဂျာမနီ]]၊ [[ထိုင်းနိုင်ငံ|စီယမ်]](ယခု ထိုင်းနိုင်ငံ)၊ [[ပါရှားဘာသာစကား|ပါးရှား]] (ယခု အီရန်နိုင်ငံ)၊ [[ဒိန်းမတ်နိုင်ငံ|ဒိန်းမတ်]]၊ [[နော်ဝေနိုင်ငံ|နော်ဝေး]]နှင့် [[ဆွီဒင်နိုင်ငံ]]တို့သည် မော်လမြိုင်၌ ကောင်စစ်ဝန်ရုံးများကို ဖွင့်လှစ်ထားရှိခဲ့ပြီး [[အီတလီနိုင်ငံ|အီတလီ]]နှင့် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]တို့သည် မော်လမြိုင်၌ ကောင်စစ်ဝန်အေဂျင်စီများ ထားရှိခဲ့သည်။<ref>http://discovery.nationalarchives.gov.uk/details/r/cc0e6ced-2771-4e8d-ac5f-be907d6139b7</ref><ref>https://abldirectories.weebly.com/1888-moulmein.html</ref><ref>https://theodora.com/encyclopedia/m2/moulmein.html</ref> ကိုလိုနီခေတ်တွင် မော်လမြိုင်မြို့၌ အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ လူမျိုးစပ်များဖြင့် ပြည့်နှက်နေပြီး ထို အင်္ဂလိပ်နွယ်ဖွား မြန်မာအသိုင်းအဝိုင်း အများအပြား ရှိနေမှုကြောင့် အင်္ဂလန်အသေးစားလေး (''Little-England)'' ဟုပင်ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။ ထိုသူတို့သည် ရော်ဘာစိုက်ပျိုးရေးအတွက် မအားရအောင်ပင် ဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ မည်သို့ပင်ဆိုစေ ယနေ့ခေတ်တွင်မူ ထိုသူတို့သည် မရှိသလောက်ပင် ရှားပါးသွားပြီဖြစ်သည်။ [[File:Moulmein-and-river.jpg|thumb|250px|left|သံလွင်မြစ်ဝပေါ်တွင် တည်ရှိနေသော မော်လမြိုင်မြို့( ၁၉၀⁠၀ခုနှစ် အစောပိုင်းကာလ)]] မော်လမြိုင်မြို့သည် (မြူနီစီပယ်နယ်နမိတ်နှင့် ရေဝန်ဆိပ်ကမ်းအပါအဝင်) ၂၁ စတုရန်းမိုင် ကျယ်ဝန်း၏။ မြူနီစီပယ်အဖွဲ့ကို ခရစ် ၁၈၇၄ ခုနှစ်ကစ၍ တည်ထောင်ကာ မြို့၏ စည်ပင်သာယာမှုကို စီမံအုပ်ချုပ်သည်။ မြို့၏ အရှေ့တောင်တန်းတလျှောက်တွင် [[ကျိုက်သံလန်စေတီ|ကျိုက်သလ္လံစေတီတော်]]၊ မဟာမြတ်မုနိဘုရား၊ ဇိနမာရ်အောင်စေတီတော်တို့ရှိကြသည်။ မြို့လယ်တွင်ကား ကျိုက်သုတ်စေတီရှိသည်။ ယင်းတောင်တန်းတလျှောက်နှင့် မြို့တွင်းမြို့ပတွင် ဘုန်းကြီးကျောင်း အများအပြား ရှိသည့်အပြင် ပရိယတ္တိစာသင်တိုက်ကြီးများလည်း ရှိသည်။ မော်လမြိုင်မြို့ တောင်ဘက် ၄ မိုင်အကွာရှိ တောင်ဝိုင်းတောင်နှင့် ရွှေနတ်တောင်ကြားတွင် မြို့သို့ရေပေးသော ကင်မွန်းချုံ ရေလှောင်ကန်ကြီးကို မြူနီစီပယ်အဖွဲ့မှ ငွေပေါင်း ၉ သိန်း ခွဲ အကုန်ခံ၍ ပြုလုပ်ခဲ့ရာ ခရစ်နှစ် ၁၉၁ဝ ပြည့်နှစ်တွင် ပြီးစီးခဲ့လေသည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ မြို့သို့ ရေကောင်းရေသန့်များ ပေးသွင်းနိုင်ခဲ့သောကြောင့် နှစ်စဉ်နွေဥတုတွင် ဖြစ်တတ်သော ဝမ်းရောဂါဘေးမှ ကင်းလွတ်ကြရလေသည်။ <ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၉)</ref> ဗြိတိသျှအစိုးရပိုင်အထက်တန်းကျောင်း ၂ကျောင်းရှိသည့်ပြင် [[အမှတ် (၉) အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း မော်လမြိုင်|ရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသ အမျိုးသားအထက်တန်းကျောင်း]]၊ ဗုဒ္ဓဘာသာ အမျိုးသမီး အထက်တန်းကျောင်းနှင့် နိုင်ငံခြားသာသနာပြု အထက်တန်းကျောင်းများ အတော်များ⁠များရှိသည်။ မူလတန်းနှင့် အလယ်တန်းကျောင်းများလည်းရှိ၏။ တိုင်းမင်းကြီးရုံး၊ ခရိုင်ဝန်ရုံး၊ မြူနီစီပယ်ရုံးကြီး၊ နာရီစင်၊ အကျဉ်းထောင်၊ အမေရိကန်သာသနာပြုဆေးရုံ(''Ellen Mitchell Hospital'')၊ ဗြိတိသျှအစိုးရပိုင်ဆေးရုံကြီး၊ ဗဟိုစာတိုက်ကြီးနှင့် စာတိုက်ငယ်များ၊ မော်တင်လိန်းဆရာဖြစ် သင်တန်းကျောင်း၊ မျက်မမြင်ကျောင်း၊ ''Wellesley Bailey'' တည်ထောင်သော အခမဲ့ကုဋ္ဌနူနာဆေးရုံ တို့ရှိခဲ့ကြသည်။ [[ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်]] မတိုင်မီက မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးဖခင်ကြီး [[အောင်ဆန်း|ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]၏ဇနီး [[ခင်ကြည်၊ ဒေါ်|ဒေါ်ခင်ကြည်]]သည် [[စကော့တလန်နိုင်ငံ|စကော့]]လူမျိုး (စကော့တလန်လူမျိုး) အမျိုးသမီးများအုပ်ချုပ်သော မော်တင်လိန်းဆရာဖြစ် သင်တန်းကျောင်း(ABM ကျောင်း)၌ ပညာသင်ခဲ့သည်။<ref>[https://web.archive.org/web/20120502091420/http://mainichi.jp/english/english/features/news/20120427p2a00m0na020000c.html Letter from Burma: Flowers in her hair－ 毎日ｊｐ(毎日新聞)<!-- Bot generated title -->]</ref> === လက်ရှိ မော်လမြိုင်မြို့ (၁၉၄၈ မှ ယခု) === ၁၉၄၈ ခုနှစ် အင်္ဂလိပ်တို့ထံမှ လွတ်လပ်ရေး ရရှိခဲ့ပြီးနောက် မော်လမြိုင်မြို့သည် မြန်မာ့အရှေ့တောင်၏ ယဉ်ကျေးမှု၊ ပညာရေး နှင့် စီးပွားရေး ဗဟိုချက်အဖြစ် ဆက်လက်တည်ရှိခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ပြည့်နှစ်တွင် [[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်သောင်းကျန်းသူ]]တို့ သိမ်းပိုက်ထားသော မော်လမြိုင်မြို့ကို [[တပ်မတော် (ရေ)]] တပ်သားများနှင့် [[စစ်ရေယာဉ် (မေယု)]]တို့မှ ပြန်လည်ထိုးစစ်ဆင် သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။<ref>Hugh Tinker, Union of Burma, p.325</ref> ၁၉၅၃ ခုနှစ်မှစတင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သော မော်လမြိုင်ဥပစာကောလိပ်ကို ၁၉၆၃ ခုနှစ်မှ အစပြု၍ ဒီဂရီကောလိပ်အဖြစ် တိုးမြှင့်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ် ခန့်မှန်း သန်းကောင်စာရင်းအရ လူဦးရေ ၁⁠၁၅၉၃၁ ယောက်ရှိသည်။ မော်လမြိုင်မြို့သည် အပူပိုင်းဒေသအတွင်း ကျရောက်သော်လည်း ပင်လယ်ကမ်းခြေနှင့် နီးခြင်း၊ တောင်အခံရှိခြင်း၊ မြစ်လေးမြွာတို့၏ဆုံရာ၌ တည်ထားခြင်းတို့ကြောင့် ရာသီဥတုမျှတ၍ မြေဩဇာကောင်းမွန်သည်။ နှစ်စဉ် ပျမ်းမျှ မိုးရေချိန် ၁၈၈ လက်မရှိ၍ ပျမ်းမျှအပူချိန်မှာ ဒီဂရီ ၈ဝ ခန့်ရှိသည်။ မော်လမြိုင်မြို့သည် မြို့တော်အသစ် [[နေပြည်တော်မြို့]] မတည်ထောင်ချိန်ထိ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တတိယအကြီးဆုံးမြို့ ဖြစ်ခဲ့သည်။ ==== မြို့ပြ အမွေအနှစ် စောင့်ရှောက်ရေး ==== [[ဖိုင်:Mawlamyine MMR011001701, Myanmar (Burma) - panoramio (5).jpg|thumb|မော်လမြိုင်ရှိ ကိုလိုနီ ခေတ် ဗိသုကာ လက်ရာ အဆောက်အဦးဟောင်း တစ်ခု (ခရစ်နှစ် ၂၀၀၈ခုနှစ်)]] မော်လမြိုင်ရှိ ရှေးဘာသာရေး အမွေအနှစ်အဆောက်အဦးများကို ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သင့်သည်မှာ အမှန် ဖြစ်သလို ပျက်စီး လုနီးဖြစ်နေသော ကိုလိုနီခေတ် ဗိသုကာလက်ရာ အမွေအနှစ်များကလည်း ထူးခြားသည့် အတွက် ထိန်းသိမ်း သင့်သည်ဟု ပညာရှင်များမှ ဆိုသည်။ သို့သော်လည်း ပြည်နယ် အစိုးရနှင့် ပြည်သူများက အဆောက်အဦးဟောင်းများကို တန်ဖိုး ရှိသည် ဟု မမြင်ကြဟု ပညာရှင်များကဆိုသည်။ [[ရန်ကုန်မြို့ပြ အမွေအနှစ် စောင့်ရှောက်ရေးအဖွဲ့]]က ဦးဆောင်၍ ရန်ကုန်မြို့ရှိ ကိုလိုနီ ခေတ် ဗိသုကာ လက်ရာ အဆောက်အဦးဟောင်းများကို ဖြိုဖျက်ခံရမည့် အန္တရာယ်နှင့် ပျက်စီးပျောက်ကွယ်တော့မည့် အန္တရာယ်များမှ ကယ်ဆယ်ရန် ကြိုးစားမှုများ အောင်မြင်နေခြင်းကြောင့် မော်လမြိုင်မြို့အတွက်လည်း မျှော်လင့်ချက် ခပ်ရေးရေးတော့ ရှိနေပါသေးသည်။<ref>https://burma.irrawaddy.com/lifestyle/2017/03/25/132438.html</ref> == ပထဝီအနေအထား == မော်လမြိုင်မြို့သည် သံလွင်မြစ်ဝကျွန်းပေါ်တွင် တည်ရှိသော ဒေသတစ်ခု ဖြစ်သည်။ မြစ်ပါးစပ်တွင် ဘီလူးကျွန်းသည် သံလွင်မြစ်ကို ခွပိတ်ထားပြီး မုတ္တမပင်လယ်ကွေ့ အတွင်းသို့ စီးဝင်စေသည်။ ထိုကျွန်း၏အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် ထင်ရှားသော ခေါင်းဆေးကျွန်းရှိလေသည်။ ပင်လယ်မှ ၂၈ မိုင်ဝေး၏။ မြို့သည် အနောက်ဘက်နှင့် မြောက်ဘက်ရှိ သံလွင်မြစ်နှင့် အတ္ထရံမြစ် ကမ်းရိုးတလျှောက်နှင့် အရှေ့ဘက် တောင်တန်းအကြားတွင် တည်ထားသောမြို့ဖြစ်ရကား အလျားရှည်၍ အနံတို၏။ မြို့၏အလျားမှာ ၇ မိုင်ခန့်ရှိ၍ တ​တောင်ဆစ်ကွေး သဏ္ဌာန်ရှိ၏။ မြို့သည် အရှေ့မှ အနောက်သို့ ဆင်ခြေလျှော ရှိပြီးလျှင် အရှေ့ဘက်တောင်တန်းတလျှောက်ပေါ်၌ စေတီများ တည်ထားသည့်ပြင် ကမ်းရိုးတလျှောက်၌လည်း သစ်ပင်အမျိုးမျိုးတို့ဖြင့် စိမ်းစိမ်းလန်းလန်း စို⁠စိုပြည်ပြည် ရှိရကား အလွန်သာယာသော ရှုမျှော်ခင်းကောင်း ဆိပ်ကမ်းမြို့တမြို့အဖြစ် ထင်ရှားကျော်ကြားသည်။ ပြည်တွင်းပြည်ပ ခရီးသည်များသည် မော်လမြိုင်သို့ မီးသင်္ဘောဖြင့်ဖြစ်စေ၊ မီးရထားဖြင့်ဖြစ်စေ လာရောက်ကြသည့်အခါ မြို့၏သာယာလှသည့် ရှုမျှော်ခင်းကို အဝေးကပင် မြင်ကြရသည်။ ထို့ကြောင့် ကင်းဝန်မင်းကြီးဦးကောင်း သည် သံအရာရှိကြီးအဖြစ်ဖြင့် [[ပြင်သစ်နိုင်ငံ]] [[ပါရီမြို့|ပါရီမြို့တော်]]သို့အသွား မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၃၅ ခုနှစ် တန်ခူးလ (ခရစ်နှစ် ၁၈၇၃ ခုနှစ်)၌ မော်လမြိုင်မြို့သို့ ခေတ္တရောက်လာရာတွင် မြို့၏ရှုမျှော်ခင်းကို ခရီးစဉ် ရကန်၌ ''ကို⁠ကိုနာဒ၊ သာစွမည်တွင်၊ စက်ယာဉ်ညင်နှင့်၊ ရေပင်လယ်ချက်၊ စခန်းသို့ထွက်ခဲ့၍၊ တရက်နှင့်တည၊ ကာလမကြာ၊ ရှုလေရာပင်၊ နတ်ရွာတပြိုင်၊ မော်လမြိုင်သို့၊ ရောက်တိုင်ဝင်ဆိုက၊ တွေ့ကြုံကြိုက်ရသည်၊ မျှော်လိုက်တိုင်း လွန်ပျိုနု၏။''ဟူ၍ ဖွဲ့ဆိုခဲ့လေသည်။ == လမ်းပန်းဆက်သွယ်ရေး == === မီးရထား၊ ကား === [[File:Mawlamyine Highway Bus Station.jpg|thumb|မော်လမြိုင် အဝေးပြေးကားဝင်း]] [[ဖိုင်:Tanlwen.jpg|thumb|သံလွင်တံတား(မော်လမြိုင်)]] မော်လမြိုင်မြို့သည် မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်သို့ သွားရာတွင် အဓိက မုဒ်ဝ လမ်းမကြီးပင် ဖြစ်သည်။ [[သံလွင်တံတား(မော်လမြိုင်)|သံလွင်တံတား]]ကြီးသည် မော်လမြိုင်မြို့နှင့် [[မုတ္တမမြို့]]တို့ကို ဆက်သွယ်ပေးထားသော မီးရထား၊ ကားသွားနိုင်သော တံတားကြီး တစ်ခုဖြစ်သည့်အပြင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ မီးရထားလမ်းနှင့် ကားလမ်းပါဝင်သော တံတားများတွင် အရှည်ဆုံးတံတား တစ်ခုဖြစ်သည်။ ထိုတံတားသည် ပေပေါင်း ၁၁, ၀⁠၀၀⁠ ကျော် ရှည်ပြီး နိုင်ငံ၏ အရှေ့တောင်ပိုင်းနှင့် ရန်ကုန်မြို့ကို ဆက်သွယ်ပေးထားသည်။ ထို့ပြင် မော်လမြိုင်မြို့သည် [[ကရင်ပြည်နယ်]]၏ မြို့တော် [[ဘားအံမြို့]]၊ [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]]၏ မြို့များဖြစ်သော မြို့တော် [[ထားဝယ်မြို့]]၊ [[မြိတ်မြို့]]များနှင့်လည်း ဆက်သွယ်ပေးထားသေးသည်။ ရှေးယခင်က ထိုမြို့များသို့သွားရန်အတွက် မုတ္တမမြို့မှ ကူးတို့လှေ၊ သင်္ဘောများကို တဆင့်စီးရပြီး ယခုအခါ ထို သံလွင်တံတားကြီးမှ မီးရထား၊ ကားဖြင့် တိုက်ရိုက် သွားလာနိုင်ပေသည်။ သံလွင်တံတားကြီးကို ၂၀⁠၀၆ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့လေသည်။ မော်လမြိုင်တောင်ဘက် [[ရေးမြို့]]အထိ ဖောက်လုပ်ထားသော မီးရထားလမ်းမှာ မိုင် ၉ဝ ရှည်၏။ မော်လမြိုင်မှ [[ကျိုက္ခမီမြို့]]သို့ သွားသော မော်တော်ကားလမ်းမှာ ၅၅ မိုင်ရှည်လျားသည်။ မော်လမြိုင်မြို့ အရှေ့တောင်ရှိ [[ကျိုက်မရောမြို့]]သို့ သွားသော မော်တော်ကားလမ်းမှာ ၁၅ မိုင်ရှည်၏။ ဘီလူးကျွန်းကို မော်လမြိုင်မြို့နှင့် ဆက်သွယ်နိုင်သော [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းတံတား (ဘီလူးကျွန်း)]] ကို ၂၀၁၇ မေ ၉ တွင် ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ မော်လမြိုင်မြို့တွင်းတွင် မော်တော်ဆိုင်ကယ်နှင့် သုံးဘီးကားများကို တက္ကစီအဖြစ် အသုံးပြုရန် မှတ်ပုံတင်ထားကြသည်။ မော်လမြိုင်မြို့တွင်းတွင် မြောက်မှတောင်သို့ အများအားဖြင့် ဖြန့်ကျက်သော ဘတ်စ်ကားကွန်ရက်များဖြင့်လည်း ဝန်ဆောင်မှုပေးသည်။ === ရေကြောင်း === [[ဖိုင်:A and J Inglis SS Karagola (1887) 01.jpg|thumb|ခရစ်နှစ် ၁၈၈၇ ခုနှစ်တွင် British-India Steam Navigation Company မှ ပိုင်ဆိုင်သော ရေနွေးငွေ့ သင်္ဘောတစ်စီး]] ဗြိတိသျှကိုလိုနီခေတ်တွင် မော်လမြိုင်ဆိပ်ကမ်းကို စကော့တလန်ပိုင် British-India Steam Navigation ကုမ္ပဏီနှင့် Irrawaddy Flotilla ([[ဧရာဝတီ ဖလော်တီလာ ကုမ္ပဏီ|ဧရာဝတီ ဖလော်တီလာ]]) ကုမ္ပဏီတို့ အပါအဝင် ဥရောပသင်္ဘောကုမ္ပဏီများက ဝန်ဆောင်မှုပေးခဲ့ကြသည်။ ထိုအခါက မော်လမြိုင်ဆိပ်ကမ်းသည် ပြည်တွင်းရေကြောင်းသွားလာရေးသာမက နိုင်ငံတကာ သင်္ဘောများအတွက်လည်း အရေးပါခဲ့သည်။ မော်လမြိုင် ဆန်စက်နှင့်လွှစက်များမှ ဆန်နှင့် ကျွန်းများကို အဆိုပါ သင်္ဘောကုမ္ပဏီများက ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းသို့ တင်ပို့ခဲ့သည်။<ref>http://www.mrsfindlaysbroadwoodsquarepiano.co.uk/irrawaddy-flotilla.html</ref> British-India Steam Navigation Company ၏ ခရစ်နှစ် ၁၈၈၀ခုနှစ်ထုတ် လမ်းညွှန်စာအုပ်တွင် [[ကာလကတ္တားမြို့|ကာလကတ္တား]] - ရန်ကုန်- မော်လမြိုင် (ခရစ်နှစ် ၁၈၅၇ ခုနှစ်တွင် စတင်ပြေးဆွဲခဲ့သည်) မော်လမြိုင်-[[ပီနန်မြို့|ပီနန်]]-[[မလက်ကာမြို့|မလက္ကာ]]-[[စင်ကာပူနိုင်ငံ|စင်္ကာပူ]] (ခရစ်နှစ် ၁၈၆၂ ခုနှစ်တွင် စတင်ပြေးဆွဲခဲ့သည်) မော်လမြိုင်-ပီနန်-[[ကိုလံဘိုမြို့|ကိုလံဘို]]-[[ဘုံဘေမြို့|ဘုံဘေ]]လိုင်းများ ပြေးဆွဲခဲ့သည်ဟု ဖော်ပြပါရှိသည်။<ref>Jones, Stephanie (1986). Two Centuries Of Overseas Trading. Palgrave Macmillan UK. p. 42</ref><ref>http://www.eskside.co.uk/ss_rohilla/britishindia_history1.htm</ref><ref>http://www.theshipslist.com/ships/lines/bisn.shtml</ref> ထိုခေတ်က မြန်မာနိုင်ငံသို့ လာရောက်လည်ပတ်ဖူးသူ အမေရိကန်နိုင်ငံသား ပါမောက္ခစာရေးဆရာတစ်ဦး၏ မှတ်တမ်းအရ ခရစ် ၁၈၉၄ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်ဘားလမ်း ဆိပ်ခံတံတားမှ မော်လမြိုင်ဆိပ်ခံတံတားသို့ ရေနွေးငွေ့သင်္ဘောပေါ်တွင် ဒုတိယတန်းစား(second class) ဖြင့်စီးနှင်းလိုက်ပါပါက ၁၀ [[ရူပီး]]နှုန်းကျသင့်ပြီး အချိန် ကိုးနာရီခန့် ကြာမြင့်သည်ဟုဆိုသည်။<ref>https://archive.org/details/wanderingsinbur00birdgoog/page/198/mode/2up?view=theater</ref> ယနေ့ခေတ်တွင် ယခင်က ထင်ပေါ်ကျော်ကြားမှုထက် မော်လမြိုင်ဆိပ်ကမ်းသည် များစွာလျော့နည်းလာသော်လည်း ရေကြောင်းအခြေခံသယ်ယူပို့ဆောင်ရေးသည် မော်လမြိုင်နှင့် ၎င်းအထက်ပိုင်းမြို့များကြား ချိတ်ဆက်ရာတွင် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်နေဆဲဖြစ်သည်။ မော်လမြိုင်ဆိပ်ကမ်းသည် လက်ရှိတွင် [[မြန်မာ့ဆိပ်ကမ်းအာဏာပိုင်]]၏ စီမံခန့်ခွဲမှုအောက်တွင်ရှိသည်။ သံလွင်မြစ်ကြီးမှာ သဲသောင်ထူထပ်သောကြောင့် ပင်လယ်ဝမှ ၂၈ မိုင်ခန့်အကွာရှိ မော်လမြိုင်မြို့အထိသာ ပင်လယ်ကူးသင်္ဘောကြီးများ ဆန်တက်သွားလာနိုင်သည်။ သို့သော် မော်လမြိုင်မြို့မှ သံလွင်မြစ်ကြောင်း၌ ၇၄ မိုင်၊ အတ္ထရံမြစ်ကြောင်း၌ ၇၃ မိုင်နှင့် ဂျိုင်းမြစ်ကြောင်း၌ ၄၂ မိုင်အထိ [[ပြည်တွင်းရေကြောင်း ပို့ဆောင်ရေး]]အဖွဲ့ပိုင် သင်္ဘောများဖြင့် သွားလာနိုင်သည်။ မော်လမြိုင်မှ ရန်ကုန်မြို့သို့ ပင်လယ်ကြောင်းဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံ ပင်လယ်ရေကြောင်းသယ်ယူပို့ဆောင်ရေး အဖွဲ့ပိုင်နှင့် နိုင်ငံခြား ကုမ္ပဏီများပိုင် ပင်လယ် ကမ်းရိုးတန်းသွား သင်္ဘောများဖြင့် တစ်ပတ်လျှင် တစ်ကြိမ်ကျ မှန်မှန် သွားလာပို့ဆောင်လျက်ရှိသည်။ ထိုကြောင့် မော်လမြိုင်မြို့သည် ပြည်တွင်းပြည်ပ ကုန်ကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေး၌ များစွာ စည်ပင်သည်။ === လေကြောင်း === မော်လမြိုင်လေဆိပ်သည် ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်းက [[ဗြိတိသျှအင်ပါယာ|ဗြိတိသျှ]]တော်ဝင်လေတပ်ကွင်းဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>Hammel, Eric (2010). Aces Against Japan II: The American Aces Speak. Pacifica Military History. pp. 63–68</ref> ၎င်းကို ဗြိတိသျှတို့သာမက မဟာမိတ် [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု|အမေရိကန်]] လေသရဲအဖွဲ့ဖြစ်သည့် [[:en:Flying_Tigers|ကျားပျံလေသရဲအဖွဲ့]](Flying Tigers) တို့လည်း အသုံးပြုခဲ့သည်။ ခရစ်၁၉၄၈ ခုနှစ် မြန်မာနိုင်ငံ လွတ်လပ်ရေးရပြီးနောက် [[မြန်မာအမျိုးသား လေကြောင်းလိုင်း|မြန်မာ့လေကြောင်း]]လိုင်း (Union of Burma Airways) ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြီး မော်လမြိုင်လေဆိပ် အပါအဝင် ပြည်တွင်းလေဆိပ်များသို့ ပြည်တွင်း ဝန်ဆောင်မှုများ စတင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၃ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်း]]လေကြောင်းလိုင်း Nok Air Mini ([[နော့ လေကြောင်းလိုင်း]])သည် ထိုင်းနိုင်ငံ အနောက်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသော [[တာ့ခ်ခရိုင်]]ရှိ ထိုင်းနယ်စပ်မြို့ဖြစ်သည့် [[မဲဆောက်မြို့|မဲဆောက်]]နှင့် မော်လမြိုင်ကြား ပျံသန်းမှု စတင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ထိုင်းNok Air Mini သည် ပြေးလမ်းနှင့် အဆောက်အဦများ ညံ့ဖျင်းမှုကြောင့် ၎င်း၏ ဝန်ဆောင်မှုကို ရပ်ဆိုင်းခဲ့သည်။ [[မော်လမြိုင်လေဆိပ်]]မှ ရန်ကုန်မင်္ဂလာဒုံလေဆိပ်သို့ ပုံမှန် လေကြောင်းပျံသန်းမှု ဝန်ဆောင်မှုများလည်း ရှိသည်။ == မြို့တော်မြင်ကွင်း == === အမွေအနှစ်အဆောက်အဦးများ === ==== ကျိုက်သံလန်စေတီ ==== ၎င်းကို အေဒီ ၈၇၅ တွင် မွန်ဘုရင် မွတ်ပိရာဇာမင်း လက်ထက်တွင် စတင် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းကို မူလအမြင့် ၅၆ ပေမှ ၁၇ မီတာမှအမြင့် ၁၅၀ (၄၆ မီတာ) အထိ မွန်ဘုရင် [[ဗညားဝါရူး]] (ခေါ်) ဝါရီရူးမင်း (မဂဒူးမင်း) အပါအဝင် ဆက်ခံသော မွန်ဘုရင်များက ပြုပြင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။<ref>Bird, G W (1897). Wanderings in Burma. p. 204.</ref> မော်လမြိုင်၏ ဝိသေသလက္ခဏာ ပျောက်ကွယ်မသွားစေရန် ခရစ်နှစ် ၁၈၃၁ ခုနှစ်တွင် မော်လမြိုင် စစ်ကဲ တရားသူကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ '''စစ်ကဲ မောင်ထော်လေး''' သည် အများပြည်သူမှ ရရှိသောရန်ပုံငွေများဖြင့် ဘုရားကို ပြန်လည်ပြုပြင်ခဲ့သည်။ စာပေ [[နိုဘဲလ်ဆု|နိုဘဲလ်ဆုရ]] အင်္ဂလိပ် ဂန္ထဝင် ကဗျာဆရာ [[ရတ်ဒ်ယတ် ကစ်ပလင်]] (Rudyard Kipling) သည် ၁၈၉၀ ခုနှစ်တွင်ကျော်ကြားသော“ Lookin 'lazy at the sea” ကဗျာစာကြောင်းကို ဤစေတီ၌ ရေးသားခဲ့သည်ဟု ယုံကြည်ရသည်။<ref>https://web.archive.org/web/20160918065801/http://www.happyfootprints.com/Mawlamyine-attractions/HERITAGES_LANDMARKS</ref> [[File:Architecture at Kyaikthanlan Paya.jpg|thumb|ကျိုက်သံလန်စေတီ]][[ဖိုင်:Mon King bell.JPG|thumb|229x229px|ကျိုက်သံလန်စေတီရှိ ခရစ်နှစ် ၁၅၃၃ တွင် မွန်ဘုရင် သင်္ဂသူရမင်း လှူဒါန်းခဲ့သော ရှေးခေါင်းလောင်း]][[ဖိုင်:Rudyard Kipling three quarter length portrait (cropped).jpg|thumb|226x226px|ရတ်ဒ်ယတ် ကစ်ပလင် - ခရစ်နှစ် ၁၈၉၂ ခုနှစ်]] ==== ဦးဇိနစေတီ ==== [[ဦးဇိနစေတီတော်]]သည် တောင်တန်းများပေါ်တွင် တည်ရှိသည့် အဓိကဘုရားများအနက်မှ တစ်ခုဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဆံတော်များပါဝင်ပြီး [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို ကာကွယ်ပေးသော ဘုရင်[[အသောကမင်း]] တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ခရစ်နှစ် ၁၈၃၈ ခုနှစ်တွင် ပြန်လည်ပြုပြင်ခဲ့သူ ရသေ့ကြီးဦးဇိနကို အစွဲပြုကာ အမည်ပေးခဲ့လေသည်။ ထိုမတိုင်မီက ဘုရားကို ကျိုက်ပဒန် (Kyaik Pa-dhan) ဘုရားဟု ခေါ်တွင်ခဲ့သည်။<ref>http://seasiavisions.library.cornell.edu/catalog/sea:282?c=sea;cc=sea;view=toc;subview=short;idno=sea282</ref> [[ဖိုင်:U Zee Na Pagoda 2.jpg|thumb|ဦးဇိနစေတီတော် ခေါ် (ကျိုက်ပဒန်စေတီတော်)]] ==== စတုတ္တသမီးတော်၏ ပြာသာဒ်ဂူ ==== သီပေါဘုရင်၏ စတုတ္ထမြောက်သမီးဖြစ်သော တော်ဝင်မင်းသမီး[[မြတ်ဖုရားက​လေး]] ၁၉၁၅ ခုနှစ်တွင် အိန္ဒိယမှ မြန်မာပြည်သို့ပြန်လာပြီး မော်လမြိုင်အနောက် Cantonment လမ်းရှိ ဗြိတိသျှအစိုးရက သူမအား ပေးထားသော စံအိမ်တော်ကြီးတွင် နေထိုင်ခဲ့သည်။ သူမသည် ခရစ်နှစ် ၁၉၃၆ မတ်လ ၃ ရက်နေ့တွင် မော်လမြိုင်မြို့ရှိ သူမ၏စံအိမ်တော်၌ပင် ကံတော်ကုန်ခဲ့သည်။ ဤစတုတ္တသမီးတော်၏ ပြာသာဒ်ဂူသည် မော်လမြိုင် [[ကျိုက်သံလန်စေတီ]] အနီးတွင်တည်ရှိသည်။ [[File:Four Princesses of Burma.jpg|thumb|[[ကုန်းဘောင်မင်းဆက်]]၏ နောက်ဆုံးစတုတ္တသမီးတော် (လက်ဝဲ အစွန်) - ခရစ်နှစ် ၁၉၁၄ အိန္ဒိယနိုင်ငံ|alt=]] ==== ယုဒသန်၏ ပထမနှစ်ခြင်းဘုရားရှိခိုးကျောင်း ==== ထိုဘုရားရှိခိုးကျောင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန်ဘုရားကျောင်းဖြစ်ပြီး ခရစ်နှစ် ၁၈၂၇ တွင် ရှေးဦး ပထမဆုံး မြန်မာ - အင်္ဂလိပ်အဘိဓာန်ကို ရေးခဲ့သော [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု|အမေရိကန်]]လူမျိုး ခရစ်ယာန် သာသနာပြု ပုဂ္ဂိုလ် အဒိုနီရမ် ဂျပ်ဆင် [[ယုဒသန်|(ယုဒသန်)]] မှတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းဘုရားရှိခိုးကျောင်းသည် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန် လှုပ်ရှားမှုအတွက် အရေးပါသော သမိုင်းမှတ်တိုင်တစ်ခုဖြစ်သည်။<ref>https://www.wmf.org/project/first-baptist-church-mawlamyine</ref><ref>https://asia.nikkei.com/Life-Arts/Life/Baptist-church-restoration-a-mixed-blessing-for-Myanmar?page=1</ref> ==== ရှင်မဿဲ အင်္ဂလိကန် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း ==== ၎င်းသည်မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပထမဆုံးတည်ဆောက်ခဲ့သော အင်္ဂလိပ်အင်္ဂလီကန်ချာ့ချ် ([[:en:Church_of_England|Church of England]]) ဖြစ်သည်။ ၎င်းကိုအစပိုင်းတွင် ခရစ်နှစ် ၁၈၃၂ ခုနှစ်တွင်စိုက်ထူခဲ့ပြီး ၁၈၈၇ ခုနှစ်တွင် လက်ရှိလှပတင့်တယ်သော ဝိတိုရိယခေတ်ပုံစံ အဆောက်အအုံကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် ကျော်ကြားသော ဗြိတိန်ဗိသုကာပညာရှင်များဖြစ်သော [[လန်ဒန်မြို့]]မှ [[:en:James_Piers_St_Aubyn|St Aubyn & Wadling]] ၏ ဒီဇိုင်းဖြစ်ပြီး အုတ်မြစ်ကျောက်ကို မြန်မာကော်မရှင်နာချုပ် ဆာချားလ်စ်ခရော့စ်ဝိုက်က တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည် အုတ်နီများဖြစ်ပြီး အတွင်းပိုင်းတိုင်များ ကျောက်တုံးများဖြစ်သည်။ Dresden ရှိအင်္ဂလိပ်ဘုရားကျောင်း၏ စံနမူနာဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့စာပေလောကတွင် လျှမ်း⁠လျှမ်းတောက်ကျော်ကြားခဲ့သော အင်္ဂလိပ် စာရေးဆရာ ဂျော့ခ်ျအော်ဝဲလ်သည် ၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် မော်လမြိုင်ရှိ Imperial Policeman အဖြစ် ဤဘုရားရှိခိုးကျောင်းတွင် တက်ရောက်ခဲ့ပြီး ဤဘုရားရှိခိုးကျောင်းတွင် သူ့ဆွေမျိုးများ၏ ကမ္ပည်းများရှိသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ဂျပန်တို့သိမ်းပိုက်ရာတွင် ဂျပန်စစ်တပ်သည် ဤဘုရားရှိခိုးကျောင်းတွင် ဆားသိုလှောင်ထားခဲ့သည်။ ဘုရားကျောင်းသည် အသုံးပြုဆဲဖြစ်သော်လည်း ပျက်စီးယိုယွင်းနေပြီး ထိန်းသိမ်းရန် အရေးတကြီးလိုအပ်နေသည်။<ref>https://www.denverpost.com/2017/03/09/mawlamyine-myanmar-travel/</ref> ==== ပုလိပ်မင်းကြီးရုံး ==== ခရစ်နှစ် ၁၈၂၆ ခုနှစ်တွင် သံလွင်ပန်းခြံရှိ တောင်ပေါ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ လှပတင့်တယ်သည့် ဤကိုလိုနီခေတ်အဆောက်အအုံတွင် ဂျော့ခ်ျအော်ဝဲလ်သည် ၁၉၂၆ ခုနှစ်တွင် လက်ထောက်ခရိုင် ပုလိပ်မင်းကြီး (Assistant District Superintendent) အဖြစ်လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။<ref>Meyers, Jeffrey (2010). ''Orwell: Life and Art''. University of Illinois Press. p. 19.</ref> ==== မော်လမြိုင်ထောင်ဟောင်း ==== မော်လမြိုင်ကိုလိုနီခေတ်ထောင်ကို ခရစ်နှစ် ၁၈၃၀ ပြည့်နှစ်များတွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]] ကာနတကပြည်နယ်၏ မြို့တော် [[ဘန်ဂလိုမြို့]] (ယနေ့ အိန္ဒိယဆီလီကွန်တောင်ကြား) ၏ လှပသော အခြေခံအဆောက်အအုံများစွာကို ဒီဇိုင်းရေးဆွဲမှုအတွက် ဂုဏ်ပြုခံရသည့် နာမည်ကျော် [[အိုင်ယာလန်နိုင်ငံ|အိုင်ယာလန်လူမျိုး]] စစ်အင်ဂျင်နီယာ ဆာရစ်ချတ်ဟီရမ်ဆန်ကီသည် ခရစ်နှစ် ၁၈၆၀တွင် ထောင်တွင်းကြီးကြပ်သူအဖြစ် ဤထောင်တွင် အလုပ်လုပ်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘာ့စာပေလောကတွင် လျှမ်း⁠လျှမ်းတောက်ကျော်ကြားခဲ့သော အင်္ဂလိပ် စာရေးဆရာ ဂျော့ခ်ျအော်ဝဲလ်၏ ၁၉၃၁ ခုနှစ်ထုတ် ဇာတ်လမ်းတို "A Hanging (1931)"သည် ဤထောင်ထဲမှ ဖြစ်ရပ်မှန်ကို အခြေခံထားသည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်အတွင်း ၁၉၄၂ ခုနှစ်တွင် [[စင်ကာပူနိုင်ငံ|စင်ကာပူ]]ကျဆုံးပြီးနောက် စင်ကာပူနိုင်ငံ ချန်ဂီအကျဉ်းထောင်မှ ပြောင်းရွှေ့လာသော စစ်သုံ့ပန်း မဟာမိတ်စစ်သားများကို [[သေမင်းတမန် ရထားလမ်း]] ဆောက်လုပ်ရေးသို့ မပို့မီ မော်လမြိုင်အကျဉ်းထောင်တွင် ဂျပန်စစ်တပ်မှ ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။<ref>"Here be monsters: Travelling to Ogre Island". ''The Myanmar Times''</ref><ref>https://www.deccanherald.com/content/226898/why-we-shouldnt-forget-sankey.html</ref><ref>Crager, Kelly (2008). Hell Under the Rising Sun: Texan Pows and the Building of the Burma-Thailand Death Railway. Texas A&M University Press. pp. 68–7</ref>[[File:Mawlamyine Prison.jpg|thumb|သမိုင်းဝင် မော်လမြိုင်ထောင် |alt=]] ==== စိန့်ပက်ထရစ် ရိုမန်ကက်သလစ် ဘုရားရှိခိုးကျောင်း ==== [[ဖိုင်:Church in Mawlamyine.jpg|thumb|စိန့်ပက်ထရစ် ချာ့ချ်၏ ခရစ်နှစ် ၁၈၅၄ တွင် ဆောက်လုပ်ခဲ့သော နာရီမျှော်စင်]] စိန့်ပက်ထရစ် ရိုမန်ကက်သလစ် ဘုရားရှိခိုးကျောင်းကို ခရစ်နှစ် ၁၈၂၉ တွင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ [[ပြင်သစ်လူမျိုး]]တို့က ခရစ်နှစ် ၁၈၅၄ တွင် ဤချာ့ချ်၏ နာရီမျှော်စင်ကို ဆောက်လုပ်ခဲ့သည်။ ချာ့ချ်ဝင်းရှိ စိန့်ပက်ထရစ်ကျောင်းသည် ကိုလိုနီခေတ်တွင် အထက်တန်းလွှာကလေးများအတွက် ကျော်ကြားသော ဘော်ဒါကျောင်းဖြစ်သည်။ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ချင်းမိုင် တော်ဝင်မင်းသား Sukkasem နှင့် မွန်မိန်းကလေးတို့၏ ဝမ်းနည်းဖွယ် ချစ်ခြင်းမေတ္တာဇာတ်လမ်းသည် ခရစ်နှစ် ၁၈၉၀ ပြည့်လွန်နှစ်များတွင် ဤကျောင်း၌ဖြစ်ခဲ့သည်။<ref>"Westward, ho!". Bangkok Post.</ref> ==== စိန်တုံးမိဖုရားကျောင်း ==== စိန်တုံးမိဖုရားကျောင်း ခေါ် ([[ရတနာဘုံမြင့်ကျောင်း]]) သည် ကောင်းမွန်သော လက်မှုလက်ရာကြောင့် ကျော်ကြားသည်။ [[စုဖုရားလတ်]]၏ မယ်တော် [[ဆင်ဖြူမရှင်]]၏ အန္တရာယ်ကို ရှောင်တိမ်းသည့်သဘောဖြင့် သီပေါမင်းပိုင် အထက်ပြည် [[မန္တလေး|မန္တလေးရတနာပုံ]]မှ စုန်ဆင်းကာ ဗြိတိသျှပိုင် အောက်ပြည်ရှိ မော်လမြိုင်မြို့တွင် နေထိုင်ခဲ့သည့် [[စိန်တုံးမိဖုရား]]၏ လမ်းညွှန်မှုဖြင့် မန္တလေးမှ ဗိသုကာပညာရှင်တို့ကို ခေါ်ယူကာ ခရစ်နှစ် ၁၈၈၆ ခုနှစ်တွင် တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ တည်ဆောက်မှု ကုန်ကျစရိတ်အားလုံးကို မော်လမြိုင်မြို့ခံ သူဌေးမ ဒေါ်ရွှေပွင့်က လှူဒါန်းခဲ့သည်။ စိန်တုံးမိဖုရားသည် [[မင်းတုန်းမင်း]]၏ မိဖုရား ၆၄ ပါးတွင် "သီရိပုဗ္ဗာရတနာဒေဝီ"ဘွဲခံ မိဖုရားတစ်ပါးဖြစ်သည်။ ==== ဝိတိုရိယခေတ်ပုံစံ နာရီစင် ==== [[ဖိုင်:Mon State Government Office.jpg|thumb|[[ဝိတိုရိယ ဘုရင်မ|ဝိတိုရိယခေတ်ပုံစံ]] နာရီစင်]] [[ဝိတိုရိယ ဘုရင်မ|ဝိတိုရိယခေတ်ပုံစံ]] နာရီမျှော်စင်ကို ဝိတိုရိယပန်းခြံ (Victoria Park) ခေါ် (ယခု မောရဝတီပန်းခြံ) အနီး အရှေ့ဘက်တွင် မော်လမြိုင်သားများက ဗြိတိသျှအင်ပါယာထီးနန်း၏ ဝိတိုရိယဘုရင်မကြီးပြီးနောက် နန်းတက်သည့် [[သတ္တမမြောက် အက်ဒဝပ်ဘုရင်]] အမှတ်တရအဖြစ် ခရစ်နှစ် ၁၉၁၂ ခုနှစ်တွင် စိုက်ထူခဲ့သည်။ === ကျွန်းများ === * ဘီလူးကျွန်း *[[ခေါင်းဆေးကျွန်း]] === အခြား === * မွန်ယဉ်ကျေးမှုပြတိုက် *[[ဖားအောက်တောရ|ဖားအောက်တောရ(ပင်မ)]] * ဇိနမာရ်အောင်စေတီ * [[မဟာမြတ်မုနိဘုရား (မော်လမြိုင်မြို့)]] * [[ခန္တီ၊ ဦး၊ ရသေ့ကြီး|ဦးခန္တီ]]ဘုရား == စီးပွားရေး == မော်လမြိုင်မြို့သည် မန္တလေး စကား၊ ရန်ကုန် အကြွား၊ မော်လမြိုင် အစား ဟူသော မြန်မာ စကားပုံတစ်ခု အဖြစ်ကျန်ရစ်အောင်ပင် စားသောက်စရာ သီးနှံများဖြင့် ကျော်ကြားမှု ရှိလှသည်။ မော်လမြိုင်မြို့တွင် သစ်စက်အချို့နှင့် စပါးကြိတ်စက် လုပ်ငန်းများ၊ ကျွန်းသစ်နှင့် စပါးများအား သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးလုပ်ငန်းများအား လုပ်ကိုင်ကြသည်။ ထို့ပြင် ယခင်က ထင်ရှားသော သင်္ဘောကျင်းလုပ်ငန်းတစ်ခု ဖြစ်ခဲ့ပြီး နှင့် ယခုအခါ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အဓိက သင်္ဘောဆိပ်တစ်ခု အဖြစ်လည်း ကျန်ရှိနေသေးသည်။ ၂၀⁠၀၉ ခုနှစ် မေလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် မော်လမြိုင်မြို့၌ ဗုံးသုံးလုံး ပေါက်ကွဲခဲ့သော်လည်း ထိခိုက်ဒဏ်ရာ ရရှိမှုများကိုမူ အာဏာပိုင်များက ဖော်ပြခြင်း မရှိခဲ့ချေ။ ကျောထောက်နောက်ခံ နယ်များတွင် ကျွန်းသစ်၊ ဆန်စပါးနှင့် ကော်ဖတ် အမြောက်အမြား ထွက်သဖြင့် မြို့၏ ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက်၌ သစ်စက်နှင့် ဆန်စက် အများအပြားရှိသည်။ ထိုကျွန်းသစ်၊ ဆန်စပါးနှင့် ကော်ဖတ်များကို နိုင်ငံခြားတိုင်းပြည်များသို့ တိုက်ရိုက်တင်ပို့ရောင်းချသည်။ ဒူးရင်းသီး၊ မင်းကွတ်သီး၊ နာနတ်သီး၊ ကြက်မောက်သီး၊ သရက်သီးတို့လည်း အမြောက်အမြား ထွက်ရာ ရန်ကုန်မြို့နှင့် အခြားမြို့များသို့ တင်ပို့ရောင်းချရသည်။ ==== ဒေါင်းမင်းရပ် ==== မော်လမြိုင်မြို့၏ အစည်ကားဆုံးနေရာသည် ဒေါင်းမင်းရပ် ဖြစ်သည်။ အောက်လမ်းမကြီးရှိ အမှတ် (၁) ဈေးကြီးနှင့် အထက်လမ်းမကြီးရှိ အမှတ်(၂) ဈေးကြီးကို ဒေါင်းမင်းရပ်ဈေးက ဆက်သွယ်ပေးထားသည်။ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားကြသူများဖြင့် အထူးစည်ကားလှသည်။ ကုန်စည်ဒိုင်နှင့် အဝေးပြေးကားဂိတ်၊ မီးရထား ဘူတာရုံ၊ သင်္ဘောဆိပ်တည်ရှိခြင်းကြောင့် ဒေသခံပြည်သူများ အလုပ်အကိုင် အခွင့်အလမ်း အပြည့်အဝ ရရှိနေကြပြီဖြစ်သည်။ === မော်လမြိုင် စက်မှုဇုန် === မော်လမြိုင်စက်မှုဇုန်အတွင်း စက်မှုလုပ်ငန်းများအဖြစ် အကြီးစား ၄၃ ခု၊ အလတ်စား ၁၃၀ ခု၊ အငယ်စား ၁၅ ခု စုစုပေါင်း ၁၈၈ ခု အား နိုင်ငံတော် အစိုးရထံတွင် မှတ်ပုံတင်ထားပြီးဖြစ်သည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ် ဇွန်လကုန်အထိ ရင်းနှီးမြုပ်နှံမှု တန်ဖိုး ကျပ် ၁၉⁠၉၈.၉၆ သန်း ရှိပြီး ထုတ်လုပ်မှု တန်ဖိုး ကျပ် သန်း ၉၆၅၈.၉၆ သန်း ရှိပြီးဖြစ်သည်။ ရော်ဘာပြား ကြိတ်စက်လုပ်ငန်း၊ သံရည်ကျိုလုပ်ငန်း၊ သံအမာတင်ခြင်း လုပ်ငန်း၊ ဓာတ်မြေဩဇာ ထုတ်လုပ်မှု လုပ်ငန်း၊ ရေလုပ်ငန်းသုံး ဘော့သီးလုပ်ငန်း၊ မော်တော်ယာဉ် ထုတ်လုပ်ရေး လုပ်ငန်း စသည်တို့ကို အဓိက လုပ်ကိုင်လျက် ရှိကြသည်။ ရော်ဘာစိုက်ပျိုးရေးကို အဓိက လုပ်ကိုင်သော မြို့ဖြစ်သည့်အားလျော်စွာ ရော်ဘာစိုက်ပျိုးမှု အခြေခံလျက် ရော်ဘာလုပ်ငန်းသုံး စက်ကိရိယာများအပြင် လယ်ယာလုပ်ငန်းသုံး စက်ကိရိယာများကို လည်းကောင်း၊ စပါးခွံလောင်စာဖြင့် လျှပ်စစ်ဓာတ်အား ထုတ်ယူနိုင်သော စပါးခွံဓာတ်ငွေ့သုံး အသေးစား ဓာတ်အားပေးစက်ရုံများကို လည်းကောင်း၊ အခြားစက်မှု အထွေထွေသုံး စက်ကိရိယာများကိုလည်းကောင်း ဒေသအခြေအနေနှင့် လိုက်ဖက်ညီမည့် နည်းပညာတို့ဖြင့် ပေါင်းစပ်ဖလှယ်ကာ ထုတ်လုပ်ပေးနေလေသည်။ <ref>{{Cite web |title=Myanmar.com<!-- Bot generated title --> |url=http://www.myanmar.com/newspaper/myanmarahlin/Sep16.pdf |accessdate=18 September 2010 |archivedate=29 September 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110929045023/http://www.myanmar.com/newspaper/myanmarahlin/Sep16.pdf }}</ref> == ယဉ်ကျေးမှု == [[ဖိုင်:Thingyan Hta Min.jpg|thumb|မွန်ရိုးရာ သင်္ကြန်ထမင်း]] မော်လမြိုင်မြို့သည် တနင်္သာရီတိုင်းနှင့် ဆက်သွယ်ရန်အတွက် အဓိက ဒေသတစ်ခု ဖြစ်သည့်အပြင် သင်္ဘောဆိပ်နှင့် ပို့ဆောင်ရေး ဗဟိုချက်မ တစ်ခုလည်း ဖြစ်သည်။ ထိုဒေသသည် ဗုဒ္ဓဘာသာ မွန်လူမျိုးများ အဓိကနေထိုင်ရာ ဒေသ ဖြစ်သော်လည်း အမျိုးမျိုးသော ယဉ်ကျေးမှုများကို တွေ့မြင်ရသည်။ မော်လမြိုင်သည် အလွန်ရှေးကျသော ဗုဒ္ဓဘာသာ နေရာဌာန တစ်ခုဖြစ်သော်လည်း ၁၉ ရာစုနောက်ပိုင်းတွင် ဗြိတိသျှ နှင့် အမေရိကန် ခရစ်ယာန်သာသနာပြုများရောက်ရှိလာပြီး ခရစ်ယာန်ဘာသာလည်း စတင်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ ၁၈၆၀ ခုနှစ်တွင် ဒီလ ရှယ်လီ ဘရားသားစ်က ခရစ်ယာန် သာသနာပြုကျောင်းများကို တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ ထိုနောက် စိန့်ပက်ထရစ် (ယခု မော်လမြိုင် အမှတ်(၅) အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း တစ်ခုဖြစ်သော)ဘုရားရှိခိုးကျောင်းကို ဖွင်လှစ်ခဲ့သည်။ ၂၀ ရာစု အစောပိုင်း ကာလများတွင် စီးပွားရေးဆိုင်ရာ ချဲ့ထွင်မှုများဖြင့် အိန္ဒိယနိုင်ငံမှ ဟိန္ဒူလူမျိုးများ ဝင်ရောက်လာခဲ့ကြသည်။ မော်လမြိုင်မြို့၏ သင်္ကြန်ရေသဘင်ပွဲတော်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျော်ကြားသည်။ ပွဲတော်ရက်များတွင် အနယ်နယ်မှ လာရောက်၍ ရေသဘင်ဆင်နွဲကြသည်။ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း သီတင်းကျွတ်လတွင် ကျင်းပလေ့ရှိသော သံဃာ ၁ဝ⁠ဝဝ ကျော်ပါဝင်သည့် မောင်ငံဆွမ်းတော်ကြီးလောင်းပွဲသည် မော်လမြိုင်မြို့တွင် အလွန်စည်ကား၍ ထင်ရှားသော ပွဲတော်ကြီးဖြစ်သည်။ ခရစ်သက္ကရာဇ် ၁၈၄၄ (မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂ဝ၄) ခုနှစ်မှ စ၍ မောင်ငံရပ်ကို အုပ်ချုပ်သော မင်းမောင်ငံက ဦးစီးပြုလုပ်ခဲ့ရာ ယနေ့တိုင် မပျက်မကွက် တည်တံ့လျက်ရှိသည်။ (မောင်ငံသည် မွန်လူမျိုးစစ်ကဲကြီး [[မောင်ထော်လေး၊ စစ်ကဲ|မောင်​ထော်​လေး]]၏ တပည့် [[ကင်းဝန်]] ဖြစ်သည်)။ [[မန္တလေး စကား၊ ရန်ကုန် အကြွား၊ မော်လမြိုင် အစား]] ဟူသော မြန်မာ စကားပုံတစ်ခု အဖြစ်ကျန်ရစ်အောင်ပင် မော်လမြိုင်သူ မော်လမြိုင်သားသည် အစားအစာကို အရသာရှိရှိ စီမံချက်ပြုတ်စားတတ်ကြသည်။ မော်လမြိုင်ရွှေရင်အေး၊ မွန်ရိုးရာ မော်လမြိုင်[[သင်္ကြန်ထမင်း|သင်္ကြန်ထမင်း၊]] မွန်ရိုးရာ ရွဲယိုရွက် [[ငါးပေါင်းထုပ်|ငါးပေါင်းထုပ်၊]] မွန်ရိုးရာ ရွှေကြည်မုန့်၊ [[မုန့်ဟင်းခါးအစို|မော်လမြိုင်မုန့်ဟင်းခါး]] ခေါ် မွန်ရိုးရာ ရေစိမ်မုန့်ဟင်းခါး(မုန့်ဟင်းခါးအစို)၊ ဒူးရင်းယိုအစရှိသည်တို့သည် ကျော်ကြားသည်။ မော်လမြိုင် ကျွဲကောသီး၊ မော်လမြိုင်ဒူးရင်းသီး၊ မော်လမြိုင်မင်းကွတ်သီး အစရှိသည်တို့မှာ အရသာရှိရာတွင်ထင်ရှားသည်။ == ပညာရေး == [[File:Moulmein University - panoramio - joinai.jpg|thumb|200px|[[မော်လမြိုင် တက္ကသိုလ်]]]] === အခြေခံပညာ === မော်လမြိုင်မြို့တွင် အစိုးရအထက်တန်းကျောင်းပေါင်း ၁၃ ကျောင်း ရှိသည်။ ၁၈၆၀ ခုနှစ်တွင်စတင် တည်ထောင်သော စိန့်ပက်ထရစ်ကျောင်း (ယခု အမှတ်(၅) အထက်တန်းကျောင်း)၊ ၁၈၉၉ ခုနှစ်တွင်စတင် တည်ထောင်သော [[အမှတ် (၉) အခြေခံပညာအထက်တန်းကျောင်း မော်လမြိုင်|ရှင်မဟာဗုဒ္ဓဃောသအမျိုးသားအထက်တန်းကျောင်း]] (ယခု အမှတ်(၉) အထက်တန်းကျောင်း) များမှာ ထင်ရှားသည်။[[File:Nursing Training School Mawlamyine.jpg|thumb|သူနာပြုနှင့် သားဖွားသင်တန်းကျောင်း (မော်လမြိုင်)|197x197px]] === အဆင့်မြင့်ပညာ === မော်လမြိုင်မြို့တွင် [[မော်လမြိုင်တက္ကသိုလ်]]၊ [[မော်လမြိုင်ပညာရေးကောလိပ်]]၊ [[နည်းပညာတက္ကသိုလ်(မော်လမြိုင်)]]၊ [[အစိုးရစက်မှုလက်မှုသိပ္ပံ(မော်လမြိုင်)|အစိုးရစက်မှုလက်မှုသိပ္ပံ(မော်လမြိုင်)၊]] သူနာပြုနှင့် သားဖွားသင်တန်းကျောင်း (မော်လမြိုင်)၊ အားကစားနှင့်ကာယပညာ သိပ္ပံ(မော်လမြိုင်) စသည်တို့ ရှိသည်။<ref>{{Cite web |title=Myanmar.com<!-- Bot generated title --> |url=http://www.myanmar.com/newspaper/myanmarahlin/Sep13.pdf |accessdate=13 September 2010 |archivedate=13 October 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20121013232651/http://www.myanmar.com/newspaper/myanmarahlin/Sep13.pdf }}</ref><ref>http://www.spedmyanmar.gov.mm/content/ကျန်းမာရေးနှင့်အားကစားဝန်ကြီးဌာန၊-အားကစားနှင့်ကာယပညာဦးစီးဌာန{{Dead link|date=January 2021 }}</ref> ၁၈၆၄ ခုနှစ်၊ [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]] ဗက်ခနဲ တက္ကသိုလ်တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့သော နိုင်ငံခြား ပညာသင် ကျောင်းသားတစ်ဦးဖြစ်သူ [[ရှောလူး၊ ဒေါက်တာ|မောင်ရှောလူး]]သည် မော်လမြိုင်မြို့တွင် မွေးဖွားသော [[မွန်လူမျိုး]]၊ မြန်မာနိုင်ငံသား တစ်ဦးဖြစ်သည်။ သူသည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် မြန်မာနိုင်ငံသားများထဲမှ အနောက်တိုင်း ဆေးပညာကို အစပြုခဲ့သူဖြစ်ပြီး အမေရိကန် ပြည်ထောင်စုတွင် ပညာသင်ကြားသော ပထမဆုံး မြန်မာကျောင်းသားတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ အရှေ့တောင်ပိုင်းအတွက် အဓိက တက္ကသိုလ်တစ်ခုဖြစ်သော မော်လမြိုင် တက္ကသိုလ် သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တတိယမြောက် တည်ထောင်သော ဝိဇ္ဇာသိပ္ပံတက္ကသိုလ် ဖြစ်ပြီး ဝိဇ္ဇာဘွဲ့နှင့် သိပ္ပံဘွဲ့များ၊ မဟာဝိဇ္ဇာဘွဲ့များကို ချီးမြှင့်နိုင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံအတွင်း [[အဏ္ဏဝါဗေဒ|အဏ္ဏဝါသိပ္ပံ]]ဘွဲ့ကို ချီးမြှင့်ပေးနိုင်သော တက္ကသိုလ်အချို့သာရှိရာ မော်လမြိုင်တက္ကသိုလ်သည် တစ်ခုအပါအဝင် ဖြစ်သည်။ သို့သော် ကျောင်းသားများအနေဖြင့် ဆေးပညာ သင်ယူနိုင်ရန် ရန်ကုန်မြို့သို့ သွားရောက် သင်ယူရန် လိုအပ် လေသည်။ == ကျန်းမာရေး == === အစိုးရဆေးရုံများ === * မော်လမြိုင် မိခင်နှင့်ကလေးဆေးရုံကြီး (ခေါ်) အမေရိကန်ဆေးရုံကြီး (ယခင်ကိုလိုနီခေတ် ''Ellen Mitchell Memorial'' ဆေးရုံ) * မော်လမြိုင် အထွေထွေရောဂါကု ဆေးရုံကြီး * မော်လမြိုင် ခရစ်ယာန် အထူးအရေပြားဆေးရုံ *မော်လမြိုင် တက္ကသိုလ်ဆေးရုံ<ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=http://www.um1ygn.edu.mm/en/announcement/%E2%80%8B%E1%80%98%E1%80%BD%E1%80%B2%E1%80%B7%E1%80%9C%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%9E%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%9D%E1%80%84/ |accessdate=17 January 2021 |archivedate=2 October 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20191002194227/http://www.um1ygn.edu.mm/en/announcement/%E2%80%8B%E1%80%98%E1%80%BD%E1%80%B2%E1%80%B7%E1%80%9C%E1%80%BD%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%9E%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%9D%E1%80%84/ }}</ref><ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.pyithuhluttaw.gov.mm/question-2198 |accessdate=1 January 2019 |archivedate=1 January 2019 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20190101100918/https://www.pyithuhluttaw.gov.mm/question-2198 }}</ref> * မော်လမြိုင် တိုင်းရင်းဆေး ဆေးရုံ == အားကစား == [[ဆောက်သန်းမြန်မာ ယူနိုက်တက် ဘောလုံးအသင်း]] (''Southern Myanmar United F.C'') သည် မော်လမြိုင်မြို့၏ မြို့ခံအသင်းတစ်သင်း ဖြစ်သည်။ ဆောက်သမ်းမြန်မာ ယူနိုက်တက် ဘောလုံးအသင်း၏ အိမ်ကွင်းမှာ [[ရာမည အားကစားကွင်း|ရာမညအားကစားကွင်း]] ဖြစ်ပြီး မော်လမြိုင်မြို့တွင် အခြေစိုက်သည်။ ဆောက်သမ်းမြန်မာယူနိုက်တက် ဘောလုံးအသင်းသည် [[မြန်မာ နေရှင်နယ် လိဂ်|မြန်မာနေရှင်နယ်လိဂ်]]စတင် တည်ထောင်ခဲ့စဉ် ၂၀၀၉-ခုနှစ်ကတည်းက ပါဝင်ခဲ့သော အသင်းတစ်သင်းဖြစ်ပြီး ၎င်းအသင်းသည် [[မွန်ပြည်နယ်]]၊ [[ကရင်ပြည်နယ်]]၊ [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]]တို့အပါအဝင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ တောင်ဘက် ကမ်းရိုးတန်းတစ်ခုလုံးကို ကိုယ်စားပြုသည်။ == ညီအစ်မမြို့တော် == [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု|အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊]] [[အင်ဒီယားနားပြည်နယ်]]ရှိ ဖို့တ်ဝိန်းမြို့ နှင့် မော်လမြိုင်မြို့ တို့သည် ချစ်ကြည်ရေးမြို့တော်သဘောတူညီချက်ထူထောင် ထားရှိပြီးဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.news-sentinel.com/news/local/Fort-Wayne-Sister-Cities-to-sign-Myanmar-friendship-agreement|title=Fort Wayne Sister Cities to sign Myanmar friendship agreement|work=[[The News-Sentinel]]|date=26 January 2016|accessdate=30 March 2016}}</ref> == ဓာတ်ပုံများ == <gallery> ဖိုင်:Tanlwen Thata.jpg|သံလွင်တံတား(မော်လမြိုင် ကမ်းမှ) ဖိုင်:Mawlamyine MMR011001701, Myanmar (Burma) - panoramio (31).jpg|မော်လမြိုင် မြို့လယ်တစ်နေရာ ဖိုင်:Thanlwin Bridge (Mawlamyine).jpg|[[သံလွင်တံတား(မော်လမြိုင်)]] ဖိုင်:Mawlamyine University - panoramio.jpg|[[မော်လမြိုင် တက္ကသိုလ်]] ဖိုင်:Mawlamyine 253.JPG|[[နည်းပညာတက္ကသိုလ်(မော်လမြိုင်)|နည်းပညာ တက္ကသိုလ် (မော်လမြိုင်)]] ဖိုင်:Mawlamyine MMR011001701, Myanmar (Burma) - panoramio (50).jpg|[[ယုဒသန်]]၏ ပထမနှစ်ခြင်းဘုရားရှိခိုးကျောင်း ဖိုင်:Mawlamyine MMR011001701, Myanmar (Burma) - panoramio (42).jpg|စိန့်ပက်ထရစ်ကျောင်း ဖိုင်:Holy Family Church (3).jpg|Holy Family ဝတ်ပြုကျောင်းကြီး ဖိုင်:Pa-Auk Forest Meditation Center (Main) Entrance.jpg|[[ဖားအောက်တောရ]] (ပင်မ) ဖိုင်:Mawlamyine MMR011001701, Myanmar (Burma) - panoramio (51).jpg|[[စိန်တုံးမိဖုရား]] ကျောင်း ဖိုင်:Mawlamyine Railway Station.JPG|မော်လမြိုင်ဘူတာကြီး ဖိုင်:Mawlamyine Coach Station.JPG|မော်လမြိုင် အဝေးပြေးကားဝင်း ဖိုင်:Mawlamyine 20.JPG|သံလွင် ဥယျာဉ် ဖိုင်:Bo Gyoke Aung San Bridge (Be Luu Island).jpg|[[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းတံတား (ဘီလူးကျွန်း)]] </gallery> == ကိုးကား == <references/> {{မွန်ပြည်နယ်}} {{မြန်မာတိုင်းနှင့် ပြည်နယ်များ}} [[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ မြို့များ]] [[Category:မွန်ပြည်နယ်ရှိ မြို့များ]] 2wevga3tjxxwwcm6qp4d1uzz79e9a24 0 2388 754317 753952 2022-08-12T03:43:47Z ခန်းပတ်မောင်မောင် 104335 wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox country | conventional_long_name = ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်<br>Republic of the Union of Myanmar | common_name = မြန်မာနိုင်ငံ | image_flag = Flag of Myanmar.svg | flag_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ အလံတော်|အလံတော်]] | image_coat = State seal of Myanmar.svg | symbol_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်|တံဆိပ်တော်]] | national_anthem = {{unbulleted list |"[[ကမ္ဘာမကျေ]]"}}<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:U.S. Navy Band - Kaba Ma Kyei.oga|centre]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:Myanmar (orthographic projection).svg|frameless]]|ကမ္ဘာလုံးပုံပြရန်|[[File:Location Burma (Myanmar) ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|အာဆီယံမြေပုံပြရန်|default=1}} | map_caption = {{map caption |location_color=အစိမ်း |region=[[အာဆီယံ]] |region_color= ခဲ့ရင့်ရောင် |legend=Location Burma (Myanmar) ASEAN.svg}} | image_map2 = | capital = [[နေပြည်တော်မြို့]] | coordinates = {{Coord|19|45|N|96|6|E|type:city}} | largest_city = [[ရန်ကုန်မြို့]] | official_languages = [[မြန်မာဘာသာစကား|မြန်မာ]] | regional_languages = {{hlist| |[[ကချင်ဘာသာစကား|ကချင်]] |[[ကယားဘာသာစကား|ကယား]] |[[ကရင်ဘာသာစကား|ကရင်]] |[[ချင်းဘာသာစကား|ချင်း]] |[[မွန်ဘာသာစကား|မွန်]] |[[ရခိုင်ဘာသာစကား|ရခိုင်]] |[[ရှမ်းဘာသာစကား|ရှမ်း]]}} | languages_type = [[တရားဝင် အရေးအသားစနစ်]] | languages = [[မြန်မာအက္ခရာ]] | ethnic_groups = {{unbulleted list | ၆၈% [[ဗမာလူမျိုး|ဗမာ]] | ၉% [[ရှမ်းလူမျိုး|ရှမ်း]] | ၇% [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်]] | ၄% [[ရခိုင်လူမျိုး|ရခိုင်]] | ၄% [[မူဆလင်|မွတ်စလင်]] | ၃% [[တရုတ်လူမျိုး|တရုတ်]] | ၂% [[မွန်လူမျိုး|မွန်]] | ၃% အခြား }} | ethnic_groups_year = {{lower|0.45em|<ref name="World Factbook" />}} | religion = [[ထေရဝါဒ]] [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာ|ဗုဒ္ဓဘာသာ]] ၈၇.၉%<br /> [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ခရစ်ယာန်ဘာသာ|ခရစ်ယာန်]] ၆.၂%<br /> [[အစ္စလာမ်ဘာသာ|အစ္စလာမ်]] ၄.၃%<br />[[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု|အခြား]] ၁.၆%<ref>{{cite web |title=The 2014 Myanmar Population and Housing Census- The Union Report: Religion |url=https://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNION_2-C_religion_EN_0.pdf |website=myanmar.unfpa.org |publisher=Department of Population Ministry of Labour, Immigration and Population MYANMAR |access-date=3 February 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180329011235/http://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNION_2-C_religion_EN_0.pdf |archive-date=29 March 2018 |url-status=dead |accessdate=22 March 2020 |archivedate=29 March 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180329011235/http://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNION_2-C_religion_EN_0.pdf }}</ref> | demonym = ဗမာ / မြန်မာ <ref>{{cite web|url=https://www.health.act.gov.au/sites/default/files/ACT%20Health%20Community%20Profile%20-%20Burma%20%282014%29.pdf|title=ACT Health Community Profile, pg. 1|publisher=Multicultural Health Policy Unit|access-date=5 August 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20150411161154/http://www.health.act.gov.au/sites/default/files/ACT%20Health%20Community%20Profile%20-%20Burma%20%282014%29.pdf|archive-date=11 April 2015|url-status=dead|accessdate=22 March 2020|archivedate=11 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150411161154/http://www.health.act.gov.au/sites/default/files/ACT%20Health%20Community%20Profile%20-%20Burma%20%282014%29.pdf}}</ref> | government_type = [[တစ်ပြည်ထောင်နိုင်ငံ|တစ်ပြည်ထောင်]] [[သီးခြားလွှတ်တော်စနစ်|သီးခြားလွှတ်တော်]] [[သမ္မတနိုင်ငံ]] (''တရားဝင်'') <br /> [[စစ်အာဏာရှင်စနစ်]]လက်အောက်ခံ [[တစ်ပြည်ထောင်နိုင်ငံ|တစ်ပြည်ထောင်]] [[ကြားဖြတ်အစိုးရ]] [[သမ္မတနိုင်ငံ]] (''လက်တွေ့'') | leader_title1 = [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ]] | leader_name1 = [[မင်းအောင်လှိုင်]] | leader_title2 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|သမ္မတ]] | leader_name2 = [[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဦးမြင့်ဆွေ]] (ယာယီ) | leader_title3 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယ သမ္မတ|ဒုသမ္မတ ၁]] | leader_name3 = [[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဦးမြင့်ဆွေ]] | leader_title4 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယ သမ္မတ|ဒုသမ္မတ ၂]] | leader_name4 = [[ဟင်နရီဗန်ထီးယူ]]<ref name="2022ndsc">{{cite news|url=https://cincds.gov.mm/node/16370|title=ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော် အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးကောင်စီအစည်းအဝေး(၁/၂၀၂၂) ကျင်းပ}}</ref> | legislature = [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]] | upper_house = [[အမျိုးသားလွှတ်တော်]] | lower_house = {{nowrap|[[ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]}} | sovereignty_type = [[မြန်မာ့သမိုင်း|တည်ထောင်]] | established_event1 = [[ပျူမြို့ပြနိုင်ငံများ]] | established_date1 = ၁၈၀ ဘီစီခန့် | established_event2 = [[ပုဂံခေတ်]] | established_date2 = ၂၃ ဒီဇင်ဘာ ၈၄၉ | established_event3 = [[တောင်ငူခေတ်]] | established_date3 = ၁၆ အောက်တိုဘာ ၁၅၁၀ | established_event4 = [[ကုန်းဘောင်ခေတ်]] | established_date4 = ၂၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇၅၂ | established_event5 = [[ကိုလိုနီခေတ်]] | established_date5 = ၁ ဇန်နဝါရီ ၁၈၈၆ | established_event6 = [[လွတ်လပ်ပြီးခေတ်မြန်မာနိုင်ငံ|ဗြိတိသျှထံမှလွတ်လပ်ရေးရခြင်း]] | established_date6 = ၄ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၈ | established_event7 = [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|ပထမအကြိမ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]] | established_date7 = ၂ မတ် ၁၉၆၂ | established_event8 = [[စကားရပ်များ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်သည့် ဥပဒေ|"Burma" မှ "Myanmar" သို့ အမည်ပြောင်းခြင်း]] | established_date8 = ၁၈ ဇွန် ၁၉၈၉ | established_event9 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|သမ္မတစနစ်]] ပြန်လည်တည်ထောင်ခြင်း | established_date9 = ၃၀ မတ် ၂၀၁၁ | established_event10 = [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာထပ်မံသိမ်းခံရခြင်း]] | established_date10 = ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁ | area_km2 = ၆၇၆,၅၇၈ | area_rank = ၃၉ | area_sq_mi = ၂၆၁,၂၂၈ <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = ၃.၀၆ | population_census = ၅၃,၅၈၂,၈၅၅ (၂၀၁၇)<ref name="worldometers.info">{{cite web|url=http://www.worldometers.info/world-population/myanmar-population/|title=Myanmar Population (2018) – Worldometers|website=worldometers.info}}</ref> | population_census_year = ၂၀၁၇ | population_census_rank = ၂၅ | population_density_km2 = ၇၆ | population_density_sq_mi = <!--auto calculate--><!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = ၁၂၅ | GDP_PPP = $၃၅၅&nbsp;ဘီလီယံ<ref name="IMFWEOMM">{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?sy=2018&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=69&pr1.y=15&c=518&s=NGDP_RPCH%2CNGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database, October 2019 |publisher=[[International Monetary Fund]] |website=IMF.org |access-date=3 January 2020}}</ref> | GDP_PPP_year = ၂၀၁၉ | GDP_PPP_rank = ၅၁ | GDP_PPP_per_capita = $၆,၇၀၇<ref name="IMFWEOMM"/> | GDP_PPP_per_capita_rank = ၁၂၈ | GDP_nominal = $၆၆&nbsp;ဘီလီယံ<ref name="IMFWEOMM"/> | GDP_nominal_year = ၂၀၁၉ | GDP_nominal_rank = ၇၂ | GDP_nominal_per_capita = $၁,၂၄၅<ref name="IMFWEOMM"/> | GDP_nominal_per_capita_rank = ၁၅၅ | Gini = ၃၈.၁<!--number only--> | Gini_year = ၂၀၁၅ | Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> | Gini_ref = <ref>{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=MM |title=GINI index (World Bank estimate) |publisher=[[World Bank]] |website=data.worldbank.org |access-date=5 March 2019}}</ref> | Gini_rank = | HDI = ၀.၅၈၄<!--number only--> | HDI_year = ၂၀၁၈<!--Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase<!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2019.pdf|title=Human Development Report 2019|publisher=United Nations Development Programme|date=2019|accessdate=9 December 2019}}</ref> | HDI_rank = ၁၄၅ | currency = [[မြန်မာကျပ်ငွေ]] (K) | currency_code = MMK | time_zone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]] | utc_offset = +06:30 | drives_on = ညာဘက်မောင်း | calling_code = +95 | iso3166code = MM | cctld = [[.mm]] | footnote_a = | footnote_b = }} '''မြန်မာနိုင်ငံ'''၊ ({{lang-en|Myanmar}} သို့မဟုတ် "Burma" (ဘားမား)) တရားဝင်အားဖြင့် '''ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်''' (Republic of the Union of Myanmar) သည် [[အရှေ့တောင်အာရှ]]ရှိ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ [[အရှေ့တောင်အာရှ ကျွန်းဆွယ်ဒေသ]]တွင် အကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ်အရ လူဦးရေ ၅၄ သန်းခန့်ရှိသည်။<ref name="worldometers.info" /> [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်]]၊ [[အိန္ဒိယ]]၊ [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]၊ [[လာအို]]၊ [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]နှင့် [[ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်]]တို့နှင့် ထိစပ်နေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြို့တော်မှာ [[နေပြည်တော်]]ဖြစ်ပြီး အကြီးဆုံးမြို့မှာ [[ရန်ကုန်]]ဖြစ်သည်။<ref name="World Factbook">{{cite web |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/burma/ |work=The World Factbook |title=Burma |date=27 September 2021 |publisher=U.S. Central Intelligence Agency}}</ref> မြန်မာနိုင်ငံရှိ အစောဆုံးအခြေချမှုများသည် [[ပျူမြို့ပြနိုင်ငံများ]]နှင့် [[မွန်ဘုရင့်နိုင်ငံများ]]၌ဖြစ်ကြသည်။<ref>{{cite book | title=Early civilizations of Southeast Asia | publisher=Altamira Press | author=O'Reilly, Dougald JW | year=2007 | location=United Kingdom | isbn=978-0-7591-0279-8}}</ref> အေဒီ ၉ရာစုခန့်တွင် [[မြန်မာလူမျိုး]]တို့သည် [[ဧရာဝတီမြစ်]]အနီး၌ ပုဂံပြည်ကိုတည်ထောင်ခဲ့ကြပြီး [[မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု]]၊ [[မြန်မာဘာသာစကား]]စသည်တို့ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ပထမမြန်မာနိုင်ငံတော် ပုဂံပြည်သည် [[မွန်ဂို-မြန်မာ စစ်|မွန်ဂိုကျူးကျော်စစ်]]ကြောင့် ကျဆုံးခဲ့ရသည်။ ၁၆ ရာစု‌တွင် ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော် [[တောင်ငူခေတ်|တောင်ငူအင်ပါယာ]]ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး အရှေ့တောင်အာရှသမိုင်း၏ အကြီးဆုံးအင်ပါယာအဖြစ် ခေတ္တရပ်တည်နိုင်ခဲ့သည်။<ref name=Lieberman>{{cite book |last=Lieberman |first=Victor B. |title=Strange Parallels: Southeast Asia in Global Context, c. 800–1830, volume 1, Integration on the Mainland |publisher=[[Cambridge University Press]] |year=2003 |isbn=978-0-521-80496-7 |ref=Lieberman}}</ref> ၁၉ ရာစုတွင် တတိယမြန်မာနိုင်ငံတော် [[ကုန်းဘောင်ခေတ်|ကုန်းဘောင်အင်ပါယာ]]သည် မျက်မှောက်ခေတ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ဒေသများကိုပါမက [[အာသံပြည်နယ်|အာသံ]]နှင့် [[မဏိပူရပြည်နယ်|မဏိပူရ]]ဒေသများကိုပါ အုပ်ချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှအင်ပါယာသည် မြန်မာနိုင်ငံကို [[အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ စစ်ပွဲများ|ကျူးကျော်စစ်များ]]ဆင်နွှဲပြီး သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ [[ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်|ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]အတွင်း၌ မြန်မာနိုင်ငံကို ဂျပန်တို့ကခေတ္တသိမ်းပိုက်ထားခဲ့ပြီး မဟာမိတ်နိုင်ငံတို့က ပြန်လည်သိမ်းယူခဲ့သည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှတို့ထံမှ [[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|လွတ်လပ်ရေးကိုရရှိ]]ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် [[အရှေ့အာရှ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး]]၊ [[ဘက်မလိုက်လှုပ်ရှားမှု]]၊ [[အာဆီယံ]]၊ [[ဘင်းမ်စတက်]]စသည်တို့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ [[ဗြိတိသျှအင်ပါယာ]]လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ဖူးသော်လည်း [[ဓနသဟာယနိုင်ငံများအဖွဲ့|ဓနသဟာယနိုင်ငံများ]]၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံမဟုတ်ပေ။ [[သဘာဝသံယံဇာတ]]ကြွယ်ဝသော နိုင်ငံဖြစ်သည်သာမက [[နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်]]အသုံးချရန်အတွက် အလားအလာကောင်းမွန်သည်။<ref>Vakulchuk, Roman; Kyaw Kyaw Hlaing; Edward Ziwa Naing; Indra Overland; Beni Suryadi and Sanjayan Velautham (2017). [https://www.researchgate.net/publication/317954536 ''Myanmar's Attractiveness for Investment in the Energy Sector. A Comparative International Perspective''.] Norwegian Institute of International Affairs (NUPI) and Myanmar Institute of Strategic and International Studies (MISIS) Report. p. 8.</ref> နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးအများစုကို [[တပ်မတော်|မြန်မာစစ်တပ်]]နှင့် ၎င်း၏[[ခရိုနီ]]များကချုပ်ကိုင်ထားသဖြင့် [[စီးပွားရေးမညီမမျှမှု]]များပြားသည်။<ref name=IncomeGap>{{cite news |url=http://www.nationmultimedia.com/aec/Income-gap-worlds-widest-30214106.html |title=Income Gap 'world's widest' |work=The Nation |access-date=15 September 2014 |author=Eleven Media |date=4 September 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140915230853/http://www.nationmultimedia.com/aec/Income-gap-worlds-widest-30214106.html |archive-date=15 September 2014 }}<br />{{cite news | url=https://www.dvb.no/analysis/income-inequality-in-burma/33726 | title=Income inequality in Burma | publisher=Democratic Voice of Burma | access-date=15 September 2014 | author=McCornac, Dennis | date=22 October 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140915230920/https://www.dvb.no/analysis/income-inequality-in-burma/33726 | archive-date=15 September 2014 | url-status=dead | df=dmy-all }}</ref> == ဝေါဟာရဗေဒ == {{အဓိက|မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမည်များ}} ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် စစ်အစိုးရက အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် (‌Burma) ဘားမားကို မြန်မာဟု ပြောင်းလဲရန် [[စကားရပ်များ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်သည့် ဥပဒေ|ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်း]]သည် အငြင်းပွားစရာ ဖြစ်ခဲ့သည် {{citation needed|October 2019}}။ ယေဘုယျအားဖြင့် '''မြန်မာ'''သည် ၁၃၅မျိုးသော တိုင်းရင်းသားအားလုံး ကို ကိုယ်စားပြု၍ '''ဗမာ''' သည် ယင်း ၁၃၅ မျိုး အနက်မှ ဗမာလူမျိုးစု ကိုသာ ကိုယ်စားပြုသည်။ ဤအမည်နာမကို လွန်ခဲ့သည့် ၁၂ ရာစုခန့်ကတည်းက သုံးစွဲလာခဲ့ကြသည် {{citation needed|October 2019}}။ ဗမာမှာ လူများစု[[ဗမာ]]မျိုးနွယ်စု၏ ခေါ်ရာတွင် တရားဝင်ခေါ်သော အသုံးဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်လက်အောက်ကျရောက်ခဲ့စဉ်က ဗမာကို အင်္ဂလိပ်အခေါ် ဘားမား (''Burma'') ဟုသုံးခဲ့ကြသည်။ စစ်အစိုးရက 'မြန်မာ'သည် 'ဗမာ'ထက် လူနည်းစုများအား ပိုမိုခြုံငုံမိသည့် အချက်ကို ရောင်ပြန်ဟပ်စေလို၍ ဖြစ်သည်။ သမိုင်းကြောင်းအရ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးနှင့် သက်ဆိုင်သော အမည်နာမ မရှိခဲ့ချေ။ လက်ရှိအနေ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဗြိတိသျှကိုလိုနီအာဏာပိုင်များမှ ရှေးခေတ်ဗမာပြည်၏ အစိတ်အပိုင်း မည်သည့်အခါကမျှ မဖြစ်ခဲ့ဖူးသော အစွန်အဖျားဒေသ(ဗမာစကားမသုံးသော လူမျိုးများ နေထိုင်ရာဒေသ) များကိုထည့်သွင်းပြီး ဖန်တီးထားသောနယ်မြေဖြစ်သည် {{citation needed|October 2019}}။ အနောက်နိုင်ငံများက စစ်အစိုးရကို လက်မခံသည့်အတွက် [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ]]ဖြင့် နိုင်ငံအမည်အား တရားဝင်ပြောင်းလဲရန် လုပ်ပိုင်ခွင့်မရှိဟု ယူဆကြသည်။<ref name="steinberg">{{cite book |last=Steinberg |first=David I. |date=2002 |title=Burma: The State of Myanmar |url=https://books.google.com/books?id=CSTuWZ0BMmMC |publisher=Georgetown University Press |page=xi |isbn=978-1-58901-285-1}}</ref> ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် မြန်မာဘာသာဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံဟု လက်ခံသုံးစွဲသော်လည်း အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ဘားမားဟု ဆက်လက်သုံးစွဲလျက်ရှိသည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သုံးနှုန်းသည့်အခါ သုံးစွဲသူအလိုက် "ဘားမား"သို့မဟုတ် "မြန်မာ"ကို ရွေးချယ်သုံးစွဲကြပြီး နည်းပညာအားဖြင့် အပြန်အလှန် ဖလှယ်သုံးစွဲနိုင်သော စကားလုံးများ ဖြစ်ကြသည်။ နိုင်ငံပြင်ပ [[သတင်း]]ဌာနကြီးများ ဖြစ်သည့် ဘီ⁠ဘီစီ (BBC)၊ ဝေါလ်စထရိဂျာနယ် (''Wall Street Journal'') နှင့် ဖိုင်နင်းရှယ်တိုင်မ်း (''Financial Times'') တို့အပြင် အမေရိကန်နှင့် ဂရိတ်ဗြိတိန်အစိုးရများကပါ မြန်မာနိုင်ငံကို ဘားမားဟု ဆက်လက်ခေါ်ဝေါ်လျက်ရှိပြီး စီအင်အင် (CNN)၊ အီကော်နော်မစ် (''[[The Economist]]'')၊ နှင့် နယူးယောက်တိုင်မ်း (''New York Times'') တို့ကမူ မြန်မာဟူသည့် အသုံးအနှုန်းကို တိုင်းပြည်အဖြစ်လည်း ‌‌ကောင်း၊ ဘားမီစ်ဟူသည့် စကားလုံးကို နာမဝိသေသနအဖြစ်လည်းကောင်း လက်ခံကျင့်သုံးနေပြီဖြစ်သည်။<ref name="statedept">{{cite web |url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/35910.htm |title=Background Note: Burma |accessdate = 2006-07-07 |year=2005 |month=August |work=Bureau of East Asian and Pacific Affairs |publisher=U.S. Department of State}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket/Xcelerate/ShowPage&c=Page&cid=1007029394365&a=KCountryProfile&aid=1018965307901#Bur|title=Country Profile: Burma|accessdate=2006-07-07|publisher=Foreign and Commonwealth Office|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030731063202/http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket%2FXcelerate%2FShowPage&c=Page&cid=1007029394365&a=KCountryProfile&aid=1018965307901#Bur|archivedate=31 July 2003}}</ref> ဂရိတ်ဗြိတိန်၊ [[ကနေဒါနိုင်ငံ]]၊ [[ဩစတြေးလျ]]နှင့် [[အမေရိက]][[အစိုးရ]]များသည် ဘားမား (''Burma'') ကို ဆက်လက်အသုံးပြုကြသည်။<ref name="statedept"/><ref>{{cite web |url=http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket/Xcelerate/ShowPage&c=Page&cid=1007029394365&a=KCountryProfile&aid=1018965307901#Bur |title=Country Profile: Burma |accessdate=2006-07-07 |publisher=Foreign and Commonwealth Office |archiveurl=https://web.archive.org/web/20030731063202/http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket%2FXcelerate%2FShowPage&c=Page&cid=1007029394365&a=KCountryProfile&aid=1018965307901#Bur |archivedate=31 July 2003 }}</ref> သို့သော် [[ဥရောပသမဂ္ဂ]]သည် ဘားမား/မြန်မာ (''Burma''/''Myanmar'') နှစ်မျိုးလုံးကို တွဲသုံးသည်။<ref>{{cite web |url=http://ec.europa.eu/comm/external_relations/myanmar/intro/index.htm |title=The EU's relations with Burma / Myanmar |accessdate=2007-01-11 |year=2006 |month=November |work=External relations |publisher=European Union |archivedate=25 July 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060725000750/http://ec.europa.eu/comm/external_relations/myanmar/intro/index.htm }}</ref> [[တရုတ်နိုင်ငံ]]သည် မြန်မာဟု မသုံးဘဲ ၎င်းတို့ထုံးတမ်းအခေါ်အဝေါ်အတိုင်း မြန်တျန့် (缅甸) ဟုသုံးသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံအား မြန်မာ (ミャンマー) ဟုခေါ်သော်လည်း မြန်မာလူမျိုးများအား ဘားမိစ် (''Burmese'') (ビルマ人) ဟု ဆက်လက်သုံးစွဲသည်။ [[ပြင်သစ်နိုင်ငံ]]သည် အခြားနိုင်ငံအများစုကဲ့သို့ပင် ယခင်သုံးစွဲနေကျ ဘာသာပြန်ကိုသုံးပြီး မြန်မာပြည်ကို ဗိရ်မနီ (''Birmanie'') ဟုခေါ်ကြသည်။<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/7013943.stm Should it be Burma or Myanmar?], BBC News</ref><ref name=dominion>{{cite web |url=http://www.dominionpaper.ca/accounts/2005/02/16/burma_and_.html |title=Burma and Divestiture |accessdate = 2007-10-01 |year=2005 |month=November |work=External relations |publisher=The Dominion}}</ref> ၂၀၁၅ ခုနှစ် အစိုးရအသစ်တက်လာပြီး နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါ်[[အောင်ဆန်းစုကြည်]]က ပြည်တွင်းအခြေစိုက် နိုင်ငံခြား သံရုံးအသီးသီးမှ သံအမတ်ကြီးများ၊ စစ်သံမှူးများ နှင့် ကောင်စစ်ဝန်များကို နေပြည်တော်တွင် တွေ့ဆုံကာ မြန်မာ ဟုခေါ်ခေါ် ဗမာ ဟုခေါ်ခေါ် အရေးမကြီးကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။<ref name=scmp>''South China Morning Post'', [http://www.scmp.com/news/asia/southeast-asia/article/1937886/whats-name-not-much-according-aung-san-suu-kyi-who-tells "What's in a name? Not much, according to Aung San Suu Kyi, who tells diplomats they can use Myanmar or Burma"], Saturday, 23 April 2016</ref> == သမိုင်း == {{main|မြန်မာ့သမိုင်း}} === ခေတ်ဦး === {{main|ဗမာအကြိုသမိုင်း|ပျူမြို့ပြနိုင်ငံများ}} ယနေ့ မြန်မာမှုအဖြစ် ပုံဖော်ပေးခဲ့သည့် ယဉ်ကျေးမှုမှာ နှစ်ပေါင်း အတော်အတန်ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ဒေသတွင်း တူးဖော်တွေ့ရှိထားသည့် ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများက သက်သေထူနိုင်သည်။ [[ရှမ်းပြည်နယ်]] [[ပြဒါးလင်းလိုဏ်ဂူ]]အတွင်းရှိ ဂူနံရံပန်းချီများသည် ရှေးဟောင်းသုတေသီများ တွေ့ရှိထားသည့် ခေတ်ကာလ အစောဆုံး သမိုင်းသက်သေအထောက်အထားများ ဖြစ်သည်။ မွန်လူမျိုးများသည် အောက်ပိုင်းဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းဒေသသို့ အစောဆုံး ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ကြသူများ ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ပညာရှင်များက ယူဆကြပြီး ၎င်းတို့သည် ဘီစီ ၉၀၀ ပြည့်လယ်ခေတ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံတောင်ပိုင်း၌ ကြီးစိုးလွှမ်းမိုးလာကြသည်။ မွန်လူမျိုးများသည်လည်း အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာကို အစောဆုံး ကိုးကွယ်ယုံကြည်ကြသည့် လူမျိုးဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.albany.edu/~gb661/monhist1.html |author=George Aaron Broadwell |publisher=Dept. of Anthropology; University at Albany, Albany, NY |title=Mon history |accessdate=2006-07-11}}</ref> [[ပျူလူမျိုး]]တို့သည် ဘီစီ ပထမရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် အလယ်ပိုင်း ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းဒေသသို့ ရောက်ရှိလာကြပြီး မြို့ပြ၊ တိုင်းနိုင်ငံများကို ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ အင်အားအတောင့်တင်းဆုံးပျူနိုင်ငံတော်မှာ [[သီရိခေတ္တရာ]]ဖြစ်သည်။ မွန်နှင့် ပျူတိုင်းပြည်တို့သည် အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်နိုင်ငံအကြား ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။ ပျူလူမျိုးများသည် ၆၅၆ ခုနှစ်တွင် သီရိခေတ္တရာကို စွန့်ခွာပြီး မြောက်ဘက်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ကြသည်။ ပျူတို့တစ်စခန်း ပြန်ထခဲ့ကြသော်လည်း ၈၀၀ ခုအလယ်ပိုင်းတွင် နန်ချောင်နိုင်ငံမှ (လက်ရှိ တရုတ်နိုင်ငံ ယွင်နန်-ယူနန် ပြည်နယ်) သိမ်းပိုက်ခြင်းကိုခံခဲ့ရသည်။ === ပုဂံခေတ် (၁၀၄၄-၁၂၈၇) === {{main|ပုဂံခေတ်}} [[File:Baganmyo.jpg|thumb|ပုဂံမြို့ဟောင်းရှိ ပုဂံခေတ်မှ စေတီပုထိုးနှင့် ဘုရားကျောင်းများ။]] [[ဗမာ]] တို့သည် ၇ ရာစုနှစ်ခန့်မှစ၍ ယနေ့တိဗက်ဒေသမှ ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းတစ်လျှောက် ဆင်းသက်ခဲ့ကြသည်။ အေဒီ ၈၄၉ ခုနှစ်ခန့်တွင် [[ပုဂံ]]ကို ‌အခြေပြု၍ အင်အားတောင့်တင်းသည့် မင်း[[နေပြည်တော်]]တစ်ခုကို ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ [[အနော်ရထာ]]မင်းတရားကြီး (၁၀၄၄ - ၁၀၇၇) နန်းတက်ခဲ့သည့်ကာလက ‌ဗမာလူမျိုးများ၏ ဩဇာမှာ ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံတစ်လွှားသက်ရောက်လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ၁⁠၁၀၀-ခုနှစ်တွင်မူ အရှေ့တောင်အာရှတိုက်၏ ဒေသအတော်များ⁠များကို ပုဂံမင်းနေပြည်တော်မှ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ယင်းကို အများက [[ပုဂံခေတ်|ပထမမြန်မာအင်ပါယာ]]အဖြစ်လက်ခံကြသည်။ ၁၂၀၀ ခုနှစ်အနှောင်းပိုင်းကာလတွင် [[ကူဗလိုင်ခန်]] ဦးဆောင်သော မွန်ဂိုတို့က ပုဂံနေပြည်တော်အား သိမ်းပိုက်ခဲ့ကြသည်။ === ထီးပြိုင်နန်းပြိုင်ခေတ် (၁၂၈၇-၁၅၃၁) === သို့သော် ၁၃၆၄ ခုနှစ်တွင် မြန်မာများသည် [[အင်းဝ]]ဒေသတွင် မိမိတို့၏ မင်းနေပြည်တော်ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြပြီး မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု၏ ရွှေရောင်လွှမ်းသော ခေတ်တစ်ခုကို ထူထောင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် [[၁၅၂၇]] ခုနှစ်တွင် [[ရှမ်း]]များက အင်းဝကို ဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့ကြသည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင် [[မွန်]]တို့သည် [[ပဲခူး]]ကို အခြေပြုပြီးအဓိကကျသော ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနှင့် ဘာသာရေး ဗဟိုအချက်အချာအဖြစ် ပြန်လည်ရပ်တည်ခဲ့သည်။ === တောင်ငူခေတ် (၁၅၃၁-၁၇၅၂) === {{main|တောင်ငူခေတ်}} အင်းဝမှ ထွက်‌ပြေးခဲ့ကြသော ဗမာများသည် [[၁၅၃၁]] ခုနှစ်တွင် [[တောင်ငူမြို့|တောင်ငူ]]၌ တောင်ငူမင်းနေပြည်တော်ကို [[တပင်ရွှေထီး]]လက်အောက်တွင် ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ သူသည် မြန်မာနိုင်ငံကို စည်းရုံးပြီး ဒုတိယမြန်မာအင်ပါယာကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ အရှေ့တောင်အာရှတွင် ဥရောပတိုက်သားများ၏ လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် တောင်ငူမင်းနေပြည်တော်သည်လည်းကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေး ဗဟိုချက်အချာဖြစ်လာသည်။ [[ဘုရင့်နောင်]] မင်းတရားကြီးသည် [[မဏိပူရ]]၊ [[ဇင်းမယ်]]နှင့် [[အယုဒ္ဓယ|အယုဓျာ]]တို့အား သိမ်းသွင်း၍ နိုင်ငံတော်ကြီးအား ချဲ့ထွင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အတွင်းပုန်ကန်မှုများနှင့် သိမ်းပိုက်နယ်‌မြေများကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် လိုအပ်သော ဘုရင်မြစ်များ ချို့တဲ့မှုကြောင့်တောင်ငူနေပြည်တော်ကျဆုံးခဲ့ရသည်။ ပေါ်တူဂီများအား တိုက်ထုတ်ခဲ့သော [[အနောက်ဘက်လွန်မင်း]]တရားကြီးသည် ၁၆၁၃ ခုနှစ်တွင် မင်းဆက်သစ်တစ်ခုကို အင်းဝတွင် ထူထောင်ခဲ့သည်။ [[၁၇၅၂]] ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်တို့၏ အကူအညီဖြင့် ထကြွပုန်ကန်သော မွန်တို့ကြောင့်နေပြည်တော်ကျဆုံးခဲ့သည်။ === ကုန်းဘောင်ခေတ် (၁၇၅၂-၁၈⁠၈၅) === {{main|ကုန်းဘောင်ခေတ်}} [[File:Shwedagon pagoda.jpg|thumb|၁၂၈၅ lithography ပုံတွင် [[အင်္ဂလိပ်]]စစ်သားနှစ်ယောက်သည် [[ရွှေတိဂုံစေတီ]] နားကင်းလှည့်ကြသည်။]] [[၁၇၅၂]] ခုနှစ်တွင် [[အလောင်းဘုရား]]သည် ကုန်းဘောင်မင်းဆက်ကို ထူထောင်ပြီး [[ကုန်းဘောင်ခေတ်|တတိယမြန်မာအင်ပါယာ]]ကြီးကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၁၇၆၇ ခုနှစ်တွင် [[မြေဒူးမင်း]]တရားကြီးက [[အယုဒ္ဓယ|အယုဓျာ]]နိုင်ငံအား သိမ်းပိုက်အောင်မြင်ခဲ့ပြီး မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုက [[ထိုင်းယဉ်ကျေးမှု]]အပေါ်အတော်လွှမ်းမိုးစေခဲ့သည်။ [[တရုတ်ပြည်]] [[ချင်မင်းဆက်]]သည် မြန်မာတို့၏ ကြီးထွားလာသော အင်အားကို စိုးရိမ်းသဖြင့်မြန်မာကို ၁၇၆၅ ၁၇၆၉ ခုနှစ်ကာလတွင်း [[တရုတ် - မြန်မာ စစ်ပွဲများ]]လေးကြိမ်တိတိသိမ်းပိုက်ရန်ကြိုးစားအားထုတ်ခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ နောက်မင်းဆက်များက အယုဓျာအား စွန့်လွှတ်ခဲ့ရသော်လည်း [[ရခိုင်]]နှင့် [[တနင်္သာရီတိုင်း|တနင်္သာရီ]]တို့ကို ရရှိခဲ့သည်။ [[၁၈၂၄]] ခုနှစ်[[ဘကြီးတော်မင်း]]တရားလက်ထက်တွင် စစ်သူကြီး[[မဟာဗန္ဓုလ]]သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိဗြိတိသျှတို့၏ နယ်‌‌မြေနှင့် ထိစပ်နေသော အာသံပြည်နယ်ကို သိမ်းပိုက်ရာမှ စစ်မီးပွားခဲ့သည်။ [[ပထမ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာစစ်]]ပွဲကို [[၁၈၂၆]] ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းမြင်းခြံမြို့ ရန္တပိုရွာတွင် စာချုပ်ချုပ်၍ ငြိမ်းစေခဲ့ပြီး ကမ်းရိုးတန်းဒေသများဖြစ်သည့်ရခိုင်နှင့် တနင်္သာရီဒေသများကို စွန့်လွှတ်ခဲ့ရသည်။ [[၁၈၅၂]] ခုနှစ်တွင် [[သာယာဝတီမင်း]]တရားကြီးသည် နယ်စပ်ပြဿနာများမှ ပေါ်ပေါက်လာသည့် အခင်းများမှ အင်္ဂလိပ်အရာရှိများအားဖမ်းဆီးခဲ့သည်ကို အကြောင်း ပြုပြီး[[ဒုတိယအင်္ဂလိပ်မြန်မာစစ်]]ပွဲဖန်တီးခဲ့ကြသည်။ ဤတစ်ကြိမ်တွင် အင်္ဂလိပ်တို့သည် ကျန်ရှိနေသေးသည့် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများဖြစ်သည့် [[ဧရာဝတီ]]၊ [[ရန်ကုန်]]နှင့် [[ပဲခူး]]တို့အား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ [[၁၈⁠၈၅]] ခုနှစ်တွင် မြန်မာကောက်တော်များသည် ဘုရင့်အမိန့်တော်အရ တာဝန်ဝတ္တရားများ ဆောင်ရွက်ရာမှ [[ဘုံဘေ-ဘားမားသစ်ကုမ္ပဏီ]]သည် သစ်များကို တရားမဝင်ခုတ်လှဲပြီး အခွန်တိမ်း ရှောင်ရန် ဝှက်ထားသည်ကို စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့သည်။ [[သီပေါမင်း]]သည် ကုမ္ပဏီအားဒဏ်ရိုက်အရေးယူခဲ့သည် ကို ဗြိတိသျှတို့ဘက်မှ ကျန်ရှိနေသေးသည့် မြန်မာနိုင်ငံအား သိမ်းပိုက်ရန် အခွင့်အရေးအဖြစ် ယူဆခဲ့ပြီး [[၁၈⁠၈၅]] ခုနှစ်နိုဝင်ဘာတွင် ရက်သတ္တ နှစ်ပတ်တည်းနှင့် [[တတိယ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာစစ်]]ပွဲကို ဆင်နွှဲခဲ့လေသည်။ သီပေါမင်းတရားကြီးနှင့် တကွ တော်ဝင်မိသားစုဝင်များအား ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး မဒြစ်သို့ ပြည်နှင် ဒဏ်ပေးခဲ့၍ နောက်ဆုံးတွင် ရတနာဂီရိသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ === ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်ရေး (၁၈⁠၈၆-၁၉၄၈) === {{main|ကိုလိုနီခေတ်}} [[File:High Court, Yangon, Myanmar.jpg|thumb|ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံတွင်ရန်ကုန်မြို့ရှိ တရားရုံးချုပ်သည် ဗြိတိသျှကိုလိုနီခေတ်၏ ကြွင်းကျန် အမှတ်အသားများအနက် တစ်ခုဖြစ်သည်။]] မြန်မာနိုင်ငံသည် [[၁၈⁠၈၅]] ခုနှစ် နိုဝင်ဘာကုန်ပိုင်းတွင် [[ဗြိတိသျှအိန္ဒိယ]]၏ လက်အောက်ခံဒေသတစ်ခုအဖြစ် ကျရောက်သွားခဲ့ပြီး ၁၈⁠၈၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁ရက်နေ့တွင် [[ဝိတိုရိယဘုရင်မ]]ကြီးအား နှစ်သစ်ကူးလက်ဆောင်အဖြစ် ဆက်သခဲ့ကြသည်။ [[၁၉၃၇]] ခုနှစ် ဧပြီ ၁ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် သီးခြားအုပ်ချုပ်နယ်မြေဖြစ်လာပြီး အိန္ဒယနိုင်ငံနှင့် ခွဲခဲ့သည်။ တိုင်းပြည်အတွင်းခွဲရေးတွဲရေး အရေးအခင်းကြောင့် ပေါ်ပေါက်လာသော အက်ကွဲကြောင်းသည် [[လွတ်လပ်ရေး]]ရပြီး နောက်ပိုင်းဆက်ဖြစ်လာသည့် ပြည်တွင်းဆူပူသောင်းကျန်းမှုများ၏ မြစ်ဖျားခံရာအဖြစ် တွေ့ရှိရမည်ဖြစ်သည်။ [[၁၉၄၀]] ခုနှစ်တွင် [[အောင်ဆန်း|ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]ဦးဆောင်သည့် [[ရဲဘော်သုံးကျိပ်]]အဖွဲ့ဝင်တို့သည် [[ဗမာ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] (ဘီအိုင်အေ) ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။<ref name="aungsan">{{cite book | first=Gustaaf | last=Houtman | year=1999 | title=Mental Culture in Burmese Crisis Politics: Aung San Suu Kyi and the National League for Democracy | id=ISBN 4-87297-748-3}}</ref><ref name="aungsan"/> ရဲဘော်သုံးကျိပ်သည် [[ဂျပန်နိုင်ငံ]]တွင် စစ်သင်တန်းများတက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။<ref name="aungsan"/> [[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]ကာလ မြန်မာနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှစစ်မျက်နှာတွင် အရေးပါသည့် အခန်းကမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ စစ်ပွဲ၏ ကနဦးပိုင်း မြန်မာပြည်စစ်ဆင်ရေးတွင် ဂျပန်ဦးဆောင်မှုသည် အောင်မြင်မှုများ ရရှိခဲ့ပြီး ဗြိတိသျှများအား မြန်မာပြည်အနှံ့မှ တိုက်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော်မဟာမိတ်များက ပြန်လည်တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ [[၁၉၄၅]] ခုနှစ် ဇူလိုင်တွင် မဟာမိတ်များက ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ မြန်မာတို့သည် နှစ်ဘက်စလုံးမှ ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ မြန်မာများသည် အစပိုင်းတွင် ဂျပန်တို့ဘက်မှ ပါဝင်ခဲ့ကြသော်လည်း မြန်မာအချို့တို့သည် [[၁၉၄၁]]-[[၁၉၄၂]] ခုနှစ်များတွင် အင်္ဂလိပ်တို့ဘက်မှ ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ [[၁၉၄၃]] ခုနှစ်တွင် ချင်းတပ်နှင့် ကချင်တပ်များကို ဗြိတိသျှတို့ ထိန်းချုပ်သည့် နယ်စပ်ဒေသများတွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ ဗမာ့သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်းများသည် ၁၉၄၃-၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ်အော့်ဝင်းဂိတ်၏ လက်အောက်၌ ချင်းဒစ်တပ်ဖွဲ့များအဖြစ်ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အမေရိကန်များကန်-ကချင်အထူးတပ်များအားဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး မဟာမိတ်တို့အောက်တွင် ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ အခြားများစွာသော တပ်ဖွဲ့များမှာ ဗြိတိသျှအထူးစစ်ဆင်ရေးအဖွဲ့များ အောက်တွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ ဗမာ့လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်သည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ရခိုင်အမျိုးသားတပ်မတော်နှင့် အတူဂျပန်တို့ဘက်မှ ပါဝင်၍ ၁၉၄၂-၁၉၄၄ ခုနှစ်များတွင် ပါဝင်တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြပြီး ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်တို့အား ပြန်လှန်တွန်းလှန်ခဲ့ကြလေသည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ကြားဖြတ်အစိုးရအဖွဲ့၊ မြန်မာနိုင်ငံအမှုဆောင်ကောင်စီအဖွဲ့၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌဖြစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဆာမောင်ကြီး၊ ဗိုလ်မှူးအောင်၊ မြို့မ-ဦးသန်းကြွယ်၊ အခြားတိုင်းရင်းသား ခေါင်းဆောင်များနှင့် အတူ[[ပင်လုံညီလာခံ]] တွင် တက်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ စည်းလုံးညီညွတ်ရေးဖော်ဆောင်သည့် စာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၉၄၇ ဇူလိုင်တွင် နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်များက ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့်တကွ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်အချို့ကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့ကြသည်။<ref name="aungsan"/> === ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ (၁၉၄၈-၁၉၆၂) === {{main|လွတ်လပ်ပြီးခေတ်မြန်မာနိုင်ငံ}} [[File:Myanmar-Yangon-Independence Monument in Mahabandoola park.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ လွတ်လပ်ရေးကျောက်တိုင် ဗြိတိသျှတို့ထံမှ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရခြင်းကို အောက်မေ့ရန် တည်ထားခြင်းဖြစ်သည်။]] [[၁၉၄၈]] ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ပထမဦးဆုံး သမ္မတ အဖြစ် [[စဝ်ရွှေသိုက်၊ (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|စဝ်ရွှေသိုက်]] နှင့် ပထမဦးဆုံး ဝန်ကြီးချုပ်[[နု၊ ဦး|ဦးနု]] တို့ တာဝန်ယူခဲ့သော လွတ်လပ်သည့် သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်သော ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့လေသည်။ အခြားဗြိတိသျှကိုလိုနီနိုင်ငံများနှင့် မတူညီဘဲဓနသဟာယအဖွဲ့ဝင်အဖြစ်မပါဝင်ခဲ့ချေ။ [[အထက်လွှတ်တော်]]နှင့် [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]]နှစ်ရပ် ပါဝင်သော ပါလီမန်စနစ်ကို ကျင့်သုံးခဲ့သည်။<ref name="1947con">{{cite web |url=http://english.dvb.no/e_docs/511947_con.htm |title=The Constitution of the Union of Burma |accessdate=2006-07-07 |year=1947 |publisher=DVB |archivedate=15 June 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060615072018/http://english.dvb.no/e_docs/511947_con.htm }}</ref> ယနေ့မြင်တွေ့ရသော မြန်မာနိုင်ငံသည် [[အောက်မြန်မာ]]နိုင်ငံနှင့် [[အထက်မြန်မာ]]နိုင်ငံတို့ ပါဝင်သည့်မြန်မာပြည်မနှင့် ဗြိတိသျှတို့သီးခြားအုပ်ချုပ်ခဲ့သည့် နယ်ခြားဒေသတို့ကို ပူးပေါင်း၍ ဖွဲ့စည်းထားပြီး [[ပင်လုံစာချုပ်]]အရဖြစ်လာသော နယ်မြေအဖြစ်ဇစ်မြစ်လိုက်၍ ရလေသည်။<ref>{{cite book|first=Martin| last=Smith|year=1991| title=Burma -Insurgency and the Politics of Ethnicity|url=https://archive.org/details/burmainsurgencyp0000smit|publisher=Zed Books|location=London and New Jersey|pages=[https://archive.org/details/burmainsurgencyp0000smit/page/42 42]–43}}</ref> [[၁၉၆၁]] ခုနှစ်တွင် ထိုစဉ်က မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[ကုလသမဂ္ဂ]] အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်နှင့် ယခင်ဝန်ကြီးပေး ခဲ့ဘူးသည့် [[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]]သည် ကုလသမဂ္ဂ၏ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်အဖြစ် အရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=6123&z=104|author=Aung Zaw|title=Can Another Asian Fill U Thant’s Shoes??publisher=''The Irrawaddy'' Sep 2006|accessdate=2006-09-12|archivedate=11 October 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071011122512/http://irrawaddy.org/article.php?art_id=6123&z=104}}</ref> === စစ်အုပ်ချုပ်ရေး (၁၉၆၂-၂၀၁၁) === နိုင်ငံကို ၂၆ နှစ်တိုင်⁠တိုင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည့် [[နေဝင်း၊ ဦး|နေဝင်း]] ဦးဆောင်သော စစ်အစိုးရက အာဏာသိမ်းယူသည့် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် ဒီမိုကရေစီအုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ရပ်စဲသွားပြီး [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ|မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်စနစ်လမ်းစဉ်]]ကို စတင်ခဲ့သည်။<ref name="christinafink">{{cite book | first=Christina | last=Fink | year=2001 | title=Living Silence:Burma under Military Rule | url=https://archive.org/details/livingsilence00chri | id=ISBN 1-85649-926-X}}</ref> ၁၉၇၄ ခုနှစ်တွင် [[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]]၏ ဈာပနအခမ်းအနားမှ စတင်၍ အစိုးရဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြမှုနှင့်အတူ သွေးထွက်သံယိုမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။<ref name="christinafink"/> ၁၉၈၈ ခုနှစ် [[၈၈၈၈ အရေးအခင်း (ရှစ်လေးလုံး)|ရှစ်လေးလုံးအရေးတော်ပုံ]] (၈⁠၈၈၈) တွင် တော်လှန်ရေးတစ်ရပ်၏ ဖြစ်လုဆဲ⁠ဆဲအခြေအနေသို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့သည်။ တန်ပြန်အနေနှင့် ဗိုလ်ချုပ်[[စောမောင်၊ ဦး|စောမောင်]]မှ အာဏာသိမ်းယူခဲ့သည်။ ၎င်းက နိုင်ငံတော်ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှုတည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့ (နဝတ) ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ဆန္ဒပြပွဲများ ဖြစ်ပွားပြီး စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်များအား ရွေးချယ်တင်မြောက်မည့် စီမံချက်များကို ၁၉၈၉ ခုနှစ် မေ ၃၁ တွင် အပြီးသတ် ရေးဆွဲခဲ့ကြသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.ibiblio.org/obl/docs/pyithu_hluttaw_election_law.htm |title=PYITHU HLUTTAW ELECTION LAW |accessdate=2006-07-11 |date=1989-05-31 |work=State Law and Order Restoration Council |publisher=iBiblio.org}}</ref> ၁၉၉ဝ ခုနှစ် မေတွင် လွတ်လပ်သော ရွေးကောက်တင်မြောက်ပွဲကို နှစ် ၃၀ အတွင်းပထမဦးဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ကျင်းပခဲ့ကြသည်။ [[အောင်ဆန်းစုကြည်|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]၏ [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်]]ပါတီမှ စုစုပေါင်း အမတ်နေရာ ၄၈၉ အနက် ၄၀၉ နေရာကို အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.ibiblio.org/obl/docs/Elections-02.htm |title=1990 MULTI-PARTY DEMOCRACY GENERAL ELECTIONS |author=Khin Kyaw Han |accessdate=2006-07-11 |date=2003-02-01 |work=National League for Democracy |publisher=iBiblio.org}}</ref> သို့သော်နဝတအစိုးရမှ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်များကို ငြင်းပယ်ခဲ့ပြီး ဆင်းပေးရန်ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ နဝတအဖွဲ့သည် အင်္ဂလိပ်အခေါ် ဘားမား (''Burma'') အားမြန်မာ (''Myanmar'') ဟု ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ၁၉⁠၉၁ ခုနှစ်မှစ၍ [[သန်းရွှေ၊ (ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေ]]က ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးရယူခဲ့သည်။ ၁၉⁠၉၂ ခုနှစ်တွင် နဝတအဖွဲ့သည် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အ‌ခြေခံဥပဒေသစ် ရေးဆွဲရန် ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး [[အမျိုးသားညီလာခံ]]တစ်ရပ်ကို ၁၉⁠၉၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက်နေ့တွင် စတင်ခဲ့သည်။<ref name="natcon">{{cite news | url =http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=3564 | title =The National Convention | publisher =The Irrawaddy | date =2004-03-31 | accessdate =2006-07-14 | archivedate =11 October 2007 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20071011122457/http://irrawaddy.org/article.php?art_id=3564 }}</ref> ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် နဝတကို [[နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ]] (နအဖ) ဟုပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၁၉⁠၉၇ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအား အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအဖွဲ့မှ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအဖြစ် ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ အမျိုးသားညီလာခံသည် ဆက်လက် ကျင်းပလိုက် ရပ်နားလိုက်ဖြင့် စခန်းသွားခဲ့သည်။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် အပါအဝင် နိုင်ငံရေးပါတီများစွာတို့မှာ ညီလာခံတွင် ပါဝင်ခြင်းမရှိဘဲ တိုးတက်မှုမှာလည်း မရှိသလောက်ဖြစ်သည်။<ref name="natcon" /> ၂၀⁠၀၆ ခုနှစ် မတ် ၁၇ ရက်တွင် နအဖ စစ်အစိုးရသည် [[မြို့တော်]]ကို [[ပျဉ်းမနားမြို့|ပျဉ်းမနား]]အနီးရှိ ဒေသသို့ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ကာ မင်းတို့၏ တည်နေရာ '[[နေပြည်တော်]]' ဟုတရားဝင်‌ကြေညာခဲ့သည်။<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4848408.stm |title=Burma’s new capital stages parade |publisher=BBC News|date=2006-03-27 |accessdate=2006-06-24 }}</ref> ၂၀၀၆ ခုနှစ် စက်တင်ဘာတွင် အမေရိကန်ဦးဆောင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံအရေးအား [[ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ]]အာဂျင်ဒါတွင် ထည့်သွင်းရေးကြိုးပမ်းမှုအောင်မြင်ခဲ့ပြီး လုံခြုံရေး ကောင်စီတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[လူ့အခွင့်အရေး]]ချိုးဖောက်မှုများကို မည်သို့အရေးယူဆောင်ရွက်မည်ကို တရားဝင်ဆွေးနွေးရန် လမ်းစပေါ်ပေါက်ပြီဖြစ်သည်။<ref name="UN_S200714">{{UN document |docid=S-2007-14 |type=စာတမ်း |body=လုံခြုံရေးကောင်စီ |year=2007 |document_number=14 |accessdate=2007-09-25| date=12 January 2007}}</ref> ၂ဝဝ၆ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာတွင် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအလုပ်သမားအဖွဲ့ချုပ်]] မှ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆက်တိုက်ကျူးလွန်ဖောက်ဖျက်နေသည့် စစ်တပ်မှ အဓမ္မလုပ်အား ပေးခိုင်းမှုများအား အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံးချုပ်တွင် တိုင်တန်းအရေးယူနိုင်ရန် ကြေညာခဲ့သည်။<ref>{{cite news |url=http://in.today.reuters.com/news/newsArticle.aspx?type=worldNews&storyID=2006-11-16T163442Z_01_NOOTR_RTRJONC_0_India-276537-1.xml&archived=False |title=ILO seeks to charge Myanmar junta with atrocities |publisher=Reuters |date=2006-11-16 |accessdate=2006-11-17 }}{{Dead link|date=December 2020 }}</ref> ၂၀၁၀ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် စစ်အစိုးရက ရွေးကောက်ပွဲကို ၂၀၁၀ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၇) ရက်နေ့တွင် ကျင်းပမည်ဟု ကြေညာသည်။ === မြို့တော်များစာရင်း === * [[သရေခေတ္တရာ]] အေဒီ ၃ ရာစု-အေဒီ ၉ ရာစု * [[ပုဂံ]] ၁ဝ၄၄–၁၂၈၇ * [[စစ်ကိုင်းမြို့]] ၁၃၁၅–၁၃၆၄၊ ၁၇၆ဝ–၁၇၆၄ * [[အင်းဝမြို့]] ၁၃၆၄–၁၇၅ဝ၊ ၁၇၆၄–၁၇၈၁ * [[ပြည်]] ၁၄၈၅–၁၅၄၂၊ ၁၅၄၂–၁၆၀၈ * [[တောင်ငူမြို့]] ၁၄၈၅–၁၆၁၀ * [[ရွှေဘိုမြို့]] ၁၇၅ဝ–၁၇၅၃ * [[ရန်ကုန်မြို့]]‌ ၁၈၆၂–၂ဝ⁠ဝ၆ * [[အမရပူရမြို့]] ၁၇၈၂–၁၈၂၃၊ ၁၈၄၁–၁၈၅၇ * [[မင်းကွန်းမြို့]] ၁၈၅၇–၁၈၆၁ * [[မန္တလေးမြို့]] ၁၈၆၁–၁၈⁠၈၆ * [[နေပြည်တော်]] ၂ဝ⁠ဝ၆ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉ ရက် == ပထဝီဝင် == {{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်}} {{Myanmar Administrative Divisions Image Map}} မြောက်ဘက်တွင် [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]၊ အရှေ့ဘက်တွင် [[လာအိုနိုင်ငံ]]၊ အရှေ့တောင်ဘက်တွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ အနောက်ဘက်တွင် [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ]]၊ အနောက်မြောက်အရပ်တွင် [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]၊ တောင်ဘက်တွင် [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် [[ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်]]တို့ဖြင့် ထိစပ်လျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်၏ သုံးပုံတစ်ပုံ ၁၉၃ဝ ကီလိုမီတာ (၁⁠၁၉၉ မိုင်) မှာ တစ်ဆက်တစ်စပ်တည်းသော [[ကမ်းရိုးတန်း]]အဖြစ် တွေ့ရှိနိုင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများတွင် မြေဧရိယာအားဖြင့် ဒုတိယအကြီးဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် အမှတ်စဉ် ၄၀ မြောက် မြေဧရိယာအကြီးဆုံး နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ခေတ်သစ်ကာလအချိန်များတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကွဲပြားခြားနားသော လူဦးရေမှ ယင်း၏ နိုင်ငံရေး၊ သမိုင်းကြောင်းနှင့် လူသားရင်းမြစ်များအား အဓိကအခန်းကဏ္ဍများမှ ဖော်ဆောင်လျက်ရှိသည်။ [[၁၉⁠၉၂]] ခုနှစ်က အာဏာရယူခဲ့သော ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[သန်းရွှေ]] ဦးဆောင်သည့် [[နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ]]၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိနေခဲ့သည်။ [[၁၉၄၈]] ခုနှစ်အထိ [[ဗြိတိသျှအင်ပါယာ]] အောက်တွင် ရပ်တည်ခဲ့သော မြန်မာနိုင်ငံသည် ယနေ့အချိန်အထိ လူမျိုးရေးတင်းမာမှုနှင့် အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးစားအားထုတ်မှုများကို ဆက်လက်ရင်ဆိုင်ရလျက်ရှိသည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ လွှမ်းမိုးမှု နက်ရှိုင်းစွာခံနေရသည့် နိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုတွင် ထူးခြားသည့် ဗုဒ္ဓယဉ်ကျေးမှုနှင့် တိုင်းရင်သားဓလေ့များ ရောနှောလျက်ရှိသည်။ === တည်နေရာ === ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်သည် အာရှတိုက် အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင်တည်ရှိပြီး မြောက်လတ္တီတွဒ် ၉ ဒီဂရီ ၃၂ မိနစ်မှ ၂၈ ဒီဂရီ ၃၁ မိနစ်အထိနှင့် အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၉၂ ဒီဂရီ ၁ဝ မိနစ်မှ ၁ဝ၁ ဒီဂရီ ၁၁ မိနစ်အထိ ကျယ်ဝန်းသည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအဖြစ် မြောက်ဘက်နှင့် အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ အရှေ့ဘက်နှင့် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် လာအိုနိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ အနောက်ဘက်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့နှင့် ဆက်စပ်လျက်ရှိပြီး တောင်ဘက်တွင် ကပ္ပလီပင်လယ်နှင့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် တည်ရှိသည်။ ရန်ကုန်မြို့တော်ကို အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၉၆ ဒီဂရီ ၁၃ မိနစ် မျဉ်းကြောင်းနှင့် မြောက်လတ္တီတွဒ် ၁၆ ဒီဂရီ ၄၅ မိနစ်မျဉ်းကြောင်းတို့ ဖြတ်သန်းသွားကြသည်။ အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၉၇ ဒီဂရီ မိနစ် ၃ဝ မျဉ်းကို မြန်မာစံတော်ချိန်မျဉ်းအဖြစ် သတ်မှတ်ထားရာ မြန်မာစံတော်ချိန်သည် ဂရင်းနစ်စံတော်ချိန်ထက် ၆ နာရီ မိနစ် ၃ဝ စောသည်။ === အကျယ်အဝန်း === မြန်မာနိုင်ငံ၏ အကျယ်အဝန်းမှာ ၂၆၁,၂⁠၂၈ စတုရန်းမိုင် (၆၇၆,၅၇၈ စတုရန်းကီလိုမီတာ) ရှိသည်။ အရှေ့တောင်အာရှတိုက်တွင် ဒုတိယအကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး မြေပြင်တဆက်တည်းအကျယ်အဝန်းအရဆိုလျှင် အကြီးဆုံးဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာတွင် (ဇန်ဘီယာပြီးလျှင်) ၄၀ ခုမြောက် အကြီးဆုံးတိုင်းပြည်ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံရှိ တက္ကဆက်ပြည်နယ်ထက် အနည်းငယ်သေးပြီး အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံထက် အနည်းငယ်ကြီးမားသည်။ အရှေ့နှင့်အနောက် ၅၈၂ မိုင် (၉၃၆ ကီလိုမီတာ) ကျယ်ဝန်းပြီး တောင်နှင့်မြောက် ၁,၂၇၅ မိုင် (၂,ဝ၅၁ ကီလိုမီတာ) ရှည်လျားသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်နိမိတ်အရှည်သည် မိုင်ပေါင်း ၅,၂ဝဝ ခန့်ရှိပြီး အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့်မိုင်ပေါင်း ၃,၈ဝ၈ မိုင် ဆက်စပ်လျက်ရှိရာတရုတ်မြန်မာ နယ်စပ်မှာ အရှည်လျားဆုံးဖြစ်ပြီး ၂၁၈၅ ကီလိုမီတာ (၁,၃၅၇ မိုင်)၊<ref name="CIA">{{Cite web |title=CIA Factbook |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bm.html |accessdate=3 August 2008 |archivedate=6 October 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101006115241/https://cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bm.html }}</ref> မြန်မာ-ထိုင်း ၁,၃၁၄ မိုင်၊ မြန်မာအိန္ဒိယ ၈၅၇ မိုင်၊ မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ၁၅၂ မိုင်နှင့် မြန်မာ-လာအို ၁၂၈ မိုင် အသီးသီး ရှိကြသည်။ ရေမိုင်နယ်နိမိတ်မှာ နတ်မြစ်ဝမှ ကော့သောင်းအထိ အလျား ၁,၃၈၅ မိုင်ခန့်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တောင်ဘက်နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်နှင့် ကပ္ပလီပင်လယ်တို့ တည်ရှိကာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းမှာ ၁၉၃ဝ ကီလိုမီတာ (၁⁠၁၉၉ မိုင်) ရှည်လျားသည်။ ကမ်းရိုးတန်း၏အလျားမှာ နိုင်ငံပတ်ပတ်လည် နယ်နိမိတ်တစ်ခုလုံး၏ သုံးပုံတစ်ပုံရှိသည်။ <ref name="CIA"/> === မြေမျက်နှာသွင်ပြင် === မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်ကို အကြမ်းအားဖြင့် အနောက်ဘက်တောင်တန်းကြီးများဒေသ၊ အလယ်ပိုင်း မြေနိမ့်မြစ်ဝှမ်း လွင်ပြင်ဒေသ၊ အရှေ့ဘက်ကုန်းမြင့်ဒေသဟူ၍ သုံးပိုင်းပိုင်းခြားနိုင်သည်။ ဟိမဝန္တာတောင်တန်းသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ဆက်စပ်နေပြီး အနောက်ရိုးမတောင်တန်းအဖြစ် တောင်ဘက်သို့ သွယ်တန်းလျက်ရှိသည်။ အနောက်ရိုးမတောင်တန်းဒေသ၏ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်စွန်းတွင်ရှိသော [[ခါကာဘိုရာဇီ]]တောင်မှာ ၅၈⁠၈၁ မီတာ (၁၉၂၉၅ ပေ) မြင့်၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အမြင့်ဆုံးတောင်ထိပ်ဖြစ်သည်။<ref>{{cite book | editor = Dr. Patrick Hesp et al. | year=2000 | title=Geographica’s World Reference | publisher =Random House Australia | pages =738, 741}}</ref> စာရာမေတိတောင်ထိပ်သည် ၁၂၅⁠၅၃ ပေမြင့်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဟိမဝန္တာတောင်မကြီး၏ မြောက်မှ တောင်သို့ ဖြာဆင်းလာသော တောင်တန်းကြီးသုံးခုရှိရာယင်းတို့မှာ [[ရခိုင်ရိုးမ]]၊ ပဲခူးရိုးမနှင့် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်တို့ဖြစ်ကြလေသည်။<ref name="myathan">{{cite book | first=Mya | last=Than | year=2005 | title=Myanmar in ASEAN: Regional Co-operation Experience | id=ISBN 981-230-210-7}}</ref> အနောက်ရိုးမတောင်တန်းကြီးသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့ကို တံတိုင်းသဖွယ် ကာဆီးထားလျက်ရှိသည်။ အလယ်ပိုင်းမြစ်ဝှမ်း မြေနိမ့်လွင်ပြင်ဒေသများတွင် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းဒေသသည် အကျယ်ဆုံးဖြစ်၍ ပထမပိုင်းကို မြစ်ဖျားမှ မန္တလေးမြို့အထိ၊ ဒုတိယပိုင်းကို မန္တလေးမှ ပြည်မြို့အထိ၊ တတိယပိုင်းကို ပြည်မြို့မှ မြစ်ဝအထိ ပိုင်းခြားလေ့လာတွေ့ရှိနိုင်သည်။ အလယ်ပိုင်းမြစ်ဝှမ်း မြေနိမ့်လွင်ပြင်ဒေသတွင် စစ်တောင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသနှင့် ချင်းတွင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသတို့လည်း ပါဝင်သည်။ အလယ်ပိုင်းမြစ်ဝှမ်းမြေနိမ့်ဒေသ၌ ဇီးဖြူတောင်တန်း၊ မင်းဝံတောင်တန်း၊ မှန်ကင်းတောင်တန်းနှင့် ဂန့်ဂေါတောင်တန်းစသည့် တောင်တန်းငယ်များ တည်ရှိသည်။ ထိုဒေသ၌ [[ပဲခူးရိုးမ]]တောင်တန်းသည် မြောက်မှတောင်သို့ တွန့်ခေါက်သွယ်တန်းလျက် ရှိသည်။ အရှေ့ဘက် ကုန်းမြင့်ဒေသမှာ [[ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်]]ဒေသဖြစ်၍ ပျမ်းမျှ ပေပေါင်း ၃ဝ⁠ဝဝ မှ ၄ဝ⁠ဝဝ အထိ မြင့်သည်။ ကုန်းပြင်မြင့်ဆိုသော်လည်း ညီညာနေခြင်းမဟုတ်ဘဲ မြင့်မောက်သော တောင်တန်းကြီးများရှိပြီး [[သံလွင်မြစ်]]သည် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်ဒေသမှ တနင်္သာရီကမ်းမြောင်မြောက်ပိုင်း မြေညီလွင်ပြင်သို့ စီးဆင်းသည်။ ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်၌ မြစ်ဖျားခံသော ရွှေလီ၊ မြစ်ငယ်၊ ဇော်ဂျီနှင့် ပန်းလောင်မြစ်တို့သည် ဧရာဝတီမြစ်ထဲသို့ စီးဝင်ကြသည်။ ဧရာဝတီမြစ်သည် မြန်မာ့ အရှည်ဆုံးမြစ်ဖြစ်ပြီး ၂၁၇ဝ ကီလိုမီတာ (၁၃၄၈ မိုင်‌) နီးပါးရှည်လျားပြီး [[မုတ္တမပင်လယ်]]ကွေ့အတွင်းသို့ စီးဝင်သွားသည်။ တောင်စဉ်တောင်တန်းကြီးအကြားတွင် မြေဩဇာကောင်းမွန်သော လွင်ပြင်ကျယ်ကြီးများ တည်ရှိလေသည်။<ref name="myathan"/> မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးရေအများစုမှာ ရခိုင်ရိုးမတောင်တန်းနှင့် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်ကြားတွင် ရှိသည့် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းဒေသတလျှောက် နေထိုင်ကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှုန်းနှေးကွေးခြင်းသည် ၎င်း၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ဂေဟစနစ်တို့အား ထိန်းသိမ်းပေးရာရောက်ခဲ့သည်။<ref name="BRMLIB">{{cite web |url=http://www.burmalibrary.org/reg.burma/archives/199909/msg00690.html |title=Myanmar’s Forest Law and Rules |publisher=BurmaLibrary.org |accessdate=2006-07-15}}</ref> သစ်တောအုပ်ကြီးများ ထူထပ်သိပ်သည်းသည့် အမြဲစိမ်းသစ်တောများနှင့် ကျွန်းတောကြီးများသည် အောက်မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၄၉ ရာခိုင်နှုန်း ‌ကျော်သော ဧရိယာကို ဖုံးလွှမ်းလျက်ရှိသည်။ ဤဒေသတွင် အလေ့ကျပေါက်ရောက်သော အပင်များတွင် ကြက်ပေါင်စေးပင်၊ [[ရှားပင်]]၊ [[ပျဉ်းကတိုးပင်]]၊ လမုတော၊ [[အုန်းပင်]]နှင့် [[ကွမ်းသီးပင်]]များ ပါဝင်လေသည်။ မြောက်ဘက်ကုန်းမြင့်ဒေသများတွင် ဝက်သစ်ချပင်၊ ထင်းရှူးပင်၊ [[ဇလပ်ပင်]]မျိုးစုံတို့ပေါက်ရောက်ကြသည်။ ကမ်းရိုးတန်း တစ်လျှောက်တွင်လည်း အပူပိုင်းဒေသသစ်သီးဝလံမျိုးစုံပေါက်ရောက်ကြသည်။<ref name="BRMLIB"/> မိုးနည်းရပ်ဝန်းဒေသတွင်မူ အပင်များမှာ ကြဲပြီးလှီကြသည်။ === သားရဲတိရစ္ဆာန်များ === တောင်တွင်းသားရဲ[[တိရစ္ဆာန်]]များအနက် [[ကျား]]နှင့် [[ကျားသစ်]]တို့သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့ရတတ်လေ့ရှိသည်။ အထက်မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကြံ့၊ [[ကျွဲ|ကျွဲရိုင်း]]၊ [[တောဝက်]]၊ [[သမင်]]၊ [[ဒရယ်]]နှင့် [[ဆင်]]များကို တွေ့နိုင်ပြီး ဆင်များကို ယဉ်အောင်မွေးယူ၍ သစ်လုပ်ငန်းများတွင် ခိုင်းစေအသုံးချကြသည်။ သေးငယ်သော [[နို့တိုက်သတ္တဝါ]]များမှာလည်း ပေါများလှပြီး မျောက်လွှဲကျော်နှင့် မျောက်များမှအစ ရှူးပျံနှင့် ကြံ့သူတော်များအဆုံး တွေ့မြင်ရသည်။ ငှက်မျိုးစုစုပေါင်း ၈၀⁠၀ ကျော်ခန့်တွင် [[ကြက်တူရွေး]]၊ [[ရစ်]]၊ ဥဒေါင်း၊ [[ကျီး|ကျီးကန်း]]၊ [[ငဟစ်]]နှင့် [[စပါးခင်းငှက်]]များ ပါဝင်သည်။ တွားသွားသတ္တဝါတွင်မူ မိချောင်း၊ တောက်တဲ့၊ ‌မြွေဟောက်၊ စပါးကြီးမြွေနှင့် လိပ်တို့ကို ပါတွေ့ရှိနိုင်သည်။ ရေချိုငါးမျိုးစုပေါင်း ရာနှင့်ချီ၍ တွေ့မြင်ရပြီး လွန်စွာမှ ပေါများကာ အရေးပါသည့် အစာအဟာရ ရင်းမြစ်လည်း ဖြစ်သည်။<ref name="MNET">{{Cite web |title="Flora and Fauna" at Myanmars.net |url=http://www.myanmars.net/myanmar-culture/myanmar-flora-fauna.htm |accessdate=3 August 2008 |archivedate=14 May 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120514182454/http://www.myanmars.net/myanmar-culture/myanmar-flora-fauna.htm }}</ref> === ရာသီဥတု === မြန်မာနိုင်ငံသည် များသောအားဖြင့် ဥတ္တရယဉ်စွန်းတန်းနှင့် အီကွေတာအကြားတွင် ကျရောက်တည်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် အာရှဒေသ၏ မှတ်သုံရပ်ဝန်းဒေသတွင် ကျရောက်ပြီး ၎င်း၏ ကမ်းရိုးတန်းဒေသများရရှိသော မိုးရေချိန်မှာ နှစ်စဉ် ၅ဝ⁠ဝဝ မမ (၁၉၇ လက်မ) ရှိသည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတွင် နှစ်စဉ်မိုးရေချိန်မှာ ၂၅ဝဝ မမ (၉၈ လက်မ) ဖြစ်ပြီး၊ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသော မိုးနည်းရပ်ဝန်းဒေသတွင် နှစ်စဉ်မိုးရေချိန် ၁၀⁠၀၀ မမ (၃၉ လက်မ) ထက်နည်းလေသည်။ မြောက်ဘက်ဒေသများသည် အအေးဆုံးဖြစ်ပြီး ပျမ်းမျှအပူအချိန် ၂၁ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် (၇၀ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက်) ရှိလေသည်။ ကမ်းရိုးတန်းနှင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသများ၏ ပျမ်းမျှအပူချိန်မှာ ၃၂ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် (၉ဝ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်) ရှိလေသည်။<ref name="myathan"/> အကြမ်းအားဖြင့် နွေ၊ မိုး၊ ဆောင်း ဟူ၍ သုံးရာသီ ပိုင်းခြားထားသည်။ မတ်လမှ မေလလယ်အထိ နွေဥတု၊ မေလလယ်မှ အောက်တိုဘာလကုန်အထိ မိုးဥတုနှင့် နိုဝင်ဘာလမှ ဖေဖော်ဝါရီလကုန်အထိ ဆောင်းဥတုဟု သတ်မှတ်သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် အပူပိုင်းမုတ်သုံရာသီဥတု ရှိသော်လည်း မြေမျက်နှာပြင်အနေအထား ကွဲပြားခြားနားမှုကြောင့် တစ်နေရာနှင့်တစ်နေရာ ရာသီဥတု ကွဲပြားသွားသည်။ ဥပမာအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းတွင် တစ်နှစ်လျှင် စုစုပေါင်း မိုးရေချိန်လက်မ ၄ဝ အောက်သာရရှိပြီး ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းနှင့် တနင်္သာရီကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်တွင် တစ်နှစ်လျှင် မိုးရေချိန် လက်မ ၂ဝဝ ခန့်ရရှိသည်။ နွေဥတုဖြစ်သော မတ်လနှင့်ဧပြီလများတွင် မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းဒေသ၌ ပျမ်းမျှအမြင့်ဆုံး အပူချိန်မှာ ၁⁠၁ဝ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် (၄၃ ဒသမ ၃ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်) အထက်ဖြစ်၍ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ၉၇ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက် (၃၆ ဒသမ ၁ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်) ခန့်နှင့် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်တွင် ၈၅ မှ ၉၅ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် (စင်တီဂရိတ် ၂၉ ဒသမ ၄ နှင့် ၃၅ ဒီဂရီ) အတွင်းရှိသည်။ မြို့များ၏ တည်နေရာနှင့် မြေမျက်နှာပြင် အနိမ့်အမြင့်ကိုလိုက်၍ အပူချိန်ကွာခြားသည်။ အပူချိန်မြင့်လွန်းခြင်း၊ နိမ့်ကျလွန်းခြင်းများ မရှိပေ။ တိုက်ခတ်သော လေကြောင်းနှင့် လေဖိအားအခြေအနေများကြောင့် မိုးရွာသွန်းမှုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ အချို့နှစ်များတွင် မုန်တိုင်းပြင်းထန်စွာ ကျရောက်သဖြင့် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင် ရံဖန်ရံခါမုန်တိုင်းဒဏ်ခံရသည်။ မြန်မာ့သမိုင်းတစ်လျှောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင်ပေါ်ပေါက်ကြုံတွေ့ခဲ့ရသော သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များတွင် အဆိုးရွား၊ အကြမ်းတမ်းဆုံးသော [[နာဂစ်မုန်တိုင်း|နာဂစ်ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း]]ဒဏ်ကို မြန်မာနိုင်ငံသည် ၂ဝ⁠ဝ၈ ခုနှစ် မေလ ၂ရက်နေ့၌ ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ ရာသီဥတုမှန်ကန်မျှတမှုကို အထောက်အကူပြုစေရန်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းဒေသ စိမ်းလန်းစိုပြည်ရေးလုပ်ငန်းများကို နိုင်ငံတော်က ဦးစားပေး အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိသည်။ === တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်များ === {{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေဒေသများ}} [[File:Burma en.png|thumb|မြန်မာပြည်သည် တိုင်းဒေသကြီး ၇ ခု နှင့် ပြည်နယ် ၇ ခု ရှိသည်။]] မြန်မာနိုင်ငံသည် ပြည်နယ် ခုနှစ်ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး ခုနှစ်တိုင်းတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ထားသည်။<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2051.html |title=Administrative divisions |accessdate=2006-07-09 |date=2006-06-29 |work=The World Factbook |publisher=Central Intelligence Agency |archivedate=11 September 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070911231857/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2051.html }}</ref> တိုင်းဒေသကြီးများတွင် ဗမာများ အဓိကနေထိုင်ကြပြီး ပြည်နယ်များတွင် မျိုးနွယ်စုတိုင်းရင်သားများ နေထိုင်ကြသည်။ အုပ်ချုပ်ရေးအရမြို့နယ်၊ ရပ်ကွက်နှင့် ကျေးရွာများအဖြစ် ထပ်မံခွဲထားသည်။ အဓိကမြို့ကြီးများ အားခရိုင်နှင့် မြို့နယ်များအဖြစ် ထပ်မံခွဲထားသည်။ *တိုင်းဒေသကြီးများ ** [[ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး]] ** [[ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး]] ** [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]] ** [[မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး]] ** [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]] ** [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]] ** [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]] *ပြည်နယ်များ ** [[ကချင်ပြည်နယ်]] ** [[ကယားပြည်နယ်‌]] ** [[ကရင်ပြည်နယ်]] ** [[ချင်းပြည်နယ်]] ** [[မွန်ပြည်နယ်]] ** [[ရခိုင်ပြည်နယ်]] ** [[ရှမ်းပြည်နယ်]] ==== တိုင်းဒေသကြီး၊ ပြည်နယ်၊ ခရိုင်၊ မြို့နယ်စသည်တို့ ခွဲခြားထားပုံ ==== {| class="wikitable" style="text-align:centre" |- ! စဉ် !! တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်!! ခရိုင် !! မြို့နယ် !! မြို့ !!ရပ်ကွက် !! ကျေးရွာအုပ်စု !! ကျေးရွာ |- | ၁ || [[ကချင်ပြည်နယ်]] ||၄|| ၁၈ ||၉ || ၁၄၃||၅၉၇||၂၅၈၃ |- | ၂ || [[ကယားပြည်နယ်]]||၂ ||၇ || ၁ || ၃၁ || ၇၉|| ၆၂၀ |- | ၃ || [[ကရင်ပြည်နယ်]] ||၄||၇ ||၆ || ၇၄ || ၃၇၄ || ၂၁၆၁ |- | ၄ || [[ချင်းပြည်နယ်]] ||၃|| ၉ || ၄|| ၃၇ || ၄၇၁ || ၁၃၅၂ |- | ၅ || [[မွန်ပြည်နယ်]] || ၂ ||၁၀ ||၂ ||၈၀ || ၃၈၃ || ၁၂၀၀ |- | ၆ || [[ရခိုင်ပြည်နယ်]] || ၄ || ၁၇ || ၃ || ၁၃၃ || ၁၀၄၀ || ၃၈၆၀ |- | ၇ || [[ရှမ်းပြည်နယ်]]|| ၁၃ || ၅၅ || ၂၀ || ၄၃၂ || ၁၆၂၉ || ၁၅၃၈၇ |- |၈ || [[ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး]] || ၄ || ၂၈ || - ||၂၅၄ || ၁၄၂၃ || ၆၄၅၂ |- | ၉ || [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]] ||၈ ||၃၇ || ၃ || ၁၈၇ || ၁၇၆၈ || ၆၀၈၇ |- | ၁၀ || [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]] || ၃ ||၁၀ || ၆|| ၈၃ || ၂၆၄||၁၂၃၀ |- | ၁၁ || [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]|| ၅ || ၂၅ || ၁ || ၁၆၃ || ၁၅၄၁ || ၄၇⁠၇၁ |- | ၁၂ || [[မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး]] ||၈ || ၃၆ || ၂ || ၂၉၇ || ၁၅၉၇ || ၅၄၂၄ |- | ၁၃ || [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]] || ၄ || ၄၅ || ၁ || ၇၄၂ || ၆၂၀ || ၂၀၈၉ |- | ၁၄ || [[ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး]] || ၆ || ၂၆ || ၇ || ၂၃၅ || ၁၉၁၂ || ၁⁠၁၇၀၁ |- | || '''စုစုပေါင်း''' || '''၁၇''' || '''၃⁠၃၀''' || '''၆၄''' || '''၂၈၉၁''' || '''၁၃၆၉၈''' || '''၆၄၉၁၇''' |} <ref>Bi Weekly Eleven Journal Vol3 No 43</ref> == နိုင်ငံရေးနှင့် အစိုးရ == {{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး}} [[မြန်မာနိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ (၂၀၀၈)|၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ]]အရ မြန်မာနိုင်ငံသည် [[တစ်ပြည်ထောင်နိုင်ငံ|ပြည်ထောင်စု]] [[သီးခြားလွှတ်တော်စနစ်|သီးခြားလွှတ်တော်]] [[သမ္မတနိုင်ငံ]]ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]] [[ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး]] [[မင်းအောင်လှိုင်]]သည် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀|၂၀၂၀ ခုနှစ်ရွေးကောက်ပွဲ]]၌ မဲစာရင်းမသမာမှုများရှိသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ရာ[[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းယူ]]ခဲ့သည်။ ဒုတိယသမ္မတ[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဦးမြင့်ဆွေ]]ကို ယာယီသမ္မတအဖြစ်ထားရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ဩဂုတ်တွင် မိမိကိုယ်ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web | last=Phillips | first=Kimberley | title=The last thing the Myanmar people need is false hope | website=The Canberra Times | date=20 February 2021 | url=https://www.canberratimes.com.au/story/7133580/the-last-thing-the-myanmar-people-need-is-false-hope/ | access-date=23 February 2021}}</ref> ထိုသို့အာဏာသိမ်း၍ ဖွဲ့စည်းထားသောစစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ရန်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ရွေးကောက်ခံခဲ့ရသော လွှတ်တော်အမတ်များနှင့် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့များက [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ|အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]ကို စင်ပြိုင်အစိုးရအဖြစ် ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရတွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ [[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဦးဝင်းမြင့်]]၊ ဒုတိယသမ္မတ [[ဒူဝါလရှီးလ]]၊ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် [[အောင်ဆန်းစုကြည်]]နှင့် ဝန်ကြီးချုပ် [[မန်းဝင်းခိုင်သန်း]]တို့က ဦးဆောင်လျက်ရှိကြသည်။<ref name="Membership">{{cite news |title=Who's Who in Myanmar's National Unity Government |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/whos-myanmars-national-unity-government.html |access-date=6 June 2021 |work=The Irrawaddy |date=16 April 2021}}</ref> မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို စစ်ခေါင်းဆောင်များက ရေးဆွဲခဲ့သည့်အလျောက် ဥပဒေပြုလွှတ်တော်နေရာများ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာမက အခြားအရေးပါသည့် ဌာနနေရာများကိုလည်း တပ်မတော်ကရယူထားသည်။ === နိုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှု === မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိကပါတီကြီးများမှာ [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်]]နှင့် [[ရှမ်းအမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] တို့ဖြစ်ကြသည်။ ယင်းတို့၏လှုပ်ရှားမှုများကိုမူ အစိုးရမှ တင်းကျပ်စွာ ချုပ်ကိုင်ထားသည်။ အခြား တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုများအား ကိုယ်စားပြုသော ပါတီငယ်များလည်းရှိသည်။ နိုင်ငံရေး အတိုက်အခံပြုလုပ်ခြင်းကို ခွင့်ပြုခြင်းမရှိသလောက်ဖြစ်ပြီး ပါတီများစွာမှာ တရားမဝင်အသင်း အဖြစ်ကြေညာထားခြင်ခံရသည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.nationalreview.com/comment/comment-mccain061103.asp |title=Crisis in Rangoon |accessdate=2006-07-14 |last=McCain |first=John |authorlink=John McCain |date=2003-05-11 |publisher=National Review Online |archivedate=5 September 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080905005524/http://www.nationalreview.com/comment/comment-mccain061103.asp }}</ref> [[လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့]] (''Human Rights Watch'') နှင့် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာရေး အဖွဲ့]] (''Amnesty International'') အပါအဝင် အချို့အဖွဲ့အစည်းများ၏ အဆိုအ‌ရ စစ်အစိုးရ၏ [[လူ့အခွင့်အရေး]]မှတ်တမ်းများမှာ လွန်စွာဆိုးဝါးကြောင်းသိရှိရသည်။ <ref>{{cite web |url=http://hrw.org/english/docs/2004/09/01/burma9290.htm |title=Statement to the EU Development Committee |accessdate=2006-07-11 |author=Brad Adams |publisher=Human Rights Watch |archivedate=20 June 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060620074005/http://hrw.org/english/docs/2004/09/01/burma9290.htm }}</ref><ref>{{cite web |url=http://sciencemode.com/2007/09/28/satellite-images-verify-myanmar-forced-relocations-mounting-military-presence/ |title=Satellite Images Verify Myanmar Forced Relocations, Mounting Military Presence |accessdate=2007-10-01 |publisher=ScienceMode |archivedate=26 February 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080226124205/http://sciencemode.com/2007/09/28/satellite-images-verify-myanmar-forced-relocations-mounting-military-presence/ }}</ref> လွတ်လပ်သည့် တရားစီရင်ခွင့်မရှိသည့်အပြင် စစ်အစိုးရအား ဆန့်ကျင်သည့် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံမှန်သမျှအားလည်း ခွင့်မပြုချေ။ [[အင်တာနက်]]အသုံးအပြုမှုမှာလည်း များစွာကန့်သတ်ထားပြီး ပြည်သူများဝင်ရောက်ကြည့်ရှု နိုင်သည့် ဝက်ဘ်စာမျက်နှာများ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံနှင့် ဒီမိုကရေစီအရေး ဝက်ဘ်စာမျက်နှာများအား ပြည်သူတို့ ဝင်‌ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်မှုကို ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်ထားသည်။<ref>{{cite news |url=http://www.opennetinitiative.net/studies/burma/ |title=Internet Filtering in Burma in 2005: A Country Study |publisher=OpenNet Initiative |accessdate=4 August 2008 |archivedate=19 November 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081119090055/http://www.opennetinitiative.net/studies/burma/ }}</ref><ref>{{cite news| url=http://www.burmanet.org/news/2006/06/27/mizzima-news-burma-bans-google-and-gmail-mungpi/#more-4642| title=Burma bans Google and gmail| publisher=BurmaNet News| date=2006-06-27| accessdate=2006-06-28| archivedate=6 July 2006| archiveurl=https://web.archive.org/web/20060706152209/http://www.burmanet.org/news/2006/06/27/mizzima-news-burma-bans-google-and-gmail-mungpi/#more-4642}}</ref> [[အဓမ္မလုပ်အားပေးစေမှု]]၊ လူကုန်ကူးခြင်းနှင့် [[ကလေးအလုပ်သမားကိစ္စ]]များမှာ နေ့စဉ်ဖြစ်ပျက်လျက်ရှိပြီး နိုင်ငံရေးဆန့်ကျင်မှုမှန်သမျှကို ခွင့်မပြုချေ။<ref>{{cite web |url=http://web.amnesty.org/library/index/ENGASA160201998 |title=Myanmar: 10th anniversary of military repression |accessdate=2006-07-14 |date=1998-08-07 |publisher=Amnesty International |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060824024228/http://web.amnesty.org/library/index/ENGASA160201998 |archivedate=24 August 2006 }}</ref> [[၁၉၈၈]] ခုနှစ်တွင် တပ်မတော်သည် စီးပွားရေးချွတ်ခြုံကျမှုနှင့် နိုင်ငံရေးဖိနှိပ်မှုများအား ဆန္ဒပြသည်ကို ရက်စက်ကြမ်း ကြုတ်စွာ နှိမ်နင်းခဲ့သည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ် ဩဂုတ် ၈ ရက်၊ [[၈၈၈၈ အရေးအခင်း (ရှစ်လေးလုံး)|ရှစ်လေးလုံးအရေး]]တော်ပုံဟု လူသိများသည့်နေ့တွင် ဆန္ဒပြသူပြည်သူများအား ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ယင်းဆန္ဒပြမှုများက ၁၉၉၀ ပြည့်ရွေးကောက်ပွဲများအား လမ်းပွင့်စေခဲ့သည်။ ရလဒ်များကိုမူ စစ်အစိုးရက အသိအမှတ်မပြုခဲ့ချေ။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်သည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ဦးဆောင်မှုဖြင့် မဲအားလုံး၏ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် လွှတ်တော်အမတ်နေရာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်အား နှစ်သုံးဆယ်အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်ကျင်းပခဲ့သည့် ၁၉⁠၉၀ ပြည့်နှစ် ရွေးချယ်တင်‌မြောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ် ပြန်လည်ထွန်းကားရေး ဆောင်ရွက်ချက်များကြောင့် နိုင်ငံတကာ၏ အားပေးထောက်ခံမှုကို ရရှိခဲ့ပြီး ၁၉⁠၉၁ ခုနှစ်တွင် [[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု|နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]ကို ဆွတ်ခူးခဲ့သည်။ သူမသည် အကြိမ်ပေါင်းများစွာ နေအိမ်တွင် အကျယ်ချုပ်ကျခံခဲ့ရသည်။ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် [[ကိုဖီအန်နန်]]မှ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေထံ တိုက်ရိုက် တောင်းဆိုခြင်းပြုခဲ့သော်လည်း ၂၀⁠၀၆ ခုနှစ် မေ ၂၇ ရက်တွင် စစ်အစိုးရက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား အိမ်တွင်းအကျယ်ချုပ်ခြင်းကို နောက်တစ်နှစ်ထပ်မံတိုးလိုက်သည်။ [[၁၉၇၅]]ခုနှစ်နိုင်ငံကာကွယ်ရေးဥပဒေအရ နိုင်ငံတော်၏ တရားဝင်လုပ်ပိုင်ခွင့်ဖြင့် ခွင့်ပြုထားခြင်းကိုကျင့်သုံးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။<ref>{{cite news |author=''The Irrawaddy'' |url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5797&z=154 |title=Suu Kyi's Detention Extended, Supporters likely to Protest |publisher=''The Irrawaddy'' |date=2006-05-27 |accessdate=2006-05-27 |archivedate=16 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090116020020/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5797&z=154 }}</ref><ref>{{cite news |author=''The Irrawaddy'' |url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5798&z=154 |title=Opposition Condemns Extension of Suu Kyi's Detention |publisher=''The Irrawaddy'' |date=2006-05-27 |accessdate=2006-05-27 |archivedate=16 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090116020024/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5798&z=154 }}</ref> စစ်အစိုးရသည် နိုင်ငံတကာ မျက်နှာစာတွင် ဝိုင်းပယ်ခြင်းတိုးမြင့်၍ခံနေရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိအ‌ခြေအနေကို ၂၀⁠၀၆-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်[[ကုလသမဂ္ဂ]]တွင် အလွတ်သဘောဆွေးနွေးရန်တင်သွင်းခဲ့ကြသည်။ ၂ဝ⁠ဝ၆-ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် [[ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ|လုံခြုံရေးကောင်စီ]]ဝင် ၁၅ နိုင်ငံအနက် ၁၀ နိုင်ငံတို့က မြန်မာပြည်အရေးကို ကောင်စီ၏ တရားဝင်အဂျင်ဒါတွင် လက်ခံရန်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။<ref>{{cite news|author=''The Irrawaddy''|url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=6176|title=UN Security Council Puts Burma on Agenda|first=Kim|last=Gamel|publisher=''The Irrawaddy'', 2006-09-16|accessdate=2006-10-11|archivedate=16 January 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090116020029/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=6176}}</ref> [[အာဆီယံ]]သည်လည်း မြန်မာအစိုးရနှင့် ပတ်သက်၍ များစွာစိတ်အနှောင့်ယှက်ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီကိစ္စကို ကိုင်တွယ်ဆုံးဖြတ်ရန် အာဆီယံနိုင်ငံရေး ပါလီမန်တွင်း ကော်မတီတစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.aseanmp.org/index.php?option=com_content&task=view&id=1&Itemid=10 |title=About Us |accessdate=2006-07-09 | publisher=ASEAN Inter-Parliamentary Myanmar Caucus}}</ref> [[တရုတ်နိုင်ငံ]]ကဲ့သို့သော အဓိကနိုင်ငံကြီးက ထောက်ခံအားပေးနေသ၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင် သိသာထင်ရှားသော ပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပေါ်ရန် အလားအလာနည်းပါးလျက်ရှိသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.ibiblio.org/obl/docs2/Chinese_MM_Eco.pdf |title=The Political Economy of China-Myanmar Relations: Strategic and Economic Dimensions |accessdate=2006-07-14 |last=Poon |first=Khim Shee |date= |year=2002 | format=PDF |publisher=Ritsumeikan University}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nwc.navy.mil/press/review/2002/spring/art3-sp2.htm|title=Burma and Superpower Rivalries in the Asia-Pacific|accessdate=2006-07-16|last=Selth|first=Andrew|year=Spring 2002|publisher=Naval War College Review|archivedate=13 December 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061213095403/http://www.nwc.navy.mil/press/Review/2002/spring/art3-sp2.htm}}</ref> === နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးနှင့်စစ်ရေးကိစ္စများ === {{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် ဆက်ဆံရေး}} [[File:Clinton and Aung San Suu Kyi after having dinner.jpg|right|thumb|220px|အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟီလာရီကလင်တန်နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]] မြန်မာနိုင်ငံ၏ အထူးသဖြင့် အနောက်နိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးမှာ တင်းမာလျက်ရှိသော အခြေအနေမှ ယခု ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံ အဖြစ် ဒီမိုကရေစီစနစ်သို့ အသွင်ကူးပြောင်း လာသောအခါ ယခင်ကထက် ဆက်ဆံရေး အဆင်ပြေလာပြီဖြစ်သည်။ [[အမေရိကန်နိုင်ငံ]]သည် မြန်မာနိုင်ငံအား ကျယ်ပြန့်သော ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုများကို ၁၉၈၈ ခုနှစ်အရေးတော်ပုံအပြီးနှင့် [[၁၉⁠၉၀]] ပြည့်ရွေးကောင်ပွဲများအပြီးတွင် ကျင့်သုံးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများကို ဖြေလျှော့လာနေပြီဖြစ်သည်။<ref>{{cite web |url=http://www.congress.gov/cgi-bin/bdquery/z?d108:SN01182:@@@L&summ2=m& |title=Burma Freedom and Democracy Act of 2003 |publisher=United States Library of Congress |accessdate=2007-02-04 |date=2003-06-04 |archivedate=25 January 2004 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20040125044621/http://www.congress.gov/cgi-bin/bdquery/z?d108%3ASN01182%3A%40%40%40L&summ2=m& }}</ref> အလားတူပင် [[ဥရောပသမဂ္ဂ]] (အီးယူ) သည်လည်း ပိတ်ဆို့မှုတွင် လက်နက်ရောင်းချခြင်း [[ပိတ်ဆို့မှု]]၊ ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးပိတ်ဆို့မှုနှင့် အတူလူသားချင်းစာနာ ထောင်ထားမှုကူညီပံ့ပိုးမှုမှ လွဲ၍ အခြားကူညီထောက်ပံ့မှုအားလုံးကို ပိတ်ဆို့ထားရှိခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ လက်နက်ရောင်းချခြင်းမှလွဲ၍ အခြားပိတ်ဆို့မှု အများအပြားကို ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့ပြီဖြစ်သည်။<ref name="EU">{{cite web |url=http://ec.europa.eu/comm/external_relations/myanmar/intro/index.htm |title=The EU’s relations with Burma / Myanmar |accessdate=2006-07-13 |publisher=European Union |archivedate=25 July 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060725000750/http://ec.europa.eu/comm/external_relations/myanmar/intro/index.htm }}</ref> အမေရိကန်နှင့် ဥရောပအစိုးရတို့၏ ပိတ်ဆို့မှုများ၊ သပိတ်မှောက်မှုနှင့် မြန်မာဒီမိုကရေစီအရေးလှုပ်ရှားမှုများအား ပံ့ပိုးပေးကြသည့်အဖွဲ့များ၏ တိုက်ရိုက်ဖိအားပေးမှုများကြောင့် အမေရိကန်နှင့် ဥရောပကုမ္ပဏီများ မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ခွာသွားခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဟာကွက် ပျော့ကွက်များ ကြောင့် အနောက်နိုင်ငံ ကုမ္ပဏီအချို့ ကျန်ရှိသေးလျက်ရှိသည်။ သို့သော် အာရှကုမ္ပဏီများကမူ သဘာဝသယံဇာတထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများတွင် ရင်းနှီးမြှပ်နှံမူအသစ်များပါ ထပ်ပံတိုးချဲ့ကြပြီး ဆက်လက်၍ လုပ်ငန်းများလုပ်ကိုင်ကြရန် သာမန်အားဖြင့် ဆန္ဒရှိကြဆဲဖြစ်သည်။ ပြင်သစ်ရေနံကုမ္ပဏီတိုတယ်သည် မြန်မာနိုင်ငံအား အားယူမှ ပိတ်ဆို့သည့်ကြားထဲက မြန်မာပြည်နှင့် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]ကို သွယ်တန်းထားသော ရတနာဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းကို အောင်မြင်စွာ လည်ပတ်စေနိုင်ခဲ့သည်။ တိုတယ်ကုမ္ပဏီသည် ယခုအခါတွင် ဘယ်လ်ဂျီယံနှင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံတရားရုံးများတွင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရတနာဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းတည်ဆောက်စဉ်အခါက မြန်မာအရပ်သားများအား အဓမ္မအသုံးချခဲ့သည်ကို မသိကျိုးကျွန် ပြုလုပ်ခဲ့မှုများ ကြောင့် အမှုရင်ဆိုင်ရလျက်ရှိသည်။ နားလည်တတ်သူများက ပိုက်လိုင်းတစ်လျှောက်ကျူးလွန်ခဲ့သော လူ့အခွင့်အရေးချိုး ဖောက်မှုများသည် တပ်မတော်မှ လုပ်ငန်းအကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် ကူညီပံ့ပိုးခဲ့ပြီး တိုတယ်ကုမ္ပဏီနှင့် ယင်း၏ လုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ရာတွင် အမေရိကန်အကျိုးတူလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ဘက် ချက်ဗရွန်ကုမ္ပဏီတို့၌ တိုက်ရိုက်တာဝန်ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ ချယ်ဗရွန်မှ မဝယ်ယူမီ ရှေ့က ယူနိုကယ်ကုမ္ပဏီသည်လည်း ဒေါ်လာ သန်းနှင့် ချီ၍လျော်ကြေးပေးခဲ့ရပြီး ဖြစ်သည်။<ref>{{cite news|lastname=Horsley |firstname=William |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3761022.stm |title=Dilemma of dealing with Burma |publisher=BBC News|date=2004-10-20 |accessdate=2004-11-02 }}</ref> အမေရိကန်ဦးဆောင်သည့် ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုများသည် စစ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် အရပ်သားများ မည်သူ့အား ထိခိုက်သည် ဆိုသည်မှာ အငြင်းပွားစရာမလိုပဲ ထင်သာမြင်သာရှိလှသည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုကြောင့် ယခင်စစ်ခေါင်းဆောင်များမှာ ထိခိုက်မှုမရှိသည့်အပြင် ချမ်းသာမြဲဖြစ်ပြီး၊ ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုကြောင့် မြန်မာပြည်သူလူထုကြီးသာ ဆင်းရဲကျပ်တည်းလျက်ရှိပြီး အလုပ်အကိုင်နှင့် လခကောင်း⁠ကောင်းရသော ပြည်ပနိုင်ငံများသို့သာ သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိကြသည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီ အရပ်သားအစိုးရတက်လာပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးပိုမိုကောင်းမွန်လာခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမဦးဆုံး အာဆီယံ ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးကို လွှဲယူနိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလနှင့် နိုဝင်ဘာလများတွင် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးပွဲများကို အောင်မြင်စွာ အိမ်ရှင်နိုင်ငံအဖြစ် လက်ခံကျင်းပနိုင်ခဲ့သည်။ === စစ်တပ် === မြန်မာစစ်တပ်ကို [[တပ်မတော်]]ဟု သိရှိကြပြီး မြန်မာ့ကြည်းတပ်တွင် စစ်သည်အင်အား ၄၉၂,၀⁠၀၀ ကျော်ရှိသည်‌။<ref name="CIA"/> မြန်မာတပ်မတော်တွင် [[တပ်မတော် (ကြည်း)]]၊ [[တပ်မတော် (ရေ)]]၊ [[တပ်မတော် (လေ)]] တပ်ဖွဲ့များပါဝင်ကြသည်။<ref name="CIA"/> မြန်မာနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ တပ်သားအရေအတွက်အရ ကမ္ဘာ့အဆင့် ၁၂ တွင် ရှိသည်။<ref>{{cite web |url=http://www.commondreams.org/headlines05/0607-03.htm |title=World Military Spending Topped US$1 trillion in 2004 |accessdate=2006-07-19 |last=Starck |first=Peter |date=2005-06-07 |work=Reuters |publisher=Common Dreams NewsCenter |archivedate=20 June 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060620161837/http://www.commondreams.org/headlines05/0607-03.htm }}</ref> စစ်တပ်သည် တိုင်းပြည်တွင် အထူးပင် အ‌ရှိန်အဝါကြီးမားသည်‌။ နိုင်ငံတော်၏ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာန နှင့် နယ်စပ်ရေးရာ ဝန်ကြီးဌာန တို့ကို တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် မှ ခန့်ထားရသည်။ <ref name="Central Intelligence Agency"/> မြန်မာ့စစ်အသုံးစရိတ်မှာ ၂၀၁၂−၂၀၁၃ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွက် ၁၄.၄ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်သည်။<ref>[http://articles.janes.com/articles/Janes-Sentinel-Security-Assessment-Southeast-Asia/Defence-budget-Myanmar.html Defense & Security Intelligence & Analysis: IHS Jane's | IHS<!-- Bot generated title -->]</ref> == စီးပွားရေး == {{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး}} [[File:Silk designs, Mandalay, Myanmar.jpg|thumb|နိုင်ငံခြားခရီးသည်များ ဝယ်ယူနိုင်ရန် မန္တလေးရှိ souvenir ဆိုင်အချို့တွင် တင်ထားသည့် ပိုးဖျင်အင်္ကျီများ]] မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အဆင်းရဲဆုံးနိုင်ငံများစာရင်းဝင် နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဆယ်စုနှစ်များစွာစီးပွားဆုတ်ယုတ်မှု၊ စီမံခန့်ခွဲမှု မှားယွင်းခြင်းနှင့် စီးပွားရေးအရ၊ နိုင်ငံရေးအရ တားဆီးပိတ်ဆို့မှုဒဏ် ခံနေရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဂျီဒီပီတိုးတက်နှုန်း (GDP) မှာ နှစ်စဉ် ၂.၉ ရာခိုင်းနှုန်းသာရှိသည်။<ref name="CIA"/> မဟာမဲခေါင်မြစ်ဝှမ်း ဒေသခွဲနိုင်ငံများတွင် တိုးတက်မှု အနိမ့်ဆုံးဖြစ်သည်။ [[၁၉၄၈]] ခုနှစ်တွင် ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းပြီးနောက်ဝန်ကြီးချုပ်[[နု၊ ဦး|ဦးနု]]သည် မြန်မာနိုင်ငံကို သာယာဝပြောသည့် ပြည်တော်သာနိုင်ငံတော်အဖြစ် ထူထောင်ရန် အားထုတ်ခဲ့သည်။ ဦးနု အစိုးရသည် နှစ်⁠နှစ်တာ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုစီမံကိန်းကို ချမှတ်ဆောင်ရွက်ခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ချေ။ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းဦးဆောင်သည့် စစ်အစိုးရက [[၁၉၆၂]] ခုနှစ်တွင် အာဏာသိမ်းယူအပြီးတွင် [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်စနစ်]]ကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web |url=http://www2.sjsu.edu/faculty/watkins/burma.htm |title=Political and Economic History of Myanmar (Burma) Economics |accessdate=2006-07-08 |last=Watkins |first=Thayer |publisher=San José State University |archivedate=26 May 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060526144053/http://www2.sjsu.edu/faculty/watkins/burma.htm }}</ref> လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းမှလွဲ၍ စက်မှုလက်မှုကဏ္ဍအားလုံးကို ပြည်သူပိုင်သိမ်းခဲ့သည်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် အစိုးရသည် စီးပွားရေးချုပ်ကိုင်မှုများကို ‌လျှော့ချခဲ့သည်။ ပုဂ္ဂလိကပိုင် လုပ်ငန်းများအား အတင့်အသင့် တိုးချဲ့ခွင့်၊ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ခွင့်ပြုခဲ့သောကြောင့် နိုင်ငံအတွက် လိုအပ်နေသည့် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေများ ရရှိခဲ့သည်။ <ref>{{cite book | author=Stephen Codrington | year=2005 | title=Planet geography | url=https://archive.org/details/planetgeography0000codr | publisher =Solid Star Press | pages =[https://archive.org/details/planetgeography0000codr/page/559 559] | ID=ISBN 0-9579819-3-7}}</ref> သို့သော်လည်း အမြတ်စွန်းများသော ကျောက်မျက်ရတနာ၊ ရေနံနှင့် သစ်လုပ်ငန်းကိုမူ ဆက်လက်၍ တင်းကျပ်စွာ ထိန်းချုပ်ထားဆဲဖြစ်သည်။ နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီများမှာ မြန်မာ့သယံဇာတများအားထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အစိုးရနှင့် အကျိုးတူဖက်စပ်လုပ်ငန်းများ ထူထောင်ကာဝင်ရောက်နေရာယူကြသည်။ [[File:Blethrow Inle2.JPG|thumb|‌အင်းလေးကန်ရှိ ရေပေါ်ဈေး။]] မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် ဖွံ့ဖြိုးမှုအနည်းဆုံးတိုင်းပြည်များစာရင်းတွင် ထည့်သွင်းခြင်းခံခဲ့ရသည်။<ref>{{cite web |date=2005 |url=http://www.un.org/special-rep/ohrlls/ldc/list.htm |title=List of Least Developed Countries |publisher=UN-OHRLLS |archiveurl=https://archive.today/20120530015845/http://www.un.org/special-rep/ohrlls/ldc/list.htm |archivedate=30 May 2012 |accessdate=3 August 2008 }}</ref> ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှစ၍ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲဖြစ်လာပြီး နောက်တွင် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို အားပေးခဲ့သည်။ သို့သော်နှစ်စဉ်ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည် သွားရောက်လည်ပတ်မှုမှာ ဦးရေ ၇၅ဝ,ဝ⁠ဝဝ ပင် မပြည့်ပါ။ မကြာမီနှစ်များက တရုတ်နှင့်အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့သည် စီးပွားရေးအကျိုးအတွက်ငှာ စစ်အစိုးရနှင့်ဆက်နွယ်မှုများကို အားဖြည့်ရန်ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။ သို့သော် အမေရိကန်၊ အီးယူနှင့် ကနေဒါနိုင်ငံတို့က ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုန်သွယ်ရေးပိတ်ပင်မှုများကို ချမှတ်လာကြသည်။ အဓိကနိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှာ တရုတ်၊ စင်ကာပူ၊ တောင်ကိုရီးယား၊ အိန္ဒိယနှင့် ထိုင်းတို့မှဖြစ်သည်။<ref>{{cite news | first =David | last =Fullbrook | url =http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/FK04Ae03.html | title =So long US, hello China, India | publisher =Asia Times | date =2004-11-04 | accessdate =2006-07-14 | archivedate =6 July 2008 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20080706173031/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/FK04Ae03.html }}</ref> ဗြိတိသျှကိုလိုနီခေတ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှတွင် အချမ်းသာဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့သည်။။<ref name="steinberg">{{cite book |last=Steinberg |first=David I. |date=2002 |title= Burma: The State of Myanmar|url=https://books.google.com/books?id=CSTuWZ0BMmMC&printsec=frontcover |publisher=Georgetown University Press|page=xi|isbn=1-58901-285-2}}</ref> ထစ်ချိန်က မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာတွင် ဆန်တင်ပို့မှု အများဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှတို့ အုပ်ချုပ်စဉ်အခါက ရေနံကို ဘီအိုစီကုမ္ပဏီမှတစ်ဆင့် တင်ပို့ရောင်းချခဲ့သည်။ မြန်မာပြည်အနေနှင့် လူအားအရင်းအမြစ်နှင့် သဘာဝသယံဇာတများကိုပါ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ကျွန်းသစ် ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကို မြန်မာနိုင်ငံမှ ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် စာတတ်မြောက်သည့် လူဦးရေမှာလည်း မြင့်မားလှသည်။<ref name="steinberg"/> ထိုအချိန်က မြန်မာနိုင်ငံသည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုလမ်းကြောင်းသို့ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ဦးတည်လျှောက်လှမ်းလျက်ရှိခဲ့သည်ဟု အများက ယုံကြည်လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံသည် အခြေခံ အဆောက်အအုံ လုံလောက်မှု မရှိသေးပေ။ ကုန်စည်များကို ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက်နှင့် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်မှတစ်ဆင့် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားကြပြီး နယ်စပ်လမ်းကြောင်းမှပင် တရားမဝင်မူးယစ်ဆေးဝါးများအား ပြည်ပသို့ မှောင်ခိုတင်ပို့ကြသည်။ ရထားသံလမ်းများမှာလည်း ဟောင်းနွမ်း၊ ဆွေးမြေ့လျက်ရှိပြီး ၁၉⁠၉၀ ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ချိန်မှစ၍ မွန်းမံပြင်တင်မှု မရှိသလောက်ပင် ဖြစ်သည်။ <ref name="idea">{{cite web |url=http://www.idea.int/asia_pacific/burma/upload/chap3.pdf |title=Challenges to Democratization in Burma |accessdate=2006-07-12 |year=2001 |month=November |format=PDF |publisher=International IDEA |archivedate=23 July 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060723083624/http://www.idea.int/asia_pacific/burma/upload/chap3.pdf }}</ref> အဝေးပြေးလမ်းမကြီးများမှာလည်း မြို့ကြီးများမှလွဲ၍ သေချာခင်းထားခြင်းမရှိချေ။ ရန်ကုန်အပါအဝင် နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးတွင် လျှပ်စစ်မီး ပြတ်တောက်လျက်ရှိသည်။ <ref name="idea"/> မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာတွင် ဘိန်းထုတ်လုပ်မှု ဒုတိယအမြင့်ဆုံး နိုင်ငံဖြစ်ပြီး၊ ကမ္ဘာ့ထုတ်လုပ်မှု၏ ၈ ရာခိုင်နှုန်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှဖြစ်ပြီး အမ်ဖက်တမင်း စိတ်ကြွဆေးပြား အပါအဝင်မူးယစ်ဆေးဝါးအဓိက မြစ်ဖျားခံရာလည်း ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.unodc.org/pdf/myanmar/myanmar_country_profile_2005.pdf |title=Myanmar Country Profile |accessdate=2006-07-09 |year=2005 |month=December |format=PDF |work=Office on Drugs and Crime | pages=5–6 | publisher=United Nations}}</ref> အခြားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများတွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်ပစ္စည်းများ၊ ယက္ကန်းနှင့် အထည်အလိပ်၊ သစ်ထုတ်လုပ်ရေး၊ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းများ၊ ကျောက်မျက်ရတနာနှင့် သတ္တုတူးဖော်ရေး၊ ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းများ ပါဝင်သည်။ === စိုက်ပျိုးရေး === အဓိကကျသော စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်မှာ ဆန်စပါး ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးမြေစုစုပေါင်း၏ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်တွင် စိုက်ပျိုးသည်။ ဆန်စပါးသည် စုစုပေါင်းသီးနှံထုတ်လုပ်မှု အလေးချိန်အားဖြင့် ၉၇ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိသည်။ ၁၉၆၆ နှင့် ၁၉⁠၉၇ ခုနှစ်အတွင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဆန်စပါးသုတေသနဌာနနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအရ ခေတ်မီဆန်မျိုးရင်းပေါင်း ၅၂ မျိုးအား ဖြန့်ဖြူးခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြင့် ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုကို ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် တန်ချိန် ၁၄ သန်းနှင့် ၁၉⁠၉၆ ခုနှစ်တွင် ခေတ်မီမျိုးစပါးများကို နိုင်ငံ၏ ထက်ဝက်ရှိ လယ်ကွင်းများစီသို့ ဖြန့်ကျက်စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ပြီး ရေသွင်းစိုက်ပျိုးမြေ၏ ၉၈ ရာခိုင်နှုန်းထိစိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့သည်။<ref>[http://www.irri.org/media/facts/pdfs/myanmar.pdf Myanmar and IRRI] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050907011925/http://www.irri.org/media/facts/pdfs/myanmar.pdf |date=7 September 2005 }}|21.2&nbsp;KiB<!-- application/pdf, 21800 bytes -->, Facts About Cooperation, International Rice Research Institute. Retrieved on 2007-09-25.</ref> မြန်မာ့စီးပွားရေးကဏ္ဍတွင် ခေတ်မှီနည်းပညာ ကျွမ်းကျင်သူ ပညာတတ်လုပ်သားအင်အားချို့တဲ့ခြင်းမှာ ကြီးထွားလျက်ရှိသည့် ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။<ref>{{cite book | first=Ian | last=Brown | year=2005 | title=A Colonial Economy In Crisis | publisher =Routledge | id=ISBN 0-415-30580-2}}</ref> == လူမှုပထဝီဝင် == === လူဦးရေပျံ့နှံ့နေထိုင်မှု === [[File:Downtownflatsyangon.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့တွင်း ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဈေး မျက်နှာချင်းဆိုင်မှ တိုက်ခန်း။ ရန်ကုန်မြို့၏ လူဦးရေအများစုသည် လူနေထူထပ်သည့် တိုက်ခန်းများတွင် နေထိုင်ကြသည်။]] ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံတော်အတွင်း တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်း ၁၃၅ မျိုးကျော်နေထိုင်ပြီး အဓိကအားဖြင့် ကချင်၊ ကယား၊ ကရင်၊ ချင်း၊ ဗမာ၊ မွန်၊ ရခိုင်နှင့်ရှမ်းစသည့် မျိုးနွယ်စုများ မှီတင်းနေထိုင်ကြသည်။ ၁၉⁠၉၈-၉⁠၉ခုနှစ်စာရင်းများအရ လူဦးရေ ၄၇ ဒသမ ၂၅ သန်းရှိပြီး လူဦးရေတိုးနှုန်းမှာ ၁ ဒသမ ၈၄ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်သည်။ ၁-၁ဝ–၂ဝ၁ဝ ရက်နေ့ရှိ ခန့်မှန်းလူဦးရေမှာ ၅၉ ဒသမ ၇၈ သန်းရှိသည်။ အမျိုးသားဦးရေ ၂၉ ဒသမ ၇၂ သန်းနှင့် အမျိုးသမီးဦးရေ ၃ဝ ဒသမ ဝ၆ သန်းရှိသည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် လူဦးရေနှင့် အိမ်အကြောင်းအရာ သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေ ၅၁,၄၈၆,၂၅၃ ယောက် ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေ၏ (၃၉.၈) ရာခိုင်နှုန်းသည် အသက် (၁၅) နှစ်မှ (၃၅) နှစ် အရွယ် လူငယ်များ ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[လူဦးရေ]]သည် သန်း ၄၀ မှ ၅၅ သန်းခန့်ရှိသည်‌။<ref>{{cite web |url=http://www.unescap.org/esid/psis/population/popin/profiles/myn.asp |title=POPULATION AND SOCIAL INTEGRATION SECTION (PSIS) |publisher=UN Economic and Social Commission for Asia and the Pacific |accessdate=3 August 2008 |archivedate=13 June 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080613225756/http://www.unescap.org/esid/psis/population/popin/profiles/myn.asp }}</ref> လက်ရှိလူဦးရေစစ်တမ်းမှာ ခန့်မှန်းခြေမျှသာဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့် ဆိုသော် စစ်အစိုးရ၏ ပြည်ထဲရေးနှင့် [[သာသနာရေး ဝန်ကြီးဌာန]]မှ [[၁၉၈၃]] ခုနှစ်တွင် ကောက်ယူခဲ့သည့် မပြီးပြည့်စုံသော စစ်တမ်းပေါ်တွင် အခြေခံထားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.ibiblio.org/obl/docs/Considered_responses-2.pdf | title=Conflict and Displacement in Karenni: The Need for Considered Responses |accessdate=2006-07-13 |year=2000 | month=May | format=PDF |publisher=Burma Ethnic Research Group}}</ref> [[၁၉၃ဝ]] ခုနှစ်မှစ၍ တိကျခိုင်လုံသော ပြည်လုံးကျွတ်စစ်တမ်း ကောက်ယူခဲ့ခြင်း မရှိချေ။ [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တွင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှဖြစ်သည်။<ref>{{cite web |url=http://web.amnesty.org/library/index/ENGASA390012005 |title=Thailand: The Plight of Burmese Migrant Workers |accessdate=2006-07-13 |date=2006-06-08 |publisher=Amnesty International |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060323221003/http://web.amnesty.org/library/index/ENGASA390012005 |archivedate=23 March 2006 }}</ref> မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးရေသိပ်သည်းနှုန်းမှာ တစ်စတုရန်းကီလိုမီတာလျှင် ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီး [[အရှေ့တောင်အာရှ]]တွင် လူဦးရေထူထပ်မှု အနည်းဆုံးနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ|အိန္ဒိယ]]မြန်မာနယ်စပ်၊ [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ|ဘင်္ဂလားဒေရှ်]]မြန်မာနယ်စပ်နှင့် [[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်း]]မြန်မာနယ်စပ်များတစ်လျှောက်တွင် ဒုက္ခသည်စခန်းများရှိနေပြီး ထောင်ပေါင်းများစွာမှာလည်း [[မလေးရှားနိုင်ငံ]]တွင် ရှိလေသည်။ လျှော့⁠လျှော့ပေါ့ပေါ့ တွက်သည်ဆိုဦးတော့၊ တိုင်းတစ်ပါးရောက် မြန်မာဒုက္ခသည်ဦးရေ ၂၉၅,၈ဝ⁠ဝ ကျော်ရှိနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး အများစုမှာ ကရင်နှင့် ကရင်နီများဖြစ်ကြလေသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/publ/opendoc.pdf?tbl=PUBL&id=449676844 | title=Myanmar Refugees in South East Asia |accessdate=2006-07-13 |year=2006 | month=April | format=PDF |publisher=UNHCR}}</ref> === မျိုးနွယ်စုများ === {{main|မြန်မာတိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ}} မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူမျိုးနွယ်စုများမှာ များစွာကွဲပြားခြားနားကြသည်။ အစိုးရက လူမျိုးပေါင်း ၁၃၅ မျိုးအား တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုထားသော်လည်း လက်တွေ့မှာမူ အနည်းဆုံး ၁၀၈ မျိုးရှိနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ <ref name="Gordon 2005">{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=MM |title=Languages of Myanmar |accessdate=2006-07-14 |last=Gordon |first=Raymond G., Jr. |year=2005 |publisher=SIL International}}</ref> [[ဗမာလူမျိုး]] သည် လူဦးရေ၏ ၆၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် [[ရှမ်းလူမျိုး]] ဖြစ်ပြီ၊ [[ကရင်လူမျိုး]] သည် ၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။<ref name="statedept"/> [[ရခိုင်လူမျိုး]] သည် ၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။ ပင်လယ်ရပ်ခြား [[တရုတ်လူမျိုး]]မှာ ၃ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးရှိသည်။<ref name="statedept"/><ref>{{cite book | author=Mya Than | editor=Leo Suryadinata | year=1997 | title=Ethnic Chinese As Southeast Asians | id=ISBN}}</ref> [[မွန်လူမျိုး]]များမှာ ၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်‌။<ref name="statedept"/> ကျန်မျိုးနွယ်စုများမှာ [[ကချင်လူမျိုး|ကချင်]]၊ [[ချင်းလူမျိုး|ချင်း]]၊ အိန္ဒိယနွယ်ဖွားနှင့် အခြားသော လူနည်းစု အုပ်စုများဖြစ်ကြသည်။<ref name="statedept"/> [[File:Karen Padaung Girl Portrait.jpg|thumb|မြန်မာပြည်ရှိ တိုင်းရင်းသားများအနက် လူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည့် [[ပဒေါင်လူမျိုး]] မိန်းကလေး။]] === ဘာသာစကားများ === {{main|မြန်မာဘာသာစကား|မြန်မာအက္ခရာ}} မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိကအားဖြင့် ဘာသာစကားအုပ်စုကြီး လေးမျိုးရှိသည်။<ref name="ethno">{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90150 |title=Language Family Trees: Sino-Tibetan |accessdate=2006-07-09 |last=Gordon |first=Raymond G., Jr. |year=2005 |work=Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition |publisher=SIL International}}</ref> ၎င်းတို့မှာ တရုတ်-တိဗက်၊ ဩစတြိုနီးရှန်း၊ တိုင်းကဒိုင်နှင့် အင်ဒို-ဥရောပတို့ဖြစ်ကြသည်‌။<ref name="ethnologue_myanmar">{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=MM |title=Languages of Myanmar |accessdate=2007-01-13 |last=Gordon |first=Raymond G., Jr. |year=2005 |work=Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition |publisher=SIL International}}</ref> တရုတ်-တိဗက်သည် အကျယ်ပြန့်ဆုံးအသုံးပြုသော ဘာသာစကားဖြစ်သည်။ ယင်းတွင် [[မြန်မာဘာသာစကား|ဗမာ]]၊ [[ကရင်ဘာသာ|ကရင်]]၊ [[ကချင်ဘာသာ|ကချင်]]၊ [[ချင်းဘာသာ|ချင်း]]နှင့် [[တရုတ်ဘာသာ]]များ ပါဝင်သည်။ တိုင်-ကဒိုင်ဘာသာတွင် အဓိကမှာ [[ရှမ်းဘာသာ]]ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိကပြောဆိုသည့် ဩစတြိုနီးရှန်းစကားမှာ [[မွန်ဘာသာ]]ဖြစ်သည်။ အဓိကကျသော အင်ဒို-ဥရောပဘာသာစကားနှစ်မျိုးမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ စာပေသုံး[[ပါဠိဘာသာ]]နှင့် [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ]]တို့ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာဘာသာစကား]]သည် [[ဗမာ]]တို့၏ မိခင်ဘာသာစကားနှင့် ရုံးသုံးဘာသာစကားများ ဖြစ်ပြီး တိဗက်နှင့် တရုတ်ဘာသာစကားများနှင့်လည်း နီးစပ်လေသည်။<ref name="Gordon 2005"/><ref name="ethno"/> ဗျည်းအက္ခရာ ရေးသားပုံစနစ်မှာ လခြမ်းပုံနှင့် စက်ဝိုင်းပုံများကို အခြေထားသော မွန်အက္ခရာစနစ်မှ ဆင်းသက်လာသည်။ [[မြန်မာအက္ခရာ]]အရေးအသားတွင် မွန်ပုံစံကို အခြေခံထားပြီး [[မွန်အက္ခရာ]]စနစ်သည် ၇၀၀ ပြည့်နှစ်က တောင်ပိုင်း[[ဗြဟ္မိအက္ခရာ]]စနစ်ပေါ်တွင် အခြေခံထားလေသည်။ ရှေးအကျဆုံးမြန်မာအရေးအသားကို လွန်ခဲ့သည့် နှစ် ၁၀⁠၀၀ ကျော်လောက်က တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤအရေးအသားစနစ်ကို ထေရဝါဒ[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]၏ ကျမ်းဂံများ ရေးသားရာတွင် သုံးသည်။ [[ပါဠိ]]စာပေရေးသားရာတွင်လည်း အသုံးပြုသည်။ ရှမ်း၊ ကရင်နှင့် ကယားစာပေများ ရေးသားရာတွင်လည်း မြန်မာအက္ခရာများနှင့်အတူ သီးခြားတီထွင်ထားသော ဗျည်းအက္ခရာများ၊ အသံထွက်ပြ သင်္ကေတများကိုလည်း အသုံးပြုထားသည်။<ref>{{cite web |url=http://lwinmoe.friendsofburma.org/doc/myanmar_extension.pdf |title=Proposal for encoding characters for Myanmar minority languages in the UCS |accessdate=2006-07-09 |date=2006-04-02 |format=PDF |publisher=International Organization for Standardization |archivedate=23 July 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060723083627/http://lwinmoe.friendsofburma.org/doc/myanmar_extension.pdf }}</ref> မြန်မာစကားသည် အရိုအသေပြုသုံးနှုန်းခြင်းနှင့် အသက်အရွယ်အလိုက်‌ပြောဆိုသုံးနှုန်းရခြင်းများပါဝင်သည်။<ref name="Myam-ma"/> မြန်မာလူမှုရေးစနစ်သည် ပညာရေးကိုအလေးပေးသည်။ ကျေးရွာများတွင် [[လောကီပညာ]]များကို [[ဘုန်းကြီးကျောင်း|ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း]]များ၌ သင်ယူကြရသည်။ နိုင်ငံတော်က ဖွင့်လှစ်သည့် အစိုးရ ကျောင်းများက အလယ်တန်းများနှင့် အထက်တန်းပညာများအား တာဝန်ယူသင်ကြားပေးသည်။ === ပညာရေး === {{main|မြန်မာနိုင်ငံ ပညာရေးစနစ်}} ယူနက်စ်ကို (UNESCO) စာရင်းအင်းဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားဝင်[[စာတတ်မြောက်နှုန်း]]မှာ [[၂၀⁠၀၀]] ပြည့်နှစ်က ၈၉.၉ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။<ref>{{cite web |url=http://www.uis.unesco.org/TEMPLATE/html/Exceltables/education/Literacy_Regional_April2006.xls |title=Adult (15+) Literacy Rates and Illiterate Population by Region and Gender for |accessdate=2006-07-13 |year=2006 |month=April |format=XLS |publisher=UNESCO Institute of Statistics |archivedate=25 June 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070625071529/http://www.uis.unesco.org/TEMPLATE/html/Exceltables/education/Literacy_Regional_April2006.xls }}</ref> မြန်မာနိုင်ငံသည် သမိုင်းအစဉ်အဆက်ကတည်းက စာတတ်မြောက်နှုန်း မြင့်မားခဲ့သည်။ သို့သော် [[ကုလသမဂ္ဂ]]၏ [[ဖွံ့ဖြိုးမှုအနိမ့်ဆုံးနိုင်ငံစာရင်း]]ဝင်နိုင်ပြီး ကူညီထောက်ပံ့မှုများ ရရှိနိုင်ရန်အတွက် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီအစိုးရက [[၁၉၈၇]] ခုနှစ် စာတတ်မြောက်နှုန်းကို ၇၈.၆ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၁၈.၇ ရာခိုင်နှုန်းသို့ လျှော့ချခဲ့သည်။<ref>{{cite book | editor=Robert I Rotberg | year=1998 | title=Burma: Prospects for a Democratic Future }}</ref> သို့သော်အမေရိကန်အစိုးရ၏ နိုင်ငံခြားရေးဌာနကမူ အလုပ်ဖြစ်ရန် စာတတ်မြောက်နှုန်းကို ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းဟု ခန့်မှန်းထားသည်။<ref name="statedept" /> === ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု === မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထွန်းကားသော [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]မှာ[[ထေရဝါဒ]] ဗုဒ္ဓဘာသာဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာသည် နိုင်ငံတော်ဘာသာ ဖြစ်သည် {{citation needed|October 2019}}။ စစ်အစိုးရ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ၈၉ ရာခိုင်နှုန်းသော လူဦးရေက ကိုးကွယ်ယုံကြည်ကြပြီး အထူးသဖြင့် ဗမာ၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကရင်၊ မွန်နှင့် တရုတ်လူမျိုးအများစုဖြစ်ကြသည်။ [[ခရစ်ယာန်ဘာသာ]]ကို ၄ ရာခိုင်နှုန်းသော လူဦးရေက ကိုးကွယ်ပြီး အထူးသဖြင့် ကချင်၊ ချင်းနှင့် ကရင်အပြင် သာသနာပြုလုပ်ငန်းများ ထွန်းကားခဲ့သည့် ဒေသအသီးသီးရှိ ဥရောပ-အာရှမျိုးနွယ်စုများဖြစ်သည်။<ref name="CIA"/> မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်များအနက် ငါးပုံလေးပုံမှာ ပရိုတက်စတင့်များ (''Protestants'') ဖြစ်ကြပြီး အဓိကအားဖြင့် မြန်မာနှစ်ခြင်းကွန်ဗင်ရှင်းအသင်းဝင် နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန်များ ဖြစ်ကြသည်။ ကျန်သူများမှာ ရိုမန်ကက်သလစ်ဘာသာဝင် (''Roman Catholics'') များဖြစ်ကြသည်။ လူဦးရေ၏ ၄ ရာခိုင်နှုန်းမှာ [[အစ္စလာမ်ဘာသာ]] ကို ကိုးကွယ်ကြပြီး အများစုမှာ ဆူနီများဖြစ်သည်။ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်တို့တွင် အိန္ဒိယတိုင်းရင်းသား၊ အိန္ဒိယ-မြန်မာ၊ ပါရှန်း၊ အာရပ်နှင့် ပန်းသေးများ ပါဝင်ကြသည်။<ref>{{cite web |url=http://tbbc.org/resources.html#reports |title=Internal Displacement in Eastern Burma 2006 Survey |accessdate=2207-02-04 |author=Thailand Burma Border Consortium |year=2007 |archivedate=15 May 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070515121040/http://www.tbbc.org/resources.html#reports }}</ref><ref name=priestly>{{cite news |first=Harry |last=Priestly |url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5380 |title=The Outsiders |publisher=The Irrawaddy |date=2006-01-17 |accessdate=2006-07-07 |archivedate=19 January 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120119160146/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5380 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://isrc.payap.ac.th/document/papers/paper23.pdf |title=The Encounter of Missionary Christianity and Resurgent Buddhism in Post-colonial Myanmar |accessdate=2006-07-14 |author=Samuel Ngun Ling |year=2003 |format=PDF |publisher=Payap University |archivedate=2 March 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060302235658/http://isrc.payap.ac.th/document/papers/paper23.pdf }}</ref> [[ဟိန္ဒူဘာသာ]]ကို ကိုးကွယ်သူ အနည်းငယ်မျှသာ ရှိသည်။ ၁၉၆၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၂၉ ရက်တွင် ပါလီမန်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာကို [[နိုင်ငံတော်ဘာသာ]] အဖြစ်ကြေညာခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လွတ်လပ်စွာ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု အပြည့်အဝရှိပြီး ခြားနားသော ဘာသာအယူဝါဒများ လွတ်လပ်စွာရှင်သန်ထွန်းကားနိုင်မှုသည် ရှေးအစဉ်အဆက်ကပင် တည်ရှိခဲ့သော အစဉ်အလာဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဘာသာရေး အဆောက်အအုံများ၊ ဘာသာအယူဂိုဏ်းကွဲများ၊ ဘာသာရေးပွဲလမ်းများ၊ အခမ်းအနားများကို စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပပြုလုပ်နိုင်ကြသည်။ ဘာသာဝင်အမျိုးအစားအားဖြင့် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာဝင်မှာ လူဦးရေ၏ ၈၉ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်၍ အများစု ဖြစ်သော်လည်း အခြားဘာသာဝင်များလည်း လွတ်လပ်စွာ ကိုးကွယ်ခွင့်ရှိကြသည်။ ယင်းတို့တွင်ခရစ်ယာန် ဘာသာဝင် ၅ ဒသမ ဝ၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင် ၃ ဒသမ ၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဟိန္ဒူ ဘာသာကိုးကွယ်သူ ဝ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ နတ်ကိုးကွယ်သူ ဝ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိကြသည်။<ref>နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု မှတ်တမ်း(၂၀၁၀)</ref> == ယဉ်ကျေးမှု == {{main|မြန်မာ့ ယဉ်ကျေးမှု}} [[File:Earpiercingceremony.jpg|thumb|မန္တလေးမြို့၏ [[မဟာမုနိဘုရားကြီး|မဟာမုနိဘုရား]]တွင် တွေ့ရသည့် နားသမင်္ဂလာပွဲ။ ထိုမင်္ဂလာပွဲမှာ မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုတွင် မိန်းမငယ် လူလားမြောက်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုသည့် အစဉ်အလာ တရပ်ဖြစ်သည်။]] မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကွဲပြားခြားနားသည့် ဒေသခံရိုးရာယဉ်ကျေးမှုများစွာ ရှိသော်လည်း အဓိကပင်တိုင်မှာ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဗမာယဉ်ကျေးမှုသာဖြစ်သည်‌။ [[ဗမာယဉ်ကျေးမှု|ဗမာ့ယဉ်ကျေးမှု]]သည်လည်း အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ၏[[ယဉ်ကျေးမှု]]များက လွှမ်းမိုး လေသည်။ ဤသည်ကို ယင်း၏[[ဘာသာစကား]]၊ [[အစားအသောက်]]၊ [[ဂီတ]]၊ [[ပန်တျာ]]နှင့် ပြ[[ဇာတ်]]တို့က သက်သေထူလျက်ရှိသည် {{citation needed|October 2019}}။ [[အနုပညာ]]တွင် အထူးသဖြင့် [[စာပေ]]ကို မြန်မာ့ဟန်ဝင်နေသော ထေရဝါဒ[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]က လွှမ်းမိုးလျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ မော်ကွန်းတစ်ရပ်အဖြစ် ယူဆထားသော [[ရာမဇာတ်တော်ကြီး]] မှာ [[ရမ္မာရန]] မူရင်းမှ ကူးယူထားခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုင်း၊ မွန်၊ အိန္ဒိယမူများ လွှမ်းမိုးခြင်းကို ကောင်းစွာခံထားရသည်။<ref>{{cite web |url=http://www.goldenlandpages.com/hotspots/rama/rama.htm |title=Ramayana in Myanmar’s heart |accessdate=2006-07-13 |date=2003-09-13 |publisher=Goldenland Pages |archivedate=29 October 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061029183721/http://www.goldenlandpages.com/hotspots/rama/rama.htm }}</ref> ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် [[နတ်ကိုးကွယ်မှု]]တို့ ရောထွေးလျက်ရှိပြီး နတ်ကိုးကွယ်မှုတွင် [[၃၇ မင်း]]အနက် တစ်ပါးပါးကို ခမ်းနားကြီးကျယ်စွာ [[ပူဇော်]]ပသကြလေ့ရှိသည်။<ref>{{cite book | first=R.C. | last=Temple| year=1906 | title=The Thirty-seven Nats-A Phase of Spirit-Worship prevailing in Burma| url=https://archive.org/details/dli.granth.99975 }}</ref><ref>{{cite web|url=http://myanmartravelinformation.com/mti-myanmar-religion/nats.htm|title=The Worshipping of Nats — The Special Festival of Mount Popa|accessdate=3 August 2008|archivedate=23 June 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060623011500/http://myanmartravelinformation.com/mti-myanmar-religion/nats.htm}}</ref> ရိုးရာဓလေ့ထွန်းကားသော မြန်မာ့ရွာတစ်ရွာတွင် ရွာဦး[[ဘုန်းကြီးကျောင်း]]မှာ ကျေးရွာယဉ်းကျေးမှုဘဝ၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်သည်။<ref name="kmc">{{cite book | author=Khin Myo Chit | authorlink=Khin Myo Chit | year=1980 | title=Flowers and Festivals Round the Burmese Year }}</ref> ဘုန်းတော်ကြီးများအား ဘာသာဝင်များက ရိုသေလေးစားပြီး [[ပစ္စည်းလေးပါး]]ကို ထောက်ပံ့ကြသည်။ အရွယ်ရောက်လာသည့်ယောက်ျားကလေးတစ်ယောက်၏ ဘဝတွင် [[ရှင်ပြု]]မင်္ဂလာမှာ အလွန်အရေးပါသည့် အခမ်းအနားတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာမိသားစုတိုင်းမှ ယောက်ျားကလေး မှန်သမျှသည် အသက် ၂၀ မတိုင်မီ [[ကိုရင်]]အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ အသက် ၂၀ ပြည့်လျှင် [[ရဟန်း]]အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း ခံယူကြရသည်။ ရဟန်းအဖြစ် အနည်းဆုံး တစ်ပတ်ခန့်ကြာမြင့်လေ့ရှိတတ်သည်။ မိန်းကလေးများမှာမူ နားထွင်းနားသခြင်း မင်္ဂလာကို ခံယူကြရသည်။<ref name="kmc" /> မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုကို အဓိကမြင်တွေ့ရသည့် နေရာမှာ ကျေးရွာများတွင် နှစ်လုံးပေါက်ကျင်းပလေ့ရှိသည့် ဘုရားပွဲများတွင်ဖြစ်သည်<ref name="Myam-ma">{{cite book | author=Tsaya | year=1886 | title=Myam-ma, the home of the Burman | publisher =Thacker, Spink and Co. | location =Calcutta | pages = 36–37 }}</ref><ref name="sy">{{cite book|author=Shway Yoe|year=1882|title=The Burman — His Life and Notions|publisher=Norton Library 1963|location=New York|pages=211–216,317–319}}</ref> ရွာများတွင် ရွာစောင့်နတ်များရှိကြပြီး မြန်မာ့လူနေမှုဘဝတွင် အယူသည်းခြင်းနှင့် ပိတ်ပင်တားမြစ်ခြင်းများမှာလည်း မနည်းပေ။ [[File:Mahagandhayon Monastic Institution, Amarapura, Myanmar.jpg|thumb|အရမပူရမြို့၏ မဟာဂန္ဓရုံကျောင်းတွင် ကိုရင်များသည် သိပိတ်နှင့် ဆွမ်းခံကြွနေပုံ။]] [[ဗြိတိသျှ]]ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုအတွင်းသို့ အနောက်တိုင်းဓလေ့များ စတင်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ မြန်မာ့ပညာရေးစနစ်ကို ဗြိတိသျှ ပုံစံအတိုင်း ပုံတူကူးယူထားသည်။ [[ရန်ကုန်မြို့|ရန်ကုန်]]ကဲ့သို့သော မြို့များတွင် ကိုလိုနီပိုင်[[ဗိသုကာ]]ပုံစံများ လွှမ်းမိုးနေသည်ကိုတွှေ့ရှိရသည်။<ref>{{cite news | first =Steven | last =Martin | url =http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3578993.stm | title =Burma maintains bygone buildings | publisher =BBC News | date =2004-03-30 | accessdate =2006-07-09 }}</ref> တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုများအနက် ခရစ်ယာန်ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုကို အရှေ့တောင်ဒေသရှိ [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်]]များတွင်လည်းကောင်း၊ မြောက်ဘက်အရပ်နှင့် အနောက်မြောက်ဒေသ၌ [[ကချင်လူမျိုး|ကချင်]]နှင့် [[ချင်းလူမျိုး|ချင်း]]တိုင်းရင်းသားများတွင်လည်းကောင်း မြင်တွေ့နိုင်သည်။<ref>{{cite book|url=http://www.archive.org/details/TheSilkenEast|title=The Silken East — A Record of Life and Travel in Burma|first=V. C.|last=Scott O'Connor|year=1904|publisher=Kiscadale|location= Scotland 1993|pages=32}}</ref> === အစားအစာ === {{main|မြန်မာ့ အစားအစာ}} [[File:Outdoor café, Yangon, Myanmar.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ လမ်းဘေးစားသောက်ဆိုင်]] မြန်မာ့အစားအစာတွင် [[တရုတ်]]၊ [[အိန္ဒိယ]]၊ [[ထိုင်း]]နှင့် အခြားလူမျိုးစုများ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။ [[ဆန်]]မှာ မြန်မာ၏ အဓိကအစားအစာဖြစ်သည်။<ref name="kong">{{cite book | first=Foong Ling | last=Kong | year=2002 | title=Food of Asia | publisher=Tuttle Publishing | id=ISBN}}</ref> [[ခေါက်ဆွဲ]]နှင့် [[ပေါင်မုန့်]]တို့ကိုလည်း စားသောက်သည်။<ref name="kong"/> [[ဗမာလူမျိုး|ဗမာ့]]အစားအစာတွင် မပါမဖြစ်သည်မှာ ငါး၊ ပုစွန်၊ ငါးပိငံပြာရည်နှင့် ဝက်သား၊ ဆိတ်သားများ ဖြစ်သည်။ အမဲသားကိုမူ တချို့က ရှောင်ကြသည်။ ဟင်းချက်ရာတွင် မဆလာနှင့် ငရုတ်သီးတို့ကို အသုံးပြုသည်။<ref>{{cite book |author=Saw Myat Yin |title=Burma |year=1990 |publisher=M. Cavendish |isbn=ISBN}}</ref><ref>{{cite book |author=D. N. Jha |title=The Myth of the Holy Cow |year=2004 |publisher=Verso |isbn=ISBN}}</ref> မြန်မာ့အမျိုးသား အစားအစာဟုကျယ်ပျံ့စွာ ယူဆထားသည့် [[မုန့်ဟင်းခါး]]ချက်ရာတွင် ငါးခူဟင်းရည်တွင် ကုလားပဲမှုန့်၊ ဆန်ကြာဆံနှင့် [[ငံပြာရည်]]များ ရော၍ ချက်ကြသည်။<ref>{{cite news | url =http://planetguru.com/Articles/ArticleDetail.aspx?ArticleId=21273&ChannelId=kitchenscience | title =Get a taste of Myanmar’s national dish | work =Indo-Asian News Service | publisher =PlanetGuru}}</ref> အပူပိုင်း [[အသီး]]အနှံများကို အချိုပွဲအဖြစ် တည်ခင်းသည်။ မြို့ကြီးပြကြီးများတွင် [[ရှမ်း]]စာ၊ တရုတ်စာနှင့် အိန္ဒိယအစားအစာများကိုပါ စုံလင်စွာ ရရှိနိုင်သည်။ === တေးဂီတ === {{main|မြန်မာဂီတ}} မြန်မာ့တေးဂီတကို ပတ်ဝိုင်း၊ ကြေးဝိုင်း၊ ပတ္တလားနှင့် လေမှုတ်တူရိယာများဖြစ်သည့် နှဲ၊ နှဲကြီး၊ ပလွေ၊ ဝါးလက်ခုပ်နှင့် ကြိုးတတ်တူရိယာများအား ဆိုင်းဝိုင်းခေါ် သံစုံတီးဝိုင်းဖွဲ့၍ တီးခတ်ကြသည်။<ref name="kmc"/><ref name="sy"/> မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုတွင် လှေပုံသဏ္ဌာန် ကိုယ်ထည်တွင် ပိုးကြိုးသွယ်တန်းထားပြီး လည်တိုင်တွင် မှန်စီရွှေချထားသော စောင်းကောက်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းကပင် ရှိခဲ့သည်။<ref>{{cite web |url=http://www.usd.edu/smm/GiftShop/Postcards3x5/BurmeseHarp.html |title=Postcard of Saung Gauk (arched harp) |accessdate=2006-07-15 |date=2004-10-18 |work=National Music Museum |publisher=University of South Dakota |archiveurl=https://archive.today/20120806000454/http://orgs.usd.edu/nmm/GiftShop/Postcards3x5/BurmeseHarp.html |archivedate=6 August 2012 }}</ref> ၁၉၅၀ ပြည့်လွန်နှစ်မှစ၍ မြို့ကြီးပြကြီးများတွင် အနောက်တိုင်းတေးဂီတများ စတင်ရေပန်းစားလာသည်။<ref>{{cite news | url =http://www.burmanet.org/news/2005/09/28/agence-france-presse-myanmar-worries-as-rappers-upstage-traditional-xylophones/ | title =Myanmar worries as rappers upstage traditional xylophones | work =Agence France Presse | publisher =BurmaNet News | date =2005-09-28 | accessdate =2006-07-15 | archivedate =12 December 2007 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20071212063046/http://www.burmanet.org/news/2005/09/28/agence-france-presse-myanmar-worries-as-rappers-upstage-traditional-xylophones/ }}</ref> === ရုပ်ရှင် === {{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်း}} အနောက်နိုင်ငံများ၌ ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်းပေါ်ပေါက်လာပြီးနောက် အနှစ်လေးဆယ်ခန့် အကြာတွင်မှ မြန်မာရုပ်ရှင် လုပ်ငန်းကို စတင်ပျိုးထောင်ခဲ့ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပရိသတ်ရှေ့မှောက်တွင် ပထမဆုံးတင်ဆက်သော ဦးထွန်းရှိန်၏ ဈာပနသတင်းကားနှစ်ပိုင်းသည် ပထမမြန်မာရုပ်ရှင် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုရပေမည်။ ပထမဆုံး ဇာတ်လမ်းနှင့်ဇာတ်ကားမှာ ''[[မေတ္တာ နှင့် သူရာ]]''ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားဖြစ်ပြီး ပထမဦးဆုံးသော အသံတိတ် ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားလည်း ဖြစ်သည်။ ပထမဆုံး မြန်မာအသံထွက် ဇာတ်ကားမှာ ''ငွေပေးလို့မရ'' ဖြစ်သည်။ ထိုကားကို ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ပြသခဲ့သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်းက စစ်ရေးကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဖလင်လိပ်နှင့် ရုပ်ရှင်ကရိယာ ရှားပါးမှု တို့ကြောင့်လည်းကောင်း ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးခြင်း လုံးဝမပြုနိုင်ခဲ့ပေ။ [[၈၈၈၈ အရေးအခင်း (ရှစ်လေးလုံး)|၈၈၈၈ အရေးအခင်း]] ပြီးနောက်တွင် ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်းကို အစိုးရမှ အများဆုံးထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သူများအား ရုပ်ရှင်ပါဝင်ရိုက်ကူးမှုကို တားမြစ်ခဲ့သည်။ ရုပ်ရှင်ဆင်ဆာကို တင်းကြပ်ခဲ့သလို ရုပ်ရှင်ထူးချွန်ဆုပေးအပ်ရာတွင်လည်း ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခဲ့သည်။<ref>{{cite journal|author=Zaw, Aung|title=Celluloid Disillusions|url=http://www.irrawaddy.org/database/2004/vol12.3/cover.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20050213182520/http://www.irrawaddy.org/database/2004/vol12.3/cover.html|archivedate=2005-02-13|journal=Irrawaddy|volume=12|issue=3|date=March 2004}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050213182520/http://www.irrawaddy.org/database/2004/vol12.3/cover.html |date=13 February 2005 }}</ref> <br /> === '''နိုင်ငံတကာ အညွှန်းကိန်းများ''' === <br /> ==== '''စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့် အညွှန်းကိန်း''' ==== ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာ နိုင်ငံ၏ ၂၀၂၀ [[စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့်]] [[အညွှန်းကိန်း]]မှာ [[နယ်စည်း မခြား သတင်းထောက်များ အဖွဲ့ (R. S. F)]]၏ ထုတ်ပြန်ချက် အရ [[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀)အနက်တွင် [[အဆင့်]] (၁၃၉) ရှိသည်။<ref name=":0">Page - 8, 7 Days Daily Newspaper, 26.4.2020</ref> R. S. F ၏ အဆိုရ ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာ နိုင်ငံ၏ [[စာနယ်ဇင်း ကဏ္ဍ]]တွင် [[သတင်း]]များ [[ကိုယ်တိုင် ကန့်သတ်မှု]] (Self - Censorship) ရှိနေသည်ဟု ဆိုသည်။<ref name=":0" /> ၂၀၁၃ ခုနှစ် -[[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀) အနက် [[အဆင့်]] (၁၅၁)<ref name=":0" /> ၂၀၁၇ ခုနှစ် - [[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀) အနက် [[အဆင့်]] (၁၃၁)<ref name=":0" /> ၂၀၁၈ ခုနှစ် - [[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀) အနက် [[အဆင့်]] (၁၃၇)<ref name=":0" /> ၂၀၁၉ ခုနှစ် - [[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀) အနက် [[အဆင့်]] (၁၃၈)<ref name=":0" /> == ရည်ညွှန်းချက်များ == {{reflist|3}} == ပြင်ပလင့်ခ်များ == {{Sisterlinks|Myanmar|display=မြန်မာနိုင်ငံ}} ; အစိုးရ * [http://www.president-office.gov.mm/ နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံး] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210419170149/https://www.president-office.gov.mm/ |date=19 April 2021 }} * [http://www.ministryofinformation.gov.mm/ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120830012903/http://www.ministryofinformation.gov.mm/ |date=30 August 2012 }} * [http://www.mofa.gov.mm/ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန] ; အထွေထွေ * [http://burmese.mizzima.com/ မဇ္ဈိမသတင်း] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080805014458/http://burmese.mizzima.com/ |date=5 August 2008 }} * [http://www.burmalibrary.org/ အွန်လိုင်းမြန်မာစာကြည့်တိုက်] * [http://www.mewashingtondc.com/ အမေရိက မြန်မာသံရုံး] * [http://rangoon.usembassy.gov/ အမေရိကန်သံရုံး၊ မြန်မာနိုင်ငံ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080807135823/http://rangoon.usembassy.gov/ |date=7 August 2008 }} * [http://www.worldstatesmen.org/Myanmar.htm ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးသမားများ - မြန်မာ] {{ပထဝီဝင်တည်နေရာ |Centre = {{MYA}} |North = {{IND}} {{CHN}} |Northeast = {{CHN}} |East = {{LAO}} |Southeast = {{THA}} |South = {{THA}}<br>ကပ္ပလီပင်လယ် |Southwest = ကပ္ပလီပင်လယ် |West = {{IND}}<br>{{BGD}}<br>[[ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်]] |Northwest = {{IND}} }} {{မြန်မာနိုင်ငံ}} {{ASEAN}} {{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}} {{Commonscat|Myanmar}} {{Coord|22|N|96|E|type:country_region:MM|display=title}} [[Category:မြန်မာနိုင်ငံ]] [[Category:အာဆီယံအသင်းဝင်နိုင်ငံများ]] [[Category:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]] [[Category:အရှေ့တောင်အာရှရှိ နိုင်ငံများ]] [[Category:ဖွံ့ဖြိုးမှုအနိမ့်ဆုံး နိုင်ငံများ]] [[Category:သမ္မတနိုင်ငံများ]] 8lveb3a9ave93pcrwaour2md4rlsf02 754359 754317 2022-08-12T09:51:30Z Ninjastrikers 22896 wikitext text/x-wiki {{cleanup}} {{Infobox country | conventional_long_name = ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်<br>Republic of the Union of Myanmar | common_name = မြန်မာနိုင်ငံ | image_flag = Flag of Myanmar.svg | flag_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ အလံတော်|အလံတော်]] | image_coat = State seal of Myanmar.svg | symbol_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်|တံဆိပ်တော်]] | national_anthem = {{unbulleted list |"[[ကမ္ဘာမကျေ]]"}}<div style="display:inline-block;margin-top:0.4em;">[[File:U.S. Navy Band - Kaba Ma Kyei.oga|centre]]</div> | image_map = {{Switcher|[[File:Myanmar (orthographic projection).svg|frameless]]|ကမ္ဘာလုံးပုံပြရန်|[[File:Location Burma (Myanmar) ASEAN.svg|upright=1.15|frameless]]|အာဆီယံမြေပုံပြရန်|default=1}} | map_caption = {{map caption |location_color=အစိမ်း |region=[[အာဆီယံ]] |region_color= ခဲ့ရင့်ရောင် |legend=Location Burma (Myanmar) ASEAN.svg}} | image_map2 = | capital = [[နေပြည်တော်မြို့]] | coordinates = {{Coord|19|45|N|96|6|E|type:city}} | largest_city = [[ရန်ကုန်မြို့]] | official_languages = [[မြန်မာဘာသာစကား|မြန်မာ]] | regional_languages = {{hlist| |[[ကချင်ဘာသာစကား|ကချင်]] |[[ကယားဘာသာစကား|ကယား]] |[[ကရင်ဘာသာစကား|ကရင်]] |[[ချင်းဘာသာစကား|ချင်း]] |[[မွန်ဘာသာစကား|မွန်]] |[[ရခိုင်ဘာသာစကား|ရခိုင်]] |[[ရှမ်းဘာသာစကား|ရှမ်း]]}} | languages_type = [[တရားဝင် အရေးအသားစနစ်]] | languages = [[မြန်မာအက္ခရာ]] | ethnic_groups = {{unbulleted list | ၆၈% [[ဗမာလူမျိုး|ဗမာ]] | ၉% [[ရှမ်းလူမျိုး|ရှမ်း]] | ၇% [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်]] | ၄% [[ရခိုင်လူမျိုး|ရခိုင်]] | ၄% [[မူဆလင်|မွတ်စလင်]] | ၃% [[တရုတ်လူမျိုး|တရုတ်]] | ၂% [[မွန်လူမျိုး|မွန်]] | ၃% အခြား }} | ethnic_groups_year = {{lower|0.45em|<ref name="World Factbook" />}} | religion = [[ထေရဝါဒ]] [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ဗုဒ္ဓဘာသာ|ဗုဒ္ဓဘာသာ]] ၈၇.၉%<br /> [[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ခရစ်ယာန်ဘာသာ|ခရစ်ယာန်]] ၆.၂%<br /> [[အစ္စလာမ်ဘာသာ|အစ္စလာမ်]] ၄.၃%<br />[[မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု|အခြား]] ၁.၆%<ref>{{cite web |title=The 2014 Myanmar Population and Housing Census- The Union Report: Religion |url=https://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNION_2-C_religion_EN_0.pdf |website=myanmar.unfpa.org |publisher=Department of Population Ministry of Labour, Immigration and Population MYANMAR |access-date=3 February 2019 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180329011235/http://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNION_2-C_religion_EN_0.pdf |archive-date=29 March 2018 |url-status=dead |accessdate=22 March 2020 |archivedate=29 March 2018 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20180329011235/http://myanmar.unfpa.org/sites/default/files/pub-pdf/UNION_2-C_religion_EN_0.pdf }}</ref> | demonym = ဗမာ့ / မြန်မာ့ <ref>{{cite web|url=https://www.health.act.gov.au/sites/default/files/ACT%20Health%20Community%20Profile%20-%20Burma%20%282014%29.pdf|title=ACT Health Community Profile, pg. 1|publisher=Multicultural Health Policy Unit|access-date=5 August 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20150411161154/http://www.health.act.gov.au/sites/default/files/ACT%20Health%20Community%20Profile%20-%20Burma%20%282014%29.pdf|archive-date=11 April 2015|url-status=dead|accessdate=22 March 2020|archivedate=11 April 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150411161154/http://www.health.act.gov.au/sites/default/files/ACT%20Health%20Community%20Profile%20-%20Burma%20%282014%29.pdf}}</ref> | government_type = [[တစ်ပြည်ထောင်နိုင်ငံ|တစ်ပြည်ထောင်]] [[သီးခြားလွှတ်တော်စနစ်|သီးခြားလွှတ်တော်]] [[သမ္မတနိုင်ငံ]] (''တရားဝင်'') <br /> [[စစ်အာဏာရှင်စနစ်]]လက်အောက်ခံ [[တစ်ပြည်ထောင်နိုင်ငံ|တစ်ပြည်ထောင်]] [[ကြားဖြတ်အစိုးရ]] [[သမ္မတနိုင်ငံ]] (''လက်တွေ့'') | leader_title1 = [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ]] | leader_name1 = [[မင်းအောင်လှိုင်]] | leader_title2 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|သမ္မတ]] | leader_name2 = [[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဦးမြင့်ဆွေ]] (ယာယီ) | leader_title3 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယ သမ္မတ|ဒုသမ္မတ ၁]] | leader_name3 = [[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဦးမြင့်ဆွေ]] | leader_title4 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယ သမ္မတ|ဒုသမ္မတ ၂]] | leader_name4 = [[ဟင်နရီဗန်ထီးယူ]]<ref name="2022ndsc">{{cite news|url=https://cincds.gov.mm/node/16370|title=ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော် အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးကောင်စီအစည်းအဝေး(၁/၂၀၂၂) ကျင်းပ}}</ref> | legislature = [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]] | upper_house = [[အမျိုးသားလွှတ်တော်]] | lower_house = {{nowrap|[[ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]}} | sovereignty_type = [[မြန်မာ့သမိုင်း|တည်ထောင်]] | established_event1 = [[ပျူမြို့ပြနိုင်ငံများ]] | established_date1 = ၁၈၀ ဘီစီခန့် | established_event2 = [[ပုဂံခေတ်]] | established_date2 = ၂၃ ဒီဇင်ဘာ ၈၄၉ | established_event3 = [[တောင်ငူခေတ်]] | established_date3 = ၁၆ အောက်တိုဘာ ၁၅၁၀ | established_event4 = [[ကုန်းဘောင်ခေတ်]] | established_date4 = ၂၉ ဖေဖော်ဝါရီ ၁၇၅၂ | established_event5 = [[ကိုလိုနီခေတ်]] | established_date5 = ၁ ဇန်နဝါရီ ၁၈၈၆ | established_event6 = [[လွတ်လပ်ပြီးခေတ်မြန်မာနိုင်ငံ|ဗြိတိသျှထံမှလွတ်လပ်ရေးရခြင်း]] | established_date6 = ၄ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၈ | established_event7 = [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|ပထမအကြိမ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]] | established_date7 = ၂ မတ် ၁၉၆၂ | established_event8 = [[စကားရပ်များ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်သည့် ဥပဒေ|"Burma" မှ "Myanmar" သို့ အမည်ပြောင်းခြင်း]] | established_date8 = ၁၈ ဇွန် ၁၉၈၉ | established_event9 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|သမ္မတစနစ်]] ပြန်လည်တည်ထောင်ခြင်း | established_date9 = ၃၀ မတ် ၂၀၁၁ | established_event10 = [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာထပ်မံသိမ်းခံရခြင်း]] | established_date10 = ၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁ | area_km2 = ၆၇၆,၅၇၈ | area_rank = ၃၉ | area_sq_mi = ၂၆၁,၂၂၈ <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = ၃.၀၆ | population_census = ၅၃,၅၈၂,၈၅၅ (၂၀၁၇)<ref name="worldometers.info">{{cite web|url=http://www.worldometers.info/world-population/myanmar-population/|title=Myanmar Population (2018) – Worldometers|website=worldometers.info}}</ref> | population_census_year = ၂၀၁၇ | population_census_rank = ၂၅ | population_density_km2 = ၇၆ | population_density_sq_mi = <!--auto calculate--><!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = ၁၂၅ | GDP_PPP = $၃၅၅&nbsp;ဘီလီယံ<ref name="IMFWEOMM">{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2019/02/weodata/weorept.aspx?sy=2018&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=69&pr1.y=15&c=518&s=NGDP_RPCH%2CNGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a= |title=World Economic Outlook Database, October 2019 |publisher=[[International Monetary Fund]] |website=IMF.org |access-date=3 January 2020}}</ref> | GDP_PPP_year = ၂၀၁၉ | GDP_PPP_rank = ၅၁ | GDP_PPP_per_capita = $၆,၇၀၇<ref name="IMFWEOMM"/> | GDP_PPP_per_capita_rank = ၁၂၈ | GDP_nominal = $၆၆&nbsp;ဘီလီယံ<ref name="IMFWEOMM"/> | GDP_nominal_year = ၂၀၁၉ | GDP_nominal_rank = ၇၂ | GDP_nominal_per_capita = $၁,၂၄၅<ref name="IMFWEOMM"/> | GDP_nominal_per_capita_rank = ၁၅၅ | Gini = ၃၈.၁<!--number only--> | Gini_year = ၂၀၁၅ | Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> | Gini_ref = <ref>{{cite web |url=https://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI?locations=MM |title=GINI index (World Bank estimate) |publisher=[[World Bank]] |website=data.worldbank.org |access-date=5 March 2019}}</ref> | Gini_rank = | HDI = ၀.၅၈၄<!--number only--> | HDI_year = ၂၀၁၈<!--Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase<!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2019.pdf|title=Human Development Report 2019|publisher=United Nations Development Programme|date=2019|accessdate=9 December 2019}}</ref> | HDI_rank = ၁၄၅ | currency = [[မြန်မာကျပ်ငွေ]] (K) | currency_code = MMK | time_zone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]] | utc_offset = +06:30 | drives_on = ညာဘက်မောင်း | calling_code = +95 | iso3166code = MM | cctld = [[.mm]] | footnote_a = | footnote_b = }} '''မြန်မာနိုင်ငံ'''၊ ({{lang-en|Myanmar}} သို့မဟုတ် "Burma" (ဘားမား)) တရားဝင်အားဖြင့် '''ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်''' (Republic of the Union of Myanmar) သည် [[အရှေ့တောင်အာရှ]]ရှိ နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ [[အရှေ့တောင်အာရှ ကျွန်းဆွယ်ဒေသ]]တွင် အကြီးဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ပြီး ၂၀၁၈ ခုနှစ်အရ လူဦးရေ ၅၄ သန်းခန့်ရှိသည်။<ref name="worldometers.info" /> [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်]]၊ [[အိန္ဒိယ]]၊ [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]၊ [[လာအို]]၊ [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]နှင့် [[ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်]]တို့နှင့် ထိစပ်နေသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြို့တော်မှာ [[နေပြည်တော်]]ဖြစ်ပြီး အကြီးဆုံးမြို့မှာ [[ရန်ကုန်]]ဖြစ်သည်။<ref name="World Factbook">{{cite web |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/burma/ |work=The World Factbook |title=Burma |date=27 September 2021 |publisher=U.S. Central Intelligence Agency}}</ref> မြန်မာနိုင်ငံရှိ အစောဆုံးအခြေချမှုများသည် [[ပျူမြို့ပြနိုင်ငံများ]]နှင့် [[မွန်ဘုရင့်နိုင်ငံများ]]၌ဖြစ်ကြသည်။<ref>{{cite book | title=Early civilizations of Southeast Asia | publisher=Altamira Press | author=O'Reilly, Dougald JW | year=2007 | location=United Kingdom | isbn=978-0-7591-0279-8}}</ref> အေဒီ ၉ရာစုခန့်တွင် [[မြန်မာလူမျိုး]]တို့သည် [[ဧရာဝတီမြစ်]]အနီး၌ ပုဂံပြည်ကိုတည်ထောင်ခဲ့ကြပြီး [[မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု]]၊ [[မြန်မာဘာသာစကား]]စသည်တို့ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ပထမမြန်မာနိုင်ငံတော် ပုဂံပြည်သည် [[မွန်ဂို-မြန်မာ စစ်|မွန်ဂိုကျူးကျော်စစ်]]ကြောင့် ကျဆုံးခဲ့ရသည်။ ၁၆ ရာစု‌တွင် ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော် [[တောင်ငူခေတ်|တောင်ငူအင်ပါယာ]]ပေါ်ပေါက်လာခဲ့ပြီး အရှေ့တောင်အာရှသမိုင်း၏ အကြီးဆုံးအင်ပါယာအဖြစ် ခေတ္တရပ်တည်နိုင်ခဲ့သည်။<ref name=Lieberman>{{cite book |last=Lieberman |first=Victor B. |title=Strange Parallels: Southeast Asia in Global Context, c. 800–1830, volume 1, Integration on the Mainland |publisher=[[Cambridge University Press]] |year=2003 |isbn=978-0-521-80496-7 |ref=Lieberman}}</ref> ၁၉ ရာစုတွင် တတိယမြန်မာနိုင်ငံတော် [[ကုန်းဘောင်ခေတ်|ကုန်းဘောင်အင်ပါယာ]]သည် မျက်မှောက်ခေတ် မြန်မာနိုင်ငံ၏ဒေသများကိုပါမက [[အာသံပြည်နယ်|အာသံ]]နှင့် [[မဏိပူရပြည်နယ်|မဏိပူရ]]ဒေသများကိုပါ အုပ်ချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှအင်ပါယာသည် မြန်မာနိုင်ငံကို [[အင်္ဂလိပ်-မြန်မာ စစ်ပွဲများ|ကျူးကျော်စစ်များ]]ဆင်နွှဲပြီး သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ [[ဒုတိယ ကမ္ဘာစစ်|ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]အတွင်း၌ မြန်မာနိုင်ငံကို ဂျပန်တို့ကခေတ္တသိမ်းပိုက်ထားခဲ့ပြီး မဟာမိတ်နိုင်ငံတို့က ပြန်လည်သိမ်းယူခဲ့သည်။ ၁၉၄၈ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှတို့ထံမှ [[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|လွတ်လပ်ရေးကိုရရှိ]]ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် [[အရှေ့အာရှ ထိပ်သီးအစည်းအဝေး]]၊ [[ဘက်မလိုက်လှုပ်ရှားမှု]]၊ [[အာဆီယံ]]၊ [[ဘင်းမ်စတက်]]စသည်တို့၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံဖြစ်သည်။ [[ဗြိတိသျှအင်ပါယာ]]လက်အောက်သို့ ကျရောက်ခဲ့ဖူးသော်လည်း [[ဓနသဟာယနိုင်ငံများအဖွဲ့|ဓနသဟာယနိုင်ငံများ]]၏ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံမဟုတ်ပေ။ [[သဘာဝသံယံဇာတ]]ကြွယ်ဝသော နိုင်ငံဖြစ်သည်သာမက [[နေရောင်ခြည်စွမ်းအင်]]အသုံးချရန်အတွက် အလားအလာကောင်းမွန်သည်။<ref>Vakulchuk, Roman; Kyaw Kyaw Hlaing; Edward Ziwa Naing; Indra Overland; Beni Suryadi and Sanjayan Velautham (2017). [https://www.researchgate.net/publication/317954536 ''Myanmar's Attractiveness for Investment in the Energy Sector. A Comparative International Perspective''.] Norwegian Institute of International Affairs (NUPI) and Myanmar Institute of Strategic and International Studies (MISIS) Report. p. 8.</ref> နိုင်ငံ၏စီးပွားရေးအများစုကို [[တပ်မတော်|မြန်မာစစ်တပ်]]နှင့် ၎င်း၏[[ခရိုနီ]]များကချုပ်ကိုင်ထားသဖြင့် [[စီးပွားရေးမညီမမျှမှု]]များပြားသည်။<ref name=IncomeGap>{{cite news |url=http://www.nationmultimedia.com/aec/Income-gap-worlds-widest-30214106.html |title=Income Gap 'world's widest' |work=The Nation |access-date=15 September 2014 |author=Eleven Media |date=4 September 2013 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20140915230853/http://www.nationmultimedia.com/aec/Income-gap-worlds-widest-30214106.html |archive-date=15 September 2014 }}<br />{{cite news | url=https://www.dvb.no/analysis/income-inequality-in-burma/33726 | title=Income inequality in Burma | publisher=Democratic Voice of Burma | access-date=15 September 2014 | author=McCornac, Dennis | date=22 October 2013 | archive-url=https://web.archive.org/web/20140915230920/https://www.dvb.no/analysis/income-inequality-in-burma/33726 | archive-date=15 September 2014 | url-status=dead | df=dmy-all }}</ref> == ဝေါဟာရဗေဒ == {{အဓိက|မြန်မာနိုင်ငံ၏ အမည်များ}} ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် စစ်အစိုးရက အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် (‌Burma) ဘားမားကို မြန်မာဟု ပြောင်းလဲရန် [[စကားရပ်များ ပြောင်းလဲသတ်မှတ်သည့် ဥပဒေ|ဆုံးဖြတ်ခဲ့ခြင်း]]သည် အငြင်းပွားစရာ ဖြစ်ခဲ့သည် {{citation needed|October 2019}}။ ယေဘုယျအားဖြင့် '''မြန်မာ'''သည် ၁၃၅မျိုးသော တိုင်းရင်းသားအားလုံး ကို ကိုယ်စားပြု၍ '''ဗမာ''' သည် ယင်း ၁၃၅ မျိုး အနက်မှ ဗမာလူမျိုးစု ကိုသာ ကိုယ်စားပြုသည်။ ဤအမည်နာမကို လွန်ခဲ့သည့် ၁၂ ရာစုခန့်ကတည်းက သုံးစွဲလာခဲ့ကြသည် {{citation needed|October 2019}}။ ဗမာမှာ လူများစု[[ဗမာ]]မျိုးနွယ်စု၏ ခေါ်ရာတွင် တရားဝင်ခေါ်သော အသုံးဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်လက်အောက်ကျရောက်ခဲ့စဉ်က ဗမာကို အင်္ဂလိပ်အခေါ် ဘားမား (''Burma'') ဟုသုံးခဲ့ကြသည်။ စစ်အစိုးရက 'မြန်မာ'သည် 'ဗမာ'ထက် လူနည်းစုများအား ပိုမိုခြုံငုံမိသည့် အချက်ကို ရောင်ပြန်ဟပ်စေလို၍ ဖြစ်သည်။ သမိုင်းကြောင်းအရ မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံးနှင့် သက်ဆိုင်သော အမည်နာမ မရှိခဲ့ချေ။ လက်ရှိအနေ မြန်မာနိုင်ငံမှာ ဗြိတိသျှကိုလိုနီအာဏာပိုင်များမှ ရှေးခေတ်ဗမာပြည်၏ အစိတ်အပိုင်း မည်သည့်အခါကမျှ မဖြစ်ခဲ့ဖူးသော အစွန်အဖျားဒေသ(ဗမာစကားမသုံးသော လူမျိုးများ နေထိုင်ရာဒေသ) များကိုထည့်သွင်းပြီး ဖန်တီးထားသောနယ်မြေဖြစ်သည် {{citation needed|October 2019}}။ အနောက်နိုင်ငံများက စစ်အစိုးရကို လက်မခံသည့်အတွက် [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ]]ဖြင့် နိုင်ငံအမည်အား တရားဝင်ပြောင်းလဲရန် လုပ်ပိုင်ခွင့်မရှိဟု ယူဆကြသည်။<ref name="steinberg">{{cite book |last=Steinberg |first=David I. |date=2002 |title=Burma: The State of Myanmar |url=https://books.google.com/books?id=CSTuWZ0BMmMC |publisher=Georgetown University Press |page=xi |isbn=978-1-58901-285-1}}</ref> ထို့ကြောင့် ၎င်းတို့သည် မြန်မာဘာသာဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံဟု လက်ခံသုံးစွဲသော်လည်း အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် ဘားမားဟု ဆက်လက်သုံးစွဲလျက်ရှိသည်။ အင်္ဂလိပ်ဘာသာဖြင့် သုံးနှုန်းသည့်အခါ သုံးစွဲသူအလိုက် "ဘားမား"သို့မဟုတ် "မြန်မာ"ကို ရွေးချယ်သုံးစွဲကြပြီး နည်းပညာအားဖြင့် အပြန်အလှန် ဖလှယ်သုံးစွဲနိုင်သော စကားလုံးများ ဖြစ်ကြသည်။ နိုင်ငံပြင်ပ [[သတင်း]]ဌာနကြီးများ ဖြစ်သည့် ဘီ⁠ဘီစီ (BBC)၊ ဝေါလ်စထရိဂျာနယ် (''Wall Street Journal'') နှင့် ဖိုင်နင်းရှယ်တိုင်မ်း (''Financial Times'') တို့အပြင် အမေရိကန်နှင့် ဂရိတ်ဗြိတိန်အစိုးရများကပါ မြန်မာနိုင်ငံကို ဘားမားဟု ဆက်လက်ခေါ်ဝေါ်လျက်ရှိပြီး စီအင်အင် (CNN)၊ အီကော်နော်မစ် (''[[The Economist]]'')၊ နှင့် နယူးယောက်တိုင်မ်း (''New York Times'') တို့ကမူ မြန်မာဟူသည့် အသုံးအနှုန်းကို တိုင်းပြည်အဖြစ်လည်း ‌‌ကောင်း၊ ဘားမီစ်ဟူသည့် စကားလုံးကို နာမဝိသေသနအဖြစ်လည်းကောင်း လက်ခံကျင့်သုံးနေပြီဖြစ်သည်။<ref name="statedept">{{cite web |url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/35910.htm |title=Background Note: Burma |accessdate = 2006-07-07 |year=2005 |month=August |work=Bureau of East Asian and Pacific Affairs |publisher=U.S. Department of State}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket/Xcelerate/ShowPage&c=Page&cid=1007029394365&a=KCountryProfile&aid=1018965307901#Bur|title=Country Profile: Burma|accessdate=2006-07-07|publisher=Foreign and Commonwealth Office|archiveurl=https://web.archive.org/web/20030731063202/http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket%2FXcelerate%2FShowPage&c=Page&cid=1007029394365&a=KCountryProfile&aid=1018965307901#Bur|archivedate=31 July 2003}}</ref> ဂရိတ်ဗြိတိန်၊ [[ကနေဒါနိုင်ငံ]]၊ [[ဩစတြေးလျ]]နှင့် [[အမေရိက]][[အစိုးရ]]များသည် ဘားမား (''Burma'') ကို ဆက်လက်အသုံးပြုကြသည်။<ref name="statedept"/><ref>{{cite web |url=http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket/Xcelerate/ShowPage&c=Page&cid=1007029394365&a=KCountryProfile&aid=1018965307901#Bur |title=Country Profile: Burma |accessdate=2006-07-07 |publisher=Foreign and Commonwealth Office |archiveurl=https://web.archive.org/web/20030731063202/http://www.fco.gov.uk/servlet/Front?pagename=OpenMarket%2FXcelerate%2FShowPage&c=Page&cid=1007029394365&a=KCountryProfile&aid=1018965307901#Bur |archivedate=31 July 2003 }}</ref> သို့သော် [[ဥရောပသမဂ္ဂ]]သည် ဘားမား/မြန်မာ (''Burma''/''Myanmar'') နှစ်မျိုးလုံးကို တွဲသုံးသည်။<ref>{{cite web |url=http://ec.europa.eu/comm/external_relations/myanmar/intro/index.htm |title=The EU's relations with Burma / Myanmar |accessdate=2007-01-11 |year=2006 |month=November |work=External relations |publisher=European Union |archivedate=25 July 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060725000750/http://ec.europa.eu/comm/external_relations/myanmar/intro/index.htm }}</ref> [[တရုတ်နိုင်ငံ]]သည် မြန်မာဟု မသုံးဘဲ ၎င်းတို့ထုံးတမ်းအခေါ်အဝေါ်အတိုင်း မြန်တျန့် (缅甸) ဟုသုံးသည်။ ဂျပန်နိုင်ငံသည် မြန်မာနိုင်ငံအား မြန်မာ (ミャンマー) ဟုခေါ်သော်လည်း မြန်မာလူမျိုးများအား ဘားမိစ် (''Burmese'') (ビルマ人) ဟု ဆက်လက်သုံးစွဲသည်။ [[ပြင်သစ်နိုင်ငံ]]သည် အခြားနိုင်ငံအများစုကဲ့သို့ပင် ယခင်သုံးစွဲနေကျ ဘာသာပြန်ကိုသုံးပြီး မြန်မာပြည်ကို ဗိရ်မနီ (''Birmanie'') ဟုခေါ်ကြသည်။<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/magazine/7013943.stm Should it be Burma or Myanmar?], BBC News</ref><ref name=dominion>{{cite web |url=http://www.dominionpaper.ca/accounts/2005/02/16/burma_and_.html |title=Burma and Divestiture |accessdate = 2007-10-01 |year=2005 |month=November |work=External relations |publisher=The Dominion}}</ref> ၂၀၁၅ ခုနှစ် အစိုးရအသစ်တက်လာပြီး နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဒေါ်[[အောင်ဆန်းစုကြည်]]က ပြည်တွင်းအခြေစိုက် နိုင်ငံခြား သံရုံးအသီးသီးမှ သံအမတ်ကြီးများ၊ စစ်သံမှူးများ နှင့် ကောင်စစ်ဝန်များကို နေပြည်တော်တွင် တွေ့ဆုံကာ မြန်မာ ဟုခေါ်ခေါ် ဗမာ ဟုခေါ်ခေါ် အရေးမကြီးကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။<ref name=scmp>''South China Morning Post'', [http://www.scmp.com/news/asia/southeast-asia/article/1937886/whats-name-not-much-according-aung-san-suu-kyi-who-tells "What's in a name? Not much, according to Aung San Suu Kyi, who tells diplomats they can use Myanmar or Burma"], Saturday, 23 April 2016</ref> == သမိုင်း == {{main|မြန်မာ့သမိုင်း}} === ခေတ်ဦး === {{main|ဗမာအကြိုသမိုင်း|ပျူမြို့ပြနိုင်ငံများ}} ယနေ့ မြန်မာမှုအဖြစ် ပုံဖော်ပေးခဲ့သည့် ယဉ်ကျေးမှုမှာ နှစ်ပေါင်း အတော်အတန်ကြာမြင့်နေပြီဖြစ်ကြောင်း ဒေသတွင်း တူးဖော်တွေ့ရှိထားသည့် ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများက သက်သေထူနိုင်သည်။ [[ရှမ်းပြည်နယ်]] [[ပြဒါးလင်းလိုဏ်ဂူ]]အတွင်းရှိ ဂူနံရံပန်းချီများသည် ရှေးဟောင်းသုတေသီများ တွေ့ရှိထားသည့် ခေတ်ကာလ အစောဆုံး သမိုင်းသက်သေအထောက်အထားများ ဖြစ်သည်။ မွန်လူမျိုးများသည် အောက်ပိုင်းဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းဒေသသို့ အစောဆုံး ရွှေ့ပြောင်းခဲ့ကြသူများ ဖြစ်နိုင်သည်ဟု ပညာရှင်များက ယူဆကြပြီး ၎င်းတို့သည် ဘီစီ ၉၀၀ ပြည့်လယ်ခေတ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံတောင်ပိုင်း၌ ကြီးစိုးလွှမ်းမိုးလာကြသည်။ မွန်လူမျိုးများသည်လည်း အရှေ့တောင်အာရှဒေသတွင် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာကို အစောဆုံး ကိုးကွယ်ယုံကြည်ကြသည့် လူမျိုးဖြစ်သည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.albany.edu/~gb661/monhist1.html |author=George Aaron Broadwell |publisher=Dept. of Anthropology; University at Albany, Albany, NY |title=Mon history |accessdate=2006-07-11}}</ref> [[ပျူလူမျိုး]]တို့သည် ဘီစီ ပထမရာစုနှောင်းပိုင်းတွင် အလယ်ပိုင်း ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းဒေသသို့ ရောက်ရှိလာကြပြီး မြို့ပြ၊ တိုင်းနိုင်ငံများကို ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ အင်အားအတောင့်တင်းဆုံးပျူနိုင်ငံတော်မှာ [[သီရိခေတ္တရာ]]ဖြစ်သည်။ မွန်နှင့် ပျူတိုင်းပြည်တို့သည် အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်နိုင်ငံအကြား ကုန်သွယ်ရေး လမ်းကြောင်းပေါ်တွင် တည်ရှိသည်။ ပျူလူမျိုးများသည် ၆၅၆ ခုနှစ်တွင် သီရိခေတ္တရာကို စွန့်ခွာပြီး မြောက်ဘက်သို့ ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ကြသည်။ ပျူတို့တစ်စခန်း ပြန်ထခဲ့ကြသော်လည်း ၈၀၀ ခုအလယ်ပိုင်းတွင် နန်ချောင်နိုင်ငံမှ (လက်ရှိ တရုတ်နိုင်ငံ ယွင်နန်-ယူနန် ပြည်နယ်) သိမ်းပိုက်ခြင်းကိုခံခဲ့ရသည်။ === ပုဂံခေတ် (၁၀၄၄-၁၂၈၇) === {{main|ပုဂံခေတ်}} [[File:Baganmyo.jpg|thumb|ပုဂံမြို့ဟောင်းရှိ ပုဂံခေတ်မှ စေတီပုထိုးနှင့် ဘုရားကျောင်းများ။]] [[ဗမာ]] တို့သည် ၇ ရာစုနှစ်ခန့်မှစ၍ ယနေ့တိဗက်ဒေသမှ ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းတစ်လျှောက် ဆင်းသက်ခဲ့ကြသည်။ အေဒီ ၈၄၉ ခုနှစ်ခန့်တွင် [[ပုဂံ]]ကို ‌အခြေပြု၍ အင်အားတောင့်တင်းသည့် မင်း[[နေပြည်တော်]]တစ်ခုကို ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ [[အနော်ရထာ]]မင်းတရားကြီး (၁၀၄၄ - ၁၀၇၇) နန်းတက်ခဲ့သည့်ကာလက ‌ဗမာလူမျိုးများ၏ ဩဇာမှာ ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံတစ်လွှားသက်ရောက်လွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ ၁⁠၁၀၀-ခုနှစ်တွင်မူ အရှေ့တောင်အာရှတိုက်၏ ဒေသအတော်များ⁠များကို ပုဂံမင်းနေပြည်တော်မှ ထိန်းချုပ်နိုင်ခဲ့သည်။ ယင်းကို အများက [[ပုဂံခေတ်|ပထမမြန်မာအင်ပါယာ]]အဖြစ်လက်ခံကြသည်။ ၁၂၀၀ ခုနှစ်အနှောင်းပိုင်းကာလတွင် [[ကူဗလိုင်ခန်]] ဦးဆောင်သော မွန်ဂိုတို့က ပုဂံနေပြည်တော်အား သိမ်းပိုက်ခဲ့ကြသည်။ === ထီးပြိုင်နန်းပြိုင်ခေတ် (၁၂၈၇-၁၅၃၁) === သို့သော် ၁၃၆၄ ခုနှစ်တွင် မြန်မာများသည် [[အင်းဝ]]ဒေသတွင် မိမိတို့၏ မင်းနေပြည်တော်ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြပြီး မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှု၏ ရွှေရောင်လွှမ်းသော ခေတ်တစ်ခုကို ထူထောင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော် [[၁၅၂၇]] ခုနှစ်တွင် [[ရှမ်း]]များက အင်းဝကို ဖျက်ဆီးပစ်ခဲ့ကြသည်။ တစ်ချိန်တည်းတွင် [[မွန်]]တို့သည် [[ပဲခူး]]ကို အခြေပြုပြီးအဓိကကျသော ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေးနှင့် ဘာသာရေး ဗဟိုအချက်အချာအဖြစ် ပြန်လည်ရပ်တည်ခဲ့သည်။ === တောင်ငူခေတ် (၁၅၃၁-၁၇၅၂) === {{main|တောင်ငူခေတ်}} အင်းဝမှ ထွက်‌ပြေးခဲ့ကြသော ဗမာများသည် [[၁၅၃၁]] ခုနှစ်တွင် [[တောင်ငူမြို့|တောင်ငူ]]၌ တောင်ငူမင်းနေပြည်တော်ကို [[တပင်ရွှေထီး]]လက်အောက်တွင် ထူထောင်ခဲ့ကြသည်။ သူသည် မြန်မာနိုင်ငံကို စည်းရုံးပြီး ဒုတိယမြန်မာအင်ပါယာကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ အရှေ့တောင်အာရှတွင် ဥရောပတိုက်သားများ၏ လွှမ်းမိုးမှုကြောင့် တောင်ငူမင်းနေပြည်တော်သည်လည်းကူးသန်း ရောင်းဝယ်ရေး ဗဟိုချက်အချာဖြစ်လာသည်။ [[ဘုရင့်နောင်]] မင်းတရားကြီးသည် [[မဏိပူရ]]၊ [[ဇင်းမယ်]]နှင့် [[အယုဒ္ဓယ|အယုဓျာ]]တို့အား သိမ်းသွင်း၍ နိုင်ငံတော်ကြီးအား ချဲ့ထွင်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အတွင်းပုန်ကန်မှုများနှင့် သိမ်းပိုက်နယ်‌မြေများကို ထိန်းချုပ်နိုင်ရန် လိုအပ်သော ဘုရင်မြစ်များ ချို့တဲ့မှုကြောင့်တောင်ငူနေပြည်တော်ကျဆုံးခဲ့ရသည်။ ပေါ်တူဂီများအား တိုက်ထုတ်ခဲ့သော [[အနောက်ဘက်လွန်မင်း]]တရားကြီးသည် ၁၆၁၃ ခုနှစ်တွင် မင်းဆက်သစ်တစ်ခုကို အင်းဝတွင် ထူထောင်ခဲ့သည်။ [[၁၇၅၂]] ခုနှစ်တွင် ပြင်သစ်တို့၏ အကူအညီဖြင့် ထကြွပုန်ကန်သော မွန်တို့ကြောင့်နေပြည်တော်ကျဆုံးခဲ့သည်။ === ကုန်းဘောင်ခေတ် (၁၇၅၂-၁၈⁠၈၅) === {{main|ကုန်းဘောင်ခေတ်}} [[File:Shwedagon pagoda.jpg|thumb|၁၂၈၅ lithography ပုံတွင် [[အင်္ဂလိပ်]]စစ်သားနှစ်ယောက်သည် [[ရွှေတိဂုံစေတီ]] နားကင်းလှည့်ကြသည်။]] [[၁၇၅၂]] ခုနှစ်တွင် [[အလောင်းဘုရား]]သည် ကုန်းဘောင်မင်းဆက်ကို ထူထောင်ပြီး [[ကုန်းဘောင်ခေတ်|တတိယမြန်မာအင်ပါယာ]]ကြီးကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၁၇၆၇ ခုနှစ်တွင် [[မြေဒူးမင်း]]တရားကြီးက [[အယုဒ္ဓယ|အယုဓျာ]]နိုင်ငံအား သိမ်းပိုက်အောင်မြင်ခဲ့ပြီး မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုက [[ထိုင်းယဉ်ကျေးမှု]]အပေါ်အတော်လွှမ်းမိုးစေခဲ့သည်။ [[တရုတ်ပြည်]] [[ချင်မင်းဆက်]]သည် မြန်မာတို့၏ ကြီးထွားလာသော အင်အားကို စိုးရိမ်းသဖြင့်မြန်မာကို ၁၇၆၅ ၁၇၆၉ ခုနှစ်ကာလတွင်း [[တရုတ် - မြန်မာ စစ်ပွဲများ]]လေးကြိမ်တိတိသိမ်းပိုက်ရန်ကြိုးစားအားထုတ်ခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ နောက်မင်းဆက်များက အယုဓျာအား စွန့်လွှတ်ခဲ့ရသော်လည်း [[ရခိုင်]]နှင့် [[တနင်္သာရီတိုင်း|တနင်္သာရီ]]တို့ကို ရရှိခဲ့သည်။ [[၁၈၂၄]] ခုနှစ်[[ဘကြီးတော်မင်း]]တရားလက်ထက်တွင် စစ်သူကြီး[[မဟာဗန္ဓုလ]]သည် အိန္ဒိယနိုင်ငံရှိဗြိတိသျှတို့၏ နယ်‌‌မြေနှင့် ထိစပ်နေသော အာသံပြည်နယ်ကို သိမ်းပိုက်ရာမှ စစ်မီးပွားခဲ့သည်။ [[ပထမ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာစစ်]]ပွဲကို [[၁၈၂၆]] ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းမြင်းခြံမြို့ ရန္တပိုရွာတွင် စာချုပ်ချုပ်၍ ငြိမ်းစေခဲ့ပြီး ကမ်းရိုးတန်းဒေသများဖြစ်သည့်ရခိုင်နှင့် တနင်္သာရီဒေသများကို စွန့်လွှတ်ခဲ့ရသည်။ [[၁၈၅၂]] ခုနှစ်တွင် [[သာယာဝတီမင်း]]တရားကြီးသည် နယ်စပ်ပြဿနာများမှ ပေါ်ပေါက်လာသည့် အခင်းများမှ အင်္ဂလိပ်အရာရှိများအားဖမ်းဆီးခဲ့သည်ကို အကြောင်း ပြုပြီး[[ဒုတိယအင်္ဂလိပ်မြန်မာစစ်]]ပွဲဖန်တီးခဲ့ကြသည်။ ဤတစ်ကြိမ်တွင် အင်္ဂလိပ်တို့သည် ကျန်ရှိနေသေးသည့် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများဖြစ်သည့် [[ဧရာဝတီ]]၊ [[ရန်ကုန်]]နှင့် [[ပဲခူး]]တို့အား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ [[၁၈⁠၈၅]] ခုနှစ်တွင် မြန်မာကောက်တော်များသည် ဘုရင့်အမိန့်တော်အရ တာဝန်ဝတ္တရားများ ဆောင်ရွက်ရာမှ [[ဘုံဘေ-ဘားမားသစ်ကုမ္ပဏီ]]သည် သစ်များကို တရားမဝင်ခုတ်လှဲပြီး အခွန်တိမ်း ရှောင်ရန် ဝှက်ထားသည်ကို စစ်ဆေးတွေ့ရှိခဲ့သည်။ [[သီပေါမင်း]]သည် ကုမ္ပဏီအားဒဏ်ရိုက်အရေးယူခဲ့သည် ကို ဗြိတိသျှတို့ဘက်မှ ကျန်ရှိနေသေးသည့် မြန်မာနိုင်ငံအား သိမ်းပိုက်ရန် အခွင့်အရေးအဖြစ် ယူဆခဲ့ပြီး [[၁၈⁠၈၅]] ခုနှစ်နိုဝင်ဘာတွင် ရက်သတ္တ နှစ်ပတ်တည်းနှင့် [[တတိယ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာစစ်]]ပွဲကို ဆင်နွှဲခဲ့လေသည်။ သီပေါမင်းတရားကြီးနှင့် တကွ တော်ဝင်မိသားစုဝင်များအား ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး မဒြစ်သို့ ပြည်နှင် ဒဏ်ပေးခဲ့၍ နောက်ဆုံးတွင် ရတနာဂီရိသို့ ပို့ဆောင်ခဲ့ကြသည်။ === ဗြိတိသျှအုပ်ချုပ်ရေး (၁၈⁠၈၆-၁၉၄၈) === {{main|ကိုလိုနီခေတ်}} [[File:High Court, Yangon, Myanmar.jpg|thumb|ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံတွင်ရန်ကုန်မြို့ရှိ တရားရုံးချုပ်သည် ဗြိတိသျှကိုလိုနီခေတ်၏ ကြွင်းကျန် အမှတ်အသားများအနက် တစ်ခုဖြစ်သည်။]] မြန်မာနိုင်ငံသည် [[၁၈⁠၈၅]] ခုနှစ် နိုဝင်ဘာကုန်ပိုင်းတွင် [[ဗြိတိသျှအိန္ဒိယ]]၏ လက်အောက်ခံဒေသတစ်ခုအဖြစ် ကျရောက်သွားခဲ့ပြီး ၁၈⁠၈၆ ခုနှစ်၊ ဇန်နဝါရီ ၁ရက်နေ့တွင် [[ဝိတိုရိယဘုရင်မ]]ကြီးအား နှစ်သစ်ကူးလက်ဆောင်အဖြစ် ဆက်သခဲ့ကြသည်။ [[၁၉၃၇]] ခုနှစ် ဧပြီ ၁ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် သီးခြားအုပ်ချုပ်နယ်မြေဖြစ်လာပြီး အိန္ဒယနိုင်ငံနှင့် ခွဲခဲ့သည်။ တိုင်းပြည်အတွင်းခွဲရေးတွဲရေး အရေးအခင်းကြောင့် ပေါ်ပေါက်လာသော အက်ကွဲကြောင်းသည် [[လွတ်လပ်ရေး]]ရပြီး နောက်ပိုင်းဆက်ဖြစ်လာသည့် ပြည်တွင်းဆူပူသောင်းကျန်းမှုများ၏ မြစ်ဖျားခံရာအဖြစ် တွေ့ရှိရမည်ဖြစ်သည်။ [[၁၉၄၀]] ခုနှစ်တွင် [[အောင်ဆန်း|ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]ဦးဆောင်သည့် [[ရဲဘော်သုံးကျိပ်]]အဖွဲ့ဝင်တို့သည် [[ဗမာ့လွတ်မြောက်ရေးတပ်မတော်]] (ဘီအိုင်အေ) ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။<ref name="aungsan">{{cite book | first=Gustaaf | last=Houtman | year=1999 | title=Mental Culture in Burmese Crisis Politics: Aung San Suu Kyi and the National League for Democracy | id=ISBN 4-87297-748-3}}</ref><ref name="aungsan"/> ရဲဘော်သုံးကျိပ်သည် [[ဂျပန်နိုင်ငံ]]တွင် စစ်သင်တန်းများတက်ရောက်ခဲ့ကြသည်။<ref name="aungsan"/> [[ဒုတိယကမ္ဘာစစ်]]ကာလ မြန်မာနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှစစ်မျက်နှာတွင် အရေးပါသည့် အခန်းကမှ ပါဝင်ခဲ့သည်။ စစ်ပွဲ၏ ကနဦးပိုင်း မြန်မာပြည်စစ်ဆင်ရေးတွင် ဂျပန်ဦးဆောင်မှုသည် အောင်မြင်မှုများ ရရှိခဲ့ပြီး ဗြိတိသျှများအား မြန်မာပြည်အနှံ့မှ တိုက်ထုတ်နိုင်ခဲ့သည်။ သို့သော်မဟာမိတ်များက ပြန်လည်တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။ [[၁၉၄၅]] ခုနှစ် ဇူလိုင်တွင် မဟာမိတ်များက ပြန်လည်သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ မြန်မာတို့သည် နှစ်ဘက်စလုံးမှ ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ မြန်မာများသည် အစပိုင်းတွင် ဂျပန်တို့ဘက်မှ ပါဝင်ခဲ့ကြသော်လည်း မြန်မာအချို့တို့သည် [[၁၉၄၁]]-[[၁၉၄၂]] ခုနှစ်များတွင် အင်္ဂလိပ်တို့ဘက်မှ ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ [[၁၉၄၃]] ခုနှစ်တွင် ချင်းတပ်နှင့် ကချင်တပ်များကို ဗြိတိသျှတို့ ထိန်းချုပ်သည့် နယ်စပ်ဒေသများတွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ ဗမာ့သေနတ်ကိုင်တပ်ရင်းများသည် ၁၉၄၃-၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ်အော့်ဝင်းဂိတ်၏ လက်အောက်၌ ချင်းဒစ်တပ်ဖွဲ့များအဖြစ်ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အမေရိကန်များကန်-ကချင်အထူးတပ်များအားဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး မဟာမိတ်တို့အောက်တွင် ပါဝင်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ အခြားများစွာသော တပ်ဖွဲ့များမှာ ဗြိတိသျှအထူးစစ်ဆင်ရေးအဖွဲ့များ အောက်တွင် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ ဗမာ့လွတ်မြောက်ရေး တပ်မတော်သည် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ ဦးဆောင်မှုအောက်တွင် ရခိုင်အမျိုးသားတပ်မတော်နှင့် အတူဂျပန်တို့ဘက်မှ ပါဝင်၍ ၁၉၄၂-၁၉၄၄ ခုနှစ်များတွင် ပါဝင်တိုက်ပွဲဝင်ခဲ့ကြပြီး ၁၉၄၅ ခုနှစ်တွင် ဂျပန်တို့အား ပြန်လှန်တွန်းလှန်ခဲ့ကြလေသည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ်တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ကြားဖြတ်အစိုးရအဖွဲ့၊ မြန်မာနိုင်ငံအမှုဆောင်ကောင်စီအဖွဲ့၏ ဒုတိယဥက္ကဋ္ဌဖြစ်ခဲ့သည်။ ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်တွင် ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းသည် ဆာမောင်ကြီး၊ ဗိုလ်မှူးအောင်၊ မြို့မ-ဦးသန်းကြွယ်၊ အခြားတိုင်းရင်းသား ခေါင်းဆောင်များနှင့် အတူ[[ပင်လုံညီလာခံ]] တွင် တက်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ စည်းလုံးညီညွတ်ရေးဖော်ဆောင်သည့် စာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ သို့သော် ၁၉၄၇ ဇူလိုင်တွင် နိုင်ငံရေးပြိုင်ဘက်များက ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းနှင့်တကွ အစိုးရအဖွဲ့ဝင်အချို့ကို လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့ကြသည်။<ref name="aungsan"/> === ဒီမိုကရက်တစ်သမ္မတနိုင်ငံ (၁၉၄၈-၁၉၆၂) === {{main|လွတ်လပ်ပြီးခေတ်မြန်မာနိုင်ငံ}} [[File:Myanmar-Yangon-Independence Monument in Mahabandoola park.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ လွတ်လပ်ရေးကျောက်တိုင် ဗြိတိသျှတို့ထံမှ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ရေးရခြင်းကို အောက်မေ့ရန် တည်ထားခြင်းဖြစ်သည်။]] [[၁၉၄၈]] ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၄ ရက်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ပထမဦးဆုံး သမ္မတ အဖြစ် [[စဝ်ရွှေသိုက်၊ (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|စဝ်ရွှေသိုက်]] နှင့် ပထမဦးဆုံး ဝန်ကြီးချုပ်[[နု၊ ဦး|ဦးနု]] တို့ တာဝန်ယူခဲ့သော လွတ်လပ်သည့် သမ္မတနိုင်ငံဖြစ်သော ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့လေသည်။ အခြားဗြိတိသျှကိုလိုနီနိုင်ငံများနှင့် မတူညီဘဲဓနသဟာယအဖွဲ့ဝင်အဖြစ်မပါဝင်ခဲ့ချေ။ [[အထက်လွှတ်တော်]]နှင့် [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]]နှစ်ရပ် ပါဝင်သော ပါလီမန်စနစ်ကို ကျင့်သုံးခဲ့သည်။<ref name="1947con">{{cite web |url=http://english.dvb.no/e_docs/511947_con.htm |title=The Constitution of the Union of Burma |accessdate=2006-07-07 |year=1947 |publisher=DVB |archivedate=15 June 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060615072018/http://english.dvb.no/e_docs/511947_con.htm }}</ref> ယနေ့မြင်တွေ့ရသော မြန်မာနိုင်ငံသည် [[အောက်မြန်မာ]]နိုင်ငံနှင့် [[အထက်မြန်မာ]]နိုင်ငံတို့ ပါဝင်သည့်မြန်မာပြည်မနှင့် ဗြိတိသျှတို့သီးခြားအုပ်ချုပ်ခဲ့သည့် နယ်ခြားဒေသတို့ကို ပူးပေါင်း၍ ဖွဲ့စည်းထားပြီး [[ပင်လုံစာချုပ်]]အရဖြစ်လာသော နယ်မြေအဖြစ်ဇစ်မြစ်လိုက်၍ ရလေသည်။<ref>{{cite book|first=Martin| last=Smith|year=1991| title=Burma -Insurgency and the Politics of Ethnicity|url=https://archive.org/details/burmainsurgencyp0000smit|publisher=Zed Books|location=London and New Jersey|pages=[https://archive.org/details/burmainsurgencyp0000smit/page/42 42]–43}}</ref> [[၁၉၆၁]] ခုနှစ်တွင် ထိုစဉ်က မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[ကုလသမဂ္ဂ]] အမြဲတမ်းကိုယ်စားလှယ်အဖြစ်နှင့် ယခင်ဝန်ကြီးပေး ခဲ့ဘူးသည့် [[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]]သည် ကုလသမဂ္ဂ၏ အထွေထွေ အတွင်းရေးမှူးချုပ်အဖြစ် အရွေးချယ်ခံခဲ့ရသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=6123&z=104|author=Aung Zaw|title=Can Another Asian Fill U Thant’s Shoes??publisher=''The Irrawaddy'' Sep 2006|accessdate=2006-09-12|archivedate=11 October 2007|archiveurl=https://web.archive.org/web/20071011122512/http://irrawaddy.org/article.php?art_id=6123&z=104}}</ref> === စစ်အုပ်ချုပ်ရေး (၁၉၆၂-၂၀၁၁) === နိုင်ငံကို ၂၆ နှစ်တိုင်⁠တိုင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည့် [[နေဝင်း၊ ဦး|နေဝင်း]] ဦးဆောင်သော စစ်အစိုးရက အာဏာသိမ်းယူသည့် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် ဒီမိုကရေစီအုပ်ချုပ်ရေးစနစ်ရပ်စဲသွားပြီး [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ|မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်စနစ်လမ်းစဉ်]]ကို စတင်ခဲ့သည်။<ref name="christinafink">{{cite book | first=Christina | last=Fink | year=2001 | title=Living Silence:Burma under Military Rule | url=https://archive.org/details/livingsilence00chri | id=ISBN 1-85649-926-X}}</ref> ၁၉၇၄ ခုနှစ်တွင် [[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]]၏ ဈာပနအခမ်းအနားမှ စတင်၍ အစိုးရဆန့်ကျင်ရေး ဆန္ဒပြမှုနှင့်အတူ သွေးထွက်သံယိုမှုများ ဖြစ်ပေါ်ခဲ့သည်။<ref name="christinafink"/> ၁၉၈၈ ခုနှစ် [[၈၈၈၈ အရေးအခင်း (ရှစ်လေးလုံး)|ရှစ်လေးလုံးအရေးတော်ပုံ]] (၈⁠၈၈၈) တွင် တော်လှန်ရေးတစ်ရပ်၏ ဖြစ်လုဆဲ⁠ဆဲအခြေအနေသို့ ရောက်ရှိသွားခဲ့သည်။ တန်ပြန်အနေနှင့် ဗိုလ်ချုပ်[[စောမောင်၊ ဦး|စောမောင်]]မှ အာဏာသိမ်းယူခဲ့သည်။ ၎င်းက နိုင်ငံတော်ငြိမ်ဝပ်ပိပြားမှုတည်ဆောက်ရေးအဖွဲ့ (နဝတ) ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ဆန္ဒပြပွဲများ ဖြစ်ပွားပြီး စစ်အုပ်ချုပ်ရေး ဥပဒေကို ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်။ ပြည်သူ့ကိုယ်စားလှယ်များအား ရွေးချယ်တင်မြောက်မည့် စီမံချက်များကို ၁၉၈၉ ခုနှစ် မေ ၃၁ တွင် အပြီးသတ် ရေးဆွဲခဲ့ကြသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.ibiblio.org/obl/docs/pyithu_hluttaw_election_law.htm |title=PYITHU HLUTTAW ELECTION LAW |accessdate=2006-07-11 |date=1989-05-31 |work=State Law and Order Restoration Council |publisher=iBiblio.org}}</ref> ၁၉၉ဝ ခုနှစ် မေတွင် လွတ်လပ်သော ရွေးကောက်တင်မြောက်ပွဲကို နှစ် ၃၀ အတွင်းပထမဦးဆုံးအကြိမ်အဖြစ် ကျင်းပခဲ့ကြသည်။ [[အောင်ဆန်းစုကြည်|ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]]၏ [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်]]ပါတီမှ စုစုပေါင်း အမတ်နေရာ ၄၈၉ အနက် ၄၀၉ နေရာကို အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.ibiblio.org/obl/docs/Elections-02.htm |title=1990 MULTI-PARTY DEMOCRACY GENERAL ELECTIONS |author=Khin Kyaw Han |accessdate=2006-07-11 |date=2003-02-01 |work=National League for Democracy |publisher=iBiblio.org}}</ref> သို့သော်နဝတအစိုးရမှ ရွေးကောက်ပွဲ ရလဒ်များကို ငြင်းပယ်ခဲ့ပြီး ဆင်းပေးရန်ငြင်းဆိုခဲ့သည်။ နဝတအဖွဲ့သည် အင်္ဂလိပ်အခေါ် ဘားမား (''Burma'') အားမြန်မာ (''Myanmar'') ဟု ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် ပြောင်းလဲသတ်မှတ်ခဲ့သည်။ ၁၉⁠၉၁ ခုနှစ်မှစ၍ [[သန်းရွှေ၊ (ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေ]]က ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများနှင့် ငြိမ်းချမ်းရေးရယူခဲ့သည်။ ၁၉⁠၉၂ ခုနှစ်တွင် နဝတအဖွဲ့သည် ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အ‌ခြေခံဥပဒေသစ် ရေးဆွဲရန် ဖော်ထုတ်ခဲ့ပြီး [[အမျိုးသားညီလာခံ]]တစ်ရပ်ကို ၁၉⁠၉၃ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၉ ရက်နေ့တွင် စတင်ခဲ့သည်။<ref name="natcon">{{cite news | url =http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=3564 | title =The National Convention | publisher =The Irrawaddy | date =2004-03-31 | accessdate =2006-07-14 | archivedate =11 October 2007 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20071011122457/http://irrawaddy.org/article.php?art_id=3564 }}</ref> ၁၉၉၇ ခုနှစ်တွင် နဝတကို [[နိုင်ငံတော်အေးချမ်းသာယာရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ]] (နအဖ) ဟုပြင်ဆင်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ၁၉⁠၉၇ ခုနှစ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံအား အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများအဖွဲ့မှ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံအဖြစ် ဝင်ရောက်ခွင့်ပြုခဲ့သည်။ အမျိုးသားညီလာခံသည် ဆက်လက် ကျင်းပလိုက် ရပ်နားလိုက်ဖြင့် စခန်းသွားခဲ့သည်။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် အပါအဝင် နိုင်ငံရေးပါတီများစွာတို့မှာ ညီလာခံတွင် ပါဝင်ခြင်းမရှိဘဲ တိုးတက်မှုမှာလည်း မရှိသလောက်ဖြစ်သည်။<ref name="natcon" /> ၂၀⁠၀၆ ခုနှစ် မတ် ၁၇ ရက်တွင် နအဖ စစ်အစိုးရသည် [[မြို့တော်]]ကို [[ပျဉ်းမနားမြို့|ပျဉ်းမနား]]အနီးရှိ ဒေသသို့ပြောင်းရွှေ့ခဲ့ကာ မင်းတို့၏ တည်နေရာ '[[နေပြည်တော်]]' ဟုတရားဝင်‌ကြေညာခဲ့သည်။<ref>{{cite news|url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/4848408.stm |title=Burma’s new capital stages parade |publisher=BBC News|date=2006-03-27 |accessdate=2006-06-24 }}</ref> ၂၀၀၆ ခုနှစ် စက်တင်ဘာတွင် အမေရိကန်ဦးဆောင်သည့် မြန်မာနိုင်ငံအရေးအား [[ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ]]အာဂျင်ဒါတွင် ထည့်သွင်းရေးကြိုးပမ်းမှုအောင်မြင်ခဲ့ပြီး လုံခြုံရေး ကောင်စီတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[လူ့အခွင့်အရေး]]ချိုးဖောက်မှုများကို မည်သို့အရေးယူဆောင်ရွက်မည်ကို တရားဝင်ဆွေးနွေးရန် လမ်းစပေါ်ပေါက်ပြီဖြစ်သည်။<ref name="UN_S200714">{{UN document |docid=S-2007-14 |type=စာတမ်း |body=လုံခြုံရေးကောင်စီ |year=2007 |document_number=14 |accessdate=2007-09-25| date=12 January 2007}}</ref> ၂ဝဝ၆ ခုနှစ် နိုဝင်ဘာတွင် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာအလုပ်သမားအဖွဲ့ချုပ်]] မှ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဆက်တိုက်ကျူးလွန်ဖောက်ဖျက်နေသည့် စစ်တပ်မှ အဓမ္မလုပ်အား ပေးခိုင်းမှုများအား အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာတရားရုံးချုပ်တွင် တိုင်တန်းအရေးယူနိုင်ရန် ကြေညာခဲ့သည်။<ref>{{cite news |url=http://in.today.reuters.com/news/newsArticle.aspx?type=worldNews&storyID=2006-11-16T163442Z_01_NOOTR_RTRJONC_0_India-276537-1.xml&archived=False |title=ILO seeks to charge Myanmar junta with atrocities |publisher=Reuters |date=2006-11-16 |accessdate=2006-11-17 }}{{Dead link|date=December 2020 }}</ref> ၂၀၁၀ ခုနှစ်၊ ဩဂုတ်လ ၁၃ ရက်နေ့တွင် စစ်အစိုးရက ရွေးကောက်ပွဲကို ၂၀၁၀ ခုနှစ်၊ နိုဝင်ဘာလ (၇) ရက်နေ့တွင် ကျင်းပမည်ဟု ကြေညာသည်။ === မြို့တော်များစာရင်း === * [[သရေခေတ္တရာ]] အေဒီ ၃ ရာစု-အေဒီ ၉ ရာစု * [[ပုဂံ]] ၁ဝ၄၄–၁၂၈၇ * [[စစ်ကိုင်းမြို့]] ၁၃၁၅–၁၃၆၄၊ ၁၇၆ဝ–၁၇၆၄ * [[အင်းဝမြို့]] ၁၃၆၄–၁၇၅ဝ၊ ၁၇၆၄–၁၇၈၁ * [[ပြည်]] ၁၄၈၅–၁၅၄၂၊ ၁၅၄၂–၁၆၀၈ * [[တောင်ငူမြို့]] ၁၄၈၅–၁၆၁၀ * [[ရွှေဘိုမြို့]] ၁၇၅ဝ–၁၇၅၃ * [[ရန်ကုန်မြို့]]‌ ၁၈၆၂–၂ဝ⁠ဝ၆ * [[အမရပူရမြို့]] ၁၇၈၂–၁၈၂၃၊ ၁၈၄၁–၁၈၅၇ * [[မင်းကွန်းမြို့]] ၁၈၅၇–၁၈၆၁ * [[မန္တလေးမြို့]] ၁၈၆၁–၁၈⁠၈၆ * [[နေပြည်တော်]] ၂ဝ⁠ဝ၆ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၉ ရက် == ပထဝီဝင် == {{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထဝီဝင်}} {{Myanmar Administrative Divisions Image Map}} မြောက်ဘက်တွင် [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]၊ အရှေ့ဘက်တွင် [[လာအိုနိုင်ငံ]]၊ အရှေ့တောင်ဘက်တွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၊ အနောက်ဘက်တွင် [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ]]၊ အနောက်မြောက်အရပ်တွင် [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]၊ တောင်ဘက်တွင် [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် [[ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်]]တို့ဖြင့် ထိစပ်လျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်၏ သုံးပုံတစ်ပုံ ၁၉၃ဝ ကီလိုမီတာ (၁⁠၁၉၉ မိုင်) မှာ တစ်ဆက်တစ်စပ်တည်းသော [[ကမ်းရိုးတန်း]]အဖြစ် တွေ့ရှိနိုင်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှနိုင်ငံများတွင် မြေဧရိယာအားဖြင့် ဒုတိယအကြီးဆုံးနိုင်ငံ ဖြစ်ပြီး ကမ္ဘာပေါ်တွင် အမှတ်စဉ် ၄၀ မြောက် မြေဧရိယာအကြီးဆုံး နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ခေတ်သစ်ကာလအချိန်များတွင် မြန်မာနိုင်ငံ၏ ကွဲပြားခြားနားသော လူဦးရေမှ ယင်း၏ နိုင်ငံရေး၊ သမိုင်းကြောင်းနှင့် လူသားရင်းမြစ်များအား အဓိကအခန်းကဏ္ဍများမှ ဖော်ဆောင်လျက်ရှိသည်။ [[၁၉⁠၉၂]] ခုနှစ်က အာဏာရယူခဲ့သော ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[သန်းရွှေ]] ဦးဆောင်သည့် [[နိုင်ငံတော် အေးချမ်းသာယာရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးကောင်စီ]]၏ အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် ရှိနေခဲ့သည်။ [[၁၉၄၈]] ခုနှစ်အထိ [[ဗြိတိသျှအင်ပါယာ]] အောက်တွင် ရပ်တည်ခဲ့သော မြန်မာနိုင်ငံသည် ယနေ့အချိန်အထိ လူမျိုးရေးတင်းမာမှုနှင့် အာဏာသိမ်းရန် ကြိုးစားအားထုတ်မှုများကို ဆက်လက်ရင်ဆိုင်ရလျက်ရှိသည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများ၏ လွှမ်းမိုးမှု နက်ရှိုင်းစွာခံနေရသည့် နိုင်ငံ၏ ယဉ်ကျေးမှုတွင် ထူးခြားသည့် ဗုဒ္ဓယဉ်ကျေးမှုနှင့် တိုင်းရင်သားဓလေ့များ ရောနှောလျက်ရှိသည်။ === တည်နေရာ === ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်သည် အာရှတိုက် အရှေ့တောင်ပိုင်းတွင်တည်ရှိပြီး မြောက်လတ္တီတွဒ် ၉ ဒီဂရီ ၃၂ မိနစ်မှ ၂၈ ဒီဂရီ ၃၁ မိနစ်အထိနှင့် အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၉၂ ဒီဂရီ ၁ဝ မိနစ်မှ ၁ဝ၁ ဒီဂရီ ၁၁ မိနစ်အထိ ကျယ်ဝန်းသည်။ အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများအဖြစ် မြောက်ဘက်နှင့် အရှေ့မြောက်ဘက်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ၊ အရှေ့ဘက်နှင့် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် လာအိုနိုင်ငံနှင့် ထိုင်းနိုင်ငံ၊ အနောက်ဘက်တွင် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ၊ အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့နှင့် ဆက်စပ်လျက်ရှိပြီး တောင်ဘက်တွင် ကပ္ပလီပင်လယ်နှင့် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော် တည်ရှိသည်။ ရန်ကုန်မြို့တော်ကို အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၉၆ ဒီဂရီ ၁၃ မိနစ် မျဉ်းကြောင်းနှင့် မြောက်လတ္တီတွဒ် ၁၆ ဒီဂရီ ၄၅ မိနစ်မျဉ်းကြောင်းတို့ ဖြတ်သန်းသွားကြသည်။ အရှေ့လောင်ဂျီတွဒ် ၉၇ ဒီဂရီ မိနစ် ၃ဝ မျဉ်းကို မြန်မာစံတော်ချိန်မျဉ်းအဖြစ် သတ်မှတ်ထားရာ မြန်မာစံတော်ချိန်သည် ဂရင်းနစ်စံတော်ချိန်ထက် ၆ နာရီ မိနစ် ၃ဝ စောသည်။ === အကျယ်အဝန်း === မြန်မာနိုင်ငံ၏ အကျယ်အဝန်းမှာ ၂၆၁,၂⁠၂၈ စတုရန်းမိုင် (၆၇၆,၅၇၈ စတုရန်းကီလိုမီတာ) ရှိသည်။ အရှေ့တောင်အာရှတိုက်တွင် ဒုတိယအကြီးဆုံးဖြစ်ပြီး မြေပြင်တဆက်တည်းအကျယ်အဝန်းအရဆိုလျှင် အကြီးဆုံးဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာတွင် (ဇန်ဘီယာပြီးလျှင်) ၄၀ ခုမြောက် အကြီးဆုံးတိုင်းပြည်ဖြစ်သည်။ အမေရိကန်နိုင်ငံရှိ တက္ကဆက်ပြည်နယ်ထက် အနည်းငယ်သေးပြီး အာဖဂန်နစ္စတန်နိုင်ငံထက် အနည်းငယ်ကြီးမားသည်။ အရှေ့နှင့်အနောက် ၅၈၂ မိုင် (၉၃၆ ကီလိုမီတာ) ကျယ်ဝန်းပြီး တောင်နှင့်မြောက် ၁,၂၇၅ မိုင် (၂,ဝ၅၁ ကီလိုမီတာ) ရှည်လျားသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ နယ်နိမိတ်အရှည်သည် မိုင်ပေါင်း ၅,၂ဝဝ ခန့်ရှိပြီး အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံများနှင့်မိုင်ပေါင်း ၃,၈ဝ၈ မိုင် ဆက်စပ်လျက်ရှိရာတရုတ်မြန်မာ နယ်စပ်မှာ အရှည်လျားဆုံးဖြစ်ပြီး ၂၁၈၅ ကီလိုမီတာ (၁,၃၅၇ မိုင်)၊<ref name="CIA">{{Cite web |title=CIA Factbook |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bm.html |accessdate=3 August 2008 |archivedate=6 October 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20101006115241/https://cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bm.html }}</ref> မြန်မာ-ထိုင်း ၁,၃၁၄ မိုင်၊ မြန်မာအိန္ဒိယ ၈၅၇ မိုင်၊ မြန်မာ-ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ် ၁၅၂ မိုင်နှင့် မြန်မာ-လာအို ၁၂၈ မိုင် အသီးသီး ရှိကြသည်။ ရေမိုင်နယ်နိမိတ်မှာ နတ်မြစ်ဝမှ ကော့သောင်းအထိ အလျား ၁,၃၈၅ မိုင်ခန့်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တောင်ဘက်နှင့် အနောက်တောင်ဘက်တွင် ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်နှင့် ကပ္ပလီပင်လယ်တို့ တည်ရှိကာ ပင်လယ်ကမ်းရိုးတန်းမှာ ၁၉၃ဝ ကီလိုမီတာ (၁⁠၁၉၉ မိုင်) ရှည်လျားသည်။ ကမ်းရိုးတန်း၏အလျားမှာ နိုင်ငံပတ်ပတ်လည် နယ်နိမိတ်တစ်ခုလုံး၏ သုံးပုံတစ်ပုံရှိသည်။ <ref name="CIA"/> === မြေမျက်နှာသွင်ပြင် === မြန်မာနိုင်ငံ၏ မြေမျက်နှာသွင်ပြင်ကို အကြမ်းအားဖြင့် အနောက်ဘက်တောင်တန်းကြီးများဒေသ၊ အလယ်ပိုင်း မြေနိမ့်မြစ်ဝှမ်း လွင်ပြင်ဒေသ၊ အရှေ့ဘက်ကုန်းမြင့်ဒေသဟူ၍ သုံးပိုင်းပိုင်းခြားနိုင်သည်။ ဟိမဝန္တာတောင်တန်းသည် မြန်မာနိုင်ငံနှင့်ဆက်စပ်နေပြီး အနောက်ရိုးမတောင်တန်းအဖြစ် တောင်ဘက်သို့ သွယ်တန်းလျက်ရှိသည်။ အနောက်ရိုးမတောင်တန်းဒေသ၏ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်စွန်းတွင်ရှိသော [[ခါကာဘိုရာဇီ]]တောင်မှာ ၅၈⁠၈၁ မီတာ (၁၉၂၉၅ ပေ) မြင့်၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အမြင့်ဆုံးတောင်ထိပ်ဖြစ်သည်။<ref>{{cite book | editor = Dr. Patrick Hesp et al. | year=2000 | title=Geographica’s World Reference | publisher =Random House Australia | pages =738, 741}}</ref> စာရာမေတိတောင်ထိပ်သည် ၁၂၅⁠၅၃ ပေမြင့်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဟိမဝန္တာတောင်မကြီး၏ မြောက်မှ တောင်သို့ ဖြာဆင်းလာသော တောင်တန်းကြီးသုံးခုရှိရာယင်းတို့မှာ [[ရခိုင်ရိုးမ]]၊ ပဲခူးရိုးမနှင့် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်တို့ဖြစ်ကြလေသည်။<ref name="myathan">{{cite book | first=Mya | last=Than | year=2005 | title=Myanmar in ASEAN: Regional Co-operation Experience | id=ISBN 981-230-210-7}}</ref> အနောက်ရိုးမတောင်တန်းကြီးသည် အိန္ဒိယနိုင်ငံနှင့် မြန်မာနိုင်ငံတို့ကို တံတိုင်းသဖွယ် ကာဆီးထားလျက်ရှိသည်။ အလယ်ပိုင်းမြစ်ဝှမ်း မြေနိမ့်လွင်ပြင်ဒေသများတွင် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းဒေသသည် အကျယ်ဆုံးဖြစ်၍ ပထမပိုင်းကို မြစ်ဖျားမှ မန္တလေးမြို့အထိ၊ ဒုတိယပိုင်းကို မန္တလေးမှ ပြည်မြို့အထိ၊ တတိယပိုင်းကို ပြည်မြို့မှ မြစ်ဝအထိ ပိုင်းခြားလေ့လာတွေ့ရှိနိုင်သည်။ အလယ်ပိုင်းမြစ်ဝှမ်း မြေနိမ့်လွင်ပြင်ဒေသတွင် စစ်တောင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသနှင့် ချင်းတွင်းမြစ်ဝှမ်းဒေသတို့လည်း ပါဝင်သည်။ အလယ်ပိုင်းမြစ်ဝှမ်းမြေနိမ့်ဒေသ၌ ဇီးဖြူတောင်တန်း၊ မင်းဝံတောင်တန်း၊ မှန်ကင်းတောင်တန်းနှင့် ဂန့်ဂေါတောင်တန်းစသည့် တောင်တန်းငယ်များ တည်ရှိသည်။ ထိုဒေသ၌ [[ပဲခူးရိုးမ]]တောင်တန်းသည် မြောက်မှတောင်သို့ တွန့်ခေါက်သွယ်တန်းလျက် ရှိသည်။ အရှေ့ဘက် ကုန်းမြင့်ဒေသမှာ [[ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်]]ဒေသဖြစ်၍ ပျမ်းမျှ ပေပေါင်း ၃ဝ⁠ဝဝ မှ ၄ဝ⁠ဝဝ အထိ မြင့်သည်။ ကုန်းပြင်မြင့်ဆိုသော်လည်း ညီညာနေခြင်းမဟုတ်ဘဲ မြင့်မောက်သော တောင်တန်းကြီးများရှိပြီး [[သံလွင်မြစ်]]သည် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်ဒေသမှ တနင်္သာရီကမ်းမြောင်မြောက်ပိုင်း မြေညီလွင်ပြင်သို့ စီးဆင်းသည်။ ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်၌ မြစ်ဖျားခံသော ရွှေလီ၊ မြစ်ငယ်၊ ဇော်ဂျီနှင့် ပန်းလောင်မြစ်တို့သည် ဧရာဝတီမြစ်ထဲသို့ စီးဝင်ကြသည်။ ဧရာဝတီမြစ်သည် မြန်မာ့ အရှည်ဆုံးမြစ်ဖြစ်ပြီး ၂၁၇ဝ ကီလိုမီတာ (၁၃၄၈ မိုင်‌) နီးပါးရှည်လျားပြီး [[မုတ္တမပင်လယ်]]ကွေ့အတွင်းသို့ စီးဝင်သွားသည်။ တောင်စဉ်တောင်တန်းကြီးအကြားတွင် မြေဩဇာကောင်းမွန်သော လွင်ပြင်ကျယ်ကြီးများ တည်ရှိလေသည်။<ref name="myathan"/> မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးရေအများစုမှာ ရခိုင်ရိုးမတောင်တန်းနှင့် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်ကြားတွင် ရှိသည့် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်းဒေသတလျှောက် နေထိုင်ကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေးတိုးတက်မှုနှုန်းနှေးကွေးခြင်းသည် ၎င်း၏ သဘာဝပတ်ဝန်းကျင်နှင့် ဂေဟစနစ်တို့အား ထိန်းသိမ်းပေးရာရောက်ခဲ့သည်။<ref name="BRMLIB">{{cite web |url=http://www.burmalibrary.org/reg.burma/archives/199909/msg00690.html |title=Myanmar’s Forest Law and Rules |publisher=BurmaLibrary.org |accessdate=2006-07-15}}</ref> သစ်တောအုပ်ကြီးများ ထူထပ်သိပ်သည်းသည့် အမြဲစိမ်းသစ်တောများနှင့် ကျွန်းတောကြီးများသည် အောက်မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၄၉ ရာခိုင်နှုန်း ‌ကျော်သော ဧရိယာကို ဖုံးလွှမ်းလျက်ရှိသည်။ ဤဒေသတွင် အလေ့ကျပေါက်ရောက်သော အပင်များတွင် ကြက်ပေါင်စေးပင်၊ [[ရှားပင်]]၊ [[ပျဉ်းကတိုးပင်]]၊ လမုတော၊ [[အုန်းပင်]]နှင့် [[ကွမ်းသီးပင်]]များ ပါဝင်လေသည်။ မြောက်ဘက်ကုန်းမြင့်ဒေသများတွင် ဝက်သစ်ချပင်၊ ထင်းရှူးပင်၊ [[ဇလပ်ပင်]]မျိုးစုံတို့ပေါက်ရောက်ကြသည်။ ကမ်းရိုးတန်း တစ်လျှောက်တွင်လည်း အပူပိုင်းဒေသသစ်သီးဝလံမျိုးစုံပေါက်ရောက်ကြသည်။<ref name="BRMLIB"/> မိုးနည်းရပ်ဝန်းဒေသတွင်မူ အပင်များမှာ ကြဲပြီးလှီကြသည်။ === သားရဲတိရစ္ဆာန်များ === တောင်တွင်းသားရဲ[[တိရစ္ဆာန်]]များအနက် [[ကျား]]နှင့် [[ကျားသစ်]]တို့သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့ရတတ်လေ့ရှိသည်။ အထက်မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကြံ့၊ [[ကျွဲ|ကျွဲရိုင်း]]၊ [[တောဝက်]]၊ [[သမင်]]၊ [[ဒရယ်]]နှင့် [[ဆင်]]များကို တွေ့နိုင်ပြီး ဆင်များကို ယဉ်အောင်မွေးယူ၍ သစ်လုပ်ငန်းများတွင် ခိုင်းစေအသုံးချကြသည်။ သေးငယ်သော [[နို့တိုက်သတ္တဝါ]]များမှာလည်း ပေါများလှပြီး မျောက်လွှဲကျော်နှင့် မျောက်များမှအစ ရှူးပျံနှင့် ကြံ့သူတော်များအဆုံး တွေ့မြင်ရသည်။ ငှက်မျိုးစုစုပေါင်း ၈၀⁠၀ ကျော်ခန့်တွင် [[ကြက်တူရွေး]]၊ [[ရစ်]]၊ ဥဒေါင်း၊ [[ကျီး|ကျီးကန်း]]၊ [[ငဟစ်]]နှင့် [[စပါးခင်းငှက်]]များ ပါဝင်သည်။ တွားသွားသတ္တဝါတွင်မူ မိချောင်း၊ တောက်တဲ့၊ ‌မြွေဟောက်၊ စပါးကြီးမြွေနှင့် လိပ်တို့ကို ပါတွေ့ရှိနိုင်သည်။ ရေချိုငါးမျိုးစုပေါင်း ရာနှင့်ချီ၍ တွေ့မြင်ရပြီး လွန်စွာမှ ပေါများကာ အရေးပါသည့် အစာအဟာရ ရင်းမြစ်လည်း ဖြစ်သည်။<ref name="MNET">{{Cite web |title="Flora and Fauna" at Myanmars.net |url=http://www.myanmars.net/myanmar-culture/myanmar-flora-fauna.htm |accessdate=3 August 2008 |archivedate=14 May 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120514182454/http://www.myanmars.net/myanmar-culture/myanmar-flora-fauna.htm }}</ref> === ရာသီဥတု === မြန်မာနိုင်ငံသည် များသောအားဖြင့် ဥတ္တရယဉ်စွန်းတန်းနှင့် အီကွေတာအကြားတွင် ကျရောက်တည်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် အာရှဒေသ၏ မှတ်သုံရပ်ဝန်းဒေသတွင် ကျရောက်ပြီး ၎င်း၏ ကမ်းရိုးတန်းဒေသများရရှိသော မိုးရေချိန်မှာ နှစ်စဉ် ၅ဝ⁠ဝဝ မမ (၁၉၇ လက်မ) ရှိသည်။ မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသတွင် နှစ်စဉ်မိုးရေချိန်မှာ ၂၅ဝဝ မမ (၉၈ လက်မ) ဖြစ်ပြီး၊ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းတွင် တည်ရှိသော မိုးနည်းရပ်ဝန်းဒေသတွင် နှစ်စဉ်မိုးရေချိန် ၁၀⁠၀၀ မမ (၃၉ လက်မ) ထက်နည်းလေသည်။ မြောက်ဘက်ဒေသများသည် အအေးဆုံးဖြစ်ပြီး ပျမ်းမျှအပူအချိန် ၂၁ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် (၇၀ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက်) ရှိလေသည်။ ကမ်းရိုးတန်းနှင့် မြစ်ဝကျွန်းပေါ်ဒေသများ၏ ပျမ်းမျှအပူချိန်မှာ ၃၂ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် (၉ဝ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက်) ရှိလေသည်။<ref name="myathan"/> အကြမ်းအားဖြင့် နွေ၊ မိုး၊ ဆောင်း ဟူ၍ သုံးရာသီ ပိုင်းခြားထားသည်။ မတ်လမှ မေလလယ်အထိ နွေဥတု၊ မေလလယ်မှ အောက်တိုဘာလကုန်အထိ မိုးဥတုနှင့် နိုဝင်ဘာလမှ ဖေဖော်ဝါရီလကုန်အထိ ဆောင်းဥတုဟု သတ်မှတ်သည်။ ယေဘုယျအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် အပူပိုင်းမုတ်သုံရာသီဥတု ရှိသော်လည်း မြေမျက်နှာပြင်အနေအထား ကွဲပြားခြားနားမှုကြောင့် တစ်နေရာနှင့်တစ်နေရာ ရာသီဥတု ကွဲပြားသွားသည်။ ဥပမာအားဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းတွင် တစ်နှစ်လျှင် စုစုပေါင်း မိုးရေချိန်လက်မ ၄ဝ အောက်သာရရှိပြီး ရခိုင်ကမ်းရိုးတန်းနှင့် တနင်္သာရီကမ်းရိုးတန်းတစ်လျှောက်တွင် တစ်နှစ်လျှင် မိုးရေချိန် လက်မ ၂ဝဝ ခန့်ရရှိသည်။ နွေဥတုဖြစ်သော မတ်လနှင့်ဧပြီလများတွင် မြန်မာနိုင်ငံ အလယ်ပိုင်းဒေသ၌ ပျမ်းမျှအမြင့်ဆုံး အပူချိန်မှာ ၁⁠၁ဝ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် (၄၃ ဒသမ ၃ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်) အထက်ဖြစ်၍ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတွင် ၉၇ ဒီဂရီ ဖာရင်ဟိုက် (၃၆ ဒသမ ၁ ဒီဂရီစင်တီဂရိတ်) ခန့်နှင့် ရှမ်းကုန်းပြင်မြင့်တွင် ၈၅ မှ ၉၅ ဒီဂရီဖာရင်ဟိုက် (စင်တီဂရိတ် ၂၉ ဒသမ ၄ နှင့် ၃၅ ဒီဂရီ) အတွင်းရှိသည်။ မြို့များ၏ တည်နေရာနှင့် မြေမျက်နှာပြင် အနိမ့်အမြင့်ကိုလိုက်၍ အပူချိန်ကွာခြားသည်။ အပူချိန်မြင့်လွန်းခြင်း၊ နိမ့်ကျလွန်းခြင်းများ မရှိပေ။ တိုက်ခတ်သော လေကြောင်းနှင့် လေဖိအားအခြေအနေများကြောင့် မိုးရွာသွန်းမှုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ အချို့နှစ်များတွင် မုန်တိုင်းပြင်းထန်စွာ ကျရောက်သဖြင့် ကမ်းရိုးတန်းဒေသများတွင် ရံဖန်ရံခါမုန်တိုင်းဒဏ်ခံရသည်။ မြန်မာ့သမိုင်းတစ်လျှောက် မြန်မာနိုင်ငံတွင်ပေါ်ပေါက်ကြုံတွေ့ခဲ့ရသော သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များတွင် အဆိုးရွား၊ အကြမ်းတမ်းဆုံးသော [[နာဂစ်မုန်တိုင်း|နာဂစ်ဆိုင်ကလုန်းမုန်တိုင်း]]ဒဏ်ကို မြန်မာနိုင်ငံသည် ၂ဝ⁠ဝ၈ ခုနှစ် မေလ ၂ရက်နေ့၌ ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ ရာသီဥတုမှန်ကန်မျှတမှုကို အထောက်အကူပြုစေရန်အတွက် မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်းဒေသ စိမ်းလန်းစိုပြည်ရေးလုပ်ငန်းများကို နိုင်ငံတော်က ဦးစားပေး အကောင်အထည်ဖော်လျက်ရှိသည်။ === တိုင်းဒေသကြီးနှင့်ပြည်နယ်များ === {{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ အုပ်ချုပ်ရေးနယ်မြေဒေသများ}} [[File:Burma en.png|thumb|မြန်မာပြည်သည် တိုင်းဒေသကြီး ၇ ခု နှင့် ပြည်နယ် ၇ ခု ရှိသည်။]] မြန်မာနိုင်ငံသည် ပြည်နယ် ခုနှစ်ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး ခုနှစ်တိုင်းတို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းတည်ထောင်ထားသည်။<ref>{{cite web |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2051.html |title=Administrative divisions |accessdate=2006-07-09 |date=2006-06-29 |work=The World Factbook |publisher=Central Intelligence Agency |archivedate=11 September 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070911231857/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2051.html }}</ref> တိုင်းဒေသကြီးများတွင် ဗမာများ အဓိကနေထိုင်ကြပြီး ပြည်နယ်များတွင် မျိုးနွယ်စုတိုင်းရင်သားများ နေထိုင်ကြသည်။ အုပ်ချုပ်ရေးအရမြို့နယ်၊ ရပ်ကွက်နှင့် ကျေးရွာများအဖြစ် ထပ်မံခွဲထားသည်။ အဓိကမြို့ကြီးများ အားခရိုင်နှင့် မြို့နယ်များအဖြစ် ထပ်မံခွဲထားသည်။ *တိုင်းဒေသကြီးများ ** [[ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး]] ** [[ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး]] ** [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]] ** [[မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး]] ** [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]] ** [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]] ** [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]] *ပြည်နယ်များ ** [[ကချင်ပြည်နယ်]] ** [[ကယားပြည်နယ်‌]] ** [[ကရင်ပြည်နယ်]] ** [[ချင်းပြည်နယ်]] ** [[မွန်ပြည်နယ်]] ** [[ရခိုင်ပြည်နယ်]] ** [[ရှမ်းပြည်နယ်]] ==== တိုင်းဒေသကြီး၊ ပြည်နယ်၊ ခရိုင်၊ မြို့နယ်စသည်တို့ ခွဲခြားထားပုံ ==== {| class="wikitable" style="text-align:centre" |- ! စဉ် !! တိုင်းဒေသကြီး/ပြည်နယ်!! ခရိုင် !! မြို့နယ် !! မြို့ !!ရပ်ကွက် !! ကျေးရွာအုပ်စု !! ကျေးရွာ |- | ၁ || [[ကချင်ပြည်နယ်]] ||၄|| ၁၈ ||၉ || ၁၄၃||၅၉၇||၂၅၈၃ |- | ၂ || [[ကယားပြည်နယ်]]||၂ ||၇ || ၁ || ၃၁ || ၇၉|| ၆၂၀ |- | ၃ || [[ကရင်ပြည်နယ်]] ||၄||၇ ||၆ || ၇၄ || ၃၇၄ || ၂၁၆၁ |- | ၄ || [[ချင်းပြည်နယ်]] ||၃|| ၉ || ၄|| ၃၇ || ၄၇၁ || ၁၃၅၂ |- | ၅ || [[မွန်ပြည်နယ်]] || ၂ ||၁၀ ||၂ ||၈၀ || ၃၈၃ || ၁၂၀၀ |- | ၆ || [[ရခိုင်ပြည်နယ်]] || ၄ || ၁၇ || ၃ || ၁၃၃ || ၁၀၄၀ || ၃၈၆၀ |- | ၇ || [[ရှမ်းပြည်နယ်]]|| ၁၃ || ၅၅ || ၂၀ || ၄၃၂ || ၁၆၂၉ || ၁၅၃၈၇ |- |၈ || [[ပဲခူးတိုင်းဒေသကြီး]] || ၄ || ၂၈ || - ||၂၅၄ || ၁၄၂၃ || ၆၄၅၂ |- | ၉ || [[စစ်ကိုင်းတိုင်းဒေသကြီး]] ||၈ ||၃၇ || ၃ || ၁၈၇ || ၁၇၆၈ || ၆၀၈၇ |- | ၁၀ || [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]] || ၃ ||၁၀ || ၆|| ၈၃ || ၂၆၄||၁၂၃၀ |- | ၁၁ || [[မကွေးတိုင်းဒေသကြီး]]|| ၅ || ၂၅ || ၁ || ၁၆၃ || ၁၅၄၁ || ၄၇⁠၇၁ |- | ၁၂ || [[မန္တလေးတိုင်းဒေသကြီး]] ||၈ || ၃၆ || ၂ || ၂၉၇ || ၁၅၉၇ || ၅၄၂၄ |- | ၁၃ || [[ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး]] || ၄ || ၄၅ || ၁ || ၇၄၂ || ၆၂၀ || ၂၀၈၉ |- | ၁၄ || [[ဧရာဝတီတိုင်းဒေသကြီး]] || ၆ || ၂၆ || ၇ || ၂၃၅ || ၁၉၁၂ || ၁⁠၁၇၀၁ |- | || '''စုစုပေါင်း''' || '''၁၇''' || '''၃⁠၃၀''' || '''၆၄''' || '''၂၈၉၁''' || '''၁၃၆၉၈''' || '''၆၄၉၁၇''' |} <ref>Bi Weekly Eleven Journal Vol3 No 43</ref> == နိုင်ငံရေးနှင့် အစိုးရ == {{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး}} [[မြန်မာနိုင်ငံဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ (၂၀၀၈)|၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ]]အရ မြန်မာနိုင်ငံသည် [[တစ်ပြည်ထောင်နိုင်ငံ|ပြည်ထောင်စု]] [[သီးခြားလွှတ်တော်စနစ်|သီးခြားလွှတ်တော်]] [[သမ္မတနိုင်ငံ]]ဖြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီလတွင် [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]] [[ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး]] [[မင်းအောင်လှိုင်]]သည် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၂၀|၂၀၂၀ ခုနှစ်ရွေးကောက်ပွဲ]]၌ မဲစာရင်းမသမာမှုများရှိသည်ဟု စွပ်စွဲခဲ့ရာ[[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းယူ]]ခဲ့သည်။ ဒုတိယသမ္မတ[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဦးမြင့်ဆွေ]]ကို ယာယီသမ္မတအဖြစ်ထားရှိခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ဩဂုတ်တွင် မိမိကိုယ်ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web | last=Phillips | first=Kimberley | title=The last thing the Myanmar people need is false hope | website=The Canberra Times | date=20 February 2021 | url=https://www.canberratimes.com.au/story/7133580/the-last-thing-the-myanmar-people-need-is-false-hope/ | access-date=23 February 2021}}</ref> ထိုသို့အာဏာသိမ်း၍ ဖွဲ့စည်းထားသောစစ်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ရန်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ရွေးကောက်ခံခဲ့ရသော လွှတ်တော်အမတ်များနှင့် တိုင်းရင်းသားအဖွဲ့များက [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ|အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]ကို စင်ပြိုင်အစိုးရအဖြစ် ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရတွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတ [[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဦးဝင်းမြင့်]]၊ ဒုတိယသမ္မတ [[ဒူဝါလရှီးလ]]၊ အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် [[အောင်ဆန်းစုကြည်]]နှင့် ဝန်ကြီးချုပ် [[မန်းဝင်းခိုင်သန်း]]တို့က ဦးဆောင်လျက်ရှိကြသည်။<ref name="Membership">{{cite news |title=Who's Who in Myanmar's National Unity Government |url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/whos-myanmars-national-unity-government.html |access-date=6 June 2021 |work=The Irrawaddy |date=16 April 2021}}</ref> မြန်မာနိုင်ငံ၏ ၂၀၀၈ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို စစ်ခေါင်းဆောင်များက ရေးဆွဲခဲ့သည့်အလျောက် ဥပဒေပြုလွှတ်တော်နေရာများ၏ ၂၅ ရာခိုင်နှုန်းကိုသာမက အခြားအရေးပါသည့် ဌာနနေရာများကိုလည်း တပ်မတော်ကရယူထားသည်။ === နိုင်ငံရေးယဉ်ကျေးမှု === မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိကပါတီကြီးများမှာ [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်]]နှင့် [[ရှမ်းအမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] တို့ဖြစ်ကြသည်။ ယင်းတို့၏လှုပ်ရှားမှုများကိုမူ အစိုးရမှ တင်းကျပ်စွာ ချုပ်ကိုင်ထားသည်။ အခြား တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုများအား ကိုယ်စားပြုသော ပါတီငယ်များလည်းရှိသည်။ နိုင်ငံရေး အတိုက်အခံပြုလုပ်ခြင်းကို ခွင့်ပြုခြင်းမရှိသလောက်ဖြစ်ပြီး ပါတီများစွာမှာ တရားမဝင်အသင်း အဖြစ်ကြေညာထားခြင်ခံရသည်။ <ref>{{cite web |url=http://www.nationalreview.com/comment/comment-mccain061103.asp |title=Crisis in Rangoon |accessdate=2006-07-14 |last=McCain |first=John |authorlink=John McCain |date=2003-05-11 |publisher=National Review Online |archivedate=5 September 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080905005524/http://www.nationalreview.com/comment/comment-mccain061103.asp }}</ref> [[လူ့အခွင့်အရေးစောင့်ကြည့်ရေးအဖွဲ့]] (''Human Rights Watch'') နှင့် [[အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာရေး အဖွဲ့]] (''Amnesty International'') အပါအဝင် အချို့အဖွဲ့အစည်းများ၏ အဆိုအ‌ရ စစ်အစိုးရ၏ [[လူ့အခွင့်အရေး]]မှတ်တမ်းများမှာ လွန်စွာဆိုးဝါးကြောင်းသိရှိရသည်။ <ref>{{cite web |url=http://hrw.org/english/docs/2004/09/01/burma9290.htm |title=Statement to the EU Development Committee |accessdate=2006-07-11 |author=Brad Adams |publisher=Human Rights Watch |archivedate=20 June 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060620074005/http://hrw.org/english/docs/2004/09/01/burma9290.htm }}</ref><ref>{{cite web |url=http://sciencemode.com/2007/09/28/satellite-images-verify-myanmar-forced-relocations-mounting-military-presence/ |title=Satellite Images Verify Myanmar Forced Relocations, Mounting Military Presence |accessdate=2007-10-01 |publisher=ScienceMode |archivedate=26 February 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080226124205/http://sciencemode.com/2007/09/28/satellite-images-verify-myanmar-forced-relocations-mounting-military-presence/ }}</ref> လွတ်လပ်သည့် တရားစီရင်ခွင့်မရှိသည့်အပြင် စစ်အစိုးရအား ဆန့်ကျင်သည့် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံမှန်သမျှအားလည်း ခွင့်မပြုချေ။ [[အင်တာနက်]]အသုံးအပြုမှုမှာလည်း များစွာကန့်သတ်ထားပြီး ပြည်သူများဝင်ရောက်ကြည့်ရှု နိုင်သည့် ဝက်ဘ်စာမျက်နှာများ အထူးသဖြင့် နိုင်ငံရေးအတိုက်အခံနှင့် ဒီမိုကရေစီအရေး ဝက်ဘ်စာမျက်နှာများအား ပြည်သူတို့ ဝင်‌ရောက်ကြည့်ရှုနိုင်မှုကို ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်ထားသည်။<ref>{{cite news |url=http://www.opennetinitiative.net/studies/burma/ |title=Internet Filtering in Burma in 2005: A Country Study |publisher=OpenNet Initiative |accessdate=4 August 2008 |archivedate=19 November 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20081119090055/http://www.opennetinitiative.net/studies/burma/ }}</ref><ref>{{cite news| url=http://www.burmanet.org/news/2006/06/27/mizzima-news-burma-bans-google-and-gmail-mungpi/#more-4642| title=Burma bans Google and gmail| publisher=BurmaNet News| date=2006-06-27| accessdate=2006-06-28| archivedate=6 July 2006| archiveurl=https://web.archive.org/web/20060706152209/http://www.burmanet.org/news/2006/06/27/mizzima-news-burma-bans-google-and-gmail-mungpi/#more-4642}}</ref> [[အဓမ္မလုပ်အားပေးစေမှု]]၊ လူကုန်ကူးခြင်းနှင့် [[ကလေးအလုပ်သမားကိစ္စ]]များမှာ နေ့စဉ်ဖြစ်ပျက်လျက်ရှိပြီး နိုင်ငံရေးဆန့်ကျင်မှုမှန်သမျှကို ခွင့်မပြုချေ။<ref>{{cite web |url=http://web.amnesty.org/library/index/ENGASA160201998 |title=Myanmar: 10th anniversary of military repression |accessdate=2006-07-14 |date=1998-08-07 |publisher=Amnesty International |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060824024228/http://web.amnesty.org/library/index/ENGASA160201998 |archivedate=24 August 2006 }}</ref> [[၁၉၈၈]] ခုနှစ်တွင် တပ်မတော်သည် စီးပွားရေးချွတ်ခြုံကျမှုနှင့် နိုင်ငံရေးဖိနှိပ်မှုများအား ဆန္ဒပြသည်ကို ရက်စက်ကြမ်း ကြုတ်စွာ နှိမ်နင်းခဲ့သည်။ ၁၉၈၈ ခုနှစ် ဩဂုတ် ၈ ရက်၊ [[၈၈၈၈ အရေးအခင်း (ရှစ်လေးလုံး)|ရှစ်လေးလုံးအရေး]]တော်ပုံဟု လူသိများသည့်နေ့တွင် ဆန္ဒပြသူပြည်သူများအား ပစ်ခတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ယင်းဆန္ဒပြမှုများက ၁၉၉၀ ပြည့်ရွေးကောက်ပွဲများအား လမ်းပွင့်စေခဲ့သည်။ ရလဒ်များကိုမူ စစ်အစိုးရက အသိအမှတ်မပြုခဲ့ချေ။ အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်သည် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်၏ ဦးဆောင်မှုဖြင့် မဲအားလုံး၏ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းနှင့် လွှတ်တော်အမတ်နေရာ ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းကျော်အား နှစ်သုံးဆယ်အတွင်း ပထမဆုံးအကြိမ်ကျင်းပခဲ့သည့် ၁၉⁠၉၀ ပြည့်နှစ် ရွေးချယ်တင်‌မြောက်ပွဲတွင် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီစနစ် ပြန်လည်ထွန်းကားရေး ဆောင်ရွက်ချက်များကြောင့် နိုင်ငံတကာ၏ အားပေးထောက်ခံမှုကို ရရှိခဲ့ပြီး ၁၉⁠၉၁ ခုနှစ်တွင် [[နိုဘဲလ် ငြိမ်းချမ်းရေးဆု|နိုဘယ်ငြိမ်းချမ်းရေးဆု]]ကို ဆွတ်ခူးခဲ့သည်။ သူမသည် အကြိမ်ပေါင်းများစွာ နေအိမ်တွင် အကျယ်ချုပ်ကျခံခဲ့ရသည်။ ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် [[ကိုဖီအန်နန်]]မှ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေထံ တိုက်ရိုက် တောင်းဆိုခြင်းပြုခဲ့သော်လည်း ၂၀⁠၀၆ ခုနှစ် မေ ၂၇ ရက်တွင် စစ်အစိုးရက ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်အား အိမ်တွင်းအကျယ်ချုပ်ခြင်းကို နောက်တစ်နှစ်ထပ်မံတိုးလိုက်သည်။ [[၁၉၇၅]]ခုနှစ်နိုင်ငံကာကွယ်ရေးဥပဒေအရ နိုင်ငံတော်၏ တရားဝင်လုပ်ပိုင်ခွင့်ဖြင့် ခွင့်ပြုထားခြင်းကိုကျင့်သုံးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။<ref>{{cite news |author=''The Irrawaddy'' |url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5797&z=154 |title=Suu Kyi's Detention Extended, Supporters likely to Protest |publisher=''The Irrawaddy'' |date=2006-05-27 |accessdate=2006-05-27 |archivedate=16 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090116020020/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5797&z=154 }}</ref><ref>{{cite news |author=''The Irrawaddy'' |url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5798&z=154 |title=Opposition Condemns Extension of Suu Kyi's Detention |publisher=''The Irrawaddy'' |date=2006-05-27 |accessdate=2006-05-27 |archivedate=16 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090116020024/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5798&z=154 }}</ref> စစ်အစိုးရသည် နိုင်ငံတကာ မျက်နှာစာတွင် ဝိုင်းပယ်ခြင်းတိုးမြင့်၍ခံနေရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ လက်ရှိအ‌ခြေအနေကို ၂၀⁠၀၆-ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် ပထမဆုံးအကြိမ်[[ကုလသမဂ္ဂ]]တွင် အလွတ်သဘောဆွေးနွေးရန်တင်သွင်းခဲ့ကြသည်။ ၂ဝ⁠ဝ၆-ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် [[ကုလသမဂ္ဂ လုံခြုံရေးကောင်စီ|လုံခြုံရေးကောင်စီ]]ဝင် ၁၅ နိုင်ငံအနက် ၁၀ နိုင်ငံတို့က မြန်မာပြည်အရေးကို ကောင်စီ၏ တရားဝင်အဂျင်ဒါတွင် လက်ခံရန်ဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြသည်။<ref>{{cite news|author=''The Irrawaddy''|url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=6176|title=UN Security Council Puts Burma on Agenda|first=Kim|last=Gamel|publisher=''The Irrawaddy'', 2006-09-16|accessdate=2006-10-11|archivedate=16 January 2009|archiveurl=https://web.archive.org/web/20090116020029/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=6176}}</ref> [[အာဆီယံ]]သည်လည်း မြန်မာအစိုးရနှင့် ပတ်သက်၍ များစွာစိတ်အနှောင့်ယှက်ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒီမိုကရေစီကိစ္စကို ကိုင်တွယ်ဆုံးဖြတ်ရန် အာဆီယံနိုင်ငံရေး ပါလီမန်တွင်း ကော်မတီတစ်ရပ်ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့ကြသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.aseanmp.org/index.php?option=com_content&task=view&id=1&Itemid=10 |title=About Us |accessdate=2006-07-09 | publisher=ASEAN Inter-Parliamentary Myanmar Caucus}}</ref> [[တရုတ်နိုင်ငံ]]ကဲ့သို့သော အဓိကနိုင်ငံကြီးက ထောက်ခံအားပေးနေသ၍ မြန်မာနိုင်ငံတွင် သိသာထင်ရှားသော ပြောင်းလဲမှုဖြစ်ပေါ်ရန် အလားအလာနည်းပါးလျက်ရှိသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.ibiblio.org/obl/docs2/Chinese_MM_Eco.pdf |title=The Political Economy of China-Myanmar Relations: Strategic and Economic Dimensions |accessdate=2006-07-14 |last=Poon |first=Khim Shee |date= |year=2002 | format=PDF |publisher=Ritsumeikan University}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.nwc.navy.mil/press/review/2002/spring/art3-sp2.htm|title=Burma and Superpower Rivalries in the Asia-Pacific|accessdate=2006-07-16|last=Selth|first=Andrew|year=Spring 2002|publisher=Naval War College Review|archivedate=13 December 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20061213095403/http://www.nwc.navy.mil/press/Review/2002/spring/art3-sp2.htm}}</ref> === နိုင်ငံခြားဆက်ဆံရေးနှင့်စစ်ရေးကိစ္စများ === {{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံခြားရေးမူဝါဒနှင့် ဆက်ဆံရေး}} [[File:Clinton and Aung San Suu Kyi after having dinner.jpg|right|thumb|220px|အမေရိကန် နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီး ဟီလာရီကလင်တန်နှင့် ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]] မြန်မာနိုင်ငံ၏ အထူးသဖြင့် အနောက်နိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးမှာ တင်းမာလျက်ရှိသော အခြေအနေမှ ယခု ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံ အဖြစ် ဒီမိုကရေစီစနစ်သို့ အသွင်ကူးပြောင်း လာသောအခါ ယခင်ကထက် ဆက်ဆံရေး အဆင်ပြေလာပြီဖြစ်သည်။ [[အမေရိကန်နိုင်ငံ]]သည် မြန်မာနိုင်ငံအား ကျယ်ပြန့်သော ပိတ်ဆို့ဒဏ်ခတ်မှုများကို ၁၉၈၈ ခုနှစ်အရေးတော်ပုံအပြီးနှင့် [[၁၉⁠၉၀]] ပြည့်ရွေးကောင်ပွဲများအပြီးတွင် ကျင့်သုံးခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့မှုများကို ဖြေလျှော့လာနေပြီဖြစ်သည်။<ref>{{cite web |url=http://www.congress.gov/cgi-bin/bdquery/z?d108:SN01182:@@@L&summ2=m& |title=Burma Freedom and Democracy Act of 2003 |publisher=United States Library of Congress |accessdate=2007-02-04 |date=2003-06-04 |archivedate=25 January 2004 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20040125044621/http://www.congress.gov/cgi-bin/bdquery/z?d108%3ASN01182%3A%40%40%40L&summ2=m& }}</ref> အလားတူပင် [[ဥရောပသမဂ္ဂ]] (အီးယူ) သည်လည်း ပိတ်ဆို့မှုတွင် လက်နက်ရောင်းချခြင်း [[ပိတ်ဆို့မှု]]၊ ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ အခွင့်အရေးပိတ်ဆို့မှုနှင့် အတူလူသားချင်းစာနာ ထောင်ထားမှုကူညီပံ့ပိုးမှုမှ လွဲ၍ အခြားကူညီထောက်ပံ့မှုအားလုံးကို ပိတ်ဆို့ထားရှိခဲ့သော်လည်း ယခုအခါ လက်နက်ရောင်းချခြင်းမှလွဲ၍ အခြားပိတ်ဆို့မှု အများအပြားကို ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့ပြီဖြစ်သည်။<ref name="EU">{{cite web |url=http://ec.europa.eu/comm/external_relations/myanmar/intro/index.htm |title=The EU’s relations with Burma / Myanmar |accessdate=2006-07-13 |publisher=European Union |archivedate=25 July 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060725000750/http://ec.europa.eu/comm/external_relations/myanmar/intro/index.htm }}</ref> အမေရိကန်နှင့် ဥရောပအစိုးရတို့၏ ပိတ်ဆို့မှုများ၊ သပိတ်မှောက်မှုနှင့် မြန်မာဒီမိုကရေစီအရေးလှုပ်ရှားမှုများအား ပံ့ပိုးပေးကြသည့်အဖွဲ့များ၏ တိုက်ရိုက်ဖိအားပေးမှုများကြောင့် အမေရိကန်နှင့် ဥရောပကုမ္ပဏီများ မြန်မာနိုင်ငံမှ ထွက်ခွာသွားခဲ့ကြသည်။ သို့သော် ဟာကွက် ပျော့ကွက်များ ကြောင့် အနောက်နိုင်ငံ ကုမ္ပဏီအချို့ ကျန်ရှိသေးလျက်ရှိသည်။ သို့သော် အာရှကုမ္ပဏီများကမူ သဘာဝသယံဇာတထုတ်လုပ်မှုလုပ်ငန်းများတွင် ရင်းနှီးမြှပ်နှံမူအသစ်များပါ ထပ်ပံတိုးချဲ့ကြပြီး ဆက်လက်၍ လုပ်ငန်းများလုပ်ကိုင်ကြရန် သာမန်အားဖြင့် ဆန္ဒရှိကြဆဲဖြစ်သည်။ ပြင်သစ်ရေနံကုမ္ပဏီတိုတယ်သည် မြန်မာနိုင်ငံအား အားယူမှ ပိတ်ဆို့သည့်ကြားထဲက မြန်မာပြည်နှင့် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]ကို သွယ်တန်းထားသော ရတနာဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းကို အောင်မြင်စွာ လည်ပတ်စေနိုင်ခဲ့သည်။ တိုတယ်ကုမ္ပဏီသည် ယခုအခါတွင် ဘယ်လ်ဂျီယံနှင့် ပြင်သစ်နိုင်ငံတရားရုံးများတွင် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရတနာဓာတ်ငွေ့ပိုက်လိုင်းတည်ဆောက်စဉ်အခါက မြန်မာအရပ်သားများအား အဓမ္မအသုံးချခဲ့သည်ကို မသိကျိုးကျွန် ပြုလုပ်ခဲ့မှုများ ကြောင့် အမှုရင်ဆိုင်ရလျက်ရှိသည်။ နားလည်တတ်သူများက ပိုက်လိုင်းတစ်လျှောက်ကျူးလွန်ခဲ့သော လူ့အခွင့်အရေးချိုး ဖောက်မှုများသည် တပ်မတော်မှ လုပ်ငန်းအကောင်အထည်ဖော်ရာတွင် ကူညီပံ့ပိုးခဲ့ပြီး တိုတယ်ကုမ္ပဏီနှင့် ယင်း၏ လုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ရာတွင် အမေရိကန်အကျိုးတူလုပ်ငန်း ဆောင်ရွက်ဘက် ချက်ဗရွန်ကုမ္ပဏီတို့၌ တိုက်ရိုက်တာဝန်ရှိသည်ဟု ဆိုသည်။ ချယ်ဗရွန်မှ မဝယ်ယူမီ ရှေ့က ယူနိုကယ်ကုမ္ပဏီသည်လည်း ဒေါ်လာ သန်းနှင့် ချီ၍လျော်ကြေးပေးခဲ့ရပြီး ဖြစ်သည်။<ref>{{cite news|lastname=Horsley |firstname=William |url=http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3761022.stm |title=Dilemma of dealing with Burma |publisher=BBC News|date=2004-10-20 |accessdate=2004-11-02 }}</ref> အမေရိကန်ဦးဆောင်သည့် ဒဏ်ခတ်အရေးယူမှုများသည် စစ်ခေါင်းဆောင်များနှင့် အရပ်သားများ မည်သူ့အား ထိခိုက်သည် ဆိုသည်မှာ အငြင်းပွားစရာမလိုပဲ ထင်သာမြင်သာရှိလှသည်။ အဘယ့်ကြောင့်ဆိုသော် ပိတ်ဆို့အရေးယူမှုကြောင့် ယခင်စစ်ခေါင်းဆောင်များမှာ ထိခိုက်မှုမရှိသည့်အပြင် ချမ်းသာမြဲဖြစ်ပြီး၊ ပိတ်ဆို့ အရေးယူမှုကြောင့် မြန်မာပြည်သူလူထုကြီးသာ ဆင်းရဲကျပ်တည်းလျက်ရှိပြီး အလုပ်အကိုင်နှင့် လခကောင်း⁠ကောင်းရသော ပြည်ပနိုင်ငံများသို့သာ သွားရောက်အလုပ်လုပ်ကိုင်လျက်ရှိကြသည်။ ၂၀၁၀ ခုနှစ် ဒီမိုကရေစီ အရပ်သားအစိုးရတက်လာပြီးနောက်ပိုင်း နိုင်ငံတကာ ဆက်ဆံရေးပိုမိုကောင်းမွန်လာခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ်တွင် ပထမဦးဆုံး အာဆီယံ ဥက္ကဋ္ဌ ရာထူးကို လွှဲယူနိုင်ခဲ့ပြီး ၂၀၁၄ ခုနှစ် မေလနှင့် နိုဝင်ဘာလများတွင် အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေးပွဲများကို အောင်မြင်စွာ အိမ်ရှင်နိုင်ငံအဖြစ် လက်ခံကျင်းပနိုင်ခဲ့သည်။ === စစ်တပ် === မြန်မာစစ်တပ်ကို [[တပ်မတော်]]ဟု သိရှိကြပြီး မြန်မာ့ကြည်းတပ်တွင် စစ်သည်အင်အား ၄၉၂,၀⁠၀၀ ကျော်ရှိသည်‌။<ref name="CIA"/> မြန်မာတပ်မတော်တွင် [[တပ်မတော် (ကြည်း)]]၊ [[တပ်မတော် (ရေ)]]၊ [[တပ်မတော် (လေ)]] တပ်ဖွဲ့များပါဝင်ကြသည်။<ref name="CIA"/> မြန်မာနိုင်ငံသည် ၎င်း၏ တပ်သားအရေအတွက်အရ ကမ္ဘာ့အဆင့် ၁၂ တွင် ရှိသည်။<ref>{{cite web |url=http://www.commondreams.org/headlines05/0607-03.htm |title=World Military Spending Topped US$1 trillion in 2004 |accessdate=2006-07-19 |last=Starck |first=Peter |date=2005-06-07 |work=Reuters |publisher=Common Dreams NewsCenter |archivedate=20 June 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060620161837/http://www.commondreams.org/headlines05/0607-03.htm }}</ref> စစ်တပ်သည် တိုင်းပြည်တွင် အထူးပင် အ‌ရှိန်အဝါကြီးမားသည်‌။ နိုင်ငံတော်၏ ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန၊ ပြည်ထဲရေး ဝန်ကြီးဌာန နှင့် နယ်စပ်ရေးရာ ဝန်ကြီးဌာန တို့ကို တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် မှ ခန့်ထားရသည်။ <ref name="Central Intelligence Agency"/> မြန်မာ့စစ်အသုံးစရိတ်မှာ ၂၀၁၂−၂၀၁၃ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်အတွက် ၁၄.၄ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်သည်။<ref>[http://articles.janes.com/articles/Janes-Sentinel-Security-Assessment-Southeast-Asia/Defence-budget-Myanmar.html Defense & Security Intelligence & Analysis: IHS Jane's | IHS<!-- Bot generated title -->]</ref> == စီးပွားရေး == {{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ စီးပွားရေး}} [[File:Silk designs, Mandalay, Myanmar.jpg|thumb|နိုင်ငံခြားခရီးသည်များ ဝယ်ယူနိုင်ရန် မန္တလေးရှိ souvenir ဆိုင်အချို့တွင် တင်ထားသည့် ပိုးဖျင်အင်္ကျီများ]] မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာပေါ်တွင် အဆင်းရဲဆုံးနိုင်ငံများစာရင်းဝင် နိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဆယ်စုနှစ်များစွာစီးပွားဆုတ်ယုတ်မှု၊ စီမံခန့်ခွဲမှု မှားယွင်းခြင်းနှင့် စီးပွားရေးအရ၊ နိုင်ငံရေးအရ တားဆီးပိတ်ဆို့မှုဒဏ် ခံနေရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဂျီဒီပီတိုးတက်နှုန်း (GDP) မှာ နှစ်စဉ် ၂.၉ ရာခိုင်းနှုန်းသာရှိသည်။<ref name="CIA"/> မဟာမဲခေါင်မြစ်ဝှမ်း ဒေသခွဲနိုင်ငံများတွင် တိုးတက်မှု အနိမ့်ဆုံးဖြစ်သည်။ [[၁၉၄၈]] ခုနှစ်တွင် ပါလီမန်ဒီမိုကရေစီအစိုးရကို ဖွဲ့စည်းပြီးနောက်ဝန်ကြီးချုပ်[[နု၊ ဦး|ဦးနု]]သည် မြန်မာနိုင်ငံကို သာယာဝပြောသည့် ပြည်တော်သာနိုင်ငံတော်အဖြစ် ထူထောင်ရန် အားထုတ်ခဲ့သည်။ ဦးနု အစိုးရသည် နှစ်⁠နှစ်တာ စီးပွားရေးဖွံ့ဖြိုးမှုစီမံကိန်းကို ချမှတ်ဆောင်ရွက်ခဲ့သော်လည်း မအောင်မြင်ခဲ့ချေ။ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းဦးဆောင်သည့် စစ်အစိုးရက [[၁၉၆၂]] ခုနှစ်တွင် အာဏာသိမ်းယူအပြီးတွင် [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်စနစ်]]ကို အကောင်အထည်ဖော်ခဲ့သည်။<ref>{{cite web |url=http://www2.sjsu.edu/faculty/watkins/burma.htm |title=Political and Economic History of Myanmar (Burma) Economics |accessdate=2006-07-08 |last=Watkins |first=Thayer |publisher=San José State University |archivedate=26 May 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060526144053/http://www2.sjsu.edu/faculty/watkins/burma.htm }}</ref> လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းမှလွဲ၍ စက်မှုလက်မှုကဏ္ဍအားလုံးကို ပြည်သူပိုင်သိမ်းခဲ့သည်။ ၁၉၈၉ ခုနှစ်တွင် အစိုးရသည် စီးပွားရေးချုပ်ကိုင်မှုများကို ‌လျှော့ချခဲ့သည်။ ပုဂ္ဂလိကပိုင် လုပ်ငန်းများအား အတင့်အသင့် တိုးချဲ့ခွင့်၊ နိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှု ခွင့်ပြုခဲ့သောကြောင့် နိုင်ငံအတွက် လိုအပ်နေသည့် နိုင်ငံခြားဝင်ငွေများ ရရှိခဲ့သည်။ <ref>{{cite book | author=Stephen Codrington | year=2005 | title=Planet geography | url=https://archive.org/details/planetgeography0000codr | publisher =Solid Star Press | pages =[https://archive.org/details/planetgeography0000codr/page/559 559] | ID=ISBN 0-9579819-3-7}}</ref> သို့သော်လည်း အမြတ်စွန်းများသော ကျောက်မျက်ရတနာ၊ ရေနံနှင့် သစ်လုပ်ငန်းကိုမူ ဆက်လက်၍ တင်းကျပ်စွာ ထိန်းချုပ်ထားဆဲဖြစ်သည်။ နိုင်ငံခြားကုမ္ပဏီများမှာ မြန်မာ့သယံဇာတများအားထုတ်လုပ်နိုင်ရန် အစိုးရနှင့် အကျိုးတူဖက်စပ်လုပ်ငန်းများ ထူထောင်ကာဝင်ရောက်နေရာယူကြသည်။ [[File:Blethrow Inle2.JPG|thumb|‌အင်းလေးကန်ရှိ ရေပေါ်ဈေး။]] မြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် ဖွံ့ဖြိုးမှုအနည်းဆုံးတိုင်းပြည်များစာရင်းတွင် ထည့်သွင်းခြင်းခံခဲ့ရသည်။<ref>{{cite web |date=2005 |url=http://www.un.org/special-rep/ohrlls/ldc/list.htm |title=List of Least Developed Countries |publisher=UN-OHRLLS |archiveurl=https://archive.today/20120530015845/http://www.un.org/special-rep/ohrlls/ldc/list.htm |archivedate=30 May 2012 |accessdate=3 August 2008 }}</ref> ၁၉၉၂ ခုနှစ်မှစ၍ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲဖြစ်လာပြီး နောက်တွင် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားလုပ်ငန်းကို အားပေးခဲ့သည်။ သို့သော်နှစ်စဉ်ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည် သွားရောက်လည်ပတ်မှုမှာ ဦးရေ ၇၅ဝ,ဝ⁠ဝဝ ပင် မပြည့်ပါ။ မကြာမီနှစ်များက တရုတ်နှင့်အိန္ဒိယနိုင်ငံတို့သည် စီးပွားရေးအကျိုးအတွက်ငှာ စစ်အစိုးရနှင့်ဆက်နွယ်မှုများကို အားဖြည့်ရန်ကြိုးပမ်းခဲ့ကြသည်။ သို့သော် အမေရိကန်၊ အီးယူနှင့် ကနေဒါနိုင်ငံတို့က ရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှုနှင့် ကုန်သွယ်ရေးပိတ်ပင်မှုများကို ချမှတ်လာကြသည်။ အဓိကနိုင်ငံခြားရင်းနှီးမြှုပ်နှံမှာ တရုတ်၊ စင်ကာပူ၊ တောင်ကိုရီးယား၊ အိန္ဒိယနှင့် ထိုင်းတို့မှဖြစ်သည်။<ref>{{cite news | first =David | last =Fullbrook | url =http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/FK04Ae03.html | title =So long US, hello China, India | publisher =Asia Times | date =2004-11-04 | accessdate =2006-07-14 | archivedate =6 July 2008 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20080706173031/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/FK04Ae03.html }}</ref> ဗြိတိသျှကိုလိုနီခေတ်တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် အရှေ့တောင်အာရှတွင် အချမ်းသာဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့သည်။။<ref name="steinberg">{{cite book |last=Steinberg |first=David I. |date=2002 |title= Burma: The State of Myanmar|url=https://books.google.com/books?id=CSTuWZ0BMmMC&printsec=frontcover |publisher=Georgetown University Press|page=xi|isbn=1-58901-285-2}}</ref> ထစ်ချိန်က မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာတွင် ဆန်တင်ပို့မှု အများဆုံးနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့သည်။ ဗြိတိသျှတို့ အုပ်ချုပ်စဉ်အခါက ရေနံကို ဘီအိုစီကုမ္ပဏီမှတစ်ဆင့် တင်ပို့ရောင်းချခဲ့သည်။ မြန်မာပြည်အနေနှင့် လူအားအရင်းအမြစ်နှင့် သဘာဝသယံဇာတများကိုပါ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့သည်။ ကမ္ဘာပေါ်ရှိ ကျွန်းသစ် ၇၀ ရာခိုင်နှုန်းကို မြန်မာနိုင်ငံမှ ထုတ်လုပ်ခဲ့ပြီး မြန်မာနိုင်ငံတွင် စာတတ်မြောက်သည့် လူဦးရေမှာလည်း မြင့်မားလှသည်။<ref name="steinberg"/> ထိုအချိန်က မြန်မာနိုင်ငံသည် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုလမ်းကြောင်းသို့ အရှိန်အဟုန်ဖြင့် ဦးတည်လျှောက်လှမ်းလျက်ရှိခဲ့သည်ဟု အများက ယုံကြည်လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ယနေ့မြန်မာနိုင်ငံသည် အခြေခံ အဆောက်အအုံ လုံလောက်မှု မရှိသေးပေ။ ကုန်စည်များကို ဧရာဝတီမြစ်ကြောင်းတစ်လျှောက်နှင့် ထိုင်း-မြန်မာနယ်စပ်မှတစ်ဆင့် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားကြပြီး နယ်စပ်လမ်းကြောင်းမှပင် တရားမဝင်မူးယစ်ဆေးဝါးများအား ပြည်ပသို့ မှောင်ခိုတင်ပို့ကြသည်။ ရထားသံလမ်းများမှာလည်း ဟောင်းနွမ်း၊ ဆွေးမြေ့လျက်ရှိပြီး ၁၉⁠၉၀ ခုနှစ်တွင် စတင်တည်ဆောက်ခဲ့ချိန်မှစ၍ မွန်းမံပြင်တင်မှု မရှိသလောက်ပင် ဖြစ်သည်။ <ref name="idea">{{cite web |url=http://www.idea.int/asia_pacific/burma/upload/chap3.pdf |title=Challenges to Democratization in Burma |accessdate=2006-07-12 |year=2001 |month=November |format=PDF |publisher=International IDEA |archivedate=23 July 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060723083624/http://www.idea.int/asia_pacific/burma/upload/chap3.pdf }}</ref> အဝေးပြေးလမ်းမကြီးများမှာလည်း မြို့ကြီးများမှလွဲ၍ သေချာခင်းထားခြင်းမရှိချေ။ ရန်ကုန်အပါအဝင် နိုင်ငံတစ်ဝန်းလုံးတွင် လျှပ်စစ်မီး ပြတ်တောက်လျက်ရှိသည်။ <ref name="idea"/> မြန်မာနိုင်ငံသည် ကမ္ဘာတွင် ဘိန်းထုတ်လုပ်မှု ဒုတိယအမြင့်ဆုံး နိုင်ငံဖြစ်ပြီး၊ ကမ္ဘာ့ထုတ်လုပ်မှု၏ ၈ ရာခိုင်နှုန်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှဖြစ်ပြီး အမ်ဖက်တမင်း စိတ်ကြွဆေးပြား အပါအဝင်မူးယစ်ဆေးဝါးအဓိက မြစ်ဖျားခံရာလည်း ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.unodc.org/pdf/myanmar/myanmar_country_profile_2005.pdf |title=Myanmar Country Profile |accessdate=2006-07-09 |year=2005 |month=December |format=PDF |work=Office on Drugs and Crime | pages=5–6 | publisher=United Nations}}</ref> အခြားစီးပွားရေးလုပ်ငန်းများတွင် လယ်ယာစိုက်ပျိုးရေး ထွက်ကုန်ပစ္စည်းများ၊ ယက္ကန်းနှင့် အထည်အလိပ်၊ သစ်ထုတ်လုပ်ရေး၊ ဆောက်လုပ်ရေးပစ္စည်းများ၊ ကျောက်မျက်ရတနာနှင့် သတ္တုတူးဖော်ရေး၊ ရေနံနှင့် သဘာဝဓာတ်ငွေ့လုပ်ငန်းများ ပါဝင်သည်။ === စိုက်ပျိုးရေး === အဓိကကျသော စိုက်ပျိုးရေးထွက်ကုန်မှာ ဆန်စပါး ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံ၏ စိုက်ပျိုးမြေစုစုပေါင်း၏ ၆၀ ရာခိုင်နှုန်းခန့်တွင် စိုက်ပျိုးသည်။ ဆန်စပါးသည် စုစုပေါင်းသီးနှံထုတ်လုပ်မှု အလေးချိန်အားဖြင့် ၉၇ ရာခိုင်နှုန်းခန့်ရှိသည်။ ၁၉၆၆ နှင့် ၁၉⁠၉၇ ခုနှစ်အတွင်း အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ ဆန်စပါးသုတေသနဌာနနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုအရ ခေတ်မီဆန်မျိုးရင်းပေါင်း ၅၂ မျိုးအား ဖြန့်ဖြူးခဲ့သည်။ ဤသို့ဖြင့် ဆန်စပါးထုတ်လုပ်မှုကို ၁၉၈၇ ခုနှစ်တွင် တန်ချိန် ၁၄ သန်းနှင့် ၁၉⁠၉၆ ခုနှစ်တွင် ခေတ်မီမျိုးစပါးများကို နိုင်ငံ၏ ထက်ဝက်ရှိ လယ်ကွင်းများစီသို့ ဖြန့်ကျက်စိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့ပြီး ရေသွင်းစိုက်ပျိုးမြေ၏ ၉၈ ရာခိုင်နှုန်းထိစိုက်ပျိုးနိုင်ခဲ့သည်။<ref>[http://www.irri.org/media/facts/pdfs/myanmar.pdf Myanmar and IRRI] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050907011925/http://www.irri.org/media/facts/pdfs/myanmar.pdf |date=7 September 2005 }}|21.2&nbsp;KiB<!-- application/pdf, 21800 bytes -->, Facts About Cooperation, International Rice Research Institute. Retrieved on 2007-09-25.</ref> မြန်မာ့စီးပွားရေးကဏ္ဍတွင် ခေတ်မှီနည်းပညာ ကျွမ်းကျင်သူ ပညာတတ်လုပ်သားအင်အားချို့တဲ့ခြင်းမှာ ကြီးထွားလျက်ရှိသည့် ပြဿနာတစ်ရပ်ဖြစ်သည်။<ref>{{cite book | first=Ian | last=Brown | year=2005 | title=A Colonial Economy In Crisis | publisher =Routledge | id=ISBN 0-415-30580-2}}</ref> == လူမှုပထဝီဝင် == === လူဦးရေပျံ့နှံ့နေထိုင်မှု === [[File:Downtownflatsyangon.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့တွင်း ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်းဈေး မျက်နှာချင်းဆိုင်မှ တိုက်ခန်း။ ရန်ကုန်မြို့၏ လူဦးရေအများစုသည် လူနေထူထပ်သည့် တိုက်ခန်းများတွင် နေထိုင်ကြသည်။]] ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံတော်အတွင်း တိုင်းရင်းသားလူမျိုးပေါင်း ၁၃၅ မျိုးကျော်နေထိုင်ပြီး အဓိကအားဖြင့် ကချင်၊ ကယား၊ ကရင်၊ ချင်း၊ ဗမာ၊ မွန်၊ ရခိုင်နှင့်ရှမ်းစသည့် မျိုးနွယ်စုများ မှီတင်းနေထိုင်ကြသည်။ ၁၉⁠၉၈-၉⁠၉ခုနှစ်စာရင်းများအရ လူဦးရေ ၄၇ ဒသမ ၂၅ သန်းရှိပြီး လူဦးရေတိုးနှုန်းမှာ ၁ ဒသမ ၈၄ ရာခိုင်နှုန်း ဖြစ်သည်။ ၁-၁ဝ–၂ဝ၁ဝ ရက်နေ့ရှိ ခန့်မှန်းလူဦးရေမှာ ၅၉ ဒသမ ၇၈ သန်းရှိသည်။ အမျိုးသားဦးရေ ၂၉ ဒသမ ၇၂ သန်းနှင့် အမျိုးသမီးဦးရေ ၃ဝ ဒသမ ဝ၆ သန်းရှိသည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် လူဦးရေနှင့် အိမ်အကြောင်းအရာ သန်းခေါင်စာရင်းအရ လူဦးရေ ၅၁,၄၈၆,၂၅၃ ယောက် ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေ၏ (၃၉.၈) ရာခိုင်နှုန်းသည် အသက် (၁၅) နှစ်မှ (၃၅) နှစ် အရွယ် လူငယ်များ ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[လူဦးရေ]]သည် သန်း ၄၀ မှ ၅၅ သန်းခန့်ရှိသည်‌။<ref>{{cite web |url=http://www.unescap.org/esid/psis/population/popin/profiles/myn.asp |title=POPULATION AND SOCIAL INTEGRATION SECTION (PSIS) |publisher=UN Economic and Social Commission for Asia and the Pacific |accessdate=3 August 2008 |archivedate=13 June 2008 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080613225756/http://www.unescap.org/esid/psis/population/popin/profiles/myn.asp }}</ref> လက်ရှိလူဦးရေစစ်တမ်းမှာ ခန့်မှန်းခြေမျှသာဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့် ဆိုသော် စစ်အစိုးရ၏ ပြည်ထဲရေးနှင့် [[သာသနာရေး ဝန်ကြီးဌာန]]မှ [[၁၉၈၃]] ခုနှစ်တွင် ကောက်ယူခဲ့သည့် မပြီးပြည့်စုံသော စစ်တမ်းပေါ်တွင် အခြေခံထားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.ibiblio.org/obl/docs/Considered_responses-2.pdf | title=Conflict and Displacement in Karenni: The Need for Considered Responses |accessdate=2006-07-13 |year=2000 | month=May | format=PDF |publisher=Burma Ethnic Research Group}}</ref> [[၁၉၃ဝ]] ခုနှစ်မှစ၍ တိကျခိုင်လုံသော ပြည်လုံးကျွတ်စစ်တမ်း ကောက်ယူခဲ့ခြင်း မရှိချေ။ [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တွင် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမား ၈၀ ရာခိုင်နှုန်းမှာ မြန်မာနိုင်ငံမှဖြစ်သည်။<ref>{{cite web |url=http://web.amnesty.org/library/index/ENGASA390012005 |title=Thailand: The Plight of Burmese Migrant Workers |accessdate=2006-07-13 |date=2006-06-08 |publisher=Amnesty International |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060323221003/http://web.amnesty.org/library/index/ENGASA390012005 |archivedate=23 March 2006 }}</ref> မြန်မာနိုင်ငံ၏ လူဦးရေသိပ်သည်းနှုန်းမှာ တစ်စတုရန်းကီလိုမီတာလျှင် ၇၅ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်ပြီး [[အရှေ့တောင်အာရှ]]တွင် လူဦးရေထူထပ်မှု အနည်းဆုံးနိုင်ငံတစ်ခုဖြစ်သည်။ [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ|အိန္ဒိယ]]မြန်မာနယ်စပ်၊ [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ|ဘင်္ဂလားဒေရှ်]]မြန်မာနယ်စပ်နှင့် [[ထိုင်းနိုင်ငံ|ထိုင်း]]မြန်မာနယ်စပ်များတစ်လျှောက်တွင် ဒုက္ခသည်စခန်းများရှိနေပြီး ထောင်ပေါင်းများစွာမှာလည်း [[မလေးရှားနိုင်ငံ]]တွင် ရှိလေသည်။ လျှော့⁠လျှော့ပေါ့ပေါ့ တွက်သည်ဆိုဦးတော့၊ တိုင်းတစ်ပါးရောက် မြန်မာဒုက္ခသည်ဦးရေ ၂၉၅,၈ဝ⁠ဝ ကျော်ရှိနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းရပြီး အများစုမှာ ကရင်နှင့် ကရင်နီများဖြစ်ကြလေသည်။<ref>{{cite web|url=http://www.unhcr.org/cgi-bin/texis/vtx/publ/opendoc.pdf?tbl=PUBL&id=449676844 | title=Myanmar Refugees in South East Asia |accessdate=2006-07-13 |year=2006 | month=April | format=PDF |publisher=UNHCR}}</ref> === မျိုးနွယ်စုများ === {{main|မြန်မာတိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်များ}} မြန်မာနိုင်ငံရှိ လူမျိုးနွယ်စုများမှာ များစွာကွဲပြားခြားနားကြသည်။ အစိုးရက လူမျိုးပေါင်း ၁၃၅ မျိုးအား တရားဝင် အသိအမှတ်ပြုထားသော်လည်း လက်တွေ့မှာမူ အနည်းဆုံး ၁၀၈ မျိုးရှိနိုင်သည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ <ref name="Gordon 2005">{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=MM |title=Languages of Myanmar |accessdate=2006-07-14 |last=Gordon |first=Raymond G., Jr. |year=2005 |publisher=SIL International}}</ref> [[ဗမာလူမျိုး]] သည် လူဦးရေ၏ ၆၈ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။ ၁၀ ရာခိုင်နှုန်းသည် [[ရှမ်းလူမျိုး]] ဖြစ်ပြီ၊ [[ကရင်လူမျိုး]] သည် ၇ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။<ref name="statedept"/> [[ရခိုင်လူမျိုး]] သည် ၄ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်။ ပင်လယ်ရပ်ခြား [[တရုတ်လူမျိုး]]မှာ ၃ ရာခိုင်နှုန်းနီးပါးရှိသည်။<ref name="statedept"/><ref>{{cite book | author=Mya Than | editor=Leo Suryadinata | year=1997 | title=Ethnic Chinese As Southeast Asians | id=ISBN}}</ref> [[မွန်လူမျိုး]]များမှာ ၂ ရာခိုင်နှုန်းရှိသည်‌။<ref name="statedept"/> ကျန်မျိုးနွယ်စုများမှာ [[ကချင်လူမျိုး|ကချင်]]၊ [[ချင်းလူမျိုး|ချင်း]]၊ အိန္ဒိယနွယ်ဖွားနှင့် အခြားသော လူနည်းစု အုပ်စုများဖြစ်ကြသည်။<ref name="statedept"/> [[File:Karen Padaung Girl Portrait.jpg|thumb|မြန်မာပြည်ရှိ တိုင်းရင်းသားများအနက် လူမျိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည့် [[ပဒေါင်လူမျိုး]] မိန်းကလေး။]] === ဘာသာစကားများ === {{main|မြန်မာဘာသာစကား|မြန်မာအက္ခရာ}} မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိကအားဖြင့် ဘာသာစကားအုပ်စုကြီး လေးမျိုးရှိသည်။<ref name="ethno">{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/show_family.asp?subid=90150 |title=Language Family Trees: Sino-Tibetan |accessdate=2006-07-09 |last=Gordon |first=Raymond G., Jr. |year=2005 |work=Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition |publisher=SIL International}}</ref> ၎င်းတို့မှာ တရုတ်-တိဗက်၊ ဩစတြိုနီးရှန်း၊ တိုင်းကဒိုင်နှင့် အင်ဒို-ဥရောပတို့ဖြစ်ကြသည်‌။<ref name="ethnologue_myanmar">{{cite web|url=http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=MM |title=Languages of Myanmar |accessdate=2007-01-13 |last=Gordon |first=Raymond G., Jr. |year=2005 |work=Ethnologue: Languages of the World, Fifteenth edition |publisher=SIL International}}</ref> တရုတ်-တိဗက်သည် အကျယ်ပြန့်ဆုံးအသုံးပြုသော ဘာသာစကားဖြစ်သည်။ ယင်းတွင် [[မြန်မာဘာသာစကား|ဗမာ]]၊ [[ကရင်ဘာသာ|ကရင်]]၊ [[ကချင်ဘာသာ|ကချင်]]၊ [[ချင်းဘာသာ|ချင်း]]နှင့် [[တရုတ်ဘာသာ]]များ ပါဝင်သည်။ တိုင်-ကဒိုင်ဘာသာတွင် အဓိကမှာ [[ရှမ်းဘာသာ]]ဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် အဓိကပြောဆိုသည့် ဩစတြိုနီးရှန်းစကားမှာ [[မွန်ဘာသာ]]ဖြစ်သည်။ အဓိကကျသော အင်ဒို-ဥရောပဘာသာစကားနှစ်မျိုးမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ စာပေသုံး[[ပါဠိဘာသာ]]နှင့် [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ]]တို့ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာဘာသာစကား]]သည် [[ဗမာ]]တို့၏ မိခင်ဘာသာစကားနှင့် ရုံးသုံးဘာသာစကားများ ဖြစ်ပြီး တိဗက်နှင့် တရုတ်ဘာသာစကားများနှင့်လည်း နီးစပ်လေသည်။<ref name="Gordon 2005"/><ref name="ethno"/> ဗျည်းအက္ခရာ ရေးသားပုံစနစ်မှာ လခြမ်းပုံနှင့် စက်ဝိုင်းပုံများကို အခြေထားသော မွန်အက္ခရာစနစ်မှ ဆင်းသက်လာသည်။ [[မြန်မာအက္ခရာ]]အရေးအသားတွင် မွန်ပုံစံကို အခြေခံထားပြီး [[မွန်အက္ခရာ]]စနစ်သည် ၇၀၀ ပြည့်နှစ်က တောင်ပိုင်း[[ဗြဟ္မိအက္ခရာ]]စနစ်ပေါ်တွင် အခြေခံထားလေသည်။ ရှေးအကျဆုံးမြန်မာအရေးအသားကို လွန်ခဲ့သည့် နှစ် ၁၀⁠၀၀ ကျော်လောက်က တွေ့ရှိခဲ့သည်။ ဤအရေးအသားစနစ်ကို ထေရဝါဒ[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]၏ ကျမ်းဂံများ ရေးသားရာတွင် သုံးသည်။ [[ပါဠိ]]စာပေရေးသားရာတွင်လည်း အသုံးပြုသည်။ ရှမ်း၊ ကရင်နှင့် ကယားစာပေများ ရေးသားရာတွင်လည်း မြန်မာအက္ခရာများနှင့်အတူ သီးခြားတီထွင်ထားသော ဗျည်းအက္ခရာများ၊ အသံထွက်ပြ သင်္ကေတများကိုလည်း အသုံးပြုထားသည်။<ref>{{cite web |url=http://lwinmoe.friendsofburma.org/doc/myanmar_extension.pdf |title=Proposal for encoding characters for Myanmar minority languages in the UCS |accessdate=2006-07-09 |date=2006-04-02 |format=PDF |publisher=International Organization for Standardization |archivedate=23 July 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060723083627/http://lwinmoe.friendsofburma.org/doc/myanmar_extension.pdf }}</ref> မြန်မာစကားသည် အရိုအသေပြုသုံးနှုန်းခြင်းနှင့် အသက်အရွယ်အလိုက်‌ပြောဆိုသုံးနှုန်းရခြင်းများပါဝင်သည်။<ref name="Myam-ma"/> မြန်မာလူမှုရေးစနစ်သည် ပညာရေးကိုအလေးပေးသည်။ ကျေးရွာများတွင် [[လောကီပညာ]]များကို [[ဘုန်းကြီးကျောင်း|ဘုန်းတော်ကြီးကျောင်း]]များ၌ သင်ယူကြရသည်။ နိုင်ငံတော်က ဖွင့်လှစ်သည့် အစိုးရ ကျောင်းများက အလယ်တန်းများနှင့် အထက်တန်းပညာများအား တာဝန်ယူသင်ကြားပေးသည်။ === ပညာရေး === {{main|မြန်မာနိုင်ငံ ပညာရေးစနစ်}} ယူနက်စ်ကို (UNESCO) စာရင်းအင်းဌာန၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားဝင်[[စာတတ်မြောက်နှုန်း]]မှာ [[၂၀⁠၀၀]] ပြည့်နှစ်က ၈၉.၉ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်သည်။<ref>{{cite web |url=http://www.uis.unesco.org/TEMPLATE/html/Exceltables/education/Literacy_Regional_April2006.xls |title=Adult (15+) Literacy Rates and Illiterate Population by Region and Gender for |accessdate=2006-07-13 |year=2006 |month=April |format=XLS |publisher=UNESCO Institute of Statistics |archivedate=25 June 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070625071529/http://www.uis.unesco.org/TEMPLATE/html/Exceltables/education/Literacy_Regional_April2006.xls }}</ref> မြန်မာနိုင်ငံသည် သမိုင်းအစဉ်အဆက်ကတည်းက စာတတ်မြောက်နှုန်း မြင့်မားခဲ့သည်။ သို့သော် [[ကုလသမဂ္ဂ]]၏ [[ဖွံ့ဖြိုးမှုအနိမ့်ဆုံးနိုင်ငံစာရင်း]]ဝင်နိုင်ပြီး ကူညီထောက်ပံ့မှုများ ရရှိနိုင်ရန်အတွက် ဆိုရှယ်လစ်ပါတီအစိုးရက [[၁၉၈၇]] ခုနှစ် စာတတ်မြောက်နှုန်းကို ၇၈.၆ ရာခိုင်နှုန်းမှ ၁၈.၇ ရာခိုင်နှုန်းသို့ လျှော့ချခဲ့သည်။<ref>{{cite book | editor=Robert I Rotberg | year=1998 | title=Burma: Prospects for a Democratic Future }}</ref> သို့သော်အမေရိကန်အစိုးရ၏ နိုင်ငံခြားရေးဌာနကမူ အလုပ်ဖြစ်ရန် စာတတ်မြောက်နှုန်းကို ၃၀ ရာခိုင်နှုန်းဟု ခန့်မှန်းထားသည်။<ref name="statedept" /> === ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု === မြန်မာနိုင်ငံတွင် ထွန်းကားသော [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]မှာ[[ထေရဝါဒ]] ဗုဒ္ဓဘာသာဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာသည် နိုင်ငံတော်ဘာသာ ဖြစ်သည် {{citation needed|October 2019}}။ စစ်အစိုးရ၏ ထုတ်ပြန်ချက်အရ ၈၉ ရာခိုင်နှုန်းသော လူဦးရေက ကိုးကွယ်ယုံကြည်ကြပြီး အထူးသဖြင့် ဗမာ၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကရင်၊ မွန်နှင့် တရုတ်လူမျိုးအများစုဖြစ်ကြသည်။ [[ခရစ်ယာန်ဘာသာ]]ကို ၄ ရာခိုင်နှုန်းသော လူဦးရေက ကိုးကွယ်ပြီး အထူးသဖြင့် ကချင်၊ ချင်းနှင့် ကရင်အပြင် သာသနာပြုလုပ်ငန်းများ ထွန်းကားခဲ့သည့် ဒေသအသီးသီးရှိ ဥရောပ-အာရှမျိုးနွယ်စုများဖြစ်သည်။<ref name="CIA"/> မြန်မာနိုင်ငံ၏ ခရစ်ယာန်ဘာသာဝင်များအနက် ငါးပုံလေးပုံမှာ ပရိုတက်စတင့်များ (''Protestants'') ဖြစ်ကြပြီး အဓိကအားဖြင့် မြန်မာနှစ်ခြင်းကွန်ဗင်ရှင်းအသင်းဝင် နှစ်ခြင်းခရစ်ယာန်များ ဖြစ်ကြသည်။ ကျန်သူများမှာ ရိုမန်ကက်သလစ်ဘာသာဝင် (''Roman Catholics'') များဖြစ်ကြသည်။ လူဦးရေ၏ ၄ ရာခိုင်နှုန်းမှာ [[အစ္စလာမ်ဘာသာ]] ကို ကိုးကွယ်ကြပြီး အများစုမှာ ဆူနီများဖြစ်သည်။ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင်တို့တွင် အိန္ဒိယတိုင်းရင်းသား၊ အိန္ဒိယ-မြန်မာ၊ ပါရှန်း၊ အာရပ်နှင့် ပန်းသေးများ ပါဝင်ကြသည်။<ref>{{cite web |url=http://tbbc.org/resources.html#reports |title=Internal Displacement in Eastern Burma 2006 Survey |accessdate=2207-02-04 |author=Thailand Burma Border Consortium |year=2007 |archivedate=15 May 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070515121040/http://www.tbbc.org/resources.html#reports }}</ref><ref name=priestly>{{cite news |first=Harry |last=Priestly |url=http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5380 |title=The Outsiders |publisher=The Irrawaddy |date=2006-01-17 |accessdate=2006-07-07 |archivedate=19 January 2012 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120119160146/http://www.irrawaddy.org/article.php?art_id=5380 }}</ref><ref>{{cite web |url=http://isrc.payap.ac.th/document/papers/paper23.pdf |title=The Encounter of Missionary Christianity and Resurgent Buddhism in Post-colonial Myanmar |accessdate=2006-07-14 |author=Samuel Ngun Ling |year=2003 |format=PDF |publisher=Payap University |archivedate=2 March 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20060302235658/http://isrc.payap.ac.th/document/papers/paper23.pdf }}</ref> [[ဟိန္ဒူဘာသာ]]ကို ကိုးကွယ်သူ အနည်းငယ်မျှသာ ရှိသည်။ ၁၉၆၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၂၉ ရက်တွင် ပါလီမန်သည် ဗုဒ္ဓဘာသာကို [[နိုင်ငံတော်ဘာသာ]] အဖြစ်ကြေညာခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် လွတ်လပ်စွာ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု အပြည့်အဝရှိပြီး ခြားနားသော ဘာသာအယူဝါဒများ လွတ်လပ်စွာရှင်သန်ထွန်းကားနိုင်မှုသည် ရှေးအစဉ်အဆက်ကပင် တည်ရှိခဲ့သော အစဉ်အလာဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ဘာသာရေး အဆောက်အအုံများ၊ ဘာသာအယူဂိုဏ်းကွဲများ၊ ဘာသာရေးပွဲလမ်းများ၊ အခမ်းအနားများကို စည်ကားသိုက်မြိုက်စွာ ကျင်းပပြုလုပ်နိုင်ကြသည်။ ဘာသာဝင်အမျိုးအစားအားဖြင့် ထေရဝါဒဗုဒ္ဓဘာသာဝင်မှာ လူဦးရေ၏ ၈၉ ဒသမ ၃ ရာခိုင်နှုန်းဖြစ်၍ အများစု ဖြစ်သော်လည်း အခြားဘာသာဝင်များလည်း လွတ်လပ်စွာ ကိုးကွယ်ခွင့်ရှိကြသည်။ ယင်းတို့တွင်ခရစ်ယာန် ဘာသာဝင် ၅ ဒသမ ဝ၆ ရာခိုင်နှုန်း၊ အစ္စလာမ်ဘာသာဝင် ၃ ဒသမ ၈ ရာခိုင်နှုန်း၊ ဟိန္ဒူ ဘာသာကိုးကွယ်သူ ဝ ဒသမ ၅ ရာခိုင်နှုန်း၊ နတ်ကိုးကွယ်သူ ဝ ဒသမ ၂ ရာခိုင်နှုန်း ရှိကြသည်။<ref>နိုင်ငံတော် ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှု မှတ်တမ်း(၂၀၁၀)</ref> == ယဉ်ကျေးမှု == {{main|မြန်မာ့ ယဉ်ကျေးမှု}} [[File:Earpiercingceremony.jpg|thumb|မန္တလေးမြို့၏ [[မဟာမုနိဘုရားကြီး|မဟာမုနိဘုရား]]တွင် တွေ့ရသည့် နားသမင်္ဂလာပွဲ။ ထိုမင်္ဂလာပွဲမှာ မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုတွင် မိန်းမငယ် လူလားမြောက်ကြောင်း အသိအမှတ်ပြုသည့် အစဉ်အလာ တရပ်ဖြစ်သည်။]] မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကွဲပြားခြားနားသည့် ဒေသခံရိုးရာယဉ်ကျေးမှုများစွာ ရှိသော်လည်း အဓိကပင်တိုင်မှာ ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် ဗမာယဉ်ကျေးမှုသာဖြစ်သည်‌။ [[ဗမာယဉ်ကျေးမှု|ဗမာ့ယဉ်ကျေးမှု]]သည်လည်း အိမ်နီးချင်းနိုင်ငံ၏[[ယဉ်ကျေးမှု]]များက လွှမ်းမိုး လေသည်။ ဤသည်ကို ယင်း၏[[ဘာသာစကား]]၊ [[အစားအသောက်]]၊ [[ဂီတ]]၊ [[ပန်တျာ]]နှင့် ပြ[[ဇာတ်]]တို့က သက်သေထူလျက်ရှိသည် {{citation needed|October 2019}}။ [[အနုပညာ]]တွင် အထူးသဖြင့် [[စာပေ]]ကို မြန်မာ့ဟန်ဝင်နေသော ထေရဝါဒ[[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]က လွှမ်းမိုးလျက်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ မော်ကွန်းတစ်ရပ်အဖြစ် ယူဆထားသော [[ရာမဇာတ်တော်ကြီး]] မှာ [[ရမ္မာရန]] မူရင်းမှ ကူးယူထားခြင်းဖြစ်ပြီး ထိုင်း၊ မွန်၊ အိန္ဒိယမူများ လွှမ်းမိုးခြင်းကို ကောင်းစွာခံထားရသည်။<ref>{{cite web |url=http://www.goldenlandpages.com/hotspots/rama/rama.htm |title=Ramayana in Myanmar’s heart |accessdate=2006-07-13 |date=2003-09-13 |publisher=Goldenland Pages |archivedate=29 October 2006 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20061029183721/http://www.goldenlandpages.com/hotspots/rama/rama.htm }}</ref> ဗုဒ္ဓဘာသာနှင့် [[နတ်ကိုးကွယ်မှု]]တို့ ရောထွေးလျက်ရှိပြီး နတ်ကိုးကွယ်မှုတွင် [[၃၇ မင်း]]အနက် တစ်ပါးပါးကို ခမ်းနားကြီးကျယ်စွာ [[ပူဇော်]]ပသကြလေ့ရှိသည်။<ref>{{cite book | first=R.C. | last=Temple| year=1906 | title=The Thirty-seven Nats-A Phase of Spirit-Worship prevailing in Burma| url=https://archive.org/details/dli.granth.99975 }}</ref><ref>{{cite web|url=http://myanmartravelinformation.com/mti-myanmar-religion/nats.htm|title=The Worshipping of Nats — The Special Festival of Mount Popa|accessdate=3 August 2008|archivedate=23 June 2006|archiveurl=https://web.archive.org/web/20060623011500/http://myanmartravelinformation.com/mti-myanmar-religion/nats.htm}}</ref> ရိုးရာဓလေ့ထွန်းကားသော မြန်မာ့ရွာတစ်ရွာတွင် ရွာဦး[[ဘုန်းကြီးကျောင်း]]မှာ ကျေးရွာယဉ်းကျေးမှုဘဝ၏ ဗဟိုချက်ဖြစ်သည်။<ref name="kmc">{{cite book | author=Khin Myo Chit | authorlink=Khin Myo Chit | year=1980 | title=Flowers and Festivals Round the Burmese Year }}</ref> ဘုန်းတော်ကြီးများအား ဘာသာဝင်များက ရိုသေလေးစားပြီး [[ပစ္စည်းလေးပါး]]ကို ထောက်ပံ့ကြသည်။ အရွယ်ရောက်လာသည့်ယောက်ျားကလေးတစ်ယောက်၏ ဘဝတွင် [[ရှင်ပြု]]မင်္ဂလာမှာ အလွန်အရေးပါသည့် အခမ်းအနားတစ်ခုဖြစ်သည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာမိသားစုတိုင်းမှ ယောက်ျားကလေး မှန်သမျှသည် အသက် ၂၀ မတိုင်မီ [[ကိုရင်]]အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း၊ အသက် ၂၀ ပြည့်လျှင် [[ရဟန်း]]အဖြစ်ကိုလည်းကောင်း ခံယူကြရသည်။ ရဟန်းအဖြစ် အနည်းဆုံး တစ်ပတ်ခန့်ကြာမြင့်လေ့ရှိတတ်သည်။ မိန်းကလေးများမှာမူ နားထွင်းနားသခြင်း မင်္ဂလာကို ခံယူကြရသည်။<ref name="kmc" /> မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုကို အဓိကမြင်တွေ့ရသည့် နေရာမှာ ကျေးရွာများတွင် နှစ်လုံးပေါက်ကျင်းပလေ့ရှိသည့် ဘုရားပွဲများတွင်ဖြစ်သည်<ref name="Myam-ma">{{cite book | author=Tsaya | year=1886 | title=Myam-ma, the home of the Burman | publisher =Thacker, Spink and Co. | location =Calcutta | pages = 36–37 }}</ref><ref name="sy">{{cite book|author=Shway Yoe|year=1882|title=The Burman — His Life and Notions|publisher=Norton Library 1963|location=New York|pages=211–216,317–319}}</ref> ရွာများတွင် ရွာစောင့်နတ်များရှိကြပြီး မြန်မာ့လူနေမှုဘဝတွင် အယူသည်းခြင်းနှင့် ပိတ်ပင်တားမြစ်ခြင်းများမှာလည်း မနည်းပေ။ [[File:Mahagandhayon Monastic Institution, Amarapura, Myanmar.jpg|thumb|အရမပူရမြို့၏ မဟာဂန္ဓရုံကျောင်းတွင် ကိုရင်များသည် သိပိတ်နှင့် ဆွမ်းခံကြွနေပုံ။]] [[ဗြိတိသျှ]]ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင် မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုအတွင်းသို့ အနောက်တိုင်းဓလေ့များ စတင်ဝင်ရောက်လာခဲ့သည်။ မြန်မာ့ပညာရေးစနစ်ကို ဗြိတိသျှ ပုံစံအတိုင်း ပုံတူကူးယူထားသည်။ [[ရန်ကုန်မြို့|ရန်ကုန်]]ကဲ့သို့သော မြို့များတွင် ကိုလိုနီပိုင်[[ဗိသုကာ]]ပုံစံများ လွှမ်းမိုးနေသည်ကိုတွှေ့ရှိရသည်။<ref>{{cite news | first =Steven | last =Martin | url =http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/3578993.stm | title =Burma maintains bygone buildings | publisher =BBC News | date =2004-03-30 | accessdate =2006-07-09 }}</ref> တိုင်းရင်းသားမျိုးနွယ်စုများအနက် ခရစ်ယာန်ယုံကြည်ကိုးကွယ်မှုကို အရှေ့တောင်ဒေသရှိ [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်]]များတွင်လည်းကောင်း၊ မြောက်ဘက်အရပ်နှင့် အနောက်မြောက်ဒေသ၌ [[ကချင်လူမျိုး|ကချင်]]နှင့် [[ချင်းလူမျိုး|ချင်း]]တိုင်းရင်းသားများတွင်လည်းကောင်း မြင်တွေ့နိုင်သည်။<ref>{{cite book|url=http://www.archive.org/details/TheSilkenEast|title=The Silken East — A Record of Life and Travel in Burma|first=V. C.|last=Scott O'Connor|year=1904|publisher=Kiscadale|location= Scotland 1993|pages=32}}</ref> === အစားအစာ === {{main|မြန်မာ့ အစားအစာ}} [[File:Outdoor café, Yangon, Myanmar.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ လမ်းဘေးစားသောက်ဆိုင်]] မြန်မာ့အစားအစာတွင် [[တရုတ်]]၊ [[အိန္ဒိယ]]၊ [[ထိုင်း]]နှင့် အခြားလူမျိုးစုများ၏ လွှမ်းမိုးမှုကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။ [[ဆန်]]မှာ မြန်မာ၏ အဓိကအစားအစာဖြစ်သည်။<ref name="kong">{{cite book | first=Foong Ling | last=Kong | year=2002 | title=Food of Asia | publisher=Tuttle Publishing | id=ISBN}}</ref> [[ခေါက်ဆွဲ]]နှင့် [[ပေါင်မုန့်]]တို့ကိုလည်း စားသောက်သည်။<ref name="kong"/> [[ဗမာလူမျိုး|ဗမာ့]]အစားအစာတွင် မပါမဖြစ်သည်မှာ ငါး၊ ပုစွန်၊ ငါးပိငံပြာရည်နှင့် ဝက်သား၊ ဆိတ်သားများ ဖြစ်သည်။ အမဲသားကိုမူ တချို့က ရှောင်ကြသည်။ ဟင်းချက်ရာတွင် မဆလာနှင့် ငရုတ်သီးတို့ကို အသုံးပြုသည်။<ref>{{cite book |author=Saw Myat Yin |title=Burma |year=1990 |publisher=M. Cavendish |isbn=ISBN}}</ref><ref>{{cite book |author=D. N. Jha |title=The Myth of the Holy Cow |year=2004 |publisher=Verso |isbn=ISBN}}</ref> မြန်မာ့အမျိုးသား အစားအစာဟုကျယ်ပျံ့စွာ ယူဆထားသည့် [[မုန့်ဟင်းခါး]]ချက်ရာတွင် ငါးခူဟင်းရည်တွင် ကုလားပဲမှုန့်၊ ဆန်ကြာဆံနှင့် [[ငံပြာရည်]]များ ရော၍ ချက်ကြသည်။<ref>{{cite news | url =http://planetguru.com/Articles/ArticleDetail.aspx?ArticleId=21273&ChannelId=kitchenscience | title =Get a taste of Myanmar’s national dish | work =Indo-Asian News Service | publisher =PlanetGuru}}</ref> အပူပိုင်း [[အသီး]]အနှံများကို အချိုပွဲအဖြစ် တည်ခင်းသည်။ မြို့ကြီးပြကြီးများတွင် [[ရှမ်း]]စာ၊ တရုတ်စာနှင့် အိန္ဒိယအစားအစာများကိုပါ စုံလင်စွာ ရရှိနိုင်သည်။ === တေးဂီတ === {{main|မြန်မာဂီတ}} မြန်မာ့တေးဂီတကို ပတ်ဝိုင်း၊ ကြေးဝိုင်း၊ ပတ္တလားနှင့် လေမှုတ်တူရိယာများဖြစ်သည့် နှဲ၊ နှဲကြီး၊ ပလွေ၊ ဝါးလက်ခုပ်နှင့် ကြိုးတတ်တူရိယာများအား ဆိုင်းဝိုင်းခေါ် သံစုံတီးဝိုင်းဖွဲ့၍ တီးခတ်ကြသည်။<ref name="kmc"/><ref name="sy"/> မြန်မာ့ယဉ်ကျေးမှုတွင် လှေပုံသဏ္ဌာန် ကိုယ်ထည်တွင် ပိုးကြိုးသွယ်တန်းထားပြီး လည်တိုင်တွင် မှန်စီရွှေချထားသော စောင်းကောက်မှာ နှစ်ပေါင်းများစွာကတည်းကပင် ရှိခဲ့သည်။<ref>{{cite web |url=http://www.usd.edu/smm/GiftShop/Postcards3x5/BurmeseHarp.html |title=Postcard of Saung Gauk (arched harp) |accessdate=2006-07-15 |date=2004-10-18 |work=National Music Museum |publisher=University of South Dakota |archiveurl=https://archive.today/20120806000454/http://orgs.usd.edu/nmm/GiftShop/Postcards3x5/BurmeseHarp.html |archivedate=6 August 2012 }}</ref> ၁၉၅၀ ပြည့်လွန်နှစ်မှစ၍ မြို့ကြီးပြကြီးများတွင် အနောက်တိုင်းတေးဂီတများ စတင်ရေပန်းစားလာသည်။<ref>{{cite news | url =http://www.burmanet.org/news/2005/09/28/agence-france-presse-myanmar-worries-as-rappers-upstage-traditional-xylophones/ | title =Myanmar worries as rappers upstage traditional xylophones | work =Agence France Presse | publisher =BurmaNet News | date =2005-09-28 | accessdate =2006-07-15 | archivedate =12 December 2007 | archiveurl =https://web.archive.org/web/20071212063046/http://www.burmanet.org/news/2005/09/28/agence-france-presse-myanmar-worries-as-rappers-upstage-traditional-xylophones/ }}</ref> === ရုပ်ရှင် === {{main|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်း}} အနောက်နိုင်ငံများ၌ ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်းပေါ်ပေါက်လာပြီးနောက် အနှစ်လေးဆယ်ခန့် အကြာတွင်မှ မြန်မာရုပ်ရှင် လုပ်ငန်းကို စတင်ပျိုးထောင်ခဲ့ရသည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ ပရိသတ်ရှေ့မှောက်တွင် ပထမဆုံးတင်ဆက်သော ဦးထွန်းရှိန်၏ ဈာပနသတင်းကားနှစ်ပိုင်းသည် ပထမမြန်မာရုပ်ရှင် ဖြစ်သည်ဟု ဆိုရပေမည်။ ပထမဆုံး ဇာတ်လမ်းနှင့်ဇာတ်ကားမှာ ''[[မေတ္တာ နှင့် သူရာ]]''ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားဖြစ်ပြီး ပထမဦးဆုံးသော အသံတိတ် ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားလည်း ဖြစ်သည်။ ပထမဆုံး မြန်မာအသံထွက် ဇာတ်ကားမှာ ''ငွေပေးလို့မရ'' ဖြစ်သည်။ ထိုကားကို ၁၉၃၂ ခုနှစ်တွင် ပြသခဲ့သည်။ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်ကြီးအတွင်းက စစ်ရေးကြောင့်လည်းကောင်း၊ ဖလင်လိပ်နှင့် ရုပ်ရှင်ကရိယာ ရှားပါးမှု တို့ကြောင့်လည်းကောင်း ရုပ်ရှင်ရိုက်ကူးခြင်း လုံးဝမပြုနိုင်ခဲ့ပေ။ [[၈၈၈၈ အရေးအခင်း (ရှစ်လေးလုံး)|၈၈၈၈ အရေးအခင်း]] ပြီးနောက်တွင် ရုပ်ရှင်လုပ်ငန်းကို အစိုးရမှ အများဆုံးထိန်းချုပ်ခဲ့သည်။ နိုင်ငံရေးလှုပ်ရှားမှုတွင် ပါဝင်ခဲ့သူများအား ရုပ်ရှင်ပါဝင်ရိုက်ကူးမှုကို တားမြစ်ခဲ့သည်။ ရုပ်ရှင်ဆင်ဆာကို တင်းကြပ်ခဲ့သလို ရုပ်ရှင်ထူးချွန်ဆုပေးအပ်ရာတွင်လည်း ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခဲ့သည်။<ref>{{cite journal|author=Zaw, Aung|title=Celluloid Disillusions|url=http://www.irrawaddy.org/database/2004/vol12.3/cover.html|archiveurl=https://web.archive.org/web/20050213182520/http://www.irrawaddy.org/database/2004/vol12.3/cover.html|archivedate=2005-02-13|journal=Irrawaddy|volume=12|issue=3|date=March 2004}} {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050213182520/http://www.irrawaddy.org/database/2004/vol12.3/cover.html |date=13 February 2005 }}</ref> <br /> === '''နိုင်ငံတကာ အညွှန်းကိန်းများ''' === <br /> ==== '''စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့် အညွှန်းကိန်း''' ==== ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာ နိုင်ငံ၏ ၂၀၂၀ [[စာနယ်ဇင်း လွတ်လပ်ခွင့်]] [[အညွှန်းကိန်း]]မှာ [[နယ်စည်း မခြား သတင်းထောက်များ အဖွဲ့ (R. S. F)]]၏ ထုတ်ပြန်ချက် အရ [[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀)အနက်တွင် [[အဆင့်]] (၁၃၉) ရှိသည်။<ref name=":0">Page - 8, 7 Days Daily Newspaper, 26.4.2020</ref> R. S. F ၏ အဆိုရ ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာ နိုင်ငံ၏ [[စာနယ်ဇင်း ကဏ္ဍ]]တွင် [[သတင်း]]များ [[ကိုယ်တိုင် ကန့်သတ်မှု]] (Self - Censorship) ရှိနေသည်ဟု ဆိုသည်။<ref name=":0" /> ၂၀၁၃ ခုနှစ် -[[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀) အနက် [[အဆင့်]] (၁၅၁)<ref name=":0" /> ၂၀၁၇ ခုနှစ် - [[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀) အနက် [[အဆင့်]] (၁၃၁)<ref name=":0" /> ၂၀၁၈ ခုနှစ် - [[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀) အနက် [[အဆင့်]] (၁၃၇)<ref name=":0" /> ၂၀၁၉ ခုနှစ် - [[တိုင်းပြည်|နိုင်ငံ]]ပေါင်း (၁၈၀) အနက် [[အဆင့်]] (၁၃၈)<ref name=":0" /> == ရည်ညွှန်းချက်များ == {{reflist|3}} == ပြင်ပလင့်ခ်များ == {{Sisterlinks|Myanmar|display=မြန်မာနိုင်ငံ}} ; အစိုးရ * [http://www.president-office.gov.mm/ နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံး] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210419170149/https://www.president-office.gov.mm/ |date=19 April 2021 }} * [http://www.ministryofinformation.gov.mm/ ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120830012903/http://www.ministryofinformation.gov.mm/ |date=30 August 2012 }} * [http://www.mofa.gov.mm/ နိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးဌာန] ; အထွေထွေ * [http://burmese.mizzima.com/ မဇ္ဈိမသတင်း] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080805014458/http://burmese.mizzima.com/ |date=5 August 2008 }} * [http://www.burmalibrary.org/ အွန်လိုင်းမြန်မာစာကြည့်တိုက်] * [http://www.mewashingtondc.com/ အမေရိက မြန်မာသံရုံး] * [http://rangoon.usembassy.gov/ အမေရိကန်သံရုံး၊ မြန်မာနိုင်ငံ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080807135823/http://rangoon.usembassy.gov/ |date=7 August 2008 }} * [http://www.worldstatesmen.org/Myanmar.htm ကမ္ဘာ့နိုင်ငံရေးသမားများ - မြန်မာ] {{ပထဝီဝင်တည်နေရာ |Centre = {{MYA}} |North = {{IND}} {{CHN}} |Northeast = {{CHN}} |East = {{LAO}} |Southeast = {{THA}} |South = {{THA}}<br>ကပ္ပလီပင်လယ် |Southwest = ကပ္ပလီပင်လယ် |West = {{IND}}<br>{{BGD}}<br>[[ဘင်္ဂလားပင်လယ်အော်]] |Northwest = {{IND}} }} {{မြန်မာနိုင်ငံ}} {{ASEAN}} {{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}} {{Commonscat|Myanmar}} {{Coord|22|N|96|E|type:country_region:MM|display=title}} [[Category:မြန်မာနိုင်ငံ]] [[Category:အာဆီယံအသင်းဝင်နိုင်ငံများ]] [[Category:ကုလသမဂ္ဂ အဖွဲ့ဝင်နိုင်ငံများ]] [[Category:အရှေ့တောင်အာရှရှိ နိုင်ငံများ]] [[Category:ဖွံ့ဖြိုးမှုအနိမ့်ဆုံး နိုင်ငံများ]] [[Category:သမ္မတနိုင်ငံများ]] f0q9wn3tqeax8nc6v9d99wjc9gu9ti0 0 3600 754328 745708 2022-08-12T06:18:23Z ခန်းပတ်မောင်မောင် 104335 wikitext text/x-wiki {{ရင်းမြစ်တစ်ခုတည်း}} [[File:Burma23.jpg|thumb|ဦးဖိုးကျား ရေးသော ခေတ်မီ မြန်မာရာဇဝင်အကျဉ်းစာအုပ်မှ.....]] [[File:Burmese Couple in the 1890s.jpg|thumb|၁၈၉၀ ခုနှစ်ပိုင်းတွင် တွေ့ရှိနိုင်သည့် ဗမာအမျိုးသား နှင့် အမျိုးသမီး]] [[File:Thanaka.jpg|thumb|ဗမာအမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများသည် [[သနပ်ခါး]]ကို နေလောင်ဒဏ်မှ ကာကွယ်ရန် မျက်နှာတွင် လိမ်းသည်။]] '''ဗမာလူမျိုး'''သည် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]၏ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအနက် လူဦးရေအများဆုံးသော လူမျိုးစုဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေ ၏ ၆၈% သို့မဟုတ် ၃၆ သန်းခန့်မျှရှိသည်။ {{Infobox ethnic group|group=ဗမာလူမျိုးများ|native_name=မြန်မာလူမျိုး|image=Burmese.JPG|pop='''{{circa}} 39 million'''<ref>[[ Burmese Proper ]] (35) + [[Burmese diaspora]] (4 million)</ref> [[File:Map of the Australian Diaspora in the World.svg|Map of the Burmans diaspora|center|frameless|260x260px]]|regions={{flag|Myanmar}}{{nbsp|6}} 35,942,466<ref <ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=KP |title=Worldbank, 2020}}</ref><br/> '''Diaspora {{as of|2022|lc=on}}'''<br/>{{circa}} 3,890,902 million<ref name="MOFA">{{Cite </ref>|region1={{flag|Thailand}}|pop1=2500,000|ref1=<ref name="MOFA"/>|region2={{flag|Australia}}|pop2=110,386|ref2=<ref name="MOFA"/>|region3={{flag| USA}}|pop3=110,000|ref3=<ref name="MOFA"/>|region4={{flag|Singapore}}|pop4=72,368|ref4=<ref name="MOFA"/>|region5={{flag|Malaysia}}|pop5=66,500|ref5=<ref name="MOFA"/>|region6={{flag|South Korea}}|pop6=22,000|ref6=<ref name="MOFA"/>|region7={{flag|Japan}}|pop7=15,800|ref7=<ref name="MOFA"/>|region8={{flag|England}}|pop8=9,800|ref8=<ref name="MOFA"/>|region9={{flag|UAE}}|pop9=7,500|ref9=<ref name="MOFA"/>|region11={{flag|Germany}}|pop11=7,300|ref11=<ref name="MOFA"/>|region12={{flag|Hong Kong}}|pop12=5,400|ref12=<ref name="MOFA"/>|region13={{flag|Cambodia}}|pop13=4,700|ref13=<ref name="MOFA"/>|region14={{flag|Norway}}|pop14=1,500|ref14=<ref name="MOFA"/>|region15={{flag|New Zealand}}|pop15=1,000|ref15=<ref name="MOFA"/>|region16={{flag|France}}|pop16=900|ref16=<ref name="MOFA"/>|region17={{flag|Sweden}}|pop17=800|ref17=<ref name="MOFA"/>|region18={{flag|Pakistan}}|pop18=200|ref18=<ref name="MOFA"/>|region19={{flag|Taiwan}}|pop19=40,000|ref19=<ref name="MOFA"/>|region20={{flag|Vatican}}|pop20=20|ref20=<ref name="MOFA"/>|region21={{flag|India}}|pop21=100|ref21=<ref name="MOFA"/>|region22={{flag|Canada}}|pop22=9,300|ref22=<ref name="MOFA"/>|region23={{flag|Chad}}|pop23=45|ref23=<ref name="MOFA"/>|region24={{flag|Denmark}}|pop24=1,764|ref24=<ref name="MOFA"/>|region25={{flag|Saudi Arabia}}|pop25=50,000|ref25=<ref name="MOFA"/>|region26={{flag|Luxembourg}}|pop26=11|ref26=<ref name="MOFA"/>|region27={{flag|Nepal}}|pop27=20|ref27=<ref name="MOFA"/>|region28={{flag|Kuwait}}|pop28=10|ref28=<ref name="MOFA"/>|region29={{flag|Italy}}|pop29=35|ref29=<ref name="MOFA"/>|region30={{flag|Netherlands}}|pop30=30|ref30=<ref name="MOFA"/>|region31={{flag|Finland}}|pop31=30|ref31=<ref name="MOFA"/>|region32={{flag|Sri Lanka}}|pop32=15|ref32=<ref name="MOFA"/>|region33={{flag|China}}|pop33=20,000|ref33=<ref name="MOFA"/>|langs='''[[Burmese language|Burmese]]'''<ref>{{Ethnologue17|kor}}</ref> {{flatlist}} *[[ language| English]] {{endflatlist}}|rels=[[Theravada Buddhism]] [[Islam]] [[Roman Catholic]] [[Hinduism]]|related_groups=[[Sino- Tibetan People]]}}{{Infobox ethnic group|group=ဗမာလူမျိုးများ|native_name=မြန်မာလူမျိုး|image=Burmese.JPG|pop='''{{circa}} 39 million'''<ref>[[ Burmese Proper ]] (35) + [[Burmese diaspora]] (4 million)</ref> [[File:Map of the Australian Diaspora in the World.svg|Map of the Burmans diaspora|center|frameless|260x260px]]|regions={{flag|Myanmar}}{{nbsp|6}} 35,942,466<ref <ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=KP |title=Worldbank, 2020}}</ref><br/> '''Diaspora {{as of|2022|lc=on}}'''<br/>{{circa}} 3,890,902 million<ref name="MOFA">{{Cite </ref>|region1={{flag|Thailand}}|pop1=2500,000|ref1=<ref name="MOFA"/>|region2={{flag|Australia}}|pop2=110,386|ref2=<ref name="MOFA"/>|region3={{flag| USA}}|pop3=110,000|ref3=<ref name="MOFA"/>|region4={{flag|Singapore}}|pop4=72,368|ref4=<ref name="MOFA"/>|region5={{flag|Malaysia}}|pop5=66,500|ref5=<ref name="MOFA"/>|region6={{flag|South Korea}}|pop6=22,000|ref6=<ref name="MOFA"/>|region7={{flag|Japan}}|pop7=15,800|ref7=<ref name="MOFA"/>|region8={{flag|England}}|pop8=9,800|ref8=<ref name="MOFA"/>|region9={{flag|UAE}}|pop9=7,500|ref9=<ref name="MOFA"/>|region11={{flag|Germany}}|pop11=7,300|ref11=<ref name="MOFA"/>|region12={{flag|Hong Kong}}|pop12=5,400|ref12=<ref name="MOFA"/>|region13={{flag|Cambodia}}|pop13=4,700|ref13=<ref name="MOFA"/>|region14={{flag|Norway}}|pop14=1,500|ref14=<ref name="MOFA"/>|region15={{flag|New Zealand}}|pop15=1,000|ref15=<ref name="MOFA"/>|region16={{flag|France}}|pop16=900|ref16=<ref name="MOFA"/>|region17={{flag|Sweden}}|pop17=800|ref17=<ref name="MOFA"/>|region18={{flag|Pakistan}}|pop18=200|ref18=<ref name="MOFA"/>|region19={{flag|Taiwan}}|pop19=40,000|ref19=<ref name="MOFA"/>|region20={{flag|Vatican}}|pop20=20|ref20=<ref name="MOFA"/>|region21={{flag|India}}|pop21=100|ref21=<ref name="MOFA"/>|region22={{flag|Canada}}|pop22=9,300|ref22=<ref name="MOFA"/>|region23={{flag|Chad}}|pop23=45|ref23=<ref name="MOFA"/>|region24={{flag|Denmark}}|pop24=1,764|ref24=<ref name="MOFA"/>|region25={{flag|Saudi Arabia}}|pop25=50,000|ref25=<ref name="MOFA"/>|region26={{flag|Luxembourg}}|pop26=11|ref26=<ref name="MOFA"/>|region27={{flag|Nepal}}|pop27=20|ref27=<ref name="MOFA"/>|region28={{flag|Kuwait}}|pop28=10|ref28=<ref name="MOFA"/>|region29={{flag|Italy}}|pop29=35|ref29=<ref name="MOFA"/>|region30={{flag|Netherlands}}|pop30=30|ref30=<ref name="MOFA"/>|region31={{flag|Finland}}|pop31=30|ref31=<ref name="MOFA"/>|region32={{flag|Sri Lanka}}|pop32=15|ref32=<ref name="MOFA"/>|region33={{flag|China}}|pop33=20,000|ref33=<ref name="MOFA"/>|langs='''[[Burmese language|Burmese]]'''<ref>{{Ethnologue17|kor}}</ref> {{flatlist}} *[[ language| English]] {{endflatlist}}|rels=[[Theravada Buddhism]] [[Islam]] [[Roman Catholic]] [[Hinduism]]|related_groups=[[Sino- Tibetan People]]}} [[File:Ethnic Bamar men, Bagan, Myanmar.jpg|thumb|ပုဂံမြို့အနီးတွင် ဗမာယောက်ျား သုံးဦး ရေသယ်ဆောင်နေကြပုံ။ ရေရှားသည့် မြန်မာပြည် အလယ်ပိုင်းတွင် လူဦးရေ ၃၄% နေထိုင်သည်။]] == နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ပေါ်ပေါက်လာပုံ == ဗမာလူမျိုးတို့သည် '''တိဘက်-မြန်မာ'''(Tibeto-Burman) လူမျိုးနွယ်စုကြီးမှ အကြီးဆုံးသော လူမျိုးဖြစ်သည်။ '''မွန်ဂိုလွိုက်'''(Mongoloid race) ဖြစ်သည်<ref>[http://dictionary.infoplease.com/mongoloid Meaning of Mongoloid | Infoplease<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>{{Cite web |title=Burmese {{!}} Beyond Highbrow - Robert Lindsay<!-- Bot generated title --> |url=http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ |accessdate=17 June 2013 |archivedate=26 July 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726030756/http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ }}</ref> ဟု မြန်မာ သမိုင်းပညာရှင် သမိုင်းပါမောက္ခဆရာကြီး[[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] က မှတ်ချက် ပြုသည်။ ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံဟု ခေါ်သော နေရာတွင် ယခင်အနှစ် ၄၀၀,၀၀၀ လောက်က လက်နက်ကို အသုံးပြုတတ်ပြီ ဖြစ်သော ရှေးလူများ နေထိုင် ခဲ့ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခုအခါထက် ပို၍ အေးသည်။ မိုးမှာ၊ ယခုထက် သုံးဆမှ ခြောက်ဆခန့် ပိုသဖြင့်၊ မိုးစွေကာလဟု ခေါ်ရသည်။ ယခင် အနှစ် ၂၀၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ ထို ရှေးလူများသည် လက်နက် လုပ်တတ်သော အဆင့်သို့ ရောက်လာသည်။ အလွန်အေးသော မြောက်လေကို ကြောက်သဖြင့်၊ တောင်စောင်းများ၌ တောင်ဘက်သို့ အပေါက်လှည့်သော ဂူများတွင်သာ နေကြသည်။ ယခင်အနှစ် ၄၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ လူအစစ်များ ဖြစ်လာ ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခင်အနှစ် ၁၀,၀၀၀ မှ စ၍၊ တဖြည်းဖြည်း ယခု ရာသီဥတုမျိုး ဖြစ်လာသည်။ ယခင်အနှစ် ၁၁,၀၀၀ ခန့်က၊ ထိုသူများ နေခဲ့သော ပြဒါးလင်းဂူတွင် သူတို့ ရေးဆွဲခဲ့သော ကျောက်ခေတ်ဟောင်း နံရံ ပန်းချီကား တို့ကို တွေ့နိုင်သည်၊၊ ယခု ဆင်၊ ဝက်၊ သမင်တို့နှင့် တူသော ပုံများ၊ အရိုးသာ ဖော်ပြသော ငါးနှင့် လက်ဝါးပုံများကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ဂူတွင်းမှ မြင်ရသော နေထွက်ပုံမှာ၊ ရှုခင်းကား ဖြစ်မည် ထင်ရသည်။ မြန်မာတို့သည် ခရစ် (၁၁) ရာစုနှစ်မှ စ၍ ဗုဒ္ဓ သာသနာကို လက်ခံခဲ့၍ မည်သည့် ကိစ္စမဆို ဗုဒ္ဓ သာသနာကို ထိပ်တန်းက ထား၍ စဉ်းစား ဆောင်ရွက်သော ဓလေ့ကို ရခဲ့သည်။ မျိုးရိုး စဉ်ဆက်မှာ တိဗက် တရုတ်နှင့် နီးစပ်သဖြင့် တရုတ် ဘက်မှ ဓလေ့ များစွာလည်း မြန်မာတို့ ယခုတိုင် ဆက်လက်၍ အသုံးပြု နေပါသည်။<ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011/ |accessdate=8 June 2013 |archivedate=8 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090108114244/http://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011 }}</ref> မနုဿသမိုင်းအရ ဗမာလူမျိုးစုတို့သည် ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်အတွင်းသို့ နာဂ၊ သက်၊ ကမ်းယံ၊ ပျူ တို့နောက်မှ ဝင်ရောက်လာခြင်းဖြစ်သော်လည်း ပျူတို့ ထူထောင်သည့် ပထမပြည်ထောင်စုကို အေဒီ ၈ ရာစုတွင် နန်ကျောက်တို့က ဖျက်စီးပြီးချိန် မတိုင်မှီကပင် ရောက်ရှိနေထိုင်နေခဲ့ပြီးဖြစ်သည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။ အေဒီ ၁၀ ရာစုမတိုင်မှီအချိန်ကပင် ကျောက်ဆည် ၁၁ ခရိုင်တွင် အခြေချခဲ့ပြီး နောက်များမကြာမှီတွင် မြစ်သာ ၆ ခရိုင်၊ ပုဂံ နေပြည်တော်တို့ကို ထူထောင်ကာ ဒုတိယမြန်မာပြည်ထောင်စုကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော်မြန်မာတို့က ထိုပြည်ထောင်စုကို ပထမပြည်ထောင်စုအဖြစ်သာ လက်ခံကြသည်။ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မွန်ဂို၊ တရုတ်၊ ယိုးဒယား၊ မွန်၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကရင် အစရှိသည့် အတွင်း၊ အပြင်ရန်အမျိုးမျိုးနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ဖူးပြီး အကြိမ်တိုင်းတွင် ပြည်ထောင်စု၏ ဦးဆောင်သူနေရာကို ပြန်လည်ကာရောက်ရှိနိုင်ခဲ့သည်။ [[အနော်ရထာ]]၏ ပထမပြည်ထောင်စု(ပထမမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[တပင်ရွှေထီး]]-[[ဘုရင့်နောင်]]တို့ ၏ဒုတိယပြည်ထောင်စု(ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[အလောင်းဘုရား]]၏ တတိယပြည်ထောင်စု(တတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)တို့ကိုတည်ထောင်ကာ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် အောင်နိုင်သူများအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ခဲ့သည်။ [[ပထမ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာ စစ်ပွဲ]] (အင်္ဂလိပ်တို့၏ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ပထမ ကျူးကျော်စစ်ပွဲ) အပြီးတွင် မဏိပူရ၊ တနင်္သာရီနှင့် ရခိုင် ဒေသများကို အင်္ဂလိပ်တို့ထံ ပေးအပ်ခဲ့ရပြီး ၁၈၈၆ တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှ အင်ပါယာအတွင်းသို့ ကျ‌ရောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၇ ခုနှစ်အထိ အိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]နှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုခေါင်းဆောင်များ၏ ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၄) ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှ အုပ်ချုပ်မှု အောက်မှ လွတ်လပ်ရေး ရရှိခဲ့ပြီး [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်|မြန်မာပြည်]] အဖြစ်ပြန်လည်ထူထောင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်မှ နိင်ငံ့တော်အစိုးရ ကို ပုန်ကန်ကာ [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်း]] ပြီး [[ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်]] အဖြစ် ကူးပြောင်းကာ [[တစ်ပါတီ]]ဗဟိုဦးစီးစနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၂၆ နှစ်အကြာတွင် [[ရှစ်လေးလုံးအရေးအခင်း|၈လေးလုံး လူထုဆန္ဒထုတ်ဖော်မှု]]ကြောင့် တစ်ပာတီအာဏာရှင်စနစ် စနစ်ပျက်သုဉ်းသော်လည်း [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]မှ နောက်တစ်ကြိမ် အာဏာသိမ်းကာ ၂၀၁၀ထိ ၁၉နှစ်ကြာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။၂၀၁ဝ ခုနှစ်တွင် ပါတီစုံ [[ဒီမိုကရေစီ]]စနစ်သို့ကူးပြောင်းရန်စီမံလျက်ရှိပြီး [[ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ|ကုလသမဂ္ဂ‎]]၊ [[အာဆီယံ]]၊ [[WTO]] စသည့် အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပါဝင်သည်။ [[File:Nat-ein.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ နတ်စင်တစ်စင်]] မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်မလာမီ နှစ်ပေါင်း၄၀ဝ၀ကျော်ခန့်အချိန်က ဗမာလူမျိုးတို့သည် [[တရုတ်နိုင်ငံ]] အနောက်မြောက်ဘက် ကန်စုဒေသ၊ ထောင်မြစ်ဝှမ်းတွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ သက်သေအထောက်အထားအားဖြင့် ဗမာတို့၏ ဘိုးဘွားများဖြစ်သည်ဟု ဆိုရန်ခက်သကဲ့သို့ ငြင်းပယ်နိုင်ခြင်းလည်းမရှိပေ။ တွေ့ရှိရသည့် ထိုလူမျိုးစုတို့၏ ကျန်ရစ်သောအသုံးအဆောင်များမှာ အတော်အတန်အဆင့်မြင့်သည့် ကျောက်ခေတ်နှောင်းလက်ရာမျိုးရှိပြီး ခေတ်ပြိုင်တရုတ်လက်ရာများနှင့် ရေချိန်ညီသောယဉ်ကျေးမှုမျိုးရှိသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ တရုတ်တို့၏အင်အားကြီးမားစွာနယ်ပယ်ချဲ့ထွင်လာမှုများ၊ လူမျိုးစုအချင်းအချင်း တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အဆိုပါလူမျိုးစုသည် တောင်ဘက်ဒေသများသို့ ရွေ့ပြောင်းလာကြသည်။ ထိုသို့ လွတ်လပ်မှုအတွက် ရွေ့ပြောင်းရာတွင် ပေးဆပ်ရသော တန်ဖိုးမှာ အနှစ် ၃၀ဝ၀နီးပါးမျှတိမ်ကောခဲ့ရသည်ယဉ်ကျေးမှုပင်ဖြစ်တော့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မိမိတို့လူမျိုးစုလွတ်မြောက်ရေးအတွက် ယဉ်ကျေးမှုကို ပစ်ပယ်ကာ ရောက်ရာအရပ်မှ ယဉ်ကျေးမှုများရောနှောလာသည်ကို လက်ခံခဲ့ရခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် ပုဂံတွင်အခြေချသည့် အေဒီ ၁၁ရာစုက ဗမာတို့ယဉ်ကျေးမှုသည် အေဒီ ၁၁ရာစု တရုတ်တို့၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ယဉ်လျှင် များစွာကွာခြားခဲ့ပြီး ရောနှောထားသည့် ယဉ်ကျေးမှုများအား လိုတိုးပိုလျော့ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ပိုမိုသစ်လွင်ကောင်းမွန်သော ယဉ်ကျေးမှု အဆင့်အတန်းကို ဖန်တီးတီထွင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြင့် ခရစ်၇ ရာစုများအရောက်တွင် ထိုလူမျိုးစုသည် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်သို့ရောက်လာပြီဖြစ်ပြီး တရုတ်မှတ်တမ်းများတွင် '''မန်းမန်''' ဟုခေါ်သည့် လူရိုင်းအုပ်စုကြီးအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအုပ်စုကြီးအတွင်းမှ '''မန်'''ဟုခေါ်သည့် လူမျိုးစုမှ မိမိတို့အကြီးအကဲဖြစ်သူကို '''မင်း'''၊'''မင်းစော''' ဟုခေါ်ကြပြီး စစ်မက်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူများဖြစ်လာသည်။ သို့သော် မွှေးမြူရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများကိုလည်း ဆောင်ရွက်ကြကြောင်း သိရှိရသည်။ ထိုစဉ်ကပင် အိမ်ကြက်ကို မွှေးမြူနေပြီဖြစ်သည်ဟု သိရှိရသည်။ ထိုလူမျိုးသည် ထကြွလုံ့လရှိပြီး စစ်ရေးတွင်အလွန် အားသန်သူများဖြစ်သည် ဟုဆိုသည်။ စစ်ပွဲများတွင် လှံနှင့် မြင်းစီးကျွမ်းကျင်မှုကို အသုံးချကာ တိုက်ခိုက်သည်။ အမျိုးသားများသာမက အမျိုးသမီးများပါ မြင်းကိုကျွမ်းကျင်စွာ စီးနှင်းနိုင်သည်။ လေးမြားအတတ်တွင် ကျင်လည်ကာ အဆိပ်လူးမြားဖြင့်လည်း ရန်သူကိုတိုက်ခိုက်လေ့ရှိသည်။ ခြေတံရှည်အိမ်များတည်ဆောက်နေထိုင်သည်။ ဘောင်းဘီဝတ်ဆင်လေ့ရှိပြီး ခေါင်းပေါင်းအနီကို ပေါင်းလေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။ ၈ရာစုအစောပိုင်းကာလများတွင် နန်ကျောက်တို့၏ အုပ်စီးမှုကိုခံလာရပြီး ခရစ်နှစ်၇၉၄ ခန့်တွင် နန်ကျောက်လက်အောက်ခံဖြစ်ရသည်။ စစ်ရေးကျွမ်းကျင်မှုကြောင့် နန်ကျောက်တို့၏ အရှေ့တောင်အာရှကုန်းမြေအား ကျူးကျော်စစ်ပွဲများတွင် တပ်ဦးမှ အများဆုံးပါဝင်ရလေ့ရှိသည်။''' မန်းမန်'''စစ်သည်များသည် အလွန်သတ္တိရှိပြီး သစ္စာလည်းမြဲသည်ဟုဆိုလေ့ရှိသည်။ စစ်ပွဲတွင် မန်းမန်စစ်သည်တစ်ဦးအား ဖမ်းဆီးရမိ၍ မည်သို့ပင်ရိုက်နှက်စစ်ဆေးစေကာမူ မည်သည့်လျှို့ဝှက်ချက်ကိုမှ ပြောပြမည်မဟုတ်ဟု ဆိုသည်။ == မြန်မာနိုင်ငံသို့ဝင်ရောက်လာခြင်း == စစ်တိုက်သန်သူများဖြစ်သော်လည်း မိမိတို့ကို အုပ်စီးထားသည့် နန်ကျောက်များခိုင်းသကဲ့သို့ အချိန်ကြာမြင့်စွာ လှည့်လည်တိုက်ခိုက်ခြင်းမှာ မဖြစ်နိုင်သည်ကြောင့်တစ်ကြောင်း၊ နဂိုကပင်လွတ်လပ်မှုကို အလေးထားသည့်လူမျိုးဖြစ်သည်ကြောင့် တစ်ကြောင်း ခရစ်နှစ် ၉ ရာစုမတိုင်မီကပင် နန်ကျောက်အုပ်ချုပ်သည့် ပြည်နယ်အတွင်းမှ အုပ်စုလိုက်စတင်ထွက်ခွာလာကြသည်။ အရှေ့တောင်အာရှတခွင် နေရာဒေသအတော်များများကို ရောက်ဖူးပြီးဖြစ်သဖြင့် မိမိတို့နှင့် အသင့်တော်ဆုံးဖြစမည့် ဒေသကို ရွေးချယ်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ သို့ဖြင့် ပူပြင်းစိုစွတ်သော၊ [[ငှက်ဖျားရောဂါ]]ကဲ့သို့ ရောဂါဆိုးမျိုးရှိရာ ဒေသများကို ရှောင်ရှားကာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဗဟိုဒေသ၊ ပူအိုက်ခြောက်သွေ့ကာ ရောဂါဘယဘေးကင်းရှင်းသည့် ဒေသကို ရွေးချယ်အခြေချလေတော့သည်။ မြန်မာ့မြေပထဝီအနေအထားကို သိရှိပြီးဖြစ်သကဲ့သို့ မိမိတို့အား ခုခံသူမရှိမည့် လမ်းကြောင်းဖြစ်သည့် သံလွင်မြစ်ကို စုန်ဆင်းကာ မြောက်ပိုင်းရှမ်းပြည်နယ်ကို ဖြတ်သန်းကာ ဗဟိုမြန်မာဒေသကို အရှေ့တောင်ထောင့်မှ ဝင်ရောက်သည်။ ထို့နောက် စိုက်ပျိုးမြေကောင်းမွန်သည့် ကျောက်ဆည်နှင့် မင်းဘူးဒေသများကို မွန်၊သက်၊ပလောင် နှင့် ပျူတို့ထံမှ လုယူသည်။(လုယူသည်ဟုဆိုရာတွင် တစ်ပြိုင်နက် စစ်ပြု၍ ယူသည်မျိုးရှိနိုင်သကဲ့သို့၊ လူဦးရေအတိုးအပွားပေါ်တွင် အခြေပြုကာ ဝါးမြိုခြင်းလည်း ရှိနိုင်သည်။) ထို့နောက် ဆက်သွယ်ရေး၊ရိက္ခာရရှိနိုင်မှုနှင့် အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို သုံးသပ်ကာ မြို့တော်အဖြစ် အလယ်ဗဟိုတွင်ရှိသည့် ပုဂံကိုထူထောင်သည်။ ထိုနောက် မိမိအရင်လူမျိုးများဖြစ်သည့် [[ပျူ]]နှင့် [[မွန်]]တို့ထံမှ ဘာသာစကား၊ဘာသာရေး နှင့် ယဉ်ကျေးမှုများကို လက်ခံသုံးစွဲလာကြသည်။ ထို့ကြောင့် အောင်နိုင်သူများသည် ယဉ်ကျေးမှုဖြင့်ကျဆုံးပြီဟု ဆိုရလောက်အောင်ပင်ဖြစ်တော့သည်။ ပလောင်နှင့် မွန်လူမျိုးများထံမှ ဆည်ရေသောက်လယ်ယာမြေစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်ကို ရယူကာ စိုက်ပျိုးရေးကို အကြီးအကျယ်တိုးချဲ့သည်။ တောများကိုခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းကာ စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ဖော်ထုတ်သည်။ သို့ဖြင့် ရွှေဘို၊မုံရွာ၊ပခုက္ကူ၊စစ်ကိုင်း နှင့် မန္တလေးအစရှိသည့် ဒေသများတွင်လယ်စိုက်ပျိုးကြပြီး အခြားမြေဩဇာညံ့ဖျင်းသည့် အရပ်များတွင် ကွမ်း၊ထန်း အစရှိသည့် ဥယျာဉ်ခြံများကို လုပ်ကိုင်ကြသည်။ အလွန်မှ ညံ့ဖျင်းသည့် မြေများတွင် ပြောင်း၊နှမ်း အစရှိသည်တို့ကို စိုက်ပျိုးသည်။ ဤသို့ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ခြောက်သွေ့ဒေသကြီးတစ်ခုလုံးအား စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ခြင်းမှာ အလွန်ပင်ဂုဏ်ယူဖွယ်ဖြစ်သည့် ကြီးမားသောအောင်မြင်မှုပင်ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးဖြစ်ထွန်းကာ အခြေတကျနေထိုင်ခွင့်ရရှိလာပြီဖြစ်သဖြင့် လူဦးရေမှာလည်း အလျင်အမြန်ပင်တိုးပွားလာပြီး နယ်ပယ်မှာလည်း ကျယ်ပြန့်လာသည်။ == ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဓလေ့ထုံးစံ == === ဝတ်စားဆင်ယင်မှု === မြန်မာနိုင်ငံ အထက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းလွင်ပြင်ဒေသများတွင် အစဉ်အဆက် နေထိုင်ကြသည်။ AD ၁၀ ရာစု ခန့်စ၍ ဧရာဝတီ မြစ်ရိုးတစ်လျှောက်တွင် မြို့ပြများထူထောင်နေထိုင်ကြသည်။ ပုဂံ၊ အင်းဝ၊ အမရပူရ၊ စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးတို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ယနေ့အချိန်များတွင် ဗမာလူမျိုးမှာ မြန်မာနိုင်ငံစုစုပေါင်းလူဦးရေ ၈၈ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိသည်။ ဗမာအမျိုးသမီး များသည် ရင်စေ့ ရှပ်အင်္ကျီကို ဝတ်ဆင်ပြီး ပိုးချည်ဖောက်ထားသော ကွင်းလုံချည်ကို ဝတ်ဆင်၍ပခုံးတွင်ပုဝါလွှား ရင်တစ်ဘက်တစ်ချက်တွင်ချထားသည်။ မြန်မာအမျိုးသမီးများသည်ဆံပင်ကိုအထူးဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့လေ့ရှိသည်။ အမျိုးသားများမှာ ဦးခေါင်းတွင် ခေါင်းပေါင်းပေါင်း၍ တိုက်ပုံ ရင်စေ့နှင့် ပုဆိုးကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။ == ဘာသာစကားနှင့်စာပေ == ===ဘာသာစကား=== {{main|မြန်မာဘာသာစကား}} ဘာသာအယူဝါဒအားဖြင့် အစပထမတွင် မဟာယာနဂိုဏ်း၊ ရိုးရာနတ်နှင့်ဟိန္ဒူနတ်တို့ကို ကိုးကွယ်သည်ဟု လေ့လာသိရှိရသည်။ အနော်ရထာမင်း လက်ထက်တွင် ထိုအယူကွဲဂိုဏ်းများကို နှိပ်ကွပ်ပြီး စစ်မှန်သည့် ထေရဝါဒ(မဟာယာနဂိုဏ်း က ဟိနယာနဟုခေါ်သည်။) [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို ကိုးကွယ်ရန် ပျိုးထောင်ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မဟာယာန နွယ်သော ပွဲကျောင်းအလေ့အထများ၊ ရိုးရာနတ်နှင့် ဟိန္ဒူဆိုင်ရာအလေ့အထများကို ညောင်ရမ်းခေတ်အထိ တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ သက်သေအားဖြင့် ကျန်စစ်သားမင်း နန်းသစ်တည်ပြီး နန်းသိမ်းပွဲခံရာတွင် ဟိန္ဒူနတ်ဖြစ်သည့် ဗိဿနိုးနတ်ကို ပင့်ဖိတ်ပသခြင်း၊ တောင်ငူနန်းဆက်တွင်လည်း တောင်တွင်းရှင် မုန်ယိုဆရာတော်၊ ညောင်ရမ်းမင်းဆက်၏ နောက်ဆုံးမင်းဆက်များတွင် ဗားမဲ့၊ ဗားမော့ အစရှိသည့် မွန်ဆရာတော်များကို ပင့်ဖိတ်ကာ နတ်မေးစေခြင်း အစရှိသည်တို့ကိုတွေ့ရသည်။ ===စာပေ=== {{main|မြန်မာစာပေ}} ယနေ့ မြန်မာစာပေအရေးအသားမှာ ဗမာစာကိုစံထားပြီး ရုံးသုံးစာအဖြစ်၊ မြန်မာစာအဖြစ် သတ်မှတ်သည် ဟုဆိုနိုင်သည်။ စာပေအရေးအသားတွင် ဗမာတို့သည် အနွယ်တူသော ပျူတို့ထံမှ မသင်ယူခဲ့ပဲ၊ မွန်ဘာသာစကားပြောဆိုမှုကို မှီငြမ်းကာ အက္ခရာ အရေးအသားမှာလည်း မွန်တို့ထံမှ ရယူခဲ့သော်ငြား ကိုယ်ပိုင်အက္ခရာကို တီထွင်ပြောဆိုရေးသားခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ပျူကျောက်စာ အကြွင်းအကျန်များကို ဖတ်ရှု အဓိပ္ပာယ် ဖော်နိုင်ရန်ခက်ခဲနေရသည်။ ဗမာ(ခေါ်) မြန်မာတို့သည် ခရစ်နှစ် ၁၁၁၃ မှ ၁၁၇၄ အတွင်း၌ မွန်ယဉ်ကျေးမှု့ကိုမှီငြမ်းပြု၍ သီးခြားယဉ်ကျေးမှု တည်ထောင်ရန် အားထုတ်နေဆဲ ဖြစ်ကြောင်း ဒေါက်တာသန်းထွန်း၏ ခေတ်ဟောင်းမြန်မာ့ရာဇဝင် စာ-၂၅ ၌ တွေ့ရသည်။ မြန်မာ့သမိုင်းဆရာတို့က မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ပျူစာမှဆင်းသက်ရိုးမှန်လျှင် ပျူစာမှသည် မြန်မာစာဖြစ်လာစေရန် ခေတ်အဆက်ဆက် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာခဲ့သော ကြားခံစာပေမျိုး ရှိရမည်။ ယင်းကဲ့သို့မရှိခဲ့ကြောင်းကို ရာဇကုမာရ် ကျောက်စာက သက်သေခံလျက် ရှိသည်။ [[မြစေတီကျောက်စာ|ရာဇကုမာရ်ကျောက်စာ]]၌ ပါဠိ၊ မြန်မာ၊ ပျူ၊ မွန် ဟူ၍ စာပေလေးမျိုးဖြင့် တပြိုင်တည်း ရေးထိုးထားသည်ကိုတွေ့ရှိနိုင်သည်။ ယင်းကျောက်စာမှာ အကြောင်းအရာတစ်ခုတည်းကို စာပေလေးမျိုးဖြင့် တစ်ခေတ်တည်းတွင် ရေးထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟူသောအဆိုမှာ ခိုင်လုံသောအထောက်အထားမဟုတ်ချေ။ အလားတူစွာ မွန်စာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုပြန်ရန်လည်း ယင်းကျောက်စာမှာပင် မွန်စာလည်း ပါရှိနေပြီးဖြစ်သောကြောင်းတည်း။ ယနေ့ထိ လူတို့သည် ပျူစာကိုကောင်းစွာ ရေရေလည်လည် ဖတ်တတ်သူဟူ၍ မရှိသေးချေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပျူတို့သည် ရခိုင်နှင့် မွန်တို့ကဲ့သို့ သီးခြားစာပေဖြင့် ရပ်တည်နေထိုင်လာခဲ့သော လူမျိုးများဖြစ်နေသောကြောင့်တည်း။ ဒေါက်တာသန်းထွန်းက သူ၏ခေတ်ဟောင်း မြန်မာ့ရာဇဝင်စာ-၁၂၂ တွင် ထိုလေးရာစုတွင် စာရေးနည်းပညာကို ပျူတို့ရကြလျှက် မွန်နှင့်ရခိုင်တို့က ၆ ရာစုတွင်ရနေပြီးဖြစ်လျက် နောင်အခါ မြန်မာတို့က ပျူ၊ မွန် နှစ်ဦးစလုံး ထံမှ နည်းကိုမှီလျှက် ၁၁ ရာစုတွင် ထိုပညာကိုရကြသည်ဟု မှတ်ယူနိုင်သည်ဟူ၍ ကောက်ချက်ချ ရေးသားခဲ့သည်။ တဖန် ပုဂံခေတ်၊ ပင်းယခေတ်၊ အင်းဝခေတ် ကျောက်စာများကို သေသေချာချာ လေ့လာကြည့်ပါက “ရခိုင်သံဖြင့် ရေးသားထားသော ရခိုင်စာပေ အသုံးအနူန်းများကိုသာ ” တွေ့ရှိကြရသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာတို့သည် မြန်မာစာကို ပျူနှင့် မွန်တို့ထံမှ ရသည်ဟူသောအဆိုကို စဉ်းစားစရာ အများ ကြီးရှိလာသည်။ ရခိုင့်အသံ၊ ပုဂံခေတ်ကျောက်စာနှင့် ဘာသာပြန် # ရဟန်းသင်္ဃာ = ရဟန်းသံဃာ # မင်းဆြာ = မင်းဆရာ # ပင့်သကူ = ပံသကူ # လှိယ် = လှေ # အရှေ့လားသော် = အရှေ့သွားသော် သို့သော် ယခုအသစ်တွေ့ရှိထားသည့် [[စောလူးမင်းကျောက်စာ]] (၄၁၅ ခုနှစ်)မှာ နှစ်ပေါင်း ၆၀ ခန့် [[ရာဇကုမာကျောက်စာ]] ထက် စောခဲ့သည်ဟု ပညာရှင်များက ပြောဆိုသည်။ [[ဘာသာစကား]] ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေး ထိုးထားသောကြောင့် ဘာသာအများဆုံးပါရှိသည့် ကျောက်စာတစ်ချပ် ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာဘာသာ]]ဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ [[ပျူ]][[ပါဠိ]]ဖြင့် ၁၄ ကြောင်းနှင့် ပျူစာစစ်စစ် ခုနစ်ကြောင်း စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၉ ကြောင်း ပါရှိသည်။ [[မွန်]]စာ အများဆုံးဖြင့် ရေး ထိုးထားရာဘက်၌ ပါဠိဘာသာဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ မွန်ဘာသာဖြင့် ၁၅ ကြောင်း၊ ကျွမ်း (သို့မဟုတ်) ယွန်းဘာသာဖြင့် လေးကြောင်းဖြင့် စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၇ ကြောင်း ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။<ref name="autogenerated2">[http://thanlwinriver.blogspot.com/2013/12/blog-post_516.html သံလွင်: သက္ကရာဇ်ရေးထိုး မှတ်တမ်းတင်ထားသော အစောဆုံး ကျောက်စာအဖြစ် ဘာသာစကား ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေးထိုးထားသည့် ပုဂံခေတ် စောလူးမင်း၏ကျောက်စာ မြစ်သားမြို့၌ တွေ့ရှိ<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2014/01/140108_mya_zedi_script_.shtml စောလူးမင်း ကျောက်စာ ပေတော ပရဟိတ ကျောင်းအတွင်းတွေ့ - BBC Burmese - မြန်မာ့ရေးရာ<!-- Bot generated title -->]</ref> ရခိုင်စာ မပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။ ==ထင်ရှားသောဗမာလူမျိုးများ== * [[အောင်ဆန်း|အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချူပ်အောင်ဆန်း]] *[[အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဒေါ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]] *[[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]] (ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်) * [[မှိုင်း၊ ကိုယ်တော်၊ သခင်|မြန်မာစာပေပညာရှင် ဆရာကြီး သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်း]] * [[နု၊ ဦး|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနု]] * [[မြ၊ သခင်|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးသခင်မြ]] * [[ဘချို၊ ဦး (ဒီးဒုတ်)|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချို]] *[[သခင်စိုး]] *[[သခင်သန်းထွန်း]] *[[ဦးကျော်ငြိမ်း]] *[[ဒေါက်တာဘမော်]] *[[ကိုဗဟိန်း]] *[[ဦးဗဆွေ]] *[[ဦးမြင့်သိန်း]] *[[ကျော်ဇော၊ ဗိုလ်ချုပ်|ဗိုလ်မှူးချုပ် ကျော်ဇော]] *[[စိန်မှန်၊ ဗိုလ်မှူး|ဗိုလ်မှူး စိန်မှန်]] *[[မြို့မ-ဦးသန်းကြွယ်]] *[[သန်းထွန်း၊ ဒေါက်တာ|ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] * [[အောင်ကြီး၊ ဦး|ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီး]] * [[တင်ဦး၊ သူရ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး|ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း) သူရ ဦးတင်ဦး]] * [[မောင်မောင်၊ ဒေါက်တာ (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဒေါက်တာ မောင်မောင်]] *[[စောမောင်|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စောမောင်]] * [[သန်းရွှေ|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး သန်းရွှေ]] * [[သိန်းစိန်၊ ဦး|နိုင်ငံတော် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း)]] * [[ဝီရသူ (မစိုးရိမ်)|မစိုးရိမ်တိုက်သစ် နာယက ဆရာတော် ဦးဝီရသူ]] *[[လင်းယုန်နီ]] *[[ချစ်ဦးညို]] *[[စွမ်းရည်၊ မောင်၊ စာရေးဆရာ|မောင်စွမ်းရည်]] *[[အောင်သင်း|ဆရာအောင်သင်း]] ဆရာစံ ==ဗမာလူမျိုးစု== မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား ဗမာလူမျိုးစု (၉)စု ရှိသည်။ အက္ခရာစဉ်အတိုင်း စဉ်ထားသည်။ # [[ကဒူးလူမျိုး]] # [[ကနန်းလူမျိုး]] # [[ဆလုံလူမျိုး]] # [[တောင်သားလူမျိုး]] # [[ထားဝယ်လူမျိုး]] # [[ဖွန်းလူမျိုး]] # [[ဗမာလူမျိုး]] # [[မြိတ်လူမျိုး]] # [[ယောလူမျိုး]] == ကျမ်းကိုး == <references/> * မြန်မာသမိုင်းပုံ- [[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] {{ မြန်မာပြည် လူမျိုးများ}} [[Category:မြန်မာနိုင်ငံလူမျိုးများ]] [[Category:ဗမာလူမျိုးစု]] 7e5r6zsg4891agjvdnz8j549sgavasa 754329 754328 2022-08-12T06:19:35Z ခန်းပတ်မောင်မောင် 104335 wikitext text/x-wiki {{ရင်းမြစ်တစ်ခုတည်း}} [[File:Burma23.jpg|thumb|ဦးဖိုးကျား ရေးသော ခေတ်မီ မြန်မာရာဇဝင်အကျဉ်းစာအုပ်မှ.....]] [[File:Burmese Couple in the 1890s.jpg|thumb|၁၈၉၀ ခုနှစ်ပိုင်းတွင် တွေ့ရှိနိုင်သည့် ဗမာအမျိုးသား နှင့် အမျိုးသမီး]] [[File:Thanaka.jpg|thumb|ဗမာအမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများသည် [[သနပ်ခါး]]ကို နေလောင်ဒဏ်မှ ကာကွယ်ရန် မျက်နှာတွင် လိမ်းသည်။]] '''ဗမာလူမျိုး'''သည် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]၏ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအနက် လူဦးရေအများဆုံးသော လူမျိုးစုဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေ ၏ ၆၈% သို့မဟုတ် ၃၆ သန်းခန့်မျှရှိသည်။{{Infobox ethnic group|group=ဗမာလူမျိုးများ|native_name=မြန်မာလူမျိုး|image=Burmese.JPG|pop='''{{circa}} 39 million'''<ref>[[ Burmese Proper ]] (35) + [[Burmese diaspora]] (4 million)</ref> [[File:Map of the Australian Diaspora in the World.svg|Map of the Burmans diaspora|center|frameless|260x260px]]|regions={{flag|Myanmar}}{{nbsp|6}} 35,942,466<ref <ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=KP |title=Worldbank, 2020}}</ref><br/> '''Diaspora {{as of|2022|lc=on}}'''<br/>{{circa}} 3,890,902 million<ref name="MOFA">{{Cite </ref>|region1={{flag|Thailand}}|pop1=2500,000|ref1=<ref name="MOFA"/>|region2={{flag|Australia}}|pop2=110,386|ref2=<ref name="MOFA"/>|region3={{flag| USA}}|pop3=110,000|ref3=<ref name="MOFA"/>|region4={{flag|Singapore}}|pop4=72,368|ref4=<ref name="MOFA"/>|region5={{flag|Malaysia}}|pop5=66,500|ref5=<ref name="MOFA"/>|region6={{flag|South Korea}}|pop6=22,000|ref6=<ref name="MOFA"/>|region7={{flag|Japan}}|pop7=15,800|ref7=<ref name="MOFA"/>|region8={{flag|England}}|pop8=9,800|ref8=<ref name="MOFA"/>|region9={{flag|UAE}}|pop9=7,500|ref9=<ref name="MOFA"/>|region11={{flag|Germany}}|pop11=7,300|ref11=<ref name="MOFA"/>|region12={{flag|Hong Kong}}|pop12=5,400|ref12=<ref name="MOFA"/>|region13={{flag|Cambodia}}|pop13=4,700|ref13=<ref name="MOFA"/>|region14={{flag|Norway}}|pop14=1,500|ref14=<ref name="MOFA"/>|region15={{flag|New Zealand}}|pop15=1,000|ref15=<ref name="MOFA"/>|region16={{flag|France}}|pop16=900|ref16=<ref name="MOFA"/>|region17={{flag|Sweden}}|pop17=800|ref17=<ref name="MOFA"/>|region18={{flag|Pakistan}}|pop18=200|ref18=<ref name="MOFA"/>|region19={{flag|Taiwan}}|pop19=40,000|ref19=<ref name="MOFA"/>|region20={{flag|Vatican}}|pop20=20|ref20=<ref name="MOFA"/>|region21={{flag|India}}|pop21=100|ref21=<ref name="MOFA"/>|region22={{flag|Canada}}|pop22=9,300|ref22=<ref name="MOFA"/>|region23={{flag|Chad}}|pop23=45|ref23=<ref name="MOFA"/>|region24={{flag|Denmark}}|pop24=1,764|ref24=<ref name="MOFA"/>|region25={{flag|Saudi Arabia}}|pop25=50,000|ref25=<ref name="MOFA"/>|region26={{flag|Luxembourg}}|pop26=11|ref26=<ref name="MOFA"/>|region27={{flag|Nepal}}|pop27=20|ref27=<ref name="MOFA"/>|region28={{flag|Kuwait}}|pop28=10|ref28=<ref name="MOFA"/>|region29={{flag|Italy}}|pop29=35|ref29=<ref name="MOFA"/>|region30={{flag|Netherlands}}|pop30=30|ref30=<ref name="MOFA"/>|region31={{flag|Finland}}|pop31=30|ref31=<ref name="MOFA"/>|region32={{flag|Sri Lanka}}|pop32=15|ref32=<ref name="MOFA"/>|region33={{flag|China}}|pop33=20,000|ref33=<ref name="MOFA"/>|langs='''[[Burmese language|Burmese]]'''<ref>{{Ethnologue17|kor}}</ref> {{flatlist}} *[[ language| English]] {{endflatlist}}|rels=[[Theravada Buddhism]] [[Islam]] [[Roman Catholic]] [[Hinduism]]|related_groups=[[Sino- Tibetan People]]}} [[File:Ethnic Bamar men, Bagan, Myanmar.jpg|thumb|ပုဂံမြို့အနီးတွင် ဗမာယောက်ျား သုံးဦး ရေသယ်ဆောင်နေကြပုံ။ ရေရှားသည့် မြန်မာပြည် အလယ်ပိုင်းတွင် လူဦးရေ ၃၄% နေထိုင်သည်။]] == နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ပေါ်ပေါက်လာပုံ == ဗမာလူမျိုးတို့သည် '''တိဘက်-မြန်မာ'''(Tibeto-Burman) လူမျိုးနွယ်စုကြီးမှ အကြီးဆုံးသော လူမျိုးဖြစ်သည်။ '''မွန်ဂိုလွိုက်'''(Mongoloid race) ဖြစ်သည်<ref>[http://dictionary.infoplease.com/mongoloid Meaning of Mongoloid | Infoplease<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>{{Cite web |title=Burmese {{!}} Beyond Highbrow - Robert Lindsay<!-- Bot generated title --> |url=http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ |accessdate=17 June 2013 |archivedate=26 July 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726030756/http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ }}</ref> ဟု မြန်မာ သမိုင်းပညာရှင် သမိုင်းပါမောက္ခဆရာကြီး[[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] က မှတ်ချက် ပြုသည်။ ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံဟု ခေါ်သော နေရာတွင် ယခင်အနှစ် ၄၀၀,၀၀၀ လောက်က လက်နက်ကို အသုံးပြုတတ်ပြီ ဖြစ်သော ရှေးလူများ နေထိုင် ခဲ့ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခုအခါထက် ပို၍ အေးသည်။ မိုးမှာ၊ ယခုထက် သုံးဆမှ ခြောက်ဆခန့် ပိုသဖြင့်၊ မိုးစွေကာလဟု ခေါ်ရသည်။ ယခင် အနှစ် ၂၀၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ ထို ရှေးလူများသည် လက်နက် လုပ်တတ်သော အဆင့်သို့ ရောက်လာသည်။ အလွန်အေးသော မြောက်လေကို ကြောက်သဖြင့်၊ တောင်စောင်းများ၌ တောင်ဘက်သို့ အပေါက်လှည့်သော ဂူများတွင်သာ နေကြသည်။ ယခင်အနှစ် ၄၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ လူအစစ်များ ဖြစ်လာ ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခင်အနှစ် ၁၀,၀၀၀ မှ စ၍၊ တဖြည်းဖြည်း ယခု ရာသီဥတုမျိုး ဖြစ်လာသည်။ ယခင်အနှစ် ၁၁,၀၀၀ ခန့်က၊ ထိုသူများ နေခဲ့သော ပြဒါးလင်းဂူတွင် သူတို့ ရေးဆွဲခဲ့သော ကျောက်ခေတ်ဟောင်း နံရံ ပန်းချီကား တို့ကို တွေ့နိုင်သည်၊၊ ယခု ဆင်၊ ဝက်၊ သမင်တို့နှင့် တူသော ပုံများ၊ အရိုးသာ ဖော်ပြသော ငါးနှင့် လက်ဝါးပုံများကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ဂူတွင်းမှ မြင်ရသော နေထွက်ပုံမှာ၊ ရှုခင်းကား ဖြစ်မည် ထင်ရသည်။ မြန်မာတို့သည် ခရစ် (၁၁) ရာစုနှစ်မှ စ၍ ဗုဒ္ဓ သာသနာကို လက်ခံခဲ့၍ မည်သည့် ကိစ္စမဆို ဗုဒ္ဓ သာသနာကို ထိပ်တန်းက ထား၍ စဉ်းစား ဆောင်ရွက်သော ဓလေ့ကို ရခဲ့သည်။ မျိုးရိုး စဉ်ဆက်မှာ တိဗက် တရုတ်နှင့် နီးစပ်သဖြင့် တရုတ် ဘက်မှ ဓလေ့ များစွာလည်း မြန်မာတို့ ယခုတိုင် ဆက်လက်၍ အသုံးပြု နေပါသည်။<ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011/ |accessdate=8 June 2013 |archivedate=8 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090108114244/http://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011 }}</ref> မနုဿသမိုင်းအရ ဗမာလူမျိုးစုတို့သည် ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်အတွင်းသို့ နာဂ၊ သက်၊ ကမ်းယံ၊ ပျူ တို့နောက်မှ ဝင်ရောက်လာခြင်းဖြစ်သော်လည်း ပျူတို့ ထူထောင်သည့် ပထမပြည်ထောင်စုကို အေဒီ ၈ ရာစုတွင် နန်ကျောက်တို့က ဖျက်စီးပြီးချိန် မတိုင်မှီကပင် ရောက်ရှိနေထိုင်နေခဲ့ပြီးဖြစ်သည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။ အေဒီ ၁၀ ရာစုမတိုင်မှီအချိန်ကပင် ကျောက်ဆည် ၁၁ ခရိုင်တွင် အခြေချခဲ့ပြီး နောက်များမကြာမှီတွင် မြစ်သာ ၆ ခရိုင်၊ ပုဂံ နေပြည်တော်တို့ကို ထူထောင်ကာ ဒုတိယမြန်မာပြည်ထောင်စုကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော်မြန်မာတို့က ထိုပြည်ထောင်စုကို ပထမပြည်ထောင်စုအဖြစ်သာ လက်ခံကြသည်။ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မွန်ဂို၊ တရုတ်၊ ယိုးဒယား၊ မွန်၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကရင် အစရှိသည့် အတွင်း၊ အပြင်ရန်အမျိုးမျိုးနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ဖူးပြီး အကြိမ်တိုင်းတွင် ပြည်ထောင်စု၏ ဦးဆောင်သူနေရာကို ပြန်လည်ကာရောက်ရှိနိုင်ခဲ့သည်။ [[အနော်ရထာ]]၏ ပထမပြည်ထောင်စု(ပထမမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[တပင်ရွှေထီး]]-[[ဘုရင့်နောင်]]တို့ ၏ဒုတိယပြည်ထောင်စု(ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[အလောင်းဘုရား]]၏ တတိယပြည်ထောင်စု(တတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)တို့ကိုတည်ထောင်ကာ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် အောင်နိုင်သူများအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ခဲ့သည်။ [[ပထမ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာ စစ်ပွဲ]] (အင်္ဂလိပ်တို့၏ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ပထမ ကျူးကျော်စစ်ပွဲ) အပြီးတွင် မဏိပူရ၊ တနင်္သာရီနှင့် ရခိုင် ဒေသများကို အင်္ဂလိပ်တို့ထံ ပေးအပ်ခဲ့ရပြီး ၁၈၈၆ တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှ အင်ပါယာအတွင်းသို့ ကျ‌ရောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၇ ခုနှစ်အထိ အိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]နှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုခေါင်းဆောင်များ၏ ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၄) ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှ အုပ်ချုပ်မှု အောက်မှ လွတ်လပ်ရေး ရရှိခဲ့ပြီး [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်|မြန်မာပြည်]] အဖြစ်ပြန်လည်ထူထောင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်မှ နိင်ငံ့တော်အစိုးရ ကို ပုန်ကန်ကာ [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်း]] ပြီး [[ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်]] အဖြစ် ကူးပြောင်းကာ [[တစ်ပါတီ]]ဗဟိုဦးစီးစနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၂၆ နှစ်အကြာတွင် [[ရှစ်လေးလုံးအရေးအခင်း|၈လေးလုံး လူထုဆန္ဒထုတ်ဖော်မှု]]ကြောင့် တစ်ပာတီအာဏာရှင်စနစ် စနစ်ပျက်သုဉ်းသော်လည်း [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]မှ နောက်တစ်ကြိမ် အာဏာသိမ်းကာ ၂၀၁၀ထိ ၁၉နှစ်ကြာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။၂၀၁ဝ ခုနှစ်တွင် ပါတီစုံ [[ဒီမိုကရေစီ]]စနစ်သို့ကူးပြောင်းရန်စီမံလျက်ရှိပြီး [[ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ|ကုလသမဂ္ဂ‎]]၊ [[အာဆီယံ]]၊ [[WTO]] စသည့် အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပါဝင်သည်။ [[File:Nat-ein.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ နတ်စင်တစ်စင်]] မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်မလာမီ နှစ်ပေါင်း၄၀ဝ၀ကျော်ခန့်အချိန်က ဗမာလူမျိုးတို့သည် [[တရုတ်နိုင်ငံ]] အနောက်မြောက်ဘက် ကန်စုဒေသ၊ ထောင်မြစ်ဝှမ်းတွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ သက်သေအထောက်အထားအားဖြင့် ဗမာတို့၏ ဘိုးဘွားများဖြစ်သည်ဟု ဆိုရန်ခက်သကဲ့သို့ ငြင်းပယ်နိုင်ခြင်းလည်းမရှိပေ။ တွေ့ရှိရသည့် ထိုလူမျိုးစုတို့၏ ကျန်ရစ်သောအသုံးအဆောင်များမှာ အတော်အတန်အဆင့်မြင့်သည့် ကျောက်ခေတ်နှောင်းလက်ရာမျိုးရှိပြီး ခေတ်ပြိုင်တရုတ်လက်ရာများနှင့် ရေချိန်ညီသောယဉ်ကျေးမှုမျိုးရှိသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ တရုတ်တို့၏အင်အားကြီးမားစွာနယ်ပယ်ချဲ့ထွင်လာမှုများ၊ လူမျိုးစုအချင်းအချင်း တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အဆိုပါလူမျိုးစုသည် တောင်ဘက်ဒေသများသို့ ရွေ့ပြောင်းလာကြသည်။ ထိုသို့ လွတ်လပ်မှုအတွက် ရွေ့ပြောင်းရာတွင် ပေးဆပ်ရသော တန်ဖိုးမှာ အနှစ် ၃၀ဝ၀နီးပါးမျှတိမ်ကောခဲ့ရသည်ယဉ်ကျေးမှုပင်ဖြစ်တော့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မိမိတို့လူမျိုးစုလွတ်မြောက်ရေးအတွက် ယဉ်ကျေးမှုကို ပစ်ပယ်ကာ ရောက်ရာအရပ်မှ ယဉ်ကျေးမှုများရောနှောလာသည်ကို လက်ခံခဲ့ရခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် ပုဂံတွင်အခြေချသည့် အေဒီ ၁၁ရာစုက ဗမာတို့ယဉ်ကျေးမှုသည် အေဒီ ၁၁ရာစု တရုတ်တို့၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ယဉ်လျှင် များစွာကွာခြားခဲ့ပြီး ရောနှောထားသည့် ယဉ်ကျေးမှုများအား လိုတိုးပိုလျော့ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ပိုမိုသစ်လွင်ကောင်းမွန်သော ယဉ်ကျေးမှု အဆင့်အတန်းကို ဖန်တီးတီထွင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြင့် ခရစ်၇ ရာစုများအရောက်တွင် ထိုလူမျိုးစုသည် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်သို့ရောက်လာပြီဖြစ်ပြီး တရုတ်မှတ်တမ်းများတွင် '''မန်းမန်''' ဟုခေါ်သည့် လူရိုင်းအုပ်စုကြီးအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအုပ်စုကြီးအတွင်းမှ '''မန်'''ဟုခေါ်သည့် လူမျိုးစုမှ မိမိတို့အကြီးအကဲဖြစ်သူကို '''မင်း'''၊'''မင်းစော''' ဟုခေါ်ကြပြီး စစ်မက်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူများဖြစ်လာသည်။ သို့သော် မွှေးမြူရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများကိုလည်း ဆောင်ရွက်ကြကြောင်း သိရှိရသည်။ ထိုစဉ်ကပင် အိမ်ကြက်ကို မွှေးမြူနေပြီဖြစ်သည်ဟု သိရှိရသည်။ ထိုလူမျိုးသည် ထကြွလုံ့လရှိပြီး စစ်ရေးတွင်အလွန် အားသန်သူများဖြစ်သည် ဟုဆိုသည်။ စစ်ပွဲများတွင် လှံနှင့် မြင်းစီးကျွမ်းကျင်မှုကို အသုံးချကာ တိုက်ခိုက်သည်။ အမျိုးသားများသာမက အမျိုးသမီးများပါ မြင်းကိုကျွမ်းကျင်စွာ စီးနှင်းနိုင်သည်။ လေးမြားအတတ်တွင် ကျင်လည်ကာ အဆိပ်လူးမြားဖြင့်လည်း ရန်သူကိုတိုက်ခိုက်လေ့ရှိသည်။ ခြေတံရှည်အိမ်များတည်ဆောက်နေထိုင်သည်။ ဘောင်းဘီဝတ်ဆင်လေ့ရှိပြီး ခေါင်းပေါင်းအနီကို ပေါင်းလေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။ ၈ရာစုအစောပိုင်းကာလများတွင် နန်ကျောက်တို့၏ အုပ်စီးမှုကိုခံလာရပြီး ခရစ်နှစ်၇၉၄ ခန့်တွင် နန်ကျောက်လက်အောက်ခံဖြစ်ရသည်။ စစ်ရေးကျွမ်းကျင်မှုကြောင့် နန်ကျောက်တို့၏ အရှေ့တောင်အာရှကုန်းမြေအား ကျူးကျော်စစ်ပွဲများတွင် တပ်ဦးမှ အများဆုံးပါဝင်ရလေ့ရှိသည်။''' မန်းမန်'''စစ်သည်များသည် အလွန်သတ္တိရှိပြီး သစ္စာလည်းမြဲသည်ဟုဆိုလေ့ရှိသည်။ စစ်ပွဲတွင် မန်းမန်စစ်သည်တစ်ဦးအား ဖမ်းဆီးရမိ၍ မည်သို့ပင်ရိုက်နှက်စစ်ဆေးစေကာမူ မည်သည့်လျှို့ဝှက်ချက်ကိုမှ ပြောပြမည်မဟုတ်ဟု ဆိုသည်။ == မြန်မာနိုင်ငံသို့ဝင်ရောက်လာခြင်း == စစ်တိုက်သန်သူများဖြစ်သော်လည်း မိမိတို့ကို အုပ်စီးထားသည့် နန်ကျောက်များခိုင်းသကဲ့သို့ အချိန်ကြာမြင့်စွာ လှည့်လည်တိုက်ခိုက်ခြင်းမှာ မဖြစ်နိုင်သည်ကြောင့်တစ်ကြောင်း၊ နဂိုကပင်လွတ်လပ်မှုကို အလေးထားသည့်လူမျိုးဖြစ်သည်ကြောင့် တစ်ကြောင်း ခရစ်နှစ် ၉ ရာစုမတိုင်မီကပင် နန်ကျောက်အုပ်ချုပ်သည့် ပြည်နယ်အတွင်းမှ အုပ်စုလိုက်စတင်ထွက်ခွာလာကြသည်။ အရှေ့တောင်အာရှတခွင် နေရာဒေသအတော်များများကို ရောက်ဖူးပြီးဖြစ်သဖြင့် မိမိတို့နှင့် အသင့်တော်ဆုံးဖြစမည့် ဒေသကို ရွေးချယ်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ သို့ဖြင့် ပူပြင်းစိုစွတ်သော၊ [[ငှက်ဖျားရောဂါ]]ကဲ့သို့ ရောဂါဆိုးမျိုးရှိရာ ဒေသများကို ရှောင်ရှားကာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဗဟိုဒေသ၊ ပူအိုက်ခြောက်သွေ့ကာ ရောဂါဘယဘေးကင်းရှင်းသည့် ဒေသကို ရွေးချယ်အခြေချလေတော့သည်။ မြန်မာ့မြေပထဝီအနေအထားကို သိရှိပြီးဖြစ်သကဲ့သို့ မိမိတို့အား ခုခံသူမရှိမည့် လမ်းကြောင်းဖြစ်သည့် သံလွင်မြစ်ကို စုန်ဆင်းကာ မြောက်ပိုင်းရှမ်းပြည်နယ်ကို ဖြတ်သန်းကာ ဗဟိုမြန်မာဒေသကို အရှေ့တောင်ထောင့်မှ ဝင်ရောက်သည်။ ထို့နောက် စိုက်ပျိုးမြေကောင်းမွန်သည့် ကျောက်ဆည်နှင့် မင်းဘူးဒေသများကို မွန်၊သက်၊ပလောင် နှင့် ပျူတို့ထံမှ လုယူသည်။(လုယူသည်ဟုဆိုရာတွင် တစ်ပြိုင်နက် စစ်ပြု၍ ယူသည်မျိုးရှိနိုင်သကဲ့သို့၊ လူဦးရေအတိုးအပွားပေါ်တွင် အခြေပြုကာ ဝါးမြိုခြင်းလည်း ရှိနိုင်သည်။) ထို့နောက် ဆက်သွယ်ရေး၊ရိက္ခာရရှိနိုင်မှုနှင့် အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို သုံးသပ်ကာ မြို့တော်အဖြစ် အလယ်ဗဟိုတွင်ရှိသည့် ပုဂံကိုထူထောင်သည်။ ထိုနောက် မိမိအရင်လူမျိုးများဖြစ်သည့် [[ပျူ]]နှင့် [[မွန်]]တို့ထံမှ ဘာသာစကား၊ဘာသာရေး နှင့် ယဉ်ကျေးမှုများကို လက်ခံသုံးစွဲလာကြသည်။ ထို့ကြောင့် အောင်နိုင်သူများသည် ယဉ်ကျေးမှုဖြင့်ကျဆုံးပြီဟု ဆိုရလောက်အောင်ပင်ဖြစ်တော့သည်။ ပလောင်နှင့် မွန်လူမျိုးများထံမှ ဆည်ရေသောက်လယ်ယာမြေစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်ကို ရယူကာ စိုက်ပျိုးရေးကို အကြီးအကျယ်တိုးချဲ့သည်။ တောများကိုခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းကာ စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ဖော်ထုတ်သည်။ သို့ဖြင့် ရွှေဘို၊မုံရွာ၊ပခုက္ကူ၊စစ်ကိုင်း နှင့် မန္တလေးအစရှိသည့် ဒေသများတွင်လယ်စိုက်ပျိုးကြပြီး အခြားမြေဩဇာညံ့ဖျင်းသည့် အရပ်များတွင် ကွမ်း၊ထန်း အစရှိသည့် ဥယျာဉ်ခြံများကို လုပ်ကိုင်ကြသည်။ အလွန်မှ ညံ့ဖျင်းသည့် မြေများတွင် ပြောင်း၊နှမ်း အစရှိသည်တို့ကို စိုက်ပျိုးသည်။ ဤသို့ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ခြောက်သွေ့ဒေသကြီးတစ်ခုလုံးအား စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ခြင်းမှာ အလွန်ပင်ဂုဏ်ယူဖွယ်ဖြစ်သည့် ကြီးမားသောအောင်မြင်မှုပင်ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးဖြစ်ထွန်းကာ အခြေတကျနေထိုင်ခွင့်ရရှိလာပြီဖြစ်သဖြင့် လူဦးရေမှာလည်း အလျင်အမြန်ပင်တိုးပွားလာပြီး နယ်ပယ်မှာလည်း ကျယ်ပြန့်လာသည်။ == ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဓလေ့ထုံးစံ == === ဝတ်စားဆင်ယင်မှု === မြန်မာနိုင်ငံ အထက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းလွင်ပြင်ဒေသများတွင် အစဉ်အဆက် နေထိုင်ကြသည်။ AD ၁၀ ရာစု ခန့်စ၍ ဧရာဝတီ မြစ်ရိုးတစ်လျှောက်တွင် မြို့ပြများထူထောင်နေထိုင်ကြသည်။ ပုဂံ၊ အင်းဝ၊ အမရပူရ၊ စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးတို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ယနေ့အချိန်များတွင် ဗမာလူမျိုးမှာ မြန်မာနိုင်ငံစုစုပေါင်းလူဦးရေ ၈၈ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိသည်။ ဗမာအမျိုးသမီး များသည် ရင်စေ့ ရှပ်အင်္ကျီကို ဝတ်ဆင်ပြီး ပိုးချည်ဖောက်ထားသော ကွင်းလုံချည်ကို ဝတ်ဆင်၍ပခုံးတွင်ပုဝါလွှား ရင်တစ်ဘက်တစ်ချက်တွင်ချထားသည်။ မြန်မာအမျိုးသမီးများသည်ဆံပင်ကိုအထူးဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့လေ့ရှိသည်။ အမျိုးသားများမှာ ဦးခေါင်းတွင် ခေါင်းပေါင်းပေါင်း၍ တိုက်ပုံ ရင်စေ့နှင့် ပုဆိုးကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။ == ဘာသာစကားနှင့်စာပေ == ===ဘာသာစကား=== {{main|မြန်မာဘာသာစကား}} ဘာသာအယူဝါဒအားဖြင့် အစပထမတွင် မဟာယာနဂိုဏ်း၊ ရိုးရာနတ်နှင့်ဟိန္ဒူနတ်တို့ကို ကိုးကွယ်သည်ဟု လေ့လာသိရှိရသည်။ အနော်ရထာမင်း လက်ထက်တွင် ထိုအယူကွဲဂိုဏ်းများကို နှိပ်ကွပ်ပြီး စစ်မှန်သည့် ထေရဝါဒ(မဟာယာနဂိုဏ်း က ဟိနယာနဟုခေါ်သည်။) [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို ကိုးကွယ်ရန် ပျိုးထောင်ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မဟာယာန နွယ်သော ပွဲကျောင်းအလေ့အထများ၊ ရိုးရာနတ်နှင့် ဟိန္ဒူဆိုင်ရာအလေ့အထများကို ညောင်ရမ်းခေတ်အထိ တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ သက်သေအားဖြင့် ကျန်စစ်သားမင်း နန်းသစ်တည်ပြီး နန်းသိမ်းပွဲခံရာတွင် ဟိန္ဒူနတ်ဖြစ်သည့် ဗိဿနိုးနတ်ကို ပင့်ဖိတ်ပသခြင်း၊ တောင်ငူနန်းဆက်တွင်လည်း တောင်တွင်းရှင် မုန်ယိုဆရာတော်၊ ညောင်ရမ်းမင်းဆက်၏ နောက်ဆုံးမင်းဆက်များတွင် ဗားမဲ့၊ ဗားမော့ အစရှိသည့် မွန်ဆရာတော်များကို ပင့်ဖိတ်ကာ နတ်မေးစေခြင်း အစရှိသည်တို့ကိုတွေ့ရသည်။ ===စာပေ=== {{main|မြန်မာစာပေ}} ယနေ့ မြန်မာစာပေအရေးအသားမှာ ဗမာစာကိုစံထားပြီး ရုံးသုံးစာအဖြစ်၊ မြန်မာစာအဖြစ် သတ်မှတ်သည် ဟုဆိုနိုင်သည်။ စာပေအရေးအသားတွင် ဗမာတို့သည် အနွယ်တူသော ပျူတို့ထံမှ မသင်ယူခဲ့ပဲ၊ မွန်ဘာသာစကားပြောဆိုမှုကို မှီငြမ်းကာ အက္ခရာ အရေးအသားမှာလည်း မွန်တို့ထံမှ ရယူခဲ့သော်ငြား ကိုယ်ပိုင်အက္ခရာကို တီထွင်ပြောဆိုရေးသားခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ပျူကျောက်စာ အကြွင်းအကျန်များကို ဖတ်ရှု အဓိပ္ပာယ် ဖော်နိုင်ရန်ခက်ခဲနေရသည်။ ဗမာ(ခေါ်) မြန်မာတို့သည် ခရစ်နှစ် ၁၁၁၃ မှ ၁၁၇၄ အတွင်း၌ မွန်ယဉ်ကျေးမှု့ကိုမှီငြမ်းပြု၍ သီးခြားယဉ်ကျေးမှု တည်ထောင်ရန် အားထုတ်နေဆဲ ဖြစ်ကြောင်း ဒေါက်တာသန်းထွန်း၏ ခေတ်ဟောင်းမြန်မာ့ရာဇဝင် စာ-၂၅ ၌ တွေ့ရသည်။ မြန်မာ့သမိုင်းဆရာတို့က မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ပျူစာမှဆင်းသက်ရိုးမှန်လျှင် ပျူစာမှသည် မြန်မာစာဖြစ်လာစေရန် ခေတ်အဆက်ဆက် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာခဲ့သော ကြားခံစာပေမျိုး ရှိရမည်။ ယင်းကဲ့သို့မရှိခဲ့ကြောင်းကို ရာဇကုမာရ် ကျောက်စာက သက်သေခံလျက် ရှိသည်။ [[မြစေတီကျောက်စာ|ရာဇကုမာရ်ကျောက်စာ]]၌ ပါဠိ၊ မြန်မာ၊ ပျူ၊ မွန် ဟူ၍ စာပေလေးမျိုးဖြင့် တပြိုင်တည်း ရေးထိုးထားသည်ကိုတွေ့ရှိနိုင်သည်။ ယင်းကျောက်စာမှာ အကြောင်းအရာတစ်ခုတည်းကို စာပေလေးမျိုးဖြင့် တစ်ခေတ်တည်းတွင် ရေးထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟူသောအဆိုမှာ ခိုင်လုံသောအထောက်အထားမဟုတ်ချေ။ အလားတူစွာ မွန်စာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုပြန်ရန်လည်း ယင်းကျောက်စာမှာပင် မွန်စာလည်း ပါရှိနေပြီးဖြစ်သောကြောင်းတည်း။ ယနေ့ထိ လူတို့သည် ပျူစာကိုကောင်းစွာ ရေရေလည်လည် ဖတ်တတ်သူဟူ၍ မရှိသေးချေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပျူတို့သည် ရခိုင်နှင့် မွန်တို့ကဲ့သို့ သီးခြားစာပေဖြင့် ရပ်တည်နေထိုင်လာခဲ့သော လူမျိုးများဖြစ်နေသောကြောင့်တည်း။ ဒေါက်တာသန်းထွန်းက သူ၏ခေတ်ဟောင်း မြန်မာ့ရာဇဝင်စာ-၁၂၂ တွင် ထိုလေးရာစုတွင် စာရေးနည်းပညာကို ပျူတို့ရကြလျှက် မွန်နှင့်ရခိုင်တို့က ၆ ရာစုတွင်ရနေပြီးဖြစ်လျက် နောင်အခါ မြန်မာတို့က ပျူ၊ မွန် နှစ်ဦးစလုံး ထံမှ နည်းကိုမှီလျှက် ၁၁ ရာစုတွင် ထိုပညာကိုရကြသည်ဟု မှတ်ယူနိုင်သည်ဟူ၍ ကောက်ချက်ချ ရေးသားခဲ့သည်။ တဖန် ပုဂံခေတ်၊ ပင်းယခေတ်၊ အင်းဝခေတ် ကျောက်စာများကို သေသေချာချာ လေ့လာကြည့်ပါက “ရခိုင်သံဖြင့် ရေးသားထားသော ရခိုင်စာပေ အသုံးအနူန်းများကိုသာ ” တွေ့ရှိကြရသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာတို့သည် မြန်မာစာကို ပျူနှင့် မွန်တို့ထံမှ ရသည်ဟူသောအဆိုကို စဉ်းစားစရာ အများ ကြီးရှိလာသည်။ ရခိုင့်အသံ၊ ပုဂံခေတ်ကျောက်စာနှင့် ဘာသာပြန် # ရဟန်းသင်္ဃာ = ရဟန်းသံဃာ # မင်းဆြာ = မင်းဆရာ # ပင့်သကူ = ပံသကူ # လှိယ် = လှေ # အရှေ့လားသော် = အရှေ့သွားသော် သို့သော် ယခုအသစ်တွေ့ရှိထားသည့် [[စောလူးမင်းကျောက်စာ]] (၄၁၅ ခုနှစ်)မှာ နှစ်ပေါင်း ၆၀ ခန့် [[ရာဇကုမာကျောက်စာ]] ထက် စောခဲ့သည်ဟု ပညာရှင်များက ပြောဆိုသည်။ [[ဘာသာစကား]] ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေး ထိုးထားသောကြောင့် ဘာသာအများဆုံးပါရှိသည့် ကျောက်စာတစ်ချပ် ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာဘာသာ]]ဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ [[ပျူ]][[ပါဠိ]]ဖြင့် ၁၄ ကြောင်းနှင့် ပျူစာစစ်စစ် ခုနစ်ကြောင်း စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၉ ကြောင်း ပါရှိသည်။ [[မွန်]]စာ အများဆုံးဖြင့် ရေး ထိုးထားရာဘက်၌ ပါဠိဘာသာဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ မွန်ဘာသာဖြင့် ၁၅ ကြောင်း၊ ကျွမ်း (သို့မဟုတ်) ယွန်းဘာသာဖြင့် လေးကြောင်းဖြင့် စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၇ ကြောင်း ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။<ref name="autogenerated2">[http://thanlwinriver.blogspot.com/2013/12/blog-post_516.html သံလွင်: သက္ကရာဇ်ရေးထိုး မှတ်တမ်းတင်ထားသော အစောဆုံး ကျောက်စာအဖြစ် ဘာသာစကား ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေးထိုးထားသည့် ပုဂံခေတ် စောလူးမင်း၏ကျောက်စာ မြစ်သားမြို့၌ တွေ့ရှိ<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2014/01/140108_mya_zedi_script_.shtml စောလူးမင်း ကျောက်စာ ပေတော ပရဟိတ ကျောင်းအတွင်းတွေ့ - BBC Burmese - မြန်မာ့ရေးရာ<!-- Bot generated title -->]</ref> ရခိုင်စာ မပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။ ==ထင်ရှားသောဗမာလူမျိုးများ== * [[အောင်ဆန်း|အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချူပ်အောင်ဆန်း]] *[[အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဒေါ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]] *[[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]] (ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်) * [[မှိုင်း၊ ကိုယ်တော်၊ သခင်|မြန်မာစာပေပညာရှင် ဆရာကြီး သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်း]] * [[နု၊ ဦး|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနု]] * [[မြ၊ သခင်|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးသခင်မြ]] * [[ဘချို၊ ဦး (ဒီးဒုတ်)|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချို]] *[[သခင်စိုး]] *[[သခင်သန်းထွန်း]] *[[ဦးကျော်ငြိမ်း]] *[[ဒေါက်တာဘမော်]] *[[ကိုဗဟိန်း]] *[[ဦးဗဆွေ]] *[[ဦးမြင့်သိန်း]] *[[ကျော်ဇော၊ ဗိုလ်ချုပ်|ဗိုလ်မှူးချုပ် ကျော်ဇော]] *[[စိန်မှန်၊ ဗိုလ်မှူး|ဗိုလ်မှူး စိန်မှန်]] *[[မြို့မ-ဦးသန်းကြွယ်]] *[[သန်းထွန်း၊ ဒေါက်တာ|ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] * [[အောင်ကြီး၊ ဦး|ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီး]] * [[တင်ဦး၊ သူရ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး|ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း) သူရ ဦးတင်ဦး]] * [[မောင်မောင်၊ ဒေါက်တာ (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဒေါက်တာ မောင်မောင်]] *[[စောမောင်|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စောမောင်]] * [[သန်းရွှေ|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး သန်းရွှေ]] * [[သိန်းစိန်၊ ဦး|နိုင်ငံတော် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း)]] * [[ဝီရသူ (မစိုးရိမ်)|မစိုးရိမ်တိုက်သစ် နာယက ဆရာတော် ဦးဝီရသူ]] *[[လင်းယုန်နီ]] *[[ချစ်ဦးညို]] *[[စွမ်းရည်၊ မောင်၊ စာရေးဆရာ|မောင်စွမ်းရည်]] *[[အောင်သင်း|ဆရာအောင်သင်း]] ဆရာစံ ==ဗမာလူမျိုးစု== မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား ဗမာလူမျိုးစု (၉)စု ရှိသည်။ အက္ခရာစဉ်အတိုင်း စဉ်ထားသည်။ # [[ကဒူးလူမျိုး]] # [[ကနန်းလူမျိုး]] # [[ဆလုံလူမျိုး]] # [[တောင်သားလူမျိုး]] # [[ထားဝယ်လူမျိုး]] # [[ဖွန်းလူမျိုး]] # [[ဗမာလူမျိုး]] # [[မြိတ်လူမျိုး]] # [[ယောလူမျိုး]] == ကျမ်းကိုး == <references/> * မြန်မာသမိုင်းပုံ- [[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] {{ မြန်မာပြည် လူမျိုးများ}} [[Category:မြန်မာနိုင်ငံလူမျိုးများ]] [[Category:ဗမာလူမျိုးစု]] n86m38m015e4lcs5qivlnivfl3ogo4a 754330 754329 2022-08-12T06:19:57Z ခန်းပတ်မောင်မောင် 104335 wikitext text/x-wiki {{ရင်းမြစ်တစ်ခုတည်း}} [[File:Burma23.jpg|thumb|ဦးဖိုးကျား ရေးသော ခေတ်မီ မြန်မာရာဇဝင်အကျဉ်းစာအုပ်မှ.....]] [[File:Burmese Couple in the 1890s.jpg|thumb|၁၈၉၀ ခုနှစ်ပိုင်းတွင် တွေ့ရှိနိုင်သည့် ဗမာအမျိုးသား နှင့် အမျိုးသမီး]] [[File:Thanaka.jpg|thumb|ဗမာအမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများသည် [[သနပ်ခါး]]ကို နေလောင်ဒဏ်မှ ကာကွယ်ရန် မျက်နှာတွင် လိမ်းသည်။]]{{Infobox ethnic group|group=ဗမာလူမျိုးများ|native_name=မြန်မာလူမျိုး|image=Burmese.JPG|pop='''{{circa}} 39 million'''<ref>[[ Burmese Proper ]] (35) + [[Burmese diaspora]] (4 million)</ref> [[File:Map of the Australian Diaspora in the World.svg|Map of the Burmans diaspora|center|frameless|260x260px]]|regions={{flag|Myanmar}}{{nbsp|6}} 35,942,466<ref <ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=KP |title=Worldbank, 2020}}</ref><br/> '''Diaspora {{as of|2022|lc=on}}'''<br/>{{circa}} 3,890,902 million<ref name="MOFA">{{Cite </ref>|region1={{flag|Thailand}}|pop1=2500,000|ref1=<ref name="MOFA"/>|region2={{flag|Australia}}|pop2=110,386|ref2=<ref name="MOFA"/>|region3={{flag| USA}}|pop3=110,000|ref3=<ref name="MOFA"/>|region4={{flag|Singapore}}|pop4=72,368|ref4=<ref name="MOFA"/>|region5={{flag|Malaysia}}|pop5=66,500|ref5=<ref name="MOFA"/>|region6={{flag|South Korea}}|pop6=22,000|ref6=<ref name="MOFA"/>|region7={{flag|Japan}}|pop7=15,800|ref7=<ref name="MOFA"/>|region8={{flag|England}}|pop8=9,800|ref8=<ref name="MOFA"/>|region9={{flag|UAE}}|pop9=7,500|ref9=<ref name="MOFA"/>|region11={{flag|Germany}}|pop11=7,300|ref11=<ref name="MOFA"/>|region12={{flag|Hong Kong}}|pop12=5,400|ref12=<ref name="MOFA"/>|region13={{flag|Cambodia}}|pop13=4,700|ref13=<ref name="MOFA"/>|region14={{flag|Norway}}|pop14=1,500|ref14=<ref name="MOFA"/>|region15={{flag|New Zealand}}|pop15=1,000|ref15=<ref name="MOFA"/>|region16={{flag|France}}|pop16=900|ref16=<ref name="MOFA"/>|region17={{flag|Sweden}}|pop17=800|ref17=<ref name="MOFA"/>|region18={{flag|Pakistan}}|pop18=200|ref18=<ref name="MOFA"/>|region19={{flag|Taiwan}}|pop19=40,000|ref19=<ref name="MOFA"/>|region20={{flag|Vatican}}|pop20=20|ref20=<ref name="MOFA"/>|region21={{flag|India}}|pop21=100|ref21=<ref name="MOFA"/>|region22={{flag|Canada}}|pop22=9,300|ref22=<ref name="MOFA"/>|region23={{flag|Chad}}|pop23=45|ref23=<ref name="MOFA"/>|region24={{flag|Denmark}}|pop24=1,764|ref24=<ref name="MOFA"/>|region25={{flag|Saudi Arabia}}|pop25=50,000|ref25=<ref name="MOFA"/>|region26={{flag|Luxembourg}}|pop26=11|ref26=<ref name="MOFA"/>|region27={{flag|Nepal}}|pop27=20|ref27=<ref name="MOFA"/>|region28={{flag|Kuwait}}|pop28=10|ref28=<ref name="MOFA"/>|region29={{flag|Italy}}|pop29=35|ref29=<ref name="MOFA"/>|region30={{flag|Netherlands}}|pop30=30|ref30=<ref name="MOFA"/>|region31={{flag|Finland}}|pop31=30|ref31=<ref name="MOFA"/>|region32={{flag|Sri Lanka}}|pop32=15|ref32=<ref name="MOFA"/>|region33={{flag|China}}|pop33=20,000|ref33=<ref name="MOFA"/>|langs='''[[Burmese language|Burmese]]'''<ref>{{Ethnologue17|kor}}</ref> {{flatlist}} *[[ language| English]] {{endflatlist}}|rels=[[Theravada Buddhism]] [[Islam]] [[Roman Catholic]] [[Hinduism]]|related_groups=[[Sino- Tibetan People]]}} '''ဗမာလူမျိုး'''သည် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]၏ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအနက် လူဦးရေအများဆုံးသော လူမျိုးစုဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေ ၏ ၆၈% သို့မဟုတ် ၃၆ သန်းခန့်မျှရှိသည်။[[File:Ethnic Bamar men, Bagan, Myanmar.jpg|thumb|ပုဂံမြို့အနီးတွင် ဗမာယောက်ျား သုံးဦး ရေသယ်ဆောင်နေကြပုံ။ ရေရှားသည့် မြန်မာပြည် အလယ်ပိုင်းတွင် လူဦးရေ ၃၄% နေထိုင်သည်။]] == နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ပေါ်ပေါက်လာပုံ == ဗမာလူမျိုးတို့သည် '''တိဘက်-မြန်မာ'''(Tibeto-Burman) လူမျိုးနွယ်စုကြီးမှ အကြီးဆုံးသော လူမျိုးဖြစ်သည်။ '''မွန်ဂိုလွိုက်'''(Mongoloid race) ဖြစ်သည်<ref>[http://dictionary.infoplease.com/mongoloid Meaning of Mongoloid | Infoplease<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>{{Cite web |title=Burmese {{!}} Beyond Highbrow - Robert Lindsay<!-- Bot generated title --> |url=http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ |accessdate=17 June 2013 |archivedate=26 July 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726030756/http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ }}</ref> ဟု မြန်မာ သမိုင်းပညာရှင် သမိုင်းပါမောက္ခဆရာကြီး[[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] က မှတ်ချက် ပြုသည်။ ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံဟု ခေါ်သော နေရာတွင် ယခင်အနှစ် ၄၀၀,၀၀၀ လောက်က လက်နက်ကို အသုံးပြုတတ်ပြီ ဖြစ်သော ရှေးလူများ နေထိုင် ခဲ့ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခုအခါထက် ပို၍ အေးသည်။ မိုးမှာ၊ ယခုထက် သုံးဆမှ ခြောက်ဆခန့် ပိုသဖြင့်၊ မိုးစွေကာလဟု ခေါ်ရသည်။ ယခင် အနှစ် ၂၀၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ ထို ရှေးလူများသည် လက်နက် လုပ်တတ်သော အဆင့်သို့ ရောက်လာသည်။ အလွန်အေးသော မြောက်လေကို ကြောက်သဖြင့်၊ တောင်စောင်းများ၌ တောင်ဘက်သို့ အပေါက်လှည့်သော ဂူများတွင်သာ နေကြသည်။ ယခင်အနှစ် ၄၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ လူအစစ်များ ဖြစ်လာ ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခင်အနှစ် ၁၀,၀၀၀ မှ စ၍၊ တဖြည်းဖြည်း ယခု ရာသီဥတုမျိုး ဖြစ်လာသည်။ ယခင်အနှစ် ၁၁,၀၀၀ ခန့်က၊ ထိုသူများ နေခဲ့သော ပြဒါးလင်းဂူတွင် သူတို့ ရေးဆွဲခဲ့သော ကျောက်ခေတ်ဟောင်း နံရံ ပန်းချီကား တို့ကို တွေ့နိုင်သည်၊၊ ယခု ဆင်၊ ဝက်၊ သမင်တို့နှင့် တူသော ပုံများ၊ အရိုးသာ ဖော်ပြသော ငါးနှင့် လက်ဝါးပုံများကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ဂူတွင်းမှ မြင်ရသော နေထွက်ပုံမှာ၊ ရှုခင်းကား ဖြစ်မည် ထင်ရသည်။ မြန်မာတို့သည် ခရစ် (၁၁) ရာစုနှစ်မှ စ၍ ဗုဒ္ဓ သာသနာကို လက်ခံခဲ့၍ မည်သည့် ကိစ္စမဆို ဗုဒ္ဓ သာသနာကို ထိပ်တန်းက ထား၍ စဉ်းစား ဆောင်ရွက်သော ဓလေ့ကို ရခဲ့သည်။ မျိုးရိုး စဉ်ဆက်မှာ တိဗက် တရုတ်နှင့် နီးစပ်သဖြင့် တရုတ် ဘက်မှ ဓလေ့ များစွာလည်း မြန်မာတို့ ယခုတိုင် ဆက်လက်၍ အသုံးပြု နေပါသည်။<ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011/ |accessdate=8 June 2013 |archivedate=8 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090108114244/http://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011 }}</ref> မနုဿသမိုင်းအရ ဗမာလူမျိုးစုတို့သည် ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်အတွင်းသို့ နာဂ၊ သက်၊ ကမ်းယံ၊ ပျူ တို့နောက်မှ ဝင်ရောက်လာခြင်းဖြစ်သော်လည်း ပျူတို့ ထူထောင်သည့် ပထမပြည်ထောင်စုကို အေဒီ ၈ ရာစုတွင် နန်ကျောက်တို့က ဖျက်စီးပြီးချိန် မတိုင်မှီကပင် ရောက်ရှိနေထိုင်နေခဲ့ပြီးဖြစ်သည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။ အေဒီ ၁၀ ရာစုမတိုင်မှီအချိန်ကပင် ကျောက်ဆည် ၁၁ ခရိုင်တွင် အခြေချခဲ့ပြီး နောက်များမကြာမှီတွင် မြစ်သာ ၆ ခရိုင်၊ ပုဂံ နေပြည်တော်တို့ကို ထူထောင်ကာ ဒုတိယမြန်မာပြည်ထောင်စုကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော်မြန်မာတို့က ထိုပြည်ထောင်စုကို ပထမပြည်ထောင်စုအဖြစ်သာ လက်ခံကြသည်။ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မွန်ဂို၊ တရုတ်၊ ယိုးဒယား၊ မွန်၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကရင် အစရှိသည့် အတွင်း၊ အပြင်ရန်အမျိုးမျိုးနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ဖူးပြီး အကြိမ်တိုင်းတွင် ပြည်ထောင်စု၏ ဦးဆောင်သူနေရာကို ပြန်လည်ကာရောက်ရှိနိုင်ခဲ့သည်။ [[အနော်ရထာ]]၏ ပထမပြည်ထောင်စု(ပထမမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[တပင်ရွှေထီး]]-[[ဘုရင့်နောင်]]တို့ ၏ဒုတိယပြည်ထောင်စု(ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[အလောင်းဘုရား]]၏ တတိယပြည်ထောင်စု(တတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)တို့ကိုတည်ထောင်ကာ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် အောင်နိုင်သူများအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ခဲ့သည်။ [[ပထမ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာ စစ်ပွဲ]] (အင်္ဂလိပ်တို့၏ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ပထမ ကျူးကျော်စစ်ပွဲ) အပြီးတွင် မဏိပူရ၊ တနင်္သာရီနှင့် ရခိုင် ဒေသများကို အင်္ဂလိပ်တို့ထံ ပေးအပ်ခဲ့ရပြီး ၁၈၈၆ တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှ အင်ပါယာအတွင်းသို့ ကျ‌ရောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၇ ခုနှစ်အထိ အိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]နှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုခေါင်းဆောင်များ၏ ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၄) ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှ အုပ်ချုပ်မှု အောက်မှ လွတ်လပ်ရေး ရရှိခဲ့ပြီး [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်|မြန်မာပြည်]] အဖြစ်ပြန်လည်ထူထောင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်မှ နိင်ငံ့တော်အစိုးရ ကို ပုန်ကန်ကာ [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်း]] ပြီး [[ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်]] အဖြစ် ကူးပြောင်းကာ [[တစ်ပါတီ]]ဗဟိုဦးစီးစနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၂၆ နှစ်အကြာတွင် [[ရှစ်လေးလုံးအရေးအခင်း|၈လေးလုံး လူထုဆန္ဒထုတ်ဖော်မှု]]ကြောင့် တစ်ပာတီအာဏာရှင်စနစ် စနစ်ပျက်သုဉ်းသော်လည်း [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]မှ နောက်တစ်ကြိမ် အာဏာသိမ်းကာ ၂၀၁၀ထိ ၁၉နှစ်ကြာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။၂၀၁ဝ ခုနှစ်တွင် ပါတီစုံ [[ဒီမိုကရေစီ]]စနစ်သို့ကူးပြောင်းရန်စီမံလျက်ရှိပြီး [[ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ|ကုလသမဂ္ဂ‎]]၊ [[အာဆီယံ]]၊ [[WTO]] စသည့် အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပါဝင်သည်။ [[File:Nat-ein.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ နတ်စင်တစ်စင်]] မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်မလာမီ နှစ်ပေါင်း၄၀ဝ၀ကျော်ခန့်အချိန်က ဗမာလူမျိုးတို့သည် [[တရုတ်နိုင်ငံ]] အနောက်မြောက်ဘက် ကန်စုဒေသ၊ ထောင်မြစ်ဝှမ်းတွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ သက်သေအထောက်အထားအားဖြင့် ဗမာတို့၏ ဘိုးဘွားများဖြစ်သည်ဟု ဆိုရန်ခက်သကဲ့သို့ ငြင်းပယ်နိုင်ခြင်းလည်းမရှိပေ။ တွေ့ရှိရသည့် ထိုလူမျိုးစုတို့၏ ကျန်ရစ်သောအသုံးအဆောင်များမှာ အတော်အတန်အဆင့်မြင့်သည့် ကျောက်ခေတ်နှောင်းလက်ရာမျိုးရှိပြီး ခေတ်ပြိုင်တရုတ်လက်ရာများနှင့် ရေချိန်ညီသောယဉ်ကျေးမှုမျိုးရှိသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ တရုတ်တို့၏အင်အားကြီးမားစွာနယ်ပယ်ချဲ့ထွင်လာမှုများ၊ လူမျိုးစုအချင်းအချင်း တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အဆိုပါလူမျိုးစုသည် တောင်ဘက်ဒေသများသို့ ရွေ့ပြောင်းလာကြသည်။ ထိုသို့ လွတ်လပ်မှုအတွက် ရွေ့ပြောင်းရာတွင် ပေးဆပ်ရသော တန်ဖိုးမှာ အနှစ် ၃၀ဝ၀နီးပါးမျှတိမ်ကောခဲ့ရသည်ယဉ်ကျေးမှုပင်ဖြစ်တော့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မိမိတို့လူမျိုးစုလွတ်မြောက်ရေးအတွက် ယဉ်ကျေးမှုကို ပစ်ပယ်ကာ ရောက်ရာအရပ်မှ ယဉ်ကျေးမှုများရောနှောလာသည်ကို လက်ခံခဲ့ရခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် ပုဂံတွင်အခြေချသည့် အေဒီ ၁၁ရာစုက ဗမာတို့ယဉ်ကျေးမှုသည် အေဒီ ၁၁ရာစု တရုတ်တို့၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ယဉ်လျှင် များစွာကွာခြားခဲ့ပြီး ရောနှောထားသည့် ယဉ်ကျေးမှုများအား လိုတိုးပိုလျော့ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ပိုမိုသစ်လွင်ကောင်းမွန်သော ယဉ်ကျေးမှု အဆင့်အတန်းကို ဖန်တီးတီထွင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြင့် ခရစ်၇ ရာစုများအရောက်တွင် ထိုလူမျိုးစုသည် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်သို့ရောက်လာပြီဖြစ်ပြီး တရုတ်မှတ်တမ်းများတွင် '''မန်းမန်''' ဟုခေါ်သည့် လူရိုင်းအုပ်စုကြီးအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအုပ်စုကြီးအတွင်းမှ '''မန်'''ဟုခေါ်သည့် လူမျိုးစုမှ မိမိတို့အကြီးအကဲဖြစ်သူကို '''မင်း'''၊'''မင်းစော''' ဟုခေါ်ကြပြီး စစ်မက်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူများဖြစ်လာသည်။ သို့သော် မွှေးမြူရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများကိုလည်း ဆောင်ရွက်ကြကြောင်း သိရှိရသည်။ ထိုစဉ်ကပင် အိမ်ကြက်ကို မွှေးမြူနေပြီဖြစ်သည်ဟု သိရှိရသည်။ ထိုလူမျိုးသည် ထကြွလုံ့လရှိပြီး စစ်ရေးတွင်အလွန် အားသန်သူများဖြစ်သည် ဟုဆိုသည်။ စစ်ပွဲများတွင် လှံနှင့် မြင်းစီးကျွမ်းကျင်မှုကို အသုံးချကာ တိုက်ခိုက်သည်။ အမျိုးသားများသာမက အမျိုးသမီးများပါ မြင်းကိုကျွမ်းကျင်စွာ စီးနှင်းနိုင်သည်။ လေးမြားအတတ်တွင် ကျင်လည်ကာ အဆိပ်လူးမြားဖြင့်လည်း ရန်သူကိုတိုက်ခိုက်လေ့ရှိသည်။ ခြေတံရှည်အိမ်များတည်ဆောက်နေထိုင်သည်။ ဘောင်းဘီဝတ်ဆင်လေ့ရှိပြီး ခေါင်းပေါင်းအနီကို ပေါင်းလေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။ ၈ရာစုအစောပိုင်းကာလများတွင် နန်ကျောက်တို့၏ အုပ်စီးမှုကိုခံလာရပြီး ခရစ်နှစ်၇၉၄ ခန့်တွင် နန်ကျောက်လက်အောက်ခံဖြစ်ရသည်။ စစ်ရေးကျွမ်းကျင်မှုကြောင့် နန်ကျောက်တို့၏ အရှေ့တောင်အာရှကုန်းမြေအား ကျူးကျော်စစ်ပွဲများတွင် တပ်ဦးမှ အများဆုံးပါဝင်ရလေ့ရှိသည်။''' မန်းမန်'''စစ်သည်များသည် အလွန်သတ္တိရှိပြီး သစ္စာလည်းမြဲသည်ဟုဆိုလေ့ရှိသည်။ စစ်ပွဲတွင် မန်းမန်စစ်သည်တစ်ဦးအား ဖမ်းဆီးရမိ၍ မည်သို့ပင်ရိုက်နှက်စစ်ဆေးစေကာမူ မည်သည့်လျှို့ဝှက်ချက်ကိုမှ ပြောပြမည်မဟုတ်ဟု ဆိုသည်။ == မြန်မာနိုင်ငံသို့ဝင်ရောက်လာခြင်း == စစ်တိုက်သန်သူများဖြစ်သော်လည်း မိမိတို့ကို အုပ်စီးထားသည့် နန်ကျောက်များခိုင်းသကဲ့သို့ အချိန်ကြာမြင့်စွာ လှည့်လည်တိုက်ခိုက်ခြင်းမှာ မဖြစ်နိုင်သည်ကြောင့်တစ်ကြောင်း၊ နဂိုကပင်လွတ်လပ်မှုကို အလေးထားသည့်လူမျိုးဖြစ်သည်ကြောင့် တစ်ကြောင်း ခရစ်နှစ် ၉ ရာစုမတိုင်မီကပင် နန်ကျောက်အုပ်ချုပ်သည့် ပြည်နယ်အတွင်းမှ အုပ်စုလိုက်စတင်ထွက်ခွာလာကြသည်။ အရှေ့တောင်အာရှတခွင် နေရာဒေသအတော်များများကို ရောက်ဖူးပြီးဖြစ်သဖြင့် မိမိတို့နှင့် အသင့်တော်ဆုံးဖြစမည့် ဒေသကို ရွေးချယ်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ သို့ဖြင့် ပူပြင်းစိုစွတ်သော၊ [[ငှက်ဖျားရောဂါ]]ကဲ့သို့ ရောဂါဆိုးမျိုးရှိရာ ဒေသများကို ရှောင်ရှားကာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဗဟိုဒေသ၊ ပူအိုက်ခြောက်သွေ့ကာ ရောဂါဘယဘေးကင်းရှင်းသည့် ဒေသကို ရွေးချယ်အခြေချလေတော့သည်။ မြန်မာ့မြေပထဝီအနေအထားကို သိရှိပြီးဖြစ်သကဲ့သို့ မိမိတို့အား ခုခံသူမရှိမည့် လမ်းကြောင်းဖြစ်သည့် သံလွင်မြစ်ကို စုန်ဆင်းကာ မြောက်ပိုင်းရှမ်းပြည်နယ်ကို ဖြတ်သန်းကာ ဗဟိုမြန်မာဒေသကို အရှေ့တောင်ထောင့်မှ ဝင်ရောက်သည်။ ထို့နောက် စိုက်ပျိုးမြေကောင်းမွန်သည့် ကျောက်ဆည်နှင့် မင်းဘူးဒေသများကို မွန်၊သက်၊ပလောင် နှင့် ပျူတို့ထံမှ လုယူသည်။(လုယူသည်ဟုဆိုရာတွင် တစ်ပြိုင်နက် စစ်ပြု၍ ယူသည်မျိုးရှိနိုင်သကဲ့သို့၊ လူဦးရေအတိုးအပွားပေါ်တွင် အခြေပြုကာ ဝါးမြိုခြင်းလည်း ရှိနိုင်သည်။) ထို့နောက် ဆက်သွယ်ရေး၊ရိက္ခာရရှိနိုင်မှုနှင့် အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို သုံးသပ်ကာ မြို့တော်အဖြစ် အလယ်ဗဟိုတွင်ရှိသည့် ပုဂံကိုထူထောင်သည်။ ထိုနောက် မိမိအရင်လူမျိုးများဖြစ်သည့် [[ပျူ]]နှင့် [[မွန်]]တို့ထံမှ ဘာသာစကား၊ဘာသာရေး နှင့် ယဉ်ကျေးမှုများကို လက်ခံသုံးစွဲလာကြသည်။ ထို့ကြောင့် အောင်နိုင်သူများသည် ယဉ်ကျေးမှုဖြင့်ကျဆုံးပြီဟု ဆိုရလောက်အောင်ပင်ဖြစ်တော့သည်။ ပလောင်နှင့် မွန်လူမျိုးများထံမှ ဆည်ရေသောက်လယ်ယာမြေစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်ကို ရယူကာ စိုက်ပျိုးရေးကို အကြီးအကျယ်တိုးချဲ့သည်။ တောများကိုခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းကာ စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ဖော်ထုတ်သည်။ သို့ဖြင့် ရွှေဘို၊မုံရွာ၊ပခုက္ကူ၊စစ်ကိုင်း နှင့် မန္တလေးအစရှိသည့် ဒေသများတွင်လယ်စိုက်ပျိုးကြပြီး အခြားမြေဩဇာညံ့ဖျင်းသည့် အရပ်များတွင် ကွမ်း၊ထန်း အစရှိသည့် ဥယျာဉ်ခြံများကို လုပ်ကိုင်ကြသည်။ အလွန်မှ ညံ့ဖျင်းသည့် မြေများတွင် ပြောင်း၊နှမ်း အစရှိသည်တို့ကို စိုက်ပျိုးသည်။ ဤသို့ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ခြောက်သွေ့ဒေသကြီးတစ်ခုလုံးအား စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ခြင်းမှာ အလွန်ပင်ဂုဏ်ယူဖွယ်ဖြစ်သည့် ကြီးမားသောအောင်မြင်မှုပင်ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးဖြစ်ထွန်းကာ အခြေတကျနေထိုင်ခွင့်ရရှိလာပြီဖြစ်သဖြင့် လူဦးရေမှာလည်း အလျင်အမြန်ပင်တိုးပွားလာပြီး နယ်ပယ်မှာလည်း ကျယ်ပြန့်လာသည်။ == ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဓလေ့ထုံးစံ == === ဝတ်စားဆင်ယင်မှု === မြန်မာနိုင်ငံ အထက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းလွင်ပြင်ဒေသများတွင် အစဉ်အဆက် နေထိုင်ကြသည်။ AD ၁၀ ရာစု ခန့်စ၍ ဧရာဝတီ မြစ်ရိုးတစ်လျှောက်တွင် မြို့ပြများထူထောင်နေထိုင်ကြသည်။ ပုဂံ၊ အင်းဝ၊ အမရပူရ၊ စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးတို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ယနေ့အချိန်များတွင် ဗမာလူမျိုးမှာ မြန်မာနိုင်ငံစုစုပေါင်းလူဦးရေ ၈၈ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိသည်။ ဗမာအမျိုးသမီး များသည် ရင်စေ့ ရှပ်အင်္ကျီကို ဝတ်ဆင်ပြီး ပိုးချည်ဖောက်ထားသော ကွင်းလုံချည်ကို ဝတ်ဆင်၍ပခုံးတွင်ပုဝါလွှား ရင်တစ်ဘက်တစ်ချက်တွင်ချထားသည်။ မြန်မာအမျိုးသမီးများသည်ဆံပင်ကိုအထူးဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့လေ့ရှိသည်။ အမျိုးသားများမှာ ဦးခေါင်းတွင် ခေါင်းပေါင်းပေါင်း၍ တိုက်ပုံ ရင်စေ့နှင့် ပုဆိုးကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။ == ဘာသာစကားနှင့်စာပေ == ===ဘာသာစကား=== {{main|မြန်မာဘာသာစကား}} ဘာသာအယူဝါဒအားဖြင့် အစပထမတွင် မဟာယာနဂိုဏ်း၊ ရိုးရာနတ်နှင့်ဟိန္ဒူနတ်တို့ကို ကိုးကွယ်သည်ဟု လေ့လာသိရှိရသည်။ အနော်ရထာမင်း လက်ထက်တွင် ထိုအယူကွဲဂိုဏ်းများကို နှိပ်ကွပ်ပြီး စစ်မှန်သည့် ထေရဝါဒ(မဟာယာနဂိုဏ်း က ဟိနယာနဟုခေါ်သည်။) [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို ကိုးကွယ်ရန် ပျိုးထောင်ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မဟာယာန နွယ်သော ပွဲကျောင်းအလေ့အထများ၊ ရိုးရာနတ်နှင့် ဟိန္ဒူဆိုင်ရာအလေ့အထများကို ညောင်ရမ်းခေတ်အထိ တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ သက်သေအားဖြင့် ကျန်စစ်သားမင်း နန်းသစ်တည်ပြီး နန်းသိမ်းပွဲခံရာတွင် ဟိန္ဒူနတ်ဖြစ်သည့် ဗိဿနိုးနတ်ကို ပင့်ဖိတ်ပသခြင်း၊ တောင်ငူနန်းဆက်တွင်လည်း တောင်တွင်းရှင် မုန်ယိုဆရာတော်၊ ညောင်ရမ်းမင်းဆက်၏ နောက်ဆုံးမင်းဆက်များတွင် ဗားမဲ့၊ ဗားမော့ အစရှိသည့် မွန်ဆရာတော်များကို ပင့်ဖိတ်ကာ နတ်မေးစေခြင်း အစရှိသည်တို့ကိုတွေ့ရသည်။ ===စာပေ=== {{main|မြန်မာစာပေ}} ယနေ့ မြန်မာစာပေအရေးအသားမှာ ဗမာစာကိုစံထားပြီး ရုံးသုံးစာအဖြစ်၊ မြန်မာစာအဖြစ် သတ်မှတ်သည် ဟုဆိုနိုင်သည်။ စာပေအရေးအသားတွင် ဗမာတို့သည် အနွယ်တူသော ပျူတို့ထံမှ မသင်ယူခဲ့ပဲ၊ မွန်ဘာသာစကားပြောဆိုမှုကို မှီငြမ်းကာ အက္ခရာ အရေးအသားမှာလည်း မွန်တို့ထံမှ ရယူခဲ့သော်ငြား ကိုယ်ပိုင်အက္ခရာကို တီထွင်ပြောဆိုရေးသားခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ပျူကျောက်စာ အကြွင်းအကျန်များကို ဖတ်ရှု အဓိပ္ပာယ် ဖော်နိုင်ရန်ခက်ခဲနေရသည်။ ဗမာ(ခေါ်) မြန်မာတို့သည် ခရစ်နှစ် ၁၁၁၃ မှ ၁၁၇၄ အတွင်း၌ မွန်ယဉ်ကျေးမှု့ကိုမှီငြမ်းပြု၍ သီးခြားယဉ်ကျေးမှု တည်ထောင်ရန် အားထုတ်နေဆဲ ဖြစ်ကြောင်း ဒေါက်တာသန်းထွန်း၏ ခေတ်ဟောင်းမြန်မာ့ရာဇဝင် စာ-၂၅ ၌ တွေ့ရသည်။ မြန်မာ့သမိုင်းဆရာတို့က မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ပျူစာမှဆင်းသက်ရိုးမှန်လျှင် ပျူစာမှသည် မြန်မာစာဖြစ်လာစေရန် ခေတ်အဆက်ဆက် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာခဲ့သော ကြားခံစာပေမျိုး ရှိရမည်။ ယင်းကဲ့သို့မရှိခဲ့ကြောင်းကို ရာဇကုမာရ် ကျောက်စာက သက်သေခံလျက် ရှိသည်။ [[မြစေတီကျောက်စာ|ရာဇကုမာရ်ကျောက်စာ]]၌ ပါဠိ၊ မြန်မာ၊ ပျူ၊ မွန် ဟူ၍ စာပေလေးမျိုးဖြင့် တပြိုင်တည်း ရေးထိုးထားသည်ကိုတွေ့ရှိနိုင်သည်။ ယင်းကျောက်စာမှာ အကြောင်းအရာတစ်ခုတည်းကို စာပေလေးမျိုးဖြင့် တစ်ခေတ်တည်းတွင် ရေးထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟူသောအဆိုမှာ ခိုင်လုံသောအထောက်အထားမဟုတ်ချေ။ အလားတူစွာ မွန်စာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုပြန်ရန်လည်း ယင်းကျောက်စာမှာပင် မွန်စာလည်း ပါရှိနေပြီးဖြစ်သောကြောင်းတည်း။ ယနေ့ထိ လူတို့သည် ပျူစာကိုကောင်းစွာ ရေရေလည်လည် ဖတ်တတ်သူဟူ၍ မရှိသေးချေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပျူတို့သည် ရခိုင်နှင့် မွန်တို့ကဲ့သို့ သီးခြားစာပေဖြင့် ရပ်တည်နေထိုင်လာခဲ့သော လူမျိုးများဖြစ်နေသောကြောင့်တည်း။ ဒေါက်တာသန်းထွန်းက သူ၏ခေတ်ဟောင်း မြန်မာ့ရာဇဝင်စာ-၁၂၂ တွင် ထိုလေးရာစုတွင် စာရေးနည်းပညာကို ပျူတို့ရကြလျှက် မွန်နှင့်ရခိုင်တို့က ၆ ရာစုတွင်ရနေပြီးဖြစ်လျက် နောင်အခါ မြန်မာတို့က ပျူ၊ မွန် နှစ်ဦးစလုံး ထံမှ နည်းကိုမှီလျှက် ၁၁ ရာစုတွင် ထိုပညာကိုရကြသည်ဟု မှတ်ယူနိုင်သည်ဟူ၍ ကောက်ချက်ချ ရေးသားခဲ့သည်။ တဖန် ပုဂံခေတ်၊ ပင်းယခေတ်၊ အင်းဝခေတ် ကျောက်စာများကို သေသေချာချာ လေ့လာကြည့်ပါက “ရခိုင်သံဖြင့် ရေးသားထားသော ရခိုင်စာပေ အသုံးအနူန်းများကိုသာ ” တွေ့ရှိကြရသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာတို့သည် မြန်မာစာကို ပျူနှင့် မွန်တို့ထံမှ ရသည်ဟူသောအဆိုကို စဉ်းစားစရာ အများ ကြီးရှိလာသည်။ ရခိုင့်အသံ၊ ပုဂံခေတ်ကျောက်စာနှင့် ဘာသာပြန် # ရဟန်းသင်္ဃာ = ရဟန်းသံဃာ # မင်းဆြာ = မင်းဆရာ # ပင့်သကူ = ပံသကူ # လှိယ် = လှေ # အရှေ့လားသော် = အရှေ့သွားသော် သို့သော် ယခုအသစ်တွေ့ရှိထားသည့် [[စောလူးမင်းကျောက်စာ]] (၄၁၅ ခုနှစ်)မှာ နှစ်ပေါင်း ၆၀ ခန့် [[ရာဇကုမာကျောက်စာ]] ထက် စောခဲ့သည်ဟု ပညာရှင်များက ပြောဆိုသည်။ [[ဘာသာစကား]] ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေး ထိုးထားသောကြောင့် ဘာသာအများဆုံးပါရှိသည့် ကျောက်စာတစ်ချပ် ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာဘာသာ]]ဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ [[ပျူ]][[ပါဠိ]]ဖြင့် ၁၄ ကြောင်းနှင့် ပျူစာစစ်စစ် ခုနစ်ကြောင်း စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၉ ကြောင်း ပါရှိသည်။ [[မွန်]]စာ အများဆုံးဖြင့် ရေး ထိုးထားရာဘက်၌ ပါဠိဘာသာဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ မွန်ဘာသာဖြင့် ၁၅ ကြောင်း၊ ကျွမ်း (သို့မဟုတ်) ယွန်းဘာသာဖြင့် လေးကြောင်းဖြင့် စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၇ ကြောင်း ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။<ref name="autogenerated2">[http://thanlwinriver.blogspot.com/2013/12/blog-post_516.html သံလွင်: သက္ကရာဇ်ရေးထိုး မှတ်တမ်းတင်ထားသော အစောဆုံး ကျောက်စာအဖြစ် ဘာသာစကား ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေးထိုးထားသည့် ပုဂံခေတ် စောလူးမင်း၏ကျောက်စာ မြစ်သားမြို့၌ တွေ့ရှိ<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2014/01/140108_mya_zedi_script_.shtml စောလူးမင်း ကျောက်စာ ပေတော ပရဟိတ ကျောင်းအတွင်းတွေ့ - BBC Burmese - မြန်မာ့ရေးရာ<!-- Bot generated title -->]</ref> ရခိုင်စာ မပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။ ==ထင်ရှားသောဗမာလူမျိုးများ== * [[အောင်ဆန်း|အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချူပ်အောင်ဆန်း]] *[[အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဒေါ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]] *[[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]] (ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်) * [[မှိုင်း၊ ကိုယ်တော်၊ သခင်|မြန်မာစာပေပညာရှင် ဆရာကြီး သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်း]] * [[နု၊ ဦး|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနု]] * [[မြ၊ သခင်|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးသခင်မြ]] * [[ဘချို၊ ဦး (ဒီးဒုတ်)|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချို]] *[[သခင်စိုး]] *[[သခင်သန်းထွန်း]] *[[ဦးကျော်ငြိမ်း]] *[[ဒေါက်တာဘမော်]] *[[ကိုဗဟိန်း]] *[[ဦးဗဆွေ]] *[[ဦးမြင့်သိန်း]] *[[ကျော်ဇော၊ ဗိုလ်ချုပ်|ဗိုလ်မှူးချုပ် ကျော်ဇော]] *[[စိန်မှန်၊ ဗိုလ်မှူး|ဗိုလ်မှူး စိန်မှန်]] *[[မြို့မ-ဦးသန်းကြွယ်]] *[[သန်းထွန်း၊ ဒေါက်တာ|ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] * [[အောင်ကြီး၊ ဦး|ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီး]] * [[တင်ဦး၊ သူရ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး|ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း) သူရ ဦးတင်ဦး]] * [[မောင်မောင်၊ ဒေါက်တာ (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဒေါက်တာ မောင်မောင်]] *[[စောမောင်|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စောမောင်]] * [[သန်းရွှေ|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး သန်းရွှေ]] * [[သိန်းစိန်၊ ဦး|နိုင်ငံတော် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း)]] * [[ဝီရသူ (မစိုးရိမ်)|မစိုးရိမ်တိုက်သစ် နာယက ဆရာတော် ဦးဝီရသူ]] *[[လင်းယုန်နီ]] *[[ချစ်ဦးညို]] *[[စွမ်းရည်၊ မောင်၊ စာရေးဆရာ|မောင်စွမ်းရည်]] *[[အောင်သင်း|ဆရာအောင်သင်း]] ဆရာစံ ==ဗမာလူမျိုးစု== မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား ဗမာလူမျိုးစု (၉)စု ရှိသည်။ အက္ခရာစဉ်အတိုင်း စဉ်ထားသည်။ # [[ကဒူးလူမျိုး]] # [[ကနန်းလူမျိုး]] # [[ဆလုံလူမျိုး]] # [[တောင်သားလူမျိုး]] # [[ထားဝယ်လူမျိုး]] # [[ဖွန်းလူမျိုး]] # [[ဗမာလူမျိုး]] # [[မြိတ်လူမျိုး]] # [[ယောလူမျိုး]] == ကျမ်းကိုး == <references/> * မြန်မာသမိုင်းပုံ- [[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] {{ မြန်မာပြည် လူမျိုးများ}} [[Category:မြန်မာနိုင်ငံလူမျိုးများ]] [[Category:ဗမာလူမျိုးစု]] 1ovqsmgwe4v13zgs5sup0mnln0mbtpo 754331 754330 2022-08-12T06:21:57Z ခန်းပတ်မောင်မောင် 104335 wikitext text/x-wiki {{ရင်းမြစ်တစ်ခုတည်း}} [[File:Burma23.jpg|thumb|ဦးဖိုးကျား ရေးသော ခေတ်မီ မြန်မာရာဇဝင်အကျဉ်းစာအုပ်မှ.....]] [[File:Burmese Couple in the 1890s.jpg|thumb|၁၈၉၀ ခုနှစ်ပိုင်းတွင် တွေ့ရှိနိုင်သည့် ဗမာအမျိုးသား နှင့် အမျိုးသမီး]] [[File:Thanaka.jpg|thumb|ဗမာအမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများသည် [[သနပ်ခါး]]ကို နေလောင်ဒဏ်မှ ကာကွယ်ရန် မျက်နှာတွင် လိမ်းသည်။]]{{Infobox ethnic group|group=ဗမာလူမျိုးများ|native_name=မြန်မာလူမျိုး|image=Burmese.JPG|pop='''{{circa}} 39 million'''<ref>[[ Burmese Proper ]] (35) + [[Burmese diaspora]] (4 million)</ref> [[File:Map of the Burmese Diaspora in the World.svg|Map of the Burmans diaspora|center|frameless|260x260px]]|regions={{flag|Myanmar}}{{nbsp|6}} 35,942,466<ref <ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=KP |title=Worldbank, 2020}}</ref><br/> '''Diaspora {{as of|2022|lc=on}}'''<br/>{{circa}} 3,890,902 million<ref name="MOFA">{{Cite </ref>|region1={{flag|Thailand}}|pop1=2500,000|ref1=<ref name="MOFA"/>|region2={{flag|Australia}}|pop2=110,386|ref2=<ref name="MOFA"/>|region3={{flag| USA}}|pop3=110,000|ref3=<ref name="MOFA"/>|region4={{flag|Singapore}}|pop4=72,368|ref4=<ref name="MOFA"/>|region5={{flag|Malaysia}}|pop5=66,500|ref5=<ref name="MOFA"/>|region6={{flag|South Korea}}|pop6=22,000|ref6=<ref name="MOFA"/>|region7={{flag|Japan}}|pop7=15,800|ref7=<ref name="MOFA"/>|region8={{flag|England}}|pop8=9,800|ref8=<ref name="MOFA"/>|region9={{flag|UAE}}|pop9=7,500|ref9=<ref name="MOFA"/>|region11={{flag|Germany}}|pop11=7,300|ref11=<ref name="MOFA"/>|region12={{flag|Hong Kong}}|pop12=5,400|ref12=<ref name="MOFA"/>|region13={{flag|Cambodia}}|pop13=4,700|ref13=<ref name="MOFA"/>|region14={{flag|Norway}}|pop14=1,500|ref14=<ref name="MOFA"/>|region15={{flag|New Zealand}}|pop15=1,000|ref15=<ref name="MOFA"/>|region16={{flag|France}}|pop16=900|ref16=<ref name="MOFA"/>|region17={{flag|Sweden}}|pop17=800|ref17=<ref name="MOFA"/>|region18={{flag|Pakistan}}|pop18=200|ref18=<ref name="MOFA"/>|region19={{flag|Taiwan}}|pop19=40,000|ref19=<ref name="MOFA"/>|region20={{flag|Vatican}}|pop20=20|ref20=<ref name="MOFA"/>|region21={{flag|India}}|pop21=100|ref21=<ref name="MOFA"/>|region22={{flag|Canada}}|pop22=9,300|ref22=<ref name="MOFA"/>|region23={{flag|Chad}}|pop23=45|ref23=<ref name="MOFA"/>|region24={{flag|Denmark}}|pop24=1,764|ref24=<ref name="MOFA"/>|region25={{flag|Saudi Arabia}}|pop25=50,000|ref25=<ref name="MOFA"/>|region26={{flag|Luxembourg}}|pop26=11|ref26=<ref name="MOFA"/>|region27={{flag|Nepal}}|pop27=20|ref27=<ref name="MOFA"/>|region28={{flag|Kuwait}}|pop28=10|ref28=<ref name="MOFA"/>|region29={{flag|Italy}}|pop29=35|ref29=<ref name="MOFA"/>|region30={{flag|Netherlands}}|pop30=30|ref30=<ref name="MOFA"/>|region31={{flag|Finland}}|pop31=30|ref31=<ref name="MOFA"/>|region32={{flag|Sri Lanka}}|pop32=15|ref32=<ref name="MOFA"/>|region33={{flag|China}}|pop33=20,000|ref33=<ref name="MOFA"/>|langs='''[[ဗမာဘာသာစကား|ဗမာ]]'''<ref>{{Ethnologue17|kor}}</ref> {{flatlist}} *[[ အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကား| အင်္ဂလိပ်]] {{endflatlist}}|rels=[[Theravada Buddhism]] [[Islam]] [[Roman Catholic]] [[Hinduism]]|related_groups=[[Sino- Tibetan People]]}} '''ဗမာလူမျိုး'''သည် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]၏ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအနက် လူဦးရေအများဆုံးသော လူမျိုးစုဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေ ၏ ၆၈% သို့မဟုတ် ၃၆ သန်းခန့်မျှရှိသည်။[[File:Ethnic Bamar men, Bagan, Myanmar.jpg|thumb|ပုဂံမြို့အနီးတွင် ဗမာယောက်ျား သုံးဦး ရေသယ်ဆောင်နေကြပုံ။ ရေရှားသည့် မြန်မာပြည် အလယ်ပိုင်းတွင် လူဦးရေ ၃၄% နေထိုင်သည်။]] == နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ပေါ်ပေါက်လာပုံ == ဗမာလူမျိုးတို့သည် '''တိဘက်-မြန်မာ'''(Tibeto-Burman) လူမျိုးနွယ်စုကြီးမှ အကြီးဆုံးသော လူမျိုးဖြစ်သည်။ '''မွန်ဂိုလွိုက်'''(Mongoloid race) ဖြစ်သည်<ref>[http://dictionary.infoplease.com/mongoloid Meaning of Mongoloid | Infoplease<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>{{Cite web |title=Burmese {{!}} Beyond Highbrow - Robert Lindsay<!-- Bot generated title --> |url=http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ |accessdate=17 June 2013 |archivedate=26 July 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726030756/http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ }}</ref> ဟု မြန်မာ သမိုင်းပညာရှင် သမိုင်းပါမောက္ခဆရာကြီး[[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] က မှတ်ချက် ပြုသည်။ ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံဟု ခေါ်သော နေရာတွင် ယခင်အနှစ် ၄၀၀,၀၀၀ လောက်က လက်နက်ကို အသုံးပြုတတ်ပြီ ဖြစ်သော ရှေးလူများ နေထိုင် ခဲ့ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခုအခါထက် ပို၍ အေးသည်။ မိုးမှာ၊ ယခုထက် သုံးဆမှ ခြောက်ဆခန့် ပိုသဖြင့်၊ မိုးစွေကာလဟု ခေါ်ရသည်။ ယခင် အနှစ် ၂၀၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ ထို ရှေးလူများသည် လက်နက် လုပ်တတ်သော အဆင့်သို့ ရောက်လာသည်။ အလွန်အေးသော မြောက်လေကို ကြောက်သဖြင့်၊ တောင်စောင်းများ၌ တောင်ဘက်သို့ အပေါက်လှည့်သော ဂူများတွင်သာ နေကြသည်။ ယခင်အနှစ် ၄၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ လူအစစ်များ ဖြစ်လာ ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခင်အနှစ် ၁၀,၀၀၀ မှ စ၍၊ တဖြည်းဖြည်း ယခု ရာသီဥတုမျိုး ဖြစ်လာသည်။ ယခင်အနှစ် ၁၁,၀၀၀ ခန့်က၊ ထိုသူများ နေခဲ့သော ပြဒါးလင်းဂူတွင် သူတို့ ရေးဆွဲခဲ့သော ကျောက်ခေတ်ဟောင်း နံရံ ပန်းချီကား တို့ကို တွေ့နိုင်သည်၊၊ ယခု ဆင်၊ ဝက်၊ သမင်တို့နှင့် တူသော ပုံများ၊ အရိုးသာ ဖော်ပြသော ငါးနှင့် လက်ဝါးပုံများကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ဂူတွင်းမှ မြင်ရသော နေထွက်ပုံမှာ၊ ရှုခင်းကား ဖြစ်မည် ထင်ရသည်။ မြန်မာတို့သည် ခရစ် (၁၁) ရာစုနှစ်မှ စ၍ ဗုဒ္ဓ သာသနာကို လက်ခံခဲ့၍ မည်သည့် ကိစ္စမဆို ဗုဒ္ဓ သာသနာကို ထိပ်တန်းက ထား၍ စဉ်းစား ဆောင်ရွက်သော ဓလေ့ကို ရခဲ့သည်။ မျိုးရိုး စဉ်ဆက်မှာ တိဗက် တရုတ်နှင့် နီးစပ်သဖြင့် တရုတ် ဘက်မှ ဓလေ့ များစွာလည်း မြန်မာတို့ ယခုတိုင် ဆက်လက်၍ အသုံးပြု နေပါသည်။<ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011/ |accessdate=8 June 2013 |archivedate=8 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090108114244/http://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011 }}</ref> မနုဿသမိုင်းအရ ဗမာလူမျိုးစုတို့သည် ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်အတွင်းသို့ နာဂ၊ သက်၊ ကမ်းယံ၊ ပျူ တို့နောက်မှ ဝင်ရောက်လာခြင်းဖြစ်သော်လည်း ပျူတို့ ထူထောင်သည့် ပထမပြည်ထောင်စုကို အေဒီ ၈ ရာစုတွင် နန်ကျောက်တို့က ဖျက်စီးပြီးချိန် မတိုင်မှီကပင် ရောက်ရှိနေထိုင်နေခဲ့ပြီးဖြစ်သည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။ အေဒီ ၁၀ ရာစုမတိုင်မှီအချိန်ကပင် ကျောက်ဆည် ၁၁ ခရိုင်တွင် အခြေချခဲ့ပြီး နောက်များမကြာမှီတွင် မြစ်သာ ၆ ခရိုင်၊ ပုဂံ နေပြည်တော်တို့ကို ထူထောင်ကာ ဒုတိယမြန်မာပြည်ထောင်စုကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော်မြန်မာတို့က ထိုပြည်ထောင်စုကို ပထမပြည်ထောင်စုအဖြစ်သာ လက်ခံကြသည်။ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မွန်ဂို၊ တရုတ်၊ ယိုးဒယား၊ မွန်၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကရင် အစရှိသည့် အတွင်း၊ အပြင်ရန်အမျိုးမျိုးနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ဖူးပြီး အကြိမ်တိုင်းတွင် ပြည်ထောင်စု၏ ဦးဆောင်သူနေရာကို ပြန်လည်ကာရောက်ရှိနိုင်ခဲ့သည်။ [[အနော်ရထာ]]၏ ပထမပြည်ထောင်စု(ပထမမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[တပင်ရွှေထီး]]-[[ဘုရင့်နောင်]]တို့ ၏ဒုတိယပြည်ထောင်စု(ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[အလောင်းဘုရား]]၏ တတိယပြည်ထောင်စု(တတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)တို့ကိုတည်ထောင်ကာ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် အောင်နိုင်သူများအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ခဲ့သည်။ [[ပထမ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာ စစ်ပွဲ]] (အင်္ဂလိပ်တို့၏ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ပထမ ကျူးကျော်စစ်ပွဲ) အပြီးတွင် မဏိပူရ၊ တနင်္သာရီနှင့် ရခိုင် ဒေသများကို အင်္ဂလိပ်တို့ထံ ပေးအပ်ခဲ့ရပြီး ၁၈၈၆ တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှ အင်ပါယာအတွင်းသို့ ကျ‌ရောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၇ ခုနှစ်အထိ အိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]နှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုခေါင်းဆောင်များ၏ ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၄) ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှ အုပ်ချုပ်မှု အောက်မှ လွတ်လပ်ရေး ရရှိခဲ့ပြီး [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်|မြန်မာပြည်]] အဖြစ်ပြန်လည်ထူထောင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်မှ နိင်ငံ့တော်အစိုးရ ကို ပုန်ကန်ကာ [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်း]] ပြီး [[ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်]] အဖြစ် ကူးပြောင်းကာ [[တစ်ပါတီ]]ဗဟိုဦးစီးစနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၂၆ နှစ်အကြာတွင် [[ရှစ်လေးလုံးအရေးအခင်း|၈လေးလုံး လူထုဆန္ဒထုတ်ဖော်မှု]]ကြောင့် တစ်ပာတီအာဏာရှင်စနစ် စနစ်ပျက်သုဉ်းသော်လည်း [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]မှ နောက်တစ်ကြိမ် အာဏာသိမ်းကာ ၂၀၁၀ထိ ၁၉နှစ်ကြာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။၂၀၁ဝ ခုနှစ်တွင် ပါတီစုံ [[ဒီမိုကရေစီ]]စနစ်သို့ကူးပြောင်းရန်စီမံလျက်ရှိပြီး [[ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ|ကုလသမဂ္ဂ‎]]၊ [[အာဆီယံ]]၊ [[WTO]] စသည့် အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပါဝင်သည်။ [[File:Nat-ein.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ နတ်စင်တစ်စင်]] မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်မလာမီ နှစ်ပေါင်း၄၀ဝ၀ကျော်ခန့်အချိန်က ဗမာလူမျိုးတို့သည် [[တရုတ်နိုင်ငံ]] အနောက်မြောက်ဘက် ကန်စုဒေသ၊ ထောင်မြစ်ဝှမ်းတွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ သက်သေအထောက်အထားအားဖြင့် ဗမာတို့၏ ဘိုးဘွားများဖြစ်သည်ဟု ဆိုရန်ခက်သကဲ့သို့ ငြင်းပယ်နိုင်ခြင်းလည်းမရှိပေ။ တွေ့ရှိရသည့် ထိုလူမျိုးစုတို့၏ ကျန်ရစ်သောအသုံးအဆောင်များမှာ အတော်အတန်အဆင့်မြင့်သည့် ကျောက်ခေတ်နှောင်းလက်ရာမျိုးရှိပြီး ခေတ်ပြိုင်တရုတ်လက်ရာများနှင့် ရေချိန်ညီသောယဉ်ကျေးမှုမျိုးရှိသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ တရုတ်တို့၏အင်အားကြီးမားစွာနယ်ပယ်ချဲ့ထွင်လာမှုများ၊ လူမျိုးစုအချင်းအချင်း တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အဆိုပါလူမျိုးစုသည် တောင်ဘက်ဒေသများသို့ ရွေ့ပြောင်းလာကြသည်။ ထိုသို့ လွတ်လပ်မှုအတွက် ရွေ့ပြောင်းရာတွင် ပေးဆပ်ရသော တန်ဖိုးမှာ အနှစ် ၃၀ဝ၀နီးပါးမျှတိမ်ကောခဲ့ရသည်ယဉ်ကျေးမှုပင်ဖြစ်တော့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မိမိတို့လူမျိုးစုလွတ်မြောက်ရေးအတွက် ယဉ်ကျေးမှုကို ပစ်ပယ်ကာ ရောက်ရာအရပ်မှ ယဉ်ကျေးမှုများရောနှောလာသည်ကို လက်ခံခဲ့ရခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် ပုဂံတွင်အခြေချသည့် အေဒီ ၁၁ရာစုက ဗမာတို့ယဉ်ကျေးမှုသည် အေဒီ ၁၁ရာစု တရုတ်တို့၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ယဉ်လျှင် များစွာကွာခြားခဲ့ပြီး ရောနှောထားသည့် ယဉ်ကျေးမှုများအား လိုတိုးပိုလျော့ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ပိုမိုသစ်လွင်ကောင်းမွန်သော ယဉ်ကျေးမှု အဆင့်အတန်းကို ဖန်တီးတီထွင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြင့် ခရစ်၇ ရာစုများအရောက်တွင် ထိုလူမျိုးစုသည် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်သို့ရောက်လာပြီဖြစ်ပြီး တရုတ်မှတ်တမ်းများတွင် '''မန်းမန်''' ဟုခေါ်သည့် လူရိုင်းအုပ်စုကြီးအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအုပ်စုကြီးအတွင်းမှ '''မန်'''ဟုခေါ်သည့် လူမျိုးစုမှ မိမိတို့အကြီးအကဲဖြစ်သူကို '''မင်း'''၊'''မင်းစော''' ဟုခေါ်ကြပြီး စစ်မက်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူများဖြစ်လာသည်။ သို့သော် မွှေးမြူရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများကိုလည်း ဆောင်ရွက်ကြကြောင်း သိရှိရသည်။ ထိုစဉ်ကပင် အိမ်ကြက်ကို မွှေးမြူနေပြီဖြစ်သည်ဟု သိရှိရသည်။ ထိုလူမျိုးသည် ထကြွလုံ့လရှိပြီး စစ်ရေးတွင်အလွန် အားသန်သူများဖြစ်သည် ဟုဆိုသည်။ စစ်ပွဲများတွင် လှံနှင့် မြင်းစီးကျွမ်းကျင်မှုကို အသုံးချကာ တိုက်ခိုက်သည်။ အမျိုးသားများသာမက အမျိုးသမီးများပါ မြင်းကိုကျွမ်းကျင်စွာ စီးနှင်းနိုင်သည်။ လေးမြားအတတ်တွင် ကျင်လည်ကာ အဆိပ်လူးမြားဖြင့်လည်း ရန်သူကိုတိုက်ခိုက်လေ့ရှိသည်။ ခြေတံရှည်အိမ်များတည်ဆောက်နေထိုင်သည်။ ဘောင်းဘီဝတ်ဆင်လေ့ရှိပြီး ခေါင်းပေါင်းအနီကို ပေါင်းလေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။ ၈ရာစုအစောပိုင်းကာလများတွင် နန်ကျောက်တို့၏ အုပ်စီးမှုကိုခံလာရပြီး ခရစ်နှစ်၇၉၄ ခန့်တွင် နန်ကျောက်လက်အောက်ခံဖြစ်ရသည်။ စစ်ရေးကျွမ်းကျင်မှုကြောင့် နန်ကျောက်တို့၏ အရှေ့တောင်အာရှကုန်းမြေအား ကျူးကျော်စစ်ပွဲများတွင် တပ်ဦးမှ အများဆုံးပါဝင်ရလေ့ရှိသည်။''' မန်းမန်'''စစ်သည်များသည် အလွန်သတ္တိရှိပြီး သစ္စာလည်းမြဲသည်ဟုဆိုလေ့ရှိသည်။ စစ်ပွဲတွင် မန်းမန်စစ်သည်တစ်ဦးအား ဖမ်းဆီးရမိ၍ မည်သို့ပင်ရိုက်နှက်စစ်ဆေးစေကာမူ မည်သည့်လျှို့ဝှက်ချက်ကိုမှ ပြောပြမည်မဟုတ်ဟု ဆိုသည်။ == မြန်မာနိုင်ငံသို့ဝင်ရောက်လာခြင်း == စစ်တိုက်သန်သူများဖြစ်သော်လည်း မိမိတို့ကို အုပ်စီးထားသည့် နန်ကျောက်များခိုင်းသကဲ့သို့ အချိန်ကြာမြင့်စွာ လှည့်လည်တိုက်ခိုက်ခြင်းမှာ မဖြစ်နိုင်သည်ကြောင့်တစ်ကြောင်း၊ နဂိုကပင်လွတ်လပ်မှုကို အလေးထားသည့်လူမျိုးဖြစ်သည်ကြောင့် တစ်ကြောင်း ခရစ်နှစ် ၉ ရာစုမတိုင်မီကပင် နန်ကျောက်အုပ်ချုပ်သည့် ပြည်နယ်အတွင်းမှ အုပ်စုလိုက်စတင်ထွက်ခွာလာကြသည်။ အရှေ့တောင်အာရှတခွင် နေရာဒေသအတော်များများကို ရောက်ဖူးပြီးဖြစ်သဖြင့် မိမိတို့နှင့် အသင့်တော်ဆုံးဖြစမည့် ဒေသကို ရွေးချယ်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ သို့ဖြင့် ပူပြင်းစိုစွတ်သော၊ [[ငှက်ဖျားရောဂါ]]ကဲ့သို့ ရောဂါဆိုးမျိုးရှိရာ ဒေသများကို ရှောင်ရှားကာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဗဟိုဒေသ၊ ပူအိုက်ခြောက်သွေ့ကာ ရောဂါဘယဘေးကင်းရှင်းသည့် ဒေသကို ရွေးချယ်အခြေချလေတော့သည်။ မြန်မာ့မြေပထဝီအနေအထားကို သိရှိပြီးဖြစ်သကဲ့သို့ မိမိတို့အား ခုခံသူမရှိမည့် လမ်းကြောင်းဖြစ်သည့် သံလွင်မြစ်ကို စုန်ဆင်းကာ မြောက်ပိုင်းရှမ်းပြည်နယ်ကို ဖြတ်သန်းကာ ဗဟိုမြန်မာဒေသကို အရှေ့တောင်ထောင့်မှ ဝင်ရောက်သည်။ ထို့နောက် စိုက်ပျိုးမြေကောင်းမွန်သည့် ကျောက်ဆည်နှင့် မင်းဘူးဒေသများကို မွန်၊သက်၊ပလောင် နှင့် ပျူတို့ထံမှ လုယူသည်။(လုယူသည်ဟုဆိုရာတွင် တစ်ပြိုင်နက် စစ်ပြု၍ ယူသည်မျိုးရှိနိုင်သကဲ့သို့၊ လူဦးရေအတိုးအပွားပေါ်တွင် အခြေပြုကာ ဝါးမြိုခြင်းလည်း ရှိနိုင်သည်။) ထို့နောက် ဆက်သွယ်ရေး၊ရိက္ခာရရှိနိုင်မှုနှင့် အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို သုံးသပ်ကာ မြို့တော်အဖြစ် အလယ်ဗဟိုတွင်ရှိသည့် ပုဂံကိုထူထောင်သည်။ ထိုနောက် မိမိအရင်လူမျိုးများဖြစ်သည့် [[ပျူ]]နှင့် [[မွန်]]တို့ထံမှ ဘာသာစကား၊ဘာသာရေး နှင့် ယဉ်ကျေးမှုများကို လက်ခံသုံးစွဲလာကြသည်။ ထို့ကြောင့် အောင်နိုင်သူများသည် ယဉ်ကျေးမှုဖြင့်ကျဆုံးပြီဟု ဆိုရလောက်အောင်ပင်ဖြစ်တော့သည်။ ပလောင်နှင့် မွန်လူမျိုးများထံမှ ဆည်ရေသောက်လယ်ယာမြေစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်ကို ရယူကာ စိုက်ပျိုးရေးကို အကြီးအကျယ်တိုးချဲ့သည်။ တောများကိုခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းကာ စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ဖော်ထုတ်သည်။ သို့ဖြင့် ရွှေဘို၊မုံရွာ၊ပခုက္ကူ၊စစ်ကိုင်း နှင့် မန္တလေးအစရှိသည့် ဒေသများတွင်လယ်စိုက်ပျိုးကြပြီး အခြားမြေဩဇာညံ့ဖျင်းသည့် အရပ်များတွင် ကွမ်း၊ထန်း အစရှိသည့် ဥယျာဉ်ခြံများကို လုပ်ကိုင်ကြသည်။ အလွန်မှ ညံ့ဖျင်းသည့် မြေများတွင် ပြောင်း၊နှမ်း အစရှိသည်တို့ကို စိုက်ပျိုးသည်။ ဤသို့ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ခြောက်သွေ့ဒေသကြီးတစ်ခုလုံးအား စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ခြင်းမှာ အလွန်ပင်ဂုဏ်ယူဖွယ်ဖြစ်သည့် ကြီးမားသောအောင်မြင်မှုပင်ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးဖြစ်ထွန်းကာ အခြေတကျနေထိုင်ခွင့်ရရှိလာပြီဖြစ်သဖြင့် လူဦးရေမှာလည်း အလျင်အမြန်ပင်တိုးပွားလာပြီး နယ်ပယ်မှာလည်း ကျယ်ပြန့်လာသည်။ == ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဓလေ့ထုံးစံ == === ဝတ်စားဆင်ယင်မှု === မြန်မာနိုင်ငံ အထက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းလွင်ပြင်ဒေသများတွင် အစဉ်အဆက် နေထိုင်ကြသည်။ AD ၁၀ ရာစု ခန့်စ၍ ဧရာဝတီ မြစ်ရိုးတစ်လျှောက်တွင် မြို့ပြများထူထောင်နေထိုင်ကြသည်။ ပုဂံ၊ အင်းဝ၊ အမရပူရ၊ စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးတို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ယနေ့အချိန်များတွင် ဗမာလူမျိုးမှာ မြန်မာနိုင်ငံစုစုပေါင်းလူဦးရေ ၈၈ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိသည်။ ဗမာအမျိုးသမီး များသည် ရင်စေ့ ရှပ်အင်္ကျီကို ဝတ်ဆင်ပြီး ပိုးချည်ဖောက်ထားသော ကွင်းလုံချည်ကို ဝတ်ဆင်၍ပခုံးတွင်ပုဝါလွှား ရင်တစ်ဘက်တစ်ချက်တွင်ချထားသည်။ မြန်မာအမျိုးသမီးများသည်ဆံပင်ကိုအထူးဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့လေ့ရှိသည်။ အမျိုးသားများမှာ ဦးခေါင်းတွင် ခေါင်းပေါင်းပေါင်း၍ တိုက်ပုံ ရင်စေ့နှင့် ပုဆိုးကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။ == ဘာသာစကားနှင့်စာပေ == ===ဘာသာစကား=== {{main|မြန်မာဘာသာစကား}} ဘာသာအယူဝါဒအားဖြင့် အစပထမတွင် မဟာယာနဂိုဏ်း၊ ရိုးရာနတ်နှင့်ဟိန္ဒူနတ်တို့ကို ကိုးကွယ်သည်ဟု လေ့လာသိရှိရသည်။ အနော်ရထာမင်း လက်ထက်တွင် ထိုအယူကွဲဂိုဏ်းများကို နှိပ်ကွပ်ပြီး စစ်မှန်သည့် ထေရဝါဒ(မဟာယာနဂိုဏ်း က ဟိနယာနဟုခေါ်သည်။) [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို ကိုးကွယ်ရန် ပျိုးထောင်ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မဟာယာန နွယ်သော ပွဲကျောင်းအလေ့အထများ၊ ရိုးရာနတ်နှင့် ဟိန္ဒူဆိုင်ရာအလေ့အထများကို ညောင်ရမ်းခေတ်အထိ တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ သက်သေအားဖြင့် ကျန်စစ်သားမင်း နန်းသစ်တည်ပြီး နန်းသိမ်းပွဲခံရာတွင် ဟိန္ဒူနတ်ဖြစ်သည့် ဗိဿနိုးနတ်ကို ပင့်ဖိတ်ပသခြင်း၊ တောင်ငူနန်းဆက်တွင်လည်း တောင်တွင်းရှင် မုန်ယိုဆရာတော်၊ ညောင်ရမ်းမင်းဆက်၏ နောက်ဆုံးမင်းဆက်များတွင် ဗားမဲ့၊ ဗားမော့ အစရှိသည့် မွန်ဆရာတော်များကို ပင့်ဖိတ်ကာ နတ်မေးစေခြင်း အစရှိသည်တို့ကိုတွေ့ရသည်။ ===စာပေ=== {{main|မြန်မာစာပေ}} ယနေ့ မြန်မာစာပေအရေးအသားမှာ ဗမာစာကိုစံထားပြီး ရုံးသုံးစာအဖြစ်၊ မြန်မာစာအဖြစ် သတ်မှတ်သည် ဟုဆိုနိုင်သည်။ စာပေအရေးအသားတွင် ဗမာတို့သည် အနွယ်တူသော ပျူတို့ထံမှ မသင်ယူခဲ့ပဲ၊ မွန်ဘာသာစကားပြောဆိုမှုကို မှီငြမ်းကာ အက္ခရာ အရေးအသားမှာလည်း မွန်တို့ထံမှ ရယူခဲ့သော်ငြား ကိုယ်ပိုင်အက္ခရာကို တီထွင်ပြောဆိုရေးသားခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ပျူကျောက်စာ အကြွင်းအကျန်များကို ဖတ်ရှု အဓိပ္ပာယ် ဖော်နိုင်ရန်ခက်ခဲနေရသည်။ ဗမာ(ခေါ်) မြန်မာတို့သည် ခရစ်နှစ် ၁၁၁၃ မှ ၁၁၇၄ အတွင်း၌ မွန်ယဉ်ကျေးမှု့ကိုမှီငြမ်းပြု၍ သီးခြားယဉ်ကျေးမှု တည်ထောင်ရန် အားထုတ်နေဆဲ ဖြစ်ကြောင်း ဒေါက်တာသန်းထွန်း၏ ခေတ်ဟောင်းမြန်မာ့ရာဇဝင် စာ-၂၅ ၌ တွေ့ရသည်။ မြန်မာ့သမိုင်းဆရာတို့က မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ပျူစာမှဆင်းသက်ရိုးမှန်လျှင် ပျူစာမှသည် မြန်မာစာဖြစ်လာစေရန် ခေတ်အဆက်ဆက် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာခဲ့သော ကြားခံစာပေမျိုး ရှိရမည်။ ယင်းကဲ့သို့မရှိခဲ့ကြောင်းကို ရာဇကုမာရ် ကျောက်စာက သက်သေခံလျက် ရှိသည်။ [[မြစေတီကျောက်စာ|ရာဇကုမာရ်ကျောက်စာ]]၌ ပါဠိ၊ မြန်မာ၊ ပျူ၊ မွန် ဟူ၍ စာပေလေးမျိုးဖြင့် တပြိုင်တည်း ရေးထိုးထားသည်ကိုတွေ့ရှိနိုင်သည်။ ယင်းကျောက်စာမှာ အကြောင်းအရာတစ်ခုတည်းကို စာပေလေးမျိုးဖြင့် တစ်ခေတ်တည်းတွင် ရေးထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟူသောအဆိုမှာ ခိုင်လုံသောအထောက်အထားမဟုတ်ချေ။ အလားတူစွာ မွန်စာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုပြန်ရန်လည်း ယင်းကျောက်စာမှာပင် မွန်စာလည်း ပါရှိနေပြီးဖြစ်သောကြောင်းတည်း။ ယနေ့ထိ လူတို့သည် ပျူစာကိုကောင်းစွာ ရေရေလည်လည် ဖတ်တတ်သူဟူ၍ မရှိသေးချေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပျူတို့သည် ရခိုင်နှင့် မွန်တို့ကဲ့သို့ သီးခြားစာပေဖြင့် ရပ်တည်နေထိုင်လာခဲ့သော လူမျိုးများဖြစ်နေသောကြောင့်တည်း။ ဒေါက်တာသန်းထွန်းက သူ၏ခေတ်ဟောင်း မြန်မာ့ရာဇဝင်စာ-၁၂၂ တွင် ထိုလေးရာစုတွင် စာရေးနည်းပညာကို ပျူတို့ရကြလျှက် မွန်နှင့်ရခိုင်တို့က ၆ ရာစုတွင်ရနေပြီးဖြစ်လျက် နောင်အခါ မြန်မာတို့က ပျူ၊ မွန် နှစ်ဦးစလုံး ထံမှ နည်းကိုမှီလျှက် ၁၁ ရာစုတွင် ထိုပညာကိုရကြသည်ဟု မှတ်ယူနိုင်သည်ဟူ၍ ကောက်ချက်ချ ရေးသားခဲ့သည်။ တဖန် ပုဂံခေတ်၊ ပင်းယခေတ်၊ အင်းဝခေတ် ကျောက်စာများကို သေသေချာချာ လေ့လာကြည့်ပါက “ရခိုင်သံဖြင့် ရေးသားထားသော ရခိုင်စာပေ အသုံးအနူန်းများကိုသာ ” တွေ့ရှိကြရသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာတို့သည် မြန်မာစာကို ပျူနှင့် မွန်တို့ထံမှ ရသည်ဟူသောအဆိုကို စဉ်းစားစရာ အများ ကြီးရှိလာသည်။ ရခိုင့်အသံ၊ ပုဂံခေတ်ကျောက်စာနှင့် ဘာသာပြန် # ရဟန်းသင်္ဃာ = ရဟန်းသံဃာ # မင်းဆြာ = မင်းဆရာ # ပင့်သကူ = ပံသကူ # လှိယ် = လှေ # အရှေ့လားသော် = အရှေ့သွားသော် သို့သော် ယခုအသစ်တွေ့ရှိထားသည့် [[စောလူးမင်းကျောက်စာ]] (၄၁၅ ခုနှစ်)မှာ နှစ်ပေါင်း ၆၀ ခန့် [[ရာဇကုမာကျောက်စာ]] ထက် စောခဲ့သည်ဟု ပညာရှင်များက ပြောဆိုသည်။ [[ဘာသာစကား]] ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေး ထိုးထားသောကြောင့် ဘာသာအများဆုံးပါရှိသည့် ကျောက်စာတစ်ချပ် ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာဘာသာ]]ဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ [[ပျူ]][[ပါဠိ]]ဖြင့် ၁၄ ကြောင်းနှင့် ပျူစာစစ်စစ် ခုနစ်ကြောင်း စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၉ ကြောင်း ပါရှိသည်။ [[မွန်]]စာ အများဆုံးဖြင့် ရေး ထိုးထားရာဘက်၌ ပါဠိဘာသာဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ မွန်ဘာသာဖြင့် ၁၅ ကြောင်း၊ ကျွမ်း (သို့မဟုတ်) ယွန်းဘာသာဖြင့် လေးကြောင်းဖြင့် စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၇ ကြောင်း ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။<ref name="autogenerated2">[http://thanlwinriver.blogspot.com/2013/12/blog-post_516.html သံလွင်: သက္ကရာဇ်ရေးထိုး မှတ်တမ်းတင်ထားသော အစောဆုံး ကျောက်စာအဖြစ် ဘာသာစကား ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေးထိုးထားသည့် ပုဂံခေတ် စောလူးမင်း၏ကျောက်စာ မြစ်သားမြို့၌ တွေ့ရှိ<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2014/01/140108_mya_zedi_script_.shtml စောလူးမင်း ကျောက်စာ ပေတော ပရဟိတ ကျောင်းအတွင်းတွေ့ - BBC Burmese - မြန်မာ့ရေးရာ<!-- Bot generated title -->]</ref> ရခိုင်စာ မပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။ ==ထင်ရှားသောဗမာလူမျိုးများ== * [[အောင်ဆန်း|အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချူပ်အောင်ဆန်း]] *[[အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဒေါ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]] *[[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]] (ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်) * [[မှိုင်း၊ ကိုယ်တော်၊ သခင်|မြန်မာစာပေပညာရှင် ဆရာကြီး သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်း]] * [[နု၊ ဦး|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနု]] * [[မြ၊ သခင်|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးသခင်မြ]] * [[ဘချို၊ ဦး (ဒီးဒုတ်)|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချို]] *[[သခင်စိုး]] *[[သခင်သန်းထွန်း]] *[[ဦးကျော်ငြိမ်း]] *[[ဒေါက်တာဘမော်]] *[[ကိုဗဟိန်း]] *[[ဦးဗဆွေ]] *[[ဦးမြင့်သိန်း]] *[[ကျော်ဇော၊ ဗိုလ်ချုပ်|ဗိုလ်မှူးချုပ် ကျော်ဇော]] *[[စိန်မှန်၊ ဗိုလ်မှူး|ဗိုလ်မှူး စိန်မှန်]] *[[မြို့မ-ဦးသန်းကြွယ်]] *[[သန်းထွန်း၊ ဒေါက်တာ|ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] * [[အောင်ကြီး၊ ဦး|ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီး]] * [[တင်ဦး၊ သူရ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး|ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း) သူရ ဦးတင်ဦး]] * [[မောင်မောင်၊ ဒေါက်တာ (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဒေါက်တာ မောင်မောင်]] *[[စောမောင်|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စောမောင်]] * [[သန်းရွှေ|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး သန်းရွှေ]] * [[သိန်းစိန်၊ ဦး|နိုင်ငံတော် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း)]] * [[ဝီရသူ (မစိုးရိမ်)|မစိုးရိမ်တိုက်သစ် နာယက ဆရာတော် ဦးဝီရသူ]] *[[လင်းယုန်နီ]] *[[ချစ်ဦးညို]] *[[စွမ်းရည်၊ မောင်၊ စာရေးဆရာ|မောင်စွမ်းရည်]] *[[အောင်သင်း|ဆရာအောင်သင်း]] ဆရာစံ ==ဗမာလူမျိုးစု== မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား ဗမာလူမျိုးစု (၉)စု ရှိသည်။ အက္ခရာစဉ်အတိုင်း စဉ်ထားသည်။ # [[ကဒူးလူမျိုး]] # [[ကနန်းလူမျိုး]] # [[ဆလုံလူမျိုး]] # [[တောင်သားလူမျိုး]] # [[ထားဝယ်လူမျိုး]] # [[ဖွန်းလူမျိုး]] # [[ဗမာလူမျိုး]] # [[မြိတ်လူမျိုး]] # [[ယောလူမျိုး]] == ကျမ်းကိုး == <references/> * မြန်မာသမိုင်းပုံ- [[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] {{ မြန်မာပြည် လူမျိုးများ}} [[Category:မြန်မာနိုင်ငံလူမျိုးများ]] [[Category:ဗမာလူမျိုးစု]] l96fkz9d3n3aatvgfaao6tn8s7y6bfu 754340 754331 2022-08-12T06:52:20Z ခန်းပတ်မောင်မောင် 104335 wikitext text/x-wiki {{ရင်းမြစ်တစ်ခုတည်း}} [[File:Burma23.jpg|thumb|ဦးဖိုးကျား ရေးသော ခေတ်မီ မြန်မာရာဇဝင်အကျဉ်းစာအုပ်မှ.....]] [[File:Burmese Couple in the 1890s.jpg|thumb|၁၈၉၀ ခုနှစ်ပိုင်းတွင် တွေ့ရှိနိုင်သည့် ဗမာအမျိုးသား နှင့် အမျိုးသမီး]] [[File:Thanaka.jpg|thumb|ဗမာအမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများသည် [[သနပ်ခါး]]ကို နေလောင်ဒဏ်မှ ကာကွယ်ရန် မျက်နှာတွင် လိမ်းသည်။]]{{Infobox ethnic group|group=ဗမာလူမျိုးများ|native_name=မြန်မာလူမျိုး|image=Burmese.JPG|pop='''{{circa}} 39 million'''<ref>[[ Burmese Proper ]] (35) + [[Burmese diaspora]] (4 million)</ref> [[File:Map of the Burmese Diaspora in the World.jpg|Map of the Burmans diaspora|center|frameless|260x260px]]|regions={{flag|Myanmar}}{{nbsp|6}} 35,942,466<ref <ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=KP |title=Worldbank, 2020}}</ref><br/> '''Diaspora {{as of|2022|lc=on}}'''<br/>{{circa}} 3,890,902 million<ref name="MOFA">{{Cite </ref>|region1={{flag|Thailand}}|pop1=2500,000|ref1=<ref name="MOFA"/>|region2={{flag|Australia}}|pop2=110,386|ref2=<ref name="MOFA"/>|region3={{flag| USA}}|pop3=110,000|ref3=<ref name="MOFA"/>|region4={{flag|Singapore}}|pop4=72,368|ref4=<ref name="MOFA"/>|region5={{flag|Malaysia}}|pop5=66,500|ref5=<ref name="MOFA"/>|region6={{flag|South Korea}}|pop6=22,000|ref6=<ref name="MOFA"/>|region7={{flag|Japan}}|pop7=15,800|ref7=<ref name="MOFA"/>|region8={{flag|England}}|pop8=9,800|ref8=<ref name="MOFA"/>|region9={{flag|UAE}}|pop9=7,500|ref9=<ref name="MOFA"/>|region11={{flag|Germany}}|pop11=7,300|ref11=<ref name="MOFA"/>|region12={{flag|Hong Kong}}|pop12=5,400|ref12=<ref name="MOFA"/>|region13={{flag|Cambodia}}|pop13=4,700|ref13=<ref name="MOFA"/>|region14={{flag|Norway}}|pop14=1,500|ref14=<ref name="MOFA"/>|region15={{flag|New Zealand}}|pop15=1,000|ref15=<ref name="MOFA"/>|region16={{flag|France}}|pop16=900|ref16=<ref name="MOFA"/>|region17={{flag|Sweden}}|pop17=800|ref17=<ref name="MOFA"/>|region18={{flag|Pakistan}}|pop18=200|ref18=<ref name="MOFA"/>|region19={{flag|Taiwan}}|pop19=40,000|ref19=<ref name="MOFA"/>|region20={{flag|Vatican}}|pop20=20|ref20=<ref name="MOFA"/>|region21={{flag|India}}|pop21=100|ref21=<ref name="MOFA"/>|region22={{flag|Canada}}|pop22=9,300|ref22=<ref name="MOFA"/>|region23={{flag|Chad}}|pop23=45|ref23=<ref name="MOFA"/>|region24={{flag|Denmark}}|pop24=1,764|ref24=<ref name="MOFA"/>|region25={{flag|Saudi Arabia}}|pop25=50,000|ref25=<ref name="MOFA"/>|region26={{flag|Luxembourg}}|pop26=11|ref26=<ref name="MOFA"/>|region27={{flag|Nepal}}|pop27=20|ref27=<ref name="MOFA"/>|region28={{flag|Kuwait}}|pop28=10|ref28=<ref name="MOFA"/>|region29={{flag|Italy}}|pop29=35|ref29=<ref name="MOFA"/>|region30={{flag|Netherlands}}|pop30=30|ref30=<ref name="MOFA"/>|region31={{flag|Finland}}|pop31=30|ref31=<ref name="MOFA"/>|region32={{flag|Sri Lanka}}|pop32=15|ref32=<ref name="MOFA"/>|region33={{flag|China}}|pop33=20,000|ref33=<ref name="MOFA"/>|langs='''[[ဗမာဘာသာစကား|ဗမာ]]'''<ref>{{Ethnologue17|kor}}</ref> {{flatlist}} *[[ အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကား| အင်္ဂလိပ်]] {{endflatlist}}|rels=[[Theravada Buddhism]] [[Islam]] [[Roman Catholic]] [[Hinduism]]|related_groups=[[Sino- Tibetan People]]}} '''ဗမာလူမျိုး'''သည် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]၏ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအနက် လူဦးရေအများဆုံးသော လူမျိုးစုဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေ ၏ ၆၈% သို့မဟုတ် ၃၆ သန်းခန့်မျှရှိသည်။[[File:Ethnic Bamar men, Bagan, Myanmar.jpg|thumb|ပုဂံမြို့အနီးတွင် ဗမာယောက်ျား သုံးဦး ရေသယ်ဆောင်နေကြပုံ။ ရေရှားသည့် မြန်မာပြည် အလယ်ပိုင်းတွင် လူဦးရေ ၃၄% နေထိုင်သည်။]] == နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ပေါ်ပေါက်လာပုံ == ဗမာလူမျိုးတို့သည် '''တိဘက်-မြန်မာ'''(Tibeto-Burman) လူမျိုးနွယ်စုကြီးမှ အကြီးဆုံးသော လူမျိုးဖြစ်သည်။ '''မွန်ဂိုလွိုက်'''(Mongoloid race) ဖြစ်သည်<ref>[http://dictionary.infoplease.com/mongoloid Meaning of Mongoloid | Infoplease<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>{{Cite web |title=Burmese {{!}} Beyond Highbrow - Robert Lindsay<!-- Bot generated title --> |url=http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ |accessdate=17 June 2013 |archivedate=26 July 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726030756/http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ }}</ref> ဟု မြန်မာ သမိုင်းပညာရှင် သမိုင်းပါမောက္ခဆရာကြီး[[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] က မှတ်ချက် ပြုသည်။ ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံဟု ခေါ်သော နေရာတွင် ယခင်အနှစ် ၄၀၀,၀၀၀ လောက်က လက်နက်ကို အသုံးပြုတတ်ပြီ ဖြစ်သော ရှေးလူများ နေထိုင် ခဲ့ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခုအခါထက် ပို၍ အေးသည်။ မိုးမှာ၊ ယခုထက် သုံးဆမှ ခြောက်ဆခန့် ပိုသဖြင့်၊ မိုးစွေကာလဟု ခေါ်ရသည်။ ယခင် အနှစ် ၂၀၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ ထို ရှေးလူများသည် လက်နက် လုပ်တတ်သော အဆင့်သို့ ရောက်လာသည်။ အလွန်အေးသော မြောက်လေကို ကြောက်သဖြင့်၊ တောင်စောင်းများ၌ တောင်ဘက်သို့ အပေါက်လှည့်သော ဂူများတွင်သာ နေကြသည်။ ယခင်အနှစ် ၄၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ လူအစစ်များ ဖြစ်လာ ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခင်အနှစ် ၁၀,၀၀၀ မှ စ၍၊ တဖြည်းဖြည်း ယခု ရာသီဥတုမျိုး ဖြစ်လာသည်။ ယခင်အနှစ် ၁၁,၀၀၀ ခန့်က၊ ထိုသူများ နေခဲ့သော ပြဒါးလင်းဂူတွင် သူတို့ ရေးဆွဲခဲ့သော ကျောက်ခေတ်ဟောင်း နံရံ ပန်းချီကား တို့ကို တွေ့နိုင်သည်၊၊ ယခု ဆင်၊ ဝက်၊ သမင်တို့နှင့် တူသော ပုံများ၊ အရိုးသာ ဖော်ပြသော ငါးနှင့် လက်ဝါးပုံများကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ဂူတွင်းမှ မြင်ရသော နေထွက်ပုံမှာ၊ ရှုခင်းကား ဖြစ်မည် ထင်ရသည်။ မြန်မာတို့သည် ခရစ် (၁၁) ရာစုနှစ်မှ စ၍ ဗုဒ္ဓ သာသနာကို လက်ခံခဲ့၍ မည်သည့် ကိစ္စမဆို ဗုဒ္ဓ သာသနာကို ထိပ်တန်းက ထား၍ စဉ်းစား ဆောင်ရွက်သော ဓလေ့ကို ရခဲ့သည်။ မျိုးရိုး စဉ်ဆက်မှာ တိဗက် တရုတ်နှင့် နီးစပ်သဖြင့် တရုတ် ဘက်မှ ဓလေ့ များစွာလည်း မြန်မာတို့ ယခုတိုင် ဆက်လက်၍ အသုံးပြု နေပါသည်။<ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011/ |accessdate=8 June 2013 |archivedate=8 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090108114244/http://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011 }}</ref> မနုဿသမိုင်းအရ ဗမာလူမျိုးစုတို့သည် ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်အတွင်းသို့ နာဂ၊ သက်၊ ကမ်းယံ၊ ပျူ တို့နောက်မှ ဝင်ရောက်လာခြင်းဖြစ်သော်လည်း ပျူတို့ ထူထောင်သည့် ပထမပြည်ထောင်စုကို အေဒီ ၈ ရာစုတွင် နန်ကျောက်တို့က ဖျက်စီးပြီးချိန် မတိုင်မှီကပင် ရောက်ရှိနေထိုင်နေခဲ့ပြီးဖြစ်သည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။ အေဒီ ၁၀ ရာစုမတိုင်မှီအချိန်ကပင် ကျောက်ဆည် ၁၁ ခရိုင်တွင် အခြေချခဲ့ပြီး နောက်များမကြာမှီတွင် မြစ်သာ ၆ ခရိုင်၊ ပုဂံ နေပြည်တော်တို့ကို ထူထောင်ကာ ဒုတိယမြန်မာပြည်ထောင်စုကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော်မြန်မာတို့က ထိုပြည်ထောင်စုကို ပထမပြည်ထောင်စုအဖြစ်သာ လက်ခံကြသည်။ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မွန်ဂို၊ တရုတ်၊ ယိုးဒယား၊ မွန်၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကရင် အစရှိသည့် အတွင်း၊ အပြင်ရန်အမျိုးမျိုးနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ဖူးပြီး အကြိမ်တိုင်းတွင် ပြည်ထောင်စု၏ ဦးဆောင်သူနေရာကို ပြန်လည်ကာရောက်ရှိနိုင်ခဲ့သည်။ [[အနော်ရထာ]]၏ ပထမပြည်ထောင်စု(ပထမမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[တပင်ရွှေထီး]]-[[ဘုရင့်နောင်]]တို့ ၏ဒုတိယပြည်ထောင်စု(ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[အလောင်းဘုရား]]၏ တတိယပြည်ထောင်စု(တတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)တို့ကိုတည်ထောင်ကာ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် အောင်နိုင်သူများအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ခဲ့သည်။ [[ပထမ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာ စစ်ပွဲ]] (အင်္ဂလိပ်တို့၏ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ပထမ ကျူးကျော်စစ်ပွဲ) အပြီးတွင် မဏိပူရ၊ တနင်္သာရီနှင့် ရခိုင် ဒေသများကို အင်္ဂလိပ်တို့ထံ ပေးအပ်ခဲ့ရပြီး ၁၈၈၆ တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှ အင်ပါယာအတွင်းသို့ ကျ‌ရောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၇ ခုနှစ်အထိ အိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]နှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုခေါင်းဆောင်များ၏ ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၄) ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှ အုပ်ချုပ်မှု အောက်မှ လွတ်လပ်ရေး ရရှိခဲ့ပြီး [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်|မြန်မာပြည်]] အဖြစ်ပြန်လည်ထူထောင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်မှ နိင်ငံ့တော်အစိုးရ ကို ပုန်ကန်ကာ [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်း]] ပြီး [[ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်]] အဖြစ် ကူးပြောင်းကာ [[တစ်ပါတီ]]ဗဟိုဦးစီးစနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၂၆ နှစ်အကြာတွင် [[ရှစ်လေးလုံးအရေးအခင်း|၈လေးလုံး လူထုဆန္ဒထုတ်ဖော်မှု]]ကြောင့် တစ်ပာတီအာဏာရှင်စနစ် စနစ်ပျက်သုဉ်းသော်လည်း [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]မှ နောက်တစ်ကြိမ် အာဏာသိမ်းကာ ၂၀၁၀ထိ ၁၉နှစ်ကြာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။၂၀၁ဝ ခုနှစ်တွင် ပါတီစုံ [[ဒီမိုကရေစီ]]စနစ်သို့ကူးပြောင်းရန်စီမံလျက်ရှိပြီး [[ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ|ကုလသမဂ္ဂ‎]]၊ [[အာဆီယံ]]၊ [[WTO]] စသည့် အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပါဝင်သည်။ [[File:Nat-ein.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ နတ်စင်တစ်စင်]] မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်မလာမီ နှစ်ပေါင်း၄၀ဝ၀ကျော်ခန့်အချိန်က ဗမာလူမျိုးတို့သည် [[တရုတ်နိုင်ငံ]] အနောက်မြောက်ဘက် ကန်စုဒေသ၊ ထောင်မြစ်ဝှမ်းတွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ သက်သေအထောက်အထားအားဖြင့် ဗမာတို့၏ ဘိုးဘွားများဖြစ်သည်ဟု ဆိုရန်ခက်သကဲ့သို့ ငြင်းပယ်နိုင်ခြင်းလည်းမရှိပေ။ တွေ့ရှိရသည့် ထိုလူမျိုးစုတို့၏ ကျန်ရစ်သောအသုံးအဆောင်များမှာ အတော်အတန်အဆင့်မြင့်သည့် ကျောက်ခေတ်နှောင်းလက်ရာမျိုးရှိပြီး ခေတ်ပြိုင်တရုတ်လက်ရာများနှင့် ရေချိန်ညီသောယဉ်ကျေးမှုမျိုးရှိသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ တရုတ်တို့၏အင်အားကြီးမားစွာနယ်ပယ်ချဲ့ထွင်လာမှုများ၊ လူမျိုးစုအချင်းအချင်း တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အဆိုပါလူမျိုးစုသည် တောင်ဘက်ဒေသများသို့ ရွေ့ပြောင်းလာကြသည်။ ထိုသို့ လွတ်လပ်မှုအတွက် ရွေ့ပြောင်းရာတွင် ပေးဆပ်ရသော တန်ဖိုးမှာ အနှစ် ၃၀ဝ၀နီးပါးမျှတိမ်ကောခဲ့ရသည်ယဉ်ကျေးမှုပင်ဖြစ်တော့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မိမိတို့လူမျိုးစုလွတ်မြောက်ရေးအတွက် ယဉ်ကျေးမှုကို ပစ်ပယ်ကာ ရောက်ရာအရပ်မှ ယဉ်ကျေးမှုများရောနှောလာသည်ကို လက်ခံခဲ့ရခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် ပုဂံတွင်အခြေချသည့် အေဒီ ၁၁ရာစုက ဗမာတို့ယဉ်ကျေးမှုသည် အေဒီ ၁၁ရာစု တရုတ်တို့၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ယဉ်လျှင် များစွာကွာခြားခဲ့ပြီး ရောနှောထားသည့် ယဉ်ကျေးမှုများအား လိုတိုးပိုလျော့ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ပိုမိုသစ်လွင်ကောင်းမွန်သော ယဉ်ကျေးမှု အဆင့်အတန်းကို ဖန်တီးတီထွင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြင့် ခရစ်၇ ရာစုများအရောက်တွင် ထိုလူမျိုးစုသည် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်သို့ရောက်လာပြီဖြစ်ပြီး တရုတ်မှတ်တမ်းများတွင် '''မန်းမန်''' ဟုခေါ်သည့် လူရိုင်းအုပ်စုကြီးအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအုပ်စုကြီးအတွင်းမှ '''မန်'''ဟုခေါ်သည့် လူမျိုးစုမှ မိမိတို့အကြီးအကဲဖြစ်သူကို '''မင်း'''၊'''မင်းစော''' ဟုခေါ်ကြပြီး စစ်မက်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူများဖြစ်လာသည်။ သို့သော် မွှေးမြူရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများကိုလည်း ဆောင်ရွက်ကြကြောင်း သိရှိရသည်။ ထိုစဉ်ကပင် အိမ်ကြက်ကို မွှေးမြူနေပြီဖြစ်သည်ဟု သိရှိရသည်။ ထိုလူမျိုးသည် ထကြွလုံ့လရှိပြီး စစ်ရေးတွင်အလွန် အားသန်သူများဖြစ်သည် ဟုဆိုသည်။ စစ်ပွဲများတွင် လှံနှင့် မြင်းစီးကျွမ်းကျင်မှုကို အသုံးချကာ တိုက်ခိုက်သည်။ အမျိုးသားများသာမက အမျိုးသမီးများပါ မြင်းကိုကျွမ်းကျင်စွာ စီးနှင်းနိုင်သည်။ လေးမြားအတတ်တွင် ကျင်လည်ကာ အဆိပ်လူးမြားဖြင့်လည်း ရန်သူကိုတိုက်ခိုက်လေ့ရှိသည်။ ခြေတံရှည်အိမ်များတည်ဆောက်နေထိုင်သည်။ ဘောင်းဘီဝတ်ဆင်လေ့ရှိပြီး ခေါင်းပေါင်းအနီကို ပေါင်းလေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။ ၈ရာစုအစောပိုင်းကာလများတွင် နန်ကျောက်တို့၏ အုပ်စီးမှုကိုခံလာရပြီး ခရစ်နှစ်၇၉၄ ခန့်တွင် နန်ကျောက်လက်အောက်ခံဖြစ်ရသည်။ စစ်ရေးကျွမ်းကျင်မှုကြောင့် နန်ကျောက်တို့၏ အရှေ့တောင်အာရှကုန်းမြေအား ကျူးကျော်စစ်ပွဲများတွင် တပ်ဦးမှ အများဆုံးပါဝင်ရလေ့ရှိသည်။''' မန်းမန်'''စစ်သည်များသည် အလွန်သတ္တိရှိပြီး သစ္စာလည်းမြဲသည်ဟုဆိုလေ့ရှိသည်။ စစ်ပွဲတွင် မန်းမန်စစ်သည်တစ်ဦးအား ဖမ်းဆီးရမိ၍ မည်သို့ပင်ရိုက်နှက်စစ်ဆေးစေကာမူ မည်သည့်လျှို့ဝှက်ချက်ကိုမှ ပြောပြမည်မဟုတ်ဟု ဆိုသည်။ == မြန်မာနိုင်ငံသို့ဝင်ရောက်လာခြင်း == စစ်တိုက်သန်သူများဖြစ်သော်လည်း မိမိတို့ကို အုပ်စီးထားသည့် နန်ကျောက်များခိုင်းသကဲ့သို့ အချိန်ကြာမြင့်စွာ လှည့်လည်တိုက်ခိုက်ခြင်းမှာ မဖြစ်နိုင်သည်ကြောင့်တစ်ကြောင်း၊ နဂိုကပင်လွတ်လပ်မှုကို အလေးထားသည့်လူမျိုးဖြစ်သည်ကြောင့် တစ်ကြောင်း ခရစ်နှစ် ၉ ရာစုမတိုင်မီကပင် နန်ကျောက်အုပ်ချုပ်သည့် ပြည်နယ်အတွင်းမှ အုပ်စုလိုက်စတင်ထွက်ခွာလာကြသည်။ အရှေ့တောင်အာရှတခွင် နေရာဒေသအတော်များများကို ရောက်ဖူးပြီးဖြစ်သဖြင့် မိမိတို့နှင့် အသင့်တော်ဆုံးဖြစမည့် ဒေသကို ရွေးချယ်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ သို့ဖြင့် ပူပြင်းစိုစွတ်သော၊ [[ငှက်ဖျားရောဂါ]]ကဲ့သို့ ရောဂါဆိုးမျိုးရှိရာ ဒေသများကို ရှောင်ရှားကာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဗဟိုဒေသ၊ ပူအိုက်ခြောက်သွေ့ကာ ရောဂါဘယဘေးကင်းရှင်းသည့် ဒေသကို ရွေးချယ်အခြေချလေတော့သည်။ မြန်မာ့မြေပထဝီအနေအထားကို သိရှိပြီးဖြစ်သကဲ့သို့ မိမိတို့အား ခုခံသူမရှိမည့် လမ်းကြောင်းဖြစ်သည့် သံလွင်မြစ်ကို စုန်ဆင်းကာ မြောက်ပိုင်းရှမ်းပြည်နယ်ကို ဖြတ်သန်းကာ ဗဟိုမြန်မာဒေသကို အရှေ့တောင်ထောင့်မှ ဝင်ရောက်သည်။ ထို့နောက် စိုက်ပျိုးမြေကောင်းမွန်သည့် ကျောက်ဆည်နှင့် မင်းဘူးဒေသများကို မွန်၊သက်၊ပလောင် နှင့် ပျူတို့ထံမှ လုယူသည်။(လုယူသည်ဟုဆိုရာတွင် တစ်ပြိုင်နက် စစ်ပြု၍ ယူသည်မျိုးရှိနိုင်သကဲ့သို့၊ လူဦးရေအတိုးအပွားပေါ်တွင် အခြေပြုကာ ဝါးမြိုခြင်းလည်း ရှိနိုင်သည်။) ထို့နောက် ဆက်သွယ်ရေး၊ရိက္ခာရရှိနိုင်မှုနှင့် အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို သုံးသပ်ကာ မြို့တော်အဖြစ် အလယ်ဗဟိုတွင်ရှိသည့် ပုဂံကိုထူထောင်သည်။ ထိုနောက် မိမိအရင်လူမျိုးများဖြစ်သည့် [[ပျူ]]နှင့် [[မွန်]]တို့ထံမှ ဘာသာစကား၊ဘာသာရေး နှင့် ယဉ်ကျေးမှုများကို လက်ခံသုံးစွဲလာကြသည်။ ထို့ကြောင့် အောင်နိုင်သူများသည် ယဉ်ကျေးမှုဖြင့်ကျဆုံးပြီဟု ဆိုရလောက်အောင်ပင်ဖြစ်တော့သည်။ ပလောင်နှင့် မွန်လူမျိုးများထံမှ ဆည်ရေသောက်လယ်ယာမြေစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်ကို ရယူကာ စိုက်ပျိုးရေးကို အကြီးအကျယ်တိုးချဲ့သည်။ တောများကိုခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းကာ စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ဖော်ထုတ်သည်။ သို့ဖြင့် ရွှေဘို၊မုံရွာ၊ပခုက္ကူ၊စစ်ကိုင်း နှင့် မန္တလေးအစရှိသည့် ဒေသများတွင်လယ်စိုက်ပျိုးကြပြီး အခြားမြေဩဇာညံ့ဖျင်းသည့် အရပ်များတွင် ကွမ်း၊ထန်း အစရှိသည့် ဥယျာဉ်ခြံများကို လုပ်ကိုင်ကြသည်။ အလွန်မှ ညံ့ဖျင်းသည့် မြေများတွင် ပြောင်း၊နှမ်း အစရှိသည်တို့ကို စိုက်ပျိုးသည်။ ဤသို့ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ခြောက်သွေ့ဒေသကြီးတစ်ခုလုံးအား စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ခြင်းမှာ အလွန်ပင်ဂုဏ်ယူဖွယ်ဖြစ်သည့် ကြီးမားသောအောင်မြင်မှုပင်ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးဖြစ်ထွန်းကာ အခြေတကျနေထိုင်ခွင့်ရရှိလာပြီဖြစ်သဖြင့် လူဦးရေမှာလည်း အလျင်အမြန်ပင်တိုးပွားလာပြီး နယ်ပယ်မှာလည်း ကျယ်ပြန့်လာသည်။ == ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဓလေ့ထုံးစံ == === ဝတ်စားဆင်ယင်မှု === မြန်မာနိုင်ငံ အထက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းလွင်ပြင်ဒေသများတွင် အစဉ်အဆက် နေထိုင်ကြသည်။ AD ၁၀ ရာစု ခန့်စ၍ ဧရာဝတီ မြစ်ရိုးတစ်လျှောက်တွင် မြို့ပြများထူထောင်နေထိုင်ကြသည်။ ပုဂံ၊ အင်းဝ၊ အမရပူရ၊ စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးတို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ယနေ့အချိန်များတွင် ဗမာလူမျိုးမှာ မြန်မာနိုင်ငံစုစုပေါင်းလူဦးရေ ၈၈ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိသည်။ ဗမာအမျိုးသမီး များသည် ရင်စေ့ ရှပ်အင်္ကျီကို ဝတ်ဆင်ပြီး ပိုးချည်ဖောက်ထားသော ကွင်းလုံချည်ကို ဝတ်ဆင်၍ပခုံးတွင်ပုဝါလွှား ရင်တစ်ဘက်တစ်ချက်တွင်ချထားသည်။ မြန်မာအမျိုးသမီးများသည်ဆံပင်ကိုအထူးဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့လေ့ရှိသည်။ အမျိုးသားများမှာ ဦးခေါင်းတွင် ခေါင်းပေါင်းပေါင်း၍ တိုက်ပုံ ရင်စေ့နှင့် ပုဆိုးကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။ == ဘာသာစကားနှင့်စာပေ == ===ဘာသာစကား=== {{main|မြန်မာဘာသာစကား}} ဘာသာအယူဝါဒအားဖြင့် အစပထမတွင် မဟာယာနဂိုဏ်း၊ ရိုးရာနတ်နှင့်ဟိန္ဒူနတ်တို့ကို ကိုးကွယ်သည်ဟု လေ့လာသိရှိရသည်။ အနော်ရထာမင်း လက်ထက်တွင် ထိုအယူကွဲဂိုဏ်းများကို နှိပ်ကွပ်ပြီး စစ်မှန်သည့် ထေရဝါဒ(မဟာယာနဂိုဏ်း က ဟိနယာနဟုခေါ်သည်။) [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို ကိုးကွယ်ရန် ပျိုးထောင်ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မဟာယာန နွယ်သော ပွဲကျောင်းအလေ့အထများ၊ ရိုးရာနတ်နှင့် ဟိန္ဒူဆိုင်ရာအလေ့အထများကို ညောင်ရမ်းခေတ်အထိ တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ သက်သေအားဖြင့် ကျန်စစ်သားမင်း နန်းသစ်တည်ပြီး နန်းသိမ်းပွဲခံရာတွင် ဟိန္ဒူနတ်ဖြစ်သည့် ဗိဿနိုးနတ်ကို ပင့်ဖိတ်ပသခြင်း၊ တောင်ငူနန်းဆက်တွင်လည်း တောင်တွင်းရှင် မုန်ယိုဆရာတော်၊ ညောင်ရမ်းမင်းဆက်၏ နောက်ဆုံးမင်းဆက်များတွင် ဗားမဲ့၊ ဗားမော့ အစရှိသည့် မွန်ဆရာတော်များကို ပင့်ဖိတ်ကာ နတ်မေးစေခြင်း အစရှိသည်တို့ကိုတွေ့ရသည်။ ===စာပေ=== {{main|မြန်မာစာပေ}} ယနေ့ မြန်မာစာပေအရေးအသားမှာ ဗမာစာကိုစံထားပြီး ရုံးသုံးစာအဖြစ်၊ မြန်မာစာအဖြစ် သတ်မှတ်သည် ဟုဆိုနိုင်သည်။ စာပေအရေးအသားတွင် ဗမာတို့သည် အနွယ်တူသော ပျူတို့ထံမှ မသင်ယူခဲ့ပဲ၊ မွန်ဘာသာစကားပြောဆိုမှုကို မှီငြမ်းကာ အက္ခရာ အရေးအသားမှာလည်း မွန်တို့ထံမှ ရယူခဲ့သော်ငြား ကိုယ်ပိုင်အက္ခရာကို တီထွင်ပြောဆိုရေးသားခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ပျူကျောက်စာ အကြွင်းအကျန်များကို ဖတ်ရှု အဓိပ္ပာယ် ဖော်နိုင်ရန်ခက်ခဲနေရသည်။ ဗမာ(ခေါ်) မြန်မာတို့သည် ခရစ်နှစ် ၁၁၁၃ မှ ၁၁၇၄ အတွင်း၌ မွန်ယဉ်ကျေးမှု့ကိုမှီငြမ်းပြု၍ သီးခြားယဉ်ကျေးမှု တည်ထောင်ရန် အားထုတ်နေဆဲ ဖြစ်ကြောင်း ဒေါက်တာသန်းထွန်း၏ ခေတ်ဟောင်းမြန်မာ့ရာဇဝင် စာ-၂၅ ၌ တွေ့ရသည်။ မြန်မာ့သမိုင်းဆရာတို့က မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ပျူစာမှဆင်းသက်ရိုးမှန်လျှင် ပျူစာမှသည် မြန်မာစာဖြစ်လာစေရန် ခေတ်အဆက်ဆက် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာခဲ့သော ကြားခံစာပေမျိုး ရှိရမည်။ ယင်းကဲ့သို့မရှိခဲ့ကြောင်းကို ရာဇကုမာရ် ကျောက်စာက သက်သေခံလျက် ရှိသည်။ [[မြစေတီကျောက်စာ|ရာဇကုမာရ်ကျောက်စာ]]၌ ပါဠိ၊ မြန်မာ၊ ပျူ၊ မွန် ဟူ၍ စာပေလေးမျိုးဖြင့် တပြိုင်တည်း ရေးထိုးထားသည်ကိုတွေ့ရှိနိုင်သည်။ ယင်းကျောက်စာမှာ အကြောင်းအရာတစ်ခုတည်းကို စာပေလေးမျိုးဖြင့် တစ်ခေတ်တည်းတွင် ရေးထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟူသောအဆိုမှာ ခိုင်လုံသောအထောက်အထားမဟုတ်ချေ။ အလားတူစွာ မွန်စာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုပြန်ရန်လည်း ယင်းကျောက်စာမှာပင် မွန်စာလည်း ပါရှိနေပြီးဖြစ်သောကြောင်းတည်း။ ယနေ့ထိ လူတို့သည် ပျူစာကိုကောင်းစွာ ရေရေလည်လည် ဖတ်တတ်သူဟူ၍ မရှိသေးချေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပျူတို့သည် ရခိုင်နှင့် မွန်တို့ကဲ့သို့ သီးခြားစာပေဖြင့် ရပ်တည်နေထိုင်လာခဲ့သော လူမျိုးများဖြစ်နေသောကြောင့်တည်း။ ဒေါက်တာသန်းထွန်းက သူ၏ခေတ်ဟောင်း မြန်မာ့ရာဇဝင်စာ-၁၂၂ တွင် ထိုလေးရာစုတွင် စာရေးနည်းပညာကို ပျူတို့ရကြလျှက် မွန်နှင့်ရခိုင်တို့က ၆ ရာစုတွင်ရနေပြီးဖြစ်လျက် နောင်အခါ မြန်မာတို့က ပျူ၊ မွန် နှစ်ဦးစလုံး ထံမှ နည်းကိုမှီလျှက် ၁၁ ရာစုတွင် ထိုပညာကိုရကြသည်ဟု မှတ်ယူနိုင်သည်ဟူ၍ ကောက်ချက်ချ ရေးသားခဲ့သည်။ တဖန် ပုဂံခေတ်၊ ပင်းယခေတ်၊ အင်းဝခေတ် ကျောက်စာများကို သေသေချာချာ လေ့လာကြည့်ပါက “ရခိုင်သံဖြင့် ရေးသားထားသော ရခိုင်စာပေ အသုံးအနူန်းများကိုသာ ” တွေ့ရှိကြရသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာတို့သည် မြန်မာစာကို ပျူနှင့် မွန်တို့ထံမှ ရသည်ဟူသောအဆိုကို စဉ်းစားစရာ အများ ကြီးရှိလာသည်။ ရခိုင့်အသံ၊ ပုဂံခေတ်ကျောက်စာနှင့် ဘာသာပြန် # ရဟန်းသင်္ဃာ = ရဟန်းသံဃာ # မင်းဆြာ = မင်းဆရာ # ပင့်သကူ = ပံသကူ # လှိယ် = လှေ # အရှေ့လားသော် = အရှေ့သွားသော် သို့သော် ယခုအသစ်တွေ့ရှိထားသည့် [[စောလူးမင်းကျောက်စာ]] (၄၁၅ ခုနှစ်)မှာ နှစ်ပေါင်း ၆၀ ခန့် [[ရာဇကုမာကျောက်စာ]] ထက် စောခဲ့သည်ဟု ပညာရှင်များက ပြောဆိုသည်။ [[ဘာသာစကား]] ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေး ထိုးထားသောကြောင့် ဘာသာအများဆုံးပါရှိသည့် ကျောက်စာတစ်ချပ် ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာဘာသာ]]ဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ [[ပျူ]][[ပါဠိ]]ဖြင့် ၁၄ ကြောင်းနှင့် ပျူစာစစ်စစ် ခုနစ်ကြောင်း စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၉ ကြောင်း ပါရှိသည်။ [[မွန်]]စာ အများဆုံးဖြင့် ရေး ထိုးထားရာဘက်၌ ပါဠိဘာသာဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ မွန်ဘာသာဖြင့် ၁၅ ကြောင်း၊ ကျွမ်း (သို့မဟုတ်) ယွန်းဘာသာဖြင့် လေးကြောင်းဖြင့် စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၇ ကြောင်း ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။<ref name="autogenerated2">[http://thanlwinriver.blogspot.com/2013/12/blog-post_516.html သံလွင်: သက္ကရာဇ်ရေးထိုး မှတ်တမ်းတင်ထားသော အစောဆုံး ကျောက်စာအဖြစ် ဘာသာစကား ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေးထိုးထားသည့် ပုဂံခေတ် စောလူးမင်း၏ကျောက်စာ မြစ်သားမြို့၌ တွေ့ရှိ<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2014/01/140108_mya_zedi_script_.shtml စောလူးမင်း ကျောက်စာ ပေတော ပရဟိတ ကျောင်းအတွင်းတွေ့ - BBC Burmese - မြန်မာ့ရေးရာ<!-- Bot generated title -->]</ref> ရခိုင်စာ မပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။ ==ထင်ရှားသောဗမာလူမျိုးများ== * [[အောင်ဆန်း|အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချူပ်အောင်ဆန်း]] *[[အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဒေါ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]] *[[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]] (ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်) * [[မှိုင်း၊ ကိုယ်တော်၊ သခင်|မြန်မာစာပေပညာရှင် ဆရာကြီး သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်း]] * [[နု၊ ဦး|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနု]] * [[မြ၊ သခင်|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးသခင်မြ]] * [[ဘချို၊ ဦး (ဒီးဒုတ်)|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချို]] *[[သခင်စိုး]] *[[သခင်သန်းထွန်း]] *[[ဦးကျော်ငြိမ်း]] *[[ဒေါက်တာဘမော်]] *[[ကိုဗဟိန်း]] *[[ဦးဗဆွေ]] *[[ဦးမြင့်သိန်း]] *[[ကျော်ဇော၊ ဗိုလ်ချုပ်|ဗိုလ်မှူးချုပ် ကျော်ဇော]] *[[စိန်မှန်၊ ဗိုလ်မှူး|ဗိုလ်မှူး စိန်မှန်]] *[[မြို့မ-ဦးသန်းကြွယ်]] *[[သန်းထွန်း၊ ဒေါက်တာ|ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] * [[အောင်ကြီး၊ ဦး|ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီး]] * [[တင်ဦး၊ သူရ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး|ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း) သူရ ဦးတင်ဦး]] * [[မောင်မောင်၊ ဒေါက်တာ (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဒေါက်တာ မောင်မောင်]] *[[စောမောင်|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စောမောင်]] * [[သန်းရွှေ|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး သန်းရွှေ]] * [[သိန်းစိန်၊ ဦး|နိုင်ငံတော် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း)]] * [[ဝီရသူ (မစိုးရိမ်)|မစိုးရိမ်တိုက်သစ် နာယက ဆရာတော် ဦးဝီရသူ]] *[[လင်းယုန်နီ]] *[[ချစ်ဦးညို]] *[[စွမ်းရည်၊ မောင်၊ စာရေးဆရာ|မောင်စွမ်းရည်]] *[[အောင်သင်း|ဆရာအောင်သင်း]] ဆရာစံ ==ဗမာလူမျိုးစု== မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား ဗမာလူမျိုးစု (၉)စု ရှိသည်။ အက္ခရာစဉ်အတိုင်း စဉ်ထားသည်။ # [[ကဒူးလူမျိုး]] # [[ကနန်းလူမျိုး]] # [[ဆလုံလူမျိုး]] # [[တောင်သားလူမျိုး]] # [[ထားဝယ်လူမျိုး]] # [[ဖွန်းလူမျိုး]] # [[ဗမာလူမျိုး]] # [[မြိတ်လူမျိုး]] # [[ယောလူမျိုး]] == ကျမ်းကိုး == <references/> * မြန်မာသမိုင်းပုံ- [[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] {{ မြန်မာပြည် လူမျိုးများ}} [[Category:မြန်မာနိုင်ငံလူမျိုးများ]] [[Category:ဗမာလူမျိုးစု]] p9jg31y9u0sq1f0ubssenjvan3vnr43 754354 754340 2022-08-12T09:46:53Z Ninjastrikers 22896 wikitext text/x-wiki {{ရင်းမြစ်တစ်ခုတည်း}} [[File:Burma23.jpg|thumb|ဦးဖိုးကျား ရေးသော ခေတ်မီ မြန်မာရာဇဝင်အကျဉ်းစာအုပ်မှ.....]] [[File:Burmese Couple in the 1890s.jpg|thumb|၁၈၉၀ ခုနှစ်ပိုင်းတွင် တွေ့ရှိနိုင်သည့် ဗမာအမျိုးသား နှင့် အမျိုးသမီး]] [[File:Thanaka.jpg|thumb|ဗမာအမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများသည် [[သနပ်ခါး]]ကို နေလောင်ဒဏ်မှ ကာကွယ်ရန် မျက်နှာတွင် လိမ်းသည်။]]{{Infobox ethnic group|group=ဗမာလူမျိုးများ|native_name=မြန်မာလူမျိုး|image=Burmese.JPG|pop='''{{circa}} 39 million'''<ref>[[ Burmese Proper ]] (35) + [[Burmese diaspora]] (4 million)</ref> [[File:Map of the Australian Diaspora in the World.svg|Map of the Burmans diaspora|center|frameless|260x260px]]|regions={{flag|Myanmar}}{{nbsp|6}} 35,942,466<ref <ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=KP |title=Worldbank, 2020}}</ref><br/> '''Diaspora {{as of|2022|lc=on}}'''<br/>{{circa}} 3,890,902 million<ref name="MOFA">{{Cite </ref>|region1={{flag|Thailand}}|pop1=2500,000|ref1=<ref name="MOFA"/>|region2={{flag|Australia}}|pop2=110,386|ref2=<ref name="MOFA"/>|region3={{flag| USA}}|pop3=110,000|ref3=<ref name="MOFA"/>|region4={{flag|Singapore}}|pop4=72,368|ref4=<ref name="MOFA"/>|region5={{flag|Malaysia}}|pop5=66,500|ref5=<ref name="MOFA"/>|region6={{flag|South Korea}}|pop6=22,000|ref6=<ref name="MOFA"/>|region7={{flag|Japan}}|pop7=15,800|ref7=<ref name="MOFA"/>|region8={{flag|England}}|pop8=9,800|ref8=<ref name="MOFA"/>|region9={{flag|UAE}}|pop9=7,500|ref9=<ref name="MOFA"/>|region11={{flag|Germany}}|pop11=7,300|ref11=<ref name="MOFA"/>|region12={{flag|Hong Kong}}|pop12=5,400|ref12=<ref name="MOFA"/>|region13={{flag|Cambodia}}|pop13=4,700|ref13=<ref name="MOFA"/>|region14={{flag|Norway}}|pop14=1,500|ref14=<ref name="MOFA"/>|region15={{flag|New Zealand}}|pop15=1,000|ref15=<ref name="MOFA"/>|region16={{flag|France}}|pop16=900|ref16=<ref name="MOFA"/>|region17={{flag|Sweden}}|pop17=800|ref17=<ref name="MOFA"/>|region18={{flag|Pakistan}}|pop18=200|ref18=<ref name="MOFA"/>|region19={{flag|Taiwan}}|pop19=40,000|ref19=<ref name="MOFA"/>|region20={{flag|Vatican}}|pop20=20|ref20=<ref name="MOFA"/>|region21={{flag|India}}|pop21=100|ref21=<ref name="MOFA"/>|region22={{flag|Canada}}|pop22=9,300|ref22=<ref name="MOFA"/>|region23={{flag|Chad}}|pop23=45|ref23=<ref name="MOFA"/>|region24={{flag|Denmark}}|pop24=1,764|ref24=<ref name="MOFA"/>|region25={{flag|Saudi Arabia}}|pop25=50,000|ref25=<ref name="MOFA"/>|region26={{flag|Luxembourg}}|pop26=11|ref26=<ref name="MOFA"/>|region27={{flag|Nepal}}|pop27=20|ref27=<ref name="MOFA"/>|region28={{flag|Kuwait}}|pop28=10|ref28=<ref name="MOFA"/>|region29={{flag|Italy}}|pop29=35|ref29=<ref name="MOFA"/>|region30={{flag|Netherlands}}|pop30=30|ref30=<ref name="MOFA"/>|region31={{flag|Finland}}|pop31=30|ref31=<ref name="MOFA"/>|region32={{flag|Sri Lanka}}|pop32=15|ref32=<ref name="MOFA"/>|region33={{flag|China}}|pop33=20,000|ref33=<ref name="MOFA"/>|langs='''[[ဗမာဘာသာစကား|ဗမာ]]'''<ref>{{Ethnologue17|kor}}</ref> {{flatlist}} *[[ အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကား| အင်္ဂလိပ်]] {{endflatlist}}|rels=[[Theravada Buddhism]] [[Islam]] [[Roman Catholic]] [[Hinduism]]|related_groups=[[Sino- Tibetan People]]}} '''ဗမာလူမျိုး'''သည် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]၏ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအနက် လူဦးရေအများဆုံးသော လူမျိုးစုဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေ ၏ ၆၈% သို့မဟုတ် ၃၆ သန်းခန့်မျှရှိသည်။[[File:Ethnic Bamar men, Bagan, Myanmar.jpg|thumb|ပုဂံမြို့အနီးတွင် ဗမာယောက်ျား သုံးဦး ရေသယ်ဆောင်နေကြပုံ။ ရေရှားသည့် မြန်မာပြည် အလယ်ပိုင်းတွင် လူဦးရေ ၃၄% နေထိုင်သည်။]] == နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ပေါ်ပေါက်လာပုံ == ဗမာလူမျိုးတို့သည် '''တိဘက်-မြန်မာ'''(Tibeto-Burman) လူမျိုးနွယ်စုကြီးမှ အကြီးဆုံးသော လူမျိုးဖြစ်သည်။ '''မွန်ဂိုလွိုက်'''(Mongoloid race) ဖြစ်သည်<ref>[http://dictionary.infoplease.com/mongoloid Meaning of Mongoloid | Infoplease<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>{{Cite web |title=Burmese {{!}} Beyond Highbrow - Robert Lindsay<!-- Bot generated title --> |url=http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ |accessdate=17 June 2013 |archivedate=26 July 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726030756/http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ }}</ref> ဟု မြန်မာ သမိုင်းပညာရှင် သမိုင်းပါမောက္ခဆရာကြီး[[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] က မှတ်ချက် ပြုသည်။ ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံဟု ခေါ်သော နေရာတွင် ယခင်အနှစ် ၄၀၀,၀၀၀ လောက်က လက်နက်ကို အသုံးပြုတတ်ပြီ ဖြစ်သော ရှေးလူများ နေထိုင် ခဲ့ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခုအခါထက် ပို၍ အေးသည်။ မိုးမှာ၊ ယခုထက် သုံးဆမှ ခြောက်ဆခန့် ပိုသဖြင့်၊ မိုးစွေကာလဟု ခေါ်ရသည်။ ယခင် အနှစ် ၂၀၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ ထို ရှေးလူများသည် လက်နက် လုပ်တတ်သော အဆင့်သို့ ရောက်လာသည်။ အလွန်အေးသော မြောက်လေကို ကြောက်သဖြင့်၊ တောင်စောင်းများ၌ တောင်ဘက်သို့ အပေါက်လှည့်သော ဂူများတွင်သာ နေကြသည်။ ယခင်အနှစ် ၄၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ လူအစစ်များ ဖြစ်လာ ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခင်အနှစ် ၁၀,၀၀၀ မှ စ၍၊ တဖြည်းဖြည်း ယခု ရာသီဥတုမျိုး ဖြစ်လာသည်။ ယခင်အနှစ် ၁၁,၀၀၀ ခန့်က၊ ထိုသူများ နေခဲ့သော ပြဒါးလင်းဂူတွင် သူတို့ ရေးဆွဲခဲ့သော ကျောက်ခေတ်ဟောင်း နံရံ ပန်းချီကား တို့ကို တွေ့နိုင်သည်၊၊ ယခု ဆင်၊ ဝက်၊ သမင်တို့နှင့် တူသော ပုံများ၊ အရိုးသာ ဖော်ပြသော ငါးနှင့် လက်ဝါးပုံများကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ဂူတွင်းမှ မြင်ရသော နေထွက်ပုံမှာ၊ ရှုခင်းကား ဖြစ်မည် ထင်ရသည်။ မြန်မာတို့သည် ခရစ် (၁၁) ရာစုနှစ်မှ စ၍ ဗုဒ္ဓ သာသနာကို လက်ခံခဲ့၍ မည်သည့် ကိစ္စမဆို ဗုဒ္ဓ သာသနာကို ထိပ်တန်းက ထား၍ စဉ်းစား ဆောင်ရွက်သော ဓလေ့ကို ရခဲ့သည်။ မျိုးရိုး စဉ်ဆက်မှာ တိဗက် တရုတ်နှင့် နီးစပ်သဖြင့် တရုတ် ဘက်မှ ဓလေ့ များစွာလည်း မြန်မာတို့ ယခုတိုင် ဆက်လက်၍ အသုံးပြု နေပါသည်။<ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011/ |accessdate=8 June 2013 |archivedate=8 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090108114244/http://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011 }}</ref> မနုဿသမိုင်းအရ ဗမာလူမျိုးစုတို့သည် ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်အတွင်းသို့ နာဂ၊ သက်၊ ကမ်းယံ၊ ပျူ တို့နောက်မှ ဝင်ရောက်လာခြင်းဖြစ်သော်လည်း ပျူတို့ ထူထောင်သည့် ပထမပြည်ထောင်စုကို အေဒီ ၈ ရာစုတွင် နန်ကျောက်တို့က ဖျက်စီးပြီးချိန် မတိုင်မှီကပင် ရောက်ရှိနေထိုင်နေခဲ့ပြီးဖြစ်သည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။ အေဒီ ၁၀ ရာစုမတိုင်မှီအချိန်ကပင် ကျောက်ဆည် ၁၁ ခရိုင်တွင် အခြေချခဲ့ပြီး နောက်များမကြာမှီတွင် မြစ်သာ ၆ ခရိုင်၊ ပုဂံ နေပြည်တော်တို့ကို ထူထောင်ကာ ဒုတိယမြန်မာပြည်ထောင်စုကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော်မြန်မာတို့က ထိုပြည်ထောင်စုကို ပထမပြည်ထောင်စုအဖြစ်သာ လက်ခံကြသည်။ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မွန်ဂို၊ တရုတ်၊ ယိုးဒယား၊ မွန်၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကရင် အစရှိသည့် အတွင်း၊ အပြင်ရန်အမျိုးမျိုးနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ဖူးပြီး အကြိမ်တိုင်းတွင် ပြည်ထောင်စု၏ ဦးဆောင်သူနေရာကို ပြန်လည်ကာရောက်ရှိနိုင်ခဲ့သည်။ [[အနော်ရထာ]]၏ ပထမပြည်ထောင်စု(ပထမမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[တပင်ရွှေထီး]]-[[ဘုရင့်နောင်]]တို့ ၏ဒုတိယပြည်ထောင်စု(ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[အလောင်းဘုရား]]၏ တတိယပြည်ထောင်စု(တတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)တို့ကိုတည်ထောင်ကာ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် အောင်နိုင်သူများအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ခဲ့သည်။ [[ပထမ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာ စစ်ပွဲ]] (အင်္ဂလိပ်တို့၏ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ပထမ ကျူးကျော်စစ်ပွဲ) အပြီးတွင် မဏိပူရ၊ တနင်္သာရီနှင့် ရခိုင် ဒေသများကို အင်္ဂလိပ်တို့ထံ ပေးအပ်ခဲ့ရပြီး ၁၈၈၆ တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှ အင်ပါယာအတွင်းသို့ ကျ‌ရောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၇ ခုနှစ်အထိ အိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]နှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုခေါင်းဆောင်များ၏ ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၄) ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှ အုပ်ချုပ်မှု အောက်မှ လွတ်လပ်ရေး ရရှိခဲ့ပြီး [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်|မြန်မာပြည်]] အဖြစ်ပြန်လည်ထူထောင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်မှ နိင်ငံ့တော်အစိုးရ ကို ပုန်ကန်ကာ [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်း]] ပြီး [[ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်]] အဖြစ် ကူးပြောင်းကာ [[တစ်ပါတီ]]ဗဟိုဦးစီးစနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၂၆ နှစ်အကြာတွင် [[ရှစ်လေးလုံးအရေးအခင်း|၈လေးလုံး လူထုဆန္ဒထုတ်ဖော်မှု]]ကြောင့် တစ်ပာတီအာဏာရှင်စနစ် စနစ်ပျက်သုဉ်းသော်လည်း [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]မှ နောက်တစ်ကြိမ် အာဏာသိမ်းကာ ၂၀၁၀ထိ ၁၉နှစ်ကြာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။၂၀၁ဝ ခုနှစ်တွင် ပါတီစုံ [[ဒီမိုကရေစီ]]စနစ်သို့ကူးပြောင်းရန်စီမံလျက်ရှိပြီး [[ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ|ကုလသမဂ္ဂ‎]]၊ [[အာဆီယံ]]၊ [[WTO]] စသည့် အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပါဝင်သည်။ [[File:Nat-ein.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ နတ်စင်တစ်စင်]] မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်မလာမီ နှစ်ပေါင်း၄၀ဝ၀ကျော်ခန့်အချိန်က ဗမာလူမျိုးတို့သည် [[တရုတ်နိုင်ငံ]] အနောက်မြောက်ဘက် ကန်စုဒေသ၊ ထောင်မြစ်ဝှမ်းတွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ သက်သေအထောက်အထားအားဖြင့် ဗမာတို့၏ ဘိုးဘွားများဖြစ်သည်ဟု ဆိုရန်ခက်သကဲ့သို့ ငြင်းပယ်နိုင်ခြင်းလည်းမရှိပေ။ တွေ့ရှိရသည့် ထိုလူမျိုးစုတို့၏ ကျန်ရစ်သောအသုံးအဆောင်များမှာ အတော်အတန်အဆင့်မြင့်သည့် ကျောက်ခေတ်နှောင်းလက်ရာမျိုးရှိပြီး ခေတ်ပြိုင်တရုတ်လက်ရာများနှင့် ရေချိန်ညီသောယဉ်ကျေးမှုမျိုးရှိသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ တရုတ်တို့၏အင်အားကြီးမားစွာနယ်ပယ်ချဲ့ထွင်လာမှုများ၊ လူမျိုးစုအချင်းအချင်း တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အဆိုပါလူမျိုးစုသည် တောင်ဘက်ဒေသများသို့ ရွေ့ပြောင်းလာကြသည်။ ထိုသို့ လွတ်လပ်မှုအတွက် ရွေ့ပြောင်းရာတွင် ပေးဆပ်ရသော တန်ဖိုးမှာ အနှစ် ၃၀ဝ၀နီးပါးမျှတိမ်ကောခဲ့ရသည်ယဉ်ကျေးမှုပင်ဖြစ်တော့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မိမိတို့လူမျိုးစုလွတ်မြောက်ရေးအတွက် ယဉ်ကျေးမှုကို ပစ်ပယ်ကာ ရောက်ရာအရပ်မှ ယဉ်ကျေးမှုများရောနှောလာသည်ကို လက်ခံခဲ့ရခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် ပုဂံတွင်အခြေချသည့် အေဒီ ၁၁ရာစုက ဗမာတို့ယဉ်ကျေးမှုသည် အေဒီ ၁၁ရာစု တရုတ်တို့၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ယဉ်လျှင် များစွာကွာခြားခဲ့ပြီး ရောနှောထားသည့် ယဉ်ကျေးမှုများအား လိုတိုးပိုလျော့ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ပိုမိုသစ်လွင်ကောင်းမွန်သော ယဉ်ကျေးမှု အဆင့်အတန်းကို ဖန်တီးတီထွင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြင့် ခရစ်၇ ရာစုများအရောက်တွင် ထိုလူမျိုးစုသည် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်သို့ရောက်လာပြီဖြစ်ပြီး တရုတ်မှတ်တမ်းများတွင် '''မန်းမန်''' ဟုခေါ်သည့် လူရိုင်းအုပ်စုကြီးအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအုပ်စုကြီးအတွင်းမှ '''မန်'''ဟုခေါ်သည့် လူမျိုးစုမှ မိမိတို့အကြီးအကဲဖြစ်သူကို '''မင်း'''၊'''မင်းစော''' ဟုခေါ်ကြပြီး စစ်မက်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူများဖြစ်လာသည်။ သို့သော် မွှေးမြူရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများကိုလည်း ဆောင်ရွက်ကြကြောင်း သိရှိရသည်။ ထိုစဉ်ကပင် အိမ်ကြက်ကို မွှေးမြူနေပြီဖြစ်သည်ဟု သိရှိရသည်။ ထိုလူမျိုးသည် ထကြွလုံ့လရှိပြီး စစ်ရေးတွင်အလွန် အားသန်သူများဖြစ်သည် ဟုဆိုသည်။ စစ်ပွဲများတွင် လှံနှင့် မြင်းစီးကျွမ်းကျင်မှုကို အသုံးချကာ တိုက်ခိုက်သည်။ အမျိုးသားများသာမက အမျိုးသမီးများပါ မြင်းကိုကျွမ်းကျင်စွာ စီးနှင်းနိုင်သည်။ လေးမြားအတတ်တွင် ကျင်လည်ကာ အဆိပ်လူးမြားဖြင့်လည်း ရန်သူကိုတိုက်ခိုက်လေ့ရှိသည်။ ခြေတံရှည်အိမ်များတည်ဆောက်နေထိုင်သည်။ ဘောင်းဘီဝတ်ဆင်လေ့ရှိပြီး ခေါင်းပေါင်းအနီကို ပေါင်းလေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။ ၈ရာစုအစောပိုင်းကာလများတွင် နန်ကျောက်တို့၏ အုပ်စီးမှုကိုခံလာရပြီး ခရစ်နှစ်၇၉၄ ခန့်တွင် နန်ကျောက်လက်အောက်ခံဖြစ်ရသည်။ စစ်ရေးကျွမ်းကျင်မှုကြောင့် နန်ကျောက်တို့၏ အရှေ့တောင်အာရှကုန်းမြေအား ကျူးကျော်စစ်ပွဲများတွင် တပ်ဦးမှ အများဆုံးပါဝင်ရလေ့ရှိသည်။''' မန်းမန်'''စစ်သည်များသည် အလွန်သတ္တိရှိပြီး သစ္စာလည်းမြဲသည်ဟုဆိုလေ့ရှိသည်။ စစ်ပွဲတွင် မန်းမန်စစ်သည်တစ်ဦးအား ဖမ်းဆီးရမိ၍ မည်သို့ပင်ရိုက်နှက်စစ်ဆေးစေကာမူ မည်သည့်လျှို့ဝှက်ချက်ကိုမှ ပြောပြမည်မဟုတ်ဟု ဆိုသည်။ == မြန်မာနိုင်ငံသို့ဝင်ရောက်လာခြင်း == စစ်တိုက်သန်သူများဖြစ်သော်လည်း မိမိတို့ကို အုပ်စီးထားသည့် နန်ကျောက်များခိုင်းသကဲ့သို့ အချိန်ကြာမြင့်စွာ လှည့်လည်တိုက်ခိုက်ခြင်းမှာ မဖြစ်နိုင်သည်ကြောင့်တစ်ကြောင်း၊ နဂိုကပင်လွတ်လပ်မှုကို အလေးထားသည့်လူမျိုးဖြစ်သည်ကြောင့် တစ်ကြောင်း ခရစ်နှစ် ၉ ရာစုမတိုင်မီကပင် နန်ကျောက်အုပ်ချုပ်သည့် ပြည်နယ်အတွင်းမှ အုပ်စုလိုက်စတင်ထွက်ခွာလာကြသည်။ အရှေ့တောင်အာရှတခွင် နေရာဒေသအတော်များများကို ရောက်ဖူးပြီးဖြစ်သဖြင့် မိမိတို့နှင့် အသင့်တော်ဆုံးဖြစမည့် ဒေသကို ရွေးချယ်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ သို့ဖြင့် ပူပြင်းစိုစွတ်သော၊ [[ငှက်ဖျားရောဂါ]]ကဲ့သို့ ရောဂါဆိုးမျိုးရှိရာ ဒေသများကို ရှောင်ရှားကာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဗဟိုဒေသ၊ ပူအိုက်ခြောက်သွေ့ကာ ရောဂါဘယဘေးကင်းရှင်းသည့် ဒေသကို ရွေးချယ်အခြေချလေတော့သည်။ မြန်မာ့မြေပထဝီအနေအထားကို သိရှိပြီးဖြစ်သကဲ့သို့ မိမိတို့အား ခုခံသူမရှိမည့် လမ်းကြောင်းဖြစ်သည့် သံလွင်မြစ်ကို စုန်ဆင်းကာ မြောက်ပိုင်းရှမ်းပြည်နယ်ကို ဖြတ်သန်းကာ ဗဟိုမြန်မာဒေသကို အရှေ့တောင်ထောင့်မှ ဝင်ရောက်သည်။ ထို့နောက် စိုက်ပျိုးမြေကောင်းမွန်သည့် ကျောက်ဆည်နှင့် မင်းဘူးဒေသများကို မွန်၊သက်၊ပလောင် နှင့် ပျူတို့ထံမှ လုယူသည်။(လုယူသည်ဟုဆိုရာတွင် တစ်ပြိုင်နက် စစ်ပြု၍ ယူသည်မျိုးရှိနိုင်သကဲ့သို့၊ လူဦးရေအတိုးအပွားပေါ်တွင် အခြေပြုကာ ဝါးမြိုခြင်းလည်း ရှိနိုင်သည်။) ထို့နောက် ဆက်သွယ်ရေး၊ရိက္ခာရရှိနိုင်မှုနှင့် အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို သုံးသပ်ကာ မြို့တော်အဖြစ် အလယ်ဗဟိုတွင်ရှိသည့် ပုဂံကိုထူထောင်သည်။ ထိုနောက် မိမိအရင်လူမျိုးများဖြစ်သည့် [[ပျူ]]နှင့် [[မွန်]]တို့ထံမှ ဘာသာစကား၊ဘာသာရေး နှင့် ယဉ်ကျေးမှုများကို လက်ခံသုံးစွဲလာကြသည်။ ထို့ကြောင့် အောင်နိုင်သူများသည် ယဉ်ကျေးမှုဖြင့်ကျဆုံးပြီဟု ဆိုရလောက်အောင်ပင်ဖြစ်တော့သည်။ ပလောင်နှင့် မွန်လူမျိုးများထံမှ ဆည်ရေသောက်လယ်ယာမြေစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်ကို ရယူကာ စိုက်ပျိုးရေးကို အကြီးအကျယ်တိုးချဲ့သည်။ တောများကိုခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းကာ စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ဖော်ထုတ်သည်။ သို့ဖြင့် ရွှေဘို၊မုံရွာ၊ပခုက္ကူ၊စစ်ကိုင်း နှင့် မန္တလေးအစရှိသည့် ဒေသများတွင်လယ်စိုက်ပျိုးကြပြီး အခြားမြေဩဇာညံ့ဖျင်းသည့် အရပ်များတွင် ကွမ်း၊ထန်း အစရှိသည့် ဥယျာဉ်ခြံများကို လုပ်ကိုင်ကြသည်။ အလွန်မှ ညံ့ဖျင်းသည့် မြေများတွင် ပြောင်း၊နှမ်း အစရှိသည်တို့ကို စိုက်ပျိုးသည်။ ဤသို့ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ခြောက်သွေ့ဒေသကြီးတစ်ခုလုံးအား စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ခြင်းမှာ အလွန်ပင်ဂုဏ်ယူဖွယ်ဖြစ်သည့် ကြီးမားသောအောင်မြင်မှုပင်ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးဖြစ်ထွန်းကာ အခြေတကျနေထိုင်ခွင့်ရရှိလာပြီဖြစ်သဖြင့် လူဦးရေမှာလည်း အလျင်အမြန်ပင်တိုးပွားလာပြီး နယ်ပယ်မှာလည်း ကျယ်ပြန့်လာသည်။ == ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဓလေ့ထုံးစံ == === ဝတ်စားဆင်ယင်မှု === မြန်မာနိုင်ငံ အထက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းလွင်ပြင်ဒေသများတွင် အစဉ်အဆက် နေထိုင်ကြသည်။ AD ၁၀ ရာစု ခန့်စ၍ ဧရာဝတီ မြစ်ရိုးတစ်လျှောက်တွင် မြို့ပြများထူထောင်နေထိုင်ကြသည်။ ပုဂံ၊ အင်းဝ၊ အမရပူရ၊ စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးတို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ယနေ့အချိန်များတွင် ဗမာလူမျိုးမှာ မြန်မာနိုင်ငံစုစုပေါင်းလူဦးရေ ၈၈ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိသည်။ ဗမာအမျိုးသမီး များသည် ရင်စေ့ ရှပ်အင်္ကျီကို ဝတ်ဆင်ပြီး ပိုးချည်ဖောက်ထားသော ကွင်းလုံချည်ကို ဝတ်ဆင်၍ပခုံးတွင်ပုဝါလွှား ရင်တစ်ဘက်တစ်ချက်တွင်ချထားသည်။ မြန်မာအမျိုးသမီးများသည်ဆံပင်ကိုအထူးဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့လေ့ရှိသည်။ အမျိုးသားများမှာ ဦးခေါင်းတွင် ခေါင်းပေါင်းပေါင်း၍ တိုက်ပုံ ရင်စေ့နှင့် ပုဆိုးကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။ == ဘာသာစကားနှင့်စာပေ == ===ဘာသာစကား=== {{main|မြန်မာဘာသာစကား}} ဘာသာအယူဝါဒအားဖြင့် အစပထမတွင် မဟာယာနဂိုဏ်း၊ ရိုးရာနတ်နှင့်ဟိန္ဒူနတ်တို့ကို ကိုးကွယ်သည်ဟု လေ့လာသိရှိရသည်။ အနော်ရထာမင်း လက်ထက်တွင် ထိုအယူကွဲဂိုဏ်းများကို နှိပ်ကွပ်ပြီး စစ်မှန်သည့် ထေရဝါဒ(မဟာယာနဂိုဏ်း က ဟိနယာနဟုခေါ်သည်။) [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို ကိုးကွယ်ရန် ပျိုးထောင်ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မဟာယာန နွယ်သော ပွဲကျောင်းအလေ့အထများ၊ ရိုးရာနတ်နှင့် ဟိန္ဒူဆိုင်ရာအလေ့အထများကို ညောင်ရမ်းခေတ်အထိ တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ သက်သေအားဖြင့် ကျန်စစ်သားမင်း နန်းသစ်တည်ပြီး နန်းသိမ်းပွဲခံရာတွင် ဟိန္ဒူနတ်ဖြစ်သည့် ဗိဿနိုးနတ်ကို ပင့်ဖိတ်ပသခြင်း၊ တောင်ငူနန်းဆက်တွင်လည်း တောင်တွင်းရှင် မုန်ယိုဆရာတော်၊ ညောင်ရမ်းမင်းဆက်၏ နောက်ဆုံးမင်းဆက်များတွင် ဗားမဲ့၊ ဗားမော့ အစရှိသည့် မွန်ဆရာတော်များကို ပင့်ဖိတ်ကာ နတ်မေးစေခြင်း အစရှိသည်တို့ကိုတွေ့ရသည်။ ===စာပေ=== {{main|မြန်မာစာပေ}} ယနေ့ မြန်မာစာပေအရေးအသားမှာ ဗမာစာကိုစံထားပြီး ရုံးသုံးစာအဖြစ်၊ မြန်မာစာအဖြစ် သတ်မှတ်သည် ဟုဆိုနိုင်သည်။ စာပေအရေးအသားတွင် ဗမာတို့သည် အနွယ်တူသော ပျူတို့ထံမှ မသင်ယူခဲ့ပဲ၊ မွန်ဘာသာစကားပြောဆိုမှုကို မှီငြမ်းကာ အက္ခရာ အရေးအသားမှာလည်း မွန်တို့ထံမှ ရယူခဲ့သော်ငြား ကိုယ်ပိုင်အက္ခရာကို တီထွင်ပြောဆိုရေးသားခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ပျူကျောက်စာ အကြွင်းအကျန်များကို ဖတ်ရှု အဓိပ္ပာယ် ဖော်နိုင်ရန်ခက်ခဲနေရသည်။ ဗမာ(ခေါ်) မြန်မာတို့သည် ခရစ်နှစ် ၁၁၁၃ မှ ၁၁၇၄ အတွင်း၌ မွန်ယဉ်ကျေးမှု့ကိုမှီငြမ်းပြု၍ သီးခြားယဉ်ကျေးမှု တည်ထောင်ရန် အားထုတ်နေဆဲ ဖြစ်ကြောင်း ဒေါက်တာသန်းထွန်း၏ ခေတ်ဟောင်းမြန်မာ့ရာဇဝင် စာ-၂၅ ၌ တွေ့ရသည်။ မြန်မာ့သမိုင်းဆရာတို့က မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ပျူစာမှဆင်းသက်ရိုးမှန်လျှင် ပျူစာမှသည် မြန်မာစာဖြစ်လာစေရန် ခေတ်အဆက်ဆက် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာခဲ့သော ကြားခံစာပေမျိုး ရှိရမည်။ ယင်းကဲ့သို့မရှိခဲ့ကြောင်းကို ရာဇကုမာရ် ကျောက်စာက သက်သေခံလျက် ရှိသည်။ [[မြစေတီကျောက်စာ|ရာဇကုမာရ်ကျောက်စာ]]၌ ပါဠိ၊ မြန်မာ၊ ပျူ၊ မွန် ဟူ၍ စာပေလေးမျိုးဖြင့် တပြိုင်တည်း ရေးထိုးထားသည်ကိုတွေ့ရှိနိုင်သည်။ ယင်းကျောက်စာမှာ အကြောင်းအရာတစ်ခုတည်းကို စာပေလေးမျိုးဖြင့် တစ်ခေတ်တည်းတွင် ရေးထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟူသောအဆိုမှာ ခိုင်လုံသောအထောက်အထားမဟုတ်ချေ။ အလားတူစွာ မွန်စာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုပြန်ရန်လည်း ယင်းကျောက်စာမှာပင် မွန်စာလည်း ပါရှိနေပြီးဖြစ်သောကြောင်းတည်း။ ယနေ့ထိ လူတို့သည် ပျူစာကိုကောင်းစွာ ရေရေလည်လည် ဖတ်တတ်သူဟူ၍ မရှိသေးချေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပျူတို့သည် ရခိုင်နှင့် မွန်တို့ကဲ့သို့ သီးခြားစာပေဖြင့် ရပ်တည်နေထိုင်လာခဲ့သော လူမျိုးများဖြစ်နေသောကြောင့်တည်း။ ဒေါက်တာသန်းထွန်းက သူ၏ခေတ်ဟောင်း မြန်မာ့ရာဇဝင်စာ-၁၂၂ တွင် ထိုလေးရာစုတွင် စာရေးနည်းပညာကို ပျူတို့ရကြလျှက် မွန်နှင့်ရခိုင်တို့က ၆ ရာစုတွင်ရနေပြီးဖြစ်လျက် နောင်အခါ မြန်မာတို့က ပျူ၊ မွန် နှစ်ဦးစလုံး ထံမှ နည်းကိုမှီလျှက် ၁၁ ရာစုတွင် ထိုပညာကိုရကြသည်ဟု မှတ်ယူနိုင်သည်ဟူ၍ ကောက်ချက်ချ ရေးသားခဲ့သည်။ တဖန် ပုဂံခေတ်၊ ပင်းယခေတ်၊ အင်းဝခေတ် ကျောက်စာများကို သေသေချာချာ လေ့လာကြည့်ပါက “ရခိုင်သံဖြင့် ရေးသားထားသော ရခိုင်စာပေ အသုံးအနူန်းများကိုသာ ” တွေ့ရှိကြရသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာတို့သည် မြန်မာစာကို ပျူနှင့် မွန်တို့ထံမှ ရသည်ဟူသောအဆိုကို စဉ်းစားစရာ အများ ကြီးရှိလာသည်။ ရခိုင့်အသံ၊ ပုဂံခေတ်ကျောက်စာနှင့် ဘာသာပြန် # ရဟန်းသင်္ဃာ = ရဟန်းသံဃာ # မင်းဆြာ = မင်းဆရာ # ပင့်သကူ = ပံသကူ # လှိယ် = လှေ # အရှေ့လားသော် = အရှေ့သွားသော် သို့သော် ယခုအသစ်တွေ့ရှိထားသည့် [[စောလူးမင်းကျောက်စာ]] (၄၁၅ ခုနှစ်)မှာ နှစ်ပေါင်း ၆၀ ခန့် [[ရာဇကုမာကျောက်စာ]] ထက် စောခဲ့သည်ဟု ပညာရှင်များက ပြောဆိုသည်။ [[ဘာသာစကား]] ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေး ထိုးထားသောကြောင့် ဘာသာအများဆုံးပါရှိသည့် ကျောက်စာတစ်ချပ် ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာဘာသာ]]ဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ [[ပျူ]][[ပါဠိ]]ဖြင့် ၁၄ ကြောင်းနှင့် ပျူစာစစ်စစ် ခုနစ်ကြောင်း စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၉ ကြောင်း ပါရှိသည်။ [[မွန်]]စာ အများဆုံးဖြင့် ရေး ထိုးထားရာဘက်၌ ပါဠိဘာသာဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ မွန်ဘာသာဖြင့် ၁၅ ကြောင်း၊ ကျွမ်း (သို့မဟုတ်) ယွန်းဘာသာဖြင့် လေးကြောင်းဖြင့် စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၇ ကြောင်း ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။<ref name="autogenerated2">[http://thanlwinriver.blogspot.com/2013/12/blog-post_516.html သံလွင်: သက္ကရာဇ်ရေးထိုး မှတ်တမ်းတင်ထားသော အစောဆုံး ကျောက်စာအဖြစ် ဘာသာစကား ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေးထိုးထားသည့် ပုဂံခေတ် စောလူးမင်း၏ကျောက်စာ မြစ်သားမြို့၌ တွေ့ရှိ<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2014/01/140108_mya_zedi_script_.shtml စောလူးမင်း ကျောက်စာ ပေတော ပရဟိတ ကျောင်းအတွင်းတွေ့ - BBC Burmese - မြန်မာ့ရေးရာ<!-- Bot generated title -->]</ref> ရခိုင်စာ မပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။ ==ထင်ရှားသောဗမာလူမျိုးများ== * [[အောင်ဆန်း|အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချူပ်အောင်ဆန်း]] *[[အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဒေါ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]] *[[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]] (ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်) * [[မှိုင်း၊ ကိုယ်တော်၊ သခင်|မြန်မာစာပေပညာရှင် ဆရာကြီး သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်း]] * [[နု၊ ဦး|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနု]] * [[မြ၊ သခင်|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးသခင်မြ]] * [[ဘချို၊ ဦး (ဒီးဒုတ်)|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချို]] *[[သခင်စိုး]] *[[သခင်သန်းထွန်း]] *[[ဦးကျော်ငြိမ်း]] *[[ဒေါက်တာဘမော်]] *[[ကိုဗဟိန်း]] *[[ဦးဗဆွေ]] *[[ဦးမြင့်သိန်း]] *[[ကျော်ဇော၊ ဗိုလ်ချုပ်|ဗိုလ်မှူးချုပ် ကျော်ဇော]] *[[စိန်မှန်၊ ဗိုလ်မှူး|ဗိုလ်မှူး စိန်မှန်]] *[[မြို့မ-ဦးသန်းကြွယ်]] *[[သန်းထွန်း၊ ဒေါက်တာ|ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] * [[အောင်ကြီး၊ ဦး|ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီး]] * [[တင်ဦး၊ သူရ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး|ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း) သူရ ဦးတင်ဦး]] * [[မောင်မောင်၊ ဒေါက်တာ (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဒေါက်တာ မောင်မောင်]] *[[စောမောင်|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စောမောင်]] * [[သန်းရွှေ|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး သန်းရွှေ]] * [[သိန်းစိန်၊ ဦး|နိုင်ငံတော် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း)]] * [[ဝီရသူ (မစိုးရိမ်)|မစိုးရိမ်တိုက်သစ် နာယက ဆရာတော် ဦးဝီရသူ]] *[[လင်းယုန်နီ]] *[[ချစ်ဦးညို]] *[[စွမ်းရည်၊ မောင်၊ စာရေးဆရာ|မောင်စွမ်းရည်]] *[[အောင်သင်း|ဆရာအောင်သင်း]] ဆရာစံ ==ဗမာလူမျိုးစု== မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား ဗမာလူမျိုးစု (၉)စု ရှိသည်။ အက္ခရာစဉ်အတိုင်း စဉ်ထားသည်။ # [[ကဒူးလူမျိုး]] # [[ကနန်းလူမျိုး]] # [[ဆလုံလူမျိုး]] # [[တောင်သားလူမျိုး]] # [[ထားဝယ်လူမျိုး]] # [[ဖွန်းလူမျိုး]] # [[ဗမာလူမျိုး]] # [[မြိတ်လူမျိုး]] # [[ယောလူမျိုး]] == ကျမ်းကိုး == <references/> * မြန်မာသမိုင်းပုံ- [[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] {{ မြန်မာပြည် လူမျိုးများ}} [[Category:မြန်မာနိုင်ငံလူမျိုးများ]] [[Category:ဗမာလူမျိုးစု]] iedkzxy6g02zo2uyfoivm83bp1aqozd 754356 754354 2022-08-12T09:49:19Z Ninjastrikers 22896 [[Special:Contributions/Ninjastrikers|Ninjastrikers]] ([[User talk:Ninjastrikers|ဆွေးနွေး]]) ၏ တည်းဖြတ်မူ 754354 ကို ပြန်လည်ပယ်ဖျက်လိုက်သည် wikitext text/x-wiki {{ရင်းမြစ်တစ်ခုတည်း}} [[File:Burma23.jpg|thumb|ဦးဖိုးကျား ရေးသော ခေတ်မီ မြန်မာရာဇဝင်အကျဉ်းစာအုပ်မှ.....]] [[File:Burmese Couple in the 1890s.jpg|thumb|၁၈၉၀ ခုနှစ်ပိုင်းတွင် တွေ့ရှိနိုင်သည့် ဗမာအမျိုးသား နှင့် အမျိုးသမီး]] [[File:Thanaka.jpg|thumb|ဗမာအမျိုးသမီးနှင့် ကလေးများသည် [[သနပ်ခါး]]ကို နေလောင်ဒဏ်မှ ကာကွယ်ရန် မျက်နှာတွင် လိမ်းသည်။]]{{Infobox ethnic group|group=ဗမာလူမျိုးများ|native_name=မြန်မာလူမျိုး|image=Burmese.JPG|pop='''{{circa}} 39 million'''<ref>[[ Burmese Proper ]] (35) + [[Burmese diaspora]] (4 million)</ref> [[File:Map of the Burmese Diaspora in the World.jpg|Map of the Burmans diaspora|center|frameless|260x260px]]|regions={{flag|Myanmar}}{{nbsp|6}} 35,942,466<ref <ref>{{cite web|url=https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL?locations=KP |title=Worldbank, 2020}}</ref><br/> '''Diaspora {{as of|2022|lc=on}}'''<br/>{{circa}} 3,890,902 million<ref name="MOFA">{{Cite </ref>|region1={{flag|Thailand}}|pop1=2500,000|ref1=<ref name="MOFA"/>|region2={{flag|Australia}}|pop2=110,386|ref2=<ref name="MOFA"/>|region3={{flag| USA}}|pop3=110,000|ref3=<ref name="MOFA"/>|region4={{flag|Singapore}}|pop4=72,368|ref4=<ref name="MOFA"/>|region5={{flag|Malaysia}}|pop5=66,500|ref5=<ref name="MOFA"/>|region6={{flag|South Korea}}|pop6=22,000|ref6=<ref name="MOFA"/>|region7={{flag|Japan}}|pop7=15,800|ref7=<ref name="MOFA"/>|region8={{flag|England}}|pop8=9,800|ref8=<ref name="MOFA"/>|region9={{flag|UAE}}|pop9=7,500|ref9=<ref name="MOFA"/>|region11={{flag|Germany}}|pop11=7,300|ref11=<ref name="MOFA"/>|region12={{flag|Hong Kong}}|pop12=5,400|ref12=<ref name="MOFA"/>|region13={{flag|Cambodia}}|pop13=4,700|ref13=<ref name="MOFA"/>|region14={{flag|Norway}}|pop14=1,500|ref14=<ref name="MOFA"/>|region15={{flag|New Zealand}}|pop15=1,000|ref15=<ref name="MOFA"/>|region16={{flag|France}}|pop16=900|ref16=<ref name="MOFA"/>|region17={{flag|Sweden}}|pop17=800|ref17=<ref name="MOFA"/>|region18={{flag|Pakistan}}|pop18=200|ref18=<ref name="MOFA"/>|region19={{flag|Taiwan}}|pop19=40,000|ref19=<ref name="MOFA"/>|region20={{flag|Vatican}}|pop20=20|ref20=<ref name="MOFA"/>|region21={{flag|India}}|pop21=100|ref21=<ref name="MOFA"/>|region22={{flag|Canada}}|pop22=9,300|ref22=<ref name="MOFA"/>|region23={{flag|Chad}}|pop23=45|ref23=<ref name="MOFA"/>|region24={{flag|Denmark}}|pop24=1,764|ref24=<ref name="MOFA"/>|region25={{flag|Saudi Arabia}}|pop25=50,000|ref25=<ref name="MOFA"/>|region26={{flag|Luxembourg}}|pop26=11|ref26=<ref name="MOFA"/>|region27={{flag|Nepal}}|pop27=20|ref27=<ref name="MOFA"/>|region28={{flag|Kuwait}}|pop28=10|ref28=<ref name="MOFA"/>|region29={{flag|Italy}}|pop29=35|ref29=<ref name="MOFA"/>|region30={{flag|Netherlands}}|pop30=30|ref30=<ref name="MOFA"/>|region31={{flag|Finland}}|pop31=30|ref31=<ref name="MOFA"/>|region32={{flag|Sri Lanka}}|pop32=15|ref32=<ref name="MOFA"/>|region33={{flag|China}}|pop33=20,000|ref33=<ref name="MOFA"/>|langs='''[[ဗမာဘာသာစကား|ဗမာ]]'''<ref>{{Ethnologue17|kor}}</ref> {{flatlist}} *[[ အင်္ဂလိပ် ဘာသာစကား| အင်္ဂလိပ်]] {{endflatlist}}|rels=[[Theravada Buddhism]] [[Islam]] [[Roman Catholic]] [[Hinduism]]|related_groups=[[Sino- Tibetan People]]}} '''ဗမာလူမျိုး'''သည် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]၏ တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအနက် လူဦးရေအများဆုံးသော လူမျိုးစုဖြစ်သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ လူဦးရေ ၏ ၆၈% သို့မဟုတ် ၃၆ သန်းခန့်မျှရှိသည်။[[File:Ethnic Bamar men, Bagan, Myanmar.jpg|thumb|ပုဂံမြို့အနီးတွင် ဗမာယောက်ျား သုံးဦး ရေသယ်ဆောင်နေကြပုံ။ ရေရှားသည့် မြန်မာပြည် အလယ်ပိုင်းတွင် လူဦးရေ ၃၄% နေထိုင်သည်။]] == နောက်ခံ သမိုင်းကြောင်းနှင့် ပေါ်ပေါက်လာပုံ == ဗမာလူမျိုးတို့သည် '''တိဘက်-မြန်မာ'''(Tibeto-Burman) လူမျိုးနွယ်စုကြီးမှ အကြီးဆုံးသော လူမျိုးဖြစ်သည်။ '''မွန်ဂိုလွိုက်'''(Mongoloid race) ဖြစ်သည်<ref>[http://dictionary.infoplease.com/mongoloid Meaning of Mongoloid | Infoplease<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>{{Cite web |title=Burmese {{!}} Beyond Highbrow - Robert Lindsay<!-- Bot generated title --> |url=http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ |accessdate=17 June 2013 |archivedate=26 July 2013 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20130726030756/http://robertlindsay.wordpress.com/category/raceethnicity/asians/se-asians/burmese/ }}</ref> ဟု မြန်မာ သမိုင်းပညာရှင် သမိုင်းပါမောက္ခဆရာကြီး[[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] က မှတ်ချက် ပြုသည်။ ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံဟု ခေါ်သော နေရာတွင် ယခင်အနှစ် ၄၀၀,၀၀၀ လောက်က လက်နက်ကို အသုံးပြုတတ်ပြီ ဖြစ်သော ရှေးလူများ နေထိုင် ခဲ့ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခုအခါထက် ပို၍ အေးသည်။ မိုးမှာ၊ ယခုထက် သုံးဆမှ ခြောက်ဆခန့် ပိုသဖြင့်၊ မိုးစွေကာလဟု ခေါ်ရသည်။ ယခင် အနှစ် ၂၀၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ ထို ရှေးလူများသည် လက်နက် လုပ်တတ်သော အဆင့်သို့ ရောက်လာသည်။ အလွန်အေးသော မြောက်လေကို ကြောက်သဖြင့်၊ တောင်စောင်းများ၌ တောင်ဘက်သို့ အပေါက်လှည့်သော ဂူများတွင်သာ နေကြသည်။ ယခင်အနှစ် ၄၀,၀၀၀ လောက်မှ စ၍ လူအစစ်များ ဖြစ်လာ ကြသည်။ ရာသီဥတုမှာ ယခင်အနှစ် ၁၀,၀၀၀ မှ စ၍၊ တဖြည်းဖြည်း ယခု ရာသီဥတုမျိုး ဖြစ်လာသည်။ ယခင်အနှစ် ၁၁,၀၀၀ ခန့်က၊ ထိုသူများ နေခဲ့သော ပြဒါးလင်းဂူတွင် သူတို့ ရေးဆွဲခဲ့သော ကျောက်ခေတ်ဟောင်း နံရံ ပန်းချီကား တို့ကို တွေ့နိုင်သည်၊၊ ယခု ဆင်၊ ဝက်၊ သမင်တို့နှင့် တူသော ပုံများ၊ အရိုးသာ ဖော်ပြသော ငါးနှင့် လက်ဝါးပုံများကို ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ဂူတွင်းမှ မြင်ရသော နေထွက်ပုံမှာ၊ ရှုခင်းကား ဖြစ်မည် ထင်ရသည်။ မြန်မာတို့သည် ခရစ် (၁၁) ရာစုနှစ်မှ စ၍ ဗုဒ္ဓ သာသနာကို လက်ခံခဲ့၍ မည်သည့် ကိစ္စမဆို ဗုဒ္ဓ သာသနာကို ထိပ်တန်းက ထား၍ စဉ်းစား ဆောင်ရွက်သော ဓလေ့ကို ရခဲ့သည်။ မျိုးရိုး စဉ်ဆက်မှာ တိဗက် တရုတ်နှင့် နီးစပ်သဖြင့် တရုတ် ဘက်မှ ဓလေ့ များစွာလည်း မြန်မာတို့ ယခုတိုင် ဆက်လက်၍ အသုံးပြု နေပါသည်။<ref>{{Cite web |title=မော်ကွန်းတင်ပြီးမိတ္တူ |url=https://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011/ |accessdate=8 June 2013 |archivedate=8 January 2009 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20090108114244/http://www.myanmarisp.com/History/General_Hsitory/his0011 }}</ref> မနုဿသမိုင်းအရ ဗမာလူမျိုးစုတို့သည် ယနေ့ မြန်မာနိုင်ငံနယ်နိမိတ်အတွင်းသို့ နာဂ၊ သက်၊ ကမ်းယံ၊ ပျူ တို့နောက်မှ ဝင်ရောက်လာခြင်းဖြစ်သော်လည်း ပျူတို့ ထူထောင်သည့် ပထမပြည်ထောင်စုကို အေဒီ ၈ ရာစုတွင် နန်ကျောက်တို့က ဖျက်စီးပြီးချိန် မတိုင်မှီကပင် ရောက်ရှိနေထိုင်နေခဲ့ပြီးဖြစ်သည်ဟု ခန့်မှန်းကြသည်။ အေဒီ ၁၀ ရာစုမတိုင်မှီအချိန်ကပင် ကျောက်ဆည် ၁၁ ခရိုင်တွင် အခြေချခဲ့ပြီး နောက်များမကြာမှီတွင် မြစ်သာ ၆ ခရိုင်၊ ပုဂံ နေပြည်တော်တို့ကို ထူထောင်ကာ ဒုတိယမြန်မာပြည်ထောင်စုကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့သော်မြန်မာတို့က ထိုပြည်ထောင်စုကို ပထမပြည်ထောင်စုအဖြစ်သာ လက်ခံကြသည်။ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မွန်ဂို၊ တရုတ်၊ ယိုးဒယား၊ မွန်၊ ရခိုင်၊ ရှမ်း၊ ကရင် အစရှိသည့် အတွင်း၊ အပြင်ရန်အမျိုးမျိုးနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ဖူးပြီး အကြိမ်တိုင်းတွင် ပြည်ထောင်စု၏ ဦးဆောင်သူနေရာကို ပြန်လည်ကာရောက်ရှိနိုင်ခဲ့သည်။ [[အနော်ရထာ]]၏ ပထမပြည်ထောင်စု(ပထမမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[တပင်ရွှေထီး]]-[[ဘုရင့်နောင်]]တို့ ၏ဒုတိယပြည်ထောင်စု(ဒုတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)၊ [[အလောင်းဘုရား]]၏ တတိယပြည်ထောင်စု(တတိယမြန်မာနိုင်ငံတော်ကြီး)တို့ကိုတည်ထောင်ကာ သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် အောင်နိုင်သူများအဖြစ် ရပ်တည်နိုင်ခဲ့သည်။ [[ပထမ အင်္ဂလိပ် - မြန်မာ စစ်ပွဲ]] (အင်္ဂလိပ်တို့၏ မြန်မာနိုင်ငံအပေါ် ပထမ ကျူးကျော်စစ်ပွဲ) အပြီးတွင် မဏိပူရ၊ တနင်္သာရီနှင့် ရခိုင် ဒေသများကို အင်္ဂလိပ်တို့ထံ ပေးအပ်ခဲ့ရပြီး ၁၈၈၆ တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် ဗြိတိသျှ အင်ပါယာအတွင်းသို့ ကျ‌ရောက်ခဲ့ပြီး ၁၉၃၇ ခုနှစ်အထိ အိန္ဒိယ၏ ပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း]]နှင့် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးစုခေါင်းဆောင်များ၏ ဦးဆောင်ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ (၄) ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှ အုပ်ချုပ်မှု အောက်မှ လွတ်လပ်ရေး ရရှိခဲ့ပြီး [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်|မြန်မာပြည်]] အဖြစ်ပြန်လည်ထူထောင်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် စစ်တပ်မှ နိင်ငံ့တော်အစိုးရ ကို ပုန်ကန်ကာ [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်း]] ပြီး [[ပြည်ထောင်စုဆိုရှယ်လစ်သမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော်]] အဖြစ် ကူးပြောင်းကာ [[တစ်ပါတီ]]ဗဟိုဦးစီးစနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ၂၆ နှစ်အကြာတွင် [[ရှစ်လေးလုံးအရေးအခင်း|၈လေးလုံး လူထုဆန္ဒထုတ်ဖော်မှု]]ကြောင့် တစ်ပာတီအာဏာရှင်စနစ် စနစ်ပျက်သုဉ်းသော်လည်း [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]မှ နောက်တစ်ကြိမ် အာဏာသိမ်းကာ ၂၀၁၀ထိ ၁၉နှစ်ကြာ စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။၂၀၁ဝ ခုနှစ်တွင် ပါတီစုံ [[ဒီမိုကရေစီ]]စနစ်သို့ကူးပြောင်းရန်စီမံလျက်ရှိပြီး [[ကမ္ဘာ့ကုလသမဂ္ဂ|ကုလသမဂ္ဂ‎]]၊ [[အာဆီယံ]]၊ [[WTO]] စသည့် အဖွဲ့အစည်းများတွင် ပါဝင်သည်။ [[File:Nat-ein.jpg|thumb|ရန်ကုန်မြို့ရှိ နတ်စင်တစ်စင်]] မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်မလာမီ နှစ်ပေါင်း၄၀ဝ၀ကျော်ခန့်အချိန်က ဗမာလူမျိုးတို့သည် [[တရုတ်နိုင်ငံ]] အနောက်မြောက်ဘက် ကန်စုဒေသ၊ ထောင်မြစ်ဝှမ်းတွင် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်ဟု ခန့်မှန်းရသည်။ သက်သေအထောက်အထားအားဖြင့် ဗမာတို့၏ ဘိုးဘွားများဖြစ်သည်ဟု ဆိုရန်ခက်သကဲ့သို့ ငြင်းပယ်နိုင်ခြင်းလည်းမရှိပေ။ တွေ့ရှိရသည့် ထိုလူမျိုးစုတို့၏ ကျန်ရစ်သောအသုံးအဆောင်များမှာ အတော်အတန်အဆင့်မြင့်သည့် ကျောက်ခေတ်နှောင်းလက်ရာမျိုးရှိပြီး ခေတ်ပြိုင်တရုတ်လက်ရာများနှင့် ရေချိန်ညီသောယဉ်ကျေးမှုမျိုးရှိသည်ဟု ဆိုနိုင်သည်။ တရုတ်တို့၏အင်အားကြီးမားစွာနယ်ပယ်ချဲ့ထွင်လာမှုများ၊ လူမျိုးစုအချင်းအချင်း တိုက်ခိုက်မှုများကြောင့် အဆိုပါလူမျိုးစုသည် တောင်ဘက်ဒေသများသို့ ရွေ့ပြောင်းလာကြသည်။ ထိုသို့ လွတ်လပ်မှုအတွက် ရွေ့ပြောင်းရာတွင် ပေးဆပ်ရသော တန်ဖိုးမှာ အနှစ် ၃၀ဝ၀နီးပါးမျှတိမ်ကောခဲ့ရသည်ယဉ်ကျေးမှုပင်ဖြစ်တော့သည်။ ဆိုလိုသည်မှာ မိမိတို့လူမျိုးစုလွတ်မြောက်ရေးအတွက် ယဉ်ကျေးမှုကို ပစ်ပယ်ကာ ရောက်ရာအရပ်မှ ယဉ်ကျေးမှုများရောနှောလာသည်ကို လက်ခံခဲ့ရခြင်းပင်ဖြစ်သည်။ တနည်းအားဖြင့် ပုဂံတွင်အခြေချသည့် အေဒီ ၁၁ရာစုက ဗမာတို့ယဉ်ကျေးမှုသည် အေဒီ ၁၁ရာစု တရုတ်တို့၏ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ယဉ်လျှင် များစွာကွာခြားခဲ့ပြီး ရောနှောထားသည့် ယဉ်ကျေးမှုများအား လိုတိုးပိုလျော့ပြုလုပ်ခြင်းဖြင့် ပိုမိုသစ်လွင်ကောင်းမွန်သော ယဉ်ကျေးမှု အဆင့်အတန်းကို ဖန်တီးတီထွင်နိုင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြင့် ခရစ်၇ ရာစုများအရောက်တွင် ထိုလူမျိုးစုသည် တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်သို့ရောက်လာပြီဖြစ်ပြီး တရုတ်မှတ်တမ်းများတွင် '''မန်းမန်''' ဟုခေါ်သည့် လူရိုင်းအုပ်စုကြီးအဖြစ် တည်ရှိခဲ့သည်။ ထိုအုပ်စုကြီးအတွင်းမှ '''မန်'''ဟုခေါ်သည့် လူမျိုးစုမှ မိမိတို့အကြီးအကဲဖြစ်သူကို '''မင်း'''၊'''မင်းစော''' ဟုခေါ်ကြပြီး စစ်မက်ရေးရာကျွမ်းကျင်သူများဖြစ်လာသည်။ သို့သော် မွှေးမြူရေးနှင့် စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများကိုလည်း ဆောင်ရွက်ကြကြောင်း သိရှိရသည်။ ထိုစဉ်ကပင် အိမ်ကြက်ကို မွှေးမြူနေပြီဖြစ်သည်ဟု သိရှိရသည်။ ထိုလူမျိုးသည် ထကြွလုံ့လရှိပြီး စစ်ရေးတွင်အလွန် အားသန်သူများဖြစ်သည် ဟုဆိုသည်။ စစ်ပွဲများတွင် လှံနှင့် မြင်းစီးကျွမ်းကျင်မှုကို အသုံးချကာ တိုက်ခိုက်သည်။ အမျိုးသားများသာမက အမျိုးသမီးများပါ မြင်းကိုကျွမ်းကျင်စွာ စီးနှင်းနိုင်သည်။ လေးမြားအတတ်တွင် ကျင်လည်ကာ အဆိပ်လူးမြားဖြင့်လည်း ရန်သူကိုတိုက်ခိုက်လေ့ရှိသည်။ ခြေတံရှည်အိမ်များတည်ဆောက်နေထိုင်သည်။ ဘောင်းဘီဝတ်ဆင်လေ့ရှိပြီး ခေါင်းပေါင်းအနီကို ပေါင်းလေ့ရှိကြောင်း သိရသည်။ ၈ရာစုအစောပိုင်းကာလများတွင် နန်ကျောက်တို့၏ အုပ်စီးမှုကိုခံလာရပြီး ခရစ်နှစ်၇၉၄ ခန့်တွင် နန်ကျောက်လက်အောက်ခံဖြစ်ရသည်။ စစ်ရေးကျွမ်းကျင်မှုကြောင့် နန်ကျောက်တို့၏ အရှေ့တောင်အာရှကုန်းမြေအား ကျူးကျော်စစ်ပွဲများတွင် တပ်ဦးမှ အများဆုံးပါဝင်ရလေ့ရှိသည်။''' မန်းမန်'''စစ်သည်များသည် အလွန်သတ္တိရှိပြီး သစ္စာလည်းမြဲသည်ဟုဆိုလေ့ရှိသည်။ စစ်ပွဲတွင် မန်းမန်စစ်သည်တစ်ဦးအား ဖမ်းဆီးရမိ၍ မည်သို့ပင်ရိုက်နှက်စစ်ဆေးစေကာမူ မည်သည့်လျှို့ဝှက်ချက်ကိုမှ ပြောပြမည်မဟုတ်ဟု ဆိုသည်။ == မြန်မာနိုင်ငံသို့ဝင်ရောက်လာခြင်း == စစ်တိုက်သန်သူများဖြစ်သော်လည်း မိမိတို့ကို အုပ်စီးထားသည့် နန်ကျောက်များခိုင်းသကဲ့သို့ အချိန်ကြာမြင့်စွာ လှည့်လည်တိုက်ခိုက်ခြင်းမှာ မဖြစ်နိုင်သည်ကြောင့်တစ်ကြောင်း၊ နဂိုကပင်လွတ်လပ်မှုကို အလေးထားသည့်လူမျိုးဖြစ်သည်ကြောင့် တစ်ကြောင်း ခရစ်နှစ် ၉ ရာစုမတိုင်မီကပင် နန်ကျောက်အုပ်ချုပ်သည့် ပြည်နယ်အတွင်းမှ အုပ်စုလိုက်စတင်ထွက်ခွာလာကြသည်။ အရှေ့တောင်အာရှတခွင် နေရာဒေသအတော်များများကို ရောက်ဖူးပြီးဖြစ်သဖြင့် မိမိတို့နှင့် အသင့်တော်ဆုံးဖြစမည့် ဒေသကို ရွေးချယ်နိုင်ပြီဖြစ်သည်။ သို့ဖြင့် ပူပြင်းစိုစွတ်သော၊ [[ငှက်ဖျားရောဂါ]]ကဲ့သို့ ရောဂါဆိုးမျိုးရှိရာ ဒေသများကို ရှောင်ရှားကာ မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဗဟိုဒေသ၊ ပူအိုက်ခြောက်သွေ့ကာ ရောဂါဘယဘေးကင်းရှင်းသည့် ဒေသကို ရွေးချယ်အခြေချလေတော့သည်။ မြန်မာ့မြေပထဝီအနေအထားကို သိရှိပြီးဖြစ်သကဲ့သို့ မိမိတို့အား ခုခံသူမရှိမည့် လမ်းကြောင်းဖြစ်သည့် သံလွင်မြစ်ကို စုန်ဆင်းကာ မြောက်ပိုင်းရှမ်းပြည်နယ်ကို ဖြတ်သန်းကာ ဗဟိုမြန်မာဒေသကို အရှေ့တောင်ထောင့်မှ ဝင်ရောက်သည်။ ထို့နောက် စိုက်ပျိုးမြေကောင်းမွန်သည့် ကျောက်ဆည်နှင့် မင်းဘူးဒေသများကို မွန်၊သက်၊ပလောင် နှင့် ပျူတို့ထံမှ လုယူသည်။(လုယူသည်ဟုဆိုရာတွင် တစ်ပြိုင်နက် စစ်ပြု၍ ယူသည်မျိုးရှိနိုင်သကဲ့သို့၊ လူဦးရေအတိုးအပွားပေါ်တွင် အခြေပြုကာ ဝါးမြိုခြင်းလည်း ရှိနိုင်သည်။) ထို့နောက် ဆက်သွယ်ရေး၊ရိက္ခာရရှိနိုင်မှုနှင့် အခြေအနေအရပ်ရပ်ကို သုံးသပ်ကာ မြို့တော်အဖြစ် အလယ်ဗဟိုတွင်ရှိသည့် ပုဂံကိုထူထောင်သည်။ ထိုနောက် မိမိအရင်လူမျိုးများဖြစ်သည့် [[ပျူ]]နှင့် [[မွန်]]တို့ထံမှ ဘာသာစကား၊ဘာသာရေး နှင့် ယဉ်ကျေးမှုများကို လက်ခံသုံးစွဲလာကြသည်။ ထို့ကြောင့် အောင်နိုင်သူများသည် ယဉ်ကျေးမှုဖြင့်ကျဆုံးပြီဟု ဆိုရလောက်အောင်ပင်ဖြစ်တော့သည်။ ပလောင်နှင့် မွန်လူမျိုးများထံမှ ဆည်ရေသောက်လယ်ယာမြေစိုက်ပျိုးနည်းစနစ်ကို ရယူကာ စိုက်ပျိုးရေးကို အကြီးအကျယ်တိုးချဲ့သည်။ တောများကိုခုတ်ထွင်ရှင်းလင်းကာ စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ဖော်ထုတ်သည်။ သို့ဖြင့် ရွှေဘို၊မုံရွာ၊ပခုက္ကူ၊စစ်ကိုင်း နှင့် မန္တလေးအစရှိသည့် ဒေသများတွင်လယ်စိုက်ပျိုးကြပြီး အခြားမြေဩဇာညံ့ဖျင်းသည့် အရပ်များတွင် ကွမ်း၊ထန်း အစရှိသည့် ဥယျာဉ်ခြံများကို လုပ်ကိုင်ကြသည်။ အလွန်မှ ညံ့ဖျင်းသည့် မြေများတွင် ပြောင်း၊နှမ်း အစရှိသည်တို့ကို စိုက်ပျိုးသည်။ ဤသို့ မြန်မာနိုင်ငံအလယ်ပိုင်း ခြောက်သွေ့ဒေသကြီးတစ်ခုလုံးအား စိုက်ပျိုးမြေအဖြစ် ပြောင်းလဲခဲ့ခြင်းမှာ အလွန်ပင်ဂုဏ်ယူဖွယ်ဖြစ်သည့် ကြီးမားသောအောင်မြင်မှုပင်ဖြစ်သည်။ စိုက်ပျိုးရေးဖြစ်ထွန်းကာ အခြေတကျနေထိုင်ခွင့်ရရှိလာပြီဖြစ်သဖြင့် လူဦးရေမှာလည်း အလျင်အမြန်ပင်တိုးပွားလာပြီး နယ်ပယ်မှာလည်း ကျယ်ပြန့်လာသည်။ == ရိုးရာယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဓလေ့ထုံးစံ == === ဝတ်စားဆင်ယင်မှု === မြန်မာနိုင်ငံ အထက်ပိုင်းနှင့် အလယ်ပိုင်းလွင်ပြင်ဒေသများတွင် အစဉ်အဆက် နေထိုင်ကြသည်။ AD ၁၀ ရာစု ခန့်စ၍ ဧရာဝတီ မြစ်ရိုးတစ်လျှောက်တွင် မြို့ပြများထူထောင်နေထိုင်ကြသည်။ ပုဂံ၊ အင်းဝ၊ အမရပူရ၊ စစ်ကိုင်း၊ မန္တလေးတို့မှာ ထင်ရှားသည်။ ယနေ့အချိန်များတွင် ဗမာလူမျိုးမှာ မြန်မာနိုင်ငံစုစုပေါင်းလူဦးရေ ၈၈ ရာခိုင်နှုန်းကျော်ရှိသည်။ ဗမာအမျိုးသမီး များသည် ရင်စေ့ ရှပ်အင်္ကျီကို ဝတ်ဆင်ပြီး ပိုးချည်ဖောက်ထားသော ကွင်းလုံချည်ကို ဝတ်ဆင်၍ပခုံးတွင်ပုဝါလွှား ရင်တစ်ဘက်တစ်ချက်တွင်ချထားသည်။ မြန်မာအမျိုးသမီးများသည်ဆံပင်ကိုအထူးဆင်ယင်ထုံးဖွဲ့လေ့ရှိသည်။ အမျိုးသားများမှာ ဦးခေါင်းတွင် ခေါင်းပေါင်းပေါင်း၍ တိုက်ပုံ ရင်စေ့နှင့် ပုဆိုးကို ဝတ်ဆင်ကြသည်။ == ဘာသာစကားနှင့်စာပေ == ===ဘာသာစကား=== {{main|မြန်မာဘာသာစကား}} ဘာသာအယူဝါဒအားဖြင့် အစပထမတွင် မဟာယာနဂိုဏ်း၊ ရိုးရာနတ်နှင့်ဟိန္ဒူနတ်တို့ကို ကိုးကွယ်သည်ဟု လေ့လာသိရှိရသည်။ အနော်ရထာမင်း လက်ထက်တွင် ထိုအယူကွဲဂိုဏ်းများကို နှိပ်ကွပ်ပြီး စစ်မှန်သည့် ထေရဝါဒ(မဟာယာနဂိုဏ်း က ဟိနယာနဟုခေါ်သည်။) [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို ကိုးကွယ်ရန် ပျိုးထောင်ပေးခဲ့သည်။ သို့သော် သမိုင်းတစ်လျောက်တွင် မဟာယာန နွယ်သော ပွဲကျောင်းအလေ့အထများ၊ ရိုးရာနတ်နှင့် ဟိန္ဒူဆိုင်ရာအလေ့အထများကို ညောင်ရမ်းခေတ်အထိ တွေ့ရှိခဲ့ရသည်။ သက်သေအားဖြင့် ကျန်စစ်သားမင်း နန်းသစ်တည်ပြီး နန်းသိမ်းပွဲခံရာတွင် ဟိန္ဒူနတ်ဖြစ်သည့် ဗိဿနိုးနတ်ကို ပင့်ဖိတ်ပသခြင်း၊ တောင်ငူနန်းဆက်တွင်လည်း တောင်တွင်းရှင် မုန်ယိုဆရာတော်၊ ညောင်ရမ်းမင်းဆက်၏ နောက်ဆုံးမင်းဆက်များတွင် ဗားမဲ့၊ ဗားမော့ အစရှိသည့် မွန်ဆရာတော်များကို ပင့်ဖိတ်ကာ နတ်မေးစေခြင်း အစရှိသည်တို့ကိုတွေ့ရသည်။ ===စာပေ=== {{main|မြန်မာစာပေ}} ယနေ့ မြန်မာစာပေအရေးအသားမှာ ဗမာစာကိုစံထားပြီး ရုံးသုံးစာအဖြစ်၊ မြန်မာစာအဖြစ် သတ်မှတ်သည် ဟုဆိုနိုင်သည်။ စာပေအရေးအသားတွင် ဗမာတို့သည် အနွယ်တူသော ပျူတို့ထံမှ မသင်ယူခဲ့ပဲ၊ မွန်ဘာသာစကားပြောဆိုမှုကို မှီငြမ်းကာ အက္ခရာ အရေးအသားမှာလည်း မွန်တို့ထံမှ ရယူခဲ့သော်ငြား ကိုယ်ပိုင်အက္ခရာကို တီထွင်ပြောဆိုရေးသားခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် မျက်မှောက်ခေတ်တွင် ပျူကျောက်စာ အကြွင်းအကျန်များကို ဖတ်ရှု အဓိပ္ပာယ် ဖော်နိုင်ရန်ခက်ခဲနေရသည်။ ဗမာ(ခေါ်) မြန်မာတို့သည် ခရစ်နှစ် ၁၁၁၃ မှ ၁၁၇၄ အတွင်း၌ မွန်ယဉ်ကျေးမှု့ကိုမှီငြမ်းပြု၍ သီးခြားယဉ်ကျေးမှု တည်ထောင်ရန် အားထုတ်နေဆဲ ဖြစ်ကြောင်း ဒေါက်တာသန်းထွန်း၏ ခေတ်ဟောင်းမြန်မာ့ရာဇဝင် စာ-၂၅ ၌ တွေ့ရသည်။ မြန်မာ့သမိုင်းဆရာတို့က မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ယူဆကြသည်။ ပျူစာမှဆင်းသက်ရိုးမှန်လျှင် ပျူစာမှသည် မြန်မာစာဖြစ်လာစေရန် ခေတ်အဆက်ဆက် ဆင့်ကဲဆင့်ကဲပြောင်းလဲလာခဲ့သော ကြားခံစာပေမျိုး ရှိရမည်။ ယင်းကဲ့သို့မရှိခဲ့ကြောင်းကို ရာဇကုမာရ် ကျောက်စာက သက်သေခံလျက် ရှိသည်။ [[မြစေတီကျောက်စာ|ရာဇကုမာရ်ကျောက်စာ]]၌ ပါဠိ၊ မြန်မာ၊ ပျူ၊ မွန် ဟူ၍ စာပေလေးမျိုးဖြင့် တပြိုင်တည်း ရေးထိုးထားသည်ကိုတွေ့ရှိနိုင်သည်။ ယင်းကျောက်စာမှာ အကြောင်းအရာတစ်ခုတည်းကို စာပေလေးမျိုးဖြင့် တစ်ခေတ်တည်းတွင် ရေးထိုးခဲ့ခြင်းဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်မြန်မာစာသည် ပျူစာမှဆင်းသက်လာသည်ဟူသောအဆိုမှာ ခိုင်လုံသောအထောက်အထားမဟုတ်ချေ။ အလားတူစွာ မွန်စာမှဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုပြန်ရန်လည်း ယင်းကျောက်စာမှာပင် မွန်စာလည်း ပါရှိနေပြီးဖြစ်သောကြောင်းတည်း။ ယနေ့ထိ လူတို့သည် ပျူစာကိုကောင်းစွာ ရေရေလည်လည် ဖတ်တတ်သူဟူ၍ မရှိသေးချေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပျူတို့သည် ရခိုင်နှင့် မွန်တို့ကဲ့သို့ သီးခြားစာပေဖြင့် ရပ်တည်နေထိုင်လာခဲ့သော လူမျိုးများဖြစ်နေသောကြောင့်တည်း။ ဒေါက်တာသန်းထွန်းက သူ၏ခေတ်ဟောင်း မြန်မာ့ရာဇဝင်စာ-၁၂၂ တွင် ထိုလေးရာစုတွင် စာရေးနည်းပညာကို ပျူတို့ရကြလျှက် မွန်နှင့်ရခိုင်တို့က ၆ ရာစုတွင်ရနေပြီးဖြစ်လျက် နောင်အခါ မြန်မာတို့က ပျူ၊ မွန် နှစ်ဦးစလုံး ထံမှ နည်းကိုမှီလျှက် ၁၁ ရာစုတွင် ထိုပညာကိုရကြသည်ဟု မှတ်ယူနိုင်သည်ဟူ၍ ကောက်ချက်ချ ရေးသားခဲ့သည်။ တဖန် ပုဂံခေတ်၊ ပင်းယခေတ်၊ အင်းဝခေတ် ကျောက်စာများကို သေသေချာချာ လေ့လာကြည့်ပါက “ရခိုင်သံဖြင့် ရေးသားထားသော ရခိုင်စာပေ အသုံးအနူန်းများကိုသာ ” တွေ့ရှိကြရသည်။ ထို့ကြောင့် မြန်မာတို့သည် မြန်မာစာကို ပျူနှင့် မွန်တို့ထံမှ ရသည်ဟူသောအဆိုကို စဉ်းစားစရာ အများ ကြီးရှိလာသည်။ ရခိုင့်အသံ၊ ပုဂံခေတ်ကျောက်စာနှင့် ဘာသာပြန် # ရဟန်းသင်္ဃာ = ရဟန်းသံဃာ # မင်းဆြာ = မင်းဆရာ # ပင့်သကူ = ပံသကူ # လှိယ် = လှေ # အရှေ့လားသော် = အရှေ့သွားသော် သို့သော် ယခုအသစ်တွေ့ရှိထားသည့် [[စောလူးမင်းကျောက်စာ]] (၄၁၅ ခုနှစ်)မှာ နှစ်ပေါင်း ၆၀ ခန့် [[ရာဇကုမာကျောက်စာ]] ထက် စောခဲ့သည်ဟု ပညာရှင်များက ပြောဆိုသည်။ [[ဘာသာစကား]] ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေး ထိုးထားသောကြောင့် ဘာသာအများဆုံးပါရှိသည့် ကျောက်စာတစ်ချပ် ဖြစ်သည်။ [[မြန်မာဘာသာ]]ဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ [[ပျူ]][[ပါဠိ]]ဖြင့် ၁၄ ကြောင်းနှင့် ပျူစာစစ်စစ် ခုနစ်ကြောင်း စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၉ ကြောင်း ပါရှိသည်။ [[မွန်]]စာ အများဆုံးဖြင့် ရေး ထိုးထားရာဘက်၌ ပါဠိဘာသာဖြင့် ရှစ်ကြောင်း၊ မွန်ဘာသာဖြင့် ၁၅ ကြောင်း၊ ကျွမ်း (သို့မဟုတ်) ယွန်းဘာသာဖြင့် လေးကြောင်းဖြင့် စာကြောင်းရေ စုစုပေါင်း ၂၇ ကြောင်း ပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။<ref name="autogenerated2">[http://thanlwinriver.blogspot.com/2013/12/blog-post_516.html သံလွင်: သက္ကရာဇ်ရေးထိုး မှတ်တမ်းတင်ထားသော အစောဆုံး ကျောက်စာအဖြစ် ဘာသာစကား ခြောက်မျိုးဖြင့် ရေးထိုးထားသည့် ပုဂံခေတ် စောလူးမင်း၏ကျောက်စာ မြစ်သားမြို့၌ တွေ့ရှိ<!-- Bot generated title -->]</ref><ref>[http://www.bbc.co.uk/burmese/burma/2014/01/140108_mya_zedi_script_.shtml စောလူးမင်း ကျောက်စာ ပေတော ပရဟိတ ကျောင်းအတွင်းတွေ့ - BBC Burmese - မြန်မာ့ရေးရာ<!-- Bot generated title -->]</ref> ရခိုင်စာ မပါဝင်ကြောင်း သိရသည်။ ==ထင်ရှားသောဗမာလူမျိုးများ== * [[အောင်ဆန်း|အမျိုးသားခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချူပ်အောင်ဆန်း]] *[[အောင်ဆန်းစုကြည်၊ ဒေါ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ဥက္ကဋ္ဌ ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်]] *[[သန့်၊ ဦး|ဦးသန့်]] (ကုလသမဂ္ဂအထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်) * [[မှိုင်း၊ ကိုယ်တော်၊ သခင်|မြန်မာစာပေပညာရှင် ဆရာကြီး သခင်ကိုယ်တော်မှိုင်း]] * [[နု၊ ဦး|မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် ဦးနု]] * [[မြ၊ သခင်|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီးသခင်မြ]] * [[ဘချို၊ ဦး (ဒီးဒုတ်)|အာဇာနည်ခေါင်းဆောင်ကြီး ဒီးဒုတ်ဦးဘချို]] *[[သခင်စိုး]] *[[သခင်သန်းထွန်း]] *[[ဦးကျော်ငြိမ်း]] *[[ဒေါက်တာဘမော်]] *[[ကိုဗဟိန်း]] *[[ဦးဗဆွေ]] *[[ဦးမြင့်သိန်း]] *[[ကျော်ဇော၊ ဗိုလ်ချုပ်|ဗိုလ်မှူးချုပ် ကျော်ဇော]] *[[စိန်မှန်၊ ဗိုလ်မှူး|ဗိုလ်မှူး စိန်မှန်]] *[[မြို့မ-ဦးသန်းကြွယ်]] *[[သန်းထွန်း၊ ဒေါက်တာ|ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] * [[အောင်ကြီး၊ ဦး|ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီး]] * [[တင်ဦး၊ သူရ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး|ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း) သူရ ဦးတင်ဦး]] * [[မောင်မောင်၊ ဒေါက်တာ (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|နိုင်ငံတော်သမ္မတ ဒေါက်တာ မောင်မောင်]] *[[စောမောင်|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး စောမောင်]] * [[သန်းရွှေ|ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး သန်းရွှေ]] * [[သိန်းစိန်၊ ဦး|နိုင်ငံတော် သမ္မတ ဦးသိန်းစိန်၊ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး(ငြိမ်း)]] * [[ဝီရသူ (မစိုးရိမ်)|မစိုးရိမ်တိုက်သစ် နာယက ဆရာတော် ဦးဝီရသူ]] *[[လင်းယုန်နီ]] *[[ချစ်ဦးညို]] *[[စွမ်းရည်၊ မောင်၊ စာရေးဆရာ|မောင်စွမ်းရည်]] *[[အောင်သင်း|ဆရာအောင်သင်း]] ဆရာစံ ==ဗမာလူမျိုးစု== မြန်မာနိုင်ငံရှိ တိုင်းရင်းသား ဗမာလူမျိုးစု (၉)စု ရှိသည်။ အက္ခရာစဉ်အတိုင်း စဉ်ထားသည်။ # [[ကဒူးလူမျိုး]] # [[ကနန်းလူမျိုး]] # [[ဆလုံလူမျိုး]] # [[တောင်သားလူမျိုး]] # [[ထားဝယ်လူမျိုး]] # [[ဖွန်းလူမျိုး]] # [[ဗမာလူမျိုး]] # [[မြိတ်လူမျိုး]] # [[ယောလူမျိုး]] == ကျမ်းကိုး == <references/> * မြန်မာသမိုင်းပုံ- [[ဒေါက်တာသန်းထွန်း]] {{ မြန်မာပြည် လူမျိုးများ}} [[Category:မြန်မာနိုင်ငံလူမျိုးများ]] [[Category:ဗမာလူမျိုးစု]] p9jg31y9u0sq1f0ubssenjvan3vnr43 0 4634 754318 753418 2022-08-12T04:08:40Z Albert Poliakoff 55831 /* ကျမ်းကိုး */ wikitext text/x-wiki {{Infobox country geography | name = ထိုင်ဝမ် | image name = [[File:Taiwan NASA Terra MODIS 23791.jpg|247px]] | image caption = ထိုင်ဝမ်သည် အရှေ့ဘက်တွင် အများအားဖြင့် တောင်တန်းထူထပ်ပြီး အနောက်ဘက်သို့ လျှောစောက်လွင်ပြင်များရှိသည်။ [[ပန်ဂူးကျွန်းများ]] သည် ပင်မကျွန်း၏အနောက်ဘက်ရှိ ထိုင်ဝမ်ရေလက်ကြားတွင်ရှိသည်။ | image alt = | map = [[File:Taiwan (orthographic projection; southeast Asia centered).svg|247px]] | region = [[အရှေ့အာရှ]] | km area = 35,980 | area ranking = 138 | percent land = 89.7 | km coastline = 1,566.3 | exclusive economic zone = {{convert|83,231|km2|mi2|abbr= on}} | highest point = [[ယူရှန်း]] {{cvt|3952|m|ft|0}} | climate = [[အပူပိုင်းအဏ္ဏဝါရာသီဥတု]]{{refn|name=World Factbook}} | natural resources = [[ကျောက်မီးသွေး]]၊ [[သဘာဝဓာတ်ငွေ့]]၊ [[ထုံးကျောက်]]၊ [[စကျင်ကျောက်]]၊ [[ကျောက်ဂွမ်း]] အနည်းငယ်၊ စိုက်ပျိုးနိုင်သောမြေများ{{refn|name=World Factbook}} | environmental issues = [[လေထုညစ်ညမ်းမှု]]၊ စက်မှုထုတ်လွှတ်မှုနှင့် မိလ္လာအညစ်အကြေးများမှ [[ရေထုညစ်ညမ်းမှု]]၊ [[သောက်သုံးရေညစ်ညမ်းမှု]]၊ မျိုးသုဉ်းလုနီးပါး တိရိစ္ဆာန်မျိုးစိတ်များ ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု၊ အဆင့်နိမ့် ရေဒီယိုသတ္တိကြွစွန့်ပစ်ပစ္စည်းများ စွန့်ပစ်ခြင်း၊<ref name="World Factbook">{{cite web |title=Taiwan |url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/taiwan/ |work=The World Factbook |publisher=United States Central Intelligence Agency |access-date=6 May 2019}}</ref> }} {{Infobox Chinese | title = ထိုင်ဝမ် | pic = Taiwan.svg | picsize = 200px | collapse = yes | t = [[wikt:臺灣|臺灣]]/[[wikt:台灣|台灣]] | s = [[wikt:台湾|台湾]] | bpmf = ㄊㄞˊ ㄨㄢ | w = T'ai²-wan¹ | p = Táiwān | tp = Táiwan | mps = Táiwān | gr = Tair'uan | psp = Taiwan | wuu = {{IPA-wuu|d̥e uɛ}} | altname = {{lang-pt|(Ilha) Formosa}} | t2 = {{linktext|福爾摩沙}} | s2 = {{linktext|福尔摩沙}} | l2 = လှပသောကျွန်း | bpmf2 = ㄈㄨˊ ㄦˇ ㄇㄛˊ ㄕㄚ | w2 = Fu²-êr³-mo²-sha¹ | p2 = Fúĕrmóshā | tp2 = Fúĕrmósha | mps2 = Fúĕrmóshā | gr2 = Fwu'eelmosha | poj = Tâi-oân | tl = Tâi-uân | h = Thòi-vàn | buc = Dài-uăng | buc2 = Hók-ī-mò̤-să | j = Toi⁴ Waan¹ | j2 = fuk¹ji⁵mo¹saa¹ }} ထိုင်ဝမ်ကျွန်းသည် [[အာရှတိုက်]]၏ အရှေ့ဘက် [[ပစိဖိတ်သမုဒ္ဒရာ]]၏ မြောက်ဘက်တွင် တည်ရှိသည့် [[ကျွန်း (ကုန်းမြေ)|ကျွန်း]]တစ်ကျွန်းဖြစ်ပြီး ဧရိယာမှာ 36,188 [[စတုရန်းကီလိုမီတာ]]ကျယ်ဝန်းသည်။ လက်ရှိတွင် [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ]] (အာအိုစီ) (ထိုင်ဝမ်၏ တရားဝင်နိုင်ငံတော်အမည်) (Republic of China, ROC) အစိုးရမှ အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသည့် နိုင်ငံဖြစ်သည်။ ထိုင်ဝမ်သည် [[ယူရိုအေးရှား]][[ကျောက်လွှာ]]နှင့် [[ဖိလစ်ပိုင်]]ပင်လယ်ရေအောက် ကျောက်လွှာတို့ တွန်းထိုးမှုမှ ပေါ်ထွက်လာသည့် ကျွန်းဖြစ်သည်။ ပုံသဏ္ဌာန်အားဖြင့် ရှည်မြောမြော [[ကန်စွန်းဥ]]ပုံရှိသည်။ [[မြောက်ယဉ်စွန်းတန်း]]သည် ထိုင်ဝမ်၏ အလယ်ပိုင်းဒေသကို ဖြတ်သန်းသွားသည်။ ထိုင်ဝမ် တစ်လွှားရှိ မြေအနေအထားမှာ တောင်တန်းများဖြစ်ပြီး မြင့်မားမတ်ဆောက်သည်။ [[တောင်တန်း]]များသည် များသောအားဖြင့် အရှေ့မြောက်အရပ်မှ အနောက်တောင်အရပ်ဘက်သို့ သွယ်တန်းလျက်ရှိသည်။ [[လွင်ပြင်]]များမှာ ကျဉ်းမြောင်းသည်။ မကြာခဏ မြေ[[ငလျင်]]လှုပ်လေ့ရှိပြီး [[ရေပူစမ်း]]နှင့် [[မီးသေတောင်]]များ ပေါများသည်။ ထိုင်ဝမ်၏ရာသီဥတုမှာ ပူအိုက်စွတ်စိုသည့် ရာသီဥတုမျိုးဖြစ်သည်။ နွေဦးနှင့် နွေရာသီ စပ်ကူးမတ်ကူးကာလတွင် မက်မန်းမိုး ရွာသွန်းလေ့ရှိသည်။ နွေရာသီတွင်မူ [[ထိုင်ဖုန်းမုန်တိုင်း]]ဝင်တတ်ပြီး ဆောင်းရာသီတွင် အရှေ့မြောက်လေ တိုက်ခတ်လေ့ရှိသည်။ အအေးဆုံးလ၏ ပျမ်းမျှအပူချိန်မှာ ၁၄ဒီဂရီစင်တီဂရိတ် လောက်သာရှိပြီး နှစ်စဉ် ပျမ်းမျှမိုးရေချိန်မှာ ၂၅၁၀ မီလီမီတာ အထက်တွင်ရှိသည်။ မြောက်ပိုင်းဒေသတွင် တနှစ်ပတ်လုံး မိုးရွာသွန်းလေ့ရှိသော်လည်း တောင်ပိုင်းဒေသတွင်မူ နွေဥတုတွင်သာ မိုးရွာတတ်သည်။ နွေနှင့် ဆောင်းဦးရာသီများတွင် ထိုင်ဖုန်းမုန်တိုင်း ဝင်ရောက်တိုက်ခတ်လေ့ရှိသည်။ ရာသီဥတုနှင့် မြေမျက်နှာ အသွင်အပြင်တို့ကြောင့် ထိုင်ဝမ်တွင် အပူပိုင်းရာသီ၊ အပူလျော့ပိုင်းရာသီ၊ သမပိုင်းရာသီနှင့် အအေးပိုင်းရာသီများကို တွေ့ရှိနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ထိုင်ဝမ်တွင် အမျိုးအမယ် စုံလင်ပြောကြွယ်သည့် သဘာဝရှုခင်းနှင့် သဘာဝလောကကို တွေ့မြင်နိုင်သည်။ ထိုင်ဝမ်တွင် လူဦးရေ ၂၃ သန်းခန့် ရှိသည့်အနက် [[ဟော်လော့လူမျိုး]] အများစုနေထိုင်ကြပြီး [[ဟတ်ကားလူမျိုး]]、[[ထိုင်ဝမ် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ|တိုင်းရင်းသားလူမျိုး]]နှင့် တရုတ်နိုင်ငံ အခြားပြည်နယ်မှ လူမျိုးနွယ်စုများကိုလည်း တွေ့ရှိနိုင်သည်။ အစိုးရရုံးသုံးစာမှာ [[တရုတ်စာ အခက်ရေးနည်း]]ဖြစ်ပြီး အဓိက သုံးစွဲသည့် ဘာသာစကားများမှာ [[ထိုင်ဝမ်စကား]]（[[မင်နန်စကား]]）၊ [[ကော်ယွီတရုတ်စကား]]（[[ရုံးသုံးတရုတ်စကား]]）၊ [[ဟတ်ကားစကား]]နှင့် [[တိုင်းရင်းသား ဘာသာစကား]]များ ဖြစ်ကြသည်။ အရေးပါသည့် စီးပွားရေးလုပ်ငန်းမှာ [[အဆင့်မြင့်နည်းပညာ]]လုပ်ငန်း၊ စိုက်ပျိုးရေးလုပ်ငန်းများဖြစ်ပြီး လက်ရှိတွင် [[နာနိုတက္ကနော်လော်ဂျီ|နာနိုနည်းပညာ]]၊ [[光電工程|အလင်းနှင့် လျှပ်စစ်]]ပစ္စည်း ထုတ်လုပ်ရေး လုပ်ငန်းများသို့ ဦးတည် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ သွင်းကုန်အပိုင်းတွင် ရေနံနှင့် သဘာဝ ဓာတ်ငွေ့ အပါအဝင် စွမ်းအင်အရင်းအမြစ်များကို အဓိကတင်သွင်းပါသည်။ လက်ရှိတွင် [[ခရီးသွားလုပ်ငန်း]] ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေးအတွက် အင်တိုက်အားတိုက် ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ == အမည်ပေါ်ပေါက်လာပုံ == ထိုင်ဝမ်၏အမည် ပေါက်ပေါက်လာပုံနှင့် စပ်လျဉ်း၍ အဆို အမျိုးမျိုးရှိသည်။ အဆိုတမျိုးမှာ ထိုင်ဝမ်တောင်ပိုင်းဒေသမှ ရှီးလားယာ တိုင်းရင်းသား ဘာသာစကား Taian (ထိုင်အန်) သို့ Tayan (တာယန်)မှ ဆင်းသက်လာသည်ဟု ဆိုသည်။ “ရပ်ဝေးမှလာသူ” ဟု အဓိပ္ပာယ်ရသည်။<ref>{{Cite web |title=學習加油站—台灣名稱的由來 |url=http://content.edu.tw/junior/co_tw/ch_yl/city/citaiwan.htm |accessdate=27 June 2009 |archivedate=9 June 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20110609185121/http://content.edu.tw/junior/co_tw/ch_yl/city/citaiwan.htm }}</ref> ဒတ်ချ်ကိုလိုနီခေတ်တွင် ထိုင်ဝမ်အား ဒတ်ချ်ဘာသာဖြင့် Taioan ဟုခေါ်ဆိုခဲ့ကြသည်။ ယင်းကို အစွဲပြု၍ တရုတ်စာဖြင့် 「大員」(တာ့ယွမ်)၊ 「台員」(ထိုင်ယွမ်)၊ 「大灣」(တာ့ဝမ်း) သို့「台窩灣」(ထိုင်ဝေါဝမ်း) ဟု ရေးသားကြသည်။ ယင်းအမည်နာမများသည် မူလက ယခုခေတ် ထိုင်နန်ဒေသကို ညွှန်းဆိုခြင်းဖြစ်ပြီး နောက်ပိုင်းတွင် ထိုင်ဝမ်တကျွန်းလုံး၏ အမည်ဖြစ်လာသည်။ ရှေးခေတ် ဂျပန်တို့က ထိုင်ဝမ်အား 高砂 (တာကဆကို့) 高砂國 (တာကစကို့ပြည်) ဟု ခေါ်ဝေါ်ကြသည်။<ref>{{Cite web |title=民視，台灣筆記 |url=http://www.ftvn.com.tw/Topic/CaringTW/TWnotes/1217.htm |accessdate=27 June 2009 |archivedate=11 November 2011 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20111111190033/http://www.ftvn.com.tw/Topic/CaringTW/TWnotes/1217.htm }}</ref> ထိုင်ဝမ်၏ အခြားအမည်တခုမှာ “ဖော်မိုဆာ” ဖြစ်သည်။ ၁၆ ရာစုက ပေါ်တူဂီသင်္ဘော ထိုင်ဝမ်အနီး ဖြတ်သန်းသွားခိုက် ပင်လယ်ပြင်မှ မျှော်ကြည့်ရတွင် ထိုင်ဝမ်သည် လှပသည့် ကျွန်းတကျွန်းဖြစ်ကြောင်း တွေ့ရှိကာ Ilha Formosa！ဟု ဟစ်အော်ကြသည်။ ပေါ်တူဂီ ဘာသာတွင် ဖော်မိုဆာသည် လှပသောဟု အဓိပ္ပာယ်ရပြီး အီဟာမှာ ကျွန်းကို ဆိုလိုသည်။ ၁၉၅၀ ပြည့်လွန်နှစ် မတိုင်မှီ ဥရောပ နိုင်ငံများက အဓိက အသုံးပြုသည့် အမည်ဖြစ်သည်။<ref>[http://www.ettoday.com/2005/11/04/11324-1768980.htm 網路追追追／哪裡有「美麗」？Formosa的真相？] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20081206151323/http://www.ettoday.com/2005/11/04/11324-1768980.htm |date=6 December 2008 }}與[[福爾摩沙|Formosa]]</ref> == သမိုင်း == [[File:Beinan_Archaeological_Site.jpg|right|thumbnail|180px|ပူယူမာ တိုင်းရင်းသား လူမျိုး၏ လမင်းပုံ ကျောက်တိုင်။ (၁၈၉၆ ခုနှစ်တွင် ရိုက်ကူးသည်။)]] === ၁၇ ရာစု မတိုင်မှီ === ကျောက်ခေတ်ဟောင်း နှောင်းပိုင်းကာလ (ဘီစီ ၅၀၀၀၀ - ၁၀၀၀၀) ထိုင်ဝမ်ကျွန်းပေါ်တွင် လူသားများ နေထိုင်ကျက်စားလျက် ရှိပြီဖြစ်သည်။ တိကျသည့် သက်သေအထောက်အထားမှာ ကျောက်ခေတ်သစ် (ဘီစီ ၅၀၀၀) နောက်ပိုင်း သမိုင်းမတင်မှီ ယဉ်ကျေးမှုသည် ဩစထြိုနေးရှား ဘာသာစကားပြော လူမျိုးများချန်ရစ်ခဲ့ခြင်း ဆိုသည့် အချက်ဖြစ်သည်။ <ref>劉益昌（1996）</ref> “သုံးပြည်ထောင်မှတ်တမ်း”တွင် သုံးပြည်ထောင်ခေတ် ဝူပြည်မှ စစ်တပ်စေလွတ်ကာ ထိုင်ဝမ်ကျွန်းပေါ်သို့ တက်ရောက်ခဲ့ဖူးကြောင်း၊ “ဆွေကျမ်း”တွင် ဆွေရန်ဧကရာဇ်က “လျိုချိုပြည်”အား စစ်ထိုးခဲ့ဖူးကြောင်း ရေးသားထားသည်။ သို့သော်လည်း ရှေးခေတ် တရုတ်ကျမ်းဂန်များတွင် ရေးမှတ်ထားသည့် ဒေသမှာ ထိုင်ဝမ်ဖြစ်ကြောင်း သက်သေမပြနိုင်ပါ။ ၁၂၈၁ ခုနှစ်တွင် မွန်ဂိုဘုရင်က ဂျပန်အား သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း မုန်တိုင်းကြောင့် မအောင်မြင်ခဲ့ပေ။ ထို့ကြောင့် ဂျပန်ကို တိုက်ရန် ထိုင်ဝမ်ကျွန်းတွင် ခြေကုတ်ယူကာ ဖုန်ဟူကျွန်းတွင် ပတ္တရောင်ဌာနကို ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ထိုဌာနသည်လည်း ဖုန်ဟူကျွန်း၏ ပထမဦးဆုံးသော အုပ်ချုပ်ရေးဌာနဖြစ်သည်။ မင်မင်းဆက်ကာလတွင် ဆက်လက်အသုံးပြုခဲ့ပြီး ၁၃၈၄ ခုနှစ်တွင် ပင်လယ်ပိတ်ဆို့ရေး မူဝါဒကြောင့် ယင်းပတ္တရောင်ဌာနအား ပိတ်ခဲ့သည်။ ၁၅၆၃ ခုနှစ်တွင် ကမ်းရိုးတန်း လုံခြုံရေးအတွက် ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်မှာ ၁၆၂၂ ခုနှစ် ဒတ်ချ်တို့ ဖုန်ဟူအား သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်အထိ ဖြစ်သည်။ [[File:台灣地圖.jpg|thumbnail|210px|left|၁၆ ရာစုမှ ထိုင်ဝမ်ရှေးမြေပုံ]] မလေးပေါ်လီနေးရှား လူမျိုးများသည်လည်း ၁၆ ရာစုမတိုင်မှီကတည်းက ထိုင်ဝမ်ကျွန်းပေါ်တွင် နေထိုင်ကြသူများဖြစ်သည်။ ယင်းထိုင်ဝမ် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများသည် ထိုင်ဝမ်တကျွန်းလုံးတွင် ဖြန့်ကျက်နေထိုင်ကြပြီး ၎င်းတို့၏ ဘာသာစကားမှာ ဩစထြိုနေးရှား ဘာသာစကားအနွယ်ဝင်ဖြစ်သည်။ ထိုင်ဝမ်တိုင်းရင်းသားများ၏ သွားမစုံခြင်း၊ ဆေးမင်ကြောင်ထိုးခြင်း၊ အမည်နာမတွင် ဖခင်အမည်ပါ ထည့်မှည့်ခြင်း၊ အသက်အရွယ်အလိုက် မျိုးဆက်ခွဲခြားခြင်း၊ လူကြီးသူမများက အုပ်ချုပ်ခြင်း၊ ရန်သူ၏ ဦးခေါင်းကို ဖြတ်ယူခြင်း၊ ဝိညာဉ်များအား ပူဇော်ခြင်း၊ ကွယ်လွန်သူအား အိမ်တွင်း၌ သင်္ဂြိုဟ်ခြင်း စသည့် အလေ့အထများသည် အင်ဒိုနီးရှားရှိ ရှေးခေတ်ယဉ်ကျေးမှုနှင့် ဆက်စပ်မှုရှိသည်။<ref>{{Cite web |title=臺灣原住民介紹 |url=http://www.tacp.gov.tw/INTRO/FMINTRO.HTM |accessdate=27 June 2009 |archivedate=25 June 2007 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20070625065028/http://www.tacp.gov.tw/intro/fmintro.htm }}</ref> ၁၆ ရာစု ခေတ်လယ်ပိုင်းတွင် တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများအကြား မိဒတိုင်း (Kingdom of Middag) ပေါ်ထွန်းလာသည်။ ကျေးရွာပေါင်း ၁၅ ရွာမှ ၁၈ ရွာရှိ ပါပိုရားနှင့် ဘဘူဇာလူမျိုး၊ ပါဇိလူမျိုးနှင့် ဟွန်ယာလူမျိုး တစိတ်တပိုင်းတို့ ပူးပေါင်း ထူထောင်ထားသည့် တိုင်းပြည် ဖြစ်သည်။ ဘုံအကြီးအကဲအား Quataong ဟု ခေါ်သည်။ နယ်နမိတ်မှာ လက်ရှိ တာ့တုချောင်း ချိုင့်ဝှမ်းဒေသ တလျှောက် ဖြစ်သည်။ ယင်းတိုင်းပြည်သည် ၁၆၄၄ ခုနှစ် ဒပ်ချ်လူမျိုးများ ကျူးကျော်တိုက်ခိုက်လာပြီးနောက်တွင် ဒတ်ချ်တို့ထံ ဩဇာခံခဲ့သည်။ မင်းမင်းဆက်ကာလနှင့် [[ကျိန့်ချိန်ကုန်း (ကိုဆင်ဂါ)]] အုပ်စိုးသည့်ခေတ်တွင် အဖိနှိပ်ခံရ၍ ပျက်သုဉ်းလုနီး ဖြစ်ခဲ့သည်။ ချင်းမင်းဆက်ခေတ်တွင် ချင်းမင်းဆက်အား ခုခံတော်လှန်ရာတွင် အရေးမလှ၍ လူမျိုးသုဉ်းခဲ့ရသည်။ ၁၆ ရာစု ခေတ်လယ်ပိုင်းတွင် တရုတ်နိုင်ငံ အရှေ့တောင်ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက် ပင်လယ်ဓားပြများ ဆိုးသွမ်းကြသည်။ ပင်လယ်ဓားပြများသည် ထိုင်ဝမ်အား ပုန်းခိုရာ နေရာအဖြစ် အသုံးချခဲ့သည်။ တရုတ်ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက် လုယက်ကြချိန် စစ်သားများနှင့် ဝင်တိုးလျှင် ဖုန်ဟူသို့ ထွက်ပြေးကြပြီး ထိုမှတဆင့် ထိုင်ဝမ်သို့ ရောက်လာကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဟန်တရုတ် အနည်းအကျဉ်းမှအပ ထိုင်ဝမ်တွင် အခြေချလာသူများ ဖြစ်သည်။ တချိန်တည်းတွင် ပေါ်တူဂီလူမျိုးများသည် အရှေ့အာရှနှင့် ထိုင်ဝမ်သို့ ပထမဦးဆုံး ရောက်လာသည့် ဥရောပသား စူးစမ်းရှာဖွေရေးသမားများ ဖြစ်ကြသည်။ သို့သော်လည်း ဘိန်းနှင့် တိုင်းရင်းသားများထံမှာ ရိက္ခာပစ္စည်းများ ဖလှယ်ယူခြင်းသာ ရှိပြီး ထိုင်ဝမ်အား ကိုလိုနီနယ်အဖြစ် သိမ်းပိုက်ခဲ့ခြင်းမရှိပါ။ === ဒပ်ချ်နှင့် စပိန် ကိုလိုနီခေတ် === [[File:FortZelandia S.jpg|thumbnail|200px|ဇီလန်ဒီယာရဲတိုက် (၁၈၇၅)]] ၁၆၂၄ ခုနှစ်တွင် ဖုန်ဟူကျွန်းကို သိမ်းပိုက်ထားသည့် ဒပ်ချ်နှင့် မင်မင်းဆက် အစိုးရနှင့် လက်မှတ်ရေးထိုးကား ထိုင်ဝမ်တောင်ပိုင်းဒေသတွင် စတင် အခြေစိုက်လေသည်။ ဒပ်ချ်အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီမှ ဒပ်ချ်လူမျိုးတို့သည် ထိုင်နန်မြို့အနီးတွင် စီးပွားရေးရာ ရုံးခန်းတစ်ခုကို ထူထောင်ခဲ့ပြီး ၁၆၂၅ ခုနှစ်တွင်မူ ထိုင်ဝမ်ရှိ ဒပ်ချ်တို့၏ နိုင်ငံရေး အချက်အချာအဖြစ် ထိုင်နန်မြို့တွင် ဇီလန်ဒီယာ ရဲတိုက် (ယနေ့အန်းဖိန်ရှေးဟောင်းရဲတိုက်) ကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်မှစကာ ဆန်စပါးနှင့် သကြားထွက်နှုန်း တိုးမြှင့်ရန်အတွက် တရုတ်ပြည် ဖူကျန့်ဒေသတလျှောက်မှ လုပ်သားများကို ငှားရမ်းကာ ထိုင်ဝမ်တွင် စိုက်ပျိုးလုပ်ကိုင်လာစေသည်။ ၁၆၂၆ မှ ၁၆၄၂ ခုနှစ်ကြား ကာလတွင် စပိန်လူမျိုးတို့သည် ထိုင်ဝမ်မြောက်ပိုင်းဒေသကို သိမ်းပိုက်ကြီးစိုးခဲ့ကြသည်။ <ref>[http://www.taiwanus.net/history/1/30.htm 西班牙人殖民北台灣(1626~1642)]</ref> စပိန်တို့သည် ကြီးလုံဒေသတွင် မြို့တည်ကာ စိန့်ဆာဗေဒေါမြို့ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ ထို့နောက်တွင် ယနေ့ တန့်ဆွေဒေသတွင် စိန့်ဒိုမင်ဂိုမြို့ကို တည်ထောင်ခဲ့ပြန်သည်။ ဒီ့နောက်တွင် ဒပ်ချ်နှင့် စပိန်တို့သည် အရှေ့အာရှဒေသတွင် အားပြိုင်လာသည်။ ဒပ်ချ်တို့သည် ဂျပန်အစိုးရအား စပိန်တို့က တွန်းလှန်ဖို့ ကြံစီနေကြောင်း သတင်းဖြန့်သောကြောင့် ဂျပန်တို့သည် တရုတ်နှင့် ဒပ်ချပ်မှလွဲ၍ အခြားနိုင်ငံများနှင့် ဆက်ဆံရေးတွင် တံခါးပိတ်ဝါဒကို ကျင့်သုံးလာစေသည်။ ဒပ်ချ်တို့သည် ၁၆၄၂ ခုနှစ်တွင် စပိန်တို့ ကြီးစိုးနေသည့် ကြီးလုံဒေသကို ဝင်ရောက်စီးနင်းကာ စပိန်တို့ကို မောင်းထုတ် ခဲ့သည်။ ဒပ်ချ်တို့ တည်ထောင်ခဲ့သည့် ကိုလိုနီအစိုးရသည် ထိုင်ဝမ်သမိုင်းတွင် ပထမဦးဆုံးသော စနစ်ကျသည့် အုပ်ချုပ်ရေး အစိုးရဖြစ်သည်။ ဒပ်ချ်တို့ ထိုင်ဝမ်ကို သိမ်းပိုက်ရသည့် အဓိက ရည်ရွယ်ချက်မှာ တရုတ်၊ ဂျပန်၊ ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်၊ အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသများနှင့် ကုန်သွယ်ရာတွင် အချက်အချာ ဒေသအဖြစ် အသုံးချရန်ဖြစ်သည်။ ထိုစဉ်က ထိုင်ဝမ်သည် ဒပ်ချ်အရှေ့အိန္ဒိယ ကုမ္ပဏီ၏ အာရှဒေသတွင်း ဒုတိယအရေးပါသည့် ခြေကုတ်စခန်း ဖြစ်လာသည်။ ဒပ်ချ်တို့၏ ကန့်သတ်ချုပ်ချယ်မှုကြောင့် ထိုင်ဝမ်တိုင်းရင်းသားများသည် ၁၆၃၅ နှင့် ၁၆၃၆ ခုနှစ်တို့တွင် ဒပ်ချ်တို့အား တော်လှန် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ကျိန့်ကျိလုန်နှင့် ကောဟွိုင်ယိဦးဆောင်သည့် တရုတ်ပြည်မကြီးမှ ပြောင်းရွှေ့လာသူများသည်လည်း ဒပ်ချ်တို့ကို တော်လှန်တိုက်ခိုက်မှုများ ရှိခဲ့သည်။ ဤသို့ တော်လှန်မှုများကို ကာကွယ်နိုင်ရန် ဒပ်ချ်တို့သည် ဖရိုဗင်ရှား ရဲတိုက် (ယခု ချစ်ခန်ရှေးဟောင်းရဲတိုက်) ကို တည်ဆောက်ပြန်သည်။ ၁၆၆၁ ခုနှစ်တွင် [[ကျိန့်ချိန်ကုန်း (ကိုဆင်ဂါ)]]ဦးဆောင်သည့် တပ်ဖွဲ့သည် ဇီလန်ဒီယာ ရဲတိုက်ကို ဝန်းရံတိုက်ခိုက်ခဲ့ရာ ဒပ်ချ်တို့သည် ၁၆၆၂ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် အညံ့ခံကာ ထိုင်ဝမ်မှ ထွက်ခွာသွားခဲ့ရပြီး ဒပ်ချ်အုပ်စိုးမှုလည်း တပါတည်း အဆုံးသတ်သွားလေသည်။ === ကိုဆင်ဂါခေတ် === ကိုဆင်ဂါခေတ်သည် ၁၆၆၂ ခုနှစ် ဒပ်ချ်တို့အား အနိုင်ရခဲ့ချိန်မှ စတင်ကာ မျိုးဆက် ၃ ဆက် ၂၃ နှစ်တာ အုပ်ချုပ်ခဲ့ပြီး ၁၆၈၃ ခုနှစ်တွင် မန်ချူး ချင်းမင်းဆက်ထံ ဩဇာခံလိုက်ချိန်တွင် အဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ တရုတ်ပြည်တွင် မင်မင်းဆက် ပျက်သုဉ်းပြီးနောက် မင်မင်းဆက်၏ သစ္စာခံဟု မိမိကိုယ်ကို ခံယူထားသည့် ကိုဆင်ကာသည် ထိုင်ဝမ်သို့ ရောက်ရှိလာကာ ထိုင်ဝမ်တောင်ပိုင်းရှိ ယခု ထိုင်နန်ဒေသတွင် တုန်းနင်တိုင်းကို ထူထောင်ခဲ့သည်။ ၁၆၆၂ ခုနှစ် ဇွန်လ ၂၃ ရက်နေ့တွင် ကိုဆင်ဂါသည် နာမကျန်းဖြစ်ကာ ကွယ်လွန်ပြီးနောက် သားဖြစ်သူ ကျိန့်ကျင်းက အရိုက်အရာ ဆက်ခံခဲ့ကာ ၁၆၈၂ ခုနှစ်အထိ စိုးစံခဲ့သည်။ ကျိန့်ကျင်း ကွယ်လွန်ပြီးနောက် ကိုဆင်ဂါ၏မြေး ကျိန့်ခဲ့ဆွမ် အာဏာရလာကာ တရုတ်ပြည် အရှေ့တောင် ကမ်းရိုးတန်းဒေသကို ဝင်ရောက်စီးနင်းပြီး မန်ချူးကိုတော်လှန်ဖို့ ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း အရေးမလှခဲ့ပေ။ ထိုအချိန်မှစ၍ ထိုင်ဝမ်သည် မန်ချူးအုပ်ချုပ်မှုအောက် ကျရောက်ခဲ့သည်။ === ချင်းမင်းဆက်ခေတ် === ထိုင်ဝမ်အား ချင်းမင်းဆက် အုပ်ချုပ်သည့် ကာလမှာ ၁၆၈၃ ခုနှစ်မှ ၁၈၉၅ ခုနှစ် ကျာဝူစစ်ပွဲ ([[ပထမတရုတ်ဂျပန်စစ်ပွဲ]])အပြီး ထိုင်ဝမ်အား ဂျပန်တို့အား စစ်လျော်ကြေးအဖြစ် ပေးအပ်ခဲ့ချိန်အထိဖြစ်ပြီး အုပ်ချုပ်သည့်ကာလ ၂၁၂ နှစ်တာ ကြာမြင့်သည်။ ၁၆၈၄ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ထိုင်ဝမ်အား ချင်းအင်ပါယာ၏ နယ်မြေအဖြစ် တရားဝင် ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ၁၇ ရာစုနှစ်ဦးပိုင်းတွင် မန်ချူးအစိုးရသည် ထိုင်ဝမ်အုပ်ချုပ်ရေး အပိုင်းတွင် တက်ကြွမှု မရှိလှပေ။ ကနဦးတွင် ဒပ်ချ်နှင့် ကိုဆင်ဂါခေတ်၌ ထိုင်ဝမ်သို့သွားရောက် အခြေချသည့် ဟန်တရုတ်လူမျိုးများအား တရုတ်ပြည်သို့ အဓမ္မပြန်ခေါ်ကာ ထိုင်ဝမ်သို့ ပြောင်းရွှေ့နေထိုင်သူများအား တင်းတင်းကျပ်ကျပ် ကန့်သတ်ခဲ့၍ မိသားစုဝင်များကို မခေါ်ဆောင်သွားရဟု တားမြစ်ခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း အရှေ့တောင် ကမ်းရိုးတန်းတလျှောက်တွင် နေထိုင်ကြသူများသည် အသက်စွန့်ကာ ထိုင်ဝမ်သို့ သွားရောက်ပြီး အနောက်ပိုင်းဒေသတွင် အခြေချကြသည်။ နောင်တွင် ထိုင်ဝမ်အရှေ့ပိုင်းဒေသသို့ တဖြည်းဖြည်း တိုးချဲ့လာသည်။ သို့သော်လည်း အလယ်တွင် ဗဟိုရိုးမ တောင်တန်းကြီး ကာဆီးနေသောကြောင့် အရှေ့ပိုင်းဒေသသို့ သွားရောက်သူ နည်းပါးလှသည်။<ref>{{Cite web |title=漢人移墾台灣 |url=http://www.twcenter.org.tw/wu13/07.htm |accessdate=15 November 2010 |archivedate=30 October 2003 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20031030153636/http://www.twcenter.org.tw/wu13/07.htm }}</ref> အစောပိုင်းကာလ၌ မန်ချူးအစိုးရ စေလွှတ်လာသည့် အရာရှိများ ညံ့ဖျင်းခြင်း၊ စကားမပေါက်ခြင်းနှင့် ဖိနှိပ်ခြင်းတို့ကြောင့် ဆူပူပုန်ကန်မှုများ မကြာမကြာ ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။ ၁၈ ရာစုနှစ် ချဲန်လုန်ဧကရာဇ် လက်ထက်နှောင်းပိုင်းတွင် အလုံးအရင်းလိုက် ပြောင်းရွှေ့လာမှုများ ရှိခဲ့သည်။ ရှေ့လူ နောက်လူများအကြား နယ်မြေ အဝေမတည့်ခြင်းကြောင့် သွေးထွက်သံယိုမှုများ ရှိခဲ့သည်။ မန်ချူးအရာရှိများ၏ ညံ့ဖျင်းမှုကြောင့် အမြစ်ပြတ်အောင် မချေမှုန်းနိုင်ခဲ့ပေ။ ဤသို့ အုပ်စုများအကြား ပဋိပက္ခများကြောင့် ကုန်သွယ်မှု၊ ယဉ်ကျေးမှု ဖလှယ်ရာတွင် ပိုမို ခဲယဉ်းစေသည်။ ၁၉ ရာစု နောက်ပိုင်းမှသာ အဘက်ဘက်မှ လူကြီးများ၏ ကြိုးပမ်းမှုကြောင့် ဆက်ဆံရေး ကောင်းမွန်လာစေသည်။ ၁၉ ရာစု ခေတ်လယ် နောက်ပိုင်းတွင် အနောက်တိုင်း အင်အားကြီး နိုင်ငံများသည် တရုတ်နှင့် ကူးသန်းရောင်းဝယ်ရေး ဖောက်ကားရန် ရေကြောင်းလမ်းမှတဆင့် ကြိုးပမ်းလာခြင်းကြောင့် ၁၈၆၀ ခုနှစ်မှစ၍ ထိုင်ဝမ်ရှိ ဆိပ်ကမ်းအချို့ကို ဖွင့်လှစ် ပေးခဲ့သည်။ [[ဘိန်းစစ်ပွဲ]]အတွင်း ၁၈၄၁ ခုနှစ် စက်တင်ဘာမှစ ဗြိတိသျှ စစ်သင်္ဘောများ ထိုင်ဝမ်ကမ်းလွန် ပင်လယ်ပိုင်နက်အတွင်း ဝင်ရောက်ကာ မြောက်ပိုင်းရှိ [[ကြီးလုန်ဆိပ်ကမ်း]]နှင့် အနောက်ကမ်းရိုးတန်းရှိ ဝူချည်းဆိပ်ကမ်းကို သိမ်းပိုက်ရန် ကြိုးစားခဲ့သော်လည်း အချည်းအနှီးသာ ဖြစ်ခဲ့သည်။ [[File:1867年打狗港哨船頭.JPG|200px|left|thumbnail|၁၈၆၇ ခုနှစ်က တာကိုလှေဆိပ် (ယခု [[ကောင်းရှုံဆိပ်ကမ်း]])]] ၁၈၇၄ ခုနှစ်တွင် ထိုင်ဝမ်တောင်ပိုင်းဒေသ၌ တိုင်းရင်းသားများက ဂျပန်တံငါသည်များအား သတ်ဖြတ်ခဲ့ခြင်းကြောင့် ဟိန်ချွန်းဒေသကို ဝင်ရောက် တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ဤအဖြစ်အပျက်ကို ထိုင်ဝမ်သမိုင်းတွင် မူတန်းအရေးအခင်းဟု မှတ်တမ်းတင်ထားသည်။ <ref>[http://www.taiwannation.org.tw/taiwan/twabo4.htm 牡丹社事件，1871-74]</ref> ဤအဖြစ်အပျက်ကြောင့်လည်း ချင်းမင်းဆက်သည် ထိုင်ဝမ်အုပ်ချုပ်ရေးအပေါ် သတိပြုလာသည်။ ၁၈၇၄ ခုနှစ် မေလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် စစ်တပ်စေလွှတ်၍ ထိုင်ဝမ်၏ ကာကွယ်ရေးကို ဖြည့်တင်းပေးသည်။ ၁၈၈၄ ခုနှစ်တွင်ဖြစ်ပွားသည့် တရုတ် ပြင်သစ်စစ်ပွဲ (၁၈၈၄ ဩဂုတ် - ၁၈၈၅ ဧပြီ) တွင် ပြင်သစ်တို့က ဖုန်ဟူကျွန်းစုနှင့် ထိုင်ဝမ်မြောက်ပိုင်း ကြီးလုန်ကို တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။<ref>http://www.taiwanus.net/history/3/80.htm 法軍侵臺</ref> ထိုနောက်တွင် မန်ချူးအစိုးရသည် ရေပိုင်နက် ကာကွယ်ရေးအပိုင်း၌ ထိုင်ဝမ်၏ အရေးပါပုံကို အလေးထားလာသည်။ ၁၈၈၅ ခုနှစ်တွင် ထိုင်ဝမ်အား ဖူကျန့်ပြည်နယ်၏ ခရိုင်အဆင့်မှ ပြည်နယ်အဖြစ် အဆင့်တိုးမြှင့်ခဲ့သည်။<ref>[http://www.taiwanus.net/history/3/88.htm 1887年成立臺灣省]</ref> ထိုင်ပေမြို့ကို ရုံးစိုက်ရာမြို့အဖြစ် သတ်မှတ်ကာ ခေတ်မှီတိုးတက်ရေး လုပ်ငန်းများကို စတင် ဆောင်ရွက်လာသည်။ မန်ချူးအစိုးရသည် ထိုင်ဝမ်တွင် ပထမဦးဆုံးသော ရထားလမ်း၊ ကြေးနန်းရုံးနှင့် စာတိုက်ကို တည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ထိုင်ဝမ်နှင့် ဖူကျန့်အကြား လျှပ်စစ်ဓာတ်မီးကြိုးများ ဆက်သွယ်ပေးခဲ့သောကြောင့် ထိုစဉ်အခါက အခြေခံ အဆောက်အဦး အတိုးတက်ဆုံး ပြည်နယ်တစ်ခု ဖြစ်ခဲ့သည်။ ၁၈၉၄ ခုနှစ်မှ ၁၈၉၅ ခုနှစ်အတွင်း [[ပထမတရုတ်ဂျပန်စစ်ပွဲ]] (ကျာဝူစစ်ပွဲ) ဖြစ်ပွားရာ တရုတ်က စစ်ရှုံးခဲ့သည်။ ဂျပန်နှင့် စစ်ပြေငြိမ်းရေးအတွက် [[မာကွမ်းစာချုပ်]]ကို ချုပ်ဆိုခဲ့ပြီး စစ်လျော်ကြေးအဖြစ် ထိုင်ဝမ်နှင့် ဖုန်ဟူကျွန်းတို့အား ပေးအပ်ခဲ့သည်။ === ဂျပန်ခေတ် === ၁၈၉၅ ခုနှစ် ဇွန်လ ၁၇ ရက်နေ့ ဂျပန်ဘုရင်ခံက ထိုင်ပေမြို့တွင် (ဂျပန်) အုပ်ချုပ်ရေး စတင်ခြင်း အခမ်းအနားကို ကျင်းပခဲ့ချိန်မှစ၍ ၁၉၄၅ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၂၅ ရက်နေ့ ဂျပန်တို့ ဒုတိယကမ္ဘာစစ်တွင် စစ်ရှုံးပြီးနောက် တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံက ထိုင်ဝမ်အား ပြန်လည်သိမ်းယူခဲ့ချိန်အထိ ဂျပန်တို့သည် ထိုင်ဝမ်အား နှစ် ၅၀ နီးပါး အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ == ကျမ်းကိုး == {{reflist|2}} {{stub}} {{အာရှတိုက်ရှိ နိုင်ငံများ}} [[ကဏ္ဍ:ထိုင်ဝမ်]] [[ကဏ္ဍ:ထိုင်ဝမ်၏ ပထဝီဝင်|ထိုင်ဝမ်၏ ပထဝီဝင်]] qn0a35ghbg9n2jan334p8xnlaf0plch 0 6688 754293 692106 2022-08-11T20:30:37Z Jiseolwoo 86127 အကြောင်းအရာအမှန် wikitext text/x-wiki {{Infobox လူ | အမည် = အဘိသိဒ္ဓိ ဝေဇ္ဇာဇီဝ | ပုံ = Abhisit Vejjajiva 2009 official.jpg|thumb | caption = | အမည်ရင်း = အ ဖိစစ် ဝေ့ချ်ချာချီဝ | အမည်ကွဲ = อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ | မွေးရက် = {{Birth date and age|df=yes|1964|8|3}} | ဌာနေ = | သေရက် = | နိုင်ငံသား = {{အလံ|ထိုင်းနိုင်ငံ}} | လူမျိုး = | ပညာ = | လုပ်ငန်း = | မွေးဖွားရာ = နယူး ကတ်ဆဲလ်၊ {{အလံ|ဂရိတ်ဗြိတိန်နိုင်ငံ}} | အမည်အရည် = | အရပ် = | အလေး = | သွေးအုပ်စု = | ကြင်ဖော် = Pimpen Sakuntabhai | သားသမီး = | မိဘ = | လက်မှတ် = Thai-PM-abhisit signature.PNG | ဝဘ်ဆိုက် = }} '''အဘိသိဒ္ဓိ ဝေဇ္ဇာဇီဝ''' ({{lang-th|อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ}}; ထိုင်းအသံထွက်အားဖြင့် “အ ဖိစစ် ဝေ့ချ်ချာချီဝ”; {{lang-en|Abhisit Vejjajiva}}) သည် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၏ ၂၇ ဦးမြောက် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်သည်။ သူသည် [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ဝင်တယောက်ဖြစ်ပြီး [[အင်္ဂလန်နိုင်ငံ]]၊ နယူးကတ်ဆဲလ်တွင် ၁၉၆၄ ခု ဩဂုတ်လ ၃ ရက်နေ့မှာ မွေးဖွားခဲ့သည်။ ထိုင်း-တရုတ်အထက်တန်းလွှာ မိသားစုမှ ဆင်းသက်လာသူ ဖြစ်သည်။ အစ်မ ၂ ယောက်ရှိသည်။ သူ၏ မိဘ နှစ်ဦးစလုံး ဆေးပညာ [[ပါရဂူ]]ဘွဲ့ရများဖြစ်ကြပြီး ဖခင်သည် ကျန်းမာရေး ဒုတိယဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ဖူးသည်။ [[အောက်စ်ဖိုဒ် တက္ကသိုလ်|အောက်စ်ဖို့တက္ကသိုလ်]]မှ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး၊နှင့် [[ဒဿနိကဗေဒ]] ဘာသာရပ်တို့ဖြင့် ဘွဲ့ရခဲ့ပြီး၊ စီးပွားရေး ဘာသာဖြင့် မဟာဘွဲ့ကို အောက်စ်ဖို့တက္ကသိုလ်မှပင် ရယူခဲ့သည်။ ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်]]ရှိ ရမ်ခန်ဟိန်းတက္ကသိုလ် မှ ဥပဒေဘွဲ့ကိုလည်း ရရှိခဲ့သည်။ ဒေါက်တာ Pimpen Sakuntabhai ကို လက်ထပ်ခဲ့ပြီး သားသမီး ၂ယောက် ရှိသည်။ ၎င်း၏ အမနှစ်ယောက်အနက် တစ်ဦးမှာ ကလေးဒဿနိကဗေဒဆိုင်ရာ ပါမောက္ခဖြစ်ပြီး အခြားတစ်ဦးမှာ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ကျော်ကြားသော စာရေးဆရာမဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ ဇနီးသည် သွားဆရာဝန်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ယခုအခါ [[ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်]]တွင် သင်္ချာကထိကအဖြစ် ပို့ချနေသူ ဖြစ်သည်။ == ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံရခြင်း == ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်ထဲဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး [[ဘန်ကောက်|ဘန်ကောက်မြို့]] မဲဆန္ဒနယ်မှ ရွေးချယ်တင်မြောက်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ကတည်းကစပြီး ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ၏ ခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီခေါင်းဆောင် အဘီစစ် သည် စုစုပေါင်း မဲအရေအတွက် ၄၃၁ မဲ အနက် ၂၃၅ မဲရရှိခဲ့ပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရာထူးတက်လာသည်။ သူရာထူးတက်ချိန်တွင် အသက် ၄၄ နှစ်သာ ရှိခဲ့ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ် ၆၀ အတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အသက် အငယ်ဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာသည်။ သူ၏ ပြိုင်ဘက် Puea Pandin ပါတီခေါင်းဆောင် ပရာချပရွန်နော့က မဲ ၁၉၈ မဲသာ ရရှိခဲ့သည်။ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်များ]] {{Lifetime|၁၉၆၄| |}} q499wd5t99m8rnnhg2vhcfw1rvtsz4s 754294 754293 2022-08-11T20:32:08Z Jiseolwoo 86127 စာလုံးအထားအသို wikitext text/x-wiki {{Infobox လူ | အမည် = အဘိသိဒ္ဓိ ဝေဇ္ဇာဇီဝ | ပုံ = Abhisit Vejjajiva 2009 official.jpg|thumb | caption = | အမည်ရင်း = အ ဖိစစ် ဝေ့ချ်ချာချီဝ | အမည်ကွဲ = อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ | မွေးရက် = {{Birth date and age|df=yes|1964|8|3}} | ဌာနေ = | သေရက် = | နိုင်ငံသား = {{အလံ|ထိုင်းနိုင်ငံ}} | လူမျိုး = | ပညာ = | လုပ်ငန်း = | မွေးဖွားရာ = နယူး ကတ်ဆဲလ်၊ {{အလံ|ဂရိတ်ဗြိတိန်နိုင်ငံ}} | အမည်အရည် = | အရပ် = | အလေး = | သွေးအုပ်စု = | ကြင်ဖော် = Pimpen Sakuntabhai | သားသမီး = | မိဘ = | လက်မှတ် = Thai-PM-abhisit signature.PNG | ဝဘ်ဆိုက် = }} '''အဘိသိဒ္ဓိ ဝေဇ္ဇာဇီဝ''' ({{lang-th|อภิสิทธิ์ เวชชาชีวะ}}; ထိုင်းအသံထွက်အားဖြင့် “အ ဖိစစ် ဝေ့ချ်ချာချီဝ”; {{lang-en|Abhisit Vejjajiva}}) သည် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]၏ ၂၇ ဦးမြောက် ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်သည်။ သူသည် [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ဝင်တယောက်ဖြစ်ပြီး [[အင်္ဂလန်နိုင်ငံ]]၊ နယူးကတ်ဆဲလ်တွင် ၁၉၆၄ ခု ဩဂုတ်လ ၃ ရက်နေ့မှာ မွေးဖွားခဲ့သည်။ ထိုင်း-တရုတ်အထက်တန်းလွှာ မိသားစုမှ ဆင်းသက်လာသူ ဖြစ်သည်။ အစ်မ ၂ ယောက်ရှိသည်။ သူ၏ မိဘ နှစ်ဦးစလုံး ဆေးပညာ [[ပါရဂူ]]ဘွဲ့ရများဖြစ်ကြပြီး ဖခင်သည် ကျန်းမာရေး ဒုတိယဝန်ကြီးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ဖူးသည်။ [[အောက်စ်ဖိုဒ် တက္ကသိုလ်|အောက်စ်ဖို့တက္ကသိုလ်]]မှ စီးပွားရေး၊ နိုင်ငံရေး၊နှင့် [[ဒဿနိကဗေဒ]] ဘာသာရပ်တို့ဖြင့် ဘွဲ့ရခဲ့ပြီး၊ စီးပွားရေး ဘာသာဖြင့် မဟာဘွဲ့ကို အောက်စ်ဖို့တက္ကသိုလ်မှပင် ရယူခဲ့သည်။ ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] [[ဘန်ကောက်]]ရှိ ရမ်ခန်ဟိန်းတက္ကသိုလ် မှ ဥပဒေဘွဲ့ကိုလည်း ရရှိခဲ့သည်။ ဒေါက်တာ Pimpen Sakuntabhai ကို လက်ထပ်ခဲ့ပြီး သားသမီး ၂ယောက် ရှိသည်။ ၎င်း၏ အမနှစ်ယောက်အနက် တစ်ဦးမှာ ကလေးဒဿနိကဗေဒဆိုင်ရာ ပါမောက္ခဖြစ်ပြီး အခြားတစ်ဦးမှာ ထိုင်းနိုင်ငံ၏ ကျော်ကြားသော စာရေးဆရာမဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ ဇနီးသည် သွားဆရာဝန်ဖြစ်ခဲ့ပြီး ယခုအခါ [[ချူလာလောင်ကွန်းတက္ကသိုလ်]]တွင် သင်္ချာကထိကအဖြစ် ပို့ချနေသူ ဖြစ်သည်။ == ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရွေးချယ်ခံရခြင်း == ၁၉၉၀ ခုနှစ်တွင် နိုင်ငံရေးနယ်ပယ်ထဲဝင်ရောက်ခဲ့ပြီး [[ဘန်ကောက်|ဘန်ကောက်မြို့]] မဲဆန္ဒနယ်မှ ရွေးချယ်တင်မြောက်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ ၂၀၀၅ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ကတည်းကစပြီး ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီ၏ ခေါင်းဆောင် ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဒီမိုကရက်တစ်ပါတီခေါင်းဆောင် အဘီစစ် သည် စုစုပေါင်း မဲအရေအတွက် ၄၃၁ မဲ အနက် ၂၃၅ မဲရရှိခဲ့ပြီး ၂၀၀၈ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ရာထူးတက်လာသည်။ သူရာထူးတက်ချိန်တွင် အသက် ၄၄ နှစ်သာ ရှိခဲ့ပြီး ပြီးခဲ့တဲ့ နှစ် ၆၀ အတွင်း ထိုင်းနိုင်ငံ၏ အသက် အငယ်ဆုံး ဝန်ကြီးချုပ် ဖြစ်လာသည်။ သူ၏ ပြိုင်ဘက် Puea Pandin ပါတီခေါင်းဆောင် ပရာချပရွန်နော့က မဲ ၁၉၈ မဲသာ ရရှိခဲ့သည်။ [[Category:ထိုင်းနိုင်ငံ ဝန်ကြီးချုပ်များ]] {{Lifetime|၁၉၆၄| |}} df6ychl5zqfpsphf8lya0t76uhs69wh 0 8800 754315 697287 2022-08-12T03:42:17Z CommonsDelinker 115 Replacing Statute_of_Saya_Tin.jpg with [[File:Bronze_Statute_of_Nandawshay_Saya_Tin.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name) · This statue is o wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = နန်း​တော်​ရှေ့ဆရာတင် | image = [[File:SayarTin.jpg]] | birth_name = ​မောင်​မောင်တင် | birth_date = ၁၈၉၄ ခုနှစ် <br/> မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၅၆ခုနှစ် | birth_place = [[မန္တလေးမြို့]]<ref>ပြည်သူချစ်​သောအနုပညာသည်များ - လူထု​ဒေါ်အမာ</ref> | death_date = ၁၉၄၉ ခုနှစ်၊ မတ်လ ၁၂ ရက် <br/> မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၃၁၀ ခုနှစ်၊ တပေါင်း လဆန်း ၁၄ ရက် | death_place=မန္တလေးမြို့| occupation = {{hlist|​တေး​ရေးဆရာ|အဆို​တော်|​ဇာတ်ဆရာ|ဇာတ်မင်းသား|အငြိမ့်အဖွဲ့​ခေါင်း​ဆောင်|ရုပ်​​​သေးမင်းသမီး|ရာဇဝတ်အုပ်|​ဆေးစပ်သူ}} | known_for = ​တေး​ရေးဆရာ | parents = ဦးမှန် + ​ဒေါ်မမ | spouse = (၄)​​ယောက်/(၆)​ယောက် | children = [[ရွှေမန်း​​​​​​​​​​​​ညွန့်လှိုင်]]၊ [[ရွှေနန်းတင်]]အပါအဝင်(၁၃)​ယောက် }} '''နန်း​တော်​ရှေ့ဆရာတင်(၁၈၉၄-၁၉၄၉)'''''<nowiki/>'<nowiki/>''သည် မြန်မာ့ဂီတ​လောကတွင်ထင်ရှား​ကျော်ကြားလှ​သော ဂီတစာဆိုကြီးတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ဆရာတင်​ရေးသားခဲ့​သော သီချင်းများမှာ ယ​နေ့တိုင် ​​ကျော်ကြား​နေဆဲဖြစ်သည်။ == ငယ်စဉ်ဘဝ == မြန်မာသက္ကရာဇ် ၁၂၅၆ ခုနှစ်၊ ၁၈၉၄-ခုနှစ်တွင် [[မန္တလေးမြို့]] နန်းတော်ရှေ့ရပ်နေ မြို့စားရေးမင်း ဦးမှန်နှင့် ဒေါ်မမတို့က ကြည့်မြင်တိုင် ထီးတန်းရပ်တွင် ဖွားမြင်ခဲ့သည်။<ref>[http://www.sagarwarmyae.info/sagarwar/2011june/%E1%80%94%E1%80%94%E1%80%B9%E1%80%B8%E1%80%B1%E1%80%90%E1%80%AC%E1%80%B9%E1%80%B1%E1%80%9B%E1%80%BD%E1%82%95%E1%80%86%E1%80%9B%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%84%E1%80%B9.pdf]{{Dead link|date=January 2021 }}(စာမျက်နှာ-၄)</ref><ref>မြန်မာ့ စွယ်စုံကျမ်း အတွဲ (၅)၊ နှာ ရ၄ တွင် မသ ၁၂၅၆</ref>ငယ်အမည်မှာ မောင်မောင်တင် ဖြစ်သည်။ ဝန်စာရေးဦးကြီးမှာ ဆရာတင်၏ ဦးလေး(အဖမျိုးရိုး)ဖြစ်သည်။ (လူထုဒေါ်အမာ ရေးသားသည့် ပြည်သူချစ်သော အနုပညာ သည်များစာအုပ်တွင် မန္တလေး မြို့အရှေ့ပြင်၊ စကျင်ဝ အရပ်၌ မွေးသည် ဟု ဆိုသော်လည်း ဦးသော်ဇင် ရေးသည့် နန်းတော်ရှေ့ဆရာတင် စာအုပ်တွင် ကြည့်မြင့်တိုင် ထီးတန်းရပ်တွင် မွေးသည်ဟု ဆိုသည်။) ၆ နှစ်သား အရွယ်တွင် တောင်ဒွာလောင်းရပ်ရှိ ဦးစံအေး နေအိမ် မူလတန်းကျောင်းတွင် ၄ တန်း အထိ ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။ ထို့နောက် ဝက်စလီယံ ယောက်ျားလေးကျောင်းသို့ ပြောင်းရွှေ့ပြီး ခုနစ် တန်းအထိ ပညာသင်ကြားခဲ့သည်။ == ဂီတစာဆို == ကွန်ပေါင်ဒါ(ခေါ်) ဆေးစပ်သူ၊ ပတ္တလားဆရာ၊ အငြိမ့်တီးဝိုင်းအဖွဲ ခေါင်းဆောင်၊ အငြိမ့် သီချင်းရေးဆရာ၊ ဓာတ်ပြားသီချင်းရေးဆရာ၊ အငြိမ့်ထောင်ဆရာ၊ စန္ဒရားဆရာ၊ အဆိုတော်၊ ဇာတ်ထောင်ဆရာ၊ ဇာတ်မင်းသားကြီး၊ ရုပ်စုံသဘင် သီချင်းရေးဆရာ၊ ရုပ်သေးမင်းသမီး၊ ရာဇဝတ်အုပ်၊ အသံတိတ်ရုပ်ရှင် သီချင်းရေးဆရာ စသည့် အလုပ်အကိုင်များ လုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ ဆရာတင်သည် အသက် (၂၀) မတိုင်ခင်ကပင် သီချင်းများစရေးခဲ့သည်။ ဂီတတွင် အထူးစိတ်ဝင်စားခဲ့ပြီး၊ အသက် ၂၂ နှစ် အရွယ်တွင် '''မယ်အေးလေးက ပို့တဲ့မေတ္တာ'''သီချင်းအား ပထမဆုံး ရေးသား၍ ယုဇန အေးစိန်အငြိမ့်မှ မအေးစိန်အား ပူဆာ၍ ဆိုခိုင်းခဲ့သည်။ နန်းတော်ရှေ့ ချစ်တီးဘုရားကျောင်းအနီး နေထိုင်သူဖြစ်၍ နန်းတော်ရှေ့ ဆရာတင်ဟု မအေးစိန်က အမည်ပေးခဲ့သည်။ ထိုမှ ယုဇနအငြိမ့်၌ ပတ္တလား ဆရာအဖြစ် ခြေစုံပစ် ဝင်ခဲ့သည်။ ၁၉၄ဝ ခန့်တွင် ရန်ကုန်သို့ ပြောင်းရွှေ့ နေထိုင်ခဲ့ပြီး၊ ၁၉၄၇ တွင် မန္တလေးသို့ ပြန်လည် အခြေချ နေထိုင်ခဲ့သည်။ နန်းတော်ရှေ့ ဆရာတင်သည် သီချင်းပေါင်း ၃၀ဝ ခန့် ရေးသားခဲ့ပြီး၊ 'အောင်ပင်လယ်'၊ 'ရွှေပြည်စိုး'၊ 'မြနန္ဒါ'၊ 'လက်ရေတပြင်တည်း'၊ 'ရွှေမင်းဂံ'၊ 'မြန်မာ့ဂုဏ်ရည်'၊ 'ရွှေမိုးညို'၊ 'ရွှေဘိုသနပ်ခါး'၊ '[[ဆင်ကြီးဂဠုန်ချီ (သီချင်း)|ဆင်ကြီးဂဠုန်ချီ]]'၊ 'ကျွဲမကြည်အောင်' စသည့် သီချင်းများမှာ အထူးထင်ရှား ကျော်ကြားခဲ့သည်။ ဆရာတင်သည် 'တောင်သမန်' 'သူဌေးဝါဒ' စသည့် သီချင်းများကိုလည်း ကိုယ်တိုင် သီဆို ဓာတ်ပြားသွင်းခဲ့သည်။ ဆရာတင်၏ သီချင်းများတွင် ရွှေမင်းဂံ၊ သူဌေးဝါဒ၊ ဆင်ကြီးဂဠုန်ချီ၊ ရွှေမိုးညို၊ တောင်သမန်၊ အလှူ ရှင်၊ ရွှေဘိုသူ၊ ကျွဲမ သီချင်းများမှာ အထူးထင်ရှားသည်။ == ဘဝနိဂုံး == ၁၉၄၉ ခု၊ မတ်လ ၁၂ ရက် မန္တလေးမြို့ကို ကရင်များ အသိမ်းတွင် နန်းရှေ့ ခင်မကန်ကျောင်းတိုက် ဆရာတော် ဦးသုမနကျောင်းတွင် ကွယ်လွန်ခဲ့သည်။ ကွယ်လွန်ချိန်တွင် ဆရာတင်သည် ဇနီး(၄)ယောက် (ဦးသော်ဇင် စာအုပ်တွင် ၆ယောက်)နှင့် သားသမီး(၁၃)ယောက် ရှိခဲ့သည်။ ဇာတ်သဘင်လောက၌ [[ရွှေမန်းညွန့်လှိုင်]]နှင့် [[ရွှေနန်းတင်]]တို့ နှစ်ဦးမှာ နန်းတော်ရှေ့ ၏ သားသမီးများဖြစ်ကြသည်။ ဆရာတင်မှာ ဒေါ်သင်၊ ဒေါ်တင်(မင်းသမီး ပေါ်လင်တင်)၊ ဒေါ်သိန်းမြနှင့် တံခွန်တိုင်သူ ဒေါ်မြသောင်းခင် ဟူ၍ ဇနီး ၄ ဦး ရှိခဲ့ပြီး၊ ဇာတ်မင်းသား ရွှေနန်းတင်မှာ ဆရာတင်နှင့် ဒေါ်တင် (မင်းသမီး ပေါ်လင်တင်) တို့က ဖွားမြင်သည့် သားဖြစ်သည်။ [[File:Bronze Statute of Nandawshay Saya Tin.jpg|100px|thumb|အမျိုးသားဇာတ်ရုံရှိ ရုပ်တု]] [[File:Nandawshay Saya Tin.jpg|thumb|မန္တလေး အမျိုးသား ကဇာတ်ရုံ ရှေ့ရှိ နန်းတော်ရှေ့ ဆရာတင် ရုပ်တု]] == ရေးသားခဲ့သော သီချင်းများ == *[[ကမ္ဘောဇ (သီချင်း)]] *[[ကတ္တီပါဖိနပ် (သီချင်း)]] *[[ကိုဩဇာ (သီချင်း)]] *[[ကြားဖူးကြရဲ့လား (သီချင်း)]] *[[ကြင်စဦး (သီချင်း)]] *[[ကျေးရွာဝါဒ (သီချင်း)]] *[[ကျောက်စိမ်းတွင်း (သီချင်း)]] *[[ကျွဲမ (သီချင်း)]] *[[ချစ်ပါရမီ (သီချင်း)]] *[[ချိုးနှစ်ကောင် (သီချင်း)]] *[[စစ်ကိုင်းတံတား (သီချင်း)]] *[[စိမ်းမြရံချယ် အောင်ပင်လယ် (သီချင်း)]] *[[စည်တော်ကြီး (သီချင်း)]] *[[စွယ်တော်ခိုးခန်း (သီချင်း)]] *[[ဆင်းရဲသားဝါဒ (သီချင်း)]] *[[ဆင်ကြီးဂဠုန်ချီ (သီချင်း)]] *[[တို့ရွှေနန်း (သီချင်း)]] *[[တူမပေးဒေါ်မြိုင်သခင် (သီချင်း)]] *[[တောင်ပြုံး (သီချင်း)]] *[[တောင်တော်သခင်မ (သီချင်း)]] *[[တောင်သူပျို (သီချင်း)]] *[[ဓမ္မစကြာ (သီချင်း)]] *[[နောဧကနော (သီချင်း)]] *[[ပဉ္စသိင်္ခ (သီချင်း)]] *[[ပုဏ္ဏမီမြမေတ္တာရှင် (သီချင်း)]] *[[ပြန်ပေါင်းထုပ် (သီချင်း)]] *[[ပိတောက်ရွှေဝါ (သီချင်း)]] *[[မိုးပစ္စုန် (သီချင်း)]] *[[မြန်မာ့ဓလေ့ (သီချင်း)]] *[[မေမြို့ကချစ်သူ (သီချင်း)]] *[[မော်တော်ကား (သီချင်း)]] *[[မန်းသဘင်မြရင် (သီချင်း)]] *[[မြနန္ဒာ (သီချင်း)]] *[[မြန်မာနရီမှူး (သီချင်း)]] *[[မြိုင် (သီချင်း)]] *[[ယောက်ျားဆုပန် (သီချင်း)]] *[[ယမုန်နာ (သီချင်း)]] *[[ရိုး⁠ရိုးလေဘာတီ (သီချင်း)]] *[[ရန်ကုန်သူ (သီချင်း)]] *[[ရှစ်ဌာနသာလာယံ (သီချင်း)]] *[[ရွှေလမ်းငွေလမ်း (သီချင်း)]] *[[ရွှေကျီးညို (သီချင်း)]] *[[ရွှေမိုးညို (သီချင်း)]] *[[ရွှေမင်းဂံ (သီချင်း)]] *[[ရွှေပြည်စိုး (သီချင်း)]] *[[လက်ရည်တပြင်တည်း (သီချင်း)]] *[[လှောင် (သီချင်း)]] *[[ဝိသာခါ (သီချင်း)]] *[[သုံးရွှေ့လည် (သီချင်း)]] *[[သူဌေးဝါဒ (သီချင်း)]] *[[သိန်းထီဆုကြီး (သီချင်း)]] *[[သော့တွဲ (သီချင်း)]] *[[ဧရာဝတီ (သီချင်း)]] *[[အရမ်းဆုံးဝါဒ (သီချင်း)]] *[[အလှူ့ရှင် (သီချင်း)]] *[[ဦးကလိန် (သီချင်း)]] *[[ရာသီ​တော်ဦး (သီချင်း)]] *[[အောင်ပင်လယ် (သီချင်း)]]<ref>နေထွတ်၏ 'မန္တလေးအဘိဓာန်' စာအုပ်</ref> == ကိုးကား == <references/> # နန်းတော်ရှေ့ ဆရာတင် (ဦးသော်ဇင်) # ပြည်သူချစ်သော အနုပညာ ရှင်များ (လူထုဒေါ်အမာ) # ဇာတိမာန်တေး(မုံရွာ ဝင်းဖေ) # နန်းတော်ရှေ့ ဆရာတင်နှစ်တစ်ရာပြည့်( စစ်ကိုင်းလှရွှေ)ငွေတာရီ ၉/၉၄ [[Category:မြန်မာ တေးရေးဆရာများ]] {{Lifetime|၁၈၉၄|၁၉၄၉|}} {{DEFAULTSORT:တင်၊ ဆရာ၊ နန်းတော်ရှေ့}} qglojf1kofm9p0s54tpc33adf4f922c 0 9584 754308 706381 2022-08-12T03:13:31Z 210.14.107.123 /* နတ်ကိုးကွယ်မှုနှင့် ဗုဒ္ဓအယူဝါဒ */ wikitext text/x-wiki [[File:Nat oun.JPG|thumb|alt=Nat oun (Suxorimus) hung on a post in a house.|အိမ်ထဲ၌ မင်းမဟာဂီရိ နတ်မင်းအား ပူဇော်ပသသည့် အနဖြေင့် အိမ်တွင်းနတ်အုန်း ချိတ်ဆွဲထားပုံ]] [[File:Nat Pwe.JPG|thumb|နတ်ကတော်တစ်ဦး ဦးမင်းကျော်ပုံစံ မင်းကွန်း နတ်ပွဲတစ်ခုတွင် ဝတ်ဆင်ထားပုံ။ ဩဂုတ်လ (၁၉၈၉)]] နတ် (ဗမာ: နတ်; MLCTS: nat; IPA: [naʔ]) များသည် ဘားမား (သို့မဟုတ် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]တွင် [[ဗုဒ္ဓ]]အယူဝါဒနှင့်တွဲလျက် ဝိညာဉ်များကို ကိုးကွယ်မှုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ကို၃၇မင်းနတ်များနှင့် ကျန်နတ်များ အားလုံး (ဥပမာ- သစ်ပင်စောင့်နတ်၊ ရေစောင့်နတ်စသည်ဖြင့်) တို့အား ခွဲခြားထားသည်။ အားလုံးသော [[အတွင်း ၃၇ မင်း|၃၇ မင်းနတ်များ]]သည် လူသားများဖြစ်ကြပြီး ၊ ကြမ်းတမ်းသော သေဆုံးရခြင်းများ (အစိမ်းသေ,lit. "violent death" ) နှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသူများဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဤသို့သော ဖြစ်ပျက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် နတ်စိမ်းများ (green spirits) ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ သို့သော်လည်း မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာယုံကြည်သူတို့တွင် နတ်များကို နှစ်မျိုးနှစ်စားခွဲထားသည်။ နတ်ဝိညာဉ်များကို အောက်တွင်ရှိသော နတ်များသို့မဟုတ် အောက်နတ်များ၊နာမည်ရှိသည်ဖြစ်စေ မရှိသည်ဖြစ်စေ နတ်ဟုခေါ် ဆိုကြသည်။ နတ်ဘုံခြောက်ထပ်တွင်နေသည့် နတ်များကို အထက်နတ်များ သို့မဟုတ် နတ် ဒေဝါများဟုခေါ်ဆိုသည်။ သူတော်စင်များနှင့် တူသည့်နတ်နှင့် အချို့နေရာဒေသတွင်သာ သိသည့်နတ်များအပါအဝင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးတို့ အတွက် နတ်များကို အဆင့်သတ်မှတ်နိုင်သည်။ နတ်ကိုးကွယ်မှုသည်မြို့များတွင်ကျေးလက်ဒေသထက်ကိုးကွယ်မှုနည်းပါးသည်။ နတ်ကိုကိုးကွယ်မှုသည် တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုများအတွင်းတွင် ပြုလုပ်ကြသည်ရှိသလို [[ဗမာ]]လူနေမှု၏ ပင်မရေစီး ကြောင်းအတွင်းတွင်လည်းပြုလုပ်ကြသည်။ သို့သော်လည်း [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ဗမာများထဲတွင် နတ်ကိုးကွယ်မှုကို ခမ်းခမ်း နားနားပွဲပေးခြင်း နှင့် ဓလေ့ထုံးထမ်းအတိုင်းပြုလုပ်ခြင်း ပုံစံဖြင့် တွေ့မြင်နိုင်သည်။ == ရွာစောင့်နတ် == [[ဗမာ]]ရွာတိုင်းတွင် ရွာစောင့်နတ် (village guardian)ကို ကိုးကွယ်သည့်နတ်စင်ရှိသည်။ အုန်းသီး (နတ်အုန်း)ကိုအိမ်၏အရှေ့တောင်ဒေါင့်တိုင်(ဥရူတိုင်) တွင်ချိတ်ဆွဲထားပြီးခေါင်းပေါင်း(headdress)ပတ်၍ ရေမွှေးများဝိုင်းရံထားကာ ၊ မင်းမဟာဂီရိ (တောင်တော်သခင်)အား ပူဇော်ပသထားသည်။ အိမ်တွင်းနတ် (အိမ်၏အတွင်းတွင်ရှိ)သို့မဟုတ် အိမ်စောင့် (house guardian) နတ်ဟုလည်းခေါ်ဆိုကြသည်။ လူတစ်ဦးသည် ၃၇ မင်းနတ်များထဲမှ တစ်ပါး သို့မဟုတ် အချို့တွင် နှစ်ပါးကို မိဆိုင်ဖ ဆိုင် (အမေဘက်-အဖေဘက်)နတ်များအဖြစ် အမွေဆက်ခံနိုင်သည်။ မိဘနှစ်ပါး သို့မဟုတ်တစ်ဦး၏မူလမျိုးရိုးဆင်းသက် လာသည့်နေရာပေါ်မူတည်၍ မိဆိုင်ဖဆိုင်နတ်ကိုကိုးကွယ်ကြသည်။ [[လူ]]တစ်ဦးတစ်ယောက်စီတွင်လည်း ကိုယ်စောင့်နတ်ဟုခေါ်သည့် ကိုယ်ကိုစောင့်ရှောက်ပေးသည့် ဝိညာဉ်ရှိသည်။ == နတ်ကိုးကွယ်မှုနှင့် ဗုဒ္ဓအယူဝါဒ == [[File:Distant Popa.JPG|thumb|alt=Nat|ကျောက်ပန်းတောင်းလမ်းပေါ် ရှိ ပုပ္ပား တောင်၊ ပန်းချီကား၏ ဘယ်ဘက် ထိပ်ဖျားတွင် တွေ့ ရသော သေးငယ်သည့် ချောက်ကမ်းပါး တောင်ကလပ် နှင့်၎င်း၏ နတ်ကွန်းများ။]] [[ဗမာ]]ပညာရှိ အသိုင်းအဝိုင်းထဲတွင် [[ဗမာ]][[ဗုဒ္ဓ]]အယူဝါဒနှင့် ဗမာ့ဝိညာဉ်ကိုးကွယ်မှုတို့သည် ခွဲခြားထားသည့်အထင်ကရနှစ်ရပ် သို့မဟုတ်အထင်ကရတစ်ရပ်ထဲမှကွဲလွဲနေသည် ရှု့ထောင့်နှစ်ရပ်နှင့်ပတ်သက်သော အချက်များအပေါ် သဘောထားမတူညီကြသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ ဗမာလူမျိုးအများစု ကိုယ်တိုင်ဟြေဆိုကြသည်မှာ နတ်ကိုးကွယ်ခြင်းသည် အယူသီးမှုတစ်ခုမျှသာဖြစ်ပြီး လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းထဲတွင် ၎င်း၏ကဏ္ဍကို ချကစားသည့် သဘောသာဖြစ်သည်။ တရားဝင် ၃၇ မင်းနတ်များ၏ အဖွဲ့အစည်းကို [[ပုဂံ]]ဘုရင်[[အနော်ရထာ]] (၁၀၄၄ - ၁၀၇၇) ထူထောင်ပေးခဲ့သည်မှစပြီး နောက်ပိုင်းအဟြေင်း အလဲများရှိသော်လည်း၊ ဤကိစ္စကိုထောက်ပြဟြေဆိုကြသည်မှာ ဗမာမှုပြုခြင်းအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ပြန်ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။ အနော်ရထာဘုရင်မှ တစ်နိုင်ငံလုံးသိမ်းသွင်းပြီး ပထမဗမာနိုင်ငံတော်ဟု တည်ထောင်ခဲ့ပြီးနောက် ၃၇ မင်းနတ်သည် [[ဧရာဝတီမြစ်]]ဝှမ်းတွင် ဗမာ့အမြင့်ဆုံးအဖွဲ့တစ်ခုအဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ နတ်ကိုးကွယ်မှုသည်ဗမာနိုင်ငံသို့ [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ရောက်ရှိလာသည်ထက်စောသည်။ ဗုဒ္ဓအယူဝါဒရောက်ရှိလာသည်နှင့် နတ်များသည်လည်း ဗုဒ္ဓအယူဝါဒတို့နှင့် ကြိုးစားပေါင်းစည်းပြီးဗုဒ္ဓကိုအကြီး မြတ်ဆုံးနတ်ဖြစ်သည်ဟု စဉ်းစားသုံးသပ်၍ နတ်များကိုလည်း ဗုဒ္ဓဖွားတော်မူ စဉ်က ဝန်းရံစောင့်ကြပ်ပေးသူများဟု သတ်မှတ်သည်။ ဗုဒ္ဓအယူဝါဒနှင့် တွဲလျက်ဒေသခံဘာသာများပေါ်ပေါက် လာခြင်း သည် သီးသန့်လည်းမဟုတ် ၊ တစ်ခုလည်းမဟုတ်ဘဲ နေရာဒေသတိုင်းတွင် တစ်ပြိုင်တည်းဖြစ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ သကျ မုနိ(သိဒ္ဓတ္ထ ဂေါတမ) ဗုဒ္ဓသည် အိန္ဒိယ၏ဒေသခံ ဟိန္ဒူဘာသာကို သူ၏သင်ကြား မှုနှင့်လေ့ကျင့်မှုတို့တွင် တစ်စိတ်တစ်ဒေသ အသိအမှတ်ပြုပါဝင်စေခြင်းဖြင့် တပည့်သာဝကများကိုပိုမိုပြည့်စုံနားလည်စေခြင်း ဖြစ်စေသည်။ ပုံသဏ္ဌာန်အားဖြင့် မြန်မာဗုဒ္ဓအယူဝါဒသည် ဂျပန်ဗုဒ္ဓအယူဝါဒနှင့်ဆင်တူသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာသူတော်စင် နီချီရန် (Nichiren)သည် ဒေသခံကိုးကွယ်မှုများကို သူ၏ဗုဒ္ဓဘာသာသင်ကြားမှုနှင့် လေ့ကျင့်မှုတို့တွင် တစ်စိတ် တစ်ဒေသ ထည့်သွင်းထားသည်။ ဗုဒ္ဓအယူဝါဒတွင် အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းနေမှုများနှင့် သဏ္ဍန်တူညီနေမှုများကို ဒေသ ခံကိုးကွယ်သည့် ဘာသာတို့တွင် မှတ်သားတွေ့ရှိရသည်မှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာဖြစ်သည်။ ဆင်တူနေမှုများမှာ “အထက်” နှင့် “အောက်”ဘုံများနှင့် ယင်းတို့တွင် ပါဝင်သော လူ၊ နတ်၊ တစ္ဆေသူရဲနှင့် ဗုဒ္ဓတို့ဖြစ်သည်။ အမှန်စင်စစ်တွင် “ဗုဒ္ဓအယူ ဝါဒသန့်သန့်”ကို မတွေ့ရတော့ပဲ၊ မလွှဲသာ မရှောင်သာ ဒေသစရိုက်လက္ခဏာများ ပါဝင်သင်ကြားထားသည့် ဗုဒ္ဓအယူ ဝါဒပုံစံများအဖြစ်သာ တွေ့ရသည်။ == တရားဝင်နတ်များစာရင်း == [[File:Thagyamin.png|thumb|alt=Nat|နတ်များ၏ ဘုရင်ပုံ ၊ သိကြားမင်း]] [[File:IMG banana-offering.JPG|thumb|alt=Nat|နတ်ကွန်းတွင် ငှက်ပျောပွဲ ၊ အုန်းပွဲရိုးရာ ပူဇော်ခြင်း။]] [[File:Brother Nats.JPG|thumb|alt=Nat|မယ်ဝဏ္ဏနှင့် မင်းကြီး၊ မင်းလေးသားတော်နှစ်ပါး၊ ပုပ္ပါးတောင်။]] ပုဂံဘုရင် အနော်ရထာ (၁၀၄၄ - ၁၀၇၇) သည် နတ်ကိုးကွယ်မှုကို အတင်းအကြပ်ပိတ်ပင်တားမြစ်ခြင်း မအောင် မြင်သည့်နောက် ၃၇ မင်းနတ်များ၏ တရားဝင်နတ်နန်းကို သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။ အနော်ရထာသည် နတ်များကို ရွှေစည်းခုံ ဘုရားသို့ ယူဆောင်လာခြင်းဖြင့် နတ်ကိုးကွယ်သူများ ဘုရားသို့ ဝင်ရောက်ဖူးမြော်နိုင်ရန် နည်းပရိယာယ်သုံးထားခြင်း ဖြစ်ပြီး၊ နတ်နန်းတွင် သိကြားမင်းကို ထိပ်ဆုံးမှ မင်းမဟာဂီရိနတ်များ၏ အထက်တွင် ထားရှိခြင်းဖြင့်၊ နောက်ဆုံးတွင် အောင်မြင်မှု ရရှိခဲ့သည်။ ၃၇ မင်းနတ်များအနက် နတ်ခုနှစ်ပါးသာလျှင် အနော်ရထာအုပ်စိုးစဉ်ကာလနှင့် တိုက်ရိုက် ပတ်သက်သည်။ တရားဝင်နတ်နန်းသည် ဗမာရာဇဝင်ထဲရှိ တော်ဝင်အိမ်ရာများနှင့် မတူတမူထူးခြားပေါ်လွင်အောင် တည် ဆောက်ထားသည်။ သို့သော် နတ်များတွင် ယိုးဒယားနတ် (ယွန်းဘုရင်)နှင့် ရှမ်းနတ် (မောင်ဖိုးတူ) အဆက်များပါဝင်ပြီး ၊ ၎င်းတို့ကို ပုံဖော်ထားရာတွင် ဗမာမင်းညီမင်းသားဝတ်စုံများ အသုံးပြုထား သည်။ သင့်လျော်သလို စဉ်ထားသည့်နတ်များ၏ စာရင်းမှာ – ၁. သိကြားမင်း၊ နတ်များ၏ ဘုရင်ကို ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ ဒေဝစက္ကရ နှင့် ဟိန္ဒူနတ်ဘုရား အင်ဒရာ တို့နှင့် တန်းတူသဘောထားသည်။ သိကြားမင်းကို ရံဖန်ရံခါပုံဖော်ရာတွင် ခေါင်းသုံးလုံးနှင့် ဆင်ဖြူတော်ပေါ်တွင် ရပ်တော်မူလျက် ၊ လက်တစ်ဘက်မှ ခရုကမာခွံကိုင်ပြီး၊ အခြားတစ်ဘက်မှ နွားမြီးယပ်လှဲကိုင်ထား သည့် ပုံဖြစ်သည်။ ၂. မင်းမဟာဂီရိ၊ ဦးတင့်တယ်သည် နာမည်ကြီး ပန်းပဲဆရာတစ်ဦး၏ သားဖြစ်သည်။ သူ၏အမည်နာမသည် မောင်တင့်တယ် (ငတင့်တယ်) သို့မဟုတ် ရုပ်ရည်ချောမောသူဖြစ်သည်။ သူသည် အလွန်ခွန်အားဗလနှင့်ပြည့်စုံပြီး၊ ဆင်စွယ်ကို ချိုးနိုင်သည်။ တကောင်းဘုရင်သည် သူ၏ထီးနန်းကို တစ်ချိန်ချိန်တွင် လုယူမည်ဟု စိုးရိမ်နေသည့် အတွက်ကြောင့်၊ မောင်တ့င်တယ်သည် ရွာတစ်ရွာတွင် ပုန်းအောင်းနေရသည်။ ပရိယာယ်သုံးသည့်အနေဖြင့်၊ ဘုရင်သည် မောင်တင့်တယ်၏ ညီမ၊ စောမယ်ရ ၊ မြတ်လှသို့မဟုတ် ရွှေမျက်နှာ ဟုလည်း ခေါ်သည်ကို လက်ဆက်ပြီး မိဖုရားတစ်ပါးအဖြစ် တင်မြှောက်သည်။ ဘုရင်သည် စောမယ်ရကို သူ၏ အစ်ကို ပုန်းအောင်းနေရာမှ ထွက်လာခိုင်းရန်နှင့် ရာထူးကြီးကြီးပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုသွေးဆောင်ခဲ့သည်။ သို့သော် လည်း မောင်တင့်တယ် ပုန်းအောင်းနေရာမှ ထွက်လာသောအခါ ၊ ဘုရင်သည်သူ့ကိုဖမ်းဆီးပြီး ၊ စကားဝါပင် (စကားဝါပင်)တွင် ကြိုးချည် ၍အရှင်လတ်လတ်မီးရှို့သတ်ပစ်ခဲ့သည်။ ညီမဖြစ်သူ(အောက်တွင်ကြည့်ပါ)သည်လည်း ၊ အစ်ကိုဖြစ်သူနှင့်အတူသေဆုံးခဲ့ပြီး ၊မောင်နှစ်မ နှစ်ဦးစလုံးသည် ထိုစကားဝါပင်တွင်ပင် နတ်များဖြစ်၍နေကြသည်။ အခါ အားလျော်စွာ အပင်နားသို့ကပ်လာ သည့်သူများကို စားသောက်ပစ်သည်။ တကောင်းဘုရင်သည် စကားဝါပင်ကိုခုတ်၍ ၊ ဧရာဝတီမြစ်တွင်းသို့ မျှောလိုက်သည်။ သစ်ပင်သည် သေလည်ကြောင်မင်း အုပ်စိုးစဉ် (၃၄၄ - ၃၈၇) ပုဂံမင်းနေပြည်တော်သို့ ဆိုက်ကပ်လာပြီး၊ ဘုရင်၏အိပ်မက်တွင် နတ်မောင်နှမကိုယ်ထင်ပြပြီး ၎င်းတို့၏ ကံမကောင်းအကြောင်းမလှခဲ့ပုံများကို ဘုရင့်အားပြောကြားသည်။ ၎င်းတို့မောင်နှမအား နေရာတစ်နေရာပေးမည် ဆိုပါက မြို့ကိုကာကွယ်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ကမ်းလှမ်းသည်။ ဘုရင်သေလည်ကြောင်မင်းသည် စကားဝါပင်သစ်တုံးကြီးကို ပုပ္ပားတောင်ဆီသို့ ပို့ဆောင်ပြီး ၊ နှစ်ပိုင်းခွဲ(နတ်တစ်ပါးစီအတွက်တစ်ခုစီ)၍ လူရုပ်ပုံသဏ္ဌာန်များ ထွင်းထုသည်။ ထိုအခါမှစပြီး ၊ မောင်တင့်တယ်ကို တောင်တောသခင်ဟုသိရှိလာကြသည်။ မောင်နှမနှစ်ဦးကို ပုဂံပြည်မှ သရပါတံခါး ၏ ဘေးတစ်ဘက်တစ်ချက် ၊ ညာဘက်တွင် မောင်တင့်တယ်နှင့် ဘယ်ဘက်တွင် ရွှေမျက်နှာ တို့ကို ထည့်သွင်းမြှုပ်နှံ၍တည်ထားကြသည်။ နှောင်းပိုင်းဘုရင်တို့တွင် နတ်နှစ်ပါး၏ ရွှေခေါင်းပုံများ ရှိကြပြီး ၊ ထိုရွှေခေါင်းပုံများကို ပုပ္ပါးတောင်၏ တိုင်ထိပ်များတွင် တပ်ဆင်ထားကြသည်။ (၁၈၁၂ ခုနှစ်မှ ရွှေခေါင်းပုံ တစ်ခုသည် တောင်ပေါ်တွင် ဆက်လက်တည်ရှိကိုးကွယ်ကြသည်။) ၃. နှမတော်ကြီး သို့မဟုတ် ဘုရင်၏အစ်မ၊ သူမ၏အမည်မှာ စောမယ်ရ၊ မောင်တင့်တယ်၏ အစ်မဖြစ်သည်။ တကောင်း ဘုရင်၏ မိဖုရားဖြစ်ခဲ့သည်။ သူမ၏ မောင်ဖြစ်သူအရှင်လတ်လတ်မီးရှို့ခံရသည်ကို မြင်တွေ့ရသောအခါ၊ သူမကိုယ်တိုင် မီးထဲသို့ ခုန်ဆင်းသွားသည်။ သို့သော် ဦးခေါင်းပိုင်းကိုသာ ကယ်တင်နိုင်ခဲ့သည်။ မီးလောင်သည့် ဒဏ်ရာဖြင့် သေဆုံးပြီး၊ နတ်ဖြစ်သွားသည်။ သူမ၏ ရုပ်ပြပုံသည် ဆင်အမဲပေါ်တွင် ရပ်လျက်အနေအထား ဖြင့်၊ ညာလက်ကို ရင်ဘတ်ပေါ်တင်၍ လက်မနှင့် လက်ညှိုးကြားတွင် ဇီးသီးကိုင်ထားပြီး၊ ဘယ်လက်ကို ဘေးဘက်တွင် ချထားသည်။ ၄. ရွှေနဘေသည် မင်းတုံးရွာ မှ အလွန်ချောသော အမျိုးသမီးဖြစ်ပြီး ၊ နဂါး နှင့် ထိမ်းမြား လက်ထပ်သည်။ နောင်တွင် သူမ၏ခင်ပွန်းမှ သူမကိုစွန့်ပစ်ခဲ့သည့်အတွက် ၊ နှလုံးကွဲ၍သေဆုံးခဲ့သည်။ အခြားသော ပြောဆိုမှု တွင် သူမသည် မောင်တင့်တယ်၏ဇနီး အစစ်အမှန်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ သူမ၏ရုပ်ပြပုံတွင် မတ်တပ်ရပ်အနေ ထားဖြင့် ၊ နဂါးခေါင်းဆောင်းထားပြီး ၊ ညာလက်ကို ရင်ဘတ်ပေါ်တင်၍ ၊ ဘယ်လက်ကိုဘေးသို့ ချထားသည်။ ၅. သုံးပန်လှ (သုံးမျိုးသုံး ဖလှယ်လှသူ)သည် တဂွန်းဝန် ဟုခေါ်သည့် မွန်ရွာတစ်ရွာ ဇာတိမှ ဖြစ်သည်။ သူမသည် (ကောက်နှုတ်ချက်) “တစ်နေ့တည်းတွင် သုံးမျိုးလှသူ” ဖြစ်သည်။ သူမကိုပြည်ဘုရင် ဒွတ္တ ဘောင်သို့ ဆက်သခဲ့သည်။ သို့သော်မိဖုရားသည် သူမ၏အလှအပကိုမနာလိုသည့်အတွက် ၊ သူမသည်ရုပ်အလွန် ဆိုးကြောင်း၊ ဝလွန်း၍ မြို့အဝင်တံခါးနှင့်ပင် မဆန့်ကြောင်း မင်းကြီးအားမတော်မတရား လျှောက်ထားခဲ့သည်။ ထိုအရာများကို ကြားပြီးသည်နှင့် ဘုရင်သည်ထိမ်းမြားရန် ငြင်းဆိုခဲ့ပြီးနောက် ၊ သုံးပန်လှသည် စိတ်နှလုံးထိခိုက်ပြီး သေဆုံးသွား ခဲ့သည်။ အခြားဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်အနေဖြင့် ပြောဆိုချက်တွင် သူမသည် မောင်တင့်တယ်၏ညီမဖြစ်ပြီး ၊ ဥဿလပြည်၏ ဘုရင်သမိန်ထောရာမနှင့် ထိမ်းမြားခဲ့ပြီး ၊ သမီးတော်ရှင်မိနဲ ကို ဖွားမြင်ခဲ့ပြီး ၊ ရုတ်တရက်ဖျားနာ သေဆုံးသွားသည်။ သူမ၏ရုပ်ပြပုံသည် ဆင်ကုန်းနှီးပေါ်ရှိ ကုန်းညွတ်နေသည့် ဘီလူးပေါ်တွင်ရပ်လျက်ရှိပြီး ၊ ခေါင်းတွင်ပိုးပုဝါစ ချည်ထား၍ ညာဘက်လက်ကို ရင်ဘတ်နှင့် ဘယ်ဘက်လက်ကို ဘေးသို့ချထားသည်။ ၆. တောင်ငူမင်းခေါင် သည် တောင်ငူဘုရင်ခံ အငယ်စားဖြစ်ပြီး ၊ နန်းတွင်းအမှုထမ်း မင်းရဲသိင်္ခသူ၏ သားဖြစ်သည်။ ဖျားနာပြီးသေဆုံးသည်။ သူ၏ရုပ်ပြပုံသည် မင်းဝတ်စုံကိုဝတ်ဆင်ပြီး ၊ ရိုးရိုးခုံပေါ်တွင် ခြေထောက်ချိတ်ထိုင်နေ၍ ညာလက်သည် ယပ်တောင်ကိုင်ထားကာ ၊ ဘယ်လက်ကို ဒူးပေါ်တင်ထားသည်။ ၇. မင်းတရား ဟုခေါ်သည့် အင်းဝ ဘုရင်သည် ၊ တောလည်ထွက်ရင်း နတ်မိမယ်တစ်ဦးနှင့် တွေ့ဆုံပြီး ၊ ထိုနတ်မိမယ်ပျောက် သွားသည့်အခါ အရူးအမူးဖြစ်၍ကျန်ခဲ့သည်။ ထိုသို့အရူးအမူးဖြစ်နေချိန်တွင် သူ၏နောက်လိုက်တစ်ဦးဖြစ်သူ ငနောက် မှ သူ့အားသတ်ပစ်လိုက်သည်။ သူ၏ရုပ်ပြပုံသည် ဘုရင်ဝတ်စုံနှင့် ပလ္လင်ပေါ်တွင် ထိုင်နေလျက် ၊ ညာလက်မှ ယပ်တောင်ကိုင်ထားပြီး ၊ ဘယ်လက်ကိုဒူးပေါ်တင်ထားသည်။ ၈. သံတော်ခံ ၊ တောင်ငူဘုရင်မင်းခေါင်၏ ဆက်သားဖြစ်ပြီး၊ သူ၏အမည်ရင်းမှာ ရဲသီဟဖြစ်သည်။ တောထဲသို့ ပန်းခူးထွက်ရင်း၊ ငှက်ဖျားမိ၍ သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ကြာပန်းခုံပေါ်တွင် ထိုင်လျက်၊ ညာလက်မှာ ယပ်တောင်၊ ဘယ်လက်ကို ဒူးပေါ်တွင် ထားသည်။ ၉. ရွှေနော်ရထာ၊ အင်းဝဘုရင်ဒုတိယမင်းခေါင်၏ မြေးတော်ဖြစ်သည် (၁၄၈၁ - ၁၅၀၂) ။ သူ၏ကျေးကျွန်တစ်ဦးမှ ဘုရင်ကို လုပ်ကြံရန် ကြိုးပမ်းသည်။ သို့သော် ဖမ်းမိပြီး၊ အသတ်ခံရသည်။ သူသည်လည်း လုပ်ကြံမှုတွင် ပါဝင်သောကြောင့် ၊ တစ်ပါ တည်းကွပ်မျက်ခြင်းခံရသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ရိုးရိုးသလွန်ပေါ်တွင် ဒူးတစ်ဘက်ကို ထောင်လျက်ထိုင်နေပြီး၊ လက် တစ်ဘက်သည် ကျည်းသားဘောလုံး ကို ကိုင်၍ ၊ ကျန်လက်တစ်ဘက်တွင် ကျည်းသားရိုက်တံ ကိုကိုင်ထားသည်။ ၁၀. အောင်စွာမကြီး၊ ဗိုလ်အောင်စွာဟုလည်း ခေါ်သည်။ သူသည် (၁၁၇၃ - ၁၂၁၀) ပုဂံနရပတိစည်သူမင်းထံတွင် တပ်မှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ဘုရင်၏ကတိစကားဖြစ်သော အခြွေအရံအမျိုးသမီးများထဲမှ တစ်ဦးကို ဗိုလ်အောင်စွာသို့ ဆုလာဒ်အဖြစ် ပေးသနားမည်ဆိုသည့်အတိုင်း ကတိမတည်သောကြောင့် ၊ ဘုရင်ကို မလေးမခန့်လုပ်ပြမိ၍ ဘုရင်မှ ကွပ်မျက်ခြင်းကို ခံရသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ သလွန်ပေါ်တွင်ထိုင်လျက်၊ စောင်းတီးနေပြီး၊ ခေါင်းဆောင်းနှင့်စလွယ် ဝတ်ဆင်ထားသည်။ ၁၁. ငါးစီးရှင် (ဆင်ငါးကောင်၏ သခင်)၊ ကျော်စွာဟုလည်း ခေါ်သည်။ ဖခင်ဘုရင်သီဟသူသေဆုံးပြီးနောက်၊ ပင်းယ ဘုရင် (၁၃၄၃ - ၁၃၅၀) ဖြစ်လာသည်။ ဆင်ဖြူငါးကောင်ရရှိခဲ့ပြီး၊ နန်းသက် ရှစ်နှစ်အကြာတွင် ဖျား နာ၍ သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ဆင်ခေါင်းငါးခုပါသည့် ဆင်၏အပေါ်ရှိ ကြာပွင့်ပေါ်တွင် ထိုင်နေပြီး၊ တော်ဝင်ထီးဖြူ လေးလက်ဆောင်းထားပေးသည်။ [8] ၁၂. အောင်ပင်လယ်ဆင်ဖြူရှင် (အောင်ပင်လယ် ဆင်ဖြူ၏သခင်)သည် ဒုတိယ သီဟသူဘုရင် (၁၄၂၂ - ၁၄၂၆) ဖြစ်ပြီး၊ အင်းဝဘုရင်မင်းခေါင် (၁၄၀၁ - ၁၄၂၂) ၏ သားတော်ဖြစ်သည်။ ဒုတိယသီဟသူဘုရင်သည် သူ၏ရန်သူဖြစ်သော အုန်းဘောင်စော်ဘွားပစ်လိုက်သည့်မျှားထိ၍ အောင်ပင်လယ်အရပ်တွင် သေဆုံးခဲ့သည်။ သူ၏ရုပ်ပြပုံမှာ ဆင်ပေါ်ရှိ သလွန်ပေါ်တွင် မင်းဝတ်မင်းစားအပြည့်ဖြင့် ခြေချိတ်ထိုင်နေပြီး၊ ဆင်ဦးစီးတစ်ယောက် ရှေ့၌ဝပ်တွား နေပြီး၊ မြင်းပေါ်မှ နောက်တစ်ဦးမှာ ဓားဝင့်နေသည်။ ၁၃. တောင်မကြီး ၁၄. မောင်မင်းရှင်၊ နွယ်ကြိုးစီးသူသည် ပုဂံဘုရင် အလောင်းစည်သူ (၁၁၁၂ - ၁၁၆၇) ၏ မြေး၊ နန်းချခံရသည့် မင်းရှင်စော၏ သားတော်ဖြစ်သည်။ ငယ်ရွယ်စဉ် ရှင်သာမဏေဘဝတွင် နွယ်ကြိုးစီးစဉ်၊ နွယ်ကြိုးပေါ်မှကျ၍ သေဆုံးသည်။ ၁၅. ရှင်တော်သည် အင်းဝခေတ်မှ ရဟန်းပျိုတစ်ပါးဖြစ်ပြီး ၊ မြွေပေါက်၍ သေဆုံးသည်။ သူ၏ရုပ်ပြပုံမှာ သင်္ဃန်း အဝါရောင်ဝတ်နှင့် ခေါင်းဆောင်းထားပြီး ခုံပေါ်တွင် မတ်တပ်ရပ်လျက်၊ ညာလက်တွင် ယပ်တောင်ကိုင်ထားပြီး ဘယ်လက်တွင် စိပ်ပုတီး ကိုင်ထားသည်။ ၁၆. ညောင်ကြင်ဥ၊ ပုဂံတွင် အဖမ်းခံရထားသည့် သထုံဘုရင်မနူဟာမှ ဆင်းသက်လာသူဖြစ်သည်။ ဘုရင် အနော်ရထာ လက်ထက်တွင် အနာကြီးရောဂါဖြင့် သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ခုံတွင်မတ်တပ်ရပ်လျက် ဘယ်လက်ကို မြှောက်ထားပြီး၊ ညာလက်တွင် တောင်ဝှေးကိုင်ထားသည်။ ၁၇. တပင်ရွှေထီး၊ တောင်ငူဘုရင် (၁၅၁၂ - ၁၅၅၀) သည်အရက်သောက်စား ပြီး၊ အမှုထမ်းတစ်ဦး၏ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်း ခံရသည်။ ရုပ်ပြပုံတွင် သလွန်ပေါ်၌ မင်းဝတ်တန်ဆာအပြည့်ဖြင့် ခြေချိတ်ထိုင်နေပြီး၊ ဘယ်လက်တွင် ဓားကိုင်ထား၍ ညာလက်ကို ဒူးပေါ်တင်ထားသည်။ ၁၈. မင်းရဲအောင်ဒင်၊ မင်းသမီးရွှေဆင်းတု၏ ကြင်ယာတော် ဖြစ်ပြီး၊ ရွှေဆင်းတုမှာ ရှမ်းပြည် မိုးနဲ စော်ဘွား၏ သမီးတော်ဖြစ်သော မိဖုရားနှင့် အင်းဝဘုရင်သာလွန်တို့၏ သမီးတော် ဖစ်သည်။ သူသည် ဘိန်းအလွန်အကျွံရှုခြင်းကြောင့် သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ခေါင်းပေါင်းစဖြင့် ခုံပေါ်တွင် ထိုင်နေပြီး၊ စောင်းကို ပိုက်ထားသည်။ ၁၉. ရွှေစစ်ပင် ၂၀. မယ်တော်ရွှေစံကား၊ ရွှေစစ်ပင်၏ မိခင်ဖြစ်ပြီး၊ သူမ သား၏ဝမ်းနည်းကြေကွဲစရာ ကံတရားများကြောင့် နှလုံး ကြေကွဲသေဆုံးရသည်။ ရုပ်ပြပုံတွင် ခုံပေါ်၌ထိုင်လျက် ညာလက်သည် ရင်ဘတ်ပေါ်တွင်ထားရှိပြီး၊ ဘယ်လက်ကို ပေါင်ပေါ်တင်ထားသည်။ ၂၁. မောင်ဘိုးတူ ၊ အင်းဝဘုရင်မင်းခေါင်အုပ်စိုးစဉ်ကာလတွင် လဖက်ကုန်သည်ဖြစ်သည်။ လဖက်ကိစ္စဖြင့် ၊ ရှမ်းပြည်သို့သွားစဉ်၊ လမ်းတွင်ကျားကိုက်ခံရပြီး၊ သေဆုံးသည်။ သူ၏ရုပ်ပြပုံမှာ ကျားပေါ် တွင် ထိုင်နေပြီး၊ ညာလက်တွင် တုတ်ချောင်းကိုင်၍ ဘယ်လက်ကို ပေါင်ပေါ်တင်ထားသည်။ ၂၂. ယွန်းဘုရင် (ယွန်းနိုင်ငံမှဘုရင်)သည် မယ်ကုတီ ဖြစ်သည်။ အဖမ်းခံထားရသော ဇင်းမယ်ဘုရင် ဖြစ်ပြီး၊ ဟံသာဝတီ(၁၅၅၁ - ၁၅၈၁)ဘုရင်- ဘုရင့်နောင်လက်ထက်တွင် ဖျားနာပြီး သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ဒူးတစ်ဘက်ထောင်၍ ထိုင်နေပြီး၊ ဓားအိမ်စွပ်ထားသည့် ဓားကို ညာလက်ဖြင့် ကိုင်၍ ပခုံးပေါ်တင်ထားသည်။ ဘယ်လက်သည် ဘယ်ဒူးခေါင်း ပေါ်တင်ထားသည်။ ၂၃. မောင်မင်းဖြူ ၂၄. မန္တလေးဘိုးတော် (မန္တလေး၏ အဘိုးသခင်) ၊ ဟိန္ဒူဗြဟ္မာဏ တစ်ဦး၏ သားဖြစ်သည်။ တာဝန်မှ ပေါ့လျော့ခဲ့ကြသည့် ရွှေဖျင်းနောင်တော်နှင့် ရွှေဖျင်းညီတော်နှစ်ပါးအပေါ် သင့်တင့်စွာ ကြီးကြပ်မှုမရှိခဲ့သည့် အတွက် အသတ်ခံရသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ပခုံးပေါ်ဓားတင်၍ ခုံပေါ်တွင် ရပ်နေပြီး၊ လက်တစ်ဘက်ကို မြှောက်၍၊ လက်ညှိုး ညွှန်ထားသည်။ ၂၅. ရွှေဖျဉ်းနောင်တော် (ဖျဉ်းကြီးမင်း) ၊ ရွှေဖျဉ်းကြီး သို့မဟုတ်မင်းကြီးဟုလည်း ခေါ်သည်။ ၂၆. ရွှေဖျဉ်းညီတော် (ဖျဉ်းငယ်) ရွှေဖျဉ်းလေး သို့မဟုတ် မင်းလေးဟု လည်းခေါ်သည်။ အများ သိကြသည်မှာ ရွှေဖျဉ်းညီနောင် (ညီအစ်ကို)သို့မဟုတ် တောင်ပြုံးမင်းညီနောင်ဖြစ်သည်။၎င်းတို့သည် ပုဂံဘုရင် အနော်ရထာအုပ်စိုးစဉ်ကာလမှ နန်းတွင်း ဆက်သား ဗျတ္တ နှင့် ပုပ္ပါးတောင်မှ ပန်းစားဘီလူးမ မယ်ဝဏ္ဏတို့၏ သားများဖြစ်ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဘုရင်အနော်ရထာတည်သော တောင်ပြုံးဘုရားတွင် အုတ်တစ်ချပ်စီ ထည့်ရမည့်တာဝန်ကို လစ်ဟာခဲ့ခြင်းအပြစ်ကြောင့် အသတ်ခံရသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ တစ်ဦးသည်လဲလျောင်းနေပြီး၊ နောက်တစ်ဦးမှာ ပခုံးပေါ်ဓားထမ်းလျက် မိမိကိုယ်ကိုမိမိ အထင်ကြီးသည့်ပုံဖြစ်သည်။ ဗျတ္တ အသတ်ခံရပြီးသည့် နောက်၊ မယ်ဝဏ္ဏသည် လည်းနှလုံးကြေကွဲသေဆုံးပြီး နောက်ပိုင်းတွင် သားနှစ်ယောက်ကို ဘုရင်၏ အမိန့်ဖြင့် အဝေးသို့ ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ မယ်ဝဏ္ဏသည် လည်းနတ်ဖြစ်လာပြီး၊ ပုပ္ပါးမယ်တော် (ပုပ္ပါး၏ အမေ)အဖြစ် လူသိများလာခဲ့သည်။ ၂၇. မင်းသားမောင်ရှင် ၂၈. ထီးဖြူဆောင်း (ထီးဖြူသခင်)သည် ကြောင်းဖြူဘုရင်ဖြစ်သည်။ [[အနော်ရထာ]]၏ ဖခင်ဖြစ်သည်။ သူ၏မွေးစား သားများက သူ့အားနန်းချပြီး၊ အတင်းအကြပ်ဘုန်းကြီးဝတ်စေပြီး နောက်ပိုင်းတွင် သေဆုံးသွားသည်။ ၂၉. ထီးဖြူဆောင်းမယ်တော် (ထီးဖြူဆောင်း၏ တော်ဝင်အမေ)၊ အနော်ရထာဘုရင်၏ အဖွားဖြစ်ပြီး၊ ဖျားနာ၍ သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ဆံပင်ကိုထုံးပြီး၊ တွဲလွဲကျနေလျက် ဒူးတုပ်ထိုင်ကာ၊ လက်ကို ပေါင်ပေါ်တင်ထား သည်။ ၃၀. ဘုရင်မရှင်မင်းခေါင် ၃၁. မင်းစည်သူ သို့မဟုတ် အလောင်းစည်သူ ၊ [[ပုဂံ]]ဘုရင် (၁၁၁၂ - ၁၁၆၇) ဘုရင်[[အနော်ရထာ]]၏ မြေးဖြစ်ပြီး၊ ဘုရင်အဖြစ် အရိုက်အရာဆက်ခံသူဖြစ်သည်။ သားဖြစ်သူ နရသူ(၁၁၆၇ - ၁၁၇၀) မှ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး၊ ထီးနန်းကို သိမ်းယူသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ နန်းတွင်းအဝတ်အစားဖြင့် ထိုင်လျက်၊ ဒူးတစ်ဘက်ကို ထောင်ထားပြီး ခြေတစ်ဘက်ကို ချထားသည်။ ၃၂. မင်းကျော်စွာ၊ ဦးမင်းကျော်အဖြစ်လည်း သိထားကြသည်။ သူသည် ပြည်နယ်စားနှင့် ခွန်နီဒေဝီ တို့၏သားဖြစ်သည်။ သူသည် အရက်သမား၊ ကြက်တိုက်သူနှင့် မြင်းစီးကျွမ်းကျင်သူဖြစ်သည်။ သူနှိပ်စက်ညှင်းပန်းခဲ့သော သစ္ဆေသူရဲများ သတ်၍သေရသည်။ ၃၃. မြောက်ဘက်ရှင်မ (မြောက်အရပ်သခင်မ)သည် ဘုရင်တပင်ရွှေထီး၏ နို့ထိန်းမိန်းမဖြစ်သည်။ မြောက်ကဒူး ဇာတိဖြစ်သည်။ မီးဖွားစဉ် သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ဒူးထောက်လျက်၊ ညာလက်သည် သူမ၏ရင်သားနှင့် ဘယ်လက်မှာ ဒူးခေါင်းကို ကိုင်ထားသည်။ ၃၄. အနောက်မိဖုရား သည် အင်းဝဘုရင် ပထမမင်းခေါင်၏ မိဖုရားဖြစ်သည်။ ရှမ်းအကြီးအကဲ သိုငန်ဘွား ၏ သမီးဖြစ်ပြီး၊ မင်းရဲကျော်စွာ၏ မိခင်ဖြစ်သည်။ မင်းကျော်စွာ (ဦးမင်းကျော်) ဝါခင်းထဲတွင် အလွန်မြန်သည့် မြင်းထီးကြီးစီးသည်ကို မြင်၍ ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ပြီး နှလုံးရပ် သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ခေါင်းပေါင်းနှင့် ကြာပွင့်ပေါ်ထိုင်ပြီး၊ ကလေးချီထိန်းထားသည့် ပုံဖြစ်သည်။ [8] ၃၅. ရှင်ကုန်း (ခါးကုန်းသခင်မ)သည် သီဟသူဘုရင်၏ ကိုယ်လုပ်တော်မဖြစ်သည်။ စစ်ပွဲသို့ ဘုရင်နှင့်အတူ လိုက် ပါပြီး၊ နေပြည်တော်သို့ အပြန်လမ်းတွင် သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ခြေဆာဆာဖြင့် လက်နှစ်ဘက် လှုပ်ရမ်း လမ်းလျှောက်နေသည့်ပုံ ဖြစ်သည်။ ၃၆. ရှင်ဂွ (ခြေခွင်သခင်မ)သည် မန္တလေးဘိုးတော်၏ ညီမဖြစ်သည်။ ရွှေဖျင်းညီနောင်တို့ကို ဖုံးကွယ်ထားသည့် အတွက် အစ်ကိုနှင့်အတူ အသတ်ခံရသည်။ ၃၇. ရှင်နဲမိ * ဖျင်းသည် ဖျင်းအိုး (အိုး)မှလာပြီး၊ “အညံ့”မဟုတ်ပါ။ ညီနောင်နှစ်ပါး ဖွားမြင်စဉ်က၊ ရွှေအိုးပေးမည်ဟု ဘုရင်အနော်ရထာမှ ပြောကြားခဲ့သည့် စကားကို ကောက်ယူထားခြင်းဖြစ်သည်။ === မူကွဲ === အောက်ပါ အပြင် ၃၇ မင်းနတ်များမှာ မြဝတီမင်းကြီး၏ မှတ်စုစာရင်း ဖြစ်သည်။ မူကွဲများလည်း ရှိကြသည်။ # [[သိကြားမင်း]] (သက္ကမင်း) # [[မဟာဂီရိနတ်]] (မောင်တင့်တယ်) # [[နှမတော် မမြတ်လှ]] (မောင်တင့်တယ်၏ နှမတော်) # [[ရွှေနဘေနတ်]] (မင်းတုန်းမြို့သူ ၊ မောင်တင့်တယ်၏ ဇနီး) # [[သုံးပန်လှနတ်]] (မောင်တင့်တယ်၏ နှမ ၊ မနှဲမိ (ခေါ်) မနှဲလေး၏ မိခင်) # [[မနှဲလေး]] (ခေါ်) မနှဲမိ (သုံးပန်လှနတ်၏ သမီး) # [[တောင်မကြီး ရှင်ညို]] # [[မြောက်မင်း ရှင်ဖြူ]] ( ရွှေနပေ ၏ သား) # [[ကွမ်းဆော်ကြောင်ဖြူ|ထီးဖြူဆောင်းနတ်]]( အနော်ရထာ၏ ခမည်းတော် ကွမ်းဆော်မင်း ) # [[ထီးဖြူဆောင်း မယ်တော်နတ်]] (ကွမ်းဆော်မင်း၏ မယ်တော်) # [[ပရိမ္မရှင်မင်းခေါင်]] (ကွမ်းဆော်မင်း၏ သား) # ရွှေဖျင်းကြီး၊ [[တောင်ပြုံးမင်းကြီး]] (ဗျတ္တ၏ သား) # ရွှေဖျင်းငယ်၊ [[တောင်ပြုံးမင်းလေး]](ဗျတ္တ၏ သား) # [[မန္တလေး ဘိုးတော်]] (ရွှေဖျင်းညီနောင်ကို ပြုစု မွေးမြူခဲ့သူ) # [[ရှင်ကွ]] (မန္တလေး ဘိုးတော်၏ နှမ) # [[ညောင်ချင်းအိုနတ်]] ( သထုံမနူဟာမင်း၏ အနွယ် )(ခြေတိုလက်တို ညောင်ချင်းအို) # [[အလောင်းစည်သူ|မင်းစည်သူ]] အလောင်းစည်သူမင်း (၄၇၃-၅၂၉) # မင်းသား [[ဒန်းမောင်ရှင်]] (အလောင်းစည်သူမင်း ရဲ့ သားတော်၊ ဒန်းစီးယင်း ပြုတ်ကျ၍ သေသည်။) # [[ကျော်စွာနတ်]] (တောင်ခြေရင်းဝါခင်းစောင့်သည့် အောင်ကျော်(ခေါ်) မိုးခေါ်ကျော်စွာနတ်) # [[အောင်စွာမကြီး]] ( ပုဂံ နရပတိမင်း၏ အမတ် ငအောင်စွာ ) # [[ရွှေစစ်သင် မြင်းဖြူရှင်နတ်]] ( ပုဂံ စောမွန်နစ်မင်း၏သား) # မယ်တော် [[ရွှေစကားနတ်]] (ပုဂံ စောမွန်နစ်မင်း၏မိဘုရား) # [[ငါးစီးရှင်ကျော်စွာ]](ပင်းယ သီဟသူ၏ သား ) # [[ဆင်ဖြူရှင်တရဖျား|မင်းတရားနတ်|တရဖျားမင်း]]( အင်းဝမင်းခေါင်၏ နောင်တော် ဆင်ဖြူရှင်တရဖျား) # [[မောင်ပိုးတူနတ်]] # [[အနောက်မိဖုရား]] ( အင်းဝမင်းခေါင်၏ အနောက်ဆောင်မိဘုရား) # [[အောင်ပင်လယ် ဆင်ဖြူရှင်နတ်]] (သီဟသူမင်း) # [[ရှင်ကုန်း]] (အောင်ပင်လယ် ဆင်ဖြူရှင်နတ် ၏ ကိုယ်လုပ်တော်) # [[ရွှေနော်ရထာ]] ( အင်းဝ ဒုတိယမင်းခေါင်၏ မြေး) # [[သာလွန်မင်း|မင်းရဲအောင်တင်]] (သာလွန်မင်း) # [[ဒလဆုံးမင်းရဲကျော်စွာ|မောင်မင်းဖြူ]] ( အင်းဝခေတ်မှ ဘုရင့်သားတော် ) # [[ရှင်တော်နတ်]] # [[တပင်ရွှေထီး]]နတ် # [[မြောက်ဘက်ရှင်မ]] ( တပင်ရွှေထီး၏ အထိန်းတော်) # [[တောင်ငူရှင်မင်းခေါင်]] ( မြောက်ဘက်ရှင်မ နှင့် မင်းရဲသိင်္ခသူ တို့၏သား) # [[သံတော်ခံ]] # [[ယွန်းဘုရင်]] ( ဇင်းမယ်ဘုရင် ဗြသံ) ဝန်ကြီး ပဒေသရာဇာ ပြုစုထားသည့် စာရင်းနှင့် မတူပေ။ (၁၈)ယောက်ပဲ တူသည်။ (၁၉)ယောက်မတူ။ == အခြားကြည့်ရန် == *[[အတွင်း ၃၇ မင်း]] == ရည်ညွှန်းကိုးကား == * http://en.wikipedia.org/wiki/Nat_%28spirit%29 {{နတ်}} {{၃၁-ဘုံ}} {{မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု}} [[Category:နတ်]] [[Category:မြန်မာ့ ဓလေ့ထုံးစံ]] [[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကိုးကွယ်ရာဘာသာများ]] 9vdascu13imh74ruv540hy4wbal1rwz 754309 754308 2022-08-12T03:15:09Z 210.14.107.123 /* နတ်ကိုးကွယ်မှုနှင့် ဗုဒ္ဓအယူဝါဒ */ wikitext text/x-wiki [[File:Nat oun.JPG|thumb|alt=Nat oun (Suxorimus) hung on a post in a house.|အိမ်ထဲ၌ မင်းမဟာဂီရိ နတ်မင်းအား ပူဇော်ပသသည့် အနဖြေင့် အိမ်တွင်းနတ်အုန်း ချိတ်ဆွဲထားပုံ]] [[File:Nat Pwe.JPG|thumb|နတ်ကတော်တစ်ဦး ဦးမင်းကျော်ပုံစံ မင်းကွန်း နတ်ပွဲတစ်ခုတွင် ဝတ်ဆင်ထားပုံ။ ဩဂုတ်လ (၁၉၈၉)]] နတ် (ဗမာ: နတ်; MLCTS: nat; IPA: [naʔ]) များသည် ဘားမား (သို့မဟုတ် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]တွင် [[ဗုဒ္ဓ]]အယူဝါဒနှင့်တွဲလျက် ဝိညာဉ်များကို ကိုးကွယ်မှုဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့ကို၃၇မင်းနတ်များနှင့် ကျန်နတ်များ အားလုံး (ဥပမာ- သစ်ပင်စောင့်နတ်၊ ရေစောင့်နတ်စသည်ဖြင့်) တို့အား ခွဲခြားထားသည်။ အားလုံးသော [[အတွင်း ၃၇ မင်း|၃၇ မင်းနတ်များ]]သည် လူသားများဖြစ်ကြပြီး ၊ ကြမ်းတမ်းသော သေဆုံးရခြင်းများ (အစိမ်းသေ,lit. "violent death" ) နှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသူများဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့သည် ဤသို့သော ဖြစ်ပျက်ခဲ့ခြင်းကြောင့် နတ်စိမ်းများ (green spirits) ဟုလည်း ခေါ်ဆိုကြသည်။ သို့သော်လည်း မြန်မာဗုဒ္ဓဘာသာယုံကြည်သူတို့တွင် နတ်များကို နှစ်မျိုးနှစ်စားခွဲထားသည်။ နတ်ဝိညာဉ်များကို အောက်တွင်ရှိသော နတ်များသို့မဟုတ် အောက်နတ်များ၊နာမည်ရှိသည်ဖြစ်စေ မရှိသည်ဖြစ်စေ နတ်ဟုခေါ် ဆိုကြသည်။ နတ်ဘုံခြောက်ထပ်တွင်နေသည့် နတ်များကို အထက်နတ်များ သို့မဟုတ် နတ် ဒေဝါများဟုခေါ်ဆိုသည်။ သူတော်စင်များနှင့် တူသည့်နတ်နှင့် အချို့နေရာဒေသတွင်သာ သိသည့်နတ်များအပါအဝင် အကြောင်းအမျိုးမျိုးတို့ အတွက် နတ်များကို အဆင့်သတ်မှတ်နိုင်သည်။ နတ်ကိုးကွယ်မှုသည်မြို့များတွင်ကျေးလက်ဒေသထက်ကိုးကွယ်မှုနည်းပါးသည်။ နတ်ကိုကိုးကွယ်မှုသည် တိုင်းရင်းသားလူနည်းစုများအတွင်းတွင် ပြုလုပ်ကြသည်ရှိသလို [[ဗမာ]]လူနေမှု၏ ပင်မရေစီး ကြောင်းအတွင်းတွင်လည်းပြုလုပ်ကြသည်။ သို့သော်လည်း [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ဗမာများထဲတွင် နတ်ကိုးကွယ်မှုကို ခမ်းခမ်း နားနားပွဲပေးခြင်း နှင့် ဓလေ့ထုံးထမ်းအတိုင်းပြုလုပ်ခြင်း ပုံစံဖြင့် တွေ့မြင်နိုင်သည်။ == ရွာစောင့်နတ် == [[ဗမာ]]ရွာတိုင်းတွင် ရွာစောင့်နတ် (village guardian)ကို ကိုးကွယ်သည့်နတ်စင်ရှိသည်။ အုန်းသီး (နတ်အုန်း)ကိုအိမ်၏အရှေ့တောင်ဒေါင့်တိုင်(ဥရူတိုင်) တွင်ချိတ်ဆွဲထားပြီးခေါင်းပေါင်း(headdress)ပတ်၍ ရေမွှေးများဝိုင်းရံထားကာ ၊ မင်းမဟာဂီရိ (တောင်တော်သခင်)အား ပူဇော်ပသထားသည်။ အိမ်တွင်းနတ် (အိမ်၏အတွင်းတွင်ရှိ)သို့မဟုတ် အိမ်စောင့် (house guardian) နတ်ဟုလည်းခေါ်ဆိုကြသည်။ လူတစ်ဦးသည် ၃၇ မင်းနတ်များထဲမှ တစ်ပါး သို့မဟုတ် အချို့တွင် နှစ်ပါးကို မိဆိုင်ဖ ဆိုင် (အမေဘက်-အဖေဘက်)နတ်များအဖြစ် အမွေဆက်ခံနိုင်သည်။ မိဘနှစ်ပါး သို့မဟုတ်တစ်ဦး၏မူလမျိုးရိုးဆင်းသက် လာသည့်နေရာပေါ်မူတည်၍ မိဆိုင်ဖဆိုင်နတ်ကိုကိုးကွယ်ကြသည်။ [[လူ]]တစ်ဦးတစ်ယောက်စီတွင်လည်း ကိုယ်စောင့်နတ်ဟုခေါ်သည့် ကိုယ်ကိုစောင့်ရှောက်ပေးသည့် ဝိညာဉ်ရှိသည်။ == နတ်ကိုးကွယ်မှုနှင့် ဗုဒ္ဓအယူဝါဒ == [[File:Distant Popa.JPG|thumb|alt=Nat|ကျောက်ပန်းတောင်းလမ်းပေါ် ရှိ ပုပ္ပား တောင်၊ ပန်းချီကား၏ ဘယ်ဘက် ထိပ်ဖျားတွင် တွေ့ ရသော သေးငယ်သည့် ချောက်ကမ်းပါး တောင်ကလပ် နှင့်၎င်း၏ နတ်ကွန်းများ။]] [[ဗမာ]]ပညာရှိ အသိုင်းအဝိုင်းထဲတွင် [[ဗမာ]][[ဗုဒ္ဓ]]အယူဝါဒနှင့် ဗမာ့ဝိညာဉ်ကိုးကွယ်မှုတို့သည် ခွဲခြားထားသည့်အထင်ကရနှစ်ရပ် သို့မဟုတ်အထင်ကရတစ်ရပ်ထဲမှကွဲလွဲနေသည် ရှု့ထောင့်နှစ်ရပ်နှင့်ပတ်သက်သော အချက်များအပေါ် သဘောထားမတူညီကြသည်ကို တွေ့ရှိရသည်။ ဗမာလူမျိုးအများစု ကိုယ်တိုင်ပြောဆိုကြသည်မှာ နတ်ကိုးကွယ်ခြင်းသည် အယူသီးမှုတစ်ခုမျှသာဖြစ်ပြီး လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းထဲတွင် ၎င်း၏ကဏ္ဍကို ချကစားသည့် သဘောသာဖြစ်သည်။ တရားဝင် ၃၇ မင်းနတ်များ၏ အဖွဲ့အစည်းကို [[ပုဂံ]]ဘုရင်[[အနော်ရထာ]] (၁၀၄၄ - ၁၀၇၇) ထူထောင်ပေးခဲ့သည်မှစပြီး နောက်ပိုင်းအဟြေင်း အလဲများရှိသော်လည်း၊ ဤကိစ္စကိုထောက်ပြဟြေဆိုကြသည်မှာ ဗမာမှုပြုခြင်းအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ပြန်ဆိုရမည်ဖြစ်သည်။ အနော်ရထာဘုရင်မှ တစ်နိုင်ငံလုံးသိမ်းသွင်းပြီး ပထမဗမာနိုင်ငံတော်ဟု တည်ထောင်ခဲ့ပြီးနောက် ၃၇ မင်းနတ်သည် [[ဧရာဝတီမြစ်]]ဝှမ်းတွင် ဗမာ့အမြင့်ဆုံးအဖွဲ့တစ်ခုအဖြစ် တည်ထောင်ခဲ့သည်။ နတ်ကိုးကွယ်မှုသည်ဗမာနိုင်ငံသို့ [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ရောက်ရှိလာသည်ထက်စောသည်။ ဗုဒ္ဓအယူဝါဒရောက်ရှိလာသည်နှင့် နတ်များသည်လည်း ဗုဒ္ဓအယူဝါဒတို့နှင့် ကြိုးစားပေါင်းစည်းပြီးဗုဒ္ဓကိုအကြီး မြတ်ဆုံးနတ်ဖြစ်သည်ဟု စဉ်းစားသုံးသပ်၍ နတ်များကိုလည်း ဗုဒ္ဓဖွားတော်မူ စဉ်က ဝန်းရံစောင့်ကြပ်ပေးသူများဟု သတ်မှတ်သည်။ ဗုဒ္ဓအယူဝါဒနှင့် တွဲလျက်ဒေသခံဘာသာများပေါ်ပေါက် လာခြင်း သည် သီးသန့်လည်းမဟုတ် ၊ တစ်ခုလည်းမဟုတ်ဘဲ နေရာဒေသတိုင်းတွင် တစ်ပြိုင်တည်းဖြစ်လာခြင်းဖြစ်သည်။ သကျ မုနိ(သိဒ္ဓတ္ထ ဂေါတမ) ဗုဒ္ဓသည် အိန္ဒိယ၏ဒေသခံ ဟိန္ဒူဘာသာကို သူ၏သင်ကြား မှုနှင့်လေ့ကျင့်မှုတို့တွင် တစ်စိတ်တစ်ဒေသ အသိအမှတ်ပြုပါဝင်စေခြင်းဖြင့် တပည့်သာဝကများကိုပိုမိုပြည့်စုံနားလည်စေခြင်း ဖြစ်စေသည်။ ပုံသဏ္ဌာန်အားဖြင့် မြန်မာဗုဒ္ဓအယူဝါဒသည် ဂျပန်ဗုဒ္ဓအယူဝါဒနှင့်ဆင်တူသည်။ ဗုဒ္ဓဘာသာသူတော်စင် နီချီရန် (Nichiren)သည် ဒေသခံကိုးကွယ်မှုများကို သူ၏ဗုဒ္ဓဘာသာသင်ကြားမှုနှင့် လေ့ကျင့်မှုတို့တွင် တစ်စိတ် တစ်ဒေသ ထည့်သွင်းထားသည်။ ဗုဒ္ဓအယူဝါဒတွင် အောင်မြင်ဖြစ်ထွန်းနေမှုများနှင့် သဏ္ဍန်တူညီနေမှုများကို ဒေသ ခံကိုးကွယ်သည့် ဘာသာတို့တွင် မှတ်သားတွေ့ရှိရသည်မှာ စိတ်ဝင်စားဖွယ်ရာဖြစ်သည်။ ဆင်တူနေမှုများမှာ “အထက်” နှင့် “အောက်”ဘုံများနှင့် ယင်းတို့တွင် ပါဝင်သော လူ၊ နတ်၊ တစ္ဆေသူရဲနှင့် ဗုဒ္ဓတို့ဖြစ်သည်။ အမှန်စင်စစ်တွင် “ဗုဒ္ဓအယူ ဝါဒသန့်သန့်”ကို မတွေ့ရတော့ပဲ၊ မလွှဲသာ မရှောင်သာ ဒေသစရိုက်လက္ခဏာများ ပါဝင်သင်ကြားထားသည့် ဗုဒ္ဓအယူ ဝါဒပုံစံများအဖြစ်သာ တွေ့ရသည်။ == တရားဝင်နတ်များစာရင်း == [[File:Thagyamin.png|thumb|alt=Nat|နတ်များ၏ ဘုရင်ပုံ ၊ သိကြားမင်း]] [[File:IMG banana-offering.JPG|thumb|alt=Nat|နတ်ကွန်းတွင် ငှက်ပျောပွဲ ၊ အုန်းပွဲရိုးရာ ပူဇော်ခြင်း။]] [[File:Brother Nats.JPG|thumb|alt=Nat|မယ်ဝဏ္ဏနှင့် မင်းကြီး၊ မင်းလေးသားတော်နှစ်ပါး၊ ပုပ္ပါးတောင်။]] ပုဂံဘုရင် အနော်ရထာ (၁၀၄၄ - ၁၀၇၇) သည် နတ်ကိုးကွယ်မှုကို အတင်းအကြပ်ပိတ်ပင်တားမြစ်ခြင်း မအောင် မြင်သည့်နောက် ၃၇ မင်းနတ်များ၏ တရားဝင်နတ်နန်းကို သတ်မှတ်ပေးခဲ့သည်။ အနော်ရထာသည် နတ်များကို ရွှေစည်းခုံ ဘုရားသို့ ယူဆောင်လာခြင်းဖြင့် နတ်ကိုးကွယ်သူများ ဘုရားသို့ ဝင်ရောက်ဖူးမြော်နိုင်ရန် နည်းပရိယာယ်သုံးထားခြင်း ဖြစ်ပြီး၊ နတ်နန်းတွင် သိကြားမင်းကို ထိပ်ဆုံးမှ မင်းမဟာဂီရိနတ်များ၏ အထက်တွင် ထားရှိခြင်းဖြင့်၊ နောက်ဆုံးတွင် အောင်မြင်မှု ရရှိခဲ့သည်။ ၃၇ မင်းနတ်များအနက် နတ်ခုနှစ်ပါးသာလျှင် အနော်ရထာအုပ်စိုးစဉ်ကာလနှင့် တိုက်ရိုက် ပတ်သက်သည်။ တရားဝင်နတ်နန်းသည် ဗမာရာဇဝင်ထဲရှိ တော်ဝင်အိမ်ရာများနှင့် မတူတမူထူးခြားပေါ်လွင်အောင် တည် ဆောက်ထားသည်။ သို့သော် နတ်များတွင် ယိုးဒယားနတ် (ယွန်းဘုရင်)နှင့် ရှမ်းနတ် (မောင်ဖိုးတူ) အဆက်များပါဝင်ပြီး ၊ ၎င်းတို့ကို ပုံဖော်ထားရာတွင် ဗမာမင်းညီမင်းသားဝတ်စုံများ အသုံးပြုထား သည်။ သင့်လျော်သလို စဉ်ထားသည့်နတ်များ၏ စာရင်းမှာ – ၁. သိကြားမင်း၊ နတ်များ၏ ဘုရင်ကို ဗုဒ္ဓဘာသာ၏ ဒေဝစက္ကရ နှင့် ဟိန္ဒူနတ်ဘုရား အင်ဒရာ တို့နှင့် တန်းတူသဘောထားသည်။ သိကြားမင်းကို ရံဖန်ရံခါပုံဖော်ရာတွင် ခေါင်းသုံးလုံးနှင့် ဆင်ဖြူတော်ပေါ်တွင် ရပ်တော်မူလျက် ၊ လက်တစ်ဘက်မှ ခရုကမာခွံကိုင်ပြီး၊ အခြားတစ်ဘက်မှ နွားမြီးယပ်လှဲကိုင်ထား သည့် ပုံဖြစ်သည်။ ၂. မင်းမဟာဂီရိ၊ ဦးတင့်တယ်သည် နာမည်ကြီး ပန်းပဲဆရာတစ်ဦး၏ သားဖြစ်သည်။ သူ၏အမည်နာမသည် မောင်တင့်တယ် (ငတင့်တယ်) သို့မဟုတ် ရုပ်ရည်ချောမောသူဖြစ်သည်။ သူသည် အလွန်ခွန်အားဗလနှင့်ပြည့်စုံပြီး၊ ဆင်စွယ်ကို ချိုးနိုင်သည်။ တကောင်းဘုရင်သည် သူ၏ထီးနန်းကို တစ်ချိန်ချိန်တွင် လုယူမည်ဟု စိုးရိမ်နေသည့် အတွက်ကြောင့်၊ မောင်တ့င်တယ်သည် ရွာတစ်ရွာတွင် ပုန်းအောင်းနေရသည်။ ပရိယာယ်သုံးသည့်အနေဖြင့်၊ ဘုရင်သည် မောင်တင့်တယ်၏ ညီမ၊ စောမယ်ရ ၊ မြတ်လှသို့မဟုတ် ရွှေမျက်နှာ ဟုလည်း ခေါ်သည်ကို လက်ဆက်ပြီး မိဖုရားတစ်ပါးအဖြစ် တင်မြှောက်သည်။ ဘုရင်သည် စောမယ်ရကို သူ၏ အစ်ကို ပုန်းအောင်းနေရာမှ ထွက်လာခိုင်းရန်နှင့် ရာထူးကြီးကြီးပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုသွေးဆောင်ခဲ့သည်။ သို့သော် လည်း မောင်တင့်တယ် ပုန်းအောင်းနေရာမှ ထွက်လာသောအခါ ၊ ဘုရင်သည်သူ့ကိုဖမ်းဆီးပြီး ၊ စကားဝါပင် (စကားဝါပင်)တွင် ကြိုးချည် ၍အရှင်လတ်လတ်မီးရှို့သတ်ပစ်ခဲ့သည်။ ညီမဖြစ်သူ(အောက်တွင်ကြည့်ပါ)သည်လည်း ၊ အစ်ကိုဖြစ်သူနှင့်အတူသေဆုံးခဲ့ပြီး ၊မောင်နှစ်မ နှစ်ဦးစလုံးသည် ထိုစကားဝါပင်တွင်ပင် နတ်များဖြစ်၍နေကြသည်။ အခါ အားလျော်စွာ အပင်နားသို့ကပ်လာ သည့်သူများကို စားသောက်ပစ်သည်။ တကောင်းဘုရင်သည် စကားဝါပင်ကိုခုတ်၍ ၊ ဧရာဝတီမြစ်တွင်းသို့ မျှောလိုက်သည်။ သစ်ပင်သည် သေလည်ကြောင်မင်း အုပ်စိုးစဉ် (၃၄၄ - ၃၈၇) ပုဂံမင်းနေပြည်တော်သို့ ဆိုက်ကပ်လာပြီး၊ ဘုရင်၏အိပ်မက်တွင် နတ်မောင်နှမကိုယ်ထင်ပြပြီး ၎င်းတို့၏ ကံမကောင်းအကြောင်းမလှခဲ့ပုံများကို ဘုရင့်အားပြောကြားသည်။ ၎င်းတို့မောင်နှမအား နေရာတစ်နေရာပေးမည် ဆိုပါက မြို့ကိုကာကွယ်ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ကမ်းလှမ်းသည်။ ဘုရင်သေလည်ကြောင်မင်းသည် စကားဝါပင်သစ်တုံးကြီးကို ပုပ္ပားတောင်ဆီသို့ ပို့ဆောင်ပြီး ၊ နှစ်ပိုင်းခွဲ(နတ်တစ်ပါးစီအတွက်တစ်ခုစီ)၍ လူရုပ်ပုံသဏ္ဌာန်များ ထွင်းထုသည်။ ထိုအခါမှစပြီး ၊ မောင်တင့်တယ်ကို တောင်တောသခင်ဟုသိရှိလာကြသည်။ မောင်နှမနှစ်ဦးကို ပုဂံပြည်မှ သရပါတံခါး ၏ ဘေးတစ်ဘက်တစ်ချက် ၊ ညာဘက်တွင် မောင်တင့်တယ်နှင့် ဘယ်ဘက်တွင် ရွှေမျက်နှာ တို့ကို ထည့်သွင်းမြှုပ်နှံ၍တည်ထားကြသည်။ နှောင်းပိုင်းဘုရင်တို့တွင် နတ်နှစ်ပါး၏ ရွှေခေါင်းပုံများ ရှိကြပြီး ၊ ထိုရွှေခေါင်းပုံများကို ပုပ္ပါးတောင်၏ တိုင်ထိပ်များတွင် တပ်ဆင်ထားကြသည်။ (၁၈၁၂ ခုနှစ်မှ ရွှေခေါင်းပုံ တစ်ခုသည် တောင်ပေါ်တွင် ဆက်လက်တည်ရှိကိုးကွယ်ကြသည်။) ၃. နှမတော်ကြီး သို့မဟုတ် ဘုရင်၏အစ်မ၊ သူမ၏အမည်မှာ စောမယ်ရ၊ မောင်တင့်တယ်၏ အစ်မဖြစ်သည်။ တကောင်း ဘုရင်၏ မိဖုရားဖြစ်ခဲ့သည်။ သူမ၏ မောင်ဖြစ်သူအရှင်လတ်လတ်မီးရှို့ခံရသည်ကို မြင်တွေ့ရသောအခါ၊ သူမကိုယ်တိုင် မီးထဲသို့ ခုန်ဆင်းသွားသည်။ သို့သော် ဦးခေါင်းပိုင်းကိုသာ ကယ်တင်နိုင်ခဲ့သည်။ မီးလောင်သည့် ဒဏ်ရာဖြင့် သေဆုံးပြီး၊ နတ်ဖြစ်သွားသည်။ သူမ၏ ရုပ်ပြပုံသည် ဆင်အမဲပေါ်တွင် ရပ်လျက်အနေအထား ဖြင့်၊ ညာလက်ကို ရင်ဘတ်ပေါ်တင်၍ လက်မနှင့် လက်ညှိုးကြားတွင် ဇီးသီးကိုင်ထားပြီး၊ ဘယ်လက်ကို ဘေးဘက်တွင် ချထားသည်။ ၄. ရွှေနဘေသည် မင်းတုံးရွာ မှ အလွန်ချောသော အမျိုးသမီးဖြစ်ပြီး ၊ နဂါး နှင့် ထိမ်းမြား လက်ထပ်သည်။ နောင်တွင် သူမ၏ခင်ပွန်းမှ သူမကိုစွန့်ပစ်ခဲ့သည့်အတွက် ၊ နှလုံးကွဲ၍သေဆုံးခဲ့သည်။ အခြားသော ပြောဆိုမှု တွင် သူမသည် မောင်တင့်တယ်၏ဇနီး အစစ်အမှန်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုသည်။ သူမ၏ရုပ်ပြပုံတွင် မတ်တပ်ရပ်အနေ ထားဖြင့် ၊ နဂါးခေါင်းဆောင်းထားပြီး ၊ ညာလက်ကို ရင်ဘတ်ပေါ်တင်၍ ၊ ဘယ်လက်ကိုဘေးသို့ ချထားသည်။ ၅. သုံးပန်လှ (သုံးမျိုးသုံး ဖလှယ်လှသူ)သည် တဂွန်းဝန် ဟုခေါ်သည့် မွန်ရွာတစ်ရွာ ဇာတိမှ ဖြစ်သည်။ သူမသည် (ကောက်နှုတ်ချက်) “တစ်နေ့တည်းတွင် သုံးမျိုးလှသူ” ဖြစ်သည်။ သူမကိုပြည်ဘုရင် ဒွတ္တ ဘောင်သို့ ဆက်သခဲ့သည်။ သို့သော်မိဖုရားသည် သူမ၏အလှအပကိုမနာလိုသည့်အတွက် ၊ သူမသည်ရုပ်အလွန် ဆိုးကြောင်း၊ ဝလွန်း၍ မြို့အဝင်တံခါးနှင့်ပင် မဆန့်ကြောင်း မင်းကြီးအားမတော်မတရား လျှောက်ထားခဲ့သည်။ ထိုအရာများကို ကြားပြီးသည်နှင့် ဘုရင်သည်ထိမ်းမြားရန် ငြင်းဆိုခဲ့ပြီးနောက် ၊ သုံးပန်လှသည် စိတ်နှလုံးထိခိုက်ပြီး သေဆုံးသွား ခဲ့သည်။ အခြားဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်အနေဖြင့် ပြောဆိုချက်တွင် သူမသည် မောင်တင့်တယ်၏ညီမဖြစ်ပြီး ၊ ဥဿလပြည်၏ ဘုရင်သမိန်ထောရာမနှင့် ထိမ်းမြားခဲ့ပြီး ၊ သမီးတော်ရှင်မိနဲ ကို ဖွားမြင်ခဲ့ပြီး ၊ ရုတ်တရက်ဖျားနာ သေဆုံးသွားသည်။ သူမ၏ရုပ်ပြပုံသည် ဆင်ကုန်းနှီးပေါ်ရှိ ကုန်းညွတ်နေသည့် ဘီလူးပေါ်တွင်ရပ်လျက်ရှိပြီး ၊ ခေါင်းတွင်ပိုးပုဝါစ ချည်ထား၍ ညာဘက်လက်ကို ရင်ဘတ်နှင့် ဘယ်ဘက်လက်ကို ဘေးသို့ချထားသည်။ ၆. တောင်ငူမင်းခေါင် သည် တောင်ငူဘုရင်ခံ အငယ်စားဖြစ်ပြီး ၊ နန်းတွင်းအမှုထမ်း မင်းရဲသိင်္ခသူ၏ သားဖြစ်သည်။ ဖျားနာပြီးသေဆုံးသည်။ သူ၏ရုပ်ပြပုံသည် မင်းဝတ်စုံကိုဝတ်ဆင်ပြီး ၊ ရိုးရိုးခုံပေါ်တွင် ခြေထောက်ချိတ်ထိုင်နေ၍ ညာလက်သည် ယပ်တောင်ကိုင်ထားကာ ၊ ဘယ်လက်ကို ဒူးပေါ်တင်ထားသည်။ ၇. မင်းတရား ဟုခေါ်သည့် အင်းဝ ဘုရင်သည် ၊ တောလည်ထွက်ရင်း နတ်မိမယ်တစ်ဦးနှင့် တွေ့ဆုံပြီး ၊ ထိုနတ်မိမယ်ပျောက် သွားသည့်အခါ အရူးအမူးဖြစ်၍ကျန်ခဲ့သည်။ ထိုသို့အရူးအမူးဖြစ်နေချိန်တွင် သူ၏နောက်လိုက်တစ်ဦးဖြစ်သူ ငနောက် မှ သူ့အားသတ်ပစ်လိုက်သည်။ သူ၏ရုပ်ပြပုံသည် ဘုရင်ဝတ်စုံနှင့် ပလ္လင်ပေါ်တွင် ထိုင်နေလျက် ၊ ညာလက်မှ ယပ်တောင်ကိုင်ထားပြီး ၊ ဘယ်လက်ကိုဒူးပေါ်တင်ထားသည်။ ၈. သံတော်ခံ ၊ တောင်ငူဘုရင်မင်းခေါင်၏ ဆက်သားဖြစ်ပြီး၊ သူ၏အမည်ရင်းမှာ ရဲသီဟဖြစ်သည်။ တောထဲသို့ ပန်းခူးထွက်ရင်း၊ ငှက်ဖျားမိ၍ သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ကြာပန်းခုံပေါ်တွင် ထိုင်လျက်၊ ညာလက်မှာ ယပ်တောင်၊ ဘယ်လက်ကို ဒူးပေါ်တွင် ထားသည်။ ၉. ရွှေနော်ရထာ၊ အင်းဝဘုရင်ဒုတိယမင်းခေါင်၏ မြေးတော်ဖြစ်သည် (၁၄၈၁ - ၁၅၀၂) ။ သူ၏ကျေးကျွန်တစ်ဦးမှ ဘုရင်ကို လုပ်ကြံရန် ကြိုးပမ်းသည်။ သို့သော် ဖမ်းမိပြီး၊ အသတ်ခံရသည်။ သူသည်လည်း လုပ်ကြံမှုတွင် ပါဝင်သောကြောင့် ၊ တစ်ပါ တည်းကွပ်မျက်ခြင်းခံရသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ရိုးရိုးသလွန်ပေါ်တွင် ဒူးတစ်ဘက်ကို ထောင်လျက်ထိုင်နေပြီး၊ လက် တစ်ဘက်သည် ကျည်းသားဘောလုံး ကို ကိုင်၍ ၊ ကျန်လက်တစ်ဘက်တွင် ကျည်းသားရိုက်တံ ကိုကိုင်ထားသည်။ ၁၀. အောင်စွာမကြီး၊ ဗိုလ်အောင်စွာဟုလည်း ခေါ်သည်။ သူသည် (၁၁၇၃ - ၁၂၁၀) ပုဂံနရပတိစည်သူမင်းထံတွင် တပ်မှူးအဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ဘုရင်၏ကတိစကားဖြစ်သော အခြွေအရံအမျိုးသမီးများထဲမှ တစ်ဦးကို ဗိုလ်အောင်စွာသို့ ဆုလာဒ်အဖြစ် ပေးသနားမည်ဆိုသည့်အတိုင်း ကတိမတည်သောကြောင့် ၊ ဘုရင်ကို မလေးမခန့်လုပ်ပြမိ၍ ဘုရင်မှ ကွပ်မျက်ခြင်းကို ခံရသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ သလွန်ပေါ်တွင်ထိုင်လျက်၊ စောင်းတီးနေပြီး၊ ခေါင်းဆောင်းနှင့်စလွယ် ဝတ်ဆင်ထားသည်။ ၁၁. ငါးစီးရှင် (ဆင်ငါးကောင်၏ သခင်)၊ ကျော်စွာဟုလည်း ခေါ်သည်။ ဖခင်ဘုရင်သီဟသူသေဆုံးပြီးနောက်၊ ပင်းယ ဘုရင် (၁၃၄၃ - ၁၃၅၀) ဖြစ်လာသည်။ ဆင်ဖြူငါးကောင်ရရှိခဲ့ပြီး၊ နန်းသက် ရှစ်နှစ်အကြာတွင် ဖျား နာ၍ သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ဆင်ခေါင်းငါးခုပါသည့် ဆင်၏အပေါ်ရှိ ကြာပွင့်ပေါ်တွင် ထိုင်နေပြီး၊ တော်ဝင်ထီးဖြူ လေးလက်ဆောင်းထားပေးသည်။ [8] ၁၂. အောင်ပင်လယ်ဆင်ဖြူရှင် (အောင်ပင်လယ် ဆင်ဖြူ၏သခင်)သည် ဒုတိယ သီဟသူဘုရင် (၁၄၂၂ - ၁၄၂၆) ဖြစ်ပြီး၊ အင်းဝဘုရင်မင်းခေါင် (၁၄၀၁ - ၁၄၂၂) ၏ သားတော်ဖြစ်သည်။ ဒုတိယသီဟသူဘုရင်သည် သူ၏ရန်သူဖြစ်သော အုန်းဘောင်စော်ဘွားပစ်လိုက်သည့်မျှားထိ၍ အောင်ပင်လယ်အရပ်တွင် သေဆုံးခဲ့သည်။ သူ၏ရုပ်ပြပုံမှာ ဆင်ပေါ်ရှိ သလွန်ပေါ်တွင် မင်းဝတ်မင်းစားအပြည့်ဖြင့် ခြေချိတ်ထိုင်နေပြီး၊ ဆင်ဦးစီးတစ်ယောက် ရှေ့၌ဝပ်တွား နေပြီး၊ မြင်းပေါ်မှ နောက်တစ်ဦးမှာ ဓားဝင့်နေသည်။ ၁၃. တောင်မကြီး ၁၄. မောင်မင်းရှင်၊ နွယ်ကြိုးစီးသူသည် ပုဂံဘုရင် အလောင်းစည်သူ (၁၁၁၂ - ၁၁၆၇) ၏ မြေး၊ နန်းချခံရသည့် မင်းရှင်စော၏ သားတော်ဖြစ်သည်။ ငယ်ရွယ်စဉ် ရှင်သာမဏေဘဝတွင် နွယ်ကြိုးစီးစဉ်၊ နွယ်ကြိုးပေါ်မှကျ၍ သေဆုံးသည်။ ၁၅. ရှင်တော်သည် အင်းဝခေတ်မှ ရဟန်းပျိုတစ်ပါးဖြစ်ပြီး ၊ မြွေပေါက်၍ သေဆုံးသည်။ သူ၏ရုပ်ပြပုံမှာ သင်္ဃန်း အဝါရောင်ဝတ်နှင့် ခေါင်းဆောင်းထားပြီး ခုံပေါ်တွင် မတ်တပ်ရပ်လျက်၊ ညာလက်တွင် ယပ်တောင်ကိုင်ထားပြီး ဘယ်လက်တွင် စိပ်ပုတီး ကိုင်ထားသည်။ ၁၆. ညောင်ကြင်ဥ၊ ပုဂံတွင် အဖမ်းခံရထားသည့် သထုံဘုရင်မနူဟာမှ ဆင်းသက်လာသူဖြစ်သည်။ ဘုရင် အနော်ရထာ လက်ထက်တွင် အနာကြီးရောဂါဖြင့် သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ခုံတွင်မတ်တပ်ရပ်လျက် ဘယ်လက်ကို မြှောက်ထားပြီး၊ ညာလက်တွင် တောင်ဝှေးကိုင်ထားသည်။ ၁၇. တပင်ရွှေထီး၊ တောင်ငူဘုရင် (၁၅၁၂ - ၁၅၅၀) သည်အရက်သောက်စား ပြီး၊ အမှုထမ်းတစ်ဦး၏ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခြင်း ခံရသည်။ ရုပ်ပြပုံတွင် သလွန်ပေါ်၌ မင်းဝတ်တန်ဆာအပြည့်ဖြင့် ခြေချိတ်ထိုင်နေပြီး၊ ဘယ်လက်တွင် ဓားကိုင်ထား၍ ညာလက်ကို ဒူးပေါ်တင်ထားသည်။ ၁၈. မင်းရဲအောင်ဒင်၊ မင်းသမီးရွှေဆင်းတု၏ ကြင်ယာတော် ဖြစ်ပြီး၊ ရွှေဆင်းတုမှာ ရှမ်းပြည် မိုးနဲ စော်ဘွား၏ သမီးတော်ဖြစ်သော မိဖုရားနှင့် အင်းဝဘုရင်သာလွန်တို့၏ သမီးတော် ဖစ်သည်။ သူသည် ဘိန်းအလွန်အကျွံရှုခြင်းကြောင့် သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ခေါင်းပေါင်းစဖြင့် ခုံပေါ်တွင် ထိုင်နေပြီး၊ စောင်းကို ပိုက်ထားသည်။ ၁၉. ရွှေစစ်ပင် ၂၀. မယ်တော်ရွှေစံကား၊ ရွှေစစ်ပင်၏ မိခင်ဖြစ်ပြီး၊ သူမ သား၏ဝမ်းနည်းကြေကွဲစရာ ကံတရားများကြောင့် နှလုံး ကြေကွဲသေဆုံးရသည်။ ရုပ်ပြပုံတွင် ခုံပေါ်၌ထိုင်လျက် ညာလက်သည် ရင်ဘတ်ပေါ်တွင်ထားရှိပြီး၊ ဘယ်လက်ကို ပေါင်ပေါ်တင်ထားသည်။ ၂၁. မောင်ဘိုးတူ ၊ အင်းဝဘုရင်မင်းခေါင်အုပ်စိုးစဉ်ကာလတွင် လဖက်ကုန်သည်ဖြစ်သည်။ လဖက်ကိစ္စဖြင့် ၊ ရှမ်းပြည်သို့သွားစဉ်၊ လမ်းတွင်ကျားကိုက်ခံရပြီး၊ သေဆုံးသည်။ သူ၏ရုပ်ပြပုံမှာ ကျားပေါ် တွင် ထိုင်နေပြီး၊ ညာလက်တွင် တုတ်ချောင်းကိုင်၍ ဘယ်လက်ကို ပေါင်ပေါ်တင်ထားသည်။ ၂၂. ယွန်းဘုရင် (ယွန်းနိုင်ငံမှဘုရင်)သည် မယ်ကုတီ ဖြစ်သည်။ အဖမ်းခံထားရသော ဇင်းမယ်ဘုရင် ဖြစ်ပြီး၊ ဟံသာဝတီ(၁၅၅၁ - ၁၅၈၁)ဘုရင်- ဘုရင့်နောင်လက်ထက်တွင် ဖျားနာပြီး သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ဒူးတစ်ဘက်ထောင်၍ ထိုင်နေပြီး၊ ဓားအိမ်စွပ်ထားသည့် ဓားကို ညာလက်ဖြင့် ကိုင်၍ ပခုံးပေါ်တင်ထားသည်။ ဘယ်လက်သည် ဘယ်ဒူးခေါင်း ပေါ်တင်ထားသည်။ ၂၃. မောင်မင်းဖြူ ၂၄. မန္တလေးဘိုးတော် (မန္တလေး၏ အဘိုးသခင်) ၊ ဟိန္ဒူဗြဟ္မာဏ တစ်ဦး၏ သားဖြစ်သည်။ တာဝန်မှ ပေါ့လျော့ခဲ့ကြသည့် ရွှေဖျဉ်းနောင်တော်နှင့် ရွှေဖျဉ်းညီတော်နှစ်ပါးအပေါ် သင့်တင့်စွာ ကြီးကြပ်မှုမရှိခဲ့သည့် အတွက် အသတ်ခံရသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ပခုံးပေါ်ဓားတင်၍ ခုံပေါ်တွင် ရပ်နေပြီး၊ လက်တစ်ဘက်ကို မြှောက်၍၊ လက်ညှိုး ညွှန်ထားသည်။ ၂၅. ရွှေဖျဉ်းနောင်တော် (ဖျဉ်းကြီးမင်း) ၊ ရွှေဖျဉ်းကြီး သို့မဟုတ်မင်းကြီးဟုလည်း ခေါ်သည်။ ၂၆. ရွှေဖျဉ်းညီတော် (ဖျဉ်းငယ်) ရွှေဖျဉ်းလေး သို့မဟုတ် မင်းလေးဟု လည်းခေါ်သည်။ အများ သိကြသည်မှာ ရွှေဖျဉ်းညီနောင် (ညီအစ်ကို)သို့မဟုတ် တောင်ပြုံးမင်းညီနောင်ဖြစ်သည်။၎င်းတို့သည် ပုဂံဘုရင် အနော်ရထာအုပ်စိုးစဉ်ကာလမှ နန်းတွင်း ဆက်သား ဗျတ္တ နှင့် ပုပ္ပါးတောင်မှ ပန်းစားဘီလူးမ မယ်ဝဏ္ဏတို့၏ သားများဖြစ်ကြသည်။ ၎င်းတို့သည် ဘုရင်အနော်ရထာတည်သော တောင်ပြုံးဘုရားတွင် အုတ်တစ်ချပ်စီ ထည့်ရမည့်တာဝန်ကို လစ်ဟာခဲ့ခြင်းအပြစ်ကြောင့် အသတ်ခံရသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ တစ်ဦးသည်လဲလျောင်းနေပြီး၊ နောက်တစ်ဦးမှာ ပခုံးပေါ်ဓားထမ်းလျက် မိမိကိုယ်ကိုမိမိ အထင်ကြီးသည့်ပုံဖြစ်သည်။ ဗျတ္တ အသတ်ခံရပြီးသည့် နောက်၊ မယ်ဝဏ္ဏသည် လည်းနှလုံးကြေကွဲသေဆုံးပြီး နောက်ပိုင်းတွင် သားနှစ်ယောက်ကို ဘုရင်၏ အမိန့်ဖြင့် အဝေးသို့ ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ မယ်ဝဏ္ဏသည် လည်းနတ်ဖြစ်လာပြီး၊ ပုပ္ပါးမယ်တော် (ပုပ္ပါး၏ အမေ)အဖြစ် လူသိများလာခဲ့သည်။ ၂၇. မင်းသားမောင်ရှင် ၂၈. ထီးဖြူဆောင်း (ထီးဖြူသခင်)သည် ကြောင်းဖြူဘုရင်ဖြစ်သည်။ [[အနော်ရထာ]]၏ ဖခင်ဖြစ်သည်။ သူ၏မွေးစား သားများက သူ့အားနန်းချပြီး၊ အတင်းအကြပ်ဘုန်းကြီးဝတ်စေပြီး နောက်ပိုင်းတွင် သေဆုံးသွားသည်။ ၂၉. ထီးဖြူဆောင်းမယ်တော် (ထီးဖြူဆောင်း၏ တော်ဝင်အမေ)၊ အနော်ရထာဘုရင်၏ အဖွားဖြစ်ပြီး၊ ဖျားနာ၍ သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ဆံပင်ကိုထုံးပြီး၊ တွဲလွဲကျနေလျက် ဒူးတုပ်ထိုင်ကာ၊ လက်ကို ပေါင်ပေါ်တင်ထား သည်။ ၃၀. ဘုရင်မရှင်မင်းခေါင် ၃၁. မင်းစည်သူ သို့မဟုတ် အလောင်းစည်သူ ၊ [[ပုဂံ]]ဘုရင် (၁၁၁၂ - ၁၁၆၇) ဘုရင်[[အနော်ရထာ]]၏ မြေးဖြစ်ပြီး၊ ဘုရင်အဖြစ် အရိုက်အရာဆက်ခံသူဖြစ်သည်။ သားဖြစ်သူ နရသူ(၁၁၆၇ - ၁၁၇၀) မှ လုပ်ကြံသတ်ဖြတ်ခဲ့ပြီး၊ ထီးနန်းကို သိမ်းယူသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ နန်းတွင်းအဝတ်အစားဖြင့် ထိုင်လျက်၊ ဒူးတစ်ဘက်ကို ထောင်ထားပြီး ခြေတစ်ဘက်ကို ချထားသည်။ ၃၂. မင်းကျော်စွာ၊ ဦးမင်းကျော်အဖြစ်လည်း သိထားကြသည်။ သူသည် ပြည်နယ်စားနှင့် ခွန်နီဒေဝီ တို့၏သားဖြစ်သည်။ သူသည် အရက်သမား၊ ကြက်တိုက်သူနှင့် မြင်းစီးကျွမ်းကျင်သူဖြစ်သည်။ သူနှိပ်စက်ညှင်းပန်းခဲ့သော သစ္ဆေသူရဲများ သတ်၍သေရသည်။ ၃၃. မြောက်ဘက်ရှင်မ (မြောက်အရပ်သခင်မ)သည် ဘုရင်တပင်ရွှေထီး၏ နို့ထိန်းမိန်းမဖြစ်သည်။ မြောက်ကဒူး ဇာတိဖြစ်သည်။ မီးဖွားစဉ် သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ဒူးထောက်လျက်၊ ညာလက်သည် သူမ၏ရင်သားနှင့် ဘယ်လက်မှာ ဒူးခေါင်းကို ကိုင်ထားသည်။ ၃၄. အနောက်မိဖုရား သည် အင်းဝဘုရင် ပထမမင်းခေါင်၏ မိဖုရားဖြစ်သည်။ ရှမ်းအကြီးအကဲ သိုငန်ဘွား ၏ သမီးဖြစ်ပြီး၊ မင်းရဲကျော်စွာ၏ မိခင်ဖြစ်သည်။ မင်းကျော်စွာ (ဦးမင်းကျော်) ဝါခင်းထဲတွင် အလွန်မြန်သည့် မြင်းထီးကြီးစီးသည်ကို မြင်၍ ထိတ်လန့်တုန်လှုပ်ပြီး နှလုံးရပ် သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ခေါင်းပေါင်းနှင့် ကြာပွင့်ပေါ်ထိုင်ပြီး၊ ကလေးချီထိန်းထားသည့် ပုံဖြစ်သည်။ [8] ၃၅. ရှင်ကုန်း (ခါးကုန်းသခင်မ)သည် သီဟသူဘုရင်၏ ကိုယ်လုပ်တော်မဖြစ်သည်။ စစ်ပွဲသို့ ဘုရင်နှင့်အတူ လိုက် ပါပြီး၊ နေပြည်တော်သို့ အပြန်လမ်းတွင် သေဆုံးသည်။ ရုပ်ပြပုံမှာ ခြေဆာဆာဖြင့် လက်နှစ်ဘက် လှုပ်ရမ်း လမ်းလျှောက်နေသည့်ပုံ ဖြစ်သည်။ ၃၆. ရှင်ဂွ (ခြေခွင်သခင်မ)သည် မန္တလေးဘိုးတော်၏ ညီမဖြစ်သည်။ ရွှေဖျင်းညီနောင်တို့ကို ဖုံးကွယ်ထားသည့် အတွက် အစ်ကိုနှင့်အတူ အသတ်ခံရသည်။ ၃၇. ရှင်နဲမိ * ဖျင်းသည် ဖျင်းအိုး (အိုး)မှလာပြီး၊ “အညံ့”မဟုတ်ပါ။ ညီနောင်နှစ်ပါး ဖွားမြင်စဉ်က၊ ရွှေအိုးပေးမည်ဟု ဘုရင်အနော်ရထာမှ ပြောကြားခဲ့သည့် စကားကို ကောက်ယူထားခြင်းဖြစ်သည်။ === မူကွဲ === အောက်ပါ အပြင် ၃၇ မင်းနတ်များမှာ မြဝတီမင်းကြီး၏ မှတ်စုစာရင်း ဖြစ်သည်။ မူကွဲများလည်း ရှိကြသည်။ # [[သိကြားမင်း]] (သက္ကမင်း) # [[မဟာဂီရိနတ်]] (မောင်တင့်တယ်) # [[နှမတော် မမြတ်လှ]] (မောင်တင့်တယ်၏ နှမတော်) # [[ရွှေနဘေနတ်]] (မင်းတုန်းမြို့သူ ၊ မောင်တင့်တယ်၏ ဇနီး) # [[သုံးပန်လှနတ်]] (မောင်တင့်တယ်၏ နှမ ၊ မနှဲမိ (ခေါ်) မနှဲလေး၏ မိခင်) # [[မနှဲလေး]] (ခေါ်) မနှဲမိ (သုံးပန်လှနတ်၏ သမီး) # [[တောင်မကြီး ရှင်ညို]] # [[မြောက်မင်း ရှင်ဖြူ]] ( ရွှေနပေ ၏ သား) # [[ကွမ်းဆော်ကြောင်ဖြူ|ထီးဖြူဆောင်းနတ်]]( အနော်ရထာ၏ ခမည်းတော် ကွမ်းဆော်မင်း ) # [[ထီးဖြူဆောင်း မယ်တော်နတ်]] (ကွမ်းဆော်မင်း၏ မယ်တော်) # [[ပရိမ္မရှင်မင်းခေါင်]] (ကွမ်းဆော်မင်း၏ သား) # ရွှေဖျင်းကြီး၊ [[တောင်ပြုံးမင်းကြီး]] (ဗျတ္တ၏ သား) # ရွှေဖျင်းငယ်၊ [[တောင်ပြုံးမင်းလေး]](ဗျတ္တ၏ သား) # [[မန္တလေး ဘိုးတော်]] (ရွှေဖျင်းညီနောင်ကို ပြုစု မွေးမြူခဲ့သူ) # [[ရှင်ကွ]] (မန္တလေး ဘိုးတော်၏ နှမ) # [[ညောင်ချင်းအိုနတ်]] ( သထုံမနူဟာမင်း၏ အနွယ် )(ခြေတိုလက်တို ညောင်ချင်းအို) # [[အလောင်းစည်သူ|မင်းစည်သူ]] အလောင်းစည်သူမင်း (၄၇၃-၅၂၉) # မင်းသား [[ဒန်းမောင်ရှင်]] (အလောင်းစည်သူမင်း ရဲ့ သားတော်၊ ဒန်းစီးယင်း ပြုတ်ကျ၍ သေသည်။) # [[ကျော်စွာနတ်]] (တောင်ခြေရင်းဝါခင်းစောင့်သည့် အောင်ကျော်(ခေါ်) မိုးခေါ်ကျော်စွာနတ်) # [[အောင်စွာမကြီး]] ( ပုဂံ နရပတိမင်း၏ အမတ် ငအောင်စွာ ) # [[ရွှေစစ်သင် မြင်းဖြူရှင်နတ်]] ( ပုဂံ စောမွန်နစ်မင်း၏သား) # မယ်တော် [[ရွှေစကားနတ်]] (ပုဂံ စောမွန်နစ်မင်း၏မိဘုရား) # [[ငါးစီးရှင်ကျော်စွာ]](ပင်းယ သီဟသူ၏ သား ) # [[ဆင်ဖြူရှင်တရဖျား|မင်းတရားနတ်|တရဖျားမင်း]]( အင်းဝမင်းခေါင်၏ နောင်တော် ဆင်ဖြူရှင်တရဖျား) # [[မောင်ပိုးတူနတ်]] # [[အနောက်မိဖုရား]] ( အင်းဝမင်းခေါင်၏ အနောက်ဆောင်မိဘုရား) # [[အောင်ပင်လယ် ဆင်ဖြူရှင်နတ်]] (သီဟသူမင်း) # [[ရှင်ကုန်း]] (အောင်ပင်လယ် ဆင်ဖြူရှင်နတ် ၏ ကိုယ်လုပ်တော်) # [[ရွှေနော်ရထာ]] ( အင်းဝ ဒုတိယမင်းခေါင်၏ မြေး) # [[သာလွန်မင်း|မင်းရဲအောင်တင်]] (သာလွန်မင်း) # [[ဒလဆုံးမင်းရဲကျော်စွာ|မောင်မင်းဖြူ]] ( အင်းဝခေတ်မှ ဘုရင့်သားတော် ) # [[ရှင်တော်နတ်]] # [[တပင်ရွှေထီး]]နတ် # [[မြောက်ဘက်ရှင်မ]] ( တပင်ရွှေထီး၏ အထိန်းတော်) # [[တောင်ငူရှင်မင်းခေါင်]] ( မြောက်ဘက်ရှင်မ နှင့် မင်းရဲသိင်္ခသူ တို့၏သား) # [[သံတော်ခံ]] # [[ယွန်းဘုရင်]] ( ဇင်းမယ်ဘုရင် ဗြသံ) ဝန်ကြီး ပဒေသရာဇာ ပြုစုထားသည့် စာရင်းနှင့် မတူပေ။ (၁၈)ယောက်ပဲ တူသည်။ (၁၉)ယောက်မတူ။ == အခြားကြည့်ရန် == *[[အတွင်း ၃၇ မင်း]] == ရည်ညွှန်းကိုးကား == * http://en.wikipedia.org/wiki/Nat_%28spirit%29 {{နတ်}} {{၃၁-ဘုံ}} {{မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှု}} [[Category:နတ်]] [[Category:မြန်မာ့ ဓလေ့ထုံးစံ]] [[Category:မြန်မာနိုင်ငံရှိ ကိုးကွယ်ရာဘာသာများ]] 5h5sw549squnx5npziepg73gehvvbz4 0 15880 754373 705745 2022-08-12T10:22:18Z Htet Htet Zaw Win 104717 သက်သောင့်သက်သာစာလုံးပေါင်း၊ ရာသီထိမ်ခြင်း ဖြည့်စွက်၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ ဆေးကြောခြင်း wikitext text/x-wiki [[File:Anatomia uteri humani gravidi V00001 00000002.tif|thumb|[[William Hunter]], ''Anatomia uteri humani gravidi tabulis illustrata'', 1774]] ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း ဟူသည် တစ်ဦးသို့မဟုတ် ထိုထက်ပိုသော သန္ဓေသား သို့မဟုတ် သားလောင်း ဟုခေါ်သည့် ရင်သွေးကလေးများကို အမ ၏ သားအိမ် အတွင်း၌ သယ်ဆောင်ထားခြင်းဖြစ်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်းတွင် နှစ်မွှာပူး သို့မဟုတ် သုံးမွှာပူး တို့တွင်ကဲ့သို့ မြောက်များစွာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း ရှိနိုင်သည်။ လူသား ကိုယ်ဝန် ဆောင်ခြင်းသည်အားလုံးသောနို့တိုက်သတ္တဝါများကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း တွင် လေ့လာမှု အများဆုံးဖြစ်သည်။ မီဖွားခြင်း သည် သန္ဓေတည်ပြီးနောက် ၃၈ ပတ် အကြာတွင် ဖြစ်ပွားလေ့ရှိသည်။ ရာသီစက်ဝန်းတစ်ခါလည်ပတ်မှု လေးပတ်ကြာတတ် သော အမျိုးသမီးများတွင် ယင်းသည် အကြမ်းဖြင်းအားဖြင့် နောက်ဆုံး ပုံမှန် ရာသီလာခဲ့ခြင်း (LNMP) မှ ၄၀ ပတ်အကြာတွင် ဖြစ်သည်။ ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့အစည်းမှ ပုံမှန်လပြည့်စွာ မွေးဖွားခြင်းသည် ၃၇ ပတ် နှင့် ၄၂ ပတ် အကြားတွင်ဖြစ်သည်ဟု သတ်မှတ်ထားသည်။ ==အခေါ်အဝေါ်== သားလောင်း ဟူသည့်အသုံးအနှုန်းအား သန္ဓေတည်ပြီးနောက် ပထမဆုံး ၈ ပတ် အတွင်း ဖွံ့ဖြိုးလာသော ရင်သွေး ကလေးအား ဖော်ပြရန်သုံးပြီး၊ သန္ဓေသား ဟူသည့် အသုံးအနှုန်း အား ၂ လ သားအရွယ် ဖွံ့ဖြိုးမှုမှ မမွေးဖွားခင် အထိ သုံးသည်။ လူနေမှုဝန်းကျင်များ၏ ဆေးပညာအရ သို့မဟုတ် ဥပဒေအရ ဖွင့်ဆိုချက်များ တွင် လူသား ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်းအား အတော်အတန်အားဖြင့် သုံးလအပိုင်းအခြား ကာလများအဖြစ် မီးမဖွားမီ ဖွံ့ဖြိုးမှု တို့၏ အဆင့်အမျိုးမျိုးကို ရှင်းလင်း လွယ်ကူအောင် ညွှန်းဆိုရန် သင့်သလို ခွဲခြားလိုက်သည်။ ပထမဆုံးအပိုင်းအခြားတွင် ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျမှု အန္တရာယ် အမြင့်ဆုံးဖြစ်သည် (သဘာဝအလျောက် သားလောင်း သို့မဟုတ် သန္ဓေသားလေးသေဆုံးခြင်း)။ ဒုတိယ အပိုင်း အခြား ကာလအတွင်း သန္ဓေသား၏ ဖွံ့ဖြိုးမှုမှာ အလွယ်တကူစောင့်ကြည့်နိုင်၊ ရှာဖွေဖော်ထုတ်နိုင်သည်။ တတိယ ကာလ အပိုင်းအခြားအစသည် ဆေးပညာ၏အကူအညီ ပါပါ၊ မပါပါ သားအိမ် အပြင်ဘက်တွင် ရှင်သန်နိုင်မှု ၏ အမှတ် သို့မဟုတ် သန္ဓေသား၏ အသက်ရှင်နိုင်စွမ်းရည်ကို နီးနီးစပ်စပ် ခန့်မှန်းနိုင်သည်။ ==တိုးတက်မှုအစပြုခြင်း== ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်းသည် သန္ဓေတည်ခြင်း နှင့် စတင်သော်လည်း ကိုယ်ဝန်ဖြစ်စေကြောင်းဦးတည်သော ဖြစ်စဉ်မှာ ရှေးဦး အမမျိုးပွားဆဲ(လ်) သို့မဟုတ် ဥဆဲ(လ်) သည် အဖိုမျိုးပွားဆဲ(လ်) သုတ်ကောင် နှင့်ပေါင်းစပ်ခြင်း၏ ရလဒ် ဖြစ်သည်။ ဆေးပညာတွင် ထိုဖြစ်စဉ်အား သန္ဓေအောင်ခြင်း ဟုညွှန်းဆိုပြီး၊ အရပ်သုံးစကားအရ ကိုယ်ဝန်ရခြင်း ဟု အများအားဖြင့် သိကြသည်။ သန္ဓေအောင်ခြင်း အမှတ်ပြီးသောနောက်တွင် အမနှင့် အဖိုမျိုးပွားဆဲ(လ်) တို့၏ ပေါင်း စပ်ထားသောရလဒ်ကို သားလောင်းဆဲ(လ်) သို့မဟုတ် သန္ဓေအောင်သောဥ ဟုညွှန်းသည်။ အဖိုနှင့်အမ မျိုးပွား ဆဲ(လ်) တို့ ပေါင်းစပ်ခြင်းသည် အများအားဖြင့် ကာမဆက်ဆံခြင်း နောက်တွင်ဖြစ်လေ့ရှိပြီး သဘာဝအလျောက် ကိုယ်ဝန်ရရှိခြင်း ဖြစ်စေသည်။ သို့သော်လည်း အတုပြုလုပ်ကာသုတ်ကောင်ထည့်သွင်းပေးခြင်း နှင့် ဖန်ပြွန်တွင်း သန္ဓေ အောင်ခြင်း တို့ပေါ်ထွန်းလာမှုမှ ကာမဆက်ဆံမှုဖြင့် သန္ဓေအောင်ခြင်းဖြစ်မလာသည့်အခါတွင် ကိုယ်ဝန်ရယူနိုင်ခြင်းကို ရရှိစေသည် (ဥပမာ - ရွေးချယ်ချက်အရ သို့မဟုတ် အမျိုးသား/အမျိုးသမီး မြုံခြင်း ကြောင့်)။ ဖြစ်စဉ်၏ စစခြင်းတွင် သုတ်ကောင်မှ ကိုယ်ဝန်ရရှိမှုဖြစ်စေနိုင်ရန် ပြောင်းလဲမှုများ တစ်သီကြီးဖြစ်ပေါ်ရသည်။ လော လောလတ်လတ် ထုတ်ယူရထားသော သုတ်ကောင်သည် သန္ဓေအောင်နိုင်ရန် မဖြစ်နိုင် သို့မဟုတ် အားရလောက် အောင် ဖြစ်နိုင်ခြင်းမရှိသည့်အတွက်သုတ်ကောင်သည် အခွံချွတ်ခြင်း ဟုခေါ်သော ဖြစ်စဉ်ကို ဖြတ်သန်းရသည်။ သုတ်ရည်ထုတ်လွှတ်ခြင်း တွင် ၃၀၀၀၀၀၀၀၀ သောသုတ်ကောင်တို့ ပါဝင်ပြီး ယင်းတို့မှ ၂၀၀ တည်းသာ ဥပြွှန် သို့ ရောက်ရှိသည်။ အခွံချွတ်ခြင်းဟူသည် သုတ်ကောင်မှ အမဥနှင့်ပေါင်းစပ်ရန် ပြင်ဆင်သည့် ဖြစ်စဉ်ကို ခေါ်ပါသည်။ အခွံ ချွတ်ခြင်းဟူသည် ၅ နာရီ မှ ၆ နာရီတွင်ဖြစ်ပေါ်ပြီး သုတ်ကောင်မှ အမျိုးသမီးအင်္ဂါ သို့ ရောက်သည်နှင့် စတင် ဖြစ်ပေါ်သည်။ ဤတွင် သုတ်ကောင်မှ အလွန်သွက်လက်ပြီး acrosome (အက်ကရိုဇုမ်း) ဖြစ်စဉ်အတွက် ပြင်ဆင် သည်။ အမဥအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်နိုင်ရန် သုတ်ကောင်သည် အမဥကိုကာရံထားသော အလွှာဖြစ်သည့် "zona pellucida" ("ဇိုနာပလူစီဒါ") ကို ဖြတ်သန်းရမည်ဖြစ်သည်။ ထိုဇိုနာပလူစီဒါ ကိုဖြတ်သန်းပြီးသည်နှင့် ဥဆဲ(လ်) ထံသို့ သုတ်ကောင်ရောက်ရှိနိုင်ပြီ ဖြစ်သည်။ ==ကြာမြင့်ချိန်== မီးဖွားမည်ဟု မျှော်မှန်းရသောနေ့ (EDD) သည် နောက်ဆုံး ရာသီလာခဲ့သည့်ကာလ ၏ ပထမဆုံးရက် (LMP) မှ စရေလျှင် ၄၀ ပတ် မြောက်သောနေ့ ဖြစ်ပြီး မီးဖွားခြင်းသည် အများအားဖြင့် ၃၇ ပတ်နှင့် ၄၂ ပတ် အကြားတွင် ဖြစ်လေ့ရှိသည်။[13] အမှန်တကယ် ကိုယ်ဝန်ဆောင်သည့် ကာလမှာ ထုံးစံအားဖြင့် သန္ဓေတည်ပြီးနောက် ၃၈ ပတ် အကြာ ဖြစ်သည်။ သန္ဓေစတည်ခြင်း တွင် ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း စတင်သော်လည်း အမျိုးသမီး၏ နောက်ဆုံး ရာသီကာလ ပထမဆုံးရက်မှ သို့မဟုတ် သန္ဓေတည်သည့်နေ့ကိုသိလျှင်ထိုနေ့မှ စတင်ရေတွက်ခြင်းမှာ ပိုမိုအဆင်ပြေ သည်။ ထိုရက်များအနက် တစ်ခုခုမှစတင်ပြီး မီးဖွားမည်ဟု မျှော်မှန်းရသောနေ့ကို Naegele's rule (နာအီဂီလီ၏ စည်မျဉ်း) အားသုံး၍ တွက်ချက်ကာ မီးဖွားမည့်ရက်ကို ခန့်မှန်းနိုင်သည်။ ==ရှာဖွေဖော်ထုတ် သတ်မှတ်နိုင်ခြင်း== ကိုယ်ဝန်စရှိခြင်းကို နည်းလမ်းပေါင်းများစွာနှင့် သိရှိနိုင်သည် - ကိုယ်ဝန်ဆောင်သူအမျိုးသမီးမှ ဆေးစစ်ခြင်းမရှိဘဲ နှင့် သို့မဟုတ် ဆေးဘက်ဆိုင်ရာ ကျွမ်းကျင်သူတို့၏ ကူညီပါဝင်မှု ရှိရှိ၊ မရှိရှိ ဆေးစစ် ကြည့်ခြင်းဖြင့်လည်း သိနိုင် သည်။ အများစုသော ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတို့သည် ကိုယ်ဝန်ရှိကြောင်း လက္ခဏာပြသည့် အရိပ်လက္ခဏာ များစွာကို ကြုံတွေ့သိရှိကြသည်။[21] ထိုလက္ခဏာတို့တွင် ရာသီထိမ်ခြင်း၊ ပျို့ခြင်း၊ အန်ခြင်း၊ အလွန်အမင်း နွမ်းနယ်ခြင်း၊ မောပန်းခြင်း၊ ပုံမှန် အတိုင်းတွင် တောင်းတတ်လေ့မရှိသော အစားတစ်ခုခုတို့ကို ချဉ်ခြင်းတတ်ခြင်း နှင့်အထူးသဖြင့် ညအချိန်တွင်း မကြာ ခဏ ဆီးသွားခြင်း တို့ပါဝင်သည်။ စောစီးစွာ ပြတတ်သော ဆေးပညာနှင့်ဆိုင်သည့်လက္ခဏာ တို့သည်လည်း ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်းနှင့် ဆက်နွယ်နေ သည်။ ထိုလက္ခဏာများသည် ထုံးစံအရ သန္ဓေတည်ပြီး ပထမအပတ်များအတွင်းတွင် အားလုံးတွင် ပေါ်တတ် ကြသည်။ ထိုလက္ခဏာများအားလုံးသည် အမြဲရှိမနေနိုင်သော်လည်း သို့မဟုတ် ယင်းတို့အားလုံးအား ကိုယ်တိုင်သိရှိ တွက်ချက်နိုင်မည် မဟုတ်သော်လည်း အားလုံးစုပေါင်း၍ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း ဖြစ်နိုင်ကြောင်း တွက်ချက်မှန်းဆ နိုင်သည်။ ထိုလက္ခဏာများတွင် အချင်းကထွက်သည့် ဟော်မုန်း (hCG) သွေးနှင့်ဆီး ထဲတွင် ပါဝင်နေခြင်း၊ ရာသီကာလ လွန်သွားခြင်း နှင့် နောက်ဆုံးရာသီကာလအပြီး တတိယ သို့မဟုတ် စတုတ္ထအပတ် အတွင်း သားအိမ် အတွင်း သားလောင်း သန္ဓေတည်သည့် အချိန်တွင်ဖြစ်သည့် သန္ဓေတည်သည့်သွေးဆင်းခြင်း တို့ပါဝင်သည်။ ရင်သားနာကျင်ခြင်း သည် ပထမ ကာလအတွင်း အဖြစ်များပြီး အသက်ငယ်သည့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတို့တွင် ပိုတွေ့ရတတ်သည်။ ကိုယ်ဝန်ကိုသိရှိရန် တစ်ခု သို့မဟုတ် ထို့ထက်ပိုသော ကိုယ်ဝန်ကိုစစ်ဆေးချက်များ ဖြစ်သည့် အချင်း ဖြစ်ပေါ် ခြင်းဖြင့် ထုတ်လွှတ်သော ဟော်မုန်းများကို သိရှိခြင်းဖြင့် လုပ်ဆောင်သိရှိနိုင်သည်။ လက်တွေ့ သွေးနှင့်ဆီး စစ်ဆေးမှု များသည် သန္ဓေတည်ပြီး ၁၂ ရက် အကြာမှ ကိုယ်ဝန်ကို သိရှိနိုင်သည်။ ကိုယ်ဝန်ကိုသိရှိရန် သွေးစစ်ဆေးခြင်း သည် ဆီးစစ်ဆေးခြင်းထက် ပိုမိုတိကျသည်။[27] အိမ်တွင် ကိုယ်ဝန်စစ်ဆေးနိုင်သော စစ်ဆေးချက်များမှာ ဆီး စစ်ဆေးခြင်းဖြစ်ပြီး ပုံမှန်အားဖြင့် သန္ဓေအောင်ပြီး အနည်းဆုံး ၁၂ ရက်မှ ၁၅ ရက် အတွင်းမရှိသေးလျှင် ကိုယ်ဝန်ကို သိရှိနိုင်မည်မဟုတ်ပေ။ လုံလောက်သောပမာဏရှိသည့် သွေးစစ်ဆေးမှုသည် သားလောင်းကလေး သန္ဓေတည်သည့် ရက်ကို ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ဆုံးဖြတ်နိုင်သည်။ လက္ခဏာများရှိနေသော်လည်း အချို့သောအမျိုးသမီးများသည် သူတို့တွင် ကိုယ်ဝန်ရှိသည်ကို လအတော်ရင့်သည် အထိ သတိထားမိခြင်းမရှိကြပေ။ အချို့သောအဖြစ်များတွင် မီးဖွားခြင်း မစမီအထိ သူတို့၏ ကိုယ်ဝန်ကိုဂရုစိုက်မိခြင်း မရှိကြပေ။ ယင်းကို ဖြစ်စေနိုင်သည့်အချက်များမှာ ရာသီပုံမှန်မလာခြင်း (ဆယ်ကျော်သက်တို့တွင် အဖြစ်များသည်)၊ အချို့သောဆေးများသောက်သုံးခြင်း (ကလေးရရန်နှင့် မသက်ဆိုင်သောဆေး) နှင့် အလွန်ဝသော အမျိုးသမီးများတွင် သူတို့ အလေးချိန်တိုးလာသည်ကို ဂရုမထားခြင်း တို့ဖြစ်သည်။ အခြားတို့မှာ မိမိတို့အခြေအနေကို ငြင်းဆိုနေခြင်း ဖြစ်နိုင်သည်။ ==ဇီဝကမ္မဖြစ်စဉ်== ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်းကို အများအားဖြင့် အပိုင်းကာလသုံးခု ခွဲခြားလိုက်ပြီး တစ်ခုစီတွင် သုံးလဝန်းကျင်ပါဝင်သည်။[29] ယင်းတွင် တရားသေ စည်းမျဉ်းများထုတ်မထားဘဲ ထိုခွဲခြားခြင်းများသည် အချိန်နှင့်အမျှ ပြောင်းလဲလာမှုတို့ကို ဖော်ပြ ရာတွင် အသုံးဝင်သည်။ ==ပထမဆုံးကာလအပိုင်းအခြား== ထုံးစံအရ ဆရာဝန်တို့မှ ကိုယ်ဝန်ကိုလက်လှမ်းမီသောအချက်များဖြစ်သည့် နောက်ဆုံးရာသီလာသည့်ရက်၊ သားဥ ကြွေခြင်း၊ သန္ဓေအောင်ခြင်း၊ သန္ဓေတည်ခြင်း နှင့် ဓာတုနည်းပညာတို့နှင့် တိုင်းတာပြီးဖြစ်သည်။ ဆေးပညာတွင် ဖွံ့ဖြိုးလာသော သားလောင်း မှ အမျိုးသမီး၏ သားအိမ် အားကာရံထားသည့် သားအိမ်နံရံ သို့ သန္ဓေလာတည်ခြင်း ကို ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း စတင်သည်ဟု သတ်မှတ်ဖွင့်ဆိုသည်။ အချို့သော အဖြစ်များတွင် နောက်ဆက်တွဲပြဿနာများ ဖြစ်သည့် သန္ဓေအောင်သည့် ဥကလေးမှာ သားအိမ်ပြွန်များ၊ သားအိမ်ခေါင်း၊ မျိုးဥအိမ် သို့မဟုတ် ဝမ်းတွင်းသို့ သွားရောက်တည်ခြင်း တို့ဖြင့် သားအိမ်ပြင်ပတွင် သန္ဓေတည်ခြင်း ဖြစ်စေသည်။ ထိုသို့ သားအိမ်ပြင်ပတွင် သန္ဓေတည်ခြင်းတွင် ထိုကိုယ်ဝန်အနေနှင့် ပုံမှန်အတိုင်းဖွံ့ဖြိုးစရာ နည်းလမ်း လုံးဝမရှိပေ။ မကုသဘဲထားလျှင် ဆိုးကျိုးဖြစ်နိုင်ပြီး ပေါက်ထွက် သွားသည့်အခါမျိုးတွင် မိခင်၏အသက်ကို ထိခိုက်နိုင်သည်။ တစ်ခါတရံတွင် သူ့အလိုအလျောက် ပြီးသွားသော်လည်း သို့မဟုတ်ပါက ထိုကိုယ်ဝန်အနေဖြင့် အန္တရာယ်ကင်းစွာ ဆက်လက်ရှိနေနိုင်မည့်လမ်း လုံးဝမရှိသဖြင့် ခွဲစိတ်ခြင်း သို့မဟုတ် ဆေးသောက်ခြင်းဖြင့် ပြွှန်တွင်းမှ ကိုယ်ဝန်ကို ဖယ်ရှားရန်ပြုရသည်။ အများစုသော ကိုယ်ဝန်ဆောင် အမျိုးသမီးတို့တွင် သန္ဓေတည်သည်တွင် အနည်းငယ် သွေးဆင်းခြင်းကို ကြုံတွေ့ရသည်မှာ ဖြစ်လေ့မရှိသည် မဟုတ်သော်လည်း သိသာသည့်သန္ဓေတည်ခြင်း၏ နိမိတ်၊ လက္ခဏာများ မရှိလိုက်ပေ။ အချို့အမျိုးသမီးများသည် သူတို့၏ ပထမကာလအပိုင်းအခြားအတွင်း ကြွက်တက်ခြင်းကို ခံစားရသည်။ ယင်းမှာ သွေးစက်တွေ့ခြင်း သို့မဟုတ် သွေးဆင်း ခြင်းတို့ ပါဝင်ခြင်းမရှိလျှင် စိုးရိမ်စရာမဟုတ်ပေ။ သားအိမ်နံရံမှ တစ်ဝက်နှင့် သန္ဓေသား၏အပြင်လွှာမှတစ်ဝက် ပေါင်းဖြစ်ပေါ်လာသော အချင်း သည် ဖွံ့ဖြိုးနေသော သန္ဓေသားအား သားအိမ်နံရံသို့ဆက်သွယ်ပေးပြီး အာဟာရများ ရယူခြင်း၊ အညစ်အကြေးစွန့်ထုတ်ခြင်း နှင့် မိခင်၏ သွေးပံ့ပိုးမှုမှတဆင့် ဓာတ်ငွေ့လဲလှယ်မှုတို့ကို ပြုလုပ်စေသည်။ ချက်ကြိုး ဟူသည် သားလောင်း သို့မဟုတ် သန္ဓေသား မှ အချင်းသို့ဆက်သွယ်ထားသော ကြိုးဖြစ်သည်။ ဖွံ့ဖြိုးလာသော သားလောင်းသည် သန္ဓေသားဖွံ့ဖြိုးမှု ဖြစ်စဉ် အတွင်းတွင် များပြားလှသော ကြီးထွားမှု နှင့် ပြောင်းလဲမှုများစွာကို ဖြတ်သန်းရသည်။ ကိုယ်ဝန်ရှိစတွင် ပျို့အန်ခြင်း သည် ခုနစ်ဆယ်ရာနှုန်းသော ကိုယ်ဝန်ဆောင်မိန်းမအားလုံးတွင် ဖြစ်ပေါ်လေ့ရှိပြီး ပထမ ကာလအပိုင်းအခြား နောက်ပိုင်းတွင် ထုံးစံအရကောင်းမွန်သွားသည်။"ကိုယ်ဝန်ရှိစတွင် ပျို့အန်ခြင်း" ဟု ဖော်ပြထားသော်လည်း အမျိုးသမီးတို့မှာ ထိုပျို့အန်ခြင်းကို နေ့လယ်၊ ညနေ နှင့် တစ်နေ့လုံးတွင်လည်း ခံစားရနိုင် သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း၏ ပထမဆုံး ၁၂ ပတ် ကာလတွင် နို့သီးခေါင်းနှင့်ဝန်းကျင်နေရာတို့မှာ ဟော်မုန်းတို့ ယာယီ များလာခြင်းကြောင့် အရောင်ရင့် လာတတ်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်း၏ ပထမဆုံး ၁၂ ပတ် အား ပထမကာလအပိုင်းအခြား အဖြစ်ပြုလုပ်သတ်မှတ်ထားသည်။ ပထမ ကာလအပိုင်းအခြားမှ ပထမဆုံးနှစ်ပတ်အား ကိုယ်ဝန်အမှန်တကယ်ရှိနေခြင်း မဟုတ်သော်လည်း ကိုယ်ဝန်၏ ပထမ ဆုံးနှစ်ပတ်အဖြစ် တွက်ချက်ယူသည်။ ထိုနှစ်ပတ်သည် သန္ဓေတည်ခြင်းမတိုင်ခင် နှစ်ပတ်ဖြစ်ပြီး အမျိုးသမီး၏ နောက် ဆုံး ရာသီကာလ ပါဝင်သည်။ တတိယအပတ်သည် သန္ဓေအောင်ခြင်းဖြစ်ပွားသည့် အပတ်ဖြစ်ပြီး၊ စတုတ္ထအပတ်သည် သန္ဓေတည်ခြင်း ဖြစ်သည့် ကာလဖြစ်သည်။ စတုတ္ထမြောက်အပတ်တွင် သန္ဓေအောင်ပြီးသားဥ သည် သားအိမ် သို့ရောက်ရှိပြီး နံရံအတွင်းသို့ ဝင် ရောက်နေထိုင်ကာ သူလိုအပ်သော အာဟာရ တို့ကို ရယူသည်။ ဤအချိန်တွင် မျိုးအောင်သောဆဲ(လ်) မှ သားလောင်း ပထမအဆင့် ဖြစ်လာပြီး၊ အချင်း လည်း စတင်ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ထို့အပြင် ကိုယ်ဝန်စစ်ဆေးချက် အများစုတွင် ထိုအပတ်တွင် ကိုယ်ဝန်စတင်ခြင်းကို သိရှိနိုင်သည်။ ငါးပတ်မြောက်အပတ်သည် သားလောင်းကာလ ၏ အစဖြစ်သည်။ ယင်းမှာ ကလေး၏ ဦးနှောက်၊ ကျောရိုးအာရုံကြော၊ နှလုံး နှင့် အခြားသောကလီစာ တို့စတင်ဖြစ်ပေါ်သည့် အချိန်ဖြစ်သည်။ဤအချိန်တွင် သားလောင်းအား အလွှာ သုံးလွှာဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားပြီး အပေါ်ဆုံးတစ်ခု (အပြင်ခွံလွှာ ဟုခေါ်) မှ ကလေး၏အပြင်ဆုံးအလွှာ အရေပြား၊ ဗဟို အာရုံကြောနှင့် အပြင်ပိုင်း အာရုံကြောစနစ်၊ မျက်စိ၊ နားအတွင်းပိုင်း နှင့် တွယ်ဆက်တစ်ရှူးများ အဖြစ်ပေးသည်။ နှလုံးနှင့် သွေးလည်ပတ်မှုစနစ် စတင်ခြင်း၊ အရိုးများ၊ ကြွက်သားများ နှင့် ကျောက်ကပ် တို့အား အလယ်လွှာ (ကြားအလွှာ) မှပြုလုပ်သည်။ သားလောင်း၏ အတွင်းဆုံးအလွှာ မှ ကလေး၏ အဆုတ်၊ အူ နှင့် ဆီးအိမ် တို့ဖွံ့ဖြိုးမှု အစမှတ် အဖြစ် ဆောင်ရွက်ပေးသည်။ ထိုအလွှာအား အတွင်းဆုံးသောအလွှာ ဟုလည်း ညွှန်းဆိုသည်။ ၅ ပတ်အရွယ် ရှိပြီဖြစ်သော ကလေးသည် ပုံမှန်အားဖြင့် ၁.၆ မှ ၃.၂ မီလီမီတာ အရှည်ရှိသည်။ ခြောက်ပတ်မြောက်တွင် ကလေးသည် အခြေခံ မျက်နှာအသွင်အပြင်များ နှင့် လက်မောင်းများ၊ ခြေများ စတင်ကြီးထွား ဖွံ့ဖြိုးလာသည်။ ထိုအချိန်တွင် သားလောင်းသည် ၄.၂ မှ ၆.၃ မီလီမီတာ ထက် ပိုမရှည်တတ်ပေ။ နောက်တစ်ပတ်တွင် ဦးနှောက်၊ မျက်နှာ နှင့် လက်များ ခြေထောက်များ သည် လျင်မြန်စွာ ဖွံ့ဖြိုးလာကြသည်။ ၈ ပတ်မြောက်တွင် ကလေး မှာ စတင်လှုပ်ရှားမှုပြုပြီး နောက်ထပ် ၃ ပတ်အကြာတွင် ကလေး၏ ခြေချောင်းကလေးများ၊ လည်ပင်း နှင့် လိင်အင်္ဂါ တို့သည်လည်း ဖွံ့ဖြိုးလာကြသည်။ အမေရိကန်ကိုယ်ဝန်ဆောင်များအစည်းအရုံး အဆိုအရ ပထမကာလ အပိုင်းအခြား ဆုံးသည်နှင့် သန္ဓေသား သည် ၇၆ မီလီမီတာခန့် ရှည်လျားပြီး ၂၈ ဂရမ်နီးပါး အလေးချိန်ရှိနိုင်သည်။ ==ဒုတိယမြောက် ကာလအပိုင်းအခြား== ကိုယ်ဝန်၏ ၁၃ ပတ်မှ ၂၈ ပတ်အထိအား ဒုတိယမြောက် ကာလအပိုင်းအခြားဟု ခေါ်သည်။ ထိုကာလတွင် အမျိုး သမီး အများစုသည် အားအင်ပိုပြည့်သည်ဟု ခံစားရပြီး ကိုယ်ဝန်ရှိစတွင် ပျို့အန်ခြင်း ကဲ့သို့သော လက္ခဏာများမှာ လည်း လျော့ပါးသွားပြီး နောက်ဆုံးတဖြည်းဖြည်းပျောက်သွားသဖြင့် အလေးချိန်စတင် တိုးလာသည်။၂၀ ပတ်မြောက်တွင် သန္ဓေသားလောင်းအား ထိန်းသိမ်းထားသော ကြွက်သားအင်္ဂါဖြစ်သည့် သားအိမ်သည် ကိုယ်ဝန် ဆောင်စဉ်အတွင်း ပုံမှန်အရွယ်အစား၏ အဆ ၂၀ အထိ ပြန့်ကားလာနိုင်သည်။ ပထမကာလအပိုင်းအခြား အတွင်း တွင် သန္ဓေသား မှ စတင်လှုပ်ရှားပြီး လူသားပုံစံအဖြစ် အသိအမှတ်ပြုနိုင်ပြီ ဖြစ်သော်လည်း ဒုတိယမြောက် ကာလ အပိုင်းအခြား မတိုင်မီအထိ ထိုသန္ဓေသားလှုပ်ရှားမှု ("ကလေးလှုပ်ခြင်း" ဟုလည်းညွှန်းလေ့ရှိ) ကို ခံစားနိုင်မည် မဟုတ် ပေ။ ယင်းသည် ထုံးစံအရ စတုတ္ထမြောက်လတွင် ဖြစ်လေ့ရှိပြီး ပိုမိုအတိအကျဆိုလျှင် ၂၀ နှင့် ၂၁ ပတ်မြောက်တွင် သို့မဟုတ် ထိုအမျိုးသမီးမှ ယခင်ကကိုယ်ဝန်ဆောင်ဖူးလျှင် ၁၉ ပတ်မြောက်တွင် ဖြစ်သည်။ သို့သော်လည်း အချို့ အမျိုးသမီးများအတွက် သန္ဓေသားလှုပ်ခြင်းကို နောက်အနည်းငယ်အကြာအထိ မခံစားရခြင်းမှာ ဖြစ်လေ့မရှိသောအရာ မဟုတ်ပေ။ ထိုအချိန်တွင် အချင်းမှာ ပြည့်စုံစွာလုပ်ငန်းများ လုပ်ဆောင်နေပြီဖြစ်ပြီး သန္ဓေသားမှ အင်ဆူလင် ထုတ်လုပ်ပြီ၊ ဆီးသွားပြီ ဖြစ်သည်။ သန္ဓေသားတွင် ယောက်ျားလေး သို့မဟုတ် မိန်းကလေး အဖြစ် မျိုးပွားအင်္ဂါများနှင့် ခွဲခြားနိုင်ပြီ ဖြစ်သည်။ ==တတိယမြောက် ကာလအပိုင်းအခြား== ကိုယ်ဝန်တစ်လျှောက်လုံးတွင် ကိုယ်အလေးချိန်အတက်ဆုံးဖြစ်သည့် နောက်ဆုံးအလေးချိန်တက်ခြင်း ဖြစ်လာသည်။ ဤအဆင့်တွင် သန္ဓေသားသည် တစ်နေ့လျှင် ၂၈ ဂရမ် အထက်တိုးခြင်းဖြင့် အလျင်မြန်ဆုံး ကြီးထွားလာသည်။ အမျိုးသမီး၏ ဝမ်းဗိုက်မှာလည်း သန္ဓေသားမှ မီးဖွားရန်အသင့် အောက်သို့ လှည့်ထားသည့် အနေအထားပုံစံ ပြုထား သည့်အတိုင်း ဝမ်းဗိုက်မှာလည်း ပုံစံပြောင်းသွားသည်။ ဒုတိယမြောက် ကာလအပိုင်းအခြားတွင် အမျိုးသမီး၏ ဝမ်းဗိုက် သည် အပေါ်သို့အလွန်ရောက်နေပြီး တတိယမြောက်ကာလအပိုင်းအခြားတွင်မူ အောက်သို့အတော်နိမ့်စွာ ဆင်းသွား ပြီး အမျိုးသမီးမှ သူမဝမ်းဗိုက်အား အပေါ်အောက် မတင်နိုင်မည်ဖြစ်သည်။ သန္ဓေသားသည် အချိန်မှန် စတင်လှုပ်ရှား ပြီး အမျိုးသမီးမှ ခံစားသိရှိနိုင်သည်။ သန္ဓေသားလှုပ်ရှားမှုများမှာ အတော်လေးပြင်းထန်လာပြီး အမျိုးသမီးအား အနှောင့်အယှက် ဖြစ်စေနိုင်သည်။ အမျိုးသမီး၏ ချက် သည် သူမ၏ ကျယ်ကားလာသော ဝမ်းဗိုက် ကြောင့် တစ်ခါ တရံ ခုံးနေတတ်သည်။ (စူထွက်နေတတ်) ထိုကာလတွင် သူမ၏ကိုယ်ဝန်သည် သက်သောင့်သက်သာမရှိ ဖြစ်နိုင်ပြီး ဆီးအိမ် ထိန်းနိုင်အားနည်းခြင်းနှင့် ခါးနာခြင်းတို့ကဲ့သို့သော လက္ခဏာများလည်းဖြစ်စေနိုင်သည်။ သန္ဓေသား၏ သားအိမ်ပြင်ပ ရှင်သန်မှုအတွက် ပြင်ဆင်ထားသော ဦးနှောက်၊ မျက်စိ၊ နှင့် ကြွက်သားလုပ်ဆောင်မှု ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက် လာမှုမှ တဆင့် သန္ဓေသား၏လှုပ်ရှားမှုမှာ ပြင်းထန်လာပြီး ပို၍လည်းအကြိမ်စိပ်လာသည်။ သန္ဓေသား လိမ့်နေသည်ကို အမျိုးသမီးမှခံစားရနိုင်ပြီး ယင်းမှာ အမျိုးသမီး၏ နံရိုးနှင့် ကျောရိုးတို့နှင့် နီးလျှင် နာကျင်မှု သို့မဟုတ် မသက်မသာဖြစ်မှု တို့ဖြစ်နိုင်သည်။ တတိယကာလအပိုင်းအခြားတွင် ခေါင်းဝင်ခြင်း ဖြစ်တတ်သည်။ ယင်းမှာ သန္ဓေသား၏ခေါင်းသည် တင်ပါးဆုံရိုးကွင်းအတွင်းပိုင်း ထဲသို့ ဆင်းနေပြီး ဝမ်းဗိုက်မှ အပိုင်းအနည်းငယ်သာ (သို့မဟုတ် လုံးဝမရ) စမ်းသပ်ရ နိုင်သည်။ စအိုနှင့် မိန်းမကိုယ်နှုတ်ခမ်းဝ ကြားနေရာ နှင့် သားအိမ်ခေါင်းတို့မှာ ပိုမို၍ ပြားချပ်လာပြီး ခေါင်းကို မိန်းမကိုယ်မှတဆင့် ခံစားသိရှိနိုင်သည်။[35] ခေါင်းဝင်ခြင်းအား အရပ်စကားဖြင့် ကလေးကျလာသည် ဟု ခေါ်ပြီး သဘာဝဆေးပညာတွင် ဝမ်းဗိုက်အပေါ်ပိုင်းတွင် သက်ရောက်နေသော ဖိအားလျော့သွားပြီး အသက်ရှူစဉ်တွင် အသစ်တဖန် သက်သာစေခြင်းကြောင့် ပေါ့သွားခြင်း ဟု လည်းခေါ်သည်။ သို့သော်လည်း တင်ပါးဆုံရိုး ကြမ်းပြင်နှင့် အစာဟောင်းအိမ်ပေါ်တွင် ဖိအားပိုများလာရာ ယင်းသည် ဆီးအိမ် ထိန်းသိမ်းနိုင်စွမ်းကို ပြင်းထန်စွာလျော့နည်းစေ သည့်အတွက် မိခင်မှ အချိန်မရွေး သန္ဓေသား "ပြင်ပသို့ ထွက်ကျ လာမည်" ခံစားချက်မျိုးထပ်တလဲလဲ ခံစားနေရ သည်။ ထိုအချိန်မျိုးတွင် ကလေးကို လမစေ့ဘဲ မွေးလာလျှင် ရှင်နိုင်စွမ်းရှိနိုင်သည်။ ယနေ့ခေတ်ဆေးပညာ၏ အထူးကြပ်မတ် ကုသမှု နည်းပညာကို သုံးခြင်းသည် လမစေ့ဘဲမွေးလာသော ကလေးငယ်များရှင်သန်မှု ဖြစ်နိုင်ခြေကို များစွာတိုး တက်လာစေပြီး၊ ကူညီစောင့်ရှောက်မှုမလိုအပ်ဘဲ ဖြစ်နိုင်ခြေရှိမည့် အနည်းငယ်စောသောအချိန်သို့ ရှင်သန်နိုင်မှု ကန့်သတ်မှုကိုပြန်တွန်းပို့ခဲ့ပြီဖြစ်သည်။ ထိုသို့သော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုများမရှိခဲ့လျှင် လမစေ့ဘဲမီးဖွားခြင်းသည် သန္ဓေသားတို့အတွက် အဓိကခြိမ်းခြောက်မှုတစ်ခု အဖြစ်ရှိနေဦးမည်ဖြစ်ပြီး ကလေးမှာ အသက်ရှင်နိုင်သည်ဆိုလျှင် သော်မှ နောက်ပိုင်းသက်တမ်းတွင် ကျန်းမာရေးမကောင်းခြင်း များရှိနေနိုင်သည်။ ==သားလောင်းနှင့် သန္ဓေသားတို့ ဖွံ့ဖြိုးမှု== မီးဖွားခြင်းမတိုင်မီ ဖွံ့ဖြိုးမှုအား အခြေခံ ဇီဝဗေဒဆိုင်ရာ အဆင့်နှစ်ခုအဖြစ်သို့ ခွဲခြားထားသည်။ ပထမတစ်ခုမှာ သားလောင်းအဆင့် ဖြစ်ပြီး နှစ်လခန့်ကြာမြင့်သည်။ ထိုအချိန်မှစ၍ သန္ဓေသားအဆင့် စတင်သည်။ သန္ဓေသားအဆင့် စစခြင်းတွင် ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျသည့် အန္တရာယ်မှ သိသာစွာနည်းသွားပြီး အားလုံးသောအရေးကြီးသည့် သွင်ပြင်များ ဖြစ်သော ခေါင်း၊ ဦးနှောက်၊ လက်များ၊ ခြေများ နှင့် အခြားအစိတ်အပိုင်းများလည်း ရှိလာပြီး ဆက်လက်၍ ကြီးထွား ဖွံ့ဖြိုးကြသည်။ သန္ဓေသားအဆင့် စတင်သောအခါတွင် သန္ဓေသားသည် ပုံမှန်အားဖြင့် ၃၀ မီလီမီတာခန့် အရှည်ရှိပြီး နှလုံးခုန်နေခြင်းကို အာထရာဆောင်းမှ မြင်ရသည်။ သန္ဓေသားခေါင်းကိုကွေးခြင်း နှင့် အထွေထွေ လှုပ်ရှားမှုတို့ ပြုလုပ်သည့်အခါ တစ်ကိုယ်လုံးပါ ပါဝင်လှုပ်ရှားသွားသည်တို့ပါ တွေ့ရသည်။ ဦးနှောက်လှုပ်ရှားမှု လျှပ်စစ်လှိုင်းတို့ကို ကိုယ်ဝန်၏ ၅ပတ်မြောက်နှင့် ၆ပတ်မြောက်အကြားတွင် ဦးဆုံးသိရှိရပြီး ယင်း အား ကိုယ်ဝန်နောက်ပိုင်းတွင် တိုးတက်လာသော သတိရှိသောအတွေးများ စတင်ခြင်းထက် ရှေးဦးဖြစ်သည့် အာရုံ ကြောလှုပ်ရှားမှုအဖြစ် ဆက်လက်မှတ်ယူနေကြသည်။ ၁၇ ပတ်တွင် အာရုံကြောမွှာဆုံများ စတင်ပေါ်ပေါက်ပြီး ၂၈ ပတ် လောက်တွင် အလွန်မြန်ဆန်စွာ ပွားများခြင်းစတင်၍ ယင်းသည်မွေးပြီး ၃-၄ လလောက်အထိ ဆက်လက် ဖြစ်ပေါ်နေသည်။ ၂၃ ပတ်မတိုင်ခင် အထိ အဓိကဆေးပညာဆိုင်ရာ ထောက်ပံ့မှုမပါဘဲ သားအိမ်ပြင်ပတွင် သန္ဓေသား ရှင်သန်နိုင်စွမ်းမှာ မဖြစ်နိုင်ပေ။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ထိုအချိန်မတိုင်မီအထိ သူ့တွင် ကောင်းမွန်ပြည့်စုံစွာ လုပ်ကိုင် နိုင်သည့် လူသားဦးနှောက် မရှိသေးသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ ==ကုသမှု== မီးမဖွားမီ ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှုသည် အမျိုးသမီးအား ကိုယ်ဝန်မတိုင်ခင်နှင့် ဆောင်ထားစဉ်အတွင်း အကြံပြု ထားသည့် ဆေးကုသမှုနှင့် သူနာပြုစောင့်ရှောက်ခြင်း ဖြစ်သည်။ ကောင်းမွန်သော မီးမဖွားခင်စောင့်ရှောက်မှု ရည်ရွယ် ချက်မှာ မီးမဖွားခင် ပြဿနာများကို စောစီးစွာသိရှိရန်နှင့် ဖြစ်နိုင်လျှင်၎င်းတို့အား ကာကွယ်နိုင်ရန် (အကြံပြုထားသော လုံလောက်သည့်အာဟာရ၊ လေ့ကျင့်ခန်း၊ ဗီတာမင် စားသုံးမှု စသည်တို့ ပြုလုပ်၍) နှင့် အမျိုးသမီးအား လိုအပ်သော အထူးကုများ၊ ဆေးရုံများသို့ လိုအပ်လျှင် ညွှန်ကြားနိုင်ရန် တို့ဖြစ်သည်။ ==အာဟာရ== မျှတသော၊ အာဟာရပြည့်ဝသော အစားအစာသည် ကျန်းမာသော ကိုယ်ဝန်ဆောင်မှုတစ်ခုအတွက် အရေးကြီးသော အခန်းကဏ္ဍမှ ပါဝင်သည်။ ကျန်းမာသော အစားအသောက်ပုံစံကို စားသောက်ခြင်း၊ ကစီဓာတ်၊ အဆီ နှင့် အသားဓာတ် တို့အား မျှတမှုရှိစေခြင်း နှင့် အသီးအနှံများ၊ ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ စုံလင်အောင်စားခြင်းတို့ဖြင့် ကောင်း မွန်သောအာဟာရကို ရရှိနိုင်သည်။ ကျန်းမာရေးပြဿနာများ၊ ကိုးကွယ်မှုဆိုင်ရာလိုအပ်ချက် သို့မဟုတ် လူမျိုးရေး ဆိုင်ရာယုံကြည်မှုတို့ကြောင့် အစားအသောက်ပုံစံကို သက်ရောက်သူများသည် ကျန်းမာရေးစောင့်ရှောက်မှု ပေးသူတို့ နှင့် တိုင်ပင်၍ တိကျသော အကြံဉာဏ်တို့ရယူနိုင်သည်။ လုံလောက်သော ဖောလစ်အက်ဆစ် (ဖောလိတ် သို့မဟုတ် ဗီတာမင် ဘီနိုင်း ဟုလည်းခေါ်) သောက်သုံးမှုသည် သန္ဓေသား၏ အာရုံကြောဆိုင်ရာ ချို့ယွင်းမှုတို့ဖြစ်သည့် အလွန်ဆိုးရွားသော မွေးရာပါချို့ယွင်းမှု ဖြစ်သည့် ကျောရိုးနှစ်ခုကွဲခြင်း တို့ကို ကာကွယ် တားဆီးနိုင်ကြောင်း သက်သေပြပြီးဖြစ်သည်။ ဖောလိတ် (ဖော်လီယာ အရွက်မှ ဆင်းသက်လာသည်) သည် ဒေါက်ခွရွက် (လတ်ဆတ်သော၊ ခဲထားသော သို့မဟုတ် စည်သွပ်ထားသော) တွင် အမြောက်အမြားပါဝင်ပြီး အစိမ်းရောင်အရွက်ရှိသောဟင်းသီးဟင်းရွက်တို့ ဥပမာ - ဆလတ်ရွက်၊ မုန်လာဥချိုများ၊ ပန်းဂေါ်ဖီစိမ်း၊ ကညွှတ်၊ ချဉ်သောအသီးများ နှင့် သခွားမသီး၊ ကုလားပဲ (hummus (ဟမ်းမတ်(စ်)) သို့မဟုတ် falafel (ဖေလဖယ်(လ်)) တို့အနေနှင့်လည်းတွေ့ရ) နှင့် ဥမျိုးစုံ တို့တွင် တွေ့ရသည်။ အန္တရာယ်ရှိသော ဘက်တီးရီးယား သို့မဟုတ် ကပ်ပါးပိုးမွှားများသည် အစားအစာတို့ကို ကပ်ပါစေနိုင်သည်။ အထူး သဖြင့် Listeria (လစ်စတီးရီးယား) (အစာအဆိပ်ဖြစ်စေသော ပိုးတစ်မျိုး) နှင့် toxoplasmosis (တောက်စို ပလတ်(စ်)မိုးစစ်) ဖြစ်တတ်သော ပိုးမွှားများ။ အသီးများနှင့် ဟင်းသီးဟင်းရွက် အစိမ်းများကို သေချာစွာ ဆေးကြော ခြင်း၊ အသားတို့ကို သေချာစွာ ချက်ပြုတ်ခြင်း သို့မဟုတ် အသားတို့ကို စနစ်တကျ စီစဉ်ချက်ပြုတ် ခြင်းတို့ဖြင့် ထိုပိုးမွှားများကို ဖယ်ရှားနိုင်သည်။ ဒိန်ခဲတို့တွင် Listeria (အစာအဆိပ်ဖြစ်စေသော ပိုးတစ်မျိုး) ပါတတ်သည်။ နို့အစိမ်း ဆိုလျှင် အန္တရာယ်ပိုရှိနိုင်သည်။ ကြောင်ချေးသည်လည်း အထူးအန္တရာယ်ရှိသည့် အရာ ဖြစ်သည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတို့သည် ဥများနှင့် ကြက်သားတို့ကို သေချာစနစ်တကျ ချက်ပြုတ်ခြင်း မပြုလျှင် Salmonella (ဆာမိုနဲလား) (အစာအဆိပ်သင့်စေသောပိုး) ရောဂါပိုးဝင်ရောက်ရန် ပိုမိုလွယ်ကူသည်။ မီးဖိုထဲတွင် သန့်ရှင်းစွာထားရှိခြင်းသည် ထို အန္တရာယ်တို့ကို လျှော့ချနိုင်သည်။ ==ကိုယ်အလေးချိန် တိုးခြင်း== သန္ဓေသား၏ ကောင်းမွန်သော ဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်မှုအတွက် ကယ်လိုရီစားသုံးခြင်းအား မြှင့်တင်ရမည်။ ကိုယ်ဝန် တစ်ခုဆောင်ထားစဉ်အတွင်း တိုးလာသော ကိုယ်အလေးချိန်ပမာဏမှာ အမျိုးသမီးတို့အကြား ကွဲပြားကြသည်။ ဆေး တက္ကသိုလ် မှ ကိုယ်ဝန်စဆောင်စဉ်တွင် ပုံမှန်အလေးချိန်ရှိသော ခန္ဓာကိုယ်အလုံးအထည်အညွှန်း (BMI) ၁၈.၅ မှ ၂၄.၉ ရှိသော အမျိုးသမီးများအတွက် ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်တိုးရမည့်ကိုယ်အလေးချိန်အား ၁၁.၄ မှ ၁၅.၉ ကီလိုဂရမ်တိုးရန် အကြံပြုထားသည်။ ကိုယ်အလေးချိန် လျော့နည်းသော အမျိုးသမီးများ (BMI) ၁၈.၅ ထက်နည်းသောသူများ သည် ၁၂.၇ နှင့် ၁၈.၁ ကီလိုဂရမ်အတွင်းသို့တိုးရန် လိုအပ်သည်။ ကိုယ်အလေးချိန်ပိုနေသူ အမျိုးသမီးများအား ၆.၈ နှင့် ၁၁.၃ ကီလိုဂရမ်သာ တိုးစေရန် အကြံပေးထားပြီး၊ အဝလွန်သောအမျိုးသမီးများသည် ၄.၉ နှင့် ၉.၀ ကီလိုဂရမ်အတွင်းတိုးရန် ရည်မှန်းထားသည်။ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်အတွင်း မလုံလောက်သော သို့မဟုတ် ပိုမိုသော ကိုယ်အလေးချိန်တိုးမှုသည် မိခင်နှင့် သန္ဓေသား၏ ကျန်းမာရေးကို ထိခိုက်နိုင်သည်။ အမျိုးသမီးအားလုံးအား ကိုယ်ဝန်မဆောင်မီ အလေးချိန်အား ဘေးဖယ်ထားပြီး ကျန်းမာသော စားသောက်မှုပုံစံကို ရွေးချယ်စားသောက်ရန် အားပေးရမည်။ ကိုယ်ဝန်ရှိစဉ်တွင်း လမ်းလျှောက်ခြင်း နှင့် ရေကူးခြင်းကဲ့သို့သော လေ့ကျင့်ခန်းပြုလုပ်ခြင်းအား ကျန်းမာသောကိုယ်ဝန်များအတွက် အကြံပြုထားသည်။ လေ့ကျင့် ခန်းလုပ်ခြင်းသည် မိခင်ရော ကလေးအတွက်ပါ အလွန်အကျွံ အလေးချိန်တိုးခြင်းကို ကာကွယ်ခြင်းအပါအဝင် သိသာ သော ကျန်းမာရေး အကျိုးကျေးဇူးတို့ကို ရရှိနိုင်သည်။ ==ဆေးဝါးသုံးစွဲခြင်း== ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်အတွင်း သုံးစွဲသောဆေးဝါးများတွင် သန္ဓေသားအပေါ်တွင် ယာယီ သို့မဟုတ် ထာဝရ အကျိုး သက်ရောက်မှုများ ဖြစ်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် သမားတော်အများမှ ဆေးဝါးကြောင့် မွေးရာပါအင်္ဂါချို့တဲ့မှုများ ဖြစ်မည်ကို အထူးစိုးရိမ်သဖြင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများအား မလိုအပ်ဘဲ ဆေးဝါးတိုက်ခြင်းများ မပြုလုပ်ရန်ကို ပိုမိုနှစ်သက်ကြသည်။ ==အဆိပ်အတောက်တို့နှင့် ထိတွေ့မှု== ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွင်း အဆိပ်အတောက်မျိုးစုံတို့သည် သန္ဓေသားကို သိသာသောအန္တရာယ်များ ပေးနိုင်သည်- * ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်အတွင်း အရက်သေစာ သောက်သုံးခြင်းသည် သန္ဓေသားအား တစ်သက်တာနှင့် အကြီးအ ကျယ် ပျက်စီးစေသော မွေးရာပါချို့ယွင်းမှုများ ဖြစ်စေနိုင်သည်။ လေ့လာမှုအမြောက်အမြားမှ ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် အတွင်း အနည်းငယ်သော သောက်သုံးမှုမှာ သန္ဓေသားကို အန္တရာယ် မဖြစ်စေသော်လည်း၊ လုံးဝ မသောက် သုံးခြင်းသည် လုံးဝဥဿုံ စိတ်ချရကြောင်း အာမခံမှုပြုထားသည်။ * လေ့လာမှုအမြောက်အမြားမှ ဖော်ပြထားသည်မှာ မီးမဖွားမီ စီးကရက်မီးခိုးငွေ့နှင့် ထိတွေ့သော ကလေးသူငယ် များမှာ အမူအကျင့်၊ အာရုံကြော နှင့် ကိုယ်ခန္ဓာဆိုင်ရာ ခက်ခဲမှုများ များပြားစွာ ရှိနိုင်သည်။ * ဒြပ်စင် ပြဒါး နှင့် မီသိုင်း(လ်)ပြဒါး တို့သည် ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်တွင် အန္တရာယ်ဖြစ်စေနိုင်သည့် ပြဒါးပုံစံနှစ်မျိုး ဖြစ်သည်။ မီသိုင်း(လ်)ပြဒါးသည် ကမ္ဘာအနှံ့ ပင်လယ်စာ နှင့် ရေချိုငါးတို့တွင် ပါဝင်နေပြီး၊ အာရုံကြော စနစ် အတွက် အထူးသဖြင့် ဦးနှောက်ဖွံ့ဖြိုးမှုအတွင်းတွင် ဆိုးကျိုးများဖြစ်စေကြောင်းလည်း သိရသည်။ ငါးစား ခြင်းသည် လူသားတို့အား ပြဒါးနှင့်ထိတွေ့စေသည့် အဓိကရင်းမြစ်ဖြစ်ပြီး အချို့သောငါးတို့သည် မမွေးဖွားလာ သေးသော ကလေးငယ်၏ ဖွံ့ဖြိုးဆဲအာရုံကြောစနစ်ကို ထိခိုက်စေရန် လုံလောက်သောပြဒါးတို့ပါဝင်ရာတစ်ခါတရံတွင် သင်ယူမှုအခက်အခဲများ တို့သို့ ဦးတည်သွားစေသည်။ ငါးအမျိုးအစား အတော်များများတွင် ပြဒါး ပါဝင်ပြီး၊ အများအားဖြင့် ငါးကြီးများတွင်တွေ့ရသည်။ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အစားအစာနှင့်ဆေးဝါးများ စီမံခန့်ခွဲရေး နှင့် ပတ်ဝန်းကျင်ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ တို့မှ ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးတို့အား ဓားရှည်နှုတ်သီးငါး၊ ငါးမန်း၊ မက်ကရယ်ငါးမင်း နှင့် ပင်လယ်တိုင်း(လ်)ငါးတို့အား မစားရန်နှင့် အယ်(လ်)ဘကိုး တူးနားငါးများ စား သုံးခြင်းကိုလည်း တစ်ပတ်လျှင် ၆ အောင်စ သို့မဟုတ် ယင်းထက်နည်းအောင် သတ်မှတ်စားသောက်ရန် အကြံ ပြုထားသည်။ ==ကိုယ်ဝန်ရှိစဉ်အတွင်း လိင်ဆက်ဆံခြင်း== ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးအများစုသည် ကိုယ်ဝန်တစ်လျှောက်လုံးတွင် ကိုယ်ဝန်ရှိစဉ်အတွင်း လိင်ဆက်ဆံခြင်း ကို ခံစားနိုင်သည်။ လေ့လာမှုများမှ အဆိုပြုထားသည်မှာ ကိုယ်ဝန်ရှိစဉ်အတွင်းတွင် ကာမတောင့်တစိတ်နှင့် ကာမဆက် ဆံခြင်းကြိမ်နှုန်း လျော့နည်းလာသည်ဟူ၍ ဖြစ်သည်။ ထိုအခြေအနေမျိုးတွင် အားလုံးသော တောင့်တစိတ် လျော့နည်းမှုအား အချို့သောလေ့လာမှုများမှ ဒုတိယကာလအပိုင်းအခြားတွင် ရှေးဦးစွာ တောင့်တစိတ် လျော့နည်းပြီး နောက်တိုးလာသည်ဟူ၍ ဖော်ပြသည်။ သို့သော်လည်း ထိုသို့လျော့နည်းခြင်းမှာ အားလုံးအတွက်မဟုတ်ဘဲ သိသာသောအရေအတွက်ရှိသည့် အမျိုးသမီးတို့မှ တင်ပြသည်မှာ သူတို့၏ကိုယ်ဝန်ဆောင်မှု တစ်လျှောက်လုံးတွင် ပိုမိုကောင်းမွန်သော ကာမကျေနပ်မှုကို ရရှိသည်ဟု ဖြစ်သည်။ ==ကိုယ်ဝန် ပျက်ကျခြင်း== ကိုယ်ဝန်ပျက်ကျခြင်းဟူသည်မှာ သဘာဝနည်းအရ သို့မဟုတ် ဆေးပညာနည်းလမ်းများအရ၊ ပုံမှန်အားဖြင့် ပထမ ကာလအပိုင်းအခြားတွင် သန္ဓေသားအား အဆုံးသတ်ခြင်း ဖြစ်သည်။ သဘာဝအလျောက်ပျက်ကျခြင်း (ကိုယ်ဝန် ပျက်ခြင်း) သည် သန္ဓေအောင်ပြီး နှစ်လထက်ပိုကြာလာလျှင် ဖြစ်ရန်ရှားပါးသည်။ ==နောက်ဆက်တွဲ ပြဿနာများ== နှစ်စဉ် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) အရ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်းကြောင့် နာမကျန်းမှုဖြစ်ခြင်းကို ခံစားရသည်မှာ (တစ်ခါ တစ်ရံတွင် အမြဲဖြစ်သွားတတ်သည်) ကမ္ဘာအနှံ့တွင် အမျိုးသမီးပေါင်း ၂၀ မီလီယံကျော်သည်ဟု ဆိုသည်။ ထို့အပြင် "၁၉၉၅ ခုနှစ် တွင် ရှစ်မီလီယံသော အမျိုးသမီးတို့၏ အသက်မှာ အန္တရာယ်ရှိနေပြီး ၅၀၀၀၀၀ ကျော်သော အမျိုးသမီး တို့မှာ ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်းနှင့် မီးဖွားခြင်းတို့နှင့် စပ်လျဉ်းသောအကြောင်းရင်းတို့ရလဒ်အဖြစ် သေဆုံးခဲ့ရကြောင်း ခန့်မှန်းရသည်။" ကိုယ်ဝန်ဆောင်ခြင်းသည် ကိုယ်ဝန်မဆောင်ခင်တွင်ရှိသော ကျန်းမာရေးအခြေအနေပေါ်တွင် မူတည်၍ အမျိုးသမီးတို့ အတွက်ကျန်းမာရေးအန္တရာယ် အခြေအနေအမျိုးမျိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။ အောက်ပါအချက်များသည် ကိုယ်ဝန်မှ အမျိုးသမီး၏ ကိုယ်ခန္ဓာအား ပြောင်းလဲစေခြင်းကြောင့် ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ် အတွင်းနှင့် သို့မဟုတ် ကိုယ်ဝန်ဆောင်မှုပြီးသောအခါတွင် တွေ့ရတတ်သည့် နာဖျားမှုအချို့ ဖြစ်သည်- * သွေးအားနည်းခြင်း * ခါးနာခြင်း၊ အထူးသဖြင့် တတိယကာလအပိုင်းအခြားတွင် လူနာ၏ ဆွဲအားဗဟိုပြောင်းရွှေ့သွားသည့် အခါ တွင် အဖြစ်များသော နာဖျားမှုဖြစ်သည်။ * လက်ကောက်ဝတ် ရောင်ရမ်းနာကျင်ခြင်း အား ဖောသွပ်ခြင်းကြောင့်ဖြစ်နိုင်သည့် ၂၁% မှ ၆၂% သော အဖြစ် တို့တွင် တွေ့ရသည်။ * ဝမ်းချုပ်ခြင်း - (ကိုယ်ဝန်ဆောင်မှုတွင် ပုံမှန်ဖြစ်သော) progesterone (ပရိုဂျက်စတရုန်းဟော်မုန်း) ပမာဏ တက်လာခြင်းကြောင့် ရေစုပ်အားကို ပိုမိုကောင်းစေသဖြင့် ဝမ်းတွင်းလှုပ်ရှားမှုလျော့ကျခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ * Braxton Hicks contractions (အခါအားလျော်စွာ အချိန်မှန်မဟုတ်ဘဲ နာကျင်ခြင်းမရှိသော သားအိမ်ညှစ်ခြင်း) ဖြစ်ပြီး တစ်နေ့လျှင် အခါများစွာဖြစ်တတ်သည်။ * ဖောခြင်း (ရောင်ခြင်း) ကိုယ်ဝန်ရင့်လာသည်တွင် အဖြစ်များသော နေထိုင်မကောင်းခြင်းဖြစ်သည်။ နှလုံးအောက် ဘက်သွေးကြောမကြီး (IVC) နှင့် တင်ပါးဆုံသွားသည့်သွေးပြန်ကြောတို့အား သားအိမ် မှ ဖိထားခြင်းကြောင့် ခြေထောက်ပိုင်းများတွင် ရေကိုတွန်းသည့်ဖိအားများပြားလာစေခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ * အစာပြန်တက်ခြင်း၊ ရင်ပူခြင်း၊ ပျို့ခြင်း - အစာအိမ်နှင့် အစာပြွှန်တွင်းပြန်တက်မှုရောဂါ (GERD) ကြောင့် ဖြစ်နိုင်သည့် အဖြစ်များသောနေထိုင်မကောင်းမှုများ ဖြစ်သည်။ ထိုရောဂါသည် အစာပြွန်အောက်ဘက် ကြွက်သား (LES) တို့ကိုလျော့ဖြေခြင်းနှင့် (ကိုယ်ဝန်ဆောင်စဉ်တွင် ပုံမှန်ဖြစ်သော) အစာအိမ်တွင်း အစာနေချိန် ပိုကြာခြင်း၊ ၎င်းပြင် သားအိမ်ကြီးထွားလာမှုကြောင့် ဝမ်းတွင်းလေဖိအားမြင့်လာခြင်းတို့ကြောင့် ဖြစ်ရခြင်း ဖြစ်သည်။ * လိပ်ခေါင်း - ကိုယ်ဝန်ရင့်လာသည်တွင် တွေ့ရတတ်သော နေထိုင်မကောင်းမှုဖြစ်သည်။ သွေးပြန်ကြောတွင်း နှေး ကွေးမှုများလာခြင်းနှင့် IVC (အိုင်ဗွီစီ) ဖိနှိပ်ထားခြင်းတို့မှ သွေးပြန်ကြောစနစ်တွင် ပိတ်ဆို့မှုကို ဦးတည်စေပြီး၊ နေရာယူလာသော ကိုယ်ဝန်ဆောင်ထားသည့် သားအိမ်ကြောင့်ဝမ်းတွင်း လေဖိအားမြင့်လာခြင်း နှင့် ဝမ်းချုပ်ခြင်း တို့ကြောင့် ဖြစ်သည်။ * မွေးဖွားပြီးနောက် စိတ်ကျရောဂါ * မွေးဖွားပြီးနောက် ပြင်းထန်သည့်စိတ်ဝေဒနာ * သွေးခဲ ပြုတ်ထွက်ပိတ်ဆို့ခြင်း၊ အမေရိကန်တွင် ကိုယ်ဝန်ဆောင်အမျိုးသမီးများသေမှု အမြင့်ဆုံးအကြောင်း အရင်း။ * ခဏခဏ ဆီးသွားလာခြင်း။ ကိုယ်ဝန်ကြောင့်ဖြစ်လေ့ဖြစ်ထရှိသော နေထိုင်မကောင်းခြင်းဖြစ်ပြီး၊ သွေးထဲတွင် အရည်ပိုများလာခြင်း၊ GFR (ဂျီအက်(ဖ်)အာ) မြင့်တက်ခြင်း (ကျောက်ကပ်ပြွန်တို့မှ စစ်ချသည့်နှုန်း နှင့် ဆီးအိမ် အား ကြီးလာသည့်သားအိမ်မှ ဖိထားခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ * ဆီးလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါပိုးဝင်ခြင်း * သွေးပြန်ကြောများထုံးခြင်း - ဖြစ်လေ့ရှိသော နေထိုင်မကောင်းမှုဖြစ်ပြီး သွေးပြန်ကြောဆိုင်ရာ ကြွက်သားနု များ ဖြေလျော့ခြင်းနှင့် သွေးကြောထဲရှိ ဖိအားတက်လာခြင်းကြောင့် ဖြစ်သည်။ == ကိုးကား == {{reflist}} [[ကဏ္ဍ:ပဋိသန္ဓေ တားဆီးခြင်း]] [[ကဏ္ဍ:မိသားစု]] [[ကဏ္ဍ:အမျိုးသမီးများ၏ ကျန်းမာရေး]] rz55t3fg56d6ixytjb8ycmkvl7q0kmw 0 17500 754383 751878 2022-08-12T11:06:23Z 103.42.217.229 /* ငယ်ဘဝ */ wikitext text/x-wiki [[File:UBaLone.jpeg|200px|thumb|right|ရေဆေးပန်းချီဆရာကြီး ဦးဘလုံ]] မြန်မာစာနယ်ဇင်း သရုပ်ဖော်ပန်းချီဆိုသည်မှာ မြန်မာ့ပန်းချီသမိုင်းအတွက် အရေးပါသော အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်သည်။ ၁၉၂၀ ခုနှစ် [[ဒဂုန် မဂ္ဂဇင်း]] စတင်ထုတ်ပေါ်လာချိန်မှ စ၍ သရုပ်ဖော် ပန်းချီများကို ကျယ်ကျယ်ပြန်ပြန် သုံးစွဲလာခဲ့ရာ ပန်းချီခေတ် စာမျက်နှာတခု ထုဆစ်ရာတွင် ဆရာဦးဘလုံသည် အရေးပါသော အခန်းကဏ္ဍ၌ ပါဝင်ခဲ့သည့် ရေဆေးပန်းချီဆရာကြီး ဖြစ်သည်။ == ငယ်ဘဝ == ပန်းချီကျော် ဦးဘလုံကို ၁၈၉၄ ခုနှစ်တွင် ဟံသာဝတီအပိုင် ကြည့်မြင်တိုင် တစ်ဖက်ကမ်းရှိ မငေးရွာတွင် ဖွားမြင်သည်။ ငယ်စဉ်က ရွာရှိ ဘုန်းကြီးကျောင်းတွင် ပညာသင်ခဲ့ရသော်လည်း စာပေဘက်ထက် အရုပ်ရေးတွင် အထူးဝါသနာထုံသူဖြစ်သည်။ အားလပ်ချိန်တွင် အစ်ကိုအစ်မများက အိမ်အလုပ် ကူညီလုပ်သော်လည်း ဦးဘလုံသည်ကား အရုပ်သာလျှင် ဆွဲ၍ အချိန်ဖြုန်းနေတတ်သည်။ ညီမောင်ဝန် ကြက်ပိုက်နေပုံကိုကြည့်၍ ဆွဲရာ တထေရာတည်း တူနေသဖြင့် လူကြီးများ အတော်ပင် အံ့ဩခဲ့ရသည်ဟု ဆိုသည်။ ဦးဘလုံသည် အရုပ်ရေး၌သာမဟုတ်၊ အက၌လည်း ဝါသနာထုံရာ အရပ်ဇာတ်ကရာ၌ အစ်ကိုဖြစ်သူ ဦးဘရုံးနှင့် အမြဲတမ်း ပါဝင်ကပြလေ့ရှိသည်။ == ပန်းချီပညာ သင်ကြားခြင်း == မိဘများမှာ လယ်သမားမျိုးရိုး ဖြစ်သော်လည်း ကျောင်းလည်းမနေ လယ်လည်းမလုပ်လိုဘဲ ပုံဆွဲ၌သာ ဝါသနာထုံနေသော ဦးဘလုံအား ၁၃ နှစ်အရွယ်ခန့်တွင် [[ရန်ကုန်]]ရှိ အစ်မဝမ်းကွဲ ဒေါ်စိန်၏ ခင်ပွန်း ရှုမျှော်ခင်းကားများ အများဆုံးဆွဲ၍ ကမ္ဘာကျော်သူ ပန်းချီဆရာကြီး ဦးထွန်းလှထံ ပညာသင်ရန် မိဘများက လွှတ်လိုက်ရသည်။ ဦးထွန်းလှထံတွင် ကူညီလုပ်ကိုင်ပေးယင်း ဦးဘလုံသည် ပညာဆည်းပူးနေရာ ပါရမီရင့်သူပီပီ သူမတူ တစ်မူကွဲလျက် သူရေးဆွဲသမျှကို အများက ချီးကျူးနှစ်သက်ရသော ဘဝသို့ မကြာမီရောက်ရှိလာလေသည်။ ဦးဘလုံ ၁၇ နှစ်သား အရွယ်တွင် ဦးထွန်းလှနှင့် အစ်မ ဒေါ်စိန်တို့သည် [[မော်လမြိုင်]] ကတိုးကော့နှပ်သို့ပြောင်း သွားရာ ဦးဘလုံလည်း လိုက်ပါသွားသည်။ ကတိုးကော့နှပ်တွင် မွန်အမျိုးသမီး ဒေါ်သိန်းရှင်နှင့် အိမ်ထောင်ကျသည်။ == ပန်းချီဆရာဘဝ == ဦးထွန်းလှ က ဆရာမြစ်ထံ အပ်နှံ၍ ပန်းချီပညာသင်စေခဲ့သည်။ ၁၉၂၄ ခုနှစ်တွင် မြန်မာအဆွေ ကုမ္ပဏီ အတွက် ရုပ်ရှင်ပိုစတာများ ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ၁၂၉၁ ခုနှစ်တွင် မော်လမြိုင်မှ ပြန်လာပြီးနောက် မြန်မာအဆွေ ကုမ္ပဏီတွင် ပန်းချီဆရာအဖြစ် ၄ နှစ်မျှ လခစားဝင်လုပ်သည်။ မြန်မာအဆွေ ကုမ္ပဏီတွင် ရွှေတလေး ဦးဘကလေး၊ ဦးထွန်းကြွယ်၊ ဦးထွန်းမင်းတို့နှင့် အတူ အလုပ်လုပ်ယင်း တစ်ခါတစ်ရံ မြန်မာအဆွေ ရုပ်ရှင်ကားများတွင် တစ်ခန်းတစ်လေ ပါဝင်ကပြသည်။ မြန်မာအဆွေ တိုက်ရှေ့တွင်ထားသော ကြော်ငြာကြီးများ၊ ဒဂုန်မဂ္ဂဇင်းအတွင်း ရုပ်စုံများ၊ အပြင်ဖုံးအတွက် မိန်းကလေးအရုပ်များ ရေးဆွဲရာမှ နာမည်ထွက်လာသည်။ ဦးဘလုံသည် ရုပ်ပုံဆွဲတွင် အထူးနာမည်ကျော်သည်။ သူ၏ လူပုံများတွင် သူ့ခေတ်က နာမည်ကြီး ရုပ်ရှင်မင်းသမီး မင်းသားပုံများကို ထည့်၍ ဆွဲလေ့ရှိတတ်သည်။ ဒဂုန်မဂ္ဂဇင်း တွင်လည်း ရှေ့ဆောင် ပန်းချီဆရာ တစ်ဦးဖြစ်သည်။ ၁၉၂၅ တွင် ဒဂုန်မဂ္ဂဇင်း သည် သရုပ်ဖော် ပန်းချီဆရာများ လခစားမထားတော့သဖြင့် ၅၁ လမ်းတွင် LIBERTY ART အမည်ဖြင့် ပန်းချီခန်း ဖွင့်ပြီး ပန်းချီသင်တန်း များလည်း ဖွင့်လှစ်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် WORLD'S PEN ပန်းချီခန်းမ ဖွင့်လှစ်ပြန်သည်။ ၁၉၂၅ ခုနှစ်တွင် မြန်မာအဆွေ ကုမ္ပဏီမှ ထွက်ပြီးနောက် ဦးဘလုံသည် လခစားမလုပ်တော့ဘဲ လက်ခစား အမျိုးမျိုးလုပ်သည်။ ကိုယ်တိုင်ဦးစီး၍လည်း ပန်းချီဝတ္ထု မဂ္ဂဇင်း တစ်စောင် ထုတ်ဝေသည်။ သို့ရာတွင် ကြာရှည်မခံချေ။ ထို့နောက် သူရိယမဂ္ဂဇင်း၊ ကဝိမျက်မှန် မဂ္ဂဇင်၊ လန်ဒန်အတ်ကုမ္ပဏီတို့အတွက် ပန်းချီကားများ ရေးဆွဲသည်။ အနုပညာရှင် ဦးဘလုံသည် ရာဇဝတ်ဝန် ဦးဘရီ တည်ထောင်သော ရုပ်ရှင်ကုမ္ပဏီမှ ဇာတ်ကားတွင် လူကြီးပိုင်းမှပါဝင်ခဲ့သေးသည်။ ထို့နောက် ရန်ကုန်အနောက်ပိုင်းရှိ ဗြဟ္မစိုရ ကုမ္ပဏီက ဦးဘလုံအား ဘုရားပုံတော်ပန်းချီကားများကို ရေးဆွဲစေ၍ ကာလကတ္တားမြို့တွင် ရောင်စုံပုံနှိပ်ကာ ရောင်းချရာ အလွန်အရောင်းတွင်၍ ကုမ္ပဏီလည်း အမြတ်အစွန်းရခဲ့သည်။ ဦးဘလုံသည် မြန်မာအဆွေ ကုမ္ပဏီသို့မဝင်မီတစ်ကြိမ်၊ မြန်မာအဆွေကုမ္ပဏီမှ ထွက်ပြီးတစ်ကြိမ် ကော့ကရိတ်နယ်စပ်မှ တစ်ဆင့် ထိုင်းသို့သွားရောက်ခဲ့ဖူး။ ထိုင်းတွင် ထိုင်းမင်းသားကြီး တစ်ပါးက မြှောက်စား၍ ဦးဘလုံသည် ပန်းချီကားများဖြင့် နာမည်ရခဲ့သည်။ ဦးဘလုံ၏ ပန်းချီကားများကို လူကြိုက်များသော်လည်း ချိန်းရက်မမှန်သဖြင့် ပန်းချီကားအပ်သူများ စိတ်အလွန်ဆိုးလောက်သည်အထိ စောင့်ကြရသည်။ စိတ်ပါပါနှင့် ဆွဲလျှင်လည်း ခဏနှင့်ပင်ပြီး၍ သူ့လက်ရာကိုရလျှင် စိတ်ဆိုးပြေကြသည်ချည်း ဖြစ်ကြသည်။ ဦးဘလုံသည် အရုပ်ကားကို အပြည့်ရေးလေ့မရှိ၊ ဘလောက်ပြုလုပ်သည့်အခါ ဆေးရေးခြယ်ရန် ချန်ထား လေ့ရှိသည်။ ထို့ကြောင့် ဘလောက်လုပ်သူ သက်သာ၍ အရုပ်ကား ရိုက်ပြီးသောအခါ အရုပ်သည် အရောင် တောက်သည်။ ဦးဘလုံသည် ဆီဆေးကားကို သိပ်ရေးလေ့မရှိ။ ရေဆေးကားများသာ ရေးဆွဲလေ့ရှိသည်။ == ထင်ရှားသော လက်ရာများ == ဦးဘလုံ ရေးဆွဲခဲ့သော ထင်ရှားသည့် လူပုံပန်းချီကားများမှာ ညောင်ရွှေစော်ဘွား ဆာစောမောင်၊ [[ဘချို၊ ဦး (ဒီးဒုတ်)|ဒီးဒုတ် ဦးဘချို]]၊ [[မဟာဗန္ဓုလ]] ပုံများဖြစ်သည်။ မဟာဗန္ဓုလပုံပြိုင်ပွဲတွင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သူများအနက် ရွေးချယ်ရေးအဖွဲ့က ဦးဘဖန်နှင့် ဦးဘလုံပုံ ၂ ပုံ နောက်ဆုံးရွေးချယ်၍ ဦးဘဖန်၏ ဗန္ဓုလပုံသည် ပန်းချီသဘောနှင့် အကောင်းဆုံး ဖြစ်သည်ဟု ဆုံးဖြတ်ကြသည်။ ဦးဘလုံသည် ဂျပန်ခေတ် အစိုးရအိမ်တော်၌ ပန်းချီပြိုင်ပွဲလုပ်ရာ ဆေးရှားပိတ်ရှားချိန်တွင် ဂျပန်မြန်မာ မိတ်ဆွေဖြစ်ကားကို သုံးထပ်သားပေါ်တွင် ဆီဆေးဖြင့်ရေးဆွဲ၍ ပါဝင်ဆင်နွှဲခဲ့သည်။ ဦးဘလုံကား ပန်းချီသဘောကို အခြေခံမှအစ တော်တော်နှံ့စပ်သူ မွေးသန္ဓေပါ ပညာရှင်ဖြစ်သည်။ သို့ရာတွင် သူသိသလောက် ပါးစပ်မှ ပြောတတ်သူကား မဟုတ်ချေ။ == ဘဝနောက်ဆုံးချိန် == သံတော်ဆင့် ဦးသိန်းမောင်၊ မဟာဆွေစသော စာရေးဆရာကြီးများသည် ဦးဘလုံ၏ အလွန်ရင်းနှီးသော မိတ်ဆွေကြီးမျာ ဖြစ်သည်။ ပန်းချီဦးအုန်းလွင်၊ ဦးဘလုံလေး၊ မန္တလေး ဘကျင်တို့သည် ဦးဘလုံ၏ တပည့်များ ဖြစ်သည်။ ဗြိတိသျှဘားမား၊ လန်ဒန်အတ်စသော ရုပ်ရှင်ကုမ္ပဏီများအတွက် ရုပ်ရှင်ပိုစတာများရေးရာ ဦးအုန်းလွင်သည် ဦးဘလုံ၏ လက်ကိုင်တပည့်ရင်း ဖြစ်သည်။ ဦးဘလုံကား အပျော်အပါး အသောက်အစား အလွန်ဝါသနာပါသူ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ကျန်းမာရေး ချို့တဲ့လှသည်။ ဂျပန်ခေတ်တွင် အိုရီယင်တယ်မုန့်တိုက် ရှေ့ဘက် ဗုံးကာတံတိုင်းတွင် ပန်းချီခန်းဖွင့်၍ ဂျပန်ဝါဒဖြန့် ဆီဆေးပန်းချီကားချပ်ကြီးများ ရေးဆွဲခဲ့သည်။ ထို့နောက်ပိုင်းတွင် ကျန်းမာရေး ချို့ယွင်းလာပြီး အလုပ်မလုပ်နိုင်လှတော့ပေ။ ဂျပန်များ မြန်မာပြည်မှ ထွက်မသွားမီ အသက် ၅၀ ကျော်အရွယ် ၁၉၄၄ ခုနှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၅ ရက်နေ့တွင် ရန်ကုန်မြို့ဗဟန်း အုတ်ဖြတ်လမ်းတွင် ဇနီးဖြစ်သူ ဒေါ်တင်မြင့် လက်ထဲ၌ ကွယ်လွန်လေသည်။{{ref|a|A}} <ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၈)</ref> ဦးဘလုံ ကွယ်လွန်သော အခါ တပည့်ရင်း [[အုန်းလွင်၊ ဦး(ပန်းချီ)|ဦးအုန်းလွင်]] အား ငွေဒင်္ဂါး ၁၆ ပြား နှင့် ပန်းချီစုတ်တံ အချို့ကို ရှေ့နေမှ တဆင့် အမွေပေးခဲ့သည်။ <ref> {{cite book | last = ဝင်းသဉ္ဇာမျိုး | first = | authorlink = | title = ပန်းချီဦးအုန်းလွင် | publisher = [[စာပေဗိမာန်]] | series = ပထမအကြိမ် | year = ၂၀၀၂ ခုနှစ် | doi = | isbn = }} </ref> ==ကိုးကား== :A.{{note|a}} ၁၉၇၅ ခုနှစ်၊ စာနယ်ဇင်းသမိုင်းဟောပြောပွဲတွင် ဦးအုန်းလွင် တင်သွင်းဟောပြောခဲ့သည့် စာနယ်ဇင်း၊ ပန်းချီသရုပ်ဖော် စာတမ်းမှ <references/> [[Category:မြန်မာ ပန်းချီဆရာများ]] [[Category:၁၈၉၄ မွေးဖွားသူများ]] [[Category:၁၉၄၄ ကွယ်လွန်သူများ]] 0itz25w0heb9blqk7kp2kx473z8epw3 0 17578 754264 699336 2022-08-11T14:09:49Z Chan Sung-Min 102525 [[မဒရစ်မြို့]] စာမျက်နှာကို [[မာဒရစ်မြို့]] သို့ Chan Sung-Minက ရွှေ့ခဲ့သည် wikitext text/x-wiki ==မဒရစ်မြို့ == မဒရစ်မြို့သည် ဥရောပတိုက်အနောက်တောင် ဘက် အစွန်းတွင် တည်ရှိသော [[စပိန်နိုင်ငံ]]၏ မြို့တော်ဖြစ် ၏။ စပိန်ဘာသာဖြင့် မားသရိဟုခေါ်၏။ မဒရစ်မြို့သည် စပိန်နိုင်ငံ၏ အလယ်ဗဟိုဒေသ မန်းသာနာရေးမြစ်၏ လက်ဝဲဘက် ကမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိ၍ ကုန်းပြင်မြင့်ပေါ်တွင် ဖြစ်၏။ ယင်းကုန်းပြင်မြင့်သည် ပင်လယ်ပြင် ထက် ပေ ၂၁၅ဝ မြင့်၏။ မဒရစ်မြို့သည် စပိန်နိုင်ငံ၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ရှိသောကြောင့် မြေထဲပင်လယ်၊ [[အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာ]]၊ [[ဗစ္စကေးပင်လာအော်]]တို့နှင့် အကွာအဝေးချင်း ညီမျှပေသည်။ ၉ ရာစုနှစ်ဦးပိုင်းက မဒရစ်သည် [[မူးဝါးလူမျိုး]]တို့၏ ပိုင်နယ်သိုလေသို၏ နယ်စပ်တွင်ကင်းစောင့် မြို့ဖြစ်၏။ ရှေးအခါက ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော မြို့ကြီး မဟုတ်ခဲ့စေကာမူ ယခုအခါတွင် ခေတ်မီသော မြို့ကြီးတစ်မြို့ ဖြစ်နေပေပြီ။ မဒရစ်မြို့တွင် နေထိုင်လျက် ရှိသော လူဦးရေ သည် ၁၉၆ဝ ပြည့်နှစ် ခန့်မှန်းခြေအရ ၂ဝဝဝဝဝဝ ခန့်ဖြစ် ၏။ မဒရစ်မြို့၏ ရာသီဥတုသည် မျှတခြင်းမရှိဘဲ အပူဓာတ် အအေးဓာတ် လွန်ကဲပေသည်။ မဒရစ်မြို့၏ အချက်အချာတွင်ရှိသော ပွားတိုဒေဆော ခေါ် စတုဂံ လူထုပန်းခြံရပ်ကွက်သည် စီးပွားကုန်သွယ် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု လုပ်ငန်းအဝဝ စုဝေးရာဖြစ်၏။ မြို့တွင်းရှိ လမ်းကြီးလမ်းငယ် အသွယ်သွယ်တို့သည် ယင်း စတုဂံ ဥယျာဉ်မှ ဖြာထွက်လေသည်။ ကမ္ဘာတွင် လှပသော ရိပ်သာများအနက် တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်သော [[ပရာဒိုရိပ်သာ]] သည် ပွားတိုဒေဆော၏ အရှေ့ဘက်တွင် တည်ရှိ၏။ ပရာဒိုရိပ်သာ တစ်လျှောက်တွင် ရေပန်းများ၊ အထိမ်းအမှတ် ကျောက်တိုင်များနှင့် ရုပ်တုများရှိလျက် ဖြောင့်မတ်သော သစ်ပင်များကို လမ်းတစ်လျှောက်လုံး တစ်ဖက်တစ်ချက်တွင် စီတန်းစိုက်ပျိုးထားလေသည်။ ပွားတိုဒေဆော၏ အနောက် ဘက်တွင်မူ အမျိုးသား နန်းတော်ရှိ၏။ လက်နက်တိုက်တော်မှာ မဒရစ်မြို့ရှိ ထင်ရှားသော အဆောက်အအုံများတွင် အပါအဝင်ဖြစ်၏။ ယင်းလက် နက်တိုက် အတွင်းဝယ် အဖိုးမဖြတ်နိုင်အောင် တန်ဖိုးကြွယ် ဝသော ရှေးခေတ် လက်နက်ပစ္စည်းများ၊ စစ်ဝတ်တန်ဆာများ ရှိလျက် စပိန်နိုင်ငံ၏ ရှေးဖြစ်ဟောင်း အောက်မေ့ဖွယ် နိုင်ငံ ၏ ကျက်သရေဆောင် အဆောက် အအုံပင်ဖြစ်၏။ ထို့ပြင် တဝလည်း ပရာဒိုဟုခေါ်သော ပန်းချီနှင့် ပန်းပုဆိုင်ရာည အမျိုးသား ပြတိုက်သည် စပိန် နိုင်ငံ၏ အနုပညာကို ထင်ရှားစေသည့် ရတနာသိုက်ပင်ဖြစ်၏။ ယင်းပြတိုက်ထဲတွင် ဂိုးယာ၊ ဗေလက်ကတ်၊ မူရီ လျို၊ ရူးဗင်း၊ အယ်ဂရေးကို၊ ဗန်ဒိုက်၊ ရက်ဖီအယ်အစရှိသော အနုပညာရှင် ပန်းချီပန်းပု အကျော်အမော်များ၏ လက်စွမ်းပြ ပန်းချီပန်းပု လက်ရာများ ကို တွေ့နိုင်ပေသည်။ ရေတပ် ပိဋကတ်တိုက်နှင့် အခြားပိဋကတ် ပြတိုက်များလည်း ရှိပေသေးသည်။ ယင်းတို့ကြောင့် မဒရစ်မြို့သည် ခရီးသည်များ၊ ပညာရှင်များအတွက် အနုပညာ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ စိတ်ဝင်းစားဖွယ်ရာ ဒေသဖြစ်၏။ မဒရစ် တက္ကသိုလ်သည် ဥရောပတိုက်၏ အကြီးဆုံးသော တက္ကသိုလ်များတွင် အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ မဒရစ်မြို့ရှိ အော်ပရာဇာတ်ရုံသည် လှပသောကြောင့် ကမ္ဘာတွင် ကျော်ကြားလေ၏။ ပလားဆား ဒေတိုးရိုးခေါ် နွားကစားပွဲရုံသည် ပရိသတ် ၁၃ဝဝဝ ခန့်ဆံ့ သည်။ မဒရစ်မြို့သည် မီးရထားလမ်းဆုံရာ ဒေသဖြစ်၏။ သို့အားဖြင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွင် အချက်အချာ ဖြစ်သည်။ ပါရစ်မြို့၊ လစ္စဗွန်းမြို့နှင့် ကျွန်းဆွယ်ပေါ်ရှိ အခြားမြို့ကြီးများ သို့မီးရထားလမ်း ပေါက်၏။ မဒရစ်မြို့တော်တွင် စက်မှု လက်မှု လုပ်ငန်းအဝဝသည် ခရစ် ၁၈၉ဝ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း တွင် အထူးတလည် တိုးတက်လာ၏။ အရေးပါ အရာ ရောက်ဆုံးမှာ သားရေထည်လုပ်ငန်းဖြစ်၍၊ အခြားလုပ်ငန်း များမှာ ယင်တာင်၊ ထီး၊ ဓာတုဗေဒ ပစ္စည်းများ၊ အရောင် တင်ဆေး၊ ကြယ်သီးများ၊ ဖယောင်းတိုင်၊ အိမ်ထောင် ပရိဘောဂ၊ [[ကြွေထည်]]၊ ကြွေရည်သုတ်ထည်၊ မီးခြစ်၊ ကော်ဇော၊ ရထားတွဲ၊ ဆေးရွက်ကြီး၊ အရက်၊ ဖော့၊ အထည်အလိပ်များ အစရှိသည် ထုတ်လုပ်သော လုပ်ငန်းတို့ဖြစ်၍ သစ်စက်၊ ဂျုံစက်၊ ဆပ်ပြာစက်၊ အုတ်စက်၊ စက္ကူစက်၊ သားရေရုံ အစရှိသည် တို့လည်း ရှိပေသည်။ လက်ဝတ်ရတနာများလည်း ထွက်၏။ ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေရေးလုပ်ငန်းလည်း အရေးပါပေသည်။ မဒရစ်မြို့သည် သမိုင်းအားဖြင့် ထင်ရှားလှသည် မဟုတ်။ ရောမမြို့၊ ပါရစ်မြို့တို့နှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ မရနိုင်ပေ။ ရောမနိုင်ငံတော် ခေတ်ကောင်းစဉ် အခါက ယခုမဒရစ်မြို့ တည်ရာတွင် လူနေအိမ်ခြေ ရှိမရှိပင် အသေအခြာ မသိရပေ။ ခရစ် ၉ဝဝ ပြည့် နှစ်လွန်နှစ်များတွင် မူးဝါးတို့၏ ကင်းစခန်း တစ်ခုကို ယခု မဒရစ်မြို့တည်ရာတွင် တွေ့ရပေသည်။ နှစ်ပေါင်း ၁ဝဝဝ ကျော်ခန့်က မူးဝါးတို့လက်မှ စပိန်လူမျိုး တို့က သိမ်းယူလိုက်သော်လည်း ခရစ် ၁၅ဝဝ ပြည့်နှစ်အထိ မထင်ရှားသေးပေ။ ခရစ် ၁၆၉၁ ခုနှစ်တွင် ဒုတိယ ဖိလစ် ဘုရင်က မဒရစ်မြို့ကို မင်းနေပြည်အဖြစ် ရွေးချယ်လိုက်၏။ ဤသို့ရွေးချယ်ခြင်းမှာ စပိန်နိုင်ငံ၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ရှိသည်က တစ်ကြောင်း၊ ထို့ပြင် အနီးတစ်ဝိုက်တွင် တောလည်ထွက်ရန် ကောင်းသော တောစခန်းများလည်း ရှိသောကြောင့် ဖြစ်၏။ မဒရစ်မြို့သည် နိုင်ငံ၏ အလယ် ဗဟိုတွင် တည်ရှိရုံမှတစ်ပါး အခြားကောင်းခြင်း အင်္ဂါမရှိပေ။ ဤသို့အားဖြင့် အကျိုးမရှိကြောင်းကို တွေ့ရှိရသောအခါ ဒုတိယဖိလစ်၏ သားတော်က မြို့တော်ကို ပြောင်းရွှေ့ရန် ကြံစည်ခဲ့သေး၏။ ထို့နောက်ပိုင်းတွင် မဒရစ်မြို့၏ တိုးတက် မှုသည် အလွန်နှေးကွေးခဲ့၏။ နပိုလီယန် စစ်ပွဲအတွင်းက မဒရစ်မြို့ကို ပြင်သစ်တို့ သိမ်းပိုက်ခဲ့၏။ ပြင်သစ်တို့ကို ဒျုဘွဲ့ရ ဝယ်လင်တင်က တိုက်ထုတ်ခဲ့၏။ စပိန်ပြည်တွင်းစစ် အတွင်း (၁၉၃၆-၃၉) က မဒရစ်မြို့သည် အချိန်အတော်ကြာစွာ ဝန်းရံထားခြင်း ခံရ၍ တိုက်ပွဲပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားရာ စစ်တလင်းဖြစ်ခဲ့၏။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ဖရန်ကိုက မြို့တွင်းသို့ဝင်၍ အစိုးရဖွဲ့၏။ ယင်းအချိန်မှသည် ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ်လွန် နှစ်များတိုင်အောင် မြို့ကို ပြန်လည် တည်ဆောက်ခဲ့လေ၏။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၈)</ref> ==ကိုးကား== <references/> [[Category:စပိန်နိုင်ငံရှိ မြို့များ]] 1eztn4o34301mclwko8u8143xtc0xcs 754266 754264 2022-08-11T14:10:30Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki မာဒရစ်မြို့သည် ဥရောပတိုက်အနောက်တောင် ဘက် အစွန်းတွင် တည်ရှိသော [[စပိန်နိုင်ငံ]]၏ မြို့တော်ဖြစ် ၏။ စပိန်ဘာသာဖြင့် မားသရိဟုခေါ်၏။ မာဒရစ်မြို့သည် စပိန်နိုင်ငံ၏ အလယ်ဗဟိုဒေသ မန်းသာနာရေးမြစ်၏ လက်ဝဲဘက် ကမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိ၍ ကုန်းပြင်မြင့်ပေါ်တွင် ဖြစ်၏။ ယင်းကုန်းပြင်မြင့်သည် ပင်လယ်ပြင် ထက် ပေ ၂၁၅ဝ မြင့်၏။ မာဒရစ်မြို့သည် စပိန်နိုင်ငံ၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ရှိသောကြောင့် မြေထဲပင်လယ်၊ [[အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာ]]၊ [[ဗစ္စကေးပင်လာအော်]]တို့နှင့် အကွာအဝေးချင်း ညီမျှပေသည်။ ၉ ရာစုနှစ်ဦးပိုင်းက မာဒရစ်သည် [[မူးဝါးလူမျိုး]]တို့၏ ပိုင်နယ်သိုလေသို၏ နယ်စပ်တွင်ကင်းစောင့် မြို့ဖြစ်၏။ ရှေးအခါက ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော မြို့ကြီး မဟုတ်ခဲ့စေကာမူ ယခုအခါတွင် ခေတ်မီသော မြို့ကြီးတစ်မြို့ ဖြစ်နေပေပြီ။ မာဒရစ်မြို့တွင် နေထိုင်လျက် ရှိသော လူဦးရေ သည် ၁၉၆ဝ ပြည့်နှစ် ခန့်မှန်းခြေအရ ၂ဝဝဝဝဝဝ ခန့်ဖြစ် ၏။ မဒရစ်မြို့၏ ရာသီဥတုသည် မျှတခြင်းမရှိဘဲ အပူဓာတ် အအေးဓာတ် လွန်ကဲပေသည်။ မာဒရစ်မြို့၏ အချက်အချာတွင်ရှိသော ပွားတိုဒေဆော ခေါ် စတုဂံ လူထုပန်းခြံရပ်ကွက်သည် စီးပွားကုန်သွယ် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု လုပ်ငန်းအဝဝ စုဝေးရာဖြစ်၏။ မြို့တွင်းရှိ လမ်းကြီးလမ်းငယ် အသွယ်သွယ်တို့သည် ယင်း စတုဂံ ဥယျာဉ်မှ ဖြာထွက်လေသည်။ ကမ္ဘာတွင် လှပသော ရိပ်သာများအနက် တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်သော [[ပရာဒိုရိပ်သာ]] သည် ပွားတိုဒေဆော၏ အရှေ့ဘက်တွင် တည်ရှိ၏။ ပရာဒိုရိပ်သာ တစ်လျှောက်တွင် ရေပန်းများ၊ အထိမ်းအမှတ် ကျောက်တိုင်များနှင့် ရုပ်တုများရှိလျက် ဖြောင့်မတ်သော သစ်ပင်များကို လမ်းတစ်လျှောက်လုံး တစ်ဖက်တစ်ချက်တွင် စီတန်းစိုက်ပျိုးထားလေသည်။ ပွားတိုဒေဆော၏ အနောက် ဘက်တွင်မူ အမျိုးသား နန်းတော်ရှိ၏။ လက်နက်တိုက်တော်မှာ မဒရစ်မြို့ရှိ ထင်ရှားသော အဆောက်အအုံများတွင် အပါအဝင်ဖြစ်၏။ ယင်းလက် နက်တိုက် အတွင်းဝယ် အဖိုးမဖြတ်နိုင်အောင် တန်ဖိုးကြွယ် ဝသော ရှေးခေတ် လက်နက်ပစ္စည်းများ၊ စစ်ဝတ်တန်ဆာများ ရှိလျက် စပိန်နိုင်ငံ၏ ရှေးဖြစ်ဟောင်း အောက်မေ့ဖွယ် နိုင်ငံ ၏ ကျက်သရေဆောင် အဆောက် အအုံပင်ဖြစ်၏။ ထို့ပြင် တဝလည်း ပရာဒိုဟုခေါ်သော ပန်းချီနှင့် ပန်းပုဆိုင်ရာည အမျိုးသား ပြတိုက်သည် စပိန် နိုင်ငံ၏ အနုပညာကို ထင်ရှားစေသည့် ရတနာသိုက်ပင်ဖြစ်၏။ ယင်းပြတိုက်ထဲတွင် ဂိုးယာ၊ ဗေလက်ကတ်၊ မူရီ လျို၊ ရူးဗင်း၊ အယ်ဂရေးကို၊ ဗန်ဒိုက်၊ ရက်ဖီအယ်အစရှိသော အနုပညာရှင် ပန်းချီပန်းပု အကျော်အမော်များ၏ လက်စွမ်းပြ ပန်းချီပန်းပု လက်ရာများ ကို တွေ့နိုင်ပေသည်။ ရေတပ် ပိဋကတ်တိုက်နှင့် အခြားပိဋကတ် ပြတိုက်များလည်း ရှိပေသေးသည်။ ယင်းတို့ကြောင့် မဒရစ်မြို့သည် ခရီးသည်များ၊ ပညာရှင်များအတွက် အနုပညာ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ စိတ်ဝင်းစားဖွယ်ရာ ဒေသဖြစ်၏။ မဒရစ် တက္ကသိုလ်သည် ဥရောပတိုက်၏ အကြီးဆုံးသော တက္ကသိုလ်များတွင် အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ မဒရစ်မြို့ရှိ အော်ပရာဇာတ်ရုံသည် လှပသောကြောင့် ကမ္ဘာတွင် ကျော်ကြားလေ၏။ ပလားဆား ဒေတိုးရိုးခေါ် နွားကစားပွဲရုံသည် ပရိသတ် ၁၃ဝဝဝ ခန့်ဆံ့ သည်။ မဒရစ်မြို့သည် မီးရထားလမ်းဆုံရာ ဒေသဖြစ်၏။ သို့အားဖြင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွင် အချက်အချာ ဖြစ်သည်။ ပါရစ်မြို့၊ လစ္စဗွန်းမြို့နှင့် ကျွန်းဆွယ်ပေါ်ရှိ အခြားမြို့ကြီးများ သို့မီးရထားလမ်း ပေါက်၏။ မဒရစ်မြို့တော်တွင် စက်မှု လက်မှု လုပ်ငန်းအဝဝသည် ခရစ် ၁၈၉ဝ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း တွင် အထူးတလည် တိုးတက်လာ၏။ အရေးပါ အရာ ရောက်ဆုံးမှာ သားရေထည်လုပ်ငန်းဖြစ်၍၊ အခြားလုပ်ငန်း များမှာ ယင်တာင်၊ ထီး၊ ဓာတုဗေဒ ပစ္စည်းများ၊ အရောင် တင်ဆေး၊ ကြယ်သီးများ၊ ဖယောင်းတိုင်၊ အိမ်ထောင် ပရိဘောဂ၊ [[ကြွေထည်]]၊ ကြွေရည်သုတ်ထည်၊ မီးခြစ်၊ ကော်ဇော၊ ရထားတွဲ၊ ဆေးရွက်ကြီး၊ အရက်၊ ဖော့၊ အထည်အလိပ်များ အစရှိသည် ထုတ်လုပ်သော လုပ်ငန်းတို့ဖြစ်၍ သစ်စက်၊ ဂျုံစက်၊ ဆပ်ပြာစက်၊ အုတ်စက်၊ စက္ကူစက်၊ သားရေရုံ အစရှိသည် တို့လည်း ရှိပေသည်။ လက်ဝတ်ရတနာများလည်း ထွက်၏။ ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေရေးလုပ်ငန်းလည်း အရေးပါပေသည်။ မဒရစ်မြို့သည် သမိုင်းအားဖြင့် ထင်ရှားလှသည် မဟုတ်။ ရောမမြို့၊ ပါရစ်မြို့တို့နှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ မရနိုင်ပေ။ ရောမနိုင်ငံတော် ခေတ်ကောင်းစဉ် အခါက ယခုမဒရစ်မြို့ တည်ရာတွင် လူနေအိမ်ခြေ ရှိမရှိပင် အသေအခြာ မသိရပေ။ ခရစ် ၉ဝဝ ပြည့် နှစ်လွန်နှစ်များတွင် မူးဝါးတို့၏ ကင်းစခန်း တစ်ခုကို ယခု မဒရစ်မြို့တည်ရာတွင် တွေ့ရပေသည်။ နှစ်ပေါင်း ၁ဝဝဝ ကျော်ခန့်က မူးဝါးတို့လက်မှ စပိန်လူမျိုး တို့က သိမ်းယူလိုက်သော်လည်း ခရစ် ၁၅ဝဝ ပြည့်နှစ်အထိ မထင်ရှားသေးပေ။ ခရစ် ၁၆၉၁ ခုနှစ်တွင် ဒုတိယ ဖိလစ် ဘုရင်က မဒရစ်မြို့ကို မင်းနေပြည်အဖြစ် ရွေးချယ်လိုက်၏။ ဤသို့ရွေးချယ်ခြင်းမှာ စပိန်နိုင်ငံ၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ရှိသည်က တစ်ကြောင်း၊ ထို့ပြင် အနီးတစ်ဝိုက်တွင် တောလည်ထွက်ရန် ကောင်းသော တောစခန်းများလည်း ရှိသောကြောင့် ဖြစ်၏။ မဒရစ်မြို့သည် နိုင်ငံ၏ အလယ် ဗဟိုတွင် တည်ရှိရုံမှတစ်ပါး အခြားကောင်းခြင်း အင်္ဂါမရှိပေ။ ဤသို့အားဖြင့် အကျိုးမရှိကြောင်းကို တွေ့ရှိရသောအခါ ဒုတိယဖိလစ်၏ သားတော်က မြို့တော်ကို ပြောင်းရွှေ့ရန် ကြံစည်ခဲ့သေး၏။ ထို့နောက်ပိုင်းတွင် မဒရစ်မြို့၏ တိုးတက် မှုသည် အလွန်နှေးကွေးခဲ့၏။ နပိုလီယန် စစ်ပွဲအတွင်းက မဒရစ်မြို့ကို ပြင်သစ်တို့ သိမ်းပိုက်ခဲ့၏။ ပြင်သစ်တို့ကို ဒျုဘွဲ့ရ ဝယ်လင်တင်က တိုက်ထုတ်ခဲ့၏။ စပိန်ပြည်တွင်းစစ် အတွင်း (၁၉၃၆-၃၉) က မဒရစ်မြို့သည် အချိန်အတော်ကြာစွာ ဝန်းရံထားခြင်း ခံရ၍ တိုက်ပွဲပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားရာ စစ်တလင်းဖြစ်ခဲ့၏။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ဖရန်ကိုက မြို့တွင်းသို့ဝင်၍ အစိုးရဖွဲ့၏။ ယင်းအချိန်မှသည် ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ်လွန် နှစ်များတိုင်အောင် မြို့ကို ပြန်လည် တည်ဆောက်ခဲ့လေ၏။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၈)</ref> ==ကိုးကား== <references/> [[Category:စပိန်နိုင်ငံရှိ မြို့များ]] 9p1g5yfurinmjkyixivnpfpje1emsia 754267 754266 2022-08-11T14:13:48Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki မာဒရစ်မြို့သည် ဥရောပတိုက်အနောက်တောင် ဘက် အစွန်းတွင် တည်ရှိသော [[စပိန်နိုင်ငံ]]၏ မြို့တော်ဖြစ် ၏။ စပိန်ဘာသာဖြင့် မားသရိဟုခေါ်၏။ မာဒရစ်မြို့သည် စပိန်နိုင်ငံ၏ အလယ်ဗဟိုဒေသ မန်းသာနာရေးမြစ်၏ လက်ဝဲဘက် ကမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိ၍ ကုန်းပြင်မြင့်ပေါ်တွင် ဖြစ်၏။ ယင်းကုန်းပြင်မြင့်သည် ပင်လယ်ပြင် ထက် ပေ ၂၁၅ဝ မြင့်၏။ မာဒရစ်မြို့သည် စပိန်နိုင်ငံ၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ရှိသောကြောင့် မြေထဲပင်လယ်၊ [[အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာ]]၊ [[ဗစ္စကေးပင်လာအော်]]တို့နှင့် အကွာအဝေးချင်း ညီမျှပေသည်။ ၉ ရာစုနှစ်ဦးပိုင်းက မာဒရစ်သည် [[မူးဝါးလူမျိုး]]တို့၏ ပိုင်နယ်သိုလေသို၏ နယ်စပ်တွင်ကင်းစောင့် မြို့ဖြစ်၏။ ရှေးအခါက ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော မြို့ကြီး မဟုတ်ခဲ့စေကာမူ ယခုအခါတွင် ခေတ်မီသော မြို့ကြီးတစ်မြို့ ဖြစ်နေပေပြီ။ မာဒရစ်မြို့တွင် နေထိုင်လျက် ရှိသော လူဦးရေ သည် ၁၉၆ဝ ပြည့်နှစ် ခန့်မှန်းခြေအရ ၂ဝဝဝဝဝဝ ခန့်ဖြစ် ၏။ မဒရစ်မြို့၏ ရာသီဥတုသည် မျှတခြင်းမရှိဘဲ အပူဓာတ် အအေးဓာတ် လွန်ကဲပေသည်။ မာဒရစ်မြို့၏ အချက်အချာတွင်ရှိသော ပွားတိုဒေဆော ခေါ် စတုဂံ လူထုပန်းခြံရပ်ကွက်သည် စီးပွားကုန်သွယ် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု လုပ်ငန်းအဝဝ စုဝေးရာဖြစ်၏။ မြို့တွင်းရှိ လမ်းကြီးလမ်းငယ် အသွယ်သွယ်တို့သည် ယင်း စတုဂံ ဥယျာဉ်မှ ဖြာထွက်လေသည်။ ကမ္ဘာတွင် လှပသော ရိပ်သာများအနက် တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်သော [[ပရာဒိုရိပ်သာ]]သည် ပွားတိုဒေဆော၏ အရှေ့ဘက်တွင် တည်ရှိ၏။ ပရာဒိုရိပ်သာ တစ်လျှောက်တွင် ရေပန်းများ၊ အထိမ်းအမှတ် ကျောက်တိုင်များနှင့် ရုပ်တုများရှိလျက် ဖြောင့်မတ်သော သစ်ပင်များကို လမ်းတစ်လျှောက်လုံး တစ်ဖက်တစ်ချက်တွင် စီတန်းစိုက်ပျိုးထားလေသည်။ ပွားတိုဒေဆော၏ အနောက် ဘက်တွင်မူ အမျိုးသား နန်းတော်ရှိ၏။ လက်နက်တိုက်တော်မှာ မာဒရစ်မြို့ရှိ ထင်ရှားသော အဆောက်အအုံများတွင် အပါအဝင်ဖြစ်၏။ ယင်းလက် နက်တိုက် အတွင်းဝယ် အဖိုးမဖြတ်နိုင်အောင် တန်ဖိုးကြွယ် ဝသော ရှေးခေတ် လက်နက်ပစ္စည်းများ၊ စစ်ဝတ်တန်ဆာများ ရှိလျက် စပိန်နိုင်ငံ၏ ရှေးဖြစ်ဟောင်း အောက်မေ့ဖွယ် နိုင်ငံ ၏ ကျက်သရေဆောင် အဆောက် အအုံပင်ဖြစ်၏။ ထို့ပြင် တဝလည်း ပရာဒိုဟုခေါ်သော ပန်းချီနှင့် ပန်းပုဆိုင်ရာည အမျိုးသား ပြတိုက်သည် စပိန် နိုင်ငံ၏ အနုပညာကို ထင်ရှားစေသည့် ရတနာသိုက်ပင်ဖြစ်၏။ ယင်းပြတိုက်ထဲတွင် ဂိုးယာ၊ ဗေလက်ကတ်၊ မူရီ လျို၊ ရူးဗင်း၊ အယ်ဂရေးကို၊ ဗန်ဒိုက်၊ ရက်ဖီအယ်အစရှိသော အနုပညာရှင် ပန်းချီပန်းပု အကျော်အမော်များ၏ လက်စွမ်းပြ ပန်းချီပန်းပု လက်ရာများ ကို တွေ့နိုင်ပေသည်။ ရေတပ် ပိဋကတ်တိုက်နှင့် အခြားပိဋကတ် ပြတိုက်များလည်း ရှိပေသေးသည်။ ယင်းတို့ကြောင့် မာဒရစ်မြို့သည် ခရီးသည်များ၊ ပညာရှင်များအတွက် အနုပညာ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ စိတ်ဝင်းစားဖွယ်ရာ ဒေသဖြစ်၏။ မာဒရစ် တက္ကသိုလ်သည် ဥရောပတိုက်၏ အကြီးဆုံးသော တက္ကသိုလ်များတွင် အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ မာဒရစ်မြို့ရှိ အော်ပရာဇာတ်ရုံသည် လှပသောကြောင့် ကမ္ဘာတွင် ကျော်ကြားလေ၏။ ပလားဆား ဒေတိုးရိုးခေါ် နွားကစားပွဲရုံသည် ပရိသတ် ၁၃ဝဝဝ ခန့်ဆံ့ သည်။ မာဒရစ်မြို့သည် မီးရထားလမ်းဆုံရာ ဒေသဖြစ်၏။ သို့အားဖြင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွင် အချက်အချာ ဖြစ်သည်။ [[ပါရစ်မြို့]]၊ လစ္စဗွန်းမြို့နှင့် ကျွန်းဆွယ်ပေါ်ရှိ အခြားမြို့ကြီးများ သို့မီးရထားလမ်း ပေါက်၏။ မာဒရစ်မြို့တော်တွင် စက်မှု လက်မှု လုပ်ငန်းအဝဝသည် ခရစ် ၁၈၉ဝ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း တွင် အထူးတလည် တိုးတက်လာ၏။ အရေးပါ အရာ ရောက်ဆုံးမှာ သားရေထည်လုပ်ငန်းဖြစ်၍၊ အခြားလုပ်ငန်း များမှာ ယင်တာင်၊ ထီး၊ ဓာတုဗေဒ ပစ္စည်းများ၊ အရောင် တင်ဆေး၊ ကြယ်သီးများ၊ ဖယောင်းတိုင်၊ အိမ်ထောင် ပရိဘောဂ၊ [[ကြွေထည်]]၊ ကြွေရည်သုတ်ထည်၊ မီးခြစ်၊ ကော်ဇော၊ ရထားတွဲ၊ ဆေးရွက်ကြီး၊ အရက်၊ ဖော့၊ အထည်အလိပ်များ အစရှိသည် ထုတ်လုပ်သော လုပ်ငန်းတို့ဖြစ်၍ သစ်စက်၊ ဂျုံစက်၊ ဆပ်ပြာစက်၊ အုတ်စက်၊ စက္ကူစက်၊ သားရေရုံ အစရှိသည် တို့လည်း ရှိပေသည်။ လက်ဝတ်ရတနာများလည်း ထွက်၏။ ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေရေးလုပ်ငန်းလည်း အရေးပါပေသည်။ မာဒရစ်မြို့သည် သမိုင်းအားဖြင့် ထင်ရှားလှသည် မဟုတ်။ ရောမမြို့၊ ပါရစ်မြို့တို့နှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ မရနိုင်ပေ။ ရောမနိုင်ငံတော် ခေတ်ကောင်းစဉ် အခါက ယခုမဒရစ်မြို့ တည်ရာတွင် လူနေအိမ်ခြေ ရှိမရှိပင် အသေအခြာ မသိရပေ။ ခရစ် ၉ဝဝ ပြည့် နှစ်လွန်နှစ်များတွင် မူးဝါးတို့၏ ကင်းစခန်း တစ်ခုကို ယခု မာဒရစ်မြို့တည်ရာတွင် တွေ့ရပေသည်။ နှစ်ပေါင်း ၁ဝဝဝ ကျော်ခန့်က မူးဝါးတို့လက်မှ စပိန်လူမျိုး တို့က သိမ်းယူလိုက်သော်လည်း ခရစ် ၁၅ဝဝ ပြည့်နှစ်အထိ မထင်ရှားသေးပေ။ ခရစ် ၁၆၉၁ ခုနှစ်တွင် ဒုတိယ ဖိလစ် ဘုရင်က မာဒရစ်မြို့ကို မင်းနေပြည်အဖြစ် ရွေးချယ်လိုက်၏။ ဤသို့ရွေးချယ်ခြင်းမှာ စပိန်နိုင်ငံ၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ရှိသည်က တစ်ကြောင်း၊ ထို့ပြင် အနီးတစ်ဝိုက်တွင် တောလည်ထွက်ရန် ကောင်းသော တောစခန်းများလည်း ရှိသောကြောင့် ဖြစ်၏။ မာဒရစ်မြို့သည် နိုင်ငံ၏ အလယ် ဗဟိုတွင် တည်ရှိရုံမှတစ်ပါး အခြားကောင်းခြင်း အင်္ဂါမရှိပေ။ ဤသို့အားဖြင့် အကျိုးမရှိကြောင်းကို တွေ့ရှိရသောအခါ ဒုတိယဖိလစ်၏ သားတော်က မြို့တော်ကို ပြောင်းရွှေ့ရန် ကြံစည်ခဲ့သေး၏။ ထို့နောက်ပိုင်းတွင် မဒရစ်မြို့၏ တိုးတက် မှုသည် အလွန်နှေးကွေးခဲ့၏။ နပိုလီယန် စစ်ပွဲအတွင်းက မဒရစ်မြို့ကို ပြင်သစ်တို့ သိမ်းပိုက်ခဲ့၏။ ပြင်သစ်တို့ကို ဒျုဘွဲ့ရ ဝယ်လင်တင်က တိုက်ထုတ်ခဲ့၏။ စပိန်ပြည်တွင်းစစ် အတွင်း (၁၉၃၆-၃၉) က မာဒရစ်မြို့သည် အချိန်အတော်ကြာစွာ ဝန်းရံထားခြင်း ခံရ၍ တိုက်ပွဲပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားရာ စစ်တလင်းဖြစ်ခဲ့၏။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ဖရန်ကိုက မြို့တွင်းသို့ဝင်၍ အစိုးရဖွဲ့၏။ ယင်းအချိန်မှသည် ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ်လွန် နှစ်များတိုင်အောင် မြို့ကို ပြန်လည် တည်ဆောက်ခဲ့လေ၏။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၈)</ref> ==ကိုးကား== <references/> [[Category:စပိန်နိုင်ငံရှိ မြို့များ]] 196jnpxcysrxgpne98wxf908yxw7ezt 754268 754267 2022-08-11T14:15:49Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki မာဒရစ်မြို့သည် ဥရောပတိုက်အနောက်တောင် ဘက် အစွန်းတွင် တည်ရှိသော [[စပိန်နိုင်ငံ]]၏ မြို့တော်ဖြစ် ၏။ စပိန်ဘာသာဖြင့် မားသရိဟုခေါ်၏။ မာဒရစ်မြို့သည် စပိန်နိုင်ငံ၏ အလယ်ဗဟိုဒေသ မန်းသာနာရေးမြစ်၏ လက်ဝဲဘက် ကမ်းပေါ်တွင် တည်ရှိ၍ ကုန်းပြင်မြင့်ပေါ်တွင် ဖြစ်၏။ ယင်းကုန်းပြင်မြင့်သည် ပင်လယ်ပြင် ထက် ပေ ၂၁၅ဝ မြင့်၏။ မာဒရစ်မြို့သည် စပိန်နိုင်ငံ၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ရှိသောကြောင့် မြေထဲပင်လယ်၊ [[အတ္တလန္တိတ် သမုဒ္ဒရာ]]၊ [[ဗစ္စကေးပင်လာအော်]]တို့နှင့် အကွာအဝေးချင်း ညီမျှပေသည်။ [[File:Panorama de Madrid desde el parque de San Isidro.JPG|thumb|မာဒရစ်မြို့]] ၉ ရာစုနှစ်ဦးပိုင်းက မာဒရစ်သည် [[မူးဝါးလူမျိုး]]တို့၏ ပိုင်နယ်သိုလေသို၏ နယ်စပ်တွင်ကင်းစောင့် မြို့ဖြစ်၏။ ရှေးအခါက ကြီးကျယ်ခမ်းနားသော မြို့ကြီး မဟုတ်ခဲ့စေကာမူ ယခုအခါတွင် ခေတ်မီသော မြို့ကြီးတစ်မြို့ ဖြစ်နေပေပြီ။ မာဒရစ်မြို့တွင် နေထိုင်လျက် ရှိသော လူဦးရေ သည် ၁၉၆ဝ ပြည့်နှစ် ခန့်မှန်းခြေအရ ၂ဝဝဝဝဝဝ ခန့်ဖြစ် ၏။ မဒရစ်မြို့၏ ရာသီဥတုသည် မျှတခြင်းမရှိဘဲ အပူဓာတ် အအေးဓာတ် လွန်ကဲပေသည်။ မာဒရစ်မြို့၏ အချက်အချာတွင်ရှိသော ပွားတိုဒေဆော ခေါ် စတုဂံ လူထုပန်းခြံရပ်ကွက်သည် စီးပွားကုန်သွယ် ရောင်းဝယ်ဖောက်ကားမှု လုပ်ငန်းအဝဝ စုဝေးရာဖြစ်၏။ မြို့တွင်းရှိ လမ်းကြီးလမ်းငယ် အသွယ်သွယ်တို့သည် ယင်း စတုဂံ ဥယျာဉ်မှ ဖြာထွက်လေသည်။ ကမ္ဘာတွင် လှပသော ရိပ်သာများအနက် တစ်ခု အပါအဝင်ဖြစ်သော [[ပရာဒိုရိပ်သာ]]သည် ပွားတိုဒေဆော၏ အရှေ့ဘက်တွင် တည်ရှိ၏။ ပရာဒိုရိပ်သာ တစ်လျှောက်တွင် ရေပန်းများ၊ အထိမ်းအမှတ် ကျောက်တိုင်များနှင့် ရုပ်တုများရှိလျက် ဖြောင့်မတ်သော သစ်ပင်များကို လမ်းတစ်လျှောက်လုံး တစ်ဖက်တစ်ချက်တွင် စီတန်းစိုက်ပျိုးထားလေသည်။ ပွားတိုဒေဆော၏ အနောက် ဘက်တွင်မူ အမျိုးသား နန်းတော်ရှိ၏။ လက်နက်တိုက်တော်မှာ မာဒရစ်မြို့ရှိ ထင်ရှားသော အဆောက်အအုံများတွင် အပါအဝင်ဖြစ်၏။ ယင်းလက် နက်တိုက် အတွင်းဝယ် အဖိုးမဖြတ်နိုင်အောင် တန်ဖိုးကြွယ် ဝသော ရှေးခေတ် လက်နက်ပစ္စည်းများ၊ စစ်ဝတ်တန်ဆာများ ရှိလျက် စပိန်နိုင်ငံ၏ ရှေးဖြစ်ဟောင်း အောက်မေ့ဖွယ် နိုင်ငံ ၏ ကျက်သရေဆောင် အဆောက် အအုံပင်ဖြစ်၏။ ထို့ပြင် တဝလည်း ပရာဒိုဟုခေါ်သော ပန်းချီနှင့် ပန်းပုဆိုင်ရာည အမျိုးသား ပြတိုက်သည် စပိန် နိုင်ငံ၏ အနုပညာကို ထင်ရှားစေသည့် ရတနာသိုက်ပင်ဖြစ်၏။ ယင်းပြတိုက်ထဲတွင် ဂိုးယာ၊ ဗေလက်ကတ်၊ မူရီ လျို၊ ရူးဗင်း၊ အယ်ဂရေးကို၊ ဗန်ဒိုက်၊ ရက်ဖီအယ်အစရှိသော အနုပညာရှင် ပန်းချီပန်းပု အကျော်အမော်များ၏ လက်စွမ်းပြ ပန်းချီပန်းပု လက်ရာများ ကို တွေ့နိုင်ပေသည်။ ရေတပ် ပိဋကတ်တိုက်နှင့် အခြားပိဋကတ် ပြတိုက်များလည်း ရှိပေသေးသည်။ ယင်းတို့ကြောင့် မာဒရစ်မြို့သည် ခရီးသည်များ၊ ပညာရှင်များအတွက် အနုပညာ ယဉ်ကျေးမှုနှင့် စပ်လျဉ်း၍ စိတ်ဝင်းစားဖွယ်ရာ ဒေသဖြစ်၏။ မာဒရစ် တက္ကသိုလ်သည် ဥရောပတိုက်၏ အကြီးဆုံးသော တက္ကသိုလ်များတွင် အပါအဝင်ဖြစ်သည်။ မာဒရစ်မြို့ရှိ အော်ပရာဇာတ်ရုံသည် လှပသောကြောင့် ကမ္ဘာတွင် ကျော်ကြားလေ၏။ ပလားဆား ဒေတိုးရိုးခေါ် နွားကစားပွဲရုံသည် ပရိသတ် ၁၃ဝဝဝ ခန့်ဆံ့ သည်။ မာဒရစ်မြို့သည် မီးရထားလမ်းဆုံရာ ဒေသဖြစ်၏။ သို့အားဖြင့် သယ်ယူပို့ဆောင်ရေးတွင် အချက်အချာ ဖြစ်သည်။ [[ပါရစ်မြို့]]၊ လစ္စဗွန်းမြို့နှင့် ကျွန်းဆွယ်ပေါ်ရှိ အခြားမြို့ကြီးများ သို့မီးရထားလမ်း ပေါက်၏။ မာဒရစ်မြို့တော်တွင် စက်မှု လက်မှု လုပ်ငန်းအဝဝသည် ခရစ် ၁၈၉ဝ ခုနှစ် နောက်ပိုင်း တွင် အထူးတလည် တိုးတက်လာ၏။ အရေးပါ အရာ ရောက်ဆုံးမှာ သားရေထည်လုပ်ငန်းဖြစ်၍၊ အခြားလုပ်ငန်း များမှာ ယင်တာင်၊ ထီး၊ ဓာတုဗေဒ ပစ္စည်းများ၊ အရောင် တင်ဆေး၊ ကြယ်သီးများ၊ ဖယောင်းတိုင်၊ အိမ်ထောင် ပရိဘောဂ၊ [[ကြွေထည်]]၊ ကြွေရည်သုတ်ထည်၊ မီးခြစ်၊ ကော်ဇော၊ ရထားတွဲ၊ ဆေးရွက်ကြီး၊ အရက်၊ ဖော့၊ အထည်အလိပ်များ အစရှိသည် ထုတ်လုပ်သော လုပ်ငန်းတို့ဖြစ်၍ သစ်စက်၊ ဂျုံစက်၊ ဆပ်ပြာစက်၊ အုတ်စက်၊ စက္ကူစက်၊ သားရေရုံ အစရှိသည် တို့လည်း ရှိပေသည်။ လက်ဝတ်ရတနာများလည်း ထွက်၏။ ပုံနှိပ် ထုတ်ဝေရေးလုပ်ငန်းလည်း အရေးပါပေသည်။ မာဒရစ်မြို့သည် သမိုင်းအားဖြင့် ထင်ရှားလှသည် မဟုတ်။ ရောမမြို့၊ ပါရစ်မြို့တို့နှင့် နှိုင်းယှဉ်၍ မရနိုင်ပေ။ ရောမနိုင်ငံတော် ခေတ်ကောင်းစဉ် အခါက ယခုမဒရစ်မြို့ တည်ရာတွင် လူနေအိမ်ခြေ ရှိမရှိပင် အသေအခြာ မသိရပေ။ ခရစ် ၉ဝဝ ပြည့် နှစ်လွန်နှစ်များတွင် မူးဝါးတို့၏ ကင်းစခန်း တစ်ခုကို ယခု မာဒရစ်မြို့တည်ရာတွင် တွေ့ရပေသည်။ နှစ်ပေါင်း ၁ဝဝဝ ကျော်ခန့်က မူးဝါးတို့လက်မှ စပိန်လူမျိုး တို့က သိမ်းယူလိုက်သော်လည်း ခရစ် ၁၅ဝဝ ပြည့်နှစ်အထိ မထင်ရှားသေးပေ။ ခရစ် ၁၆၉၁ ခုနှစ်တွင် ဒုတိယ ဖိလစ် ဘုရင်က မာဒရစ်မြို့ကို မင်းနေပြည်အဖြစ် ရွေးချယ်လိုက်၏။ ဤသို့ရွေးချယ်ခြင်းမှာ စပိန်နိုင်ငံ၏ အလယ်ဗဟိုတွင် တည်ရှိသည်က တစ်ကြောင်း၊ ထို့ပြင် အနီးတစ်ဝိုက်တွင် တောလည်ထွက်ရန် ကောင်းသော တောစခန်းများလည်း ရှိသောကြောင့် ဖြစ်၏။ မာဒရစ်မြို့သည် နိုင်ငံ၏ အလယ် ဗဟိုတွင် တည်ရှိရုံမှတစ်ပါး အခြားကောင်းခြင်း အင်္ဂါမရှိပေ။ ဤသို့အားဖြင့် အကျိုးမရှိကြောင်းကို တွေ့ရှိရသောအခါ ဒုတိယဖိလစ်၏ သားတော်က မြို့တော်ကို ပြောင်းရွှေ့ရန် ကြံစည်ခဲ့သေး၏။ ထို့နောက်ပိုင်းတွင် မဒရစ်မြို့၏ တိုးတက် မှုသည် အလွန်နှေးကွေးခဲ့၏။ နပိုလီယန် စစ်ပွဲအတွင်းက မဒရစ်မြို့ကို ပြင်သစ်တို့ သိမ်းပိုက်ခဲ့၏။ ပြင်သစ်တို့ကို ဒျုဘွဲ့ရ ဝယ်လင်တင်က တိုက်ထုတ်ခဲ့၏။ စပိန်ပြည်တွင်းစစ် အတွင်း (၁၉၃၆-၃၉) က မာဒရစ်မြို့သည် အချိန်အတော်ကြာစွာ ဝန်းရံထားခြင်း ခံရ၍ တိုက်ပွဲပြင်းထန်စွာ ဖြစ်ပွားရာ စစ်တလင်းဖြစ်ခဲ့၏။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်တွင် ဖရန်ကိုက မြို့တွင်းသို့ဝင်၍ အစိုးရဖွဲ့၏။ ယင်းအချိန်မှသည် ၁၉၅ဝ ပြည့်နှစ်လွန် နှစ်များတိုင်အောင် မြို့ကို ပြန်လည် တည်ဆောက်ခဲ့လေ၏။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၈)</ref> ==ကိုးကား== <references/> [[Category:စပိန်နိုင်ငံရှိ မြို့များ]] k5lpphsqus58nttzey6f6a07b1p1jv6 0 18158 754282 720294 2022-08-11T18:19:55Z Ninjastrikers 22896 wikitext text/x-wiki {{multiple issues| {{POV}} {{cleanup}} {{outdated}} }} မြန်မာနိုင်ငံ သမိုင်း တစ်လျှောက်တွင် ဖြစ်ပျက်ခဲ့သော နိုင်ငံရေး လှုပ်ရှားမှုများကို ဤသို့ မှတ်တမ်း တင်နိုင်ပေသည်။ ဦးစွာ ပထမ အာရှတိုက် အလယ်ပိုင်းဒေသမှ မျက်မှောက် မြန်မာနိုင်ငံတည်ရာ ဒေသသို့ တစ်ရွေ့ရွေ့ ဆင်းသက်လာ ကြသော ပျူ၊ ကမ်းယံ၊ သက်စသော လူမျိုးများသည် ဧရာဝတီမြစ်ဝှမ်း ဒေသသို့ ရှေးဦးစွာ ရောက်လာကြကာ မြစ်ကမ်း တစ်လျှောက်၌ အခြေစိုက် နေထိုင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုသူတို့တွင် အချို့က ပင်လယ်ကမ်းခြေသို့ ဆင်းကြသည်။ ထိုသူတို့သည် မိမိတို့ နေထိုင်ရာ ဒေသအသီးသီးတွင် ဆယ်အိမ်တစ်စု၊ ဆဲငါးအိမ်တစ်စု၊ အိမ် ၂ဝ တစ်စု စသည်ဖြင့် အိမ်စုများဖွဲ့ကာ အနှံ့အပြား နေထိုင်ကြ သည်။ လူဦးရေတိုးလာသောအခါ အိမ်စုများ စုပေါင်း၍ ရွာဖြစ်လာသည်။ ရွာလုံခြုံစေရန် ခြံစည်းရိုး ကာခြင်း၊ ရွာတံခါးအနီးတွင် ကင်းတဲ ဆောက်၍ ကင်းစောင့်ခြင်းတို့ကို ပြုကြသည်။ ထိုအချိန်၌ မြန်မာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်း ဧရာဝတီမြစ် အရှေ့ဘက်ကမ်း၌ တကောင်းအမည်ရှိသောပြည်၊ ရခိုင်ဘက်တွင် မြောက်အရပ်၌ ဝေသာလီအမည်ရှိသော ပြည်၊ တောင်ဘက် ပင်လယ်ကမ်းခြေတွင် ယခုခေတ် သထုံမြို့တည်ရာ အရပ်၌ သထုံ အမည်ရှိသောပြည်၊ ယခုခေတ် ပြည်မြို့၏ အရှေ့ဘက် မှော်ဇာရွာ တည်ရာအရပ်၌ သရေခေတ္တရာ အမည်ရှိသော ပြည်ဟု ပြည်လေးပြည် ထွန်းကားလာသည်။ ထို့ပြင် ယခုခေတ် ပဲခူးမြို့တည်ရာ အရပ်၌လည်း ဟံသာဝတီ ပဲခူးမြို့ ထွန်းကား လာသည်။ ထိုပြည်ကြီးများသည် င်္မိဒေသနှင့်လည်းကောင်း၊ ပမ္ဖဝါတိုင်းနှင့်လည်းကောင်း အဆက်အသွယ် ရှိလာလေသည်။ ထိုပြည်ကြီးများ၏ အကြီးအကဲတို့သည် င်္မိဒေသမင်း၊ ပမ္ဖဝါမင်းတို့၏ ဓလေ့ထုံးစံ အချို့ကို သုံးစွဲလာကြသည်။ င်္မိမ ဒေသမင်း၊ ပမ္ဖဝါမင်းများသည် သက်ဦးဆံပိုင်သော လောကသမုတိ နတ်ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ရေမြေ့ရှင် ဘဝရှင် ဟူ၍ လည်းကောင်း၊ စကြဝတေးမင်းဟူ၍ လည်းကောင်း အခေါ်ခံခဲ့ကြလေသည်။ ဤသို့ဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရေမြေ့ရှင် သက်ဦးဆံပိုင် ဘုရင်စနစ် ထွန်းကား လာခဲ့လေသည်။ မြန်မာဘုရင်များ စိုးမိုးသည့်ခေတ် တစ်လျှောက်လုံး သက်ဦးဆံပိုင် စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ဘုန်းပညာနှင့် ပြည့်စုံ၍ အမြော်အမြင်ရှိသော မင်းများလက်ထက်တွင် နိုင်ငံကြီးကျယ် စည်ကား ဖွံ့ဖြိုးပြီးလျှင် ဘုန်းပညာ နည်း၍ အမြော်အမြင် မရှိသော မင်းများ လက်ထက်၌ မြန်မာနိုင်ငံသည် ဒုက္ခအမျိုးမျိုးနှင့် ကြုံတွေ့ကာ နိုင်ငံပျက်ရသည့်အခြေသို့ ရောက်ခဲ့ရသည်။ အနော်ရထာ၊ ဘုရင့်နောင်နှင့် အလောင်းဘုရားမင်းတို့ သည် အစိတ်စိတ်ကွဲပြားနေသော မြန်မာနိုင်ငံကို စုစည်းတည် ထောင်သော မင်းများဟု သမိုင်းတွင် ထင်ရှားလေသည်။ ကုန်းဘောင်ခေတ်ဟူ၍ အမည်တွင်သော နောက်ဆုံး မြန်မာဘုရင်များ ခေတ်တွင် ပေါ်တူဂီ၊ အင်္ဂလိပ်၊ ပြင်သစ်၊ ဒပ်ချစသော ဥရောပ တိုက်သားတို့သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင် ရှေးဦးစွာ ကုန်ရောင်း ကုန်ဝယ်များအဖြစ် ရောက်လာကြ ပြီးသည့်နောက် တဖြည်းဖြည်း နယ်ချဲ့ ဝါဒကို ကျင့်သုံးလာကြ သည်။ ယင်းသို့ဖြင့် ၁၈၂၆ ခုနှစ် အင်္ဂလိပ်န္ထမြန်မာ ပထမ စစ်ပွဲတွင် မြန်မာတို့က အင်္ဂလိပ်အစိုးရအား အာသံ၊ မဏိပူရ၊ ရခိုင်၊ တနင်္သာရီနယ်များ ပေးအပ်လိုက်ရခြင်း၊ ၁၈၅၂ ခုနှစ် ဒုတိယစစ်ပွဲတွင် အောက်အကြေပိုင်းကို မြေထဲမြို့၊ တောင်ငူမြို့များအထိ ပေးလိုက်ရခြင်းတို့ ပေါ်ပေါက်လာသည်။ ထိုအခါ မြန်မာပိုင် အထက်မြန်မာနိုင်ငံ၌ မင်းတုန်းမင်းကြီး အုပ်စိုး၍ အင်္ဂလိပ်မင်းပိုင် အောက်နိုင်ငံကိုမှု ရခိုင်တိုင်း၊ တနင်္သာဲရီတိုင်း၊ ပဲခူးတိုင်းဟူ၍ တိုင်းသုံးတိုင်းခွဲပြီးလျှင် တိုင်းမင်းကြီးတစ်ဦးစီ ခန့်၍ အိန္ဒိယနိုင်ငံ ဘုရင်ခံချုပ်က အုပ်ချုပ်သည်။ ၁၈၆၂ ခုနှစ်တွင် တိုင်းသုံးတိုင်းကို စုပေါင်းအုပ်ချုပ်ရန် မဟာဝန်ရှင်တော်မင်းကြီး တစ်ဦးကိုခန့်ထားလေသည်။ ပထမ မဟာဝန်ရှင်တော် မင်းကြီး သည် ဆာအာသာ ပါဗီ ဖယ်ယာဖြစ်သည်၊၊ ( ဖယ်ယာ၊ ဆာအာသာ။) မဟာဝန်ရှင်တော် မင်းကြီရုံးကို ရန်ကုန်မြို့၌ ရုံးစိုက်သဖြင ့် ရန်ကုန်မြို့သည် အင်္ဂလိပ်မင်းပိုင် အောက်နိုင်ငံ၏ မြို့တော်ဖြစ်လာလေသည်။ ရန်ကုန်မြို့ကိုလည်း ခေတ်မီဆိပ်ကမ်းမြို့ကြီး ဖြစ်စေရန် တိုးချဲ့၍ မြို့သစ်တည်သည်။ ( ရန်ကုန်မြို့ ။) စီးပွားရေးလုပ်ငန်း မှန်သမျှကို လည်း အင်္ဂလိပ် အရင်းရှင်ကြီးများသည် ငွေအရင်းအနှီးနှင့်တကွ ရန်ကုန်မြို့သို့ ရောက်လာကြသော လက်ဝါးကြီးအုပ်လုပ်ကိုင်ကြ တော့သည်။ မြန်မာပိုင် အထက်မြန်မာနိုင်ငံနှင့် အင်္ဂလိပ်ပိုင် အောက်မြန်မာနိုင်ငံတို့သည် အကူးအသန်း အဆက်အဆံ မပြတ်ရှိ၍ ရင်းနှီးမြဲရင်းနှီးကြလေသည်။ နယ်ချဲ့ခွင့်ရတိုင်း နယ်ချဲ့ရန် ကြံစည်နေကြသော အင်္ဂလိပ်အစိုးရနှင့်လည်းကောင်း၊ ပြင်သစ် အစိုးရနှင့်လည်း ကောင်း သင့်မြတ်အောင် ဆက်ဆံတတ်သော မင်းတုန်းမင်းသည် ၁၈၇၈ ခုနှစ်တွင်လွန်၍ ထိုနှစ်၌ပင် သားတော် [[သီပေါမင်း]] နန်းတက်သည်။ [[မင်းတုန်းမင်း]]တွင် သားတော်ကြီးများ ဖြစ်ကြသော သုံးဆယ်မင်းသား၊ မက္ခရာမင်းသား၊ ညောင်ရမ်းမင်းသားတို့ ရှိှလေသည်။ ထိုသားတော်ကြီး သုံးပါသည် ခမည်းတော်ရှိသဖြင့် ပြည်တွင်းပြည်ပအရေးတို့၌ လောကအကြားအမြင် အတွေ့ အကြုံများ၍ ဝါရင့်သူများ ဖြစ်လေသည်။ သို့ရာတွင် ထိုသားတော်ကြီးများကို ကျော်ကာ အသက် ၂ဝ ခန့်သာရှိ၍ ဝါနုသေးသော သီပေါမင်းသားကို အလယ်နန်းမိဖုရား ဖြစ်သော ဆင်ဖြူမရှင်နှင့် မှူးမတ်အချို့က နန်းတင်လိုက်သောအခါ နိုင်ငံအရေး ရှုပ်ထွေးလာလေသည်။ မင်းသား မင်းသမီးများသာမက ရှေ့နောက် ထောက်ထား တတ်သော မှူးမတ် အများအပြား အသက်ဆုံးကြရသည်။ အချို့လည်း အရာကျကြလေသည်။ မင်းမိဖုရားတို့ မြေ|ာက်စားထားသော အိမ်တော်ပါ လက်သုံးတော်များ၏ အာဏာပြင်းလာ၍ လွတ်တော်ရုံးတော်တို့၏ အာဏာညံ့လာလေသည်။ တိုင်းရေးပြည်မှု၌ ကျွမ်းကျင် လိမ်မာသော ရွှေပြည်ဝန်ကြီး ဦးဘိုးလှိုင်၊ ရေနံချောင်း ဝန်ကြီး၊ ခန်းပတ်ဝန်ကြီး စသည်တို့ အရာကျ၍ အရည်အချင်းညံ့သော မှူးမတ်များ တွင်ကျယ်လာရာ နိုင်ငံရေး အခြေအနေ ပျက်ပြားလာသည်။ ပြည်ပြ ဆက်ဆံရေး၌လည်း မင်းတုန်းမင်း လက်ထက်မှာကဲ့သို့ မဟုတ်ဘဲ မပြေမလည်ရှိရာ နောက်ဆုံး၌ သီပေါမင်း ပါတော်မူပြီးလျှင် ၁၈၈၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် အင်္ဂလိပ် အစိုးရတို့က အထက်မြန်မာနိုင်ငံကို သိမ်းယူပြီး ဖြစ် ကြောင်း ကြေညာခဲ့ရသည်အထိ မြန်မာ တစ်နိုင်ငံလုံး သူ့ကျွန်ဘဝရောက်ခဲ့ရလေသည်။ အင်္ဂလိပ်မင်းများသည် အထက်အောက် မြန်မာနိုင်ငံတဝန်းလုံးကို ဗင်္ဂလား ပြည်နယ်၊ မဒရပ်ပြည်နယ် တို့ကဲ့သို့ အိန္ဒိယပြည်၏ ပြည်နယ်တစ်နယ်အဖြစ် အိန္ဒိယပြည် အုပ်ချုပ်ရေး၌ ထည့်သွင်း အုပ်ချုပ်လေသည်။ အင်္ဂလိပ်မင်းများ၏ အုပ်ချုပ်ရေးသည် မြန်မာဘုရင်များ လက်ထက်က ကဲ့သို့ သက်ဦးဆံပိုင် အုပ်ချုပ်ရေး မဟုတ်တော့ချေ။ မြန်မာဘုရင်များ လက်ထက်က ပြည့်ရှင်မင်းသည် တန်ခိုးအကြီးဆုံး ဖြစ်သော်လည်း အင်္ဂလိပ်မင်းများ၏ အုပ်ချုပ်ရေးတွင် ဥပဒေသည် တန်ခိုးအကြီး ဆုံးဖြစ်သည်။ မြန်မာတိုင်းသူပြည်သားများသည် သီပေါမင်း ပါတော်မူပြီးနောက် နိုင်ငံခြားသား အင်္ဂလိပ် အစိုးရအုပ်စိုးလာ သည်ကို မကြိုက်နိုင်သဖြင့် ဟိုတစ်စု သည်တစ်စု ပုန်ကန်ထကြွ ကြသည်ကို အင်္ဂလိပ်အစိုးရသည် အတန်ကြာ လိုက်လံနှိမ်နှင်းရ လေသည်။ [[မြန်မာ့တော်လှန်ရေး]] သို့ရာတွင်၁၉ဝဝ ပြည့်နှစ်ခန့်တွင် တိုင်းပြည်လည်း ငြိမ်ဝပ်လာသည်။ အင်္ဂလိပ် အစိုးရကို လက်နက် လက်ရုံးဖြင့် တော်လှန်သူများ အင်အားလည်း ဆုတ်ယုတ်လာ၍ နောက်ဆုံး ကွယ်ပျောက်သွားလေသည်။ ထိုနောက် ဗြိတိသျှအစိုးရတို့သည် မြန်မာပြည်၌ ဗြိတိသျှအရင်းရှင်တို့၏ အကျိုးစီးပွားကို ရှေးရှူ၍ အရင်းရှင် စီးပွားရေးစနစ်ကို ထူထောင် အုပ်စိုးခဲ့လေသည်။ ဤစနစ်၏ အောက်တွင် ဗြိတိသျှ လူမျိုးနှင့်တကွ အခြားတိုင်းတစ်ပါး သားများသည် မြန်မာပြည်၌ စီးပွားရှာကြံ၍ အကျိုးများစွာ ဖြစ်ထွန်းကြသော်လည်း မြန်မာတိုင်းရင်းသား ငွေရှင်ကြေးရှင် တို့မှာမူကား အကျိုးစီးပွားမခံစားရအောင် အမျိုးစုံသော နည်းလမ်းတို့ဖြင့် ချုပ်ချယ်ဖိနှိပ်ခြင်း ခံခဲ့ရလေသည်။ အထိုအချင်း အရာကို မြန်မာအမျိုးသား ခေါင်းဆောင်တို့ သိမြင်လာသောအခါ ဗြိတိသျှတို့၏ လက်အောက်မှ လွတ်မြောက်ရေးအတွက် နည်းအမျိုးမျိုးဖြင့် ဆောင်ရွက်ကြိုး ပမ်းခဲ့ကြလေသည်။ ထိုစဉ်က မြန်မာပြည်၏ အုပ်ချုပ်ရေးသည် ဗြိတိသျှပါလီမန်မှ စီစဉ်၍ အိန္ဒိယအစိုးရမှ တစ်ဆင့် ညွန်ကြား အုပ်ချုပ် သောအုပ်ချုပ်ရေးပင်ဖြစ်သည်။ ၁၈၉၇ ခုနှစ်တိုင်အောင် မြန်မာပြည်နှင့် သက်ဆိုင်သော ဥပဒေများကို အိန္ဒိယပြည်၌ တင်သွင်း အတည်ပြုရလေသည်။ ထို ၁၈၉၇ ခုနှစ်တွင် မဟာမင်းကြီးရာထူးကို ဖျက်သိမ်း၍ ဒုတိယဘုရင်ခံ မင်းကြီး ခန့်ကာ အတိုင်ပင်ခံ အမတ်ကိုးယောက်နှင့် အုပ်ချုပ်ပြန်သည်။ ၁၉ဝ၉ ခုနှစ်တွင် မော်လေန္ထမင်တို ပြုပြင်ရေး စီမံကိန်းဖြင့် မြန်မာပြည် အုပ်ချုပ်ရေးကို ပြုပြင်ကာ အတိုင်ပင်ခံများအစား အဖွဲ့ဝင် ၁၇ ဦးပါဝင်သော ဥပဒေပြုအဖွဲ့ အကူအညီဖြင့် အုပ်ချုပ်ပြန်သည်။ သို့ရာတွင် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်း၌ကား မြန်မာတို့ ဩဇာမရှိသေးချေ။ ထို့ပြင် မြန်မာ့အကျိုးလည်း မပေါ်ထွန်းဘဲ အင်္ဂလိပ် ကုန်သည်ကြီးများ အကျိုးကိုသာ ရှေးရှူခဲ့သည်။ မြန်မာခေါင်းဆောင် အချို့သည် သတင်းစာများ ထောင်၍ ဝံသာနုတရားများကို ရေးကာ လှုံ့ဆော်သူက လှုံ့ဆော် ကြသည်။ အချို့ကလည်း နယ်ထွက်၍ ဝံသာနုတရား ဟောပြောကြသည်။ ဝံသာနုစိတ်ဓာတ်များ တက်ကြွလာသော အခါ နယ်များ၌ မြန်မာအသင်းများ ဖွဲ့စည်းကြသည်။ သာသနာရေးကို အခြေခံ၍ ၁၉ဝ၈ ခုနှစ်တွင် ဖွဲ့စည်းလိုက်သော ဝိုင်-အမ်-ဘီ-အေ ခေါ် [[ဗုဒ္ဓဘာသာ ကလျာဏယုဝအသင်း]]သည် မြန်မာအမျိုးသားတို့၏ အမျိုးသားစိတ်ဓာတ် နိုးကြွအောင် စတင်ဆောင်ရွက်သော အသင်းဟုဆိုရပေမည်။ ထိုနောက် [[ဂျီ စီ ဘီ အေ]] ခေါ် မြန်မာအသင်းချုပ်ကြီးမှတစ်ဆင့် မြန်မာတိုင်းသူ ပြည်သား များ၏ အကျိုးကို ရှေးရှူသော ဥပဒေမျိုးကို ပြုလုပ်ပေးရန် အင်္ဂလိပ်အစိုးရထံ တောင်းကြလေသည်။ ထိုအခါ အင်္ဂလိပ်အစိုးရသည် မြန်မာအမျိုးသားများ လိုလားတောင့်တသော ဥပဒေမျိုးကို မပေးရုံမက၊ ဝံသာနုတရား ဟောသော ခေါင်းဆောင်များကို ဖမ်းဆီး ချုပ်နှောင်ခြင်းဖြင့် ဖိနှိပ်လေသည်။ ဝံသာနုတရား ဟောသူများတွင် ဆရာတော် [[ဦးဥတ္တမ]]နှင့် [[ဦးထွန်းရှိန်]]တို့သည် ထင်ရှားသည်။ သို့ရာတွင် အင်္ဂလိပ်အစိုးရက ဖိနှိပ်လေလေ ပြည်သူလူထု ခပ်များများ၏ ဝံသာနု စိတ်ဓာတ်က လည်း ပြင်းပြလာလေလေ ဖြစ်သည်။ ၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်တွင် အင်္ဂလိပ် အစိုးရသည် ရန်ကုန်ယူနီဗာစီတီ အက်ဥပဒေကို မြန်မာမျိုးချစ်ပုဂ္ဂိုလ်ကြီးများ ကန့်ကွက်သည့်ကြားမှပင် ပြဋ္ဌာန်းလိုက်သည့်အခါ၊ ရန်ကုန်ကောလိပ်နှင့် ယုဒသန် ကောလိပ်ကျောင်းမှ ကျောင်းသားကြီး များသည် ပညာရေးစနစ်ကို စတင်တော်လှန် သပိတ်မှောက်လိုက်၏။ ထိုအခါမှစ၍ အမျိုးသားကျောင်းများနှင့် အမျိုးသား ကောလိပ်တို့ ပေါ်ပေါက်လာသည်သာမက ပြည်သူလူထုတွင်လည်း နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး စိတ်ဓာတ်များ အထူးပြင်းထန် လာလေသည်။ [[မြို့မ အထက်တန်းကျောင်း၊ ရန်ကုန်|မြို့မအထက်တန်းကျောင်း]] သည် ၁၉၂ဝ ပြည့်နှစ်၊ ဒီဇင်ဘာလ ၁၇ ရက် ရန်ကုန်မြို့ဗဟန်း မြို့နယ်တွင်စတင် တည်ထောင်သော မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမဆုံးသော အမျိုးသားကျောင်း ဖြစ်သည်။ ၁၉၂၀ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလတွင် မြို့မ အမျိုးသားကျောင်း နှင့် အမျိုးသားကျောင်း အမြုတေများကို အမြို့ မြို့ရှိ ဝံသာနုကြီးများ၏ စေတနာ သဒ္ဓါတရား အကြောင်းပြု၍ တမုဟုတ်ချင်း ပျံ့နှံ့ပေါ်ထွက်လျက်၊ နွေရာသီ စာမေးပွဲများအမှီ ကျောင်းသားလူငယ်အပေါင်း ဆက်လက် ပညာသင်ကြားနိုင်ရန် အခွင့်အရေးရခဲ့ကြ၏။ မြို့မ မိသားစု စိတ်ဓာတ် မှသည် ပြည်ထောင်စုစိတ်ဓာတ် ဖြစ်လာသည်။ နောင်အခါတွင် ထိုပြည်ထောင်စု စိတ်ဓာတ်သည် မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်ကို ပိုမိုရင့်သန်လာစေပြီး မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးကို အောင်မြင်စွာ ရရှိစေခဲ့သည်။ အဆိုပါ မြို့မ မိသားစု စိတ်ဓာတ် နှင့် နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင် ရေး အမျိုးသားစိတ်ဓာတ်တို့သည် နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေး၊ အမျိုးသားလွတ်မြောက်ရေး၊ လူမျိုး၊ ဘာသာ သာသနာ၊ နိုင်ငံတော် အကျိုးစီးပွားအတွက် ခေတ်အဆက်ဆက်တွင် ရှေ့တန်းမှ ဦးဆောင်ဦးရွက်ပြုနိုင်ခဲ့သည်။ လွတ်လပ်ရေးအစ-အမျိုးသားနေ့က၊ အမျိုးသားနေ့အစ-အမျိုးသားကျောင်းများက၊ အမျိုးသားကျောင်းများအစ-မြို့မကျောင်းက ဟူ၍လည်း မြန်မာ့သမိုင်းစာမျက်နှာများတွင် မြင်တွေ့နိုင်သည်။ ၁၉၂၁ ခုနှစ်တွင် မန္တလေးမြို့၌ ကျင်းပ၍ လူတစ်သိန်းကျော် တက်ရောက်သော ဂျီ စီ ဘီ အေ၏ နဝမ ကြိမ်မြောက် ကွန်ဖရင့်ကြီးက ကျောင်းသားများ သပိတ်မှောက်သော တန်ဆောင်မုန်းလဆုတ် ၁ဝ ရက်နေ့ကို အမျိုးသားအောင်ပွဲ နေ့ဟု သတ်မှတ်လိုက်လေသည်။ မြန်မာလူမျိုးတို့၏ အမျိုးသားစိတ်ဓာတ် ပြင်းထန်ပုံကို သိမြင်လာသော အင်္ဂလိပ်အစိုးရသည် ဝှိုက်ကော်မတီခေါ် အထူးကော်မတီတစ်ခု ဖွဲ့စည်း၍ မြန်မာပြည်သို့ လာရောက်စစ်ဆေးစေကာ လူထု၏အလိုသို့လိုက်သော သဘောဖြင့် ၁၉၁၉ ခုနှစ် အိန္ဒိယပြည် အုပ်ချုပ်ရေး အက်ဥပဒေဟု ခေါ်တွင်သော မွန်တေဂူန္ထချမ်းစဖို့ ပြုပြင်ရေး စီမံကိန်းကို မြန်မာပြည်နှင့်လည်း သက်ဆိုင်သည်ဟူ၍ အုပ်ချုပ်ရေးကို အနည်းငယ်ပြုပြင်ပေးလေသည်။ ထိုအုပ်ချုပ်ရေးကို အင်္ဂလိပ် အစိုးရနှင့် မြန်မာပြည်သားတို့ နှစ်ဦးနှစ်ဘက် ခွဲဝေအုပ်ချုပ်သော အုပ်ချုပ်ရေး ဖြစ်သဖြင့် ဒိုင်အာခီ အုပ်ချုပ်ရေးဟုခေါ်သည်။ ယင်းအုပ်ချုပ်ရေးအရ မြန်မာပြည်သည် ယခင်ကကဲ့သို့ ဒုတိယ ဘုရင်ခံအုပ်ချုပ်သော ပြည်နယ်တစ်နယ် မဟုတ်တော့ချေ။ ဘုရင်ခံအုပ်ချုပ်သော ပြည်နယ်ဖြစ်လာ၍ ဘုရင်ခံသည် ပြည်သူတို့ ရွေးကောက်တင်မြေ|ာက်သော အမတ် ၈၄ ယောက်နှင့် ဘုရင်ခံခန့် အမတ် ၁၉ ယောက်တို့ပါဝင်သော ဥပဒေပြု မင်းတိုင်ပင်အဖွဲ့ဖြင့် အုပ်ချုပ်ရသည်။ သို့ရာတွင် အုပ်ချုပ်ရေးကို ချုပ်ကိုင်သူကား ဘုရင်ခံသာဖြစ်သည်။ အင်္ဂလိပ်အစိုးရသည် မြန်မာတို့အား အုပ်ချုပ်ရေးပြုပြင်ပေးသည်မှာ အမည်သာဖြစ်ရကား မြန်မာခေါင်းဆောင်တို့က မကျေနပ်ချေ။ ၁၉၂၂တွင် သရက်မြို့၌ကျင်းပသော ၁ဝ ကြိမ်မြောက် ဂျီ စီ ဘီ အေ အသင်းကြီး၌ မြန်မာပြည်အတွက် ဟုမ္မရှုးခေါ် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေး တောင်ဆိုရန် ဆုံးဖြတ်ကြလေသည်။ ဒိုင်အာခီ အုပ်ချုပ်ရေး စနစ်အရ မြန်မာပြည် ဥပဒေပြုကောင်စီ ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပချိန် ရောက်လာသည့်အခါ ဂျီစီဘီအေ အသင်းကြီး၌ ရွေးကောက်ပွဲ ဝင်နွှဲလိုသူကတစ်စု၊ နှစ်စုကွဲလေသည်။ ရွေးကောက်ပွဲဝင်မည့် အစုတွင် ခေါင်းဆောင် ၂၁ ဦးရှိသဖြင့် ၂၁ ဦးပါတီဟုခေါ်သည်။ ၂၁ ဦးပါတီက ရာထူးလက်ခံပြီးလျှင် မြန်မာနိုင်ငံကို ဟုမ္မရူးပေးရန် တောင်းဖို့ ဆုံးဖြတ်ကြသည်။ ရွေးကောက်ပွဲ သပိတ်မှောက်လိုသည့်အစုကို ဦးချစ်လှိုင်၊ ဦးပု၊ ဦးထွန်းအောင်ကျော်တို့ ခေါင်းဆောင်သဖြင့် လှိုင်၊ပုး၊ကျော် ပါတီဟူ၍လည်းကောင်း၊ မူရင်းဂျီစီဘီအေဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဝံသာနုဂျီစီဘီအေဟူ၍လည်းကောင်းခေါ်ကြသည်။ ထိုအချိန်က လူထုသည် အစိုးရကို မုန်းတီး၍ ဝံသာနုစိတ်ဓာတ်များ မည်မျှတက်ကြွနေသနည်းဟူမူ အစိုးရနှင့် ဆက်ဆံသော ၂၁ဦးပါတီထက် ဝံသာနုပါတီက ပို၍အင်အားကောင်းနေသည်ကို ကြည့်၍သိနိုင်သည်။ ၁၉၂၃ခုနှစ်တွင် အစိုးရနှင့်မဆက်ဆံရေး ဟူသောကြွေးကြော်သံဖြင့် ဘူးအသင်းများ ပေါ်ပေါက်လာရာ၊ အစိုးရက မတရာအသင်းဟု ကြေညာ၍ ဖိနှိပ်လေသည်။ ဒိုင်အာခီ အုပ်ချုပ်ရေးရောက်၍ သုံးနှစ်မျှမကြာမီပင် ဝံသာနုအချင်းချင်း မသင့်မတင့်နှင့် အရှုပ်အရှင်းဖြစ်လာရာမှအစ လှိုင်ပုကျော် ဂျီစီဘီအေ ကွဲပြန်ရာ ဂျီစီဘီအေ အသင်းများ အမြောက်အမြား ပေါ်ထွက်လာခဲ့လေသည်။ ယင်းသို့ ပါတီများ အကွဲကွဲအပြားပြား ဖြစ်နေကြ သော်လည်း မြန်မာလူမျိုး တစ်မျိုးလုံး၏ လိုလားချက်မှာ အုပ်ချုပ် ရေးတိုမြှင့်ပေးရန် ဖြစ်သည်ကို အင်္ဂလပ်အစိုးရတို့ သိရကာ ဒိုင်အာခီ အုပ်ချုပ်ရေး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၈၄ (က)၌ ၁ဝ နှစ်ကုန်လွန်သောအခါ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေး ပေးသင့်မပေးသင့် စုံစမ်းစစ်ဆေးရန် ကော်မရှင်အဖွဲတစ်ခု စေလွှတ်မည်ဆိုထားပြီး ရှိသည်လည်းဖြစ်သည့်အလျောက် ငါးနှစ်အတွင်းပင် ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့လွှတ်၍ စုံစမ်းစေသည်။ ထိုကြောင့် ၁၉၂၉ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၉ ရက်နေ့တွင် မြန်မာပြည်အုပ်ချုပ်ရေးနှင့် စပ်လျဉ်း၍ စုံစမ်းစစ်ဆေး အစီရီခံရန် ဗြိတိသျှအစိုးရတို့က လွှတ်လိုက်သော ဆာဂျွန်ဆိုင်မွန် ခေါင်းဆောင်သည့် ကော်မရှင်အဖွဲ့ရောက်လာသည်။ ဥပဒေပြုလွှတ်တော်က ဆိုင်မွန် ကော်မရှင်နှင့် ဆွေးနွေးရန် ဖွဲ့စည်းပေးလိုက်သော ကော်မတီဝင်များက ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးရရန် မြန်မာပြည်ကို အိန္ဒိယပြည်မှ ခွဲထုတ်ဖို့ အကြံပေးလေသည်။ ဆိုင်မွန်ကော်မရှင်ကလည်း ခွဲရန်ထောက်ခံ၍ အစီရင်ခံစာ တင်သည်။ ဤတွင် အိန္ဒိယနှင့်မြန်မာ ခွဲရေးတွဲရေးပြသာနာသည် ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ခွဲရေးတွဲရေး ကိစ္စနှင့်စပ်လျဉ်း၍ မြန်မာခေါင်းဆောင်များ အကွဲကွဲဖြစ်ကာ နောက်ဆုံး ဂျီစီဘီအေ အသင်းဟူသော အမည်ပါ လုံးဝ ကွယ်ပျောက်သွားသည်အထိ ဖြစ်သည်။ ခွဲရေးတွဲရေး ပြသာနာများ အတော်လှုပ်လှုပ်ရှားရှား ဖြစ်နေစဉ်တွင် ကမ္ဘာတစ်ဝန်း၌ ဖြစ်ပေါ်နေသောာ စီးပွားရေး ကြပ်တည်းမှု ကပ်ကြီးသည် မြန်မာပြည်ကို ရိုက်ခတ်လာလေ သည်။ စီးပွားရေး ကျပ်တည်းလာလေလေ မြန်မာလူထုသည် အဖိနှိပ်ခံ ကျွန်ဘဝမှ လွတ်မြောက်လို လေလေဖြစ်ခဲ့သည်။ အင်္ဂလိပ်အစိုးရပေါ် မကျေနပ်မှုများ တော်လှန်ပုန်ကန်လိုမှုများ တိုးတက်သည်ထက် တိုးတက်လာခဲ့ရာ သာမေဓအခွန်တော် လျှော့ပေါ့ရေး တောင်းဆိုရာမှအစ သာယာဝတီနယ်မှ ဆရာစံ ခေါင်းဆောင်သော တောင်သူလယ်သမားတို့သည် ဂ။ုန်တပ်သား များဟူသော အမည်ဖြင့် ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ် ဒီဇင်ဘာလ ၂၂ ရက်နေ့တွင် တော်လှန်ပုန်ကန်ကြသည်။ လွတ်လပ်ရေးဟူသည် အစည်းအဝေးခေါ်၍ ဆုံးဖြတ်ချက်ချရုံဖြင့်မရနိုင်။ လက်နက် အားကိုဖြင့် အဓမ္မပြုနေသော နယ်ချဲ့အင်္ဂလိပ်အစိုးရကို လက်နက်ဖြင့် ရင်ဆိုင်ရမည်ဟုဆိုကာ ဓားဆွဲ၍ တော်လှန်ခဲ့သော [[ဆရာစံ]]ခေါင်းဆောင်သည့် တောင်သူလယ်သမား တပ်သားများမှာ အချိန်လည်းမဟုတ်၊ လက်နက်ချင်းလည်းမမျှ၊ စည်းကမ်း သေဝပ်မှုလည်းမရှိ၊ စည်းရုံးမှုလည်း ကင်းမဲ့သောကြောင့် နယ်ချဲ့တို့၏ အပြင်းအထန် နှိပ်ကွပ်ခြင်းကို ခံရလေသည်။ ထိုအချိန်တွင် မြန်မာနိုင်ငံရေး၌ လက်နက်နှင့် တော်လှန်ခြင်းမပြုဘဲ အင်္ဂလိပ်တို့ ပေးသဖြင့်သာ နေလိုသော လူကြီးပိုင်းနှင့် ဆရာစံခေါင်းဆောင်သော တော်လှန်ရေးထက် ပိုမိုပြင်းထန်သော ထကြွမှုပြုရန်လိုသည်ဟု ယူဆသော လူငယ်ပိုင်းဟူ၍ ရှိလာသည်။ လူငယ်ပိုင်းကမူ ဆရာစံ၏ တော်လှန်ရေးအတွင်းက အမှားအယွင်းများကို ပြုပြင်ကာ နယ်ချဲ့အား လက်နက်ဖြင့် တညီတညွတ်တည်း တိုက်ထုတ်လို ကြသည်။ ဗမာပြည်သည် တို့ပြည်၊ ဗမာစကားသည် တို့စကား၊ ဗမာစာသည် တို့စာဟူသော ဆောင်ပုဒ်ဖြင့် လူငယ်တစ်စုသည် [[တို့ဗမာအစည်းအရုံး]]ဟူသော နိုင်ငံရေး အသင်းသစ် တစ်ခုကို ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်ခန့်တွင် တည်ထောင်ကြသည်။ ရှေး ယခင်ကပင် သခင်မျိုး ဖြစ်ခဲ့သော မြန်မာတို့သည သခင်ဖြစ်သည်ဆိုကာ အစည်းအရုံးဝင်တို့သည် သူတို့အမည ်များတွင် သခင်တပ်၍ ခေါ်ကြသည်။ တို့ဗမာအစည်းအရုံးဝင် သခင်များသည် အင်္ဂလိပ်အစိုးရက တဖြည်းဖြည်း ပြုပြင်ပေးနေသော ပြုပြင်ရေး ဥပေဒေများကို မကြေနပ်ကြချေ။ မိမိတို့ လိုချင်သော ဥပေဒေမျိုးကို အင်္ဂလိပ်အစိုးထံမှ တစ်စာစာ အော်၍ တောင်းနေရုံဖြင့်လည်း မရနိုင်။ နိုင်ငံရေးလွတ်လပ်မှု ရမှသာလျှင် မိမိတို့လိုချင်သော ဥပဒေမျိုးကို လူထုဆန္ဒအတိုင်း ပြုလုပ်နိုင်တော့မည်ဖြစ်သဖြင့် နိုင်ငံရေး လွတ်လပ်မှုကို အရယူရန် အားထုတ်မှဖြစ်မည်။ အားထုတ်ကြရာ၌ ချွေး သွေး မျက်ရည်အကျခံ၍ တိုက်ပွဲဝင်ကြမှ ဖြစ်မည် ဟူသော အတွေးသစ် အကြံသစ်ဖြင့် လူထုအား လှုံ့ဆော်စည်းရုံးလေသည်။ ထိုအခါ လူငယ်လူလတ်ပိုင်း၌ လည်းကောင်း၊ တောင်သူလယ်သမား အလုပ်သာမားပိုင်း၌ လည်းကောင်း အချုပ်အချာအာဏာပိုင် လွတ်လပ်ရေး စိတ်ဓာတ်သည် ပြင်းပြလာလေသည်။ ရှေးနိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များက မြန်မာပြည်ကို ဗြိတိသျှ ဓနသဟာယအတွင်း ဟုမ္မရူးခေါ် ကိုယ်ပိုင် အုပ်ချုပ်ရေးရသော နိုင်ငံအဖြစ် ရောက်ရန်သာ တောင်းဆိုခဲ့သော်လည်း၊ တို့ဗမာ အစည်းအရုံးဝင်များလက်ထက် ရောက်သောအခါ လုံးဝ လွတ်လပ်ရေးကို တောင်းဆိုလာကြ သည်။ တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများ သမဂ္ဂကလည်း ကျောင်းသားလောကတွင် မျိုးချစ်စိတ်ဓာတ်များ တတ်ကြွလာ စေရန် တစ်ဖက်တစ်လမ်းမှ ဆောင်ရွက်လျက်ရှိရာ တက္ကသိုလ် အာဏာပိုင်များက ကျောင်းသား ခေါင်းဆောင်များဖြစ်သော ကိုနု၊ ကိုအောင်ဆန်း၊ ကိုလှရွှေ စသူတို့ကိုကျောင်းမှ ထုတ်ပစ်ပြန်သဖြင့် ကျောင်းသားတို့ မခံမရပ်နိုင်ဖြစ်၍ ၁၉၃၆ ခုနှစ်တွင် တကြိမ်၊ ၁၉၃၈ ခုနှစ်တွင် တစ်ကြိမ် သပိတ်မှောက် ဆန္ဒပြလိုက်ကြသည်။ သပိတ်လှန်သောအခါ ကျောင်းသားခေါင်းဆောင် ခပ်များများသည် တို့ဗမာ အစည်းအရုံးသို့ ဝင်ရောက်ကာ နိုင်ငံရေးကို ဆောင်ရွက်ကြလေ သည်။ အင်္ဂလိပ်အစိုးရကလည်း မြန်မာပြည် အုပ်ချုပ်ရေး ပြုပြင်ရန်နှင့် အထူးသဖြင့် လတ်တလော ပေါ်ပေါက်နေသော ခွဲရေးတွဲရေး ပြသာနာကို ဖြေရှင်းဆွေးနွေးရန် ၁၉၃ဝ ပြည့်နှစ်တွင် တစ်ကြိမ် ၊ ၁၉၃၁န္ထ၃၂ ခုနှစ်တွင် တစ်ကြိမ်နှစ် ကြိမ်တိုင်တိုင် လန်ဒန်မြို၌ ကျင်းပသော မျက်နှာစုံညီ အစည်းအဝေးများသို့ မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များကို ဖိတ်ခေါ်ဆွေးနွေးခဲ့သည်။ နောက်ဆုံး၌ ဗြိတိသျှပါလီမန်က အိန္ဒိယနှင့် မြန်မာပြည်အတွက် ဥပဒေကြမ်း စီစဉ်ရေးဆွဲရန် ဖွဲ့စည်းလိုက်သော ပါလီမန် တွဲဘက်ကော်မတီနှင့် တိုင်ပင်ဆွေးနွေးရန် မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များသည် ၁၉၃၃ ခုနှစ်တွင် သွားခဲ့ရပြန်သည်။ ထိုကော်မတီ၏ အစီရင်ခံစာ အရ ၁၉၃၅ ခုနှစ် မြန်မာပြည် အက်ဥပဒေကို အင်္ဂလိပ် အစိုးရတို့က ပြဋ္ဌာန်းလိုက်ရာ ၁၉၃၇ ခုနှစ် ဧပြီလ ၁ ရက်နေ့မှစ၍ မြန်မာပြည်သည် အိန္ဒိယပြည်မှ ခွဲထွက်လာသည်။ ၉၁ ဌာနအုပ်ချုပ်ရေးဟူသော အုပ်ချုပ်ရေး သစ်လည်း ပေးလိုက်ရာ အထက်အောက် လွှတ်တော်နှစ်ရပ် ပေါ်ပေါက်လာလေသည်။ ၉၁ ဌာနအုပ်ချုပ်ရေးကို ထိုစဉ်က ထင်ရှားခဲ့သောအသင်းအဖွဲ့ဝင် အတော်များများသည် ပေးသမျှဖြင့် ရောင့်ရဲကာ ရာထူး လက်ခံကြသော်လည်း ကျောင်းသားခေါင်းဆောင်များနှင့် လူငယ်များပါဝင်သည့် တို့ဗမာအစည်းအရုံးကမူ ရာထူး လက်မခံဘဲ နယ်ချဲ့ဆန့်ကျင်ရေးကို ဆောင်ရွက်ကြသည်။ နယ်ချဲ့ဆန်ကျင်ရေးသမားတို့၏ လှုံ့ဆော်မှုကြောင့် တောင်သူလယ် သမားအလုပ်သမားများ အထူးတက်ကြွလာခဲ့ကြ သည်။ ၁၉၃၈ ခုနှစ်၌ ရေနံမြေ အလုပ်သမားအရေး ပေါ်ပေါက်ကာ ထိုနှစ် ဒီဇင်လာလတွင် ရေနံမြေ အလုပ်သမားတပ်ကြီးသည် ရန်ကုန်မြို့သို့ ချီတက်လာကြသည်။ အင်္ဂလိပ်အစိုးရကလည်း ချီတက်လာသူမျးကို လမ်းတစ်လျှောက်မှ ပုဒ်မ အမျိုးမျိုးထုတ်ကာ နှိမ်နှင်းလေသည်။ ကူညီသူကျောင်းသား ခေါင်းဆောင် များကိုလည်း မကွေးမြို့၌ ဖမ်းလေသည်။ ထိုအခါ ကျောင်းသားများ မခံမရပ်နိုင်ဖြစ်ကာ ရန်ကုန်မြို့၌ အတွင်းဝန်ရုံးကိုဝိုင်း၍ ဆန္ဒပြသည်တွင် အစိုးရက ရန်ကုန်မြို့မှ ပုလိပ်အဖွဲ့နှင့် နှိမ်နှင်းသဖြင့် ကျောင်းသားခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်သူ ကိုအောင်ကျော် သေဆုံး၍ ကျောင်းသား ကျောင်းသူ အများဒဏ်ရာ ရခဲ့လေသည်။ ကျောင်းသားများ သွေးမြေကျသည်နှင့်တပြိုင်နက် မြန်မာတစ်နိုင်ငံလုံး မခံမရပ်နိုင်ဖြစ်ကာ ဆူပူလှုပ်ရှားကြသည်။ အထူးသဖြင့် မန္တလေးတွင် ရဟန်းသဃာတော်များ ခေါင်းဆောင်သော လူထုကန့်ကွက်ပွဲကြီး ပြုလုပ်ရာ အစိုးရက လက်နက်နှင့် နှိမ်နှင်းပြန်သဖြင့် ရဟန်းရှင်လူ ၁ရ ဦး အသက်ဆုံးရှုံးရပြန်လေသည်။ ထိုအခါ လူထုတစ်ရပ်လုံးသည် မခံနိုင်လောက်အောင် ဆူပူကြသဖြင့် အစိုးရအဖွဲ့ အပြောင်းအလဲများပင် ပေါ်ပေါက်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၃၉ ခုနှစ်သို့ ရောက်သောအခါ မြန်မာနိုင်ငံရေး ခေါင်းဆောင်များအတွက် လွတ်လပ်ရေး အခွင့်ကောင်းတစ်ခု ပေါ်လာလေသည်။ ထိုနှစ်တွင် ဥရောပတိုက်၌ အင်္ဂလိပ်နှင့် ပြင်သစ်တို့ကတစ်ဘက်၊ ဂျာမနီနှင့် အီတလီတို့က တစ်ဘက် စစ်ဖြစ် ကြလေသည်။ ထိုအခါဂျပန်သည် ဂျာမဏီနှင့် အီတလီတို့ဘက်သို့ပါ၍ အင်္ဂလိပ်၊ ပြင်သစ်၊ အမေရိကန်တို့ ကြီးစိုးနေကြသော အရှေ့တောင်အာရှ ဒေသကို ၁၉၄၁ ခုနှစ်မှစ၍ တိုက်လေတော့သည်။ ယင်းသို့ ကမ္ဘာတဝန်း၌ စစ်မီးများ စတောက်နေသည့်အချိန်တွင် မြန်မာတို့၏ အမျိုးသား စည်းလုံးရေးစိတ်ဓာတ်၊ နယ်ချဲ့ တော်လှန်ရေး စိတ်ဓာတ်များ ပိုမို ပြင်းထန်သည်ထက် ပြင်းထန်လာရာ အင်္ဂလိပ်ကို တိုက်မည့် မည်သူနှင့်မဆို ပူးပေါင်းချင်စိတ် ဖြစ်ပေါ်နေကြသည်။ ထိုကြောင့် အရှေ့ဘက်တစ်လွှားတွင် အင်္ဂလိပ်အား တိုက်မည့် ဂျပန်တို့၏ အကူအညီကို ယူကာ လွတ်လပ်ရေး ယူမည်ဟု ဆုံးဖြတ်၍ တို့ဗမာအစည်းအရုံးဝင် အချို့သည် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ အသက်စွန့်၍ သွားကြသည်။ အချို့မှာ ပြည်တွင်း တော်လှန်ရေးအတွက် အဆင်သင့်ရှိအောင် စည်းရုံးနေကြသည်။ အင်္ဂလိပ်အစိုးရကလည်း အရေးကြီးသော နိုင်ငံရေးခေါင်းဆောင်များကို ဖမ်းဆီး၍ ထောင်ချခဲ့လေသည်။ သခင်အောင်ဆန်း ဦးဆောင်သော [[ရဲဘော်သုံးကျိပ်]]သည် ဂျပန်နိုင်ငံသို့ ရောက်ကြသောအခါ စစ်အတတ်ကို သင်ကြသည်။ ၁၉၄၂ ခုနှစ်တွင် ဂျပန် စစ်တပ်သည် မြန်မာပြည်သို့ ကော့သောင်မြို့မှ စစ်တကြောင်း၊ ကော့ကရိတ်မြို့ဘက်မှ စစ်တစ်ကြောင်းချီ၍ ဝင်လာကြရာ ဗိုလ်တေဇခေါ် သခင်အောင်ဆန်း၏ ဗမာ့လွတ်လပ်ရေးတပ်မတော်လည်း ပါလာလေသည်။ အင်္ဂလိပ် အစိုးရ၏ စစ်တပ်များသည် အကြာ အရှည် မခုခံနိုင်သဖြင့် ရန်ကုန်မှ ဆုတ်ကြလေသည်။ တဖြည်းဖြည်း ဆုတ်သွားရာ ထိုနှစ်မေလတွင် မဏိပူရကို ဖြတ်၍ အိန္ဒိယသို့ ရောက်လာကြသည်။ ဘုရင်ခံ၏ အစိုးရအဖွဲ့သည်လည်း စစ်တပ်များကဲ့သို့ပင် အိန္ဒိယသို့ ပြောင်းကာ စစ်ပြေးအစိုးရအဖြစ်ဖြင့် ဆင်းမလားမြို့၌ ရုံးစိုက်နေသည်။ အင်္ဂလိပ်စစ်တပ်နှင့် အင်္ဂလိပ်အစိုးရ မရှိသည့် နောက် ဂျပန်စစ်အစိုးရနှင့် ဂျပန်စစ်တပ်တို့ မြန်မာပြည်ကို အုပ်ချုပ်လေသည်။ ၁၉၄၂ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် မြန်မာပြည်အစိုးရအဖွဲ့ကို ဒေါက်တာ ဘမော်အား ခေါင်းဆောင် တင်မြေ|ာက်၍ ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။ ၁၉၄၃ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ဂျပန်ဘုရင်၏ အစိုးရသည် မြန်မာနိုင်ငံအား လွတ်လပ်ရေးပေးသည်ဟု ကြေညာလေသည်။ ဒေါက်တာဘမော် အဓိပတိဖြစ်လာသည်။ သို့ရာတွင် ဂျပန်စစ်အစိုးရသာလျှင် မြန်မာပြည်၌ တန်ခိုးအကြီးဆုံး ဖြစ်လေသည်။ အုပ်ချုပ်ရာ၌လည်း ဖက်ဆစ်ပီပီ အုပ်ချုပ် လေသည်။ ထိုအခါ တွင် စစ်ဝန်ကြီးအဖြစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်နေသာ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း၏ ဗမာ့ကာကွယ်ရေး တပ်မတော်နှင့် တို့ဗမာ အစည်းအရုံးဝင်တို့သည် ဂျပန်ဘက်စစ်ကို တော်လှန်ရန် ၁၉၄၄ ခုနှစ်တွင် တိတ်တဆိတ် စည်းရုံး၍ အိန္ဒိယရှိ အင်္ဂလိပ်စစ်တပ်နှင့် အဆက်အသွယ်ပြုကြလေသည်။ ထိုနောက် ဖ၊တ၊ပ၊လ ခေါ် ဘက်ဆစ်တိုက်ဖျက်ရေး ပြည်သူ့ လွတ်မြောက်ရေးအဖွဲ့ကို ဖွဲ့၍ ၁၉၄၅ ခုနှစ် မတ်လ ၂၇ ရက်နေ့တွင် ဂျပန်စစ်အစိုးရနှင့် ဂျပန်စစ်တပ်တို့ကို လက်နက် လက်ရုံးဖြင့် တော်လှန်ကြလေသည်။[[တော်လှန်ရေးနေ့]] ဗလငါးတန်နှင့် လူရည်မြှင့်တင်ရေး ရည်ရွယ်ချက်ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသော အာရှလူငယ် အစည်းအရုံးဝင်များလည်း ထိုလျှို့ဝှက်သော လုပ်ငန်း၌ အသက်စွန့်လျက် ပါဝင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုနှစ်၌ပင် အင်္ဂလိပ်အစိုးရ၏ စစ်တပ်များသည် မြန်မာပြည်အတွင်းသို့ ပြန်ဝင်နိုင်၍ ဂျပန်စစ်တပ်ကို အောင်မြင် ကြသောအခါ မြန်မာပြည် ဘုရင်ခံသည် မြန်မာပြည်သို့ပြန်လာ၍ ၁၉၄၅ ခုနှစ် ဗြိတိသျှပါလီမန်တွင် တင်ပြအတည် ပြုခဲ့သော [[စက္ကူဖြူစာတမ်း]]အရ မြန်မာပြည်ကို ဒိုမီနီယန် အဆင့်အတန်းပေး၍ အုပ်ချုပ်ရန် စီစဉ်လေသည်။ ထိုနှစ်၌ပင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းသည် စစ်တပ်မှ ထွက်ပြီးလျှင် လွတ်လပ်ရေးကို အရယူမည်ဟု ဆုံးဖြတ်ကြွေးကြော်၍ ဖ၊တ၊ပ၊လ ကို အမည်ပြောင်းလိုက်သော ဘက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်မြောက်ရေး အဖွဲ့([[ဖဆပလ]] အဖွဲ့) ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် တိုင်းပြည်၏ အင်အားကို စည်းရုံးလေသည်။ ထိုအခါ တိုင်းပြည်၏ အင်အားသည် ရှေးကထက်ပို၍ ကောင်လာလေသည်။ လုံးဝမလွတ်လပ်မီ စပ်ကြား၌ လူထု ကိုယ်စားလှယ် အစစ်များပါဝင်သော ယာယီ အစိုးရအဖွဲ့ဖြင့် အုပ်ချုပ်စေရန် အတိအကျ တောင်းဆိုခဲ့သည်။ မြန်မာလူထုသည် လွတ်လပ်ရေးနှင့် ထိုက်တန်သော လူမျိုးဖြစ် ကြောင်းကို ငြိမ်ဝပ်၍ စည်းကမ်းကျနသော ဆန္ဒပြပွဲများဖြင့် ပြခဲ့သည်။ နယ်ချဲ့အစိုးရ၏ လက်ပါးစေအဖြစ်ဖြင့်သာ နှစ်ပေါင်းများစွာ လူသိများခဲ့သော ပုလိပ်အဖွဲ့ကြီး တစ်ဖွဲ့လုံးသည်ပင် တညီတညွတ်တည်း သပိတ်မှောက် ဆန္ဒပြခဲ့လေသည်။ ပုလိပ်အဖွဲ့ကြီးသာ မဟုတ်၊ အမှုထမ်းပေါင်းစုံတို့ကလည်း သပိတ်မှောက်လက်နက်ဖြင့် အုံကြွဆန္ဒပြကြသည်။ အင်္ဂလိပ်အစိုးရသည် ဘုရင်ခံ ဆာဒေါ်မန်စမစ်ကို ပြန်ခေါ်၍ ဆာဟူးဗတ်ရန့်ကို ဘုရင်ခံသစ် ခန့်ထားလိုက်သည်။ ဆာဟူးဗတ်ရန့်သည် ဖ၊ဆ၊ပ၊လ၊ ခေါင်းဆောင်ကြီးများအား ဘုရင်ခံ၏ အမှုဆောင် ကောင်စီအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းစေသည်။ ထိုအဖွဲ့ကို ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်း ဦးစီး၍ဖွဲ့လိုက်ရာ သပိတ်ပေါင်းစုံလည်း အစိုးရအဖွဲ့ကို ထောက်ခံသောအားဖြင့် သပိတ်လှန်လိုက် ကြသည်။ အင်္ဂလိပ်အစိုးရ၏ ဖိတ်ခေါ်ချက်အရ ဗိုလ်ချုပ်အောင် ဆန်းခေါင်းဆောင်သော မြန်မာ ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည် လန်ဒန်မြို့သို့ သွားရောက်ဆွေးနွေးပြီးနောက် ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၂၇ ရက်နေ့တွင် [[အောင်ဆန်း-အက်တလီ စာချုပ်]]ကို လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြသည်။ ထိုစာချုပ်အရ မြန်မာပြည်ကို လွတ်လပ်ရေး ပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း အင်္ဂလိပ်အစိုးရတို့က ကတိပြုလေသည်။ သို့ရာတွင် တောင်တန်းဒေသများက ပြည်မကြီးနှင့်ပေါင်းရန် သဘောတူမှ ပြည်မ တောင်တန်း တစ်ပြိုင်နက် လွတ်လပ်ရေး ပေးမည်ဟူသော သဘောတစ်ရပ်ပါဝင်သည်။၁၉၄၇ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁၂ ရက်တွင်ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းသည် ဆာမောင်ကြီး၊ ဗိုလ်မှူးအောင်၊ မြို့မ-ဦးသန်းကြွယ်၊ အခြားတိုင်းရင်းသား ခေါင်းဆောင်များနှင့် အတူ ပင်လုံညီလာခံတွင် တက်ရောက်ခဲ့ပြီး၊ စည်းလုံးညီညွတ်ရေးဖော်ဆောင်သည့် စာချုပ်လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သည်။ ခေါင်းဆောင် ကြီးများသည် ပြည်မတောင်တန်း ပူးပေါင်းရေးကို အစွမ်း ကုန်ဆောင်ရွက်ကြရာ ထိုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁၂ ရက်နေ့တွင် တိုင်းရင်းသား သွေးစည်းမှု အဆောက်အအုံကို တည်ဆောက်ပေးသည့် တောင်တန်းဒေသများက ပြည်မကြီးနှင့် ပူးပေါင်းရန် သဘောတူသော [[ပင်လုံစာချုပ်]]ကြီးကို အောင်မြင်စွာ လက်မှတ် ရေးထိုးနိုင်ခဲ့ကြသည်။ ထိုအခါမှ ပြည်မကြီးရော တောင်တန်းဒေသများကိုပါ တစ်ပြိုင်နက် လွတ်လပ်ရေးပေးရန် အင်္ဂလိပ်အစိုးရက သဘောတူညီလေသည်။ ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း ကြီးမှူးသော ဖ၊ ဆ၊ ပ၊ လ အစိုးရသည် လွတ်လပ်တော့မည်ဖြစ်သော မြန်မာပြည်ကို ပြည်မသား၊ တောင်တန်းသားတို့၏ ဆန္ဒအတိုင်း မည်သို့မည်ပုံ ဖွဲ့စည်းသင့်သည် အုပ်ချုပ်သင့်သည်တို့ကို ပြည်မဒေသ၊ တောင်တန်းဒေသ တို့မှ ပြည်သူ့ ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် ဆွေးနွေးလိုသဖြင့် ထိုနှစ်ဧပြီလတွင်ပင် တိုင်းပြည်ပြု လွတ်တော်အတွက် ရွေးကောက်ပွဲ ကျင်းပလေသည်။ ရွေးကောက်ပွဲပြီးသောအခါ ပြည်သူအများ ယုံကြည်၍ ရွေးကောက်တင်မြေ|ာက်လိုက်သော ပြည်မ၊ တောင်တန်း ကိုယ်စားလှယ်အမတ်များ ပါဝင်သည့် တိုင်းပြုပြည်ပြု လွတ်တော်အစည်းအဝေများ ကျင်းပ၍ တိုင်းပြည်ကို ဥပဒေဖြင့်သာ အုပ်ချုပ်စေလိုသည်ဟု လည်းကောင်း၊ ကချင်၊ ကယား၊ ကရင်၊ ရှမ်း တိုင်းရင်းသားလူမျိုးများသည် ပြည်နယ် အသီးသီး ဖွဲ့လျက် ပြည်မနှင့်ပေါင်း၍ ပြည်ထောင်စုနိုင်ငံ တည်ထောင်စေလိုသည်ဟု လည်းကောင်း၊ နိုင်ငံတော် သမ္မတကို ငါးနှစ်တစ်ကြိမ် တင်မြေ|ာက်ခြင်းဖြင့် သမ္မတနိုင်ငံလည်း ဖြစ်စေလိုသည်ဟု လည်းကောင်း၊ တောင်သူ လယ်သမား အလုပ်သမားတို့ ပါဝင်သော ပြည်ထောင်စု နိုင်ငံသား အားလုံး၏ အကျိုးအတွက် နိုင်ငံသူနိုင်ငံသားများ၏ ဆန္ဒအရ နိုင်ငံကိုအုပ်ချုပ်စေလိုသည်ဟု လည်းကောင်း အများသဘောတူ ဆုံးဖြတ်၍ [[ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေ]]ကို ရေးဆွဲကြ လေသည်။ [[ပြည်ထောင်စု အခြေခံဥပဒေ]] နိုင်ငံတော် အလံ၊ နိုင်ငံတော်သီချင်း၊၊ နိုင်ငံတော် တံဆိပ်တို့ကိုလည်း အများသဘောတူ ဆုံးဖြတ်၍ သတ်မှတ်ကြလေသည်။ ပြည်ထောင်စု အခြေခံဥပဒေကို ရေးဆွဲနေသော ကာလအတွင်း ၁၉၄၇ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၁၉ ရက်နေ့တွင် ဗိုလ်ချုပ် အောင်ဆန်းနှင့် ခေါင်းဆောင်ကြီးများသည် လူမသာမာတို့၏ လက်ချက်ဖြင့် အသက်ဆုံးကြရသည်။ သို့ရာတွင် ဖ၊ဆ၊ပ၊လ ဒုတိယ ဥက္ကဋ္ဌဖြစ်သော ဦးနုက ဆက်လက်ဆောင်ရွက်သွားရာ၊ ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇဎ္0x046ဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် လွတ်လပ်သော ပြည်ထောင်စု သမတမြန်မာနိုင်ငံကို တည်ထောင်ပြီဟု ကမ္ဘာသို့ ကြေညာနိုင်ခဲ့လေသည်။ ထိုအခါမှစ၍ ကချင်၊ ကယား၊ ကရင်၊ ချင်း၊ မြန်မာ၊ မွန်၊ ရခိုင်၊ ရှမ်းစသော ပြည်ထောင်စုသားများ၏ အချုပ်အချာ အာဏာပိုင် လွတ်လပ်သော ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံကြီး အကောင်အထည် ပေါ်ခဲ့လေသည်။ လွတ်လပ်သော ပြည်ထောင်စု မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပထမသမ္မတမှာ ညောင်ရွှေ စော်ဘွားကြီး စဝ်ရွှေသိုက် ဖြစ်လေသည်။ အချုပ်အချာ အာဏာပိုင် ဖြစ်ပေါ်လာပြီး သည့်နောက်၌ ဖ၊ဆ၊ပ၊လ အဖွဲ့ချုပ်မှ ဦးနုခေါင်းဆောင်သော အစိုးရအဖွဲ့ကို နိုင်ငံတော် သမ္မတက ခန့်အပ်ပြီးလျှင် အထက်အောက် လွှတ်တော် နှစ်ရပ်ပါရှိသော ပါလီမန်စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်လေသည်။ သို့ရာတွင် လွတ်လပ်ရေး ကြေညာပြီး၍ မကြာမီကာလမှာပင် ခေါင်းဆောင်ကြီး ဗိုလ်ချုပ်အောင်ဆန်း တည်ဆောက်ခဲ့သော အမျိုးသား ညီညွတ်ရေးသည် ပြိုကွဲစ ပြုလာသည်။ ဖ၊ ဆ၊ပ၊လ အဖွဲ့ချုပ်အတွင်း၌ လက်ဝဲ လက်ယာ နိုင်ငံရေးအုပ်စုများ စိတ်သဘောကွဲပြား၍ ၁၉၄၈ခုနှစ် မတ်လတွင် ကွန်မျူနစ်ပါတီသည် လက်နက်ကိုင်၍တောခိုသွားခဲ့သည်။ ပြည်သူ့ရဲဘော် ပါတီဝင်အချို့လည်း တောခိုကြပြန်လေသည်။ ယင်းနောက် ကရင် အမျိုးသားများကလည်း ကေ အင် ဒီ အို ခေါ် ကရင်အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ဖွဲ့စည်းကာ၊ ၁၉၄၈ ခုနှစ်အတွင်းမှာပင် သီးခြားကရင်ပြည်နယ် တောင်းဆို၍ အစိုးရကို ပုန်ကန်ခြားနားကြပြန်လေသည်။ ဤကဲ့သို့ ၁၉၄၈ ခုနှစ်၊ ၁၉၄၉ ခုနှစ်များတွင် တိုင်းပြည်သည် သောင်းကျန်းသူ အမျိုးမျိုး၏ ရန်ကြောင့် ပြိုကွဲ ပျက်စီးရတော့မည်ကဲ့သို့ ရှိစဉ် ဗမာ့တပ်မတော်သည် ပြည်သူလူထု ရှေ့မှ မားမားရပ်ကာ ရှိသမျှအင်အားဖြင့် ပြည်ထောင်စု ကြီးကိုကာကွယ်ခဲ့လေသည်။ ၁၉၅ဝပြည့်နှစ်မှ အစပြု၍ တပ်မတော်သည် သောင်းကျန်းသူတို့ လက်သို့ ကျရောက်ခဲ့သည့် နယ်မြေဒေသများကို စစ်ဆင်မှု အမျိုးမျိုးဖြင့် တစ်နယ်ပြီးတစ်နယ် ပြန်လည် သိမ်းပိုက်နိုင်ခဲ့သည်။ ထိုကဲ့သို့ တိုင်းပြည်ကို သောင်းကျန်းသူတို့ရန်မှ ကယ်တင် ထိန်းသိမ်းနိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ အာဏာရ နိုင်ငံရေးပါတီ တွင်းမှာမူကား ကိုယ်ကျိုးရှာ နိုင်ငံရေးသမားများ၊ အရင်းရှင် ခေါင်းပုံဖြတ်သမားများ ၊ ဂိုဏ်းဂဏစွဲ ဝါဒသမားများ စသည်တို့ ဝင်ရောက်လာသောကြောင့် အဂတိလိုက်စားမှု၊ စီးပွားရေး သောင်းကျန်းမှု အမျိုးမျိုးပေါ်ပေါက်၍ သိက္ခာလျော့ကျ ပျက်စီးနေခဲ့လေသည်။ ၁၉၅၁ န္ထ ၅၂ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော ပထမအထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၌ လည်းကောင်း၊ ၁၉၅၆ ခုနှစ်တွင် ကျင်းပသော ဒုတိယ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၌ လည်းကောင်း ဖ၊ ဆ၊ ပ၊ လ အဖွဲ့သည် အနိုင်ရရှိ၍ အစိုးရအဖွဲ့ အဖြစ်တည်မြဲနိုင်ခဲ့သော်လည်း၊ အထက်ပါ အကြောင်းအမျိုးမျိုးကြောင့် ၁၉၅၈ ခုနှစ်၌ ကျင်းပသော ပါတီညီလာခံကြီး အပြီးတွင် နှစ်ခြမ်းကွဲ၍ သွားလေသည်။ နောင်အခါ၌ ဦးနုခေါင်းဆောင်သော အဖွဲ့က ပြည်ထောင်စု အဖွဲ့ဟူ၍လည်းကောင်း၊ ဦးဗဆွေ ခေါင်းဆောင်သော အဖွဲ့က ဖ၊ ဆ၊ ပ၊ လ အဖွဲ့ဟူ၍ လည်းကောင်း ထင်ရှားလေသည်။ အာဏာရ နိုင်ငံရေးပါတီ ပြိုကွဲသဖြင့် တိုင်းပြည်အခြေအနေ ပျက်စီး ယွင်းယိုနေသောအခါ၊ ၁၉၅၈ ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ၌ အိမ်စောင့်အစိုးရ အမည်ဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်ကြီး နေဝင်းခေါင်းဆောင်၍ အစိုးရဖွဲ့ကာ နိုင်ငံ၏ အခြေအနေကို ထိန်းသိမ်းပေးခဲ့လေသည်။ အိမ်စောင့်အစိုးရ လက်ထက်၌ ပြည်ပရေးရာတွင် နယ်ချဲ့ အစိုးရထံမှ အမွေရလိုက်သော တရုတ်-မြန်မာ နယ်ခြားပြသာနာကို တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံနှင့် ချစ်ကြည်စွာ ဖြေရှင်းနိုင်ခဲ့သည်။ [[မြန်မာ-တရုတ် နယ်ခြား သတ်မှတ်ရေး]] ပြည်တွင်းရေး၌ ၁၉၅၉ ခုနှစ် ဧပြီလတွင် ရှမ်းစော်ဘွားများ၏ ပဒေသရာဇ် အာဏာများကို စာချုပ်၍ စွန့်လွှတ်စေခဲ့လေသည်။ ၁၉၆ဝ ပြည့်နှစ်သို့ ရောက်သောအခါ ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အစိုးရသည် မူလကတိုင်းပြည်သို့ ပေးအပ်ထားခဲ့သည့် ကတိအတိုင်း အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကြီးကို ကျင်းပပေးခဲ့လေသည်။ ရွေးကောက်ပွဲ၌ ပြည်ထောင်စုပါတီက အနိုင်ရရှိ၍ ဦးနုက ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်နှင့် အစိုးရအဖွဲ့ကို ဖွဲ့စည်းခဲ့လေသည်။ သို့ရာတွင် မကြာမီပင် အာဏာရပါတီ ခေါင်းဆောင် အချင်းချင်းမသင့်မတင့်ဖြစ်ကာ ဦး၊ ဗိုလ် အုပ်စုနှင့် သခင်အုပ်စုဟူ၍ နှစ်ခြမ်းကွဲပြန်လေသည်။ ဤကဲ့သို့ မညီမညွတ် ဖြစ်သောအခါ ပဒေသရာဇ်တို့က အခွင့်ကောင်းယူကာ ဘက်ဒရယ်မူဟူသော မူကို တင်ပြ၍ ပြည်ထောင်စုပြိုကွဲစေရန် ပြည်နယ်သီးခြား တောင်းဆိုလာ ကြလေသည်။ ထိုသို့ဖြင့် တိုင်းပြည်၏ အခြေအနေသည် အမျိုးမျိုး ယိုယွင်းပျက်စီးလာသောအခါ ဗမာ့တပ်မတော်သည် လျစ်လျူရှုမနေနိုင်တော့ဘဲ၊ ၁၉၆၂ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတော် အာဏာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့လေသည်။ ထိုနေ့မှာပင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင် ခေါင်းဆောင်သော တော်လှန်ရေး ကောင်စီအဖွဲ့ဝင်များ စာရင်းကို ထုတ်ပြန် ကြေညာသည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ် မတ်လ ၃ ရက်နေ့၌ တော်လှန်ရေးကောင်စီ ကြေညာချက်အမှတ် ၄ ဖြင့် ဥပဒေဟောင်းအရ ဖွဲ့စည်းထားသော ပါလီမန်ကို ဖျက်သိမ်းခဲ့သည်။ ထိုနောက် ၁၉၆၂ ခုနှစ် ဧပြီလ ၃ဝ ရက်နေ့တွင် တော်လှန်ရေးကောင်စီ၏ ဝါဒ သဘောထားဖြစ်သော [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီ]]ကို ကြေညာသည်။ ၁၉၆၂ ခုနှစ် ဇူလိုင်လ ၄ ရက်နေ့၌ မြန်မာဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီ၏ ဖွဲ့စည်းအုပ်ချုပ်ပုံ အခြေခံဥပဒေကို ထုတ်ပြန် ကြေညာပြီး လျှင် မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ် လမ်းစဉ်ပါတီကို အောင်မြင်စွာ စတင် တည်ထောင်ခဲ့လေသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၀)</ref> == ကိုးကား == <references/> [[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံရေး]] [[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]] 7qbvxp3q7vet2ighztf22kvjssikazj 0 18849 754295 753306 2022-08-11T20:33:58Z Jiseolwoo 86127 /* တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်တာဝန် */ သဒ္ဒါပြင်ခဲ့သည် wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | honorific_prefix = [[ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး]] | name = မင်းအောင်လှိုင် | image = Мин Аун Хлайн в Татарстане 04 (25-06-2021) (crop 2).jpg |caption = မင်းအောင်လှိုင် (၂၀၂၁) | office = မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်များ စာရင်း|၁၂ဦးမြောက်]]<!--ဝန်ကြီးချုပ်အမည်ဖြင့် ရာထူးယူခဲ့သူများကိုသာ ထည့်တွက်ထားခြင်းဖြစ်သည်။--> [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|ဝန်ကြီးချုပ်]]<ref>{{Cite news |url=http://www.xinhuanet.com/english/asiapacific/2021-08/01/c_1310100662.htm |title=Myanmar forms caretaker government: State Administration Council}}</ref><ref>{{Cite news |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-military-ruler-promises-elections-says-ready-work-with-asean-2021-08-01/|title=Myanmar army ruler takes prime minister role, again pledges elections}}</ref> | predecessor = | successor = | president = | 1blankname = | 1namedata = | deputy = [[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]] | term_start = ၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၁ | term_end = | office1 = [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ]]<ref>{{cite web|title=ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး အမိန့်အမှတ်(၉/၂၀၂၁) ၁၃၈၂ ခုနှစ်၊ ပြာသိုလပြည့်ကျော် ၆ ရက် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်|url=http://www.dsinfo.org/node/957|website=|access-date=|language=|date=2 February 2021|accessdate=2 February 2021|archivedate=3 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210203131316/http://dsinfo.org/node/957}}</ref> | predecessor1 = ရာထူးစတင် | successor1 = | president1 = | 1blankname1 = | 1namedata1 = | deputy1 = [[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]] | term_start1 = ၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁ | term_end1 = | office2 = [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]] | predecessor2 = ဦး[[သန်းရွှေ]] | successor2 = | president2 = ဦး[[သိန်းစိန်]] <br> ဦး[[ထင်ကျော်]] <br> ဦး[[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမြင့်]] | 1blankname2 = {{nowrap|အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်}} | 1namedata2 = ဒေါ်[[အောင်ဆန်းစုကြည်]] | deputy2 = [[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]] | term_start2 = ၃၀ မတ် ၂၀၁၁ | term_end2 = | office3 = | predecessor3 = | successor3 = | president3 = | 1blankname3 = | 1namedata3 = | deputy3 = | term_start3 = | term_end3 = | party = | birth_date = {{birth date and age|1956|7|3|df=y}} | birth_place = [[ထားဝယ်မြို့]] | death_date = | death_place = | nationality = မြန်မာ | parents = ပန်းချီဦးခင်လှိုင်(ထားဝယ်)<ref>{{cite web |title=သီတဂူဆရာတော် ရေစက်ချအနုမောဒနာတရားဟောကြားချီးမြှင့်ခြင်း |url=https://thesitagu.org/index.php/academics/yangon/970-2020-01-27-03-08-48 |website=thesitagu.org |access-date=၂၃ ဧပြီ ၂၀၂၂ |date=၂၅ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၀}}</ref>၊ ဒေါ်လှမူ<ref name="cincds">{{cite web |title=တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နှင့် ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံ Politic မဂ္ဂဇင်းတို့၏ မေးမြန်းဖြေကြားမှုများကို Politic မဂ္ဂဇင်း၌ ထည့်သွင်းဖော်ပြ |url=https://cincds.gov.mm/node/8613?d=1 |website=cincds.gov.mm |access-date=၂၃ ဧပြီ ၂၀၂၂ |date=၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၀}}</ref> | spouse = ဒေါ်[[ကြူကြူလှ]] | children = [[အောင်ပြည့်စုံ]]<br/>[[ခင်သီရိသက်မွန်]] | alma_mater = [[ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်]] ([[LL.B]])<br/>[[စစ်တက္ကသိုလ်]] | website = {{url|www.seniorgeneralminaunghlaing.com.mm}} | nickname = | allegiance = {{flag|Myanmar}} | branch = {{army|Myanmar}} | serviceyears = ၁၉၇၄–လက်ရှိ | rank = [[File:Senior General.gif|15px]] [[ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး]] | unit = | commands = {{flagicon image|Commander in Chief flag of Myanmar.svg}} ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် | battles = | awards = မဟာသရေစည်သူ<br/>[[:en:Orders, decorations, and medals of Malaysia|Honorary Malaysian Armed Forces Order for Valour (First Degree)]]<br/>[[:en:Orders, decorations, and medals of Malaysia|Gallant Commander of Malaysian Armed Forces]]<br/>Knight Grand Cross<br> First Class of the Most Exalted<br> [[ဆင်ဖြူတော်ဝင်သူရဲကောင်းဘွဲ့တံဆိပ်]] | ethnicity = |honorific prefix=[[ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး]]<br>[[မဟာသရေစည်သူ]]|appointed=မိမိကိုယ်ကို ပြန်ခန့်}} ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[မဟာသရေစည်သူ]] '''မင်းအောင်လှိုင်'''သည် [[မြန်မာနိုင်ငံ|ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်]]၏ တပ်မတော်သား တစ်ဦးဖြစ်ပြီး၊ [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]] ရာထူးနေရာ၌ လက်ရှိ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူဖြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ]] အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်လျက်ရှိသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သော [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၂၀၂၁)|အိမ်စောင့်အစိုးရ]]တွင်လည်း ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် မိမိကိုယ်ကိုပြန်လည်ခန့်အပ်ကာ တာဝန် ထမ်းဆောင်နေသည်။ ယင်းဖန်တီးထားသော [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၂၀၂၁)|အိမ်စောင့်အစိုးရ]]၏ အစိုးရအကြီးအကဲအဖြစ် အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာနှင့် ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဥပဒေပြုရေးအာဏာတို့ကို ကိုယ်တိုင်ကျင့်သုံးလျက်ရှိသည်။ သူသည် [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]] ရာထူးကို ၂၀၁၁ ခုနှစ် မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် လက်ခံခဲ့သည်။ သူသည် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]] ဦးဆောင်သော အဖွဲ့ဝင် (၁၁) ဦးပါဝင်သည့် [[အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ|အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးကောင်စီ]]၏ (NDSC) ၏အဖွဲ့ဝင်လည်းဖြစ်သည်။<ref>http://www.burmalibrary.org/docs5/Myanmar_Constitution-2008-en.pdf</ref> သူသည် ယခင်က မြန်မာနိုင်ငံ[[မြန်မာနိုင်ငံ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန|ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]]၏ ညှိနှိုင်းကွပ်ကဲရေးမှူး (ကြည်း၊ရေ၊လေ) ဖြစ်သည်။<ref>https://www.irrawaddy.com/news/burma/min-aung-hlaing-appointed-vice-senior-general.html</ref>ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု အတွက် အဓိကတာဝန်ရှိသူလည်းဖြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်၍ [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|စစ်အာဏာသိမ်း]]ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ==ကိုယ်ရေးအကျဉ်း== ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် (ကြည်း ၁၄၂၃၂)<ref>{{cite web|title=တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်အဖြစ် ပြန်လည်အတည်ပြုခန့်အပ်ခြင်း|url=https://www.gad.gov.mm/sites/default/files/3_ttpmettaakaakyeruiiciikhpaphc_pnlnnyattnnypkhnapkhng.pdf|accessdate=16 June 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624195531/https://www.gad.gov.mm/sites/default/files/3_ttpmettaakaakyeruiiciikhpaphc_pnlnnyattnnypkhnapkhng.pdf}}</ref> ကို ခရစ်နှစ် ၁၉၅၅-ခုနှစ်တွင် [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[ထားဝယ်မြို့]]တွင် မွေးဖွားသည်။ ဖခင်ဖြစ်သူ ဦးခင်လှိုင်မှာ ပန်းချီဆရာတစ်ဦး ဖြစ်သည်။<ref name="cincds"/> ၁၉၆၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၆၆ ခုနှစ်အထိ မန္တလေးမြို့၊ ၁၉၆၇ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၂ ခုနှစ်အထိ ရန်ကုန်မြို့တို့တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး<ref name="cincds"/> ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းကို [[အ.ထ.က(၁)လသာ]] (Central) ကျောင်းမှ အောင်မြင်ခဲ့သည်။<ref>[http://burmese.voanews.com/content/article-04-02-11-soldiers-talk054-119117354/1245642.html တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သစ်နှင့် အမေရိကန် မြန်မာ တပ်မတော်နှစ်ရပ် ဆက်ဆံရေး - အပိုင်း (၁)]</ref> ၁၉၇၃-၇၄ ခုနှစ်တွင် [[ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်]] ဥပဒေပညာ တက်ရောက်သင်ကြားရင်း ၁၉၇၄ ခုနှစ်တွင် [[စစ်တက္ကသိုလ်]] ဗိုလ်လောင်းသင်တန်း အပတ်စဉ်(၁၉) ဝင်ခွင့်ရရှိခဲ့ရာ [[ပြင်ဦးလွင်မြို့]]ရှိ [[စစ်တက္ကသိုလ်]]သို့ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး သိပ္ပံဘွဲ့ရရှိခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးတက္ကသိုလ်မှ မဟာဝိဇ္ဇာ(ကာကွယ်ရေး)ဘွဲ့ကိုလည်း ရရှိခဲ့သည်။ အရာရှိငယ်ဘဝတွင် မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ် အမှတ်(၈၆) ခြေလျင်တပ်ရင်းတွင် ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးသည်။ (အမှတ်(၃၆၉)ခြေမြန်တပ်ရင်း)နမခလက်အောက်ခံတပ်ရင်း တပ်ရင်းမှူး၊ အမှတ်(၃၃) ခြေမြန်တပ်မဌာနချုပ်တွင် စစ်ဦးစီးမှူး(ပထမတန်း)နှင့် နည်းဗျူဟာမှူး တာဝန်များ၊ အမှတ်(၄၄) ခြေမြန်တပ်မဌာနချုပ် တပ်မမှူး၊ စစ်တက္ကသိုလ် ကျောင်းအုပ်ကြီး၊ အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်နှင့် တြိဂံဒေသတိုင်းစစ်ဌာနချုပ် တိုင်းမှူး တာဝန်များအပြင် အမှတ်(၂) စစ်ဆင်ရေးအထူးအဖွဲ့မှူးတာဝန်ကိုပါ ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကာလတွင် ညှိနှိုင်းကွပ်ကဲရေးမှူး(ကြည်း၊ ရေ၊ လေ) ဖြစ်လာပြီး ၂၀၁၁ မတ် ၃၁ မှ စတင်ကာ [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]] ရာထူးကို ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အဆင့်ဖြင့် စတင် တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ [[File:Thai delegation with Burmese SPDC.jpg|thumb|၂၀၁၀ပြည့်နှစ်က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေက ထိုင်းနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် [[အဘီစစ် ဝိဇ္ဇာဇီဝ]]အား လက်ခံတွေ့ဆုံရာ ထိုစဉ်ကညှိကွပ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးမင်းအောင်လှိုင်အား ဘေးတွင်တွေ့ရစဉ်]] ==တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်တာဝန်== ===၂၀၁၁-၂၀၁၆ : ပြည်ထောင်စုကြံခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီအစိုးရ ကာလ=== ၂၀၁၁ခုနှစ် မတ်လ ၃၀ရက်နေ့တွင် [[နအဖ]]အစိုးရမှ [[ဦးသိန်းစိန် အစိုးရ|ဦးသိန်းစိန်အစိုးရ]]အသစ်ထံ တရားဝင် အာဏာလွှဲပြောင်းပေးအပ်ချိန်တွင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်မှာ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဖြစ်လာသည်။ သူသည် သူ့ထက် ပို၍ဝါကြီးသောသူများကို ကျော်ဖြတ်၍ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။<ref name=":6">{{Cite web |date=12 January 2021 |title=Could Min Aung Hlaing's retirement break the political deadlock? |url=https://www.frontiermyanmar.net/en/could-min-aung-hlaings-retirement-break-the-political-deadlock/ |access-date= |website=Frontier Myanmar |language=en-US}}</ref>တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဖြစ်လာချိန်တွင် သူသည် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးအဆင့်သာ ဖြစ်သေးသည်။[[ဒုတိယတပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]]ဖြစ်သူ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]]သည်လည်း ဗိုလ်ချုပ်အဆင့်သာ ဖြစ်သေးသည်။ ၎င်းတိုကို ခန့်အပ်ကြောင်းကို တရားဝင် လူသိရှင်ကြား ကြေညာခဲ့ခြင်းမရှိပဲ ထိုနေ့က လွှတ်တော်အစည်းအဝေးကျင်းပမှသာ တရားဝင်သိရှိခဲ့ကြရသည်။<ref name="mmsp">{{Cite web|url=https://www-bbc-com.cdn.ampproject.org/v/s/www.bbc.com/burmese/burma/2011/03/110330_breakingnews.amp?amp_js_v=a6&amp_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16323623508558&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fburmese%2Fburma%2F2011%2F03%2F110330_breakingnews|title=အစိုးရသစ်ကို အာဏာလွှဲအပ် လိုက်ပြီ}}</ref> ၂၀၁၂ခုနှစ် (၆၇)နှစ်မြောက် တပ်မတော်နေ့အကြောင်း သတင်းများတွင် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်အား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အဆင့်ဖြင့်သာ ဖော်ပြခဲ့ကြပြီး<ref>{{Cite web|url=https://www.burmalibrary.org/sites/burmalibrary.org/files/obl/docs13/MA2012-03-28.pdf|title=မြန်မာ့အလင်းသတင်းစာ (၂၈.၃.၂၀၁၂)}}</ref>ဧပြီလ (၃)ရက်​နေ့တွင် ထုတ်​ဝေ​သော နိုင်ငံပိုင်သတင်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော သတင်း၌ [[အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေး]]တက်ရောက်ရန် ထွက်ခွာသွားသော နိုင်ငံတော်သမ္မတ [[ဦးသိန်းစိန်]]ကို လေဆိပ်၌လိုက်ပါ ပို့ဆောင်သူများစာရင်းတွင် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ဟု ပါရှိခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.burmalibrary.org/sites/burmalibrary.org/files/obl/docs13/MA2012-04-03.pdf|title=မြန်မာ့အလင်းသတင်းစာ (၃.၄.၂၀၁၂)}}</ref> ထို့ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးအဆင့်မှ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး ဖြစ်လာခဲ့သည်။<ref name="David">David Paquette, [http://www.irrawaddy.org/archives/1890 "Min Aung Hlaing Appointed Vice-Senior General"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150724081319/http://www.irrawaddy.org/archives/1890 |date=24 July 2015 }}, ''The Irrawaddy'', 3 April 2012.</ref> ၂၀၁၃ခုနှစ် မတ်လ (၂၄)ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံးမှ ကျင်းပသော ဆွမ်းကပ်လှူပွဲသို့ ဇနီးဖြစ်သူ ဒေါ်[[ကြူကြူလှ]] တက်ရောက်ခဲ့ရာ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ ရာထူးအဆင့်အတန်းကို ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.burmalibrary.org/sites/burmalibrary.org/files/obl/docs21/Mirror2013-03-25.pdf|title=​ကြေးမုံသတင်းစာ (၂၅.၃.၂၀၁၃)}}</ref> မတ်လ (၂၇) ရက်နေ့ (၆၈)နှစ်မြောက် တပ်မတော်နေ့ မိန့်ခွန်းပြောကြားရာတွင်မူ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ အဆင့်ကို ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးဟု ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ ဤသို့ဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်သည် မြန်မာ့တပ်မတော်၏ အမြင့်ဆုံးတိုးမြှင့်နိုင်သည့် အဆင့်ဖြစ်သော [[ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး]] အဆင့်ကို ရယူခဲ့သည်။ ထို့အတူ ဒုတိယတပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကိုလည်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီးအဆင့်မှ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး အဆင့်ဖြင့် ပြောင်း၍ ဖော်ပြခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.burmalibrary.org/sites/burmalibrary.org/files/obl/docs21/Mirror2013-03-28-red.pdf|title=​ကြေးမုံသတင်းစာ (၂၈.၃.၂၀၁၃)}}</ref> ၎င်းအကြောင်းများကို တရားဝင်ထုတ်ဖော်ကြေညာခြင်းမရှိသဖြင့် ရက်စွဲအတိအကျကို မသိရဘဲ [[တပ်မတော်နေ့]] တွင် တိုးမြှင့်ခဲ့သည်ဟုသာ ခန့်မှန်းကြသည်။ ၂၀၁၁ မှ ၂၀၁၆အတွင်း အစိုးရနှင့် တပ်မတော်သည် ဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်ခဲ့သည်။ အစိုးရပိုင်းမှ [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]]ဟောင်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီးအငြိမ်းစားဖြစ်သူ သမ္မတဦးသိန်းစိန်သည် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးထက် ဝါပိုရင့်သူ ဖြစ်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသည် ဤကာလအတွင်း နိုင်ငံရေးတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းမရှိပဲ တပ်မ​တော်ပိုင်းတွင်သာ အားစိုက်ခဲ့သည်။ သို့သော် [[ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ|ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီ]]အတွင်း [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]] ဦးသိန်းစိန်နှင့် [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌ|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ]] [[ရွှေမန်း၊ ဦး|သူရဦးရွှေမန်း]]တို့ အားပြိုင်ရာတွင် ဦးသိန်းစိန်ဘက်မှ ရပ်တည်ခဲ့သည်။<ref name="wnf">{{Cite web|url=https://www.frontiermyanmar.net/en/what-next-for-senior-general-min-aung-hlaing/|title=What next for Senior General Min Aung Hlaing?}}</ref> [[File:The Commander-in-Chief of Defence Services of the Republic of the Union of Myanmar, General Min Aung Hlaing calls on the Chairman Chief of Staff Committee and Chief of Naval Staff, Admiral Nirmal Verma, in New Delhi.jpg|thumb|၂၀၁၂ခုနှစ်က​ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် တွေ့ရစဉ်]] ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသည် အသက်(၆၀)ပြည့်ရန် နီးကပ်လာချိန်တွင် ၂၀၁၄ ခုနှစ်၌ ကကနကောင်စီညွှန်ကြားလွှာ ၄/၂၀၁၄အရ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်နှင့် ဒုတိယကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်တို့၏ တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်သော အသက်ကို ၆၅နှစ်အထိ တိုးမြှင့်လိုက်သည်။ ထို့ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် အထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။<ref name="kakana">{{Cite web|url=https://burma.irrawaddy.com/news/2016/07/20/118781.html|title=တပ်ချုပ်နှင့် ဒုတပ်ချုပ်တို့ အသက် ၆၅ နှစ်ထိ တာဝန်ထမ်းနိုင်ပြီး စစ်အရာရှိများ၏ တာဝန် သက်တမ်း ကန့်သတ်ဟုဆို}}</ref> သို့ရာတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖေါ်ဝါရီ၌ အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် အသက် ၆၅ နှစ် ပြည့်ခဲ့သော်လည်း တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်တာဝန်ကို ယခုအချိန်ထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်လျက်ရှိသည်။ ===၂၀၁၆-၂၀၂၁ : အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အစိုးရ ကာလ === [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၅|၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲ]]ပြီးနောက် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] ဦးဆောင်သော [[ဦးထင်ကျော်အစိုးရ]] တက်လာခဲ့သည်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသည် ထိုအစိုးရလက်ထက်တွင်လည်း တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်အဖြစ် ဆက်လက် တာဝန်ယူခဲ့သည်။ [[File:President Duterte Meets Myanmar President U Htin Kiaw, Minister For Foreign Affairs Aung San Suu Kyi, Commander-in-Chief Min Aung Hlaing and Myanmar-based Filipino Companies 08.jpg|thumb|၂၀၁၇ခုနှစ်က​တွေ့ရ​သော ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးနှင့် ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ [[ရော်ဒရီဂို ဒူတာတေး]]]] ၂၀၁၇ခုနှစ်အတွင်း အေအာအက်စ်အေ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့၏ ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်မှုကို မြန်မာလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များက ပြန်လည်တုံ့ပြန်ကြရာ ဒုက္ခသည် ၇သိန်းကျော် ဘင်္ဂလားဒေရှ့်နိုင်ငံအတွင်း ထွက်ပြေးသွားခဲ့ကြသည်။ ရခိုင်အရေးနှင့် ပက်သက်သက်၍ သူ့အား အမေရိကန်အပါအဝင် နိုင်ငံတကာမှ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ခဲ့ရာ သူ့အနေဖြင့် ဥပဒေများအတိုင်း လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ နိုင်ငံတကာက ယခုလို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းကို လက်မခံဟု ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးက တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။<ref name="retire"/> အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အစိုးရ သက်တမ်းကြာရှည်လာသည်နှင့်အမျှ [[တပ်မတော်]]နှင့် [[ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့|အစိုးရ]]အကြား ပွတ်တိုက်မှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။၂၁ ရာစုပင်လုံညီလာခံ ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားတစ်ခုတွင် မိန့်ခွန်းပြောကြားရာ အချို့နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများသည် ၁၉၅၅ခုနှစ်က [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ဗကပ]]၏ [[ဖဆပလ|ဖဆပလအစိုးရ]]အား ပြုလုပ်ခဲ့သကဲ့သို့ ယခုအခါတွင် ဖဆပလနေရာ၌ တပ်မတော်ကို အစားထိုးနေကြောင်း၊ "ဆိတ်ခေါင်းချိတ်ပြီး ခွေးသားရောင်းဖို့ မကြိုးစားပါနဲ့" ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။<ref name="wheremah">{{Cite web|url=https://www.frontiermyanmar.net/mm/%E1%80%97%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%9C%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%AF%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BE%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8-2/|title=ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် ဘယ်လမ်းကို ရွေးချယ်မလဲ}}</ref><ref name="speech">{{Cite web|url=https://www.mdn.gov.mm/my/ttpmtteaakaakyreuuciikhup-biulkhupmuukii-mngaeaangliung-pnnytheaangcungimkhmrennyiilaakhn|title=တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ-(၂၁)ရာစုပင်လုံ စတုတ္ထအစည်းအဝေးတွင် ပြောကြားသည့် နှုတ်ခွန်းဆက်အမှာစကား}}</ref>လက်ရှိပြည်တွင်းစစ်ကို တပ်မတော်နှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များအကြား ပဋိပက္ခအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး အစိုးရက ကြားဝင်ဖျန်ဖြေသူအဖြစ် ပုံမဖော်ရန်၊ တပ်မတော်ကိုသာ အပြစ်ပုံမချရန် ပြောဆိုခဲ့သည်။<ref name="wnf"/>ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပက်သက်၍ အစိုးရ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို တပ်မတော်မှ လူသိရှင်ကြား ဝေဖန်လာခဲ့သည်။ တပ်မတော်ဘက်မှ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲများတွင် သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့မှ ဗိုလ်မှူးချုပ် [[ဇော်မင်းထွန်း (ဒုဝန်ကြီး)|ဇော်မင်းထွန်း]]နှင့် အစိုးရဘက်သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲများတွင် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦး[[ဇော်ဌေး]]တို့သည် ၎င်းတို့၏ သက်ဆိုင်ရာ သဘောထားများကို ပြောကြားရာတွင် မကြာခဏ တင်းမာမှုများရှိခဲ့သည်။ဥပမာ- တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ အဆင့်သတ်မှတ်ချက်ကိစ္စနှင့် ၂၀၂၀ရွေးကောက်ပွဲအပြီးများတွင်ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်အတွင်းက ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဦး[[ဖြိုးမင်းသိန်း]]က ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်အဆင့်သာဖြစ်ကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် တပ်မတော်ဘက်မှ နိုင်ငံတော်အစိုးရမှ ထုတ်ပြန်သည့် [[ပြည်ထောင်စုအင်္ဂါစဉ်]]အရ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် အဆင့် (၈)ဖြစ်ကာ ပြည်ထောင်စုအဆင့်တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူဟု ပြန်လည်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။<ref name="vpmah">{{Cite web|url=https://myanmar.mmtimes.com/news/146153.html|title=ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် ဒုတိယသမ္မတအဆင့်ရှိသူဟု တပ်မတော်ထုတ်ပြန်}}</ref> ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာ ၄ ရက်နေ့တွင် [[သမ္မတအိမ်တော် (နေပြည်တော်)|နိုင်ငံတော်သမ္မတအိမ်တော်]] သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကို ရည်ညွှန်းကာ နိုင်ငံဝန်ထမ်းများသည် ပါတီနိုင်ငံရေး ကင်းရှင်းရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်မှ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် သာမန်ဝန်ထမ်းမဟုတ်ဘဲ အမျိုးသားနိုင်ငံရေးကဏ္ဍတွင် ဦးဆောင်သူဖြစ်သဖြင့် ၎င်း၏တာဝန်အပေါ် လေးစားအသိအမှတ်ပြုရန် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းကဏ္ဍတွင် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ၊ အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် ပါဝင်မှု၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေစတင်ရာ အမျိုးသားညီလာခံများတွင် ချမှတ်သည့် အခြေခံမူများနှင့် အသေးစိတ်အခြေခံရမည့် မူများစာအုပ်အရ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ အဆင့်သတ်မှတ်ရာတွင် မှီငြမ်းပြုနိုင်ရေးအတွက် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကို [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယ သမ္မတ|ဒုတိယသမ္မတ]]အဆင့် သတ်မှတ်သည်ဟု အခြေခံမူ သတ်မှတ်ခဲ့သဖြင့် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် နိုင်ငံဝန်ထမ်းမဟုတ်သည့် အမျိုးသားနိုင်ငံရေးအဆင့်အတန်းကို သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြန်လည်ပြောကြားခဲ့သည်။ <ref name="vpmah"/> အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် အစိုးရများ သက်တမ်းတွင် ကာလုံဟုခေါ်သော [[အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ|အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ]]ကို တစ်ကြိမ်မျှမခေါ်ခဲ့ပေ။<ref name="retire">{{Cite web|url=https://burma.irrawaddy.com/article/2020/11/20/233687.html|title=ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် အနားယူ မယူ}}</ref> ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးက ၎င်းတွင် နှစ်​ပေါင်း (၄၀)​ကျော်ကြာ အုပ်ချုပ်ရေး အတွေ့အကြုံများစွာရှိကြောင်း၊ ထိုအတွေ့အကြုံများကို လက်တွေ့ အသုံးချရန် အသင့်ရှိကြောင်း အမြဲပြောဆိုခဲ့သည်။<ref name="40yrsservice">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/burma-53204574?xtor=AL-73-%5Bpartner%5D-%5Bkhaosod.co.th%5D-%5Blink%5D-%5Bburmese%5D-%5Bbizdev%5D-%5Bisapi%5D|title=ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်-"အုပ်ချုပ်ရေးအတွေ့ အကြုံ ကျွန်တော့်မှာ အများကြီးရှိတယ်"}}</ref>နိုင်ငံခြားသတင်းထောက်နှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းတစ်ခုတွင် သူ့အနေဖြင့် လက်ရှိရာထူးထက် ပို၍မြင့်သော တာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။၂၀၂၀ရွေးကောက်ပွဲမစမီတွင် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်နှင့် နိုင်ငံရေးပါတီ (၃၄)ခုတို့ တွေ့ဆုံခဲ့ရာ ပါတီအချို့မှ လက်ရှိရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်မှာ ဘက်လိုက်နေကြောင်း၊ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတသော ရွေးကောက်ပွဲမဖြစ်နိုင်ကြောင်းနှင့် တပ်မတော်မှ အာဏာရယူပြီး ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပေးစေလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။<ref name="wnf"/> ရွေးကောက်ပွဲအပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသည် အတင်းမာဆုံးအခြေအနေဖြစ်လာခဲ့သည်။ တပ်မတော်မှ ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ပက်သက်၍ တောက်လျှောက်ပြောဆိုလာခဲ့ပြီး အစိုးရနှင့် ​ရွေး​ကောက်ပွဲ​ကော်မရှင်အား တောင်းဆိုမှုများ ရှိလာခဲ့သည်။ သို့သော် အစိုးရမှ တရားဝင် ပြန်လည်ဖြေကြားခြင်း မရှိခဲ့ပေ။၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက်နေ့က [[နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးတက္ကသိုလ်]]မှ နည်းပြအရာရှိများနှင့် သင်တန်းသားများကို တွေ့ဆုံရာ တစ်ချို့မှာ ဥပဒေကို လိုရာဆွဲ၍ လုပ်နေသဖြင့် အကျိုးထက် အဆိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း၊ ဥပဒေကို မလိုက်နာပါက ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ဖျက်ပစ်နိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် တပ်မတော်၏ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ဗိုလ်မှူးချုပ် [[ဇော်မင်းထွန်း (ဒုဝန်ကြီး)|ဇော်မင်းထွန်း]]က တပ်မတော်အနေဖြင့် အာဏာမသိမ်းဘူးဟု မှတ်ယူ၍မရကြောင်း ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့သည်။<ref name="sanda">{{Cite web|url=https://burmese-voanews-com.cdn.ampproject.org/v/s/burmese.voanews.com/amp/sithu-aungmyint-what-will-be-the-real-desire-of-myanmar-military-chief/5758387.html?amp_js_v=a6&amp_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16323674553152&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s&ampshare=https%3A%2F%2Fburmese.voanews.com%2Fa%2Fsithu-aungmyint-what-will-be-the-real-desire-of-myanmar-military-chief%2F5758387.html|title=ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ ဆန္ဒအစစ်အမှန် ဘာဖြစ်မလဲ}}</ref>ဇန်နဝါရီလ ၂၈ရက်နေ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးက ၎င်း၏သဘောထားကို နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ထံ စာရေးသား ပေးပို့ခဲ့သည်ဟု သတင်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။ ထိုစာတွင် မဲစာရင်းမှားယွင်းမှုများကို ပြန်၍စစ်ဆေးပေးရန်နှင့် တတိယအကြိမ်လွှတ်တော်များအား သမ္မတ၏အာဏာဖြင့် ဆိုင်းငံ့ပေးရန်တို့ ပါဝင်သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/burmese/news/army-letter-to-dassk-02012021012235.html/ampRFA?amp_js_v=a6&amp_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16323674553152&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.rfa.org%2Fburmese%2Fnews%2Farmy-letter-to-dassk-02012021012235.html|title=ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ထံသို့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ပေးပို့ခဲ့တဲ့စာ}}</ref> ထိုရက်ပိုင်းအတွင်း မြို့ကြီးအချို့၌ တပ်မတော်၏ သံချပ်ကာယာဉ်များ လှည့်လည်သွားလာမှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ (၁)ရက်နေ့ နံနက်အစောပိုင်းတွင် တပ်မတော်မှ အာဏာသိမ်းယူခဲ့သည်။ ထို့နေ့တွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံး၏ အမိန့်အမှတ် ၁/၂၀၂၁အရ အာဏာသုံးရပ်ကို တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ထံ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် သမ္မတအနေဖြင့် အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာ၍ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကို အာဏာ (၃) ရပ်လွှဲပြောင်းပေးနိုင်သည်ဆိုသည့်ပုဒ်မ ပါဝင်သည်။ သို့သော် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် နှင့် လွှတ်တော်နှစ်ရပ်၏ ဥက္ကဋ္ဌများကို ဖမ်းဆီးအကျယ်ချုပ်ထားရှိကာ မတရားသဖြင့် ဒုသမ္မတ(၁) ဦးမြင့်ဆွေအား ယာယီသမ္မတ အနေဖြင့် သူ့ထံ အာဏာလွှဲပြောင်းစေခဲ့သည်။ ထိုအချက်သည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ကွဲလွဲကာ အာဏာသိမ်းမှုကို တရားဝင်သယောင်ယောင် လုပ်ဆောင်နေခြင်းဖြစ်သည်။ ===၂၀၂၁ မှ လက်ရှိ: စစ်အာဏာသိမ်းခြင်း=== ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်း]]ပြီးနောက် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် အာဏာ(၃)ရပ်ကို ချုပ်ကိုင်သူ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ (၂)ရက်နေ့မှစတင်ကာ [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]]ကို ဖွဲ့စည်းကာ [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ|ဥက္ကဋ္ဌ]]အဖြစ် ဆောင်ရွက်ကာ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးများကို ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ယာယီသမ္မတ ဦး[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|မြင့်ဆွေ]]မှာ အစည်းအဝေးပွဲတစ်ခုတွင်သာ တွေ့ခဲ့ရပြီး လူမြင်ကွင်းမှ ပျောက်သွားခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းအလုံးစုံကို တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်မှ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။<ref name="mal">{{Cite news|title=ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ အာဏာကစားပွဲ|url=https://www-bbc-com.cdn.ampproject.org/v/s/www.bbc.com/burmese/burma-57432310.amp?amp_js_v=a6&amp_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16252286593180&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fburmese%2Fburma-57432310}}</ref>အာဏာသိမ်းခြင်းအတွက် အချို့နိုင်ငံများမှ စိုးရိမ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး အချို့နိုင်ငံများက ဖမ်းဆီးထားသူများကို လွှတ်ပေးရန် ပြောကြားခဲ့သည်။ မြန်မာပြည်အရေးနှင့် အာဆီယံခေါင်းဆောင်များအကြား အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၌ ကျင်းပခဲ့ရာ ထိုပွဲသို့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် တက်ရောက်ခဲ့သည်။ဤသည်မှာ အာဏာသိမ်းပိုက်ပြီးနောက် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ ပထမဆုံးသော ပြည်ပခရီးစဉ်ဖြစ်သည်။<ref name="asean">{{Cite news|title=Asean leaders agree 5-point plan for Myanmar|url=https://www.bangkokpost.com/thailand/general/2104915/asean-leaders-agree-5-point-plan-for-myanmar}}</ref> [[File:2021 Special ASEAN Summit on Myanmar's coup d'état (2).jpg|thumb|၂၀၂၁ ဧပြီ ၂၄ရက်​နေ့တွင် ကျင်းပသော အာဆီယံခေါင်းဆောင်များ အစည်းအဝေး]] ၂၀၂၁ခုနှစ် ဩဂုတ်လ (၁)ရက်နေ့တွင် [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၂၀၂၁)|အိမ်စောင့်အစိုးရ]]အဖြစ် ပြောင်း၍ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် တာဝန်ကိုပါ ပူးတွဲရယူခဲ့သည်။<ref name="cgov2"/> အိမ်စောင့်အစိုးရအနေဖြင့် ၂၀၂၃ခုနှစ် ဩဂုတ်လအထိ တာဝန်ယူမည်ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃ခုနှစ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်လည်ကျင်းပပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။<ref name="cgov2">{{Cite news|title=အိမ်စောင့်အစိုးရပြောင်းတာ ဘာထူးခြားသွားလဲ|url=https://www-bbc-com.cdn.ampproject.org/v/s/www.bbc.com/burmese/burma-58076614.amp?amp_js_v=a6&amp_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16323943293539&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fburmese%2Fburma-58076614}}</ref>၂၀၂၁ခုနှစ် စက်တင်ဘာလအထိ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးဦးဆောင်သော အိမ်စောင့်အစိုးရနှင့် ပြိုင်ဘက်ဖြစ်သော [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရအဖွဲ့|အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]တို့သည် နိုင်ငံတကာ မျက်နှာစာတွင် အသိအမှတ်ပြုခံရရေး ကြိုးစားခဲ့ရသည်။။<ref>{{Cite news|title=ကုလသမဂ္ဂမှာ မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြု ဘယ်သူဖြစ်လာမလဲ|url=https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/burmese/program_2/who-will-be-representative-of-myanmar-at-un-meeting-09152021070526.html/ampRFA?amp_js_v=a6&amp_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16323948539993&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.rfa.org%2Fburmese%2Fprogram_2%2Fwho-will-be-representative-of-myanmar-at-un-meeting-09152021070526.html}}</ref> လက်ရှိတွင် [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရအဖွဲ့|အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ]] ကိုမူ ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ ချက်နိုင်ငံ၊တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၊ ဥရောပသမဂ္ဂ စသည်တို့က မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားဝင်အစိုးရ အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုထားပြီး မင်းအောင်လှိုင်၏ [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၂၀၂၁)|အိမ်စောင့်အစိုးရ]] ကို တရားဝင်အစိုးရဟု မည်သည့်နိုင်ငံကမျှ အသိအမှတ်ပြု ထုတ်ဖော်ပြာဆိုထားခြင်းမရှိပေ။ [[File:Мин Аун Хлайн в Татарстане 02 (25-06-2021).jpg|thumb|၂၀၂၁ခုနှစ် ဇွန်လအတွင်းက ရုရှားနိုင်ငံခရီးစဉ်တွင် ​တွေ့ရစဉ်]] === လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှုနှင့် စစ်ရာဇဝတ်မှုများ === [[ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီ]]က မင်းအောင်လှိုင်၏ တပ်မတော်သားများသည် [[ကချင်ပြည်နယ်]]နှင့် [[ရှမ်းပြည်နယ်]]က အရပ်သားများကို တမင်တကာ ပစ်မှတ်ထားခဲ့ကြကြောင်း၊ ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသမီးများကို အဓမ္မပြုကျင့်ခဲ့ကြောင်း၊ အရပ်သားများကိုပစ်ခတ်ကြောင်းနှင့် [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]အတွင်းရှိ ကျေးရွာများ မီးရှို့ကြောင်း အစီရင်ခံ သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web |last=Section |first=United Nations News Service |date=20 June 2016 |title=UN News – Myanmar must address 'serious' human rights violations against minorities – UN rights chief |url=http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=54268#.WdnLnTtpG02 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180212012658/http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=54268#.WdnLnTtpG02 |archive-date=12 February 2018 |access-date=8 October 2017 |website=UN News Service Section |language=en}}</ref> သူသည် ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးများအား လူမျိုးတုန်းရှင်းလင်းခြင်းအတွက် စွပ်စွဲခံနေရသည်။<ref>{{Cite news |last=Farmaner |first=Mark |date=13 September 2017 |title=Only One Person Can Stop Ethnic Cleansing In Myanmar, And It Isn't Aung San Suu Kyi |work=[[Huffington Post]] |url=https://www.huffingtonpost.com/entry/myanmar-rohingya-aung-san-suu-kyi_us_59b83175e4b02da0e13cf59f |url-status=live |access-date=31 October 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190209201258/https://www.huffingtonpost.com/entry/myanmar-rohingya-aung-san-suu-kyi_us_59b83175e4b02da0e13cf59f |archive-date=9 February 2019}}</ref> အဆိုပါလုပ်ရပ်များသည် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုနှင့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများ ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite news |date=30 March 2015 |title=Burma's Military Milestone |publisher=[[Human Rights Watch]] |url=https://www.hrw.org/news/2015/03/30/burmas-military-milestone |url-status=live |access-date=27 August 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160804172653/https://www.hrw.org/news/2015/03/30/burmas-military-milestone |archive-date=4 August 2016}}</ref> ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ လွတ်လပ်သော နိုင်ငံတကာ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးမစ်ရှင်က မင်းအောင်လှိုင်နှင့် အခြားသော စစ်ဗိုလ်ချုပ်များသည် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်တို့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများအတွက် အဓိက တာဝန်ရှိသူများဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။<ref name="UNReport">{{Cite news |last=Nebehay |first=Stephanie |date=27 August 2018 |title=Myanmar generals had "genocidal intent" against Rohingya, must face justice – UN |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/article/myanmar-rohingya-un-idUSL8N1VH04R}}</ref> မင်းအောင်လှိုင်နှင့် တကွ အခြားစစ်ဗိုလ်ချုပ်များဖြစ်သည့် စိုးဝင်း၊ အောင်ကျော်ဇော၊ မောင်မောင်စိုးနှင့် သန်းဦးတို့အား စစ်ရာဇဝတ်မှုများအတွက် နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှု တရားရုံးတို့တွင် တရားစွဲဆိုသင့်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့သည်။<ref name=UNReport/> မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လူမျိုးရေးနှင့် ဘာသာရေး အမုန်းတရားများ ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်ရန်အတွက်ဟုဆိုကာ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်က မင်းအောင်လှိုင်အပါအဝင် လူပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အဖွဲ့အစည်းများ၏ ဖေ့စ်ဘွတ်စာမျက်နှာ ၁၉ ခုကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်။<ref>{{Cite news |date=27 August 2018 |title=Facebook bans Myanmar army chief over rights abuses |work=[[The Times of India]] |url=https://www.timesofindia.com/world/south-asia/facebook-bans-myanmar-army-chief-over-rights-abuses/articleshow/65561259.cms |access-date=27 August 2018}}{{Dead link|date=April 2020 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite news |date=27 August 2018 |title=Facebook bans Myanmar Army Chief Min Aung Hlaing, 19 others over rights abuses |publisher=[[News Nation]] |url=http://www.newsnation.in/world-news/facebook-bans-myanmar-army-chief-min-aung-hlaing-19-after-un-report-on-rohingya-article-201517.html |url-status=live |access-date=27 August 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180827174300/http://www.newsnation.in/world-news/facebook-bans-myanmar-army-chief-min-aung-hlaing-19-after-un-report-on-rohingya-article-201517.html |archive-date=27 August 2018}}</ref> ၂၀၁၉ ခုနှစ် မေလ ၁၆ ရက်တွင် တွစ်တာမှလည်း မင်းအောင်လှိုင်ကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်။<ref>{{Cite web |title=Archived copy |url=https://www.theguardian.com/world/2019/may/16/myanmar-army-chiefs-twitter-account-suspended-over-anti-rohingya-hate-speech |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200630080746/https://www.theguardian.com/world/2019/may/16/myanmar-army-chiefs-twitter-account-suspended-over-anti-rohingya-hate-speech |archive-date=30 June 2020 |access-date=5 May 2020}}</ref> ၂၀၁၉ ခုနှစ် မတ်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ရခိုင်လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးဖြစ်သော ဦး[[ကျော်ဇောဦး]]က ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း တပ်မတော်၏ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများသည် ပြည်သူလူထုနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များအား ထိခိုက်နစ်နာစေကြောင်း အိတ်ဖွင့်ပေးစာကို မင်းအောင်လှိုင်ထံ ပေးပို့ခဲ့သည်။<ref>{{Cite book |url=https://kzo.home.blog/2019/03/18/open-letter-to-myanmar-cinc-min-aung-hlaing-from-u-kyaw-zaw-oo-about-damage-incurred-by-intentional-and-indiscriminate-attacks-of-myanma-tatmadaw-on-non-military-targets/ |title=Open Letter to Senior General Min Aung Hlaing from U Kyaw Zaw Oo about damage to cultural heritage, fatalities and casualties incurred by intentional and indiscriminate attacks of Myanma Tatmadaw on non-military targets |publisher=[[Kyaw Zaw Oo]] |year=2019 |access-date=27 December 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201227103927/https://kzo.home.blog/2019/03/18/open-letter-to-myanmar-cinc-min-aung-hlaing-from-u-kyaw-zaw-oo-about-damage-incurred-by-intentional-and-indiscriminate-attacks-of-myanma-tatmadaw-on-non-military-targets/ |archive-date=27 December 2020}}</ref><ref>{{Cite book |url=https://kzo.home.blog/2019/03/18/open-letter-to-senior-general-min-aung-hlaing-from-u-kyaw-zaw-oo-about-intentional-and-indiscriminate-attacks-of-myanma-tatmadaw-on-non-military-targets/ |title=သမိုင်းဝင် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာအဆောက်အအုံများအပါအဝင် စစ်ဖက်ပစ်မှတ်မဟုတ်သည့်နေရာများသို့ တမင်သက်သက် ပစ်ခတ်ကြသဖြင့် သေဆုံးထိခိုက်ကြရသည့်ကိစ္စ အိတ်ဖွင့်ပေးစာ |publisher=[[Kyaw Zaw Oo]] |year=2019 |language=my |access-date=27 December 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201227104428/https://kzo.home.blog/2019/03/18/open-letter-to-senior-general-min-aung-hlaing-from-u-kyaw-zaw-oo-about-intentional-and-indiscriminate-attacks-of-myanma-tatmadaw-on-non-military-targets/ |archive-date=27 December 2020}}</ref> အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက မင်းအောင်လှိုင်အား ပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ခဲ့ရာ သူ့အား အမေရိကန်နိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။<ref name=":0">{{Cite web |title=US Tightens Sanctions on Myanmar Army Chief |url=https://www.voanews.com/east-asia-pacific/us-tightens-sanctions-myanmar-army-chief |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210108091251/https://www.voanews.com/east-asia-pacific/us-tightens-sanctions-myanmar-army-chief |archive-date=8 January 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Voice of America |language=en}}</ref><ref name=":0" /><ref>{{Cite web |title=Treasury Sanctions Individuals for Roles in Atrocities and Other Abuses |url=https://home.treasury.gov/news/press-releases/sm852 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201207144752/https://home.treasury.gov/news/press-releases/sm852 |archive-date=7 December 2020 |access-date=11 January 2021 |website=U.S. Department of the Treasury}}</ref> === အကျင့်ပျက်ခြစားမှုများ === မင်းအောင်လှိုင်သည် တပ်မတော်ပိုင် [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ စီးပွားရေး ဦးပိုင်လီမိတက်]] (MEHL)တွင် ရှယ်ယာအများစု ပိုင်ဆိုင်သူတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၀-၁၁ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်တွင် ရှယ်ယာ ၅၀၀၀ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ပြီး နှစ်စဉ်အမြတ်ဝေစုအနေဖြင့် ဒေါ်လာ နှစ်သိန်းခွဲ ရရှိခဲ့သည်။<ref>{{Cite web |title=Leaked documents reveal global business links to Myanmar military crimes |url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/09/mehl-military-links-to-global-businesses/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210108144231/https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/09/mehl-military-links-to-global-businesses/ |archive-date=8 January 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Amnesty International |language=en}}</ref> သူသည် MEHL ၏ နာယက အဖွဲ့ဝင်လည်း ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite web |date=17 June 2020 |title=Systemic Conflict of Interest in Myanmar Military Allows for Serious Corruption |url=https://www.justiceformyanmar.org/press-releases/systemic-conflict-of-interest-in-myanmar-military-allows-for-serious-corruption |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201026180332/https://www.justiceformyanmar.org/press-releases/systemic-conflict-of-interest-in-myanmar-military-allows-for-serious-corruption |archive-date=26 October 2020 |access-date=11 January 2021 |website=Justice For Myanmar}}</ref> မင်းအောင်လှိုင်၏ သားဖြစ်သူ အောင်ပြည့်စုံသည် Sky One ဆောက်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီနှင့် အောင်မြင့်မိုမင်းအာမခံ ကုမ္ပဏီအပါအဝင် ကုမ္ပဏီများစွာ ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။<ref name=":3" /> အောင်ပြည့်စုံသည် ဆက်သွယ်ရေးကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်သော [[မိုင်တဲလ် မြန်မာ]]တွင်လည်း ရှယ်ယာများစွာ ပါဝင်ထားသည်။<ref name=":3">{{Cite web |title=တပ်ချုပ်သားပိုင်ကုမ္ပဏီများကို အရေးယူရန် ကုလအချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့ တောင်းဆို |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/2402 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210201053646/https://www.myanmar-now.org/mm/news/2402 |archive-date=1 February 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Myanmar NOW |language=my}}</ref> တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်အဖြစ် တာဝန်ယူပြီးနောက် ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်မြို့ရှိ [[ပြည်သူ့ရင်ပြင်နှင့် ပြည်သူ့ဥယျာဉ်]]တွင် စားသောက်ဆိုင်နှင့် အနုပညာပြခန်းအတွက် နှစ် ၃၀ မြေငှားရမ်းခြင်းကို ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးထက် လျော့နည်းသော နှုန်းထားဖြင့် သားဖြစ်သူ အောင်ပြည့်စုံက ရရှိခဲ့သည်။<ref>{{Cite web |title=Military Chief's Son Paid 'Very Low' Rent for His Upscale Restaurant on Government-Owned Land |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-chiefs-son-paid-very-low-rent-for-his-upscale-restaurant-on-government-owned-land |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200717014336/https://myanmar-now.org/en/news/military-chiefs-son-paid-very-low-rent-for-his-upscale-restaurant-on-government-owned-land |archive-date=17 July 2020 |access-date=11 January 2021 |website=Myanmar NOW |language=en}}</ref> ဆေးနှင့် ဆေးပစ္စည်းများအတွက် [[အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွပ်ကဲမှုဌာန (မြန်မာ)|အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဌာန]]၏ ခွင့်ပြုချက်နှင့် အခွန်ကိစ္စရပ်များကို ဝန်ဆောင်မှုပေးသော ''A&M Mahar'' ကုမ္ပဏီသည်လည်း အောင်ပြည့်စုံပိုင်ဆိုင်သော ကုမ္ပဏီ ဖြစ်သည်။<ref name=":1">{{Cite web |title=Dirty Secrets #2: Sr. Gen. Min Aung Hlaing's family profiting off of FDA and Customs clearances |url=https://www.justiceformyanmar.org/stories/dirty-secrets-2-sr-gen-min-aung-hlaings-family-selling-fda-and-customs-clearance-for-profit |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201026181000/https://www.justiceformyanmar.org/stories/dirty-secrets-2-sr-gen-min-aung-hlaings-family-selling-fda-and-customs-clearance-for-profit |archive-date=26 October 2020 |access-date=11 January 2021 |website=Justice For Myanmar}}</ref> အခွန်ဌာနကို MEHL ၏ ဒါရိုက်တာဟောင်းဖြစ်သူ ဦးကျော်ထင်က ဦးဆောင်သည်။<ref name=":1" /> ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် သမီးဖြစ်သူ [[ခင်သီရိသက်မွန်]]သည် [[သတ္တမမြောက်အာရုံ]] ရုပ်ရှင်ကုမ္ပဏီကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။<ref name=":2">{{Cite web |title=Military Chief's Family Members Spend Big on Blockbuster Movies, Beauty Pageants |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-chiefs-family-members-spend-big-on-blockbuster-movies-beauty-pageants |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201215082136/https://www.myanmar-now.org/en/news/military-chiefs-family-members-spend-big-on-blockbuster-movies-beauty-pageants |archive-date=15 December 2020 |access-date=11 January 2021 |website=Myanmar NOW |language=en}}</ref> ထိုနှစ်မှာပင် ချွေးမဖြစ်သူ မျိုးရတနာထိုက်က Stellar Seven Entertainment အမည်ရှိ ဖျော်ဖြေရေးကုမ္ပဏီတစ်ခုကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။<ref name=":2" /> ==ထမ်းဆောင်ခဲ့သော စစ်ဖက်ဆိုင်ရာတာဝန်များ== {| class="wikitable" |- !ခုနှစ် !! နေရာ !!ရာထူး!! တာဝန် |- |-၁၉၉၅-၁၉၉၈(အမှတ်(၃၆၉)ခြေမြန်တပ်ရင်း)နမခလက်အောက်ခံတပ်ရင်း(တပ်ရင်းမှူး) | ၁၉၉၈ ||[[အမှတ်(၃၃)ခြေမြန်တပ်မ ဌာနချုပ်]] || ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီး || စစ်ဦးစီးအရာရှိ (ပထမတန်း) |- | ၁၉၉၉ ||[[အမှတ်(၃၃)ခြေမြန်တပ်မ ဌာနချုပ်]] || ဗိုလ်မှူးကြီး|| နည်းဗျူဟာမှူး |- | ၂၀၀၂ ||[[အမှတ်(၄၄)ခြေမြန်တပ်မ ဌာနချုပ်]] || ဗိုလ်မှူးချုပ် || တပ်မမှူး |- | ၂၀၀၃ ဩဂုတ် ||[[စစ်တက္ကသိုလ်]] || ဗိုလ်မှူးချုပ် || ကျောင်းအုပ်ကြီး |- | ၂၀၀၄ နိုဝင်ဘာ || [[အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]] || ဗိုလ်ချုပ်|| တိုင်းမှူး |- | ၂၀၀၆ || [[တြိဂံဒေသတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]] || ဗိုလ်ချုပ် || တိုင်းမှူး |- | ၂၀၀၇ || [[မြန်မာနိုင်ငံ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန|ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]] || ဗိုလ်ချုပ်|| [[အမှတ် (၂) စစ်ဆင်ရေး အထူးအဖွဲ့မှူး]] |- | ၂၀၀၈ || [[မြန်မာနိုင်ငံ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန|ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]] || ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး || [[အမှတ် (၂) စစ်ဆင်ရေး အထူးအဖွဲ့မှူး]] |- | ၂၀၁၀ ဩဂုတ် || [[မြန်မာနိုင်ငံ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန|ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]] || ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး || ညှိနှိုင်းကွပ်ကဲရေးမှူး (ကြည်း/ ရေ/ လေ) |- |၂၀၁၁ မတ် |||| ဗိုလ်ချုပ်ကြီး|| rowspan="3" | [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်|တပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်]] |- |၂၀၁၂ ဧပြီ ၃ || || ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး |- |၂၀၁၃ မတ် || || ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး |} == ကိုးကား == <references /> {{နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ}} {{lifetime|၁၉၅၆| | }} [[ကဏ္ဍ:တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်များ]] [[ကဏ္ဍ:သက်ရှိထင်ရှားပုဂ္ဂိုလ်များ]] [[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲများ]] [[ကဏ္ဍ:မြန်မာ စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ လူပုဂ္ဂိုလ်များ]] [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဝင်များ]] [[ကဏ္ဍ:အာဏာသိမ်း ခေါင်းဆောင်များ]] rlesd92yelyj6ka3zdsw4wfwqh1gnr5 754301 754295 2022-08-11T21:55:22Z Dr Lotus Black 31011 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | honorific_prefix = [[ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး]] | name = မင်းအောင်လှိုင် | image = Мин Аун Хлайн в Татарстане 04 (25-06-2021) (crop 2).jpg |caption = မင်းအောင်လှိုင် (၂၀၂၁) | office = မြန်မာနိုင်ငံ၏ [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်များ စာရင်း|၁၂ဦးမြောက်]]<!--ဝန်ကြီးချုပ်အမည်ဖြင့် ရာထူးယူခဲ့သူများကိုသာ ထည့်တွက်ထားခြင်းဖြစ်သည်။--> [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|ဝန်ကြီးချုပ်]]<ref>{{Cite news |url=http://www.xinhuanet.com/english/asiapacific/2021-08/01/c_1310100662.htm |title=Myanmar forms caretaker government: State Administration Council}}</ref><ref>{{Cite news |url=https://www.reuters.com/world/asia-pacific/myanmar-military-ruler-promises-elections-says-ready-work-with-asean-2021-08-01/|title=Myanmar army ruler takes prime minister role, again pledges elections}}</ref> | predecessor = | successor = | president = | 1blankname = | 1namedata = | deputy = [[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]] | term_start = ၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၁ | term_end = | office1 = [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ]]<ref>{{cite web|title=ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံတော် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ရုံး အမိန့်အမှတ်(၉/၂၀၂၁) ၁၃၈၂ ခုနှစ်၊ ပြာသိုလပြည့်ကျော် ၆ ရက် ၂၀၂၁ ခုနှစ်၊ ဖေဖော်ဝါရီလ ၂ ရက်|url=http://www.dsinfo.org/node/957|website=|access-date=|language=|date=2 February 2021|accessdate=2 February 2021|archivedate=3 February 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210203131316/http://dsinfo.org/node/957}}</ref> | predecessor1 = ရာထူးစတင် | successor1 = | president1 = | 1blankname1 = | 1namedata1 = | deputy1 = [[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]] | term_start1 = ၂ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁ | term_end1 = | office2 = [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]] | predecessor2 = ဦး[[သန်းရွှေ]] | successor2 = | president2 = ဦး[[သိန်းစိန်]] <br> ဦး[[ထင်ကျော်]] <br> ဦး[[ဝင်းမြင့် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမြင့်]] | 1blankname2 = {{nowrap|အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်}} | 1namedata2 = ဒေါ်[[အောင်ဆန်းစုကြည်]] | deputy2 = [[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]] | term_start2 = ၃၀ မတ် ၂၀၁၁ | term_end2 = | office3 = | predecessor3 = | successor3 = | president3 = | 1blankname3 = | 1namedata3 = | deputy3 = | term_start3 = | term_end3 = | party = | birth_date = {{birth date and age|1956|7|3|df=y}} | birth_place = [[ထားဝယ်မြို့]] | death_date = | death_place = | nationality = မြန်မာ | parents = ပန်းချီဦးခင်လှိုင်(ထားဝယ်)<ref>{{cite web |title=သီတဂူဆရာတော် ရေစက်ချအနုမောဒနာတရားဟောကြားချီးမြှင့်ခြင်း |url=https://thesitagu.org/index.php/academics/yangon/970-2020-01-27-03-08-48 |website=thesitagu.org |access-date=၂၃ ဧပြီ ၂၀၂၂ |date=၂၅ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၀}}</ref>၊ ဒေါ်လှမူ<ref name="cincds">{{cite web |title=တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်နှင့် ရုရှားဖက်ဒရေးရှင်းနိုင်ငံ Politic မဂ္ဂဇင်းတို့၏ မေးမြန်းဖြေကြားမှုများကို Politic မဂ္ဂဇင်း၌ ထည့်သွင်းဖော်ပြ |url=https://cincds.gov.mm/node/8613?d=1 |website=cincds.gov.mm |access-date=၂၃ ဧပြီ ၂၀၂၂ |date=၇ ဩဂုတ် ၂၀၂၀}}</ref> | spouse = ဒေါ်[[ကြူကြူလှ]] | children = [[အောင်ပြည့်စုံ]]<br/>[[ခင်သီရိသက်မွန်]] | alma_mater = [[ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်]] ([[LL.B]])<br/>[[စစ်တက္ကသိုလ်]] | website = {{url|www.seniorgeneralminaunghlaing.com.mm}} | nickname = | allegiance = {{flag|Myanmar}} | branch = {{army|Myanmar}} | serviceyears = ၁၉၇၄–လက်ရှိ | rank = [[File:Senior General.gif|15px]] [[ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး]] | unit = | commands = {{flagicon image|Commander in Chief flag of Myanmar.svg}} ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် | battles = | awards = မဟာသရေစည်သူ<br/>[[:en:Orders, decorations, and medals of Malaysia|Honorary Malaysian Armed Forces Order for Valour (First Degree)]]<br/>[[:en:Orders, decorations, and medals of Malaysia|Gallant Commander of Malaysian Armed Forces]]<br/>Knight Grand Cross<br> First Class of the Most Exalted<br> [[ဆင်ဖြူတော်ဝင်သူရဲကောင်းဘွဲ့တံဆိပ်]] | ethnicity = |honorific prefix=[[ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး]]<br>[[မဟာသရေစည်သူ]]|appointed=မိမိကိုယ်ကို ပြန်ခန့်}} ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[မဟာသရေစည်သူ]] '''မင်းအောင်လှိုင်'''သည် [[မြန်မာနိုင်ငံ|ပြည်ထောင်စု သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံတော်]]၏ တပ်မတော်သား တစ်ဦးဖြစ်ပြီး၊ [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]] ရာထူးနေရာ၌ လက်ရှိ တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူဖြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် အာဏာသိမ်းပြီးနောက် [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ]] အဖြစ် တာဝန်ထမ်းဆောင်လျက်ရှိသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဩဂုတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ဖွဲ့စည်းခဲ့သော [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၂၀၂၁)|အိမ်စောင့်အစိုးရ]]တွင်လည်း ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် မိမိကိုယ်ကိုပြန်လည်ခန့်အပ်ကာ တာဝန် ထမ်းဆောင်နေသည်။ ယင်းဖန်တီးထားသော [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၂၀၂၁)|အိမ်စောင့်အစိုးရ]]၏ အစိုးရအကြီးအကဲအဖြစ် အုပ်ချုပ်ရေးအာဏာနှင့် ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌအဖြစ် ဥပဒေပြုရေးအာဏာတို့ကို ကိုယ်တိုင်ကျင့်သုံးလျက်ရှိသည်။ သူသည် [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]] ရာထူးကို ၂၀၁၁ ခုနှစ် မတ်လ ၃၀ ရက်နေ့တွင် လက်ခံခဲ့သည်။ သူသည် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]] ဦးဆောင်သော အဖွဲ့ဝင် (၁၁) ဦးပါဝင်သည့် [[အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ|အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့်လုံခြုံရေးကောင်စီ]]၏ (NDSC) ၏အဖွဲ့ဝင်လည်းဖြစ်သည်။<ref>http://www.burmalibrary.org/docs5/Myanmar_Constitution-2008-en.pdf</ref> သူသည် ယခင်က မြန်မာနိုင်ငံ[[မြန်မာနိုင်ငံ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန|ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]]၏ ညှိနှိုင်းကွပ်ကဲရေးမှူး (ကြည်း၊ရေ၊လေ) ဖြစ်သည်။<ref>https://www.irrawaddy.com/news/burma/min-aung-hlaing-appointed-vice-senior-general.html</ref>ရခိုင်ပြည်နယ်ရှိ ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးတုန်းသတ်ဖြတ်မှု အတွက် အဓိကတာဝန်ရှိသူလည်းဖြစ်သည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီ ၁ ရက်နေ့မှ စတင်၍ [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|စစ်အာဏာသိမ်း]]ခေါင်းဆောင်တစ်ဦး ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ==ကိုယ်ရေးအကျဉ်း== ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် (ကြည်း ၁၄၂၃၂)<ref>{{cite web|title=တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်အဖြစ် ပြန်လည်အတည်ပြုခန့်အပ်ခြင်း|url=https://www.gad.gov.mm/sites/default/files/3_ttpmettaakaakyeruiiciikhpaphc_pnlnnyattnnypkhnapkhng.pdf|accessdate=16 June 2021|archivedate=24 June 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210624195531/https://www.gad.gov.mm/sites/default/files/3_ttpmettaakaakyeruiiciikhpaphc_pnlnnyattnnypkhnapkhng.pdf}}</ref> ကို ခရစ်နှစ် ၁၉၅၅-ခုနှစ်တွင် [[တနင်္သာရီတိုင်းဒေသကြီး]]၊ [[ထားဝယ်မြို့]]တွင် မွေးဖွားသည်။ ဖခင်ဖြစ်သူ ဦးခင်လှိုင်မှာ ပန်းချီဆရာတစ်ဦး ဖြစ်သည်။<ref name="cincds"/> ၁၉၆၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၆၆ ခုနှစ်အထိ မန္တလေးမြို့၊ ၁၉၆၇ ခုနှစ်မှ ၁၉၇၂ ခုနှစ်အထိ ရန်ကုန်မြို့တို့တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး<ref name="cincds"/> ၁၉၇၂ ခုနှစ်တွင် တက္ကသိုလ်ဝင်တန်းကို [[အ.ထ.က(၁)လသာ]] (Central) ကျောင်းမှ အောင်မြင်ခဲ့သည်။<ref>[http://burmese.voanews.com/content/article-04-02-11-soldiers-talk054-119117354/1245642.html တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သစ်နှင့် အမေရိကန် မြန်မာ တပ်မတော်နှစ်ရပ် ဆက်ဆံရေး - အပိုင်း (၁)]</ref> ၁၉၇၃-၇၄ ခုနှစ်တွင် [[ရန်ကုန်တက္ကသိုလ်]] ဥပဒေပညာ တက်ရောက်သင်ကြားရင်း ၁၉၇၄ ခုနှစ်တွင် [[စစ်တက္ကသိုလ်]] ဗိုလ်လောင်းသင်တန်း အပတ်စဉ်(၁၉) ဝင်ခွင့်ရရှိခဲ့ရာ [[ပြင်ဦးလွင်မြို့]]ရှိ [[စစ်တက္ကသိုလ်]]သို့ တက်ရောက်ခဲ့ပြီး သိပ္ပံဘွဲ့ရရှိခဲ့သည်။ နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးတက္ကသိုလ်မှ မဟာဝိဇ္ဇာ(ကာကွယ်ရေး)ဘွဲ့ကိုလည်း ရရှိခဲ့သည်။ အရာရှိငယ်ဘဝတွင် မြောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ် အမှတ်(၈၆) ခြေလျင်တပ်ရင်းတွင် ထမ်းဆောင်ခဲ့ဖူးသည်။ (အမှတ်(၃၆၉)ခြေမြန်တပ်ရင်း)နမခလက်အောက်ခံတပ်ရင်း တပ်ရင်းမှူး၊ အမှတ်(၃၃) ခြေမြန်တပ်မဌာနချုပ်တွင် စစ်ဦးစီးမှူး(ပထမတန်း)နှင့် နည်းဗျူဟာမှူး တာဝန်များ၊ အမှတ်(၄၄) ခြေမြန်တပ်မဌာနချုပ် တပ်မမှူး၊ စစ်တက္ကသိုလ် ကျောင်းအုပ်ကြီး၊ အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်နှင့် တြိဂံဒေသတိုင်းစစ်ဌာနချုပ် တိုင်းမှူး တာဝန်များအပြင် အမှတ်(၂) စစ်ဆင်ရေးအထူးအဖွဲ့မှူးတာဝန်ကိုပါ ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ ၂၀၁၀ အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲကာလတွင် ညှိနှိုင်းကွပ်ကဲရေးမှူး(ကြည်း၊ ရေ၊ လေ) ဖြစ်လာပြီး ၂၀၁၁ မတ် ၃၁ မှ စတင်ကာ [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]] ရာထူးကို ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အဆင့်ဖြင့် စတင် တာဝန် ထမ်းဆောင်ခဲ့သည်။ [[File:Thai delegation with Burmese SPDC.jpg|thumb|၂၀၁၀ပြည့်နှစ်က ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသန်းရွှေက ထိုင်းနိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ် [[အဘီစစ် ဝိဇ္ဇာဇီဝ]]အား လက်ခံတွေ့ဆုံရာ ထိုစဉ်ကညှိကွပ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီးမင်းအောင်လှိုင်အား ဘေးတွင်တွေ့ရစဉ်]] ==တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်တာဝန်== ===၂၀၁၁-၂၀၁၆ : ပြည်ထောင်စုကြံခိုင်ရေးနှင့်ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီအစိုးရ ကာလ=== ၂၀၁၁ခုနှစ် မတ်လ ၃၀ရက်နေ့တွင် [[နအဖ]]အစိုးရမှ [[ဦးသိန်းစိန် အစိုးရ|ဦးသိန်းစိန်အစိုးရ]]အသစ်ထံ တရားဝင် အာဏာလွှဲပြောင်းပေးအပ်ချိန်တွင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်မှာ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဖြစ်လာသည်။ သူသည် သူ့ထက် ပို၍ဝါကြီးသောသူများကို ကျော်ဖြတ်၍ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဖြစ်လာခဲ့သည်။<ref name=":6">{{Cite web |date=12 January 2021 |title=Could Min Aung Hlaing's retirement break the political deadlock? |url=https://www.frontiermyanmar.net/en/could-min-aung-hlaings-retirement-break-the-political-deadlock/ |access-date= |website=Frontier Myanmar |language=en-US}}</ref>တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဖြစ်လာချိန်တွင် သူသည် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးအဆင့်သာ ဖြစ်သေးသည်။[[ဒုတိယတပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်]]ဖြစ်သူ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး [[စိုးဝင်း (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး)|စိုးဝင်း]]သည်လည်း ဗိုလ်ချုပ်အဆင့်သာ ဖြစ်သေးသည်။ ၎င်းတိုကို ခန့်အပ်ကြောင်းကို တရားဝင် လူသိရှင်ကြား ကြေညာခဲ့ခြင်းမရှိပဲ ထိုနေ့က လွှတ်တော်အစည်းအဝေးကျင်းပမှသာ တရားဝင်သိရှိခဲ့ကြရသည်။<ref name="mmsp">{{Cite web|url=https://www-bbc-com.cdn.ampproject.org/v/s/www.bbc.com/burmese/burma/2011/03/110330_breakingnews.amp?amp_js_v=a6&amp_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16323623508558&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fburmese%2Fburma%2F2011%2F03%2F110330_breakingnews|title=အစိုးရသစ်ကို အာဏာလွှဲအပ် လိုက်ပြီ}}</ref> ၂၀၁၂ခုနှစ် (၆၇)နှစ်မြောက် တပ်မတော်နေ့အကြောင်း သတင်းများတွင် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်အား ဗိုလ်ချုပ်ကြီး အဆင့်ဖြင့်သာ ဖော်ပြခဲ့ကြပြီး<ref>{{Cite web|url=https://www.burmalibrary.org/sites/burmalibrary.org/files/obl/docs13/MA2012-03-28.pdf|title=မြန်မာ့အလင်းသတင်းစာ (၂၈.၃.၂၀၁၂)}}</ref>ဧပြီလ (၃)ရက်​နေ့တွင် ထုတ်​ဝေ​သော နိုင်ငံပိုင်သတင်းစာတွင် ဖော်ပြထားသော သတင်း၌ [[အာဆီယံထိပ်သီးအစည်းအဝေး]]တက်ရောက်ရန် ထွက်ခွာသွားသော နိုင်ငံတော်သမ္မတ [[ဦးသိန်းစိန်]]ကို လေဆိပ်၌လိုက်ပါ ပို့ဆောင်သူများစာရင်းတွင် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ဟု ပါရှိခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.burmalibrary.org/sites/burmalibrary.org/files/obl/docs13/MA2012-04-03.pdf|title=မြန်မာ့အလင်းသတင်းစာ (၃.၄.၂၀၁၂)}}</ref> ထို့ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးအဆင့်မှ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး ဖြစ်လာခဲ့သည်။<ref name="David">David Paquette, [http://www.irrawaddy.org/archives/1890 "Min Aung Hlaing Appointed Vice-Senior General"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150724081319/http://www.irrawaddy.org/archives/1890 |date=24 July 2015 }}, ''The Irrawaddy'', 3 April 2012.</ref> ၂၀၁၃ခုနှစ် မတ်လ (၂၄)ရက်နေ့တွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံးမှ ကျင်းပသော ဆွမ်းကပ်လှူပွဲသို့ ဇနီးဖြစ်သူ ဒေါ်[[ကြူကြူလှ]] တက်ရောက်ခဲ့ရာ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ ရာထူးအဆင့်အတန်းကို ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးဟု ဖော်ပြခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.burmalibrary.org/sites/burmalibrary.org/files/obl/docs21/Mirror2013-03-25.pdf|title=​ကြေးမုံသတင်းစာ (၂၅.၃.၂၀၁၃)}}</ref> မတ်လ (၂၇) ရက်နေ့ (၆၈)နှစ်မြောက် တပ်မတော်နေ့ မိန့်ခွန်းပြောကြားရာတွင်မူ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ အဆင့်ကို ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးဟု ဖော်ပြခဲ့ကြသည်။ ဤသို့ဖြင့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်သည် မြန်မာ့တပ်မတော်၏ အမြင့်ဆုံးတိုးမြှင့်နိုင်သည့် အဆင့်ဖြစ်သော [[ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး]] အဆင့်ကို ရယူခဲ့သည်။ ထို့အတူ ဒုတိယတပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကိုလည်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီးအဆင့်မှ ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး အဆင့်ဖြင့် ပြောင်း၍ ဖော်ပြခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.burmalibrary.org/sites/burmalibrary.org/files/obl/docs21/Mirror2013-03-28-red.pdf|title=​ကြေးမုံသတင်းစာ (၂၈.၃.၂၀၁၃)}}</ref> ၎င်းအကြောင်းများကို တရားဝင်ထုတ်ဖော်ကြေညာခြင်းမရှိသဖြင့် ရက်စွဲအတိအကျကို မသိရဘဲ [[တပ်မတော်နေ့]] တွင် တိုးမြှင့်ခဲ့သည်ဟုသာ ခန့်မှန်းကြသည်။ ၂၀၁၁ မှ ၂၀၁၆အတွင်း အစိုးရနှင့် တပ်မတော်သည် ဆက်ဆံရေးကောင်းမွန်ခဲ့သည်။ အစိုးရပိုင်းမှ [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]]ဟောင်း ဗိုလ်ချုပ်ကြီးအငြိမ်းစားဖြစ်သူ သမ္မတဦးသိန်းစိန်သည် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးထက် ဝါပိုရင့်သူ ဖြစ်သည်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသည် ဤကာလအတွင်း နိုင်ငံရေးတွင် ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းမရှိပဲ တပ်မ​တော်ပိုင်းတွင်သာ အားစိုက်ခဲ့သည်။ သို့သော် [[ပြည်ထောင်စုကြံ့ခိုင်ရေးနှင့် ဖွံ့ဖြိုးရေးပါတီ|ကြံ့ခိုင်ရေးပါတီ]]အတွင်း [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]] ဦးသိန်းစိန်နှင့် [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် ဥက္ကဋ္ဌ|ပြည်သူ့လွှတ်တော်ဥက္ကဋ္ဌ]] [[ရွှေမန်း၊ ဦး|သူရဦးရွှေမန်း]]တို့ အားပြိုင်ရာတွင် ဦးသိန်းစိန်ဘက်မှ ရပ်တည်ခဲ့သည်။<ref name="wnf">{{Cite web|url=https://www.frontiermyanmar.net/en/what-next-for-senior-general-min-aung-hlaing/|title=What next for Senior General Min Aung Hlaing?}}</ref> [[File:The Commander-in-Chief of Defence Services of the Republic of the Union of Myanmar, General Min Aung Hlaing calls on the Chairman Chief of Staff Committee and Chief of Naval Staff, Admiral Nirmal Verma, in New Delhi.jpg|thumb|၂၀၁၂ခုနှစ်က​ အိန္ဒိယနိုင်ငံတွင် တွေ့ရစဉ်]] ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသည် အသက်(၆၀)ပြည့်ရန် နီးကပ်လာချိန်တွင် ၂၀၁၄ ခုနှစ်၌ ကကနကောင်စီညွှန်ကြားလွှာ ၄/၂၀၁၄အရ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်နှင့် ဒုတိယကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်တို့၏ တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်သော အသက်ကို ၆၅နှစ်အထိ တိုးမြှင့်လိုက်သည်။ ထို့ကြောင့် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသည် ၂၀၂၁ ခုနှစ် အထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်နိုင်မည် ဖြစ်သည်။<ref name="kakana">{{Cite web|url=https://burma.irrawaddy.com/news/2016/07/20/118781.html|title=တပ်ချုပ်နှင့် ဒုတပ်ချုပ်တို့ အသက် ၆၅ နှစ်ထိ တာဝန်ထမ်းနိုင်ပြီး စစ်အရာရှိများ၏ တာဝန် သက်တမ်း ကန့်သတ်ဟုဆို}}</ref> သို့ရာတွင် ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖေါ်ဝါရီ၌ အာဏာသိမ်းမှုဖြစ်ပွားခဲ့ပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် အသက် ၆၅ နှစ် ပြည့်ခဲ့သော်လည်း တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်တာဝန်ကို ယခုအချိန်ထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်လျက်ရှိသည်။ ===၂၀၁၆-၂၀၂၁ : အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အစိုးရ ကာလ === [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၅|၂၀၁၅ ရွေးကောက်ပွဲ]]ပြီးနောက် ၂၀၁၆ခုနှစ်တွင် [[အမျိုးသား ဒီမိုကရေစီ အဖွဲ့ချုပ်|အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] ဦးဆောင်သော [[ဦးထင်ကျော်အစိုးရ]] တက်လာခဲ့သည်။ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးသည် ထိုအစိုးရလက်ထက်တွင်လည်း တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်အဖြစ် ဆက်လက် တာဝန်ယူခဲ့သည်။ [[File:President Duterte Meets Myanmar President U Htin Kiaw, Minister For Foreign Affairs Aung San Suu Kyi, Commander-in-Chief Min Aung Hlaing and Myanmar-based Filipino Companies 08.jpg|thumb|၂၀၁၇ခုနှစ်က​တွေ့ရ​သော ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးနှင့် ဖိလစ်ပိုင်သမ္မတ [[ရော်ဒရီဂို ဒူတာတေး]]]] ၂၀၁၇ခုနှစ်အတွင်း အေအာအက်စ်အေ အကြမ်းဖက်အဖွဲ့၏ ရခိုင်ပြည်နယ်မြောက်ပိုင်းတွင် ဝင်ရောက်တိုက်ခိုက်မှုကို မြန်မာလုံခြုံရေးတပ်ဖွဲ့များက ပြန်လည်တုံ့ပြန်ကြရာ ဒုက္ခသည် ၇သိန်းကျော် ဘင်္ဂလားဒေရှ့်နိုင်ငံအတွင်း ထွက်ပြေးသွားခဲ့ကြသည်။ ရခိုင်အရေးနှင့် ပက်သက်သက်၍ သူ့အား အမေရိကန်အပါအဝင် နိုင်ငံတကာမှ ဒဏ်ခတ်ပိတ်ဆို့ခဲ့ရာ သူ့အနေဖြင့် ဥပဒေများအတိုင်း လုပ်ဆောင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ နိုင်ငံတကာက ယခုလို ဝင်ရောက်စွက်ဖက်ခြင်းကို လက်မခံဟု ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးက တုံ့ပြန်ခဲ့သည်။<ref name="retire"/> အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်အစိုးရ သက်တမ်းကြာရှည်လာသည်နှင့်အမျှ [[တပ်မတော်]]နှင့် [[ပြည်ထောင်စုအစိုးရအဖွဲ့|အစိုးရ]]အကြား ပွတ်တိုက်မှုများ မြင့်တက်လာခဲ့သည်။၂၁ ရာစုပင်လုံညီလာခံ ဖွင့်ပွဲအခမ်းအနားတစ်ခုတွင် မိန့်ခွန်းပြောကြားရာ အချို့နိုင်ငံရေးပါတီများနှင့် လက်နက်ကိုင်အဖွဲ့အစည်းများသည် ၁၉၅၅ခုနှစ်က [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ဗကပ]]၏ [[ဖဆပလ|ဖဆပလအစိုးရ]]အား ပြုလုပ်ခဲ့သကဲ့သို့ ယခုအခါတွင် ဖဆပလနေရာ၌ တပ်မတော်ကို အစားထိုးနေကြောင်း၊ "ဆိတ်ခေါင်းချိတ်ပြီး ခွေးသားရောင်းဖို့ မကြိုးစားပါနဲ့" ဟု ပြောကြားခဲ့သည်။<ref name="wheremah">{{Cite web|url=https://www.frontiermyanmar.net/mm/%E1%80%97%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%9C%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%AF%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%BE%E1%80%B0%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8-2/|title=ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင် ဘယ်လမ်းကို ရွေးချယ်မလဲ}}</ref><ref name="speech">{{Cite web|url=https://www.mdn.gov.mm/my/ttpmtteaakaakyreuuciikhup-biulkhupmuukii-mngaeaangliung-pnnytheaangcungimkhmrennyiilaakhn|title=တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ပြည်ထောင်စုငြိမ်းချမ်းရေးညီလာခံ-(၂၁)ရာစုပင်လုံ စတုတ္ထအစည်းအဝေးတွင် ပြောကြားသည့် နှုတ်ခွန်းဆက်အမှာစကား}}</ref>လက်ရှိပြည်တွင်းစစ်ကို တပ်မတော်နှင့် တိုင်းရင်းသားလက်နက်ကိုင်များအကြား ပဋိပက္ခအဖြစ် သတ်မှတ်ပြီး အစိုးရက ကြားဝင်ဖျန်ဖြေသူအဖြစ် ပုံမဖော်ရန်၊ တပ်မတော်ကိုသာ အပြစ်ပုံမချရန် ပြောဆိုခဲ့သည်။<ref name="wnf"/>ပြည်တွင်းငြိမ်းချမ်းရေးနှင့် ပက်သက်၍ အစိုးရ၏ လုပ်ဆောင်ချက်များကို တပ်မတော်မှ လူသိရှင်ကြား ဝေဖန်လာခဲ့သည်။ တပ်မတော်ဘက်မှ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲများတွင် သတင်းမှန်ပြန်ကြားရေးအဖွဲ့မှ ဗိုလ်မှူးချုပ် [[ဇော်မင်းထွန်း (ဒုဝန်ကြီး)|ဇော်မင်းထွန်း]]နှင့် အစိုးရဘက်သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲများတွင် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ် ဦး[[ဇော်ဌေး]]တို့သည် ၎င်းတို့၏ သက်ဆိုင်ရာ သဘောထားများကို ပြောကြားရာတွင် မကြာခဏ တင်းမာမှုများရှိခဲ့သည်။ဥပမာ- တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ အဆင့်သတ်မှတ်ချက်ကိစ္စနှင့် ၂၀၂၀ရွေးကောက်ပွဲအပြီးများတွင်ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၇ ခုနှစ်အတွင်းက ရန်ကုန်တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ် ဦး[[ဖြိုးမင်းသိန်း]]က ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် ညွှန်ကြားရေးမှူးချုပ်အဆင့်သာဖြစ်ကြောင်းပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် တပ်မတော်ဘက်မှ နိုင်ငံတော်အစိုးရမှ ထုတ်ပြန်သည့် [[ပြည်ထောင်စုအင်္ဂါစဉ်]]အရ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် အဆင့် (၈)ဖြစ်ကာ ပြည်ထောင်စုအဆင့်တာဝန်ထမ်းဆောင်နေသူဟု ပြန်လည်ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။<ref name="vpmah">{{Cite web|url=https://myanmar.mmtimes.com/news/146153.html|title=ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်သည် ဒုတိယသမ္မတအဆင့်ရှိသူဟု တပ်မတော်ထုတ်ပြန်}}</ref> ၂၀၂၀ ပြည့်နှစ် နိုဝင်ဘာ ၄ ရက်နေ့တွင် [[သမ္မတအိမ်တော် (နေပြည်တော်)|နိုင်ငံတော်သမ္မတအိမ်တော်]] သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကို ရည်ညွှန်းကာ နိုင်ငံဝန်ထမ်းများသည် ပါတီနိုင်ငံရေး ကင်းရှင်းရမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ နိုဝင်ဘာ ၅ ရက်နေ့တွင် တပ်မတော်မှ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် သာမန်ဝန်ထမ်းမဟုတ်ဘဲ အမျိုးသားနိုင်ငံရေးကဏ္ဍတွင် ဦးဆောင်သူဖြစ်သဖြင့် ၎င်း၏တာဝန်အပေါ် လေးစားအသိအမှတ်ပြုရန် ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းကဏ္ဍတွင် လုပ်ပိုင်ခွင့်များ၊ အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီတွင် ပါဝင်မှု၊ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေစတင်ရာ အမျိုးသားညီလာခံများတွင် ချမှတ်သည့် အခြေခံမူများနှင့် အသေးစိတ်အခြေခံရမည့် မူများစာအုပ်အရ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ အဆင့်သတ်မှတ်ရာတွင် မှီငြမ်းပြုနိုင်ရေးအတွက် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကို [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဒုတိယ သမ္မတ|ဒုတိယသမ္မတ]]အဆင့် သတ်မှတ်သည်ဟု အခြေခံမူ သတ်မှတ်ခဲ့သဖြင့် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် နိုင်ငံဝန်ထမ်းမဟုတ်သည့် အမျိုးသားနိုင်ငံရေးအဆင့်အတန်းကို သတ်မှတ်ထားခြင်းဖြစ်သည်ဟု ပြန်လည်ပြောကြားခဲ့သည်။ <ref name="vpmah"/> အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် အစိုးရများ သက်တမ်းတွင် ကာလုံဟုခေါ်သော [[အမျိုးသား ကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ|အမျိုးသားကာကွယ်ရေးနှင့် လုံခြုံရေးကောင်စီ]]ကို တစ်ကြိမ်မျှမခေါ်ခဲ့ပေ။<ref name="retire">{{Cite web|url=https://burma.irrawaddy.com/article/2020/11/20/233687.html|title=ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် အနားယူ မယူ}}</ref> ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးက ၎င်းတွင် နှစ်​ပေါင်း (၄၀)​ကျော်ကြာ အုပ်ချုပ်ရေး အတွေ့အကြုံများစွာရှိကြောင်း၊ ထိုအတွေ့အကြုံများကို လက်တွေ့ အသုံးချရန် အသင့်ရှိကြောင်း အမြဲပြောဆိုခဲ့သည်။<ref name="40yrsservice">{{Cite web|url=https://www.bbc.com/burmese/burma-53204574?xtor=AL-73-%5Bpartner%5D-%5Bkhaosod.co.th%5D-%5Blink%5D-%5Bburmese%5D-%5Bbizdev%5D-%5Bisapi%5D|title=ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်-"အုပ်ချုပ်ရေးအတွေ့ အကြုံ ကျွန်တော့်မှာ အများကြီးရှိတယ်"}}</ref>နိုင်ငံခြားသတင်းထောက်နှင့် တွေ့ဆုံမေးမြန်းခန်းတစ်ခုတွင် သူ့အနေဖြင့် လက်ရှိရာထူးထက် ပို၍မြင့်သော တာဝန်ကို ထမ်းဆောင်ရန် ဆန္ဒရှိကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။၂၀၂၀ရွေးကောက်ပွဲမစမီတွင် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်နှင့် နိုင်ငံရေးပါတီ (၃၄)ခုတို့ တွေ့ဆုံခဲ့ရာ ပါတီအချို့မှ လက်ရှိရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်မှာ ဘက်လိုက်နေကြောင်း၊ လွတ်လပ်ပြီး တရားမျှတသော ရွေးကောက်ပွဲမဖြစ်နိုင်ကြောင်းနှင့် တပ်မတော်မှ အာဏာရယူပြီး ရွေးကောက်ပွဲကျင်းပပေးစေလိုကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။<ref name="wnf"/> ရွေးကောက်ပွဲအပြီး ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင် မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသည် အတင်းမာဆုံးအခြေအနေဖြစ်လာခဲ့သည်။ တပ်မတော်မှ ရွေးကောက်ပွဲနှင့် ပက်သက်၍ တောက်လျှောက်ပြောဆိုလာခဲ့ပြီး အစိုးရနှင့် ​ရွေး​ကောက်ပွဲ​ကော်မရှင်အား တောင်းဆိုမှုများ ရှိလာခဲ့သည်။ သို့သော် အစိုးရမှ တရားဝင် ပြန်လည်ဖြေကြားခြင်း မရှိခဲ့ပေ။၂၀၂၁ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၂၇ ရက်နေ့က [[နိုင်ငံတော်ကာကွယ်ရေးတက္ကသိုလ်]]မှ နည်းပြအရာရှိများနှင့် သင်တန်းသားများကို တွေ့ဆုံရာ တစ်ချို့မှာ ဥပဒေကို လိုရာဆွဲ၍ လုပ်နေသဖြင့် အကျိုးထက် အဆိုးကို ဖြစ်ပေါ်စေကြောင်း၊ ဥပဒေကို မလိုက်နာပါက ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေကို ဖျက်ပစ်နိုင်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။ ထို့အပြင် တပ်မတော်၏ သတင်းစာရှင်းလင်းပွဲတွင် ဗိုလ်မှူးချုပ် [[ဇော်မင်းထွန်း (ဒုဝန်ကြီး)|ဇော်မင်းထွန်း]]က တပ်မတော်အနေဖြင့် အာဏာမသိမ်းဘူးဟု မှတ်ယူ၍မရကြောင်း ပြန်လည်ဖြေကြားခဲ့သည်။<ref name="sanda">{{Cite web|url=https://burmese-voanews-com.cdn.ampproject.org/v/s/burmese.voanews.com/amp/sithu-aungmyint-what-will-be-the-real-desire-of-myanmar-military-chief/5758387.html?amp_js_v=a6&amp_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16323674553152&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s&ampshare=https%3A%2F%2Fburmese.voanews.com%2Fa%2Fsithu-aungmyint-what-will-be-the-real-desire-of-myanmar-military-chief%2F5758387.html|title=ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ ဆန္ဒအစစ်အမှန် ဘာဖြစ်မလဲ}}</ref>ဇန်နဝါရီလ ၂၈ရက်နေ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးက ၎င်း၏သဘောထားကို နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ်ထံ စာရေးသား ပေးပို့ခဲ့သည်ဟု သတင်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။ ထိုစာတွင် မဲစာရင်းမှားယွင်းမှုများကို ပြန်၍စစ်ဆေးပေးရန်နှင့် တတိယအကြိမ်လွှတ်တော်များအား သမ္မတ၏အာဏာဖြင့် ဆိုင်းငံ့ပေးရန်တို့ ပါဝင်သည်။<ref>{{Cite web|url=https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/burmese/news/army-letter-to-dassk-02012021012235.html/ampRFA?amp_js_v=a6&amp_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16323674553152&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.rfa.org%2Fburmese%2Fnews%2Farmy-letter-to-dassk-02012021012235.html|title=ဒေါ်အောင်ဆန်းစုကြည်ထံသို့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် ပေးပို့ခဲ့တဲ့စာ}}</ref> ထိုရက်ပိုင်းအတွင်း မြို့ကြီးအချို့၌ တပ်မတော်၏ သံချပ်ကာယာဉ်များ လှည့်လည်သွားလာမှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီ (၁)ရက်နေ့ နံနက်အစောပိုင်းတွင် တပ်မတော်မှ အာဏာသိမ်းယူခဲ့သည်။ ထို့နေ့တွင် နိုင်ငံတော်သမ္မတရုံး၏ အမိန့်အမှတ် ၁/၂၀၂၁အရ အာဏာသုံးရပ်ကို တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ထံ လွှဲပြောင်းပေးခဲ့သည်။ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေတွင် သမ္မတအနေဖြင့် အရေးပေါ်အခြေအနေကြေညာ၍ တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်ကို အာဏာ (၃) ရပ်လွှဲပြောင်းပေးနိုင်သည်ဆိုသည့်ပုဒ်မ ပါဝင်သည်။ သို့သော် နိုင်ငံတော်သမ္မတ၊ နိုင်ငံတော်၏အတိုင်ပင်ခံပုဂ္ဂိုလ် နှင့် လွှတ်တော်နှစ်ရပ်၏ ဥက္ကဋ္ဌများကို ဖမ်းဆီးအကျယ်ချုပ်ထားရှိကာ မတရားသဖြင့် ဒုသမ္မတ(၁) ဦးမြင့်ဆွေအား ယာယီသမ္မတ အနေဖြင့် သူ့ထံ အာဏာလွှဲပြောင်းစေခဲ့သည်။ ထိုအချက်သည် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေနှင့် ကွဲလွဲကာ အာဏာသိမ်းမှုကို တရားဝင်သယောင်ယောင် လုပ်ဆောင်နေခြင်းဖြစ်သည်။ ===၂၀၂၁ မှ လက်ရှိ: စစ်အာဏာသိမ်းခြင်း=== ၂၀၂၁ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလ ၁ ရက်နေ့တွင် [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်း]]ပြီးနောက် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် အာဏာ(၃)ရပ်ကို ချုပ်ကိုင်သူ ဖြစ်လာခဲ့သည်။ ဖေဖော်ဝါရီလ (၂)ရက်နေ့မှစတင်ကာ [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ]]ကို ဖွဲ့စည်းကာ [[နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ ဥက္ကဋ္ဌ|ဥက္ကဋ္ဌ]]အဖြစ် ဆောင်ရွက်ကာ ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီးများကို ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ယာယီသမ္မတ ဦး[[မြင့်ဆွေ (ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|မြင့်ဆွေ]]မှာ အစည်းအဝေးပွဲတစ်ခုတွင်သာ တွေ့ခဲ့ရပြီး လူမြင်ကွင်းမှ ပျောက်သွားခဲ့သည်။ နောက်ပိုင်းတွင် အုပ်ချုပ်ရေးပိုင်းအလုံးစုံကို တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်မှ ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။<ref name="mal">{{Cite news|title=ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးမင်းအောင်လှိုင်ရဲ့ အာဏာကစားပွဲ|url=https://www-bbc-com.cdn.ampproject.org/v/s/www.bbc.com/burmese/burma-57432310.amp?amp_js_v=a6&amp_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16252286593180&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fburmese%2Fburma-57432310}}</ref>အာဏာသိမ်းခြင်းအတွက် အချို့နိုင်ငံများမှ စိုးရိမ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပြီး အချို့နိုင်ငံများက ဖမ်းဆီးထားသူများကို လွှတ်ပေးရန် ပြောကြားခဲ့သည်။ မြန်မာပြည်အရေးနှင့် အာဆီယံခေါင်းဆောင်များအကြား အရေးပေါ်အစည်းအဝေးတစ်ရပ်ကို အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၌ ကျင်းပခဲ့ရာ ထိုပွဲသို့ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး မင်းအောင်လှိုင် တက်ရောက်ခဲ့သည်။ဤသည်မှာ အာဏာသိမ်းပိုက်ပြီးနောက် တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်၏ ပထမဆုံးသော ပြည်ပခရီးစဉ်ဖြစ်သည်။<ref name="asean">{{Cite news|title=Asean leaders agree 5-point plan for Myanmar|url=https://www.bangkokpost.com/thailand/general/2104915/asean-leaders-agree-5-point-plan-for-myanmar}}</ref> [[File:2021 Special ASEAN Summit on Myanmar's coup d'état (2).jpg|thumb|၂၀၂၁ ဧပြီ ၂၄ရက်​နေ့တွင် ကျင်းပသော အာဆီယံခေါင်းဆောင်များ အစည်းအဝေး]] ၂၀၂၁ခုနှစ် ဩဂုတ်လ (၁)ရက်နေ့တွင် [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၂၀၂၁)|အိမ်စောင့်အစိုးရ]]အဖြစ် ပြောင်း၍ဖွဲ့စည်းခဲ့ပြီး တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်သည် နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ် တာဝန်ကိုပါ ပူးတွဲရယူခဲ့သည်။<ref name="cgov2"/> အိမ်စောင့်အစိုးရအနေဖြင့် ၂၀၂၃ခုနှစ် ဩဂုတ်လအထိ တာဝန်ယူမည်ဖြစ်ပြီး ၂၀၂၃ခုနှစ်တွင် ရွေးကောက်ပွဲ ပြန်လည်ကျင်းပပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့သည်။<ref name="cgov2">{{Cite news|title=အိမ်စောင့်အစိုးရပြောင်းတာ ဘာထူးခြားသွားလဲ|url=https://www-bbc-com.cdn.ampproject.org/v/s/www.bbc.com/burmese/burma-58076614.amp?amp_js_v=a6&amp_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16323943293539&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fburmese%2Fburma-58076614}}</ref>၂၀၂၁ခုနှစ် စက်တင်ဘာလအထိ ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီးဦးဆောင်သော အိမ်စောင့်အစိုးရနှင့် ပြိုင်ဘက်ဖြစ်သော [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရအဖွဲ့|အမျိုးသားညီညွတ်ရေးအစိုးရ]]တို့သည် နိုင်ငံတကာ မျက်နှာစာတွင် အသိအမှတ်ပြုခံရရေး ကြိုးစားခဲ့ရသည်။။<ref>{{Cite news|title=ကုလသမဂ္ဂမှာ မြန်မာနိုင်ငံကိုယ်စားပြု ဘယ်သူဖြစ်လာမလဲ|url=https://www-rfa-org.cdn.ampproject.org/v/s/www.rfa.org/burmese/program_2/who-will-be-representative-of-myanmar-at-un-meeting-09152021070526.html/ampRFA?amp_js_v=a6&amp_gsa=1&usqp=mq331AQKKAFQArABIIACAw%3D%3D#aoh=16323948539993&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=From%20%251%24s&ampshare=https%3A%2F%2Fwww.rfa.org%2Fburmese%2Fprogram_2%2Fwho-will-be-representative-of-myanmar-at-un-meeting-09152021070526.html}}</ref> လက်ရှိတွင် [[အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရအဖွဲ့|အမျိုးသားညီညွတ်ရေး အစိုးရ]] ကိုမူ ပြင်သစ်နိုင်ငံ၊ ချက်နိုင်ငံ၊တောင်ကိုရီးယားနိုင်ငံ၊ ဥရောပသမဂ္ဂ စသည်တို့က မြန်မာနိုင်ငံ၏ တရားဝင်အစိုးရ အဖြစ် အသိအမှတ်ပြုထားပြီး မင်းအောင်လှိုင်၏ [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၂၀၂၁)|အိမ်စောင့်အစိုးရ]] ကို တရားဝင်အစိုးရဟု မည်သည့်နိုင်ငံကမျှ အသိအမှတ်ပြု ထုတ်ဖော်ပြာဆိုထားခြင်းမရှိပေ။ [[File:Мин Аун Хлайн в Татарстане 02 (25-06-2021).jpg|thumb|၂၀၂၁ခုနှစ် ဇွန်လအတွင်းက ရုရှားနိုင်ငံခရီးစဉ်တွင် ​တွေ့ရစဉ်]] === လူမျိုးတုန်း သတ်ဖြတ်မှုနှင့် စစ်ရာဇဝတ်မှုများ === [[ကုလသမဂ္ဂ လူ့အခွင့်အရေး ကောင်စီ]]က မင်းအောင်လှိုင်၏ တပ်မတော်သားများသည် [[ကချင်ပြည်နယ်]]နှင့် [[ရှမ်းပြည်နယ်]]က အရပ်သားများကို တမင်တကာ ပစ်မှတ်ထားခဲ့ကြကြောင်း၊ ရိုဟင်ဂျာအမျိုးသမီးများကို အဓမ္မပြုကျင့်ခဲ့ကြောင်း၊ အရပ်သားများကိုပစ်ခတ်ကြောင်းနှင့် [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]အတွင်းရှိ ကျေးရွာများ မီးရှို့ကြောင်း အစီရင်ခံ သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web |last=Section |first=United Nations News Service |date=20 June 2016 |title=UN News – Myanmar must address 'serious' human rights violations against minorities – UN rights chief |url=http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=54268#.WdnLnTtpG02 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180212012658/http://www.un.org/apps/news/story.asp?NewsID=54268#.WdnLnTtpG02 |archive-date=12 February 2018 |access-date=8 October 2017 |website=UN News Service Section |language=en}}</ref> သူသည် ရိုဟင်ဂျာလူမျိုးများအား လူမျိုးတုန်းရှင်းလင်းခြင်းအတွက် စွပ်စွဲခံနေရသည်။<ref>{{Cite news |last=Farmaner |first=Mark |date=13 September 2017 |title=Only One Person Can Stop Ethnic Cleansing In Myanmar, And It Isn't Aung San Suu Kyi |work=[[Huffington Post]] |url=https://www.huffingtonpost.com/entry/myanmar-rohingya-aung-san-suu-kyi_us_59b83175e4b02da0e13cf59f |url-status=live |access-date=31 October 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20190209201258/https://www.huffingtonpost.com/entry/myanmar-rohingya-aung-san-suu-kyi_us_59b83175e4b02da0e13cf59f |archive-date=9 February 2019}}</ref> အဆိုပါလုပ်ရပ်များသည် လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှု၊ စစ်ရာဇဝတ်မှုနှင့် လူမျိုးတုံးသတ်ဖြတ်မှုများ ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite news |date=30 March 2015 |title=Burma's Military Milestone |publisher=[[Human Rights Watch]] |url=https://www.hrw.org/news/2015/03/30/burmas-military-milestone |url-status=live |access-date=27 August 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160804172653/https://www.hrw.org/news/2015/03/30/burmas-military-milestone |archive-date=4 August 2016}}</ref> ၂၀၁၈ ခုနှစ်တွင် ကုလသမဂ္ဂ၏ လွတ်လပ်သော နိုင်ငံတကာ အချက်အလက်ရှာဖွေရေးမစ်ရှင်က မင်းအောင်လှိုင်နှင့် အခြားသော စစ်ဗိုလ်ချုပ်များသည် ရခိုင်ပြည်နယ်၊ ကချင်ပြည်နယ်နှင့် ရှမ်းပြည်နယ်တို့တွင် ပြုလုပ်ခဲ့သော ရက်စက်ကြမ်းကြုတ်မှုများအတွက် အဓိက တာဝန်ရှိသူများဟု ဆုံးဖြတ်ခဲ့သည်။<ref name="UNReport">{{Cite news |last=Nebehay |first=Stephanie |date=27 August 2018 |title=Myanmar generals had "genocidal intent" against Rohingya, must face justice – UN |language=en |work=Reuters |url=https://www.reuters.com/article/myanmar-rohingya-un-idUSL8N1VH04R}}</ref> မင်းအောင်လှိုင်နှင့် တကွ အခြားစစ်ဗိုလ်ချုပ်များဖြစ်သည့် စိုးဝင်း၊ အောင်ကျော်ဇော၊ မောင်မောင်စိုးနှင့် သန်းဦးတို့အား စစ်ရာဇဝတ်မှုများအတွက် နိုင်ငံတကာ ရာဇဝတ်မှု တရားရုံးတို့တွင် တရားစွဲဆိုသင့်ကြောင်း ကုလသမဂ္ဂ စုံစမ်းစစ်ဆေးရေးအဖွဲ့က ပြောကြားခဲ့သည်။<ref name=UNReport/> မြန်မာနိုင်ငံတွင်း လူမျိုးရေးနှင့် ဘာသာရေး အမုန်းတရားများ ပြန့်ပွားမှုကို ကာကွယ်ရန်အတွက်ဟုဆိုကာ ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်က မင်းအောင်လှိုင်အပါအဝင် လူပုဂ္ဂိုလ်နှင့် အဖွဲ့အစည်းများ၏ ဖေ့စ်ဘွတ်စာမျက်နှာ ၁၉ ခုကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်။<ref>{{Cite news |date=27 August 2018 |title=Facebook bans Myanmar army chief over rights abuses |work=[[The Times of India]] |url=https://www.timesofindia.com/world/south-asia/facebook-bans-myanmar-army-chief-over-rights-abuses/articleshow/65561259.cms |access-date=27 August 2018}}{{Dead link|date=April 2020 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref><ref>{{Cite news |date=27 August 2018 |title=Facebook bans Myanmar Army Chief Min Aung Hlaing, 19 others over rights abuses |publisher=[[News Nation]] |url=http://www.newsnation.in/world-news/facebook-bans-myanmar-army-chief-min-aung-hlaing-19-after-un-report-on-rohingya-article-201517.html |url-status=live |access-date=27 August 2018 |archive-url=https://web.archive.org/web/20180827174300/http://www.newsnation.in/world-news/facebook-bans-myanmar-army-chief-min-aung-hlaing-19-after-un-report-on-rohingya-article-201517.html |archive-date=27 August 2018}}</ref> ၂၀၁၉ ခုနှစ် မေလ ၁၆ ရက်တွင် တွစ်တာမှလည်း မင်းအောင်လှိုင်ကို ဖယ်ရှားခဲ့သည်။<ref>{{Cite web |title=Archived copy |url=https://www.theguardian.com/world/2019/may/16/myanmar-army-chiefs-twitter-account-suspended-over-anti-rohingya-hate-speech |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200630080746/https://www.theguardian.com/world/2019/may/16/myanmar-army-chiefs-twitter-account-suspended-over-anti-rohingya-hate-speech |archive-date=30 June 2020 |access-date=5 May 2020}}</ref> ၂၀၁၉ ခုနှစ် မတ်လ ၁၇ ရက်နေ့တွင် ရခိုင်လွှတ်တော် ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦးဖြစ်သော ဦး[[ကျော်ဇောဦး]]က ရခိုင်ပြည်နယ်တွင်း တပ်မတော်၏ လူ့အခွင့်အရေးချိုးဖောက်မှုများသည် ပြည်သူလူထုနှင့် ယဉ်ကျေးမှုအမွေအနှစ်များအား ထိခိုက်နစ်နာစေကြောင်း အိတ်ဖွင့်ပေးစာကို မင်းအောင်လှိုင်ထံ ပေးပို့ခဲ့သည်။<ref>{{Cite book |url=https://kzo.home.blog/2019/03/18/open-letter-to-myanmar-cinc-min-aung-hlaing-from-u-kyaw-zaw-oo-about-damage-incurred-by-intentional-and-indiscriminate-attacks-of-myanma-tatmadaw-on-non-military-targets/ |title=Open Letter to Senior General Min Aung Hlaing from U Kyaw Zaw Oo about damage to cultural heritage, fatalities and casualties incurred by intentional and indiscriminate attacks of Myanma Tatmadaw on non-military targets |publisher=[[Kyaw Zaw Oo]] |year=2019 |access-date=27 December 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201227103927/https://kzo.home.blog/2019/03/18/open-letter-to-myanmar-cinc-min-aung-hlaing-from-u-kyaw-zaw-oo-about-damage-incurred-by-intentional-and-indiscriminate-attacks-of-myanma-tatmadaw-on-non-military-targets/ |archive-date=27 December 2020}}</ref><ref>{{Cite book |url=https://kzo.home.blog/2019/03/18/open-letter-to-senior-general-min-aung-hlaing-from-u-kyaw-zaw-oo-about-intentional-and-indiscriminate-attacks-of-myanma-tatmadaw-on-non-military-targets/ |title=သမိုင်းဝင် ယဉ်ကျေးမှုဆိုင်ရာအဆောက်အအုံများအပါအဝင် စစ်ဖက်ပစ်မှတ်မဟုတ်သည့်နေရာများသို့ တမင်သက်သက် ပစ်ခတ်ကြသဖြင့် သေဆုံးထိခိုက်ကြရသည့်ကိစ္စ အိတ်ဖွင့်ပေးစာ |publisher=[[Kyaw Zaw Oo]] |year=2019 |language=my |access-date=27 December 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20201227104428/https://kzo.home.blog/2019/03/18/open-letter-to-senior-general-min-aung-hlaing-from-u-kyaw-zaw-oo-about-intentional-and-indiscriminate-attacks-of-myanma-tatmadaw-on-non-military-targets/ |archive-date=27 December 2020}}</ref> အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုက မင်းအောင်လှိုင်အား ပိတ်ဆို့မှုများ ချမှတ်ခဲ့ရာ သူ့အား အမေရိကန်နိုင်ငံသို့ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို ၂၀၁၉ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ပိတ်ပင်ခဲ့သည်။<ref name=":0">{{Cite web |title=US Tightens Sanctions on Myanmar Army Chief |url=https://www.voanews.com/east-asia-pacific/us-tightens-sanctions-myanmar-army-chief |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210108091251/https://www.voanews.com/east-asia-pacific/us-tightens-sanctions-myanmar-army-chief |archive-date=8 January 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Voice of America |language=en}}</ref><ref name=":0" /><ref>{{Cite web |title=Treasury Sanctions Individuals for Roles in Atrocities and Other Abuses |url=https://home.treasury.gov/news/press-releases/sm852 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201207144752/https://home.treasury.gov/news/press-releases/sm852 |archive-date=7 December 2020 |access-date=11 January 2021 |website=U.S. Department of the Treasury}}</ref> === အကျင့်ပျက်ခြစားမှုများ === မင်းအောင်လှိုင်သည် တပ်မတော်ပိုင် [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ စီးပွားရေး ဦးပိုင်လီမိတက်]] (MEHL)တွင် ရှယ်ယာအများစု ပိုင်ဆိုင်သူတစ်ဦး ဖြစ်သည်။ ၂၀၁၀-၁၁ ဘဏ္ဍာရေးနှစ်တွင် ရှယ်ယာ ၅၀၀၀ ပိုင်ဆိုင်ခဲ့ပြီး နှစ်စဉ်အမြတ်ဝေစုအနေဖြင့် ဒေါ်လာ နှစ်သိန်းခွဲ ရရှိခဲ့သည်။<ref>{{Cite web |title=Leaked documents reveal global business links to Myanmar military crimes |url=https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/09/mehl-military-links-to-global-businesses/ |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210108144231/https://www.amnesty.org/en/latest/news/2020/09/mehl-military-links-to-global-businesses/ |archive-date=8 January 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Amnesty International |language=en}}</ref> သူသည် MEHL ၏ နာယက အဖွဲ့ဝင်လည်း ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite web |date=17 June 2020 |title=Systemic Conflict of Interest in Myanmar Military Allows for Serious Corruption |url=https://www.justiceformyanmar.org/press-releases/systemic-conflict-of-interest-in-myanmar-military-allows-for-serious-corruption |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201026180332/https://www.justiceformyanmar.org/press-releases/systemic-conflict-of-interest-in-myanmar-military-allows-for-serious-corruption |archive-date=26 October 2020 |access-date=11 January 2021 |website=Justice For Myanmar}}</ref> မင်းအောင်လှိုင်၏ သားဖြစ်သူ အောင်ပြည့်စုံသည် Sky One ဆောက်လုပ်ရေးကုမ္ပဏီနှင့် အောင်မြင့်မိုမင်းအာမခံ ကုမ္ပဏီအပါအဝင် ကုမ္ပဏီများစွာ ပိုင်ဆိုင်ထားသည်။<ref name=":3" /> အောင်ပြည့်စုံသည် ဆက်သွယ်ရေးကုမ္ပဏီတစ်ခုဖြစ်သော [[မိုင်တဲလ် မြန်မာ]]တွင်လည်း ရှယ်ယာများစွာ ပါဝင်ထားသည်။<ref name=":3">{{Cite web |title=တပ်ချုပ်သားပိုင်ကုမ္ပဏီများကို အရေးယူရန် ကုလအချက်အလက်ရှာဖွေရေးအဖွဲ့ တောင်းဆို |url=https://www.myanmar-now.org/mm/news/2402 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20210201053646/https://www.myanmar-now.org/mm/news/2402 |archive-date=1 February 2021 |access-date=11 January 2021 |website=Myanmar NOW |language=my}}</ref> တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်အဖြစ် တာဝန်ယူပြီးနောက် ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် ရန်ကုန်မြို့ရှိ [[ပြည်သူ့ရင်ပြင်နှင့် ပြည်သူ့ဥယျာဉ်]]တွင် စားသောက်ဆိုင်နှင့် အနုပညာပြခန်းအတွက် နှစ် ၃၀ မြေငှားရမ်းခြင်းကို ဈေးကွက်ပေါက်ဈေးထက် လျော့နည်းသော နှုန်းထားဖြင့် သားဖြစ်သူ အောင်ပြည့်စုံက ရရှိခဲ့သည်။<ref>{{Cite web |title=Military Chief's Son Paid 'Very Low' Rent for His Upscale Restaurant on Government-Owned Land |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-chiefs-son-paid-very-low-rent-for-his-upscale-restaurant-on-government-owned-land |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200717014336/https://myanmar-now.org/en/news/military-chiefs-son-paid-very-low-rent-for-his-upscale-restaurant-on-government-owned-land |archive-date=17 July 2020 |access-date=11 January 2021 |website=Myanmar NOW |language=en}}</ref> ဆေးနှင့် ဆေးပစ္စည်းများအတွက် [[အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွပ်ကဲမှုဌာန (မြန်မာ)|အစားအသောက်နှင့် ဆေးဝါးကွပ်ကဲရေးဌာန]]၏ ခွင့်ပြုချက်နှင့် အခွန်ကိစ္စရပ်များကို ဝန်ဆောင်မှုပေးသော ''A&M Mahar'' ကုမ္ပဏီသည်လည်း အောင်ပြည့်စုံပိုင်ဆိုင်သော ကုမ္ပဏီ ဖြစ်သည်။<ref name=":1">{{Cite web |title=Dirty Secrets #2: Sr. Gen. Min Aung Hlaing's family profiting off of FDA and Customs clearances |url=https://www.justiceformyanmar.org/stories/dirty-secrets-2-sr-gen-min-aung-hlaings-family-selling-fda-and-customs-clearance-for-profit |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201026181000/https://www.justiceformyanmar.org/stories/dirty-secrets-2-sr-gen-min-aung-hlaings-family-selling-fda-and-customs-clearance-for-profit |archive-date=26 October 2020 |access-date=11 January 2021 |website=Justice For Myanmar}}</ref> အခွန်ဌာနကို MEHL ၏ ဒါရိုက်တာဟောင်းဖြစ်သူ ဦးကျော်ထင်က ဦးဆောင်သည်။<ref name=":1" /> ၂၀၁၇ ခုနှစ်တွင် သမီးဖြစ်သူ [[ခင်သီရိသက်မွန်]]သည် [[သတ္တမမြောက်အာရုံ]] ရုပ်ရှင်ကုမ္ပဏီကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။<ref name=":2">{{Cite web |title=Military Chief's Family Members Spend Big on Blockbuster Movies, Beauty Pageants |url=https://www.myanmar-now.org/en/news/military-chiefs-family-members-spend-big-on-blockbuster-movies-beauty-pageants |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20201215082136/https://www.myanmar-now.org/en/news/military-chiefs-family-members-spend-big-on-blockbuster-movies-beauty-pageants |archive-date=15 December 2020 |access-date=11 January 2021 |website=Myanmar NOW |language=en}}</ref> ထိုနှစ်မှာပင် ချွေးမဖြစ်သူ မျိုးရတနာထိုက်က Stellar Seven Entertainment အမည်ရှိ ဖျော်ဖြေရေးကုမ္ပဏီတစ်ခုကို တည်ထောင်ခဲ့သည်။<ref name=":2" /> ==ထမ်းဆောင်ခဲ့သော စစ်ဖက်ဆိုင်ရာတာဝန်များ== {| class="wikitable" |- !ခုနှစ် !! နေရာ !!ရာထူး!! တာဝန် |- |-၁၉၉၅-၁၉၉၈(အမှတ်(၃၆၉)ခြေမြန်တပ်ရင်း)နမခလက်အောက်ခံတပ်ရင်း(တပ်ရင်းမှူး) | ၁၉၉၈ ||[[အမှတ်(၃၃)ခြေမြန်တပ်မ ဌာနချုပ်]] || ဒုတိယဗိုလ်မှူးကြီး || စစ်ဦးစီးအရာရှိ (ပထမတန်း) |- | ၁၉၉၉ ||[[အမှတ်(၃၃)ခြေမြန်တပ်မ ဌာနချုပ်]] || ဗိုလ်မှူးကြီး|| နည်းဗျူဟာမှူး |- | ၂၀၀၂ ||[[အမှတ်(၄၄)ခြေမြန်တပ်မ ဌာနချုပ်]] || ဗိုလ်မှူးချုပ် || တပ်မမှူး |- | ၂၀၀၃ ဩဂုတ် ||[[စစ်တက္ကသိုလ်]] || ဗိုလ်မှူးချုပ် || ကျောင်းအုပ်ကြီး |- | ၂၀၀၄ နိုဝင်ဘာ || [[အနောက်ပိုင်းတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]] || ဗိုလ်ချုပ်|| တိုင်းမှူး |- | ၂၀၀၆ || [[တြိဂံဒေသတိုင်းစစ်ဌာနချုပ်]] || ဗိုလ်ချုပ် || တိုင်းမှူး |- | ၂၀၀၇ || [[မြန်မာနိုင်ငံ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန|ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]] || ဗိုလ်ချုပ်|| [[အမှတ် (၂) စစ်ဆင်ရေး အထူးအဖွဲ့မှူး]] |- | ၂၀၀၈ || [[မြန်မာနိုင်ငံ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန|ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]] || ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး || [[အမှတ် (၂) စစ်ဆင်ရေး အထူးအဖွဲ့မှူး]] |- | ၂၀၁၀ ဩဂုတ် || [[မြန်မာနိုင်ငံ ကာကွယ်ရေး ဝန်ကြီးဌာန|ကာကွယ်ရေးဝန်ကြီးဌာန]] || ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်ကြီး || ညှိနှိုင်းကွပ်ကဲရေးမှူး (ကြည်း/ ရေ/ လေ) |- |၂၀၁၁ မတ် |||| ဗိုလ်ချုပ်ကြီး|| rowspan="3" | [[တပ်မတော်ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်|တပ်မတော်ကာကွယ်ရေး ဦးစီးချုပ်]] |- |၂၀၁၂ ဧပြီ ၃ || || ဒုတိယဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး |- |၂၀၁၃ မတ် || || ဗိုလ်ချုပ်မှူးကြီး |} == ကိုးကား == {{Reflist|2}} {{နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီ}} {{lifetime|၁၉၅၆| | }} [[ကဏ္ဍ:တပ်မတော် ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ်များ]] [[ကဏ္ဍ:သက်ရှိထင်ရှားပုဂ္ဂိုလ်များ]] [[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အကြီးအကဲများ]] [[ကဏ္ဍ:မြန်မာ စစ်ဖက်ဆိုင်ရာ လူပုဂ္ဂိုလ်များ]] [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံတော်စီမံအုပ်ချုပ်ရေးကောင်စီဝင်များ]] [[ကဏ္ဍ:အာဏာသိမ်း ခေါင်းဆောင်များ]] d7mkeo01lhxeww08d0gsmp4wyuknyxw 0 19779 754299 716478 2022-08-11T21:49:05Z Dr Lotus Black 31011 wikitext text/x-wiki {{automatic taxobox |image = P Morc D5915.JPG |image_caption = ''Morinda citrifolia'' |image2 = Gentianales - Morinda yucatanensis - 3.jpg |image2_caption = ''Morinda yucatanensis'' |display_parents = 2 |taxon = Morinda |authority = [[ကားလ် လင်းနီးယပ်|L.]]<ref name="GRIN">{{cite web |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/genus.pl?7805 |title=Genus: ''Morinda'' L. |work=Germplasm Resources Information Network |publisher=United States Department of Agriculture |date=1996-09-17 |accessdate=2010-11-28}}</ref> |subdivision_ranks = မျိုးစိပ် |subdivision = See text |synonyms = ''Belicia'' <small>Lundell</small><br> ''Bellynkxia'' <small>Müll.Arg.</small><br> ''Gutenbergia'' <small>Walp., orth. var.</small><br> ''Guttenbergia'' <small>Zoll. & Moritzi</small><br> ''Imantina'' <small>Hook.f.</small><br> ''Pogonanthus'' <small>Montrouz.</small><br> ''Rojoc'' <small>Adans.</small><br> ''Sphaerophora'' <small>Blume</small><br> ''Stigmanthus'' <small>Lour.</small><br> ''Stigmatanthus'' <small>Roem. & Schult.</small><ref name="GRIN"/> }} ပုံသဏ္ဌာန် : အပင် ငယ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ပင်စည် ဖြောင့်တန်း၍ အခေါက်မှာ ချောမွေ့သည်။ အရွက်မှာ ထောင့်မှန် ရွက်ဆိုင်ဖြစ်သည်။ အစိမ်း ရင့်ရောင် ကြီးမား တောက်ပြောင်သော အရွက်များ ဖြစ်သည်။ ရွက်နား ညီသည် သို့မဟုတ် လှိုင်းတွန့် အနည်းငယ် ရှိသည်။ ပန်းခိုင်သည် အဖြူရောင် ပန်းပွင့်များ စုပြုံ၍ ထွက်သည်။ အသီးသည် ရှည်မျောမျော ပုံစံရှိပြီး ပြောင်ချောသည်။ အစေ့ များသည် ပျစ်ချွဲချွဲ ဖြစ်သည်။ အပင် ပင်လတ် မျိုး ဖြစ်၏။ အရောင် ပြောင်လက်၏။ အကိုင်း အခက် များစွာ ဖြာ၏။ ပင်စည်ပေါ် တွင် အညိုရောင် အစက် အပြောက် များရှိ၏။ အခေါက်ထူ ၍ ကြမ်းတမ်း၏။ အကိုင်း လေးထောင့်ပုံ ရှိပြီး နှစ်ထောင့်တွင် အမြှောင်း ပါသည်။ အရွက် ရွက်ဆိုင် အလှည့်ကျ ထွက်သည်။ အရွက် ကြီး၏။ အလျား ၁ ပေ ခန့် ရှည်၏။ ရွက်ရင်း သွယ်၍ ရွက်ထိပ် ချွန်သည်။ အရွက် အလယ်ပိုင်း ကျယ်သည်။ အရွက် ထက်အောက် မျက်နှာပြင် နှစ်ဖက်လုံး ပြောင်ချောသည်။ ရွက်ကြော ထင်ရှား၏။ ရွက်နား ချော၍ လှိုင်းတွန့် အနည်းငယ် ရှိသည်။ ရွက်ညှာ တိုတုတ်၏။ နှလုံး ပုံသဏ္ဌာန် ရွက်စွယ် နှစ်ခု ပါရှိ၏။ အပွင့် အလွန် သေးငယ်သော အဖြူရောင်ပွင့် ဖြစ်၏။ အနံ့ မွှေး၏။ ပန်းခိုင် ထိပ်တွင် ပန်းပွင့်များ စုပြုံ၍ ထွက်သည်။ ပန်းခိုင်သည် အရွက်၏ အခြားတစ်ဖက် မှ ထွက်သည်။ ပွင့်ညှာ တိုသည်။ အသီး အချင်း ၂ လက်မ ခန့် ရှိ၏။ ရှည်မျောမျော ပုံ ဖြစ်သည်။ အသီးခွံ ပါး၍ ပြောင်ချော၏။ အသီး မျက်နှာပြင် ပေါ်ရှိ ဗဟုဂံပုံ အကွက် အလေးများတွင် ပန်းပွင့် အရာများ မျက်စိ သဖွယ် ကျန်နေသည်။ အသုံးပြုနိုင်သည့် အစိတ်အပိုင်းများ : အရွက်၊ အသီး။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့နိုင်သောနေရာများ : မြန်မာ နိုင်ငံ အနှံ့ အပြား အထူးသဖြင့် အထက် မြန်မာ ပြည်နှင့် အောက်မြန်မာ ပြည် ဒေသများ၌ အများဆုံး ပေါက်သည်။ ပေါက်ရောက်ပုံ သဘာ၀ အလျောက် ပေါက်ရောက် သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျယ်ပြန့်စွာ ပေါက်ရောက်သည်။ အသုံးဝင်ပုံ : အာနိသင် မြန်မာ ဆေးကျမ်းများ အလိုအရ ရဲယိုရွက် သည်ခါး၏။ စဉ်းငယ် ပူ၏။ လေနှင့် ဝမ်းကို ရွှင်စေ တတ်၏။ သွေးကို တက်ကြွစေ၏။ ရဲယိုသီး သည်ပူစပ် သောအရသာ ရှိ၍ စဉ်းငယ် ချဉ်၏။ သွေး၊သည်းခြေ၊လေ၊သလိပ် တို့ကို နိုင်၏။ အစာ မကြေ၊လေနာ၊ သည်းခြေနာ တို့ကို နိုင်၏။ အသုံးပြုပုံ- အရွက် ၁။ ရဲယိုရွက် ကိုပြုတ်၍ တို့စားလျှင် လေချုပ် ရောဂါ၊ ဝမ်းဗိုက်နာ ရောဂါ၊ အာခေါင် ပူလောင် သောရောဂါ၊ သည်းခြေ ဖောက်ပြန်သော ရောဂါနှင့် သွေးတိုး ရောဂါ ပျောက်ကင်း၏။ ၂။ ရဲယိုရွက် ကို ငါးမြွေထိုး အသားနှင့် ပြုတ်၍ သုပ်စားလျှင် ပင်လယ် အူနာ ပျောက်သည်။ ၃။ ရဲယိုရွက် ကို သုပ်စားပါက နို့ချောင်းပိတ် ရောဂါ၊နို့ရေ ခန်းရောဂါ၊သကျည်း ကိုက်ရောဂါ၊ဝမ်းရစ်နာ ခြင်းနှင့် နှာခေါင်း သွေးလျှံ ခြင်းတို့ကို ပျောက်စေ၏။ ၄။ နှလုံး ရောဂါ၊ သွေးသွန် ရောဂါနှင့် ဆီးချို ရောဂါများ အတွက် ဒန့်သလွန်ရွက် နှင့် ဟင်းချို ချက်သောက်က ပျောက်စေ၏။ အသီး ၁။ ပျားရည်နှင့် ခေါက်စားလျှင် ချောင်းဆိုး ရောဂါနှင့် ပန်းနာ ကို ပျောက်စေသည်။ ၂။ ရဲယိုသီး မှည့်ကို ထန်းလျက်နှင့် စားသော် အစာမကြေ ရောဂါ ပျောက်၏။ ၃။ အသီးနုကို ပြုတ်၍ သုပ်စားက လေထိုး လေအောင့် နှင့် သွေးတက်ရောဂါ ပျောက်၏။ ==ရဲယိုပင် == မြန်မာနိုင်ငံအရပ်ရပ်၌ အထူးသဖြင့် မိုးများသော ဒေသများ၌ ပေါက်ရောက်လေ့ရှိသော ရဲယိုပင်ကို စားသုံး၍ရသော အရွက်နှင့် အသီးတို့ကြောင့် လူသိများသည်။ ယင်းသည် နီပါးဆေးပင်မျိုးတွင် ပါဝင်၍ နီပါးကြီးဟုလည်း ခေါ်ဝေါ်ကြလေသည်။ ရဲယိုပင်သည် အခြား နီပါးဆေးပင်များကဲ့သို့ ရူဗီအေစီအီး မျိုးရင်း၌ ပါဝင်၍၊ ရုက္ခဗေဒအမည်အားဖြင့် မိုရင်ဒါအန်ဂတ် စတီဖော်လီယာဟု ခေါ်သည်။ အပင်ငယ် ပင်စောက်မျိုးဖြစ်၍ အကိုင်းအခက်များ ရှည်လျားသည်။ အရွက်များသည် ပြောင် ချောနေ၍ တခါတရံ တစ်ပေခန့် ရှည်လျားသည်။ အရွက်များသည် အနည်းငယ် ချွန်၍ အနည်းငယ် အမြီးရှည်သည်။ ရွက်ရင်းဖက်သို့ အတန်ငယ် ဝိုက်၍ ရှူးသွားသည်။ အရွက်များ ရွက်ဆိုင်ထွက်သည်။ အရောင်ဖြူ၍ အနည်းငယ် အနံ့သင်းသော အပွင့်ကလေးများ အများအပြား ပွင့်သည်။ ပွင့်တံရှည်သည်လည်း ရှိသည်။ တိုသည်လည်း ရှိသည်။ ရဲယိုသီးသည် [[စတော်ဘယ်ရီ|စထရော်ဗယ်ရီသီး]]၊ [[ဩဇာသီး]]တို့ကဲ့သို့ အစေ့များ၍ မှည့်သည့်အခါ ပျော့အိအိ နေပြီးလျှင် အနံ့ပြင်းသည်။ ရဲယိုပင်ကို အစေ့ပျိုး၍ စိုက်ရသည်။ စိုက်ပျိုးရန် မခဲယဉ်းလှသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအရပ်ရပ်ရှိ နေအိမ်ဝင်းခြံများ၌ အတွေ့ရ များသော အပင်မျိုး ဖြစ်လေသည်။ အရွက်ကိုရော၊ အသီးကိုပါ စားသုံးနိုင်ကြသော်လည်း အသီး၏ စူးရှသောအနံ့ကို မကြိုက်ကြသဖြင့် အသီးကို စားသုံးသူ နည်းသည်။ အနံ့ခံနိုင်သူများကမူ ရဲယိုသီးမှည့်၏ ပူရှိန်းရှိန်း အရသာကို တမျိုးတမည် နှစ်သက်ကြသဖြင့်လည်း‌ကောင်း၊ ဆေးဖက် ဝင်သော အသီးတစ်မျိုး အဖြစ်လည်းကောင်း ထန်းလျက်ဖြင့် နယ်၍ စားသုံးကြသည်။ ရဲယိုရွက်သည်လည်း ဆေးဖက်ဝင်သည်ဟု ဆိုကြသည်။ အရသာ ခါးသော်လည်း လေနိုင်သောအရွက် တစ်မျိုးဟု ဆိုကြသည်။ [[ငါးခူ]]၊ [[ငါးရံ့]] စသည့် ငါးတစ်မျိုးမျိုးကို ရဲယိုရွက်နုဖြင့် ငါးပေါင်းထုပ် လုပ်စားလေ့ရှိကြရာ၊ ရဲယိုရွက်၏ ခါးသက်သက် အရသာကြောင့် ငါးပေါင်းထုပ်သည် ပို၍ အရသာထူးကဲသည်။ ထိုကြောင့် မြန်မာငါးပေါင်းထုပ်တွင် ရဲယိုရွက်သည် မပါမဖြစ်သော ပစ္စည်းတစ်ရပ် ဖြစ်သည်။ ငါးပုဇွန် စသည် တမျိုးမျိုးနှင့် ရဲယိုရွက်ကို ငါးပေါင်းကြော် ကြော်၍လည်း စားသုံးကြသည်။ ရဲယိုရွက်နုကလေးများကို မီးအုံး၍လည်းကောင်း၊ ရေနွေးဖျော၍လည်း‌ကောင်း အတို့အမြှုပ် ပြုလုပ်၍လည်း စားသုံးကြလေသည်။ ရဲယိုရွက်နှင့် အသီးတို့တွင် ပါဝင်သော အာဟာရဓာတ်များသည် အတူတူလိုပင် ဖြစ်သည်။ ယင်းတို့တွင် ဗီတာမင်စီဓာတ်၊ ကလိုရီဓာတ်၊ ရေငွေ့ဓာတ်တို့ အတော်များများပါဝင်၍ ထုံးဓာတ်နှင့် သတ္တုဓာတ်တို့ အတော်အသင့် ပါသည်။ ကာဗို ဟိုက်ဒရိတ်နှင့် ပရိုတင်းဓာတ်များလည်း အနည်းငယ်စီပါသည်။ ထိုကြောင့် ရဲယိုရွက်သည် အရသာခါး၍ အသီးသည် အနံ့ပြင်းသော်လည်း အင်အားဖြစ်စေသော အရွက်နှင့် အသီးဟူ၍ ဆိုနိုင်သည်။ မြန်မာဆေးကျမ်းများအလိုမှာ ရဲယိုရွက်သည် ခါး၏။ စဉ်းငယ်ပူ၏။ လေကို ရွှင်စေတတ်၏။ သွေးကို တက်ကြွစေတတ်၏။ ဝမ်းကိုလည်း ရွှင်စေတတ်၏။ ရဲယိုသီးသည် ပူစပ်သော အရသာ ရှိ၏။ စဉ်းငယ်လည်း ချဉ်၏။ သွေး သည်းခြေ လေသလိပ်တို့ကို နိုင်၏။ အစာ မကျေသောအနာ၊ လေလှိုက်တက်သောအနာ၊ လေပူနာ၊ သည်းခြေ လှုပ်ရှားထကြွသော အနာတို့ကို နိုင်၏။ ရဲယိုသီးမှည့်ကို [[ထန်းလျက်]]နှင့် နယ်၍ တစ်ညဉ့်သိပ်ထားပြီးသည့်နောက် ကောင်းစွာ ခေါက်၍ ဆားအနည်းငယ် ထည့်ပြီးလျှင် သုံးဆောင်ပါက ဝမ်းဖောဝမ်းရောင်၊ ရင်ကယ်ရောဂါများ ပျောက်ကင်း၍ ရင်ချောင်စေသည်။ ချောင်းဆိုးသော် ပျားရည် နှင့် နယ်၍ စားသုံးက လျင်မြန်စွာ ပျောက်စေတတ်သည်ဟု ဆိုလေသည်။ အိန္ဒိယ ဆေးကျမ်းအလိုမှာ အရွက်ကို ပြာချပြီးလျှင် မုန်ညင်းစေ့အနည်းငယ်နှင့် ပြုတ်၍ တိုက်ပါက သူငယ်နာ ဝမ်းသက်ရောဂါ ပျောက်ကင်းနိုင်၏။ ဝမ်းကိုက်ရောဂါ ပျောက်လိုလျှင်လည်း ထိုအပြုတ်ရည်တွင် အမွှေးအကြိုင် အနည်းငယ်ထည့်၍ တိုက်ရသည်။ အသီးနှင့်အရွက်ပြုတ်ရည်သည် မိန်းမတို့ ဓမ္မတာချုပ်ခြင်းကို ဖယ်ရှားနိုင်၏။ ရဲယိုမြစ်သည်မူ ချုပ်စေသောသတ္တိ ရှိသည်ဟု ဆိုလေသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၁)</ref> == ကိုးကား == {{Reflist}} [[Category:ဆေးဖက်ဝင် အပင်များ]] jl511k6chjbapdu1dir160zykfpjxem 754300 754299 2022-08-11T21:52:06Z Dr Lotus Black 31011 wikitext text/x-wiki {{automatic taxobox |image = P Morc D5915.JPG |image_caption = ''Morinda citrifolia'' |image2 = Gentianales - Morinda yucatanensis - 3.jpg |image2_caption = ''Morinda yucatanensis'' |display_parents = 2 |taxon = Morinda |authority = [[ကားလ် လင်းနီးယပ်|L.]]<ref name="GRIN">{{cite web |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/genus.pl?7805 |title=Genus: ''Morinda'' L. |work=Germplasm Resources Information Network |publisher=United States Department of Agriculture |date=1996-09-17 |accessdate=2010-11-28}}</ref> |subdivision_ranks = မျိုးစိတ် |subdivision = See text |synonyms = ''Belicia'' <small>Lundell</small><br> ''Bellynkxia'' <small>Müll.Arg.</small><br> ''Gutenbergia'' <small>Walp., orth. var.</small><br> ''Guttenbergia'' <small>Zoll. & Moritzi</small><br> ''Imantina'' <small>Hook.f.</small><br> ''Pogonanthus'' <small>Montrouz.</small><br> ''Rojoc'' <small>Adans.</small><br> ''Sphaerophora'' <small>Blume</small><br> ''Stigmanthus'' <small>Lour.</small><br> ''Stigmatanthus'' <small>Roem. & Schult.</small><ref name="GRIN"/> }} ပုံသဏ္ဌာန် : အပင် ငယ်မျိုး ဖြစ်သည်။ ပင်စည် ဖြောင့်တန်း၍ အခေါက်မှာ ချောမွေ့သည်။ အရွက်မှာ ထောင့်မှန် ရွက်ဆိုင်ဖြစ်သည်။ အစိမ်း ရင့်ရောင် ကြီးမား တောက်ပြောင်သော အရွက်များ ဖြစ်သည်။ ရွက်နား ညီသည် သို့မဟုတ် လှိုင်းတွန့် အနည်းငယ် ရှိသည်။ ပန်းခိုင်သည် အဖြူရောင် ပန်းပွင့်များ စုပြုံ၍ ထွက်သည်။ အသီးသည် ရှည်မျောမျော ပုံစံရှိပြီး ပြောင်ချောသည်။ အစေ့ များသည် ပျစ်ချွဲချွဲ ဖြစ်သည်။ အပင် ပင်လတ် မျိုး ဖြစ်၏။ အရောင် ပြောင်လက်၏။ အကိုင်း အခက် များစွာ ဖြာ၏။ ပင်စည်ပေါ် တွင် အညိုရောင် အစက် အပြောက် များရှိ၏။ အခေါက်ထူ ၍ ကြမ်းတမ်း၏။ အကိုင်း လေးထောင့်ပုံ ရှိပြီး နှစ်ထောင့်တွင် အမြှောင်း ပါသည်။ အရွက် ရွက်ဆိုင် အလှည့်ကျ ထွက်သည်။ အရွက် ကြီး၏။ အလျား ၁ ပေ ခန့် ရှည်၏။ ရွက်ရင်း သွယ်၍ ရွက်ထိပ် ချွန်သည်။ အရွက် အလယ်ပိုင်း ကျယ်သည်။ အရွက် ထက်အောက် မျက်နှာပြင် နှစ်ဖက်လုံး ပြောင်ချောသည်။ ရွက်ကြော ထင်ရှား၏။ ရွက်နား ချော၍ လှိုင်းတွန့် အနည်းငယ် ရှိသည်။ ရွက်ညှာ တိုတုတ်၏။ နှလုံး ပုံသဏ္ဌာန် ရွက်စွယ် နှစ်ခု ပါရှိ၏။ အပွင့် အလွန် သေးငယ်သော အဖြူရောင်ပွင့် ဖြစ်၏။ အနံ့ မွှေး၏။ ပန်းခိုင် ထိပ်တွင် ပန်းပွင့်များ စုပြုံ၍ ထွက်သည်။ ပန်းခိုင်သည် အရွက်၏ အခြားတစ်ဖက် မှ ထွက်သည်။ ပွင့်ညှာ တိုသည်။ အသီး အချင်း ၂ လက်မ ခန့် ရှိ၏။ ရှည်မျောမျော ပုံ ဖြစ်သည်။ အသီးခွံ ပါး၍ ပြောင်ချော၏။ အသီး မျက်နှာပြင် ပေါ်ရှိ ဗဟုဂံပုံ အကွက် အလေးများတွင် ပန်းပွင့် အရာများ မျက်စိ သဖွယ် ကျန်နေသည်။ အသုံးပြုနိုင်သည့် အစိတ်အပိုင်းများ : အရွက်၊ အသီး။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် တွေ့နိုင်သောနေရာများ : မြန်မာ နိုင်ငံ အနှံ့ အပြား အထူးသဖြင့် အထက် မြန်မာ ပြည်နှင့် အောက်မြန်မာ ပြည် ဒေသများ၌ အများဆုံး ပေါက်သည်။ ပေါက်ရောက်ပုံ သဘာ၀ အလျောက် ပေါက်ရောက် သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ကျယ်ပြန့်စွာ ပေါက်ရောက်သည်။ အသုံးဝင်ပုံ : အာနိသင် မြန်မာ ဆေးကျမ်းများ အလိုအရ ရဲယိုရွက် သည်ခါး၏။ စဉ်းငယ် ပူ၏။ လေနှင့် ဝမ်းကို ရွှင်စေ တတ်၏။ သွေးကို တက်ကြွစေ၏။ ရဲယိုသီး သည်ပူစပ် သောအရသာ ရှိ၍ စဉ်းငယ် ချဉ်၏။ သွေး၊သည်းခြေ၊လေ၊သလိပ် တို့ကို နိုင်၏။ အစာ မကြေ၊လေနာ၊ သည်းခြေနာ တို့ကို နိုင်၏။ အသုံးပြုပုံ- အရွက် ၁။ ရဲယိုရွက် ကိုပြုတ်၍ တို့စားလျှင် လေချုပ် ရောဂါ၊ ဝမ်းဗိုက်နာ ရောဂါ၊ အာခေါင် ပူလောင် သောရောဂါ၊ သည်းခြေ ဖောက်ပြန်သော ရောဂါနှင့် သွေးတိုး ရောဂါ ပျောက်ကင်း၏။ ၂။ ရဲယိုရွက် ကို ငါးမြွေထိုး အသားနှင့် ပြုတ်၍ သုပ်စားလျှင် ပင်လယ် အူနာ ပျောက်သည်။ ၃။ ရဲယိုရွက် ကို သုပ်စားပါက နို့ချောင်းပိတ် ရောဂါ၊နို့ရေ ခန်းရောဂါ၊သကျည်း ကိုက်ရောဂါ၊ဝမ်းရစ်နာ ခြင်းနှင့် နှာခေါင်း သွေးလျှံ ခြင်းတို့ကို ပျောက်စေ၏။ ၄။ နှလုံး ရောဂါ၊ သွေးသွန် ရောဂါနှင့် ဆီးချို ရောဂါများ အတွက် ဒန့်သလွန်ရွက် နှင့် ဟင်းချို ချက်သောက်က ပျောက်စေ၏။ အသီး ၁။ ပျားရည်နှင့် ခေါက်စားလျှင် ချောင်းဆိုး ရောဂါနှင့် ပန်းနာ ကို ပျောက်စေသည်။ ၂။ ရဲယိုသီး မှည့်ကို ထန်းလျက်နှင့် စားသော် အစာမကြေ ရောဂါ ပျောက်၏။ ၃။ အသီးနုကို ပြုတ်၍ သုပ်စားက လေထိုး လေအောင့် နှင့် သွေးတက်ရောဂါ ပျောက်၏။ ==ရဲယိုပင် == မြန်မာနိုင်ငံအရပ်ရပ်၌ အထူးသဖြင့် မိုးများသော ဒေသများ၌ ပေါက်ရောက်လေ့ရှိသော ရဲယိုပင်ကို စားသုံး၍ရသော အရွက်နှင့် အသီးတို့ကြောင့် လူသိများသည်။ ယင်းသည် နီပါးဆေးပင်မျိုးတွင် ပါဝင်၍ နီပါးကြီးဟုလည်း ခေါ်ဝေါ်ကြလေသည်။ ရဲယိုပင်သည် အခြား နီပါးဆေးပင်များကဲ့သို့ ရူဗီအေစီအီး မျိုးရင်း၌ ပါဝင်၍၊ ရုက္ခဗေဒအမည်အားဖြင့် မိုရင်ဒါအန်ဂတ် စတီဖော်လီယာဟု ခေါ်သည်။ အပင်ငယ် ပင်စောက်မျိုးဖြစ်၍ အကိုင်းအခက်များ ရှည်လျားသည်။ အရွက်များသည် ပြောင် ချောနေ၍ တခါတရံ တစ်ပေခန့် ရှည်လျားသည်။ အရွက်များသည် အနည်းငယ် ချွန်၍ အနည်းငယ် အမြီးရှည်သည်။ ရွက်ရင်းဖက်သို့ အတန်ငယ် ဝိုက်၍ ရှူးသွားသည်။ အရွက်များ ရွက်ဆိုင်ထွက်သည်။ အရောင်ဖြူ၍ အနည်းငယ် အနံ့သင်းသော အပွင့်ကလေးများ အများအပြား ပွင့်သည်။ ပွင့်တံရှည်သည်လည်း ရှိသည်။ တိုသည်လည်း ရှိသည်။ ရဲယိုသီးသည် [[စတော်ဘယ်ရီ|စထရော်ဗယ်ရီသီး]]၊ [[ဩဇာသီး]]တို့ကဲ့သို့ အစေ့များ၍ မှည့်သည့်အခါ ပျော့အိအိ နေပြီးလျှင် အနံ့ပြင်းသည်။ ရဲယိုပင်ကို အစေ့ပျိုး၍ စိုက်ရသည်။ စိုက်ပျိုးရန် မခဲယဉ်းလှသဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံအရပ်ရပ်ရှိ နေအိမ်ဝင်းခြံများ၌ အတွေ့ရ များသော အပင်မျိုး ဖြစ်လေသည်။ အရွက်ကိုရော၊ အသီးကိုပါ စားသုံးနိုင်ကြသော်လည်း အသီး၏ စူးရှသောအနံ့ကို မကြိုက်ကြသဖြင့် အသီးကို စားသုံးသူ နည်းသည်။ အနံ့ခံနိုင်သူများကမူ ရဲယိုသီးမှည့်၏ ပူရှိန်းရှိန်း အရသာကို တမျိုးတမည် နှစ်သက်ကြသဖြင့်လည်း‌ကောင်း၊ ဆေးဖက် ဝင်သော အသီးတစ်မျိုး အဖြစ်လည်းကောင်း ထန်းလျက်ဖြင့် နယ်၍ စားသုံးကြသည်။ ရဲယိုရွက်သည်လည်း ဆေးဖက်ဝင်သည်ဟု ဆိုကြသည်။ အရသာ ခါးသော်လည်း လေနိုင်သောအရွက် တစ်မျိုးဟု ဆိုကြသည်။ [[ငါးခူ]]၊ [[ငါးရံ့]] စသည့် ငါးတစ်မျိုးမျိုးကို ရဲယိုရွက်နုဖြင့် ငါးပေါင်းထုပ် လုပ်စားလေ့ရှိကြရာ၊ ရဲယိုရွက်၏ ခါးသက်သက် အရသာကြောင့် ငါးပေါင်းထုပ်သည် ပို၍ အရသာထူးကဲသည်။ ထိုကြောင့် မြန်မာငါးပေါင်းထုပ်တွင် ရဲယိုရွက်သည် မပါမဖြစ်သော ပစ္စည်းတစ်ရပ် ဖြစ်သည်။ ငါးပုဇွန် စသည် တမျိုးမျိုးနှင့် ရဲယိုရွက်ကို ငါးပေါင်းကြော် ကြော်၍လည်း စားသုံးကြသည်။ ရဲယိုရွက်နုကလေးများကို မီးအုံး၍လည်းကောင်း၊ ရေနွေးဖျော၍လည်း‌ကောင်း အတို့အမြှုပ် ပြုလုပ်၍လည်း စားသုံးကြလေသည်။ ရဲယိုရွက်နှင့် အသီးတို့တွင် ပါဝင်သော အာဟာရဓာတ်များသည် အတူတူလိုပင် ဖြစ်သည်။ ယင်းတို့တွင် ဗီတာမင်စီဓာတ်၊ ကလိုရီဓာတ်၊ ရေငွေ့ဓာတ်တို့ အတော်များများပါဝင်၍ ထုံးဓာတ်နှင့် သတ္တုဓာတ်တို့ အတော်အသင့် ပါသည်။ ကာဗို ဟိုက်ဒရိတ်နှင့် ပရိုတင်းဓာတ်များလည်း အနည်းငယ်စီပါသည်။ ထိုကြောင့် ရဲယိုရွက်သည် အရသာခါး၍ အသီးသည် အနံ့ပြင်းသော်လည်း အင်အားဖြစ်စေသော အရွက်နှင့် အသီးဟူ၍ ဆိုနိုင်သည်။ မြန်မာဆေးကျမ်းများအလိုမှာ ရဲယိုရွက်သည် ခါး၏။ စဉ်းငယ်ပူ၏။ လေကို ရွှင်စေတတ်၏။ သွေးကို တက်ကြွစေတတ်၏။ ဝမ်းကိုလည်း ရွှင်စေတတ်၏။ ရဲယိုသီးသည် ပူစပ်သော အရသာ ရှိ၏။ စဉ်းငယ်လည်း ချဉ်၏။ သွေး သည်းခြေ လေသလိပ်တို့ကို နိုင်၏။ အစာ မကျေသောအနာ၊ လေလှိုက်တက်သောအနာ၊ လေပူနာ၊ သည်းခြေ လှုပ်ရှားထကြွသော အနာတို့ကို နိုင်၏။ ရဲယိုသီးမှည့်ကို [[ထန်းလျက်]]နှင့် နယ်၍ တစ်ညဉ့်သိပ်ထားပြီးသည့်နောက် ကောင်းစွာ ခေါက်၍ ဆားအနည်းငယ် ထည့်ပြီးလျှင် သုံးဆောင်ပါက ဝမ်းဖောဝမ်းရောင်၊ ရင်ကယ်ရောဂါများ ပျောက်ကင်း၍ ရင်ချောင်စေသည်။ ချောင်းဆိုးသော် ပျားရည် နှင့် နယ်၍ စားသုံးက လျင်မြန်စွာ ပျောက်စေတတ်သည်ဟု ဆိုလေသည်။ အိန္ဒိယ ဆေးကျမ်းအလိုမှာ အရွက်ကို ပြာချပြီးလျှင် မုန်ညင်းစေ့အနည်းငယ်နှင့် ပြုတ်၍ တိုက်ပါက သူငယ်နာ ဝမ်းသက်ရောဂါ ပျောက်ကင်းနိုင်၏။ ဝမ်းကိုက်ရောဂါ ပျောက်လိုလျှင်လည်း ထိုအပြုတ်ရည်တွင် အမွှေးအကြိုင် အနည်းငယ်ထည့်၍ တိုက်ရသည်။ အသီးနှင့်အရွက်ပြုတ်ရည်သည် မိန်းမတို့ ဓမ္မတာချုပ်ခြင်းကို ဖယ်ရှားနိုင်၏။ ရဲယိုမြစ်သည်မူ ချုပ်စေသောသတ္တိ ရှိသည်ဟု ဆိုလေသည်။<ref>မြန်မာ့စွယ်စုံကျမ်း၊ အတွဲ(၁၁)</ref> == ကိုးကား == {{Reflist}} [[Category:ဆေးဖက်ဝင် အပင်များ]] 4mpg10bxt3wcxbfd10pfyxvz2o6cclv 0 46795 754365 734429 2022-08-12T10:11:27Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki [[ဖိုင်:Norodom_Sihanouk_(1983).jpg|thumb|Norodom Sihanouk (1983)]] {{Infobox royalty | monarch | name King Norodom Sihanouk <br>នរោត្តម សីហនុ | image = | caption = | succession = [[ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်များ|ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်]]<br><small>[[French Indochina|Colonial and Independent Cambodia]]<br><small>(ပထမနန်းသက်) | reign = 25 April 1941 – 2 March 1955 | coronation = September 1941 | predecessor = Sisowath Monivong | successor = Norodom Suramarit | succession2 = [[ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်များ|ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်]]<br><small>(ဒုတိယနန်းသက်) | reign2 = 24 September 1993 – 7 October 2004 | predecessor2 = Chea Sim | successor2 = [[နိုရိုဒွန် သီဟာမုနိ]] | full name = ''Preah Karuna Preah Bat Sâmdech Preah Norodom Sihanouk Preahmâhaviraksat'' | spouse = Norodom Monineath <br> (since 12 April 1952) {{List collapsed|title=''See list''|1=Phat Kanhol<br/>Sisowath Pongsanmoni<br/>Norodom Thavet Norleak<br/>Sisowath Monikessan<br />Mam Manivann Phanivong}} | issue = 14 children | royal anthem = | father = Norodom Suramarit | mother = Sisowath Kossamak | house = House of Norodom | birth_date = {{Birth date|1922|10|31|df=y}} | birth_place = [[ဖနွမ်းပင်မြို့]], French Indochina | death_date = {{Death date and age|2012|10|15|1922|10|31|df=y}} | death_place = [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ပေကျင်းမြို့]]။ | buried = |signature = Signature of Norodom Sihanouk.svg | religion = [[ထေရဝါဒ]] }} '''နရောတ္တမ သီဟနု'''(၁၉၂၂ အောက်တိုဘာ ၃၁ ~ ၂၀၁၂ အောက်တိုဘာ ၁၅)သည် ၁၉၄၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၅၅ ခုနှစ်အကြားတွင် တစ်ကြိမ် ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် တစ်ကြိမ် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ ဘုရင်အဖြစ် အုပ်စိုးခဲ့သူဖြစ်သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် သားတော် [[နိုရိုဒွန် သီဟာမုနိ]]အား နန်းလွှဲပေးခဲ့သည်။ {{Lifetime|၁၉၂၂|၂၀၁၂|}} 3zisebl9wivm8arkp7hcu8dwrnk1bbh 754366 754365 2022-08-12T10:13:32Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | monarch | name = နရောတ္တမ သီဟနု<br>នរោត្តម សីហនុ | image = Norodom_Sihanouk_(1983).jpg | caption = ၁၉၈၃ခုနှစ်၌ သီဟနု | succession = [[ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်များ|ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်]]<br><small>[[French Indochina|Colonial and Independent Cambodia]]<br><small>(ပထမနန်းသက်) | reign = 25 April 1941 – 2 March 1955 | coronation = September 1941 | predecessor = Sisowath Monivong | successor = Norodom Suramarit | succession2 = [[ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်များ|ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်]]<br><small>(ဒုတိယနန်းသက်) | reign2 = 24 September 1993 – 7 October 2004 | predecessor2 = Chea Sim | successor2 = [[နရောတ္တမ သီဟမုနီ]] | full name = ''Preah Karuna Preah Bat Sâmdech Preah Norodom Sihanouk Preahmâhaviraksat'' | spouse = Norodom Monineath <br> (since 12 April 1952) {{List collapsed|title=''See list''|1=Phat Kanhol<br/>Sisowath Pongsanmoni<br/>Norodom Thavet Norleak<br/>Sisowath Monikessan<br />Mam Manivann Phanivong}} | issue = 14 children | royal anthem = | father = Norodom Suramarit | mother = Sisowath Kossamak | house = House of Norodom | birth_date = {{Birth date|1922|10|31|df=y}} | birth_place = [[ဖနွမ်းပင်မြို့]], French Indochina | death_date = {{Death date and age|2012|10|15|1922|10|31|df=y}} | death_place = [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ပေကျင်းမြို့]]။ | buried = |signature = Signature of Norodom Sihanouk.svg | religion = [[ထေရဝါဒ]] }} '''နရောတ္တမ သီဟနု'''(၁၉၂၂ အောက်တိုဘာ ၃၁ ~ ၂၀၁၂ အောက်တိုဘာ ၁၅)သည် ၁၉၄၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၅၅ ခုနှစ်အကြားတွင် တစ်ကြိမ် ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် တစ်ကြိမ် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ ဘုရင်အဖြစ် အုပ်စိုးခဲ့သူဖြစ်သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် သားတော် [[နရောတ္တမ သီဟမုနီ]]အား နန်းလွှဲပေးခဲ့သည်။ {{Lifetime|၁၉၂၂|၂၀၁၂|}} cjo1apwo5ijwrdzdwj06owyaspmvsci 754368 754366 2022-08-12T10:15:34Z Chan Sung-Min 102525 [[နိုရိုဒွန် သီဟာနု]] စာမျက်နှာကို [[နရောတ္တမ သီဟနု]] သို့ Chan Sung-Minက ရွှေ့ခဲ့သည် wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | monarch | name = နရောတ္တမ သီဟနု<br>នរោត្តម សីហនុ | image = Norodom_Sihanouk_(1983).jpg | caption = ၁၉၈၃ခုနှစ်၌ သီဟနု | succession = [[ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်များ|ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်]]<br><small>[[French Indochina|Colonial and Independent Cambodia]]<br><small>(ပထမနန်းသက်) | reign = 25 April 1941 – 2 March 1955 | coronation = September 1941 | predecessor = Sisowath Monivong | successor = Norodom Suramarit | succession2 = [[ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်များ|ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်]]<br><small>(ဒုတိယနန်းသက်) | reign2 = 24 September 1993 – 7 October 2004 | predecessor2 = Chea Sim | successor2 = [[နရောတ္တမ သီဟမုနီ]] | full name = ''Preah Karuna Preah Bat Sâmdech Preah Norodom Sihanouk Preahmâhaviraksat'' | spouse = Norodom Monineath <br> (since 12 April 1952) {{List collapsed|title=''See list''|1=Phat Kanhol<br/>Sisowath Pongsanmoni<br/>Norodom Thavet Norleak<br/>Sisowath Monikessan<br />Mam Manivann Phanivong}} | issue = 14 children | royal anthem = | father = Norodom Suramarit | mother = Sisowath Kossamak | house = House of Norodom | birth_date = {{Birth date|1922|10|31|df=y}} | birth_place = [[ဖနွမ်းပင်မြို့]], French Indochina | death_date = {{Death date and age|2012|10|15|1922|10|31|df=y}} | death_place = [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ပေကျင်းမြို့]]။ | buried = |signature = Signature of Norodom Sihanouk.svg | religion = [[ထေရဝါဒ]] }} '''နရောတ္တမ သီဟနု'''(၁၉၂၂ အောက်တိုဘာ ၃၁ ~ ၂၀၁၂ အောက်တိုဘာ ၁၅)သည် ၁၉၄၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၅၅ ခုနှစ်အကြားတွင် တစ်ကြိမ် ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် တစ်ကြိမ် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ ဘုရင်အဖြစ် အုပ်စိုးခဲ့သူဖြစ်သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် သားတော် [[နရောတ္တမ သီဟမုနီ]]အား နန်းလွှဲပေးခဲ့သည်။ {{Lifetime|၁၉၂၂|၂၀၁၂|}} cjo1apwo5ijwrdzdwj06owyaspmvsci 754372 754368 2022-08-12T10:21:11Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | monarch | name = နရောတ္တမ သီဟနု<br>នរោត្តម សីហនុ | image = Norodom_Sihanouk_(1983).jpg | caption = ၁၉၈၃ခုနှစ်၌ သီဟနု | succession = [[ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်များ|ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်]]<br><small>[[French Indochina|Colonial and Independent Cambodia]]<br><small>(ပထမနန်းသက်) | reign = 25 April 1941 – 2 March 1955 | coronation = September 1941 | predecessor = Sisowath Monivong | successor = Norodom Suramarit | succession2 = [[ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်များ|ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်]]<br><small>(ဒုတိယနန်းသက်) | reign2 = 24 September 1993 – 7 October 2004 | predecessor2 = Chea Sim | successor2 = [[နရောတ္တမ သီဟမုနီ]] | full name = ''Preah Karuna Preah Bat Sâmdech Preah Norodom Sihanouk Preahmâhaviraksat'' | spouse = Norodom Monineath <br> (since 12 April 1952) {{List collapsed|title=''See list''|1=Phat Kanhol<br/>Sisowath Pongsanmoni<br/>Norodom Thavet Norleak<br/>Sisowath Monikessan<br />Mam Manivann Phanivong}} | issue = 14 children | royal anthem = | father = Norodom Suramarit | mother = Sisowath Kossamak | house = House of Norodom | birth_date = {{Birth date|1922|10|31|df=y}} | birth_place = [[ဖနွမ်းပင်မြို့]], French Indochina | death_date = {{Death date and age|2012|10|15|1922|10|31|df=y}} | death_place = [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ပေကျင်းမြို့]]။ | buried = |signature = Signature of Norodom Sihanouk.svg | religion = [[ထေရဝါဒ]] }} '''နရောတ္တမ သီဟနု'''({{lang-km|នរោត្តម សីហនុ}}၊ ၁၉၂၂ အောက်တိုဘာ ၃၁ ~ ၂၀၁၂ အောက်တိုဘာ ၁၅)သည် ၁၉၄၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၅၅ ခုနှစ်အကြားတွင် တစ်ကြိမ် ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် တစ်ကြိမ် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ ဘုရင်အဖြစ် အုပ်စိုးခဲ့သူဖြစ်သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် သားတော် [[နရောတ္တမ သီဟမုနီ]]အား နန်းလွှဲပေးခဲ့သည်။ {{Lifetime|၁၉၂၂|၂၀၁၂|}} 8u19a1sok261n3rodyf71m7l6odtwdx 754377 754372 2022-08-12T10:32:01Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | monarch | name = နရောတ္တမ သီဟနု<br>នរោត្តម សីហនុ | image = Norodom_Sihanouk_(1983).jpg | caption = ၁၉၈၃ခုနှစ်၌ သီဟနု | succession = [[ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်များ|ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်]]<br><small>[[French Indochina|Colonial and Independent Cambodia]]<br><small>(ပထမနန်းသက်) | reign = 25 April 1941 – 2 March 1955 | coronation = September 1941 | predecessor = Sisowath Monivong | successor = Norodom Suramarit | succession2 = [[ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်များ|ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်]]<br><small>(ဒုတိယနန်းသက်) | reign2 = 24 September 1993 – 7 October 2004 | predecessor2 = Chea Sim | successor2 = [[နရောတ္တမ သီဟမုနီ]] | full name = ''Preah Karuna Preah Bat Sâmdech Preah Norodom Sihanouk Preahmâhaviraksat'' | spouse = Norodom Monineath <br> (since 12 April 1952) {{List collapsed|title=''See list''|1=Phat Kanhol<br/>Sisowath Pongsanmoni<br/>Norodom Thavet Norleak<br/>Sisowath Monikessan<br />Mam Manivann Phanivong}} | issue = 14 children | royal anthem = | father = Norodom Suramarit | mother = Sisowath Kossamak | house = House of Norodom | birth_date = {{Birth date|1922|10|31|df=y}} | birth_place = [[ဖနွမ်းပင်မြို့]], French Indochina | death_date = {{Death date and age|2012|10|15|1922|10|31|df=y}} | death_place = [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ပေကျင်းမြို့]]။ | buried = |signature = Signature of Norodom Sihanouk.svg | religion = [[ထေရဝါဒ]] }} '''နရောတ္တမ သီဟနု'''({{lang- km|នរោត្តម សីហនុ}}၊ ၁၉၂၂ အောက်တိုဘာ ၃၁ ~ ၂၀၁၂ အောက်တိုဘာ ၁၅)သည် ၁၉၄၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၅၅ ခုနှစ်အကြားတွင် တစ်ကြိမ် ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် တစ်ကြိမ် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ ဘုရင်အဖြစ် အုပ်စိုးခဲ့သူဖြစ်သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် သားတော် [[နရောတ္တမ သီဟမုနီ]]အား နန်းလွှဲပေးခဲ့သည်။ {{Lifetime|၁၉၂၂|၂၀၁၂|}} ogn6y15f27vz2ufdzkfpyz8cj7s5aoa 754378 754377 2022-08-12T10:32:38Z Chan Sung-Min 102525 [[Special:Contributions/Chan Sung-Min|Chan Sung-Min]] ([[User talk:Chan Sung-Min|ဆွေးနွေး]]) ၏ တည်းဖြတ်မူ 754377 ကို ပြန်လည်ပယ်ဖျက်လိုက်သည် wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty | monarch | name = နရောတ္တမ သီဟနု<br>នរោត្តម សីហនុ | image = Norodom_Sihanouk_(1983).jpg | caption = ၁၉၈၃ခုနှစ်၌ သီဟနု | succession = [[ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်များ|ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်]]<br><small>[[French Indochina|Colonial and Independent Cambodia]]<br><small>(ပထမနန်းသက်) | reign = 25 April 1941 – 2 March 1955 | coronation = September 1941 | predecessor = Sisowath Monivong | successor = Norodom Suramarit | succession2 = [[ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်များ|ကမ္ဘောဒီးယား ဘုရင်]]<br><small>(ဒုတိယနန်းသက်) | reign2 = 24 September 1993 – 7 October 2004 | predecessor2 = Chea Sim | successor2 = [[နရောတ္တမ သီဟမုနီ]] | full name = ''Preah Karuna Preah Bat Sâmdech Preah Norodom Sihanouk Preahmâhaviraksat'' | spouse = Norodom Monineath <br> (since 12 April 1952) {{List collapsed|title=''See list''|1=Phat Kanhol<br/>Sisowath Pongsanmoni<br/>Norodom Thavet Norleak<br/>Sisowath Monikessan<br />Mam Manivann Phanivong}} | issue = 14 children | royal anthem = | father = Norodom Suramarit | mother = Sisowath Kossamak | house = House of Norodom | birth_date = {{Birth date|1922|10|31|df=y}} | birth_place = [[ဖနွမ်းပင်မြို့]], French Indochina | death_date = {{Death date and age|2012|10|15|1922|10|31|df=y}} | death_place = [[တရုတ်နိုင်ငံ]]၊ [[ပေကျင်းမြို့]]။ | buried = |signature = Signature of Norodom Sihanouk.svg | religion = [[ထေရဝါဒ]] }} '''နရောတ္တမ သီဟနု'''({{lang-km|នរោត្តម សីហនុ}}၊ ၁၉၂၂ အောက်တိုဘာ ၃၁ ~ ၂၀၁၂ အောက်တိုဘာ ၁၅)သည် ၁၉၄၁ ခုနှစ်မှ ၁၉၅၅ ခုနှစ်အကြားတွင် တစ်ကြိမ် ၁၉၉၃ ခုနှစ်မှ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် တစ်ကြိမ် ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ၏ ဘုရင်အဖြစ် အုပ်စိုးခဲ့သူဖြစ်သည်။ ၂၀၀၄ ခုနှစ်တွင် သားတော် [[နရောတ္တမ သီဟမုနီ]]အား နန်းလွှဲပေးခဲ့သည်။ {{Lifetime|၁၉၂၂|၂၀၁၂|}} 8u19a1sok261n3rodyf71m7l6odtwdx 0 65345 754363 753677 2022-08-12T10:07:53Z 210.14.96.10 အ​ကြောင်းအရာ ​ပေါင်းထည့်ခဲ့ပါသည် wikitext text/x-wiki {{Infobox language |name = Korean |nativename = <!-- Hangul (한글) --><!-- in S. Korea -->{{lang |ko-KR|[[wikt:한국어|한국어]] (韓國語)}} / <!-- in N. Korea -->{{lang|ko-KP|조선말 (朝鮮말)}} <br/><!-- Romanization -->''ဟာန်ဂူ့ဂ်အော, ဂျိုဆောန်မာလ်'' |states=[[ကိုရီးယားကျွန်းဆွယ်]] |speakers = ~ 75 million |date = ၂၀၀၈ - ၂၀၁၂ |ref = e18 |familycolor=isolate |fam1 = [[ကိုရီးယန်းနစ် ဘာသာစကားများ|Koreanic]] |ancestor = Old Korean |ancestor2 = Middle Korean |dia1 = Jeju |dia2 = ပြည်မကြီး ကိုရီးယား အသံထွက် |script = Hangul (ပင်မ)<br/>Hanja <br/>[[Korean Braille]]<br/>Chesili script | nation = {{ROK}}<br/>{{DPRK}}<br/> {{PRC|တရုတ်ပြည်သူ့ သမ္မတနိုင်ငံ}}၏ [[ရန်ဘိုင်း ကိုရီးယား ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ စီရင်စု|ရန်ဘိုင်း]] နှင့် [[ချန်ဘိုင်း ကိုရီးယား ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရ ကောင်တီ|ချန်ဘိုင်း]] | minority= {{PRC}}<br/>{{CIS}} | agency= အမျိုးသား ကိုရီးယား ဘာသာစကား သိပ္ပံ<br/>{{lang|ko-KR|국립국어원 / 國立國語院}} (တောင်ကိုရီးယား)<br/> {{lang|en|The Language Research Institute, Academy of Social Science}}<br/>{{lang|ko-KP|사회과학원 어학연구소 / 社會科學院 語學研究所}} (မြောက်ကိုရီးယား)<br/> China Korean Language Regulatory Commission<br/>{{lang |ko|중국조선어규범위원회 / 中国朝鲜语规范委员会}} (People's Republic of China) |iso1 = ko |iso2 = kor |lc1 = kor |ld1 = Modern Korean |lc2 = okm |ld2 = Middle Korean |lc3 = oko |ld3 = Old Korean |lc4 = oko |ld4 = Proto Korean |linglist=okm |lingname = Middle Korean |linglist2 = oko |lingname2 = Old Korean |lingua = 45-AAA-a |imagecaption = Two names for Korean, ''Hanguk-eo'' and ''Chosŏnmal'', Horizontal and vertical writing in East Asian scripts|written vertically in Korean |map = Map of Korean language.png |mapcaption =Countries with native Korean-speaking populations (established immigrant communities in green). |notice = IPA |glotto = kore1280 |glottorefname= Korean }} '''ကိုရီးယားဘာသာစကား'''({{lang-ko|[[wikt:한국어|한국어]]}})သည် အရှေ့အာရှရှိ [[ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ]]နှင့် [[ကိုရီးယား ဒီမိုကရက်တစ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]တွင် ရေးသားပြောဆို အသုံးပြုသော [[ဘာသာစကား]] ဖြစ်သည်။ တရုတ်ဘာသာစကား [[汉语]] မှဆင်းသက်လာခြင်းဖြစ်ပြီး တရုတ်အသံထွက်နှင့် အနည်းငယ် ဆင်တူသည်။ == ကိုးကား == {{reflist}} [[Category:ကိုရီးယားဘာသာစကား]] {{Lang-stub}} gpnxr47t36r3nikoa9nzi1y2svuyrep 0 73212 754283 754219 2022-08-11T18:20:56Z Ninjastrikers 22896 [[Special:Contributions/65.18.125.216|65.18.125.216]] ([[User talk:65.18.125.216|ဆွေးနွေး]]) ၏ ပြင်ဆင်မှုများကို [[User:2400:AC40:609:D617:41BF:4A2B:98ED:2EAE|2400:AC40:609:D617:41BF:4A2B:98ED:2EAE]] ၏ နောက်ဆုံးတည်းဖြတ်မူသို့ နောက်ပြန် ပြန်ပြင်ခဲ့သည် wikitext text/x-wiki •SQS. WAI YAN SOE. . . SD.###!! • name • ခင်ဝင့်ဝါ • image • Khin Wint Wah.SD • caption • !ရုပ်ဆိုး! • native_name • SQS. • native_name_lang •SD. • birth_date • GoogIe One AppIe •Store SSQSD.101247. 21. 9. •1994.#1 • birth_place • [ရန်(ဘယ်မှာနေ)ကုန်] •[[မြန်မာနိုင်ငံ]] • birth_name •••ချေစုလျှိုင်း • nationality • ရုပ်ဆိုး • occupation •အလှမယ်သရုပ်ဆောင်!ရုပ်ဆိုး! • years_active •၂၀၁၂–လက်ရှိ • height • •{{height|ft=5|in=6|m}} • weight •{{convert|100|lb|kg}} • religion = [[ထေရဝါဒ ဗုဒ္ဓဘာသာ]] • awards = • Queen of Beauty Award (Miss MK •Gem 2012) • Miss Internet Award (Miss •Supranational 2013) • Most Beauty Girl in the World •Award (Miss Supranational 2013) • People Choice Award (Miss •Supranational 2013) • Face of Miss Supranational Award •Miss Supranational 2013) • website = WIn • nickname = ရုပ်ဆိုး • background = SQS. •ethnicity=[[ဗမာ •လူမျိုး]]|citizenship=မြန်မာ}} •••'''ရုပ်ဆိုး'''(၂၁ စက်တင်ဘာ ၁၉၉၄ ဖွားကြီး) သည် မြန်မာနိုင်ငံရှိ !ရုပ်ဆိုး! ###•••~ ==ငယ်ဘဝ== ခင်ဝင့်ဝါအား စက်တင်ဘာလ ၂၁ ရက်နေ့၊ ၁၉၉၄ ခုနှစ်တွင် ဦး လှဟန်၊ ဒေါ် ကြည်ကြည်ဆွေ တို့က [[ရန်ကုန်မြို့]]တွင် ဖွားမြင်ခဲ့သည်။ မွေးချင်း (၄) ယောက်အနက် အငယ်ဆုံးသမီး ဖြစ်သည်။ ==အနုပညာလမ်းကြောင်း == အနုပညာအား ဝါသနာပါသောကြောင့် တက္ကသိုလ်ပညာ သင်ကြားနေစဉ် Star & Models Agency သို့ မိဘများအား အသိမပေးဘဲ သင်တန်းတက်ရောက်ခဲ့သည်။ ပြိုင်ပွဲများ ဝင်ရောက်မည့်အချိန်ရောက်မှသာ မိဘများအား အသိပေးခဲ့သည်။<ref>[http://www.papawady.com/2015/03/khin-wint-wah-interview-about-her-model.html Khin Wint Wah Interview About Her Model Career | PAPAWADY<!-- ဘော့က ထုတ်ပေးသော ခေါင်းစဉ် -->]</ref> ၂၀၁၂ ခုနှစ်တွင် Miss MK Gem ပြိုင်ပွဲတွင် ဝင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်ရာ Queen of Beauty Award ဆုကို ရရှိခဲ့သည်။ ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် [[ဘီလာရုဇ်နိုင်ငံ|ဘယ်လာရုစ်နိုင်ငံ]]၊ [[မင့်စ်မြို့]]၌ ကျင်းပသော Miss Supranational ပြိုင်ပွဲသို့ ယှဉ်ပြိုင်ရာ Miss Internet ဆု အပါအဝင် ဆု (၄) ခု ရရှိခဲ့သည်။ ပြည်ပနိုင်ငံများသို့ သွားရောက်ယှဉ်ပြိုင်သော အလှမယ်များတွင် ဒုတိယမြောက် အစောဆုံးဖြစ်ရာ အင်တာနက်သုံးစွဲသော ပြည်တွင်း၊ ပြည်ပ မြန်မာအများစု၏ စိတ်ဝင်စားမှုကို ရရှိခဲ့သည်။ ==လူမှုဘဝ== ခင်ဝင့်ဝါသည် ဗုဒ္ဓဘာသာဝင်ဖြစ်သည်။ အရပ် ၅ ပေ ၆ လက်မ (၁.၆၈ မီတာ) ရှိပြီး အလေးချိန် ၁၀၀ ပေါင် (၄၆ ကီလို) ခန့် ရှိသည်။ ရုက္ခဗေဒဘာသာရပ်ဖြင့် အဝေးသင်ဘွဲ့ ရယူခဲ့သည်။ ၂၀၁၄ ခုနှစ် သင်္ကြန်ကာလတွင် အဆိုတော် စိုင်းစိုင်းခမ်းလှိုင်နှင့်အတူ အယ်လ်ပိုင်းမဏ္ဍပ်တွင် တွေ့ရှိရသောကြောင့် ကောလဟာလသတင်းများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါကိစ္စအား သင်္ကြန်နှင့်ပတ်သက်သော သီချင်းရုပ်ရှင် ရိုက်ကူးခြင်းဖြစ်ကြောင်း သက်ဆိုင်သူများက ဖြေရှင်းပေးခဲ့သည်။<ref>http://www.myanmarcelebrity.com/2014/04/sai-sai-khin-wint-wah-alpine-thingyan.html</ref> ၂၀၁၅ ဇွန်လတွင် ရိုက်ကူးခဲ့သော ''အချစ်ကို ဝန်းရံကြ'' ဇာတ်ကားတွင် တွဲဖက်သရုပ်ဆောင်သူ ဇေရဲထက်၏ သာမန်ထက်လွန်ကဲသည့် သရုပ်ဆောင်မှုကြောင့် ပရိသတ်တို့၏ ဝေဖန်သံများ ထွက်ပေါ်လာခဲ့သည်။ သို့သော်လည်း ဖြေရှင်းချက် တစ်စုံတစ်ရာ မပြုခဲ့ပေ။<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=SQAUSxkRs1A Khin Win Wah & Zay Ye Htet Star In Comedy Movie - YouTube<!-- ဘော့က ထုတ်ပေးသော ခေါင်းစဉ် -->]</ref> ၂၀၁၅ ခုနှစ် ဇူလိုင်လတွင် ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင် အောင်ရဲလင်းနှင့်အတူ LINE Myanmar တွင် အသုံးပြုနိုင်မည့် စတစ်ကာများ၏ သရုပ်ဆောင်များအဖြစ် ရွေးချယ်ခြင်းခံရသည်။ ၂၀၁၆ ဧပြီလတွင် ဖြန့်ဝေခဲ့သော Enrique Iglesias နှင့် Nicky Jam တို့၏ El perdon (English: Forgiveness) သီချင်းအား ပြန်လည်သရုပ်ဖော်သည့် ဇာတ်လမ်းတိုတွင် ပါဝင်ခဲ့ရာ တွဲဖက်သရုပ်ဆောင် နေရွှေသွေးအောင်နှင့် ပတ်သက်၍ ကောလဟာလများ ထွက်ပေါ်ခဲ့သည်။ သို့သော် အဆိုပါကိစ္စအား နှစ်ဦးစလုံးက ငြင်းဆိုခဲ့သည်။<ref>[http://www.youtube.com/watch?v=ZepVMgPn3ZA Khin Wint Wah's Response: Starring In "Forgiveness" Copy MTV by Phoe La Pyae - YouTube<!-- ဘော့က ထုတ်ပေးသော ခေါင်းစဉ် -->]</ref> ၂၀၁၆ အောက်တိုဘာလတွင် အဆိုတော် ရွှေထူးနှင့်အတူ OPPO F1s ၏ အမှတ်တံဆိပ်ကိုယ်စားပြုပုဂ္ဂိုလ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခြင်းခံရသည်။ ==လူမှုရေးလုပ်ငန်းများ== ၂၀၁၃ အောက်တိုဘာလတွင် Miss Supranational Myanmar Organization နှင့်အတူ လှည်းကူးမြို့နယ်ရှိ မြန်မာစိမ်းလန်းမြေ လူငယ်ဖွံ့ဖြိုးရေး ပရဟိတဂေဟာမှ မိဘမဲ့ကလေးများအတွက် အဝတ်အစားနှင့် စားစရာများ သွားရောက် ပေးအပ်ခဲ့သည်။<ref>http://info.myanmarcelebrity.com/2013/10/donation-khin-wint-war-miss.html{{Dead link|date=January 2021 }}</ref> ၂၀၁၄ ဇန်နဝါရီလတွင် မကွေးတိုင်း၊ မင်းဘူးမြို့နယ်သို့ ဗြဟ္မစိုရ် အဖွဲ့နှင့်အတူ သွား​ရောက်ကာ ငွေကြေးလိုအပ်သော နေရာများ၌ ထောက်ပံ့မှု ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ အဆိုပါအဖွဲ့၏ (၁၁) နှစ်မြောက် အထိမ်းအမှတ်အနေဖြင့်လည်း နာရေးကူညီမှု လုပ်ငန်းများတွင် ကိုယ်တိုင်ကိုယ်ကျ ပါဝင်ခဲ့သည်။ <ref>http://www.myanmarcelebrity.com/2014/01/khin-wint-wahs-minbu-social-service-trip.html</ref> ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင် ဖြစ်ပွားခဲ့သည့် မြစ်ရေလွှမ်းခြင်းတွင် ဒုက္ခသည်များအတွက် ရန်ပုံငွေဖျော်ဖြေပွဲများတွင် ပါဝင်ခြင်း<ref>http://www.myanmarcelebrity.com/2015/08/po-po-organized-charity-bazaar-to.html</ref>၊ အလှူငွေ ကောက်ခံခြင်းနှင့် ရေဘေးသင့်ဒေသများသို့ သွားရောက်လှူဒါန်းခြင်းများ ပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ==ရိုက်ကူးထားသော ရုပ်ရှင်ဇာတ်ကားများ== {| class="wikitable sortable" |- ! ဇာတ်ကား ! ထုတ်ဝေနှစ် ! ဒါရိုက်တာ ! တွဲဖက် သရုပ်ဆောင်များ |- |''တိမ်တိုက်တံတား'' | ၂၀၁၇ | ဩရသ | နေတိုး |- |''မင်းနဲ့ဝေးရင် သေလိမ့်မယ်'' | ၂၀၁၇ | လွင်ဗိုလ် | မြတ်သူကျော် |- |''ကိုယ်ချစ်မဝ မယ်မင်းကြီးမ'' | ၂၀၁၇ | သားကြီး | ဖြိုးငွေစိုး |- |''သစ္စာမဲ့ကြောင်း ထင်ရှားပါသဖြင့်'' | ၂၀၁၇ | အောင်ဇော်လင်း | အောင်သူ၊ ကျော်ကျော် |- |''အချစ်ကို ဝန်းရံကြ'' | ၂၀၁၅ | သိန်းဟန် (ဖီးနစ်) | ဇေရဲထက် |- |''စိတ်ကြီးဝင်ကြသူများ'' | ၂၀၁၇ | မောင်မျိုးမင်း | နေတိုး၊ ကျော်ကျော်ဗိုလ်၊ ထွန်းထွန်း (Examplez)၊ ရဲလေး၊ မင်းမော်ကွန်း၊ အိချောပို၊ နန်းခင်ဇေယျာ၊ ရွှေသမီး၊ ထွန်းအိန္ဒြာဗိုလ်၊ အိန္ဒြာကျော်ဇင်၊ ရဲအောင်၊ ရန်အောင်၊ လူမင်း |- |''ရင်ဘတ်ထဲက ကျောက်စာ'' | ၂၀၁၇ | နေမျိုးလွင် | နေတိုး၊၊ ခိုင်နှင်းဝေ |- |''ယုံတဲ့သူကို ပုံပြောမယ်'' | ၂၀၁၅ | နေစိုးသော် | နေတိုး |- |''ဂျာကင်အဟောင်းလေး'' | ၂၀၁၅ | အောင်ဇော်လင်း | လွှမ်းပိုင် |- |''အသည်းတစ်ခြမ်း'' | ၂၀၁၆ | ကျော်ဇောလင်း | ဇေရဲထက်၊၊ ဇော်လင်း |- |''ရှေ့ ကိုက် ၁၀၀ တွင် အချစ်ရှိသည်'' | ၂၀၁၆ | အောင်ဇော်လင်း | နေတိုး |- |''ပင်လယ်ပုံပြင်'' | ၂၀၁၆ | ကျော်ဇောလင်း | ဇေရဲထက်၊ ယွန်းရွှေရည်၊ ကိုပေါက်၊ ငှက်ပျောကြော် |- |''အယောင်ဆောင်နှင်းဆီ'' | ၂၀၁၆ | သားညီ | မင်းသွေး၊ မေတ္တာ၊၊ မုဏ်း |- |''ရွှေမင်းသားရဲ့ ကြင်ယာတော်'' | ၂၀၁၆ | ကျော်သက်ကြီး | ဇေရဲထက်၊ ဝါဝါအောင်၊ နှိုင်းယှဉ်မြင်းမိုရ် |- |''သိန်းဖေ'' | ၂၀၁၆ | သိန်းဟန် (ဖီးနစ်) | နေဒွေး |- |''ဇာတ်လိုက်က ကျွန်တော်'' | ၂၀၁၆ | နေပိုင် | ညီထွဋ်ခေါင်၊ စွမ်းရည် |- |''မိန်းကလေးပဲရှင် … ချစ်တတ်တာပေါ့'' | ၂၀၁၆ | ကျော်ဇောလင်း | ဇေရဲထက်၊ ယွန်းရွှေရည် |- |''ခေတ်သစ်ဧကရီ'' | ၂၀၁၆ | | သိန်းလင်းစိုး၊ ကျော်ကျော်၊ ခန့်စည်သူ၊ နန်းသူဇာ၊ အိချောပို၊ မေမြင်းမိုရ် |- |''နှင်းခသည့်ဆောင်း'' | ၂၀၁၆ | အောင်ဘပါဝါ | မင်းထက်အောင် |- |''အားနည်းချက်က ချစ်တတ်တယ်'' | ၂၀၁၆ | | ပြေတီဦး၊ ဖြိုးငွေစိုး၊၊ ရတနာဗိုလ် |- |- |''အလွမ်းပင်လယ်'' | ၂၀၁၆ | နေပိုင် | ကောင်းပြည့် |- |''ဆူးခက်တွေပြန်နေကျ လမ်းကလေးပေါ်မှာ'' | ၂၀၁၆ | နေသူရိန်၊ နေပိုင် | အောင်ရဲလင်း၊ ဖူးဖူး၊၊ မြင့်မြတ်၊ ပိုးအိအိခန့် |- |''ကိုကို … မငိုပါနဲ့'' | ၂၀၁၄ | နေမျိုးလွင် | ကောင်းပြည့် |- |''ရက်မြတ်သင့် ချိန်ခါ'' | ၂၀၁၄ | ကိုဇော် (အာရုဏ်ဦး) | ကျော်ရဲအောင်၊ စိုင်းစိုင်းခမ်းလှိုင်၊ ခင်ဇာခြည်ကျော် |- |''လှည့်စားတတ်တဲ့ကောင်မလေး'' | ၂၀၁၄ | ကိုဇော် (အာရုဏ်ဦး) | ဖြိုးငွေစိုး |- |''စိတ်ကောက်လေဒီ'' | ၂၀၁၄ | သားညီ | ကောင်းပြည့်၊ ထူး |- |''ကြောင်လေးတစ်ကောင် လျှောက်တဲ့လမ်း'' (Catwalk) | ၂၀၁၄ | နေမျိုးလွင် | နေမင်း၊ သားညီ |- |''နတ်သမီးနှင့် ကျွန်တော်'' | ၂၀၁၄ | ကြည်ဖြူသျှင် | ကောင်းပြည့်၊ ပွင့် |- |''ပုစ္ဆာဆန်သော တစ္ဆေမလေး'' | ၂၀၁၄ | နေသူရိန် | နေမင်း၊ ဆုမြတ်နိုးဦး |- |''အရုပ်လေးကို ကျွန်တော်ပြန်မပေးပါ'' | ၂၀၁၄ | သည်ခေတ်နေ | နေတိုး၊ ဆုမြတ်နိုးဦး |- |''အိပ်မက်ဆိုးမှ နိုးထခွင့်ပေးပါ'' | ၂၀၁၄ | ကျော်ဇ | စွမ်း၊ မေသန်းနု |- |''လရောင်နမ်းမည့် ပန်းသခင်'' | ၂၀၁၄ | ကိုဇော် (အာရုဏ်ဦး) | နေမင်း |- |- |''ပင်လယ်ကြိုက်'' | ၂၀၁၅ | ပြည်ဟိန်းသီဟ | နေတိုး၊ ကျော်ကျော်ဗိုလ် |- |''အိုလင်းတစ္ဆေ'' | ၂၀၁၅ | နေမျိုးလွင် | နေတိုး |- |''နိုင်း နိုင်း နိုင်း'' (999) | ၂၀၁၅ | ကြည်ဖြူသျှင် | ကောင်းပြည့် |- |''ချွန်စက်'' | ၂၀၁၄ | မီးပွား | စည်ဖြိုး၊ သားညီ |- | ''ယတြာ'' | ၂၀၁၄ | နေမျိုးလွင် | ခန့်စည်သူ |- |''သင်္ကြန်မုဆိုးနှင့် ရေသူမလေး'' | ၂၀၁၅ | ရွှေဇင်မင်း | ကောင်းပြည့် |- |''တကယ်လိုအပ်တဲ့အရာ'' | ၂၀၁၅ | ကိုဇော် (အာရုဏ်ဦး) | စိုင်းစိုင်းခမ်းလှိုင်၊ သူရိယ၊ ဆုမြတ်နိုးဦး |- |''ဟိုဘက် ဒီဘက် မှတ်စု'' | ၂၀၁၅ | သည်ခေတ်နေ | နေတိုး၊ မိုးဟေကို |- |''ကမ်းခြေမှာတွေ့တဲ့ ခရု'' | ၂၀၁၅ | ပြည်ဟိန်းသီဟ | နေတိုး |- |''စိတ်ကြိုးပြတ် နတ်မိမယ်'' | ၂၀၁၆ | သားညီ | ဇေရဲထက်၊၊ မုဏ်း |- |''ခွင်ရိုက်တဲ့ ဖူးစာ'' | ၂၀၁၅ | မောင်ဒေါန | မိုးအောင်ရင်၊၊ ဗေလုဝ |- |''ရေစက်ခါး'' | ၂၀၁၆ | စိုးကျော်စံ | ကောင်းပြည့်၊၊ ယွန်းရွှေရည် |- |''နှလုံးသားလေး တင်းမထားနိုင်ဘူးကွယ်'' | ၂၀၁၅ | ကိုဇော် (အာရုဏ်ဦး) | အောင်ရဲလင်း၊ ဟန်လင်းသန့် |- |''ဖလိုင်းကစ်နှင့် ဖရီးကစ်'' | ၂၀၁၅ | ပြည်ဟိန်းသီဟ | ခန့်စည်သူ |- |''ခြောက် ခြောက် ခြောက်'' | ၂၀၁၅ | ကိုဇော် (အာရုဏ်ဦး) | ခန့်စည်သူ၊ ရွှေမှုံရတီ၊ ငွေမှုံရတီ |- |''အကျယ်ချုပ်'' | ၂၀၁၅ | ဆုဩချယ် | ထိုက်စံမော့စ်၊ မေသဉ္ဇာဦး |- |''ဘဝခြားနေတဲ့ ရွှေမင်းသမီးလေး'' | ၂၀၁၅ | နေသူရိန် | ကောင်းပြည့်၊ ဒိန်းဒေါင်၊ ဇော်ဇော်အောင် |- |''မရှိမဖြစ် အဘ'' | ၂၀၁၅ | မောင်ဒေါန | ခန့်စည်သူ |- |} ==ကိုးကား== {{reflist}} == ပြင်ပလင့်ခ်များ == * {{Facebook | Khin-Wint-Wah-731919976867151}} * {{Instagram | khinwintwah}} [[Category:မြန်မာ အမျိုးသမီး ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင်များ]] [[Category:မြန်မာ အလှမယ်များ]] 7ap7qzu4e0hawqizqy3kc0usedhdus8 0 79732 754355 635803 2022-08-12T09:49:01Z 210.14.96.10 စာလုံးပေါင်း ပြင်ခဲ့သည်, သဒ္ဒါပြင်ခဲ့သည်, လင့်ခ်များပေါင်းထည့်ခဲ့သည် wikitext text/x-wiki '''ထု−ဓမ္မရံ၊ ဉာဏ်−သဗ္ဗညု၊ အနု−အာနန္ဒာ၊ တန်ခိုး-​ရွှေစည်းခုံ''' သည် [[ဆိုရိုးစကား|မြန်မာဆိုရိုးစကား]] ဖြစ်သည်။<ref name="မြန်မာဆိုရိုးစကား">{{cite book|title= မြန်မာဆိုရိုးစကား |publisher=မြန်မာစာအဖွဲ့ဦးစီးဌာန|location=|date=အောက်တိုဘာ ၁၉၉၆|edition=ပထမအကြိမ်}}</ref> ==အနက်အဓိပ္ပာယ်== ပုဂံဘုရားတို့တွင် ထုထည်အကြီးမားဆုံးမှာ ဓမ္မရံဘုရားဖြစ်သည်၊ ဉာဏ်တော်အမြင့်ဆုံးမှာ သဗ္ဗညုဘုရား ဖြစ်သည်၊ အနုပညာလက်ရာ အမြောက်ဆုံးမှာ အာနန္ဒာဘုရား တန်ခိုး အကြီးဆုံးမှာ ​ရွှေစည်းခုံ​စေတီ ဖြစ်သည်။<ref name="မြန်မာဆိုရိုးစကား"/> ==ကိုးကား== {{reflist}} [[Category:မြန်မာဆိုရိုးစကားများ]] a0icvuefn5muz152u2j17d2oruef5np 0 82341 754316 655625 2022-08-12T03:42:38Z CommonsDelinker 115 Replacing Statute_of_Saya_Tin.jpg with [[File:Bronze_Statute_of_Nandawshay_Saya_Tin.jpg]] (by [[:c:User:CommonsDelinker|CommonsDelinker]] because: [[:c:COM:FR|File renamed]]: [[:c:COM:FR#FR2|Criterion 2]] (meaningless or ambiguous name) · This statue is o wikitext text/x-wiki {{Infobox venue |name=အမျိုးသားဇာတ်ရုံ |image=File:Mandalay National Theatre.jpg |caption=အမျိုးသားဇာတ်ရုံ၏ ညမြင်ကွင်း |coordinates={{coord|21.989826|96.107742}} |location=၆၆ လမ်း၊ လမ်း ၂၀ နှင့် ၂၂ လမ်းကြား၊ [[အောင်မြေသာဇံမြို့နယ်]]၊ [[မန္တလေးမြို့]] |built= {{start date and age|1993|1|1}} |opened= အောက်တိုဘာ ၁၊ ၁၉၉၉ }} '''အမျိုးသားဇာတ်ရုံ (မန္တလေး)''' သည် [[အောင်မြေသာဇံမြို့နယ်]]၊ [[မန္တလေးမြို့]]၌ တည်ရှိသည်။ အဆိုပါဇာတ်ရုံတွင် အခြားသောနိုင်ငံများနှင့် ယဉ်ကျေးမှု နှီးနှောဖလှယ်ပွဲများ၊ အစိုးရဌာနများ၏ အလုပ်ရုံဆွေးနွေးပွဲများ၊ ဘာသာရေးဆိုင်ရာ အခမ်းအနားများ၊ ဆုချီးမြှင့်ပွဲ အခမ်းအနားများ၊ အနုပညာလက်ရာပြပွဲ၊ ပြိုင်ပွဲများ၊ တေးဂီတဖျော်ဖြေပွဲများ ကျင်းပ ပြုလုပ်လေ့ရှိသည်။ == ရုပ်တုများ == အမျိုးသားဇာတ်ရုံဝင်းအတွင်း၌ မန္တလေးမြို့၏ ကျော်ကြားသော အနုပညာရှင်အချို့ဖြစ်သည့် [[ရွှေမန်းတင်မောင်]]၊ [[စိန်ဗေဒါ]]၊ [[မြရင်၊ မ (လေဘာတီ)|လေဘာတီ မမြရင်]]၊ [[စောမြအေးကြည်၊ ဒေါ်|ဒေါ်စောမြအေးကြည်]]နှင့် [[နန်းတော်ရှေ့ဆရာတင်|နန်းတော်ရှေ့ ဆရာတင်]]တို့၏ ကြေးရုပ်တုများကို အနုပညာမြို့တော်၏ ဂုဏ်ယူဖွယ်အဖြစ် ထားရှိသည်။ <gallery> File:Statute_of_Daw_Saw_Mya_Aye_Kyi.jpg|ဒေါ်စောမြအေးကြည် File:Statute_of_Ma_Mya_Yin.jpg|လေဘာတီ မမြရင် File:Bronze Statute of Nandawshay Saya Tin.jpg|နန်းတော်ရှေ့ဆရာတင် File:Statute_of_Sein_Bayda.jpg|စိန်ဗေဒါ File:Statute_of_Shwe_Man_Tin_Maung.jpg|ရွှေမန်းတင်မောင် </gallery> == ပြခန်း == [[File:National Theatre (Mandalay).jpg|thumb|250x250px]] [[File:Hall_of_Mandalay_National_Theatre.jpg|thumb|250x250px]] [[File:National Theatre of Mandalay.jpg|thumb|250x250px]] == ကိုးကား == * [http://www.culture.gov.mm/DFA/National_Theatre/default.asp အမျိုးသားဇာတ်ရုံ၊ ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာန] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170810105532/http://www.culture.gov.mm/DFA/National_Theatre/default.asp |date=10 August 2017 }} [[Category:မန္တလေး]] [[Category:အမျိုးသားဇာတ်ရုံများ]] [[ကဏ္ဍ:မန္တလေးမြို့ရှိ အဆောက်အဦးများ]] a7iqtytqweaegm41new8zz2ccxtcniv 0 85364 754280 751707 2022-08-11T17:16:44Z Zawzawaungthwin 100038 အဂတိအမှုအယူခံအား ပယ်ချသည့် အကြောင်းအရာအား ဖြည့်စွက်ခဲ့သည် wikitext text/x-wiki {{Infobox MP |honorific-prefix =ဒေါက်တာ |name = ဦးအေးဇံ |honorific-suffix = |native_name = |native_name_lang = |image = |alt = |caption = | order = [[မွန်ပြည်နယ်]] ဝန်ကြီးချုပ် | office = | term_start = ၁ မတ် ၂၀၁၇ | term_end = ၁ ​ဖေ​ဖော်ဝါရီ ၂၀၂၁ | predecessor = ဦး[[မင်းမင်းဦး]] | successor =​ဒေါက်တာတင်​ဌေး {{small|(​ကောင်စီဥက္ကဋ္ဌ)}} | cabinet = [[မွန်ပြည်နယ် အစိုးရအဖွဲ့]] | president = [[ထင်ကျော်၊ ဦး|ဦးထင်ကျော်]] |office1 = [[မွန်ပြည်နယ် လွှတ်တော်]] ကိုယ်စားလှယ် |constituency1 = [[ကျိုက်ထိုမြို့နယ်]] မဲဆန္ဒနယ် ၂ |majority1= ၂၁,၁၁၂ (၆၀.၆၃%)<ref>{{cite web|url=http://uecmyanmar.org/images/stories/pdf/2015Result/2015%20S%20%20D.pdf|title=၂၀၁၅ ခုနှစ် အထွေထွေရွေးကောက်ပွဲ တိုင်းဒေသကြီး/ ပြည်နယ်လွှတ်တော် မဲဆန္ဒနယ် ရွေးကောက်ပွဲရလဒ်|publisher=[[ပြည်ထောင်စု ရွေးကောက်ပွဲ ကော်မရှင်]]|accessdate|accessdate=၂၃ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၈}}</ref> |term_start1 = ၈ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၁၆ |term_end1 = ၃၁ ဇန်နဝါရီ ၂၀၂၁ |predecessor1 = |successor1 = |office2 = |constituency2 = |majority2 = |term_start2 = |term_end2 = |predecessor2 = |successor2 = |order3 = |office3 = |constituency3 = |majority3 = |predecessor3 = |successor3 = | party = [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]] | birth_date = {{Birth date and age|၁၉၅၄|၄|၄}} | birth_place =[[မုဒုံမြို့]]၊ [[မွန်ပြည်နယ်]] | death_date = | death_place = | residence = | nationality = | ethnicity = [[မွန်လူမျိုး|မွန်]] | occupation = | religion = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]] | spouse =ဒေါ်ခင်အေးမူ | children = | relations = | education = M.B.,B.S | alma_mater = [[ဆေးတက္ကသိုလ်(၂) ရန်ကုန်]] | website = }} '''ဒေါက်တာအေးဇံ''' (၄ ဧပြီ ၁၉၅၄ မွေးဖွား) သည် [[မွန်လူမျိုး]]၊ မြန်မာနိုင်ငံသား နိုင်ငံရေးသမားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး [[မွန်ပြည်နယ်]]၏ ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ၂၀၁၇ ခုနှစ် မတ်လ ၁ ရက်နေ့မှ ၂၀၂၁ခုနှစ် ​ဖေ​ဖော်ဝါရီလအထိ တာဝန်ထမ်းဆောင်ခဲ့သူ ဖြစ်သည်။ == အစောပိုင်းဘဝနှင့် ပညာရေး == ဒေါက်တာအေးဇံကို ဖခင် ဦးကျော်ဇံနှင့် မိခင် ဒေါ်ရင်မြတို့က မွန်ပြည်နယ် [[မုဒုံမြို့]]တွင် မွေးဖွားခဲ့သည်။ မုဒုံ၊ [[သံဖြူဇရပ်မြို့|သံဖြူဇရပ်]]နှင့် [[သီပေါမြို့]]များတွင် ပညာသင်ယူခဲ့ပြီးနောက် ရန်ကုန် [[ဆေးတက္ကသိုလ်(၂) ရန်ကုန်|ဆေးတက္ကသိုလ် (၂)]] မှ M.B.,B.S ဆရာဝန်ဘွဲ့ကို ရရှိခဲ့သည်။<ref name="voa">{{cite web|url=https://burmese.voanews.com/a/mon-new-chief-minister-/3744977.html|title=မွန်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်သစ် ရွေးချယ်အတည်ပြု|author=နိုင်ကွန်းအိမ်|work=VOA မြန်မာပိုင်း|date=၁ မတ် ၂၀၁၇|accessdate=၂၃ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၈}}</ref> == နိုင်ငံရေး လုပ်ကိုင်ခြင်း == ဒေါက်တာအေးဇံသည် [[အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်]]၏ ဗဟိုကော်မတီဝင်တစ်ဦးဖြစ်ပြီး [[ကျိုက်ထိုမြို့နယ်]] အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ပါတီ၏ ဥက္ကဋ္ဌလည်း ဖြစ်သည်။<ref name="dvb">{{cite web|url=http://burmese.dvb.no/archives/192221|title=မွန်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်သစ် ဒေါက်တာအေးဇံ ကျမ်းသစ္စာဆိုမည်|work=DVB|date=၁ မတ် ၂၀၁၇|accessdate=၂၃ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၈}}</ref> ၁၉၈၈ ခုနှစ်တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ကို တရားဝင်မှတ်ပုံတင်သည့်ခုနှစ်တွင် ကျိုက်ထိုမြို့နယ် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်ကို ဒေါက်တာအေးဇံက စတင်ဦးဆောင်ခဲ့သည်။<ref name="kmd">{{cite web|url=https://www.kumudranews.com/politics/%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%94%E1%80%B9%E1%81%80%E1%80%94%E1%80%B9%E1%81%BE%E1%80%80%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BA%E1%80%B3%E1%80%95%E1%80%B9-%E1%80%A1%E1%80%9E%E1%80%85%E1%80%B9%E1%80%BB%E1%80%96/|title=မွန်ဝန်ကြီးချုပ်အသစ် ဖြစ်လာမယ့် ဒေါက်တာအေးဇံ ဘယ်လိုလူမျိုးလဲ|work=ကုမုဒြာဂျာနယ်|author=ဖေသက်ထက်ခင်|date=၂၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၂၀၁၇|accessdate=၂၃ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၈|archivedate=23 February 2018|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180223050538/https://www.kumudranews.com/politics/%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%94%E1%80%B9%E1%81%80%E1%80%94%E1%80%B9%E1%81%BE%E1%80%80%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BA%E1%80%B3%E1%80%95%E1%80%B9-%E1%80%A1%E1%80%9E%E1%80%85%E1%80%B9%E1%80%BB%E1%80%96/}}</ref> ဒေါက်တာအေးဇံသည် [[ပါတီစုံ ဒီမိုကရေစီ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၉၀|၁၉၉၀ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ]]တွင် အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ်၏ အနိုင်ရ ကိုယ်စားလှယ်တစ်ဦး ဖြစ်ခဲ့သလို [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၂၀၁၅|၂၀၁၅ အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ]]တွင်လည်း ကျိုက်ထိုမြို့နယ် မဲဆန္ဒနယ်အမှတ် ၂ မှ [[မွန်ပြည်နယ် လွှတ်တော်]] ကိုယ်စားလှယ်အဖြစ် အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။<ref name="voa"/> === ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ခန့်အပ်ခံရခြင်း === မွန်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ် ရာထူးမှ [[မင်းမင်းဦး|ဦးမင်းမင်းဦး]]က ဆန္ဒအလျောက် နုတ်ထွက်သွားခဲ့သဖြင့် လစ်လပ်နေသော ဝန်ကြီးချုပ်ရာထူးနေရာတွင် ဒေါက်တာအေးဇံအား နိုင်ငံတော်သမ္မတ [[ထင်ကျော်၊ ဦး|ဦးထင်ကျော်]]က အမည်စာရင်း တင်သွင်းပြီးနောက် ၂၀၁၇ ခုနှစ် မတ်လ ၁ ရက်နေ့တွင် ကျင်းပသော မွန်ပြည်နယ်လွှတ်တော် အစည်းအဝေးတွင် အတည်ပြု ခန့်အပ်ခဲ့သည်။<ref name="voa"/><ref>{{cite web|url=http://www.mizzimaburmese.com/article/24075|title=မွန်ပြည်နယ် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဒေါက်တာအေးဇံအား ကန့်ကွက်သူမရှိ အတည်ပြု|work=[[မဇ္ဈိမ နေ့စဉ်သတင်းစာ|မဇ္ဈိမ]]|author=ဇေယျာမော်|date=၁ မတ် ၂၀၁၇|accessdate=၂၃ ဇန်နဝါရီ ၂၀၁၈}}</ref> == ဖမ်းဆီးထောင်ချခံရခြင်းများ == ဒေါက်တာအေးဇံသည် ၁၉၉၇ ခုနှစ်က  နိုင်ငံပိုင်ယူကလစ်ပင်များအား ဖျက်ဆီးမှု အပက (၃) ဖြင့်  ထောင် ၁ဝ နှစ် ချမှတ်ခံရဖူးသည်။ ၎င်း တရားဝင်ဝယ်ယူထားသည့် ခြံထဲမှ ယူကလစ်ပင်များမှာ နိုင်ငံတော်ပိုင်ယူကလစ်များဖြစ်သည်ဆိုပြီး အမှုဖွင့် ထောင်ချခဲ့ခြင်းဖြစ်ကာ ထိုသို့ထောင်ချခံရခြင်းက  နိုင်ငံရေးအကြောင်းပေါ် အခြေခံပြီး ထောင်ချခြင်းဖြစ်သည်ဟု Myanmar Now ကဖော်ပြသည်။ <ref>https://www.myanmar-now.org/mm/news/1631</ref> ၂ဝဝ၁ ခုနှစ်တွင် ထောင်မှ ပြန်လည်လွတ်မြောက်လာခဲ့သည်။ ဒေါက်တာအေးဇံ သည် [[၂၀၂၁ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]] တွင်  အခြားသောဝန်ကြီးချုပ်များကဲ့သို့ပင် ထိန်းသိမ်းခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။<ref>https://www.rfa.org/burmese/news/missing-three-minister-in-mon-state-02032021052220.html</ref> ၂၀၂၁ ဖေဖော်ဝါရီ ၂ရက်တွင် ဝန်ထမ်းအိမ်ရာတွင် နေအိမ်အကျယ်ချုပ်ချခဲ့ပြီး ဖေဖော်ဝါရီ ၁၀ရက်တွင် ထပ်မံ ဖမ်းဆီးခြင်းကိုခံခဲ့ရသည်။<ref>https://www.youtube.com/watch?v=rXcGzo_levQ</ref> ယင်းနောက် ပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ)၊ စီးပွားရေးလုပ်ငန်းရှင်များထံမှ လာဘ်ယူခဲ့သော စွပ်စွဲချက်အပါအဝင် အဂတိအမှု (၉)မှု၊<ref>https://www.accm.gov.mm/acc/index.php?route=cms/article&article_id=684</ref>  ရွေးကောက်ပွဲဆိုင်ရာအမှု စသည့် အမှုပေါင်း၁၁ မှုဖြင့် အမှုဖွင့်တရားစွဲခြင်းကို ခံခဲ့ရသည်။ ဒေါက်တာအေးဇံက ၎င်းအပေါ် စွပ်စွဲထားသည့် အမှုများအားမကျူးလွန်ကြောင်း ရုံးတော်တွင် ထွက်ဆိုခဲ့သည်။<ref>http://burmese.dvb.no/archives/533604</ref> သို့သော်လည်း  CDM လှုပ်ရှားမှုတွင် ဝန်ထမ်းများ ပါဝင်ပေးကြရန် တိုက်တွန်းခဲ့သည်ဆိုသည့် စွပ်စွဲချက်ဖြင့် စွဲဆိုထားသော ရာဇသတ်ကြီး ဥပဒေပုဒ်မ ၅၀၅ (ခ)ဖြင့် ကျိုက်မရောအကျဉ်းထောင်တွင် ဖွင့်လှစ်ထားသည့် အထူးတရားရုံးက ၂၀၂၁ခုနှစ်ဒီဇင်ဘာလတွင်ဒေါက်တာအေးဇံကို  ထောင်ဒဏ် ၂နှစ် ကျခံစေရန် အမိန့်ချခဲ့သည်။<ref>https://www.mizzimaburmese.com/article/94521</ref> ဆက်၍ ၂၀၂၂ခုနှစ် မေလ(၁၆)ရက် တွင် အဂတိအမှု(၉)မှုကို ကျူးလွန်သည်ဟု မွန်ပြည်နယ်တရားလွှတ်တော်က ဆုံးဖြတ်ပြီး ဒေါက်တာအေးဇံကို ထောင်ဒဏ်(၂၁)နှစ် ချမှတ်ခဲ့ပြန်သည်။<ref>https://www.rfa.org/burmese/news/nld-mon-state-prime-minister-sentenced-22-years-in-prison-05162022105359.html</ref> ၂၀၂၂ ဇူလိုင် ၁၁ ရက်တွင်  မော်လမြိုင်မြို့နယ်တရားရုံးက   စစ်ကောင်စီခန့် ပြည်ထောင်စုရွေးကောက်ပွဲကော်မရှင်က စွဲဆိုထားသော ရွေးကောက်ပွဲ မလျော်ဩဇာသုံးမှုဆိုသော ရာဇသတ်ကြီး ဥပဒေ ပုဒ်မ ၁၃၀ (က)အမှုဖြင့်   ဒေါက်တာအေးဇံအား နောက်ထပ် ထောင်ဒဏ် ၂ နှစ် ထပ်မံ အမိန့်ချမှတ်ခဲ့ရာဒေါက်တာအေးဇံသည် အမှု ၁၁ မှုအတွက် ထောင်ဒဏ် ၂၅ နှစ်ထိ ပြစ်ဒဏ်ချမှတ်ခံထားရသည်။ <ref>http://burmese.dvb.no/archives/542930</ref> ဒေါက်တာအေးဇံ၏  ရှေ့နေအဖွဲ့က မွန်ပြည်နယ်တရားလွှတ်တော်က ချမှတ်ခဲ့သော အဂတိအမှုများအပေါ်   ၂၀၂၂ခုနှစ် သြဂုတ် ၁၁ ရက်တွင် နေပြည်တော်ရှိ ပြည်ထောင်စု တရားလွှတ်တော်ချုပ်ရုံးသို့  အယူခံ သွားရောက်လျှောက်ထားခဲ့သော်လည်း အဆိုပါအယူခံကို ပြည်ထောင်စုတရားလွှတ်တော်ချုပ်ရုံးက လက်မခံဘဲ အောက်ရုံး ဆုံးဖြတ်ချက်သာ အတည်ဖြစ်သည်ဟု အမိန့်ချမှတ်ခြင်းလည်းရှိခဲ့သည်။<ref>http://burmese.dvb.no/archives/548293?fbclid=IwAR3lNRg1aTniTSVtlwTZK8Vs_PTXNAx1S3KkNuTLZxCvTf3mEaC1e2jbb-A</ref> == ကိုးကား == {{reflist}} {{မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်နယ်နှင့်တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ်များ}} {{Lifetime|၁၉၅၄| }} [[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံ၏ ပြည်နယ်နှင့် တိုင်းဒေသကြီး ဝန်ကြီးချုပ်များ]] [[Category:အမျိုးသားဒီမိုကရေစီအဖွဲ့ချုပ် ပါတီဝင်များ]] [[Category:မွန်လူမျိုးများ]] [[Category:မြန်မာ ဆရာဝန်များ]] 4zoer8voohxe7ovhugfwnffstuu2g1f 0 88082 754367 729477 2022-08-12T10:15:10Z 210.14.96.10 /* ရုပ်ရှင် */ အ​ကြောင်းအရာ ​ပေါင်းထည့်ခဲ့ပါသည် wikitext text/x-wiki {{Infobox person|agent=[[SidusHQ]]|birth_date={{birth date and age|1999|9|22}}|birth_place=ဆိုလ်းမြို့၊​တောင်ကိုရီးယား|caption=|education=ဂိုယန်အနုပညာအထက်တန်း​ကျောင်း|image=Kim Yoo-jung Hong Kong MAMA red carpet, 2 December 2016.jpg|module={{Infobox Korean name|child=yes|color=transparent | hangul = {{linktext|김|유|정}} | hanja = | rr = Gim Yu-jeong | mr = Kim Yu-jŏng }}|name=ကင်ယိုးဂျန်<br>Kim Yoo-jung|occupation=သရုပ်​ဆောင်|other_names=Kim Yu-jeong|website=[https://www.instagram.com/you_r_love KimYooJung]|years_active=၂၀၀၃-ယ​နေ့}} '''ဂင်ယူဂျောင်'''မှာ​တောင်ကိုရီးယားမင်းသမီးတစ်ဦးဖြစ်သည်။၂၀၀၃ခုနှစ်မှစ၍က​လေးသရုပ်​ဆောင်အဖြစ်စတင်ခဲ့ကာ ''[[အီဂျီမဲ (ကိုရီးယားရုပ်သံဇာတ်လမ်းတွဲ)|အီဂျီမဲ]]''၊ ''[[လ​ရောင်လွှမ်းတဲ့ အချစ်]]''စသည့်ဇာတ်လမ်းများနှင့်နာမည်​ကျော်ခဲ့သည်။ က​လေးသရုပ်​ဆောင်ဘဝက ချစ်စနိုးဖြင့်  "Korea's Little Sister"အမည်ရခဲ့သည်။ == ငယ်ဘဝ == ၁၉၉၉ခုနှစ် စက်တင်ဘာ၂ရက်၌ [[ဆိုးလ်မြို့]]တွင်​ မွေးဖွားသည်။ ဂိုယမ်းအနုပညာအထက်တန်း​ကျောင်းမှ ၂၀၁၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလတွင်​ အထက်တန်းအောင်မြင်ခဲ့သည်။ == သရုပ်​ဆောင်ဘဝ == === ၂၀၀၃-၂၀၁၁:က​လေးသရုပ်​ဆောင် === ၄နှစ်မှစကာသရုပ်​ဆောင်ခဲ့သည်။ ထိုစဉ်မှစကာ အ​ကောင်းဆုံးက​လေးသရုပ်​ဆောင်တစ်​ယောက်လဲဖြစ်လာသည်။၅တန်းအ​ရောက်တွင် ဇာတ်လမ်းတွဲ ၁၃ကား၊ဇာတ်ကား၁၅ကားတို့တွင်သရုပ်​ဆောင်ထားသည်။ [[File:Kim_Yoo-jung,_July_2010_03.jpg|left|thumb|၂၀၁၀ ဇူလိုင်လက]] ၂၀၀၈တွင် ပထမဆုံး​သောဆုအဖြစ် အီဂျီမဲကားဖြင့် အ​ကောင်းဆုံးက​လေးသရုပ်​ဆောင်ဆုရခဲ့သည်။ === ၂၀၁၂-၂၀၁၄:လူကြိုက်များလာခြင်း === လ​ရောင်လွှမ်း​သောအရိပ်​နေဇာတ်လမ်းတွင် အီဂျီမဲကားတွင်တွဲဖက်သရုပ်​ဆောင်ခဲ့သည့် [[ယိုဂျင်ဂူး]]ဖြင့်သရုပ်​ဆောင်ကာ​အောင်မြင်မှုများစွာရရှိခဲ့သည်။ === ၂၀၁၅-ယ​နေ့:​ခေါင်း​ဆောင်မင်းသမီး === ၂၀၁၅တွင် အန်းဂရီးမွန်းဇာတ်လမ်း၊၂၀၁၆တွင် ပက်ဘိုဂန်နှင့်အတူ love in the moonlight စသည်ဖြင့်သရုပ်​​ဆောင်ခဲ့သည်။ == ရုပ်ရှင် == {{Love in the moonlight 2016}} {{Backstreet rookie 2020}} {{Lovers of the red sky 2021}} {{One ordinary day 2021}} == Discography == == Fashion == {| class="wikitable" style="width: 550px; margin-bottom: 10px;" ! width="10" | Year ! Title ! Country |- | 2004 | Charity Fashion Show for Underprivileged Children | rowspan="2" | [[ဆိုးလ်မြို့|Seoul]] |- | rowspan="2" | 2012 | Miss Gee Collection – Fall/Winter |- | rowspan="2" | Salon De Chocolat | [[ပါရီမြို့|Paris]] |- | 2013 | [[ဆိုးလ်မြို့|Seoul]] |} == ပရိသတ်နှင့်​တွေ့ဆုံခြင်း == {| class="wikitable" |- ! Date ! City ! Country/Region ! Title ! Venue !Ref. |- |February 4, 2017 | <center>[[ထိုင်ပေမြို့|တိုင်​ပေ]] |<center>{{flagicon|Taiwan}} | rowspan="2" |<center>''First Memory'' |ATT Show Box |<ref>{{Cite web|url=http://www.tvreport.co.kr/?c=news&m=newsview&idx=964451|title=[리폿@스타] 건강 회복한 김유정, 웃음 가득 생애 첫 팬미팅|last=|first=|date=5 February 2017|website=TV Report|publisher=|access-date=|language=ko}}</ref> |- |May 20, 2017 | <center>[[စင်ကာပူနိုင်ငံ|စင်ကာပူ]] |<center>{{flagicon|Singapore}} |Shine Auditorium |<ref>{{cite web|title=Kim You Jung "First Memory" Fan Meeting in Singapore|url=http://asiaboxoffice.com/kim-you-jung-first-memory-fan-meeting-in-singapore|website=Asia Boxoffice}}</ref> |- |September 23, 2017 |<center>[[ဆိုးလ်မြို့|ဆိုလ်း]] |<center>{{flagicon|South Korea}} |<center>''you_r_love'' |Sangmyung Art Center |<ref>{{cite web|title="혼란스러운 시기에 큰 힘"…김유정, 첫 팬미팅서 '눈물'|url=http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2017/09/25/2017092500653.html|website=The Chosun Ilbo|language=ko}}</ref> |- |February 18, 2018 |<center>[[တိုကျိုမြို့|တိုကျို]] |<center>{{flagicon|Japan}} |''1st Fanmeeting in Tokyo'' |Yamano Hall |<ref>{{cite web|title=Kim You Jung Fan Meeting|url=https://kimyoujung.jp/kyj2018/|website=Kim You Jung Official Japanese Fan Club|accessdate=30 April 2018|archivedate=1 December 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20171201031245/https://kimyoujung.jp/kyj2018/}}</ref> |} == ဆုများ == {| class="wikitable sortable" style="text-align: center;" |- ! Year ! Award ! Category ! Nominated work ! Result ! Ref. |- | 2006 | [[43rd Grand Bell Awards|43rd]] [[Grand Bell Awards]] | Best New Actress | ''[[All for Love (2005 film)|All for Love]]'' | {{nom}} | |- | 2008 | [[2008 SBS Drama Awards|16th]] [[SBS Drama Awards]] | rowspan="3" | Best Young Actress | ''[[Iljimae]], <br /> [[Painter of the Wind]]'' | {{won}} | <ref>{{cite web|title=[SBS연기대상]여진구-김유정 아역상 수상|url=http://www.asiae.co.kr/news/view.htm?idxno=2008123121230132408|work=10Asia|date=31 December 2008|language=ko}}</ref> |- | rowspan="2"|2010 | [[2010 MBC Drama Awards|29th]] [[MBC Drama Awards]] | ''[[Dong Yi (TV series)|Dong Yi]], <br /> [[Flames of Desire]]'' | {{won}} |<ref>{{cite web|last=Hong|first=Lucia|title=Kim Nam-joo, Han Hyo-joo win grand prize at MBC Acting Awards|url=http://www.asiae.co.kr/news/view.htm?idxno=2010123108553585751|work=10Asia|accessdate=2014-10-07|date=31 December 2010}}</ref> |- | [[2010 KBS Drama Awards|24th]] [[KBS Drama Awards]] | ''[[Grudge: The Revolt of Gumiho]]'' | {{won}} |<ref>{{cite web|last=Cho|first=Bum-ja|title=Jang Hyuk scores top prize at KBS Drama Awards|url=http://www.asiae.co.kr/news/view.htm?idxno=2011010312160416942|work=10Asia|accessdate=2014-09-06|date=3 January 2011}}</ref> |- | rowspan="9"|2012 | [[48th Paeksang Arts Awards|48th]] [[Baeksang Arts Awards]] | Best New Actress (TV) | rowspan="5" |''[[Moon Embracing the Sun]]'' | {{nom}} | |- | 6th [[Mnet 20's Choice Awards]] | 20's Upcoming 20's | {{nom}} | |- | 4th Pierson Movie Festival | Best Child Actress | {{won}} | <ref>{{cite web|url=https://www.hancinema.net/ha-jeong-woo-and-park-bo-yeong-the-best-actor-and-actress-49647.html|title=Ha Jung-woo and Park Bo-young, The Best Actor and Actress|date=12 November 2012|website=Hancinema|publisher=TV Report}}</ref> |- | [[5th Korea Drama Awards|5th]] [[Korea Drama Awards]] | rowspan="3" | Best Young Actress | {{nom}} | |- | [[1st K-Drama Star Awards|1st]] [[APAN Star Awards|K-Drama Star Awards]] | {{won}} |<ref>{{cite web|url=http://www.yonhapnews.co.kr/entertainment/2012/12/09/1101000000AKR20121209043700063.HTML?source=rss|title=제1회 '케이 드라마 스타 어워즈' 대상 손현주|date=9 December 2012|website=Yonhap News Agency|language=ko}}</ref> |- | rowspan="3"|[[2012 MBC Drama Awards|31st]] [[MBC Drama Awards]] | ''[[Moon Embracing the Sun]], <br /> [[May Queen]]'' | {{won}} |<ref>{{cite web|url=http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2012/12/30/2012123001216.html|title='해품달' 여진구-김유정-김소현, MBC 아역상(MBC 연기대상)|date=30 December 2012|website=Chosun|language=ko}}</ref> |- | Popularity Award | rowspan="2" |''[[Moon Embracing the Sun]]'' | {{nom}} | |- | Best Couple Award <small>(with [[Yeo Jin-goo]])</small> | {{nom}} | |- | 5th Herald Donga TV Lifestyle Awards | Style Icon Rookie | {{NA}} | {{won}} |<ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/common_prog/newsprint.php?ud=20121206000884&dt=2|title=Herald Donga TV Lifestyle Awards presented|date=6 December 2012|website=The Korea Herald}}</ref> |- | rowspan="4"|2014 | [[2014 SBS Drama Awards|22nd]] [[SBS Drama Awards]] | New Star Award | ''[[Secret Door (TV series)|Secret Door]]'' | {{won}} |<ref>{{cite web|url=http://stoo.asiae.co.kr/news/view.htm?idxno=2014123120431922224|title=[SBS 연기대상]김유정, 뉴스타상 수상…"몸 쓰는 액션 하고파"|date=31 December 2014|website=Asiae|language=ko}}</ref> |- | 6th Pierson Movie Festival | Trend Choice Best Actress | {{NA}} | {{won}} | |- | [[2014 KBS Drama Awards|28th]] [[KBS Drama Awards]] | Popular Actress in a One-Act/Special Drama | ''[[Drama City|Drama Special]]: The Crying Women'' | {{nom}} | |- | [[35th Blue Dragon Film Awards|35th]] [[Blue Dragon Film Awards]] | Best New Actress | ''[[Thread of Lies]]'' | {{nom}} | |- | 2015 | [[2015 MBC Drama Awards|34th]] [[MBC Drama Awards]] | Top 10 Stars Award | ''[[Angry Mom]]'' | {{won}} | <ref>{{cite web|url=http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2015/12/30/2015123003842.html|title=김성령부터 차승원까지 10人, 10대 스타상 [MBC 연기대상]|website=Chosun|date=30 December 2015|language=ko}}</ref> |- | rowspan="11" |2016 | 8th [[Style Icon Asia]] | Awesome Teen Award | {{NA}} | {{won}} |<ref>{{cite web|url=http://entertain.naver.com/read?oid=109&aid=0003279787&gid=999339&cid=1014282|title='SIA' 송중기·하지원·송승헌·설현, 대세 스타 총집합..'행복한 150분'[종합]|date=15 March 2016|website=Naver|publisher=Osen|language=ko}}</ref> |- | 28th Korean PD Awards | Inkigayo MC Award | ''[[Inkigayo]]'' | {{won}} | |- | [[5th APAN Star Awards|5th]] [[APAN Star Awards]] | Best New Actress | rowspan="3" style="text-align:center;"|''[[Love in the Moonlight]]'' | {{won}} | <ref name="APAN Star Awards">{{cite web|url=http://m.media.daum.net/m/entertain/newsview/20160926175725669|title='APAN Star Awards' 대상 후보 공개, 송중기vs이종석vs송혜교vs김혜수|website=Daum|date=26 September 2016|language=ko}}</ref> |- | rowspan="2"|[[Asia Artist Awards]] | Most Popular Actress | {{nom}} |<ref>{{cite web|url=http://star.mt.co.kr/stview.php?no=2016110114114454510&outlink=1&ref=http%3A%2F%2Fentertain.naver.com|title='구르미' 박보검·김유정, 2016 AAA 동반 참석 확정|trans-title=Park Bo Gum And Kim Yoo Jung To Attend 2016 Asia Artist Awards|website=Star News|date=1 November 2016|language=ko}}</ref> |- | Best Icon Award, Drama | {{won}} | <ref>{{cite web|url=http://www.sedaily.com/NewsView/1L3ZT3H3MB|date=16 November 2016|work=SE Daily|title='2016 아시아 아티스트 어워즈' 김유정, '베스트 아이콘상' 수상 "저는 아직 부족한 배우"|trans-title=Kim Yoo-jung wins Drama Icon|language=ko}}</ref> |- | [[Yahoo!]] Asia Buzz Awards | Top Buzz Star: Female | {{NA}} | {{won}} | <ref>{{cite web|url=http://english.yonhapnews.co.kr/news/2016/12/21/0200000000AEN20161221006000315.html|title=Actress Kim Yoo-jung wins popularity award in Hong Kong|date=21 December 2016|work=Yonhap News}}</ref> |- | 2nd Fashionista Awards | Best Fashionista – Beauty Category | {{NA}} | {{nom}} | <ref>{{cite web|url=http://news.chosun.com/site/data/html_dir/2016/11/04/2016110401201.html|title=2016 네이버X셀럽스픽 패셔니스타 어워즈, 열기 뜨겁다|date=4 November 2016|work=Chosun|language=ko}}</ref> |- | rowspan="4"|[[2016 KBS Drama Awards|30th]] [[KBS Drama Awards]] | Top Excellence Award, Actress</small> | rowspan="5" |''[[Love in the Moonlight]]'' | {{nominated}} | rowspan="4"|<ref>{{cite web|url=http://enter.etoday.co.kr/view/news_view.php?varAtcId=92030|title=[2016KBS연기대상] 대상은 '태양의후예' 송중기·송혜교, 다관왕은 '구르미'(종합)|work=etoday.co.kr|date=1 January 2017|language=ko}}</ref> |- | Excellence Award, Actress in a Mid-length Drama | {{won}} |- | Netizen Award, Actress | {{Nominated}} |- | Best Couple <small>(with [[Park Bo-gum]])</small> | {{won}} |- | rowspan="2"|2017 | [[53rd Baeksang Arts Awards|53rd]] [[Baeksang Arts Awards]] | Most Popular Actress, Television | {{won}} | <ref>{{cite web|url=http://www.koreaherald.com/view.php?ud=20170504000531|title=‘Guardian,’ ‘The Handmaiden’ win big at Baeksang Awards|date=4 May 2017|work=The Korea Herald}}</ref> |- | 3rd Fashionista Awards | Best Fashionista – Red Carpet Category | {{NA}} | {{nominated}} | <ref>{{cite web|url=http://entertain.naver.com/read?oid=076&aid=0003162821&lfrom=twitter|title="올해는 누구?" 2017 패셔니스타 어워즈, 더욱 뜨겁게 돌아온다|date=13 October 2017|work=Naver|language=ko}}</ref> |} == ကိုးကား == {{Reflist|30em}} [[Category:၁၉၉၉ မွေးဖွားသူများ]] [[Category:သက်ရှိထင်ရှားပုဂ္ဂိုလ်များ]] [[Category:တောင်ကိုရီးယား ရုပ်ရှင်သရုပ်ဆောင်များ]] sgz00gzel5mu6ym71l69q82uz9485t9 0 91019 754260 680997 2022-08-11T13:23:52Z Peter Moe 44957 wikitext text/x-wiki {{merge|မုန့်ဟင်းခါး}} '''မုန့်ဟင်းခါးအစို'''ဆိုသည်မှာ [[သထုံမြို့|သထုံ]]၊ [[မော်လမြိုင်]]၊ [[မုဒုံမြို့|မုဒုံ]]၊ [[သံဖြူဇရပ်မြို့]]များရှိ [[မွန်လူမျိုး]]များ ချက်စားသော [[မုန့်ဟင်းခါး]] ပင်ဖြစ်သည်။ မုန့်ဟင်းခါးအစို ဟု ခေါ်ရခြင်းမှာ မုန့်ဖတ်ကို စားသုံးခါနီးမှ လုပ်ရသောကြောင့် မုန့်ဖတ်သည် လတ်ဆတ်ပြီး ပူနွေးနေသည်။ ဟင်းရည်တွင် ပါသော ငှက်ပျောအူသည် ရိုးရိုးမုန့်ဟင်းခါးဟင်းရည်မှာကဲ့သို့ မဟုတ်ဘဲ အူတိုင်များပါ လှီးပြီး ချက်ထား၏။ မော်လမြိုင်မုန့်ဟင်းခါး (သို့မဟုတ်) ရေစိမ်မုန့်ဟင်းခါး ဟုလည်းခေါ်ဆိုသည်။ [[Category:မြန်မာ အစားအသောက်]] {{မြန်မာအစားအသောက်}} ls7oyvpvrj2it23kps3ohaasw451kip 0 111762 754341 751452 2022-08-12T06:57:28Z 2400:AC40:60B:1260:CD22:22DD:8BAC:1D5D /* အနိုင်ရသူများ */ wikitext text/x-wiki {{Retaining title}} {{Infobox organization | name = Miss Grand International | image = Miss Grand Logo.png | size = | caption = | established = {{Start date and age|df=yes| 2013|11|6}} | type = အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ | headquarters = [[ဘန်ကောက်မြို့]] | location = [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] | founder = Nawat Itsaragrisil | leader_title = ဥက္ကဋ္ဌ | leader_name = | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]] | budget = {{US$}}၂၁.၄၅ သန်း (၂၀၂၀ အရ)<ref name=company>{{cite web|url=https://www.sanook.com/money/839120/|title=เปิดอาณาจักรร้อยล้าน "ณวัฒน์ อิสรไกรศีล" เจ้าของเวทีมิสแกรนด์อินเตอร์เนชั่นแนล|date=11 June 2021|access-date=18 October 2021|language=th|work=[[Sanook.com]]|archivedate=13 July 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210713150221/https://www.sanook.com/money/839120/}}</ref> | website = [http://www.missgrandinternational.com missgrandinternational.com] }} '''Miss Grand International''' သည် တစ်ကိုယ်ရေအမျိုးသမီးများအတွက် နှစ်စဉ်အလှပြင်ပြိုင်ပွဲ ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို[[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တွင် ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် Nawat Itsaragrisil ကတည်ထောင်ခဲ့သည်။ လက်ရှိအနိုင်ရရှိသူမှာ [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]] ကိုယ်စားပြု အလှမယ် Nguyen Thuc Thuy Tien ဖြစ်သည်။ == အနိုင်ရသူများ == {| class="sortable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" |width="50"|<span style="color:white">'''နှစ်'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''နိုင်ငံ'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''Miss Grand International'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''အမျိုးသားပြိုင်ပွဲ'''</span>||<span style="color:white">'''နေရာ'''</span>||<span style="color:white">'''ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအရေအတွက်'''</span> |- |၂၀၂၂ |TBA |TBA |TBA |{{flagicon|Indonesia}} Sentul အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကွန်ဗင်းရှင်းစင်တာ, အနောက်ဂျာဗား |TBA |- |[[Miss Grand International 2021|၂၀၂၁]] |{{VIE}} |Nguyen Thuc Thuy Tien |Miss Grand Vietnam |{{flagicon|THA}} SHOW DC Hall, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၅၉ |- | [[Miss Grand International 2020|၂၀၂၀]] |{{USA}} |Abena Appiah |Miss Grand United States of America | {{flagicon|THA}} SHOW DC Hall, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၆၃ |- |၂၀၁၉ | {{VEN}} |Valentina Figuera |El Concurso 2019 |{{flagicon|VEN}} Poliedro de Caracas, [[ကရာကက်စ်မြို့]], [[ဗင်နီဇွဲလား]] |၆၀ |- |၂၀၁၈ | {{PAR}} |Clara Sosa |Miss Grand Paraguay |{{flagicon|MYA}} The ONE Entertainment Park, [[ရန်ကုန်]], [[မြန်မာ]] |၇၅ |- | ၂၀၁၇ |{{PER}} |Maria Jose Lora | Miss Perú | {{flagicon|VIE}} Vinpearl Land Amphitheater, Phu Quoc, Kien Giang, [[ဗီယက်နမ်]] |၇၇ |- | ၂၀၁၆ |{{IDN}} |Ariska Putri Pertiwi |Puteri Indonesia |{{flagicon|USA}} Westgate Las Vegas Resort & Casino, [[လပ်ဗီးဂပ်စ်မြို့]], [[နီဗားဒါးပြည်နယ်]], [[အမေရိကန်]] |၇၄ |- | rowspan="2" | ၂၀၁၅ | {{AUS}} |Claire Elizabeth Parker |Miss Grand Australia | rowspan="2" |{{flagicon|Thailand}} Indoor Stadium Huamark, Bang Kapi, [[ဘန်ကောက်မြို့]], [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] | rowspan="2" |၇၈ |- |{{DOM}} |Anea Garcia |Miss Grand Dominican Republic |- | ၂၀၁၄ |{{CUB}} |Lees Garcia |Miss Grand Cuba |{{flagicon|Thailand}} Indoor Stadium Huamark, Bang Kapi, [[ဘန်ကောက်မြို့]], [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၈၅ |- | ၂၀၁၃ |{{PRI}} |Janelee Chaparro |Miss World Puerto Rico | {{flagicon|Thailand}} Muang Thong Thani, Pak Kret, Nonthaburi, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၇၁ |- |} '''ပြခန်း''' <gallery> File:Nguyễn Thúc Thùy Tiên 2015.png|'''Miss Grand International 2021'''<br>[[Nguyen Thuc Thuy Tien]]<br>{{VIE}} File:Abena Akuaba Appiah.png|'''Miss Grand International 2020'''<br>[[Abena Appiah]]<br>{{USA}} File:Valentina Figuera Morales.png|'''Miss Grand International 2019'''<br>[[Valentina Figuera]]<br>{{VEN}} File:Maria Clara Sosa Perdomo.png|'''Miss Grand International 2018'''<br>[[Clara Sosa]]<br>{{PAR}} File:Maria Jose Lora 2.png|'''Miss Grand International 2017'''<br>[[Maria Jose Lora]]<br>{{PER}} File:Ariska Putri Pertiwi in Ministry of Tourism and Creative Economy of The Republic of Indonesia Press Conference (1) (cropped).jpg|'''Miss Grand International 2016'''<br>[[Ariska Putri Pertiwi]]<br>{{INA}} File:Claire Parker.png|'''Miss Grand International 2015'''<br>[[Claire Elizabeth Parker]]<br>{{AUS}} File:Daryanne Lees.png|'''Miss Grand International 2014'''<br>[[Lees Garcia]]<br>{{CUB}} File:Janelee Chaparro.png|'''Miss Grand International 2013'''<br>[[Janelee Chaparro]]<br>{{PRI}} </gallery> === အချိန်များကိုအနိုင်ရခြင်းဖြင့်နိုင်ငံများကိုအမျိုးအစားခွဲပါ === {| class="wikitable sortable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" !နိုင်ငံ !ဆုရရှိသူအရေအတွက် !နှစ် |- |{{VIE}} | rowspan="10" style="text-align:center;" |1 |2021 |- |{{USA}} |2020 |- |{{VEN}} |2019 |- |{{PAR}} |2018 |- |{{PER}} |2017 |- |{{IDN}} |2016 |- |{{AUS}} |2015 |- |{{DOM}} |2015٭ |- |{{CUB}} |2014 |- |{{PRI}} |2013 |} ===ဒုတိယရသူ=== {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" | width="50" |<span style="color:white">'''နှစ်'''</span>||width="250"|<span style="color:white">'''1st ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''2nd ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''3rd ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''4th ဒုတိယရသူ'''</span> |- |၂၀၂၁ |Andrea Aguilera<br>{{ECU}} |Lorena Rodrigues<br>{{BRA}} |Vivianne Diaz-Arroyo<br>{{flag|Puerto Rico}} |Jeane Van Dam<br>{{Flag|South Africa}} |- | ၂၀၂၀ |Samantha Bernado<br>{{PHI}} |Ivana Batchelor<br>{{flag|Guatemala}} |Kharisma Aura<br>{{IDN}} |Lala Guedes<br>{{BRA}} |- | ၂၀၁၉ | María Malo<br>{{MEX}} | Arayha Suparurk<br>{{THA}} | Carmen Drayton<br>{{PAN}} | Marjorie Marcelle<br>{{BRA}} |- | ၂၀၁၈ | Meenakshi Chaudhary<br>{{IND}} | Nadia Purwoko<br>{{IDN}} | Nicole Colón<br>{{PRI}} | Haruka Oda<br>{{JPN}} |- | ၂၀၁၇ | Tulia Alemán<br>{{VEN}} | Elizabeth Durado Clenci<br>{{PHI}} | Brenda Jiménez<br>{{PRI}} | Nikola Uhlirová<br>{{CZE}} |- |၂၀၁၆ | Nicole Cordoves<br>{{PHI}} | Supaporn Malisorn<br>{{THA}} | Madison Anderson<br>{{PRI}} | Michelle León<br>{{USA}} |- | ၂၀၁၅ | Claire Elizabeth Parker <br>{{AUS}} | Vartika Singh<br>{{IND}} | Parul Shah<br>{{PHI}} | Rattikorn Kunsom<br>{{THA}} |- | ၂၀၁၄ | Hiwot Mamo ''(Dethroned)''<br>{{ETH}} | Kathryn Kohut<br>{{CAN}} | Renera Thompson<br>{{COL}} | Mónica Agudelo<br>{{AUS}} |- | ၂၀၁၃ | Chantel Martínez<br>{{DOM}} | Denisa Paseciakova<br>{{SVK}} | Annalie Forbes<br>{{PHI}} | Kelly Louis<br>{{AUS}} |} == မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များ == {{Main|Miss Grand Myanmar}} {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" !width="60" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|နှစ် !width="200" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|Miss Grand Myanma ! width="200" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;" |တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များ !width="250" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|ရလဒ် !width="300" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|အထူးဆုများ |- |align=center|{{flagicon|Indonesia}}၂၀၂၂ | ကန်ဆူဒါ ချနခီရီ | {{flagicon|Thailand}} တက်ခ်ခရိုင်, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |TBA |TBA |-style="background-color:#FFFACD; : bold" |align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၂၁ |အမရာရွှန်းလဲ့ |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|'''Top 20''' | *Top 10 - Per-Arrival *Top 10 - Best Evening Grown *Top 20 - Best National Costume |- style="background-color:#FFFACD; : bold" | align=center|{{flagicon|THA}} 2020 | ဟန်လေး |[[ဖိုင်:Flag of Kayin State.svg|23x23px]] [[မြဝတီမြို့|မြ၀တီ]] |align=center|'''Top 20''' | * '''How to eat Thai food in 2 minute''' * '''How to get to know you in 1 minute''' * '''Pre-Arrival''' * Top 10 - Queens with the Golden Crown * Top 20 - Best in Swimsuit |- | align=center|{{flagicon|VEN}} ၂၀၁၉ | မွှေးသက်လွင် |[[ဖိုင်:Flag of Tanintharyi Division.svg|23x23px]] [[မြိတ်မြို့|မြိတ်]] | align=center|''Unplaced'' | * Top 6 - Pre-Arrival * Top 10 - Best in Swimsuit * Top 10 - Best National Costume * Top 20 - for Historic Crowns Fashion Show Gala! |- | align=center|{{flagicon|MYA}} ၂၀၁၈ | ဆုမြတ်ဖူး |[[ဖိုင်:Flag of Naypyidaw Union Territory.png|23x23px]] [[နေပြည်တော် ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ|နေပြည်တော်]] | align=center|''Unplaced'' | * Top 12 - Best National Costume |- | rowspan="2" |{{flagicon|VIE}} ၂၀၁၇ |အေးချမ်းမိုး |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |''Unplaced'' | * Top 10 - Best National Costume |- | ရွှေအိမ်စည် | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] ! colspan="2" | |- 2nd Runner up | align="center" |{{flagicon|USA}} ၂၀၁၆ | နန္ဒာလွင် |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] | align="center" | ''Unplaced'' | * Top 10 - Best National Costume |- | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၅ |စံထိပ်ထားလင်း | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|''Unplaced'' | * Top 10 - Miss Popular Vote |- | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၄ |Mဂျာဆိုင်း | [[File:Flag of Kachin State.svg|23px]] [[ကချင်ပြည်နယ်]] |align=center|''Unplaced'' | * Top 20 - Best National Costume |- style="background-color:#FFFACD; : bold" | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၃ |ထားထက်ထက် | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|'''Top 20''' | * '''Miss Popular Vote''' * Top 10 - Best National Costume |} == ကိုးကား == <references /> # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/puerto-rico-wins-the-first-ever-miss-grand-international-title-in-2013?rq=Miss%20Grand%20International%202013 Puerto Rico wins the first ever Miss Grand International title, in 2013] Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/cuba-wins-miss-grand-international-2014?rq=Miss%20Grand%20International%202014 Cuba wins Miss Grand International 2014] Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/australian-beauty-is-crowned-miss-grand-international-2015?rq=Miss%20Grand%20International%202015 Australian beauty is crowned Miss Grand International 2015] Retrieved 28 December 2017. # Miss Grand 2016: Indonesia wins its first ever Grand Slam title! Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/10/25/miss-grand-international-2017-is-miss-xxx?rq=Miss%20Grand%20International%202017 Miss Grand International 2017 is Miss Peru!] Retrieved 28 December 2017. == ပြင်ပလင့်ခ်များ == {{commonscat|Miss Grand International}} * [http://www.missgrandinternational.com//?page=home Official website] [[ကဏ္ဍ:အလှမယ်ပြိုင်ပွဲများ]] [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံတကာ ပြိုင်ပွဲများ]] kze3t0cgb53so4bzkcrlyu544m6ge7v 754381 754341 2022-08-12T11:04:31Z 202.165.86.160 wikitext text/x-wiki {{Retaining title}} {{Infobox organization | name = Miss Grand International | image = Miss Grand Logo.png | size = | caption = | established = {{Start date and age|df=yes| 2013|11|6}} | type = အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ | headquarters = [[ဘန်ကောက်မြို့]] | location = [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] | founder = Nawat Itsaragrisil | leader_title = ဥက္ကဋ္ဌ | leader_name = | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]] | budget = {{US$}}၂၁.၄၅ သန်း (၂၀၂၀ အရ)<ref name=company>{{cite web|url=https://www.sanook.com/money/839120/|title=เปิดอาณาจักรร้อยล้าน "ณวัฒน์ อิสรไกรศีล" เจ้าของเวทีมิสแกรนด์อินเตอร์เนชั่นแนล|date=11 June 2021|access-date=18 October 2021|language=th|work=[[Sanook.com]]|archivedate=13 July 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210713150221/https://www.sanook.com/money/839120/}}</ref> | website = [http://www.missgrandinternational.com missgrandinternational.com] }} '''Miss Grand International''' သည် တစ်ကိုယ်ရေအမျိုးသမီးများအတွက် နှစ်စဉ်အလှပြင်ပြိုင်ပွဲ ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို[[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တွင် ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် Nawat Itsaragrisil ကတည်ထောင်ခဲ့သည်။ လက်ရှိအနိုင်ရရှိသူမှာ [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]] ကိုယ်စားပြု အလှမယ် Nguyen Thuc Thuy Tien ဖြစ်သည်။ == အနိုင်ရသူများ == {| class="sortable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" |width="50"|<span style="color:white">'''နှစ်'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''နိုင်ငံ'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''Miss Grand International'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''အမျိုးသားပြိုင်ပွဲ'''</span>||<span style="color:white">'''နေရာ'''</span>||<span style="color:white">'''ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအရေအတွက်'''</span> |- |၂၀၂၂ |TBA |TBA |TBA |{{flagicon|Indonesia}} Sentul အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကွန်ဗင်းရှင်းစင်တာ, အနောက်ဂျာဗား |TBA |- |[[Miss Grand International 2021|၂၀၂၁]] |{{VIE}} |Nguyen Thuc Thuy Tien |Miss Grand Vietnam |{{flagicon|THA}} SHOW DC Hall, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၅၉ |- | [[Miss Grand International 2020|၂၀၂၀]] |{{USA}} |Abena Appiah |Miss Grand United States of America | {{flagicon|THA}} SHOW DC Hall, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၆၃ |- |၂၀၁၉ | {{VEN}} |Valentina Figuera |El Concurso 2019 |{{flagicon|VEN}} Poliedro de Caracas, [[ကရာကက်စ်မြို့]], [[ဗင်နီဇွဲလား]] |၆၀ |- |၂၀၁၈ | {{PAR}} |Clara Sosa |Miss Grand Paraguay |{{flagicon|MYA}} The ONE Entertainment Park, [[ရန်ကုန်]], [[မြန်မာ]] |၇၅ |- | ၂၀၁၇ |{{PER}} |Maria Jose Lora | Miss Perú | {{flagicon|VIE}} Vinpearl Land Amphitheater, Phu Quoc, Kien Giang, [[ဗီယက်နမ်]] |၇၇ |- | ၂၀၁၆ |{{IDN}} |Ariska Putri Pertiwi |Puteri Indonesia |{{flagicon|USA}} Westgate Las Vegas Resort & Casino, [[လပ်ဗီးဂပ်စ်မြို့]], [[နီဗားဒါးပြည်နယ်]], [[အမေရိကန်]] |၇၄ |- | rowspan="2" | ၂၀၁၅ | {{AUS}} |Claire Elizabeth Parker |Miss Grand Australia | rowspan="2" |{{flagicon|Thailand}} Indoor Stadium Huamark, Bang Kapi, [[ဘန်ကောက်မြို့]], [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] | rowspan="2" |၇၈ |- |{{DOM}} |Anea Garcia |Miss Grand Dominican Republic |- | ၂၀၁၄ |{{CUB}} |Lees Garcia |Miss Grand Cuba |{{flagicon|Thailand}} Indoor Stadium Huamark, Bang Kapi, [[ဘန်ကောက်မြို့]], [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၈၅ |- | ၂၀၁၃ |{{PRI}} |Janelee Chaparro |Miss World Puerto Rico | {{flagicon|Thailand}} Muang Thong Thani, Pak Kret, Nonthaburi, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၇၁ |- |} '''ပြခန်း''' <gallery> File:Nguyễn Thúc Thùy Tiên 2015.png|'''Miss Grand International 2021'''<br>[[Nguyen Thuc Thuy Tien]]<br>{{VIE}} File:Abena Akuaba Appiah.png|'''Miss Grand International 2020'''<br>[[Abena Appiah]]<br>{{USA}} File:Valentina Figuera Morales.png|'''Miss Grand International 2019'''<br>[[Valentina Figuera]]<br>{{VEN}} File:Maria Clara Sosa Perdomo.png|'''Miss Grand International 2018'''<br>[[Clara Sosa]]<br>{{PAR}} File:Maria Jose Lora 2.png|'''Miss Grand International 2017'''<br>[[Maria Jose Lora]]<br>{{PER}} File:Ariska Putri Pertiwi in Ministry of Tourism and Creative Economy of The Republic of Indonesia Press Conference (1) (cropped).jpg|'''Miss Grand International 2016'''<br>[[Ariska Putri Pertiwi]]<br>{{INA}} File:Claire Parker.png|'''Miss Grand International 2015'''<br>[[Claire Elizabeth Parker]]<br>{{AUS}} File:Daryanne Lees.png|'''Miss Grand International 2014'''<br>[[Lees Garcia]]<br>{{CUB}} File:Janelee Chaparro.png|'''Miss Grand International 2013'''<br>[[Janelee Chaparro]]<br>{{PRI}} </gallery> === အချိန်များကိုအနိုင်ရခြင်းဖြင့်နိုင်ငံများကိုအမျိုးအစားခွဲပါ === {| class="wikitable sortable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" !နိုင်ငံ !ဆုရရှိသူအရေအတွက် !နှစ် |- |{{VIE}} | rowspan="10" style="text-align:center;" |1 |2021 |- |{{USA}} |2020 |- |{{VEN}} |2019 |- |{{PAR}} |2018 |- |{{PER}} |2017 |- |{{IDN}} |2016 |- |{{AUS}} |2015 |- |{{DOM}} |2015٭ |- |{{CUB}} |2014 |- |{{PRI}} |2013 |} ===ဒုတိယရသူ=== {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" | width="50" |<span style="color:white">'''နှစ်'''</span>||width="250"|<span style="color:white">'''1st ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''2nd ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''3rd ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''4th ဒုတိယရသူ'''</span> |- |၂၀၂၁ |Andrea Aguilera<br>{{ECU}} |Lorena Rodrigues<br>{{BRA}} |Vivianne Diaz-Arroyo<br>{{flag|Puerto Rico}} |Jeane Van Dam<br>{{Flag|South Africa}} |- | ၂၀၂၀ |Samantha Bernado<br>{{PHI}} |Ivana Batchelor<br>{{flag|Guatemala}} |Kharisma Aura<br>{{IDN}} |Lala Guedes<br>{{BRA}} |- | ၂၀၁၉ | María Malo<br>{{MEX}} | Arayha Suparurk<br>{{THA}} | Carmen Drayton<br>{{PAN}} | Marjorie Marcelle<br>{{BRA}} |- | ၂၀၁၈ | Meenakshi Chaudhary<br>{{IND}} | Nadia Purwoko<br>{{IDN}} | Nicole Colón<br>{{PRI}} | Haruka Oda<br>{{JPN}} |- | ၂၀၁၇ | Tulia Alemán<br>{{VEN}} | Elizabeth Durado Clenci<br>{{PHI}} | Brenda Jiménez<br>{{PRI}} | Nikola Uhlirová<br>{{CZE}} |- |၂၀၁၆ | Nicole Cordoves<br>{{PHI}} | Supaporn Malisorn<br>{{THA}} | Madison Anderson<br>{{PRI}} | Michelle León<br>{{USA}} |- | ၂၀၁၅ | Claire Elizabeth Parker <br>{{AUS}} | Vartika Singh<br>{{IND}} | Parul Shah<br>{{PHI}} | Rattikorn Kunsom<br>{{THA}} |- | ၂၀၁၄ | Hiwot Mamo ''(Dethroned)''<br>{{ETH}} | Kathryn Kohut<br>{{CAN}} | Renera Thompson<br>{{COL}} | Mónica Agudelo<br>{{AUS}} |- | ၂၀၁၃ | Chantel Martínez<br>{{DOM}} | Denisa Paseciakova<br>{{SVK}} | Annalie Forbes<br>{{PHI}} | Kelly Louis<br>{{AUS}} |} == မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များ == {{Main|Miss Grand Myanmar}} {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" !width="60" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|နှစ် !width="200" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|Miss Grand Myanma ! width="200" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;" |တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များ !width="250" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|ရလဒ် !width="300" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|အထူးဆုများ |- |align=center|{{flagicon|Indonesia}}၂၀၂၂ | ကန်ဆူဒါ ချနခီရီ | {{flagicon|Thailand}} တက်ခ်ခရိုင်, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |TBA |TBA |-style="background-color:#FFFACD; : bold" |align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၂၁ |အမရာရွှန်းလဲ့ |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|'''Top 20''' | *Top 10 - Per-Arrival *Top 10 - Best Evening Grown *Top 20 - Best National Costume |- style="background-color:#FFFACD; : bold" | align=center|{{flagicon|THA}} 2020 | ဟန်လေး |[[ဖိုင်:Flag of Kayin State.svg|23x23px]] [[မြဝတီမြို့|မြ၀တီ]] |align=center|'''Top 20''' | * '''How to eat Thai food in 2 minute''' * '''How to get to know you in 1 minute''' * '''Pre-Arrival''' * Top 10 - Queens with the Golden Crown * Top 20 - Best in Swimsuit |- | align=center|{{flagicon|VEN}} ၂၀၁၉ | မွှေးသက်လွင် |[[ဖိုင်:Flag of Tanintharyi Division.svg|23x23px]] [[မြိတ်မြို့|မြိတ်]] | align=center|''Unplaced'' | * Top 6 - Pre-Arrival * Top 10 - Best in Swimsuit * Top 10 - Best National Costume * Top 20 - for Historic Crowns Fashion Show Gala! |- | align=center|{{flagicon|MYA}} ၂၀၁၈ | ဆုမြတ်ဖူး |[[ဖိုင်:Flag of Naypyidaw Union Territory.png|23x23px]] [[နေပြည်တော် ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ|နေပြည်တော်]] | align=center|''Unplaced'' | * Top 12 - Best National Costume |- | rowspan="2" |{{flagicon|VIE}} ၂၀၁၇ |အေးချမ်းမိုး |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |''Unplaced'' | * Top 10 - Best National Costume |- | ရွှေအိမ်စည် | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] ! colspan="2" | |- 2nd Runner up | align="center" |{{flagicon|USA}} ၂၀၁၆ | နန္ဒာလွင် |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] | align="center" | ''Unplaced'' | * Top 10 - Best National Costume |- | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၅ |စံထိပ်ထားလင်း | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|''Unplaced'' | * Top 10 - Miss Popular Vote |- | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၄ |Mဂျာဆိုင်း | [[File:Flag of Kachin State.svg|23px]] [[ကချင်ပြည်နယ်]] |align=center|''Unplaced'' | * Top 20 - Best National Costume |- style="background-color:#FFFACD; : bold" | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၃ |ထားထက်ထက် | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|'''Top 20''' | * '''Miss Popular Vote''' * Top 10 - Best National Costume |} == ကိုးကား == <references /> # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/puerto-rico-wins-the-first-ever-miss-grand-international-title-in-2013?rq=Miss%20Grand%20International%202013 Puerto Rico wins the first ever Miss Grand International title, in 2013] Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/cuba-wins-miss-grand-international-2014?rq=Miss%20Grand%20International%202014 Cuba wins Miss Grand International 2014] Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/australian-beauty-is-crowned-miss-grand-international-2015?rq=Miss%20Grand%20International%202015 Australian beauty is crowned Miss Grand International 2015] Retrieved 28 December 2017. # Miss Grand 2016: Indonesia wins its first ever Grand Slam title! Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/10/25/miss-grand-international-2017-is-miss-xxx?rq=Miss%20Grand%20International%202017 Miss Grand International 2017 is Miss Peru!] Retrieved 28 December 2017. == ပြင်ပလင့်ခ်များ == {{commonscat|Miss Grand International}} * [http://www.missgrandinternational.com//?page=home Official website] {{Navbox with collapsible groups |name = Miss Grand ကိုoင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သည့်နိုင်ငံများ |title = [[Miss Grand ]] ကိုoင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သည့်နိုင်ငံများ |state = {{{state<includeonly>|autocollapse</includeonly>}}} |listclass = hlist |group1 =လက်ရှိoင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်နေသည့်နိုင်ငံများ<br/>(၂၀၁၃–လက်ရှိ) |state1 = expanded |list1 = {{Navbox |child |groupstyle=font-weight:normal; | group1 = အာဖရိက | list1 = * [[Miss Grand Angola]] }} [[ကဏ္ဍ:အလှမယ်ပြိုင်ပွဲများ]] [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံတကာ ပြိုင်ပွဲများ]] 6v0p12f228yywhjrw59vz1wxhydvku2 754382 754381 2022-08-12T11:05:00Z 202.165.86.160 /* ပြင်ပလင့်ခ်များ */ wikitext text/x-wiki {{Retaining title}} {{Infobox organization | name = Miss Grand International | image = Miss Grand Logo.png | size = | caption = | established = {{Start date and age|df=yes| 2013|11|6}} | type = အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ | headquarters = [[ဘန်ကောက်မြို့]] | location = [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] | founder = Nawat Itsaragrisil | leader_title = ဥက္ကဋ္ဌ | leader_name = | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]] | budget = {{US$}}၂၁.၄၅ သန်း (၂၀၂၀ အရ)<ref name=company>{{cite web|url=https://www.sanook.com/money/839120/|title=เปิดอาณาจักรร้อยล้าน "ณวัฒน์ อิสรไกรศีล" เจ้าของเวทีมิสแกรนด์อินเตอร์เนชั่นแนล|date=11 June 2021|access-date=18 October 2021|language=th|work=[[Sanook.com]]|archivedate=13 July 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210713150221/https://www.sanook.com/money/839120/}}</ref> | website = [http://www.missgrandinternational.com missgrandinternational.com] }} '''Miss Grand International''' သည် တစ်ကိုယ်ရေအမျိုးသမီးများအတွက် နှစ်စဉ်အလှပြင်ပြိုင်ပွဲ ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို[[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တွင် ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် Nawat Itsaragrisil ကတည်ထောင်ခဲ့သည်။ လက်ရှိအနိုင်ရရှိသူမှာ [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]] ကိုယ်စားပြု အလှမယ် Nguyen Thuc Thuy Tien ဖြစ်သည်။ == အနိုင်ရသူများ == {| class="sortable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" |width="50"|<span style="color:white">'''နှစ်'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''နိုင်ငံ'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''Miss Grand International'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''အမျိုးသားပြိုင်ပွဲ'''</span>||<span style="color:white">'''နေရာ'''</span>||<span style="color:white">'''ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအရေအတွက်'''</span> |- |၂၀၂၂ |TBA |TBA |TBA |{{flagicon|Indonesia}} Sentul အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကွန်ဗင်းရှင်းစင်တာ, အနောက်ဂျာဗား |TBA |- |[[Miss Grand International 2021|၂၀၂၁]] |{{VIE}} |Nguyen Thuc Thuy Tien |Miss Grand Vietnam |{{flagicon|THA}} SHOW DC Hall, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၅၉ |- | [[Miss Grand International 2020|၂၀၂၀]] |{{USA}} |Abena Appiah |Miss Grand United States of America | {{flagicon|THA}} SHOW DC Hall, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၆၃ |- |၂၀၁၉ | {{VEN}} |Valentina Figuera |El Concurso 2019 |{{flagicon|VEN}} Poliedro de Caracas, [[ကရာကက်စ်မြို့]], [[ဗင်နီဇွဲလား]] |၆၀ |- |၂၀၁၈ | {{PAR}} |Clara Sosa |Miss Grand Paraguay |{{flagicon|MYA}} The ONE Entertainment Park, [[ရန်ကုန်]], [[မြန်မာ]] |၇၅ |- | ၂၀၁၇ |{{PER}} |Maria Jose Lora | Miss Perú | {{flagicon|VIE}} Vinpearl Land Amphitheater, Phu Quoc, Kien Giang, [[ဗီယက်နမ်]] |၇၇ |- | ၂၀၁၆ |{{IDN}} |Ariska Putri Pertiwi |Puteri Indonesia |{{flagicon|USA}} Westgate Las Vegas Resort & Casino, [[လပ်ဗီးဂပ်စ်မြို့]], [[နီဗားဒါးပြည်နယ်]], [[အမေရိကန်]] |၇၄ |- | rowspan="2" | ၂၀၁၅ | {{AUS}} |Claire Elizabeth Parker |Miss Grand Australia | rowspan="2" |{{flagicon|Thailand}} Indoor Stadium Huamark, Bang Kapi, [[ဘန်ကောက်မြို့]], [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] | rowspan="2" |၇၈ |- |{{DOM}} |Anea Garcia |Miss Grand Dominican Republic |- | ၂၀၁၄ |{{CUB}} |Lees Garcia |Miss Grand Cuba |{{flagicon|Thailand}} Indoor Stadium Huamark, Bang Kapi, [[ဘန်ကောက်မြို့]], [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၈၅ |- | ၂၀၁၃ |{{PRI}} |Janelee Chaparro |Miss World Puerto Rico | {{flagicon|Thailand}} Muang Thong Thani, Pak Kret, Nonthaburi, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၇၁ |- |} '''ပြခန်း''' <gallery> File:Nguyễn Thúc Thùy Tiên 2015.png|'''Miss Grand International 2021'''<br>[[Nguyen Thuc Thuy Tien]]<br>{{VIE}} File:Abena Akuaba Appiah.png|'''Miss Grand International 2020'''<br>[[Abena Appiah]]<br>{{USA}} File:Valentina Figuera Morales.png|'''Miss Grand International 2019'''<br>[[Valentina Figuera]]<br>{{VEN}} File:Maria Clara Sosa Perdomo.png|'''Miss Grand International 2018'''<br>[[Clara Sosa]]<br>{{PAR}} File:Maria Jose Lora 2.png|'''Miss Grand International 2017'''<br>[[Maria Jose Lora]]<br>{{PER}} File:Ariska Putri Pertiwi in Ministry of Tourism and Creative Economy of The Republic of Indonesia Press Conference (1) (cropped).jpg|'''Miss Grand International 2016'''<br>[[Ariska Putri Pertiwi]]<br>{{INA}} File:Claire Parker.png|'''Miss Grand International 2015'''<br>[[Claire Elizabeth Parker]]<br>{{AUS}} File:Daryanne Lees.png|'''Miss Grand International 2014'''<br>[[Lees Garcia]]<br>{{CUB}} File:Janelee Chaparro.png|'''Miss Grand International 2013'''<br>[[Janelee Chaparro]]<br>{{PRI}} </gallery> === အချိန်များကိုအနိုင်ရခြင်းဖြင့်နိုင်ငံများကိုအမျိုးအစားခွဲပါ === {| class="wikitable sortable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" !နိုင်ငံ !ဆုရရှိသူအရေအတွက် !နှစ် |- |{{VIE}} | rowspan="10" style="text-align:center;" |1 |2021 |- |{{USA}} |2020 |- |{{VEN}} |2019 |- |{{PAR}} |2018 |- |{{PER}} |2017 |- |{{IDN}} |2016 |- |{{AUS}} |2015 |- |{{DOM}} |2015٭ |- |{{CUB}} |2014 |- |{{PRI}} |2013 |} ===ဒုတိယရသူ=== {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" | width="50" |<span style="color:white">'''နှစ်'''</span>||width="250"|<span style="color:white">'''1st ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''2nd ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''3rd ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''4th ဒုတိယရသူ'''</span> |- |၂၀၂၁ |Andrea Aguilera<br>{{ECU}} |Lorena Rodrigues<br>{{BRA}} |Vivianne Diaz-Arroyo<br>{{flag|Puerto Rico}} |Jeane Van Dam<br>{{Flag|South Africa}} |- | ၂၀၂၀ |Samantha Bernado<br>{{PHI}} |Ivana Batchelor<br>{{flag|Guatemala}} |Kharisma Aura<br>{{IDN}} |Lala Guedes<br>{{BRA}} |- | ၂၀၁၉ | María Malo<br>{{MEX}} | Arayha Suparurk<br>{{THA}} | Carmen Drayton<br>{{PAN}} | Marjorie Marcelle<br>{{BRA}} |- | ၂၀၁၈ | Meenakshi Chaudhary<br>{{IND}} | Nadia Purwoko<br>{{IDN}} | Nicole Colón<br>{{PRI}} | Haruka Oda<br>{{JPN}} |- | ၂၀၁၇ | Tulia Alemán<br>{{VEN}} | Elizabeth Durado Clenci<br>{{PHI}} | Brenda Jiménez<br>{{PRI}} | Nikola Uhlirová<br>{{CZE}} |- |၂၀၁၆ | Nicole Cordoves<br>{{PHI}} | Supaporn Malisorn<br>{{THA}} | Madison Anderson<br>{{PRI}} | Michelle León<br>{{USA}} |- | ၂၀၁၅ | Claire Elizabeth Parker <br>{{AUS}} | Vartika Singh<br>{{IND}} | Parul Shah<br>{{PHI}} | Rattikorn Kunsom<br>{{THA}} |- | ၂၀၁၄ | Hiwot Mamo ''(Dethroned)''<br>{{ETH}} | Kathryn Kohut<br>{{CAN}} | Renera Thompson<br>{{COL}} | Mónica Agudelo<br>{{AUS}} |- | ၂၀၁၃ | Chantel Martínez<br>{{DOM}} | Denisa Paseciakova<br>{{SVK}} | Annalie Forbes<br>{{PHI}} | Kelly Louis<br>{{AUS}} |} == မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များ == {{Main|Miss Grand Myanmar}} {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" !width="60" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|နှစ် !width="200" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|Miss Grand Myanma ! width="200" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;" |တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များ !width="250" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|ရလဒ် !width="300" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|အထူးဆုများ |- |align=center|{{flagicon|Indonesia}}၂၀၂၂ | ကန်ဆူဒါ ချနခီရီ | {{flagicon|Thailand}} တက်ခ်ခရိုင်, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |TBA |TBA |-style="background-color:#FFFACD; : bold" |align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၂၁ |အမရာရွှန်းလဲ့ |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|'''Top 20''' | *Top 10 - Per-Arrival *Top 10 - Best Evening Grown *Top 20 - Best National Costume |- style="background-color:#FFFACD; : bold" | align=center|{{flagicon|THA}} 2020 | ဟန်လေး |[[ဖိုင်:Flag of Kayin State.svg|23x23px]] [[မြဝတီမြို့|မြ၀တီ]] |align=center|'''Top 20''' | * '''How to eat Thai food in 2 minute''' * '''How to get to know you in 1 minute''' * '''Pre-Arrival''' * Top 10 - Queens with the Golden Crown * Top 20 - Best in Swimsuit |- | align=center|{{flagicon|VEN}} ၂၀၁၉ | မွှေးသက်လွင် |[[ဖိုင်:Flag of Tanintharyi Division.svg|23x23px]] [[မြိတ်မြို့|မြိတ်]] | align=center|''Unplaced'' | * Top 6 - Pre-Arrival * Top 10 - Best in Swimsuit * Top 10 - Best National Costume * Top 20 - for Historic Crowns Fashion Show Gala! |- | align=center|{{flagicon|MYA}} ၂၀၁၈ | ဆုမြတ်ဖူး |[[ဖိုင်:Flag of Naypyidaw Union Territory.png|23x23px]] [[နေပြည်တော် ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ|နေပြည်တော်]] | align=center|''Unplaced'' | * Top 12 - Best National Costume |- | rowspan="2" |{{flagicon|VIE}} ၂၀၁၇ |အေးချမ်းမိုး |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |''Unplaced'' | * Top 10 - Best National Costume |- | ရွှေအိမ်စည် | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] ! colspan="2" | |- 2nd Runner up | align="center" |{{flagicon|USA}} ၂၀၁၆ | နန္ဒာလွင် |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] | align="center" | ''Unplaced'' | * Top 10 - Best National Costume |- | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၅ |စံထိပ်ထားလင်း | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|''Unplaced'' | * Top 10 - Miss Popular Vote |- | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၄ |Mဂျာဆိုင်း | [[File:Flag of Kachin State.svg|23px]] [[ကချင်ပြည်နယ်]] |align=center|''Unplaced'' | * Top 20 - Best National Costume |- style="background-color:#FFFACD; : bold" | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၃ |ထားထက်ထက် | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|'''Top 20''' | * '''Miss Popular Vote''' * Top 10 - Best National Costume |} == ကိုးကား == <references /> # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/puerto-rico-wins-the-first-ever-miss-grand-international-title-in-2013?rq=Miss%20Grand%20International%202013 Puerto Rico wins the first ever Miss Grand International title, in 2013] Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/cuba-wins-miss-grand-international-2014?rq=Miss%20Grand%20International%202014 Cuba wins Miss Grand International 2014] Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/australian-beauty-is-crowned-miss-grand-international-2015?rq=Miss%20Grand%20International%202015 Australian beauty is crowned Miss Grand International 2015] Retrieved 28 December 2017. # Miss Grand 2016: Indonesia wins its first ever Grand Slam title! Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/10/25/miss-grand-international-2017-is-miss-xxx?rq=Miss%20Grand%20International%202017 Miss Grand International 2017 is Miss Peru!] Retrieved 28 December 2017. == ပြင်ပလင့်ခ်များ == {{commonscat|Miss Grand International}} * [http://www.missgrandinternational.com//?page=home Official website] {{Navbox with collapsible groups |name = Miss Grand ကိုoင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သည့်နိုင်ငံများ |title = [[Miss Grand ]] ကိုoင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်သည့်နိုင်ငံများ |state = {{{state<includeonly>|autocollapse</includeonly>}}} |listclass = hlist |group1 =လက်ရှိoင်ရောက်ယှဉ်ပြိုင်နေသည့်နိုင်ငံများ<br/>(၂၀၁၃–လက်ရှိ) |state1 = expanded |list1 = {{Navbox |child |groupstyle=font-weight:normal; | group1 = အာဖရိက | list1 = * [[Miss Grand Angola]] }} [[ကဏ္ဍ:အလှမယ်ပြိုင်ပွဲများ]] [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံတကာ ပြိုင်ပွဲများ]] cjr175qo45hdv7o2obxdrztk85e8i17 754384 754382 2022-08-12T11:11:29Z 202.165.86.160 /* ပြင်ပလင့်ခ်များ */ wikitext text/x-wiki {{Retaining title}} {{Infobox organization | name = Miss Grand International | image = Miss Grand Logo.png | size = | caption = | established = {{Start date and age|df=yes| 2013|11|6}} | type = အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ | headquarters = [[ဘန်ကောက်မြို့]] | location = [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] | founder = Nawat Itsaragrisil | leader_title = ဥက္ကဋ္ဌ | leader_name = | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]] | budget = {{US$}}၂၁.၄၅ သန်း (၂၀၂၀ အရ)<ref name=company>{{cite web|url=https://www.sanook.com/money/839120/|title=เปิดอาณาจักรร้อยล้าน "ณวัฒน์ อิสรไกรศีล" เจ้าของเวทีมิสแกรนด์อินเตอร์เนชั่นแนล|date=11 June 2021|access-date=18 October 2021|language=th|work=[[Sanook.com]]|archivedate=13 July 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210713150221/https://www.sanook.com/money/839120/}}</ref> | website = [http://www.missgrandinternational.com missgrandinternational.com] }} '''Miss Grand International''' သည် တစ်ကိုယ်ရေအမျိုးသမီးများအတွက် နှစ်စဉ်အလှပြင်ပြိုင်ပွဲ ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို[[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တွင် ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် Nawat Itsaragrisil ကတည်ထောင်ခဲ့သည်။ လက်ရှိအနိုင်ရရှိသူမှာ [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]] ကိုယ်စားပြု အလှမယ် Nguyen Thuc Thuy Tien ဖြစ်သည်။ == အနိုင်ရသူများ == {| class="sortable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" |width="50"|<span style="color:white">'''နှစ်'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''နိုင်ငံ'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''Miss Grand International'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''အမျိုးသားပြိုင်ပွဲ'''</span>||<span style="color:white">'''နေရာ'''</span>||<span style="color:white">'''ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအရေအတွက်'''</span> |- |၂၀၂၂ |TBA |TBA |TBA |{{flagicon|Indonesia}} Sentul အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကွန်ဗင်းရှင်းစင်တာ, အနောက်ဂျာဗား |TBA |- |[[Miss Grand International 2021|၂၀၂၁]] |{{VIE}} |Nguyen Thuc Thuy Tien |Miss Grand Vietnam |{{flagicon|THA}} SHOW DC Hall, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၅၉ |- | [[Miss Grand International 2020|၂၀၂၀]] |{{USA}} |Abena Appiah |Miss Grand United States of America | {{flagicon|THA}} SHOW DC Hall, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၆၃ |- |၂၀၁၉ | {{VEN}} |Valentina Figuera |El Concurso 2019 |{{flagicon|VEN}} Poliedro de Caracas, [[ကရာကက်စ်မြို့]], [[ဗင်နီဇွဲလား]] |၆၀ |- |၂၀၁၈ | {{PAR}} |Clara Sosa |Miss Grand Paraguay |{{flagicon|MYA}} The ONE Entertainment Park, [[ရန်ကုန်]], [[မြန်မာ]] |၇၅ |- | ၂၀၁၇ |{{PER}} |Maria Jose Lora | Miss Perú | {{flagicon|VIE}} Vinpearl Land Amphitheater, Phu Quoc, Kien Giang, [[ဗီယက်နမ်]] |၇၇ |- | ၂၀၁၆ |{{IDN}} |Ariska Putri Pertiwi |Puteri Indonesia |{{flagicon|USA}} Westgate Las Vegas Resort & Casino, [[လပ်ဗီးဂပ်စ်မြို့]], [[နီဗားဒါးပြည်နယ်]], [[အမေရိကန်]] |၇၄ |- | rowspan="2" | ၂၀၁၅ | {{AUS}} |Claire Elizabeth Parker |Miss Grand Australia | rowspan="2" |{{flagicon|Thailand}} Indoor Stadium Huamark, Bang Kapi, [[ဘန်ကောက်မြို့]], [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] | rowspan="2" |၇၈ |- |{{DOM}} |Anea Garcia |Miss Grand Dominican Republic |- | ၂၀၁၄ |{{CUB}} |Lees Garcia |Miss Grand Cuba |{{flagicon|Thailand}} Indoor Stadium Huamark, Bang Kapi, [[ဘန်ကောက်မြို့]], [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၈၅ |- | ၂၀၁၃ |{{PRI}} |Janelee Chaparro |Miss World Puerto Rico | {{flagicon|Thailand}} Muang Thong Thani, Pak Kret, Nonthaburi, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၇၁ |- |} '''ပြခန်း''' <gallery> File:Nguyễn Thúc Thùy Tiên 2015.png|'''Miss Grand International 2021'''<br>[[Nguyen Thuc Thuy Tien]]<br>{{VIE}} File:Abena Akuaba Appiah.png|'''Miss Grand International 2020'''<br>[[Abena Appiah]]<br>{{USA}} File:Valentina Figuera Morales.png|'''Miss Grand International 2019'''<br>[[Valentina Figuera]]<br>{{VEN}} File:Maria Clara Sosa Perdomo.png|'''Miss Grand International 2018'''<br>[[Clara Sosa]]<br>{{PAR}} File:Maria Jose Lora 2.png|'''Miss Grand International 2017'''<br>[[Maria Jose Lora]]<br>{{PER}} File:Ariska Putri Pertiwi in Ministry of Tourism and Creative Economy of The Republic of Indonesia Press Conference (1) (cropped).jpg|'''Miss Grand International 2016'''<br>[[Ariska Putri Pertiwi]]<br>{{INA}} File:Claire Parker.png|'''Miss Grand International 2015'''<br>[[Claire Elizabeth Parker]]<br>{{AUS}} File:Daryanne Lees.png|'''Miss Grand International 2014'''<br>[[Lees Garcia]]<br>{{CUB}} File:Janelee Chaparro.png|'''Miss Grand International 2013'''<br>[[Janelee Chaparro]]<br>{{PRI}} </gallery> === အချိန်များကိုအနိုင်ရခြင်းဖြင့်နိုင်ငံများကိုအမျိုးအစားခွဲပါ === {| class="wikitable sortable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" !နိုင်ငံ !ဆုရရှိသူအရေအတွက် !နှစ် |- |{{VIE}} | rowspan="10" style="text-align:center;" |1 |2021 |- |{{USA}} |2020 |- |{{VEN}} |2019 |- |{{PAR}} |2018 |- |{{PER}} |2017 |- |{{IDN}} |2016 |- |{{AUS}} |2015 |- |{{DOM}} |2015٭ |- |{{CUB}} |2014 |- |{{PRI}} |2013 |} ===ဒုတိယရသူ=== {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" | width="50" |<span style="color:white">'''နှစ်'''</span>||width="250"|<span style="color:white">'''1st ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''2nd ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''3rd ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''4th ဒုတိယရသူ'''</span> |- |၂၀၂၁ |Andrea Aguilera<br>{{ECU}} |Lorena Rodrigues<br>{{BRA}} |Vivianne Diaz-Arroyo<br>{{flag|Puerto Rico}} |Jeane Van Dam<br>{{Flag|South Africa}} |- | ၂၀၂၀ |Samantha Bernado<br>{{PHI}} |Ivana Batchelor<br>{{flag|Guatemala}} |Kharisma Aura<br>{{IDN}} |Lala Guedes<br>{{BRA}} |- | ၂၀၁၉ | María Malo<br>{{MEX}} | Arayha Suparurk<br>{{THA}} | Carmen Drayton<br>{{PAN}} | Marjorie Marcelle<br>{{BRA}} |- | ၂၀၁၈ | Meenakshi Chaudhary<br>{{IND}} | Nadia Purwoko<br>{{IDN}} | Nicole Colón<br>{{PRI}} | Haruka Oda<br>{{JPN}} |- | ၂၀၁၇ | Tulia Alemán<br>{{VEN}} | Elizabeth Durado Clenci<br>{{PHI}} | Brenda Jiménez<br>{{PRI}} | Nikola Uhlirová<br>{{CZE}} |- |၂၀၁၆ | Nicole Cordoves<br>{{PHI}} | Supaporn Malisorn<br>{{THA}} | Madison Anderson<br>{{PRI}} | Michelle León<br>{{USA}} |- | ၂၀၁၅ | Claire Elizabeth Parker <br>{{AUS}} | Vartika Singh<br>{{IND}} | Parul Shah<br>{{PHI}} | Rattikorn Kunsom<br>{{THA}} |- | ၂၀၁၄ | Hiwot Mamo ''(Dethroned)''<br>{{ETH}} | Kathryn Kohut<br>{{CAN}} | Renera Thompson<br>{{COL}} | Mónica Agudelo<br>{{AUS}} |- | ၂၀၁၃ | Chantel Martínez<br>{{DOM}} | Denisa Paseciakova<br>{{SVK}} | Annalie Forbes<br>{{PHI}} | Kelly Louis<br>{{AUS}} |} == မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များ == {{Main|Miss Grand Myanmar}} {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" !width="60" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|နှစ် !width="200" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|Miss Grand Myanma ! width="200" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;" |တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များ !width="250" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|ရလဒ် !width="300" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|အထူးဆုများ |- |align=center|{{flagicon|Indonesia}}၂၀၂၂ | ကန်ဆူဒါ ချနခီရီ | {{flagicon|Thailand}} တက်ခ်ခရိုင်, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |TBA |TBA |-style="background-color:#FFFACD; : bold" |align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၂၁ |အမရာရွှန်းလဲ့ |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|'''Top 20''' | *Top 10 - Per-Arrival *Top 10 - Best Evening Grown *Top 20 - Best National Costume |- style="background-color:#FFFACD; : bold" | align=center|{{flagicon|THA}} 2020 | ဟန်လေး |[[ဖိုင်:Flag of Kayin State.svg|23x23px]] [[မြဝတီမြို့|မြ၀တီ]] |align=center|'''Top 20''' | * '''How to eat Thai food in 2 minute''' * '''How to get to know you in 1 minute''' * '''Pre-Arrival''' * Top 10 - Queens with the Golden Crown * Top 20 - Best in Swimsuit |- | align=center|{{flagicon|VEN}} ၂၀၁၉ | မွှေးသက်လွင် |[[ဖိုင်:Flag of Tanintharyi Division.svg|23x23px]] [[မြိတ်မြို့|မြိတ်]] | align=center|''Unplaced'' | * Top 6 - Pre-Arrival * Top 10 - Best in Swimsuit * Top 10 - Best National Costume * Top 20 - for Historic Crowns Fashion Show Gala! |- | align=center|{{flagicon|MYA}} ၂၀၁၈ | ဆုမြတ်ဖူး |[[ဖိုင်:Flag of Naypyidaw Union Territory.png|23x23px]] [[နေပြည်တော် ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ|နေပြည်တော်]] | align=center|''Unplaced'' | * Top 12 - Best National Costume |- | rowspan="2" |{{flagicon|VIE}} ၂၀၁၇ |အေးချမ်းမိုး |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |''Unplaced'' | * Top 10 - Best National Costume |- | ရွှေအိမ်စည် | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] ! colspan="2" | |- 2nd Runner up | align="center" |{{flagicon|USA}} ၂၀၁၆ | နန္ဒာလွင် |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] | align="center" | ''Unplaced'' | * Top 10 - Best National Costume |- | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၅ |စံထိပ်ထားလင်း | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|''Unplaced'' | * Top 10 - Miss Popular Vote |- | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၄ |Mဂျာဆိုင်း | [[File:Flag of Kachin State.svg|23px]] [[ကချင်ပြည်နယ်]] |align=center|''Unplaced'' | * Top 20 - Best National Costume |- style="background-color:#FFFACD; : bold" | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၃ |ထားထက်ထက် | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|'''Top 20''' | * '''Miss Popular Vote''' * Top 10 - Best National Costume |} == ကိုးကား == <references /> # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/puerto-rico-wins-the-first-ever-miss-grand-international-title-in-2013?rq=Miss%20Grand%20International%202013 Puerto Rico wins the first ever Miss Grand International title, in 2013] Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/cuba-wins-miss-grand-international-2014?rq=Miss%20Grand%20International%202014 Cuba wins Miss Grand International 2014] Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/australian-beauty-is-crowned-miss-grand-international-2015?rq=Miss%20Grand%20International%202015 Australian beauty is crowned Miss Grand International 2015] Retrieved 28 December 2017. # Miss Grand 2016: Indonesia wins its first ever Grand Slam title! Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/10/25/miss-grand-international-2017-is-miss-xxx?rq=Miss%20Grand%20International%202017 Miss Grand International 2017 is Miss Peru!] Retrieved 28 December 2017. == ပြင်ပလင့်ခ်များ == {{commonscat|Miss Grand International}} * [http://www.missgrandinternational.com//?page=home Official website] {{Navbox |name= Miss Grand International ပြိုင်ပွဲဝင်နိုင်ငံများ |title=[[Miss Grand]] ပြိုင်ပွဲဝင်နိုင်ငံများ |state=autocollapse |listclass=hlist |image= |list1 = *[[Miss Grand Ghana]] *[[Miss Grand Myanmar]] }} [[ကဏ္ဍ:အလှမယ်ပြိုင်ပွဲများ]] [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံတကာ ပြိုင်ပွဲများ]] dvhv1c07vlzztyn82x6941rnc850u07 754385 754384 2022-08-12T11:12:11Z 202.165.86.160 /* ပြင်ပလင့်ခ်များ */ wikitext text/x-wiki {{Retaining title}} {{Infobox organization | name = Miss Grand International | image = Miss Grand Logo.png | size = | caption = | established = {{Start date and age|df=yes| 2013|11|6}} | type = အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ | headquarters = [[ဘန်ကောက်မြို့]] | location = [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] | founder = Nawat Itsaragrisil | leader_title = ဥက္ကဋ္ဌ | leader_name = | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]] | budget = {{US$}}၂၁.၄၅ သန်း (၂၀၂၀ အရ)<ref name=company>{{cite web|url=https://www.sanook.com/money/839120/|title=เปิดอาณาจักรร้อยล้าน "ณวัฒน์ อิสรไกรศีล" เจ้าของเวทีมิสแกรนด์อินเตอร์เนชั่นแนล|date=11 June 2021|access-date=18 October 2021|language=th|work=[[Sanook.com]]|archivedate=13 July 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210713150221/https://www.sanook.com/money/839120/}}</ref> | website = [http://www.missgrandinternational.com missgrandinternational.com] }} '''Miss Grand International''' သည် တစ်ကိုယ်ရေအမျိုးသမီးများအတွက် နှစ်စဉ်အလှပြင်ပြိုင်ပွဲ ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို[[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တွင် ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် Nawat Itsaragrisil ကတည်ထောင်ခဲ့သည်။ လက်ရှိအနိုင်ရရှိသူမှာ [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]] ကိုယ်စားပြု အလှမယ် Nguyen Thuc Thuy Tien ဖြစ်သည်။ == အနိုင်ရသူများ == {| class="sortable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" |width="50"|<span style="color:white">'''နှစ်'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''နိုင်ငံ'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''Miss Grand International'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''အမျိုးသားပြိုင်ပွဲ'''</span>||<span style="color:white">'''နေရာ'''</span>||<span style="color:white">'''ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအရေအတွက်'''</span> |- |၂၀၂၂ |TBA |TBA |TBA |{{flagicon|Indonesia}} Sentul အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကွန်ဗင်းရှင်းစင်တာ, အနောက်ဂျာဗား |TBA |- |[[Miss Grand International 2021|၂၀၂၁]] |{{VIE}} |Nguyen Thuc Thuy Tien |Miss Grand Vietnam |{{flagicon|THA}} SHOW DC Hall, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၅၉ |- | [[Miss Grand International 2020|၂၀၂၀]] |{{USA}} |Abena Appiah |Miss Grand United States of America | {{flagicon|THA}} SHOW DC Hall, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၆၃ |- |၂၀၁၉ | {{VEN}} |Valentina Figuera |El Concurso 2019 |{{flagicon|VEN}} Poliedro de Caracas, [[ကရာကက်စ်မြို့]], [[ဗင်နီဇွဲလား]] |၆၀ |- |၂၀၁၈ | {{PAR}} |Clara Sosa |Miss Grand Paraguay |{{flagicon|MYA}} The ONE Entertainment Park, [[ရန်ကုန်]], [[မြန်မာ]] |၇၅ |- | ၂၀၁၇ |{{PER}} |Maria Jose Lora | Miss Perú | {{flagicon|VIE}} Vinpearl Land Amphitheater, Phu Quoc, Kien Giang, [[ဗီယက်နမ်]] |၇၇ |- | ၂၀၁၆ |{{IDN}} |Ariska Putri Pertiwi |Puteri Indonesia |{{flagicon|USA}} Westgate Las Vegas Resort & Casino, [[လပ်ဗီးဂပ်စ်မြို့]], [[နီဗားဒါးပြည်နယ်]], [[အမေရိကန်]] |၇၄ |- | rowspan="2" | ၂၀၁၅ | {{AUS}} |Claire Elizabeth Parker |Miss Grand Australia | rowspan="2" |{{flagicon|Thailand}} Indoor Stadium Huamark, Bang Kapi, [[ဘန်ကောက်မြို့]], [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] | rowspan="2" |၇၈ |- |{{DOM}} |Anea Garcia |Miss Grand Dominican Republic |- | ၂၀၁၄ |{{CUB}} |Lees Garcia |Miss Grand Cuba |{{flagicon|Thailand}} Indoor Stadium Huamark, Bang Kapi, [[ဘန်ကောက်မြို့]], [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၈၅ |- | ၂၀၁၃ |{{PRI}} |Janelee Chaparro |Miss World Puerto Rico | {{flagicon|Thailand}} Muang Thong Thani, Pak Kret, Nonthaburi, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၇၁ |- |} '''ပြခန်း''' <gallery> File:Nguyễn Thúc Thùy Tiên 2015.png|'''Miss Grand International 2021'''<br>[[Nguyen Thuc Thuy Tien]]<br>{{VIE}} File:Abena Akuaba Appiah.png|'''Miss Grand International 2020'''<br>[[Abena Appiah]]<br>{{USA}} File:Valentina Figuera Morales.png|'''Miss Grand International 2019'''<br>[[Valentina Figuera]]<br>{{VEN}} File:Maria Clara Sosa Perdomo.png|'''Miss Grand International 2018'''<br>[[Clara Sosa]]<br>{{PAR}} File:Maria Jose Lora 2.png|'''Miss Grand International 2017'''<br>[[Maria Jose Lora]]<br>{{PER}} File:Ariska Putri Pertiwi in Ministry of Tourism and Creative Economy of The Republic of Indonesia Press Conference (1) (cropped).jpg|'''Miss Grand International 2016'''<br>[[Ariska Putri Pertiwi]]<br>{{INA}} File:Claire Parker.png|'''Miss Grand International 2015'''<br>[[Claire Elizabeth Parker]]<br>{{AUS}} File:Daryanne Lees.png|'''Miss Grand International 2014'''<br>[[Lees Garcia]]<br>{{CUB}} File:Janelee Chaparro.png|'''Miss Grand International 2013'''<br>[[Janelee Chaparro]]<br>{{PRI}} </gallery> === အချိန်များကိုအနိုင်ရခြင်းဖြင့်နိုင်ငံများကိုအမျိုးအစားခွဲပါ === {| class="wikitable sortable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" !နိုင်ငံ !ဆုရရှိသူအရေအတွက် !နှစ် |- |{{VIE}} | rowspan="10" style="text-align:center;" |1 |2021 |- |{{USA}} |2020 |- |{{VEN}} |2019 |- |{{PAR}} |2018 |- |{{PER}} |2017 |- |{{IDN}} |2016 |- |{{AUS}} |2015 |- |{{DOM}} |2015٭ |- |{{CUB}} |2014 |- |{{PRI}} |2013 |} ===ဒုတိယရသူ=== {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" | width="50" |<span style="color:white">'''နှစ်'''</span>||width="250"|<span style="color:white">'''1st ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''2nd ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''3rd ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''4th ဒုတိယရသူ'''</span> |- |၂၀၂၁ |Andrea Aguilera<br>{{ECU}} |Lorena Rodrigues<br>{{BRA}} |Vivianne Diaz-Arroyo<br>{{flag|Puerto Rico}} |Jeane Van Dam<br>{{Flag|South Africa}} |- | ၂၀၂၀ |Samantha Bernado<br>{{PHI}} |Ivana Batchelor<br>{{flag|Guatemala}} |Kharisma Aura<br>{{IDN}} |Lala Guedes<br>{{BRA}} |- | ၂၀၁၉ | María Malo<br>{{MEX}} | Arayha Suparurk<br>{{THA}} | Carmen Drayton<br>{{PAN}} | Marjorie Marcelle<br>{{BRA}} |- | ၂၀၁၈ | Meenakshi Chaudhary<br>{{IND}} | Nadia Purwoko<br>{{IDN}} | Nicole Colón<br>{{PRI}} | Haruka Oda<br>{{JPN}} |- | ၂၀၁၇ | Tulia Alemán<br>{{VEN}} | Elizabeth Durado Clenci<br>{{PHI}} | Brenda Jiménez<br>{{PRI}} | Nikola Uhlirová<br>{{CZE}} |- |၂၀၁၆ | Nicole Cordoves<br>{{PHI}} | Supaporn Malisorn<br>{{THA}} | Madison Anderson<br>{{PRI}} | Michelle León<br>{{USA}} |- | ၂၀၁၅ | Claire Elizabeth Parker <br>{{AUS}} | Vartika Singh<br>{{IND}} | Parul Shah<br>{{PHI}} | Rattikorn Kunsom<br>{{THA}} |- | ၂၀၁၄ | Hiwot Mamo ''(Dethroned)''<br>{{ETH}} | Kathryn Kohut<br>{{CAN}} | Renera Thompson<br>{{COL}} | Mónica Agudelo<br>{{AUS}} |- | ၂၀၁၃ | Chantel Martínez<br>{{DOM}} | Denisa Paseciakova<br>{{SVK}} | Annalie Forbes<br>{{PHI}} | Kelly Louis<br>{{AUS}} |} == မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များ == {{Main|Miss Grand Myanmar}} {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" !width="60" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|နှစ် !width="200" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|Miss Grand Myanma ! width="200" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;" |တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များ !width="250" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|ရလဒ် !width="300" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|အထူးဆုများ |- |align=center|{{flagicon|Indonesia}}၂၀၂၂ | ကန်ဆူဒါ ချနခီရီ | {{flagicon|Thailand}} တက်ခ်ခရိုင်, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |TBA |TBA |-style="background-color:#FFFACD; : bold" |align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၂၁ |အမရာရွှန်းလဲ့ |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|'''Top 20''' | *Top 10 - Per-Arrival *Top 10 - Best Evening Grown *Top 20 - Best National Costume |- style="background-color:#FFFACD; : bold" | align=center|{{flagicon|THA}} 2020 | ဟန်လေး |[[ဖိုင်:Flag of Kayin State.svg|23x23px]] [[မြဝတီမြို့|မြ၀တီ]] |align=center|'''Top 20''' | * '''How to eat Thai food in 2 minute''' * '''How to get to know you in 1 minute''' * '''Pre-Arrival''' * Top 10 - Queens with the Golden Crown * Top 20 - Best in Swimsuit |- | align=center|{{flagicon|VEN}} ၂၀၁၉ | မွှေးသက်လွင် |[[ဖိုင်:Flag of Tanintharyi Division.svg|23x23px]] [[မြိတ်မြို့|မြိတ်]] | align=center|''Unplaced'' | * Top 6 - Pre-Arrival * Top 10 - Best in Swimsuit * Top 10 - Best National Costume * Top 20 - for Historic Crowns Fashion Show Gala! |- | align=center|{{flagicon|MYA}} ၂၀၁၈ | ဆုမြတ်ဖူး |[[ဖိုင်:Flag of Naypyidaw Union Territory.png|23x23px]] [[နေပြည်တော် ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ|နေပြည်တော်]] | align=center|''Unplaced'' | * Top 12 - Best National Costume |- | rowspan="2" |{{flagicon|VIE}} ၂၀၁၇ |အေးချမ်းမိုး |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |''Unplaced'' | * Top 10 - Best National Costume |- | ရွှေအိမ်စည် | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] ! colspan="2" | |- 2nd Runner up | align="center" |{{flagicon|USA}} ၂၀၁၆ | နန္ဒာလွင် |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] | align="center" | ''Unplaced'' | * Top 10 - Best National Costume |- | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၅ |စံထိပ်ထားလင်း | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|''Unplaced'' | * Top 10 - Miss Popular Vote |- | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၄ |Mဂျာဆိုင်း | [[File:Flag of Kachin State.svg|23px]] [[ကချင်ပြည်နယ်]] |align=center|''Unplaced'' | * Top 20 - Best National Costume |- style="background-color:#FFFACD; : bold" | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၃ |ထားထက်ထက် | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|'''Top 20''' | * '''Miss Popular Vote''' * Top 10 - Best National Costume |} == ကိုးကား == <references /> # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/puerto-rico-wins-the-first-ever-miss-grand-international-title-in-2013?rq=Miss%20Grand%20International%202013 Puerto Rico wins the first ever Miss Grand International title, in 2013] Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/cuba-wins-miss-grand-international-2014?rq=Miss%20Grand%20International%202014 Cuba wins Miss Grand International 2014] Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/australian-beauty-is-crowned-miss-grand-international-2015?rq=Miss%20Grand%20International%202015 Australian beauty is crowned Miss Grand International 2015] Retrieved 28 December 2017. # Miss Grand 2016: Indonesia wins its first ever Grand Slam title! Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/10/25/miss-grand-international-2017-is-miss-xxx?rq=Miss%20Grand%20International%202017 Miss Grand International 2017 is Miss Peru!] Retrieved 28 December 2017. == ပြင်ပလင့်ခ်များ == {{commonscat|Miss Grand International}} * [http://www.missgrandinternational.com//?page=home Official website] {{Navbox |name= Miss Grand International ပြိုင်ပွဲဝင်နိုင်ငံများ |title=[[Miss Grand International]] ပြိုင်ပွဲဝင်နိုင်ငံများ |state=autocollapse |listclass=hlist |image= |list1 = *[[Miss Grand Ghana]] *[[Miss Grand Myanmar]] }} [[ကဏ္ဍ:အလှမယ်ပြိုင်ပွဲများ]] [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံတကာ ပြိုင်ပွဲများ]] qa5qagxutd4tvk8py983zko3692kh0o 754386 754385 2022-08-12T11:12:33Z 202.165.86.160 /* ပြင်ပလင့်ခ်များ */ wikitext text/x-wiki {{Retaining title}} {{Infobox organization | name = Miss Grand International | image = Miss Grand Logo.png | size = | caption = | established = {{Start date and age|df=yes| 2013|11|6}} | type = အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ | headquarters = [[ဘန်ကောက်မြို့]] | location = [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] | founder = Nawat Itsaragrisil | leader_title = ဥက္ကဋ္ဌ | leader_name = | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာစကား|အင်္ဂလိပ်]] | budget = {{US$}}၂၁.၄၅ သန်း (၂၀၂၀ အရ)<ref name=company>{{cite web|url=https://www.sanook.com/money/839120/|title=เปิดอาณาจักรร้อยล้าน "ณวัฒน์ อิสรไกรศีล" เจ้าของเวทีมิสแกรนด์อินเตอร์เนชั่นแนล|date=11 June 2021|access-date=18 October 2021|language=th|work=[[Sanook.com]]|archivedate=13 July 2021|archiveurl=https://web.archive.org/web/20210713150221/https://www.sanook.com/money/839120/}}</ref> | website = [http://www.missgrandinternational.com missgrandinternational.com] }} '''Miss Grand International''' သည် တစ်ကိုယ်ရေအမျိုးသမီးများအတွက် နှစ်စဉ်အလှပြင်ပြိုင်ပွဲ ဖြစ်သည်။ ၎င်းကို[[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တွင် ၂၀၁၃ ခုနှစ်တွင် Nawat Itsaragrisil ကတည်ထောင်ခဲ့သည်။ လက်ရှိအနိုင်ရရှိသူမှာ [[ဗီယက်နမ်နိုင်ငံ]] ကိုယ်စားပြု အလှမယ် Nguyen Thuc Thuy Tien ဖြစ်သည်။ == အနိုင်ရသူများ == {| class="sortable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" |width="50"|<span style="color:white">'''နှစ်'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''နိုင်ငံ'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''Miss Grand International'''</span>||width="180"|<span style="color:white">'''အမျိုးသားပြိုင်ပွဲ'''</span>||<span style="color:white">'''နေရာ'''</span>||<span style="color:white">'''ကိုယ်စားလှယ်လောင်းအရေအတွက်'''</span> |- |၂၀၂၂ |TBA |TBA |TBA |{{flagicon|Indonesia}} Sentul အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာကွန်ဗင်းရှင်းစင်တာ, အနောက်ဂျာဗား |TBA |- |[[Miss Grand International 2021|၂၀၂၁]] |{{VIE}} |Nguyen Thuc Thuy Tien |Miss Grand Vietnam |{{flagicon|THA}} SHOW DC Hall, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၅၉ |- | [[Miss Grand International 2020|၂၀၂၀]] |{{USA}} |Abena Appiah |Miss Grand United States of America | {{flagicon|THA}} SHOW DC Hall, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၆၃ |- |၂၀၁၉ | {{VEN}} |Valentina Figuera |El Concurso 2019 |{{flagicon|VEN}} Poliedro de Caracas, [[ကရာကက်စ်မြို့]], [[ဗင်နီဇွဲလား]] |၆၀ |- |၂၀၁၈ | {{PAR}} |Clara Sosa |Miss Grand Paraguay |{{flagicon|MYA}} The ONE Entertainment Park, [[ရန်ကုန်]], [[မြန်မာ]] |၇၅ |- | ၂၀၁၇ |{{PER}} |Maria Jose Lora | Miss Perú | {{flagicon|VIE}} Vinpearl Land Amphitheater, Phu Quoc, Kien Giang, [[ဗီယက်နမ်]] |၇၇ |- | ၂၀၁၆ |{{IDN}} |Ariska Putri Pertiwi |Puteri Indonesia |{{flagicon|USA}} Westgate Las Vegas Resort & Casino, [[လပ်ဗီးဂပ်စ်မြို့]], [[နီဗားဒါးပြည်နယ်]], [[အမေရိကန်]] |၇၄ |- | rowspan="2" | ၂၀၁၅ | {{AUS}} |Claire Elizabeth Parker |Miss Grand Australia | rowspan="2" |{{flagicon|Thailand}} Indoor Stadium Huamark, Bang Kapi, [[ဘန်ကောက်မြို့]], [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] | rowspan="2" |၇၈ |- |{{DOM}} |Anea Garcia |Miss Grand Dominican Republic |- | ၂၀၁၄ |{{CUB}} |Lees Garcia |Miss Grand Cuba |{{flagicon|Thailand}} Indoor Stadium Huamark, Bang Kapi, [[ဘန်ကောက်မြို့]], [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၈၅ |- | ၂၀၁၃ |{{PRI}} |Janelee Chaparro |Miss World Puerto Rico | {{flagicon|Thailand}} Muang Thong Thani, Pak Kret, Nonthaburi, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |၇၁ |- |} '''ပြခန်း''' <gallery> File:Nguyễn Thúc Thùy Tiên 2015.png|'''Miss Grand International 2021'''<br>[[Nguyen Thuc Thuy Tien]]<br>{{VIE}} File:Abena Akuaba Appiah.png|'''Miss Grand International 2020'''<br>[[Abena Appiah]]<br>{{USA}} File:Valentina Figuera Morales.png|'''Miss Grand International 2019'''<br>[[Valentina Figuera]]<br>{{VEN}} File:Maria Clara Sosa Perdomo.png|'''Miss Grand International 2018'''<br>[[Clara Sosa]]<br>{{PAR}} File:Maria Jose Lora 2.png|'''Miss Grand International 2017'''<br>[[Maria Jose Lora]]<br>{{PER}} File:Ariska Putri Pertiwi in Ministry of Tourism and Creative Economy of The Republic of Indonesia Press Conference (1) (cropped).jpg|'''Miss Grand International 2016'''<br>[[Ariska Putri Pertiwi]]<br>{{INA}} File:Claire Parker.png|'''Miss Grand International 2015'''<br>[[Claire Elizabeth Parker]]<br>{{AUS}} File:Daryanne Lees.png|'''Miss Grand International 2014'''<br>[[Lees Garcia]]<br>{{CUB}} File:Janelee Chaparro.png|'''Miss Grand International 2013'''<br>[[Janelee Chaparro]]<br>{{PRI}} </gallery> === အချိန်များကိုအနိုင်ရခြင်းဖြင့်နိုင်ငံများကိုအမျိုးအစားခွဲပါ === {| class="wikitable sortable" border="5" cellpadding="3" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 0; background: #FFFFFF; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;" !နိုင်ငံ !ဆုရရှိသူအရေအတွက် !နှစ် |- |{{VIE}} | rowspan="10" style="text-align:center;" |1 |2021 |- |{{USA}} |2020 |- |{{VEN}} |2019 |- |{{PAR}} |2018 |- |{{PER}} |2017 |- |{{IDN}} |2016 |- |{{AUS}} |2015 |- |{{DOM}} |2015٭ |- |{{CUB}} |2014 |- |{{PRI}} |2013 |} ===ဒုတိယရသူ=== {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" | width="50" |<span style="color:white">'''နှစ်'''</span>||width="250"|<span style="color:white">'''1st ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''2nd ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''3rd ဒုတိယရသူ'''</span>|| width="250" |<span style="color:white">'''4th ဒုတိယရသူ'''</span> |- |၂၀၂၁ |Andrea Aguilera<br>{{ECU}} |Lorena Rodrigues<br>{{BRA}} |Vivianne Diaz-Arroyo<br>{{flag|Puerto Rico}} |Jeane Van Dam<br>{{Flag|South Africa}} |- | ၂၀၂၀ |Samantha Bernado<br>{{PHI}} |Ivana Batchelor<br>{{flag|Guatemala}} |Kharisma Aura<br>{{IDN}} |Lala Guedes<br>{{BRA}} |- | ၂၀၁၉ | María Malo<br>{{MEX}} | Arayha Suparurk<br>{{THA}} | Carmen Drayton<br>{{PAN}} | Marjorie Marcelle<br>{{BRA}} |- | ၂၀၁၈ | Meenakshi Chaudhary<br>{{IND}} | Nadia Purwoko<br>{{IDN}} | Nicole Colón<br>{{PRI}} | Haruka Oda<br>{{JPN}} |- | ၂၀၁၇ | Tulia Alemán<br>{{VEN}} | Elizabeth Durado Clenci<br>{{PHI}} | Brenda Jiménez<br>{{PRI}} | Nikola Uhlirová<br>{{CZE}} |- |၂၀၁၆ | Nicole Cordoves<br>{{PHI}} | Supaporn Malisorn<br>{{THA}} | Madison Anderson<br>{{PRI}} | Michelle León<br>{{USA}} |- | ၂၀၁၅ | Claire Elizabeth Parker <br>{{AUS}} | Vartika Singh<br>{{IND}} | Parul Shah<br>{{PHI}} | Rattikorn Kunsom<br>{{THA}} |- | ၂၀၁၄ | Hiwot Mamo ''(Dethroned)''<br>{{ETH}} | Kathryn Kohut<br>{{CAN}} | Renera Thompson<br>{{COL}} | Mónica Agudelo<br>{{AUS}} |- | ၂၀၁၃ | Chantel Martínez<br>{{DOM}} | Denisa Paseciakova<br>{{SVK}} | Annalie Forbes<br>{{PHI}} | Kelly Louis<br>{{AUS}} |} == မြန်မာကိုယ်စားလှယ်များ == {{Main|Miss Grand Myanmar}} {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" !width="60" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|နှစ် !width="200" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|Miss Grand Myanma ! width="200" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;" |တိုင်းဒေသကြီးနှင့် ပြည်နယ်များ !width="250" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|ရလဒ် !width="300" style="background-color:#787878;color:#FFFFFF;"|အထူးဆုများ |- |align=center|{{flagicon|Indonesia}}၂၀၂၂ | ကန်ဆူဒါ ချနခီရီ | {{flagicon|Thailand}} တက်ခ်ခရိုင်, [[ထိုင်းနိုင်ငံ]] |TBA |TBA |-style="background-color:#FFFACD; : bold" |align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၂၁ |အမရာရွှန်းလဲ့ |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|'''Top 20''' | *Top 10 - Per-Arrival *Top 10 - Best Evening Grown *Top 20 - Best National Costume |- style="background-color:#FFFACD; : bold" | align=center|{{flagicon|THA}} 2020 | ဟန်လေး |[[ဖိုင်:Flag of Kayin State.svg|23x23px]] [[မြဝတီမြို့|မြ၀တီ]] |align=center|'''Top 20''' | * '''How to eat Thai food in 2 minute''' * '''How to get to know you in 1 minute''' * '''Pre-Arrival''' * Top 10 - Queens with the Golden Crown * Top 20 - Best in Swimsuit |- | align=center|{{flagicon|VEN}} ၂၀၁၉ | မွှေးသက်လွင် |[[ဖိုင်:Flag of Tanintharyi Division.svg|23x23px]] [[မြိတ်မြို့|မြိတ်]] | align=center|''Unplaced'' | * Top 6 - Pre-Arrival * Top 10 - Best in Swimsuit * Top 10 - Best National Costume * Top 20 - for Historic Crowns Fashion Show Gala! |- | align=center|{{flagicon|MYA}} ၂၀၁၈ | ဆုမြတ်ဖူး |[[ဖိုင်:Flag of Naypyidaw Union Territory.png|23x23px]] [[နေပြည်တော် ပြည်ထောင်စုနယ်မြေ|နေပြည်တော်]] | align=center|''Unplaced'' | * Top 12 - Best National Costume |- | rowspan="2" |{{flagicon|VIE}} ၂၀၁၇ |အေးချမ်းမိုး |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |''Unplaced'' | * Top 10 - Best National Costume |- | ရွှေအိမ်စည် | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] ! colspan="2" | |- 2nd Runner up | align="center" |{{flagicon|USA}} ၂၀၁၆ | နန္ဒာလွင် |[[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] | align="center" | ''Unplaced'' | * Top 10 - Best National Costume |- | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၅ |စံထိပ်ထားလင်း | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|''Unplaced'' | * Top 10 - Miss Popular Vote |- | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၄ |Mဂျာဆိုင်း | [[File:Flag of Kachin State.svg|23px]] [[ကချင်ပြည်နယ်]] |align=center|''Unplaced'' | * Top 20 - Best National Costume |- style="background-color:#FFFACD; : bold" | align=center|{{flagicon|THA}} ၂၀၁၃ |ထားထက်ထက် | [[File:Flag of Yangon Division.svg|23px]] [[ရန်ကုန်]] |align=center|'''Top 20''' | * '''Miss Popular Vote''' * Top 10 - Best National Costume |} == ကိုးကား == <references /> # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/puerto-rico-wins-the-first-ever-miss-grand-international-title-in-2013?rq=Miss%20Grand%20International%202013 Puerto Rico wins the first ever Miss Grand International title, in 2013] Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/cuba-wins-miss-grand-international-2014?rq=Miss%20Grand%20International%202014 Cuba wins Miss Grand International 2014] Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/5/18/australian-beauty-is-crowned-miss-grand-international-2015?rq=Miss%20Grand%20International%202015 Australian beauty is crowned Miss Grand International 2015] Retrieved 28 December 2017. # Miss Grand 2016: Indonesia wins its first ever Grand Slam title! Retrieved 28 December 2017. # [https://www.globalbeauties.com/news/2017/10/25/miss-grand-international-2017-is-miss-xxx?rq=Miss%20Grand%20International%202017 Miss Grand International 2017 is Miss Peru!] Retrieved 28 December 2017. == ပြင်ပလင့်ခ်များ == {{commonscat|Miss Grand International}} * [http://www.missgrandinternational.com//?page=home Official website] {{Navbox |name= Miss Grand International ပြိုင်ပွဲဝင်နိုင်ငံများ |title=[[Miss Grand]] International ပြိုင်ပွဲဝင်နိုင်ငံများ |state=autocollapse |listclass=hlist |image= |list1 = *[[Miss Grand Ghana]] *[[Miss Grand Myanmar]] }} [[ကဏ္ဍ:အလှမယ်ပြိုင်ပွဲများ]] [[ကဏ္ဍ:နိုင်ငံတကာ ပြိုင်ပွဲများ]] oco0ue43hlk6dtltd64y51w04vsxmx0 0 128354 754361 751972 2022-08-12T09:57:27Z Htet Htet Zaw Win 104717 အသက်ရှူလမ်းကြောင်း စာလုံးပေါင်းပြင်ဆင် wikitext text/x-wiki {{Virusbox | image = File:SARS-CoV-2 49534865371.jpg | image_alt = Electron micrograph of SARS-CoV-2 virions | image_caption = ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ၂ ၏အလွတ်ပုံစံကို အနုကြည့်မှန်ပြောင်းဖြင့်ရိုက်ထားသော ပုံ။ | image2 = SARS-CoV-2 without background.png | image2_alt = Illustration of a SARS-CoV-2 virion | image2_caption = ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ၂ ၏အလွတ်ပုံစံအား သရုပ်ဖော်ထားသည့်ပုံ။ | parent = ဆားဘေကိုဗိုင်းရပ်စ် <!--Incertae sedis/Betacoronavirus--> | virus = အသက်ရှုလမ်းကြောင်းရောဂါလက္ခဏာ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ၂ | synonyms = 2019-nCoV <!-- Please see [[Synonym (မျိုးရိုးခွဲခြားခြင်းပညာ)]] before adding unofficial names here.--> * ဝူဟန်ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် <ref name="Fox2020">{{cite journal|last1=Fox|first1=Dan|title=What you need to know about the Wuhan coronavirus|journal=Nature|year=2020|issn=0028-0836|doi=10.1038/d41586-020-00209-y}}</ref> ({{zh|s={{linktext|武汉|冠状|病毒}}|t={{linktext|武漢|冠狀|病毒}}}}) *ဝူဟန်ပင်လယ်စာဈေး အဆုတ်ရောင်ရောဂါ <ref name="MN908947">{{cite journal |last1=Zhang |first1=Y.-Z. |display-authors=etal |title=Wuhan seafood market pneumonia virus isolate Wuhan-Hu-1, complete genome |url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/MN908947 |website=GenBank |publisher=National Institutes of Health |accessdate=13 January 2020 |location=Bethesda, Maryland, United States |date=12 January 2020}}</ref> | synonyms_ref = | range_map = {{Location map|China|float=center|caption=|lat_deg=30|lat_min=37|lat_sec=11|lat_dir=N|lon_deg=114|lon_min=15|lon_sec=26|lon_dir=E}} | range_map_caption = ဝူဟန်၊ တရုတ်ပြည်၊ စတင် ရောဂါဖြစ်ပွားခဲ့သည့်နေရာဖြစ်သည်ဟု မှတ်တမ်းတင်ထားသည် }} '''ပြင်းထန် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါလက္ခဏာ ကိုဖြစ်စေသော ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ၂''' ('''SARS-CoV-2''')<ref name="CoronavirusStudyGroup" /><ref name=":2">{{Cite news |url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51466362 |title=Coronavirus disease named Covid-19 |date=11 February 2020 |work=[[BBC News Online]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20200215204154/https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51466362 |archive-date=15 February 2020 |url-status=live |access-date=15 February 2020 }}</ref>(ယခင်အမည် '''2019-nCoV''')<ref name=WHO21Jan2020>{{cite report |vauthors=((World Health Organization)) |year=2020 |title=Surveillance case definitions for human infection with novel coronavirus (nCoV): interim guidance v1, January 2020 |author-link=World Health Organization |publisher=World Health Organization |hdl=10665/330376 |id=WHO/2019-nCoV/Surveillance/v2020.1 |hdl-access=free }}</ref><ref>{{cite web |title=Healthcare Professionals: Frequently Asked Questions and Answers |website=United States [[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC) |date=11 February 2020 |url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/faq.html |access-date=15 February 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200214023335/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/hcp/faq.html |archive-date=14 February 2020 |url-status=unfit }}</ref><ref>{{cite web |title=About Novel Coronavirus (2019-nCoV) |website=United States [[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC) |date=11 February 2020 |url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/index.html |archive-url=https://web.archive.org/web/20200211105920/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/index.html |archive-date=11 February 2020 |url-status=unfit |access-date=25 February 2020}}</ref>သည် ''positive-sense single-stranded RNA virus'' အမျိုးအစားဖြစ်သည်။<ref name=":xinhuanet9Jan2020">{{cite news |url=http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/09/c_138690570.htm |title=New-type coronavirus causes pneumonia in Wuhan: expert |accessdate=9 January 2020 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20200109084208/http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/09/c_138690570.htm |archive-date=9 January 2020 |agency=[[Xinhua]] |archivedate=9 January 2020 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20200109084208/http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/09/c_138690570.htm }}</ref><ref name=":gisaid">{{cite web |url=https://platform.gisaid.org/epi3/start/CoV2020 |title=CoV2020 |website=GISAID EpifluDB |url-status=live |accessdate=12 January 2020 |url-access=registration|archive-url=https://web.archive.org/web/20200112130540/https://platform.gisaid.org/epi3/start/CoV2020 |archive-date=12 January 2020}}</ref> [[ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ရောဂါ ၂၀၁၉]](COVID-19) ကို ဖြစ်စေသော ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးတစ်မျိုးလည်းဖြစ်၏ ။ ၎င်းဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသည် လူအချင်းချင်း ကူးစက်တတ်သည်။ ၎င်းသည် [[၂၀၁၉-၂၀_ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်_ဖြစ်ပွားမှု]]၏ အကြောင်းတစ်ရပ်လည်းဖြစ်ပေသည်။<ref name=dph2020>{{Cite web|url=http://www.dph.illinois.gov/topics-services/diseases-and-conditions/diseases-a-z-list/coronavirus/faq|title=2019 Novel Coronavirus (2019 nCoV): Frequently Asked Questions {{!}} IDPH|website=www.dph.illinois.gov|access-date=27 January 2020|accessdate=30 January 2020|archivedate=1 February 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200201103419/http://dph.illinois.gov/topics-services/diseases-and-conditions/diseases-a-z-list/coronavirus/faq}}</ref> ယခုဗိုင်းရပ်စ်('''SARS-CoV-2''') သည် လင်းနို့ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နှင့် မျိုးရိုးဗီဇ နီးကပ်စွာတူညီသဖြင့် လင်းနို့သယ်ဆောင်သော ဗိုင်းရပ်စ်မှ ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်ဟု ညွှန်းဆိုပြောကြားကြသည်။ <ref name="NatureZhou" /><ref name="LancetNowcasting">{{cite journal | vauthors = Perlman S | title = Another Decade, Another Coronavirus | journal = [[The New England Journal of Medicine]] | volume = 382 | issue = 8 | pages = 760–762 | date = February 2020 | pmid = 31978944 | doi = 10.1056/NEJMe2001126 }}</ref><ref name=":4" /> သင်းခွေချပ်ကဲ့သို့သော ရောဂါသိုမှီးရာကြားတိရစ္ဆာန်က လူသို့စတင်ရောက်ရှိစေသော ပတ်သက်မှုရှိနိုင်သည်ဟုလည်း ထင်မြင်ကြသည်။ <ref name=":0">{{cite report | vauthors=((World Health Organization)) | year=2020 | title=Novel Coronavirus (2019-nCoV): situation report, 22 | publisher=[[World Health Organization]] | hdl=10665/330991 | hdl-access=free }}</ref><ref name=":1">{{cite news|url=https://www.dw.com/en/coronavirus-from-bats-to-pangolins-how-do-viruses-reach-us/a-52291570|title=Coronavirus: From bats to pangolins, how do viruses reach us?|vauthors=Shield C|date=7 February 2020|publisher=[[Deutsche Welle]]|access-date=13 March 2020}}</ref> မျိုးရိုးဗီဇခွဲခြားခြင်းပညာရပ်(taxonomy) ရှုထောင့်မှ SARS-CoV-2 ကို ပြင်းထန် အသက်ရှူလမ်းကြောင်းရောဂါလက္ခဏာနှင့်ဆက်နွယ်သော ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်(SARSr-CoV) မျိုးစိတ်မှ တစ်မျိုးဟု ခွဲခြားဖော်ပြကြ၏ ။ <ref name="CoronavirusStudyGroup" /> လူ့ကိုယ်ခန္ဓာပြင်ပတွင် ဗိုင်းရပ်စ်၏ အလွတ်သဘောပုံစံ viron (free form of the virus) ကို ဆပ်ပြာက သေစေနိုင်သည်။ <ref>{{Cite web|url=https://covid19.govt.nz/|title=Unite against COVID-19|last=|first=|date=|website=New Zealand Government - Unite against COVID-19|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> ဤဗိုင်းရပ်စ်ကို [[တရုတ်နိုင်ငံ]] ဟူပေ့ခရိုင် [[ဝူဟန်မြို့]]၌ ပထမဆုံးစတင်ခွဲခြားသတ်မှတ်နိုင်ခဲ့၍ "ဝူဟန် ဗိုင်းရပ်စ်" သို့ "ဝူဟန်ကိုရိုနာ ဗိုင်းရပ်စ်" ဟူ၍ ရံခါ၌ ရည်ညွှန်းခဲ့သည်များလည်းရှိသည်။ <ref name="HuangNPR">{{Cite web|url=https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2020/01/22/798277557/how-does-wuhan-coronavirus-compare-to-mers-sars-and-the-common-cold|title=How Does Wuhan Coronavirus Compare with MERS, SARS and the Common Cold?|vauthors=Huang P|date=22 January 2020|website=[[NPR]]|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200202094021/https://www.npr.org/sections/goatsandsoda/2020/01/22/798277557/how-does-wuhan-coronavirus-compare-to-mers-sars-and-the-common-cold|archive-date=2 February 2020|access-date=3 February 2020}}</ref><ref name="Fox2020">{{cite journal|vauthors=Fox D|date=24 January 2020|title=What you need to know about the Wuhan coronavirus|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|doi=10.1038/d41586-020-00209-y|issn=0028-0836}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.nbcnews.com/news/asian-america/cdc-chief-spurns-term-chinese-coronavirus-used-gop-lawmakers-n1156656|title=GOP lawmakers continue to use 'Wuhan virus' or 'Chinese coronavirus'|vauthors=Yam K|publisher=[[NBC News]]|url-status=live|date=12 March 2020|access-date=19 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200314185524/https://www.nbcnews.com/news/asian-america/cdc-chief-spurns-term-chinese-coronavirus-used-gop-lawmakers-n1156656|archive-date=14 March 2020}}</ref><ref>{{cite news|url=https://www.foxnews.com/politics/kevin-mccarthy-pelosi-omar-chinese-coronavirus-racist|title=McCarthy knocks Dems after they claim saying 'Chinese coronavirus' is racist|vauthors=Dorman S|publisher=[[Fox News]]|url-status=live|access-date=12 March 2020|date=11 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200312000933/https://www.foxnews.com/politics/kevin-mccarthy-pelosi-omar-chinese-coronavirus-racist|archive-date=12 March 2020}}</ref> ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ (WHO) က နေရာဒေသများအပေါ်အခြေခံသော အမည်များကို သုံးစွဲခြင်းကို တားဆီး၍ <ref name=":0" /><ref name="BBCname">{{cite news|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51371770|title=How the new coronavirus will finally get a proper name |last1=Taylor-Coleman |first1=Jasmine | name-list-format = vanc |publisher=BBC |date=5 February 2020|accessdate=6 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200205190745/https://www.bbc.com/news/world-asia-china-51371770|archive-date=5 February 2020|url-status=live}}</ref><ref>{{cite report | vauthors = ((World Health Organization)) | year = 2015 | title = World Health Organization best practices for the naming of new human infectious diseases | author-link = World Health Organization | publisher = World Health Organization | hdl = 10665/163636 | id = WHO/HSE/FOS/15.1 | hdl-access = free }}</ref> ဆားစ် (SARS) ရောဂါနှင့် လွဲမှားမှုမရှိစေရန်<ref>{{Cite news|url=https://qz.com/1820422/coronavirus-why-wont-who-use-the-name-sars-cov-2/|title=Why won’t the WHO call the coronavirus by its name, SARS-CoV-2?|vauthors=Hui M|work=[[Quartz (publication)|Quartz]]|date=18 March 2020|access-date=26 March 2020}}</ref> ယခုဗိုင်းရပ်စ်ကို "COVID-19" သို့ "the COVID-19 virus" ဟု ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးရာ ချိတ်ဆက်ဆက်သွယ်မှုများတွင် ရည်ညွှန်းသုံးစွဲကြသည်။ <ref name="COVIDname">{{cite web|url=https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it|title=Naming the coronavirus disease (COVID-2019) and the virus that causes it|publisher=World Health Organization|accessdate=24 February 2020|quote=From a risk communications perspective, using the name SARS can have unintended consequences in terms of creating unnecessary fear for some populations.... For that reason and others, WHO has begun referring to the virus as "the virus responsible for COVID-19" or "the COVID-19 virus" when communicating with the public. Neither of these designations are [sic] intended as replacements for the official name of the virus as agreed by the ICTV.|archive-url=https://web.archive.org/web/20200228035651/https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/technical-guidance/naming-the-coronavirus-disease-(covid-2019)-and-the-virus-that-causes-it|archive-date=28 February 2020|url-status=live}}</ref> သမားရိုးကျပြည်သူလူထုက ဤ ဗိုင်းရပ်စ် နှင့် ရောဂါ ကို ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် (coronavirus) ဟူ၍ ခေါ်ဝေါ်သုံးစွဲကြ၏ ။ သိပ္ပံပညာရှင်များ နှင့် သတင်းသမားများက ပို၍တိကျသော ဝေါဟာရများဖြင့် သုံးစွဲကြသည်။ <ref name="NYT6">{{cite news | website = [[The New York Times]] | url = https://www.nytimes.com/2020/03/04/us/coronavirus-recovery.html | vauthors = Harmon A | title = We Spoke to Six Americans with Coronavirus | date = 4 March 2020 | access-date = 16 March 2020 | archive-url = https://web.archive.org/web/20200313191200/https://www.nytimes.com/2020/03/04/us/coronavirus-recovery.html | archive-date = 13 March 2020 | url-status = live }}</ref> ==ကူးစက်ရောဂါပြန့်ပွားခြင်းနှင့် ကုသခြင်း== ၂၀၁၉ ဒီဇင်ဘာလအစောပိုင်းတွင် ပထမဆုံးလူ၌ကူးစက်ပြန့်ပွားခဲ့သည်။ မျိုးရိုးဗီဇပြုပြင်ပြောင်းလဲတိုးတက်မှုပုံစံ(Molecular clock)နည်းစနစ်ဖြင့်လေ့လာချဉ်းကပ်မှုများက အဆိုပါစတင်ဖြစ်ပွားသည့်အချိန်ကာလ(date of origin)ထက် အနည်းငယ်စောနိုင် (သို့) ထိုအချိန်ဝန်းကျင်လည်းဖြစ်နိုင်ဟု ညွှန်းဆိုသည်။<ref name=early>{{cite web |last1=Cohen|first1=Jon |title=Wuhan seafood market may not be source of novel virus spreading globally |url=https://www.sciencemag.org/news/2020/01/wuhan-seafood-market-may-not-be-source-novel-virus-spreading-globally |website=Science {{!}} AAAS |language=en |date=26 January 2020}}</ref> ၂၀၁၉ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်(2019-nCoV )စတင်ဖြစ်ပွားမှုကို ၂၀၁၉ ဒီဇင်ဘာလလယ်ပိုင်း၌ တရုတ်နိုင်ငံ [[ဝူဟန်မြို့]]တွင် စတင်ထောက်လှမ်းသိရှိနိုင်ခဲ့သည်။ [[အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု]]၊ [[ပြင်သစ်]]၊ [[ဩစတေးလျနိုင်ငံ|ဩစတေးလျ]]၊ [[တောင်ကိုရီးယား]]၊ [[ထိုင်ဝမ်]]၊ [[ဂျပန်]]၊ [[ထိုင်း]]အပါအဝင် တစ်ခြားသောနိုင်ငံများနှင့် တရုတ်ပြည်မကြီး၏ အခြားခရိုင်များသို့လည်း နောက်ပိုင်း၌ ယင်းဗိုင်းရပ်စ်ကူးစက်ပြန့်နှံ့ခဲ့သည်။<ref>{{cite news |url= https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3047310/china-coronavirus-hong-kong-widens-criteria |title=China coronavirus: Hong Kong widens criteria for suspected cases after second patient confirmed, as MTR cancels Wuhan train ticket sales |date=23 January 2020 |publisher=[[South China Morning Post]] |location=[[Hong Kong]] |accessdate=23 January 2020}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.ecdc.europa.eu/en/news-events/novel-coronavirus-three-cases-reported-france|title=Novel coronavirus: three cases reported in France|date=25 January 2020|website=European Centre for Disease Prevention and Control}}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.theguardian.com/science/2020/jan/25/coronavirus-five-people-in-nsw-being-tested-for-deadly-disease|title=Coronavirus: three cases in NSW and one in Victoria as infection reaches Australia|last=Doherty|first=Ben|date=25 January 2020|work=The Guardian|access-date=26 January 2020|language=en-GB|issn=0261-3077}}</ref> ၂၀၂၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၇ ရက် (04:15 UTC) မှစ၍ အတည်ပြုထားသော ရောဂါဖြစ်ပွားမှု (၃၁,၅၀၇)ခုရှိပြီး (၃၁,၁၆၂)မှာ တရုတ်ပြည်မကြီးတွင်ဖြစ်ပေသည်။<ref name="GI2020Update">{{cite web|url=https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6|title=Operations Dashboard for ArcGIS|last=|first=|date=2020-01-29|website=gisanddata.maps.arcgis.com|url-status=live|archive-url=https://archive.md/zfcA4|archive-date=2020-01-28|accessdate=2020-01-28}}</ref> ယနေ့ထိ အနီးစပ်ဆုံးအားဖြင့် ရောဂါစစ်တမ်းထုတ်ထားသော ဖြစ်ပွားမှု ငါးပုံတစ်ပုံသည် အလွန်ဆိုးရွားသောအခြေအနေ၌ ရှိကြသည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019/situation-reports|title=Novel Coronavirus (2019-nCoV) situation reports no.8|last=|first=|date=|website=www.who.int|language=en|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=2020-02-01}}</ref> ယနေ့ထိ တရုတ်ပြည်ပြင်ပတွင်ဖြစ်ပွားမှုများမှာ ဝူဟန်မြို့မှ ခရီးသွားခဲ့သူများ (သို့) ထိုဒေသမှ ခရီးသွားသူတစ်ဦးဦးနှင့် တိုက်ရိုက်ထိတွေ့ဆက်ဆံသောသူများပင်ဖြစ်ကြသည်။<ref name=WHO25thUpdate>{{cite web |title=Novel Coronavirus (2019-nCoV) SITUATION REPORT - 5 25 JANUARY 2020 |url=https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200125-sitrep-5-2019-ncov.pdf |accessdate=26 January 2020}}</ref> သေဆုံးသောအရေအတွက်မှာ ယခုထိ (၁၀၇၁၃၉၉)ဦးရှိသည်။ အရေအတွက်မှာ အချိန်နှင့်အမျှ တိုးတက်ပြောင်းလဲနေပါသည်။<ref name=GI2020Update/> လူ-မှ-လူ သို့ကူးစက်ပျံ့နှံ့မှုအား ၂၀၂၀ ဇန်နဝါရီ ၂၀တွင် တရုတ်ပြည် ကွမ်းတုံး(Guangdong)၌ ပထမဆုံးအတည်ပြုနိုင်ခဲ့၏ ။<ref name="auto">{{Cite news |url= https://www.cbc.ca/news/health/coronavirus-human-to-human-1.5433187 |title=China confirms human-to-human transmission of new coronavirus |date=20 January 2020 |publisher=Canadian Broadcasting Corporation |accessdate=21 January 2020 |url-status=live}}</ref> ၂၀၂၀ ဇန်နဝါရီ ၃၀တွင် ဝူဟန်ဗိုင်းရပ်စ် (2019-nCoV)ကို ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး(WHO)က ကမ္ဘာလုံးဆိုင်ရာအရေးပေါ်အခြေအနေအဖြစ်ကြေညာခဲ့၏ ။<ref name="WHODeclaration">{{cite web |url=https://www.bbc.com/news/world-51318246 |title=Coronavirus declared global health emergency |author=<!--Not stated--> |date=30 January 2020 |publisher=BBC News Online |access-date=30 January 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200130201004/https://www.bbc.com/news/world-51318246 |archive-date=30 January 2020 |url-status=live }}</ref><ref>{{cite news | title=W.H.O. Declares Global Emergency as Wuhan Coronavirus Spreads | first1=Sui-Lee | last1=Wee | first2=Donald G. | last2=McNeil Jr. | first3=Javier C. | last3=Hernández | website=The New York Times | date=30 January 2020 | url=https://www.nytimes.com/2020/01/30/health/coronavirus-world-health-organization.html | access-date=30 January 2020}}</ref><ref>{{cite web | title=Statement on the second meeting of the International Health Regulations (2005) Emergency Committee regarding the outbreak of novel coronavirus (2019-nCoV) | website=[[World Health Organization]] (WHO) | date=30 January 2020 | url=https://www.who.int/news-room/detail/30-01-2020-statement-on-the-second-meeting-of-the-international-health-regulations-(2005)-emergency-committee-regarding-the-outbreak-of-novel-coronavirus-(2019-ncov) | access-date=30 January 2020}}</ref> ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့ကြီး(WHO)က ဤဗိုင်းရပ်စ်ကဖြစ်စေသော ရောဂါကို "2019-nCoV acute respiratory disease" (၂၀၁၉-nCoV အထူးစိုးရိမ်ဖွယ်ရာ အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာ ရောဂါ)ဟူသော ကြားဖြတ်ဝေါဟာရကိုတီထွင်သုံးဆွဲခေါ်ဝေါ်သည်။<ref>{{cite report | title = Novel Coronavirus (2019-nCoV): Situation Report - 10 (30 January 2020) | date = 30 January 2020 | url = https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200130-sitrep-10-ncov.pdf?sfvrsn=d0b2e480_2 | publisher = World Health Organization (WHO) | archive-url=https://web.archive.org/web/20200131005409/https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/situation-reports/20200130-sitrep-10-ncov.pdf | archive-date=31 January 2020 | access-date = 30 January 2020 | lay-url = https://reliefweb.int/report/china/novel-coronavirus-2019-ncov-situation-report-10-30-january-2020 }}</ref> ==ကုသခြင်း== ယခုအချိန်ထိ တိကျသောကုသမှုမျိုး မရနိုင်သေးပါ။ ထို့ကြောင့် ရောဂါလက္ခဏာအပေါ် ထိန်းချုပ်သက်သာစေခြင်းကိုသာ အဓိကအလေးထား၍ ကုသလျက် ရှိသည်။<ref name="thomreut_antivirals" /> ရောဂါလက္ခဏာများတွင် ဖျားခြင်း(fever)၊ အလွန်အမင်းပင်ပန်းနွမ်းနယ်ခြင်း(fatigue)၊ ချောင်းခြောက်ဆိုးခြင်းများ(dry cough)နှင့် အသက်ရှူခက်ခဲခြင်း(shortness of breath)(သို့) အဆုတ်ရောင်ရမ်းခြင်း(pneumonia)နှင့် ဆိုးဝါးသောအခြေအနေများ၌ ကျောက်ကပ်ပျက်ဆီးခြင်း(kidney failure)များပါဝင်၏ ။<ref name="wmhc2020-01-112">{{cite web|url=http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/showDetail/2020011109036|title=Experts explain the latest bulletin of unknown cause of viral pneumonia|date=11 January 2020|website=Wuhan Municipal Health Commission|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200111031745/http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/showDetail/2020011109036|archive-date=11 January 2020|access-date=11 January 2020|accessdate=30 January 2020|archivedate=11 January 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200111031745/http://wjw.wuhan.gov.cn/front/web/showDetail/2020011109036}}</ref><ref name="Hui14Jan2020">{{vcite journal|authors=Hui DS, I Azhar E, Madani TA, Ntoumi F, Kock R, Dar O, Ippolito G, Mchugh TD, Memish ZA, Drosten C, Zumla A, Petersen E|title=The continuing 2019-nCoV epidemic threat of novel coronaviruses to global health – The latest 2019 novel coronavirus outbreak in Wuhan, China|journal=Int J Infect Dis|year=2020 Jan 14|volume=91|issue=|pages=264–266|pmid=31953166|doi=10.1016/j.ijid.2020.01.009}}{{open access}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.who.int/news-room/q-a-detail/q-a-coronaviruses|title=Q&A on coronaviruses|website=www.who.int|language=en|access-date=2020-01-27}}</ref> တရုတ်နိုင်ငံ ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့် တားဆီးရေးဌာန (Chinese Center for Disease Control and Prevention - (CCDC))မှ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နှင့်ဆက်စပ် အဆုတ်ရောင်ရောဂါကို ကုသရာတွင်ထိထိရောက်ရောက်ဖြစ်စေရန် လက်ရှိကျင့်သုံးနေသော အဆုတ်ရောင်ရောဂါ(pneumonia)ကုသမှုများကို စစ်ဆေးစမ်းသပ်လျက် ရှိသည်။<ref name="auto1">{{Cite web|url=http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/26/c_138734908.htm|title=China CDC developing novel coronavirus vaccine|date=2020-01-26|website=Xinhua|accessdate=30 January 2020|archivedate=26 January 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200126201658/http://www.xinhuanet.com/english/2020-01/26/c_138734908.htm}}</ref> လက်ရှိရှိနေသော ဗိုင်းရပ်စ်(ဆန့်ကျင်)ဆေးဝါးများ(antiviral drug)ကို လည်းလေ့လာနေကြ၏ ။<ref name="thomreut_antivirals">{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/us-china-health-pneumonia-who-idUSKBN1ZD16J|title=WHO says new China coronavirus could spread, warns hospitals worldwide|date=14 January 2020|agency=Reuters|access-date=21 January 2020}}</ref> ထိုဗိုင်းရပ်စ်ဆေးဝါးများမှာ indinavir, saquinavir, remdesivir, lopinavir/ritonavir နှင့် interferon beta ကဲ့သို့သော protease inhibitors ဆေးဝါးများဖြစ်ကြ၏ ။<ref>{{Cite journal|url=https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.01.27.921627v1|title=Nelfinavir was predicted to be a potential inhibitor of 2019 nCov main protease by an integrative approach combining homology modelling, molecular docking and binding free energy calculation|first1=Zhijian|last1=Xu|first2=Cheng|last2=Peng|first3=Yulong|last3=Shi|first4=Zhengdan|last4=Zhu|first5=Kaijie|last5=Mu|first6=Xiaoyu|last6=Wang|first7=Weiliang|last7=Zhu|date=28 January 2020|journal=bioRxiv|pages=2020.01.27.921627|via=www.biorxiv.org|doi=10.1101/2020.01.27.921627}}</ref><ref name=Pau2020>{{cite journal |last1=Paules |first1=Catharine I. |last2=Marston |first2=Hilary D. |last3=Fauci |first3=Anthony S. |title=Coronavirus Infections—More Than Just the Common Cold |journal=JAMA |date=23 January 2020 |doi=10.1001/jama.2020.0757|pmid=31971553 }}</ref><ref>{{Cite news|url=https://www.reuters.com/article/gilead-coronavirus-idUSL4N29S45D|title=Gilead assessing Ebola drug as possible coronavirus treatment|date=2020-01-23|work=Reuters|access-date=2020-01-26}}</ref> ယခင်အမျိုးအစားခွဲခြားဖော်ပြထားသော monoclonal antibodies (mAbs) ပဋိပစ္စည်းကိုလည်း စစ်ဆေးစမ်းသပ်မှုများပြုလုပ်နေကြသည်။<ref>{{Cite web|url=https://www.pharmaceutical-technology.com/news/coronavirus-vir-biotechnology-novavax-vaccine/|title=Coronavirus: Vir Biotechnology and Novavax announce vaccine plans-GB|access-date=2020-01-26}}</ref> ==ရောဂါပိုးမွှားဗေဒ== ===ရောဂါကူးစက်ခြင်း=== လူ မှ လူသို့ SARS-CoV-2 ဗိုင်းရပ်စ် ကူးစက်ခြင်းကို အတည်ပြုပြီးဖြစ်၏။<ref name="auto"/> ရောဂါကူးစက်မှုများသည် (၂)မီတာ (၆ပေ ၇လက်မ) အကွာအဝေးအတွင်း နှာချေခြင်း၊ ချောင်းဆိုးခြင်းမှ ထွက်ရှိလာသော အရည်စက်ကလေးများမှတစ်ဆင့် အဓိကအားဖြင့် ကူးစက်ပါသည်။ <ref>{{cite news|url=https://www.nbcnews.com/health/health-news/how-does-new-coronavirus-spread-n1121856|title=How does coronavirus spread?|vauthors=Edwards E|date=25 January 2020|publisher=[[NBC News]]|access-date=13 March 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200128081650/https://www.nbcnews.com/health/health-news/how-does-new-coronavirus-spread-n1121856|archive-date=28 January 2020|url-status=live}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/transmission.html|title=How COVID-19 Spreads |date=27 January 2020|website=U.S. [[Centers for Disease Control and Prevention]] (CDC)|access-date=29 January 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200128152653/https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/about/transmission.html|archive-date=28 January 2020|url-status=live}}</ref> သွယ်ဝိုက်၍ (ပိုးရှိသည့်)ညစ်ညမ်းသောမျက်နှာပြင်များကို ထိတွေ့ခြင်းသည် ရောဂါကူးစက်ခြင်း၏ နောက်ထပ်ဖြစ်နိုင်ခြေရှိသော အကြောင်းတရားတစ်ခုဖြစ်သည်။ <ref>{{Cite web|url=https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/getting-workplace-ready-for-covid-19.pdf|title=Getting your workplace ready for COVID-19|date=27 February 2020|website=World Health Organization|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200302092018/https://www.who.int/docs/default-source/coronaviruse/getting-workplace-ready-for-covid-19.pdf|archive-date=2 March 2020|access-date=3 March 2020}}</ref> အစောပိုင်းသုတေသနများက ဤဗိုင်းရပ်စ်ပိုးသည် ပလပ်စတစ်နှင့် သံမဏိ (စတီးလ်) များ၌ သုံးရက်အထိ ဆက်လက်ရှင်သန်နိုင်ပြီး ကတ်ထူပြား၌ တစ်ရက်ထက်မပို၊ ကြေးနီ၌ လေးနာရီထက်မပိုဟု ညွှန်ပြကြသည်။<ref>{{cite journal|title=Correspondence: Aerosol and Surface Stability of SARS-CoV-2 as Compared with SARS-CoV-1|year=2020|vauthors=van Doremalen N, Bushmaker T, Morris DH, Holbrook MG, Gamble A, Williamson BN, Tamin A, Harcourt JL, Thornburg NJ, Gerber SI, Lloyd-Smith JO, de Wit E, Munster VJ|display-authors = 6|journal=[[The New England Journal of Medicine]]| doi=10.1056/NEJMc2004973| pmid=32182409|date=17 March 2020}}</ref> ဆပ်ပြာက ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးကို လှုပ်ရှားတက်ကြွမှု မဲ့စေသည်( inactivate) တစ်နည်း ဆပ်ပြာက ၎င်း၏ အကာကွယ်အလွှာပါး (lipid bilayer)ကို အခြေအနေယိုယွင်း(destablize) သွားစေသည်။ <ref>{{Cite web |url= https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/03/biography-new-coronavirus/608338/ |title=Why the Coronavirus Has Been So Successful |last=Yong |first=Ed | name-list-format = vanc |date=20 March 2020|website=The Atlantic |language=en-US |access-date=20 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200320161836/https://www.theatlantic.com/science/archive/2020/03/biography-new-coronavirus/608338/ |archive-date=20 March 2020 |url-status=live}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://covid19.govt.nz/|title=Unite against COVID-19|last=|first=|date=|website=New Zealand Government - Unite against COVID-19|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=}}</ref> ဗိုင်းရပ်စ် RNA ကို ရောဂါကူးစက်ခံထားရသော လူနာများ၏ မစင်နမူနာများတွင်လည်း တွေ့ရှိရ၏ ။ <ref>{{cite journal | vauthors = Holshue ML, DeBolt C, Lindquist S, Lofy KH, Wiesman J, Bruce H, Spitters C, Ericson K, Wilkerson S, Tural A, Diaz G, Cohn A, Fox L, Patel A, Gerber SI, Kim L, Tong S, Lu X, Lindstrom S, Pallansch MA, Weldon WC, Biggs HM, Uyeki TM, Pillai SK | display-authors = 6 | title = First Case of 2019 Novel Coronavirus in the United States | journal = [[The New England Journal of Medicine]] | volume = 382 | issue = 10 | pages = 929–936 | date = March 2020 | pmid = 32004427 | doi = 10.1056/NEJMoa2001191 }}</ref> ရောဂါပျိုးချိန် (incubation period) အတွင်း ဗိုင်းရပ်စ်သည် ကူးစက်/ မကူးစက်နှင့် ပတ်သက်၍ အသေချာမသိနိုင်သေးပါ။ <ref>{{cite journal |title=Study claiming new coronavirus can be transmitted by people without symptoms was flawed |journal=Science |vauthors=Kupferschmidt K|date=February 2020 | doi=10.1126/science.abb1524}}</ref> ၂၀၂၀-ဖေဖော်ဝါရီ-၁ တွင် ကမ္ဘာ့ကျန်းမာရေးအဖွဲ့က ရောဂါလက္ခဏမပြသေးသောရောဂါဖြစ်ပွားမှုများမှ(asymptomatic cases) ကူးစက်ခြင်းသည် ''ရောဂါကူးစက်ခြင်း၏ အဓိကတွန်းအားပေးသောအချက်/အကြောင်းအရင်း'' မဖြစ်နိုင်ပါဟု ပြောကြားသည်။ <ref>{{cite report | vauthors=((World Health Organization)) | year=2020 | title=Novel Coronavirus (2019-nCoV): situation report, 12 | publisher=[[World Health Organization]] | hdl=10665/330777 | hdl-access=free }}</ref> သို့ရာတွင် တရုတ်နိုင်ငံ၏ အစောပိုင်းဖြစ်ပွားမှု၏ ရောဂါပြန့်နှံ့ခြင်းဆိုင်ရာ ပုံစံများ၌ ကြိုတင်ရောဂါလက္ခဏာမပြသခြင်းသည် အတည်ပြုမှတ်တမ်းတင်ထားသော ကူးစက်မှုများအကြား အဖြစ်များသည်၊ ဤရောဂါပါဟု အတည်တကျသတ်မှတ်မရသော ကူးစက်မှုများသည် ရောဂါကူးစက်မှု၏ အဓိကရင်းမြစ်ဖြစ်နိုင်ခဲ့ကြောင်း ရည်ညွှန်းပြောဆိုခဲ့သည်။ <ref>{{cite journal |vauthors=Li R, Pei S, Chen B, Song Y, Zhang T, Yang W, Shaman J |title=Substantial undocumented infection facilitates the rapid dissemination of novel coronavirus (SARS-CoV2) |journal=Science |pages=eabb3221 |date=16 March 2020 |access-date=17 March 2020 |display-authors = 6 |doi=10.1126/science.abb3221 |pmid=32179701 |url=https://science.sciencemag.org/content/early/2020/03/13/science.abb3221 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200317000008/https://science.sciencemag.org/content/early/2020/03/13/science.abb3221 |archive-date=17 March 2020 |url-status=live }}</ref> ===ရောဂါပိုးသိုမှီးရာ=== [[File:Rhinolophus rouxii.jpg|thumb|upright|right|alt=Horseshoe bats are among the most likely [[natural reservoir]]s of SARS-CoV-2| ဤ SARS-CoV-2 ရောဂါပိုး၏ သဘာဝအားဖြင့် ရောဂါသိုမှီးရာဖြစ်နိုင်ခြေအများဆုံးထဲမှ (နှာခေါင်းနေရာ)မြင်းခွာပုံသဏ္ဌာန်ရှိသော လင်းနို့(Horseshoe bat)]] အစားအစာအတွက်ရောင်းချသော တိရစ္ဆာန်များသည် ဤရောဂါ၏ မူလသိုမှီးရာနေရာ (သို့) ကြားခံဖြစ်စေသောအရာဟူ၍ သံသယရှိကြသည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် ပထမဆုံးခွဲခြားဖော်ပြနိုင်သော ရောဂါသယ်ဆောင်သူလူနာများမှာ ဝူဟန် ဟွမ်းနန် ပင်လယ်စာဈေးကြီးမှ အလုပ်သမားများဖြစ်ကြ၏ ။ ဤဗိုင်းရပ်စ်အမျိုးအစားသည် အဆိုပါဈေးမှ စတင်နိုင်ခြေရှိခဲ့ကြောင်း ရည်ညွှန်းမှုများရှိခဲ့၏ ။<ref name="Proximal" /><ref name="nature feb2020" /> သို့သော် အခြားသုတေသနများက ခရီးသည်များက ထိုဈေးသို့ ဗိုင်းရပ်စတင်မိတ်ဆက်ပေးနိုင်ခြေရှိကြောင်း၊ ထို့နောက်မှ ရောဂါကူးစက်ပြန့်နှံ့မှုကို ပို၍ ဖြစ်စေခဲ့သည် ဟု ပြသကြသည်။ <ref name="early" /><ref>{{cite document|url=http://www.chinaxiv.org/abs/202002.00033|title=Decoding evolution and transmissions of novel pneumonia coronavirus using the whole genomic data|date=21 February 2020|vauthors=Yu WB, Tang GD, Zhang L, Corlett RT|doi=10.12074/202002.00033|doi-broken-date=2020-02-26|journal=|access-date=25 February 2020|archive-url=https://web.archive.org/web/20200223200715/http://www.chinaxiv.org/abs/202002.00033|archive-date=23 February 2020|url-status=live}}</ref> ၂၀၀၂-၀၄ ဆားစ်ရောဂါ(SARS epidemic)ဟုအသိများသော ပြင်းထန်သည့်အသက်ရှူလမ်းကြောင်းဆိုင်ရာရောဂါ (Severe acute respiratory syndrome) ကိုဖြစ်စေသော ရောဂါပိုးသဘာဝသိုမှီးရာကို လေ့လာသုတေသနများက ဆားစ်ရောပိုးနှင့်တူသော လင်းနို့ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်များ (SARS-like bat coronaviruses)ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြပြီး ပိုးအများစုမှာ horseshoe bats ၏ မျိုးစုဖြစ်သော ''Rhinolophus'' မှစတင်ခဲ့ကာ ''[[:en:Chinese rufous horseshoe bat|Rhinolophus sinicus]]'' မှယူထားသော နမူနာများတွင်တွေ့ရသည့် nucleic acid sequence နှစ်ခုသည် SARS-CoV-2 နှင့် (၈၀%) တူညီကြသည်။ <ref name=":4">{{cite journal | vauthors = Benvenuto D, Giovanetti M, Ciccozzi A, Spoto S, Angeletti S, Ciccozzi M | title = The 2019-new coronavirus epidemic: Evidence for virus evolution | journal = [[Journal of Medical Virology]] | volume = 92 | issue = 4 | pages = 455–459 | date = April 2020 | pmid = 31994738 | doi = 10.1002/jmv.25688 }}</ref><ref>{{cite document | title=Bat SARS-like coronavirus isolate bat-SL-CoVZC45, complete genome | publisher=[[National Center for Biotechnology Information]] (NCBI) | date=15 February 2020 | url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/MG772933 | access-date=15 February 2020}}</ref><ref>{{cite document | title=Bat SARS-like coronavirus isolate bat-SL-CoVZXC21, complete genome | publisher=[[National Center for Biotechnology Information]] (NCBI) | date=15 February 2020 | url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/MG772934 | access-date=15 February 2020}}</ref> RaTG13ဟုခေါ်သော ယူနန်ခရိုင်မှ စုဆောင်းယူထားသော ''[[:en:Intermediate horseshoe bat|Rhinolophus affinis]]'' မှ တတိယ nucleic acid sequence သည် SARS-CoV-2 နှင့် (၉၆%) တူညီကြသည်။ WHO မှ SARS-CoV-2 ရောဂါပိုး၏ သိုမှီးရာ ဖြစ်နိုင်ခြေအရှိဆုံးမှာ လင်းနို့ ဟုယူဆသည်။ လင်းနို့ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် နှင့် SARS-CoV-2 ကြားကကွဲပြားခြားနားမှုများက လူဆီသို့ ကြားကောင် တစ်ကောင်ကောင်မှ ရောက်လာခဲ့သည်ဟု ဆိုသည်။ ၂၀၁၉ တွင်ထုတ်ဝေသော မျိုးရိုးဗီဇလေ့လာမှုတစ်ခုက ဆားစ်ရောဂါကို ဖြစ်စေသည့် ဗိုင်းရပ်စ်ပိုးမျိုး SARS-CoV သည် သင်းခွေချပ်တစ်မျိုး [[:en: Sunda pangolin|Sunda pangolin]] နမူနာများကြားအများဆုံးဖြန့်ဝေသော ရောဂါပိုးတစ်မျိုးဖြစ်သည်ဟူ၍ ထုတ်ဖော်ထား၏ ။ <ref>{{cite journal | vauthors = Liu P, Chen W, Chen JP | title = Viral Metagenomics Revealed Sendai Virus and Coronavirus Infection of Malayan Pangolins (Manis javanica) | journal = [[Viruses (journal)|Viruses]] | volume = 11 | issue = 11 | pages = 979 | date = October 2019 | pmid = 31652964 | pmc = 6893680 | doi = 10.3390/v11110979 }}</ref> ၂၀၂၀ ဖေဖော်ဝါရီ ၇ တွင် ကွမ်ကျိုး သုတေသနပညာရှင်များက SARS-CoV-2နှင့် viral nucleic acid sequence (၉၉%)အထိတူညီသော သင်းခွေချပ်နမူနာတစ်မျိုးကို ရှာဖွေတွေ့ရှိထားကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ထုတ်ဝေသောအခါ အသစ်တွေ့ထားသော သင်းခွေချပ် Pangolin-CoV သည် 2019-nCoVနှင့် S protein ၏ receptor-binding domain တွင် တူညီ၍ အမိုင်နိုအက်ဆစ်ကွဲပြားမှု တစ်ခုရှိသည်။ <ref>{{cite journal|vauthors=Xiao K, Zhai J, Feng Y|title=Isolation and Characterization of 2019-nCoV-like Coronavirus from Malayan Pangolins|date=February 2020 |journal=[[bioRxiv]] |type=preprint |doi=10.1101/2020.02.17.951335}}</ref> တက္ကဆက်ရှိ အနုဇီဝပညာရှင်များ နှင့် မျိုးရိုးဗီဇပညာရှင်များသည် SARS-CoV-2၏ ဇစ်မြစ်၌ သင်းခွေချပ်ပါဝင်မှုကို ညွှန်းဆိုနိုင်သော ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်၏ မျိုးရီုးဗီဇပြန်လည်စီစဉ်ဖြစ်ပေါ်မှု (reassortment)၏ သက်သေများကို တသီးတခြားတွေ့ရှိခဲ့သည်။<ref name="WongRecombination">{{Cite journal|vauthors=Wong MC, Cregeen SJ, Ajami NJ, Petrosino JF|title=Evidence of recombination in coronaviruses implicating pangolin origins of nCoV-2019 |journal=[[bioRxiv]] |type=preprint |doi=10.1101/2020.02.07.939207 |date=February 2020}}</ref> သို့သော် ယခုထိတွေ့ရှိခဲ့ကြသော pangolin coronaviruses များသည် SARS-CoV-2 နှင့် မျိုးရိုးဗီဇအလုံးစုံအားဖြင့် (၉၂%)သာ တူညီမှုရှိကြသည်။ ထို့ကြောင့် RaTG13 ထက်စာလျှင် တူညီမှုလျော့နည်း၏ ။<ref>{{cite journal|vauthors=Zhang T, Wu Q, Zhang Z|title=Probable Pangolin Origin of SARS-CoV-2 Associated with the COVID-19 Outbreak|journal=[[Current Biology]]| volume=30| pages=1–6|date=19 March 2020|doi=10.1016/j.cub.2020.03.022|pmid=32197085}}</ref> ၂၀၀၂-၀၄ ဆားစ်ရောဂါဖြစ်ပွားမှုအတွက် တရားခံဖြစ်သော SARS virus သည် တောကြောင်(civet) ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် နှင့် မျိုးရိုးဗီဇ (၉၉.၈% ) ထိတူညီကြသည်။ ထို့ကြောင့် ယခုကိစ္စတွင် သင်းခွေချပ်အား ကြားပွဲစားဖြန့်ဝေကောင်ဟု သက်သေပြရန် မလုံလောက်ပါ။<ref name="nature feb2020">{{cite journal |title= Mystery deepens over animal source of coronavirus|journal=[[Nature (journal)|Nature]]|volume=579|pages= 18–19 |date=26 February 2020|doi= 10.1038/d41586-020-00548-w|pmid= 32127703|vauthors=Cyranoski D|issue= 7797|bibcode= 2020Natur.579...18C }}</ref> ===ဆင့်ကဲတိုးတက်ပြောင်းလဲမှုနှင့် အမျိုးအစားခွဲခြားသတ်မှတ်ခြင်း=== {{Infobox genome | image = File:SARS-CoV-2 genome.svg | caption = [[Genome]] organisation (click to enlarge) | type = nucleotide | taxId = MN908947 | size = 29,903 bases | year = 2020 }} SARS-CoV-2 သည် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်များ(coronaviruses)ဟု သိကြသော ကျယ်ပြန့်သည့် ဗိုင်းရပ်စ်မိသားစု၏ အဖွဲ့ဝင်ဖြစ်သည်။ ၎င်းသည် positive-sense single-stranded RNA (+ssRNA) ဗိုင်းရပ်စ်မျိုးဖြစ်၏ ။ အခြားသော ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်များသည် အအေးမိရောဂါ (common cold) မှသည် ပို၍ပြင်းထန်ဆိုးရွားသော မားစ် (''Middle East respiratory syndrome -MERS'') ရောဂါ၊ ဆားစ် (''severe acute respiratory syndrome - SARS'')ရောဂါစသော ရောဂါများကိုဖြစ်စေတတ်သည်။ ''229E'' ၊ ''NL63'' ၊ ''OC43'' ၊ ''HKU1'' ၊ ''MERS-CoV'' နှင့် မူလ ''SARS-CoV'' စသောရောဂါဖြစ်စေသော ဗိုင်းရပ်စ်များပြီးနောက် သတ္တမမြောက် သိရှိလာသော ဗိုင်းရပ်တစ်မျိုးဖြစ်သည်။<ref name="NEJM">{{cite journal |last1=Zhu |first1=Na |last2=Zhang |first2=Dingyu |last3=Wang |first3=Wenling |last4=Li |first4=Xinwang |last5=Yang |first5=Bo |last6=Song |first6=Jingdong |last7=Zhao |first7=Xiang |last8=Huang |first8=Baoying |last9=Shi |first9=Weifeng |last10=Lu |first10=Roujian |last11=Niu |first11=Peihua |last12=Zhan |first12=Faxian |last13=Ma |first13=Xuejun |last14=Wang |first14=Dayan |last15=Xu |first15=Wenbo |last16=Wu |first16=Guizhen |last17=Gao |first17=George F. |last18=Tan |first18=Wenjie |title=A Novel Coronavirus from Patients with Pneumonia in China, 2019 |journal=[[New England Journal of Medicine]] |location=United States |date=24 January 2020 |volume=0 |doi=10.1056/NEJMoa2001017 |issn=0028-4793}}<!--Location refers to where the publisher is from.--></ref> လူသားများကိုကူးစက်တတ်သော တစ်ခြား ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်နှင့် မျိုးရိုးဗီဇအားဖြင့် ကွာဝေးသော်လည်း မျိုးစုနှင့် မျိုးစိတ်ကြားရှိ subgenus တစ်ခုဖြစ်သော Sarbecovirus (Beta-CoV lineage B)၏ အဖွဲ့ဝင် SARS-CoV ကဲ့သို့ ဖြစ်သည်။<ref>{{cite web |url=https://nextstrain.org/groups/blab/sars-like-cov |title=Phylogeny of SARS-like betacoronaviruses |website=nextstrain |accessdate=18 January 2020}}</ref><ref name="Hui14Jan2020" /><ref name="Wong2019">{{vcite journal |authors=Antonio C. P. Wong, Xin Li, Susanna K. P. Lau, Patrick C. Y. Woo |pmc=6409556 |title=Global Epidemiology of Bat Coronaviruses |journal=Viruses |year=2019 Feb |volume=11 |issue=2 |pages=174 |doi=10.3390/v11020174}}</ref> ၎င်း၏ RNA sequence သည် အရှည်အားဖြင့် အနီးစပ်ဆုံး 30 kb (Base pair)ဖြစ်၏ ။<ref name=":gisaid"/> သိရှိပြီးဖြစ်သော ဘီတာကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် (betacoronaviruses) များကြား SARS-CoV-2 သည် အြခားဗိုင်းရပ်စ်များနှင့်မတူ ရောဂါဖြစ်စေသည့်ဂုဏ်သတ္တိ၊ ရောဂါပျံ့နှံ့စေသည်အစွမ်းသတ္တိ၌ ထူးခြားကွဲပြားသည်။ <ref name="Proximal" /><ref>{{cite journal|vauthors=Walls AC, Park YJ, Tortorici MA, Wall A, McGuire AT, Veesler D|title=Structure, function and antigenicity of the SARS-CoV-2 spike glycoprotein|display-authors = 6|date=9 March 2020 |journal=[[Cell (journal)|Cell]] |doi=10.1016/j.cell.2020.02.058 |pmid=32155444}}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Coutard B, Valle C, de Lamballerie X, Canard B, Seidah NG, Decroly E | title = The spike glycoprotein of the new coronavirus 2019-nCoV contains a furin-like cleavage site absent in CoV of the same clade | journal = [[Antiviral Research]] | volume = 176 | pages = 104742 | date = February 2020 | pmid = 32057769 | doi = 10.1016/j.antiviral.2020.104742|display-authors = 6 }}</ref> ဇန်နဝါရီ ၁၂လောက်တွင် ကိုရိုနာဗိုင်းရက်စ်ဆန်း၏ မျိုးရိုးဗီဇ ငါးခု(five genomes) ကို ဝူဟန်မှ သီးသန့်ဖယ်ထုတ်ခဲ့ကြပြီး (isolated) တရုတ်ရောဂါထိန်းချုပ်ရေးနှင့် တားဆီးရေးဌာနနှင့် တစ်ခြားအဖွဲ့အစည်းများက သတင်းထုတ်ပြန်ခဲ့ကြသည်။<ref name=":gisaid"/><ref>{{cite web |url= http://virological.org/t/initial-genome-release-of-novel-coronavirus/319 |title=Initial genome release of novel coronavirus |date=11 January 2020 |website=Virological |accessdate=12 January 2020}}</ref><ref>{{Cite journal |date=17 January 2020 |title=Wuhan seafood market pneumonia virus isolate Wuhan-Hu-1, complete genome |url= http://www.ncbi.nlm.nih.gov/nuccore/MN908947.3 |journal=[[National Center for Biotechnology Information]] |publisher=National Institutes of Health |location=United States}}</ref> ဇန်နဝါရီ ၂၆တွင် မျိုးရိုးဗီဇအရေအတွက် ၂၈ခုထိတိုးလာခဲ့သည်။ အစောဆုံး ဒေတာအချက်အလက်သိုမှီးရာနေရာ GenBank genomeမှလွဲပြီး genomeများမှာ GISAIDအစီစဉ်တွင် ပိတ်ပင်ထားသည်။ နမူနာများအတွက် မျိုးရိုးဗီဇပိုင်းဆိုင်ရာ ဆင့်ကဲဖြစ်ပေါ်တိုးတက်လာမှုနှင့် ၎င်းတို့အချင်းချင်းကြားပတ်သက်ဆက်နွှယ်သော လေ့လာစိစစ်ချက်များကို Nextstrainမှတဆင့်ရရှိနိုင်သည်။<ref>{{Cite web|url=https://nextstrain.org/ncov|title=Genomic epidemiology of novel coronavirus (nCoV) using data generated by Fudan University, China CDC, Chinese Academy of Medical Sciences, Chinese Academy of Sciences, Zhejiang Provincial Center for Disease Control and Prevention and the Thai National Institute of Health shared via GISAID|last1=Bedford|first1=Trevor|last2=Neher|first2=Richard|date=|website=nextstrain.org|url-status=live|archive-url=|archive-date=|accessdate=26 January 2020}}</ref> ===Structural biology=== [[File:Coronavirus virion structure.svg|alt=Structure of a SARSr-CoV virion|thumb|right| SARSr-CoV ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး၏ အလွတ်ပုံစံ (viron)]] SARS-CoV-2 ဗိုင်းရပ်စ်ပိုး၏ အလွတ်ပုံစံ(viron)သည် အချင်းအားဖြင့် ၅၀-၂၀၀ နာနိုမီတာ အနီးစပ်ဆုံးရှိသည်။<ref>{{cite journal |vauthors=Chen N, Zhou M, Dong X, Qu J, Gong F, Han Y, Qiu Y, Wang J, Liu Y, Wei Y, Sia J, You T, Zhang X, Zhang L |title=Epidemiological and clinical characteristics of 99 cases of 2019 novel coronavirus pneumonia in Wuhan, China: a descriptive study |url=https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30211-7/fulltext |journal=[[The Lancet]] |volume=395 |issue=10223 |pages=507–513 |display-authors = 6 |doi=10.1016/S0140-6736(20)30211-7 |pmid=32007143 |date=15 February 2020 |access-date=9 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200131002254/https://www.thelancet.com/journals/lancet/article/PIIS0140-6736(20)30211-7/fulltext |archive-date=31 January 2020 |url-status=live }}</ref> အခြား ကိုရိုနုဗိုင်းရပ်စ်များကဲ့သို့ ယခု SARS-CoV-2 သည်လည်း တည်ဆောက်ထားသော ပရိုတိန်း (၄)ခုရှိ၏ ။ S ( spike - ဆူး) ၊ E ( envelope - ) ၊ M (membrane) ၊ N (nucleocapsid) စသည့် ''proteins'' များဖြစ်သည်။ N ပရိုတိန်းတွင် RNA genome ကိုအတွင်း၌ရှိစေ၍ S ၊ E ၊ M ပရိုတိန်းများက အတူတကွပေါင်း၍ ဗိုင်းရပ်၏ အပေါ်အလွှာပါး (viral envelope) ကိုဖွဲ့စည်းထား၏ ။<ref name="WuStructure">{{cite journal|vauthors=Wu C, Liu Y, Yang Y, Zhang P, Zhong W, Wang Y, Wang Q, Xu Y, Li M, Li X, Zheng M, Chen L, Li H|display-authors = 6|title=Analysis of therapeutic targets for SARS-CoV-2 and discovery of potential drugs by computational methods |journal=Acta Pharmaceutica Sinica B| date=February 2020| doi=10.1016/j.apsb.2020.02.008}}</ref> cryogenic electron microscopy အနုကြည့်မှန်ပြောင်းဖြင့် ပုံရိပ်ဖော်ထားသော ဆူးတောင် (spike) ပရိုတိန်း<ref name="SCI-20200219" /><ref name="GZM-20200220">{{cite web |vauthors=Mandelbaum RF |title=Scientists Create Atomic-Level Image of the New Coronavirus's Potential Achilles Heel |url=https://gizmodo.com/scientists-create-atomic-level-image-of-the-new-coronav-1841795715 |date=19 February 2020 |website=[[Gizmodo]] |access-date=13 March 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200308070019/https://gizmodo.com/scientists-create-atomic-level-image-of-the-new-coronav-1841795715 |archive-date=8 March 2020 |url-status=live }}</ref> သည် လက်ခံဆဲလ်၏ အလွှာပါးကို ဗိုင်းရပ်စ်အား ကပ်ငြိတွယ်စေရန် တာဝန်ယူသော ပရိုတိန်း ဖြစ်၏ ။<ref name="WuStructure" /> [[File:6VSB spike protein SARS-CoV-2 monomer in homotrimer.png|thumb|upright|left|alt=SARS-CoV-2 spike homotrimer with one protein subunit highlighted; ACE2 binding domain highlighted|SARS-CoV-2 spike [[:en:homotrimer]] with one [[:en:protein subunit]] highlighted; ACE2 binding domain in magenta]] အဆိုပါဗိုင်းရပ်စ်၏ spike အပေါ်တွင်ပြုလုပ်ထားသော ပရိုတိန်းမောဒယ်တည်ဆောက်ပုံ စမ်းသပ်မှုများက မကြာသေးမီက ပြောဆိုသည်မှာ SARS-CoV-2 သည် လူ့ဆဲလ်၏ receptor [[:en:angiotensin converting enzyme 2|angiotensin converting enzyme 2]] (ACE2) နှင့် လုံလောက်စွာ တူညီပေါင်းစပ်နိုင်မှုရှိကာ ၎င်းတို့ကို ဆဲလ်ဝင်ပေါက်၏ ယန္တယားအဖြစ်အသုံးချကြသည်။<ref>{{cite journal | vauthors = Xu X, Chen P, Wang J, Feng J, Zhou H, Li X, Zhong W, Hao P | display-authors = 6 | title = Evolution of the novel coronavirus from the ongoing Wuhan outbreak and modeling of its spike protein for risk of human transmission | journal = [[Science China Life Sciences]] | volume = 63 | issue = 3 | pages = 457–460 | date = March 2020 | pmid = 32009228 | doi = 10.1007/s11427-020-1637-5 | pmc = 7089049 }}</ref> ၂၀၂၀ ဇန်နဝါရီ ၂၂ တွင် ဗိုင်းရပ်၏ မျိုးရိုးဗီဇစဉ်တစ်ခုလုံးကို လေ့လာလုပ်ကိုင်နေသော တရုတ်နိုင်ငံက အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့နှင့် reverse genetics နည်းလမ်းများသုံးစွဲလုပ်ကိုင်သော အမေရိကန်ပြည်ထောင်စုရှိ အဖွဲ့တို့သည် လူ့ဆဲလ်၏ အပိုင်း ACE2 သည် SARS-CoV-2 အတွက် ကြိုဆိုလက်ခံရာဝင်ပေါက်အဖြစ် (receptor) ဆောင်ရွက်မှုရှိကြောင်း သရုပ်ပြသခဲ့ကြသည်။<ref name="NatureZhou" /><ref name="Letco22Jan2020">{{cite journal|vauthors=Letko M, Munster V|title=Functional assessment of cell entry and receptor usage for lineage B β-coronaviruses, including 2019-nCoV|date=January 2020 |journal=[[bioRxiv]] |type=preprint |doi=10.1101/2020.01.22.915660 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Letko M, Marzi A, Munster V | title = Functional assessment of cell entry and receptor usage for SARS-CoV-2 and other lineage B betacoronaviruses | journal = [[Nature Microbiology]] | date = February 2020 | volume = 5 | issue = 4 | pages = 562–569 | pmid = 32094589 | doi = 10.1038/s41564-020-0688-y }}</ref><ref>{{cite journal |vauthors=((El Sahly HM))|title=Genomic Characterization of the 2019&nbsp;Novel Coronavirus |url=https://www.jwatch.org/na50823/2020/02/06/genomic-characterization-2019-novel-coronavirus |journal=[[The New England Journal of Medicine]] |access-date=9 February 2020}}</ref><ref name="Gralinski2020">{{cite journal | vauthors = Gralinski LE, Menachery VD | title = Return of the Coronavirus: 2019-nCoV | journal = [[Viruses (journal)|Viruses]] | volume = 12 | issue = 2 | pages = 135 | date = January 2020 | pmid = 31991541 | doi = 10.3390/v12020135 | pmc = 7077245 }}</ref><ref>{{cite journal | vauthors = Lu R, Zhao X, Li J, Niu P, Yang B, Wu H, Wang W, Song H, Huang B, Zhu N, Bi Y, Ma X, Zhan F, Wang L, Hu T, Zhou H, Hu Z, Zhou W, Zhao L, Chen J, Meng Y, Wang J, Lin Y, Yuan J, Xie Z, Ma J, Liu WJ, Wang D, Xu W, Holmes EC, Gao GF, Wu G, Chen W, Shi W, Tan W | display-authors = 6 | title = Genomic characterisation and epidemiology of 2019 novel coronavirus: implications for virus origins and receptor binding | journal = [[The Lancet]] | volume = 395 | issue = 10224 | pages = 565–574 | date = February 2020 | pmid = 32007145 | doi = 10.1016/S0140-6736(20)30251-8 }}</ref> လေ့လာမှုများက ပြသသည်မှာ မူလဆားဗိုင်းရပ်စ်မျိုးထက် SARS-CoV-2 သည် လူ၏ ACE2 နှင့် ပို၍ မြင့်မားစွာပေါင်းစည်းနိုင်စွမ်းရှိသည်။<ref name="SCI-20200219">{{cite journal | vauthors = Wrapp D, Wang N, Corbett KS, Goldsmith JA, Hsieh CL, Abiona O, Graham BS, McLellan JS | display-authors = 6 | title = Cryo-EM structure of the 2019-nCoV spike in the prefusion conformation | journal = [[Science (journal)|Science]] | volume = 367 | issue = 6483 | pages = 1260–1263 | date = February 2020 | pmid = 32075877 | doi = 10.1126/science.abb2507 | bibcode = 2020Sci...367.1260W }}</ref> SARS-CoV-2 သည် ဆဲလ်အထဲသို့ ဝင်ခွင့်ရရန် basigin ကို သုံးကောင်းသုံးနိုင်သည်။<ref>{{cite journal | vauthors= Wang K, Chen W, Zhou YS, Lian JQ, Zhang Z, Du P, Gong L, Zhang Y, Cui HY, Geng JJ, Wang B, Sun XX, Wang CF, Yang X, Lin P, Deng YQ, Wei D, Yang XM, Zhu YM, Zhang K, Zheng ZH, Miao JL, Guo T, Shi Y, Zhang J, Fu L, Wang QY, Bian H, Zhu P, Chen ZN | display-authors = 6 | title = SARS-CoV-2 invades host cells via a novel route: CD147-spike protein | journal = [[bioRxiv]]| type=preprint | doi = 10.1101/2020.03.14.988345 | date=14 March 2020 }}</ref> {{Multiple image | align = right | direction = horizontal | total_width = 400 | image1 = SARS-CoV-2 49531042877.jpg | alt1 = SARS-CoV-2 emerging from a human cell | image2 = SARS-CoV_scanning_electron_microscope_image.jpg | alt2 = SARS-CoV-2 emerging from a human cell | footer_align = center | footer = ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် မွေးမြူထားသော လူ့ဆဲလ်များမှ ပေါ်ထွက်လာသော SARS-CoV-2(အဝါရောင်) ၏ electron မိုက်ခရိုစကုပ်ပုံ၊ နည်းပညာဖြင့် အရောင်သွင်းထားခြင်း။}} == ကာကွယ်ဆေး သုသေသန == ၂၀၂၀ ဇန်နဝါရီတွင် ဖော်ပြထားသော မျိုးရိုးဗီဇပေါ်အခြေခံ၍ 2019 n-CoVအတွက် ကာကွယ်ဆေးထုတ်လုပ်ခြင်း လုပ်ငန်းကို အဖွဲ့အစည်းတစ်ချို့စတင် လုပ်ဆောင်နေခဲ့သည်။<ref name="ThomReut_NIH_Moderna_3months" /><ref name="CBC_Saskatch_6_8_weeks_nonhuman" /> တရုတ်ပြည်တွင် တရုတ်နိုင်ငံ ရောဂါထိန်းချုပ်ခြင်းနှင့် တားဆီးခြင်းဌာနသည် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ဆန်းကာကွယ်ဆေး လေ့လာပြုစုနေသည်။<ref name="auto1"/><ref>{{Cite web|url=https://www.scmp.com/news/china/society/article/3047676/number-coronavirus-cases-china-doubles-spread-rate-accelerates|title=Chinese scientists race to develop vaccine as coronavirus death toll jumps|date=2020-01-26|website=SCMP}}</ref> ယခင် ၂၀၀၃ ဆားစ်ရောဂါဗိုင်းရပ်စ်ပိုးမွှား ပြန့်ပွားမှုတွင် ပါဝင်လုပ်ကိုင်ဖူးသော ဟောင်ကောင်တက္ကသိုလ် Yuen Kwok-yung၏ အဖွဲ့မှ ကာကွယ်ဆေးကို ယခုစမ်းသပ်ထုတ်လုပ်နေသော်လည်း တိရစ္ဆာန်များနှင့် စမ်းသပ်ခြင်းရှေ့ဆက်မလုပ်ဆောင်ရသေးပေ။<ref>{{cite news |last1=Cheung |first1=Elizabeth |title=Hong Kong researchers have developed coronavirus vaccine, expert reveals |url=https://www.scmp.com/news/hong-kong/health-environment/article/3047956/china-coronavirus-hong-kong-researchers-have |work=South China Morning Post |date=28 January 2020 |language=en}}</ref> တစ်ခြားသောနေရာများ၌ ကာကွယ်ဆေးသုံးမျိုးလုပ်ငန်းကို Coalition for Epidemic Preparedness Innovations (CEPI)အဖွဲ့မှ ထောက်ပံ့ပေးထားပြီး လုပ်ငန်းတစ်ခုကို ဇီဝနည်းပညာကုမ္ပဏီ Moderna နှင့် Inovio Pharmaceuticals မှ လုပ်ကိုင်၍ နောက်လုပ်ငန်းတစ်ခုကို University of Queenslandမှ လုပ်ကိုင်လျက် ရှိသည်။ <ref name="Guardian_CEPI_16weeks" /> အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု အမျိုးသားကျန်းမာရေးတက္ကသိုလ်(National Institutes of Health)သည် Modernaနှင့်ပူးပေါင်းလုပ်ကိုင်နေ၊ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်မျက်နှာပြင်ရှိဆူးချွန်(spike of the coronavirus surface)နှင့် ကိုက်ညီသော RNAကာကွယ်ဆေးကို ၂၀၂၀ မေလတွင်ထုတ်ရန်ကြိုးစားနေကြသည်။<ref name="ThomReut_NIH_Moderna_3months" /> ဩစတေးလျ၌ ကွင်းစလန်တက္ကသိုလ်မှ ကိုယ်ခံအားတုံ့ပြန်မှုကို နှိုးဆွရန်နှင့် ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ်ကိုအတုခိုးစေရန်အတွက် viral proteinsများအားမျိုးရိုးဗီဇပြုပြင်တိုးတက်စေမည့် molecular clamp vaccineတစ်ခု၏ အလားအလာရှိမှုကို စစ်ဆေးစမ်းသပ်နေကြသည်။<ref name="Guardian_CEPI_16weeks" /> လွတ်လပ်၍ အမှီခိုကင်းလုပ်ငန်းတစ်ခုတွင် [[ကနေဒါနိုင်ငံ]]ပြည်သူ့ကျန်းမာရေးအေဂျင်စီက University of Saskatchewan ၌ နိုင်ငံတကာကာကွယ်ဆေးဌာန(International Vaccine Centre - VIDO-InterVac )ကို ကာကွယ်ဆေးတစ်မျိုးစတင်ဖော်စပ်ရန် ခွင့်ပြုချက်ပေးထားသည်။<ref>{{Cite web|url=https://ca.news.yahoo.com/saskatchewan-lab-joins-global-effort-090415232.html|title=Saskatchewan lab joins global effort to develop coronavirus vaccine|website=ca.news.yahoo.com|accessdate=30 January 2020|archivedate=26 January 2020|archiveurl=https://web.archive.org/web/20200126134853/https://ca.news.yahoo.com/saskatchewan-lab-joins-global-effort-090415232.html}}</ref> VIDO-InterVacက ထုတ်လုပ်မှုများ စတင်နေပြီး ၂၀၂၀ မတ်လတွင် တိရစ္ဆာန်စမ်းသပ်မှုများစတင်၍ ၂၀၂၁တွင် လူသားစမ်းသပ်မှုများ ပြုလုပ်မည်ဟုရည်ရွယ်ထားသည်။<ref name="CBC_Saskatch_6_8_weeks_nonhuman" /> [[လန်ဒန်မြို့|လန်ဒန်]]တော်ဝင်ကောလိပ်(Imperial College London)ရှိ ဆေးပညာဌာနမှ ကာကွယ်ဆေးတစ်ခုထုတ်လုပ်ရန်နှင့် တိရစ္ဆာန်စမ်းသပ်မှုများပြုလုပ်ရန်ငွေစိုက်ထုတ်ထားပြီးဖြစ်၏ ။ ထိုစမ်းသပ်မှုအဆင့်သည် ၂၀၂၀ ဖေဖော်ဝါရီလလယ်၌ ပြီးဆီးနိုင်မည်ဟုလည်းမျှော်လင့်ကြသည်။ သို့သော် လူများ၌လေ့လာစမ်းသပ်မှုဆက်လက်လုပ်ကိုင်ရန် ပိုမိုသောငွေစိုက်ထုတ်မှုလိုအပ်လျက် ရှိသည်။<ref>{{Cite web|url=https://twitter.com/KayBurley/status/1221711134606155776|title="To get the vaccine into human studies would be about £1,500,000...to move it beyond that depends on how big the epidemic is." Imperial College's Prof Robin Shattock discusses the rush to develop a vaccine for coronavirus. JM #KayBurleypic.twitter.com/Pj1YABMufZ|last=Burley|first=Kay|date=2020-01-27|website=@KayBurley|language=en|access-date=2020-01-30}}</ref> ==ကိုးကား== {{Reflist|refs= <ref name="Guardian_CEPI_16weeks">{{cite news | last1= Devlin | first1= Hannah | title= Lessons from Sars outbreak help in race for coronavirus vaccine | date= 24 January 2020 |newspaper= [[The Guardian]] | url= https://www.theguardian.com/science/2020/jan/24/lessons-from-sars-outbreak-help-in-race-for-coronavirus-vaccine |accessdate=25 January 2020 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20200125203322/https://www.theguardian.com/science/2020/jan/24/lessons-from-sars-outbreak-help-in-race-for-coronavirus-vaccine |archivedate= 25 January 2020 |url-status=live <!-- live|dead|unfit|usurped --> |url-access = <!-- (subscription/registration/limited) default=free -->}}</ref> <ref name="ThomReut_NIH_Moderna_3months">{{cite news | last1= Steenhuysen | first1= Julie | last2= Kelland | first2= Kate | title= With Wuhan virus genetic code in hand, scientists begin work on a vaccine | date= 24 January 2020 | agency= [[Thomson Reuters]] | url= https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8 |accessdate=25 January 2020 |archiveurl= https://web.archive.org/web/20200125203723/https://www.reuters.com/article/us-china-health-vaccines-idUSKBN1ZN2J8 |archivedate= 25 January 2020 |url-status=live <!-- live|dead|unfit|usurped --> |url-access = <!-- (subscription/registration/limited) default=free -->}}</ref> <ref name="CBC_Saskatch_6_8_weeks_nonhuman">{{cite news | title= Saskatchewan lab joins global effort to develop coronavirus vaccine | date= 24 January 2020 | newspaper= [[Canadian Broadcasting Corporation]] | url= https://www.cbc.ca/news/canada/saskatchewan/vido-intervac-working-on-coronavirus-vaccine-1.5439118 | accessdate= 25 January 2020 | archiveurl= https://archive.today/20200125205347/https://www.cbc.ca/news/canada/saskatchewan/vido-intervac-working-on-coronavirus-vaccine-1.5439118 | archivedate= 25 January 2020 | url-status= live <!-- live|dead|unfit|usurped --> | url-access= <!-- (subscription/registration/limited) default=free --> }}</ref> <ref name="CoronavirusStudyGroup">{{Cite web |last=Gorbalenya |first=Alexander E. |date=February 2020 |title=Severe acute respiratory syndrome-related coronavirus – The species and its viruses, a statement of the Coronavirus Study Group |doi=10.1101/2020.02.07.937862 |name-list-format=vanc |url=https://www.biorxiv.org/content/10.1101/2020.02.07.937862v1}}</ref> }} ==ပြင်ပလင့်ခ်များ== {{Commons category}} {{Wiktionary|Wuhan pneumonia}} * [https://gisanddata.maps.arcgis.com/apps/opsdashboard/index.html#/bda7594740fd40299423467b48e9ecf6 Realtime interactive global map of Wuhan novel coronavirus (2019-nCOV) spread] by [[Johns Hopkins University]] * [https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/index.html Centers for Disease Control (CDC)] * [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/genbank/2019-ncov-seqs/ National Center for Biotechnology Information (NCBI)] - list of all public 2019-nCoV sequences * [https://www.who.int/emergencies/diseases/novel-coronavirus-2019 World Health Organization (WHO)] [[ကဏ္ဍ:၂၀၁၉-၂၀ ကိုရိုနာဗိုင်းရပ်စ် ကပ်ရောဂါ]] [[ကဏ္ဍ:ကျန်းမာရေး]] [[ကဏ္ဍ:ရောဂါပိုး]] az0nfp8s1is3ep61mhbgvraf2xxg566 0 141398 754302 722663 2022-08-12T01:26:13Z 210.14.97.52 wikitext text/x-wiki {{unreferenced|date=1 Sep 2021}} [[File:Four Fundamental States of Matter.png|thumb|right|370px|ဒြပ်တို့၏ အခြေအနေလေးမျိုး. အပေါ်ဘယ်မှ နာရီလက်တံအတိုင်း အခဲ၊ အရည်၊ ပလာစမာနှင့် အငွေ့တို့ကို ကိုယ်စားပြုသော ရေခဲရုပ်တု၊ ရေစက်၊ တက်စလာကွိုင်မှ လျှပ်စီးနှင့် တိမ်များအနားမှ လေထု]] [[ရူပဗေဒ]]တွင် [[ဒြပ်|ရုပ်ဝတ္ထု]]သည် တည်ရှိနိုင်သည့် ထူးခြားသောပုံစံ ဒြပ်တို့၏ အခြေအနေလေးမျိုးထဲမှ တစ်ခု ဖြစ်သည်။ နေ့စဉ်ဘ၀တွင် အရာဝတ္ထုဖြစ်တည်မှု လေးမျိုး([[အစိုင်အခဲ]]၊ [[အရည်]]၊ [[အငွေ့]]နှင့်[[ပလာစမာ (ရူပဗေဒ)|ပလာစမာ]])ကိုတွေ့နိုင်သည်။ [[ပုံဆောင်ခဲအရည်]]ကဲ့သို့သော အလယ်အလတ်အဆင့်ရှိအခြေအနေများကို လူအများသိကြပြီး အချို့သောအခြေအနေများမှာ အစွန်းရောက်အခြေအနေများတွင်သာဖြစ်ပေါ်သော Bose-Einstein condensates၊ neutron-degenerate matter နှင့် quark-gluon plasma စသည်တို့သည် လွန်ကဲသော အအေး၊ လွန်ကဲသောသိပ်သည်းဆနှင့်အလွန်မြင့်မားသောစွမ်းအင် ကဲ့သို့သော အစွန်းရောက်အခြေအနေများတွင်သာတည်ရှိနိုင်သည်။။ ဝတ္ထုအားလုံး၏ထူးခြားသောအခြေအနေများအတွက် [[အရာဝတ္ထုအခြေအနေများ]]ကိုကြည့်ပါ။ သမိုင်းကြောင်းအရ, ဂုဏ်သတ္တိများအတွက် အရည်အသွေးကွဲပြားခြားနားမှုအပေါ် အခြေခံပြီး လုပ်ဖြစ်သည်။ အစိုင်အခဲအခြေအနေတွင် ရှိသောအရာဝတ္ထုသည် အမှုန်များ ([[အက်တမ်|အက်တမ်များ]]၊ [[မော်လီကျူး|မော်လီကျူးများ]] သို့မဟုတ် [[အိုင်ယွန်|အိုင်းယွန်းများ]]) နှင့်အတူတကွ နီးကပ်စွာ တည်ရှိပြီး ပုံသေပမာဏနှင့်ပုံသဏ္ဌာန်ကိုထိန်းသိမ်းသည်။ အရည်အခြေအနေတွင် ရှိသောအရာဝတ္ထုသည် ပုံသေသတ်မှတ်ထားသည့် ထုထည်ပမာဏကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။ သို့သော် ပြောင်းလဲနိုင်သော ပုံသဏ္ဌာန်ရှိပြီး ၎င်းသည် ၎င်း၏ကွန်တိန်နာနှင့်လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ပြုလုပ်သည်။ ၎င်း၏အမှုန် အတူတူ နီးကပ်နေဆဲပေမယ့် လွတ်လပ်စွာရွှေ့ရှားနိုင်သည်။ ဓာတ်ငွေ့အခြေအနေတွင်ရှိသည့်အရာဝတ္ထုသည် ထုထည်နှင့်ပုံသဏ္ဌာန်နှစ်မျိုးစလုံးရှိပြီး ၎င်း၏ကွန်တိန်နာနှင့်လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် နှစ်မျိုးစလုံးကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေသည်။ ၎င်း၏အမှုန် အတူတကွ အနီးကပ်မဟုတ်သလို တည်နေရာ၌ တည်မြဲကြသည်မဟုတ်ချေ။ ပလာစမာအခြေအနေတွင်ရှိသောအရာဝတ္ထုများသည် အသံပမာဏနှင့်ပုံသဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုးရှိပြီးနယူထရွန်အက်တမ်များအပြင် သိသိသာသာ အိုင်းယွန်းနှင့်အီလက်ထရွန်များ ပါဝင်သည်။ "phase"ဟူသောဝေါဟာရကို တစ်ခါတစ်ရံတွင် အခြေအနေကိုပြောရန် အသုံးပြုသည်။ သို့သော်စနစ်တစ်ခုသည် တူညီသောအခြေအနေ၏မရေမတွက်နိုင်သော အဆင့်"phase"များစွာ ပါဝင်နိုင်သည်။ ==ကိုးကား== {{Reflist}} [[Category:ဒြပ်တို့၏ ပြောင်းလဲမှုအဆင့်များ]] igqdsqorrnx5icdicxtvwtuz9sovqzy 754303 754302 2022-08-12T01:26:46Z 210.14.97.52 wikitext text/x-wiki {{unreferenced|date=1 Sep 2021}} [[File:Four Fundamental States of Matter.png|thumb|right|370px|ဒြပ်တို့၏ အခြေအနေလေးမျိုး. အပေါ်ဘယ်မှ နာရီလက်တံအတိုင်း အခဲ၊ အရည်၊ ပလာစမာနှင့် အငွေ့တို့ကို ကိုယ်စားပြုသော ရေခဲရုပ်တု၊ ရေစက်၊ တက်စလာကွိုင်မှ လျှပ်စီးနှင့် တိမ်များအနားမှ လေထု]] [[ရူပဗေဒ]]တွင် [[ဒြပ်|ရုပ်ဝတ္ထု]]သည် တည်ရှိနိုင်သည့် ထူးခြားသောပုံစံ ဒြပ်တို့၏ အခြေအနေလေးမျိုးထဲမှ တစ်ခု ဖြစ်သည်။ နေ့စဉ်ဘ၀တွင် အရာဝတ္ထုဖြစ်တည်မှု လေးမျိုး([[အစိုင်အခဲ]]၊ [[အရည်]]၊ [[အငွေ့]]နှင့်[[ပလာစမာ (ရူပဗေဒ)|ပလာစမာ]])ကိုတွေ့နိုင်သည်။ [[ပုံဆောင်ခဲ ၊ အရည်]]ကဲ့သို့သော အလယ်အလတ်အဆင့်ရှိအခြေအနေများကို လူအများသိကြပြီး အချို့သောအခြေအနေများမှာ အစွန်းရောက်အခြေအနေများတွင်သာဖြစ်ပေါ်သော Bose-Einstein condensates၊ neutron-degenerate matter နှင့် quark-gluon plasma စသည်တို့သည် လွန်ကဲသော အအေး၊ လွန်ကဲသောသိပ်သည်းဆနှင့်အလွန်မြင့်မားသောစွမ်းအင် ကဲ့သို့သော အစွန်းရောက်အခြေအနေများတွင်သာတည်ရှိနိုင်သည်။။ ဝတ္ထုအားလုံး၏ထူးခြားသောအခြေအနေများအတွက် [[အရာဝတ္ထုအခြေအနေများ]]ကိုကြည့်ပါ။ သမိုင်းကြောင်းအရ, ဂုဏ်သတ္တိများအတွက် အရည်အသွေးကွဲပြားခြားနားမှုအပေါ် အခြေခံပြီး လုပ်ဖြစ်သည်။ အစိုင်အခဲအခြေအနေတွင် ရှိသောအရာဝတ္ထုသည် အမှုန်များ ([[အက်တမ်|အက်တမ်များ]]၊ [[မော်လီကျူး|မော်လီကျူးများ]] သို့မဟုတ် [[အိုင်ယွန်|အိုင်းယွန်းများ]]) နှင့်အတူတကွ နီးကပ်စွာ တည်ရှိပြီး ပုံသေပမာဏနှင့်ပုံသဏ္ဌာန်ကိုထိန်းသိမ်းသည်။ အရည်အခြေအနေတွင် ရှိသောအရာဝတ္ထုသည် ပုံသေသတ်မှတ်ထားသည့် ထုထည်ပမာဏကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။ သို့သော် ပြောင်းလဲနိုင်သော ပုံသဏ္ဌာန်ရှိပြီး ၎င်းသည် ၎င်း၏ကွန်တိန်နာနှင့်လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ပြုလုပ်သည်။ ၎င်း၏အမှုန် အတူတူ နီးကပ်နေဆဲပေမယ့် လွတ်လပ်စွာရွှေ့ရှားနိုင်သည်။ ဓာတ်ငွေ့အခြေအနေတွင်ရှိသည့်အရာဝတ္ထုသည် ထုထည်နှင့်ပုံသဏ္ဌာန်နှစ်မျိုးစလုံးရှိပြီး ၎င်း၏ကွန်တိန်နာနှင့်လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် နှစ်မျိုးစလုံးကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေသည်။ ၎င်း၏အမှုန် အတူတကွ အနီးကပ်မဟုတ်သလို တည်နေရာ၌ တည်မြဲကြသည်မဟုတ်ချေ။ ပလာစမာအခြေအနေတွင်ရှိသောအရာဝတ္ထုများသည် အသံပမာဏနှင့်ပုံသဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုးရှိပြီးနယူထရွန်အက်တမ်များအပြင် သိသိသာသာ အိုင်းယွန်းနှင့်အီလက်ထရွန်များ ပါဝင်သည်။ "phase"ဟူသောဝေါဟာရကို တစ်ခါတစ်ရံတွင် အခြေအနေကိုပြောရန် အသုံးပြုသည်။ သို့သော်စနစ်တစ်ခုသည် တူညီသောအခြေအနေ၏မရေမတွက်နိုင်သော အဆင့်"phase"များစွာ ပါဝင်နိုင်သည်။ ==ကိုးကား== {{Reflist}} [[Category:ဒြပ်တို့၏ ပြောင်းလဲမှုအဆင့်များ]] iq4o4olu1g6e4prwv21fatr9ygw5vd0 754304 754303 2022-08-12T01:27:41Z 210.14.97.52 wikitext text/x-wiki {{unreferenced|date=1 Sep 2021}} [[File:Four Fundamental States of Matter.png|thumb|right|370px|ဒြပ်တို့၏ အခြေအနေလေးမျိုး. အပေါ်ဘယ်မှ နာရီလက်တံအတိုင်း အခဲ၊ အရည်၊ ပလာစမာနှင့် အငွေ့တို့ကို ကိုယ်စားပြုသော ရေခဲရုပ်တု၊ ရေစက်၊ တက်စလာကွိုင်မှ လျှပ်စီးနှင့် တိမ်များအနားမှ လေထု]] [[ရူပဗေဒ]]တွင် [[ဒြပ်|ရုပ်ဝတ္ထု]]သည် တည်ရှိနိုင်သည့် ထူးခြားသောပုံစံ ဒြပ်တို့၏ အခြေအနေလေးမျိုးထဲမှ တစ်ခု ဖြစ်သည်။ နေ့စဉ်ဘ၀တွင် အရာဝတ္ထုဖြစ်တည်မှု လေးမျိုး([[အစိုင်အခဲ]]၊ [[အရည်]]၊ [[အငွေ့]]နှင့်[[ပလာစမာ (ရူပဗေဒ)|ပလာစမာ]])ကိုတွေ့နိုင်သည်။ [[ပုံဆောင်ခဲ ၊ အရည်]]ကဲ့သို့သော အလယ်အလတ်အဆင့်ရှိအခြေအနေများကို လူအများသိကြပြီး အချို့သောအခြေအနေများမှာ အစွန်းရောက်အခြေအနေများတွင်သာဖြစ်ပေါ်သော Bose-Einstein condensates၊ neutron-degenerate matter နှင့် quark-gluon plasma စသည်တို့သည် လွန်ကဲသော အအေး၊ လွန်ကဲသောသိပ်သည်းဆနှင့်အလွန်မြင့်မားသောစွမ်းအင် ကဲ့သို့သော အစွန်းရောက်အခြေအနေများတွင်သာတည်ရှိနိုင်သည်။။ ဝတ္ထုအားလုံး၏ထူးခြားသောအခြေအနေများအတွက် [[အရာဝတ္ထုအခြေအနေများ]]ကိုကြည့်ပါ။ သမိုင်းကြောင်းအရ, ဂုဏ်သတ္တိများအတွက် အရည်အသွေးကွဲပြားခြားနားမှုအပေါ် အခြေခံပြီး လုပ်ဖြစ်သည်။ အစိုင်အခဲအခြေအနေတွင် ရှိသောအရာဝတ္ထုသည် အမှုန်များ ([[အက်တမ်|အက်တမ်များ]]၊ [[မော်လီကျူး|မော်လီကျူးများ]] သို့မဟုတ် [[အိုင်ယွန်|အိုင်းယွန်းများ]]) နှင့်အတူတကွ နီးကပ်စွာ တည်ရှိပြီး ပုံသေပမာဏနှင့်ပုံသဏ္ဌာန်ကိုထိန်းသိမ်းသည်။ အရည်အခြေအနေတွင် ရှိသောအရာဝတ္ထုသည် ပုံသေသတ်မှတ်ထားသည့် ထုထည်ပမာဏကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။ သို့သော် ပြောင်းလဲနိုင်သော ပုံသဏ္ဌာန်ရှိပြီး ၎င်းသည် ၎င်း၏ကွန်တိန်နာနှင့်လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ပြုလုပ်သည်။ ၎င်း၏အမှုန် အတူတူ နီးကပ်နေဆဲပေမယ့် လွတ်လပ်စွာရွှေ့ရှားနိုင်သည်။ ဓာတ်ငွေ့အခြေအနေတွင်ရှိသည့်အရာဝတ္ထုသည် ထုထည်နှင့်ပုံသဏ္ဌာန်နှစ်မျိုးစလုံးရှိပြီး ၎င်း၏ကွန်တိန်နာနှင့်လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် နှစ်မျိုးစလုံးကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေသည်။ ၎င်း၏အမှုန် အတူတကွ အနီးကပ်မဟုတ်သလို တည်နေရာ၌ တည်မြဲကြသည်မဟုတ်ချေ။ ပလာစမာအခြေအနေတွင်ရှိသောအရာဝတ္ထုများသည် အသံပမာဏနှင့်ပုံသဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုးရှိပြီးနယူထရွန်အက်တမ်များအပြင် သိသိသာသာ အိုင်းယွန်းနှင့်အီလက်ထရွန်များ ပါဝင်သည်။ "phase"ဟူသောဝေါဟာရကို တစ်ခါတစ်ရံတွင် အခြေအနေကိုပြောရန် အသုံးပြုသည်။ သို့သော်စနစ်တစ်ခုသည် တူညီသောအခြေအနေ၏မရေမတွက်နိုင်သော အဆင့်"phase"များစွာ ပါဝင်နိုင်သည်။' ဖုန်ရှူလိုက် ' ==ကိုးကား== {{Reflist}} [[Category:ဒြပ်တို့၏ ပြောင်းလဲမှုအဆင့်များ]] idpwd4bg51h06wyh9g1b7a4ux84q4dh 754360 754304 2022-08-12T09:52:17Z Ninjastrikers 22896 [[Special:Contributions/210.14.97.52|210.14.97.52]] ([[User talk:210.14.97.52|ဆွေးနွေး]]) ၏ ပြင်ဆင်မှုများကို [[User:Dr Lotus Black|Dr Lotus Black]] ၏ နောက်ဆုံးတည်းဖြတ်မူသို့ နောက်ပြန် ပြန်ပြင်ခဲ့သည် wikitext text/x-wiki {{unreferenced|date=1 Sep 2021}} [[File:Four Fundamental States of Matter.png|thumb|right|370px|ဒြပ်တို့၏ အခြေအနေလေးမျိုး. အပေါ်ဘယ်မှ နာရီလက်တံအတိုင်း အခဲ၊ အရည်၊ ပလာစမာနှင့် အငွေ့တို့ကို ကိုယ်စားပြုသော ရေခဲရုပ်တု၊ ရေစက်၊ တက်စလာကွိုင်မှ လျှပ်စီးနှင့် တိမ်များအနားမှ လေထု]] [[ရူပဗေဒ]]တွင် [[ဒြပ်|ရုပ်ဝတ္ထု]]သည် တည်ရှိနိုင်သည့် ထူးခြားသောပုံစံ ဒြပ်တို့၏ အခြေအနေလေးမျိုးထဲမှ တစ်ခု ဖြစ်သည်။ နေ့စဉ်ဘ၀တွင် အရာဝတ္ထုဖြစ်တည်မှု လေးမျိုး([[အစိုင်အခဲ]]၊ [[အရည်]]၊ [[အငွေ့]]နှင့်[[ပလာစမာ (ရူပဗေဒ)|ပလာစမာ]])ကိုတွေ့နိုင်သည်။ [[ပုံဆောင်ခဲအရည်]]ကဲ့သို့သော အလယ်အလတ်အဆင့်ရှိအခြေအနေများကို လူအများသိကြပြီး အချို့သောအခြေအနေများမှာ အစွန်းရောက်အခြေအနေများတွင်သာဖြစ်ပေါ်သော Bose-Einstein condensates၊ neutron-degenerate matter နှင့် quark-gluon plasma စသည်တို့သည် လွန်ကဲသော အအေး၊ လွန်ကဲသောသိပ်သည်းဆနှင့်အလွန်မြင့်မားသောစွမ်းအင် ကဲ့သို့သော အစွန်းရောက်အခြေအနေများတွင်သာတည်ရှိနိုင်သည်။။ ဝတ္ထုအားလုံး၏ထူးခြားသောအခြေအနေများအတွက် [[အရာဝတ္ထုအခြေအနေများစာရင်း]]ကိုကြည့်ပါ။ သမိုင်းကြောင်းအရ, ဂုဏ်သတ္တိများအတွက် အရည်အသွေးကွဲပြားခြားနားမှုအပေါ် အခြေခံပြီး လုပ်ဖြစ်သည်။ အစိုင်အခဲအခြေအနေတွင် ရှိသောအရာဝတ္ထုသည် အမှုန်များ ([[အက်တမ်|အက်တမ်များ]]၊ [[မော်လီကျူး|မော်လီကျူးများ]] သို့မဟုတ် [[အိုင်ယွန်|အိုင်းယွန်းများ]]) နှင့်အတူတကွ နီးကပ်စွာ တည်ရှိပြီး ပုံသေပမာဏနှင့်ပုံသဏ္ဌာန်ကိုထိန်းသိမ်းသည်။ အရည်အခြေအနေတွင် ရှိသောအရာဝတ္ထုသည် ပုံသေသတ်မှတ်ထားသည့် ထုထည်ပမာဏကို ထိန်းသိမ်းထားသည်။ သို့သော် ပြောင်းလဲနိုင်သော ပုံသဏ္ဌာန်ရှိပြီး ၎င်းသည် ၎င်း၏ကွန်တိန်နာနှင့်လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် ပြုလုပ်သည်။ ၎င်း၏အမှုန် အတူတူ နီးကပ်နေဆဲပေမယ့် လွတ်လပ်စွာရွှေ့ရှားနိုင်သည်။ ဓာတ်ငွေ့အခြေအနေတွင်ရှိသည့်အရာဝတ္ထုသည် ထုထည်နှင့်ပုံသဏ္ဌာန်နှစ်မျိုးစလုံးရှိပြီး ၎င်း၏ကွန်တိန်နာနှင့်လိုက်လျောညီထွေဖြစ်အောင် နှစ်မျိုးစလုံးကို လိုက်လျောညီထွေဖြစ်စေသည်။ ၎င်း၏အမှုန် အတူတကွ အနီးကပ်မဟုတ်သလို တည်နေရာ၌ တည်မြဲကြသည်မဟုတ်ချေ။ ပလာစမာအခြေအနေတွင်ရှိသောအရာဝတ္ထုများသည် အသံပမာဏနှင့်ပုံသဏ္ဌာန်အမျိုးမျိုးရှိပြီးနယူထရွန်အက်တမ်များအပြင် သိသိသာသာ အိုင်းယွန်းနှင့်အီလက်ထရွန်များ ပါဝင်သည်။ "phase"ဟူသောဝေါဟာရကို တစ်ခါတစ်ရံတွင် အခြေအနေကိုပြောရန် အသုံးပြုသည်။ သို့သော်စနစ်တစ်ခုသည် တူညီသောအခြေအနေ၏မရေမတွက်နိုင်သော အဆင့်"phase"များစွာ ပါဝင်နိုင်သည်။ ==ကိုးကား== {{Reflist}} [[Category:ဒြပ်တို့၏ ပြောင်းလဲမှုအဆင့်များ]] 2e5a1vbm3xadm54opt0a5a99l806wnx 0 143118 754251 754241 2022-08-11T12:26:10Z Kantabon 45503 [[Special:Contributions/2400:AC40:A71:F8E:619D:B6F9:89E2:FF83|2400:AC40:A71:F8E:619D:B6F9:89E2:FF83]] ([[User talk:2400:AC40:A71:F8E:619D:B6F9:89E2:FF83|ဆွေးနွေး]]) ၏ တည်းဖြတ်မူ 754241 ကို ပြန်လည်ပယ်ဖျက်လိုက်သည် wikitext text/x-wiki {{Infobox venue | stadium_name = သိမ်ဖြူအားကစားကွင်း | nickname = | image = File:Thein Pyu Stadium - Yangon.png | location = သိမ်ဖြူလမ်း၊ [[ရန်ကုန်မြို့]]၊ မြန်မာ | coordinates = {{coord|16|49|16.73|N|96|11|12.58|E|region:MM_type:landmark|display=inline,title}} | broke_ground = | opened = | expanded = | closed = | demolished = | owner = [[ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစား ဝန်ကြီးဌာန]] | operator = | surface = | Constructor = | construction_cost = | architect = | former_names = | tenants = '''[[မြန်မာနိုင်ငံရိုးရာလက်ဝှေ့အဖွဲ့ချုပ်]] (MTBF)''' | seating_capacity = ၅,၂၀၀<ref name="LeducvsTTM3">{{Cite news|url=http://lethweiworld.com/dave-leduc-still-champion/|title=And Still: Dave Leduc Retains Openweight Lethwei Crown|date=18 December 2018|work=Lethwei World}}</ref> | dimensions = }} '''သိမ်ဖြူအားကစားကွင်း''' သည် [[ရန်ကုန်မြို့]]တွင် တည်ရှိသည့် လက်ဝှေ့အားကစားကွင်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite news|url=https://globalgaz.com/lethwei-fight-yangon-myanmar|title=Lethwei Fight Yangon Myanmar |date=28 May 2019|work=Global Gaz|language=EN}}</ref> ဤကွင်းတွင် လူပေါင်း ၅၂၀၀ ကျော်ဝင်ဆံ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံရှိ လက်ဝှေ့အားကစားရုံများတွင် လူသိအများဆုံး ဖြစ်သည်။<ref name="LeducvsTTM3" /> အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာနှင့် ပြည်တွင်းလက်ဝှေ့ပွဲများ အများစုကို ဤကွင်းတွင် ကျင်းပလေ့ရှိသည်။ ဤကွင်းကို မြန်မာ့ရိုးရာလက်ဝှေ့အဖွဲ့ချုပ်က ကြီးကြပ်ကွပ်ကဲလျက်ရှိသည်။<ref>{{Cite news|url=https://www.moi.gov.mm/npe/?q=node/15563|title=နိုင်ငံတကာရိုးရာလက်ဝှေ့စိန်ခေါ်ပွဲ မြန်မာပြည်ချန်ပီယံ ထွန်းထွန်းမင်း ကနေဒါလက်ဝှေ့ချန်ပီယံ မက်သရူးကို အလဲထိုး|date=27 May 2015|work=NPE|language=Burmese}}</ref> ==အကြောင်းအရာ== မြန်မာနိုင်ငံ အားကစားနှင့် ကျန်းမာရေးဦးစီးဌာန၏ အောက်တွင် မြန်မာ့ရိုးရာလက်ဝှေ့အဖွဲ့ချုပ်သည် ၁၉၉၀ ခုနှစ်များကတည်းက သိမ်ဖြူကွင်းတွင် ရုံးခန်းတစ်ခု ထားရှိခဲ့သည်။<ref>{{cite web|url=http://www.yangondirectory.com/listing/myanmar-boxing-federation-l00219870-110291.html|title=Sports Clubs & Associations - Myanmar Boxing Federation|accessdate=19 August 2020|publisher=Yangon Directory}}{{Dead link|date=January 2021 }}</ref> ===လက်ဝှေ့=== [[File:Lethwei fights in Thein phyu stadium.jpg|thumb|left|လက်ဝှေ့ပွဲများ ကျင်းပနေပုံ]] ၁၉၉၆ ခုနှစ်ကတည်းက အားကစားရုံတွင် ရွှေခါးပတ်ချန်ပီယံပြိုင်ပွဲများကို ကျင်းပခဲ့သည်။ <ref>{{Cite news|url=https://www.mmtimes.com/sports/14701-a-golden-opportunity.html|title=A ‘Golden’ opportunity|author=Kyaw Zin Hlaing|date=27 May 2015|work=Myanmar Times|language=en}}</ref> ၂၀၂၀ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၃၁ ရက်နေ့တွင် ဤအားကစားရုံ၌ ကမ္ဘာ့လက်ဝှေ့ချန်ပီယံပြိုင်ပွဲ WLC 11: Battlebones ကို ကျင်းပခဲ့သည်။<ref name="Uzbek wins">{{Cite web|url=https://apmma.net/wlc-battlebones-naimjon-tuhtaboyev-wins-middleweight-title|title=WLC: BATTLEBONES – NAIMJON TUHTABOYEV WINS MIDDLEWEIGHT TITLE|author=Leon Jennings|date=1 February 2020|website=Asian Persuasion MMA|language=en}}</ref> ===လေ့ကျင့်ခြင်း=== ===၂၀၂၀ ခုနှစ်=== ၂၀၂၀ ခုနှစ် မတ်လတွင် ကိုဗစ်ကပ်ရောဂါဖြစ်ပွားနေသဖြင့် လက်ဝှေ့ပွဲများအားလုံးကို ပယ်ဖျက်ခဲ့ရသည်။<ref name="covid19 2">{{Cite web|url=https://elevenmyanmar.com/news/authorities-prepare-thein-phyu-indoor-stadium-to-quarantine-covid-19-suspects|title=Authorities prepare Thein Phyu indoor stadium to quarantine COVID-19 suspects|author=Thiha Aung|date=23 March 2020|website=Eleven News Myanmar|language=en}}</ref> ကျန်းမာရေးနှင့် အားကစားဝန်ကြီးဌာနက အားကစားကွင်းအား နိုင်ငံရပ်ခြားမှ ပြန်လာသူများအတွက် စောင့်ကြည့်စစ်ဆေးသည့်စင်တာ အဖြစ် အသုံးပြုခဲ့သည်။<ref name="covid19">{{Cite web|url=https://www.irrawaddy.com/news/burma/myanmar-prepares-quarantine-centers-official-covid-19-count-remains-zero.html|title=Myanmar Prepares Quarantine Centers as Official COVID-19 Count Remains at Zero|author=Nan Lwin|date=23 March 2020|website=The Irrawaddy|language=en}}</ref> ==ကိုးကား== {{reflist}} [[ကဏ္ဍ:ရန်ကုန်မြို့ရှိ အဆောက်အဦများ]] [[ကဏ္ဍ:မြန်မာနိုင်ငံရှိ အားကစားကွင်းများ]] ifuuzkoz7xb5ylw8qfo32ruhzqktk02 0 204635 754322 669802 2022-08-12T04:38:12Z 2405:9800:B501:76AC:15A1:F1E:C479:8F6A ကျောင်းသားလက်ရုံးတပ်တော်တွင် ပါဝင် wikitext text/x-wiki {{notability|person}} '''မင်းဟန်ထက်'''သည် [[တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများ သမဂ္ဂ|တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ]]ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သည်။ [[ဒဂုံတက္ကသိုလ်]]ကျောင်းသားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး ၂၀၂၀ပြည့်နှစ်တွင် ဒဂုံတက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်ရွေးကောက်ခံခဲ့ရသည်။ ရန်ကုန်အခြေစိုက်တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားသမဂ္ဂများ(တကသများ)၏ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးလည်းဖြစ်သည်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်အတွင်းက စစ်တပ်မှ မတရားဖမ်းဆီးထောင်ချခဲ့သော ဒေါင်းတို့မျိုးဆက် သံချပ်၏ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးလည်းဖြစ်သည်။ မင်းဟန်ထက်သည် ၂၀၁၉ခုနှစ်အတွင်းတွင်ဆဲဗင်းဂျူလိုင်လှုပ်ရှားမှုဖြင့် ငြိမ်းစုစီဥပဒေဖြင့် ဖမ်းဆီးအကျဉ်းချခံခဲ့ရသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း စစ်အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်သော လူထုလှုပ်ရှားမှုများကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှု၊ နိုင်ငံတော်အကြည်ညိုပျက်စေမှု<ref>{{cite news|date=10 March 2021|title=ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ်(ဗကသဟောင်း)များနှင့် ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ်(ဗကသ) ဦးဆောင်သူများအား ဖမ်းဆီးအရေးယူ|url=https://cincds.gov.mm/node/11130?d=1|url-status=live}}</ref>တို့ဖြင့် လက်ရှိအချိန်ထိ ဝရမ်းထုတ်ခံထားရခြင်းရှိသည်။ တကသများရန်ကုန်တွင် ပါဝင်ခဲ့ပြီး ၎င်းမှ ထပ်မံဖွဲ့စည်းလိုက်သည့် ကျောင်းသားလက်ရုံးတပ်တော်တွင် ပါဝင်ခဲ့သည်။ == ကိုးကား == {{reflist}} [[ကဏ္ဍ:မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားများ]] [[ကဏ္ဍ:မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသမားများ]] tomzf5en52627e8z6iax7c3fd8k160b 754323 754322 2022-08-12T04:38:39Z 2405:9800:B501:76AC:15A1:F1E:C479:8F6A wikitext text/x-wiki {{notability|person}} '''မင်းဟန်ထက်'''သည် [[တက္ကသိုလ် ကျောင်းသားများ သမဂ္ဂ|တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ]]ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးဖြစ်သည်။ [[ဒဂုံတက္ကသိုလ်]]ကျောင်းသားတစ်ဦးဖြစ်ပြီး ၂၀၂၀ပြည့်နှစ်တွင် ဒဂုံတက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများသမဂ္ဂ၏ ဥက္ကဋ္ဌအဖြစ်ရွေးကောက်ခံခဲ့ရသည်။ ရန်ကုန်အခြေစိုက်တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားသမဂ္ဂများ(တကသများ)၏ ခေါင်းဆောင်တစ်ဦးလည်းဖြစ်သည်။ ၂၀၁၉ ခုနှစ်အတွင်းက စစ်တပ်မှ မတရားဖမ်းဆီးထောင်ချခဲ့သော ဒေါင်းတို့မျိုးဆက် သံချပ်၏ အဖွဲ့ဝင်တစ်ဦးလည်းဖြစ်သည်။ မင်းဟန်ထက်သည် ၂၀၁၉ခုနှစ်အတွင်းတွင်ဆဲဗင်းဂျူလိုင်လှုပ်ရှားမှုဖြင့် ငြိမ်းစုစီဥပဒေဖြင့် ဖမ်းဆီးအကျဉ်းချခံခဲ့ရသည်။ ၂၀၂၁ ခုနှစ်အတွင်း စစ်အာဏာသိမ်းဆန့်ကျင်သော လူထုလှုပ်ရှားမှုများကို ဦးဆောင်ခဲ့ပြီး နိုင်ငံတော်ပုန်ကန်မှု၊ နိုင်ငံတော်အကြည်ညိုပျက်စေမှု<ref>{{cite news|date=10 March 2021|title=ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ်(ဗကသဟောင်း)များနှင့် ဗမာနိုင်ငံလုံးဆိုင်ရာကျောင်းသားသမဂ္ဂများအဖွဲ့ချုပ်(ဗကသ) ဦးဆောင်သူများအား ဖမ်းဆီးအရေးယူ|url=https://cincds.gov.mm/node/11130?d=1|url-status=live}}</ref>တို့ဖြင့် လက်ရှိအချိန်ထိ ဝရမ်းထုတ်ခံထားရခြင်းရှိသည်။ == ကိုးကား == {{reflist}} [[ကဏ္ဍ:မြန်မာ့နိုင်ငံရေး အကျဉ်းသားများ]] [[ကဏ္ဍ:မြန်မာ့နိုင်ငံရေးသမားများ]] dgrv23f6d9ihu6p3dvmwmmg83p29r6a 0 206203 754272 753753 2022-08-11T15:00:05Z Albert Poliakoff 55831 /* ဖဆပလနှစ်ခြမ်းကွဲခြင်း */ စာလုံးပေါင်း ပြင်ခဲ့သည် wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်<br>Union of Burma | native_name = | flag = | common_name = မြန်မာနိုင်ငံတော် | status = | status_text = | p1 = ကိုလိုနီခေတ် | flag_p1 = Flag of British Burma (1937).svg | s1 = မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်{{!}}ပြည်ထောင်စု ဆိုရှယ်လစ်သမ္မတ မြန်မာနိုင်ငံ | flag_s1 = Flag of Myanmar (1974-2010).svg | image_flag = Flag of Burma (1948-1974).svg | flag_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ အလံတော်|အလံတော်]] |flag_alt = | national_motto = ''သမဂ္ဂါနံ တပေါ သုခေါ''<br/>(စည်းလုံးညီညွတ်ခြင်းသည် ချမ်းသာခြင်းကို ဆောင်ရာ၏) | image_coat = State Seal of Burma (1948–1974).png | coat_alt = | symbol = | symbol_type = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ နိုင်ငံတော်အထိမ်းအမှတ်တံဆိပ်|တံဆိပ်တော်]]{{efn|သမတ (သမ္မတ) ဟူသောစကားလုံးပါဝင်သော်လည်း တရားဝင်အသုံးအနှုန်းတွင် ထည့်သုံးလေ့မရှိပေ။}} | image_map = Location Burma (Myanmar) ASEAN.svg | image_map_alt = | image_map_caption = | capital = [[ရန်ကုန်မြို့]] | national_anthem = {{unbulleted list|''[[ကမ္ဘာမကြေ]]'' <br/>({{lang-en|"Till the End of the World"}})|<br/>[[File:U.S. Navy Band - Kaba Ma Kyei.oga]]}} | era = [[စစ်အေးတိုက်ပွဲ]]ကာလ | government_type = [[ဖက်ဒရယ်ပြည်ထောင်စုစနစ်|ဖက်ဒရယ်]] [[ပါလီမန် ဒီမိုကရေစီ စနစ်|ပါလီမန်]] [[သမ္မတနိုင်ငံ|သမ္မတစနစ်]] | leader_title1 = [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတများ စာရင်း|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]] | leader_name1 = {{unbulleted list|[[စဝ်ရွှေသိုက်]] (၁၉၄၈–၁၉၅၂)|[[ဘဦး (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဘဦး]] (၁၉၅၂–၁၉၅၇)|[[မန်းဝင်းမောင် (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဝင်းမောင်]] (၁၉၅၇–၁၉၆၂)}} | leader_title2 = [[မြန်မာနိုင်ငံတော်၏ ဝန်ကြီးချုပ်များ|နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]] | leader_name2 = {{unbulleted list|[[ဦးနု]] (၁၉၄၈–၁၉၅၆)|[[ဦးဗဆွေ|ဗဆွေ]] (၁၉၅၆–၁၉၅၇)|[[ဦးနု]] (၁၉၅၇–၁၉၅၈)|[[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|နေဝင်း]] (၁၉၅၈–၁၉၆၀) {{small|(ယာယီ)}}|[[ဦးနု]] (၁၉၆၀–၁၉၆၂)}} | legislature = [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် (၁၉၄၇)|ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော်]] | upper_house = [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]] | lower_house = [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၁၉၄၈)|ပြည်သူ့လွှတ်တော်]] | common_languages = [[မြန်မာဘာသာစကား|မြန်မာဘာသာ]] | religion = [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]] | sovereignty_type = ဖြစ်ရပ်များ | established_event1 = [[မြန်မာ့လွတ်လပ်ရေးအက်ဥပဒေ]]ပြဋ္ဌာန်းခြင်း | established_date1 = ၁၀ ဒီဇင်ဘာ ၁၉၄၇ | established_event2 = [[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|လွတ်လပ်ရေးကြေညာခြင်း]] | established_date2 = ၄ ဇန်နဝါရီ ၁၉၄၈ | established_event3 = [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်းပိုက်ခံရခြင်း]] | established_date3 = ၂ မတ် ၁၉၆၂ | area_km2 = ၆၇၆,၅၇၈ | area_sq_mi = ၂၆၁,၂၂၈ | currency = [[မြန်မာကျပ်ငွေ]] | currency_code = MMK | iso3166code = MM | time_zone = [[မြန်မာစံတော်ချိန်]] | utc_offset = +06:30 | today = [[မြန်မာနိုင်ငံ]] }} {{မြန်မာ့သမိုင်း}} '''ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော်''' ({{lang-en|Union of Burma}}) သည် ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီလ ၄ ရက်နေ့တွင် ဗြိတိသျှတို့ထံမှ [[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|လွတ်လပ်ရေး]]ကို ရရှိခဲ့သည်။ ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ အထိလည်းကောင်း၊ ၁၉၆၀ မှ ၁၉၆၂ အထိလည်းကောင်း မြန်မာနိုင်ငံသည် ဒီမိုကရက်တစ်နိုင်ငံအဖြစ် ရပ်တည်ခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် [[အစ္စရေးနိုင်ငံ]]နှင့် [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]တို့ကို ပထမဆုံး အသိအမှတ်ပြုခဲ့သော နိုင်ငံများအနက် တစ်နိုင်ငံဖြစ်လေသည်။ ၁၉၄၈ ဖဆပလပါတီအာဏာရလာပြီးနောက် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် [[ဦးနု]]က ဆောင်ရွက်ခဲ့၍ မကြာမီပင် ဖဆပလအတွင်း၌ ကွဲပြားမှုများစွာဖြစ်ပေါ်ခြင်း၊ တိုင်းပြည်အနှံ့ ကွန်မြူနစ်၊ [[မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ|တိုင်းရင်းသား ပဋိပက္ခ]]များစွာကို ရင်ဆိုင်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၄၉ တွင် အစိုးရအစိုးရ၏ အပြည့်အဝထိန်းချုပ်နိုင်သည်မှာ ရန်ကုန်နှင့်အနီးတဝိုက်သာ ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် အင်အားချည့်နဲ့သော အစိုးရသည် စစ်တပ်၏ အင်အားကို မှီခိုလာခဲ့ရကာ [[ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း]]သည် အာဏာထက်မြက်လာခဲ့လေသည်။ ၁၉၅၈ ၌ ကြီးမားသည့် စိန်ခေါ်မှုများကို အစိုးရအဖွဲ့က မထိန်းချုပ်နိုင်သည့် အခြေအနေအပြင် အချို့သော နယ်ဘက်၊ စစ်ဘက်မှသူများက စစ်တပ်ခေါင်းဆောင် ဦးနေဝင်းထံ အာဏာလွှဲပြောင်းပေးရန် တောင်ဆိုမှုများ၊ နိုင်ငံရေးမတည်ငြိမ်မှုများလည်းရှိခဲ့၏။ ဤသို့ဖြင့် ဒီမိုကရေစီစနစ်မှ ဦးနေဝင်းက [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)|အိမ်စောင့်အစိုးရ]] ဖွဲ့စည်း၍ ၁၉၅၈ မှ ၁၉၆၀ အထိ အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။<ref name="Asiafoundation"/> ၁၉၆၀ ဖေဖော်ဝါရီတွင် ရွေးကောက်ပွဲများ ပြုလုပ်ခဲ့ကြပြီး ဦးနု အာဏာပြန်လည်ရရှိလာသော်လည်း ၁၉၆၂ မတ်တွင် ဗိုလ်ချုပ်ကြီးမ‌ေအလိုး နေဝင်းသည် [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းယူခဲ့]]ပြီး စစ်အာဏာရှင်စနစ်ဖြင့် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ==နယ်နမိတ်== ၁၉၄၈ တွင် မြန်မာနိုင်ငံသည် အနောက်ဘက်၌ [[အရှေ့ပါကစ္စတန်]] (ယခု [[ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နိုင်ငံ]]) နှင့် [[အိန္ဒိယနိုင်ငံ]]၊ မြောက်ဘက်၌ ကိုယ်တိုင်လွတ်လပ်ရေး ကြေညာထားသော [[တိဗက်|တိဗက်ပြည်]]{{efn|၁၉၅၁ တွင် တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံမှ အပြီးတိုင်သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။}}၊ အရှေ့မြောက်ဘက်၌ ပြည်တွင်းစစ်ဖြစ်ပွားခဲ့သော [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ (၁၉၁၂–၁၉၄၉)|တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ]] (၁၉၄၉ ပြီးနောက် [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]])၊ အရှေ့ဘက်၌ [[ပြင်သစ်အင်ဒိုချုင်းနား]] ဒေသ{{efn|၁၉၅၃ တွင် ထိစပ်ရာ နိုင်ငံဒေသသည် [[လာအိုဘုရင့်နိုင်ငံ]]အဖြစ် လွတ်လပ်ရေးရခဲ့သည်။}} နှင့် အရှေ့တောင်ဘက်တွင် [[ထိုင်းနိုင်ငံ]]တို့နှင့်ထိစပ်ခဲ့သည်။ တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံနှင့် နယ်မြေသတ်မှတ်သည့်စာချုပ်ကို ၁၉၆၀ တွင် ချုပ်ဆိုခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံတွင် ပြည်နယ်များမှာ [[ကချင်ပြည်နယ်]]၊ [[ချင်းပြည်နယ်|ချင်းဝိဒေသတိုင်း]]၊ [[ရှမ်းပြည်နယ်]]၊ [[ကယားပြည်နယ်|ကရင်နီပြည်နယ်]]ဟူ၍သာရှိခဲ့သည်။ ၁၉၅၁ တွင် ကရင်များအတွက် [[ကော်သူးလေ]]ဒေသကို ဖွဲ့စည်းပေးခဲ့သည်။ တိုင်းဒေသကြီးများမှာ [[စစ်ကိုင်းတိုင်း]]၊ [[မန္တလေးတိုင်း]]၊ [[မကွေးတိုင်း]]၊ [[ဧရာဝတီတိုင်း]]၊ [[ပဲခူးတိုင်း]]၊ [[ရခိုင်ပြည်နယ်|ရခိုင်တိုင်း]]နှင့် [[တနင်္သာရီတိုင်း]]ဟူ၍သာရှိခဲ့သည်။<ref>{{cite book |last= |first= |author-link= |date= ၁၉၅၆ |title= ကျောင်းသုံး ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံနှင့် ကမ္ဘာမြေပုံစာအုပ် |url= |location= |publisher= သမာမိတ္တ အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာပညာရေးစာအုပ်ဖြန့်ချိရေးဌာန |pages= ၁၈၊ ၁၉ |isbn= }}</ref> မြို့တော်မှာ[[ရန်ကုန်မြို့]]ဖြစ်သည်။ ==သမိုင်းကြောင်း== {{see also|မြန်မာ့သမိုင်း}} မြန်မာနိုင်ငံသည် [[၁၉၄၃]] ခုနှစ်တွင် လွတ်လပ်ရေးရခဲ့သော်လည်း [[ဂျပန်ခေတ်မြန်မာပြည်|ဂျပန်တို့၏လက်အောက်ခံတိုင်းပြည်]]အဖြစ်သာ ရှိခဲ့ရသည်။ [[၁၉၄၅]]တွင် ဂျပန်တို့ကို တိုက်ထုတ်ခဲ့ပြီးဖြစ်သော်လည်း အင်္ဂလိပ်တို့က ဆက်လက်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ [[၁၉၄၈]] ခုနှစ် ရောက်မှသာ စစ်မှန်သော[[လွတ်လပ်ရေးနေ့ (မြန်မာနိုင်ငံ)|လွတ်လပ်ရေး]]ကို ရရှိခဲ့သည်။ ထိုလွတ်လပ်သည့်ကာလ၌ သက်တမ်းအရှည်ကြာဆုံး အုပ်ချုပ်ခဲ့သူမှာ [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်|ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ချုပ်]]ဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့် ၁၉၄၈ မှ [[၁၉၅၈]] အထိ ကာလကို "ဖဆပလခေတ်" ဟုလည်းခေါ်ဆိုကြသည်။ မြန်မာနိုင်ငံသည် လွတ်လပ်သောနိုင်ငံဖြစ်ခဲ့သော်လည်း [[ပြည်တွင်းသောင်းကျန်းမှုသမိုင်း|ပြည်တွင်းပဋိပက္ခ]]များနှင့် ကြုံတွေ့ခဲ့ရသည်။ [[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး]] (KNU)၊ [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံဖြူကွန်မြူနစ်ပါတီ]] (CPB)၊ [[အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]၊ [[ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့]] (PVO) စသည်တို့ ထကြွခဲ့ကြသည်။ ===ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ=== {{see also|မြန်မာ့ပြည်တွင်းပဋိပက္ခများ}} ====ကွန်မြူနစ်တို့ထကြွခြင်း==== မြန်မာနိုင်ငံ၌ ပထမဆုံးထကြွခဲ့ကြသူများမှာ ကွန်မြူနစ်ပါတီဖြစ်သည်။ ၁၉၄၆ တွင် [[ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]သည် ဂိုဏ်းဂဏစိတ်ပြင်းထန်လာခြင်း၊ ဖဆပလ၏စည်းကမ်းများကို ကျူးလွန်ဖောက်ဖျက်ခြင်းစသည်တို့ကြောင့် ကွန်မြူနစ်ပါတီကို ဖဆပလအဖွဲ့ချုပ်မှ ထုတ်ပယ်လိုက်ရသည်။ ထို့နောက် ထိုကွန်မြူနစ်ပါတီမှာ ကိုယ်တိုင်တိုက်ပွဲဝင်၍ လွတ်လပ်ရေးရယူလိုသော [[သခင်စိုး]]ဦးဆောင်သည့် [[အလံနီ ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံနီကွန်မြူနစ်ပါတီ]]နှင့် ဖဆပလနှင့်ပူးပေါင်းလိုသော [[သခင်သန်းထွန်း]]ဦးဆောင်သည့် [[ဗမာပြည် ကွန်မြူနစ်ပါတီ|အလံဖြူကွန်မြူနစ်ပါတီ]]ဟူ၍ နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ အလံနီများက ၁၉၄၆ တွင် စတင်သောင်းကျန်းခဲ့ကြသည်။ အလံဖြူများသည် ဖဆပလနှင့် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လိုရာမှ ၁၉၄၈ တွင် ကျင်းပသော ကွန်မြူနစ်ညီလာခံကြီးသို့ တက်ရောက်ခဲ့ရာ လက်နက်ကိုင်တော်လှန်ရေးလမ်းစဉ်ကို လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ထို့ကြောင့် အလံဖြူများသည် မြန်မာနိုင်ငံ၏လွတ်လပ်ရေးကို အယုံအကြည်မရှိဖြစ်ခဲ့ကြရာ စတင်ထကြွခဲ့ကြသည်။ ====ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့==== [[ပြည်သူ့ရဲဘော် အဖွဲ့|ပြည်သူ့ရဲဘော်အဖွဲ့]]တွင်လည်း သဘောထားကွဲလွဲမှုကြောင့် ရဲဘော်ဖြူ၊ ရဲဘော်ဝါဟူ၍ နှစ်ခြမ်းကွဲခဲ့သည်။ ရဲဘော်ဝါများသည် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအဆိုပြုသော လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူ ၁၅ ချက်အနက် ၁၄ ချက်ကို လက်ခံခဲ့ကြသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကမူ တောခိုကွန်မြူနစ်များကို ပြန်လည်စေ့စပ်ပြီးမှသာ လက်ဝဲညီညွတ်ရေးမူကို ရရှိနိုင်မည်ဟုယုံကြည်ခဲ့ကြသည်။ ရဲဘော်ဖြူများကို ဗိုလ်လရောင်နှသင့် ဗိုလ်ဖိုးကွန်းတို့ခေါင်းဆောင်ခဲ့ပြီး၊ ရဲဘော်ဝါကို [[မှူးအောင်၊ ဗိုလ် (ရဲဘော်သုံးကျိပ်)|ဗိုလ်မှူးအောင်]]နှင့် [[စိန်မှန်၊ ဗိုလ်မှူး|ဗိုလ်စိန်မှန်]]တို့က ခေါင်းဆောင်ခဲ့သည်။ ရဲဘော်ဖြူတို့သည် ၁၉၄၈ ဇူလိုင် ၂၉ တွင် စတင်ထကြွခဲ့ကြသည်။ ====[[ကရင်ပဋိပက္ခ]]==== ၁၉၄၈ ခုနှစ် ဖေဖော်ဝါရီလတွင် [[ကရင်လူမျိုး|ကရင်တိုင်းရင်းသား]]လေးသိန်းတို့သည် [[ကရင်ပြည်နယ်]]ကိုဖွဲ့စည်းပေးရန် တောင်းဆိုဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ ကွန်မြူနစ်များထကြွလာသည်နှင့် အချို့သောကရင်များသည် ကရင်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ (KNDO) ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ KNDO အဖွဲ့ကိုဖွဲ့စည်းခြင်း၊ ဖဆပလအစိုးရမှ ကရင်တို့အား အယုံအကြည်နည်းခြင်းတို့ကြောင့် ကရင်နှင့်ဗမာတိုင်းရင်းသားတို့၏ ဆက်ဆံရေးမှာ တင်းမာလာခဲ့သည်။ ထိုတင်းမာမှုများကို လျော့ကျစေရန်အတွက် ဝန်ကြီးချုပ်[[ဦးနု]]ကိုယ်တိုင်ဦးစီး၍ ကရင်–ဗမာ ချစ်ကြည်ရေးပွဲများ ပြုလုပ်ပေးခဲ့သည်။ ကရင်တိုင်းရင်းသားတို့သည် ပြည်တွင်သောင်းကျန်းမှုများကို နှိမ်နှင်းရာ၌အစိုးရအား ကူညီပေးခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၈ ဇန်နဝါရီတွင် [[ဦးနု]]နှင့် [[ကရင် အမျိုးသား အစည်းအရုံး|ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံး]] (KNU) ခေါင်းဆောင် [[စောဘဦးကြီး]]တို့သည် ပြည်တွင်း၌ဖြစ်လျက်ရှိသော သောင်းကျန်းမှုများကိုရပ်‌ဆိုင်းရန် ဧရာဝတီဒေသ၌ ဆွေးနွှေးခဲ့ကြသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၏ခွင့်ပြုချက်ဖြင့် စစ်ဦးစီးချုပ်[[စမစ်ဒွန်း|ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်း]]သည် ကွန်မြူနစ်များအားတိုက်ထုတ်ရန် တွံတွေးတူးမြောင်းဒေသအား သိမ်းပိုက်‌စေခဲ့သည်။ လူမျိုးရေးတင်းမာမှုများကြောင့် မြန်မာ့သတင်းများသည်ထိုဖြစ်ရပ်ကို ကရင်တို့ထကြွကြသည် ဟူ၍မှတ်ယူခဲ့ကြသဖြင့် ကရင်-ဗမာဆက်ဆံရေးမှာ ယိုယွင်းလာခဲ့သည်။ KNDO သည် [[အင်းစိန်မြို့နယ်|အင်းစိန်မြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ [[ဗမာလူမျိုး|ဗမာ]]တို့ကမကျေနပ်သဖြင့် ကိုယ်တိုင်လက်နက်စွဲကိုင်၍ ကရင်တို့အား တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ကရင်ဗိုလ်မှူးကြီးမင်းမောင်သည် စောဘဦးကြီးအား KNU နှင့် ဦးနုအစိုးရတို့အကြား ငြိမ်းချမ်းရေးကို ရပ်ဆိုင်းစေခဲ့သည်။ ၁၉၄၉ ဇန်နဝါရီ ၂၇ တွင် [[တောင်ငူမြို့]]ကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ပုသိမ်မြို့]]၊ [[ဖြူးမြို့]] စသောဒေသများကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် [[တပ်မတော်]]ရှိ ကရင်လူမျိုးများအား ဖြုတ်ချခဲ့သည်။ စစ်ဦးစီးချုပ် ဗိုလ်ချုပ်စမစ်ဒွန်းနေရာတွင် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်း]]အား ခန့်အပ်ခဲ့သည်။ ရာထူးမှအနားယူခံရသော ကရင်စစ်သားတို့သည် KNDO သို့ဝင်ရောက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၉ ဇန်နဝါရီ ၃၁ တွင် ကရင်အမျိုးသားအစည်းအရုံးသည် မြန်မာအစိုးရအား စစ်ကြေညာခဲ့သည်။ ====အခြားသောင်းကျန်းမှုများ==== တနင်္သာရီတိုင်းဒေသ (ယခု [[မွန်ပြည်နယ်]] နယ်မြေ) တွင်လည်း မွန်အမျိုးသားကာကွယ်ရေးအဖွဲ့ (MNDO) ပေါ်ပေါက်လာ၍ ထကြွခဲ့ကြသည်။ [[ပအိုဝ့်လူမျိုး|ပအိုဝ်း]]တိုင်းရင်းသားတို့သည်လည်း ထကြွခဲ့ကြသည်။ [[ရခိုင်ပြည်နယ်|ရခိုင်ဒေသ]]တွင် "[[မူဂျာဟစ်]]" သူပုန်များထကြွခဲ့ကြသည်။ ထိုမူဂျာဟစ်အဖွဲ့သည် ရခိုင်၏[[မယူမြစ်|မယူကျွန်းဆွယ်]]ဒေသကို [[အရှေ့ပါကစ္စတန်]]ဒေသအဖြစ် သွတ်သွင်းလိုခဲ့ကြသည်။ [[တပ်မတော်|မြန်မာ့တပ်မတော်]]မှလည်း တပ်သားအချို့ လက်နက်များယူ၍ တောခိုခဲ့ကြသည်လည်းရှိခဲ့သည်။ သောင်းကျန်းသူများကို စုပေါင်း၍ "ရောင်စုံသူပုန်များ" ဟူ၍ခေါ်ဆိုကြသည်။ သို့သော် ထိုအင်အားစုတို့မှာ တစ်သီးတစ်ခြားပုန်ကန်ကြခြင်း၊ တောင်တန်းဒေသမှ တိုင်းရင်းသားအချို့ အစိုးရဘက်မှ ပါဝင်ကူညီပေးခြင်းတို့ကြောင့် ပဋိပက္ခအရှိန်အဟုန်များ လျော့ကျခဲ့သည်။ ===ကူမင်တန်ကျူးကျော်မှု=== {{main|ကူမင်တန်မှမြန်မာနိုင်ငံအားကျူးကျော်မှု}} [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ (၁၉၁၂–၁၉၄၉)|တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ]]၌ [[တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ|ကွန်မြူနစ်]]နှင့် [[ကွန်မင်တန်ပါတီ|ကူမင်တန်]]တို့သည် [[တရုတ် ပြည်တွင်းစစ်ပွဲ|ပြည်တွင်းစစ်]]တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၄၉ ခုနှစ်တွင် ကွန်မြူနစ်တို့မှ အနိုင်ရခဲ့ရာ [[တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]]ကို တည်ထောင်ခဲ့ကြသည်။ သို့ဖြစ်ရာ ကူမင်တန်အစိုးရသည် [[ထိုင်ဝမ်]]ကျွန်းသို့ အဆင့်ဆင့်တိမ်းရှောင်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၅၀ တွင် ယူနန်နယ်ရှိကူမင်တန်တပ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွင်းသို့ ရောက်ရှိလာခဲ့သည်။ ကူမင်တန်တပ်များသည်ဦးစွာ ကျိုင်းတုံ၌အခြေချခဲ့ပြီး အင်အားစုစောင်းခဲ့သည်။ ၁၉၅၀ မတ်လတွင် [[ကျိုင်းတုံမြို့|ကျိုင်းတုံ]]နှင့် [[တာချီလိတ်မြို့]]များကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ မြန်မာအစိုးရမှကူမင်တန်တို့အား လက်နက်ချရန်သို့မဟုတ် မြန်မာ့နယ်မြေမှထွက်ခွာရန် ရာဇသံ‌ပေးခဲ့သည်။ ကူမင်တန်တို့သည် ထိုရာဇသံကိုလက်မခံဘဲ ဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခဲ့ကြရာ မြန်မာ့တပ်မတော်သည် စတင်ထိုးစစ်ဆင်ခဲ့သည်။ ‌[[အမေရိကန်နိုင်ငံ]]များမှ ကူမင်တန်တို့ကို ထောက်ပံ့ထားမှုကြောင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် အနောက်တိုင်းနိုင်ငံများ၏ အကူအညီများကို ငြင်းဆန်သည်အထိ ဖြစ်ခဲ့ရသည်။ ၁၉၅၃ မတ်လတွင် မြန်မာနိုင်ငံသည်[[ကုလသမဂ္ဂ]]၌ ကူမင်တန်ကျူးကျော်မှုပြဿနာကို အထောက်အထားများဖြင့် တင်ပြခဲ့သည်။ လပေါင်းများစွာ ဆွေးနွှေးမှုများအပြီးတွင် ကူမင်တန်တပ်များသည် မြန်မာနိုင်ငံမှတပ်ဆုတ်ပေးရန် သဘောတူခဲ့သည်။ ၁၉၅၄ တွင် မြန်မာနိုင်ငံ၌ ကူမင်တန် ၆၀၀၀ မျှသာကျန်ရှိခဲ့သည်။ ===ဖဆပလနှစ်ခြမ်းကွဲခြင်း=== ၁၉၅၈ တွင် ဝန်ကြီးချူပ်ဦးနုသည် သောင်းကျန်းသူများအား လက်နက်ချစေနိုင်ခဲ့သော်လည်း [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်|ဖဆပလ]]အတွင်း၌ မပြေလည်မှုများ ပေါ်ပေါက်လာခဲ့သည်။ ၁၉၅၈ ဇူလိုင်လတွင် [[ဦးနု]]နှင့် [[ဦးတင်]]တို့ခေါင်းဆောင်သော [[သန့်ရှင်းဖဆပလ]]နှင့် [[ဦးဗဆွေ]]နှင့် [[ကျော်ငြိမ်း|ဦးကျော်ငြိမ်း]]တို့ ခေါင်းဆောင်သော [[တည်မြဲဖဆပလ]]ဟူ၍ နှစ်ဖွဲ့ကွဲခဲ့သည်။ အစိုးရကိုကြိုးကိုင်နိုင်ရန် ထိုနှစ်ဖွဲ့လုံးကယှဉ်ပြိုင်ခဲ့ကြသည်။ သန့်ရှင်းဖဆပလသည် လိုက်လျောမှုတစ်ရပ်အနေဖြင့် လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အမိန့်ကို ထုတ်ပြန်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအား "no confidence" ခေါ် နိုင်ငံတော်ကိုအုပ်ချုပ်ရန် အယုံအကြည်မရှိကြောင်းအဆိုကို တည်မြဲဖဆပလမှ အဆိုတင်သွင်းခဲ့သည်။ ပါလီမန်အထူးအစည်းအဝေးပွဲ၌ မဲပေးဆုံးဖြတ်ခဲ့ကြရာ သန့်ရှင်းဖဆပလသည် [[ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံ အမျိုးသားညီညွတ်ရေးတပ်ပေါင်းစု]] (ပမညတ) ၏ ထောက်ခံမှုဖြင့် ဆက်လက်အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ဦးနုအစိုးရနှင့် ပညမတတို့၏ သဘောတူညီမှုကိုအသုံးချ၍ ကွန်မြူနစ်သောင်းကျန်းသူများသည် အလင်းဝင်ဟန်ပြု၍ နိုင်ငံရေးလောကအတွင်းသို့ ဝင်ရောက်လာမည်ကို တည်မြဲဖဆပလ အမတ်များနှင့် တပ်မတော်သမားများက စိုးရိမ်ခဲ့ကြသည်။ ၁၉၅၈ ဩဂုတ်တွင်ဦးနုသည် ထိုသို့နိုင်ငံရေးတင်းမာမှုများကြောင့် ရသုံးခန့်မှန်းခြေစာရင်းကို လွှတ်တော်မခေါ်ယူတော့ဘဲ အရေးပေါ်အာဏာဖြင့် အတည်ပြုလိုက်သည်။ ထိုအကြောင်းကြောင့် တည်မြဲအမတ်များက ဖွဲ့စည်းပုံဥပဒေကို ဆန့်ကျင်သည်ဟုဆိုကာ ထိုသို့အတည်ပြုခြင်းကို ဆန့်ကျင်ရုံသာမက တပ်မတော်ကိုပါ အာဏာသိမ်းယူရန်တိုက်တွန်းခဲ့သည်။ ဦးနုသည် နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းယူရန် အစီအစဉ်ကို သိရှိခဲ့ရသောအခါ ဗိုလ်မှူးချုပ်အောင်ကြီးနှင့် ဗိုလ်မှူးချုပ်မောင်မောင်တို့ လာရောက်တွေ့ဆုံကြသောအခါတွင် ကမ်းလှမ်းမှုတစ်ခုပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ထိုကမ်းလှမ်းမှုမှာ နိုင်ငံတော်အာဏာကို မသိမ်းယူသင့်‌ကြောင်း၊ ကာကွယ်ရေးဦးစီးချုပ် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်ချုပ်ကြီးနေဝင်း]]ကို ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်ခန့်‌ပေးမည်ဖြစ်‌ကြောင်းနှင့် [[အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)|အစိုးရအသစ်]]ကို သန့်ရှင်းဖဆပလ အဖွဲ့ဝင်များမပါဝင်ဘဲ ဖွဲ့စည်းနိုင်ကြောင်းတို့ဖြစ်ကြသည်။ ဗိုလ်နေဝင်းသည်လည်း ထိုကမ်းလှမ်းမှုကို လက်ခံခဲ့သည့်အလျှောက် ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုသည် ပါလီမန်အထူးအစည်းအဝေးပွဲ ခေါ်ယူခဲ့၍ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းအား အာဏာလွှဲပြောင်းခဲ့ရသည်။<ref>{{cite book|author=[[ဦးနု]]|year=၂၀၁၃|title= တာတေစနေသား|edition=တတိယ|publisher=ငါတို့စာပေ|location=ရန်ကုန်|pages=၃၁၄–၃၁၆}}</ref> ===အိမ်စောင့်အစိုးရ=== {{main|အိမ်စောင့်အစိုးရ (၁၉၅၈)}} ၁၉၅၈ အောက်တိုဘာ ၂၈ မှစ၍ ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် အာဏာရရှိခဲ့၍ အိမ်စောင့်အစိုးရကို ဖွဲ့စည်းပြီး စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ထိုအစိုးရအဖွဲ့တွင် ဗိုလ်ချုပ်နေဝင်းသည် နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့ပြီး တပ်မတော်မှ အနားယူပြီးဖြစ်သော အရာရှိ ၁၄ ဦးပါဝင်သည်။ အိမ်စောင့်အစိုးရသည် နိုင်ငံကိုအတင်းအကျပ် အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ လွတ်ငြိမ်းချမ်းသာခွင့်အမိန့်ကို ရုပ်သိမ်းခဲ့သည်။ [[ပညမတ]]နှင့် [[သန့်ရှင်းဖဆပလ]]တို့ကို ဖိနှိပ်မှုများပြုလုပ်ခဲ့သည်။ ကွန်မြူနစ်တို့အား ထောက်ခံသူဟုဆိုသူ လူအယောက် ၄၀၀ ကျော်ကို ဖမ်းဆီးခဲ့ပြီး ၁၅၃ ယောက်တို့ [[ကိုကိုးကျွန်း]]နှင့် [[ကပ္ပလီပင်လယ်]]များသို့ နှင်ထုတ်ခဲ့သည်။ [[ဗိုလ်တထောင် သတင်းစာ|ဗိုလ်တထောင်]]၊ [[ကြေးမုံ သတင်းစာ|ကြေးမုံ]]နှင့် ရန်ကုန်နေ့စဉ် သတင်းစာတိုက်များကို ပိတ်ချခဲ့သည်။ ထိုသို့ဖိနှိပ်မှုများကြောင့် ၁၉၅၈ စက်တင်ဘာ ၃၀ တွင် တက္ကသိုလ်ကျောင်းသားများသည် အိမ့်စောင့်အစိုးရကို ဆန့်ကျင်ဆန္ဒပြခဲ့ကြသည်။ ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံတော် ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေအရ ပါလီမန်အမတ် မဟုတ်သောသူများသည် ဝန်ကြီးချုပ်တာဝန်ကို ၆ လ အထိသာထမ်းဆောင်နိုင်သည်။ ထို့ကြောင့် ၁၉၅၉ ဖေဖော်ဝါရီတွင် အိမ်စောင့်အစိုးရသည် ဥပဒေပုဒ်မ ၁၁၆ ကို ပြင်ဆင်လိုခဲ့သည်။ ထိုအဆိုကို အများပြည်သူများက ဆန့်ကျင်ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသော်လည်း ပါလီမန်အတွင်း၌ တည်မြဲဖဆပလမှ အမတ်ဦး‌ရေများသဖြင့် ထိုပုဒ်မ ၁၁၆ ကို ပြင်ဆင်နိုင်ခဲ့၍ အိမ်စောင့်အစိုးရ၏ သက်တမ်းကိုတိုးမြှင့်ခဲ့သည်။ ၁၉၅၉ ဧပြီလတွင် [[ဒီမိုကရေစီ]]ဝါဒနှင့် ညီညွတ်စေရေးကိုအကြောင်းပြု၍ ရှမ်း[[စော်ဘွား]]များအား ငွေကြေးပေး၍ အာဏာစွန့်စေခြင့်ဖြင့် ရှမ်းပြည်နယ်ဒေသ၏ ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ရေးကို လျှော့ချခဲ့သည်။ [[ရှမ်းပြည်နယ်]]ကို ပြည်မ၏အုပ်ချုပ်မှုပုံစံအတိုင်း ပြောင်းလဲခဲ့သည်။ ၁၉၆၀ တွင် အိမ်စောင့်အစိုးရသည် [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၆၀|ရွေးကောက်ပွဲ]]ကို ကျင်းပပေးခဲ့ရာ ဦးနုဦးဆောင်သော သန့်ရှင်းဖဆပလမှာ အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ တရားမျှတသောရွေးကောက်ပွဲ ဟုဆိုသော်လည်း တပ်မတော်သည် [[တည်မြဲဖဆပလ]]ဘက်မှ မဲဆွယ်မှုများရှိခဲ့သည်။ ===ပထစအစိုးရ=== ၁၉၆၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင် သန့်ရှင်းဖဆပလမှ အနိုင်ရရှိခဲ့ပြီး ပါတီအမည်ကို "[[ပြည်ထောင်စုပါတီ]]" (ပထစ) ဟူ၍ အမည်ပြောင်းခဲ့သည်။ ရွေးကောက်ပွဲကာလ၌ [[မွန်ပြည်နယ်]]နှင့် [[ရခိုင်ပြည်နယ်]]တို့ကို ဖွဲ့စည်းပေးမည်ဖြစ်ကြောင်း ကတိပေးခဲ့သည်။ [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို နိုင်ငံတော်ဘာသာအဖြစ် ပြဋ္ဌာန်းခဲ့သည်အတွက် ဘာသာခြားများက ကန့်ကွက်ခဲ့ကြသည်။ ပထစအစိုးရသည် နိုင်ငံရေးလမ်းစဉ်သစ်များကို ချမှတ်ခဲ့သော်လည်း နိုင်ငံရေးအခြေအနေမှာ ဆိုးရွားလာခဲ့သည်။ ပြည်တွင်းပဋိပက္ခ၏ အရှိန်အဟုန်များမှာ ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့သည်။ သမ္မတဟောင်း [[ညောင်ရွှေမြို့|ညောင်‌ရွှေ]]စော်ဘွား [[စဝ်ရွှေသိုက်]]ဦးဆောင်၍ ရှမ်းပြည်ဖက်ဒရယ်မူရရှိရေးအတွက် စတင်လှုပ်ရှားခဲ့ကြသည်။ ဖက်ဒရယ်မူမရပါက ပြည်ထောင်စုမှ နှုတ်ထွက်မည်ဖြစ်ကြောင်း ကြေညာခဲ့သည်။ ===အာဏာသိမ်းပိုက်ခံရခြင်း=== {{main|၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း}} ၁၉၆၂ ခုနှစ် မတ်လ ၂ ရက်နေ့တွင် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|ဗိုလ်နေဝင်း]]ဦးစီးသော မြန်မာ့[[တပ်မတော်]]သည် နိုင်ငံတော်မတည်ငြိမ်မှုကို အကြောင်းပြုပြီး စစ်အာဏာသိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၊ သမ္မတဟောင်းစဝ်ရွှေသိုက်စသော နိုင်ငံရေးသမားများကို ဖမ်းဆီးခဲ့သည်။ မြန်မာနိုင်ငံ၏ အခြေအနေဆိုးကို ထိန်းသိမ်းလိုခြင်းကြောင့် တာဝန်ယူရခြင်းဖြစ်ကြောင်း ပြောဆိုခဲ့သည်။ ထို့နောက် [[ပြည်ထောင်စုတော်လှန်ရေးကောင်စီအဖွဲ့|တော်လှန်ရေးကောင်စီ]]ကိုဖွဲ့စည်းပြီး [[စစ်အာဏာရှင်စနစ်]]ဖြင့် စတင်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ ==အုပ်ချုပ်ရေး== ပြည်ထောင်စုမြန်မာနိုင်ငံသည် ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ ကာလများတွင် အစိုးရယန္တရားစနစ်ကို ဗြိတိသျှခေတ်စနစ်များမှ ရယူကျင့်သုံးခဲ့သည်။<ref name="Asiafoundation">{{cite book|title=အပြောင်းအလဲကို စီမံခန့်ခွဲခြင်း၊ မြန်မာအစိုးရအဖွဲ့၏ မူဝါဒချမှတ်သည့် လုပ်ငန်းစဉ်| authors=ဆုမွန်သဇင်အောင် နှင့် မက်သရူးအာနိုး|publisher=အာရှဖောင်ဒေးရှင်း|date=မေ ၂၀၁၈|pages=၆-၈}}</ref> လွှတ်တော်နှစ်ရပ်ပေါင်းစနစ်ကို ကျင့်သုံးသည်။ [[ပြည်ထောင်စုလွှတ်တော် (၁၉၄၇)|ပြည်ထောင်စုပါလီမန်]]ကို အောက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော [[ပြည်သူ့လွှတ်တော် (၁၉၄၈)|ပြည်သူ့လွှတ်တော်]]နှင့် အထက်လွှတ်တော်ဖြစ်သော [[လူမျိုးစုလွှတ်တော်]]တို့ဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။ ပါလီမန်သမ္မတစနစ် (Parliamentary Republic) ကို ကျင့်သုံးခဲ့ရာ [[နိုင်ငံတော်၏ ခေါင်းဆောင်]]အဖြစ် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမ္မတ|နိုင်ငံတော်သမ္မတ]]၊ [[အစိုးရအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်]]အဖြစ် [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်]]တို့ကို ထားရှိထားသည်။ ရွေးကောက်ပွဲများကို လေးနှစ်လျှင်တစ်ကြိမ် ကျင်းပသည်။ အသက် ၁၈ နှစ်ပြည့်ပြီးသူတိုင်းမဲပေးနိုင်၍ အသက် ၂၁ နှစ်ပြည့်ပြီးသူတိုင်း အမတ်အဖြစ်ရွေးကောက်ခံခွင့်ရှိသည်။ မြန်မာနိုင်ငံလွတ်လပ်ပြီးလျှင် အုပ်ချုပ်မည့်အစိုးရသစ်ကို [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၄၇| ၁၉၄၇ တွင် ရွေးကောက်ပွဲ]]ကျင်းပခဲ့သည်။ လွှတ်တော်နှစ်ရပ် တွဲဖက်အစည်းအဝေးပြုလုပ်၍ နိုင်ငံတော်သမ္မတကို ရွေးချယ်သည်။ [[စဝ်ရွှေသိုက်]]၊ [[ဘဦး (နိုင်ငံတော်သမ္မတ)|ဒေါက်တာဘဦး]]နှင့် [[မန်းဝင်းမောင်]]တို့သည် နိုင်ငံတော်သမ္မတများဖြစ်ခဲ့ကြသည်။ သမ္မတရာထူးသက်တမ်းမှာ ၅ နှစ်ဖြစ်သည်။ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ကို ပြည်သူ့လွှတ်တော်က ရွေးချယ်ပြီး သမ္မတကခန့်ရသည်။ [[ဦးနု]]သည် ၁၉၄၈ မှ ၁၉၅၈ အထိ နိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ် ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ ဦးနုအနားယူခဲ့သော ၁၉၅၆ ဇွန်မှ ၁၉၅၇ မတ်အထိကာလတွင် [[ဗဆွေ (ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း)|ဦးဗဆွေ]]က ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်။ အိမ်စောင့်အစိုးရသည် ဝန်ကြီးချုပ်အဖွဲ့ဝင်များကို မူရင်းရှိခဲ့သည့် ၃၀ ဦးမှ ၁၄ ဦးအထိလျှော့ချခဲ့သည်။ ဗဟိုလုံခြုံရေးဦးစီးအဖွဲ့၊ ဆုချီးမြှင့်ရေးအကြံပေးအဖွဲ့၊ အုပ်ချုပ်ရေးဆိုင်ရာ ရာထူးတိုးမြှင့်ရေးနှင့် ရွှေ့ပြောင်းရေးဆိုင်ရာ အကြံပေးအဖွဲ့၊ နိုင်ငံတော်ဗဟိုထောက်လှမ်းရေးအဖွဲ့ စသည်တို့ကိုဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ထို့အပြင် နိုင်ငံရေးအဖွဲ့အစည်းများမဟုတ်သော ကြံ့ခိုင်ရေးအဖွဲ့များကိုလည်း ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ ပထစအစိုးရသည်လည်း အိမ်စောင့်အစိုးရပုံစံကို နမူနာယူ၍ ဝန်ကြီးတစ်ဦးက ဝန်ကြီးဌာနတစ်ခုထက်ပို၍ တာဝန်ယူစေခဲ့ရာ ဝန်ကြီးချုပ် ၁၃ ဦးသာရှိခဲ့သည်။ ၁၉၆၂ တပ်မတော်မှ နိုင်ငံတော်အာဏာကို သိမ်းပိုက်ခဲ့သောအခါ ပါလီမန်ကိုဖျက်သိမ်းခဲ့ပြီး [[ပြည်ထောင်စုတော်လှန်ရေးကောင်စီအဖွဲ့|တော်လှန်ရေးကောင်စီ]]ကသာလျှင် အာဏာရပ်အားလုံးကို ချုပ်ကိုင်ခဲ့သည်။ ==အခြားဖတ်ရှုရန်== * [[ကိုလိုနီခေတ်]] * [[ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေး အဖွဲ့ချုပ်]] * [[ဗမာပြည်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]] * [[ကရင်ပဋိပက္ခ]] * [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း]] * [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီခေတ်]] ==မှတ်စု== {{notelist}} == ကိုးကားချက် == {{reflist}} === ရင်းမြစ်စာအုပ်များ === * {{cite book|author=အခြေခံပညာသင်ရိုးညွှန်းတမ်း၊ သင်ရိုးမာတိကာနှင့် ကျောင်းသုံးစာအုပ်ကော်မတီ|title=ဒသမတန်း မြန်မာ့သမိုင်း|publisher=[[ပညာရေးဝန်ကြီးဌာန]]|year=၂၀၁၉}} * Aung-thwin, M. and M. Aung-Thwin, ''A History of Myanmar since ancient times. Traditions and Transformations.'' Reaktion Books: London, 2013. * Callahan, M., ''Making Enemies. War and State Building in Burma.'' United States of America: Cornell University Press, 2003. * {{cite book|author=Martin Smith|year=1991|title=Burma - Insurgency and the Politics of Ethnicity|url=https://archive.org/details/burmainsurgencyp0000smit|publisher=Zed Books|location=London and New Jersey|pages=}} [[ကဏ္ဍ: မြန်မာနိုင်ငံ၏ သမိုင်း]] [[ကဏ္ဍ: ၁၉၄၈ တည်ထောင်ခဲ့သောနိုင်ငံများ]] cnm7246sb666bo9eg8aiyo50ykx5f0k 0 221479 754342 742334 2022-08-12T07:06:07Z 2400:AC40:60B:1260:CD22:22DD:8BAC:1D5D /* ပြိုင်ပွဲ ရလဒ်များ */ wikitext text/x-wiki Nguyễn Thúc Thùy Tiên 2015.png ==ပြိုင်ပွဲ ရလဒ်များ== {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%;" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" |width=""|<span style="color:#FFFFFF">'''Contest results'''</span>||width=""|<span style="color:#FFFFFF">'''contestant'''</span> |- |'''Miss Grand International 2021''' | *'''{{flagicon|VIE}} [[ဗီယက်နမ်]]''' - '''Nguyen Thuc Thuy Tien''' |- |'''1st Runner-Up''' | *'''{{flagicon|ECU}} [[အီကွေဒေါ]]''' - Andrea Aguilera |- |'''2nd Runner-Up''' | *'''{{flagicon|BRA}} [[ဘရာဇီး]]'''- Lorena Rodriguez |- |'''3rd Runner-Up''' | *'''{{flagicon|PRI}} [[ပေါ်တိုရီကိုနိုင်ငံ|ပေါ်တိုရီကို]]''' - Viviani Diaz Arroyo |- |'''4th Runner-Up''' | *'''{{flagicon|South Africa}} [[တောင်အာဖရိက]]''' - Jeane Van Dam |- |'''ဆန်ကာတင် ၁၀ဦး''' | *'''{{flagicon|CAM}} [[ကမ္ဘောဒီးယား]]''' - Sothida Pokumteng $ *'''{{flagicon|Costa Rica}} [[ကော်စတာရီကာ]]''' - Adriana Moya *'''{{flagicon|Indonesia}} [[အင်ဒိုနီးရှား]]''' - ဆိုဖီယာ ရိုဂျင် *'''{{flagicon|SPA}} [[စပိန်]]''' - Alba Dunkerbeck *'''{{flagicon|VEN}} [[ဗင်နီဇွဲလား]]''' - Banessa Coelho |- |'''ဆန်ကာတင် ၂၀ဦး''' | *'''{{flagicon|ANG}} [[အန်ဂိုလာ]]''' - Márcia Marilia Agostinho de Menezes |} 8oeye6v6rjnhrqhem0aazniiathcw49 754343 754342 2022-08-12T07:07:03Z 2400:AC40:60B:1260:CD22:22DD:8BAC:1D5D /* ပြိုင်ပွဲ ရလဒ်များ */ wikitext text/x-wiki Nguyễn Thúc Thùy Tiên 2015.png ==ပြိုင်ပွဲ ရလဒ်များ== {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%;" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" |width=""|<span style="color:#FFFFFF">'''Contest results'''</span>||width=""|<span style="color:#FFFFFF">'''contestant'''</span> |- |'''Miss Grand International 2021''' | *'''{{flagicon|VIE}} [[ဗီယက်နမ်]]''' - '''Nguyen Thuc Thuy Tien''' |- |'''1st Runner-Up''' | *'''{{flagicon|ECU}} [[အီကွေဒေါ]]''' - Andrea Aguilera |- |'''2nd Runner-Up''' | *'''{{flagicon|BRA}} [[ဘရာဇီး]]'''- Lorena Rodriguez |- |'''3rd Runner-Up''' | *'''{{flagicon|PRI}} [[ပေါ်တိုရီကိုနိုင်ငံ|ပေါ်တိုရီကို]]''' - Viviani Diaz Arroyo |- |'''4th Runner-Up''' | *'''{{flagicon|South Africa}} [[တောင်အာဖရိက]]''' - Jeane Van Dam |- |'''ဆန်ကာတင် ၁၀ဦး''' | *'''{{flagicon|CAM}} [[ကမ္ဘောဒီးယား]]''' - Sothida Pokumteng $ *'''{{flagicon|Costa Rica}} [[ကော်စတာရီကာ]]''' - Adriana Moya *'''{{flagicon|Indonesia}} [[အင်ဒိုနီးရှား]]''' - ဆိုဖီယာ ရိုဂျင် *'''{{flagicon|SPA}} [[စပိန်]]''' - Alba Dunkerbeck *'''{{flagicon|VEN}} [[ဗင်နီဇွဲလား]]''' - Banessa Coelho |- |'''ဆန်ကာတင် ၂၀ဦး''' | *'''{{flagicon|ANG}} [[အင်ဂိုလာ]]''' - Márcia Marilia Agostinho de Menezes |} gr45fop3p549rls398g5pwhy9axx17d 754344 754343 2022-08-12T07:10:09Z 2400:AC40:60B:1260:CD22:22DD:8BAC:1D5D /* ပြိုင်ပွဲ ရလဒ်များ */ wikitext text/x-wiki Nguyễn Thúc Thùy Tiên 2015.png ==ပြိုင်ပွဲ ရလဒ်များ== {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%;" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" |width=""|<span style="color:#FFFFFF">'''Contest results'''</span>||width=""|<span style="color:#FFFFFF">'''contestant'''</span> |- |'''Miss Grand International ၂၀၂၁''' | *'''{{flagicon|VIE}} [[ဗီယက်နမ်]]''' - '''Nguyen Thuc Thuy Tien''' |- |'''1st Runner-Up''' | *'''{{flagicon|ECU}} [[အီကွေဒေါ]]''' - Andrea Aguilera |- |'''2nd Runner-Up''' | *'''{{flagicon|BRA}} [[ဘရာဇီး]]'''- Lorena Rodriguez |- |'''3rd Runner-Up''' | *'''{{flagicon|PRI}} [[ပေါ်တိုရီကိုနိုင်ငံ|ပေါ်တိုရီကို]]''' - Viviani Diaz Arroyo |- |'''4th Runner-Up''' | *'''{{flagicon|South Africa}} [[တောင်အာဖရိက]]''' - Jeane Van Dam |- |'''ဆန်ကာတင် ၁၀ဦး''' | *'''{{flagicon|CAM}} [[ကမ္ဘောဒီးယား]]''' - Sothida Pokumteng $ *'''{{flagicon|Costa Rica}} [[ကော်စတာရီကာ]]''' - Adriana Moya *'''{{flagicon|Indonesia}} [[အင်ဒိုနီးရှား]]''' - ဆိုဖီယာ ရိုဂျင် *'''{{flagicon|SPA}} [[စပိန်]]''' - Alba Dunkerbeck *'''{{flagicon|VEN}} [[ဗင်နီဇွဲလား]]''' - Banessa Coelho |- |'''ဆန်ကာတင် ၂၀ဦး''' | *'''{{flagicon|ANG}} [[အင်ဂိုလာ]]''' - Márcia Marilia Agostinho de Menezes *'''{{flagicon|AUS}} [[သြစတြေးလျ]]''' - Anjolina Amores * * * * * * * * * |- |} 2onutqupo3gfh5n5czet9mquf8wgghn 754345 754344 2022-08-12T07:11:17Z 2400:AC40:60B:1260:CD22:22DD:8BAC:1D5D /* ပြိုင်ပွဲ ရလဒ်များ */ wikitext text/x-wiki Nguyễn Thúc Thùy Tiên 2015.png ==ပြိုင်ပွဲ ရလဒ်များ== {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%;" |- bgcolor="#787878" colspan=10 align="center" |width=""|<span style="color:#FFFFFF">'''Contest results'''</span>||width=""|<span style="color:#FFFFFF">'''contestant'''</span> |- |'''Miss Grand International ၂၀၂၁''' | *'''{{flagicon|VIE}} [[ဗီယက်နမ်]]''' - '''Nguyen Thuc Thuy Tien''' |- |'''1st Runner-Up''' | *'''{{flagicon|ECU}} [[အီကွေဒေါ]]''' - Andrea Aguilera |- |'''2nd Runner-Up''' | *'''{{flagicon|BRA}} [[ဘရာဇီး]]'''- Lorena Rodriguez |- |'''3rd Runner-Up''' | *'''{{flagicon|PRI}} [[ပေါ်တိုရီကိုနိုင်ငံ|ပေါ်တိုရီကို]]''' - Viviani Diaz Arroyo |- |'''4th Runner-Up''' | *'''{{flagicon|South Africa}} [[တောင်အာဖရိက]]''' - Jeane Van Dam |- |'''ဆန်ကာတင် ၁၀ဦး''' | *'''{{flagicon|CAM}} [[ကမ္ဘောဒီးယား]]''' - Sothida Pokumteng $ *'''{{flagicon|Costa Rica}} [[ကော်စတာရီကာ]]''' - Adriana Moya *'''{{flagicon|Indonesia}} [[အင်ဒိုနီးရှား]]''' - ဆိုဖီယာ ရိုဂျင် *'''{{flagicon|SPA}} [[စပိန်]]''' - Alba Dunkerbeck *'''{{flagicon|VEN}} [[ဗင်နီဇွဲလား]]''' - Banessa Coelho |- |'''ဆန်ကာတင် ၂၀ဦး''' | *'''{{flagicon|ANG}} [[အင်ဂိုလာ]]''' - Márcia Marilia Agostinho de Menezes *'''{{flagicon|AUS}} [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ|သြစတြေးလျ]]''' - Anjolina Amores * * * * * * * * * |- |} 9unng7f8wf7c0ml5y2eoi9by3tmn2ix 0 222338 754375 731228 2022-08-12T10:29:35Z 2001:4451:116A:BE00:F060:9C99:8CC9:98C0 wikitext text/x-wiki {{retaining title}} {{Infobox television | image = Adventure Time logo2.png | producer = {{Plainlist| * Keith Mack }} | followed_by = ''[[Adventure Time: Distant Lands]]'' | preceded_by = | related = ''[[Random! Cartoons]]'' | last_aired = {{End date|2018|9|3}} | first_aired = {{Start date|2010|4|5}} | first_run = {{Start date|2007|1|11}} ([[Nicktoons (American TV channel)|Nicktoons]]; pilot) | picture_format = {{Plainlist| * [[NTSC]] (လေယာဉ်မှူးသာ) * [[HDTV]] [[၁၀၈၀i]] }} | distributor = [[Warner Bros. Television Distribution]] | company = {{Plainlist| * [[Frederator Studios]] * [[Cartoon Network Studios]] }} | runtime = {{Plainlist| * ၆ မိနစ် (လေယာဉ်မှူး) * ၁၁ မိနစ် }} | executive_producer = {{Plainlist| * [[Fred Seibert]] * [[Derek Drymon]] (ရာသီ ၁) * Curtis Lelash * Jennifer Pelphrey * [[Brian A. Miller]] * [[Rob Sorcher]] * Pendleton Ward (ာသီ ၃{{en dash}}၁၀) * Adam Muto (ာသီ ၇{{en dash}}၁၀) }} | genre = {{Plainlist| * [[သိပ္ပံစိတ်ကူးယဉ်]]<ref name=fantasty2future>{{cite news|last=Whalen|first=Andrew|title='Adventure Time: Islands' Review: Most Futures Are Dark In New Season 8 Episodes, Life|url=http://www.idigitaltimes.com/adventure-time-islands-review-most-futures-are-dark-new-season-8-episodes-life-580834|work=iDigitalTimes|date=January 26, 2017|quote=''Adventure Time: Islands'' stands as the full fruition of ''Adventure Time''{{'}}s slow embrace of science fiction&nbsp;... At first ''Adventure Time'' was post-apocalyptic: a far-flung fantasy future in which magic has returned&nbsp;... but ''Islands'' opens a new phase in the series' science fiction storytelling by confronting the human race head-on.|archive-url=https://web.archive.org/web/20170225142903/http://www.idigitaltimes.com/adventure-time-islands-review-most-futures-are-dark-new-season-8-episodes-life-580834|archive-date=February 25, 2017|url-status=dead|accessdate=January 30, 2017|archivedate=25 February 2017|archiveurl=https://web.archive.org/web/20170225142903/http://www.idigitaltimes.com/adventure-time-islands-review-most-futures-are-dark-new-season-8-episodes-life-580834}}</ref><br />[[ခရီးထွက်စူးစမ်းခြင်း]]<br />[[ဆာရီရယ် ဟာသ]]<ref>{{cite web|last=Sava |first=Oliver |title=Beneath ''Adventure Time''{{'}}s Weirdness Lies Surprising Emotional Complexity |url=https://www.avclub.com/article/beneath-iadventure-timesi-weirdness-lies-surprisin-103956 |website=[[The A.V. Club]] |date=October 9, 2013 |archive-url=https://web.archive.org/web/20131203050227/http://www.avclub.com/article/beneath-iadventure-timesi-weirdness-lies-surprisin-103956 |archive-date=December 3, 2013 |url-status=live |quote=''Adventure Time'' has become deeply entrenched in the comedy community. }}</ref><br />[[Coming of age]]<ref>{{cite web|url=https://www.vox.com/culture/2015/11/22/9779088/adventure-time-stakes-review|archive-url=https://web.archive.org/web/20151122213904/https://www.vox.com/culture/2015/11/22/9779088/adventure-time-stakes-review|archive-date=November 22, 2015|date=November 22, 2015|title=''Adventure Time'' Has Become this Era's Finest Coming of Age Story|website=[[Vox (website)|Vox]]}}</ref><br />[[ဟာသ-ဒရာမာ]] }} | num_episodes = ၂၈၃<ref>{{cite web |last1=Sava |first1=Oliver |title=''Adventure Time'' Concludes with a Celebration of what Makes it so Special |url=https://tv.avclub.com/adventure-time-concludes-with-a-celebration-of-what-mak-1828785830 |website=[[The A.V. Club]] |publisher=[[The Onion]] |archive-url=https://web.archive.org/web/20180904013659/https://tv.avclub.com/adventure-time-concludes-with-a-celebration-of-what-mak-1828785830 |archive-date=September 4, 2018 |date=September 3, 2018}}</ref>{{efn|name=note5|282 regular, plus one special. Ten shorts (i.e., mini-episodes roughly two minutes in length) were also produced.}} | num_seasons = ၁၀{{ref|seasons8-9}} | country = {{USA}} | composer = {{Plainlist| * Casey James Basichis * Tim Kiefer }} | endtheme = "The Island Song" | opentheme = "Adventure Time" | language = အင်္ဂလိပ်စာ | voices = {{Plainlist| * [[Jeremy Shada]] * [[John DiMaggio]] * [[Hynden Walch]] * [[Niki Yang]] * [[Tom Kenny]] * [[Olivia Olson]] * Pendleton Ward * Polly Lou Livingston * [[Jessica DiCicco]] }} | director = {{Plainlist| * [[Larry Leichliter]]{{efn|name=note1|[[Larry Leichliter]] served as director until the fifth-season episode "[[Bad Little Boy]]". After this episode, the term was phased out in favor of "supervising director",<ref name="directorquestion">{{cite web|author=Muto, Adam [MrMuto]|date=February 5, 2013|archive-url=https://archive.today/20130412184357/http://www.formspring.me/MrMuto/q/423175432314056372|title=No one currently gets the "directed by" credit. And we've actually phased out the title of creative director in favor of supervising director|url=http://www.formspring.me/MrMuto/q/423175432314056372|archive-date=April 12, 2013|via=[[Spring.me]]|url-status=dead|access-date=July 1, 2013}}</ref> and the following have served in this role: Nate Cash (season 5), Adam Muto (seasons 5{{en dash}}9), Elizabeth Ito (seasons 5{{en dash}}9), Kent Osborne (season 6), Andres Salaff (seasons 6{{en dash}}8), Cole Sanchez (seasons 6, 8{{en dash}}10), and Diana Lafyatis (season 10). Guest directors for the series have included: [[David OReilly (artist)|David OReilly]] ("[[A Glitch Is a Glitch]]"), [[Masaaki Yuasa]] ("[[Food Chain (Adventure Time)|Food Chain]]"), David Ferguson ("Water Park Prank"), and [[Kristen Lepore]] ("[[Bad Jubies]]"). Since the first season, the show has also had an art director; Nick Jennings (seasons 1{{en dash}}6) and Sandra Lee (seasons 6{{en dash}}10).}} }} | creator = [[Pendleton Ward]] | network = [[Cartoon Network]] }} '''''Adventure Time''''' Cartoon Network အတွက် Daniel Chong က ဖန်တီးထားတဲ့ အမေရိကန် ကာတွန်းရုပ်မြင်သံကြား စီးရီးတစ်ခုပါ။ == မှတ်စုမျာ == {{Notelist}} == ကိုးကား == {{Reflist}} == ပြင်ပလင့်ခ် == * {{IMDb title|1305826}} {{Stub}} [[ကဏ္ဍ:အမေရိကန် ရုပ်သံဇာတ်လမ်းတွဲများ]] [[ကဏ္ဍ:အင်္ဂလိပ်ဘာသာ တီဗွီဇာတ်လမ်းတွဲ အစီစဉ်]] jnv5aarr9n8w5b4h2cltlbl5692d06c 0 223773 754310 732283 2022-08-12T03:32:44Z Albert Poliakoff 55831 wikitext text/x-wiki {{Infobox political party |name=ပြည်ထောင်စုပါတီ |chairman=[[ဦးနု]] |foundation=၁၉၅၈ ဇွန်လ |country=[[မြန်မာနိုင်ငံ]] |dissolved=၁၉၆၂ |split=[[ဖဆပလ]] |colorcode={{party color|Anti-Fascist People's Freedom League}} |colours=အနီရောင် |flag=[[File:Flag of the AFPFL.svg|150px]] |position=လက်ဝဲ}} '''ပြည်ထောင်စုပါတီ''' (ပထစ) ({{lang-en|Union Party}}) သည် ၁၉၅၀ ခုနှစ်များနှောင်းပိုင်းနှင့် ၁၉၆၀ ခုနှစ်များအစောပိုင်းတွင် [[မြန်မာနိုင်ငံ]]တွင် အာဏာရနိုင်ငံရေးပါတီဖြစ်သည်။ [[ဖဆပလ|ဖက်ဆစ်ဆန့်ကျင်ရေး ပြည်သူ့လွတ်လပ်ရေးအဖွဲ့ချုပ်]] ကွဲပြီးနောက်တွင်ပေါ်ပေါက်လာသည်။ '''သန့်ရှင်းဖဆပလ'''ဟု ကနဦးခေါ်ဝေါ်ကြရာမှ [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၆၀|၁၉၆၀ ရွေးကောက်ပွဲ]]အပြီးတွင် အမည်ပြောင်းခဲ့သည်။ == သမိုင်း == ဇန်နဝါရီ လ ကွန်ဂရက်ထမှုနောက်ပိုင်း ပိုမိုပြင်းထန်လာခဲ့သည့် ပြည်တွင်းအငြင်းပွားမှုများနောက် ဖဆပလပါတီကို ၁၉၅၈ ခုနှစ် ဇွန်လတွင် ပြန်လည်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။ <ref name="PP">Haruhiro Fukui (1985) ''Political parties of Asia and the Pacific'', Greenwood Press, p115</ref> တစ်ဖွဲ့ကို [[မြန်မာနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်|ဝန်ကြီးချုပ်]] [[နု၊ ဦး|ဦးနု]] က ဦးဆောင်ပြီး "သန့်ရှင်းဖဆပလ" ဟု အမည်ပေးခဲ့သည်။ ကျန်တစ်ဖွဲ့ကို ဦး [[ကျော်ငြိမ်း]] နှင့် [[ဗဆွေ (ဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်း)|ဘဆွေ]] တို့က ဦးဆောင်ပြီး ယင်းကို တည်မြဲဖဆပလ ဟု လူသိများသည်။ သန့်ရှင်းသောအဖွဲ့ကို '''နုတင်အဖွဲ့''' ဟု ရံဖန်ရံခါ ရည်ညွှန်းပြီး အခြားခေါင်းဆောင် သခင်တင် ကို ရည်ညွှန်းပြီး မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်ပါတီ၏ လက်ဝဲ ပုံးကျောင်းအဖွဲ့နှင့် ရှေးရိုးစွဲ စီးပွားရေး အကျိုးအမြတ်အုပ်စုများ အပါအဝင် နိုင်ငံရေး လမ်းကြောင်းအမျိုးမျိုးမှ အဖွဲ့များစွာ ပါဝင်ပါသည်။ <ref name="F">Fukui, pp126–127</ref> အဆိုပါတည်မြဲအဖွဲ့ခွဲထဲမှာဖဆပလအဖွဲ့ဝင်များသည် စစ်ဗိုလ်များ ၏ ထောက်ခံမှု ကို ရခဲ့သော်ငြားလည်း ဦးနုသည် ပြည်သူ့ထောက်ခံမှုကို ပိုမိုရရှိခဲ့သောကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်အဖြစ်ဆက်လက်တည်ရှိနိုင်ခဲ့သည်။ <ref name="PP">Haruhiro Fukui (1985) ''Political parties of Asia and the Pacific'', Greenwood Press, p115</ref> သို့သော်လည်း နှစ်ဖက်အဖွဲ့များကြား အငြင်းပွားမှုမှာ ပိုမိုဆိုးရွားလာကာ ၁၉၅၈ ခုနှစ် စက်တင်ဘာလတွင် [[တပ်မတော်|စစ်တပ်]]မှ ကြားဝင်စေ့စပ်ပေးခဲ့ပြီး ရွေးကောက်ပွဲမကျင်းပမီ ဆယ့်ရှစ်လအကြာတွင် [[နေဝင်း (ဗိုလ်ချုပ်ကြီး)|နေဝင်း]] ဦးဆောင်သော အဖွဲ့က အာဏာသိမ်း ခဲ့သည်။ <ref name="PP" /> [[အထွေထွေ ရွေးကောက်ပွဲ၊ ၁၉၆၀|၁၉၆၀ ရွေးကောက်ပွဲတွင်]] [[မွန်လူမျိုး|မွန်]] နှင့် [[ရခိုင်လူမျိုး|ရခိုင်]] လူနည်းစုများအတွက် ကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ကို တိုးမြှင့်ပေးကာ [[ဗုဒ္ဓဘာသာ]]ကို[[နိုင်ငံတော်ဘာသာ]] ဖြစ်လာစေမည်ဟု သန့်ရှင်းဖဆပလက ကတိပြု မဲဆွယ်စည်းရုံးရာတွင် ဗုဒ္ဓဘာသာဘုန်းကြီးများ၏ ထောက်ခံမှုကို ရရှိခဲ့သည်။ <ref name="F">Fukui, pp126–127</ref> ထို့ကြောင့် အောက်လွှတ်တော်တွင်ထိုင်ခုံ ၂၅၀ ရှိသည့် အနက် ၁၅၈ ခုံးကျော်အနိုင်ရရှိခဲ့သည်။ ထို့ကြောင့် ဦးနု သည်လည်း ဝန်ကြီးချုပ် အဖြစ် ဆက်လက်တည်မြဲခဲ့သည်။ ရွေးကောက်ပွဲ အပြီးတွင်မူ ပြည်ထောင်စု ပါတီ ဟူသော အမည်ကို အတည်ပြုခဒ့သည်။ <ref name="F" /> ၁၉၆၂ ခုနှစ်တွင် ဦးနု၏ အစိုးရ ကို နေဝင်းက လက်နက်အားကိုဖြင့်ဖြုတ်ချခဲ့ပြီး မတရား [[၁၉၆၂ မြန်မာနိုင်ငံစစ်အာဏာသိမ်းခံရခြင်း|အာဏာသိမ်း]] ခဲ့ပြီး ထို့နောက်တွင် [[မြန်မာ့ဆိုရှယ်လစ်လမ်းစဉ်ပါတီ]] ကို ဖွဲ့စည်းကာ ၂၆နှစ်ကြာ စစ်အာဏာရှင် သဖွယ်အုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ မဆလ ၏ ညံ့ဖျင်းသော အုပ်ချုပ်မှုအောက် မြန်မာနိုင်ငံကြီး မွဲပြာကျခဲ့ ရသည်။<ref>https://www.youtube.com/watch?v=LJFsL0A1G8Q</ref> == ကိုးကား ==   <references /> [[ကဏ္ဍ:မြန်မာ နိုင်ငံရေးပါတီဟောင်းများ]] 038d2kbn1cajwlaz7lw5wxm2xgoqurv 3 230168 754358 754163 2022-08-12T09:50:26Z Ninjastrikers 22896 wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် ခန်းပတ်မောင်မောင် ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၃:၂၄၊ ၂၉ ဇူလိုင် ၂၀၂၂ (UTC) == ဖိုင်:Khinkhinmagyi.jpg ၏ ဖိုင်ရင်းမြစ်နှင့် မူပိုင်ခွင့် ပြဿနာ== [[File:Copyright-problem.svg|64px|left|File Copyright problem|link=]] '''[[:ဖိုင်:Khinkhinmagyi.jpg]]''' ဖိုင်ကို upload တင်သည့်အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါသည်။ သို့သော် ထိုဖိုင်တွင် '''မူပိုင်ခွင့်''' အခြေအနေနှင့် '''ရင်းမြစ်'''များ လိုအပ်နေပါသည်။ ဝီကီပီးဒီးယားသည် [[Wikipedia:Copyrights|မူပိုင်ခွင့်]]နှင့် ပတ်သက်၍ အထူးဂရုပြု ဆောင်ရွက်ပါသည်။ ဤဖိုင်ကို သင်ကိုယ်တိုင် ဖန်တီးထားခြင်း မဟုတ်ခဲ့ပါက မူပိုင်ခွင့် ပိုင်ဆိုင်သူကို သင့်အနေဖြင့် သတ်မှတ်ဖော်ပြပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။ အကယ်၍ သင်သည် ဤဖိုင်ကို ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တစ်ခုခုမှ ရရှိခဲ့ပါက၊ ကျေးဇူးပြု၍ ရယူခဲ့သည့် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်လင့်ခ်နှင့် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်၏ အကြောင်းအရာများ အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ သတ်မှတ်ချက်များကို ကျေးဇူးပြု၍ ပြန်လည် ဖော်ပြပေးပါ။ အကယ်၍ မူလမူပိုင်ခွင့် ပိုင်ဆိုင်သူနှင့် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တို့ ဆက်နွယ်မှုမရှိပါက ထိုမူလပိုင်ဆိုင်သူကိုလည်း မှတ်တမ်းတင် ထည့်သွင်းရန် လိုအပ်ပါသည်။ မည်သည့်လိုင်စင်သတ်မှတ်ချက်ဖြင့် သတ်မှတ်ထားသည်ကိုလည်း ဖော်ပြရန် လိုအပ်ပါလိမ့်မည်။ ဝီကီပီးဒီးယားတွင် မည်သည့်ဖိုင်များ တင်သင့်/မတင်သင့်ဆိုသည်ကို လေ့လာနိုင်ရန်အတွက် '''[[WP:IUP#ပုံများ ပေါင်းထည့်ခြင်း|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]]''' ကို ဖတ်ရှုပါ။ [[:ဖိုင်:Khinkhinmagyi.jpg|ဖိုင် အကြောင်းဖော်ပြချက် စာမျက်နှာ]]ကို တည်းဖြတ်ပြီး အချက်အလက်များကို ထည့်သွင်းပေးပါ။ လိုအပ်သည့် အချက်အလက်များကို ခုနစ်ရက်အတွင်း ထည့်သွင်းခြင်း မရှိပါက ဖိုင်သည် ဖျက်ပစ်ခြင်း ခံရမည် ဖြစ်သည်။ သင် upload တင်ခဲ့သည့် အခြားဖိုင်များကိုလည်း မှန်ကန်စွာ tag လုပ်ထားခြင်း ရှိမရှိကိုလည်း ကျေးဇူးပြု၍ စစ်ဆေးပါ။ သင်၏ ဖိုင်တင်ထားခဲ့သည့် မှတ်တမ်းများကို [{{fullurl:Special:ListFiles/%E1%80%81%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA}} ဤနေရာတွင်] တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။ ကျေးဇူးအထူးတင်ရှိပါသည်။<!-- Template:Di-no source no license-notice --> [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] ^{<span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span>} ၀၄:၁၀၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) == ဖိုင်:Khampatmingyi U aungmaung.jpg ၏ ဖိုင်ရင်းမြစ်နှင့် မူပိုင်ခွင့် ပြဿနာ== [[File:Copyright-problem.svg|64px|left|File Copyright problem|link=]] '''[[:ဖိုင်:Khampatmingyi U aungmaung.jpg]]''' ဖိုင်ကို upload တင်သည့်အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါသည်။ သို့သော် ထိုဖိုင်တွင် '''မူပိုင်ခွင့်''' အခြေအနေနှင့် '''ရင်းမြစ်'''များ လိုအပ်နေပါသည်။ ဝီကီပီးဒီးယားသည် [[Wikipedia:Copyrights|မူပိုင်ခွင့်]]နှင့် ပတ်သက်၍ အထူးဂရုပြု ဆောင်ရွက်ပါသည်။ ဤဖိုင်ကို သင်ကိုယ်တိုင် ဖန်တီးထားခြင်း မဟုတ်ခဲ့ပါက မူပိုင်ခွင့် ပိုင်ဆိုင်သူကို သင့်အနေဖြင့် သတ်မှတ်ဖော်ပြပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။ အကယ်၍ သင်သည် ဤဖိုင်ကို ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တစ်ခုခုမှ ရရှိခဲ့ပါက၊ ကျေးဇူးပြု၍ ရယူခဲ့သည့် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်လင့်ခ်နှင့် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်၏ အကြောင်းအရာများ အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ သတ်မှတ်ချက်များကို ကျေးဇူးပြု၍ ပြန်လည် ဖော်ပြပေးပါ။ အကယ်၍ မူလမူပိုင်ခွင့် ပိုင်ဆိုင်သူနှင့် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တို့ ဆက်နွယ်မှုမရှိပါက ထိုမူလပိုင်ဆိုင်သူကိုလည်း မှတ်တမ်းတင် ထည့်သွင်းရန် လိုအပ်ပါသည်။ မည်သည့်လိုင်စင်သတ်မှတ်ချက်ဖြင့် သတ်မှတ်ထားသည်ကိုလည်း ဖော်ပြရန် လိုအပ်ပါလိမ့်မည်။ ဝီကီပီးဒီးယားတွင် မည်သည့်ဖိုင်များ တင်သင့်/မတင်သင့်ဆိုသည်ကို လေ့လာနိုင်ရန်အတွက် '''[[WP:IUP#ပုံများ ပေါင်းထည့်ခြင်း|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]]''' ကို ဖတ်ရှုပါ။ [[:ဖိုင်:Khampatmingyi U aungmaung.jpg|ဖိုင် အကြောင်းဖော်ပြချက် စာမျက်နှာ]]ကို တည်းဖြတ်ပြီး အချက်အလက်များကို ထည့်သွင်းပေးပါ။ လိုအပ်သည့် အချက်အလက်များကို ခုနစ်ရက်အတွင်း ထည့်သွင်းခြင်း မရှိပါက ဖိုင်သည် ဖျက်ပစ်ခြင်း ခံရမည် ဖြစ်သည်။ သင် upload တင်ခဲ့သည့် အခြားဖိုင်များကိုလည်း မှန်ကန်စွာ tag လုပ်ထားခြင်း ရှိမရှိကိုလည်း ကျေးဇူးပြု၍ စစ်ဆေးပါ။ သင်၏ ဖိုင်တင်ထားခဲ့သည့် မှတ်တမ်းများကို [{{fullurl:Special:ListFiles/%E1%80%81%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA}} ဤနေရာတွင်] တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။ ကျေးဇူးအထူးတင်ရှိပါသည်။<!-- Template:Di-no source no license-notice --> [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] ^{<span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span>} ၀၄:၁၂၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) == ဖိုင်:Map of the Burmese Diaspora in the World.jpg ၏ ဖိုင်ရင်းမြစ်နှင့် မူပိုင်ခွင့် ပြဿနာ== [[File:Copyright-problem.svg|64px|left|File Copyright problem|link=]] '''[[:ဖိုင်:Map of the Burmese Diaspora in the World.jpg]]''' ဖိုင်ကို upload တင်သည့်အတွက် ကျေးဇူးတင်ပါသည်။ သို့သော် ထိုဖိုင်တွင် '''မူပိုင်ခွင့်''' အခြေအနေနှင့် '''ရင်းမြစ်'''များ လိုအပ်နေပါသည်။ ဝီကီပီးဒီးယားသည် [[Wikipedia:Copyrights|မူပိုင်ခွင့်]]နှင့် ပတ်သက်၍ အထူးဂရုပြု ဆောင်ရွက်ပါသည်။ ဤဖိုင်ကို သင်ကိုယ်တိုင် ဖန်တီးထားခြင်း မဟုတ်ခဲ့ပါက မူပိုင်ခွင့် ပိုင်ဆိုင်သူကို သင့်အနေဖြင့် သတ်မှတ်ဖော်ပြပေးရန် လိုအပ်ပါသည်။ အကယ်၍ သင်သည် ဤဖိုင်ကို ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တစ်ခုခုမှ ရရှိခဲ့ပါက၊ ကျေးဇူးပြု၍ ရယူခဲ့သည့် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်လင့်ခ်နှင့် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်၏ အကြောင်းအရာများ အသုံးပြုခြင်းဆိုင်ရာ သတ်မှတ်ချက်များကို ကျေးဇူးပြု၍ ပြန်လည် ဖော်ပြပေးပါ။ အကယ်၍ မူလမူပိုင်ခွင့် ပိုင်ဆိုင်သူနှင့် ဝက်ဘ်ဆိုဒ်တို့ ဆက်နွယ်မှုမရှိပါက ထိုမူလပိုင်ဆိုင်သူကိုလည်း မှတ်တမ်းတင် ထည့်သွင်းရန် လိုအပ်ပါသည်။ မည်သည့်လိုင်စင်သတ်မှတ်ချက်ဖြင့် သတ်မှတ်ထားသည်ကိုလည်း ဖော်ပြရန် လိုအပ်ပါလိမ့်မည်။ ဝီကီပီးဒီးယားတွင် မည်သည့်ဖိုင်များ တင်သင့်/မတင်သင့်ဆိုသည်ကို လေ့လာနိုင်ရန်အတွက် '''[[WP:IUP#ပုံများ ပေါင်းထည့်ခြင်း|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]]''' ကို ဖတ်ရှုပါ။ [[:ဖိုင်:Map of the Burmese Diaspora in the World.jpg|ဖိုင် အကြောင်းဖော်ပြချက် စာမျက်နှာ]]ကို တည်းဖြတ်ပြီး အချက်အလက်များကို ထည့်သွင်းပေးပါ။ လိုအပ်သည့် အချက်အလက်များကို ခုနစ်ရက်အတွင်း ထည့်သွင်းခြင်း မရှိပါက ဖိုင်သည် ဖျက်ပစ်ခြင်း ခံရမည် ဖြစ်သည်။ သင် upload တင်ခဲ့သည့် အခြားဖိုင်များကိုလည်း မှန်ကန်စွာ tag လုပ်ထားခြင်း ရှိမရှိကိုလည်း ကျေးဇူးပြု၍ စစ်ဆေးပါ။ သင်၏ ဖိုင်တင်ထားခဲ့သည့် မှတ်တမ်းများကို [{{fullurl:Special:ListFiles/%E1%80%81%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%84%E1%80%BA}} ဤနေရာတွင်] တွေ့ရှိနိုင်ပါသည်။ ကျေးဇူးအထူးတင်ရှိပါသည်။<!-- Template:Di-no source no license-notice --> [[User:Ninjastrikers|<span style="font-variant:small-caps;color:blue;font-family:century gothic;">Ninja<span style="color:red">✮</span>Strikers</span>]] ^{<span style="color:Red;font-size:85%;">«[[User talk:Ninjastrikers|☎]]»</span>} ၀၉:၅၀၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) albtoeqdggjcrmhzvlyhb4mawdvg6fv 0 230452 754289 753939 2022-08-11T18:35:08Z Ninjastrikers 22896 [[commons:Help:Gadget-HotCat|HotCat]]ကို အသုံးပြု၍ [[Category:ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်များ]]ကို ပေါင်းထည့်ခဲ့သည် wikitext text/x-wiki {{Short description|ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ အစိုးရအဖွဲ့အကြီးအကဲ}} {{Infobox official post | post = ဝန်ကြီးချုပ် | body = ဩစတြေးလျနိုင်ငံ | insignia = Coat of Arms of Australia.svg | insigniacaption = [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ တံဆိပ်အမှတ်အသား]] | flag = Flag of Australia (converted).svg | flagcaption = [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ အလံတော်]] | flagborder = No | image = Anthony Albanese portrait (cropped).jpg | imagesize = 200 | incumbent = [[အန်တိုနီ အယ်လ်ဘာနီစီ]] | incumbentsince = ၂၃ မေ ၂၀၂၂ | department = [[Australian Government]] | style = {{plainlist| * ဝန်ကြီးချုပ် (အရပ်သားဆန်) * လေးစားရပါသော<ref>{{cite web|url=https://www.pm.gov.au/contact-your-pm|title=Contact Your PM|website=Prime Minister of Australia|access-date=29 May 2020}}</ref> (formal) * သူ၏ ထူးချွန်မှု<ref>{{cite web|url=https://www.aph.gov.au/senators_and_members/guidelines_for_contacting_senators_and_members/how_to_address_senators_and_members|title=How to address Senators and Members|access-date=26 Apr 2021}}</ref> (diplomatic) }} | status = [[အစိုးရအဖွဲ့အကြီးအကဲ]] | member_of = {{plainlist| * [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံတော် ပါလီမန်|ပါလီမန်]] * [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ အစိုးရအဖွဲ့|အစိုးရအဖွဲ့]] * အမျိုးသား အစိုးရအဖွဲ့ * [[Federal Executive Council (Australia)|Federal Executive Council]] * [[National Security Committee (Australia)|National Security Committee]] }} | reports_to = [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ အောက်လွှတ်တော်|ကိုယ်စားလှယ်များလွှတ်တော်]] | residence = {{plainlist| * [[The Lodge (Australia)|The Lodge]] (primary)<ref name="PEO-PM">{{cite web|url=https://peo.gov.au/understand-our-parliament/parliament-and-its-people/people-in-parliament/prime-minister/|title=Prime Minister|website=Parliamentary Education Office|access-date=29 May 2020}}</ref> * [[Kirribilli House]] (secondary)<ref name="PEO-PM" /> }} | seat = [[ကင်ဘာရာမြို့]] | appointer = [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဘုရင်ခံချုပ်|ဘုရင်ခံချုပ်]]<ref name="APMC-PM">{{cite web|url=https://primeministers.moadoph.gov.au/prime-ministers|title=Prime Ministers|website=Australian Prime Ministers Centre, Old Parliament House|access-date=29 May 2020}}</ref> | termlength = ဘုရင်ခံချုပ်နှစ်သက်သည်အထိ<ref name="PEO-PM" /> | formation = {{start date and age|df=y|1901|1|1}}<ref name="APMC-PM" /> | first = [[အဒ်မန် ဘာတန်]]<ref name="APMC-PM" /> | deputy = [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဒုဝန်ကြီးချုပ်| ဒုဝန်ကြီးချုပ်]] | salary = {{AUD|549250}} annually (2020)<ref>{{cite web|url=https://maps.finance.gov.au/guidance/remuneration/salary|title=Salary|date=3 February 2020|website=Ministerial and Parliamentary Services, Department of Finance|access-date=29 May 2020|archive-date=23 June 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210623164448/https://maps.finance.gov.au/guidance/remuneration/salary|url-status=dead}}</ref> | website = {{URL|pm.gov.au}} }} '''ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်'''သည် [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ|ဩစတြေးလျ ဓနသဟာယနိုင်ငံ]]၏ [[အစိုးရအဖွဲ့အကြီးအကဲ|အစိုးရအကြီးအကဲ]]ဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်သည် ဩစတြေးလျ ဖက်ဒရယ် အစိုးရ၏ အမှုဆောင် ဌာနခွဲကို ဦးစီးပြီး တာဝန်ယူမှုရှိသော အစိုးရ၏ အခြေခံမူများအောက်တွင် [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံတော် ပါလီမန်|ဖက်ဒရယ်ပါလီမန်]]ကို တာဝန်ခံသည်။ [[ဩစတြေးလျ အလုပ်သမား ပါတီ|အလုပ်သမားပါတီ]]မှ [[အန်တိုနီ အယ်လ်ဘာနီစီ]]သည် ၂၀၂၂ ခုနှစ်၊ မေလ (၂၃) ရက်နေ့တွင် ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်လာခဲ့သည်။ [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေ|ဩစတြေးလျဖွဲ့စည်းပုံ အခြေခံဥပဒေ]]တွင် ဖော်ပြထားခြင်းမရှိသောကြောင့် [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဘုရင်ခံချုပ်|ဘုရင်ခံချုပ်]]သည် တရားဝင်ခန့်အပ်ထားသော ဝန်ကြီးချုပ်ရုံးအား [[ဝက်စ်မင်စတာစနစ်]]ကွန်ဗင်းရှင်းဖြင့် အုပ်ချုပ်ပါသည်။ ဝန်ကြီးချုပ်ဖြစ်ရန် နိုင်ငံရေးသမားသည် [[ဩစတြေးလျနိုင်ငံ အောက်လွှတ်တော်|အောက်လွှတ်တော်]]၏ ယုံကြည်မှုကို ကွပ်ကဲနိုင်ရမည်။ ထို့ကြောင့် ဝန်ကြီးချုပ်သည် အများအားဖြင့် အများစုပါတီ သို့မဟုတ် ညွန့်ပေါင်းအဖွဲ့၏ ခေါင်းဆောင်ဖြစ်သည်။ ဝန်ကြီးချုပ်များသည် သတ်မှတ်ထားသော ကြာချိန် သို့မဟုတ် အရေအတွက် သတ်မှတ်ချက်များ မပါရှိသော်လည်း ၎င်းတို့၏ နိုင်ငံရေး ပါတီသည် ဖက်ဒရယ် ရွေးကောက်ပွဲတွင် ရှုံးနိမ့်သည့်အခါ သို့မဟုတ် ၎င်းတို့၏ ပါတီ၏ ခေါင်းဆောင်မှုကို ဆုံးရှုံးခြင်း သို့မဟုတ် စွန့်လွှတ်လိုက်သည့်အခါ တစ်ဦးချင်း၏ သက်တမ်းသည် ယေဘုယျအားဖြင့် ကုန်ဆုံးသည်။ ==ကိုးကား== [[ကဏ္ဍ:ဩစတြေးလျနိုင်ငံ၏ ဝန်ကြီးချုပ်များ]] gu1e0nnii4f257lya93vos03acsglkq 0 230675 754288 754147 2022-08-11T18:32:52Z Ninjastrikers 22896 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hangul||Hangul image=Korean Alphabet digeut.png|rr=ဒီဂုတ်|mr=တီအုတ်[http://www.hani.co.kr/arti/opinion/column/241231.html]}}'''ㄷ'''(တောင်ကိုရီးယား: 디귿၊ ''ဒီဂုတ်'' ၊ မြောက်ကိုရီးယား: 디읃၊ ''ဒီအုတ်'')သည် ကိုးရီးယား [[ဟန်ဂုလ်|အက္ခရာ]]၏ ဗျည်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။ ㄷ အတွက် ယူနီကုဒ်သည် U+3137 ဖြစ်သည်။ ၎င်း၏ အနေအထားပေါ် မူတည်၍ ၎င်းသည် 'ဒ' သို့မဟုတ် 'တ' အသံကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။<ref>{{Cite book|url=https://books.google.com/books?id=XMYgAwAAQBAJ|title=The Sounds of Korean|pages=XiX–XX|year=2012}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://www.omniglot.com/writing/korean.htm|title=Korean|publisher=Omniglot|accessdate=2021-10-20}}</ref> ၎င်းသည် စကားလုံးတစ်လုံး၏ အစ အနေအထားတွင် [[သရ|အသံထွက်]]သည် အများအားဖြင့် [ဒ] ဖြစ်ပြီး၊ အခြား အသံတစ်သံ၏ အသတ်တစ်ခု၏ နောက်တွင် ၎င်းကို [တ] ဟု အသံထွက်သည်။<ref>{{Cite web|url=https://wiki.ucl.ac.uk/display/KOR/Script+and+pronunciation|title=Script and pronunciation|publisher=University College London|accessdate=2021-10-20}}</ref> ဥပမာအားဖြင့် ချူဘ်.ဒါ(춥다၊ "အေးသည်") ဟူသော စကားလုံး၌ အခြားအသံတစ်သံ၏ အသတ်အနောက်၌ ရှိသဖြင့် ㄷ သည် [တ] အသံသို့ <nowiki>''</nowiki>ချူပ်တာ<nowiki>''</nowiki>ဟူ၍ ပြောင်းလဲသွားသည်။ ==စာလုံး ရေးဆွဲပုံ== [[File:ㄷ (digeut) stroke order.png|center|Stroke order in writing ㄱ]] ==ကိုးကား== {{reflist}} {{Wiktionary|ㄷ}} [[Category:ကိုရီးယားဘာသာစကား]] {{Korea-stub}} {{Writingsystem-stub}} ma3lyk4ho7f7s6qgya1o7xwt71a6h43 0 230676 754285 754152 2022-08-11T18:24:46Z Ninjastrikers 22896 wikitext text/x-wiki {{Infobox Hangul|Hangul image=Korean Alphabet siot.png|rr=ရှီအိုတ်|mr=ဆီအိုဆ်}}'''ㅅ'''({{Lang-ko|시옷}}၊ ''ရှီအိုတ်'', မြောက်ကိုရီးယား: 시읏၊ ''ရှီအုတ်)'' သည် ကိုးရီးယား[[ဟန်ဂုလ်|အက္ခရာ]]၏ ဗျည်းတစ်ခု ဖြစ်သည်။<ref>{{Cite news|url=https://en.yna.co.kr/view/AEN20201015009800325|title=N. Korea's new SLBM labeled 'Pukguksong-4ㅅ,' not 'Pukguksong-4A: Navy chief|date=October 15, 2020|publisher=[[Yonhap News Agency]]}}</ref> ㅅအတွက် ယူနီကုဒ်သည် U+3145 ဖြစ်သည်။ ㅅသည် မြန်မာစကားလုံး "ဆား"နှင့် တူသော [ဆ] အသံကို ညွှန်ပြသော်လည်း အသတ်နေရာတွင် [တ] အသံကို ရည်ညွှန်းသည်။ ဥပမာအားဖြင့် ''မာဆ်'' (맛၊ ''အရသာ'') ဖြစ်သော်လည်း ''မာတ်'' ဟု ဖတ်ရသည်။ ㅣ(ီ)နှင့် ပေါင်းစပ်သော အခါ 시၊ ''ဆီ'' ဟု အသံမထွက်ဘဲ ''ရှီ'' ဟု အသံထွက်သည်။ ==စာလုံး ရေးဆွဲပုံ== [[File:ㅅ (siot) stroke order.png|center|Stroke order in writing ㅅ]] ==ကိုးကား== {{reflist}} {{Wiktionary|ㅅ}} [[Category:ကိုရီးယားဘာသာစကား]] {{Writingsystem-stub}} {{Korea-stub}} i11afw183c38ecoa0y7ldqieyfojvcb 0 230684 754284 754174 2022-08-11T18:22:17Z Ninjastrikers 22896 ပြန်ညွှန်းကို [[မော်ဂျူး:မင်း]] မှ [[ဘုရင်]] သို့ ပြောင်းလဲခဲ့သည် wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ဘုရင်]] 1hn10wr0og0pr01wm4cvdna9wbd0wm9 0 230704 754247 2022-08-11T12:20:22Z Chan Sung-Min 102525 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1102940188|Leonor, Princess of Asturias]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name=လီယိုနိုရ်|title=အာစ်တူရီအာစ်|image=Leonor de Borbón 2019 (cropped).jpg|caption=၂၀၁၉ခုနှစ်၌ လီယိုနိုရ်|birth_date={{Birth date and age|2005|10|31|df=yes}}|birth_place=[[စပိန်နိုင်ငံ]]၊ [[မက်ဒရစ်]]|death_date=|death_place=|full name=Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz|house=[[:en:House of Bourbon|အိုအူဘွန်]]|father=[[ဖေလီပီ ၆]]|mother=[[:en:Letizia Ortiz Rocasolano|လေတီဇီအာ]]|signature=Leonor spain sig.svg}}'''လီယိုနိုရ်'''{{Efn|In the [[languages of Spain]], her name is: * {{lang-an|Alionor de Totz os Santos de Borbón y Ortiz}} * {{lang-ast|Lleonor}} * [[Basque language|Basque]], [[Galician language|Galician]], [[Occitan language|Occitan]], {{lang-es|Leonor}}, {{IPA-es|le.oˈnoɾ|IPA}} * {{lang-ca|Elionor}}}}<ref>{{Cite web|title=Los 10 nobles años de Leonor en 10 imágenes|url=http://www.elmundo.es/album/loc/2015/10/30/56336aef22601d4a7b8b4619_1.html|date=30 October 2015|language=es}}</ref>(Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz; ၂၀၀၅ အောက်တိုဘာ ၃၁ - )သည် [[ဖေလီပီ ၆|ဘုရင် ဖေလီပီ ၆]]နှင့် မိဖုရား လေတီဇီအာတို့၏သမီးကြီးဖြစ်ကာ စပိန်နိုင်ငံ၏ ထီးနန်းဆက်ခံမည့် အမွေဆက်ခံသူဖြစ်သည်။ l5j5ubdn5b4mgc2gqpbw2oy6c42pav7 754248 754247 2022-08-11T12:21:10Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name=လီယိုနိုရ်|title=အာစ်တူရီအာစ်၏ မင်းသမီး|image=Leonor de Borbón 2019 (cropped).jpg|caption=၂၀၁၉ခုနှစ်၌ လီယိုနိုရ်|birth_date={{Birth date and age|2005|10|31|df=yes}}|birth_place=[[စပိန်နိုင်ငံ]]၊ [[မက်ဒရစ်]]|death_date=|death_place=|full name=Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz|house=[[:en:House of Bourbon|အိုအူဘွန်]]|father=[[ဖေလီပီ ၆]]|mother=[[:en:Letizia Ortiz Rocasolano|လေတီဇီအာ]]|signature=Leonor spain sig.svg}}'''လီယိုနိုရ်'''{{Efn|In the [[languages of Spain]], her name is: * {{lang-an|Alionor de Totz os Santos de Borbón y Ortiz}} * {{lang-ast|Lleonor}} * [[Basque language|Basque]], [[Galician language|Galician]], [[Occitan language|Occitan]], {{lang-es|Leonor}}, {{IPA-es|le.oˈnoɾ|IPA}} * {{lang-ca|Elionor}}}}<ref>{{Cite web|title=Los 10 nobles años de Leonor en 10 imágenes|url=http://www.elmundo.es/album/loc/2015/10/30/56336aef22601d4a7b8b4619_1.html|date=30 October 2015|language=es}}</ref>(Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz; ၂၀၀၅ အောက်တိုဘာ ၃၁ - )သည် [[ဖေလီပီ ၆|ဘုရင် ဖေလီပီ ၆]]နှင့် မိဖုရား လေတီဇီအာတို့၏သမီးကြီးဖြစ်ကာ စပိန်နိုင်ငံ၏ ထီးနန်းဆက်ခံမည့် အမွေဆက်ခံသူဖြစ်သည်။ 5ehb30gtky18fgqmiqpf9wkppbn1isa 754249 754248 2022-08-11T12:21:32Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name=လီယိုနိုရ်|title=အာစ်တူရီအာစ်၏ မင်းသမီး|image=Leonor de Borbón 2019 (cropped).jpg|caption=၂၀၁၉ခုနှစ်၌ လီယိုနိုရ်|birth_date={{Birth date and age|2005|10|31|df=yes}}|birth_place=[[စပိန်နိုင်ငံ]]၊ [[မက်ဒရစ်]]|death_date=|death_place=|full name=Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz|house=[[:en:House of Bourbon|အိုအူဘွန်]]|father=[[ဖေလီပီ ၆]]|mother=[[:en:Letizia Ortiz Rocasolano|လေတီဇီအာ]]|signature=Leonor spain sig.svg}}'''လီယိုနိုရ်'''(Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz; ၂၀၀၅ အောက်တိုဘာ ၃၁ - )သည် [[ဖေလီပီ ၆|ဘုရင် ဖေလီပီ ၆]]နှင့် မိဖုရား လေတီဇီအာတို့၏သမီးကြီးဖြစ်ကာ စပိန်နိုင်ငံ၏ ထီးနန်းဆက်ခံမည့် အမွေဆက်ခံသူဖြစ်သည်။ s9iwp8i6ewt7skxgv1c4l2sgg5g6v21 754250 754249 2022-08-11T12:22:07Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name=လီယိုနိုရ်|title=အာစ်တူရီအာစ်၏ မင်းသမီး|image=Leonor de Borbón 2019 (cropped).jpg|caption=၂၀၁၉ခုနှစ်၌ လီယိုနိုရ်|birth_date={{Birth date and age|2005|10|31|df=yes}}|birth_place=[[စပိန်နိုင်ငံ]]၊ [[မက်ဒရစ်]]|death_date=|death_place=|full name=Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz|house=[[:en:House of Bourbon|အိုအူဘွန်]]|father=[[ဖေလီပီ ၆]]|mother=[[:en:Letizia Ortiz Rocasolano|လေတီဇီအာ]]|signature=Leonor spain sig.svg}}'''လီယိုနိုရ်'''(Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz; ၂၀၀၅ အောက်တိုဘာ ၃၁ - )သည် [[ဖေလီပီ ၆|ဘုရင် ဖေလီပီ ၆]]နှင့် မိဖုရား လေတီဇီအာတို့၏ သမီးကြီးဖြစ်ကာ စပိန်နိုင်ငံ၏ ထီးနန်းဆက်ခံမည့် အမွေဆက်ခံသူ ဖြစ်သည်။ 2dx37hwx8osdlcy5fc59f232nlfub31 754262 754250 2022-08-11T14:08:16Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name=လီယိုနိုရ်|title=အာစ်တူရီအာစ်၏ မင်းသမီး|image=Leonor de Borbón 2019 (cropped).jpg|caption=၂၀၁၉ခုနှစ်၌ လီယိုနိုရ်|birth_date={{Birth date and age|2005|10|31|df=yes}}|birth_place=[[စပိန်နိုင်ငံ]]၊ [[မက်ဒရစ်]]|death_date=|death_place=|full name=Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz|house=[[:en:House of Bourbon|အိုအူဘွန်]]|father=[[ဖေလီပီ ၆]]|mother=[[:en:Letizia Ortiz Rocasolano|လေတီဇီအာ]]|signature=Leonor spain sig.svg}} '''လီယိုနိုရ်'''({{lang-es|Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz}}; ၂၀၀၅ အောက်တိုဘာ ၃၁ - )သည် [[ဖေလီပီ ၆|ဘုရင် ဖေလီပီ ၆]]နှင့် မိဖုရား လေတီဇီအာတို့၏ သမီးကြီးဖြစ်ကာ စပိန်နိုင်ငံ၏ ထီးနန်းဆက်ခံမည့် အမွေဆက်ခံသူ ဖြစ်သည်။ pxjb43zw3bgm3nlumauh9pggkb8zl0j 754263 754262 2022-08-11T14:09:13Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name=လီယိုနိုရ်|title=အာစ်တူရီအာစ်၏ မင်းသမီး|image=Leonor de Borbón 2019 (cropped).jpg|caption=၂၀၁၉ခုနှစ်၌ လီယိုနိုရ်|birth_date={{Birth date and age|2005|10|31|df=yes}}|birth_place=[[စပိန်နိုင်ငံ]]၊ [[မက်ဒရစ်မြို့]]|death_date=|death_place=|full name=Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz|house=[[:en:House of Bourbon|အိုအူဘွန်]]|father=[[ဖေလီပီ ၆]]|mother=[[:en:Letizia Ortiz Rocasolano|လေတီဇီအာ]]|signature=Leonor spain sig.svg}} '''လီယိုနိုရ်'''({{lang-es|Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz}}; ၂၀၀၅ အောက်တိုဘာ ၃၁ - )သည် [[ဖေလီပီ ၆|ဘုရင် ဖေလီပီ ၆]]နှင့် မိဖုရား လေတီဇီအာတို့၏ သမီးကြီးဖြစ်ကာ စပိန်နိုင်ငံ၏ ထီးနန်းဆက်ခံမည့် အမွေဆက်ခံသူ ဖြစ်သည်။ p0g54l7z7mnc8fn458cl81lbda4pyx4 754269 754263 2022-08-11T14:17:37Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki {{Infobox royalty|name=လီယိုနိုရ်|title=အာစ်တူရီအာစ်၏ မင်းသမီး|image=Leonor de Borbón 2019 (cropped).jpg|caption=၂၀၁၉ခုနှစ်၌ လီယိုနိုရ်|birth_date={{Birth date and age|2005|10|31|df=yes}}|birth_place=[[စပိန်နိုင်ငံ]]၊ [[မာဒရစ်မြို့]]|death_date=|death_place=|full name=Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz|house=[[:en:House of Bourbon|အိုအူဘွန်]]|father=[[ဖေလီပီ ၆]]|mother=[[:en:Letizia Ortiz Rocasolano|လေတီဇီအာ]]|signature=Leonor spain sig.svg}} '''လီယိုနိုရ်'''({{lang-es|Leonor de Todos los Santos de Borbón y Ortiz}}; ၂၀၀၅ အောက်တိုဘာ ၃၁ - )သည် [[ဖေလီပီ ၆|ဘုရင် ဖေလီပီ ၆]]နှင့် မိဖုရား လေတီဇီအာတို့၏ သမီးကြီးဖြစ်ကာ စပိန်နိုင်ငံ၏ ထီးနန်းဆက်ခံမည့် အမွေဆက်ခံသူ ဖြစ်သည်။ eh19dm9tejznbr9rqnbsbapltrz1sfl 3 230705 754252 2022-08-11T12:37:16Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Thein Hsan Aung ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၂:၃၇၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) s0qo5g2yipx68ko4zuofrcwc46rz8zo 3 230706 754253 2022-08-11T12:37:26Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Vishnuprasadktl ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၂:၃၇၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) t4c3o52x0pcxgh9dkb0j8g1tygi50yw 3 230707 754254 2022-08-11T12:37:36Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Hein Htet Wai Yan ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၂:၃၇၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) 1pjf909y2gzwi2ctsb3056w8m709i71 0 230708 754255 2022-08-11T12:53:42Z Pyinnya 27010 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1103264291|Unstoppable (Sia song)]]" wikitext text/x-wiki " '''Unstoppable''' " သည် သြစတြေးလျအဆိုတော်-တေးရေးဆရာ Sia မှ ၎င်း၏ သတ္တမမြောက် စတူဒီယိုအယ်လ်ဘမ် ''This Is Acting'' (2016) မှ ရိုက်ကူးထားသော သီချင်းဖြစ်သည်။ ဤသီချင်းကို Sia နဲ့ Christopher Braide က ရေးသားထားပြီး Jesse Shatkin က ထုတ်လုပ်ထားသည်။ ၎င်းကို အယ်လ်ဘမ်၏ နောက်ဆုံး ပရိုမိုးရှင်းတစ်ကိုယ်တော် အဖြစ် ၂၀၁၆ ခုနှစ် ဇန်နဝါရီ ၂၁ တွင် ထုတ်ဝေခဲ့သည်။ ဇူလိုင်လတွင်၊ Gillette ၏ 2016 အိုလံပစ် ကြော်ငြာကမ်ပိန်တွင် သီချင်းဗားရှင်းအသစ်အတွက် အမေရိကန်ရက်ပ်အဆိုတော် Pusha T ၏"Pretty Isn't Perfect" မှ Verse စာသားပါ၀င်ဖြည့်စွက်ထားသည်။ <ref>{{Cite web|author=Chris Payne|url=http://www.billboard.com/articles/columns/pop/7438117/sia-unstoppable-pusha-t-olympics-remix-2016-commercial-video-premiere|title=Sia's 'Unstoppable' Becomes 2016 Olympics Anthem Feat. Pusha T: Exclusive|work=[[Billboard (magazine)|Billboard]]|date=2016-07-13|archivedate=2016-07-25|archive-date=25 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160725190309/http://www.billboard.com/articles/columns/pop/7438117/sia-unstoppable-pusha-t-olympics-remix-2016-commercial-video-premiere}}</ref> <ref>{{Cite web|author=Carey O'Donnell|url=http://www.papermag.com/sia-unstoppable-remix-olympics-2016-pusha-t-1920185190.html|title=Sia's "Unstoppable" Remixed As 2016 Olympic Anthem Feat. Pusha T|work=[[Paper (magazine)|Paper]]|archivedate=2016-07-25|archive-date=22 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160722134118/http://www.papermag.com/sia-unstoppable-remix-olympics-2016-pusha-t-1920185190.html}}</ref> <ref>{{Cite web|url=http://www.stereogum.com/1887684/pusha-t-and-ariel-rechtshaid-remix-sias-unstoppable-for-gillettes-olympics-campaign/mp3s/|title=Pusha T And Ariel Rechtshaid Remix Sia's "Unstoppable" For Gillette's Olympics Campaign|work=[[Stereogum]]|date=2016-07-13|archivedate=2016-07-25|archive-date=15 July 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20160715063124/http://www.stereogum.com/1887684/pusha-t-and-ariel-rechtshaid-remix-sias-unstoppable-for-gillettes-olympics-campaign/mp3s/}}</ref> cux2vpj8mzy21alp4q6oww1d3orev0z 0 230710 754257 2022-08-11T13:09:13Z Pyinnya 27010 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1092080698|Angel Baby (Troye Sivan song)]]" wikitext text/x-wiki " '''Angel Baby''' " သည် သြစတြေးလျ တေးရေးတေးဆို Troye Sivan ၏သီချင်းဖြစ်သည်။ စက်တင်ဘာ ၂၀၂၁ ခုနှစ် ၁၀ ရက်နေ့တွင် EMI ၊ Universal နှင့် Capitol Records တို့မှထွက်ရှိခဲ့ပြီး "Angel Baby" သည် Sivan ၏တတိယမြောက်စတူဒီယိုအယ်လ်ဘမ်မှ အအောင်မြင်ဆုံး single တစ်ပုဒ် ဖြစ်ခဲ့သည်။ 2020 ခုနှစ်သြဂုတ်လတွင်ထွက်ရှိခဲ့သော " Rager Teenager! " နောက်ပိုင်း ၎င်း၏ပထမဆုံးတစ်ကိုယ်တော်ခွေထွက်ရှိမှုအသစ်ဖြစ်သည်။ <ref>{{Cite web|url=https://www.telegraphindia.com/culture/music/troye-sivans-latest-song-angel-baby-to-be-out-soon/cid/1828942|title=Troye Sivan's latest song Angel Baby to be out soon}}</ref> <ref>{{Cite web|url=https://www.rollingstone.com/music/music-news/troye-sivan-angel-baby-song-1223334/|title=Troye Sivan Drops Romantic Ode to His 'Angel Baby'|date=September 10, 2021}}</ref> bs4ddqgpm85ygd3i3uo1xxphbmj7ohi 3 230711 754261 2022-08-11T13:37:46Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Jouces ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၃:၃၇၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) rqguegsyvcc1v19e6v4044l9318pwvh 0 230712 754265 2022-08-11T14:09:49Z Chan Sung-Min 102525 [[မဒရစ်မြို့]] စာမျက်နှာကို [[မာဒရစ်မြို့]] သို့ Chan Sung-Minက ရွှေ့ခဲ့သည် wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[မာဒရစ်မြို့]] i395p4eyguas7iu60rnogydufptzqfq 3 230713 754270 2022-08-11T14:37:55Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် K k lay lay ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၄:၃၇၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) 9pb87rpg05hoed5nenjo72n15d1wpfc 3 230714 754271 2022-08-11T14:38:05Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Adamnewwikipedianaccount ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၄:၃၈၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) n83pcnq1mlj1gf5cyegckm88lna2foq 3 230715 754273 2022-08-11T15:38:14Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Thet Tun Aung 91 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၅:၃၈၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) 02rxr7leh9o1t6m2zwhppbq6fmyitvh 3 230716 754274 2022-08-11T15:38:24Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Kyi Linn Phyo ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၅:၃၈၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) p9081ikom5r83uc1jye9cdlxwspunmi 3 230717 754275 2022-08-11T15:38:34Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် ဘုတ်စုံမ ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၅:၃၈၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) hp7l09ln2vd7pamnzr7n904zv5a5jw2 3 230718 754276 2022-08-11T15:38:44Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Thihazaw000 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၅:၃၈၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) pjt0f87cx4hrzi1johpxn8gcb5zouve 3 230719 754277 2022-08-11T15:38:54Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Ko Arkar Myint Swe ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၅:၃၈၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) n0iaq01salcbultjxtpa5sy97fal0r6 3 230720 754278 2022-08-11T16:39:03Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Liverpool Aik Wan ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၆:၃၉၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) 6osawenktf9m3i34751awzuuwr04ixr 3 230721 754279 2022-08-11T16:39:13Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Than Zaw Htet1514 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၆:၃၉၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) 9b7zf31gji587iakrbkckzl8i38i1x2 3 230722 754281 2022-08-11T17:39:22Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် DEMON CAN&#39;t MERCY ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၇:၃၉၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) 7sbgww808fxmghanvqsy8lpy4alqqeb 0 230723 754286 2022-08-11T18:26:13Z Ninjastrikers 22896 စာမျက်နှာကို [[ကိုရီးယားနိုင်ငံ]] သို့ ပြန်ညွှန်းလိုက်သည် wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[ကိုရီးယားနိုင်ငံ]] 3ste2xml6lhhfw74ipt2jmfyzq58ah7 0 230724 754287 2022-08-11T18:30:56Z Ninjastrikers 22896 "{{Wiktionary|Korea|korea|Kórea}} '''[[ကိုရီးယား]]''' သည် အရှေ့အာရှရှိ ဒေသတစ်ခု ဖြစ်သည်။ '''ကိုရီးယား''' ဆိုသည်မှာ အောက်ပါတို့အနက် တစ်ခုခုကို ရည်ညွှန်းန..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည် wikitext text/x-wiki {{Wiktionary|Korea|korea|Kórea}} '''[[ကိုရီးယား]]''' သည် အရှေ့အာရှရှိ ဒေသတစ်ခု ဖြစ်သည်။ '''ကိုရီးယား''' ဆိုသည်မှာ အောက်ပါတို့အနက် တစ်ခုခုကို ရည်ညွှန်းနိုင်သည်။ * [[မြောက်ကိုရီးယား]]၊ တရားဝင်အားဖြင့် ကိုရီးယား ဒီမိုကရက်တစ် ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ * [[တောင်ကိုရီးယား]]၊ တရားဝင်အားဖြင့် ကိုရီးယားသမ္မတနိုင်ငံ {{tocright}} ==နေရာဒေသများ== ===သမိုင်းဝင်=== * [[သုံးပြည်ထောင်ခေတ် (ကိုရီးယား)|သုံးပြည်ထောင်ခေတ်]] *[[ကိုရီးယား အင်ပါယာ]] (၁၈၉၇–၁၉၁၀) *[[ကိုရီးယား ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ]] (၁၉၄၅–၁၉၄၆) {{သံတူကြောင်းကွဲ}} hmzzrpsj75d84pqyvbvvoxx45yw8vcd 3 230725 754290 2022-08-11T18:39:31Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် ဆုပြည့်ဟံမင်း ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၈:၃၉၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) h62bxvvpdp26fd2jnkzm2ne63dxf5j1 3 230726 754291 2022-08-11T19:39:41Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Dana Owai ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၉:၃၉၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) cgtd1afmgvmns2ivyegfzdlrbjamvy6 3 230727 754292 2022-08-11T19:39:51Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Ja O Naw Sai ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၉:၃၉၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) mgbzpqejio4vpcwifk7wkikz3x8q8ym 3 230728 754296 2022-08-11T20:40:00Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Chan myae aung bg ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၂၀:၄၀၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) bw4nfbjq8pw24pb3jkqyp4xbcues5re 3 230729 754297 2022-08-11T21:40:10Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် MFRP1994 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၂၁:၄၀၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) 6rcgqo73bbewidxsk89jb07x2gzikfu 3 230730 754298 2022-08-11T21:40:20Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Minthu99834 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၂၁:၄၀၊ ၁၁ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) mrf1on2a5xy86tdgg9dvwnfp8f3cnmm 3 230731 754305 2022-08-12T01:40:55Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် ShinThantAung06 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၁:၄၀၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) rsun9pv8e5miyh3tqn8gquc1cmdjv1x 3 230732 754306 2022-08-12T02:41:04Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Uasser3399 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၂:၄၁၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) cdgnm4pne1pbjqm2vhggy7affo4s3a9 3 230733 754307 2022-08-12T02:41:14Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Jasmine67 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၂:၄၁၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) mcvta7kny2ub285nopqphzd8f3hge9k 3 230734 754311 2022-08-12T03:41:23Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Jedi006 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၃:၄၁၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) 3wexmtzyhiz3v85roc1no11258tz124 3 230735 754312 2022-08-12T03:41:33Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Myat Min Aung.007 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၃:၄၁၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) tuhxt4h94wqs54p63l6x6u2l5p8pipk 3 230736 754313 2022-08-12T03:41:43Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Zingyi47 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၃:၄၁၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) qg9fdh799f2b7vq39kui4x4ddjjidzn 3 230737 754314 2022-08-12T03:41:53Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Shin Minbu ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၃:၄၁၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) ggjgpbyl9y0s0evilmd3ekyr4746qxu 0 230738 754319 2022-08-12T04:22:37Z Albert Poliakoff 55831 "{{Infobox country |conventional_long_name = တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ<br />Free area of the Republic of China |native_name = {{lang|zh-tw|中華民國自由地區}} |common_name = ထိုင်ဝမ် |linking_name = |image_flag = |image_coat = |image_map = Ta..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည် wikitext text/x-wiki {{Infobox country |conventional_long_name = တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ<br />Free area of the Republic of China |native_name = {{lang|zh-tw|中華民國自由地區}} |common_name = ထိုင်ဝမ် |linking_name = |image_flag = |image_coat = |image_map = Taiwan ROC political divisions labeled.svg |demonym = [[ထိုင်ဝမ်လူမျိုး]]<br>[[တရုတ်လူမျိုး]] |languages_type = ဘာသာစကား |languages = [[ထိုင်ဝမ် မန်ဒရင်း|မန်ဒရင်း]]<br />[[ထိုင်ဝမ် ဟော့ကင်း|ဟော့ကင်း]]<br />[[ထိုင်ဝမ် ဟတ်ကာ|ဟတ်ကာ]]<br />[[ဖော်မိုဆန်းဘာသာစကား|ဖော်မိုဆန်း]]<br />[[မာချူးဒေသိယစကား|မာချူး]] |largest_settlement_type = မြို့များ |largest_settlement = [[ထိုင်ပေမြို့သစ်]]<br>[[တိုင်ချွန်း]]<br>[[ကောင်းရှုံမြို့|ကောင်းရှုံ]]<br>[[ထိုင်ပေ]] |area_km2 = 36,193 |area_sq_mi = 13,974 |percent_water = |area_footnote = |ethnic_groups = [[ဟန် ထိုင်ဝမ်လူမျိုး]]<br>[[ထိုင်ဝမ် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ|ဌာနေတိုင်းရင်းသားများ]] |population_census = 23,681,968 |population_census_year = 2018 |population_density_km2 = 650 |population_density_sq_mi = |GDP_PPP = |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_year = |GDP_PPP_per_capita = |GDP_PPP_per_capita_rank = |Gini_year = |Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> |Gini = <!--number only--> |Gini_ref = |Gini_rank = |HDI_year = |HDI_change = |HDI = |HDI_ref = |HDI_rank = |currency = [[ထိုင်ဝမ်ဒေါ်လာသစ်]] (NT$) |currency_code = TWD |time_zone = အမျိုးသားစံတော်ချိန် |utc_offset = +8 |date_format = yyyy年mm月dd日 |drives_on = ညာမောင်း |calling_code = +886 | cctld = {{vunblist|[[.tw]]|[[.台灣]]|[[.台湾]] }} '''တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ''' ({{lang-en|Free Area of the Republic of China}}) သို့မဟုတ် '''ထိုင်ဝမ်ဧရိယာ'''ဆိုသည်မှာ [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ အစိုးရက]] အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသော ဒေသကိုရည်ညွှန်းသည်။<ref>{{cite web|url=https://www.mac.gov.tw/en/News_Content.aspx?n=4F2E0C155DF44564&sms=2C46F5E37DC2E1D2&s=1403D3EA1BC2B0B9|publisher=Mainland Affairs Council, Executive Yuan|title=Laws and Regulations Regarding Mainland Affairs|website=mac.gov.tw|date=17 September 2020|quote= Article 2: The following terms as used in this Act are defined below.1. "Taiwan Area" refers to Taiwan, Penghu, Kinmen, Matsu, and any other area under the effective control of the Government.2. "Mainland Area" refers to the territory of the Republic of China outside the Taiwan Area.3. "People of the Taiwan Area" refers to the people who have household registrations in the Taiwan Area.4. "People of the Mainland Area" refers to the people who have household registrations in the Mainland Area|access-date=23 September 2021}}</ref><ref>"[http://www.gio.gov.tw/info/news/additional.htm The Additional Articles of the Constitution of the Republic of China] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060712040715/http://www.gio.gov.tw/info/news/additional.htm |date=12 July 2006 }}." ''[[Republic of China]]''. Retrieved on 7 April 2009.</ref> == ကိုးကား == {{reflist}} [[ကဏ္ဍ:ထိုင်ဝမ်၏ ပထဝီဝင်]] dzqrnmol7a7mq4a2i4liq04j3viev3q 754320 754319 2022-08-12T04:24:10Z Albert Poliakoff 55831 wikitext text/x-wiki {{Infobox country |conventional_long_name = တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ<br />Free area of the Republic of China |native_name = {{lang|zh-tw|中華民國自由地區}} |common_name = ထိုင်ဝမ် |linking_name = |image_flag = |image_coat = |image_map = Taiwan ROC political divisions labeled.svg |demonym = [[ထိုင်ဝမ်လူမျိုး]]<br>[[တရုတ်လူမျိုး]] |languages_type = ဘာသာစကား |languages = [[ထိုင်ဝမ် မန်ဒရင်း|မန်ဒရင်း]]<br />[[ထိုင်ဝမ် ဟော့ကင်း|ဟော့ကင်း]]<br />[[ထိုင်ဝမ် ဟတ်ကာ|ဟတ်ကာ]]<br />[[ဖော်မိုဆန်းဘာသာစကား|ဖော်မိုဆန်း]]<br />[[မာချူးဒေသိယစကား|မာချူး]] |largest_settlement_type = မြို့များ |largest_settlement = [[ထိုင်ပေမြို့သစ်]]<br>[[တိုင်ချွန်း]]<br>[[ကောင်းရှုံမြို့|ကောင်းရှုံ]]<br>[[ထိုင်ပေ]] |area_km2 = 36,193 |area_sq_mi = 13,974 |percent_water = |area_footnote = |ethnic_groups = [[ဟန် ထိုင်ဝမ်လူမျိုး]]<br>[[ထိုင်ဝမ် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ|ဌာနေတိုင်းရင်းသားများ]] |population_census = 23,681,968 |population_census_year = 2018 |population_density_km2 = 650 |population_density_sq_mi = |GDP_PPP = |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_year = |GDP_PPP_per_capita = |GDP_PPP_per_capita_rank = |Gini_year = |Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> |Gini = <!--number only--> |Gini_ref = |Gini_rank = |HDI_year = |HDI_change = |HDI = |HDI_ref = |HDI_rank = |currency = [[ထိုင်ဝမ်ဒေါ်လာသစ်]] (NT$) |currency_code = TWD |time_zone = အမျိုးသားစံတော်ချိန် |utc_offset = +8 |date_format = yyyy年mm月dd日 |drives_on = ညာမောင်း |calling_code = +886 | cctld = {{vunblist|[[.tw]]|[[.台灣]]|[[.台湾]]}} }} '''တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ''' ({{lang-en|Free Area of the Republic of China}}) သို့မဟုတ် '''ထိုင်ဝမ်ဧရိယာ'''ဆိုသည်မှာ [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ အစိုးရက]] အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသော ဒေသကိုရည်ညွှန်းသည်။<ref>{{cite web|url=https://www.mac.gov.tw/en/News_Content.aspx?n=4F2E0C155DF44564&sms=2C46F5E37DC2E1D2&s=1403D3EA1BC2B0B9|publisher=Mainland Affairs Council, Executive Yuan|title=Laws and Regulations Regarding Mainland Affairs|website=mac.gov.tw|date=17 September 2020|quote= Article 2: The following terms as used in this Act are defined below.1. "Taiwan Area" refers to Taiwan, Penghu, Kinmen, Matsu, and any other area under the effective control of the Government.2. "Mainland Area" refers to the territory of the Republic of China outside the Taiwan Area.3. "People of the Taiwan Area" refers to the people who have household registrations in the Taiwan Area.4. "People of the Mainland Area" refers to the people who have household registrations in the Mainland Area|access-date=23 September 2021}}</ref><ref>"[http://www.gio.gov.tw/info/news/additional.htm The Additional Articles of the Constitution of the Republic of China] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060712040715/http://www.gio.gov.tw/info/news/additional.htm |date=12 July 2006 }}." ''[[Republic of China]]''. Retrieved on 7 April 2009.</ref> == ကိုးကား == {{reflist}} [[ကဏ္ဍ:ထိုင်ဝမ်၏ ပထဝီဝင်]] kojdnbr263d1n5mk2wpc68aorpdmf5y 754321 754320 2022-08-12T04:27:18Z Albert Poliakoff 55831 wikitext text/x-wiki {{Infobox country |conventional_long_name = တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ<br />Free area of the Republic of China |native_name = {{lang|zh-tw|中華民國自由地區}} |common_name = ထိုင်ဝမ် |linking_name = |image_flag = |image_coat = |image_map = Taiwan ROC political divisions labeled.svg |demonym = [[ထိုင်ဝမ်လူမျိုး]]<br>[[တရုတ်လူမျိုး]] |languages_type = ဘာသာစကား |languages = [[ထိုင်ဝမ် မန်ဒရင်း|မန်ဒရင်း]]<br />[[ထိုင်ဝမ် ဟော့ကင်း|ဟော့ကင်း]]<br />[[ထိုင်ဝမ် ဟတ်ကာ|ဟတ်ကာ]]<br />[[ဖော်မိုဆန်းဘာသာစကား|ဖော်မိုဆန်း]]<br />[[မာချူးဒေသိယစကား|မာချူး]] |largest_settlement_type = မြို့များ |largest_settlement = [[ထိုင်ပေမြို့သစ်]]<br>[[တိုင်ချွန်း]]<br>[[ကောင်းရှုံမြို့|ကောင်းရှုံ]]<br>[[ထိုင်ပေ]] |area_km2 = 36,193 |area_sq_mi = 13,974 |percent_water = |area_footnote = |ethnic_groups = [[ဟန် ထိုင်ဝမ်လူမျိုး]]<br>[[ထိုင်ဝမ် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ|ဌာနေတိုင်းရင်းသားများ]] |population_census = 23,681,968 |population_census_year = 2018 |population_density_km2 = 650 |population_density_sq_mi = |GDP_PPP = |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_year = |GDP_PPP_per_capita = |GDP_PPP_per_capita_rank = |Gini_year = |Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> |Gini = <!--number only--> |Gini_ref = |Gini_rank = |HDI_year = |HDI_change = |HDI = |HDI_ref = |HDI_rank = |currency = [[ထိုင်ဝမ်ဒေါ်လာသစ်]] (NT$) |currency_code = TWD |time_zone = အမျိုးသားစံတော်ချိန် |utc_offset = +8 |date_format = yyyy年mm月dd日 |drives_on = ညာမောင်း |calling_code = +886 | cctld = {{vunblist|[[.tw]]|[[.台灣]]|[[.台湾]]}} }} '''တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ''' ({{lang-en|Free Area of the Republic of China}}) သို့မဟုတ် '''ထိုင်ဝမ်ဧရိယာ'''ဆိုသည်မှာ [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ အစိုးရ]]က အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသော ဒေသကိုရည်ညွှန်းသည်။<ref>{{cite web|url=https://www.mac.gov.tw/en/News_Content.aspx?n=4F2E0C155DF44564&sms=2C46F5E37DC2E1D2&s=1403D3EA1BC2B0B9|publisher=Mainland Affairs Council, Executive Yuan|title=Laws and Regulations Regarding Mainland Affairs|website=mac.gov.tw|date=17 September 2020|quote= Article 2: The following terms as used in this Act are defined below.1. "Taiwan Area" refers to Taiwan, Penghu, Kinmen, Matsu, and any other area under the effective control of the Government.2. "Mainland Area" refers to the territory of the Republic of China outside the Taiwan Area.3. "People of the Taiwan Area" refers to the people who have household registrations in the Taiwan Area.4. "People of the Mainland Area" refers to the people who have household registrations in the Mainland Area|access-date=23 September 2021}}</ref><ref>"[http://www.gio.gov.tw/info/news/additional.htm The Additional Articles of the Constitution of the Republic of China] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060712040715/http://www.gio.gov.tw/info/news/additional.htm |date=12 July 2006 }}." ''[[Republic of China]]''. Retrieved on 7 April 2009.</ref> == ကိုးကား == {{reflist}} [[ကဏ္ဍ:ထိုင်ဝမ်၏ ပထဝီဝင်]] 7vk9jqadc15m4byaspm7mjpragovajt 754325 754321 2022-08-12T05:30:58Z Albert Poliakoff 55831 wikitext text/x-wiki {{Infobox country |conventional_long_name = တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ<br />Free area of the Republic of China |native_name = {{lang|zh-tw|中華民國自由地區}} |common_name = ထိုင်ဝမ် |linking_name = |image_flag = |image_coat = |image_map = Taiwan ROC political divisions labeled.svg |demonym = [[ထိုင်ဝမ်လူမျိုး]]<br>[[တရုတ်လူမျိုး]] |languages_type = ဘာသာစကား |languages = [[ထိုင်ဝမ် မန်ဒရင်း|မန်ဒရင်း]]<br />[[ထိုင်ဝမ် ဟော့ကင်း|ဟော့ကင်း]]<br />[[ထိုင်ဝမ် ဟတ်ကာ|ဟတ်ကာ]]<br />[[ဖော်မိုဆန်းဘာသာစကား|ဖော်မိုဆန်း]]<br />[[မာချူးဒေသိယစကား|မာချူး]] |largest_settlement_type = မြို့များ |largest_settlement = [[ထိုင်ပေမြို့သစ်]]<br>[[တိုင်ချွန်း]]<br>[[ကောင်းရှုံမြို့|ကောင်းရှုံ]]<br>[[ထိုင်ပေ]] |area_km2 = 36,193 |area_sq_mi = 13,974 |percent_water = |area_footnote = |ethnic_groups = [[ဟန် ထိုင်ဝမ်လူမျိုး]]<br>[[ထိုင်ဝမ် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ|ဌာနေတိုင်းရင်းသားများ]] |population_census = 23,681,968 |population_census_year = 2018 |population_density_km2 = 650 |population_density_sq_mi = |GDP_PPP = |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_year = |GDP_PPP_per_capita = |GDP_PPP_per_capita_rank = |Gini_year = |Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> |Gini = <!--number only--> |Gini_ref = |Gini_rank = |HDI_year = |HDI_change = |HDI = |HDI_ref = |HDI_rank = |currency = [[ထိုင်ဝမ်ဒေါ်လာသစ်]] (NT$) |currency_code = TWD |time_zone = အမျိုးသားစံတော်ချိန် |utc_offset = +8 |date_format = yyyy年mm月dd日 |drives_on = ညာမောင်း |calling_code = +886 | cctld = {{vunblist|[[.tw]]|[[.台灣]]|[[.台湾]]}} }} '''တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ''' ({{lang-en|Free Area of the Republic of China}}) သို့မဟုတ် '''ထိုင်ဝမ်ဧရိယာ'''ဆိုသည်မှာ [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ အစိုးရ]]က အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသော ဒေသကိုရည်ညွှန်းသည်။<ref>{{cite web|url=https://www.mac.gov.tw/en/News_Content.aspx?n=4F2E0C155DF44564&sms=2C46F5E37DC2E1D2&s=1403D3EA1BC2B0B9|publisher=Mainland Affairs Council, Executive Yuan|title=Laws and Regulations Regarding Mainland Affairs|website=mac.gov.tw|date=17 September 2020|quote= Article 2: The following terms as used in this Act are defined below.1. "Taiwan Area" refers to Taiwan, Penghu, Kinmen, Matsu, and any other area under the effective control of the Government.2. "Mainland Area" refers to the territory of the Republic of China outside the Taiwan Area.3. "People of the Taiwan Area" refers to the people who have household registrations in the Taiwan Area.4. "People of the Mainland Area" refers to the people who have household registrations in the Mainland Area|access-date=23 September 2021}}</ref><ref>"[http://www.gio.gov.tw/info/news/additional.htm The Additional Articles of the Constitution of the Republic of China] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060712040715/http://www.gio.gov.tw/info/news/additional.htm |date=12 July 2006 }}." ''[[Republic of China]]''. Retrieved on 7 April 2009.</ref> == အမည်ကွဲများ == {|class=wikitable style="text-align:center;" !width=12%|အမည်တို |width=22%|{{nowrap|'''လွတ်လပ်သောဧရိယာ'''}}||width=22%|{{nowrap|'''ထိုင်ဝမ်ဧရိယာ'''}}||width=22%|{{nowrap|'''ထိုင်-ပန်-ကင်း-မာ ဧရိယာ'''}}||width=22%|{{nowrap|'''ထိုင်မင် ဒေသ'''}} |- !အမည်အပြည့်အစုံ |တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ||ထိုင်ဝမ်ဧရိယာ||ထိုင်ဝမ်-ပန်ဂူး-ကင်းမန်း-မာဆူ ဧရိယာ||ထိုငဝမ်-ဖူကင်းဒေသ |- ![[ရိုးရာတရုတ်|တရုတ်]] |{{large|{{lang|zh-tw|自由地區}}}}||{{large|{{lang|zh-tw|臺灣地區}}}}||{{large|{{lang|zh-tw|臺澎金馬地區}}}}||{{large|{{lang|zh-tw|臺閩地區}}}} |- ![[ထိုင်ဝမ် မန်ဒရင်း]] |Zìyóu dìqū||Táiwān dìqū||Tái-Pēng-Jīn-Mǎ dìqū||Tái-Mǐn dìqū |- ![[ထိုင်ဝမ် ဟော့ကင်း]] |Chū-iû tē-khu||Tâi-oân tē-khu||{{nowrap|Tâi-Phêⁿ-Kim-Má tē-khu}}||Tâi-Bân tē-khu |- ![[ထိုင်ဝမ် ဟတ်ကာ]] |Chhṳ-yù thi-khî||Thòi-vàn thi-khî||{{nowrap|Thòi-Phàng-Kîm-Mâ thi-khî}}||Thòi-Mén thi-khî |- ![[မာချူးဒေသိယစကား|မာချူး]] |Cê̤ṳ-iù dê-kṳ̆||Dài-uăng dê-kṳ̆||{{nowrap|Dài-Pàng-Gĭng-Mā dê-kṳ̆}}||Dài-Mìng dê-kṳ̆ |- !မှတ်ချက် |ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ချက်များအရ "လွတ်လပ်သောဧရိယာ"သည် [[တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]လက်အောက်မကျရောက်သောဒေသများကို ရည်ညွှန်းသည်။ |[[ထိုင်ဝမ်ကျွန်း]]ပတ်လည်ရှိဧရိယာကိုရည်ညွှန်းသည်။ ဤအသုံးအနှုန်းကို [[ရေလက်ကြားဆက်ဆံရေး]]ကဏ္ဍတွင် သုံးစွဲလေ့ရှိသည်။ |[[ထိုင်ဝမ်ကျွန်းများစာရင်း|အစိုးရ၏အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ရှိသော]] အဓိကကျွန်းလေးကျွန်းကို ရည်ညွှန်းသည်။ |ယခင်က ထိုင်ဝမ်ရှိအုပ်ချုပ်ရေးဒေသများကို ရည်ညွှန်းသည်။ |} == ကိုးကား == {{reflist}} [[ကဏ္ဍ:ထိုင်ဝမ်၏ ပထဝီဝင်]] oxzkhurf9hz2wakp2l2aurs7rxped6b 754351 754325 2022-08-12T08:10:47Z Albert Poliakoff 55831 /* အမည်ကွဲများ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox country |conventional_long_name = တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ<br />Free area of the Republic of China |native_name = {{lang|zh-tw|中華民國自由地區}} |common_name = ထိုင်ဝမ် |linking_name = |image_flag = |image_coat = |image_map = Taiwan ROC political divisions labeled.svg |demonym = [[ထိုင်ဝမ်လူမျိုး]]<br>[[တရုတ်လူမျိုး]] |languages_type = ဘာသာစကား |languages = [[ထိုင်ဝမ် မန်ဒရင်း|မန်ဒရင်း]]<br />[[ထိုင်ဝမ် ဟော့ကင်း|ဟော့ကင်း]]<br />[[ထိုင်ဝမ် ဟတ်ကာ|ဟတ်ကာ]]<br />[[ဖော်မိုဆန်းဘာသာစကား|ဖော်မိုဆန်း]]<br />[[မာချူးဒေသိယစကား|မာချူး]] |largest_settlement_type = မြို့များ |largest_settlement = [[ထိုင်ပေမြို့သစ်]]<br>[[တိုင်ချွန်း]]<br>[[ကောင်းရှုံမြို့|ကောင်းရှုံ]]<br>[[ထိုင်ပေ]] |area_km2 = 36,193 |area_sq_mi = 13,974 |percent_water = |area_footnote = |ethnic_groups = [[ဟန် ထိုင်ဝမ်လူမျိုး]]<br>[[ထိုင်ဝမ် တိုင်းရင်းသား လူမျိုးများ|ဌာနေတိုင်းရင်းသားများ]] |population_census = 23,681,968 |population_census_year = 2018 |population_density_km2 = 650 |population_density_sq_mi = |GDP_PPP = |GDP_PPP_rank = |GDP_PPP_year = |GDP_PPP_per_capita = |GDP_PPP_per_capita_rank = |Gini_year = |Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> |Gini = <!--number only--> |Gini_ref = |Gini_rank = |HDI_year = |HDI_change = |HDI = |HDI_ref = |HDI_rank = |currency = [[ထိုင်ဝမ်ဒေါ်လာသစ်]] (NT$) |currency_code = TWD |time_zone = အမျိုးသားစံတော်ချိန် |utc_offset = +8 |date_format = yyyy年mm月dd日 |drives_on = ညာမောင်း |calling_code = +886 | cctld = {{vunblist|[[.tw]]|[[.台灣]]|[[.台湾]]}} }} '''တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ''' ({{lang-en|Free Area of the Republic of China}}) သို့မဟုတ် '''ထိုင်ဝမ်ဧရိယာ'''ဆိုသည်မှာ [[တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ အစိုးရ]]က အုပ်ချုပ်လျက်ရှိသော ဒေသကိုရည်ညွှန်းသည်။<ref>{{cite web|url=https://www.mac.gov.tw/en/News_Content.aspx?n=4F2E0C155DF44564&sms=2C46F5E37DC2E1D2&s=1403D3EA1BC2B0B9|publisher=Mainland Affairs Council, Executive Yuan|title=Laws and Regulations Regarding Mainland Affairs|website=mac.gov.tw|date=17 September 2020|quote= Article 2: The following terms as used in this Act are defined below.1. "Taiwan Area" refers to Taiwan, Penghu, Kinmen, Matsu, and any other area under the effective control of the Government.2. "Mainland Area" refers to the territory of the Republic of China outside the Taiwan Area.3. "People of the Taiwan Area" refers to the people who have household registrations in the Taiwan Area.4. "People of the Mainland Area" refers to the people who have household registrations in the Mainland Area|access-date=23 September 2021}}</ref><ref>"[http://www.gio.gov.tw/info/news/additional.htm The Additional Articles of the Constitution of the Republic of China] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060712040715/http://www.gio.gov.tw/info/news/additional.htm |date=12 July 2006 }}." ''[[Republic of China]]''. Retrieved on 7 April 2009.</ref> == အမည်ကွဲများ == {|class=wikitable style="text-align:center;" !width=12%|အမည်တို |width=22%|{{nowrap|'''လွတ်လပ်သောဧရိယာ'''}}||width=22%|{{nowrap|'''ထိုင်ဝမ်ဧရိယာ'''}}||width=22%|{{nowrap|'''ထိုင်-ပန်-ကင်း-မာ ဧရိယာ'''}}||width=22%|{{nowrap|'''ထိုင်မင် ဒေသ'''}} |- !အမည်အပြည့်အစုံ |တရုတ်သမ္မတနိုင်ငံ၏ လွတ်လပ်သောဧရိယာ||ထိုင်ဝမ်ဧရိယာ||ထိုင်ဝမ်-ပန်ဂူး-ကင်းမန်း-မာဆူ ဧရိယာ||ထိုင်ဝမ်-ဖူကင်းဒေသ |- ![[ရိုးရာတရုတ်|တရုတ်]] |{{large|{{lang|zh-tw|自由地區}}}}||{{large|{{lang|zh-tw|臺灣地區}}}}||{{large|{{lang|zh-tw|臺澎金馬地區}}}}||{{large|{{lang|zh-tw|臺閩地區}}}} |- ![[ထိုင်ဝမ် မန်ဒရင်း]] |Zìyóu dìqū||Táiwān dìqū||Tái-Pēng-Jīn-Mǎ dìqū||Tái-Mǐn dìqū |- ![[ထိုင်ဝမ် ဟော့ကင်း]] |Chū-iû tē-khu||Tâi-oân tē-khu||{{nowrap|Tâi-Phêⁿ-Kim-Má tē-khu}}||Tâi-Bân tē-khu |- ![[ထိုင်ဝမ် ဟတ်ကာ]] |Chhṳ-yù thi-khî||Thòi-vàn thi-khî||{{nowrap|Thòi-Phàng-Kîm-Mâ thi-khî}}||Thòi-Mén thi-khî |- ![[မာချူးဒေသိယစကား|မာချူး]] |Cê̤ṳ-iù dê-kṳ̆||Dài-uăng dê-kṳ̆||{{nowrap|Dài-Pàng-Gĭng-Mā dê-kṳ̆}}||Dài-Mìng dê-kṳ̆ |- !မှတ်ချက် |ဖွဲ့စည်းပုံအခြေခံဥပဒေပြင်ဆင်ချက်များအရ "လွတ်လပ်သောဧရိယာ"သည် [[တရုတ်ကွန်မြူနစ်ပါတီ]]လက်အောက်မကျရောက်သောဒေသများကို ရည်ညွှန်းသည်။ |[[ထိုင်ဝမ်ကျွန်း]]ပတ်လည်ရှိဧရိယာကိုရည်ညွှန်းသည်။ ဤအသုံးအနှုန်းကို [[ရေလက်ကြားဆက်ဆံရေး]]ကဏ္ဍတွင် သုံးစွဲလေ့ရှိသည်။ |[[ထိုင်ဝမ်ကျွန်းများစာရင်း|အစိုးရ၏အုပ်ချုပ်မှုအောက်တွင်ရှိသော]] အဓိကကျွန်းလေးကျွန်းကို ရည်ညွှန်းသည်။ |ယခင်က ထိုင်ဝမ်ရှိအုပ်ချုပ်ရေးဒေသများကို ရည်ညွှန်းသည်။ |} == ကိုးကား == {{reflist}} [[ကဏ္ဍ:ထိုင်ဝမ်၏ ပထဝီဝင်]] l0wizd6rcwfc2ntimk1be7nyz1r4mrs 3 230739 754324 2022-08-12T04:42:02Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Saw Hti Moo ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၄:၄၂၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) qxip715mtr2mq5d8xspxhq405gho8mh 10 230740 754326 2022-08-12T05:31:40Z Albert Poliakoff 55831 "<span style="font-size:large">{{{1}}}</span><noinclude> {{Documentation|Template:Resize/doc}} {{/TemplateData}} </noinclude>" အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည် wikitext text/x-wiki <span style="font-size:large">{{{1}}}</span><noinclude> {{Documentation|Template:Resize/doc}} {{/TemplateData}} </noinclude> 0gijrxd741ogviliqxufdqe0slv0ium 3 230741 754327 2022-08-12T05:42:12Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Saw Eh Doh Htoo ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၅:၄၂၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) gryo06b8uzwrn62rdfpnawja4hlilg5 3 230742 754332 2022-08-12T06:42:22Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Sai Nyi Za ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၄၂၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) sh6ksd4sx48awpwj53g65j04xrwwng8 3 230743 754333 2022-08-12T06:42:32Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Htet Htet Zaw Win ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၄၂၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) q2kesyor8ldvyfwhsn3moicf3rgo3tj 3 230744 754334 2022-08-12T06:42:42Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် မောင်မောင်ချမ်း ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၄၂၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) kgeu1ify6xrlkdnt7idhae0gbu8092w 3 230745 754335 2022-08-12T06:42:52Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Mini Hade Bb ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၄၂၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) 7xaqcmrrkhup0qrt5we0w5kf7l8d0e1 3 230746 754336 2022-08-12T06:43:02Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Kyaw Swar Hein1 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၄၃၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) trde4o7nl9let1i0g51c7rgp2v992q4 3 230747 754337 2022-08-12T06:43:12Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် L LawLiet47 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၄၃၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) 3s86vgis7adanu8xs5lb5azu7gjb5q0 3 230748 754338 2022-08-12T06:43:22Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Khaw Win Luksing ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၆:၄၃၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) gttsgs812a6ct5jcmbp574qjlf7rhko 6 230749 754339 2022-08-12T06:47:13Z ခန်းပတ်မောင်မောင် 104335 wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 754357 754339 2022-08-12T09:50:12Z Ninjastrikers 22896 wikitext text/x-wiki {{di-no source no license|date=၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂|non-free=no}} 6xhtzrx2rcu7gjebc8lfpj2r81jsuz2 3 230750 754346 2022-08-12T07:43:30Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Thetzawaung678 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၄၃၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) 4aoc53jyaauwyjjjs85qcvja2s673zu 3 230751 754347 2022-08-12T07:43:40Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Sai Kaung Myint Myat San ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၄၃၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) oq3vjkmbkqzefoer1itpypkw44gm32h 3 230752 754348 2022-08-12T07:43:50Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Thein Zaw 3132006 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၄၃၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) mgxm0updoh9gffs5wrzl0ujt8h8edze 3 230753 754349 2022-08-12T07:44:00Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Ei Thu Paing ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၄၄၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) 2kfh10nhzro9vqd1fhno789culeyb95 3 230754 754350 2022-08-12T07:44:10Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် ⁰Fely⁰ ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၇:၄၄၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) ofvr2pl2op4gj2yskv33xz8mkzzawfc 3 230755 754352 2022-08-12T08:44:19Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Nay JERRY ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၈:၄၄၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) iafomwimv9gms0s3zjzpknmfy5r2f57 3 230756 754353 2022-08-12T09:44:28Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် OttoStrandvig ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၀၉:၄၄၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) tfkoqb70zhksfjzccszz508k6t0jib8 0 230757 754364 2022-08-12T10:09:32Z Chan Sung-Min 102525 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1103298075|Norodom Sihamoni]]" wikitext text/x-wiki နရောတ္တမ သီဟမုနီ({{Lang-km|នរោត្តម សីហមុនី}}{{Transl|km|Nôroŭttâm Seihâmŭni}}; ၁၉၅၃ မေ ၁၄ ~ )သည် ယခုလက်ရှိ ကမ္ဘောဒီးယားဘုရင်ဖြစ်သည် ။ ခမည်းတော် [[နိုရိုဒွန် သီဟာနု|Norodom Sihanouk]] နန်းစွန့်ပြီး တစ်ပတ်အကြာ ၂၀၀၄ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၄ရက်နေ့တွင် နန်းတက်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|title=People and Society ::Cambodia|date=6 January 2022|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/cambodia/}}</ref> ဘုရင် Sihanoukနှင့် မိဖုရား Norodom Monineathတို့၏ အကြီးဆုံးသားတော်ဖြစ်ပြီး ထီးနန်းကောင်စီမှ အဖွဲ့ဝင် ကိုးဦးဖြင့် ဘုရင်ဖြစ်လာရန် မရွေးချယ်မီ [[ယူနက်စကို]]ဆိုင်ရာ ကမ္ဘောဒီးယား သံအမတ်ကြီးဖြစ်ခဲ့သည်။ နန်းမတက်မီ သီဟမုနီသည် [[ချက်ကိုဆလိုဗားကီးယားနိုင်ငံ|Czechoslovakia]]တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး [[ဥရောပ]]ရှိ ယဉ်ကျေးမှုသံတမန်အဖြစ်နှင့် ဂန္တဝင်အကနည်းပြတစ်ဦးအဖြစ် လူသိများသည်။ pft4iyw6uda7u62b4xstot5a2jk2y2g 754370 754364 2022-08-12T10:16:31Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki နရောတ္တမ သီဟမုနီ({{Lang-km|នរោត្តម សីហមុនី}}{{Transl|km|Nôroŭttâm Seihâmŭni}}; ၁၉၅၃ မေ ၁၄ ~ )သည် ယခုလက်ရှိ ကမ္ဘောဒီးယားဘုရင်ဖြစ်သည် ။ ခမည်းတော် [[နရောတ္တမ သီဟနု]] နန်းစွန့်ပြီး တစ်ပတ်အကြာ ၂၀၀၄ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၄ရက်နေ့တွင် နန်းတက်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|title=People and Society ::Cambodia|date=6 January 2022|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/cambodia/}}</ref> ဘုရင် Sihanoukနှင့် မိဖုရား Norodom Monineathတို့၏ အကြီးဆုံးသားတော်ဖြစ်ပြီး ထီးနန်းကောင်စီမှ အဖွဲ့ဝင် ကိုးဦးဖြင့် ဘုရင်ဖြစ်လာရန် မရွေးချယ်မီ [[ယူနက်စကို]]ဆိုင်ရာ ကမ္ဘောဒီးယား သံအမတ်ကြီးဖြစ်ခဲ့သည်။ နန်းမတက်မီ သီဟမုနီသည် [[ချက်ကိုဆလိုဗားကီးယားနိုင်ငံ|Czechoslovakia]]တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး [[ဥရောပ]]ရှိ ယဉ်ကျေးမှုသံတမန်အဖြစ်နှင့် ဂန္တဝင်အကနည်းပြတစ်ဦးအဖြစ် လူသိများသည်။ ==ကိုးကား== gt0aennb7f6psy1nrs59wfgppbspaq3 754371 754370 2022-08-12T10:16:46Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki နရောတ္တမ သီဟမုနီ({{Lang-km|នរោត្តម សីហមុនី}}{{Transl|km|Nôroŭttâm Seihâmŭni}}; ၁၉၅၃ မေ ၁၄ ~ )သည် ယခုလက်ရှိ ကမ္ဘောဒီးယားဘုရင်ဖြစ်သည် ။ ခမည်းတော် [[နရောတ္တမ သီဟနု]] နန်းစွန့်ပြီး တစ်ပတ်အကြာ ၂၀၀၄ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၄ရက်နေ့တွင် နန်းတက်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|title=People and Society ::Cambodia|date=6 January 2022|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/cambodia/}}</ref> ဘုရင် Sihanoukနှင့် မိဖုရား Norodom Monineathတို့၏ အကြီးဆုံးသားတော်ဖြစ်ပြီး ထီးနန်းကောင်စီမှ အဖွဲ့ဝင် ကိုးဦးဖြင့် ဘုရင်ဖြစ်လာရန် မရွေးချယ်မီ [[ယူနက်စကို]]ဆိုင်ရာ ကမ္ဘောဒီးယား သံအမတ်ကြီးဖြစ်ခဲ့သည်။ နန်းမတက်မီ သီဟမုနီသည် [[ချက်ကိုဆလိုဗားကီးယားနိုင်ငံ]]တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး [[ဥရောပ]]ရှိ ယဉ်ကျေးမှုသံတမန်အဖြစ်နှင့် ဂန္တဝင်အကနည်းပြတစ်ဦးအဖြစ် လူသိများသည်။ ==ကိုးကား== o8gt8mebk1eufapaac78hbczhpveya4 754379 754371 2022-08-12T10:35:16Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki နရောတ္တမ သီဟမုနီ({{Lang-km|នរោត្តម សីហមុនី}}; ၁၉၅၃ မေ ၁၄ ~ )သည် ယခုလက်ရှိ ကမ္ဘောဒီးယားဘုရင်ဖြစ်သည်။ ခမည်းတော် [[နရောတ္တမ သီဟနု]] နန်းစွန့်ပြီး တစ်ပတ်အကြာ ၂၀၀၄ခုနှစ် အောက်တိုဘာလ ၁၄ရက်နေ့တွင် နန်းတက်ခဲ့သည်။<ref>{{Cite web|title=People and Society ::Cambodia|date=6 January 2022|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/cambodia/}}</ref> ဘုရင် သီဟနုနှင့် မိဖုရား Norodom Monineathတို့၏ အကြီးဆုံးသားတော်ဖြစ်ပြီး ထီးနန်းကောင်စီမှ အဖွဲ့ဝင် ကိုးဦးဖြင့် ဘုရင်ဖြစ်လာရန် မရွေးချယ်မီ [[ယူနက်စကို]]ဆိုင်ရာ ကမ္ဘောဒီးယား သံအမတ်ကြီးဖြစ်ခဲ့သည်။ နန်းမတက်မီ သီဟမုနီသည် [[ချက်ကိုဆလိုဗားကီးယားနိုင်ငံ]]တွင် ပညာသင်ကြားခဲ့ပြီး [[ဥရောပ]]ရှိ ယဉ်ကျေးမှုသံတမန်အဖြစ်နှင့် ဂန္တဝင်အကနည်းပြတစ်ဦးအဖြစ် လူသိများသည်။ ==ကိုးကား== 8zn6nq00seuq1vxy0a6r6iho4rxl9lx 0 230758 754369 2022-08-12T10:15:34Z Chan Sung-Min 102525 [[နိုရိုဒွန် သီဟာနု]] စာမျက်နှာကို [[နရောတ္တမ သီဟနု]] သို့ Chan Sung-Minက ရွှေ့ခဲ့သည် wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[နရောတ္တမ သီဟနု]] hflnr4mwawu5bs0db18pl9y8f8wrs2b 0 230759 754374 2022-08-12T10:26:34Z Chan Sung-Min 102525 Created by translating the opening section from the page "[[:en:Special:Redirect/revision/1102781150|Khmer language]]" wikitext text/x-wiki {{Infobox language|name=ခမာဘာသာစကား|altname=ခမေရ်ဘာသာစကား|nativename=ភាសាខ្មែរ / ខេមរភាសា|image=PhiesaKhmae.svg|imagecaption=ဘာသာခ္မေရ|pronunciation={{IPA-km|pʰiəsaː kʰmae|}}<br />{{IPA-km|kʰeːmarapʰiəsaː|}}|states=[[Cambodia]]<br />[[Thailand]] ([[Eastern Thailand|East]] and [[Isan]])<br />[[Vietnam]] ([[Mekong Delta]] and [[Southeast (Vietnam)|Southeast]])|ethnicity=[[Khmer people|Khmer]]|speakers={{sigfig|15.8|2}} million<!--figure of 1 million L2 speakers is spurious: it's derived from an estimate of 8 million speakers total in 1999 per Ethn.14-->|date=2007|ref=ne2007|familycolor=Austroasiatic|fam1=[[Austroasiatic languages|Austroasiatic]]|fam2=Khmeric|ancestor=[[Proto-Khmeric language|Proto-Khmeric]]|ancestor2=[[Old Khmer]]|ancestor3=[[Middle Khmer]]|script=[[Khmer script]]<br />[[Khmer Braille]]|nation={{flag|Cambodia}} ---- {{flag|ASEAN}}<ref>{{cite web|url=http://asean.org/asean/asean-member-states|title=Languages of ASEAN|access-date=7 August 2017}}</ref><br/>|minority={{Flag|Thailand}}<br />{{Flag|Vietnam}}|iso1=km|iso1comment=Central Khmer|iso2=khm|iso2comment=Central Khmer|lc1=khm|ld1=Khmer|lc2=kxm|ld2=[[Northern Khmer dialect|Northern Khmer]]|lingua=46-FBA-a|glotto=khme1253|glottoname=Khmeric|glotto2=cent1989|glottoname2=Central Khmer|map2=Austroasiatic-en.svg|mapcaption2={{legend|#61FFBC|Khmer}}}} <references /> '''<span lang="Khmeភាសាខ្មែរ / ខេមរភាសា PhiesaKhmae.svg Phéasa Khmêr (&quot;Khmer language&quot;) written in Khmer script Pronunciationr">ခမာဘာသာစကား</span>'''({{IPAc-en|k|m|ɛər|,_|k|ə|ˈ|m|ɛər}} ; <ref>Laurie Bauer, 2007, ''The Linguistics Student’s Handbook'', Edinburgh</ref> {{Lang|km|ខ្មែរ}}, {{Lang|km-Latn|Khmêr}})သည် [[ခမာလူမျိုး|ခမာလူမျိုးများ]] ပြောဆိုသော [[ဩစထြိုအေးရှားတစ် ဘာသာစကားများ|သြစထြိုအေးရှားတစ်ဘာသာစကား]]ဖြစ်ပြီး [[ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ|ကမ္ဘောဒီးယား]] နိုင်ငံ၏ ရုံးသုံးနှင့် အမျိုးသားဘာသာစကား ဖြစ်သည်။ gquuhjfpoib4tsg6oa6c1oh5e7rzi5x 754376 754374 2022-08-12T10:30:25Z Chan Sung-Min 102525 wikitext text/x-wiki {{Infobox language|name=ခမာဘာသာစကား|altname=ခမေရ်ဘာသာစကား|nativename=ភាសាខ្មែរ / ខេមរភាសា|image=PhiesaKhmae.svg|imagecaption=ဘာသာခ္မေရ|pronunciation={{IPA-km|pʰiəsaː kʰmae|}}<br />{{IPA-km|kʰeːmarapʰiəsaː|}}|states=[[Cambodia]]<br />[[Thailand]] ([[Eastern Thailand|East]] and [[Isan]])<br />[[Vietnam]] ([[Mekong Delta]] and [[Southeast (Vietnam)|Southeast]])|ethnicity=[[Khmer people|Khmer]]|speakers={{sigfig|15.8|2}} million<!--figure of 1 million L2 speakers is spurious: it's derived from an estimate of 8 million speakers total in 1999 per Ethn.14-->|date=2007|ref=ne2007|familycolor=Austroasiatic|fam1=[[Austroasiatic languages|Austroasiatic]]|fam2=Khmeric|ancestor=[[Proto-Khmeric language|Proto-Khmeric]]|ancestor2=[[Old Khmer]]|ancestor3=[[Middle Khmer]]|script=[[Khmer script]]<br />[[Khmer Braille]]|nation={{flag|Cambodia}} ---- {{flag|ASEAN}}<ref>{{cite web|url=http://asean.org/asean/asean-member-states|title=Languages of ASEAN|access-date=7 August 2017}}</ref><br/>|minority={{Flag|Thailand}}<br />{{Flag|Vietnam}}|iso1=km|iso1comment=Central Khmer|iso2=khm|iso2comment=Central Khmer|lc1=khm|ld1=Khmer|lc2=kxm|ld2=[[Northern Khmer dialect|Northern Khmer]]|lingua=46-FBA-a|glotto=khme1253|glottoname=Khmeric|glotto2=cent1989|glottoname2=Central Khmer|map2=Austroasiatic-en.svg|mapcaption2={{legend|#61FFBC|Khmer}}}} <references /> '''<span lang="Khmeភាសាខ្មែរ / ខេមរភាសា PhiesaKhmae.svg Phéasa Khmêr (&quot;Khmer language&quot;) written in Khmer script Pronunciationr">ခမာဘာသာစကား</span>'''({{IPAc-en|k|m|ɛər|,_|k|ə|ˈ|m|ɛər}} ; <ref>Laurie Bauer, 2007, ''The Linguistics Student’s Handbook'', Edinburgh</ref> {{Lang|km|ខ្មែរ}}, {{Lang|km-Latn|Khmêr}})သည် [[ခမာလူမျိုး|ခမာလူမျိုးများ]] ပြောဆိုသော [[ဩစထြိုအေးရှားတစ် ဘာသာစကားများ|သြစထြိုအေးရှားတစ်ဘာသာစကား]]ဖြစ်ပြီး [[ကမ္ဘောဒီးယားနိုင်ငံ|ကမ္ဘောဒီးယား]] နိုင်ငံ၏ ရုံးသုံးနှင့် အမျိုးသားဘာသာစကား ဖြစ်သည်။ ==ကိုးကား== 5fxx37xn0powwqti75lkmzl8v0zjf65 3 230760 754380 2022-08-12T10:44:38Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Nandaaung0034 ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၀:၄၄၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) i8q0lqc4adu7pqvi7reaxl2b9okl8c2 0 230761 754387 2022-08-12T11:20:20Z Min Khant 234 99301 "{{Infobox organization | name = Miss Grand Ghana<br>မစ်ဂရမ်း ဂါနာ | logo = | logo_size = | caption = | motto = | type = [[အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ]] | headquarters =အက္ကရာ | location = {{flagicon|Ghana}} [[ဂါနာ]] | formation = ၂၀၁၅ | mumbership = [[Miss Grand]] | lan..." အစချီသော စာလုံးတို့နှင့် စာမျက်နှာကို ဖန်တီးလိုက်သည် wikitext text/x-wiki {{Infobox organization | name = Miss Grand Ghana<br>မစ်ဂရမ်း ဂါနာ | logo = | logo_size = | caption = | motto = | type = [[အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ]] | headquarters =အက္ကရာ | location = {{flagicon|Ghana}} [[ဂါနာ]] | formation = ၂၀၁၅ | mumbership = [[Miss Grand]] | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ | အင်္ဂလိပ်]] | leader_title = ပြိုင်ပွဲဒါရိုက်တာ | leader_name = *Abena Appiah | budget = | website = }} a2912zek4tcnl15ybh3u17dv9reisin 754388 754387 2022-08-12T11:31:18Z Min Khant 234 99301 wikitext text/x-wiki {{Infobox organization | name = Miss Grand Ghana<br>မစ်ဂရမ်း ဂါနာ | logo = | logo_size = | caption = | motto = | type = [[အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ]] | headquarters =အက္ကရာ | location = {{flagicon|Ghana}} [[ဂါနာ]] | formation = ၂၀၁၅ | mumbership = [[Miss Grand]] | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ | အင်္ဂလိပ်]] | leader_title = ပြိုင်ပွဲဒါရိုက်တာ | leader_name = *Abena Appiah | budget = | website = }} Miss Grand Ghana သည် [[Miss Grand]]အြပည်ြပည်ဆိုင်ရာ ပြိုင်ပွဲသို့ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ရန် နိုင်ငံကိုယ်စားပြု ရွေးချယ်ပေးသော ပြိုင်ပွဲြဖစ်သည်။ Miss Grand Ghana ပြိုင်ပွဲကို ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် စတင်လက်ခံကျင်းပခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ထပ်မံကျင်းပခဲ့ပါသည်။ qbuvk16qwfmbdr6vy754l35yb7b1tmh 754389 754388 2022-08-12T11:31:55Z Min Khant 234 99301 wikitext text/x-wiki {{Infobox organization | name = Miss Grand Ghana<br>မစ်ဂရမ်း ဂါနာ | logo = | logo_size = | caption = | motto = | type = [[အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ]] | headquarters =အက္ကရာ | location = {{flagicon|Ghana}} [[ဂါနာ]] | formation = ၂၀၁၅ | mumbership = [[Miss Grand]] | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ | အင်္ဂလိပ်]] | leader_title = ပြိုင်ပွဲဒါရိုက်တာ | leader_name = *Abena Appiah | budget = | website = }} '''Miss Grand Ghana''' သည် [[Miss Grand]]အြပည်ြပည်ဆိုင်ရာ ပြိုင်ပွဲသို့ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ရန် နိုင်ငံကိုယ်စားပြု ရွေးချယ်ပေးသော ပြိုင်ပွဲြဖစ်သည်။ Miss Grand Ghana ပြိုင်ပွဲကို ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် စတင်လက်ခံကျင်းပခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ထပ်မံကျင်းပခဲ့ပါသည်။ oai17z26koeou30t1c0xgb10hh4ssx4 754390 754389 2022-08-12T11:35:15Z Min Khant 234 99301 wikitext text/x-wiki {{Infobox organization | name = Miss Grand Ghana<br>မစ်ဂရမ်း ဂါနာ | logo = | logo_size = | caption = | motto = | type = [[အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ]] | headquarters =အက္ကရာ | location = {{flagicon|Ghana}} [[ဂါနာ]] | formation = ၂၀၁၅ | mumbership = [[Miss Grand]] | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ | အင်္ဂလိပ်]] | leader_title = ပြိုင်ပွဲဒါရိုက်တာ | leader_name = *Abena Appiah | budget = | website = }} '''Miss Grand Ghana''' သည် [[Miss Grand]]အြပည်ြပည်ဆိုင်ရာ ပြိုင်ပွဲသို့ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ရန် နိုင်ငံကိုယ်စားပြု ရွေးချယ်ပေးသော ပြိုင်ပွဲြဖစ်သည်။ Miss Grand Ghana ပြိုင်ပွဲကို ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် စတင်လက်ခံကျင်းပခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ထပ်မံကျင်းပခဲ့ပါသည်။ == အနိုင်ရရှိသူ == {| class="wikitable" style="font-size: 85%; text-align:center" | width = "30"| | width = "180"| | width = "150"| | width = "400"| | width = "50"| | width = "10"| |- |} mb6n50ptjiwl4uhki3kkfpqabnh8ipb 754391 754390 2022-08-12T11:37:45Z Min Khant 234 99301 /* အနိုင်ရရှိသူ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox organization | name = Miss Grand Ghana<br>မစ်ဂရမ်း ဂါနာ | logo = | logo_size = | caption = | motto = | type = [[အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ]] | headquarters =အက္ကရာ | location = {{flagicon|Ghana}} [[ဂါနာ]] | formation = ၂၀၁၅ | mumbership = [[Miss Grand]] | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ | အင်္ဂလိပ်]] | leader_title = ပြိုင်ပွဲဒါရိုက်တာ | leader_name = *Abena Appiah | budget = | website = }} '''Miss Grand Ghana''' သည် [[Miss Grand]]အြပည်ြပည်ဆိုင်ရာ ပြိုင်ပွဲသို့ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ရန် နိုင်ငံကိုယ်စားပြု ရွေးချယ်ပေးသော ပြိုင်ပွဲြဖစ်သည်။ Miss Grand Ghana ပြိုင်ပွဲကို ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် စတင်လက်ခံကျင်းပခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ထပ်မံကျင်းပခဲ့ပါသည်။ == အနိုင်ရရှိသူ == {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" !width="60"|ခုနှစ်||width="250"|Miss Grand Ghana||width="250" |ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီး||width="250"|ပြိုင်ပွဲကျင်းပမည့်နေရာ||width="60"|ပြိုင်ပွဲဝင် |- |} rt5riqn0m9v22l8hcf1ukmgwut3frzs 754392 754391 2022-08-12T11:42:50Z Min Khant 234 99301 /* အနိုင်ရရှိသူ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox organization | name = Miss Grand Ghana<br>မစ်ဂရမ်း ဂါနာ | logo = | logo_size = | caption = | motto = | type = [[အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ]] | headquarters =အက္ကရာ | location = {{flagicon|Ghana}} [[ဂါနာ]] | formation = ၂၀၁၅ | mumbership = [[Miss Grand]] | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ | အင်္ဂလိပ်]] | leader_title = ပြိုင်ပွဲဒါရိုက်တာ | leader_name = *Abena Appiah | budget = | website = }} '''Miss Grand Ghana''' သည် [[Miss Grand]]အြပည်ြပည်ဆိုင်ရာ ပြိုင်ပွဲသို့ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ရန် နိုင်ငံကိုယ်စားပြု ရွေးချယ်ပေးသော ပြိုင်ပွဲြဖစ်သည်။ Miss Grand Ghana ပြိုင်ပွဲကို ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် စတင်လက်ခံကျင်းပခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ထပ်မံကျင်းပခဲ့ပါသည်။ == အနိုင်ရရှိသူ == {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" !width="60"|ခုနှစ်||width="250"|Miss Grand Ghana||width="250" |ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီး||width="250"|ပြိုင်ပွဲကျင်းပမည့်နေရာ||width="60"|ပြိုင်ပွဲဝင် |- | ၂၀၂၂ | Priscilla Bossman | အလယ်ပိုင်း‌ဒေသ |'''[[ไฟล์:Flag_of_Accra.svg|24x24px]] အလယ်ပိုင်း‌ဒေ''' | ၁၆ |- | ၂၀၂၀ | Pamela Clement | | | |- |} b4gwza0ow12odqgg04h6vyv27oeiyil 754394 754392 2022-08-12T11:53:52Z Min Khant 234 99301 /* အနိုင်ရရှိသူ */ wikitext text/x-wiki {{Infobox organization | name = Miss Grand Ghana<br>မစ်ဂရမ်း ဂါနာ | logo = | logo_size = | caption = | motto = | type = [[အလှမယ်ပြိုင်ပွဲ]] | headquarters =အက္ကရာ | location = {{flagicon|Ghana}} [[ဂါနာ]] | formation = ၂၀၁၅ | mumbership = [[Miss Grand]] | language = [[အင်္ဂလိပ်ဘာသာ | အင်္ဂလိပ်]] | leader_title = ပြိုင်ပွဲဒါရိုက်တာ | leader_name = *Abena Appiah | budget = | website = }} '''Miss Grand Ghana''' သည် [[Miss Grand]]အြပည်ြပည်ဆိုင်ရာ ပြိုင်ပွဲသို့ပါဝင်ယှဉ်ပြိုင်ရန် နိုင်ငံကိုယ်စားပြု ရွေးချယ်ပေးသော ပြိုင်ပွဲြဖစ်သည်။ Miss Grand Ghana ပြိုင်ပွဲကို ၂၀၂၀ ခုနှစ်တွင် စတင်လက်ခံကျင်းပခဲ့ပြီး ၂၀၂၂ ခုနှစ်တွင် ထပ်မံကျင်းပခဲ့ပါသည်။ == အနိုင်ရရှိသူ == {| class="wikitable sortable" style="font-size: 95%; text-align:center" !width="60"|ခုနှစ်||width="250"|Miss Grand Ghana||width="250" |ပြည်နယ်/တိုင်းဒေသကြီး||width="250"|ပြိုင်ပွဲကျင်းပမည့်နေရာ||width="60"|ပြိုင်ပွဲဝင် |- | ၂၀၂၂ | Priscilla Bossman |'''[[ဖိုင်:Flag_of_Accra.svg|24x24px]] အလယ်ပိုင်း‌ဒေသ''' | အလယ်ပိုင်း‌ဒေသ | ၁၆ |- | ၂၀၂၀ | Pamela Clement | | | |- |} e60b1pw1zxw9coxzkvr9om5r2qp739s 3 230762 754393 2022-08-12T11:44:48Z Welcome-Bot 40494 ကြိုဆိုပါသည်! wikitext text/x-wiki == ဝီကီပီးဒီးယားမှ နွေးထွေးစွာ ကြိုဆိုပါတယ် Myat Kyaw Lwin ! == {| class="plainlinks" cellspacing="0" cellpadding="0" style="margin:0 0 1em; width:100%;" | style="width:45%; vertical-align:top; border:1px solid #fad67d; background-color:#faf6ed;" | <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-colors-alacarte.svg|21px|link=|]] '''ပထမအဆင့် မိတ်ဆက်'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[Wikipedia:နိဒါန်း|ဝီကီပီးဒီးယား]]ရဲ့ '''[[Wikipedia:Five pillars|လမ်းစဉ်ငါးရပ်]]'''ကို ဦးစွာဖတ်ကြည့်ဖို့ အကြံပြုပါတယ်။ အကောင့်ကို မှတ်ပုံတင်ပြုလုပ်ပြီးတဲ့နောက် '''[[အကူအညီ:မိတ်ဆက်|မိတ်ဆက်ခြင်း]]''' နှင့် '''[[WP:FAQ|မေးလေ့ရှိသော မေးခွန်းများ]]''' က သင့်ကို အများကြီး အကူအညီပေးပါလိမ့်မယ်။ သူတို့တွေက ဝီကီပီးဒီးယားမှာ တည်းဖြတ်နည်းနဲ့ ရေးသားဟန်တွေ၊ အခြား သိသင့်တာတွေကို ပြောပြပေးသွားပါလိမ့်မယ်။ ဝီကီပီးဒီးယားမှာ ပါဝင်ဖို့ သင့်မှာ နည်းပညာဆိုင်ရာတွေ တတ်ကျွမ်းနေဖို့ မလိုပါဘူး။ ပါဝင်ဆောင်ရွက်တဲ့နေရာမှာ ''[[WP:BOLD|သတ္တိရှိပါ]]''။ ပြီးတော့ တခြားသူတွေအပေါ်မှာ ''ရိုးရိုးသားသား ပြုမူဆက်ဆံပါ''။ ဒီနေရာဟာ ''[[w:wiki|ဝီကီ]]'' ဖြစ်ပြီး အလွန့်အလွန် လွယ်ကူပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #fad67d; background-color:#faecc8; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Help-browser.svg|21px|link=| ]] '''အကူအညီရယူခြင်း'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> * အကူအညီလိုရင် ဝီကီပီးဒီးယား [[Wikipedia:လက်ဖက်ရည်ဆိုင်|လက်ဖက်ရည်ဆိုင်]]မှာ ဒါမှမဟုတ် [[ဖေ့စ်ဘွတ်ခ်|Facebook]] ထဲက [http://www.facebook.com/groups/my.wikipedia မြန်မာဝီကီအဖွဲ့ရဲ့စာမျက်နှာ] မှာ ဝင်ရောက်မေးမြန်း ဆွေးနွေးနိုင်ပါတယ်။ * ဝီကီကို ဘယ်လိုစသုံးရမယ် ဆိုတာကိုတော့ [[Wikipedia:Cheatsheet|တည်းဖြတ်နည်း]] စာမျက်နှာမှာ ကြည့်ပါ။ * တည်းဖြတ်ခြင်းအကြောင်း နှိုက်နှိုက်ချွတ်ချွတ်လေ့လာချင်တယ် ဆိုရင်တော့ [[Wikipedia:ဆောင်းပါးများကို တည်းဖြတ်ခြင်း|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * မေးမြန်းစရာတွေ ရှိတယ်ဆိုရင် [[WP:Q|ဒီနေရာမှာ]] မေးမြန်းနိုင်ပါတယ်။ * သင့်အနေနဲ့ [[WP:Administrators|စီမံခန့်ခွဲသူ]]တစ်ဦးဦးကိုလည်း သူတို့ရဲ့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာကနေတဆင့် ဆက်သွယ်နိုင်ပါတယ်။ * ယူနီကုဒ်ဖောင့် သွင်းဖို့ အခက်အခဲရှိရင် [https://unicodetoday.org/fonts/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ * ဘာကီးဘုတ် သုံးရမလဲ မသိရင် [https://unicodetoday.org/keyboards/ ဒီမှာ] ကြည့်ပါ။ </div> | style="padding:0 0.5em;" | | style="width:55%; vertical-align:top; border:1px solid #abd5f5; background-color:#f1f5fc;" | <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Gnome-applications-utilities.svg|21px|link=|]] '''မှတ်သားဖွယ်ရာများ'''</div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; padding:0.4em 1em 0.3em;"> * စမ်းသပ်ကြည့်ချင်တယ်ဆိုရင် [[Wikipedia:Sandbox|ဒီစာမျက်နှာ]]ကို သုံးပြီး စာမျက်နှာတည်းဖြတ်မှုကို စမ်းသပ်နိုင်ပါတယ်။ * ဆောင်းပါးသစ်တစ်ပုဒ် စတင်ရေးသားချင်တယ်ဆိုရင် [[WP:YFA|သင်၏ ပထမဆုံးဆောင်းပါး]] စာမျက်နှာကို ဖတ်ကြည့်ပါ။ * ဆောင်းပါးသစ်အတွက် အမည်ပေးဖို့ အခက်အခဲရှိနေရင် [[Wikipedia:ဆောင်းပါးခေါင်းစဉ်များ|ဒီစာမျက်နှာကို]] ဖတ်ကြည့်ပါ။ * [[Help:ပုံတင်နည်းလမ်းညွှန်]] မှာ ပုံတင်နည်း၊ ထည့်သွင်းအသုံးပြုနည်းတွေ ရှင်းပြထားပါတယ်။ * [[Wikipedia:ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ|ပုံအသုံးပြုခြင်း မူဝါဒ]] က မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှာ ဘယ်လိုပုံတွေ တင်သင့် မတင်သင့်ဆိုတာကို ဆုံးဖြတ်နိုင်ဖို့ ကူညီပေးပါလိမ့်မယ်။ * ကျေးဇူးပြုပြီးတော့ ဆွေးနွေးချက် စာမျက်နှာတွေမှာ &#126;&#126;&#126;&#126; ရိုက်ထည့်ပြီး သင့်အမည်ကို လက်မှတ်ထိုးပေးပါ။ * သင့်အကောင့်အတွက် [[Special:Preferences#mw-prefsection-gadgets|gadgets]] (custom features) ကိုလည်း အသုံးပြုနိုင်ပါတယ်။ * [[wiktionary:my:Wiktionary:သတ်ပုံ|သတ်ပုံကျမ်း]]မှာ စာလုံးပေါင်း၊ သတ်ပုံသတ်ညွှန်းများ စစ်နိုင်ပါတယ်။ </div> <div style="border-bottom:1px solid #abd5f5; background-color:#d0e5f5; padding:0.2em 0.5em; font-size:110%;">[[File:Tango Globe of Letters.svg|21px|link=| ]] '''Welcome!'''</div> <div style="padding:0.4em 1em 0.3em;"> [[File:Nice Cup of Tea.jpg|200px|right|မြန်မာဝီကီပီးဒီးယားမှ လှိုက်လှဲစွာ ကြိုဆိုပါတယ်။ မိတ်ဆွေ စိတ်ပါဝင်စားရာ ကဏ္ဍတွင် ပါဝင်၍ ဆောင်းပါး ရေးသားနိုင်ပါတယ်။]] Welcome to '''Myanmar Wikipedia'''! I hope you enjoy improving and editing this [[ဝီကီပီးဒီးယား|Wikipedia]] project. These pages are especially useful for those who are literate in Burmese. However, even experienced Wikipedians who don't know any Burmese have helped out with other things, such as updating images from Commons, so don't be afraid to improve the wiki any way you can! Remember, someone else can always come later and fix any changes you make that are not perfect. Thank you. </div> |}<!-- Template:Welcome --> --[[အသုံးပြုသူ:Welcome-Bot|Welcome-Bot]] ([[အသုံးပြုသူ ဆွေးနွေးချက်:Welcome-Bot|ဆွေးနွေး]]) ၁၁:၄၄၊ ၁၂ ဩဂုတ် ၂၀၂၂ (UTC) cd1g4ebf6zuk713ghigntdzg4bmr0qv