Wikibooks nlwikibooks https://nl.wikibooks.org/wiki/Hoofdpagina MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Media Speciaal Overleg Gebruiker Overleg gebruiker Wikibooks Overleg Wikibooks Bestand Overleg bestand MediaWiki Overleg MediaWiki Sjabloon Overleg sjabloon Help Overleg help Categorie Overleg categorie Transwiki Overleg transwiki Wikijunior Overleg Wikijunior TimedText TimedText talk Module Overleg module Uitbreiding Overleg uitbreiding Uitbreidingsdefinitie Overleg uitbreidingsdefinitie 0 41337 363426 363425 2022-07-30T18:21:02Z BeeBringer 6655 /* Onzekerheid */ wikitext text/x-wiki {{Begin}} Dit boek gaat over de relatie tussen de mens en de natuur. Hoe heeft de mens zijn plek in de natuur ervaren en onderzocht. Hoe kunnen moderne inzichten uit de natuurwetenschappen zoals bijvoorbeeld uit de sterrenkunde (kosmologie), natuurkunde (kwantummechanica en de relativiteitstheorie) en neurowetenschap (bewustzijn) worden gekoppeld aan de menselijke ervaring zoals geuit in religieuze, spirituele en filosofische inzichten. Hoe kan men een koppeling leggen en vertalen naar een bijdrage aan het geluk van mensen en een betere samenleving. De term '''Humanature''' is niet alleen een samenvoegen van '''Human''' (mens) en '''Nature''' (natuur), maar verwijst ook naar '''[[w:Huma|Huma]]''', een [[w:Paradijsvogels|paradijsvogel]] in de [[w:Perzische_mythologie|Perzische mythologie]] - vergelijkbaar met de [[w:Feniks|Feniks]] - die geluk brengt. De bedoeling van dit boek is niet "waarheden" te verkondigen, maar de zoektocht naar de waarheid te tonen en de lezer uit te nodigen dit bij zichzelf te doen. == Krachten == In de natuurwetenschappen heeft men het inzicht verkregen dat het in de natuur (op de allerkleinste schaal) gaat om relaties (krachten of wisselwerking) tussen entiteiten. Iets bestaat door de wisselwerking met iets anders. Alles is met elkaar verbonden en het gaat om die verbondenheid. Dit inzicht heeft de mens die dieper de natuur en zichzelf in zijn geest onderzocht, al veel eerder vergaard en gedeeld. Het geeft invulling en betekenis aan het leven als men de relatie met de natuur als zingeving beschouwd. Het gaat niet om het verzamelen van materie (lichaam en bezit) maar om de interactie binnen en buiten je geest. De relatie die je hebt met wat er is, kun je aanschouwen en transformeren indien gewenst. Je kunt zaken aantrekken of afstoten, je kunt iets ondersteunen of bevechten, je kunt iets laten zijn of willen beheersen, afhankelijk van hoe je je verhoud. Een houding aannemen van verzet of acceptatie oftewel angst of liefde. De keuze voor acceptatie en liefde voor wat er is, het door jezelf te vormen aantrekken van het "goede" en het dienen van de ander naast jezelf, wordt door de meeste religies en filosofen gepropageerd. Gecombineerd met wijsheid over de relaties in de natuur kan men via de reactie daarop een zinvolle betekenis aan het menselijk leven geven. == Binair == Hoewel we de wereld als een continuüm ervaren met een grote variëteit, is die ervaring eigenlijk gestoeld op het wel of niet afvuren van individuele [[w:Zenuwcel|zenuwcellen]]. De wereld zoals wij die ervaren is - net als de film [[w:Beeldend leren/The Matrix|The Matrix]] wordt uitgebeeld - opgebouwd uit nullen en enen, ja en nee, wel of niet, aan of uit. Of in termen van golven (de energiepatronen die de wereld vormgeven) uit toppen en dalen. Daarbij is het eveneens belangrijk te realiseren dat het gaat om die afwisseling, het patroon daarin, om te komen tot een bepaalde vorm. Als er geen nul zou zijn, dan zou er geen mogelijkheid zijn de wereld te "programmeren". Net als bij een muziekstuk, zijn de stiltes net zo belangrijk als de momenten waarop er geluid is. Geluid is immers een golf, waarvan we de toon kunnen vaststellen door de afwisseling tussen toppen en de dalen (de frequentie). Iemand die [[w:Amusie|toondoof]] is, heeft hier moeite mee. Het inzicht dat alle aspecten van het leven en het universum bestaan uit tegenstellingen die zonder elkaar geen betekenis hebben, niets kunnen vormen, zien we terug in het Chinese [[w:Yin en yang|Yin en yang]]-begrip. == Non-dualisme == Volgens de Indiaas-Amerikaanse professor in de [[w:theoretische natuurkunde|theoretische natuurkunde]] [[w:Amit Goswami|Amit Goswami]] toont de [[w:kwantumfysica|kwantumfysica]] aan dat er geen sprake kan zijn van dualisme, maar alleen van [[w:Non-dualisme|non-dualisme]]. Er moet anders volgens de kwantumfysica een domein zijn buiten de [[w:Ruimtetijd|ruimtetijd]] die materie en niet-materie (niet van fysieke aard) met elkaar verbindt. Volgens Goswami kan men deze domein die men de domein van potentie noemt, echter alleen duiden als zijnde bewustzijn. En de kern van non-dualisme is juist dat het zuiver universele bewustzijn ([[w:Atman (hindoeïsme)|atman in het hindoeïsme]]) de onderliggende essentie van alle ervaringen is. == Anatman == Een vaste ziel, zelf, geest, diepere essentie van ik of bewustzijn ([[w:Atman (hindoeïsme)|Atman in het hindoeïsme]]) als een onafhankelijk, permanent en onveranderlijke entiteit bestaat volgens de materialistische scholen in het [[w:boeddhisme|boeddhisme]] niet. Alles is met elkaar in verbinding en in beweging. Er is volgens deze leer sprake van een niet-zelf of [[w:anatman|anatman]]. In de [[w:Neurowetenschap|Neurowetenschap]] vinden we steun voor deze opvatting. Want hoewel neuronen op zich signalen ontvangen, (samen) doorgeven, en zo gedachten, gevoelens, sensorische weergaven en motorische gedragingen creëren, schijnt er geen centrale bestuurder te zijn, zoals ook de [[w:Bodhisattva|Bodhisattva]] [[w:Avalokitesvara|Avalokitesvara]] tijdens een diepe meditatie had ondervonden. Tezamen creëren de neuronen als netwerk het [[w:Emergentie|emergent verschijnsel]] van een afzonderlijke beslisser. Er is geen beslisser, alleen de beslissing als een gevolg van vele neuronen die op een complexe harmonieuze manier samenwerken. Op dezelfde manier is er een gevoel, gedachte of actie of waarneming, maar er is geen voeler, denker, uitvoerder of waarnemer. Om dit te begrijpen wordt soms een vergelijk gemaakt met de wind. Men zegt dat de wind waait, maar het waaien van lucht is wat we wind noemen. Er is geen werkelijke losstaande entiteit die kan waaien, het is een concept van onze geest die het bewegen van lucht als wind definieert. Hetzelfde geldt voor de opmerking dat de regen valt. Regen is vallend water. Op dezelfde synergetische manier als neuronen werken alle andere cellen in ons lichaam ook samen, zonder dat eentje ervan de baas is. Er is biologisch gezien geen afzonderlijk lichaam gescheiden van de rest, want elke ademteug die we innemen zorgt ervoor dat er onderdelen (CO2 en O2) worden uitgewisseld. De externe lucht van zonet, wordt net als voedsel even later het lichaam. De onderdelen van het lichaam worden op den duur weer uitscheiden. Er is dus geen vast lichaam en het kan niet bestaan zonder zijn omgeving. == Oneindigheid == Tegenover zien van wat er is in termen van atman, staat het ervaren van oneindigheid. Het begrip [[w:Oneindigheid|oneindigheid]] vinden we zowel in religie en filosofie als in de natuurwetenschappen. Een voorbeeld van deze unieke combinatie zien we terug bij de Franse [[w:wiskunde|wis]]- en [[w:natuurkunde|natuurkundige]] [[w:Blaise Pascal|Blaise Pascal]] die tevens [[w:filosofie|filosoof]] en [[w:Theologie|theoloog]] was. Hij wist een natuurwetenschappelijk betekenis te geven aan het begrip oneindigheid. == Onzekerheid == In het dagelijks leven weten we nooit zeker of we het bij het juiste eind hebben of de juiste keuze maken. Daartoe zou men alle mogelijkheden, alle gegevens en alle processen (oorzaken en gevolgen) moeten kennen. Net als bij het [[Schaken_voor_gevorderden/Inleiding#Opstellingen|schaken]] is dit aantal zo immens dat ons brein dit gezien zijn capaciteit niet kan. Op de schaal van elementaire deeltjes geldt de zogenaamde [[w:Onzekerheidsrelatie van Heisenberg|Onzekerheidsrelatie van Heisenberg]] die stelt dat twee grootheden die geen enkele relatie met elkaar hebben, niet allebei precies kunnen worden bepaald. De zekerheid van de ene grootheid gaat ten kosten van de zekerheid van de andere grootheid. Je kunt dus niet alles precies weten. == Waarheid == Zo kunnen we veilig stellen dat de waarheid niet kennen. Waarheid wordt in filosofische of religieuze kringen dan soms gezien als een proces dat streeft naar verbinding of harmonie. Naar elkaar luisteren en elkaars perspectief begrijpen zodat er vrede ontstaat. Men spreekt wel van een universele waarheid als een bewering alles omvattend, evident en neutraal is. Dit lijkt op een axioma zoals we die kennen uit de wiskunde. het is op zich niet bewezen, maar wordt wel algemeen aanvaard als acceptabel uitgangspunt. Vanuit een axioma kunnen we waarheidsbeweringen of -stellingen onderbouwen. Een voorbeeld is het axioma dat de kortste afstand tussen twee punten een rechte lijn is of dat de lichtsnelheid in een vacuüm hetzelfde is voor alle waarnemers die met constante snelheid ten opzichte van elkaar bewegen. Een ander voorbeeld waarin axioma's worden gebruikt is om de rekenkunde van de natuurlijke getallen te formuleren. De Oostenrijks-Amerikaans wiskundige, logicus en filosoof [[w:Kurt Gödel|Kurt Gödel]] liet echter zien dat alle pogingen om de rekenkunde - en daarmee de wiskunde - via axioma's op te bouwen, incomplete of incorrecte waarheden opleveren. Dus dat de wiskunde haar eigen consistentie niet kan bewijzen. Hoe men zijn best ook doet, het is levert volgens [[w:Onvolledigheidsstellingen van Gödel|Gödels onvolledigheidsstelling]] of ware uitspraken op die niet bewezen kunnen worden (incompleet) of onware uitspraken op die wel bewezen kunnen worden (incorrect). Omdat wiskunde voor de natuurwetenschappen een onmisbare basis is voor het bewijzen van theorieën, kan men hieruit afleiden dat ook voor elke waarheidsuitspraak binnen de natuurwetenschappen geldt dat deze nooit als absoluut kan worden bestempeld. Dan zou men de natuurwetenschappelijk axioma's en daaruit volgende "waarheden" kunnen bestempelen als waarheid die in onze dagelijks wereld een relatieve waarde heeft. kisz8yrdl4kkr9u2t41qf3odageyvgg 363427 363426 2022-07-30T18:24:21Z BeeBringer 6655 /* Waarheid */ wikitext text/x-wiki {{Begin}} Dit boek gaat over de relatie tussen de mens en de natuur. Hoe heeft de mens zijn plek in de natuur ervaren en onderzocht. Hoe kunnen moderne inzichten uit de natuurwetenschappen zoals bijvoorbeeld uit de sterrenkunde (kosmologie), natuurkunde (kwantummechanica en de relativiteitstheorie) en neurowetenschap (bewustzijn) worden gekoppeld aan de menselijke ervaring zoals geuit in religieuze, spirituele en filosofische inzichten. Hoe kan men een koppeling leggen en vertalen naar een bijdrage aan het geluk van mensen en een betere samenleving. De term '''Humanature''' is niet alleen een samenvoegen van '''Human''' (mens) en '''Nature''' (natuur), maar verwijst ook naar '''[[w:Huma|Huma]]''', een [[w:Paradijsvogels|paradijsvogel]] in de [[w:Perzische_mythologie|Perzische mythologie]] - vergelijkbaar met de [[w:Feniks|Feniks]] - die geluk brengt. De bedoeling van dit boek is niet "waarheden" te verkondigen, maar de zoektocht naar de waarheid te tonen en de lezer uit te nodigen dit bij zichzelf te doen. == Krachten == In de natuurwetenschappen heeft men het inzicht verkregen dat het in de natuur (op de allerkleinste schaal) gaat om relaties (krachten of wisselwerking) tussen entiteiten. Iets bestaat door de wisselwerking met iets anders. Alles is met elkaar verbonden en het gaat om die verbondenheid. Dit inzicht heeft de mens die dieper de natuur en zichzelf in zijn geest onderzocht, al veel eerder vergaard en gedeeld. Het geeft invulling en betekenis aan het leven als men de relatie met de natuur als zingeving beschouwd. Het gaat niet om het verzamelen van materie (lichaam en bezit) maar om de interactie binnen en buiten je geest. De relatie die je hebt met wat er is, kun je aanschouwen en transformeren indien gewenst. Je kunt zaken aantrekken of afstoten, je kunt iets ondersteunen of bevechten, je kunt iets laten zijn of willen beheersen, afhankelijk van hoe je je verhoud. Een houding aannemen van verzet of acceptatie oftewel angst of liefde. De keuze voor acceptatie en liefde voor wat er is, het door jezelf te vormen aantrekken van het "goede" en het dienen van de ander naast jezelf, wordt door de meeste religies en filosofen gepropageerd. Gecombineerd met wijsheid over de relaties in de natuur kan men via de reactie daarop een zinvolle betekenis aan het menselijk leven geven. == Binair == Hoewel we de wereld als een continuüm ervaren met een grote variëteit, is die ervaring eigenlijk gestoeld op het wel of niet afvuren van individuele [[w:Zenuwcel|zenuwcellen]]. De wereld zoals wij die ervaren is - net als de film [[w:Beeldend leren/The Matrix|The Matrix]] wordt uitgebeeld - opgebouwd uit nullen en enen, ja en nee, wel of niet, aan of uit. Of in termen van golven (de energiepatronen die de wereld vormgeven) uit toppen en dalen. Daarbij is het eveneens belangrijk te realiseren dat het gaat om die afwisseling, het patroon daarin, om te komen tot een bepaalde vorm. Als er geen nul zou zijn, dan zou er geen mogelijkheid zijn de wereld te "programmeren". Net als bij een muziekstuk, zijn de stiltes net zo belangrijk als de momenten waarop er geluid is. Geluid is immers een golf, waarvan we de toon kunnen vaststellen door de afwisseling tussen toppen en de dalen (de frequentie). Iemand die [[w:Amusie|toondoof]] is, heeft hier moeite mee. Het inzicht dat alle aspecten van het leven en het universum bestaan uit tegenstellingen die zonder elkaar geen betekenis hebben, niets kunnen vormen, zien we terug in het Chinese [[w:Yin en yang|Yin en yang]]-begrip. == Non-dualisme == Volgens de Indiaas-Amerikaanse professor in de [[w:theoretische natuurkunde|theoretische natuurkunde]] [[w:Amit Goswami|Amit Goswami]] toont de [[w:kwantumfysica|kwantumfysica]] aan dat er geen sprake kan zijn van dualisme, maar alleen van [[w:Non-dualisme|non-dualisme]]. Er moet anders volgens de kwantumfysica een domein zijn buiten de [[w:Ruimtetijd|ruimtetijd]] die materie en niet-materie (niet van fysieke aard) met elkaar verbindt. Volgens Goswami kan men deze domein die men de domein van potentie noemt, echter alleen duiden als zijnde bewustzijn. En de kern van non-dualisme is juist dat het zuiver universele bewustzijn ([[w:Atman (hindoeïsme)|atman in het hindoeïsme]]) de onderliggende essentie van alle ervaringen is. == Anatman == Een vaste ziel, zelf, geest, diepere essentie van ik of bewustzijn ([[w:Atman (hindoeïsme)|Atman in het hindoeïsme]]) als een onafhankelijk, permanent en onveranderlijke entiteit bestaat volgens de materialistische scholen in het [[w:boeddhisme|boeddhisme]] niet. Alles is met elkaar in verbinding en in beweging. Er is volgens deze leer sprake van een niet-zelf of [[w:anatman|anatman]]. In de [[w:Neurowetenschap|Neurowetenschap]] vinden we steun voor deze opvatting. Want hoewel neuronen op zich signalen ontvangen, (samen) doorgeven, en zo gedachten, gevoelens, sensorische weergaven en motorische gedragingen creëren, schijnt er geen centrale bestuurder te zijn, zoals ook de [[w:Bodhisattva|Bodhisattva]] [[w:Avalokitesvara|Avalokitesvara]] tijdens een diepe meditatie had ondervonden. Tezamen creëren de neuronen als netwerk het [[w:Emergentie|emergent verschijnsel]] van een afzonderlijke beslisser. Er is geen beslisser, alleen de beslissing als een gevolg van vele neuronen die op een complexe harmonieuze manier samenwerken. Op dezelfde manier is er een gevoel, gedachte of actie of waarneming, maar er is geen voeler, denker, uitvoerder of waarnemer. Om dit te begrijpen wordt soms een vergelijk gemaakt met de wind. Men zegt dat de wind waait, maar het waaien van lucht is wat we wind noemen. Er is geen werkelijke losstaande entiteit die kan waaien, het is een concept van onze geest die het bewegen van lucht als wind definieert. Hetzelfde geldt voor de opmerking dat de regen valt. Regen is vallend water. Op dezelfde synergetische manier als neuronen werken alle andere cellen in ons lichaam ook samen, zonder dat eentje ervan de baas is. Er is biologisch gezien geen afzonderlijk lichaam gescheiden van de rest, want elke ademteug die we innemen zorgt ervoor dat er onderdelen (CO2 en O2) worden uitgewisseld. De externe lucht van zonet, wordt net als voedsel even later het lichaam. De onderdelen van het lichaam worden op den duur weer uitscheiden. Er is dus geen vast lichaam en het kan niet bestaan zonder zijn omgeving. == Oneindigheid == Tegenover zien van wat er is in termen van atman, staat het ervaren van oneindigheid. Het begrip [[w:Oneindigheid|oneindigheid]] vinden we zowel in religie en filosofie als in de natuurwetenschappen. Een voorbeeld van deze unieke combinatie zien we terug bij de Franse [[w:wiskunde|wis]]- en [[w:natuurkunde|natuurkundige]] [[w:Blaise Pascal|Blaise Pascal]] die tevens [[w:filosofie|filosoof]] en [[w:Theologie|theoloog]] was. Hij wist een natuurwetenschappelijk betekenis te geven aan het begrip oneindigheid. == Onzekerheid == In het dagelijks leven weten we nooit zeker of we het bij het juiste eind hebben of de juiste keuze maken. Daartoe zou men alle mogelijkheden, alle gegevens en alle processen (oorzaken en gevolgen) moeten kennen. Net als bij het [[Schaken_voor_gevorderden/Inleiding#Opstellingen|schaken]] is dit aantal zo immens dat ons brein dit gezien zijn capaciteit niet kan. Op de schaal van elementaire deeltjes geldt de zogenaamde [[w:Onzekerheidsrelatie van Heisenberg|Onzekerheidsrelatie van Heisenberg]] die stelt dat twee grootheden die geen enkele relatie met elkaar hebben, niet allebei precies kunnen worden bepaald. De zekerheid van de ene grootheid gaat ten kosten van de zekerheid van de andere grootheid. Je kunt dus niet alles precies weten. == Waarheid == Zo kunnen we veilig stellen dat de waarheid niet kennen. Waarheid wordt in filosofische of religieuze kringen dan soms gezien als een proces dat streeft naar verbinding of harmonie. Naar elkaar luisteren en elkaars perspectief begrijpen zodat er vrede ontstaat. Men spreekt wel van een universele waarheid als een bewering alles omvattend, evident en neutraal is. Dit lijkt op een axioma zoals we die kennen uit de wiskunde. Het is op zich niet bewezen, maar wordt wel algemeen aanvaard als acceptabel uitgangspunt. Vanuit een axioma kunnen we waarheidsbeweringen of -stellingen onderbouwen. Een voorbeeld is het axioma dat de kortste afstand tussen twee punten een rechte lijn is of dat de lichtsnelheid in een vacuüm hetzelfde is voor alle waarnemers die met constante snelheid ten opzichte van elkaar bewegen. Een ander voorbeeld waarin axioma's worden gebruikt is om de rekenkunde van de natuurlijke getallen te formuleren. De Oostenrijks-Amerikaans wiskundige, logicus en filosoof [[w:Kurt Gödel|Kurt Gödel]] liet echter zien dat alle pogingen om de rekenkunde - en daarmee de wiskunde - via axioma's op te bouwen, incomplete of incorrecte waarheden opleveren. Dus dat de wiskunde haar eigen consistentie niet kan bewijzen. Hoe men zijn best ook doet, het levert volgens [[w:Onvolledigheidsstellingen van Gödel|Gödels onvolledigheidsstelling]] of ware uitspraken op die niet bewezen kunnen worden (incompleet) of onware uitspraken op die wel bewezen kunnen worden (incorrect). Omdat wiskunde voor de natuurwetenschappen een onmisbare basis is voor het bewijzen van theorieën, kan men hieruit afleiden dat ook voor elke waarheidsuitspraak binnen de natuurwetenschappen geldt dat deze nooit als absoluut kan worden bestempeld. Wel zou men de natuurwetenschappelijk axioma's en daaruit volgende "waarheden" kunnen bestempelen als waarheid die in onze subjectief wereld een waarde heeft, en daarmee wel een relatieve waarheid is. 1lzlct56coxvt3mxswk2dfl2zyiu16a 363428 363427 2022-07-30T18:25:43Z BeeBringer 6655 wikitext text/x-wiki {{Begin}} Dit boek gaat over de relatie tussen de mens en de natuur. Hoe heeft de mens zijn plek in de natuur ervaren en onderzocht. Hoe kunnen moderne inzichten uit de natuurwetenschappen zoals bijvoorbeeld uit de sterrenkunde (kosmologie), natuurkunde (kwantummechanica en de relativiteitstheorie) en neurowetenschap (bewustzijn) worden gekoppeld aan de menselijke ervaring zoals geuit in religieuze, spirituele en filosofische inzichten. Hoe kan men een koppeling leggen en vertalen naar een bijdrage aan het geluk van mensen en een betere samenleving. De term '''Humanature''' is niet alleen een samenvoegen van '''Human''' (mens) en '''Nature''' (natuur), maar verwijst ook naar '''[[w:Huma|Huma]]''', een [[w:Paradijsvogels|paradijsvogel]] in de [[w:Perzische_mythologie|Perzische mythologie]] - vergelijkbaar met de [[w:Feniks|Feniks]] - die geluk brengt. De bedoeling van dit boek is niet "waarheden" te verkondigen, maar de zoektocht naar de waarheid te tonen en de lezer uit te nodigen dit bij zichzelf te doen, met als doel gelukkiger te leven. == Krachten == In de natuurwetenschappen heeft men het inzicht verkregen dat het in de natuur (op de allerkleinste schaal) gaat om relaties (krachten of wisselwerking) tussen entiteiten. Iets bestaat door de wisselwerking met iets anders. Alles is met elkaar verbonden en het gaat om die verbondenheid. Dit inzicht heeft de mens die dieper de natuur en zichzelf in zijn geest onderzocht, al veel eerder vergaard en gedeeld. Het geeft invulling en betekenis aan het leven als men de relatie met de natuur als zingeving beschouwd. Het gaat niet om het verzamelen van materie (lichaam en bezit) maar om de interactie binnen en buiten je geest. De relatie die je hebt met wat er is, kun je aanschouwen en transformeren indien gewenst. Je kunt zaken aantrekken of afstoten, je kunt iets ondersteunen of bevechten, je kunt iets laten zijn of willen beheersen, afhankelijk van hoe je je verhoud. Een houding aannemen van verzet of acceptatie oftewel angst of liefde. De keuze voor acceptatie en liefde voor wat er is, het door jezelf te vormen aantrekken van het "goede" en het dienen van de ander naast jezelf, wordt door de meeste religies en filosofen gepropageerd. Gecombineerd met wijsheid over de relaties in de natuur kan men via de reactie daarop een zinvolle betekenis aan het menselijk leven geven. == Binair == Hoewel we de wereld als een continuüm ervaren met een grote variëteit, is die ervaring eigenlijk gestoeld op het wel of niet afvuren van individuele [[w:Zenuwcel|zenuwcellen]]. De wereld zoals wij die ervaren is - net als de film [[w:Beeldend leren/The Matrix|The Matrix]] wordt uitgebeeld - opgebouwd uit nullen en enen, ja en nee, wel of niet, aan of uit. Of in termen van golven (de energiepatronen die de wereld vormgeven) uit toppen en dalen. Daarbij is het eveneens belangrijk te realiseren dat het gaat om die afwisseling, het patroon daarin, om te komen tot een bepaalde vorm. Als er geen nul zou zijn, dan zou er geen mogelijkheid zijn de wereld te "programmeren". Net als bij een muziekstuk, zijn de stiltes net zo belangrijk als de momenten waarop er geluid is. Geluid is immers een golf, waarvan we de toon kunnen vaststellen door de afwisseling tussen toppen en de dalen (de frequentie). Iemand die [[w:Amusie|toondoof]] is, heeft hier moeite mee. Het inzicht dat alle aspecten van het leven en het universum bestaan uit tegenstellingen die zonder elkaar geen betekenis hebben, niets kunnen vormen, zien we terug in het Chinese [[w:Yin en yang|Yin en yang]]-begrip. == Non-dualisme == Volgens de Indiaas-Amerikaanse professor in de [[w:theoretische natuurkunde|theoretische natuurkunde]] [[w:Amit Goswami|Amit Goswami]] toont de [[w:kwantumfysica|kwantumfysica]] aan dat er geen sprake kan zijn van dualisme, maar alleen van [[w:Non-dualisme|non-dualisme]]. Er moet anders volgens de kwantumfysica een domein zijn buiten de [[w:Ruimtetijd|ruimtetijd]] die materie en niet-materie (niet van fysieke aard) met elkaar verbindt. Volgens Goswami kan men deze domein die men de domein van potentie noemt, echter alleen duiden als zijnde bewustzijn. En de kern van non-dualisme is juist dat het zuiver universele bewustzijn ([[w:Atman (hindoeïsme)|atman in het hindoeïsme]]) de onderliggende essentie van alle ervaringen is. == Anatman == Een vaste ziel, zelf, geest, diepere essentie van ik of bewustzijn ([[w:Atman (hindoeïsme)|Atman in het hindoeïsme]]) als een onafhankelijk, permanent en onveranderlijke entiteit bestaat volgens de materialistische scholen in het [[w:boeddhisme|boeddhisme]] niet. Alles is met elkaar in verbinding en in beweging. Er is volgens deze leer sprake van een niet-zelf of [[w:anatman|anatman]]. In de [[w:Neurowetenschap|Neurowetenschap]] vinden we steun voor deze opvatting. Want hoewel neuronen op zich signalen ontvangen, (samen) doorgeven, en zo gedachten, gevoelens, sensorische weergaven en motorische gedragingen creëren, schijnt er geen centrale bestuurder te zijn, zoals ook de [[w:Bodhisattva|Bodhisattva]] [[w:Avalokitesvara|Avalokitesvara]] tijdens een diepe meditatie had ondervonden. Tezamen creëren de neuronen als netwerk het [[w:Emergentie|emergent verschijnsel]] van een afzonderlijke beslisser. Er is geen beslisser, alleen de beslissing als een gevolg van vele neuronen die op een complexe harmonieuze manier samenwerken. Op dezelfde manier is er een gevoel, gedachte of actie of waarneming, maar er is geen voeler, denker, uitvoerder of waarnemer. Om dit te begrijpen wordt soms een vergelijk gemaakt met de wind. Men zegt dat de wind waait, maar het waaien van lucht is wat we wind noemen. Er is geen werkelijke losstaande entiteit die kan waaien, het is een concept van onze geest die het bewegen van lucht als wind definieert. Hetzelfde geldt voor de opmerking dat de regen valt. Regen is vallend water. Op dezelfde synergetische manier als neuronen werken alle andere cellen in ons lichaam ook samen, zonder dat eentje ervan de baas is. Er is biologisch gezien geen afzonderlijk lichaam gescheiden van de rest, want elke ademteug die we innemen zorgt ervoor dat er onderdelen (CO2 en O2) worden uitgewisseld. De externe lucht van zonet, wordt net als voedsel even later het lichaam. De onderdelen van het lichaam worden op den duur weer uitscheiden. Er is dus geen vast lichaam en het kan niet bestaan zonder zijn omgeving. == Oneindigheid == Tegenover zien van wat er is in termen van atman, staat het ervaren van oneindigheid. Het begrip [[w:Oneindigheid|oneindigheid]] vinden we zowel in religie en filosofie als in de natuurwetenschappen. Een voorbeeld van deze unieke combinatie zien we terug bij de Franse [[w:wiskunde|wis]]- en [[w:natuurkunde|natuurkundige]] [[w:Blaise Pascal|Blaise Pascal]] die tevens [[w:filosofie|filosoof]] en [[w:Theologie|theoloog]] was. Hij wist een natuurwetenschappelijk betekenis te geven aan het begrip oneindigheid. == Onzekerheid == In het dagelijks leven weten we nooit zeker of we het bij het juiste eind hebben of de juiste keuze maken. Daartoe zou men alle mogelijkheden, alle gegevens en alle processen (oorzaken en gevolgen) moeten kennen. Net als bij het [[Schaken_voor_gevorderden/Inleiding#Opstellingen|schaken]] is dit aantal zo immens dat ons brein dit gezien zijn capaciteit niet kan. Op de schaal van elementaire deeltjes geldt de zogenaamde [[w:Onzekerheidsrelatie van Heisenberg|Onzekerheidsrelatie van Heisenberg]] die stelt dat twee grootheden die geen enkele relatie met elkaar hebben, niet allebei precies kunnen worden bepaald. De zekerheid van de ene grootheid gaat ten kosten van de zekerheid van de andere grootheid. Je kunt dus niet alles precies weten. == Waarheid == Zo kunnen we veilig stellen dat de waarheid niet kennen. Waarheid wordt in filosofische of religieuze kringen dan soms gezien als een proces dat streeft naar verbinding of harmonie. Naar elkaar luisteren en elkaars perspectief begrijpen zodat er vrede ontstaat. Men spreekt wel van een universele waarheid als een bewering alles omvattend, evident en neutraal is. Dit lijkt op een axioma zoals we die kennen uit de wiskunde. Het is op zich niet bewezen, maar wordt wel algemeen aanvaard als acceptabel uitgangspunt. Vanuit een axioma kunnen we waarheidsbeweringen of -stellingen onderbouwen. Een voorbeeld is het axioma dat de kortste afstand tussen twee punten een rechte lijn is of dat de lichtsnelheid in een vacuüm hetzelfde is voor alle waarnemers die met constante snelheid ten opzichte van elkaar bewegen. Een ander voorbeeld waarin axioma's worden gebruikt is om de rekenkunde van de natuurlijke getallen te formuleren. De Oostenrijks-Amerikaans wiskundige, logicus en filosoof [[w:Kurt Gödel|Kurt Gödel]] liet echter zien dat alle pogingen om de rekenkunde - en daarmee de wiskunde - via axioma's op te bouwen, incomplete of incorrecte waarheden opleveren. Dus dat de wiskunde haar eigen consistentie niet kan bewijzen. Hoe men zijn best ook doet, het levert volgens [[w:Onvolledigheidsstellingen van Gödel|Gödels onvolledigheidsstelling]] of ware uitspraken op die niet bewezen kunnen worden (incompleet) of onware uitspraken op die wel bewezen kunnen worden (incorrect). Omdat wiskunde voor de natuurwetenschappen een onmisbare basis is voor het bewijzen van theorieën, kan men hieruit afleiden dat ook voor elke waarheidsuitspraak binnen de natuurwetenschappen geldt dat deze nooit als absoluut kan worden bestempeld. Wel zou men de natuurwetenschappelijk axioma's en daaruit volgende "waarheden" kunnen bestempelen als waarheid die in onze subjectief wereld een waarde heeft, en daarmee wel een relatieve waarheid is. ckb4y3xmuwobdpdkl0irkdu99ea8lno 363429 363428 2022-07-30T22:00:05Z De Wikischim 5499 lichte herred. wikitext text/x-wiki {{Begin}} Dit boek gaat over de relatie tussen de mens en de natuur. Hoe heeft de mens zijn plek in de natuur ervaren en onderzocht. Hoe kunnen moderne inzichten uit de natuurwetenschappen zoals bijvoorbeeld uit de sterrenkunde (kosmologie), natuurkunde (kwantummechanica en de relativiteitstheorie) en neurowetenschap (bewustzijn) worden gekoppeld aan de menselijke ervaring zoals geuit in religieuze, spirituele en filosofische inzichten. Hoe kan men een koppeling leggen en vertalen naar een bijdrage aan het geluk van mensen en een betere samenleving. De term '''Humanature''' is niet alleen een samenvoegen van '''Human''' (mens) en '''Nature''' (natuur), maar verwijst ook naar '''[[w:Huma|Huma]]''', een [[w:Paradijsvogels|paradijsvogel]] in de [[w:Perzische_mythologie|Perzische mythologie]] – vergelijkbaar met de [[w:Feniks|Feniks]] – die geluk brengt. De bedoeling van dit boek is niet "waarheden" te verkondigen, maar de zoektocht naar de waarheid te tonen en de lezer uit te nodigen dit bij zichzelf te doen, met als doel gelukkiger te leven. == Krachten == In de natuurwetenschappen heeft men het inzicht verkregen dat het in de natuur (op de allerkleinste schaal) gaat om relaties (krachten of wisselwerking) tussen entiteiten. Iets bestaat door de wisselwerking met iets anders. Alles is met elkaar verbonden en het gaat om die verbondenheid. Dit inzicht heeft de mens die dieper de natuur en zichzelf in zijn geest onderzocht, al veel eerder vergaard en gedeeld. Het geeft invulling en betekenis aan het leven als men de relatie met de natuur als zingeving beschouwd. Het gaat niet om het verzamelen van materie (lichaam en bezit) maar om de interactie binnen en buiten je geest. De relatie die je hebt met wat er is, kun je aanschouwen en transformeren indien gewenst. Je kunt zaken aantrekken of afstoten, je kunt iets ondersteunen of bevechten, je kunt iets laten zijn of willen beheersen, afhankelijk van hoe je je verhoud. Een houding aannemen van verzet of acceptatie oftewel angst of liefde. De keuze voor acceptatie en liefde voor wat er is, het door jezelf te vormen aantrekken van het "goede" en het dienen van de ander naast jezelf, wordt door de meeste religies en filosofen gepropageerd. Gecombineerd met wijsheid over de relaties in de natuur kan men via de reactie daarop een zinvolle betekenis aan het menselijk leven geven. == Binair == Hoewel we de wereld als een continuüm ervaren met een grote variëteit, is die ervaring eigenlijk gestoeld op het wel of niet afvuren van individuele [[w:Zenuwcel|zenuwcellen]]. De wereld zoals wij die ervaren is – net als de film ''[[w:Beeldend leren/The Matrix|The Matrix]]'' wordt uitgebeeld opgebouwd uit nullen en enen, ja en nee, wel of niet, aan of uit. Of in termen van golven (de energiepatronen die de wereld vormgeven) uit toppen en dalen. Daarbij is het eveneens belangrijk te realiseren dat het gaat om die afwisseling, het patroon daarin, om te komen tot een bepaalde vorm. Als er geen nul zou zijn, dan zou er geen mogelijkheid zijn de wereld te "programmeren". Net als bij een muziekstuk, zijn de stiltes net zo belangrijk als de momenten waarop er geluid is. Geluid is immers een golf, waarvan we de toon kunnen vaststellen door de afwisseling tussen toppen en de dalen (de frequentie). Iemand die [[w:Amusie|toondoof]] is, heeft hier moeite mee. Het inzicht dat alle aspecten van het leven en het universum bestaan uit tegenstellingen die zonder elkaar geen betekenis hebben, niets kunnen vormen, zien we terug in het Chinese [[w:Yin en yang|Yin en yang]]-begrip. == Non-dualisme == Volgens de Indiaas-Amerikaanse professor in de [[w:theoretische natuurkunde|theoretische natuurkunde]] [[w:Amit Goswami|Amit Goswami]] toont de [[w:kwantumfysica|kwantumfysica]] aan dat er geen sprake kan zijn van dualisme, maar alleen van [[w:Non-dualisme|non-dualisme]]. Er moet anders volgens de kwantumfysica een domein zijn buiten de [[w:Ruimtetijd|ruimtetijd]] die materie en niet-materie (niet van fysieke aard) met elkaar verbindt. Volgens Goswami kan men deze domein die men de domein van potentie noemt, echter alleen duiden als zijnde bewustzijn. En de kern van non-dualisme is juist dat het zuiver universele bewustzijn ([[w:Atman (hindoeïsme)|atman in het hindoeïsme]]) de onderliggende essentie van alle ervaringen is. == Anatman == Een vaste ziel, zelf, geest, diepere essentie van ik of bewustzijn ([[w:Atman (hindoeïsme)|Atman in het hindoeïsme]]) als een onafhankelijk, permanent en onveranderlijke entiteit bestaat volgens de materialistische scholen in het [[w:boeddhisme|boeddhisme]] niet. Alles is met elkaar in verbinding en in beweging. Er is volgens deze leer sprake van een niet-zelf of [[w:anatman|anatman]]. In de [[w:Neurowetenschap|Neurowetenschap]] vinden we steun voor deze opvatting. Want hoewel neuronen op zich signalen ontvangen, (samen) doorgeven, en zo gedachten, gevoelens, sensorische weergaven en motorische gedragingen creëren, schijnt er geen centrale bestuurder te zijn, zoals ook de [[w:Bodhisattva|Bodhisattva]] [[w:Avalokitesvara|Avalokitesvara]] tijdens een diepe meditatie had ondervonden. Tezamen creëren de neuronen als netwerk het [[w:Emergentie|emergent verschijnsel]] van een afzonderlijke beslisser. Er is geen beslisser, alleen de beslissing als een gevolg van vele neuronen die op een complexe harmonieuze manier samenwerken. Op dezelfde manier is er een gevoel, gedachte of actie of waarneming, maar er is geen voeler, denker, uitvoerder of waarnemer. Om dit te begrijpen wordt soms een vergelijk gemaakt met de wind. Men zegt dat de wind waait, maar het waaien van lucht is wat we wind noemen. Er is geen werkelijke losstaande entiteit die kan waaien, het is een concept van onze geest die het bewegen van lucht als wind definieert. Hetzelfde geldt voor de opmerking dat de regen valt. Regen is vallend water. Op dezelfde synergetische manier als neuronen werken alle andere cellen in ons lichaam ook samen, zonder dat eentje ervan de baas is. Er is biologisch gezien geen afzonderlijk lichaam gescheiden van de rest, want elke ademteug die we innemen zorgt ervoor dat er onderdelen (CO2 en O2) worden uitgewisseld. De externe lucht van zonet, wordt net als voedsel even later het lichaam. De onderdelen van het lichaam worden op den duur weer uitscheiden. Er is dus geen vast lichaam en het kan niet bestaan zonder zijn omgeving. == Oneindigheid == Tegenover zien van wat er is in termen van atman, staat het ervaren van oneindigheid. Het begrip [[w:Oneindigheid|oneindigheid]] vinden we zowel in religie en filosofie als in de natuurwetenschappen. Een voorbeeld van deze unieke combinatie zien we terug bij de Franse [[w:wiskunde|wis]]- en [[w:natuurkunde|natuurkundige]] [[w:Blaise Pascal|Blaise Pascal]] die tevens [[w:filosofie|filosoof]] en [[w:Theologie|theoloog]] was. Hij wist een natuurwetenschappelijk betekenis te geven aan het begrip oneindigheid. == Onzekerheid == In het dagelijks leven weten we nooit zeker of we het bij het juiste eind hebben of de juiste keuze maken. Daartoe zou men alle mogelijkheden, alle gegevens en alle processen (oorzaken en gevolgen) moeten kennen. Net als bij het [[Schaken_voor_gevorderden/Inleiding#Opstellingen|schaken]] is dit aantal zo immens dat ons brein dit gezien zijn capaciteit niet kan. Op de schaal van elementaire deeltjes geldt de zogenaamde [[w:Onzekerheidsrelatie van Heisenberg|Onzekerheidsrelatie van Heisenberg]] die stelt dat twee grootheden die geen enkele relatie met elkaar hebben, niet allebei precies kunnen worden bepaald. De zekerheid van de ene grootheid gaat ten kosten van de zekerheid van de andere grootheid. Je kunt dus niet alles precies weten. == Waarheid == Zo kunnen we veilig stellen dat we de waarheid niet kennen. Waarheid wordt in filosofische of religieuze kringen dan soms gezien als een proces dat streeft naar verbinding of harmonie, naar elkaar luisteren en elkaars perspectief begrijpen zodat er vrede ontstaat. Men spreekt wel van een universele waarheid als een bewering alles omvattend, evident en neutraal is. Dit lijkt op een axioma zoals we die kennen uit de wiskunde. Het is op zich niet bewezen, maar wordt wel algemeen aanvaard als acceptabel uitgangspunt. Vanuit een axioma kunnen we waarheidsbeweringen of -stellingen onderbouwen. Een voorbeeld is het axioma dat de kortste afstand tussen twee punten een rechte lijn is of dat de lichtsnelheid in een vacuüm hetzelfde is voor alle waarnemers die met constante snelheid ten opzichte van elkaar bewegen. Een ander voorbeeld waarin axioma's worden gebruikt is om de rekenkunde van de natuurlijke getallen te formuleren. De Oostenrijks-Amerikaans wiskundige, logicus en filosoof [[w:Kurt Gödel|Kurt Gödel]] liet echter zien dat alle pogingen om de rekenkunde – en daarmee de wiskunde – via axioma's op te bouwen, incomplete of incorrecte waarheden opleveren. Dus dat de wiskunde haar eigen consistentie niet kan bewijzen. Hoe men zijn best ook doet, het levert volgens [[w:Onvolledigheidsstellingen van Gödel|Gödels onvolledigheidsstelling]] ofwel ware uitspraken op die niet bewezen kunnen worden (incompleet) of onware uitspraken die wel bewezen kunnen worden (incorrect). Omdat wiskunde voor de natuurwetenschappen een onmisbare basis is voor het bewijzen van theorieën, kan men hieruit afleiden dat ook voor elke waarheidsuitspraak binnen de natuurwetenschappen geldt dat deze nooit als absoluut kan worden bestempeld. Wel zou men de natuurwetenschappelijk axioma's en daaruit volgende "waarheden" kunnen bestempelen als waarheid die in onze subjectief wereld een waarde heeft, en daarmee wel een relatieve waarheid is. 13t6kov1t539fbntdf8386mjzvmzonf 363430 363429 2022-07-31T08:10:55Z BeeBringer 6655 wikitext text/x-wiki {{Begin}} Dit boek gaat over de relatie tussen de mens en de natuur. Hoe heeft de mens zijn plek in de natuur ervaren en onderzocht. Hoe kunnen moderne inzichten uit de natuurwetenschappen zoals bijvoorbeeld uit de sterrenkunde (kosmologie), natuurkunde (kwantummechanica en de relativiteitstheorie) en neurowetenschap (bewustzijn) worden gekoppeld aan de menselijke ervaring zoals geuit in religieuze, spirituele en filosofische inzichten. Hoe kan men een koppeling leggen en vertalen naar een bijdrage aan het geluk van mensen en een betere samenleving. De term '''Humanature''' is niet alleen een samenvoegen van '''Human''' (mens) en '''Nature''' (natuur), maar verwijst ook naar '''[[w:Huma|Huma]]''', een [[w:Paradijsvogels|paradijsvogel]] in de [[w:Perzische_mythologie|Perzische mythologie]] – vergelijkbaar met de [[w:Feniks|Feniks]] – die geluk brengt. De bedoeling van dit boek is niet "waarheden" te verkondigen, maar de zoektocht naar de waarheid te tonen en de lezer uit te nodigen dit bij zichzelf te doen, met als doel gelukkiger te leven. == Krachten == In de natuurwetenschappen heeft men het inzicht verkregen dat het in de natuur (op de allerkleinste schaal) gaat om relaties (krachten of wisselwerking) tussen entiteiten. Iets bestaat door de wisselwerking met iets anders. Alles is met elkaar verbonden en het gaat om die verbondenheid. Dit inzicht heeft de mens die dieper de natuur en zichzelf in zijn geest onderzocht, al veel eerder vergaard en gedeeld. Het geeft invulling en betekenis aan het leven als men de relatie met de natuur als zingeving beschouwd. Het gaat niet om het verzamelen van materie (lichaam en bezit) maar om de interactie binnen en buiten je geest. De relatie die je hebt met wat er is, kun je aanschouwen en transformeren indien gewenst. Je kunt zaken aantrekken of afstoten, je kunt iets ondersteunen of bevechten, je kunt iets laten zijn of willen beheersen, afhankelijk van hoe je je verhoud. Een houding aannemen van verzet of acceptatie oftewel angst of liefde. De keuze voor acceptatie en liefde voor wat er is, het door jezelf te vormen aantrekken van het "goede" en het dienen van de ander naast jezelf, wordt door de meeste religies en filosofen gepropageerd. Gecombineerd met wijsheid over de relaties in de natuur kan men via de reactie daarop een zinvolle betekenis aan het menselijk leven geven. == Binair == Hoewel we de wereld als een continuüm ervaren met een grote variëteit, is die ervaring eigenlijk gestoeld op het wel of niet afvuren van individuele [[w:Zenuwcel|zenuwcellen]]. De wereld zoals wij die ervaren is – net als de film ''[[w:Beeldend leren/The Matrix|The Matrix]]'' wordt uitgebeeld opgebouwd uit nullen en enen, ja en nee, wel of niet, aan of uit. Of in termen van golven (de energiepatronen die de wereld vormgeven) uit toppen en dalen. Daarbij is het eveneens belangrijk te realiseren dat het gaat om die afwisseling, het patroon daarin, om te komen tot een bepaalde vorm. Als er geen nul zou zijn, dan zou er geen mogelijkheid zijn de wereld te "programmeren". Net als bij een muziekstuk, zijn de stiltes net zo belangrijk als de momenten waarop er geluid is. Geluid is immers een golf, waarvan we de toon kunnen vaststellen door de afwisseling tussen toppen en de dalen (de frequentie). Iemand die [[w:Amusie|toondoof]] is, heeft hier moeite mee. Het inzicht dat alle aspecten van het leven en het universum bestaan uit tegenstellingen die zonder elkaar geen betekenis hebben, niets kunnen vormen, zien we terug in het Chinese [[w:Yin en yang|Yin en yang]]-begrip. == Non-dualisme == Volgens de Indiaas-Amerikaanse professor in de [[w:theoretische natuurkunde|theoretische natuurkunde]] [[w:Amit Goswami|Amit Goswami]] toont de [[w:kwantumfysica|kwantumfysica]] aan dat er geen sprake kan zijn van dualisme, maar alleen van [[w:Non-dualisme|non-dualisme]]. Er moet anders volgens de kwantumfysica een domein zijn buiten de [[w:Ruimtetijd|ruimtetijd]] die materie en niet-materie (niet van fysieke aard) met elkaar verbindt. Volgens Goswami kan men deze domein die men de domein van potentie noemt, echter alleen duiden als zijnde bewustzijn. En de kern van non-dualisme is juist dat het zuiver universele bewustzijn ([[w:Atman (hindoeïsme)|atman in het hindoeïsme]]) de onderliggende essentie van alle ervaringen is. == Anatman == Een vaste ziel, zelf, geest, diepere essentie van ik of bewustzijn ([[w:Atman (hindoeïsme)|Atman in het hindoeïsme]]) als een onafhankelijk, permanent en onveranderlijke entiteit bestaat volgens de materialistische scholen in het [[w:boeddhisme|boeddhisme]] niet. Alles is met elkaar in verbinding en in beweging. Er is volgens deze leer sprake van een niet-zelf of [[w:anatman|anatman]]. In de [[w:Neurowetenschap|Neurowetenschap]] vinden we steun voor deze opvatting. Want hoewel neuronen op zich signalen ontvangen, (samen) doorgeven, en zo gedachten, gevoelens, sensorische weergaven en motorische gedragingen creëren, schijnt er geen centrale bestuurder te zijn, zoals ook de [[w:Bodhisattva|Bodhisattva]] [[w:Avalokitesvara|Avalokitesvara]] tijdens een diepe meditatie had ondervonden. Tezamen creëren de neuronen als netwerk het [[w:Emergentie|emergent verschijnsel]] van een afzonderlijke beslisser. Er is geen beslisser, alleen de beslissing als een gevolg van vele neuronen die op een complexe harmonieuze manier samenwerken. Op dezelfde manier is er een gevoel, gedachte of actie of waarneming, maar er is geen voeler, denker, uitvoerder of waarnemer. Om dit te begrijpen wordt soms een vergelijk gemaakt met de wind. Men zegt dat de wind waait, maar het waaien van lucht is wat we wind noemen. Er is geen werkelijke losstaande entiteit die kan waaien, het is een concept van onze geest die het bewegen van lucht als wind definieert. Hetzelfde geldt voor de opmerking dat de regen valt. Regen is vallend water. Op dezelfde synergetische manier als neuronen werken alle andere cellen in ons lichaam ook samen, zonder dat eentje ervan de baas is. Er is biologisch gezien geen afzonderlijk lichaam gescheiden van de rest, want elke ademteug die we innemen zorgt ervoor dat er onderdelen (CO2 en O2) worden uitgewisseld. De externe lucht van zonet, wordt net als voedsel even later het lichaam. De onderdelen van het lichaam worden op den duur weer uitscheiden. Er is dus geen vast lichaam en het kan niet bestaan zonder zijn omgeving. == Oneindigheid == Tegenover zien van wat er is in termen van atman, staat het ervaren van oneindigheid. Het begrip [[w:Oneindigheid|oneindigheid]] vinden we zowel in religie en filosofie als in de natuurwetenschappen. Een voorbeeld van deze unieke combinatie zien we terug bij de Franse [[w:wiskunde|wis]]- en [[w:natuurkunde|natuurkundige]] [[w:Blaise Pascal|Blaise Pascal]] die tevens [[w:filosofie|filosoof]] en [[w:Theologie|theoloog]] was. Hij wist een natuurwetenschappelijk betekenis te geven aan het begrip oneindigheid. == Onzekerheid == In het dagelijks leven weten we nooit zeker of we het bij het juiste eind hebben of de juiste keuze maken. Daartoe zou men alle mogelijkheden, alle gegevens en alle processen (oorzaken en gevolgen) moeten kennen. Net als bij het [[Schaken_voor_gevorderden/Inleiding#Opstellingen|schaken]] is dit aantal zo immens dat ons brein dit gezien zijn capaciteit niet kan. Op de schaal van elementaire deeltjes geldt de zogenaamde [[w:Onzekerheidsrelatie van Heisenberg|Onzekerheidsrelatie van Heisenberg]] die stelt dat twee grootheden die geen enkele relatie met elkaar hebben, niet allebei precies kunnen worden bepaald. De zekerheid van de ene grootheid gaat ten kosten van de zekerheid van de andere grootheid. Je kunt dus niet alles precies weten. == Waarheid == Zo kunnen we veilig stellen dat we de waarheid niet kennen. Waarheid wordt in filosofische of religieuze kringen dan soms gezien als een proces dat streeft naar verbinding of harmonie, naar elkaar luisteren en elkaars perspectief begrijpen zodat er vrede ontstaat. Men spreekt wel van een universele waarheid als een bewering alles omvattend, evident en neutraal is. Dit lijkt op een axioma zoals we die kennen uit de wiskunde. Het is op zich niet bewezen, maar wordt wel algemeen aanvaard als acceptabel uitgangspunt. Vanuit een axioma kunnen we waarheidsbeweringen of -stellingen onderbouwen. Een voorbeeld is het axioma dat de kortste afstand tussen twee punten een rechte lijn is of dat de lichtsnelheid in een vacuüm hetzelfde is voor alle waarnemers die met constante snelheid ten opzichte van elkaar bewegen. Een ander voorbeeld waarin axioma's worden gebruikt is om de rekenkunde van de natuurlijke getallen te formuleren. De Oostenrijks-Amerikaans wiskundige, logicus en filosoof [[w:Kurt Gödel|Kurt Gödel]] liet echter zien dat alle pogingen om de rekenkunde – en daarmee de wiskunde – via axioma's op te bouwen, incomplete of incorrecte waarheden opleveren. Dus dat de wiskunde haar eigen consistentie niet kan bewijzen. Hoe men zijn best ook doet, het levert volgens [[w:Onvolledigheidsstellingen van Gödel|Gödels onvolledigheidsstelling]] ofwel ware uitspraken op die niet bewezen kunnen worden (incompleet) of onware uitspraken die wel bewezen kunnen worden (incorrect). Omdat wiskunde voor de natuurwetenschappen een onmisbare basis is voor het bewijzen van theorieën, kan men hieruit afleiden dat ook voor elke waarheidsuitspraak binnen de natuurwetenschappen geldt dat deze nooit als absoluut kan worden bestempeld. Wel zou men de natuurwetenschappelijk axioma's en daaruit volgende "waarheden" kunnen bestempelen als waarheid die in onze subjectief wereld een waarde heeft, en daarmee wel een relatieve waarheid is. == Competitie == ''"Want waar nijd en twistgierigheid is, aldaar is verwarring en alle boze handel." Jakobus 3:16'' "Survival of the fittest" is een begrip dat we kennen uit het proces van [[w:Natuurlijke_selectie|Natuurlijke_selectie]] als een van de drijvende krachten achter de [[w:Evolutie (biologie)|evolutie]]. De best aangepaste organismen zullen steeds meer de overhand krijgen binnen de populatie. Deze [[w:Concurrentie (ecologie)|concurrentie]] om het gebruik van de natuurlijke omgeving door organismen met overeenkomstige behoeften is de ecologische duiding van competitie. In de meeste spirituele stromingen wordt gekozen voor een andere biologische relatie met elkaar namelijk de coöperatie tussen mensen en [[w:mutualisme|mutualisme]] met andere wezens. Dit sluit beter aan bij het idee van non-dualisme en anatman. Het gaat er niet om jezelf te meten met anderen, maar om te komen tot een vredige groei tezamen. Of volgens Jezus; “Oordeel Niet, Opdat U Niet Geoordeeld Wordt” (Mattheüs 7:1 en Lukas 6:37). dfs5xeezl8o9r7ifba016i3qn5iat1t 363431 363430 2022-07-31T08:13:17Z BeeBringer 6655 /* Competitie */ wikitext text/x-wiki {{Begin}} Dit boek gaat over de relatie tussen de mens en de natuur. Hoe heeft de mens zijn plek in de natuur ervaren en onderzocht. Hoe kunnen moderne inzichten uit de natuurwetenschappen zoals bijvoorbeeld uit de sterrenkunde (kosmologie), natuurkunde (kwantummechanica en de relativiteitstheorie) en neurowetenschap (bewustzijn) worden gekoppeld aan de menselijke ervaring zoals geuit in religieuze, spirituele en filosofische inzichten. Hoe kan men een koppeling leggen en vertalen naar een bijdrage aan het geluk van mensen en een betere samenleving. De term '''Humanature''' is niet alleen een samenvoegen van '''Human''' (mens) en '''Nature''' (natuur), maar verwijst ook naar '''[[w:Huma|Huma]]''', een [[w:Paradijsvogels|paradijsvogel]] in de [[w:Perzische_mythologie|Perzische mythologie]] – vergelijkbaar met de [[w:Feniks|Feniks]] – die geluk brengt. De bedoeling van dit boek is niet "waarheden" te verkondigen, maar de zoektocht naar de waarheid te tonen en de lezer uit te nodigen dit bij zichzelf te doen, met als doel gelukkiger te leven. == Krachten == In de natuurwetenschappen heeft men het inzicht verkregen dat het in de natuur (op de allerkleinste schaal) gaat om relaties (krachten of wisselwerking) tussen entiteiten. Iets bestaat door de wisselwerking met iets anders. Alles is met elkaar verbonden en het gaat om die verbondenheid. Dit inzicht heeft de mens die dieper de natuur en zichzelf in zijn geest onderzocht, al veel eerder vergaard en gedeeld. Het geeft invulling en betekenis aan het leven als men de relatie met de natuur als zingeving beschouwd. Het gaat niet om het verzamelen van materie (lichaam en bezit) maar om de interactie binnen en buiten je geest. De relatie die je hebt met wat er is, kun je aanschouwen en transformeren indien gewenst. Je kunt zaken aantrekken of afstoten, je kunt iets ondersteunen of bevechten, je kunt iets laten zijn of willen beheersen, afhankelijk van hoe je je verhoud. Een houding aannemen van verzet of acceptatie oftewel angst of liefde. De keuze voor acceptatie en liefde voor wat er is, het door jezelf te vormen aantrekken van het "goede" en het dienen van de ander naast jezelf, wordt door de meeste religies en filosofen gepropageerd. Gecombineerd met wijsheid over de relaties in de natuur kan men via de reactie daarop een zinvolle betekenis aan het menselijk leven geven. == Binair == Hoewel we de wereld als een continuüm ervaren met een grote variëteit, is die ervaring eigenlijk gestoeld op het wel of niet afvuren van individuele [[w:Zenuwcel|zenuwcellen]]. De wereld zoals wij die ervaren is – net als de film ''[[w:Beeldend leren/The Matrix|The Matrix]]'' wordt uitgebeeld opgebouwd uit nullen en enen, ja en nee, wel of niet, aan of uit. Of in termen van golven (de energiepatronen die de wereld vormgeven) uit toppen en dalen. Daarbij is het eveneens belangrijk te realiseren dat het gaat om die afwisseling, het patroon daarin, om te komen tot een bepaalde vorm. Als er geen nul zou zijn, dan zou er geen mogelijkheid zijn de wereld te "programmeren". Net als bij een muziekstuk, zijn de stiltes net zo belangrijk als de momenten waarop er geluid is. Geluid is immers een golf, waarvan we de toon kunnen vaststellen door de afwisseling tussen toppen en de dalen (de frequentie). Iemand die [[w:Amusie|toondoof]] is, heeft hier moeite mee. Het inzicht dat alle aspecten van het leven en het universum bestaan uit tegenstellingen die zonder elkaar geen betekenis hebben, niets kunnen vormen, zien we terug in het Chinese [[w:Yin en yang|Yin en yang]]-begrip. == Non-dualisme == Volgens de Indiaas-Amerikaanse professor in de [[w:theoretische natuurkunde|theoretische natuurkunde]] [[w:Amit Goswami|Amit Goswami]] toont de [[w:kwantumfysica|kwantumfysica]] aan dat er geen sprake kan zijn van dualisme, maar alleen van [[w:Non-dualisme|non-dualisme]]. Er moet anders volgens de kwantumfysica een domein zijn buiten de [[w:Ruimtetijd|ruimtetijd]] die materie en niet-materie (niet van fysieke aard) met elkaar verbindt. Volgens Goswami kan men deze domein die men de domein van potentie noemt, echter alleen duiden als zijnde bewustzijn. En de kern van non-dualisme is juist dat het zuiver universele bewustzijn ([[w:Atman (hindoeïsme)|atman in het hindoeïsme]]) de onderliggende essentie van alle ervaringen is. == Anatman == Een vaste ziel, zelf, geest, diepere essentie van ik of bewustzijn ([[w:Atman (hindoeïsme)|Atman in het hindoeïsme]]) als een onafhankelijk, permanent en onveranderlijke entiteit bestaat volgens de materialistische scholen in het [[w:boeddhisme|boeddhisme]] niet. Alles is met elkaar in verbinding en in beweging. Er is volgens deze leer sprake van een niet-zelf of [[w:anatman|anatman]]. In de [[w:Neurowetenschap|Neurowetenschap]] vinden we steun voor deze opvatting. Want hoewel neuronen op zich signalen ontvangen, (samen) doorgeven, en zo gedachten, gevoelens, sensorische weergaven en motorische gedragingen creëren, schijnt er geen centrale bestuurder te zijn, zoals ook de [[w:Bodhisattva|Bodhisattva]] [[w:Avalokitesvara|Avalokitesvara]] tijdens een diepe meditatie had ondervonden. Tezamen creëren de neuronen als netwerk het [[w:Emergentie|emergent verschijnsel]] van een afzonderlijke beslisser. Er is geen beslisser, alleen de beslissing als een gevolg van vele neuronen die op een complexe harmonieuze manier samenwerken. Op dezelfde manier is er een gevoel, gedachte of actie of waarneming, maar er is geen voeler, denker, uitvoerder of waarnemer. Om dit te begrijpen wordt soms een vergelijk gemaakt met de wind. Men zegt dat de wind waait, maar het waaien van lucht is wat we wind noemen. Er is geen werkelijke losstaande entiteit die kan waaien, het is een concept van onze geest die het bewegen van lucht als wind definieert. Hetzelfde geldt voor de opmerking dat de regen valt. Regen is vallend water. Op dezelfde synergetische manier als neuronen werken alle andere cellen in ons lichaam ook samen, zonder dat eentje ervan de baas is. Er is biologisch gezien geen afzonderlijk lichaam gescheiden van de rest, want elke ademteug die we innemen zorgt ervoor dat er onderdelen (CO2 en O2) worden uitgewisseld. De externe lucht van zonet, wordt net als voedsel even later het lichaam. De onderdelen van het lichaam worden op den duur weer uitscheiden. Er is dus geen vast lichaam en het kan niet bestaan zonder zijn omgeving. == Oneindigheid == Tegenover zien van wat er is in termen van atman, staat het ervaren van oneindigheid. Het begrip [[w:Oneindigheid|oneindigheid]] vinden we zowel in religie en filosofie als in de natuurwetenschappen. Een voorbeeld van deze unieke combinatie zien we terug bij de Franse [[w:wiskunde|wis]]- en [[w:natuurkunde|natuurkundige]] [[w:Blaise Pascal|Blaise Pascal]] die tevens [[w:filosofie|filosoof]] en [[w:Theologie|theoloog]] was. Hij wist een natuurwetenschappelijk betekenis te geven aan het begrip oneindigheid. == Onzekerheid == In het dagelijks leven weten we nooit zeker of we het bij het juiste eind hebben of de juiste keuze maken. Daartoe zou men alle mogelijkheden, alle gegevens en alle processen (oorzaken en gevolgen) moeten kennen. Net als bij het [[Schaken_voor_gevorderden/Inleiding#Opstellingen|schaken]] is dit aantal zo immens dat ons brein dit gezien zijn capaciteit niet kan. Op de schaal van elementaire deeltjes geldt de zogenaamde [[w:Onzekerheidsrelatie van Heisenberg|Onzekerheidsrelatie van Heisenberg]] die stelt dat twee grootheden die geen enkele relatie met elkaar hebben, niet allebei precies kunnen worden bepaald. De zekerheid van de ene grootheid gaat ten kosten van de zekerheid van de andere grootheid. Je kunt dus niet alles precies weten. == Waarheid == Zo kunnen we veilig stellen dat we de waarheid niet kennen. Waarheid wordt in filosofische of religieuze kringen dan soms gezien als een proces dat streeft naar verbinding of harmonie, naar elkaar luisteren en elkaars perspectief begrijpen zodat er vrede ontstaat. Men spreekt wel van een universele waarheid als een bewering alles omvattend, evident en neutraal is. Dit lijkt op een axioma zoals we die kennen uit de wiskunde. Het is op zich niet bewezen, maar wordt wel algemeen aanvaard als acceptabel uitgangspunt. Vanuit een axioma kunnen we waarheidsbeweringen of -stellingen onderbouwen. Een voorbeeld is het axioma dat de kortste afstand tussen twee punten een rechte lijn is of dat de lichtsnelheid in een vacuüm hetzelfde is voor alle waarnemers die met constante snelheid ten opzichte van elkaar bewegen. Een ander voorbeeld waarin axioma's worden gebruikt is om de rekenkunde van de natuurlijke getallen te formuleren. De Oostenrijks-Amerikaans wiskundige, logicus en filosoof [[w:Kurt Gödel|Kurt Gödel]] liet echter zien dat alle pogingen om de rekenkunde – en daarmee de wiskunde – via axioma's op te bouwen, incomplete of incorrecte waarheden opleveren. Dus dat de wiskunde haar eigen consistentie niet kan bewijzen. Hoe men zijn best ook doet, het levert volgens [[w:Onvolledigheidsstellingen van Gödel|Gödels onvolledigheidsstelling]] ofwel ware uitspraken op die niet bewezen kunnen worden (incompleet) of onware uitspraken die wel bewezen kunnen worden (incorrect). Omdat wiskunde voor de natuurwetenschappen een onmisbare basis is voor het bewijzen van theorieën, kan men hieruit afleiden dat ook voor elke waarheidsuitspraak binnen de natuurwetenschappen geldt dat deze nooit als absoluut kan worden bestempeld. Wel zou men de natuurwetenschappelijk axioma's en daaruit volgende "waarheden" kunnen bestempelen als waarheid die in onze subjectief wereld een waarde heeft, en daarmee wel een relatieve waarheid is. == Competitie == ''"Want waar nijd en twistgierigheid is, aldaar is verwarring en alle boze handel." Jakobus 3:16'' "Survival of the fittest" is een begrip dat we kennen uit het proces van [[w:Natuurlijke_selectie|natuurlijke selectie]] als een van de drijvende krachten achter de [[w:Evolutie (biologie)|evolutie]]. De best aangepaste organismen zullen steeds meer de overhand krijgen binnen de populatie. Deze [[w:Concurrentie (ecologie)|concurrentie]] om het gebruik van de natuurlijke omgeving door organismen met overeenkomstige behoeften is de ecologische duiding van competitie. In de meeste spirituele stromingen wordt gekozen voor een andere biologische relatie met elkaar namelijk de coöperatie tussen mensen en [[w:mutualisme|mutualisme]] met andere wezens. Dit sluit beter aan bij het idee van non-dualisme en anatman. Het gaat er niet om jezelf te meten met anderen, maar om te komen tot een vredige groei tezamen. Of volgens Jezus; “Oordeel Niet, Opdat U Niet Geoordeeld Wordt” (Mattheüs 7:1 en Lukas 6:37). mgcn8n0gbilgkly6oic05tasji8ucjz