Kaartspel/Wippen

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="nl">
  <siteinfo>
    <sitename>Wikibooks</sitename>
    <dbname>nlwikibooks</dbname>
    <base>https://nl.wikibooks.org/wiki/Hoofdpagina</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.25</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Media</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Speciaal</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Overleg</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Gebruiker</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Overleg gebruiker</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Wikibooks</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Overleg Wikibooks</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Bestand</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Overleg bestand</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">Overleg MediaWiki</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Sjabloon</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Overleg sjabloon</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Help</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Overleg help</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Categorie</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Overleg categorie</namespace>
      <namespace key="102" case="first-letter">Transwiki</namespace>
      <namespace key="103" case="first-letter">Overleg transwiki</namespace>
      <namespace key="104" case="first-letter">Wikijunior</namespace>
      <namespace key="105" case="first-letter">Overleg Wikijunior</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Module</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Overleg module</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Uitbreiding</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Overleg uitbreiding</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Uitbreidingsdefinitie</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Overleg uitbreidingsdefinitie</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Kaartspel/Wippen</title>
    <ns>0</ns>
    <id>12645</id>
    <revision>
      <id>363584</id>
      <parentid>363491</parentid>
      <timestamp>2022-08-20T11:23:53Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>2A02:A442:FDE9:1:2098:78C6:4C2B:9C48</ip>
      </contributor>
      <comment>Vraag om extra uitleg</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8682" xml:space="preserve">'''Wippen''' is een kaartspel voor twee of meer spelers. Er wordt gespeeld met een klassiek spel van 52 kaarten, zonder jokers.


ik ben al 2 uur het spel aan het proberen te spelen en in geen enkele uitleg word verteld wat je moet doen met de kaarten die je hebt genomen of gewipt. Leg je die opzij op een stapeltje? Neem je die ook in je hand? Leg je die zichtbaar op tafel??

wie oh wie kan ons helpen??? Graag reactie naar claudiaswinkels@hetnet.NL 

==Kaarten==
Bij een groot aantal spelers, vanaf 4, kunnen ook 2 boeken (104 kaarten) gebruikt worden. Het is een ideaal spel om kinderen te leren omgaan met kaarten en te leren tellen. Om het spel aan te [[leren]] legt iedereen zijn kaarten zichtbaar op tafel, en helpen de spelers elkaar om het spel uit te spelen.

===Basisregel===
Er wordt altijd gedeeld en gespeeld met de klok mee. De deler deelt per 2 kaarten, en legt ook 2 kaarten op tafel met de afbeelding zichtbaar, net voordat hij zichtzelf bedient. In totaal krijgt iedereen 4 kaarten en liggen er 4 kaarten op tafel, deze noemt men de '''pot'''. Dan spelen de spelers om beurten met één van hun kaarten. Dit kan op twee manieren: ofwel nemen ze eenzelfde kaart uit de pot, waarbij de kleur geen rol speelt, ofwel wanneer geen zelfde kaart kan genomen worden, wordt een kaart bij in de pot gelegd. Wanneer iemand de laatste kaart uit de pot neemt en zo de pot leeg maakt, kan de volgende dus niet anders dan een kaart af te leggen in de pot. Als iedere speler zijn 4 kaarten gespeeld heeft, wordt er opnieuw en weer per 2 gedeeld, maar er worden geen kaarten meer in de pot gelegd. De speler die als laatste kaarten uit de pot kon halen, krijgt de gehele pot, nadat de laatste spelers hun kaart (tevergeefs) uitgespeeld hebben. Wie een kaart uit de pot kan nemen moet dat doen. Zo kan men niet sparen om met de laatste slag de pot te winnen en zo meer kaarten te vergaren. Degene die het meest aantal kaarten uit de pot heeft kunnen nemen is de winnaar. 

Tijdens een hele ronde worden de kaarten altijd door dezelfde persoon gedeeld. Pas als alle 52 (of 104) kaarten verdeeld zijn en de ronde is afgelopen is het de beurt aan de volgende speler in rij om te delen. Wanneer het aantal kaarten niet klopt volgens het aantal spelers, worden er prentjes uit het spel weggenomen bv. de 4 koningen (heren).&lt;br&gt;
De formule voor 1 boek (van 52 kaarten) is als volgt:&lt;br&gt;&lt;br&gt;
aantal delen = (52-4) / (spelers * 4)&lt;br&gt;&lt;br&gt;
en voor 2 boeken:&lt;br&gt;&lt;br&gt;
aantal delen = (104-4) / (spelers * 4)&lt;br&gt;&lt;br&gt;
Wanneer we bv. met 2 boeken en 4 spelers spelen dan is 100 (104-4) niet deelbaar door 16
(spelers * 4) en moeten er dus kaarten uit het spel genomen worden tot dit wel het geval is:&lt;br&gt;
6 = 96 * 16&lt;br&gt;
Hier moeten er dus 4 kaarten uit het spel genomen worden.&lt;br&gt;&lt;br&gt;
{| class=&quot;prettytable&quot;
|-
! Spelers
! Boeken
! Aantal kaarten
! Aantal delen
! Weg te nemen kaarten
|-
| 2 || 1 || 52 || 6 || 0
|-
| 3 || 1 || 52 || 4 || 0
|-
| 4 || 1 || 52 || 3 || 0
|-
| 2 || 2 || 100 || 12 || 4
|-
| 3 || 2 || 100 || 8 || 4
|-
| 4 || 2 || 100 || 6 || 4
|-
| 5 || 2 || 104 || 5 || 0
|-
| 6 || 2 || 100 || 4 || 4
|-
|}

===Bijkomende regels===
Afhankelijk van de capaciteit en de ervaring van de spelers worden enkele bijkomende regels aan het spel toegevoegd.

====Optellen of combineren====
Men kan twee of meer kaarten uit de pot '''optellen''' tot dezelfde waarde van de kaart die gespeeld wordt, en dan al deze kaarten te gelijk uit het spel nemen. Bijvoorbeeld met een negen uit de hand kunnen de twee, drie en vier (dus samen negen) uit de pot genomen worden. Met de prentjes (heer, dame en boer) kan niet gecombineerd worden.

====Bouwen====
Een speler mag ook '''bouwen''' i.p.v. te nemen. Hierbij worden 1 of meerdere kaarten uit de pot opgeteld met de kaart die in de pot wordt afgelegd. De bedoeling is om dan al deze kaarten op te nemen bij een volgende beurt, een speler mag daarom alleen bouwen voor iets wat hij in de hand heeft. Bijv. met een vijf en een zeven in de hand en een twee in de pot, kan de speler zeggen te bouwen voor zeven door de vijf op de twee te leggen in de pot. Wanneer een andere speler nu ook een zeven heeft, mag hij uiteraard ook de bouw nemen. Een kaart die deel uitmaakt van een bouw is niet meer '''open''', en kan dus niet meer als individuele kaart uit het spel genomen worden. Een bouw kan enkel maar in zijn geheel uit het spel genomen worden.

====Bovenbouwen====
Bij '''bovenbouwen''' voegt een speler een kaart toe aan een bestaande bouw, om zo te bouwen tot een hogere waarde van een kaart die hij natuurlijk ook in de hand moet hebben.

====Dubbel bouwen====
Dubbel bouwen gebeurt door een kaart af te leggen in de pot en deze te combineren met andere kaarten uit de pot, tot tweemaal de waarde van een kaart, die men in de hand heeft. Bijvoorbeeld een speler kan in één keer met een vier uit de hand, en een open drie, vijf en zes in de pot dubbel bouwen voor negen, door de vier met de vijf en de drie met de zes te combineren. Zoals bij een gewone bouw kan men enkel bouwen voor iets wat men in de hand heeft. Dubbel bouwen kan bijv. ook op een bestaande gewone bouw. Iemand bouwt met een zes uit de hand en een open twee uit de pot voor acht bouwen. Als bij de volgende beurt een drie in de pot is bijgekomen, dan kan de speler met een vijf uit de hand de bouw verdubbelen en deze in de pot laten liggen, tot de volgende beurt om dan al deze kaarten met zijn acht te nemen.

Bovenbouwen op een dubbele bouw kan niet meer.
De waarde van een dubbele bouw kan dus niet meer gewijzigd worden,
zodat een dubbele bouw enkele met de juiste kaart kan opgenomen worden.
(Er kan wel afgesproken worden dat men nog mag optellen met een dubbele bouw,
omdat dan de waarde van de bouw zelf niet meer verandert,
bv. bij een dubbele bouw van 4 en een open 2 in de pot,
kan men dan de (dubbele) 4 combineren met de 2 tot 6,
en al deze kaarten opnemen met een 6 uit de hand).

Dubbel bouwen met prentjes kan niet, om te beletten dat de pot niet meer leeg gespeeld kan worden. Bij een dubbele bouw van prentjes worden er dan 3 dezelfde prentjes tegelijk uit de pot genomen, wanneer het vierde en laatste prentje dan in de pot terecht komt kan het nooit meer weggenomen worden.

====Punten telling====
In plaats van alleen te spelen voor het meeste kaarten worden er voor ieder spel 11 punten verdeeld als volgt:
{| class=&quot;prettytable&quot;
|-
! Kaart(en)
! Punten
|-
| meeste kaarten || 2
|-
| meeste schoppen || 2
|-
| ruiten tien || 2
|-
| schoppen twee || 1
|-
| een aas (vier keer) || 1
|-
|}
Men bepaalt vooraf voor hoeveel punten men speelt, bv. om het eerst 52 punten vergaren (het aantal kaarten in een spel) of naar een ander getal.

====Wip====
Als iemand de laatste kaart uit de pot wegneemt en er dus geen kaarten meer blijven liggen, haalt deze persoon een &quot;wip&quot;.
Bij de laatste deel mag er echter niet meer gewipt worden, omdat de boek op en uitgedeeld is (er kan dus maar gewipt worden zo lang er nog kaarten over zijn om te delen). Elke wip is goed voor 1 extra punt.&lt;br&gt;
Een wip wordt meestal aangeduid door de verworven kaarten omgekeerd of dwars onder het stapeltje van de speler te leggen.
Het is mogelijk dat een speler meer dan één wip per spel haalt.
 
==Enkele scenario's==

Er ligt een 5 open in de pot, een speler heeft een 3 en bouwt voor 8, die hij dan bij de volgende beurt met zijn 8 moet opnemen.&lt;br&gt;
Tenzij een andere speler hem/haar natuurlijk de loef afsteekt.&lt;br&gt;
Wordt er afgesproken dat men nog extra mag bovenbouwen, dan kan een volgende speler er bijv. nog een 2 aan toevoegen, om in een volgende ronde alle kaarten te vergaren met zijn 10.&lt;br&gt;
Als het totaal nog géén 10 is, dan kan er dus evt. nog iets worden bijgevoegd.

Met een open 2, 3 en 4 in de pot en een 5 en 7 in de hand kan men in één keer een dubbele bouw maken van 7,
door de 5 af te gooien en te combineren met de 2,
en tevens de 3 met de 4 te combineren tot 7.&lt;br&gt;
Bij de volgende beurt kunnen dan al deze kaarten met de 7 genomen worden.

Er ligt een 2 en 4 open op in de pot.&lt;br&gt;
In de hand een 3, 5 en 7.&lt;br&gt;
Bij de eerste beurt, kan bijv. de 5 gespeeld worden om met de 2 voor 7 te bouwen.&lt;br&gt;
Bij een volgende beurt, kan door de 3 bij de 4 te leggen,
nog eens 7 gevormd worden, en zo een dubbele bouw van 7 gemaakt worden.&lt;br&gt;
Bij de derde beurt kan dan alles samen met de 7 vergaard worden.&lt;br&gt;
Werden er in spel, door andere spelers, intussen kaarten bijgelegd,
waarmee nog maar ééns 7 gevormd kan worden (bv. een 2, een 4 en een aas),
dan mogen die ook ineens meegenomen worden.

==Trivia==

In sommige streken wordt er ook echt gewipt door degene die een wip maakt. De winnaar licht dan even zijn zitvlak op.


{{kaartspel}}
{{sub}}</text>
      <sha1>76pmnb4k5qp0g32wtskou04mprl9b1l</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>363585</id>
      <parentid>363584</parentid>
      <timestamp>2022-08-20T11:29:49Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <minor />
      <comment>Wijzigingen door [[Speciaal:Contributions/2A02:A442:FDE9:1:2098:78C6:4C2B:9C48|2A02:A442:FDE9:1:2098:78C6:4C2B:9C48]] hersteld tot de versie na de laatste wijziging door ABPMAB</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="8356" xml:space="preserve">'''Wippen''' is een kaartspel voor twee of meer spelers. Er wordt gespeeld met een klassiek spel van 52 kaarten, zonder jokers.

==Kaarten==
Bij een groot aantal spelers, vanaf 4, kunnen ook 2 boeken (104 kaarten) gebruikt worden. Het is een ideaal spel om kinderen te leren omgaan met kaarten en te leren tellen. Om het spel aan te [[leren]] legt iedereen zijn kaarten zichtbaar op tafel, en helpen de spelers elkaar om het spel uit te spelen.

===Basisregel===
Er wordt altijd gedeeld en gespeeld met de klok mee. De deler deelt per 2 kaarten, en legt ook 2 kaarten op tafel met de afbeelding zichtbaar, net voordat hij zichtzelf bedient. In totaal krijgt iedereen 4 kaarten en liggen er 4 kaarten op tafel, deze noemt men de '''pot'''. Dan spelen de spelers om beurten met één van hun kaarten. Dit kan op twee manieren: ofwel nemen ze eenzelfde kaart uit de pot, waarbij de kleur geen rol speelt, ofwel wanneer geen zelfde kaart kan genomen worden, wordt een kaart bij in de pot gelegd. Wanneer iemand de laatste kaart uit de pot neemt en zo de pot leeg maakt, kan de volgende dus niet anders dan een kaart af te leggen in de pot. Als iedere speler zijn 4 kaarten gespeeld heeft, wordt er opnieuw en weer per 2 gedeeld, maar er worden geen kaarten meer in de pot gelegd. De speler die als laatste kaarten uit de pot kon halen, krijgt de gehele pot, nadat de laatste spelers hun kaart (tevergeefs) uitgespeeld hebben. Wie een kaart uit de pot kan nemen moet dat doen. Zo kan men niet sparen om met de laatste slag de pot te winnen en zo meer kaarten te vergaren. Degene die het meest aantal kaarten uit de pot heeft kunnen nemen is de winnaar. 

Tijdens een hele ronde worden de kaarten altijd door dezelfde persoon gedeeld. Pas als alle 52 (of 104) kaarten verdeeld zijn en de ronde is afgelopen is het de beurt aan de volgende speler in rij om te delen. Wanneer het aantal kaarten niet klopt volgens het aantal spelers, worden er prentjes uit het spel weggenomen bv. de 4 koningen (heren).&lt;br&gt;
De formule voor 1 boek (van 52 kaarten) is als volgt:&lt;br&gt;&lt;br&gt;
aantal delen = (52-4) / (spelers * 4)&lt;br&gt;&lt;br&gt;
en voor 2 boeken:&lt;br&gt;&lt;br&gt;
aantal delen = (104-4) / (spelers * 4)&lt;br&gt;&lt;br&gt;
Wanneer we bv. met 2 boeken en 4 spelers spelen dan is 100 (104-4) niet deelbaar door 16
(spelers * 4) en moeten er dus kaarten uit het spel genomen worden tot dit wel het geval is:&lt;br&gt;
6 = 96 * 16&lt;br&gt;
Hier moeten er dus 4 kaarten uit het spel genomen worden.&lt;br&gt;&lt;br&gt;
{| class=&quot;prettytable&quot;
|-
! Spelers
! Boeken
! Aantal kaarten
! Aantal delen
! Weg te nemen kaarten
|-
| 2 || 1 || 52 || 6 || 0
|-
| 3 || 1 || 52 || 4 || 0
|-
| 4 || 1 || 52 || 3 || 0
|-
| 2 || 2 || 100 || 12 || 4
|-
| 3 || 2 || 100 || 8 || 4
|-
| 4 || 2 || 100 || 6 || 4
|-
| 5 || 2 || 104 || 5 || 0
|-
| 6 || 2 || 100 || 4 || 4
|-
|}

===Bijkomende regels===
Afhankelijk van de capaciteit en de ervaring van de spelers worden enkele bijkomende regels aan het spel toegevoegd.

====Optellen of combineren====
Men kan twee of meer kaarten uit de pot '''optellen''' tot dezelfde waarde van de kaart die gespeeld wordt, en dan al deze kaarten te gelijk uit het spel nemen. Bijvoorbeeld met een negen uit de hand kunnen de twee, drie en vier (dus samen negen) uit de pot genomen worden. Met de prentjes (heer, dame en boer) kan niet gecombineerd worden.

====Bouwen====
Een speler mag ook '''bouwen''' i.p.v. te nemen. Hierbij worden 1 of meerdere kaarten uit de pot opgeteld met de kaart die in de pot wordt afgelegd. De bedoeling is om dan al deze kaarten op te nemen bij een volgende beurt, een speler mag daarom alleen bouwen voor iets wat hij in de hand heeft. Bijv. met een vijf en een zeven in de hand en een twee in de pot, kan de speler zeggen te bouwen voor zeven door de vijf op de twee te leggen in de pot. Wanneer een andere speler nu ook een zeven heeft, mag hij uiteraard ook de bouw nemen. Een kaart die deel uitmaakt van een bouw is niet meer '''open''', en kan dus niet meer als individuele kaart uit het spel genomen worden. Een bouw kan enkel maar in zijn geheel uit het spel genomen worden.

====Bovenbouwen====
Bij '''bovenbouwen''' voegt een speler een kaart toe aan een bestaande bouw, om zo te bouwen tot een hogere waarde van een kaart die hij natuurlijk ook in de hand moet hebben.

====Dubbel bouwen====
Dubbel bouwen gebeurt door een kaart af te leggen in de pot en deze te combineren met andere kaarten uit de pot, tot tweemaal de waarde van een kaart, die men in de hand heeft. Bijvoorbeeld een speler kan in één keer met een vier uit de hand, en een open drie, vijf en zes in de pot dubbel bouwen voor negen, door de vier met de vijf en de drie met de zes te combineren. Zoals bij een gewone bouw kan men enkel bouwen voor iets wat men in de hand heeft. Dubbel bouwen kan bijv. ook op een bestaande gewone bouw. Iemand bouwt met een zes uit de hand en een open twee uit de pot voor acht bouwen. Als bij de volgende beurt een drie in de pot is bijgekomen, dan kan de speler met een vijf uit de hand de bouw verdubbelen en deze in de pot laten liggen, tot de volgende beurt om dan al deze kaarten met zijn acht te nemen.

Bovenbouwen op een dubbele bouw kan niet meer.
De waarde van een dubbele bouw kan dus niet meer gewijzigd worden,
zodat een dubbele bouw enkele met de juiste kaart kan opgenomen worden.
(Er kan wel afgesproken worden dat men nog mag optellen met een dubbele bouw,
omdat dan de waarde van de bouw zelf niet meer verandert,
bv. bij een dubbele bouw van 4 en een open 2 in de pot,
kan men dan de (dubbele) 4 combineren met de 2 tot 6,
en al deze kaarten opnemen met een 6 uit de hand).

Dubbel bouwen met prentjes kan niet, om te beletten dat de pot niet meer leeg gespeeld kan worden. Bij een dubbele bouw van prentjes worden er dan 3 dezelfde prentjes tegelijk uit de pot genomen, wanneer het vierde en laatste prentje dan in de pot terecht komt kan het nooit meer weggenomen worden.

====Punten telling====
In plaats van alleen te spelen voor het meeste kaarten worden er voor ieder spel 11 punten verdeeld als volgt:
{| class=&quot;prettytable&quot;
|-
! Kaart(en)
! Punten
|-
| meeste kaarten || 2
|-
| meeste schoppen || 2
|-
| ruiten tien || 2
|-
| schoppen twee || 1
|-
| een aas (vier keer) || 1
|-
|}
Men bepaalt vooraf voor hoeveel punten men speelt, bv. om het eerst 52 punten vergaren (het aantal kaarten in een spel) of naar een ander getal.

====Wip====
Als iemand de laatste kaart uit de pot wegneemt en er dus geen kaarten meer blijven liggen, haalt deze persoon een &quot;wip&quot;.
Bij de laatste deel mag er echter niet meer gewipt worden, omdat de boek op en uitgedeeld is (er kan dus maar gewipt worden zo lang er nog kaarten over zijn om te delen). Elke wip is goed voor 1 extra punt.&lt;br&gt;
Een wip wordt meestal aangeduid door de verworven kaarten omgekeerd of dwars onder het stapeltje van de speler te leggen.
Het is mogelijk dat een speler meer dan één wip per spel haalt.
 
==Enkele scenario's==

Er ligt een 5 open in de pot, een speler heeft een 3 en bouwt voor 8, die hij dan bij de volgende beurt met zijn 8 moet opnemen.&lt;br&gt;
Tenzij een andere speler hem/haar natuurlijk de loef afsteekt.&lt;br&gt;
Wordt er afgesproken dat men nog extra mag bovenbouwen, dan kan een volgende speler er bijv. nog een 2 aan toevoegen, om in een volgende ronde alle kaarten te vergaren met zijn 10.&lt;br&gt;
Als het totaal nog géén 10 is, dan kan er dus evt. nog iets worden bijgevoegd.

Met een open 2, 3 en 4 in de pot en een 5 en 7 in de hand kan men in één keer een dubbele bouw maken van 7,
door de 5 af te gooien en te combineren met de 2,
en tevens de 3 met de 4 te combineren tot 7.&lt;br&gt;
Bij de volgende beurt kunnen dan al deze kaarten met de 7 genomen worden.

Er ligt een 2 en 4 open op in de pot.&lt;br&gt;
In de hand een 3, 5 en 7.&lt;br&gt;
Bij de eerste beurt, kan bijv. de 5 gespeeld worden om met de 2 voor 7 te bouwen.&lt;br&gt;
Bij een volgende beurt, kan door de 3 bij de 4 te leggen,
nog eens 7 gevormd worden, en zo een dubbele bouw van 7 gemaakt worden.&lt;br&gt;
Bij de derde beurt kan dan alles samen met de 7 vergaard worden.&lt;br&gt;
Werden er in spel, door andere spelers, intussen kaarten bijgelegd,
waarmee nog maar ééns 7 gevormd kan worden (bv. een 2, een 4 en een aas),
dan mogen die ook ineens meegenomen worden.

==Trivia==

In sommige streken wordt er ook echt gewipt door degene die een wip maakt. De winnaar licht dan even zijn zitvlak op.


{{kaartspel}}
{{sub}}</text>
      <sha1>fyyj3zqc057zngpi5a42g4v0hq31d4n</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren</title>
    <ns>0</ns>
    <id>40713</id>
    <revision>
      <id>363583</id>
      <parentid>363434</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T22:10:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>T.vanschaik</username>
        <id>890</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="14673" xml:space="preserve">{{Paginalink
| Inhoud = Basiskennis chemie 4/Inhoud
| VorigePagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Alkanolen opgaven
| VolgendePagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren opgaven
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Header = 1
| Anker = Carbonzuren
| Kop = Carbonzuren
| KopLevel = 2
| Kol1 = Een belangrijke groep organische verbindingen wordt gevormd door de carbonzuren. Het kenmerk van deze verbindingen is het feit dat ze over (minstens één) koolstofatoom beschikken dat én een dubbel gebonden zuurstof-atoom draagt én een hydroxylgroep. De groep wordt vaak genoteerd als: &lt;chem&gt;\mathrm{-COOH}&lt;/chem&gt;. De bekendste vertegenwoordiger van deze groep verbindingen is azijnzuur: dit komt voor in schoonmaakazijn, tafelazijn, zuur geworden wijn.
| Typ2 = vet
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = carbonzuren eigenschappen
| Kop = Eigenschappen
| KopLevel = 3
| Kol1 = 
* Uiteraard zijn de carbonzuren zuren: ze kunnen H&lt;sup&gt;+&lt;/sup&gt; afstaan. In onderstaande tabel zijn een aantal eigenschappen van alkanen, alkanolen en carbonzuren met hetzelfde aantal koolstof-atomen vermeld. De laatste kolom vermeld de zuurconstanten voor de eerste zes carbonzuren. Heel veel verschil zit er niet in, behalve methaanzuur, dat ongeveer tien keer sterker is dan de andere carbonzuren.
* De carbonzuren hebben, zeker vergeleken met de alkanen, maar ook met de alkanolen, met hetzelfde aantal koolstof-atomen relatief hoge smelt- en kookpunten:
{{Tabellen voor Scheikunde/Alkanen-Alkanolen-Carbonzuren vergelijk}}
| Kol2 = eigenschappen
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = carbonzuren Naamgeving
| Kop = Naamgeving
| KopLevel = 3
| Kol1 = De systematische naamgeving van de carbonzuren is als volgt:&lt;br /&gt;
Als het molecuul een carbonzuurgroep bevat, is dat altijd de uitgang. Alle andere groepen worden als substituenten behandeld.
{{{!}} class=&quot;wikitable vatop&quot;
{{!}}-
! width = &quot;4%&quot;{{!}} &amp;nbsp;
! width=&quot;32%&quot;{{!}} 1 Zuurgroep
! width=&quot;32%&quot;{{!}} 2 Zuurgroepen
! width=&quot;32%&quot;{{!}} 3 of meer Zuurgroepen
{{!}}-
{{!}} 1 {{!!}} Als de rest van het molecuul uit een [[Basiskennis chemie/Organische chemie/Aromaten{{!}}aromaat]] bestaat wordt de naam gevormd door de aromaatnaam, gevolgd door &quot;carbonzuur&quot;. Bijvoorbeeld: benzeencarbonzuur. De rest van de naamgevingsregels voor zuren kun je dan overslaan. Substituenten moeten wel vermeld worden. {{!!}} colspan=&quot;2&quot; {{!}} &amp;nbsp;
{{!}}-
{{!}} 2
{{!}} Zoek de langste koolstofketen waarin ook het koolstof-atoom van de zuurgroep voorkomt.
{{!}} Zoek de keten op waarin beide zuurgroepen voorkomen
{{!}} Zoek de keten op waaraan de meeste zuurgroepen gebonden zijn.
{{!}}-
{{!}} 3
{{!}} colspan = &quot;2&quot; {{!}} Tel alle koolstofatomen in de langste keten, '''inclusief''' de koolstofatomen in de zuurgroep(en).
{{!}} Tel de koolstofatomen '''zonder''' de koolstofatomen in de zuurgroepen.
{{!}}-
{{!}} 4
{{!}} colspan=&quot;3&quot; align = &quot;center&quot; {{!}} Het aantal koolstofatomen dat je in de vorige stap gevonden hebt bepaalt de stamnaam (1: methaan; 2: ethaan; etc).
{{!}}-
{{!}} 5
{{!}} Zet achter de stamnaam &quot;zuur&quot; {{!!}} Zet achter de stamnaam &quot;dizuur&quot; {{!!}} Zet achter de stamnaam het juiste Griekse telwoord en &quot;carbonzuur&quot;
{{!}}-
{{!}} 6
{{!}} Heb je plaatsnummers voor substituenten nodig, dan heeft het koolstof-atoom van de zuurgroep altijd nummer 1.
{{!}} Als je voor substituenten plaatsnummers nodig hebt geldt: rangschik de substituenten alfabetisch en komt een zo laag mogelijk nummer zo vroeg mogelijk in de naam.
{{!}} De zuurgroepen worden zo genummerd dat een zo laag mogelijke nummer zo vroeg mogelijk in de naam komt. De plaatsnummers voor de zuurgroepen komen tussen de stamnaam en het Griekse telwoord voor de zuurgroepen. 
{{!}}-
! colspan=&quot;4&quot; align=&quot;center&quot;{{!}}Voorbeelden
{{!}}- align=&quot;center&quot;
{{!}} &amp;nbsp;
{{!}} [[bestand:3-Chlorobenzoic acid.svg{{!}} 90px]]
{{!}} colspan=&quot;2&quot; rowspan=&quot;2&quot; {{!}} &amp;nbsp;
{{!}}-
{{!}} 1
{{!}} De rest van het molecuul is aromatisch. De aromaat is '''benzeen'''. De plek op de benzeenring met de zuurgroep krijgt een zo laag mogelijk nummer: 1, het laagst mogelijke nummer voor het chloor-atoom is nummer 3: '''3-Chloorbenzeencarbonzuur'''
{{!}}- align=&quot;center&quot; valign=&quot;center&quot;
{{!}} &amp;nbsp;
{{!}} [[bestand:4-Hydroxybutansäure - 4-Hydroxybutanoic acid.svg{{!}} 160px]]
{{!}} [[bestand:Acido L malico struttura.svg{{!}}160px]]
{{!}} [[bestand:Zitronensäure - Citric acid.svg{{!}}160px]]
{{!}}-
{{!}} 2/3
{{!}} Langste koolstofketen heeft 4 koolstof-atomen.
{{!}} Keten me beide zuurgroepen heeft 4 koolstof-atomen.
{{!}} Keten waaraan de meeste zuurgroepen gebonden zijn heeft 3 koolstof-atomen.
{{!}}-
{{!}} 4
{{!}} butaan {{!!}} butaan {{!!}} propaan
{{!}}-
{{!}} 5
{{!}} butaanzuur {{!!}} butaandizuur {{!!}} propaan-1,2,3-tricarbonzuur
{{!}}-
{{!}} 6
{{!}} Substituent is hydroxy op plaats 4: '''4-Hydroxybutaanzuur'''
{{!}} Substituent is hydroxy op plaats 2: '''2-Hydroxybutaandizuur'''
{{!}} Substituent is hydroxy op plaats 2: '''2-Hydroxypropaantricarbonzuur'''
{{!}}}
| Kol2 = Naamgeving
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = Carbonzuur naam een zuurgroep
| Kol1 = Als voorbeeld van het bovenstaande de naam voor de verbinding in figuur 1:
# De verbinding bevat een zuurgroep (-COOH).
# De langste keten mét de zuurgroep heeft vier koolstofatomen.
# De stamnaam is dus butaan.
# Met het achtervoegsel &quot;zuur&quot; wordt dat dus: '''butaanzuur'''.
# De hydroxylgroep is de enige substituent, maar die kan wel op drie verschillende plekken zitten. Het koolstof-atoo van de zuurgroep zit &quot;vol&quot;. Er zijn twee bindingen voor het dubbelgebonden zuurstof nodig, één voor de hydroxylgroep en nog een om de groep met de rest van het molecuul te verbinden. Het koolstof-atoom van de zuurgroep krijgt nummer 1, dus de hydroxy-groep zit op plek 4.
# De naam van de verbinding wordt dus: '''4-hydroxybutaanzuur'''.
| Formule = [[bestand:4-Hydroxybutansäure - 4-Hydroxybutanoic acid.svg]]
| Nummer = figuur 1
| Kol2 = Voorbeeld:&lt;br&gt;4-hydroxybutaanzuur
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = Carbonzuren Triviale namen
| Kop = Triviale namen
| KopLevel = 
| Kol1 = De hoge smelt- en kookpunten en het feit dat zuren makkelijk zouten kunnen vormen, heeft ertoe geleid dat de carbonzuren al in een vroeg stadium van de organische chemie goed beschreven konden worden. Ze zijn niet zo vluchtig en de zouten zijn gewoon vaste stoffen. Voordat de systematische namen afgesproken werden waren er dus al veel zuren beschreven, allemaal met een eigen naam, maar zonder relatie met de structuur van het zuur-molecuul. In onderstaande lijst zijn er een aantal verzameld. Deze triviale namen worden nog steeds, vooral in de biomedische vakken, vaak gebruikt. De namen van de zuurresten (en dus de zouten) wijken vaak af van die van het zuur, daarom staan die ook in de lijst vermeld.
{{{!}} class=&quot;wikitable vatop&quot;
{{!}}+ Trivale namen van zuren en zuurresten
{{!}}-
! Aantal C !! Systematische naam zuur !! Triviale naam zuur !! Triviale naam zuurrest !! Systematische naam zuurrest
{{!}}-
{{!}} colspan=&quot;5&quot; align=&quot;center&quot; {{!}} Verzadigde zuren
{{!}}-
{{!}} 1 {{!!}} [[w:Mierenzuur{{!}}Methaanzuur]] {{!!}} Mierenzuur {{!!}} Formiaat {{!!}} Methanoaat
{{!}}-
{{!}} 2 {{!!}} [[w:Azijnzuur{{!}}Ethaanzuur]] {{!!}} Azijnzuur {{!!}} Acetaat {{!!}} Ethanoaat
{{!}}-
{{!}} 2 {{!!}} [[w:Oxaalzuur{{!}}Ethaandizuur]] {{!!}} Oxaalzuur {{!!}} Oxalaat {{!!}} Oxalaat
{{!}}-
{{!}} 3 {{!!}} [[w:Propionzuur{{!}}Propaanzuur]] {{!!}} Propionzuur {{!!}} Propionaat {{!!}} Propanoaat
{{!}}-
{{!}} 3 {{!!}} [[w:Malonzuur{{!}}Propaandizuur]] {{!!}} Malonzuur {{!!}} Malonaat {{!!}} Malonaat
{{!}}-
{{!}} 4 {{!!}} [[w:Boterzuur{{!}}Butaanzuur]] {{!!}} Boterzuur {{!!}} Butyraat {{!!}} Butanoaat
{{!}}-
{{!}} 4 {{!!}} [[w:Barnsteenzuur{{!}}Butaandizuur]] {{!!}} Barnsteenzuur {{!!}} Succinaat {{!!}} Succinaat
{{!}}-
{{!}} 4 {{!!}} [[w:Appelzuur{{!}}2-Hydroxybutaandizuur]] {{!!}} Appelzuur {{!!}} Malaat {{!!}} Malaat
{{!}}-
{{!}} 4 {{!!}} [[w:Oxaalazijnzuur{{!}}2-Oxobutaandizuur]] {{!!}} Oxaalazijnzuur {{!!}} Oxaalacetaat {{!!}} Oxaalacetaat
{{!}}-
{{!}} 4 {{!!}} [[w:Wijnsteenzuur{{!}}2,3-Dihydroxybutaandizuur]] {{!!}} Wijnsteenzuur {{!!}} Tartraat {{!!}} tartraat
{{!}}-
{{!}} 18 {{!!}} [[w:Stearinezuur{{!}}Octadecaanzuur]] {{!!}} Stearinezuur {{!!}} Octadecanoaat {{!!}} Stearaat
{{!}}-
{{!}} colspan=&quot;5&quot; align=&quot;center&quot; {{!}} Onverzadigde zuren
{{!}}-
{{!}} 18 {{!!}} [[w:Oliezuur{{!}}Octadec-9-eenzuur]] {{!!}} Oliezuur {{!!}} Octadecenoaat {{!!}} Oleaat
{{!}}-
{{!}} colspan=&quot;5&quot; align=&quot;center&quot; {{!}} Aromatische zuren
{{!}}-
{{!}} 7 {{!!}} [[w:Benzoëzuur{{!}}Benzeencarbonzuur]] {{!!}} Benzoëzuur {{!!}} Benzeencarboxylaat {{!!}} Benzoaat
{{!}}-
{{!}} 7 {{!!}} [[w:Salicylzuur{{!}}2-Hydroxybenzeen-carbonzuur]] {{!!}} Salicylzuur {{!!}} 2-Hydroxybenzeen-carboxylaat {{!!}} Salicylaat
{{!}}}
| Kol2 = Systematische en Triviale namen
| Typ2 = vet
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = Caronzuur waarom zuur
| Kop = Waarom zijn carbonzuren zo zuur?
| KopLevel = 1
| Kol1 = Je kunt je afvragen waarom carbonzuren überhaupt zuur zijn. Bij de [[Basiskennis chemie/Organische chemie/Alkanolen|alkanolen]] ben je uiteindelijk ook al een [[w:Hydroxylgroep{{!}}hydroxylgroep]] aan koolstof tegengekomen, en daar is niets gezegd over zure eigenschappen. De zure eigenschappen kun je op de volgende manier verklaren.&lt;br /&gt;
Nadat de carbonzuurgroep zijn waterstof-ion heeft afgestaan is de negatieve lading op het zuurstof-atoom achtergebleven. De negatieve lading kan makkelijk tussen de twee zuurstof-atomen op en neer stromen, en eigenlijk gaat dat zo snel dat je van buiten niet kunt zeggen op welk van de twee zuurstof-atomen de lading aanwezig is. Van buiten ziet het er uit alsof elk zuurstof-atoom een halve negatieve lading heeft.&lt;br /&gt;
Vanuit de natuurkunde is bekend dat het samenbrengen van lading in een kleinere ruimte energie (moeite) kost. Lading over een grotere ruimte verspreiden levert dus energie. Het is dus voor het carbonzuur veel gunstiger om zijn waterstof-ion af te staan dan voor een alkanol.&lt;br /&gt;
Hieronder zie je naast elkaar het carbonzuur, het carboxylaat-ion dat eruit ontstaat en rechts de verdeling van de lading over de twee zuurstof-atomen.
{{{!}} class = &quot;vatop&quot;
{{!}}-
{{!}} [[bestand:Carbonsäure - Carboxylic acid.svg{{!}}150px]]
{{!}} width=&quot;50px&quot; {{!}} &amp;nbsp;
{{!}} [[bestand:Carboksyl ominus.svg{{!}}150px]]
{{!}} width=&quot;50px&quot; {{!}} &amp;nbsp;
{{!}} [[bestand:Carboxyl structure.png{{!}}150px]]
{{!}}}
| Kol2 = Waarom zo zuur&lt;br /&gt;Carboxylaat
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Anker = Naamgeving in combinaties
| Kop = Naamgeving in combinaties
| KopLevel = 1
| Kol1 = Tot nu toe heb je voornamelijk kennisgemaakt met verbindingen waarin één groep aanwezig was die de uitgang van de naam, en daarmee ook vaak de plaatsnummers, bepaalde. Inmiddels zijn dat zo;n vijf verschillende groepen die natuurlijk niet allemaal tegelijk achteraan kunnen staan. Daarom is door de [[w:IUPAC{{!}}IUPAC]], de internationale chemische vereniging, de volgende tabel afgesproken. Voor het bepalen van de uitgang is de eerste groep (een die zo hoog mogelijk in de tabel staat) die je in de tabel tegenkomt, bepalend.
{{{!}} class=&quot;wikitable vatop&quot;
! Naam groep
! Structuur
! Naam als substituent
! Naam als uitgang
! Combinatie
{{!}}- align=&quot;center&quot;
{{!}} Carbonzuur {{!!}} [[bestand:Carboxylic-acid.svg{{!}}90px]] {{!!}} --- {{!!}} ~zuur {{!!}} &amp;nbsp;
{{!}}- align=&quot;center&quot;
{{!}} drievoudige binding {{!!}} [[bestand:Acetylene-2D.svg{{!}}100px]] {{!!}} ~yn~ {{!!}} ~yn {{!!}} ~ynzuur
{{!}}- align=&quot;center&quot;
{{!}} dubbele binding {{!!}} [[bestand:Eten.svg{{!}}80px]] {{!!}} ~een~ {{!!}} ~een {{!!}} ~enyn&lt;br /&gt;~eenzuur&lt;br /&gt;~enynzuur
{{!}}- align=&quot;center&quot;
{{!}} Aldehyde {{!!}} [[bestand:Aldehyd - Aldehyde.svg{{!}}70px]] {{!!}} oxo {{!!}} ~al {{!!}}
{{!}}- align=&quot;center&quot;
{{!}} Keton {{!!}} [[bestand:General struct ketone group.svg{{!}}95px]] {{!!}} oxo {{!!}} ~on {{!!}} 
{{!}}- align=&quot;center&quot;
{{!}} hydroxylgroep {{!!}} [[bestand:Alkohol - Alcohol.svg{{!}}80px]] {{!!}} hydroxy {{!!}} ~ol {{!!}} 
{{!}}}
Bovenstaande tabel heeft alleen betrekking op de groepen die al besproken zijn. Naarmate je met meer groepen verbindingen kennismaakt zal deze tabel nog uitgebreid worden.
| Kol2 = Naamgeving-&lt;br /&gt;combinaties
}}
{{Kolommen2 (variabel)
| Footer = 2
| Anker = Gehalogeneerde azijnzuren
| Kop = Waarschuwing bij gehalogeneerde azijnzuren
| KopLevel = 2
| Kol1 = Trifluorazijnzuur (trifluorethaanzuur) klinkt, met de uitgang &quot;azijnzuur&quot; best wel veilig en ook trichloorazijnzuur heeft zijn naam mee. In onderstaande tabel zijn een aantal gegevens van gehalogeneerde azijnzuren verzameld.
{{{!}} class=&quot;wikitable vatop&quot;
{{!}}-
! Naam !! Formule !! sm&lt;br /&gt;pnt&lt;br /&gt;(°C)&lt;ref name = &quot;smpt&quot;&gt;sm pnt = smeltpunt&lt;/ref&gt; !! kk&lt;br /&gt;pnt&lt;br /&gt;(°C)&lt;ref name = &quot;kkpt&quot;&gt;kk pnt = kookpunt&lt;/ref&gt; !! pK&lt;sub&gt;z&lt;/sub&gt;
! Naam !! Formule !! sm&lt;br /&gt;pnt&lt;br /&gt;(°C)&lt;ref name = &quot;smpt&quot; /&gt; !! kk&lt;br /&gt;pnt&lt;br /&gt;(°C)&lt;ref name = &quot;kkpt&quot; /&gt; !! pK&lt;sub&gt;z&lt;/sub&gt;
! Naam !! Formule !! sm&lt;br /&gt;pnt&lt;br /&gt;(°C)&lt;ref name = &quot;smpt&quot; /&gt; !! kk&lt;br /&gt;pnt&lt;br /&gt;(°C)&lt;ref name = &quot;kkpt&quot; /&gt; !! pK&lt;sub&gt;z&lt;/sub&gt;
{{!}}-
{{!}} [[w:Azijnzuur|Azijnzuur]] {{!!}}&lt;chem&gt;CH3COOH&lt;/chem&gt; {{!!}} 17 {{!!}} 118 {{!!}} 4,75 {{!!}} colspan=&quot;10&quot;{{!}} &amp;nbsp;
{{!}}-
{{!}} [[w:Fluorazijnzuur|Fluor-&lt;br /&gt;azijnzuur]] {{!!}}&lt;chem&gt;FCH2COOH&lt;/chem&gt; {{!!}} 35 {{!!}} 168 {{!!}} 2.59
{{!}} [[w:Chloorazijnzuur|Chloor-&lt;br /&gt;azijnzuur]] {{!!}}&lt;chem&gt;ClCH2COOH&lt;/chem&gt; {{!!}} 61 {{!!}} 189 {{!!}} 2.87
{{!}} [[w:Broomazijnzuur|Broom-&lt;br /&gt;azijnzuur]] {{!!}}&lt;chem&gt;BrCH2COOH&lt;/chem&gt; {{!!}} 49 {{!!}} 208 {{!!}} 2.86
{{!}}-
{{!}} [[w:Difluorazijnzuur|Difluor-&lt;br /&gt;azijnzuur]] {{!!}}&lt;chem&gt;F2CHCOOH&lt;/chem&gt; {{!!}} -1 {{!!}} 133 {{!!}} 
{{!}} [[w:Dichloorazijnzuur|Dichloor-&lt;br /&gt;azijnzuur]] {{!!}}&lt;chem&gt;Cl2CHCOOH&lt;/chem&gt; {{!!}} 14 {{!!}} 193 {{!!}} 1,26
{{!}} [[w:Dibroomazijnzuur|Dibroom-&lt;br /&gt;azijnzuur]] {{!!}}&lt;chem&gt;Br2CHCOOH&lt;/chem&gt; {{!!}}  {{!!}}  {{!!}} 
{{!}}-
{{!}} [[w:Trifluorazijnzuur|Trifluor-&lt;br /&gt;azijnzuur]] {{!!}}&lt;chem&gt;F3CCOOH&lt;/chem&gt; {{!!}} -15 {{!!}} 72 {{!!}} 0,23
{{!}} [[w:Trichloorazijnzuur|Trichloor-&lt;br /&gt;azijnzuur]] {{!!}}&lt;chem&gt;Cl3CCOOH&lt;/chem&gt; {{!!}} 58 {{!!}} 198 {{!!}} 0,66
{{!}} [[w:Tribroomazijnzuur|Tribroom-&lt;br /&gt;azijnzuur]] {{!!}}&lt;chem&gt;Br3CCOOH&lt;/chem&gt; {{!!}} 132 {{!!}} 245 {{!!}} 0,72
{{!}}}
Uit de waarden van de pK&lt;sub&gt;z&lt;/sub&gt; mag duidelijk zijn: één halogeen maakt het azijnzuur al vergelijkbaar in sterkte met fosforzuur, drie halogenen hebben als effect dat het azijnzuur ineens een van de sterke zuren wordt!
| Kol2 = Gehalogeneerde azijnzuren
}}
{{Paginalink
| Inhoud = Basiskennis chemie 4/Inhoud
| VorigePagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Alkanolen opgaven
| VolgendePagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren opgaven
}}
{{Sub}}</text>
      <sha1>555dzpapdx9lx9ln13w9szmc1oujfql</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren opgaven</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41373</id>
    <revision>
      <id>363581</id>
      <parentid>363570</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T21:57:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>T.vanschaik</username>
        <id>890</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3817" xml:space="preserve">{{Paginalink
| Inhoud = Basiskennis chemie 4/Inhoud
| VorigePagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren
| VolgendePagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Esters
}}
{{Vragenblok
| Antwoordpagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren Antwoorden
| Kop = Carbonzuren, naam naar structuur
| KopLevel = 2
| Vragenkop = Teken de structuurformule van:
| Kolom = 4&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Antwoordenblok --&gt;
| Rij = 2&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Antwoordenblok --&gt;
| StartNummer = 1&lt;!-- parameter moet gelijk in Antwoordenblok --&gt;
| LinkVooraf = Structuurformule van&lt;!-- parameter moet gelijk in Antwoordenblok --&gt;
| Vraag01 = Ethaanzuur | Antwoord01 = {{bestand:Acetic-acid-2D-skeletal.svg|200px}}
| Vraag02 = Pentaanzuur | Antwoord02 = {{bestand:Valeric acid acsv.svg|300px}}
| Vraag03 = 3-Chloorpropaanzuur | Antwoord03 = {{bestand:3-chloropropionic acid.svg|250px}}
| Vraag04 = 4-Hydroxtbutaanzuur | Antwoord04 = {{bestand:4-Hydroxybutansäure - 4-Hydroxybutanoic acid.svg|280px}}
| Vraag05 = Benzeencarbonzuur | Antwoord05 = {{bestand:Kwasbenzoesowy.svg|300px}}
| Vraag06 = 3-Chloorbenzeencarbonzuur | Antwoord06 = {{bestand:3-Chlorobenzoic acid.svg|200px}}
| Vraag07 = But-3-eenzuur | Antwoord07 = {{bestand:3-Butenoic acid.svg|250px}}
| Vraag08 = 2-Metylbut-2-eenzuur | Antwoord08 = {{bestand:Angelic acid.png|250}}
}}
{{Vragenblok
| Antwoordpagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren Antwoorden
| Kop = Carbonzuren, structuurformule naar naam
| KopLevel = 2
| Vragenkop = Wat is de systematische naam van:
| Kolom = 4&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Antwoordenblok --&gt;
| Rij = 2&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Antwoordenblok --&gt;
| StartNummer = 9&lt;!-- parameter moet gelijk in Antwoordenblok --&gt;
| LinkVooraf = Naam van:&lt;!-- parameter moet gelijk in Antwoordenblok --&gt;
| Vraag01 = [[bestand:Formic acid.svg{{!}}100px]] | Antwoord01 = Methaanzuur
| Vraag02 = [[bestand:Valeric acid acsv.svg{{!}}200px]] | Antwoord02 = Pentaanzuur
| Vraag03 = [[bestand:7 Milchsäure.svg{{!}}110px]] | Antwoord03 = 2-Hydroxypropaanzuur
| Vraag04 = [[bestand:Methacrylic acid.svg{{!}}120px]] | Antwoord04 = 2-Methylprop-2-eenzuur&lt;br /&gt;De pLaatsaanduiding van de dubbele band is strikt genomen niet noodzakelijk.
| Vraag05 = [[bestand:SalicylsäureV1.svg{{!}}110px]] | Antwoord05 = 2-Hydroxybenzeencarbonzuur
| Vraag06 = [[bestand:Phthalic acid 200.svg{{!}}130px]] | Antwoord06 = Benzeen-1,2-dicarbonzuur
| Vraag07 = [[bestand:Isovaleriansäure.svg{{!}}150px]] | Antwoord07 = 3-Methylbutaanzuur
| Vraag08 = [[bestand:Gallic acid.svg{{!}}130px]] | Antwoord08 = 3,4,5-Trihydroxybenzeencarbonzuur
}}
{{Vragenblok
| Antwoordpagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren Antwoorden
| Kop = Carbonzuren, Triviale naam naar systematische naam
| KopLevel = 2
| Vragenkop = Wat is de systematische naam van:
| Kolom = 4&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Antwoordenblok --&gt;
| Rij = 2&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Antwoordenblok --&gt;
| StartNummer = 13&lt;!-- parameter moet gelijk in Antwoordenblok --&gt;
| LinkVooraf = Systematische naam van&lt;!-- parameter moet gelijk in Antwoordenblok --&gt;
| Vraag01 = Propionzuur | Antwoord01 = Propaanzuur
| Vraag02 = Azijnzuur | Antwoord02 = Ethaanzuur
| Vraag03 = Benzoëzuur | Antwoord03 = Benzeencarbonzuur
| Vraag04 = Boterzuur | Antwoord04 = Butaanzuur
| Vraag05 = Acrylzuur | Antwoord05 = Propeenzuur
| Vraag06 = Salicylzuur | Antwoord06 = 2-Hydroxybenzeencarbonzuur
| Vraag07 = Mierenzuur | Antwoord07 = Methaanzuur
| Vraag08 = Melkzuur | Antwoord08 = 2-Hydroxypropaanzuur
}}

{{Paginalink
| Inhoud = Basiskennis chemie 4/Inhoud
| VorigePagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren
| VolgendePagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Esters
}}</text>
      <sha1>dt6e3hm2okq8wspoha06qyy8439ljya</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren Antwoorden</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41374</id>
    <revision>
      <id>363582</id>
      <parentid>363571</parentid>
      <timestamp>2022-08-19T21:57:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>T.vanschaik</username>
        <id>890</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="4542" xml:space="preserve">{{Paginalink
| Inhoud = Basiskennis chemie 4/Inhoud 
| VorigePagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonylverbindingen Antwoorden
| VolgendePagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Esters Antwoorden
}}
{{Antwoordenblok
| Kop = Carbonzuren, naam naar structuur&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet, gelijk te zijn aan die in Vragenblok. Als hij wel gelijk is springt de link &quot;naar de vragen&quot; meteen naar het juiste deel van de vragenpagina. --&gt;
| KopLevel = 2
| Vragenpagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren opgaven
| LinkLevel = 
| VraagVooraf = Teken de structuurformules van:&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Vragenblok --&gt;
| Kolom = 4&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Vragenblok --&gt;
| Rij = 2&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Vragenblok --&gt;
| StartNummer = 1&lt;!-- moet gelijk zijn in Vragenblok --&gt;
| LinkVooraf = Structuurformule van&lt;!-- moet gelijk zijn in Vragenblok--&gt;
| Vraag01 = Ethaanzuur | Antwoord01 = [[bestand:Acetic-acid-2D-skeletal.svg{{!}}200px]]
| Vraag02 = Pentaanzuur | Antwoord02 = [[bestand:Valeric acid acsv.svg|300px]]
| Vraag03 = 3-Chloorpropaanzuur | Antwoord03 = [[bestand:3-chloropropionic acid.svg|250px]]
| Vraag04 = 4-Hydroxtbutaanzuur | Antwoord04 = [[bestand:4-Hydroxybutansäure - 4-Hydroxybutanoic acid.svg|280px]]
| Vraag05 = Benzeencarbonzuur | Antwoord05 = [[bestand:Kwasbenzoesowy.svg|300px]]
| Vraag06 = 3-Chloorbenzeencarbonzuur | Antwoord06 = [[bestand:3-Chlorobenzoic acid.svg|200px]]
| Vraag07 = But-3-eenzuur | Antwoord07 = [[bestand:3-Butenoic acid.svg|250px]]
| Vraag08 = 2-Metylbut-2-eenzuur | Antwoord08 = [[bestand:Angelic acid.png|250px]]
}}
{{Antwoordenblok
| Kop = Carbonzuren, naam naar structuur&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet, gelijk te zijn aan die in Vragenblok. Als hij wel gelijk is springt de link &quot;naar de vragen&quot; meteen naar het juiste deel van de vragenpagina. --&gt;
| KopLevel = 2
| Vragenpagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren opgaven
| LinkLevel = 
| VraagVooraf = Wat is de systematische naam  van:&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Vragenblok --&gt;
| Kolom = 4&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Vragenblok --&gt;
| Rij = 2&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Vragenblok --&gt;
| StartNummer = 9&lt;!-- moet gelijk zijn in Vragenblok --&gt;
| LinkVooraf = Naam van:&lt;!-- moet gelijk zijn in Vragenblok--&gt;
| Vraag01 = [[bestand:Formic acid.svg{{!}}100px]] | Antwoord01 = Methaanzuur
| Vraag02 = [[bestand:Valeric acid acsv.svg{{!}}200px]] | Antwoord02 = Pentaanzuur
| Vraag03 = [[bestand:7 Milchsäure.svg{{!}}110px]] | Antwoord03 = 2-Hydroxypropaanzuur
| Vraag04 = [[bestand:Methacrylic acid.svg{{!}}120px]] | Antwoord04 = 2-Methylprop-2-eenzuur&lt;br /&gt;De pLaatsaanduiding van de dubbele band is strikt genomen niet noodzakelijk.
| Vraag05 = [[bestand:SalicylsäureV1.svg{{!}}110px]] | Antwoord05 = 2-Hydroxybenzeencarbonzuur
| Vraag06 = [[bestand:Phthalic acid 200.svg{{!}}130px]] | Antwoord06 = Benzeen-1,2-dicarbonzuur
| Vraag07 = [[bestand:Isovaleriansäure.svg{{!}}150px]] | Antwoord07 = 3-Methylbutaanzuur
| Vraag08 = [[bestand:Gallic acid.svg{{!}}130px]] | Antwoord08 = 3,4,5-Trihydroxybenzeencarbonzuur
}}
{{Antwoordenblok
| Kop = Carbonzuren, Triviale naam naar systematische naam&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet, gelijk te zijn aan die in Vragenblok. Als hij wel gelijk is springt de link &quot;naar de vragen&quot; meteen naar het juiste deel van de vragenpagina. --&gt;
| KopLevel = 2
| Vragenpagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonzuren opgaven
| LinkLevel = 
| VraagVooraf = &lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Vragenblok --&gt;
| Kolom = 4&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Vragenblok --&gt;
| Rij = 2&lt;!-- parameter kan, maar hoeft niet gelijk in Vragenblok --&gt;
| StartNummer = 13&lt;!-- moet gelijk zijn in Vragenblok --&gt;
| LinkVooraf = Systematische naam van&lt;!-- moet gelijk zijn in Vragenblok --&gt;
| Vraag01 = Propionzuur | Antwoord01 = Propaanzuur
| Vraag02 = Azijnzuur | Antwoord02 = Ethaanzuur
| Vraag03 = Benzoëzuur | Antwoord03 = Benzeencarbonzuur
| Vraag04 = Boterzuur | Antwoord04 = Butaanzuur
| Vraag05 = Acrylzuur | Antwoord05 = Propeenzuur
| Vraag06 = Salicylzuur | Antwoord06 = 2-Hydroxybenzeencarbonzuur
| Vraag07 = Mierenzuur | Antwoord07 = Methaanzuur
| Vraag08 = Melkzuur | Antwoord08 = 2-Hydroxypropaanzuur
}}
{{Paginalink
| Inhoud = Basiskennis chemie 4/Inhoud 
| VorigePagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Carbonylverbindingen Antwoorden
| VolgendePagina = Basiskennis chemie/Organische chemie/Esters Antwoorden
}}</text>
      <sha1>exw33u0oiyt7rvj2kwr5qrje1nq8h7l</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Overleg:Kaartspel/Wippen</title>
    <ns>1</ns>
    <id>41378</id>
    <revision>
      <id>363586</id>
      <timestamp>2022-08-20T11:35:01Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Erik Baas</username>
        <id>2193</id>
      </contributor>
      <comment>verplaatst van [[Kaartspel/Wippen]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="371" xml:space="preserve">ik ben al 2 uur het spel aan het proberen te spelen en in geen enkele uitleg word verteld wat je moet doen met de kaarten die je hebt genomen of gewipt. Leg je die opzij op een stapeltje? Neem je die ook in je hand? Leg je die zichtbaar op tafel??
	
	
wie oh wie kan ons helpen??? Graag reactie naar claudiaswinkels AT hetnet DOT NL
- 2A02:A442:FDE9:1:2098:78C6:4C2B:9C48</text>
      <sha1>d0xpts9hl23y9vetxcbc4d5nv5dhxh0</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>