Wikipèdia ocwiki https://oc.wikipedia.org/wiki/Acu%C3%A8lh MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Mèdia Especial Discutir Utilizaire Discussion Utilizaire Wikipèdia Discussion Wikipèdia Fichièr Discussion Fichièr MediaWiki Discussion MediaWiki Modèl Discussion Modèl Ajuda Discussion Ajuda Categoria Discussion Categoria Portal Discussion Portal Projècte Discussion Projècte TimedText TimedText talk Mòdul Mòdul Discussió Gadget Discussion gadget Définition de gadget Discussion définition de gadget Lodeva 0 3230 2321959 2315885 2022-08-05T03:34:51Z BrennodAloisi 37340 wikitext text/x-wiki {{Infobox vila occitana | carta = oc | nom = Lodeva | nom2 = ''Lodève'' | imatge = Lodève vue générale.JPG|290px | descripcion = Vista generala de Lodeva. | lògo = cap|150px | escut = Blason ville fr Lodève (Hérault).svg|60px | escais = | ist = {{Lengadòc}} | parçan = {{Lodevés}} | region = {{Ocreg}} | departament = {{Erau}}<br/>([[sosprefectura]]) | arrondiment = [[Arrondiment de Lodeva]]<br />([[capluòc]]) | canton = [[Canton de Lodeva]]<br/>([[Lodeva]]<br/>([[capluòc]]) | insee = 34142 | cp = 34700 | cònsol = Pierre Leduc | mandat = [[2014]]-[[2020]] | intercom = [[Comunautat de comunas de Lodevés]] | gentilici = lodevés, lodevesa | latitud = 43.7325 | longitud = 3.32027777778 | alt mej = 165 | alt mini = 117 | alt maxi = 700 | km² = 23.17 |}} '''Lodeva''' {{AFI|[ludeba]}}<ref>https://www.oocities.org/toponimiaoccitana/34.html</ref>, de còps prononciada '''Loeva'''<ref name=Achard>https://books.google.com/books?newbks=1&newbks_redir=0&id=YL0iAQAAIAAJ&focus=searchwithinvolume&q=Lodeva</ref> (''Lodève'' en [[francés]]) es una [[comuna francesa|comuna]] [[Lengadòc|lengadociana]] situada dins lo [[departaments franceses|departament]] d'[[Erau (departament)|Erau]] e la [[regions francesas|region]] d'{{Ocreg}}, <small>ancianament de [[Lengadòc-Rosselhon]]</small>. Lo gentilici es '''lodevés -esa'''<ref name=Achard/>. L'escais de la vila es ''lo pissador de Nòstre Senhor'', car i plòu souvent. == Geografia == La vila es localizada dins la val estrecha del riu de [[Lerga]] ([[afluent]] del [[riu]] d'[[Erau (riu)|Erau]]), al pè del [[Causse de Larzac]]. La comuna èra una etapa sul camin de [[Roergue]] abans lo [[Pas de l'Escaleta]].<br> Es al ras de l'autorota [[A75]] (anciana rota nacionala 9) que religa [[Clarmont-Ferrand]] (290&nbsp;km) a [[Besièrs]] (65&nbsp;km) e [[Montpelhièr]] (55&nbsp;km). == Istòria == {{...}} == Administracion == ===Lista dels cònsols=== {{ElegitDebuta |insee=34142 |Títol= Lista dels cònsols successius}} |- |colspan="5" align="center" bgcolor="#f3fff3"| {{bóstia desrotlanta |títol= Lista dels cònsols abans 1944 |contenu= {{ElegitDebuta|Titre= |Carta= comuna }} {{Elegit|Debuta=[[1693]]|Fin=[[1717]]|Identitat=Alexis de Mongenel<ref>{{Harvsp|Martin-2,| 1900|page=502}}.</ref>|Partit=|Qualitat=}} {{Elegit|Debuta=[[1718]]|Fin=[[1719]]|Identitat=Alexis de Mongenel|Partit=|Qualitat=}} {{Elegit|Debuta=[[1722]]|Fin=[[1724]]|Identitat=Joseph de Mongenel|Partit=|Qualitat=}} {{Elegit|Debuta=[[1733]]|Fin=[[1736]]|Identitat=Jean d'Icher Delpon<br />Jean-Jacques Chopy<br />(en alternance)|Partit=|Qualitat=}} {{Elegit|Debuta=[[1736]]|Fin=[[1739]]|Identitat=Jean Vinas|Partit=|Qualitat=}} {{Elegit|Debuta=[[1740]]|Fin=[[1766]]|Identitat=Fulcran Belliol|Partit=|Qualitat=}} {{Elegit |Debuta=1789 |Fin= |Identitat= Fulcrand Gros |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1791 |Fin= |Identitat= JB Vinas |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1791 |Fin=1801 |Identitat= Jean Vaillé |Partit= |Qualitat= }}<ref>H.-G. Paris, ''Histoire de la ville de Lodève, de son ancien diocèse et de son arrondissement actuel'', Montpellier, 1851, {{p.|404}} [https://books.google.fr/books?id=lvo_6ViC4ZgC&pg=RA1-PA404#v=onepage&q&f=false (''lire en ligne'')]</ref> {{Elegit |Debuta=1801 |Fin=1802 |Identitat= Pierre Rabejac |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1802 |Fin=1805 |Identitat= Augustin Fabreguettes |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1806 |Fin=1812 |Identitat= Jean-Marie Victor Belliol |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1813 |Fin=1815 |Identitat= Brunier |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit|Debuta=[[1815]]|Fin=1816 |Identitat=Guillaume Rouaud|Partit=|Qualitat=}} {{Elegit |Debuta=1819 |Fin=1823 |Identitat= Louis Cauvy |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1824 |Fin=1830 |Identitat= Jacques Gov |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit|Debuta=[[1830]]|Fin= |Identitat=Causse cadet<br />Joseph Rouaud|Partit=|Qualitat=}} {{Elegit|Debuta=[[1832]]|Fin=1845 |Identitat=Alexis-Gaspard Barbot|Partit=|Qualitat=}} {{Elegit|Debuta=[[1845]]|Fin=1848 |Identitat=Bérard aîné|Partit=|Qualitat=}} {{Elegit|Debuta=[[1848]]|Fin= |Identitat=Jules André|Partit=|Qualitat=}} {{Elegit|Debuta=[[1849]]|Fin= 1860|Identitat=Lacas Scoevola|Partit=|Qualitat=}} {{Elegit |Debuta=1861 |Fin=1870 |Identitat= Jules Teisserenc |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1870 |Fin=1874 |Identitat= Eugène Arrazat |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1874 |Fin=1877 |Identitat= Lucien Vitalis |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1877 |Fin= |Identitat= Hector Teisserenc |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1878 |Fin=1884 |Identitat= Léon Lubac |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1884 |Fin= |Identitat= Crouzet |Partit= |Qualitat= Docteur }} {{Elegit |Debuta=1884 |Fin=1886 |Identitat= Antoine Peyre |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1886 |Fin=1888 |Identitat= Barberat |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1888 |Fin=1896 |Identitat= Jacque Fulcran Pascal Hugounenq |Partit= |Qualitat=Farmacian, president del Conselh general d'Erau Cavalièr de la Legion d'Onor 14 Setembre 1897 }} {{Elegit |Debuta=1896 |Fin=1900 |Identitat= Aimé Journet |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta=1900 |Fin=1925 |Identitat= [[Joseph Railhac]] |Partit= |Qualitat=Avocat, Conselhièr general (1910-1926), Deputat (1924-1926)}} {{Elegit|Debuta=[[1925]]|Fin=[[1941]]|Identitat=Joseph Maury|Partit=|Qualitat=Farmacian}} {{Elegit |Debuta=1941 |Fin=1944 |Identitat= Paul Touvel |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitFin}} |align=left |alignT=center |alignB=center |label= |largeur=100% |couleurFondT=#f9f9f9 |couleurFondB=#ddffdd }} {{Elegit |Debuta= [[1944]] |Fin= [[1944]] |Identitat= Emmanuel Jourdan |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= [[1944]] |Fin= [[1947]] |Identitat= Antonin Beaumes |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= [[1947]] |Fin= [[1948]] |Identitat= Ernest Lavagne |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{Elegit |Debuta= [[1950]] |Fin= [[1959]] |Identitat= Joseph Maury |Partit= |Qualitat= Mètge<br><small>Defuntat en fonccion</small>}} {{Elegit |Debuta= {{data|octobre 1959}}<ref>{{Article |titre= {{M.}} Paul Coste-Floret est Elegit au conseil municipal de Lodève |périodique= Le Monde |lien périodique= Le Monde |date= 20/10/1959 |lire en ligne= https://www.lemonde.fr/archives/article/1959/10/20/m-paul-coste-floret-est-elu-au-conseil-municipal-de-lodeve_2147768_1819218.html}}</ref> |Fin= {{data|març 1967}} |Identitat= [[Paul Coste-Floret]] |Partit= [[Movement Republican Popular|MRP]] <small>puèi</small><br>[[Centre Democrata (França)|CD]] |Qualitat= Professor agregat de drech, ancian ministre <small>(1947 → 1954)</small><br>[[Lista dels deputats d'Erau|Deputat d'Erau]] <small>(1945 → 1958)</small><br>[[Segond circonscripcion d'Erau|Deputat de la 2da circonscriction d'Erau]] <small>(1958 → 1967)</small><br>[[Canton de Sant Gervais|Conselhièr general de Sant Gervais]] <small>(1967 → 1979)</small><br>[[Cònsol (França)|Cònsol]] de [[L'Amalon]] <small>(1953 → 1959 et 1971 → 1979)</small><br><small>Demissionari</small><ref>{{Article |titre= M. Paul Coste-Floret donne sa démission de maire et de conseiller municipal de Lodève |périodique= Le Monde |lien périodique= Le Monde |date= 17/03/1967 |lire en ligne= https://www.lemonde.fr/archives/article/1967/03/17/m-paul-coste-floret-donne-sa-demission-de-maire-et-de-conseiller-municipal-de-lodeve_2616739_1819218.html}}<br>{{citation|M. Paul Coste-Floret a adressé au préfet de l'Hérault sa démission de maire et de conseiller municipal de Lodève.}}</ref>}} {{Elegit |Debuta= [[1967]] |Fin= {{data|març 1971}} |Identitat= Marcel Bouissac |Partit= [[Seccion Francesa de l'Internacionala Obrièra - SFIO|SFIO]] |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= {{data|març 1971}} |Fin= {{data|19 junh 1995}} |Identitat= Daniel Mallet<ref>{{Article |titre= Lodève : le conseil municipal rend hommage à Daniel Mallet |périodique= Midi-Libre |lien périodique= Midi-Libre |date= 19/10/2017 |lire en ligne= https://www.midilibre.fr/2017/10/19/lodeve-le-conseil-municipal-rend-hommage-a-daniel-mallet,1577008.php}}</ref><br><small>(1930-2017)</small> |Partit= [[Divèrs drecha|DVD]]-[[Union per la Democracia Francesa|UDF]] |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= [[Eleccions municipalas françcesas de 1995|19 junh 1995]] |Fin= {{data|16 març 2008}} |Identitat= [[Robert Lecou]] |Partit= [[Union per la Democracia Francesa|UDF]] <small>puis</small><br>[[Union per un Movement Popular|UMP]]-[[Partit Radical Valesian|PRV]] |Qualitat= Quadre territorial<br>[[Quatren circonscripcion d'Erau|Deputat de la 4ena circonscripcion d'Eraut]] <small>(2002 → 2012)</small><br>[[Canton de Lodeva|Conselhièr general de Lodeva]] <small>(1994 → 2002)</small>}} {{Elegit |Debuta= [[Eleccions municipalas françcesas de 2008|16 març 2008]] |Fin= {{data|15 novembre 2017}} |Identitat= [[Marie-Christine Bousquet]]<ref>[https://www.lesbiographies.com/#/Biographie/BOUSQUET-Marie-Christine,72361 Extrait de la fiche de Mme Marie-Christine BOUSQUET], sur ''lesbiographies.com''</ref><br><small>(1955-2017)</small> |Partit= [[Partit Socialista (França)|PS]] |Qualitat= Directora de maison de retirada<br>[[Conselh regional de Lengadòc-Rosselhon|Conselhièra regionala de Lengadòc-Rosselhon]] <small>(2004 → 2008)</small><br>[[Canton de Lodeva|Conselhièra generala puèi departamentala de Lodeva]] <small>(2002 → 2017)</small><br>Vicepresidenta del [[Conselh departamental d'Erau|conselh departamental]] <small>(2015 → 2017)</small><br>Presidenta de la [[Communautat de comunas de Lodevés e Larzac|CC Lodevés e Larzac]] <small>(2008 → 2017)</small><br>[[Cònsol (França)|Anciana consolessa]] de [[Sant Estève de Gorgàs]] <small>(1989 → 2004)</small><br><small>Defuntada en fonccion</small><ref>{{Article |auteur= Rémy Cougnenc |titre= Marie-Christine Bouquet, maire PS de Lodève, est décédée |périodique= La Marseillaise |lien périodique= La Marseillaise (journal) |date= 15/11/2017 |lire en ligne= https://www.lamarseillaise.fr/archives/marie-christine-bousquet-maire-ps-de-lodeve-est-decedee-IHLM065184}}<br>{{citation|Marie-Christine Bousquet, maire PS de Lodève, présidente de la Communauté de communes Lodévois Larzac, et vice-présidente du Conseil départemental de l’Hérault est décédée à l’âge de 62 ans, ce mercredi 15 novembre 2017.}}</ref>}} {{Elegit |Debuta= {{data|27 novembre 2017}} |Fin= {{data|3 julh 2020}} |Identitat= Pierre Leduc |Partit= [[Partit Socialista (França)|PS]] |Qualitat= Retirat d'[[Areva]], ancian primièr adjonch<br><small>Cònsol entre temps après lo decès de Marie-Christine Bousquet</small><ref>{{Article |titre= Pierre Leduc va succéder à Marie-Christine Bousquet à Lodève |périodique= Midi-Libre |lien périodique= Midi-Libre |date= 27/11/2017 |lire en ligne= https://www.midilibre.fr/2017/11/27/pierre-leduc-va-succedera-marie-christine-bousquet-a-lodeve,1594362.php |consulté le= 01/08/2020}}<br>{{citation|Le premier adjoint sera le seul candidat lors du conseil municipal de ce lundi 27 novembre, à 18 h.}}</ref>}} {{Elegit |Debuta= {{data|3 julhet 2020}}<ref>{{Article |auteur= Alain Mendez |titre= Gaëlle Lévêque Elegite d’une courte tête et très chahutée |périodique= Midi-Libre |lien périodique= Midi-Libre |date= 29/06/2020 |lire en ligne= https://www.midilibre.fr/2020/06/29/gaelle-leveque-elue-dune-courte-tete-et-tres-chahutee,8954879.php |consulté le= 01/08/2020}}<br>{{citation|Battu de 16 voix, Claude Laateb a bien failli créer une énorme surprise face à la première adjointe sortante, dans un scrutin où 60 % des électeurs se sont déplacés. Il va faire un recours.}}</ref>{{,}}<ref>[https://herault.fr/actualite/125499/2-resultats-des-elections-municipales-et-communautaires-dans-l-herault.htm Résultats des élections municipales et communautaires dans l'Hérault], publié le {{data-|29 junh 2020}} sur le site du [[Conseil départemental de l'Hérault]] (consulté le {{data-|31 août 2020}}).</ref> |Identitat= Gaëlle Lévêque<ref>[https://www.lesbiographies.com/#/Biographie/LEVEQUE-Gaelle,223817 Extrait de la fiche de Mme Gaëlle LÉVÊQUE], sur ''lesbiographies.com''</ref> |Partit= [[Partit Socialista (França)|PS]] |Qualitat= Comediana, anciana premièra adjoncha <small>(2017 → 2020)</small><br>[[Canton de Lodeva|Conselhièra departementala de Lodeva]] <small>(2019 → )</small><br>Vicepresidenta de la [[Communautat de comunas de Lodevés e Larzac|CC Lodevés e Larzac]] <small>(2020 → )</small> |Date à jour= 28 janvier 2022}} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} == Demografia == {{Demografia |insee=34142 |1793=7906 |1800=7449 |1806=8317 |1821=9056 |1831=9919 |1836=11208 |1841=10477 |1846=10718 |1851=11238 |1856=12765 |1861=11864 |1866=10571 |1872=9464 |1876=10528 |1881=10185 |1886=9532 |1891=9060 |1896=8416 |1901=8200 |1906=7395 |1911=7668 |1921=6508 |1926=6629 |1931=7020 |1936=6135 |1946=6242 |1954=6426 |1962=6869 |1968=7556 |1975=7910 |1982=8378 |1990=7602 |1999=6900 |2004= |2005= |2006= |2007= |2008= |2009= |cassini= |senscomptesdobles=1962}} ==Cultura locala e patrimòni== ===Luòcs e monuments=== ===Personalitats ligadas amb la comuna=== ===Eraldica=== <gallery mode=packed> Blason ville fr Lodève (Hérault).svg Blason Lodève.svg </gallery> {{...}} ==Veire tanben== ===Bibliografia=== ===Ligams intèrnes=== ===Ligams extèrnes=== * {{oc}} [https://www.youtube.com/watch?v=ADj6wGGRyCg Lodeva : La Fatura de Fil en Cordura - Occitanica eAnem / CIRDOC ] {{Commons|Lodève|Lodeva}} ==Nòtas e referéncias== ===Nòtas=== <references group="N"/> ===Referéncias=== {{reflist}} {{Portal Lengadòc}} {{Comunas d'Erau}} [[Categoria:Comuna de Lodevés]] [[Categoria:comuna d'Erau]] [[Categoria:comuna de Lengadòc]] lvsagmz3satobpa5imasf7496ii5psb La Barta (de Nestés) 0 4119 2321949 2250300 2022-08-04T23:05:57Z 77.152.53.218 toponimia, etc wikitext text/x-wiki {{Infobox vila occitana |carta=oc | nom2=''La Barthe-de-Neste'' |nom=La Barta de Nestés |imatge=La Barthe-de-Neste (Hautes-Pyrénées) 1.jpg |escut=Blason ville fr Barthe-de-Neste (65).svg |ist={{Gasconha}} | descripcion= Eth vilatge. | escais = Eths vaquèrs |parçan=[[Vath d'Aura]] | region = {{Occitània (Region)}} | departament ={{Hauts Pirenèus}} | arrondiment = [[Arrondiment de Banhèras de Bigòrra|Banhèras de Bigòrra]] | canton = Nestés, Aura e Loron ([[caplòc]] deth [[Canton de La Barta de Nestés]] abans 2015) | intercom = [[Comunautat de comunas deth Plan de Lanamesa|CC deth Plan de Lanamesa]] |insee= 65069 |cp= 65250 |cònsol= Philippe Solaz |mandat=[[2020]]-[[2026]] |longitud= 0.3842 |latitud= 43.0806 |alt mej= |alt mini= 516 |alt maxi= 658 |km²= 7.62 |gentilici= (en [[francés]]) |}} '''La Barta''' (''La Barthe-de-Neste'' en [[francés]]) qu'ei ua [[comuna]] d'[[Occitània]], en [[Gasconha]]. Qu'ei administrada peth [[departament francés|departament]] deths [[Hauts Pirenèus]] dera [[region francesa|region]] d'{{Ocreg}}, ancianament de [[Miègjorn-Pirenèus]]. ==Geografia== Eth vilatge que's situa suu [[Plan de Lanamesa]], en riba de [[Nèsta]]. [[Imatge:Map commune FR insee code 65069.png|vignette|upright=1.8|centre|Comunas a l'entorn.]] ==Toponimia== ===La Barta=== Era prononciacion qu'ei [la'barto] (grafia fonetica deths autors). Eras fòrmas ancianas que son : ''Guilhermus Dati vicecomes Siluensis'', en latin, en 1022, ''Sancii de Barta'' en 1083, ''Sancii de La Barta'' en 1083, ''a vicecomite de Siluis'', en latin, cap a 1100, ''vicecomitis de Barta'' en 1140-1141, ''Sancio de Labarta'', ''Auarchet de La Bartha'' cap a 1180, ''Sancius de Labarta'' en 1191, ''Labarthe de Nestès'' en 1614, ''Labarthe en Nestes'' en 1739, ''La Barte de Nestés'' en 1767, ''Labarthe'' en 1790, ''la Barthe-de-Nestes'' (mapa de Cassini, ara fin deth sègle XVIII)<ref name = glb>Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, ''Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier'', Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=1063&titre=la-barthe-de-neste</ref>. Segon [[Albèrt Dauzat|Dauzat]] e Rostaing, ''barta'' qu'a eth sens de « petit bòsc, bartàs, mata ». Qu'ei un mot prelatin<ref>Albert Dauzat, Charles Rostaing, ''Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France'', Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 56</ref>. Segon [[Ernèst Negre|Negre]], ''barta'' qu'ei l'occitan ''barta'', « terren cobèrt de matàs<ref name = glb/>. Segon [[Miquèu Grosclaude]], lo sens qu'ei de lanas cobèrtas de matas e d'arberòts, sovent en arriba d'ua aiga; atestacions que pòrtan ''La Barta de Nestés'' e pas ''de Nèsta''. Lo nom occitan qu'ei ''La Barta de Nestés''. L'article qu'ei ''la'' e pas ''era'', contra la fòrma locau d'aqueth article<ref name = glb/>; [[Joan Glaudi Dinguirard]] qu'expliquè eth [[Gascon pirenenc|article pirenenc]] ei pas un arcaïsme, mes meilèu una innovacion<ref>Jean-Claude Dinguirard, ''L'article et, era du gascon pyrénéen : archaïsme ou innovation ?'', Lengas n° 12, pp. 37-61</ref>. ===Mor=== Era prononciacion qu'ei [mour] (grafia fonetica deths autors). Eras fòrmas ancianas que son : ''Mor'' en 1387, ''Mour'' (mapa de Cassini, ara fin deth sègle XVIII). Eth nom representa pas eth preindoeuropèu ''morre'', « mus », pr'amor eth vilatge qu'ei en eras terrassas alluvialas de Nèsta. Estosse sus un terren moth o de palú, que seré ''morar''. Eth nom qu'ei escur<ref name = glb/>. ==Istòria== ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 65069 |Títol= Lista deths cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= 22 de heurèr de [[2019]] |Fin=[[2026]] |Identitat=Philippe Solaz |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[1989]] |Fin= heurèr de 2019 (demission) |Identitat= Maurice Loudet|Partit=[[PS]] |Qualitat= conselhèr generau (1994-2015)}} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 65069 |1793= |1800= |1806= |1821= |1831= |1836= |1841=777 |1846=784 |1851=825 |1856= |1861= |1866= |1872= |1876=856 |1881= |1886= |1891= |1896= |1901= |1906= |1911=545 |1921= |1926= |1931= |1936= |1946= |1954= |1962= 1016 |1968= 1336 |1975= 1364 |1982= 1137 |1990= 1086 |1999= 1056 |2006= 1153 |2007= |2008= |2009= |cassini= |senscomptesdobles=1962}} * En {{popfr65|0}} era populacion qu'èra de {{popfr65|069}} abitants e era densitat qu'èra de {{formatnum:{{#expr:({{popfr65|069}}/7.62) round 2}}}} ab/km². ==Lòcs e monuments== ==Personalitats ligadas dab era comuna== ==Véder tanben== * [[Comunas deths Hauts Pirenèus]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Gasconha}} {{Comunas deths Hauts Pirenèus}} [[Categoria:Comuna deths Hauts Pirenèus]] [[Categoria:Comuna de Gasconha]] [[Categoria:Comuna de Nestés]] kcgnsq1nm8zcq7gtb1cnfxxqclleczf Israèl 0 8168 2321923 2285817 2022-08-04T14:33:10Z Martin Macha 2111 41985 wikitext text/x-wiki {{Infobox_País |carta=cap |nom_local=יִשְׂרָאֵל ,إِسْرَائِيلُ |lenga= |nom_occitan=Israèl, Israèu |de= |imatge_bandièra=Flag of Israel.svg |ligam_bandièra=Bandièra d'Israèl |imatge_blason=Emblem of Israel.svg |ligam_blason=Escut d'Israèl |imatge_mapa=ISR orthographic.svg |devisa=cap |lengas= [[ebrieu]], [[arab]] |capitala=[[Jerusalèm Oèst]] |coordenadas_capitala= | ligam_vilas=Jerusalèm | títol_mai_granda_vila=Mai granda vila | mai_granda_vila=[[Jerusalèm]] |tipe_govèrn=[[Republica]] | títols_dirigents= [[President]] <br /><br />[[Primièr Ministre]] | noms_dirigents=[[Lista dels presidents d'Israèl|Isaac Herzog]] (יצחק הרצוג)<br />[[:he:יאיר לפיד|Yair Lapid]] (יאיר לפיד) |superfícia_reng=148 |superfícia_totala={{formatnum:20770}} |percentatge_aiga=2 |populacion_reng=99 |populacion_totala={{formatnum:9093000}} |populacion_annada=2019 |densitat=385 |tipe_independéncia=Descolonizacion |país_independéncia=Reialme Unit |data_independéncia=14 de mai de 1948 |païses frontalièrs=Egipte, Jordania, Liban, Palestina, Síria |gentilici= israelian |IDH_annada=2012 |IDH= 0,9 |IDH_categoria=aut |IDH_reng=16 |còde_país=IL |moneda=sicle novèl |còde_moneda=ILS |fus_orari=+2 |imne_nacional=[[L'espèr]] |domeni_internet=[[.il]] |indicatiu_telefonic=376 | organizacions_internacionalas=Nacions Unidas }} '''Israèl''' (en [[ebrieu]] ''Yisrael'', en [[arabi]] ''Israil'') es un estat del [[Pròche Orient]], que se trapa sus la riba orientala de la [[mar Mediterranèa]]. Es una democracia parlamentària, amb una populacion majoritàriament josieva, e una importanta minoritat non josieva, subretot aràbia. Israèl a de frontièras comunas amb (del nòrd al sud): [[Liban]], [[Siria]], [[Jordania]] e [[Egipte]]. En mai d'aquò, Israèl contraròtla una tièra de territòris sus la riba oèst del riu Jordan, nommats [[Cisjordania]], e la [[Listra de Gaza|Faissa de Gaza]] sus la còsta mediterranèa (vejatz [[Palestina]]). Possedís un accès maritim amb la [[mar Mediterranèa]], lo golf d'Aqaba (o d'Eilat) dins la [[mar Roja]], la [[mar Mòrta]] e lo [[lac de Tiberiàs]]. == Geografia == {{veire|Geografia d'Israèl}} === Geografia fisica === [[Fichièr:Israèl - Topografia.png|thumb|Topografia d'Israèl]] Israèl presenta una topografia variada en causa de sa posicion entre la [[Mar Mediterranèa]] a l'[[oèst]] e la [[val|vau]] de [[Jordan]] a l'[[èst]]. Lo [[litorau]] [[Mar Mediterranèa|mediterranèu]] es ansin ocupat per un [[plan alluviau]] que s'alarga vèrs lo [[sud]] passant de 5 a 20 [[quilomètre|km]] entre [[Haifa]] e [[Tel Aviv]] a mai de 40 [[quilomètre|km]] en [[Judèa]]. Lo relèu dei regions centralas es dominat per un aisse [[montanha|montanhós]] que son [[altitud]] es aisament superior a 500 [[mètre|m]]. Puei, a l'[[èst]], se tròba la depression de la [[Mar Mòrta]] que se situa en dessota dau nivèu de la [[mar]]. Correspond a una zòna de dubertura de la [[crosta terrèstra]] que fa partida dau [[Granda Val del Rift|Grand Rift African]]. Enfin, lo sud dau país es cubèrt per lo [[desèrt de Nèguev]] qu'es l'excrescéncia orientala dau [[desèrt]] de [[Sinai]]. === Clima === Situat entre la [[Mar Mediterranèa]], la [[Mar Roja]] e lei regions pus eissuchas de [[Mesopotamia]] e de [[Peninsula Aràbia]], lo territòri israelian presenta de transicions [[clima]]ticas brutalas. D'efiech, la [[pluviometria]] varia de 600 a 800 mm anuaus dins lei còlas dau nòrd-oèst a mens de 100 mm lòng dei ribas de la [[Mar Mòrta]] e mai mens de 30 mm dins certaneis endrechs de [[Nèguev]]. Ansin, lo clima israelian es devesit entre tres zònas ben diferenciadas : * lei regions septentrionalas, lo plan de [[Tel Aviv]] e la màger part de [[Judèa]] an un [[clima mediterranèu]] amb de precipitacions compresas entre 500 e 900 mm. * un [[triangle]] entre la [[Listra de Gaza|Faissa de Gaza]] e [[Beersheba]] onte la quantitat anuala de [[plueja]]s es pus febla (200-300 mm). Lo [[clima]] i es de tipe semiarid. * lo sud onte domina un [[clima desertic caud]] caracterizat per una [[ariditat]] importanta. === Demografia === ==== Generalitats ==== [[Estat]] fondat sus l'[[imigracion]] e l'''[[alyah]]'' (tèrme designant lo retorn dei [[judaïsme|judieus]] de la [[diaspòra]] en Israèl), Israèl aviá en [[2017]] una populacion de 8,7 milions d'abitants presentant de trachs singulars. D'efiech, es l'unic país dau mond actuau que la màger part de sa populacion es [[judaïsme|judieva]] (74,7%), lo rèsta deis estatjants essent compausat d'Arabs (20,6%) e de minoritats divèrsas ([[Druzes]]...). Es en creissença fòrta dempuei la creacion d'Israèl gràcias a una imigracion fòrça importanta (3,05 milions ď'imigrants entre [[1948]] e [[1994]]), un taus de feconditat aut (superior a 3 enfants/frema) e un desvolopament economic de remarca (aumentacion de l'[[esperança de vida]], demenicion de la [[mortalitat]]). Es tanben fòrça [[cosmopolitisme|cosmopolita]] car leis imigrants son originaris de país variats (èx-[[URSS]], Euròpa Centrala e Orientala, [[USA|Estats Units]], [[Etiopia]]...). Ansin, son aparegudas plusors divisions au sen de la comunautat jodieva en foncion de la region d'origina e dei tradicions [[religion|religiosas]] seguidas. Leis estatjants son principalament installats dins lo plan [[litorau]] entre [[Tel Aviv]] (3,3 milions d'abitants) e [[Haifa]] (un milion) que son lei doas aglomeracions pus importantas. [[Jerusalèm]]-Oèst (aperaquí {{formatnum:500000}} abitants) representa lo segond fogau de poblament dau país. Enfin, se fau nòtar que {{formatnum:650000}} Israelians, principalament judieus, vivon dins de [[colonialisme|colonias]] implantadas dins lei territòris palestians e sirians ocupats. Aqueleis installacions son illegalas segon lo [[drech internacionau]] mai son totjorn estadas protegidas per lei [[govèrn]]s israelians successius. ==== Discriminacions ==== Premiera minoritat dau país, leis Arabs israelians son victimas de discriminacions variadas que foguèron en partida institucionalizadas en [[2018]] amb l'adopcion d'una [[lei|lèi]] definissent Israèl coma « Estat Nacion dau pòble [[judaïsme|judieu]] ». Per exemple, l'[[arabi]] i a perdut son estatut de [[lenga oficiala]] per venir una lenga « d'estatut especiau ». D'un biais pus generau, la [[conscripcion]] obligatòria, pielon de la societat judieva israeliana, es solament facultativa per leis Arabis, certaneis ajudas [[economia|economicas]] son reservadas ai judieus (generalament dins l'encastre de l’''[[alyah]]'') e lei maridatges intercomunautaris son fòrça complèxs. Lei [[Druzes]] son tanben victimas d'aquelei discriminacions en despiech de sa participacion sistematica au servici militar. Au sen de la comunautat judieva, existisson tanben de tensions importantas entre lei diferents corrents [[religion|religiós]] ò comunautats. Per exemple, lei [[Beta Israèl|Judieus etiopians]] son pas reconeguts coma [[judaïsme|judieus]] per una partida de la populacion. Lei revendicacions dei [[Haredim|judieus ultraortodòxs]] son tanben una fònt de violéncias recurrentas còntra lei judieus pus liberaus (atacas còntra leis individús respectant pas lo [[sabat]] ò còntra lei judieus eterodòxs ([[Samaritans]], [[Caraïsme|Caraitas]]...)<ref>Aquelei violéncias pòdon agantar de nivèus fòrça importants coma durant la « guèrra dei casetas » de la fin deis ans 1980 : una tiera de destruccions de casetas portant de publicitats « impuras » entraïnèt de reaccions violentas de part de judieus laïcs amb l'incendi de doas [[sinagòga]]s.</ref>. === Lengas === En causa de l'origina variada de sa populacion, Israèl presenta un païsatge lingüistic pas totalement clar. La [[lenga oficiala]] i es l'[[ebrieu]] modèrne qu'èra, en [[2011]], la [[lenga mairala]] d'aperaquí 50% dei mens de 20 ans e qu'es parlada per la màger part de la populacion, compres la minoritat araba. Eissit de l'ebrieu classic, lenga qu'èra estada abandonada dins la vida vidanta mai qu'èra demorada aquela de la [[liturgia]], es l'unic cas conegut de lenga « ressucitada » utilizada per de milions de personas. L'[[arab]], lenga oficiala fins a [[2018]], es uei una lenga d'estatut especiau. Dins lei fachs, l'[[arab]] a gardat seis atribucions precedentas e totei lei tèxtes oficiaus son totjorn de tradurre dins aquela [[lenga]]<ref>Existís una excepcion anciana per leis autoritats comunalas dei regions onte rèsta ges d'arabofòn.</ref>. Es la [[lenga]] mairala deis Arabis Israelians e son usatge es subretot frequent dins lo nòrd dau país. Enfin, existisson divèrsei lengas minoritàrias au sen de la comunautat judieva. La pus visibla es l'[[anglés]], [[lenga mairala]] de 2% dei mens de 20 ans, qu'es fòrça utilizada dins l'espaci public per ajudar leis estrangiers. La pus importanta es lo [[rus]] qu'es la lenga mairala de 15% dei mens de 20 ans. Puei, vènon lo [[yiddish]] (2%), lo [[francés]] (2%) e l'[[espanhòu]] (1,6%). === Religions === Israèl es un país principalament [[judaïsme|judieu]] (74,2% de la populacion en [[2019]]) amb una importanta minoritat [[islam|musulmanas]] (17,8%) e doas pichonei minoritats [[cristianisme|crestiana]] (2%) e [[Druzes|druza]] (1,6%). Lei [[lei|lèis]] fondamentalas dau país e lei decisions de la Cort Suprèma i asseguran la libertat religiosa. Se fau nòtar l'existéncia de diferéncias prefondas au sen de la comunautat [[judaïsme|judieva]] qu'es devesida entre seculars (67% dei Judieus israelians en [[2007]]), ortodòxs (15%) e ultraortodòxs (16%). De tensions existisson, principalament entre seculars e ultraortodòxs. == Istòria == {{veire|Istòria d'Israèl}} === Dau sionisme a la creacion d'Israèl === {{veire|Sionisme}} ==== De l'idèa d'un estat jusieu a la Premiera Guèrra Mondiala ==== Lo [[sionisme]] es una [[ideologia]] apareguda dins lo corrent de la segonda mitat dau sègle XIX. Confrontats a un [[antisemitisme]] persistent e, de còps, violent en [[Euròpa]], plusors intellectuaus [[judaïsme|jusieus]] desvolopèron l'idèa de crear un territòri apartenent dirèctament ai [[judaïsme|jusieus]]. [[Leon Pinsker]] ([[1821]]-[[1891]]) foguèt l'autor dau premier obratge en favor d'aqueu projècte en [[1881]]. Puei, un an pus tard, lo [[baron]] [[França|francés]] [[Edmond de Rothschild]] ([[1845]]-[[1934]]) comencèt de crompar de tèrras en [[Palestina]] per i establir de comunautats [[judaïsme|jusievas]]. A la fin dau sègle, lo jornalista [[Ongria|ongrés]] [[Theodor Herzl]] ([[1860]]-[[1904]]) donèt una impulsion decisiva a l'idèa amb la publicacion en [[1896]] dau libre ''Der Judenstaat'' (« L'Estat dei Jusieus » en [[occitan]]) que defendiá l'idèa de bastir un [[estat]] [[independéncia|independent]] en [[Palestina]]. D'efèct, trobèt rapidament de sostèns de part de personalitats ([[Edmond de Rothschild]], [[Maurice de Hirsch]]...) e de militants per fondar una organizacion estructurada — que foguèt dicha [[Organizacion Sionista Mondiala]] (OSM) en [[1963]] — destinada a menar a bòn tèrme son projècte. D'aqueu temps, [[Palestina]] fasiá partida de l'[[Empèri Otoman]]. Leis autoritats turcas èran gaire favorablas ai projèctes [[sionisme|sionistas]] dins la region, percebut coma un otís de penetracion de l'influéncia occidentala, mai poguèron pas leis empachar. En particular, poguèron pas s'opausar a la venda de tèrras agricòlas, tengudas per de grands proprietaris absentistas ais organizacions sionistas. Entre [[1882]] e [[1914]], de miliers de [[judaïsme|jusieus]], principalament originaris de [[Russia]] e de [[Polonha]], venguèron donc s'installar e la populacion jusieva en [[Palestina]] aumentèt de {{formatnum:25000}} personas en [[1880]] a {{formatnum:80000}} en [[1914]]. ==== De la Premiera Guèrra Mondiala a la Segonda ==== Durant la [[Premiera Guèrra Mondiala]], lo ròtle decisiu per lo projècte de creacion d'un estat jusieu foguèt tengut per [[Chaim Weizmann]]. En [[1917]], capitèt d'obtenir dau [[govèrn]] [[Reialme Unit|britanic]] una « [[Declaracion Balfour|declaracion]] » favorabla a l'establiment d'un fogau nacionau [[judaïsme|jusieu]] en [[Palestina]]. Ansin, après lo conflicte, una [[Agéncia Jusieva]], branca locala de l'[[Organizacion Sionista Mondiala|OSM]], foguèt cargada d'aculhir d'imigrants dins l'encastre dau mandat britanic sus [[Palestina]]. Aquò favorizèt doas ondas d'arribadas dins lo corrent deis annadas 1920, principalament en provenença de [[Russia]]. Après una brèva crisi en [[1927]]-[[1929]], l'imigracion jusieva tornèt començar dins lo corrent deis annadas 1930 amb la presa dau poder per lei [[nazisme|nazis]] en [[Alemanha]] e una onda novèla d'[[antisemitisme]] en [[Polonha]] e en [[Euròpa Centrala]]. Lo nombre de Jusieus installats en [[Palestina]] conoguèt donc una gròssa aumentacion durant l'entre doas guèrras agantèt {{formatnum:400000}} personas en [[1936]]. Lei Jusieus, sustot installats dins lei [[vila]]s, dispausavan d'una autonòmia importanta amb un sistèma educatiu pròpri, divèrseis avantatges economics e una [[milícia]] independenta (la ''[[Haganah]]''). Pasmens, leis institucions [[sionisme|sionistas]] contuniavan de crompar de tèrras agricòlas, çò que suscitèt de tensions amb la populacion araba. Sustot formada de païsans, la comunautat araba èra dirigida per lei clans husseini (que son cap èra mufti de [[Jerusalèm]]) e nashashibi (que s'alièron amb lei Jordanians). En [[1936]], una grèva generala organizada per d'Arabes entraïnèt d'esmogudas grèvas dins la region e l'aparicion d'una [[guerilha]] araba independentista. Per amaisar la situacion, [[Londres]] enebiguèt la perseguida de l'imigracion jusieva e comencèt de preparar la division dau país. Ansin, en [[1937]], una comission prepausèt de lo devesir entre tres entitats : un estat jusieu, un estat arabe e una zòna internacionala. Aqueu plan agravèt la crisi e la guerilha prenguèt mai d'importància fins a son anientament per l'armada britanica en març de [[1939]]. Pasmens, la meteissa annada, lo començament de la [[Segonda Guèrra Mondiala]] entraïnèt un revirament totau dau [[Reialme Unit|Reiaume Unit]]. D'efèct, per se conciliar lei país arabes, lei Britanics decidèron de donar l'[[independéncia]] a [[Palestina]] (sensa partiment) a l'eissida d'un periòde de dètz ans, de limitar estrictament l'imigracion jusieva e d'instaurar un ''self government'' immediat. Lei [[sionisme|sionistas]] acceptèron pas aqueu plan e comencèron de s'opausar ais autoritats britanicas. D'un biais pus susprenent, leis Arabes lo refusèron tanben. ==== La revirada dau plan de partiment de l'ONU ==== L'[[Olocaust|externacion dei jusieus]] per leis [[Alemanha|Alemands]] durant la [[Segonda Guèrra Mondiala]] trevirèt l'opinion publica mondiala e la politica [[Reialme Unit|britanica]] en [[Palestina]] foguèt fòrça criticada. Per agravar la situacion, una guerilha jusieva comencèt d'atacar lei fòrças britanicas desplegadas dins la region. En particular, tre [[1946]], leis [[USA|Estatsnunidencs]] sostenguèron la solucion d'un partiment. Ansin, en [[1947]], [[Londres]] aprofichèt la fin de son mandat sus la region (prevista en [[1948]]) per fisar l'organizacion dau partiment a l'[[ONU]]. L'organizacion internacionala prepausèt donc un plan de partiment lo 29 de novembre. Acceptat per la màger part deis organizacions jusievas (franc de l'''[[Irgoun]]''), foguèt refusat per la comunautat araba sostenguda per lei país arabes. Lo meteis mes, de combats comencèron d'opausar lei movements paramilitars jusieus (''[[Haganah]]'' e ''[[Irgoun]]'') e arabes. Pasmens, en despiech d'aquelei trèbols, lei Britanics contunièron de preparar son retirament de la region. Ansin, lo 15 de mai de [[1948]], un jorn après la data oficiala de la fin dau mandat britanic en Palestina, lei Jusieus proclamèron la creacion de l'estat d'Israèl entraïnant lo començament de la [[Guèrra Israeloaràbia de 1948|Premiera Guèrra Israeloaraba]]. === Lo periòde trabalhista === ==== L'èra Ben Gourion ==== {{veire|David Ben Gourion}} [[File:Israeli soldiers in battle with the Arab village of Sassa.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] d'una ataca israeliana durant la [[Guèrra Israeloaràbia de 1948|guèrra de 1948-1949]].]] [[File:Port Said from air.jpg|thumb|right|Incendi dins la vila de Pòrt Saïd en [[1956]] durant la [[Crisi dau Canau de Suèz]].]] Tre sa fondacion, Israèl deguèt faciar l'ostilitat de sei vesins que mobilizèron seis armadas per l'envaïr. Pasmens, l'estat novèu poguèt aprofichar leis institucions sionistas per formar rapidament una administracion e una armada. D'efèct, sota l'influéncia de militants [[socialisme|socialista]], lo movement sionista s'èra dotat d'institucions quasi estatalas. La pus importanta èra l'''[[Histadrout]]'' (« Federacion generala dei trabalhaires d'Eretz Israèl » en [[occitan]]) qu'èra una mena de [[sindicat]] tenent un ròtle d'entrepreneire (cooperativas, ''kibboutzim'', ''mochavim''...), de caissa sociala (assegurança malautiá...), d'institucion educativa e cultura (ret d'escòlas obrieras, associacions culturalas e esportivas...) e fòrça paramilitara amb la ''[[Haganah]]'' ({{formatnum:45000}} òmes en [[1947]]). Pasmens, fau tanben citar l'[[Agéncia jusieva]] que formèt la basa dau govèrn, l'Assemblada deis elegits que prefigurava la ''[[Knesset]]'' e lo Conseu nacionau que teniá un ròtle administratiu important regardant la gestion dei tèrras, de l'educacion, de la santat e deis afaires sociaus. Aqueleis estructuras permetèron a Israèl de mobilizar una armada pus importanta que lei fòrças de la coalicion araba. Ansin, après una premiera trèva de quatre setmanas (11 de junh - 8 de julhet), leis Israelians capitèron de rebutar leis atacas arabas. En parralèl, expulsèron de centenaus de miliers d'Arabes dei regions conquistadas (au mens {{formatnum:500000}} refugiats en octòbre de [[1948]]). Puei, après una segonda trèva, contunièron d'avançar per ocupar la màger part de [[Palestina]]. Entre lo 24 de febrier e lo 20 de julhet, leis estats arabes vesins acceptèron de signar d'alta-au-fuòc. La linha de frònt venguèt la novèla [[frontiera]] d'Israèl. Pus favorable que lo partiment dei [[ONU|Nacions Unidas]], permetèt a l'estat novèu d'annexar lei tres quarts dau territòri palestinian. Premier Ministre durant la guèrra, lo trabalhista [[David Ben Gourion]] dominèt la vida politica israeliana fins a [[1963]] gràcias a d'alianças amb de partits religiós entre [[1948]] e [[1955]] e amb de partits de senèstra entre [[1955]] e [[1963]]. Se preocupèt de formar un estat fòrt gràcias a una politica favorizant lei fòrças armadas e l'imigracion. D'efèct, pertocant la defensa, organizèt una armada eficaça (''[[Tsahal]]'') e desvolopèt una industria militara. Assaièt tanben d'alargar lei limits d'Israèl e d'afeblir lei país vesins. Per exemple, en [[1956]], participèt a l'ofensiva francobritanica còntra [[Egipte]] ([[crisi de Suèz]]). L'armada israeliana ataquèt per suspresa [[Sinai]] mai deguèt se'n retirar sota la pression comuna deis [[USA|Estatsunidencs]] e dei [[URSS|Sovietics]]. La politica d'imigracion de [[David Ben Gourion|Ben Gourion]] aguèt en revènge de resultats pus mitigats. D'efèct, per aumentar rapidament la demografia israeliana, encoratjèt l'arribada de Sefarades. Pasmens, originaris de país arabes, foguèron mau aculhits per la majoritat asquenasita, sustot eissida d'Euròpa Centrala e Orientala. Aquò rompèt donc l'equilibri politic format a la creacion d'Israèl e renforcèt pauc a pauc la drecha sionista e religiosa. ==== Lei govèrns de Levi Eshkol e de Golda Meir ==== [[Fichièr:Guèrra dei Sièis Jorns.png|thumb|right|Esquèma simplificat de la [[Guèrra dei Sièis Jorns]].]] Lei trabalhistas [[Levi Eshkol]] ([[1967]]-[[1969]]) e [[Golda Meir]] [[1969]]-[[1974]]) succediguèron a [[David Ben Gourion]]. Durant son periòde, deguèt faciar lei progrès de la drecha, lo maucontentament dei Sefarades e un periòde de tensions fòrtas amb lei país arabes. D'efèct, en [[1967]], Egipte comencèt de mobilizar sei fòrças lòng de la [[frontiera]]. Pasmens, entre lo 5 e lo 10 de junh, Israèl decidèt de menar una tiera d'atacas preventivas. Suspresas, leis armadas arabas subiguèron una desfacha cosenta e Israèl ocupèt [[Sinai]], [[Cisjordania]] e [[Golan]]. Dins aquò, lo país ebrieu deguèt d'ara endavant administrar divèrsei territòris poblats de milions d'Arabes. De mai, l'amplor de la desfacha favorizèt l'emergéncia de movements terroristas menent una guèrra de secutament (incursions frontalieras, atemptats...). En particular, foguèt lo cas dau movement Setembre Negre que foguèt l'autor d'una presa d'espectaclosa durant lei [[Jòcs Olimpics d'estiu de 1972|Jòcs Olimpics de Munic]] en [[1972]]. En parallèl, sostenguda per l'[[URSS]], [[Egipte]] sostenguèt una guèrra limitada lòng dau [[Canal de Suèz|canau de Suèz]] de [[1967]] a [[1970]]. Puei, en [[1973]], una novèla coalicion araba organizèt una ataca generala còntra Israèl. Dicha [[guèrra de Kippur]], aqueu conflicte durèt dau 6 au 25 d'octòbre de [[1973]]. Per lo premier còp de son istòria, ''[[Tsahal]]'' enregistrèt de desfachas e de pèrdas duras. Pasmens, leis Israelians capitèron finalament de rebutar leis armadas arabas. Ansin, l'armada israeliana capitèt de passar lo [[canal de Suèz|canau de Suèz]] e de menaçar [[Damasc]]. Dins aquò, la guèrra demostrèt lei progrès dei fòrças arabas e [[Golda Meir]] foguèt obligada de laissar lo poder en abriu de [[1974]]. ==== Lo govèrn Yitzhak Rabin e la division dei trabalhistas ==== En [[1974]], lei trabalhistas aguèron de dificultats per ganhar leis eleccions legislativas. Deguèron tanben faciar una oposicion de drecha pus virulenta, especialament dins lei colonias. D'efèct, a partir de [[1968]], lo govèrn israelian aviá començat d'installar de [[colonialisme|colonias]] jusievas dins de territòris palestinians ocupats. Son objectiu èra de'n preparar l'annexion. Dirigit per [[Yitzhak Rabin]], lo govèrn foguèt rapidament minat per la rivalitat entre son Premier Ministre e son Ministre de la Defensa, [[Shimon Peres]]. Aquò entraïnèt la fragmentacion dau partit trabalhista. De mai, son aliança amb lei partits religiós foguèt fragilizada per lo liurament d'avions de combat durant un jorn de sabat en [[1976]]. Fin finala, un escandòl financier entraïnèt la demission de Rabin e la premiera victòria de la drecha dau Likoud en mai de [[1977]]. === Lo periòde deis alternàncias politicas === ==== Lo govèrn de Menahem Begin ==== [[Menahem Begin]], cap dau [[Likoud]], foguèt Premier Ministre de [[1977]] a [[1983]]. Elegit per lo « segond Israèl » (principalament formada per lei Sefarades), èra un partisan dau « Grand Israèl ». Sota son govèrn, lei [[colonialisme|colonias]] se multipliquèron en [[Cisjordania]] e dins la region de [[Gaza]]. En Israèl, liberalizèt l'economia per permetre de movements de capitaus pus aisats. Pasmens, aquò entraïnèt tanben una aumentacion fòrta de l'inflacion qu'agantèt 160% en [[1983]]. Diplomaticament e militarament, Begin foguèt tanben fòrça actiu. En [[1978]]-[[1979]], acceptèt de negociar amb [[Egipte]] la signatura d'un tractat de [[patz]] en cambi dau retirament isralian de [[Sinai]]. Aquò permetèt donc a Israèl de normalizar sei relacions amb son vesin pus poderós e d'empedir la formacion d'una novèla coalicion araba. En revènge, l'invasion de [[Liban]], decidida en junh de [[1982]], per i destrurre l'[[Organizacion de Liberacion de Palestina]] (OLP) foguèt pus mitigat. L'armada israeliana i subiguèt de pèrdas importantas e sa participacion ai [[chaples de Sabra e Chatila]] la descreditèt d'un biais duradís. De mai, a tèrme pus lòng, aquò i entraïnèt l'aparicion dau movement [[Hezbollah]] qu'es vengut un adversari acarnat de l'estat ebrieu. ==== Lo periòde de Yitzhak Shamir ==== A la fin dau periòde [[Menahem Begin|Begin]], Israèl èra diplomaticament isolat en causa de sa preséncia en [[Liban]] e economicament afeblit per de crisis intèrnas (inflacion, grèvas...). Leis eleccions de [[1984]] donèron ges de resultat clar e trabalhistas e Likoud deguèron formar ensems de govèrns dirigits per [[Yitzhak Shamir]] ([[1983]]-[[1984]] e [[1986]]-[[1992]], Likoud) e per [[Shimon Peres]] ([[1984]]-[[1986]]). Retirèron l'armada israeliana de [[Liban]] (franc d'una zòna de dètz quilomètres au sud) en [[1985]] mai son accion foguèt sovent paralizat per lei desacòrdis entre lei dos [[partit politic|partits]] e per de rivalitats intèrnas. Autra dificultat dau periòde, lo començament d'una insureccion populara dins lei territòris palestinians ocupats ([[Premiera Intifada]]) que minèt pauc a pauc l'armada e la societat israelianas. En particular, lo movement islamista [[Hamas]] organizèt plusors atemptats saunós ==== Lo retorn dei trabalhistas e leis acòrds d'Òslo ==== Descreditat per sei politicas economicas marridas, lo [[Likoud]] perdiguèt leis eleccions de [[1992]]. [[Yitzhak Rabin]] tornèt venir Premier Ministre amb un programa centrat sus la conclusion d'una patz amb lei Palestinians per arrestar l'[[Intifada]]. Acceptèt donc de negociar amb l'[[Organizacion de Liberacion de Palestina|OLP]] de [[Yasser Arafat]]. En despiech dei criticas veementas de la drecha, un procès de patz, dich acòrds d'Òslo, foguèt acceptat per lei dos camps. Pasmens, dins un contèxte de multiplicacions deis atemptats organizats per leis islamistas e lei religiós jusieus, de tensions grèvas devesiguèron la societat israeliana entre partisans e adversaris dau procès d'Òslo. Assassinat lo 4 de novembre de [[1995]] per un ultranacionalista, [[Yitzhak Rabin]] foguèt remplaçat per [[Shimon Peres]]. Assaièt de perseguir lo procès de patz. Dins aquò, en febrier-març de [[1996]], cinc atemptats organizats per lo [[Hamas]] descreditèron lei trabalhistas e permetèron la victòria dau Likoud ais eleccions legislativas de [[1996]]. ==== Lo premier govèrn de Benyamin Netanyahou ==== Après sa victòria electorala, lo cap dau [[Likoud]], [[Benyamin Netanyahou]] formèt un govèrn amb lei partits religiós. Sensa refusar oficialament leis acòrds d'Òslo, capitèt d'alentir lei negociacions amb d'exigéncias inacceptablas per lei [[Palestina|Palestinians]]. De mai, encoratjèt la perseguida de la [[colonialisme|colonizacion]] jusieva en Cisjordania e a [[Jerusalèm]]. Pasmens, en octòbre de [[1998]], deguèt acceptar una represa dei negociacions sota la pression de [[Washington]]. Aquò causèt la rompedura de sa coalicion governamentala e d'eleccions anticipadas en mai [[1999]]. ==== La revirada dei negocacions de Camp David ==== L'escrutinh de mai de [[1999]] veguèt la victòria dau trabalhista [[Ehoud Barak]] mai la fragmentacion de la [[Knesset]] (15 partits representats) necessitèt de formar una coalicion larga. L'objectiu principau de Barak èra d'acabar la guèrra amb lei [[Palestina|Palestinians]], lei [[Liban]]és e lei [[Siria]]ns. Per aquò, retirèt lei darrierei tropas israelianas de [[Liban]] en [[2000]] e negocièt amb [[Yasser Arafat]] a Charm el-Cheikh en [[Egipte]] e a [[Camp David]] ais [[USA|Estats Units d'America]]. Pasmens, de desacòrdis tròp importants empachèron la conclusion d'un acòrd avans l'esclatament d'una coalicion eteroclita d'[[Ehoud Barak]]. De mai, en setembre de [[2000]], lo cap dau Likoud, [[Ariel Sharon]] aviá entraïnat una represa dei violéncias amb una visita provocatritz sus l'[[esplanada dei Mosquetas]]. === La drecha au poder === ==== Lo periòde d'Ariel Sharon ==== A partir de setembre de [[2000]], comencèt la [[Segonda Intifada]] qu'anava causar la mòrt de {{formatnum:5400}} personas entre [[2001]] e [[2007]] (principalament de [[Palestina|Palestinians]]). Per faciar aquela menaça, leis Israelians elegiguèron [[Ariel Sharon]], [[generau]] prestigiós de la [[guèrra de Kippur]]. Lo Premier Ministre novèu adoptèt una politica de repression amb l'eliminacion sistematica de quadres palestinians de l'[[Organizacion de Liberacion de Palestina|OLP]] ò dau [[Hamas]] e la reocupacion militara dei territòris ocupats. Pasmens, la multiplicacion deis atemptats e la resisténcia dau [[Hamas]] favorizèron leis iniciativas de patz. En [[2005]], per gardar l'iniciativa, [[Ariel Sharon]] decidèt de retirar l'armada e lei colons israelians de la [[Faissa de Gaza]]. Puei, en [[2006]], creèt un partit centrista ([[Kadima]]) per aver d'autonòmia avans de disparéisser de la vida politica, victima d'una ataca cerebrala. ==== Lo govèrn d'Ehoud Olmert ==== Successor d'[[Ariel Sharon]] coma cap de [[Kadima]], [[Ehoud Olmert]] venguèt Premier Ministre après leis eleccions de març de [[2006]]. Refusèt de tornar prendre lei negociacions amb lei [[Palestina|Palestinians]] e contunièt leis operacions militaras en [[Cisjordania]]. En julhet de [[2006]], aquò entraïnèt de tensions vivas amb lo [[Hamas]], qu'aviá prés lo contraròtle de [[Gaza]], e lo [[Hezbollah]] qu'ataquèt una patrolha frontaliera israeliana per sostenir lei [[Palestina|Palestians]]. En reaccion, [[Ehoud Olmert|Olmert]] decidèt d'envaïr [[Liban]] per i destrurre lo movement [[chiisme|chiita]] [[liban]]és mai l'ataca s'acabèt sensa resultat probants après un mes de guèrra. Descreditat per aquela revirada, Olmert aguèt de dificultats per mantenir son govèrn e foguèt finalament obligat de demissionar après un afaire de corrupcion. ==== Lo retorn de Benyamin Netanyahou ==== Après un brèu govèrn [[Tzipi Livni]] ([[Kadima]]), [[Benyamin Netanyahou]] foguèt tornat elegir Premier Ministre en febrier de [[2009]]. Formèt un govèrn fòrça marcat a drecha e adoptèt una politica centrada sus la perseguida e l'acceleracion de la colonizacion. Aquò suscitèt de crisis militaras regularas amb lo Hamas a [[Gaza]] en [[2012]] e en [[2014]]. Pasmens, permet pas de resòuvre la question deis inegalitats economicas que comença de preocupar una partida de la societat israeliana. De mai, son sostèn ai revendicacions religiosas causa tanben de tensions entre laïcs e religiós. == Cultura == === Arquitectura === === Escultura === === Musica e dança === === Literatura === La [[literatura israeliana]] es en partida l'eretiera de la tradicion literària [[judaïsme|judieva]]. Pasmens, sa fondacion vertadiera aguèt luòc entre la fin dau sègle XIX e la creacion d'[[Israèl]], es a dire entre la redaccion dei premiereis obratges [[sionisme|sionistas]] e la renaissença de l'[[ebrieu]] coma [[lenga]] modèrna. Lei doas figuras majoras d'aqueu periòde son [[Yosef Haim Brenner]] ([[1881]]-[[1921]]) e [[Shmuel Yosef Agnon]] ([[1888]]-[[1970]])<ref>[[Shmuel Yosef Agnon|Agnon]] recebèt lo [[Prèmi Nobel de Literatura]] [[1966]] per son òbra.</ref>. S'interessèron ai questions de l'esperança e de la desesperança suscitadas per lo projècte [[sionisme|sionista]], de la disparicion de la societat tradicionala e de l'identitat judieva. Après l'[[independéncia]], leis escrivans israelians foguèron marcats – coma la màger part deis artistas dau país – per la construccion d'Israèl. Pasmens, a respèct d'autrei formas artisticas coma lo [[cinèma]], se concentrèron sus l'individú generalament prés entre sei desirs personaus e sei deures. === Teatre === Lo teatre israelian es aparegut dins lo corrent de la premiera mitat dau sègle XX amb l'arribada de tropas [[Euròpa|europèas]]. Dins leis ans 1920-1930, lei pus popularas poguèron fondar de [[teatre]]s professionaus ([[Teatre Ohel|Ohel]], [[Teatre Habimah|Habimah]]). Ansin, Israèl dispausèt d'un teatre dinamic tre son [[independéncia]]. La critica i dominèt largament amb l'exploracion dei pantais deceputs durant la creacion de l'[[Estat]] e la vida dei subrevivents de l'[[Olocaust]](ans 1950-1960), de satiras socialas (ans 1960) e de criticas duras còntra lei contradiccions de la societat israeliana (ans 1970). Se diversifiquèt durant lo decenni seguent per explorar la question de l'identitat [[judaïsme|judieva]] puei de tèmas pus variats sota l'influéncia dau teatre internacionau. === Cinèma === Lo [[cinèma]] israelian es aparegut amb la creacion dau país e a conegut quatre periòdes principaus. Dins lo corrent deis ans 1950, se concentrava sus lei films realistas e didactics presentant leis institucions [[sionisme|sionistas]] qu'èran a bastir de vilas novèlas, d'organizar lei fòrças armadas ò d'integrar leis imigrants<ref>Lo tèrme de « realisme israelian » es inspirat per lo « realisme sovietic » que tractava de tèmas similars.</ref>. Aquela tendància dispareguèt durant lo decenni seguent au profiech d'un cinèma pròche de la ''[[Nouvelle Vague]]'' [[França|francesa]]. L'individú i prenguèt una plaça pus importanta e l'estile i èra pus improvisat. En parallèl, se desvolopèt un cinèma de divertiment basat sus de personatges sefarades caricaturaus. Dich ''borequa'', aquel estile demorèt popular fins ais ans 1970 mai foguèt accusat de [[racisme]] per d'intellectuaus sefaradas denonciant lei condicions de vida marridas d'aquela comunautat. Enfin, dempuei leis ans 1970-1980, es aparegut un cinèma contestatari que s'interessa subretot ai discriminacions, a la crisi dau [[sionisme]] laïc e au [[conflicte araboisraelian]]. == Liames intèrnes == == Bibliografia == == Nòtas e referéncias == <references/> {{Commons|Israel|Israèl}} {{païses d'Asia}} [[Categoria:Israèl]] auuftq8mehgi0buiceh91ofoprefnsl 2321926 2321923 2022-08-04T14:42:58Z Jiròni 239 /* Geografia fisica */ wikitext text/x-wiki {{Infobox_País |carta=cap |nom_local=יִשְׂרָאֵל ,إِسْرَائِيلُ |lenga= |nom_occitan=Israèl, Israèu |de= |imatge_bandièra=Flag of Israel.svg |ligam_bandièra=Bandièra d'Israèl |imatge_blason=Emblem of Israel.svg |ligam_blason=Escut d'Israèl |imatge_mapa=ISR orthographic.svg |devisa=cap |lengas= [[ebrieu]], [[arab]] |capitala=[[Jerusalèm Oèst]] |coordenadas_capitala= | ligam_vilas=Jerusalèm | títol_mai_granda_vila=Mai granda vila | mai_granda_vila=[[Jerusalèm]] |tipe_govèrn=[[Republica]] | títols_dirigents= [[President]] <br /><br />[[Primièr Ministre]] | noms_dirigents=[[Lista dels presidents d'Israèl|Isaac Herzog]] (יצחק הרצוג)<br />[[:he:יאיר לפיד|Yair Lapid]] (יאיר לפיד) |superfícia_reng=148 |superfícia_totala={{formatnum:20770}} |percentatge_aiga=2 |populacion_reng=99 |populacion_totala={{formatnum:9093000}} |populacion_annada=2019 |densitat=385 |tipe_independéncia=Descolonizacion |país_independéncia=Reialme Unit |data_independéncia=14 de mai de 1948 |païses frontalièrs=Egipte, Jordania, Liban, Palestina, Síria |gentilici= israelian |IDH_annada=2012 |IDH= 0,9 |IDH_categoria=aut |IDH_reng=16 |còde_país=IL |moneda=sicle novèl |còde_moneda=ILS |fus_orari=+2 |imne_nacional=[[L'espèr]] |domeni_internet=[[.il]] |indicatiu_telefonic=376 | organizacions_internacionalas=Nacions Unidas }} '''Israèl''' (en [[ebrieu]] ''Yisrael'', en [[arabi]] ''Israil'') es un estat del [[Pròche Orient]], que se trapa sus la riba orientala de la [[mar Mediterranèa]]. Es una democracia parlamentària, amb una populacion majoritàriament josieva, e una importanta minoritat non josieva, subretot aràbia. Israèl a de frontièras comunas amb (del nòrd al sud): [[Liban]], [[Siria]], [[Jordania]] e [[Egipte]]. En mai d'aquò, Israèl contraròtla una tièra de territòris sus la riba oèst del riu Jordan, nommats [[Cisjordania]], e la [[Listra de Gaza|Faissa de Gaza]] sus la còsta mediterranèa (vejatz [[Palestina]]). Possedís un accès maritim amb la [[mar Mediterranèa]], lo golf d'Aqaba (o d'Eilat) dins la [[mar Roja]], la [[mar Mòrta]] e lo [[lac de Tiberiàs]]. == Geografia == {{veire|Geografia d'Israèl}} === Geografia fisica === [[Fichièr:Israèl - Topografia.png|thumb|Topografia d'Israèl]] Israèl presenta una topografia variada en causa de sa posicion entre la [[Mar Mediterranèa]] a l'[[oèst]] e la [[val|vau]] de [[Jordan]] a l'[[èst]]. Lo [[litorau]] [[Mar Mediterranèa|mediterranèu]] es ansin ocupat per un [[plan alluviau]] que s'alarga vèrs lo [[sud]] passant de 5 a 20 [[quilomètre|km]] entre [[Haifa]] e [[Tel Aviv]] a mai de 40 [[quilomètre|km]] en [[Judèa]]. Lo relèu dei regions centralas es dominat per un aisse [[montanha|montanhós]] que son [[altitud]] es aisament superior a 500 [[mètre|m]]. Puei, a l'[[èst]], se tròba la depression de la [[Mar Mòrta]] que se situa en dessota dau nivèu de la [[mar]]. Correspond a una zòna de dubertura de la [[crosta terrèstra]] que fa partida dau [[Granda Val del Rift|Grand Rift African]]. Enfin, lo sud dau país es cubèrt per lo [[Nèguev|desèrt de Nèguev]] qu'es l'excrescéncia orientala dau [[desèrt]] de [[Sinai]]. === Clima === Situat entre la [[Mar Mediterranèa]], la [[Mar Roja]] e lei regions pus eissuchas de [[Mesopotamia]] e de [[Peninsula Aràbia]], lo territòri israelian presenta de transicions [[clima]]ticas brutalas. D'efiech, la [[pluviometria]] varia de 600 a 800 mm anuaus dins lei còlas dau nòrd-oèst a mens de 100 mm lòng dei ribas de la [[Mar Mòrta]] e mai mens de 30 mm dins certaneis endrechs de [[Nèguev]]. Ansin, lo clima israelian es devesit entre tres zònas ben diferenciadas : * lei regions septentrionalas, lo plan de [[Tel Aviv]] e la màger part de [[Judèa]] an un [[clima mediterranèu]] amb de precipitacions compresas entre 500 e 900 mm. * un [[triangle]] entre la [[Listra de Gaza|Faissa de Gaza]] e [[Beersheba]] onte la quantitat anuala de [[plueja]]s es pus febla (200-300 mm). Lo [[clima]] i es de tipe semiarid. * lo sud onte domina un [[clima desertic caud]] caracterizat per una [[ariditat]] importanta. === Demografia === ==== Generalitats ==== [[Estat]] fondat sus l'[[imigracion]] e l'''[[alyah]]'' (tèrme designant lo retorn dei [[judaïsme|judieus]] de la [[diaspòra]] en Israèl), Israèl aviá en [[2017]] una populacion de 8,7 milions d'abitants presentant de trachs singulars. D'efiech, es l'unic país dau mond actuau que la màger part de sa populacion es [[judaïsme|judieva]] (74,7%), lo rèsta deis estatjants essent compausat d'Arabs (20,6%) e de minoritats divèrsas ([[Druzes]]...). Es en creissença fòrta dempuei la creacion d'Israèl gràcias a una imigracion fòrça importanta (3,05 milions ď'imigrants entre [[1948]] e [[1994]]), un taus de feconditat aut (superior a 3 enfants/frema) e un desvolopament economic de remarca (aumentacion de l'[[esperança de vida]], demenicion de la [[mortalitat]]). Es tanben fòrça [[cosmopolitisme|cosmopolita]] car leis imigrants son originaris de país variats (èx-[[URSS]], Euròpa Centrala e Orientala, [[USA|Estats Units]], [[Etiopia]]...). Ansin, son aparegudas plusors divisions au sen de la comunautat jodieva en foncion de la region d'origina e dei tradicions [[religion|religiosas]] seguidas. Leis estatjants son principalament installats dins lo plan [[litorau]] entre [[Tel Aviv]] (3,3 milions d'abitants) e [[Haifa]] (un milion) que son lei doas aglomeracions pus importantas. [[Jerusalèm]]-Oèst (aperaquí {{formatnum:500000}} abitants) representa lo segond fogau de poblament dau país. Enfin, se fau nòtar que {{formatnum:650000}} Israelians, principalament judieus, vivon dins de [[colonialisme|colonias]] implantadas dins lei territòris palestians e sirians ocupats. Aqueleis installacions son illegalas segon lo [[drech internacionau]] mai son totjorn estadas protegidas per lei [[govèrn]]s israelians successius. ==== Discriminacions ==== Premiera minoritat dau país, leis Arabs israelians son victimas de discriminacions variadas que foguèron en partida institucionalizadas en [[2018]] amb l'adopcion d'una [[lei|lèi]] definissent Israèl coma « Estat Nacion dau pòble [[judaïsme|judieu]] ». Per exemple, l'[[arabi]] i a perdut son estatut de [[lenga oficiala]] per venir una lenga « d'estatut especiau ». D'un biais pus generau, la [[conscripcion]] obligatòria, pielon de la societat judieva israeliana, es solament facultativa per leis Arabis, certaneis ajudas [[economia|economicas]] son reservadas ai judieus (generalament dins l'encastre de l’''[[alyah]]'') e lei maridatges intercomunautaris son fòrça complèxs. Lei [[Druzes]] son tanben victimas d'aquelei discriminacions en despiech de sa participacion sistematica au servici militar. Au sen de la comunautat judieva, existisson tanben de tensions importantas entre lei diferents corrents [[religion|religiós]] ò comunautats. Per exemple, lei [[Beta Israèl|Judieus etiopians]] son pas reconeguts coma [[judaïsme|judieus]] per una partida de la populacion. Lei revendicacions dei [[Haredim|judieus ultraortodòxs]] son tanben una fònt de violéncias recurrentas còntra lei judieus pus liberaus (atacas còntra leis individús respectant pas lo [[sabat]] ò còntra lei judieus eterodòxs ([[Samaritans]], [[Caraïsme|Caraitas]]...)<ref>Aquelei violéncias pòdon agantar de nivèus fòrça importants coma durant la « guèrra dei casetas » de la fin deis ans 1980 : una tiera de destruccions de casetas portant de publicitats « impuras » entraïnèt de reaccions violentas de part de judieus laïcs amb l'incendi de doas [[sinagòga]]s.</ref>. === Lengas === En causa de l'origina variada de sa populacion, Israèl presenta un païsatge lingüistic pas totalement clar. La [[lenga oficiala]] i es l'[[ebrieu]] modèrne qu'èra, en [[2011]], la [[lenga mairala]] d'aperaquí 50% dei mens de 20 ans e qu'es parlada per la màger part de la populacion, compres la minoritat araba. Eissit de l'ebrieu classic, lenga qu'èra estada abandonada dins la vida vidanta mai qu'èra demorada aquela de la [[liturgia]], es l'unic cas conegut de lenga « ressucitada » utilizada per de milions de personas. L'[[arab]], lenga oficiala fins a [[2018]], es uei una lenga d'estatut especiau. Dins lei fachs, l'[[arab]] a gardat seis atribucions precedentas e totei lei tèxtes oficiaus son totjorn de tradurre dins aquela [[lenga]]<ref>Existís una excepcion anciana per leis autoritats comunalas dei regions onte rèsta ges d'arabofòn.</ref>. Es la [[lenga]] mairala deis Arabis Israelians e son usatge es subretot frequent dins lo nòrd dau país. Enfin, existisson divèrsei lengas minoritàrias au sen de la comunautat judieva. La pus visibla es l'[[anglés]], [[lenga mairala]] de 2% dei mens de 20 ans, qu'es fòrça utilizada dins l'espaci public per ajudar leis estrangiers. La pus importanta es lo [[rus]] qu'es la lenga mairala de 15% dei mens de 20 ans. Puei, vènon lo [[yiddish]] (2%), lo [[francés]] (2%) e l'[[espanhòu]] (1,6%). === Religions === Israèl es un país principalament [[judaïsme|judieu]] (74,2% de la populacion en [[2019]]) amb una importanta minoritat [[islam|musulmanas]] (17,8%) e doas pichonei minoritats [[cristianisme|crestiana]] (2%) e [[Druzes|druza]] (1,6%). Lei [[lei|lèis]] fondamentalas dau país e lei decisions de la Cort Suprèma i asseguran la libertat religiosa. Se fau nòtar l'existéncia de diferéncias prefondas au sen de la comunautat [[judaïsme|judieva]] qu'es devesida entre seculars (67% dei Judieus israelians en [[2007]]), ortodòxs (15%) e ultraortodòxs (16%). De tensions existisson, principalament entre seculars e ultraortodòxs. == Istòria == {{veire|Istòria d'Israèl}} === Dau sionisme a la creacion d'Israèl === {{veire|Sionisme}} ==== De l'idèa d'un estat jusieu a la Premiera Guèrra Mondiala ==== Lo [[sionisme]] es una [[ideologia]] apareguda dins lo corrent de la segonda mitat dau sègle XIX. Confrontats a un [[antisemitisme]] persistent e, de còps, violent en [[Euròpa]], plusors intellectuaus [[judaïsme|jusieus]] desvolopèron l'idèa de crear un territòri apartenent dirèctament ai [[judaïsme|jusieus]]. [[Leon Pinsker]] ([[1821]]-[[1891]]) foguèt l'autor dau premier obratge en favor d'aqueu projècte en [[1881]]. Puei, un an pus tard, lo [[baron]] [[França|francés]] [[Edmond de Rothschild]] ([[1845]]-[[1934]]) comencèt de crompar de tèrras en [[Palestina]] per i establir de comunautats [[judaïsme|jusievas]]. A la fin dau sègle, lo jornalista [[Ongria|ongrés]] [[Theodor Herzl]] ([[1860]]-[[1904]]) donèt una impulsion decisiva a l'idèa amb la publicacion en [[1896]] dau libre ''Der Judenstaat'' (« L'Estat dei Jusieus » en [[occitan]]) que defendiá l'idèa de bastir un [[estat]] [[independéncia|independent]] en [[Palestina]]. D'efèct, trobèt rapidament de sostèns de part de personalitats ([[Edmond de Rothschild]], [[Maurice de Hirsch]]...) e de militants per fondar una organizacion estructurada — que foguèt dicha [[Organizacion Sionista Mondiala]] (OSM) en [[1963]] — destinada a menar a bòn tèrme son projècte. D'aqueu temps, [[Palestina]] fasiá partida de l'[[Empèri Otoman]]. Leis autoritats turcas èran gaire favorablas ai projèctes [[sionisme|sionistas]] dins la region, percebut coma un otís de penetracion de l'influéncia occidentala, mai poguèron pas leis empachar. En particular, poguèron pas s'opausar a la venda de tèrras agricòlas, tengudas per de grands proprietaris absentistas ais organizacions sionistas. Entre [[1882]] e [[1914]], de miliers de [[judaïsme|jusieus]], principalament originaris de [[Russia]] e de [[Polonha]], venguèron donc s'installar e la populacion jusieva en [[Palestina]] aumentèt de {{formatnum:25000}} personas en [[1880]] a {{formatnum:80000}} en [[1914]]. ==== De la Premiera Guèrra Mondiala a la Segonda ==== Durant la [[Premiera Guèrra Mondiala]], lo ròtle decisiu per lo projècte de creacion d'un estat jusieu foguèt tengut per [[Chaim Weizmann]]. En [[1917]], capitèt d'obtenir dau [[govèrn]] [[Reialme Unit|britanic]] una « [[Declaracion Balfour|declaracion]] » favorabla a l'establiment d'un fogau nacionau [[judaïsme|jusieu]] en [[Palestina]]. Ansin, après lo conflicte, una [[Agéncia Jusieva]], branca locala de l'[[Organizacion Sionista Mondiala|OSM]], foguèt cargada d'aculhir d'imigrants dins l'encastre dau mandat britanic sus [[Palestina]]. Aquò favorizèt doas ondas d'arribadas dins lo corrent deis annadas 1920, principalament en provenença de [[Russia]]. Après una brèva crisi en [[1927]]-[[1929]], l'imigracion jusieva tornèt començar dins lo corrent deis annadas 1930 amb la presa dau poder per lei [[nazisme|nazis]] en [[Alemanha]] e una onda novèla d'[[antisemitisme]] en [[Polonha]] e en [[Euròpa Centrala]]. Lo nombre de Jusieus installats en [[Palestina]] conoguèt donc una gròssa aumentacion durant l'entre doas guèrras agantèt {{formatnum:400000}} personas en [[1936]]. Lei Jusieus, sustot installats dins lei [[vila]]s, dispausavan d'una autonòmia importanta amb un sistèma educatiu pròpri, divèrseis avantatges economics e una [[milícia]] independenta (la ''[[Haganah]]''). Pasmens, leis institucions [[sionisme|sionistas]] contuniavan de crompar de tèrras agricòlas, çò que suscitèt de tensions amb la populacion araba. Sustot formada de païsans, la comunautat araba èra dirigida per lei clans husseini (que son cap èra mufti de [[Jerusalèm]]) e nashashibi (que s'alièron amb lei Jordanians). En [[1936]], una grèva generala organizada per d'Arabes entraïnèt d'esmogudas grèvas dins la region e l'aparicion d'una [[guerilha]] araba independentista. Per amaisar la situacion, [[Londres]] enebiguèt la perseguida de l'imigracion jusieva e comencèt de preparar la division dau país. Ansin, en [[1937]], una comission prepausèt de lo devesir entre tres entitats : un estat jusieu, un estat arabe e una zòna internacionala. Aqueu plan agravèt la crisi e la guerilha prenguèt mai d'importància fins a son anientament per l'armada britanica en març de [[1939]]. Pasmens, la meteissa annada, lo començament de la [[Segonda Guèrra Mondiala]] entraïnèt un revirament totau dau [[Reialme Unit|Reiaume Unit]]. D'efèct, per se conciliar lei país arabes, lei Britanics decidèron de donar l'[[independéncia]] a [[Palestina]] (sensa partiment) a l'eissida d'un periòde de dètz ans, de limitar estrictament l'imigracion jusieva e d'instaurar un ''self government'' immediat. Lei [[sionisme|sionistas]] acceptèron pas aqueu plan e comencèron de s'opausar ais autoritats britanicas. D'un biais pus susprenent, leis Arabes lo refusèron tanben. ==== La revirada dau plan de partiment de l'ONU ==== L'[[Olocaust|externacion dei jusieus]] per leis [[Alemanha|Alemands]] durant la [[Segonda Guèrra Mondiala]] trevirèt l'opinion publica mondiala e la politica [[Reialme Unit|britanica]] en [[Palestina]] foguèt fòrça criticada. Per agravar la situacion, una guerilha jusieva comencèt d'atacar lei fòrças britanicas desplegadas dins la region. En particular, tre [[1946]], leis [[USA|Estatsnunidencs]] sostenguèron la solucion d'un partiment. Ansin, en [[1947]], [[Londres]] aprofichèt la fin de son mandat sus la region (prevista en [[1948]]) per fisar l'organizacion dau partiment a l'[[ONU]]. L'organizacion internacionala prepausèt donc un plan de partiment lo 29 de novembre. Acceptat per la màger part deis organizacions jusievas (franc de l'''[[Irgoun]]''), foguèt refusat per la comunautat araba sostenguda per lei país arabes. Lo meteis mes, de combats comencèron d'opausar lei movements paramilitars jusieus (''[[Haganah]]'' e ''[[Irgoun]]'') e arabes. Pasmens, en despiech d'aquelei trèbols, lei Britanics contunièron de preparar son retirament de la region. Ansin, lo 15 de mai de [[1948]], un jorn après la data oficiala de la fin dau mandat britanic en Palestina, lei Jusieus proclamèron la creacion de l'estat d'Israèl entraïnant lo començament de la [[Guèrra Israeloaràbia de 1948|Premiera Guèrra Israeloaraba]]. === Lo periòde trabalhista === ==== L'èra Ben Gourion ==== {{veire|David Ben Gourion}} [[File:Israeli soldiers in battle with the Arab village of Sassa.jpg|thumb|right|[[Fotografia]] d'una ataca israeliana durant la [[Guèrra Israeloaràbia de 1948|guèrra de 1948-1949]].]] [[File:Port Said from air.jpg|thumb|right|Incendi dins la vila de Pòrt Saïd en [[1956]] durant la [[Crisi dau Canau de Suèz]].]] Tre sa fondacion, Israèl deguèt faciar l'ostilitat de sei vesins que mobilizèron seis armadas per l'envaïr. Pasmens, l'estat novèu poguèt aprofichar leis institucions sionistas per formar rapidament una administracion e una armada. D'efèct, sota l'influéncia de militants [[socialisme|socialista]], lo movement sionista s'èra dotat d'institucions quasi estatalas. La pus importanta èra l'''[[Histadrout]]'' (« Federacion generala dei trabalhaires d'Eretz Israèl » en [[occitan]]) qu'èra una mena de [[sindicat]] tenent un ròtle d'entrepreneire (cooperativas, ''kibboutzim'', ''mochavim''...), de caissa sociala (assegurança malautiá...), d'institucion educativa e cultura (ret d'escòlas obrieras, associacions culturalas e esportivas...) e fòrça paramilitara amb la ''[[Haganah]]'' ({{formatnum:45000}} òmes en [[1947]]). Pasmens, fau tanben citar l'[[Agéncia jusieva]] que formèt la basa dau govèrn, l'Assemblada deis elegits que prefigurava la ''[[Knesset]]'' e lo Conseu nacionau que teniá un ròtle administratiu important regardant la gestion dei tèrras, de l'educacion, de la santat e deis afaires sociaus. Aqueleis estructuras permetèron a Israèl de mobilizar una armada pus importanta que lei fòrças de la coalicion araba. Ansin, après una premiera trèva de quatre setmanas (11 de junh - 8 de julhet), leis Israelians capitèron de rebutar leis atacas arabas. En parralèl, expulsèron de centenaus de miliers d'Arabes dei regions conquistadas (au mens {{formatnum:500000}} refugiats en octòbre de [[1948]]). Puei, après una segonda trèva, contunièron d'avançar per ocupar la màger part de [[Palestina]]. Entre lo 24 de febrier e lo 20 de julhet, leis estats arabes vesins acceptèron de signar d'alta-au-fuòc. La linha de frònt venguèt la novèla [[frontiera]] d'Israèl. Pus favorable que lo partiment dei [[ONU|Nacions Unidas]], permetèt a l'estat novèu d'annexar lei tres quarts dau territòri palestinian. Premier Ministre durant la guèrra, lo trabalhista [[David Ben Gourion]] dominèt la vida politica israeliana fins a [[1963]] gràcias a d'alianças amb de partits religiós entre [[1948]] e [[1955]] e amb de partits de senèstra entre [[1955]] e [[1963]]. Se preocupèt de formar un estat fòrt gràcias a una politica favorizant lei fòrças armadas e l'imigracion. D'efèct, pertocant la defensa, organizèt una armada eficaça (''[[Tsahal]]'') e desvolopèt una industria militara. Assaièt tanben d'alargar lei limits d'Israèl e d'afeblir lei país vesins. Per exemple, en [[1956]], participèt a l'ofensiva francobritanica còntra [[Egipte]] ([[crisi de Suèz]]). L'armada israeliana ataquèt per suspresa [[Sinai]] mai deguèt se'n retirar sota la pression comuna deis [[USA|Estatsunidencs]] e dei [[URSS|Sovietics]]. La politica d'imigracion de [[David Ben Gourion|Ben Gourion]] aguèt en revènge de resultats pus mitigats. D'efèct, per aumentar rapidament la demografia israeliana, encoratjèt l'arribada de Sefarades. Pasmens, originaris de país arabes, foguèron mau aculhits per la majoritat asquenasita, sustot eissida d'Euròpa Centrala e Orientala. Aquò rompèt donc l'equilibri politic format a la creacion d'Israèl e renforcèt pauc a pauc la drecha sionista e religiosa. ==== Lei govèrns de Levi Eshkol e de Golda Meir ==== [[Fichièr:Guèrra dei Sièis Jorns.png|thumb|right|Esquèma simplificat de la [[Guèrra dei Sièis Jorns]].]] Lei trabalhistas [[Levi Eshkol]] ([[1967]]-[[1969]]) e [[Golda Meir]] [[1969]]-[[1974]]) succediguèron a [[David Ben Gourion]]. Durant son periòde, deguèt faciar lei progrès de la drecha, lo maucontentament dei Sefarades e un periòde de tensions fòrtas amb lei país arabes. D'efèct, en [[1967]], Egipte comencèt de mobilizar sei fòrças lòng de la [[frontiera]]. Pasmens, entre lo 5 e lo 10 de junh, Israèl decidèt de menar una tiera d'atacas preventivas. Suspresas, leis armadas arabas subiguèron una desfacha cosenta e Israèl ocupèt [[Sinai]], [[Cisjordania]] e [[Golan]]. Dins aquò, lo país ebrieu deguèt d'ara endavant administrar divèrsei territòris poblats de milions d'Arabes. De mai, l'amplor de la desfacha favorizèt l'emergéncia de movements terroristas menent una guèrra de secutament (incursions frontalieras, atemptats...). En particular, foguèt lo cas dau movement Setembre Negre que foguèt l'autor d'una presa d'espectaclosa durant lei [[Jòcs Olimpics d'estiu de 1972|Jòcs Olimpics de Munic]] en [[1972]]. En parallèl, sostenguda per l'[[URSS]], [[Egipte]] sostenguèt una guèrra limitada lòng dau [[Canal de Suèz|canau de Suèz]] de [[1967]] a [[1970]]. Puei, en [[1973]], una novèla coalicion araba organizèt una ataca generala còntra Israèl. Dicha [[guèrra de Kippur]], aqueu conflicte durèt dau 6 au 25 d'octòbre de [[1973]]. Per lo premier còp de son istòria, ''[[Tsahal]]'' enregistrèt de desfachas e de pèrdas duras. Pasmens, leis Israelians capitèron finalament de rebutar leis armadas arabas. Ansin, l'armada israeliana capitèt de passar lo [[canal de Suèz|canau de Suèz]] e de menaçar [[Damasc]]. Dins aquò, la guèrra demostrèt lei progrès dei fòrças arabas e [[Golda Meir]] foguèt obligada de laissar lo poder en abriu de [[1974]]. ==== Lo govèrn Yitzhak Rabin e la division dei trabalhistas ==== En [[1974]], lei trabalhistas aguèron de dificultats per ganhar leis eleccions legislativas. Deguèron tanben faciar una oposicion de drecha pus virulenta, especialament dins lei colonias. D'efèct, a partir de [[1968]], lo govèrn israelian aviá començat d'installar de [[colonialisme|colonias]] jusievas dins de territòris palestinians ocupats. Son objectiu èra de'n preparar l'annexion. Dirigit per [[Yitzhak Rabin]], lo govèrn foguèt rapidament minat per la rivalitat entre son Premier Ministre e son Ministre de la Defensa, [[Shimon Peres]]. Aquò entraïnèt la fragmentacion dau partit trabalhista. De mai, son aliança amb lei partits religiós foguèt fragilizada per lo liurament d'avions de combat durant un jorn de sabat en [[1976]]. Fin finala, un escandòl financier entraïnèt la demission de Rabin e la premiera victòria de la drecha dau Likoud en mai de [[1977]]. === Lo periòde deis alternàncias politicas === ==== Lo govèrn de Menahem Begin ==== [[Menahem Begin]], cap dau [[Likoud]], foguèt Premier Ministre de [[1977]] a [[1983]]. Elegit per lo « segond Israèl » (principalament formada per lei Sefarades), èra un partisan dau « Grand Israèl ». Sota son govèrn, lei [[colonialisme|colonias]] se multipliquèron en [[Cisjordania]] e dins la region de [[Gaza]]. En Israèl, liberalizèt l'economia per permetre de movements de capitaus pus aisats. Pasmens, aquò entraïnèt tanben una aumentacion fòrta de l'inflacion qu'agantèt 160% en [[1983]]. Diplomaticament e militarament, Begin foguèt tanben fòrça actiu. En [[1978]]-[[1979]], acceptèt de negociar amb [[Egipte]] la signatura d'un tractat de [[patz]] en cambi dau retirament isralian de [[Sinai]]. Aquò permetèt donc a Israèl de normalizar sei relacions amb son vesin pus poderós e d'empedir la formacion d'una novèla coalicion araba. En revènge, l'invasion de [[Liban]], decidida en junh de [[1982]], per i destrurre l'[[Organizacion de Liberacion de Palestina]] (OLP) foguèt pus mitigat. L'armada israeliana i subiguèt de pèrdas importantas e sa participacion ai [[chaples de Sabra e Chatila]] la descreditèt d'un biais duradís. De mai, a tèrme pus lòng, aquò i entraïnèt l'aparicion dau movement [[Hezbollah]] qu'es vengut un adversari acarnat de l'estat ebrieu. ==== Lo periòde de Yitzhak Shamir ==== A la fin dau periòde [[Menahem Begin|Begin]], Israèl èra diplomaticament isolat en causa de sa preséncia en [[Liban]] e economicament afeblit per de crisis intèrnas (inflacion, grèvas...). Leis eleccions de [[1984]] donèron ges de resultat clar e trabalhistas e Likoud deguèron formar ensems de govèrns dirigits per [[Yitzhak Shamir]] ([[1983]]-[[1984]] e [[1986]]-[[1992]], Likoud) e per [[Shimon Peres]] ([[1984]]-[[1986]]). Retirèron l'armada israeliana de [[Liban]] (franc d'una zòna de dètz quilomètres au sud) en [[1985]] mai son accion foguèt sovent paralizat per lei desacòrdis entre lei dos [[partit politic|partits]] e per de rivalitats intèrnas. Autra dificultat dau periòde, lo començament d'una insureccion populara dins lei territòris palestinians ocupats ([[Premiera Intifada]]) que minèt pauc a pauc l'armada e la societat israelianas. En particular, lo movement islamista [[Hamas]] organizèt plusors atemptats saunós ==== Lo retorn dei trabalhistas e leis acòrds d'Òslo ==== Descreditat per sei politicas economicas marridas, lo [[Likoud]] perdiguèt leis eleccions de [[1992]]. [[Yitzhak Rabin]] tornèt venir Premier Ministre amb un programa centrat sus la conclusion d'una patz amb lei Palestinians per arrestar l'[[Intifada]]. Acceptèt donc de negociar amb l'[[Organizacion de Liberacion de Palestina|OLP]] de [[Yasser Arafat]]. En despiech dei criticas veementas de la drecha, un procès de patz, dich acòrds d'Òslo, foguèt acceptat per lei dos camps. Pasmens, dins un contèxte de multiplicacions deis atemptats organizats per leis islamistas e lei religiós jusieus, de tensions grèvas devesiguèron la societat israeliana entre partisans e adversaris dau procès d'Òslo. Assassinat lo 4 de novembre de [[1995]] per un ultranacionalista, [[Yitzhak Rabin]] foguèt remplaçat per [[Shimon Peres]]. Assaièt de perseguir lo procès de patz. Dins aquò, en febrier-març de [[1996]], cinc atemptats organizats per lo [[Hamas]] descreditèron lei trabalhistas e permetèron la victòria dau Likoud ais eleccions legislativas de [[1996]]. ==== Lo premier govèrn de Benyamin Netanyahou ==== Après sa victòria electorala, lo cap dau [[Likoud]], [[Benyamin Netanyahou]] formèt un govèrn amb lei partits religiós. Sensa refusar oficialament leis acòrds d'Òslo, capitèt d'alentir lei negociacions amb d'exigéncias inacceptablas per lei [[Palestina|Palestinians]]. De mai, encoratjèt la perseguida de la [[colonialisme|colonizacion]] jusieva en Cisjordania e a [[Jerusalèm]]. Pasmens, en octòbre de [[1998]], deguèt acceptar una represa dei negociacions sota la pression de [[Washington]]. Aquò causèt la rompedura de sa coalicion governamentala e d'eleccions anticipadas en mai [[1999]]. ==== La revirada dei negocacions de Camp David ==== L'escrutinh de mai de [[1999]] veguèt la victòria dau trabalhista [[Ehoud Barak]] mai la fragmentacion de la [[Knesset]] (15 partits representats) necessitèt de formar una coalicion larga. L'objectiu principau de Barak èra d'acabar la guèrra amb lei [[Palestina|Palestinians]], lei [[Liban]]és e lei [[Siria]]ns. Per aquò, retirèt lei darrierei tropas israelianas de [[Liban]] en [[2000]] e negocièt amb [[Yasser Arafat]] a Charm el-Cheikh en [[Egipte]] e a [[Camp David]] ais [[USA|Estats Units d'America]]. Pasmens, de desacòrdis tròp importants empachèron la conclusion d'un acòrd avans l'esclatament d'una coalicion eteroclita d'[[Ehoud Barak]]. De mai, en setembre de [[2000]], lo cap dau Likoud, [[Ariel Sharon]] aviá entraïnat una represa dei violéncias amb una visita provocatritz sus l'[[esplanada dei Mosquetas]]. === La drecha au poder === ==== Lo periòde d'Ariel Sharon ==== A partir de setembre de [[2000]], comencèt la [[Segonda Intifada]] qu'anava causar la mòrt de {{formatnum:5400}} personas entre [[2001]] e [[2007]] (principalament de [[Palestina|Palestinians]]). Per faciar aquela menaça, leis Israelians elegiguèron [[Ariel Sharon]], [[generau]] prestigiós de la [[guèrra de Kippur]]. Lo Premier Ministre novèu adoptèt una politica de repression amb l'eliminacion sistematica de quadres palestinians de l'[[Organizacion de Liberacion de Palestina|OLP]] ò dau [[Hamas]] e la reocupacion militara dei territòris ocupats. Pasmens, la multiplicacion deis atemptats e la resisténcia dau [[Hamas]] favorizèron leis iniciativas de patz. En [[2005]], per gardar l'iniciativa, [[Ariel Sharon]] decidèt de retirar l'armada e lei colons israelians de la [[Faissa de Gaza]]. Puei, en [[2006]], creèt un partit centrista ([[Kadima]]) per aver d'autonòmia avans de disparéisser de la vida politica, victima d'una ataca cerebrala. ==== Lo govèrn d'Ehoud Olmert ==== Successor d'[[Ariel Sharon]] coma cap de [[Kadima]], [[Ehoud Olmert]] venguèt Premier Ministre après leis eleccions de març de [[2006]]. Refusèt de tornar prendre lei negociacions amb lei [[Palestina|Palestinians]] e contunièt leis operacions militaras en [[Cisjordania]]. En julhet de [[2006]], aquò entraïnèt de tensions vivas amb lo [[Hamas]], qu'aviá prés lo contraròtle de [[Gaza]], e lo [[Hezbollah]] qu'ataquèt una patrolha frontaliera israeliana per sostenir lei [[Palestina|Palestians]]. En reaccion, [[Ehoud Olmert|Olmert]] decidèt d'envaïr [[Liban]] per i destrurre lo movement [[chiisme|chiita]] [[liban]]és mai l'ataca s'acabèt sensa resultat probants après un mes de guèrra. Descreditat per aquela revirada, Olmert aguèt de dificultats per mantenir son govèrn e foguèt finalament obligat de demissionar après un afaire de corrupcion. ==== Lo retorn de Benyamin Netanyahou ==== Après un brèu govèrn [[Tzipi Livni]] ([[Kadima]]), [[Benyamin Netanyahou]] foguèt tornat elegir Premier Ministre en febrier de [[2009]]. Formèt un govèrn fòrça marcat a drecha e adoptèt una politica centrada sus la perseguida e l'acceleracion de la colonizacion. Aquò suscitèt de crisis militaras regularas amb lo Hamas a [[Gaza]] en [[2012]] e en [[2014]]. Pasmens, permet pas de resòuvre la question deis inegalitats economicas que comença de preocupar una partida de la societat israeliana. De mai, son sostèn ai revendicacions religiosas causa tanben de tensions entre laïcs e religiós. == Cultura == === Arquitectura === === Escultura === === Musica e dança === === Literatura === La [[literatura israeliana]] es en partida l'eretiera de la tradicion literària [[judaïsme|judieva]]. Pasmens, sa fondacion vertadiera aguèt luòc entre la fin dau sègle XIX e la creacion d'[[Israèl]], es a dire entre la redaccion dei premiereis obratges [[sionisme|sionistas]] e la renaissença de l'[[ebrieu]] coma [[lenga]] modèrna. Lei doas figuras majoras d'aqueu periòde son [[Yosef Haim Brenner]] ([[1881]]-[[1921]]) e [[Shmuel Yosef Agnon]] ([[1888]]-[[1970]])<ref>[[Shmuel Yosef Agnon|Agnon]] recebèt lo [[Prèmi Nobel de Literatura]] [[1966]] per son òbra.</ref>. S'interessèron ai questions de l'esperança e de la desesperança suscitadas per lo projècte [[sionisme|sionista]], de la disparicion de la societat tradicionala e de l'identitat judieva. Après l'[[independéncia]], leis escrivans israelians foguèron marcats – coma la màger part deis artistas dau país – per la construccion d'Israèl. Pasmens, a respèct d'autrei formas artisticas coma lo [[cinèma]], se concentrèron sus l'individú generalament prés entre sei desirs personaus e sei deures. === Teatre === Lo teatre israelian es aparegut dins lo corrent de la premiera mitat dau sègle XX amb l'arribada de tropas [[Euròpa|europèas]]. Dins leis ans 1920-1930, lei pus popularas poguèron fondar de [[teatre]]s professionaus ([[Teatre Ohel|Ohel]], [[Teatre Habimah|Habimah]]). Ansin, Israèl dispausèt d'un teatre dinamic tre son [[independéncia]]. La critica i dominèt largament amb l'exploracion dei pantais deceputs durant la creacion de l'[[Estat]] e la vida dei subrevivents de l'[[Olocaust]](ans 1950-1960), de satiras socialas (ans 1960) e de criticas duras còntra lei contradiccions de la societat israeliana (ans 1970). Se diversifiquèt durant lo decenni seguent per explorar la question de l'identitat [[judaïsme|judieva]] puei de tèmas pus variats sota l'influéncia dau teatre internacionau. === Cinèma === Lo [[cinèma]] israelian es aparegut amb la creacion dau país e a conegut quatre periòdes principaus. Dins lo corrent deis ans 1950, se concentrava sus lei films realistas e didactics presentant leis institucions [[sionisme|sionistas]] qu'èran a bastir de vilas novèlas, d'organizar lei fòrças armadas ò d'integrar leis imigrants<ref>Lo tèrme de « realisme israelian » es inspirat per lo « realisme sovietic » que tractava de tèmas similars.</ref>. Aquela tendància dispareguèt durant lo decenni seguent au profiech d'un cinèma pròche de la ''[[Nouvelle Vague]]'' [[França|francesa]]. L'individú i prenguèt una plaça pus importanta e l'estile i èra pus improvisat. En parallèl, se desvolopèt un cinèma de divertiment basat sus de personatges sefarades caricaturaus. Dich ''borequa'', aquel estile demorèt popular fins ais ans 1970 mai foguèt accusat de [[racisme]] per d'intellectuaus sefaradas denonciant lei condicions de vida marridas d'aquela comunautat. Enfin, dempuei leis ans 1970-1980, es aparegut un cinèma contestatari que s'interessa subretot ai discriminacions, a la crisi dau [[sionisme]] laïc e au [[conflicte araboisraelian]]. == Liames intèrnes == == Bibliografia == == Nòtas e referéncias == <references/> {{Commons|Israel|Israèl}} {{païses d'Asia}} [[Categoria:Israèl]] qhzywv09jzajrmivv1w7vdek6z7ahmq Sèina 0 31289 2321937 2244505 2022-08-04T15:40:49Z Raphael1256 33805 wikitext text/x-wiki {{Infobox |tematica= |carta= }} {{Riu |nom=Sèina |imatge=[[Fichièr:The Seine as seen from the Eiffel Tower, June 2002.jpg|250px|thumb|right|La Sèina a [[París]] (vista de la [[Torre Eiffel]])]] |mapa=Bassin Seine.png |longor=328 |Debit mejan=500 |comuna=[[París]] |superf. bacin=78 650 |regim= |font =Plan de Langres |font localizacion =[[Source-Seine]], [[Còsta d'Aur]], [[França]] |font altitud =446 |font latitud =47/29/10/N |font longitud =4/43/01/E |Se geta dins= la [[Marga (mar)|Marga]] |bacin fluv. coll= [[Sèina]] |vilas=[[Tròias]], [[Montereau-Fault-Yonne]], [[Melun]], [[Évry-Courcouronnes]], [[Paris]], [[Argenteuil (Val-d'Oise)|Argenteuil]], [[Conflans-Sainte-Honorine]], [[Mantes-la-Jolie]], [[Vernon (Eure)|Vernon]], [[Rouen]], [[Le Havre]] |país= [[França]] }} '''Sèina''' o ''la'' '''Sèina''' es un [[flume]] de [[França]]. Sa font es situada a Saint-Germain-Source-Seine près de [[Langres]] dins lo departament de [[Còsta d'Aur]].<br /> Son cors de 776&nbsp;km a une orientacion generala del Sud-Èst al Nòrd-Oèst. Se geta dins la [[Marga (mar)|Marga]], près de [[Le Havre]]. Son bacin idrografic, d'una [[Aira|superfícia]] de {{unitat|78650|km²}}, interèssa près de 30 % de la populacion del país. Es un dels flumes majorals de [[França]]. [[Categoria:Aiga de França]] dfaassksx921zs752h84lvkxrjg2n0x 2321938 2321937 2022-08-04T15:55:53Z 86.210.4.96 Anullacion de las modificacions 2321937 de [[Special:Contributions/Raphael1256|Raphael1256]] ([[User talk:Raphael1256|discussion]]) wikitext text/x-wiki {{Infobox |tematica= |carta= }} {{Riu |nom=Sèina |imatge=[[Fichièr:The Seine as seen from the Eiffel Tower, June 2002.jpg|250px|thumb|right|La Sèina a [[París]] (vista de la [[Torre Eiffel]])]] |mapa=Bassin Seine.png |longor=328 |Debit mejan=500 |comuna=[[París]] |superf. bacin=78 650 |regim= |font =Plan de Langres |font localizacion =[[Source-Seine]], [[Còsta d'Aur]], [[França]] |font altitud =446 |font latitud =47/29/10/N |font longitud =4/43/01/E |Se geta dins= la [[Marga (mar)|Marga]] |bacin fluv. coll= [[Sèina]] |vilas=[[Tròias]], [[Montereau-Fault-Yonne]], [[Melun]], [[Évry-Courcouronnes]], [[Paris]], [[Argenteuil (Val-d'Oise)|Argenteuil]], [[Conflans-Sainte-Honorine]], [[Mantes-la-Jolie]], [[Vernon (Eure)|Vernon]], [[Rouen]], [[Le Havre]] |país= [[França]] }} '''Sèina''' o ''la'' '''Sèina''' es un [[flume]] de [[França]]. Sa font es situada a Saint-Germain-Source-Seine près de [[Langres]] dins lo departament de [[Còsta d'Aur]].<br /> Son cors de 776&nbsp;km a une orientacion generala del Sud-Èst al Nòrd-Oèst. Se geta dins la [[Marga (mar)|Marga]], près [[Le Havre|del Havre]]. Son bacin idrografic, d'una [[Aira|superfícia]] de {{unitat|78650|km²}}, interèssa près de 30 % de la populacion del país. Es un dels flumes majorals de [[França]]. [[Categoria:Aiga de França]] 5m0e7ywgquapufy1914grdacav4b2wl Brèst 0 37392 2321907 2129108 2022-08-04T13:46:56Z Jiròni 239 wikitext text/x-wiki {{Infobox Comuna de França |carta=bre |nomcomuna=Brest | lògo= | imatge=Brest - Le Château - PA00089847 - 011.JPG | descripcion= | escut= Blason ville fr Brest (Finistere).svg | escais={{Bretanha}} |nomcomuna2=Brest |region ist={{Bretanha}} |canton=[[Canton de Capital de 10 cantons| Capital de 10 cantons]] | parçan= | arrondiment= [[Arrondiment de Brest|Brest]] ([[capluòc]]) | insee = 29019 | sitweb= http://www.brest.fr/ | cp = 29200 | cònsol = [[François Cuillandre]] | mandat = [[2008]]-[[2014]] | gentilici = Brestois, Brestoise (en [[francés]]) | longitud= -4.485556 | latitud= 48.390834 | alt mini = 0 | alt mej = | alt maxi = 103 | km² = 49.51 }} '''Brèst''' (''Brest'' en [[francés]]) es una vila de [[França]] dins la region de [[Bretanha (region)|Bretanha]] e lo [[departament]] de [[Finistèrra]]. Es un pòrt important, segond pòrt militar en [[França]] après [[Tolon]], situat a l'extremitat oèst de [[Bretanha]]. Amb 139 926 abitants , Brest es la 25ena comuna pus poblada de França. Fòrta d'una metropòli de {{Unitat|210047|abitants}} <small>(2018)</small><ref>{{Ligam web |titre=Brest. La vila tornèt ganhar d'abitants ! |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/population-brest-a-gagne-des-habitants-27-12-2018-12172230.php |site=Le Télégramme |date=27/12/2018}}.</ref>, representa la primièra aglomeracion de l'[[Bassa-Bretanha|oèst breton]] e la segonda de la [[Bretanha (region)|region Bretanha]] après [[Rennes]]. Emai que Brest, tanben sonada la ''ciutat del Ponent'', siá la vila pus poblada de Finistèrra, la prefectura del departament es [[Quimper]]. A l'[[Edat Mejana]], l'istòria de Brest se confond amb l'istòria de son [[Castèl de Brest|castèl]]. Puèi [[Armand Jean du Plessis de Richelieu|Richelieu]] ne faguèt un [[basa navala|pòrt militar]]. Brest se desvolopèt a l'entorn de l'[[Arsenal de Brest|arsenal]], entrò la segonda mitat del sègle XX. Fortament marcada pels bombardaments de la [[Segonda Guèrra Mondiala]], Brest a vu son centre istoric gaireben entièrament rebastit. A la fin del sègle XX e al començament del sègle XXI, la desindustrializacion de la vila s'acompanhèt del desvolopament del [[sector terciairi]]. Brest es uèi una vila universitària importanta de plus de {{unité|29000|étudiants}}<ref>{{Ligam web |prénom=Romain |nom=Fillion |titre=Brest. La Métropole souhaite attirer toujours plus d’étudiants |url=https://www.ouest-france.fr/bretagne/brest-29200/brest-la-metropole-souhaite-attirer-toujours-plus-d-etudiants-6531182 |site=Ouest-France.fr |date=2019-09-22 |consulté le=2019-09-22}}.</ref>. Son [[universitat de Bretagnha-Occidentala|universitat]] es pluridisciplinària et comporte notamment une faculté de médecine. Par ailleurs, Brest et son [[Pays de Brest|pays]] comptent plusieurs grandes écoles : d'escòlas d'engenhaires ([[École supérieure d'ingénieurs en agroalimentaire de Bretagne atlantique|ESIAB]], [[École nationale supérieure Mines-Télécom Atlantique Bretagne Pays de la Loire|IMT Atlantique]], [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne|ENSTA Bretagne]], [[École nationale d'ingénieurs de Brest|ENIB]] et [[Institut supérieur de l'électronique et du numérique|ISEN]], [[CESI (enseignement)|CESI]]), l'école de commerce [[Brest Business School]], l'EURO-Institut d'Actuariat EURIA, Brest est aussi un pôle de recherche important, axé sur la mer, et accueille notamment le sèti social et plus grand des centres [[Institut français de recherche pour l'exploitation de la mer|Ifremer]]<ref>{{Lien web |langue=fr-FR |titre=Brest - Siège d’Ifremer. Transfert effectif au {{1er}} janvier |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/siege-d-ifremer-transfert-effectif-au-1er-janvier-21-12-2018-12169095.php |site=Le Telegramme |date=2018-12-21 |consulté le=2019-01-10}}.</ref>, le [[Centre de documentation de recherche et d'expérimentations sur les pollutions accidentelles des eaux|CEDRE]], le [[Service hydrographique et océanographique de la Marine|SHOM]] ainsi que l'[[Institut universitaire européen de la mer]] et l'[[Institut polaire français Paul-Émile-Victor|Institut polar francés]]. Le [[Technopôle Brest-Iroise]] facilite la mise en œuvre de ces compétences scientifiques et techniques dans le domaine économique et industriel. Brest a toujours été très marquée per son passat maritim : l'[[Acadèmia de marina]] i foguèt fondada en [[1752]], le [[Charles de Gaulle (porte-avions)|porte-avions ''Charles de Gaulle'']] y fut construit, et tous les quatre ans, en juillet, Brest accueille la [[Fêtes maritimes de Brest|grande fête internationale de la mer, des bateaux et des marins]]. Brest accueille également l’école de Maistrance (école de formation initiale des [[Officier marinier|officiers mariniers]]), l’[[école des mousses]] au Centre d’Instruction naval, et de nombreuses entreprises nautiques au sein de la ''[[Sailing Valley]]'' bretonne. ==Geografia== ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 29019 |Títol= Lista deus cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= [[François Cuillandre]] |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 29019 |1793=24180 |1800=25865 |1806=22130 |1821=26361 |1831=29860 |1836=29773 |1841=48225 |1846=55820 |1851=61160 |1856=54665 |1861=67833 |1866=79847 |1872=66270 |1876=66828 |1881=69110 |1886=70778 |1891=75854 |1896=74538 |1901=84284 |1906=85294 |1911=90540 |1921=73960 |1926=67861 |1931=69841 |1936=79342 |1946=74991 |1954=110713 |1962=136104 |1968=154023 |1975=166826 |1982=156060 |1990=147956 |1999=149634 |2004= |2005= |2006=144 548 |2007=142 722 |2008=142 097 |2009=141 315 |cassini=5761 |senscomptesdobles=1962}} ==Luòcs e monuments== ==Personalitats ligadas amb la comuna== ==Véser tanben== * [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Bretanha}} {{Vilas França 100 000 ab}} {{Comunas de| insee = 29019 }} [[Categoria:Vila francesa de mai de 100 000 abitants]] [[Categoria:Comuna de Finistèrra]] [[Categoria:Comuna de Bretanha]] s1o85e62yfdpg0venv2flazuz5486j8 2321908 2321907 2022-08-04T13:50:40Z Jiròni 239 wikitext text/x-wiki {{Infobox Comuna de França |carta=bre |nomcomuna=Brest | lògo= | imatge=Brest - Le Château - PA00089847 - 011.JPG | descripcion= | escut= Blason ville fr Brest (Finistere).svg | escais={{Bretanha}} |nomcomuna2=Brest |region ist={{Bretanha}} |canton=[[Canton de Capital de 10 cantons| Capital de 10 cantons]] | parçan= | arrondiment= [[Arrondiment de Brest|Brest]] ([[capluòc]]) | insee = 29019 | sitweb= http://www.brest.fr/ | cp = 29200 | cònsol = [[François Cuillandre]] | mandat = [[2008]]-[[2014]] | gentilici = Brestois, Brestoise (en [[francés]]) | longitud= -4.485556 | latitud= 48.390834 | alt mini = 0 | alt mej = | alt maxi = 103 | km² = 49.51 }} '''Brèst''' (''Brest'' en [[francés]]) es una vila de [[França]] dins la region de [[Bretanha (region)|Bretanha]] e lo [[departament]] de [[Finistèrra]]. Es un pòrt important, segond pòrt militar en [[França]] après [[Tolon]], situat a l'extremitat oèst de [[Bretanha]]. Amb 139 926 abitants , Brest es la 25ena comuna pus poblada de França. Fòrta d'una metropòli de {{Unitat|210047|abitants}} <small>(2018)</small><ref>{{Ligam web |titre=Brest. La vila tornèt ganhar d'abitants ! |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/population-brest-a-gagne-des-habitants-27-12-2018-12172230.php |site=Le Télégramme |date=27/12/2018}}.</ref>, representa la primièra aglomeracion de l'[[Bassa-Bretanha|oèst breton]] e la segonda de la [[Bretanha (region)|region Bretanha]] après [[Rennes]]. Emai que Brest, tanben sonada la ''ciutat del Ponent'', siá la vila pus poblada de Finistèrra, la prefectura del departament es [[Quimper]]. A l'[[Edat Mejana]], l'istòria de Brest se confond amb l'istòria de son [[Castèl de Brest|castèl]]. Puèi [[Armand Jean du Plessis de Richelieu|Richelieu]] ne faguèt un [[basa navala|pòrt militar]]. Brest se desvolopèt a l'entorn de l'[[Arsenal de Brest|arsenal]], entrò la segonda mitat del sègle XX. Fortament marcada pels bombardaments de la [[Segonda Guèrra Mondiala]], Brest a vu son centre istoric gaireben entièrament rebastit. A la fin del sègle XX e al començament del sègle XXI, la desindustrializacion de la vila s'acompanhèt del desvolopament del [[sector terciairi]]. Brest es uèi una vila universitària importanta de plus de {{unité|29000|étudiants}}<ref>{{Ligam web |prénom=Romain |nom=Fillion |titre=Brest. La Métropole souhaite attirer toujours plus d’étudiants |url=https://www.ouest-france.fr/bretagne/brest-29200/brest-la-metropole-souhaite-attirer-toujours-plus-d-etudiants-6531182 |site=Ouest-France.fr |date=2019-09-22 |consulté le=2019-09-22}}.</ref>. Son [[universitat de Bretagnha-Occidentala|universitat]] es pluridisciplinària et comporte notamment une faculté de médecine. Par ailleurs, Brest et son [[Pays de Brest|pays]] comptent plusieurs grandes écoles : d'escòlas d'engenhaires ([[École supérieure d'ingénieurs en agroalimentaire de Bretagne atlantique|ESIAB]], [[École nationale supérieure Mines-Télécom Atlantique Bretagne Pays de la Loire|IMT Atlantique]], [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne|ENSTA Bretagne]], [[École nationale d'ingénieurs de Brest|ENIB]] et [[Institut supérieur de l'électronique et du numérique|ISEN]], [[CESI (enseignement)|CESI]]), l'école de commerce [[Brest Business School]], l'EURO-Institut d'Actuariat EURIA, Brest est aussi un pôle de recherche important, axé sur la mer, et accueille notamment le sèti social et plus grand des centres [[Institut français de recherche pour l'exploitation de la mer|Ifremer]]<ref>{{Lien web |langue=fr-FR |titre=Brest - Siège d’Ifremer. Transfert effectif au {{1er}} janvier |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/siege-d-ifremer-transfert-effectif-au-1er-janvier-21-12-2018-12169095.php |site=Le Telegramme |date=2018-12-21 |consulté le=2019-01-10}}.</ref>, le [[Centre de documentation de recherche et d'expérimentations sur les pollutions accidentelles des eaux|CEDRE]], le [[Service hydrographique et océanographique de la Marine|SHOM]] ainsi que l'[[Institut universitaire européen de la mer]] et l'[[Institut polaire français Paul-Émile-Victor|Institut polar francés]]. Le [[Technopôle Brest-Iroise]] facilite la mise en œuvre de ces compétences scientifiques et techniques dans le domaine économique et industriel. Brest foguèt sempre marcada per son passat maritim : l'[[Acadèmia de marina]] i foguèt fondada en [[1752]], lo [[Charles de Gaulle (pòrta-avions)|pòrta-avions ''Charles de Gaulle'']] i foguèt bastit, e totes los quatre ans, en julhet, Brest aculhís la [[Fèstas maritimas de Brest|granda fèsta internacionala de la mar, dels batèls e dels marins]]. Brest aculhís tanban l’escòla de Maistrance (école de formation initiale des [[Officier marinier|officiers mariniers]]), l’[[école des mousses]] au Centre d’Instruction naval, et de nombreuses entreprises nautiques au sein de la ''[[Sailing Valley]]'' bretonne. ==Geografia== ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 29019 |Títol= Lista deus cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= [[François Cuillandre]] |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 29019 |1793=24180 |1800=25865 |1806=22130 |1821=26361 |1831=29860 |1836=29773 |1841=48225 |1846=55820 |1851=61160 |1856=54665 |1861=67833 |1866=79847 |1872=66270 |1876=66828 |1881=69110 |1886=70778 |1891=75854 |1896=74538 |1901=84284 |1906=85294 |1911=90540 |1921=73960 |1926=67861 |1931=69841 |1936=79342 |1946=74991 |1954=110713 |1962=136104 |1968=154023 |1975=166826 |1982=156060 |1990=147956 |1999=149634 |2004= |2005= |2006=144 548 |2007=142 722 |2008=142 097 |2009=141 315 |cassini=5761 |senscomptesdobles=1962}} ==Luòcs e monuments== ==Personalitats ligadas amb la comuna== ==Véser tanben== * [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Bretanha}} {{Vilas França 100 000 ab}} {{Comunas de| insee = 29019 }} [[Categoria:Vila francesa de mai de 100 000 abitants]] [[Categoria:Comuna de Finistèrra]] [[Categoria:Comuna de Bretanha]] m3e2ms2ae7xip20852ucinjcjs36an5 2321909 2321908 2022-08-04T13:51:37Z Jiròni 239 wikitext text/x-wiki {{Infobox Comuna de França |carta=bre |nomcomuna=Brest | lògo= | imatge=Brest - Le Château - PA00089847 - 011.JPG | descripcion= | escut= Blason ville fr Brest (Finistere).svg | escais={{Bretanha}} |nomcomuna2=Brest |region ist={{Bretanha}} |canton=[[Canton de Capital de 10 cantons| Capital de 10 cantons]] | parçan= | arrondiment= [[Arrondiment de Brest|Brest]] ([[capluòc]]) | insee = 29019 | sitweb= http://www.brest.fr/ | cp = 29200 | cònsol = [[François Cuillandre]] | mandat = [[2008]]-[[2014]] | gentilici = Brestois, Brestoise (en [[francés]]) | longitud= -4.485556 | latitud= 48.390834 | alt mini = 0 | alt mej = | alt maxi = 103 | km² = 49.51 }} '''Brèst''' (''Brest'' en [[francés]]) es una vila de [[França]] dins la region de [[Bretanha (region)|Bretanha]] e lo [[departament]] de [[Finistèrra]]. Es un pòrt important, segond pòrt militar en [[França]] après [[Tolon]], situat a l'extremitat oèst de [[Bretanha]]. Amb 139 926 abitants , Brest es la 25ena comuna pus poblada de França. Fòrta d'una metropòli de {{Unitat|210047|abitants}} <small>(2018)</small><ref>{{Ligam web |titre=Brest. La vila tornèt ganhar d'abitants ! |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/population-brest-a-gagne-des-habitants-27-12-2018-12172230.php |site=Le Télégramme |date=27/12/2018}}.</ref>, representa la primièra aglomeracion de l'[[Bassa-Bretanha|oèst breton]] e la segonda de la [[Bretanha (region)|region Bretanha]] après [[Rennes]]. Emai que Brest, tanben sonada la ''ciutat del Ponent'', siá la vila pus poblada de Finistèrra, la prefectura del departament es [[Quimper]]. A l'[[Edat Mejana]], l'istòria de Brest se confond amb l'istòria de son [[Castèl de Brest|castèl]]. Puèi [[Armand Jean du Plessis de Richelieu|Richelieu]] ne faguèt un [[basa navala|pòrt militar]]. Brest se desvolopèt a l'entorn de l'[[Arsenal de Brest|arsenal]], entrò la segonda mitat del sègle XX. Fortament marcada pels bombardaments de la [[Segonda Guèrra Mondiala]], Brest a vu son centre istoric gaireben entièrament rebastit. A la fin del sègle XX e al començament del sègle XXI, la desindustrializacion de la vila s'acompanhèt del desvolopament del [[sector terciairi]]. Brest es uèi una vila universitària importanta de plus de {{unité|29000|étudiants}}<ref>{{Ligam web |prénom=Romain |nom=Fillion |titre=Brest. La Métropole souhaite attirer toujours plus d’étudiants |url=https://www.ouest-france.fr/bretagne/brest-29200/brest-la-metropole-souhaite-attirer-toujours-plus-d-etudiants-6531182 |site=Ouest-France.fr |date=2019-09-22 |consulté le=2019-09-22}}.</ref>. Son [[universitat de Bretagnha-Occidentala|universitat]] es pluridisciplinària et comporte notamment une faculté de médecine. Par ailleurs, Brest et son [[Pays de Brest|pays]] comptan mantunas grandas escòlas : d'escòlas d'engenhaires ([[École supérieure d'ingénieurs en agroalimentaire de Bretagne atlantique|ESIAB]], [[École nationale supérieure Mines-Télécom Atlantique Bretagne Pays de la Loire|IMT Atlantique]], [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne|ENSTA Bretagne]], [[École nationale d'ingénieurs de Brest|ENIB]] et [[Institut supérieur de l'électronique et du numérique|ISEN]], [[CESI (enseignement)|CESI]]), l'école de commerce [[Brest Business School]], l'EURO-Institut d'Actuariat EURIA, Brest est aussi un pôle de recherche important, axé sur la mer, et accueille notamment le sèti social et plus grand des centres [[Institut français de recherche pour l'exploitation de la mer|Ifremer]]<ref>{{Lien web |langue=fr-FR |titre=Brest - Siège d’Ifremer. Transfert effectif au {{1er}} janvier |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/siege-d-ifremer-transfert-effectif-au-1er-janvier-21-12-2018-12169095.php |site=Le Telegramme |date=2018-12-21 |consulté le=2019-01-10}}.</ref>, le [[Centre de documentation de recherche et d'expérimentations sur les pollutions accidentelles des eaux|CEDRE]], le [[Service hydrographique et océanographique de la Marine|SHOM]] ainsi que l'[[Institut universitaire européen de la mer]] et l'[[Institut polaire français Paul-Émile-Victor|Institut polar francés]]. Le [[Technopôle Brest-Iroise]] facilite la mise en œuvre de ces compétences scientifiques et techniques dans le domaine économique et industriel. Brest foguèt sempre marcada per son passat maritim : l'[[Acadèmia de marina]] i foguèt fondada en [[1752]], lo [[Charles de Gaulle (pòrta-avions)|pòrta-avions ''Charles de Gaulle'']] i foguèt bastit, e totes los quatre ans, en julhet, Brest aculhís la [[Fèstas maritimas de Brest|granda fèsta internacionala de la mar, dels batèls e dels marins]]. Brest aculhís tanban l’escòla de Maistrance (école de formation initiale des [[Officier marinier|officiers mariniers]]), l’[[école des mousses]] au Centre d’Instruction naval, et de nombreuses entreprises nautiques au sein de la ''[[Sailing Valley]]'' bretonne. ==Geografia== ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 29019 |Títol= Lista deus cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= [[François Cuillandre]] |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 29019 |1793=24180 |1800=25865 |1806=22130 |1821=26361 |1831=29860 |1836=29773 |1841=48225 |1846=55820 |1851=61160 |1856=54665 |1861=67833 |1866=79847 |1872=66270 |1876=66828 |1881=69110 |1886=70778 |1891=75854 |1896=74538 |1901=84284 |1906=85294 |1911=90540 |1921=73960 |1926=67861 |1931=69841 |1936=79342 |1946=74991 |1954=110713 |1962=136104 |1968=154023 |1975=166826 |1982=156060 |1990=147956 |1999=149634 |2004= |2005= |2006=144 548 |2007=142 722 |2008=142 097 |2009=141 315 |cassini=5761 |senscomptesdobles=1962}} ==Luòcs e monuments== ==Personalitats ligadas amb la comuna== ==Véser tanben== * [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Bretanha}} {{Vilas França 100 000 ab}} {{Comunas de| insee = 29019 }} [[Categoria:Vila francesa de mai de 100 000 abitants]] [[Categoria:Comuna de Finistèrra]] [[Categoria:Comuna de Bretanha]] 8x2dxhb86wszllsfyyywke08sbvtei6 2321910 2321909 2022-08-04T14:00:11Z Jiròni 239 wikitext text/x-wiki {{Infobox Comuna de França |carta=bre |nomcomuna=Brest | lògo= | imatge=Brest - Le Château - PA00089847 - 011.JPG | descripcion= | escut= Blason ville fr Brest (Finistere).svg | escais={{Bretanha}} |nomcomuna2=Brest |region ist={{Bretanha}} |canton=[[Canton de Capital de 10 cantons| Capital de 10 cantons]] | parçan= | arrondiment= [[Arrondiment de Brest|Brest]] ([[capluòc]]) | insee = 29019 | sitweb= http://www.brest.fr/ | cp = 29200 | cònsol = [[François Cuillandre]] | mandat = [[2008]]-[[2014]] | gentilici = Brestois, Brestoise (en [[francés]]) | longitud= -4.485556 | latitud= 48.390834 | alt mini = 0 | alt mej = | alt maxi = 103 | km² = 49.51 }} '''Brèst''' (''Brest'' en [[francés]]) es una vila de [[França]] dins la region de [[Bretanha (region)|Bretanha]] e lo [[departament]] de [[Finistèrra]]. Es un pòrt important, segond pòrt militar en [[França]] après [[Tolon]], situat a l'extremitat oèst de [[Bretanha]]. Amb 139 926 abitants , Brest es la 25ena comuna pus poblada de França. Fòrta d'una metropòli de {{Unitat|210047|abitants}} <small>(2018)</small><ref>{{Ligam web |titre=Brest. La vila tornèt ganhar d'abitants ! |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/population-brest-a-gagne-des-habitants-27-12-2018-12172230.php |site=Le Télégramme |date=27/12/2018}}.</ref>, representa la primièra aglomeracion de l'[[Bassa-Bretanha|oèst breton]] e la segonda de la [[Bretanha (region)|region Bretanha]] après [[Rennes]]. Emai que Brest, tanben sonada la ''ciutat del Ponent'', siá la vila pus poblada de Finistèrra, la prefectura del departament es [[Quimper]]. A l'[[Edat Mejana]], l'istòria de Brest se confond amb l'istòria de son [[Castèl de Brest|castèl]]. Puèi [[Armand Jean du Plessis de Richelieu|Richelieu]] ne faguèt un [[basa navala|pòrt militar]]. Brest se desvolopèt a l'entorn de l'[[Arsenal de Brest|arsenal]], entrò la segonda mitat del sègle XX. Fortament marcada pels bombardaments de la [[Segonda Guèrra Mondiala]], Brest vegèt son centre istoric gaireben entièrament rebastit. A la fin del sègle XX e al començament del sègle XXI, la desindustrializacion de la vila s'acompanhèt del desvolopament del [[sector terciairi]]. Brest es uèi una vila universitària importanta de plus de {{unité|29000|étudiants}}<ref>{{Ligam web |prénom=Romain |nom=Fillion |titre=Brest. La Métropole souhaite attirer toujours plus d’étudiants |url=https://www.ouest-france.fr/bretagne/brest-29200/brest-la-metropole-souhaite-attirer-toujours-plus-d-etudiants-6531182 |site=Ouest-France.fr |date=2019-09-22 |consulté le=2019-09-22}}.</ref>. Son [[universitat de Bretagnha-Occidentala|universitat]] es pluridisciplinària e comport notadament una facultat de medecina. En mai, Brest e sa region comptan mantunas grandas escòlas : d'escòlas d'engenhaires ([[École supérieure d'ingénieurs en agroalimentaire de Bretagne atlantique|ESIAB]], [[École nationale supérieure Mines-Télécom Atlantique Bretagne Pays de la Loire|IMT Atlantique]], [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne|ENSTA Bretagne]], [[École nationale d'ingénieurs de Brest|ENIB]] e [[Institut supérieur de l'électronique et du numérique|ISEN]], [[CESI (enseignement)|CESI]]), l'école de commerce [[Brest Business School]], l'EURO-Institut d'Actuariat EURIA, Brest es tanban un pòl de recerca important, axat sus la mar, e aculhís la sèti social e pus grand dels centres [[Institut français de recherche pour l'exploitation de la mer|Ifremer]]<ref>{{Ligam web |langue=fr-FR |titre=Brest - Siège d’Ifremer. Transfert effectif au {{1er}} janvier |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/siege-d-ifremer-transfert-effectif-au-1er-janvier-21-12-2018-12169095.php |site=Le Telegramme |date=2018-12-21 |consulté le=2019-01-10}}.</ref>, le [[Centre de documentation de recherche et d'expérimentations sur les pollutions accidentelles des eaux|CEDRE]], le [[Service hydrographique et océanographique de la Marine|SHOM]] ainsi que l'[[Institut universitaire européen de la mer]] et l'[[Institut polaire français Paul-Émile-Victor|Institut polar francés]]. Le [[Technopôle Brest-Iroise]] facilite la mise en œuvre de ces compétences scientifiques et techniques dans le domaine économique et industriel. Brest foguèt sempre marcada per son passat maritim : l'[[Acadèmia de marina]] i foguèt fondada en [[1752]], lo [[Charles de Gaulle (pòrta-avions)|pòrta-avions ''Charles de Gaulle'']] i foguèt bastit, e totes los quatre ans, en julhet, Brest aculhís la [[Fèstas maritimas de Brest|granda fèsta internacionala de la mar, dels batèls e dels marins]]. Brest aculhís tanban l’escòla de Maistrance (école de formation initiale des [[Officier marinier|officiers mariniers]]), l’[[école des mousses]] au Centre d’Instruction naval, et de nombreuses entreprises nautiques au sein de la ''[[Sailing Valley]]'' bretonne. ==Geografia== ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 29019 |Títol= Lista deus cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= [[François Cuillandre]] |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 29019 |1793=24180 |1800=25865 |1806=22130 |1821=26361 |1831=29860 |1836=29773 |1841=48225 |1846=55820 |1851=61160 |1856=54665 |1861=67833 |1866=79847 |1872=66270 |1876=66828 |1881=69110 |1886=70778 |1891=75854 |1896=74538 |1901=84284 |1906=85294 |1911=90540 |1921=73960 |1926=67861 |1931=69841 |1936=79342 |1946=74991 |1954=110713 |1962=136104 |1968=154023 |1975=166826 |1982=156060 |1990=147956 |1999=149634 |2004= |2005= |2006=144 548 |2007=142 722 |2008=142 097 |2009=141 315 |cassini=5761 |senscomptesdobles=1962}} ==Luòcs e monuments== ==Personalitats ligadas amb la comuna== ==Véser tanben== * [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Bretanha}} {{Vilas França 100 000 ab}} {{Comunas de| insee = 29019 }} [[Categoria:Vila francesa de mai de 100 000 abitants]] [[Categoria:Comuna de Finistèrra]] [[Categoria:Comuna de Bretanha]] 7j0ohzdqr76vei45yg91l1tehtt6ndo 2321911 2321910 2022-08-04T14:02:49Z Jiròni 239 wikitext text/x-wiki {{Infobox Comuna de França |carta=bre |nomcomuna=Brest | lògo= | imatge=Brest - Le Château - PA00089847 - 011.JPG | descripcion= | escut= Blason ville fr Brest (Finistere).svg | escais={{Bretanha}} |nomcomuna2=Brest |region ist={{Bretanha}} |canton=[[Canton de Capital de 10 cantons| Capital de 10 cantons]] | parçan= | arrondiment= [[Arrondiment de Brest|Brest]] ([[capluòc]]) | insee = 29019 | sitweb= http://www.brest.fr/ | cp = 29200 | cònsol = [[François Cuillandre]] | mandat = [[2008]]-[[2014]] | gentilici = Brestois, Brestoise (en [[francés]]) | longitud= -4.485556 | latitud= 48.390834 | alt mini = 0 | alt mej = | alt maxi = 103 | km² = 49.51 }} '''Brèst''' (''Brest'' en [[francés]]) es una vila de [[França]] dins la region de [[Bretanha (region)|Bretanha]] e lo [[departament]] de [[Finistèrra]]. Es un pòrt important, segond pòrt militar en [[França]] après [[Tolon]], situat a l'extremitat oèst de [[Bretanha]]. Amb 139 926 abitants , Brest es la 25ena comuna pus poblada de França. Fòrta d'una metropòli de {{Unitat|210047|abitants}} <small>(2018)</small><ref>{{Ligam web |titre=Brest. La vila tornèt ganhar d'abitants ! |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/population-brest-a-gagne-des-habitants-27-12-2018-12172230.php |site=Le Télégramme |date=27/12/2018}}.</ref>, representa la primièra aglomeracion de l'[[Bassa-Bretanha|oèst breton]] e la segonda de la [[Bretanha (region)|region Bretanha]] après [[Rennes]]. Emai que Brest, tanben sonada la ''ciutat del Ponent'', siá la vila pus poblada de Finistèrra, la prefectura del departament es [[Quimper]]. A l'[[Edat Mejana]], l'istòria de Brest se confond amb l'istòria de son [[Castèl de Brest|castèl]]. Puèi [[Armand Jean du Plessis de Richelieu|Richelieu]] ne faguèt un [[basa navala|pòrt militar]]. Brest se desvolopèt a l'entorn de l'[[Arsenal de Brest|arsenal]], entrò la segonda mitat del sègle XX. Fortament marcada pels bombardaments de la [[Segonda Guèrra Mondiala]], Brest vegèt son centre istoric gaireben entièrament rebastit. A la fin del sègle XX e al començament del sègle XXI, la desindustrializacion de la vila s'acompanhèt del desvolopament del [[sector terciairi]]. Brest es uèi una vila universitària importanta de plus de {{unité|29000|étudiants}}<ref>{{Ligam web |prénom=Romain |nom=Fillion |titre=Brest. La Métropole souhaite attirer toujours plus d’étudiants |url=https://www.ouest-france.fr/bretagne/brest-29200/brest-la-metropole-souhaite-attirer-toujours-plus-d-etudiants-6531182 |site=Ouest-France.fr |date=2019-09-22 |consulté le=2019-09-22}}.</ref>. Son [[universitat de Bretagnha-Occidentala|universitat]] es pluridisciplinària e comport notadament una facultat de medecina. En mai, Brest e sa region comptan mantunas grandas escòlas : d'escòlas d'engenhaires ([[École supérieure d'ingénieurs en agroalimentaire de Bretagne atlantique|ESIAB]], [[École nationale supérieure Mines-Télécom Atlantique Bretagne Pays de la Loire|IMT Atlantique]], [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne|ENSTA Bretagne]], [[École nationale d'ingénieurs de Brest|ENIB]] e [[Institut supérieur de l'électronique et du numérique|ISEN]], [[CESI (enseignement)|CESI]]), l'école de commerce [[Brest Business School]], l'EURO-Institut d'Actuariat EURIA, Brest es tanban un pòl de recerca important, axat sus la mar, e aculhís la sèti social e pus grand dels centres [[Institut français de recherche pour l'exploitation de la mer|Ifremer]]<ref>{{Ligam web |langue=fr-FR |titre=Brest - Siège d’Ifremer. Transfert effectif au {{1er}} janvier |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/siege-d-ifremer-transfert-effectif-au-1er-janvier-21-12-2018-12169095.php |site=Le Telegramme |date=2018-12-21 |consulté le=2019-01-10}}.</ref>, le [[Centre de documentation de recherche et d'expérimentations sur les pollutions accidentelles des eaux|CEDRE]], le [[Service hydrographique et océanographique de la Marine|SHOM]] ainsi que l'[[Institut universitaire européen de la mer]] et l'[[Institut polaire français Paul-Émile-Victor|Institut polar francés]]. Le [[Technopôle Brest-Iroise]] facilite la mise en œuvre de ces compétences scientifiques et techniques dans le domaine économique et industriel. Brest foguèt sempre marcada per son passat maritim : l'[[Acadèmia de marina]] i foguèt fondada en [[1752]], lo [[Charles de Gaulle (pòrta-avions)|pòrta-avions ''Charles de Gaulle'']] i foguèt bastit, e totes los quatre ans, en julhet, Brest aculhís la [[Fèstas maritimas de Brest|granda fèsta internacionala de la mar, dels batèls e dels marins]]. Brest aculhís tanban l’escòla de Maistrance (escòla de formacion iniciala dels [[Oficièr marinièr|oficièrs marinièrs]]), l’[[escòla dels mousses]] al Centre d’Instruccion naval, e nombrosas entrepresas nauticas al sen de la ''[[Sailing Valley]]'' bretona. ==Geografia== ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 29019 |Títol= Lista deus cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= [[François Cuillandre]] |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 29019 |1793=24180 |1800=25865 |1806=22130 |1821=26361 |1831=29860 |1836=29773 |1841=48225 |1846=55820 |1851=61160 |1856=54665 |1861=67833 |1866=79847 |1872=66270 |1876=66828 |1881=69110 |1886=70778 |1891=75854 |1896=74538 |1901=84284 |1906=85294 |1911=90540 |1921=73960 |1926=67861 |1931=69841 |1936=79342 |1946=74991 |1954=110713 |1962=136104 |1968=154023 |1975=166826 |1982=156060 |1990=147956 |1999=149634 |2004= |2005= |2006=144 548 |2007=142 722 |2008=142 097 |2009=141 315 |cassini=5761 |senscomptesdobles=1962}} ==Luòcs e monuments== ==Personalitats ligadas amb la comuna== ==Véser tanben== * [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Bretanha}} {{Vilas França 100 000 ab}} {{Comunas de| insee = 29019 }} [[Categoria:Vila francesa de mai de 100 000 abitants]] [[Categoria:Comuna de Finistèrra]] [[Categoria:Comuna de Bretanha]] jvmk5e7a7ce1pxdygap0il9f0eu6zhy 2321912 2321911 2022-08-04T14:05:22Z Jiròni 239 wikitext text/x-wiki {{Infobox Comuna de França |carta=bre |nomcomuna=Brest | lògo= | imatge=Brest - Le Château - PA00089847 - 011.JPG | descripcion= | escut= Blason ville fr Brest (Finistere).svg | escais={{Bretanha}} |nomcomuna2=Brest |region ist={{Bretanha}} |canton=[[Canton de Capital de 10 cantons| Capital de 10 cantons]] | parçan= | arrondiment= [[Arrondiment de Brest|Brest]] ([[capluòc]]) | insee = 29019 | sitweb= http://www.brest.fr/ | cp = 29200 | cònsol = [[François Cuillandre]] | mandat = [[2008]]-[[2014]] | gentilici = Brestois, Brestoise (en [[francés]]) | longitud= -4.485556 | latitud= 48.390834 | alt mini = 0 | alt mej = | alt maxi = 103 | km² = 49.51 }} '''Brèst''' (''Brest'' en [[francés]]) es una vila de [[França]] dins la region de [[Bretanha (region)|Bretanha]] e lo [[departament]] de [[Finistèrra]]. Es un pòrt important, segond pòrt militar en [[França]] après [[Tolon]], situat a l'extremitat oèst de [[Bretanha]]. Amb 139 926 abitants , Brest es la 25ena comuna pus poblada de França. Fòrta d'una metropòli de {{Unitat|210047|abitants}} <small>(2018)</small><ref>{{Ligam web |titre=Brest. La vila tornèt ganhar d'abitants ! |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/population-brest-a-gagne-des-habitants-27-12-2018-12172230.php |site=Le Télégramme |date=27/12/2018}}.</ref>, representa la primièra aglomeracion de l'[[Bassa-Bretanha|oèst breton]] e la segonda de la [[Bretanha (region)|region Bretanha]] après [[Rennes]]. Emai que Brest, tanben sonada la ''ciutat del Ponent'', siá la vila pus poblada de Finistèrra, la prefectura del departament es [[Quimper]]. A l'[[Edat Mejana]], l'istòria de Brest se confond amb l'istòria de son [[Castèl de Brest|castèl]]. Puèi [[Armand Jean du Plessis de Richelieu|Richelieu]] ne faguèt un [[basa navala|pòrt militar]]. Brest se desvolopèt a l'entorn de l'[[Arsenal de Brest|arsenal]], entrò la segonda mitat del sègle XX. Fortament marcada pels bombardaments de la [[Segonda Guèrra Mondiala]], Brest vegèt son centre istoric gaireben entièrament rebastit. A la fin del sègle XX e al començament del sègle XXI, la desindustrializacion de la vila s'acompanhèt del desvolopament del [[sector terciairi]]. Brest es uèi una vila universitària importanta de plus de {{unité|29000|étudiants}}<ref>{{Ligam web |prénom=Romain |nom=Fillion |titre=Brest. La Métropole souhaite attirer toujours plus d’étudiants |url=https://www.ouest-france.fr/bretagne/brest-29200/brest-la-metropole-souhaite-attirer-toujours-plus-d-etudiants-6531182 |site=Ouest-France.fr |date=2019-09-22 |consulté le=2019-09-22}}.</ref>. Son [[universitat de Bretagnha-Occidentala|universitat]] es pluridisciplinària e comport notadament una facultat de medecina. En mai, Brest e sa region comptan mantunas grandas escòlas : d'escòlas d'engenhaires ([[École supérieure d'ingénieurs en agroalimentaire de Bretagne atlantique|ESIAB]], [[École nationale supérieure Mines-Télécom Atlantique Bretagne Pays de la Loire|IMT Atlantique]], [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne|ENSTA Bretagne]], [[École nationale d'ingénieurs de Brest|ENIB]] e [[Institut supérieur de l'électronique et du numérique|ISEN]], [[CESI (enseignement)|CESI]]), l'école de commerce [[Brest Business School]], l'EURO-Institut d'Actuariat EURIA, Brest es tanban un pòl de recerca important, axat sus la mar, e aculhís la sèti social e pus grand dels centres [[Institut français de recherche pour l'exploitation de la mer|Ifremer]]<ref>{{Ligam web |langue=fr-FR |titre=Brest - Siège d’Ifremer. Transfert effectif au {{1er}} janvier |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/siege-d-ifremer-transfert-effectif-au-1er-janvier-21-12-2018-12169095.php |site=Le Telegramme |date=2018-12-21 |consulté le=2019-01-10}}.</ref>, le [[Centre de documentation de recherche et d'expérimentations sur les pollutions accidentelles des eaux|CEDRE]], le [[Service hydrographique et océanographique de la Marine|SHOM]] ainsi que l'[[Institut universitaire européen de la mer]] et l'[[Institut polaire français Paul-Émile-Victor|Institut polar francés]]. Lo [[Tecnopòl Brest-Iroise]] facilita la mesa en òbra d'aquelas competéncias scientificas e tecnicas dins lo domeni economic e industrial. Brest foguèt sempre marcada per son passat maritim : l'[[Acadèmia de marina]] i foguèt fondada en [[1752]], lo [[Charles de Gaulle (pòrta-avions)|pòrta-avions ''Charles de Gaulle'']] i foguèt bastit, e totes los quatre ans, en julhet, Brest aculhís la [[Fèstas maritimas de Brest|granda fèsta internacionala de la mar, dels batèls e dels marins]]. Brest aculhís tanban l’escòla de Maistrance (escòla de formacion iniciala dels [[Oficièr marinièr|oficièrs marinièrs]]), l’[[escòla dels mòssis]] al Centre d’Instruccion naval, e nombrosas entrepresas nauticas al sen de la ''[[Sailing Valley]]'' bretona. ==Geografia== ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 29019 |Títol= Lista deus cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= [[François Cuillandre]] |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 29019 |1793=24180 |1800=25865 |1806=22130 |1821=26361 |1831=29860 |1836=29773 |1841=48225 |1846=55820 |1851=61160 |1856=54665 |1861=67833 |1866=79847 |1872=66270 |1876=66828 |1881=69110 |1886=70778 |1891=75854 |1896=74538 |1901=84284 |1906=85294 |1911=90540 |1921=73960 |1926=67861 |1931=69841 |1936=79342 |1946=74991 |1954=110713 |1962=136104 |1968=154023 |1975=166826 |1982=156060 |1990=147956 |1999=149634 |2004= |2005= |2006=144 548 |2007=142 722 |2008=142 097 |2009=141 315 |cassini=5761 |senscomptesdobles=1962}} ==Luòcs e monuments== ==Personalitats ligadas amb la comuna== ==Véser tanben== * [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Bretanha}} {{Vilas França 100 000 ab}} {{Comunas de| insee = 29019 }} [[Categoria:Vila francesa de mai de 100 000 abitants]] [[Categoria:Comuna de Finistèrra]] [[Categoria:Comuna de Bretanha]] ths9juaac4w08jmazb4wc6aj6l7gwuv 2321913 2321912 2022-08-04T14:08:55Z 86.210.4.96 wikitext text/x-wiki {{Infobox Comuna de França |carta=bre |nomcomuna=Brest | lògo= | imatge=Brest - Le Château - PA00089847 - 011.JPG | descripcion= | escut= Blason ville fr Brest (Finistere).svg | escais={{Bretanha}} |nomcomuna2=Brest |region ist={{Bretanha}} |canton=[[Canton de Capital de 10 cantons| Capital de 10 cantons]] | parçan= | arrondiment= [[Arrondiment de Brest|Brest]] ([[capluòc]]) | insee = 29019 | sitweb= http://www.brest.fr/ | cp = 29200 | cònsol = [[François Cuillandre]] | mandat = [[2008]]-[[2014]] | gentilici = Brestois, Brestoise (en [[francés]]) | longitud= -4.485556 | latitud= 48.390834 | alt mini = 0 | alt mej = | alt maxi = 103 | km² = 49.51 }} '''Brèst''' (''Brest'' en [[francés]]) es una vila de [[França]] dins la region de [[Bretanha (region)|Bretanha]] e lo [[departament]] de [[Finistèrra]]. Es un pòrt important, segond pòrt militar en [[França]] après [[Tolon]], situat a l'extremitat oèst de [[Bretanha]]. Amb 139 926 abitants , Brest es la 25ena comuna pus poblada de França. Fòrta d'una metropòli de {{Unitat|210047|abitants}} <small>(2018)</small><ref>{{Ligam web |titre=Brest. La vila tornèt ganhar d'abitants ! |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/population-brest-a-gagne-des-habitants-27-12-2018-12172230.php |site=Le Télégramme |date=27/12/2018}}.</ref>, representa la primièra aglomeracion de l'[[Bassa-Bretanha|oèst breton]] e la segonda de la [[Bretanha (region)|region Bretanha]] après [[Rennes]]. Emai que Brest, tanben sonada la ''ciutat del Ponent'', siá la vila pus poblada de Finistèrra, la prefectura del departament es [[Quimper]]. A l'[[Edat Mejana]], l'istòria de Brest se confond amb l'istòria de son [[Castèl de Brest|castèl]]. Puèi [[Armand Jean du Plessis de Richelieu|Richelieu]] ne faguèt un [[basa navala|pòrt militar]]. Brest se desvolopèt a l'entorn de l'[[Arsenal de Brest|arsenal]], entrò la segonda mitat del sègle XX. Fortament marcada pels bombardaments de la [[Segonda Guèrra Mondiala]], Brest vegèt son centre istoric gaireben entièrament rebastit. A la fin del sègle XX e al començament del sègle XXI, la desindustrializacion de la vila s'acompanhèt del desvolopament del [[sector terciairi]]. Brest es uèi una vila universitària importanta de plus de {{unité|29000|étudiants}}<ref>{{Ligam web |prénom=Romain |nom=Fillion |titre=Brest. La Métropole souhaite attirer toujours plus d’étudiants |url=https://www.ouest-france.fr/bretagne/brest-29200/brest-la-metropole-souhaite-attirer-toujours-plus-d-etudiants-6531182 |site=Ouest-France.fr |date=2019-09-22 |consulté le=2019-09-22}}.</ref>. Son [[universitat de Bretagnha-Occidentala|universitat]] es pluridisciplinària e comport notadament una facultat de medecina. En mai, Brest e sa region comptan mantunas grandas escòlas : d'escòlas d'engenhaires ([[École supérieure d'ingénieurs en agroalimentaire de Bretagne atlantique|ESIAB]], [[École nationale supérieure Mines-Télécom Atlantique Bretagne Pays de la Loire|IMT Atlantic]], [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne|ENSTA Bretanha]], [[École nationale d'ingénieurs de Brest|ENIB]] e [[Institut supérieur de l'électronique et du numérique|ISEN]], [[CESI (enseignement)|CESI]]), l'escòla de comèrci [[Brest Business School]], l'EURO-Institut d'Actuariat EURIA, Brest es tanban un pòl de recerca important, axat sus la mar, e aculhís la sèti social e pus grand dels centres [[Institut français de recherche pour l'exploitation de la mer|Ifremer]]<ref>{{Ligam web |langue=fr-FR |titre=Brest - Siège d’Ifremer. Transfert effectif au {{1er}} janvier |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/siege-d-ifremer-transfert-effectif-au-1er-janvier-21-12-2018-12169095.php |site=Le Telegramme |date=2018-12-21 |consulté le=2019-01-10}}.</ref>, le [[Centre de documentation de recherche et d'expérimentations sur les pollutions accidentelles des eaux|CEDRE]], le [[Service hydrographique et océanographique de la Marine|SHOM]] ainsi que l'[[Institut universitaire européen de la mer]] et l'[[Institut polaire français Paul-Émile-Victor|Institut polar francés]]. Lo [[Tecnopòl Brest-Iroise]] facilita la mesa en òbra d'aquelas competéncias scientificas e tecnicas dins lo domeni economic e industrial. Brest foguèt sempre marcada per son passat maritim : l'[[Acadèmia de marina]] i foguèt fondada en [[1752]], lo [[Charles de Gaulle (pòrta-avions)|pòrta-avions ''Charles de Gaulle'']] i foguèt bastit, e totes los quatre ans, en julhet, Brest aculhís la [[Fèstas maritimas de Brest|granda fèsta internacionala de la mar, dels batèls e dels marins]]. Brest aculhís tanban l’escòla de Maistrance (escòla de formacion iniciala dels [[Oficièr marinièr|oficièrs marinièrs]]), l’[[escòla dels mòssis]] al Centre d’Instruccion naval, e nombrosas entrepresas nauticas al sen de la ''[[Sailing Valley]]'' bretona. ==Geografia== ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 29019 |Títol= Lista deus cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= [[François Cuillandre]] |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 29019 |1793=24180 |1800=25865 |1806=22130 |1821=26361 |1831=29860 |1836=29773 |1841=48225 |1846=55820 |1851=61160 |1856=54665 |1861=67833 |1866=79847 |1872=66270 |1876=66828 |1881=69110 |1886=70778 |1891=75854 |1896=74538 |1901=84284 |1906=85294 |1911=90540 |1921=73960 |1926=67861 |1931=69841 |1936=79342 |1946=74991 |1954=110713 |1962=136104 |1968=154023 |1975=166826 |1982=156060 |1990=147956 |1999=149634 |2004= |2005= |2006=144 548 |2007=142 722 |2008=142 097 |2009=141 315 |cassini=5761 |senscomptesdobles=1962}} ==Luòcs e monuments== ==Personalitats ligadas amb la comuna== ==Véser tanben== * [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Bretanha}} {{Vilas França 100 000 ab}} {{Comunas de| insee = 29019 }} [[Categoria:Vila francesa de mai de 100 000 abitants]] [[Categoria:Comuna de Finistèrra]] [[Categoria:Comuna de Bretanha]] 7h1v8a23dnfh91uti35u0jarpqz8rh8 2321916 2321913 2022-08-04T14:11:20Z Jiròni 239 wikitext text/x-wiki {{Infobox Comuna de França |carta=bre |nomcomuna=Brest | lògo= | imatge=Brest - Le Château - PA00089847 - 011.JPG | descripcion= | escut= Blason ville fr Brest (Finistere).svg | escais={{Bretanha}} |nomcomuna2=Brest |region ist={{Bretanha}} |canton=[[Canton de Capital de 10 cantons| Capital de 10 cantons]] | parçan= | arrondiment= [[Arrondiment de Brest|Brest]] ([[capluòc]]) | insee = 29019 | sitweb= http://www.brest.fr/ | cp = 29200 | cònsol = François Cuillandre | mandat = [[2020]]-[[2026]] | gentilici = Brestois, Brestoise (en [[francés]]) | longitud= -4.485556 | latitud= 48.390834 | alt mini = 0 | alt mej = | alt maxi = 103 | km² = 49.51 }} '''Brèst''' (''Brest'' en [[francés]]) es una vila de [[França]] dins la region de [[Bretanha (region)|Bretanha]] e lo [[departament]] de [[Finistèrra]]. Es un pòrt important, segond pòrt militar en [[França]] après [[Tolon]], situat a l'extremitat oèst de [[Bretanha]]. Amb 139 926 abitants , Brest es la 25ena comuna pus poblada de França. Fòrta d'una metropòli de {{Unitat|210047|abitants}} <small>(2018)</small><ref>{{Ligam web |titre=Brest. La vila tornèt ganhar d'abitants ! |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/population-brest-a-gagne-des-habitants-27-12-2018-12172230.php |site=Le Télégramme |date=27/12/2018}}.</ref>, representa la primièra aglomeracion de l'[[Bassa-Bretanha|oèst breton]] e la segonda de la [[Bretanha (region)|region Bretanha]] après [[Rennes]]. Emai que Brest, tanben sonada la ''ciutat del Ponent'', siá la vila pus poblada de Finistèrra, la prefectura del departament es [[Quimper]]. A l'[[Edat Mejana]], l'istòria de Brest se confond amb l'istòria de son [[Castèl de Brest|castèl]]. Puèi [[Armand Jean du Plessis de Richelieu|Richelieu]] ne faguèt un [[basa navala|pòrt militar]]. Brest se desvolopèt a l'entorn de l'[[Arsenal de Brest|arsenal]], entrò la segonda mitat del sègle XX. Fortament marcada pels bombardaments de la [[Segonda Guèrra Mondiala]], Brest vegèt son centre istoric gaireben entièrament rebastit. A la fin del sègle XX e al començament del sègle XXI, la desindustrializacion de la vila s'acompanhèt del desvolopament del [[sector terciairi]]. Brest es uèi una vila universitària importanta de plus de {{unité|29000|étudiants}}<ref>{{Ligam web |prénom=Romain |nom=Fillion |titre=Brest. La Métropole souhaite attirer toujours plus d’étudiants |url=https://www.ouest-france.fr/bretagne/brest-29200/brest-la-metropole-souhaite-attirer-toujours-plus-d-etudiants-6531182 |site=Ouest-France.fr |date=2019-09-22 |consulté le=2019-09-22}}.</ref>. Son [[universitat de Bretagnha-Occidentala|universitat]] es pluridisciplinària e comport notadament una facultat de medecina. En mai, Brest e sa region comptan mantunas grandas escòlas : d'escòlas d'engenhaires ([[École supérieure d'ingénieurs en agroalimentaire de Bretagne atlantique|ESIAB]], [[École nationale supérieure Mines-Télécom Atlantique Bretagne Pays de la Loire|IMT Atlantic]], [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne|ENSTA Bretanha]], [[École nationale d'ingénieurs de Brest|ENIB]] e [[Institut supérieur de l'électronique et du numérique|ISEN]], [[CESI (enseignement)|CESI]]), l'escòla de comèrci [[Brest Business School]], l'EURO-Institut d'Actuariat EURIA, Brest es tanban un pòl de recerca important, axat sus la mar, e aculhís la sèti social e pus grand dels centres [[Institut français de recherche pour l'exploitation de la mer|Ifremer]]<ref>{{Ligam web |langue=fr-FR |titre=Brest - Siège d’Ifremer. Transfert effectif au {{1er}} janvier |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/siege-d-ifremer-transfert-effectif-au-1er-janvier-21-12-2018-12169095.php |site=Le Telegramme |date=2018-12-21 |consulté le=2019-01-10}}.</ref>, le [[Centre de documentation de recherche et d'expérimentations sur les pollutions accidentelles des eaux|CEDRE]], le [[Service hydrographique et océanographique de la Marine|SHOM]] ainsi que l'[[Institut universitaire européen de la mer]] et l'[[Institut polaire français Paul-Émile-Victor|Institut polar francés]]. Lo [[Tecnopòl Brest-Iroise]] facilita la mesa en òbra d'aquelas competéncias scientificas e tecnicas dins lo domeni economic e industrial. Brest foguèt sempre marcada per son passat maritim : l'[[Acadèmia de marina]] i foguèt fondada en [[1752]], lo [[Charles de Gaulle (pòrta-avions)|pòrta-avions ''Charles de Gaulle'']] i foguèt bastit, e totes los quatre ans, en julhet, Brest aculhís la [[Fèstas maritimas de Brest|granda fèsta internacionala de la mar, dels batèls e dels marins]]. Brest aculhís tanban l’escòla de Maistrance (escòla de formacion iniciala dels [[Oficièr marinièr|oficièrs marinièrs]]), l’[[escòla dels mòssis]] al Centre d’Instruccion naval, e nombrosas entrepresas nauticas al sen de la ''[[Sailing Valley]]'' bretona. ==Geografia== ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 29019 |Títol= Lista deus cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= [[François Cuillandre]] |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 29019 |1793=24180 |1800=25865 |1806=22130 |1821=26361 |1831=29860 |1836=29773 |1841=48225 |1846=55820 |1851=61160 |1856=54665 |1861=67833 |1866=79847 |1872=66270 |1876=66828 |1881=69110 |1886=70778 |1891=75854 |1896=74538 |1901=84284 |1906=85294 |1911=90540 |1921=73960 |1926=67861 |1931=69841 |1936=79342 |1946=74991 |1954=110713 |1962=136104 |1968=154023 |1975=166826 |1982=156060 |1990=147956 |1999=149634 |2004= |2005= |2006=144 548 |2007=142 722 |2008=142 097 |2009=141 315 |cassini=5761 |senscomptesdobles=1962}} ==Luòcs e monuments== ==Personalitats ligadas amb la comuna== ==Véser tanben== * [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Bretanha}} {{Vilas França 100 000 ab}} {{Comunas de| insee = 29019 }} [[Categoria:Vila francesa de mai de 100 000 abitants]] [[Categoria:Comuna de Finistèrra]] [[Categoria:Comuna de Bretanha]] 7i4lgf8x6kmn6b91yehupbzd8zzovef 2321924 2321916 2022-08-04T14:38:57Z Jiròni 239 /* Geografia */ wikitext text/x-wiki {{Infobox Comuna de França |carta=bre |nomcomuna=Brest | lògo= | imatge=Brest - Le Château - PA00089847 - 011.JPG | descripcion= | escut= Blason ville fr Brest (Finistere).svg | escais={{Bretanha}} |nomcomuna2=Brest |region ist={{Bretanha}} |canton=[[Canton de Capital de 10 cantons| Capital de 10 cantons]] | parçan= | arrondiment= [[Arrondiment de Brest|Brest]] ([[capluòc]]) | insee = 29019 | sitweb= http://www.brest.fr/ | cp = 29200 | cònsol = François Cuillandre | mandat = [[2020]]-[[2026]] | gentilici = Brestois, Brestoise (en [[francés]]) | longitud= -4.485556 | latitud= 48.390834 | alt mini = 0 | alt mej = | alt maxi = 103 | km² = 49.51 }} '''Brèst''' (''Brest'' en [[francés]]) es una vila de [[França]] dins la region de [[Bretanha (region)|Bretanha]] e lo [[departament]] de [[Finistèrra]]. Es un pòrt important, segond pòrt militar en [[França]] après [[Tolon]], situat a l'extremitat oèst de [[Bretanha]]. Amb 139 926 abitants , Brest es la 25ena comuna pus poblada de França. Fòrta d'una metropòli de {{Unitat|210047|abitants}} <small>(2018)</small><ref>{{Ligam web |titre=Brest. La vila tornèt ganhar d'abitants ! |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/population-brest-a-gagne-des-habitants-27-12-2018-12172230.php |site=Le Télégramme |date=27/12/2018}}.</ref>, representa la primièra aglomeracion de l'[[Bassa-Bretanha|oèst breton]] e la segonda de la [[Bretanha (region)|region Bretanha]] après [[Rennes]]. Emai que Brest, tanben sonada la ''ciutat del Ponent'', siá la vila pus poblada de Finistèrra, la prefectura del departament es [[Quimper]]. A l'[[Edat Mejana]], l'istòria de Brest se confond amb l'istòria de son [[Castèl de Brest|castèl]]. Puèi [[Armand Jean du Plessis de Richelieu|Richelieu]] ne faguèt un [[basa navala|pòrt militar]]. Brest se desvolopèt a l'entorn de l'[[Arsenal de Brest|arsenal]], entrò la segonda mitat del sègle XX. Fortament marcada pels bombardaments de la [[Segonda Guèrra Mondiala]], Brest vegèt son centre istoric gaireben entièrament rebastit. A la fin del sègle XX e al començament del sègle XXI, la desindustrializacion de la vila s'acompanhèt del desvolopament del [[sector terciairi]]. Brest es uèi una vila universitària importanta de plus de {{unité|29000|étudiants}}<ref>{{Ligam web |prénom=Romain |nom=Fillion |titre=Brest. La Métropole souhaite attirer toujours plus d’étudiants |url=https://www.ouest-france.fr/bretagne/brest-29200/brest-la-metropole-souhaite-attirer-toujours-plus-d-etudiants-6531182 |site=Ouest-France.fr |date=2019-09-22 |consulté le=2019-09-22}}.</ref>. Son [[universitat de Bretagnha-Occidentala|universitat]] es pluridisciplinària e comport notadament una facultat de medecina. En mai, Brest e sa region comptan mantunas grandas escòlas : d'escòlas d'engenhaires ([[École supérieure d'ingénieurs en agroalimentaire de Bretagne atlantique|ESIAB]], [[École nationale supérieure Mines-Télécom Atlantique Bretagne Pays de la Loire|IMT Atlantic]], [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne|ENSTA Bretanha]], [[École nationale d'ingénieurs de Brest|ENIB]] e [[Institut supérieur de l'électronique et du numérique|ISEN]], [[CESI (enseignement)|CESI]]), l'escòla de comèrci [[Brest Business School]], l'EURO-Institut d'Actuariat EURIA, Brest es tanban un pòl de recerca important, axat sus la mar, e aculhís la sèti social e pus grand dels centres [[Institut français de recherche pour l'exploitation de la mer|Ifremer]]<ref>{{Ligam web |langue=fr-FR |titre=Brest - Siège d’Ifremer. Transfert effectif au {{1er}} janvier |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/siege-d-ifremer-transfert-effectif-au-1er-janvier-21-12-2018-12169095.php |site=Le Telegramme |date=2018-12-21 |consulté le=2019-01-10}}.</ref>, le [[Centre de documentation de recherche et d'expérimentations sur les pollutions accidentelles des eaux|CEDRE]], le [[Service hydrographique et océanographique de la Marine|SHOM]] ainsi que l'[[Institut universitaire européen de la mer]] et l'[[Institut polaire français Paul-Émile-Victor|Institut polar francés]]. Lo [[Tecnopòl Brest-Iroise]] facilita la mesa en òbra d'aquelas competéncias scientificas e tecnicas dins lo domeni economic e industrial. Brest foguèt sempre marcada per son passat maritim : l'[[Acadèmia de marina]] i foguèt fondada en [[1752]], lo [[Charles de Gaulle (pòrta-avions)|pòrta-avions ''Charles de Gaulle'']] i foguèt bastit, e totes los quatre ans, en julhet, Brest aculhís la [[Fèstas maritimas de Brest|granda fèsta internacionala de la mar, dels batèls e dels marins]]. Brest aculhís tanban l’escòla de Maistrance (escòla de formacion iniciala dels [[Oficièr marinièr|oficièrs marinièrs]]), l’[[escòla dels mòssis]] al Centre d’Instruccion naval, e nombrosas entrepresas nauticas al sen de la ''[[Sailing Valley]]'' bretona. ==Geografia== Brest es situat a l’oèst de [[Bretanha]], dins lo nòrd de [[Finistèrra]], departament que n'es una de las [[sosprefectura]]s ; Brest es tanben una [[Préfècte maritim|prefectura maritima de l'Atlantic]]. Brest se tròba a la punta nòrd-oèst de la [[Massís armorican|peninsula armoricana]], a la broa de la [[rada de Brest]] e fa partit istoricament del [[país de Leon]]. ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 29019 |Títol= Lista deus cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= [[François Cuillandre]] |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 29019 |1793=24180 |1800=25865 |1806=22130 |1821=26361 |1831=29860 |1836=29773 |1841=48225 |1846=55820 |1851=61160 |1856=54665 |1861=67833 |1866=79847 |1872=66270 |1876=66828 |1881=69110 |1886=70778 |1891=75854 |1896=74538 |1901=84284 |1906=85294 |1911=90540 |1921=73960 |1926=67861 |1931=69841 |1936=79342 |1946=74991 |1954=110713 |1962=136104 |1968=154023 |1975=166826 |1982=156060 |1990=147956 |1999=149634 |2004= |2005= |2006=144 548 |2007=142 722 |2008=142 097 |2009=141 315 |cassini=5761 |senscomptesdobles=1962}} ==Luòcs e monuments== ==Personalitats ligadas amb la comuna== ==Véser tanben== * [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Bretanha}} {{Vilas França 100 000 ab}} {{Comunas de| insee = 29019 }} [[Categoria:Vila francesa de mai de 100 000 abitants]] [[Categoria:Comuna de Finistèrra]] [[Categoria:Comuna de Bretanha]] 6u7la74f0rlqqobjp6us21bxnwdequt 2321925 2321924 2022-08-04T14:41:17Z Jiròni 239 wikitext text/x-wiki {{Infobox Comuna de França |carta=bre |nomcomuna=Brest | lògo= | imatge=Brest - Le Château - PA00089847 - 011.JPG | descripcion= | escut= Blason ville fr Brest (Finistere).svg | escais={{Bretanha}} |nomcomuna2=Brest |region ist={{Bretanha}} |canton=[[Canton de Capital de 10 cantons| Capital de 10 cantons]] | parçan= | arrondiment= [[Arrondiment de Brest|Brest]] ([[capluòc]]) | insee = 29019 | sitweb= http://www.brest.fr/ | cp = 29200 | cònsol = François Cuillandre | mandat = [[2020]]-[[2026]] | gentilici = Brestois, Brestoise (en [[francés]]) | longitud= -4.485556 | latitud= 48.390834 | alt mini = 0 | alt mej = | alt maxi = 103 | km² = 49.51 }} '''Brèst''' (''Brest'' en [[francés]]) es una vila de [[França]] dins la region de [[Bretanha (region)|Bretanha]] e lo [[departament]] de [[Finistèrra]]. Es un pòrt important, segond pòrt militar en [[França]] après [[Tolon]], situat a l'extremitat oèst de [[Bretanha]]. Amb 139 926 abitants , Brest es la 25ena comuna pus poblada de França. Fòrta d'una metropòli de {{Unitat|210047|abitants}} <small>(2018)</small><ref>{{Ligam web |titre=Brest. La vila tornèt ganhar d'abitants ! |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/population-brest-a-gagne-des-habitants-27-12-2018-12172230.php |site=Le Télégramme |date=27/12/2018}}.</ref>, representa la primièra aglomeracion de l'[[Bassa-Bretanha|oèst breton]] e la segonda de la [[Bretanha (region)|region Bretanha]] après [[Rennes]]. Emai que Brest, tanben sonada la ''ciutat del Ponent'', siá la vila pus poblada de Finistèrra, la prefectura del departament es [[Quimper]]. A l'[[Edat Mejana]], l'istòria de Brest se confond amb l'istòria de son [[Castèl de Brest|castèl]]. Puèi [[Armand Jean du Plessis de Richelieu|Richelieu]] ne faguèt un [[basa navala|pòrt militar]]. Brest se desvolopèt a l'entorn de l'[[Arsenal de Brest|arsenal]], entrò la segonda mitat del sègle XX. Fortament marcada pels bombardaments de la [[Segonda Guèrra Mondiala]], Brest vegèt son centre istoric gaireben entièrament rebastit. A la fin del sègle XX e al començament del sègle XXI, la desindustrializacion de la vila s'acompanhèt del desvolopament del [[sector terciairi]]. Brest es uèi una vila universitària importanta de plus de {{unité|29000|étudiants}}<ref>{{Ligam web |prénom=Romain |nom=Fillion |titre=Brest. La Métropole souhaite attirer toujours plus d’étudiants |url=https://www.ouest-france.fr/bretagne/brest-29200/brest-la-metropole-souhaite-attirer-toujours-plus-d-etudiants-6531182 |site=Ouest-France.fr |date=2019-09-22 |consulté le=2019-09-22}}.</ref>. Son [[universitat de Bretagnha-Occidentala|universitat]] es pluridisciplinària e comport notadament una facultat de medecina. En mai, Brest e sa region comptan mantunas grandas escòlas : d'escòlas d'engenhaires ([[École supérieure d'ingénieurs en agroalimentaire de Bretagne atlantique|ESIAB]], [[École nationale supérieure Mines-Télécom Atlantique Bretagne Pays de la Loire|IMT Atlantic]], [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne|ENSTA Bretanha]], [[École nationale d'ingénieurs de Brest|ENIB]] e [[Institut supérieur de l'électronique et du numérique|ISEN]], [[CESI (enseignement)|CESI]]), l'escòla de comèrci [[Brest Business School]], l'EURO-Institut d'Actuariat EURIA, Brest es tanban un pòl de recerca important, axat sus la mar, e aculhís la sèti social e pus grand dels centres [[Institut français de recherche pour l'exploitation de la mer|Ifremer]]<ref>{{Ligam web |langue=fr-FR |titre=Brest - Siège d’Ifremer. Transfert effectif au {{1er}} janvier |url=https://www.letelegramme.fr/finistere/brest/siege-d-ifremer-transfert-effectif-au-1er-janvier-21-12-2018-12169095.php |site=Le Telegramme |date=2018-12-21 |consulté le=2019-01-10}}.</ref>, lo [[Centre de documentation de recherche et d'expérimentations sur les pollutions accidentelles des eaux|CEDRE]], lo [[Service hydrographique et océanographique de la Marine|SHOM]], l'[[Institut universitari europèu de la mar]] e l'[[Institut polar francéss Paul-Émile-Victor|Institut polar francés]]. Lo [[Tecnopòl Brest-Iroise]] facilita la mesa en òbra d'aquelas competéncias scientificas e tecnicas dins lo domeni economic e industrial. Brest foguèt sempre marcada per son passat maritim : l'[[Acadèmia de marina]] i foguèt fondada en [[1752]], lo [[Charles de Gaulle (pòrta-avions)|pòrta-avions ''Charles de Gaulle'']] i foguèt bastit, e totes los quatre ans, en julhet, Brest aculhís la [[Fèstas maritimas de Brest|granda fèsta internacionala de la mar, dels batèls e dels marins]]. Brest aculhís tanban l’escòla de Maistrance (escòla de formacion iniciala dels [[Oficièr marinièr|oficièrs marinièrs]]), l’[[escòla dels mòssis]] al Centre d’Instruccion naval, e nombrosas entrepresas nauticas al sen de la ''[[Sailing Valley]]'' bretona. ==Geografia== Brest es situat a l’oèst de [[Bretanha]], dins lo nòrd de [[Finistèrra]], departament que n'es una de las [[sosprefectura]]s ; Brest es tanben una [[Préfècte maritim|prefectura maritima de l'Atlantic]]. Brest se tròba a la punta nòrd-oèst de la [[Massís armorican|peninsula armoricana]], a la broa de la [[rada de Brest]] e fa partit istoricament del [[país de Leon]]. ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 29019 |Títol= Lista deus cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat= [[François Cuillandre]] |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 29019 |1793=24180 |1800=25865 |1806=22130 |1821=26361 |1831=29860 |1836=29773 |1841=48225 |1846=55820 |1851=61160 |1856=54665 |1861=67833 |1866=79847 |1872=66270 |1876=66828 |1881=69110 |1886=70778 |1891=75854 |1896=74538 |1901=84284 |1906=85294 |1911=90540 |1921=73960 |1926=67861 |1931=69841 |1936=79342 |1946=74991 |1954=110713 |1962=136104 |1968=154023 |1975=166826 |1982=156060 |1990=147956 |1999=149634 |2004= |2005= |2006=144 548 |2007=142 722 |2008=142 097 |2009=141 315 |cassini=5761 |senscomptesdobles=1962}} ==Luòcs e monuments== ==Personalitats ligadas amb la comuna== ==Véser tanben== * [[École nationale supérieure de techniques avancées Bretagne]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Bretanha}} {{Vilas França 100 000 ab}} {{Comunas de| insee = 29019 }} [[Categoria:Vila francesa de mai de 100 000 abitants]] [[Categoria:Comuna de Finistèrra]] [[Categoria:Comuna de Bretanha]] 5wsvo6w9uu7ao4mtovsosf6ftfn0gh7 Jana Novotná 0 65073 2321934 2022525 2022-08-04T15:08:18Z Umburi 2911 wikitext text/x-wiki {{Infobox |tematica= |carta= }} [[Fichièr:Jana Novotna.JPG|thumb|right|Jana Novotná]] '''Jana Novotná''' foguèt una jogaira de tennis chèca. Nascuda lo [[2 d'octòbre]] de [[1968]] a [[Brno]], anciana [[Checoslovaquia]]. Se ganhèt [[Wimbledon]] en 1998, en categoria individuala, en dobles se ganhèt mai d'un cop cadun dels tornègs de Grand Chelèm. Foguèt numèro dos del mond, se ganhèt 24 tornègs, tres medalhas olimpicas e la Copa de la Federacion de 1988. Se retirèt en 1999. Moric lo [[19 de novembre]] de [[2017]] == Tornègs == * 1988: Adelaïda * 1989: Estrasborg * 1990: Albuquerque. * 1991: Sydney e Oklahoma City. * 1993: Osaka e Brighton. * 1994: Leipzig, Brighton e Essen. * 1995: Linz. * 1996: Madrid, Zuric, Chicago e Filadèlfia. * 1997: Madrid, Leipzig, Moscòu e Masters. * 1998: Wimbledon, Linz, Eastbourne e Praga. * 1999: Hannover [[Categoria:Naissença en 1968|Novotna, Jana]] [[Categoria:Decès en 2017|Novotna, Jana]] [[Categoria:Jogaire de tennis|Novotna, Jana]] [[Categoria:Jogaire chèc de tennis|Novotna, Jana]] [[Categoria:Campion de tennis titolat a Wimbledon|Novotna, Jana]] g25h9kyy9nqkna4bt8z6zswpd3ilrbk Automobila 0 66675 2321939 2321666 2022-08-04T18:16:18Z Nicolas Eynaud 6858 /* La concepcion d'una veitura */ wikitext text/x-wiki {{1000 fondamentals}} {{Dialècte Provençau}} {{article en construccion}} == Istòria == {{veire|Istòria de l'automobila}} == Lo foncionament d'una automobila == === Lo motor === La [[motor]]izacion es l'element centrau dau foncionament d'una automobila. Assegura la transformacion d'una [[energia]] non mecanica en energia mecanica e permet ansin de produrre un [[trabalh (fisica)|trabalh]] capable de metre en movement lo veïcul. Es sovent caracterizat per tres proprietats principalas que son l'origina de l'[[energia]] non mecanica utilizada, sa [[poissança]] e son [[coble (fisica)|coble]]. ==== Lo motor termic ==== {{veire|Motor de combustion intèrna}} Au començament dau sègle XXI, lei [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] asseguran la propulsion de la màger part deis automobilas. Per aquò, transforma l'[[energia quimica]] d'un [[carburant]] qu'engendra una [[reaccion quimica|reaccion]] de [[combustion]] quand es mesclat amb l'[[aire]]. La produccion de l'[[energia]] mecanica es realizada per la mesa en movement d'un sistèma [[biela]]-[[manivèla]] per lei [[gas]] e per l'[[energia termica]] d'aquela reaccion. Generalament, lo carburant es menat de la sèrva au motor per una [[pompa]]. Pasmens, existís egalament de [[carburant]]s [[gas]]ós, coma lo [[gas de petròli liquefiat|GPL]], onte l'arribada dau carburant es l'òbra d'un destendor. Lo sistèma [[biela]]-[[manivèla]] permet de crear un [[coble (fisica)|coble]] segon lo principi seguent : lei [[gas]] exercisson una [[pression]] sus un [[piston]] qu'entraïna una [[biela]] liada a un [[virabiquí]]. La [[rotacion]] d'aqueu darrier es a l'origina dau [[coble (fisica)|coble]] dau [[motor]]. Generalament, un [[motor termic]] es constituit de plusors [[piston]]s e ensembles [[biela]]-[[manivèla]] que son liats a un meteis [[virabiquí]]. Dos tipes de [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] son utilizats per leis automobilas modèrnas. Lo premier es lo [[motor d'alumatge comandat]] o [[motor d'esséncia]]. Dins un tau motor, la mescla d'[[aire]] e de [[carburant]] es enflamada per una beluga congreada per una [[bogia (motor)|bogia]]. Lo segond es lo [[motor Diesel]] qu'assegura l'alumatge de la mescla [[aire]]-[[carburant]] gràcias a una aumentacion de la [[pression]] que permet d'agantar sa [[temperatura]] d'auto-inflamacion<ref>Per aquela rason, lo [[motor Diesel]] es tanben dich [[motor d'alumatge per compression]].</ref>. Lo [[rendiment]] d'aquelei [[motor]]s es de l'òrdre de 30 a 45%. Aquelei valors relativament feblas s'explican per la pèrda d'[[energia quimica]] (pompatge, fretaments mecanics, [[calor]]...)<ref>Pasmens, es possible de recuperar una partida de la [[calor]] per alimentar d'autreis organs de l'automobila (sistèmas de [[caufatge]]...).</ref>. ==== Lo motor electric ==== {{veire|Veitura electrica}} Apareguda au sègle XIX, la [[veitura electrica]] suscita un interès important dempuei la fin dau sègle XX car son [[impacte environamentau]] es − en teoria − pus feble qu'una veitura termica [[tradicion]]ala. Sa propulsion es assegurada per un ò mai d'un [[motor electric]] que posan son [[energia]] d'[[accumulator electric|accumulators electrics]]. Dins lei fasas de frenatge, lei motors electrics modèrnes son tanben capables de convertir una partida de l'[[energia cinetica]] de l'automobila per tornar cargar leis [[accumulator electric|accumulators]]. Dos tipes de motors electrics son utilizats dins l'industria automobila modèrna. Son definits per la natura dau [[corrent electric]] : [[corrent continü|continü]] ò [[corrent alternatiu|alternatiu]]. Pasmens, lo foncionament generau dei doas familhas es relativament similar. L'[[energia electrica]] es transmesa ai [[bobina (electricitat)|bobina]]s dau [[rotor]] e/ò de l'[[estator]] que, per [[induccion magnetica]] amb leis asimants de l'autra partida, entraïnan la [[rotacion]] dau [[rotor]]. Coma lei [[maquina|maquinas]] [[maquina electrica|electricas]] son reversiblas, aqueu principi explica la possibilitat de recargar l'[[accumulator electric|accumulator]] durant lei frenatges. ==== Lo motor ibrid ==== {{veire|Propulsion ibrida}} La [[propulsion ibrida]] es basada sus lo principi d'una associacion entre un [[motor termic]] e un [[motor electric]]. L'idèa es d'esplechar lei ponchs fòrts dei dos sistèmas de [[motor]]izacion per prepausar una automobila amb un [[impacte environamentau]] reduch. Es donc un concèpte que conoís un desvolopament important dempuei lo començament dau sègle XXI. Ansin, lo [[motor termic]] assegura la propulsion ai [[velocitat]]s importantas e permet de recargar leis [[accumulator electric|accumulators electrics]] dau [[motor electric]]. Pòu tanben o remplaçar en cas de besonh. De son caire, lo [[motor electric]] es utilizat ai [[velocitat]]s feblas, çò que permet normalament de redurre leis emissions de [[gas]] dins lei zònas [[vila|urbanas]]. Dins aquò, la concepcion d'un veïcul ibrid es un pretzfach fòrça complèx car necessita lo desvolopament d'una partida [[electronica]] capabla de gerir lei relacions entre lei dos [[motor]]s. De mai, dins certanei cas, la [[massa]] de l'alimentacion [[electricitat|electrica]] entraïna una aumentacion de la consumacion dau motor termic. === La transmission === La transmission es l'ensemble mecanic que, per permetre lo desplaçament de l'automobila, transmet lo coble de l'aubre de sortida dau [[motor]] vèrs lei [[ròda]]s. ==== La transmission primària ==== {{veire|Bóstia de cambi}} La [[bóstia de cambi]] es un organ mecanic que permet d'adaptar lo coble motor disponible ai besonhs dau conductor. En particular, optimiza la la [[velocitat]] de [[rotacion]] dau [[motor]] per s'adaptar ai variacions de la [[velocitat]] de desplaçament dau veïcul, de la penda de la [[rota]] ò de la [[massa]] de la carga transportada. Per aquò, una [[bóstia de cambi]] es constituida de [[pinhon (mecanica)|pinhons]] mobils e fixs montats sus d'aisses e estremats dins un [[cartèr]] estanc e lubrificat. Aqueu sistèma permet de modificar lo rapòrt de demultiplicacion, es a dire la relacion entre la velocitat de rotacion dau [[motor]] e aquela dei [[ròda]]s motritz. A l'aplant ò per permetre lo passatge entre dos pinhons diferents, la [[bóstia de cambi]] es acoblada au [[motor]] per lo mejan d'un [[embraiatge]], un element que permet d'isolar, d'un biais temporari, la transmission dau motor. Existís plusors modèls de [[bóstia de cambi]]. Lo pus simple es la bóstia manuala qu'es totalament gerida per lo conductor. La bóstia robotizada es relativament similara a la bóstia manuala mai lei cambiaments de rapòrts son realizats per d'accionaires (idraulics ò electromecanics). Lo conductor pòu dirigir son utilizacion ò laissar l'[[automata]] [[electronica|electronic]] decidir dei cambiaments. Lei bóstias automaticas son totalament contrarotladas per un [[automata]] [[electronica|electronic]]. Enfin, lei bóstias de variacion continua son concebudas a l'entorn de doas [[carrèla]]s, de [[diamètre]] variable, liadas per una [[correja]]. Gràcias a un sistèma de variacion automatica dei diamètres dei carrèlas, un tau sistèma permet una adaptacion rapida dau coble motor. ==== La transmission segondària ==== {{veire|Transmission segondària}} La [[transmission segondària]] es lo sistèma que permet de transmetre lo coble motor, adaptat per la [[bóstia de cambi]], ai [[ròda]]s. Aqueu ròtle es generalament tengut per lo [[pònt (mecanica)|pònt]], una pèça liada ai ròdas motritz per dos aubres dotats de [[cardan]]s. Aquel organ intègra un [[diferenciau]] que permet de donar una velocitat diferenta ai ròdas d'un meteis eissiu (per exemple, dins un contorn). Tres metòdes de transmission existisson. La [[traccion (automobila)|traccion]] es caracterizada per l'aplicacion de la poissança dau motor sus lei [[ròda]]s avans. L'automobila es ansin tirada. Lo principi invèrs es utilizat sus lei [[propulsion (automobila)|propulsions]] onte lo coble motor es dirigit vèrs lei ròdas de darrier. Enfin, dins una [[transmission integrala]], lei dos sistèmas coexistisson per permetre un maximom de mobilitat, especialament per un usatge tot-terren. === Lo contacte amb lo sòu === ==== Lei ròdas ==== {{veire|Ròda}} Una automobila dispausa generalament de quatre [[ròda]]s e d'una [[ròda de secors]]<ref>Pasmens, dempuei leis [[ans 2000]], la [[ròda de secors]] es mai e mai remplaçada per una ròda estrecha permetent de rotlar a una velocitat reducha fins a un [[garatge]].</ref>. Aquelei [[ròda]]s son formadas per un pneumatic montat sus una [[genta]]. Aquel ensemble constituís un espaci estanc generalament gonflat d'[[aire]]<ref>Dins certanei cas, es possible d'utilizar un autre [[gas]] ([[azòt]]...).</ref>. Lei [[pnèu]]s an un ròtle fòrça important car son l'interfàcia entre lo veïcul e lo sòu. Per aquela rason, participan a l'establiment d'accions mecanicas dau sòu sus lo veïcul ([[fren]]atge, [[acceleracion]]...). Existís plusors tipes diferents adaptats ai condicions d'aderéncia ([[plueja]], [[nèu]]...). Necessitan una entretenença e de cambiaments regulars per mantenir sei performàncias. ==== La suspension ==== {{veire|Suspension de veïcul}} Lei [[suspension d'un veïcul|suspension]]s son leis elements que permèton de liar lei [[massa]]s penjadas ([[motor]], quadre...) e lei [[massa]]s non penjadas ([[ròda]]s, sistèma de freinatge...). La suspension dau quadre assegura la liason entre lo quadre e lei [[ròda]]s. Assegura la tenguda de ròda, lo confòrt dei passatgiers, la reduccion de l'[[energia]] transmesa dins l'estructura de l'automobila per leis irregularitats de la [[rota]]. Dins la màger part dei cas, es compausada d'un sistèma de braç associats a de [[ressòrts]] e un amortidor idraulic. Constituís ansin una liason elastica entre lo quadre e cada [[ròda]] dau veïcul. Uei, de dispositius [[electronica|electronics]] complètan sovent aqueleis elements per melhorar son eficacitat. La suspension motor assegura la liason entre lo quadre e lo [[motor]]. Permet de demenir lei vibracions transmesas per lo [[motor]] a l'estructura de l'automobila. Aquò permet de melhorar lo confòrt dei passatgiers e la fisabilitat generala dei pèças mecanicas que compausan lo veïcul. Lei liasons elasticas, generalament constituidas de [[cauchó]], son privilegiadas. === La conducha === ==== La direccion e lei pedalas ==== {{veire|Direccion (automobila)}} Lo sistèma de [[direccion (automobila)|direccion]] permet d'orientar l'automobila dins la direccion desirada. Es compausada de plusors pèças. Sa premiera partida es lo [[volant]], un dispositiu de comanda manuala qu'es tengut per lo conductor. Sa segonda partida es la colona de direccion que permet de transmetre lo coble aplicat sus lo [[volant]] ai bieletas de direccion (liadas ai [[ròda]]s) per lo mejan de la caisseta de direccion. Existís dos tipes de caissetas : siá un sistèma pilhon que s'engrana sus un [[cremascle]] siá un sistèma de [[vitz]] amb una circulacion de bilhas. Enfin, dins leis automobilas modèrnas, un sistèma d'ajuda es sovent associat a la [[direccion (automobila)|direccion]] per limitar l'esfòrç necessari a l'aplicacion d'un coble sus lo [[volant]]. Es basat sus de sistèmas adaptatius que permèton d'amplificar lei movements donats per lo conductor. {{veire|Pedala (mecanica)}} Lei [[pedala (mecanica)|pedalas]] son un ensemble de comandas que permèton au conductor d'agir sus lo grop motopropulsor de l'automobila e sus lo sistèma principau de [[fren]]atge. En [[Occitània]], la màger part dei veituras tènon tres pedalas. A senèstra, la pedala d'embraiatge permet de cambiar lei marchas en desacoblant la [[bóstia de cambi]] e lo [[motor]]. Au centre, se tròba la pedala dau sistèma de frenatge. A drecha, la pedala de l'accelerator permet d'aumentar la [[velocitat]] dau veïcul. Dins leis automobilas equipats d'una bóstia de cambi automatica, i a pas de pedala d'embraiatge. Enfin, plaçada au nivèu dau [[volant]], la [[taula de bòrd]] permet d'afichar d'informacions sus lo foncionament dau veïcul coma la [[velocitat]], lo nivèu de la resèrva de [[carburat]] e la [[temperatura]] dau [[motor]]. D'alarmas pòdon tanben sinhalar un problema coma una pression insufisenta dins lei [[pneumatic]]s. ==== Lei sistèmas de frenatge ==== {{veire|Fren}} Una automobila tèn plusors sistèmas de [[fren]]atge que permèton de demenir la [[velocitat]] dau veïcul ò de l'immobilizar. Lo premier es lo « fren motor » que consistís a utilizar l'[[inercia]] dau [[motor]] per alentir la veitura. Per aquò, lo conductor arrèsta d'utilizar la pedala d'acceleracion, çò qu'empacha l'intrada de [[carburant]] dins lo motor. Òr, sensa l'apòrt de l'[[energia]] eissida de la [[combustion]] dau carburant, lo motor es obligat d'utilizar l'[[energia cinetica]] de l'automobila per comprimir l'[[aire]] admés dedins. Aquò engendra una resisténcia mai ò mens fòrta a l'avançament. Dins lei veïculs electrics, un efiech similar es obtengut dau meteis biais. Pasmens, dins aqueu cas, la veitura utiliza l'energia cinetica per recargar seis accumulators, çò que l'empedís d'aumentar sa [[velocita]]. Lo sistèma de frenatge principau es dirigit per la pedala de frenatge. Permet una accion pus rapida gràcias a l'entraïnament de frens idraulics qu'intervènon dirèctament sus lei [[ròda]]s. L'energia dau veïcul es alora dissipada sota forma de [[calor]]. Per assegurar son eficacitat, aquelei frens son generalament contrarotlats per de dispositius idraulics ò electronics. Enfin, es possible de blocar totalament lo movement dei [[ròda]]s gràcias au fren d'estacionament. Aqueu fren es utilizat per l'estacionament dau veïcul ò dins de situacions d'urgéncia. === Leis organs de seguretat === ==== La seguretat activa ==== [[Fichièr:2005 winter road dipped beam.jpg|thumb|right|Utilizacion de lumes per esclairar una [[rota]] de [[nuech]].]] Leis organs de seguretat « activa » designan l'ensemble deis elements que son més en òbra dins l'utilizacion d'una automobila per defugir un accident. Son generalament gropats dins tres ensembles principaus. Lei dispositius d'esclairatge permèton d'esclairar la [[rota]] de [[nuech]] ò d'informar d'autrei veïculs sus leis accions dau conductor (lumes de posicion, lumes roges de frenatge...). Dins certanei modèls recents, i a tanben de lumes utilizats durant la jornada per melhorar la visibilitat de l'automobila per leis autrei conductors. Lei [[retrovisor]]s son destinats a facilitar l'observacion de l'environament immediat. Son compausats d'un [[miralh|mirau]] orientables que permèton de veire a l'arrier. Enfin, leis eissugaveires e lo lavavitra permèton de netetjar lo [[parabrisa]] per melhorar la visibilitat dau conductor. ==== La seguretat passiva ==== Leis organs de seguretat « passiva » designan principalament l'ensemble deis elements destinats a redurre la gravitat d'un accident. Dins una automobila, fòrça elements participan a aquel objectiu siá d'un biais dirècte siá d'un biais indirècte. Dins la premiera partida, se tròban de pèças dirèctament concebudas per protegir lo conductor coma lei [[paratuert]]s, lei [[cencha de seguretat|cenchas de seguretat]], leis [[airbag]]s e leis [[arcèu de seguretat|arcèus de seguretat]]. En revènge, una colona de direccion fabricada per se rompre en defòra de l'abitacle fa partida dau segond grop d'equipaments de seguretat passiva. == L'industria e la consumacion automobila == === Lo sector industriau automobil === {{veire|Industria automobila}} L'[[industria automobila]] es una partida importanta de l'[[economia]] modèrna en causa dau ròtle centrau de l'automobila dins lei país desvolopats. Es organizada a l'entorn de tres ensembles principaus. Lo premier es compausat de companhiás especializadas dins la fabricacion de [[Pèça destacada|pèças destacadas]]. Lo segond es format per lei conceptors e leis assemblaires dei veïculs que son dichs « [[constructor automobil|constructors automobils]] ». Enfin, lo darrier es constituit per lei rets de venda. [[Istòria|Istoricament]], lei [[constructor automobil|constructors automobils]] son lo segment dominant. D'efiech, fòrça grops multinacionaus son capables de fabricar una partida importanta dei pèças necessàrias a lor produccion e de metre en plaça de magazins de venda. Pasmens, aquò es pas totjorn possible, especialament per d'equipaments complèxs coma lei [[pneumatic]]s. La produccion d'automobilas dins lo mond agantèt un maximom en [[2017]] amb 97,3 milions de veïculs fabricats. Pasmens, a l'ora d'ara, l'industria es trebolada per leis efiechs de la [[crisi dei semiconductors]] e de la [[pandemia de covid-19]]. Ansin, lo nombre d'unitats produchas demeniguèt a 77,6 milions en [[2020]]. Aquela annada, lei constructors pus importants èran [[Volkswagen]], [[Toyota]], [[Renault]]-[[Nissan]], [[General Motors]], [[Ford]], [[Honda]], [[Stellantis]] e [[Suzuki]]. Au nivèu dei país productors, l'industria automobila conoís de transformacions importantas dempuei leis [[ans 1980]]-[[ans 1990|1990]]. D'efiech, en causa dei politicas de deslocalizacion e de recèrca dau profiech mesas en òbra en Occident, fòrça país productors istorics coma [[Alemanha]], [[França]] ò [[Itàlia]] dèvon faciar una reduccion importanta de son teissut industriau automobil. Dins una mendra mesura, aqueu fenomèn tòca tanben leis [[USA|Estats Units]] e [[Japon]]. En parallèl, una segonda tendància es aquela de l'emergéncia de mercats novèus dins de país en cors de desvolopament, generalament en [[Asia]]. Ansin, lei productors principaus de veïculs se tròban desenant en [[Asia]] e en [[America Latina]]. {| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |+ '''País productors d'automobilas en 2021''' |- |'''Reng''' |'''País''' |'''Produccion (en veïculs)''' |- |1 |[[Fichièr:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg|20px]] [[Republica Populara de China|China]] |{{formatnum:26082220}} |- |2 |[[Fichièr:Flag_of_the_United_States.svg|20px]] [[USA|Estats Units d'America]] |{{formatnum:9167214}} |- |3 |[[Fichièr:Flag_of_Japan.svg|20px]] [[Japon]] |{{formatnum:7846955}} |- |4 |[[Fichièr:Flag_of_India.svg|20px]] [[Índia]] |{{formatnum:4399112}} |- |5 |[[Fichièr:Flag_of_South_Korea.svg|20px]] [[Corèa dau Sud]] |{{formatnum:3462404}} |- |6 |[[Fichièr:Flag of Germany.svg|20px]] [[Alemanha]] |{{formatnum:3308692}} |- |7 |[[Fichièr:Flag of Mexico.svg|20px]] [[Mexic]] |{{formatnum:3145653}} |- |8 |[[Fichièr:Flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasil]] |{{formatnum:2248253}} |- |9 |[[Fichièr:Flag of Spain.svg|20px]] [[Espanha]] |{{formatnum:2098133}} |- |10 |[[Fichièr:Flag of Thailand.svg|20px]] [[Tailàndia]] |{{formatnum:1685705}} |} === La concepcion e la fabricacion d'una veitura === ==== La concepcion ==== ==== La pressa ==== ==== La pintura ==== ==== Lo montatge ==== === La distribucion mondiala deis automobilas === == La proteccion de l'environament == == Annèxas == === Liames intèrnes === <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> * [[Bóstia de cambi]]. * [[Direccion (automobila)|Direccion]]. * [[Fren]]. * [[Motor de combustion intèrna]]. ** [[Motor d'alumatge comandat]]. ** [[Motor Diesel]]. * [[Propulsion (automobila)|Propulsion]]. * [[Ròda]]. * [[Suspension de veïcul|Suspension]]. * [[Traccion (automobila)|Traccion]]. * [[Transmission integrala]]. * [[Transmission segondària]]. * [[Veitura electrica]]. * [[Volant]]. </div> === Bibliografia === === Nòtas e referéncias === <references/> [[Categoria:Automobila|*]] pljkph6yfpc2rmj20iwvqlbnhyxck2v 2321940 2321939 2022-08-04T18:18:53Z Nicolas Eynaud 6858 /* Lo foncionament d'una automobila */ wikitext text/x-wiki {{1000 fondamentals}} {{Dialècte Provençau}} {{article en construccion}} == Istòria == {{veire|Istòria de l'automobila}} == Lo foncionament d'una automobila == === Lo motor === La [[motor]]izacion es l'element centrau dau foncionament d'una automobila. Assegura la transformacion d'una [[energia]] non mecanica en energia mecanica e permet ansin de produrre un [[trabalh (fisica)|trabalh]] capable de metre en movement lo veïcul. Es sovent caracterizat per tres proprietats principalas que son l'origina de l'[[energia]] non mecanica utilizada, sa [[poissança]] e son [[coble (fisica)|coble]]. ==== Lo motor termic ==== {{veire|Motor de combustion intèrna}} Au començament dau sègle XXI, lei [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] asseguran la propulsion de la màger part deis automobilas. Per aquò, transforma l'[[energia quimica]] d'un [[carburant]] qu'engendra una [[reaccion quimica|reaccion]] de [[combustion]] quand es mesclat amb l'[[aire]]. La produccion de l'[[energia]] mecanica es realizada per la mesa en movement d'un sistèma [[biela]]-[[manivèla]] per lei [[gas]] e per l'[[energia termica]] d'aquela reaccion. Generalament, lo carburant es menat de la sèrva au motor per una [[pompa]]. Pasmens, existís egalament de [[carburant]]s [[gas]]ós, coma lo [[gas de petròli liquefiat|GPL]], onte l'arribada dau carburant es l'òbra d'un destendor. Lo sistèma [[biela]]-[[manivèla]] permet de crear un [[coble (fisica)|coble]] segon lo principi seguent : lei [[gas]] exercisson una [[pression]] sus un [[piston]] qu'entraïna una [[biela]] liada a un [[virabiquí]]. La [[rotacion]] d'aqueu darrier es a l'origina dau [[coble (fisica)|coble]] dau [[motor]]. Generalament, un [[motor termic]] es constituit de plusors [[piston]]s e ensembles [[biela]]-[[manivèla]] que son liats a un meteis [[virabiquí]]. Dos tipes de [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] son utilizats per leis automobilas modèrnas. Lo premier es lo [[motor d'alumatge comandat]] o [[motor d'esséncia]]. Dins un tau motor, la mescla d'[[aire]] e de [[carburant]] es enflamada per una beluga congreada per una [[bogia (motor)|bogia]]. Lo segond es lo [[motor Diesel]] qu'assegura l'alumatge de la mescla [[aire]]-[[carburant]] gràcias a una aumentacion de la [[pression]] que permet d'agantar sa [[temperatura]] d'auto-inflamacion<ref>Per aquela rason, lo [[motor Diesel]] es tanben dich [[motor d'alumatge per compression]].</ref>. Lo [[rendiment]] d'aquelei [[motor]]s es de l'òrdre de 30 a 45%. Aquelei valors relativament feblas s'explican per la pèrda d'[[energia quimica]] (pompatge, fretaments mecanics, [[calor]]...)<ref>Pasmens, es possible de recuperar una partida de la [[calor]] per alimentar d'autreis organs de l'automobila (sistèmas de [[caufatge]]...).</ref>. ==== Lo motor electric ==== {{veire|Veitura electrica}} Apareguda au sègle XIX, la [[veitura electrica]] suscita un interès important dempuei la fin dau sègle XX car son [[impacte environamentau]] es − en teoria − pus feble qu'una veitura termica [[tradicion]]ala. Sa propulsion es assegurada per un ò mai d'un [[motor electric]] que posan son [[energia]] d'[[accumulator electric|accumulators electrics]]. Dins lei fasas de frenatge, lei motors electrics modèrnes son tanben capables de convertir una partida de l'[[energia cinetica]] de l'automobila per tornar cargar leis [[accumulator electric|accumulators]]. Dos tipes de motors electrics son utilizats dins l'industria automobila modèrna. Son definits per la natura dau [[corrent electric]] : [[corrent continü|continü]] ò [[corrent alternatiu|alternatiu]]. Pasmens, lo foncionament generau dei doas familhas es relativament similar. L'[[energia electrica]] es transmesa ai [[bobina (electricitat)|bobina]]s dau [[rotor]] e/ò de l'[[estator]] que, per [[induccion magnetica]] amb leis asimants de l'autra partida, entraïnan la [[rotacion]] dau [[rotor]]. Coma lei [[maquina|maquinas]] [[maquina electrica|electricas]] son reversiblas, aqueu principi explica la possibilitat de recargar l'[[accumulator electric|accumulator]] durant lei frenatges. ==== Lo motor ibrid ==== {{veire|Propulsion ibrida}} La [[propulsion ibrida]] es basada sus lo principi d'una associacion entre un [[motor termic]] e un [[motor electric]]. L'idèa es d'esplechar lei ponchs fòrts dei dos sistèmas de [[motor]]izacion per prepausar una automobila amb un [[impacte environamentau]] reduch. Es donc un concèpte que conoís un desvolopament important dempuei lo començament dau sègle XXI. Ansin, lo [[motor termic]] assegura la propulsion ai [[velocitat]]s importantas e permet de recargar leis [[accumulator electric|accumulators electrics]] dau [[motor electric]]. Pòu tanben o remplaçar en cas de besonh. De son caire, lo [[motor electric]] es utilizat ai [[velocitat]]s feblas, çò que permet normalament de redurre leis emissions de [[gas]] dins lei zònas [[vila|urbanas]]. Dins aquò, la concepcion d'un veïcul ibrid es un pretzfach fòrça complèx car necessita lo desvolopament d'una partida [[electronica]] capabla de gerir lei relacions entre lei dos [[motor]]s. De mai, dins certanei cas, la [[massa]] de l'alimentacion [[electricitat|electrica]] entraïna una aumentacion de la consumacion dau motor termic. === La transmission === La transmission es l'ensemble mecanic que, per permetre lo desplaçament de l'automobila, transmet lo coble de l'aubre de sortida dau [[motor]] vèrs lei [[ròda]]s. ==== La transmission primària ==== {{veire|Bóstia de cambi}} La [[bóstia de cambi]] es un organ mecanic que permet d'adaptar lo coble motor disponible ai besonhs dau conductor. En particular, optimiza la la [[velocitat]] de [[rotacion]] dau [[motor]] per s'adaptar ai variacions de la [[velocitat]] de desplaçament dau veïcul, de la penda de la [[rota]] ò de la [[massa]] de la carga transportada. Per aquò, una [[bóstia de cambi]] es constituida de [[pinhon (mecanica)|pinhons]] mobils e fixs montats sus d'aisses e estremats dins un [[cartèr]] estanc e lubrificat. Aqueu sistèma permet de modificar lo rapòrt de demultiplicacion, es a dire la relacion entre la velocitat de rotacion dau [[motor]] e aquela dei [[ròda]]s motritz. A l'aplant ò per permetre lo passatge entre dos pinhons diferents, la [[bóstia de cambi]] es acoblada au [[motor]] per lo mejan d'un [[embraiatge]], un element que permet d'isolar, d'un biais temporari, la transmission dau motor. Existís plusors modèls de [[bóstia de cambi]]. Lo pus simple es la bóstia manuala qu'es totalament gerida per lo conductor. La bóstia robotizada es relativament similara a la bóstia manuala mai lei cambiaments de rapòrts son realizats per d'accionaires (idraulics ò electromecanics). Lo conductor pòu dirigir son utilizacion ò laissar l'[[automata]] [[electronica|electronic]] decidir dei cambiaments. Lei bóstias automaticas son totalament contrarotladas per un [[automata]] [[electronica|electronic]]. Enfin, lei bóstias de variacion continua son concebudas a l'entorn de doas [[carrèla]]s, de [[diamètre]] variable, liadas per una [[correja]]. Gràcias a un sistèma de variacion automatica dei diamètres dei carrèlas, un tau sistèma permet una adaptacion rapida dau coble motor. ==== La transmission segondària ==== {{veire|Transmission segondària}} La [[transmission segondària]] es lo sistèma que permet de transmetre lo coble motor, adaptat per la [[bóstia de cambi]], ai [[ròda]]s. Aqueu ròtle es generalament tengut per lo [[pònt (mecanica)|pònt]], una pèça liada ai ròdas motritz per dos aubres dotats de [[cardan]]s. Aquel organ intègra un [[diferenciau]] que permet de donar una velocitat diferenta ai ròdas d'un meteis eissiu (per exemple, dins un contorn). Tres metòdes de transmission existisson. La [[traccion (automobila)|traccion]] es caracterizada per l'aplicacion de la poissança dau motor sus lei [[ròda]]s avans. L'automobila es ansin tirada. Lo principi invèrs es utilizat sus lei [[propulsion (automobila)|propulsions]] onte lo coble motor es dirigit vèrs lei ròdas de darrier. Enfin, dins una [[transmission integrala]], lei dos sistèmas coexistisson per permetre un maximom de mobilitat, especialament per un usatge tot-terren. === Lo contacte amb lo sòu === ==== Lei ròdas ==== {{veire|Ròda}} Una automobila dispausa generalament de quatre [[ròda]]s e d'una [[ròda de secors]]<ref>Pasmens, dempuei leis [[ans 2000]], la [[ròda de secors]] es mai e mai remplaçada per una ròda estrecha permetent de rotlar a una velocitat reducha fins a un [[garatge]].</ref>. Aquelei [[ròda]]s son formadas per un pneumatic montat sus una [[genta]]. Aquel ensemble constituís un espaci estanc generalament gonflat d'[[aire]]<ref>Dins certanei cas, es possible d'utilizar un autre [[gas]] ([[azòt]]...).</ref>. Lei [[pnèu]]s an un ròtle fòrça important car son l'interfàcia entre lo veïcul e lo sòu. Per aquela rason, participan a l'establiment d'accions mecanicas dau sòu sus lo veïcul ([[fren]]atge, [[acceleracion]]...). Existís plusors tipes diferents adaptats ai condicions d'aderéncia ([[plueja]], [[nèu]]...). Necessitan una entretenença e de cambiaments regulars per mantenir sei performàncias. ==== La suspension ==== {{veire|Suspension de veïcul}} Lei [[suspension d'un veïcul|suspension]]s son leis elements que permèton de liar lei [[massa]]s penjadas ([[motor]], quadre...) e lei [[massa]]s non penjadas ([[ròda]]s, sistèma de freinatge...). La suspension dau quadre assegura la liason entre lo quadre e lei [[ròda]]s. Assegura la tenguda de ròda, lo confòrt dei passatgiers, la reduccion de l'[[energia]] transmesa dins l'estructura de l'automobila per leis irregularitats de la [[rota]]. Dins la màger part dei cas, es compausada d'un sistèma de braç associats a de [[ressòrts]] e un amortidor idraulic. Constituís ansin una liason elastica entre lo quadre e cada [[ròda]] dau veïcul. Uei, de dispositius [[electronica|electronics]] complètan sovent aqueleis elements per melhorar son eficacitat. La suspension motor assegura la liason entre lo quadre e lo [[motor]]. Permet de demenir lei vibracions transmesas per lo [[motor]] a l'estructura de l'automobila. Aquò permet de melhorar lo confòrt dei passatgiers e la fisabilitat generala dei pèças mecanicas que compausan lo veïcul. Lei liasons elasticas, generalament constituidas de [[cauchó]], son privilegiadas. === La conducha === ==== La direccion e lei pedalas ==== {{veire|Direccion (automobila)}} Lo sistèma de [[direccion (automobila)|direccion]] permet d'orientar l'automobila dins la direccion desirada. Es compausada de plusors pèças. Sa premiera partida es lo [[volant]], un dispositiu de comanda manuala qu'es tengut per lo conductor. Sa segonda partida es la colona de direccion que permet de transmetre lo coble aplicat sus lo [[volant]] ai bieletas de direccion (liadas ai [[ròda]]s) per lo mejan de la caisseta de direccion. Existís dos tipes de caissetas : siá un sistèma pilhon que s'engrana sus un [[cremascle]] siá un sistèma de [[vitz]] amb una circulacion de bilhas. Enfin, dins leis automobilas modèrnas, un sistèma d'ajuda es sovent associat a la [[direccion (automobila)|direccion]] per limitar l'esfòrç necessari a l'aplicacion d'un coble sus lo [[volant]]. Es basat sus de sistèmas adaptatius que permèton d'amplificar lei movements donats per lo conductor. {{veire|Pedala (mecanica)}} Lei [[pedala (mecanica)|pedalas]] son un ensemble de comandas que permèton au conductor d'agir sus lo grop motopropulsor de l'automobila e sus lo sistèma principau de [[fren]]atge. En [[Occitània]], la màger part dei veituras tènon tres pedalas. A senèstra, la pedala d'embraiatge permet de cambiar lei marchas en desacoblant la [[bóstia de cambi]] e lo [[motor]]. Au centre, se tròba la pedala dau sistèma de frenatge. A drecha, la pedala de l'accelerator permet d'aumentar la [[velocitat]] dau veïcul. Dins leis automobilas equipats d'una bóstia de cambi automatica, i a pas de pedala d'embraiatge. Enfin, plaçada au nivèu dau [[volant]], la [[taula de bòrd]] permet d'afichar d'informacions sus lo foncionament dau veïcul coma la [[velocitat]], lo nivèu de la resèrva de [[carburat]] e la [[temperatura]] dau [[motor]]. D'alarmas pòdon tanben sinhalar un problema coma una pression insufisenta dins lei [[pneumatic]]s. ==== Lei sistèmas de frenatge ==== {{veire|Fren}} Una automobila tèn plusors sistèmas de [[fren]]atge que permèton de demenir la [[velocitat]] dau veïcul ò de l'immobilizar. Lo premier es lo « fren motor » que consistís a utilizar l'[[inercia]] dau [[motor]] per alentir la veitura. Per aquò, lo conductor arrèsta d'utilizar la pedala d'acceleracion, çò qu'empacha l'intrada de [[carburant]] dins lo motor. Òr, sensa l'apòrt de l'[[energia]] eissida de la [[combustion]] dau carburant, lo motor es obligat d'utilizar l'[[energia cinetica]] de l'automobila per comprimir l'[[aire]] admés dedins. Aquò engendra una resisténcia mai ò mens fòrta a l'avançament. Dins lei veïculs electrics, un efiech similar es obtengut dau meteis biais. Pasmens, dins aqueu cas, la veitura utiliza l'energia cinetica per recargar seis accumulators, çò que l'empedís d'aumentar sa [[velocita]]. Lo sistèma de frenatge principau es dirigit per la pedala de frenatge. Permet una accion pus rapida gràcias a l'entraïnament de frens idraulics qu'intervènon dirèctament sus lei [[ròda]]s. L'energia dau veïcul es alora dissipada sota forma de [[calor]]. Per assegurar son eficacitat, aquelei frens son generalament contrarotlats per de dispositius idraulics ò electronics. Enfin, es possible de blocar totalament lo movement dei [[ròda]]s gràcias au fren d'estacionament. Aqueu fren es utilizat per l'estacionament dau veïcul ò dins de situacions d'urgéncia. === Leis organs de seguretat === ==== La seguretat activa ==== [[Fichièr:2005 winter road dipped beam.jpg|thumb|right|Utilizacion de lumes per esclairar una [[rota]] de [[nuech]].]] Leis organs de seguretat « activa » designan l'ensemble deis elements que son més en òbra dins l'utilizacion d'una automobila per defugir un accident. Son generalament gropats dins tres ensembles principaus. Lei dispositius d'esclairatge permèton d'esclairar la [[rota]] de [[nuech]] ò d'informar d'autrei veïculs sus leis accions dau conductor (lumes de posicion, lumes roges de frenatge...). Dins certanei modèls recents, i a tanben de lumes utilizats durant la jornada per melhorar la visibilitat de l'automobila per leis autrei conductors. Lei [[retrovisor]]s son destinats a facilitar l'observacion de l'environament immediat. Son compausats d'un [[miralh|mirau]] orientables que permèton de veire a l'arrier. Enfin, leis eissugaveires e lo lavavitra permèton de netetjar lo [[parabrisa]] per melhorar la visibilitat dau conductor. ==== La seguretat passiva ==== Leis organs de seguretat « passiva » designan principalament l'ensemble deis elements destinats a redurre la gravitat d'un accident. Dins una automobila, fòrça elements participan a aquel objectiu siá d'un biais dirècte siá d'un biais indirècte. Dins la premiera partida, se tròban de pèças dirèctament concebudas per protegir lo conductor coma lei [[paratuert]]s, lei [[cencha de seguretat|cenchas de seguretat]], leis [[airbag]]s e leis [[arcèu de seguretat|arcèus de seguretat]]. En revènge, una colona de direccion fabricada per se rompre en defòra de l'abitacle fa partida dau segond grop d'equipaments de seguretat passiva. == Lei diferents tipes d'automobila == == L'industria e la consumacion automobila == === Lo sector industriau automobil === {{veire|Industria automobila}} L'[[industria automobila]] es una partida importanta de l'[[economia]] modèrna en causa dau ròtle centrau de l'automobila dins lei país desvolopats. Es organizada a l'entorn de tres ensembles principaus. Lo premier es compausat de companhiás especializadas dins la fabricacion de [[Pèça destacada|pèças destacadas]]. Lo segond es format per lei conceptors e leis assemblaires dei veïculs que son dichs « [[constructor automobil|constructors automobils]] ». Enfin, lo darrier es constituit per lei rets de venda. [[Istòria|Istoricament]], lei [[constructor automobil|constructors automobils]] son lo segment dominant. D'efiech, fòrça grops multinacionaus son capables de fabricar una partida importanta dei pèças necessàrias a lor produccion e de metre en plaça de magazins de venda. Pasmens, aquò es pas totjorn possible, especialament per d'equipaments complèxs coma lei [[pneumatic]]s. La produccion d'automobilas dins lo mond agantèt un maximom en [[2017]] amb 97,3 milions de veïculs fabricats. Pasmens, a l'ora d'ara, l'industria es trebolada per leis efiechs de la [[crisi dei semiconductors]] e de la [[pandemia de covid-19]]. Ansin, lo nombre d'unitats produchas demeniguèt a 77,6 milions en [[2020]]. Aquela annada, lei constructors pus importants èran [[Volkswagen]], [[Toyota]], [[Renault]]-[[Nissan]], [[General Motors]], [[Ford]], [[Honda]], [[Stellantis]] e [[Suzuki]]. Au nivèu dei país productors, l'industria automobila conoís de transformacions importantas dempuei leis [[ans 1980]]-[[ans 1990|1990]]. D'efiech, en causa dei politicas de deslocalizacion e de recèrca dau profiech mesas en òbra en Occident, fòrça país productors istorics coma [[Alemanha]], [[França]] ò [[Itàlia]] dèvon faciar una reduccion importanta de son teissut industriau automobil. Dins una mendra mesura, aqueu fenomèn tòca tanben leis [[USA|Estats Units]] e [[Japon]]. En parallèl, una segonda tendància es aquela de l'emergéncia de mercats novèus dins de país en cors de desvolopament, generalament en [[Asia]]. Ansin, lei productors principaus de veïculs se tròban desenant en [[Asia]] e en [[America Latina]]. {| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |+ '''País productors d'automobilas en 2021''' |- |'''Reng''' |'''País''' |'''Produccion (en veïculs)''' |- |1 |[[Fichièr:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg|20px]] [[Republica Populara de China|China]] |{{formatnum:26082220}} |- |2 |[[Fichièr:Flag_of_the_United_States.svg|20px]] [[USA|Estats Units d'America]] |{{formatnum:9167214}} |- |3 |[[Fichièr:Flag_of_Japan.svg|20px]] [[Japon]] |{{formatnum:7846955}} |- |4 |[[Fichièr:Flag_of_India.svg|20px]] [[Índia]] |{{formatnum:4399112}} |- |5 |[[Fichièr:Flag_of_South_Korea.svg|20px]] [[Corèa dau Sud]] |{{formatnum:3462404}} |- |6 |[[Fichièr:Flag of Germany.svg|20px]] [[Alemanha]] |{{formatnum:3308692}} |- |7 |[[Fichièr:Flag of Mexico.svg|20px]] [[Mexic]] |{{formatnum:3145653}} |- |8 |[[Fichièr:Flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasil]] |{{formatnum:2248253}} |- |9 |[[Fichièr:Flag of Spain.svg|20px]] [[Espanha]] |{{formatnum:2098133}} |- |10 |[[Fichièr:Flag of Thailand.svg|20px]] [[Tailàndia]] |{{formatnum:1685705}} |} === La concepcion e la fabricacion d'una veitura === ==== La concepcion ==== ==== La pressa ==== ==== La pintura ==== ==== Lo montatge ==== === La distribucion mondiala deis automobilas === == La proteccion de l'environament == == Annèxas == === Liames intèrnes === <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> * [[Bóstia de cambi]]. * [[Direccion (automobila)|Direccion]]. * [[Fren]]. * [[Motor de combustion intèrna]]. ** [[Motor d'alumatge comandat]]. ** [[Motor Diesel]]. * [[Propulsion (automobila)|Propulsion]]. * [[Ròda]]. * [[Suspension de veïcul|Suspension]]. * [[Traccion (automobila)|Traccion]]. * [[Transmission integrala]]. * [[Transmission segondària]]. * [[Veitura electrica]]. * [[Volant]]. </div> === Bibliografia === === Nòtas e referéncias === <references/> [[Categoria:Automobila|*]] j7s7j4vatwnwkyqqpw0jsr6vsqu3f6o 2321941 2321940 2022-08-04T18:22:22Z Nicolas Eynaud 6858 /* Lei diferents tipes d'automobila */ wikitext text/x-wiki {{1000 fondamentals}} {{Dialècte Provençau}} {{article en construccion}} == Istòria == {{veire|Istòria de l'automobila}} == Lo foncionament d'una automobila == === Lo motor === La [[motor]]izacion es l'element centrau dau foncionament d'una automobila. Assegura la transformacion d'una [[energia]] non mecanica en energia mecanica e permet ansin de produrre un [[trabalh (fisica)|trabalh]] capable de metre en movement lo veïcul. Es sovent caracterizat per tres proprietats principalas que son l'origina de l'[[energia]] non mecanica utilizada, sa [[poissança]] e son [[coble (fisica)|coble]]. ==== Lo motor termic ==== {{veire|Motor de combustion intèrna}} Au començament dau sègle XXI, lei [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] asseguran la propulsion de la màger part deis automobilas. Per aquò, transforma l'[[energia quimica]] d'un [[carburant]] qu'engendra una [[reaccion quimica|reaccion]] de [[combustion]] quand es mesclat amb l'[[aire]]. La produccion de l'[[energia]] mecanica es realizada per la mesa en movement d'un sistèma [[biela]]-[[manivèla]] per lei [[gas]] e per l'[[energia termica]] d'aquela reaccion. Generalament, lo carburant es menat de la sèrva au motor per una [[pompa]]. Pasmens, existís egalament de [[carburant]]s [[gas]]ós, coma lo [[gas de petròli liquefiat|GPL]], onte l'arribada dau carburant es l'òbra d'un destendor. Lo sistèma [[biela]]-[[manivèla]] permet de crear un [[coble (fisica)|coble]] segon lo principi seguent : lei [[gas]] exercisson una [[pression]] sus un [[piston]] qu'entraïna una [[biela]] liada a un [[virabiquí]]. La [[rotacion]] d'aqueu darrier es a l'origina dau [[coble (fisica)|coble]] dau [[motor]]. Generalament, un [[motor termic]] es constituit de plusors [[piston]]s e ensembles [[biela]]-[[manivèla]] que son liats a un meteis [[virabiquí]]. Dos tipes de [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] son utilizats per leis automobilas modèrnas. Lo premier es lo [[motor d'alumatge comandat]] o [[motor d'esséncia]]. Dins un tau motor, la mescla d'[[aire]] e de [[carburant]] es enflamada per una beluga congreada per una [[bogia (motor)|bogia]]. Lo segond es lo [[motor Diesel]] qu'assegura l'alumatge de la mescla [[aire]]-[[carburant]] gràcias a una aumentacion de la [[pression]] que permet d'agantar sa [[temperatura]] d'auto-inflamacion<ref>Per aquela rason, lo [[motor Diesel]] es tanben dich [[motor d'alumatge per compression]].</ref>. Lo [[rendiment]] d'aquelei [[motor]]s es de l'òrdre de 30 a 45%. Aquelei valors relativament feblas s'explican per la pèrda d'[[energia quimica]] (pompatge, fretaments mecanics, [[calor]]...)<ref>Pasmens, es possible de recuperar una partida de la [[calor]] per alimentar d'autreis organs de l'automobila (sistèmas de [[caufatge]]...).</ref>. ==== Lo motor electric ==== {{veire|Veitura electrica}} Apareguda au sègle XIX, la [[veitura electrica]] suscita un interès important dempuei la fin dau sègle XX car son [[impacte environamentau]] es − en teoria − pus feble qu'una veitura termica [[tradicion]]ala. Sa propulsion es assegurada per un ò mai d'un [[motor electric]] que posan son [[energia]] d'[[accumulator electric|accumulators electrics]]. Dins lei fasas de frenatge, lei motors electrics modèrnes son tanben capables de convertir una partida de l'[[energia cinetica]] de l'automobila per tornar cargar leis [[accumulator electric|accumulators]]. Dos tipes de motors electrics son utilizats dins l'industria automobila modèrna. Son definits per la natura dau [[corrent electric]] : [[corrent continü|continü]] ò [[corrent alternatiu|alternatiu]]. Pasmens, lo foncionament generau dei doas familhas es relativament similar. L'[[energia electrica]] es transmesa ai [[bobina (electricitat)|bobina]]s dau [[rotor]] e/ò de l'[[estator]] que, per [[induccion magnetica]] amb leis asimants de l'autra partida, entraïnan la [[rotacion]] dau [[rotor]]. Coma lei [[maquina|maquinas]] [[maquina electrica|electricas]] son reversiblas, aqueu principi explica la possibilitat de recargar l'[[accumulator electric|accumulator]] durant lei frenatges. ==== Lo motor ibrid ==== {{veire|Propulsion ibrida}} La [[propulsion ibrida]] es basada sus lo principi d'una associacion entre un [[motor termic]] e un [[motor electric]]. L'idèa es d'esplechar lei ponchs fòrts dei dos sistèmas de [[motor]]izacion per prepausar una automobila amb un [[impacte environamentau]] reduch. Es donc un concèpte que conoís un desvolopament important dempuei lo començament dau sègle XXI. Ansin, lo [[motor termic]] assegura la propulsion ai [[velocitat]]s importantas e permet de recargar leis [[accumulator electric|accumulators electrics]] dau [[motor electric]]. Pòu tanben o remplaçar en cas de besonh. De son caire, lo [[motor electric]] es utilizat ai [[velocitat]]s feblas, çò que permet normalament de redurre leis emissions de [[gas]] dins lei zònas [[vila|urbanas]]. Dins aquò, la concepcion d'un veïcul ibrid es un pretzfach fòrça complèx car necessita lo desvolopament d'una partida [[electronica]] capabla de gerir lei relacions entre lei dos [[motor]]s. De mai, dins certanei cas, la [[massa]] de l'alimentacion [[electricitat|electrica]] entraïna una aumentacion de la consumacion dau motor termic. === La transmission === La transmission es l'ensemble mecanic que, per permetre lo desplaçament de l'automobila, transmet lo coble de l'aubre de sortida dau [[motor]] vèrs lei [[ròda]]s. ==== La transmission primària ==== {{veire|Bóstia de cambi}} La [[bóstia de cambi]] es un organ mecanic que permet d'adaptar lo coble motor disponible ai besonhs dau conductor. En particular, optimiza la la [[velocitat]] de [[rotacion]] dau [[motor]] per s'adaptar ai variacions de la [[velocitat]] de desplaçament dau veïcul, de la penda de la [[rota]] ò de la [[massa]] de la carga transportada. Per aquò, una [[bóstia de cambi]] es constituida de [[pinhon (mecanica)|pinhons]] mobils e fixs montats sus d'aisses e estremats dins un [[cartèr]] estanc e lubrificat. Aqueu sistèma permet de modificar lo rapòrt de demultiplicacion, es a dire la relacion entre la velocitat de rotacion dau [[motor]] e aquela dei [[ròda]]s motritz. A l'aplant ò per permetre lo passatge entre dos pinhons diferents, la [[bóstia de cambi]] es acoblada au [[motor]] per lo mejan d'un [[embraiatge]], un element que permet d'isolar, d'un biais temporari, la transmission dau motor. Existís plusors modèls de [[bóstia de cambi]]. Lo pus simple es la bóstia manuala qu'es totalament gerida per lo conductor. La bóstia robotizada es relativament similara a la bóstia manuala mai lei cambiaments de rapòrts son realizats per d'accionaires (idraulics ò electromecanics). Lo conductor pòu dirigir son utilizacion ò laissar l'[[automata]] [[electronica|electronic]] decidir dei cambiaments. Lei bóstias automaticas son totalament contrarotladas per un [[automata]] [[electronica|electronic]]. Enfin, lei bóstias de variacion continua son concebudas a l'entorn de doas [[carrèla]]s, de [[diamètre]] variable, liadas per una [[correja]]. Gràcias a un sistèma de variacion automatica dei diamètres dei carrèlas, un tau sistèma permet una adaptacion rapida dau coble motor. ==== La transmission segondària ==== {{veire|Transmission segondària}} La [[transmission segondària]] es lo sistèma que permet de transmetre lo coble motor, adaptat per la [[bóstia de cambi]], ai [[ròda]]s. Aqueu ròtle es generalament tengut per lo [[pònt (mecanica)|pònt]], una pèça liada ai ròdas motritz per dos aubres dotats de [[cardan]]s. Aquel organ intègra un [[diferenciau]] que permet de donar una velocitat diferenta ai ròdas d'un meteis eissiu (per exemple, dins un contorn). Tres metòdes de transmission existisson. La [[traccion (automobila)|traccion]] es caracterizada per l'aplicacion de la poissança dau motor sus lei [[ròda]]s avans. L'automobila es ansin tirada. Lo principi invèrs es utilizat sus lei [[propulsion (automobila)|propulsions]] onte lo coble motor es dirigit vèrs lei ròdas de darrier. Enfin, dins una [[transmission integrala]], lei dos sistèmas coexistisson per permetre un maximom de mobilitat, especialament per un usatge tot-terren. === Lo contacte amb lo sòu === ==== Lei ròdas ==== {{veire|Ròda}} Una automobila dispausa generalament de quatre [[ròda]]s e d'una [[ròda de secors]]<ref>Pasmens, dempuei leis [[ans 2000]], la [[ròda de secors]] es mai e mai remplaçada per una ròda estrecha permetent de rotlar a una velocitat reducha fins a un [[garatge]].</ref>. Aquelei [[ròda]]s son formadas per un pneumatic montat sus una [[genta]]. Aquel ensemble constituís un espaci estanc generalament gonflat d'[[aire]]<ref>Dins certanei cas, es possible d'utilizar un autre [[gas]] ([[azòt]]...).</ref>. Lei [[pnèu]]s an un ròtle fòrça important car son l'interfàcia entre lo veïcul e lo sòu. Per aquela rason, participan a l'establiment d'accions mecanicas dau sòu sus lo veïcul ([[fren]]atge, [[acceleracion]]...). Existís plusors tipes diferents adaptats ai condicions d'aderéncia ([[plueja]], [[nèu]]...). Necessitan una entretenença e de cambiaments regulars per mantenir sei performàncias. ==== La suspension ==== {{veire|Suspension de veïcul}} Lei [[suspension d'un veïcul|suspension]]s son leis elements que permèton de liar lei [[massa]]s penjadas ([[motor]], quadre...) e lei [[massa]]s non penjadas ([[ròda]]s, sistèma de freinatge...). La suspension dau quadre assegura la liason entre lo quadre e lei [[ròda]]s. Assegura la tenguda de ròda, lo confòrt dei passatgiers, la reduccion de l'[[energia]] transmesa dins l'estructura de l'automobila per leis irregularitats de la [[rota]]. Dins la màger part dei cas, es compausada d'un sistèma de braç associats a de [[ressòrts]] e un amortidor idraulic. Constituís ansin una liason elastica entre lo quadre e cada [[ròda]] dau veïcul. Uei, de dispositius [[electronica|electronics]] complètan sovent aqueleis elements per melhorar son eficacitat. La suspension motor assegura la liason entre lo quadre e lo [[motor]]. Permet de demenir lei vibracions transmesas per lo [[motor]] a l'estructura de l'automobila. Aquò permet de melhorar lo confòrt dei passatgiers e la fisabilitat generala dei pèças mecanicas que compausan lo veïcul. Lei liasons elasticas, generalament constituidas de [[cauchó]], son privilegiadas. === La conducha === ==== La direccion e lei pedalas ==== {{veire|Direccion (automobila)}} Lo sistèma de [[direccion (automobila)|direccion]] permet d'orientar l'automobila dins la direccion desirada. Es compausada de plusors pèças. Sa premiera partida es lo [[volant]], un dispositiu de comanda manuala qu'es tengut per lo conductor. Sa segonda partida es la colona de direccion que permet de transmetre lo coble aplicat sus lo [[volant]] ai bieletas de direccion (liadas ai [[ròda]]s) per lo mejan de la caisseta de direccion. Existís dos tipes de caissetas : siá un sistèma pilhon que s'engrana sus un [[cremascle]] siá un sistèma de [[vitz]] amb una circulacion de bilhas. Enfin, dins leis automobilas modèrnas, un sistèma d'ajuda es sovent associat a la [[direccion (automobila)|direccion]] per limitar l'esfòrç necessari a l'aplicacion d'un coble sus lo [[volant]]. Es basat sus de sistèmas adaptatius que permèton d'amplificar lei movements donats per lo conductor. {{veire|Pedala (mecanica)}} Lei [[pedala (mecanica)|pedalas]] son un ensemble de comandas que permèton au conductor d'agir sus lo grop motopropulsor de l'automobila e sus lo sistèma principau de [[fren]]atge. En [[Occitània]], la màger part dei veituras tènon tres pedalas. A senèstra, la pedala d'embraiatge permet de cambiar lei marchas en desacoblant la [[bóstia de cambi]] e lo [[motor]]. Au centre, se tròba la pedala dau sistèma de frenatge. A drecha, la pedala de l'accelerator permet d'aumentar la [[velocitat]] dau veïcul. Dins leis automobilas equipats d'una bóstia de cambi automatica, i a pas de pedala d'embraiatge. Enfin, plaçada au nivèu dau [[volant]], la [[taula de bòrd]] permet d'afichar d'informacions sus lo foncionament dau veïcul coma la [[velocitat]], lo nivèu de la resèrva de [[carburat]] e la [[temperatura]] dau [[motor]]. D'alarmas pòdon tanben sinhalar un problema coma una pression insufisenta dins lei [[pneumatic]]s. ==== Lei sistèmas de frenatge ==== {{veire|Fren}} Una automobila tèn plusors sistèmas de [[fren]]atge que permèton de demenir la [[velocitat]] dau veïcul ò de l'immobilizar. Lo premier es lo « fren motor » que consistís a utilizar l'[[inercia]] dau [[motor]] per alentir la veitura. Per aquò, lo conductor arrèsta d'utilizar la pedala d'acceleracion, çò qu'empacha l'intrada de [[carburant]] dins lo motor. Òr, sensa l'apòrt de l'[[energia]] eissida de la [[combustion]] dau carburant, lo motor es obligat d'utilizar l'[[energia cinetica]] de l'automobila per comprimir l'[[aire]] admés dedins. Aquò engendra una resisténcia mai ò mens fòrta a l'avançament. Dins lei veïculs electrics, un efiech similar es obtengut dau meteis biais. Pasmens, dins aqueu cas, la veitura utiliza l'energia cinetica per recargar seis accumulators, çò que l'empedís d'aumentar sa [[velocita]]. Lo sistèma de frenatge principau es dirigit per la pedala de frenatge. Permet una accion pus rapida gràcias a l'entraïnament de frens idraulics qu'intervènon dirèctament sus lei [[ròda]]s. L'energia dau veïcul es alora dissipada sota forma de [[calor]]. Per assegurar son eficacitat, aquelei frens son generalament contrarotlats per de dispositius idraulics ò electronics. Enfin, es possible de blocar totalament lo movement dei [[ròda]]s gràcias au fren d'estacionament. Aqueu fren es utilizat per l'estacionament dau veïcul ò dins de situacions d'urgéncia. === Leis organs de seguretat === ==== La seguretat activa ==== [[Fichièr:2005 winter road dipped beam.jpg|thumb|right|Utilizacion de lumes per esclairar una [[rota]] de [[nuech]].]] Leis organs de seguretat « activa » designan l'ensemble deis elements que son més en òbra dins l'utilizacion d'una automobila per defugir un accident. Son generalament gropats dins tres ensembles principaus. Lei dispositius d'esclairatge permèton d'esclairar la [[rota]] de [[nuech]] ò d'informar d'autrei veïculs sus leis accions dau conductor (lumes de posicion, lumes roges de frenatge...). Dins certanei modèls recents, i a tanben de lumes utilizats durant la jornada per melhorar la visibilitat de l'automobila per leis autrei conductors. Lei [[retrovisor]]s son destinats a facilitar l'observacion de l'environament immediat. Son compausats d'un [[miralh|mirau]] orientables que permèton de veire a l'arrier. Enfin, leis eissugaveires e lo lavavitra permèton de netetjar lo [[parabrisa]] per melhorar la visibilitat dau conductor. ==== La seguretat passiva ==== Leis organs de seguretat « passiva » designan principalament l'ensemble deis elements destinats a redurre la gravitat d'un accident. Dins una automobila, fòrça elements participan a aquel objectiu siá d'un biais dirècte siá d'un biais indirècte. Dins la premiera partida, se tròban de pèças dirèctament concebudas per protegir lo conductor coma lei [[paratuert]]s, lei [[cencha de seguretat|cenchas de seguretat]], leis [[airbag]]s e leis [[arcèu de seguretat|arcèus de seguretat]]. En revènge, una colona de direccion fabricada per se rompre en defòra de l'abitacle fa partida dau segond grop d'equipaments de seguretat passiva. == Lei diferents tipes d'automobila == === Leis automobilas urbanas === === Leis ciutadinas polivalentas === === Leis automobilas compactas === === Lei berlinas familialas === === Lei berlinas de luxe === === Lei veïculs utilitaris espòrt === === Lei pick-up === === Lei veituras d'espòrt === == L'industria e la consumacion automobila == === Lo sector industriau automobil === {{veire|Industria automobila}} L'[[industria automobila]] es una partida importanta de l'[[economia]] modèrna en causa dau ròtle centrau de l'automobila dins lei país desvolopats. Es organizada a l'entorn de tres ensembles principaus. Lo premier es compausat de companhiás especializadas dins la fabricacion de [[Pèça destacada|pèças destacadas]]. Lo segond es format per lei conceptors e leis assemblaires dei veïculs que son dichs « [[constructor automobil|constructors automobils]] ». Enfin, lo darrier es constituit per lei rets de venda. [[Istòria|Istoricament]], lei [[constructor automobil|constructors automobils]] son lo segment dominant. D'efiech, fòrça grops multinacionaus son capables de fabricar una partida importanta dei pèças necessàrias a lor produccion e de metre en plaça de magazins de venda. Pasmens, aquò es pas totjorn possible, especialament per d'equipaments complèxs coma lei [[pneumatic]]s. La produccion d'automobilas dins lo mond agantèt un maximom en [[2017]] amb 97,3 milions de veïculs fabricats. Pasmens, a l'ora d'ara, l'industria es trebolada per leis efiechs de la [[crisi dei semiconductors]] e de la [[pandemia de covid-19]]. Ansin, lo nombre d'unitats produchas demeniguèt a 77,6 milions en [[2020]]. Aquela annada, lei constructors pus importants èran [[Volkswagen]], [[Toyota]], [[Renault]]-[[Nissan]], [[General Motors]], [[Ford]], [[Honda]], [[Stellantis]] e [[Suzuki]]. Au nivèu dei país productors, l'industria automobila conoís de transformacions importantas dempuei leis [[ans 1980]]-[[ans 1990|1990]]. D'efiech, en causa dei politicas de deslocalizacion e de recèrca dau profiech mesas en òbra en Occident, fòrça país productors istorics coma [[Alemanha]], [[França]] ò [[Itàlia]] dèvon faciar una reduccion importanta de son teissut industriau automobil. Dins una mendra mesura, aqueu fenomèn tòca tanben leis [[USA|Estats Units]] e [[Japon]]. En parallèl, una segonda tendància es aquela de l'emergéncia de mercats novèus dins de país en cors de desvolopament, generalament en [[Asia]]. Ansin, lei productors principaus de veïculs se tròban desenant en [[Asia]] e en [[America Latina]]. {| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |+ '''País productors d'automobilas en 2021''' |- |'''Reng''' |'''País''' |'''Produccion (en veïculs)''' |- |1 |[[Fichièr:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg|20px]] [[Republica Populara de China|China]] |{{formatnum:26082220}} |- |2 |[[Fichièr:Flag_of_the_United_States.svg|20px]] [[USA|Estats Units d'America]] |{{formatnum:9167214}} |- |3 |[[Fichièr:Flag_of_Japan.svg|20px]] [[Japon]] |{{formatnum:7846955}} |- |4 |[[Fichièr:Flag_of_India.svg|20px]] [[Índia]] |{{formatnum:4399112}} |- |5 |[[Fichièr:Flag_of_South_Korea.svg|20px]] [[Corèa dau Sud]] |{{formatnum:3462404}} |- |6 |[[Fichièr:Flag of Germany.svg|20px]] [[Alemanha]] |{{formatnum:3308692}} |- |7 |[[Fichièr:Flag of Mexico.svg|20px]] [[Mexic]] |{{formatnum:3145653}} |- |8 |[[Fichièr:Flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasil]] |{{formatnum:2248253}} |- |9 |[[Fichièr:Flag of Spain.svg|20px]] [[Espanha]] |{{formatnum:2098133}} |- |10 |[[Fichièr:Flag of Thailand.svg|20px]] [[Tailàndia]] |{{formatnum:1685705}} |} === La concepcion e la fabricacion d'una veitura === ==== La concepcion ==== ==== La pressa ==== ==== La pintura ==== ==== Lo montatge ==== === La distribucion mondiala deis automobilas === == La proteccion de l'environament == == Annèxas == === Liames intèrnes === <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> * [[Bóstia de cambi]]. * [[Direccion (automobila)|Direccion]]. * [[Fren]]. * [[Motor de combustion intèrna]]. ** [[Motor d'alumatge comandat]]. ** [[Motor Diesel]]. * [[Propulsion (automobila)|Propulsion]]. * [[Ròda]]. * [[Suspension de veïcul|Suspension]]. * [[Traccion (automobila)|Traccion]]. * [[Transmission integrala]]. * [[Transmission segondària]]. * [[Veitura electrica]]. * [[Volant]]. </div> === Bibliografia === === Nòtas e referéncias === <references/> [[Categoria:Automobila|*]] 3pv9xcsbve8mkv96ayhavjgugia4hkr 2321942 2321941 2022-08-04T18:22:47Z Nicolas Eynaud 6858 /* Lei diferents tipes d'automobila */ wikitext text/x-wiki {{1000 fondamentals}} {{Dialècte Provençau}} {{article en construccion}} == Istòria == {{veire|Istòria de l'automobila}} == Lo foncionament d'una automobila == === Lo motor === La [[motor]]izacion es l'element centrau dau foncionament d'una automobila. Assegura la transformacion d'una [[energia]] non mecanica en energia mecanica e permet ansin de produrre un [[trabalh (fisica)|trabalh]] capable de metre en movement lo veïcul. Es sovent caracterizat per tres proprietats principalas que son l'origina de l'[[energia]] non mecanica utilizada, sa [[poissança]] e son [[coble (fisica)|coble]]. ==== Lo motor termic ==== {{veire|Motor de combustion intèrna}} Au començament dau sègle XXI, lei [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] asseguran la propulsion de la màger part deis automobilas. Per aquò, transforma l'[[energia quimica]] d'un [[carburant]] qu'engendra una [[reaccion quimica|reaccion]] de [[combustion]] quand es mesclat amb l'[[aire]]. La produccion de l'[[energia]] mecanica es realizada per la mesa en movement d'un sistèma [[biela]]-[[manivèla]] per lei [[gas]] e per l'[[energia termica]] d'aquela reaccion. Generalament, lo carburant es menat de la sèrva au motor per una [[pompa]]. Pasmens, existís egalament de [[carburant]]s [[gas]]ós, coma lo [[gas de petròli liquefiat|GPL]], onte l'arribada dau carburant es l'òbra d'un destendor. Lo sistèma [[biela]]-[[manivèla]] permet de crear un [[coble (fisica)|coble]] segon lo principi seguent : lei [[gas]] exercisson una [[pression]] sus un [[piston]] qu'entraïna una [[biela]] liada a un [[virabiquí]]. La [[rotacion]] d'aqueu darrier es a l'origina dau [[coble (fisica)|coble]] dau [[motor]]. Generalament, un [[motor termic]] es constituit de plusors [[piston]]s e ensembles [[biela]]-[[manivèla]] que son liats a un meteis [[virabiquí]]. Dos tipes de [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] son utilizats per leis automobilas modèrnas. Lo premier es lo [[motor d'alumatge comandat]] o [[motor d'esséncia]]. Dins un tau motor, la mescla d'[[aire]] e de [[carburant]] es enflamada per una beluga congreada per una [[bogia (motor)|bogia]]. Lo segond es lo [[motor Diesel]] qu'assegura l'alumatge de la mescla [[aire]]-[[carburant]] gràcias a una aumentacion de la [[pression]] que permet d'agantar sa [[temperatura]] d'auto-inflamacion<ref>Per aquela rason, lo [[motor Diesel]] es tanben dich [[motor d'alumatge per compression]].</ref>. Lo [[rendiment]] d'aquelei [[motor]]s es de l'òrdre de 30 a 45%. Aquelei valors relativament feblas s'explican per la pèrda d'[[energia quimica]] (pompatge, fretaments mecanics, [[calor]]...)<ref>Pasmens, es possible de recuperar una partida de la [[calor]] per alimentar d'autreis organs de l'automobila (sistèmas de [[caufatge]]...).</ref>. ==== Lo motor electric ==== {{veire|Veitura electrica}} Apareguda au sègle XIX, la [[veitura electrica]] suscita un interès important dempuei la fin dau sègle XX car son [[impacte environamentau]] es − en teoria − pus feble qu'una veitura termica [[tradicion]]ala. Sa propulsion es assegurada per un ò mai d'un [[motor electric]] que posan son [[energia]] d'[[accumulator electric|accumulators electrics]]. Dins lei fasas de frenatge, lei motors electrics modèrnes son tanben capables de convertir una partida de l'[[energia cinetica]] de l'automobila per tornar cargar leis [[accumulator electric|accumulators]]. Dos tipes de motors electrics son utilizats dins l'industria automobila modèrna. Son definits per la natura dau [[corrent electric]] : [[corrent continü|continü]] ò [[corrent alternatiu|alternatiu]]. Pasmens, lo foncionament generau dei doas familhas es relativament similar. L'[[energia electrica]] es transmesa ai [[bobina (electricitat)|bobina]]s dau [[rotor]] e/ò de l'[[estator]] que, per [[induccion magnetica]] amb leis asimants de l'autra partida, entraïnan la [[rotacion]] dau [[rotor]]. Coma lei [[maquina|maquinas]] [[maquina electrica|electricas]] son reversiblas, aqueu principi explica la possibilitat de recargar l'[[accumulator electric|accumulator]] durant lei frenatges. ==== Lo motor ibrid ==== {{veire|Propulsion ibrida}} La [[propulsion ibrida]] es basada sus lo principi d'una associacion entre un [[motor termic]] e un [[motor electric]]. L'idèa es d'esplechar lei ponchs fòrts dei dos sistèmas de [[motor]]izacion per prepausar una automobila amb un [[impacte environamentau]] reduch. Es donc un concèpte que conoís un desvolopament important dempuei lo començament dau sègle XXI. Ansin, lo [[motor termic]] assegura la propulsion ai [[velocitat]]s importantas e permet de recargar leis [[accumulator electric|accumulators electrics]] dau [[motor electric]]. Pòu tanben o remplaçar en cas de besonh. De son caire, lo [[motor electric]] es utilizat ai [[velocitat]]s feblas, çò que permet normalament de redurre leis emissions de [[gas]] dins lei zònas [[vila|urbanas]]. Dins aquò, la concepcion d'un veïcul ibrid es un pretzfach fòrça complèx car necessita lo desvolopament d'una partida [[electronica]] capabla de gerir lei relacions entre lei dos [[motor]]s. De mai, dins certanei cas, la [[massa]] de l'alimentacion [[electricitat|electrica]] entraïna una aumentacion de la consumacion dau motor termic. === La transmission === La transmission es l'ensemble mecanic que, per permetre lo desplaçament de l'automobila, transmet lo coble de l'aubre de sortida dau [[motor]] vèrs lei [[ròda]]s. ==== La transmission primària ==== {{veire|Bóstia de cambi}} La [[bóstia de cambi]] es un organ mecanic que permet d'adaptar lo coble motor disponible ai besonhs dau conductor. En particular, optimiza la la [[velocitat]] de [[rotacion]] dau [[motor]] per s'adaptar ai variacions de la [[velocitat]] de desplaçament dau veïcul, de la penda de la [[rota]] ò de la [[massa]] de la carga transportada. Per aquò, una [[bóstia de cambi]] es constituida de [[pinhon (mecanica)|pinhons]] mobils e fixs montats sus d'aisses e estremats dins un [[cartèr]] estanc e lubrificat. Aqueu sistèma permet de modificar lo rapòrt de demultiplicacion, es a dire la relacion entre la velocitat de rotacion dau [[motor]] e aquela dei [[ròda]]s motritz. A l'aplant ò per permetre lo passatge entre dos pinhons diferents, la [[bóstia de cambi]] es acoblada au [[motor]] per lo mejan d'un [[embraiatge]], un element que permet d'isolar, d'un biais temporari, la transmission dau motor. Existís plusors modèls de [[bóstia de cambi]]. Lo pus simple es la bóstia manuala qu'es totalament gerida per lo conductor. La bóstia robotizada es relativament similara a la bóstia manuala mai lei cambiaments de rapòrts son realizats per d'accionaires (idraulics ò electromecanics). Lo conductor pòu dirigir son utilizacion ò laissar l'[[automata]] [[electronica|electronic]] decidir dei cambiaments. Lei bóstias automaticas son totalament contrarotladas per un [[automata]] [[electronica|electronic]]. Enfin, lei bóstias de variacion continua son concebudas a l'entorn de doas [[carrèla]]s, de [[diamètre]] variable, liadas per una [[correja]]. Gràcias a un sistèma de variacion automatica dei diamètres dei carrèlas, un tau sistèma permet una adaptacion rapida dau coble motor. ==== La transmission segondària ==== {{veire|Transmission segondària}} La [[transmission segondària]] es lo sistèma que permet de transmetre lo coble motor, adaptat per la [[bóstia de cambi]], ai [[ròda]]s. Aqueu ròtle es generalament tengut per lo [[pònt (mecanica)|pònt]], una pèça liada ai ròdas motritz per dos aubres dotats de [[cardan]]s. Aquel organ intègra un [[diferenciau]] que permet de donar una velocitat diferenta ai ròdas d'un meteis eissiu (per exemple, dins un contorn). Tres metòdes de transmission existisson. La [[traccion (automobila)|traccion]] es caracterizada per l'aplicacion de la poissança dau motor sus lei [[ròda]]s avans. L'automobila es ansin tirada. Lo principi invèrs es utilizat sus lei [[propulsion (automobila)|propulsions]] onte lo coble motor es dirigit vèrs lei ròdas de darrier. Enfin, dins una [[transmission integrala]], lei dos sistèmas coexistisson per permetre un maximom de mobilitat, especialament per un usatge tot-terren. === Lo contacte amb lo sòu === ==== Lei ròdas ==== {{veire|Ròda}} Una automobila dispausa generalament de quatre [[ròda]]s e d'una [[ròda de secors]]<ref>Pasmens, dempuei leis [[ans 2000]], la [[ròda de secors]] es mai e mai remplaçada per una ròda estrecha permetent de rotlar a una velocitat reducha fins a un [[garatge]].</ref>. Aquelei [[ròda]]s son formadas per un pneumatic montat sus una [[genta]]. Aquel ensemble constituís un espaci estanc generalament gonflat d'[[aire]]<ref>Dins certanei cas, es possible d'utilizar un autre [[gas]] ([[azòt]]...).</ref>. Lei [[pnèu]]s an un ròtle fòrça important car son l'interfàcia entre lo veïcul e lo sòu. Per aquela rason, participan a l'establiment d'accions mecanicas dau sòu sus lo veïcul ([[fren]]atge, [[acceleracion]]...). Existís plusors tipes diferents adaptats ai condicions d'aderéncia ([[plueja]], [[nèu]]...). Necessitan una entretenença e de cambiaments regulars per mantenir sei performàncias. ==== La suspension ==== {{veire|Suspension de veïcul}} Lei [[suspension d'un veïcul|suspension]]s son leis elements que permèton de liar lei [[massa]]s penjadas ([[motor]], quadre...) e lei [[massa]]s non penjadas ([[ròda]]s, sistèma de freinatge...). La suspension dau quadre assegura la liason entre lo quadre e lei [[ròda]]s. Assegura la tenguda de ròda, lo confòrt dei passatgiers, la reduccion de l'[[energia]] transmesa dins l'estructura de l'automobila per leis irregularitats de la [[rota]]. Dins la màger part dei cas, es compausada d'un sistèma de braç associats a de [[ressòrts]] e un amortidor idraulic. Constituís ansin una liason elastica entre lo quadre e cada [[ròda]] dau veïcul. Uei, de dispositius [[electronica|electronics]] complètan sovent aqueleis elements per melhorar son eficacitat. La suspension motor assegura la liason entre lo quadre e lo [[motor]]. Permet de demenir lei vibracions transmesas per lo [[motor]] a l'estructura de l'automobila. Aquò permet de melhorar lo confòrt dei passatgiers e la fisabilitat generala dei pèças mecanicas que compausan lo veïcul. Lei liasons elasticas, generalament constituidas de [[cauchó]], son privilegiadas. === La conducha === ==== La direccion e lei pedalas ==== {{veire|Direccion (automobila)}} Lo sistèma de [[direccion (automobila)|direccion]] permet d'orientar l'automobila dins la direccion desirada. Es compausada de plusors pèças. Sa premiera partida es lo [[volant]], un dispositiu de comanda manuala qu'es tengut per lo conductor. Sa segonda partida es la colona de direccion que permet de transmetre lo coble aplicat sus lo [[volant]] ai bieletas de direccion (liadas ai [[ròda]]s) per lo mejan de la caisseta de direccion. Existís dos tipes de caissetas : siá un sistèma pilhon que s'engrana sus un [[cremascle]] siá un sistèma de [[vitz]] amb una circulacion de bilhas. Enfin, dins leis automobilas modèrnas, un sistèma d'ajuda es sovent associat a la [[direccion (automobila)|direccion]] per limitar l'esfòrç necessari a l'aplicacion d'un coble sus lo [[volant]]. Es basat sus de sistèmas adaptatius que permèton d'amplificar lei movements donats per lo conductor. {{veire|Pedala (mecanica)}} Lei [[pedala (mecanica)|pedalas]] son un ensemble de comandas que permèton au conductor d'agir sus lo grop motopropulsor de l'automobila e sus lo sistèma principau de [[fren]]atge. En [[Occitània]], la màger part dei veituras tènon tres pedalas. A senèstra, la pedala d'embraiatge permet de cambiar lei marchas en desacoblant la [[bóstia de cambi]] e lo [[motor]]. Au centre, se tròba la pedala dau sistèma de frenatge. A drecha, la pedala de l'accelerator permet d'aumentar la [[velocitat]] dau veïcul. Dins leis automobilas equipats d'una bóstia de cambi automatica, i a pas de pedala d'embraiatge. Enfin, plaçada au nivèu dau [[volant]], la [[taula de bòrd]] permet d'afichar d'informacions sus lo foncionament dau veïcul coma la [[velocitat]], lo nivèu de la resèrva de [[carburat]] e la [[temperatura]] dau [[motor]]. D'alarmas pòdon tanben sinhalar un problema coma una pression insufisenta dins lei [[pneumatic]]s. ==== Lei sistèmas de frenatge ==== {{veire|Fren}} Una automobila tèn plusors sistèmas de [[fren]]atge que permèton de demenir la [[velocitat]] dau veïcul ò de l'immobilizar. Lo premier es lo « fren motor » que consistís a utilizar l'[[inercia]] dau [[motor]] per alentir la veitura. Per aquò, lo conductor arrèsta d'utilizar la pedala d'acceleracion, çò qu'empacha l'intrada de [[carburant]] dins lo motor. Òr, sensa l'apòrt de l'[[energia]] eissida de la [[combustion]] dau carburant, lo motor es obligat d'utilizar l'[[energia cinetica]] de l'automobila per comprimir l'[[aire]] admés dedins. Aquò engendra una resisténcia mai ò mens fòrta a l'avançament. Dins lei veïculs electrics, un efiech similar es obtengut dau meteis biais. Pasmens, dins aqueu cas, la veitura utiliza l'energia cinetica per recargar seis accumulators, çò que l'empedís d'aumentar sa [[velocita]]. Lo sistèma de frenatge principau es dirigit per la pedala de frenatge. Permet una accion pus rapida gràcias a l'entraïnament de frens idraulics qu'intervènon dirèctament sus lei [[ròda]]s. L'energia dau veïcul es alora dissipada sota forma de [[calor]]. Per assegurar son eficacitat, aquelei frens son generalament contrarotlats per de dispositius idraulics ò electronics. Enfin, es possible de blocar totalament lo movement dei [[ròda]]s gràcias au fren d'estacionament. Aqueu fren es utilizat per l'estacionament dau veïcul ò dins de situacions d'urgéncia. === Leis organs de seguretat === ==== La seguretat activa ==== [[Fichièr:2005 winter road dipped beam.jpg|thumb|right|Utilizacion de lumes per esclairar una [[rota]] de [[nuech]].]] Leis organs de seguretat « activa » designan l'ensemble deis elements que son més en òbra dins l'utilizacion d'una automobila per defugir un accident. Son generalament gropats dins tres ensembles principaus. Lei dispositius d'esclairatge permèton d'esclairar la [[rota]] de [[nuech]] ò d'informar d'autrei veïculs sus leis accions dau conductor (lumes de posicion, lumes roges de frenatge...). Dins certanei modèls recents, i a tanben de lumes utilizats durant la jornada per melhorar la visibilitat de l'automobila per leis autrei conductors. Lei [[retrovisor]]s son destinats a facilitar l'observacion de l'environament immediat. Son compausats d'un [[miralh|mirau]] orientables que permèton de veire a l'arrier. Enfin, leis eissugaveires e lo lavavitra permèton de netetjar lo [[parabrisa]] per melhorar la visibilitat dau conductor. ==== La seguretat passiva ==== Leis organs de seguretat « passiva » designan principalament l'ensemble deis elements destinats a redurre la gravitat d'un accident. Dins una automobila, fòrça elements participan a aquel objectiu siá d'un biais dirècte siá d'un biais indirècte. Dins la premiera partida, se tròban de pèças dirèctament concebudas per protegir lo conductor coma lei [[paratuert]]s, lei [[cencha de seguretat|cenchas de seguretat]], leis [[airbag]]s e leis [[arcèu de seguretat|arcèus de seguretat]]. En revènge, una colona de direccion fabricada per se rompre en defòra de l'abitacle fa partida dau segond grop d'equipaments de seguretat passiva. == Lei diferents tipes d'automobila == {{veire|Segment automobil}} === Leis automobilas urbanas === === Leis ciutadinas polivalentas === === Leis automobilas compactas === === Lei berlinas familialas === === Lei berlinas de luxe === === Lei veïculs utilitaris espòrt === === Lei pick-up === === Lei veituras d'espòrt === == L'industria e la consumacion automobila == === Lo sector industriau automobil === {{veire|Industria automobila}} L'[[industria automobila]] es una partida importanta de l'[[economia]] modèrna en causa dau ròtle centrau de l'automobila dins lei país desvolopats. Es organizada a l'entorn de tres ensembles principaus. Lo premier es compausat de companhiás especializadas dins la fabricacion de [[Pèça destacada|pèças destacadas]]. Lo segond es format per lei conceptors e leis assemblaires dei veïculs que son dichs « [[constructor automobil|constructors automobils]] ». Enfin, lo darrier es constituit per lei rets de venda. [[Istòria|Istoricament]], lei [[constructor automobil|constructors automobils]] son lo segment dominant. D'efiech, fòrça grops multinacionaus son capables de fabricar una partida importanta dei pèças necessàrias a lor produccion e de metre en plaça de magazins de venda. Pasmens, aquò es pas totjorn possible, especialament per d'equipaments complèxs coma lei [[pneumatic]]s. La produccion d'automobilas dins lo mond agantèt un maximom en [[2017]] amb 97,3 milions de veïculs fabricats. Pasmens, a l'ora d'ara, l'industria es trebolada per leis efiechs de la [[crisi dei semiconductors]] e de la [[pandemia de covid-19]]. Ansin, lo nombre d'unitats produchas demeniguèt a 77,6 milions en [[2020]]. Aquela annada, lei constructors pus importants èran [[Volkswagen]], [[Toyota]], [[Renault]]-[[Nissan]], [[General Motors]], [[Ford]], [[Honda]], [[Stellantis]] e [[Suzuki]]. Au nivèu dei país productors, l'industria automobila conoís de transformacions importantas dempuei leis [[ans 1980]]-[[ans 1990|1990]]. D'efiech, en causa dei politicas de deslocalizacion e de recèrca dau profiech mesas en òbra en Occident, fòrça país productors istorics coma [[Alemanha]], [[França]] ò [[Itàlia]] dèvon faciar una reduccion importanta de son teissut industriau automobil. Dins una mendra mesura, aqueu fenomèn tòca tanben leis [[USA|Estats Units]] e [[Japon]]. En parallèl, una segonda tendància es aquela de l'emergéncia de mercats novèus dins de país en cors de desvolopament, generalament en [[Asia]]. Ansin, lei productors principaus de veïculs se tròban desenant en [[Asia]] e en [[America Latina]]. {| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |+ '''País productors d'automobilas en 2021''' |- |'''Reng''' |'''País''' |'''Produccion (en veïculs)''' |- |1 |[[Fichièr:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg|20px]] [[Republica Populara de China|China]] |{{formatnum:26082220}} |- |2 |[[Fichièr:Flag_of_the_United_States.svg|20px]] [[USA|Estats Units d'America]] |{{formatnum:9167214}} |- |3 |[[Fichièr:Flag_of_Japan.svg|20px]] [[Japon]] |{{formatnum:7846955}} |- |4 |[[Fichièr:Flag_of_India.svg|20px]] [[Índia]] |{{formatnum:4399112}} |- |5 |[[Fichièr:Flag_of_South_Korea.svg|20px]] [[Corèa dau Sud]] |{{formatnum:3462404}} |- |6 |[[Fichièr:Flag of Germany.svg|20px]] [[Alemanha]] |{{formatnum:3308692}} |- |7 |[[Fichièr:Flag of Mexico.svg|20px]] [[Mexic]] |{{formatnum:3145653}} |- |8 |[[Fichièr:Flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasil]] |{{formatnum:2248253}} |- |9 |[[Fichièr:Flag of Spain.svg|20px]] [[Espanha]] |{{formatnum:2098133}} |- |10 |[[Fichièr:Flag of Thailand.svg|20px]] [[Tailàndia]] |{{formatnum:1685705}} |} === La concepcion e la fabricacion d'una veitura === ==== La concepcion ==== ==== La pressa ==== ==== La pintura ==== ==== Lo montatge ==== === La distribucion mondiala deis automobilas === == La proteccion de l'environament == == Annèxas == === Liames intèrnes === <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> * [[Bóstia de cambi]]. * [[Direccion (automobila)|Direccion]]. * [[Fren]]. * [[Motor de combustion intèrna]]. ** [[Motor d'alumatge comandat]]. ** [[Motor Diesel]]. * [[Propulsion (automobila)|Propulsion]]. * [[Ròda]]. * [[Suspension de veïcul|Suspension]]. * [[Traccion (automobila)|Traccion]]. * [[Transmission integrala]]. * [[Transmission segondària]]. * [[Veitura electrica]]. * [[Volant]]. </div> === Bibliografia === === Nòtas e referéncias === <references/> [[Categoria:Automobila|*]] bnokd18x1ewjhftqb4jb3jnhtht9wch 2321943 2321942 2022-08-04T18:26:44Z Nicolas Eynaud 6858 /* Leis automobilas urbanas */ wikitext text/x-wiki {{1000 fondamentals}} {{Dialècte Provençau}} {{article en construccion}} == Istòria == {{veire|Istòria de l'automobila}} == Lo foncionament d'una automobila == === Lo motor === La [[motor]]izacion es l'element centrau dau foncionament d'una automobila. Assegura la transformacion d'una [[energia]] non mecanica en energia mecanica e permet ansin de produrre un [[trabalh (fisica)|trabalh]] capable de metre en movement lo veïcul. Es sovent caracterizat per tres proprietats principalas que son l'origina de l'[[energia]] non mecanica utilizada, sa [[poissança]] e son [[coble (fisica)|coble]]. ==== Lo motor termic ==== {{veire|Motor de combustion intèrna}} Au començament dau sègle XXI, lei [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] asseguran la propulsion de la màger part deis automobilas. Per aquò, transforma l'[[energia quimica]] d'un [[carburant]] qu'engendra una [[reaccion quimica|reaccion]] de [[combustion]] quand es mesclat amb l'[[aire]]. La produccion de l'[[energia]] mecanica es realizada per la mesa en movement d'un sistèma [[biela]]-[[manivèla]] per lei [[gas]] e per l'[[energia termica]] d'aquela reaccion. Generalament, lo carburant es menat de la sèrva au motor per una [[pompa]]. Pasmens, existís egalament de [[carburant]]s [[gas]]ós, coma lo [[gas de petròli liquefiat|GPL]], onte l'arribada dau carburant es l'òbra d'un destendor. Lo sistèma [[biela]]-[[manivèla]] permet de crear un [[coble (fisica)|coble]] segon lo principi seguent : lei [[gas]] exercisson una [[pression]] sus un [[piston]] qu'entraïna una [[biela]] liada a un [[virabiquí]]. La [[rotacion]] d'aqueu darrier es a l'origina dau [[coble (fisica)|coble]] dau [[motor]]. Generalament, un [[motor termic]] es constituit de plusors [[piston]]s e ensembles [[biela]]-[[manivèla]] que son liats a un meteis [[virabiquí]]. Dos tipes de [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] son utilizats per leis automobilas modèrnas. Lo premier es lo [[motor d'alumatge comandat]] o [[motor d'esséncia]]. Dins un tau motor, la mescla d'[[aire]] e de [[carburant]] es enflamada per una beluga congreada per una [[bogia (motor)|bogia]]. Lo segond es lo [[motor Diesel]] qu'assegura l'alumatge de la mescla [[aire]]-[[carburant]] gràcias a una aumentacion de la [[pression]] que permet d'agantar sa [[temperatura]] d'auto-inflamacion<ref>Per aquela rason, lo [[motor Diesel]] es tanben dich [[motor d'alumatge per compression]].</ref>. Lo [[rendiment]] d'aquelei [[motor]]s es de l'òrdre de 30 a 45%. Aquelei valors relativament feblas s'explican per la pèrda d'[[energia quimica]] (pompatge, fretaments mecanics, [[calor]]...)<ref>Pasmens, es possible de recuperar una partida de la [[calor]] per alimentar d'autreis organs de l'automobila (sistèmas de [[caufatge]]...).</ref>. ==== Lo motor electric ==== {{veire|Veitura electrica}} Apareguda au sègle XIX, la [[veitura electrica]] suscita un interès important dempuei la fin dau sègle XX car son [[impacte environamentau]] es − en teoria − pus feble qu'una veitura termica [[tradicion]]ala. Sa propulsion es assegurada per un ò mai d'un [[motor electric]] que posan son [[energia]] d'[[accumulator electric|accumulators electrics]]. Dins lei fasas de frenatge, lei motors electrics modèrnes son tanben capables de convertir una partida de l'[[energia cinetica]] de l'automobila per tornar cargar leis [[accumulator electric|accumulators]]. Dos tipes de motors electrics son utilizats dins l'industria automobila modèrna. Son definits per la natura dau [[corrent electric]] : [[corrent continü|continü]] ò [[corrent alternatiu|alternatiu]]. Pasmens, lo foncionament generau dei doas familhas es relativament similar. L'[[energia electrica]] es transmesa ai [[bobina (electricitat)|bobina]]s dau [[rotor]] e/ò de l'[[estator]] que, per [[induccion magnetica]] amb leis asimants de l'autra partida, entraïnan la [[rotacion]] dau [[rotor]]. Coma lei [[maquina|maquinas]] [[maquina electrica|electricas]] son reversiblas, aqueu principi explica la possibilitat de recargar l'[[accumulator electric|accumulator]] durant lei frenatges. ==== Lo motor ibrid ==== {{veire|Propulsion ibrida}} La [[propulsion ibrida]] es basada sus lo principi d'una associacion entre un [[motor termic]] e un [[motor electric]]. L'idèa es d'esplechar lei ponchs fòrts dei dos sistèmas de [[motor]]izacion per prepausar una automobila amb un [[impacte environamentau]] reduch. Es donc un concèpte que conoís un desvolopament important dempuei lo començament dau sègle XXI. Ansin, lo [[motor termic]] assegura la propulsion ai [[velocitat]]s importantas e permet de recargar leis [[accumulator electric|accumulators electrics]] dau [[motor electric]]. Pòu tanben o remplaçar en cas de besonh. De son caire, lo [[motor electric]] es utilizat ai [[velocitat]]s feblas, çò que permet normalament de redurre leis emissions de [[gas]] dins lei zònas [[vila|urbanas]]. Dins aquò, la concepcion d'un veïcul ibrid es un pretzfach fòrça complèx car necessita lo desvolopament d'una partida [[electronica]] capabla de gerir lei relacions entre lei dos [[motor]]s. De mai, dins certanei cas, la [[massa]] de l'alimentacion [[electricitat|electrica]] entraïna una aumentacion de la consumacion dau motor termic. === La transmission === La transmission es l'ensemble mecanic que, per permetre lo desplaçament de l'automobila, transmet lo coble de l'aubre de sortida dau [[motor]] vèrs lei [[ròda]]s. ==== La transmission primària ==== {{veire|Bóstia de cambi}} La [[bóstia de cambi]] es un organ mecanic que permet d'adaptar lo coble motor disponible ai besonhs dau conductor. En particular, optimiza la la [[velocitat]] de [[rotacion]] dau [[motor]] per s'adaptar ai variacions de la [[velocitat]] de desplaçament dau veïcul, de la penda de la [[rota]] ò de la [[massa]] de la carga transportada. Per aquò, una [[bóstia de cambi]] es constituida de [[pinhon (mecanica)|pinhons]] mobils e fixs montats sus d'aisses e estremats dins un [[cartèr]] estanc e lubrificat. Aqueu sistèma permet de modificar lo rapòrt de demultiplicacion, es a dire la relacion entre la velocitat de rotacion dau [[motor]] e aquela dei [[ròda]]s motritz. A l'aplant ò per permetre lo passatge entre dos pinhons diferents, la [[bóstia de cambi]] es acoblada au [[motor]] per lo mejan d'un [[embraiatge]], un element que permet d'isolar, d'un biais temporari, la transmission dau motor. Existís plusors modèls de [[bóstia de cambi]]. Lo pus simple es la bóstia manuala qu'es totalament gerida per lo conductor. La bóstia robotizada es relativament similara a la bóstia manuala mai lei cambiaments de rapòrts son realizats per d'accionaires (idraulics ò electromecanics). Lo conductor pòu dirigir son utilizacion ò laissar l'[[automata]] [[electronica|electronic]] decidir dei cambiaments. Lei bóstias automaticas son totalament contrarotladas per un [[automata]] [[electronica|electronic]]. Enfin, lei bóstias de variacion continua son concebudas a l'entorn de doas [[carrèla]]s, de [[diamètre]] variable, liadas per una [[correja]]. Gràcias a un sistèma de variacion automatica dei diamètres dei carrèlas, un tau sistèma permet una adaptacion rapida dau coble motor. ==== La transmission segondària ==== {{veire|Transmission segondària}} La [[transmission segondària]] es lo sistèma que permet de transmetre lo coble motor, adaptat per la [[bóstia de cambi]], ai [[ròda]]s. Aqueu ròtle es generalament tengut per lo [[pònt (mecanica)|pònt]], una pèça liada ai ròdas motritz per dos aubres dotats de [[cardan]]s. Aquel organ intègra un [[diferenciau]] que permet de donar una velocitat diferenta ai ròdas d'un meteis eissiu (per exemple, dins un contorn). Tres metòdes de transmission existisson. La [[traccion (automobila)|traccion]] es caracterizada per l'aplicacion de la poissança dau motor sus lei [[ròda]]s avans. L'automobila es ansin tirada. Lo principi invèrs es utilizat sus lei [[propulsion (automobila)|propulsions]] onte lo coble motor es dirigit vèrs lei ròdas de darrier. Enfin, dins una [[transmission integrala]], lei dos sistèmas coexistisson per permetre un maximom de mobilitat, especialament per un usatge tot-terren. === Lo contacte amb lo sòu === ==== Lei ròdas ==== {{veire|Ròda}} Una automobila dispausa generalament de quatre [[ròda]]s e d'una [[ròda de secors]]<ref>Pasmens, dempuei leis [[ans 2000]], la [[ròda de secors]] es mai e mai remplaçada per una ròda estrecha permetent de rotlar a una velocitat reducha fins a un [[garatge]].</ref>. Aquelei [[ròda]]s son formadas per un pneumatic montat sus una [[genta]]. Aquel ensemble constituís un espaci estanc generalament gonflat d'[[aire]]<ref>Dins certanei cas, es possible d'utilizar un autre [[gas]] ([[azòt]]...).</ref>. Lei [[pnèu]]s an un ròtle fòrça important car son l'interfàcia entre lo veïcul e lo sòu. Per aquela rason, participan a l'establiment d'accions mecanicas dau sòu sus lo veïcul ([[fren]]atge, [[acceleracion]]...). Existís plusors tipes diferents adaptats ai condicions d'aderéncia ([[plueja]], [[nèu]]...). Necessitan una entretenença e de cambiaments regulars per mantenir sei performàncias. ==== La suspension ==== {{veire|Suspension de veïcul}} Lei [[suspension d'un veïcul|suspension]]s son leis elements que permèton de liar lei [[massa]]s penjadas ([[motor]], quadre...) e lei [[massa]]s non penjadas ([[ròda]]s, sistèma de freinatge...). La suspension dau quadre assegura la liason entre lo quadre e lei [[ròda]]s. Assegura la tenguda de ròda, lo confòrt dei passatgiers, la reduccion de l'[[energia]] transmesa dins l'estructura de l'automobila per leis irregularitats de la [[rota]]. Dins la màger part dei cas, es compausada d'un sistèma de braç associats a de [[ressòrts]] e un amortidor idraulic. Constituís ansin una liason elastica entre lo quadre e cada [[ròda]] dau veïcul. Uei, de dispositius [[electronica|electronics]] complètan sovent aqueleis elements per melhorar son eficacitat. La suspension motor assegura la liason entre lo quadre e lo [[motor]]. Permet de demenir lei vibracions transmesas per lo [[motor]] a l'estructura de l'automobila. Aquò permet de melhorar lo confòrt dei passatgiers e la fisabilitat generala dei pèças mecanicas que compausan lo veïcul. Lei liasons elasticas, generalament constituidas de [[cauchó]], son privilegiadas. === La conducha === ==== La direccion e lei pedalas ==== {{veire|Direccion (automobila)}} Lo sistèma de [[direccion (automobila)|direccion]] permet d'orientar l'automobila dins la direccion desirada. Es compausada de plusors pèças. Sa premiera partida es lo [[volant]], un dispositiu de comanda manuala qu'es tengut per lo conductor. Sa segonda partida es la colona de direccion que permet de transmetre lo coble aplicat sus lo [[volant]] ai bieletas de direccion (liadas ai [[ròda]]s) per lo mejan de la caisseta de direccion. Existís dos tipes de caissetas : siá un sistèma pilhon que s'engrana sus un [[cremascle]] siá un sistèma de [[vitz]] amb una circulacion de bilhas. Enfin, dins leis automobilas modèrnas, un sistèma d'ajuda es sovent associat a la [[direccion (automobila)|direccion]] per limitar l'esfòrç necessari a l'aplicacion d'un coble sus lo [[volant]]. Es basat sus de sistèmas adaptatius que permèton d'amplificar lei movements donats per lo conductor. {{veire|Pedala (mecanica)}} Lei [[pedala (mecanica)|pedalas]] son un ensemble de comandas que permèton au conductor d'agir sus lo grop motopropulsor de l'automobila e sus lo sistèma principau de [[fren]]atge. En [[Occitània]], la màger part dei veituras tènon tres pedalas. A senèstra, la pedala d'embraiatge permet de cambiar lei marchas en desacoblant la [[bóstia de cambi]] e lo [[motor]]. Au centre, se tròba la pedala dau sistèma de frenatge. A drecha, la pedala de l'accelerator permet d'aumentar la [[velocitat]] dau veïcul. Dins leis automobilas equipats d'una bóstia de cambi automatica, i a pas de pedala d'embraiatge. Enfin, plaçada au nivèu dau [[volant]], la [[taula de bòrd]] permet d'afichar d'informacions sus lo foncionament dau veïcul coma la [[velocitat]], lo nivèu de la resèrva de [[carburat]] e la [[temperatura]] dau [[motor]]. D'alarmas pòdon tanben sinhalar un problema coma una pression insufisenta dins lei [[pneumatic]]s. ==== Lei sistèmas de frenatge ==== {{veire|Fren}} Una automobila tèn plusors sistèmas de [[fren]]atge que permèton de demenir la [[velocitat]] dau veïcul ò de l'immobilizar. Lo premier es lo « fren motor » que consistís a utilizar l'[[inercia]] dau [[motor]] per alentir la veitura. Per aquò, lo conductor arrèsta d'utilizar la pedala d'acceleracion, çò qu'empacha l'intrada de [[carburant]] dins lo motor. Òr, sensa l'apòrt de l'[[energia]] eissida de la [[combustion]] dau carburant, lo motor es obligat d'utilizar l'[[energia cinetica]] de l'automobila per comprimir l'[[aire]] admés dedins. Aquò engendra una resisténcia mai ò mens fòrta a l'avançament. Dins lei veïculs electrics, un efiech similar es obtengut dau meteis biais. Pasmens, dins aqueu cas, la veitura utiliza l'energia cinetica per recargar seis accumulators, çò que l'empedís d'aumentar sa [[velocita]]. Lo sistèma de frenatge principau es dirigit per la pedala de frenatge. Permet una accion pus rapida gràcias a l'entraïnament de frens idraulics qu'intervènon dirèctament sus lei [[ròda]]s. L'energia dau veïcul es alora dissipada sota forma de [[calor]]. Per assegurar son eficacitat, aquelei frens son generalament contrarotlats per de dispositius idraulics ò electronics. Enfin, es possible de blocar totalament lo movement dei [[ròda]]s gràcias au fren d'estacionament. Aqueu fren es utilizat per l'estacionament dau veïcul ò dins de situacions d'urgéncia. === Leis organs de seguretat === ==== La seguretat activa ==== [[Fichièr:2005 winter road dipped beam.jpg|thumb|right|Utilizacion de lumes per esclairar una [[rota]] de [[nuech]].]] Leis organs de seguretat « activa » designan l'ensemble deis elements que son més en òbra dins l'utilizacion d'una automobila per defugir un accident. Son generalament gropats dins tres ensembles principaus. Lei dispositius d'esclairatge permèton d'esclairar la [[rota]] de [[nuech]] ò d'informar d'autrei veïculs sus leis accions dau conductor (lumes de posicion, lumes roges de frenatge...). Dins certanei modèls recents, i a tanben de lumes utilizats durant la jornada per melhorar la visibilitat de l'automobila per leis autrei conductors. Lei [[retrovisor]]s son destinats a facilitar l'observacion de l'environament immediat. Son compausats d'un [[miralh|mirau]] orientables que permèton de veire a l'arrier. Enfin, leis eissugaveires e lo lavavitra permèton de netetjar lo [[parabrisa]] per melhorar la visibilitat dau conductor. ==== La seguretat passiva ==== Leis organs de seguretat « passiva » designan principalament l'ensemble deis elements destinats a redurre la gravitat d'un accident. Dins una automobila, fòrça elements participan a aquel objectiu siá d'un biais dirècte siá d'un biais indirècte. Dins la premiera partida, se tròban de pèças dirèctament concebudas per protegir lo conductor coma lei [[paratuert]]s, lei [[cencha de seguretat|cenchas de seguretat]], leis [[airbag]]s e leis [[arcèu de seguretat|arcèus de seguretat]]. En revènge, una colona de direccion fabricada per se rompre en defòra de l'abitacle fa partida dau segond grop d'equipaments de seguretat passiva. == Lei diferents tipes d'automobila == {{veire|Segment automobil}} === Lei ciutadinas === Lei automobilas « ciutadinas » son d'automobilas pichonas, d'una longor maximala de 3,70 m, que son adaptadas ai desplaçaments dins lei zònas urbanas. === Leis ciutadinas polivalentas === === Leis automobilas compactas === === Lei berlinas familialas === === Lei berlinas de luxe === === Lei veïculs utilitaris espòrt === === Lei pick-up === === Lei veituras d'espòrt === == L'industria e la consumacion automobila == === Lo sector industriau automobil === {{veire|Industria automobila}} L'[[industria automobila]] es una partida importanta de l'[[economia]] modèrna en causa dau ròtle centrau de l'automobila dins lei país desvolopats. Es organizada a l'entorn de tres ensembles principaus. Lo premier es compausat de companhiás especializadas dins la fabricacion de [[Pèça destacada|pèças destacadas]]. Lo segond es format per lei conceptors e leis assemblaires dei veïculs que son dichs « [[constructor automobil|constructors automobils]] ». Enfin, lo darrier es constituit per lei rets de venda. [[Istòria|Istoricament]], lei [[constructor automobil|constructors automobils]] son lo segment dominant. D'efiech, fòrça grops multinacionaus son capables de fabricar una partida importanta dei pèças necessàrias a lor produccion e de metre en plaça de magazins de venda. Pasmens, aquò es pas totjorn possible, especialament per d'equipaments complèxs coma lei [[pneumatic]]s. La produccion d'automobilas dins lo mond agantèt un maximom en [[2017]] amb 97,3 milions de veïculs fabricats. Pasmens, a l'ora d'ara, l'industria es trebolada per leis efiechs de la [[crisi dei semiconductors]] e de la [[pandemia de covid-19]]. Ansin, lo nombre d'unitats produchas demeniguèt a 77,6 milions en [[2020]]. Aquela annada, lei constructors pus importants èran [[Volkswagen]], [[Toyota]], [[Renault]]-[[Nissan]], [[General Motors]], [[Ford]], [[Honda]], [[Stellantis]] e [[Suzuki]]. Au nivèu dei país productors, l'industria automobila conoís de transformacions importantas dempuei leis [[ans 1980]]-[[ans 1990|1990]]. D'efiech, en causa dei politicas de deslocalizacion e de recèrca dau profiech mesas en òbra en Occident, fòrça país productors istorics coma [[Alemanha]], [[França]] ò [[Itàlia]] dèvon faciar una reduccion importanta de son teissut industriau automobil. Dins una mendra mesura, aqueu fenomèn tòca tanben leis [[USA|Estats Units]] e [[Japon]]. En parallèl, una segonda tendància es aquela de l'emergéncia de mercats novèus dins de país en cors de desvolopament, generalament en [[Asia]]. Ansin, lei productors principaus de veïculs se tròban desenant en [[Asia]] e en [[America Latina]]. {| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |+ '''País productors d'automobilas en 2021''' |- |'''Reng''' |'''País''' |'''Produccion (en veïculs)''' |- |1 |[[Fichièr:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg|20px]] [[Republica Populara de China|China]] |{{formatnum:26082220}} |- |2 |[[Fichièr:Flag_of_the_United_States.svg|20px]] [[USA|Estats Units d'America]] |{{formatnum:9167214}} |- |3 |[[Fichièr:Flag_of_Japan.svg|20px]] [[Japon]] |{{formatnum:7846955}} |- |4 |[[Fichièr:Flag_of_India.svg|20px]] [[Índia]] |{{formatnum:4399112}} |- |5 |[[Fichièr:Flag_of_South_Korea.svg|20px]] [[Corèa dau Sud]] |{{formatnum:3462404}} |- |6 |[[Fichièr:Flag of Germany.svg|20px]] [[Alemanha]] |{{formatnum:3308692}} |- |7 |[[Fichièr:Flag of Mexico.svg|20px]] [[Mexic]] |{{formatnum:3145653}} |- |8 |[[Fichièr:Flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasil]] |{{formatnum:2248253}} |- |9 |[[Fichièr:Flag of Spain.svg|20px]] [[Espanha]] |{{formatnum:2098133}} |- |10 |[[Fichièr:Flag of Thailand.svg|20px]] [[Tailàndia]] |{{formatnum:1685705}} |} === La concepcion e la fabricacion d'una veitura === ==== La concepcion ==== ==== La pressa ==== ==== La pintura ==== ==== Lo montatge ==== === La distribucion mondiala deis automobilas === == La proteccion de l'environament == == Annèxas == === Liames intèrnes === <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> * [[Bóstia de cambi]]. * [[Direccion (automobila)|Direccion]]. * [[Fren]]. * [[Motor de combustion intèrna]]. ** [[Motor d'alumatge comandat]]. ** [[Motor Diesel]]. * [[Propulsion (automobila)|Propulsion]]. * [[Ròda]]. * [[Suspension de veïcul|Suspension]]. * [[Traccion (automobila)|Traccion]]. * [[Transmission integrala]]. * [[Transmission segondària]]. * [[Veitura electrica]]. * [[Volant]]. </div> === Bibliografia === === Nòtas e referéncias === <references/> [[Categoria:Automobila|*]] jjxdnuaczdzfy4tbsym992dsxi716jp 2321944 2321943 2022-08-04T19:46:35Z Nicolas Eynaud 6858 /* Lei ciutadinas */ wikitext text/x-wiki {{1000 fondamentals}} {{Dialècte Provençau}} {{article en construccion}} == Istòria == {{veire|Istòria de l'automobila}} == Lo foncionament d'una automobila == === Lo motor === La [[motor]]izacion es l'element centrau dau foncionament d'una automobila. Assegura la transformacion d'una [[energia]] non mecanica en energia mecanica e permet ansin de produrre un [[trabalh (fisica)|trabalh]] capable de metre en movement lo veïcul. Es sovent caracterizat per tres proprietats principalas que son l'origina de l'[[energia]] non mecanica utilizada, sa [[poissança]] e son [[coble (fisica)|coble]]. ==== Lo motor termic ==== {{veire|Motor de combustion intèrna}} Au començament dau sègle XXI, lei [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] asseguran la propulsion de la màger part deis automobilas. Per aquò, transforma l'[[energia quimica]] d'un [[carburant]] qu'engendra una [[reaccion quimica|reaccion]] de [[combustion]] quand es mesclat amb l'[[aire]]. La produccion de l'[[energia]] mecanica es realizada per la mesa en movement d'un sistèma [[biela]]-[[manivèla]] per lei [[gas]] e per l'[[energia termica]] d'aquela reaccion. Generalament, lo carburant es menat de la sèrva au motor per una [[pompa]]. Pasmens, existís egalament de [[carburant]]s [[gas]]ós, coma lo [[gas de petròli liquefiat|GPL]], onte l'arribada dau carburant es l'òbra d'un destendor. Lo sistèma [[biela]]-[[manivèla]] permet de crear un [[coble (fisica)|coble]] segon lo principi seguent : lei [[gas]] exercisson una [[pression]] sus un [[piston]] qu'entraïna una [[biela]] liada a un [[virabiquí]]. La [[rotacion]] d'aqueu darrier es a l'origina dau [[coble (fisica)|coble]] dau [[motor]]. Generalament, un [[motor termic]] es constituit de plusors [[piston]]s e ensembles [[biela]]-[[manivèla]] que son liats a un meteis [[virabiquí]]. Dos tipes de [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] son utilizats per leis automobilas modèrnas. Lo premier es lo [[motor d'alumatge comandat]] o [[motor d'esséncia]]. Dins un tau motor, la mescla d'[[aire]] e de [[carburant]] es enflamada per una beluga congreada per una [[bogia (motor)|bogia]]. Lo segond es lo [[motor Diesel]] qu'assegura l'alumatge de la mescla [[aire]]-[[carburant]] gràcias a una aumentacion de la [[pression]] que permet d'agantar sa [[temperatura]] d'auto-inflamacion<ref>Per aquela rason, lo [[motor Diesel]] es tanben dich [[motor d'alumatge per compression]].</ref>. Lo [[rendiment]] d'aquelei [[motor]]s es de l'òrdre de 30 a 45%. Aquelei valors relativament feblas s'explican per la pèrda d'[[energia quimica]] (pompatge, fretaments mecanics, [[calor]]...)<ref>Pasmens, es possible de recuperar una partida de la [[calor]] per alimentar d'autreis organs de l'automobila (sistèmas de [[caufatge]]...).</ref>. ==== Lo motor electric ==== {{veire|Veitura electrica}} Apareguda au sègle XIX, la [[veitura electrica]] suscita un interès important dempuei la fin dau sègle XX car son [[impacte environamentau]] es − en teoria − pus feble qu'una veitura termica [[tradicion]]ala. Sa propulsion es assegurada per un ò mai d'un [[motor electric]] que posan son [[energia]] d'[[accumulator electric|accumulators electrics]]. Dins lei fasas de frenatge, lei motors electrics modèrnes son tanben capables de convertir una partida de l'[[energia cinetica]] de l'automobila per tornar cargar leis [[accumulator electric|accumulators]]. Dos tipes de motors electrics son utilizats dins l'industria automobila modèrna. Son definits per la natura dau [[corrent electric]] : [[corrent continü|continü]] ò [[corrent alternatiu|alternatiu]]. Pasmens, lo foncionament generau dei doas familhas es relativament similar. L'[[energia electrica]] es transmesa ai [[bobina (electricitat)|bobina]]s dau [[rotor]] e/ò de l'[[estator]] que, per [[induccion magnetica]] amb leis asimants de l'autra partida, entraïnan la [[rotacion]] dau [[rotor]]. Coma lei [[maquina|maquinas]] [[maquina electrica|electricas]] son reversiblas, aqueu principi explica la possibilitat de recargar l'[[accumulator electric|accumulator]] durant lei frenatges. ==== Lo motor ibrid ==== {{veire|Propulsion ibrida}} La [[propulsion ibrida]] es basada sus lo principi d'una associacion entre un [[motor termic]] e un [[motor electric]]. L'idèa es d'esplechar lei ponchs fòrts dei dos sistèmas de [[motor]]izacion per prepausar una automobila amb un [[impacte environamentau]] reduch. Es donc un concèpte que conoís un desvolopament important dempuei lo començament dau sègle XXI. Ansin, lo [[motor termic]] assegura la propulsion ai [[velocitat]]s importantas e permet de recargar leis [[accumulator electric|accumulators electrics]] dau [[motor electric]]. Pòu tanben o remplaçar en cas de besonh. De son caire, lo [[motor electric]] es utilizat ai [[velocitat]]s feblas, çò que permet normalament de redurre leis emissions de [[gas]] dins lei zònas [[vila|urbanas]]. Dins aquò, la concepcion d'un veïcul ibrid es un pretzfach fòrça complèx car necessita lo desvolopament d'una partida [[electronica]] capabla de gerir lei relacions entre lei dos [[motor]]s. De mai, dins certanei cas, la [[massa]] de l'alimentacion [[electricitat|electrica]] entraïna una aumentacion de la consumacion dau motor termic. === La transmission === La transmission es l'ensemble mecanic que, per permetre lo desplaçament de l'automobila, transmet lo coble de l'aubre de sortida dau [[motor]] vèrs lei [[ròda]]s. ==== La transmission primària ==== {{veire|Bóstia de cambi}} La [[bóstia de cambi]] es un organ mecanic que permet d'adaptar lo coble motor disponible ai besonhs dau conductor. En particular, optimiza la la [[velocitat]] de [[rotacion]] dau [[motor]] per s'adaptar ai variacions de la [[velocitat]] de desplaçament dau veïcul, de la penda de la [[rota]] ò de la [[massa]] de la carga transportada. Per aquò, una [[bóstia de cambi]] es constituida de [[pinhon (mecanica)|pinhons]] mobils e fixs montats sus d'aisses e estremats dins un [[cartèr]] estanc e lubrificat. Aqueu sistèma permet de modificar lo rapòrt de demultiplicacion, es a dire la relacion entre la velocitat de rotacion dau [[motor]] e aquela dei [[ròda]]s motritz. A l'aplant ò per permetre lo passatge entre dos pinhons diferents, la [[bóstia de cambi]] es acoblada au [[motor]] per lo mejan d'un [[embraiatge]], un element que permet d'isolar, d'un biais temporari, la transmission dau motor. Existís plusors modèls de [[bóstia de cambi]]. Lo pus simple es la bóstia manuala qu'es totalament gerida per lo conductor. La bóstia robotizada es relativament similara a la bóstia manuala mai lei cambiaments de rapòrts son realizats per d'accionaires (idraulics ò electromecanics). Lo conductor pòu dirigir son utilizacion ò laissar l'[[automata]] [[electronica|electronic]] decidir dei cambiaments. Lei bóstias automaticas son totalament contrarotladas per un [[automata]] [[electronica|electronic]]. Enfin, lei bóstias de variacion continua son concebudas a l'entorn de doas [[carrèla]]s, de [[diamètre]] variable, liadas per una [[correja]]. Gràcias a un sistèma de variacion automatica dei diamètres dei carrèlas, un tau sistèma permet una adaptacion rapida dau coble motor. ==== La transmission segondària ==== {{veire|Transmission segondària}} La [[transmission segondària]] es lo sistèma que permet de transmetre lo coble motor, adaptat per la [[bóstia de cambi]], ai [[ròda]]s. Aqueu ròtle es generalament tengut per lo [[pònt (mecanica)|pònt]], una pèça liada ai ròdas motritz per dos aubres dotats de [[cardan]]s. Aquel organ intègra un [[diferenciau]] que permet de donar una velocitat diferenta ai ròdas d'un meteis eissiu (per exemple, dins un contorn). Tres metòdes de transmission existisson. La [[traccion (automobila)|traccion]] es caracterizada per l'aplicacion de la poissança dau motor sus lei [[ròda]]s avans. L'automobila es ansin tirada. Lo principi invèrs es utilizat sus lei [[propulsion (automobila)|propulsions]] onte lo coble motor es dirigit vèrs lei ròdas de darrier. Enfin, dins una [[transmission integrala]], lei dos sistèmas coexistisson per permetre un maximom de mobilitat, especialament per un usatge tot-terren. === Lo contacte amb lo sòu === ==== Lei ròdas ==== {{veire|Ròda}} Una automobila dispausa generalament de quatre [[ròda]]s e d'una [[ròda de secors]]<ref>Pasmens, dempuei leis [[ans 2000]], la [[ròda de secors]] es mai e mai remplaçada per una ròda estrecha permetent de rotlar a una velocitat reducha fins a un [[garatge]].</ref>. Aquelei [[ròda]]s son formadas per un pneumatic montat sus una [[genta]]. Aquel ensemble constituís un espaci estanc generalament gonflat d'[[aire]]<ref>Dins certanei cas, es possible d'utilizar un autre [[gas]] ([[azòt]]...).</ref>. Lei [[pnèu]]s an un ròtle fòrça important car son l'interfàcia entre lo veïcul e lo sòu. Per aquela rason, participan a l'establiment d'accions mecanicas dau sòu sus lo veïcul ([[fren]]atge, [[acceleracion]]...). Existís plusors tipes diferents adaptats ai condicions d'aderéncia ([[plueja]], [[nèu]]...). Necessitan una entretenença e de cambiaments regulars per mantenir sei performàncias. ==== La suspension ==== {{veire|Suspension de veïcul}} Lei [[suspension d'un veïcul|suspension]]s son leis elements que permèton de liar lei [[massa]]s penjadas ([[motor]], quadre...) e lei [[massa]]s non penjadas ([[ròda]]s, sistèma de freinatge...). La suspension dau quadre assegura la liason entre lo quadre e lei [[ròda]]s. Assegura la tenguda de ròda, lo confòrt dei passatgiers, la reduccion de l'[[energia]] transmesa dins l'estructura de l'automobila per leis irregularitats de la [[rota]]. Dins la màger part dei cas, es compausada d'un sistèma de braç associats a de [[ressòrts]] e un amortidor idraulic. Constituís ansin una liason elastica entre lo quadre e cada [[ròda]] dau veïcul. Uei, de dispositius [[electronica|electronics]] complètan sovent aqueleis elements per melhorar son eficacitat. La suspension motor assegura la liason entre lo quadre e lo [[motor]]. Permet de demenir lei vibracions transmesas per lo [[motor]] a l'estructura de l'automobila. Aquò permet de melhorar lo confòrt dei passatgiers e la fisabilitat generala dei pèças mecanicas que compausan lo veïcul. Lei liasons elasticas, generalament constituidas de [[cauchó]], son privilegiadas. === La conducha === ==== La direccion e lei pedalas ==== {{veire|Direccion (automobila)}} Lo sistèma de [[direccion (automobila)|direccion]] permet d'orientar l'automobila dins la direccion desirada. Es compausada de plusors pèças. Sa premiera partida es lo [[volant]], un dispositiu de comanda manuala qu'es tengut per lo conductor. Sa segonda partida es la colona de direccion que permet de transmetre lo coble aplicat sus lo [[volant]] ai bieletas de direccion (liadas ai [[ròda]]s) per lo mejan de la caisseta de direccion. Existís dos tipes de caissetas : siá un sistèma pilhon que s'engrana sus un [[cremascle]] siá un sistèma de [[vitz]] amb una circulacion de bilhas. Enfin, dins leis automobilas modèrnas, un sistèma d'ajuda es sovent associat a la [[direccion (automobila)|direccion]] per limitar l'esfòrç necessari a l'aplicacion d'un coble sus lo [[volant]]. Es basat sus de sistèmas adaptatius que permèton d'amplificar lei movements donats per lo conductor. {{veire|Pedala (mecanica)}} Lei [[pedala (mecanica)|pedalas]] son un ensemble de comandas que permèton au conductor d'agir sus lo grop motopropulsor de l'automobila e sus lo sistèma principau de [[fren]]atge. En [[Occitània]], la màger part dei veituras tènon tres pedalas. A senèstra, la pedala d'embraiatge permet de cambiar lei marchas en desacoblant la [[bóstia de cambi]] e lo [[motor]]. Au centre, se tròba la pedala dau sistèma de frenatge. A drecha, la pedala de l'accelerator permet d'aumentar la [[velocitat]] dau veïcul. Dins leis automobilas equipats d'una bóstia de cambi automatica, i a pas de pedala d'embraiatge. Enfin, plaçada au nivèu dau [[volant]], la [[taula de bòrd]] permet d'afichar d'informacions sus lo foncionament dau veïcul coma la [[velocitat]], lo nivèu de la resèrva de [[carburat]] e la [[temperatura]] dau [[motor]]. D'alarmas pòdon tanben sinhalar un problema coma una pression insufisenta dins lei [[pneumatic]]s. ==== Lei sistèmas de frenatge ==== {{veire|Fren}} Una automobila tèn plusors sistèmas de [[fren]]atge que permèton de demenir la [[velocitat]] dau veïcul ò de l'immobilizar. Lo premier es lo « fren motor » que consistís a utilizar l'[[inercia]] dau [[motor]] per alentir la veitura. Per aquò, lo conductor arrèsta d'utilizar la pedala d'acceleracion, çò qu'empacha l'intrada de [[carburant]] dins lo motor. Òr, sensa l'apòrt de l'[[energia]] eissida de la [[combustion]] dau carburant, lo motor es obligat d'utilizar l'[[energia cinetica]] de l'automobila per comprimir l'[[aire]] admés dedins. Aquò engendra una resisténcia mai ò mens fòrta a l'avançament. Dins lei veïculs electrics, un efiech similar es obtengut dau meteis biais. Pasmens, dins aqueu cas, la veitura utiliza l'energia cinetica per recargar seis accumulators, çò que l'empedís d'aumentar sa [[velocita]]. Lo sistèma de frenatge principau es dirigit per la pedala de frenatge. Permet una accion pus rapida gràcias a l'entraïnament de frens idraulics qu'intervènon dirèctament sus lei [[ròda]]s. L'energia dau veïcul es alora dissipada sota forma de [[calor]]. Per assegurar son eficacitat, aquelei frens son generalament contrarotlats per de dispositius idraulics ò electronics. Enfin, es possible de blocar totalament lo movement dei [[ròda]]s gràcias au fren d'estacionament. Aqueu fren es utilizat per l'estacionament dau veïcul ò dins de situacions d'urgéncia. === Leis organs de seguretat === ==== La seguretat activa ==== [[Fichièr:2005 winter road dipped beam.jpg|thumb|right|Utilizacion de lumes per esclairar una [[rota]] de [[nuech]].]] Leis organs de seguretat « activa » designan l'ensemble deis elements que son més en òbra dins l'utilizacion d'una automobila per defugir un accident. Son generalament gropats dins tres ensembles principaus. Lei dispositius d'esclairatge permèton d'esclairar la [[rota]] de [[nuech]] ò d'informar d'autrei veïculs sus leis accions dau conductor (lumes de posicion, lumes roges de frenatge...). Dins certanei modèls recents, i a tanben de lumes utilizats durant la jornada per melhorar la visibilitat de l'automobila per leis autrei conductors. Lei [[retrovisor]]s son destinats a facilitar l'observacion de l'environament immediat. Son compausats d'un [[miralh|mirau]] orientables que permèton de veire a l'arrier. Enfin, leis eissugaveires e lo lavavitra permèton de netetjar lo [[parabrisa]] per melhorar la visibilitat dau conductor. ==== La seguretat passiva ==== Leis organs de seguretat « passiva » designan principalament l'ensemble deis elements destinats a redurre la gravitat d'un accident. Dins una automobila, fòrça elements participan a aquel objectiu siá d'un biais dirècte siá d'un biais indirècte. Dins la premiera partida, se tròban de pèças dirèctament concebudas per protegir lo conductor coma lei [[paratuert]]s, lei [[cencha de seguretat|cenchas de seguretat]], leis [[airbag]]s e leis [[arcèu de seguretat|arcèus de seguretat]]. En revènge, una colona de direccion fabricada per se rompre en defòra de l'abitacle fa partida dau segond grop d'equipaments de seguretat passiva. == Lei diferents tipes d'automobila == {{veire|Segment automobil}} === Lei ciutadinas === Lei automobilas « ciutadinas » son d'automobilas pichonas, d'una longor maximala de 3,70 m, que son adaptadas ai desplaçaments e ais estacionaments dins lei zònas urbanas. De mai, son sovent de veïculs d'intrada de gamma amb un còst limitat. Lei pus pichonas an solament doas plaças mai la màger part dei modèls actuaus pòdon transportar quatre passatgiers. Un autre interès d'aqueu tipe d'automobila es sa poissança febla que permet de redurre sa consumacion de [[carburant]]. === Leis ciutadinas polivalentas === === Leis automobilas compactas === === Lei berlinas familialas === === Lei berlinas de luxe === === Lei veïculs utilitaris espòrt === === Lei pick-up === === Lei veituras d'espòrt === == L'industria e la consumacion automobila == === Lo sector industriau automobil === {{veire|Industria automobila}} L'[[industria automobila]] es una partida importanta de l'[[economia]] modèrna en causa dau ròtle centrau de l'automobila dins lei país desvolopats. Es organizada a l'entorn de tres ensembles principaus. Lo premier es compausat de companhiás especializadas dins la fabricacion de [[Pèça destacada|pèças destacadas]]. Lo segond es format per lei conceptors e leis assemblaires dei veïculs que son dichs « [[constructor automobil|constructors automobils]] ». Enfin, lo darrier es constituit per lei rets de venda. [[Istòria|Istoricament]], lei [[constructor automobil|constructors automobils]] son lo segment dominant. D'efiech, fòrça grops multinacionaus son capables de fabricar una partida importanta dei pèças necessàrias a lor produccion e de metre en plaça de magazins de venda. Pasmens, aquò es pas totjorn possible, especialament per d'equipaments complèxs coma lei [[pneumatic]]s. La produccion d'automobilas dins lo mond agantèt un maximom en [[2017]] amb 97,3 milions de veïculs fabricats. Pasmens, a l'ora d'ara, l'industria es trebolada per leis efiechs de la [[crisi dei semiconductors]] e de la [[pandemia de covid-19]]. Ansin, lo nombre d'unitats produchas demeniguèt a 77,6 milions en [[2020]]. Aquela annada, lei constructors pus importants èran [[Volkswagen]], [[Toyota]], [[Renault]]-[[Nissan]], [[General Motors]], [[Ford]], [[Honda]], [[Stellantis]] e [[Suzuki]]. Au nivèu dei país productors, l'industria automobila conoís de transformacions importantas dempuei leis [[ans 1980]]-[[ans 1990|1990]]. D'efiech, en causa dei politicas de deslocalizacion e de recèrca dau profiech mesas en òbra en Occident, fòrça país productors istorics coma [[Alemanha]], [[França]] ò [[Itàlia]] dèvon faciar una reduccion importanta de son teissut industriau automobil. Dins una mendra mesura, aqueu fenomèn tòca tanben leis [[USA|Estats Units]] e [[Japon]]. En parallèl, una segonda tendància es aquela de l'emergéncia de mercats novèus dins de país en cors de desvolopament, generalament en [[Asia]]. Ansin, lei productors principaus de veïculs se tròban desenant en [[Asia]] e en [[America Latina]]. {| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |+ '''País productors d'automobilas en 2021''' |- |'''Reng''' |'''País''' |'''Produccion (en veïculs)''' |- |1 |[[Fichièr:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg|20px]] [[Republica Populara de China|China]] |{{formatnum:26082220}} |- |2 |[[Fichièr:Flag_of_the_United_States.svg|20px]] [[USA|Estats Units d'America]] |{{formatnum:9167214}} |- |3 |[[Fichièr:Flag_of_Japan.svg|20px]] [[Japon]] |{{formatnum:7846955}} |- |4 |[[Fichièr:Flag_of_India.svg|20px]] [[Índia]] |{{formatnum:4399112}} |- |5 |[[Fichièr:Flag_of_South_Korea.svg|20px]] [[Corèa dau Sud]] |{{formatnum:3462404}} |- |6 |[[Fichièr:Flag of Germany.svg|20px]] [[Alemanha]] |{{formatnum:3308692}} |- |7 |[[Fichièr:Flag of Mexico.svg|20px]] [[Mexic]] |{{formatnum:3145653}} |- |8 |[[Fichièr:Flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasil]] |{{formatnum:2248253}} |- |9 |[[Fichièr:Flag of Spain.svg|20px]] [[Espanha]] |{{formatnum:2098133}} |- |10 |[[Fichièr:Flag of Thailand.svg|20px]] [[Tailàndia]] |{{formatnum:1685705}} |} === La concepcion e la fabricacion d'una veitura === ==== La concepcion ==== ==== La pressa ==== ==== La pintura ==== ==== Lo montatge ==== === La distribucion mondiala deis automobilas === == La proteccion de l'environament == == Annèxas == === Liames intèrnes === <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> * [[Bóstia de cambi]]. * [[Direccion (automobila)|Direccion]]. * [[Fren]]. * [[Motor de combustion intèrna]]. ** [[Motor d'alumatge comandat]]. ** [[Motor Diesel]]. * [[Propulsion (automobila)|Propulsion]]. * [[Ròda]]. * [[Suspension de veïcul|Suspension]]. * [[Traccion (automobila)|Traccion]]. * [[Transmission integrala]]. * [[Transmission segondària]]. * [[Veitura electrica]]. * [[Volant]]. </div> === Bibliografia === === Nòtas e referéncias === <references/> [[Categoria:Automobila|*]] k1e84cihc5az0ny8xkuznrl0zo5htoo 2321945 2321944 2022-08-04T19:47:52Z Nicolas Eynaud 6858 /* Lei ciutadinas */ wikitext text/x-wiki {{1000 fondamentals}} {{Dialècte Provençau}} {{article en construccion}} == Istòria == {{veire|Istòria de l'automobila}} == Lo foncionament d'una automobila == === Lo motor === La [[motor]]izacion es l'element centrau dau foncionament d'una automobila. Assegura la transformacion d'una [[energia]] non mecanica en energia mecanica e permet ansin de produrre un [[trabalh (fisica)|trabalh]] capable de metre en movement lo veïcul. Es sovent caracterizat per tres proprietats principalas que son l'origina de l'[[energia]] non mecanica utilizada, sa [[poissança]] e son [[coble (fisica)|coble]]. ==== Lo motor termic ==== {{veire|Motor de combustion intèrna}} Au començament dau sègle XXI, lei [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] asseguran la propulsion de la màger part deis automobilas. Per aquò, transforma l'[[energia quimica]] d'un [[carburant]] qu'engendra una [[reaccion quimica|reaccion]] de [[combustion]] quand es mesclat amb l'[[aire]]. La produccion de l'[[energia]] mecanica es realizada per la mesa en movement d'un sistèma [[biela]]-[[manivèla]] per lei [[gas]] e per l'[[energia termica]] d'aquela reaccion. Generalament, lo carburant es menat de la sèrva au motor per una [[pompa]]. Pasmens, existís egalament de [[carburant]]s [[gas]]ós, coma lo [[gas de petròli liquefiat|GPL]], onte l'arribada dau carburant es l'òbra d'un destendor. Lo sistèma [[biela]]-[[manivèla]] permet de crear un [[coble (fisica)|coble]] segon lo principi seguent : lei [[gas]] exercisson una [[pression]] sus un [[piston]] qu'entraïna una [[biela]] liada a un [[virabiquí]]. La [[rotacion]] d'aqueu darrier es a l'origina dau [[coble (fisica)|coble]] dau [[motor]]. Generalament, un [[motor termic]] es constituit de plusors [[piston]]s e ensembles [[biela]]-[[manivèla]] que son liats a un meteis [[virabiquí]]. Dos tipes de [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] son utilizats per leis automobilas modèrnas. Lo premier es lo [[motor d'alumatge comandat]] o [[motor d'esséncia]]. Dins un tau motor, la mescla d'[[aire]] e de [[carburant]] es enflamada per una beluga congreada per una [[bogia (motor)|bogia]]. Lo segond es lo [[motor Diesel]] qu'assegura l'alumatge de la mescla [[aire]]-[[carburant]] gràcias a una aumentacion de la [[pression]] que permet d'agantar sa [[temperatura]] d'auto-inflamacion<ref>Per aquela rason, lo [[motor Diesel]] es tanben dich [[motor d'alumatge per compression]].</ref>. Lo [[rendiment]] d'aquelei [[motor]]s es de l'òrdre de 30 a 45%. Aquelei valors relativament feblas s'explican per la pèrda d'[[energia quimica]] (pompatge, fretaments mecanics, [[calor]]...)<ref>Pasmens, es possible de recuperar una partida de la [[calor]] per alimentar d'autreis organs de l'automobila (sistèmas de [[caufatge]]...).</ref>. ==== Lo motor electric ==== {{veire|Veitura electrica}} Apareguda au sègle XIX, la [[veitura electrica]] suscita un interès important dempuei la fin dau sègle XX car son [[impacte environamentau]] es − en teoria − pus feble qu'una veitura termica [[tradicion]]ala. Sa propulsion es assegurada per un ò mai d'un [[motor electric]] que posan son [[energia]] d'[[accumulator electric|accumulators electrics]]. Dins lei fasas de frenatge, lei motors electrics modèrnes son tanben capables de convertir una partida de l'[[energia cinetica]] de l'automobila per tornar cargar leis [[accumulator electric|accumulators]]. Dos tipes de motors electrics son utilizats dins l'industria automobila modèrna. Son definits per la natura dau [[corrent electric]] : [[corrent continü|continü]] ò [[corrent alternatiu|alternatiu]]. Pasmens, lo foncionament generau dei doas familhas es relativament similar. L'[[energia electrica]] es transmesa ai [[bobina (electricitat)|bobina]]s dau [[rotor]] e/ò de l'[[estator]] que, per [[induccion magnetica]] amb leis asimants de l'autra partida, entraïnan la [[rotacion]] dau [[rotor]]. Coma lei [[maquina|maquinas]] [[maquina electrica|electricas]] son reversiblas, aqueu principi explica la possibilitat de recargar l'[[accumulator electric|accumulator]] durant lei frenatges. ==== Lo motor ibrid ==== {{veire|Propulsion ibrida}} La [[propulsion ibrida]] es basada sus lo principi d'una associacion entre un [[motor termic]] e un [[motor electric]]. L'idèa es d'esplechar lei ponchs fòrts dei dos sistèmas de [[motor]]izacion per prepausar una automobila amb un [[impacte environamentau]] reduch. Es donc un concèpte que conoís un desvolopament important dempuei lo començament dau sègle XXI. Ansin, lo [[motor termic]] assegura la propulsion ai [[velocitat]]s importantas e permet de recargar leis [[accumulator electric|accumulators electrics]] dau [[motor electric]]. Pòu tanben o remplaçar en cas de besonh. De son caire, lo [[motor electric]] es utilizat ai [[velocitat]]s feblas, çò que permet normalament de redurre leis emissions de [[gas]] dins lei zònas [[vila|urbanas]]. Dins aquò, la concepcion d'un veïcul ibrid es un pretzfach fòrça complèx car necessita lo desvolopament d'una partida [[electronica]] capabla de gerir lei relacions entre lei dos [[motor]]s. De mai, dins certanei cas, la [[massa]] de l'alimentacion [[electricitat|electrica]] entraïna una aumentacion de la consumacion dau motor termic. === La transmission === La transmission es l'ensemble mecanic que, per permetre lo desplaçament de l'automobila, transmet lo coble de l'aubre de sortida dau [[motor]] vèrs lei [[ròda]]s. ==== La transmission primària ==== {{veire|Bóstia de cambi}} La [[bóstia de cambi]] es un organ mecanic que permet d'adaptar lo coble motor disponible ai besonhs dau conductor. En particular, optimiza la la [[velocitat]] de [[rotacion]] dau [[motor]] per s'adaptar ai variacions de la [[velocitat]] de desplaçament dau veïcul, de la penda de la [[rota]] ò de la [[massa]] de la carga transportada. Per aquò, una [[bóstia de cambi]] es constituida de [[pinhon (mecanica)|pinhons]] mobils e fixs montats sus d'aisses e estremats dins un [[cartèr]] estanc e lubrificat. Aqueu sistèma permet de modificar lo rapòrt de demultiplicacion, es a dire la relacion entre la velocitat de rotacion dau [[motor]] e aquela dei [[ròda]]s motritz. A l'aplant ò per permetre lo passatge entre dos pinhons diferents, la [[bóstia de cambi]] es acoblada au [[motor]] per lo mejan d'un [[embraiatge]], un element que permet d'isolar, d'un biais temporari, la transmission dau motor. Existís plusors modèls de [[bóstia de cambi]]. Lo pus simple es la bóstia manuala qu'es totalament gerida per lo conductor. La bóstia robotizada es relativament similara a la bóstia manuala mai lei cambiaments de rapòrts son realizats per d'accionaires (idraulics ò electromecanics). Lo conductor pòu dirigir son utilizacion ò laissar l'[[automata]] [[electronica|electronic]] decidir dei cambiaments. Lei bóstias automaticas son totalament contrarotladas per un [[automata]] [[electronica|electronic]]. Enfin, lei bóstias de variacion continua son concebudas a l'entorn de doas [[carrèla]]s, de [[diamètre]] variable, liadas per una [[correja]]. Gràcias a un sistèma de variacion automatica dei diamètres dei carrèlas, un tau sistèma permet una adaptacion rapida dau coble motor. ==== La transmission segondària ==== {{veire|Transmission segondària}} La [[transmission segondària]] es lo sistèma que permet de transmetre lo coble motor, adaptat per la [[bóstia de cambi]], ai [[ròda]]s. Aqueu ròtle es generalament tengut per lo [[pònt (mecanica)|pònt]], una pèça liada ai ròdas motritz per dos aubres dotats de [[cardan]]s. Aquel organ intègra un [[diferenciau]] que permet de donar una velocitat diferenta ai ròdas d'un meteis eissiu (per exemple, dins un contorn). Tres metòdes de transmission existisson. La [[traccion (automobila)|traccion]] es caracterizada per l'aplicacion de la poissança dau motor sus lei [[ròda]]s avans. L'automobila es ansin tirada. Lo principi invèrs es utilizat sus lei [[propulsion (automobila)|propulsions]] onte lo coble motor es dirigit vèrs lei ròdas de darrier. Enfin, dins una [[transmission integrala]], lei dos sistèmas coexistisson per permetre un maximom de mobilitat, especialament per un usatge tot-terren. === Lo contacte amb lo sòu === ==== Lei ròdas ==== {{veire|Ròda}} Una automobila dispausa generalament de quatre [[ròda]]s e d'una [[ròda de secors]]<ref>Pasmens, dempuei leis [[ans 2000]], la [[ròda de secors]] es mai e mai remplaçada per una ròda estrecha permetent de rotlar a una velocitat reducha fins a un [[garatge]].</ref>. Aquelei [[ròda]]s son formadas per un pneumatic montat sus una [[genta]]. Aquel ensemble constituís un espaci estanc generalament gonflat d'[[aire]]<ref>Dins certanei cas, es possible d'utilizar un autre [[gas]] ([[azòt]]...).</ref>. Lei [[pnèu]]s an un ròtle fòrça important car son l'interfàcia entre lo veïcul e lo sòu. Per aquela rason, participan a l'establiment d'accions mecanicas dau sòu sus lo veïcul ([[fren]]atge, [[acceleracion]]...). Existís plusors tipes diferents adaptats ai condicions d'aderéncia ([[plueja]], [[nèu]]...). Necessitan una entretenença e de cambiaments regulars per mantenir sei performàncias. ==== La suspension ==== {{veire|Suspension de veïcul}} Lei [[suspension d'un veïcul|suspension]]s son leis elements que permèton de liar lei [[massa]]s penjadas ([[motor]], quadre...) e lei [[massa]]s non penjadas ([[ròda]]s, sistèma de freinatge...). La suspension dau quadre assegura la liason entre lo quadre e lei [[ròda]]s. Assegura la tenguda de ròda, lo confòrt dei passatgiers, la reduccion de l'[[energia]] transmesa dins l'estructura de l'automobila per leis irregularitats de la [[rota]]. Dins la màger part dei cas, es compausada d'un sistèma de braç associats a de [[ressòrts]] e un amortidor idraulic. Constituís ansin una liason elastica entre lo quadre e cada [[ròda]] dau veïcul. Uei, de dispositius [[electronica|electronics]] complètan sovent aqueleis elements per melhorar son eficacitat. La suspension motor assegura la liason entre lo quadre e lo [[motor]]. Permet de demenir lei vibracions transmesas per lo [[motor]] a l'estructura de l'automobila. Aquò permet de melhorar lo confòrt dei passatgiers e la fisabilitat generala dei pèças mecanicas que compausan lo veïcul. Lei liasons elasticas, generalament constituidas de [[cauchó]], son privilegiadas. === La conducha === ==== La direccion e lei pedalas ==== {{veire|Direccion (automobila)}} Lo sistèma de [[direccion (automobila)|direccion]] permet d'orientar l'automobila dins la direccion desirada. Es compausada de plusors pèças. Sa premiera partida es lo [[volant]], un dispositiu de comanda manuala qu'es tengut per lo conductor. Sa segonda partida es la colona de direccion que permet de transmetre lo coble aplicat sus lo [[volant]] ai bieletas de direccion (liadas ai [[ròda]]s) per lo mejan de la caisseta de direccion. Existís dos tipes de caissetas : siá un sistèma pilhon que s'engrana sus un [[cremascle]] siá un sistèma de [[vitz]] amb una circulacion de bilhas. Enfin, dins leis automobilas modèrnas, un sistèma d'ajuda es sovent associat a la [[direccion (automobila)|direccion]] per limitar l'esfòrç necessari a l'aplicacion d'un coble sus lo [[volant]]. Es basat sus de sistèmas adaptatius que permèton d'amplificar lei movements donats per lo conductor. {{veire|Pedala (mecanica)}} Lei [[pedala (mecanica)|pedalas]] son un ensemble de comandas que permèton au conductor d'agir sus lo grop motopropulsor de l'automobila e sus lo sistèma principau de [[fren]]atge. En [[Occitània]], la màger part dei veituras tènon tres pedalas. A senèstra, la pedala d'embraiatge permet de cambiar lei marchas en desacoblant la [[bóstia de cambi]] e lo [[motor]]. Au centre, se tròba la pedala dau sistèma de frenatge. A drecha, la pedala de l'accelerator permet d'aumentar la [[velocitat]] dau veïcul. Dins leis automobilas equipats d'una bóstia de cambi automatica, i a pas de pedala d'embraiatge. Enfin, plaçada au nivèu dau [[volant]], la [[taula de bòrd]] permet d'afichar d'informacions sus lo foncionament dau veïcul coma la [[velocitat]], lo nivèu de la resèrva de [[carburat]] e la [[temperatura]] dau [[motor]]. D'alarmas pòdon tanben sinhalar un problema coma una pression insufisenta dins lei [[pneumatic]]s. ==== Lei sistèmas de frenatge ==== {{veire|Fren}} Una automobila tèn plusors sistèmas de [[fren]]atge que permèton de demenir la [[velocitat]] dau veïcul ò de l'immobilizar. Lo premier es lo « fren motor » que consistís a utilizar l'[[inercia]] dau [[motor]] per alentir la veitura. Per aquò, lo conductor arrèsta d'utilizar la pedala d'acceleracion, çò qu'empacha l'intrada de [[carburant]] dins lo motor. Òr, sensa l'apòrt de l'[[energia]] eissida de la [[combustion]] dau carburant, lo motor es obligat d'utilizar l'[[energia cinetica]] de l'automobila per comprimir l'[[aire]] admés dedins. Aquò engendra una resisténcia mai ò mens fòrta a l'avançament. Dins lei veïculs electrics, un efiech similar es obtengut dau meteis biais. Pasmens, dins aqueu cas, la veitura utiliza l'energia cinetica per recargar seis accumulators, çò que l'empedís d'aumentar sa [[velocita]]. Lo sistèma de frenatge principau es dirigit per la pedala de frenatge. Permet una accion pus rapida gràcias a l'entraïnament de frens idraulics qu'intervènon dirèctament sus lei [[ròda]]s. L'energia dau veïcul es alora dissipada sota forma de [[calor]]. Per assegurar son eficacitat, aquelei frens son generalament contrarotlats per de dispositius idraulics ò electronics. Enfin, es possible de blocar totalament lo movement dei [[ròda]]s gràcias au fren d'estacionament. Aqueu fren es utilizat per l'estacionament dau veïcul ò dins de situacions d'urgéncia. === Leis organs de seguretat === ==== La seguretat activa ==== [[Fichièr:2005 winter road dipped beam.jpg|thumb|right|Utilizacion de lumes per esclairar una [[rota]] de [[nuech]].]] Leis organs de seguretat « activa » designan l'ensemble deis elements que son més en òbra dins l'utilizacion d'una automobila per defugir un accident. Son generalament gropats dins tres ensembles principaus. Lei dispositius d'esclairatge permèton d'esclairar la [[rota]] de [[nuech]] ò d'informar d'autrei veïculs sus leis accions dau conductor (lumes de posicion, lumes roges de frenatge...). Dins certanei modèls recents, i a tanben de lumes utilizats durant la jornada per melhorar la visibilitat de l'automobila per leis autrei conductors. Lei [[retrovisor]]s son destinats a facilitar l'observacion de l'environament immediat. Son compausats d'un [[miralh|mirau]] orientables que permèton de veire a l'arrier. Enfin, leis eissugaveires e lo lavavitra permèton de netetjar lo [[parabrisa]] per melhorar la visibilitat dau conductor. ==== La seguretat passiva ==== Leis organs de seguretat « passiva » designan principalament l'ensemble deis elements destinats a redurre la gravitat d'un accident. Dins una automobila, fòrça elements participan a aquel objectiu siá d'un biais dirècte siá d'un biais indirècte. Dins la premiera partida, se tròban de pèças dirèctament concebudas per protegir lo conductor coma lei [[paratuert]]s, lei [[cencha de seguretat|cenchas de seguretat]], leis [[airbag]]s e leis [[arcèu de seguretat|arcèus de seguretat]]. En revènge, una colona de direccion fabricada per se rompre en defòra de l'abitacle fa partida dau segond grop d'equipaments de seguretat passiva. == Lei diferents tipes d'automobila == {{veire|Segment automobil}} === Lei ciutadinas === [[Fichièr:Fiat Panda front 20071205.jpg|thumb|right|[[Fiat Panda]], un exemple de ciutadina.]] {{veire|Ciutadina}} Lei automobilas « ciutadinas » son d'automobilas pichonas, d'una longor maximala de 3,70 m, que son adaptadas ai desplaçaments e ais estacionaments dins lei zònas urbanas. De mai, son sovent de veïculs d'intrada de gamma amb un còst limitat. Lei pus pichonas an solament doas plaças mai la màger part dei modèls actuaus pòdon transportar quatre passatgiers. Un autre interès d'aqueu tipe d'automobila es sa poissança febla que permet de redurre sa consumacion de [[carburant]]. === Leis ciutadinas polivalentas === === Leis automobilas compactas === === Lei berlinas familialas === === Lei berlinas de luxe === === Lei veïculs utilitaris espòrt === === Lei pick-up === === Lei veituras d'espòrt === == L'industria e la consumacion automobila == === Lo sector industriau automobil === {{veire|Industria automobila}} L'[[industria automobila]] es una partida importanta de l'[[economia]] modèrna en causa dau ròtle centrau de l'automobila dins lei país desvolopats. Es organizada a l'entorn de tres ensembles principaus. Lo premier es compausat de companhiás especializadas dins la fabricacion de [[Pèça destacada|pèças destacadas]]. Lo segond es format per lei conceptors e leis assemblaires dei veïculs que son dichs « [[constructor automobil|constructors automobils]] ». Enfin, lo darrier es constituit per lei rets de venda. [[Istòria|Istoricament]], lei [[constructor automobil|constructors automobils]] son lo segment dominant. D'efiech, fòrça grops multinacionaus son capables de fabricar una partida importanta dei pèças necessàrias a lor produccion e de metre en plaça de magazins de venda. Pasmens, aquò es pas totjorn possible, especialament per d'equipaments complèxs coma lei [[pneumatic]]s. La produccion d'automobilas dins lo mond agantèt un maximom en [[2017]] amb 97,3 milions de veïculs fabricats. Pasmens, a l'ora d'ara, l'industria es trebolada per leis efiechs de la [[crisi dei semiconductors]] e de la [[pandemia de covid-19]]. Ansin, lo nombre d'unitats produchas demeniguèt a 77,6 milions en [[2020]]. Aquela annada, lei constructors pus importants èran [[Volkswagen]], [[Toyota]], [[Renault]]-[[Nissan]], [[General Motors]], [[Ford]], [[Honda]], [[Stellantis]] e [[Suzuki]]. Au nivèu dei país productors, l'industria automobila conoís de transformacions importantas dempuei leis [[ans 1980]]-[[ans 1990|1990]]. D'efiech, en causa dei politicas de deslocalizacion e de recèrca dau profiech mesas en òbra en Occident, fòrça país productors istorics coma [[Alemanha]], [[França]] ò [[Itàlia]] dèvon faciar una reduccion importanta de son teissut industriau automobil. Dins una mendra mesura, aqueu fenomèn tòca tanben leis [[USA|Estats Units]] e [[Japon]]. En parallèl, una segonda tendància es aquela de l'emergéncia de mercats novèus dins de país en cors de desvolopament, generalament en [[Asia]]. Ansin, lei productors principaus de veïculs se tròban desenant en [[Asia]] e en [[America Latina]]. {| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |+ '''País productors d'automobilas en 2021''' |- |'''Reng''' |'''País''' |'''Produccion (en veïculs)''' |- |1 |[[Fichièr:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg|20px]] [[Republica Populara de China|China]] |{{formatnum:26082220}} |- |2 |[[Fichièr:Flag_of_the_United_States.svg|20px]] [[USA|Estats Units d'America]] |{{formatnum:9167214}} |- |3 |[[Fichièr:Flag_of_Japan.svg|20px]] [[Japon]] |{{formatnum:7846955}} |- |4 |[[Fichièr:Flag_of_India.svg|20px]] [[Índia]] |{{formatnum:4399112}} |- |5 |[[Fichièr:Flag_of_South_Korea.svg|20px]] [[Corèa dau Sud]] |{{formatnum:3462404}} |- |6 |[[Fichièr:Flag of Germany.svg|20px]] [[Alemanha]] |{{formatnum:3308692}} |- |7 |[[Fichièr:Flag of Mexico.svg|20px]] [[Mexic]] |{{formatnum:3145653}} |- |8 |[[Fichièr:Flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasil]] |{{formatnum:2248253}} |- |9 |[[Fichièr:Flag of Spain.svg|20px]] [[Espanha]] |{{formatnum:2098133}} |- |10 |[[Fichièr:Flag of Thailand.svg|20px]] [[Tailàndia]] |{{formatnum:1685705}} |} === La concepcion e la fabricacion d'una veitura === ==== La concepcion ==== ==== La pressa ==== ==== La pintura ==== ==== Lo montatge ==== === La distribucion mondiala deis automobilas === == La proteccion de l'environament == == Annèxas == === Liames intèrnes === <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> * [[Bóstia de cambi]]. * [[Direccion (automobila)|Direccion]]. * [[Fren]]. * [[Motor de combustion intèrna]]. ** [[Motor d'alumatge comandat]]. ** [[Motor Diesel]]. * [[Propulsion (automobila)|Propulsion]]. * [[Ròda]]. * [[Suspension de veïcul|Suspension]]. * [[Traccion (automobila)|Traccion]]. * [[Transmission integrala]]. * [[Transmission segondària]]. * [[Veitura electrica]]. * [[Volant]]. </div> === Bibliografia === === Nòtas e referéncias === <references/> [[Categoria:Automobila|*]] ai4t6rzgoh2uhlgqo8x51gotbmux32u 2321946 2321945 2022-08-04T19:49:53Z Nicolas Eynaud 6858 /* Lei ciutadinas */ wikitext text/x-wiki {{1000 fondamentals}} {{Dialècte Provençau}} {{article en construccion}} == Istòria == {{veire|Istòria de l'automobila}} == Lo foncionament d'una automobila == === Lo motor === La [[motor]]izacion es l'element centrau dau foncionament d'una automobila. Assegura la transformacion d'una [[energia]] non mecanica en energia mecanica e permet ansin de produrre un [[trabalh (fisica)|trabalh]] capable de metre en movement lo veïcul. Es sovent caracterizat per tres proprietats principalas que son l'origina de l'[[energia]] non mecanica utilizada, sa [[poissança]] e son [[coble (fisica)|coble]]. ==== Lo motor termic ==== {{veire|Motor de combustion intèrna}} Au començament dau sègle XXI, lei [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] asseguran la propulsion de la màger part deis automobilas. Per aquò, transforma l'[[energia quimica]] d'un [[carburant]] qu'engendra una [[reaccion quimica|reaccion]] de [[combustion]] quand es mesclat amb l'[[aire]]. La produccion de l'[[energia]] mecanica es realizada per la mesa en movement d'un sistèma [[biela]]-[[manivèla]] per lei [[gas]] e per l'[[energia termica]] d'aquela reaccion. Generalament, lo carburant es menat de la sèrva au motor per una [[pompa]]. Pasmens, existís egalament de [[carburant]]s [[gas]]ós, coma lo [[gas de petròli liquefiat|GPL]], onte l'arribada dau carburant es l'òbra d'un destendor. Lo sistèma [[biela]]-[[manivèla]] permet de crear un [[coble (fisica)|coble]] segon lo principi seguent : lei [[gas]] exercisson una [[pression]] sus un [[piston]] qu'entraïna una [[biela]] liada a un [[virabiquí]]. La [[rotacion]] d'aqueu darrier es a l'origina dau [[coble (fisica)|coble]] dau [[motor]]. Generalament, un [[motor termic]] es constituit de plusors [[piston]]s e ensembles [[biela]]-[[manivèla]] que son liats a un meteis [[virabiquí]]. Dos tipes de [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] son utilizats per leis automobilas modèrnas. Lo premier es lo [[motor d'alumatge comandat]] o [[motor d'esséncia]]. Dins un tau motor, la mescla d'[[aire]] e de [[carburant]] es enflamada per una beluga congreada per una [[bogia (motor)|bogia]]. Lo segond es lo [[motor Diesel]] qu'assegura l'alumatge de la mescla [[aire]]-[[carburant]] gràcias a una aumentacion de la [[pression]] que permet d'agantar sa [[temperatura]] d'auto-inflamacion<ref>Per aquela rason, lo [[motor Diesel]] es tanben dich [[motor d'alumatge per compression]].</ref>. Lo [[rendiment]] d'aquelei [[motor]]s es de l'òrdre de 30 a 45%. Aquelei valors relativament feblas s'explican per la pèrda d'[[energia quimica]] (pompatge, fretaments mecanics, [[calor]]...)<ref>Pasmens, es possible de recuperar una partida de la [[calor]] per alimentar d'autreis organs de l'automobila (sistèmas de [[caufatge]]...).</ref>. ==== Lo motor electric ==== {{veire|Veitura electrica}} Apareguda au sègle XIX, la [[veitura electrica]] suscita un interès important dempuei la fin dau sègle XX car son [[impacte environamentau]] es − en teoria − pus feble qu'una veitura termica [[tradicion]]ala. Sa propulsion es assegurada per un ò mai d'un [[motor electric]] que posan son [[energia]] d'[[accumulator electric|accumulators electrics]]. Dins lei fasas de frenatge, lei motors electrics modèrnes son tanben capables de convertir una partida de l'[[energia cinetica]] de l'automobila per tornar cargar leis [[accumulator electric|accumulators]]. Dos tipes de motors electrics son utilizats dins l'industria automobila modèrna. Son definits per la natura dau [[corrent electric]] : [[corrent continü|continü]] ò [[corrent alternatiu|alternatiu]]. Pasmens, lo foncionament generau dei doas familhas es relativament similar. L'[[energia electrica]] es transmesa ai [[bobina (electricitat)|bobina]]s dau [[rotor]] e/ò de l'[[estator]] que, per [[induccion magnetica]] amb leis asimants de l'autra partida, entraïnan la [[rotacion]] dau [[rotor]]. Coma lei [[maquina|maquinas]] [[maquina electrica|electricas]] son reversiblas, aqueu principi explica la possibilitat de recargar l'[[accumulator electric|accumulator]] durant lei frenatges. ==== Lo motor ibrid ==== {{veire|Propulsion ibrida}} La [[propulsion ibrida]] es basada sus lo principi d'una associacion entre un [[motor termic]] e un [[motor electric]]. L'idèa es d'esplechar lei ponchs fòrts dei dos sistèmas de [[motor]]izacion per prepausar una automobila amb un [[impacte environamentau]] reduch. Es donc un concèpte que conoís un desvolopament important dempuei lo començament dau sègle XXI. Ansin, lo [[motor termic]] assegura la propulsion ai [[velocitat]]s importantas e permet de recargar leis [[accumulator electric|accumulators electrics]] dau [[motor electric]]. Pòu tanben o remplaçar en cas de besonh. De son caire, lo [[motor electric]] es utilizat ai [[velocitat]]s feblas, çò que permet normalament de redurre leis emissions de [[gas]] dins lei zònas [[vila|urbanas]]. Dins aquò, la concepcion d'un veïcul ibrid es un pretzfach fòrça complèx car necessita lo desvolopament d'una partida [[electronica]] capabla de gerir lei relacions entre lei dos [[motor]]s. De mai, dins certanei cas, la [[massa]] de l'alimentacion [[electricitat|electrica]] entraïna una aumentacion de la consumacion dau motor termic. === La transmission === La transmission es l'ensemble mecanic que, per permetre lo desplaçament de l'automobila, transmet lo coble de l'aubre de sortida dau [[motor]] vèrs lei [[ròda]]s. ==== La transmission primària ==== {{veire|Bóstia de cambi}} La [[bóstia de cambi]] es un organ mecanic que permet d'adaptar lo coble motor disponible ai besonhs dau conductor. En particular, optimiza la la [[velocitat]] de [[rotacion]] dau [[motor]] per s'adaptar ai variacions de la [[velocitat]] de desplaçament dau veïcul, de la penda de la [[rota]] ò de la [[massa]] de la carga transportada. Per aquò, una [[bóstia de cambi]] es constituida de [[pinhon (mecanica)|pinhons]] mobils e fixs montats sus d'aisses e estremats dins un [[cartèr]] estanc e lubrificat. Aqueu sistèma permet de modificar lo rapòrt de demultiplicacion, es a dire la relacion entre la velocitat de rotacion dau [[motor]] e aquela dei [[ròda]]s motritz. A l'aplant ò per permetre lo passatge entre dos pinhons diferents, la [[bóstia de cambi]] es acoblada au [[motor]] per lo mejan d'un [[embraiatge]], un element que permet d'isolar, d'un biais temporari, la transmission dau motor. Existís plusors modèls de [[bóstia de cambi]]. Lo pus simple es la bóstia manuala qu'es totalament gerida per lo conductor. La bóstia robotizada es relativament similara a la bóstia manuala mai lei cambiaments de rapòrts son realizats per d'accionaires (idraulics ò electromecanics). Lo conductor pòu dirigir son utilizacion ò laissar l'[[automata]] [[electronica|electronic]] decidir dei cambiaments. Lei bóstias automaticas son totalament contrarotladas per un [[automata]] [[electronica|electronic]]. Enfin, lei bóstias de variacion continua son concebudas a l'entorn de doas [[carrèla]]s, de [[diamètre]] variable, liadas per una [[correja]]. Gràcias a un sistèma de variacion automatica dei diamètres dei carrèlas, un tau sistèma permet una adaptacion rapida dau coble motor. ==== La transmission segondària ==== {{veire|Transmission segondària}} La [[transmission segondària]] es lo sistèma que permet de transmetre lo coble motor, adaptat per la [[bóstia de cambi]], ai [[ròda]]s. Aqueu ròtle es generalament tengut per lo [[pònt (mecanica)|pònt]], una pèça liada ai ròdas motritz per dos aubres dotats de [[cardan]]s. Aquel organ intègra un [[diferenciau]] que permet de donar una velocitat diferenta ai ròdas d'un meteis eissiu (per exemple, dins un contorn). Tres metòdes de transmission existisson. La [[traccion (automobila)|traccion]] es caracterizada per l'aplicacion de la poissança dau motor sus lei [[ròda]]s avans. L'automobila es ansin tirada. Lo principi invèrs es utilizat sus lei [[propulsion (automobila)|propulsions]] onte lo coble motor es dirigit vèrs lei ròdas de darrier. Enfin, dins una [[transmission integrala]], lei dos sistèmas coexistisson per permetre un maximom de mobilitat, especialament per un usatge tot-terren. === Lo contacte amb lo sòu === ==== Lei ròdas ==== {{veire|Ròda}} Una automobila dispausa generalament de quatre [[ròda]]s e d'una [[ròda de secors]]<ref>Pasmens, dempuei leis [[ans 2000]], la [[ròda de secors]] es mai e mai remplaçada per una ròda estrecha permetent de rotlar a una velocitat reducha fins a un [[garatge]].</ref>. Aquelei [[ròda]]s son formadas per un pneumatic montat sus una [[genta]]. Aquel ensemble constituís un espaci estanc generalament gonflat d'[[aire]]<ref>Dins certanei cas, es possible d'utilizar un autre [[gas]] ([[azòt]]...).</ref>. Lei [[pnèu]]s an un ròtle fòrça important car son l'interfàcia entre lo veïcul e lo sòu. Per aquela rason, participan a l'establiment d'accions mecanicas dau sòu sus lo veïcul ([[fren]]atge, [[acceleracion]]...). Existís plusors tipes diferents adaptats ai condicions d'aderéncia ([[plueja]], [[nèu]]...). Necessitan una entretenença e de cambiaments regulars per mantenir sei performàncias. ==== La suspension ==== {{veire|Suspension de veïcul}} Lei [[suspension d'un veïcul|suspension]]s son leis elements que permèton de liar lei [[massa]]s penjadas ([[motor]], quadre...) e lei [[massa]]s non penjadas ([[ròda]]s, sistèma de freinatge...). La suspension dau quadre assegura la liason entre lo quadre e lei [[ròda]]s. Assegura la tenguda de ròda, lo confòrt dei passatgiers, la reduccion de l'[[energia]] transmesa dins l'estructura de l'automobila per leis irregularitats de la [[rota]]. Dins la màger part dei cas, es compausada d'un sistèma de braç associats a de [[ressòrts]] e un amortidor idraulic. Constituís ansin una liason elastica entre lo quadre e cada [[ròda]] dau veïcul. Uei, de dispositius [[electronica|electronics]] complètan sovent aqueleis elements per melhorar son eficacitat. La suspension motor assegura la liason entre lo quadre e lo [[motor]]. Permet de demenir lei vibracions transmesas per lo [[motor]] a l'estructura de l'automobila. Aquò permet de melhorar lo confòrt dei passatgiers e la fisabilitat generala dei pèças mecanicas que compausan lo veïcul. Lei liasons elasticas, generalament constituidas de [[cauchó]], son privilegiadas. === La conducha === ==== La direccion e lei pedalas ==== {{veire|Direccion (automobila)}} Lo sistèma de [[direccion (automobila)|direccion]] permet d'orientar l'automobila dins la direccion desirada. Es compausada de plusors pèças. Sa premiera partida es lo [[volant]], un dispositiu de comanda manuala qu'es tengut per lo conductor. Sa segonda partida es la colona de direccion que permet de transmetre lo coble aplicat sus lo [[volant]] ai bieletas de direccion (liadas ai [[ròda]]s) per lo mejan de la caisseta de direccion. Existís dos tipes de caissetas : siá un sistèma pilhon que s'engrana sus un [[cremascle]] siá un sistèma de [[vitz]] amb una circulacion de bilhas. Enfin, dins leis automobilas modèrnas, un sistèma d'ajuda es sovent associat a la [[direccion (automobila)|direccion]] per limitar l'esfòrç necessari a l'aplicacion d'un coble sus lo [[volant]]. Es basat sus de sistèmas adaptatius que permèton d'amplificar lei movements donats per lo conductor. {{veire|Pedala (mecanica)}} Lei [[pedala (mecanica)|pedalas]] son un ensemble de comandas que permèton au conductor d'agir sus lo grop motopropulsor de l'automobila e sus lo sistèma principau de [[fren]]atge. En [[Occitània]], la màger part dei veituras tènon tres pedalas. A senèstra, la pedala d'embraiatge permet de cambiar lei marchas en desacoblant la [[bóstia de cambi]] e lo [[motor]]. Au centre, se tròba la pedala dau sistèma de frenatge. A drecha, la pedala de l'accelerator permet d'aumentar la [[velocitat]] dau veïcul. Dins leis automobilas equipats d'una bóstia de cambi automatica, i a pas de pedala d'embraiatge. Enfin, plaçada au nivèu dau [[volant]], la [[taula de bòrd]] permet d'afichar d'informacions sus lo foncionament dau veïcul coma la [[velocitat]], lo nivèu de la resèrva de [[carburat]] e la [[temperatura]] dau [[motor]]. D'alarmas pòdon tanben sinhalar un problema coma una pression insufisenta dins lei [[pneumatic]]s. ==== Lei sistèmas de frenatge ==== {{veire|Fren}} Una automobila tèn plusors sistèmas de [[fren]]atge que permèton de demenir la [[velocitat]] dau veïcul ò de l'immobilizar. Lo premier es lo « fren motor » que consistís a utilizar l'[[inercia]] dau [[motor]] per alentir la veitura. Per aquò, lo conductor arrèsta d'utilizar la pedala d'acceleracion, çò qu'empacha l'intrada de [[carburant]] dins lo motor. Òr, sensa l'apòrt de l'[[energia]] eissida de la [[combustion]] dau carburant, lo motor es obligat d'utilizar l'[[energia cinetica]] de l'automobila per comprimir l'[[aire]] admés dedins. Aquò engendra una resisténcia mai ò mens fòrta a l'avançament. Dins lei veïculs electrics, un efiech similar es obtengut dau meteis biais. Pasmens, dins aqueu cas, la veitura utiliza l'energia cinetica per recargar seis accumulators, çò que l'empedís d'aumentar sa [[velocita]]. Lo sistèma de frenatge principau es dirigit per la pedala de frenatge. Permet una accion pus rapida gràcias a l'entraïnament de frens idraulics qu'intervènon dirèctament sus lei [[ròda]]s. L'energia dau veïcul es alora dissipada sota forma de [[calor]]. Per assegurar son eficacitat, aquelei frens son generalament contrarotlats per de dispositius idraulics ò electronics. Enfin, es possible de blocar totalament lo movement dei [[ròda]]s gràcias au fren d'estacionament. Aqueu fren es utilizat per l'estacionament dau veïcul ò dins de situacions d'urgéncia. === Leis organs de seguretat === ==== La seguretat activa ==== [[Fichièr:2005 winter road dipped beam.jpg|thumb|right|Utilizacion de lumes per esclairar una [[rota]] de [[nuech]].]] Leis organs de seguretat « activa » designan l'ensemble deis elements que son més en òbra dins l'utilizacion d'una automobila per defugir un accident. Son generalament gropats dins tres ensembles principaus. Lei dispositius d'esclairatge permèton d'esclairar la [[rota]] de [[nuech]] ò d'informar d'autrei veïculs sus leis accions dau conductor (lumes de posicion, lumes roges de frenatge...). Dins certanei modèls recents, i a tanben de lumes utilizats durant la jornada per melhorar la visibilitat de l'automobila per leis autrei conductors. Lei [[retrovisor]]s son destinats a facilitar l'observacion de l'environament immediat. Son compausats d'un [[miralh|mirau]] orientables que permèton de veire a l'arrier. Enfin, leis eissugaveires e lo lavavitra permèton de netetjar lo [[parabrisa]] per melhorar la visibilitat dau conductor. ==== La seguretat passiva ==== Leis organs de seguretat « passiva » designan principalament l'ensemble deis elements destinats a redurre la gravitat d'un accident. Dins una automobila, fòrça elements participan a aquel objectiu siá d'un biais dirècte siá d'un biais indirècte. Dins la premiera partida, se tròban de pèças dirèctament concebudas per protegir lo conductor coma lei [[paratuert]]s, lei [[cencha de seguretat|cenchas de seguretat]], leis [[airbag]]s e leis [[arcèu de seguretat|arcèus de seguretat]]. En revènge, una colona de direccion fabricada per se rompre en defòra de l'abitacle fa partida dau segond grop d'equipaments de seguretat passiva. == Lei diferents tipes d'automobila == {{veire|Segment automobil}} === Lei ciutadinas === [[Fichièr:Fiat Panda front 20071205.jpg|thumb|right|[[Fiat Panda]], un exemple de ciutadina.]] {{veire|Ciutadina}} Lei automobilas « ciutadinas » son d'automobilas pichonas, d'una longor maximala de 3,70 m, que son adaptadas ai desplaçaments e ais estacionaments dins lei zònas urbanas. De mai, son sovent de veïculs d'intrada de gamma amb un còst limitat. Lei pus pichonas an solament doas plaças mai la màger part dei modèls actuaus pòdon transportar quatre passatgiers. Un autre interès d'aqueu tipe d'automobila es sa poissança febla que permet de redurre sa consumacion de [[carburant]]. La [[Fiat Panda]], la [[Renault Twingo]] e la [[Smart Fortwo]] son d'exemples de veituras d'aquela categoria. === Leis ciutadinas polivalentas === === Leis automobilas compactas === === Lei berlinas familialas === === Lei berlinas de luxe === === Lei veïculs utilitaris espòrt === === Lei pick-up === === Lei veituras d'espòrt === == L'industria e la consumacion automobila == === Lo sector industriau automobil === {{veire|Industria automobila}} L'[[industria automobila]] es una partida importanta de l'[[economia]] modèrna en causa dau ròtle centrau de l'automobila dins lei país desvolopats. Es organizada a l'entorn de tres ensembles principaus. Lo premier es compausat de companhiás especializadas dins la fabricacion de [[Pèça destacada|pèças destacadas]]. Lo segond es format per lei conceptors e leis assemblaires dei veïculs que son dichs « [[constructor automobil|constructors automobils]] ». Enfin, lo darrier es constituit per lei rets de venda. [[Istòria|Istoricament]], lei [[constructor automobil|constructors automobils]] son lo segment dominant. D'efiech, fòrça grops multinacionaus son capables de fabricar una partida importanta dei pèças necessàrias a lor produccion e de metre en plaça de magazins de venda. Pasmens, aquò es pas totjorn possible, especialament per d'equipaments complèxs coma lei [[pneumatic]]s. La produccion d'automobilas dins lo mond agantèt un maximom en [[2017]] amb 97,3 milions de veïculs fabricats. Pasmens, a l'ora d'ara, l'industria es trebolada per leis efiechs de la [[crisi dei semiconductors]] e de la [[pandemia de covid-19]]. Ansin, lo nombre d'unitats produchas demeniguèt a 77,6 milions en [[2020]]. Aquela annada, lei constructors pus importants èran [[Volkswagen]], [[Toyota]], [[Renault]]-[[Nissan]], [[General Motors]], [[Ford]], [[Honda]], [[Stellantis]] e [[Suzuki]]. Au nivèu dei país productors, l'industria automobila conoís de transformacions importantas dempuei leis [[ans 1980]]-[[ans 1990|1990]]. D'efiech, en causa dei politicas de deslocalizacion e de recèrca dau profiech mesas en òbra en Occident, fòrça país productors istorics coma [[Alemanha]], [[França]] ò [[Itàlia]] dèvon faciar una reduccion importanta de son teissut industriau automobil. Dins una mendra mesura, aqueu fenomèn tòca tanben leis [[USA|Estats Units]] e [[Japon]]. En parallèl, una segonda tendància es aquela de l'emergéncia de mercats novèus dins de país en cors de desvolopament, generalament en [[Asia]]. Ansin, lei productors principaus de veïculs se tròban desenant en [[Asia]] e en [[America Latina]]. {| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |+ '''País productors d'automobilas en 2021''' |- |'''Reng''' |'''País''' |'''Produccion (en veïculs)''' |- |1 |[[Fichièr:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg|20px]] [[Republica Populara de China|China]] |{{formatnum:26082220}} |- |2 |[[Fichièr:Flag_of_the_United_States.svg|20px]] [[USA|Estats Units d'America]] |{{formatnum:9167214}} |- |3 |[[Fichièr:Flag_of_Japan.svg|20px]] [[Japon]] |{{formatnum:7846955}} |- |4 |[[Fichièr:Flag_of_India.svg|20px]] [[Índia]] |{{formatnum:4399112}} |- |5 |[[Fichièr:Flag_of_South_Korea.svg|20px]] [[Corèa dau Sud]] |{{formatnum:3462404}} |- |6 |[[Fichièr:Flag of Germany.svg|20px]] [[Alemanha]] |{{formatnum:3308692}} |- |7 |[[Fichièr:Flag of Mexico.svg|20px]] [[Mexic]] |{{formatnum:3145653}} |- |8 |[[Fichièr:Flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasil]] |{{formatnum:2248253}} |- |9 |[[Fichièr:Flag of Spain.svg|20px]] [[Espanha]] |{{formatnum:2098133}} |- |10 |[[Fichièr:Flag of Thailand.svg|20px]] [[Tailàndia]] |{{formatnum:1685705}} |} === La concepcion e la fabricacion d'una veitura === ==== La concepcion ==== ==== La pressa ==== ==== La pintura ==== ==== Lo montatge ==== === La distribucion mondiala deis automobilas === == La proteccion de l'environament == == Annèxas == === Liames intèrnes === <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> * [[Bóstia de cambi]]. * [[Direccion (automobila)|Direccion]]. * [[Fren]]. * [[Motor de combustion intèrna]]. ** [[Motor d'alumatge comandat]]. ** [[Motor Diesel]]. * [[Propulsion (automobila)|Propulsion]]. * [[Ròda]]. * [[Suspension de veïcul|Suspension]]. * [[Traccion (automobila)|Traccion]]. * [[Transmission integrala]]. * [[Transmission segondària]]. * [[Veitura electrica]]. * [[Volant]]. </div> === Bibliografia === === Nòtas e referéncias === <references/> [[Categoria:Automobila|*]] eygjh6uvji1yen70guf5eygh6ty6q2k 2321947 2321946 2022-08-04T19:56:36Z Nicolas Eynaud 6858 /* Leis ciutadinas polivalentas */ wikitext text/x-wiki {{1000 fondamentals}} {{Dialècte Provençau}} {{article en construccion}} == Istòria == {{veire|Istòria de l'automobila}} == Lo foncionament d'una automobila == === Lo motor === La [[motor]]izacion es l'element centrau dau foncionament d'una automobila. Assegura la transformacion d'una [[energia]] non mecanica en energia mecanica e permet ansin de produrre un [[trabalh (fisica)|trabalh]] capable de metre en movement lo veïcul. Es sovent caracterizat per tres proprietats principalas que son l'origina de l'[[energia]] non mecanica utilizada, sa [[poissança]] e son [[coble (fisica)|coble]]. ==== Lo motor termic ==== {{veire|Motor de combustion intèrna}} Au començament dau sègle XXI, lei [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] asseguran la propulsion de la màger part deis automobilas. Per aquò, transforma l'[[energia quimica]] d'un [[carburant]] qu'engendra una [[reaccion quimica|reaccion]] de [[combustion]] quand es mesclat amb l'[[aire]]. La produccion de l'[[energia]] mecanica es realizada per la mesa en movement d'un sistèma [[biela]]-[[manivèla]] per lei [[gas]] e per l'[[energia termica]] d'aquela reaccion. Generalament, lo carburant es menat de la sèrva au motor per una [[pompa]]. Pasmens, existís egalament de [[carburant]]s [[gas]]ós, coma lo [[gas de petròli liquefiat|GPL]], onte l'arribada dau carburant es l'òbra d'un destendor. Lo sistèma [[biela]]-[[manivèla]] permet de crear un [[coble (fisica)|coble]] segon lo principi seguent : lei [[gas]] exercisson una [[pression]] sus un [[piston]] qu'entraïna una [[biela]] liada a un [[virabiquí]]. La [[rotacion]] d'aqueu darrier es a l'origina dau [[coble (fisica)|coble]] dau [[motor]]. Generalament, un [[motor termic]] es constituit de plusors [[piston]]s e ensembles [[biela]]-[[manivèla]] que son liats a un meteis [[virabiquí]]. Dos tipes de [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] son utilizats per leis automobilas modèrnas. Lo premier es lo [[motor d'alumatge comandat]] o [[motor d'esséncia]]. Dins un tau motor, la mescla d'[[aire]] e de [[carburant]] es enflamada per una beluga congreada per una [[bogia (motor)|bogia]]. Lo segond es lo [[motor Diesel]] qu'assegura l'alumatge de la mescla [[aire]]-[[carburant]] gràcias a una aumentacion de la [[pression]] que permet d'agantar sa [[temperatura]] d'auto-inflamacion<ref>Per aquela rason, lo [[motor Diesel]] es tanben dich [[motor d'alumatge per compression]].</ref>. Lo [[rendiment]] d'aquelei [[motor]]s es de l'òrdre de 30 a 45%. Aquelei valors relativament feblas s'explican per la pèrda d'[[energia quimica]] (pompatge, fretaments mecanics, [[calor]]...)<ref>Pasmens, es possible de recuperar una partida de la [[calor]] per alimentar d'autreis organs de l'automobila (sistèmas de [[caufatge]]...).</ref>. ==== Lo motor electric ==== {{veire|Veitura electrica}} Apareguda au sègle XIX, la [[veitura electrica]] suscita un interès important dempuei la fin dau sègle XX car son [[impacte environamentau]] es − en teoria − pus feble qu'una veitura termica [[tradicion]]ala. Sa propulsion es assegurada per un ò mai d'un [[motor electric]] que posan son [[energia]] d'[[accumulator electric|accumulators electrics]]. Dins lei fasas de frenatge, lei motors electrics modèrnes son tanben capables de convertir una partida de l'[[energia cinetica]] de l'automobila per tornar cargar leis [[accumulator electric|accumulators]]. Dos tipes de motors electrics son utilizats dins l'industria automobila modèrna. Son definits per la natura dau [[corrent electric]] : [[corrent continü|continü]] ò [[corrent alternatiu|alternatiu]]. Pasmens, lo foncionament generau dei doas familhas es relativament similar. L'[[energia electrica]] es transmesa ai [[bobina (electricitat)|bobina]]s dau [[rotor]] e/ò de l'[[estator]] que, per [[induccion magnetica]] amb leis asimants de l'autra partida, entraïnan la [[rotacion]] dau [[rotor]]. Coma lei [[maquina|maquinas]] [[maquina electrica|electricas]] son reversiblas, aqueu principi explica la possibilitat de recargar l'[[accumulator electric|accumulator]] durant lei frenatges. ==== Lo motor ibrid ==== {{veire|Propulsion ibrida}} La [[propulsion ibrida]] es basada sus lo principi d'una associacion entre un [[motor termic]] e un [[motor electric]]. L'idèa es d'esplechar lei ponchs fòrts dei dos sistèmas de [[motor]]izacion per prepausar una automobila amb un [[impacte environamentau]] reduch. Es donc un concèpte que conoís un desvolopament important dempuei lo començament dau sègle XXI. Ansin, lo [[motor termic]] assegura la propulsion ai [[velocitat]]s importantas e permet de recargar leis [[accumulator electric|accumulators electrics]] dau [[motor electric]]. Pòu tanben o remplaçar en cas de besonh. De son caire, lo [[motor electric]] es utilizat ai [[velocitat]]s feblas, çò que permet normalament de redurre leis emissions de [[gas]] dins lei zònas [[vila|urbanas]]. Dins aquò, la concepcion d'un veïcul ibrid es un pretzfach fòrça complèx car necessita lo desvolopament d'una partida [[electronica]] capabla de gerir lei relacions entre lei dos [[motor]]s. De mai, dins certanei cas, la [[massa]] de l'alimentacion [[electricitat|electrica]] entraïna una aumentacion de la consumacion dau motor termic. === La transmission === La transmission es l'ensemble mecanic que, per permetre lo desplaçament de l'automobila, transmet lo coble de l'aubre de sortida dau [[motor]] vèrs lei [[ròda]]s. ==== La transmission primària ==== {{veire|Bóstia de cambi}} La [[bóstia de cambi]] es un organ mecanic que permet d'adaptar lo coble motor disponible ai besonhs dau conductor. En particular, optimiza la la [[velocitat]] de [[rotacion]] dau [[motor]] per s'adaptar ai variacions de la [[velocitat]] de desplaçament dau veïcul, de la penda de la [[rota]] ò de la [[massa]] de la carga transportada. Per aquò, una [[bóstia de cambi]] es constituida de [[pinhon (mecanica)|pinhons]] mobils e fixs montats sus d'aisses e estremats dins un [[cartèr]] estanc e lubrificat. Aqueu sistèma permet de modificar lo rapòrt de demultiplicacion, es a dire la relacion entre la velocitat de rotacion dau [[motor]] e aquela dei [[ròda]]s motritz. A l'aplant ò per permetre lo passatge entre dos pinhons diferents, la [[bóstia de cambi]] es acoblada au [[motor]] per lo mejan d'un [[embraiatge]], un element que permet d'isolar, d'un biais temporari, la transmission dau motor. Existís plusors modèls de [[bóstia de cambi]]. Lo pus simple es la bóstia manuala qu'es totalament gerida per lo conductor. La bóstia robotizada es relativament similara a la bóstia manuala mai lei cambiaments de rapòrts son realizats per d'accionaires (idraulics ò electromecanics). Lo conductor pòu dirigir son utilizacion ò laissar l'[[automata]] [[electronica|electronic]] decidir dei cambiaments. Lei bóstias automaticas son totalament contrarotladas per un [[automata]] [[electronica|electronic]]. Enfin, lei bóstias de variacion continua son concebudas a l'entorn de doas [[carrèla]]s, de [[diamètre]] variable, liadas per una [[correja]]. Gràcias a un sistèma de variacion automatica dei diamètres dei carrèlas, un tau sistèma permet una adaptacion rapida dau coble motor. ==== La transmission segondària ==== {{veire|Transmission segondària}} La [[transmission segondària]] es lo sistèma que permet de transmetre lo coble motor, adaptat per la [[bóstia de cambi]], ai [[ròda]]s. Aqueu ròtle es generalament tengut per lo [[pònt (mecanica)|pònt]], una pèça liada ai ròdas motritz per dos aubres dotats de [[cardan]]s. Aquel organ intègra un [[diferenciau]] que permet de donar una velocitat diferenta ai ròdas d'un meteis eissiu (per exemple, dins un contorn). Tres metòdes de transmission existisson. La [[traccion (automobila)|traccion]] es caracterizada per l'aplicacion de la poissança dau motor sus lei [[ròda]]s avans. L'automobila es ansin tirada. Lo principi invèrs es utilizat sus lei [[propulsion (automobila)|propulsions]] onte lo coble motor es dirigit vèrs lei ròdas de darrier. Enfin, dins una [[transmission integrala]], lei dos sistèmas coexistisson per permetre un maximom de mobilitat, especialament per un usatge tot-terren. === Lo contacte amb lo sòu === ==== Lei ròdas ==== {{veire|Ròda}} Una automobila dispausa generalament de quatre [[ròda]]s e d'una [[ròda de secors]]<ref>Pasmens, dempuei leis [[ans 2000]], la [[ròda de secors]] es mai e mai remplaçada per una ròda estrecha permetent de rotlar a una velocitat reducha fins a un [[garatge]].</ref>. Aquelei [[ròda]]s son formadas per un pneumatic montat sus una [[genta]]. Aquel ensemble constituís un espaci estanc generalament gonflat d'[[aire]]<ref>Dins certanei cas, es possible d'utilizar un autre [[gas]] ([[azòt]]...).</ref>. Lei [[pnèu]]s an un ròtle fòrça important car son l'interfàcia entre lo veïcul e lo sòu. Per aquela rason, participan a l'establiment d'accions mecanicas dau sòu sus lo veïcul ([[fren]]atge, [[acceleracion]]...). Existís plusors tipes diferents adaptats ai condicions d'aderéncia ([[plueja]], [[nèu]]...). Necessitan una entretenença e de cambiaments regulars per mantenir sei performàncias. ==== La suspension ==== {{veire|Suspension de veïcul}} Lei [[suspension d'un veïcul|suspension]]s son leis elements que permèton de liar lei [[massa]]s penjadas ([[motor]], quadre...) e lei [[massa]]s non penjadas ([[ròda]]s, sistèma de freinatge...). La suspension dau quadre assegura la liason entre lo quadre e lei [[ròda]]s. Assegura la tenguda de ròda, lo confòrt dei passatgiers, la reduccion de l'[[energia]] transmesa dins l'estructura de l'automobila per leis irregularitats de la [[rota]]. Dins la màger part dei cas, es compausada d'un sistèma de braç associats a de [[ressòrts]] e un amortidor idraulic. Constituís ansin una liason elastica entre lo quadre e cada [[ròda]] dau veïcul. Uei, de dispositius [[electronica|electronics]] complètan sovent aqueleis elements per melhorar son eficacitat. La suspension motor assegura la liason entre lo quadre e lo [[motor]]. Permet de demenir lei vibracions transmesas per lo [[motor]] a l'estructura de l'automobila. Aquò permet de melhorar lo confòrt dei passatgiers e la fisabilitat generala dei pèças mecanicas que compausan lo veïcul. Lei liasons elasticas, generalament constituidas de [[cauchó]], son privilegiadas. === La conducha === ==== La direccion e lei pedalas ==== {{veire|Direccion (automobila)}} Lo sistèma de [[direccion (automobila)|direccion]] permet d'orientar l'automobila dins la direccion desirada. Es compausada de plusors pèças. Sa premiera partida es lo [[volant]], un dispositiu de comanda manuala qu'es tengut per lo conductor. Sa segonda partida es la colona de direccion que permet de transmetre lo coble aplicat sus lo [[volant]] ai bieletas de direccion (liadas ai [[ròda]]s) per lo mejan de la caisseta de direccion. Existís dos tipes de caissetas : siá un sistèma pilhon que s'engrana sus un [[cremascle]] siá un sistèma de [[vitz]] amb una circulacion de bilhas. Enfin, dins leis automobilas modèrnas, un sistèma d'ajuda es sovent associat a la [[direccion (automobila)|direccion]] per limitar l'esfòrç necessari a l'aplicacion d'un coble sus lo [[volant]]. Es basat sus de sistèmas adaptatius que permèton d'amplificar lei movements donats per lo conductor. {{veire|Pedala (mecanica)}} Lei [[pedala (mecanica)|pedalas]] son un ensemble de comandas que permèton au conductor d'agir sus lo grop motopropulsor de l'automobila e sus lo sistèma principau de [[fren]]atge. En [[Occitània]], la màger part dei veituras tènon tres pedalas. A senèstra, la pedala d'embraiatge permet de cambiar lei marchas en desacoblant la [[bóstia de cambi]] e lo [[motor]]. Au centre, se tròba la pedala dau sistèma de frenatge. A drecha, la pedala de l'accelerator permet d'aumentar la [[velocitat]] dau veïcul. Dins leis automobilas equipats d'una bóstia de cambi automatica, i a pas de pedala d'embraiatge. Enfin, plaçada au nivèu dau [[volant]], la [[taula de bòrd]] permet d'afichar d'informacions sus lo foncionament dau veïcul coma la [[velocitat]], lo nivèu de la resèrva de [[carburat]] e la [[temperatura]] dau [[motor]]. D'alarmas pòdon tanben sinhalar un problema coma una pression insufisenta dins lei [[pneumatic]]s. ==== Lei sistèmas de frenatge ==== {{veire|Fren}} Una automobila tèn plusors sistèmas de [[fren]]atge que permèton de demenir la [[velocitat]] dau veïcul ò de l'immobilizar. Lo premier es lo « fren motor » que consistís a utilizar l'[[inercia]] dau [[motor]] per alentir la veitura. Per aquò, lo conductor arrèsta d'utilizar la pedala d'acceleracion, çò qu'empacha l'intrada de [[carburant]] dins lo motor. Òr, sensa l'apòrt de l'[[energia]] eissida de la [[combustion]] dau carburant, lo motor es obligat d'utilizar l'[[energia cinetica]] de l'automobila per comprimir l'[[aire]] admés dedins. Aquò engendra una resisténcia mai ò mens fòrta a l'avançament. Dins lei veïculs electrics, un efiech similar es obtengut dau meteis biais. Pasmens, dins aqueu cas, la veitura utiliza l'energia cinetica per recargar seis accumulators, çò que l'empedís d'aumentar sa [[velocita]]. Lo sistèma de frenatge principau es dirigit per la pedala de frenatge. Permet una accion pus rapida gràcias a l'entraïnament de frens idraulics qu'intervènon dirèctament sus lei [[ròda]]s. L'energia dau veïcul es alora dissipada sota forma de [[calor]]. Per assegurar son eficacitat, aquelei frens son generalament contrarotlats per de dispositius idraulics ò electronics. Enfin, es possible de blocar totalament lo movement dei [[ròda]]s gràcias au fren d'estacionament. Aqueu fren es utilizat per l'estacionament dau veïcul ò dins de situacions d'urgéncia. === Leis organs de seguretat === ==== La seguretat activa ==== [[Fichièr:2005 winter road dipped beam.jpg|thumb|right|Utilizacion de lumes per esclairar una [[rota]] de [[nuech]].]] Leis organs de seguretat « activa » designan l'ensemble deis elements que son més en òbra dins l'utilizacion d'una automobila per defugir un accident. Son generalament gropats dins tres ensembles principaus. Lei dispositius d'esclairatge permèton d'esclairar la [[rota]] de [[nuech]] ò d'informar d'autrei veïculs sus leis accions dau conductor (lumes de posicion, lumes roges de frenatge...). Dins certanei modèls recents, i a tanben de lumes utilizats durant la jornada per melhorar la visibilitat de l'automobila per leis autrei conductors. Lei [[retrovisor]]s son destinats a facilitar l'observacion de l'environament immediat. Son compausats d'un [[miralh|mirau]] orientables que permèton de veire a l'arrier. Enfin, leis eissugaveires e lo lavavitra permèton de netetjar lo [[parabrisa]] per melhorar la visibilitat dau conductor. ==== La seguretat passiva ==== Leis organs de seguretat « passiva » designan principalament l'ensemble deis elements destinats a redurre la gravitat d'un accident. Dins una automobila, fòrça elements participan a aquel objectiu siá d'un biais dirècte siá d'un biais indirècte. Dins la premiera partida, se tròban de pèças dirèctament concebudas per protegir lo conductor coma lei [[paratuert]]s, lei [[cencha de seguretat|cenchas de seguretat]], leis [[airbag]]s e leis [[arcèu de seguretat|arcèus de seguretat]]. En revènge, una colona de direccion fabricada per se rompre en defòra de l'abitacle fa partida dau segond grop d'equipaments de seguretat passiva. == Lei diferents tipes d'automobila == {{veire|Segment automobil}} === Lei ciutadinas === [[Fichièr:Fiat Panda front 20071205.jpg|thumb|right|[[Fiat Panda]], un exemple de ciutadina.]] {{veire|Ciutadina}} Lei automobilas « ciutadinas » son d'automobilas pichonas, d'una longor maximala de 3,70 m, que son adaptadas ai desplaçaments e ais estacionaments dins lei zònas urbanas. De mai, son sovent de veïculs d'intrada de gamma amb un còst limitat. Lei pus pichonas an solament doas plaças mai la màger part dei modèls actuaus pòdon transportar quatre passatgiers. Un autre interès d'aqueu tipe d'automobila es sa poissança febla que permet de redurre sa consumacion de [[carburant]]. La [[Fiat Panda]], la [[Renault Twingo]] e la [[Smart Fortwo]] son d'exemples de veituras d'aquela categoria. === Leis ciutadinas polivalentas === {{veire|Ciutadina polivalenta}} Lei [[ciutadina polivalenta|ciutadinas polivalentas]] son d'automobilas leugieras aparegudas dins leis [[ans 1970]]. D'una longor mejana situada entre 3,5 e 4,1 [[mètre|m]], ofrisson un nivèu de confòrt corrècte per lei trajèctes rotiers tot en demorant ben adaptadas a la circulacion urbana. Pasmens, lo nivèu de confòrt e lei performàncias rotieras demòran inferioras a aquelei deis [[automobila compacta|automobilas compactas]]. Aquelei modèls son fòrça populars en [[Euròpa]], compres en [[Occitània]]. D'exemples de veituras d'aquela categoria son la [[Citroën C3]], la [[Dacia Sandero]], la [[Peugeot 208]], la [[Renault Clio]] e la [[Toyota Yaris]]. === Leis automobilas compactas === === Lei berlinas familialas === === Lei berlinas de luxe === === Lei veïculs utilitaris espòrt === === Lei pick-up === === Lei veituras d'espòrt === == L'industria e la consumacion automobila == === Lo sector industriau automobil === {{veire|Industria automobila}} L'[[industria automobila]] es una partida importanta de l'[[economia]] modèrna en causa dau ròtle centrau de l'automobila dins lei país desvolopats. Es organizada a l'entorn de tres ensembles principaus. Lo premier es compausat de companhiás especializadas dins la fabricacion de [[Pèça destacada|pèças destacadas]]. Lo segond es format per lei conceptors e leis assemblaires dei veïculs que son dichs « [[constructor automobil|constructors automobils]] ». Enfin, lo darrier es constituit per lei rets de venda. [[Istòria|Istoricament]], lei [[constructor automobil|constructors automobils]] son lo segment dominant. D'efiech, fòrça grops multinacionaus son capables de fabricar una partida importanta dei pèças necessàrias a lor produccion e de metre en plaça de magazins de venda. Pasmens, aquò es pas totjorn possible, especialament per d'equipaments complèxs coma lei [[pneumatic]]s. La produccion d'automobilas dins lo mond agantèt un maximom en [[2017]] amb 97,3 milions de veïculs fabricats. Pasmens, a l'ora d'ara, l'industria es trebolada per leis efiechs de la [[crisi dei semiconductors]] e de la [[pandemia de covid-19]]. Ansin, lo nombre d'unitats produchas demeniguèt a 77,6 milions en [[2020]]. Aquela annada, lei constructors pus importants èran [[Volkswagen]], [[Toyota]], [[Renault]]-[[Nissan]], [[General Motors]], [[Ford]], [[Honda]], [[Stellantis]] e [[Suzuki]]. Au nivèu dei país productors, l'industria automobila conoís de transformacions importantas dempuei leis [[ans 1980]]-[[ans 1990|1990]]. D'efiech, en causa dei politicas de deslocalizacion e de recèrca dau profiech mesas en òbra en Occident, fòrça país productors istorics coma [[Alemanha]], [[França]] ò [[Itàlia]] dèvon faciar una reduccion importanta de son teissut industriau automobil. Dins una mendra mesura, aqueu fenomèn tòca tanben leis [[USA|Estats Units]] e [[Japon]]. En parallèl, una segonda tendància es aquela de l'emergéncia de mercats novèus dins de país en cors de desvolopament, generalament en [[Asia]]. Ansin, lei productors principaus de veïculs se tròban desenant en [[Asia]] e en [[America Latina]]. {| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |+ '''País productors d'automobilas en 2021''' |- |'''Reng''' |'''País''' |'''Produccion (en veïculs)''' |- |1 |[[Fichièr:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg|20px]] [[Republica Populara de China|China]] |{{formatnum:26082220}} |- |2 |[[Fichièr:Flag_of_the_United_States.svg|20px]] [[USA|Estats Units d'America]] |{{formatnum:9167214}} |- |3 |[[Fichièr:Flag_of_Japan.svg|20px]] [[Japon]] |{{formatnum:7846955}} |- |4 |[[Fichièr:Flag_of_India.svg|20px]] [[Índia]] |{{formatnum:4399112}} |- |5 |[[Fichièr:Flag_of_South_Korea.svg|20px]] [[Corèa dau Sud]] |{{formatnum:3462404}} |- |6 |[[Fichièr:Flag of Germany.svg|20px]] [[Alemanha]] |{{formatnum:3308692}} |- |7 |[[Fichièr:Flag of Mexico.svg|20px]] [[Mexic]] |{{formatnum:3145653}} |- |8 |[[Fichièr:Flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasil]] |{{formatnum:2248253}} |- |9 |[[Fichièr:Flag of Spain.svg|20px]] [[Espanha]] |{{formatnum:2098133}} |- |10 |[[Fichièr:Flag of Thailand.svg|20px]] [[Tailàndia]] |{{formatnum:1685705}} |} === La concepcion e la fabricacion d'una veitura === ==== La concepcion ==== ==== La pressa ==== ==== La pintura ==== ==== Lo montatge ==== === La distribucion mondiala deis automobilas === == La proteccion de l'environament == == Annèxas == === Liames intèrnes === <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> * [[Bóstia de cambi]]. * [[Direccion (automobila)|Direccion]]. * [[Fren]]. * [[Motor de combustion intèrna]]. ** [[Motor d'alumatge comandat]]. ** [[Motor Diesel]]. * [[Propulsion (automobila)|Propulsion]]. * [[Ròda]]. * [[Suspension de veïcul|Suspension]]. * [[Traccion (automobila)|Traccion]]. * [[Transmission integrala]]. * [[Transmission segondària]]. * [[Veitura electrica]]. * [[Volant]]. </div> === Bibliografia === === Nòtas e referéncias === <references/> [[Categoria:Automobila|*]] rkw339oqntrl2t83d7r8xowcy1v0oj7 2321948 2321947 2022-08-04T20:11:34Z Nicolas Eynaud 6858 /* Leis automobilas compactas */ wikitext text/x-wiki {{1000 fondamentals}} {{Dialècte Provençau}} {{article en construccion}} == Istòria == {{veire|Istòria de l'automobila}} == Lo foncionament d'una automobila == === Lo motor === La [[motor]]izacion es l'element centrau dau foncionament d'una automobila. Assegura la transformacion d'una [[energia]] non mecanica en energia mecanica e permet ansin de produrre un [[trabalh (fisica)|trabalh]] capable de metre en movement lo veïcul. Es sovent caracterizat per tres proprietats principalas que son l'origina de l'[[energia]] non mecanica utilizada, sa [[poissança]] e son [[coble (fisica)|coble]]. ==== Lo motor termic ==== {{veire|Motor de combustion intèrna}} Au començament dau sègle XXI, lei [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] asseguran la propulsion de la màger part deis automobilas. Per aquò, transforma l'[[energia quimica]] d'un [[carburant]] qu'engendra una [[reaccion quimica|reaccion]] de [[combustion]] quand es mesclat amb l'[[aire]]. La produccion de l'[[energia]] mecanica es realizada per la mesa en movement d'un sistèma [[biela]]-[[manivèla]] per lei [[gas]] e per l'[[energia termica]] d'aquela reaccion. Generalament, lo carburant es menat de la sèrva au motor per una [[pompa]]. Pasmens, existís egalament de [[carburant]]s [[gas]]ós, coma lo [[gas de petròli liquefiat|GPL]], onte l'arribada dau carburant es l'òbra d'un destendor. Lo sistèma [[biela]]-[[manivèla]] permet de crear un [[coble (fisica)|coble]] segon lo principi seguent : lei [[gas]] exercisson una [[pression]] sus un [[piston]] qu'entraïna una [[biela]] liada a un [[virabiquí]]. La [[rotacion]] d'aqueu darrier es a l'origina dau [[coble (fisica)|coble]] dau [[motor]]. Generalament, un [[motor termic]] es constituit de plusors [[piston]]s e ensembles [[biela]]-[[manivèla]] que son liats a un meteis [[virabiquí]]. Dos tipes de [[motor de combustion intèrna|motors de combustion intèrna]] son utilizats per leis automobilas modèrnas. Lo premier es lo [[motor d'alumatge comandat]] o [[motor d'esséncia]]. Dins un tau motor, la mescla d'[[aire]] e de [[carburant]] es enflamada per una beluga congreada per una [[bogia (motor)|bogia]]. Lo segond es lo [[motor Diesel]] qu'assegura l'alumatge de la mescla [[aire]]-[[carburant]] gràcias a una aumentacion de la [[pression]] que permet d'agantar sa [[temperatura]] d'auto-inflamacion<ref>Per aquela rason, lo [[motor Diesel]] es tanben dich [[motor d'alumatge per compression]].</ref>. Lo [[rendiment]] d'aquelei [[motor]]s es de l'òrdre de 30 a 45%. Aquelei valors relativament feblas s'explican per la pèrda d'[[energia quimica]] (pompatge, fretaments mecanics, [[calor]]...)<ref>Pasmens, es possible de recuperar una partida de la [[calor]] per alimentar d'autreis organs de l'automobila (sistèmas de [[caufatge]]...).</ref>. ==== Lo motor electric ==== {{veire|Veitura electrica}} Apareguda au sègle XIX, la [[veitura electrica]] suscita un interès important dempuei la fin dau sègle XX car son [[impacte environamentau]] es − en teoria − pus feble qu'una veitura termica [[tradicion]]ala. Sa propulsion es assegurada per un ò mai d'un [[motor electric]] que posan son [[energia]] d'[[accumulator electric|accumulators electrics]]. Dins lei fasas de frenatge, lei motors electrics modèrnes son tanben capables de convertir una partida de l'[[energia cinetica]] de l'automobila per tornar cargar leis [[accumulator electric|accumulators]]. Dos tipes de motors electrics son utilizats dins l'industria automobila modèrna. Son definits per la natura dau [[corrent electric]] : [[corrent continü|continü]] ò [[corrent alternatiu|alternatiu]]. Pasmens, lo foncionament generau dei doas familhas es relativament similar. L'[[energia electrica]] es transmesa ai [[bobina (electricitat)|bobina]]s dau [[rotor]] e/ò de l'[[estator]] que, per [[induccion magnetica]] amb leis asimants de l'autra partida, entraïnan la [[rotacion]] dau [[rotor]]. Coma lei [[maquina|maquinas]] [[maquina electrica|electricas]] son reversiblas, aqueu principi explica la possibilitat de recargar l'[[accumulator electric|accumulator]] durant lei frenatges. ==== Lo motor ibrid ==== {{veire|Propulsion ibrida}} La [[propulsion ibrida]] es basada sus lo principi d'una associacion entre un [[motor termic]] e un [[motor electric]]. L'idèa es d'esplechar lei ponchs fòrts dei dos sistèmas de [[motor]]izacion per prepausar una automobila amb un [[impacte environamentau]] reduch. Es donc un concèpte que conoís un desvolopament important dempuei lo començament dau sègle XXI. Ansin, lo [[motor termic]] assegura la propulsion ai [[velocitat]]s importantas e permet de recargar leis [[accumulator electric|accumulators electrics]] dau [[motor electric]]. Pòu tanben o remplaçar en cas de besonh. De son caire, lo [[motor electric]] es utilizat ai [[velocitat]]s feblas, çò que permet normalament de redurre leis emissions de [[gas]] dins lei zònas [[vila|urbanas]]. Dins aquò, la concepcion d'un veïcul ibrid es un pretzfach fòrça complèx car necessita lo desvolopament d'una partida [[electronica]] capabla de gerir lei relacions entre lei dos [[motor]]s. De mai, dins certanei cas, la [[massa]] de l'alimentacion [[electricitat|electrica]] entraïna una aumentacion de la consumacion dau motor termic. === La transmission === La transmission es l'ensemble mecanic que, per permetre lo desplaçament de l'automobila, transmet lo coble de l'aubre de sortida dau [[motor]] vèrs lei [[ròda]]s. ==== La transmission primària ==== {{veire|Bóstia de cambi}} La [[bóstia de cambi]] es un organ mecanic que permet d'adaptar lo coble motor disponible ai besonhs dau conductor. En particular, optimiza la la [[velocitat]] de [[rotacion]] dau [[motor]] per s'adaptar ai variacions de la [[velocitat]] de desplaçament dau veïcul, de la penda de la [[rota]] ò de la [[massa]] de la carga transportada. Per aquò, una [[bóstia de cambi]] es constituida de [[pinhon (mecanica)|pinhons]] mobils e fixs montats sus d'aisses e estremats dins un [[cartèr]] estanc e lubrificat. Aqueu sistèma permet de modificar lo rapòrt de demultiplicacion, es a dire la relacion entre la velocitat de rotacion dau [[motor]] e aquela dei [[ròda]]s motritz. A l'aplant ò per permetre lo passatge entre dos pinhons diferents, la [[bóstia de cambi]] es acoblada au [[motor]] per lo mejan d'un [[embraiatge]], un element que permet d'isolar, d'un biais temporari, la transmission dau motor. Existís plusors modèls de [[bóstia de cambi]]. Lo pus simple es la bóstia manuala qu'es totalament gerida per lo conductor. La bóstia robotizada es relativament similara a la bóstia manuala mai lei cambiaments de rapòrts son realizats per d'accionaires (idraulics ò electromecanics). Lo conductor pòu dirigir son utilizacion ò laissar l'[[automata]] [[electronica|electronic]] decidir dei cambiaments. Lei bóstias automaticas son totalament contrarotladas per un [[automata]] [[electronica|electronic]]. Enfin, lei bóstias de variacion continua son concebudas a l'entorn de doas [[carrèla]]s, de [[diamètre]] variable, liadas per una [[correja]]. Gràcias a un sistèma de variacion automatica dei diamètres dei carrèlas, un tau sistèma permet una adaptacion rapida dau coble motor. ==== La transmission segondària ==== {{veire|Transmission segondària}} La [[transmission segondària]] es lo sistèma que permet de transmetre lo coble motor, adaptat per la [[bóstia de cambi]], ai [[ròda]]s. Aqueu ròtle es generalament tengut per lo [[pònt (mecanica)|pònt]], una pèça liada ai ròdas motritz per dos aubres dotats de [[cardan]]s. Aquel organ intègra un [[diferenciau]] que permet de donar una velocitat diferenta ai ròdas d'un meteis eissiu (per exemple, dins un contorn). Tres metòdes de transmission existisson. La [[traccion (automobila)|traccion]] es caracterizada per l'aplicacion de la poissança dau motor sus lei [[ròda]]s avans. L'automobila es ansin tirada. Lo principi invèrs es utilizat sus lei [[propulsion (automobila)|propulsions]] onte lo coble motor es dirigit vèrs lei ròdas de darrier. Enfin, dins una [[transmission integrala]], lei dos sistèmas coexistisson per permetre un maximom de mobilitat, especialament per un usatge tot-terren. === Lo contacte amb lo sòu === ==== Lei ròdas ==== {{veire|Ròda}} Una automobila dispausa generalament de quatre [[ròda]]s e d'una [[ròda de secors]]<ref>Pasmens, dempuei leis [[ans 2000]], la [[ròda de secors]] es mai e mai remplaçada per una ròda estrecha permetent de rotlar a una velocitat reducha fins a un [[garatge]].</ref>. Aquelei [[ròda]]s son formadas per un pneumatic montat sus una [[genta]]. Aquel ensemble constituís un espaci estanc generalament gonflat d'[[aire]]<ref>Dins certanei cas, es possible d'utilizar un autre [[gas]] ([[azòt]]...).</ref>. Lei [[pnèu]]s an un ròtle fòrça important car son l'interfàcia entre lo veïcul e lo sòu. Per aquela rason, participan a l'establiment d'accions mecanicas dau sòu sus lo veïcul ([[fren]]atge, [[acceleracion]]...). Existís plusors tipes diferents adaptats ai condicions d'aderéncia ([[plueja]], [[nèu]]...). Necessitan una entretenença e de cambiaments regulars per mantenir sei performàncias. ==== La suspension ==== {{veire|Suspension de veïcul}} Lei [[suspension d'un veïcul|suspension]]s son leis elements que permèton de liar lei [[massa]]s penjadas ([[motor]], quadre...) e lei [[massa]]s non penjadas ([[ròda]]s, sistèma de freinatge...). La suspension dau quadre assegura la liason entre lo quadre e lei [[ròda]]s. Assegura la tenguda de ròda, lo confòrt dei passatgiers, la reduccion de l'[[energia]] transmesa dins l'estructura de l'automobila per leis irregularitats de la [[rota]]. Dins la màger part dei cas, es compausada d'un sistèma de braç associats a de [[ressòrts]] e un amortidor idraulic. Constituís ansin una liason elastica entre lo quadre e cada [[ròda]] dau veïcul. Uei, de dispositius [[electronica|electronics]] complètan sovent aqueleis elements per melhorar son eficacitat. La suspension motor assegura la liason entre lo quadre e lo [[motor]]. Permet de demenir lei vibracions transmesas per lo [[motor]] a l'estructura de l'automobila. Aquò permet de melhorar lo confòrt dei passatgiers e la fisabilitat generala dei pèças mecanicas que compausan lo veïcul. Lei liasons elasticas, generalament constituidas de [[cauchó]], son privilegiadas. === La conducha === ==== La direccion e lei pedalas ==== {{veire|Direccion (automobila)}} Lo sistèma de [[direccion (automobila)|direccion]] permet d'orientar l'automobila dins la direccion desirada. Es compausada de plusors pèças. Sa premiera partida es lo [[volant]], un dispositiu de comanda manuala qu'es tengut per lo conductor. Sa segonda partida es la colona de direccion que permet de transmetre lo coble aplicat sus lo [[volant]] ai bieletas de direccion (liadas ai [[ròda]]s) per lo mejan de la caisseta de direccion. Existís dos tipes de caissetas : siá un sistèma pilhon que s'engrana sus un [[cremascle]] siá un sistèma de [[vitz]] amb una circulacion de bilhas. Enfin, dins leis automobilas modèrnas, un sistèma d'ajuda es sovent associat a la [[direccion (automobila)|direccion]] per limitar l'esfòrç necessari a l'aplicacion d'un coble sus lo [[volant]]. Es basat sus de sistèmas adaptatius que permèton d'amplificar lei movements donats per lo conductor. {{veire|Pedala (mecanica)}} Lei [[pedala (mecanica)|pedalas]] son un ensemble de comandas que permèton au conductor d'agir sus lo grop motopropulsor de l'automobila e sus lo sistèma principau de [[fren]]atge. En [[Occitània]], la màger part dei veituras tènon tres pedalas. A senèstra, la pedala d'embraiatge permet de cambiar lei marchas en desacoblant la [[bóstia de cambi]] e lo [[motor]]. Au centre, se tròba la pedala dau sistèma de frenatge. A drecha, la pedala de l'accelerator permet d'aumentar la [[velocitat]] dau veïcul. Dins leis automobilas equipats d'una bóstia de cambi automatica, i a pas de pedala d'embraiatge. Enfin, plaçada au nivèu dau [[volant]], la [[taula de bòrd]] permet d'afichar d'informacions sus lo foncionament dau veïcul coma la [[velocitat]], lo nivèu de la resèrva de [[carburat]] e la [[temperatura]] dau [[motor]]. D'alarmas pòdon tanben sinhalar un problema coma una pression insufisenta dins lei [[pneumatic]]s. ==== Lei sistèmas de frenatge ==== {{veire|Fren}} Una automobila tèn plusors sistèmas de [[fren]]atge que permèton de demenir la [[velocitat]] dau veïcul ò de l'immobilizar. Lo premier es lo « fren motor » que consistís a utilizar l'[[inercia]] dau [[motor]] per alentir la veitura. Per aquò, lo conductor arrèsta d'utilizar la pedala d'acceleracion, çò qu'empacha l'intrada de [[carburant]] dins lo motor. Òr, sensa l'apòrt de l'[[energia]] eissida de la [[combustion]] dau carburant, lo motor es obligat d'utilizar l'[[energia cinetica]] de l'automobila per comprimir l'[[aire]] admés dedins. Aquò engendra una resisténcia mai ò mens fòrta a l'avançament. Dins lei veïculs electrics, un efiech similar es obtengut dau meteis biais. Pasmens, dins aqueu cas, la veitura utiliza l'energia cinetica per recargar seis accumulators, çò que l'empedís d'aumentar sa [[velocita]]. Lo sistèma de frenatge principau es dirigit per la pedala de frenatge. Permet una accion pus rapida gràcias a l'entraïnament de frens idraulics qu'intervènon dirèctament sus lei [[ròda]]s. L'energia dau veïcul es alora dissipada sota forma de [[calor]]. Per assegurar son eficacitat, aquelei frens son generalament contrarotlats per de dispositius idraulics ò electronics. Enfin, es possible de blocar totalament lo movement dei [[ròda]]s gràcias au fren d'estacionament. Aqueu fren es utilizat per l'estacionament dau veïcul ò dins de situacions d'urgéncia. === Leis organs de seguretat === ==== La seguretat activa ==== [[Fichièr:2005 winter road dipped beam.jpg|thumb|right|Utilizacion de lumes per esclairar una [[rota]] de [[nuech]].]] Leis organs de seguretat « activa » designan l'ensemble deis elements que son més en òbra dins l'utilizacion d'una automobila per defugir un accident. Son generalament gropats dins tres ensembles principaus. Lei dispositius d'esclairatge permèton d'esclairar la [[rota]] de [[nuech]] ò d'informar d'autrei veïculs sus leis accions dau conductor (lumes de posicion, lumes roges de frenatge...). Dins certanei modèls recents, i a tanben de lumes utilizats durant la jornada per melhorar la visibilitat de l'automobila per leis autrei conductors. Lei [[retrovisor]]s son destinats a facilitar l'observacion de l'environament immediat. Son compausats d'un [[miralh|mirau]] orientables que permèton de veire a l'arrier. Enfin, leis eissugaveires e lo lavavitra permèton de netetjar lo [[parabrisa]] per melhorar la visibilitat dau conductor. ==== La seguretat passiva ==== Leis organs de seguretat « passiva » designan principalament l'ensemble deis elements destinats a redurre la gravitat d'un accident. Dins una automobila, fòrça elements participan a aquel objectiu siá d'un biais dirècte siá d'un biais indirècte. Dins la premiera partida, se tròban de pèças dirèctament concebudas per protegir lo conductor coma lei [[paratuert]]s, lei [[cencha de seguretat|cenchas de seguretat]], leis [[airbag]]s e leis [[arcèu de seguretat|arcèus de seguretat]]. En revènge, una colona de direccion fabricada per se rompre en defòra de l'abitacle fa partida dau segond grop d'equipaments de seguretat passiva. == Lei diferents tipes d'automobila == {{veire|Segment automobil}} === Lei ciutadinas === [[Fichièr:Fiat Panda front 20071205.jpg|thumb|right|[[Fiat Panda]], un exemple de ciutadina.]] {{veire|Ciutadina}} Lei automobilas « ciutadinas » son d'automobilas pichonas, d'una longor maximala de 3,70 m, que son adaptadas ai desplaçaments e ais estacionaments dins lei zònas urbanas. De mai, son sovent de veïculs d'intrada de gamma amb un còst limitat. Lei pus pichonas an solament doas plaças mai la màger part dei modèls actuaus pòdon transportar quatre passatgiers. Un autre interès d'aqueu tipe d'automobila es sa poissança febla que permet de redurre sa consumacion de [[carburant]]. La [[Fiat Panda]], la [[Renault Twingo]] e la [[Smart Fortwo]] son d'exemples de veituras d'aquela categoria. === Leis ciutadinas polivalentas === {{veire|Ciutadina polivalenta}} Lei [[ciutadina polivalenta|ciutadinas polivalentas]] son d'automobilas leugieras aparegudas dins leis [[ans 1970]]. D'una longor mejana situada entre 3,5 e 4,1 [[mètre|m]], ofrisson un nivèu de confòrt corrècte per lei trajèctes rotiers tot en demorant ben adaptadas a la circulacion urbana. Pasmens, lo nivèu de confòrt e lei performàncias rotieras demòran inferioras a aquelei deis [[automobila compacta|automobilas compactas]]. Aquelei modèls son fòrça populars en [[Euròpa]], compres en [[Occitània]]. D'exemples de veituras d'aquela categoria son la [[Citroën C3]], la [[Dacia Sandero]], la [[Peugeot 208]], la [[Renault Clio]] e la [[Toyota Yaris]]. === Leis automobilas compactas === {{veire|Automobila compacta}} Leis [[automobila compacta|automobilas compactas]] (ò familialas compactas) son d'automobilas familialas de talha mejana. D'una longor mejana compresa entre 4,2 e 4,5 m, son destinadas a totei lei tipes de circulacions. Lo nivèu de confòrt permet de realizar de trajèctes rotiers lòng sensa problema particular. D'exemples de veïculs d'aqueu grop son l'[[Alfa Romeo Giulietta]], l'[[Audi A3]], la [[Peugeot 308]] ò la [[Ford Focus]]. === Lei berlinas familialas === === Lei berlinas de luxe === === Lei veïculs utilitaris espòrt === === Lei pick-up === === Lei veituras d'espòrt === == L'industria e la consumacion automobila == === Lo sector industriau automobil === {{veire|Industria automobila}} L'[[industria automobila]] es una partida importanta de l'[[economia]] modèrna en causa dau ròtle centrau de l'automobila dins lei país desvolopats. Es organizada a l'entorn de tres ensembles principaus. Lo premier es compausat de companhiás especializadas dins la fabricacion de [[Pèça destacada|pèças destacadas]]. Lo segond es format per lei conceptors e leis assemblaires dei veïculs que son dichs « [[constructor automobil|constructors automobils]] ». Enfin, lo darrier es constituit per lei rets de venda. [[Istòria|Istoricament]], lei [[constructor automobil|constructors automobils]] son lo segment dominant. D'efiech, fòrça grops multinacionaus son capables de fabricar una partida importanta dei pèças necessàrias a lor produccion e de metre en plaça de magazins de venda. Pasmens, aquò es pas totjorn possible, especialament per d'equipaments complèxs coma lei [[pneumatic]]s. La produccion d'automobilas dins lo mond agantèt un maximom en [[2017]] amb 97,3 milions de veïculs fabricats. Pasmens, a l'ora d'ara, l'industria es trebolada per leis efiechs de la [[crisi dei semiconductors]] e de la [[pandemia de covid-19]]. Ansin, lo nombre d'unitats produchas demeniguèt a 77,6 milions en [[2020]]. Aquela annada, lei constructors pus importants èran [[Volkswagen]], [[Toyota]], [[Renault]]-[[Nissan]], [[General Motors]], [[Ford]], [[Honda]], [[Stellantis]] e [[Suzuki]]. Au nivèu dei país productors, l'industria automobila conoís de transformacions importantas dempuei leis [[ans 1980]]-[[ans 1990|1990]]. D'efiech, en causa dei politicas de deslocalizacion e de recèrca dau profiech mesas en òbra en Occident, fòrça país productors istorics coma [[Alemanha]], [[França]] ò [[Itàlia]] dèvon faciar una reduccion importanta de son teissut industriau automobil. Dins una mendra mesura, aqueu fenomèn tòca tanben leis [[USA|Estats Units]] e [[Japon]]. En parallèl, una segonda tendància es aquela de l'emergéncia de mercats novèus dins de país en cors de desvolopament, generalament en [[Asia]]. Ansin, lei productors principaus de veïculs se tròban desenant en [[Asia]] e en [[America Latina]]. {| class="wikitable" style="margin-left: auto; margin-right: auto; border: none;" |+ '''País productors d'automobilas en 2021''' |- |'''Reng''' |'''País''' |'''Produccion (en veïculs)''' |- |1 |[[Fichièr:Flag_of_the_People's_Republic_of_China.svg|20px]] [[Republica Populara de China|China]] |{{formatnum:26082220}} |- |2 |[[Fichièr:Flag_of_the_United_States.svg|20px]] [[USA|Estats Units d'America]] |{{formatnum:9167214}} |- |3 |[[Fichièr:Flag_of_Japan.svg|20px]] [[Japon]] |{{formatnum:7846955}} |- |4 |[[Fichièr:Flag_of_India.svg|20px]] [[Índia]] |{{formatnum:4399112}} |- |5 |[[Fichièr:Flag_of_South_Korea.svg|20px]] [[Corèa dau Sud]] |{{formatnum:3462404}} |- |6 |[[Fichièr:Flag of Germany.svg|20px]] [[Alemanha]] |{{formatnum:3308692}} |- |7 |[[Fichièr:Flag of Mexico.svg|20px]] [[Mexic]] |{{formatnum:3145653}} |- |8 |[[Fichièr:Flag of Brazil.svg|20px]] [[Brasil]] |{{formatnum:2248253}} |- |9 |[[Fichièr:Flag of Spain.svg|20px]] [[Espanha]] |{{formatnum:2098133}} |- |10 |[[Fichièr:Flag of Thailand.svg|20px]] [[Tailàndia]] |{{formatnum:1685705}} |} === La concepcion e la fabricacion d'una veitura === ==== La concepcion ==== ==== La pressa ==== ==== La pintura ==== ==== Lo montatge ==== === La distribucion mondiala deis automobilas === == La proteccion de l'environament == == Annèxas == === Liames intèrnes === <div style="-moz-column-count:3; column-count:3;"> * [[Bóstia de cambi]]. * [[Direccion (automobila)|Direccion]]. * [[Fren]]. * [[Motor de combustion intèrna]]. ** [[Motor d'alumatge comandat]]. ** [[Motor Diesel]]. * [[Propulsion (automobila)|Propulsion]]. * [[Ròda]]. * [[Suspension de veïcul|Suspension]]. * [[Traccion (automobila)|Traccion]]. * [[Transmission integrala]]. * [[Transmission segondària]]. * [[Veitura electrica]]. * [[Volant]]. </div> === Bibliografia === === Nòtas e referéncias === <references/> [[Categoria:Automobila|*]] j20rnjx9gdiwujb1le77mv5te5idst3 Era Bastida (Bigòrra) 0 78373 2321950 2268672 2022-08-04T23:24:06Z 77.152.53.218 toponimia, etc wikitext text/x-wiki {{Dialècte Gascon}} {{omon|La Bastida (omonimia)}} {{Infobox vila occitana |carta=oc | nom2= ''Labastide'' |nom=Era Bastida |ist={{Gasconha}} {{Bigòrra}} | lògo= | imatge=Labastide_(Hautes-Pyrénées)_2.jpg | descripcion= Era Bastida |escut= Blason ville fr Labastide (65).svg | escais = Eths taishons. |parçan=[[Baronias Gasconas]] | region = {{Occitània (Region)}} | departament={{Hauts Pirenèus}} | arrondiment = [[Arrondiment de Banhèras de Bigòrra|Banhèras de Bigòrra]] | canton = Nestés, Aura e Loron ([[Canton de La Barta de Nestés|La Barta de Nestés]] abans 2015) | intercom = [[Comunautat de comunas deth Plan de Lanamesa|CC deth Plan de Lanamesa]] |insee= 65239 |cp= 65130 |cònsol= Alain Dasque |mandat=[[2020]]-[[2026]] |longitud= 0.3539 |latitud= 43.0367 |alt mej= |alt mini= 532 |alt maxi= 800 |km²= 5.58 |gentilici= (en [[francés]]) |}} '''Era Bastida''' (''Labastide'' en [[francés]]) qu'ei ua [[comuna francesa|comuna]] d'[[Occitània]], en [[Gasconha]], [[Bigòrra]] e eras [[Baronias Gasconas]]. Administrativament, que's tròba en [[Departament|departament francés]] deths [[Hauts Pirenèus]] dera [[region francesa|region]] d'{{Ocreg}}, <small>ancianament de [[Mieidia-Pirenèus]]</small>. ==Geografia== [[Imatge:Map commune FR insee code 65239.png|vignette|upright=1.8|centre|Comunas a l'entorn.]] ==Toponimia== Era prononciacion qu'ei ['éra bas'tido] (grafia fonetica deths autors). Eras fòrmas ancianas que son : ''De Labastida'' en 1342, ''La Bastide'' (mapa de Cassini, ara fin deth sègle XVIII)<ref name = glb>Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, ''Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier'', Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=1066&titre=labastide</ref>. ''Bastida'' que vien deth latin ''Bastita'', participi passat substantivat. Eth prumèr sens qu'ei de fortificacion, puish eth nom designa petitas vilas navèras fondadas ath sègle XIII e XIV, dab franquessas autrejadas aus abitants<ref>Albert Dauzat, Charles Rostaing, ''Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France'', Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 57, a ''Bastia''</ref>{{,}}<ref name = glb/>. ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 65239 |Títol= Lista deths cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2020]] |Fin= [[2026]] |Identitat=Alain Dasque |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin=2020 |Identitat= Jean-Pierre Duthu|Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= |Fin= 2001 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 65239 |1793= |1800= |1806= |1821= |1831= |1836= |1841=580 |1846=659 |1851=638 |1856= |1861= |1866= |1872= |1876=504 |1881= |1886= |1891= |1896= |1901= |1906= |1911=314 |1921= |1926= |1931= |1936= |1946= |1954= |1962= 201 |1968= 192 |1975= 174 |1982= 167 |1990= 169 |1999= 161 |2006=160 |2007= |2008= |2009= |cassini= |senscomptesdobles=1962}} * En {{popfr65|0}} era populacion qu'èra de {{popfr65|239}} abitants e era densitat qu'èra de {{formatnum:{{#expr:({{popfr65|239}}/5.58) round 2}}}} ab/km². ==Lòcs e monuments== * [[Espelugas dera Bastida]] ==Personalitats ligadas damb era comuna== ==Véder tanben== * [[Comunas deths Hauts Pirenèus]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Gasconha}} {{Comunas deths Hauts Pirenèus}} [[Categoria:Comuna de Baronias Gasconas]] [[Categoria:Comuna deths Hauts Pirenèus]] [[Categoria:Comuna de Bigòrra]] {{DEFAULTSORT:Bastida}. n92r2lj5b5gq406oq6zzkcxwaxw06oz La Livinièra 0 80516 2321978 2316930 2022-08-05T04:02:41Z BrennodAloisi 37340 /* Toponimia */ wikitext text/x-wiki {{Infobox vila occitana | carta = oc | nom = La Livinièra | nom2 = ''La Livinière'' | imatge = Goblet_trained_vines_in_La_Laviniere,_Minervois.jpg | descripcion = Vista generala de la Livinièra. | lògo = | escut = Blason ville fr La Livinière (Hérault).svg | escais = | region = {{Lengadòc-Rosselhon}} | departament = {{Erau}} | ist = {{Lengadòc}} | parçan = | cp = 34210 | insee = 34141 | cònsol = Pierre-André Pedesseau | mandat = [[2008]]-[[2014]] | gentilici = ''Liviniérois'' (en [[francés]]) | latitud = 43.3166666667 | longitud = 2.63722222222 | alt mini = 90 | alt mej = 153 | alt maxi = 598 | km² = 31.56 |}} '''La Livinièra''' (en [[francés]] ''La Livinière'') es una [[comuna]] [[Lengadòc|lengadociana]] situada administrativament dins lo departament d'[[Erau (departament)|Erau]] e la region d'{{Ocreg}}. ==Geografia== {{...}} ==Toponimia== *'''La Livinièra''' - ? *'''Calamiac''' - Lo gentilici de Calamiac es '''calamiòl -a'''<ref>https://books.google.com/books?newbks=1&newbks_redir=0&id=YL0iAQAAIAAJ&focus=searchwithinvolume&q=Calamiac</ref>. {{...}} ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee=34141 |Títol= Lista dels cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat=Pierre-André Pedesseau|Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee=34141 |1793= |1800= |1806= |1821= |1831= |1836= |1841= |1846= |1851= |1856= |1861= |1866= |1872= |1876= |1881= |1886= |1891= |1896= |1901= |1906= |1911= |1921= |1926= |1931= |1936= |1946= |1954= |1962=655 |1968=682 |1975=567 |1982=512 |1990=506 |1999=588 |2004= |2005= |2006= |2007= |2008= |2009= |cassini= |senscomptesdobles=1962}} ==Luòcs e monuments== ==Personalitats ligadas amb la comuna== ==Veire tanben== * [[Comunas d'Erau]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas e referéncias== <references/> {{Portal Lengadòc }} {{Comunas d'Erau}} [[Categoria:Comuna d'Erau]] [[Categoria:Comuna de Lengadòc]] bphx3xgnyuaf9p2em4erdws7h8l3r4j 2321981 2321978 2022-08-05T04:05:11Z BrennodAloisi 37340 wikitext text/x-wiki {{Infobox vila occitana | carta = oc | nom = La Livinièra | nom2 = ''La Livinière'' | imatge = Goblet_trained_vines_in_La_Laviniere,_Minervois.jpg | descripcion = Vista generala de la Livinièra. | lògo = | escut = Blason ville fr La Livinière (Hérault).svg | escais = | region = {{Lengadòc-Rosselhon}} | departament = {{Erau}} | ist = {{Lengadòc}} | parçan = | cp = 34210 | insee = 34141 | cònsol = Pierre-André Pedesseau | mandat = [[2008]]-[[2014]] | gentilici = ''Liviniérois'' (en [[francés]]) | latitud = 43.3166666667 | longitud = 2.63722222222 | alt mini = 90 | alt mej = 153 | alt maxi = 598 | km² = 31.56 |}} '''La Livinièra'''{{refnec}} o '''La Livinhièira'''<ref name=Achard>https://books.google.com/books?newbks=1&newbks_redir=0&id=YL0iAQAAIAAJ&focus=searchwithinvolume&q=Livini%C3%A8re</ref> (en [[francés]] ''La Livinière'') es una [[comuna]] [[Lengadòc|lengadociana]] situada administrativament dins lo departament d'[[Erau (departament)|Erau]] e la region d'{{Ocreg}}. Los gentilicis son '''vinhèirol -a''' e '''vinhairon -a'''<ref name=Achard/>. ==Geografia== {{...}} ==Toponimia== *'''La Livinièra''' - ? *'''Calamiac''' - Lo gentilici de Calamiac es '''calamiòl -a'''<ref>https://books.google.com/books?newbks=1&newbks_redir=0&id=YL0iAQAAIAAJ&focus=searchwithinvolume&q=Calamiac</ref>. {{...}} ==Istòria== {{...}} ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee=34141 |Títol= Lista dels cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2008]] |Fin= [[2014]] |Identitat=Pierre-André Pedesseau|Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= 2008 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee=34141 |1793= |1800= |1806= |1821= |1831= |1836= |1841= |1846= |1851= |1856= |1861= |1866= |1872= |1876= |1881= |1886= |1891= |1896= |1901= |1906= |1911= |1921= |1926= |1931= |1936= |1946= |1954= |1962=655 |1968=682 |1975=567 |1982=512 |1990=506 |1999=588 |2004= |2005= |2006= |2007= |2008= |2009= |cassini= |senscomptesdobles=1962}} ==Luòcs e monuments== ==Personalitats ligadas amb la comuna== ==Veire tanben== * [[Comunas d'Erau]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas e referéncias== <references/> {{Portal Lengadòc }} {{Comunas d'Erau}} [[Categoria:Comuna d'Erau]] [[Categoria:Comuna de Lengadòc]] e614cuj95uavo9bafo1eua8ap2tg9o9 Rolando Hinojosa-Smith 0 82360 2321933 1877302 2022-08-04T15:03:50Z Umburi 2911 wikitext text/x-wiki {{Infobox |tematica= |carta= }} '''Rolando Hinojosa-Smith''' foguèt un [[escrivan]] nòrd-american en lenga espanhòla e anglesa. Nasquèt lo [[21 de genièr]] de [[1929]] a [[Mercedes]], [[Tèxas]] ([[Estats Units]]). Hinojosa escriguèt tant en espanhòl coma en anglés e es una referéncia de la literatura chicana. Moric lo [[19 de abril]] de [[2022]] en Austin, [[Tèxas]] ([[Estats Units]]). ==Òbras== * ''Estampas del valle'' (1973) * ''Klail city y alrededores'' (1976) * ''Generaciones y semblanzas'' (1977) * ''Korean loves songs'' (1978) * ''Mi querido Rafa'' (1981) * ''Claros varones de Belken'' (1986) * ''Becky and her friends'' (1990) * ''The useless servants'' (1993) * ''El condado de Belken'' (1994) * ''Ask a policeman'' (1998) * ''We happy few'' (2006) [[Categoria:Naissença en 1929|Hinojosa-Smith, Rolando]] [[Categoria:Decès en 2022|Hinojosa-Smith, Rolando]] [[Categoria:Escrivan american|Hinojosa-Smith, Rolando]] [[Categoria:Escrivan de lenga espanhòla|Hinojosa-Smith, Rolando]] [[Categoria:Escrivan de lenga anglesa|Hinojosa-Smith, Rolando]] cf5pjoybzktja5xnuy0yqf1stre6q83 2321935 2321933 2022-08-04T15:08:59Z Umburi 2911 wikitext text/x-wiki {{Infobox |tematica= |carta= }} '''Rolando Hinojosa-Smith''' foguèt un [[escrivan]] nòrd-american en lenga espanhòla e anglesa. Nasquèt lo [[21 de genièr]] de [[1929]] a [[Mercedes]], [[Tèxas]] ([[Estats Units]]). Hinojosa escriguèt tant en espanhòl coma en anglés e es una referéncia de la literatura chicana. Moric lo [[19 d'abril]] de [[2022]] en Austin, [[Tèxas]] ([[Estats Units]]). ==Òbras== * ''Estampas del valle'' (1973) * ''Klail city y alrededores'' (1976) * ''Generaciones y semblanzas'' (1977) * ''Korean loves songs'' (1978) * ''Mi querido Rafa'' (1981) * ''Claros varones de Belken'' (1986) * ''Becky and her friends'' (1990) * ''The useless servants'' (1993) * ''El condado de Belken'' (1994) * ''Ask a policeman'' (1998) * ''We happy few'' (2006) [[Categoria:Naissença en 1929|Hinojosa-Smith, Rolando]] [[Categoria:Decès en 2022|Hinojosa-Smith, Rolando]] [[Categoria:Escrivan american|Hinojosa-Smith, Rolando]] [[Categoria:Escrivan de lenga espanhòla|Hinojosa-Smith, Rolando]] [[Categoria:Escrivan de lenga anglesa|Hinojosa-Smith, Rolando]] r3792lp3lyxglryacnvecia9x6omc22 2321936 2321935 2022-08-04T15:10:32Z Umburi 2911 wikitext text/x-wiki {{Infobox |tematica= |carta= }} '''Rolando Hinojosa-Smith''' foguèt un [[escrivan]] nòrd-american en lenga espanhòla e anglesa. Nasquèt lo [[21 de genièr]] de [[1929]] a [[Mercedes]], [[Tèxas]] ([[Estats Units]]). Hinojosa escriguèt tant en espanhòl coma en anglés e es una referéncia de la literatura chicana. Moric lo [[19 d'abril]] de [[2022]] en [[Austin]], capitala de [[Tèxas]] ([[Estats Units]]). ==Òbras== * ''Estampas del valle'' (1973) * ''Klail city y alrededores'' (1976) * ''Generaciones y semblanzas'' (1977) * ''Korean loves songs'' (1978) * ''Mi querido Rafa'' (1981) * ''Claros varones de Belken'' (1986) * ''Becky and her friends'' (1990) * ''The useless servants'' (1993) * ''El condado de Belken'' (1994) * ''Ask a policeman'' (1998) * ''We happy few'' (2006) [[Categoria:Naissença en 1929|Hinojosa-Smith, Rolando]] [[Categoria:Decès en 2022|Hinojosa-Smith, Rolando]] [[Categoria:Escrivan american|Hinojosa-Smith, Rolando]] [[Categoria:Escrivan de lenga espanhòla|Hinojosa-Smith, Rolando]] [[Categoria:Escrivan de lenga anglesa|Hinojosa-Smith, Rolando]] 0cy47rqnresec46g926as2fih9cyyku Lista dels primièrs ministres de Tailàndia 0 98508 2321990 2321821 2022-08-05T06:54:22Z CommonsDelinker 245 Lo fichièr Meechai_Ruchuphan.jpg es estat escafat coma o es estat sus Commons per Túrelio (This file is ONLY published under a license that does not allow unrestricted commercial use. Under [[:c:Special:MyLanguage/Commons:Licensing|Commons licensing polic wikitext text/x-wiki {{Infobox |tematica= |carta= }} [[Fichièr:Flag of the Prime Minister of Thailand.svg|thumb|border|220px|Bandièra del primièr ministre de Tailàndia.]] Vaquí la lista dels [[primièr ministre|primièrs ministres]] de [[Tailàndia]] de [[1932]] fins a uèi. {| class="wikitable" |- ! # ! Imatge ! Nom ! Començament del govèrn ! Fin del govèrn |- | 1 | [[Fichièr:Phraya Manopakorn Nititada.jpg|50px]] | [[Phraya Manopakorn Nititada]] | [[28 de junh]] de [[1932]] | [[21 de junh]] de [[1933]] |- | 2 | [[Fichièr:Phraya Pahol.jpg|50px]] | General [[Phot Phahonyothin]] | [[21 de junh]] de [[1933]] | [[16 de decembre]] de [[1938]] |- | 3 | [[Fichièr:Field Marshal Plaek Phibunsongkhram.jpg|50px]] | Marescal [[Plaek Phibunsongkhram]](1{{exp|èr}} còp) | [[16 de decembre]] de [[1938]] | [[1 d'agost]] de [[1944]] |- | 4 | [[Fichièr:ควง อภัยวงศ์ 2475.jpg|50px]] | Major [[Khuang Abhaiwongse]](1{{exp|èr}} còp) | [[1 d'agost]] de [[1944]] | [[31 d'agost]] de [[1945]] |- | 5 | [[Fichièr:Tawee Boonyaket.jpg|50px]] | [[Tawee Boonyaket]] | [[31 d'agost]] de [[1945]] | [[17 de setembre]] de [[1945]] |- | 6 | [[Fichièr:Seni Pramoj in 1945.jpg|50px]] | [[Seni Pramoj]](1{{exp|èr}} còp) | [[17 de setembre]] de [[1945]] | [[31 de genièr]] de [[1946]] |- | | [[Fichièr:ควง อภัยวงศ์ 2475.jpg|50px]] | Major [[Khuang Abhaiwongse]](2{{exp|nd}} còp) | [[31 de genièr]] de [[1946]] | [[24 de març]] de [[1946]] |- | 7 | [[Fichièr:Pridi Banomyong 1947.jpg|50px]] | [[Pridi Banomyong]] | [[24 de març]] de [[1946]] | [[23 d'agost]] de [[1946]] |- | 8 | [[Fichièr:Thawal Thamrong Navaswadhi.jpg|50px]] | Amiral [[Thawal Thamrong Navaswadhi]] | [[23 d'agost]] de [[1946]] | [[8 de novembre]] de [[1947]] |- | | [[Fichièr:ควง อภัยวงศ์ 2475.jpg|50px]] | Major [[Khuang Abhaiwongse]](3{{exp|en}} còp) | [[10 de novembre]] de [[1947]] | [[8 d'abril]] de [[1948]] |- | | [[Fichièr:Field Marshal Plaek Phibunsongkhram.jpg|50px]] | Marescal [[Plaek Phibunsongkhram]](2{{exp|nd}} còp) | [[8 d'abril]] de [[1948]] (en funcions dempuèi lo [[1 de març]] de [[1959]]) | [[16 de setembre]] de [[1957]] |- | 9 | [[Fichièr:พจน์ สารสิน.jpg|50px]] | [[Pote Sarasin]] | [[21 de setembre]] de [[1957]] | [[1 de genièr]] de [[1958]] |- | 10 | [[Fichièr:Thanom Kittikachorn 1960 02.jpg|50px]] | Marescal [[Thanom Kittikachorn]](1{{exp|èr}} còp) | [[1 de genièr]] de [[1958]] | [[20 d'octobre]] de [[1958]] |- | 11 | [[Fichièr:Official portraits of Sarit Thanarat.jpg|50px]] | Marescal [[Sarit Dhanarajata]] | [[20 d'octobre]] de [[1958]] (en funcions dempuèi lo [[9 de febrièr]] de [[1959]]) | [[8 de decembre]] de [[1963]] |- | | [[Fichièr:Thanom Kittikachorn 1960 02.jpg|50px]] | Marescal [[Thanom Kittikachorn]](2{{exp|nd}} còp) | [[9 de decembre]] de [[1963]] | [[14 d'octobre]] de [[1973]] |- | 12 | [[File:Sanya Dharmasakti 1974 (cropped).jpg|50px]] | [[Sanya Dharmasakti]] | [[14 d'octobre]] de [[1973]] | [[15 de febrièr]] de [[1975]] |- | | [[Fichièr:Seni Pramoj in 1945.jpg|50px]] | [[Seni Pramoj]](2{{exp|nd}} còp) | [[15 de febrièr]] de [[1975]] | [[14 de març]] de [[1975]] |- | 13 | [[Fichièr:คีกฤทธิ์ ปราโมช.jpg|50px]] | [[Kukrit Pramoj]] | [[14 de març]] de [[1975]] | [[20 d'abril]] de [[1976]] |- | | [[Fichièr:Seni Pramoj in 1945.jpg|50px]] | [[Seni Pramoj]](3{{exp|en}} còp) | [[20 d'abril]] de [[1976]] | [[6 d'octobre]] de [[1976]] |- | 14 | [[Fichièr:Tanin2011.jpg|50px]] | [[Tanin Kraivixien]] | [[8 d'octobre]] de [[1976]] | [[20 d'octobre]] de [[1977]] |- | 15 | [[Fichièr:Kriangsak Chomanan 1976.jpg|50px]] | General [[Kriangsak Chomanan]] | [[12 de novembre]] de [[1977]] | [[3 de març]] de [[1980]] |- | 16 | [[Fichièr:Prem Tinsulanonda (Cropped).jpg|50px]] | General [[Prem Tinsulanonda]] | [[3 de març]] de [[1980]] | [[4 d'agost]] de [[1988]] |- | 17 | [[Fichièr:Chatichai Choonhavan 1976.jpg|50px]] | General [[Chatichai Choonhavan]] | [[4 d'agost]] de [[1988]] | [[23 de febrièr]] de [[1991]] |- | 18 | [[Fichièr:Anand Panyarachun.jpg|50px]] | [[Anand Panyarachun]](1{{exp|èr}} còp) | [[2 de març]] de [[1991]] | [[7 d'abril]] de [[1992]] |- | 19 | | General [[Suchinda Kraprayoon]] | [[7 d'abril]] de [[1992]] | [[10 de junh]] de [[1992]] |- | | | [[Meechai Ruchuphan]] | [[24 de mai]] de [[1992]] | [[10 de junh]] de [[1992]] |- | | [[Fichièr:Anand Panyarachun.jpg|50px]] | [[Anand Panyarachun]](2{{exp|nd}} còp) | [[10 de junh]] de [[1992]] | [[23 de setembre]] de [[1992]] |- | 20 | [[Fichièr:Chuan Leekpai 2010-04-01.jpg|50px]] | [[Chuan Leekpai]](1{{exp|èr}} còp) | [[23 de setembre]] de [[1992]] | [[13 de julhet]] de [[1995]] |- | 21 | [[Fichièr:Banharn Silpa-archa (cropped).jpg|50px]] | [[Banharn Silpa-Archa]] | [[13 de julhet]] de [[1995]] | [[25 de novembre]] de [[1996]] |- | 22 | [[File:Chavalit Yongchaiyudh 18 May 2018 01 cropped.jpg|50px]] | General [[Chavalit Yongchaiyudh]] | [[25 de novembre]] de [[1996]] | [[9 de novembre]] de [[1997]] |- | | [[Fichièr:Chuan Leekpai 2010-04-01.jpg|50px]] | [[Chuan Leekpai]](2{{exp|nd}} còp) | [[9 de novembre]] de [[1997]] | [[9 de febrièr]] de [[2001]] |- | 23 | [[Fichièr:Thaksin DOD 20050915.jpg|50px]] | [[Thaksin Shinawatra]](1{{exp|èr}} còp) | [[9 de febrièr]] de [[2001]] | [[19 de setembre]] de [[2006]] |- | | [[Fichièr:Seal of the Office of the Prime Minister of Thailand.svg|50px]] | [[Chitchai Wannasathit]] (interin) | [[5 d'abril]] de [[2006]] | [[23 de mai]] de [[2006]] |- | | [[Fichièr:Thaksin DOD 20050915.jpg|50px]] | [[Thaksin Shinawatra]](2{{exp|nd}} còp) | [[23 de mai]] de [[2006]] | [[19 de setembre]] de [[2006]] |- | 24 | [[Fichièr:Surayud cropped 2007.jpg|50px]] | General [[Surayud Chulanont]] | [[1 d'octobre]] de [[2006]] | [[29 de genièr]] de [[2008]] |- | 25 | [[Fichièr:Samak Sundaravej.JPG|50px]] | [[Samak Sundaravej]] | [[29 de genièr]] de [[2008]] | [[8 de setembre]] de [[2008]] |- | 26 | [[Fichièr:Somchai Wongsawat 15112008.jpg|50px]] | [[Somchai Wongsawat]] | [[18 de setembre]] de [[2008]] | [[2 de decembre]] de [[2008]] |- | | [[Fichièr:Chaovarat Chanweerakul (cropped).jpg|50px]] | [[Chaovarat Chanweerakul]](interin) | [[2 de decembre]] de [[2008]] | [[17 de decembre]] de [[2008]] |- | 27 | [[Fichièr:Abhisit Vejjajiva 2009 official.jpg|50px]] | [[Abhisit Vejjajiva]] | [[17 de decembre]] de [[2008]] | [[5 d'agost]] de [[2011]] |- | 28 | [[Fichièr:9153ri-Yingluck Shinawatra.jpg|50px]] | [[Yingluck Shinawatra]] | [[5 d'agost]] de [[2011]] | [[7 de mai]] de [[2014]] |- | - | [[Fichièr:Niwatthamrong Boonsongpaisan at Ministerial Conference 2013 crop.jpg|50px]] | [[Niwatthamrong Boonsongpaisan]] | [[7 de mai]] de [[2014]] | [[22 de mai]] de [[2014]]<br><small>(depausat)</small> |- | align="center" colspan="5"|Consèlh Nacional per la Patz e la Orden - de [[22 de mai]] fins a [[24 d'agost]] de [[2014]]<br>(junta militar comandada pel general [[Prayut Chan-o-cha]]) |- | 29 | [[Fichièr:Prayuth 2018 cropped.jpg|50px]] | General [[Prayut Chan-o-cha]] | [[24 d'agost]] de [[2014]] | uèi |} == Vejatz tanben == * [[Lista dels monarcas de Tailàndia]] [[Categoria:Primièr ministre de Tailàndia| ]] [[Categoria:Lista de caps de govèrn|Tailandia]] dwc02iqsr8xeg0urq5jlwn2hslacmcq Era Bòrda 0 104481 2321991 2252862 2022-08-05T07:11:39Z 77.152.53.218 toponimia, etc wikitext text/x-wiki {{Infobox vila occitana | carta = oc | nom = Era Bòrda | nom2 = ''Laborde'' | imatge = Laborde (Hautes-Pyrénées) 1.jpg | descripcion = Era Bòrda. | lògo = cap | escut = Blason ville fr Laborde (65).svg | escais = | region = {{Occitània (Region)}} | ist = {{Gasconha}} | parçan = | arrondiment = [[Arrondiment de Banhèras de Bigòrra|Banhèras de Bigòrra]] | canton = Nestés, Aura e Loron ([[Canton de La Barta de Nestés|La Barta de Nestés]] abans 2015) | intercom = [[Comunautat de comunas deth Plan de Lanamesa|CC deth Plan de Lanamesa]] | cp = 65130 | insee = 65241 | cònsol = Geneviève Pflimlin | mandat = [[2020]]-[[2026]] | gentilici = bordèr | latitud = 43.0342 | longitud = 0.3006 | alt mej = | alt mini = 416 | alt maxi = 610 | km² = 1.82 |}} '''Era Bòrda''' (''Laborde'' en [[francés]]) qu'ei ua [[comuna francesa|comuna]] d'[[Occitània]], en [[Gasconha]], situada en [[departament francés|departament]] deths [[Hauts Pirenèus]] dera [[region francesa|region]] d'{{Ocreg}}, ancianament de [[Miègjorn-Pirenèus]]. == Geografia == La comuna qu'ei situada en eras [[Baronias Gasconas|Baronias]]. Aute vilatge o quartièr : Eras Arribas. [[Imatge:Map commune FR insee code 65241.png|vignette|upright=1.8|centre|Comunas a l'entorn.]] ==Toponimia== Era prononciacion qu'ei ['éra 'bòrdo] (grafia fonetica deths autors). Eras fòrmas ancianas que son : ''De La Borda'' en 1342, ''La Borde'', ''Poysegur ou Laborde'' en 1760, ''La Borde '' (mapa de Cassini, ara fin deth sègle XVIII)<ref name = glb>Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, ''Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier'', Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=1068&titre=laborde</ref>. Eth prumèr sens deth mot d'origina germanica ''bòrda'' qu'ei « cabana en pòstes », puish petita casa, ostau agricòla, meitaderia, estable, granja, parc d'aolhas cobèrt, etc. Eth sens locau actuau qu'ei granja, mes benlhèu qu'a temps passat èra d'ostau de paisan; que i a ua etimologia populara qui ditz eth vilatge qu'estó cremat e en demorè pas qu'ua granja<ref>Albert Dauzat, Charles Rostaing, ''Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France'', Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 97</ref>{{,}}<ref name = glb/>. == Istòria == {{...}} == Administracion == {{ElegitDebuta|insee= 65241 |Títol= Lista deths cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= [[2020]] |Fin= [[2026]] |Identitat= Geneviève Pflimlin|Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= junh de [[1995]] |Fin= 2020|Identitat= Hélène Duthu|Partit= |Qualitat= elevaira}} {{Elegit |Debuta= març de [[1971]] |Fin= 1995 |Identitat= André Duplan|Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[1965]] |Fin= 1971 |Identitat=Pierre Gaidon |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= [[1947]] |Fin= 1965 |Identitat=Jean Pailhé |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= mai de [[1925]] |Fin= 1947 |Identitat=Jules Duplan |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= [[1919]] |Fin= 1925 |Identitat=Jean Claverie |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= [[1908]] |Fin= 1919 |Identitat=Paul Lafforgue |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= |Fin= 1908 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} [[Imatge:Mairie_de_Laborde_(Hautes-Pyrénées)_2.jpg|thumb|300px|right|Era maison comuna]] == Demografia == {{Demografia |insee= 65241 |1793= |1800= |1806= |1821= |1831= |1836= |1841=585 |1846=574 |1851=586 |1856= |1861= |1866= |1872= |1876=530 |1881= |1886= |1891= |1896= |1901= |1906= |1911=402 |1921= |1926= |1931= |1936= |1946= |1954= |1962= 177 |1968= 157 |1975= 146 |1982= 138 |1990= 95 |1999= 109 |2005=100 |2006= |2007= |2008= |2009= |cassini= |senscomptesdobles=1962}} * En {{popfr65|0}} era populacion qu'èra de {{popfr65|241}} abitants e era densitat qu'èra de {{formatnum:{{#expr:({{popfr65|241}}/1.82) round 2}}}} ab/km². ==Lòcs e monuments== ==Personalitats ligadas dab era comuna== ==Véder tanben== * [[Comunas deths Hauts Pirenèus]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Gasconha}} {{Comunas deths Hauts Pirenèus}} [[Categoria:Comuna deths Hauts Pirenèus]] [[Categoria:Comuna de Gasconha]] n76khn43wbu028qmb5t2rs3c65s9vdk Basús de Nestés 0 104600 2321951 2250302 2022-08-04T23:46:23Z 77.152.53.218 toponimia, etc wikitext text/x-wiki {{Infobox vila occitana | carta = oc | nom = Basús de Nestés | nom2 = ''Bazus-Neste'' | imatge = Bazus-Neste_(Hautes-Pyrénées)_1.jpg | descripcion = Eth vilatge. | lògo = cap | escut = Blason ville fr Bazus-Neste (65).svg | escais = | region = {{Occitània (Region)}} | ist = {{Gasconha}} | parçan = [[Nestés]] | arrondiment = [[Arrondiment de Banhèras de Bigòrra|Banhèras de Bigòrra]] | canton = Nestés, Aura e Loron ([[Canton de La Barta de Nestés|La Barta de Nestés]] abans 2015) | intercom = [[Comunautat de comunas deth Plan de Lanamesa|CC deth Plan de Lanamesa]] | cp = 65250 | insee = 65076 | cònsol = Francis Escudé | mandat = [[2020]]-[[2026]] | gentilici = | longitud = 0.3819 | latitud = 43.0361 | alt mej = | alt mini = 556 | alt maxi = 1138 | km² = 2.49 |}} '''Basús de Nestés''' (''Bazus-Neste'' en [[francés]]) qu'ei ua [[comuna francesa|comuna]] d'[[Occitània]], en [[Gasconha]], situada en eth [[departament francés|departament]] deths [[Hauts Pirenèus]] dera [[region francesa|region]] d'{{Ocreg}}, <small>ancianament de [[Mieidia-Pirenèus]]</small>. ==Geografia== [[Imatge:Map commune FR insee code 65076.png|vignette|upright=1.8|centre|Comunas a l'entorn.]] ==Toponimia== Era prononciacion qu'ei [ba'zus] (grafia fonetica deths autors). Eras fòrmas ancianas que son : ''Ar. Gassie de Basus'', ''Ar. Gassie de Bazuz'', ''Arn. Gassia de Basus'', cap a 1180 (non saben s'aqueth nom correspón a Basús de Nestés o a Badús), ''De Basucio'', en latin, en 1387, ''Paroisse de Basus en Nestes'', en 1737, ''Bazus'' en 1790 e 1806, ''Bazus''(mapa de Cassini, ara fin deth sègle XVIII)<ref name = glb>Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, ''Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier'', Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=935&titre=bazus-neste</ref>. Segon [[Albèrt Dauzat|Dauzat]], eth nom qu'ei escur<ref>Albert Dauzat, Charles Rostaing, ''Dictionnaire étymologique des Noms de Lieux en France'', Librairie Guénégaud, reedicion 1984, p. 61</ref>. Segon [[Ernèst Negre|Negre]], eth nom que vien d'un nom « romanic » d'òmi ''*Badusius'', derivat de ''Badius''<ref name = glb/>. Segon [[Miquèu Grosclaude]], era proposicion de Negre, ''*Badusius'', qu'ei possibla, mes pas briga segura. Grosclaude que pensa era finau representa eth sufixe ''-ust'', benlhèu aquitan. Eth radicau qu'ei escur<ref name = glb/>. Comparar dab [[Badèth]]. ==Istòria== ==Administracion== {{ElegitDebuta|insee= 65076 |Títol= Lista deths cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= junh de [[1995]] |Fin= [[2026]] |Identitat= Francis Escudé|Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[1983]] |Fin= 1995 |Identitat=Henri Rumeau |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= març de [[1959]] |Fin= 1983 |Identitat=Antoine Latour |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= [[1944]] |Fin= 1959 |Identitat=Xavier Rumeau |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= |Fin= 1944 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} ==Demografia== {{Demografia |insee= 65076 |1793= |1800= |1806= |1821= |1831= |1836= |1841=248 |1846=301 |1851=287 |1856= |1861= |1866= |1872= |1876=188 |1881= |1886= |1891= |1896= |1901= |1906= |1911=132 |1921= |1926= |1931= |1936= |1946= |1954= |1962= 73 |1968= 56 |1975= 64 |1982= 46 |1990= 53 |1999= 45 |2005= |2006= 42 |2007= |2008= |2009= |cassini= |senscomptesdobles=1962}} * En {{popfr65|0}} era populacion qu'èra de {{popfr65|076}} abitants e era densitat qu'èra de {{formatnum:{{#expr:({{popfr65|076}}/2.49) round 2}}}} ab/km². ==Lòcs e monuments== ==Personalitats ligadas dab era comuna== ==Véder tanben== * [[Comunas deths Hauts Pirenèus]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Gasconha}} {{Comunas deths Hauts Pirenèus}} [[Categoria:Comuna deths Hauts Pirenèus]] [[Categoria:Comuna de Gasconha]] ffme3etf6sryqj2fdcmofgycpdp9wr5 Bulan 0 104667 2321993 2250270 2022-08-05T08:05:09Z 77.152.53.218 toponimia, etc wikitext text/x-wiki {{Infobox vila occitana | carta = oc | nom = Bulan | nom2 = ''Bulan'' | imatge = Église Saint-Blaise de Bulan (Hautes-Pyrénées) 1.jpg | descripcion = La glèisa de Sent Blasi de Bulan. | lògo = cap | escut = Blason_de_la_ville_de_Bulan_(Hautes-Pyrénées).svg|60px | escais = Eths culherèrs. Eths coscolhèrs | region = {{Occitània (Region)}} | ist = {{Gasconha}} | parçan = | arrondiment = [[Arrondiment de Banhèras de Bigòrra|Banhèras de Bigòrra]] | canton = Era Vath d'Arròs e eras Baïsas ([[Canton de La Barta de Nestés|La Barta de Nestés]] abans 2015) | intercom = [[Comunautat de comunas deth Plan de Lanamesa|CC deth Plan de Lanamesa]] | cp = 65130 | insee = 65111 | cònsol = Rose-Marie Colomès | mandat = [[2020]]-[[2026]] | gentilici = | latitud = 43.0403 | longitud = 0.2792 | alt mej = | alt mini = 392 | alt maxi = 826 | km² = 3.41 |}} '''Bulan''' (en [[francés]] tanplan com en [[occitan]]) qu'ei ua [[comuna francesa|comuna]] d'[[Occitània]], en [[Gasconha]], situada en eth [[departament francés|departament]] deths [[Hauts Pirenèus]] dera [[region francesa|region]] d'{{Ocreg}}, <small>ancianament de [[Mieidia-Pirenèus]]</small>. ==Geografia== [[Imatge:Bulan_(Hautes-Pyrénées)_2.jpg|vignette|300px|centre|Eth vilatge]] [[Imatge:Map commune FR insee code 65111.png|vignette|upright=1.8|centre|Comunas a l'entorn.]] ==Toponimia== Era prononciacion qu'ei [bu'lann] (grafia fonetica deths autors). Eras fòrmas ancianas que son : ''De Bulano'', en latin, en 1313 e 1342, ''Bulan'' en 1379, ''Bulan'' en 1429, ''Bulan'' (mapa de Cassini, ara fin deth sègle XVIII)<ref name = glb>Michel Grosclaude et Jean-François Le Nail, ''Dictionnaire toponymique des communes des Hautes-Pyrénées intégrant les travaux de Jacques Boisgontier'', Conseil Général des Hautes-Pyrénées, 2000 https://www.archivesenligne65.fr/article.php?laref=972&titre=bulan</ref>. R. Aymard qu'arrefusa era explicacion de [[Joan Coromines|Coromines]] ''Bun'' + ''andi'', « tuca grana »; qu'aima mei un nom (latin) d'òmi ''Bul(l)ius'' dab eth sufixe ''-anum''<ref name = glb/>. Segon [[Miquèu Grosclaude]], era ''-n'' finala articulada que s'opausa a l'ipotèsi d'Aymard; eras fòrmas ancianas permeten pas d'assegurar la de Coromines; Grosclaude que jutja eth nom escur<ref name = glb/>. Bulan qu'ei ath sud-èst d'un puei de 766 m qui comença ara sortida deth vilatge; eths turons dens eras autas direccions que son respectivament de 561 (sud, sud-oèst) e 610 m (èst). Coromines que hasèva eths sons estudis toponimics a pè. == Istòria == {{...}} == Administracion == {{ElegitDebuta|insee= 65111 |Títol= Lista deths cònsols successius}} {{Elegit |Debuta= març de [[2001]] |Fin= [[2026]] |Identitat= Rose-Marie Colomès|Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= junh de [[1995]] |Fin= 2001 |Identitat=Dominique Caparroi |Partit= |Qualitat= }} {{Elegit |Debuta= |Fin= 1995 |Identitat= |Partit= |Qualitat= }} {{ElegitDonadas}} {{ElegitFin}} == Demografia == {{Demografia |insee= 65111 |1793= |1800= |1806= |1821= |1831= |1836= |1841=474 |1846=502 |1851=482 |1856= |1861= |1866= |1872= |1876=504 |1881= |1886= |1891= |1896= |1901= |1906= |1911=259 |1921= |1926= |1931= |1936= |1946= |1954= |1962= 151 |1968= 135 |1975= 110 |1982= 111 |1990= 93 |1999= 81 |2005= |2006=70 |2007= |2008= |2009= |cassini= |senscomptesdobles=1962}} * En {{popfr65|0}} era populacion qu'èra de {{popfr65|111}} abitants e era densitat qu'èra de {{formatnum:{{#expr:({{popfr65|111}}/3.41) round 2}}}} ab/km². ==Lòcs e monuments== ==Personalitats ligadas dab era comuna== ==Véder tanben== * [[Comunas deths Hauts Pirenèus]] ==Ligams extèrnes== ==Nòtas== <references/> {{Portal Gasconha}} {{Comunas deths Hauts Pirenèus}} [[Categoria:Comuna deths Hauts Pirenèus]] [[Categoria:Comuna de Gasconha]] hf7e0fgt7zpwxhzysk1meh4jq310yyj Tòni Escala 0 184254 2321927 2300386 2022-08-04T14:46:20Z Umburi 2911 wikitext text/x-wiki '''Antònia Escala''' (Tremp, 1961), mès coneishut coma ''Tòni Escala'', ei ua escrivana [[Occitània|occitana]] dera [[Val d'Aran]]<ref name=":0">{{Cita web|url=https://llengua.gencat.cat/web/.content/documents/occita/expo-aranes/expo-aranes-lona-12.pdf|título=Era Literatura en Aran|fechaacceso=24 de diciembre de 2021|sitioweb=www.gencat.cat/}}.</ref> .. == Obràs == * ''Tanplan tornec'' (2004) (roman) * ''En vacances'' (2007) (roman) * ''T'i maridaràs'' (2007) (roman) * ''Moria!... Èm perduts!'' (roman) * ''Hered'' (2010) (roman) * ''101 pensades'' (2019) (poesia) == Ligams extèrnes == {{Listaref}} [[Categoria:Naissença en 1961]] [[Categoria:Escrivan occitan]] q9gsne9i851s6ukwktv2i1h49dvq1ig 2321928 2321927 2022-08-04T14:49:47Z Umburi 2911 wikitext text/x-wiki '''Antònia Escala''' (Tremp, 1961), mès coneishut coma ''Tòni Escala'', ei ua escrivana [[Occitània|occitana]] dera [[Val d'Aran]]<ref name=":0">{{Cita web|url=https://llengua.gencat.cat/web/.content/documents/occita/expo-aranes/expo-aranes-lona-12.pdf|título=Era Literatura en Aran|fechaacceso=24 de diciembre de 2021|sitioweb=www.gencat.cat/}}.</ref> .. == Obràs == * ''Tanplan tornec'' (2004) (roman) * ''En vacances'' (2007) (roman) * ''T'i maridaràs'' (2007) (roman) * ''Moria!... Èm perduts!'' (roman) * ''Hered'' (2010) (roman) * ''101 pensades'' (2019) (poesia) == Ligams extèrnes == {{Listaref}} [[Categoria:Naissença en 1961]] [[Categoria:Escrivan occitan]] [[Categoria:Escrivan occitan del sègle XXI]] [[Categoria:Personalitat aranesa]] [[Categoria:Literatura occitana]] [[Categoria:Literatura gascona]] 76avq6rnuz7oqw5s27z3wev57v8bea0 2321929 2321928 2022-08-04T14:50:27Z Umburi 2911 wikitext text/x-wiki '''Antònia Escala''' (Tremp, 1961), mès coneishut coma ''Tòni Escala'', ei ua escrivana [[Occitània|occitana]] dera [[Val d'Aran]]<ref name=":0">{{Cita web|url=https://llengua.gencat.cat/web/.content/documents/occita/expo-aranes/expo-aranes-lona-12.pdf|título=Era Literatura en Aran|fechaacceso=24 de diciembre de 2021|sitioweb=www.gencat.cat/}}.</ref> .. == Obràs == * ''Tanplan tornec'' (2004) (roman) * ''En vacances'' (2007) (roman) * ''T'i maridaràs'' (2007) (roman) * ''Moria!... Èm perduts!'' (roman) * ''Hered'' (2010) (roman) * ''101 pensades'' (2019) (poesia) == Ligams extèrnes == {{Listaref}} [[Categoria:Naissença en 1961]] [[Categoria:Escrivan occitan]] [[Categoria:Escrivan occitan d'Aran]] [[Categoria:Escrivan occitan del sègle XXI]] [[Categoria:Personalitat aranesa]] [[Categoria:Literatura occitana]] [[Categoria:Literatura gascona]] dgau2bl7ih6z12dzhe22o9iulahwfia 2321930 2321929 2022-08-04T14:52:38Z Umburi 2911 wikitext text/x-wiki '''Antònia Escala''' (Tremp, 1961), mès coneishut coma ''Tòni Escala'', ei ua escrivana [[Occitània|occitana]] dera [[Val d'Aran]]<ref name=":0">{{Cita web|url=https://llengua.gencat.cat/web/.content/documents/occita/expo-aranes/expo-aranes-lona-12.pdf|título=Era Literatura en Aran|fechaacceso=24 de diciembre de 2021|sitioweb=www.gencat.cat/}}.</ref> .. == Obràs == * ''Tanplan tornec'' (2004) (roman) * ''En vacances'' (2007) (roman) * ''T'i maridaràs'' (2007) (roman) * ''Moria!... Èm perduts!'' (roman) * ''Hered'' (2010) (roman) * ''101 pensades'' (2019) (poesia) == Ligams extèrnes == {{Listaref}} {{NF|1986||Escala, Tòni}} [[Categoria:Naissença en 1961]] [[Categoria:Escrivan occitan]] [[Categoria:Escrivan occitan d'Aran]] [[Categoria:Escrivan occitan del sègle XXI]] [[Categoria:Personalitat aranesa]] [[Categoria:Literatura occitana]] [[Categoria:Literatura gascona]] 9bz84wf58j8cl2pmdy0c69kk6f7e9jd 2321931 2321930 2022-08-04T14:53:37Z Umburi 2911 wikitext text/x-wiki '''Antònia Escala''' (Tremp, 1961), mès coneishut coma ''Tòni Escala'', ei ua escrivana [[Occitània|occitana]] dera [[Val d'Aran]]<ref name=":0">{{Cita web|url=https://llengua.gencat.cat/web/.content/documents/occita/expo-aranes/expo-aranes-lona-12.pdf|título=Era Literatura en Aran|fechaacceso=24 de diciembre de 2021|sitioweb=www.gencat.cat/}}.</ref> .. == Obràs == * ''Tanplan tornec'' (2004) (roman) * ''En vacances'' (2007) (roman) * ''T'i maridaràs'' (2007) (roman) * ''Moria!... Èm perduts!'' (roman) * ''Hered'' (2010) (roman) * ''101 pensades'' (2019) (poesia) == Ligams extèrnes == {{Listaref}} [[Categoria:Naissença en 1961|Escala, Tòni]] [[Categoria:Escrivan occitan]] [[Categoria:Escrivan occitan d'Aran]] [[Categoria:Escrivan occitan del sègle XXI]] [[Categoria:Personalitat aranesa]] [[Categoria:Literatura occitana]] [[Categoria:Literatura gascona]] ggulmyut656pojifq18bflmyc07vyx3 2321932 2321931 2022-08-04T14:54:05Z Umburi 2911 wikitext text/x-wiki '''Antònia Escala''' (Tremp, 1961), mès coneishut coma ''Tòni Escala'', ei ua escrivana [[Occitània|occitana]] dera [[Val d'Aran]]<ref name=":0">{{Cita web|url=https://llengua.gencat.cat/web/.content/documents/occita/expo-aranes/expo-aranes-lona-12.pdf|título=Era Literatura en Aran|fechaacceso=24 de diciembre de 2021|sitioweb=www.gencat.cat/}}.</ref> .. == Obràs == * ''Tanplan tornec'' (2004) (roman) * ''En vacances'' (2007) (roman) * ''T'i maridaràs'' (2007) (roman) * ''Moria!... Èm perduts!'' (roman) * ''Hered'' (2010) (roman) * ''101 pensades'' (2019) (poesia) == Ligams extèrnes == {{Listaref}} [[Categoria:Naissença en 1961|Escala, Tòni]] [[Categoria:Escrivan occitan|Escala, Tòni]] [[Categoria:Escrivan occitan d'Aran|Escala, Tòni]] [[Categoria:Escrivan occitan del sègle XXI|Escala, Tòni]] [[Categoria:Personalitat aranesa|Escala, Tòni]] [[Categoria:Literatura occitana|Escala, Tòni]] [[Categoria:Literatura gascona|Escala, Tòni]] sva6ynpyhaodu2ydhp6518lvy3aonzf Yady, ili vsemirnaya istoriya otravlenii 0 187281 2321873 2022-08-04T12:03:17Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Yady, ili vsemirnaya istoriya otravlenii | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Яды, или Всемирная история отравлений | realizacion = Karen Shakhnazarov | scenari = Karen Shakhnazarov e Alexander Borodyanskii | actor = Ignat Akrachkov<br />Oleg Basilashvili | produccion = | país = {{RUS}} | genre... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Yady, ili vsemirnaya istoriya otravlenii | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Яды, или Всемирная история отравлений | realizacion = Karen Shakhnazarov | scenari = Karen Shakhnazarov e Alexander Borodyanskii | actor = Ignat Akrachkov<br />Oleg Basilashvili | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Yady, ili vsemirnaya istoriya otravlenii''''' (en [[rus]]: Яды, или Всемирная история отравлений) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Karen Shakhnazarov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/40813/ Яды, или Всемирная история отравлений (2001)]</ref><ref>[https://rg.ru/2013/03/07/panin-site.html Андрей Панин был из тех, кому верили]</ref> sortit en [[2001]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 2mpnmzpkben1d5l1uu7jtt45h9jw9ou Syostry (filme, 2001) 0 187282 2321874 2022-08-04T12:04:38Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Syostry | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Сёстры | realizacion = Sergei Bodrov | scenari = Sergei Bodrov e Gulshat Omarova | actor = Oksana Akinshina<br />Yekaterina Gorina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Syostry''''' (en [[rus]]: Сёстры) e... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Syostry | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Сёстры | realizacion = Sergei Bodrov | scenari = Sergei Bodrov e Gulshat Omarova | actor = Oksana Akinshina<br />Yekaterina Gorina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Syostry''''' (en [[rus]]: Сёстры) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Sergei Bodrov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41109/ Сёстры (2001)]</ref><ref>[https://aif.ru/culture/movie/kultovoe_kino_i_dobrye_multiki_chto_pokazhet_ren_tv_v_novogodnie_prazdniki Культовое кино и добрые мультики. Что покажет РЕН ТВ в новогодние праздники]</ref> sortit en [[2001]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] hf6wulfonopt13s80m7q4g1wuqpal7p Telets 0 187283 2321875 2022-08-04T12:06:05Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Telets | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Телец | realizacion = Alexander Sokurov | scenari = Yurii Arabov | actor = Leonid Mozgovoi<br />Mariya Kuznetsova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Telets''''' (en [[rus]]: Телец) es un filme Russia|ru... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Telets | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Телец | realizacion = Alexander Sokurov | scenari = Yurii Arabov | actor = Leonid Mozgovoi<br />Mariya Kuznetsova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Telets''''' (en [[rus]]: Телец) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Alexander Sokurov,<ref>[https://spb.aif.ru/society/kakie_kinolenty_ocifruyut_na_lenfilme Какие киноленты оцифруют на «Ленфильме»?]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/7647/ Телец (2000)]</ref> sortit en [[2001]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] d7qlmf85ac23x2x3w61w41nwqbum6r1 Zhyoltyi karlik 0 187284 2321876 2022-08-04T12:07:13Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zhyoltyi karlik | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Жёлтый карлик | realizacion = Dmitrii Astrakhan | scenari = Oleg Danilov | actor = Aleksandr Abdulov<br />Elena Proklova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zhyoltyi karlik''''' (en [[rus]]: Ж... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zhyoltyi karlik | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Жёлтый карлик | realizacion = Dmitrii Astrakhan | scenari = Oleg Danilov | actor = Aleksandr Abdulov<br />Elena Proklova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zhyoltyi karlik''''' (en [[rus]]: Жёлтый карлик) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Dmitrii Astrakhan,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41353/ Желтый карлик (2001)]</ref><ref>[https://ria.ru/20130103/916315285.html Биография Александра Абдулова]</ref> sortit en [[2001]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] p7t90o1hyfs1idelio8wc6y6cxh82nn Antikiller 0 187285 2321877 2022-08-04T12:08:34Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Antikiller | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Антикиллер | realizacion = Egor Konchalovskii | scenari = Danil Koretskii | actor = Gosha Kutsenko<br />Mikhail Ulyanov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Antikiller''''' (en [[rus]]: Антикилл... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Antikiller | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Антикиллер | realizacion = Egor Konchalovskii | scenari = Danil Koretskii | actor = Gosha Kutsenko<br />Mikhail Ulyanov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Antikiller''''' (en [[rus]]: Антикиллер) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Egor Konchalovskii,<ref>[https://www.vedomosti.ru/gorod/culturalcity/articles/ot-nochnogo-dozora-do-poslednego-bogatirya-chto-stalo-s-rossiiskim-kino От «Ночного дозора» до «Последнего богатыря»: что стало с российским кино]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41010/ Антикиллер (2002)]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] mzfrjq0nqbgvlmn81p06bhi1b1n3uvv Azazel 0 187286 2321878 2022-08-04T12:09:41Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Azazel | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Азазель | realizacion = Aleksandr Adabashyan | scenari = Boris Akunin | actor = Ilya Noskov<br />Sergei Bezrukov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Azazel''''' (en [[rus]]: Азазель) es un filme Russ... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Azazel | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Азазель | realizacion = Aleksandr Adabashyan | scenari = Boris Akunin | actor = Ilya Noskov<br />Sergei Bezrukov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Azazel''''' (en [[rus]]: Азазель) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksandr Adabashyan,<ref>[https://aif.ru/culture/movie/britancy_snimut_filmy_po_trem_knigam_borisa_akunina Британцы снимут фильмы сразу по трем книгам Бориса Акунина]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/series/79568/ Азазель (сериал 2002)]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 06ar1sqrk9s5njw0u809jdiemlnweji Brigada 0 187287 2321879 2022-08-04T12:14:24Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Brigada | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Бригада | realizacion = Aleksei Sidorov | scenari = Igor Poroblyov e Aleksei Sidorov | actor = Sergei Bezrukov<br />Dmitrii Dyuzhev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Brigada''''' (en [[rus]]: Бригад... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Brigada | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Бригада | realizacion = Aleksei Sidorov | scenari = Igor Poroblyov e Aleksei Sidorov | actor = Sergei Bezrukov<br />Dmitrii Dyuzhev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Brigada''''' (en [[rus]]: Бригада) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksei Sidorov,<ref>[https://rg.ru/2019/10/24/kak-prodat-svoj-film-za-rubezh-piat-voprosov-specialistu.html Как продать свой фильм за рубеж: пять вопросов специалисту]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/series/77039/ Бригада (сериал 2002)]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] goowwt7e5h3glmimhc6pohpucw5z04i Zolushka (filme, 2002) 0 187288 2321880 2022-08-04T12:15:43Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zolushka | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Золушка | realizacion = Semyon Gorov | scenari = Anton Fridlyand | actor = Yulia Mavrina<br />Nikolai Baskov | produccion = | país = {{RUS}}<br />{{UKR}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zolushka''''' (en [[rus]]: Золушка) es un... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zolushka | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Золушка | realizacion = Semyon Gorov | scenari = Anton Fridlyand | actor = Yulia Mavrina<br />Nikolai Baskov | produccion = | país = {{RUS}}<br />{{UKR}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zolushka''''' (en [[rus]]: Золушка) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Semyon Gorov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/308926/ Золушка (ТВ, 2002)]</ref><ref>[https://www.kino-teatr.ru/kino/movie/ros/hud/2561/annot/ ЗОЛУШКА (2002)]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 98c8r3au34uiis7yf1al4x0rnkts0p7 Chekhovskie motivy 0 187289 2321881 2022-08-04T12:20:08Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Chekhovskie motivy | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Чеховские мотивы | realizacion = Kira Muratova | scenari = Yevgenii Golubenko e Kira Muratova | actor = Sergei Bekhterev<br />Nina Ruslanova | produccion = | país = {{RUS}}<br />{{UKR}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Chekhovskie motivy | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Чеховские мотивы | realizacion = Kira Muratova | scenari = Yevgenii Golubenko e Kira Muratova | actor = Sergei Bekhterev<br />Nina Ruslanova | produccion = | país = {{RUS}}<br />{{UKR}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Chekhovskie motivy''''' (en [[rus]]: Чеховские мотивы) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Kira Muratova,<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/3651752 Маргинальный гений]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41367/ Чеховские мотивы (2002)]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 2vlnd6r70ir2hazxpxolst5h53cvqx0 Kukushka 0 187290 2321882 2022-08-04T12:21:06Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Kukushka | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Кукушка | realizacion = Aleksandr Rogozhkin | scenari = Aleksandr Rogozhkin | actor = Anni-Kristiina Juuso<br />Ville Haapasalo | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Kukushka''''' (en [[rus]]: Кукушка)... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Kukushka | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Кукушка | realizacion = Aleksandr Rogozhkin | scenari = Aleksandr Rogozhkin | actor = Anni-Kristiina Juuso<br />Ville Haapasalo | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Kukushka''''' (en [[rus]]: Кукушка) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksandr Rogozhkin,<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/2579169 С Канном за пазухой]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/7967/ Кукушка (2002)]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] cd9zvk8nu5tlru1j0opfxd6kh6nkc4u Dom durakov 0 187291 2321883 2022-08-04T12:22:11Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Dom durakov | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Дом дураков | realizacion = Andrei Konchalovskii | scenari = Andrei Konchalovskii | actor = Julia Vysotskaya<br />Sultan Islamov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Dom durakov''''' (en [[rus]]: До... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Dom durakov | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Дом дураков | realizacion = Andrei Konchalovskii | scenari = Andrei Konchalovskii | actor = Julia Vysotskaya<br />Sultan Islamov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Dom durakov''''' (en [[rus]]: Дом дураков) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Andrei Konchalovskii,<ref>[https://tass.ru/obschestvo/13052291 Мишустин в поздравлении Евгению Миронову назвал его мастером высочайшего класса]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/7820/ Дом дураков (2002)]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 54ur3lwg7o057d2sedzczkx6emawgkz Kopeika 0 187292 2321884 2022-08-04T12:23:17Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Kopeika | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Копейка | realizacion = Ivan Dykhovichnyi | scenari = Ivan Dykhovichnyi e Vladimir Sorokin | actor = Sergei Mazaev<br />Andrei Krasko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Kopeika''''' (en [[rus]]: Копей... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Kopeika | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Копейка | realizacion = Ivan Dykhovichnyi | scenari = Ivan Dykhovichnyi e Vladimir Sorokin | actor = Sergei Mazaev<br />Andrei Krasko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Kopeika''''' (en [[rus]]: Копейка) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Ivan Dykhovichnyi,<ref>[https://rg.ru/2017/05/05/akter-sergej-fetisov-umer-posle-prodolzhitelnoj-bolezni.html Актер Сергей Фетисов умер после продолжительной болезни]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41260/ Копейка (2002)]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 77lfrwtfdk7la6e1ql8s6x6om1atcjg Lyubovnik 0 187293 2321885 2022-08-04T12:24:34Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Lyubovnik | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Любовник | realizacion = Valerii Todorovskii | scenari = Gennadii Ostrovskii | actor = Oleg Yankovskii<br />Sergei Garmash | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Lyubovnik''''' (en [[rus]]: Любовник)... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Lyubovnik | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Любовник | realizacion = Valerii Todorovskii | scenari = Gennadii Ostrovskii | actor = Oleg Yankovskii<br />Sergei Garmash | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Lyubovnik''''' (en [[rus]]: Любовник) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Valerii Todorovskii,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41312/ Любовник (2002)]</ref><ref>[https://www.mos.ru/news/item/60137073/ Столица глазами актера: на портале «Узнай Москву» появился маршрут Сергея Гармаша]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 3xrfpx1bhxllyv3dxkem0cllfkiwv8n V dvizhenii 0 187294 2321886 2022-08-04T12:25:47Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = V dvizhenii | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = В движении | realizacion = Filipp Yankovskii | scenari = Gennadii Ostrovskii | actor = Konstantin Khabenskii<br />Oksana Fandera | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''V dvizhenii''''' (en [[rus]]: В д... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = V dvizhenii | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = В движении | realizacion = Filipp Yankovskii | scenari = Gennadii Ostrovskii | actor = Konstantin Khabenskii<br />Oksana Fandera | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''V dvizhenii''''' (en [[rus]]: В движении) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Filipp Yankovskii,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41383/ В движении (2002)]</ref><ref>[https://www.eg.ru/showbusiness/639911-filipp-yankovskiy-kak-semeynyy-klan-derjit-oboronu-pered-gorem-boleznyami-i-predatelstvom-065917/ Филипп Янковский: как семейный клан держит оборону перед горем, болезнями и предательством]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] ts93t7rgryucc8e09iecjotw02g4dhx Zheleznodorozhnyi romans 0 187295 2321887 2022-08-04T12:27:22Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zheleznodorozhnyi romans | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Железнодорожный романс | realizacion = Ivan Solovov | scenari = Aleksandr Detkov | actor = Egor Beroev<br />Olga Budina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zheleznodorozhnyi ro... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zheleznodorozhnyi romans | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Железнодорожный романс | realizacion = Ivan Solovov | scenari = Aleksandr Detkov | actor = Egor Beroev<br />Olga Budina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zheleznodorozhnyi romans''''' (en [[rus]]: Железнодорожный романс) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Ivan Solovov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/161075/ Железнодорожный романс (ТВ, 2002)]</ref><ref>[https://www.proficinema.ru/news/detail.php?ID=117280 Иван Соловов ищет любимую женщину Андрею Мерзликину]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] csmpm9phd1ytpq626une0o7fp81wpop Russkii kovcheg 0 187296 2321888 2022-08-04T12:30:27Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Russkii kovcheg | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Русский ковчег | realizacion = Alexander Sokurov | scenari = Anatolii Nikiforov e Alexander Sokurov | actor = Alexander Sokurov<br />Sergei Dontsov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Russkii k... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Russkii kovcheg | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Русский ковчег | realizacion = Alexander Sokurov | scenari = Anatolii Nikiforov e Alexander Sokurov | actor = Alexander Sokurov<br />Sergei Dontsov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Russkii kovcheg''''' (en [[rus]]: Русский ковчег) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Alexander Sokurov,<ref>[https://spb.aif.ru/culture/person/iskusstvo_prinuzhdaet_somnevatsya_70_let_ispolnilos_aleksandru_sokurovu «Искусство принуждает сомневаться». 70 лет исполнилось Александру Сокурову]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/40732/ Русский ковчег (2002)]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 5pvnnkgdrbq7hcsa0mk2hon09hl3c94 Spartak i Kalashnikov 0 187297 2321889 2022-08-04T12:31:41Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Spartak i Kalashnikov | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Спартак и Калашников | realizacion = Andrei Proshkin | scenari = Alla Krinitsyna | actor = Ignat Akrachkov<br />Pavel Astakhov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Spartak i Kalashnik... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Spartak i Kalashnikov | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Спартак и Калашников | realizacion = Andrei Proshkin | scenari = Alla Krinitsyna | actor = Ignat Akrachkov<br />Pavel Astakhov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Spartak i Kalashnikov''''' (en [[rus]]: Спартак и Калашников) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Andrei Proshkin,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41083/ Спартак и Калашников (2002)]</ref><ref>[https://www.mk.ru/culture/2013/03/12/824548-andreya-panina-prishli-provodit-zvezdyi-rossiyskoy-kulturyi-tabakov-kalyagin-garkalin.html Андрея Панина пришли проводить звезды российской культуры: Табаков, Калягин, Гаркалин]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 3xqc22ksipafscqsjc65pmg8a1ckfrr Zvezda 0 187298 2321890 2022-08-04T12:32:52Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zvezda | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Звезда | realizacion = Nikolai Lebedev | scenari = Yevgenii Grigoriev, Nikolai Lebedev e Alexander Borodyanskii | actor = Igor Petrenko<br />Artyom Semakin | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zvezda''''' (en [... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zvezda | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Звезда | realizacion = Nikolai Lebedev | scenari = Yevgenii Grigoriev, Nikolai Lebedev e Alexander Borodyanskii | actor = Igor Petrenko<br />Artyom Semakin | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zvezda''''' (en [[rus]]: Звезда) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Nikolai Lebedev,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41360/ Звезда (2002)]</ref><ref>[https://iz.ru/1011689/2020-05-15/v-mosfilme-nazvali-chislo-prosmotrov-kinoepopei-osvobozhdenie В «Мосфильме» назвали число просмотров киноэпопеи «Освобождение»]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] bguyuphvqkx1fryxqclj0t0higx9mit Teatralnyi roman 0 187299 2321891 2022-08-04T12:34:10Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Teatralnyi roman | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Театральный роман | realizacion = Oleg Babitskii e Yurii Goldin | scenari = Mikhail Bulgakov | actor = Igor Larin<br />Maksim Sukhanov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Teatralnyi roman''... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Teatralnyi roman | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Театральный роман | realizacion = Oleg Babitskii e Yurii Goldin | scenari = Mikhail Bulgakov | actor = Igor Larin<br />Maksim Sukhanov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Teatralnyi roman''''' (en [[rus]]: Театральный роман) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Oleg Babitskii,<ref>[https://rg.ru/2016/05/09/pervyj-pokazhet-a-zori-zdes-tihie-s-kristinoj-asmus-i-darej-moroz.html 9 мая Первый покажет новую версию "А зори здесь тихие"]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/255044/ Театральный роман (ТВ, 2003)]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] kv77rpau64n9h4nwf0ke5vyk11o3t46 Prevrashchenie 0 187300 2321892 2022-08-04T12:35:33Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Prevrashchenie | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Превращение | realizacion = Valerii Fokin | scenari = Valerii Fokin, Franz Kafka e Ivan Popov | actor = Yevgenii Mironov<br />Igor Kvasha | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Prevrashchenie''''' (e... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Prevrashchenie | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Превращение | realizacion = Valerii Fokin | scenari = Valerii Fokin, Franz Kafka e Ivan Popov | actor = Yevgenii Mironov<br />Igor Kvasha | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Prevrashchenie''''' (en [[rus]]: Превращение) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Valerii Fokin,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/40952/ Превращение (2002)]</ref><ref>[https://www.kommersant.ru/doc/333781 Проекты]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 9iqh6ncjpm5db52zhkn216dik6y92ng Oligarkh 0 187301 2321893 2022-08-04T12:37:05Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Oligarkh | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Олигарх | realizacion = Pavel Lungin | scenari = Aleksandr Borodyanskii, Pavel Lungin e Yulii Dubov | actor = Vladimir Mashkov<br />Mariya Mironova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Oligarkh''''' (en ru... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Oligarkh | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Олигарх | realizacion = Pavel Lungin | scenari = Aleksandr Borodyanskii, Pavel Lungin e Yulii Dubov | actor = Vladimir Mashkov<br />Mariya Mironova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Oligarkh''''' (en [[rus]]: Олигарх) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Pavel Lungin,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/38795/ Олигарх (2002)]</ref><ref>[https://www.kommersant.ru/doc/4928209 Четыреста восемьдесят минут российского кино]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] ao2086kfrac1xkkz431y6wl9ya0nrt6 Voina 0 187302 2321894 2022-08-04T12:38:10Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Voina | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Война | realizacion = Aleksei Balabanov | scenari = Aleksei Balabanov | actor = Aleksei Chadov<br />Ian Kelly | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Voina''''' (en [[rus]]: Война) es un filme [[Russia|rus]] re... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Voina | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Война | realizacion = Aleksei Balabanov | scenari = Aleksei Balabanov | actor = Aleksei Chadov<br />Ian Kelly | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Voina''''' (en [[rus]]: Война) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksei Balabanov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41431/ Война (2002)]</ref><ref>[https://tass.ru/kultura/9425715 Безопасное пространство и деловой формат. Ежегодный фестиваль "Кинотавр" откроется в Сочи]</ref> sortit en [[2002]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] dyjowd6b8pgtnjle8bb1778znet2ayy Yantarnye krylya 0 187303 2321895 2022-08-04T12:39:31Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Yantarnye krylya | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Янтарные крылья | realizacion = Andrei Razenkov | scenari = Marina Mareyeva | actor = Alyona Bondarchuk<br />Aleksandr Baluev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Yantarnye krylya''''' (en r... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Yantarnye krylya | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Янтарные крылья | realizacion = Andrei Razenkov | scenari = Marina Mareyeva | actor = Alyona Bondarchuk<br />Aleksandr Baluev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Yantarnye krylya''''' (en [[rus]]: Янтарные крылья) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Andrei Razenkov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/94354/ Янтарные крылья (2003)]</ref><ref>[https://www.kommersant.ru/doc/402764 Берлинский кинофестиваль пройдет в Выборге]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] q53suih6wg89vejf231dr230id2wqx1 A poutru oni prosnulis 0 187304 2321896 2022-08-04T12:43:56Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = A poutru oni prosnulis | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = А поутру они проснулись | realizacion = Sergey Nikonenko | scenari = Yurii Berdnikov, Sergei Nikonenko e Vasilii Shukshin | actor = Aleksandr Abdulov<br />Sergei Garmash | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | an... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = A poutru oni prosnulis | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = А поутру они проснулись | realizacion = Sergey Nikonenko | scenari = Yurii Berdnikov, Sergei Nikonenko e Vasilii Shukshin | actor = Aleksandr Abdulov<br />Sergei Garmash | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''A poutru oni prosnulis''''' (en [[rus]]: А поутру они проснулись) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Sergey Nikonenko,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/252021/ А поутру они проснулись (2003)]</ref><ref>[https://www.kommersant.ru/doc/404538 Кто победил в "Окне в Европу-2003"]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 0nqgu34c3go4j44pvnpve51cbpdcwf9 Blagoslovite zhenshchinu 0 187305 2321897 2022-08-04T12:45:06Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Blagoslovite zhenshchinu | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Благословите женщину | realizacion = Stanislav Govorukhin | scenari = Vladimir Valutskii | actor = Svetlana Khodchenkova<br />Aleksandr Baluev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} ''''... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Blagoslovite zhenshchinu | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Благословите женщину | realizacion = Stanislav Govorukhin | scenari = Vladimir Valutskii | actor = Svetlana Khodchenkova<br />Aleksandr Baluev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Blagoslovite zhenshchinu''''' (en [[rus]]: Благословите женщину) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Stanislav Govorukhin,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41239/ Благословите женщину (2003)]</ref><ref>[https://rg.ru/2020/02/12/aritmiia-stala-luchshej-rossijskoj-melodramoj-21-veka.html "Аритмия" стала лучшей российской мелодрамой XXI века]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 5214m882lxi3qqbdyar54xsmtnji5ye Bumer 0 187306 2321898 2022-08-04T12:46:16Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Bumer | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Бумер | realizacion = Pyotr Buslov | scenari = Pyotr Buslov e Denis Rodimin | actor = Vladimir Vdovichenkov<br />Andrei Merzlikin | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Bumer''''' (en [[rus]]: Бумер) es un fil... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Bumer | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Бумер | realizacion = Pyotr Buslov | scenari = Pyotr Buslov e Denis Rodimin | actor = Vladimir Vdovichenkov<br />Andrei Merzlikin | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Bumer''''' (en [[rus]]: Бумер) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Pyotr Buslov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/57166/ Бумер (2003)]</ref><ref>[https://tass.ru/kultura/6768129 Фестиваль короткометражного кино в седьмой раз открывается в Калининграде]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] mazm4f5tsf86dul0xuo8xdp1fewq8rz Karmen 0 187307 2321899 2022-08-04T12:47:20Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Karmen | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Кармен | realizacion = Aleksandr Khvan | scenari = Yurii Korotkov e Prosper Mérimée | actor = Igor Petrenko<br />Olga Filippova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Karmen''''' (en [[rus]]: Кармен) es u... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Karmen | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Кармен | realizacion = Aleksandr Khvan | scenari = Yurii Korotkov e Prosper Mérimée | actor = Igor Petrenko<br />Olga Filippova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Karmen''''' (en [[rus]]: Кармен) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksandr Khvan,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41225/ Кармен (2003)]</ref><ref>[https://www.kommersant.ru/doc/374259 Кармент]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] qawnocdiedbvdeo8p3ux73oty30de3y Otets i syn 0 187308 2321900 2022-08-04T12:48:23Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Otets i syn | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Отец и сын | realizacion = Alexander Sokurov | scenari = Sergei Potepalov | actor = Andrei Shchetinin<br />Aleksei Neymyshev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Otets i syn''''' (en [[rus]]: Отец и... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Otets i syn | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Отец и сын | realizacion = Alexander Sokurov | scenari = Sergei Potepalov | actor = Andrei Shchetinin<br />Aleksei Neymyshev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Otets i syn''''' (en [[rus]]: Отец и сын) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Alexander Sokurov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/40897/ Отец и сын (2003)]</ref><ref>[https://www.kino-teatr.ru/kino/movie/ros/4872/annot/ ОТЕЦ И СЫН (2003)]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] pfnwtaocf19v5fstk69vfxf94uksfhv Marsh-brosok 0 187309 2321901 2022-08-04T12:49:30Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Marsh-brosok | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Марш-бросок | realizacion = Nikolai Stambula | scenari = Sergei Bratchikov e Eduard Volodarskii | actor = Vladimir Volga<br />Olga Chursina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Marsh-brosok''''' (en [... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Marsh-brosok | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Марш-бросок | realizacion = Nikolai Stambula | scenari = Sergei Bratchikov e Eduard Volodarskii | actor = Vladimir Volga<br />Olga Chursina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Marsh-brosok''''' (en [[rus]]: Марш-бросок) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Nikolai Stambula,<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/366288 Бросовый марш]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41601/ Марш-бросок (2003)]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] npxg0er9ymk69nf7t9lkc9bzffdb1o7 Babusya 0 187310 2321902 2022-08-04T12:50:24Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Babusya | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Бабуся | realizacion = Lidia Bobrova | scenari = Lidia Bobrova | actor = Nina Shubina<br />Olga Onishchenko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Babusya''''' (en [[rus]]: Бабуся) es un filme Russia|rus... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Babusya | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Бабуся | realizacion = Lidia Bobrova | scenari = Lidia Bobrova | actor = Nina Shubina<br />Olga Onishchenko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Babusya''''' (en [[rus]]: Бабуся) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Lidia Bobrova,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41465/ Бабуся (2003)]</ref><ref>[https://www.kommersant.ru/doc/2659828 Главные российские фильмы о русской душе]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] ibdj4kie6lnt14hjsl9d9222uw3xob0 Golova 0 187311 2321903 2022-08-04T12:51:51Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Golova | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Голова | realizacion = Svetlana Baskova | scenari = Svetlana Baskova e Sergei Pakhomov | actor = Sergei Pakhomov<br />Alexander Maslaev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Golova''''' (en [[rus]]: Голова... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Golova | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Голова | realizacion = Svetlana Baskova | scenari = Svetlana Baskova e Sergei Pakhomov | actor = Sergei Pakhomov<br />Alexander Maslaev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Golova''''' (en [[rus]]: Голова) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Svetlana Baskova,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/452599/ Голова (2004)]</ref><ref>[https://www.kino-teatr.ru/kino/movie/ros/10722/annot/ ГОЛОВА (2003)]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] rsutza8ol4r61868nvrmzgn4qo7amg5 Idiot 0 187312 2321904 2022-08-04T12:52:50Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Idiot | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Идиот | realizacion = Vladimir Bortko | scenari = Vladimir Bortko | actor = Evgenii Mironov<br />Lidiya Velezheva | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Idiot''''' (en [[rus]]: Идиот) es un filme [[Russia|rus]... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Idiot | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Идиот | realizacion = Vladimir Bortko | scenari = Vladimir Bortko | actor = Evgenii Mironov<br />Lidiya Velezheva | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Idiot''''' (en [[rus]]: Идиот) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Vladimir Bortko,<ref>[https://tass.ru/obschestvo/13051655 Путин поздравил Евгения Миронова с 55-летием]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/series/77051/ Идиот (сериал 2003)]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 01evs5w2ur6ydqbb3xofb69hnf6zr0m Karlik Nos 0 187313 2321905 2022-08-04T12:54:19Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Karlik Nos | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Ка́рлик Нос | realizacion = Ilya Maximov | scenari = Wilhelm Hauff | actor = Jason Lee<br />Octavia Spencer | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Karlik Nos''''' (en [[rus]]: Ка́рлик Нос) es un... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Karlik Nos | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Ка́рлик Нос | realizacion = Ilya Maximov | scenari = Wilhelm Hauff | actor = Jason Lee<br />Octavia Spencer | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Karlik Nos''''' (en [[rus]]: Ка́рлик Нос) es un filme d'animacion [[Russia|rus]] realizat per Ilya Maximov,<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/415871 Проекты]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/50946/ Карлик Нос (2003)]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 37dpugojvhd1xvdwdie2apiawpokzp2 Starukhi 0 187314 2321906 2022-08-04T12:55:20Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Starukhi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Старухи | realizacion = Gennadii Sidorov | scenari = Gennadii Sidorov | actor = Valentina Berezutskaya<br />Tamara Klimova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Starukhi''''' (en [[rus]]: Старухи) es u... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Starukhi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Старухи | realizacion = Gennadii Sidorov | scenari = Gennadii Sidorov | actor = Valentina Berezutskaya<br />Tamara Klimova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Starukhi''''' (en [[rus]]: Старухи) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Gennadii Sidorov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/77349/ Старухи (2003)]</ref><ref>[https://www.mos.ru/news/item/50655073/ Королева эпизода. Какой запомнят Валентину Березуцкую]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] q2q5bdd6458uu27qrujexuqvz75uv1y Na bezymyannoi vysote 0 187315 2321914 2022-08-04T14:09:27Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Na bezymyannoi vysote | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = На безымянной высоте | realizacion = Vyacheslav Nikiforov | scenari = Yurii Chernyakov | actor = Viktoriya Tolstoganova<br />Aleksei Chadov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Na bez... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Na bezymyannoi vysote | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = На безымянной высоте | realizacion = Vyacheslav Nikiforov | scenari = Yurii Chernyakov | actor = Viktoriya Tolstoganova<br />Aleksei Chadov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Na bezymyannoi vysote''''' (en [[rus]]: На безымянной высоте) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Vyacheslav Nikiforov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/series/252023/ На безымянной высоте (мини–сериал 2004)]</ref><ref>[https://www.kino-teatr.ru/kino/movie/ros/4142/annot/ НА БЕЗЫМЯННОЙ ВЫСОТЕ (2004)]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] gmd6l6lk5bytjk365utkwmk6fbf8ud1 Osobennosti natsionalnoi politiki 0 187316 2321915 2022-08-04T14:10:52Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Osobennosti natsionalnoi politiki | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Особенности национальной политики | realizacion = Dmitrii Meskhiev e Yurii Konopkin | scenari = Aleksandr Rogozhkin | actor = Alexei Buldakov<br />Viktor Bychkov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Osobennosti natsionalnoi politiki | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Особенности национальной политики | realizacion = Dmitrii Meskhiev e Yurii Konopkin | scenari = Aleksandr Rogozhkin | actor = Alexei Buldakov<br />Viktor Bychkov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Osobennosti natsionalnoi politiki''''' (en [[rus]]: Особенности национальной политики) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Dmitrii Meskhiev e Yurii Konopkin,<ref>[https://pskov.aif.ru/culture/zaklyuchitelnyy_den_kinofestivalya_zapadnye_vorota_nachalsya_v_pskove Заключительный день кинофестиваля «Западные ворота» начался в Пскове]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/77228/ Особенности национальной политики (2003)]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 3obpu7f6m7bf4oollha68ahfprwwkwd Bednyi, bednyi Pavel 0 187317 2321917 2022-08-04T14:12:03Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Bednyi, bednyi Pavel | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Бедный, бедный Павел | realizacion = Vitalii Melnikov | scenari = Vitalii Melnikov | actor = Viktor Sukhorukov<br />Oleg Yankovskii | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Bednyi, bednyi P... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Bednyi, bednyi Pavel | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Бедный, бедный Павел | realizacion = Vitalii Melnikov | scenari = Vitalii Melnikov | actor = Viktor Sukhorukov<br />Oleg Yankovskii | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Bednyi, bednyi Pavel''''' (en [[rus]]: Бедный, бедный Павел) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Vitalii Melnikov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41482/ Бедный, бедный Павел (2003)]</ref><ref>[https://rg.ru/2022/05/08/razmyshleniia-narodnogo-artista-rossii-viktora-suhorukova-o-tragedii-pravnuka-petra-velikogo.html Бедный Павел, неуёмный Виктор...]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] i5s8yrlprgufb10ljykoepclbrt38bg Vozvrashcheniye 0 187318 2321918 2022-08-04T14:13:16Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Vozvrashcheniye | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Возвращение | realizacion = Andrei Zvyagintsev | scenari = Vladimir Moiseyenko e Aleksandr Novototskii | actor = Vladimir Garin<br />Ivan Dobronravov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Vozvrashc... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Vozvrashcheniye | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Возвращение | realizacion = Andrei Zvyagintsev | scenari = Vladimir Moiseyenko e Aleksandr Novototskii | actor = Vladimir Garin<br />Ivan Dobronravov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Vozvrashcheniye''''' (en [[rus]]: Возвращение) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Andrei Zvyagintsev,<ref>[https://www.vedomosti.ru/gorod/culturalcity/articles/ot-nochnogo-dozora-do-poslednego-bogatirya-chto-stalo-s-rossiiskim-kino От «Ночного дозора» до «Последнего богатыря»: что стало с российским кино]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/47040/ Возвращение (2003)]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 3kh4vnilfb2nc6mc2nv44zb32z1wuir Koktebel 0 187319 2321919 2022-08-04T14:14:21Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Koktebel | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Коктебель | realizacion = Boris Khlebnikov e Aleksei Popogrebskii | scenari = Boris Khlebnikov e Aleksei Popogrebskii | actor = Gleb Puskepalis<br />Igor Chernevich | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Kok... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Koktebel | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Коктебель | realizacion = Boris Khlebnikov e Aleksei Popogrebskii | scenari = Boris Khlebnikov e Aleksei Popogrebskii | actor = Gleb Puskepalis<br />Igor Chernevich | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Koktebel''''' (en [[rus]]: Коктебель) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Boris Khlebnikov e Aleksei Popogrebskii,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41252/ Коктебель (2003)]</ref><ref>[https://tass.ru/kultura/6383905 Международный кинофестиваль "Край света. Запад" открылся в Калининграде]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] ckoxhgw034qi5tplimepzdfv18oqjx6 Progulka 0 187320 2321920 2022-08-04T14:15:19Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Progulka | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Прогулка | realizacion = Alexei Uchitel | scenari = Dunya Smirnova | actor = Irina Pegova<br />Pavel Barshak | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Progulka''''' (en [[rus]]: Прогулка) es un filme R... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Progulka | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Прогулка | realizacion = Alexei Uchitel | scenari = Dunya Smirnova | actor = Irina Pegova<br />Pavel Barshak | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Progulka''''' (en [[rus]]: Прогулка) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Alexei Uchitel,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/40966/ Прогулка (2003)]</ref><ref>[https://www.spb.kp.ru/daily/217169.5/4270611/ В главной роли - Санкт-Петербург: Места съемок культовых фильмов]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] tooi6cccfyx0ux9jp4rpd0zcekdt73j Shik 0 187321 2321921 2022-08-04T14:16:26Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Shik | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Шик | realizacion = Bakhtyar Khudojnazarov | scenari = Oleg Antonov | actor = Ivan Kokorin<br />Aleksandr Yatsenko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Shik''''' (en [[rus]]: Шик) es un filme [[Russia|rus]] reali... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Shik | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Шик | realizacion = Bakhtyar Khudojnazarov | scenari = Oleg Antonov | actor = Ivan Kokorin<br />Aleksandr Yatsenko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Shik''''' (en [[rus]]: Шик) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Bakhtyar Khudojnazarov,<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/447161 Телекино с 6 по 12 февраля]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/41046/ Шик (2003)]</ref> sortit en [[2003]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] fwhqbsewjb6awy3zw5wjcde5uo07kpc 72 metra 0 187322 2321922 2022-08-04T14:18:03Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = 72 metra | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = 72 метра | realizacion = Vladimir Khotinenko | scenari = | actor = Sergei Makovetskii<br />Marat Basharov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''72 metra''''' (en [[rus]]: 72 метра) es un filme Russia|ru... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = 72 metra | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = 72 метра | realizacion = Vladimir Khotinenko | scenari = | actor = Sergei Makovetskii<br />Marat Basharov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''72 metra''''' (en [[rus]]: 72 метра) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Vladimir Khotinenko,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/70952/ 72 метра (2004)]</ref><ref>[https://rg.ru/2020/07/22/obozrevatel-rgprodolzhil-ekskursiiu-po-sokrovishcham-kinematografa.html Когда немой запел]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] syy2i3hq81i3535altg9rgfbp1vy6e1 Arye 0 187323 2321952 2022-08-05T03:27:26Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Arye | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Арье | realizacion = Roman Kachanov | scenari = Alexander Gelman e Roman Kachanov | actor = Leonidov<br />Klyukvin | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Arye''''' (en [[rus]]: Арье) es un filme [[Russia|rus]] re... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Arye | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Арье | realizacion = Roman Kachanov | scenari = Alexander Gelman e Roman Kachanov | actor = Leonidov<br />Klyukvin | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Arye''''' (en [[rus]]: Арье) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Roman Kachanov,<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/550557 Операция "Арье"]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/254773/ Арье (2005)]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 20gm01j76io22tqk6tmaulvs074qv5u Lichnyi nomer 0 187324 2321953 2022-08-05T03:28:44Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Lichnyi nomer | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Личный номер | realizacion = Evgenii Lavrentiev | scenari = | actor = Alekseii Makarov<br />Louise Lombard | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Lichnyi nomer''''' (en [[rus]]: Личный номе... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Lichnyi nomer | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Личный номер | realizacion = Evgenii Lavrentiev | scenari = | actor = Alekseii Makarov<br />Louise Lombard | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Lichnyi nomer''''' (en [[rus]]: Личный номер) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Evgenii Lavrentiev,<ref>[https://regnum.ru/news/785515.html В Курске проходит фестиваль военного кино]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/81202/ Личный номер (2004)]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] cc130ylz5ijxc3s9c64ckqsxoa38gjt Papa (filme, 2004) 0 187325 2321954 2022-08-05T03:29:48Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Papa | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Папа | realizacion = Vladimir Mashkov | scenari = Aleksandr Galich | actor = Vladimir Mashkov<br />Egor Beroev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Papa''''' (en [[rus]]: Папа) es un filme [[Russia|rus]] realiz... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Papa | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Папа | realizacion = Vladimir Mashkov | scenari = Aleksandr Galich | actor = Vladimir Mashkov<br />Egor Beroev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Papa''''' (en [[rus]]: Папа) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Vladimir Mashkov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/80740/ Папа (2004)]</ref><ref>[https://iz.ru/991214/2020-03-25/umer-stcenarist-i-pisatel-ilia-rubinshtein Умер сценарист и писатель Илья Рубинштейн]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 63gwogqn7e3y835kjabtx8d8ldi5nyb Voditel dlya Very 0 187326 2321955 2022-08-05T03:31:00Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Voditel dlya Very | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Водитель для Веры | realizacion = Pavel Chukhrai | scenari = Pavel Chukhrai | actor = Igor Petrenko<br />Alyona Babenko | produccion = | país = {{RUS}}<br />{{UKR}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Voditel dlya Very'''... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Voditel dlya Very | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Водитель для Веры | realizacion = Pavel Chukhrai | scenari = Pavel Chukhrai | actor = Igor Petrenko<br />Alyona Babenko | produccion = | país = {{RUS}}<br />{{UKR}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Voditel dlya Very''''' (en [[rus]]: Водитель для Веры) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Pavel Chukhrai,<ref>[https://tass.ru/kultura/14234937 Заслуженная артистка РФ Алена Бабенко отметит 50-летие]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/80774/ Водитель для Веры (2004)]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] jwyq1v39zfcqpnx81yvn33fkqnnfc1k Boginya: Kak ya polyubila 0 187327 2321956 2022-08-05T03:32:03Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Boginya: Kak ya polyubila | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Богиня: Как я полюбила | realizacion = Renata Litvinova | scenari = Renata Litvinova | actor = Renata Litvinova<br />Konstantin Murzenko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Bogin... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Boginya: Kak ya polyubila | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Богиня: Как я полюбила | realizacion = Renata Litvinova | scenari = Renata Litvinova | actor = Renata Litvinova<br />Konstantin Murzenko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Boginya: Kak ya polyubila''''' (en [[rus]]: Богиня: Как я полюбила) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Renata Litvinova,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/81339/ Богиня: Как я полюбила (2004)]</ref><ref>[https://www.kp.ru/putevoditel/serialy/interesno/o-chem-molchit-renata-litvinova/ Муж-миллиардер и связь с Земфирой: о чем молчит Рената Литвинова]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 4v0uum90zfi40aykngk1tuanhz40tsq Frantsuz 0 187328 2321957 2022-08-05T03:33:03Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Frantsuz | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Француз | realizacion = Vera Storozheva | scenari = Ilya Avramenko | actor = Mikhail Efremov<br />Ekaterina Filippova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Frantsuz''''' (en [[rus]]: Француз) es un fil... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Frantsuz | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Француз | realizacion = Vera Storozheva | scenari = Ilya Avramenko | actor = Mikhail Efremov<br />Ekaterina Filippova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Frantsuz''''' (en [[rus]]: Француз) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Vera Storozheva,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/84998/ Француз (ТВ, 2004)]</ref><ref>[https://tass.ru/kultura/8427665 Гарик Сукачев в июне приступит к созданию фильма об аборигенах Сахалина]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] fjb9loqumc2lp0hedx0tdz5m6auq4bh Dolgoe proshchanie 0 187329 2321958 2022-08-05T03:34:33Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Dolgoe proshchanie | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Долгое прощание | realizacion = Sergei Ursulyak | scenari = Elga Lyndina, Yurii Trifonov e Sergei Ursulyak | actor = Polina Agureyeva<br />Andrei Schchennikov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }}... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Dolgoe proshchanie | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Долгое прощание | realizacion = Sergei Ursulyak | scenari = Elga Lyndina, Yurii Trifonov e Sergei Ursulyak | actor = Polina Agureyeva<br />Andrei Schchennikov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Dolgoe proshchanie''''' (en [[rus]]: Долгое прощание) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Sergei Ursulyak,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/84316/ Долгое прощание (2004)]</ref><ref>[https://ria.ru/20120713/698479766.html Летний "Пионер" представит зрителям "Кинотеатр повторного фильма"]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] qd66ex84letj1ix5obt52rr9mysh40c Vremya zhatvy 0 187330 2321960 2022-08-05T03:35:33Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Vremya zhatvy | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Время жатвы | realizacion = Marina Razbezhkina | scenari = Marina Razbezhkina | actor = Lyudmila Motornaya<br />Vyacheslav Batrakov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Vremya zhatvy''''' (en [[rus]]... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Vremya zhatvy | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Время жатвы | realizacion = Marina Razbezhkina | scenari = Marina Razbezhkina | actor = Lyudmila Motornaya<br />Vyacheslav Batrakov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Vremya zhatvy''''' (en [[rus]]: Время жатвы) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Marina Razbezhkina,<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/1191253 "Наше кино боится самого себя"]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/84162/ Время жатвы (2004)]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] q4jprbz5exfjq3i1tvbxnnfn2jevzdz Russkoye 0 187331 2321961 2022-08-05T03:36:37Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Russkoye | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Русское | realizacion = Aleksandr Veledinskii | scenari = Eduard Limonov e Aleksandr Veledinskii | actor = Andrei Chadov<br />Olga Arntgolts | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Russkoye''''' (en [[rus]]: Р... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Russkoye | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Русское | realizacion = Aleksandr Veledinskii | scenari = Eduard Limonov e Aleksandr Veledinskii | actor = Andrei Chadov<br />Olga Arntgolts | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Russkoye''''' (en [[rus]]: Русское) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksandr Veledinskii,<ref>[https://rg.ru/2017/08/07/poslednij-vals-sobral-pervye-aplodismenty-v-vyborge.html В чем сила кино, брат?]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/254806/ Русское (2004)]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 4u3i893htr9f1rk0wih60olxfl34a7d Mars (filme, 2004) 0 187332 2321962 2022-08-05T03:37:38Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Mars | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Марс | realizacion = Anna Melikyan | scenari = Anna Melikyan | actor = Gosha Kutsenko<br />Nina Kiknadze | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Mars''''' (en [[rus]]: Марс) es un filme [[Russia|rus]] realizat per... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Mars | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Марс | realizacion = Anna Melikyan | scenari = Anna Melikyan | actor = Gosha Kutsenko<br />Nina Kiknadze | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Mars''''' (en [[rus]]: Марс) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Anna Melikyan,<ref>[https://tass.ru/kultura/3497961 Мадс Миккельсен сыграет в режиссерском дебюте российского оператора Олега Лукичева]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/81201/ Марс (2004)]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] nmr2mvtb66uu09z16bisbv48j62go63 Masha (filme, 2004) 0 187333 2321963 2022-08-05T03:38:47Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Masha | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Маша | realizacion = Sergei Tkachev | scenari = Linda Schreyer e Sergei Tkachev | actor = Mariya Shalayeva<br />Dmitrii Shevchenko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Masha''''' (en [[rus]]: Маша) es un filme... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Masha | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Маша | realizacion = Sergei Tkachev | scenari = Linda Schreyer e Sergei Tkachev | actor = Mariya Shalayeva<br />Dmitrii Shevchenko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Masha''''' (en [[rus]]: Маша) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Sergei Tkachev,<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/673418 "Фартовый"]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/222209/ Маша (2004)]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 33f7exqgblx20vfuiin682eu9czwzgg Igry motylkov 0 187334 2321964 2022-08-05T03:40:08Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Igry motylkov | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Игры мотыльков | realizacion = Andrei Proshkin | scenari = Galina Arbuzova, Vladimir Kozlov, Andrei Proshkin e Vladimir Zheleznikov | actor = Aleksei Chadov<br />Mariya Zvonaryova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada d... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Igry motylkov | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Игры мотыльков | realizacion = Andrei Proshkin | scenari = Galina Arbuzova, Vladimir Kozlov, Andrei Proshkin e Vladimir Zheleznikov | actor = Aleksei Chadov<br />Mariya Zvonaryova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Igry motylkov''''' (en [[rus]]: Игры мотыльков) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Andrei Proshkin,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/94729/ Игры мотыльков (2003)]</ref><ref>[https://www.mk.ru/culture/2020/08/29/aleksey-chadov-stal-rezhiserom-i-vspomnil-uroki-balabanova.html Алексей Чадов стал режисером и вспомнил уроки Балабанова]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] hfx0ezjhtlyt4nbaagfg1xxp370eb5j Moi svodnyi brat Frankenshtein 0 187335 2321965 2022-08-05T03:41:32Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Moi svodnyi brat Frankenshtein | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Мой сводный брат Франкенштейн | realizacion = Valerii Todorovskii | scenari = Gennadii Ostrovskii | actor = Leonid Yarmolnik<br />Daniil Spivakovskii | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada d... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Moi svodnyi brat Frankenshtein | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Мой сводный брат Франкенштейн | realizacion = Valerii Todorovskii | scenari = Gennadii Ostrovskii | actor = Leonid Yarmolnik<br />Daniil Spivakovskii | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Moi svodnyi brat Frankenshtein''''' (en [[rus]]: Мой сводный брат Франкенштейн) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Valerii Todorovskii,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/84317/ Мой сводный брат Франкенштейн (2004)]</ref><ref>[https://tass.ru/interviews/6799681 Валерий Тодоровский: это глубочайшая неправда, что в Одессе все бесконечно шутят]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 7b1csutgz8dwqylwzdjv1r7oajiauwi Nochnoi Dozor 0 187336 2321966 2022-08-05T03:42:39Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Nochnoi Dozor | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Ночной Дозор | realizacion = Timur Bekmambetov | scenari = Timur Bekmambetov e Laeta Kalogridis | actor = Konstantin Khabenskii<br />Vladimir Menshov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Nochnoi Doz... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Nochnoi Dozor | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Ночной Дозор | realizacion = Timur Bekmambetov | scenari = Timur Bekmambetov e Laeta Kalogridis | actor = Konstantin Khabenskii<br />Vladimir Menshov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Nochnoi Dozor''''' (en [[rus]]: Ночной Дозор) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Timur Bekmambetov,<ref>[https://www.intermedia.ru/news/369829 Федор Бондарчук, Константин Хабенский и Артемий Лебедев вспоминают другую Россию в трейлере «Нулевых»]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/79850/ Ночной дозор (2004)]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] b5r2jx1idpb05kz6lhp5d7mggjpt13i Na Verkhnei Maslovke 0 187337 2321967 2022-08-05T03:43:51Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Na Verkhnei Maslovke | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = На Верхней Масловке | realizacion = Konstantin Khudyakov | scenari = Vladilen Arsenev | actor = Alisa Freindlikh<br />Yevgeny Mironov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Na Verkhnei Ma... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Na Verkhnei Maslovke | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = На Верхней Масловке | realizacion = Konstantin Khudyakov | scenari = Vladilen Arsenev | actor = Alisa Freindlikh<br />Yevgeny Mironov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Na Verkhnei Maslovke''''' (en [[rus]]: На Верхней Масловке) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Konstantin Khudyakov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/153020/ На Верхней Масловке (2004)]</ref><ref>[https://tass.ru/kultura/14234937 Заслуженная артистка РФ Алена Бабенко отметит 50-летие]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] d5gn6ewl8o2n2yurf5f6cxqkah2jols Svoi 0 187338 2321968 2022-08-05T03:44:58Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Svoi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Свои | realizacion = Dmitrii Meskhiyev | scenari = Valentin Chernykh | actor = Konstantin Khabenskii<br />Sergei Garmash | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Svoi''''' (en [[rus]]: Свои) es un filme Russia|ru... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Svoi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Свои | realizacion = Dmitrii Meskhiyev | scenari = Valentin Chernykh | actor = Konstantin Khabenskii<br />Sergei Garmash | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Svoi''''' (en [[rus]]: Свои) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Dmitrii Meskhiyev,<ref>[https://regnum.ru/news/483711.html Всероссийские Шукшинские дни пройдут с 19 по 24 июля]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/79882/ Свои (2004)]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 1dezojx2kti6zq0smaw3yy1nvvl1i91 Ragin 0 187339 2321969 2022-08-05T03:46:11Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Ragin | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Рагин | realizacion = Kirill Serebrennikov | scenari = Inna Tkachenko, Mikhail Ugarov e Dmitrii Zverkov | actor = Aleksei Guskov<br />Aleksandr Galibin | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Ragin''''' (en [[rus]]:... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Ragin | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Рагин | realizacion = Kirill Serebrennikov | scenari = Inna Tkachenko, Mikhail Ugarov e Dmitrii Zverkov | actor = Aleksei Guskov<br />Aleksandr Galibin | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Ragin''''' (en [[rus]]: Рагин) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Kirill Serebrennikov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/172054/ Рагин (2004)]</ref><ref>[https://www.kp.ru/daily/23543/41970/ Алексей Гуськов: От наград у меня вырастают крылья!]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 5wr2uiunp7706aj392vyqb2i7gpudig Nastroishchik 0 187340 2321970 2022-08-05T03:48:28Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Nastroishchik | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Настройщик | realizacion = Kira Muratova | scenari = Sergei Chetverkov, Yevgenii Golubenko e Kira Muratova | actor = Georgii Deliev<br />Renata Litvinova | produccion = | país = {{RUS}}<br />{{UKR}} | genre = | durada = | annada de sortida = }}... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Nastroishchik | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Настройщик | realizacion = Kira Muratova | scenari = Sergei Chetverkov, Yevgenii Golubenko e Kira Muratova | actor = Georgii Deliev<br />Renata Litvinova | produccion = | país = {{RUS}}<br />{{UKR}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Nastroishchik''''' (en [[rus]]: Настройщик) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Kira Muratova,<ref>[https://tass.ru/kultura/12530257 Народная артистка РСФСР Алла Демидова отмечает юбилей]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/81319/ Настройщик (2004)]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] jggbjghojpqctyyw3rtvwbs9paespqh Ya lyublyu tebya 0 187341 2321971 2022-08-05T03:54:53Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Ya lyublyu tebya | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Я люблю тебя | realizacion = Olga Stolpovskaya e Dmitrii Troitskii | scenari = Olga Stolpovskaya, Alisa Tanskaya e Dmitrii Troitskii | actor = Damir Badmaev<br />Lyubov Tolkalina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Ya lyublyu tebya | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Я люблю тебя | realizacion = Olga Stolpovskaya e Dmitrii Troitskii | scenari = Olga Stolpovskaya, Alisa Tanskaya e Dmitrii Troitskii | actor = Damir Badmaev<br />Lyubov Tolkalina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Ya lyublyu tebya''''' (en [[rus]]: Я люблю тебя) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Olga Stolpovskaya e Dmitrii Troitskii,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/79968/ Я люблю тебя (2004)]</ref><ref>[https://www.kino-teatr.ru/kino/movie/ros/8176/annot/ Я ЛЮБЛЮ ТЕБЯ (2004)]</ref> sortit en [[2004]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 669jhvwlixau6z1o4c41yj6e07teltp 4 (filme, 2004) 0 187342 2321972 2022-08-05T03:56:20Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = 4 | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = | realizacion = Ilya Khrzhanovskii | scenari = Vladimir Sorokin | actor = Marina Vovchenko<br />Sergei Shnurov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''4''''' (es un filme [[Russia|rus]] realizat per Ilya Khrzhanovskii,<ref>... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = 4 | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = | realizacion = Ilya Khrzhanovskii | scenari = Vladimir Sorokin | actor = Marina Vovchenko<br />Sergei Shnurov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''4''''' (es un filme [[Russia|rus]] realizat per Ilya Khrzhanovskii,<ref>[https://rg.ru/2022/01/26/mezhdunarodnyj-kinofestivalnyj-god-otkroiut-tri-rossijskih-filma.html Международный кинофестивальный год откроют три российских фильма]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/103471/ 4 (2004)]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] c7wsfryvttynqtkhagc2wpmnl1d1iqm 9 rota 0 187343 2321973 2022-08-05T03:57:46Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = 9 rota | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = 9 рота | realizacion = Fyodor Bondarchuk | scenari = Yuri Korotkov | actor = Fyodor Bondarchuk<br />Aleksei Chadov | produccion = | país = {{RUS}}<br />{{UKR}}<br />{{FIN}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''9 rota''''' (en [[rus]]: 9 рот... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = 9 rota | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = 9 рота | realizacion = Fyodor Bondarchuk | scenari = Yuri Korotkov | actor = Fyodor Bondarchuk<br />Aleksei Chadov | produccion = | país = {{RUS}}<br />{{UKR}}<br />{{FIN}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''9 rota''''' (en [[rus]]: 9 рота) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Fyodor Bondarchuk,<ref>[https://www.mk.ru/photo/gallery/28344-544754.html Федор Бондарчук отмечает 55-летие: кадры из жизни кинорежиссера]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/84674/ 9 рота (2005)]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] gpkirr2het8b0e3csxubx28b7fqy39a Bednye rodstvenniki 0 187344 2321974 2022-08-05T03:59:04Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Bednye rodstvenniki | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Бедные родственники | realizacion = Pavel Lungin | scenari = Gennadii Ostrovskii | actor = Konstantin Khabenskii<br />Leonid Kanevskii | produccion = | país = {{RUS}}<br />{{FRA}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Bednye rodstvenniki | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Бедные родственники | realizacion = Pavel Lungin | scenari = Gennadii Ostrovskii | actor = Konstantin Khabenskii<br />Leonid Kanevskii | produccion = | país = {{RUS}}<br />{{FRA}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Bednye rodstvenniki''''' (en [[rus]]: Бедные родственники) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Pavel Lungin,<ref>[https://tass.ru/kultura/14216999 Минкультуры может организовать кинофестиваль в Сочи вместо "Кинотавра" в 2022 году]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/104895/ Бедные родственники (2005)]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] iu4cqioqsd38272p5zo6e753zoslia1 Zhmurki 0 187345 2321975 2022-08-05T04:00:07Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zhmurki | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Жмурки | realizacion = Aleksei Balabanov | scenari = Aleksei Balabanov e Stas Mokhnachev | actor = Nikita Mikhalkov<br />Dmitrii Dyuzhev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zhmurki''''' (en [[rus]]: Жмур... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zhmurki | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Жмурки | realizacion = Aleksei Balabanov | scenari = Aleksei Balabanov e Stas Mokhnachev | actor = Nikita Mikhalkov<br />Dmitrii Dyuzhev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zhmurki''''' (en [[rus]]: Жмурки) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksei Balabanov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/84830/ Жмурки (2005)]</ref><ref>[https://www.kommersant.ru/doc/5217981 «Цензура свое дело сделала]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 3jkegmncxi6v4o268wha0clbwr4lcej Pyl 0 187346 2321976 2022-08-05T04:01:11Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Pyl | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Пыль | realizacion = Sergei Loban | scenari = Marina Potapova | actor = Aleksei Podolskii<br />Pyotr Mamonov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Pyl''''' (en [[rus]]: Пыль) es un filme [[Russia|rus]] realizat p... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Pyl | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Пыль | realizacion = Sergei Loban | scenari = Marina Potapova | actor = Aleksei Podolskii<br />Pyotr Mamonov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Pyl''''' (en [[rus]]: Пыль) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Sergei Loban,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/161143/ Пыль (2005)]</ref><ref>[https://mir24.tv/news/16272444/vsenarodno-lyubimoe-sekrety-uspeshnogo-kino-so-skromnym-byudzhetom «Всенародно любимое»: секреты успешного кино со скромным бюджетом]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] hddc94syiwhhjzgwl2vg9dypnjr8ee3 Kosmos kak predchuvstvie 0 187347 2321977 2022-08-05T04:02:18Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Kosmos kak predchuvstvie | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Космос как предчувствие | realizacion = Alexei Uchitel | scenari = Aleksandr Mindadze | actor = Yevgenii Mironov<br />Yevgenii Tsyganov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Kosm... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Kosmos kak predchuvstvie | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Космос как предчувствие | realizacion = Alexei Uchitel | scenari = Aleksandr Mindadze | actor = Yevgenii Mironov<br />Yevgenii Tsyganov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Kosmos kak predchuvstvie''''' (en [[rus]]: Космос как предчувствие) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Alexei Uchitel,<ref>[https://tass.ru/obschestvo/13052291 Мишустин в поздравлении Евгению Миронову назвал его мастером высочайшего класса]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/103737/ Космос как предчувствие (2005)]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] rgpsmw0vdojvtbyk9ttsm0b0v5sxkma Pobeg 0 187348 2321979 2022-08-05T04:03:37Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Pobeg | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Побег | realizacion = Egor Konchalovskii | scenari = Sergei Astakhov, Dmitrii Kotov e Oleg Pogodin | actor = Yevgenii Mironov<br />Alekseii Serebryakov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Pobeg''''' (en [[rus]]:... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Pobeg | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Побег | realizacion = Egor Konchalovskii | scenari = Sergei Astakhov, Dmitrii Kotov e Oleg Pogodin | actor = Yevgenii Mironov<br />Alekseii Serebryakov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Pobeg''''' (en [[rus]]: Побег) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Egor Konchalovskii,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/81203/ Побег (2005)]</ref><ref>[https://www.kp.ru/daily/26339.7/3221776/ Фильмы на выходные. Выбор Стаса Тыркина]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] t2sdnvbpjksvjtd4qzqt5law3kjf0y7 Pervye na Lune 0 187349 2321980 2022-08-05T04:04:51Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Pervye na Lune | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Первые на Луне | realizacion = Aleksei Fedorchenko | scenari = Aleksandr Gonorovskii e Ramil Yamaleyev | actor = Boris Vlasov<br />Andrei Osipov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Pervye na Lune... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Pervye na Lune | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Первые на Луне | realizacion = Aleksei Fedorchenko | scenari = Aleksandr Gonorovskii e Ramil Yamaleyev | actor = Boris Vlasov<br />Andrei Osipov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Pervye na Lune''''' (en [[rus]]: Первые на Луне) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksei Fedorchenko,<ref>[https://tass.ru/kultura/11279719 Приз за лучшую режиссуру на ММКФ присудили Алексею Федорченко]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/160990/ Первые на Луне (2005)]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] higp50goii308r2auwo8b7m2bst77wh Garpastum 0 187350 2321982 2022-08-05T04:06:07Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Garpastum | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Гарпастум | realizacion = Aleksei German | scenari = Oleg Antonov, Aleksei German e Aleksandr Vaynshteyn | actor = Yevgenii Pronin<br />Danila Kozlovskii | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Garpastum''''... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Garpastum | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Гарпастум | realizacion = Aleksei German | scenari = Oleg Antonov, Aleksei German e Aleksandr Vaynshteyn | actor = Yevgenii Pronin<br />Danila Kozlovskii | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Garpastum''''' (en [[rus]]: Гарпастум) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksei German,<ref>[https://tass.ru/kultura/3497961 Мадс Миккельсен сыграет в режиссерском дебюте российского оператора Олега Лукичева]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/194036/ Garpastum (2005)]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] jynor6ostjmtjc81gn00of78oinjqur Italyanets 0 187351 2321983 2022-08-05T04:07:11Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Italyanets | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Итальянец | realizacion = Andrei Kravchuk | scenari = Andrei Romanov | actor = Kolya Spiridonov<br />Mariya Kuznetsova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Italyanets''''' (en [[rus]]: Итальянец... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Italyanets | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Итальянец | realizacion = Andrei Kravchuk | scenari = Andrei Romanov | actor = Kolya Spiridonov<br />Mariya Kuznetsova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Italyanets''''' (en [[rus]]: Итальянец) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Andrei Kravchuk,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/160954/ Итальянец (2005)]</ref><ref>[https://rg.ru/2019/06/26/reg-szfo/v-pskove-sostoitsia-pervyj-kinofestival.html В Пскове состоится первый кинофестиваль]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] en83drz6ae2rotahcxl7bf0njwuvw2h Poslednii uik-end 0 187352 2321984 2022-08-05T04:13:18Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Poslednii uik-end | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Последний уик-энд | realizacion = Pavel Sanayev | scenari = Pavel Sanayev | actor = Ivan Stebunov<br />Tatyana Arntgolts | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Poslednii uik-end''''' (en rus... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Poslednii uik-end | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Последний уик-энд | realizacion = Pavel Sanayev | scenari = Pavel Sanayev | actor = Ivan Stebunov<br />Tatyana Arntgolts | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Poslednii uik-end''''' (en [[rus]]: Последний уик-энд) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Pavel Sanayev,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/160898/ Последний уик-энд (2005)]</ref><ref>[https://ria.ru/20120625/681527431.html Павел Санаев снимет римейк своей дебютной картины]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] egcha22oy3y0gaaot17nhke6bbdgd8p Master i Margarita (filme, 2005) 0 187353 2321985 2022-08-05T04:14:25Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Master i Margarita | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Мастер и Маргарита | realizacion = Vladimir Bortko | scenari = | actor = Oleg Basilashvili<br />Aleksandr Galibin | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Master i Margarita''''' (en [[rus]]:... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Master i Margarita | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Мастер и Маргарита | realizacion = Vladimir Bortko | scenari = | actor = Oleg Basilashvili<br />Aleksandr Galibin | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Master i Margarita''''' (en [[rus]]: Мастер и Маргарита) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Vladimir Bortko,<ref>[https://www.intermedia.ru/news/369813 Русские хорроры и классику покажет ТВ-3 на майские праздники]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/series/79429/ Мастер и Маргарита (мини–сериал 2005)]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 8j4je7y2sv9wyvenacmx165jhbhfdba Zerkalnye voiny. Otrazhenie pervoe 0 187354 2321986 2022-08-05T04:16:21Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zerkalnye voiny. Otrazhenie pervoe | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Зеркальные Войны: Отражение первое | realizacion = Vasilii Chiginskii | scenari = Oleg Kapanets, Alex Kustanovich e Nicholas Waller | actor = Malcolm McDowell<br />Armand Assante | produccion = | país = {{RUS}} | genre... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zerkalnye voiny. Otrazhenie pervoe | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Зеркальные Войны: Отражение первое | realizacion = Vasilii Chiginskii | scenari = Oleg Kapanets, Alex Kustanovich e Nicholas Waller | actor = Malcolm McDowell<br />Armand Assante | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zerkalnye voiny. Otrazhenie pervoe''''' (en [[rus]]: Зеркальные Войны: Отражение первое) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Vasilii Chiginskii,<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/604805 Сегодня вечером]</ref><ref>[https://www.afisha.ru/movie/174896/ Зеркальные войны: Отражение первое]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] rid5nj20wden2ox01rr8y8fdhnusjt0 Zakaz 0 187355 2321987 2022-08-05T04:17:24Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zakaz | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Заказ | realizacion = Vera Glagoleva | scenari = Sergei Ashkenazi e Vera Glagoleva | actor = Nataliya Vdovina<br />Aleksandr Baluev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zakaz''''' (en [[rus]]: Заказ) es un f... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zakaz | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Заказ | realizacion = Vera Glagoleva | scenari = Sergei Ashkenazi e Vera Glagoleva | actor = Nataliya Vdovina<br />Aleksandr Baluev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zakaz''''' (en [[rus]]: Заказ) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Vera Glagoleva,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/253756/ Заказ (2005)]</ref><ref>[https://www.kino-teatr.ru/kino/movie/ros/2352/annot/ ЗАКАЗ (2005)]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] tgtxwxn2yx2qozhppb5m8dbc3io360e Popsa 0 187356 2321988 2022-08-05T04:18:30Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Popsa | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Попса | realizacion = Elena Nikolayeva | scenari = Yurii Korotkov | actor = Yelena Velikanova<br />Tatyana Vasilyeva | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Popsa''''' (en [[rus]]: Попса) es un filme Russia|r... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Popsa | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Попса | realizacion = Elena Nikolayeva | scenari = Yurii Korotkov | actor = Yelena Velikanova<br />Tatyana Vasilyeva | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Popsa''''' (en [[rus]]: Попса) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Elena Nikolayeva,<ref>[https://rg.ru/2017/08/31/vtoroj-sezon-seriala-olga-nachnut-pokazyvat-s-4-sentiabria.html Второй сезон сериала "Ольга" начнут показывать с 4 сентября]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/104143/ Попса (2005)]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] j1qws8pc3bomm8oa6gdpiwu5blqw1yx Boi s tenyu 0 187357 2321989 2022-08-05T04:19:42Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Boi s tenyu | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Бой с тенью | realizacion = Aleksei Sidorov | scenari = Aleksei Sidorov | actor = Denis Nikiforov<br />Yelena Panova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Boi s tenyu''''' (en [[rus]]: Бой с тень... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Boi s tenyu | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Бой с тенью | realizacion = Aleksei Sidorov | scenari = Aleksei Sidorov | actor = Denis Nikiforov<br />Yelena Panova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Boi s tenyu''''' (en [[rus]]: Бой с тенью) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksei Sidorov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/81485/ Бой с тенью (2005)]</ref><ref>[https://www.kp.ru/daily/27020/4083395/ Лучшие российские фильмы за последнюю четверть века]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] joqmejvy6nlhs25cd0fnb914mxmlbxi Building Your Field of Dreams 0 187358 2321992 2022-08-05T07:26:17Z Polyglot Lady 48431 Crèa en tradusissent la pagina « [[:eo:Special:Redirect/revision/7628859|Uzanto:Everybuckwheat/Building Your Field of Dreams 2]] » wikitext text/x-wiki {{Infobox Libre|isbn=9780553378146}} '''''Konstruante Vian Kampon de Revoj''''' (1996) estas la unua libro de Mary Morrissey. En la libro, Morrissey pridiskutas sian personan historion kaj oferas praktikan gvidon por legantoj ĉe la gxenro de memrealigo Post la publikigo de la libro, la magazino ''Publishers Weekly'' rimarkigis la sincerecon de Morrissey "je ŝia deziro helpi homojn realigi iliajn revojn"<ref name=":9" /> La libro estis adoptita de la memdisvolviĝa komunumo, kun Wayne Dyer verkante ke la libro estas "plena de lumo." La libro populariĝis kaj estis uzita kiel studmaterialo ĉe multaj studgrupoj ĉie en Usono. Kelkaj jaroj post ties unua eldono, la libro fariĝis "metafizika klasikaĵo" kaj multfoje aperis ĉe rekomendaj legolistoj ene de la genro de hompotencialo Ties hispana versio estis konsiderita inter la plej bonaj libroj pri spiritualeco 25 jaroj post la publikigo de la libro. Inter aliaj aferoj, la libro novigis novan penson ĉar ĝi plidisvolvis la koncepton de krea bildigo: la praktiko krei pozitivajn mensbildojn. == Enhavo == ''Konstruante Vian Kampon de Revoj'' estis eldonita en 1996 de Bantam, firmao de Random House. La libro kronikas la problemojn de Morrissey kiel adoleskanta patrino kiu agxas nur 17-jaraj, kaj priskribas ŝian memrealigan procezon. La libro kronikas la plenigon de la revo de Morrissey krei komunumon el ŝia malprobabla komenco kiel adoleskanta patrino. La libro priskribas paŝ-post-paŝan metodon por memkuntrejnado. Sxi ankaŭ diskutas la koncepton de dekonaĵo-donacado. La libro diskutas revokonstruadon je la kunteksto de mensaj kaj emociaj statoj. La aŭtorino diskutas la konceptojn de vivkontento kaj bonfarto. Speciale, Morrissey esploras la praktikon de krea bildigo: la praktiko produkti pozitivajn kaj agrablajn mensajn bildojn. == Kritiko == La magazino ''Publishers Weekly'' kritikis la libron, rimarkigante ke Mary Morrisey "ofte uzas spiritualajn kliŝojn" Tamen, la kritiko asertis ke "ne estas demando ke Mary Morrissey estas honesta je sia deziro helpi homojn realigi siajn revojn"<ref name=":9" /> La libro estis adoptita de la memdisvolviĝa komunumo, kaj la aŭtoro Gay Hendricks nomante la libron "fonto de spirita saĝeco" La libro estis uzata kiel instruilo de legantoj en studgrupoj ĉie en Usono. Mary Morrissey persone instruis pere de la instruplano de la libro ĉe la Agape International Spiritual Center (Internacia Centro Spirita Agape) kune kun Dr. Michael Beckwith. La revuo ''Peninsula Daily News'' rimarkigis:<blockquote>''Konstruante Vian Kampon de Revoj'' de Mary Manin Morrissey estas metafizika klasikaĵo. Sxi rememorigas nin ke ni estas la kunkreintoj de niaj vivoj laborante en la krea kampo Dia kaj ke la maniero je kiu ni tion ĉi faras estas gravega por ties disvolviĝo. [...] La konkludo de Mary Morrissey: "Homoj eksterordinaraj estas homoj ordinaraj kiuj penas malkovri la eksterordinaraĵon kiu jam estas en ili."</blockquote>Kelkaj jaroj post ĝia unua eldono, la libro aperis je legolistoj ene de la genro de homa potencialo. En sia libro ''La Arto Esti'', aŭtoro Dennis Merritt Jones citas ''Kreante Vian Kampon de Revoj'' inter la rekomendindaj legaĵoj por legantoj interesitaj je plenatenta meditado. Aŭtoro Tess Keehn, en ties libro ''Alĥemia Heredaĵo'', skribas ke ''Konstruante Vian Kampon de Revoj'' estis instrumenta por helpi ŝin krei viziajn tabulojn. Simile, aŭtorino Sage Bennet mencias en sia libro ''Saĝeca Piediro'' la libron Konstruane Vian Kampon de Revoj de Morrissey kiel fonto por lerni pri Nova Penso. == Referencoj == {{Referéncias}} [[Categoria:Pàgines amb traduccions sense revisar]] 1208ebz41ayz5t4oicjtticntjy70ae Statskii sovetnik 0 187359 2321994 2022-08-05T08:07:02Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Statskii sovetnik | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Статский советник | realizacion = Filipp Yankovskii | scenari = Boris Akunin | actor = Oleg Menshikov<br />Nikita Mikhalkov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Statskii sovetnik''''' (en... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Statskii sovetnik | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Статский советник | realizacion = Filipp Yankovskii | scenari = Boris Akunin | actor = Oleg Menshikov<br />Nikita Mikhalkov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Statskii sovetnik''''' (en [[rus]]: Статский советник) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Filipp Yankovskii,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/94111/ Статский советник (2005)]</ref><ref>[https://tass.ru/obschestvo/8099379 Писатель Борис Акунин сообщил, что выздоравливает после заражения коронавирусом]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 8wtg9xpajygzqdd891nutqx8mnast87 Solntse 0 187360 2321995 2022-08-05T08:08:13Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Solntse | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Сóлнце | realizacion = Alexander Sokurov | scenari = Yurii Arabov e Jeremy Noble | actor = Issey Ogata<br />Robert Dawson | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Solntse''''' (en [[rus]]: Сóлнце) es un film... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Solntse | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Сóлнце | realizacion = Alexander Sokurov | scenari = Yurii Arabov e Jeremy Noble | actor = Issey Ogata<br />Robert Dawson | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Solntse''''' (en [[rus]]: Сóлнце) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Alexander Sokurov,<ref>[https://tass.ru/kultura/11804511 Александр Роднянский отметит 60-летие в подготовке к Каннскому фестивалю]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/89538/ Солнце (2005)]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] pqb4ywkye42ceixeoyner4repmzcjxv Turetskii gambit 0 187361 2321996 2022-08-05T08:09:34Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Turetskii gambit | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Турецкий гамбит | realizacion = Dzhanik Fayziev | scenari = Boris Akunin e Dzhanik Fayziev | actor = Egor Beroev<br />Olga Krasko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Turetskii gambit''''' (en... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Turetskii gambit | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Турецкий гамбит | realizacion = Dzhanik Fayziev | scenari = Boris Akunin e Dzhanik Fayziev | actor = Egor Beroev<br />Olga Krasko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Turetskii gambit''''' (en [[rus]]: Турецкий гамбит) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Dzhanik Fayziev,<ref>[https://tass.ru/obschestvo/8088723 Борис Акунин заразился коронавирусом]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/40775/ Турецкий гамбит (2005)]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] rr5l481d2kz1mt5jurbp23zdus41saa Vremya sobirat kamni 0 187362 2321997 2022-08-05T08:10:47Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Vremya sobirat kamni | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Время собирать камни | realizacion = Aleksei Karelin | scenari = Linda Schreyer e Sergei Tkachev | actor = David Bunners<br />Vladimir Vdovichenkov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} ''''... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Vremya sobirat kamni | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Время собирать камни | realizacion = Aleksei Karelin | scenari = Linda Schreyer e Sergei Tkachev | actor = David Bunners<br />Vladimir Vdovichenkov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Vremya sobirat kamni''''' (en [[rus]]: Время собирать камни) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksei Karelin,<ref>[https://tass.ru/kultura/12118887 Актер Владимир Вдовиченков отмечает 50-летний юбилей]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/175593/ Время собирать камни (2005)]</ref> sortit en [[2005]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] n4fcsxd6ojn5auqkwij0un65djomsq8 977 (filme) 0 187363 2321998 2022-08-05T08:12:29Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = 977 | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = | realizacion = Nikolai Khomeriki | scenari = Nikolai Khomeriki, Yunii Davydov e Aleksandr Rodionov | actor = Fyodor Lavrov<br />Klavdiya Korshunova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''977''''' es un filme Russia|ru... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = 977 | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = | realizacion = Nikolai Khomeriki | scenari = Nikolai Khomeriki, Yunii Davydov e Aleksandr Rodionov | actor = Fyodor Lavrov<br />Klavdiya Korshunova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''977''''' es un filme [[Russia|rus]] realizat per Nikolai Khomeriki,<ref>[https://regnum.ru/news/719056.html В Тбилиси открывается VII Международный кинофестиваль]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/256641/ Девять Семь Семь (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 2ipndslwtoe35378rtgswzel9t4ti82 Zhivoi 0 187364 2321999 2022-08-05T08:13:54Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zhivoi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Живой | realizacion = Aleksandr Veledinskii | scenari = Igor Porublyov e Aleksandr Veledinskii | actor = Andrei Chadov<br />Maksim Lagashkin | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zhivoi''''' (en [[rus]]: Живо... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zhivoi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Живой | realizacion = Aleksandr Veledinskii | scenari = Igor Porublyov e Aleksandr Veledinskii | actor = Andrei Chadov<br />Maksim Lagashkin | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zhivoi''''' (en [[rus]]: Живой) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksandr Veledinskii,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/256503/ Живой (2006)]</ref><ref>[https://www.mk.ru/culture/2020/08/29/aleksey-chadov-stal-rezhiserom-i-vspomnil-uroki-balabanova.html Алексей Чадов стал режисером и вспомнил уроки Балабанова]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] bol1hh0q56z2pd73ndfu67ml0lyf0mp Svolochi 0 187365 2322000 2022-08-05T08:54:29Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Svolochi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Сволочи | realizacion = Aleksandr Atanesyan | scenari = Aleksandr Atanesyan e Vladimir Kunin | actor = Andrei Panin<br />Andrei Krasko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Svolochi''''' (en [[rus]]: Свол... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Svolochi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Сволочи | realizacion = Aleksandr Atanesyan | scenari = Aleksandr Atanesyan e Vladimir Kunin | actor = Andrei Panin<br />Andrei Krasko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Svolochi''''' (en [[rus]]: Сволочи) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksandr Atanesyan,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/103414/ Сволочи (2006)]</ref><ref>[https://regnum.ru/news/2314141.html Американский стандарт убил кино в России или только зрителя?]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] dbnasqmmdrqpy2s87zo5dztzsiuyhug KostyaNika. Vremya leta 0 187366 2322001 2022-08-05T08:56:06Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = KostyaNika. Vremya leta | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Костяника. Время лета | realizacion = Dmitry Fyodorov | scenari = Leo Deltsov | actor = Olga Starchenkova<br />Ivan Vakulenko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''KostyaNika. Vremya... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = KostyaNika. Vremya leta | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Костяника. Время лета | realizacion = Dmitry Fyodorov | scenari = Leo Deltsov | actor = Olga Starchenkova<br />Ivan Vakulenko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''KostyaNika. Vremya leta''''' (en [[rus]]: Костяника. Время лета) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Dmitry Fyodorov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/277555/ КостяНика. Время лета (2006)]</ref><ref>[https://www.kino-teatr.ru/kino/movie/ros/3208/annot/ КОСТЯНИКА. ВРЕМЯ ЛЕТА (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 9fxllag6ernvoq1xwe8o471duki3jby Proryv (filme, 2006) 0 187367 2322002 2022-08-05T08:57:25Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Proryv | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Прорыв | realizacion = Vitalii Lukin | scenari = Vyacheslav Davydov e Ivan Loshchilin | actor = Ildus Abrahmanov<br />Andrei Abramov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Proryv''''' (en [[rus]]: Прорыв) e... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Proryv | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Прорыв | realizacion = Vitalii Lukin | scenari = Vyacheslav Davydov e Ivan Loshchilin | actor = Ildus Abrahmanov<br />Andrei Abramov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Proryv''''' (en [[rus]]: Прорыв) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Vitalii Lukin,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/252118/ Прорыв (2005)]</ref><ref>[https://regnum.ru/news/831125.html На Ставрополье начинает работу Международный Кинофорум "Золотой Витязь"]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] ky7885lt1ne5z1fdzijiaku4a1t9k5s Dnevnoi Dozor 0 187368 2322003 2022-08-05T09:16:19Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Dnevnoi Dozor | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Дневной Дозор | realizacion = Timur Bekmambetov | scenari = Sergei Lukyanenko, Timur Bekmambetov e Alexander Talal | actor = Konstantin Khabenskii<br />Mariya Poroshina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida =... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Dnevnoi Dozor | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Дневной Дозор | realizacion = Timur Bekmambetov | scenari = Sergei Lukyanenko, Timur Bekmambetov e Alexander Talal | actor = Konstantin Khabenskii<br />Mariya Poroshina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Dnevnoi Dozor''''' (en [[rus]]: Дневной Дозор) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Timur Bekmambetov,<ref>[https://tass.ru/kultura/14353723 Лукьяненко перенес выпуск последней книги из цикла "Дозоры" на неопределенный срок]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/79925/ Дневной дозор (2005)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] s8zs7doxadv6xhtuad1wbbh9u2w6mns Dobrynya Nikitich i Zmey Gorynych 0 187369 2322004 2022-08-05T09:17:47Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Dobrynya Nikitich i Zmey Gorynych | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Добрыня Никитич и Змей Горыныч | realizacion = Ilya Maksimov | scenari = Aleksandr Boyarskii, Ilya Maksimov e Maksim Sveshnikov | actor = Yekaterina Gorohovskaya<br />Sergei Makovetskii | produccion = | país = {{RUS}} | genre... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Dobrynya Nikitich i Zmey Gorynych | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Добрыня Никитич и Змей Горыныч | realizacion = Ilya Maksimov | scenari = Aleksandr Boyarskii, Ilya Maksimov e Maksim Sveshnikov | actor = Yekaterina Gorohovskaya<br />Sergei Makovetskii | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Dobrynya Nikitich i Zmey Gorynych''''' (en [[rus]]: Добрыня Никитич и Змей Горыныч) es un filme d'animacion [[Russia|rus]] realizat per Ilya Maksimov,<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/681778 Сводить]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/147818/ Добрыня Никитич и Змей Горыныч (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] jt6xhjp9deemiyutff1ybp3u28aotu6 Eiforiya 0 187370 2322005 2022-08-05T09:18:49Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Eiforiya | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Эйфория | realizacion = Ivan Vyrypaev | scenari = Ivan Vyrypaev | actor = Polina Agureeva<br />Maksim Ushakov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Eiforiya''''' (en [[rus]]: Эйфория) es un filme Rus... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Eiforiya | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Эйфория | realizacion = Ivan Vyrypaev | scenari = Ivan Vyrypaev | actor = Polina Agureeva<br />Maksim Ushakov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Eiforiya''''' (en [[rus]]: Эйфория) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Ivan Vyrypaev,<ref>[https://rg.ru/2022/01/19/novyj-film-aleksandra-zolotuhina-voshel-v-programmu-berlinale-encounters.html Новый фильм Александра Золотухина вошел в программу Берлинале "Encounters"]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/256530/ Эйфория (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 4p52ztrktpoqj4jb4s4menl0qaxm5gl Dvoinaya familiya 0 187371 2322006 2022-08-05T09:20:01Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Dvoinaya familiya | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Двойная фамилия | realizacion = Stanislav Mitin | scenari = Stanislav Mitin e Dina Rubina | actor = Oleg Stefan<br />Oksana Bazilevich | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Dvoinaya familiya''... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Dvoinaya familiya | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Двойная фамилия | realizacion = Stanislav Mitin | scenari = Stanislav Mitin e Dina Rubina | actor = Oleg Stefan<br />Oksana Bazilevich | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Dvoinaya familiya''''' (en [[rus]]: Двойная фамилия) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Stanislav Mitin,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/382307/ Двойная фамилия (2006)]</ref><ref>[https://www.tula.kp.ru/daily/24209.4/413156/ В Туле снова снимают кино]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] so8f3thdrrke0hz0qmc3dhcj803bwyq Franz + Polina 0 187372 2322007 2022-08-05T10:13:49Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Franz + Polina | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = | realizacion = Mikhail Segal | scenari = Ales Adamovich | actor = Adrian Topol<br />Svetlana Ivanova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Franz + Polina''''' es un filme [[Russia|rus]] realizat per Mikhail... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Franz + Polina | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = | realizacion = Mikhail Segal | scenari = Ales Adamovich | actor = Adrian Topol<br />Svetlana Ivanova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Franz + Polina''''' es un filme [[Russia|rus]] realizat per Mikhail Segal,<ref>[https://www.mos.ru/news/item/90181073/ Майские киновыходные: где смотреть советскую классику на большом экране]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/271709/ Франц + Полина (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 51x3h0bqc41b8q5sb7wg8wlal619tji Svobodnoe plavanie 0 187373 2322008 2022-08-05T10:14:59Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Svobodnoe plavanie | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Свободное плавание | realizacion = Boris Khlebnikov | scenari = Boris Khlebnikov e Aleksandr Rodionov | actor = Aleksandr Yatsenko<br />Evgenii Sytyi | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Svobodnoe plavanie | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Свободное плавание | realizacion = Boris Khlebnikov | scenari = Boris Khlebnikov e Aleksandr Rodionov | actor = Aleksandr Yatsenko<br />Evgenii Sytyi | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Svobodnoe plavanie''''' (en [[rus]]: Свободное плавание) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Boris Khlebnikov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/257781/ Свободное плавание (2006)]</ref><ref>[https://www.kp.ru/daily/217165/4265093/ Чулпан Хаматова предстанет на «Кинотавре» в образе Доктора Лизы]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 36oe5dqfehfx3182b1e756jg9vf3r28 Graffiti (filme) 0 187374 2322009 2022-08-05T10:16:02Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Graffiti | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Граффити | realizacion = Igor Apasyan | scenari = | actor = Andrei Novikov<br />Viktor Perevalov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Graffiti''''' (en [[rus]]: Граффити) es un filme [[Russia|rus]]... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Graffiti | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Граффити | realizacion = Igor Apasyan | scenari = | actor = Andrei Novikov<br />Viktor Perevalov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Graffiti''''' (en [[rus]]: Граффити) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Igor Apasyan,<ref>[https://www.stav.kp.ru/daily/25914/2868083/ В Ставрополе покажут старые добрые фильмы]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/259998/ Граффити (2005)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] ezewhcm0nxphzq6l14xj9ecs7l3kehf Zhara 0 187375 2322010 2022-08-05T10:17:08Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zhara | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Жара | realizacion = Rezo Gigineishvili | scenari = Rezo Gigineishvili | actor = Aleksei Chadov<br />Artur Smolyaninov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zhara''''' (en [[rus]]: Жара) es un filme Russia|ru... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zhara | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Жара | realizacion = Rezo Gigineishvili | scenari = Rezo Gigineishvili | actor = Aleksei Chadov<br />Artur Smolyaninov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zhara''''' (en [[rus]]: Жара) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Rezo Gigineishvili,<ref>[https://tass.ru/kino/14553939 Успешный побег от реальности: как Федор Бондарчук стал надеждой российского кино]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/271732/ ЖАRА (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] bmpgxa87b4zfjsvoqyge5n5zmgt7q4u Ostrov (filme, 2006) 0 187376 2322011 2022-08-05T10:18:20Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Ostrov | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Остров | realizacion = Pavel Lungin | scenari = Dmitrii Sobolev | actor = Pyotr Mamonov<br />Viktor Sukhorukov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Ostrov''''' (en [[rus]]: Остров) es un filme Russia|ru... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Ostrov | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Остров | realizacion = Pavel Lungin | scenari = Dmitrii Sobolev | actor = Pyotr Mamonov<br />Viktor Sukhorukov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Ostrov''''' (en [[rus]]: Остров) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Pavel Lungin,<ref>[https://www.mk.ru/culture/2022/04/12/artist-ne-umer-esli-muzyka-ego-zhiva-ot-gradskogo-do-mamonova.html Артист не умер, если музыка его жива: от Градского до Мамонова]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/257337/ Остров (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 9204y2ska3ea4naq4fds7rh2ayx4klm Mne ne bolno 0 187377 2322012 2022-08-05T10:19:24Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Mne ne bolno | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Мне не больно | realizacion = Aleksei Balabanov | scenari = Valerii Mnatsakanov | actor = Renata Litvinova<br />Aleksandr Yatsenko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Mne ne bolno''''' (en [[rus]]:... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Mne ne bolno | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Мне не больно | realizacion = Aleksei Balabanov | scenari = Valerii Mnatsakanov | actor = Renata Litvinova<br />Aleksandr Yatsenko | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Mne ne bolno''''' (en [[rus]]: Мне не больно) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksei Balabanov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/178722/ Мне не больно (2006)]</ref><ref>[https://rg.ru/2020/08/10/mezhdunarodnyj-minskij-kinofestival-listapad-nachal-priem-zaiavok.html Международный минский кинофестиваль "Лiстапад" начал прием заявок]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 385k0s64hhen54b4gidhjc0c8ribze7 Khottabych 0 187378 2322013 2022-08-05T10:20:26Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Khottabych | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Хоттабыч | realizacion = Pyotr Tochilin | scenari = Pyotr Tochilin e Veronica Voznyak | actor = Vladimir Tolokonnikov<br />Marius Jampolskis | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Khottabych''''' (en [[rus]... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Khottabych | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Хоттабыч | realizacion = Pyotr Tochilin | scenari = Pyotr Tochilin e Veronica Voznyak | actor = Vladimir Tolokonnikov<br />Marius Jampolskis | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Khottabych''''' (en [[rus]]: Хоттабыч) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Pyotr Tochilin,<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/699433 Проекты]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/161085/ }{отт@бь)ч (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] l9fj44bess63mz7psbvx7qq1pqexb3d Potselui babochki 0 187379 2322014 2022-08-05T10:21:35Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Potselui babochki | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Поцелуй бабочки | realizacion = Anton Sivers | scenari = Arkadii Tigai | actor = Sergei Bezrukov<br />Lan Yan | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Potselui babochki''''' (en [[rus]]: Поце... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Potselui babochki | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Поцелуй бабочки | realizacion = Anton Sivers | scenari = Arkadii Tigai | actor = Sergei Bezrukov<br />Lan Yan | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Potselui babochki''''' (en [[rus]]: Поцелуй бабочки) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Anton Sivers,<ref>[https://rg.ru/2017/05/18/reg-szfo/na-lenfilme-pochtili-pamiat-rezhissera-leonida-menakera.html На "Ленфильме" почтили память режиссера Леонида Менакера]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/208024/ Поцелуй бабочки (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] dlbk0f8cly071mll51r0sf2zghexzgs Poslednii zaboi 0 187380 2322015 2022-08-05T10:23:00Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Poslednii zaboi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Последний забой | realizacion = Sergei Bobrov | scenari = Yurii Korotkov e Valerii Todorovsky | actor = Sergei Garmash<br />Nina Usatova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Poslednii zaboi''''... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Poslednii zaboi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Последний забой | realizacion = Sergei Bobrov | scenari = Yurii Korotkov e Valerii Todorovsky | actor = Sergei Garmash<br />Nina Usatova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Poslednii zaboi''''' (en [[rus]]: Последний забой) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Sergei Bobrov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/279776/ Последний забой (2006)]</ref><ref>[https://spb.aif.ru/culture/person/gollivudskaya_imperatrica_5_gromkih_roley_aktrisy_yulii_snigir Голливудская императрица. 5 громких ролей актрисы Юлии Снигирь]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] rsp4u51b9koomoo1zm5bvzgr2lvjaxu Mayak 0 187381 2322016 2022-08-05T10:23:56Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Mayak | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Маяк | realizacion = Mariya Saakyan | scenari = Givi Shavgulidze | actor = Anna Kapaleva<br />Olga Yakovleva | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Mayak''''' (en [[rus]]: Маяк) es un filme [[Russia|rus]] realiz... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Mayak | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Маяк | realizacion = Mariya Saakyan | scenari = Givi Shavgulidze | actor = Anna Kapaleva<br />Olga Yakovleva | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Mayak''''' (en [[rus]]: Маяк) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Mariya Saakyan,<ref>[https://www.kommersant.ru/doc/3865870 Мир черных дыр]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/294991/ Маяк (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] qig8a8cea6hkb3utm01qo61wslc62u0 Obratnyi otschyot 0 187382 2322017 2022-08-05T10:25:11Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Obratnyi otschyot | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Обратный отсчёт | realizacion = Vadim Shmelyov | scenari = Denis Karyshev | actor = Andrei Merzlikin<br />Maksim Sukhanov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Obratnyi otschyot''''' (en rus... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Obratnyi otschyot | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Обратный отсчёт | realizacion = Vadim Shmelyov | scenari = Denis Karyshev | actor = Andrei Merzlikin<br />Maksim Sukhanov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Obratnyi otschyot''''' (en [[rus]]: Обратный отсчёт) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Vadim Shmelyov,<ref>[https://www.kp.ru/daily/24397.3/573650/ Сериал «Дикий»: Клоун Чпок стал бравым милиционером]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/252040/ Обратный отсчет (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 4xxnw65i34ljfup1mdx1lrqwoaotez0 Moya lyubov 0 187383 2322018 2022-08-05T10:28:34Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Moya lyubov | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Моя любовь | realizacion = Aleksandr Petrov | scenari = Ivan Shmelyov e Aleksandr Petrov | actor = | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Moya lyubov''''' (en [[rus]]: Моя любовь) es un filme d'... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Moya lyubov | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Моя любовь | realizacion = Aleksandr Petrov | scenari = Ivan Shmelyov e Aleksandr Petrov | actor = | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Moya lyubov''''' (en [[rus]]: Моя любовь) es un filme d'animacion [[Russia|rus]] realizat per Aleksandr Petrov,<ref>[https://ria.ru/20150115/1042702931.html Российские и советские фильмы — номинанты и лауреаты премии "Оскар"]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/261203/ Моя любовь (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] kiloygnvs2g513qev4qfpouw9nl9se6 Okhota na piranyu 0 187384 2322019 2022-08-05T10:29:55Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Okhota na piranyu | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Охота на пиранью | realizacion = Andrei Kavun | scenari = Dmitrii Zverkov | actor = Vladimir Mashkov<br />Svetlana Antonova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Okhota na piranyu''''' (en r... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Okhota na piranyu | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Охота на пиранью | realizacion = Andrei Kavun | scenari = Dmitrii Zverkov | actor = Vladimir Mashkov<br />Svetlana Antonova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Okhota na piranyu''''' (en [[rus]]: Охота на пиранью) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Andrei Kavun,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/161141/ Охота на пиранью (2006)]</ref><ref>[https://www.kommersant.ru/doc/718891 Телекино за неделю]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] bp8tyiu25qy1eqkwptm8forpqzf5tz3 Piter FM 0 187385 2322020 2022-08-05T11:12:49Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Piter FM | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Питер FM | realizacion = Oksana Bychkova | scenari = Oksana Bychkova e Nana Grinshtein | actor = Ekaterina Fedulova<br />Yevgenii Tsyganov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Piter FM''''' (en [[rus]]: Пит... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Piter FM | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Питер FM | realizacion = Oksana Bychkova | scenari = Oksana Bychkova e Nana Grinshtein | actor = Ekaterina Fedulova<br />Yevgenii Tsyganov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Piter FM''''' (en [[rus]]: Питер FM) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Oksana Bychkova,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/252063/ Питер FM (2006)]</ref><ref>[https://tass.ru/kultura/6567259 Оксана Бычкова намерена снять фильм с Исаковой и Аграновичем про любовь]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] t7c4xhg6oyovdxwx4or8zoumy2mb85x Izobrazhaya zhertvu 0 187386 2322021 2022-08-05T11:14:01Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Izobrazhaya zhertvu | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Изображая жертву | realizacion = Kirill Serebrennikov | scenari = | actor = Yurii Chursin<br />Vitalii Khayev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Izobrazhaya zhertvu''''' (en [[rus]]: И... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Izobrazhaya zhertvu | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Изображая жертву | realizacion = Kirill Serebrennikov | scenari = | actor = Yurii Chursin<br />Vitalii Khayev | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Izobrazhaya zhertvu''''' (en [[rus]]: Изображая жертву) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Kirill Serebrennikov,<ref>[https://tass.ru/kino/14553939 Успешный побег от реальности: как Федор Бондарчук стал надеждой российского кино]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/252099/ Изображая жертву (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 65kqld7q8moyfouscdkb27kmsspbw6n Vedma 0 187387 2322022 2022-08-05T11:44:14Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Vedma | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Крылья | realizacion = Oleg Fesenko | scenari = Igor Mitushyn | actor = Valerii Nikolaev<br />Evgeniya Kryukova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Vedma''''' (en [[rus]]: Потёмкин) es un filme Russia... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Vedma | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Крылья | realizacion = Oleg Fesenko | scenari = Igor Mitushyn | actor = Valerii Nikolaev<br />Evgeniya Kryukova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Vedma''''' (en [[rus]]: Потёмкин) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Oleg Fesenko,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/208895/ Ведьма (2006)]</ref><ref>[https://www.kino-teatr.ru/kino/movie/ros/hud/9995/annot/ ВЕДЬМА (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] bdupegagmecxbk7gyaowcimnv8u6rah Knyaz Vladimir 0 187388 2322023 2022-08-05T11:45:51Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Knyaz Vladimir | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Кня́зь Влади́мир | realizacion = Yurii Kulakov | scenari = Andrei Dobrunov, Yurii Batanin e Yurii Kulakov | actor = Yurii Berkun<br />Irina Bezrukova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Knyaz... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Knyaz Vladimir | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Кня́зь Влади́мир | realizacion = Yurii Kulakov | scenari = Andrei Dobrunov, Yurii Batanin e Yurii Kulakov | actor = Yurii Berkun<br />Irina Bezrukova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Knyaz Vladimir''''' (en [[rus]]: Кня́зь Влади́мир) es un filme d'animacion [[Russia|rus]] realizat per Yurii Kulakov,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/103370/ Князь Владимир (2004)]</ref><ref>[https://www.kino-teatr.ru/mult/movie/ros/11812/annot/ КНЯЗЬ ВЛАДИМИР (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] tm4v7l49k07pm1eibydbfcyjve0iz0d Pushkin: Poslednyaya duel 0 187389 2322024 2022-08-05T11:46:55Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Pushkin: Poslednyaya duel | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Пушкин. Последняя дуэль | realizacion = Natalya Bondarchuk | scenari = Natalya Bondarchuk | actor = Sergei Bezrukov<br />Anna Snatkina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Pushk... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Pushkin: Poslednyaya duel | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Пушкин. Последняя дуэль | realizacion = Natalya Bondarchuk | scenari = Natalya Bondarchuk | actor = Sergei Bezrukov<br />Anna Snatkina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Pushkin: Poslednyaya duel''''' (en [[rus]]: Пушкин. Последняя дуэль) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Natalya Bondarchuk,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/271753/ Пушкин: Последняя дуэль (2006)]</ref><ref>[https://ria.ru/20190606/1555328017.html Сергей Безруков поздравил А.С. Пушкина с днем рождения]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 52zvcawjb19c56xf2d1uuugjsjrz4fq Zayats nad bezdnoi 0 187390 2322025 2022-08-05T11:48:13Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zayats nad bezdnoi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Заяц над бездной | realizacion = Tigran Keosayan | scenari = Dmitrii Ivanov | actor = Bohdan Stupka<br />Sergei Gazarov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zayats nad bezdnoi''''' (en rus... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Zayats nad bezdnoi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Заяц над бездной | realizacion = Tigran Keosayan | scenari = Dmitrii Ivanov | actor = Bohdan Stupka<br />Sergei Gazarov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Zayats nad bezdnoi''''' (en [[rus]]: Заяц над бездной) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Tigran Keosayan,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/161139/ Заяц над бездной (2006)]</ref><ref>[https://iz.ru/news/542438 Лучшее на ТВ с 1 по 8 января]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] ms6vdypzs8409kr0euta23uki0hdbyo Russkii perevod 0 187391 2322026 2022-08-05T11:49:22Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Russkii perevod | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Русский перевод | realizacion = Alexander Chernyaev | scenari = Eduard Volodarskii | actor = Nikita Zverev<br />Sergei Veksler | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Russkii perevod''''' (en ru... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Russkii perevod | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Русский перевод | realizacion = Alexander Chernyaev | scenari = Eduard Volodarskii | actor = Nikita Zverev<br />Sergei Veksler | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Russkii perevod''''' (en [[rus]]: Русский перевод) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Eisenstein,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/series/417842/ Русский перевод (сериал 2006)]</ref><ref>[https://iz.ru/news/324813 Писатель Андрей Константинов: "Домогаров никогда не смог бы сыграть молодого Обнорского"]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 6qvfsd7o92yvyb3oq1328n6x0yans3x 2322027 2322026 2022-08-05T11:49:46Z Nikolai Kurbatov 47060 fix wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Russkii perevod | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Русский перевод | realizacion = Alexander Chernyaev | scenari = Eduard Volodarskii | actor = Nikita Zverev<br />Sergei Veksler | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Russkii perevod''''' (en [[rus]]: Русский перевод) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Alexander Chernyaev,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/series/417842/ Русский перевод (сериал 2006)]</ref><ref>[https://iz.ru/news/324813 Писатель Андрей Константинов: "Домогаров никогда не смог бы сыграть молодого Обнорского"]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 578gtdxhl79zjidfvj3l0nxal9nr2ed Mechenosets 0 187392 2322028 2022-08-05T11:50:51Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Mechenosets | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Меченосец | realizacion = Filipp Yankovskii | scenari = Konstantin Syngaevskii e Yevgenii Danilenko | actor = Artyom Tkachenko<br />Chulpan Khamatova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Mechenosets''''... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Mechenosets | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Меченосец | realizacion = Filipp Yankovskii | scenari = Konstantin Syngaevskii e Yevgenii Danilenko | actor = Artyom Tkachenko<br />Chulpan Khamatova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Mechenosets''''' (en [[rus]]: Меченосец) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Filipp Yankovskii,<ref>[https://tass.ru/kultura/5106674 "Скиф" Рустама Мосафира включен в программу международного кинофестиваля в Брюсселе]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/161069/ Меченосец (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 58a8426ky9gki24sb4h977rdrvh9w8x Peregon 0 187393 2322029 2022-08-05T11:51:48Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Peregon | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Перегон | realizacion = Aleksandr Rogozhkin | scenari = | actor = Aleksei Serebryakov<br />Daniil Strakhov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Peregon''''' (en [[rus]]: Перегон) es un filme Russia|... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Peregon | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Перегон | realizacion = Aleksandr Rogozhkin | scenari = | actor = Aleksei Serebryakov<br />Daniil Strakhov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Peregon''''' (en [[rus]]: Перегон) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksandr Rogozhkin,<ref>[https://regnum.ru/news/742040.html Главный приз фестиваля военно-патриотических фильмов получил дебютант Михаил Сегал]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/86203/ Перегон (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] 1uwpkuwhizdqc60bdcfepk5zia6jgzk Gadkie lebedi 0 187394 2322030 2022-08-05T11:53:12Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Gadkie lebedi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Гадкие лебеди | realizacion = Konstantin Lopushanskii | scenari = Konstantin Lopushanskii e Vyacheslav Rybakov | actor = Catherine Dussart<br />Gregory Hlady | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Ga... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Gadkie lebedi | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Гадкие лебеди | realizacion = Konstantin Lopushanskii | scenari = Konstantin Lopushanskii e Vyacheslav Rybakov | actor = Catherine Dussart<br />Gregory Hlady | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Gadkie lebedi''''' (en [[rus]]: Гадкие лебеди) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Konstantin Lopushanskii,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/197352/ Гадкие лебеди (2006)]</ref><ref>[https://tass.ru/kultura/5106674 "Скиф" Рустама Мосафира включен в программу международного кинофестиваля в Брюсселе]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] ls7qdfvolezt27j6sywot1amsa3kg8r Volkodav iz roda Serykh Psov 0 187395 2322031 2022-08-05T11:54:19Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Volkodav iz roda Serykh Psov | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Волкодав из рода Серых Псов | realizacion = Nikolai Lebedev | scenari = Nikolai Lebedev | actor = Aleksandr Bukharov<br />Oksana Akinshina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }}... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Volkodav iz roda Serykh Psov | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Волкодав из рода Серых Псов | realizacion = Nikolai Lebedev | scenari = Nikolai Lebedev | actor = Aleksandr Bukharov<br />Oksana Akinshina | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Volkodav iz roda Serykh Psov''''' (en [[rus]]: Волкодав из рода Серых Псов) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Nikolai Lebedev,<ref>[https://aif.ru/culture/person/lyudoed_kazak_i_graf_luchshie_roli_aleksandra_domogarova Людоед, казак и граф. Лучшие роли Александра Домогарова]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/81371/ Волкодав из рода Серых Псов (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] ejp6rqqbioczdgd36dud02om8832usi Cherv 0 187396 2322032 2022-08-05T11:55:27Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Cherv | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Червь | realizacion = Aleksei Muradov | scenari = Andrei Migachev e Igor Talpa | actor = Sergei Shnyryov<br />Anastasiya Sapozhnikova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Cherv''''' (en [[rus]]: Червь) es un... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Cherv | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Червь | realizacion = Aleksei Muradov | scenari = Andrei Migachev e Igor Talpa | actor = Sergei Shnyryov<br />Anastasiya Sapozhnikova | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Cherv''''' (en [[rus]]: Червь) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Aleksei Muradov,<ref>[https://www.kp.ru/daily/23926.5/69424/ Международный кинофестиваль или междусобойчик?]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/268563/ Червь (2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] n3buo8iric7d2mrmnsg518uz88yei88 Molodoi Volkodav 0 187397 2322033 2022-08-05T11:56:35Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Molodoi Volkodav | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Молодой Волкодав | realizacion = Oleg Fomin | scenari = Alyona Zvantsova | actor = Aleksandr Bukharov<br />Yegor Timpunik | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Molodoi Volkodav''''' (en [[rus]... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Molodoi Volkodav | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Молодой Волкодав | realizacion = Oleg Fomin | scenari = Alyona Zvantsova | actor = Aleksandr Bukharov<br />Yegor Timpunik | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Molodoi Volkodav''''' (en [[rus]]: Молодой Волкодав) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Oleg Fomin,<ref>[https://aif.ru/culture/5166 Как сложилась судьба актеров из бывших республик СССР]</ref><ref>[https://www.kinopoisk.ru/series/153016/ Молодой Волкодав (сериал 2006)]</ref> sortit en [[2006]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] ki7iipqf7scmpv3aszu1udk71i60gq7 Artistka 0 187398 2322034 2022-08-05T11:57:59Z Nikolai Kurbatov 47060 Creacion de la pagina amb « {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Artistka | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Артистка | realizacion = Stanislav Govorukhin | scenari = Valerii Muharyamov | actor = Yevgenia Dobrovolskaya<br />Yurii Stepanov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Artistka''''' (en [[rus]]: Артист... » wikitext text/x-wiki {{Infobox Cinèma (filme) | títol = Artistka | imatge = | legenda = | titre québécois = | títol original = Артистка | realizacion = Stanislav Govorukhin | scenari = Valerii Muharyamov | actor = Yevgenia Dobrovolskaya<br />Yurii Stepanov | produccion = | país = {{RUS}} | genre = | durada = | annada de sortida = }} '''''Artistka''''' (en [[rus]]: Артистка) es un filme [[Russia|rus]] realizat per Stanislav Govorukhin,<ref>[https://www.kinopoisk.ru/film/281769/ Артистка (2007)]</ref><ref>[https://ria.ru/20190101/1548969386.html Январские каникулы перед телевизором: что посмотреть на российских каналах]</ref> sortit en [[2007]]. == Referéncias == <references/> [[Categoria:Filme rus]] mpzeiplkf9sq2r9kwsifulyfd2h06t2