Хуссар Ирыстон

<mediawiki xmlns="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/" xmlns:xsi="http://www.w3.org/2001/XMLSchema-instance" xsi:schemaLocation="http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10/ http://www.mediawiki.org/xml/export-0.10.xsd" version="0.10" xml:lang="os">
  <siteinfo>
    <sitename>Википеди</sitename>
    <dbname>oswiki</dbname>
    <base>https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%C3%A6%D0%B9%D1%80%D0%B0%D0%B3_%D1%84%D0%B0%D1%80%D1%81</base>
    <generator>MediaWiki 1.39.0-wmf.23</generator>
    <case>first-letter</case>
    <namespaces>
      <namespace key="-2" case="first-letter">Медиа</namespace>
      <namespace key="-1" case="first-letter">Сæрмагонд</namespace>
      <namespace key="0" case="first-letter" />
      <namespace key="1" case="first-letter">Тæрхон</namespace>
      <namespace key="2" case="first-letter">Архайæг</namespace>
      <namespace key="3" case="first-letter">Архайæджы ныхас</namespace>
      <namespace key="4" case="first-letter">Википеди</namespace>
      <namespace key="5" case="first-letter">Википедийы тæрхон</namespace>
      <namespace key="6" case="first-letter">Файл</namespace>
      <namespace key="7" case="first-letter">Файлы тæрхон</namespace>
      <namespace key="8" case="first-letter">MediaWiki</namespace>
      <namespace key="9" case="first-letter">MediaWiki-йы тæрхон</namespace>
      <namespace key="10" case="first-letter">Хуызæг</namespace>
      <namespace key="11" case="first-letter">Хуызæджы тæрхон</namespace>
      <namespace key="12" case="first-letter">Æххуыс</namespace>
      <namespace key="13" case="first-letter">Æххуысы тæрхон</namespace>
      <namespace key="14" case="first-letter">Категори</namespace>
      <namespace key="15" case="first-letter">Категорийы тæрхон</namespace>
      <namespace key="710" case="first-letter">TimedText</namespace>
      <namespace key="711" case="first-letter">TimedText talk</namespace>
      <namespace key="828" case="first-letter">Модуль</namespace>
      <namespace key="829" case="first-letter">Обсуждение модуля</namespace>
      <namespace key="2300" case="first-letter">Гаджет</namespace>
      <namespace key="2301" case="first-letter">Обсуждение гаджета</namespace>
      <namespace key="2302" case="case-sensitive">Определение гаджета</namespace>
      <namespace key="2303" case="case-sensitive">Обсуждение определения гаджета</namespace>
    </namespaces>
  </siteinfo>
  <page>
    <title>Хуссар Ирыстон</title>
    <ns>0</ns>
    <id>185</id>
    <revision>
      <id>525727</id>
      <parentid>519581</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T05:16:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ImportarBot</username>
        <id>22642</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="53036" xml:space="preserve">{{Паддзахад
|Ирон ном                  = Республикæ Хуссар Ирыстон
|Оригиналон ном            = Паддзахад Алани
|Тырыса                    = Flag of South Ossetia.svg{{!}}border
|Герб                      = Coat of arms of South Ossetia.svg
|Хицауиуæджы хуыз          = [[Республикæ]]
|Картæ                     = Europe Location South Ossetia.svg
|Гимны ном                 = [[Хуссар Ирыстоны гимн|Уарзон Ирыстон!]]
|Æвзаг                     = [[Ирон æвзаг|ирон]], [[Уырыссаг æвзаг|уырыссаг]], {{Ома|[[Гуырдзиаг æвзаг|гуырдзиаг]]|гурдзиаг цæрджытæ кæм цырынц æнгомæй, уыцы цæрæнрæтты}}&lt;ref&gt;[http://cominf.org/print/node/1127818105 Конституция Республики Южная Осетия] — статья 4 — [[ИА РЕС]]&lt;/ref&gt;
|Хæдбар сси                = [[1990-æм аз]]ы [[20 сентябры]] [[Гуырдзыстон]]æй
|Сæйраг сахар              = [[Цхинвал|Цхинвал (Чъреба)]]
|Стырдæр сахартæ           = [[Цхинвал|Цхинвал (Чъреба)]], [[Къуайса]]
|Хицæутты титултæ          = [[Хуссар Ирыстоны президент|Президент]]&lt;br /&gt;[[Хуссар Ирыстоны парламент|Парламенты сæрдар]]&lt;br /&gt;[[Хуссар Ирыстоны премьер-министр|Премьер-министр]]
|Хицæуттæ                  = [[Гаглойты Алан]]&lt;br /&gt;[[Тадтаты Алан]]&lt;br /&gt;[[Бекъойты Геннадий]]&lt;ref&gt;[https://sputnik-ossetia.ru/South_Ossetia/20200829/11080279/Io-premer-ministra-Yuzhnoy-Osetii-naznachen-Gennadiy-Bekoev---biograficheskaya-spravka.html Врио премьер-министра Южной Осетии Геннадий Бекоев — биографическая справка]&lt;/ref&gt;
|Фæзуат                    = 3900
|Цæрджытæ                  = 53 532&lt;ref&gt;[http://ugosstat.ru/wp-content/uploads/2017/06/Itogi-perepisi-RYUO.pdf 2015-æм азы Хуссар Ирыстоны цæрджыты сфыст]&lt;/ref&gt;
|Бахыгъды аз               = 2015
|Цæрджытæ сфыстмæ гæсгæ    = 98 527
|Сфысты аз                 = 1989
|Æнгомад                   = 7,5
|Валютæ                    = [[Уæрæсейы сом]]
|Домен                     = ''NE''
|Телефонон код             = 7
|Сахатон таг               = +3
|Фиппаинæгтæ               = 0.00000000000000000001
}}
''Хуссар Ирыстон, кæнæ '''Хуссар Ир''', официалон æгъдауæй '''Республикæ Хуссар Ирыстон''' кæнæ, 2017-æм азы референдумы фæстæ, '''Паддзахад Алани''', у [[æрдæгпрезидентон республикæ]]. Ис [[Кавказ]]ы тæккæ астæу æмæ ахсы [[Стыр Кавказ]]ы хуссарварсы астæуккаг хай. Æмарæн у æрмæст дыууæ бæстæимæ: [[Уæрæсе]]имæ, цæгаты, æмæ [[Гуырдзыстон]]имæ, æндæр æрдæмты. Йæ сæйраг æмæ стырдæр сахар у [[Цхинвал|Цхинвал (Чъреба)]]. Хуссар Ирыстон ахсы 3900 км² æмæ у æппæты гыццылдæр бæстæтæй иу. Цæры дзы 60 мин адæймагмæ æввахс, æмæ уый тыххæй хауы æппæты æдзæрæгдæр бæстæтæм. Хуссар Ирыстон ахсы ахсджиаг геополитикон бынат.

[[Файл:Ossetia-map.png|thumb|300px|Кæддæры Хуссар Ирыстоны Автономон Бæстæ нырыккон Гуырдзыстоны картæйыл. Цæстуынгæ у, алыхуызон районты ’хсæн йæ территори ныддих кæнын кæй хъавыдысты, уый]]

Ирон адæмы фыдæлтæ, [[алантæ]], бæрæг сты Кавказы I æнусæй. IV æнусы [[гуннтæ|гуннты]] бабырсты тыххæй аланты хай Кавказмæ æввахсдæр æрцардысты. Уыдонæн уым IX æнусæй XIII æнусмæ уыдис тыхджын паддзахад, [[Алани (паддзахад)|Алани]], кæцы ныппырх ис манголты бабырсты бын. Уый тыххæй алантæ ноджы арфдæр бацыдысты [[Кавказы хæхтæ]]м, æмæ бирæтæ æрцардысты Кавказы хуссарварс, Хуссар Ирыстон кæм ис, уым. Уæдæй фæстæмæ аланты тыххæй бæрæг цъус ис. XVIII æнусы кæронмæ [[Ирыстон]] [[Уæрæсейы импери]]мæ бацыдис, æмæ уым Фæскавказы ирæттæ хаудысты [[Тбилисы губернæ|Тбилис]] æмæ [[Кутаисы губернæ]]тæм.

XX æнусы райдианы æрцыд [[Уырыссаг революци]]. Уæд, Уæрæсейы импери ныппырх ис, æмæ йæ бæсты сæвзæрдис [[ССРЦ]], кæцыйы Фæскавказы ирæттæ бахаудысты [[ГССР|Гуырдзыстоны ССР]]-мæ. Уым цын 1922-æм азы рауæлдай кодтой автономи, æмæ йæ схуыдтой [[Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ]]. 1990-æм азы автономи йæхи [[ГССР]]-æй ахицæн кодта æмæ цъус фæстæдæр та [[ССРЦ]]-йæ дæр. [[Гуырдзыстон]] ууыл нæ басаст æмæ уый тыххæй [[Хуссар Ирыстон æмæ Гуырдзыстоны фыццаг хæст|хæст]] байдыдта, кæцыйы, бирæ зæххытæ фесафгæйæ, Хуссар Ирыстон йæ хæдбардзинад бахъахъхъæдта. Уый фæстæ, суанг 2008-æм азы йонг Хуссар Ирыстон баззадис æнæнымадгондæй. Уæд æрцыд Гуырдзыстонимæ [[Хуссар Ирыстон æмæ Гуырдзыстоны дыггаг хæст|дыггаг хæст]], æмæ уым дæр Хуссар Ирыстон, Уæрæсейы æххуысæй, йæ хæдбардзинад бахъахъхъæдта æмæ йæ зæххытæ фæстæмæ байста. Уый фæстæ [[Уæрæсе]] æмæ ма цалдæр бæстæйы Хуссар Ирыстон хæдбарыл банымадтой.

Бæстæты фылдæр Хуссар Ирыстон хæдбарыл нæ нымайынц, æмæ йын уый тыххæй [[ИНО]]-мæ æмæ бирæ æндæр æхсæнадæмон организацитæм бацæуæн нæй. Хæдбарыл æй чи нæ нымайы, уыдон-иу æй официалон гæххæтыты хонынц ''Цхинвалы регион'' кæнæ ''Раздæры Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ''.

Хуссар Ирыстон у Кавказы æдыхдæр паддзахаддæй иу, кыд [[экономикæ]]йы, афтæ [[политикæ]]йы дæр. Экономикæ у баст Уæрæсейыл, уымæн æмæ бюджетмæ цы ’хца цæуы, уымæн йæ фылдæр хай у Уæрæсейæ æрвыст æххуыс, æмæ импорт дæр фылдæр урдыгæй цæуы. Цæрыны уавæртæ дæр дзы Кавказы æндæр бæстæтæй æвзæрдæр сты. Культурæйæ Хуссар Ирыстон Кавказы æндæр бæстæтæй тынг уæлдай кæны, уый зыны ирон хæринæгты æмæ нозтыты, адæмон сфæлдыстады, литературæйы, [[ирон æвзаг|ирон æвзаджы]] æмæ æндæрты. 

== Этимологи ==
[[Ирыстон]]ы ном арæзт у [[Ирон адæм]]ы æмбырдгæнæн ном æмæ [[фæсæфтуан]] ''[[-стан|-стон]]''-æй, æмæ нысан кæны Иры бæстæ, ома ирон адæмы бæстæ. ''Ир''-æн арынц цалдæр равзæрæны. Бирæ иртасджытæ дзурынц æмæ ''Ир'' рацыдис [[Рагон ирайнаг æвзаг|рагон ирайнаг]] ''arya'' æмæ ''aryana''-йæ.&lt;ref&gt;[[Алемань, Агусти|Agustí Alemany]]. ''Sources on the Alans: A Critical Compilation.'' [[Brill Academic Publishers]], 2000 ISBN 90-04-11442-4 {{en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Miller&quot;&gt;[[Миллер, Всеволод Фёдоры фырт|В. Ф. Миллер]]. [http://ironau.ru/miller-et.html Осетинские этюды] {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Kambolov&quot;&gt;[[Хъамболты Тамерлан|Камболов Т. Т.]] [http://ironau.ru/kambolov-hist-o4erk62.html Осетинские субэтнонимы] // [http://ironau.ru/kambolov-hist-o4erk.html Очерк истории осетинского языка] {{ru}}&lt;/ref&gt; Фæлæ [[Абайты Васо]]йы хъуыдымæ гæсгæ кавказаг [[Субстрат (лингвистикæ)|субстратæй]] ист у&lt;ref&gt;«Очевидно, что ir к arya- никакого отношения не имеет, и для него надо искать другое объяснение &lt;...&gt; Поскольку другие осетинские племенные названия — digor, twal — связаны с кавказской этнонимикой, естественно обратиться туда и для объяснения термина ir» [В. И. Абаев. ИЭСОЯ, Т. I. С. 545-546].&lt;/ref&gt;. ''[[-стан|-стон]]'' та у бæстæамонæн фæстæфтуан, æмæ цæуы рагон [[индоевропæйаг æвзæгтæ|индоевропæйаг]] уидаг ''*stā-''-йæ, кæцы нысан кодта «лæууын».

== Истори ==
=== Ирон адæмы фыдæлтæ ===
[[File:Scythian material culture caucasus.png|thumb|right|250px|Скифтæ]]
[[Скифтæ]] равзæрдысты цæгат ирайнаг адæмтæй, кæдон, нæ дуджы размæ II миназы кæроны, фæхицæн сты хуссар ирайнаг адæмтæй. Уыдон, нæ дуджы размæ I миназы, [[Еврази]]йы быдырты цæугæ цард кодтой. Хорз зыдтой хæстон æмæ фосдарыны хъуыддæгтæ. Нæ дуджы размæ VII æнусы скифтæ бабырстой Фæскавказмæ. Фæскавказмæ цæуынæн скифтæ пайда кодтой Кавказы æфцæджытæй, æмæ бирæтæ уым æрцардысты, [[Хъобайнаг культурæ|хъобайнæгты]] ’хсæн. 

Нæ дуджы размæ VII æнусы скифтæй рахицæн сты [[сæрмæттæ]]. Уыдон фыццаг ахстой [[Волгæ|Волгæ (Идыл)]] æмæ хуссар [[Урал]]ы æрдыгæй зæххытæ, фæлæ нæ дуджы размæ IV æнусæй байдыдтой [[Кавказ]] æмæ [[Сау денджыз]]ы æрдæм цæуын. Нæ дуджы размæ III æнусæй II æнусмæ сæрмæттæ скифты зæххытæ бацахстой, æмæ скифты та сæхимæ бакодтой. Антикон автортæ сæрмæтты дих кодтой [[аорстæ|аорстыл]], [[алантæ|алантыл]], роксалантыл, сирактыл, языгтыл æмæ æндæртыл.

==== Алантæ ====
Алантæ рахицæн сты скæсæйнаг сæрмæттæй, æмæ тагъд сæрмæтты æндæр хæйттæ сæхимæ бакодтой. I æнусæй III æнусмæ Кавказ æмæ [[Дон (цæугæдон)|Дон]]ы æхсæн цы сæрмæттæ уыдис, уыдон æхсæн алантæ ахстой сæйраг бынат, æмæ уыдысты уыцы бæсты тыхджындæр адæм. Кавказæй цæгатæрдæм æрбынатгæнгæйæ, аланты хай [[биноныг цард]]мæ рахызтысты, фæлæ сæ фылдæр уæддæр цæугæ цард кодтой. Цы æндæр адæмтæ баййæфтой, уыдонимæ фыццагæй хæстон уавæры уыдысты, фæлæ стæй семæ хæццæ кæнын байдыттой.

Алантæ арæх цыдысты балцыты, [[Фæскавказ]], [[Хъырым]] æмæ [[Астæуккаг Ази]]мæ. Сæ æфсæддон тых тагъд ахъæр ис, æмæ сæ сыхаг паддзахæддæ арæх истой се ’фсадмæ. Уæлдайдæр, [[Ибери]]йы æфсады алантæ уыдысты тынг бирæйæ, æмæ иу цын уæздæттæ суын æнцон уыдис. Ибериимæ алантæн уыдис хорз ахастытæ. Уый разынд алантæ æмæ иберийы уæздæттæ арæх кæй æмкъай кодтой, æмæ алантæ Иберийы сæрыл кæй хæцыдысты, уый мидæг.

[[File:Alania 10th–12th c. according to Bzarov.png|thumb|left|260px|Алани X-XII æнусты]]
[[File:Ossetian tribes.png|thumb|left|260px|Ирæтты æмæ дыгурæтты ахæлиу ([[Калоты Барис]]мæ гæсгæ)]]
IV æнусы [[гуннтæ]] скæсæнæй æрбабырстой, æмæ аланты ныппырх кодтой. Алантæй иу хай гуннтимæ Европæмæ ацыдысты æмæ уым апырх сты. Иннæ хай та Кавказæрдæм æввахсдæр æрцардысты. Цы зæххытæ ныууагътой, уыдоныл [[тюркаг адæмтæ]] бацардысты. Уыцы тюркаг адæмты ’хсæн уыдысты [[хазартæ]], кæдон сысты [[Цæгат Кавказ]]ы тыхджындæр адæм.

V æмæ VI æнусты алантæ байдыттой Стыр Леуахийы комы цæрын. Уым, аланты размæ цардысты [[туаллæгтæ]] дæр. Уæды туаллæгтæ чи уыдысты æмæ цы æвзагыл дзырдтой, уый кæронмæ бæрæг нæу. Иу ахуыргæнттæ дзурынц [[ирайнаг адæмтæ|ирайнæгтæ]] кæй уыдысты, иннæтæ та цæ кавказаг адæмимæ хæстæг кæнынц. Кавказаг адæмимæ цæ чи бæтты, уыдон афтæ зæгъынц æмæ IX æнусмæ кæронмæ салантæ сты.

VI æнусы алантæ [[Византия]] æмæ [[Сасанидты паддзахад]]ы хæсты хайад райстой. Уыдон хæцыдысты куы иуты сæрыл, куы та иннæты сæрыл. Иуæй-иу ахуыргæндтæ уый æмбарын кæнынц алантæ æххуырсты хæст кæй кодтой æмæ иугонд кæй нæ уыдысты, уымæй. Фæлæ æндæрты хъуыдымæ гæсгæ аланты хистæр, [[Саросий]], барæй афтæ кодта, цæмæй иу исчи ма рамбула, æмæ аланты цур тыхджын паддзахад ма фæзына. Уыцы хæсты тыххæй Византия дæр æмæ Сасанидты паддзахад дæр сæ тыхтæ тынг фесафтой, æмæ цæ фæстæдæр [[Араббы халифат]] ныппырх кодта. 

VII æнусы Араббы халифат йæ тыхы куы бацыд, уæд бабырста Кавказмæ дæр. Араббы халифат уæд хæцыд Византияимæ, æмæ хазартæ æмæ алантæ æнгомæй рахæцыдысты Византияйы сæрыл. Хæст цыд иу æнусмæ æввахс, æмæ-иу дзы куы иутæ уæлахиз кодтой, куы та иннæтæ. Фæстаг стыр тох æрцыд 737-æм азы. Уæд араббæгтæ сайдыл рацыдысты хазайрæгтыл, æмæ сын фехъусын кодтой сæ балц æрмæст аланты ныхмæ кæй цæуы, уый, фæлæ æцæг та [[Хазар]]мæ бабырстой æмæ йæ ныппырх кодтой. Араббæгтæ сæхæдæг дæр бирæ тыхтæ фесафтой æмæ Кавказмæ нал бырстой. Уый фæстæ алантæ гыццыл рæстæгмæ Хазарæй фæхæдбар сты, фæлæ æрдæг æнусы фæстæ та Хазар йæ тыхы бацыд æмæ аланты сæхимæ бакодта.

=== Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ ===
{{main|Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ}}
[[Гуырдзыстон]] большевиктæ куы бацахстой [[1921-æм аз]]ы, уый фæстæ [[1922-æм аз]]ы [[20 апрелы]] сырæзтис [[Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ]] ГССР-ы мидæг. Автономон бæстæйы арæнтæ æвзæрст уыдысты ирон адæм Гуырдзыстоны цы зæххытыл цардысты, уымæ гæсгæ. Фæлæ уæддæр кæцыдæр зæххытæ, кæм цардысты фылдæр ирæттæ, нæ бахаудтой автономон бæстæмæ. Уыдон сты: [[Тырсыгом]], [[Хъуды ком]], «[[Триалеты Ирыстон]]». Автономи кæй уыдис, уый тыххæй дзы уыдис бар дзурын æмæ ахуыр кæнын ирон æвзагыл, фæлæ официалон æвзæгтæ уыдысты гуырдзиаг æмæ уырыссаг. 

[[Советон Цæдис]]ы рæстæджы, цалдæр хатты фарст лæууыд Хуссар Ирыстон [[Цæгат Ирыстон]]имæ баиу кæныныл. Фæлæ [[Стыр террор]]ы фæстæ, ирон интеллигенци тынг кæй фæцух ис, уый тыххæй дыууæ Ирыстоны иу кæныны тыххæй дзырд нал цыдис.&lt;ref&gt;[http://kommersant.ru/doc/1782209 ''&quot;Можно было бы согласиться на объединение Северной и Южной Осетии в составе Грузии&quot;''], Еженедельник &quot;Коммерсантъ&quot;, №41 (945), 17.10.2011&lt;/ref&gt;

=== Сæрибардзинад ===
1980-æм æзты кæроны ГССР-ы национализм парахат кæнын байдытта. Уæд уагъд цыдысты алыхуызон публикацитæ æмæ алæвæрдтæ, кæм ирæтты хуыттой æрцæугæ адæм, æмæ Хуссар Ирыстоны зæхх та гуырдзиаг адæмы зæхх. Уый тыххæй Хуссар Ирыстон æмæ Гуырдзыстоны кæрæдзимæ ахастытæ æвзæр кæнын байдыдтой, æмæ [[1989-æм аз]]ы [[10 ноябры]] Хуссар Ирыстоны автономон бæстæйы адæмон депутатты ныхас тæрхон рахаста цæмæй Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ суа автономон республикæ. ГССР-ы стыр ныхас уый банымадта конституцийы æфхæрдыл, æмæ 23-æм ноябры, 1989-æм азы ГССР-ы къухдариуæггæнджытæ сарæзтой бирæминон балц Цхинвалмæ. Цхинвалы адæм уыцы балцы ныхмæ рацыдысты, æмæ дзы фæзындысты фыццаг амæттæгтæ. 

1990-æм азы, 20-æм сентябры Хуссар Ирыстон йæхи схуыдта Советон Демократикон Республикæ, æмæ нысангонд æрцыдысты Уæлдæр Ныхасмæ æвзæрстытæ. Гуырдзыстоны Уæлдæр Ныхас уый банымадта æнæзакъоныл æмæ, 1990-æм азы 11-æм декабры, Хуссар Ирыстоны автономи систой. Уыцы тæрхæттæ Советон хицауад раздæхта, фæлæ уæд Советон Цæдис пырх кодта, æмæ йæ барамындтæн тых нал уыдис.

Уый фæстæ Хуссар Ирыстон æмæ Гуырдзыстоны ахастытæ ноджы тынгдæр æвзæр кæнын байдыдтой. 1991-æм азы 6-æм январы Гуырдзыстоны милици хæцæнгæрзтæ агурыны æфсонæй бацахста Цхинвал, æмæ байдыдтой адæмы ахсын æмæ сын фыдмитæ кæнын. Уымæ гæсгæ Цхинвалы адæм сæ ныхмæ растадысты æмæ сахар милицийы къухтæй байстой. Уымæй байдыдта хæст, æмæ Хуссар Ирыстон ноджы фидардæр слæууыд сæрибардзинады хаххыл. Уый адыл, 29-æм майы, 1992-æм азы Хуссар Ирыстоны Уæлдæр Ныхас расидта «Республикæ Хуссар Ирыстоны сæрибардзинады акт». 

Хæст фæцис [[Дагомысы бадзырд]]ы бындурыл. Уый уыдис 1992-æм азы, 24-æм июны, æмæ дзы Уæрæсе, Гырдзыстон æмæ Хуссар Ирыстоны минæвæрттæ бадзырдтой бакæнын [[Æмхæццæ контролон къамис]] æмæ [[Фидауынгæнæн тыхтæ]].

=== Хæдбардзинады банымад ===
[[2008-æм аз]]ы [[Хуссар Ирыстоны Хæст (2008)|Гуырдзыстоны агрессийы фæстæ]], Хуссар Ирыстон хæдбарыл банымадта [[Уæрæсе]] (2008-æм азы [[26 августы]])&lt;ref&gt;[http://document.kremlin.ru/doc.asp?ID=47559 Уæрæсейы Федерацийы президенты барамынд] {{ru}}&lt;/ref&gt;, уый фæстæ та [[Никарагуæ]] (2008-æм азы [[5 сентябры]])&lt;ref&gt;[http://lenta.ru/news/2008/09/03/nicaragua/ Lenta.ru уый тыххæй] {{ru}}&lt;/ref&gt;, [[Венесуэлæ]] ([[2009-æм аз]]ы [[10 сентябры]])&lt;ref&gt;[http://top.rbc.ru/politics/10/09/2009/328391.shtml РБК - Венесуэла признала независимость Южной Осетии и Абхазии] {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://www.rian.ru/world/20090910/184455246.html РИА «Новости»: Венесуэла признает Южную Осетию и Абхазию - Чавес] {{ru}}&lt;/ref&gt;, [[Науру]] (2009) æмæ [[Сири]] (2018).

=== Президенттæ ===
* [[Цыбырты Людвиг]] ([[1996]]—[[2001]])
* [[Кокойты Эдуард]] ([[2001]]—[[2011]])
[[2011-æм аз]]ы Хуссар Ирыстоны [[Хуссар Ирыстоны президенты æвзæрстытæ (2011)|президенты æвзæрстытæ нæ фæрæстмæ]], ног æвзæрстыты [[2012-æм аз]]ы апрелы [[Хуссар Ирыстоны президенты æвзæрстытæ (2012)|рамбылдта]] паддзахадон æдасдзинады комитеты раздæры сæрдар [[Тыбылты Леонид]]&lt;ref&gt;[http://www.alaniatv.ru/ossetiannews/11410---ae-ae- ГТРК Алания: Хуссар Ирыстоны равзæрстой республикæйы президенты]&lt;/ref&gt;.

== Географи ==
{{main|Хуссар Ирыстоны географи}}
{{Хуссар Ирыстоны географи}}
Хуссар Ирыстон ис [[Кавказ]]ы тæккæ астæу. Ис ын арæн [[Уæрæсе]]имæ цæгаты æмæ [[Гуырдзыстон]]имæ скæсæн, хуссар æмæ ныгуылæнæрдыгæй. Лæууы 42°01' æмæ 42°46' цæгат [[уæрхад]]ы параллельты æхсæн, æмæ 43°31' æмæ 44°37' скæсæн [[дæргъад]]ы параллельты æхсæн. Йæ зæххыты фæзуат у 3900 км².
[[Файл:South Ossetia physical map.svg|thumb|right|220px|Хуссар Ирыстоны рельеф]]
Хуссар Ирыстоны рельеф фылдæр у хæххон. Ивы [[Стыр хох|Кавказы сæйраг рагъæй (Стыр хохæй)]] цæгаты [[Картлийы фæзтæ]]м хуссары. Æппæты бæрзонддæр хох у [[Халацъа]] (3938 м). Йæ территорийы 89,3 % денджызы æмвæзадæй 1000 метрæй бæрзонддæр у. Кавказы сæйраг рагъæй хицæн кæнынц æндæр рæгътæ: [[Рацъы рагъ]], Гудисы рагъ, [[Иры рагъ]], [[Дзимыры рагъ]] æмæ æнд. Рацъы рагъ ис цæгат-ныгуылæны, хицæн кæны [[Къуыдаргом]] [[Чеселтгом]] æмæ [[Хъæргæнагдон]]ы комæй. Гудисы рагъ цæгат-скæсæнæй хуссар-ныгуылæнмæ хицæн кæны [[Стыр Леуахи]]йы ком [[Чысыл Леуахи]]йы комæй. Иры рагъ цæгат-скæсæнæй хуссармæ хицæн кæны Чысангом Чысыл Леуахийы комæй, [[Медзыдагом|Медзыдайы комæй]] æмæ [[Лехурагом|Лехурайы комæй]]. Дзимыры рагъ скæсæны хицæн кæны [[Чысангом]] [[Арагуи]]йы комæй, йæ рагъыл уагъд у Хуссар Ирыстон æмæ Гуырдзыстоны арæн. Цæугæдæттæ иууылдæр æвзæрынц Хуссар Ирыстоны зæххы æмæ иууылдæр сты хæххон. Стырдæр цæугæдæттæ сты Стыр Леуахи (115 км), Чысыл Леуахи (46 км) æмæ [[Чысандон]] (54 км).

[[Файл:South Ossetian landscape.JPG|thumb|left|220px|[[Сыбагом]]ы æрдзы уынд]]

=== Бæстыхъæд ===
Хуссар Ирыстоны бæстыхъæд у [[ромыл бæстыхъæд|ромыл]]. Бæстыхъæды стыр хайад исынц хæхтæ. Уыдон æвзарынц дымгæйы æздæхт. Кавказы сæйраг рагъ та нæ уадзы уазал дымгæтæ цæгатæй, æмæ Хуссар Ирыстоны уый тыххæй [[Цæгат Ирыстон]]æй хъармдæр вæййы. Бæстыхъæд тынг ивы цæгатæй хуссармæ. Уый у умæн æмæ цæгатæрдæм хæхтæ бæрзонддæр сты. Куыд уæлдæр хæхтæм, афтæ уазалдæр æмæ даргъдæр зымæг.

=== Æрдзон алфамбылай ===
Хуссар Ирыстоны æрдз фылдæр у æнæвналд. Республикæйы зæххыл индустрион объекттæ цъус кæй ис, уый тыххæй [[дон]], [[мæр]] æмæ [[уæлдæф]] сыгъдæг сты. Æппæты карздæр экологион проблемæ у хъæдцæгъдыны проблемæ. Кæд 2000-æм æзтæм Хуссар Ирыстоны адæм газ æмæ электроэнергийæ фылдæр пайда кæнын байдыдтой, æмæ уый тыххæй хъæд цагътой къаддæр, уæд 2008-æм азы Гуырдзыстонимæ хæсты фæстæ уыцы проблемæ фæстæмæ сактуалон ис. Амайын æмæ цалцæг кæнынæн Дзауы районы хъæд тыхджын байдыдтой цæгъдын, уыимæ æнæзакъонæй дæр.&lt;ref&gt;[http://wellcomerso.ru/ru/news/id/1366/ Къæбысты Азæмæт, ''Дзауы районы экологийæн тас у'']&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;[http://xurzarin.ru/node/547 Хурзæрин, ''Аудæм не ’рдзон хъæздыгдзинæдтыл'', Бестауты Балайы интервью]&lt;/ref&gt;

=== Зайæгойтæ æмæ цæрæгойтæ ===
Зайæгойтæ æмæ цæрæгойтæм гæсгæ, Хуссар Ирыстон Кавказы æндæр бынæттæй тынг нæ хицæн кæны, уæлдайдæр Фæскавказы хæхбæстæй. Бæстыхъæды тыххæй дзы ис бирæ [[зайæгойтæ|зайæгойты]] æмæ [[цæрæгойтæ|цæрæгойты]] хуызтæ. Республикæйы стырдæр бынат ахсынц хъæдтæ. [[Хъæд]] фылдæр ис хæхты астæуккаг бæрзæндты (2350 [[метр]]ы онг), [[хæххон фæз]]тæй бындæр. Фæзты хъæд æмбæлы цъусдæр, æрмæст цæугæдæтты цур. Сæйрагдæр хъæдгуырæн бæлæстæ сты [[тулдз]], [[тæрс]], [[сабæлут]], [[наз]], [[нæзы]] æмæ [[соцъи]]. Сырдтæй дзы ис [[арс]], [[бирæгъ]], [[рувас]] æмæ ’ндæртæ.

Хуссар Ирыстоны ис иу [[æрдзæвæрæн]]. Уый ис [[Чысыл Леуахи]]йы комы, æмæ дзы ис æрсытæ, [[стай]]тæ, [[саг]]тæ æмæ æндæр стæм сырдтæ.

== Политикæ ==
Хуссар Ирыстон у [[æрдæгпрезидентон республикæ]]. Республикæйы политикон системæ кусы [[конституци]]мæ гæсгæ, кæцы райстой 8-æм апрелы, 2001-æм азы. Уымæ гæсгæ паддзахадон тыхтæ дих сты хицауадон, закъондæддæг æмæ тæрхондонон тыхтыл. Уыцы тыхтæ сæ барты мидæг сты сæрибар.

[[Файл:Tibilov.JPG|thumb|upright|[[Тыбылты Леонид]], Хуссар Ирыстоны президент]]
Президент у паддзахады сæргълæууæг. Уый уæлæнгай къухдариуæг кæны æддаг æмæ мидæггаг политикæйæн, хицауадæн æмæ æндæр æххæстгæнæг тыхтæн. Ис ма йын алы хуызон æндæр бартæ. Президенты æвзарынц паддзахады æмбæстæгтæ фондз азмæ. Æвзæрстытæ уагъд цæуынц дыууæ турæй. Кæд фыццаг туры искæцы кандидат хъæлæсты æрдæгæй фылдæр райса, уæд уый рамбулдзæн, кæннод фыццаг дыууæ бынаты чи бацахса, уыдон æхсæн уагъд цæудзæн дыккаг тур. Президентæй цæуджытæ хъуамæ фæстаг дæс азы республикæйы цæрой æмæ зоной паддзахадон æвзæгтæ. 

[[Файл:Parliament of South Ossetia (Restoration).jpg|thumb|left|Хуссар Ирыстоны парламенты хæдзар, цалцæджы рæстæджы.]]
Хуссар Ирыстоны закъондæттæг тых у [[парламент]]. Парламенты у иупалатæон æмæ бирæпартион, æмæ дзы ис ис 33 депутаты. Уырдæм æвзæрстытæ цæуынц партиты номхыгъдмæ гæсгæ, фондз азмæ. Фæстаг æвзæрстытæм гæсгæ, парламентмæ ахызтысты æртæ партийы: ''[[Иудзинад]]'' (17 бынаты), [[Адæмон парти]] (9) æмæ [[Комунистон парти]] (8).

Тæрхондонон тых у арæзт цалдæр тæрхондонæй. Сæйрагдæр сæ у [[Уæлдæр Тæрхондон]]. Æндæр тæрхондæттæй уæлдай, Уæлдæр Тæрхондон тæрхон кæны æвзæрстытæ æмæ референдумы хъуыддæгтæ, бæрæг кæны президент æмæ кæстæр тæрхондæтты æрдыгæй конституцийы æфхæрдтытæ. Конституцимæ гæсгæ ма Хуссар Ирыстоны гæнæн ис æмæ уа [[Конституцион Тæрхондон]], фæлæ дзы ацы тæккæ нæй.

Закъæттæ, президенты бардзырдтæ, æмæ æндæр нормативон актты æххæст кæнынмæ цæст дары [[прокуратурæ]]. Прокуратурæйы хистæры æвæры президент.

=== Административон дих ===
{{main|Хуссар Ирыстоны административон дих}}
Хуссар Ирыстон дихгонд у фондз административон иуæгыл: цыппар район æмæ иу сахарыл. Районтæ сты [[Дзауы район]], [[Знауыры район]], [[Ленингоры район]] æмæ [[Цхинвалы район]]. Сахар та у [[Цхинвал]]. Уыдонæн ис сæхи къухдариуæггæнджытæ, кæдон скъуыддзаг кæнынц бынæттон фарстатæ. Административон хæйттæй Цхинвал у æппæты гыццылдæр æмæ æппæты цæрæгджындæр. Районты ’хсæн стырдæр у Дзауы район, гыццылдæр та Знауыры район.
&lt;br clear=&quot;all&quot; /&gt;
{{Хуссар Ирыстоны районты картæ}}
{| class=&quot;wikitable sortable&quot; style=&quot;text-align:left; font-size:90%;&quot;
|-
! Иуæг !! Центр !! Фæзуат (км²)
|-
| [[Дзауы район]] || [[Дзау]] || 1448
|-
| [[Знауыры район]] || [[Знауыр]] || 404
|-
| [[Ленингоры район]] || [[Ленингор]] || 1011
|-
| [[Цхинвал]] || [[Цхинвал]] || 7,4
|-
| [[Цхинвалы район]] || [[Цхинвал]] || 695
|}
&lt;br clear=&quot;all&quot; /&gt;

=== Фæсарæйнаг ахастытæ ===
Конституцимæ гæсгæ, Хуссар Ирыстон тырны сабырдзинадмæ, æхсæнадæмон организацитæм хизынмæ æмæ алкæйпайдайæн ахастытæм.

Хуссар Ирыстон хæдбарыл нымад цæуы æрмæст фондз [[ИНО]]-йы уæнг бæстæйæ. Уыдон сты [[Уæрæсе]], [[Никарагуæ]], [[Венесуэлæ]], [[Науру]] æмæ [[Сири]]. Уыдон йеддæмæ ма ноджы фондз паддзахады, кæдон сæхæдæг дæр хæдбартыл нымад не сты. Бæстæты фылдæр Хуссар Ирыстоны зæхх нымайынц Гуырдзыстоны хайыл.

=== Гæрзифтонг тыхтæ ===
[[Файл:Parade in Tskhinvali 2009.JPG|thumb|right|Дыууæ [[БТР]]-ы. Цхинвалы парад, 2009-æм аз.]]
Хуссар Ирыстоны гæрзифтонг тыхтæм хауынц æрмæстдæр æфсад æмæ гыццыл уæлдæфон тыхтæ. Уыдон байдыттой æвзæрын 1990-æм азæй фæстæмæ, Гуырдзыстонимæ цы бæлттæ хæцыдысты, уыдон хуызы. Уыцы бæлтты бындурыл, 1993-æм азы, сæвзæрдис Хъхахъхъæнады министрад æмæ фæзындис æфсад. Гæрзифтонг тыхтæн къухдариуæг кæны хъахъхъæнады министрад, фæлæ конституцимæ гæсгæ фыццаг сæргълæууæг у президент. Бирæ экспертты хъуыдымæ гæсгæ, Хуссар Ирыстоны гæрзифтонг тыхтæ сты æвзæр уавæры.

Фæстаг æзты Хуссар Ирыстон цалдæр хатт фæкъаддæр кодта æфсæддонты бæрц. Ныр дзы ис 1250 адæймаджы æмæ 15 мин та резервы. Æфсад фылдæр арæзт у [[фистæгæфсад]], [[механикон фистæгæфсад]] æмæ [[артиллери]]йæ. Ис ма дзы [[хæдтæхæг|хæдтæхджыты]] ныхмæ гæрзтæ. Æфсæддонты арæх цæттæ кæнынц уæрæсейаг дæснытæ. 

Уæлдæфон тыхты ис цыппар [[вертолёт]]ы, фæлæ Гуырдзыстонимæ фæстаг хæсты фæстæ уыдонмæ æркаст нал ис.

Мигæнæнтæ æмæ алыхуызон хæцæнгæрзтæ фылдæр æлхæд цæуынц Уæрæсейы.

== Экономикæ ==
{{main|Хуссар Ирыстоны экономикæ}}
=== Инфраструктурæ ===
Гуырдзыстон æмæ Хуссар Ирыстоны конфликты тыххæй Хуссар Ирыстоны транспортон уавæр хуыздæр хъуаг у. Фæндæгты фылдæр сты æвзæр уавæры.

Хуссар Ирыстон цы енергийæ пайда кæны, уый иууылдæр исы [[Уæрæсе]]йæ. Пайда кæны фылдæр æрмæст æртæ енергийы хуызæй: [[газ]], [[рухс (электронад)|рухс]] æмæ [[æртæг]]æй. 1990-æм æзты онг суг æмæ æвзалыйæ дæр. Нæуæггæнгæ энергийы хуызты тыххæй бæрæг нæй. Кæд рухс 2008-æм азæй фæстæмæ хæххон хъæутæм байдыдтой уадзын, уæд газ æрмæст цалдæр цæрæнраны ис. Газ 2008-æм азы размæ цыд Гуырдзыстонæй, æмæ-иу арæх æрлæууыд, фæлæ 2009-æм азы скуыста [[газуадзæн «Дзуарыхъæу—Цхинвал»]]. Ног газуадзæн скусынæй республикæйы газ тынг фæаслам ис, æмæ йæ куыст та фæхуыздæр.

== Демографи ==
{{main|Хуссар Ирыстоны демографи}}
Хуссар Ирыстоны цæрджыты нымæц рæстмæ бæрæг нæу. Фæстаг хатт адæм нымад æрцыдысты 1989-æм азы, [[ССРЦ|советон]] рæстæджы. Уæд банымадтой 98 527 адæймаджы. Уæдæй фæстæмæ цæрджыты нымæц æрмæст цъусдæр кодта, æмæ, экспертты&lt;ref&gt;Варварæ Пахоменко.&lt;/ref&gt; хъуыдымæ гæсгæ, 2009-æм азмæ уыдысты 26 минæй 32 минмæ.&lt;ref name=&quot;polit&quot;&gt;[http://www.polit.ru/article/2009/09/22/demo/print/ Варварæ Пахоменко / Обитаемый Остров. Полит.руйы уац]&lt;/ref&gt; Цæрджытæй æрдæгæй фылдæр цæрынц сахарты. Хуссар Ирыстоны ис дыууæ сахары, [[Цхинвал|Цхинвал (Чъреба)]] æмæ [[Къуайса]], æмæ уыдонæн дæр сæ цæрджыты нымæц æвзæр бæрæг у. Экспертты хъуыдымæ гæсгæ, Цхинвалы (Чъреба) цæры 18 минæй 20 минмæ æмæ Къуайсайы та иу минæй, мин æмæ æрдæгмæ æввахс.

Хуссар Ирыстоны цæрджытæ сæ фылдæр сты [[ирон адæм|ирæттæ]]. Уыдон апырх сты гас республикæйы зæххыл, æмæ æрмæст [[Чысангом]]ы не сты æппæты фылдæрæй. Ирæтты фæстæ цæуынц [[гуырдзиаг адæм|гуырдзиæгтæ]]. Гуырдзиæгтæ ахсынц 20-30 процент, æмæ сæ фылдæр цæрынц [[Ленингоры район]]ы, уæлдайдæр [[Чысангом]]ы. Цæрынц ма [[Знауыр]]ы алыварс цалдæр хъæуы. Цалынмæ 2008-æм азы хæст не ’рцыдис, уæдмæ гуырдзиæгтæ цардысты ноджы цалдæр бынаты: Цхинвалæй цæгатæрдæм [[Итрапис]]ы онг, [[Чысыл Леуахи]]йы комы цалдæр хъæуы æмæ Знауыры районы дыууæ хъæуы. Гуырдзиæгты фæстæ цæуынц [[уырыссæгтæ]], уыдоны нымæц у дыууæ минмæ æввахс. Уыдон йеддæмæ Хуссар Ирыстоны цæрынц æндæр адæмтæ дæр, фæлæ сæ нымæц стыр нæу, æмæ фылдæр цæрынц Цхинвалы. Уыдонмæ хауынц [[сомихаг адæм|сомихæгтæ]], [[украинаг адæм|украинæгтæ]], [[бердзенаг адæм|бердзенæгтæ]] æмæ æндæртæ. Æдæппæтæй ссæдз адæмыхатты минæвæрттæй фылдæр.

=== Цæрджытæ ===
{{ Цæрджытæ | Южная Осетия }}
{{ Цæрджытæ | Южная Осетия | график }}

=== Дин ===
[[Файл:Morah cross.JPG|200px|рахиз|thumb|Морæхы дзуар]]
[[Чырыстон дин]] у Хуссар Ирыстоны арæхдæр дин. Уырдæм хауынц уырнон адæмы тæккæ фылдæр хай. Сæ фылдæр сты [[православи|растуырнæгтæ]], цъусдæр та [[протестантизм|протестанттæ]].&lt;ref&gt;[http://cominf.org/node/1127824951 РЕСПУБЛИКА ЮЖНАЯ ОСЕТИЯ (краткая историческая справка)]&lt;/ref&gt; Растуырнæг чырыстæттæ фылдæр хауынц [[Аллон епархи]]мæ, уырыссаг хæстонтæ та хауынц Уырыссаг растуырнæг аргъуанмæ, бæлæвырддæр та Дзæуджыхъæу æмæ Аланийы епархимæ. 

Гуырдзыстонимæ фыццаг хæсты размæ дзы [[дзуттаг адæм|дзуттæгтæ]] дæр бирæ уыдис, фæлæ хæсты тæккæ размæ сæ фылдæр алыгъдысты, æмæ ма дзы ныр цалдæр бинонтæ баззадысты. Æндæр динты тыххæй бæрæг цъус ис, уымæн æмæ Хуссар Ирыстоны адæм динмæ гæсгæ нымад никуы æрцыдысты.

[[Файл:Kvaisa sign.JPG|thumb|left|Дывзагон нысан, [[Къуайса|Къуайсайы]].]]

=== Æвзæгтæ ===
Хуссар Ирыстоны фыццаг æвзаг у [[ирон æвзаг|ирон]], кæцы конституцимæ гæсгæ у паддзахадон æвзаг. Уый йеддæмæ ма [[уырыссаг æвзаг]] æмæ [[гуырдзиаг æвзаг|гуырдзиаг]] æвзæгтæ сты официалон æвзæгтæ. Гуырдзиаг у официалон æрмæст гуырдзиæгтæ æнгомæй цы цæрæнрæтты цæрынц, уым.

[[Файл:Ossetian language dialects South Ossetia.svg|thumb|right|Ирон диалекты Хуссар Ирыстоны ныхасæздæхтытæ:{{legend|lightblue|[[Чысайнаг ныхасыздæхт]]}}{{legend|#FFED00|[[Къуыдайраг ныхасыздæхт]]}}{{legend|#FF8C69|[[Урстуаллаг ныхасыздæхт|Урстуаллаг (Ручъы) ныхасыздæхт]]}}]]
[[Ирон æвзаг]] у Хуссар Ирыстоны сæйраг æвзаг. Ирон æвзагыл уагъд цæуы [[Хурзæрин (газет)|газет «Хурзæрин»]], кусынц паддзахадон телеуынынад, æмæ [[Ир (радио)|радио «ИР»]], иртæстытæ кæны [[Хуссар Ирыстоны Уанеты Захары номыл зонадон-иртасæн институт|Хуссар Ирыстоны зонадон-иртасæн институты]]. Ирон æвзаг ахуыр кæнынц скъолаты æмæ университеты. Фæлæ ахуырады сæйраг æвзаг нæу. Уымæ гæсгæ иуæй-иу зынгæ адæм зæгъынц, ирон æвзаг æфхæрд кæй цæуы, уый&lt;ref name=&quot;РЕС Ю.Дз.&quot;&gt;ИА РЕС [http://cominf.org/node/1166483386 Юрий Дзиццойты: Я не делю нынешнее правительство по национальностям] {{ru}}&lt;/ref&gt;. Уый раст кæнынæн ныртæккæ уагъд цæуы «бирæвзагон ахуырадыл» эксперимент Цхинвалы интернаты бындурыл&lt;ref&gt;[http://cominf.org/node/1166489290 РЕС: В Южной Осетии экспериментируют программу полилингвального образования]&lt;/ref&gt;, уыцы эксперимент æнтыстджын куы уа, уæд æндæр скъолаты дæр сывæллæттæ ног программæмæ гæсгæ ахуыр кæндзысты.&lt;ref&gt;[http://ironau.ru/kambolov-osradio.html Когда появятся осетинские школы. Отрывки из интервью Т. Т. Камболова. Май 2008 года]&lt;/ref&gt;. Республикæйы территорийыл тынгдæр рапарахат ис [[къуыдайраг ныхасыздæхт]], уый йеддæмæ цæрджытæ дзурынц [[урстуаллаг ныхасыздæхт|урстуаллаг]] æмæ [[чысайнаг ныхасыздæхт]]ыл. Литературон ныхасыздæхт, кæцыйыл ахуыр кæнынц скъолаты æмæ дзурынц телеуынынады, у чысайнаг. Уымæй Хуссар Ирыстоны официалон ирон æвзаг хицæн кæны Цæгат Ирыстоны стандартæй, ома Цæгат Ирыстоны официалон у куыртаттаг ныхасыдзæхт.

[[Уырыссаг æвзаг]] Хуссар Ирыстоны у паддзахадон æвзаг. Падзаходон ссис 2011 азы сæрмагонд референдумы бындурыл. Уый размæ йын уыдис официалон статус. Уырыссаг æвзагыл цæуынц ахуыр æмæ иртæстытæ.

[[Гуырдзиаг æвзаг]]æй пайда кæнынц, гурдзиаг цæрджытæ кæм цырынц æнгомæй, уыцы цæрæнрæтты (уæлдайдæр Знауыры районы æмæ Ленингоры районы скæсæны); республикæйы конституцимæ гæсгæ гуырдзиаг æвзаг уыцы æууæлты у официалон æвзæгтæй иу&lt;ref&gt;[http://cominf.org/print/node/1127818105 Конституция Республики Южная Осетия] — статья 4 — [[ИА РЕС]]&lt;/ref&gt;.

[[1990-тæ|1990-æм азты]] агъоммæ Хуссар Ирыстоны бирæ цæрджытæ, уыимæ ирон адæмыхаттæй дæр, зыдтой гуырдзиагау. Уымæн йæ аххосæгты ’хсæн уыдис гуырдзиаг æвзаджы сæрмагонд статус [[Гуырдзыстоны ССР|Гуырдзыстоны ССР-йы]], стæй ирæтты сгуырдзиаг кæныны мадзæлттæ дæр (куыд [[гуырдзиаг алфавит]]ы ныффидар кæныны реформæ иронау фыссынæн [[1939-æм аз]]ы). Фæстæдæр гуырдзиаг æвзагыл дзурджыты нымæц кодта къаддæр, уый тыххæй æмæ æрыгон фæлтæр нал ахуыр кæнынц уыцы æвзаг.

=== Ахуырад ===
2006-2007 ахуыры азы Хуссар Ирыстоны уыд 1397 ахуыргæнæджы æмæ 5258 скъоладзауы.

Республикæйы ис 61 иумæйагахуырадон скъолайы, ног райдиан скъолатæ æрæджы байгом сты [[Знауыры район]]ы [[Арчънет]], [[Гъаристау]] æмæ [[Лопъан]]ы хъæуты. Æхгæд æрцыдысты [[Дзауы район]]ы [[Теделет]] æмæ Знауыры районы [[Зиулет]]ы райдиан скъолатæ, фаг сабитæ дзы кæй нæ уыдис, уый тыххæй.

== Культурæ ==
Хуссар Ирыстоны культурæ у æвзæрст [[ирон культурæ]]йы бындурыл æмæ [[гуырдзиаг культурæ]]йы æндавдимæ. Уый бирæ цæмæйдæр хицæн кæны Кавказы æндæр адæмты культурæтæй, фæлæ сын иудзинæдтæ дæр ис. Цæвиттон, адæмон дарæстæ Кавказы адæмтæн æмхуызон сты. Кавказы адæмты культурæтæм гæсгæ, Хуссар Ирыстоны культурæ, уыимæ ирон культурæ дæр, алкуыдæр хицæн кодта литературæйы, аивады, кухнæйы æмæ спорты.

=== Кухнæ ===
Хуссар Ирыстоны [[кухнæ]]йы фылдæр ис [[ирон хæринæгтæ|ирон адæмон хæринæгтæ]] æмæ нуæзтытæ. Йæ бындуры сты [[дзидза]], [[ссад]] æмæ [[æхсыр]]æй арæзт хæринæгтæ. Дзидзайы хæринæгтæм хауынц хъæдурфых дзидза, [[физонæг]], дзехы æмæ фыдджын. Ссадæй аразынц алы хуызон [[чъиритæ]]: къартофджынтæ, фыдджынтæ, хæбизджынтæ, хъæдурджынтæ, къабускаджынтæ, цæхæраджынтæ æмæ æндæртæ. Тынг ахсджиаг сты ирон адæмæн æхсырæй хæринæгтæ дæр. Уырдæм хауынц [[цыхт]], [[æхсыры цъæртæй хъайла]], [[миссын]], [[дзыкка]], [[инджын]]тæ æмæ ноджы æндæртæ. [[Нуæзт]]æй æппæты ахсджиагдæр бынат ахсынц [[бæгæны]], [[сæн]] æмæ [[арахъхъ]]. Тынг парахат дзы у гуырдзиаг, æмæ иннæ къухнæ дæр.

=== Спорт ===
[[Файл:Tskhinval stadium.jpg|right|220px|thumb|Республикон стадион Спартак. Цалцæджы фæстæ бакæныны бæрæгбон]]
Хуссар Ирыстоны сæйрагдæр спорты хуызтæ сты [[футбол|къахпорти (футбол)]] æмæ [[хъæбысхæст]]. Уыдон йеддæмæ ма [[бокс]], [[гандбол]], [[дзюдо]], [[рæуæг атлетикæ|рæуæг]] æмæ [[уæззау атлетикæ]] æмæ [[армхæст]] дæр популярон сты. Профессионалон спорт дзы тынг фæстæмæцыд у. Уый фылдæр у уый тыххæй æмæ Хуссар Ирыстонæн спортивон æхсæнадæмон федерацитæм бацæуын тынг зын у. Ис æрмæст футзалы федерациты, [[AMF]] æмæ [[UEFS]]-ы.

Хуссар Ирыстоны ис иу футболон бал, [[Спартак Цхинвал|Цхинвалы Спартак]]. Советон рæстæджы уый хъазыд [[ССРЦ]]-ы дæлдæр дивизионты æмæ йын уый бæрц ницы бантыст. Ныр та хайад исы Ирыстоны чемпионаты æмæ дзы æртæ хатты счемпион ис. 

Кæс [[Хуссар Ирыстоны фольклор]] дæр.''

== Кæс ==
* [[Æмхæццæ контролон къамис]]
* [[Хуссар Ирыстоны Хæст (2008)]]
* [[Хуссар Ирыстоны автономон бæстæ]]
* [[Хуссар Ирыстоны гимн]]

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

== Æддаг æрмæг ==
{{Commonscat|South Ossetia}}

=== Топографион картæ ===
* {{Картæ|K-38-40}}
* {{Картæ|K-38-52}}
* {{Картæ|K-38-53}}
* {{Картæ|K-38-54}}
* {{Картæ|K-38-64}}
* {{Картæ|K-38-65}}
* {{Картæ|K-38-66}}

{{Хуссар Ирыстоны тыххæй}}
{{Европæ}}
{{Ази}}

[[Категори:Хуссар Ирыстон|*]]
[[Категори:Æнæбанымад паддзахæдтæ]]</text>
      <sha1>3f3mgmbr2z4t1g2j824l9d4ribjq9qd</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ирыстон</title>
    <ns>0</ns>
    <id>3586</id>
    <revision>
      <id>525726</id>
      <parentid>480773</parentid>
      <timestamp>2022-08-12T05:14:37Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>ImportarBot</username>
        <id>22642</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5774" xml:space="preserve">{{Административон иуæг
|Хуыз1                           = {{Хуыз|Ирыстон}}
|Хуыз2                           =
|Ирон ном                        = Ирыстон
|Оригиналон ном                  = Иристон
|Герб                            = 
|Тырыса                          = Flag of North Ossetia.svg
|Паддзахад                       = 
|Гимн                            =
|Статус                          = 
|Кæй сконды у                    = 
|Датæ                            =
|Йæ дæлхæйттæ                    = [[Цæгат Ирыстон]], [[Хуссар Ирыстон]], ''[[Тырсыгом]]'', ''[[Къоб]]ы зылд'', ''[[Хъуды ком]]''
|Сæйраг сахар                    = 
|СтырдæрСахартæ                  = [[Дзæуджыхъæу]], [[Мæздæг]], [[Беслæн]], [[Цхинвал|Цхинвал (Чъреба)]], [[Алагир]]
|Сæргълæууæг                     = 
  |Сæргълæууæджы титул           = 
|Сæргълæууæг2                    = 
  |Сæргълæууæджы титул2          = 
|ÆМП                             = 
  |Год ВВП                       = 
  |Бынат ÆМП-мæ гæсгæ            = 
  |ÆМП иу адæймагмæ              = 
  |Бынат ÆМП иу адæймагмæ гæсгæ  = 
|Æвзаг                           =
|Æвзæгтæ                         = 
|Цæрджытæ                        = 
  |Сфысты аз                     = 
  |Цæрджыты нымæцмæ гæсгæ бынат  = 
  |Æнгомдзинад                   = 
  |Националон сконд              = 
  |Динмæ гæсгæ                   = 
|Фæзуат                          = 
 |Фæзуатмæ гæсгæ бынат           = 
|Картæ                           = Картæ Ирыстон.png
 |Картæйы ас                     = 300px
|СахатонТаг                      = 
|Телефонон код                   = 
|ISO                             = 
|Автомобилон код                 = 
|Сайт                            = 
|ВикиКъæбицы категори            = Ossetia
}}
[[File:Ossetian tribes.png|thumb|right|200px|]]
'''Ирыстон''' кæнæ '''Ир'''&lt;ref&gt;''Ир'' у [[ирон адæм]]ы æмбырдгонд ном фыццаджыдæр, фæлæ уыцы дзырдæй пайда кæнынц бæстæ хонынæн дæр.&lt;/ref&gt;, [[Дыгурон диалект|дыгуронау]] '''Иристон''', у [[Цæгат Ирыстон]] æмæ [[Хуссар Ирыстон]]ы иумæйаг ном. Ирыстонæн йæ хуссары æмæ цæгаты дæр ис, Ирыстоны иудзинадмæ чи тырны, ахæм адæймæгтæ. Ирыстоны иумæйаг фæзуат у 11900 км².

== Этимологи ==
''Ном Ирыстон арæзт у ирон дзырд'' ''[[Ирон адæм|Ир]]'' æмæ [[фæсæфтуан]] ''[[-стан|-стон]]''-æй (йæ ратæдзæн у [[индоевропæйаг æвзæгтæ|индоевропæйаг]] уидаг *stā- «лæууын» æмæ [[персайнаг æвзаг|персайнаг æвзаджы]] амоны «бынат, бæстæ»). Ныхас ''Ир''-æн арынц цалдæр равзæрæны. Бирæ иртасджытæ дзурынц æмæ ''Ир'' рацыдис [[Рагон ирайнаг æвзаг|рагон ирайнаг]] ''arya'' æмæ ''aryana''-йæ.&lt;ref&gt;[[Алемань, Агусти|Agustí Alemany]]. ''Sources on the Alans: A Critical Compilation.'' [[Brill Academic Publishers]], 2000  ISBN 90-04-11442-4 {{en}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Miller&quot;&gt;[[Миллер, Всеволод Фёдоры фырт|В. Ф. Миллер]]. [http://ironau.ru/miller-et.html Осетинские этюды] {{ru}}&lt;/ref&gt;&lt;ref name=&quot;Kambolov&quot;&gt;[[Хъамболты Тамерлан|Камболов Т. Т.]] [http://ironau.ru/kambolov-hist-o4erk62.html Осетинские субэтнонимы] // [http://ironau.ru/kambolov-hist-o4erk.html Очерк истории осетинского языка] {{ru}}&lt;/ref&gt; Фæлæ [[Абайты Васо]]йы хъуыдымæ гæсгæ кавказаг [[Субстрат (лингвистикæ)|субстратæй]] ист у&lt;ref&gt;«Очевидно, что ir к arya- никакого отношения не имеет, и для него надо искать другое объяснение &lt;...&gt; Поскольку другие осетинские племенные названия — digor, twal — связаны с кавказской этнонимикой, естественно обратиться туда и для объяснения термина ir» [В. И. Абаев. ИЭСОЯ, Т. I. С. 545-546].&lt;/ref&gt;.

Æндæр æвзæгты фылдæрыл Ирыстон хонынц «Осетия». Уый рацыдис [[гуырдзиаг æвзаг|гуырдзиаг]] дзырдæй «ოსეთი» [{{IPA|osetʰi}}], уый та нысан кæны «осæгты (ирæтты) бæстæ».

== Кæс ==
* [[Цæгат Ирыстон]]
* [[Хуссар Ирыстон]]
* [[Тырсыгом]]
* [[Хъуды ком]]
* «[[Триалеты Ирыстон]]»

== Æддаг æрмæг ==
* [http://www.iriston.com/nogbon/news.php?newsid=435 Иры истори цыбырæй (Автор — Бзарты Руслан)]

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-ирон}}
{{Ирыстоны æхсæнæдтæ}}

[[Категори:Ирыстон|*]]</text>
      <sha1>lpmazyeggh3sm6ch5h8m5ueql404toc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Храбнсейри</title>
    <ns>0</ns>
    <id>11646</id>
    <revision>
      <id>525720</id>
      <parentid>489519</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:19:30Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2614" xml:space="preserve">{{НП-3
 |Статус                  = Хъæу
 |Ирон ном                = Храбнсейри
 |Оригиналон ном          = {{lang-is|Hrafnseyri}}
 |Паддзахад               = Исланди
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              =    
 |Тырысайы уæрх           = 
 |lat_dir =N |lat_deg= 65|lat_min= 45|lat_sec= 41
 |lon_dir =W |lon_deg= 23|lon_min= 26|lon_sec= 25
 |CoordAddon              = type:city
 |CoordScale              = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 0
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = 
 |Регион                  = 
 |Регион таблицæйы        = 
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       =
 |Сæргълæууæг             =
 |Бындурæвæрд             = 
 |Фыццаг кой              =
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Климат                  = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +0
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Храбнсейри''' ({{lang-is|Hrafnseyri}}) у хъæу [[Исланди]]йы цæгат-хурныгуылæны, [[Ныгуылæнфьордтæ|Ныгуылæнфьордты]] æрдæгсакъадахыл. 

== Номдзыд цæрджытæ ==
* [[Йоун Сигурдссон]] ({{lang-is|Jón Sigurðsson}}), [[Исланди|исландиаг]] паддзахадон архайæг, Исландийы хæдбарады тыххæй змæлды лидер.

{{къæртт-Исланди}}

[[Категори:Исландийы цæрæнрæттæ]]</text>
      <sha1>31ry5u60qh4edgyddf24mp25sgtvvqi</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Симферополь</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13421</id>
    <revision>
      <id>525712</id>
      <parentid>495550</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:08:48Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2678" xml:space="preserve">{{Сног кæн}}
{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Симферополь
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Симферополь}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Сімферополь}}&lt;br /&gt;{{lang-crh|Aqmescit}}
 |Паддзахад               = Украинæ
 |Герб                    = COA Simferopol.svg
 |Тырыса                  = Simferopol flag.svg
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = 44 |lat_min = 56 |lat_sec = 53
  |lon_deg = 34 |lon_min = 6 |lon_sec = 15
  |CoordAddon             = type:city
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Автономон республикæ
 |Регион                  = Хъырым
 |Регион таблицæйы        = Хъырым
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 1784
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Сахар кæдæй             =
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 107
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Переписы аз             = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +2
 |DST                     = ис
 |Телефонон код           = +380-652
 |Посты индекстæ          = 95000 — 95490
 |Автомобилон код         = АК
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Симферо́поль''' ({{lang-ru|Симферополь}}, {{lang-uk|Сімферополь}}, {{lang-crh|Aqmescit, Акъмесджит}}) у [[Хъырымы Автономон Республикæ]]йы [[сæйраг сахар]].

{{къæртт-Хъырым}}

[[Категори:Хъырымы сахартæ]]</text>
      <sha1>gswr72zczdstcftok1f6un50ymdxuq8</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>525713</id>
      <parentid>525712</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:08:59Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2735" xml:space="preserve">{{Сног кæн}}
{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Симферополь
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Симферополь}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Сімферополь}}&lt;br /&gt;{{lang-crh|Aqmescit}}
 |Паддзахад               = Украинæ
 |Герб                    = COA Simferopol.svg
 |Тырыса                  = Simferopol flag.svg
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = 44 |lat_min = 56 |lat_sec = 53
  |lon_deg = 34 |lon_min = 6 |lon_sec = 15
  |CoordAddon             = type:city
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = Автономон республикæ
 |Регион                  = Хъырым
 |Регион таблицæйы        = Хъырым
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 1784
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Сахар кæдæй             =
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 107
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Переписы аз             = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +2
 |DST                     = ис
 |Телефонон код           = +380-652
 |Посты индекстæ          = 95000 — 95490
 |Автомобилон код         = АК
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Симферо́поль''' ({{lang-ru|Симферополь}}, {{lang-uk|Сімферополь}}, {{lang-crh|Aqmescit, Акъмесджит}}) у [[Хъырымы Автономон Республикæ]]йы [[сæйраг сахар]].

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Хъырым}}

[[Категори:Хъырымы сахартæ]]</text>
      <sha1>aum8dtw9zlr9l02k0yp1zw1eq40yrhz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Севастополь</title>
    <ns>0</ns>
    <id>13922</id>
    <revision>
      <id>525715</id>
      <parentid>494276</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:10:52Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3186" xml:space="preserve">{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Севастополь
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Севастополь}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Севастополь}}&lt;br&gt;{{lang-crh|Aqyar}}
 |Паддзахад               = 
 |Паддзахады картæ        = Хъырым
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = |lat_min = |lat_sec =
  |lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 
 |Регионы картæйы ас      = 
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = 
 |Регион                  = 
 |Регион таблицæйы        = 
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Статус кæдæй            = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = 
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
}}
'''Севастополь''' ({{lang-ru|Севастополь}}, {{lang-uk|Севастополь}}, {{lang-crh|Aqyar}}) у [[Уæрæсе]]йы федералон нысаниуæджы сахар, [[Уæрæсе]]йы [[Уæрæсейы Сауденджызон флот|Сауденджызон флоты]] базæ.

[[Ныв:АТД Севастополя.png|thumb|left|300px|1 — [[Гагарины район (Севастополь)|Гагарины район]]&lt;br /&gt;2 — [[Ленины район (Севастополь)|Ленины район]]&lt;br /&gt;3 — [[Нахимовы район]]&lt;br /&gt;4 — [[Балаклавæйы район]]&lt;br /&gt;10 — сахар [[Инкерман]] (Балаклавæйы район)]]

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Уæрæсе}}
{{Украинæйы административон дих}}
{{Уæрæсейы федеративон арæзт}}
{{Сау денджызы порттæ|Паддзахад=Украинæ}}

[[Категори:Севастополь|*]]</text>
      <sha1>7p92z0nhnf8ypfqjt0okq12ck8cduhm</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>525716</id>
      <parentid>525715</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:11:19Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3193" xml:space="preserve">{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Севастополь
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Севастополь}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Севастополь}}&lt;br&gt;{{lang-crh|Aqyar}}
 |Паддзахад               = 
 |Паддзахады картæ        = Хъырым
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = |lat_min = |lat_sec =
  |lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 
 |Регионы картæйы ас      = 
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = 
 |Регион                  = 
 |Регион таблицæйы        = 
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Статус кæдæй            = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = 
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = +7 8692
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
}}
'''Севастополь''' ({{lang-ru|Севастополь}}, {{lang-uk|Севастополь}}, {{lang-crh|Aqyar}}) у [[Уæрæсе]]йы федералон нысаниуæджы сахар, [[Уæрæсе]]йы [[Уæрæсейы Сауденджызон флот|Сауденджызон флоты]] базæ.

[[Ныв:АТД Севастополя.png|thumb|left|300px|1 — [[Гагарины район (Севастополь)|Гагарины район]]&lt;br /&gt;2 — [[Ленины район (Севастополь)|Ленины район]]&lt;br /&gt;3 — [[Нахимовы район]]&lt;br /&gt;4 — [[Балаклавæйы район]]&lt;br /&gt;10 — сахар [[Инкерман]] (Балаклавæйы район)]]

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Уæрæсе}}
{{Украинæйы административон дих}}
{{Уæрæсейы федеративон арæзт}}
{{Сау денджызы порттæ|Паддзахад=Украинæ}}

[[Категори:Севастополь|*]]</text>
      <sha1>5ww9scp61nlu9in9l6l14534pnvseod</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ялтæ</title>
    <ns>0</ns>
    <id>16640</id>
    <revision>
      <id>525710</id>
      <parentid>504299</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:08:05Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2650" xml:space="preserve">{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Ялтæ
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Ялта}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Ялта}}&lt;br /&gt;{{lang-crh|Yalta}}
 |Паддзахад               = 
 |Паддзахады картæ        = Хъырым
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg =44 |lat_min =29 |lat_sec = 58
  |lon_deg = 34|lon_min = 9|lon_sec = 19
  |CoordAddon             = type:city
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 
 |Регионы картæйы ас      = 
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = 
 |Регион                  = 
 |Регион таблицæйы        = 
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Статус кæдæй            = 1837
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 282,9
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = 
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = +7 3654
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
}}
'''Ялтæ''' ({{lang-ru|Ялта}}, {{lang-uk|Ялта}}, {{lang-crh|Yalta}}) у сахар [[Хъырымы Автономон Республикæ|Хъырым]]ы [[Сау денджыз]]ы былтыл.

== Картæ ==
{{Ялтæйы горсовет}}

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Хъырым}}
{{Сау денджызы порттæ|Паддзахад=Украинæ}}

[[Категори:Хъырымы сахартæ]]
[[Категори:Ялтæйы горсовет]]</text>
      <sha1>ha8hf3xfxwczu66pxl3w3htbj7ojf6c</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>525717</id>
      <parentid>525710</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:15:22Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2598" xml:space="preserve">{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Ялтæ
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Ялта}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Ялта}}&lt;br /&gt;{{lang-crh|Yalta}}
 |Паддзахад               = 
 |Паддзахады картæ        = Хъырым
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg =44 |lat_min =29 |lat_sec = 58
  |lon_deg = 34|lon_min = 9|lon_sec = 19
  |CoordAddon             = type:city
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 
 |Регионы картæйы ас      = 
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = 
 |Регион                  = 
 |Регион таблицæйы        = 
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Статус кæдæй            = 1837
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 282,9
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = 
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = +7 3654
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
}}
'''Ялтæ''' ({{lang-ru|Ялта}}, {{lang-uk|Ялта}}, {{lang-crh|Yalta}}) у сахар [[Хъырымы Автономон Республикæ|Хъырым]]ы [[Сау денджыз]]ы былтыл.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Хъырым}}
{{Сау денджызы порттæ|Паддзахад=Украинæ}}

[[Категори:Хъырымы сахартæ]]
[[Категори:Ялтæйы горсовет]]</text>
      <sha1>7apih0arnldr20lsaevfnn3w5uuo7ft</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Керчь</title>
    <ns>0</ns>
    <id>17064</id>
    <revision>
      <id>525711</id>
      <parentid>520671</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:08:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2928" xml:space="preserve">{{Сног кæн}}
{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Керчь
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Керчь}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Керч}}&lt;br /&gt;{{lang-crh|Keriç}}
 |Паддзахад               = 
 |Паддзахады картæ        = Хъырым
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = 45 |lat_min = 20 |lat_sec = 19
  |lon_deg = 36 |lon_min = 28 |lon_sec = 5
  |CoordAddon             = type:city
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 250
 |Регионы картæйы ас      = 250
 |Районы картæйы ас       = 250
 |Регионы тип             =
 |Регион                  = 
 |Регион таблицæйы        = 
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = Черкио, Воспоро, Корчев,&lt;br /&gt; Боспор, Пантикапей
 |Статус кæдæй            = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +2
 |DST                     = ис
 |Телефонон код           = +380-6561
 |Посты индекстæ          = 98300—98399
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''Керчь''' ({{lang-ru|Керчь}}, {{lang-uk|Керч}}, {{lang-crh|Keriç}}, {{lang-dru|Кърчевъ}}, {{lang-grc|Παντικάπαιον}}) у сахар [[Хъырымы Автономон Республикæ|Хъырым]]ы скæсæны, [[Керчы донкъубал]]ы былтыл.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Хъырым}}
{{Сау денджызы порттæ|Паддзахад=Украинæ}}
{{Азовы денджызы порттæ|Паддзахад=Украинæ}}

[[Категори:Хъырымы сахартæ]]</text>
      <sha1>7l7oc5z26ew24vbokyhopxf5q4szjuq</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Ялтæйы горсовет</title>
    <ns>0</ns>
    <id>20130</id>
    <revision>
      <id>525718</id>
      <parentid>525656</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:17:13Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5099" xml:space="preserve">{{Административон иуæг
|Хуыз1                           = {{Хуыз|Украинæ}}
|Хуыз2                           =
|Ирон ном                        = Ялтæйы горсовет
|Оригиналон ном                  = {{lang-ru|Ялтинский городской совет}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Ялтинська міськрада}}&lt;br /&gt;{{lang-crh|Yalta şeer şurası, Ялта шеэр шурасы}}
|Герб                            = COA Yalta, Krym.svg
|Тырыса                          = Yalta flag 2005.svg
|Паддзахад                       = [[Украинæ]]
|Гимн                            =
|Статус                          = Муниципалон район
|Кæй сконды у                    = [[Хъырымы Автономон Республикæ]]
|Датæ                            =
|Йæ дæлхæйттæ                    = 
|Сæйраг сахар                    = [[Ялтæ]]
|СтырдæрСахартæ                  = 
|Сæргълæууæг                     = 
  |Сæргълæууæджы титул           = 
|Сæргълæууæг2                    = 
  |Сæргълæууæджы титул2          = 
|ÆМП                             = 
  |Год ВВП                       = 
  |Бынат ÆМП-мæ гæсгæ            = 
  |ÆМП иу адæймагмæ              = 
  |Бынат ÆМП иу адæймагмæ гæсгæ  = 
|Æвзаг                           =
|Æвзæгтæ                         = 
|Цæрджытæ                        = 142 100
  |Сфысты аз                     = 2014
  |Цæрджыты нымæцмæ гæсгæ бынат  = 
  |Æнгомдзинад                   = 
  |Националон сконд              = 
  |Динмæ гæсгæ                   = 
|Фæзуат                          = 282,9
 |Фæзуатмæ гæсгæ бынат           = 
|Картæ                           = Crimea-Yalta locator map.png
 |Картæйы ас                     = 300px
|СахатонТаг                      = 
|Телефонон код                   = 
|ISO                             = 
|Автомобилон код                 = 
|Сайт                            = 
|ВикиКъæбицы категори            = 
}}
'''Ялтæйы горсовет''' («Стыр Ялтæ») ({{lang-ru|Ялтинский горсовет}}, {{lang-uk|Ялтинська міськрада}}, {{lang-crh|Yalta şeer şurası, Ялта шеэр шурасы}}) у [[Хъырымы Автономон Республикæ]]йы административон иуæг.

== Сконд ==
{{Ялтæйы горсовет}}

* '''1 — сахар [[Ялтæ]]''' 
* '''2 — Алупкæйы горсовет'''
** [[Алупкæ]]
* '''3 — Гаспрæйы хъæуы совет'''
** [[Гаспрæ]]
* '''4 — Гурзуфы хъæуы совет'''
** [[Гурзуф]]
** [[Даниловкæ (Ялтæйы горсовет)|Даниловкæ]] (Ай-Даниль¹)
** [[Краснокаменкæ (Ялтæйы горсовет)|Краснокаменкæ]] (Кызылташ)
** [[Линейное (Ялтæйы горсовет)|Линейное]]
** [[Партизанское (Ялтæйы горсовет)|Партизанское]]
* '''5 — Кореизы хъæуы совет'''
** [[Кореиз]]
** [[Мисхор]]
* '''6 — Ливадийы хъæуы совет'''
** [[Ливади (Хъырым)|Ливади]]
** [[Виноградное (Ялтæйы горсовет)|Виноградное]]
** [[Высокогорное (Хъырым)|Высокогорное]] (Тюзлер)
** [[Горное (Хъырым)|Горное]] (Эриклик)
** [[Куйбышево (Ялтæйы горсовет)|Куйбышево]] (Исар)
** [[Курпаты]]
** [[Ореанда (хъæу)|Ореанда]]
** [[Охотничье]]
* '''7 — Массандрæйы хъæуы совет'''
** [[Массандра]]
** [[Никита (хъæу)|Никита]]
** [[Восход (Ялтæйы горсовет)|Восход]] (Джемиет¹)
** [[Отрадное (Ялтæйы горсовет)|Отрадное]] (Магарач)
** [[Советское (Ялтæйы горсовет)|Советское]] (Долоссы)
* '''8 — Симеизы хъæуы совет'''
** [[Симеиз]]
** [[Береговое (Ялтæйы горсовет)|Береговое]] (Кастрополь¹);
** [[Голубой Залив]] (Лимена)
** [[Кацивели]]
** [[Оползневое]] (Кикениез)
** [[Парковое (Ялтæйы горсовет)|Парковое]] (Новый Кючюккой)
** [[Понизовка]]
* '''9 — Форосы хъæуы совет'''
** [[Форос]]
** [[Оливаæ (хъæу)|Оливæ]]¹
** [[Санаторное]] (раздæры хъæутæ Мелас¹, Мухалатка¹ и Мшатка¹)

[[Категори:Ялтæйы горсовет|*]]</text>
      <sha1>pxmx35dfew1ycqqytqo6qng9e1y7g5o</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>525719</id>
      <parentid>525718</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:18:00Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="5083" xml:space="preserve">{{Административон иуæг
|Хуыз1                           = {{Хуыз|Украинæ}}
|Хуыз2                           =
|Ирон ном                        = Ялтæйы горсовет
|Оригиналон ном                  = {{lang-ru|Ялтинский городской совет}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Ялтинська міськрада}}&lt;br /&gt;{{lang-crh|Yalta şeer şurası, Ялта шеэр шурасы}}
|Герб                            = COA Yalta, Krym.svg
|Тырыса                          = Yalta flag 2005.svg
|Паддзахад                       = [[Украинæ]]
|Гимн                            =
|Статус                          = Муниципалон район
|Кæй сконды у                    = [[Хъырымы Автономон Республикæ]]
|Датæ                            =
|Йæ дæлхæйттæ                    = 
|Сæйраг сахар                    = [[Ялтæ]]
|СтырдæрСахартæ                  = 
|Сæргълæууæг                     = 
  |Сæргълæууæджы титул           = 
|Сæргълæууæг2                    = 
  |Сæргълæууæджы титул2          = 
|ÆМП                             = 
  |Год ВВП                       = 
  |Бынат ÆМП-мæ гæсгæ            = 
  |ÆМП иу адæймагмæ              = 
  |Бынат ÆМП иу адæймагмæ гæсгæ  = 
|Æвзаг                           =
|Æвзæгтæ                         = 
|Цæрджытæ                        = 142 100
  |Сфысты аз                     = 2014
  |Цæрджыты нымæцмæ гæсгæ бынат  = 
  |Æнгомдзинад                   = 
  |Националон сконд              = 
  |Динмæ гæсгæ                   = 
|Фæзуат                          = 282,9
 |Фæзуатмæ гæсгæ бынат           = 
|Картæ                           = Crimea-Yalta locator map.png
 |Картæйы ас                     = 300px
|СахатонТаг                      = 
|Телефонон код                   = 
|ISO                             = 
|Автомобилон код                 = 
|Сайт                            = 
|ВикиКъæбицы категори            = 
}}
'''Ялтæйы горсовет''' («Стыр Ялтæ») ({{lang-ru|Ялтинский горсовет}}, {{lang-uk|Ялтинська міськрада}}, {{lang-crh|Yalta şeer şurası, Ялта шеэр шурасы}}) у [[Хъырымы Автономон Республикæ]]йы административон иуæг.

== Сконд ==
{{Ялтæйы горсовет}}

* '''1 — сахар [[Ялтæ]]''' 
* '''2 — Алупкæйы горсовет'''
** [[Алупкæ]]
* '''3 — Гаспрæйы хъæуы совет'''
** [[Гаспрæ]]
* '''4 — Гурзуфы хъæуы совет'''
** [[Гурзуф]]
** [[Даниловкæ (Ялтæйы горсовет)|Даниловкæ]] (Ай-Даниль)
** [[Краснокаменкæ (Ялтæйы горсовет)|Краснокаменкæ]] (Кызылташ)
** [[Линейное (Ялтæйы горсовет)|Линейное]]
** [[Партизанское (Ялтæйы горсовет)|Партизанское]]
* '''5 — Кореизы хъæуы совет'''
** [[Кореиз]]
** [[Мисхор]]
* '''6 — Ливадийы хъæуы совет'''
** [[Ливади (Хъырым)|Ливади]]
** [[Виноградное (Ялтæйы горсовет)|Виноградное]]
** [[Высокогорное (Хъырым)|Высокогорное]] (Тюзлер)
** [[Горное (Хъырым)|Горное]] (Эриклик)
** [[Куйбышево (Ялтæйы горсовет)|Куйбышево]] (Исар)
** [[Курпаты]]
** [[Ореанда (хъæу)|Ореанда]]
** [[Охотничье]]
* '''7 — Массандрæйы хъæуы совет'''
** [[Массандра]]
** [[Никита (хъæу)|Никита]]
** [[Восход (Ялтæйы горсовет)|Восход]] (Джемиет)
** [[Отрадное (Ялтæйы горсовет)|Отрадное]] (Магарач)
** [[Советское (Ялтæйы горсовет)|Советское]] (Долоссы)
* '''8 — Симеизы хъæуы совет'''
** [[Симеиз]]
** [[Береговое (Ялтæйы горсовет)|Береговое]] (Кастрополь);
** [[Голубой Залив]] (Лимена)
** [[Кацивели]]
** [[Оползневое]] (Кикениез)
** [[Парковое (Ялтæйы горсовет)|Парковое]] (Новый Кючюккой)
** [[Понизовка]]
* '''9 — Форосы хъæуы совет'''
** [[Форос]]
** [[Оливаæ (хъæу)|Оливæ]]
** [[Санаторное]] (раздæры хъæутæ Мелас, Мухалатка, Мшатка)

[[Категори:Ялтæйы горсовет|*]]</text>
      <sha1>5i8inoz3piuk5xta5hfsmz32z4ubi7f</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Евпатори</title>
    <ns>0</ns>
    <id>29689</id>
    <revision>
      <id>525714</id>
      <parentid>475152</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:09:51Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2849" xml:space="preserve">{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Евпатори
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Евпатория}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Євпаторія}}&lt;br /&gt;{{lang-crh|Kezlev}}
 |Ныв                     = 
 |Ном                     = 
 |Паддзахад               = 
 |Паддзахады картæ        = Хъырым
 |Герб                    = UHT Yevpatoriia, Crimea, Ukraine.svg
 |Тырыса                  = Flag of Yevpatoriya.png
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = 45|lat_min = 12|lat_sec = 13
  |lon_deg = 33|lon_min = 21|lon_sec = 41
  |CoordAddon             = type:city_region:RU
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 0
 |Регионы тип             = 
 |Регион                  = 
 |Регион таблицæйы        = 
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = Керкинитида, Гёзлев
 |Статус кæдæй            = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 65
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = 
 |DST                     =
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
}}
'''Евпатори''' ({{lang-ru|Евпатория}}, {{lang-crh|Kezlev}}, {{lang-uk|Євпаторія}}, {{lang-el|Κερκινίτις}}) у сахар [[Хъырымы Автономон Республикæ|Хъырым]]ы [[Сау денджыз]]ы былыл. Цæрынц дзы 119 мин адæймаджы. Æрбынат кодта Хъырымы хуссар-ныгуылæны.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Хъырым}}

[[Категори:Хъырымы сахартæ]]</text>
      <sha1>lb99gpfld7n66wf0urwwof42g4dnfyy</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Истрæ (сахар)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>41007</id>
    <revision>
      <id>525721</id>
      <parentid>500912</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:50:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="3046" xml:space="preserve">{{Æндæр нысаниуджытæ|Истрæ}}
{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Истрæ 
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Истра}}
 |Паддзахад               = Уæрæсе
 |Герб                    = Coat_of_Arms_of_Istra_(2008).png
 |Тырыса                  = Flag of Istra (Moscow oblast).png
 |Гербы уæрх              = 100
 |Тырысайы уæрх           = 180
  |lat_deg = 55|lat_min = 55|lat_sec = 00
  |lon_deg = 36|lon_min = 52|lon_sec = 00
  |CoordAddon             = type:city_region:RU
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 300
 |Регионы картæйы ас      = 300
 |Районы картæйы ас       = 300
 |Регионы тип             = Уæрæсейы федеративон арæзт{{!}}Федерацийы субъект
 |Регион                  = Мæскуыйы облæст
 |Регион таблицæйы        = Мæскуыйы облæст
 |Районы тип              = Сахары зылд (Уæрæсе){{!}}Сахары зылд
 |Район                   = Истрæйы район
 |Район таблицæйы         = Истрæйы захары зылд{{!}}Истрæ
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 1589
 |Раздæры нæмттæ          = {{НП-ПН|1930|Воскресенск}}
 |Статус кæдæй            = 1781
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 7
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 165
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = {{ Цæрджытæ | Истра (город) | тс }}
 |Сфысты аз               = {{ Цæрджытæ | Истра (город) | г }}
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = +3
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = +7 498-31
 |Посты индекстæ          = 143500
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
 |Сайт                    = 
 |Сайты æвзаг             = 
}}
'''И́стрæ''' ({{lang-ru|Истра}}) у сахар [[Мæскуыйы облæст]]ы ныгуылæны. Цæрынц дзы 35,1 мин адæймаджы (2014).

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{Мæскуыйы облæсты сахартæ}}

[[Категори:Мæскуыйы облæсты сахартæ]]</text>
      <sha1>44qfuag99kolwypjm2my6w93i8kzy1p</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Джавади Шаян</title>
    <ns>0</ns>
    <id>63541</id>
    <revision>
      <id>525722</id>
      <parentid>525689</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T15:33:32Z</timestamp>
      <contributor>
        <ip>64.62.219.195</ip>
      </contributor>
      <comment>/* Тæлмацтæ */</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2303" xml:space="preserve">{{Delete|trivial sources, and too soon to have its own article on wikipedia}}&lt;nowiki&gt;{{informkesto homo&lt;/nowiki&gt;

'''Шаян Джавади''' ({{lang-fa|شایان جوادی}}; райгуырдис 1996-æм азы 11 июны [[Ахваз]]ы) у [[Иран|ирайнаг]] тæлмацгæнæг.

[[File:Shayan Javadi.jpg|thumb|Шаян Джавади]]

Уый æппæтæй зындгонд у [[Ирон литературæ|ирон литературон сфæлдыстады]] [[персайнаг æвзаг]]мæ тæлмац кæныны тыххæй&lt;ref&gt;{{Cite web|url= https://iryston.tv/ir/irajnag-goraet-avhazy-tsaeraeg-shayan-dzhavadi-persajnag-aevzagmae-taelmats-kaeny-iron-fysdzhyty-uatsmystae/|title= Ирайнаг горæт Ахвазы цæрæг Шаян Джавади персайнаг æвзагмæ тæлмац кæны ирон фысджыты уацмыстæ|author = Iryston.tv}}&lt;/ref&gt;&lt;ref&gt;{{Cite web|url= https://iryston.tv/teleproject_release/tsard-ahaemtaej-fidauy/|title= Цард ахæмтæй фидауы|author = Iryston.tv}}&lt;/ref&gt;.

== Тæлмацтæ ==
[[Коцойты Арсен]]
*Саломи (سالومی)
*Фынддæс азы (پانزده سال)

[[Хъуылаты Созырыхъо]]
*Æртындæсæй иумæ (سیزده نفر)

[[Гæдиаты Секъа]]
*Арагуийы ерыстау æлдар Нугзар (شازده‌ی آراگوی)

[[Малиты Геуæрги]]
*Федоги мæлæт (مرگ جارچی)

[[Гæздæнты Гайто]]
*Панихида (سرود تشییع‌جنازه)

[[Хетæгкаты Къоста]]
*Охота за турами (شکار بز کوهی)

[[Гуыцмæзты Алеш]]
*Кæйдæр хуызтæй æмбырд сурæт (ویژگی‌های صورت)

[[Хох Тлатты]]
*Фын (رویا)

== Таурæгъ ==
Уастырджийы бæхы рахиз сæфтæджы бын (زیر سم راست اسب واستیرجی) &lt;ref&gt;{{Cite web|url= https://aatashmag.com/|title= Aatash Magazine|author = Aatashmag.com}}&lt;/ref&gt;.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-цардафыст}}

[[Категори:Ахвазы чи райгуырдис, уыдон]]
[[Категори:Ираны тæлмацгæнджытæ]]</text>
      <sha1>cx3z3lzzwdcc0dohdqjfzghqlwyns3j</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Саки (сахар)</title>
    <ns>0</ns>
    <id>65108</id>
    <revision>
      <id>525708</id>
      <parentid>525658</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:07:36Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2399" xml:space="preserve">{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Саки
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Ялта}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Саки}}&lt;br&gt;{{lang-crh|Saq}}
 |Паддзахад               = 
 |Паддзахады картæ        = Хъырым
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = |lat_min = |lat_sec =
  |lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 
 |Регионы картæйы ас      = 
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = 
 |Регион                  = 
 |Регион таблицæйы        = 
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Статус кæдæй            = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = 
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
}}
'''Са́ки''' ({{lang-ru|Саки}}, {{lang-uk|Саки}}, {{lang-crh|Saq, Сакъ}}) у сахар [[Хъырымы Автономон Республикæ|Хъырым]]ы.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Хъырым}}

[[Категори:Хъырымы сахартæ]]</text>
      <sha1>9l0nw624zvnstlx4n8515r8trv3aw9g</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Армянск</title>
    <ns>0</ns>
    <id>65109</id>
    <revision>
      <id>525709</id>
      <parentid>525659</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:07:43Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2447" xml:space="preserve">{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Армянск
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Армянск}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Армянськ}}&lt;br&gt;{{lang-crh|Ermeni Bazar}}
 |Паддзахад               = 
 |Паддзахады картæ        = Хъырым
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = |lat_min = |lat_sec =
  |lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 
 |Регионы картæйы ас      = 
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = 
 |Регион                  = 
 |Регион таблицæйы        = 
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Статус кæдæй            = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = 
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
}}
'''Армя́нск''' ({{lang-ru|Армянск}}, {{lang-uk|Армянськ}}, {{lang-crh|Ermeni Bazar}}) у сахар [[Хъырымы Автономон Республикæ|Хъырым]]ы.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Хъырым}}

[[Категори:Хъырымы сахартæ]]</text>
      <sha1>pui52dz9xb23qdgth6d7ovlxl6pvwgm</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Джанкой</title>
    <ns>0</ns>
    <id>65123</id>
    <revision>
      <id>525705</id>
      <timestamp>2022-08-11T12:05:27Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «{{НП-3  |Статус                  = Сахар  |Ирон ном                = Джанкой  |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Джанкой}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Джанкой}}&lt;br&gt;{{lang-crh|Canköy}}  |Паддзахад               =   |Герб                    =   |Тырыса                  =   |Гербы уæрх              =   |Тырысайы уæрх           =    |lat_deg = |lat_min =...»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2377" xml:space="preserve">{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Джанкой
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Джанкой}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Джанкой}}&lt;br&gt;{{lang-crh|Canköy}}
 |Паддзахад               = 
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = |lat_min = |lat_sec =
  |lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 
 |Регионы картæйы ас      = 
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = 
 |Регион                  = 
 |Регион таблицæйы        = 
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Статус кæдæй            = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = 
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
}}
'''Джанко́й''' ({{lang-ru|Джанкой}}, {{lang-uk|Джанкой}}, {{lang-crh|Canköy}}) у сахар [[Хъырымы Автономон Республикæ|Хъырым]]ы.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Хъырым}}

[[Категори:Хъырымы сахартæ]]</text>
      <sha1>mdu53uhldit8hl6zkcw25hsvwg5snyl</sha1>
    </revision>
    <revision>
      <id>525706</id>
      <parentid>525705</parentid>
      <timestamp>2022-08-11T12:06:35Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="2433" xml:space="preserve">{{НП-3
 |Статус                  = Сахар
 |Ирон ном                = Джанкой
 |Оригиналон ном          = {{lang-ru|Джанкой}}&lt;br /&gt;{{lang-uk|Джанкой}}&lt;br&gt;{{lang-crh|Canköy}}
 |Паддзахад               = 
 |Паддзахады картæ        = Хъырым
 |Герб                    = 
 |Тырыса                  = 
 |Гербы уæрх              = 
 |Тырысайы уæрх           = 
  |lat_deg = |lat_min = |lat_sec =
  |lon_deg = |lon_min = |lon_sec =
  |CoordAddon             = 
  |CoordScale             = 
 |Паддзахады картæйы ас   = 
 |Регионы картæйы ас      = 
 |Районы картæйы ас       = 
 |Регионы тип             = 
 |Регион                  = 
 |Регион таблицæйы        = 
 |Районы тип              = 
 |Район                   = 
 |Район таблицæйы         = 
 |Æмбалады тип            = 
 |Æмбалад                 = 
 |Сæргълæууæджы тип       = 
 |Сæргълæууæг             = 
 |Бындурæвæрд             = 
 |Раздæры нæмттæ          = 
 |Статус кæдæй            = 
 |Фыццаг кой              = 
 |Фæзуат                  = 
 |Бæрзæнды тип            = 
 |Центры бæрзæнд          = 
 |Бæстыхъæд               = 
 |Официалон æвзаг         = 
 |Официалон æвзаг-ref     = 
 |Цæрджытæ                = 
 |Сфысты аз               = 
 |Æнгомдзинад             = 
 |Агломераци              = 
 |Националон сконд        =
 |Динон сконд             = 
 |Сахатон таг             = 
 |DST                     = 
 |Телефонон код           = 
 |Посты индекстæ          = 
 |Автомобилон код         = 
 |Идентификаторы тип      = 
 |Цифрон идентификатор    = 
 |ВикиКъæбицы категори    = 
}}
'''Джанко́й''' ({{lang-ru|Джанкой}}, {{lang-uk|Джанкой}}, {{lang-crh|Canköy}}) у сахар [[Хъырымы Автономон Республикæ|Хъырым]]ы.

== Фиппаинæгтæ ==
{{фиппаинæгтæ}}

{{къæртт-Хъырым}}

[[Категори:Хъырымы сахартæ]]</text>
      <sha1>c4cnbn556oyinp5d7vvom23hlgov6tc</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуызæг:ПозКартæ Хъырым</title>
    <ns>10</ns>
    <id>65124</id>
    <redirect title="Хуызæг:ПозКартæ Украинæ Хъырым" />
    <revision>
      <id>525707</id>
      <timestamp>2022-08-11T12:07:09Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Taamu</username>
        <id>795</id>
      </contributor>
      <comment>Фарс æрвыст æрцыд [[Хуызæг:ПозКартæ Украинæ Хъырым|Хуызæг:ПозКартæ Украинæ Хъырыммæ]]</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="70" xml:space="preserve">#REDIRECT[[Хуызæг:ПозКартæ Украинæ Хъырым]]</text>
      <sha1>pgtmv5ugv6tox2x7r284xunmve4fs07</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Тлатты Хох</title>
    <ns>0</ns>
    <id>65125</id>
    <revision>
      <id>525723</id>
      <timestamp>2022-08-11T18:43:04Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Shahrooz061</username>
        <id>22104</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «Талатты Данилы фырт Елмæрза (Михаил), йæ литературон фæсномыг Хох. Тлатты Хох, 17 октябыры 1880 азы, Æрдыоны хъæу — 13 июлы 1932 азы) — ирон фыссæг Хох райгуырдис 1880 азы 17 актябыры зæхкусджыты бинонты Æрыдоны хъæуы (абон у сахар). Йæ райгуырæн хъæу...»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="1438" xml:space="preserve">Талатты Данилы фырт Елмæрза (Михаил),
йæ литературон фæсномыг Хох.
Тлатты Хох, 17 октябыры 1880 азы,
Æрдыоны хъæу — 13 июлы 1932 азы) —
ирон фыссæг
Хох райгуырдис 1880 азы 17 актябыры
зæхкусджыты бинонты Æрыдоны хъæуы
(абон у сахар). Йæ райгуырæн хъæуы
райдиан скъола фæугæйæ бацыди
Æрыдоны дины семинаримæ. Кæст æй
фæци 1904 азы. Куыста ахуыргæнæгæй
Зæронд Бæтæхъæойы хъæуы. 1905 азы
бацыди Дерпты унивесритеты юидикон
факультетмæ. Студентæй уæвгæйæ
райдыдта фыссын йæ фыццаг радзырдтæ
“Кæмæ æнхъæлмæ касти нæртон
рæсугъд” (мыхыргонд æрцыди 1910 азы,
журнал “Æфсир”-ы, №1) æмæ “Фын”
(хицæн рауагъдæй мыхыры рацыд 1911
азы Дзæуджыхъæуы). 1910 азы фæци
каст Дерпты университет юристы дæсниа
райсгæйæ. Уый фæстæ æрцарди Сыбыры
æмæ дзы Семпалатин.
&lt;ref&gt;{{Cite web|url= https://web.archive.org/web/20161226025857/http://elibia.ru/Tlatov_H|title= Хох}}&lt;/ref&gt;</text>
      <sha1>gvr3xtugirvhwfkdctjdr6n35x6848i</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуызæг:Potd/2022-08-15 (os)</title>
    <ns>10</ns>
    <id>65126</id>
    <revision>
      <id>525724</id>
      <timestamp>2022-08-11T18:48:16Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ymblanter</username>
        <id>6212</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «Бенгальский тигр, национальный парк Канха, Мадхья-Прадеш, Индия»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="116" xml:space="preserve">Бенгальский тигр, национальный парк Канха, Мадхья-Прадеш, Индия</text>
      <sha1>8sv0o7dlkv6kok3y94ixjusmiocp5hz</sha1>
    </revision>
  </page>
  <page>
    <title>Хуызæг:Potd/2022-08-15</title>
    <ns>10</ns>
    <id>65127</id>
    <revision>
      <id>525725</id>
      <timestamp>2022-08-11T18:48:28Z</timestamp>
      <contributor>
        <username>Ymblanter</username>
        <id>6212</id>
      </contributor>
      <comment>Ног фарс, йæ код райдайы афтæ: «Bengal tiger (Panthera tigris tigris) female 3.jpg»</comment>
      <model>wikitext</model>
      <format>text/x-wiki</format>
      <text bytes="50" xml:space="preserve">Bengal tiger (Panthera tigris tigris) female 3.jpg</text>
      <sha1>885gxab2nleuz0x9y4cuy35k8oul53p</sha1>
    </revision>
  </page>
</mediawiki>