Wikipedia rmwiki https://rm.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Pagina_principala MediaWiki 1.39.0-wmf.23 first-letter Multimedia Spezial Discussiun Utilisader Utilisader discussiun Wikipedia Wikipedia discussiun Datoteca Datoteca discussiun MediaWiki MediaWiki discussiun Model Model discussiun Agid Agid discussiun Categoria Categoria discussiun TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 10 10533 163371 160541 2022-08-15T09:56:54Z Terfili 3328 wikitext text/x-wiki [[Datoteca:1887 Bettannier Der Schwarze Fleck anagoria.jpg|120px|left|link=Naziunalissem]] Il '''naziunalissem''' è in’ideologia ch’ha la finamira che tut ils commembers d’ina [[naziun]] s’identifitgeschian e sa solidariseschian cun quella e che vul colliar questa naziun cun in stadi suveran. Naziunalissems vegnan (l’emprim) purtads da moviments naziunals; en stadis naziunals vegn il naziunalissem er purtà e reproducì tras las instanzas statalas sezzas. Tut tenor l’origin ed il svilup dal naziunalissem, è l’identitad da la naziun che vegn promovida tras quel mintgamai da different cuntegn; en dumonda vegnan criteris d’identificaziun culturals, etnics, religius e/u da derivanza. Il 19avel tschientaner n’ha l’emprim betg enconuschì la noziun dal naziunalissem, mabain sulettamain quella dal princip dal stadi naziunal ([[Eric Hobsbawm]]). La finamira da tendenzas naziunalas era quella d’unir territoris sparpagliads, da stgaffir zonas da commerzi grondas e d’unifitgar la cultura, l’administraziun e la lingua franca en l’interess d’in’economia naziunala. En il senn dal dretg e da la filosofia sa tracti tar la naziun dal ‹pievel public›. Questa noziun na sto betg cumpigliar tut ils abitants d’in territori: Ils Stadis Unids da l’America han l’emprim excludì ils abitants da colur naira ed ils Indians. En il decurs dal 19avel tschientaner ha la gronda part dals stadis naziunals però extendì lur ‹pievel public› cun integrar ulteriuras gruppas da la populaziun e cun conceder al pievel dretgs adina pli vasts. L’idea dal stadi naziunal è oramai colliada cun ils princips da dretg da la statalitad moderna. Pass per pass han pudì sa far valair en rom da l’idea dal stadi naziunal l’emancipaziun dals Gidieus, il dretg d’eleger liber, la legislaziun unitara e l’egualitad dals dretgs da tut ils burgais. Sco ideologia che muventa las massas ha il naziunalissem sviluppà en il 19avel tschientaner adina dapli forza ed ha unì pievels, per part eterogens, tras in’identitad unifitganta. <div class="mehr"> » '''[[Naziunalissem|Leger vinavant]]''' </div> <noinclude>[[Categoria:Vichipedia:Pagina principala]]</noinclude> 13f0xp7rdw2iup99s5klebiqw1qyucc