Wikipedia
sewiki
https://se.wikipedia.org/wiki/Port%C3%A1la:Ovdasiidu
MediaWiki 1.39.0-wmf.25
first-letter
Media
Erenoamáš
Ságastallan
Geavaheaddji
Geavaheaddjeságastallan
Wikipedia
Wikipedia-ságastallan
Fiila
Fiilaságastallan
MediaWiki
MediaWiki-ságastallan
Málle
Málleságastallan
Veahkki
Veahkkeságastallan
Kategoriija
Kategoriijaságastallan
Portála
Portálaságastallan
TimedText
TimedText talk
Modula
Modulaságastallan
Pienoisohjelma
Keskustelu pienoisohjelmasta
Pienoisohjelman määritys
Keskustelu pienoisohjelman määrityksestä
Suonnjel
0
19242
301387
288489
2022-08-24T11:31:44Z
Yupik
128
Suõʹnnʼjel + mállet
wikitext
text/x-wiki
[[Fiila:Skolt family.jpg|thumb|300px|Nuortalaččat Suonnjelis j. 1903]]
'''Suonnjel''' ({{g-sms|Suõʹnnʼjel}}, {{g-fi|Suonikylä}}, {{g-ru|Сонгельский погост}}, ''Сонгельск'', ''Суоникюля''<ref>http://lexicon.dobrohot.org/index.php/СОНГЕЛЬСКИЙ</ref>) lea okta [[Nuortasápmelaččat|nuortasápmelaččaid]] dálvesiida [[Beahcán|Beahcáma]] gieldda máttaoasis [[Ruošša|Ruoššas]]. Suonnjel lea okta golmma nuortalaččaid dálvesiiddain, mat leat [[Täyssinä ráfešiehtadus]]a rájes gullan Ruššii. [[Tarto ráfišiehtadus|Tarto ráfi]] maŋŋá jagiin 1920–1944 Suonnjel gulai [[Suopma|Supmii]].
== Biras Suonnjelis ==
Suonnjel lea eará boares siiddaid ládje vuođđuduvvon lahka čázádagaid. Lohttu lea Suonnjel-siidda guovddáš johka. Suonnjela davveosiin biras šaddá guorbbasin: goahccevuovdi guovlu rievdá skierriavádahkan. Olles Beahcán lea oassi Davvi-Lappi avádaga, mas meahccit, jeakkit, duoddarat ja čázádagat vuoruhit. Suonnjela biras lea luonddu beales hui rikkis guovlu, mas luonddu dáhkidii ássiide vuđolaččat dorvvolaš ja sihkkaris eallima.
== Hálddahus ==
Suonnjelis doaimmai nuortalaččaid siidačoahkkin ja iešstivrenvuoigádat, ''siidsååbbar''. Dat lei nuortalaččaid oktasaš vuoigatvuođa ja ortnega bajásdoalli. Siidsååbbar doaibmá ain Suoma Sámis nuortasápmelaččaid guovllus. Siidačoahkkin lea nuortalaččaid deháleamos hálddahusorgána, masa nuortalašráđđi ja luohttámušalmmái válmmastallet áššiid. Luohttámušalmmái jođiha siidsååbbara.
Siidsååbbar čoahkkanii álo, go galggai gieđahallat mearkkašahtti áššiid. Ovdamearkan [[boazodoallu|boazodoalloáššiid]], [[luossabivdu|luossabivdobáikkiid]] juohkima ja rihkkumušaid dihte buot siidda olbmot čoahkkanedje oktii. Siidsååbbaris sohkaguovlluid njunnošiiguin áššiin mearridedje náitalan almmáiolbmot. Sáhkavuorruid dolle buot 18-jahkásaš albmát. Mearridanváldi lei maid leaskan báhcan nissoniin, geain ledje mánát. Muđui nissoniin ii leamašan mearridanváldi, muhto sii oassálaste siidsååbbariidda ja ledje mielde ságastallamiin.
== Ealáhusat ja eallinvuogit Suonnjelis ==
Sohkaguovllu luondduriggodagat adde ealáhusa Suonnjelis. Siidda nuortalaččaid deháleamos ealáhusat ledje guolásteami lassin fuođđobivdin ja boazodoallu. Suonnjela nuortalaččaid barget maid iešguđetlágan bargguid, dego mátkkoštan-, vuovdin- ja fievrrideamibargguid. Doložiin Suonnjela nuortalaččat láigohedje sin guollečáziid ja fuođđoeatnamiid [[anáraččat|anáraččaide]] ja ruoššaide. Čázádagat, fuođđoeatnamat sihke boazodoalloguovllut ledje nuortalaččaid sogaid stivrejumis.
Suonnjela ássit hárjehedje ovttas [[Njuohttejávri|Njuohttejávrri]] ássiiguin buođđobivdu Doallánjogas. [[luossa|Luosat]] bivdojuvvojedje buođuin ja guolit juogaduvvojedje bearragottiid gaskkas. Árbedieđu mielde buođus ožžojuvvojedje valjit luosat, mat vuvdojuvvojedje [[Guoládatnjárga|Guoládatnjárgii]]. Go Beahcán laktojuvvui Supmii jagis 1920 de buođđobivdu nogai.
Buođđobivddu lassin Suonnjela nuortalaččat bivde nuohtain. Soames bearrašat bivde guliid maid merddiin. Nuortalaččaide lei dehálaš, ahte guollečázit muddejuvvojit, vai guollenálit seailluhivčče maid boahtte jagiide.
== Olmmošlohku ja orrut ==
Eanaš oassi Suonnjela ássiin ledje Beahcáma nuortasápmelaččat. Jagi 1929 heaggačáliheami mielde Suonnjela olmmošlohku lei 168, buot nuortalaččat.<ref name="Kuusikko_125-126">{{Girjegáldu | Čálli= Kuusikko, Kirsi | Namma = Petsamolainen yhteiskunta | Jahki = 1999 | Bihttá = | Siidu = 125–126 | Lassidiehtu = Teoksessa: Vahtola Jouko & Onnela Samuli (toim.) ''Turjanmeren maa, Petsamon historia 1920–1944'' | Olggosaddinbáiki = Rovaniemi (Roavvenjárga) | Olggosaddi = Petsamo-seura | Dovdolohku = ISBN 952-91-0873-7 | www = | www-deaksta = | Vuorkáhápmi = | Lohkanbeaivvi = | G = {{fi}}}}</ref>
===Olmmošlogu ovdaneapmi===
*1921: 159<ref name="Onnela_107–108">{{Girjegáldu | Čálli= Onnela, Samuli & Vahtola, Jouko (toim.) | Namma = Turjanmeren maa, Petsamon historia 1920–1944 | Jahki = 1999 | Bihttá = | Siidu = s. 107–108| Lassidiehtu = | Olggosaddinbáiki = Rovaniemi (Roavvenjárga)| Olggosaddi = Petsamo-Seura r.y.| Dovdolohku = ISBN 952-91-0873-7| www = | www-deaksta = | Vuorkáhápmi = | Lohkanbeaivvi = | G = {{fi}}}}</ref>
*1925: 165<ref name="Onnela_107–108"/>
*1929: 168<ref name="Kuusikko_125-126"/>
*1930: 163<ref name="Onnela_107–108"/>
*1935: 201<ref name="Onnela_107–108"/>
*1939: 219<ref name="Onnela_107–108"/>
==Gáldut==
{{Gáldut}}
[[Kategoriija:Nuortasápmelaččat]]
[[Kategoriija:Beahcán]]
3shq99jrg6mfacrnjhem4y2ybc92hjb