Wikipedia
sowiki
https://so.wikipedia.org/wiki/Bogga_Hore
MediaWiki 1.39.0-wmf.21
first-letter
Media
Special
Talk
User
User talk
Wikipedia
Wikipedia talk
File
File talk
MediaWiki
MediaWiki talk
Template
Template talk
Help
Help talk
Category
Category talk
Portal
Portal talk
TimedText
TimedText talk
Module
Module talk
Gadget
Gadget talk
Gadget definition
Gadget definition talk
Iswiidhan
0
2512
238454
238104
2022-07-21T13:10:11Z
YiFeiBot
10346
بوت: ترحيل 1 وصلة إنترويكي, موجودة الآن في [[d:|ويكي بيانات]] على [[d:q34]]
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = Boqortooyada Iswiidhan<br /> Kingdom of Sweden
| native_name = {{native name|sv|Konungariket Sverige|icon=no}}
| common_name = Sweden
| image_flag = Flag of Sweden.svg
| image_coat = Great coat of arms of Sweden.svg
| image_map = EU-Sweden.svg
| map_caption = {{map caption |location_color=cagaarka mugdiga ah |region=[[Yurub]] |region_color=Dameeri mugdi |subregion= Midowga Yurub |subregion_color=cagaar |Legend=EU-Sweden.svg}}
| national_motto = {{small|[[Royal mottos of Swedish monarchs|(royal)]]}} "{{lang|sv|För Sverige – i tiden}}" {{ref label|aaa|a}}<br />{{small|"Iswiidhan – Waxay la socotaa waqtiga"}}
| national_anthem = ''{{lang|sv|[[Du gamla, Du fria]]}}'' {{ref label|bbb|b}}<br />{{small|''Waxaa tahay waayo, waxaa tahay xor''}}<br /><center>[[File:United States Navy Band - Sweden.ogg]]</center>
| royal_anthem = ''{{lang|sv|[[Kungssången]]}}''<br />{{small|''Heesta boqorka''}}
| official_languages = [[Af-Iswiidhan]] {{ref label|ccc|c}}
| ethnic_groups = ma lahan tirakoob rasmi ah {{ref label|ddd|d}}
| demonym = {{hlist |[[Iswiidhish]]}}
| capital = {{Coat of arms|Stockholm}}
| latd=59 |latm=21 |latNS=N |longd=18 |longm=4 |longEW=E
| largest_city = capital
| government_type = [[Dawlad dhexe]] [[Baarlamaan]] hab dimoqraadi ah hoos timaada Boqortooyo Dastuuri ah
| leader_title1 = Hogaamiye ama Boqor
| leader_name1 = [[Carl XVI Gustaf]]
| leader_title2 = [[Ra'iisul wasaare]]
| leader_name2 = {{nowrap|[[Magdalena Andersson]] ([[Social Democrats|S]])}}
| leader_title3 = Af-Hayeenka Baarlamaanka<br />the ''Riksdag'
| leader_name3 = {{nowrap|[[Per Westerberg]] ([[Moderate Party|M]])}}
| legislature = ''[[Riksdag]]''
| established_event1 = Iskudhaf
| established_date1 = Da´ dhexaad
| EUseats = 19
| area_rank = 57th
| area_magnitude = 1 E+11
| area_km2 = 449,964
| area_sq_mi = 173,745
| percent_water = 8.7
| population =
| population_estimate_rank = 89th
| population_census = 9,875,378
| population_census_year = 2016
| population_density_km2 = 21.5
| population_density_sq_mi = 55.6
| population_density_rank = 194th
| GDP_PPP = {{nowrap|$381.719 billion<ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=92&pr.y=3&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=144&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= Sweden International Monetary Fund 22 April 2012]</ref>}}
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_year = 2011
| GDP_PPP_per_capita = $40,393
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $538.237 billion
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_year = 2011
| GDP_nominal_per_capita = $56,956
| GDP_nominal_per_capita_rank =
| Gini_year = 2011
| Gini_change =
| Gini = 24.4
| Gini_ref = <ref name=eurogini>{{cite web|title=Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)|url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di12|publisher=Eurostat Data Explorer|accessdate=13 August 2013}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI_year = 2013
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI = 0.916 <!--number only-->
| HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2013_EN_Table1.pdf |title=Human Development Report 2013 |year=2013 |publisher=United Nations |accessdate=14 March 2013}}</ref>
| HDI_rank = 8th
| currency = [[Karoonka Iswiidhan]]
| currency_code = SEK
| country_code = SWE
| time_zone = [[Saacadda Yurubta Dhexe|CET]]
| utc_offset = +1
| time_zone_DST = [[Saacdda Yurubta Dhexe Xagaaga|CEST]]
| utc_offset_DST = +2
| date_format = yyyy-mm-dd
| drives_on = midig{{ref label|eee|e}}
| calling_code = [[Furaha Teleefoonka|46]]
| cctld = [[.se]]{{ref label|fff|f}}
| footnote_a = {{note|aaa}} "{{lang|sv|För Sverige – I tiden}}" has been adopted by [[Carl XVI Gustaf of Sweden|Carl XVI Gustaf]] as his personal motto.
| footnote_b = {{note|bbb}} ''{{lang|sv|[[Du gamla, Du fria]]}}'' has never been officially adopted as national anthem, but is so by convention.
| footnote_c = {{note|ccc}} Since 1 July 2009.
| footnote_e = {{note|eee}} Since [[Dagen H|3 September 1967]].
| footnote_f = {{note|fff}} The [[.eu]] domain is also used, as it is shared with other [[European Union]] member states.
}}
'''[[Iswiidhan]]''' ({{lang-sv|Sverige}}; {{IPA-sv|ˈsværjɛ||Sv-Sverige.ogg}}; {{lang-en|Sweden}}), '''Boqortooyada Iswiidhan''' ([[Af-Iswiidhan]]: ''Konungariket Sverige)'', waa dal ka mid ah Iskaandinafiyaaka dhacana [[Woqooyi]]yiga [[Yurub]]. Iswiidhan waxay xad la leedahay dalalka [[Norway]], [[Finland]], iyo [[Denmark]] taasoo ku xirta buundada Øresund.
[[File:Vy mot Stora Sjöfallet från Saltoluokta.jpg|thumb|right|300px|Stora Sjöfallet National Park]][[File:Riksdag.ipred b9dn510 4451.jpg|thumb|right|The Riksdag]]
[[File:17-06-09-IKEA-Köttbullar-RalfR-IMG_20170609_182055_928a.jpg|thumb|right|300px|cunnto baltica]]
Magaca Iswiidhin waxaa amaah looga soo qaatay qarnigii 17aad ilaa Iswiidhan oo ah koronto weyn. Ka hor inta uusan Iswiidhan ballaarin boqortooyadii, Ingiriisi hore ee casriga ah ayaa loo adeegsaday Swedland. Iswiidhan waxaa laga soo qaatay dib-u-soo-noqoshadii Swords English-ka ah, taas oo macnaheedu yahay "dadka iswiidhishka ah" (Old Norse Svísjóð, Latin Suicide). Ereygan waxaa laga soo qaatay Sweon / Sweonas (Old Norse Sviar, Laatiin Latin ah). Magaca Swedishka ee Sverige (oo ah erayga ereyada erayada Svea iyo Rike, oo leh dareenka qafaalashada [k], markii ugu horeysay ee lagu qoro Cognate Sweets in Beowulf) macnaheedu waa "Göttand Galy" marka laga reebo "iswiidhiska mammulka".
==Xubin==
* [[Qaramada Midoobay]]
* [[Midowga Yurub]]
==Waddnamha degaaan Isiidhan==
* {{Flag|Germany}} 50,000+
* {{Flag|Turkey}} 49,000+
* {{Flag|Romania}}31,000+
* {{Flag|Vietnam}}18,000+
* {{Flag|United States}} 20,000+
Isbeddelka magaca Iswiidhan waxaa loo isticmaalaa luqadaha intooda badan, marka laga reebo Daanishka iyo Noorweejiga oo isticmaalaya Sverige, Faroese Svøríki, Icelandic Svísjóð, iyo inta badan oo la yaab leh oo ka reeban luuqadaha Finnishka ah ee Ruoti iyo Rootsi (Estonian) Waxaa caadi ahaan loo tixgeliyaa sida dadka ku nool xeebaha Roslagen, Uppland, kuwaas oo loo yaqaan 'Rus', iyaga oo u adeegsanaya aqoon isweydaarsi leh magaca Ingiriisi ee Ruushka.
Cilmiga iswiidhishka ee Iswiidhan iyo Iswiidhan sidaas darteed guud ahaan looma heshiin, laakiin waxaa laga yaabaa in laga soo qaado Proto-Germanic Swihoniz macneheedu "mid gaar ah", isagoo tixraacaya qabiilka jarmalka ah.
[[File:Olivecrona erlander 380.jpg|thumb|right|300px|Tage Erlander]]
Iswiidhan waa dalka saddexaad ee Yurubta ugu weyn xagga [[bed]]ka dhulka (450,295 km<sup>2</sup>) tirada dadka waxay gaareeysaa 9.6<ref>[http://www.scb.se/Pages/Product____25799.aspx Tirakoobka.]</ref> malyan oo qof Iswiidhan dadkeedu waa yeryihiin marka loo eego baaxadda dhulka ay haysato in ka yer 22 qof ayaa ku soo aadeeso 1 km<sup>2</sup> laakiin 85% ayaa tirada dadka sii korortaa koonfurta dalka waxaana usabab ah guryeenta faraha badan ee ka jirta koonfurta, [[Stockholm]] waa caasimadda dalka waxaana degan in ku dhow 1.6 malyan oo qof.
[[File:Futebol_feminino_olímpico-_Brasil_e_Suécia_no_Maracanã_(29033096025).jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Valdemar Atterdag brandskattar Visby (1882).jpg|thumb|right|300px|tiswir]]
[[File:Vendel era helmet (942).jpg|thumb|right|300px|Vendel era]]
==Sido kale fiiri==
*[[Bernadotte]]
*[[Wulfila]]
* [[Norway]]
* [[Iseland]]
* [[Finland]]
== Cimilada ee wadanka sweden badanaa waa qabow ==
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Isku celceliska heerkulka cimilada (°C)<ref>{{cite web |author=weather |url=http://www.msn.com/weather |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080511023744/http://www.msn.com/weather |archivedate=11 May 2008 |title=Local, National, and International Weather – Forecasts, Radar Maps, Video, and News |publisher=Msn.com |accessdate=6 May 2009 |ciwaan=Nuqul Archive |dead-url=no }}</ref>
|- style="background:#e5afaa;"
! scope="col" | City
! scope="col" | Jan
! scope="col" | Feb
! scope="col" | Mar
! scope="col" | Abr
! scope="col" | Maj
! scope="col" | Jun
! scope="col" | Lul
! scope="col" | Ago
! scope="col" | Seb
! scope="col" | Okt
! scope="col" | Nof
! scope="col" | Dis
|- style="background:#c5dfe1; color:black"
! scope="row" | [[Kiruna]]
| −10/−16
| −8/−15
| −4/−13
| 2/−7
| 8/0
| 14/6
| 17/8
| 14/6
| 9/2
| 1/−4
| −5/−10
| −8/−15
|- style="background:#f8f3ca"
! scope="row" | [[Östersund]]
| −5/−10
| −3/−9
| 0/−6
| 5/−2
| 12/3
| 16/8
| 18/10
| 17/10
| 12/6
| 6/2
| 0/−3
| −3/−8
|- style="background:#c5dfe1"
! scope="row" | [[Stockholm]]
|1/−2
|1/−3
|4/−2
|11/3
|16/8
|20/12
|23/15
|22/14
|17/10
|10/6
|5/2
|1/−1
|- style="background:#f8f3ca"
! scope="row" | [[Göteborg]]
| 2/−1
| 4/−1
| 6/0
| 11/3
| 16/8
| 19/12
| 22/14
| 22/14
| 18/10
| 12/6
| 7/3
| 3/−1
|- style="background:#c5dfe1"
! scope="row" | [[Visby]]
| 1/−2
| 1/−3
| 3/−2
| 9/1
| 14/6
| 18/10
| 21/13
| 20/13
| 16/9
| 10/6
| 5/2
| 2/0
|- style="background:#f8f3ca"
! scope="row" | [[Malmö]]
| 3/−1
| 3/−1
| 6/0
| 12/3
| 17/8
| 19/11
| 22/13
| 22/14
| 18/10
| 12/6
| 8/4
| 4/1
|}
== Tixraac ==
[[Category:Iswiidhan]]
<references />
== Linkiyo banaanka ah ==
* [https://www.jw.org/en/library/books/1991-Yearbook-of-Jehovahs-Witnesses/Sweden/ Sweden]
9w8bv8b24uaq3o12hsbtswbd0e7lw1l
238494
238454
2022-07-21T22:20:05Z
74.12.157.67
/* Xubin */
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox country
| conventional_long_name = Boqortooyada Iswiidhan<br /> Kingdom of Sweden
| native_name = {{native name|sv|Konungariket Sverige|icon=no}}
| common_name = Sweden
| image_flag = Flag of Sweden.svg
| image_coat = Great coat of arms of Sweden.svg
| image_map = EU-Sweden.svg
| map_caption = {{map caption |location_color=cagaarka mugdiga ah |region=[[Yurub]] |region_color=Dameeri mugdi |subregion= Midowga Yurub |subregion_color=cagaar |Legend=EU-Sweden.svg}}
| national_motto = {{small|[[Royal mottos of Swedish monarchs|(royal)]]}} "{{lang|sv|För Sverige – i tiden}}" {{ref label|aaa|a}}<br />{{small|"Iswiidhan – Waxay la socotaa waqtiga"}}
| national_anthem = ''{{lang|sv|[[Du gamla, Du fria]]}}'' {{ref label|bbb|b}}<br />{{small|''Waxaa tahay waayo, waxaa tahay xor''}}<br /><center>[[File:United States Navy Band - Sweden.ogg]]</center>
| royal_anthem = ''{{lang|sv|[[Kungssången]]}}''<br />{{small|''Heesta boqorka''}}
| official_languages = [[Af-Iswiidhan]] {{ref label|ccc|c}}
| ethnic_groups = ma lahan tirakoob rasmi ah {{ref label|ddd|d}}
| demonym = {{hlist |[[Iswiidhish]]}}
| capital = {{Coat of arms|Stockholm}}
| latd=59 |latm=21 |latNS=N |longd=18 |longm=4 |longEW=E
| largest_city = capital
| government_type = [[Dawlad dhexe]] [[Baarlamaan]] hab dimoqraadi ah hoos timaada Boqortooyo Dastuuri ah
| leader_title1 = Hogaamiye ama Boqor
| leader_name1 = [[Carl XVI Gustaf]]
| leader_title2 = [[Ra'iisul wasaare]]
| leader_name2 = {{nowrap|[[Magdalena Andersson]] ([[Social Democrats|S]])}}
| leader_title3 = Af-Hayeenka Baarlamaanka<br />the ''Riksdag'
| leader_name3 = {{nowrap|[[Per Westerberg]] ([[Moderate Party|M]])}}
| legislature = ''[[Riksdag]]''
| established_event1 = Iskudhaf
| established_date1 = Da´ dhexaad
| EUseats = 19
| area_rank = 57th
| area_magnitude = 1 E+11
| area_km2 = 449,964
| area_sq_mi = 173,745
| percent_water = 8.7
| population =
| population_estimate_rank = 89th
| population_census = 9,875,378
| population_census_year = 2016
| population_density_km2 = 21.5
| population_density_sq_mi = 55.6
| population_density_rank = 194th
| GDP_PPP = {{nowrap|$381.719 billion<ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2012/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=92&pr.y=3&sy=2009&ey=2012&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=144&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a= Sweden International Monetary Fund 22 April 2012]</ref>}}
| GDP_PPP_rank =
| GDP_PPP_year = 2011
| GDP_PPP_per_capita = $40,393
| GDP_PPP_per_capita_rank =
| GDP_nominal = $538.237 billion
| GDP_nominal_rank =
| GDP_nominal_year = 2011
| GDP_nominal_per_capita = $56,956
| GDP_nominal_per_capita_rank =
| Gini_year = 2011
| Gini_change =
| Gini = 24.4
| Gini_ref = <ref name=eurogini>{{cite web|title=Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)|url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di12|publisher=Eurostat Data Explorer|accessdate=13 August 2013}}</ref>
| Gini_rank =
| HDI_year = 2013
| HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
| HDI = 0.916 <!--number only-->
| HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2013_EN_Table1.pdf |title=Human Development Report 2013 |year=2013 |publisher=United Nations |accessdate=14 March 2013}}</ref>
| HDI_rank = 8th
| currency = [[Karoonka Iswiidhan]]
| currency_code = SEK
| country_code = SWE
| time_zone = [[Saacadda Yurubta Dhexe|CET]]
| utc_offset = +1
| time_zone_DST = [[Saacdda Yurubta Dhexe Xagaaga|CEST]]
| utc_offset_DST = +2
| date_format = yyyy-mm-dd
| drives_on = midig{{ref label|eee|e}}
| calling_code = [[Furaha Teleefoonka|46]]
| cctld = [[.se]]{{ref label|fff|f}}
| footnote_a = {{note|aaa}} "{{lang|sv|För Sverige – I tiden}}" has been adopted by [[Carl XVI Gustaf of Sweden|Carl XVI Gustaf]] as his personal motto.
| footnote_b = {{note|bbb}} ''{{lang|sv|[[Du gamla, Du fria]]}}'' has never been officially adopted as national anthem, but is so by convention.
| footnote_c = {{note|ccc}} Since 1 July 2009.
| footnote_e = {{note|eee}} Since [[Dagen H|3 September 1967]].
| footnote_f = {{note|fff}} The [[.eu]] domain is also used, as it is shared with other [[European Union]] member states.
}}
'''[[Iswiidhan]]''' ({{lang-sv|Sverige}}; {{IPA-sv|ˈsværjɛ||Sv-Sverige.ogg}}; {{lang-en|Sweden}}), '''Boqortooyada Iswiidhan''' ([[Af-Iswiidhan]]: ''Konungariket Sverige)'', waa dal ka mid ah Iskaandinafiyaaka dhacana [[Woqooyi]]yiga [[Yurub]]. Iswiidhan waxay xad la leedahay dalalka [[Norway]], [[Finland]], iyo [[Denmark]] taasoo ku xirta buundada Øresund.
[[File:Vy mot Stora Sjöfallet från Saltoluokta.jpg|thumb|right|300px|Stora Sjöfallet National Park]][[File:Riksdag.ipred b9dn510 4451.jpg|thumb|right|The Riksdag]]
[[File:17-06-09-IKEA-Köttbullar-RalfR-IMG_20170609_182055_928a.jpg|thumb|right|300px|cunnto baltica]]
Magaca Iswiidhin waxaa amaah looga soo qaatay qarnigii 17aad ilaa Iswiidhan oo ah koronto weyn. Ka hor inta uusan Iswiidhan ballaarin boqortooyadii, Ingiriisi hore ee casriga ah ayaa loo adeegsaday Swedland. Iswiidhan waxaa laga soo qaatay dib-u-soo-noqoshadii Swords English-ka ah, taas oo macnaheedu yahay "dadka iswiidhishka ah" (Old Norse Svísjóð, Latin Suicide). Ereygan waxaa laga soo qaatay Sweon / Sweonas (Old Norse Sviar, Laatiin Latin ah). Magaca Swedishka ee Sverige (oo ah erayga ereyada erayada Svea iyo Rike, oo leh dareenka qafaalashada [k], markii ugu horeysay ee lagu qoro Cognate Sweets in Beowulf) macnaheedu waa "Göttand Galy" marka laga reebo "iswiidhiska mammulka".
==Xubin==
* [[IMF]] * * *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Midowga Yurub]] * *
* [[Qaramada Midoobay]] * * *
==Waddnamha degaaan Isiidhan==
* {{Flag|Germany}} 50,000+
* {{Flag|Turkey}} 49,000+
* {{Flag|Romania}}31,000+
* {{Flag|Vietnam}}18,000+
* {{Flag|United States}} 20,000+
Isbeddelka magaca Iswiidhan waxaa loo isticmaalaa luqadaha intooda badan, marka laga reebo Daanishka iyo Noorweejiga oo isticmaalaya Sverige, Faroese Svøríki, Icelandic Svísjóð, iyo inta badan oo la yaab leh oo ka reeban luuqadaha Finnishka ah ee Ruoti iyo Rootsi (Estonian) Waxaa caadi ahaan loo tixgeliyaa sida dadka ku nool xeebaha Roslagen, Uppland, kuwaas oo loo yaqaan 'Rus', iyaga oo u adeegsanaya aqoon isweydaarsi leh magaca Ingiriisi ee Ruushka.
Cilmiga iswiidhishka ee Iswiidhan iyo Iswiidhan sidaas darteed guud ahaan looma heshiin, laakiin waxaa laga yaabaa in laga soo qaado Proto-Germanic Swihoniz macneheedu "mid gaar ah", isagoo tixraacaya qabiilka jarmalka ah.
[[File:Olivecrona erlander 380.jpg|thumb|right|300px|Tage Erlander]]
Iswiidhan waa dalka saddexaad ee Yurubta ugu weyn xagga [[bed]]ka dhulka (450,295 km<sup>2</sup>) tirada dadka waxay gaareeysaa 9.6<ref>[http://www.scb.se/Pages/Product____25799.aspx Tirakoobka.]</ref> malyan oo qof Iswiidhan dadkeedu waa yeryihiin marka loo eego baaxadda dhulka ay haysato in ka yer 22 qof ayaa ku soo aadeeso 1 km<sup>2</sup> laakiin 85% ayaa tirada dadka sii korortaa koonfurta dalka waxaana usabab ah guryeenta faraha badan ee ka jirta koonfurta, [[Stockholm]] waa caasimadda dalka waxaana degan in ku dhow 1.6 malyan oo qof.
[[File:Futebol_feminino_olímpico-_Brasil_e_Suécia_no_Maracanã_(29033096025).jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Valdemar Atterdag brandskattar Visby (1882).jpg|thumb|right|300px|tiswir]]
[[File:Vendel era helmet (942).jpg|thumb|right|300px|Vendel era]]
==Sido kale fiiri==
*[[Bernadotte]]
*[[Wulfila]]
* [[Norway]]
* [[Iseland]]
* [[Finland]]
== Cimilada ee wadanka sweden badanaa waa qabow ==
{| class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Isku celceliska heerkulka cimilada (°C)<ref>{{cite web |author=weather |url=http://www.msn.com/weather |archiveurl=https://web.archive.org/web/20080511023744/http://www.msn.com/weather |archivedate=11 May 2008 |title=Local, National, and International Weather – Forecasts, Radar Maps, Video, and News |publisher=Msn.com |accessdate=6 May 2009 |ciwaan=Nuqul Archive |dead-url=no }}</ref>
|- style="background:#e5afaa;"
! scope="col" | City
! scope="col" | Jan
! scope="col" | Feb
! scope="col" | Mar
! scope="col" | Abr
! scope="col" | Maj
! scope="col" | Jun
! scope="col" | Lul
! scope="col" | Ago
! scope="col" | Seb
! scope="col" | Okt
! scope="col" | Nof
! scope="col" | Dis
|- style="background:#c5dfe1; color:black"
! scope="row" | [[Kiruna]]
| −10/−16
| −8/−15
| −4/−13
| 2/−7
| 8/0
| 14/6
| 17/8
| 14/6
| 9/2
| 1/−4
| −5/−10
| −8/−15
|- style="background:#f8f3ca"
! scope="row" | [[Östersund]]
| −5/−10
| −3/−9
| 0/−6
| 5/−2
| 12/3
| 16/8
| 18/10
| 17/10
| 12/6
| 6/2
| 0/−3
| −3/−8
|- style="background:#c5dfe1"
! scope="row" | [[Stockholm]]
|1/−2
|1/−3
|4/−2
|11/3
|16/8
|20/12
|23/15
|22/14
|17/10
|10/6
|5/2
|1/−1
|- style="background:#f8f3ca"
! scope="row" | [[Göteborg]]
| 2/−1
| 4/−1
| 6/0
| 11/3
| 16/8
| 19/12
| 22/14
| 22/14
| 18/10
| 12/6
| 7/3
| 3/−1
|- style="background:#c5dfe1"
! scope="row" | [[Visby]]
| 1/−2
| 1/−3
| 3/−2
| 9/1
| 14/6
| 18/10
| 21/13
| 20/13
| 16/9
| 10/6
| 5/2
| 2/0
|- style="background:#f8f3ca"
! scope="row" | [[Malmö]]
| 3/−1
| 3/−1
| 6/0
| 12/3
| 17/8
| 19/11
| 22/13
| 22/14
| 18/10
| 12/6
| 8/4
| 4/1
|}
== Tixraac ==
[[Category:Iswiidhan]]
<references />
== Linkiyo banaanka ah ==
* [https://www.jw.org/en/library/books/1991-Yearbook-of-Jehovahs-Witnesses/Sweden/ Sweden]
mmsywhl4vu9umfndfq6kg6awekor9il
Iswisarland
0
3033
238492
238116
2022-07-21T22:14:41Z
74.12.157.67
/* Wadanamha Degaan Iswisarland */
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|46|50|00|N|8|20|00|E|region:CH_type:country_scale:2000000|display=title}}
{{Dalalka
|native_name = Iswisarland<br />''Schweizerische Eidgenossenschaft (de)''
|conventional_long_name = Confederaziun svizra (af-romansh)
|common_name = Iswisarland
|qaaradda = [[Yurub]]
|sawir_calan = Flag_of_Switzerland (Pantone).svg
|sawir_qaran = Coat_of_Arms_of_Switzerland (Pantone).svg
|image_map = Europe-Switzerland.svg
|astaan_calan = [[Schweizerpsalm]](Af jarmal)
|caasimadda = [[Bern]]
|luuqadaha = [[Af-Jarmal|Af-jarmal]],[[Af-Faransiis]],[[Af-Taliyaani]],[[Af-Romani]]
|caasimada = [[Bern]]
|Dawladda = Midowga Iswisarland
|darajo_hogaamiye1 = xukumad federaalka chancelor
|Madaxweyne]] =
|darajo_hogaamiye2 =
|magac_hogaamiye1 = Corina Casanova
|magac_hogaamiye2 =
|sovereignty_type = '''la abaabulay'''
|sovereignty_note =
|established_event1 = Taariikhda
|established_date1 = [[1291]]
|area = 41,285 km2
|areami² = 15,940
|biyo = 4.2
|population_estimate = 8,306,185<sup>2</sup>
|population_estimate_year = 2015
|lacagta = Swiss Franc
|wakhti = (UTC+1 ama 2)
|furaha_debedda = 41
|footnote1 =
}}
[[Iswisarland]] (Af-Jarmal: Schweiz; Af-Faransiis: Suisse; Af-Talyaani: Svizzera; Af-Romansh: Svizra; Af-Jarmal Swiss: Schwiz) waa waddan yar marka la barbar dhigo [[Galbeedka Yurub]]. Magaca rasmiga ah ee Iswisarland waa ''Confoederation Helvetica''. Kani waa Laatiinka oo inta badan lama isticmaalo marka laga reebo dukumentiyada kantoonka. Iswiiska waa isbahaysi ay ku mideysan yihiin xitaa kuwa yaryar, kuwaas oo ah 26 kantoonka.
==Juqraafiga==
Bedka [[Iswisarland]] waa 41,285 km². Konfedereeshinku wuxuu u qaybsan yahay 23 gobol oo buuxa oo loo yaqaan gobollo. Dhammaan 26-ka gobol waa: [[Aargau]], [[Appenzell Innerrhoden]], [[Appenzell Ausserrhoden]], [[Basel-Stadt]], [[Basel-Land]], [[Berne]], [[Fribourg]], [[Geneva]], [[Glarus]], [[Graubünden]], [[Jura]], [[Lucerne]], [[Neuchâtel]], [[Nidwalden]], [[Obwalden]], [[Schaffhausen]], [[Sohurnz]], [[Galotwyz]], [[Thurgau]], [[Ticino]], [[Uri]], [[Valais]], [[Vaud]], [[Zug]], iyo [[Zürich]].
Buuraha ayaa aad ugu dheer bartamaha iyo koonfurta Iswisarland. Qiyaastii 60% Iswisarland waxay ku yaalaan aagga Alps. Kaliya dad yar ayaa halkan ku nool. Buurta ugu sarreysa waa [[Dufour Peak]] oo dhererkeedu yahay 4,634 m.
Qaar badan oo ka mid ah buuraha ayaa leh baraf sanadka oo dhan. Barafkan waxaa lagu magacaabaa [[glesiyaar]]. Wabiyada Rhine, Rhône, iyo wabiyo kale oo badan ayaa ka bilaabma buuraha Iswisarland.
Iswisarland waxaa ku yaal harooyin badan. Harooyinka ugu waaweyn dhamaantood waa waqooyi iyo galbeed: [[Harada Geneva]] (Lac Léman), [[Harada Zürich]], [[Harada Neuchâtel]] iyo [[Harada Constance]] (Bodensee).
Buuraha ku yaal waqooyiga Iswisarland way yar yihiin oo way yar yihiin. Taasi waa sababta inta badan dadka Swiss ay ku nool yihiin magaalooyinka iyo magaalooyinka waqooyiga. [[Buuraha Jura]] waxay ku yaalaan waqooyi-galbeed ee Iswisarland.
===Magaalooyinka===
[[File:Distrib citta svizzera.png|thumb|Magaalooyinka Iswisarland]]
#[[Zurich]]
#[[Geneva]]
#[[Basel]]
#[[Lausanne]]
#[[Bern]]
#[[Lucerne]]
#[[Winterthur]]
#[[St. Gallen]]
#[[Lugano]]
#[[Biel/Bienne]]
#[[Thun]]
#[[Köniz]]
#[[La Chaux-de-Fonds]]
#[[Schaffhausen]]
#[[Fribourg (city)|Fribourg]]
#[[Vernier]]
#[[Chur]]
#[[Neuchâtel]]
#[[Uster]]
#[[Sion, Switzerland|Sion]]
==Dadweynaha==
[[Iswisarland]] waxaa ku nool 8.4 milyan oo qof.
Caadi ahaan dadka Iswisarland waxay ku hadlaan [[Af-Jarmal]].
==Dalxiiska==
[[Iswisarland]] waxay caan ku tahay [[shukulaat]]ada, [[farmaajo]], [[nidaamka bangiyada]], [[saacad]]aha iyo [[buur]]aha.
==Suugaanta==
Suugaanta [[Iswisarland]] waxay u qaybsantaa iyadoo loo eegayo luqadda la isticmaalo. Suugaanta Swiss-ka inteeda badan waxaa lagu qori jiray [[Af-Jarmal]] laga soo bilaabo 1291 ilaa 1798. [[Faransiis]]ku waxa uu caan ka noqday Bern iyo meelo kale qarnigii 18-aad erayo badan oo sidoo kale qaybaha Jarmalka lagaga hadlo ee Iswisarland waxa ay ka soo jeedaan Faransiiska oo aanay Jarmalku aqoon. Luqadda Talyaaniga iyo suugaanta Roomaanka-Laatiinka ayaa ku yar Iswisarland.
==Xubin==
*[[Qaramada Midoobay]]
==Wadanamha Degaan Iswisarland==
*'''{{Flag|Switzerland}}''' 8,998,998+
* {{Flag|Spain}} 86,000+
* {{Flag|Arab League}} 12,500+
* {{Flag|Poland}} 36,000+
* {{Flag|Egypt}} 4,000+
* {{Flag|Germany}} 309,000+
* {{Flag|USA}} 19,000+
[[File:Zuerich_Sunrise_Tower_1.jpg|thumb|right|396px|Flag|Switzerland]]
[[File:Мюсли_(cropped).jpg|thumb|right|397px|]]
[[File:Bahnhofshalle_Zuerich-2.jpg|thumb|right|398px|]]
[[File:Buendnerfleisch.jpg|thumb|right|399px|]]
[[Category:Iswisarland| ]]
==Sido kale fiiri==
* [[Faransiiska]]
* [[Jarmalka]]
* [[Iswiidhan]]
==Tixraac==
* [http://www.admin.ch/index.html?lang=en English homepage of the Federal Authorities of the Swiss Confederation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090504114919/http://www.admin.ch/index.html?lang=en |date=2009-05-04 }}
* [http://www.admin.ch/dokumentation/00104/index.html?lang=en The Swiss Confederation: A Brief Guide] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090218050453/http://www.admin.ch/dokumentation/00104/index.html?lang=en |date=2009-02-18 }}
* [http://www.swissorama.org/photo-gallery.html Pictures from Switzerland] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070313182656/http://www.swissorama.org/photo-gallery.html |date=2007-03-13 }}
{{authority control}}
[[Category:Switzerland| ]]
[[Category:German-speaking countries]]
[[Category:French-speaking countries]]
[[Category:Italian-speaking countries]]
[[Category:Federations]]
m0ml1epqh1t1nk6oeykdxs76futcujs
238493
238492
2022-07-21T22:16:38Z
74.12.157.67
/* Xubin */
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|46|50|00|N|8|20|00|E|region:CH_type:country_scale:2000000|display=title}}
{{Dalalka
|native_name = Iswisarland<br />''Schweizerische Eidgenossenschaft (de)''
|conventional_long_name = Confederaziun svizra (af-romansh)
|common_name = Iswisarland
|qaaradda = [[Yurub]]
|sawir_calan = Flag_of_Switzerland (Pantone).svg
|sawir_qaran = Coat_of_Arms_of_Switzerland (Pantone).svg
|image_map = Europe-Switzerland.svg
|astaan_calan = [[Schweizerpsalm]](Af jarmal)
|caasimadda = [[Bern]]
|luuqadaha = [[Af-Jarmal|Af-jarmal]],[[Af-Faransiis]],[[Af-Taliyaani]],[[Af-Romani]]
|caasimada = [[Bern]]
|Dawladda = Midowga Iswisarland
|darajo_hogaamiye1 = xukumad federaalka chancelor
|Madaxweyne]] =
|darajo_hogaamiye2 =
|magac_hogaamiye1 = Corina Casanova
|magac_hogaamiye2 =
|sovereignty_type = '''la abaabulay'''
|sovereignty_note =
|established_event1 = Taariikhda
|established_date1 = [[1291]]
|area = 41,285 km2
|areami² = 15,940
|biyo = 4.2
|population_estimate = 8,306,185<sup>2</sup>
|population_estimate_year = 2015
|lacagta = Swiss Franc
|wakhti = (UTC+1 ama 2)
|furaha_debedda = 41
|footnote1 =
}}
[[Iswisarland]] (Af-Jarmal: Schweiz; Af-Faransiis: Suisse; Af-Talyaani: Svizzera; Af-Romansh: Svizra; Af-Jarmal Swiss: Schwiz) waa waddan yar marka la barbar dhigo [[Galbeedka Yurub]]. Magaca rasmiga ah ee Iswisarland waa ''Confoederation Helvetica''. Kani waa Laatiinka oo inta badan lama isticmaalo marka laga reebo dukumentiyada kantoonka. Iswiiska waa isbahaysi ay ku mideysan yihiin xitaa kuwa yaryar, kuwaas oo ah 26 kantoonka.
==Juqraafiga==
Bedka [[Iswisarland]] waa 41,285 km². Konfedereeshinku wuxuu u qaybsan yahay 23 gobol oo buuxa oo loo yaqaan gobollo. Dhammaan 26-ka gobol waa: [[Aargau]], [[Appenzell Innerrhoden]], [[Appenzell Ausserrhoden]], [[Basel-Stadt]], [[Basel-Land]], [[Berne]], [[Fribourg]], [[Geneva]], [[Glarus]], [[Graubünden]], [[Jura]], [[Lucerne]], [[Neuchâtel]], [[Nidwalden]], [[Obwalden]], [[Schaffhausen]], [[Sohurnz]], [[Galotwyz]], [[Thurgau]], [[Ticino]], [[Uri]], [[Valais]], [[Vaud]], [[Zug]], iyo [[Zürich]].
Buuraha ayaa aad ugu dheer bartamaha iyo koonfurta Iswisarland. Qiyaastii 60% Iswisarland waxay ku yaalaan aagga Alps. Kaliya dad yar ayaa halkan ku nool. Buurta ugu sarreysa waa [[Dufour Peak]] oo dhererkeedu yahay 4,634 m.
Qaar badan oo ka mid ah buuraha ayaa leh baraf sanadka oo dhan. Barafkan waxaa lagu magacaabaa [[glesiyaar]]. Wabiyada Rhine, Rhône, iyo wabiyo kale oo badan ayaa ka bilaabma buuraha Iswisarland.
Iswisarland waxaa ku yaal harooyin badan. Harooyinka ugu waaweyn dhamaantood waa waqooyi iyo galbeed: [[Harada Geneva]] (Lac Léman), [[Harada Zürich]], [[Harada Neuchâtel]] iyo [[Harada Constance]] (Bodensee).
Buuraha ku yaal waqooyiga Iswisarland way yar yihiin oo way yar yihiin. Taasi waa sababta inta badan dadka Swiss ay ku nool yihiin magaalooyinka iyo magaalooyinka waqooyiga. [[Buuraha Jura]] waxay ku yaalaan waqooyi-galbeed ee Iswisarland.
===Magaalooyinka===
[[File:Distrib citta svizzera.png|thumb|Magaalooyinka Iswisarland]]
#[[Zurich]]
#[[Geneva]]
#[[Basel]]
#[[Lausanne]]
#[[Bern]]
#[[Lucerne]]
#[[Winterthur]]
#[[St. Gallen]]
#[[Lugano]]
#[[Biel/Bienne]]
#[[Thun]]
#[[Köniz]]
#[[La Chaux-de-Fonds]]
#[[Schaffhausen]]
#[[Fribourg (city)|Fribourg]]
#[[Vernier]]
#[[Chur]]
#[[Neuchâtel]]
#[[Uster]]
#[[Sion, Switzerland|Sion]]
==Dadweynaha==
[[Iswisarland]] waxaa ku nool 8.4 milyan oo qof.
Caadi ahaan dadka Iswisarland waxay ku hadlaan [[Af-Jarmal]].
==Dalxiiska==
[[Iswisarland]] waxay caan ku tahay [[shukulaat]]ada, [[farmaajo]], [[nidaamka bangiyada]], [[saacad]]aha iyo [[buur]]aha.
==Suugaanta==
Suugaanta [[Iswisarland]] waxay u qaybsantaa iyadoo loo eegayo luqadda la isticmaalo. Suugaanta Swiss-ka inteeda badan waxaa lagu qori jiray [[Af-Jarmal]] laga soo bilaabo 1291 ilaa 1798. [[Faransiis]]ku waxa uu caan ka noqday Bern iyo meelo kale qarnigii 18-aad erayo badan oo sidoo kale qaybaha Jarmalka lagaga hadlo ee Iswisarland waxa ay ka soo jeedaan Faransiiska oo aanay Jarmalku aqoon. Luqadda Talyaaniga iyo suugaanta Roomaanka-Laatiinka ayaa ku yar Iswisarland.
==Xubin==
* [[IMF]] *
* [[Bankiga Aduunka]] * *
* [[Qaramada Midoobay]]* * *
==Wadanamha Degaan Iswisarland==
*'''{{Flag|Switzerland}}''' 8,998,998+
* {{Flag|Spain}} 86,000+
* {{Flag|Arab League}} 12,500+
* {{Flag|Poland}} 36,000+
* {{Flag|Egypt}} 4,000+
* {{Flag|Germany}} 309,000+
* {{Flag|USA}} 19,000+
[[File:Zuerich_Sunrise_Tower_1.jpg|thumb|right|396px|Flag|Switzerland]]
[[File:Мюсли_(cropped).jpg|thumb|right|397px|]]
[[File:Bahnhofshalle_Zuerich-2.jpg|thumb|right|398px|]]
[[File:Buendnerfleisch.jpg|thumb|right|399px|]]
[[Category:Iswisarland| ]]
==Sido kale fiiri==
* [[Faransiiska]]
* [[Jarmalka]]
* [[Iswiidhan]]
==Tixraac==
* [http://www.admin.ch/index.html?lang=en English homepage of the Federal Authorities of the Swiss Confederation] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090504114919/http://www.admin.ch/index.html?lang=en |date=2009-05-04 }}
* [http://www.admin.ch/dokumentation/00104/index.html?lang=en The Swiss Confederation: A Brief Guide] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20090218050453/http://www.admin.ch/dokumentation/00104/index.html?lang=en |date=2009-02-18 }}
* [http://www.swissorama.org/photo-gallery.html Pictures from Switzerland] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070313182656/http://www.swissorama.org/photo-gallery.html |date=2007-03-13 }}
{{authority control}}
[[Category:Switzerland| ]]
[[Category:German-speaking countries]]
[[Category:French-speaking countries]]
[[Category:Italian-speaking countries]]
[[Category:Federations]]
o83rnwpkiaua5sjsui72lcxx0h4y75h
Northern Cape Province
0
3698
238455
238064
2022-07-21T13:10:21Z
YiFeiBot
10346
بوت: ترحيل 1 وصلة إنترويكي, موجودة الآن في [[d:|ويكي بيانات]] على [[d:q132418]]
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|30|S|22|E|region:ZA_type:adm1st_dim:980km|display=title}}
[[File:SouthAfricaNorthernCape.png|thumb|right|300px]]
'''Northern Cape Province''', [[Koonfur Afrika]].
Waqooyiga Cape (Afrikaanka: Noord-Kaap, Tswana: Kapa Bokone; Xhosa: uMntla-Koloni) waa gobolka ugu weeyn ee degaanka Koonfur Afrika. Waxaa la abuuray 1994 markii gobolka Cape Cape la kala qaybiyay. Magaaladu waa Kimberley. Waxaa ka mid ah Kalahari Gemsbok National Park, oo ka mid ah Seeraha Kgalagadi Transfrontier Park, oo ah goob caalami ah oo lala wadaago Botswana. Waxa kale oo ka mid ah Augrabies Falls iyo gobollada dhirta alamarka ee Kimberley iyo Alexander Bay. Gobolka Namaqualand ee galbeedka ayaa caan ku ah Namaqualand daisies. Magaalooyinka koonfureed ee De Aar iyo Colesberg, oo ku yaal Great Karoo, ayaa ah kuwa ugu weyn ee gaadiidka u dhexeeya Johannesburg, Cape Town iyo Port Elizabeth. Waqooyi-bari, Kuruman waxaa loo yaqaana saldhiga idaacada iyo sidoo kale guga sanesiga, Eye ee Kuruman. Webiga Orange wuxuu u dhexeeyaa gobolka, isaga oo xuduud u leh xudduudaha gobolka oo ku yaal koonfur-bari iyo Namibiya ilaa galbeed. Wabiga sidoo kale waxaa loo isticmaalaa in lagu waraabiyo beero canab ah oo badan oo ku yaal gobolka xeebta ee u dhow Upington.
Dadka ku hadla afafka Afrika waxay ka kooban yihiin boqollaal ka sareeya dadka ku nool Waqooyiga Gabban marka loo eego gobol kasta oo kale. Afarta afrika ee waqooyiga Waqooyiga Afrika waa Afrikaans, Tswana, Xhosa, iyo Ingiriisi. Dadka laga tirada badan yahay waxay ku hadlaan luqadaha kale ee rasmiga ah ee Koonfurta Afrika, iyo dad yar oo ku hadla luqadaha asalka ah sida Nama iyo Khwe.
Xogta gobolka, Sa ǁa .aμsi 'uμsi ("Waxaan aadi karnaa nolol ka wanaagsan"), waxay ku taal luqadda Nuuru ee Naqniin (ǂKhomani). Waxaa la siiyay 1997 kii by mid ka mid ah afafka ugu dambeeya ee luuqada, Ms. Elsie Vaalbooi ee Rietfontein, oo tan iyo markii uu dhintay. Waxay ahayd markii ugu horeysay ee rasmiga ah ee koonfurta Afrika ku taala luqadda Khoisan. Kadib, Koofur Afrika oo ah shuruuc qarameed, oo ah! KE e | xarra ǁke, waxaa laga soo qaatay afarta waqooyiga Cape.
=Akhriska sii wad=
* [http://www.northern-cape.gov.za/ http://www.northern-cape.gov.za/]
[[Category:Koonfur Afrika| ]]
6wdyozd3niijblwoyanrrm8xkcj5i3u
Jad
0
3713
238456
237040
2022-07-21T13:50:01Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''جمهورية تشاد (ar)<br />Jamhuuriyadda Jad (so)<br />République du Tchad (fr)<br />Republic of Chad (en)''
|conventional_long_name =
|common_name = Jad
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of Chad.svg
|sawir_qaran = Coat of arms of Chad.svg
|astaan_calan =
|image_map = LocationChad.svg
|caasimada = [[N'Djamena]]
|luuqadaha = [[Af-Faransiis|Faransiis]], Carabi
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = Idiris Debi
|magac_hogaamiye2 = Madaxweyne
|magac_hogaamiye1 = Albert Pahimi Padacké
|magac_hogaamiye2 = Ra'isul Wsaare
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Bed = 1,284,000 km2
|Bed mi² = 495,753 sq mi
|biyo (%) = 1.9
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = CFA franc
|wakhti = +1
|furaha_debeda = 235
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:Tchad carte.gif|right|thumb|290px|Tchad]]
'''Jad''' waa wadan oo kuyaala [[Afrika|qaarada afrika]], waxaa bari ka xiga suudaan woqooyi liibiya, galbeed niger iyo nigeria, koonfur cameron iyo central africa, waxaa koonfur galbeed ka saaran laakta tchad. caasimada wadanka waa ndjamena, 1.284,000 kilomitir kilomitir (496,000 sq mi), Chad waa waddanka 22aad ee ugu weyn dunida. Wax yar ayey ka yar tahay Peru oo waxoogaa ka badan tan Koonfur Afrika ah Chad wuxuu ku yaallaa waqooyiga dhexe ee Afrika, oo u dhaxeeya waddooyinka u dhaxeeya dhulalka 7 ° iyo 24 ° N, iyo 13 ° iyo 24 ° E.
Sawiradan astronaut ayaa ka muuqda mid ka mid ah tobankii ugu badnaa oo ah harooyin biyo ah oo badan oo ku yaala xeebta Ounianga ee ku yaala wadnaha xeebta Sahara ee waqooyiga bari ee Chad.
Chad waxa uu ku xiran yahay Waqooyiga Liibiya, oo ah bariga Sudan, oo galbeed ka soo jeeda Niger, Nigeria iyo Cameroon, iyo koonfurta dalka Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika. Caasimadda waddanku waa 1,060 kilomitir (660 mi) oo ka soo jeeda dekedda ugu dhow, Douala, Cameroon. Sababtoo ah masaafadaas oo ka timid badda iyo cimilada ugu badan ee cawska, dalka Chad waxaa mararka qaarkood loogu yeeraa "Dhimashada wadnaha Africa".
Qaab-dhismeedka jirka ee ugu weyn waa wabiyaal ballaaran oo ku yaal waqooyiga iyo bariga ee xeebaha Ennedi Plateau iyo Mountain Tibs, oo ay ka mid yihiin Emi Koussi, Volcano aan wali lahayn oo gaadhaya 3,414 mitir (11,201 ft) oo ka sarreysa heerka badda. Lake Chad, ka dib markii waddanku magaciisa la yidhaahdo (oo magaciisa laga soo qaado magaca kanuri ee "harada"), waa hadhaayada haro weyn oo haysa 330,000 oo kiilomitir oo isku wareeg ah (130,000 sq m) oo ka mid ah Chad Basin 7,000 oo sano ka hor. Inkasta oo qarnigii 21-aad uu daboolo 17,806 kilomitir oo isku-wareeg ah oo kaliya (6,875 sq m), goobteeduna waxay ku xiran tahay isbeddellada xilliyeed ee cimilada, harada waa qoyaanka labaad ee Afrika ugu weyn.
==Juqraafiga==
===Magaalooyinka===
Magaalooyinka ugu waaweyn Jad waa:
#[[N'Djamena]] - 704,200
#[[Moundou]] - 136,900
#[[Sarh]] - 100,100
#[[Abéché]] - 72,500
#[[Kélo]] - 41,500
#[[Koumra]] - 35,400
#[[Pala, Chad|Pala]] - 34,600
#[[Am Timan]] - 28,200
#[[Bongor]] - 27,100
#[[Mongo, Chad|Mongo]] - 27,100
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[Comesa]]
* [[Jaamacada Carabta]]
* [[Midowga Afrika]]
* [[Qaramada Midoobay]]
* [https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/1990766 “Standing Firm As One Flock” in Chad]
[[File:Ounianga_Lakes_from_ISS.jpg|thumb|right|290px]]
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
296keft11b8dnl7vie0z40vlzqu3wtz
238457
238456
2022-07-21T13:50:51Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''جمهورية تشاد (ar)<br />Jamhuuriyadda Jad (so)<br />République du Tchad (fr)<br />Republic of Chad (en)''
|conventional_long_name =
|common_name = Jad
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of Chad.svg
|sawir_qaran = Coat of arms of Chad.svg
|astaan_calan =
|image_map = LocationChad.svg
|caasimada = [[N'Djamena]]
|luuqadaha = [[Af-Faransiis|Faransiis]], Carabi
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = Idiris Debi
|magac_hogaamiye2 = Madaxweyne
|magac_hogaamiye1 = Albert Pahimi Padacké
|magac_hogaamiye2 = Ra'isul Wsaare
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Bed = 1,284,000 km2
|Bed mi² = 495,753 sq mi
|biyo (%) = 1.9
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = CFA franc
|wakhti = +1
|furaha_debeda = 235
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:Tchad carte.gif|right|thumb|290px|Tchad]]
'''Jad''' waa wadan oo kuyaala [[Afrika|qaarada afrika]], waxaa bari ka xiga suudaan woqooyi liibiya, galbeed niger iyo nigeria, koonfur cameron iyo central africa, waxaa koonfur galbeed ka saaran laakta tchad. caasimada wadanka waa ndjamena, 1.284,000 kilomitir kilomitir (496,000 sq mi), Chad waa waddanka 22aad ee ugu weyn dunida. Wax yar ayey ka yar tahay Peru oo waxoogaa ka badan tan Koonfur Afrika ah Chad wuxuu ku yaallaa waqooyiga dhexe ee Afrika, oo u dhaxeeya waddooyinka u dhaxeeya dhulalka 7 ° iyo 24 ° N, iyo 13 ° iyo 24 ° E.
Sawiradan astronaut ayaa ka muuqda mid ka mid ah tobankii ugu badnaa oo ah harooyin biyo ah oo badan oo ku yaala xeebta Ounianga ee ku yaala wadnaha xeebta Sahara ee waqooyiga bari ee Chad.
Chad waxa uu ku xiran yahay Waqooyiga Liibiya, oo ah bariga Sudan, oo galbeed ka soo jeeda Niger, Nigeria iyo Cameroon, iyo koonfurta dalka Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika. Caasimadda waddanku waa 1,060 kilomitir (660 mi) oo ka soo jeeda dekedda ugu dhow, Douala, Cameroon. Sababtoo ah masaafadaas oo ka timid badda iyo cimilada ugu badan ee cawska, dalka Chad waxaa mararka qaarkood loogu yeeraa "Dhimashada wadnaha Africa".
Qaab-dhismeedka jirka ee ugu weyn waa wabiyaal ballaaran oo ku yaal waqooyiga iyo bariga ee xeebaha Ennedi Plateau iyo Mountain Tibs, oo ay ka mid yihiin Emi Koussi, Volcano aan wali lahayn oo gaadhaya 3,414 mitir (11,201 ft) oo ka sarreysa heerka badda. Lake Chad, ka dib markii waddanku magaciisa la yidhaahdo (oo magaciisa laga soo qaado magaca kanuri ee "harada"), waa hadhaayada haro weyn oo haysa 330,000 oo kiilomitir oo isku wareeg ah (130,000 sq m) oo ka mid ah Chad Basin 7,000 oo sano ka hor. Inkasta oo qarnigii 21-aad uu daboolo 17,806 kilomitir oo isku-wareeg ah oo kaliya (6,875 sq m), goobteeduna waxay ku xiran tahay isbeddellada xilliyeed ee cimilada, harada waa qoyaanka labaad ee Afrika ugu weyn.
==Juqraafiga==
===Magaalooyinka===
Magaalooyinka ugu waaweyn Jad waa:
#[[N'Djamena]] - 704,200
#[[Moundou]] - 136,900
#[[Sarh]] - 100,100
#[[Abéché]] - 72,500
#[[Kélo]] - 41,500
#[[Koumra]] - 35,400
#[[Pala, Chad|Pala]] - 34,600
#[[Am Timan]] - 28,200
#[[Bongor]] - 27,100
#[[Mongo, Chad|Mongo]] - 27,100
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[Comesa]]
* [[Jaamacada Carabta]]
* [[Midowga Afrika]]
* [[Qaramada Midoobay]]
* [https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/1990766 “Standing Firm As One Flock” in Chad]
[[File:Ounianga_Lakes_from_ISS.jpg|thumb|right|290px]]
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
4fbwc0wdpp65a7ffj7dvb8b5z9k51ta
238458
238457
2022-07-21T13:51:05Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''جمهورية تشاد (ar)<br />Jamhuuriyadda Jad (so)<br />République du Tchad (fr)<br />Republic of Chad (en)''
|conventional_long_name =
|common_name = Jad
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of Chad.svg
|sawir_qaran = Coat of arms of Chad.svg
|astaan_calan =
|image_map = LocationChad.svg
|caasimada = [[N'Djamena]]
|luuqadaha = [[Af-Faransiis|Faransiis]], Carabi
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = Idiris Debi
|magac_hogaamiye2 = Madaxweyne
|magac_hogaamiye1 = Albert Pahimi Padacké
|magac_hogaamiye2 = Ra'isul Wsaare
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Bed = 1,284,000 km2
|Bed mi² = 495,753 sq mi
|biyo (%) = 1.9
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = CFA franc
|wakhti = +1
|furaha_debeda = 235
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:Tchad carte.gif|right|thumb|290px|Tchad]]
'''Jad''' waa wadan oo kuyaala [[Afrika|qaarada afrika]], waxaa bari ka xiga suudaan woqooyi liibiya, galbeed niger iyo nigeria, koonfur cameron iyo central africa, waxaa koonfur galbeed ka saaran laakta tchad. caasimada wadanka waa ndjamena, 1.284,000 kilomitir kilomitir (496,000 sq mi), Chad waa waddanka 22aad ee ugu weyn dunida. Wax yar ayey ka yar tahay Peru oo waxoogaa ka badan tan Koonfur Afrika ah Chad wuxuu ku yaallaa waqooyiga dhexe ee Afrika, oo u dhaxeeya waddooyinka u dhaxeeya dhulalka 7 ° iyo 24 ° N, iyo 13 ° iyo 24 ° E.
Sawiradan astronaut ayaa ka muuqda mid ka mid ah tobankii ugu badnaa oo ah harooyin biyo ah oo badan oo ku yaala xeebta Ounianga ee ku yaala wadnaha xeebta Sahara ee waqooyiga bari ee Chad.
Chad waxa uu ku xiran yahay Waqooyiga Liibiya, oo ah bariga Sudan, oo galbeed ka soo jeeda Niger, Nigeria iyo Cameroon, iyo koonfurta dalka Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika. Caasimadda waddanku waa 1,060 kilomitir (660 mi) oo ka soo jeeda dekedda ugu dhow, Douala, Cameroon. Sababtoo ah masaafadaas oo ka timid badda iyo cimilada ugu badan ee cawska, dalka Chad waxaa mararka qaarkood loogu yeeraa "Dhimashada wadnaha Africa".
Qaab-dhismeedka jirka ee ugu weyn waa wabiyaal ballaaran oo ku yaal waqooyiga iyo bariga ee xeebaha Ennedi Plateau iyo Mountain Tibs, oo ay ka mid yihiin Emi Koussi, Volcano aan wali lahayn oo gaadhaya 3,414 mitir (11,201 ft) oo ka sarreysa heerka badda. Lake Chad, ka dib markii waddanku magaciisa la yidhaahdo (oo magaciisa laga soo qaado magaca kanuri ee "harada"), waa hadhaayada haro weyn oo haysa 330,000 oo kiilomitir oo isku wareeg ah (130,000 sq m) oo ka mid ah Chad Basin 7,000 oo sano ka hor. Inkasta oo qarnigii 21-aad uu daboolo 17,806 kilomitir oo isku-wareeg ah oo kaliya (6,875 sq m), goobteeduna waxay ku xiran tahay isbeddellada xilliyeed ee cimilada, harada waa qoyaanka labaad ee Afrika ugu weyn.
==Juqraafiga==
===Magaalooyinka===
Magaalooyinka ugu waaweyn Jad waa:
#[[N'Djamena]] - 704,200
#[[Moundou]] - 136,900
#[[Sarh]] - 100,100
#[[Abéché]] - 72,500
#[[Kélo]] - 41,500
#[[Koumra]] - 35,400
#[[Pala, Chad|Pala]] - 34,600
#[[Am Timan]] - 28,200
#[[Bongor]] - 27,100
#[[Mongo, Chad|Mongo]] - 27,100
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[Comesa]]
* [[Jaamacada Carabta]]
* [[Midowga Afrika]]
* [[Qaramada Midoobay]]
* [https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/1990766 “Standing Firm As One Flock” in Chad]
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
oxe4bpq92u1ybe56vgicm5etkccdeog
238459
238458
2022-07-21T13:52:33Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''جمهورية تشاد (ar)<br />Jamhuuriyadda Jad (so)<br />République du Tchad (fr)<br />Republic of Chad (en)''
|conventional_long_name =
|common_name = Jad
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of Chad.svg
|sawir_qaran = Coat of arms of Chad.svg
|astaan_calan =
|image_map = LocationChad.svg
|caasimada = [[N'Djamena]]
|luuqadaha = [[Af-Faransiis|Faransiis]], Carabi
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = Idiris Debi
|magac_hogaamiye2 = Madaxweyne
|magac_hogaamiye1 = Albert Pahimi Padacké
|magac_hogaamiye2 = Ra'isul Wsaare
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Bed = 1,284,000 km2
|Bed mi² = 495,753 sq mi
|biyo (%) = 1.9
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = CFA franc
|wakhti = +1
|furaha_debeda = 235
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:Tchad carte.gif|right|thumb|290px|Tchad]]
'''Jad''' waa wadan oo kuyaala [[Afrika|qaarada afrika]], waxaa bari ka xiga suudaan woqooyi liibiya, galbeed niger iyo nigeria, koonfur cameron iyo central africa, waxaa koonfur galbeed ka saaran laakta tchad. caasimada wadanka waa ndjamena, 1.284,000 kilomitir kilomitir (496,000 sq mi), Chad waa waddanka 22aad ee ugu weyn dunida. Wax yar ayey ka yar tahay Peru oo waxoogaa ka badan tan Koonfur Afrika ah Chad wuxuu ku yaallaa waqooyiga dhexe ee Afrika, oo u dhaxeeya waddooyinka u dhaxeeya dhulalka 7 ° iyo 24 ° N, iyo 13 ° iyo 24 ° E.
Sawiradan astronaut ayaa ka muuqda mid ka mid ah tobankii ugu badnaa oo ah harooyin biyo ah oo badan oo ku yaala xeebta Ounianga ee ku yaala wadnaha xeebta Sahara ee waqooyiga bari ee Chad.
Chad waxa uu ku xiran yahay Waqooyiga Liibiya, oo ah bariga Sudan, oo galbeed ka soo jeeda [[Nayjar]], [[Najeeriya]] iyo [[Kameroon]], iyo koonfurta dalka Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika. Caasimadda waddanku waa 1,060 kilomitir (660 mi) oo ka soo jeeda dekedda ugu dhow, Douala, Cameroon. Sababtoo ah masaafadaas oo ka timid badda iyo cimilada ugu badan ee cawska, dalka Chad waxaa mararka qaarkood loogu yeeraa "[[Dhimashada wadnaha Afrika]]".
Qaab-dhismeedka jirka ee ugu weyn waa wabiyaal ballaaran oo ku yaal waqooyiga iyo bariga ee xeebaha Ennedi Plateau iyo Mountain Tibs, oo ay ka mid yihiin Emi Koussi, Volcano aan wali lahayn oo gaadhaya 3,414 mitir (11,201 ft) oo ka sarreysa heerka badda. Harada Jad, ka dib markii waddanku magaciisa la yidhaahdo (oo magaciisa laga soo qaado magaca kanuri ee "harada"), waa hadhaayada haro weyn oo haysa 330,000 oo kiilomitir oo isku wareeg ah (130,000 sq m) oo ka mid ah Chad Basin 7,000 oo sano ka hor. Inkasta oo qarnigii 21-aad uu daboolo 17,806 kilomitir oo isku-wareeg ah oo kaliya (6,875 sq m), goobteeduna waxay ku xiran tahay isbeddellada xilliyeed ee cimilada, harada waa qoyaanka labaad ee [[Afrika]] ugu weyn.
[[File:Ounianga_Lakes_from_ISS.jpg|thumb|right|290px]]
==Juqraafiga==
===Magaalooyinka===
Magaalooyinka ugu waaweyn Jad waa:
#[[N'Djamena]] - 704,200
#[[Moundou]] - 136,900
#[[Sarh]] - 100,100
#[[Abéché]] - 72,500
#[[Kélo]] - 41,500
#[[Koumra]] - 35,400
#[[Pala, Chad|Pala]] - 34,600
#[[Am Timan]] - 28,200
#[[Bongor]] - 27,100
#[[Mongo, Chad|Mongo]] - 27,100
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[Comesa]]
* [[Jaamacada Carabta]]
* [[Midowga Afrika]]
* [[Qaramada Midoobay]]
* [https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/1990766 “Standing Firm As One Flock” in Chad]
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
ky9o0dkuoov2ktt04pwy7edjalpoquo
238460
238459
2022-07-21T13:53:02Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''جمهورية تشاد (ar)<br />Jamhuuriyadda Jad (so)<br />République du Tchad (fr)<br />Republic of Chad (en)''
|conventional_long_name =
|common_name = Jad
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of Chad.svg
|sawir_qaran = Coat of arms of Chad.svg
|astaan_calan =
|image_map = LocationChad.svg
|caasimada = [[N'Djamena]]
|luuqadaha = [[Af-Faransiis|Faransiis]], Carabi
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = Idiris Debi
|magac_hogaamiye2 = Madaxweyne
|magac_hogaamiye1 = Albert Pahimi Padacké
|magac_hogaamiye2 = Ra'isul Wsaare
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Bed = 1,284,000 km2
|Bed mi² = 495,753 sq mi
|biyo (%) = 1.9
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = CFA franc
|wakhti = +1
|furaha_debeda = 235
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:Tchad carte.gif|right|thumb|290px|Tchad]]
'''Jad''' waa wadan oo kuyaala [[Afrika|qaarada afrika]], waxaa bari ka xiga suudaan woqooyi liibiya, galbeed niger iyo nigeria, koonfur cameron iyo central africa, waxaa koonfur galbeed ka saaran laakta tchad. caasimada wadanka waa ndjamena, 1.284,000 kilomitir kilomitir (496,000 sq mi), Chad waa waddanka 22aad ee ugu weyn dunida. Wax yar ayey ka yar tahay Peru oo waxoogaa ka badan tan Koonfur Afrika ah Chad wuxuu ku yaallaa waqooyiga dhexe ee Afrika, oo u dhaxeeya waddooyinka u dhaxeeya dhulalka 7 ° iyo 24 ° N, iyo 13 ° iyo 24 ° E.
Sawiradan astronaut ayaa ka muuqda mid ka mid ah tobankii ugu badnaa oo ah harooyin biyo ah oo badan oo ku yaala xeebta Ounianga ee ku yaala wadnaha xeebta Sahara ee waqooyiga bari ee Chad.
Chad waxa uu ku xiran yahay Waqooyiga Liibiya, oo ah bariga Sudan, oo galbeed ka soo jeeda [[Nayjar]], [[Najeeriya]] iyo [[Kameroon]], iyo koonfurta dalka Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika. Caasimadda waddanku waa 1,060 kilomitir (660 mi) oo ka soo jeeda dekedda ugu dhow, Douala, Cameroon. Sababtoo ah masaafadaas oo ka timid badda iyo cimilada ugu badan ee cawska, dalka Chad waxaa mararka qaarkood loogu yeeraa "[[Dhimashada wadnaha Afrika]]".
Qaab-dhismeedka jirka ee ugu weyn waa wabiyaal ballaaran oo ku yaal waqooyiga iyo bariga ee xeebaha Ennedi Plateau iyo Mountain Tibs, oo ay ka mid yihiin Emi Koussi, Volcano aan wali lahayn oo gaadhaya 3,414 mitir (11,201 ft) oo ka sarreysa heerka badda. Harada Jad, ka dib markii waddanku magaciisa la yidhaahdo (oo magaciisa laga soo qaado magaca kanuri ee "harada"), waa hadhaayada haro weyn oo haysa 330,000 oo kiilomitir oo isku wareeg ah (130,000 sq m) oo ka mid ah Chad Basin 7,000 oo sano ka hor. Inkasta oo qarnigii 21-aad uu daboolo 17,806 kilomitir oo isku-wareeg ah oo kaliya (6,875 sq m), goobteeduna waxay ku xiran tahay isbeddellada xilliyeed ee cimilada, harada waa qoyaanka labaad ee [[Afrika]] ugu weyn.
[[File:Ounianga_Lakes_from_ISS.jpg|thumb|right|290px]]
==Juqraafiga==
===Magaalooyinka===
Magaalooyinka ugu waaweyn Jad waa:
#[[N'Djamena]] - 704,200
#[[Moundou]] - 136,900
#[[Sarh]] - 100,100
#[[Abéché]] - 72,500
#[[Kélo]] - 41,500
#[[Koumra]] - 35,400
#[[Pala, Chad|Pala]] - 34,600
#[[Am Timan]] - 28,200
#[[Bongor]] - 27,100
#[[Mongo, Chad|Mongo]] - 27,100
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[Comesa]]
* [[Jaamacada Carabta]]
* [[Midowga Afrika]]
* [[Qaramada Midoobay]]
==Tixraacyada==
* [https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/1990766 “Standing Firm As One Flock” in Chad]
{{stub}}
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
6y1y25e2r345k5n3m25w9dfdj8qalur
238461
238460
2022-07-21T13:55:03Z
EnsiklopediaXylon
31252
/* Juqraafiga */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''جمهورية تشاد (ar)<br />Jamhuuriyadda Jad (so)<br />République du Tchad (fr)<br />Republic of Chad (en)''
|conventional_long_name =
|common_name = Jad
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of Chad.svg
|sawir_qaran = Coat of arms of Chad.svg
|astaan_calan =
|image_map = LocationChad.svg
|caasimada = [[N'Djamena]]
|luuqadaha = [[Af-Faransiis|Faransiis]], Carabi
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = Idiris Debi
|magac_hogaamiye2 = Madaxweyne
|magac_hogaamiye1 = Albert Pahimi Padacké
|magac_hogaamiye2 = Ra'isul Wsaare
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Bed = 1,284,000 km2
|Bed mi² = 495,753 sq mi
|biyo (%) = 1.9
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = CFA franc
|wakhti = +1
|furaha_debeda = 235
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:Tchad carte.gif|right|thumb|290px|Tchad]]
'''Jad''' waa wadan oo kuyaala [[Afrika|qaarada afrika]], waxaa bari ka xiga suudaan woqooyi liibiya, galbeed niger iyo nigeria, koonfur cameron iyo central africa, waxaa koonfur galbeed ka saaran laakta tchad. caasimada wadanka waa ndjamena, 1.284,000 kilomitir kilomitir (496,000 sq mi), Chad waa waddanka 22aad ee ugu weyn dunida. Wax yar ayey ka yar tahay Peru oo waxoogaa ka badan tan Koonfur Afrika ah Chad wuxuu ku yaallaa waqooyiga dhexe ee Afrika, oo u dhaxeeya waddooyinka u dhaxeeya dhulalka 7 ° iyo 24 ° N, iyo 13 ° iyo 24 ° E.
Sawiradan astronaut ayaa ka muuqda mid ka mid ah tobankii ugu badnaa oo ah harooyin biyo ah oo badan oo ku yaala xeebta Ounianga ee ku yaala wadnaha xeebta Sahara ee waqooyiga bari ee Chad.
Chad waxa uu ku xiran yahay Waqooyiga Liibiya, oo ah bariga Sudan, oo galbeed ka soo jeeda [[Nayjar]], [[Najeeriya]] iyo [[Kameroon]], iyo koonfurta dalka Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika. Caasimadda waddanku waa 1,060 kilomitir (660 mi) oo ka soo jeeda dekedda ugu dhow, Douala, Cameroon. Sababtoo ah masaafadaas oo ka timid badda iyo cimilada ugu badan ee cawska, dalka Chad waxaa mararka qaarkood loogu yeeraa "[[Dhimashada wadnaha Afrika]]".
Qaab-dhismeedka jirka ee ugu weyn waa wabiyaal ballaaran oo ku yaal waqooyiga iyo bariga ee xeebaha Ennedi Plateau iyo Mountain Tibs, oo ay ka mid yihiin Emi Koussi, Volcano aan wali lahayn oo gaadhaya 3,414 mitir (11,201 ft) oo ka sarreysa heerka badda. Harada Jad, ka dib markii waddanku magaciisa la yidhaahdo (oo magaciisa laga soo qaado magaca kanuri ee "harada"), waa hadhaayada haro weyn oo haysa 330,000 oo kiilomitir oo isku wareeg ah (130,000 sq m) oo ka mid ah Chad Basin 7,000 oo sano ka hor. Inkasta oo qarnigii 21-aad uu daboolo 17,806 kilomitir oo isku-wareeg ah oo kaliya (6,875 sq m), goobteeduna waxay ku xiran tahay isbeddellada xilliyeed ee cimilada, harada waa qoyaanka labaad ee [[Afrika]] ugu weyn.
[[File:Ounianga_Lakes_from_ISS.jpg|thumb|right|290px]]
==Juqraafiga==
===Magaalooyinka===
Magaalooyinka ugu waaweyn Jad waa:
#[[N'Djamena]] - 704,200
#[[Moundou]] - 136,900
#[[Sarh]] - 100,100
#[[Abéché]] - 72,500
#[[Kélo]] - 41,500
#[[Koumra]] - 35,400
#[[Pala, Chad|Pala]] - 34,600
#[[Am Timan]] - 28,200
#[[Bongor]] - 27,100
#[[Mongo, Chad|Mongo]] - 27,100
==Luqadaha==
Luuqadaha rasmiga ah ee Jad waa [[Carabi]] iyo [[Faransiiska]], laakiin in ka badan 100 luqadood iyo lahjado ayaa lagu hadlaa. Doorka muhiimka ah ee ganacsatada Carbeed iyo baayacmushtarka awgeed, Jad Carabiga waxa ay noqotay ''lingua franca'', luqad loogu talagalay in dhammaan la isticmaalo.
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[Comesa]]
* [[Jaamacada Carabta]]
* [[Midowga Afrika]]
* [[Qaramada Midoobay]]
==Tixraacyada==
* [https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/1990766 “Standing Firm As One Flock” in Chad]
{{stub}}
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
kh699k7ga31z6kz4nlhnq661frvqn5h
238462
238461
2022-07-21T13:57:12Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''جمهورية تشاد (ar)<br />Jamhuuriyadda Jad (so)<br />République du Tchad (fr)<br />Republic of Chad (en)''
|conventional_long_name =
|common_name = Jad
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of Chad.svg
|sawir_qaran = Coat of arms of Chad.svg
|astaan_calan =
|image_map = LocationChad.svg
|caasimada = [[N'Djamena]]
|luuqadaha = [[Af-Faransiis|Faransiis]], Carabi
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = Idiris Debi
|magac_hogaamiye2 = Madaxweyne
|magac_hogaamiye1 = Albert Pahimi Padacké
|magac_hogaamiye2 = Ra'isul Wsaare
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Bed = 1,284,000 km2
|Bed mi² = 495,753 sq mi
|biyo (%) = 1.9
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = CFA franc
|wakhti = +1
|furaha_debeda = 235
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:Tchad carte.gif|right|thumb|290px|Tchad]]
'''Jad''' waa wadan oo kuyaala [[Afrika|qaarada afrika]], waxaa bari ka xiga suudaan woqooyi [[Liibiya]], galbeed Niger iyo Nigeria, koonfur cameron iyo central africa, waxaa koonfur galbeed ka saaran Harada Jad. Caasimada wadanka waa [[N'Djamena]], 1.284,000 km² (496,000 sq mi), Jad waa waddanka 22aad ee ugu weyn dunida. Wax yar ayey ka yar tahay Peru oo waxoogaa ka badan tan [[Koonfur Afrika]] ah Chad wuxuu ku yaallaa waqooyiga dhexe ee Afrika, oo u dhaxeeya waddooyinka u dhaxeeya dhulalka 7 ° iyo 24 ° N, iyo 13 ° iyo 24 ° E.
Sawiradan astronot ayaa ka muuqda mid ka mid ah tobankii ugu badnaa oo ah harooyin biyo ah oo badan oo ku yaala xeebta Ounianga ee ku yaala wadnaha xeebta Sahara ee waqooyiga bari ee Chad.
Chad waxa uu ku xiran yahay Waqooyiga Liibiya, oo ah bariga Sudan, oo galbeed ka soo jeeda [[Nayjar]], [[Najeeriya]] iyo [[Kameroon]], iyo koonfurta dalka Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika. Caasimadda waddanku waa 1,060 kilomitir (660 mi) oo ka soo jeeda dekedda ugu dhow, Douala, Cameroon. Sababtoo ah masaafadaas oo ka timid badda iyo cimilada ugu badan ee cawska, dalka Chad waxaa mararka qaarkood loogu yeeraa "[[Dhimashada wadnaha Afrika]]".
Qaab-dhismeedka jirka ee ugu weyn waa wabiyaal ballaaran oo ku yaal waqooyiga iyo bariga ee xeebaha Ennedi Plateau iyo Mountain Tibs, oo ay ka mid yihiin Emi Koussi, Vulkaano aan wali lahayn oo gaadhaya 3,414 mitir (11,201 ft) oo ka sarreysa heerka badda. Harada Jad, ka dib markii waddanku magaciisa la yidhaahdo (oo magaciisa laga soo qaado magaca kanuri ee "[[harada]]"), waa hadhaayada haro weyn oo haysa 330,000 oo kiilomitir oo isku wareeg ah (130,000 sq m) oo ka mid ah Chad Basin 7,000 oo sano ka hor. Inkasta oo qarnigii 21-aad uu daboolo 17,806 kilomitir oo isku-wareeg ah oo kaliya (6,875 sq m), goobteeduna waxay ku xiran tahay isbeddellada xilliyeed ee cimilada, harada waa qoyaanka labaad ee [[Afrika]] ugu weyn.
[[File:Ounianga_Lakes_from_ISS.jpg|thumb|right|290px]]
==Juqraafiga==
===Magaalooyinka===
Magaalooyinka ugu waaweyn Jad waa:
#[[N'Djamena]] - 704,200
#[[Moundou]] - 136,900
#[[Sarh]] - 100,100
#[[Abéché]] - 72,500
#[[Kélo]] - 41,500
#[[Koumra]] - 35,400
#[[Pala, Chad|Pala]] - 34,600
#[[Am Timan]] - 28,200
#[[Bongor]] - 27,100
#[[Mongo, Chad|Mongo]] - 27,100
==Luqadaha==
Luuqadaha rasmiga ah ee Jad waa [[Carabi]] iyo [[Faransiiska]], laakiin in ka badan 100 luqadood iyo lahjado ayaa lagu hadlaa. Doorka muhiimka ah ee ganacsatada Carbeed iyo baayacmushtarka awgeed, Jad Carabiga waxa ay noqotay ''lingua franca'', luqad loogu talagalay in dhammaan la isticmaalo.
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[Comesa]]
* [[Jaamacada Carabta]]
* [[Midowga Afrika]]
* [[Qaramada Midoobay]]
==Tixraacyada==
* [https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/1990766 “Standing Firm As One Flock” in Chad]
{{stub}}
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
bzu4j3luicdah6gybftuu81bbggimcg
238463
238462
2022-07-21T13:59:09Z
EnsiklopediaXylon
31252
/* Luqadaha */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''جمهورية تشاد (ar)<br />Jamhuuriyadda Jad (so)<br />République du Tchad (fr)<br />Republic of Chad (en)''
|conventional_long_name =
|common_name = Jad
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of Chad.svg
|sawir_qaran = Coat of arms of Chad.svg
|astaan_calan =
|image_map = LocationChad.svg
|caasimada = [[N'Djamena]]
|luuqadaha = [[Af-Faransiis|Faransiis]], Carabi
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = Idiris Debi
|magac_hogaamiye2 = Madaxweyne
|magac_hogaamiye1 = Albert Pahimi Padacké
|magac_hogaamiye2 = Ra'isul Wsaare
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Bed = 1,284,000 km2
|Bed mi² = 495,753 sq mi
|biyo (%) = 1.9
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = CFA franc
|wakhti = +1
|furaha_debeda = 235
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:Tchad carte.gif|right|thumb|290px|Tchad]]
'''Jad''' waa wadan oo kuyaala [[Afrika|qaarada afrika]], waxaa bari ka xiga suudaan woqooyi [[Liibiya]], galbeed Niger iyo Nigeria, koonfur cameron iyo central africa, waxaa koonfur galbeed ka saaran Harada Jad. Caasimada wadanka waa [[N'Djamena]], 1.284,000 km² (496,000 sq mi), Jad waa waddanka 22aad ee ugu weyn dunida. Wax yar ayey ka yar tahay Peru oo waxoogaa ka badan tan [[Koonfur Afrika]] ah Chad wuxuu ku yaallaa waqooyiga dhexe ee Afrika, oo u dhaxeeya waddooyinka u dhaxeeya dhulalka 7 ° iyo 24 ° N, iyo 13 ° iyo 24 ° E.
Sawiradan astronot ayaa ka muuqda mid ka mid ah tobankii ugu badnaa oo ah harooyin biyo ah oo badan oo ku yaala xeebta Ounianga ee ku yaala wadnaha xeebta Sahara ee waqooyiga bari ee Chad.
Chad waxa uu ku xiran yahay Waqooyiga Liibiya, oo ah bariga Sudan, oo galbeed ka soo jeeda [[Nayjar]], [[Najeeriya]] iyo [[Kameroon]], iyo koonfurta dalka Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika. Caasimadda waddanku waa 1,060 kilomitir (660 mi) oo ka soo jeeda dekedda ugu dhow, Douala, Cameroon. Sababtoo ah masaafadaas oo ka timid badda iyo cimilada ugu badan ee cawska, dalka Chad waxaa mararka qaarkood loogu yeeraa "[[Dhimashada wadnaha Afrika]]".
Qaab-dhismeedka jirka ee ugu weyn waa wabiyaal ballaaran oo ku yaal waqooyiga iyo bariga ee xeebaha Ennedi Plateau iyo Mountain Tibs, oo ay ka mid yihiin Emi Koussi, Vulkaano aan wali lahayn oo gaadhaya 3,414 mitir (11,201 ft) oo ka sarreysa heerka badda. Harada Jad, ka dib markii waddanku magaciisa la yidhaahdo (oo magaciisa laga soo qaado magaca kanuri ee "[[harada]]"), waa hadhaayada haro weyn oo haysa 330,000 oo kiilomitir oo isku wareeg ah (130,000 sq m) oo ka mid ah Chad Basin 7,000 oo sano ka hor. Inkasta oo qarnigii 21-aad uu daboolo 17,806 kilomitir oo isku-wareeg ah oo kaliya (6,875 sq m), goobteeduna waxay ku xiran tahay isbeddellada xilliyeed ee cimilada, harada waa qoyaanka labaad ee [[Afrika]] ugu weyn.
[[File:Ounianga_Lakes_from_ISS.jpg|thumb|right|290px]]
==Juqraafiga==
===Magaalooyinka===
Magaalooyinka ugu waaweyn Jad waa:
#[[N'Djamena]] - 704,200
#[[Moundou]] - 136,900
#[[Sarh]] - 100,100
#[[Abéché]] - 72,500
#[[Kélo]] - 41,500
#[[Koumra]] - 35,400
#[[Pala, Chad|Pala]] - 34,600
#[[Am Timan]] - 28,200
#[[Bongor]] - 27,100
#[[Mongo, Chad|Mongo]] - 27,100
==Luqadaha==
Luuqadaha rasmiga ah ee Jad waa [[Carabi]] iyo [[Faransiiska]], laakiin in ka badan 100 luqadood iyo lahjado ayaa lagu hadlaa. Doorka muhiimka ah ee ganacsatada Carbeed iyo baayacmushtarka awgeed, Jad Carabiga waxa ay noqotay ''lingua franca'', luqad loogu talagalay in dhammaan la isticmaalo.
==Waxbarasho==
Dhigashada [[dugsiga hoose]] ayaa looga baahan yahay Jad, in kasta oo qiyaastii 50% carruurta ay dhigtaan dugsiga. Aqoonta dadka waaweyn waa 35% kaliya.
[[Jaamacadda N'Djamena]] waxay bixisaa waxbarasho sare.
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[Comesa]]
* [[Jaamacada Carabta]]
* [[Midowga Afrika]]
* [[Qaramada Midoobay]]
==Tixraacyada==
* [https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/1990766 “Standing Firm As One Flock” in Chad]
{{stub}}
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
2xboyezut7k4bmjwroixeti8gmyp6rx
238464
238463
2022-07-21T13:59:41Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''جمهورية تشاد (ar)<br />Jamhuuriyadda Jad (so)<br />République du Tchad (fr)<br />Republic of Chad (en)''
|conventional_long_name =
|common_name = Jad
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of Chad.svg
|sawir_qaran = Coat of arms of Chad.svg
|astaan_calan =
|image_map = LocationChad.svg
|caasimada = [[N'Djamena]]
|luuqadaha = [[Af-Faransiis|Faransiis]], Carabi
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = Idiris Debi
|magac_hogaamiye2 = Madaxweyne
|magac_hogaamiye1 = Albert Pahimi Padacké
|magac_hogaamiye2 = Ra'isul Wsaare
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Bed = 1,284,000 km2
|Bed mi² = 495,753 sq mi
|biyo (%) = 1.9
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = CFA franc
|wakhti = +1
|furaha_debeda = 235
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:Tchad carte.gif|right|thumb|290px|Tchad]]
'''Jad''' waa wadan oo kuyaala [[Afrika|qaarada afrika]], waxaa bari ka xiga suudaan woqooyi [[Liibiya]], galbeed Niger iyo Nigeria, koonfur cameron iyo central africa, waxaa koonfur galbeed ka saaran Harada Jad. Caasimada wadanka waa [[N'Djamena]], 1.284,000 km² (496,000 sq mi), Jad waa waddanka 22aad ee ugu weyn dunida. Wax yar ayey ka yar tahay Peru oo waxoogaa ka badan tan [[Koonfur Afrika]] ah Chad wuxuu ku yaallaa waqooyiga dhexe ee Afrika, oo u dhaxeeya waddooyinka u dhaxeeya dhulalka 7 ° iyo 24 ° N, iyo 13 ° iyo 24 ° E.
Sawiradan astronot ayaa ka muuqda mid ka mid ah tobankii ugu badnaa oo ah harooyin biyo ah oo badan oo ku yaala xeebta Ounianga ee ku yaala wadnaha xeebta Sahara ee waqooyiga bari ee Chad.
Chad waxa uu ku xiran yahay Waqooyiga Liibiya, oo ah bariga Sudan, oo galbeed ka soo jeeda [[Nayjar]], [[Najeeriya]] iyo [[Kameroon]], iyo koonfurta dalka Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika. Caasimadda waddanku waa 1,060 kilomitir (660 mi) oo ka soo jeeda dekedda ugu dhow, Douala, Cameroon. Sababtoo ah masaafadaas oo ka timid badda iyo cimilada ugu badan ee cawska, dalka Chad waxaa mararka qaarkood loogu yeeraa "[[Dhimashada wadnaha Afrika]]".
Qaab-dhismeedka jirka ee ugu weyn waa wabiyaal ballaaran oo ku yaal waqooyiga iyo bariga ee xeebaha Ennedi Plateau iyo Mountain Tibs, oo ay ka mid yihiin Emi Koussi, Vulkaano aan wali lahayn oo gaadhaya 3,414 mitir (11,201 ft) oo ka sarreysa heerka badda. Harada Jad, ka dib markii waddanku magaciisa la yidhaahdo (oo magaciisa laga soo qaado magaca kanuri ee "[[harada]]"), waa hadhaayada haro weyn oo haysa 330,000 oo kiilomitir oo isku wareeg ah (130,000 sq m) oo ka mid ah Chad Basin 7,000 oo sano ka hor. Inkasta oo qarnigii 21-aad uu daboolo 17,806 kilomitir oo isku-wareeg ah oo kaliya (6,875 sq m), goobteeduna waxay ku xiran tahay isbeddellada xilliyeed ee cimilada, harada waa qoyaanka labaad ee [[Afrika]] ugu weyn.
[[File:Ounianga_Lakes_from_ISS.jpg|thumb|right|290px]]
==Juqraafiga==
===Magaalooyinka===
Magaalooyinka ugu waaweyn Jad waa:
#[[N'Djamena]] - 704,200
#[[Moundou]] - 136,900
#[[Sarh]] - 100,100
#[[Abéché]] - 72,500
#[[Kélo]] - 41,500
#[[Koumra]] - 35,400
#[[Pala, Chad|Pala]] - 34,600
#[[Am Timan]] - 28,200
#[[Bongor]] - 27,100
#[[Mongo, Chad|Mongo]] - 27,100
==Luqadaha==
Luuqadaha rasmiga ah ee Jad waa [[Carabi]] iyo [[Faransiiska]], laakiin in ka badan 100 luqadood iyo lahjado ayaa lagu hadlaa. Doorka muhiimka ah ee ganacsatada Carbeed iyo baayacmushtarka awgeed, Jad Carabiga waxa ay noqotay ''lingua franca'', luqad loogu talagalay in dhammaan la isticmaalo.
==Waxbarasho==
Dhigashada [[dugsiga hoose]] ayaa looga baahan yahay Jad, in kasta oo qiyaastii 50% carruurta ay dhigtaan dugsiga. Aqoonta dadka waaweyn waa 35% kaliya.
[[Jaamacadda N'Djamena]] waxay bixisaa waxbarasho sare.
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[Comesa]]
* [[Jaamacada Carabta]]
* [[Midowga Afrika]]
* [[Qaramada Midoobay]]
==Tixraacyada==
* [https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/1990766 “Standing Firm As One Flock” in Chad]
*[https://web.archive.org/web/20161015120223/http://www.unicef.org/infobycountry/chad_statistics.html UNICEF]
{{stub}}
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
kh3qbrt5jnzh0nruo28bg8qr53ghnnp
238465
238464
2022-07-21T14:04:09Z
EnsiklopediaXylon
31252
/* Juqraafiga */
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''جمهورية تشاد (ar)<br />Jamhuuriyadda Jad (so)<br />République du Tchad (fr)<br />Republic of Chad (en)''
|conventional_long_name =
|common_name = Jad
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of Chad.svg
|sawir_qaran = Coat of arms of Chad.svg
|astaan_calan =
|image_map = LocationChad.svg
|caasimada = [[N'Djamena]]
|luuqadaha = [[Af-Faransiis|Faransiis]], Carabi
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = Idiris Debi
|magac_hogaamiye2 = Madaxweyne
|magac_hogaamiye1 = Albert Pahimi Padacké
|magac_hogaamiye2 = Ra'isul Wsaare
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Bed = 1,284,000 km2
|Bed mi² = 495,753 sq mi
|biyo (%) = 1.9
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = CFA franc
|wakhti = +1
|furaha_debeda = 235
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:Tchad carte.gif|right|thumb|290px|Tchad]]
'''Jad''' waa wadan oo kuyaala [[Afrika|qaarada afrika]], waxaa bari ka xiga suudaan woqooyi [[Liibiya]], galbeed Niger iyo Nigeria, koonfur cameron iyo central africa, waxaa koonfur galbeed ka saaran Harada Jad. Caasimada wadanka waa [[N'Djamena]], 1.284,000 km² (496,000 sq mi), Jad waa waddanka 22aad ee ugu weyn dunida. Wax yar ayey ka yar tahay Peru oo waxoogaa ka badan tan [[Koonfur Afrika]] ah Chad wuxuu ku yaallaa waqooyiga dhexe ee Afrika, oo u dhaxeeya waddooyinka u dhaxeeya dhulalka 7 ° iyo 24 ° N, iyo 13 ° iyo 24 ° E.
Sawiradan astronot ayaa ka muuqda mid ka mid ah tobankii ugu badnaa oo ah harooyin biyo ah oo badan oo ku yaala xeebta Ounianga ee ku yaala wadnaha xeebta Sahara ee waqooyiga bari ee Chad.
Chad waxa uu ku xiran yahay Waqooyiga Liibiya, oo ah bariga Sudan, oo galbeed ka soo jeeda [[Nayjar]], [[Najeeriya]] iyo [[Kameroon]], iyo koonfurta dalka Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika. Caasimadda waddanku waa 1,060 kilomitir (660 mi) oo ka soo jeeda dekedda ugu dhow, Douala, Cameroon. Sababtoo ah masaafadaas oo ka timid badda iyo cimilada ugu badan ee cawska, dalka Chad waxaa mararka qaarkood loogu yeeraa "[[Dhimashada wadnaha Afrika]]".
Qaab-dhismeedka jirka ee ugu weyn waa wabiyaal ballaaran oo ku yaal waqooyiga iyo bariga ee xeebaha Ennedi Plateau iyo Mountain Tibs, oo ay ka mid yihiin Emi Koussi, Vulkaano aan wali lahayn oo gaadhaya 3,414 mitir (11,201 ft) oo ka sarreysa heerka badda. Harada Jad, ka dib markii waddanku magaciisa la yidhaahdo (oo magaciisa laga soo qaado magaca kanuri ee "[[harada]]"), waa hadhaayada haro weyn oo haysa 330,000 oo kiilomitir oo isku wareeg ah (130,000 sq m) oo ka mid ah Chad Basin 7,000 oo sano ka hor. Inkasta oo qarnigii 21-aad uu daboolo 17,806 kilomitir oo isku-wareeg ah oo kaliya (6,875 sq m), goobteeduna waxay ku xiran tahay isbeddellada xilliyeed ee cimilada, harada waa qoyaanka labaad ee [[Afrika]] ugu weyn.
[[File:Ounianga_Lakes_from_ISS.jpg|thumb|right|290px]]
==Juqraafiga==
<section begin=table />
{| class="wikitable sortable"
! Tirada || Gobolka || Dadka<br>(2009) || Caasimada || Waaxyaha
|-
| 1 || [[Batha Region|Batha]] || align="right"|{{formatnum:488458}} || [[Ati, Chad|Ati]] || [[Batha Est]], [[Batha Ouest]], [[Fitri Department|Fitri]]
|-
| 22 || [[Chari-Baguirmi Region|Chari-Baguirmi]] || align="right"|{{formatnum:578425}} || [[Massenya]] || [[Baguirmi Department|Baguirmi]], [[Chari Department|Chari]], [[Loug Chari]]
|-
| 23 || [[Hadjer-Lamis Region|Hadjer-Lamis]] || align="right"|{{formatnum:566858}} || [[Massakory]] || [[Dababa]], [[Dagana Department, Chad|Dagana]] , [[Haraze Al Biar]]
|-
| 5 || [[Wadi Fira Region|Wadi Fira]] || align="right"|{{formatnum:508383}} || [[Biltine, Chad|Biltine]] || [[Biltine Department|Biltine]], [[Dar Tama]], [[Kobé]]
|-
| 2 || [[Bahr el Gazel (region of Chad)|Bahr el Gazel]] || align="right"|{{formatnum:257267}} || [[Moussoro]] || [[Barh El Gazel Nord]], [[Barh El Gazel Sud]]
|-
| 3 || [[Borkou Region|Borkou]] || align="right"|{{formatnum:93584}} || [[Faya-Largeau]] || [[Borkou Department|Borkou]], [[Borkou Yala]]
|-
| 8 || [[Ennedi-Est Region|Ennedi-Est]] || align="right"|{{formatnum:107302}} || [[Am-Djarass]] || [[Am-Djarass]], [[Wadi Hawar]]
|-
| 12 || [[Ennedi-Ouest Region|Ennedi-Ouest]] || align="right"|{{formatnum:60617}} || [[Fada, Chad|Fada]] || [[Fada Department|Fada]], [[Mourtcha]]
|-
| 9 || [[Guéra Region|Guéra]] || align="right"|{{formatnum:538359}} || [[Mongo, Chad|Mongo]] || [[Abtouyour]], [[Barh Signaka]], [[Guéra Department|Guéra]], [[Mangalmé (department)|Mangalmé]]
|-
| 13 || [[Kanem Region|Kanem]] || align="right"|{{formatnum:333387}} || [[Mao, Chad|Mao]] || [[Kanem Department|Kanem]], [[Nord Kanem]], [[Wadi Bissam]]
|-
| 14 || [[Lac Region|Lac]] || align="right"|{{formatnum:433790}} || [[Bol, Chad|Bol]] || [[Mamdi Department|Mamdi]], [[Wayi]]
|-
| 11 || [[Logone Occidental Region|Logone Occidental]] || align="right"|{{formatnum:689044}} || [[Moundou]] || [[Dodjé]], [[Guéni]], [[Lac Wey Department|Lac Wey]], [[Ngourkosso]]
|-
| 7 || [[Logone Oriental Region|Logone Oriental]] || align="right"|{{formatnum:779339}} || [[Doba, Chad|Doba]] || [[La Nya]], [[La Nya Pendé]], [[La Pendé]], [[Kouh-Est]], [[Kouh-Ouest]], [[Monts de Lam]]
|-
| 15 ||[[Mandoul Region|Mandoul]] || align="right"|{{formatnum:628065}} || [[Koumra]] || [[Barh Sara]], [[Mandoul Occidental]], [[Mandoul Oriental]]
|-
| 6 || [[Mayo-Kebbi Est Region|Mayo-Kebbi Est]] || align="right"|{{formatnum:774782}} || [[Bongor]] || [[Kabbia]], [[Mayo-Boneye]], [[Mayo Lemie|Mayo-Lémié]], [[Mont d'Illi]]
|-
| 10 || [[Mayo-Kebbi Ouest Region|Mayo-Kebbi Ouest]] || align="right"|{{formatnum:564470}} || [[Pala, Chad|Pala]] || [[Lac Léré Department|Lac Léré]], [[Mayo-Dallah]]
|-
| 19|| [[Moyen-Chari Region|Moyen-Chari]] || align="right"|{{formatnum:588008}} || [[Sarh]] || [[Barh Köh|Barh Kôh]], [[Grande Sido]], [[Lac Iro Department|Lac Iro]]
|-
| 4 || [[Ouaddaï Region|Ouaddaï]] || align="right"|{{formatnum:721166}} || [[Abéché]] || [[Abdi Department|Abdi]], [[Assoungha]], [[Ouara Department|Ouara]]
|-
| 17 || [[Salamat Region|Salamat]] || align="right"|{{formatnum:302301}} || [[Am Timan]] || [[Aboudeïa Department|Aboudeïa]], [[Barh Azoum]], [[Haraze Mangueigne Department|Haraze-Mangueigne]]
|-
| 18 || [[Sila Region|Sila]] || align="right"|{{formatnum:387461}} || [[Goz Beïda]] || [[Djourf Al Ahmar]], [[Kimiti]]
|-
| 20 || [[Tandjilé Region|Tandjilé]] || align="right"|{{formatnum:661906}} || [[Laï]] || [[Tandjilé Est]], [[Tandjilé Ouest]]
|-
| 21 || [[Tibesti Region|Tibesti]] || align="right"|{{formatnum:25483}} || [[Bardaï]] || [[Tibesti Est]], [[Tibesti Ouest]]
|-
| 16 || [[N'Djamena]] (caasimadda) || align="right"|{{formatnum:951418}} || N'Djamena || 10 ''dawāʾir'' or ''[[Arrondissement#Nations of Africa|arrondissements]]''
|}
[[File:Chad adm location map after 2012.png|thumb|250px|Administrative regions of Chad since 2012]]
<section end=table />
===Magaalooyinka===
Magaalooyinka ugu waaweyn Jad waa:
#[[N'Djamena]] - 704,200
#[[Moundou]] - 136,900
#[[Sarh]] - 100,100
#[[Abéché]] - 72,500
#[[Kélo]] - 41,500
#[[Koumra]] - 35,400
#[[Pala, Chad|Pala]] - 34,600
#[[Am Timan]] - 28,200
#[[Bongor]] - 27,100
#[[Mongo, Chad|Mongo]] - 27,100
==Luqadaha==
Luuqadaha rasmiga ah ee Jad waa [[Carabi]] iyo [[Faransiiska]], laakiin in ka badan 100 luqadood iyo lahjado ayaa lagu hadlaa. Doorka muhiimka ah ee ganacsatada Carbeed iyo baayacmushtarka awgeed, Jad Carabiga waxa ay noqotay ''lingua franca'', luqad loogu talagalay in dhammaan la isticmaalo.
==Waxbarasho==
Dhigashada [[dugsiga hoose]] ayaa looga baahan yahay Jad, in kasta oo qiyaastii 50% carruurta ay dhigtaan dugsiga. Aqoonta dadka waaweyn waa 35% kaliya.
[[Jaamacadda N'Djamena]] waxay bixisaa waxbarasho sare.
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[Comesa]]
* [[Jaamacada Carabta]]
* [[Midowga Afrika]]
* [[Qaramada Midoobay]]
==Tixraacyada==
* [https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/1990766 “Standing Firm As One Flock” in Chad]
*[https://web.archive.org/web/20161015120223/http://www.unicef.org/infobycountry/chad_statistics.html UNICEF]
{{stub}}
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
oqc2mx8lun5h03wyri550brektxfqc5
238466
238465
2022-07-21T14:04:57Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Dalalka
|native_name = ''جمهورية تشاد (ar)<br />Jamhuuriyadda Jad (so)<br />République du Tchad (fr)<br />Republic of Chad (en)''
|conventional_long_name =
|common_name = Jad
|qaarada = [[Afrika]]
|sawir_calan = Flag of Chad.svg
|sawir_qaran = Coat of arms of Chad.svg
|astaan_calan =
|image_map = LocationChad.svg
|caasimada = [[N'Djamena]]
|luuqadaha = [[Af-Faransiis|Faransiis]], Carabi
|Dawladda =
|magac_hogaamiye1 = Idiris Debi
|magac_hogaamiye2 = Madaxweyne
|magac_hogaamiye1 = Albert Pahimi Padacké
|magac_hogaamiye2 = Ra'isul Wsaare
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Bed = 1,284,000 km2
|Bed mi² = 495,753 sq mi
|biyo (%) = 1.9
|population_estimate =
|population_estimate_year =
|lacagta = CFA franc
|wakhti = +1
|furaha_debeda = 235
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
[[File:Tchad carte.gif|right|thumb|290px|Tchad]]
'''Jad''' waa wadan oo kuyaala [[Afrika|qaarada afrika]], waxaa bari ka xiga suudaan woqooyi [[Liibiya]], galbeed Niger iyo Nigeria, koonfur cameron iyo central africa, waxaa koonfur galbeed ka saaran Harada Jad. Caasimada wadanka waa [[N'Djamena]], 1.284,000 km² (496,000 sq mi), Jad waa waddanka 22aad ee ugu weyn dunida. Wax yar ayey ka yar tahay Peru oo waxoogaa ka badan tan [[Koonfur Afrika]] ah Chad wuxuu ku yaallaa waqooyiga dhexe ee Afrika, oo u dhaxeeya waddooyinka u dhaxeeya dhulalka 7 ° iyo 24 ° N, iyo 13 ° iyo 24 ° E.
Sawiradan astronot ayaa ka muuqda mid ka mid ah tobankii ugu badnaa oo ah harooyin biyo ah oo badan oo ku yaala xeebta Ounianga ee ku yaala wadnaha xeebta Sahara ee waqooyiga bari ee Chad.
Chad waxa uu ku xiran yahay Waqooyiga Liibiya, oo ah bariga Sudan, oo galbeed ka soo jeeda [[Nayjar]], [[Najeeriya]] iyo [[Kameroon]], iyo koonfurta dalka Jamhuuriyadda Bartamaha Afrika. Caasimadda waddanku waa 1,060 kilomitir (660 mi) oo ka soo jeeda dekedda ugu dhow, Douala, Cameroon. Sababtoo ah masaafadaas oo ka timid badda iyo cimilada ugu badan ee cawska, dalka Chad waxaa mararka qaarkood loogu yeeraa "[[Dhimashada wadnaha Afrika]]".
Qaab-dhismeedka jirka ee ugu weyn waa wabiyaal ballaaran oo ku yaal waqooyiga iyo bariga ee xeebaha Ennedi Plateau iyo Mountain Tibs, oo ay ka mid yihiin Emi Koussi, Vulkaano aan wali lahayn oo gaadhaya 3,414 mitir (11,201 ft) oo ka sarreysa heerka badda. Harada Jad, ka dib markii waddanku magaciisa la yidhaahdo (oo magaciisa laga soo qaado magaca kanuri ee "[[harada]]"), waa hadhaayada haro weyn oo haysa 330,000 oo kiilomitir oo isku wareeg ah (130,000 sq m) oo ka mid ah Chad Basin 7,000 oo sano ka hor. Inkasta oo qarnigii 21-aad uu daboolo 17,806 kilomitir oo isku-wareeg ah oo kaliya (6,875 sq m), goobteeduna waxay ku xiran tahay isbeddellada xilliyeed ee cimilada, harada waa qoyaanka labaad ee [[Afrika]] ugu weyn.
[[File:Ounianga_Lakes_from_ISS.jpg|thumb|right|290px]]
==Juqraafiga==
<section begin=table />
{| class="wikitable sortable"
! Tirada || Gobolka || Dadka<br>(2009) || Caasimada || Waaxyaha
|-
| 1 || [[Batha Region|Batha]] || align="right"|{{formatnum:488458}} || [[Ati, Chad|Ati]] || [[Batha Est]], [[Batha Ouest]], [[Fitri Department|Fitri]]
|-
| 22 || [[Chari-Baguirmi Region|Chari-Baguirmi]] || align="right"|{{formatnum:578425}} || [[Massenya]] || [[Baguirmi Department|Baguirmi]], [[Chari Department|Chari]], [[Loug Chari]]
|-
| 23 || [[Hadjer-Lamis Region|Hadjer-Lamis]] || align="right"|{{formatnum:566858}} || [[Massakory]] || [[Dababa]], [[Dagana Department, Chad|Dagana]] , [[Haraze Al Biar]]
|-
| 5 || [[Wadi Fira Region|Wadi Fira]] || align="right"|{{formatnum:508383}} || [[Biltine, Chad|Biltine]] || [[Biltine Department|Biltine]], [[Dar Tama]], [[Kobé]]
|-
| 2 || [[Bahr el Gazel (region of Chad)|Bahr el Gazel]] || align="right"|{{formatnum:257267}} || [[Moussoro]] || [[Barh El Gazel Nord]], [[Barh El Gazel Sud]]
|-
| 3 || [[Borkou Region|Borkou]] || align="right"|{{formatnum:93584}} || [[Faya-Largeau]] || [[Borkou Department|Borkou]], [[Borkou Yala]]
|-
| 8 || [[Ennedi-Est Region|Ennedi-Est]] || align="right"|{{formatnum:107302}} || [[Am-Djarass]] || [[Am-Djarass]], [[Wadi Hawar]]
|-
| 12 || [[Ennedi-Ouest Region|Ennedi-Ouest]] || align="right"|{{formatnum:60617}} || [[Fada, Chad|Fada]] || [[Fada Department|Fada]], [[Mourtcha]]
|-
| 9 || [[Guéra Region|Guéra]] || align="right"|{{formatnum:538359}} || [[Mongo, Chad|Mongo]] || [[Abtouyour]], [[Barh Signaka]], [[Guéra Department|Guéra]], [[Mangalmé (department)|Mangalmé]]
|-
| 13 || [[Kanem Region|Kanem]] || align="right"|{{formatnum:333387}} || [[Mao, Chad|Mao]] || [[Kanem Department|Kanem]], [[Nord Kanem]], [[Wadi Bissam]]
|-
| 14 || [[Lac Region|Lac]] || align="right"|{{formatnum:433790}} || [[Bol, Chad|Bol]] || [[Mamdi Department|Mamdi]], [[Wayi]]
|-
| 11 || [[Logone Occidental Region|Logone Occidental]] || align="right"|{{formatnum:689044}} || [[Moundou]] || [[Dodjé]], [[Guéni]], [[Lac Wey Department|Lac Wey]], [[Ngourkosso]]
|-
| 7 || [[Logone Oriental Region|Logone Oriental]] || align="right"|{{formatnum:779339}} || [[Doba, Chad|Doba]] || [[La Nya]], [[La Nya Pendé]], [[La Pendé]], [[Kouh-Est]], [[Kouh-Ouest]], [[Monts de Lam]]
|-
| 15 ||[[Mandoul Region|Mandoul]] || align="right"|{{formatnum:628065}} || [[Koumra]] || [[Barh Sara]], [[Mandoul Occidental]], [[Mandoul Oriental]]
|-
| 6 || [[Mayo-Kebbi Est Region|Mayo-Kebbi Est]] || align="right"|{{formatnum:774782}} || [[Bongor]] || [[Kabbia]], [[Mayo-Boneye]], [[Mayo Lemie|Mayo-Lémié]], [[Mont d'Illi]]
|-
| 10 || [[Mayo-Kebbi Ouest Region|Mayo-Kebbi Ouest]] || align="right"|{{formatnum:564470}} || [[Pala, Chad|Pala]] || [[Lac Léré Department|Lac Léré]], [[Mayo-Dallah]]
|-
| 19|| [[Moyen-Chari Region|Moyen-Chari]] || align="right"|{{formatnum:588008}} || [[Sarh]] || [[Barh Köh|Barh Kôh]], [[Grande Sido]], [[Lac Iro Department|Lac Iro]]
|-
| 4 || [[Ouaddaï Region|Ouaddaï]] || align="right"|{{formatnum:721166}} || [[Abéché]] || [[Abdi Department|Abdi]], [[Assoungha]], [[Ouara Department|Ouara]]
|-
| 17 || [[Salamat Region|Salamat]] || align="right"|{{formatnum:302301}} || [[Am Timan]] || [[Aboudeïa Department|Aboudeïa]], [[Barh Azoum]], [[Haraze Mangueigne Department|Haraze-Mangueigne]]
|-
| 18 || [[Sila Region|Sila]] || align="right"|{{formatnum:387461}} || [[Goz Beïda]] || [[Djourf Al Ahmar]], [[Kimiti]]
|-
| 20 || [[Tandjilé Region|Tandjilé]] || align="right"|{{formatnum:661906}} || [[Laï]] || [[Tandjilé Est]], [[Tandjilé Ouest]]
|-
| 21 || [[Tibesti Region|Tibesti]] || align="right"|{{formatnum:25483}} || [[Bardaï]] || [[Tibesti Est]], [[Tibesti Ouest]]
|-
| 16 || [[N'Djamena]] (caasimadda) || align="right"|{{formatnum:951418}} || N'Djamena || 10 ''dawāʾir'' or ''[[Arrondissement#Nations of Africa|arrondissements]]''
|}
[[File:Chad adm location map after 2012.png|thumb|250px|Gobollada maamulka ee Jad ilaa 2012]]
<section end=table />
===Magaalooyinka===
Magaalooyinka ugu waaweyn Jad waa:
#[[N'Djamena]] - 704,200
#[[Moundou]] - 136,900
#[[Sarh]] - 100,100
#[[Abéché]] - 72,500
#[[Kélo]] - 41,500
#[[Koumra]] - 35,400
#[[Pala, Chad|Pala]] - 34,600
#[[Am Timan]] - 28,200
#[[Bongor]] - 27,100
#[[Mongo, Chad|Mongo]] - 27,100
==Luqadaha==
Luuqadaha rasmiga ah ee Jad waa [[Carabi]] iyo [[Faransiiska]], laakiin in ka badan 100 luqadood iyo lahjado ayaa lagu hadlaa. Doorka muhiimka ah ee ganacsatada Carbeed iyo baayacmushtarka awgeed, Jad Carabiga waxa ay noqotay ''lingua franca'', luqad loogu talagalay in dhammaan la isticmaalo.
==Waxbarasho==
Dhigashada [[dugsiga hoose]] ayaa looga baahan yahay Jad, in kasta oo qiyaastii 50% carruurta ay dhigtaan dugsiga. Aqoonta dadka waaweyn waa 35% kaliya.
[[Jaamacadda N'Djamena]] waxay bixisaa waxbarasho sare.
==Xubin==
* [[AIIB]]
* [[Comesa]]
* [[Jaamacada Carabta]]
* [[Midowga Afrika]]
* [[Qaramada Midoobay]]
==Tixraacyada==
* [https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/1990766 “Standing Firm As One Flock” in Chad]
*[https://web.archive.org/web/20161015120223/http://www.unicef.org/infobycountry/chad_statistics.html UNICEF]
{{stub}}
{{Dalalka Afrika}}
[[Category:Dawladdaha Afrika]]
ii7xv37xoi3cqajszbyhywv6j90fmq0
Qudus
0
3858
238487
237874
2022-07-21T14:39:25Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{selfref2|'Jerusalem' halkan u jiheeyo. Caasimada Israa'iil, eeg [[Galbeedka Qudus]]}}
{{selfref2|Caasimada Falastiin, eeg [[Bariga Qudus]]}}
{{Infobox settlement
<!-- See Template:Infobox settlement for additional fields and descriptions -->
|name=Qudus, Yeruusaalem <br />[[Ingriis]]: Jerusalem
|native_name=<div style="line-height:1.5em">{{lang|he|יְרוּשָׁלַיִם}} (Yerushalayim)<br />{{lang|ar|القُدس}} (al-Quds)
|settlement_type=Magaalo
|image_skyline=Jerusalem infobox image.JPG
|imagesize=250px
|image_caption=
|subdivision_type=Waxa Mamulasha|subdivision_name=[[Israaiil]] (Galbeedka Qudus), [[Falastiin]] (Bariga Qudus)|subdivision_type1=Waxa sheegta|subdivision_name1=[[Falastiin]] & [[Israaiil]]|leader_title=Duqa/Mayar|leader_name=Morshi liyon}}
'''Qudus''' waa magaalo kutaala dalka [[Falastiin]]. Qudus waa magaalamadaxda shacabka Falastiin waana qibladdii hore ee [[Muslim]]iinta. Qudus waxa ku yaala [[bayt alaqsaa]] oo ah qibladda saddexaad ee islaamka. Qudus waa magaalo aad u taariikh dheer. Magaalada qudus waxey u kala qeybsantahay labo qeybood., qeyb waxey magaalamadax u tahay dadka Falastiinyiinta ah, qeyb neh dadka Yahuuda ah. Sanadku markuu ahaa [[1949]] ayaa Yahuuda waxa ay ku dhawaaqeen in ay Qudus tahay magaalamadaxda [[israaiil]], waxaanay u soo rareen inta badan wasaaradaha dawladdooda iyo xarumaha dawladda waxayna dajiyeen qaybta ay ka haystaan magaalada qudus balse caalamku uma aqoonsana.
=Taarikhda=
1027 C.H. Dhisiddii macbudka Yeruusaalem baa la dhammeeyay, 607 C.H. Baabbiʼi Yeruusaalem. Bilowgii maxaabiisnimadii Baabuloon, 537 C.H. Yuhuudi Yeruusaalem bay ku soo noqdeen, 455 C.H. Yeruusaalem derbiyadeeda dib baa loo dhisay. 69 toddobaad oo sanadood baa bilaabmay, 70 C.D. Rooma Yeruusaalem iyo macbudkeeda bay baabbiʼiyeen.<ref>[https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/farriinta-kitaabka/taariikhda-kitaabka/ Taariikhda Kitaabka]</ref>
=Tixraac=
{{reflist}}
[[Category:Falastiin]]
7sbkg99q8ebojzqmzkvxcg595gctok2
Degmooyinka Gobolka Banaadir
0
4219
238505
236905
2022-07-22T10:23:32Z
192.145.175.145
Very well
wikitext
text/x-wiki
Hon Duran Jama
ahakkk725sebbjhci8mld9ncbmzgiyd
238506
238505
2022-07-22T10:26:46Z
192.145.175.145
Hu
wikitext
text/x-wiki
Ihv
ii7g3tnpslbp45gdr0st84j9w2pffwj
Israaiil
0
4401
238491
233992
2022-07-21T21:47:55Z
74.12.157.67
/* Waddnamha deggan israel */
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|31|35|type:country|display=title}}
{{Infobox country
|conventional_long_name = State of Israel
|native_name = {{unbulleted list|{{native name|he|מְדִינַת יִשְׂרָאֵל|italics=off}}|{{native name|ar|دَوْلَة إِسْرَائِيل|italics=off}}}}
|common_name = Israel
|image_flag = Flag of Israel.svg
|alt_flag = Centered blue star within a horizontal triband
|image_coat = Emblem of Israel.svg
|alt_coat = Centered menorah surrounded by two olive branches
|symbol_type = Emblem
|national_anthem = {{native phrase|he|"[[Hatikvah]]"|italics=off}}<br />{{small|"The Hope"}}
|image_map = Israel (orthographic projection).svg
|alt_map = Projection of Asia with Israel in green
|map_width = 220px
|capital = [[Talaabiib]] <small>(''disputed'')</small>
|latd=31 |latm=47 |latNS=N |longd=34 |longm=47 |longEW=E
|largest_city = capital
|official_languages = {{hlist|[[Af-Hebrow]]|[[Carabi]]}}
|ethnic_groups = {{unbulleted list|75.3% [[Israeli Jews|Jewish]]|20.7% [[Arab citizens of Israel|Arab]]}}
|ethnic_groups_year = 2013
|demonym = [[Israelis|Israeli]]
|government_type = {{nowrap|[[Unitary state|Unitary]] [[semi-presidential system|semi-presidential]]<br />[[parliamentary system|parliamentary democracy]]}}
|leader_title1 = [[President of Israel|President]]
|leader_name1 = [[Shimon Peres]]
|leader_title2 = [[Prime Minister of Israel|Prime Minister]]
|leader_name2 = [[Benjamin Netanyahu]]
|legislature = [[Knesset]]
|sovereignty_type = [[History of Israel|Independence]]
|sovereignty_note = from [[Mandatory Palestine]]
|established_event1 = [[Israeli Declaration of Independence|Declared]]
|established_date1 = 14 May 1948
|established_event2 = [[Israel, Palestine, and the United Nations|Recognition]]
|established_date2 = 1 May 1949
|area_km2 = 20,770{{\}}22,072 ([[List of countries and dependencies by area|153rd]])
|area_sq_mi = 8,019{{\}}8,522
|area_magnitude = 1 E+10
|percent_water = 2.12 (440 km{{smallsup|2}}{{\}}170 mi{{smallsup|2}})
|population_estimate = 8,051,200<ref>[http://www1.cbs.gov.il/webpub/pub/text_page_eng.html?publ=93 Monthly Bulletin of Statistics for Population, August 2013 Israel Central Bureau of Statistics]</ref>
|population_estimate_year = 2013
|population_estimate_rank = 96th
|population_census = 7,412,200<ref>[http://www1.cbs.gov.il/www/mifkad/mifkad_2008/profiles/rep_e_000000.pdf The 2008 Israel Integrated Census of Population and Housing, Israel Central Bureau of Statistics 28 December 2008]</ref>
|population_census_year = 2008
|population_census_rank = 99th
|population_density_km2 = 387.63
|population_density_sq_mi = 1,004.00
|population_density_rank = 34th
|GDP_PPP = {{nowrap|$274.504 billion<ref>[http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2013/02/weodata/weorept.aspx?sy=2013&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=436&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=&pr.x=13&pr.y=9 Report for Selected Countries and Subjects, October 2013, International Monetary Fund]</ref>}}
|GDP_PPP_rank = 49th
|GDP_PPP_year = 2013
|GDP_PPP_per_capita = $34,875
|GDP_PPP_per_capita_rank =
|GDP_nominal = {{nowrap|$410.737 billion}}
|GDP_nominal_rank = 43rd
|GDP_nominal_year = 2020
|GDP_nominal_per_capita = $34,651
|GDP_nominal_per_capita_rank =
|GDP_nominal_per_capita_year = 2013
|Gini_year = 2008
|Gini = 39.2
|Gini_ref = <ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html Distribution of family income – Gini index, The World Factbook, Central Intelligence Agency, September 1, 2009]</ref>
|Gini_rank = 66th
|HDI_year = 2013
|HDI_change = increase
|HDI = 0.900
|HDI_ref = <ref>[http://hdr.undp.org/en/media/HDR2013_EN_Statistics.pdf 2013 Human Development Index and its components – Statistics, United Nations Development Programme 2013]</ref>
|HDI_rank = 16th
|currency = [[Israeli new shekel]] ({{rtl-lang|he|₪}})
|currency_code = ILS
|time_zone = [[Israel Standard Time]]
|utc_offset = +2
|time_zone_DST = [[Israel Summer Time]]
|utc_offset_DST = +3
|date_format = {{unbulleted list|dd-mm-yyyy ([[Common Era|CE]])}}
|drives_on = right
|calling_code = [[Telephone numbers in Israel|+972]]
|cctld = [[.il]]
}}
'''Israaiil''' ([[Af-Hebrow]]: יִשְׂרָאֵל, Yisra'el; [[Af-Carabi]]: إِسْرَائِيلُ, Isrā'īl) waa Dowlad isku sheeg Gumeesta ah, oo ku taala, [[Bariga Dhexe]] ee dhulka carabta. Israaiil waxee xuduud la leedahay wadamada [[Lubnaan]], [[Urdun]], [[Masar]], [[Suuriya]], iyo [[Daanta galbeed]], [[Marinka Gaza]] oo isku hal wadan ah.
Dhulka maanta galbeedku eey u yaqaanaan israaiil, waxaa markeeda hore loo yaqaanay falastiin, waxa dhulkaa lahaa walina leh falastiin, waxaana la abaabulay [[1948]]ii. Carabta- sidoo kale iyo inbadan oo dalalka Islaamka ah kamid ah-, iyo Ururka argagixisada ah oo loo yaqaano Zionism, ee gumeesta Falastiin, waxaa ka soo dhaxeeyay dagaalo aad u dheer oo ilaa maanta ee colaad dhaxtaagantahay.Israaiil waxee isku balaarisay dhulka falastiin markii ee carabta ka diideen qaramada midoobay in ee yahuuda daris la noqdaan.60sano kadib dhulka falastiin waxaa la kala dhahaa [[Marinka Gaza]] iyo [[daanta galbeed]]. Sida ururkaan uu sheegto, Caasimadoodu waa galbeedka [[Qudus]], caasimadooda labaadna waxaa la dhahaa [[Tel Aviv]].
Sanadkii 1947, Qaramada Midoobay waxay ogolaatay Qorshe Iskudhin ah oo Falastiin ku talinaysa in la abuuro dalal madaxbannaan oo ka madaxbannaan Carabta iyo Yuhuuda iyo Yeruusaalem oo caalami ah. Qorshaha waxaa aqbalay hay'adda Yuhuudda, oo ay diideen hoggaamiyeyaasha Carbeed. Sanadka soo socda, hay'adda Yuhuuddu waxay ku dhawaaqday inay madaxbannaan tahay dalka Israel, iyo 1948dii dagaalkii Carabta ee Israa'iil ka dib markii uu Israel ka abuuray dhismihii hore ee mandiqadda hore, halka Bankiga Galbeedka iyo Gaza ay qabsadeen dalalka jaarka ah. Israa'iil waxay tan iyo markii ay la dagaallantay wadamada Carabta, waxaana ay tan iyo 1967-dii qabsadeen dhulal ay ka mid yihiin Bankiga Galbeedka, Golan Heights iyo Gaza Strip (wali waxaa loo tixgeliyaa in la qabsaday ka dib markii laga reebay 2005, inkastoo qaar ka mid ah khubarada sharcigu ay khilaafaan sheegashadan). Waxay sharciyaddeeda u ballaarisay Golan Dhulbahante iyo Bariga Yeruusaalem, laakiin maaha Bankiga Galbeedka. Falalka reer Israa'iil ee Falastiiniyiinta waa hawlaha ugu cimriga adduunka ee wakhtiyada casriga ah. Dadaalka lagu xalinayo iskahorimaadka Falastiiniyiinta iyo Falastiiniyiinta ma aysan dhicin heshiis nabadeed. Si kastaba ha ahaatee, heshiisyada nabadda ee u dhexeeya Israel iyo labada [[Masar]] iyo Jordan ayaa la saxiixay.
==Xubin==
* [[Qaramada Midoobay]]
* [[Unionka Mediterraneanka]]
==Waddnamha deggan israel==
*'''{{Flag|Israel}}''' 8,987,000+
* {{Flag|United States}} 4,000+
* {{Flag|Arab League}} 6,000+
* {{Flag|Ethiopia}} 10, 000+
* {{Flag|Vietnam}} 200+
* {{Flag|Germany}} 2,000+
* {{Flag|Australia}} 200+
* {{Flag|Poland}} 200+
Qawaaniintiisa aasaasiga ah, Israel ayaa isu muujinaysa sida Yuhuudda iyo dimuqraadiyadda. Israel waa dimuqraadiyad wakiil ah nidaamka baarlamaanku, wakiilnimada saami iyo codbixinta caalamiga ah Ra'iisul wasaaraha waa madaxa dawladda, Knesset waa sharci dejinta. Israel waa waddan horumarsan iyo xubin ka mid ah OECD, oo leh dhaqaalaha 33-ka ugu weyn adduunka adigoo soo saarey wax soo saarka gudaha ee sannadka 2018. Dalka ayaa ka faa'iideysanaya shaqaale xirfad sare leh wuxuuna ka mid yahay dalalka ugu aqoonta badan dunida mid ka mid ah boqolleyda ugu badan ee muwaadiniinta haysta shahaadada waxbarashada heerka jaamacadeed. Israel waxay leedahay heerka ugu sarreeya ee ku nool Bariga Dhexe, waxayna leedahay mid ka mid ah rajooyinka nolosha ee ugu weyn adduunka.
[[File:Flag_of_Ramat_HaSharon.svg|thumb|right|396px|]]
[[File:Ashkelon_Panorama_Image.JPG|thumb|right|397px|ashleklon]]
[[File:Downtown_Haifa_including_the_port_and_the_sail_tower.jpg|thumb|right|398px|]]
[[File:Israel_Railways_Map_(en).png|thumb|right|399px|]]
The State of Israel is divided into six main administrative [[Districts of Israel|districts]], known as ''mehozot'' (מחוזות; singular: ''mahoz'') – [[Central District (Israel)|Center]], [[Haifa District|Haifa]], [[Jerusalem District|Jerusalem]], [[Northern District (Israel)|North]], [[Southern District (Israel)|South]], and [[Tel Aviv District|Tel Aviv]] districts, as well as the [[Judea and Samaria Area]] in the [[West Bank]]. All of the Judea and Samaria Area and parts of the Jerusalem and Northern districts are not recognized internationally as part of Israel. Districts are further divided into fifteen sub-districts known as ''nafot'' (נפות; singular: ''nafa''), which are themselves partitioned into fifty natural regions.<ref>[http://www.cbs.gov.il/shnaton53/download/st_eng01.doc Central Bureau of Statistics Introduction to the Tables: Geophysical Characteristics]</ref>
{| class="wikitable sortable" style="text-align:center"
|-
! rowspan="2"| District
! rowspan="2"| Capital
! rowspan="2"| Largest city
! colspan="4"| Population<ref>[http://www.cbs.gov.il/reader/shnaton/templ_shnaton_e.html?num_tab=st02_17&CYear=2017 Localities and Population, by Population Group, District, Sub-District and Natural Region 6 September 2017 Israel Central Bureau of Statistics]</ref>
|-
! Jews
! Arabs
! Total
! class="unsortable"| note
|-
! [[Jerusalem District|Jerusalem]]
| colspan="2"| [[Qudus|Jerusalem]]
| style="text-align:right"| {{percentage|721300|1083300}}
| style="text-align:right"| {{percentage|344500|1083300}}
| style="text-align:right"| {{sort|1083300|1,083,300}}
| {{ref|jerusalemdistrict|a}}
|-
! [[Northern District (Israel)|North]]
| [[Nazareth Illit]]
| [[Nazareth]]
| style="text-align:right"| {{percentage|603400|1401300}}
| style="text-align:right"| {{percentage|752700|1401300}}
| style="text-align:right"| {{sort|1401300|1,401,300}}
|
|-
! [[Haifa District|Haifa]]
| colspan="2"| [[Haifa]]
| style="text-align:right"| {{percentage|679400|996300}}
| style="text-align:right"| {{percentage|255100|996300}}
| style="text-align:right"| {{sort|0996300|996,300}}
|
|-
! [[Central District (Israel)|Center]]
| [[Ramla]]
| [[Rishon LeZion]]
| style="text-align:right"| {{percentage|1852400|2115800}}
| style="text-align:right"| {{percentage|172700|2115800}}
| style="text-align:right"| {{sort|2115800|2,115,800}}
|
|-
! [[Tel Aviv District|Tel Aviv]]
| colspan="2"| [[Tel Aviv]]
| style="text-align:right"| {{percentage|1289500|1388400}}
| style="text-align:right"| {{percentage|20900|1388400}}
| style="text-align:right"| {{sort|1388400|1,388,400}}
|
|-
! [[Southern District (Israel)|South]]
| [[Beersheba]]
| [[Ashdod]]
| style="text-align:right"| {{percentage|909200|1244200}}
| style="text-align:right"| {{percentage|250800|1244200}}
| style="text-align:right"| {{sort|1244200|1,244,200}}
|
|-
! [[Judea and Samaria District|Judea and Samaria]]
| [[Ariel (city)|Ariel]]
| [[Modi'in Illit]]
| style="text-align:right"| {{percentage|391000|399300}}
| style="text-align:right"| {{percentage|600|399300}}
| style="text-align:right"| {{sort|0399300|399,300}}
| {{ref|judeaandsamaria|b}}
|}
* [[Israaiil Visa Dalalka]]
* [[Dooxada Eelaah]]
== Linkiga Cadaymaha ==
* [https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/farriinta-kitaabka/taariikhda-kitaabka/ Taariikhda Kitaabka]
<references/>
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Israaiil| ]]
sujad1xehgzl56lmou1bk8j9jhqr4tn
Afgaanistan
0
5052
238475
237164
2022-07-21T14:24:55Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Bad template}}
{{Medium low article}}
{{Infobox country
| conventional_long_name = Afghanistan
| common_name = Afghanistan
| native_name = {{native name|ps|د افغانستان اسلامي امارت|italic=no}}<br/>{{small|{{lang|ps|Də Afġānistān Islāmī Imārat|italic=yes}}}}<Br> {{native name|prs|امارت اسلامی افغانستان}}<br>{{small|{{lang|prs|Emārat-e Eslāmi-ye Afghānestān}}}}
| image_flag = Flag of the Taliban.svg
| flag_caption = Flag
| image_coat =
| alt_coat = Coat of arms<ref>http://law.acku.edu.af/fa/download/file/fa/12686/77746</ref>
| national_motto = ''[[Shahada|lā ʾilāha ʾillà l-Lāh, Muḥammadun rasūlu l-Lāh]]''<br />{{lang|ar|لا إله إلا الله محمد رسول الله}} ([[Classical Arabic|Arabic]])<br />"There is no god but [[God in Islam|God]]. [[Muhammad]] is the messenger of God."{{efn|The ''[[Shahādah]]'' (Statement of faith) is sometimes translated into English as 'There is no god but Allah', using the [[romanization]] of the [[Arabic language|Arabic]] word ''[[Allāh]]'' instead of its translation. The word ''Allāh'' ({{lang-ar|ٱلله}}) literally translates as ''the God'', as the prefix 'Al-' is the definite article.<ref>* {{cite web|url=https://www.pbs.org/empires/islam/faithgod.html |title=God |work=Islam: Empire of Faith |publisher=PBS}}
* 'Islam and Christianity', ''Encyclopedia of Christianity'' (2001): Arabic-speaking Christians and Jews also refer to God as ''Allah''.
* {{Cite encyclopedia |title=Allah |encyclopedia=Encyclopaedia of Islam Online |author=L. Gardet}}</ref>}}
| national_anthem = {{lang|ps|دا د باتورانو کور}}<br>{{transl|ps|Dā də bātorāno kor}}<br /><!--{{transl|}}<br />-->{{center|"[[This is the Home of the Brave]]"<ref name="ReferenceA">{{Cite web|title=BBCNazer.com {{!}} زندگى و آموزش {{!}} حرف های مردم: سرود ملی|url=http://www.bbc.co.uk/nazer/lifeandlearning_dari/story/2007/08/070830_ws-aep-pt-national-anthem.shtml|access-date=18 August 2021|website=www.bbc.co.uk}}</ref><ref name="Amirzai">{{Cite web|last=Amirzai|first=Shafiq l|title=د ملي سرود تاریخ {{!}} روهي|url=https://rohi.af/news/35829|access-date=18 August 2021|website=Rohi.Af|language=ps|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=17 Bisha Sideedaad 2021|archive-url=https://web.archive.org/web/20210817072227/https://rohi.af/news/35829|dead-url=yes}}</ref><ref name="nunn.asia">{{Cite web|date=16 January 2018|title=ملا فقیر محمد درویش د جهادي ترنم منل شوی سرخیل|url=https://www.nunn.asia/113730/%d9%85%d9%84%d8%a7-%d9%81%d9%82%db%8c%d8%b1-%d9%85%d8%ad%d9%85%d8%af-%d8%af%d8%b1%d9%88%db%8c%d8%b4-%d8%af-%d8%ac%d9%87%d8%a7%d8%af%d9%8a-%d8%aa%d8%b1%d9%86%d9%85-%d9%85%d9%86%d9%84-%d8%b4%d9%88%db%8c/|access-date=18 August 2021|website=نن ټکی اسیا|language=ps}}</ref><ref name="Tharoor">{{Cite news|last=Tharoor|first=Ishaan|date=19 June 2013|title=The Taliban's Qatar Office: Are Prospects for Peace Already Doomed?|language=en-US|work=Time|url=https://world.time.com/2013/06/19/the-talibans-qatar-office-are-prospects-for-peace-already-doomed/|access-date=19 August 2021|issn=0040-781X}}</ref>}} {{center|}}
| image_map = Afghanistan (orthographic projection).svg
| map_caption =
| capital = [[Kabul]]
| coordinates = {{Coord|34|31|N|69|11|E|region:AF_source:geonames|display=inline,title}}<ref>[{{geonameslink|gnid=1149361|name=islamic-republic-of-afghanistan}} Islamic Republic of Afghanistan] in [{{geonamesabout}} Geonames.org (cc-by)]</ref>
| largest_city = Kabul
| languages_type = [[Languages of Afghanistan|Major languages]]
| languages = {{plainlist|
*[[Pashto]]
*[[Dari Persian]]}}
| ethnic_groups = {{unbulleted list
| 42% [[Pashtun]]
| 27% [[Tajiks|Tajik]]
| {{figure space}}9% [[Hazaras|Hazara]]
| {{figure space}}9% [[Uzbeks|Uzbek]]
| {{figure space}}4% [[Aimaq people|Aimaq]]
| {{figure space}}3% [[Turkmen people|Turkmen]]
| {{figure space}}2% [[Baloch people|Baloch]]
| {{figure space}}4% [[Ethnic groups in Afghanistan|others]]
}}
| ethnic_groups_ref = {{Efn|The last census in Afghanistan was conducted in 1979, and was itself incomplete. Due to the [[Afghanistan conflict (1978–present)|ongoing conflict]] in the country, no official census has been conducted since.<ref>{{Cite web|url=https://afghanistan.unfpa.org/en/node/15230|title = Population Matters|date = 3 March 2016}}</ref>}}<ref>{{cite web | url=https://timesofindia.indiatimes.com/world/south-asia/afghanistans-ethnic-mosaic/articleshow/85552093.cms
| title=Afghanistan's ethnic mosaic| author=timesofindia| date= 23 August 2021| publisher= | via=}}</ref><ref>{{cite web | url=https://worldpopulationreview.com/countries/afghanistan-population
| title="Afghanistan Population 2021"| author=World Population Review| date= 19 September 2021| publisher= | via=}}</ref><ref>{{cite web | url=https://www.statista.com/statistics/1258799/afghanistan-share-of-population-by-ethnic-group/
| title=Distribution of Afghan population by ethnic group 2020| author=statista.com| date= 20 August 2021| publisher= | via=}}</ref><ref>{{cite web | url=https://reliefweb.int/report/afghanistan/afghan-ethnic-groups-brief-investigation
| title=Afghan Ethnic Groups: A Brief Investigation| author=reliefweb.int| date= 14 August 2011| publisher= | via=}}</ref>
| ethnic_groups_year = 2019 unofficial estimates
| religion = {{unbulleted list
| 99.7% [[Islam in Afghanistan|Islam]] ([[State religion|official]])
| {{figure space}}0.3% [[Demographics of Afghanistan#Religion|others]]
}}
| demonym = [[Afghan]]{{Efn|Other names that have been used as demonyms are '''Afghani'''<ref>Dictionary.com. [[The American Heritage Dictionary of the English Language]], Fourth Edition. Houghton Mifflin Company, 2004. [http://dictionary.reference.com/browse/afghani Reference.com] (Retrieved 13 November 2007).</ref> and '''Afghanistani'''.<ref>Dictionary.com. [[WordNet]] 3.0. [[Princeton University]]. [http://dictionary.reference.com/browse/afghanistani Reference.com] (Retrieved 13 November 2007). {{webarchive |url=https://web.archive.org/web/20140328102257/http://dictionary.reference.com/browse/afghanistani |date=28 March 2014}}</ref>|name="Demonym"|group="Note"}}<ref name="Constitution of Afghanistan">{{cite web|title=Constitution of Afghanistan|url=https://www.afghanembassy.us/about-afghanistan/constitution/|year=2004|access-date=16 February 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20160920112856/http://www.afghanembassy.us/about-afghanistan/constitution/|archive-date=20 September 2016|url-status=live}}</ref><ref>{{cite book |title=Afghan {{!}} meaning in the Cambridge English Dictionary |publisher=the Cambridge English Dictionary |isbn=9781107660151 |url=https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/afghan }}</ref>
| government_type = [[Unitary state|Unitary]] [[Islamic state|Islamic]] [[caretaker government]] under an [[autocracy]]{{efn|name="Akhundzada"|Taliban Supreme Commander [[Hibatullah Akhundzada]] has no official position in the country's caretaker government, but is widely believed to wield ultimate authority and is expected to be given an official role soon.<ref>{{Cite news|last=Zucchino|first=David|date=1 September 2021|title=Shifting to Governing, Taliban Will Name Supreme Afghan Leader|language=en-US|work=[[The New York Times]]|url=https://www.nytimes.com/2021/09/01/world/asia/afghanistan-taliban-government-leader.html|access-date=14 September 2021|issn=0362-4331}}</ref>}}
| leader_title1 = [[Head of the Islamic Emirate of Afghanistan|Head]]{{efn|name="Akhundzada"}}<!--{{efn|name=Emir|The official title is [[Amir al-Mu'minin]] (in English: Commander of the Faithful). The position is often referred to in English as simply "[[Emir]]".}}-->
| leader_name1 = {{nowrap|[[Hibatullah Akhundzada]]}}
| leader_title2 = [[Prime Minister of Afghanistan|Prime Minister]]
| leader_name2 = [[Hasan Akhund]] ([[Acting (law)|acting]])
| leader_title3 = [[Deputy prime minister|First Deputy Prime Minister]]
| leader_name3 = [[Abdul Ghani Baradar]] (acting)
| leader_title5 = [[Deputy prime minister|Second Deputy Prime Minister]]
| leader_name5 = [[Abdul Salam Hanafi]] (acting)
| leader_title6 = [[Deputy prime minister|Third Deputy Prime Minister]]
| leader_name6 = [[Abdul Kabir]] (acting)
| legislature = <!--TBA-->
| sovereignty_type = [[History of Afghanistan|Formation]]
| established_event1 = {{nowrap|[[Hotak dynasty|Hotak Empire]]}}
| established_date1 = 1709–1738
| established_event2 = {{nowrap|[[Durrani Empire]]}}
| established_date2 = 1747–1823
| established_event3 = {{nowrap|[[Emirate of Afghanistan|Emirate]]}}
| established_date3 = 1823–1839
| established_event4 = {{nowrap|[[Durrani Empire|Restoration of Durrani Empire]]}}
| established_date4 = 1839–1842
| established_event5 = {{nowrap|[[Emirate of Afghanistan|Restoration of Emirate]]}}
| established_date5 = 1842–1926
| established_event6 = {{nowrap|[[Second Anglo-Afghan War|Protected State]]|Protected State of [[United Kingdom of Great Britain and Ireland|United Kingdom]]}}
| established_date6 = 26 May 1879
| established_event7 = [[Anglo-Afghan Treaty of 1919|Independence]]
| established_date7 = [[Afghan Independence Day|19 August 1919]]
| established_event8 = {{nowrap|[[Kingdom of Afghanistan|Formation of Kingdom]]}}
| established_date8 = 9 June 1926
| established_event9 = {{nowrap|[[Republic of Afghanistan|Declaration of Republic]]}}
| established_date9 = 17 July 1973
| established_event10 = [[Democratic Republic of Afghanistan]]
| established_date10 = [[Saur Revolution|27–28 April 1978]]
| established_event11 = [[Islamic State of Afghanistan|Islamic State]]
| established_date11 = 28 April 1992
| established_event12 = [[Islamic Emirate of Afghanistan (1996–2001)|Islamic Emirate]]
| established_date12 = 7 September 1996
| established_event13 = {{nowrap|[[Islamic Republic of Afghanistan|Islamic Republic]]}}
| established_date13 = 26 January 2004
| established_event14 = [[Fall of Kabul (2021)|Restoration of Islamic Emirate]]
| established_date14 = 15 August 2021
| area_km2 = 652,864<ref>Central Statistics Office Afghanistan</ref>
| area_rank = 40th
| area_sq_mi = 252,072
| percent_water = negligible
| population_estimate = 32,890,171<ref>Central Statistics Office Afghanistan, 2020.</ref>
| population_estimate_year = 2020
| population_estimate_rank = 43rd
| population_density_km2 = 48.08
| population_density_sq_mi = 119
| population_density_rank = 174th
| GDP_PPP = $72.911 billion<ref name="imf2">{{cite web |url=https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=63&pr.y=8&sy=2018&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=512&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|title=Afghanistan |publisher=International Monetary Fund |access-date=14 November 2018}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2018
| GDP_PPP_rank = 96th
| GDP_PPP_per_capita = $2,024<ref name="imf2"/>
| GDP_PPP_per_capita_rank = 169th
| GDP_nominal = $21.657 billion<ref name=imf2/>
| GDP_nominal_year = 2018
| GDP_nominal_rank = 111st
| GDP_nominal_per_capita = $493<ref name=imf2/>
| GDP_nominal_per_capita_rank = 177th
| HDI = 0.511<!-- number only -->
| HDI_year = 2019<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year -->
| HDI_change = increase<!-- increase/decrease/steady -->
| HDI_ref = <ref name="UNHDR">{{cite book|title=Human Development Report 2020 The Next Frontier: Human Development and the Anthropocene|date=15 December 2020|publisher=United Nations Development Programme|isbn=978-92-1-126442-5|pages=343–346|url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr2020.pdf|access-date=16 December 2020}}</ref>
| HDI_rank = 169th
| currency = [[Afghan afghani|Afghani]] (افغانی)
| currency_code = AFN
| time_zone = D†
| utc_offset = +4:30<br />[[Solar Hijri calendar|Solar Calendar]]
| drives_on = [[Right- and left-hand traffic#Afghanistan|right]]
| calling_code = [[Telephone numbers in Afghanistan|+93]]
| cctld = [[.af]]<br />[[افغانستان.]]
| today =
}}
[[File:Kabul,_Afghanistan_view.jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Afghanistan in its region.svg|thumb|right|300px|Afqaanistan]]
[[File:Afghan_cuisine.jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Afghan_Palo.jpg|thumb|right|300px|]]
[[File:Bala_Hisar_Fort.jpg|thumb|right|300px|]]
'''Afqaanistan''' ama '''Jamuuriyadda islaamiga Afqaanistan''' [[Farsi]] جمهوری اسلامی افغانستان) waa wadan [[dhul xiran]] oo ku yaalo koonfurta ama bartamaha [[Aasiya]].Wadankaan waxaa ku badan Buuraha, waxoona xuduud la leeyahay wadamada [[Bakistaan]], [[Iiraan]], [[Turkmenistan]], [[Tadsjikistan]], [[Usbekistan]] iyo [[Shiinaha]].
Wadankaan caasimadiisa waa [[Kabul]]. Magaca afqaanistan waxaa loola jeedaa dhulka afqaanka.
Afgaanistaan waxay leedahay taariikh aad iyo aad u dheer. waxa uu wadankani soomaray dagaalo sokeeye oo aad iyo aad u badan.
afgaanistaan waxaa laogyahy in ay tahy sababta koobaad ee keentay in uu burburo [[Midowga Sofiyet]] ilaa xiligii uu dhacay [[Midowga Sofiyet]] sanadii 1989 waxa afgaanistraan ka bilaabmay dagaalo sokeeye oo aad iyo aad ubadan ilaa hadana ka socda.
== deegaan ahaan ==
Deegaanka ay kutaalo afgaanistaan waa dhul buuralay ah waxa ciida afgaanistaan ku yaala buuro aad ubadan afgaanistaan malaha wax dekada anma bada.
=== magaalooyinka uguwaawayn ===
* [[kabul]] oo ah caasimada
* [[qandahaar]] caasimada labaad
* [[waharaat]]
==Xubin==
* [[ADB]] *
* [[AIIB]] *
* [[IORA]] *
* [[ICAO]] *
* [[UNICEF]] *
* [[UNESCO]] *
*[[Bankiga Aduunka]] * *
*[[Qaramada Midoobay]] * *
{{Commons|United Nations}}
==Waddnmaha Degaan Afganistan==
* {{Flag|Pakistan}} 500+
* {{Flag|United Kingdom}} 500+
* {{Flag|United States}} 200+
* {{Flag|Tajikistan}}500+
Afgaanistaan waxa ay leedahay jawi aad iyo aad uxun xiliga [[jiilaalka]] oo barafka ayaa aad iyo aad ugada
==hoos u dhaca gobolka==
Afganistan waxay ahayd 40-kii sano ee la soo dhaafay colaadaha lala galo quruumaha kale, waxa ay ku xiran yihiin iran sida dadwaynaha,
War saxaafadeed ka soo baxa Afganisatan ayaa muujinaya ixtiraam la'aanta hoggaamiyeyaasha caalamka.
* [https://www.jw.org/en/library/books/1972-Yearbook-of-Jehovahs-Witnesses/Pakistan-and-Afghanistan/ Pakistan and Afghanistan]
* [https://news.sky.com/story/justin-trudeaus-lost-twin-abdul-salam-maftoon-finds-fame-in-afghan-talent-show-11608014]
==Sido Kale fiiri==
* [[Bakistaan]]
* [[Hindiya]]
* [[bangladesh]]
{{Dalalka Aasiya}}
{{Commonscat|Afghanistan}}
[[Category:Afgaanistaan]]
q77pi6kjjmuev1q941lb0ls2budzrr9
Jasiirada Maldiif
0
5428
238476
233414
2022-07-21T14:28:31Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|3.20|73.22|display=title}}
[[File:Flag_of_Maldives.svg|thumb|Calanka Jasiirada Maldiif]]
[[File:Malosmadulu_Atolls,_Maldives.jpg|thumb|right|400px|]]
'''Jasiirada Maldiif''' waa wadan [[jasiirad]] ah, oo ku taalo, [[Badweynta Hindiya]].
jasiirada Maldiif waa wadanka ugu yar [[Aasiya]].Waana dawlad Islaam ah oo inta badan dadka kunooli waa Muslim. Wadanka Maldiif waxa mudo gaadhaysa 78 sano soo Xukumaayay [[Midowga boqortooyada Britan]] waxa ay maaldiif madaxbanaanideeda qaadatay sanadkii 1965.
Wadanka Maaldiif waa xubin kamida ah Ururka [[Komonwels]]
== Taariikh ==
Waxa ay sheegayaan Daraasadaha lagu sameeyaay luqada iyo caadaadka wadankaasi in dadakaasi ay soo gaadheen taariikhdu markii ay ahayd, 300 Kahor Dhalashaddii [[Ciise]] C.S waxa kale oo ay daraasadaahi sheegaaan in dadakaasi ay ka yimaadeen Dhanka qaarada [[Aasiya]] waxa ay ahaayeen Ugaadhsadayaal Kadib waxa ay dageen Jasiiradaha Maldiif. wadanka Maldiif waxa
uu [[Islaam]] ku Gaadhay Sanadkii 1153 ee taariikhda dhalashada Nibi Ciise C.S
==Xubin==
* [[Qaramada Midoobay]]
* [[IORA]]
==Waddamaha degaan Maldives==
* {{Flag|India}} 29,000+
* {{Flag|United States}} 100+
* {{Flag|United Kingdom}} 100+
== Tsunami ==
Maalintii 26-Diseembar-2004 kadib markii uu Dhul gariir baaxad wayn lihi uu ku dhuftay baddawaynta Hindiya waxaa Wadanka Maldiif jiidhay majado [[Tsunami]]ah waxa ka badbadaaday kaliya 9 jasiiradood halka 56 Jasiiradood ay qar qoomeen waxaa halkaas ku dhintay dada gaadhaya ilaa 108 qof
== Siyaasadda ==
Siyaasadda jamhuuriyada maldiif waa mid kusalaysan jamhuuriyada madaxwayne leh doorashada madaxwaynihu waxa ay dhacdaa 5 sanaba mar.
== Juquraafi ahaan ==
Jasiiradaha maldiif waxa lagu qiyaasaa ilaa 1,190 jasiiradood.iney ku yaalaan
== Cimilada ==
[[Badweynta Hindiya]] ayaa saamayn aad u wayn ku yeelatey Cimilada jasiiradaha Maldiif,mar marka qaarkood waxayira xaraarada iyo dhaqdhaqaaqa jawiga halkaas oo marmarka qaarkood la dareemo hawo xidhan darajada xaraardu waxa ay u dhaxaysaa inta badan sanadkii 24 ilaa 33 darajo.
==sido kale fiiri==
[[File:RZ.Maldives sign language.jhwh.png|thumb|290px|[[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]] ([https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/iimaan-run-ah/ilaaha-runta-ah-yuu-yahay/ Waa maxay magaca Ilaah? Yehowah])]]
* [[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]]
* [[Jasiirada Maldiif visa Dalalka]]
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Aasiya]]
iu7a93agjx5lej2y1i8co0k0swxhp0m
238477
238476
2022-07-21T14:28:43Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|3.20|73.22|display=title}}
[[File:Flag_of_Maldives.svg|thumb|Calanka Jasiirada Maldiif]]
[[File:Malosmadulu_Atolls,_Maldives.jpg|thumb|right|400px|]]
'''Jasiirada Maldiif''' waa wadan [[jasiirad]] ah, oo ku taalo, [[Badweynta Hindiya]].
jasiirada Maldiif waa wadanka ugu yar [[Aasiya]].Waana dawlad Islaam ah oo inta badan dadka kunooli waa Muslim. Wadanka Maldiif waxa mudo gaadhaysa 78 sano soo Xukumaayay [[Midowga boqortooyada Britan]] waxa ay maaldiif madaxbanaanideeda qaadatay sanadkii 1965.
Wadanka Maaldiif waa xubin kamida ah Ururka [[Komonwels]].
== Taariikh ==
Waxa ay sheegayaan Daraasadaha lagu sameeyaay luqada iyo caadaadka wadankaasi in dadakaasi ay soo gaadheen taariikhdu markii ay ahayd, 300 Kahor Dhalashaddii [[Ciise]] C.S waxa kale oo ay daraasadaahi sheegaaan in dadakaasi ay ka yimaadeen Dhanka qaarada [[Aasiya]] waxa ay ahaayeen Ugaadhsadayaal Kadib waxa ay dageen Jasiiradaha Maldiif. wadanka Maldiif waxa
uu [[Islaam]] ku Gaadhay Sanadkii 1153 ee taariikhda dhalashada Nibi Ciise C.S
==Xubin==
* [[Qaramada Midoobay]]
* [[IORA]]
==Waddamaha degaan Maldives==
* {{Flag|India}} 29,000+
* {{Flag|United States}} 100+
* {{Flag|United Kingdom}} 100+
== Tsunami ==
Maalintii 26-Diseembar-2004 kadib markii uu Dhul gariir baaxad wayn lihi uu ku dhuftay baddawaynta Hindiya waxaa Wadanka Maldiif jiidhay majado [[Tsunami]]ah waxa ka badbadaaday kaliya 9 jasiiradood halka 56 Jasiiradood ay qar qoomeen waxaa halkaas ku dhintay dada gaadhaya ilaa 108 qof
== Siyaasadda ==
Siyaasadda jamhuuriyada maldiif waa mid kusalaysan jamhuuriyada madaxwayne leh doorashada madaxwaynihu waxa ay dhacdaa 5 sanaba mar.
== Juquraafi ahaan ==
Jasiiradaha maldiif waxa lagu qiyaasaa ilaa 1,190 jasiiradood.iney ku yaalaan
== Cimilada ==
[[Badweynta Hindiya]] ayaa saamayn aad u wayn ku yeelatey Cimilada jasiiradaha Maldiif,mar marka qaarkood waxayira xaraarada iyo dhaqdhaqaaqa jawiga halkaas oo marmarka qaarkood la dareemo hawo xidhan darajada xaraardu waxa ay u dhaxaysaa inta badan sanadkii 24 ilaa 33 darajo.
==sido kale fiiri==
[[File:RZ.Maldives sign language.jhwh.png|thumb|290px|[[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]] ([https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/iimaan-run-ah/ilaaha-runta-ah-yuu-yahay/ Waa maxay magaca Ilaah? Yehowah])]]
* [[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]]
* [[Jasiirada Maldiif visa Dalalka]]
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Aasiya]]
cd3xecvrbexhk39lldhtwxq4p7n8z93
238478
238477
2022-07-21T14:28:52Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|3.20|73.22|display=title}}
[[File:Flag_of_Maldives.svg|thumb|Calanka Jasiirada Maldiif]]
[[File:Malosmadulu_Atolls,_Maldives.jpg|thumb|right|400px|]]
'''Jasiirada Maldiif''' waa wadan [[jasiirad]] ah, oo ku taalo, [[Badweynta Hindiya]].
jasiirada Maldiif waa wadanka ugu yar [[Aasiya]].Waana dawlad Islaam ah oo inta badan dadka kunooli waa Muslim. Wadanka Maldiif waxa mudo gaadhaysa 78 sano soo Xukumaayay [[Midowga boqortooyada Britan]] waxa ay maaldiif madaxbanaanideeda qaadatay sanadkii 1965.
Wadanka Maaldiif waa xubin kamida ah Ururka [[Komonwels]].
== Taariikh ==
Waxa ay sheegayaan Daraasadaha lagu sameeyaay luqada iyo caadaadka wadankaasi in dadakaasi ay soo gaadheen taariikhdu markii ay ahayd, 300 Kahor Dhalashaddii [[Ciise]] C.S waxa kale oo ay daraasadaahi sheegaaan in dadakaasi ay ka yimaadeen Dhanka qaarada [[Aasiya]] waxa ay ahaayeen Ugaadhsadayaal Kadib waxa ay dageen Jasiiradaha Maldiif. wadanka Maldiif waxa
uu [[Islaam]] ku Gaadhay Sanadkii 1153 ee taariikhda dhalashada Nibi Ciise C.S.
==Xubin==
* [[Qaramada Midoobay]]
* [[IORA]]
==Waddamaha degaan Maldives==
* {{Flag|India}} 29,000+
* {{Flag|United States}} 100+
* {{Flag|United Kingdom}} 100+
== Tsunami ==
Maalintii 26-Diseembar-2004 kadib markii uu Dhul gariir baaxad wayn lihi uu ku dhuftay baddawaynta Hindiya waxaa Wadanka Maldiif jiidhay majado [[Tsunami]]ah waxa ka badbadaaday kaliya 9 jasiiradood halka 56 Jasiiradood ay qar qoomeen waxaa halkaas ku dhintay dada gaadhaya ilaa 108 qof
== Siyaasadda ==
Siyaasadda jamhuuriyada maldiif waa mid kusalaysan jamhuuriyada madaxwayne leh doorashada madaxwaynihu waxa ay dhacdaa 5 sanaba mar.
== Juquraafi ahaan ==
Jasiiradaha maldiif waxa lagu qiyaasaa ilaa 1,190 jasiiradood.iney ku yaalaan
== Cimilada ==
[[Badweynta Hindiya]] ayaa saamayn aad u wayn ku yeelatey Cimilada jasiiradaha Maldiif,mar marka qaarkood waxayira xaraarada iyo dhaqdhaqaaqa jawiga halkaas oo marmarka qaarkood la dareemo hawo xidhan darajada xaraardu waxa ay u dhaxaysaa inta badan sanadkii 24 ilaa 33 darajo.
==sido kale fiiri==
[[File:RZ.Maldives sign language.jhwh.png|thumb|290px|[[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]] ([https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/iimaan-run-ah/ilaaha-runta-ah-yuu-yahay/ Waa maxay magaca Ilaah? Yehowah])]]
* [[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]]
* [[Jasiirada Maldiif visa Dalalka]]
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Aasiya]]
aa4zwqetymim3ep2enockcw6np3x9mm
238479
238478
2022-07-21T14:29:12Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|3.20|73.22|display=title}}
[[File:Flag_of_Maldives.svg|thumb|Calanka Jasiirada Maldiif]]
[[File:Malosmadulu_Atolls,_Maldives.jpg|thumb|right|400px|]]
'''Jasiirada Maldiif''' waa wadan [[jasiirad]] ah, oo ku taalo, [[Badweynta Hindiya]].
jasiirada Maldiif waa wadanka ugu yar [[Aasiya]].Waana dawlad Islaam ah oo inta badan dadka kunooli waa Muslim. Wadanka Maldiif waxa mudo gaadhaysa 78 sano soo Xukumaayay [[Midowga boqortooyada Britan]] waxa ay maaldiif madaxbanaanideeda qaadatay sanadkii 1965.
Wadanka Maaldiif waa xubin kamida ah Ururka [[Komonwels]].
== Taariikh ==
Waxa ay sheegayaan Daraasadaha lagu sameeyaay luqada iyo caadaadka wadankaasi in dadakaasi ay soo gaadheen taariikhdu markii ay ahayd, 300 Kahor Dhalashaddii [[Ciise]] C.S waxa kale oo ay daraasadaahi sheegaaan in dadakaasi ay ka yimaadeen Dhanka qaarada [[Aasiya]] waxa ay ahaayeen Ugaadhsadayaal Kadib waxa ay dageen Jasiiradaha Maldiif. wadanka Maldiif waxa
uu [[Islaam]] ku Gaadhay Sanadkii 1153 ee taariikhda dhalashada Nibi Ciise C.S.
==Xubin==
* [[Qaramada Midoobay]]
* [[IORA]]
==Waddamaha degaan {{PAGENAME}}==
* {{Flag|India}} 29,000+
* {{Flag|United States}} 100+
* {{Flag|United Kingdom}} 100+
== Tsunami ==
Maalintii 26-Diseembar-2004 kadib markii uu Dhul gariir baaxad wayn lihi uu ku dhuftay baddawaynta Hindiya waxaa Wadanka Maldiif jiidhay majado [[Tsunami]]ah waxa ka badbadaaday kaliya 9 jasiiradood halka 56 Jasiiradood ay qar qoomeen waxaa halkaas ku dhintay dada gaadhaya ilaa 108 qof
== Siyaasadda ==
Siyaasadda jamhuuriyada maldiif waa mid kusalaysan jamhuuriyada madaxwayne leh doorashada madaxwaynihu waxa ay dhacdaa 5 sanaba mar.
== Juquraafi ahaan ==
Jasiiradaha maldiif waxa lagu qiyaasaa ilaa 1,190 jasiiradood.iney ku yaalaan
== Cimilada ==
[[Badweynta Hindiya]] ayaa saamayn aad u wayn ku yeelatey Cimilada jasiiradaha Maldiif,mar marka qaarkood waxayira xaraarada iyo dhaqdhaqaaqa jawiga halkaas oo marmarka qaarkood la dareemo hawo xidhan darajada xaraardu waxa ay u dhaxaysaa inta badan sanadkii 24 ilaa 33 darajo.
==sido kale fiiri==
[[File:RZ.Maldives sign language.jhwh.png|thumb|290px|[[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]] ([https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/iimaan-run-ah/ilaaha-runta-ah-yuu-yahay/ Waa maxay magaca Ilaah? Yehowah])]]
* [[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]]
* [[Jasiirada Maldiif visa Dalalka]]
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Aasiya]]
sgemr0ramhi2u09gimxrl2u5iv4y41b
238480
238479
2022-07-21T14:29:33Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|3.20|73.22|display=title}}
[[File:Flag_of_Maldives.svg|thumb|Calanka Jasiirada Maldiif]]
[[File:Malosmadulu_Atolls,_Maldives.jpg|thumb|right|400px|]]
'''Jasiirada Maldiif''' waa wadan [[jasiirad]] ah, oo ku taalo, [[Badweynta Hindiya]].
jasiirada Maldiif waa wadanka ugu yar [[Aasiya]].Waana dawlad Islaam ah oo inta badan dadka kunooli waa Muslim. Wadanka Maldiif waxa mudo gaadhaysa 78 sano soo Xukumaayay [[Midowga boqortooyada Britan]] waxa ay maaldiif madaxbanaanideeda qaadatay sanadkii 1965.
Wadanka Maaldiif waa xubin kamida ah Ururka [[Komonwels]].
== Taariikh ==
Waxa ay sheegayaan Daraasadaha lagu sameeyaay luqada iyo caadaadka wadankaasi in dadakaasi ay soo gaadheen taariikhdu markii ay ahayd, 300 Kahor Dhalashaddii [[Ciise]] C.S waxa kale oo ay daraasadaahi sheegaaan in dadakaasi ay ka yimaadeen Dhanka qaarada [[Aasiya]] waxa ay ahaayeen Ugaadhsadayaal Kadib waxa ay dageen Jasiiradaha Maldiif. wadanka Maldiif waxa
uu [[Islaam]] ku Gaadhay Sanadkii 1153 ee taariikhda dhalashada Nibi Ciise C.S.
==Xubin==
* [[Qaramada Midoobay]]
* [[IORA]]
==Waddamaha degaan {{PAGENAME}}==
* {{Flag|India}} 29,000+
* {{Flag|United States}} 100+
* {{Flag|United Kingdom}} 100+
== Tsunami ==
Maalintii 26-Diseembar-2004 kadib markii uu Dhul gariir baaxad wayn lihi uu ku dhuftay baddawaynta Hindiya waxaa Wadanka Maldiif jiidhay majado [[Tsunami]]ah waxa ka badbadaaday kaliya 9 jasiiradood halka 56 Jasiiradood ay qar qoomeen waxaa halkaas ku dhintay dada gaadhaya ilaa 108 qof.
== Siyaasadda ==
Siyaasadda jamhuuriyada maldiif waa mid kusalaysan jamhuuriyada madaxwayne leh doorashada madaxwaynihu waxa ay dhacdaa 5 sanaba mar.
== Juquraafi ahaan ==
Jasiiradaha maldiif waxa lagu qiyaasaa ilaa 1,190 jasiiradood.iney ku yaalaan
== Cimilada ==
[[Badweynta Hindiya]] ayaa saamayn aad u wayn ku yeelatey Cimilada jasiiradaha Maldiif,mar marka qaarkood waxayira xaraarada iyo dhaqdhaqaaqa jawiga halkaas oo marmarka qaarkood la dareemo hawo xidhan darajada xaraardu waxa ay u dhaxaysaa inta badan sanadkii 24 ilaa 33 darajo.
==sido kale fiiri==
[[File:RZ.Maldives sign language.jhwh.png|thumb|290px|[[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]] ([https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/iimaan-run-ah/ilaaha-runta-ah-yuu-yahay/ Waa maxay magaca Ilaah? Yehowah])]]
* [[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]]
* [[Jasiirada Maldiif visa Dalalka]]
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Aasiya]]
kkvzw2mimhvu38yue5r0wg47kva4xne
238481
238480
2022-07-21T14:29:49Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|3.20|73.22|display=title}}
[[File:Flag_of_Maldives.svg|thumb|Calanka Jasiirada Maldiif]]
[[File:Malosmadulu_Atolls,_Maldives.jpg|thumb|right|400px|]]
'''Jasiirada Maldiif''' waa wadan [[jasiirad]] ah, oo ku taalo, [[Badweynta Hindiya]].
jasiirada Maldiif waa wadanka ugu yar [[Aasiya]].Waana dawlad Islaam ah oo inta badan dadka kunooli waa Muslim. Wadanka Maldiif waxa mudo gaadhaysa 78 sano soo Xukumaayay [[Midowga boqortooyada Britan]] waxa ay maaldiif madaxbanaanideeda qaadatay sanadkii 1965.
Wadanka Maaldiif waa xubin kamida ah Ururka [[Komonwels]].
== Taariikh ==
Waxa ay sheegayaan Daraasadaha lagu sameeyaay luqada iyo caadaadka wadankaasi in dadakaasi ay soo gaadheen taariikhdu markii ay ahayd, 300 Kahor Dhalashaddii [[Ciise]] C.S waxa kale oo ay daraasadaahi sheegaaan in dadakaasi ay ka yimaadeen Dhanka qaarada [[Aasiya]] waxa ay ahaayeen Ugaadhsadayaal Kadib waxa ay dageen Jasiiradaha Maldiif. wadanka Maldiif waxa
uu [[Islaam]] ku Gaadhay Sanadkii 1153 ee taariikhda dhalashada Nibi Ciise C.S.
==Xubin==
* [[Qaramada Midoobay]]
* [[IORA]]
==Waddamaha degaan {{PAGENAME}}==
* {{Flag|India}} 29,000+
* {{Flag|United States}} 100+
* {{Flag|United Kingdom}} 100+
== Tsunami ==
Maalintii 26-Diseembar-2004 kadib markii uu Dhul gariir baaxad wayn lihi uu ku dhuftay baddawaynta Hindiya waxaa Wadanka Maldiif jiidhay majado [[Tsunami]]ah waxa ka badbadaaday kaliya 9 jasiiradood halka 56 Jasiiradood ay qar qoomeen waxaa halkaas ku dhintay dada gaadhaya ilaa 108 qof.
== Siyaasadda ==
Siyaasadda jamhuuriyada maldiif waa mid kusalaysan jamhuuriyada madaxwayne leh doorashada madaxwaynihu waxa ay dhacdaa 5 sanaba mar.
== Cimilada ==
[[Badweynta Hindiya]] ayaa saamayn aad u wayn ku yeelatey Cimilada jasiiradaha Maldiif,mar marka qaarkood waxayira xaraarada iyo dhaqdhaqaaqa jawiga halkaas oo marmarka qaarkood la dareemo hawo xidhan darajada xaraardu waxa ay u dhaxaysaa inta badan sanadkii 24 ilaa 33 darajo.
==sido kale fiiri==
[[File:RZ.Maldives sign language.jhwh.png|thumb|290px|[[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]] ([https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/iimaan-run-ah/ilaaha-runta-ah-yuu-yahay/ Waa maxay magaca Ilaah? Yehowah])]]
* [[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]]
* [[Jasiirada Maldiif visa Dalalka]]
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Aasiya]]
1ukphpromlhoghm2z6zaubeek9gu2vn
238482
238481
2022-07-21T14:30:05Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|3.20|73.22|display=title}}
[[File:Flag_of_Maldives.svg|thumb|Calanka Jasiirada Maldiif]]
[[File:Malosmadulu_Atolls,_Maldives.jpg|thumb|right|400px|]]
'''Jasiirada Maldiif''' waa wadan [[jasiirad]] ah, oo ku taalo, [[Badweynta Hindiya]].
jasiirada Maldiif waa wadanka ugu yar [[Aasiya]].Waana dawlad Islaam ah oo inta badan dadka kunooli waa Muslim. Wadanka Maldiif waxa mudo gaadhaysa 78 sano soo Xukumaayay [[Midowga boqortooyada Britan]] waxa ay maaldiif madaxbanaanideeda qaadatay sanadkii 1965.
Wadanka Maaldiif waa xubin kamida ah Ururka [[Komonwels]].
== Taariikh ==
Waxa ay sheegayaan Daraasadaha lagu sameeyaay luqada iyo caadaadka wadankaasi in dadakaasi ay soo gaadheen taariikhdu markii ay ahayd, 300 Kahor Dhalashaddii [[Ciise]] C.S waxa kale oo ay daraasadaahi sheegaaan in dadakaasi ay ka yimaadeen Dhanka qaarada [[Aasiya]] waxa ay ahaayeen Ugaadhsadayaal Kadib waxa ay dageen Jasiiradaha Maldiif. wadanka Maldiif waxa
uu [[Islaam]] ku Gaadhay Sanadkii 1153 ee taariikhda dhalashada Nibi Ciise C.S.
==Xubin==
* [[Qaramada Midoobay]]
* [[IORA]]
==Waddamaha degaan {{PAGENAME}}==
* {{Flag|India}} 29,000+
* {{Flag|United States}} 100+
* {{Flag|United Kingdom}} 100+
== Tsunami ==
Maalintii 26-Diseembar-2004 kadib markii uu Dhul gariir baaxad wayn lihi uu ku dhuftay baddawaynta Hindiya waxaa Wadanka Maldiif jiidhay majado [[Tsunami]]ah waxa ka badbadaaday kaliya 9 jasiiradood halka 56 Jasiiradood ay qar qoomeen waxaa halkaas ku dhintay dada gaadhaya ilaa 108 qof.
== Siyaasadda ==
Siyaasadda jamhuuriyada maldiif waa mid kusalaysan jamhuuriyada madaxwayne leh doorashada madaxwaynihu waxa ay dhacdaa 5 sanaba mar.
== Cimilada ==
[[Badweynta Hindiya]] ayaa saamayn aad u wayn ku yeelatey Cimilada jasiiradaha Maldiif,mar marka qaarkood waxayira xaraarada iyo dhaqdhaqaaqa jawiga halkaas oo marmarka qaarkood la dareemo hawo xidhan darajada xaraardu waxa ay u dhaxaysaa inta badan sanadkii 24 ilaa 33 darajo.
==Sido kale fiiri==
[[File:RZ.Maldives sign language.jhwh.png|thumb|290px|[[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]] ([https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/iimaan-run-ah/ilaaha-runta-ah-yuu-yahay/ Waa maxay magaca Ilaah? Yehowah])]]
* [[Luuqadda Calaamadaha ee Maldives]]
* [[Jasiirada Maldiif visa Dalalka]]
{{Dalalka Aasiya}}
[[Category:Aasiya]]
8w910wwbh24hkvglt9c35f08zphut6n
Injamiina
0
6441
238467
233895
2022-07-21T14:16:20Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|12|6|47|N|15|2|57|E|type:city|display=title}}
{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ----------------> |official_name =Nijamiina
|other_name = Fort Lamy
|native_name = نجامينا ''Nijāmīnā''
|nickname =
|settlement_type = <!--For Town or Village (Leave blank for the default City)-->
|motto =
<!-- images and maps ----------->
|image =
[[File:Storm clouds over N'Djamena (15386229016).jpg|300px|]]
|imagesize = 300px
|caption = Central Bank
|image_flag =
|flag_size =
|image_seal =
|seal_size =
|image_shield =
|shield_size =
|image_blank_emblem =
|blank_emblem_type =
|blank_emblem_size =
|image_map =
|mapsize =
|map_caption =
|image_map1 =
|mapsize1 =
|map_caption1 =
|image_dot_map =
|dot_mapsize =
|dot_map_caption =
|dot_x =
|dot_y =
|pushpin_map = Chad
|pushpin_mapsize=300
|pushpin_label_position =bottom
|pushpin_map_caption =
<!-- Location ------------------>
|coordinates_region = TD
|subdivision_type = Dalka
|subdivision_name = [[Jad]]
|subdivision_type1 = Gobol
|subdivision_name1 = Nijamiina
|subdivision_type2 =
|subdivision_name2 =
|subdivision_type3 =
|subdivision_name3 =
|subdivision_type4 =
|subdivision_name4 =
<!-- Politics ----------------->
|government_footnotes =
|government_type =
|leader_title =
|leader_name =
|leader_title1 =
<!-- for places with, say, both a mayor and a city manager -->
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|leader_title3 =
|leader_name3 =
|leader_title4 =
|leader_name4 =
|established_title =
<!-- Settled -->
|established_date =
|established_title2 =
<!-- Incorporated (town) -->
|established_date2 =
|established_title3 =
<!-- Incorporated (city) -->
|established_date3 =
<!-- Area --------------------->
|area_magnitude =
|area_footnotes =
|area_total_km2 = 100
<!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi =
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent =
|area_urban_km2 =
|area_urban_sq_mi =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|area_blank1_title =
|area_blank1_km2 =
|area_blank1_sq_mi =
<!-- Population ----------------------->
|population_as_of = 2012
|population_footnotes = <ref>{{cite web|url=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|title=World Gazetteer|archiveurl=https://archive.today/20130111115800/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|archivedate=11 January 2013|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=18 April 2016|dead-url=yes}}</ref>
|population_note =
|population_total = 1092066
|population_density_km2 = auto
|population_metro = 1605696
|population_density_metro_km2 =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_density_urban_sq_mi =
|population_blank1_title =Ethnicities
|population_blank1 =
|population_blank2_title =Religions
|population_blank2 =
|population_density_blank1_km2 =
|population_density_blank1_sq_mi =
<!-- General information --------------->
|timezone = +1
|utc_offset =
|timezone_DST =
|utc_offset_DST =
|latd= 12|latm= 6|lats= 47|latNS=N
|longd= 15|longm= 2|longs=57 |longEW=E
|elevation_footnotes =
<!--for references: use <ref> </ref> tags-->
|elevation_m = 298
|elevation_ft =
<!-- Area/postal codes & others -------->
|postal_code_type =
<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->
|postal_code =
|area_code = 235
|blank_name =
|blank_info =
|blank1_name =
|blank1_info =
|website =
|footnotes = }}
'''Nijamiina''' waa caasimada [[Jad]] tirada dadka kunool waxa lagu qiyaasaa 721000 oo qof horay waxaa loo odhan jiray magaca Fort-Lamy, waana magaalada ugu wayn wadanka [[jad]]
Ilaha dhaqaalaha ee N'Djamena waa shaqo beereed. Qiyaastii 80% dadweynaha ku nool N'Djamena waxay ka shaqeeyaan warshadaha beeraha ku salaysan, oo ay ku jiraan beerashada dalag iyo xoolo sii kordhaya. Dhaqaalaha N'Djamena ayaa sidaas awgeed ku dhawaad si buuxda ugu tiirsan cimilada wanaagsan, taasoo dhaqaalaha ka dhigeysa sannadihii badnaa ee roobabku hooseeyeen. N'Djamena wuxuu kaalmo dhaqaale ka helayaa Baanka Adduunka, iyo sidoo kale Bangiga Horumarinta Afrika. Waxaa jira dalab aad u sareeya oo loogu talagalay shaqaalaha xirfadlayaasha ah ee N'Djamena si ay u shaqeeyaan waaxda saliida iyo gaasta, iyo sidoo kale shaqaale u shaqeeya ururrada aan dawliga ahayn ee ajaanibta ah, adeegyada caafimaadka iyo Ingiriisiga. Deganayaasha N'Djamena waxay mas'uul ka yihiin inay bixiyaan canshuur ilaa ugu badnaan 60% dhammaan dakhliga saafiga ah. Magaalada ayaa sidoo kale ku jirta wadada Wadada 6-aad ee wadada Afgooye ee [[Suudaan]] iyo djabotui iyo dekedda somaliland taas oo heerkul iyo heerarba ay wanaagsan tahay in la sii wado ciys of [[Nayjeeriya]] iyo [[galbeedka]] africa meteropolis.
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
N'Djamena, kaliya boqolkiiba lix-iyo-lixaad ayaa ka mid ah magaalooyinka. Inta badan dadka reer Chad waxay ku nool yihiin magaalada caasimadda, N'Djamena, ama Gobolka Occone ee koonfureed ee caasimadda. Qiyaastii kala badh dadweynaha waxay ka yar yihiin da'da shan iyo toban jir. Dadkaan, waa qaybta labiska ee labka iyo dheddigga. Inkastoo kala qaybinta u dhaxaysa jinsiyadu ay xitaa tahay, kala qaybsanaanta kooxaha qowmiyadeed iyo diinta ayaa aad u kala duwan. [13] Diimaha kala duwan ee magaalada ayaa lagu dhaqmaa magaalada, laakin waxaa ku jira diin cad oo Islaami ah. Qeybaha ugu muhiimsan jinsiyadaha waa: Daah (16.97%), Carabiyaasha Chad (11.08%), Hadjeray (9.15%), Ngambaye (6.41%), Bilala (5.83%), Kanembu (5.80%), Maba (4.84%), Kanuri (4.39%), Gor (3.32%), Kuka (3.20%), Sara (2.24%), iyo Barma (2.10%).
==Cimilada==
{{Weather box
|location = N'Djamena (1961–1990, extremes 1904–present)
|metric first= Y
|single line= Y
|Jan record high C = 41.8
|Feb record high C = 47.6
|Mar record high C = 46.5
|Apr record high C = 48.3
|May record high C = 49.1
|Jun record high C = 44.0
|Jul record high C = 46.0
|Aug record high C = 38.6
|Sep record high C = 40.5
|Oct record high C = 43.6
|Nov record high C = 47.5
|Dec record high C = 40.5
|year record high C = 49.1
|Jan high C = 32.4
|Feb high C = 35.2
|Mar high C = 38.7
|Apr high C = 41.0
|May high C = 39.9
|Jun high C = 37.2
|Jul high C = 33.5
|Aug high C = 31.6
|Sep high C = 33.7
|Oct high C = 36.9
|Nov high C = 35.8
|Dec high C = 33.5
| Jan mean C = 23.4
| Feb mean C = 25.9
| Mar mean C = 29.9
| Apr mean C = 32.9
| May mean C = 32.9
| Jun mean C = 30.9
| Jul mean C = 28.3
| Aug mean C = 27.0
| Sep mean C = 28.2
| Oct mean C = 29.4
| Nov mean C = 26.8
| Dec mean C = 24.2
|year mean C =
|Jan low C = 14.3
|Feb low C = 16.6
|Mar low C = 21.0
|Apr low C = 24.8
|May low C = 25.8
|Jun low C = 24.7
|Jul low C = 23.1
|Aug low C = 22.4
|Sep low C = 22.7
|Oct low C = 21.8
|Nov low C = 17.8
|Dec low C = 14.8
|year high C= 35.8 |year low C= 20.8
|year high F =96.4 |year low F =69.5<!--rounds down-->
|Jan record low C = 6.5
|Feb record low C = 8.0
|Mar record low C = 11.3
|Apr record low C = 16.2
|May record low C = 16.8
|Jun record low C = 18.2
|Jul record low C = 17.7
|Aug record low C = 18.5
|Sep record low C = 15.1
|Oct record low C = 13.5
|Nov record low C = 10.3
|Dec record low C = 8.4
|year record low C = 6.5
|precipitation colour = green
|Jan precipitation mm = 0.0
|Feb precipitation mm = 0.0
|Mar precipitation mm = 0.3
|Apr precipitation mm = 10.3
|May precipitation mm = 25.8
|Jun precipitation mm = 51.0
|Jul precipitation mm = 143.8
|Aug precipitation mm = 174.4
|Sep precipitation mm = 84.3
|Oct precipitation mm = 20.3
|Nov precipitation mm = 0.1
|Dec precipitation mm = 0.0
|year precipitation mm =
|Jan humidity = 29
|Feb humidity = 23
|Mar humidity = 21
|Apr humidity = 28
|May humidity = 39
|Jun humidity = 52
|Jul humidity = 68
|Aug humidity = 76
|Sep humidity = 72
|Oct humidity = 49
|Nov humidity = 33
|Dec humidity = 31
|year humidity = 43
|unit precipitation days = 0.1 mm
|Jan precipitation days = 0
|Feb precipitation days = 0
|Mar precipitation days = 1
|Apr precipitation days = 3
|May precipitation days = 6
|Jun precipitation days = 9
|Jul precipitation days = 13
|Aug precipitation days = 15
|Sep precipitation days = 9
|Oct precipitation days = 3
|Nov precipitation days = 1
|Dec precipitation days = 0
|Jan sun = 297.6
|Feb sun = 277.2
|Mar sun = 282.1
|Apr sun = 273.0
|May sun = 285.2
|Jun sun = 258.0
|Jul sun = 213.9
|Aug sun = 201.5
|Sep sun = 228.0
|Oct sun = 285.2
|Nov sun = 300.0
|Dec sun = 303.8
|year sun = 3205.5
|Jand sun = 9.6
|Febd sun = 9.9
|Mard sun = 9.1
|Aprd sun = 9.1
|Mayd sun = 9.2
|Jund sun = 8.6
|Juld sun = 6.9
|Augd sun = 6.5
|Sepd sun = 7.6
|Octd sun = 9.2
|Novd sun = 10.0
|Decd sun = 9.8
|yeard sun = 8.8
|source 1 = [[World Meteorological Organization]] (precipitation)<ref name= WMO>{{cite web
| url = http://worldweather.wmo.int/en/city.html?cityId=256
| title = World Weather Information Service–Ndjamena
| publisher = World Meteorological Organization
| accessdate = October 19, 2015}}</ref>
|source 2 = NOAA (sun, humidity, temperatures),<ref name= NOAA>{{cite web
| url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG__I/TE/64700.TXT
| title = ND'Jamena Climate Normals 1961–1990
| publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]
| accessdate = October 19, 2015}}</ref> Meteo Climat (record highs and lows)<ref name = meteoclimat>
{{cite web
| url = http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/index.php?page=stati&id=1876
| title = Station N'Djamena
| publisher = Meteo Climat
|language = French
| accessdate = October 19, 2016}}</ref>
|date=September 2011}}
== Taariikh ==
magaladani waxa ay ku barbaartay magaca fort lamy oo ay u bixiyeen faransiisku oo ahaa gumaystihii wadanka [[jad]] gumaysaty iyaga oo ugu magac daray askari faransiis ahaa oo xiligaa faransiiska ka dhintay taariikgduna waxa ay ahayd [[1900]]
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
== Tixraacyada ==
{{commonscat|N'Djamena|Nijamiina}}
<references/>
{{gumud}}
{{Caasimadaha Afrika}}
trra69ak944hpthotu2g30pw0oine9u
238468
238467
2022-07-21T14:16:35Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|12|6|47|N|15|2|57|E|type:city|display=title}}
{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ----------------> |official_name =Nijamiina
|other_name = Fort Lamy
|native_name = نجامينا ''Nijāmīnā''
|nickname =
|settlement_type = <!--For Town or Village (Leave blank for the default City)-->
|motto =
<!-- images and maps ----------->
|image =
[[File:Storm clouds over N'Djamena (15386229016).jpg|300px|]]
|imagesize = 300px
|caption = Central Bank
|image_flag =
|flag_size =
|image_seal =
|seal_size =
|image_shield =
|shield_size =
|image_blank_emblem =
|blank_emblem_type =
|blank_emblem_size =
|image_map =
|mapsize =
|map_caption =
|image_map1 =
|mapsize1 =
|map_caption1 =
|image_dot_map =
|dot_mapsize =
|dot_map_caption =
|dot_x =
|dot_y =
|pushpin_map = Chad
|pushpin_mapsize=300
|pushpin_label_position =bottom
|pushpin_map_caption =
<!-- Location ------------------>
|coordinates_region = TD
|subdivision_type = Dalka
|subdivision_name = [[Jad]]
|subdivision_type1 = Gobol
|subdivision_name1 = Nijamiina
|subdivision_type2 =
|subdivision_name2 =
|subdivision_type3 =
|subdivision_name3 =
|subdivision_type4 =
|subdivision_name4 =
<!-- Politics ----------------->
|government_footnotes =
|government_type =
|leader_title =
|leader_name =
|leader_title1 =
<!-- for places with, say, both a mayor and a city manager -->
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|leader_title3 =
|leader_name3 =
|leader_title4 =
|leader_name4 =
|established_title =
<!-- Settled -->
|established_date =
|established_title2 =
<!-- Incorporated (town) -->
|established_date2 =
|established_title3 =
<!-- Incorporated (city) -->
|established_date3 =
<!-- Area --------------------->
|area_magnitude =
|area_footnotes =
|area_total_km2 = 100
<!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi =
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent =
|area_urban_km2 =
|area_urban_sq_mi =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|area_blank1_title =
|area_blank1_km2 =
|area_blank1_sq_mi =
<!-- Population ----------------------->
|population_as_of = 2012
|population_footnotes = <ref>{{cite web|url=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|title=World Gazetteer|archiveurl=https://archive.today/20130111115800/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|archivedate=11 January 2013|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=18 April 2016|dead-url=yes}}</ref>
|population_note =
|population_total = 1092066
|population_density_km2 = auto
|population_metro = 1605696
|population_density_metro_km2 =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_density_urban_sq_mi =
|population_blank1_title =Ethnicities
|population_blank1 =
|population_blank2_title =Religions
|population_blank2 =
|population_density_blank1_km2 =
|population_density_blank1_sq_mi =
<!-- General information --------------->
|timezone = +1
|utc_offset =
|timezone_DST =
|utc_offset_DST =
|latd= 12|latm= 6|lats= 47|latNS=N
|longd= 15|longm= 2|longs=57 |longEW=E
|elevation_footnotes =
<!--for references: use <ref> </ref> tags-->
|elevation_m = 298
|elevation_ft =
<!-- Area/postal codes & others -------->
|postal_code_type =
<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->
|postal_code =
|area_code = 235
|blank_name =
|blank_info =
|blank1_name =
|blank1_info =
|website =
|footnotes = }}
'''Nijamiina''' waa caasimada [[Jad]] tirada dadka kunool waxa lagu qiyaasaa 721000 oo qof horay waxaa loo odhan jiray magaca Fort-Lamy, waana magaalada ugu wayn wadanka [[jad]]
Ilaha dhaqaalaha ee N'Djamena waa shaqo beereed. Qiyaastii 80% dadweynaha ku nool N'Djamena waxay ka shaqeeyaan warshadaha beeraha ku salaysan, oo ay ku jiraan beerashada dalag iyo xoolo sii kordhaya. Dhaqaalaha N'Djamena ayaa sidaas awgeed ku dhawaad si buuxda ugu tiirsan cimilada wanaagsan, taasoo dhaqaalaha ka dhigeysa sannadihii badnaa ee roobabku hooseeyeen. N'Djamena wuxuu kaalmo dhaqaale ka helayaa Baanka Adduunka, iyo sidoo kale Bangiga Horumarinta Afrika. Waxaa jira dalab aad u sareeya oo loogu talagalay shaqaalaha xirfadlayaasha ah ee N'Djamena si ay u shaqeeyaan waaxda saliida iyo gaasta, iyo sidoo kale shaqaale u shaqeeya ururrada aan dawliga ahayn ee ajaanibta ah, adeegyada caafimaadka iyo Ingiriisiga. Deganayaasha N'Djamena waxay mas'uul ka yihiin inay bixiyaan canshuur ilaa ugu badnaan 60% dhammaan dakhliga saafiga ah. Magaalada ayaa sidoo kale ku jirta wadada Wadada 6-aad ee wadada Afgooye ee [[Suudaan]] iyo djabotui iyo dekedda somaliland taas oo heerkul iyo heerarba ay wanaagsan tahay in la sii wado ciys of [[Nayjeeriya]] iyo [[galbeedka]] africa meteropolis.
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
N'Djamena, kaliya boqolkiiba lix-iyo-lixaad ayaa ka mid ah magaalooyinka. Inta badan dadka reer Chad waxay ku nool yihiin magaalada caasimadda, N'Djamena, ama Gobolka Occone ee koonfureed ee caasimadda. Qiyaastii kala badh dadweynaha waxay ka yar yihiin da'da shan iyo toban jir. Dadkaan, waa qaybta labiska ee labka iyo dheddigga. Inkastoo kala qaybinta u dhaxaysa jinsiyadu ay xitaa tahay, kala qaybsanaanta kooxaha qowmiyadeed iyo diinta ayaa aad u kala duwan. [13] Diimaha kala duwan ee magaalada ayaa lagu dhaqmaa magaalada, laakin waxaa ku jira diin cad oo Islaami ah. Qeybaha ugu muhiimsan jinsiyadaha waa: Daah (16.97%), Carabiyaasha Chad (11.08%), Hadjeray (9.15%), Ngambaye (6.41%), Bilala (5.83%), Kanembu (5.80%), Maba (4.84%), Kanuri (4.39%), Gor (3.32%), Kuka (3.20%), Sara (2.24%), iyo Barma (2.10%).
==Cimilada==
{{Weather box
|location = N'Djamena (1961–1990, extremes 1904–present)
|metric first= Y
|single line= Y
|Jan record high C = 41.8
|Feb record high C = 47.6
|Mar record high C = 46.5
|Apr record high C = 48.3
|May record high C = 49.1
|Jun record high C = 44.0
|Jul record high C = 46.0
|Aug record high C = 38.6
|Sep record high C = 40.5
|Oct record high C = 43.6
|Nov record high C = 47.5
|Dec record high C = 40.5
|year record high C = 49.1
|Jan high C = 32.4
|Feb high C = 35.2
|Mar high C = 38.7
|Apr high C = 41.0
|May high C = 39.9
|Jun high C = 37.2
|Jul high C = 33.5
|Aug high C = 31.6
|Sep high C = 33.7
|Oct high C = 36.9
|Nov high C = 35.8
|Dec high C = 33.5
| Jan mean C = 23.4
| Feb mean C = 25.9
| Mar mean C = 29.9
| Apr mean C = 32.9
| May mean C = 32.9
| Jun mean C = 30.9
| Jul mean C = 28.3
| Aug mean C = 27.0
| Sep mean C = 28.2
| Oct mean C = 29.4
| Nov mean C = 26.8
| Dec mean C = 24.2
|year mean C =
|Jan low C = 14.3
|Feb low C = 16.6
|Mar low C = 21.0
|Apr low C = 24.8
|May low C = 25.8
|Jun low C = 24.7
|Jul low C = 23.1
|Aug low C = 22.4
|Sep low C = 22.7
|Oct low C = 21.8
|Nov low C = 17.8
|Dec low C = 14.8
|year high C= 35.8 |year low C= 20.8
|year high F =96.4 |year low F =69.5<!--rounds down-->
|Jan record low C = 6.5
|Feb record low C = 8.0
|Mar record low C = 11.3
|Apr record low C = 16.2
|May record low C = 16.8
|Jun record low C = 18.2
|Jul record low C = 17.7
|Aug record low C = 18.5
|Sep record low C = 15.1
|Oct record low C = 13.5
|Nov record low C = 10.3
|Dec record low C = 8.4
|year record low C = 6.5
|precipitation colour = green
|Jan precipitation mm = 0.0
|Feb precipitation mm = 0.0
|Mar precipitation mm = 0.3
|Apr precipitation mm = 10.3
|May precipitation mm = 25.8
|Jun precipitation mm = 51.0
|Jul precipitation mm = 143.8
|Aug precipitation mm = 174.4
|Sep precipitation mm = 84.3
|Oct precipitation mm = 20.3
|Nov precipitation mm = 0.1
|Dec precipitation mm = 0.0
|year precipitation mm =
|Jan humidity = 29
|Feb humidity = 23
|Mar humidity = 21
|Apr humidity = 28
|May humidity = 39
|Jun humidity = 52
|Jul humidity = 68
|Aug humidity = 76
|Sep humidity = 72
|Oct humidity = 49
|Nov humidity = 33
|Dec humidity = 31
|year humidity = 43
|unit precipitation days = 0.1 mm
|Jan precipitation days = 0
|Feb precipitation days = 0
|Mar precipitation days = 1
|Apr precipitation days = 3
|May precipitation days = 6
|Jun precipitation days = 9
|Jul precipitation days = 13
|Aug precipitation days = 15
|Sep precipitation days = 9
|Oct precipitation days = 3
|Nov precipitation days = 1
|Dec precipitation days = 0
|Jan sun = 297.6
|Feb sun = 277.2
|Mar sun = 282.1
|Apr sun = 273.0
|May sun = 285.2
|Jun sun = 258.0
|Jul sun = 213.9
|Aug sun = 201.5
|Sep sun = 228.0
|Oct sun = 285.2
|Nov sun = 300.0
|Dec sun = 303.8
|year sun = 3205.5
|Jand sun = 9.6
|Febd sun = 9.9
|Mard sun = 9.1
|Aprd sun = 9.1
|Mayd sun = 9.2
|Jund sun = 8.6
|Juld sun = 6.9
|Augd sun = 6.5
|Sepd sun = 7.6
|Octd sun = 9.2
|Novd sun = 10.0
|Decd sun = 9.8
|yeard sun = 8.8
|source 1 = [[World Meteorological Organization]] (precipitation)<ref name= WMO>{{cite web
| url = http://worldweather.wmo.int/en/city.html?cityId=256
| title = World Weather Information Service–Ndjamena
| publisher = World Meteorological Organization
| accessdate = October 19, 2015}}</ref>
|source 2 = NOAA (sun, humidity, temperatures),<ref name= NOAA>{{cite web
| url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG__I/TE/64700.TXT
| title = ND'Jamena Climate Normals 1961–1990
| publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]
| accessdate = October 19, 2015}}</ref> Meteo Climat (record highs and lows)<ref name = meteoclimat>
{{cite web
| url = http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/index.php?page=stati&id=1876
| title = Station N'Djamena
| publisher = Meteo Climat
|language = French
| accessdate = October 19, 2016}}</ref>
|date=September 2011}}
== Taariikh ==
Magaladani waxa ay ku barbaartay magaca fort lamy oo ay u bixiyeen faransiisku oo ahaa gumaystihii wadanka [[jad]] gumaysaty iyaga oo ugu magac daray askari faransiis ahaa oo xiligaa faransiiska ka dhintay taariikgduna waxa ay ahayd [[1900]].
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
== Tixraacyada ==
{{commonscat|N'Djamena|Nijamiina}}
<references/>
{{gumud}}
{{Caasimadaha Afrika}}
ooojhh37z94w8fyhs1w1slqudvtg2sm
238469
238468
2022-07-21T14:17:13Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|12|6|47|N|15|2|57|E|type:city|display=title}}
{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ----------------> |official_name =Nijamiina
|other_name = Fort Lamy
|native_name = نجامينا ''Nijāmīnā''
|nickname =
|settlement_type = <!--For Town or Village (Leave blank for the default City)-->
|motto =
<!-- images and maps ----------->
|image =
[[File:Storm clouds over N'Djamena (15386229016).jpg|300px|]]
|imagesize = 300px
|caption = Central Bank
|image_flag =
|flag_size =
|image_seal =
|seal_size =
|image_shield =
|shield_size =
|image_blank_emblem =
|blank_emblem_type =
|blank_emblem_size =
|image_map =
|mapsize =
|map_caption =
|image_map1 =
|mapsize1 =
|map_caption1 =
|image_dot_map =
|dot_mapsize =
|dot_map_caption =
|dot_x =
|dot_y =
|pushpin_map = Chad
|pushpin_mapsize=300
|pushpin_label_position =bottom
|pushpin_map_caption =
<!-- Location ------------------>
|coordinates_region = TD
|subdivision_type = Dalka
|subdivision_name = [[Jad]]
|subdivision_type1 = Gobol
|subdivision_name1 = Nijamiina
|subdivision_type2 =
|subdivision_name2 =
|subdivision_type3 =
|subdivision_name3 =
|subdivision_type4 =
|subdivision_name4 =
<!-- Politics ----------------->
|government_footnotes =
|government_type =
|leader_title =
|leader_name =
|leader_title1 =
<!-- for places with, say, both a mayor and a city manager -->
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|leader_title3 =
|leader_name3 =
|leader_title4 =
|leader_name4 =
|established_title =
<!-- Settled -->
|established_date =
|established_title2 =
<!-- Incorporated (town) -->
|established_date2 =
|established_title3 =
<!-- Incorporated (city) -->
|established_date3 =
<!-- Area --------------------->
|area_magnitude =
|area_footnotes =
|area_total_km2 = 100
<!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi =
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent =
|area_urban_km2 =
|area_urban_sq_mi =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|area_blank1_title =
|area_blank1_km2 =
|area_blank1_sq_mi =
<!-- Population ----------------------->
|population_as_of = 2012
|population_footnotes = <ref>{{cite web|url=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|title=World Gazetteer|archiveurl=https://archive.today/20130111115800/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|archivedate=11 January 2013|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=18 April 2016|dead-url=yes}}</ref>
|population_note =
|population_total = 1092066
|population_density_km2 = auto
|population_metro = 1605696
|population_density_metro_km2 =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_density_urban_sq_mi =
|population_blank1_title =Ethnicities
|population_blank1 =
|population_blank2_title =Religions
|population_blank2 =
|population_density_blank1_km2 =
|population_density_blank1_sq_mi =
<!-- General information --------------->
|timezone = +1
|utc_offset =
|timezone_DST =
|utc_offset_DST =
|latd= 12|latm= 6|lats= 47|latNS=N
|longd= 15|longm= 2|longs=57 |longEW=E
|elevation_footnotes =
<!--for references: use <ref> </ref> tags-->
|elevation_m = 298
|elevation_ft =
<!-- Area/postal codes & others -------->
|postal_code_type =
<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->
|postal_code =
|area_code = 235
|blank_name =
|blank_info =
|blank1_name =
|blank1_info =
|website =
|footnotes = }}
'''Nijamiina''' waa caasimada [[Jad]]. tirada dadka kunool waxa lagu qiyaasaa 721000 oo qof horay waxaa loo odhan jiray magaca Fort-Lamy, waana magaalada ugu wayn wadanka [[jad]].
Ilaha dhaqaalaha ee N'Djamena waa shaqo beereed. Qiyaastii 80% dadweynaha ku nool N'Djamena waxay ka shaqeeyaan warshadaha beeraha ku salaysan, oo ay ku jiraan beerashada dalag iyo xoolo sii kordhaya. Dhaqaalaha N'Djamena ayaa sidaas awgeed ku dhawaad si buuxda ugu tiirsan cimilada wanaagsan, taasoo dhaqaalaha ka dhigeysa sannadihii badnaa ee roobabku hooseeyeen. N'Djamena wuxuu kaalmo dhaqaale ka helayaa Baanka Adduunka, iyo sidoo kale Bangiga Horumarinta Afrika. Waxaa jira dalab aad u sareeya oo loogu talagalay shaqaalaha xirfadlayaasha ah ee N'Djamena si ay u shaqeeyaan waaxda saliida iyo gaasta, iyo sidoo kale shaqaale u shaqeeya ururrada aan dawliga ahayn ee ajaanibta ah, adeegyada caafimaadka iyo Ingiriisiga. Deganayaasha N'Djamena waxay mas'uul ka yihiin inay bixiyaan canshuur ilaa ugu badnaan 60% dhammaan dakhliga saafiga ah. Magaalada ayaa sidoo kale ku jirta wadada Wadada 6-aad ee wadada Afgooye ee [[Suudaan]] iyo djabotui iyo dekedda somaliland taas oo heerkul iyo heerarba ay wanaagsan tahay in la sii wado ciys of [[Nayjeeriya]] iyo [[galbeedka]] africa meteropolis.
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
N'Djamena, kaliya boqolkiiba lix-iyo-lixaad ayaa ka mid ah magaalooyinka. Inta badan dadka reer Chad waxay ku nool yihiin magaalada caasimadda, N'Djamena, ama Gobolka Occone ee koonfureed ee caasimadda. Qiyaastii kala badh dadweynaha waxay ka yar yihiin da'da shan iyo toban jir. Dadkaan, waa qaybta labiska ee labka iyo dheddigga. Inkastoo kala qaybinta u dhaxaysa jinsiyadu ay xitaa tahay, kala qaybsanaanta kooxaha qowmiyadeed iyo diinta ayaa aad u kala duwan. [13] Diimaha kala duwan ee magaalada ayaa lagu dhaqmaa magaalada, laakin waxaa ku jira diin cad oo Islaami ah. Qeybaha ugu muhiimsan jinsiyadaha waa: Daah (16.97%), Carabiyaasha Chad (11.08%), Hadjeray (9.15%), Ngambaye (6.41%), Bilala (5.83%), Kanembu (5.80%), Maba (4.84%), Kanuri (4.39%), Gor (3.32%), Kuka (3.20%), Sara (2.24%), iyo Barma (2.10%).
==Cimilada==
{{Weather box
|location = N'Djamena (1961–1990, extremes 1904–present)
|metric first= Y
|single line= Y
|Jan record high C = 41.8
|Feb record high C = 47.6
|Mar record high C = 46.5
|Apr record high C = 48.3
|May record high C = 49.1
|Jun record high C = 44.0
|Jul record high C = 46.0
|Aug record high C = 38.6
|Sep record high C = 40.5
|Oct record high C = 43.6
|Nov record high C = 47.5
|Dec record high C = 40.5
|year record high C = 49.1
|Jan high C = 32.4
|Feb high C = 35.2
|Mar high C = 38.7
|Apr high C = 41.0
|May high C = 39.9
|Jun high C = 37.2
|Jul high C = 33.5
|Aug high C = 31.6
|Sep high C = 33.7
|Oct high C = 36.9
|Nov high C = 35.8
|Dec high C = 33.5
| Jan mean C = 23.4
| Feb mean C = 25.9
| Mar mean C = 29.9
| Apr mean C = 32.9
| May mean C = 32.9
| Jun mean C = 30.9
| Jul mean C = 28.3
| Aug mean C = 27.0
| Sep mean C = 28.2
| Oct mean C = 29.4
| Nov mean C = 26.8
| Dec mean C = 24.2
|year mean C =
|Jan low C = 14.3
|Feb low C = 16.6
|Mar low C = 21.0
|Apr low C = 24.8
|May low C = 25.8
|Jun low C = 24.7
|Jul low C = 23.1
|Aug low C = 22.4
|Sep low C = 22.7
|Oct low C = 21.8
|Nov low C = 17.8
|Dec low C = 14.8
|year high C= 35.8 |year low C= 20.8
|year high F =96.4 |year low F =69.5<!--rounds down-->
|Jan record low C = 6.5
|Feb record low C = 8.0
|Mar record low C = 11.3
|Apr record low C = 16.2
|May record low C = 16.8
|Jun record low C = 18.2
|Jul record low C = 17.7
|Aug record low C = 18.5
|Sep record low C = 15.1
|Oct record low C = 13.5
|Nov record low C = 10.3
|Dec record low C = 8.4
|year record low C = 6.5
|precipitation colour = green
|Jan precipitation mm = 0.0
|Feb precipitation mm = 0.0
|Mar precipitation mm = 0.3
|Apr precipitation mm = 10.3
|May precipitation mm = 25.8
|Jun precipitation mm = 51.0
|Jul precipitation mm = 143.8
|Aug precipitation mm = 174.4
|Sep precipitation mm = 84.3
|Oct precipitation mm = 20.3
|Nov precipitation mm = 0.1
|Dec precipitation mm = 0.0
|year precipitation mm =
|Jan humidity = 29
|Feb humidity = 23
|Mar humidity = 21
|Apr humidity = 28
|May humidity = 39
|Jun humidity = 52
|Jul humidity = 68
|Aug humidity = 76
|Sep humidity = 72
|Oct humidity = 49
|Nov humidity = 33
|Dec humidity = 31
|year humidity = 43
|unit precipitation days = 0.1 mm
|Jan precipitation days = 0
|Feb precipitation days = 0
|Mar precipitation days = 1
|Apr precipitation days = 3
|May precipitation days = 6
|Jun precipitation days = 9
|Jul precipitation days = 13
|Aug precipitation days = 15
|Sep precipitation days = 9
|Oct precipitation days = 3
|Nov precipitation days = 1
|Dec precipitation days = 0
|Jan sun = 297.6
|Feb sun = 277.2
|Mar sun = 282.1
|Apr sun = 273.0
|May sun = 285.2
|Jun sun = 258.0
|Jul sun = 213.9
|Aug sun = 201.5
|Sep sun = 228.0
|Oct sun = 285.2
|Nov sun = 300.0
|Dec sun = 303.8
|year sun = 3205.5
|Jand sun = 9.6
|Febd sun = 9.9
|Mard sun = 9.1
|Aprd sun = 9.1
|Mayd sun = 9.2
|Jund sun = 8.6
|Juld sun = 6.9
|Augd sun = 6.5
|Sepd sun = 7.6
|Octd sun = 9.2
|Novd sun = 10.0
|Decd sun = 9.8
|yeard sun = 8.8
|source 1 = [[World Meteorological Organization]] (precipitation)<ref name= WMO>{{cite web
| url = http://worldweather.wmo.int/en/city.html?cityId=256
| title = World Weather Information Service–Ndjamena
| publisher = World Meteorological Organization
| accessdate = October 19, 2015}}</ref>
|source 2 = NOAA (sun, humidity, temperatures),<ref name= NOAA>{{cite web
| url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG__I/TE/64700.TXT
| title = ND'Jamena Climate Normals 1961–1990
| publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]
| accessdate = October 19, 2015}}</ref> Meteo Climat (record highs and lows)<ref name = meteoclimat>
{{cite web
| url = http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/index.php?page=stati&id=1876
| title = Station N'Djamena
| publisher = Meteo Climat
|language = French
| accessdate = October 19, 2016}}</ref>
|date=September 2011}}
== Taariikh ==
Magaladani waxa ay ku barbaartay magaca fort lamy oo ay u bixiyeen faransiisku oo ahaa gumaystihii wadanka [[jad]] gumaysaty iyaga oo ugu magac daray askari faransiis ahaa oo xiligaa faransiiska ka dhintay taariikgduna waxa ay ahayd [[1900]].
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
== Tixraacyada ==
{{commonscat|N'Djamena|Nijamiina}}
<references/>
{{gumud}}
{{Caasimadaha Afrika}}
jzigt5cibmlj1shrm0gljglk0c3f2mq
238471
238469
2022-07-21T14:19:46Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|12|6|47|N|15|2|57|E|type:city|display=title}}
{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ----------------> |official_name =Injamina
|other_name = Fort Lamy
|native_name = نجامينا ''Injāmīnā''
|nickname =
|settlement_type = <!--For Town or Village (Leave blank for the default City)-->
|motto =
<!-- images and maps ----------->
|image =
[[File:Storm clouds over N'Djamena (15386229016).jpg|300px|]]
|imagesize = 300px
|caption = Central Bank
|image_flag =
|flag_size =
|image_seal =
|seal_size =
|image_shield =
|shield_size =
|image_blank_emblem =
|blank_emblem_type =
|blank_emblem_size =
|image_map =
|mapsize =
|map_caption =
|image_map1 =
|mapsize1 =
|map_caption1 =
|image_dot_map =
|dot_mapsize =
|dot_map_caption =
|dot_x =
|dot_y =
|pushpin_map = Chad
|pushpin_mapsize=300
|pushpin_label_position =bottom
|pushpin_map_caption =
<!-- Location ------------------>
|coordinates_region = TD
|subdivision_type = Dalka
|subdivision_name = [[Jad]]
|subdivision_type1 = Gobol
|subdivision_name1 = Nijamiina
|subdivision_type2 =
|subdivision_name2 =
|subdivision_type3 =
|subdivision_name3 =
|subdivision_type4 =
|subdivision_name4 =
<!-- Politics ----------------->
|government_footnotes =
|government_type =
|leader_title =
|leader_name =
|leader_title1 =
<!-- for places with, say, both a mayor and a city manager -->
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|leader_title3 =
|leader_name3 =
|leader_title4 =
|leader_name4 =
|established_title =
<!-- Settled -->
|established_date =
|established_title2 =
<!-- Incorporated (town) -->
|established_date2 =
|established_title3 =
<!-- Incorporated (city) -->
|established_date3 =
<!-- Area --------------------->
|area_magnitude =
|area_footnotes =
|area_total_km2 = 100
<!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi =
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent =
|area_urban_km2 =
|area_urban_sq_mi =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|area_blank1_title =
|area_blank1_km2 =
|area_blank1_sq_mi =
<!-- Population ----------------------->
|population_as_of = 2012
|population_footnotes = <ref>{{cite web|url=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|title=World Gazetteer|archiveurl=https://archive.today/20130111115800/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|archivedate=11 January 2013|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=18 April 2016|dead-url=yes}}</ref>
|population_note =
|population_total = 1092066
|population_density_km2 = auto
|population_metro = 1605696
|population_density_metro_km2 =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_density_urban_sq_mi =
|population_blank1_title =Ethnicities
|population_blank1 =
|population_blank2_title =Religions
|population_blank2 =
|population_density_blank1_km2 =
|population_density_blank1_sq_mi =
<!-- General information --------------->
|timezone = +1
|utc_offset =
|timezone_DST =
|utc_offset_DST =
|latd= 12|latm= 6|lats= 47|latNS=N
|longd= 15|longm= 2|longs=57 |longEW=E
|elevation_footnotes =
<!--for references: use <ref> </ref> tags-->
|elevation_m = 298
|elevation_ft =
<!-- Area/postal codes & others -------->
|postal_code_type =
<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->
|postal_code =
|area_code = 235
|blank_name =
|blank_info =
|blank1_name =
|blank1_info =
|website =
|footnotes = }}
'''Nijamiina''' waa caasimada [[Jad]]. tirada dadka kunool waxa lagu qiyaasaa 721000 oo qof horay waxaa loo odhan jiray magaca Fort-Lamy, waana magaalada ugu wayn wadanka [[jad]].
Ilaha dhaqaalaha ee N'Djamena waa shaqo beereed. Qiyaastii 80% dadweynaha ku nool N'Djamena waxay ka shaqeeyaan warshadaha beeraha ku salaysan, oo ay ku jiraan beerashada dalag iyo xoolo sii kordhaya. Dhaqaalaha N'Djamena ayaa sidaas awgeed ku dhawaad si buuxda ugu tiirsan cimilada wanaagsan, taasoo dhaqaalaha ka dhigeysa sannadihii badnaa ee roobabku hooseeyeen. N'Djamena wuxuu kaalmo dhaqaale ka helayaa Baanka Adduunka, iyo sidoo kale Bangiga Horumarinta Afrika. Waxaa jira dalab aad u sareeya oo loogu talagalay shaqaalaha xirfadlayaasha ah ee N'Djamena si ay u shaqeeyaan waaxda saliida iyo gaasta, iyo sidoo kale shaqaale u shaqeeya ururrada aan dawliga ahayn ee ajaanibta ah, adeegyada caafimaadka iyo Ingiriisiga. Deganayaasha N'Djamena waxay mas'uul ka yihiin inay bixiyaan canshuur ilaa ugu badnaan 60% dhammaan dakhliga saafiga ah. Magaalada ayaa sidoo kale ku jirta wadada Wadada 6-aad ee wadada Afgooye ee [[Suudaan]] iyo djabotui iyo dekedda somaliland taas oo heerkul iyo heerarba ay wanaagsan tahay in la sii wado ciys of [[Nayjeeriya]] iyo [[galbeedka]] africa meteropolis.
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
N'Djamena, kaliya boqolkiiba lix-iyo-lixaad ayaa ka mid ah magaalooyinka. Inta badan dadka reer Chad waxay ku nool yihiin magaalada caasimadda, N'Djamena, ama Gobolka Occone ee koonfureed ee caasimadda. Qiyaastii kala badh dadweynaha waxay ka yar yihiin da'da shan iyo toban jir. Dadkaan, waa qaybta labiska ee labka iyo dheddigga. Inkastoo kala qaybinta u dhaxaysa jinsiyadu ay xitaa tahay, kala qaybsanaanta kooxaha qowmiyadeed iyo diinta ayaa aad u kala duwan. [13] Diimaha kala duwan ee magaalada ayaa lagu dhaqmaa magaalada, laakin waxaa ku jira diin cad oo Islaami ah. Qeybaha ugu muhiimsan jinsiyadaha waa: Daah (16.97%), Carabiyaasha Chad (11.08%), Hadjeray (9.15%), Ngambaye (6.41%), Bilala (5.83%), Kanembu (5.80%), Maba (4.84%), Kanuri (4.39%), Gor (3.32%), Kuka (3.20%), Sara (2.24%), iyo Barma (2.10%).
==Cimilada==
{{Weather box
|location = N'Djamena (1961–1990, extremes 1904–present)
|metric first= Y
|single line= Y
|Jan record high C = 41.8
|Feb record high C = 47.6
|Mar record high C = 46.5
|Apr record high C = 48.3
|May record high C = 49.1
|Jun record high C = 44.0
|Jul record high C = 46.0
|Aug record high C = 38.6
|Sep record high C = 40.5
|Oct record high C = 43.6
|Nov record high C = 47.5
|Dec record high C = 40.5
|year record high C = 49.1
|Jan high C = 32.4
|Feb high C = 35.2
|Mar high C = 38.7
|Apr high C = 41.0
|May high C = 39.9
|Jun high C = 37.2
|Jul high C = 33.5
|Aug high C = 31.6
|Sep high C = 33.7
|Oct high C = 36.9
|Nov high C = 35.8
|Dec high C = 33.5
| Jan mean C = 23.4
| Feb mean C = 25.9
| Mar mean C = 29.9
| Apr mean C = 32.9
| May mean C = 32.9
| Jun mean C = 30.9
| Jul mean C = 28.3
| Aug mean C = 27.0
| Sep mean C = 28.2
| Oct mean C = 29.4
| Nov mean C = 26.8
| Dec mean C = 24.2
|year mean C =
|Jan low C = 14.3
|Feb low C = 16.6
|Mar low C = 21.0
|Apr low C = 24.8
|May low C = 25.8
|Jun low C = 24.7
|Jul low C = 23.1
|Aug low C = 22.4
|Sep low C = 22.7
|Oct low C = 21.8
|Nov low C = 17.8
|Dec low C = 14.8
|year high C= 35.8 |year low C= 20.8
|year high F =96.4 |year low F =69.5<!--rounds down-->
|Jan record low C = 6.5
|Feb record low C = 8.0
|Mar record low C = 11.3
|Apr record low C = 16.2
|May record low C = 16.8
|Jun record low C = 18.2
|Jul record low C = 17.7
|Aug record low C = 18.5
|Sep record low C = 15.1
|Oct record low C = 13.5
|Nov record low C = 10.3
|Dec record low C = 8.4
|year record low C = 6.5
|precipitation colour = green
|Jan precipitation mm = 0.0
|Feb precipitation mm = 0.0
|Mar precipitation mm = 0.3
|Apr precipitation mm = 10.3
|May precipitation mm = 25.8
|Jun precipitation mm = 51.0
|Jul precipitation mm = 143.8
|Aug precipitation mm = 174.4
|Sep precipitation mm = 84.3
|Oct precipitation mm = 20.3
|Nov precipitation mm = 0.1
|Dec precipitation mm = 0.0
|year precipitation mm =
|Jan humidity = 29
|Feb humidity = 23
|Mar humidity = 21
|Apr humidity = 28
|May humidity = 39
|Jun humidity = 52
|Jul humidity = 68
|Aug humidity = 76
|Sep humidity = 72
|Oct humidity = 49
|Nov humidity = 33
|Dec humidity = 31
|year humidity = 43
|unit precipitation days = 0.1 mm
|Jan precipitation days = 0
|Feb precipitation days = 0
|Mar precipitation days = 1
|Apr precipitation days = 3
|May precipitation days = 6
|Jun precipitation days = 9
|Jul precipitation days = 13
|Aug precipitation days = 15
|Sep precipitation days = 9
|Oct precipitation days = 3
|Nov precipitation days = 1
|Dec precipitation days = 0
|Jan sun = 297.6
|Feb sun = 277.2
|Mar sun = 282.1
|Apr sun = 273.0
|May sun = 285.2
|Jun sun = 258.0
|Jul sun = 213.9
|Aug sun = 201.5
|Sep sun = 228.0
|Oct sun = 285.2
|Nov sun = 300.0
|Dec sun = 303.8
|year sun = 3205.5
|Jand sun = 9.6
|Febd sun = 9.9
|Mard sun = 9.1
|Aprd sun = 9.1
|Mayd sun = 9.2
|Jund sun = 8.6
|Juld sun = 6.9
|Augd sun = 6.5
|Sepd sun = 7.6
|Octd sun = 9.2
|Novd sun = 10.0
|Decd sun = 9.8
|yeard sun = 8.8
|source 1 = [[World Meteorological Organization]] (precipitation)<ref name= WMO>{{cite web
| url = http://worldweather.wmo.int/en/city.html?cityId=256
| title = World Weather Information Service–Ndjamena
| publisher = World Meteorological Organization
| accessdate = October 19, 2015}}</ref>
|source 2 = NOAA (sun, humidity, temperatures),<ref name= NOAA>{{cite web
| url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG__I/TE/64700.TXT
| title = ND'Jamena Climate Normals 1961–1990
| publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]
| accessdate = October 19, 2015}}</ref> Meteo Climat (record highs and lows)<ref name = meteoclimat>
{{cite web
| url = http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/index.php?page=stati&id=1876
| title = Station N'Djamena
| publisher = Meteo Climat
|language = French
| accessdate = October 19, 2016}}</ref>
|date=September 2011}}
== Taariikh ==
Magaladani waxa ay ku barbaartay magaca fort lamy oo ay u bixiyeen faransiisku oo ahaa gumaystihii wadanka [[jad]] gumaysaty iyaga oo ugu magac daray askari faransiis ahaa oo xiligaa faransiiska ka dhintay taariikgduna waxa ay ahayd [[1900]].
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
== Tixraacyada ==
{{commonscat|N'Djamena|Nijamiina}}
<references/>
{{gumud}}
{{Caasimadaha Afrika}}
icwsp32fi9rvs4qgz5wteja7ob92xze
238472
238471
2022-07-21T14:21:10Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|12|6|47|N|15|2|57|E|type:city|display=title}}
{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ----------------> |official_name =N'Djamena
|other_name = Fort Lamy
|native_name = نجامينا ''Injāmīnā''
|nickname =
|settlement_type = <!--For Town or Village (Leave blank for the default City)-->
|motto =
<!-- images and maps ----------->
|image =
[[File:Storm clouds over N'Djamena (15386229016).jpg|300px|]]
|imagesize = 300px
|caption = Central Bank
|image_flag =
|flag_size =
|image_seal =
|seal_size =
|image_shield =
|shield_size =
|image_blank_emblem =
|blank_emblem_type =
|blank_emblem_size =
|image_map =
|mapsize =
|map_caption =
|image_map1 =
|mapsize1 =
|map_caption1 =
|image_dot_map =
|dot_mapsize =
|dot_map_caption =
|dot_x =
|dot_y =
|pushpin_map = Chad
|pushpin_mapsize=300
|pushpin_label_position =bottom
|pushpin_map_caption =
<!-- Location ------------------>
|coordinates_region = TD
|subdivision_type = Dalka
|subdivision_name = [[Jad]]
|subdivision_type1 = Gobol
|subdivision_name1 = Nijamiina
|subdivision_type2 =
|subdivision_name2 =
|subdivision_type3 =
|subdivision_name3 =
|subdivision_type4 =
|subdivision_name4 =
<!-- Politics ----------------->
|government_footnotes =
|government_type =
|leader_title =
|leader_name =
|leader_title1 =
<!-- for places with, say, both a mayor and a city manager -->
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|leader_title3 =
|leader_name3 =
|leader_title4 =
|leader_name4 =
|established_title =
<!-- Settled -->
|established_date =
|established_title2 =
<!-- Incorporated (town) -->
|established_date2 =
|established_title3 =
<!-- Incorporated (city) -->
|established_date3 =
<!-- Area --------------------->
|area_magnitude =
|area_footnotes =
|area_total_km2 = 100
<!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi =
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent =
|area_urban_km2 =
|area_urban_sq_mi =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|area_blank1_title =
|area_blank1_km2 =
|area_blank1_sq_mi =
<!-- Population ----------------------->
|population_as_of = 2012
|population_footnotes = <ref>{{cite web|url=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|title=World Gazetteer|archiveurl=https://archive.today/20130111115800/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|archivedate=11 January 2013|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=18 April 2016|dead-url=yes}}</ref>
|population_note =
|population_total = 1092066
|population_density_km2 = auto
|population_metro = 1605696
|population_density_metro_km2 =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_density_urban_sq_mi =
|population_blank1_title =Ethnicities
|population_blank1 =
|population_blank2_title =Religions
|population_blank2 =
|population_density_blank1_km2 =
|population_density_blank1_sq_mi =
<!-- General information --------------->
|timezone = +1
|utc_offset =
|timezone_DST =
|utc_offset_DST =
|latd= 12|latm= 6|lats= 47|latNS=N
|longd= 15|longm= 2|longs=57 |longEW=E
|elevation_footnotes =
<!--for references: use <ref> </ref> tags-->
|elevation_m = 298
|elevation_ft =
<!-- Area/postal codes & others -------->
|postal_code_type =
<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->
|postal_code =
|area_code = 235
|blank_name =
|blank_info =
|blank1_name =
|blank1_info =
|website =
|footnotes = }}
'''Nijamiina''' waa caasimada [[Jad]]. tirada dadka kunool waxa lagu qiyaasaa 721000 oo qof horay waxaa loo odhan jiray magaca Fort-Lamy, waana magaalada ugu wayn wadanka [[jad]].
Ilaha dhaqaalaha ee Injamiina waa shaqo beereed. Qiyaastii 80% dadweynaha ku nool Injamiina waxay ka shaqeeyaan warshadaha beeraha ku salaysan, oo ay ku jiraan beerashada dalag iyo xoolo sii kordhaya. Dhaqaalaha Injamiina ayaa sidaas awgeed ku dhawaad si buuxda ugu tiirsan cimilada wanaagsan, taasoo dhaqaalaha ka dhigeysa sannadihii badnaa ee roobabku hooseeyeen. Injamiina wuxuu kaalmo dhaqaale ka helayaa Baanka Adduunka, iyo sidoo kale Bangiga Horumarinta Afrika. Waxaa jira dalab aad u sareeya oo loogu talagalay shaqaalaha xirfadlayaasha ah ee Injamiina si ay u shaqeeyaan waaxda saliida iyo gaasta, iyo sidoo kale shaqaale u shaqeeya ururrada aan dawliga ahayn ee ajaanibta ah, adeegyada caafimaadka iyo Ingiriisiga. Deganayaasha Injamiina waxay mas'uul ka yihiin inay bixiyaan canshuur ilaa ugu badnaan 60% dhammaan dakhliga saafiga ah. Magaalada ayaa sidoo kale ku jirta wadada Wadada 6-aad ee wadada Afgooye ee [[Suudaan]] iyo djabotui iyo dekedda somaliland taas oo heerkul iyo heerarba ay wanaagsan tahay in la sii wado ciys of [[Nayjeeriya]] iyo [[Galbeedka]] Afrika Meteropolis.
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
N'Djamena, kaliya boqolkiiba lix-iyo-lixaad ayaa ka mid ah magaalooyinka. Inta badan dadka reer Chad waxay ku nool yihiin magaalada caasimadda, N'Djamena, ama Gobolka Occone ee koonfureed ee caasimadda. Qiyaastii kala badh dadweynaha waxay ka yar yihiin da'da shan iyo toban jir. Dadkaan, waa qaybta labiska ee labka iyo dheddigga. Inkastoo kala qaybinta u dhaxaysa jinsiyadu ay xitaa tahay, kala qaybsanaanta kooxaha qowmiyadeed iyo diinta ayaa aad u kala duwan. [13] Diimaha kala duwan ee magaalada ayaa lagu dhaqmaa magaalada, laakin waxaa ku jira diin cad oo Islaami ah. Qeybaha ugu muhiimsan jinsiyadaha waa: Daah (16.97%), Carabiyaasha Chad (11.08%), Hadjeray (9.15%), Ngambaye (6.41%), Bilala (5.83%), Kanembu (5.80%), Maba (4.84%), Kanuri (4.39%), Gor (3.32%), Kuka (3.20%), Sara (2.24%), iyo Barma (2.10%).
==Cimilada==
{{Weather box
|location = N'Djamena (1961–1990, extremes 1904–present)
|metric first= Y
|single line= Y
|Jan record high C = 41.8
|Feb record high C = 47.6
|Mar record high C = 46.5
|Apr record high C = 48.3
|May record high C = 49.1
|Jun record high C = 44.0
|Jul record high C = 46.0
|Aug record high C = 38.6
|Sep record high C = 40.5
|Oct record high C = 43.6
|Nov record high C = 47.5
|Dec record high C = 40.5
|year record high C = 49.1
|Jan high C = 32.4
|Feb high C = 35.2
|Mar high C = 38.7
|Apr high C = 41.0
|May high C = 39.9
|Jun high C = 37.2
|Jul high C = 33.5
|Aug high C = 31.6
|Sep high C = 33.7
|Oct high C = 36.9
|Nov high C = 35.8
|Dec high C = 33.5
| Jan mean C = 23.4
| Feb mean C = 25.9
| Mar mean C = 29.9
| Apr mean C = 32.9
| May mean C = 32.9
| Jun mean C = 30.9
| Jul mean C = 28.3
| Aug mean C = 27.0
| Sep mean C = 28.2
| Oct mean C = 29.4
| Nov mean C = 26.8
| Dec mean C = 24.2
|year mean C =
|Jan low C = 14.3
|Feb low C = 16.6
|Mar low C = 21.0
|Apr low C = 24.8
|May low C = 25.8
|Jun low C = 24.7
|Jul low C = 23.1
|Aug low C = 22.4
|Sep low C = 22.7
|Oct low C = 21.8
|Nov low C = 17.8
|Dec low C = 14.8
|year high C= 35.8 |year low C= 20.8
|year high F =96.4 |year low F =69.5<!--rounds down-->
|Jan record low C = 6.5
|Feb record low C = 8.0
|Mar record low C = 11.3
|Apr record low C = 16.2
|May record low C = 16.8
|Jun record low C = 18.2
|Jul record low C = 17.7
|Aug record low C = 18.5
|Sep record low C = 15.1
|Oct record low C = 13.5
|Nov record low C = 10.3
|Dec record low C = 8.4
|year record low C = 6.5
|precipitation colour = green
|Jan precipitation mm = 0.0
|Feb precipitation mm = 0.0
|Mar precipitation mm = 0.3
|Apr precipitation mm = 10.3
|May precipitation mm = 25.8
|Jun precipitation mm = 51.0
|Jul precipitation mm = 143.8
|Aug precipitation mm = 174.4
|Sep precipitation mm = 84.3
|Oct precipitation mm = 20.3
|Nov precipitation mm = 0.1
|Dec precipitation mm = 0.0
|year precipitation mm =
|Jan humidity = 29
|Feb humidity = 23
|Mar humidity = 21
|Apr humidity = 28
|May humidity = 39
|Jun humidity = 52
|Jul humidity = 68
|Aug humidity = 76
|Sep humidity = 72
|Oct humidity = 49
|Nov humidity = 33
|Dec humidity = 31
|year humidity = 43
|unit precipitation days = 0.1 mm
|Jan precipitation days = 0
|Feb precipitation days = 0
|Mar precipitation days = 1
|Apr precipitation days = 3
|May precipitation days = 6
|Jun precipitation days = 9
|Jul precipitation days = 13
|Aug precipitation days = 15
|Sep precipitation days = 9
|Oct precipitation days = 3
|Nov precipitation days = 1
|Dec precipitation days = 0
|Jan sun = 297.6
|Feb sun = 277.2
|Mar sun = 282.1
|Apr sun = 273.0
|May sun = 285.2
|Jun sun = 258.0
|Jul sun = 213.9
|Aug sun = 201.5
|Sep sun = 228.0
|Oct sun = 285.2
|Nov sun = 300.0
|Dec sun = 303.8
|year sun = 3205.5
|Jand sun = 9.6
|Febd sun = 9.9
|Mard sun = 9.1
|Aprd sun = 9.1
|Mayd sun = 9.2
|Jund sun = 8.6
|Juld sun = 6.9
|Augd sun = 6.5
|Sepd sun = 7.6
|Octd sun = 9.2
|Novd sun = 10.0
|Decd sun = 9.8
|yeard sun = 8.8
|source 1 = [[World Meteorological Organization]] (precipitation)<ref name= WMO>{{cite web
| url = http://worldweather.wmo.int/en/city.html?cityId=256
| title = World Weather Information Service–Ndjamena
| publisher = World Meteorological Organization
| accessdate = October 19, 2015}}</ref>
|source 2 = NOAA (sun, humidity, temperatures),<ref name= NOAA>{{cite web
| url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG__I/TE/64700.TXT
| title = ND'Jamena Climate Normals 1961–1990
| publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]
| accessdate = October 19, 2015}}</ref> Meteo Climat (record highs and lows)<ref name = meteoclimat>
{{cite web
| url = http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/index.php?page=stati&id=1876
| title = Station N'Djamena
| publisher = Meteo Climat
|language = French
| accessdate = October 19, 2016}}</ref>
|date=September 2011}}
== Taariikh ==
Magaladani waxa ay ku barbaartay magaca fort lamy oo ay u bixiyeen faransiisku oo ahaa gumaystihii wadanka [[jad]] gumaysaty iyaga oo ugu magac daray askari faransiis ahaa oo xiligaa faransiiska ka dhintay taariikgduna waxa ay ahayd [[1900]].
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
== Tixraacyada ==
{{commonscat|N'Djamena|Nijamiina}}
<references/>
{{gumud}}
{{Caasimadaha Afrika}}
72ao5rx16k7bw5vbs8bhvlw5xbiw2nh
238473
238472
2022-07-21T14:21:46Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|12|6|47|N|15|2|57|E|type:city|display=title}}
{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ----------------> |official_name =N'Djamena
|other_name = Fort Lamy
|native_name = نجامينا ''Injāmīnā''
|nickname =
|settlement_type = <!--For Town or Village (Leave blank for the default City)-->
|motto =
<!-- images and maps ----------->
|image =
[[File:Storm clouds over N'Djamena (15386229016).jpg|300px|]]
|imagesize = 300px
|caption = Central Bank
|image_flag =
|flag_size =
|image_seal =
|seal_size =
|image_shield =
|shield_size =
|image_blank_emblem =
|blank_emblem_type =
|blank_emblem_size =
|image_map =
|mapsize =
|map_caption =
|image_map1 =
|mapsize1 =
|map_caption1 =
|image_dot_map =
|dot_mapsize =
|dot_map_caption =
|dot_x =
|dot_y =
|pushpin_map = Chad
|pushpin_mapsize=300
|pushpin_label_position =bottom
|pushpin_map_caption =
<!-- Location ------------------>
|coordinates_region = TD
|subdivision_type = Dalka
|subdivision_name = [[Jad]]
|subdivision_type1 = Gobol
|subdivision_name1 = Nijamiina
|subdivision_type2 =
|subdivision_name2 =
|subdivision_type3 =
|subdivision_name3 =
|subdivision_type4 =
|subdivision_name4 =
<!-- Politics ----------------->
|government_footnotes =
|government_type =
|leader_title =
|leader_name =
|leader_title1 =
<!-- for places with, say, both a mayor and a city manager -->
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|leader_title3 =
|leader_name3 =
|leader_title4 =
|leader_name4 =
|established_title =
<!-- Settled -->
|established_date =
|established_title2 =
<!-- Incorporated (town) -->
|established_date2 =
|established_title3 =
<!-- Incorporated (city) -->
|established_date3 =
<!-- Area --------------------->
|area_magnitude =
|area_footnotes =
|area_total_km2 = 100
<!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi =
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent =
|area_urban_km2 =
|area_urban_sq_mi =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|area_blank1_title =
|area_blank1_km2 =
|area_blank1_sq_mi =
<!-- Population ----------------------->
|population_as_of = 2012
|population_footnotes = <ref>{{cite web|url=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|title=World Gazetteer|archiveurl=https://archive.today/20130111115800/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|archivedate=11 January 2013|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=18 April 2016|dead-url=yes}}</ref>
|population_note =
|population_total = 1092066
|population_density_km2 = auto
|population_metro = 1605696
|population_density_metro_km2 =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_density_urban_sq_mi =
|population_blank1_title =Ethnicities
|population_blank1 =
|population_blank2_title =Religions
|population_blank2 =
|population_density_blank1_km2 =
|population_density_blank1_sq_mi =
<!-- General information --------------->
|timezone = +1
|utc_offset =
|timezone_DST =
|utc_offset_DST =
|latd= 12|latm= 6|lats= 47|latNS=N
|longd= 15|longm= 2|longs=57 |longEW=E
|elevation_footnotes =
<!--for references: use <ref> </ref> tags-->
|elevation_m = 298
|elevation_ft =
<!-- Area/postal codes & others -------->
|postal_code_type =
<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->
|postal_code =
|area_code = 235
|blank_name =
|blank_info =
|blank1_name =
|blank1_info =
|website =
|footnotes = }}
'''Injamiina''' waa caasimada [[Jad]]. tirada dadka kunool waxa lagu qiyaasaa 721000 oo qof horay waxaa loo odhan jiray magaca Fort-Lamy, waana magaalada ugu wayn wadanka [[jad]].
Ilaha dhaqaalaha ee Injamiina waa shaqo beereed. Qiyaastii 80% dadweynaha ku nool Injamiina waxay ka shaqeeyaan warshadaha beeraha ku salaysan, oo ay ku jiraan beerashada dalag iyo xoolo sii kordhaya. Dhaqaalaha Injamiina ayaa sidaas awgeed ku dhawaad si buuxda ugu tiirsan cimilada wanaagsan, taasoo dhaqaalaha ka dhigeysa sannadihii badnaa ee roobabku hooseeyeen. Injamiina wuxuu kaalmo dhaqaale ka helayaa Baanka Adduunka, iyo sidoo kale Bangiga Horumarinta Afrika. Waxaa jira dalab aad u sareeya oo loogu talagalay shaqaalaha xirfadlayaasha ah ee Injamiina si ay u shaqeeyaan waaxda saliida iyo gaasta, iyo sidoo kale shaqaale u shaqeeya ururrada aan dawliga ahayn ee ajaanibta ah, adeegyada caafimaadka iyo Ingiriisiga. Deganayaasha Injamiina waxay mas'uul ka yihiin inay bixiyaan canshuur ilaa ugu badnaan 60% dhammaan dakhliga saafiga ah. Magaalada ayaa sidoo kale ku jirta wadada Wadada 6-aad ee wadada Afgooye ee [[Suudaan]] iyo djabotui iyo dekedda somaliland taas oo heerkul iyo heerarba ay wanaagsan tahay in la sii wado ciys of [[Nayjeeriya]] iyo [[Galbeedka]] Afrika Meteropolis.
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
N'Djamena, kaliya boqolkiiba lix-iyo-lixaad ayaa ka mid ah magaalooyinka. Inta badan dadka reer Chad waxay ku nool yihiin magaalada caasimadda, N'Djamena, ama Gobolka Occone ee koonfureed ee caasimadda. Qiyaastii kala badh dadweynaha waxay ka yar yihiin da'da shan iyo toban jir. Dadkaan, waa qaybta labiska ee labka iyo dheddigga. Inkastoo kala qaybinta u dhaxaysa jinsiyadu ay xitaa tahay, kala qaybsanaanta kooxaha qowmiyadeed iyo diinta ayaa aad u kala duwan. [13] Diimaha kala duwan ee magaalada ayaa lagu dhaqmaa magaalada, laakin waxaa ku jira diin cad oo Islaami ah. Qeybaha ugu muhiimsan jinsiyadaha waa: Daah (16.97%), Carabiyaasha Chad (11.08%), Hadjeray (9.15%), Ngambaye (6.41%), Bilala (5.83%), Kanembu (5.80%), Maba (4.84%), Kanuri (4.39%), Gor (3.32%), Kuka (3.20%), Sara (2.24%), iyo Barma (2.10%).
==Cimilada==
{{Weather box
|location = N'Djamena (1961–1990, extremes 1904–present)
|metric first= Y
|single line= Y
|Jan record high C = 41.8
|Feb record high C = 47.6
|Mar record high C = 46.5
|Apr record high C = 48.3
|May record high C = 49.1
|Jun record high C = 44.0
|Jul record high C = 46.0
|Aug record high C = 38.6
|Sep record high C = 40.5
|Oct record high C = 43.6
|Nov record high C = 47.5
|Dec record high C = 40.5
|year record high C = 49.1
|Jan high C = 32.4
|Feb high C = 35.2
|Mar high C = 38.7
|Apr high C = 41.0
|May high C = 39.9
|Jun high C = 37.2
|Jul high C = 33.5
|Aug high C = 31.6
|Sep high C = 33.7
|Oct high C = 36.9
|Nov high C = 35.8
|Dec high C = 33.5
| Jan mean C = 23.4
| Feb mean C = 25.9
| Mar mean C = 29.9
| Apr mean C = 32.9
| May mean C = 32.9
| Jun mean C = 30.9
| Jul mean C = 28.3
| Aug mean C = 27.0
| Sep mean C = 28.2
| Oct mean C = 29.4
| Nov mean C = 26.8
| Dec mean C = 24.2
|year mean C =
|Jan low C = 14.3
|Feb low C = 16.6
|Mar low C = 21.0
|Apr low C = 24.8
|May low C = 25.8
|Jun low C = 24.7
|Jul low C = 23.1
|Aug low C = 22.4
|Sep low C = 22.7
|Oct low C = 21.8
|Nov low C = 17.8
|Dec low C = 14.8
|year high C= 35.8 |year low C= 20.8
|year high F =96.4 |year low F =69.5<!--rounds down-->
|Jan record low C = 6.5
|Feb record low C = 8.0
|Mar record low C = 11.3
|Apr record low C = 16.2
|May record low C = 16.8
|Jun record low C = 18.2
|Jul record low C = 17.7
|Aug record low C = 18.5
|Sep record low C = 15.1
|Oct record low C = 13.5
|Nov record low C = 10.3
|Dec record low C = 8.4
|year record low C = 6.5
|precipitation colour = green
|Jan precipitation mm = 0.0
|Feb precipitation mm = 0.0
|Mar precipitation mm = 0.3
|Apr precipitation mm = 10.3
|May precipitation mm = 25.8
|Jun precipitation mm = 51.0
|Jul precipitation mm = 143.8
|Aug precipitation mm = 174.4
|Sep precipitation mm = 84.3
|Oct precipitation mm = 20.3
|Nov precipitation mm = 0.1
|Dec precipitation mm = 0.0
|year precipitation mm =
|Jan humidity = 29
|Feb humidity = 23
|Mar humidity = 21
|Apr humidity = 28
|May humidity = 39
|Jun humidity = 52
|Jul humidity = 68
|Aug humidity = 76
|Sep humidity = 72
|Oct humidity = 49
|Nov humidity = 33
|Dec humidity = 31
|year humidity = 43
|unit precipitation days = 0.1 mm
|Jan precipitation days = 0
|Feb precipitation days = 0
|Mar precipitation days = 1
|Apr precipitation days = 3
|May precipitation days = 6
|Jun precipitation days = 9
|Jul precipitation days = 13
|Aug precipitation days = 15
|Sep precipitation days = 9
|Oct precipitation days = 3
|Nov precipitation days = 1
|Dec precipitation days = 0
|Jan sun = 297.6
|Feb sun = 277.2
|Mar sun = 282.1
|Apr sun = 273.0
|May sun = 285.2
|Jun sun = 258.0
|Jul sun = 213.9
|Aug sun = 201.5
|Sep sun = 228.0
|Oct sun = 285.2
|Nov sun = 300.0
|Dec sun = 303.8
|year sun = 3205.5
|Jand sun = 9.6
|Febd sun = 9.9
|Mard sun = 9.1
|Aprd sun = 9.1
|Mayd sun = 9.2
|Jund sun = 8.6
|Juld sun = 6.9
|Augd sun = 6.5
|Sepd sun = 7.6
|Octd sun = 9.2
|Novd sun = 10.0
|Decd sun = 9.8
|yeard sun = 8.8
|source 1 = [[World Meteorological Organization]] (precipitation)<ref name= WMO>{{cite web
| url = http://worldweather.wmo.int/en/city.html?cityId=256
| title = World Weather Information Service–Ndjamena
| publisher = World Meteorological Organization
| accessdate = October 19, 2015}}</ref>
|source 2 = NOAA (sun, humidity, temperatures),<ref name= NOAA>{{cite web
| url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG__I/TE/64700.TXT
| title = ND'Jamena Climate Normals 1961–1990
| publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]
| accessdate = October 19, 2015}}</ref> Meteo Climat (record highs and lows)<ref name = meteoclimat>
{{cite web
| url = http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/index.php?page=stati&id=1876
| title = Station N'Djamena
| publisher = Meteo Climat
|language = French
| accessdate = October 19, 2016}}</ref>
|date=September 2011}}
== Taariikh ==
Magaladani waxa ay ku barbaartay magaca fort lamy oo ay u bixiyeen faransiisku oo ahaa gumaystihii wadanka [[jad]] gumaysaty iyaga oo ugu magac daray askari faransiis ahaa oo xiligaa faransiiska ka dhintay taariikgduna waxa ay ahayd [[1900]].
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
== Tixraacyada ==
{{commonscat|N'Djamena|Nijamiina}}
<references/>
{{gumud}}
{{Caasimadaha Afrika}}
rh97vn7k8lmdr19r0h3jp2xyfzf914v
238474
238473
2022-07-21T14:22:22Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Coord|12|6|47|N|15|2|57|E|type:city|display=title}}
{{Infobox settlement
<!--See the Table at Infobox Settlement for all fields and descriptions of usage-->
<!-- Basic info ----------------> |official_name =N'Djamena
|other_name = Fort Lamy
|native_name = نجامينا ''Injāmīnā''
|nickname =
|settlement_type = <!--For Town or Village (Leave blank for the default City)-->
|motto =
<!-- images and maps ----------->
|image =
[[File:Storm clouds over N'Djamena (15386229016).jpg|300px|]]
|imagesize = 300px
|caption = Central Bank
|image_flag =
|flag_size =
|image_seal =
|seal_size =
|image_shield =
|shield_size =
|image_blank_emblem =
|blank_emblem_type =
|blank_emblem_size =
|image_map =
|mapsize =
|map_caption =
|image_map1 =
|mapsize1 =
|map_caption1 =
|image_dot_map =
|dot_mapsize =
|dot_map_caption =
|dot_x =
|dot_y =
|pushpin_map = Chad
|pushpin_mapsize=300
|pushpin_label_position =bottom
|pushpin_map_caption =
<!-- Location ------------------>
|coordinates_region = TD
|subdivision_type = Dalka
|subdivision_name = [[Jad]]
|subdivision_type1 = Gobol
|subdivision_name1 = Nijamiina
|subdivision_type2 =
|subdivision_name2 =
|subdivision_type3 =
|subdivision_name3 =
|subdivision_type4 =
|subdivision_name4 =
<!-- Politics ----------------->
|government_footnotes =
|government_type =
|leader_title =
|leader_name =
|leader_title1 =
<!-- for places with, say, both a mayor and a city manager -->
|leader_name1 =
|leader_title2 =
|leader_name2 =
|leader_title3 =
|leader_name3 =
|leader_title4 =
|leader_name4 =
|established_title =
<!-- Settled -->
|established_date =
|established_title2 =
<!-- Incorporated (town) -->
|established_date2 =
|established_title3 =
<!-- Incorporated (city) -->
|established_date3 =
<!-- Area --------------------->
|area_magnitude =
|area_footnotes =
|area_total_km2 = 100
<!-- ALL fields dealing with a measurements are subject to automatic unit conversion-->
|area_land_km2 = <!--See table @ Template:Infobox Settlement for details on automatic unit conversion-->
|area_water_km2 =
|area_total_sq_mi =
|area_land_sq_mi =
|area_water_sq_mi =
|area_water_percent =
|area_urban_km2 =
|area_urban_sq_mi =
|area_metro_km2 =
|area_metro_sq_mi =
|area_blank1_title =
|area_blank1_km2 =
|area_blank1_sq_mi =
<!-- Population ----------------------->
|population_as_of = 2012
|population_footnotes = <ref>{{cite web|url=http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|title=World Gazetteer|archiveurl=https://archive.today/20130111115800/http://www.world-gazetteer.com/wg.php?x=&men=gcis&lng=en&des=wg&geo=-205&srt=pnan&col=abcdefghinoq&msz=1500&va=&pt=a|archivedate=11 January 2013|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=18 April 2016|dead-url=yes}}</ref>
|population_note =
|population_total = 1092066
|population_density_km2 = auto
|population_metro = 1605696
|population_density_metro_km2 =
|population_urban =
|population_density_urban_km2 =
|population_density_urban_sq_mi =
|population_blank1_title =Ethnicities
|population_blank1 =
|population_blank2_title =Religions
|population_blank2 =
|population_density_blank1_km2 =
|population_density_blank1_sq_mi =
<!-- General information --------------->
|timezone = +1
|utc_offset =
|timezone_DST =
|utc_offset_DST =
|latd= 12|latm= 6|lats= 47|latNS=N
|longd= 15|longm= 2|longs=57 |longEW=E
|elevation_footnotes =
<!--for references: use <ref> </ref> tags-->
|elevation_m = 298
|elevation_ft =
<!-- Area/postal codes & others -------->
|postal_code_type =
<!-- enter ZIP code, Postcode, Post code, Postal code... -->
|postal_code =
|area_code = 235
|blank_name =
|blank_info =
|blank1_name =
|blank1_info =
|website =
|footnotes = }}
'''Injamiina''' waa caasimada [[Jad]]. tirada dadka kunool waxa lagu qiyaasaa 721000 oo qof horay waxaa loo odhan jiray magaca Fort-Lamy, waana magaalada ugu wayn wadanka [[jad]].
Ilaha dhaqaalaha ee Injamiina waa shaqo beereed. Qiyaastii 80% dadweynaha ku nool Injamiina waxay ka shaqeeyaan warshadaha beeraha ku salaysan, oo ay ku jiraan beerashada dalag iyo xoolo sii kordhaya. Dhaqaalaha Injamiina ayaa sidaas awgeed ku dhawaad si buuxda ugu tiirsan cimilada wanaagsan, taasoo dhaqaalaha ka dhigeysa sannadihii badnaa ee roobabku hooseeyeen. Injamiina wuxuu kaalmo dhaqaale ka helayaa Baanka Adduunka, iyo sidoo kale Bangiga Horumarinta Afrika. Waxaa jira dalab aad u sareeya oo loogu talagalay shaqaalaha xirfadlayaasha ah ee Injamiina si ay u shaqeeyaan waaxda saliida iyo gaasta, iyo sidoo kale shaqaale u shaqeeya ururrada aan dawliga ahayn ee ajaanibta ah, adeegyada caafimaadka iyo Ingiriisiga. Deganayaasha Injamiina waxay mas'uul ka yihiin inay bixiyaan canshuur ilaa ugu badnaan 60% dhammaan dakhliga saafiga ah. Magaalada ayaa sidoo kale ku jirta wadada Wadada 6-aad ee wadada Afgooye ee [[Suudaan]] iyo djabotui iyo dekedda somaliland taas oo heerkul iyo heerarba ay wanaagsan tahay in la sii wado ciys of [[Nayjeeriya]] iyo [[Galbeedka]] Afrika Meteropolis.
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
Injamiina, kaliya boqolkiiba lix-iyo-lixaad ayaa ka mid ah magaalooyinka. Inta badan dadka reer Jad waxay ku nool yihiin magaalada caasimadda, N'Djamena, ama Gobolka Occone ee koonfureed ee caasimadda. Qiyaastii kala badh dadweynaha waxay ka yar yihiin da'da shan iyo toban jir. Dadkaan, waa qaybta labiska ee labka iyo dheddigga. Inkastoo kala qaybinta u dhaxaysa jinsiyadu ay xitaa tahay, kala qaybsanaanta kooxaha qowmiyadeed iyo diinta ayaa aad u kala duwan. Diimaha kala duwan ee magaalada ayaa lagu dhaqmaa magaalada, laakin waxaa ku jira diin cad oo Islaami ah. Qeybaha ugu muhiimsan jinsiyadaha waa: Daah (16.97%), Carabiyaasha Chad (11.08%), Hadjeray (9.15%), Ngambaye (6.41%), Bilala (5.83%), Kanembu (5.80%), Maba (4.84%), Kanuri (4.39%), Gor (3.32%), Kuka (3.20%), Sara (2.24%), iyo Barma (2.10%).
==Cimilada==
{{Weather box
|location = N'Djamena (1961–1990, extremes 1904–present)
|metric first= Y
|single line= Y
|Jan record high C = 41.8
|Feb record high C = 47.6
|Mar record high C = 46.5
|Apr record high C = 48.3
|May record high C = 49.1
|Jun record high C = 44.0
|Jul record high C = 46.0
|Aug record high C = 38.6
|Sep record high C = 40.5
|Oct record high C = 43.6
|Nov record high C = 47.5
|Dec record high C = 40.5
|year record high C = 49.1
|Jan high C = 32.4
|Feb high C = 35.2
|Mar high C = 38.7
|Apr high C = 41.0
|May high C = 39.9
|Jun high C = 37.2
|Jul high C = 33.5
|Aug high C = 31.6
|Sep high C = 33.7
|Oct high C = 36.9
|Nov high C = 35.8
|Dec high C = 33.5
| Jan mean C = 23.4
| Feb mean C = 25.9
| Mar mean C = 29.9
| Apr mean C = 32.9
| May mean C = 32.9
| Jun mean C = 30.9
| Jul mean C = 28.3
| Aug mean C = 27.0
| Sep mean C = 28.2
| Oct mean C = 29.4
| Nov mean C = 26.8
| Dec mean C = 24.2
|year mean C =
|Jan low C = 14.3
|Feb low C = 16.6
|Mar low C = 21.0
|Apr low C = 24.8
|May low C = 25.8
|Jun low C = 24.7
|Jul low C = 23.1
|Aug low C = 22.4
|Sep low C = 22.7
|Oct low C = 21.8
|Nov low C = 17.8
|Dec low C = 14.8
|year high C= 35.8 |year low C= 20.8
|year high F =96.4 |year low F =69.5<!--rounds down-->
|Jan record low C = 6.5
|Feb record low C = 8.0
|Mar record low C = 11.3
|Apr record low C = 16.2
|May record low C = 16.8
|Jun record low C = 18.2
|Jul record low C = 17.7
|Aug record low C = 18.5
|Sep record low C = 15.1
|Oct record low C = 13.5
|Nov record low C = 10.3
|Dec record low C = 8.4
|year record low C = 6.5
|precipitation colour = green
|Jan precipitation mm = 0.0
|Feb precipitation mm = 0.0
|Mar precipitation mm = 0.3
|Apr precipitation mm = 10.3
|May precipitation mm = 25.8
|Jun precipitation mm = 51.0
|Jul precipitation mm = 143.8
|Aug precipitation mm = 174.4
|Sep precipitation mm = 84.3
|Oct precipitation mm = 20.3
|Nov precipitation mm = 0.1
|Dec precipitation mm = 0.0
|year precipitation mm =
|Jan humidity = 29
|Feb humidity = 23
|Mar humidity = 21
|Apr humidity = 28
|May humidity = 39
|Jun humidity = 52
|Jul humidity = 68
|Aug humidity = 76
|Sep humidity = 72
|Oct humidity = 49
|Nov humidity = 33
|Dec humidity = 31
|year humidity = 43
|unit precipitation days = 0.1 mm
|Jan precipitation days = 0
|Feb precipitation days = 0
|Mar precipitation days = 1
|Apr precipitation days = 3
|May precipitation days = 6
|Jun precipitation days = 9
|Jul precipitation days = 13
|Aug precipitation days = 15
|Sep precipitation days = 9
|Oct precipitation days = 3
|Nov precipitation days = 1
|Dec precipitation days = 0
|Jan sun = 297.6
|Feb sun = 277.2
|Mar sun = 282.1
|Apr sun = 273.0
|May sun = 285.2
|Jun sun = 258.0
|Jul sun = 213.9
|Aug sun = 201.5
|Sep sun = 228.0
|Oct sun = 285.2
|Nov sun = 300.0
|Dec sun = 303.8
|year sun = 3205.5
|Jand sun = 9.6
|Febd sun = 9.9
|Mard sun = 9.1
|Aprd sun = 9.1
|Mayd sun = 9.2
|Jund sun = 8.6
|Juld sun = 6.9
|Augd sun = 6.5
|Sepd sun = 7.6
|Octd sun = 9.2
|Novd sun = 10.0
|Decd sun = 9.8
|yeard sun = 8.8
|source 1 = [[World Meteorological Organization]] (precipitation)<ref name= WMO>{{cite web
| url = http://worldweather.wmo.int/en/city.html?cityId=256
| title = World Weather Information Service–Ndjamena
| publisher = World Meteorological Organization
| accessdate = October 19, 2015}}</ref>
|source 2 = NOAA (sun, humidity, temperatures),<ref name= NOAA>{{cite web
| url = ftp://ftp.atdd.noaa.gov/pub/GCOS/WMO-Normals/TABLES/REG__I/TE/64700.TXT
| title = ND'Jamena Climate Normals 1961–1990
| publisher = [[National Oceanic and Atmospheric Administration]]
| accessdate = October 19, 2015}}</ref> Meteo Climat (record highs and lows)<ref name = meteoclimat>
{{cite web
| url = http://meteo-climat-bzh.dyndns.org/index.php?page=stati&id=1876
| title = Station N'Djamena
| publisher = Meteo Climat
|language = French
| accessdate = October 19, 2016}}</ref>
|date=September 2011}}
== Taariikh ==
Magaladani waxa ay ku barbaartay magaca fort lamy oo ay u bixiyeen faransiisku oo ahaa gumaystihii wadanka [[jad]] gumaysaty iyaga oo ugu magac daray askari faransiis ahaa oo xiligaa faransiiska ka dhintay taariikgduna waxa ay ahayd [[1900]].
[[File:NDjamena, Chad.jpg|thumb|Astronaut's view of N’Djamena (Fort-Lamy)]]
== Tixraacyada ==
{{commonscat|N'Djamena|Nijamiina}}
<references/>
{{gumud}}
{{Caasimadaha Afrika}}
ia16se4whdo8elx6ozrtqyqxwm2le41
Af-Hebrow
0
7418
238453
219031
2022-07-21T12:52:32Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
[[File:Semitic languages.svg|thumb|center|400px|Luqadaha Semitiga]]
[[File:YHWH.svg|thumb|250px| Luqaddaas magaca Ilaahay waxaa lagu qoray afar shibbane יהוה. Afartaas xaraf oo Cibraaniga ah waa YHWH oo loo yaqaanno Tetragrammaton. Laakiin magaca Ilaahay luqad kasta dhawaaq gooni ah buu leeyahay. Af Soomaaliga dhawaaqaas waa “Yehowah.”<ref>[https://www.jw.org/so/tacliinta-kitaabka/suʼaalo/magaca-ilaahay/ Ilaahay Magac Muu Leeyahay?]</ref><ref>[https://www.jw.org/so/tacliinta-kitaabka/suʼaalo/waa-ayo-yehowah/ Waa Ayo Yehowah?]</ref>]]
'''Af-Hebrow''', ama '''Af-Cibri''' (עברית) Waa mid kamida jeeska [[Luqadaha Semitiga]], waana luqad ay adeegsadaan dad gaadhaya ilaa 7 milyan oo qof.Dadka ugu badan ee luqadan ku hadalaa waxa ay ku noolyihiin dawlada [[Israa'iil]]. Af '''Hebrawgu''' waa luqad ka mid ah luqadaha la adeegsado ee caalamka maanta ka jira,laakiin waxa jirta in afkani uu lahaa lahjad aad iyo aad u qadiim ahayd oo aan hada la isticmaalin. Lahjadaas qadiimka ahi waxa kaliya oo loo isticmaalaa kulamada diiniga ha gaar ahaan yuhuuda ayaa u isticmaasha kulamadooda diiniga ha. Waa lqada lagu qoray [[Kitaabka quduska]]<ref>[https://www.jw.org/so/tacliinta-kitaabka/suʼaalo/kitaabka-ma-la-beddelay/ Kitaabka Quduuska ah Ma La Beddelay?]</ref> - kitaabka kiristinka (Bebal).
* [https://wol.jw.org/en/wol/d/r1/lp-e/1200272643 HEBREW (Language)]
== Linkiga Cadaymaha ==
<references/>
*[[Ghil'ad Zuckermann]] 2020 [[w:en:Revivalistics: From the Genesis of Israeli to Language Reclamation in Australia and Beyond|''Revivalistics: From the Genesis of Israeli to Language Reclamation in Australia and Beyond'']], [https://global.oup.com/academic/product/revivalistics-9780199812790 Oxford University Press] ISBN 9780199812790 / ISBN 9780199812776
*[[w:en:Ghil'ad Zuckermann|Zuckermann, Ghil'ad]] 2003 [[w:en:Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew|''Language Contact and Lexical Enrichment in Israeli Hebrew'']], [https://www.palgrave.com/gp/book/9781403917232 Palgrave Macmillan] ISBN 9781403917232 / ISBN 9781403938695
{{Commonscat|Hebrew language}}
[[Category:Luqadaha Semitiga|Hebrow]]
oovtfjpcy6127k8c7k4nzn15fi6xhbd
Xingod mudug
0
8115
238507
84586
2022-07-22T11:21:51Z
192.145.168.87
I would say people have increased by these 10 years
wikitext
text/x-wiki
xingod waa magaalo qadiimi ah oo aad u facweyn oo kutaaaaaaal bartamaha gobolka mudug magaalada xingod jawi ahan waa magaalo aad u dagan dadkeeduna waa beeraleey iyo xoolo dhaqato magaalada hadda waxaa kuyaal dugsi hoose/dhexe dadka kunool waxaa lagu qiyaasaa illaaaa 100,000 oo qosys waana magaalada eey dagaan beesha maxamuud wuqujire ( lugayare) ee beelweynta sacad
msac7bkwnfxvpi3g3nkyxhdbi1ve85z
238508
238507
2022-07-22T11:25:05Z
192.145.168.87
wikitext
text/x-wiki
xingod waa magaalo qadiimi ah oo aad u facweyn oo kutaaaaaaal bartamaha gobolka mudug magaalada xingod jawi ahan waa magaalo aad u dagan dadkeeduna waa beeraleey iyo xoolo dhaqato magaalada hadda waxaa kuyaal dugsi hoose/dhexe dadka kunool waxaa lagu qiyaasaa illaaaa 100,000 oo qoys waana magaalada eey dagaan beesha maxamuud wuqujire ( lugayare) ee beelweynta sacad
Beesha Maxamuud waqujire waxaa kadhashey halyey iyo generalo badan kuwaas usoo halgameyn xoriyada dalka waana dadka ugu cilmiga badan jufooyinka Sacad
aex0n7kg0uifuyrxqmifu9bgbx0urb5
Diwaanka Curiye
0
12330
238488
214599
2022-07-21T14:50:08Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{About|[[Jadwalka Curiyayaasha|Miiska shaxda Diwaanka Curiye]]}}
[[File:Periodic table.svg|thumb|Shaxda '''Diwaanka Curiye''' oo muujineeysa dhamaan [[118ka Curiye]].]]
'''Diiwaanka Curiye''' ([[Ingiriis]]: Periodic Table) waa miiska shaxda [[Curiye]]yaasha [[Koon]]ka iyo dhamaan wixii ku dhex jira ka sameeysan yihiin. Waxaa loo habeeyay curiyeyaasha sida u kala badan yihiin [[tiro]]da [[atom]], elektaroonada iyo astaamaha fal-gal eey leeyihiin. Diiwaankan wuxuu meel iskugu keenayaa dhamaan [[macdan]]ta, kimikooyinka, [[hawo]]da, [[biyo]]ha iyo dhamaan [[walax]] kasta ood ku aragto [[dhul]]ka.
Sida la ogyahay, ilaa hada waxaa jira [[118 Curiye]], kuwaas oo ku xusan miiska ''Diwaanka Curiye''.
= Curiye =
Sida caadiga ah, [[curiye]] waa walax kimiko oo ka samaysan [[atom]] taas oo lagu kala saaro [[tiro|tirada atomic]] ee bu'diisa ku jirta<ref>Gray, p. 6</ref> - tirada borotoono ee bu'da atom.
Guud ahaan, waxaa [[curiye|curiyaha]] loo qeybiyaa sadex nooc: [[Bir]], [[Bir la Mood]] iyo [[Bir Ma Ahe]]. Tusaale fiican waxaa ah, [[Ogsajiin]]ta iyo [[Nitrojiin]]ta (Bir Ma Ahe), [[Silikoon]]ta iyo [[Aarsenik]] (Bir La Mood), iyo [[Aayron]]ta, [[Naxaas]]ta, [[Dahab]]ka iyo [[Kober]]ta oo ah bir.
Curiyaha kimiko waxaa ugu miisaan fudud [[Haydarojiin]]ta oo leh tiro atomic 1 iyo tan ku xigta [[Hiliyaam]]ta oo leh tiro atomic 2. Sidoo kale, labadan curiye waa kuwa ugu badan [[Koon]]ka; halka [[Aayron]] iyo [[Ogsajiin]]tu ay yihiin labada ugu badan qaab-dhismeedka [[qolof dhul|qolofta dhulka]]<ref>{{cite journal |last=Koppenol |first=W. H. |title=Naming of New Elements (IUPAC Recommendations 2002) |journal=Pure and Applied Chemistry |year=2002 |volume=74 |issue=5 |pages=787–791 |url=http://media.iupac.org/publications/pac/2002/pdf/7405x0787.pdf |format=PDF |doi=10.1351/pac200274050787}}</ref>.
Inkastoo [[macdan]]ta iyo [[isku dhis]]yada curiyaha qaarkood [[dad]]ku aqoon u lahaayeen tan iyo [[qarni|10,000 sano]] ka hor, inta u badan curiyayaasha waxaa la helay dhamaadkii [[qarni|qarnigii 19aad]] iyo [[qarni|qarnigii 20aad]].
== Tirada Atomikga Curiye ==
Tirada Atomikga ee curiye waxay la mid tahay tirada borotoonis ee ku jirta bu'da curiyahaas, isla markaana waa tan qeexda astaamaha [[falgal]]ka ee curiyahaas. Tusaale ahaan, dhamaan [[atom]]yada [[Kaarboon]]tu waxay ka kooban yihiin 6 borotoonis (protons) taas oo macnaheedu yahay tirada atomikga ee Kaarboon waa 6. Dhinaca kale, atomyada Kaarboontu waxaa laga yaabaa ineey leeyihiin tiro nuyuutroono (neutron) kala duwan; marka atomka curiye isku mid ah kaas oo leh tiro nuyuutroono kala duwan waxaa lagu magacaabaa [[isotope]]ka curiye.
Tirada borotoono ee ku jirta bu'da (nucleus) atomika curiye waxaa lagu ogaan karaa saxarada koronto (electric charge) taas oo ku xidhn tirada elektaroono ee atomkaasi.
Sidoo kale, elektaroonadu waxay ku wareegaan bu'da atomka ayagoo sheega astaamaha iyo dhaqanka curiyahaas.
Tirada nuyuutroono ee caloosha atomka ku dhex jirta inta badan saamayn kuma laha dhaqanka curiye.
Calaamada astaanta u ah tirada atomika ee atom waa [[halbeeg]]a '''Z'''.
== Miisaanka & Cufka Atomik ==
Tirada [[cuf]]ka ee [[curiye]], (calaamada [[halbeeg]]a '''A'''), waa tirada Nukliyuusta (nukliyuustu waa tirada borotoonada iyo nuyuutroonada) ee ku dhex jirta bu'da atomik.
Isotopeyo kala duwan oo curiye isku mid ah waxaa lagu kala saaraa ama soocaa tirada cufka ee atomka<ref>Gray, p. 6</ref>, taas oo lagu qoro bidixda astaanta curiye (e.g <sup>276</sup>C).
Tusaale fiican waxaan u soo qaadan karnaa curiyaha [[Magniisiyaam]] tirada cufkiisu waa 24, marka waxaan u qoraynaa Magniisiyaam-24, taas oo u dhiganta 12 borotoon iyo 12 elektaroon.
Halka [[cuf|tirada cufku]] ka tahay tirada nuyuutroono iyo elektaroono ee atom, cufka atomikgu waa tirada saxda ah ee cufka isotope gaar ah ee curiye. Calaamada [[halbeeg]]a u ah cufka atomik waa '''u'''.
== Isotopes ==
Dhinaca kale, [[isotope]] waa atomyo ka tirsan hal curiye kuwaas oo leh tiro borotoono isku mid ah, laakiin tirada nuyuutroonadu kala duwan yihiin.
In ka badan 66 ka mid ah 96ka curiye si dabiici ah loo helo, waxay leeyihiin in ka badan hal isotope dagan<ref name="emsley">{{cite book|last=Emsley|first=John|title=Nature's Building Blocks: An A-Z Guide to the Elements|edition=New|year=2011|publisher=Oxford University Press|location=New York, NY|isbn=978-0-19-960563-7}}</ref>. Tusaale ahaan, curiyaha Kaarboon wuxuu leeyahay 3 isotope oo kala duwan. Hadaba tirada borotoono ee Kaarboontu waa isku mid, dhamaantood waa 6, laakiin waxay kala leeyihiin 6, 7, iyo 8 nuyuutroon.
Maadaama tirada cufka ee kaarboon tahay 12, 13 iyo 14 gebi ahaan waxaa inoo soo bixi sadex isotope oo kala ah kaarbon-12 oo loo qoro <sup>12</sup>C, kaarboon-13 <sup>13</sup>C, iyo kaarboon-14 <sup>14</sup>C.
Kaarboonta ku jirta nolosha maalin kasta waa iskujir <sup>12</sup>C, <sup>13</sup>C, iyo <sup>14</sup>C.
Guud ahaan, curiyeyaasha inta u badan waxay leeyihiin isotopeyo radioactive ah, kuwaas oo in badani loo helo si dabiici ah, kuwo kalena lagu diyaariyo laabka (laboratory). Isotopeyada radioactive ah waa kuwo aan fadhiyin (unstable isotopes), laakiin haddii isotopeka atom aanu ahayn radioactive waxaa loo yaqaanaa ''isotope degan'' (stable isotope).
Dhamaan isotopeyada degani waa kuwo dabiici ah.
= Shaxda Diiwaanka Curiye =
Qaab-dhismeedka miiska diiwaanka curiye waa shax ka kooban 18 saf oo kor ka imanaya ilaa hoos iyo 7 saf oo ka bilaabma midig ilaa bidix, iyo labo saf oo ka hooseeya. Sidoo kale, miiska jadwalka diiwaanka curiye waxaa loo kala jabin karaa afar afar-gees oo kala ah: [[s-block]] oo dhinaca bidix xiga, [[p-block]] oo dhanka midig xiga, [[d-block]] oo dhexda ku jira, iyo [[f-block]] oo ka hooseeya dhamaantoodba.
Qaybaha khaanadaha safafka midig ilaa bidix waxaa loo yaqaanaa ''heerka'' (period), sida [[Heerka 1 ee curiye|heerka 1aad]], halka safafka khaanadaha kor ka imanaya loo yaqaano ''guruub'' (group) kuwaas oo qaarkood magacyo leeyihiin sida [[Biniktojiin]] ([[Pnictogen]]s) oo ah [[guruubka 15]]aad, [[Jaalkojiin]] (chalcogen) oo ah [[guruubka 16]]aad,[[Halogen]]s [[guruubka 17]]aad iyo [[Neefta Gobta]] (noble gas) [[guruubka 18]]aad.
Dhamaan curiyaha ka soo biloow mida [[koow]]aad ee [[Haydarojiin]] oo leh tiro atomic 1 ilaa laga gaadho curiyaha 118 [[Ununoktiyaam]] waxaa la helay [[wakhti]]yo kala duwan iyo meelo kala duwan; ayadoo curiyaha 113, 115, 117 iyo 118 aan wali la xaqiijinin.
In kastoo qaarkood la arko qadar iyo tiro aad u yar, 98ka curiye ee ugu horeeya jadwalka Diwaanka Curiye ayaa ah kuwo si dabiici ah looga helo [[qolof dhul|oogada]] [[dhul]]ka.
{{Jadwalka Curiyayaasha}}
== Guruubyada Diwaanka Curiye ==
Marka laga waramayo jadwalka miiska [[Diwaanka Curiye]] [[Guruub]]ku waa guuto [[curiye]] isku astaan, dhaqan iyo calaamad ah kuwaas oo ku jira [[hal]] saf oo khaanadaha [[Jadwalka Curiyayaasha|Diwaanka Curiye]].
Shaxda jadwalka Diwaanka Curiye, oo uu sameeyay [[saynis]]yahan [[Ruushka|Ruush]] ah Dmitri Mendeleev, waxay ka kooban yihiin [[Guruub|18 Guruub]] kuwaas oo ey ku dhex jiraan dhamaan [[118ka Curiye]].
Inkastoo guruubyadu ku magacaaban yihiin [[tiro|tirada]] guruubka oo u dhexaysa [[kow|1]] ilaa [[toban|18]] qaarkood waxay leeyihiin magacyo u gaar ah, kuwaas waxaa ka mid ah [[Guruubka 15]]aad oo lagu magacaabo [[Biniktojiin]] ama ([[Pnictogen]]s), [[Guruubka 16]]aad oo ah [[Jaalkojiin]] ([[Chalcogen]]s), [[Guruubka 17]]aad oo lagu naaneyso [[Halogen]]s, iyo [[Guruubka 18]]aad oo loo yaqaano [[Neefta Gobta]] ama (Noble Gases).
Waxayna kala yihiin: [[Guruubka 1]]aad ([[Birta Alkali]]), [[Guruubka 2]]aad ([[Birta Alkalineta Dhulka]]), [[Guruubka 3]]aad, [[Guruubka 4]]aad, [[Guruubka 5]]aad, [[Guruubka 6]]aad, [[Guruubka 7]]aad, [[Guruubka 8]]aad, [[Guruubka 9]]aad, [[Guruubka 10]]aad, [[Guruubka 11]]aad, [[Guruubka 12]]aad, [[Guruubka 13]]aad, [[Guruubka 14]]aad, [[Guruubka 15]]aad sidoo kale loo yaqaano [[Biniktojiin]] ama ([[Pnictogen]]s), [[Guruubka 16]]aad [[Jaalkojiin]] ([[Chalcogen]]s), [[Guruubka 17]]aad oo lagu naaneyso [[Halogen]]s, iyo [[Guruubka 18]]aad oo loo yaqaano [[Neefta Gobta]] ama (Noble Gases).
Tirada [[curiye]] ee ku jirta khaanadaha guruubku way kala duwan yihiin. Qaarkood waxaa ku jira 8 curiye, kuwo kale wax ku dhex jira 6 curiye, halka guruubyada qaar ay ku dhex jiraan 4 curiye oo kali ah.
== Heerarka Diwaanka Curiye ==
[[File:Periodic_Table_2.svg|thumb|Heerarka Diwaanka Curiye.]]
Qaabdhismeedka shaxda miiska lagu ururiyey [[curiye]]yaasha ee loo yaqaano Diwaanka Curiye wuxuu leeyahay safaf khaanado u kala socdo kor iyo hoos ([[guruub]]), midig iyo bidix ([[heerka]]).
[[Heerka|Heerku]] (period) waa safafka khaanadaha ee ka bilaabma midig ilaa bidix ee miiska jadwalka curiyayaasha, kuwaas oo ah [[todobo|todoba saf]] (7) oo qeybta sare ka kooban tahay iyo [[labo|labo saf]] oo ka hooseeya.
Curiyayaasha ku jira saf heerka isku midka ah waxay leeyihiin [[cuf|cuf atomik]], awood aayano (ions), iyo is-heysad elektaroono isku mid ah. Ka soo biloow midig ilaa bidix tirada gacan-atomik hoos ayay u dhacdaa. Tani waxaa keentay isku xigida borotoonada iyo elektaroonada curiye ayaa aad ugu sii dhowaanaya bu'da atomka.
Si ka duwan [[guruub]]yada, [[Heerka|Heerarka]] shaxda miiska diwaanka curiye ma lahan magacyo u gaar ah, laakiin waxaa lagu kala soocaa [[tiro]] kuwaas oo kala ah: [[Heerka 1 ee curiye|heerka 1aad]], [[Heerka 2 ee curiye|heerka 2aad]], [[Heerka 3 ee curiye|heerka 3aad]], [[Heerka 4 ee curiye|heerka 4aad]], [[Heerka 5 ee curiye|heerka 5aad]], [[Heerka 6 ee curiye|heerka 6aad]], iyo [[Heerka 7 ee curiye|heerka 7aad]]. Intaas waxaa soo raaca labo saf oo ka hooseeya kuwaas oo kala ah [[Lanthanides]] iyo [[Actinides]].
== Khaanadaha ==
=== S-Block ===
[[S-block]]ta ku jirta [[Jadwalka Curiyayaasha|Diiwaanka Curiye]] waa [[curiye]]yaasha ku jira [[guruubka 12|2da guruub]] ee ugu horeeya guruubyada jadwalka Diwaanka Curiye. Kuwaas oo ka bilaabmaya [[guruubka 1]]aad iyo [[guruubka 2]]aad ee loo kala yaqaano [[Birta Alkali]]<ref>{{Cite web |ciwaan=Nuqul Archive |url=http://www.cytss.edu.hk/chem/f67res/i1.pdf |access-date=2014-01-11 |archive-date=2013-01-23 |archive-url=https://web.archive.org/web/20130123202946/http://www.cytss.edu.hk/chem/f67res/i1.pdf |dead-url=yes }}</ref> iyo [[Birta Alkalineta Dhulka]].
[[S-block]] curiyeyaasha ku jira waa kuwo intooda badan firfircoon oo leh astaamo iyo calaamado ka duwan dhamaan guruubyada kale ee Diwaanka Curiye.
In kastoo ay ku jiraan khaanado kale, [[Haydarojiin]] iyo [[Hiliyaam]] waxaa lagu tiriyaa guruubkan s-block.
Dhaqanka iyo astaamaha s-block waxay la xidhiidhaa [[tiro|tirada atomic]]<ref>http://periodictable.com/Properties/A/ElectronConfigurationString.sp.html</ref> ee curiyuhu leeyahay, midaas oo sii korodha marka la sii dhexgalo diwaanka curiye.
Labada guruub ee s-block waxay leeyihiin tirooyinka atomik ee hoos ku xusan:
: [[Guruub|Guruubka 1aad]]:
:: [[Haydarojiin]] (Z=1), [[Liithiyaam]] (Z=3), [[Sodhiyaam]] (Z=11), [[Botashiyaam]] (Z=19), [[Rubiidhiyaam]] (Z=37), [[Kaasiyaam]] (Z=55), [[Faransiyaam]] (Z=87).
: [[Guruub|Guruubka 2aad]]:
::[[Beriiliyaam]] (Z=4), [[Magniisiyaam]] (Z=12), [[Kaalshiyaam]] (Z=20), [[Istoroontiyaam]] (Z=38), [[Baariyaam]] (Z=56), [[Raadhiyaam]] (Z=88).
=== D-Block ===
[[D-block]]ta ku jirta [[Jadwalka Curiyayaasha|Diiwaanka Curiye]] waa [[curiye]]yaasha ku jira [[guruubka 3|9ka guruub]] ee ka bilaabma [[guruubka 3]]aad ilaa [[guruubka 12]]aad<ref name = Petrucci>R.H. Petrucci, W.S. Harwood and F.G. Herring “General Chemistry” (8th ed, Prentice-Hall 2002), p.341-2</ref><ref name=Housecroft>C.E. Housecroft and A.G. Sharpe “Inorganic Chemistry” (2nd ed, Pearson Prentice-Hall 2005), p..20-21</ref>.
Curiyeyaasha d-block waxaa sidoo kale loo yaqaanaa [[Transitional Metal]]<ref>{{cite journal|journal = Journal of Chemical Education|volume = 80|issue = 8|year = 2003|url = http://www.uv.es/~borrasj/ingenieria_web/temas/tema_1/lecturas_comp/p952.pdf|title = The Place of Zinc, Cadmium, and Mercury in the Periodic Table|first = William B.|last = Jensen|pages=952–961|doi = 10.1021/ed080p952|bibcode = 2003JChEd..80..952J }}</ref>.
D-block curiyayaasha ku jira waxay leeyihiin [[tiro|tiro atomik]]<ref name=Petrucci/> ka bilaabanta s<sup>2</sup>d<sup>1</sup> (Guruub 3) ilaa s<sup>2</sup>d<sup>10</sup> (Guruub 12). Tusaale ahaan, Cr waa s<sup>1</sup>d<sup>5</sup> (ma ahan s<sup>2</sup>d<sup>4</sup>); sidoo kale, birta Guruubka 11waxay noqonayaan s<sup>1</sup>d<sup>10</sup> (ma ahan s<sup>2</sup>d<sup>9</sup>), taasi oo dhamaystireysa qolofka-d (d-subshell) ee Guruubka 11aad<ref name=Housecroft/><ref>F.A. Cotton and G. Wilkinson “Advanced Inorganic Chemistry” (5th ed, John Wiley 1988) p.625</ref>.
=== P-Block ===
[[P-block]]ta ku jirta [[Jadwalka Curiyayaasha|Diiwaanka Curiye]] waa [[curiye]]yaasha ku jira [[guruubka 12|6da guruub]] ee ugu dambeeya guruubyada jadwalkani, marka laga reebo [[Hiliyaam]]ta oo ayadu ka mid ah [[s-block]]. Kuwaas oo ka bilaabmaya [[guruubka 12]]aa ilaa laga gaadho [[guruubka 18]]aad ee loo yaqaano [[Neefta Gobta]] (noble gases).
[[P-block]] waxaa ku jira dhamaan [[Bir Ma Ahe]], birta daciifka ah iyo half-birta oo dhan.
[[Guruub]]yada p-block waa:
* 13 (IIIB, IIIA): [[Guruubka Boron]]
* 14 (IVB, IVA): [[Guruubka 14|Guruubka Kaarboon]]
* 15 (VB, VA): [[Guruubka 15|Guruubka Nitrojiinta]] (ama [[Pnictogen]]s)
* 16 (VIB, VIA): [[Guruubka 16]]aad ama [[Chalcogen]]s
* 17 (VIIB, VIIA): [[Halogen]]s
* 18 (0, VIIIA): [[Neefta Gobta|Noble gases]] (marka laga reebo [[Hiliyaam]])
=== F-Block ===
[[F-block]]ta ku jirta [[Jadwalka Curiyayaasha|Diiwaanka Curiye]] waa [[curiye]]ha [[atom]]kiisa ama aayaniskiisu (ions) leeyihiin elektaroono hab wareeg f (f-orbital).
Curiyayaashan waxaa sidoo kale loo yaqaanaa ''curiyayaasha dhexe ee transitionka''.
= Taariikhda Diwaanka Curiye =
[[Sanad|Sanadkii 1789]] ayaa [[saynis]]yahan Antoine Lavoisier wuxuu sameeyay liisto ay ku jiraan [[curiye|33 curiye]] kuwaas oo u kala qeybiyay [[bir]], [[bir ma ahe]], [[neef]]o iyo [[dhul]]ka; asagoo ilaa dhimashaddiisii ku mashquulsanaa inuu helo curiyayaal kale.
Ka dib, [[sanad|sanadkii 1829]] ayaa [[Kemisteri]]yahan Johann Wolfgang Döbereiner ee Jarmalka ah ayaa wuxuu keenay fikrada ah in curiyayaasha loo habayn karo [[falgal]]kooda kimiko ayadoo intii isku dhaqan ah meel la iskugu geeyn karo.
Taariikhdu markey maraysay 1862kii ayaa jiyoolajiis u dhashay Faransiiska Alexandre-Emile Béguyer de
Chancourtois ayaa wuxuu sameeyay noocii ugu horeeyay diwaanka curiye kaas oo ugu magac daray ''telluric helix''. Ka dib, sanadkii 1864 ayaa saynisyahan u dhashay dalka Jarmalka Julius Lothar Meyer, asagoo tixraacaya jadwalka Chancourtois uu sameeyay shax diiwaan curiye oo ka kooban 44 curiye. Wakhti yar ka dib, saynisyahan [[ingiriis|Ingiriis]] ah ayaa balaadhiyay jadwalkaas oo ka dhigay 57 curiye, asagoo u habeeyay cufka iyo miisaanka eey leeyihiin curiyayaashu.
Isbedelo badan ka dib, sanadadii 1869kii iyo 1870kii ayaa professor ku takhasusay [[cilmi]]ga [[Kimisteri]]ga Dmitri Mendeleev ee dalka [[Ruush]]ka iyo [[kimisteri]]yahan Jarmalka u dhashay Julius Lothar Meyer soo daabaceen jadwalkii ugu horeeyay ee diiwaanka curiye een maanta naqaano. Labadooduba waxay sameeyeen shax jadwal leh [[guruub]]yo iyo [[heer]]ar muujinaya sida curiyeyaashu qaraabada u yihiin.
Sanado badan ka dib waxaa la isla afgartey in shaxda jadwalka Dmitri Mendeleev loo aqoonsado in uu yahay aasaaska diiwaanka curiye ee saxda ah. Wakhtigii ka dambeeysay dhimashaddiisa ilaa [[sanad|sanadkii 2000]] dib u habayn, curiye ku daris iyo isku hagaajin ayaa ku socotay jadwalka diiwaanka curiye.
= Qeybaha Diiwaanka Curiye =
Ayadoo la tix-raacayo naqshad uu sameeyay [[saynis]]yahan [[Ruush]] ahaa oo la odhan jirey '''Dmitri Mendeleev''' (1869), ayaa guud ahaan curiyeha waxaa loo qeeybiyaa guruubyo, heerar iyo jufooyin ku salaysan astaamahooda, habka [[falgal]]ka iyo sida ay qaraabo u yihiin.
Kuwaas waxaa ugu caansan: [[Bir]]ta, [[Bir La Mood]]ka, [[Bir Ma Ahe]], iyo [[Neef]]ta.
== Bir (Metal) ==
'''Bir''' ([[Metal]]) waa shey [[adke]] ah ([[curiye]], [[Isku dhis]] iyo [[Jaandi]]) taas oo iftiimaysa, [[jidh]] adag leh, isla markaana aad ugu wanaagsan gudbinta [[dab]]ka iyo [[kul]]ka.
Birtu waa [[curiye]] kimiko kuwaas oo leh calaamado iyo astaamo ka duwan kuwa [[Bir Ma ahe]] iyo [[Bir La Mood]]kaba.
Birtu waa shey marka la garaaco la qaloocin karo ayadoon kala jabayn, la dhalaalin karo, isla markaana la dhuubi karo ama wax dhuuban laga dhigi karo<ref>{{cite book| title = The Chemistry of the Actinide and Transactinide Elements| editor1-last = Morss| editor2-first = Norman M.| editor2-last = Edelstein| editor3-last = Fuger|editor3-first = Jean| last = Haire|first = Richard G.| chapter = Fermium, Mendelevium, Nobelium and Lawrencium| publisher = [[Springer Science+Business Media]]| year = 2006| isbn = 1-4020-3555-1| location = Dordrecht, The Netherlands| edition = 3rd| ref = CITEREFHaire2006}}</ref>.
[[Curiye|91 curiye]] oo ka mid ah [[118 Curiye|118da curiye]] ee jadwalka [[Diwaanka Curiye]] waa bir. 27ka kale ayaa u kala baxa [[neef]], [[bir ma ahe]], [[bir la mood]] iyo qeybaha kale ee Diwaanka Curiye.
Si ka duwan [[cilmi]]ga [[Kemisteri]]ga, micnaha ereyga bir waa ku kala duwan yahay qeybaha [[aqoon]]ta. Tusaale ahaan, aqoonyahana xidigaha ee [[Cilmi Falag]]u waxay ereyga bir u isticmaalaan dhamaan curiyayaasha marka laga reebo [[Haydarojiin]] ([[H]]) iyo [[Hiliyaam]]ta ([[He]]) kuwaas oo ah walxaha ugu badan [[Xidig]]aha muuqda ee [[Koon]]ka.<ref>Scerri 2007, p. 24</ref>
Dhinaca kale, curiyeyaal badan iyo [[isku dhis]]yo badan ayaa noqda bir marka [[kul]]eyl badan lagu shido, kuwaas waxaa loo yaqaanaa ''Sheyada Birta ee ka Samaysmay Bir Ma ahe''.
{| class="wikitable"
|+ Curiyaha Birta ah
|-
!
! colspan="2"|
|-
! Magaca
! Sawir
|-
| [[Titaaniyaam]] ||[[File:Titan-crystal bar.JPG|25px]]
|-
| [[Aayron]] || [[File:Iron electrolytic and 1cm3 cube.jpg|25px]]
|-
| [[Naxaas]] ||
[[File:NatCopper.jpg|25px]]
|-
| [[Sinki]] || [[File:Zinc fragment sublimed and 1cm3 cube.jpg|25px]]
|-
| [[Dahab]] || [[File:Gold-crystals.jpg|25px]]
|-
| [[Alumiiniyaam]] || [[File:Aluminium-4.jpg|25px]]
|-
| [[Nikel]] || [[File:Nickel chunk.jpg|25px]]
|-
| [[Iskaandhiyaam]] || [[File:Scandium_sublimed_dendritic_and_1cm3_cube.jpg|25px]]
|-
| [[Kobalti]] || [[File:Kobalt_electrolytic_and_1cm3_cube.jpg|25px]]
|-
| [[Roodhiyaam]] || [[File:Rhodium_powder_pressed_melted.jpg|25px]]
|-
| [[Manganiis]] || [[File:Mangan_1-crop.jpg|25px]]
|-
| [[Gaaliyaam]] || [[File:Gallium_crystals.jpg|25px]]
|-
| [[Tin]] || [[File:Sn-Alpha-Beta.jpg|25px]]
|}
=== Transitional Metals ===
Marka lagu gudo jiro [[cilmi]]ga [[Kimistari]]ga, [[Transitional Metal]]sku waxay leeyihiin labo macno:
* Qeexida waafaqsan (IUPAC)<ref>{{GoldBookRef|file=T06456|title=transition element}}</ref> waxay ku sheegtay in transitional metal ay yihiin [[curiye]] kimiko kuwaas oo qolofka elektaroonadoodu aanu dhamaystirneyn ama kuwo leh atom qolofka bu'diisu leedahay elektaroono kala dhantaalan<ref>{{cite journal|title=Langmuir's theory of the arrangement of electrons in atoms and molecules|journal=J. Amer. Chem. Soc. |volume=43|doi=10.1021/ja01440a023|pages=1602–1609|year=1921|author=Bury, C. R. |issue=7}}</ref>.
* Mida labaad waa in [[saynis]]yahanadu ku sheegeen transitional metalsku yihiin [[bir]] kasta oo ku jirta guruubka [[d-block]] ee [[Diwaanka Curiye]] kuwaas oo ka bilaabma [[Guruubka 3]]aad ilaa laga gaadho [[Guruubka 12]]aad<ref name=Jensen/>.
Guruubka [[d-block]] tirada [[atom]]ka curiyuhu waxay u dhaxeysaa 1 ilaa 10 elektaroono ''d'' ah<ref>Petrucci, R. H. ''et al.'' (2002), “General Chemistry”, 8th edn, Prentice-Hall, pp. 49–50, 951</ref><ref>Miessler, G. L. and Tarr, D. A. (1999) “Inorganic Chemistry”, 2nd edn, Prentice-Hall, p. 16</ref>.
{| border="1" align="center" cellpadding="4" cellspacing="0" style="margin: 1em 1em 1em 1em; background: #ffe; border: 1px #aaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"
|-
![[Guruubka 3|Guruubyada]]
!style="background-color:red" |[[Guruubka 3|3]]
![[Guruubka 4|4]]
![[Guruubka 5|5]]
![[Guruubka 6|6]]
![[Guruubka 7|7]]
![[Guruubka 8|8]]
![[Guruubka 9|9]]
![[Guruubka 10|10]]
![[Guruubka 11|11]]
![[Guruubka 12|12]]
|-
![[Heerka 4 ee curiye|Heerka 4aad]]
|[[Iskaandhiyaam|Sc]] 21
|[[Titaaniyaam|Ti]] 22
|[[Fandhiyaam|V]] 23
|[[Koroomiyaam|Cr]] 24
|[[Manganese|Mn]] 25
|[[Aayron|Fe]] 26
|[[Kobalti|Co]] 27
|[[Nikel|Ni]] 28
|[[Kober|Cu]] 29
|[[Sinki|Zn]] 30
|-
![[Heerka 5 ee curiye|Heerka 5aad]]
|[[Itriyaam|Y]] 39
|[[Sirkooniyaam|Zr]] 40
|[[Niyobiyaam|Nb]] 41
|[[Molybdenum|Mo]] 42
|[[Teknetiyaam|Tc]] 43
|[[Rutheniyaam|Ru]] 44
|[[Roodhiyaam|Rh]] 45
|[[Baladiyaam|Pd]] 46
|[[Naxaas|Ag]] 47
|[[Kaadmiyaam|Cd]] 48
|-
![[Heerka 6 ee curiye|Heerka 6aad]]
|style="background-color:red" |[[Lanthanides|*]] 57–71
|[[Haafniyaam|Hf]] 72
|[[Tantalum|Ta]] 73
|[[Tungsten|W]] 74
|[[Reheniyaam|Re]] 75
|[[Osmiyaam|Os]] 76
|[[Iridiyaam|Ir]] 77
|[[Balatiniyaam|Pt]] 78
|[[Dahab|Au]] 79
|[[Meerkuri|Hg]] 80
|-
![[Heerka 7 ee curiye|Heerka 7aad]]
|style="background-color:red" |[[Actinides|**]] 89–103
|[[Rutherfordium|Rf]] 104
|[[Dubniyaam|Db]] 105
|[[Siiborgiyaam|Sg]] 106
|[[Bohriyaam|Bh]] 107
|[[Hasiyaam|Hs]] 108
|[[Meitneriyaam|Mt]] 109
|[[Darmstadtiyaam|Ds]] 110
|[[Roentgeniyaam|Rg]] 111
|[[Kobernishiyaam|Cn]] 112
|}
[[Guruubka 3]]aad:
[[Iskaandhiyaam]] ([[Sc]]), [[Itriyaam]] ([[Y]])
[[Lanthanum]] ([[La]]), [[Aktiiniyaam]] ([[Ac]]), [[Luteetiyaam]] ([[Lu]]), iyo [[Lawreensiyaam]] ([[Lr]]).
[[Guruubka 4]]aad:
[[Titaaniyaam]] ([[Ti]]), [[Sirkooniyaam]] ([[Zr]]), [[Haafniyaam]] ([[Hf]]) iyo [[Rutherfordium]] ([[Rf]]).
[[Guruubka 5]]aad:
[[Fanadhiyaam]] ([[V]]), [[Dubniyaam]] ([[Db]]), [[Niyobiyaam]] ([[Nb]]) iyo [[Tantalum]] ([[Ta]]).
[[Guruubka 6]]aad: [[Koroomiyaam]] ([[Cr]]), [[Molybdenum]] ([[Mo]]), [[Tungsten]] ([[W]]) iyo [[Siiborgiyaam]] ([[Sg]]).
[[Guruubka 7]]aad:
[[Manganiis]] ([[Mn]]), [[Teknetiyaam]] ([[Tc]]), [[Reheniyaam]] ([[Re]]) iyo [[Bohriyaam]] ([[Bh]]).
[[Guruubka 8]]aad:
[[Aayron]] ([[Fe]]), [[Rutheniyaam]] ([[Ru]]), [[Osmiyaam]] ([[Os]]) iyo [[Hasiyaam]] ([[Hs]]).
[[Guruubka 9]]aad:
[[Kobalti]] ([[Co]]), [[Roodhiyaam]] ([[Rh]]), [[Iridiyaam]] ([[Ir]]) iyo [[Meitneriyaam]] ([[Mt]]).
[[Guruubka 10]]aad:
[[Nikel]] ([[Ni]]), [[Baladiyaam]] ([[Pd]]), [[Balatiniyaam]] ([[Pt]]) iyo [[Darmstadtiyaam]] ([[Ds]]).
[[Guruubka 11]]aad:
[[Kober]] ([[Cu]]), [[Naxaas]] ([[Ag]]), [[Dahab]]ka ([[Au]]) iyo [[Roentgeniyaam]] ([[Rg]]).
[[Guruubka 12]]aad:
[[Sinki]] ([[Zn]]), [[Kaadmiyaam]] ([[Cd]]), [[Meerkuri]] ([[Au]]) iyo [[Kobernishiyaam]] ([[Cn]]).
=== Birta Alkali ===
[[Birta Alkali]] (Alkali Metal) waa guuto [[curiye]]yaal [[bir]] ah kuwaas oo leh astaamo kimiko isku mid ah.
Guruubka [[Birta Alkali]] waa [[curiye|lix curiye]] ee [[guruubka 1]]aad ee [[Diwaanka Curiye]] kuwaas oo kala ah: [[Liithiyaam]] ([[Li]]), [[Sodhiyaam]] ([[Na]]), [[Botashiyaam]] ([[K]]), [[Rubiidhiyaam]] ([[Rd]]), [[Kaasiyaam]] ([[Cs]]) iyo [[Faransiyaam]] ([[Fr]]).
Curiyayaasha safkan [[guruubka 1]]aad waxaa loo yaqaanaa [[s-block]] sababtoo ah dhamaantood waxay leeyihiin elektaroono qolof-sare u wareega ''s'' (s-orbital).<ref group="n"/>
Sidoo kale, curiyeyaasha Birta Alkali waxay leeyihiin dhaqan isku dhow: dhamaantood waa bir iftiimaysa, jilicsan, isla markaana aad u firfircoon oo leh [[falgal]] degdeg ah. Dhamaantood waxa lagu kala jari karaa [[midi]da jileec darteed, si dhakhso badan ayayna u [[daxal]]eeystaan sababtoo ah waxay la falgalaan [[Ogsajiin]].
Firfircoonida falgalkooda darteed, ayaa waxa lagu dhex keeydiyaa [[saliid]]a si looga ilaaliyo [[hawo|hawada]], waxaana sida dabiiciga ah la helaa ayagoo [[isku dhis]]yo kala duwan ah sida [[cusbo|cusbada]].
Sidoo kale, curiyeyaasha birta alkali waa [[milme]] si fudud ugu dhex milma [[biyo|biyaha]].
{| class="wikitable"
|+ Curiyaha Birta Alkali
|-
!
! colspan="2"|
|-
! Magaca
! Sawir
|-
| [[Kaalshiyaam]] || [[File:Calcium unter Argon Schutzgasatmosphäre.jpg|25px]]
|-
| [[Magniisiyaam]] || [[File:Magnesium crystals.jpg|25px]]
|-
| [[Liithiyaam]] || [[File:Lithium_paraffin.jpg|25px]]
|-
| [[Sodhiyaam]] || [[File:Na_(Sodium).jpg|25px]]
|-
| [[Botashiyaam]] || [[File:Potassium-2.jpg|25px]]
|-
| [[Rubiidhiyaam]] || [[File:Rb5.JPG|25px]]
|-
| [[Kaasiyaam]] || ([[Cs]])
|-
| [[Faransiyaam]] || ([[Fr]])
|}
=== Birta Alkalineta Dhulka ===
[[File:Be-140g.jpg|thumb|Curiyaha Beriiliyaam.]]
[[File:Magnesium_crystals.jpg|thumb|Curiyaha Magniisiyaam.]]
[[File:Strontium_destilled_crystals.jpg|thumb|Curiyaha Istaroontiyaam.]]
[[File:Radium226.jpg|thumb|Curiyaha Raadhiyaam.]]
[[Birta Alkalineta Dhulka]] (Alkaline Earth Metal) waa guuto [[curiye]]yaal [[bir]] ah kuwaas oo leh astaamo kimiko isku mid ah.
Guruubka Birta Alkalineta dhulka waa [[curiye|lix curiye]] ee [[guruubka 2]]aad ee [[Diwaanka Curiye]] kuwaas oo kala ah: [[Beriiliyaam]] ([[Be]]), [[Magniisiyaam]] ([[Mg]]), [[Kaalshiyaam]] ([[Ca]]), [[Istoroontiyaam]] ([[Sr]]), [[Baariyaam]] ([[Br]]) iyo [[Raadhiyaam]] ([[Ra]]).
Curiyayaasha safkan [[guruubka 2]]aad waxay soo galaan [[s-block]] sababtoo ah dhamaantood waxay leeyihiin elektaroono qolof-sare u wareega ''s'' (s-orbital).<ref group="n"/>
Marka [[heerkul]]ku caadiga yahay, Birta Alkalineta Dhulku waa [[adke]], dhamaantoon leh midabka [[naxaas]]ta oo iftiimaya, isla markaana leh [[falgal]] firfircoon.<ref>{{cite book |last=Messler|first=R. W.|title=The essence of materials for engineers|year=2010|publisher=Jones & Bartlett Publishers|location=Sudbury, MA|isbn=0763778338|page=32}}</ref>
{| class="wikitable"
|+ Curiyaha Birta Alkalineta Dhulka
|-
!
! colspan="2"|
|-
! Magaca
! Sawir
|-
| [[Botashiyaam]] || [[File:Potassium-2.jpg|25px]]
|-
| [[Meerkuri]] || [[File:Pouring liquid mercury bionerd.jpg|25px]]
|-
| [[Beriiliyaam]] || [[File:Be-140g.jpg|25px]]
|-
| [[Istoroontiyaam]] || [[File:Strontium_destilled_crystals.jpg|25px]]
|-
| [[Baariyaam]] ||
|-
| [[Magniisiyaam]] || [[File:Magnesium_crystals.jpg|25px]]
|-
| [[Kaalshiyaam]] ||
|-
| [[Raadhiyaam]] || [[File:Radium226.jpg|25px]]
|}
== Bir La Mood (Metalloid) ==
'''Bir la Mood''' ( Metaloid) waa [[curiye]] kimiko kuwaas oo leh calaamado iyo astaamo u dhexeeya [[bir]]ta iyo [[bir ma ahe]]ha, taas ooy aad u adag tahay in la kala saaro ineey bir tahay iyo ineey bir ma ahe tahay.<ref>Scerri 2007, p. 24</ref>
In kastoo barashada [[Kimisteri]]ga ay ku jirto Bir la moodku, ma jiraan nimaad u gaar ah oo lagu qeexi karo curiyeyaashan.
Lixda curiye ee loo aqoonsadey bir la moodka waa: [[Booron]] ([[B]]),[[Silikoon]] ([[Si]]), [[Jermaaniyaam]] ([[Ge]]), [[Aarsenik]] ([[As]]), [[Antimony]] ([[Sb]]), iyo [[Teluriyaam]] ([[Te]]).
Sidoo kale waxaa jira tiro dhowr ah oo ayagana lagu daro liiska Bir la Moodka, waxaana ka mid ah:
[[Kaarboon]] ([[C]]),[[Alumiiniyaam]] ([[Al]]), [[Seleniyaam]] ([[Se]]), [[Boloniyaam]] ([[Po]]) iyo [[Astantiin]] ([[At]]).
Sida caadiga ah, curiyeha Bir la Moodka ahi wuxuu leeyahay muuqaalka birta oo kale, laakiin waa [[adke]] si fudud loo kala jabin karo, halka birta aanan sahal lagu kala jabin karin. Waxaa intaas dheer, curiyaha bir la moodka waa mid [[kul]]ka iyo [[koronto|korontada]] si daciif ah u gudbiya ama aanan gudbinin gebi ahaanba.
Si kastaba ha ahaatee, curiyeyaashan waxaa laga samayn karaa [[isku dhis]]yo tayo fiican oo [[jaandi]] ah, quruurado ama dhalooyin, [[olol]] difaace, iyo badh-gudbiye [[dab]]ka iyo [[koronto|korontada]].<ref>{{Cite book |last=Bagnall|first=K. W.|year=1967|contribution=Recent advances in actinide and lanthanide chemistry|title=Advances in chemistry, Lanthanide/Actinide chemistry|volume=71|pages=1–12|publisher=American Chemical Society|doi=10.1021/ba-1967-0071|editor1-first=PR|editor1-last=Fields|editor2-first=T|editor2-last=Moeller |series=Advances in Chemistry |isbn=0-8412-0072-6 |postscript=<!-- Bot inserted parameter. Either remove it; or change its value to "." for the cite to end in a ".", as necessary. -->{{inconsistent citations}}}}</ref><ref>{{cite book |last1=Day|first1=M. C.|last2=Selbin|first2=J.|title=Theoretical inorganic chemistry|year=1969|publisher=Reinhold Book Corporation|edition=2nd|location=New York, MA|isbn=0763778338|page=103}}</ref><ref>{{cite book |last1=Holman|first1=J.|last2=Hill|first2=G. C.|title=Chemistry in context|year=2000|publisher=Nelson Thornes|edition=5th|location=Walton-on-Thames|isbn=0174482760|page=40}}</ref>
{| class="wikitable"
|+ Curiyaha Bir La Moodka
|-
!
! colspan="2"|
|-
! Magaca
! Sawir
|-
| [[Silikoon]] || [[File:SiliconCroda.jpg|25px]]
|-
| [[Booron]] || [[File:Boron_mNACTEC.jpg|25px]]
|}
== Bir Ma Ahe (Non-Metallic) ==
'''[[Bir Ma Ahe]]''' ([[Nonmetal]]) waa [[curiye]] kimiko kuwaas oo leh calaamado iyo astaamo ka duwan kuwa [[bir]]ta.
Sida caadiga ah, curiyaha bir ma ahe waxaa lagu yaqaanaa waa kuwo si fudud u [[uumi]] baxa, si fudud loo kala jabin karo, iyo in aanay gudbinin [[kul]]ka iyo [[koronto|korontada]].
Waxa sidoo kale lagu yaqaanaa curiyaha bir ma ahe markuu la [[falgal]]o walax kale inuu soo sii daayo [[awood]] ion aad u sareeysa, isla markaana ku daro ama la wadaago elektaroono curiyaha kale ama [[isku dhis]]ka uu la falgalaayo.
Si kastaba ha ahaatee, toban-iyo-todoba (17) curiye ayaa loo aqoonsadey bir ma ahe kuwaas oo inta ugu badan tahay [[neef]]o kala ah: [[Haydarojiin]] ([[H]]),[[Hiliyaam]] ([[He]]), [[Nitrojiin]] ([[N]]), [[Ogsajiin]] ([[O]]), [[Foloriin]] ([[F]]), [[Niyoon]] ([[Ne]]), [[Koloriin]] ([[Cl]]), [[Aargon]] ([[Ar]]), [[Kiribtoon]] ([[Kr]]), [[Siinoon]] ([[Xe]]) iyo curiyaha radioactiveka ah [[Raadhoon]] ([[Rn]]); hal curiye oo bir ma ahe ahi waa [[dareere]] [[Boromiin]] ([[Br]]); iyo xoogaa curiye [[adke]] ah sida [[Kaarboon]] ([[K]]), [[Fosforos]] ([[P]]), [[Salfar]] ([[S]]), [[Seleniyaam]] ([[Se]]), iyo [[Aaydhiin]] ([[I]]).
Curiyayaasha [[Bir Ma Ahe]] waxay inta u badan ku kala jiraa khaanado ka mid ah [[guruubka 14]]aad, [[guruubka 15]]aad ama [[Biniktojiin]] ([[Pnictogen]]), [[Jaalkojiin]] ([[Chalcogen]]), [[Guruubka 17]]aad ama [[Halogen]]s, iyo [[Guruubka 18]]aad ama [[Neefta Gobta]].
In kastoo curiyaha [[bir]]ta shan-jeer laab ka badan yahay curiyaha bir ma ahe, labo ka mid ah bir ma ahe - [[Haydarojiin]] iyo [[Ogsajiin]]ta - ayaa waxay yihiin boqolkiiba sagaal-iyo-sagaashan (99%) [[Koon]]ka muuqda; iyo hal curiye bir ma ahe ah, waa Ogsajiinta, ayaa waxay tahay in ku dhow 50% samayska [[Qolof dhul|qolofka dhulka]], [[bad]]aha iyo [[cir]]ka [[dhul]]ka.
Intaas waxaa dheer, [[jidh]]ka [[noole|noolaha]] dhamaantiis wuxuu ka samaysan yahay bir ma ahe iyo [[isku dhis]]yo ka samaysan bir ma ahe.
{| class="wikitable"
|+ Curiyaha Bir Ma Ahe
|-
!
! colspan="2"|
|-
! Magaca
! Sawir
|-
|[[Fosforos]] || [[File:PhosphComby.jpg|25px]]
|-
| [[Kaarboon]] || [[File:Diamond.jpg|25px]]
|-
| [[Salfar]] || [[File:Sulfur-sample.jpg|25px]]
|}
== Neef (Gas) ==
[[File:Gas_particle_movement.svg|thumb|Atomyada, Malakuyuulada iyo aayonada (ions) neefta waa kuwo xor ah oo hadba dhinac u socda.]]
[[Neef]]tu (gas) waa mid ka mid ah [[sadex]]da aasaaska u ah [[walax]]da (matter). Waxa laga yaabaa in neefta saafi ahi ka samaysan [[hal]] [[atom]], sida [[Neefta Gobka]] ama neef atomic sida [[Niyoon]], malakuyuul ka samaysan [[labo]] atom, sida [[Ogsajiin]]ta oo kale, ama [[isku dhis]] (compound) ka kooban malakuyuulo ka yimid atomyo kala duwan, sida [[Kaarboon|Kaarboon-labo-ogsaydh]] (C<sub>2</sub>O).
[[Milan|Iskumilanka]] [[neef]]tu waxay ka kooban tahay neefo saafi ah oo kala duwan sida [[hawo|hawada]] oo kale. Waxa neefta ka soocay [[adke]]ha iyo [[dareere]]ha waa ayadu waxay ka samaysan tahay saxaro (particles) kala furan isla markaana kala madax-banaan, taasi oo ka dhigtey neefta mid bilaa [[ur]] ah oo [[il|isha]] [[dad]]ku arki karin.
Marka [[cadaadis]]ka iyo [[heerkul]]ku caadiga yihiin, [[neef]]aha kali ah ee dagan ee [[curiye]]ha ka tirsan waa kuwa ka sameysan malakuyuulo labo atom iyo wixii ka badan, kuwaas oo ah:
[[Haydarojiin]] (H<sub>2</sub>), [[Nitrojiin]] (N<sub>2</sub>), [[Ogsajiin]] (O<sub>2</sub>); iyo marka lagu daro labo ka mid ah [[Halogen]]ska [[Foloriin]] (F<sub>2</sub>), iyo [[Koloriin]] (Cl<sub>2</sub>).
Neefahaasi waxaa soo raaca kuwa ka samaysan [[hal|hal atom]] ee [[Neefta Gobta]] (Noble Gases) kuwaas oo kala ah: [[Hiliyaam]] (He), [[Niyoon]] (Ne), [[Aargon]] (Ar), [[Kiribtoon]] (Kr), [[Siinoon]] (Xe) iyo [[Raadhoon]] (Rn).
{| class="wikitable"
|+ Curiyaha Neefta ah
|-
!
! colspan="2"|
|-
! Magaca
! Sawir
|-
| [[Haaydarojiin]] || [[File:Hydrogen discharge tube.jpg|25px]]
|-
| [[Hiliyaam]] ||
|-
|[[Nitrojiin]] || [[File:Liquidnitrogen.jpg|25px]]
|-
| [[Ogsajiin]] ||
|-
| [[Koloriin]] || [[File:Chlorine ampoule.jpg|25px]]
|}
=== Curiyeha Biniktojiinska (Pnictogens) ===
[[Biniktojiin]] (Pnictogen) sidoo kale loo yaqaano '''Guruubka Nitrojiinta''' waa guuto [[curiye]] kimiko ee [[Guruubka 15]]aad ee safafka [[Diwaanka Curiye]]<ref>{{cite journal|title=Langmuir's theory of the arrangement of electrons in atoms and molecules|journal=J. Amer. Chem. Soc. |volume=43|doi=10.1021/ja01440a023|pages=1602–1609|year=1921|author=Bury, C. R. |issue=7}}</ref>.
Guruubkan wuxuu ka kooban yahay [[curiye|lix curiye]] kuwaas oo kala ah: [[Nitrojiin]] ([[N]]), [[Fosforos]] ([[F]]), [[Aarsenik]] ([[As]]), [[Antimony]] ([[Sb]]), [[Bismuth]] ([[Bi]]) iyo [[Ununbentiyaam]] ([[Uup]]).
=== Curiyaha Jaalkojiin (Chalcogen) ===
[[File:Sulfur-sample.jpg|thumb|Curiyaha Salfar.]]
[[File:SeBlackRed.jpg|thumb|Curiyaha Seleniyaam.]]
[[File:Tellurium2.jpg|thumb|Curiyaha Teluriyaam.]]
[[Jaalkojiin]] ([[Chalcogen]]) sidoo kale loo yaqaano Guruubka Ogsajiinta ama [[Guruubka 16]]aad waa guruub [[curiye]] kimiko ee qeybta 16aad ee safafka [[Diwaanka Curiye]].
Guruubkan wuxuu ka kooban yahay [[curiye|lix curiye]] kuwaas oo kala ah: [[Ogsajiin]] ([[O]]), [[Salfar]] ([[S]]), [[Seleniyaam]] ([[Se]]), [[Teluriyaam]] ([[Te]]), [[Boloniyaam]] ([[Po]]) iyo [[Lifermoriyaam]] ([[Lv]]).
=== Neefta Halogenka ===
[[Halogen]] waa guuto [[curiye]]yaal [[hawo]], [[dareere]] iyo [[adke]] ah kuwaas oo leh astaamo kimiko isku mid ah.
Marka [[heerkul]]ku caadiga yahay, curiyeyaasha [[hawo]]da ah waa midab casaan ah, kuwa [[dareere|dareeraha]] ahi waa cagaar, halka kuwa [[adke|adkaha]] ahi leeyihiim midab madoow ah.
Guruubkan [[Halogen]]ska waa [[curiye|shan curiye]] ee [[guruubka 17]]aad ee [[Diwaanka Curiye]] kuwaas oo kala ah: [[Foloriin]] ([[F]]), [[Koloriin]] ([[Cl]]), [[Boromiin]] ([[Br]]), [[Aaydhiin]] ([[I]]), iyo [[Astatiin]] ([[At]]).
Curiyeyaasha Halogenska waa guutada kali ah ee dhamaan [[118 Curiye|118da Curiye]] laga helo [[sadex|sadexda marxaladood]] ee [[walax]]da - [[adke]], [[dareere]] iyo [[hawo]].
Dhinaca kale, dhamaan xubnaha halogenska waxay noqdaan asiidh (acid) markey la [[falgal]]aan [[Haydarojiin]]ta, waxaana laga soo dhex saaraa [[macdan]]ta [[cusbo|cusbada]]. Dhamaantood waa [[sun]].
{| class="wikitable"
|+ Curiyaha Halogenska
|-
!
! colspan="2"|
|-
! Magaca
! Sawir
|-
| [[Aaydhiin]] || [[File:Sample of iodine.jpg|25px]]
|-
| [[Koloriin]] || [[File:Chlorine ampoule.jpg|25px]]
|-
| [[Foloriin]] || [[File:Liquid_fluorine_tighter_crop.jpg|25px]]
|-
| [Boromiin]] || File:Bromine_25ml.jpg|25px]]
|-
| [[Astatiin]] || [[File:Iod_kristall.jpg|25px]]
|}
=== Neefta Gobta (Noble Gases) ===
[[Neefta Gobta]] ama (Noble Gas) waa guuto [[curiye]]yaal [[neef]] ah kuwaas oo leh astaamo kimiko isku mid ah.
Marka xaalada caadiga ah dhamaantood waa [[hawo]] bilaa [[ur]], bilaa [[midab]] ah kuwaas oo leh [[falgal]] hooseeya.
Neefaha gobta ah waa [[curiye|lixda curiye]] ee [[guruubka 18]]aad ee [[Diwaanka Curiye]] kuwaas oo kala ah: [[Hiliyaam]] ([[He]]), [[Niyoon]] ([[Ne]]), [[Aargon]] ([[Ar]]), [[Kiribtoon]] ([[Kr]]), [[Siinoon]] ([[Xe]]) iyo curiyaha radioactiveka ah [[Raadhoon]] ([[Rn]]).
Hab-dhaqanka neefaha gobta ah waxaa lagu ogaan karaa dersida qaabdhismeedka atomkooda, qolofkooda sare iyo [[isku dhis]]yada ay sameeyaan.
Barta dhalaalida iyo [[kul]]uleynta neefahan waa mid isku dhow taas oo ka hooseysa [[salsiyas|10 °C]] (18 °F); taas micnaheedu waa farqi yar oo [[heerkul]] ah ayay [[dareere]] ku noqon karaan.
Niyoon, Aargoon, Siinoon, iyo Kiribtoon waxaa laga soo dhex saaraa [[hawo|hawada]] [[cir]]ka, halka hiliyaamta laga dhex helo [[Shidaal|neefaha dabiiciga]] ee [[shidaal]]ka laga soo saaro.
{| class="wikitable"
|+ Neefaha Noble Gaseska
|-
!
! colspan="2"|
|-
! Magaca
! Sawir
|-
| [[Niyoon]] || [[File:Neon_discharge_tube.jpg|25px]]
|-
| [[Aargon]] || [[File:Argon_discharge_tube.jpg|25px]]
|-
| [[Kiribtoon]] || [[File:Krypton_discharge_tube.jpg|25px]]
|-
| [[Siinoon]] || [[File:Xenon_discharge_tube.jpg|25px]]
|-
| [[Hiliyaam]] || [[File:Helium_discharge_tube.jpg|25px]]
|-
| [[Raadhoon]] || ([[Rn]])
|}
= Magaca & Astaanta Curiye =
Si loo kala saaro farqiga iyo kala duwanaanshaha, isla markaana si fudud loogu aqoonsado, curiyayaashu waxay leeyihiin magacyo iyo calaamado kala duwan.
[[Curiye]] kasta waxaa loogu magac daray deegaanka laga helay ama qofka helay markii ugu horeeysay.
Inta u badan magaca curiyaha waxaa gadaal lagaga daray -iyaam (-ium). Tusaale ahaan, magaca curiyaha [[Sirkooniyaam]] (Zirconium) waxaa laga keenay [[macdan]]ta ''Zircon'', taas oo lagu daray -iyaam (-ium). Sidoo kale, curiyaha [[Bohriyaam]] waxaa loogu magac daray [[saynis]]yahanka reer Denmark ee Niels Bohr, taas oo ereyga ''Bohr'' lagu daray ''-iyaam'' (-ium).
Dhinaca kale, curiye kasta wuxuu leeyahay calaamad astaan u ah taas oo inta badan ah [[labo|labo xaraf]] oo laga soo dhex saaray magaca curiyaha. Intaas waxaa dheer, waxa jira curiyayaal leh calaamad [[hal|hal xaraf]] ah iyo kuwo leh calaamad [[sadex|sadex xaraf]] ah. Tusaale ahaan, curiyaha [[Haydarojiin]] calaamada astaantiisu waa [[H]], curiyaha [[Kiribtoon]] waxa astaan u ah [[Kr]], sidoo kale curiyaha [[Ununtriyaam]] astaanteedu waa [[Uut]].
Guud ahaan, xarafka u horeeya ee magaca iyo calaamada astaanta ee curiye waxaa laga dhigaa xaraf weyn.
'''Curiyaha Birta Ah'''
[[Titaaniyaam]] ([[Ti]]), [[Aayron]]([[Fe]]), [[Nikel]]([[Ni]]), [[Alumiiniyaam]]([[Al]]), [[Dahab]]([[Au]]), [[Sinki]]([[Cd]]), [[Naxaas]]([[Cu]]), [[Iskaandhiyaam]], [[Kobalti]], [[Roodhiyaam]], [[Manganiis]], [[Gaaliyaam]], [[Tin]]
'''Birta Alkali'''
[[Liithiyaam]] ([[Li]]), [[Sodhiyaam]] ([[Na]]), [[Botashiyaam]] ([[K]]), [[Rubiidhiyaam]] ([[Rd]]), [[Kaasiyaam]] ([[Cs]]) iyo [[Faransiyaam]] ([[Fr]]).
'''Curiyaha Neefta ah'''
[[Ogsajiin]] ([[O]]), [[Nitrojiin]] ([[N]]), [[Haaydarojiin]] ([[H]]), [[Hiliyaam]] ([[He]]), [[Koloriin]] ([[Cl]]),
'''Curiyaha Bir la moodka ah'''
[[Silikoon]] ([[Si]]), [[Booron]]
'''Curiyaha Bir Ma ahe'''
[[Fosforos]] ([[P]]), [[Kaarboon]] ([[C]]), [[Salfar]] ([[S]])
'''Curiyaha Birta Alkalineta Dhulka'''
[[Beriiliyaam]] ([[Be]]), [[Magniisiyaam]] ([[Mg]]), [[Kaalshiyaam]] ([[Ca]]), [[Istoroontiyaam]] ([[Sr]]), [[Baariyaam]] ([[Br]]) iyo [[Raadhiyaam]] ([[Ra]]).
'''Neefta Halogenska'''
[[Foloriin]] ([[F]]), [[Koloriin]] ([[Cl]]), [[Boromiin]] ([[Br]]), [[Aaydhiin]] ([[I]]), iyo [[Astatiin]] ([[At]]).
'''[[Neefta Gobta]] (Noble gases)'''
[[Hiliyaam]] ([[He]]), [[Niyoon]] ([[Ne]]), [[Aargon]] ([[Ar]]), [[Kiribtoon]] ([[Kr]]), [[Siinoon]] ([[Xe]]) iyo curiyaha radioactiveka ah [[Raadhoon]] ([[Rn]]).
= Ciwaano La Mid Ah =
Sidoo kale akhri:
* '''[[Curiye]]'''
* '''[[Falgal]]'''
* '''[[Isku dhis]]'''
* '''[[Jadwalka Curiyayaasha]]'''
= Xigasho =
{{Reflist}}
{{Gumud}}
[[Category:Diwaanka Curiye]]
[[Category:Waxbarsho]]
[[Category:Kimisteri]]
[[Category:Curiye]]
[[Category:Falgal]]
[[Category:Isku dhis]]
[[Category:Bir Ma Ahe]]
[[Category:Bir La Mood]]
[[Category:Bir]]
[[Category:Neef]]
[[Category:Neefaha Halogen]]
[[Category:Chalcogen]]
[[Category:Pnictogen]]
[[Category:Guruubyada Diwaanka Curiye]]
[[Category:Millan]]
[[Category:Birta Alkalineta Dhulka]]
[[Category:Halogen]]
[[Category:Noble Gas]]
[[Category:Bir la mood]]
[[Category:Bir Ma Ahe]]
[[Category:Isku dhis]]
[[Category:Baayooloji]]
[[Category:Falgal]]
[[Category:Birta Alkali]]
[[Category:Bir]]
[[Category:Neef]]
[[Category:Curiye]]
[[Category:Halogen]]
[[Category:Noble Gas]]
[[Category:Diwaanka Curiye]]
gmb2sdt9y1thhw7jhgdb07ihmvwv4d4
Dowladii Umawiyiinta
0
13868
238490
237676
2022-07-21T20:03:15Z
Yes maan
26910
wikitext
text/x-wiki
'''[[Khilaafadii Umawiyiinta]]''' (af [[ingiriis]]: '''umayyad Caliphate; [[Carabi|af carabi]]: ﺍﻟﺨﻼﻓﺔ ﺍﻷﻣﻮﻳﺔ ama ﺍﻷﻣﻮﻳﻮﻥ)''' waa dowladii '''[[Islaam|Islaamka]]''' ee talada kala kaga dambeesay [[Afarta Khulafo|'''Afartii Khulafo''']] taas oo uu aasaasey [[Khaliifka 5aad|Khaliifkii 5aad]] ahna saxaabi ka tirsan saxaabada '''[[Nebi]] [[Muxamed]]''' (c.s.w) waa [[Mucaawiya|Mucaawiya bin abii sufyaan]] wakhtigii ka dambeeyey dhimashaddii [[Cali|cali bin abii daalib]] .<ref name=":0">"([[ingiriis]]: Umayyad Caliphate; [[carabi]]: ﺍﻟﺨﻼﻓﺔ ﺍﻷﻣﻮﻳﺔ ama ﺍﻷﻣﻮﻳﻮﻥ)"</ref>
{{Template:Khulafadii Umawiyiinta}}
Waqtigii Umawiyiintu haysay hogaanka boqortooyada Islaamka waxey gaadhsiiyeen dhul aad u balaadhan iyagoo qabsadey [[Afrika|waqooyiga Afrika]], dhamaan deegaanada [[Bari|Bariga dhexe]], meelo ka mid ah [[Aasiya|Aasiyada kore]] ilaa meelo badan oo [[Yurub|koonfurta Yurub]] ah sida wadamadda [[Isbania|Isbayn]], [[Giriig]] iyo Jasiiradaha u dhow<ref name=":1">"[[Aasiya|Aasiyada kore]] ilaa meelo badan oo [[Yurub|koonfurta Yurub]] ah sida wadanada [[Isbania|Isbayn]], [[Giriig]]"</ref>
Markey Dawladda Umawiyiintu mareysay meeshii ugu sareeysay waxay heysatay [[dhul]] aad u balaadhan oo dhan [[Milyan|5.79]] [[Mayl|mayl labalaaban]] (15,000,000 km<sup>2</sup>), taasi oo ahayd xiligaas [[Boqor|boqortooyadii]] ugu balaadhneyd ee [[Duni|dunidu]] aragto
=Hordhac=
kadib markii la dilay khaliifka sedexaad [[cusmaan binu Cafaan]] (644–656), waxaa loo doortay [[Cali|cali bin abiidaalib]] inuu hogaamiyo dawlada [[Islaam]]ka, balse waxaa ka hor yimid qaar badan oo kamid ah saxaabada sida [[Caa'isha binti Abiibakar|caaisha]] iyo [[Mucawiya|Mucawiya binu Sufyaan]] oo ahaa gudoomiyaha [[shaam]], saxaabadaan waxay dalbanaayeen in la dilo dadkii ka dambeeyay dilka [[Cusmaan bin Cafaan|cusmaan bin cafaan]] halka cali uu mdnaanta siinaayay dajinta xaalada iyo in dib looga hadlo arintaas, khilaafka ayaa sii darsaday waxey gaartay heer dagaalo uu ka dhex dhaco saxaabada, waxaa dhacay [[dagaalkii ratiga]] kaa oo ku dhinteen saxaabo caan ah sida [[Dalxa bin Cubeydilah R.C.|dalxa]] iyo [[Zubeyr bin Cawaam R.C|zubeyr bin cawaam]], dagaalkaas [[Caa'isha binti Abiibakar|caaisha]] RC iyo cali RC ayuu dhex maray waxaana guuleestay [[Cali bin Abii Daalib|cali bin abiidaalib]] RC, kadib [[Mucawiya|mucaawiya]] RC oo qaraabo ahaayeen [[Cusmaan bin Cafaan|cusmaan]] una arkaayay inuu yahay kan leh dalbashada xaqa ayaa [[shaam]] ciidamo badan kala yimid, waxaana dhex maray asaga iyo cali RC [[dagaalkii sifiin]], kaas oo lagu kala bixin oo, waxaa lagu kala tagay in la sameeyo labo qof oo labada dhinac ah kana wada tashtaan sida xal loo heli karo, balse wax xal ah lama gaarin urur cusub oo [[khawaarij]] la dhaho ayaana soo baxay, kaas oo diidanaa labada qof ee ka arinsanaayo arinta umada waxayna sheegeen labada dhinac inee gaalo yihiin, [[Cali bin Abii Daalib|cali bin abiidaalib]] Rc ayaa la dagaalay [[khawaarijta]] oo ku laayay [[dagaalkii nahrawaan]], kadib in yar oo ka fakatay khawaarijta ayaa ku tashadeen inee dilaan [[Cali bin Abii Daalib|cali bin abiidaalib]] RC [[Mucawiya|mucaawiya]] RC iyo [[camar bin caas]] Hal habeen salaada subax, hase ahaatee kaliya waxaa u suuro gashay dilka [[cali]] RC inta kale kuma guuleesan dilkooda, [[cali]] markii la dilay waxaa badalay wiilkiis [[xasan]] kaas oo door biday inuu xilka uga dago [[Mucawiya|mucaawiya]] 41H\ 661
[[Mucawiya|Mucaawiya]] si xoog ah ku qabsaday maamulka isla markaana ka dhigey hogaanka Islaamiyiinta mid dhaxaltooyo ah. markuu la wareegay maamulka dowladii Islaamkana wuxuu magaalo madax ka dhigtey caasimada [[Dimishiq]].<ref>"Mucawiya wuxuu wakhti dheer masuul ka ahaa gobolada dalka [[Shaam]]"</ref>
= Taariikhdii umuwayiinta =
[[File:First Fitna map blank.svg|thumb|350px|Furashaddii iyo fiditaankii boqortooyada Islaamka wakhtigii [[Rashidiinta]] ee maamulka hayeen [[Khaliif|afarta khaliif]]. Kala qeybsanaanta meesha waxay ku tusaysaa wakhtiyadii kala duwanaa ee [[Rashidiinta|Khulafadii Rashiidiinta]] kuwaas oo ugu dambeeyay [[Cali]] goortii ay bilaabantey [[Fitnadii Kowaad]].
{{legend|#009900|Xoogagii adkaa ee Khulafo Raashidiintu samaysay kuwaas oo ugu dambeeyay Calli wakhtigii [[Fitnadii Kowaad]]}}
{{legend|#ef1000|Gobolada uu maamulayay Mucaawiye goortii ay bilaabantey [[Fitnadii Kowaad]]}}]]
[[File:Umayyad_Mosque-Dome_of_the_Treasury.jpg|thumb|[[Masaajid|Masaajidka Umawiyiinta]] kaasi oo la dhisey wakhtigii Mucaawiye maamulka Dawladda Islaamka gacanta ku hayay.]]
[[File:Umayyad750ADloc.png|thumb|Maabka gobolada Dawladda Umawiyiintu ka talineeysay.]]
'''[[Mucaawiya]]''' ( ب602 – April 29 or May 1, 680) waa asxaabiga dhisay [[boqor]]tooyadii [[Umawiyiin]]ta<ref>{{cite book|url=http://books.google.ca/books?id=EmN8tCx_jR4C&pg=PA10&dq=first+Umayyad+Caliph&hl=en&sa=X&ei=ekTzUJO1M8G9rQGyuICADg&redir_esc=y#v=onepage&q=first%20Umayyad%20Caliph&f=false |title=Caliph and Caliphate: Oxford Bibliographies Online Research Guide |publisher=Books.google.ca |date= |accessdate=2013-04-30}}</ref> ee ku xigtey maamulkii [[Khaliif|Khulafada]] ee Dawladda [[Islaam]]ka.<ref>[http://www.ucalgary.ca/applied_history/tutor/islam/caliphate/umayyad.html The Umayyad Dynasty] {{Wayback|url=http://www.ucalgary.ca/applied_history/tutor/islam/caliphate/umayyad.html |date=20130620091617 }} at the University 0f Calgary</ref> Sidoo kale, wuxuu ahaa ninkii labaad ee khaliif noqda kaas oo ka soo jeeda [[Umawiyiin|qabiilka Umawiyiinta]].<ref>Al-Tabari, Muhammad ibn Jarir. ''The History of the Prophets and Kings (Tarikh al-Rusul wa al-Muluk''), ''Vol. 18 Between Civil Wars: The Caliphate of Mu'awiyah 40 A.H., 661 A.D.-60 A.H., 680 A.D.'' (Michael G. Morony).</ref>
Wakhtigii uu noolaa [[Nebi Muxamed]] (n.n.k.h) [[Mucawiya|Mucaawiya]] wuxuu xoghaye<ref name="Sahih Muslim 2501">''Sahih Muslim'', The book of (Virtues of the companions), narration no. [6409]:168-(2501) numbered by mohammad fo'ad abdul-baqi</ref> u ahaa nebiga, taas oo xataa markuu dhintey uu jagadaasi u sii hayay khulafadii la wareegtay hogaanka dowladii Islaamka sida [[Abu Bakar]] iyo [[Cumar]] (Cumar bin Khataab).<ref name="books.google.co.uk">AD 2036 Is the End: The Truth about the Second Coming of Christ and the meaning of life, p. 77. By Christian Jacobsen [http://books.google.co.uk/books?id=GxgEeiknluEC&pg=PA77&dq=Muawiyah+ali+at+Siffin&hl=en&sa=X&ei=v18mUfCsC-Om0AX99IDQBQ&ved=0CE0Q6AEwBQ#v=onepage&q=Muawiyah%20ali%20at%20Siffin&f=false]</ref> Intaas waxaa dheer, [[Mucaawiya]] wuxuu ka qayb galay dagaalo badan iyo duulaamo xoog leh, waxaana tusaale fiican inoo ah dagaalkii lagu furtey [[Shaam]] ee lagaga guuleystay boqortooyadii [[Imbiraadooriyada biriizanda|Biriizandiyiinta]], deegaankaasi oo markii dambe lagu wareejiyay hogaanka [[Mucaawiya]].<ref>A Chronology Of Islamic History 570-1000 CE, By H.U. Rahman 1999 Page 48 and Page 52-53</ref> xilkaas oo haayay mudo 20 sano ah ilaa khilaafada uu ka qabto.
=== xukunka mucaawiya ===
[[mucaawiya]] waxa uu xilka qabtay kadib markuu [[xasan]] xilka uga tanaasulay sanadkii 41 hijri kaas oo loogu magac daray sanadkii midnimada, maadaama muslimiinta Hal hogaamiye isku raaceen <ref name="محمد الخضري بك 1969 100">{{استشهاد بهارفارد دون أقواس|محمد الخضري بك|1969|p=100}</ref>, waxa uuna xilka haayaay mudo ku dhaw 20 sano, mudadaas uu xilka haayay muslimiinta waxey balaariyeen furashada [[khuraasaan]] iyo [[Waqooyiga Afrika|waqooyiga afrika]]<ref name="علي الصلابي">[http://www.hadielislam.com/arabic/?pg=articles/article&id=9098 الدروس المستفادة من فتوحات معاوية (الجزء الأول)]. ل[[علي الصلابي|علي محمد الصلابي]]، موقع هدى الإسلام. تاريخ النشر: 05-10-2008. تاريخ الولوج: 01-04-2012. {{استشهاد ويب|مسار=http://www.hadielislam.com/arabic/index.php?pg=articles%2Farticle&id=9098|عنوان=نسخة مؤرشفة|تاريخ الوصول=1 أبريل 2012|تاريخ أرشيف=24 سبتمبر 2015|مسار أرشيف=https://web.archive.org/web/20150924024539/http://www.hadielislam.com/arabic/index.php?pg=articles%2Farticle&id=9098|url-status=bot: unknown</ref>, waxaana and u btay dagaalada muslimiinta ku qaadayaan dhulka [[Imbiraadooriyada biriizanda|biriizanda]] <ref>{{استشهاد بهارفارد دون أقواس|الحروب الصليبية في المشرق|1984|p=30-31</ref><ref>{{استشهاد بهارفارد دون أقواس|التاريخ الإسلامي - 4 -: العهد الأموي|1982|p=100</ref> sanadkii 49H ama 50H ayuu diray weerar uu hor kacaayay wiilkiis [[Yaziid bin mucaawiya|yaziid]] kuwaas oo go'doomiyay [[Istanbuul|Qusdandiiniya]], waxaa ku sii xigay weerar dhanka bada ahaa oo hogaamiye ka ahaa [[fadaala bin cubyeyd]] kaas oo furtay [[Jasiirada Rodos|jasiirada rodos]] iyo arwaad<ref name="فتح رودس">[http://islamstory.com/فتح-جزيرة-رودس فتح جزيرة رودس.. قاعدة مهمة للبحرية الإسلامية]. ل[[راغب السرجاني]]، موقع قصة الإسلام. تاريخ النشر: 28-07-2010. تاريخ الولوج: 01-04-2012. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200511204526/http://islamstory.com/|date=11 مايو 2020}}</ref><ref name="الكامل في التاريخ – المجلد الثاني 1979 497">{{استشهاد بهارفارد دون أقواس|الكامل في التاريخ – المجلد الثاني|1979|p=497</ref>, xiligiisa dawlada waxay gashay deganaasho, barwaaqo iyo furashooyinka oo is daba kaca<ref name="خلافة بني أمية2">[http://faculty.ksu.edu.sa/souad/Pages/خلافةبنيأميةمنإهمالسلالاتالإسلاميةالتيحكمتمابين661الي750.aspx خلافة بني أمية من إهم السلالات الإسلامية التي حكمت مابين 661 الي 750]. لـ«سعاد العمري». تاريخ الولوج: 02-04-2012. {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170803235041/http://faculty.ksu.edu.sa/souad/Pages/خلافةبنيأميةمنإهمالسلالاتالإسلاميةالتيحكمتمابين661الي750.aspx|date=3 أغسطس 2017}} {{وصلة مكسورة|تاريخ=2020-08-02|bot=JarBot</ref>, [[mucaawiya]] waxa uu dhintay 60H kubeegan 680, wiilkiis [[Yaziid bin mucaawiya|yaziid]] ayaana xilka qabtay
=== Xasuuqii karbalaa ===
xukunka yaziid waxaa ka horyimid [[Xuseen Bin Cali Bin Abii Daalib|xuseen bin cali]] iyo [[cabdulaahi bin zubeyr]] iyo dad kala oo badan, waxey mucaardeen hanaanka uu [[mucaawiya]] wiilkiis madax uga dhigay, [[Xuseen Bin Cali Bin Abii Daalib|xuseen]] asaga wuxuu dalbaday khilaafda waxaana u yeertay ree [[ciraaq]], wuxuu u safray [[ciraaq]], markuu ku dhawaaday ayuu diray [[Muslim bin caqiil]], soo u ogeesiiyo soo galitaankiisa <ref> صحيح وضعيف تاريخ الطبري، الصحيح الجزء 4، صـ66 إلى صـ68.</ref>, balse gudoomiyaha [[ciraaq]] [[cubeydilaahi bin siyaad]] oo waday dhaqdhqaaq lagu beegsanaayo taageerayaasha [[Xuseen Bin Cali Bin Abii Daalib|xuseen bin cali]] ayaa qabtay oo dilay<ref name=":0" />, waxaa dhacday taageerayaasha badankood inee baqaan oo dhuuntaan, [[Cubeydilaahi bin siyaad|cubeydilaahi]] ayaa ciidan aad u badan diray see uga hortaagan [[Xuseen Bin Cali Bin Abii Daalib|xuseen bin cali]], xuseen markaas waxaa la socday kaliya todobaatan qaraabadiis iyo in yar oo asxaabtiis ah, [[karbalaa]] meel la dhaho markuu soo gaaray ayaa ciidankii la soo diray hor istaageen, [[Xuseen Bin Cali Bin Abii Daalib|xuseen]] markuu arkay meesha ee wax marayaan wuxuu dalbaday in jidka loo furo soo u laabto<ref name=":1" />, taas oo laga ogolaan, waxaana loo geestay xasuuq taariikhda galay, waxaa la dilay [[Xuseen Bin Cali Bin Abii Daalib|xuseen]] iyo Shan wiil oo dhalay, afar uu [[xasan]] dhalay iyo lix ree caqiil ah <ref>{{استشهاد بكتاب|مؤلف1=[[علي الصلابي|علي محمد محمد الصلابي]]|عنوان=الدولة الأموية عوامل الازدهار وتداعيات الانهيار|مسار=https://ia802909.us.archive.org/25/items/waq106976/01_106976.pdf|صفحة=460-465|سنة=1429هـ/2008م|طبعة=الثانية|ناشر=دار المعرفة|مكان=بيروت-لبنان|الرقم المعياري=9953-85-003-8|مسار أرشيف=https://web.archive.org/web/20191216212422/https://ia802909.us.archive.org/25/items/waq106976/01_106976.pdf|تاريخ أرشيف=16 ديسمبر 2019<nowiki></ref>, dhacdadaan foosha xun waxey dhacday maalin [[caashuuraa]] sanadkii 61H oo ku beegan 12 oktoobar 680 miilaadi <ref>{{استشهاد ويب|مسار=https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-49637126|عنوان=كيف تعاد مسرحة واقعة كربلاء في عاشوراء?|تاريخ=2019-09-09|موقع=BBC News عربي|لغة=ar|تاريخ الوصول=2020-12-09|مسار أرشيف=https://web.archive.org/web/20191029152633/https://www.bbc.com/arabic/art-and-culture-49637126|تاريخ أرشيف=2019-10-29</ref><ref>{{استشهاد ويب|مسار=https://raseef22.net/article/77614-%D8%B3%D8%A8%D8%B9%D8%A9-%D8%A3%D9%85%D9%88%D8%B1-%D9%84%D8%A7-%D8%AA%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%88%D9%86%D9%87%D8%A7-%D8%B9%D9%86-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%D8%A9-%D9%83%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%A1|عنوان=سبعة أمور لا تعرفونها عن واقعة كربلاء|تاريخ=2017-12-06|موقع=رصيف 22|تاريخ الوصول=2020-12-09|مسار أرشيف=https://web.archive.org/web/20191104122158/https://raseef22.net/article/77614-سبعة-أمور-لا-تعرفونها-عن-واقعة-كربلاء|تاريخ أرشيف=2019-11-04</ref><ref>[http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm Western-Islamic Calendar Converter<!-- Bot generated title -->] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110605001555/http://www.phys.uu.nl/~vgent/islam/islam_tabcal.htm|date=05 يونيو 2011</ref>.
=== Dhacdadii xarra ===
[[cabdulaahi bin zubeyr]] asaga [[Makka|maka]] ayuu iska joogay halkaas ayuuna ka abaabulay kacdoon, sanadkii 62H wafdi ka socda reer [[Medina|madiina]] ayaa booqday [[Yaziid bin mucaawiya|yaziid]] markay soo noqdeen waxay ku eedeeyeen [[Yaziid bin mucaawiya|yaziid]] inuu diinta ku fiicneen, dadkooda kacdoon ayeena ka sameeyaan sameeyeen [[madiina]], [[Yaziid bin cabdilmalik|Yaziid]] ayaa u diray [[muslim bin cuqba]] soo afjarida kacdoonka, [[Muslim bin cuqba]] ayaa uga adkaaday reer [[Medina|madiina]] [[dagaalkii xarra]] 63H\683<ref>كتاب تاريخ خليفة بن خياط، [https://shamela.ws/browse.php/book-6615#page-192 الصفحات 240-250]<nowiki> {{Webarchive|url=</nowiki>https://web.archive.org/web/20170513010548/http://shamela.ws/browse.php/book-6615 |date=13 مايو 2017</ref>, kadib wuxuu baneestay [[Medina|madiina]], sedex bari ayee dil iyo boob ka wadeen, [[Muslim bin cuqba]] ka dib wuxuu soo aaday [[Makka|maka]] oo [[cabdulaahi bin zubeyr]] heestay balse dhex buu ku dhintay<ref>جوامع السيرة، ابن حزم</ref>, ciidanka umawiyiinta ayaa sii socdeen waxey ku go'doomiyeen [[cabdulaahi bin zubeyr]] [[Makka|maka]] 64H, waxaa dhacay dagaal culus heer kacbada dab soo gaaro<ref>[https://islamweb.net/ar/library/index.php?page=bookcontents&ID=1039&idfrom=933&idto=933&flag=0&bk_no=59&ayano=0&surano=0&bookhad=0 البداية والنهاية لابن كثير - سنة 64 هـ - حصار ابن الزبير في مكة]<nowiki> {{Webarchive|url=</nowiki>https://web.archive.org/web/20160305014517/http://library.islamweb.net/newlibrary/display_book.php?idfrom=933&idto=933&bk_no=59&ID=1039 |date=05 مارس 2016</ref>, go'doonka oo wali socda ayaa waxaa soo gaaray geerida yaziid ciidanka ayaa iska laabteen<ref>[https://library.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?indexstartno=0&hflag=1&pid=157523&bk_no=334&startno=1 تاريخ الطبري - سنة 65 هـ - خلافة معاوية بن يزيد]<nowiki> {{Webarchive|url=</nowiki>https://web.archive.org/web/20160305132905/https://library.islamweb.net/hadith/display_hbook.php?indexstartno=0&hflag=1&pid=157523&bk_no=334&startno=1 |date=05 مارس 2016</ref>,
=== Bilaawga xukunka reer marwaan ===
[[Yaziid bin mucaawiya|Yaziid]] kadib wiilkiis mucaawiya ayaa qabtay xilka mana daahin mudo yar kadib wuu dhintay<ref>موسوعة سفير للتاريخ الإسلاميّ، الجزء الثاني «العصر الأموي»، مرجع سابق، ص11.</ref>, waxaa aad u awoodeestay [[cabdulaahi bin zubeyr]] khilaafo ayuu ku dhawaaqay [[ciraaq]], [[khuraasaan]], [[Yemen|yaman]] iyo magaalooyin badan ayaa ku biiray <ref name="الأمصار">[https://shamela.ws/browse.php/book-9773/page-1989#page-2025 أنساب الأشراف للبلاذري - بيعة الأمصار لابن الزبير] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170430030130/http://shamela.ws/browse.php/book-9773/page-1989|date=30 أبريل 2017}}<nowiki> {{وصلة مكسورة|تاريخ=2020-10-13|bot=JarBot</nowiki></ref>, umawiyiinta waxey magacaawdeen [[Marwaan bin xakam|marwaan]], waxeyna kula dagaaleen [[shaam]] [[daxaak bin qeys]] oo taabacsanaa [[cabdulaahi bin zubeyr]]<nowiki/>wey ka guuleesteen, [[masar]] ayee soo ceshadeen, marwaan wuxuu dhintay 65H\685, wiilkiisa [[Cabdilmalik bin marwaan|cabdilmalik bin Marwaan]] ayaa talada kaga dambeeyay dagaalo adag ayaa ka dhex qarxay umawiyiinta iyo [[cabdulaahi bin zubeyr]], [[Cabdilmalik bin marwaan|cabdilmalik]] wuxuu qabsaday [[ciraaq]] 72H\691, talyihiisa sare [[Xajaaj bin yuusuf|xajaaj]] ayuu u diray inuu ku go'doomiyay [[cabdulaahi bin zubeyr]] [[makka]], xajaaj wuxuu awooday inuu dilo [[cabdulaahi bin zubeyr]] sanadii 73H\692, waxaa loo bixiyay sanadkaas sanadkii jamascada ee labaad<ref>موسوعة سفير للتاريخ الإسلاميّ، الجزء الثاني «العصر الأموي»، مرجع سابق، ص12-13.</ref>,[[Cabdilmalik bin marwaan|cabdilmalik]] ayaana noqday khaliifka kaliya ee islaamka.
=== Furashooyinka dawlada ===
=Maamulkii Umawiyiinta=
=Khulafada umawiyiinta=
{|style=font-size:100%;text-align:center;width:100% class="wikitable"
|- align="center"
! Magaca || Mudada xilka
|-bgcolor="#C0C0C0"
|align="center"|'''Khilaafda dawlada umawiyiinta ee dimishiq''' <ref>تاريخ الدولة العليّة العثمانية، تأليف: الأستاذ [[محمد فريد|محمد فريد بك المحامي]]، تحقيق: الدكتور إحسان حقي، دار النفائس، الطبعة العاشرة: [[1427 هـ]] - [[2006]] م، صفحة: 30، [[بيروت]] - [[لبنان]] ISBN 9953-18-084-9
</ref>||
|-
| [[Mucawiya|mucaawiya bin abii sufyaan]]|| [[661]]–[[680]]
|-
| [[yaziid bin mucaawiya]]|| [[680]]–[[683]]
|-
| [[mucaawiya bin yaziid]]|| [[683]]–[[684]]
|-
| [[marwaan bin xakam]]|| [[684]]–[[685]]
|-
| [[cabdilmalik bin marwaan]]|| [[685]]–[[705]]
|-
| [[Waliid bin cabdilmalik]]|| [[705]]–[[715]]
|-
| [[Suleymaan bin cabdilmalik]]|| [[715]]–[[718]]
|-
| [[Cumar bin cabdi caziiz]]|| [[717]]–[[720]]
|-
| [[Yaziid bin cabdilmalik]]|| [[720]]–[[724]]
|-
| [[Hishaam bin cabdilmalik]]|| [[724]]–[[743]]
|-
| [[Waliid bin yaziid]]|| [[743]]–[[744]]
|-
| [[Yaziid bin waliid]]|| [[744]]
|-
| [[Ibraahiim bin waliid]]|| [[744]]
|-
| [[Marwaan ximaar|Marwaan bin maxamad]] wuxuu caasimada u raray [[xaraan]]|| [[744]]–[[750]]
|-bgcolor="#C0C0C0"
|align="center"|'''amiirada qurduba'''<ref name="أمراء وخلفاء قرطبة">{{استشهاد بكتاب |مسار= http://books.google.com/books?id=iRAsAQAAIAAJ&q=oath+of+allegiance |عنوان=أخبار إسبانيا الإسلامية |الأول=سيّد |الأخير=عزيز الرحمن |ناشر=Goodword Books |سنة=2001 |الرقم المعياري=978-81-87570-57-8 |صفحة=129 |اقتباس=[توفي الأمير عبد الله في] السادس عشر من أكتوبر، سنة 912 بعد أن أمضى 26 سنة من الحكم المغمور الشائن تاركًا المتجزءة والمُفلسة إلى حفيده عبد الرحمن. وفي اليوم التالي، جرت مراسم تتويج السلطان الجديد في «المجلس الكامل» في القصر.|مسار أرشيف= https://web.archive.org/web/20200319022636/https://books.google.com/books?id=iRAsAQAAIAAJ&q=oath+of+allegiance&hl=es|تاريخ أرشيف=2020-01-28</ref> ||
|-
| [[Cabdiraxmaan aldaakhil|cabdiraxman aldaakhil]]|| [[756]]–[[788]]
|-
| [[Hishaam bin cabdiraxman aldaakhil]]|| [[788]]–[[796]]
|-
| [[Xakam bin hishaam]]|| [[796]]–[[822]]
|-
| [[Cabdiraxmaan bin xakam]]|| [[822]]–[[852]]
|-
| [[Muxamad bin cabdiraxman]]|| [[852]]–[[886]]
|-
| [[Mundar bin muxamad]]|| [[886]]–[[888]]
|-
| [[Cabdulaahi bin muxamad]]|| [[888]]–[[912]]
|-
| [[Cabdiraxmaan al-naasir li diini laah]]|| [[912]]–[[929]]
|-bgcolor="#C0C0C0"
|align="center"|'''Kulafada qurduba'''<ref name="أمراء وخلفاء قرطبة"/> ||
|-
| [[cabdiraxman al-naasir li diini laah]]<nowiki/>wuxuu isku magacaabay khaliif || [[929]]–[[961]]
|-
| [[Xakam almustansir]]|| [[961]]–[[976]]
|-
| [[Hishaam almu'ayad|Hishaam almu'yad]]|| [[976]]–[[1008]]
|-
| [[Muxamad almahdi bilaah]]|| [[1008]]–[[1009]]
|-
| [[Suleymaan almustaciin]]|| [[1009]]–[[1010]]
|-
| [[Hishaam almu'ayad]]
dib ayaa loo soo celiyay
| [[1010]]–[[1012]]
|-
| [[Suleymaan almustaciin]]
dib ayaa loo soo celiyay
| [[1012]]–[[1017]]
|-
| [[Cabdiraxmaan almurtada]]|| [[1021]]–[[1022]]
|-
| [[Cabdiraxmaan almustadhir]]|| [[1022]]–[[1023]]
|-
| [[Muxamad almustakfi]]|| [[1023]]–[[1024]]
|-
| [[Hishaam almuctad bilaah]]|| [[1027]]–[[1031]]
|}
<br />
= Xigasho =
{{Reflist}}
{{Gumud}}
[[Category:Beer]]
[[Category:Aqoon]]
[[Category:Ilbaxnimo]]
[[Category:Taariikh]]
[[Category:Dad]]
[[Category:Noole]]
[[Category:Nolol]]
8vj8js575bzkfbfqyq8h31dfmn6rmn8
Gobolada Isku Tegay ee Ameerika
0
17115
238499
238391
2022-07-22T02:04:47Z
2601:440:C07F:A150:D96C:AE75:422D:39D5
/* Taariikh kooban */Update.
wikitext
text/x-wiki
{{coord|40|43|N|74|00|W|display=title}}
{{Dalalka
|native_name = Gobolada Midoobay ee Mareykanka
|conventional_long_name = ''United States of America''
|common_name = Mareykan
|qaarada = [[Ameerika]]
|sawir_calan = Flag of the United States.svg
|sawir_qaran = US-GreatSeal-Obverse.svg
|image_map = United States (orthographic projection).svg
|caasimada = [[Washington]]
|luuqadaha = [[Ingiriis]]
|Dawladda =
|darajo_hogaamiye1 = [[Madaxweyne]]
|darajo_hogaamiye2 = [[madaxweyne ku xigeen]]
|magac_hogaamiye1 = [[Joe Biden]]
|magac_hogaamiye2 = [[Kamala Harris]]
|sovereignty_type =
|sovereignty_note =
|established_event1 =
|established_date1 =
|Gdp: = 21.00 Trilliyan Dollarka
|bed = 9,826,675 km<sup>2
|areami² = 3,794,101 sq mi
|biyo = 6.76
|population_estimate = 335,075,000 +
|population_estimate_year = 2021
|lacagta = [[Dollar]] 22.99 Trillion Dollar
|wakhti = [[Coordinated Universal Time|UTC]]
|furaha_wadanka lagu galo = 1
|footnote1 =
|footnote2 =
}}
'''Gobolada Midoobay ee Mareykanka, GMM,''' loosoo gaabiyo '''Mareykanka''' ([[Af-Ingiriisi]]: United States of America, USA; [[carabi]]: الولايات المتحدة) waa dawlad Federaal Dastuuri ah dhacdana bartamaha [[Waqooyiga Ameerika]]. Waxay ka koobantahay 49 gobol iyo [[Washington D.C|Degmada Kolombia]], (D.C. ama "District of Colombia"), oo ah magaalo-madaxda wadanka iyo xarunta dowlada wadanka. Waxaa ka xiga dhanka waqooyi [[Kanada]], koofur [[Meksiko]], iyo Gobolka Alaska oo dhaca Waqooyi Galbeed Qaarada '''[[Ameerika]]'''. Masaaxada (badka) wadanka Mareekanka waa 9.83 milyan km<sup>2</sup>, tirada dadkane waa 309 milyan Dawlada Mareykanka n xaga dhulka ama badka wadanka ku fadhiyo, waana dawlada seddexaad ee ugu dad badan aduunka, dad degen dalka mareykanka waxee gaarayaan ilaa 310 miliyan oo qof. Sidoo kale waa wadanka koowaad oo ay ku noolyihiin dad kala dhaqan iyo kala asal ah. Dhaqaalaha Mareykanka waa kan ugu balaaran dunida, ayadoo lagu qiyaasay sanadii 2018 aduun dhan '''[[lacag|12.5 tiriliyan]]''' oo [[Dollar]]ka [[Mareykanka]] wax soo saarka wadanka ee dabada loo iib geeyo.
[[File:LosAngeles06.jpg|thumb|right|400px|]]
[[File:Pacific_Bell_logo.svg|thumb|right|240px|]]
Wadanka Mareykanka wuxuu xonimadiisa ka helay gumeestihii [[Ingriiska|Boqortooyadii Ingiriiska]] sanadka marka oo ahaa 1776ii, wakhtigaasi oo Mareykanku ka koobnaa 13gabol oo ku yaalay dhinaca bariga ee dalkaas. Wadanka waxoo balaaraday bilaawgii 1800meeyadii, waxoona gobolo ka qabsaday wadamada [[Faransiiska]], [[Spania|Isbaanishka]], [[Ingriiska]], [[Maksiko]], iyo Ruushka, waxoona ku sii darsaday labada gobol oo markaas ahaa jamhuuriyado, [[Teksas]] iyo jasiirada [[Hawaay]]. Khilaafkii ka dhashtay Gobolada Koonfurta iyo woqooyiga oo markaas ku murmaayay xukunka gobolada iyo dhinaca adoomada waxoo sababay dagaalkii sokeeyay oo dhacay sanadka marka oo ahaa 1860meeyadii. Gobolada woqooyiga ayaa ku guuleestay in ee wadanka mideeyaan isla markaaas neh oo joogsaday adoonsiga. [[Dagaalkii mareykanka iyo spania]] iyo dagaalkii aduunka kii labaad, militariga mareykanka waxaa lagu gartay in oo yahay kan ugu awooda badan aduunka.dhamaadkii Dagaalkii aduunka kii 2aadm, waxoo wadanka mareykanka ahaa wadanka kaliya oo watay bombada halista ah ee looyaqaan atombomb.Marka ee dhacday xukunkii soviet union 1991kii , wadanka mareykanka waxoo ku soo baxay wadanka kaliya oo ugu awooda ween aduunka.
==Boqolkiiba IMF==
===17%===
==Xubin==
* [[IMF]]
* [[IADB]]
* [[NATO]]
* [[OECD]]
* [[ICSID]]
* [[World Bank]]
* [[Kooxda Labaatanka]]
* [[Qaramada Midoobay]]
==Dagaalkii Sokeeyay ee Mareykanka ==
Bartamihii Qarniga sagaal iyo tobnaad ayaa waxaa ka dhex qarxay dagaal Sokeeye oo ka dhaxeeye gobolada Mareykanka, Halkaas oo Kow iyo toban(11) Gobol oo hogaaminaayay Jefrison Deevis sheegteen in ay ka go'ayaan gobolada kale ee mareekanka. Waxeyna aasaasteen Gobolada Konfodaraaliga ee Mareykanka, Sidoo kale waxey ku dhawaaqeyn dagaal ka dhan Mareykanka. Xilligii doorashada guud ee Madaxtinimada Mareykanka sanadku markuu ahaay 1860 ayaa [[Xizbiga Jamhuuriga]] olole ka dhan ah bilaabay balaarinta adoonsiga meel ka baxsan Mareykanka. Arinkaas oo keentay in ay ku guuleeystaan Xizbiga Jamhuuriga doorashada.
[[File:Kellogg's-Logo.svg|thumb|right|200px|]]
Madaxweynihii ku guuleystay xilligaas [[Abraham Linkolon]] intuusan fariisan xafiiska 4 tii maarso 1861 ayaa todobo gobol iclaamiyeyn in ay ka go'ayaan mareynka taas oo ay kasoo horjeesteen maamulkii markaas jiray iyo kii hore waxeyna u arkeen fal jabhadnimo. waxaana bilawday dagaalkii 12 Abriil 1861 kadib markii ay weerar kusoo qaadeen xoogagii Konfadaraaliga ahaay Fariisin Ciidan oo ay laheyd Mareykanka ooo lagu magacaabi jiray Foorto Somatir ee ku taalay gobolka [[koraliina]] koonfurtiisa, Ayadoo arinkaas laga jawaabayo ayuu madaxweyne Linkolon ku baaqay in la sameeyo ciidan mutadawac ah gobol kasta, taas oo keentay in afar gobol kale ay ayagane sheegtaan gooni istaag.
Labadii dhinac waxoo mid kastaba u diyaar garoway dagaal halkaas oo qabsaday mareykanka gobolada xadka kuyaal waxoona xayiraad saaray dhinaca bada Sebtember 1962, Linkolon waxuu ku baaqay in la xarooyo dhamaan dadkii la adoonsanayay kaas oo soo gabagabeeyay dagaalkii adoonsiga ee qeybta koonfurta.
Sidoo kale hogaamiyihii konfadaraaliga Roberto Ii Lii waxow awood u yeeshay inuu guulo ka keeno dagaalo ka dhacay dhinaca Bariga, Laakin sanadii 1863 uma aysan suura galin inuu kusii socda dhankii waqooyiga kadib dagaaalkii Jitesbergi. dhankale Mareykankagdhhggdh waxey ku siqeyn dhanka galbeedka ayagoo qabsaday wabiga Missisibi kadib dagaalkii Fikesberg.
[[File:McDonald's_logo.svg|thumb|right|200px|{{Flag|United States}}]]
[[File:Indianapolis-1872528.jpg|thumb|right|300px|]]
===Naatiijadii Dagaalkii sokeeye===
Dhamaan dadkii adoomada ahaay oo ay heesteen goboladii konfidereytka waa la xarooyay ayadoo ay ku guuleysteyn kuwii kasoo horjeeday goooni ugoosadka konfidereytka sanadii 1865 dagaalka waxuu dhib dhaliyay 1 milyan oo dhibane (3% dadka mareykanka) taas oo ay ku jirtay 620,000 oo dhimashada askarta ah. Ayadoo 4 Milyan oo dad madow la adoonsado la xoreeyay.
==Juquraafi==
Wadanka mareykanka waa wadanka 3aad oo ugu weyn aduunka, waxoo ku xigaa [[Ruushka]] iyo [[Kanada]]. wadanka mareykanka waxoo xuduudka ugu dheer la leeyahay Dalka Kanada oo ka xiga dhinaca woqooyiga, waxaa ku xiga [[Meksiko]] oo ka xigta Koonfurta.
Dhinaca bariga waxaa kaga dhegen [[Badweynta Atlaantik]] dhinaca Galbeedka neh [[Badweynta Baasifik]].Wadanka [[Mareykanka]] waxa uu leeyahay muuqaalo dabiici ah sida: buuro, geedo iyo saxaro kuwaasoo dhaca koonfur galbeed.
[[File:Green_Line_trains_on_both_tracks.jpg|thumb|right|400px|metroka minnesota USA]]
==Jawiga==
Maadaama oo wadanka weyn yahay, wadanka mareykanka waxoo leeyahay jawi aad u kala duwan. Dhinaca woqooyiga mareykanka waxoo leeyahy xiliyo isbedel ah oo hawo qaboow iyo baraf oo kadhaco, Koonfurta wadanka waa kuleel oo qorax joogta ah.wadanka maraykanku waxa uu leeyahay jawiyo kalagadisan. taas macnaheedu waxa weeyaaan hadaad ka tagto gobol cimiladiisu kulushahay waxa laga yaabaa inaad gasho mid ku jirra qabaw.
==Daadka deggan Maraykanka==
* {{Flag|South Korea}} 80,000+
* {{Flag|Italy}} 400,000+
* {{Flag|Brazil}} 130,000+
* {{Flag|Egypt}} 150,000+
* {{Flag|Mexico}} 600,000+
* {{Flag|Nigeria}} 200,000+
* {{Flag|China}} 510,000+
==Beeraha iyo xayawaanaadka==
Wadanka mareykanka waxoo leeyahay geedo iyo beero kala duwan oo 17000 ka badan oo wadanka mareykanka u gaar ah. Wadanka mareykanka waxoo leeyahay meelo badan oo xayawaanaadka lagu xanaaneeyo. Meesha ugu horeysay aduunka oo Xayawaanaadka lagu xanaaneeyo waxee eheed [[Xanaanada Xayawaanaadka|Yellowstone]], waxaa la sameeyay 1872dii, markaas kadib wadanka mareykanka waxaa laga sameeyay 57 meel oo xayawaanaadka lagu xanaaneeyo.
===Taariikh kooban===
Wadanka Mareykanka wuxuu leeyahay magaalooyin waaweyn waxaana kamid ah magaalooyonkaas New York, Los Angels iyo Las Vegas. Caasimada wadanka waa Washington. Mareykanka waa wadan aad uweyn waan wadanka sadaxaad ee ugu weyn caalamka. Madaxweynaha Mareykanka waa Joe Biden.
===Diinta===
Mareykanka(USA) wuxuu leeyahay diimo aad ufaro badan waxaana ugu badan dadka heesto diinta Karishtaanka waxaana qaar ey heestaan diimaha kale sida Yahuuda ayaa labeeso Karishtaanka wexeyna sidoo kale heestaan Islaamka, Hinduuga iyo Buudhistaha.
==Sido kale fiiri==
*[[Canada]]
*[[Mexico]]
{{Dalalka Woqooyiga Ameerika}}
{{stub}}
6cr6eilf7u4xbf1nqv3pvmdtv88rxzx
Socdaalka Soomaaliya
0
20673
238503
223944
2022-07-22T09:03:48Z
InternetArchiveBot
28368
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8
wikitext
text/x-wiki
[[File:Somali Airlines 6O-SBN FRA 1984-8-16.png|thumb|300px|right|Mid ka mida [[Diyaaradaha Soomaaliya]] [[Boeing 707|Boeing 707-338C]] oo hawada duulaysa (1984).]]
'''Socdaalka Soomaaliya''' ({{lang-en|Transport in Somalia}}) waa adeega socdaalka laga helo wadanka [[Soomaaliya]]. In kastoo adeegani hakaday wakhtigii [[Dagaalkii sokeeye ee Soomaaliya|dagaalkii sokeeye]] wuxuu ka kooban yahay [[wadoweyn|wadooyinka waaweyn]], [[Gego diyaarad|gegooyinka diyaaradaha]] iyo [[dekad]]o. Intaasi waxaa dheer adeegyo khaas ah oo iskugu jira dhulka, cirka iyo badaha.<ref>{{Cite web |ciwaan=The First 100 Days in Office |url=http://www.waayaha.net/view.php?articleid=7880 |access-date=2016-10-15 |archive-date=2012-09-13 |archive-url=https://www.webcitation.org/6Adpv89x9?url=http://www.waayaha.net/view.php?articleid=7880 |dead-url=yes }}</ref>
==Wadooyinka==
Wadanka Soomaaliya waxaa ku yaala shabakad wadooyin ah kuwaasi oo dhererkoodu le'eg yahay ilaa 21,830 km. Sida dowladu sheegtay sanadkii 2010ka, waxaa wadooyinka wadanku lahaa 2,757 km (12%) oo [[laami]] ah, 844 km (3.9%) burbursan, iyo 18,229 km (83.5%) bacaad ah.<ref>{{cite web|title=Istanbul conference on Somalia 21 – 23 May 2010 - Draft discussion paper for Round Table "Transport infrastructure"|url=http://www.somalitalk.com/2010/may/istambul/transport.pdf|publisher=Government of Somalia|accessdate=31 August 2013}}</ref>
Sida ay warbixin ku sheegtay [[Wasaaradda Gaadiidka Soomaaliya]] sanadkii 2015, in ka badan 70,000 oo [[gaadiid]] ah ayaa laga diiwaangeliyey maamulka [[Puntland]]; ilaa 385,000 gaadiid ah laga diiwaangeliyey maamulka [[Somaliland]]; halka ilaa 195,000 laga diiwaangeliyay koonfurta [[Soomaaliya]].<ref>{{cite news|title=Puntland sends caveat to drivers without legal driving license|url=http://goobjoog.com/english/?p=13752|accessdate=13 May 2015|agency=Goobjoog|date=10 May 2015}}</ref>
[[File:Garoweresid7.jpg|thumb|right|Muuqaalka wadooyinka magaalada [[Garoowe]].]]
==Cirka==
===Gegooyinka Diyaaradaha===
{{main|Liiska Gegooyinka Diyaaradaha Soomaaliya}}
[[File:Aden Abdullah Airport.jpg|220px|thumb|right|Gegoda diyaaradaha Muqdisho.]]
Gegooyinka diyaaradaha Soomaaliya waxay si toos ah u hoostegaan [[Wasaaradda Gaadiidka Soomaaliya|Wasaaradda Gaadiidka]] taasi oo kaashanaysa [[Ururka Adeega Duulista Caalamiga]] ee [[Qaramada Midoobay]] ayaa dib u habayn ku sameeysay tiro badan oo gegodiyaaradeed ah. [[Garoonka Diyaaradaha ee Aadan Cadde|Gegoda Diyaaradaha Aadan Cadde]] wuxuu ka mid ah garoonada dowlada fedraalku ka kaashatay wadanka [[Turkiga]] si dib u habayn laxaad leh loogu sameeyo.<ref>{{cite news|title=Somalia to revive national airline after 21 years|url=http://laanta.net/2012/07/24/somalia-to-revive-national-airline-after-21-years/|accessdate=2 January 2015|newspaper=Laanta|date=24 July 2012}}</ref><ref>{{cite news|title=Somalia regains control of its Airspace, but lacks Personnel management|url=http://horseedmedia.net/2014/12/17/somalia-regains-control-of-its-airspace-but-lacks-personnel-management/|accessdate=2 January 2015|newspaper=Horseed Media|date=17 December 2014}}</ref>
Sida sheegtay [[Qaramada Midoobay]] sanadkii 2012, wadanka Soomaaliya waxaa ku yaala 62 garoon kuwaasi oo u diiwaangashan [[Ururka Adeega Duulista Caalamiga]] (ICAO). 7 ka mid ah waxay leeyihiin wadooyin laami ah oo heersare ah. Sidoo kale, afar garoon waxay leeyihiin laamiga diyaaraduhu ku soo degaan oo ka dheer 3,047 m.<ref>{{cite web|author=Central Intelligence Agency|title=Somalia|work=The World Factbook|publisher=Central Intelligence Agency|location=Langley, Virginia|year=2011|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/so.html|accessdate=2011-10-05|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=2016-07-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20160701194614/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/so.html|dead-url=yes}}</ref>
[[File:Air Somalia Tupolev Tu-154.jpg|thumb|left|Diyaarada Soomaaliya Tupolev Tu-154 oo ka soo duuleysa [[Imaaraatka Carabta]].]]
===Diyaaradaha===
[[File:Government of Somalia Beech 1900.jpg|left|185px|thumb|Mid ka mid ah diyaaradaha Dowlada Soomaaliya]]
[[Diyaarada Soomaaliya]] waxay ahay diyaarada sida [[calan]]ka [[Soomaaliya]]. Waxaa la aasaasay sanadkii 1964tii, waxayna ka shaqeeyn jirtey duulimaadyada wadanka dhexdiisa iyo dibadiisaba. Wakhtigii uu dhacay dagaalkii sokeeye 1990kii, waxaa burburay dhamaan adeegii iyo shaqadii diyaaradahaasi.<ref>World of Information (Firm), ''Africa Review'', (World of Information: 2003), p.299.</ref>
Diyaarada Soomaaliya waxaa dib u habayn dawkada Soomaaliya ku samaysay sanadkii 2012ka, taasi oo adeegeeda bulsho dib u soo celisay dhamaadkii 2013ka.<ref>{{cite news|title=The long awaited Somali Airlines is Coming Back!|url=http://www.keydmedia.net/en/news/article/the_long_awaited_somali_airlines_is_coming_back/|accessdate=20 November 2013|newspaper=Keydmedia Online|date=20 November 2013|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=2 Bisha Laba iyo Tobnaad 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131202231315/http://www.keydmedia.net/en/news/article/the_long_awaited_somali_airlines_is_coming_back/|dead-url=yes}}</ref>
{| class="wikitable sortable"
|-
! Diyaarada
! Sawir
! [[IATA]]
! [[ICAO]]
! Magaca u<br> gaarka
! Bilowday<br>Howlgalka
! Faallo
|-
| [[Air Somalia]]||[[File:Air Somalia Tupolev Tu-154.jpg|100px]] || || RSM || Air Somalia || 2001
|
|-
| [[Diyaarada Daallo]] ||[[File:Antonov An-24RV, Daallo Airlines AN1173726.jpg|100px]] || D3 || DAO || Daallo Airlines || 1991
|
|-
| [[Diyaarada Jubba]]<ref>{{cite web|title=Centre For Aviation |url=http://centreforaviation.com/profiles/airlines/jubba-airways-6j |publisher=Jubba Airways |accessdate=22 January 2014 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140202133148/http://centreforaviation.com/profiles/airlines/jubba-airways-6j |archivedate=February 2, 2014 }}</ref>||[[File:EX-75449 IL-18D Jubba Aws(Phoenix) SHJ 21NOV00 (6969455929).jpg|100px]] || 6J || JBW || Jubba || 1998
|
|-
| [[Diyaarada Soomaaliya]] ||[[File:Somali Airlines Airbus A310-300 JetPix.jpg|100px]] || HH || SOM || SOMALAIR || Duulista joojisay 1991
|
|}
==Badaha==
===Dekadaha===
[[File:Bosaso port.jpg|thumb|right|[[Dekada Boosaaso]].]]
Wadanka [[Soomaaliya]] waxay leedahay xeebta ugu dheer qaarada [[Afrika]],<ref>International Traffic Network, ''The world trade in sharks: a compendium of Traffic's regional studies'', (Traffic International: 1996), p.25.</ref> taasi oo u suurtogelisay ineey yeelato tiro badan [[Dekadaha Soomaaliya|dekado]] ah.
Si kastaba ha ahaatee, dekadaha ugu waaweyn ee si xoogan uga shaqeeya wadanka [[Soomaaliya]] waxaa ka mid ah:
* [[Dekada Berbera]]
* [[Dekada Boosaaso]]
* [[Dekada Kismaayo]]
* [[Dekada Laasqorey]]
* [[Dekada Marka]]
* [[Dekada Muqdisho]]
* [[Dekada Saylac]]
Dhinaca kale, wadanka Soomaaliya waxaa ku yaala tiro badan oo dekedo dabiici ah, qaar kale qadiimi yihiin. Dekeda ugu weyn wadanka waa [[Dekada Muqdisho]] oo [[Dowlada Federaalka Soomaaliya|Dawlada Federaalku]] gacanta ku hayso. Sidaas ay tahay waxaa jira tiro badan oo dekedo ah; kuwaasi waxaa ka mid ah: [[Caluula]], [[Maydh]], [[Lughaya]], [[Eyl]], [[Qandala]], [[Xaafuun]], [[Hobyo]], [[Garacad]] iyo [[Ceelmacaan]].
===Gujiska Ganacsiga===
Wadanka Soomaaliya waxay leedahay hal [[gujis]] ah, kaasi oo la aasaasay sanadkii 2008da. Gujiskani waa nooca qaada alaabta xamuulka ah oo keliya. <ref>Somalia has one merchant marine. Established in 2008, it is cargo-based.</ref>
==Wadooyinka Tareenka==
[[Gaadiidka Tareenka Soomaaliya]] waxaa ka mid ah adeega tareenka ka dhex shaqeeya magaalada [[Muqdisho]] iyo [[Jowhar]] kaasi oo lagu magacaabi jirey '''Mogadishu-Villabruzzi Railway'''. Tareenkani wuxuu le'eg yahay dherer dhan 114 km gebi ahaantii, waxaana dhisay gumaystihii [[Italian Somaliland]] horaantii 1910.
==Sidoo kale fiiri==
*[[Dekadaha Soomaaliya]]
*[[Liiska Diyaaradaha Soomaaliya]]
*[[Liiska Gegooyinka Diyaaradaha Soomaaliya]]
*[[Wasaaradda Gaadiidka Soomaaliya]]
==Tixraac==
{{reflist|2}}
{{commons|category:Transport in Somalia}}
{{Dekadaha Soomaaliya |state=expanded}}
{{Garoonada Soomaaliya|state=expanded}}
[[Category:Socdaalka Soomaaliya]]
[[Category:Soomaaliya]]
[[Category:Dekadaha Soomaaliya]]
tu5e2ba9a0o6uxq4u7h7thm90qp9tq4
Wasaaradda Gaadiidka iyo Duulista Soomaaliya
0
20752
238504
223959
2022-07-22T09:29:27Z
InternetArchiveBot
28368
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox Government agency
|agency_name = <small>Jamhuuriyadda Federaalka Soomaaliya</small> <br> Wasaaradda Duulista iyo Gaadiidka
|nativename =
|nativename_a =
|nativename_r =
|logo = Coat of arms of Somalia.svg
|logo_width = 150px
|logo_caption = [[Astaanta Qaranka ee Soomaaliya]]
|formed = November 4, 2012
|jurisdiction = [[Dowlada Federaalka Soomaaliya|Dowlada Federaalka]]
|headquarters = [[Boondheere]], [[Banaadir]], [[Muqdisho]] {{flagicon|Somalia}}
|coordinates = {{Coord|2|2|24|N|45|20|46|E|display=title}}
|chief1_name = Maxamed Xuseen Isaaq (Fanax)
|chief1_position = Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista
|chief2_name = Xirsi Adan Roble
|chief2_position = Wasiir ku xigeenka
|chief3_name =
|chief3_position =
|parent_agency = [[Golaha Wasiirada Soomaaliya]]
|child1_agency =
|child2_agency =
|website = {{URL|http://www.mot.somaligov.net/about.html}}
}}
'''Wasaaradda Gaadiidka iyo Duulista Soomaaliya''' ({{lang-en|Ministry of Transportation}}) waa [[Golaha Wasiirada Soomaaliya|wasaarada]] masuulka ka ah [[Socdaalka Soomaaliya|arimaha socdaalka bariga, badaha iyo cirka]] ee wadanka [[Soomaaliya]]. Wakhti xaadirkan wasaaradan waxay hoostegtaa Wasiirka Gaadiidka iyo Duulista Soomaaliya, Maxamed Xuseen Isaaq (Fanax).<ref>{{cite news|url=https://horseedmedia.net/2016/06/25/somalia-pm-sharmarke-sacks-two-prominent-women-ministers/|date= June 25, 2016|title=PM Sharmarke sacks two prominent female ministers|work=horseedmedia}}</ref>
==Habka iyo Nidaamka Wasaarada==
* Wasiirka Gaadiidka
**Wasiir ku xigeen
*** Xoghayaha Guud
*** Ku xigeenka Xoghayaha Guud
**** Waaxda Duulista
**** Waaxda Badaha
**** Xafiiska Gaadiidka
***[[Socdaalka Soomaaliya|arimaha socdaalka iyo duulista]]
**** Waaxda Nidaaminta
**** Waaxda Maamulka iyo Habaynta
==Socdaalka==
[[File:Somali Airlines 6O-SBN FRA 1984-8-16.png|thumb|300px|right|Mid ka mida [[Diyaaradaha Soomaaliya]] [[Boeing 707|Boeing 707-338C]] oo hawada duulaysa (1984).]]
[[Socdaalka Soomaaliya]] waa adeega socdaalka laga helo wadanka [[Soomaaliya]]. In kastoo adeegani hakaday wakhtigii [[Dagaalkii sokeeye ee Soomaaliya|dagaalkii sokeeye]] wuxuu ka kooban yahay [[wadoweyn|wadooyinka waaweyn]], [[Gego diyaarad|gegooyinka diyaaradaha]] iyo [[dekad]]o. Intaasi waxaa dheer adeegyo khaas ah oo iskugu jira dhulka, cirka iyo badaha.<ref>{{Cite web |ciwaan=The First 100 Days in Office |url=http://www.waayaha.net/view.php?articleid=7880 |access-date=2016-10-17 |archive-date=2012-09-13 |archive-url=https://www.webcitation.org/6Adpv89x9?url=http://www.waayaha.net/view.php?articleid=7880 |dead-url=yes }}</ref>
===Wadooyinka===
Wadanka Soomaaliya waxaa ku yaala shabakad wadooyin ah kuwaasi oo dhererkoodu le'eg yahay ilaa 21,830 km. Sida dowladu sheegtay sanadkii 2010ka, waxaa wadooyinka wadanku lahaa 2,757 km (12%) oo [[laami]] ah, 844 km (3.9%) burbursan, iyo 18,229 km (83.5%) bacaad ah.<ref>{{cite web|title=Istanbul conference on Somalia 21 – 23 May 2010 - Draft discussion paper for Round Table "Transport infrastructure"|url=http://www.somalitalk.com/2010/may/istambul/transport.pdf|publisher=Government of Somalia|accessdate=31 August 2013}}</ref>
Sida ay warbixin ku sheegtay [[Wasaaradda Gaadiidka Soomaaliya]] sanadkii 2015, in ka badan 70,000 oo [[gaadiid]] ah ayaa laga diiwaangeliyey maamulka [[Puntland]]; ilaa 385,000 gaadiid ah laga diiwaangeliyey maamulka [[Somaliland]]; halka ilaa 195,000 laga diiwaangeliyay koonfurta [[Soomaaliya]].<ref>{{cite news|title=Puntland sends caveat to drivers without legal driving license|url=http://goobjoog.com/english/?p=13752|accessdate=13 May 2015|agency=Goobjoog|date=10 May 2015}}</ref>
[[File:Garoweresid7.jpg|thumb|right|Muuqaalka wadooyinka magaalada [[Garoowe]].]]
===Cirka===
===Gegooyinka Diyaaradaha===
{{main|Liiska Gegooyinka Diyaaradaha Soomaaliya}}
[[File:Aden Abdullah Airport.jpg|220px|thumb|right|Gegoda diyaaradaha Muqdisho.]]
Gegooyinka diyaaradaha Soomaaliya waxay si toos ah u hoostegaan [[Wasaaradda Gaadiidka Soomaaliya|Wasaaradda Gaadiidka]] taasi oo kaashanaysa [[Ururka Adeega Duulista Caalamiga]] ee [[Qaramada Midoobay]] ayaa dib u habayn ku sameeysay tiro badan oo gegodiyaaradeed ah. [[Garoonka Diyaaradaha ee Aadan Cadde|Gegoda Diyaaradaha Aadan Cadde]] wuxuu ka mid ah garoonada dowlada fedraalku ka kaashatay wadanka [[Turkiga]] si dib u habayn laxaad leh loogu sameeyo.<ref>{{cite news|title=Somalia to revive national airline after 21 years|url=http://laanta.net/2012/07/24/somalia-to-revive-national-airline-after-21-years/|accessdate=2 January 2015|newspaper=Laanta|date=24 July 2012}}</ref><ref>{{cite news|title=Somalia regains control of its Airspace, but lacks Personnel management|url=http://horseedmedia.net/2014/12/17/somalia-regains-control-of-its-airspace-but-lacks-personnel-management/|accessdate=2 January 2015|newspaper=Horseed Media|date=17 December 2014}}</ref>
Sida sheegtay [[Qaramada Midoobay]] sanadkii 2012, wadanka Soomaaliya waxaa ku yaala 62 garoon kuwaasi oo u diiwaangashan [[Ururka Adeega Duulista Caalamiga]] (ICAO). 7 ka mid ah waxay leeyihiin wadooyin laami ah oo heersare ah. Sidoo kale, afar garoon waxay leeyihiin laamiga diyaaraduhu ku soo degaan oo ka dheer 3,047 m.<ref>{{cite web|author=Central Intelligence Agency|title=Somalia|work=The World Factbook|publisher=Central Intelligence Agency|location=Langley, Virginia|year=2011|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/so.html|accessdate=2011-10-05|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=2016-07-01|archive-url=https://web.archive.org/web/20160701194614/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/so.html|dead-url=yes}}</ref>
[[File:Air Somalia Tupolev Tu-154.jpg|thumb|left|Diyaarada Soomaaliya Tupolev Tu-154 oo ka soo duuleysa [[Imaaraatka Carabta]].]]
====Diyaaradaha====
[[File:Government of Somalia Beech 1900.jpg|left|185px|thumb|Mid ka mid ah diyaaradaha Dowlada Soomaaliya]]
[[Diyaarada Soomaaliya]] waxay ahay diyaarada sida [[calan]]ka [[Soomaaliya]]. Waxaa la aasaasay sanadkii 1964tii, waxayna ka shaqeeyn jirtey duulimaadyada wadanka dhexdiisa iyo dibadiisaba. Wakhtigii uu dhacay dagaalkii sokeeye 1990kii, waxaa burburay dhamaan adeegii iyo shaqadii diyaaradahaasi.<ref>World of Information (Firm), ''Africa Review'', (World of Information: 2003), p.299.</ref>
Diyaarada Soomaaliya waxaa dib u habayn dawkada Soomaaliya ku samaysay sanadkii 2012ka, taasi oo adeegeeda bulsho dib u soo celisay dhamaadkii 2013ka.<ref>{{cite news|title=The long awaited Somali Airlines is Coming Back!|url=http://www.keydmedia.net/en/news/article/the_long_awaited_somali_airlines_is_coming_back/|accessdate=20 November 2013|newspaper=Keydmedia Online|date=20 November 2013|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=2 Bisha Laba iyo Tobnaad 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131202231315/http://www.keydmedia.net/en/news/article/the_long_awaited_somali_airlines_is_coming_back/|dead-url=yes}}</ref>
===Badaha===
[[File:Bosaso port.jpg|thumb|right|[[Dekada Boosaaso]].]]
Wadanka [[Soomaaliya]] waxay leedahay xeebta ugu dheer qaarada [[Afrika]],<ref>International Traffic Network, ''The world trade in sharks: a compendium of Traffic's regional studies'', (Traffic International: 1996), p.25.</ref> taasi oo u suurtogelisay ineey yeelato tiro badan [[Dekadaha Soomaaliya|dekado]] ah.
Si kastaba ha ahaatee, dekadaha ugu waaweyn ee si xoogan uga shaqeeya wadanka [[Soomaaliya]] waxaa ka mid ah:
* [[Dekada Berbera]]
* [[Dekada Boosaaso]]
* [[Dekada Kismaayo]]
* [[Dekada Laasqorey]]
* [[Dekada Marka]]
* [[Dekada Muqdisho]]
* [[Dekada Saylac]]
Dhinaca kale, wadanka Soomaaliya waxaa ku yaala tiro badan oo dekedo dabiici ah, qaar kale qadiimi yihiin. Dekeda ugu weyn wadanka waa [[Dekada Muqdisho]] oo [[Dowlada Federaalka Soomaaliya|Dawlada Federaalku]] gacanta ku hayso. Sidaas ay tahay waxaa jira tiro badan oo dekedo ah; kuwaasi waxaa ka mid ah: [[Caluula]], [[Maydh]], [[Lughaya]], [[Eyl]], [[Qandala]], [[Xaafuun]], [[Hobyo]], [[Garacad]] iyo [[Ceelmacaan]].
Wadanka Soomaaliya waxay leedahay hal [[gujis]] ah, kaasi oo la aasaasay sanadkii 2008da. Gujiskani waa nooca qaada alaabta xamuulka ah oo keliya. <ref>Somalia has one merchant marine. Established in 2008, it is cargo-based.</ref>
===Wadooyinka Tareenka===
[[Gaadiidka Tareenka Soomaaliya]] waxaa ka mid ah adeega tareenka ka dhex shaqeeya magaalada [[Muqdisho]] iyo [[Jowhar]] kaasi oo lagu magacaabi jirey '''Mogadishu-Villabruzzi Railway'''. Tareenkani wuxuu le'eg yahay dherer dhan 114 km gebi ahaantii, waxaana dhisay gumaystihii [[Italian Somaliland]] horaantii 1910.
==Sidoo kale fiiri==
*[[Socdaalka Soomaaliya]]
*[[Golaha Wasiirada Soomaaliya]]
*[[ Liiska Gegooyinka Diyaaradaha Soomaaliya]]
==Xigasho==
*{{cite news|title=Somalia: Prime Minister Unveils His New Cabinet|url=http://allafrica.com/stories/201211050009.html|accessdate=5 November 2012|newspaper=Shabelle Media Network|date=4 November 2012}}
{{Reflist}}
{{Wasaaradaha Soomaaliya}}
[[Category:Wasaaradaha Soomaaliya]]
[[Category:Siyaasadda Soomaaliya]]
[[Category:Dawladda Soomaaliya]]
qm0x61hbrkslcv6t0lrwmqo89gkvhyx
Diyaarada Soomaaliya
0
20833
238502
163034
2022-07-22T07:01:41Z
InternetArchiveBot
28368
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.8
wikitext
text/x-wiki
{{Infobox airline
| airline = Diyaarada Soomaaliya</br>Somali Airlines
| image = Somali Airlines 6O-SBN FRA 1984-8-16.png
| image_size =
| alt = Somali Airlines logo.
| IATA = HH
| ICAO = SOM
| callsign = SOMALAIR
| founded = {{Start date|1964|3|5|df=yes}}
| commenced = {{Start date|1964|7|df=yes}}
| ceased = {{End date|1991}}
| aoc =
| bases =
| hubs = [[Gegada Diyaaradaha ee Aadan Cadde|Garoonka Caalamiga Muqdisho]]
| secondary_hubs = [[Garoonka_Cigaal|Garoonka Caalamiga Hargeysa]]
| focus_cities =
| frequent_flyer =
| lounge = Somali Airlines Lounge
| alliance =
| subsidiaries =
| fleet_size =
| destinations =
| company_slogan = ''Adeega Xidigta Cad''
| parent = [[Soomaaliya|Dawlada Soomaaliya]] (100%)
| headquarters = [[Muqdisho]], [[Soomaaliya]]
| key_people =
| revenue =
| operating_income =
| net_income =
| profit =
| assets =
| equity =
| website =
}}
'''Diyaarada Soomaaliya''' ({{lang-en|Somali Airlines}}) waxay ahayd [[liiska diyaaradaha Soomaaliya|diyaarada sida calanka]] wadanka [[Soomaaliya]], taasi oo xarunteeda sare ahayd magaalo-madaxda [[Muqdisho]]. Diyaarada Soomaaliya waxaa la aasaasay sanadkii 1964dii waxayna duulimaadyo ku samayn jirtey wadanka dhexdiisa iyo dibadiisaba.
==Hordhac==
Guud ahaan, diyaaradaha Soomaaliya waxay u kala duulijireen wadano badan oo ku yaala [[Afrika]], [[Bariga Dhexe]], [[Aasiya|Aasiyada Fog]] iyo [[Yurub]].<ref>{{cite news|title=Somali Airlines' much awaited rebirth imminent as first B737 sighted|url=http://www.ch-aviation.ch/portal/news/23474-somali-airlines-much-awaited-rebirth-imminent-as-first-b737-sighted|accessdate=20 November 2013|newspaper=Ch-Aviation|date=18 November 2013}}</ref>
Si kastaba ha ahaatee, badhtamihii sanadkii 1991kii markii uu qarxay [[Dagaalkii sokeeye ee Soomaaliya |dagaalkii sokeeye]] waxaa burburay dhamaanba adeegii diyaaradaha Soomaaliya. Dhinaca kale, dadaal dheeri ah oo [[Wasaaradda Gaadiidka iyo Duulista Soomaaliya|Laanta Duulista Dowlada Federaalka]] ay sameeysay ka dib waxaa suurtogal noqotey in dib loo soo celiyo adeega diyaaradaha dhamaadkii 2013.<ref>{{cite news|title=The long awaited Somali Airlines is Coming Back!|url=http://www.keydmedia.net/en/news/article/the_long_awaited_somali_airlines_is_coming_back/|accessdate=20 November 2013|newspaper=Keydmedia Online|date=20 November 2013|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=2 Bisha Laba iyo Tobnaad 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20131202231315/http://www.keydmedia.net/en/news/article/the_long_awaited_somali_airlines_is_coming_back/|dead-url=yes}}</ref>
==Taariikh==
[[File:Somali Airlines Airbus A310-300 JetPix.jpg|thumb|Diyaarada Soomaaliya oo duuleysa]]
Diyaaradaha Soomaaliya waxaa la aasaasay {{date|1964-3-5}} wakhtigaasi oo ay curatay dowladii qaranka Soomaaliya, waxaa laga dhigay dhigay diyaarada qaranka wadanka.<ref>journal=[[Aeroplane and Commercial Aviation News]]|volume=114|year=1967|page=32|accessdate=date|2012-2-10</ref>
==Muuqaalo==
<gallery perrow=" " widths="208" heights="238" caption="Diyaarada Soomaaliya">
File:Somali Airlines Boeing 707-330B 6O-SBS FRA 1988-6-17.png
File:Somali Airlines A310-200 OO-SCB FCO 1989-1-5.png
File:Somali Airlines Boeing 707-330B 6O-SBT FCO Apr 1989.png
File:Somali Airlines 6O-SBN FRA 1984-8-16.png
File:Somali Airlines Airbus A310-300 JetPix.jpg
</gallery>
==Liiska Diyaaradaha Soomaaliya==
Halkan waxaa jira '''liiska diyaaradaha ka howlgala [[Soomaaliya]]'''.
{| class="wikitable sortable"
|-
! Diyaarada
! Sawir
! [[IATA]]
! [[ICAO]]
! Magaca u<br> gaarka
! Bilowday<br>Howlgalka
! Faallo
|-
| [[Air Somalia]]||[[File:Air Somalia Tupolev Tu-154.jpg|100px]] || || RSM || Air Somalia || 2001
|
|-
| [[Diyaarada Daallo]] || [[File:Antonov An-24RV, Daallo Airlines AN1173726.jpg|100px]]|| D3 || DAO || Daallo Airlines || 1991
|
|-
| [[Diyaarada Jubba]]<ref>{{cite web|title=Centre For Aviation |url=http://centreforaviation.com/profiles/airlines/jubba-airways-6j |publisher=Jubba Airways |accessdate=22 January 2014 |deadurl=yes |archiveurl=https://web.archive.org/web/20140202133148/http://centreforaviation.com/profiles/airlines/jubba-airways-6j |archivedate=February 2, 2014 }}</ref>||[[File:EX-75449 IL-18D Jubba Aws(Phoenix) SHJ 21NOV00 (6969455929).jpg|100px]] || 6J || JBW || Jubba || 1998
|
|-
| [[Diyaarada Soomaaliya]] ||[[File:Somali Airlines Airbus A310-300 JetPix.jpg|100px]] || HH || SOM || SOMALAIR || Duulista joojisay 1991
|
|}
==Sidoo kale fiiri==
*[[Gego Diyaarad]]
*[[Socdaalka Soomaaliya]]
*[[Liiska Diyaaradaha Soomaaliya]]
*[[Template:Garoonada Soomaaliya|Garoonada Soomaaliya]]
*[[Liiska Gegooyinka Diyaaradaha Soomaaliya]]
==Tixraac==
{{Reflist}}
{{Garoonada Soomaaliya}}
{{Diyaaradaha Soomaaliya}}
[[Category:Diyaarad]]
[[Category:Garoonada Soomaaliya]]
[[Category:Socdaalka Soomaaliya]]
[[Category:Diyaaradaha Soomaaliya]]
[[Category:Diyaaradaha Soomaaliya]]
notrnjr2q50g1xo72i28k7j605zimpl
2021
0
21882
238444
227470
2022-07-21T12:33:29Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
'''SANADKA 2021: “Xooggaagu wuxuu ahaan doonaa xasilloonida iyo muujinta kalsoonida.”'''
Addoommada Ilaahay waxay dareemaan nabad. Maanta noloshu aad bay u dhib badan tahay oo farxaddeenna bay naga qaadi kartaa. Dadka badankood waxay ka daaleen dhibaatooyin oo xal bay rabaan. Dowladaha binuʼaadanka dhibaatooyinka dadka ma xallin karaan. Waa inaanan oggolaan inay dhibaatooyinka yaryar ina dhibaan. Ilaahay baa welwelkeenna inaga kaxayn doono. Waa inaan Yehowah isku hallayno.
[[File:Convention JW 2021.jpg|thumb|380px|center|[https://www.jw.org/en/library/videos/#en/categories/2021Convention Shirka 2021: Ku xoog badan rumaysadka!]<ref>[https://www.jw.org/en/library/videos/#en/categories/2021Convention 2021 Powerful by Faith! Convention]</ref>]]
----
<center>[[2020]] - '''2021''' - [[2022]]</center>
----
== Dhacdooyinka ==
=== Janaayo ===
** [[Boqortooyada Ingiriiska]] ayaa si rasmi ah uga baxay [[Midowga Yurub]].
** [[Sacuudi Carabiya]] iyo [[Qatar]] ayaa ku heshiiyey in la furo xadka u dhaxeeya dowladaha.
** Daabacaadii 43-aad ee isu soo baxa Dakar ee Sucuudi Carabiya.
** [[Fayraska faafa ee Korona 2019–20|Faafida COVID-19]]: Tirada la xaqiijiyay ee dhimashadu waxay dhaaftay 2 milyan, Tirada kiisaska la xaqiijiyay ee adduunka ayaa kor u dhaaftay 100 milyan oo qof.
** [[Joe Biden]] ayaa loo dhaariyay inuu noqdo Madaxweynihii 46 -aad ee Mareykanka.
** Horyaalkii 27 -aad ee Kubadda Gacanta ee [[Masar]].
** Daadad ku dhuftay [[Indunisiya]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/indonesia/Extensive-Flooding-in-Indonesia/ Extensive Flooding in Indonesia]</ref>
=== Febraayo ===
** Duufaanta Eloise ee [[Musanbiig]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/mozambique/Cyclone-Eloise-Causes-Devastation-in-Mozambique/ Cyclone Eloise Causes Devastation in Mozambique]</ref>
** Daabacaaddii 17-aad ee Horyaalka Naadiyada Adduunka ee Qatar.
** Dhulgariirkii ka dhacay [[Jabaan]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/japan/Magnitude-73-Earthquake-Rocks-Northeastern-Japan/ Magnitude 7.3 Earthquake Rocks Northeastern Japan]</ref>
** Duufaanno Jiilaal oo aan hore loo arag ayaa ku dhuftay Gobolada Isku Tegay ee Ameerika<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/united-states/Unprecedented-Winter-Storms-Pummel-the-Southern-United-States-Temporarily-Displacing-Over-7500/ Unprecedented Winter Storms Pummel the Southern United States, Temporarily Displacing Over 7,500]</ref>
=== Maarso===
** Qaraxyada Dilaaga ah ayaa Sababa Burbur iyo Dhibaato ka jirta Dalka [[Equatorial Guinea|Jamhuuriyadda Ikweetiga Guinea]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/equatorial-guinea/Lethal-Explosions-Cause-Destruction-and-Distress-in-Equatorial-Guinea/ Lethal Explosions Cause Destruction and Distress in Equatorial Guinea]</ref>
=== Abriil===
** Shirkii Jaraaid ee Sanadguuradii 70aad ee [[Hawlgalka Woqooyi|Hawlgalkii Waqooyiga]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/russia/Moscow-Press-Conference-on-70th-Anniversary-of-Operation-North/ Moscow Press Conference on 70th Anniversary of Operation North]</ref><ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/russia/International-Memorial-Society-Hosts-an-Academic-Conference-Dedicated-to-the-70th-Anniversary-of-the-Soviet-Deportation-of-Jehovahs-Witnesses-to-Siberia/ International Memorial Society Hosts an Academic Conference Dedicated to the 70th Anniversary of the Soviet Deportation of Jehovah’s Witnesses to Siberia]</ref><ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/global/SUMMARY-Series-of-Conferences-in-Moldova-Russia-and-Ukraine-Dedicated-to-the-70th-Anniversary-of-the-Soviet-Deportation-of-Jehovahs-Witnesses-to-Siberia/ SUMMARY. Series of Conferences in Moldova, Russia, and Ukraine Dedicated to the 70th Anniversary of the Soviet Deportation of Jehovah’s Witnesses to Siberia]</ref>
** [[Indunisiya]] iyo [[Bariga Timor]] oo ay ku dhufatay Duufaantii Seroja<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/global/Indonesia-and-Timor-Leste-Hit-by-Cyclone-Seroja/ Indonesia and Timor-Leste Hit by Cyclone Seroja]</ref>
** Volcano Spurs daadgureynta Kariibiyaanka<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/united-states/Volcano-Spurs-Evacuations-in-the-Caribbean/ Volcano Spurs Evacuations in the Caribbean]</ref>
** Kacdoonno sokeeye ayaa ku habsaday [[Kolombiya]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/colombia/Relief-Efforts-Sustain-Our-Brothers-in-Colombia/ Relief Efforts Sustain Our Brothers in Colombia]</ref>
=== May===
** [[Turkmenistan]] ayaa sii deysay 16 qofah oo ka kala yimid Xabsiyo kala duwan<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/turkmenistan/Turkmenistan-Releases-16-Brothers-From-Various-Prisons/ Turkmenistan Releases 16 Brothers From Various Prisons]</ref>
** Khilaafka [[Israaiil]] iyo Dhulka [[Ismaamulka Falastiin]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/israel/Conflict-in-Israel-and-Palestinian-Territories/ Conflict in Israel and Palestinian Territories]</ref>
** Burburka Buurta Nyiragongo ee [[Jamhuuriyada Dimuqaraadiga Kongo]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/democratic-republic-congo/Volcano-Eruption-Rattles-Goma-Displacing-Thousands/ Volcano Eruption Rattles Goma, Displacing Thousands]</ref>
=== Juun===
** Lacagta Bitcoin ee [[El Salfador]].
** 16. Horyaalka Kubadda Cagta Yurub.
**[[Xayiran Marcabka Suez 2021]].
** Juun 27, 2021, Tarjumaadda Adduunka Cusub ee [[Kitaabka quduska|Kitaabka Quduuska]] ah oo ku qoran luqadda [[Aymara]] iyo ah luqadda [[Nyungwe]] iyo ah Luuqadda Tamilka ee farta Roomaanka. Aymara waxaa ku hadla in ka badan 1.6 milyan oo qof oo inta badan ku nool gobolka harada Titicaca, oo ku taal buuraha Andes<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/bolivia/New-World-Translation-Released-in-Aymara/ New World Translation Released in Aymara]</ref>. Nyungwe waxaa looga hadlaa ugu horrayn waqooyi-galbeed [[Musanbiig]] ee Gobolka Tete<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/mozambique/New-World-Translation-of-the-Christian-Greek-Scriptures-Released-in-Nyungwe/ New World Translation of the Christian Greek Scriptures Released in Nyungwe]</ref>. [[Tamil]] waxaa ku hadla dad lagu qiyaaso 85 milyan<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/india/Tamil-New-World-Translation-of-the-Holy-Scriptures-in-Roman-Script-Released-in-India/ Tamil New World Translation of the Holy Scriptures in Roman Script Released in India]</ref>
=== Julaay===
** Madaxweynihii [[Haiti]] Jovenel Moïse ayaa la dilay.
** Daadad Xoogan Oo Ku Dhuftay Galbeedka Yurub<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/global/Severe-Flooding-Hits-Western-Europe/ Severe Flooding Hits Western Europe]</ref> ([[Daadka Biyo Yurub 2021]])
** [[Koonfur Afrika Kacdoon 2021]]
** [[Qarax Marcabka Baadka Oman 2021]]
**[[Tigray Dagaalki 2021]]
** 18 Julaay 2021 waxa lagu sii daayay [[Kitaabka quduska|Kitaabka Quduuska]] ah [[Tojolabal]]. Luqadda asaliga ah ee Tojolabal waxaa ku hadla in ka badan 66,000 oo qof, gaar ahaan gobolka Chiapas, [[Meksiko]], oo ku yaal koonfurta bari ee dalka oo xuduud la leh [[Guatemala]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/mexico/New-World-Translation-of-the-Christian-Greek-Scriptures-Released-in-Tojolabal/ New World Translation of the Christian Greek Scriptures Released in Tojolabal]</ref>
=== Agoosto===
** Weerarkii Daalibaan ee [[Afgaanistan]]: [[Daliban]] ayaa qabsatay [[Kabul]] iyo inta badan Afgaanistan ([[Taliban Afgembi Afganistan 2021]])
** [[Olympics Japan 2020|XXXII Ciyaaraha Olombikada xagaaga ee Tokyo]].
** Dabka Kaaliforniya ayaa Sababa Burburka Socda<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/united-states/California-Wildfires-Cause-Ongoing-Destruction/ California Wildfires Cause Ongoing Destruction]</ref>
** Dhulgariir Xoog leh ayaa ku dhuftay [[Haiti]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/haiti/A-Powerful-Earthquake-Hits-Haiti/ A Powerful Earthquake Hits Haiti]</ref> ([[Haiti Dhulgariir 2021]])
** Duufaanta Ida ee Maraykanka<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/united-states/Hurricane-Ida-Pummels-the-United-States-From-the-Gulf-Coast-to-the-Northeast/ Hurricane Ida Pummels the United States From the Gulf Coast to the Northeast]</ref>
**[[Marcanka Dibatoka MV Asphalt Princess 2021]]
** [[Dibatoka Dhoofinta Daadka Afgan 2021]]
** 8 Ogosto 2021, ayaa lagu sii daayay [[Kitaabka quduska|Kitaabka Quduuska]] ah [[Mixtec]] (Guerrero) iyo 8 oo ku qoran [[Luqadda Calaamadaha Malawi]]. In ka badan 150,000 oo qof ayaa ku hadla Mixtec (Guerrero)<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/mexico/New-World-Translation-of-the-Christian-Greek-Scriptures-Released-in-Mixtec-Guerrero/ New World Translation of the Christian Greek Scriptures Released in Mixtec (Guerrero)]</ref>. Kani waa buuggii ugu horreeyay ee Kitaabka Quduuska ah ee abid lagu sii daayo Luqadda Calaamadaha Malawi (Ilaa 300,000 oo qof)<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/malawi/Book-of-Matthew-Released-in-Malawi-Sign-Language/ Book of Matthew Released in Malawi Sign Language]</ref>
=== Sebtembar===
** Hawlgalkii SpaceX Inspiration4 ayaa bilaabmay.
** [[Soomaaliya]]: Gaari walxaha qarxa laga soo buuxiyay ayaa ku qarxay Qasriga Madaxtooyada. Sideed qof ayaa ku dhintay weerar ismiidaamin ah. ([[Bamka Moqadishu 2021]])
** [[Afganbi Guinea 2021]]
** [[Afghan Dadka Dhaawacay Dumar 2021]]
** 25 Sebtembar 2021, [[Kitaabka quduska|Kitaabka Quduuska]] ah oo ku qoran luqadda [[Hmong]] ayaa la sii daayay. In ka badan 3.9 milyan oo qof ayaa ku hadla Hmong<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/united-states/Book-of-Matthew-Released-in-the-Hmong-Language/ Book of Matthew Released in the Hmong Language]</ref>
=== Oktoobar===
** Furitaanka bandhigga Expo 2020 ee [[Dubay]].
** In ka badan 20 qof ayaa ku dhintay dagaal culus oo ka dhacay gudaha Soomaaliya.
** [[Dhulgariir 5.7 Bakistan 2021]]
** [[Bamka Kandahar 2021]]
** [[Bamka Kunduz 2021]]
** [[Inqilaabkii ka dhacay Suudaan (2021)]]
** 13 Oktoobar, [[Duufaanta Pamela]] ayaa ku dhufatay xeebta Meksiko<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/mexico/Hurricane-Pamela-Causes-Flooding-on-Pacific-Coast-of-Mexico/ Hurricane Pamela Causes Flooding on Pacific Coast of Mexico]</ref>
** 16 Oktoobar, [[Kitaabka quduska|Kitaabka Quduuska]] ah ayaa lagu sii daayay Lunda Tirada la qiyaasay ee ku hadla [[Lunda]]: 178,000 Angola; 177,000 oo ku sugan Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Koongo; 521,000 Zambia<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/zambia/Bible-Released-in-the-Lunda-Language/ Bible Released in the Lunda Language]]</ref>
**24 Oktoobar, Kitaabka Quduuska ah ayaa laga sii daayay Quechua (Bolivia)<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/bolivia/New-World-Translation-of-the-Holy-Scriptures-Released-in-Quechua-Bolivia/ New World Translation of the Holy Scriptures Released in Quechua (Bolivia)]</ref>
** 31 Oktoobar, Kutubta Kitaabka Quduuska ee Ugu Horeeyay Ayaa Lagu Soo Saaray Luuqadda Calaamadaha ee [[Fanansuwela]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/venezuela/First-Bible-Books-Released-in-Venezuelan-Sign-Language/ First Bible Books Released in Venezuelan Sign Language]</ref>
=== Nofeembar ===
** [[‘Adduun Ka Wanaagsan Ayaa Soo Dhow’: Ololaha Gaarka Ah Ee Adduunka Oo Dhan Ayaa Farriin Wanaagsan U Keenaya Bulshada]]
** [[Dhibaato Belarus/Poland Daadka 2021]]
** 1 Noofambar - Dabaqyo dhaadheer oo guryaha raaxada ah oo laga dhisayay xaafadda Ikoyi ee Lagos, Nigeria, ayaa dumay.
**5 Nofeembar - Ugu yaraan 91 qof ayaa dhimatay Jimcihii kadib markii booyad shidaal ay ku qaraxday xaafad ka tirsan caasimadda dalka Sierra Leone ee Freetown.
** [[Bamka Somalia Moqadishu 2021]]
** 13 ilaa 15 Nofeembar - Daadka Galbeedka Kanada<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/canada/Atmospheric-River-Floods-Western-Canada/ “Atmospheric River” Floods Western Canada]</ref>
** 21 Nofeembar - Kitaabka Quduuska ah ayaa laga sii daayay Kimbundu<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/angola/New-World-Translation-of-the-Christian-Greek-Scriptures-Released-in-Kimbundu/ New World Translation of the Christian Greek Scriptures Released in Kimbundu]</ref>
** 25 Noofembar - Masiibada miinada Listvyazhnaya waxay ahayd shil macdan qodis ah oo ka dhacay goob dhuxul laga qodo oo ku taal Gobolka Kemerovo ee dalka Ruushka. Qiiq ka kacay dab ka kacay hawo-mareenada ayaa sababay neef - qabatinka in ka badan 40 macdan qodayaal ah.
** 26 Noofembar - Kala duwanaanshaha SARS-CoV-2 „[[Omicron (Noocan ee feyrsaka Korona)|Omicron]]” waa nooc ka mid ah SARS-CoV-2, fayraska sababa [[Fayraska faafa ee Korona 2019–20]] feyraska Karoona COVID-19. Kala duwanaanshiyaha ayaa markii ugu horreysay lagu wargeliyay [[Ururka Caafimaadka Aduunka]] (WHO) oo ka yimid Koonfur Afrika 24kii Noofambar 2021. WHO waxay u magacawday nooc walaac waxayna u magacawday omicron, xarafka shan iyo tobnaad ee [[Giriiga Alifbeetada|alifbeetada Giriigga]].
=== Diseembar ===
** [[Dhibatoka Malaysia 2021]]
** [[Xiisadaha Puntland 2021]]
** 10 Diseembar - Tornadoes waxay ka tagtaa Maraykanka<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/united-states/Devastating-Tornadoes-Leave-a-Path-of-Destruction-in-Southern-and-Midwestern-United-States/ Devastating Tornadoes Leave a Path of Destruction in Southern and Midwestern United States]</ref>
** 16-18 Diseembar - Duufaanta Rai ayaa baabi'isay Filibiin<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/philippines/Typhoon-Rai-Devastates-Philippines/ Typhoon Rai Devastates Philippines]</ref>
**18 Diseembar - Kitaabka Quduuska ah oo lagu sii daayay Luqadda Calaamadaha Jarmalka<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/germany/Books-of-Matthew-and-John-Released-in-German-Sign-Language/ Books of Matthew and John Released in German Sign Language]</ref>
** 30 Diseembar - Fayraska faafa ee Korona 2019–20 tirada kiisaska la xaqiijiyay ee adduunka ayaa kor u dhaaftay 286 milyan oo qof, tirada dhimashaduna waa ku dhawaad 5.5 milyan
==Xogta==
{{reflist}}
ef4uw3u1pcx4cucld8sfj0jrvzp32vm
238445
238444
2022-07-21T12:33:46Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
'''SANADKA 2021: “Xooggaagu wuxuu ahaan doonaa xasilloonida iyo muujinta kalsoonida.”'''
Addoommada Ilaahay waxay dareemaan nabad. Maanta noloshu aad bay u dhib badan tahay oo farxaddeenna bay naga qaadi kartaa. Dadka badankood waxay ka daaleen dhibaatooyin oo xal bay rabaan. Dowladaha binuʼaadanka dhibaatooyinka dadka ma xallin karaan. Waa inaanan oggolaan inay dhibaatooyinka yaryar ina dhibaan. Ilaahay baa welwelkeenna inaga kaxayn doono. Waa inaan Yehowah isku hallayno.
[[File:Convention JW 2021.jpg|thumb|380px|center|[https://www.jw.org/en/library/videos/#en/categories/2021Convention Shirka 2021: Ku xoog badan rumaysadka!]<ref>[https://www.jw.org/en/library/videos/#en/categories/2021Convention 2021 Powerful by Faith! Convention]</ref>]]
----
<center>[[2020]] - '''2021''' - [[2022]]</center>
----
== Dhacdooyinka ==
=== Janaayo ===
** [[Boqortooyada Ingiriiska]] ayaa si rasmi ah uga baxay [[Midowga Yurub]].
** [[Sacuudi Carabiya]] iyo [[Qatar]] ayaa ku heshiiyey in la furo xadka u dhaxeeya dowladaha.
** Daabacaadii 43-aad ee isu soo baxa Dakar ee Sucuudi Carabiya.
** [[Fayraska faafa ee Korona 2019–20|Faafida COVID-19]]: Tirada la xaqiijiyay ee dhimashadu waxay dhaaftay 2 milyan, Tirada kiisaska la xaqiijiyay ee adduunka ayaa kor u dhaaftay 100 milyan oo qof.
** [[Joe Biden]] ayaa loo dhaariyay inuu noqdo Madaxweynihii 46 -aad ee Mareykanka.
** Horyaalkii 27 -aad ee Kubadda Gacanta ee [[Masar]].
** Daadad ku dhuftay [[Indunisiya]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/indonesia/Extensive-Flooding-in-Indonesia/ Extensive Flooding in Indonesia]</ref>
=== Febraayo ===
** Duufaanta Eloise ee [[Musanbiig]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/mozambique/Cyclone-Eloise-Causes-Devastation-in-Mozambique/ Cyclone Eloise Causes Devastation in Mozambique]</ref>
** Daabacaaddii 17-aad ee Horyaalka Naadiyada Adduunka ee Qatar.
** Dhulgariirkii ka dhacay [[Jabaan]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/japan/Magnitude-73-Earthquake-Rocks-Northeastern-Japan/ Magnitude 7.3 Earthquake Rocks Northeastern Japan]</ref>
** Duufaanno Jiilaal oo aan hore loo arag ayaa ku dhuftay Gobolada Isku Tegay ee Ameerika<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/united-states/Unprecedented-Winter-Storms-Pummel-the-Southern-United-States-Temporarily-Displacing-Over-7500/ Unprecedented Winter Storms Pummel the Southern United States, Temporarily Displacing Over 7,500]</ref>
=== Maarso===
** Qaraxyada Dilaaga ah ayaa Sababa Burbur iyo Dhibaato ka jirta Dalka [[Equatorial Guinea|Jamhuuriyadda Ikweetiga Guinea]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/equatorial-guinea/Lethal-Explosions-Cause-Destruction-and-Distress-in-Equatorial-Guinea/ Lethal Explosions Cause Destruction and Distress in Equatorial Guinea]</ref>
=== Abriil===
** Shirkii Jaraaid ee Sanadguuradii 70aad ee [[Hawlgalka Woqooyi|Hawlgalkii Waqooyiga]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/russia/Moscow-Press-Conference-on-70th-Anniversary-of-Operation-North/ Moscow Press Conference on 70th Anniversary of Operation North]</ref><ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/russia/International-Memorial-Society-Hosts-an-Academic-Conference-Dedicated-to-the-70th-Anniversary-of-the-Soviet-Deportation-of-Jehovahs-Witnesses-to-Siberia/ International Memorial Society Hosts an Academic Conference Dedicated to the 70th Anniversary of the Soviet Deportation of Jehovah’s Witnesses to Siberia]</ref><ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/global/SUMMARY-Series-of-Conferences-in-Moldova-Russia-and-Ukraine-Dedicated-to-the-70th-Anniversary-of-the-Soviet-Deportation-of-Jehovahs-Witnesses-to-Siberia/ SUMMARY. Series of Conferences in Moldova, Russia, and Ukraine Dedicated to the 70th Anniversary of the Soviet Deportation of Jehovah’s Witnesses to Siberia]</ref>
** [[Indunisiya]] iyo [[Bariga Timor]] oo ay ku dhufatay Duufaantii Seroja<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/global/Indonesia-and-Timor-Leste-Hit-by-Cyclone-Seroja/ Indonesia and Timor-Leste Hit by Cyclone Seroja]</ref>
** Volcano Spurs daadgureynta Kariibiyaanka<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/united-states/Volcano-Spurs-Evacuations-in-the-Caribbean/ Volcano Spurs Evacuations in the Caribbean]</ref>
** Kacdoonno sokeeye ayaa ku habsaday [[Kolombiya]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/colombia/Relief-Efforts-Sustain-Our-Brothers-in-Colombia/ Relief Efforts Sustain Our Brothers in Colombia]</ref>
=== May===
** [[Turkmenistan]] ayaa sii deysay 16 qofah oo ka kala yimid Xabsiyo kala duwan<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/turkmenistan/Turkmenistan-Releases-16-Brothers-From-Various-Prisons/ Turkmenistan Releases 16 Brothers From Various Prisons]</ref>
** Khilaafka [[Israaiil]] iyo Dhulka [[Ismaamulka Falastiin]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/israel/Conflict-in-Israel-and-Palestinian-Territories/ Conflict in Israel and Palestinian Territories]</ref>
** Burburka Buurta Nyiragongo ee [[Jamhuuriyada Dimuqaraadiga Kongo]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/democratic-republic-congo/Volcano-Eruption-Rattles-Goma-Displacing-Thousands/ Volcano Eruption Rattles Goma, Displacing Thousands]</ref>
=== Juun===
** Lacagta Bitcoin ee [[El Salfador]].
** 16. Horyaalka Kubadda Cagta Yurub.
**[[Xayiran Marcabka Suez 2021]].
** Juun 27, 2021, Tarjumaadda Adduunka Cusub ee [[Kitaabka quduska|Kitaabka Quduuska]] ah oo ku qoran luqadda [[Aymara]] iyo ah luqadda [[Nyungwe]] iyo ah Luuqadda Tamilka ee farta Roomaanka. Aymara waxaa ku hadla in ka badan 1.6 milyan oo qof oo inta badan ku nool gobolka harada Titicaca, oo ku taal buuraha Andes<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/bolivia/New-World-Translation-Released-in-Aymara/ New World Translation Released in Aymara]</ref>. Nyungwe waxaa looga hadlaa ugu horrayn waqooyi-galbeed [[Musanbiig]] ee Gobolka Tete<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/mozambique/New-World-Translation-of-the-Christian-Greek-Scriptures-Released-in-Nyungwe/ New World Translation of the Christian Greek Scriptures Released in Nyungwe]</ref>. [[Tamil]] waxaa ku hadla dad lagu qiyaaso 85 milyan<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/india/Tamil-New-World-Translation-of-the-Holy-Scriptures-in-Roman-Script-Released-in-India/ Tamil New World Translation of the Holy Scriptures in Roman Script Released in India]</ref>
=== Julaay===
** Madaxweynihii [[Haiti]] Jovenel Moïse ayaa la dilay.
** Daadad Xoogan Oo Ku Dhuftay Galbeedka Yurub<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/global/Severe-Flooding-Hits-Western-Europe/ Severe Flooding Hits Western Europe]</ref> ([[Daadka Biyo Yurub 2021]])
** [[Koonfur Afrika Kacdoon 2021]]
** [[Qarax Marcabka Baadka Oman 2021]]
**[[Tigray Dagaalki 2021]]
** 18 Julaay 2021 waxa lagu sii daayay [[Kitaabka quduska|Kitaabka Quduuska]] ah [[Tojolabal]]. Luqadda asaliga ah ee Tojolabal waxaa ku hadla in ka badan 66,000 oo qof, gaar ahaan gobolka Chiapas, [[Meksiko]], oo ku yaal koonfurta bari ee dalka oo xuduud la leh [[Guatemala]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/mexico/New-World-Translation-of-the-Christian-Greek-Scriptures-Released-in-Tojolabal/ New World Translation of the Christian Greek Scriptures Released in Tojolabal]</ref>
=== Agoosto===
** Weerarkii Daalibaan ee [[Afgaanistan]]: [[Daliban]] ayaa qabsatay [[Kabul]] iyo inta badan Afgaanistan ([[Taliban Afgembi Afganistan 2021]])
** [[Olympics Japan 2020|XXXII Ciyaaraha Olombikada xagaaga ee Tokyo]].
** Dabka Kaaliforniya ayaa Sababa Burburka Socda<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/united-states/California-Wildfires-Cause-Ongoing-Destruction/ California Wildfires Cause Ongoing Destruction]</ref>
** Dhulgariir Xoog leh ayaa ku dhuftay [[Haiti]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/haiti/A-Powerful-Earthquake-Hits-Haiti/ A Powerful Earthquake Hits Haiti]</ref> ([[Haiti Dhulgariir 2021]])
** Duufaanta Ida ee Maraykanka<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/united-states/Hurricane-Ida-Pummels-the-United-States-From-the-Gulf-Coast-to-the-Northeast/ Hurricane Ida Pummels the United States From the Gulf Coast to the Northeast]</ref>
**[[Marcanka Dibatoka MV Asphalt Princess 2021]]
** [[Dibatoka Dhoofinta Daadka Afgan 2021]]
** 8 Ogosto 2021, ayaa lagu sii daayay [[Kitaabka quduska|Kitaabka Quduuska]] ah [[Mixtec]] (Guerrero) iyo 8 oo ku qoran [[Luqadda Calaamadaha Malawi]]. In ka badan 150,000 oo qof ayaa ku hadla Mixtec (Guerrero)<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/mexico/New-World-Translation-of-the-Christian-Greek-Scriptures-Released-in-Mixtec-Guerrero/ New World Translation of the Christian Greek Scriptures Released in Mixtec (Guerrero)]</ref>. Kani waa buuggii ugu horreeyay ee Kitaabka Quduuska ah ee abid lagu sii daayo Luqadda Calaamadaha Malawi (Ilaa 300,000 oo qof)<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/malawi/Book-of-Matthew-Released-in-Malawi-Sign-Language/ Book of Matthew Released in Malawi Sign Language]</ref>
=== Sebtembar===
** Hawlgalkii SpaceX Inspiration4 ayaa bilaabmay.
** [[Soomaaliya]]: Gaari walxaha qarxa laga soo buuxiyay ayaa ku qarxay Qasriga Madaxtooyada. Sideed qof ayaa ku dhintay weerar ismiidaamin ah. ([[Bamka Moqadishu 2021]])
** [[Afganbi Guinea 2021]]
** [[Afghan Dadka Dhaawacay Dumar 2021]]
** 25 Sebtembar 2021, [[Kitaabka quduska|Kitaabka Quduuska]] ah oo ku qoran luqadda [[Hmong]] ayaa la sii daayay. In ka badan 3.9 milyan oo qof ayaa ku hadla Hmong<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/united-states/Book-of-Matthew-Released-in-the-Hmong-Language/ Book of Matthew Released in the Hmong Language]</ref>
=== Oktoobar===
** Furitaanka bandhigga Expo 2020 ee [[Dubay]].
** In ka badan 20 qof ayaa ku dhintay dagaal culus oo ka dhacay gudaha Soomaaliya.
** [[Dhulgariir 5.7 Bakistan 2021]]
** [[Bamka Kandahar 2021]]
** [[Bamka Kunduz 2021]]
** [[Inqilaabkii ka dhacay Suudaan (2021)]]
** 13 Oktoobar, [[Duufaanta Pamela]] ayaa ku dhufatay xeebta Meksiko<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/mexico/Hurricane-Pamela-Causes-Flooding-on-Pacific-Coast-of-Mexico/ Hurricane Pamela Causes Flooding on Pacific Coast of Mexico]</ref>
** 16 Oktoobar, [[Kitaabka quduska|Kitaabka Quduuska]] ah ayaa lagu sii daayay Lunda Tirada la qiyaasay ee ku hadla [[Lunda]]: 178,000 Angola; 177,000 oo ku sugan Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah ee Koongo; 521,000 Zambia<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/zambia/Bible-Released-in-the-Lunda-Language/ Bible Released in the Lunda Language]]</ref>
**24 Oktoobar, Kitaabka Quduuska ah ayaa laga sii daayay Quechua (Bolivia)<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/bolivia/New-World-Translation-of-the-Holy-Scriptures-Released-in-Quechua-Bolivia/ New World Translation of the Holy Scriptures Released in Quechua (Bolivia)]</ref>
** 31 Oktoobar, Kutubta Kitaabka Quduuska ee Ugu Horeeyay Ayaa Lagu Soo Saaray Luuqadda Calaamadaha ee [[Fanansuwela]]<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/venezuela/First-Bible-Books-Released-in-Venezuelan-Sign-Language/ First Bible Books Released in Venezuelan Sign Language]</ref>
=== Nofeembar ===
** [[‘Adduun Ka Wanaagsan Ayaa Soo Dhow’: Ololaha Gaarka Ah Ee Adduunka Oo Dhan Ayaa Farriin Wanaagsan U Keenaya Bulshada]]
** [[Dhibaato Belarus/Poland Daadka 2021]]
** 1 Noofambar - Dabaqyo dhaadheer oo guryaha raaxada ah oo laga dhisayay xaafadda Ikoyi ee Lagos, Nigeria, ayaa dumay.
**5 Nofeembar - Ugu yaraan 91 qof ayaa dhimatay Jimcihii kadib markii booyad shidaal ay ku qaraxday xaafad ka tirsan caasimadda dalka Sierra Leone ee Freetown.
** [[Bamka Somalia Moqadishu 2021]]
** 13 ilaa 15 Nofeembar - Daadka Galbeedka Kanada<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/canada/Atmospheric-River-Floods-Western-Canada/ “Atmospheric River” Floods Western Canada]</ref>
** 21 Nofeembar - Kitaabka Quduuska ah ayaa laga sii daayay Kimbundu<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/angola/New-World-Translation-of-the-Christian-Greek-Scriptures-Released-in-Kimbundu/ New World Translation of the Christian Greek Scriptures Released in Kimbundu]</ref>
** 25 Noofembar - Masiibada miinada Listvyazhnaya waxay ahayd shil macdan qodis ah oo ka dhacay goob dhuxul laga qodo oo ku taal Gobolka Kemerovo ee dalka Ruushka. Qiiq ka kacay dab ka kacay hawo-mareenada ayaa sababay neef - qabatinka in ka badan 40 macdan qodayaal ah.
** 26 Noofembar - Kala duwanaanshaha SARS-CoV-2 „[[Omicron (Noocan ee feyrsaka Korona)|Omicron]]” waa nooc ka mid ah SARS-CoV-2, fayraska sababa [[Fayraska faafa ee Korona 2019–20]] feyraska Karoona COVID-19. Kala duwanaanshiyaha ayaa markii ugu horreysay lagu wargeliyay [[Ururka Caafimaadka Aduunka]] (WHO) oo ka yimid Koonfur Afrika 24kii Noofambar 2021. WHO waxay u magacawday nooc walaac waxayna u magacawday omicron, xarafka shan iyo tobnaad ee [[Giriiga Alifbeetada|alifbeetada Giriigga]].
=== Diseembar ===
** [[Dhibatoka Malaysia 2021]]
** [[Xiisadaha Puntland 2021]]
** 10 Diseembar - Tornadoes waxay ka tagtaa Maraykanka<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/united-states/Devastating-Tornadoes-Leave-a-Path-of-Destruction-in-Southern-and-Midwestern-United-States/ Devastating Tornadoes Leave a Path of Destruction in Southern and Midwestern United States]</ref>
** 16-18 Diseembar - Duufaanta Rai ayaa baabi'isay Filibiin<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/philippines/Typhoon-Rai-Devastates-Philippines/ Typhoon Rai Devastates Philippines]</ref>
**18 Diseembar - Kitaabka Quduuska ah oo lagu sii daayay Luqadda Calaamadaha Jarmalka<ref>[https://www.jw.org/en/news/jw/region/germany/Books-of-Matthew-and-John-Released-in-German-Sign-Language/ Books of Matthew and John Released in German Sign Language]</ref>
** 30 Diseembar - Fayraska faafa ee Korona 2019–20 tirada kiisaska la xaqiijiyay ee adduunka ayaa kor u dhaaftay 286 milyan oo qof, tirada dhimashaduna waa ku dhawaad 5.5 milyan
==Xogta==
{{reflist}}
[[en:2021]]
lwpaspy06apbv7il09h4kb1ydypmhwm
Hatikvah
0
23945
238483
174593
2022-07-21T14:32:48Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{Bad template}}
{{Medium low article}}
<!-- Note: In the transliterations below, ’ is used to indicate א, and
‘ to indicate ע; furthermore, voiced schwa is indicated with ‘(e)’ -->
{|class="wikitable"
|-
! Stanza
!Modern Hebrew
!Transliteration
!Modern [[Help:IPA/Hebrew|IPA]] transcription
!Arabic
!English translation
!Poetic English translation
|-
! scope="row" | First
|
{{Hebrew|כֹּל עוֹד בַּלֵּבָב פְּנִימָה}}<br>
{{Hebrew|נֶפֶשׁ יְהוּדִי הוֹמִיָּה,}}<br>
{{Hebrew|וּלְפַאֲתֵי מִזְרָח קָדִימָה}}<br>
{{Hebrew|עַיִן לְצִיּוֹן צוֹפִיָּה;}}
|
''Kol ‘od balevav penimah''<br>
''Nefesh Yehudi homiyah,''<br>
''Ulfa’ate mizrach kadimah,''<br>
''‘Ayin leTziyon tzofiyah;''
|
{{IPA-he|kol od balevav penima<br>
nefeʃ jehudi homija<br>
ulfaʔate mizʁaχ kadima<br>
ajin let͡sijon t͡sofija|}}
|
،طالما في القلب تكمن<br>
،نفس يهودية تتوق<br>
،وللأمام نحو الشرق<br>
.عين تنظر إلى صهيون
|
As long as in the heart, within,<br>
A [[Jews|Jewish]] soul still yearns,<br>
And onward, towards the ends of the [[east]],<br>
an eye still gazes toward [[Zion]];
|
O while within a Jewish heart,<br>
Yearns true a Jewish soul,<br>
And Jewish glances turning East,<br>
To Zion fondly dart;
|-
! scope="row" | Second
|
{{Hebrew|עוֹד לֹא אָבְדָה תִּקְוָתֵנוּ,}}<br>
{{Hebrew|הַתִּקְוָה בַּת שְׁנוֹת אַלְפַּיִם}}<br>
{{Hebrew|לִהְיוֹת עַם חָפְשִׁי בְּאַרְצֵנוּ,}}<br>
{{Hebrew|אֶרֶץ צִיּוֹן וִירוּשָׁלַיִם.}}
|
''‘Od lo avdah tikvatenu,''<br>
''Hatikvah bat shnot ’alpayim,''<br>
''Lihyot ‘am chofshi be’artzenu,''<br>
''’Eretz-Tziyon virushalayim.''
|
{{IPA-he|od lo avda tikvatenu<br>
hatikva bat ʃnot alpajim<br>
lihjot am χofʃi beʔaʁt͡senu<br>
eʁet͡s t͡sijon viʁuʃalajim|}}
|
،أملنا لم يضع بعد<br>
،أمل عمره ألفا سنة<br>
،أن نكون أمّة حرّة في بلادنا<br>
.بلاد صهيون وأورشليم القدس
|
Our hope is not yet lost,<br>
The hope two thousand years old,<br>
To be a free nation in our land,<br>
The land of Zion and [[Jerusalem]].
|
O then our Hope—it is not dead,<br>
Our ancient Hope and true,<br>
To be a nation free forevermore <br>
Zion and Jerusalem at our core.
|}
eqbn7gn02sh21n6tyfx9o31w8wedpo2
Advanzia Bank
0
24898
238500
177441
2022-07-22T06:36:30Z
2A02:3036:207:F348:1481:A651:37AB:4CA1
wikitext
text/x-wiki
[[File:Advanzia Bank Logo 2021.png|thumb|Advanzia logo]]
[[File:Advanzia Bank Munsbach.jpg|thumb|Seat of the Advanzia Bank in the [[Parc d'Activité Syrdall]], [[Munsbach]], [[Luxembourg]]]]
Advanzia Bank S.A ayaa la aasaasay Luulyo 2005-kii oo ku xiran kormeerka CSSF, oo ku takhasusay kaadhadhka deynta ee lacag la'aanta ah iyo xisaabta kaydka euro. Bankiga waxaa la aasaasay iyadoo ay sababtay maareynta aasaasihii hore ee Banki Bankiya oo doonaya in ay sameeyaan bangi ku saleysan EU-da. Tani waxay la qabatay xisaabiyihii hore ee ugu weynaa ee Bankia Bank, Kistefos, oo noqonaya saamigii ugu sareeyay ee Bankiga Advanzia. Tor Erland Fyksen, Jan Grenth iyo Eirik Holtedahl ayaa la wadaagay Dr Thomas Schlieper oo bangiga sameeyey, kaasoo si dhaqso ah u noqday badeecada ugu ballaadhan ee kaararka caalamiga ah ee Jarmalka.
Under dalladda ee Yurub ee xeerarka bangiga xuduudaha, Advanzia ugu horrayn ugu horeysay si ay u luuqadaha Luxembourgish, German, Austrian iyo Faransiis. Sannadkii ugu horreeyay ee hawlgalku, bangigu wuxuu noqday kii ugu ballaadhnaa ee Luxembourgish ah ee kaararka deynta. Laba sano oo ka mid ah hawlaha (2008), Advanzia waxay noqotay shirkadda ugu ballaadhan ee kaararka ah ee Jarmalka marka loo eego qiimaha iibka alaabada ee Gebührenfrei MasterCard Gold, inkastoo hoos u dhac ku yimid suuqgeynta kaararka deynta. [1] [2]
Baanka ayaa ka dhigtay faa'idadii ugu horreysay sanadkii 2009, iyada oo dhibaatada dhaqaale ee 2008 ay ahmiyad weyn u leedahay hoos u dhigidda kharashka maalgelinta. [3] Maamulaha hadda jira waa Marc Hentgen, oo horay u ahaan jiray agaasimaha Fortis Consumer Finance Deutschland, isagoo hogaaminaya himilooyinka koritaanka Germany iyada oo loo marayo Credit4me.
Bangiga wuxuu haystaa 997,000 oo haysta kaarar haysta iyo faa'iido canshuur ka dib oo ah 40 milyan oo Euro sannadkii 2016. [5] Tani waxay dhigtay bangiga ugu sarreeya 3% bangiga Luxembourg, marka loo eego dakhliga (45% ayuu ku soo laabtay maaliyadda). [6]
94% macaamiisha kaararka deynta ayaa ku yaal Jarmalka ilaa March 2017 [7].
fbn16ja410mv9eonh631gnu5553tzjq
238501
238500
2022-07-22T06:47:33Z
2A02:3036:207:F348:445:1FEB:C7AC:E0AB
wikitext
text/x-wiki
[[File:Advanzia Bank Logo 2021.svg|thumb|Advanzia logo]]
[[File:Advanzia Bank Munsbach.jpg|thumb|Seat of the Advanzia Bank in the [[Parc d'Activité Syrdall]], [[Munsbach]], [[Luxembourg]]]]
Advanzia Bank S.A ayaa la aasaasay Luulyo 2005-kii oo ku xiran kormeerka CSSF, oo ku takhasusay kaadhadhka deynta ee lacag la'aanta ah iyo xisaabta kaydka euro. Bankiga waxaa la aasaasay iyadoo ay sababtay maareynta aasaasihii hore ee Banki Bankiya oo doonaya in ay sameeyaan bangi ku saleysan EU-da. Tani waxay la qabatay xisaabiyihii hore ee ugu weynaa ee Bankia Bank, Kistefos, oo noqonaya saamigii ugu sareeyay ee Bankiga Advanzia. Tor Erland Fyksen, Jan Grenth iyo Eirik Holtedahl ayaa la wadaagay Dr Thomas Schlieper oo bangiga sameeyey, kaasoo si dhaqso ah u noqday badeecada ugu ballaadhan ee kaararka caalamiga ah ee Jarmalka.
Under dalladda ee Yurub ee xeerarka bangiga xuduudaha, Advanzia ugu horrayn ugu horeysay si ay u luuqadaha Luxembourgish, German, Austrian iyo Faransiis. Sannadkii ugu horreeyay ee hawlgalku, bangigu wuxuu noqday kii ugu ballaadhnaa ee Luxembourgish ah ee kaararka deynta. Laba sano oo ka mid ah hawlaha (2008), Advanzia waxay noqotay shirkadda ugu ballaadhan ee kaararka ah ee Jarmalka marka loo eego qiimaha iibka alaabada ee Gebührenfrei MasterCard Gold, inkastoo hoos u dhac ku yimid suuqgeynta kaararka deynta. [1] [2]
Baanka ayaa ka dhigtay faa'idadii ugu horreysay sanadkii 2009, iyada oo dhibaatada dhaqaale ee 2008 ay ahmiyad weyn u leedahay hoos u dhigidda kharashka maalgelinta. [3] Maamulaha hadda jira waa Marc Hentgen, oo horay u ahaan jiray agaasimaha Fortis Consumer Finance Deutschland, isagoo hogaaminaya himilooyinka koritaanka Germany iyada oo loo marayo Credit4me.
Bangiga wuxuu haystaa 997,000 oo haysta kaarar haysta iyo faa'iido canshuur ka dib oo ah 40 milyan oo Euro sannadkii 2016. [5] Tani waxay dhigtay bangiga ugu sarreeya 3% bangiga Luxembourg, marka loo eego dakhliga (45% ayuu ku soo laabtay maaliyadda). [6]
94% macaamiisha kaararka deynta ayaa ku yaal Jarmalka ilaa March 2017 [7].
c0ikejiyjyn9c3jc67f888ff3mzjn3f
Iidoor
0
29846
238489
221723
2022-07-21T18:40:33Z
197.231.203.209
wikitext
text/x-wiki
Iidoor wa eray micnihiisu yhy badalasho taaso loogu magac darey qabiilka isaaq (Habar jeclo), sababtuna tahey waxay ganacsi la sameyn jireen [[masar]]idi hore, iyo gancsatadi [[Bariga Dhow]].
[[Category:Qabiilada Soomaalida]]
sd5r75sfrnusn50qi6aoyoa4bn7jmpu
Begedi
0
30278
238451
234062
2022-07-21T12:46:45Z
78.76.89.148
wikitext
text/x-wiki
The Bagedi(Begedi) tribe are a subclan of Digil Raxaweyn.They reside west of mogadishu in Awdheegle,Shabeelada Hoose,Afgooye,Qoryooley,Janaale,Mogadishu,Jazira,Sablaale,Marka,Baraawe,Baidhabo,Bakool,Ethiopia,Iraq,Oman and Yemen
The Begedi tribe where sultans that fought against the Italians,Borans and Oromos During the Geledi Kingdom,The Begedi were fierce warriors whom were known to be well preachers of the religion Islam and hold on to the practises of prophet Mohamed SCW,they are also very hard working and where merchants who use to export gold,diamonds and spices through Somalias ports,from Saylac to Baraawe. They live on the banks of the lower shabelle river where they farm and plant mostly grain,vegtables and fruit as the land is very agricultural and green compared to the more arid areas of somalia.
The begedi tribe clan are described as mostly light skin as they resemble the Reer xamar,Cad Cad in skin tone being that their origins trace back to Yemen and Oman
[[File:Bagedi.jpg | thumb | 220x124px | right]]
subclans: 1.Abaasaad (Awdheegle/Daruslam/Mubaraak)2.Abajibil (Bariire)3.Quraabane/(Malableey)4.Quriile.
[[File:KGS FLAG.png | thumb | 220x124px | right]]
2v0qebmw7p7o2uzlzelxk0fd3gml7g7
2022
0
34028
238446
232005
2022-07-21T12:35:11Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
'''SANADKA 2022: “Laakiinse kuwa Yehowah doondoonaa wax wanaagsan uma baahnaan doonaan..”'''
{{quote|[[Ilaah]] weligiis inama tegin ilaa inta aan danahiisa gelinno markii ugu horreysay nolosheena. Si aan noo xusuusino baahida loo qabo in aan hadda u diyaargaroobo maalmaha adag ee ka horreysa oo aan aamino in Yehowah weligiis na dayrin doonin. Ilaahay doonistiisa waa binu'aadanku inay weligood dunida ku noolaadaan.}}
----
[[2021]] - [[2022]] - [[2023]]
----
== Dhalashooyin ==
* [[Dagaalki Russia /Ukraine 2022]]
* [[Dhibaatada qaxootiga Yukreeniyaan]]
* [[2022 Aasiya Ciyaaraha]]
* [[Koobka Dunida 2022]]
* [[Doorashada Filibiin 2022]]
qtg1s7u6a2h4q918pzuktpp6g38f0dk
238447
238446
2022-07-21T12:35:29Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
'''SANADKA 2022: “Laakiinse kuwa Yehowah doondoonaa wax wanaagsan uma baahnaan doonaan..”'''
{{quote|[[Ilaah]] weligiis inama tegin ilaa inta aan danahiisa gelinno markii ugu horreysay nolosheena. Si aan noo xusuusino baahida loo qabo in aan hadda u diyaargaroobo maalmaha adag ee ka horreysa oo aan aamino in Yehowah weligiis na dayrin doonin. Ilaahay doonistiisa waa binu'aadanku inay weligood dunida ku noolaadaan.}}
----
[[2021]] - [[2022]] - [[2023]]
----
== Dhalashooyin ==
* [[Dagaalki Russia /Ukraine 2022]]
* [[Dhibaatada qaxootiga Yukreeniyaan]]
* [[2022 Aasiya Ciyaaraha]]
* [[Koobka Dunida 2022]]
* [[Doorashada Filibiin 2022]]
{{ow}}
54asqdo5zsaypxtm9dl472nrv81cwz3
Caawin:CS1 qaladaad
0
34636
238441
225541
2022-07-21T12:29:10Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
=Macluumaad dheeraad ah=
*[[w:en:Help:CS1 errors|Eeg gudaha Af-Ingiriisi Wikibidhiya]], ku turjun bogag qalab browser ah, laakiin waxaa laga yaabaa in tarjumaaddu aysan sax ahayn
mc8eklpkh1nt0g09lejkecj7h5g6lw2
238442
238441
2022-07-21T12:30:29Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
Eeg shaxda tusmada 'macluumaad dheeri ah'
=Macluumaad dheeraad ah=
*[[w:en:Help:CS1 errors|Eeg gudaha Af-Ingiriisi Wikibidhiya]], ku turjun bogag qalab browser ah, laakiin waxaa laga yaabaa in tarjumaaddu aysan sax ahayn
1ubr1p2kdyfratbxepzjxz334r9zhb9
Alifbeetada indhoolayaasha
0
35625
238495
238328
2022-07-21T23:02:28Z
EmausBot
2224
Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q79894]]
wikitext
text/x-wiki
'''Alifbeetada indhoolaha''' - [[Alifbeet|alifbeetada]] suurageliyay in la qoro oo loo akhriyo qoraallada kuwa aragga naafada ah.
=Jawaabta=
{{quote|"Markay dawladda Boqortooyada Ilaahay hoos timaado, “indhihii kuwa indha la'aa waa furmi doonaan."}}
{{quote|"Oo kan halkaas deggan ma odhan doono, Waan bukaa . . . Oo markaasaa kuwa indhaha laʼ indhahoodu furmi doonaan, oo kuwa dhegaha laʼ dhegahooda furka laga bixin doonaa."}}
[[File:Braille closeup.jpg|thumb|]]
=Tixraacyada=
* [https://www.jw.org/en/library/series/how-your-donations-are-used/Dots-That-Change-Lives/ Dots That Change Lives]
* [https://www.jw.org/en/jehovahs-witnesses/activities/publishing/helping-blind-people/ Helping the Blind in Africa]
** [[Indho la'aanta]]
[[Category:Luqad]]
[[Category:Luqadda]]
8p9wit0h4d66bbzbreqmqcfcmhkdtey
User:EnsiklopediaXylon
2
36491
238448
238263
2022-07-21T12:38:53Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
{{selfref|''Waxaan Wikipedia Soomaali ka dhigay mid u muuqda mid dhammaystiran, la isku halayn karo oo xirfad leh.''}}
{{ow}}
<center><big>'''''EnsiklopediaXylon'''''</big></center>
----
Ku soo dhawoow bogga isticmaalaha waxaanan abuuri doonaa bogag badan ilaa 10.000 bogag wadar ah
</br>
----
<center>[https://so.wikipedia.org/wiki/User_talk:EnsiklopediaXylon Wadahadal] • [https://so.wikipedia.org/wiki/User:EnsiklopediaXylon/Sandbox Sandbox]</center>
----
*[[Wikipedia:WikiMashruuc dayactirka bogga]]
{{polandcounty}}
=Ilaalinta bogag cusub=
{{Special:Newpages/100}}
=Aniga ayaa wax ku darsaday=
*{{Flag|Somalia}}
*{{Flag|Somaliland}}
*{{Flag|Saudi Arabia}}
*{{Flag|Indonesia}}
8i2ryzlx3cox8dibs94171q54ox07mc
Maalinta Dhulka
0
36631
238496
238404
2022-07-21T23:02:29Z
EmausBot
2224
Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q124473]]
wikitext
text/x-wiki
[[Maalinta Dhulka]] waa dhacdo sanadle ah [[Abriil]] 22 si loo muujiyo taageerada ilaalinta deegaanka. Markii ugu horreysay ee la qabtay 22 Abriil 1970, hadda waxaa ku jira dhacdooyin kala duwan oo caalami ah oo ay isku dubarideen ''EarthDay.org'' (Shabakadda Maalinta Dhulka ee hore)<ref>[https://www.independent.co.uk/life-style/earth-day-2020-climate-change-environment-bees-a8314891.html Earth Day]</ref> oo ay ku jiraan 1 [[bilyan]] oo qof oo ku nool in ka badan 193 waddan.<ref>[https://www.independent.co.uk/life-style/earth-day-2020-climate-change-environment-bees-a8314891.html Earth Day]</ref><ref>[https://www.yahoo.com/lifestyle/50th-anniversary-earth-day-unites-153700569.html 50th anniversary of Earth Day]</ref> Mawduuca rasmiga ah ee 2022 waa [[Maalgelinta Meerahayaga]].<ref>[https://www.earthday.org/ EARTHDAY.ORG]</ref>
[[File:Earth Day Flag.jpg|thumb|Calanka {{PAGENAME}}]]
=Dhacdada xigta=
*[[22]] [[Abriil]] [[2023]]
=Tixraacyada=
{{reflist}}
{{stub}}
g0vtf1bd67t9wiuqnv1jcdm5mn006p8
Xeebta shacaab
0
36636
238433
2022-07-21T12:02:07Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: [[Xeebta shacaab]]ku waa noolaha biyaha hoostooda oo lagu garto shacaab-dhismaha reef-ka. Reefs waxay ka samaysan yihiin kolonyo polyps-ka coral ah oo ay isku hayaan [[calcium]] karbonaat. Inta badan reefyada shacaabku waxa laga dhisay dhagaxyo dhagaxyo leh, kuwaas oo buro-kooxeedkoodu ay kooxo u urursan yihiin. =Tixraacyada= *[https://coral.org/en/coral-reefs-101/how-reefs-are-made/ How Reefs Are Made?] {{stub}}
wikitext
text/x-wiki
[[Xeebta shacaab]]ku waa noolaha biyaha hoostooda oo lagu garto shacaab-dhismaha reef-ka. Reefs waxay ka samaysan yihiin kolonyo polyps-ka coral ah oo ay isku hayaan [[calcium]] karbonaat. Inta badan reefyada shacaabku waxa laga dhisay dhagaxyo dhagaxyo leh, kuwaas oo buro-kooxeedkoodu ay kooxo u urursan yihiin.
=Tixraacyada=
*[https://coral.org/en/coral-reefs-101/how-reefs-are-made/ How Reefs Are Made?]
{{stub}}
7s5lzwwv2175z0dauze2caak4a14g5m
238434
238433
2022-07-21T12:02:23Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
[[Xeebta shacaab]]ku waa noolaha biyaha hoostooda oo lagu garto shacaab-dhismaha reef-ka. Reefs waxay ka samaysan yihiin kolonyo polyps-ka coral ah oo ay isku hayaan [[Kaalshiyaam]] karbonaat. Inta badan reefyada shacaabku waxa laga dhisay dhagaxyo dhagaxyo leh, kuwaas oo buro-kooxeedkoodu ay kooxo u urursan yihiin.
=Tixraacyada=
*[https://coral.org/en/coral-reefs-101/how-reefs-are-made/ How Reefs Are Made?]
{{stub}}
5igu5bz5nhhf0n26pc9921utqect3zr
238435
238434
2022-07-21T12:05:30Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
[[Xeebta shacaab]]ku waa noolaha biyaha hoostooda oo lagu garto shacaab-dhismaha reef-ka. Reefs waxay ka samaysan yihiin kolonyo polyps-ka coral ah oo ay isku hayaan [[Kaalshiyaam]] karbonaat. Inta badan reefyada shacaabku waxa laga dhisay dhagaxyo dhagaxyo leh, kuwaas oo buro-kooxeedkoodu ay kooxo u urursan yihiin.
[[File:Maldives small island.jpg|thumb|{{flag|Maldives}}]]
=Tixraacyada=
*[https://coral.org/en/coral-reefs-101/how-reefs-are-made/ How Reefs Are Made?]
{{stub}}
de9yn9acpzgequsih2qth8y27uongk6
238436
238435
2022-07-21T12:06:45Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
[[Xeebta shacaab]]ku waa noolaha biyaha hoostooda oo lagu garto shacaab-dhismaha reef-ka. Reefs waxay ka samaysan yihiin kolonyo polyps-ka coral ah oo ay isku hayaan [[Kaalshiyaam]] karbonaat. Inta badan reefyada shacaabku waxa laga dhisay dhagaxyo dhagaxyo leh, kuwaas oo buro-kooxeedkoodu ay kooxo u urursan yihiin.
[[File:Maldives small island.jpg|thumb|{{flag|Maldives}}]]
=Akhriska sii wad=
*[[w:en:Coral reef|Coral Reef]] (Af-Ingiriisi Wikibidhiya)
=Tixraacyada=
*[https://coral.org/en/coral-reefs-101/how-reefs-are-made/ How Reefs Are Made?]
{{stub}}
sfmdgv6baxyh205t4yfj2vagwe8d6fo
238437
238436
2022-07-21T12:08:07Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
[[Xeebta shacaab]]ku waa noolaha biyaha hoostooda oo lagu garto shacaab-dhismaha reef-ka. shacaab waxay ka samaysan yihiin kolonyo polyps-ka kooraal ah oo ay isku hayaan [[Kaalshiyaam]] karbonaat. Inta badan reefyada shacaabku waxa laga dhisay dhagaxyo dhagaxyo leh, kuwaas oo buro-kooxeedkoodu ay kooxo u urursan yihiin.
[[File:Maldives small island.jpg|thumb|{{flag|Maldives}}]]
=Akhriska sii wad=
*[[w:en:Coral reef|Coral Reef]] (Af-Ingiriisi Wikibidhiya)
=Tixraacyada=
*[https://coral.org/en/coral-reefs-101/how-reefs-are-made/ How Reefs Are Made?]
{{stub}}
gfc93gdt053t7qf5ej9r9ab0piiwoor
Warqadda musqusha
0
36637
238438
2022-07-21T12:12:21Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: [[Warqadda musqusha]] (mararka qaarkood loo yaqaanno musqusha musqusha ama unugga musqusha) waa [[alaab xaashi]] ah oo inta badan loo [[isticmaal]]o in lagu nadiifiyo futada iyo dabada ku xeeran saxarada ka dib, iyo in lagu nadiifiyo aagga cambarka iyo xubinta taranka ee kaadida ka dib kaadida ama dheecaanka kale ee jirka ee la sii daayo. Waxay sidoo kale u shaqeysaa sida lakabka ilaalinta gacmaha inta lagu jiro hababkan. Caadi ahaan waxaa loo bixiyaa sida xariijimo dheer oo d...
wikitext
text/x-wiki
[[Warqadda musqusha]] (mararka qaarkood loo yaqaanno musqusha musqusha ama unugga musqusha) waa [[alaab xaashi]] ah oo inta badan loo [[isticmaal]]o in lagu nadiifiyo futada iyo dabada ku xeeran saxarada ka dib, iyo in lagu nadiifiyo aagga cambarka iyo xubinta taranka ee kaadida ka dib kaadida ama dheecaanka kale ee jirka ee la sii daayo. Waxay sidoo kale u shaqeysaa sida lakabka ilaalinta gacmaha inta lagu jiro hababkan. Caadi ahaan waxaa loo bixiyaa sida xariijimo dheer oo dalool ah oo lagu duuduubay xudunta sabuuradaha si loogu kaydiyo qaybiyaha musqusha agtiisa.
[[File:Toiletpapier (Gobran111).jpg]]
=Akhriska sii wad=
*[[w:en:Toilet paper|Toilet Paper]] (Af-Ingiriisi Wikibidhiya)
7yo4gpzwsik1giyy123wz78vm6y27dw
238439
238438
2022-07-21T12:13:26Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
[[Warqadda musqusha]] (mararka qaarkood loo yaqaanno musqusha musqusha ama unugga musqusha) waa [[alaab xaashi]] ah oo inta badan loo [[isticmaal]]o in lagu nadiifiyo futada iyo dabada ku xeeran saxarada ka dib, iyo in lagu nadiifiyo aagga cambarka iyo xubinta taranka ee kaadida ka dib kaadida ama dheecaanka kale ee jirka ee la sii daayo. Waxay sidoo kale u shaqeysaa sida lakabka ilaalinta gacmaha inta lagu jiro hababkan. Caadi ahaan waxaa loo bixiyaa sida xariijimo dheer oo dalool ah oo lagu duuduubay xudunta sabuuradaha si loogu kaydiyo qaybiyaha musqusha agtiisa.
[[File:Toiletpapier (Gobran111).jpg]]
=Akhriska sii wad=
*[[w:en:Toilet paper|Toilet Paper]] (Af-Ingiriisi Wikibidhiya)
=Xigasho=
*[https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/toilet-tissue Toilet Tissue]
*[https://www.merriam-webster.com/dictionary/bathroom+tissue BATHROOM TISSUE]
4jg77ewlhpqpmlvnsqlzanwqad5v25i
Puntland oo laga helay cudurka COVID-19
0
36638
238440
2022-07-21T12:24:57Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: [[Faafida]] [[COVID-19]] ayaa la xaqiijiyay bishii Abriil 2020 inuu soo gaaray [[Puntland]], oo ah maamul-goboleedka waqooyi-bari ee [[Soomaaliya]]. [[File:Flag of Puntland.svg]] =Jadwalka waqtiga= ==Maarso 2020== Mas'uuliyiinta [[Puntland]] ayaa markii hore diiday in la xiro masaajidda markii kiisaska COVID-19 laga xaqiijiyay gobollada kale ee [[Soomaaliya]] bishii Maarso 2020.<ref>[https://www.bbc.com/somali/war-52020191 BBC Somali]</ref> ==Abriil 2020== Kiiskii ugu horreeyay e...
wikitext
text/x-wiki
[[Faafida]] [[COVID-19]] ayaa la xaqiijiyay bishii Abriil 2020 inuu soo gaaray [[Puntland]], oo ah maamul-goboleedka waqooyi-bari ee [[Soomaaliya]].
[[File:Flag of Puntland.svg]]
=Jadwalka waqtiga=
==Maarso 2020==
Mas'uuliyiinta [[Puntland]] ayaa markii hore diiday in la xiro masaajidda markii kiisaska COVID-19 laga xaqiijiyay gobollada kale ee [[Soomaaliya]] bishii Maarso 2020.<ref>[https://www.bbc.com/somali/war-52020191 BBC Somali]</ref>
==Abriil 2020==
Kiiskii ugu horreeyay ee la xaqiijiyay iyo dhimashada ayaa la soo sheegay 23-kii [[Abriil]].<ref>[https://www.radioshabelle.com/puntland-confirms-first-death-from-covid-19-pandemic/ Radioshabelle]</ref>
==Maajo 2020==
Ilaa 2dii Maajo waxaa la xaqiijiyay 11 xaaladood oo hal dhimasho ah.<ref>[https://www.garoweonline.com/en/news/puntland/puntland-somaliland-record-first-covid-19-deaths-as-infections-surge-in-somalia GaroweOnline]</ref>
==Sebtembar 2020==
Bartamihii Sebtembar waxaa jiray 496 xaaladood oo sagaal ka mid ah ay dhinteen.<ref>[https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/Somalia%20OCHA%20COVID-19%20Update%2012%20-%20final%20eo.pdf Reliefweb.int]</ref>
==Febraayo 2021==
Ilaa 8dii Febraayo waxaa jiray 1182 xaaladood.<ref>[https://www.aa.com.tr/en/africa/is-somalia-ignoring-coronavirus-pandemic/2138302 aa.com.tr]</ref> Ilaa 26kii Febraayo tirada kiisaska la xaqiijiyay waxay kordheen 1349.<ref>[https://www.garoweonline.com/en/news/somalia/somalia-contemplates-lockdown-as-covid-19-pandemic-wreaks-havoc GaroweOnline]</ref>
=Xigasho=
{{reflist}}
4rgczg12v0mkms1s8c01pzud82ktu92
238443
238440
2022-07-21T12:32:07Z
EnsiklopediaXylon
31252
/* Xigasho */
wikitext
text/x-wiki
[[Faafida]] [[COVID-19]] ayaa la xaqiijiyay bishii Abriil 2020 inuu soo gaaray [[Puntland]], oo ah maamul-goboleedka waqooyi-bari ee [[Soomaaliya]].
[[File:Flag of Puntland.svg]]
=Jadwalka waqtiga=
==Maarso 2020==
Mas'uuliyiinta [[Puntland]] ayaa markii hore diiday in la xiro masaajidda markii kiisaska COVID-19 laga xaqiijiyay gobollada kale ee [[Soomaaliya]] bishii Maarso 2020.<ref>[https://www.bbc.com/somali/war-52020191 BBC Somali]</ref>
==Abriil 2020==
Kiiskii ugu horreeyay ee la xaqiijiyay iyo dhimashada ayaa la soo sheegay 23-kii [[Abriil]].<ref>[https://www.radioshabelle.com/puntland-confirms-first-death-from-covid-19-pandemic/ Radioshabelle]</ref>
==Maajo 2020==
Ilaa 2dii Maajo waxaa la xaqiijiyay 11 xaaladood oo hal dhimasho ah.<ref>[https://www.garoweonline.com/en/news/puntland/puntland-somaliland-record-first-covid-19-deaths-as-infections-surge-in-somalia GaroweOnline]</ref>
==Sebtembar 2020==
Bartamihii Sebtembar waxaa jiray 496 xaaladood oo sagaal ka mid ah ay dhinteen.<ref>[https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/Somalia%20OCHA%20COVID-19%20Update%2012%20-%20final%20eo.pdf Reliefweb.int]</ref>
==Febraayo 2021==
Ilaa 8dii Febraayo waxaa jiray 1182 xaaladood.<ref>[https://www.aa.com.tr/en/africa/is-somalia-ignoring-coronavirus-pandemic/2138302 aa.com.tr]</ref> Ilaa 26kii Febraayo tirada kiisaska la xaqiijiyay waxay kordheen 1349.<ref>[https://www.garoweonline.com/en/news/somalia/somalia-contemplates-lockdown-as-covid-19-pandemic-wreaks-havoc GaroweOnline]</ref>
=Xigasho=
{{reflist}}
[[en:COVID-19 pandemic in Puntland]]
9v327758jnyyo8uyf5qtr6linfwujim
238497
238443
2022-07-21T23:02:30Z
EmausBot
2224
Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q96374216]]
wikitext
text/x-wiki
[[Faafida]] [[COVID-19]] ayaa la xaqiijiyay bishii Abriil 2020 inuu soo gaaray [[Puntland]], oo ah maamul-goboleedka waqooyi-bari ee [[Soomaaliya]].
[[File:Flag of Puntland.svg]]
=Jadwalka waqtiga=
==Maarso 2020==
Mas'uuliyiinta [[Puntland]] ayaa markii hore diiday in la xiro masaajidda markii kiisaska COVID-19 laga xaqiijiyay gobollada kale ee [[Soomaaliya]] bishii Maarso 2020.<ref>[https://www.bbc.com/somali/war-52020191 BBC Somali]</ref>
==Abriil 2020==
Kiiskii ugu horreeyay ee la xaqiijiyay iyo dhimashada ayaa la soo sheegay 23-kii [[Abriil]].<ref>[https://www.radioshabelle.com/puntland-confirms-first-death-from-covid-19-pandemic/ Radioshabelle]</ref>
==Maajo 2020==
Ilaa 2dii Maajo waxaa la xaqiijiyay 11 xaaladood oo hal dhimasho ah.<ref>[https://www.garoweonline.com/en/news/puntland/puntland-somaliland-record-first-covid-19-deaths-as-infections-surge-in-somalia GaroweOnline]</ref>
==Sebtembar 2020==
Bartamihii Sebtembar waxaa jiray 496 xaaladood oo sagaal ka mid ah ay dhinteen.<ref>[https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/Somalia%20OCHA%20COVID-19%20Update%2012%20-%20final%20eo.pdf Reliefweb.int]</ref>
==Febraayo 2021==
Ilaa 8dii Febraayo waxaa jiray 1182 xaaladood.<ref>[https://www.aa.com.tr/en/africa/is-somalia-ignoring-coronavirus-pandemic/2138302 aa.com.tr]</ref> Ilaa 26kii Febraayo tirada kiisaska la xaqiijiyay waxay kordheen 1349.<ref>[https://www.garoweonline.com/en/news/somalia/somalia-contemplates-lockdown-as-covid-19-pandemic-wreaks-havoc GaroweOnline]</ref>
=Xigasho=
{{reflist}}
4rgczg12v0mkms1s8c01pzud82ktu92
The Cat and the Canary (filimka 1927)
0
36639
238449
2022-07-21T12:43:33Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: '''The Cat and the Canary'''-ga waa filim argagax leh oo majaajillo aamusan ah oo Maraykan ah 1927-kii oo uu agaasimay [[filim]]-sameeyaha [[Hadal-yaqaanka Jarmalka]] Paul Leni. Laqabsiga John Willard ee 1922-kii majaajilada madow ee isla magaca ah, filimku wuxuu jilaa Laura La Plante sida Annabelle West, Forrest Stanley sida Charlie Wilder, iyo Creighton Hale oo ah Paul Jones. Sheekadu waxay ku saabsan tahay dhimashadii Cyrus West, kaas oo ah Annabelle, Charlie, iyo Bawlos ade...
wikitext
text/x-wiki
'''The Cat and the Canary'''-ga waa filim argagax leh oo majaajillo aamusan ah oo Maraykan ah 1927-kii oo uu agaasimay [[filim]]-sameeyaha [[Hadal-yaqaanka Jarmalka]] Paul Leni. Laqabsiga John Willard ee 1922-kii majaajilada madow ee isla magaca ah, filimku wuxuu jilaa Laura La Plante sida Annabelle West, Forrest Stanley sida Charlie Wilder, iyo Creighton Hale oo ah Paul Jones. Sheekadu waxay ku saabsan tahay dhimashadii Cyrus West, kaas oo ah Annabelle, Charlie, iyo Bawlos adeerkiis, iyo akhrinta dardaarankiisa labaatan sano ka dib. Annabelle waxay dhaxashay hantida adeerkeed, laakiin markay iyada iyo qoyskeedu u hoydaan daartiisii uu rafaadsan yahay ayaa waxaa daba socda qof dahsoon. Dhanka kale, qof waalan oo loo yaqaan Bisadda ayaa magangelyo ka baxsatay oo ku dhuuntay daarta daarta ah.
{{stub}}
b0yag1me0sc7gzwu87x0ezrtxsg7o49
238450
238449
2022-07-21T12:44:07Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
'''The Cat and the Canary'''-ga waa filim argagax leh oo majaajillo aamusan ah oo Maraykan ah 1927-kii oo uu agaasimay [[filim]]-sameeyaha [[Hadal-yaqaanka Jarmalka]] Paul Leni. Laqabsiga John Willard ee 1922-kii majaajilada madow ee isla magaca ah, filimku wuxuu jilaa Laura La Plante sida Annabelle West, Forrest Stanley sida Charlie Wilder, iyo Creighton Hale oo ah Paul Jones. Sheekadu waxay ku saabsan tahay dhimashadii Cyrus West, kaas oo ah Annabelle, Charlie, iyo Bawlos adeerkiis, iyo akhrinta dardaarankiisa labaatan sano ka dib. Annabelle waxay dhaxashay hantida adeerkeed, laakiin markay iyada iyo qoyskeedu u hoydaan daartiisii uu rafaadsan yahay ayaa waxaa daba socda qof dahsoon. Dhanka kale, qof waalan oo loo yaqaan Bisadda ayaa magangelyo ka baxsatay oo ku dhuuntay daarta daarta ah.
[[en:The Cat and the Canary (1927 film)]]
{{stub}}
sumwdj9p9a6z1als9otdvm1ie1a33an
238498
238450
2022-07-21T23:02:31Z
EmausBot
2224
Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q2336169]]
wikitext
text/x-wiki
'''The Cat and the Canary'''-ga waa filim argagax leh oo majaajillo aamusan ah oo Maraykan ah 1927-kii oo uu agaasimay [[filim]]-sameeyaha [[Hadal-yaqaanka Jarmalka]] Paul Leni. Laqabsiga John Willard ee 1922-kii majaajilada madow ee isla magaca ah, filimku wuxuu jilaa Laura La Plante sida Annabelle West, Forrest Stanley sida Charlie Wilder, iyo Creighton Hale oo ah Paul Jones. Sheekadu waxay ku saabsan tahay dhimashadii Cyrus West, kaas oo ah Annabelle, Charlie, iyo Bawlos adeerkiis, iyo akhrinta dardaarankiisa labaatan sano ka dib. Annabelle waxay dhaxashay hantida adeerkeed, laakiin markay iyada iyo qoyskeedu u hoydaan daartiisii uu rafaadsan yahay ayaa waxaa daba socda qof dahsoon. Dhanka kale, qof waalan oo loo yaqaan Bisadda ayaa magangelyo ka baxsatay oo ku dhuuntay daarta daarta ah.
{{stub}}
ibib11n8yvsy7zdftffdnqdzhys9rdz
Ramla
0
36640
238452
2022-07-21T12:47:46Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: [[Ramla]] (الرملة) waa magaalada ku taal degmada dhexe ee Israa'iil, si sax ah ugu taal [[Falastiin la haysto]]. [[File:כנסיית טרה סנטה במבט מהמגדל הלבן - משמאל קריית הממשלה, מימין המסגד הלבן וברקע העיר מודיעין.JPG|thumb|Ramla]] {{stub}} {{ow}}
wikitext
text/x-wiki
[[Ramla]] (الرملة) waa magaalada ku taal degmada dhexe ee Israa'iil, si sax ah ugu taal [[Falastiin la haysto]].
[[File:כנסיית טרה סנטה במבט מהמגדל הלבן - משמאל קריית הממשלה, מימין המסגד הלבן וברקע העיר מודיעין.JPG|thumb|Ramla]]
{{stub}}
{{ow}}
9t4pbu8xqykj34lgc7c7hgbr6hh90er
Module:Location map/data/Chad
828
36641
238470
2022-07-21T14:18:42Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: return { name = 'Chad', top = 23.95, bottom = 6.95, left = 12.85, right = 24.6, image = 'Chad adm location map.svg', image1 = 'Chad relief location map.jpg' }
Scribunto
text/plain
return {
name = 'Chad',
top = 23.95,
bottom = 6.95,
left = 12.85,
right = 24.6,
image = 'Chad adm location map.svg',
image1 = 'Chad relief location map.jpg'
}
7oydzu8qxj4iwq12ip308ponyekcxpf
Galbeedka Qudus
0
36642
238484
2022-07-21T14:36:28Z
EnsiklopediaXylon
31252
Bog cusub: [[Galbeedka Qudus]] waa caasimad Israa'iil. Gudaha Galbeedka Qudus, Waxaa jira dhismayaal badan oo Yuhuudi ah iyo sunagogyo. =Taarikhda= Galbeedka Qudus waa cidhiidhi. Israa'iil waxay gumaysataa Bariga Qudus. =Tixraacyada= {{stub}}
wikitext
text/x-wiki
[[Galbeedka Qudus]] waa caasimad Israa'iil. Gudaha Galbeedka Qudus, Waxaa jira dhismayaal badan oo Yuhuudi ah iyo sunagogyo.
=Taarikhda=
Galbeedka Qudus waa cidhiidhi. Israa'iil waxay gumaysataa Bariga Qudus.
=Tixraacyada=
{{stub}}
ctkl2zebxgndgwxq8b6jw70avn8yj7t
238485
238484
2022-07-21T14:36:48Z
EnsiklopediaXylon
31252
/* Taarikhda */
wikitext
text/x-wiki
[[Galbeedka Qudus]] waa caasimad Israa'iil. Gudaha Galbeedka Qudus, Waxaa jira dhismayaal badan oo Yuhuudi ah iyo sunagogyo.
=Taarikhda=
Galbeedka Qudus waa cidhiidhi. Israa'iil waxay gumaysataa [[Bariga Qudus]].
=Tixraacyada=
{{stub}}
tbvizkppbi40u4lb3pz0qirvmq125wn
238486
238485
2022-07-21T14:38:20Z
EnsiklopediaXylon
31252
wikitext
text/x-wiki
[[Galbeedka Qudus]] waa caasimad Israa'iil. Gudaha Galbeedka Qudus, Waxaa jira dhismayaal badan oo Yuhuudi ah iyo sunagogyo.
[[File:JerusalemEastAndWest.jpg]]
=Taarikhda=
Galbeedka Qudus waa cidhiidhi. Israa'iil waxay gumaysataa [[Bariga Qudus]].
=Tixraacyada=
{{stub}}
g0cw019biyktqhjrpb8qqycjjdzst66