Wikipedia sowiki https://so.wikipedia.org/wiki/Bogga_Hore MediaWiki 1.39.0-wmf.22 first-letter Media Special Talk User User talk Wikipedia Wikipedia talk File File talk MediaWiki MediaWiki talk Template Template talk Help Help talk Category Category talk Portal Portal talk TimedText TimedText talk Module Module talk Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk Boqortooyada Ingiriiska 0 3939 238911 238804 2022-07-30T12:56:40Z InternetArchiveBot 28368 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = {{collapsible list |titlestyle = background:transparent; font-size:9pt; |title = {{resize|11.5pt|{{nowrap|Midowga Boqortooyada Britan iyo Woqooyiga Ireland}}}} }} | common_name = Midowga Boqortooyo | linking_name = the United Kingdom<!--for wikilinks – don't remove "the"--> | image_flag = Flag of the United Kingdom.svg | alt_flag = A flag featuring both cross and saltire in red, white and blue | image_coat = Royal Coat of Arms of the United Kingdom.svg | alt_coat = Coat of arms containing shield and crown in centre, flanked by lion and unicorn | symbol_type = {{nowrap|[[Royal coat of arms of the United Kingdom|Royal coat of arms]]{{#tag:ref|The Royal coat of arms used in Scotland:<br /><center>[[File:Royal Coat of Arms of the United Kingdom (Scotland).svg|100px]]</center>|}}}} | national_anthem = {{nowrap|"[[God Save the Queen]]"{{#tag:ref|There is no authorised version of the national anthem as the words are a matter of tradition; only the first verse is usually sung.<ref>''[http://www.royal.gov.uk/MonarchUK/Symbols/NationalAnthem.aspx National Anthem]'', British Monarchy official website. Retrieved 16 November 2013.</ref> No law was passed making "God Save the Queen" the official anthem. In the English tradition, such laws are not necessary; proclamation and usage are sufficient to make it the national anthem. "God Save the Queen" also serves as the [[Honors music|Royal anthem]] for several other countries, namely certain [[Commonwealth realms]].|}}<center>[[File:United States Navy Band - God Save the Queen.ogg]]</center>}} | image_map = EU-United Kingdom.svg | alt_map = Two islands to the north-west of continental Europe. Highlighted are the larger island and the north-eastern fifth of the smaller island to the west. | map_caption = {{map_caption | countryprefix = | country = {{nobold|United&nbsp;Kingdom}} | location_color = cagaar | region = Europe | region_color = buni | subregion = [[Midowga Yurub]] | subregion_color = akhtar }} | languages_type = Luuqada koowaad<br />{{nobold|iyo tan wadanka}} | languages = [[Af-Ingiriis]] | languages2_type = '''Luuqado<br />kale''' | languages2 = <nowiki>Af-Kornish, Af-Irish, Af-Iscots]], Af-Iskot</nowiki>&nbsp;Gaelik<!--Keep "Scottish Gaelic"; people will find "Gaelic" confusing, as the Irish language is also commonly called "Gaelic"-->, {{nowrap|Ulster-Scots}}, Af-Welsh{{#tag:ref|Under the [[Council of Europe]]'s [[European Charter for Regional or Minority Languages]], Scots, Ulster-Scots, Welsh, Cornish, Irish and Scottish Gaelic, are officially recognised as [[Regional language|regional]] or [[minority language|minority]] languages by the [[Government of the United Kingdom|British government]] for the purposes of the Charter. See also [[Languages of the United Kingdom]].<ref>{{cite web|url= http://conventions.coe.int/treaty/Commun/ListeDeclarations.asp?CL=ENG&NT=148&VL=1 |title=List of declarations made with respect to treaty No. 148|publisher=[[Council of Europe]]|accessdate=12 December 2013}}</ref>}} | languages2_sub = yes | ethnic_groups = 87.1%&nbsp;[[Dadka cad]]<br />7.0%&nbsp;[[Aasiya]]an<br />3.0%&nbsp;[[Dadka Madoow]]<br />2.0%&nbsp;Isku-dhaf<br />0.9%&nbsp;Kuwo kale | ethnic_groups_year = [[2011]] | demonym = [[British]], Briton | capital = [[London]] | latd = 51 | latm = 30 | latNS = N | longd = 0 | longm = 7 | longEW = W | largest_city = capital | government_type = [[Dowlad]] [[Baarlamaan]] [[sharci]] | leader_title1 = [[Boqortooyo]] | leader_name1 = {{nowrap|[[Elizabeth II]]}} | leader_title2 = [[Ra'iisul wasaare]] | leader_name2 = [[Boris Johnson]] | legislature = Baarlamaanka | upper_house = {{nowrap|Golaha Duqayda}} | lower_house = {{nowrap|Golaha Bulshada}} | sovereignty_type = Samaysanka | established_event1 = {{nowrap|Midowgii 1707}} | established_date1 = {{nowrap|1 May 1707}} | established_event2 = {{nowrap|Midowgii 1800}} | established_date2 = {{nowrap|1 January 1801}} | established_event3 = Madaxbanaanida Ireland | established_date3 = {{nowrap|5 December 1922}} | EUseats = 78. | area_rank = 80th | area_magnitude = 1 E11 | area_km2 = 242,495 | area_sq_mi = 93,628 | percent_water = 1.34 | population_estimate_rank = 22nd | population_estimate = 64,100,000<ref>{{cite web |url=http://www.ons.gov.uk/ons/rel/pop-estimate/population-estimates-for-uk--england-and-wales--scotland-and-northern-ireland/2013/index.html |title=Population Estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland, Mid-2013|publisher=Office for National Statistics |accessdate=26 June 2014}}</ref> | population_census = 63,181,775<ref>{{cite web |url=http://www.ons.gov.uk/ons/guide-method/census/2011/uk-census/index.html |title=2011 UK censuses |publisher=Office for National Statistics |accessdate=17 December 2012}}</ref> | population_estimate_year = 2013 | population_census_year = 2011 | population_census_rank = 22aad | population_density_km2 = 255.6 | population_density_sq_mi = 661.9 | population_density_rank = 51aad | GDP_PPP_year = 2014 | GDP_PPP = $2.435&nbsp;trillion | GDP_PPP_rank = 10aad | GDP_PPP_per_capita = $37,744<ref>{{cite web |url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2014/02/weodata/weorept.aspx?sy=2013&ey=2014&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=46&pr1.y=7&c=112&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a= |title=United Kingdom |publisher=International Monetary Fund |accessdate=1 November 2014 }}</ref> | GDP_PPP_per_capita_rank = 27aad | GDP_nominal_year = 2022 | GDP_nominal_rank= 6th | GDP_nominal_per_capita = $47,141 | GDP_nominal_per_capita_rank = 22aad | GDP_nominal = $3.218 Trillion Dollars | Gini_year = 2022 | Gini_change = hoos u dhac | Gini = 32.8 | Gini_ref = <ref>{{cite web|title=Gini coefficient of equivalised disposable income (source: SILC)|url=http://appsso.eurostat.ec.europa.eu/nui/show.do?dataset=ilc_di12|publisher=Eurostat Data Explorer|accessdate=13 August 2013}}</ref> | Gini_rank = 33aad | HDI_year = 2013<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = joogto<!--increase, decrease, or steady--> | HDI = 0.892<!--number only, between 0 and 1--> | HDI_ref = <ref>{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr14-summary-en.pdf |title=2014 Human Development Report |date=14 March 2013 |accessdate=27 July 2014 | pages=22–25}}</ref> | HDI_rank = 14aad | currency = [[Pound £]] | currency_code = GBP | time_zone = [[Greenwich Mean Time|GMT]] | utc_offset = &#8203; | time_zone_DST = BST | utc_offset_DST = +1 | date_format = dd/mm/yyyy&nbsp;([[C.D]]) | drives_on = [[Wado marista baabuurta|bidix]] | calling_code = +44 |cctld = [[.uk]] <!--| national_motto = | religion = | footnotes = --> }} '''Boqortooyada Ingiriiska''' ({{lang-en|United Kingdom of Britain}}; {{lang-ar|المملكة المتحدة}}) (loo soo gaabiyo '''[[UK]]''') waa wadan ku yaalo waqooyi galbeed qaarada [[Yurub]]. Midowga boqortooyadani waa [[gasiirad]] ka go'an qaarada Yurub inteeda kale. Britain waxee ka koobantahay, Gobolada [[Ingiriiska]], [[Skotland]], [[Waalis]] iyo [[Woqooyiga Irland]]. Wadanka Britain waa wadanka ugu badan caalamka xaga gumeysiga sida aysheegen qorayaasha calamku isagoo lagu xusuusto gumaysigii u caalamka intiisa badan ku gumaystey ahna imika wadanka caalamka ugu xooga badan waa wadan aad iyo aad dadkiisu xadaarada ugu dheerayan waana wadanka koobad ee dadka madow ictiraafay wadankaa waxaa lagu xasuusta doorkii uu ka qaatey dagaalki labaad ee aduunka waa door layaab leh isagoo Ingiriisku uu qabsadey caasimadii Hitler uu ka talinayey ee barlin isaga iyo maraykanka iyo farance inkastoo anay dawladahaa an hore kusoo xusay anay waxba ka qabsan balse uu isagu siyaasadii lagu qabsadey fikradeeda bixiyey go. Aankii lagu gaadhey magaalada london ee caasimada wadanka ingiriiska ee ahaa ina aduunka laga tirtiro xasuusta [[Adolf Hitler|Hitler]] oo la hirgaliyey [[1945]] oo laga qabsadey dhamaanba wadamadii ugumaysanayey iyo wadankii [[Jarmal]]ka. Abuurista UK waxay ka dhalatay guuldaradii dhexdhexaadinta iyo dib udhigista Wales ee Boqortooyada Ingriiska, oo ay ku xigto ururada England iyo Scotland ee 1707 si ay u sameeyaan Boqortooyada Ingiriiska, iyo ururkii 1801 ee Ingiriiska oo leh Boqortooyada ee Ireland si loo sameeyo Boqortooyada Ingiriiska ee Great Britain iyo Ireland. Bishii lixaad ee Ireland waxay ka soo degtay Boqortooyada Ingiriiska sanadkii 1922-kii, waxay ka tagtay Qorshaha Boqortooyada Ingiriiska iyo Woqooyiga Ireland. Waxaa jira afar iyo toban Ingiriis oo Dibadda ah, haraadiga Boqortooyada Ingiriiska, dhererkeedu wuxuu ahaa 1920-kii, wuxuu ku dhawaad ​​afar meelood meel ka mid ah dhulka adduunka oo dhan wuxuuna ahaa taariikhda ugu weyn ee taariikhda. Saameynta Britishka waxaa lagu ogaan karaa luuqada, dhaqanka iyo hababka sharciga ah ee badan oo ka mid ah gumeysigii hore. [[File:Cardiff castle autumn.jpg|thumb|400px|Cardiff]] Boqortooyada Midowday (UK) waa waddan horumarsan oo leh dhaqaalaha shanaad ee adduunka ugu weyn ee soo saara GDP-ka iyo dhaqaalaha sagaalaad ee ugu weyn iyada oo la iibsanayo sinaanta awoodda. Waxay leedahay dhaqaale dakhligoodu sarreeyo wuxuuna leeyahay "Heer sare" Horumarka Aadanaha ", 16th ee adduunka. Waxay ahayd dalkii ugu horreeyay warshadaha iyo awoodda ugu wayn ee adduunka ee qarnigii 19aad iyo qarniyadii 20aad. Boqortooyada Ingiriisku waxay wali awood weyn ku leedahay caalam ahaan dhaqaalaha, dhaqanka, millatariga, sayniska iyo siyaasadeedba. Waa dawlad nukliyeer ah oo la aqoonsan yahay waana tan lixaad ee kharashka militariga adduunka. Waxa uu xubin joogto ah ka ahaa Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay tan iyo markii ugu horreeysay ee 1946. Waxa uu ahaa xubin hoggaamiye ah oo ka tirsan Midowga Yurub (EU) iyo horudhackiisii, Bulshada Dhaqaalaha Yurub (EEC), tan iyo 1973; Si kastaba ha ahaatee, aftidii sannadka 2016 waxay keentay 51.9% codbixiyeyaasha UK oo doonaya inay ka baxaan Midowga Yurub, ka dibna wadaxaajoodka dalka ayaa lagu xalliyaa. UK sidoo kale waa xubin ka mid ah Dawlada Dhexe, Golaha Yurub, G7, G20, NATO, Ururka Iskaashatada Dhaqaalaha iyo Horumarinta (OECD), Interpol iyo Ururka Ganacsiga Adduunka (WTO). [[File:FTSE_Logo.svg|thumb|right|300px|]] [[File:Town_Hall,_Sheffield_-_geograph.org.uk_-_1482121.jpg|thumb|right|400px|Sheffield]] [[File:Sheffield_Supertram_-_Tram_Train_399_204_(geograph_5940823).jpg|thumb|right|400px|Tramka Sheffield]] [[File:Paris_Motor_Show_2012_(8065248951).jpg|thumb|right|400px|Babuurka]] [[File:Virgin_Class_390,_390121_"Virgin_Dream",_Lancaster_railway_station_(geograph_4499858).jpg|thumb|right|400px|UK Lancashire]] [[File:Brayford_Pool_-_geograph.org.uk_-_107133.jpg|thumb|right|400px|Lincoln]] 1707 Falimaha Rasuullada Midawga Yurub waxay ku dhawaaqeen in Boqortooyada Ingriiska iyo Scotland ay ahaayeen "United hal boqortooyo Magaca Boqortooyada Ingiriiska", inkasta oo dawlad cusub ay sidoo kale lagu sharxay Falimaha Rasuullada "Boqortooyada Ingiriiska", "Boqortooyada Midowday "Boqortooyada Ingiriiska" iyo "One Kingdom". Ereyga "Boqortooyada Ingiriiska" waxaa laga helaa isticmaalka sida sharaxaad, laakiin maaha magac, qarnigii 18aad, waddankana marmarka qaarkood loo gudbiyo in kastoo qarniyadii danbe ay ahayd "Boqortooyada Ingiriiska", inkastoo magaceeda rasmiga ah oo buuxa, laga bilaabo 1707 ilaa 1800, wuxuu ahaa "Great Britain", oo aan lahayn "qaab dheer". Falimaha Rasmiga ah ee 1800 waxay midoobeen Boqortooyada Ingiriiska iyo Boqortooyada Ireland 1801, oo samaysay Boqortooyada Boqortooyada Ingiriiska iyo Ireland. Kadib qeybtii Ireland iyo madax-bannaanidii Irish Free State sanadkii 1922-kii, oo ka tagtay Northern Ireland oo ah qaybta kaliya ee jasiiradda Irland ee ku taal Boqortooyada Ingiriiska, magaca "Boqortooyada Great Britain iyo Northern Ireland". Inkasta oo Boqortooyada Ingiriiska ay tahay wadan madaxbannaan, waa waddan, England, Scotland, Wales iyo, heerka shahaadada hoose, Waqooyiga Ireland waxaa sidoo kale loo aqoonsan yahay wadamo, inkastoo aysan aheyn dawlad madax-bannaan. Iskotland, Wales iyo Waqooyiga Ayrland waxay awood u leeyihiin in ay is-maamulaan. Bogga internetka ee Ra'iisul Wasaaraha Ingiriiska ayaa isticmaalay weedha "waddamo waddan ah" si uu u sharaxo Boqortooyada Ingiriiska. Qaar ka mid ah warbixinnada tirakoobka, sida kuwa ku jira 12ka gobol ee 1aad ee Boqortooyada Ingiriiska, waxay kaloo tixraacaan Scotland, Wales iyo Northern Ireland sida "gobollada". Waqooyiga Ireland waxaa kale oo loo yaqaan "gobol". Marka laga hadlayo Waqooyiga Ireland, magaca sharraxaadda loo adeegsaday "wuxuu noqon karaa muran, iyada oo xulashadu marar badan muujinayso doorashooyinka siyaasadeed ee qofka". Ereyga "Great Britain" waxaa loola jeedaa sida caadiga ah jasiiradda Great Britain, ama siyaasad ahaan Ingiriiska, Iskotland iyo Wales. Si kastaba ha noqotee, waxaa mararka qaar loo isticmaalaa sida isku dhafka boqortooyada ingiriisku guud ahaan. [kuma jiraan naqshad la siiyey] GB iyo GBR waa qiyaasta waddanka ee dalka Boqortooyada Midowday (fiiri ISO 3166-2 iyo ISO 3166-1 alpha-3), oo sidaas awgeed waxaa isticmaala hay'adaha caalamiga ah si ay ugu gudbiyaan Boqortooyada Ingiriiska. Intaa waxaa dheer, kooxda Olympic-da ee Boqortooyada Ingiriiska ayaa ku tartamaya magaca "Great Britain" ama "Team GB". Ereyga "Britain" waxaa loo isticmaalaa labada isku mid ah Iskuullada Great Britain, iyo sida isku midka ah Boqortooyada Ingiriiska Isticmaalka waa isku dhafan yahay, BBC-da ayaa doorbideysa inay Britain u isticmaasho kaliya Ingiriiska oo keliya Britain iyo Dawladda Ingiriiska, inkasta oo ay aqbali karaan in labaduba tixraacaan Boqortooyada Ingiriiska, doorbidid, xaaladaha intooda badan, si ay u adeegsadaan ereyga UK halkii Ingiriiska. Inkasta oo Guddiga Joogtada ah ee UK ee Magacyada Juquraafiyiinta (oo qeexaya ay yihiin "magacyada joqoraafiga ah ee Boqortooyada Ingiriiska") waxay ku taxan yihiin "Boqortooyada Ingiriiska" iyo "UK ama U.K." sida gaaban oo loo soo gaabiyo shuruudaha geopolitical ee Boqortooyada Boqortooyada Ingiriiska iyo Waqooyiga Ayrland, laakiin ma liisto "Britain", waxaa loo isticmaalay "si aan rasmi ah" shabakadaha dowladda. [[File:Routemaster Bus, Piccadilly Circus.jpg|thumb|right|400px|Plaça Piccadilly Circus]] [[File:Territòris de Cnut lo Grand.png|thumb|right|Cnut lo Grand ([[1016]]-[[1035]]).]] Sifaynta "British" ayaa badanaa loo isticmaalaa in lagu tilmaamo arrimaha ku saabsan Boqortooyada Ingiriiska. Ereygan ma laha xidhiidh sharci oo qeexan, laakiin waxaa loo adeegsadaa sharciga si uu ugu gudbiyo muwaadinimada Ingiriiska iyo arrimaha muwaadiniinta. Dadka reer Boqortooyada Ingiriiska waxay isticmaalaan dhowr shuruudood oo kala duwan si ay u sharaxaan aqoonsigooda qaran waxayna u aqoonsan karaan inay yihiin British; ama sida ingiriiska, Scottish, Welsh, Irish Waqooyi ama Irish; ama labadaba. Welsh, magaca qaabka dheer ee gobolka waa "Teyrnas Unedig Prydain Fawr a Gogledd Iwerddon", iyada oo "Teyrnas Unedig" loo adeegsanayo magaca qaab gaaban bogagga dowladda. Si kastaba ha noqotee, waxaa badanaa loo soo gaabiyaa "DU" ee foomka isbedelka "Y Deyrnas Unedig". Scottish Gaelic, qaabka dheer waa "Rìoghachd Aonaichte Bhreatainn waa Èireann Tut" iyo foomka gaaban "Rìoghachd Aonaichte". Kadib dhammaadkii Dagaalkii Labaad ee Adduunka 1945, Ingiriiska wuxuu ahaa mid ka mid ah Afarta Weyn ee awoodda (oo ay weheliyaan Maraykanka, Midowga Soofiyeeti iyo Shiinaha) kuwaas oo la kulmay qorshe hawleedka dagaalka ka dib; wuxuu ahaa saxiixa asalka ah ee Baaqa Qaramada Midoobay. Ingiriiska wuxuu noqday mid ka mid ah shanta xubnood ee joogtada ah ee Golaha Amaanka ee Qaramada Midoobay wuxuuna si dhow ula shaqeeyay Maraykanka si loo dhiso IMF, Baanka Adduunka iyo NATO. Si kastaba ha ahaatee, dagaalku wuxuu ka tagay UK si aad u daciifiyay oo ku tiirsan dhaqaale ahaan qorshaha Marshall. Sannadihii ugu dambeeyay dagaalkii, xukuumadda Shaqaaluhu waxay bilowday barnaamij xagjir ah oo dib-u-habeyn ah, taas oo saameyn weyn ku yeelatay bulshada Britishka tobaneeyo sano ka dib. Warshadaha waawayn iyo adeegyada dadweynaha ayaa la qariyey, dawlad bulsho ayaa la aasaasay, iyo nidaam daryeel caafimaad oo dhameystiran oo dadweyne loo bixiyo, Adeegga Caafimaadka Qaranka, ayaa la sameeyay. Korodhka qaranimada ee gumeysiga ayaa ku habsaday xuduudaha dhaqaale ee Britain ee hadda taagan, sidaas darteed siyaasad-dejin la'aan ayaa ahayd mid aan la iska tuuri karin. Independence waxaa la siiyey Hindiya iyo Pakistan sanadkii 1947. In ka badan saddexda sano ee soo socota, kolonyadii badankood ee Boqortooyada Ingiriisku waxay xorowday. Dad badan ayaa noqday xubno ka tirsan Commonwealth Nations. ==Xubin== * [[IMF]] * * [[ADB]] * [[AIIB]] * [[OECD]] * [[Bankiga Aduunka]] * * [[Kooxda Labaatanka]] * * [[Qaramada Midoobay]] * ==Xubin faahfaahin== Boqortooyada Ingiriisku waxay ahayd waddankii saddexaad ee horumarinta hubka nukliyeerka nukliyeerka (oo la sameeyay imtixaankiisii ​​ugu horreeyay ee atomiska ee 1952), laakiin xuduudaha cusub ee soo noqnoqda ee doorka caalamiga ah ee Britain waxaa lagu muujiyey Dhibaatada Suez ee 1956. Faafinta Caalamiga ah ee Luqadda Ingiriiska waxay hubisaa saamaynta caalamiga ah ee suugaanta iyo dhaqanka. Sababtoo ah yaraanta shaqaalaha ee 1950-yadii, xukuumaddu waxay ku dhiirri-galisay socdaalka ka yimid wadamada Commonwealth-ka. Tobanaan sano ka dib, Boqortooyada Midowday waxay noqotay bulsho ka soo jeeda qowmiyado ka badan intii hore. In kasta oo ay korodheen heerarka noloshooda dhammaadka dabayaaqadii 1950 iyo 1960-kii, waxtarka dhaqaalaha ee Boqortooyada Ingiriiska wuxuu ahaa mid aan ka badnayn intii badan oo ka mid ah tartamayaashiisa sida Faransiiska, Galbeedka Jarmalka iyo Jabon. [[File:Houses.of.parliament.overall.arp.jpg|thumb|left|250px|Lo [[Palais de Westminster]], sèti del Parlament Britanic, a Londres.]] [[File:Ecosse_carte_physique.png|thumb|250px|left|Mapa d'Escòcia]]'''Escòcia''' Hoggaamiyeyaasha wadamada xubnaha ka ah Midowga Yurub ee 2007. Boqortooyada Ingiriiska waxay ku biirtay Jaaliyadaha Dhaqaalaha Yurub sanadkii 1973-dii. Aftida lagu qabtay 1975, 67% codbixiyayaashu waxay u codeeyeen inay joogaan EEC, [127] laakiin 52% ayaa u codeeyay inay ka baxaan EU sannadka 2016. [128] Sannadkii 1960, Ingiriiska wuxuu ahaa mid ka mid ah toddobada xubnood oo ka mid ah Yurubta Bilaashka ah. Ururka Ganacsiga (EFTA), laakiin 1973 waxay ka tagtay inay ku biirto Beesha Yurub (EC). Markii Midowga Yurub uu noqday Midowga Yurub (EU) sanadkii 1992, UK waxay ka mid ahayd 12 xubnood oo aasaasay. Heshiiska Lisbon waxaa la saxiixay sannadkii 2007, kaas oo ah qaabka dastuuriga ah ee Midowga Yurub tan iyo markaas. Meesha guud ee Boqortooyada Ingiriiska waa qiyaastii 243,610 kilomitir oo isku wareeg ah (94,060 sq mi). Wadanku wuxuu qayb ka yahay qaybta ugu muhiimsan ee Islaaxyada oo ay ku jiraan jasiiradda Great Britain, waqooyi bari lixaad ee jasiiradda Irland iyo jasiiradaha yar yar ee ku xeeran. Waxay u dhaxeysaa Badda Waqooyiga Atlantik iyo Badda Waqooyi oo leh xeebta koonfureed ee ku taala xeebta waqooyiga Faransiiska, taas oo ay kala soocaan Ingiriisiga Kaniisada Sannadkii 1993-kii 10% Boqortooyada Midowday ayaa laga beeri jiray, 46% ayaa loo isticmaalay daaqa iyo 25% oo beeraha lagu beeray. Xafiiska Royal Greenwich Observatory ee London waa meesha ugu qeexan ee ah Meridian. ==Cuunto UK== <gallery> Bangers and mash 1.jpg|Bangers and mash. Irish Stew (10320713316).jpg|Irish stew. Fish and chips.jpg|Fish and chips. </gallery> {| class="wikitable sortable" style="text-align:right" ! class="unsortable" |Part !Population<br>(mid-2016)<ref name="population">{{cite web |url=https://www.ons.gov.uk/peoplepopulationandcommunity/populationandmigration/populationestimates/bulletins/annualmidyearpopulationestimates/mid2016#population-of-england-reaches-55-million |title=Population Estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland: mid-2016 |publisher=Office for National Statistics}}</ref> ! colspan="2" class="unsortable" |Percentage ! data-sort-type="number" |Area<br>(km<sup>2</sup>)<ref name="area">{{cite web |url=http://www.ons.gov.uk/ons/guide-method/geography/beginner-s-guide/administrative/the-countries-of-the-uk/index.html |title=The Countries of the UK |publisher=Office for National Statistics |accessdate=15 October 2017 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=8 Bisha Koobaad 2016 |archive-url=http://webarchive.nationalarchives.gov.uk/20160108051201/http://www.ons.gov.uk/ons/guide-method/geography/beginner-s-guide/administrative/the-countries-of-the-uk/index.html |dead-url=unfit }}</ref> !Percentage<br>of total<br>area ! data-sort-type="number" |Pop. density |- | style="text-align:left" | [[England]] | 55,268,100 || | 132,938 |53% | 415/km² |- | style="text-align:left" | [[Scotland]] | 5,404,700 || | 80,239 |32% | 67/km² |- | style="text-align:left" | [[Wales]] | 3,113,200 || | 21,225 |9% | 147/km² |- | style="text-align:left" | [[Northern Ireland]] | 1,862,100 || | 14,130 |6% | 132/km² |- class="sortbottom" | style="text-align:left" | [[United Kingdom]] | '''65,648,100''' || | '''248,532''' |100% | '''259/km²''' |} Boqortooyada Midowday waxay u dhaxeysaa waddooyinka 49 ° iyo 61 ° N, dhererka 9 ° W iyo 2 ° E. Waqooyiga Ireland waxay wadaagaan 224-mile (360 km) xuduudaha dhulka Jamhuuriyadda Ireland Xeebta xeebta ee Great Britain waa 11,073 mayl (17,820 km) dheer. Waxay ku xiran tahay wadamada Yurubta ah ee Channel Tunnel, oo ah 31 miles (50 km) (24 mayl) (38 mayl) oo biyo ah) waa tunnelka ugu da'da dheer adduunka. Ingiriisku wuxuu ka dhigan yahay in ka badan kala badh qeybta guud ee UK, oo ka kooban 130,395 kilomitir oo kiiloomitir ah (50,350 sq m). Inta badan dalka ayaa ka kooban dhulal hoose, oo leh dhul dooxo waqooyi-galbeed oo ka mid ah line Tees-Exe; oo ay ku jiraan Buuraha Cumbria ee Degmada Lake, Pennines, Exmoor iyo Dartmoor. Wabiyadaha waaweyn iyo hareeraheeda waa Thames, Severn iyo Humber. Buulka ugu sareeya ee England waa Scafell Pike (978 mitir (3,209 ft)) ee degmada Lake. [[File:London 360 from St Paul's Cathedral - Sept 2007.jpg|thumb|right|400px|London]] Skiddaw massif, magaalada Keswick iyo Derwent Water ee Lakeland Skye waa mid ka mid ah jasiiradaha waaweeyn ee gudaha Inner Hebrides iyo qayb ka mid ah Scottish Highlands Scotland waxay ku fadhidaa saddex meelood meel ka mid ah wadarta guud ee Boqortooyada Midowday (UK), oo ka kooban 78,772 kilomitir kilomitir (30,410 sq mi) oo ku dhawaad ​​siddeed boqol oo jasiiradood, inta badan galbeedka iyo woqooyiga dhulwaynaha; gaar ahaan Hebrides, Orkney Islands iyo Shetland Islands. Iskotland waa waddanka ugu badan buuraha ee Boqortooyada Midowday (UK) iyo dusha sare ee udubdhexaadkeedu waxa uu kala soocaa Khatarta Xuduudda Sare - Dhulka Jarjuubka ah ee Scotland laga soo galo Arran ee galbeedka ilaa Stonehaven ee Bariga Ciladku waxay u kala baxaan laba gobol oo kala duwan; kuwaas oo ka mid ah Woqooyi iyo waqooyi iyo galbeedka iyo dhulka hoose ee koonfurta iyo bariga. Gobollada sare ee gobolka Hiiraan waxaa ku jira dhulalka buuraha ee Scotland, oo ay ka mid yihiin Ben Nevis oo 1,343 mitir (4,406 ft) oo ah meesha ugu sarraysa ee Islaanka Ingiriiska. Degaannada Lowland-gaar ahaan dhulka hoose ee Firfircoonida Clyde iyo Firth of Forth oo loo yaqaan 'Central Bottle' -waxay kufilan yihiin dadkana waxaa ku nool dad badan oo ku yaal Glasgow, magaalada ugu weyn Scotland, iyo Edinburgh, caasimaddeeda iyo xarunteeda siyaasadeed, inkastoo xuduudaha iyo buuradu ay ku dhex jiraan. [[File:UKpop.svg|thumb|right|400px|Population pyramid of the United Kingdom in 2017]] [[File:Population_pyramid_for_the_United_Kingdom_using_2011_census_data.png|thumb|right|400px|Population pyramid for the United Kingdom as at the 2011 census.]] {| class="wikitable sortable" |+Age structure for each five year band<ref>[http://www.ons.gov.uk/ons/rel/census/2011-census/population-and-household-estimates-for-the-united-kingdom/rft-table-3-census-2011.xls 2011 Census: Usual resident population by five-year age group and sex, local authorities in the United Kingdom], ons.gov.uk Accessed 23 December 2012</ref> ! Ages attained<br> (years) ! Population ! % of total |- | 0–4 | 3,914,000 | 6.2 |- | 5–9 | 3,517,000 | 5.6 |- | 10–14 | 3,670,000 | 5.8 |- | 15–19 | 3,997,000 | 6.3 |- | 20–24 | 4,297,000 | 6.8 |- | 25–29 | 4,307,000 | 6.8 |- | 30–34 | 4,126,000 | 6.5 |- | 35–39 | 4,194,000 | 6.6 |- | 40–44 | 4,626,000 | 7.3 |- | 45–49 | 4,643,000 | 7.3 |- | 50–54 | 4,095,000 | 6.5 |- | 55–59 | 3,614,000 | 5.7 |- | 60–64 | 3,807,000 | 6.0 |- | 65–69 | 3,017,000 | 4.8 |- | 70–74 | 2,463,000 | 3.9 |- | 75–79 | 2,006,000 | 3.2 |- | 80–84 | 1,496,000 | 2.4 |- | 85–89 | 918,000 | 1.5 |- | 90+ | 476,000 | 0.8 |} == Qurbajoogta Soomaaliyeed == Waxaa jira koox Markhaatiyaasha Yehowah oo [[Af Soomaali]] ah.<ref>[https://apps.jw.org/ui/E/meeting-search.html#/weekly-meetings/search/SO/England,%20UK/52.355518,-1.17432/@51.938641,-1.4171,6z Kulamada qaar ayaa sidoo kale lagu qabtay: Soomaali]</ref> ==Wadanamaha la Deggan UK == *{{Flag|Great Britain}} +67.22 million *{{Flag|Canada}} 95,000+ *{{Flag|Faransiiska}} 120,000+ *{{Flag|Egypt}} 39,000+ *{{Flag|Saudi Arabia}} 33,000+ *{{Flag|Arab League}} 450,000+ *{{Flag|Ethiopia}} 40,000+ *{{Flag|Spain}} 159,000+ *{{Flag|South Africa}} 25,200+ *{{Flag|Germany}} 289,000+ == Xubin katahy== * [[NATO]] * [[IADB]] * [[OECD]] * [[ICSID]] * [[Midowga Yurub]] * * * [[Bankiga Aduunka]] * * * [[Kooxda Labaatanka]] * * * * [[Qaramada Midoobay]] * * * * [[Hayada Cuntada Aduunka]] * * [[Ururka Caafimaadka Aduunka]] * ==Sidoo kale fiiri== * [[USA]] * [[Japan]] * [[Australia]] * [[Robert Moffat]] * [[William Tyndale]] * [[George Henry Borrow]] *[[William Shakespeare]] ==Tixraac== {{Reflist}} {{gumud}} {{Dalalka Yurub}} {{commons|United Kingdom}} [[Category:Yurub]] [[Category:UK]] epnqgjwm10etbcougnqsxyjc9vthgrf Armania 0 5378 238908 223425 2022-07-30T12:42:04Z InternetArchiveBot 28368 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = Republic of Armenia | common_name = Armenia | native_name = {{small|Հայաստանի Հանրապետություն<br />{{native name|hy|Hayastani Hanrapetut’yun}}}} | image_flag = Flag of Armenia.svg | image_coat = Coat of arms of Armenia.svg | national_motto = | national_anthem = <br />[[Mer Hayrenik|Մեր Հայրենիք]]<br />''Mer Hayrenik''<br />{{smaller|"Our Fatherland"}}<br />[[File:Mer Hayrenik |instrumental.ogg|center]] | image_map = Armenia (orthographic projection).svg | image_map2 = Armenia - Location Map (2013) - ARM - UNOCHA.svg | capital = [[Yerevan]] | coordinates = {{Coord|40|11|N|44|31|E|type:city}} | largest_city = capital | official_languages = [[Armenian language|Armenian]]<ref>{{cite web|title=Constitution of Armenia, Article |20|url=http://www.president.am/en/constitution-2015/ |publisher=president.am}}</ref> | national_languages = | languages_type = | languages_sub = | languages = | languages2_type = | languages2_sub = | languages2 = | ethnic_groups = {{Unbulleted list |98.1% [[Armenians]] |&nbsp;&nbsp;1.2% [[Yazidis in Armenia|Yazidis]] |&nbsp;&nbsp;0.4% [[Russians in |Armenia|Russians]] |&nbsp;&nbsp;0.3% other<ref>Asatryan, Garnik; Arakelova, Victoria (Yerevan 2002). |[https://web.archive.org/web/20110511044234/http://www.hra.am/file/minorities_en.pdf The Ethnic Minorities in Armenia]. Part of the [[Organization for |Security and Co-operation in Europe|OSCE]]. |at [[WebCite]] (16 April 2010).</ref><ref>Ministry of Culture of Armenia [http://mincult.am/datas/media/azg.poqr.%20ev%20xorhurd%20mshak.nax.%20(1).doc |"The ethnic minorities in Armenia. Brief information"] {{Wayback|url=http://mincult.am/datas/media/azg.poqr.%20ev%20xorhurd%20mshak.nax.%20(1).doc |date=20171010143439 }}. As per the most recent census in 2011. [http://mincult.am/national_minority.html "National minority"].</ref>}} | ethnic_groups_year = 2011 | religion = [[Armenian Apostolic Church]]<ref>{{cite web|url=http://www.parliament.am/parliament.php?id=constitution&lang=eng|title=National Assembly of |the Republic of Armenia - Official Web Site - parliament.am|website=www.parliament.am}}</ref> | religion_year = | demonym = [[Armenians|Armenian]] | government_type = {{nowrap|[[Unitary state|Unitary]] [[Parliamentary system|parliamentary]]}} [[republic]] | leader_title1 = [[President of Armenia|President]] | leader_name1 = [[Armen Sarkissian]] | leader_title2 = [[Prime Minister of Armenia|Prime Minister]] | leader_name2 = [[Nikol Pashinyan]] | leader_title3 = [[President of the National Assembly of Armenia|President of the National Assembly]] | leader_name3 = [[Ara Babloyan]] | legislature = [[National Assembly (Armenia)|National Assembly]] | sovereignty_type = Formation and independence | established_event1 = Traditional date | established_date1 = 2492 BC | established_event2 = [[Hayasa-Azzi]] | established_date2 = 1500–1290 BC | established_event3 = [[Shupria|Arme-Shupria]]<ref>[[David Marshall Lang|Lang, David Marshall]]. ''Armenia: Cradle of Civilization''. London: Allen and |Unwin, 1970, p. 114. {{ISBN|0-04-956007-7}}.</ref><ref>Redgate, Anna Elizabeth. ''The Armenians''. Cornwall: Blackwell, 1998, pp. 16–19, 23, 25, 26 |||(map), 30–32, 38, 43 {{ISBN|0-631-22037-2}}.</ref> | established_date3 = 14th century–1190 BC | established_event4 = [[Urartu]]<ref>{{cite book |last=Redgate |first=A. E. |title=The Armenians |year=2000 |publisher=Blackwell |location=Oxford |isbn=0-631-22037-2 |page=5 |url=https://books.google.com/books?id=e3nef10a3UcC&dq |edition=Reprint |quote=However, the most easily identifiable ancestors |of the later Armenian nation are the Urartians.}}</ref> | established_date4 = 860–590 BC | established_event5 = [[Orontid dynasty]] | established_date5 = 6th century BC | established_event6 = {{nowrap|[[Kingdom of Armenia (antiquity)|Kingdom of Greater<br />Armenia]] united under<br />the [[Artaxiad Dynasty]]<ref>{{cite |book |editor1-last=de Laet |editor1-first=Sigfried J. |editor2-last=Herrmann |editor2-first=Joachim |title=History of Humanity: From the seventh century |B.C. to the seventh century A.D. |date=1996 |publisher=Routledge |location=London |isbn=978-92-3-102812-0 |page=[https://books.google.com/books?|id=WGUz01yBumEC&pg=PA128 128] |edition=1st |quote=The ruler of the part known as Greater Armenia, Artaxias (Artashes), the founder of a new dynasty, |managed to unite the country...}}</ref><!--end nowrap:-->}} | established_date6 = 190 BC<ref>{{cite book |title=Encyclopedia Americana: Ankara to Azusa |date=2005 |publisher=[[Scholastic Library Publishing]] |page=393 |quote=It was named for Artaxias, a general of Antiochus the Great, who founded the kingdom of Armenia about 190 B.C.}}</ref> | established_event7 = [[Arsacid dynasty of Armenia|Arsacid dynasty]] | established_date7 = 52–428 | established_event8 = [[Bagratid Armenia]] | established_date8 = 885–1045 | established_event9 = [[Armenian Kingdom of Cilicia|Kingdom of Cilicia]] | established_date9 = 1198–1375 | established_event10 = [[First Republic of Armenia]] [[Declaration of Independence of Armenia (1918)|declared]] | established_date10 = <br />28 May 1918 | established_event11 = [[Independence Day (Armenia)|Independence]] from the [[Soviet Union]] | established_date11 = 21 September 1991 | area_km2 = 29,743 | area_rank = 138th | area_sq_mi = 11,484 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | percent_water = 4.71<ref name="cia-fact">{{cite web|title=The World Fact Book – Armenia |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-|factbook/geos/am.html |publisher=Central Intelligence Agency |accessdate=17 July 2010 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20100719074837/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/am.html |archivedate=19 July 2010 |deadurl=no |df=dmy}}</ref> | population_estimate = {{UN_Population|Armenia}}{{UN_Population|ref}} | population_census = {{nowrap|{{decrease}} 3,018,854<ref name="Armenia information">{{cite web |url=http://www.armstat.am/file/doc/99475033.pdf |title=Statistical Service of Armenia|publisher=Armstat |accessdate=20 February 2014}}</ref><ref name="News.am">{{cite news |title=Armenia Population |url=http://countrymeters.info/en/Armenia |agency=countrymeters.info}}</ref><!--end nowrap:-->}} | population_estimate_year = {{UN_Population|Year}} | population_census_year = 2011 | population_census_rank = 134th | population_density_km2 = 101.5 | population_density_sq_mi = 262.9 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]--> | population_density_rank = 99th | GDP_PPP = {{nowrap|$28,282 billion<ref name="IMF GDP">{{cite web|title=Report for Selected Countries and |Subjects|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?|sy=2017&ey=2017&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=43&pr1.y=12&c=911&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC&grp=0&a=|work=[[World Economic Outlook]] |Database, April 2018|publisher=[[International Monetary Fund]]|accessdate=17 January 2018|location=Washington, D.C.|date=4 October 2017}}</ref><!--end |nowrap:-->}} | GDP_PPP_year = 2017 | GDP_PPP_per_capita = $9,456<ref name="IMF GDP"/> | GDP_nominal = {{nowrap|$11,548 billion<ref name="IMF GDP"/>}} | GDP_nominal_year = 2017 | GDP_nominal_per_capita = $3,861<ref name="IMF GDP"/> | Gini = 31.5 <!--number only--> | Gini_year = 2013 | Gini_change = <!--increase/decrease/steady--> | Gini_ref = <ref name=WB1>{{cite web |url= http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI |title= Gini index |publisher=[[World Bank]] |accessdate= 12 |May 2016}}</ref> | Gini_rank = | HDI = 0.743 <!--number only--> | HDI_year = 2015 <!--Please use the year to which the data refers, not the publication year--> | HDI_change = increase<!--increase/decrease/steady--> | HDI_ref = <ref name="HDI">{{cite web |title=Human Development Report 2016 |year=2016 |publisher=United Nations |accessdate=28 September 2017 |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf}}</ref> | HDI_rank = 84th | currency = [[Armenian dram|Dram]]&nbsp;([[Armenian dram sign|֏]]) | currency_code = AMD | time_zone = [[Armenia Time|AMT]] | utc_offset = +4 | drives_on = right | calling_code = [[Telephone numbers in Armenia|+374]] | patron_saint = [[Gregory the Illuminator|St. Gregory]] | cctld = {{unbulleted list |[[.am]] |[[.հայ]]}} }} [[File:Flag_of_Armenia.svg|thumb|]] '''Armania''' waa wadan [[Dhul xiran]] oo ku yaalo, bariga [[Yurub]] iyo galbeedka [[Aasiya]]. Ermeniya: Հայաստան, translit. Hayastan, IPA: [hɑjɑstɑn]), si rasmi ah Jamhuuriyadda Armenia (Erman: ermen: Հայաստանի Հանրապետություն, translation. Hayastani Hanrapetut'yun, IPA: [hɑjɑstɑni hɑnɾɑpɛtutʰjun]), waa waddan ku yaal gobolka Koofurta Caucasus ee Eurasia. Waxaa ku yaala galbeedka Aasiya ee ku yaala Jasiiradaha Erman, waxaa xuduud la leh Turkiga galbeedka, Georgia waqooyiga, xaqiiqda madaxbannaan ee Jamhuuriyadda Dimuqraadiga ah iyo Azerbaayadaha bari, iyo Iran iyo Azerbaijan oo ka baxsan Nakhchivan koonfurta. Ergayga Ergaygu waa mid madaxbannaan, badan oo xisbi qaran oo leh dhaqan dhaqameed. Urartu waxaa la aasaasay 860 BC iyo qarnigii 6aad ee BC waxa lagu beddelay Satrapy Armenia. Boqortooyada Armenia waxay gaartay heerkeedii Tigranes ee Weyn ee qarnigii 1aad ee qarnigii 21aadna waxay noqotay waddanka ugu horreeya ee dunida oo dhan lagu dhaqmo diinta rasmiga ah ee dabayaaqada 3aad ama horraantii 4aad AD. Taariikhda rasmiga ah ee aqbalaadda dawlad-goboleedku waa 301. Boqortooyada Ereyga ah ee qadiimka ah ayaa kala qaybisay Byzantine iyo Sasanian Empires wareeggii qarnigii 5aad. Sida ku xusan barxada Bagratuni, Boqortooyada Bagratid ee Armenia waxaa lagu soo celiyay qarnigii 9aad. Diidmada oo ay sababtay dagaallada ka dhanka ah Beniantiin, boqortooyadu waxay ku dhufteen 1045, Ereyga waxaa ugu dambeeyay markii ay soo weerareen Turjubaanka Turki. Ereyga Ereyga ah iyo Boqortooyada Ciliga Armenia waxay ku taallaa xeebta badda Mediterranean intii u dhaxaysay qarniyadii 11aad iyo 14aad. * [https://www.jw.org/en/library/magazines/g201203/Armenias-Golden-Fruit/ Armenia’s Golden Fruit] {{Dalalka Yurub}} [[Category:Yurub]] e6t42jgp1ia2b79chb572fvwkilh29l Bahda Qoraxdu Midaysay 0 12205 238909 233842 2022-07-30T12:47:30Z InternetArchiveBot 28368 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki ::''Kani waa maqaal ku saabsan Qoraxda iyo meerayaasha ku wareega. Bogag kale fiiri [[meere]] {{Infobox planetary system | title = Bahda Qoraxdu Midaysay | image = [[File:BahdaMidaysayQoraxdu.jpg|340px]] | image_alt = A representative image of the Solar System with sizes but not distances to scale | caption = [[Qorax]]da iyo [[meere]]yaasha ku wareega. | age = 4.568 bilyan sano | location = Gees kaga taala Milky Way Galaxy | system_mass = 1.0014 cufka qoraxda | neareststar = Proxima Centauri, u jirta 4.22 iftiin-qorax; Alpha Centauri u jirta 4.37 iftiin-qorax | nearestplanetary = Alpha Centauri system{{nbsp|2}}(4.37 ly) | semimajoraxis = {{nowrap|30.10 [[Astronomical unit|AU]]{{nbsp|2}}{{smaller|(4.503 bilyan km)}}}} | Kuiper_cliff = 50 AU | stars = 1{{nbsp|2}}{{smaller|([[Qorax]])}} | noknown_stars = yes | planets = 8{{smaller|{{hlist|8&nbsp;([[Dusaa]]|[[Waxaraxir]]|[[Dhul]]|[[Farraare]]|<br>[[Cirjeex]]|[[Raage]]|[[Uraano]]|[[Docay]])}}}} | outerplanetname = [[Docay]] | noknown_planets = haa | dwarfplanets = {{longitem|Ilaa dhowr boqol nooc;<ref>[http://www.mikebrownsplanets.com/2011/08/free-dwarf-planets.html Mike Brown Free the dwarf planets! August 23, 2011 "Mike Brown's Planets]</ref><br>hada waxa jira 5 ay aqoonsan tahay ururka "IAU" {{smaller|{{hlist|(Keres|[[Bluto]]|[[Haumea]]|[[Makemake]]|Eris)}}}} }} | satellites = {{longitem|450 {{hlist|{{smaller|(173 meere<ref>{{cite web |url=http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |title=The Giant Planet Satellite and Moon Page |author=Sheppard, Scott S. |publisher=Departament of Terrestrial Magnetism at Carniege Institution for science |accessdate=2015-09-05}}</ref>}} |{{smaller|279 meere yar<ref>{{cite web|date=2015-08-15 |title=Asteroids with Satellites |publisher=Johnston's Archive |author=Wm. Robert Johnston |url=http://www.johnstonsarchive.net/astro/asteroidmoons.html |accessdate=2015-09-05}}</ref>)}}}}}} | minorplanets = 690,766{{nbsp|2}}{{smaller|(ka biloow 2015-09-05)<ref>{{cite web|title=How Many Solar System Bodies |publisher=NASA/JPL Solar System Dynamics |url=http://ssd.jpl.nasa.gov/?body_count |accessdate=2015-09-05}}</ref>}} | comets = 3,358{{nbsp|2}}{{smaller|(wakhtiga 2015-09-05)}} | roundsat = 19 | roundsatlink = List of gravitationally rounded objects of the Solar System#Satellite planemos | inclination = 60.19°{{nbsp|2}}{{smaller|(ecliptic)}}<!---If anyone can find a cited value for the inclination of the Solar System's invariable plane to the galactic plane, please replace this value---> | galacticcenter = 27,000&thinsp;±&thinsp;1,000 ly | orbitalspeed = 220 km/s | orbitalperiod = 225–250 Myr | spectral = G2V | frostline = ≈5 AU<ref>{{Cite journal | last1 = Mumma | first1 = M. J. | last2 = Disanti | first2 = M. A. | last3 = Dello Russo | first3 = N. | last4 = Magee-Sauer | first4 = K. | last5 = Gibb | first5 = E. | last6 = Novak | first6 = R. | doi = 10.1016/S0273-1177(03)00578-7 | title = Remote infrared observations of parent volatiles in comets: A window on the early solar system | journal = Advances in Space Research | volume = 31 | issue = 12 | pages = 2563 | year = 2003 | pmid = | pmc = }}</ref> | heliopause = ≈120 AU | hillsphere = ≈1–2 ly }} [[File:Ecliptic plane 3d view.gif|thumb| 3D muujinaya wareega [[Farraare]], [[Dhul]]ka, [[Waxaraxir]] iyo [[Dusaa]] ku sameeyaan [[Qorax]]da]] {| class="wikitable" style="margin:1em auto 1em auto; clear:middle; float:middle; margin:10px" |- style="background:#ccf; font-size:smaller;" |+ Meerayaasha 1854–1930, 2006–wakhti xaadirkan |- style="font-size:smaller; text-align:center;" | 1 <br /> [[Dusaa]] <br /> [[File:Mercury symbol.svg|16px|{{unicode|☿}}]] || 2 <br /> [[Waxaraxir]] <br /> [[File:Venus symbol.svg|16px|{{unicode|♀}}]] || 3 <br /> [[Dhul]]ka <br /> [[File:Earth symbol.svg|16px|{{unicode|🜨}}]] || 4 <br /> [[Farraare]] <br /> [[File:Mars symbol.svg|16px|{{unicode|♂}}]] || 5 <br /> [[Cirjeex]] <br /> [[File:Jupiter symbol.svg|16px|{{unicode|♃}}]] || 6 <br /> [[Raage]] <br /> [[File:Saturn symbol.svg|16px|{{unicode|♄}}]] || 7 <br /> [[Uraano]] <br /> [[File:Uranus symbol.svg|16px|{{unicode|⛢}}]] || 8 <br /> [[Docay]] <br /> [[File:Neptune symbol.svg|16px|{{unicode|♆}}]] |} '''Bahda Midaysay Qoraxdu''' ({{lang-en|Solar System}}; {{lang-ar|المجموعة الشمسية}}) waa [[qorax]]da, [[Meere|8da meere]], [[Dayaxa meere|dayaxyo]] badan oo ku wareega meereyaasha, dhowr [[duni]]yar iyo tiro badan oo [[dhagax]]aan, [[baraf]] iyo [[hawo]]ooyin ah; kuwaas oo dhammaantood ku [[Wareega Meere|wareega]] [[qorax]]da oo badhtanka ku taala. Bahda Qoraxdu Midaysay waxay ka tirsan tahay nidaamka [[Galaagsi]]yada ee loo yaqaan '''The Milky Way'''. Waxaana la sheegaa in meerayaasha, dayaxyada, dunidayar iyo dhammaan walxaha ku jira bahdan ay sameeysmeen [[wakhti]] hada laga joogo [[bilyan|4.5 bilyan]] oo [[sanad|sano]] ka hor.<ref>{{cite web |year=2001 |title=Working Group on Extrasolar Planets (WGESP) of the International Astronomical Union | work=IAU |url=http://www.dtm.ciw.edu/boss/definition.html |accessdate=2008-08-23}}</ref> Inta ugu badan [[cuf]]ka iyo [[mug]]u waxaa laga dhex helaa [[qorax]]da oo ugu wayn dhammaantood, iyo [[meere|meeraha]] [[Cirjeex]] oo ugu wayn meerayaasha sideeda ah. [[Afar|Afarta meere]] ee u dhow qoraxda - [[Waxaraxir]], [[Dusaa]], [[Dhul]]ka iyo [[Farraare]] - kuwaas oo loo yaqaano [[Meere Dhagaxley]], waxay inta ugu badan ka samaysan yihiin [[bir]]. Dhinaca kale, afarta meere ee banaanka u baxsan ee loo yaqaano [[Neefaha Waawayn]] - [[Cirjeex]], [[Raage]], [[Uraano]] iyo [[Docay]] - kuwaas oo aad uga [[jidh]] iyo xajmi wayn meerayaasha dhagaxleyda ah, waxay ka samaysan yihiin [[neef]]o.<ref>{{cite web|url=http://www.iau.org/public/pluto/ |title=Pluto and the Solar System |publisher=IAU |date= |accessdate=2013-08-01}}</ref> Labada meere ee ugu xajmiga wayn bahda midaysay qoraxdu, [[Cirjeex]]<ref>{{cite web |title=Interactive Extra-solar Planets Catalog |work=[[The Extrasolar Planets Encyclopaedia]] |url=http://exoplanet.eu/catalog.php |last=Schneider |first=Jean |date=16 January 2013 |accessdate=2013-01-15 }}</ref> iyo [[Raage]], waxay ka kooban jihiin [[curiye]]ha [[haydarojiin]] iyo [[hiliyaam]], labada ku sii xiga ee [[Uraano]] iyo [[Docay]] waxay ka samaysan yihiin sheeyo [[milan|dhalaali]] kara oo inta ugu badan ah [[baraf]]. Si kastaba ha ahaatee, bahda qoraxdu midaysay waxay leedahay deegaano ay ka buuxaan walxo yaryar. Tusaale ahaan, suunka asteroidska ee u dhaxaysa Farraare iyo Cirjeex, si la mid ah [[Meere Dhagaxley|meerayaasha dhagaxleyda]] ah, waxaa ka dhex buuxa sheeyo yaryar oo ka samaysan [[bir]] iyo [[dhagax]]aan. [[Meere]]ha [[Docay]] xadka ka dambeeya oo loo yaqaano '''Suunka Kuiber''' (Kuiper Belt) waxaa laga helaa duniyo yaryar oo la qaab ah Docay. Meeshan waxaa ku jira in ka badan toban kun (10,000) oo sheey kuwaas oo hadii ay aad u waynaan lahaayeen aygu isku wareegi lahaa. Dunida yaryar ee ka dambeeysa Docay ee ku dhex jira suunka kubier waxaa ka mid ah asteroidka [[Ceres]], [[Bluto]] iyo [[Eris]]. Lix ka mid ah [[meere]]yaasha, iyo ugu yaraan 3 ka mid ah dunidayar, iyo sheeyo yaryar oo kale waxaa ku wareega walxyo ka yar ayaga kuwaas oo loo yaqaano [[Dayaxa meere]]. Meeraha [[Cirjeex]] ayaa ugu dayax badan, ayadoo leh tiro dhan [[Dayaxa Cirjeex|67 dayax]]. ==Taariikhda Bahda Qoraxdu Midaysay== [[Dad]]ku waxay waligoodba jeclaayeen ineey fahmaan isla markaana ogaadaan in [[duni|duunyooyin]] kale oo sida [[dhul]]ka ah jiraan. [[Shan|Shan meere]] ([[qorax]]da, [[dayax]]a, [[dusaa]], [[waxaraxir]], [[farraare]], [[cirjeex]] iyo [[raage]]) oo [[il|isha]] lagu arki karo ayaa aqoon yar loo lahaa tan iyo [[qarni|tobanaan qarni]] ka hor, kuwaas oo saamayn ku lahaa [[dad]]kii wakhigaas noolaa. Wakhtiyadii hore dadka [[xidigyahan]]ada ahaa waxay aqoon u lahaayeen sida iftiino gaar ahi [[cir]]ka u dhex maraan, [[xidig]]aha qaar wakhtiyada ay soo baxaan, kuwaas ooy u isticmaali jireen ineey ku safraan oogada dhulka iyo [[badweyn|badaha waawayn]] dhexdooda. Ilbaxnimooyinkii hore, sida Giriiga, [[Shiinaha]], Baabiloon (Babylon) iyo kuwo kaleba waxay aaminsanaayeen in [[dhul]]ku badhtan u yahay dhammaan [[koon]]ka.<ref>{{cite web |url=http://www.merriam-webster.com/dictionary/planet |title=Definition of planet |publisher=Merriam-Webster OnLine |accessdate=2007-07-23}}</ref> ===Baabiloon=== Ilbaxnimadii ugu horeeysay ee yeelata aqoon iyo fahan meerayaasha waxay ahayd [[Baabiloon]] (babylon) oo ku dhex taalay [[Mesobotaamiya]][[Babylon]], and indeed all pre-modern civilizations,<ref>{{cite journal |first=Otto E. |last=Neugebauer |year=1945 |title=The History of Ancient Astronomy Problems and Methods |journal=Journal of Near Eastern Studies |volume=4 |issue=1 |pages=1–38 |doi=10.1086/370729}}</ref> wakhtiyadii u dhaxaysay [[sanad|2'000 sano]] ilaa [[sanad|1'000 sano]] ciise hortiis. Qoraalo duug ah oo ku beegan [[sanad|700 sano]] ciise hortii kuwaas oo ka hadhay ilbaxnimadii Baabiloon waxa ku xusan liiska dhowr meere uu ka mid yahay [[waxaraxir]]. Sidoo kale waxaa ku qornaa liiska socodka meereyaasha waxaraxir, dusaa, farraare, cirjeex iyo raage; iyo meelaha ay ka iftiimaan wakhtiga [[habeen]]kii iyo wakhtiyada la arki karo sanadka.<ref>Colin Ronan Astronomy in China, Korea and Japan, Walker, Astronomy Before the Telescope, p 264–265</ref> ===Boqortooyadii Hindiya=== Qiyaastii [[sanad|sanadkii 499]] ciise hortii ayaa [[xidigisyahan]] Aryabhata ee wadanka [[Hindiya]] sheegay in dhulku ku wareego xariijintiisa, taasi oo uu ku qeexay in wareega dhulku ka yimaado dhanka galbeed. Sidoo kale wuxuu aaminsanaa ineey jiraan tiro kale oo meerayaal ah, dhamantoodna ay ku wareegaan shay ka wayn. Si kastaba ha ahaatee, ardey baranayay [[Cilmi Fallag]]a [[sanad|sanadkii 1500]] Nilakantha Somayaji ayaa sii horumariyey qaacidadii Aryabhata, asagoo ku daray in dhulku sameeyo wareeg dheer oo uu ku wareego udub dhexaad, iyo in meerayaasha kala ah [[Waxaraxir]], [[Dusaa]], [[Farraare]], [[Cirjeex]] iyo [[Raage]] dhammaantood ku wareegaan [[qorax]]da. ===Dowladii Muslimiinta=== Horaantii [[qarni|qarnigii 11aad]] ayaa aqoonta iyo cilmiga dowladii Islaamiyiintu aad u horumarisey fahanka iyo adeegsiga [[Cilmi Fallag]]a. Waxaa jirey dugsiyo gaar u ah barashada cimiga xidigaha, kuwaas oo lagu baran jirey wakhtiyada iyo meelahay ay ka soo baxaan xidiguhu isla markaana safarleeydu u isticmaali jireen jiheeye ahaan.<ref>Holden James Herschel, A History of Horoscopic Astrology 1996 AFA</ref> Waxa la sheegaa in badhtamihii qarnigii 12aad [[xidigisyahan]] ibn Bajjah<ref>State Archives of Assyria Astrological reports to Assyrian kings Hermann Hunger 1992 Helsinki University Press</ref> uu sheegay inuu uu arkay labo meere oo waji madoow aadna ugu dhow [[qorax]]da, kuwaas oo uu horaantii qarnigii 13aad uu ku fasirey saynisyahan Qotb al-Din Shirazi ineey ahaayeen meerayaasha [[Waxaraxir]] iyo [[Dusaa]]. Taasi waxay muujineysaa heerka aqoonta fiican eey Muslimiinta wakhtigaas u lahaayeen cilmiga xidigaha iyo sida ay u isticmaali jireen. ===Reer Yurub=== Horaantii [[saynis|kacaankii sayniska]] ee [[qaarad]]a [[Yurub]]<ref>[[saynis|kacaankii sayniska]] ee [[qaarad]]a [[Yurub]]</ref> waxaa la fahmey in meerayaashu yihiin [[duni|duunyooyin]] dhisan lehna [[jidh]] la mid ah kan [[dhul]]ka. Aqoonyahanadii [[Cilmi Fallag]]u waxay isku keeneen cilmigii xidigaha ee dhammaan dunida ka jirey. Waxay ogaadeen in [[dayax]]a iyo [[qorax]]du<ref>[[dayax]]a iyo [[qorax]]da</ref> ka duwan yihiin meerayaasha kale, sidaas darteed waxay ku dareen liis ka duwan liiska meerayaasha. Horaantii [[qarni|qarnigii 17aad]] waxay heleen in meereyaasha [[Cirjeex]] iyo [[Raage]] yihiin [[duni]] ka wayn dhulka. Tan iyo intii laga gaadhayay qarnigii 19aad fahanka iyo aqoonta xidigaha iyo meerayaashu way isa soo tarayeen. ===Qarnigii 19aad & 20aad=== Qarnigii 19aad dhexdiisa [[xidigisyahan]]adu waxay ogaadeen in duunyooyinka yaryar, sida [[Ceres]], Pallas iyo Vesta, aanay ahayn meere laakiin ay yihiin duni yar sidaas darteed wax lagu magacaabay ''Asteroids''. Sanadkii 1846dii waxaa la helay meeraha [[Docay]] (neptune) kaasi oo lagu daray liiska meerayaasha. Si kastaba ha ahaatee, horaantii qarnigii 20aad waxaa la helay dunida yar ee [[Buluuto]] (pluto) taasi oo wakhtigaas la aaminsanaa ineey ka xajmi weeyn tahay [[dhul]]ka, waxaana si dhakhso ah loogu aqoonsaday [[sagaal|meeraha 9aad]]. ===Qarnigii 21aad=== [[Qarni|Qarniga 21aad]] wuxuu ku bilaabmay ayadoo aqoon fiican loo leeyahay meerayaasha, dayaxyada, qoraxda, dunida yar, asteroidska, iyo dhammaan walxaha ku dhex jira [[Bahda Midaysay Qoraxdu]]. Sidoo kale, waxaa muran adag ka aloosmay in [[Buluuto]] ay ka mid ahaato meerayaasha iyo in loo aqoonsado duni yar. Ugu dambayn sanadkii 2006da waxaa la isla af-gartey in buluuto loo yaqaano duni yar, taasi oo tirada meerayaasha bahda midaysay qoraxda ka dhigeeysa [[sideed|sideed meere]] (Waxaraxir, Dusaa, Dhulka, Farraare, Cirjeex, Raage, Uraano iyo Docey). Dhinaca kale, maadaama teknoolajiyada [[ilbaxnimo|ilbaxnimada]] [[dad]]ku horumartey waxaa la sameeyay teleskoobyo waawayn oo lagu fiirinayo ''baho qoraxyeedyo'' kale, galaagsiyo kale iyo dhaamaan xidigaha ku baahsan [[koon]]ka. Sidoo kale, wakhtigan waxaa la dul tagay [[dayax]]a, [[dayaxgacmeed]]yo iyo satelaatyo ayaa hawada loo direy, dayaxgacmeed isagu ismaamulaya ayaa [[Farraare]] lagu dejiyay, xidigo badan iyo galaagsiyo badana waa la magacaabay. ==Tirada Meereyaasha== Marka la tixraaco Midowga Caalamiga ee Cilmi Fallaga (International Astronomical Union) oo loo soo gaabiyo (IAU) waxa jira [[sideed|8 meere]] iyo [[shan|5 duni yar]] oo la aqoonsan yahay ee Bahda Qoraxdu Midaysay. Ayagoo ka sii fogaanaya dhanka [[Qorax]]da meerayaashu waa: # [[File:Mercury symbol.svg|14px|{{unicode|☿}}]] '''[[Dusaa]]''' # [[File:Venus symbol.svg|14px|{{unicode|♀}}]] '''[[Waxaraxir]]''' # [[File:Earth symbol.svg|14px|{{unicode|🜨}}]] '''[[Dhul]]ka''' # [[File:Mars symbol.svg|14px|{{unicode|♂}}]] '''[[Farraare]]''' # [[File:Jupiter symbol.svg|14px|{{unicode|♃}}]] '''[[Cirjeex]]''' # [[File:Saturn symbol.svg|14px|{{unicode|♄}}]] '''[[Raage]]''' # [[File:Uranus symbol.svg|14px|{{unicode|♅}}]] '''[[Uraano]]''' # [[File:Neptune symbol.svg|14px|{{unicode|♆}}]] '''[[Docay]]''' Cirjeex waa kan ugu [[mug]]a wayn leh, in u dhiganta 318 muga dhulka, halka Waxaraxir yahan kan ugu cufka yar, tiro u dhiganta 0.055 muga dhulka.<ref>{{cite web | url= http://dictionary.oed.com/cgi/entry/50180718?query_type=word&queryword=planet |publisher = Oxford English Dictionary | title = planet, n | accessdate=2008-02-07|year=2007}} ''Note: select the Etymology tab ''</ref> Dhanka kale, meerayaasha [[Bahda Qoraxdu Midaysay]] waxaa loo qaybin karaa guutooyin ayadoo lagu saleeynayo walxaha ay ka kooban yihiin: * '''[[Meere Dhagaxley]]''': waa meerayaasha la midka ah dhulka, kuwaas oo leh jidh ka samaysan [[dhagax]]aan, waxayna kala yihiin: Waxaraxir, Dusaa, Dhulka iyo Farraare. Waxaraxir waa midka ugu muga iyo miisaanka yar isla markaana ugu jidhka yar dhammaan [[Bahda Qoraxdu Midaysay]], halka dhulku yahay kan ugu wayn meerayaasha dhagaxleyda ah.<ref>{{cite book | title = Planet Quest: The Epic Discovery of Alien Solar Systems |first = K. |last=Croswell |publisher = The Free Press |year = 1997 |page = 57 |isbn = 978-0-684-83252-4}}</ref> * '''[[Neefaha Waawayn]]''': kuwani waa meerayasha inta ugu badan ka samaysan [[isku dhis]]yo [[neef]]o ah, sida caadiga ahna way ka wayn yihiin [[Meere Dhagaxley|meerayaasha dhagaxleyda]] ah, waana: Cirjeex, Raage, Uraano iyo Docay. Meeraha Cirjeex waa kan ugu wayn dhammaan meerayaasha bahda qoraxdu midaysay. ** '''[[Baraf|Barafley Waawayn]]''', inta u dhexaysa Uraano iyo Docay waxaa jira neefo waawayn oo ka duwan kuwa aan kor ku soo sheegnay sababtoo ah waxay leeyihiin miisaan iyo cuf aad uga hooseeya kuwa kale.<ref>{{cite journal | last=Lyttleton |first=Raymond A. |year=1936 |journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |volume=97 |page=108 |title= On the possible results of an encounter of Pluto with the Neptunian system |bibcode=1936MNRAS..97..108L}}</ref> * '''[[Duni|Duni yar]]''': kuwani waa meerayaal aad u yaryar oo sanadkii 2006da loo aqoonsaday in lagu magacaabo ''Dwarf Planets'', waxaana ka mid ah Ceres, Bluto, Haumea, Makemake iyo Eris.<ref>{{cite web|url=http://www.gps.caltech.edu/%7Embrown/dps.html |title=Astronomer Mike Brown |publisher=Gps.caltech.edu |accessdate=2011-11-04}}</ref> ===Qoraxda=== [[File:Planets_and_sun_size_comparison.jpg|thumb|Qoraxda marka la barbar dhigo xajmiga meerayaasha.]] [[Qorax]]du (sun) waa [[xidig]]ta iftiimisa, kulaylka gaadhiisa isla markaana [[cufisjiidad]] ku heeysa dhammaan meerayaasha [[Bahda Qoraxdu Midaysay]]. Miisaanka iyo cufka qoraxdu wuxuu la mid yahay 332,900 kan meeraha [[dhul]]ka. Sidoo kale, bu'da dhexe ee qoraxda waxaa ka yimaada [[heerkul]]ka, falaadhaha radiationka, elektaromagnetik radiation, iyo 400 ilaa 700 nm oo falaadhaha [[ileys]]ka muuqda ah. Cadaymo la arkey waxay xaqiijiyeen in barta qoraxdu ku taalo suurto gelisay in [[dhul]]ka ka jirto [[nolol]]i. [[File:Solar Life Cycle.svg|thumb|700px|center|wakhti dhan 14 bilyan sano oo muujinaya da'da Qoraxda. Hada Qoraxdu waxay jirtaa 4.6 bilyan sano, markeey gaadho 6 bilyan sano si tartiib ah ayay u casaani taas oo muujineeysa in awoodeedu soo yaraaneyso. Markey 10 bilyan sano gaadho weey cadaani dhammaanteed - markan qoraxdu weey dhimatey.]] Jiritaanka meerayashu waxay ku xidhan tahay nolosha [[qorax]]da. Hadii isbedel ku yimaado qoraxda nolosha dhulka iyo waxkasta weey doorsoomayaan. Sida la qiyaasayo, [[Hal]] [[bilyan]] sano ka dib, midabka qoraxdu waa isbedeli iftiinkuna waa sii kordhi sababto ah [[Hiliyaam]]ta bu'da qoraxda ayaa sii kordheeysa taas oo keeni doonta in 10% kordho iftiinka, heerkulka iyo falaadhaha khatarta ah ee ka soo baxa qoraxda; halka 3.5 bilyan sano ka dib ay badan doonto 40%. [[Aqoon|Aqoonyahanada Cimiladu]] waxay sheegeen isbedelkaas [[Qorax|qoraxda]] ku yimid wakhtigaas sare u qaadi [[Ileys|ilayska halista]] ah ee "radiation" taas oo lumin doonto [[Bad|biyaha badaha]] dhulka. Wakhti yar gudaheed, waxaa kor u kici [[Heerkul|heerkulka]] oogada sare ee dhulka, sidoo kale isku-wareega [[Kaarboon|Kaarboon Ogsaydh CO<sub>2</sub>]] oo muhiim u ah nolosha [[Dhir|dhirta]] ayaa jaha wareeri iskuna bedeli [[Kaarboon|Kaarbon afar (C4)]] oo [[sun]] ah. Dhirtu haday ka dhamaato dunida waxaa dhici in la waayo [[Hawo|hawada]] [[Ogsajiin]] midaas oo sababaysa dhimashada [[Noole|noolaha]] oo dhan. Hal bilyan sano oo kale kadib, heerkulka maqaarka sare ee dhulka wuxuu gaadhi, ugu yaraan, 70 degree Salsiyas midan oo jaho-wareer ku keenaysa miisaanka iyo cufis-jiidadka dunida. Midabka qoraxdu wuxu noqon casaan 5 bilyan sano ka dib, isla markaan gacanka qoraxdu wuxuu gaadhi meel ka badan 250 jeer meesha uu hada joogo. Wakhtigan lama hubo, sida dhulku noqon, laakiin waxa la og yahay in wareega dhulku isbedeli sababto ah aad ayuu uga fogaani qoraxda. Mudo yar ka dib, bu'da qoraxdu waxay isku bedeli cadaan bilaa [[kul]] iyo [[ileys]] ah, halkaas ayaana ugu dambeeysa isku xidhnaanta [[Bahda Qoraxdu Midaysay]]. ===Meeraha Dhexe=== Afarta Meere ee u dhow [[qorax]]da, kuwaas oo loo yaqaano [[Meere Dhagaxley]] sababtoo ah waxay ka samaysan yihiin [[dhagax]]aan iyo [[macdan]]o [[bir]] ah. Intooda u badan waxay leeyihiin tiro yar oo [[dayaxa meere|dayaxaan]] ah ama maba laha. Qaabdhismeedka jidhkoodu wuxuu ka samaysan yahay [[qolof dhul|oogo sare]] oo ka kooban macdanta [[Silikoon|silikates]], iyo biro ay ka mid yihiin [[aayron]] iyo [[nikel]] kuwaas oo sameeya [[Ubuc Dhul|ubucda]] dhexe ee meerahaasi. [[File:Telluric_planets_size_comparison.jpg|thumb|Meerayaasha dhexe. Ka soo biloow bidix ilaa midig:<br />[[Dhul]]ka, [[Farraare]], [[Dusaa]] iyo [[Waxaraxir]].<br />]] ====Dusaa==== : Meeraha [[Dusaa]] (mercury) waa kan ugu dhow [[qorax]]da (masaafo dhan 0.4 [[AU]] u jirta qoraxda),<ref>masaafo dhan 0.4 [[AU]] u jirta [[qorax]]da</ref> iyo kan ugu yar dhammaan meerayaasha [[Bahda Qoraxdu Midaysay]] asagoo leh 0.55 muga [[dhul]]ka.<ref>Schenk P., Melosh H. J. (1994), ''Lobate Thrust Scarps and the Thickness of Mercury's Lithosphere'', Abstracts of the 25th Lunar and Planetary Science Conference, 1994LPI....25.1203S</ref> : Meerahan Dusaa ma lahan wax [[dayaxa meere|dayax]] ah, waxaana lagu yaqaanaa in uu leeyahay [[Qolof dhul|oogo sare]] oo [[heerkul]]keedu aad u sareeyo isla markaana qani ku ah [[curiye]]yaasha [[bir]]ta sida [[aayron]], [[nikel]] iyo [[Silikon|salikaytis]].<ref>{{cite web |year=2006 |author=Bill Arnett |title=Mercury |work=The Nine Planets |url=http://www.nineplanets.org/mercury.html |accessdate=2006-09-14}}</ref> ====Waxaraxir==== : Meeraha [[Waxaraxir]] (Venus) waa dunida labaad ee ugu dhow [[qorax]]da (masaafo dhan 0.7 [[AU]] u jirta qoraxda),<ref>"masaafo dhan 0.7 [[AU]] u jirta qoraxda"</ref> isla markaana waa mid aad ugu xajmi dhow [[dhul]]ka ayadoo leh 0.815 muga dhulka. : Sidoo kale, si la mid ah dhulka, meeraha Waxaraxir wuxuu leeyahay [[qolof dhul|oogo sare]] oo ka samaysan silikayte iyo [[Ubuc dhul|ubuc dhexe]] oo ka kooban [[bir]]ta aayron iyo nikel; iyo waliba [[cir]]<ref>{{cite journal |author=Mark Alan Bullock |title=The Stability of Climate on Venus |publisher=Southwest Research Institute |year=1997 |url=http://www.boulder.swri.edu/~bullock/Homedocs/PhDThesis.pdf |format=PDF |accessdate=2006-12-26 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=2007-06-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070614202751/http://www.boulder.swri.edu/~bullock/Homedocs/PhDThesis.pdf |dead-url=yes }}</ref> sare oo hawooyin ku dahaaran tahay. : Meeraha Waxaraxir ma lahan wax dayax ah, aad ayuuna u qalalan yahay - taas macnaheedu waa [[biyo]] ma lahan. Intaas waxaa dheer, meerahan waa kan ugu kulul dhammaan meerayaasha [[Bahda Qoraxdu Midaysay]] ayadoo leh [[salsiyas|400 °C]] (752&nbsp;°F).<ref>{{cite web |year=1999 |author=Paul Rincon |title=Climate Change as a Regulator of Tectonics on Venus |work=Johnson Space Center Houston, TX, Institute of Meteoritics, University of New Mexico, Albuquerque, NM |url=http://www.boulder.swri.edu/~bullock/Homedocs/Science2_1999.pdf |format=PDF |accessdate=2006-11-19 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=2007-06-14 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070614202807/http://www.boulder.swri.edu/~bullock/Homedocs/Science2_1999.pdf |dead-url=yes }}</ref> === Dhulka === : Meeraha [[Dhul]]ka (earth) waa kan sadexaad ee qoraxda u dhow (masaafo dhan 1 [[AU]] u jira qoraxda), kan ugu wayn ee ugu culus [[Meere Dhagaxley|meerayaasha dhagaxleyda]] ah. Sidoo kale, waa meeraha kali ah ee leh dhaqdhaqaaq jiyooloji iyo dunida kali ah eey ka jirto [[nolol]]<ref>{{cite web |title=What are the characteristics of the Solar System that lead to the origins of life? |publisher=NASA Science (Big Questions) |url=http://science.nasa.gov/planetary-science/big-questions/what-are-the-characteristics-of-the-solar-system-that-lead-to-the-origins-of-life-1/ |accessdate=2011-08-30 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=2011-09-15 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110915154635/http://science.nasa.gov/planetary-science/big-questions/what-are-the-characteristics-of-the-solar-system-that-lead-to-the-origins-of-life-1/ |dead-url=yes }}</ref> inta la ogyahay. Intaas waxaa dheer, dhulku waa meeraha kali ah ee leh [[biyo]] [[dareere]] ah dhammaan meerayaasha dhexe. : [[Cir]]ka sare ee dhulku waa mid ka duwan meerayaasha kale, waxaana ku dhex jira 21% [[ogsajiin]]<ref>{{cite web |title=Earth's Atmosphere: Composition and Structure |author=Anne E. Egger, M.A./M.S. |work=VisionLearning.com |url=http://www.visionlearning.com/library/module_viewer.php?c3=&mid=107&l=|accessdate=2006-12-26}}</ref> bilaash ah, taasi oo taageertay [[nolol|nolosha]] ka dhex jirta ee [[xayawaan]]ka iyo [[dhir]]ta leh. : Meeraha dhulku wuxuu leeyahay hal [[dayax]] oo dabiici ah. ====Farraare==== : Meeraha [[Farraare]] (mars) waa kan afaraad ee qoraxda ugu dhow (masaafo dherer dhan 1.5 [[AU]] u jira qoraxda), isla mar ahaantaana waa mid waxyar ka yar dhulka ayadoo leh 0.107 muga dhulka. Cirkeedu wuxuu inta u badan ka kooban yahay [[Kaarbon|kaarbon labo ogsaydh]] iyo cadaadis dhan 6.1 millibars<ref>{{cite book|title= Encyclopaedia of the Solar System|editor=Lucy-Ann McFadden et al.|chapter=Mars Atmosphere: History and Surface Interactions|author=David C. Gatling, Conway Leovy|pages=301–314|year=2007}}</ref> taasi oo u dhiganta 0.6% cadaadiska dhulka. : Foolkaano aad u badan ayaa ka dhaca oogada sare ee Farraare, [[caro|carada]] meerahani waa mid cas sababtoo ah waxaa ku badan [[macdan]]ta [[Aayron|aayron ogsaydh]] aad u [[daxal]]eysatey. : Meeraha Farraare wuxuu leeyahay [[Dayaxa farraare|labo dayax]] oo dabiici ah, [[Deimos]] iyo [[Phobos]].<ref>{{cite web |year=2004 |title=A Survey for Outer Satellites of Mars: Limits to Completeness |author=Scott S. Sheppard, David Jewitt, and Jan Kleyna |work=[[Astronomical Journal]] |url=http://www2.ess.ucla.edu/~jewitt/papers/2004/SJK2004.pdf|accessdate=2006-12-26}}</ref> ===Meerayaasha Baxsan=== [[File:Gas_giants_in_the_solar_system.jpg|thumb|Kor ka soo biloow ilaa hoos:<br />[[Docay]], [[Uraano]], [[Raage]] iyo [[Cirjeex]]<br />.]] Afarta meere ee banaanka u baxsan waa meereyaasha [[Neefaha Waawayn]] ee [[Bahda Qoraxdu Midaysay]]<ref>[[Neefaha Waawayn]] ee [[Bahda Qoraxdu Midaysay]]</ref> kuwaas oo ah 99% walxaha ku wareega [[qorax]]da. [[Cirjeex]] iyo [[Raage]] ayaa waxay yihiin tobanaan kun oo jeer miisaanka iyo muga [[dhul]]ka, waxayna ka samaysan yihiin [[isku dhis]]yo [[haydarojiin]] iyo [[hiliyaam]]. Dhanka kale, [[Uraano]] iyo [[Docay]] waxay leeyihiin 20 jeer laab muga dhulka waxayna ka samaysan yihiin [[macdan]]o dhalaali kara oo ka kooban [[baraf]]. ====Cirjeex==== : Meeraha [[Cirjeex]] (Jupiter) waa meeraha shanaad ee [[qorax]]da ugu dhow (masaafo dherer dhan 5.2 [[AU]] u jira qoraxda) iyo 318 jeer muga dhulka. Wuxuu ka samaysan yahay meerahani [[isku dhis]]yo u badan [[haydarojiin]] iyo [[hiliyaam]]. : Dhinaca kale, meeraha Cirjeex waa kan ugu leh tirada ugu badan ee dayax asagoo leh [[Dayaxa Cirjeex|67 dayax]]. Afarta ugu wayn [[lo]], [[Ganymede]], [[Callisto]], iyo [[Europa]] waxay leeyihiin qaabdhismeed u dhow [[Meere Dhagaxley|meerayaasha dhagaxleyda]] ah, sida foolkaanaha iyo gudo kulul.<ref>{{cite web |title=Geology of the Icy Galilean Satellites: A Framework for Compositional Studies |author=Pappalardo, R T |work=Brown University |year=1999 |url=http://www.agu.org/cgi-bin/SFgate/SFgate?&listenv=table&multiple=1&range=1&directget=1&application=fm99&database=%2Fdata%2Fepubs%2Fwais%2Findexes%2Ffm99%2Ffm99&maxhits=200&=%22P11C-10%22 |accessdate=2006-01-16 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=2007-09-30 |archive-url=https://web.archive.org/web/20070930165551/http://www.agu.org/cgi-bin/SFgate/SFgate?&listenv=table&multiple=1&range=1&directget=1&application=fm99&database=%2Fdata%2Fepubs%2Fwais%2Findexes%2Ffm99%2Ffm99&maxhits=200&=%22P11C-10%22 |dead-url=yes }}</ref> Ganymede oo ah satelaytka ugu wayn [[Bahda Qoraxdu Midaysay]], ayaa wuxuu ka wayn yahay meeraha [[Waxaraxir]] (mercury). ====Raage==== : Meeraha [[Raage]] (saturn) waa meeraha lixaad ee [[qorax]]da ugu dhow (masaafo dherer dhan 9.5 [[AU]] u jira qoraxda) iyo 95 jeer muga dhulka. Meerahan waxaa lagu yaqaanaa dariimada goobo ee ku wareegsan taasi oo ka samaysan xoogaa [[baraf]] iyo saxaro [[dhagax]]aan ah, wuxuuna leeyahay 60% cufka Cirjeex, taasi oo ka dhigaysa meeraha ugu cufka yar dhammaan aduunyooyinka [[Bahda Qoraxdu Midaysay]].<ref>{{cite web|title=Density of Saturn|url=http://www.universetoday.com/15322/density-of-saturn/|work=Fraser Cain|publisher=universetoday.com|accessdate=2013-08-09|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=2013-08-09|archive-url=https://archive.today/20130809073643/http://www.universetoday.com/15322/density-of-saturn/|dead-url=unfit}}</ref> : Meerahan Raage wuxuu leeyahay tirada labaad ee ugu badan dayaxyada taasi oo ah [[Dayaxa Raage|62 dayax]]. Labada dayax ee ugu wayn dayaxyada Raage, [[Titan]] iyo [[Enceladus]] waxay leeyihiin dhaqdhaqaaq jiyooloji inkastoo ay ka samaysan yihiin baraf iyo hawo.<ref>{{cite journal|last1=Kargel|first1=J. S.|title=Cryovolcanism on the icy satellites|journal=Earth, Moon, and Planets|volume=67|pages=101–113|year=1994|doi=10.1007/BF00613296|bibcode=1995EM&P...67..101K}}</ref> : Titan oo ah satelite labaad ee ugu wayn wuxuu ka jidh wayn yahay meeraha [[Waxaraxir]]. ====Uraano==== : Meeraha [[Uraano]] waa kan todobaad ee qoraxda ugu dhow (asagoo u jira masaafo dhan 19.2 [[AU]]) iyo 14 jeer muga iyo miisaanka dhulka, kaasi oo ah kan ugu fudud dhammaan meerayaasha [[Bahda Qoraxdu Midaysay]]. Uraano wuxuu leeyahay [[Ubuc dhul|ubuc dhexe]] oo ka qaboow badan [[Qolof dhul|oogada sare]].<ref>{{cite journal |title=10 Mysteries of the Solar System|journal=[[Astronomy Now]] |volume=19 |pages=65 |year=2005 |bibcode=2005AsNow..19h..65H }}</ref> : Meeraha Uraano wuxuu leeyahay tirada sadexaad ee ugu badan taasi oo dhan [[Dayaxa Uraano|27 dayax]], kuwa ugu waawayni waa [[Titania]], [[Oberon]], [[Umbriel]], [[Ariel]] iyo [[Miranda]]. ====Docay==== : Meeraha [[Docay]] (neptune) waa meeraha sideedaad ee [[Bahda Qoraxdu Midaysay]] wuxuuna u jiraa [[qorax]]da masaafo dherer dhan 30 [[AU]], wuxuu leeyahay cuf iyo miisaan u dhigma 17 jeer laab cufka [[dhul]]ka.<ref>{{Cite journal|title=Post Voyager comparisons of the interiors of Uranus and Neptune |author=Podolak, M.; Reynolds, R. T.; Young, R. | year=1990|pages=1737|issue=10|volume=17|doi=10.1029/GL017i010p01737 |bibcode=1990GeoRL..17.1737P|journal=Geophysical Research Letters}}</ref> : Meeraha Docay wuxuu leeyahay [[Dayaxa Docay|4 dayax]] oo kan ugu wayn yahay [[Triton]] oo leh dhaqdhaqaaq jiyooloji firfircoon.<ref>{{cite web |title=The Plausibility of Boiling Geysers on Triton |author=Duxbury, N. S., Brown, R. H. |work=Beacon eSpace |year=1995 |url=http://trs-new.jpl.nasa.gov/dspace/handle/2014/28034?mode=full |accessdate=2006-01-16 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=2009-04-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090426005806/http://trs-new.jpl.nasa.gov/dspace/handle/2014/28034?mode=full |dead-url=yes }}</ref> ===Dunida Yar=== Waxa jira tiro dhowr ah oo meereyaal yaryar ah kuwaas oo loo yaqaano [[Duni|duniyar]] waxaana ka mid ah [[Bluto]]. Dunida yar ee bluto waxy u jirtaa qoraxda masaafo dherer oo dhan [[AU|39 AU]] waana tan ugu wayn dhowrka duniyar ee la yaqaano, waxaana la helay [[sanad|sanadkii 1930kii]] ayadoo wakhtigaas laga dhigay [[meere|meeraha 9aad]] ee [[Bahda Qoraxda Midaysay]]. Ka dib, [[sanad|sanadkii 2006da]] ayaa laga saaray liiska meerayaasha ayadoo loo aqoonsaday in bluto tahay duniyar. ==Tirada Dayaxa Meereyaasha== [[File:Triton_Voyager_2.jpg|thumb|[[Dayaxa Docay|Dayaxa Triton]] ee meeraha Docay.]] [[File:Europa-moon.jpg|thumb|[[Dayaxa Cirjeex|Yuruba]] waa dayaxa Cirjeex.]] [[Dayaxa meere]] waa duni yar oo ka samaysan [[dhagax]]aan, [[neef]] iyo [[isku dhis]]yo kale taasi oo ku wareegta [[meere]]. Tusaale ahaan, [[dayax]]a meeraha [[dhul]]ka. Waxaa jira 173<ref>173 dayax oo ku meeraysta meerayaasha [[Bahda Qoraxdu Midaysay]], iyo sideed kale oo ku wareega [[duni|dunida yaryar]]</ref> dayax oo ku meeraysta meerayaasha [[Bahda Qoraxdu Midaysay]], iyo sideed kale oo ku wareega [[duni|dunida yaryar]]. Meereyaasha [[Waxaraxir]] iyo [[Dusaa]] ma lahan wax dayax ah, [[Dhul]]ku wuxuu leeyahay [[dayax|hal dayax]], meeraya afaraad [[Farraare]] wuxuu leeyahay labo dayax oo kala ah [[Fobos]] (Phobos) iyo [[Dheymos]] (Deimos).<ref>{{cite journal | journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |volume=52 |pages=565–594 |last=Whipple |first=Fred |year=1964 |bibcode=1964PNAS...52..565W |title= The History of the Solar System |doi= 10.1073/pnas.52.2.565 | pmid=16591209 | issue=2 | pmc=300311}}</ref> [[Neefaha Waawayn]] waxay leeyihiin tiro badan oo dayaxyo ah, kuwaas oo qaarkood le'eg yihiin xajmiga dayaxa [[dhul]]ka. Meeraha [[Cirjeex]]<ref>[[Cirjeex]] waa kan leh tirada ugu badan daxayada ee [[Bahda Qoraxdu Midaysay]]</ref> waa kan leh tirada ugu badan daxayada ee [[Bahda Qoraxdu Midaysay]], wuxuuna leeyahay [[Dayaxa Cirjeex|67 dayax]]. Waxaa ku xiga meeraha [[Raage]] oo leh tirada labaad ee ugu badan dhammaan sideeda meere ee bahda qoraxdu midaysay kuwaas oo ah [[dayaxa raage|62 dayax]]. Dhinaca kale, meeraha [[Uraano]] wuxuu leeyahay tirada sadexaad ee ugu badan bahda qoraxdu midaysay kuwaas oo dhan [[dayaxa uraano|27 dayax]].<ref>{{cite web |title=Interactive Extra-solar Planets Catalog |work=[[The Extrasolar Planets Encyclopaedia]] |url=http://exoplanet.eu/catalog.php |last=Schneider |first=Jean |date=16 January 2013 |accessdate=2013-01-15 }}</ref> Meeraha [[Docay]] wuxuu leeyahay [[dayaxa docay|14 dayax]]. Si kastaba ha ahaatee, [[duni|duunyooyinka yar]] qaar ka mid ah waxay leeyihiin dayaxyo yaryar oo ku wareega ayaga. Dunida yar ee [[Ceres]] ma lahan wax dayax ah, laakiin dunida yar ee [[Bluto]] waxay [[dayaxa bluto|5 dayax]] oo wareega. Sidoo kale, dunida yar ee [[Haumea]] waxay leedahay [[Dayaxa Haumea|2 dayax]], waxaa iyadna [[dayax|hal dayax]] leh dunida yar ee [[Eris]]. Waxaa la aaminsan yahay in dayaxyada qaar ay ka jirto [[nolol]], sida dayaxa [[Titan]] ee [[Cirjeex]] iyo bisha [[Triton]] ee meeraha [[Docay]], laakiin lama hubo ineey jirto midaasi.<ref>{{cite journal |first=Bernard R. |last=Goldstein |title=Saving the phenomena: the background to Ptolemy's planetary theory | journal=Journal for the History of Astronomy |volume=28 |issue=1 |year=1997 |pages=1–12 |location=Cambridge (UK) |bibcode=1997JHA....28....1G}}</ref> ===Dayaxa Dhulka=== [[File:Full_Moon_Luc_Viatour.jpg|thumb|Dayaxa [[meere|meeraha]] [[Dhul]]ka.]] [[File:Moons of solar system-en.svg|thumb|Dayax/Bil]] [[Dayax|Dayaxa dhulku]] waa kan ugu weeyn dhammaan [[dayaxa meere|dayaxyada]] meereyaasha [[Bahda Qoraxdu Midaysay]] kaas oo la odhan karo wuxuu ka wayn yahay meereyaasha yaryar qaarkood. Cufis-jiidadka u dhexeeya dhulka iyo dayaxa ayaa keena [[bad|mowjadaha badaha]], taas mi la mid ah ayaa keentay isku-xidhnaanshaha labadooda. Dayaxa oo ku socda xawaare dhan 1.022 kilomitir ilbiriqsigiiba, ayaa waxay ku qaadataa [[maalin|27 maalmood]], [[saacad|7 saacadood]] iyo [[daqiiqad|43 daqiiqo]] in uu hal mar ku wareego dhulka. Dhinaca kale, isku wareega dayaxu (circumference) waa 10, 921 km; [[cuf]]kiisuna waa 2.1958 ×<br /><span>10<sup>10</sup> km<sup>3</sup></span> halka [[mug]]iisu yahay 7.3477 ×<br /><span>10<sup>22</sup> kg</sup></span>. Maadaama dayaxa cirkiisu aad u khafiif yahay falaadhaha qoraxduna toos u soo taabtaan oogada dayaxa ayaa [[heerkul]]kiisu aad u sareeyaa ugu yaraan waa 100 Kalfin ugu badnaana wuxuu gaadhaa 390 K. Jidhka dayaxu wuxuu ka samaysan yahay [[Isku dhis|iskudhisyo]] kala duwan kuwaas oo u badan [[curiye]]yaasha kala ah: [[curiye|Argon]], [[Hiliyaam]], [[Sodhiyaam]], [[Botashiyaam]], [[Haydarojiin]] iyo ''Raadon''. Markii ugu horeeysay taariikhda bani-aadamka, sanadkii 1959kii ayaa [[Dayax Gacmeed]] [[Ruush]]ku leeyahay tagay dayaxa. Ka dib, 1968dii ayaa qofkii ugu horeeyay cagaha saaray dayaxa kaas oo ka socday Dawladda [[Maraykan]]ka. Sanadkii 2004 wixii ka dambeeyay ayaa wadanada [[Jabaan]], [[Hindiya]], [[Shiinaha]] iyo [[Yurub]] saldhigyo ka sameeysteen dayaxa. Inkasto dayaxu lahayn [[cir|cir sare]] oo ka difaaca [[kul]]ka [[qorax]]da, cilmi baadhis la sameeyay waxay muujisay in dayaxu leeyahay [[biyo]] laga heli karo [[cidhif]]yada dayaxa iyo oogada sare dhexdeeda.<ref>{{cite book |title=Ptolemy's Almagest |author= Ptolemy |authorlink=Ptolemy |coauthors=[[G. J. Toomer|Toomer, G. J.]] |publisher=Princeton University Press |year=1998 |isbn=978-0-691-00260-6}}</ref> ===Dayaxa Farraare=== ::''Maqaalka fiiri: [[Dayaxa Farraare]]'' [[Meere]]ha [[Farraare]] (Mars) wuxuu leeyahay [[Dayaxa Farraare|labo dayax]] oo kala ah [[Fobos]] (Phobos) iyo [[Dheymos]] (Deimos). ===Dayaxa Cirjeex=== [[File:Europa-moon.jpg|thumb|dayaxa [[Europa]] ee meeraha Cirjeex.]] [[Meere]]ha [[Cirjeex]]<ref>[[Cirjeex]] waa kan leh tirada ugu badan daxayada ee Bahda Qoraxdu Midaysay, wuxuuna leeyahay 67 dayax</ref> waa kan leh tirada ugu badan daxayada ee Bahda Qoraxdu Midaysay, wuxuuna leeyahay 67 dayax. Tirada dayaxyada ee meerahan Cirjeex aad ayay u badan tahay, dhammaantoodna aqoon fiican looma laha, laakiin kuwa ugu caansan waxaa ka mid ah: * '''[[Europa]]''' * '''[[Ganymede]]''' * '''[[lo]]''' * '''[[Callisto]]''' ===Dayaxa Raage=== [[File:Two_Halves_of_Titan.png|thumb|dayaxa [[Titan]] ee meeraha Raage.]] [[Meere]]ha [[Raage]] waa kan labaad ee leh tirada ugu badan daxayada ee Bahda Qoraxdu Midaysay, wuxuuna leeyahay [[Dayaxa raage|62 dayax]]. Tirada dayaxyada ee meerahan Raage aad ayay u badan tahay, dhammaantoodna aqoon fiican looma laha, laakiin kuwa ugu caansan waxaa ka mid ah: * '''[[Titan]]''' * '''[[Lapetus]]''' * '''[[Enceladus]]''' * '''[[Tethys]]''' * '''[[Mimas]]''' * '''[[Hyperion]]''' * '''[[Dione]]''' * '''[[Phoebe]]''' * '''[[Janus]]''' * '''[[Epimetheus]]''' * '''[[Prometheus]]''' [[File:Mimas_moon.jpg|thumb|dayaxa [[Mimas]] ee meeraha Raage.]] ===Dayaxa Uraano=== [[File:PIA18185 Miranda's Icy Face.jpg|thumb|dayaxa [[Miranda]] ee meeraha Uraano.]] [[Meere]]ha [[Uraano]] (Uranus) wuxuu leeyahay tirada sadexaad ee ugu badan bahda qoraxdu midaysay kuwaas oo dhan [[Dayaxa Uraano|27 dayax]]. Meerahan Uraano wuxuu leeyahay tiro badan oo dayaxyo ah, kuwaas waxaa ugu caansan: * '''[[Titania]]''' * '''[[Oberon]]''' * '''[[Umbriel]]''' * '''[[Miranda]]''' ===Dayaxa Docay=== [[File:Triton_Voyager_2.jpg|thumb|dayaxa [[Triton]] ee meeraha Docay.]] [[Meere]]ha [[Docay]] (Neptune) wuxuu leeyahay tirada afaraad ee ugu badan [[Bahda Qoraxdu Midaysay]] kuwaas oo dhan [[Dayaxa meere|14 dayax]]. Meerahan Docay wuxuu leeyahay tiro badan oo dayaxyo ah, kuwaas waxaa ugu caansan: * '''[[Proteus]]''' * '''[[Triton]]''' ===Dayaxyada Bluto=== [[Duni]]da yar ee [[Bluto]] oo wakhtiyadii hore loo aqoonsanaa ineey tahay [[meere|meeraha 9aad]] ee [[Bahda Qoraxdu Midaysay]], balse [[sanad|sanadkii 2006da]] loo aqoonsaday ineey tahay duniyar; ayaa waxay leedahay [[Dayax meere|5 dayax]] oo ku wareega ayada. ==Samayska Meere== ===Muuqaalka Meere=== Muuqaalka meere waa mid ku xidhan awooda [[cuf]]ka iyo [[mug]]a ee ku taxan awooda [[cufisjiidad]]ka isla markaana keenta awood elektaromangantig isku haysa muuqaalka meere oo ka dhigtay mid goobo ah. Marka xadi go'an oo cuf ah uu ku xidhmo awooda cufisjiidadka oo u soo jiidta badhtanka walaxdaasi taasi ayaa keenta in sheygaasi yeesho qaab wareegsan.<ref>{{cite web|url=http://www.iau.org/public/pluto/ |title=Pluto and the Solar System |publisher=IAU |date= |accessdate=2013-08-01}}</ref> Dhamaan meerayaasha, xidigaha, dhagaxaanta waawayn, dunida yar iyo walxaha kale ee koonka dhex sabeeynaya waxay leeyihiin qaab dhismeed goobada u dhow, taasi ooy sabab u tahay isku soo jiidashada bu'da dhexe ee shegaas oo cufisjiidadku ku hayo badhtanka. ===Qaabdhismeedka Dhexe=== Meere kasta wuxuu ku bilaabmay marxalad [[dareere]] ah; samayska marka hore, sheeyada miisaanka culus, ee qarada adag leh waxay iskugu tagaan bu'da ama badhtanka ayadoo inta fudud soo marto korka sare isla markaana ku qaboowdo ka dibna adke noqoto. Sidaas darteed, meere kasta waa kala duwan yahay xubnaha ku jira ubucda ama qeybta dhexe. Dhinaca kale, [[Meere Dhagaxley|meerayaasha dhagaxleyda]] ahi way ka duwan yihiin meerayaasha [[neefaha waawayn]]. Kuwa dhagaxleyda ahi waxay leeyihiin qolof adag oo ku dahaadhan iyo ubuc ka samaysan [[curiye]]yaal [[bir]] ah sida [[Aayron]], [[Nikel]] iyo iskudhisyo [[Silikoon]] ah, halka neefaha waawayni ku daboolan tahay daruur hawo iyo adke jilicsan ah. ===Cufisjiidadka=== ===Cufka & Muga Meereyaasha=== ==Wareega Meere== ===Wareega Sanadle=== Sida la isku waafaqay, dhammaan meerayaashu waxay ku wareegaan [[xidig]]. Tusaale ahaan, meerayaasha Bahda Qoraxdu Midaysay dhammaantood waxay ku wareegaan [[qorax]]da, jiho la mid ah tan qoraxdu u ged-gedoonto (waa qaab la mid ah habka saacadu u wareegto "clockwise"). Ugu yaraan, hal meere, WASP-17b, oo aad inooga fog ayaa la arkey inuu u wareego jiho ka duwan tan xidigtiisu u gedoonto.<ref>{{cite journal | last=Lyttleton |first=Raymond A. |year=1936 |journal=Monthly Notices of the Royal Astronomical Society |volume=97 |page=108 |title= On the possible results of an encounter of Pluto with the Neptunian system |bibcode=1936MNRAS..97..108L}}</ref> Wakhtiga ay meere ku qaadato inuu dhamaystiro hal wareeg oo uu ku soo duurayo qoraxda waxaa loo yaqaanaa ''[[sanad]]''. Hadaba sanadada meerayaashu way kala duwan yihiin taasi oo ku xidhan kolba masaafada iyo fogaanta uu u jiro qoraxda. Meeraha ugu fog masaafada qoraxda ayaa ugu sanad dheer isla markaana ugu socod gaaban sababtoo ah aad ayuu uga dheer yahay [[cufisjiidad]]ka qoraxdaasi. ===Gedgedoonka Meere=== Meere kasta wuxuu ku gedgedoomaa (rotate) xariijin udub-dhexaadkiisa ah taasi oon la arki karin. Gedoonkaasi meere oo ka soo bilaabma bari ilaa galbeed ayaa waxay keentaa [[maalin]]ta iyo [[habeen]]ka, sababtoo ah iftiinka qoraxda ayaa kolba dhinac ka mid ah meerahaais u muuqda.<ref>{{cite journal | journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America |volume=52 |pages=565–594 |last=Whipple |first=Fred |year=1964 |bibcode=1964PNAS...52..565W |title= The History of the Solar System |doi= 10.1073/pnas.52.2.565 | pmid=16591209 | issue=2 | pmc=300311}}</ref> Inta u badan meerayaasha bahda qoraxdu midaysay waxay u soo gedoomaan hab waafaqsan wareega saacada, marka laga reebo meeraha Uraano oo asaga lagu wado in uu u gedoomo jiho lid ku ah wareega saacada. Gedgedoonka meerayaashu way kala duwan tahay, meeraha Dusaa waxay ku qaadataa dhowr saacadood inuu dhamaystiro gedoon xidhan, taasi oo ah habeen iyo maalinta Dusaa; halka meerayaasha waawayn ee neefta ah ay ku qaadato maalmo badan iney sameeyaan hal gedoon oo dhamaystiran.<ref>{{cite book | title = Planet Quest: The Epic Discovery of Alien Solar Systems |first = K. |last=Croswell |publisher = The Free Press |year = 1997 |page = 57 |isbn = 978-0-684-83252-4}}</ref> ==Masaafada Qoraxda U Jiraan== {| class="wikitable sortable" style="margin: 1em auto 1em auto; text-align:center" |- !|Jaada !|Magaca !|Dhulbadhe <br /> balaca !|[[Cuf|Cufka Meere]] !|[[Wareega Meere|Gacanka Wareega]] ([[Astronomical unit|AU]]) !|[[Wareega Meere|Wakhtiga Wareega]] <br /> (sanado) !|[[Wareega Meere|Meesha <br /> kaga beegay yahay Qoraxda]] (°) !|[[Wareega Meere|Wareega<br /> eccentricity]]<!--hyphen for small monitors--> !|[[Wareega Meere|Wareega Xariijintiisa]] <br /> (maalin) !|Confirmed <br /> [[Dayax|Dayaxa Dabiiciga]]{{refn|group=lower-alpha|name=Confirmed|Jupiter has the most verified satellites (67) in the Solar System.<ref>{{cite web |title=The Jupiter Satellite Page (Now Also The Giant Planet Satellite and Moon Page) |publisher=Carnegie Institution for Science |author=Scott S. Sheppard |url=http://www.dtm.ciw.edu/users/sheppard/satellites/ |accessdate=2013-04-12 |date=2013-01-04 |authorlink=Scott S. Sheppard}}</ref>}} !|[[Wareega Meere|Goobo Meere]] !|[[Cir]]ka |- ! rowspan="4" style="background:#def;"|[[Meere Dhagaxley]] | style="text-align:left"|[[Waxaraxir]] | 0.382 | 0.06 | 0.31–0.47 | 0.24 | 3.38 | 0.206 | 58.64 | 0 | maya | aad u yar |- | style="text-align:left"|[[Dusaa]] | 0.949 | 0.82 | 0.72 | 0.62 | 3.86 | 0.007 | −243.02 | 0 | maya | [[Kaarboon|CO<sub>2</sub>]], [[Nitrojiin|N<sub>2</sub>]] |- | style="text-align:left"|[[Dhul]]ka | 1.00 | 1.00 | 1.00 | 1.00 | 7.25 | 0.017 | 1.00 | [[Dayax|1]]<!--Moon (Luna)--> | Maya | N<sub>2</sub>, [[Ogsajiin|O<sub>2</sub>]], [[Aargon|Ar]] |- | style="text-align:left"|[[Farraare]] | 0.532 | 0.11 | 1.52 | 1.88 | 5.65 | 0.093 | 1.03 | [[Dayaxa Farraare|2]]<!--Phobos and Deimos--> | maya | CO<sub>2</sub>, N<sub>2</sub>, Ar |- ! rowspan="4" style="background:#def;"|[[Neefaha Waawayn]] | style="text-align:left"|[[Cirjeex]] | 11.209 | 317.8 | 5.20 | 11.86 | 6.09 | 0.048 | 0.41 | [[Dayaxa Cirjeex|67]]<!--50 named, 67 verified, 67 known--> | [[Dayaxa Cirjeex|haa]] | [[Haydarojiin|H<sub>2</sub>]], [[Hiliyaam|He]] |- | style="text-align:left"|[[Raage]] | 9.449 | 95.2 | 9.54 | 29.46 | 5.51 | 0.054 | 0.43 | [[Dayaxa Raage|62]]<!--53 named, 62 verified, ~200 known--> | [[Rings of Saturn|yes]] | H<sub>2</sub>, He |- | style="text-align:left"|[[Uraano]] | 4.007 | 14.6 | 19.22 | 84.01 | 6.48 | 0.047 | −0.72 | [[Dayaxa Uraano|27]]<!--all known moons are named--> | [[Dayaxa Uraano|yes]] | H<sub>2</sub>, He |- | style="text-align:left"|[[Docay]] | 3.883 | 17.2 | 30.06 | 164.8 | 6.43 | 0.009 | 0.67 | [[Dayaxa Docay|14]]<!--all known moons are named, with the exception of S/2004 N 1--> | [[Dayaxa Docay|haa]] | H<sub>2</sub>, He |- ! rowspan="5" style="background:#def;"|[[Duni|Duni yar]] | style="text-align:left"|[[Ceres]] | 0.08 | 0.000&nbsp;2 | 2.5–3.0 | 4.60 | 10.59 | 0.080 | 0.38 | 0 | maya | midna |- | style="text-align:left"|[[Bluto]] | 0.18 | 0.002&nbsp;2 | 29.7–49.3 | 248.09 | 17.14 | 0.249 | −6.39 | [[Dayaxa Bluto|5]]<!--Charon, Styx, Nix, Kerberos, Hydra--> | maya | ku meel gaadh |- | style="text-align:left"|[[Haumea]] | 0.15×0.12×0.08 | 0.000&nbsp;7 | 35.2–51.5 | 282.76 | 28.19 | 0.189 | 0.16 | [[Dayaxa Haumea|2]]<!--Hi'iaka, Namaka--> | ? | ? |- | style="text-align:left"|[[Makemake]] |~0.12 |0.000&nbsp;7 |38.5–53.1 |309.88 |28.96 |0.159 | 0.32 | 0 | ? | ? |- | style="text-align:left"|[[Eris]] | 0.19 | 0.002&nbsp;5 | 37.8–97.6 | ~557 | 44.19 | 0.442 | ~0.3 | [[Dayax|1]]<!--Dysnomia--> | ? | ? |} ==Nolosha Ka Jirta Bahda Qoraxdu Midaysay== Ilaa iyo hada inta la ogyahay meeraha kali ah ee nolol ka jirto waa meeraha dhulka. Nolosha meeraha dhulka oo guud ahaan loo yaqaano "biosphere", ayaa waxa la aaminsan yahay ineey bilaabantay (qiyaastii) [[bilyan|3.5 bilyan sanno]] ka hor. Dhulku wuxuu hooy u yahay malaayiin nooc oo [[noole]] ah, kaas ooy ka mid yihiin ''Aadamuhu''. Ilaha [[Macdan]]ta iyo habka is-daba-wareega [[biyo|biyaha]] ayaa ah mid u gaar ah meerahan isla markaana suurto gal ka dhigey ineey taageerada noolaha degan dhulka. ==Sahaminta Meerayaasha== Sawiraan ka kooban xubnaha [[Bahda Midaysay Qoraxdu]] iyo sharaxaada xajmiga [[Meere]]yaasha iyo [[dayax]]yadooda. [[Qorax]]da in ka badan 10,000 oo jeer ayay ka weeyn tahay isla markaana [[tiriliyan|41 tiriliyan]] ayay ka mug iyo cuf weeyn tahay dhammaantood. {| class="wikitable" style="font-weight: margin-left: auto; margin-right: auto; text-align: center;" |+ Solar System |- style="background: black;" | [[File:Our Sun.jpg|center|100x100px]] | [[File:Jupiter by Cassini-Huygens.jpg|center|100x100px]] | [[File:Saturn during Equinox.jpg|center|100x100px]] <!-- [[File:Saturn (planet) large.jpg|center|100x100px]]--> | [[File:Uranus2.jpg|center|100x100px]] | [[File:Neptune.jpg|center|100x100px]] | [[File:The Earth seen from Apollo 17.jpg|center|100x100px]] | [[File:Venus-real.jpg|100x100px]] |- | [[Qorax]]<br /><small>(Xidig)</small> | [[Cirjeex]]<br /><small>(meere)</small> | [[Raage]]<br /><small>(meere)</small> | [[Uroono]]<br /><small>(meere)</small> | [[Docey]]<br /><small>(meere)</small> | [[Dhul]]<br /><small>(meere)</small> | [[Waxaraxir]]<br /><small>(meere)</small> |- style="background: black;" | [[File:Mars Hubble.jpg|center|100x100px]] | [[File:Ganymede g1 true 2.jpg|center|100x100px]] | [[File:Two Halves of Titan.png|center|100x100px]] | [[File:Mercury in color - Prockter07-edit1.jpg|center|100x100px]] | [[File:Callisto.jpg|center|100x100px]] | [[File:Io highest resolution true color.jpg|center|100x100px]] | [[File:FullMoon2010.jpg|center|100x100px]] |- | [[Farraare]]<br /><small>(meere)</small> | [[Ganymede (dayax)|Ganymede]]<br /><small>(dayaxa Cirjeex)</small> | [[Titan (dayax)|Titan]]<br /><small>(dayaxa Raage)</small> | [[Dusaa (meere)|Dusaa]]<br /><small>(meere)</small> | [[Callisto (dayax)|Callisto]]<br /><small>(dayax Cirjeex)</small> | [[Io (dayax)|Io]]<br /><small>(dayaxa Cirjeex)</small> | [[Dayax]]<br /><small>(dayaxa Dhulka)</small> |- style="background: black;" | [[File:Europa-moon.jpg|center|100x100px]] | [[File:Triton moon mosaic Voyager 2 (large) - non-edit version.jpg|center|100x100px]] <!--[[File:Triton moon mosaic Voyager 2 (large).jpg|center|100x100px]]--> | [[File:Titania (moon) color cropped.jpg|center|110x110px]] | [[File:PIA07763 Rhea full globe5.jpg|center|110x110px]] | [[File:Voyager 2 picture of Oberon.jpg|center|100x100px]] | [[File:Iapetus as seen by the Cassini probe - 20071008.jpg|center|100x100px]] | [[File:PIA00040_Umbrielx2.47.jpg|center|100x100px]] |- | [[Europa (dayax)|Europa]]<br /><small>(dayaxa Cirjeex)</small> | [[Triton (dayax)|Triton]]<br /><small>(dayaxa Docey)</small> | [[Titania (dayax)|Titania]]<br /><small>(dayaxa Uraano)</small> | [[Rhea (moon)|Rhea]]<br /><small>(dayaxa Raage)</small> | [[Oberon (moon)|Oberon]]<br /><small>(dayaxa Uroone)</small> | [[Iapetus (moon)|Iapetus]]<br /><small>(dayaxa Raage)</small> | [[Umbriel (moon)|Umbriel]]<br /><small>(dayaxa Uroone)</small> |- style="background: black;" | [[File:Ariel.png|center|100x100px]] | [[File:Dione (Mond) (30823363).jpg|center|100x100px]] | [[File:Inset-sat tethys-large.jpg|center|100x100px]] | [[File:Ceres black background.png|center|100x100px]] | [[File:Vesta_full_mosaic.jpg|center|100x100px]] | [[File:Enceladus from Voyager.jpg|center|100x100px]] | [[File:PIA18185 Miranda's Icy Face.jpg|center|100x100px]] |- | [[Ariel (moon)|Ariel]]<br /><small>(dayaxa Uroone)</small> | [[Dione (moon)|Dione]]<br /><small>(dayaxa Raage)</small> | [[Tethys (moon)|Tethys]]<br /><small>(dayaxa Raage)</small> | [[Ceres (meere yar)|Ceres]]<br /><small>(meere yar)</small> | [[4 Vesta|Vesta]]<br /><small>(asteroid)</small> | [[Enceladus (moon)|Enceladus]]<br /><small>(dayaxa Raage)</small> | [[Miranda (moon)|Miranda]]<br /><small>(dayaxa Uroone)</small> |- style="background: black;" | [[File:Proteus Voyager 2 croped.jpg|center|100x100px]] | [[File:Mimas moon.jpg|center|100x100px]] | [[File:Hyperion in natural colours.jpg|center|100x100px]] | [[File:Phoebe cassini.jpg|center|100x100px]] | [[File:PIA12714 Janus crop.jpg|center|100x100px]] | [[File:PIA09813 Epimetheus S. polar region.jpg|center|100x100px]] | [[File:Prometheus 12-26-09a.jpg|center|100x100px]] |- | [[Proteus (moon)|Proteus]]<br /><small>(dayaxa Docey)</small> | [[Mimas (moon)|Mimas]]<br /><small>(dayaxa Raage)</small> | [[Hyperion (moon)|Hyperion]]<br /><small>(dayaxa Raage)</small> | [[Phoebe (moon)|Phoebe]]<br /><small>(dayaxa Raage)</small> | [[Janus (moon)|Janus]]<br /><small>(dayaxa Raage)</small> | [[Epimetheus (moon)|Epimetheus]]<br /><small>(dayaxa Raage)</small> | [[Prometheus (moon)|Prometheus]]<br /><small>(dayaxa Raage)</small> |- | colspan="7"| {{navbar|SolarSummary}} |- |} ==Qoraalo La Mid ah== * [[Koon]] * [[Neefaha Waawayn]] * [[Meere]] * [[Dhul]] * [[Cir]] * [[Meere Dhagaxley]] * [[Dayax]] * [[Dayaxa meere]] * [[Qorax]] * [[Xidig]] {{commons|Solar System}} {{Bahda Qoraxdu Midaysay}} ==Xigasho== * [https://www.jw.org/so/wargeysyada/fiidiyow/#so/mediaitems/pub-lffv_31_VIDEO Adduunku Waxba Kama Laalaado] * [https://www.jw.org/so/wargeysyada/maxaa-cusub/farriinta-kitaabka/abuuraha-binu-ʼ-aadanka-jannuu-siiyay/ Abuuraha Binuʼaadanka Jannuu Siiyay] * [https://www.jw.org/en/library/videos/#en/mediaitems/VODBibleCreation/pub-ivwc_6_VIDEO The Wonders of Creation Reveal God's Glory—Slide Show] (en) * [https://www.jw.org/en/library/videos/#en/mediaitems/VODBibleTeachings/pub-ebtv_1_VIDEO Was the Universe Created?] (en) {{Reflist|2}} [[Category:Dayaxa Meere]] [[Category:Cilmi Falag]] [[Category:Saynis]] [[Category:Cilmiga Xidigaha]] [[Category:Xiddigis]] [[Category:Cilmi Fallag]] [[Category:Bahda Midaysay Qoraxdu]] [[Category:Meere]] [[Category:Bahda Qoraxdu Midaysay]] [[Category:Koon]] [[Category:Saynis]] [[Category:Ilbaxnimo]] [[Category:Dhul]] [[Category:Juqraafi]] [[Category:Noole]] [[Category:Nolol]] [[Category:Cilmi Falag]] [[Category:Saynis]] [[Category:Cilmiga Xidigaha]] [[Category:Xiddigis]] [[Category:Bahda Midaysay Qoraxdu]] [[Category:Koon]] [[Category:Juqraafi]] n6gq4qf45qgylkvpsbqn3dhszfmer1r Liin 0 12725 238915 234267 2022-07-30T14:21:23Z InternetArchiveBot 28368 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki ::''Kani waa maqaal ku saabsan Liinta. Bogag kale fiiri [[Liin Dhanaan]], [[Liin Qarboosh]], [[Liin Baydarin]] iyo [[Liin Bambeelmo]] ::''Boga "[[Liin Macaan]]" halkan ayaa laga soo toosiyay. {{taxobox |name = Liin Macaan |image = Oranges - whole-halved-segment.jpg |image_caption = Xabada liin macaan iyo jeex |alt=refer to caption |regnum = [[Plantae]] |unranked_divisio = Angiosperms |unranked_classis = Eudicots |unranked_ordo = Rosids |ordo = Sapindales |familia = [[Khudaar]] |genus = ''[[Liin Macaan|Liin]]'' |species = '''''C.'' × ''sinensis''''' |binomial = ''Citrus'' × ''sinensis'' |binomial_authority = (Carl Linnaeus) Osbeck<ref>{{cite web |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?10782 |title=Citrus sinensis information from NPGS/GRIN |publisher=www.ars-grin.gov |accessdate=2008-03-17 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924133709/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?10782 |dead-url=yes }}</ref> |}} '''Liin''' ({{lang-en|orange}}; {{lang-ar|برتقال}}) waa [[midho]] ka mid ah [[khudaar]]ta taas oo ka baxda [[dhir]]ta oo siday tahay lagu [[cunto|cuno]]..<ref name=usda_>{{cite web|url=http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=CISI3|title=Citrus ×sinensis (L.) Osbeck (pro sp.) (maxima × reticulata) sweet orange|work=Plants.USDA.gov|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=2015-09-18|archive-date=2011-05-12|archive-url=https://web.archive.org/web/20110512023634/http://plants.usda.gov/java/profile?symbol=CISI3|dead-url=unfit}}</ref> Liintu waxay ka mid tahay [[midho|midhaha]] bisil ee sideeda lagu cuno, ayadoo laga helo [[biyo]] iyo fiitamiino badan. Liintu waa midho wareegsan oo leh qolof midab oranji ah iyo mid casuus ah gudaha, waxaanay ka baxaan [[geed]]o dhexdhexaad ah oo qodax miidhan ah. [[File:OrangeBloss_wb.jpg|thumb|Midhaha Liin macaanta.]] Taariikh ahaan, dadku waxay midhaha liinta aqoon u lahaayeen tan iyo qarniyaal badan. Sida lagu cadeeyay qoraal la helay wakhti dhowayd, dadka [[Shiinaha]] waxay isticmaali jireen khudaarta liinta ilaa [[sanad|314 sano Ciise Hortii]]<ref name=fullgenome>{{cite journal | doi = 10.1038/ng.2472 | volume=45 | title=The draft genome of sweet orange (Citrus sinensis) | journal=Nature Genetics | pages=59–66}}</ref><ref name="AGLthesis">{{cite thesis |title=Organización de la diversidad genética de los cítricos |year=2013|author=Andrés García Lor| url=https://riunet.upv.es/bitstream/handle/10251/31518/Versión3.Tesis%20Andrés%20García-Lor.pdf |pages=79 }}</ref><ref name=genealogy_review>{{cite journal | doi = 10.1038/nbt.2954 | volume=32 | title=A genealogy of the citrus family | journal=Nature Biotechnology | pages=640–642}}</ref><ref name=fullgenome /> [[Beer]]ashada geedka liintu wuxuu aad u batay sanadkii 1987kii taasi oo la sheegay in uu labo-laabmey beerida iyo soo saarka liintu, taasi oo iyadna ku salaysneed kordhitaanka suuqa liinta caalamka.<ref name=morton>Morton, J., [http://www.hort.purdue.edu/newcrop/morton/orange.html ''Fruits of Warm Climates''] (1987) Miami, FL, pp. 134–142.</ref> Orange trees are widely grown in tropical and subtropical climates for their sweet fruit. The fruit of the orange tree can be eaten fresh, or processed for its juice or fragrant peel.<ref name="ars-grin.gov">{{Cite web |ciwaan=Citrus sinensis information from NPGS/GRIN |url=http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?10782 |access-date=2015-09-18 |archive-date=2015-09-24 |archive-url=https://web.archive.org/web/20150924133709/http://www.ars-grin.gov/cgi-bin/npgs/html/taxon.pl?10782 |dead-url=yes }}</ref> Warbixin ay Hay'ada Cuntada Aduunku soo saartey sanadkii 2012ka Liin Macaantu waxay ahayd 70% dhamaan liinta caalamka la soo saaro.<ref name="citrusgenomedb.org">[https://web.archive.org/web/20120824011802/http://www.citrusgenomedb.org/organisms ''Organisms'']. Citrus Genome Database</ref> Wadanada caalamku waxay soo saareeyn ilaa 71.4 milyan oo liin ah sanadkii 2013ka, taasi oo wadanka [[Baraasiil]] ahaa midka koowaad, wadanka [[Maraykanka]] ayaa ku noqdey wadanka labaad ee ugu soo saarka badan liinta aduunka, gaar ahaan [[Florida|gobolka Florida]] iyo [[Kalifornia]] ayaa ugu batay beerida iyo soo saarka.<ref name="fao">{{cite web|title=Top Production of Oranges, 2013 – choose "Production, Crops, World" in the left margin and picklist|url=http://faostat3.fao.org/browse/Q/QC/E|publisher=United Nations, Food and Agricultural Organization, FAO Statistics|date=2013|accessdate=21 June 2015|ciwaan=Nuqul Archive|archive-date=22 November 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20161122053717/http://faostat3.fao.org/browse/Q/QC/E|dead-url=yes}}</ref> Liinta biyaheedu aad ayay u macaan yihiin, oo waxa ka dhamama [[sonkor]] iyo xoogaa dhanaan ah, waxaanay qani ku tahay fiitamiin sii (vitamin c) [[jidh]]ka [[dad]]ku u baahan yahay. Waxaa jira dhowr nooc oo liin ah, kuwaas waxaa ka mid ah: '''[[Liin Dhanaan]]ta''', '''[[Liin Bambeelmo]]''', '''[[Liin Beydariin]]''', iyo '''[[Liin Qarboosh]]ta'''. [[Khudaar]]ta iyo [[midho|midhaha]] maalin walba [[dad]]ku isticmaalaan waxaa ka mid ah: [[tufaax]]a, [[cambe]]ha, [[basal|basasha]], [[tamaandho|tamaandhada]], [[barandhe|barandhaha]], [[saladh]]ka, [[toon]]ta, [[babaay]]ga, [[moos]]ka, [[kaaroot]]ka, [[besbaas]]ka, iyo kuwo kale oo badan. =Taariikh= Dhamaan noocyada liintu waxay ka soo tafiirmeen geedka "genus" ee [[Saynis]] ahaan loo yaqaano ''Sitrus''. Taasi micnaheedu waa in dhamaan noocyada kale (sida [[Liin Dhanaan]]ta, [[Liin Qarboosh]]ta iyo [[Liin Bambeelmo|Liin Bambeelmada]]) ka soo tafiirmeen geedka Jenus ee liin macaanka.<ref>{{Cite web |ciwaan=Superspecies |url=http://www.scientific-web.com/en/Biology/Taxonomy/Superspecies.html |access-date=2015-09-18 |archive-date=2012-11-01 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121101111210/http://www.scientific-web.com/en/Biology/Taxonomy/Superspecies.html |dead-url=yes }}</ref> [[File:Yellow Oranges and Green Tangerines (橙黃橘綠) by Zhao Lingrang (趙令穰).jpg|thumb|upright|Sida ka muuqata [[sawir]] wakhti hore ah geedka iyo midhaha liinta]] Sida lagu xusay taariikhda geedka liinta waxaa markii ugu horeeysay lagu isticmali jirey [[Shiinaha|koonfurta wadanka Shiinaha]] oo la aaminsan yahay ineey tahay meesha ay asal ahaan ka timidey, iyo deegaano ka mid ah [[Aasiya|wadanada Koonfurbari Aasiya]]. Waxaa [[beer]]ashada geedka la [[dad]]ku bilaabeen ilaa [[C.H|2500 sano C.H]] (Ciise Hortii).<ref>Webber, Herbert John (1967–1989). [http://arquivo.pt/wayback/20160523072403/http://websites.lib.ucr.edu/agnic/webber/Vol1/Chapter1.htm Chapter I. History and Development of the Citrus Industry] in ''ORIGIN OF CITRUS'', Vol. 1. University of California</ref> Dhinaca [[Yurub|qaarada Yurub]] waxaa la sheegay in nooc [[liin dhanaan]]ta ah lagu isticmaali jirey wadanka [[Talyaaniga]] taasi ooy ka sameeyn jireen [[daawo]]oyinka iyo walaxaha la isku dhayo. Waxay liintu aad ugu fiday qeybaha kale ee qaarada Yurub qiyaastii qarnigii 16aad, wakhtigaasi oo beerashada liintu aad u koobnayd. [[File:OUDRY Orange Tree.jpg|thumb|upright|[[Sawir]] geedka liinta sanadkii 1740]] Waxaa [[Ameerika|qaaradaha Ameerika]] soo gaadhsiiyay liinta sahamiyayaashii [[Isbayn|boqortooyada Isbayn]]. [[Kiristofer Kolumbus]] ayaa la aaminsan yahay inuu geedka liinta ka beeray agagaarka deegaanka loo yaqaano Hispaniola.<ref>{{cite web |last=Sauls |first=Julian W. |title=HOME FRUIT PRODUCTION-ORANGES |url=http://aggie-horticulture.tamu.edu/citrus/oranges.htm |publisher=The Texas A&M University System |accessdate=30 November 2012 |date=December 1998}}</ref> =Magaca= Liin macaanta waxaa [[Ingiriis|Afka Ingiriis]]ka lagu yidhaahdaa "''Orange''" taasi oo maanta loo isticmaalo erey lagu sifeeyo mid ka mid ah [[midab]]ka (color).<ref name="Collins">{{cite web|title=Definition of ''orange''|url=http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/orange?showCookiePolicy=true|publisher=[[Collins English Dictionary]] (collinsdictionary.com)}}</ref> Midabka oranji waa mid u dhexeeya [[huruud]] iyo [[casaan]]ka, waana mid inta ugu badan lagu tusaaleeyo inuu u eeg yahay [[liin macaan]]ta. =Sawiro= <gallery> File:Orange-Fruit-Pieces.jpg|Gobolo liin macaan ah File:Flower fleur زهرة.JPG| File:Orange Tree.jpg|Geedka Liinta File:Florida orange grove.JPG|Midhaha geedka liinta ka baxda [[Florida]] File:Indian hybrid Orange.jpg|Nooc ka mid ah liinta ka baxda wadanka [[Hindiya]] File:"Aesthetic Oranges".jpg|Liinta Kamala File:Citrus sinensis seedlings.jpg|Siidhka laga beero geedka beerta File:Navel orange sectioned.jpg|geedka liinta File:Caracaraorange.png|Nooc ka mid ah midhaha liinta File:Oranges blood vs regular.jpg|Isbarbardhiga muuqaalka gudaha iyo dibada File:Oranges and orange juice.jpg|Liin macaan iyo cabitaan laga sameeyay </gallery> =Faa'iidada= Liin macaantu waxay leedahay faa'iido badan oo [[jidh]]ka dadku u baahan yahay. Sida ay sheegtay Hay'ada Cuntada iyo Nafaqada wadanka [[Maraykanka]] ee loo yaqaano [[USA|USDA]], halkii xabo ee liin macaan ah waxaa ku jira 197 kilojuul (kJ) oo tamar ah, 0.94 g [[Borotiin]] ah, 86.75 g [[biyo]] ah, 0.12 g [[dux]] ah, 11.75 g kaarbonhydarte ah, 2.4 g fiber ah, 9.35 g [[sonkor]] ah, 40 miligiraan [[Kaalshiyaam]] ah, 0.1 miligiraam [[Bir]] ah, 10 mg [[Magniisiyaam]] ah, 14 mg [[Fosforos]] ah, 181 miligiraam [[Botashiyaam]] ah, 0.07 mg [[Sinki]] ah, 0.025 mg [[Manganiis]] ah, 53.2 miligiraam [[Fiitamiin]]-Sii ah, 0.087 mg thiamin, 0.04 mg riboflafin ah, 0.282 niakin ah, 0.25 bontothenik ah, 0.06 miligiraam FiitamiinB6 ah, 30 ug folate, 8.4 koline, 11 ug FiitamiinA ah, FiitamiinE iyo kuwo kale.<ref>{{Cite web |ciwaan=Link to USDA Database entry |url=http://ndb.nal.usda.gov/ndb/search/list?qlookup=09200&format=Full |access-date=2015-09-18 |archive-date=2016-02-21 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160221132556/http://ndb.nal.usda.gov/ndb/search/list?qlookup=09200&format=Full |dead-url=yes }}</ref> =Khudaarta= Khudaarta maalin walba [[dad]]ku isticmaalaan waxaa ka mid ah kuwo la kariyo iyo kuwo bisil oo sideeda lagu cuno. Isku soo wada duub hoos waxaad ku arki qaar ka mid ah guud ahaan khudaarta. <br clear="all" /> {| id="toc" style="margin: 0;background:#ffffff;" width="100%" align="center" ! align="left" style="background:#ccccff;" width="200" align="center" |Khudaar ! align="right" rowspan="1" width="5%"| [[File:Watermelons.jpg|60px|]] |- ! align="left" style="background:#8DB600;" width="200" align="center" | Khudaarta Bisil (fruit) |- | colspan=2 align="center" style="font-size: 130%" | [[Babaay]] {{·}} [[besbaas]]ka {{·}} [[tamaandho|tamaandhada]] {{·}} [[saladh]]ka {{·}} [[toon]]ta {{·}} [[kaaroot]]ka {{·}} [[Liin Macaan]] {{·}} [[Liin Dhanaan]] {{·}} [[Liin Bambeelmo]] {{·}} [[Liin Qarboosh]] {{·}} [[Tufaax]] {{·}} [[Muus]] {{·}} [[Cambe]] {{·}} [[Canab]]ka {{·}} [[Qare]] {{·}} |- ! align="left" style="background:#00FF7F;" width="200" align="center" | Khudaarta Ceyriin (vegetable) |- | colspan=2 align="center" style="font-size: 130%" | [[Barandhe]] {{·}} [[Basal]] {{·}} [[tamaandho|tamaandhada]] {{·}} [[toon]]ta {{·}} [[Dabocase]] {{·}} [[Kamsar]] |} =Tixraac= * [https://www.jw.org/en/library/magazines/g20010208/When-Oranges-Are-Not-Orange/ When Oranges Are Not Orange] {{Reflist}} [[Category:Midho]] [[Category:Dhir]] [[Category:Geed]] 56dfzwptoqqkafdg4m8ipykr8jlpxr5 Hay'ada baartaanda cirka ee hindiya 0 18132 238913 230070 2022-07-30T13:51:31Z InternetArchiveBot 28368 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki <span class="topleftlink" id="coordinates">[[Isuduwe Habka Juqraafiga|Isuduwe]]: <span class="plainlinks nourlexpansion">[//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?pagename=%D9%85%D9%86%D8%B8%D9%85%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D9%88%D8%AB_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%B6%D8%A7%D8%A6%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%8A%D8%A9&params=12_58_0_N_77_34_0_E_type:landmark_region:IN-KA <span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="خرائط وصور جوية ومعلومات أخرى عن الموقع"><span class="latitude">12°58′0″N</span> <span class="longitude">77°34′0″E</span></span></span><span class="geo-multi-punct">&#xFEFF; / &#xFEFF;</span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="خرائط وصور جوية ومعلومات أخرى عن الموقع">12.96667°N 77.56667°E</span><span style="display:none">&#xFEFF; / <span class="geo">12.96667; 77.56667</span></span></span>]</span></span>{{Template:Coord|12|58|0|N|77|34|0|E|type:landmark_region:IN-KA |display = title}}  hay'ada baartaanda cirka ee [[hindiya]] (af-hindi भारतीय अन्तरिक्ष अनुसंधान संगठन) af-carabi منظمة البحوث الفضائية الهندية'''  '''waa hay'ad ugu weyn ee baaritaanada cirka ee dowlada hinidya, waxaa la aasaasay 1969. hindiya waxay awood u yrrlatay inay hesho qalabka cirka sare looga hawl galo -oo ay ka mid yihiin awooda ganid dayax gacmeed-. hada shaqooyin bay u qabata aduunweynaha iyado ay jiraan heshiisyo ay la gashay caalamlka iyo shirkadaha kalee cirka. == Abuuridii hayada == [[File:Vikram_Sarabhai.jpg|thumb|[[Vikram Sarabhai]], aabihii barnaamijka cirka ee hindiya]] Badanka baaritaanada hindiya waxaa iska leh caalimka [[mitra]], kaasoo sameeyay tijaabooyin badan ee codeed, isagoo u maray qaabka radiyaha dhulka labaatameeyadii qarnigii tagay magalada [[Kolkata]]. ka dib culumo kaloo hindi ah baa barnaamijka  cirka sii gudagalay, wixii ka dambeeyay 1945 wuxuu noqday  cilmi falagu mid aad u hormaray dhinaca hindiya,  == Qalabka ganida == [[File:Indian_carrier_rockets.svg|thumb|isbarbar-dhiga gantaalada hawl fulintam, bidix ka wad ilaa midig]] xaaladihii dhaqaale iyo kuwii siyaasadeed intii u dhexysay1960 ilaa 1970 ayaa xindiya ku kallifay inay xirka wax u dirsato , taaso ay badan ka gaartay iyo horumar la taaban karo == iskaashi caalami ah == waxay iskaashadaan dowlado badan: * [[australia]] * [[Barasiil]] * [[china]] * [[canada]] * [[masar]] * [[france]] * [[hungry]] * [[italy]] * [[Jabaan]] * [[russia]] * [[maraykanka]] * [[ingiriiska]] * [[sweden]] <br>iyo kuwo kale == tixraac == <div class="reflist"> <references></references></div> == tixraac saldhigeed == * Bhaskaranarayana etc. (2007), "Applications of space communication", ''Current Science'', '''93''' (12): 1737-1746, Bangalore: Indian Academy of Sciences. * Burleson, D. (2005), "India", ''Space Programs Outside the United States: All Exploration and Research Efforts, Country by Country'', McFarland & Company, 136-146, [[:ar:Special:BookSources/0786418524|ISBN 0-7864-1852-4]]. * Daniel, R.R. (1992), "Space Science in India", ''Indian Journal of History of Science'', '''27''' (4): 485-499, [[New Delhi]]: Indian National Science Academy. * Gupta, S.C. etc. (2007), "Evolution of Indian launch vehicle technologies", ''Current Science'', '''93''' (12): 1697-1714, Bangalore: Indian Academy of Sciences. * "India in Space", ''Science & Technology'' edited by N.N. Ojha, 110-143, New Delhi: Chronicle Books. * Mistry, Dinshaw (2006), "Space Program", ''Encyclopedia of India (vol. 4)'' edited by Stanley Wolpert, 93-95, Thomson Gale: [[:ar:Special:BookSources/0684313537|ISBN 0-684-31353-7]]. * Narasimha, R. (2002), "Satish Dhawan", ''Current Science'', '''82''' (2): 222-225, Bangalore: Indian Academy of Sciences. * Sen, Nirupa (2003), "Indian success stories in use of Space tools for social development", ''Current Science'', '''84''' (4): 489-490, Bangalore: Indian Academy of Sciences. * "Space Research", ''Science and Technology in India'' edited by R.K. Suri and Kalapana Rajaram, 411-448, New Delhi: Spectrum, [[:ar:Special:BookSources/8179302946|ISBN 81-7930-294-6]]. == xiriir banaanka ah == * [https://web.archive.org/web/20120205151510/http://www.isro.org/ Official ISRO website.] * [http://www.narl.gov.in/ Official NARL website.] * [http://www.fas.org/spp/guide/india/agency/isro.html FAS article on ISRO.] {{Wayback|url=http://www.fas.org/spp/guide/india/agency/isro.html |date=20160811055845 }} * [http://www.indianembassy.org/dydemo/science.htm Article on India's space program.] 0v0zhdv2pacujo8gszxsi3haxm8yp52 Liska Dalalka Shaciir (barley) 0 25352 238916 218235 2022-07-30T14:23:19Z InternetArchiveBot 28368 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki ==Production by country >1,000,000 tonnes== {| class="wikitable sortable" |- bgcolor="#ececec" ! Rank !! Country/Region !! Barley production<br/>(tonnes)<ref>[https://web.archive.org/web/20120619130038/http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx?PageID=567#ancor FAOSTAT] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130114151638/http://faostat.fao.org/site/567/DesktopDefault.aspx?PageID=567 |date=2013-01-14 }}</ref> |- |1|| {{flag|Russia}} ||align="left"| 15,388,704 |- |2|| {{flag|Germany}} ||align="left"| 10,343,600 |- |3|| {{flag|France}} ||align="left"| 10,315,900 |- |4|| {{flag|Canada}} ||align="left"| 10,237,100 |- |5|| {{flag|Spain}} ||align="left"| 10,057,600 |- |6|| {{flag|Turkey}} ||align="left"| 7,900,000 |- |7|| {{flag|Ukraine}} ||align="left"| 7,561,650 |- |8|| {{flag|Australia}} ||align="left"| 7,471,592 |- |9|| {{flag|United Kingdom}} ||align="left"| 7,092,000 |- |10|| {{flag|Argentina}} ||align="left"| 4,705,160 |- |11|| {{flag|United States}} ||align="left"| 4,682,735 |- |12|| {{flag|Denmark}} || align="left"|| 3,949,900 |- |13|| {{flag|Iran}} ||align="left"| 3,200,000 |- |14|| {{flag|Poland}} ||align="left"| 2,920,400 |- |15|| {{flag|Morocco}} ||align="left"| 2,722,621 |- |16|| {{flag|Kazakhstan}} ||align="left"| 2,539,030 |- |17|| {{flag|People's Republic of China}} ||align="left"| 2,300,000 |- |18|| {{flag|Sweden}} ||align="left"| 1,940,100 |- |19|| {{flag|Ethiopia}} ||align="left"| 1,932,818 |- |20|| {{flag|Finland}} ||align="left"| 1,904,200 |- |21|| {{flag|Algeria}} ||align="left"| 1,750,000 |- |22|| {{flag|India}} ||align="left"| 1,750,000 |- |23|| {{flag|Belarus}} ||align="left"| 1,673,695 |- |24|| {{flag|Ireland}} ||align="left"| 1,663,000 |- |25|| {{flag|Czech Republic}} ||align="left"| 1,593,760 |- |26|| {{flag|Romania}} ||align="left"| 1,542,247 |- |27|| {{flag|Hungary}} ||align="left"| 1,071,100 |- bgcolor="#ececec" ! - !! World total !! 144,755,038 |- |} 2dsmfqv4g3fyq5mu29u8e9kmr7wrk7z Mareegmedia 0 28229 238918 234565 2022-07-30T14:31:57Z InternetArchiveBot 28368 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki Mareeg.com waa wakaalad warar oo madax banaan waxey ku soo baxdaa Luqadaha af Engiriiska iyo soomaaliga. Mareeg website waxaa loogu magac daray Magaalada qadiimka ah ee Mareeg oo ka tirsan Gobolka [[Galgduuduud]] oo dhaca bartamaha soomaaliya. Mareeg Waxey ku shaqeysaa Moqdissho soomaaliya |Cinwaanka: = [https://mareeg.com Mareeg.com] | Nuuceda = News Site | luqada = [[Af-Soomaali|Soomaali]], [[Ingiriis (luqad)|Ingiriis]] | | Tifatiraha = John Snow |FAC = [[2004|2001]] | Hada = firfircoon | slogan = Mareeg Media <ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-14094550|title=Somalia profile|date=15 August 2017|publisher=|via=www.bbc.co.uk}}</ref> <ref>[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mareeg_media.jpg|Logo :Mareeg] ]|commons.wikimedia.org/wiki/</ref> <ref>{{cite web|url=http://mareeg.com/|title=web.archive.org/mareeg|date=23 June 2003|publisher=|via=https://web.archive.org/|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=30 Bisha Todobaad 2022|archive-date=23 Bisha Lixaad 2003|archive-url=https://web.archive.org/web/20030623022808/http://mareeg.com/|dead-url=unfit}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://article.wn.com/view/2018/12/30/Somali_Telecom_block_Mareeg_Media_in_Mogadishu/|title=Somali Telecom block Mareeg Media in Mogadishu|website=article.wn.com}}</ref> <ref>{{cite web|url=http://www.halganka.net/content/somali-telecom-block-mareeg-media-mogadishu-mareeg-media|title=Somali Telecom block Mareeg Media in Mogadishu - Mareeg Media - HALGANKA.NET|website=www.halganka.net|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=2019-05-01|archive-date=2019-04-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20190423174521/http://www.halganka.net/content/somali-telecom-block-mareeg-media-mogadishu-mareeg-media|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://www.mondotimes.com/1/world/uk/142/4217/32106|title=Mareeg - MondoTimes.com|website=www.mondotimes.com}}</ref> <ref>{{cite web|url=http://www.world-newspapers.com/somalia.html|title=Somali Newspapers and News Sites|website=www.world-newspapers.com}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2018/04/uae-plane-blocked-leaving-somalia-puntland-region-180415001458616.html|title=uae-plane-blocked-leaving-somalia|website=www.aljazeera.com}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://www.thenation.com/article/nick-turse-us-military-africom-blackballing-journalists/|title=us Militry|website=.www.thenation.com|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=2019-05-01|archive-date=2019-04-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20190423122155/https://www.thenation.com/article/nick-turse-us-military-africom-blackballing-journalists/|dead-url=yes}}</ref> ==Tixraac== {{reflist}} dnsn3dqb5kezzew3mm4stb3dxvqpklx Mareeg.com 0 28267 238917 234564 2022-07-30T14:31:54Z InternetArchiveBot 28368 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki Mareeg.com waa wakaalad warar oo madax banaan waxey ku soo baxdaa Luqadaha Engiriiska iyo soomaaliga. Mareeg website waxaa loogumagac daray Magaalada Qadiimiga ah ee Mareeg ee gobolka galgaduud. Wargayska Mareeg wuxuu ka howlgalaa Magaala Madaxda soomaaliya ee Moqdisho. |Cinwaanka: = Mareeg.com | Nuuceda = News Site |Cinwaanka: = [https://Mareeg.com Mareeg.com] | luqada = Soomaali, Ingiriis | Tifatiraha = Abdirisak Mohamed Tuuryare iyo Mudane A warsame |FAC = 2001 |Logo = [[File:Mareeg-media.jpg|thumb|[https://mareeg.com Logo]|alt=]]|Hada = firfircoon |slogan = Mareeg Media | <ref>{{cite web|url=https://www.bbc.com/news/world-africa-14094550|title=Somalia profile|date=15 August 2017|publisher=|via=www.bbc.co.uk}}</ref> <ref>[https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Mareeg_media.jpg|Logo :Mareeg] ]|commons.wikimedia.org/wiki/</ref> <ref>{{cite web|url=http://mareeg.com/|title=web.archive.org/mareeg|date=23 June 2003|publisher=|via=https://web.archive.org/|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=30 Bisha Todobaad 2022|archive-date=23 Bisha Lixaad 2003|archive-url=https://web.archive.org/web/20030623022808/http://mareeg.com/|dead-url=unfit}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://article.wn.com/view/2018/12/30/Somali_Telecom_block_Mareeg_Media_in_Mogadishu/|title=Somali Telecom block Mareeg Media in Mogadishu|website=article.wn.com}}</ref> <ref>{{cite web|url=http://www.halganka.net/content/somali-telecom-block-mareeg-media-mogadishu-mareeg-media|title=Somali Telecom block Mareeg Media in Mogadishu - Mareeg Media - HALGANKA.NET|website=www.halganka.net|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=2019-05-21|archive-date=2019-04-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20190423174521/http://www.halganka.net/content/somali-telecom-block-mareeg-media-mogadishu-mareeg-media|dead-url=yes}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://www.mondotimes.com/1/world/uk/142/4217/32106|title=Mareeg - MondoTimes.com|website=www.mondotimes.com}}</ref> <ref>{{cite web|url=http://www.world-newspapers.com/somalia.html|title=Somali Newspapers and News Sites|website=www.world-newspapers.com}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.aljazeera.com/news/2018/04/uae-plane-blocked-leaving-somalia-puntland-region-180415001458616.html|title=uae-plane-blocked-leaving-somalia|website=www.aljazeera.com}}</ref> <ref>{{cite web|url=https://www.thenation.com/article/nick-turse-us-military-africom-blackballing-journalists/|title=us Militry|website=.www.thenation.com|ciwaan=Nuqul Archive|access-date=2019-05-21|archive-date=2019-04-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20190423122155/https://www.thenation.com/article/nick-turse-us-military-africom-blackballing-journalists/|dead-url=yes}}</ref> ==Tixraac== {{reflist}} f0bx4qm12m2jd8nxv21oy59ykjlp47b Kamil Tolon 0 30522 238914 231925 2022-07-30T14:10:50Z InternetArchiveBot 28368 Rescuing 5 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki [[File:Tolon Makina Broşürü.png|thumb|Kamil Özdemir Tolon]] [[File:Tolon Washing Machine, 1950s.jpg|thumb]] '''Kamil Tolon''' (1912-1978) waa ganacsade Turki ah, iyo warshadle.<ref>{{cite web |last1=Arşiv |first1=Sabah |title=Greek Soldiers use our mom's machine |url=http://arsiv.sabah.com.tr/2004/02/25/eko103.html |website=Sabah Journal |publisher=Sabah |accessdate=22 May 2020 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=4 Bisha Labaad 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090204123305/http://arsiv.sabah.com.tr/2004/02/25/eko103.html |dead-url=unfit }}</ref><ref>{{cite web |last1=Omur |first1=Mete Tamer |title=Crazy Tolon's |url=https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/mete-tamer-omur/cilgin-tolon-lar-27544927 |website=Hürriyet Gazetesi |accessdate=22 May 2020 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=29 Bisha Saddexaad 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170329214649/https://www.hurriyet.com.tr/yazarlar/mete-tamer-omur/cilgin-tolon-lar-27544927 |dead-url=unfit }}</ref><ref>{{en}}, {{cite web |last1=Kuter |first1=Dr. Murat |title=Kamil Tolon's Life Story |url=https://www.youtube.com/watch?v=AZPpNjWAcz0 |website=YouTube Video |accessdate=22 May 2020}}</ref> Markii uu ka qalin jabiyay jaamacada sanadkii 1935, waxaa loo magacaabay kormeeraha PTT. Intaas ka dib, asiga iyo Fahri Batıca, waxay fureen dukaan. Dukaankan ayay ka soo saareen mashiinkii ugu horreeyay ee wax lagu dhaqo ee dalka Turkiga. Intaas ka dib, saaxiibkiisii dugsiga Adnan Menderes wuxuu u soo jeediyey Kamil Tolon inuu soo saaro matoor koronto. Markii dambe, wuxuu Turkiga ka dhisay matoorkii ugu horreeyay ee koronto.<ref>{{cite book |last1=Özdemir |first1=Nezaket |title=Cumhuriyet çocuklarının diliyle Bursa'nın anısal tarihi |publisher=Sentez |isbn=9786055790035 |url=https://books.google.com.tr/books?id=oV1PAQAAIAAJ&redir_esc=y |accessdate=22 May 2020}}</ref><ref>{{cite web |last1=Sabah |first1=Arşiv |title=Tolon produced first washing machine |url=http://arsiv.sabah.com.tr/2004/02/25/eko104.html |website=Sabah |accessdate=22 May 2020 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=13 Bisha Labaad 2009 |archive-url=https://web.archive.org/web/20090213050859/http://arsiv.sabah.com.tr/2004/02/25/eko104.html |dead-url=unfit }}</ref><ref>{{cite web |last1=T24 |first1=T24 |title=Tolon Factory |url=https://t24.com.tr/haber/turkiyenin-ilk-camasir-ve-bulasik-makinasi-fabrikasi-yikiliyor,381127 |website=T24 |accessdate=22 May 2020 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=5 Bisha Koobaad 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170105184200/https://t24.com.tr/haber/turkiyenin-ilk-camasir-ve-bulasik-makinasi-fabrikasi-yikiliyor,381127 |dead-url=unfit }}</ref><ref>{{cite web |last1=Gazetesi |first1=EKOHABER |title=Tolon in Bursa |url=http://www.ekohaber.com.tr/bursa-dan-bir-tolon-gecti-haber_id-27183.html |website=EKOHABER |accessdate=22 May 2020 |ciwaan=Nuqul Archive |archive-date=29 Bisha Koobaad 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200129104042/http://www.ekohaber.com.tr/bursa-dan-bir-tolon-gecti-haber_id-27183.html |dead-url=unfit }}</ref><ref>{{cite book |last1=Kuter |first1=Dr. Murat |title=An Inventor In Bursa Kamil Tolon's Life Story |publisher=BTSO |isbn=978-605-89779-8-3 |pages=21 |url=http://www.kuterpr.com/e-kitaplar/bursada-bir-mucit/index.html#8/z |accessdate=22 May 2020}}</ref><ref>{{cite book |last1=Özdemir |first1=Nezaket |title=Cumhuriyet çocuklarının diliyle Bursa'nın anısal tarihi |publisher=Sentez |isbn=9786055790035 |pages=60 |url=https://books.google.com.tr/books?id=oV1PAQAAIAAJ&redir_esc=y |accessdate=22 May 2020}}</ref> ==Taariikh nololeed== ==Tixraax== {{Reflist}} [[category:dadka turkida]] [[category:turki]] dr99iban9lr27epkjq4pepln7bzl3am Wikipedia:Aadan Warsame 4 32199 238929 218063 2022-07-31T03:43:26Z Dahirha 32300 wikitext text/x-wiki '''''Aadan Warsame''''' waa beelweyn oo kamida beelaha Xawadle si baahsana u daga Gobolka Hiiran, gaar ahaan Magalada Baladweyne iyo Nawaaxigeda. Sido kale waxa ay degan Banaadir, Shabeelada hoose, Bay, Bakool, Jubada Dhexe, Gedo iyo Ethiopia . Beesha Aadan Warsame waxa ay u kala Baxaan 10 toban beelood oo waa weyn waxa ay na kala yihiin:- 1:- '''Shigaaw Aadan Warsame'''....waxa uu u kala baxa 3 Jifo 1) ''Zaangaal Shigaaw, 2) Baalle Shigaaw 3) Magan Shigaaw.'' 2:- '''Dalabow Aadan Warsame''' 3:- '''Salaadle Aadan Warsame''' 4:- '''Irab Aadan Warsame''' 5:- '''Geedi Aadan Warsame'''... 6:- '''Saandadab Aadan Warsame''' 7:- '''Buraale Aadan Warsame''' 8:- '''Jibriil Aadan Warsame''' 9:- '''Xassan Aadan Warsame''' 10:- '''Xuseen Aadan Warsame''' Beesha waxaa ka dhashay SIYAASIYIIN aad looga yaqaan gayiga Somalia waxaana ka mid ah. [1] col. Cumar Xaashi aadan [2] DANJIRE Abuukar Osmaan Baale [3] PROF ABDINUR SHEIKH MOHAMED [4] DANJIRE M. WARSAME CADDE DUQOOW [5] NABADOON MOHAMUD AHMED XOOSHOW KORONTAALE pz93pbuuj12wlbteebpnpnqn03ywzqk 238930 238929 2022-07-31T04:05:32Z Dahirha 32300 wikitext text/x-wiki '''''Aadan Warsame''''' waa beelweyn oo kamida beelaha Xawadle si baahsana u daga Gobolka Hiiran, gaar ahaan Magalada Baladweyne iyo Nawaaxigeda. Sido kale waxa ay degan Banaadir, Shabeelada hoose, Bay, Bakool, Jubada Dhexe, Jubada Hoose, Gedo iyo Ethiopia . Beesha Aadan Warsame waxa ay u kala Baxaan 10 toban beelood oo waa weyn waxa ay na kala yihiin:- 1:- '''Shigaaw Aadan Warsame'''....waxa uu u kala baxa 3 Jifo 1) ''Zaangaal Shigaaw, 2) Baalle Shigaaw 3) Magan Shigaaw.'' 2:- '''Dalabow Aadan Warsame''' 3:- '''Salaadle Aadan Warsame''' 4:- '''Irab Aadan Warsame''' 5:- '''Geedi Aadan Warsame'''... 6:- '''Saandadab Aadan Warsame''' 7:- '''Buraale Aadan Warsame''' 8:- '''Jibriil Aadan Warsame''' 9:- '''Xassan Aadan Warsame''' 10:- '''Xuseen Aadan Warsame''' Beesha waxaa ka dhashay SIYAASIYIIN aad looga yaqaan gayiga Somalia waxaana ka mid ah. [1] col. Cumar Xaashi aadan [2] DANJIRE Abuukar Osmaan Baale [3] PROF ABDINUR SHEIKH MOHAMED [4] DANJIRE M. WARSAME CADDE DUQOOW [5] NABADOON MOHAMUD AHMED XOOSHOW KORONTAALE h9mizv51u5rmzo1f7nj12nqkimmxdi3 238931 238930 2022-07-31T04:57:51Z Mkoronto 32138 Mkoronto moved page [[Aadan Warsame]] to [[Wikipedia:Aadan Warsame]]: Misunderstand wikitext text/x-wiki '''''Aadan Warsame''''' waa beelweyn oo kamida beelaha Xawadle si baahsana u daga Gobolka Hiiran, gaar ahaan Magalada Baladweyne iyo Nawaaxigeda. Sido kale waxa ay degan Banaadir, Shabeelada hoose, Bay, Bakool, Jubada Dhexe, Jubada Hoose, Gedo iyo Ethiopia . Beesha Aadan Warsame waxa ay u kala Baxaan 10 toban beelood oo waa weyn waxa ay na kala yihiin:- 1:- '''Shigaaw Aadan Warsame'''....waxa uu u kala baxa 3 Jifo 1) ''Zaangaal Shigaaw, 2) Baalle Shigaaw 3) Magan Shigaaw.'' 2:- '''Dalabow Aadan Warsame''' 3:- '''Salaadle Aadan Warsame''' 4:- '''Irab Aadan Warsame''' 5:- '''Geedi Aadan Warsame'''... 6:- '''Saandadab Aadan Warsame''' 7:- '''Buraale Aadan Warsame''' 8:- '''Jibriil Aadan Warsame''' 9:- '''Xassan Aadan Warsame''' 10:- '''Xuseen Aadan Warsame''' Beesha waxaa ka dhashay SIYAASIYIIN aad looga yaqaan gayiga Somalia waxaana ka mid ah. [1] col. Cumar Xaashi aadan [2] DANJIRE Abuukar Osmaan Baale [3] PROF ABDINUR SHEIKH MOHAMED [4] DANJIRE M. WARSAME CADDE DUQOOW [5] NABADOON MOHAMUD AHMED XOOSHOW KORONTAALE h9mizv51u5rmzo1f7nj12nqkimmxdi3 Allkpop 0 32681 238907 224552 2022-07-30T12:39:03Z InternetArchiveBot 28368 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox website |name=allkpop |owner=6Theory Media |launch_date={{Start date and age|2007|10|30|df=no}} |content_license= |logocaption= |footnotes= |revenue= |author= |language=Ingiriis |logo=Allkpop-Logo.png |registration=[[Ikhtiyaar]] |commercial= |url=http://www.allkpop.com |collapsetext= |collapsible= |caption= |screenshot= |current_status=Firfircoon }} '''Allkpop''' (oo loo qaabeeyey '''allkpop''') waa luuqad Ingiriis ah, blog [[K-pop|muusig Kuuriyaan]] ku saleysan oo Mareykan ah oo la bilaabay Oktoobar 30, 2007, kuna saleysan Edgewater, New Jersey.<ref>[https://web.archive.org/web/20120907161956/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,2013227,00.html "Korean Pop, with Online Help, Goes Global"]. ''[[Majladda Time|Time]]''.</ref> Waxaa iska leh oo ka shaqeeya shirkadda waalidka ah 6Theory Media, allkpop waa mid ka mid ah kuwa ugu ganacsiga badan K-pop-ka wararka, iyadoo in ka badan toddoba iyo badh milyan akhristayaal ah bishii.<ref>[https://mashable.com/2011/01/07/mashable-awards-2010-announcing-the-winners/ "Mashable Awards 2010: Announcing The Winners"]. ''Mashable''.</ref> Qormooyinkiisa waxaa badanaa lagu sheegaa qoraalo kale waxaana lagu wadaaga warbaahinta kala duwan ee adduunka.<ref>https://www.latimes.com/business/technology/la-fi-tn-psy-eric-schmidt-gangnam-style-20120927,0,1267968.story</ref><ref>http://www.spiegel.de/panorama/leute/twitter-hype-asiatischer-pop-star-in-toedlichen-unfall-verwickelt-a-765971.html</ref><ref>{{Cite web |ciwaan=Nuqul Archive |url=http://www.mb.com.ph/articles/374649/wonder-girls-sunye-denies-getting-married-next-month |access-date=2021-06-03 |archive-date=2012-09-27 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120927050500/http://www.mb.com.ph/articles/374649/wonder-girls-sunye-denies-getting-married-next-month |dead-url=yes }}</ref><ref>http://www.businessinsider.com/psy-getting-gangnam-style-clothing-line-2012-9</ref> Wararka iyo qoraalada allkpop waxaa lagu qoraa iyadoo lagu saleynayo wararkii ugu dambeeyay ee la sii daayay ee Kuuriya-K-pop-ka ah. Liistada degellada waxtarka leh, ''[[The Korea Herald]]'' waxay ugu yeertay "jabiyaha wararka ugu dhaqsaha badan" K-pop.<ref>http://nwww.koreaherald.com/view.php?ud=20110225000672</ref> == Tixraacyada == drq02zgv3derhf7mv08bpwit2dd9rez Maria Ozawa 0 32729 238919 231864 2022-07-30T14:32:21Z InternetArchiveBot 28368 Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.8.9 wikitext text/x-wiki {{Infobox person|name=Maria Ozawa|birth_date={{birth date and age|1986|01|8|}}|native_name_lang=Ja|native_name=小澤 マリア|birth_place=Hokkaido, Jabaan|other names=Miyabi (みやび)|years active=2002–2010|website=http://ameblo.jp/ozawamariaa|image=Maria Ozawa, 2007 (cropped).jpg|caption=Maria Ozawa 2007}} '''Maria Ozawa''' ([[Af-Jabaaniis|Jabaaniis]]: 小澤 マ ア, [[:ja:ヘボン式ローマ字|Hepburn]]: ''Ozawa Maria'', waxay dhalatay Janaayo 8, 1986)<ref name=":0">[https://web.archive.org/web/20071020204012/http://i-dic.dorachan.com/data?ozwmra00 "小澤マリア – Ozawa Maria (Profile)"]. Web I-dic.</ref><ref name=":1">[https://web.archive.org/web/20080912100318/http://blog.dmm.co.jp/actress/ozawa_maria/ "小澤マリア 公式ブログ (Maria Ozawa Official Blog)"]. blog.dmm.co.jp.</ref> waxay ahayd atariisho [[Filimada galmada ee Jabaan|filimada galmada]]<ref>[https://r3.rappler.com/entertainment/news/109114-maria-ozawa-adult-film-porn-industry-cesar-montano "Maria Ozawa on adult films: 'I quit the industry 100%'"]. Rappler.</ref><ref>[http://www.gmanetwork.com/news/story/509026/showbiz/maria-ozawa-reveals-why-she-left-the-adult-film-industry "Maria Ozawa reveals why she left the adult film industry"]. GMA News.</ref> oo dhalasho ahaan ka soo jeeda Kanada iyo Jabbaan.  Horaantii xirfaddeeda, waxay sidoo kale isticmaashay magaca Miyabi (Jabaaniis: み や び). == Nolosha iyo shaqada == Ozawa wuxuu ku dhashay Hokkaido, Jabaan.<ref name=":0" /><ref name=":1" /> Aabaheed waa Faransiis iyo Kanadiyaan hooyadeedna waa Jabbaan.<ref>http://www.indonesiamatters.com/6509/maria-ozawa-menculik-miyabi/</ref><ref name=":2">https://web.archive.org/web/20100106053238/http://www.b-v.co.jp/back-number/224/ozawamaria.html</ref> Ozawa waxay ka qalin jabisay Akadeemiyada Masiixiga ee Japan,<ref>https://www.youtube.com/watch?v=48hL5ewelEY&t=6m33s</ref><ref>https://web.archive.org/web/20110814000748/http://coreminimalist.blogspot.com/2009/03/maria-ozawa-and-other-classmates-years.html</ref> waxayna cadeysay inay awood sare u leedahay aqriska iyo qorista Ingiriisiga marka loo eego Japanese-ka.<ref name=":2" /> Ozawa wuxuu ciyaari jiray xeegada barafka maalin kasta, wuxuuna had iyo jeer heesaa karaoke fasallada kadib.  Waxay shaaca ka qaaday inay ku kacsatay galmada markay jirtay 13 sano.<ref name=":2" /> Sannadkii 2002, markii ay ahayd 16, Ozawa ayaa lagu soo bandhigay 30 ilbiriqsi oo ah TV-ga Japan ee loogu talagalay DARS Shukulaatada oo ay weheliso labada caanood ee reer Japan KinKi Kids.<ref>{{Cite web |ciwaan=Nuqul Archive |url=http://www.japansugoi.com/wordpress/maria-ozawa-with-kinki-kids-in-dars-chocolate-ad-2002/ |access-date=2012-08-24 |archive-date=2012-11-26 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121126032307/http://www.japansugoi.com/wordpress/maria-ozawa-with-kinki-kids-in-dars-chocolate-ad-2002/ |dead-url=yes }}</ref> Ozawa waxay ku ogaatay filimo galmo iyadoo daawatay cajaladaha galmada.<ref name=":2" /> Waxay ku bilaabatay dhiirrigelinta Juun 2005 iyada oo loo marayo magaca Miyabi ee loogu talagalay goobta qaan-gaarka ah ee Shirouto-Teien.com.  Waxay sidoo kale duubtay dhowr sawir iyo filimada galamda adag oo gaaban oo fiidiyow lagu sii daayay qaabab CD-R iyo DVD-R ah.<ref>https://web.archive.org/web/20061123093743/http://www.shirouto-teien.com/shopping/cd/main/contents/073_miyabi/index.html</ref> Kadib waxaa saxeexday [[S1 No. 1 Style]], istuudiyo filimada galmada oo soo saarta filimaan adag.<ref>https://tokyonightstyle.com/blog/avevent/maria-ozawa-interview-philippines/</ref> Bishii Oktoobar 7, 2005, waxay bilawday xirfadeeda filimaanta galmada sida Maria Ozawa iyadoo fiidyowga cusub ka ah ''New Face – Number One Style'' (新人xギリモザ ナンバーワンスタイル), oo uu hogaaminayo Hideto Aki.<ref>https://web.archive.org/web/20100402010411/http://homepage3.nifty.com/kurokami/years/years_2005.htm</ref> Ozawa waxay sheegtay inay xishood badan tahay inta lagu guda jiro duubista filimkeeda ugu horeeya ee galmada, isla markaana aysan fiirin karin wajiga ninka.<ref name=":2" /> == Tixraacyada == [[yue: 小澤瑪利亞]] <references /> == Xiriirinta dibedda == {{Commons category}} * ''[[imdbname:3076831|Maria Ozawa]]'' [[IMDb]] * ''[http://www.iafd.com/person.rme/perfid=mariaozawa/gender=female Maria Ozawa]'' [[Internet Adult Film Database]] * ''[https://japanhdv.com/model/maria-ozawa/ Maria Ozawa]'' JapanHDV * ''[https://youtube.com/c/mariaozawaofficial Maria Ozawa]'' [[YouTube]] * ''[https://www.twitter.com/ozawamaria0108 Maria Ozawa]'' [[Twitter]] * ''[https://www.instagram.com/maria.ozawa18/ Maria Ozawa]'' [[Instagram]] [[Category:Atariishayasha filimada galmada ee Jabaan]] [[Category:Moodel soo jiidasho Jabaan]] ilc2zks03khu4zuetht6idyvw0bj8yg User:Maslah Arts 2 34103 238910 222501 2022-07-30T12:48:00Z عبد الله معلم على عافي 32291 wikitext text/x-wiki Maslah Abdi Dahir [Maslah Arts] (Dhashay 1 August 1996 loo yaqaano <big>Maslah Arts</big> waa farshaxaniiste sidoo kale kale waxa uu yahay nin caan ku ah sameynta sawirgacmeedyada. Maslah Abdi Dahir Maslah Arts wuxuu dhashay: 1/8/1996 Daggan: Mugadishu Banadir Somalia Shaqada: Farshaxaniiste Xilliga uu bilaabay shaqada: 2009 ogpzqx008g4m774yuqn632uvy5ljlbz '''Cabdalla Abokor''' 0 35786 238924 235598 2022-07-30T19:20:22Z Kooshin Macalin 31604 Wuxuu qoraalka ku badalay "# # # # # # # #" wikitext text/x-wiki # # # # # # # # in3hkr60ms1yx1826asz1r1aakmsp39 238925 238924 2022-07-30T19:21:37Z Kooshin Macalin 31604 Cabdale abokor wikitext text/x-wiki 1. ISAAQ         2. AWAL              3. SUBEER                  4. MUUSE                        5. SACAD                            6. Isaaq                                  7. Abokor 8. CABDALLE ABOKOR = BAHO CABDALLE       9.Xasan Cabdalle       9. Axmed Cabdalle        9. Yusuf Cabdalle 9. Cigaal Cabdalle (Warancas)     10. Bare cigaal       11. Xasan bare       11. Xaashi bare       11. Ducaale bare          11. Idirays bare 9. Maxamed cabdalle ( Roobsuge)       10. Rooble Maxamed       10.  Xaamud  Maxamed       10. Aden  Maxamed            11. Cabdalla Aden 9. Abokor Cabdalle 10. Xuseen Abokor  ( reer xuseen) 10. Cadawe Abokor    11. Reer Geedi Cadawe   = REER XILDIID              10. Xildiid Abokor                   11. Cigaal xildiid                   11. Bare Xildiid                   11. Geedi Xildiid 11. GALOOL XILDIID ( reer Galool)   12. Maxamed Galool   12. Qolaab  Galool   12. Guleed  Galool   12. Alamagan Galool   12. Fataax Galool 11.  ISMAACIIL XILDIID 12 .Cumar ismaaciil ( reer Cumar) 12.Xoosh ismaaciil   13. Nuur Xoosh   13. Xildiid xoosh 12. Geele Ismaaciil   13. Shirwac Geele   13. Faarax geele   13. Samatar geele     Basheekho   12. Cali Ismaaciil   12. Guleed ismaaciil   12. Maax Ismaaciil   12. Samatar ismaaciil     13. Xirsi Samatar ( reer caruur)     13.Caafi Samatar # # # # # # # # 2h2msjo7rgfsb4w4dxfrewzumbzg06y 238926 238925 2022-07-30T19:22:51Z Kooshin Macalin 31604 Cabdalla abokor wikitext text/x-wiki 1. ISAAQ         2. AWAL              3. SUBEER                  4. MUUSE                        5. SACAD                            6. Isaaq                                  7. Abokor 8. CABDALLE ABOKOR = BAHO CABDALLE       9.Xasan Cabdalle       9. Axmed Cabdalle        9. Yusuf Cabdalle 9. Cigaal Cabdalle (Warancas)     10. Bare cigaal       11. Xasan bare       11. Xaashi bare       11. Ducaale bare          11. Idirays bare 9. Maxamed cabdalle ( Roobsuge)       10. Rooble Maxamed       10.  Xaamud  Maxamed       10. Aden  Maxamed            11. Cabdalla Aden 9. Abokor Cabdalle 10. Xuseen Abokor  ( reer xuseen) 10. Cadawe Abokor    11. Reer Geedi Cadawe   = REER XILDIID              10. Xildiid Abokor                   11. Cigaal xildiid                   11. Bare Xildiid                   11. Geedi Xildiid 11. GALOOL XILDIID ( reer Galool)   12. Maxamed Galool   12. Qolaab  Galool   12. Guleed  Galool   12. Alamagan Galool   12. Fataax Galool 11.  ISMAACIIL XILDIID 12 .Cumar ismaaciil ( reer Cumar) 12.Xoosh ismaaciil   13. Nuur Xoosh   13. Xildiid xoosh 12. Geele Ismaaciil   13. Shirwac Geele   13. Faarax geele   13. Samatar geele     Basheekho   12. Cali Ismaaciil   12. Guleed ismaaciil   12. Maax Ismaaciil   12. Samatar ismaaciil     13. Xirsi Samatar ( reer caruur)     13.Caafi Samatar # # # # # # # # i0g2j2bsiv9wsvc386tnvm7ld21wm2p 238927 238926 2022-07-30T19:35:26Z Kooshin Macalin 31604 wikitext text/x-wiki 1. ISAAQ         2. AWAL              3. SUBEER                  4. MUUSE                        5. SACAD                            6. Isaaq                                  7. Abokor 8. CABDALLE ABOKOR = BAHO CABDALLE       9.Xasan Cabdalle       9. Axmed Cabdalle        9. Yusuf Cabdalle 9. Cigaal Cabdalle (Warancas)     10. Bare cigaal       11. Xasan bare       11. Xaashi bare       11. Ducaale bare          11. Idirays bare 9. Maxamed cabdalle ( Roobsuge)       10. Rooble Maxamed       10.  Xaamud  Maxamed       10. Aden  Maxamed            11. Cabdalla Aden 9. Abokor Cabdalle 10. Xuseen Abokor  ( reer xuseen) 10. Cadawe Abokor    11. Reer Geedi Cadawe   = REER XILDIID              10. Xildiid Abokor                   11. Cigaal xildiid                   11. Bare Xildiid                   11. Geedi Xildiid 11. GALOOL XILDIID ( reer Galool)   12. Maxamed Galool   12. Qolaab  Galool   12. Guleed  Galool   12. Alamagan Galool   12. Fataax Galool 11.  ISMAACIIL XILDIID 12 .Cumar ismaaciil ( reer Cumar) 12.Xoosh ismaaciil   13. Nuur Xoosh   13. Xildiid xoosh 12. Geele Ismaaciil   13. Shirwac Geele   13. Faarax geele   13. Samatar geele     Basheekho   12. Cali Ismaaciil   12. Guleed ismaaciil   12. Maax Ismaaciil   12. Samatar ismaaciil     13. Xirsi Samatar ( reer caruur)     13.Caafi Samatar # # # # # # # # maop7tb3m0mimo8zvlki6aodie0ac24 Arkeyaan 0 36698 238923 238875 2022-07-30T14:51:17Z EmausBot 2224 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q104168]] wikitext text/x-wiki {{geo-time}} [[File:Archean.png|right|jmpl|200x200px]] '''Arkeyaan''', oo hore loo yiqiin Arkeyozoyig, waxay ahaayeen eonka [[julooqi]]ka ka hor [[Broterozoyig]] oo dhammaaday 2500 milyan oo sano ka hor. Xadkan looma go'aamin istraatigrafi ahaan ee waa qaab keronometerig ah. Meesha laga bilaabayo muddadan si rasmi ah uma aqoonsana Guddiga Caalamiga ah ee Istaraatiijiyadda, laakiin waxaa badanaa loo maleynayaa inay dhacday 3800 milyan oo sano ka hor, dhammaadka eonka [[Hadeyaan]]. Arkeyaan-yadu waxay ka kooban yihiin afar xilli, siday u kala horreeyaan: Eoarkeyaan, Balyuuarkeyaan, Mesoarkeyaan, iyo Neoarkeyaan. =Tixraac= *[http://www.stratigraphy.org/geowhen/stages/Archean.html GeoWhen] (firfircoonayn) *[[w:en:Archean|Archean]] {{science-stub}} owi5g87f9557hpu4mhombyka0q41tvq 238933 238923 2022-07-31T07:24:45Z EnsiklopediaXylon 31252 wikitext text/x-wiki {{geo-time}} [[File:Archean.png|right|jmpl|200x200px]] '''Arkeyaan''', oo hore loo yiqiin Arkeyosoyig, waxay ahaayeen eonka [[julooqi]]ka ka hor [[Broterozoyig]] oo dhammaaday 2500 milyan oo sano ka hor. Xadkan looma go'aamin istraatigrafi ahaan ee waa qaab keronometerig ah. Meesha laga bilaabayo muddadan si rasmi ah uma aqoonsana Guddiga Caalamiga ah ee Istaraatiijiyadda, laakiin waxaa badanaa loo maleynayaa inay dhacday 3800 milyan oo sano ka hor, dhammaadka eonka [[Hadeyaan]]. Arkeyaan-yadu waxay ka kooban yihiin afar xilli, siday u kala horreeyaan: Eoarkeyaan, Balyuuarkeyaan, Mesoarkeyaan, iyo Neoarkeyaan. =Tixraac= *[http://www.stratigraphy.org/geowhen/stages/Archean.html GeoWhen] (firfircoonayn) *[[w:en:Archean|Archean]] {{science-stub}} 1cok8m5qsjtrtkttdsa8t7glnpmo8my 238934 238933 2022-07-31T07:25:12Z EnsiklopediaXylon 31252 wikitext text/x-wiki {{geo-time}} [[File:Archean.png|right|jmpl|200x200px]] '''Arkeyaan''', oo hore loo yiqiin Arkeyosoyig, waxay ahaayeen eonka [[julooqi]]ka ka hor [[Broterosoyig]] oo dhammaaday 2500 milyan oo sano ka hor. Xadkan looma go'aamin istraatigrafi ahaan ee waa qaab keronometerig ah. Meesha laga bilaabayo muddadan si rasmi ah uma aqoonsana Guddiga Caalamiga ah ee Istaraatiijiyadda, laakiin waxaa badanaa loo maleynayaa inay dhacday 3800 milyan oo sano ka hor, dhammaadka eonka [[Hadeyaan]]. Arkeyaan-yadu waxay ka kooban yihiin afar xilli, siday u kala horreeyaan: Eoarkeyaan, Balyuuarkeyaan, Mesoarkeyaan, iyo Neoarkeyaan. =Tixraac= *[http://www.stratigraphy.org/geowhen/stages/Archean.html GeoWhen] (firfircoonayn) *[[w:en:Archean|Archean]] {{science-stub}} f22c883g5tu18xzjc3knhgpg9ycrw4g Broterosoyig 0 36699 238922 238876 2022-07-30T14:51:16Z EmausBot 2224 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q104162]] wikitext text/x-wiki {{geo-time}} [[File:Proterozoic Stromatolites.jpg|200px|thumb|''[[w:en:Stromatolite|Stromatolite-ka Broterozoyig]]'']] '''Broterosoyig''' waa [[eon]] oo ka dhigan muddo ka hor dillaaca nolosha adag ee ugu horreysa ee [[Dhul]]. Muddadani waxay socotay 2500 ilaa 542 (± 1) milyan sano ka hor waxayna qayb ka ahayd xilligii [[Kambriyaan ka hor|Brakambriyaan]]. Broterosoyig-ku waxa uu ka kooban yahay saddex [[era (julooqi)|xili]] oo isku xiga kuwa ugu da'da weyn: [[Balyuubroterosoyig]], [[Mesobroterosoyig]], iyo [[Neobroterosoyig]]. =Tixraac= * Stanley, Steven M. (1999). ''Earth System History''. New York: W.H. Freeman and Company, 315. ISBN 0-7167-2882-6. *[[w:en:Proterozoic|Proterozoic]] {{science-stub}} sxi4z622jslcrsqyjunpnhlarpjpsu0 Fanerosoyig 0 36700 238921 238873 2022-07-30T14:51:15Z EmausBot 2224 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q101313]] wikitext text/x-wiki {{geo-time}} [[File:Phanerozoic Biodiversity.png|right|200px]] '''Fanerosoyig'''-ku waa [[eon]] ku saabsan cabbirka wakhtiga juqraafiga kaas oo ka kooban xaddi badan oo nolosha xoolaha ah. Muddadani waxay soo bilaabatay 545 milyan oo sanno ka hor markii ugu horreysay oo ay soo shaac baxeen xayawaanno culculus oo ilaa maanta socda. Magaceedu waxa uu ka yimid ereyga Giriigga ee macnihiisu yahay "nolosha muuqata", iyada oo tixraacaysa xajmiga noolaha tan iyo qaraxii [[Kambriyaan]]. Fanerosoyig waxaa loo qaybiyaa saddex xilli: Balyuusoyig, Mesosoyig, iyo Senosoyig. =Tixraac= {{science-stub}} 2hbpaj3feuihyb5c38xohono1no1dl7 Ensiklopedi Nasional Indonesia 0 36702 238920 238885 2022-07-30T14:51:14Z EmausBot 2224 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q12482518]] wikitext text/x-wiki '''''{{PAGENAME}}''''' waa [[insaykalobeedhiya]] oo ku qoran luqadda Indunisi oo leh 27,698 maqaalo iyo 5,207,200 oo erey daabacaaddii 2004-tii oo ay ku jiraan 400 oo wax ku biiriyay. Waxay ahayd insaykalobeedhiya-ga ugu weyn Indunisiya ilaa horraantii 2000-meeyadii. Insaykalobeedhiya waxaa markii ugu horreysay la daabacay 1988-kii, ka dibna mugga ugu horreeyay ayaa dib loo eegay 1990-kii. {{italic title}} {{gumud}} jvwh99zc0kzir5006jo61di76b19neb User:عبد الله معلم على عافي 2 36704 238912 2022-07-30T13:06:01Z عبد الله معلم على عافي 32291 (عبد الله معلم على (عافي wikitext text/x-wiki عبد الله (من مواليد 2,000) شاب من شباب الصوماليين الذين يعيشون في الوطن، وخاصة في العاصمة مقديشو. ولد في مدينة مقديشو. بطبيعتي أنا مهتم بالقراءة والكتابة، كما أنني أهتم باستخدام أدوات الإنترنت. عندما تنظر إلى تطور العالم اليوم ، فقد تم تحسين لغات مجتمعات العالم بشكل كبير ، باستثناء اللغة الصومالية التي بقيت في بقية العالم. اللغة: أقرأ وأكتب بالعربية والصومالية. كفكرة أنا مسلم سني يحب المذهب الشافعي. Abdullah (wuxuu dhashay 2,000) waa nin dhalinyaro ah oo Soomaali ah oo ku nool dalkiisa, gaar ahaan caasimadda Muqdisho. Waxa uu ku dhashay magaalada Muqdisho. Dabeecad ahaan, waxaan xiiseeyaa akhriska iyo qoraalka, sidoo kale waxaan xiiseeyaa isticmaalka aaladaha internetka. Markaad u fiirsato horumarka aduunka maanta ka jira waxaa aad loo hagaajiyay afafka bulshooyinka aduunka marka laga reebo af soomaaliga oo aduunka intiisa kale ka badbaaday. Luqadda: Waxaan wax ku akhriyaa waxna ku qoraa Carabi iyo Soomaali. Fikrad ahaan, waxaan ahay Muslim Sunni ah oo jecel mad-habta Shaaficiga. gu3akmg7un67j6wmobo6c4wyf6sf0sv Wikipedia:Wikipedians 4 36705 238928 2022-07-30T21:12:06Z 197.156.77.48 Created blank page wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 Aadan Warsame 0 36706 238932 2022-07-31T04:57:51Z Mkoronto 32138 Mkoronto moved page [[Aadan Warsame]] to [[Wikipedia:Aadan Warsame]]: Misunderstand wikitext text/x-wiki #REDIRECT [[Wikipedia:Aadan Warsame]] jcgiwnb9zruwi15evrsaxmwxlljdngr