Wikipedia sqwiki https://sq.wikipedia.org/wiki/Faqja_kryesore MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter Media Speciale Diskutim Përdoruesi Përdoruesi diskutim Wikipedia Wikipedia diskutim Skeda Skeda diskutim MediaWiki MediaWiki diskutim Stampa Stampa diskutim Ndihmë Ndihmë diskutim Kategoria Kategoria diskutim Portal Portal diskutim TimedText TimedText talk Moduli Moduli diskutim Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 1690 2464489 2456853 2022-07-20T17:29:21Z GenDani1 138961 /* Rekordet */ wikitext text/x-wiki {{Infobox country | conventional_long_name = Republika e Shqipërisë | image_flag = Flag of Albania.svg | image_coat = Coat of arms of Albania.svg | flag_size = 90px | image_map = Albania in Europe.svg | image_map_size = 280x280px | national_motto = :Ti Shqipëri më jep nder më jep emrin shqiptar. | national_anthem = ''[[Himni i Flamurit]]''<br />{{small|"Himni Kombëtar Shqiptar"}}<br /><div align="center">[[Skeda:Hymni i Flamurit instrumental.ogg]]</div> | capital = [[Tirana]] | largest_city = [[Tirana]] | official_languages = [[Gjuha shqipe|Shqip]] | religion = [[Islami në Shqipëri|Islami]], <br/>[[Krishtërimi në Shqipëri|Krishtërimi]] | membership = [[OKB]],<br/>[[Këshilli i Evropës]],<br/>[[NATO]],<br/> [[OSBE]] dhe <br/>[[Organizata e Bashkëpunimit Islam]] | government_type = [[Sistemi shtetëror në Shqipëri|Republikë parlamentare]] | leader_name1 = [[Ilir Meta]] | leader_title1 = [[Presidenti i Shqipërisë|Kryetari]] | leader_name2 = [[Edi Rama]] | leader_title2 = [[Lista e Kryeministrave të Shqipërisë|Kryeministri]] | established = [[28 nëntor]] [[1912]] nga [[Perandoria Osmane]] | established_event1 = Festa kombëtare | established_date1 = 28 nëntor | area_km2 = 28748 | area_land_km2 = 139 | area_water_km2 = 4.7 <!--| Kufiri = 720--> <!--| ZEE = 3 768--> | population_estimate = [[Shqiptarët|2.893.005]]<ref name="instat2015">{{Cite web |url=http://www.instat.gov.al/al/publications/njoftim-p%C3%ABr-media/njoftim-p%C3%ABr-media-popullsia-e-shqip%C3%ABris%C3%AB-1-janar-2015.aspx |title=Popullsia e Shqipërisë 1 janar 2015 – INSTAT |url-status=dead |language=sq |access-date=22 dhjetor 2015 |archive-date=13 nëntor 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151113160938/http://www.instat.gov.al/al/publications/njoftim-p%C3%ABr-media/njoftim-p%C3%ABr-media-popullsia-e-shqip%C3%ABris%C3%AB-1-janar-2015.aspx }}</ref> | population_estimate_year = 2015 <!--| population_estimate_rank = 135--> | population_density_km2 = 105 | GDP_nominal = 15.000.000 miliardë USD | GDP_nominal_per_capita_rank = 125 | GDP_PPP_per_capita = 40.000.000 miliardë USD | GDP_PPP_year = 2015 | GDP_PPP_rank = 120 <!--| BPV: PËR BANOR = $ 7,800--> <!--| IZHNJ = 0.795--> <!--| IZHNJ: VITI = 2020--> <!--| IZHNJ: VENDI = 69--> | currency = [[Lek]] |time_zone = [[UTC+1]] | utc_offset_DST = [[UTC+2]] | cctld = [[.al]] | calling_code = +355 ( 0 ) | iso3166code = AL, ALB, 008 }} '''Shqipëria''' ([[Gegë|gegërisht]] ''Shqipnia'', gjithashtu ''Shqypnia''; historikisht ''Arbri'' ose ''Arbëria'', ndërkombëtarisht ''Albania''), zyrtarisht '''Republika e Shqipërisë''', është shtet i pavarur në [[Evropa Juglindore|Europën Juglindore]]. Shtrihet në pjesën jugperëndimore të [[Gadishulli Ballkanik|Gadishullit Ballkanik]] dhe kufizohet në veriperëndim me [[Mali i Zi|Malin e Zi]], në verilindje me [[Kosova|Kosovën]], në lindje me [[Maqedonia e Veriut|Maqedoninë e Veriut]] dhe në jug me [[Greqia|Greqinë]]. Në perëndim laget me detet [[Deti Adriatik|Adriatik]] dhe [[Deti Jon|Jon]] dhe ndodhet vetëm 78 km larg [[Italia|Italisë]] përgjatë [[Ngushtesa e Otrantos|ngushtesës (kanalit) së Otrantos]], 72 km i gjerë. Shqipëria ka një sipërfaqe prej 28,748 km² dhe rreth 2,9 milion banorë<ref name="instat2015" />. Trashëgimtare e qytetërimit të lashtë [[ilirët|ilir]], Shqipëria ka shënuar një përparim të dukshëm ekonomik, shoqëror e kulturor pas shekujsh prapambetje nën [[Perandoria Osmane|Perandorinë Osmane]] dhe në regjime diktatoriale gjatë shek. XX. Pas rënies së rendit komunist më [[1991]], Shqipëria ka përjetuar një periudhë kalimtare të vështirë drejt demokracisë së lirë dhe ekonomisë së tregut. Prej vitit 2009, Shqipëria është anëtare e [[NATO]]-s dhe aplikante për kandidate për anëtarësim në [[BE|Bashkimin Evropian]]. Shqipëria është dëshmuar faktor i rëndësishëm në ruajtjen e qëndrueshmërisë rajonale, duke mbështetur pavarësinë e [[Kosova|Kosovës]] dhe zgjidhjen e mosmarrëveshjeve politike në [[Ballkan]]. Ndërkaq, shteti shqiptar po gëzon përmirësim e zhvillim të turizmit; po ashtu, mban vendin e 25-të në botë për mirëmbajtjen e mjedisit.<ref name="Ambienti">{{Cite web |url=http://epi.yale.edu/Albania |title=Yale, "Albania's Environmental Performance" |url-status=dead |access-date=2 korrik 2009 |archive-date=26 gusht 2011 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110826211813/http://epi.yale.edu/Albania }}</ref> Shqipëria është zgjedhur një nga vendet më të mira për të kaluar pushimet në vitin [[2011]] nga disa gazeta të njohura.<ref>[http://www.infoalbania.org/turizem/21219-la_repubblica_shqiperia_ne_vend_te_pare_per_pushime.html "La Repubblica": "Shqipëria ne vend te pare per pushime"] – infoalbania.org</ref><ref>[http://www.infoalbania.org/turizem/17517-Edhe-Financial-Times-zgjedh-Shqipërine-per-turizem.html Edhe "Financial Times" zgjedh Shqipërine per turizem] – infoalbania.org</ref><ref>{{cite web|url=http://www.lonelyplanet.com/albania/travel-tips-and-articles/76164#|title=Lonely Planet’s top 10 countries for 2011 – travel tips and articles – Lonely Planet|accessdate=2 nëntor 2010|archive-date=4 nëntor 2010|archive-url=https://web.archive.org/web/20101104050258/http://www.lonelyplanet.com/albania/travel-tips-and-articles/76164|url-status=dead}}</ref> == Gjeografia == [[Skeda:Satellite image of Albania in June 2000.jpg|parapamje|majtas|200px|Pamje satelitore e Shqipërisë <small>(qershor 2000)</small>]] {{Kryesor|Gjeografia e Shqipërisë}} === Vendndodhja gjeografike === Shqipëria kufizohet nga [[Mali i Zi]] në veriperëndim, Kosova në veri, nga Maqedonia e Veriut në lindje dhe [[Greqia]] në jug. Në kufirin natyror perëndimor Shqipëria ka dalje të hapur në Detin Adriatik dhe në jugperëndim në Detin Jon. [[Gjatësia]] e vijës kufitare të Republikës së Shqipërisë është 1094&nbsp;km, nga të cilat 657&nbsp;km vijë kufitare tokësore, 316&nbsp;km vijë bregdetare, 48&nbsp;km vijë ndarëse përmes lumenjve dhe 73&nbsp;km përmes liqeneve. Sipërfaqja e përgjithshme është 28.748 kilometra katrorë. Kryeqyteti i saj është [[Tirana]]. Gjatësia e përgjithshme e vijës kufitare është 1094&nbsp;km, nga te cilat janë: 657&nbsp;km (kufi tokësor), 316&nbsp;km (kufi detar), 48&nbsp;km (kufi lumor) dhe 73&nbsp;km (kufi liqenor). Në veri e verilindje ka 529&nbsp;km vijë kufitare me Malin e Zi, Kosovën dhe Maqedoninë e Veriut, ndërsa në jug e juglindje me Greqinë një vijë kufitare prej 271&nbsp;km. Në perëndim Shqipëria laget nga [[Deti Adriatik]] e në jug-perëndim nga [[Deti Jon]]. Shqipëria ka një pozitë të favorshme gjeografike, pasi gjendet në kryqëzimin e rrugëve më të shkurtra që kalojnë nga Mesdheu perëndimor për në Ballkan e [[Anadolli|Azinë e Vogël]] dhe kontrollon kalimin përmes [[Ngushtica e Otrantos|kanalit detar të Otrantos]]. Luginat e saj më të gjëra janë ato të lumenjve Drin, Shkumbin dhe Vjosë, që lehtësojne, njëkohësisht, lidhjen e brendshme të [[Ballkani]]t me detin Adriatik dhe të Azisë së Vogël me viset e Mesdheut. Bregdeti i Adriatikut shtrihet nga gryka e Bunës deri në Kepin e Gjuhëzes. Në gjirin e Vlorës e në drejtim të jugut, bregdeti është i lartë, shkëmbor, ku dominon mali i Karaburunit. Gjiret kryesore të Shqipërise janë: gjiri i Drinit, i Lalzit, i [[Durrësi]]t, i Karavastasë dhe i [[Vlorë]]s, në hyrje të së cilës gjendet ishulli i Sazanit. === Relievi === Relievi i Shqipërisë është kryesisht kodrinor-malor. Vargmalet e para alpine u formuan nga mbarimi i jurasikut, ndërsa gjatë erës kenozoike u shpejtua procesi malformues në tërësinë e Albanideve, që tani përbëjnë tokën e nëntokën e Shqipërisë. Lartësia mesatare e relievit është 708 metra, ose 2 herë më e lartë se mesatarja e Evropës. Lartësitë më të mëdha gjenden në Alpet shqiptare dhe në malet e Lindjes (Korabi 2751 metra mbi nivelin e detit, përben edhe majën më të lartë të Shqipërisë). Fushat zëne kryesisht pjesën perëndimore, përgjatë bregdetit Adriatik, por ka edhe në pjesë të tjera të vendit. Fushat më të larta janë ato të pellgut të Korçës, mbi 800 metra mbi nivelin e detit. Fushat gjenden kryesisht përgjatë lumenjve kryesore si: Vjosë, Devoll, Osum, Shkumbin, Erzen, Mat e Drin, ku gjenden, gjithashtu, edhe tokat bujqësore e qendra të mëdha banimi, si dhe përshkohen nga rrugë te rëndësishme lidhjesh. [[Skeda:Albanian Riviera.jpg|parapamje|250px|djathtas|Riviera shqiptare]] [[Skeda:Krujë3.jpg|parapamje|250px|djathtas|Malet në Shqipërinë e mesme, afër [[Krujë]]s]] [[Skeda:Albania pasture.jpg|parapamje|250px|djathtas|Fushë në Alpet shqiptare]] ; Territori i Shqipërisë ndahet në 4 krahina të mëdha natyrore (fiziko-gjeografike) # Alpet shqiptare # Krahina malore qendrore # Krahina malore jugore # Ultësira bregdetare ; Lagunat kryesore janë * [[Laguna e Lunrës]] (Vilunit) * [[Laguna e Patokut]] * [[Laguna e Bishtrakës]] * [[Laguna e Karavastasë]] * [[Laguna e Nartës]] * [[Laguna e Pashalimanit]] ; Plazhet kryesore janë * [[Plazhi i Velipojës]] * [[Plazhi i Shëngjinit]] * [[Plazhi i Talës]] * [[Plazhi i Durrësit]] * [[Plazhi i Divjakës]] * [[Plazhi i Semanit]] * [[Plazhi i Vlorës]] * [[Plazhi i Dhërmiut]] * [[Plazhi i Himarës]] * [[Plazhi i Sarandës]] ; Kepat kryesore janë * [[Kepi i Rodonit]] * [[Kepi i Bishtit të Pallës]] * [[Kepi i Gjuhezës]] ; Ishujt kryesore janë * [[Ishulli i Sazanit]] * [[Ishulli i Kunës]] * [[Ishulli i Zvërnecit]] ; Gadishulli i vetëm * [[Karaburuni]] === Klima === Shqipëria bën pjesë në brezin subtropikal dhe përfshihet në zonën e klimës mesdhetare, me dimër të shkurtër e të butë dhe me verë të nxehtë e shumë të thatë. Klima e Shqipërisë ka ndryshime të mëdha nga një krahinë në tjetrën dhe kontraste të mëdha në temperaturë, reshje, ndriçimin diellor, lagështirën e ajrit, etj. Ndriçimi diellor lëviz nga 2,731 orë në vit në [[Xarë]] të [[Rrethi i Sarandës|Sarandës]]<ref>[http://www.gazetazagoria.org/index.php?page=show&rubrika=editorial&id=2 "MADE IN ZAGORIA" nga www.gazetazagoria.org]{{Lidhje e vdekur}}{{Lidhje e thyer}} – Hapur me 26 qarshor 2011</ref>, 2,722 orë në vit në [[Vlora|Vlorë]], 2,560 orë në vit në [[Tirana|Tiranë]], 2,246 orë në [[Peshkopia|Peshkopi]] dhe 2,046 orë në vit në [[Kukësi|Kukës]]. Bien mesatarisht 1430&nbsp;mm reshje në vit dhe vijnë duke u pakësuar nga perëndimi në lindje. === Njësitë territoriale === {{Kryesor|Njësitë administrative të Shqipërisë}} Ndarja administrative njësive territoriale në Shqipëri është bërë në disa nivele duke filluar nga niveli më i madh [[qarku]], pastaj [[bashkia]] dhe [[njësia administrative]]. [[Bashkia e Tiranës]] gëzon status të veçantë nga bashkitë e tjera dhe ndahet në [[11 Bashkitë e Tiranës|11 njësi bashkiake]] të vogla. [[Skeda:AlbaniaNumberedDistricts.png|right|369x369px|Rrethet e Shqipërisë]] Shqipëria është e ndarë në ''12 [[Qarqet e Shqipërisë|qarqe]]'': {{Div col|colwidth=15em}} # [[Qarku i Beratit]] # [[Qarku i Dibrës]] # [[Qarku i Durrësit]] # [[Qarku i Elbasanit]] # [[Qarku i Fierit]] # [[Qarku i Gjirokastrës]] # [[Qarku i Korçës]] # [[Qarku i Kukësit]] # [[Qarku i Lezhës]] # [[Qarku i Shkodrës]] # [[Qarku i Tiranës]] # [[Qarku i Vlorës]] {{Div col end}} të cilat ndahen më tej në ''36 [[Rrethet e Shqipërisë|rrethe]]'': {{Div col|colwidth=15em}} # [[Rrethi i Beratit]] # [[Rrethi i Bulqizës]] # [[Rrethi i Delvinës]] # [[Rrethi i Devollit]] # [[Rrethi i Dibrës]] # [[Rrethi i Durrësit]] # [[Rrethi i Elbasanit]] # [[Rrethi i Fierit]] # [[Rrethi i Gjirokastrës]] # [[Rrethi i Gramshit]] # [[Rrethi i Hasit]] # [[Rrethi i Kavajës]] # [[Rrethi i Kolonjës]] # [[Rrethi i Korçës]] # [[Rrethi i Krujës]] # [[Rrethi i Kuçovës]] # [[Rrethi i Kukësit]] # [[Rrethi i Kurbinit]] # [[Rrethi i Lezhës]] # [[Rrethi i Librazhdit]] # [[Rrethi i Lushnjës]] # [[Rrethi i Malësisë së Madhe]] # [[Rrethi i Mallakastrës]] # [[Rrethi i Matit]] # [[Rrethi i Mirditës]] # [[Rrethi i Peqinit]] # [[Rrethi i Përmetit]] # [[Rrethi i Pogradecit]] # [[Rrethi i Pukës]] # [[Rrethi i Sarandës]] # [[Rrethi i Shkodrës]] # [[Rrethi i Skraparit]] # [[Rrethi i Tepelenës]] # [[Rrethi i Tiranës]] # [[Rrethi i Tropojës]] # [[Rrethi i Vlorës]] {{Div col end}} {{Paragraf}} == Historia == [[Skeda:Apollonia Ruins near Fieri (Albania).jpg|parapamje|190px|majtas|[[Apolonia]]]] {{Kryesor|Historia e Shqipërisë}} '''Historia e Shqipërisë''' në të vërtetë nuk përfshin vetëm të dhënat historike të hapësirës gjeografike mbi të cilën gjenden territoret shqiptare por edhe hapësirat e tjera të banuara me shqiptarë e që kanë mbetur jashtë kufijve të Shqipërisë së sotme e që në të kaluarën kanë qenë një tërësi. === Lashtësia === {{Kryesor|Lashtësia}} Mendohet që rrjedha parahistorike e shqiptarëve të jetë nga një fis i stërlashtë indo-evropian të cilët historiani Hellen Herodoti i përshkruante me emrin "pellazgë". Shumë njerëz i quajnë shqiptarët pasardhës të drejtpërdrejtë të një fisi të lashtë ilir, me emrin "Albani", ose "Albanët" i cili ishte i vendosur në Shqipërinë e sotme. Disa të tjerë mendojnë se Shqiptarët dhe ilirët janë pasardhës të pellazgëve, që kanë jetuar mijëra vjet para Krishtit. Prania e tyre mund të shikohet shumë mirë në ndërtimin politik në shekullin e 6 p. e. s. Metalpunues dhe luftëtarë të shkëlqyer, ilirët krijuan shumë mbretëri të vogla brenda vendit të tyre, duke luftuar ndërmjet njeri-tjetrit për kohën më të madhe të historisë së tyre. Vetëm gjatë shekullit të 6 p. e. s, të gjitha mbretëritë u bashkuan për të mbrojtur vendin nga fqinjët: nga mbretëria e Molosianëve në veri te Shqipërisë, mbretëria e Maqedonisë dhe nga mbretëria e [[Pionia|Pionisë]]. === Pellazgët === [[Skeda:Via Egnatia-en.jpg|parapamje|djathtas|200px|Via Egnatia]] {{Kryesor|Pellazgët}} [[Pellazgët]] ishin një popull i lashtë indo-evropian që sipas disa shkrimeve të lashta të lëna nga ([[Homeri]], [[Herodoti]], [[Thukididi|Tukididi]] etj.) jetonin në pellgun e Egjeut dhe në bregdetin perëndimor të Azisë së Vogël, në Peloponez, në Greqinë Qendrore, në Thesali dhe në afërsi të këtyre viseve. Në mesin e mijëvjeçarit të tretë dhe në fillim të mijëvjeçarit te dytë para Krishtit erdhën nga stepat e Lindjes grupe të reja popujsh që merreshin me blegtori. Këtu u përzien me banorët vendës dhe kështu u krijua bashkësia e re kulturore e Gadishullit Ballkanik. Kjo popullsi mendohet të jetë popullsia e lashtë pellazge. Sipas shumë studiuesve shqiptarë e të huaj, pellazgët ishin paraardhësit e [[Ilirët|ilirëve]]. === Ilirët === [[Skeda:Gjergj Kastrioti.jpg|parapamje|200px|djathtas|[[Skënderbeu]]]] {{Kryesor|Ilirët}} [[Ilirët]], paraardhësit dymijë vjeçarë të kombësisë së sotme me prejardhje gjenetike të grupeve fisnore të familjeve të mëdha shqiptare si në zonat urbane e rurale si dhe nga studimet mbi shumë individë me lidhje gjaku 99% [[shqiptare]], vërtetuar edhe nga studimet e botimet e fundit nga institutet kërkimore shkencore nga Evropa kontinentale, SHBA e Kanada, nga specialistët e huaj dhe shqiptarë të shkencave antropologjike, gjenetike e arkeologjike, banonin që nga pjesa veri-perëndimore e [[Deti Adriatik|Detit Adriatik]] deri në Detin Jon, si dhe përgjatë kufirit tokësor të Gadishullit Ilirik me [[Dalmatët]], Maqedonasit dhe Hellenët të lashtë. === Shqipëria nën sundimin osman === {{Kryesor|Shqipëria nën sundimin osman}} Sulmet e [[Ushtria osmane|ushtrive osmane]] për pushtimin e viseve shqiptare nisën në mesin e viteve 80 të shek. XIV. Të udhëhequra nga [[bejlerbeu]] i [[Rumelia|Rumelisë]], Timurtash Pasha, në vitin 1385 ushtritë osmane, pasi morën Sofjen, u futën në Shqipëri dhe pushtuan qytetet e Shtipit, të Përlepit, të Manastirit dhe të Kosturit. Në dokumente perëndimore dhe osmane të shek. XIV–XV për qytetet e Shkupit, të Manastirit, të Kosturit, të Janinës etj., si dhe për Fushë-Dardaninë shprehimisht është shënuar se ato ishin "në Shqipëri" apo "në tokat shqiptare". === Rilindja Kombëtare === [[Skeda:League of Prizren building.jpg|parapamje|djathtas|200px|Pamja e sotme e kompleksit, ku u mbajt Lidhja e Prizrenit]] {{Kryesor|Rilindja Kombëtare}} Nga mesi i shekullit të 19-të [[Turqia]] ishte në ethet e "Çështjes Lindore", në kohën që ballkanasit, duke përfshirë edhe shqiptarët, kërkonin të plotësonin ëndrrën e tyre kombëtare. Për të mbrojtur dhe përkrahur interesat e tyre kombëtare, shqiptarët u mblodhën në [[Prizren]], një qytet i [[Kosovës]], në vitin 1878 dhe krijuan Lidhjen Shqiptare të Prizrenit të njohur më shpesh sot si [[Lidhja e Prizrenit]]. Lidhja kishte dy qëllime kryesore, atë politike dhe atë kulturore. Së pari, u përpoq (pa sukses) të bashkonte të gjitha trojet shqiptare – atë kohe të ndara në katër vilajete, ose krahina, e Kosovës, e Shkodrës, e [[Manastiri (qytet)|Manastirit]], e Janinës – në një shtet vetëqeverisës brenda sistemit të Perandorisë Osmane. Së dyti, mprehu një lëvizje për zhvillimin e gjuhës shqipe, letërsisë, arsimimit, dhe kulturës. Në vijë me programin e dytë, në vitin 1908 udhëheqësit shqiptarë u takuan në qytetin e Manastirit (sllavisht: ''Bitola'', Maqedoni e Veriut) dhe përshtatën një alfabet kombëtar. Ai bazohej më së shumti në shkrimin latin, ky zëvendësoi disa alfabete të tjera, duke përfshirë [[Alfabeti arab|alfabetin arab]] ([[Elifba]]) dhe grek, që ishin gjer në atë kohë në përdorim. Në 28 Nentor 1912 Shqipëria nen drejtimin e Ismail Qemalit shpalli pavaresine nga Perandoria Osmane. Ismail Qemali dhe njerezit e tij krijuan një qeveri katërmbëdhjetë mujore që veproi në kushte shumë të veshtira. Në 1913 në Konferencen e ambasadoreve në Londer u njoh shteti shqiptar dhe kufijte e sotme të tij. {{Paragraf}} == Popullsia == [[Skeda:Piramida e popullsisë së Shqipërisë.gif|250px|parapamje|Popullsia e Shqipërisë ndër vite]] {{Kryesor|Demografia e Shqipërisë}} Shqipëria ka 2,893,005 banorë.<ref name="instat2015" /> 46% e shqiptarëve jetojnë nëpër fshatra. Mbas kohës së diktaturës ndodhi një ndryshim demografik. Me qindra shqiptarë kanë emigruar (të ligjshëm ose të paligjshëm) në Itali, Greqi, BE edhe në vendet e Amerikës Veriore. Në 2004 shteti shqiptar shpalli një milion emigrantë në më pak se 15 vjet. Pavarësisht se njerëzit kanë emigruar, rritja e popullsisë në qytete si Tirana dhe Durrësi nuk u ndalua. Tirana, në vitin 1990 kishte 250,000 banorë edhe 20 vjet me vonë ka më shumë se 600,000 banorë, kjo është një rritje prej 140%. Në atë kohë njerëzit kanë lënë vendin dhe kanë shkuar nëpër vende të huaja ose njerëzit kanë lënë fshatin dhe kanë shkuar nëpër qytete. Kështu shumë fshatra në jug janë sot të lëna pas dore. Shqipëria ka disa pakica etnike-gjuhësore. Midis tyre janë pakica ortodoksët greqishtfolëse, [[vllehët]] (10,000), [[sllavët]] (3,000 [[Serbët|serbë]], [[Boshnjakët në Shqipëri|boshnjakë]], [[Goranët|goranë]] dhe [[Maqedonët e sotëm|maqedonas]], romë 9,000). Rreth 25,000 ortodoksët greqishtfolëse kanë banimet në zonat rurale në jug të Shqipërisë dhe kryesisht në zonat e pakicave gjuhësore në kufi me Greqinë të qarkut të Sarandës, të Gjirokastrës (Dropull, Pogon), të Delvinës, të Himarës, si dhe në qendrat e mëdha si Durrësi, Tirana. === Qytete të veçanta të Shqipërisë === <div style="float:left; margin-right:10em"> {| class="wikitable" |+ Qytete arkeologjike |- |style="width:20em"| [[Albanopoli]] (Tirana e Vjeter) |- |style="width:20em"| [[Apolonia]] |- |style="width:20em"| [[Butrinti]] |- |style="width:20em"| [[Bylisi]] |- |style="width:20em"| [[Durrësi]] |- |style="width:20em"| [[Lezha]] |} {| class="wikitable" |+ Qytete të mbrojtura nga [[UNESCO]] |- |style="width:20em"| [[Berati]] |- |style="width:20em"| [[Butrinti]] |- |style="width:20em"| [[Gjirokastra]] |} </div> <div style="clear:both;"></div> === Popullsia etnike === {{Kryesor|Demografia e Shqipërisë#Minoritetet|l1=Minoritetet në Shqipëri}} ==== Shqiptarët ==== {{Kryesor|Shqiptarët}} Shqiptarët janë grupi etnik më i madh në Shqipëri, me 82.58%.<ref name="censusi">{{Cite web |url=http://www.instat.gov.al/al/census/census-2011/t%C3%AB-dh%C3%ABnat-e-census-2011.aspx |title=Të dhënat e Census 2011 |url-status=dead |access-date=22 dhjetor 2015 |archive-date=17 dhjetor 2015 |archive-url=https://web.archive.org/web/20151217114157/http://www.instat.gov.al/al/census/census-2011/t%C3%AB-dh%C3%ABnat-e-census-2011.aspx }}</ref> Shqiptarët ndahen në dy grupe mëdha gjuhësore: [[Gegë]]t edhe [[Toskë]]t, që përveç disa ndryshimeve në gjuhë dallojnë edhe në kulturë dhe në besimin fetar. Toskët shtrihen në Jug të vendit dhe ndahen në [[Myslimanët|Myslimanë]] ([[Islami Synit|Syni]] dhe [[Bektashijtë|Bektashi]]) dhe në të Krishterë Ortodoksë, kurse Gegët shtrihen në Veri dhe ndahen në Myslimanë (shumica dërrmuese Syni dhe pakica Bektashi) dhe në të Krishterë Katolikë. Gjithsesi dallimet midis dy grupimeve me rritjen e urbanizimit kanë ardhur duke u zhdukur. ==== Romët ==== {{Kryesor|Romët në Shqipëri}} Zyrtarisht Shqipëria ka rreth 8301 romë<ref name="censusi" /> por burime të tjera thonë që jetonjë përafërsisht 120,000 romë në Shqipëri<ref>[http://www.errc.org/cikk.php?cikk=3622 Basic Facts on Roma – Albania – ERRC.org<!-- Roboti gjeneroi titull për referencën -->]</ref>. [[Romët]] janë të përhapur në pjesën më të madhe të qendrave të banuara në Ulësirëm Perëndimore të Shqipërisë. Mungesa e shifrave te sakta për regjistrimin e romeve ne Shqipëri ndodh sepse romet nuk kane aftësitë e duhura për te regjistruar fëmijët e porsalindur. ==== Vllehët ==== {{Kryesor|Vllehët në Shqipëri}} Vendbanimet e bashkësive vllah/arumun në Shqipëri datojnë qysh herët në histori. Ata kanë qenë për një kohë të gjatë të integruar në të gjitha pikëpamjet e jetës së vendit me popullatën e përgjithshme, duke dhënë ndihmën e tyre dhe duke promovuar vlerat e shoqërisë shqiptare. [[Vllehët]]/arumunët zyrtarisht në Shqipëri janë të njohur si pakicë gjuhësore. Popullsia me origjinë vllahe/arumune kryesisht është vendosur në Shqipërinë Jugore dhe në Shqipërinë e Mesme. Vllahët kanë ruajtur zakonet dhe traditat e tyre. Në fillim të vitit 1999 ata kanë themeluar shoqatën kulturore, e cila organizon aktivitete artistike me pjesëmarrjen e grupeve folklorike. Bashkësia ka botuar në gjuhën arumune libra për historinë dhe literaturë tjetër. ==== Malazezët ==== {{Kryesor|Sllavët në Shqipëri}} Ky minoritet fare i vogël jeton në veri të [[Shkodra|Shkodrës]].<ref>http://www.zhurnal.mk/mk/cont.asp?k=21208120405&s=211009112627&id=1391085217{{Lidhje e vdekur}}{{Lidhje e thyer}}</ref> Serbët kanë marrë gjendjen e minoritetit vitin e kaluar. Komiteti Shtetëror për Minoritetet është organizuar në mars të vitit 2005 dhe është vënë në vartësi të Qeverisë Shqiptare. Ky komitet ka në përbërjen e tij edhe një përfaqësues të komunitetit malazez. Serbët votojnë për Partinë e të Drejtave të Njeriut, anëtarët e së cilës janë kryesisht qytetarë të minoritetit ortodoksët greqishtfolës. Kjo parti ka tre përfaqësues në Parlamentin e Shqipërisë dhe një ministër në qeveri. Milan Brojovic (serb) është zëvendës-kryetar i Partisë, dhe drejtor i Menaxhimit të Sportit në Ministrinë e Kulturës, Rinisë dhe Sporteve. Malazezet janë të bashkuar në Shoqatën "Moraca-Rozafa", qendra e së cilës është në Shkodër. ==== Maqedonasit ==== {{Kryesor|Maqedonët në Shqipëri|l1=Maqedonasit në Shqipëri}} Jetojnë në nëntë fshatra rreth [[Liqeni i Prespës|liqenit të Prespës]] ne [[Korça|Korçë]], si dhe në disa fshatra të tjera në rrethin e Dibrës. Numri i tyre në Shqipëri është 5512.<ref name="censusi" /> Minoriteti maqedonas ndodhet i përqendruar në zonën e Prespës që shtrihet në verilindje të qytetit të Korçës, 30&nbsp;km larg tij. Kjo zonë është e vendosur në skajin juglindor të territorit shqiptar në kufi me Maqedoninë e Veriut dhe Greqinë. Sipërfaqja e zones së Prespës është 213,9&nbsp;km². Popullsia aktualisht përbëhet nga 418 banorë. Vija përgjatë liqenit të Prespës me kufirin shqiptar është 35&nbsp;km. Gjatë kësaj vije shtrihen të 9 fshatrat minoritare të zonës së Prespës që janë: Liqenasi (Pustec), Lajthiza, Zaroshka, Cerja, Shulini, Gollombopi, Gorica e Vogël, Bezmishti dhe Gorica e Madhe. Nga pikëpamja administrative, të 9 fshatrat minoritare përbëjnë një komunë me emrin Komuna e Liqenasit sipas emrit të fshatit Liqenas që është më i madhi. Ky fshat e ka pasur emrin Pustec, por më vonë emri i tij dhe emrat e fshatrave të tjerë janë shqipëruar. Në takim me banorët vendas, u kërkua që fshatrat të quhen me emrat e tyre në origjinsl: Pustec, Gollomboq, Bezmosht, etj. Drejtuesit e qeverisjes vendore u shprehën të gatshëm për ta pranuar këtë kërkesë. ==== Ortodoksët greqishtfolës ==== {{Kryesor|Demografia e Shqipërisë#Pakica ortodoksët greqishtfolëse|l1=Greqishtfolësit në Shqipëri}} Sipas të dhënave zyrëtare pakica kombëtare më e madhe që jeton në territorin e Republikës së Shqipërisë është pakica greqishtfolëse. Popullsia e saj, sipas të dhënave nga Regjistrimi i Përgjithshëm i Popullsisë dhe i Banesave i vitit 2011 është 24 242 banorë.<ref name="censusi" /> Pjesa dërrmuese e saj jeton në jug të vendit, në 40 fshatra të rrethit Gjirokastër, 35 fshatra të Sarandës, 16 fshatra të Delvinës dhe 2 fshatra të Përmetit. Pakica greqishtfolëse është pakica e parë e njohur nga shteti shqiptar dhe mund të thuhet se çështja e pakicave kombëtare në Shqipëri ka qenë identifikuar për një kohë të gjatë me pakicën greqishtfolëse. == Feja == {{Kryesor|Feja në trevat shqiptare|Islami në Shqipëri|Krishterimi në Shqipëri}} Shqipëria është e njohur për tolerancë fetare. 56,70% e banorëve në Shqipëri janë [[Myslimane|myslimanë]], 10,03% [[katolikë]] dhe 6.75% [[ortodoksë]].<ref name="censusi" /> == Politika == [[Skeda:Tirana, Albania – National Assembly 2015 01.jpg|parapamje|djathtas|230px|Kuvendi i Shqipërisë]] {{Kryesor|Sistemi shtetëror në Shqipëri}} Shqipëria është Republikë Parlamentare në të cilën roli dominues i administrimit të punëve të shtetit i bie kryeministrit. Shqipëria për herë të parë është shpallur Republikë më 12 nëntor 1912. Kuvendi i shpalljes së pavarësisë së Republikës nga [[Perandoria Osmane]] është mbajtur në Vlorë dhe në histori ky kuvend është i njohur si Asambleja e Republikës së Shqipërisë. '''Kushtetuta e Shqipërisë''' u adoptua më 28 nëntor 1998 përmes referendumit mbarëpopullor. Kjo kushtetutë përkufizon Shqipërinë si republikë parlamentare, shtet unitar e të pandashëm, si dhe me qeverisje të bazuar "në një sistem zgjedhjesh të lira, të barabarta, të përgjithshme e periodike". Sipas kushtetutës, organi ligjvënës përbëhet nga një dhomë – Kuvendi – dhe ka 140 anëtarë, të cilët zgjedhin kreun e shtetit, Presidentin e Republikës, si dhe Këshillin e Ministrave e ngarkuar me pushtetin ekzekutiv. '''Presidenti i Shqipërisë''' apo Institucioni kushtetues i Presidentit të Republikës sipas Kushtetutës së Shqipërisë është kryetari i shtetit. Kryetar i Republikës së Shqipërisë është Presidenti. Në Kushtetutën e Republikës së Shqipërisë është përcaktuar mënyra e zgjedhjes, mandatit, shkarkimit ose të zëvendësimit të Presidentit të Republikës. Kushtet për zgjedhjen e Presidentit të Republikës së Shqipërisë janë të parapara në nenin 86 të Kushtetutës. Sipas këtij neni Presidenti i Republikës është kryetar shteti dhe përfaqëson unitetin e popullit. Si president mund të zgjidhen vetëm personat me moshë mbi 40 vjeçare me shtetësi shqiptar nga lindja dhe që së paku dhjetë vitet e fundit i kanë kaluar në Shqipëri. == Ekonomia == [[Skeda:07Tirana Sheshi Skenderbej03.jpg|parapamje|djathtas|230px|Qendra e [[Tirana|Tiranës]] ose [[Sheshi Skënderbej]]]] {{Kryesor|Ekonomia e Shqipërisë}} Përpara vitit 1991, [[PPSH|Partia e Punës]] atëherë në pushtet e drejtonte ekonominë e vendit me anë të një serie planesh pesë-vjeçare. Të gjitha degët prodhuese kontrolloheshin nga shteti, bujqësia ishte kolektivizuar plotësisht dhe industria ishte pronë e shtetit, ndërsa sipërmarrjet private ishin të ndaluara rreptësisht. Përveç kësaj [[Kushtetuta e Shqipërisë|Kushtetuta e Republikës Socialiste të Shqipërisë]] e ndalonte qeverinë të kërkonte ndihma nga jashtë, të pranonte borxhe apo të lejonte investime të huaja në vend. Dështimi i kësaj ekonomie të kontrolluar e shtyu qeverinë paskomuniste të decentralizojë procesin e vendimmarrjes ekonomike. Ndalimi i tregtisë private është shfuqizuar qysh nga fillimi i viteve 90-të, qeveria ka kohë që pranon borxhe dhe kredi të huaja, dhe përpiqet të krijojë vende të reja pune, me anë të bashkëpunimeve me partnerët nga jashtë. Këto masa kanë për qëllim rritjen e industrisë së lehtë, prodhimet ushqimore dhe bujqësore, si dhe ekonominë në tërësi. Progresi i viteve të fundit është i dukshëm, tregu përmban të gjithë artikujt e nevojshëm industrialë dhe bujqësorë, ekonomia në përgjithësi po ecën me hapa të shpejta dhe po zhvillohet gradualisht duke pasur për çdo vit një rritje mesatarisht shumë të lartë vjetore në krahasim me vendet e tjera të [[Evropa Juglindore|Evropës Juglindore]]. === Nafta === Në jug të Shqipërisë do të kërkohet për gaz dhe naftë dhe për këtë tashmë është nënshkruar marrëveshja. Kërkimi për lëndët djegëse tejet të rëndësishme në kohën tonë, i është besuar kompanisë amerikane "''Sky Petroleum''". Investimi i kompanisë Sky Petroleum për kërkimin e naftës dhe të gazit në Bllokun 4 dhe 5 dhe në zonën e Dumresë është rreth 7-8 milionë dollarë, ndërsa parashikimet flasin për një potencial naftë mbajtës deri në 900 milionë barrela. Duke besuar tek konfirmimi i shifrave nga kërkimet, përpunimi i të dhënave sizmike dy dimensionale, si dhe nga shpimet e reja, që sipas marrëveshjes do të bëhen nga kompania amerikane "''Sky Petroleum''", ish ministri Prifti u shpreh shumë i kënaqur, që kompania ka treguar interes për të kërkuar në këtë zonë të Shqipërisë. Në vitin e parë kompania do të bëjë përpunimin e të dhënave sizmike dydimensionale, të cilat janë sot në arkivat tona, rishikimin dhe përpunimin e tyre. Më pas, në vitet e tjera ka një grafikë të detajuar të investime dhe kërkimeve në këto zona. Ndërsa përfaqësuesi i kompanisë Sky Petroleum, Karim Jabanputra vlerësoi shpejtësinë dhe lehtësinë e procesit për nënshkrimit e marrëveshjes me ministrinë e Ekonomisë, Tregtisë dhe Energjetikës. == Transporti == [[Skeda:Terminal jashte.jpg|parapamje|djathtas|230px|Terminali i ri nga jashtë]] === Autostradat === === Aeroporti === [[Skeda:Patrol Boat Iliria.jpg|parapamje|djathtas|230px|Marina në bregdetin para Durrësit]] {{Kryesor|Aeroporti Nënë Tereza}} Aeroporti Nënë Tereza në Rinas është [[aeroporti]] i vetëm ndërkombëtar i Shqipërisë për fluturime civile. Ai ndodhet rreth 20&nbsp;km nga kryeqyteti [[Tirana]]. Nga [[Rinasi]] ka fluturime direkte me mjaft destinacione të botës. Nga Rinasi fluturojnë disa avionë të shoqërive të fluturimit drejt destinacioneve të [[Evropa|Evropës]], dhe prej pikave të transitit për në disa qytete të tjera joevropiane. Gjate periudhës se sistemit komunist ne Shqipëri ka pasur edhe aeroporte te tjera te cilat ishin te karakterit aeroporte ushtarake. Me i madhi ishte ne qytetin e [[Kucoves]], ku ishte edhe një nga bazat me kryesore te forcave ajrore te Shqipërisë dhe një nga bazat ajrore me te medha ne Ballkan. Ne aeroportin e Kucoves kryheshin dhe shërbime servisi për avionët luftarak Mik 17 dhe Mik 19 me një cilësi dhe profesionalizem te larte. Aeroport tjetër i rëndësishëm ka qene edhe aeroporti i [[Vlores]], ne te cilin u krijua edhe shkolla e pare e aviacionit ne Shqipëri. ==[[Forcat e Armatosura të Republikës së Shqipërisë|Forcat e Armatosura]]== Më 9 korrik 1945 ajo mori emrin Ushtria Kombëtare dhe numri i saj u reduktua në 40 000, në dhjetor në 35 000 ndërsa në 1948 ky numër ra në 27 000 ushtarakë aktiv. Në të njëjtën kohë ajo filloi transformimin në një ushtri të rregullt të kohës së paqes. Struktura organizative esaj përbëhej nga [[Ministria e Mbrojtjes e Shqipërisë|Ministria e Mbrojtjes]], [[Shtabi i Përgjithshëm]], [[Forcat Tokësore Shqiptare|FT]], [[Flota Luftarake Detare|FD]], [[Forcat Ajrore Shqiptare|FA]], FR dhe ato Territoriale. Në vitin 1951 Ushtria krijoi për herë të parë aviacionin ushtarak, në vitin 1953 armën e Kimisë, shërbimin e Komunikimit, Zbulimin etj. FD, tanket, artileria, transporti, logjistika dhe disa shërbime të tjera u riorganizuan. Shqipëria ishte anëtare e Traktatit te Varshavës nga vitet 1950 deri 1968. [[Forcat e Armatosura të Republikës së Shqipërisë|Ushtria shqiptare]] u pajis me armatim dhe teknikë nga [[Bashkimi Sovjetik]]. Kjo periudhë shënoi fillimet e stërvitjeve të mëdha, sië ishte ajo e vitit 1950. Në vitin 1966 sipas udhëzimeve të [[PPSH]] me qëllimin e bërjes së ushtrisë më pak të kushtueshme dhe të lidhur me popullin për mos lejimin e krijimit të ëKastës Ushtarakeë, u realizua nxjerrja e ushtrisë nga kazermat, heqja e sistemit të gradave dhe shpërndarja e saj ne cdo pjesë të territorit të vendit. Komisari politik u vendos për të përfaqësuar vijën e partise në komandat e të gjitha niveleve të Forcave të Armatosura. Gjate periudhës së Luftës së Ftohtë, në vitet 70 dhe 80, [[Forcat e Armatosura të Republikës së Shqipërisë|Forcat e Armatosura]] patën një rritje të madhe numerike duke arritur shifrën 61 000 forca aktive, dhe 260,000 rezerviste dhe një numër i madh i Forcave Vullnetare. Ato u riorganizuan disa herë në njësi të përmasave dhe formave joeficente. Në fund të viteve 80 kishte 22 divizione që përbënin 3 fronte. Bazuar në konceptin e ëmbrojtjes pëllëmbë për pëllëmbëë Ushtria u shpërnda në 2200 pika në tëgjithë vendin dhe fortifikimi u kthye në qëllim më vete. Për herë të parë në historinë ushtarake botërore Shkollat e Lira ushtarake filluan në Shqipëri. Në vitet 90 me ndryshimin e sistemit politik, edhe Ushtria u bë pjesë e këtyre ndryshimeve. Reforma në FA filloi me vendosjen e kontrollit civil në to, heqjen e simboleve komuniste nga uniformat ushtarake dhe zëvëndësimi e tyre me simbolet kombëtare, vendosjen e gradave dhe depolitizimin e departizimin. Në bazë të koncepteve të reja për përdorimin e FA u bë ristrukturimië e riorganizimi i tyre me tendencë kryesore zvogëlimin e sasisë dhe rritjen e cilësisë. Hapja ndaj botës ishte një aspekt tjetër që i shërbeu modernizimit të FA dhe rritjes së shkallës së ndërveprueshmërisë së tyre me partnerët ndërkombëtar. Në vitin 1992 Shqipëria shpalli publikisht dëshirën e saj për tëu bërë anëtare e [[NATO]]-s, dëshirë e cila u pasua me ndërmarrjen e hapave konkret në këtë drejtim. Kështu në vitin 1994 firmoset Dokumenti në kuadrin e PP dhe në qershor [[1995]], Shqipëria është zyrtarisht pjesë e nismës PP. Në vitin [[1999]] u përgatit për herë të parë Plani i Veprimit për Anëtarësim (MAP). Megjithëse në vitin 1997, si pasojë e krizë, FA rezultuan më të dëmtuarat, në një kohë relativisht të shkurtër ato u ringritën dhe u bënë kontribuese të denja për sigurinë e paqen në rajon e më gjerë. Gjeografia e kontributeve të FA në mbështetje të paqes e sigurisë i kaloi kufijtë e rajonit të Ballkanit për tu shtrirë edhe përtej kontinentit. Proceset integruese të [[Forcat e Armatosura të Republikës së Shqipërisë|FA]] të nisura në vitin [[1992]] u ridimensionunan pas vitit [[1997]], në përputhje me realitetet e krijuara, dhe arritën pikën e tyre kulmore me ftesën për anëtarësim në [[NATO]] që vendi ynë mori në Samitin e Bukureshit në prill 2008. === Portet e [[Shqipërisë]] === {{Kryesor|Portet e Shqipërisë}} Portet e Shqipërisë kanë funksionuar në bregdetin shqiptar që në kohët e lashta si në [[Durrës|Dyrrah]], [[Ulqin]], [[Tivar]], [[Vlorë|Aulone]], [[Apoloni]], [[Sarandë|Onhezmi]], etj. Gjatë shekujve VII–XII Durrësi ishte skela kryesore në perëndim të [[Perandoria Bizantine|Perandorisë Bizantine]]. Gjatë periudhës së [[Mbretëria e Arbërisë|principatave arbërore]] u ngritën skela të vogla kryesisht në grykat e lumenjeve në [[Buna|Shirgj]], [[Shëngjini|Shëngjin]], [[Mat|Shufada]], Rodon, [[Shkumbini|Bashtovë]], [[Semani|Pirg]] dhe Spinaricë zhvillimi i të cilave u frenua gjatë periudhës së [[Shqipëria osmane|pushtimit osman]]. Gjatë viteve 1928 deri 1934 u ndërtua porti detar i Durrësit dhe disa pontile druri në Sarandë, Vlorë e Shëngjin, të cilat u shkatërruan gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]]. Nga viti 1945 deri në vitin 1952, u rindertua porti i Durrësit dhe disa kalata betoni në Vlorë, Sarandë e Shëngjin. Gjatë bregdetit Jon janë ndërtuar kalata e pontile në gjirin e Spilesë në [[Himarë]] dhe në [[Lukovë|Sasaj]] që shërbenin kryesisht për transport agrumesh. Porti kryesor i vendit është ai i Durrësit, ku funksionon edhe kantieri i riparimit të anijeve. === Hekurudha e Shqipërisë === {{Kryesor|Hekurudha e Shqipërisë}} Hekurudha Shqiptare ose HSH është sistemi hekurudhor shqiptar. Terminali kryesor i vendit është në [[Durrës]]. Infrastruktura e HSH-së shtrihet drejt lindjes në [[Pogradec]], jugut në Vlorë dhe veriut në [[Shkodër]]. Ka edhe një linje në kryeqytetin Tiranë. Shinat u shtrinë në vitet '80 në [[Mali i Zi|Mal të Zi]] nëpërmjet kufirit të [[Hani i Hotit|Hanit të Hotit]], për transport mallrash. Sot ende nuk ka asnjë lidhje hekurudhore ndërkombëtare për pasagjere në Shqipëri. Trenat janë në gjendje fizike jo të mirë. Rrjeti i HSH është i ndërtuar ne te njëjtin sistem si në Evrope, ne gjurme normale dhe ka një gjatësi prej 447&nbsp;km. == Kultura == {{Kryesor|Kultura e Shqipërisë}} Kultura e Shipërisë është e pasur në shumë drejtime të arit si kinematogafi, teatër, art figurativ etj. Pas Luftës së II-të Botërore nën udhëheqjen e sistemn Komunist të Shqipërisë është futur në shoqërin9 shqiptare edhe shpërndarja e mirënjohjeve për veprimtari të ndryshme të personava me profesione artistike. Ndër mirënjohjet më të njohura janë Artist i popullit dhe Artist i Merituar. Me ndërrimin e sistemit të qeverisjes, në Shqipëri shpërndarjen e mirënjohjeve e bën Presidenti i Republikës së Shqipërisë. Mirënjohjet që presidenti i bën shqiptarve dhe shtetasve të tjerë janë shenjë e mirënjohjes për kontributin e individëve për sfera të ndryshme të kulturës shqiptare. === Arti në Shqipëri === {{Kryesor|Arti në Shqipëri}} Fillimet e artit figurativ në truallin e Shqipërisë janë të hershme. Gjurmët e para i përkasin periudhës se neolitit. Nëpërmjet zbulimeve të shumta arkeologjike, në zona të ndryshme të vendit, janë gjetur qindra e mijëra qeramika, terrakota, zbukurime ne metal etj., që u përkisnin fiseve ilire, paraardhësve të drejtpërdrejtë të shqiptarëve të sotëm. Prodhimet më të hershme janë të thjeshta, për përdorim praktik, por në to shfaqen edhe vlera artistike si në format zoomorfe të enëve ashtu edhe në dekorim, gdhendjet dhe elemente të tjerë. Nga shekulli i gjashtë deri në shekullin e trete p.e.re në qeramika vizatohen linja dhe figura gjeometrike; forma ndërtohet me siluet më elegant dhe pasurohet me elemente plastike. Shumë enë të kësaj periudhe, që ruhen sot në muzetë e Shqipërisë, kanë vlera të mirëfillta artistike dalluese vendase, që nuk i ndeshim në artin e fqinjëve të tjerë po aq të lashtë si helenët, maqedonasitë apo romakët. === Kuzhina shqiptare === {{Kryesor|Kuzhina shqiptare}} === Letërsia shqiptare === {{Kryesor|Letërsia shqiptare}} === Televizioni në Shqipëri === === Vallet Shqiptare === {{Kryesor|Vallja Shqiptare}} === Sporti në Shqipëri === ''Shiko edhe: '' * [[Kombëtarja shqiptare e futbollit]] * [[Federata Shqiptare e Volejbollit]] * [[Federata Shqiptare e Atletikës]] == Festat == {| class="wikitable" bgcolor="#ccccff" |- ! style="background:#CCCCFF" | Data e festës ! style="background:#CCCCFF" | Emërtimi i festës ! style="background:#CCCCFF" | Shënime |- | colspan="3" style="background:#CCFFFF" | Ditët e festave në Shqipëri me '''data të caktuara''' |- | [[1 janar]] dhe [[2 janar]] || [[Festa e Vitit të Ri]] || |- | [[7 mars]] || [[Dita e Mësuesit]] || |- | [[8 mars]] || [[Dita e Nënës]] || |- | [[14 mars]] || [[Dita e Verës]] || |- | [[22 mars]] || [[Nevruzi]] || |- | [[1 maj]] || Dita e punëtorëve || |- | [[19 tetor]] || Dita e [[Nënë Tereza|Nënë Terezës]] || |- | [[28 nëntor]] || Dita e Pavarësisë dhe Festa e Flamurit || |- | [[29 nëntor]] || [[Dita e Çlirimit Kombëtar]] || |- | [[8 dhjetor]] || [[Dita e Rinisë]] |- | [[25 dhjetor]] || [[Krishtlindjet]] || |- | colspan="3" style="background:#CCFFFF" | Ditët e festave në Shqipëri me '''data variabël''' |- | midis [[22 mars]]it dhe [[25 prill]]it || [[Pashkët Katolike]] || |- | midis [[prilli]]t dhe [[maji]]t || [[Pashkët Ortodokse]] || |- | gjatë vitit || [[Bajram i Vogël]] / Fitër Bajrami || |- | gjatë vitit || [[Bajram i Madh]] / Kurban Bajrami || |} == Shënime == {| class="references-small" style="margin-left:13px; line-height:150%" |- | style="text-align:right; vertical-align:top;"|a.&nbsp;&nbsp; |{{note|status}}{{Moto Kombëtar (Notë)}} |} == Referime == {{reflist|kolona=3}} ==Lidhje të jashtme== * [http://www.president.al/ Presidenca e Shqipërisë] – Faqja zyrtare * [http://www.parlament.al/ Parlamenti Shqiptar] – Faqja zyrtare * [https://web.archive.org/web/20150318142426/http://kryeministria.al/ Këshilli i Ministrave] – Faqja zyrtare * [http://www.instat.gov.al/ Instituti Shqiptar i Statistikave] – Faqja zyrtare * [https://web.archive.org/web/20141014150702/http://www.arsimi.gov.al/ Ministria e Arsimit dhe Shkencës]- Faqja zyrtare * [http://mbrojtja.gov.al/ Ministria e Mbrojtjes] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160109155151/http://mbrojtja.gov.al/ |date=9 janar 2016 }}- Faqja zyrtare * [http://financa.gov.al/ Ministria e Financave]- Faqja zyrtare * [http://punetejashtme.gov.al/ Ministria e Punëve të Jashtme]- Faqja zyrtare * [http://shendetesia.gov.al/ Ministria e Shëndetësisë]- Faqja zyrtare {{Lokacioni | Veriperëndim = {{flamuri|Mali i Zi}}[[Mali i Zi]] | Veri = {{flamuri|Mali i Zi}}[[Mali i Zi]] {{flamuri|Kosova}}Kosova | Verilindje = {{flamuri|Kosova}}[[Kosova]] | Perëndim = ''[[Deti Adriatik]]'' | Lindje = {{flamuri|Maqedonia}}[[Maqedonia e Veriut]] | Në mes = Shqipëria | Jugperëndim = [[Deti Jon]] | Jug = {{flamuri|Greqia}}[[Greqia]] | Juglindje = {{flamuri|Greqia}}[[Greqia]] }} {{Coord|41|N|20|E|type:country_region:AL|display=title}} {{Stampat e Shqipërisë}} {{Portal|Shqipëria}} {{Kategoritë|Shqipëri|Shtete në Evropë|OKI|}} == Etimologjia == {{Kryesor|Names of the Albanians and Albania|l1=Etymology of Albania}} h28tlhoi9wjtcufeg1dr4x1y4fh8fd8 0 2127 2464514 2435480 2022-07-20T20:29:24Z 79.106.211.74 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Ismail Qemali | image = [[Skeda:Ismail Kemal Bey.png|270px|Portreti i Ismail Qemalit]] | image_size = | office = Kryeministri i parë i Shqipërisë | term_start = korrik-gusht 1913 | term_end = korrik-gusht 1917 | predecessor = Zyra e themeluar | successor = [[Turhan Përmeti]] | office2 = Ministri i parë i Jashtëm i Shqipërisë | term_start2 = [[4 Dhjetor]] [[1912]] | term_end2 = [[Qershor]] [[1913]] | predecessor2 = Zyra e themeluar | successor2 = [[Mufid Libohova]] | office3 = | term_start3 = | term_end3 = | predecessor3 = | successor3 = | office4 = | term_start4 = | term_end4 = | predecessor4 = | successor4 = | office5 = | term_start5 = | term_end5 = | predecessor5 = | successor5 = | birth_date = 24 Janar 1844 | birth_place = [[Vlora|Vlorë]], [[Perandoria Osmane]], (sot [[Shqipëria]]) | death_date = 26 Janar 1919 | death_place = [[Peruxhia]], [[Mbretëria e Italisë]] | nationality = [[Shqiptar]] | profession = Politikan | education = Shkolla Juridike e Stambollit | Grada shkencore = | party = i pa shoqëruar | spouse = Nasipe Hanëmi <br> Sumeli Kleoniqi | children = 11 | signature = Ismail Qemali (nënshkrim).svg | signature_size = 100px | awards = [[File:Titulli "Hero i Popullit".svg|30px]] [[Hero i Popullit]] }} '''Ismail Qemal [[Beu|Bej]] Vlora''' i njohur thjesht si '''Ismail Qemali''' ([[turqisht]]: '' İsmail Kemal Bey''; [[Vlorë]], [[24 janar]] [[1844]] – [[Peruxhia]], [[26 janar]] [[1919]]) ka qenë nëpunës dhe deputet i [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]], botues, veprimtar i çështjes kombëtare dhe themelues i [[Shqipëria|Shtetit Shqiptar]]. Ismail Qemali ishte autori kryesor i [[Deklarata e Pavarësisë së Shqipërisë|Deklaratës së Pavarësisë]] dhe më pas shërbeu si Kryeministri i parë dhe Ministri i Jashtëm i [[Qeveria e Përkohshme e Shqipërisë|Qeverisë së Përkohshme të Shqipërisë]] nga 1912 deri në 1914. Vinte nga familjet më të hershme të oxhaqeve bejlere, por degëzimi i tij nuk qe aq i kamur që nga [[Kryengritja shqiptare e 1847|kryengritjet]] e [[Tanzimati]]t ku u përfshi i ati. I përkrahur nga farefisi i tij, u shkollua dhe nisi karrierën si nëpunës civil i perandorisë. Pasi u mor nën patronazh nga sadrazemi i ardhshëm [[Mid'hat Pasha]], fitoi përvojë në nivelet më të larta të administratës shtetërore osmane, nga zbatimi në terren i [[Tanzimati|Tanzimatit]] e deri duke kontribuar në hartimin e [[Kushtetuta e Perandorisë Osmane|Kushtetutës Osmane]]. Duke parë ngërçet e vazhdueshme dhe duke e ndjerë veten të rrezikuar nga bindjet e veta, iku në syrgjyn. U kthye pas Revolucionit të 1908, kur nisi periudha e dytë kushtetuese e perandorisë dhe u zgjodh deputet. Shumë shpejt vërejti rritjen e tensioneve nga [[Xhonturqit]] dhe kundërshtoi fushatat që ndërmorën ndaj [[vilajet]]eve shqiptare. Bashkëpunoi për kryengritjen përfundimtare të vitit 1912 në ujdi me kolegët shqiptarë në parlament pa dallim partie që çoi në njohjen e [[Vilajeti shqiptar|Vilajetit Shqiptar]]. Me fillimin e [[Lufta e Parë Ballkanike|Luftës së Parë Ballkanike]] u nis nga [[Stambolli]] drejt [[Vjena|Vjenës]] për të kërkuar garanci për pavarësimin e Shqipërisë. I tërhequr nga jeta politike, më 1917 i kumtoi kujtimet e tij gazetarit britanik Sommerville Story, të cilat u botuan më 1920 për herë të parë në Londër me titullin ''[[The Memoirs of Ismail Kemal Bey]]''. == Jetëshkrimi == === Vogëlia dhe familja === Lindi si Ismail Hakki [[bej]] Vlora, në janar<ref>{{Cite book|last=Qemali|first=Ismail|title=Kujtime|publisher=Toena|year=2009|isbn=978-99943-1-558-1|location=Tiranë|pages=23|language=sq|translator=Abdyrrahman Myftiu|trans-title=Kujtimet e Ismail Qemal Bej|origyear=1920}}</ref> (18 prill;<ref name=":0">{{Cite book|title=Kuvend letrash me miqtë|last=Merlika-Kruja|first=Mustafa|authorlink=Mustafa Kruja|last2=Eqrem bej Vlora|authorlink2=Eqrem bej Vlora|publisher=Omsca-1|year=2013|isbn=9789928132321|location=Tiranë|pages=74-89|language=sq}}</ref> 16 tetor<ref name=":2">{{Cite web|url=http://www.panorama.com.al/jeta-e-panjohur-e-ismail-qemalit-pa-ditelindje-dhe-pa-mbiemrin-vlora-grekja-surmeli-gruaja-e-ismail-qemalit-zonja-e-pare-e-shqiperise/|title=Jeta e panjohur e Ismail Qemalit|website=panorama.com.al|date=2012|last=Alpan|first=Nexhip|authorlink=Nexhip Alpan|others=Afrim Imaj|language=sq}}</ref>) të 1844 në haremllëkun e sarajeve të familjes në Vlorë, i biri i [[Mahmud bej Vlora|Mahmud bej Vlorës]] dhe Hedije hanëm Asllanpashali.<ref>{{Cite book|title=[[Lebenserinnerungen|Kujtime 1885-1925]]|last=Vlora|first=Eqrem bej|authorlink=Eqrem bej Vlora|publisher=IDK|year=2003|isbn=99927-780-6-7|location=Tiranë|pages=607|translator=[[Afrim Koçi]]|language=sq}}</ref> Nga i ati vinte nga [[Oxhaqet feudalë|oxhaku]] i [[sanxhakbej]]lerëve të [[Vlorajt|trashëgueshëm të Vlorës]] që i dhanë perandorisë shumë personalitete dhe ndër vezirët e fundëm shqiptarë [[Ferid pashë Vlora|Ferid pashë Vlorën]], ndërsa nga e ëma vinte nga oxhaku i [[Asllan Pashallinjtë|Asllan Pashallinjve]].<ref name="Skendi458463">{{cite book|url=https://books.google.com.au/books?hl=en&lr=&id=8QPWCgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PR15&dq=The+Albanian+National+Awakening&ots=zGjQbVyql8&sig=xsmbL-yAAtc-ny3v0E4vN87JOBY&redir_esc=y#v=snippet&q=Kemal&f=false|title=The Albanian national awakening|last=Skendi|first=Stavro|publisher=Princeton University Press|year=1967|isbn=9781400847761|location=Princeton|pages=182-183, 411|language=en}}</ref> Kur ishte 4 vjeç, më 1848 Vlorajt u syrgjynosën, burrat në [[Konia|Konjë]] e gratë me fëmijët në [[Selaniku|Selanik]]. E gjithë pasuria iu sekuestrua si pasojë e kryengritjes së 1847.<ref name=":0" /> Në [[Selaniku|Selanik]] i vdes vëllai i vogël, Sulejmani, i cili u varros në oborrin e [[Xhamia|xhamisë]] Ortaj. Ismaili nisi shkollën fillore ku mësoi [[Gjuha turke|turqishten]] dhe pasi u kthyen në Vlorë në 1852, vijoi shkollimin me mësues privat. Thelloi dijet e veta në [[Turqishtja osmane|turqishte]], mësoi [[Gjuha italiane|italishten]] nga një ikanak italian dhe më tej e edukuan i ati dhe e ëma.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=36-37}}</ref> Më 1855 u regjistrua në gjimnazin «[[Zosimea]]» në [[Janinë]], ku ishte i vetmi nxënës [[Myslimanët|mysliman]] në atë kohë, kaloi aty [[Greqishtja e lashtë|greqishten e vjetër]], [[Gjuha latine|latinishten]]; mori njohuri në matematikë e fizikë dhe privatisht [[arabisht]] e [[Gjuha frënge|frëngjisht]]. Pasi mori pjesë në shtypjen e revoltës së Epirit, i shpreh dëshirën e ungjmadhit, Ismail pashë Plasës dhe ministrit të Jashtëm Fuad pashës që i biri të shkonte në [[Stambolli|Stamboll]].<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=40-41}}.</ref> Sipas regjistrave të «Zosimeas», Ismail Qemali i dha provimet e vitit të fundit më 15 korrik 1859. === Karriera në administratën osmane === Në majin e vitit 1860 shkoi drejt Stambollit, ku banoi tek i afërmi i tij nga e ëma [[Pojan (Korçë)|pojanasin]] Mustafa pashë Gjiritin, një ish-sadrazem. Fuad Pasha i dha një punë në zyrën e përkthimeve të Ministrisë së Jashtme, ndërkohë që vazhdoi dhe studimet për drejtësi me një prusian të konvertuar quajtur Emin Efendi - drejtor i bibliotekës së ministrisë. Pasi iu desht të kthehej në Janinë, [[valiu]] i vilajetit Aqif Pasha e mori si ndihmësdrejtor të çështjeve politike; shërbeu në të njëjtin post edhe me valinjtë pasues Dervish Pasha e Ahmed Pasha deri më 1864.<ref name=":1">{{Harvnb|Qemali|2009|pages=44-48}}.</ref> Me ftesë të ungjit të tij valiut të Thesalisë, [[Ismail Rahmi pashë Tepelena|Ismail Rahmi Pashës]], u emërua shef i kabinetit të tij. Jo shumë kohë më pas, më 1865 u rikthye në zyrën e përkthimeve të [[Porta e Lartë|Portës së Lartë]]. Vitin pasues i vdes i ati; në shenjë mirësie miku i t'et asokohe sadrazemi Fuad Pasha i gatiti emërimin si Sekretar i Përgjithshëm në Janinë. Atë kohë i vjen ftesa nga Mid'hat Pasha, asokohe vali i vilajetit të Danubit, për një post në Rusçuk - qendra e vilajetit.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=50-51}}.</ref> Në mars-dhjetor 1867 ishte gjithashtu redaktor i një reviste turko-bullgare që dilte në Rusçuk, titulluar ''Istoènik Mnenija/Mecra-i Efkâr'' (Rryma e ideve), që pati vetëm dy numra, dhe që përmbante në veçanti artikuj mbi historinë e Perandorisë osmane, kozmografinë, etikën dhe tekste të marra nga [[Voltaire|Volteri]].<ref name=":8">{{Cite journal|last=Clayer|first=Nathalie|date=pranverë–vjeshtë 2013|title=Të rimendosh nacionalizmat ballkanike: Rasti i figurës së Ismail bej Qemalit dhe i nacionalizmit shqiptar|url=https://www.academia.edu/11659104/Romantizmi_apo_përkatësi_e_dyfishtë_Ese_mbi_Origjinat_e_Diskurseve_të_Ideologjizuara_në_Etnologjinë_Ballkanike|journal=Përpjekja|volume=30-31|pages=5-14|language=sq}}</ref> Me emërimin e eprorit të tij në ''Şurâ-yı Devlet azası'' (anëtar i Këshillit të Shtetit), Ismail beu e ndoqi në kryeqytet më 1867. Pasi Mid'hat Pasha u emërua në Bagdad, Ismail Beut i dhanë emërimin e valiut të [[Varna|Varnës]] ku nisi projektin për portin.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=65, 68}}.</ref> Në prill të 1870 iu dha roli i kryetarit të Komisionit Evropian të Danubit, si delegat osman.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=73-74}}.</ref> Më 1873 së bashku me ish-konsullin anglez në Varna, z. Mayers, të ngulur në Stamboll u bënë ortakë në një sipërmarrje minierash dhe për më se një vit hapën një minierë linjiti në ishullin Imbros, ku kaloi pjesën më të madhe të kohës.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=117-119}}.</ref> Kur Mid'hat Pasha ishte ministër Drejtësie (1873-1876) e mori në Stamboll si sekretar privat.<ref name=":0" /> [[Skeda:Ismailqemal01.jpg|parapamje|majtas|300px|Ismail Qemali në moshë të re]] Më 1876 pas një gjakderdhjeje në viset bullgare, Porta e ngarkoi Ismail Beun që të studiojë dosjet dhe qe në krye të komisioneve hetimore të Filopopolit për ngjarjen. Pas zgjedhjes për së dyti të Mid'hat Pashës sadrazem, thirrej të merrte pjesë në komisionin e posaçëm për Kushtetutën e porsashpallur.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=153, 166}}.</ref> U emërua Kryesekretar i Seksionit të Jashtëm të Kryeministrisë.<ref>{{Cite journal|last=Vlora|first=Syrja|date=2018|editor-last=Bello|editor-first=Hasan|editor-link=Hasan Bello|title=Historia e personaliteteve shqiptare të Vilajetit të Janinës (1859-1909) I|url=http://zaninalte.al/2019/02/historia-e-personaliteteve-shqiptare-te-vilajetit-te-janines-1859-1909-i/|journal=Zani i Naltë|volume=23|translator=[[Jonuz Tafilaj]]|language=sq}}</ref> Pas rënies së kabinetit të dytë dhe burgosjes së Mid'hat Pashës, bashkëpunëtorët e ngushtë të këtij u syrgjynosën në [[Anadolli|Anadoll]], Ismail Qemali përkatësisht në Kytahja. Pas një marrëveshjeje me një firmë tregtare nga [[Hamburgu]] për të blerë dru bushi nga pylli i tij në Vlorë, mundi të siguronte të ardhurat për të jetuar dhe të blinte një pronë të madhe në afërsi të [[Eskishehri|Eskishehrit]]. Pas shtatë viteve të syrgjynit, u njoftua nga sadrazemi Said Pasha se qe emëruar vali në Mardin, Mesopotami. Pasi iu dha mundësia që të zgjidhte ndonjë post tjetër nga ai në Mardin, Ismail Beu zgjodhi të ishte në krye të [[sanxhaku]]t të [[Bolu (Provincë)|Bolusë]] më 1884.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=190, 192, 202-203}}.</ref> Më 1890 paraqiti tek Porta dorëheqjen nga posti, por jo shumë kohë më pas u caktua vali i vilajetit të Beirutit, ku pranë tij shërbente edhe kolegu i tij i Komisionit të Filipopolit, [[Pashko Vasa|Vaso Pasha]]. Ishte në Beirut ditët kur kolegu dhe bashkëatdhetari i tij u ligështua nga zemra dhe vdiq.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=218, 223, 225, 239}}.</ref> Më 1892 i paraqiti Sulltan Abdyl Hamidit një memorandum, i cili propozonte ndër të tjera federalizimin e Rumelisë.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=241, 253}}.</ref> Pas një tjetër studimi, kësaj radhe për çështjen e Egjiptit, u emërua vali i [[Gjiriti|Gjiritit]] po atë vit.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=254-255, 271}}.</ref> Më 1897 u thirr nga Porta në kryeqytet, gjithnjë në vëmendjen e Pallatit duke shtuar edhe artikujt liberalë që kish botuar në gazetën e tij ''Mexhra Efqiar,'' u emërua ''Şurâ-yı Devlet azası''.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=310-311, 313, 315-316}}.</ref><ref name=":0" /> === Arratisja nga Perandoria, përpjekja për një komplot === Pasi u emërua vali në Tripoli, provinca më e qetë e perandorisë asokoh, kur si në Rumeli dhe në Anadoll kishte trazira, i mikluar nga nderimet dhe i përgëzuar për besnikërinë, nisi të dyshonte dhe t'i trembej emërimit. Më 1 maj 1900, pasi duhej të nisej për të marrë postin e tij, u arratis nën mbrojtjen e britanikëve.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=331-334}}.</ref><ref>{{Cite book|last=Ikonomi|first=Ilir|title=Pavarësia: udhëtimi i paharruar i Ismail Qemalit|publisher=Uet press|year=2012|isbn=9789995639761|location=Tiranë|pages=21|language=sq|authorlink=Ilir Ikonomi}}</ref> Shkoi në Athinë, ku kontakti me politikanët arbërorë po i ndjellnin nevojën për rimëkëmbjen e vendit të origjinës.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=335-336}}.</ref> Më pas kaloi në Napoli dhe pas saj në Romë, ku u takua me veteranin [[Françesko Krispi|Krispin]]. Më tej u vendos në [[Lozana|Lozanë]] të [[Zvicra|Zvicrës]], por i shqetësuar nga ndonjë atentat i mundshëm, shkoi drejt [[Parisi|Parisit]]. Pasi u mor vesh me [[Faik bej Konica|Faik bej Konicën]] dhe u vendos në [[Brukseli|Bruksel]], mori frerët duke drejtuar botimin e ''[[Albania (revistë)|Albanisë]].'' Por marrëdhëniet me Konicën nuk zgjatën shumë, ai u largua nga Brukseli dhe pas pak kohe Ismail Beu u detyrua të hapte një tjetër gazetë ''Le Salut de l'Albanie'' e që shtypej në shqip, turqisht e greqisht. Me ftesën e kolonisë shqiptare të Egjiptit, shkoi në [[Kajro]] ku u prit nga Kedivi. Pas një trilli të sulltanit, u dënua me vdekje në mungesë, me humbjen e të drejtave civile, gradës, meritave, dekoratave dhe pronave.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=343-347}}.</ref> Në shkurt të 1902 mori pjesë në Kongresin e organizuar në Paris nga Princi Sabahedin dhe Lutfullah, si përfaqësues i shqiptarëve. Në kontakt me marshallin [[Rexhep Pashë Mati|Rexhep pashë Matin]], autoritetet angleze dhe princin Sabahedin po përpiqej të organizonte njëfarë komploti që të bindte sulltanin për reformat që duheshin ndërmarrë. Plani nuk u vu në jetë pasi rrethanat ndërkombëtare nuk e lejonin.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=348-355}}.</ref><ref>{{Harvnb|Vllamasi|2012|pages=34-35}}.</ref> === Rikthimi si deputet, aktiviteti patriotik, mbledhjet për kryengritje === Pas Revolucionit Xhonturk më 1908 dhe rishpalljes së Kushtetutës më 21 korrik, Qemali u kthye nga mërgimi. Më 17 dhjetor të po atij viti parlamenti u hap dhe Qemali u zgjodh si deputet i Beratit, pavarësisht sa kishin luftuar xhonturqit që të mos zgjidhej. Me 26 deputetët shqiptarë<ref name=":5">{{Cite book|title=Shqiptarët|last=Bartl|first=Peter|authorlink=Peter Bartl|publisher=IDK|year=2017|origyear=1995|isbn=978-99943-982-87|location=Tiranë|pages=127-128nb|translator=[[Afrim Koçi]]|language=sq}}</ref> rreshtohet me partinë opozitare “Hyrrjet ve ltilaf” (“Marrëveshje e Liri”) për decentralizimin e perandorisë dhe lirinë e mësimdhënies së gjuhëve kombëtare.<ref name=":02">{{Cite book|title=Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)|last=Vllamasi|first=Sejfi|authorlink=Sejfi Vllamasi|publisher=Vllamasi|year=2012|isbn=978-9928-140-54-8|location=Tiranë|pages=46-47|language=sq}}</ref> Gushtin e 1910 udhëtoi nëpër Evropë dhe kërkonte "autonomi administrative" për shqiptarët në kushtet e brutalitetit të xhonturqve.<ref name=":4">{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=118, 120-121}}.</ref> Verën e 1911 shkoi në [[Cetinja|Cetinje]] të [[Mali i Zi|Malit të Zi]] te krerët e malësorëve, ku kishin gjetur strehë pas fushatës së [[Shefqet Turgut Pasha|Shefqet Turgut Pashës]] dhe [[Kryengritja e vitit 1911|kryengritjes së tyre]]. Pas një kuvendi në Gërçe, nënshkruan një [[Memorandumi i Greçës|memorandum me nxitjen e tij]], i cili përmbante 12 pika me kërkesa kombëtare, duke shprehur edhe njëherë zotimin për lidhje me perandorinë.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=413-414}}.</ref> Me politikat kundër kombësive të partisë xhonturke në pushtet, dhe shqiptarëve në veçanti të cilëve u kishin nisur katër ekspedita ndëshkimore, deputetët opozitarë u vetëdijësuan se pa kryengritje Porta nuk do të bindej t'i jepeshin kombit shqiptar të drejtat kombëtare. Përveç deputetit të Pejës, Ibrahim Efendiut dhe atij të Elbasanit, Haxhi Ali Efendiut deputetë, anëtarë të parisë dhe personalitete u mblodhën në shtëpinë e [[Reshid Aqif Pasha|Reshit Aqif Pashës]], e një herë tjetër në shtëpinë e [[Halil pashë Alizoti|Halil pashë Alizoti-Gjirokastrës]] dhe disa herë në shtëpinë e [[Syrja bej Vlora|Syrja bej Vlorës]].<ref name=":022">{{Cite book|title=Kujtime, nga fundi i sundimit osman në Luftën e Vlorës|last=Vlora|first=Syrja bej|authorlink=Syrja bej Vlora|publisher=Iceberg|year=2013|origyear=1921-1925|isbn=978-9928-4140-4-5|location=Tiranë|pages=37-39, 41-42|translator=[[Ali Asllani]]|language=sq}}</ref> Pasi zërat e Ismail Qemalit, [[Hasan bej Prishtina|Hasan bej Prishtinës]] e [[Myfid bej Libohova|Myfid bej Libohovës]] që qeveria t'i thërriste arsyes dhe mos hidhte farën e përçarjes, u përbuzën dhe nuk u la vend për arsyetim, kësodore deputetët shqiptarë më vete u mblodhën për t'u besatuar në shpëtimin e kombit dhe atdheut. ==== Mbledhja në lagjen ''Taksim'' ==== Pas një takimi në hotelin "Pera Palace" mes Ismail Qemalit dhe Hasan Prishtinës, më 12 janar u mblodhën në shtëpinë e Syrja bej Vlorës në lagjen "Taksim" deputetët e Beratit Ismail Beu dhe [[Aziz pashë Vrioni]], deputeti i Gjirokastrës Myfid bej Libohova, deputeti i Durrësit [[Esad pashë Toptani]] dhe i Prishtinës, Hasan Beu. Deputetët shqiptarë pasi kuvenduan mbi masat që kërkonin nevoja e rrethanave lidhën besën, duke u betuar mbi [[Kurani|Kuran]] për sakrificat e mëtejshme që do të ndërmerreshin në dobi të kombit e atdheut të tyre.<ref name=":022" /> Ismail Qemali dha fjalën se do të ndihmonte me armë dhe të holla që kryengritja mbarëshqiptare ta mbante nën trysni Portën deri kur të bindej për dhënien e lirive kombëtare. Lidhja mes lëvizjes në terren dhe Ismail Qemalit jashtë shtetit u vendos të mbahej përmes konsullit britanik në [[Shkupi|Shkup]].<ref>{{Cite book|title=Nji shkurtim kujtimesh mbi kryengritjen shqyptare të vjetit 1912|last=Prishtina|first=Hasan|publisher=rrokullia.com|year=2009|isbn=9789951519021|location=Prishtinë|pages=11, 15|language=sq}}</ref> === Bashkëpunimi me diplomacinë austro-hungareze, kolonia shqiptare në Rumani dhe ndihma rumune === Kushërinjtë e tij, Syrja beu me [[Eqrem bej Vlora|të birin]], bënë përpjekje të mëdha me diplomacinë austro-hungareze dhe përgatitjen e frymës për të bërë mbledhjen e shpalljes së autonomisë dhe më pas pavarësisë.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=41-50}}.</ref> Ismail Qemali u nis më 2 nëntor me avulloren ''Regele Carol'' që bënte linjën Stamboll-Kostancë, së bashku me të birin [[Qazim Bej Vlora|Qazimin]] dhe [[Luigj Gurakuqi|Luigj Gurakuqin]]. Autoritetet austro-hungareze ishin në dijeni të lëvizjeve të tij prej vetë ambasadorit të tyre në Stamboll, Markezi János von Pallavicini.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=64-66}}.</ref> Më 3 nëntor mbërritën dhe u vendosën në hotelin ''Kontinental'' në Bukuresht, në kryeqytetin rumun takoi një përfaqësi të kolonisë shqiptare nën drejtimin e [[Pandeli Evangjeli|Pandeli Evangjelit]].<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=69-70}}.</ref> Në bazë të një projekt-rezolute të parapërgatitur nga Ismail Beu dhe Gurakuqi para se të venin në Bukuresht, u shtruan bisedimet; rezoluta që doli pas konsultimeve të fundit më 5 nëntor ishte e përgjithshme dhe e mjegullt: nuk dihej se ç'trajtë do të merrte realiteti politik përgjatë dhe pas Luftës Ballkanike që kishte shpërthyer, për osmanët thuhej se "qeveria osmane ndodhet në pamundësi të mbajë administrimin e vendit." Mbrëmjen e po asaj date, Ismail beu u takua me ambasadorin e Austro-Hungarisë në Rumani, Karl Emil Prinz zu Fuerstenberg; ndërkohë që në Vjenë gazeta gjysmëzyrtare ''Fremdeblatt'' kishte botuar një paralajmërim të Ministrisë së Jashtme perandorake e mbretërore ndaj Serbisë që nuk duhej të shpërfillte "një faktor kaq të rëndësishëm të situatës ballkanike, siç është ndjenja shqiptare e pavarësisë."<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=75-77}}.</ref> Sipas [[Sejfi Vllamasi|Vllamasit]], ministri i Brendshëm rumun [[Taqe Ionesku|Ionesku]], përmes [[Kristo Meksi|Kristo Meksit]] i kishte dhënë Ismail Beut një çek prej 500.000 (500<ref name=":3">{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=70, 79, 85}}.</ref>) frangash ari për shpenzimet e rastit.<ref>{{Harvnb|Vllamasi|2012|page=65}}.</ref> [[Dhimitër Beratti|Beratti]] në kujtimet nga ajo kohë shkruan Ismaili në fakt u takua me Ioneskun, i cili "jo vetëm i shprehu simpati me fjalë të ëmbla, por e trimëroi, e siguroi për ndihmën e Rumanisë dhe në mënyrë efektive u tregua përkrahës i lëvizjes shqiptare që po fillonte." Pasi takoi edhe kryediplomatin osman pasditen e 6 nëntorit, morën fund takimet e Ismail Beut në kryeqytetin rumun.<ref name=":3" /> Të nesërmen pasdite u nis në orën 5 e 30 me tren nga Bukureshti drejt Vjenës, ku u vendos në ''Grand Hotel''. Dihej vetëm se ishte i shoqëruar nga "sekretari i tij", të cilit s'i dihej emri - më 16 gusht 1912 konsulli austro-hungarez në Vlorë, Lejhanec, i referohej Gurakuqit si "sekretar" i Ismail Qemalit.<ref name=":3" /> Më 9 nëntor u prit nga gjeneral-majori Blasius Schemua, shef i shtabit të përgjithshëm të forcave austro-hungareze, në [[Budapesti|Budapest]]. Më 10 nëntor Ismail Beu u takua me ambasadorin britanik në Vjenë, Sir Fairfax Cartwright, të cilit i shpjegoi idenë se "Shqipëria mund të ndahej në kantone fisnore," si të modelit zviceran, me një princ të zgjedhur nga Evropa dhe se natyrshëm Ballkani do të ndahej në dy grupe që pashmangshmërisht do të ishin Bullgaria, Serbia e Mali i Zi nga njëra anë dhe Rumania, Shqipëria e Greqia nga tjetra.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=98-99, 104-105}}.</ref> Më 12 nëntor u shfaq në ''Ballplatz'', ku u takua me zyrtarë të ministrisë, por Pallavicini i rekomandonte Vjenës që nga ky personazh politik.<ref name=":4" /> Mbrëmjen e po asaj date mori trenin për Budapest, ku u vendos në hotelin ''Royal''. Ditën në vijim takoi mikun e tij kontin Andrashi, mikun e këtij të fundit Kontin Janos Hadik ish-nënsekretar i shtetit. Konti Hadik i bëri të mundur që të takohej me ministrin e Punëve të Jashtme të Austro-Hungarisë Kontin von Berthold, i cili:<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=131-132}}.</ref><blockquote>''"miratoi pikëpamjet e mia për çështjen kombëtare dhe pranoi kërkesën e vetme që i bëra: të më vinte në dispozicion një anije, e cila do të më bënte të mundur të arrija në portin e parë shqiptar para mbërritjes së ushtrisë serbe."''</blockquote>Më 17 nëntor u kthye në [[Viena|Vienë]], disa nga planet ndryshuan dhe nuk e kishte më të mundur që të shkonte në Romë. Së bashku me Gurakuqin mori trenin ekspres për në Trieste mëngjesin e 19 nëntorit.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=153, 159}}.</ref> Në stacionin e trenit në Trieste, Ismail Beun e priti [[Mark Kakarriqi]], që e shoqëroi në hotelin ''Excelsior Palace'' ku dhe priti shqiptarët e Rumanisë me të cilët e kishin lënë që të bëheshin bashkë. Nga ora dy rreth 15 shqiptarë i hypën avullores ''Brünn'' të linjës ''Lloyd'' dhe në det kaloi në një vapor tjetër të linjës, ''Graf Wurmbrand'' diku pranë [[Kepi i Rodonit|Kepit të Rodonit]]. Avullorja ''Wurmbrand'' mbërriti në Durrës mëngjesin e datës 21 nëntor.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=161, 167-170}}.</ref> === Mbërritja === Pasi ishte takuar me kreun austro-hungarez të shtatmadhorisë i telegrafoi beledijes së Vlorës ku e priste i biri, [[Et'hem bej Vlora|Et'hemi]], që me 9 nëntor "''Arriverai premier bateau. Avenir Albanie assuré.''"<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2013|page=99}}.</ref> dhe siç vijon i përkthyer në [[Arkivi i Shtetit Shqiptar|AQSH]]:<ref>{{Cite book|url=http://www.zemrashqiptare.net/news/id_12209/rp_0/act_print/rf_1/Printo.html|title=Fryma atdhetare e shqiptarëve të Rumanisë|last=Devaja|first=Kurtesh|publisher=Faik Konica|year=2010|isbn=9789951063241|location=Prishtinë|language=sq}}</ref><blockquote>''"Ju porosis qi tyke i mbështetur fatit t`atdheut të punoni së bashku e si vëllezën, të merreni me rregullimin e punëvet të përgjithshme, edhe të ruani qetësiën. I epni rrethevet lajmin e gëzueshme. Ju falem të gjithëve atënisht."''</blockquote>Me të mbërritur në Durrës i shprehu synimet e veta nënkonsullit austro-hungarez Von Rudnay. Klima për këtë nismë ishte parapërgatitur nga Syrjai dhe i biri, pasojë e së cilës ishte edhe marrja në mbrojtje e Ismail Beut nga zëvendësmytesarifi Hamid bej Toptani dhe 500 rezervistët nën komandën e tij. U vendos në hotelin ''Kostandinopoja'' pronë e Aziz pashë Vrionit, ku të nesërmen më 22 nëntor priti parinë e Durrësit që t'u shpjegonte situatën, mytesarifi beratas Mahmud Mahiri. Mëngjesin e 23 nëntorit, me një karvan prej 40-50 vetash, i shoqëruar nga Dom [[Nikollë Kaçorri|Nikollë Kaçorrin]] si përfaqësues i katolikëve shqiptarë me urdhrin e arqipeshkvit të Durrësit, [[Abdi bej Toptani|Abdi]] e [[Murad bej Toptani|Murat bej Toptani]] si delegatë të Tiranës, [[Mustafa Merlika]] që përfaqësonte [[Kruja|Krujën]] dhe [[Qemal Karaosmani|Qemal Karaosmanin]] që kishte ardhur nga [[Berati]] t'i sillte kuaj karvanit për rrugëtimin nga çifligu i Aziz Pashës, u nisën.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=180-183, 191-193}}.</ref> Në fillim valiu i Janinës, Esat Pasha, lëshoi urdhër arresti; si pasojë atë natë u ndal në Çermë tek [[Dervish bej Biçakçiu]] dhe biseduan se si të shmangej rruga e [[Lushnja|Lushnjës]], dhe kaloi nga [[Divjaka]]. Gjatë rrugëtimit ultësira pjesë-pjesë moçalore e Myzeqesë qe përmbytur nga reshjet që po bienin dhe ishte e pakalueshme, kësodore edhe natën e datës 24 e kaluan duke bujtur në Petoshanj të Libofshës<ref name=":6" /> në konakun e Nedim bej Leskovikut.<ref>{{Cite web|url=http://www.standard.al/2012/11/22/qemal-bej-karaosmani-udherrefyesi-i-prijesit/|title=Qemal bej Karaosmani: udhërrëfyesi i prijësit|date=2012|last=Hoxha|first=Çelo|website=standard.al|publisher=55. - Nr. 320 - 19 nëntor|page=21|language=sq}}</ref> Me ndërhyrjen e Myfid Beut dhe kadiut të [[Janina|Janinës]], [[Esat pashë Janina]] e tërhoqi urdhërin dhe madje udhëzonte organet që Ismail Beu të pritej njerëzisht. Me datë 25 hëngrën drekë në Fier tek [[Omer pashë Vrioni II|Omer pashë Vrioni]] dhe u lajmërua nga zyra telegrafike se ushtritë serbe po ia behnin në Durrës dhe [[Elbasani|Elbasan]]. Ismail Qemali i udhëzonte: "T'i pritni mirë, me flamurin kombëtar në dorë dhe deklaroni se i pritni si mysafirët e Shqipërisë". Karvani mund të ishte ndarë rrugës, por Ismail Qemali mbërriti në Vlorë me shumë gjasë më 25 nëntor; udhëpërshkrues të tjerë japin edhe datat e dy ditëve pasardhëse.<ref name=":0" /> Me t'u përshëndetur nga mësuesi [[Jani Minga]], Ismaili u ndal për darkë te shtëpia e Hasan agë Sharrës në lagjen Muradie ([[Xhamia e Muradies]]).<ref name=":6">{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=194-199}}.</ref> === Mbledhja e mëvetësisë dhe formimi i qeverisë === [[Skeda:Ismailqemal02.JPG|parapamje|300px|[[28 nëntor]] [[1913]] Me rastin e 1-vjetorit të pavarsisë]]Pasi kushëriri i tij i dytë, mytesarifi i Vlorës [[Xhemil bej Vlora|Xhemil beu]] dhe i biri si kapiten i milicisë vendase, Et'hem beu, kishin përgatitur terrenin dhe organizimin e kuvendit duke lajmëruar delegatët.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|page=206}}.</ref> Të gjithë delegatët që kishte me vete u vendosën në ''selamllëkun'' e sarajeve të Vlorajve, ku dhe u mbajt [[Kuvendi i Vlorës|Kuvendi]] që u shpall mëvetësia më 28 nëntor, të cilin e çeli Ismail Qemali me një fjalim.dhe më pas firmosi me siglën ''Ismaïl Kemal'' në rezolutën e përpiluar nga sekretarët e mbledhjes, shqip nga Gurakuqi e osmanisht nga [[Shefqet Dajiu]]. Kryetar i qeverisë së ''përtashme'' u zgjodh Ismaili, ndërsa Kaçorri nënkryetar. Anëtarët e qeverisë u lanë për t'u zgjedhur më 4 dhjetor pasi të vinin edhe delegatët e viseve të tjera,<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=216, 220-222}}.</ref><ref>{{Citation|title=Studia Albanica|url=https://books.google.com/books?ei=vUA0T_OEDMaA4gTRpsypAg&id=B_8VAQAAMAAJ&dq=Shteti+shqiptar+n%C3%AB+vitet+1912-1914&q=I.+Essential+Characteristics+of+the+State+%281912+-+1914%29+Albanian+state+started+its+independent+life+through+four+important#search_anchor|volume=36|year=2004|publisher=L'Institut|location=Tirana|oclc=1996482|page=18|chapter=Essential Characteristics of the State (1912—1914)|chapter-url=https://books.google.com/books?ei=vUA0T_OEDMaA4gTRpsypAg&id=B_8VAQAAMAAJ&dq=Shteti+shqiptar+n%C3%AB+vitet+1912-1914&q=representative#search_anchor|quote=Essential Characteristics of the State (1912—1914) ... The setting up of the government was postponed until the fourth hearing of the Assembly of Vlora, in order to give time to other delegates from all regions of Albania to arrive.|language=en}}</ref><ref>{{Harvnb|Skendi|1967|pages=458-463}}.</ref> dhe kryetari proklamoi mëvetësinë duke valvitur flamurin në njërën prej dritareve qendrore të selamllëkut të Vlorajve pak pa perënduar.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=223-228}}.</ref> ==== Qeverisja, misionet diplomatike ==== Marsin e 1913 u takua me Dukën de Monpensier, që kishte dëshirë të bëhej kandidat i fronit të Shqipërisë, i cili kishte ardhur me jahtin e tij me flamur britanik. Më 1 prill 1913 duka e kaloi në Brindizi, ku më tej do të vazhdonte takimet për çështjen e tërësisë tokësore të Shqipërisë me Fuqitë në Romë, Vjenë, Paris e sidomos në Londër. Atje shtroi çështjen e kandidat frëng dhe me gjasë edhe të Princit Albert Gjika.<ref>{{Harvnb|Vlora|1921-25|page=83}}.</ref> Pas punimeve të konferencës në kryeqytetin britanik, u kuptua se gjysma e territoreve shqiptare do t'i mbeteshin fituesve të Luftës Ballkanike.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=421, 423}}.</ref> == Intrigat == Diplomatët austo-hungarezë i pohuan Esad Pashës se kompetencat që Europa i njihte Qeverisë së Vlorës përfshinin qeverisjen në gjithë Shqipërinë, dhe i kërkuan atij të bashkëpunonte me qeverinë. Konsujt në Vlorë e këshilluan edhe Ismail Qemalin të bashëpunonte me Esat Pashën, prandaj ky i dha postin e Ministrit të Brendshëm, ndërsa vetë hoqi dorë nga posti i ministrit të jashtëm dhe ia dorëzoi Myfit Libohovës.<ref name = "Akademia2">{{cite book|author=Akademia e studimeve albanologjike|title=Historia e shqiptarëve gjatë shekullit XX|publisher=Botime Albanologjike|year=2017|page=270-271}}</ref> Mirëpo Esat Toptani, si njeri ambicioz që ishte, nuk kënaqej me një post vartës prandaj u largua shumë shpejt nga Qeveria e Përkohshme e Vlorës. Në shtator 1913 Toptani u vendos në Shqipërinë e Mesme dhe menjëherë filloi propagandën kundër Ismail Qemalit dhe qeverisë së tij. Ai shrytëzoi pakënaqësinë e opozitës me qeverisjen e Qemalit dhe e grumbulloi atë rreth vetes.<ref name="Akademia2"/> Ismail Qemali nuk qëndroi duarkryq. Në shtator shkarkoi mytesarfin e pabindur të Beratit dhe kamejkamin e Peqinit, i cili qe mbështetës i Esat Toptanit. Ministri i Bujqësisë, Abdi Toptani, u shkarkua dhe u zëvendësua nga [[Hasan Prishtina]].<ref name="Akademia3"/> Më 12 tetor, Esat Pashë Toptani formoi Pleqësinë e Durrësit dhe pasi forcoi pushtetin në Shqipërinë e Mesme, ktheu vëmendjen e tij kundër Qeverisë së Vlorës, të cilën synonte ta rrëzonte ndërsa dëshironte ta largonte Qemalin pa dinjitet nga drejtimi i shtetit. Kësodore Esat Pasha duke përdorur propagandën e shfrenuar kundër Qemalit për të ulur prestigjinin e këtij, punoi paralelisht për të ngushtuar rrezen ku shtrihej autoriteti i Qeverisë së Vlorës.<ref name="Akademia3"/> Për këtë qëllim Toptani bashkëpunoi edhe me Serbinë dhe Greqinë.<ref name="Akademia3">{{cite book|author=Akademia e studimeve albanologjike|title=Historia e shqiptarëve gjatë shekullit XX|publisher=Botime Albanologjike|year=2017|page=272-277|language=sq}}</ref> ==== Tërheqja ==== Kandidaturat e xhonturqve për fronin e Shqipërisë ishin [[Ahmet Izet Pasha]] për Princin Burhanedin Efendiu, i biri i Sulltan Abdyl Hamidit II që u abdikua po nga Xhonturqit më 1908, dhe nisën drejt Shkodrës disa propagandues të kësaj ideje, mes tyre edhe ushtarakun [[Beqir Grebene|Beqir Grebenenë]]. Dy-tre muajt e fundit të 1913 pasi Grebeneja propagandoi në Shkodër, në Tiranë tek Esad pashë Toptani, së fundmi shkoi t'i ofronte edhe Ismail Qemalit të njëjtën ide të kandidaturës princërore, aleancës bullgaro-shqiptaro-turke i kërkoi mbështetje, duke autorizuar zbarkimin dhe kalimin në territoret e qeverisur nga ai.<ref name=":7">{{Cite book|title=Esat pashë Toptani: njeriu, lufta, pushteti|last=Ikonomi|first=Ilir|publisher=Uet press|year=2016|isbn=978-9928-190-91-8|location=Tiranë|pages=232-234|language=sq}}</ref> [[Komisioni Ndërkombëtar i Kontrollit]] e mësoi më 2 janar nga anëtari shqiptar, Myfid bej Libohova, pasi që ishin nisur mbi 420 ushtarë osmanë me prejardhje shqiptare.<ref name=":7" /> Prej tyre zbarkuan vetëm 6 oficerë së bashku me Beqir Grebenenë, u arrestuan dhe të tjerët nuk u lanë që të zbarkonin. Pas gjyqit që iu bë dhe pohimeve që implikonin Ismail Qemalin, Komisioni i kërkoi që të jepte dorëheqjen, të cilën e dha më 22 janar 1914.<ref>{{Harvnb|Vlora|2003|page=356}}.</ref> Pasi ia dorëzoi pushtetin Komisionit, u nis në Nicë, ku kishte gruan dhe fëmijët. Nga mesi i majit u kthye në Durrës te Princ Vidi që t'i ofronte shërbimet e tij.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=427, 431}}.</ref> Më pas u largua për në Itali në mesin e gushtit 1914.<ref>{{Harvnb|Vlora|2003|pages=393, 399}}.</ref> Në dhjetor të 1917 iu dha mandat nga Partia Kombëtare e Shqipërisë për të përfaqësuar koloninë shqiptare të Amerikës në Konferencën e Paqes që do të mbahej në Versajë të Parisit. Por familja e tij u dëbua nga Franca në majin e 1918, dhe së bashku me familje u vendos në [[Spanja|Spanjë]].<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=19-20, 471}}.</ref> ==== Ceremonia e varrimit dhe rivarrimit ==== Ndërroi jetë në Peruxhia, ku ndodhej i ftuar nga Qeveria Italiane për të arritur një bashkëpunim mbi të ardhmen e Shqipërisë. I shoqëruar nga tre djem të tij: Et’hemi, Qazimi dhe Qamili dhe nga përfaqësues të Ministrisë së Jashtme italiane, më 8 shkurt 1919, trupi i Ismail Qemalit u dërgua me tren në Brindizi nga ku, në bordin e torpedinieres “Alpino”, u shoqërua në Vlorë. Më 12 shkurt, nën një ceremoni madhështore, trupi i tij, i vendosur mbi shtratin e topit dhe i mbështjellë me Flamurin Kombëtar, u shoqërua në Kaninë, ku u varros në oborrin e Teqesë, në varrezat e familjes Vlora. «...''Nëse masim madhështinë e një personaliteti politik me dashurinë e popullit të thjeshtë'',- shkruante në ‘Kujtime familjare’, Safa Vlora,- ''duhet të pohojmë se asnjë nuk i afrohet Ismail Qemal Vlorës. Në ceremoninë e përmotshme... as fshatar as qytetar nuk qëndroi në shtëpi. Tërë faqet e maleve dhe brigjeve, që qëndronin gjatë udhëtimit, ishin mbushur me njerëz. Ishte një apotezë madhështore e të gjithë popullit, pa dallim, dhe një kurorë që Ai e fitoi me punën e tij të madhe në shërbim të vendit të tij, derisa dha frymën e fundit''...”<ref>Darling Vlora, «Shqipëria dhe Shqiptarët», Tiranë 2008</ref>. Në atë kohë Vlora ndodhej nën pushtimin italian. Komanda italiane, që ia kishte frikën rebelimit, urdhëroi që në ceremoni të mos përdorej asnjë flamur shqiptar. Kjo ishte poshtëruese për ndjenjat e një populli patriot. Këshilli bashkiak i Vlorës këmbënguli në përdorimin e simbolit shqiptar. Komanda italiane e kuptoi mirë ultimatumin atdhetar dhe lejoi që gjatë ceremonisë arkivoli të mbulohej me flamurin shqiptar. Dhe ashtu u bë. Arkivoli u mbulua me flamurin e kuq me shqiponjën e zezë. Këtë flamur ia kishte dhuruar Ismail Qemalit duka i Monpasiesë në mars 1913, kur ai bëri një vizitë në Vlorë. Në ato ditë flamurin e mbante me vete djali i madh i Ismail Qemalit, Ethem Bej Vlora. Ceremonia e varrimit u bë me 12 shkurt 1919. Ishte e mërkurë. U mbajtën dy fjalime nga [[Jani Minga]] dhe nga [[Qazim Kokoshi]]. Mbas heshtjes u ekzekutua hymni mbretëror italian. Pastaj kortezhi i gjatë u nis për në Kaninë. Ishte ora dhjetë. Karroca ku ndodhej arkivoli tërhiqej nga gjashtë kuaj. Anash ecnin me ngadalë dy rreshta ushtarësh. Banda ushtarake ekzekutonte melodinë e përmortshme Jone të kompozitorit italian Petrella. Kortezhi prihej nga dymbëdhjetë kurora që mbaheshin nga Djelmoshat e Vlorës, të shoqërisë me po këtë emër. Kurorat ishin gjithë lule, nderim dhe dashuri nga populli i Vlorës, nga shkollat, nga shoqëria Djelmoshat e Vlorës dhe nga gazeta Kuvendi. Mbas këtyre vinte Shoqëria djaloshare. Pastaj ecte banda ushtarake që luante Marshin funebër. Mbas bandës ushtarake ishin ushtarët e regjimentit 86 dhe reparti i mitralierëve italianë. Mbas këtyre ecte karroca me arkivolin e mbuluar me flamurin e kuq dhe shqiponjën e zezë, e nderuar dhe e ruajtur nga dy rreshta ushtarësh. Mbas karrocës ecte grupi i hoxhallarëve dhe mbas tyre të tre djemtë e Ismail Qemalit. Pastaj gjenerali Settimo Pacentini, kundëradmirali Lrubetti, autoritete ushtarake dhe civile të krahinës, paria e qytetit dhe e qarkut, qytetarët, nxënësit e shkollave dhe në fund ushtarët e kavalerisë. Përpara varrimit flamurin e morën djemtë e Ismail Qemalit, të cilin flamur e përdorën përsëri në rivarrimin e tij në Sheshin e Flamurit me 28 nëntor 1932. Mbas kësaj Et'hem Bej Vlora e dhuroi flamurin për Muzeun Kombëtar. Më [[28 nëntor]] [[1932]], me rastin e 20-vjetorit të Pavarësisë, me kërkesën e popullit të Vlorës dhe me vendim të Qeverisë Mbretërore, trupi i tij u zhvendos në Vlorë, në lulishten e qytetit, në një varr monumental, vepër e skulptorit [[Odhise Paskali]], aty ku më parë ishte shtëpia ku ai kish lindur dhe nga ku Shpalli Pavarësinë e Shqipërisë. Sot, përbri varrit të tij, ngrihet një monument madhështor, që simbolizon atë ditë nëntori, që do t’i jepte emrin e bukur atij sheshi të madh: “Sheshi i Flamurit”. == Familja == Më 1864 u martua me një vejushe nga Konica, e cila vdiq pasi lindi një vajzë në vitin e parë të jetës bashkëshortore.<ref name=":1" /> Vejusha quhej Nasipe hanëmi, dhe ishte kushërirë jo e afërt e Vlorajve, 19 vjeçe kur u martua me Ismail Beun.<ref name=":2" /> Më 1867, duke qenë me punë në Rusçuk, u dashurua, e rrëmbeu dhe u martua me gruan e dytë Kleoniqinë e Anton Surmeliut (fisnik grek i Edernesë),<ref name=":2" /> me të cilën pati katër vajza dhe gjashtë djem: Mevedeten (1873-1954), Alijen (xx-1955) dhe Ylvijen (xx-1934), një vajzë vdiq pak pas lindjes; Mahmud beun (1871-1920), Tahir beun (1875-1932), Et'hem beun (1885-1937), Xhevdet beun (1888-1910), Qazim beun (1893-1953) dhe Qamil beun (1895-1950).<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=62-63, 476}}.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.ikub.al/shkolla_category/1211210134/article-familja-dhe-dy-djemte-e-ismail-qemalit-per-te-cilet-nuk-u-fol-kurre-.aspx?cookiesEnabled=false|title=Dy djemtë e Ismail Qemalit, për të cilët nuk u fol kurrë|date=2008|publisher=Ballkan|issue=13789|pages=20-21|last=Vlora|first=Darling|language=sq|access-date=25 korrik 2018|archive-date=29 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191029030847/http://www.ikub.al/shkolla_category/1211210134/article-familja-dhe-dy-djemte-e-ismail-qemalit-per-te-cilet-nuk-u-fol-kurre-.aspx?cookiesEnabled=false|url-status=dead}}</ref> Kleoniqi vdiq në Spanjë më 1918, ku dhe i prehen eshtrat.<ref name=":2" /> == Trashëgimia == === Emri === Megjithëse në të gjallë njihej nga bashkëkohësit si ''Ismail Qemali'' pasi mori titullin ''Qemal'' - i shkëlqyer, në historiografinë shqiptare përgjatë regjimit komunist nuk iu përmend kurrë mbiemri i familjes në mënyrë që të mos i bëhej hije kultit të diktatorit [[Enver Hoxha]].<ref name=":2" /> Holta Vrioni këtë mospërmendje të emrit e sheh si pjesë e ''politikës'' dhe ''modës'' së ideologjisë klasore marksiste, manifestim i luftës së klasave dhe kundër fesë e autoriteteve të saj, e sheh thjeshtëzimin e emrit në ''Ismail Qemali'' si mveshje e petkut anonim proletaro-fshatar.<ref>{{Cite journal|last=Vrioni|first=Holta|date=pranverë–vjeshtë 2013|title=Origjinat e pretenduara të oxhaqeve shqiptare: përpjekje për kontekstualizim|url=https://www.academia.edu/11659104/Romantizmi_apo_përkatësi_e_dyfishtë_Ese_mbi_Origjinat_e_Diskurseve_të_Ideologjizuara_në_Etnologjinë_Ballkanike|journal=Përpjekja|volume=30-31|pages=147-179|language=sq}}</ref> === Vlerësimi i mëpasëm === Studjuesja frënge Nathalie Clayer ka konstatuar se figura e Ismail Qemalit u shndërrua në "baba i kombit" pas shpalljes së pavarësisë. Sipas saj shqiptarizmi i tij ka marrë një ngjyrë krejt tjetër nga ai i shqiptaristëve të tjerë, dhe imazhi i tij si udhëheqës i lëvizjes shqiptare është mjaft i mitizuar.<ref name=":8" /> == Referime == {{reflist|2}} {{Kryeministrat e Shqipërisë|state=collapsed}} {{Hero i Popullit}} [[Kategoria:Hero i Popullit]] [[Kategoria:Kryeministra të Shqipërisë]] [[Kategoria:Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë]] [[Kategoria:Myslimanë shqiptarë]] [[Kategoria:Nxënësit e Shkollës Zosimea]] [[Kategoria:Rilindas shqiptarë]] [[Kategoria:Memuaristë shqiptarë]] [[Kategoria:Vlorajt]] [[Kategoria:Lindje 1844]] [[Kategoria:Vdekje 1919]] ex0akpuvr6cn15m2yyp7yixulsh7n80 2464516 2464514 2022-07-20T20:30:13Z 79.106.211.74 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Ismail Qemali | image = [[Skeda:Ismail Kemal Bey.png|270px|Portreti i Ismail Qemalit]] | image_size = | office = Kryeministri i parë i Shqipërisë | term_start = korrik-gusht 1913 | term_end = korrik-gusht 1917 | predecessor = Zyra e themeluar | successor = [[Turhan Përmeti]] | office2 = Ministri i parë i Jashtëm i Shqipërisë | term_start2 = [[4 Dhjetor]] [[1912]] | term_end2 = [[Qershor]] [[1913]] | predecessor2 = Zyra e themeluar | successor2 = [[Mufid Libohova]] | office3 = | term_start3 = | term_end3 = | predecessor3 = | successor3 = | office4 = | term_start4 = | term_end4 = | predecessor4 = | successor4 = | office5 = | term_start5 = | term_end5 = | predecessor5 = | successor5 = | birth_date = 24 Janar 1844 | birth_place = [[Vlora|Vlorë]], [[Perandoria Osmane]], (sot [[Shqipëria]]) | death_date = 26 Janar 1919 | death_place = [[Peruxhia]], [[Mbretëria e Italisë]] | nationality = [[Shqiptar]] | profession = Politikan | education = Shkolla Juridike e Stambollit | Grada shkencore = | party = i pa shoqëruar | spouse = Nasipe Hanëmi <br> Sumeli Kleoniqi | children = 11 | signature = Ismail Qemali (nënshkrim).svg | signature_size = 100px | awards = [[File:Titulli "Hero i Popullit".svg|30px]] [[Hero i Popullit]] }} '''Ismail Qemal [[Beu|Bej]] Vlora''' i njohur thjesht si '''Ismail Qemali''' ([[turqisht]]: '' İsmail Kemal Bey''; [[Vlorë]], [[24 janar]] [[1844]] – [[Peruxhia]], [[26 janar]] [[1919]]) ka qenë nëpunës dhe deputet i [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]], botues, veprimtar i çështjes kombëtare dhe themelues i [[Shqipëria|Shtetit Shqiptar]]. Ismail Qemali ishte autori kryesor i [[Deklarata e Pavarësisë së Shqipërisë|Deklaratës së Pavarësisë]] dhe më pas shërbeu si Kryeministri i parë dhe Ministri i Jashtëm i [[Qeveria e Përkohshme e Shqipërisë|Qeverisë së Përkohshme të Shqipërisë]] nga 1913 deri në 1917. Vinte nga familjet më të hershme të oxhaqeve bejlere, por degëzimi i tij nuk qe aq i kamur që nga [[Kryengritja shqiptare e 1847|kryengritjet]] e [[Tanzimati]]t ku u përfshi i ati. I përkrahur nga farefisi i tij, u shkollua dhe nisi karrierën si nëpunës civil i perandorisë. Pasi u mor nën patronazh nga sadrazemi i ardhshëm [[Mid'hat Pasha]], fitoi përvojë në nivelet më të larta të administratës shtetërore osmane, nga zbatimi në terren i [[Tanzimati|Tanzimatit]] e deri duke kontribuar në hartimin e [[Kushtetuta e Perandorisë Osmane|Kushtetutës Osmane]]. Duke parë ngërçet e vazhdueshme dhe duke e ndjerë veten të rrezikuar nga bindjet e veta, iku në syrgjyn. U kthye pas Revolucionit të 1908, kur nisi periudha e dytë kushtetuese e perandorisë dhe u zgjodh deputet. Shumë shpejt vërejti rritjen e tensioneve nga [[Xhonturqit]] dhe kundërshtoi fushatat që ndërmorën ndaj [[vilajet]]eve shqiptare. Bashkëpunoi për kryengritjen përfundimtare të vitit 1912 në ujdi me kolegët shqiptarë në parlament pa dallim partie që çoi në njohjen e [[Vilajeti shqiptar|Vilajetit Shqiptar]]. Me fillimin e [[Lufta e Parë Ballkanike|Luftës së Parë Ballkanike]] u nis nga [[Stambolli]] drejt [[Vjena|Vjenës]] për të kërkuar garanci për pavarësimin e Shqipërisë. I tërhequr nga jeta politike, më 1917 i kumtoi kujtimet e tij gazetarit britanik Sommerville Story, të cilat u botuan më 1920 për herë të parë në Londër me titullin ''[[The Memoirs of Ismail Kemal Bey]]''. == Jetëshkrimi == === Vogëlia dhe familja === Lindi si Ismail Hakki [[bej]] Vlora, në janar<ref>{{Cite book|last=Qemali|first=Ismail|title=Kujtime|publisher=Toena|year=2009|isbn=978-99943-1-558-1|location=Tiranë|pages=23|language=sq|translator=Abdyrrahman Myftiu|trans-title=Kujtimet e Ismail Qemal Bej|origyear=1920}}</ref> (18 prill;<ref name=":0">{{Cite book|title=Kuvend letrash me miqtë|last=Merlika-Kruja|first=Mustafa|authorlink=Mustafa Kruja|last2=Eqrem bej Vlora|authorlink2=Eqrem bej Vlora|publisher=Omsca-1|year=2013|isbn=9789928132321|location=Tiranë|pages=74-89|language=sq}}</ref> 16 tetor<ref name=":2">{{Cite web|url=http://www.panorama.com.al/jeta-e-panjohur-e-ismail-qemalit-pa-ditelindje-dhe-pa-mbiemrin-vlora-grekja-surmeli-gruaja-e-ismail-qemalit-zonja-e-pare-e-shqiperise/|title=Jeta e panjohur e Ismail Qemalit|website=panorama.com.al|date=2012|last=Alpan|first=Nexhip|authorlink=Nexhip Alpan|others=Afrim Imaj|language=sq}}</ref>) të 1844 në haremllëkun e sarajeve të familjes në Vlorë, i biri i [[Mahmud bej Vlora|Mahmud bej Vlorës]] dhe Hedije hanëm Asllanpashali.<ref>{{Cite book|title=[[Lebenserinnerungen|Kujtime 1885-1925]]|last=Vlora|first=Eqrem bej|authorlink=Eqrem bej Vlora|publisher=IDK|year=2003|isbn=99927-780-6-7|location=Tiranë|pages=607|translator=[[Afrim Koçi]]|language=sq}}</ref> Nga i ati vinte nga [[Oxhaqet feudalë|oxhaku]] i [[sanxhakbej]]lerëve të [[Vlorajt|trashëgueshëm të Vlorës]] që i dhanë perandorisë shumë personalitete dhe ndër vezirët e fundëm shqiptarë [[Ferid pashë Vlora|Ferid pashë Vlorën]], ndërsa nga e ëma vinte nga oxhaku i [[Asllan Pashallinjtë|Asllan Pashallinjve]].<ref name="Skendi458463">{{cite book|url=https://books.google.com.au/books?hl=en&lr=&id=8QPWCgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PR15&dq=The+Albanian+National+Awakening&ots=zGjQbVyql8&sig=xsmbL-yAAtc-ny3v0E4vN87JOBY&redir_esc=y#v=snippet&q=Kemal&f=false|title=The Albanian national awakening|last=Skendi|first=Stavro|publisher=Princeton University Press|year=1967|isbn=9781400847761|location=Princeton|pages=182-183, 411|language=en}}</ref> Kur ishte 4 vjeç, më 1848 Vlorajt u syrgjynosën, burrat në [[Konia|Konjë]] e gratë me fëmijët në [[Selaniku|Selanik]]. E gjithë pasuria iu sekuestrua si pasojë e kryengritjes së 1847.<ref name=":0" /> Në [[Selaniku|Selanik]] i vdes vëllai i vogël, Sulejmani, i cili u varros në oborrin e [[Xhamia|xhamisë]] Ortaj. Ismaili nisi shkollën fillore ku mësoi [[Gjuha turke|turqishten]] dhe pasi u kthyen në Vlorë në 1852, vijoi shkollimin me mësues privat. Thelloi dijet e veta në [[Turqishtja osmane|turqishte]], mësoi [[Gjuha italiane|italishten]] nga një ikanak italian dhe më tej e edukuan i ati dhe e ëma.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=36-37}}</ref> Më 1855 u regjistrua në gjimnazin «[[Zosimea]]» në [[Janinë]], ku ishte i vetmi nxënës [[Myslimanët|mysliman]] në atë kohë, kaloi aty [[Greqishtja e lashtë|greqishten e vjetër]], [[Gjuha latine|latinishten]]; mori njohuri në matematikë e fizikë dhe privatisht [[arabisht]] e [[Gjuha frënge|frëngjisht]]. Pasi mori pjesë në shtypjen e revoltës së Epirit, i shpreh dëshirën e ungjmadhit, Ismail pashë Plasës dhe ministrit të Jashtëm Fuad pashës që i biri të shkonte në [[Stambolli|Stamboll]].<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=40-41}}.</ref> Sipas regjistrave të «Zosimeas», Ismail Qemali i dha provimet e vitit të fundit më 15 korrik 1859. === Karriera në administratën osmane === Në majin e vitit 1860 shkoi drejt Stambollit, ku banoi tek i afërmi i tij nga e ëma [[Pojan (Korçë)|pojanasin]] Mustafa pashë Gjiritin, një ish-sadrazem. Fuad Pasha i dha një punë në zyrën e përkthimeve të Ministrisë së Jashtme, ndërkohë që vazhdoi dhe studimet për drejtësi me një prusian të konvertuar quajtur Emin Efendi - drejtor i bibliotekës së ministrisë. Pasi iu desht të kthehej në Janinë, [[valiu]] i vilajetit Aqif Pasha e mori si ndihmësdrejtor të çështjeve politike; shërbeu në të njëjtin post edhe me valinjtë pasues Dervish Pasha e Ahmed Pasha deri më 1864.<ref name=":1">{{Harvnb|Qemali|2009|pages=44-48}}.</ref> Me ftesë të ungjit të tij valiut të Thesalisë, [[Ismail Rahmi pashë Tepelena|Ismail Rahmi Pashës]], u emërua shef i kabinetit të tij. Jo shumë kohë më pas, më 1865 u rikthye në zyrën e përkthimeve të [[Porta e Lartë|Portës së Lartë]]. Vitin pasues i vdes i ati; në shenjë mirësie miku i t'et asokohe sadrazemi Fuad Pasha i gatiti emërimin si Sekretar i Përgjithshëm në Janinë. Atë kohë i vjen ftesa nga Mid'hat Pasha, asokohe vali i vilajetit të Danubit, për një post në Rusçuk - qendra e vilajetit.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=50-51}}.</ref> Në mars-dhjetor 1867 ishte gjithashtu redaktor i një reviste turko-bullgare që dilte në Rusçuk, titulluar ''Istoènik Mnenija/Mecra-i Efkâr'' (Rryma e ideve), që pati vetëm dy numra, dhe që përmbante në veçanti artikuj mbi historinë e Perandorisë osmane, kozmografinë, etikën dhe tekste të marra nga [[Voltaire|Volteri]].<ref name=":8">{{Cite journal|last=Clayer|first=Nathalie|date=pranverë–vjeshtë 2013|title=Të rimendosh nacionalizmat ballkanike: Rasti i figurës së Ismail bej Qemalit dhe i nacionalizmit shqiptar|url=https://www.academia.edu/11659104/Romantizmi_apo_përkatësi_e_dyfishtë_Ese_mbi_Origjinat_e_Diskurseve_të_Ideologjizuara_në_Etnologjinë_Ballkanike|journal=Përpjekja|volume=30-31|pages=5-14|language=sq}}</ref> Me emërimin e eprorit të tij në ''Şurâ-yı Devlet azası'' (anëtar i Këshillit të Shtetit), Ismail beu e ndoqi në kryeqytet më 1867. Pasi Mid'hat Pasha u emërua në Bagdad, Ismail Beut i dhanë emërimin e valiut të [[Varna|Varnës]] ku nisi projektin për portin.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=65, 68}}.</ref> Në prill të 1870 iu dha roli i kryetarit të Komisionit Evropian të Danubit, si delegat osman.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=73-74}}.</ref> Më 1873 së bashku me ish-konsullin anglez në Varna, z. Mayers, të ngulur në Stamboll u bënë ortakë në një sipërmarrje minierash dhe për më se një vit hapën një minierë linjiti në ishullin Imbros, ku kaloi pjesën më të madhe të kohës.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=117-119}}.</ref> Kur Mid'hat Pasha ishte ministër Drejtësie (1873-1876) e mori në Stamboll si sekretar privat.<ref name=":0" /> [[Skeda:Ismailqemal01.jpg|parapamje|majtas|300px|Ismail Qemali në moshë të re]] Më 1876 pas një gjakderdhjeje në viset bullgare, Porta e ngarkoi Ismail Beun që të studiojë dosjet dhe qe në krye të komisioneve hetimore të Filopopolit për ngjarjen. Pas zgjedhjes për së dyti të Mid'hat Pashës sadrazem, thirrej të merrte pjesë në komisionin e posaçëm për Kushtetutën e porsashpallur.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=153, 166}}.</ref> U emërua Kryesekretar i Seksionit të Jashtëm të Kryeministrisë.<ref>{{Cite journal|last=Vlora|first=Syrja|date=2018|editor-last=Bello|editor-first=Hasan|editor-link=Hasan Bello|title=Historia e personaliteteve shqiptare të Vilajetit të Janinës (1859-1909) I|url=http://zaninalte.al/2019/02/historia-e-personaliteteve-shqiptare-te-vilajetit-te-janines-1859-1909-i/|journal=Zani i Naltë|volume=23|translator=[[Jonuz Tafilaj]]|language=sq}}</ref> Pas rënies së kabinetit të dytë dhe burgosjes së Mid'hat Pashës, bashkëpunëtorët e ngushtë të këtij u syrgjynosën në [[Anadolli|Anadoll]], Ismail Qemali përkatësisht në Kytahja. Pas një marrëveshjeje me një firmë tregtare nga [[Hamburgu]] për të blerë dru bushi nga pylli i tij në Vlorë, mundi të siguronte të ardhurat për të jetuar dhe të blinte një pronë të madhe në afërsi të [[Eskishehri|Eskishehrit]]. Pas shtatë viteve të syrgjynit, u njoftua nga sadrazemi Said Pasha se qe emëruar vali në Mardin, Mesopotami. Pasi iu dha mundësia që të zgjidhte ndonjë post tjetër nga ai në Mardin, Ismail Beu zgjodhi të ishte në krye të [[sanxhaku]]t të [[Bolu (Provincë)|Bolusë]] më 1884.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=190, 192, 202-203}}.</ref> Më 1890 paraqiti tek Porta dorëheqjen nga posti, por jo shumë kohë më pas u caktua vali i vilajetit të Beirutit, ku pranë tij shërbente edhe kolegu i tij i Komisionit të Filipopolit, [[Pashko Vasa|Vaso Pasha]]. Ishte në Beirut ditët kur kolegu dhe bashkëatdhetari i tij u ligështua nga zemra dhe vdiq.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=218, 223, 225, 239}}.</ref> Më 1892 i paraqiti Sulltan Abdyl Hamidit një memorandum, i cili propozonte ndër të tjera federalizimin e Rumelisë.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=241, 253}}.</ref> Pas një tjetër studimi, kësaj radhe për çështjen e Egjiptit, u emërua vali i [[Gjiriti|Gjiritit]] po atë vit.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=254-255, 271}}.</ref> Më 1897 u thirr nga Porta në kryeqytet, gjithnjë në vëmendjen e Pallatit duke shtuar edhe artikujt liberalë që kish botuar në gazetën e tij ''Mexhra Efqiar,'' u emërua ''Şurâ-yı Devlet azası''.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=310-311, 313, 315-316}}.</ref><ref name=":0" /> === Arratisja nga Perandoria, përpjekja për një komplot === Pasi u emërua vali në Tripoli, provinca më e qetë e perandorisë asokoh, kur si në Rumeli dhe në Anadoll kishte trazira, i mikluar nga nderimet dhe i përgëzuar për besnikërinë, nisi të dyshonte dhe t'i trembej emërimit. Më 1 maj 1900, pasi duhej të nisej për të marrë postin e tij, u arratis nën mbrojtjen e britanikëve.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=331-334}}.</ref><ref>{{Cite book|last=Ikonomi|first=Ilir|title=Pavarësia: udhëtimi i paharruar i Ismail Qemalit|publisher=Uet press|year=2012|isbn=9789995639761|location=Tiranë|pages=21|language=sq|authorlink=Ilir Ikonomi}}</ref> Shkoi në Athinë, ku kontakti me politikanët arbërorë po i ndjellnin nevojën për rimëkëmbjen e vendit të origjinës.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=335-336}}.</ref> Më pas kaloi në Napoli dhe pas saj në Romë, ku u takua me veteranin [[Françesko Krispi|Krispin]]. Më tej u vendos në [[Lozana|Lozanë]] të [[Zvicra|Zvicrës]], por i shqetësuar nga ndonjë atentat i mundshëm, shkoi drejt [[Parisi|Parisit]]. Pasi u mor vesh me [[Faik bej Konica|Faik bej Konicën]] dhe u vendos në [[Brukseli|Bruksel]], mori frerët duke drejtuar botimin e ''[[Albania (revistë)|Albanisë]].'' Por marrëdhëniet me Konicën nuk zgjatën shumë, ai u largua nga Brukseli dhe pas pak kohe Ismail Beu u detyrua të hapte një tjetër gazetë ''Le Salut de l'Albanie'' e që shtypej në shqip, turqisht e greqisht. Me ftesën e kolonisë shqiptare të Egjiptit, shkoi në [[Kajro]] ku u prit nga Kedivi. Pas një trilli të sulltanit, u dënua me vdekje në mungesë, me humbjen e të drejtave civile, gradës, meritave, dekoratave dhe pronave.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=343-347}}.</ref> Në shkurt të 1902 mori pjesë në Kongresin e organizuar në Paris nga Princi Sabahedin dhe Lutfullah, si përfaqësues i shqiptarëve. Në kontakt me marshallin [[Rexhep Pashë Mati|Rexhep pashë Matin]], autoritetet angleze dhe princin Sabahedin po përpiqej të organizonte njëfarë komploti që të bindte sulltanin për reformat që duheshin ndërmarrë. Plani nuk u vu në jetë pasi rrethanat ndërkombëtare nuk e lejonin.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=348-355}}.</ref><ref>{{Harvnb|Vllamasi|2012|pages=34-35}}.</ref> === Rikthimi si deputet, aktiviteti patriotik, mbledhjet për kryengritje === Pas Revolucionit Xhonturk më 1908 dhe rishpalljes së Kushtetutës më 21 korrik, Qemali u kthye nga mërgimi. Më 17 dhjetor të po atij viti parlamenti u hap dhe Qemali u zgjodh si deputet i Beratit, pavarësisht sa kishin luftuar xhonturqit që të mos zgjidhej. Me 26 deputetët shqiptarë<ref name=":5">{{Cite book|title=Shqiptarët|last=Bartl|first=Peter|authorlink=Peter Bartl|publisher=IDK|year=2017|origyear=1995|isbn=978-99943-982-87|location=Tiranë|pages=127-128nb|translator=[[Afrim Koçi]]|language=sq}}</ref> rreshtohet me partinë opozitare “Hyrrjet ve ltilaf” (“Marrëveshje e Liri”) për decentralizimin e perandorisë dhe lirinë e mësimdhënies së gjuhëve kombëtare.<ref name=":02">{{Cite book|title=Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)|last=Vllamasi|first=Sejfi|authorlink=Sejfi Vllamasi|publisher=Vllamasi|year=2012|isbn=978-9928-140-54-8|location=Tiranë|pages=46-47|language=sq}}</ref> Gushtin e 1910 udhëtoi nëpër Evropë dhe kërkonte "autonomi administrative" për shqiptarët në kushtet e brutalitetit të xhonturqve.<ref name=":4">{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=118, 120-121}}.</ref> Verën e 1911 shkoi në [[Cetinja|Cetinje]] të [[Mali i Zi|Malit të Zi]] te krerët e malësorëve, ku kishin gjetur strehë pas fushatës së [[Shefqet Turgut Pasha|Shefqet Turgut Pashës]] dhe [[Kryengritja e vitit 1911|kryengritjes së tyre]]. Pas një kuvendi në Gërçe, nënshkruan një [[Memorandumi i Greçës|memorandum me nxitjen e tij]], i cili përmbante 12 pika me kërkesa kombëtare, duke shprehur edhe njëherë zotimin për lidhje me perandorinë.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=413-414}}.</ref> Me politikat kundër kombësive të partisë xhonturke në pushtet, dhe shqiptarëve në veçanti të cilëve u kishin nisur katër ekspedita ndëshkimore, deputetët opozitarë u vetëdijësuan se pa kryengritje Porta nuk do të bindej t'i jepeshin kombit shqiptar të drejtat kombëtare. Përveç deputetit të Pejës, Ibrahim Efendiut dhe atij të Elbasanit, Haxhi Ali Efendiut deputetë, anëtarë të parisë dhe personalitete u mblodhën në shtëpinë e [[Reshid Aqif Pasha|Reshit Aqif Pashës]], e një herë tjetër në shtëpinë e [[Halil pashë Alizoti|Halil pashë Alizoti-Gjirokastrës]] dhe disa herë në shtëpinë e [[Syrja bej Vlora|Syrja bej Vlorës]].<ref name=":022">{{Cite book|title=Kujtime, nga fundi i sundimit osman në Luftën e Vlorës|last=Vlora|first=Syrja bej|authorlink=Syrja bej Vlora|publisher=Iceberg|year=2013|origyear=1921-1925|isbn=978-9928-4140-4-5|location=Tiranë|pages=37-39, 41-42|translator=[[Ali Asllani]]|language=sq}}</ref> Pasi zërat e Ismail Qemalit, [[Hasan bej Prishtina|Hasan bej Prishtinës]] e [[Myfid bej Libohova|Myfid bej Libohovës]] që qeveria t'i thërriste arsyes dhe mos hidhte farën e përçarjes, u përbuzën dhe nuk u la vend për arsyetim, kësodore deputetët shqiptarë më vete u mblodhën për t'u besatuar në shpëtimin e kombit dhe atdheut. ==== Mbledhja në lagjen ''Taksim'' ==== Pas një takimi në hotelin "Pera Palace" mes Ismail Qemalit dhe Hasan Prishtinës, më 12 janar u mblodhën në shtëpinë e Syrja bej Vlorës në lagjen "Taksim" deputetët e Beratit Ismail Beu dhe [[Aziz pashë Vrioni]], deputeti i Gjirokastrës Myfid bej Libohova, deputeti i Durrësit [[Esad pashë Toptani]] dhe i Prishtinës, Hasan Beu. Deputetët shqiptarë pasi kuvenduan mbi masat që kërkonin nevoja e rrethanave lidhën besën, duke u betuar mbi [[Kurani|Kuran]] për sakrificat e mëtejshme që do të ndërmerreshin në dobi të kombit e atdheut të tyre.<ref name=":022" /> Ismail Qemali dha fjalën se do të ndihmonte me armë dhe të holla që kryengritja mbarëshqiptare ta mbante nën trysni Portën deri kur të bindej për dhënien e lirive kombëtare. Lidhja mes lëvizjes në terren dhe Ismail Qemalit jashtë shtetit u vendos të mbahej përmes konsullit britanik në [[Shkupi|Shkup]].<ref>{{Cite book|title=Nji shkurtim kujtimesh mbi kryengritjen shqyptare të vjetit 1912|last=Prishtina|first=Hasan|publisher=rrokullia.com|year=2009|isbn=9789951519021|location=Prishtinë|pages=11, 15|language=sq}}</ref> === Bashkëpunimi me diplomacinë austro-hungareze, kolonia shqiptare në Rumani dhe ndihma rumune === Kushërinjtë e tij, Syrja beu me [[Eqrem bej Vlora|të birin]], bënë përpjekje të mëdha me diplomacinë austro-hungareze dhe përgatitjen e frymës për të bërë mbledhjen e shpalljes së autonomisë dhe më pas pavarësisë.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=41-50}}.</ref> Ismail Qemali u nis më 2 nëntor me avulloren ''Regele Carol'' që bënte linjën Stamboll-Kostancë, së bashku me të birin [[Qazim Bej Vlora|Qazimin]] dhe [[Luigj Gurakuqi|Luigj Gurakuqin]]. Autoritetet austro-hungareze ishin në dijeni të lëvizjeve të tij prej vetë ambasadorit të tyre në Stamboll, Markezi János von Pallavicini.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=64-66}}.</ref> Më 3 nëntor mbërritën dhe u vendosën në hotelin ''Kontinental'' në Bukuresht, në kryeqytetin rumun takoi një përfaqësi të kolonisë shqiptare nën drejtimin e [[Pandeli Evangjeli|Pandeli Evangjelit]].<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=69-70}}.</ref> Në bazë të një projekt-rezolute të parapërgatitur nga Ismail Beu dhe Gurakuqi para se të venin në Bukuresht, u shtruan bisedimet; rezoluta që doli pas konsultimeve të fundit më 5 nëntor ishte e përgjithshme dhe e mjegullt: nuk dihej se ç'trajtë do të merrte realiteti politik përgjatë dhe pas Luftës Ballkanike që kishte shpërthyer, për osmanët thuhej se "qeveria osmane ndodhet në pamundësi të mbajë administrimin e vendit." Mbrëmjen e po asaj date, Ismail beu u takua me ambasadorin e Austro-Hungarisë në Rumani, Karl Emil Prinz zu Fuerstenberg; ndërkohë që në Vjenë gazeta gjysmëzyrtare ''Fremdeblatt'' kishte botuar një paralajmërim të Ministrisë së Jashtme perandorake e mbretërore ndaj Serbisë që nuk duhej të shpërfillte "një faktor kaq të rëndësishëm të situatës ballkanike, siç është ndjenja shqiptare e pavarësisë."<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=75-77}}.</ref> Sipas [[Sejfi Vllamasi|Vllamasit]], ministri i Brendshëm rumun [[Taqe Ionesku|Ionesku]], përmes [[Kristo Meksi|Kristo Meksit]] i kishte dhënë Ismail Beut një çek prej 500.000 (500<ref name=":3">{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=70, 79, 85}}.</ref>) frangash ari për shpenzimet e rastit.<ref>{{Harvnb|Vllamasi|2012|page=65}}.</ref> [[Dhimitër Beratti|Beratti]] në kujtimet nga ajo kohë shkruan Ismaili në fakt u takua me Ioneskun, i cili "jo vetëm i shprehu simpati me fjalë të ëmbla, por e trimëroi, e siguroi për ndihmën e Rumanisë dhe në mënyrë efektive u tregua përkrahës i lëvizjes shqiptare që po fillonte." Pasi takoi edhe kryediplomatin osman pasditen e 6 nëntorit, morën fund takimet e Ismail Beut në kryeqytetin rumun.<ref name=":3" /> Të nesërmen pasdite u nis në orën 5 e 30 me tren nga Bukureshti drejt Vjenës, ku u vendos në ''Grand Hotel''. Dihej vetëm se ishte i shoqëruar nga "sekretari i tij", të cilit s'i dihej emri - më 16 gusht 1912 konsulli austro-hungarez në Vlorë, Lejhanec, i referohej Gurakuqit si "sekretar" i Ismail Qemalit.<ref name=":3" /> Më 9 nëntor u prit nga gjeneral-majori Blasius Schemua, shef i shtabit të përgjithshëm të forcave austro-hungareze, në [[Budapesti|Budapest]]. Më 10 nëntor Ismail Beu u takua me ambasadorin britanik në Vjenë, Sir Fairfax Cartwright, të cilit i shpjegoi idenë se "Shqipëria mund të ndahej në kantone fisnore," si të modelit zviceran, me një princ të zgjedhur nga Evropa dhe se natyrshëm Ballkani do të ndahej në dy grupe që pashmangshmërisht do të ishin Bullgaria, Serbia e Mali i Zi nga njëra anë dhe Rumania, Shqipëria e Greqia nga tjetra.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=98-99, 104-105}}.</ref> Më 12 nëntor u shfaq në ''Ballplatz'', ku u takua me zyrtarë të ministrisë, por Pallavicini i rekomandonte Vjenës që nga ky personazh politik.<ref name=":4" /> Mbrëmjen e po asaj date mori trenin për Budapest, ku u vendos në hotelin ''Royal''. Ditën në vijim takoi mikun e tij kontin Andrashi, mikun e këtij të fundit Kontin Janos Hadik ish-nënsekretar i shtetit. Konti Hadik i bëri të mundur që të takohej me ministrin e Punëve të Jashtme të Austro-Hungarisë Kontin von Berthold, i cili:<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=131-132}}.</ref><blockquote>''"miratoi pikëpamjet e mia për çështjen kombëtare dhe pranoi kërkesën e vetme që i bëra: të më vinte në dispozicion një anije, e cila do të më bënte të mundur të arrija në portin e parë shqiptar para mbërritjes së ushtrisë serbe."''</blockquote>Më 17 nëntor u kthye në [[Viena|Vienë]], disa nga planet ndryshuan dhe nuk e kishte më të mundur që të shkonte në Romë. Së bashku me Gurakuqin mori trenin ekspres për në Trieste mëngjesin e 19 nëntorit.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=153, 159}}.</ref> Në stacionin e trenit në Trieste, Ismail Beun e priti [[Mark Kakarriqi]], që e shoqëroi në hotelin ''Excelsior Palace'' ku dhe priti shqiptarët e Rumanisë me të cilët e kishin lënë që të bëheshin bashkë. Nga ora dy rreth 15 shqiptarë i hypën avullores ''Brünn'' të linjës ''Lloyd'' dhe në det kaloi në një vapor tjetër të linjës, ''Graf Wurmbrand'' diku pranë [[Kepi i Rodonit|Kepit të Rodonit]]. Avullorja ''Wurmbrand'' mbërriti në Durrës mëngjesin e datës 21 nëntor.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=161, 167-170}}.</ref> === Mbërritja === Pasi ishte takuar me kreun austro-hungarez të shtatmadhorisë i telegrafoi beledijes së Vlorës ku e priste i biri, [[Et'hem bej Vlora|Et'hemi]], që me 9 nëntor "''Arriverai premier bateau. Avenir Albanie assuré.''"<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2013|page=99}}.</ref> dhe siç vijon i përkthyer në [[Arkivi i Shtetit Shqiptar|AQSH]]:<ref>{{Cite book|url=http://www.zemrashqiptare.net/news/id_12209/rp_0/act_print/rf_1/Printo.html|title=Fryma atdhetare e shqiptarëve të Rumanisë|last=Devaja|first=Kurtesh|publisher=Faik Konica|year=2010|isbn=9789951063241|location=Prishtinë|language=sq}}</ref><blockquote>''"Ju porosis qi tyke i mbështetur fatit t`atdheut të punoni së bashku e si vëllezën, të merreni me rregullimin e punëvet të përgjithshme, edhe të ruani qetësiën. I epni rrethevet lajmin e gëzueshme. Ju falem të gjithëve atënisht."''</blockquote>Me të mbërritur në Durrës i shprehu synimet e veta nënkonsullit austro-hungarez Von Rudnay. Klima për këtë nismë ishte parapërgatitur nga Syrjai dhe i biri, pasojë e së cilës ishte edhe marrja në mbrojtje e Ismail Beut nga zëvendësmytesarifi Hamid bej Toptani dhe 500 rezervistët nën komandën e tij. U vendos në hotelin ''Kostandinopoja'' pronë e Aziz pashë Vrionit, ku të nesërmen më 22 nëntor priti parinë e Durrësit që t'u shpjegonte situatën, mytesarifi beratas Mahmud Mahiri. Mëngjesin e 23 nëntorit, me një karvan prej 40-50 vetash, i shoqëruar nga Dom [[Nikollë Kaçorri|Nikollë Kaçorrin]] si përfaqësues i katolikëve shqiptarë me urdhrin e arqipeshkvit të Durrësit, [[Abdi bej Toptani|Abdi]] e [[Murad bej Toptani|Murat bej Toptani]] si delegatë të Tiranës, [[Mustafa Merlika]] që përfaqësonte [[Kruja|Krujën]] dhe [[Qemal Karaosmani|Qemal Karaosmanin]] që kishte ardhur nga [[Berati]] t'i sillte kuaj karvanit për rrugëtimin nga çifligu i Aziz Pashës, u nisën.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=180-183, 191-193}}.</ref> Në fillim valiu i Janinës, Esat Pasha, lëshoi urdhër arresti; si pasojë atë natë u ndal në Çermë tek [[Dervish bej Biçakçiu]] dhe biseduan se si të shmangej rruga e [[Lushnja|Lushnjës]], dhe kaloi nga [[Divjaka]]. Gjatë rrugëtimit ultësira pjesë-pjesë moçalore e Myzeqesë qe përmbytur nga reshjet që po bienin dhe ishte e pakalueshme, kësodore edhe natën e datës 24 e kaluan duke bujtur në Petoshanj të Libofshës<ref name=":6" /> në konakun e Nedim bej Leskovikut.<ref>{{Cite web|url=http://www.standard.al/2012/11/22/qemal-bej-karaosmani-udherrefyesi-i-prijesit/|title=Qemal bej Karaosmani: udhërrëfyesi i prijësit|date=2012|last=Hoxha|first=Çelo|website=standard.al|publisher=55. - Nr. 320 - 19 nëntor|page=21|language=sq}}</ref> Me ndërhyrjen e Myfid Beut dhe kadiut të [[Janina|Janinës]], [[Esat pashë Janina]] e tërhoqi urdhërin dhe madje udhëzonte organet që Ismail Beu të pritej njerëzisht. Me datë 25 hëngrën drekë në Fier tek [[Omer pashë Vrioni II|Omer pashë Vrioni]] dhe u lajmërua nga zyra telegrafike se ushtritë serbe po ia behnin në Durrës dhe [[Elbasani|Elbasan]]. Ismail Qemali i udhëzonte: "T'i pritni mirë, me flamurin kombëtar në dorë dhe deklaroni se i pritni si mysafirët e Shqipërisë". Karvani mund të ishte ndarë rrugës, por Ismail Qemali mbërriti në Vlorë me shumë gjasë më 25 nëntor; udhëpërshkrues të tjerë japin edhe datat e dy ditëve pasardhëse.<ref name=":0" /> Me t'u përshëndetur nga mësuesi [[Jani Minga]], Ismaili u ndal për darkë te shtëpia e Hasan agë Sharrës në lagjen Muradie ([[Xhamia e Muradies]]).<ref name=":6">{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=194-199}}.</ref> === Mbledhja e mëvetësisë dhe formimi i qeverisë === [[Skeda:Ismailqemal02.JPG|parapamje|300px|[[28 nëntor]] [[1913]] Me rastin e 1-vjetorit të pavarsisë]]Pasi kushëriri i tij i dytë, mytesarifi i Vlorës [[Xhemil bej Vlora|Xhemil beu]] dhe i biri si kapiten i milicisë vendase, Et'hem beu, kishin përgatitur terrenin dhe organizimin e kuvendit duke lajmëruar delegatët.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|page=206}}.</ref> Të gjithë delegatët që kishte me vete u vendosën në ''selamllëkun'' e sarajeve të Vlorajve, ku dhe u mbajt [[Kuvendi i Vlorës|Kuvendi]] që u shpall mëvetësia më 28 nëntor, të cilin e çeli Ismail Qemali me një fjalim.dhe më pas firmosi me siglën ''Ismaïl Kemal'' në rezolutën e përpiluar nga sekretarët e mbledhjes, shqip nga Gurakuqi e osmanisht nga [[Shefqet Dajiu]]. Kryetar i qeverisë së ''përtashme'' u zgjodh Ismaili, ndërsa Kaçorri nënkryetar. Anëtarët e qeverisë u lanë për t'u zgjedhur më 4 dhjetor pasi të vinin edhe delegatët e viseve të tjera,<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=216, 220-222}}.</ref><ref>{{Citation|title=Studia Albanica|url=https://books.google.com/books?ei=vUA0T_OEDMaA4gTRpsypAg&id=B_8VAQAAMAAJ&dq=Shteti+shqiptar+n%C3%AB+vitet+1912-1914&q=I.+Essential+Characteristics+of+the+State+%281912+-+1914%29+Albanian+state+started+its+independent+life+through+four+important#search_anchor|volume=36|year=2004|publisher=L'Institut|location=Tirana|oclc=1996482|page=18|chapter=Essential Characteristics of the State (1912—1914)|chapter-url=https://books.google.com/books?ei=vUA0T_OEDMaA4gTRpsypAg&id=B_8VAQAAMAAJ&dq=Shteti+shqiptar+n%C3%AB+vitet+1912-1914&q=representative#search_anchor|quote=Essential Characteristics of the State (1912—1914) ... The setting up of the government was postponed until the fourth hearing of the Assembly of Vlora, in order to give time to other delegates from all regions of Albania to arrive.|language=en}}</ref><ref>{{Harvnb|Skendi|1967|pages=458-463}}.</ref> dhe kryetari proklamoi mëvetësinë duke valvitur flamurin në njërën prej dritareve qendrore të selamllëkut të Vlorajve pak pa perënduar.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=223-228}}.</ref> ==== Qeverisja, misionet diplomatike ==== Marsin e 1913 u takua me Dukën de Monpensier, që kishte dëshirë të bëhej kandidat i fronit të Shqipërisë, i cili kishte ardhur me jahtin e tij me flamur britanik. Më 1 prill 1913 duka e kaloi në Brindizi, ku më tej do të vazhdonte takimet për çështjen e tërësisë tokësore të Shqipërisë me Fuqitë në Romë, Vjenë, Paris e sidomos në Londër. Atje shtroi çështjen e kandidat frëng dhe me gjasë edhe të Princit Albert Gjika.<ref>{{Harvnb|Vlora|1921-25|page=83}}.</ref> Pas punimeve të konferencës në kryeqytetin britanik, u kuptua se gjysma e territoreve shqiptare do t'i mbeteshin fituesve të Luftës Ballkanike.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=421, 423}}.</ref> == Intrigat == Diplomatët austo-hungarezë i pohuan Esad Pashës se kompetencat që Europa i njihte Qeverisë së Vlorës përfshinin qeverisjen në gjithë Shqipërinë, dhe i kërkuan atij të bashkëpunonte me qeverinë. Konsujt në Vlorë e këshilluan edhe Ismail Qemalin të bashëpunonte me Esat Pashën, prandaj ky i dha postin e Ministrit të Brendshëm, ndërsa vetë hoqi dorë nga posti i ministrit të jashtëm dhe ia dorëzoi Myfit Libohovës.<ref name = "Akademia2">{{cite book|author=Akademia e studimeve albanologjike|title=Historia e shqiptarëve gjatë shekullit XX|publisher=Botime Albanologjike|year=2017|page=270-271}}</ref> Mirëpo Esat Toptani, si njeri ambicioz që ishte, nuk kënaqej me një post vartës prandaj u largua shumë shpejt nga Qeveria e Përkohshme e Vlorës. Në shtator 1913 Toptani u vendos në Shqipërinë e Mesme dhe menjëherë filloi propagandën kundër Ismail Qemalit dhe qeverisë së tij. Ai shrytëzoi pakënaqësinë e opozitës me qeverisjen e Qemalit dhe e grumbulloi atë rreth vetes.<ref name="Akademia2"/> Ismail Qemali nuk qëndroi duarkryq. Në shtator shkarkoi mytesarfin e pabindur të Beratit dhe kamejkamin e Peqinit, i cili qe mbështetës i Esat Toptanit. Ministri i Bujqësisë, Abdi Toptani, u shkarkua dhe u zëvendësua nga [[Hasan Prishtina]].<ref name="Akademia3"/> Më 12 tetor, Esat Pashë Toptani formoi Pleqësinë e Durrësit dhe pasi forcoi pushtetin në Shqipërinë e Mesme, ktheu vëmendjen e tij kundër Qeverisë së Vlorës, të cilën synonte ta rrëzonte ndërsa dëshironte ta largonte Qemalin pa dinjitet nga drejtimi i shtetit. Kësodore Esat Pasha duke përdorur propagandën e shfrenuar kundër Qemalit për të ulur prestigjinin e këtij, punoi paralelisht për të ngushtuar rrezen ku shtrihej autoriteti i Qeverisë së Vlorës.<ref name="Akademia3"/> Për këtë qëllim Toptani bashkëpunoi edhe me Serbinë dhe Greqinë.<ref name="Akademia3">{{cite book|author=Akademia e studimeve albanologjike|title=Historia e shqiptarëve gjatë shekullit XX|publisher=Botime Albanologjike|year=2017|page=272-277|language=sq}}</ref> ==== Tërheqja ==== Kandidaturat e xhonturqve për fronin e Shqipërisë ishin [[Ahmet Izet Pasha]] për Princin Burhanedin Efendiu, i biri i Sulltan Abdyl Hamidit II që u abdikua po nga Xhonturqit më 1908, dhe nisën drejt Shkodrës disa propagandues të kësaj ideje, mes tyre edhe ushtarakun [[Beqir Grebene|Beqir Grebenenë]]. Dy-tre muajt e fundit të 1913 pasi Grebeneja propagandoi në Shkodër, në Tiranë tek Esad pashë Toptani, së fundmi shkoi t'i ofronte edhe Ismail Qemalit të njëjtën ide të kandidaturës princërore, aleancës bullgaro-shqiptaro-turke i kërkoi mbështetje, duke autorizuar zbarkimin dhe kalimin në territoret e qeverisur nga ai.<ref name=":7">{{Cite book|title=Esat pashë Toptani: njeriu, lufta, pushteti|last=Ikonomi|first=Ilir|publisher=Uet press|year=2016|isbn=978-9928-190-91-8|location=Tiranë|pages=232-234|language=sq}}</ref> [[Komisioni Ndërkombëtar i Kontrollit]] e mësoi më 2 janar nga anëtari shqiptar, Myfid bej Libohova, pasi që ishin nisur mbi 420 ushtarë osmanë me prejardhje shqiptare.<ref name=":7" /> Prej tyre zbarkuan vetëm 6 oficerë së bashku me Beqir Grebenenë, u arrestuan dhe të tjerët nuk u lanë që të zbarkonin. Pas gjyqit që iu bë dhe pohimeve që implikonin Ismail Qemalin, Komisioni i kërkoi që të jepte dorëheqjen, të cilën e dha më 22 janar 1914.<ref>{{Harvnb|Vlora|2003|page=356}}.</ref> Pasi ia dorëzoi pushtetin Komisionit, u nis në Nicë, ku kishte gruan dhe fëmijët. Nga mesi i majit u kthye në Durrës te Princ Vidi që t'i ofronte shërbimet e tij.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=427, 431}}.</ref> Më pas u largua për në Itali në mesin e gushtit 1914.<ref>{{Harvnb|Vlora|2003|pages=393, 399}}.</ref> Në dhjetor të 1917 iu dha mandat nga Partia Kombëtare e Shqipërisë për të përfaqësuar koloninë shqiptare të Amerikës në Konferencën e Paqes që do të mbahej në Versajë të Parisit. Por familja e tij u dëbua nga Franca në majin e 1918, dhe së bashku me familje u vendos në [[Spanja|Spanjë]].<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=19-20, 471}}.</ref> ==== Ceremonia e varrimit dhe rivarrimit ==== Ndërroi jetë në Peruxhia, ku ndodhej i ftuar nga Qeveria Italiane për të arritur një bashkëpunim mbi të ardhmen e Shqipërisë. I shoqëruar nga tre djem të tij: Et’hemi, Qazimi dhe Qamili dhe nga përfaqësues të Ministrisë së Jashtme italiane, më 8 shkurt 1919, trupi i Ismail Qemalit u dërgua me tren në Brindizi nga ku, në bordin e torpedinieres “Alpino”, u shoqërua në Vlorë. Më 12 shkurt, nën një ceremoni madhështore, trupi i tij, i vendosur mbi shtratin e topit dhe i mbështjellë me Flamurin Kombëtar, u shoqërua në Kaninë, ku u varros në oborrin e Teqesë, në varrezat e familjes Vlora. «...''Nëse masim madhështinë e një personaliteti politik me dashurinë e popullit të thjeshtë'',- shkruante në ‘Kujtime familjare’, Safa Vlora,- ''duhet të pohojmë se asnjë nuk i afrohet Ismail Qemal Vlorës. Në ceremoninë e përmotshme... as fshatar as qytetar nuk qëndroi në shtëpi. Tërë faqet e maleve dhe brigjeve, që qëndronin gjatë udhëtimit, ishin mbushur me njerëz. Ishte një apotezë madhështore e të gjithë popullit, pa dallim, dhe një kurorë që Ai e fitoi me punën e tij të madhe në shërbim të vendit të tij, derisa dha frymën e fundit''...”<ref>Darling Vlora, «Shqipëria dhe Shqiptarët», Tiranë 2008</ref>. Në atë kohë Vlora ndodhej nën pushtimin italian. Komanda italiane, që ia kishte frikën rebelimit, urdhëroi që në ceremoni të mos përdorej asnjë flamur shqiptar. Kjo ishte poshtëruese për ndjenjat e një populli patriot. Këshilli bashkiak i Vlorës këmbënguli në përdorimin e simbolit shqiptar. Komanda italiane e kuptoi mirë ultimatumin atdhetar dhe lejoi që gjatë ceremonisë arkivoli të mbulohej me flamurin shqiptar. Dhe ashtu u bë. Arkivoli u mbulua me flamurin e kuq me shqiponjën e zezë. Këtë flamur ia kishte dhuruar Ismail Qemalit duka i Monpasiesë në mars 1913, kur ai bëri një vizitë në Vlorë. Në ato ditë flamurin e mbante me vete djali i madh i Ismail Qemalit, Ethem Bej Vlora. Ceremonia e varrimit u bë me 12 shkurt 1919. Ishte e mërkurë. U mbajtën dy fjalime nga [[Jani Minga]] dhe nga [[Qazim Kokoshi]]. Mbas heshtjes u ekzekutua hymni mbretëror italian. Pastaj kortezhi i gjatë u nis për në Kaninë. Ishte ora dhjetë. Karroca ku ndodhej arkivoli tërhiqej nga gjashtë kuaj. Anash ecnin me ngadalë dy rreshta ushtarësh. Banda ushtarake ekzekutonte melodinë e përmortshme Jone të kompozitorit italian Petrella. Kortezhi prihej nga dymbëdhjetë kurora që mbaheshin nga Djelmoshat e Vlorës, të shoqërisë me po këtë emër. Kurorat ishin gjithë lule, nderim dhe dashuri nga populli i Vlorës, nga shkollat, nga shoqëria Djelmoshat e Vlorës dhe nga gazeta Kuvendi. Mbas këtyre vinte Shoqëria djaloshare. Pastaj ecte banda ushtarake që luante Marshin funebër. Mbas bandës ushtarake ishin ushtarët e regjimentit 86 dhe reparti i mitralierëve italianë. Mbas këtyre ecte karroca me arkivolin e mbuluar me flamurin e kuq dhe shqiponjën e zezë, e nderuar dhe e ruajtur nga dy rreshta ushtarësh. Mbas karrocës ecte grupi i hoxhallarëve dhe mbas tyre të tre djemtë e Ismail Qemalit. Pastaj gjenerali Settimo Pacentini, kundëradmirali Lrubetti, autoritete ushtarake dhe civile të krahinës, paria e qytetit dhe e qarkut, qytetarët, nxënësit e shkollave dhe në fund ushtarët e kavalerisë. Përpara varrimit flamurin e morën djemtë e Ismail Qemalit, të cilin flamur e përdorën përsëri në rivarrimin e tij në Sheshin e Flamurit me 28 nëntor 1932. Mbas kësaj Et'hem Bej Vlora e dhuroi flamurin për Muzeun Kombëtar. Më [[28 nëntor]] [[1932]], me rastin e 20-vjetorit të Pavarësisë, me kërkesën e popullit të Vlorës dhe me vendim të Qeverisë Mbretërore, trupi i tij u zhvendos në Vlorë, në lulishten e qytetit, në një varr monumental, vepër e skulptorit [[Odhise Paskali]], aty ku më parë ishte shtëpia ku ai kish lindur dhe nga ku Shpalli Pavarësinë e Shqipërisë. Sot, përbri varrit të tij, ngrihet një monument madhështor, që simbolizon atë ditë nëntori, që do t’i jepte emrin e bukur atij sheshi të madh: “Sheshi i Flamurit”. == Familja == Më 1864 u martua me një vejushe nga Konica, e cila vdiq pasi lindi një vajzë në vitin e parë të jetës bashkëshortore.<ref name=":1" /> Vejusha quhej Nasipe hanëmi, dhe ishte kushërirë jo e afërt e Vlorajve, 19 vjeçe kur u martua me Ismail Beun.<ref name=":2" /> Më 1867, duke qenë me punë në Rusçuk, u dashurua, e rrëmbeu dhe u martua me gruan e dytë Kleoniqinë e Anton Surmeliut (fisnik grek i Edernesë),<ref name=":2" /> me të cilën pati katër vajza dhe gjashtë djem: Mevedeten (1873-1954), Alijen (xx-1955) dhe Ylvijen (xx-1934), një vajzë vdiq pak pas lindjes; Mahmud beun (1871-1920), Tahir beun (1875-1932), Et'hem beun (1885-1937), Xhevdet beun (1888-1910), Qazim beun (1893-1953) dhe Qamil beun (1895-1950).<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=62-63, 476}}.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.ikub.al/shkolla_category/1211210134/article-familja-dhe-dy-djemte-e-ismail-qemalit-per-te-cilet-nuk-u-fol-kurre-.aspx?cookiesEnabled=false|title=Dy djemtë e Ismail Qemalit, për të cilët nuk u fol kurrë|date=2008|publisher=Ballkan|issue=13789|pages=20-21|last=Vlora|first=Darling|language=sq|access-date=25 korrik 2018|archive-date=29 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191029030847/http://www.ikub.al/shkolla_category/1211210134/article-familja-dhe-dy-djemte-e-ismail-qemalit-per-te-cilet-nuk-u-fol-kurre-.aspx?cookiesEnabled=false|url-status=dead}}</ref> Kleoniqi vdiq në Spanjë më 1918, ku dhe i prehen eshtrat.<ref name=":2" /> == Trashëgimia == === Emri === Megjithëse në të gjallë njihej nga bashkëkohësit si ''Ismail Qemali'' pasi mori titullin ''Qemal'' - i shkëlqyer, në historiografinë shqiptare përgjatë regjimit komunist nuk iu përmend kurrë mbiemri i familjes në mënyrë që të mos i bëhej hije kultit të diktatorit [[Enver Hoxha]].<ref name=":2" /> Holta Vrioni këtë mospërmendje të emrit e sheh si pjesë e ''politikës'' dhe ''modës'' së ideologjisë klasore marksiste, manifestim i luftës së klasave dhe kundër fesë e autoriteteve të saj, e sheh thjeshtëzimin e emrit në ''Ismail Qemali'' si mveshje e petkut anonim proletaro-fshatar.<ref>{{Cite journal|last=Vrioni|first=Holta|date=pranverë–vjeshtë 2013|title=Origjinat e pretenduara të oxhaqeve shqiptare: përpjekje për kontekstualizim|url=https://www.academia.edu/11659104/Romantizmi_apo_përkatësi_e_dyfishtë_Ese_mbi_Origjinat_e_Diskurseve_të_Ideologjizuara_në_Etnologjinë_Ballkanike|journal=Përpjekja|volume=30-31|pages=147-179|language=sq}}</ref> === Vlerësimi i mëpasëm === Studjuesja frënge Nathalie Clayer ka konstatuar se figura e Ismail Qemalit u shndërrua në "baba i kombit" pas shpalljes së pavarësisë. Sipas saj shqiptarizmi i tij ka marrë një ngjyrë krejt tjetër nga ai i shqiptaristëve të tjerë, dhe imazhi i tij si udhëheqës i lëvizjes shqiptare është mjaft i mitizuar.<ref name=":8" /> == Referime == {{reflist|2}} {{Kryeministrat e Shqipërisë|state=collapsed}} {{Hero i Popullit}} [[Kategoria:Hero i Popullit]] [[Kategoria:Kryeministra të Shqipërisë]] [[Kategoria:Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë]] [[Kategoria:Myslimanë shqiptarë]] [[Kategoria:Nxënësit e Shkollës Zosimea]] [[Kategoria:Rilindas shqiptarë]] [[Kategoria:Memuaristë shqiptarë]] [[Kategoria:Vlorajt]] [[Kategoria:Lindje 1844]] [[Kategoria:Vdekje 1919]] c03pjcjgkudb4tig2ne3itudzvq9ti7 2464517 2464516 2022-07-20T20:35:12Z 79.106.211.74 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Ismail Qemali | image = [[Skeda:Ismail Kemal Bey.png|270px|Portreti i Ismail Qemalit]] | image_size = | office = Kryeministri i parë i Shqipërisë | term_start = korrik-gusht 1913 | term_end = korrik-gusht 1917 | predecessor = Zyra e themeluar | successor = [[Turhan Përmeti]] | office2 = Ministri i parë i Jashtëm i Shqipërisë | term_start2 = [[Korrik-Gusht]] [[1913]] | term_end2 = [[Korrik-Gisht]] [[1917]] | predecessor2 = Zyra e themeluar | successor2 = [[Mufid Libohova]] | office3 = | term_start3 = | term_end3 = | predecessor3 = | successor3 = | office4 = | term_start4 = | term_end4 = | predecessor4 = | successor4 = | office5 = | term_start5 = | term_end5 = | predecessor5 = | successor5 = | birth_date = 24 Janar 1844 | birth_place = [[Vlora|Vlorë]], [[Perandoria Osmane]], (sot [[Shqipëria]]) | death_date = 26 Janar 1919 | death_place = [[Peruxhia]], [[Mbretëria e Italisë]] | nationality = [[Shqiptar]] | profession = Politikan | education = Shkolla Juridike e Stambollit | Grada shkencore = | party = i pa shoqëruar | spouse = Nasipe Hanëmi <br> Sumeli Kleoniqi | children = 11 | signature = Ismail Qemali (nënshkrim).svg | signature_size = 100px | awards = [[File:Titulli "Hero i Popullit".svg|30px]] [[Hero i Popullit]] }} '''Ismail Qemal [[Beu|Bej]] Vlora''' i njohur thjesht si '''Ismail Qemali''' ([[turqisht]]: '' İsmail Kemal Bey''; [[Vlorë]], [[24 janar]] [[1844]] – [[Peruxhia]], [[26 janar]] [[1919]]) ka qenë nëpunës dhe deputet i [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]], botues, veprimtar i çështjes kombëtare dhe themelues i [[Shqipëria|Shtetit Shqiptar]]. Ismail Qemali ishte autori kryesor i [[Deklarata e Pavarësisë së Shqipërisë|Deklaratës së Pavarësisë]] dhe më pas shërbeu si Kryeministri i parë dhe Ministri i Jashtëm i [[Qeveria e Përkohshme e Shqipërisë|Qeverisë së Përkohshme të Shqipërisë]] nga 1913 deri në 1917. Vinte nga familjet më të hershme të oxhaqeve bejlere, por degëzimi i tij nuk qe aq i kamur që nga [[Kryengritja shqiptare e 1847|kryengritjet]] e [[Tanzimati]]t ku u përfshi i ati. I përkrahur nga farefisi i tij, u shkollua dhe nisi karrierën si nëpunës civil i perandorisë. Pasi u mor nën patronazh nga sadrazemi i ardhshëm [[Mid'hat Pasha]], fitoi përvojë në nivelet më të larta të administratës shtetërore osmane, nga zbatimi në terren i [[Tanzimati|Tanzimatit]] e deri duke kontribuar në hartimin e [[Kushtetuta e Perandorisë Osmane|Kushtetutës Osmane]]. Duke parë ngërçet e vazhdueshme dhe duke e ndjerë veten të rrezikuar nga bindjet e veta, iku në syrgjyn. U kthye pas Revolucionit të 1908, kur nisi periudha e dytë kushtetuese e perandorisë dhe u zgjodh deputet. Shumë shpejt vërejti rritjen e tensioneve nga [[Xhonturqit]] dhe kundërshtoi fushatat që ndërmorën ndaj [[vilajet]]eve shqiptare. Bashkëpunoi për kryengritjen përfundimtare të vitit 1912 në ujdi me kolegët shqiptarë në parlament pa dallim partie që çoi në njohjen e [[Vilajeti shqiptar|Vilajetit Shqiptar]]. Me fillimin e [[Lufta e Parë Ballkanike|Luftës së Parë Ballkanike]] u nis nga [[Stambolli]] drejt [[Vjena|Vjenës]] për të kërkuar garanci për pavarësimin e Shqipërisë. I tërhequr nga jeta politike, më 1917 i kumtoi kujtimet e tij gazetarit britanik Sommerville Story, të cilat u botuan më 1920 për herë të parë në Londër me titullin ''[[The Memoirs of Ismail Kemal Bey]]''. == Jetëshkrimi == === Vogëlia dhe familja === Lindi si Ismail Hakki [[bej]] Vlora, në janar<ref>{{Cite book|last=Qemali|first=Ismail|title=Kujtime|publisher=Toena|year=2009|isbn=978-99943-1-558-1|location=Tiranë|pages=23|language=sq|translator=Abdyrrahman Myftiu|trans-title=Kujtimet e Ismail Qemal Bej|origyear=1920}}</ref> (18 prill;<ref name=":0">{{Cite book|title=Kuvend letrash me miqtë|last=Merlika-Kruja|first=Mustafa|authorlink=Mustafa Kruja|last2=Eqrem bej Vlora|authorlink2=Eqrem bej Vlora|publisher=Omsca-1|year=2013|isbn=9789928132321|location=Tiranë|pages=74-89|language=sq}}</ref> 16 tetor<ref name=":2">{{Cite web|url=http://www.panorama.com.al/jeta-e-panjohur-e-ismail-qemalit-pa-ditelindje-dhe-pa-mbiemrin-vlora-grekja-surmeli-gruaja-e-ismail-qemalit-zonja-e-pare-e-shqiperise/|title=Jeta e panjohur e Ismail Qemalit|website=panorama.com.al|date=2012|last=Alpan|first=Nexhip|authorlink=Nexhip Alpan|others=Afrim Imaj|language=sq}}</ref>) të 1844 në haremllëkun e sarajeve të familjes në Vlorë, i biri i [[Mahmud bej Vlora|Mahmud bej Vlorës]] dhe Hedije hanëm Asllanpashali.<ref>{{Cite book|title=[[Lebenserinnerungen|Kujtime 1885-1925]]|last=Vlora|first=Eqrem bej|authorlink=Eqrem bej Vlora|publisher=IDK|year=2003|isbn=99927-780-6-7|location=Tiranë|pages=607|translator=[[Afrim Koçi]]|language=sq}}</ref> Nga i ati vinte nga [[Oxhaqet feudalë|oxhaku]] i [[sanxhakbej]]lerëve të [[Vlorajt|trashëgueshëm të Vlorës]] që i dhanë perandorisë shumë personalitete dhe ndër vezirët e fundëm shqiptarë [[Ferid pashë Vlora|Ferid pashë Vlorën]], ndërsa nga e ëma vinte nga oxhaku i [[Asllan Pashallinjtë|Asllan Pashallinjve]].<ref name="Skendi458463">{{cite book|url=https://books.google.com.au/books?hl=en&lr=&id=8QPWCgAAQBAJ&oi=fnd&pg=PR15&dq=The+Albanian+National+Awakening&ots=zGjQbVyql8&sig=xsmbL-yAAtc-ny3v0E4vN87JOBY&redir_esc=y#v=snippet&q=Kemal&f=false|title=The Albanian national awakening|last=Skendi|first=Stavro|publisher=Princeton University Press|year=1967|isbn=9781400847761|location=Princeton|pages=182-183, 411|language=en}}</ref> Kur ishte 4 vjeç, më 1848 Vlorajt u syrgjynosën, burrat në [[Konia|Konjë]] e gratë me fëmijët në [[Selaniku|Selanik]]. E gjithë pasuria iu sekuestrua si pasojë e kryengritjes së 1847.<ref name=":0" /> Në [[Selaniku|Selanik]] i vdes vëllai i vogël, Sulejmani, i cili u varros në oborrin e [[Xhamia|xhamisë]] Ortaj. Ismaili nisi shkollën fillore ku mësoi [[Gjuha turke|turqishten]] dhe pasi u kthyen në Vlorë në 1852, vijoi shkollimin me mësues privat. Thelloi dijet e veta në [[Turqishtja osmane|turqishte]], mësoi [[Gjuha italiane|italishten]] nga një ikanak italian dhe më tej e edukuan i ati dhe e ëma.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=36-37}}</ref> Më 1855 u regjistrua në gjimnazin «[[Zosimea]]» në [[Janinë]], ku ishte i vetmi nxënës [[Myslimanët|mysliman]] në atë kohë, kaloi aty [[Greqishtja e lashtë|greqishten e vjetër]], [[Gjuha latine|latinishten]]; mori njohuri në matematikë e fizikë dhe privatisht [[arabisht]] e [[Gjuha frënge|frëngjisht]]. Pasi mori pjesë në shtypjen e revoltës së Epirit, i shpreh dëshirën e ungjmadhit, Ismail pashë Plasës dhe ministrit të Jashtëm Fuad pashës që i biri të shkonte në [[Stambolli|Stamboll]].<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=40-41}}.</ref> Sipas regjistrave të «Zosimeas», Ismail Qemali i dha provimet e vitit të fundit më 15 korrik 1859. === Karriera në administratën osmane === Në majin e vitit 1860 shkoi drejt Stambollit, ku banoi tek i afërmi i tij nga e ëma [[Pojan (Korçë)|pojanasin]] Mustafa pashë Gjiritin, një ish-sadrazem. Fuad Pasha i dha një punë në zyrën e përkthimeve të Ministrisë së Jashtme, ndërkohë që vazhdoi dhe studimet për drejtësi me një prusian të konvertuar quajtur Emin Efendi - drejtor i bibliotekës së ministrisë. Pasi iu desht të kthehej në Janinë, [[valiu]] i vilajetit Aqif Pasha e mori si ndihmësdrejtor të çështjeve politike; shërbeu në të njëjtin post edhe me valinjtë pasues Dervish Pasha e Ahmed Pasha deri më 1864.<ref name=":1">{{Harvnb|Qemali|2009|pages=44-48}}.</ref> Me ftesë të ungjit të tij valiut të Thesalisë, [[Ismail Rahmi pashë Tepelena|Ismail Rahmi Pashës]], u emërua shef i kabinetit të tij. Jo shumë kohë më pas, më 1865 u rikthye në zyrën e përkthimeve të [[Porta e Lartë|Portës së Lartë]]. Vitin pasues i vdes i ati; në shenjë mirësie miku i t'et asokohe sadrazemi Fuad Pasha i gatiti emërimin si Sekretar i Përgjithshëm në Janinë. Atë kohë i vjen ftesa nga Mid'hat Pasha, asokohe vali i vilajetit të Danubit, për një post në Rusçuk - qendra e vilajetit.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=50-51}}.</ref> Në mars-dhjetor 1867 ishte gjithashtu redaktor i një reviste turko-bullgare që dilte në Rusçuk, titulluar ''Istoènik Mnenija/Mecra-i Efkâr'' (Rryma e ideve), që pati vetëm dy numra, dhe që përmbante në veçanti artikuj mbi historinë e Perandorisë osmane, kozmografinë, etikën dhe tekste të marra nga [[Voltaire|Volteri]].<ref name=":8">{{Cite journal|last=Clayer|first=Nathalie|date=pranverë–vjeshtë 2013|title=Të rimendosh nacionalizmat ballkanike: Rasti i figurës së Ismail bej Qemalit dhe i nacionalizmit shqiptar|url=https://www.academia.edu/11659104/Romantizmi_apo_përkatësi_e_dyfishtë_Ese_mbi_Origjinat_e_Diskurseve_të_Ideologjizuara_në_Etnologjinë_Ballkanike|journal=Përpjekja|volume=30-31|pages=5-14|language=sq}}</ref> Me emërimin e eprorit të tij në ''Şurâ-yı Devlet azası'' (anëtar i Këshillit të Shtetit), Ismail beu e ndoqi në kryeqytet më 1867. Pasi Mid'hat Pasha u emërua në Bagdad, Ismail Beut i dhanë emërimin e valiut të [[Varna|Varnës]] ku nisi projektin për portin.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=65, 68}}.</ref> Në prill të 1870 iu dha roli i kryetarit të Komisionit Evropian të Danubit, si delegat osman.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=73-74}}.</ref> Më 1873 së bashku me ish-konsullin anglez në Varna, z. Mayers, të ngulur në Stamboll u bënë ortakë në një sipërmarrje minierash dhe për më se një vit hapën një minierë linjiti në ishullin Imbros, ku kaloi pjesën më të madhe të kohës.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=117-119}}.</ref> Kur Mid'hat Pasha ishte ministër Drejtësie (1873-1876) e mori në Stamboll si sekretar privat.<ref name=":0" /> [[Skeda:Ismailqemal01.jpg|parapamje|majtas|300px|Ismail Qemali në moshë të re]] Më 1876 pas një gjakderdhjeje në viset bullgare, Porta e ngarkoi Ismail Beun që të studiojë dosjet dhe qe në krye të komisioneve hetimore të Filopopolit për ngjarjen. Pas zgjedhjes për së dyti të Mid'hat Pashës sadrazem, thirrej të merrte pjesë në komisionin e posaçëm për Kushtetutën e porsashpallur.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=153, 166}}.</ref> U emërua Kryesekretar i Seksionit të Jashtëm të Kryeministrisë.<ref>{{Cite journal|last=Vlora|first=Syrja|date=2018|editor-last=Bello|editor-first=Hasan|editor-link=Hasan Bello|title=Historia e personaliteteve shqiptare të Vilajetit të Janinës (1859-1909) I|url=http://zaninalte.al/2019/02/historia-e-personaliteteve-shqiptare-te-vilajetit-te-janines-1859-1909-i/|journal=Zani i Naltë|volume=23|translator=[[Jonuz Tafilaj]]|language=sq}}</ref> Pas rënies së kabinetit të dytë dhe burgosjes së Mid'hat Pashës, bashkëpunëtorët e ngushtë të këtij u syrgjynosën në [[Anadolli|Anadoll]], Ismail Qemali përkatësisht në Kytahja. Pas një marrëveshjeje me një firmë tregtare nga [[Hamburgu]] për të blerë dru bushi nga pylli i tij në Vlorë, mundi të siguronte të ardhurat për të jetuar dhe të blinte një pronë të madhe në afërsi të [[Eskishehri|Eskishehrit]]. Pas shtatë viteve të syrgjynit, u njoftua nga sadrazemi Said Pasha se qe emëruar vali në Mardin, Mesopotami. Pasi iu dha mundësia që të zgjidhte ndonjë post tjetër nga ai në Mardin, Ismail Beu zgjodhi të ishte në krye të [[sanxhaku]]t të [[Bolu (Provincë)|Bolusë]] më 1884.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=190, 192, 202-203}}.</ref> Më 1890 paraqiti tek Porta dorëheqjen nga posti, por jo shumë kohë më pas u caktua vali i vilajetit të Beirutit, ku pranë tij shërbente edhe kolegu i tij i Komisionit të Filipopolit, [[Pashko Vasa|Vaso Pasha]]. Ishte në Beirut ditët kur kolegu dhe bashkëatdhetari i tij u ligështua nga zemra dhe vdiq.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=218, 223, 225, 239}}.</ref> Më 1892 i paraqiti Sulltan Abdyl Hamidit një memorandum, i cili propozonte ndër të tjera federalizimin e Rumelisë.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=241, 253}}.</ref> Pas një tjetër studimi, kësaj radhe për çështjen e Egjiptit, u emërua vali i [[Gjiriti|Gjiritit]] po atë vit.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=254-255, 271}}.</ref> Më 1897 u thirr nga Porta në kryeqytet, gjithnjë në vëmendjen e Pallatit duke shtuar edhe artikujt liberalë që kish botuar në gazetën e tij ''Mexhra Efqiar,'' u emërua ''Şurâ-yı Devlet azası''.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=310-311, 313, 315-316}}.</ref><ref name=":0" /> === Arratisja nga Perandoria, përpjekja për një komplot === Pasi u emërua vali në Tripoli, provinca më e qetë e perandorisë asokoh, kur si në Rumeli dhe në Anadoll kishte trazira, i mikluar nga nderimet dhe i përgëzuar për besnikërinë, nisi të dyshonte dhe t'i trembej emërimit. Më 1 maj 1900, pasi duhej të nisej për të marrë postin e tij, u arratis nën mbrojtjen e britanikëve.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=331-334}}.</ref><ref>{{Cite book|last=Ikonomi|first=Ilir|title=Pavarësia: udhëtimi i paharruar i Ismail Qemalit|publisher=Uet press|year=2012|isbn=9789995639761|location=Tiranë|pages=21|language=sq|authorlink=Ilir Ikonomi}}</ref> Shkoi në Athinë, ku kontakti me politikanët arbërorë po i ndjellnin nevojën për rimëkëmbjen e vendit të origjinës.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=335-336}}.</ref> Më pas kaloi në Napoli dhe pas saj në Romë, ku u takua me veteranin [[Françesko Krispi|Krispin]]. Më tej u vendos në [[Lozana|Lozanë]] të [[Zvicra|Zvicrës]], por i shqetësuar nga ndonjë atentat i mundshëm, shkoi drejt [[Parisi|Parisit]]. Pasi u mor vesh me [[Faik bej Konica|Faik bej Konicën]] dhe u vendos në [[Brukseli|Bruksel]], mori frerët duke drejtuar botimin e ''[[Albania (revistë)|Albanisë]].'' Por marrëdhëniet me Konicën nuk zgjatën shumë, ai u largua nga Brukseli dhe pas pak kohe Ismail Beu u detyrua të hapte një tjetër gazetë ''Le Salut de l'Albanie'' e që shtypej në shqip, turqisht e greqisht. Me ftesën e kolonisë shqiptare të Egjiptit, shkoi në [[Kajro]] ku u prit nga Kedivi. Pas një trilli të sulltanit, u dënua me vdekje në mungesë, me humbjen e të drejtave civile, gradës, meritave, dekoratave dhe pronave.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=343-347}}.</ref> Në shkurt të 1902 mori pjesë në Kongresin e organizuar në Paris nga Princi Sabahedin dhe Lutfullah, si përfaqësues i shqiptarëve. Në kontakt me marshallin [[Rexhep Pashë Mati|Rexhep pashë Matin]], autoritetet angleze dhe princin Sabahedin po përpiqej të organizonte njëfarë komploti që të bindte sulltanin për reformat që duheshin ndërmarrë. Plani nuk u vu në jetë pasi rrethanat ndërkombëtare nuk e lejonin.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=348-355}}.</ref><ref>{{Harvnb|Vllamasi|2012|pages=34-35}}.</ref> === Rikthimi si deputet, aktiviteti patriotik, mbledhjet për kryengritje === Pas Revolucionit Xhonturk më 1908 dhe rishpalljes së Kushtetutës më 21 korrik, Qemali u kthye nga mërgimi. Më 17 dhjetor të po atij viti parlamenti u hap dhe Qemali u zgjodh si deputet i Beratit, pavarësisht sa kishin luftuar xhonturqit që të mos zgjidhej. Me 26 deputetët shqiptarë<ref name=":5">{{Cite book|title=Shqiptarët|last=Bartl|first=Peter|authorlink=Peter Bartl|publisher=IDK|year=2017|origyear=1995|isbn=978-99943-982-87|location=Tiranë|pages=127-128nb|translator=[[Afrim Koçi]]|language=sq}}</ref> rreshtohet me partinë opozitare “Hyrrjet ve ltilaf” (“Marrëveshje e Liri”) për decentralizimin e perandorisë dhe lirinë e mësimdhënies së gjuhëve kombëtare.<ref name=":02">{{Cite book|title=Ballafaqime politike në Shqipëri (1897-1942)|last=Vllamasi|first=Sejfi|authorlink=Sejfi Vllamasi|publisher=Vllamasi|year=2012|isbn=978-9928-140-54-8|location=Tiranë|pages=46-47|language=sq}}</ref> Gushtin e 1910 udhëtoi nëpër Evropë dhe kërkonte "autonomi administrative" për shqiptarët në kushtet e brutalitetit të xhonturqve.<ref name=":4">{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=118, 120-121}}.</ref> Verën e 1911 shkoi në [[Cetinja|Cetinje]] të [[Mali i Zi|Malit të Zi]] te krerët e malësorëve, ku kishin gjetur strehë pas fushatës së [[Shefqet Turgut Pasha|Shefqet Turgut Pashës]] dhe [[Kryengritja e vitit 1911|kryengritjes së tyre]]. Pas një kuvendi në Gërçe, nënshkruan një [[Memorandumi i Greçës|memorandum me nxitjen e tij]], i cili përmbante 12 pika me kërkesa kombëtare, duke shprehur edhe njëherë zotimin për lidhje me perandorinë.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=413-414}}.</ref> Me politikat kundër kombësive të partisë xhonturke në pushtet, dhe shqiptarëve në veçanti të cilëve u kishin nisur katër ekspedita ndëshkimore, deputetët opozitarë u vetëdijësuan se pa kryengritje Porta nuk do të bindej t'i jepeshin kombit shqiptar të drejtat kombëtare. Përveç deputetit të Pejës, Ibrahim Efendiut dhe atij të Elbasanit, Haxhi Ali Efendiut deputetë, anëtarë të parisë dhe personalitete u mblodhën në shtëpinë e [[Reshid Aqif Pasha|Reshit Aqif Pashës]], e një herë tjetër në shtëpinë e [[Halil pashë Alizoti|Halil pashë Alizoti-Gjirokastrës]] dhe disa herë në shtëpinë e [[Syrja bej Vlora|Syrja bej Vlorës]].<ref name=":022">{{Cite book|title=Kujtime, nga fundi i sundimit osman në Luftën e Vlorës|last=Vlora|first=Syrja bej|authorlink=Syrja bej Vlora|publisher=Iceberg|year=2013|origyear=1921-1925|isbn=978-9928-4140-4-5|location=Tiranë|pages=37-39, 41-42|translator=[[Ali Asllani]]|language=sq}}</ref> Pasi zërat e Ismail Qemalit, [[Hasan bej Prishtina|Hasan bej Prishtinës]] e [[Myfid bej Libohova|Myfid bej Libohovës]] që qeveria t'i thërriste arsyes dhe mos hidhte farën e përçarjes, u përbuzën dhe nuk u la vend për arsyetim, kësodore deputetët shqiptarë më vete u mblodhën për t'u besatuar në shpëtimin e kombit dhe atdheut. ==== Mbledhja në lagjen ''Taksim'' ==== Pas një takimi në hotelin "Pera Palace" mes Ismail Qemalit dhe Hasan Prishtinës, më 12 janar u mblodhën në shtëpinë e Syrja bej Vlorës në lagjen "Taksim" deputetët e Beratit Ismail Beu dhe [[Aziz pashë Vrioni]], deputeti i Gjirokastrës Myfid bej Libohova, deputeti i Durrësit [[Esad pashë Toptani]] dhe i Prishtinës, Hasan Beu. Deputetët shqiptarë pasi kuvenduan mbi masat që kërkonin nevoja e rrethanave lidhën besën, duke u betuar mbi [[Kurani|Kuran]] për sakrificat e mëtejshme që do të ndërmerreshin në dobi të kombit e atdheut të tyre.<ref name=":022" /> Ismail Qemali dha fjalën se do të ndihmonte me armë dhe të holla që kryengritja mbarëshqiptare ta mbante nën trysni Portën deri kur të bindej për dhënien e lirive kombëtare. Lidhja mes lëvizjes në terren dhe Ismail Qemalit jashtë shtetit u vendos të mbahej përmes konsullit britanik në [[Shkupi|Shkup]].<ref>{{Cite book|title=Nji shkurtim kujtimesh mbi kryengritjen shqyptare të vjetit 1912|last=Prishtina|first=Hasan|publisher=rrokullia.com|year=2009|isbn=9789951519021|location=Prishtinë|pages=11, 15|language=sq}}</ref> === Bashkëpunimi me diplomacinë austro-hungareze, kolonia shqiptare në Rumani dhe ndihma rumune === Kushërinjtë e tij, Syrja beu me [[Eqrem bej Vlora|të birin]], bënë përpjekje të mëdha me diplomacinë austro-hungareze dhe përgatitjen e frymës për të bërë mbledhjen e shpalljes së autonomisë dhe më pas pavarësisë.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=41-50}}.</ref> Ismail Qemali u nis më 2 nëntor me avulloren ''Regele Carol'' që bënte linjën Stamboll-Kostancë, së bashku me të birin [[Qazim Bej Vlora|Qazimin]] dhe [[Luigj Gurakuqi|Luigj Gurakuqin]]. Autoritetet austro-hungareze ishin në dijeni të lëvizjeve të tij prej vetë ambasadorit të tyre në Stamboll, Markezi János von Pallavicini.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=64-66}}.</ref> Më 3 nëntor mbërritën dhe u vendosën në hotelin ''Kontinental'' në Bukuresht, në kryeqytetin rumun takoi një përfaqësi të kolonisë shqiptare nën drejtimin e [[Pandeli Evangjeli|Pandeli Evangjelit]].<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=69-70}}.</ref> Në bazë të një projekt-rezolute të parapërgatitur nga Ismail Beu dhe Gurakuqi para se të venin në Bukuresht, u shtruan bisedimet; rezoluta që doli pas konsultimeve të fundit më 5 nëntor ishte e përgjithshme dhe e mjegullt: nuk dihej se ç'trajtë do të merrte realiteti politik përgjatë dhe pas Luftës Ballkanike që kishte shpërthyer, për osmanët thuhej se "qeveria osmane ndodhet në pamundësi të mbajë administrimin e vendit." Mbrëmjen e po asaj date, Ismail beu u takua me ambasadorin e Austro-Hungarisë në Rumani, Karl Emil Prinz zu Fuerstenberg; ndërkohë që në Vjenë gazeta gjysmëzyrtare ''Fremdeblatt'' kishte botuar një paralajmërim të Ministrisë së Jashtme perandorake e mbretërore ndaj Serbisë që nuk duhej të shpërfillte "një faktor kaq të rëndësishëm të situatës ballkanike, siç është ndjenja shqiptare e pavarësisë."<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=75-77}}.</ref> Sipas [[Sejfi Vllamasi|Vllamasit]], ministri i Brendshëm rumun [[Taqe Ionesku|Ionesku]], përmes [[Kristo Meksi|Kristo Meksit]] i kishte dhënë Ismail Beut një çek prej 500.000 (500<ref name=":3">{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=70, 79, 85}}.</ref>) frangash ari për shpenzimet e rastit.<ref>{{Harvnb|Vllamasi|2012|page=65}}.</ref> [[Dhimitër Beratti|Beratti]] në kujtimet nga ajo kohë shkruan Ismaili në fakt u takua me Ioneskun, i cili "jo vetëm i shprehu simpati me fjalë të ëmbla, por e trimëroi, e siguroi për ndihmën e Rumanisë dhe në mënyrë efektive u tregua përkrahës i lëvizjes shqiptare që po fillonte." Pasi takoi edhe kryediplomatin osman pasditen e 6 nëntorit, morën fund takimet e Ismail Beut në kryeqytetin rumun.<ref name=":3" /> Të nesërmen pasdite u nis në orën 5 e 30 me tren nga Bukureshti drejt Vjenës, ku u vendos në ''Grand Hotel''. Dihej vetëm se ishte i shoqëruar nga "sekretari i tij", të cilit s'i dihej emri - më 16 gusht 1912 konsulli austro-hungarez në Vlorë, Lejhanec, i referohej Gurakuqit si "sekretar" i Ismail Qemalit.<ref name=":3" /> Më 9 nëntor u prit nga gjeneral-majori Blasius Schemua, shef i shtabit të përgjithshëm të forcave austro-hungareze, në [[Budapesti|Budapest]]. Më 10 nëntor Ismail Beu u takua me ambasadorin britanik në Vjenë, Sir Fairfax Cartwright, të cilit i shpjegoi idenë se "Shqipëria mund të ndahej në kantone fisnore," si të modelit zviceran, me një princ të zgjedhur nga Evropa dhe se natyrshëm Ballkani do të ndahej në dy grupe që pashmangshmërisht do të ishin Bullgaria, Serbia e Mali i Zi nga njëra anë dhe Rumania, Shqipëria e Greqia nga tjetra.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=98-99, 104-105}}.</ref> Më 12 nëntor u shfaq në ''Ballplatz'', ku u takua me zyrtarë të ministrisë, por Pallavicini i rekomandonte Vjenës që nga ky personazh politik.<ref name=":4" /> Mbrëmjen e po asaj date mori trenin për Budapest, ku u vendos në hotelin ''Royal''. Ditën në vijim takoi mikun e tij kontin Andrashi, mikun e këtij të fundit Kontin Janos Hadik ish-nënsekretar i shtetit. Konti Hadik i bëri të mundur që të takohej me ministrin e Punëve të Jashtme të Austro-Hungarisë Kontin von Berthold, i cili:<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=131-132}}.</ref><blockquote>''"miratoi pikëpamjet e mia për çështjen kombëtare dhe pranoi kërkesën e vetme që i bëra: të më vinte në dispozicion një anije, e cila do të më bënte të mundur të arrija në portin e parë shqiptar para mbërritjes së ushtrisë serbe."''</blockquote>Më 17 nëntor u kthye në [[Viena|Vienë]], disa nga planet ndryshuan dhe nuk e kishte më të mundur që të shkonte në Romë. Së bashku me Gurakuqin mori trenin ekspres për në Trieste mëngjesin e 19 nëntorit.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=153, 159}}.</ref> Në stacionin e trenit në Trieste, Ismail Beun e priti [[Mark Kakarriqi]], që e shoqëroi në hotelin ''Excelsior Palace'' ku dhe priti shqiptarët e Rumanisë me të cilët e kishin lënë që të bëheshin bashkë. Nga ora dy rreth 15 shqiptarë i hypën avullores ''Brünn'' të linjës ''Lloyd'' dhe në det kaloi në një vapor tjetër të linjës, ''Graf Wurmbrand'' diku pranë [[Kepi i Rodonit|Kepit të Rodonit]]. Avullorja ''Wurmbrand'' mbërriti në Durrës mëngjesin e datës 21 nëntor.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=161, 167-170}}.</ref> === Mbërritja === Pasi ishte takuar me kreun austro-hungarez të shtatmadhorisë i telegrafoi beledijes së Vlorës ku e priste i biri, [[Et'hem bej Vlora|Et'hemi]], që me 9 nëntor "''Arriverai premier bateau. Avenir Albanie assuré.''"<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2013|page=99}}.</ref> dhe siç vijon i përkthyer në [[Arkivi i Shtetit Shqiptar|AQSH]]:<ref>{{Cite book|url=http://www.zemrashqiptare.net/news/id_12209/rp_0/act_print/rf_1/Printo.html|title=Fryma atdhetare e shqiptarëve të Rumanisë|last=Devaja|first=Kurtesh|publisher=Faik Konica|year=2010|isbn=9789951063241|location=Prishtinë|language=sq}}</ref><blockquote>''"Ju porosis qi tyke i mbështetur fatit t`atdheut të punoni së bashku e si vëllezën, të merreni me rregullimin e punëvet të përgjithshme, edhe të ruani qetësiën. I epni rrethevet lajmin e gëzueshme. Ju falem të gjithëve atënisht."''</blockquote>Me të mbërritur në Durrës i shprehu synimet e veta nënkonsullit austro-hungarez Von Rudnay. Klima për këtë nismë ishte parapërgatitur nga Syrjai dhe i biri, pasojë e së cilës ishte edhe marrja në mbrojtje e Ismail Beut nga zëvendësmytesarifi Hamid bej Toptani dhe 500 rezervistët nën komandën e tij. U vendos në hotelin ''Kostandinopoja'' pronë e Aziz pashë Vrionit, ku të nesërmen më 22 nëntor priti parinë e Durrësit që t'u shpjegonte situatën, mytesarifi beratas Mahmud Mahiri. Mëngjesin e 23 nëntorit, me një karvan prej 40-50 vetash, i shoqëruar nga Dom [[Nikollë Kaçorri|Nikollë Kaçorrin]] si përfaqësues i katolikëve shqiptarë me urdhrin e arqipeshkvit të Durrësit, [[Abdi bej Toptani|Abdi]] e [[Murad bej Toptani|Murat bej Toptani]] si delegatë të Tiranës, [[Mustafa Merlika]] që përfaqësonte [[Kruja|Krujën]] dhe [[Qemal Karaosmani|Qemal Karaosmanin]] që kishte ardhur nga [[Berati]] t'i sillte kuaj karvanit për rrugëtimin nga çifligu i Aziz Pashës, u nisën.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=180-183, 191-193}}.</ref> Në fillim valiu i Janinës, Esat Pasha, lëshoi urdhër arresti; si pasojë atë natë u ndal në Çermë tek [[Dervish bej Biçakçiu]] dhe biseduan se si të shmangej rruga e [[Lushnja|Lushnjës]], dhe kaloi nga [[Divjaka]]. Gjatë rrugëtimit ultësira pjesë-pjesë moçalore e Myzeqesë qe përmbytur nga reshjet që po bienin dhe ishte e pakalueshme, kësodore edhe natën e datës 24 e kaluan duke bujtur në Petoshanj të Libofshës<ref name=":6" /> në konakun e Nedim bej Leskovikut.<ref>{{Cite web|url=http://www.standard.al/2012/11/22/qemal-bej-karaosmani-udherrefyesi-i-prijesit/|title=Qemal bej Karaosmani: udhërrëfyesi i prijësit|date=2012|last=Hoxha|first=Çelo|website=standard.al|publisher=55. - Nr. 320 - 19 nëntor|page=21|language=sq}}</ref> Me ndërhyrjen e Myfid Beut dhe kadiut të [[Janina|Janinës]], [[Esat pashë Janina]] e tërhoqi urdhërin dhe madje udhëzonte organet që Ismail Beu të pritej njerëzisht. Me datë 25 hëngrën drekë në Fier tek [[Omer pashë Vrioni II|Omer pashë Vrioni]] dhe u lajmërua nga zyra telegrafike se ushtritë serbe po ia behnin në Durrës dhe [[Elbasani|Elbasan]]. Ismail Qemali i udhëzonte: "T'i pritni mirë, me flamurin kombëtar në dorë dhe deklaroni se i pritni si mysafirët e Shqipërisë". Karvani mund të ishte ndarë rrugës, por Ismail Qemali mbërriti në Vlorë me shumë gjasë më 25 nëntor; udhëpërshkrues të tjerë japin edhe datat e dy ditëve pasardhëse.<ref name=":0" /> Me t'u përshëndetur nga mësuesi [[Jani Minga]], Ismaili u ndal për darkë te shtëpia e Hasan agë Sharrës në lagjen Muradie ([[Xhamia e Muradies]]).<ref name=":6">{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=194-199}}.</ref> === Mbledhja e mëvetësisë dhe formimi i qeverisë === [[Skeda:Ismailqemal02.JPG|parapamje|300px|[[28 nëntor]] [[1913]] Me rastin e 1-vjetorit të pavarsisë]]Pasi kushëriri i tij i dytë, mytesarifi i Vlorës [[Xhemil bej Vlora|Xhemil beu]] dhe i biri si kapiten i milicisë vendase, Et'hem beu, kishin përgatitur terrenin dhe organizimin e kuvendit duke lajmëruar delegatët.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|page=206}}.</ref> Të gjithë delegatët që kishte me vete u vendosën në ''selamllëkun'' e sarajeve të Vlorajve, ku dhe u mbajt [[Kuvendi i Vlorës|Kuvendi]] që u shpall mëvetësia më 28 nëntor, të cilin e çeli Ismail Qemali me një fjalim.dhe më pas firmosi me siglën ''Ismaïl Kemal'' në rezolutën e përpiluar nga sekretarët e mbledhjes, shqip nga Gurakuqi e osmanisht nga [[Shefqet Dajiu]]. Kryetar i qeverisë së ''përtashme'' u zgjodh Ismaili, ndërsa Kaçorri nënkryetar. Anëtarët e qeverisë u lanë për t'u zgjedhur më 4 dhjetor pasi të vinin edhe delegatët e viseve të tjera,<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=216, 220-222}}.</ref><ref>{{Citation|title=Studia Albanica|url=https://books.google.com/books?ei=vUA0T_OEDMaA4gTRpsypAg&id=B_8VAQAAMAAJ&dq=Shteti+shqiptar+n%C3%AB+vitet+1912-1914&q=I.+Essential+Characteristics+of+the+State+%281912+-+1914%29+Albanian+state+started+its+independent+life+through+four+important#search_anchor|volume=36|year=2004|publisher=L'Institut|location=Tirana|oclc=1996482|page=18|chapter=Essential Characteristics of the State (1912—1914)|chapter-url=https://books.google.com/books?ei=vUA0T_OEDMaA4gTRpsypAg&id=B_8VAQAAMAAJ&dq=Shteti+shqiptar+n%C3%AB+vitet+1912-1914&q=representative#search_anchor|quote=Essential Characteristics of the State (1912—1914) ... The setting up of the government was postponed until the fourth hearing of the Assembly of Vlora, in order to give time to other delegates from all regions of Albania to arrive.|language=en}}</ref><ref>{{Harvnb|Skendi|1967|pages=458-463}}.</ref> dhe kryetari proklamoi mëvetësinë duke valvitur flamurin në njërën prej dritareve qendrore të selamllëkut të Vlorajve pak pa perënduar.<ref>{{Harvnb|Ikonomi|2012|pages=223-228}}.</ref> ==== Qeverisja, misionet diplomatike ==== Marsin e 1913 u takua me Dukën de Monpensier, që kishte dëshirë të bëhej kandidat i fronit të Shqipërisë, i cili kishte ardhur me jahtin e tij me flamur britanik. Më 1 prill 1913 duka e kaloi në Brindizi, ku më tej do të vazhdonte takimet për çështjen e tërësisë tokësore të Shqipërisë me Fuqitë në Romë, Vjenë, Paris e sidomos në Londër. Atje shtroi çështjen e kandidat frëng dhe me gjasë edhe të Princit Albert Gjika.<ref>{{Harvnb|Vlora|1921-25|page=83}}.</ref> Pas punimeve të konferencës në kryeqytetin britanik, u kuptua se gjysma e territoreve shqiptare do t'i mbeteshin fituesve të Luftës Ballkanike.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=421, 423}}.</ref> == Intrigat == Diplomatët austo-hungarezë i pohuan Esad Pashës se kompetencat që Europa i njihte Qeverisë së Vlorës përfshinin qeverisjen në gjithë Shqipërinë, dhe i kërkuan atij të bashkëpunonte me qeverinë. Konsujt në Vlorë e këshilluan edhe Ismail Qemalin të bashëpunonte me Esat Pashën, prandaj ky i dha postin e Ministrit të Brendshëm, ndërsa vetë hoqi dorë nga posti i ministrit të jashtëm dhe ia dorëzoi Myfit Libohovës.<ref name = "Akademia2">{{cite book|author=Akademia e studimeve albanologjike|title=Historia e shqiptarëve gjatë shekullit XX|publisher=Botime Albanologjike|year=2017|page=270-271}}</ref> Mirëpo Esat Toptani, si njeri ambicioz që ishte, nuk kënaqej me një post vartës prandaj u largua shumë shpejt nga Qeveria e Përkohshme e Vlorës. Në shtator 1913 Toptani u vendos në Shqipërinë e Mesme dhe menjëherë filloi propagandën kundër Ismail Qemalit dhe qeverisë së tij. Ai shrytëzoi pakënaqësinë e opozitës me qeverisjen e Qemalit dhe e grumbulloi atë rreth vetes.<ref name="Akademia2"/> Ismail Qemali nuk qëndroi duarkryq. Në shtator shkarkoi mytesarfin e pabindur të Beratit dhe kamejkamin e Peqinit, i cili qe mbështetës i Esat Toptanit. Ministri i Bujqësisë, Abdi Toptani, u shkarkua dhe u zëvendësua nga [[Hasan Prishtina]].<ref name="Akademia3"/> Më 12 tetor, Esat Pashë Toptani formoi Pleqësinë e Durrësit dhe pasi forcoi pushtetin në Shqipërinë e Mesme, ktheu vëmendjen e tij kundër Qeverisë së Vlorës, të cilën synonte ta rrëzonte ndërsa dëshironte ta largonte Qemalin pa dinjitet nga drejtimi i shtetit. Kësodore Esat Pasha duke përdorur propagandën e shfrenuar kundër Qemalit për të ulur prestigjinin e këtij, punoi paralelisht për të ngushtuar rrezen ku shtrihej autoriteti i Qeverisë së Vlorës.<ref name="Akademia3"/> Për këtë qëllim Toptani bashkëpunoi edhe me Serbinë dhe Greqinë.<ref name="Akademia3">{{cite book|author=Akademia e studimeve albanologjike|title=Historia e shqiptarëve gjatë shekullit XX|publisher=Botime Albanologjike|year=2017|page=272-277|language=sq}}</ref> ==== Tërheqja ==== Kandidaturat e xhonturqve për fronin e Shqipërisë ishin [[Ahmet Izet Pasha]] për Princin Burhanedin Efendiu, i biri i Sulltan Abdyl Hamidit II që u abdikua po nga Xhonturqit më 1908, dhe nisën drejt Shkodrës disa propagandues të kësaj ideje, mes tyre edhe ushtarakun [[Beqir Grebene|Beqir Grebenenë]]. Dy-tre muajt e fundit të 1913 pasi Grebeneja propagandoi në Shkodër, në Tiranë tek Esad pashë Toptani, së fundmi shkoi t'i ofronte edhe Ismail Qemalit të njëjtën ide të kandidaturës princërore, aleancës bullgaro-shqiptaro-turke i kërkoi mbështetje, duke autorizuar zbarkimin dhe kalimin në territoret e qeverisur nga ai.<ref name=":7">{{Cite book|title=Esat pashë Toptani: njeriu, lufta, pushteti|last=Ikonomi|first=Ilir|publisher=Uet press|year=2016|isbn=978-9928-190-91-8|location=Tiranë|pages=232-234|language=sq}}</ref> [[Komisioni Ndërkombëtar i Kontrollit]] e mësoi më 2 janar nga anëtari shqiptar, Myfid bej Libohova, pasi që ishin nisur mbi 420 ushtarë osmanë me prejardhje shqiptare.<ref name=":7" /> Prej tyre zbarkuan vetëm 6 oficerë së bashku me Beqir Grebenenë, u arrestuan dhe të tjerët nuk u lanë që të zbarkonin. Pas gjyqit që iu bë dhe pohimeve që implikonin Ismail Qemalin, Komisioni i kërkoi që të jepte dorëheqjen, të cilën e dha më 22 janar 1914.<ref>{{Harvnb|Vlora|2003|page=356}}.</ref> Pasi ia dorëzoi pushtetin Komisionit, u nis në Nicë, ku kishte gruan dhe fëmijët. Nga mesi i majit u kthye në Durrës te Princ Vidi që t'i ofronte shërbimet e tij.<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=427, 431}}.</ref> Më pas u largua për në Itali në mesin e gushtit 1914.<ref>{{Harvnb|Vlora|2003|pages=393, 399}}.</ref> Në dhjetor të 1917 iu dha mandat nga Partia Kombëtare e Shqipërisë për të përfaqësuar koloninë shqiptare të Amerikës në Konferencën e Paqes që do të mbahej në Versajë të Parisit. Por familja e tij u dëbua nga Franca në majin e 1918, dhe së bashku me familje u vendos në [[Spanja|Spanjë]].<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=19-20, 471}}.</ref> ==== Ceremonia e varrimit dhe rivarrimit ==== Ndërroi jetë në Peruxhia, ku ndodhej i ftuar nga Qeveria Italiane për të arritur një bashkëpunim mbi të ardhmen e Shqipërisë. I shoqëruar nga tre djem të tij: Et’hemi, Qazimi dhe Qamili dhe nga përfaqësues të Ministrisë së Jashtme italiane, më 8 shkurt 1919, trupi i Ismail Qemalit u dërgua me tren në Brindizi nga ku, në bordin e torpedinieres “Alpino”, u shoqërua në Vlorë. Më 12 shkurt, nën një ceremoni madhështore, trupi i tij, i vendosur mbi shtratin e topit dhe i mbështjellë me Flamurin Kombëtar, u shoqërua në Kaninë, ku u varros në oborrin e Teqesë, në varrezat e familjes Vlora. «...''Nëse masim madhështinë e një personaliteti politik me dashurinë e popullit të thjeshtë'',- shkruante në ‘Kujtime familjare’, Safa Vlora,- ''duhet të pohojmë se asnjë nuk i afrohet Ismail Qemal Vlorës. Në ceremoninë e përmotshme... as fshatar as qytetar nuk qëndroi në shtëpi. Tërë faqet e maleve dhe brigjeve, që qëndronin gjatë udhëtimit, ishin mbushur me njerëz. Ishte një apotezë madhështore e të gjithë popullit, pa dallim, dhe një kurorë që Ai e fitoi me punën e tij të madhe në shërbim të vendit të tij, derisa dha frymën e fundit''...”<ref>Darling Vlora, «Shqipëria dhe Shqiptarët», Tiranë 2008</ref>. Në atë kohë Vlora ndodhej nën pushtimin italian. Komanda italiane, që ia kishte frikën rebelimit, urdhëroi që në ceremoni të mos përdorej asnjë flamur shqiptar. Kjo ishte poshtëruese për ndjenjat e një populli patriot. Këshilli bashkiak i Vlorës këmbënguli në përdorimin e simbolit shqiptar. Komanda italiane e kuptoi mirë ultimatumin atdhetar dhe lejoi që gjatë ceremonisë arkivoli të mbulohej me flamurin shqiptar. Dhe ashtu u bë. Arkivoli u mbulua me flamurin e kuq me shqiponjën e zezë. Këtë flamur ia kishte dhuruar Ismail Qemalit duka i Monpasiesë në mars 1913, kur ai bëri një vizitë në Vlorë. Në ato ditë flamurin e mbante me vete djali i madh i Ismail Qemalit, Ethem Bej Vlora. Ceremonia e varrimit u bë me 12 shkurt 1919. Ishte e mërkurë. U mbajtën dy fjalime nga [[Jani Minga]] dhe nga [[Qazim Kokoshi]]. Mbas heshtjes u ekzekutua hymni mbretëror italian. Pastaj kortezhi i gjatë u nis për në Kaninë. Ishte ora dhjetë. Karroca ku ndodhej arkivoli tërhiqej nga gjashtë kuaj. Anash ecnin me ngadalë dy rreshta ushtarësh. Banda ushtarake ekzekutonte melodinë e përmortshme Jone të kompozitorit italian Petrella. Kortezhi prihej nga dymbëdhjetë kurora që mbaheshin nga Djelmoshat e Vlorës, të shoqërisë me po këtë emër. Kurorat ishin gjithë lule, nderim dhe dashuri nga populli i Vlorës, nga shkollat, nga shoqëria Djelmoshat e Vlorës dhe nga gazeta Kuvendi. Mbas këtyre vinte Shoqëria djaloshare. Pastaj ecte banda ushtarake që luante Marshin funebër. Mbas bandës ushtarake ishin ushtarët e regjimentit 86 dhe reparti i mitralierëve italianë. Mbas këtyre ecte karroca me arkivolin e mbuluar me flamurin e kuq dhe shqiponjën e zezë, e nderuar dhe e ruajtur nga dy rreshta ushtarësh. Mbas karrocës ecte grupi i hoxhallarëve dhe mbas tyre të tre djemtë e Ismail Qemalit. Pastaj gjenerali Settimo Pacentini, kundëradmirali Lrubetti, autoritete ushtarake dhe civile të krahinës, paria e qytetit dhe e qarkut, qytetarët, nxënësit e shkollave dhe në fund ushtarët e kavalerisë. Përpara varrimit flamurin e morën djemtë e Ismail Qemalit, të cilin flamur e përdorën përsëri në rivarrimin e tij në Sheshin e Flamurit me 28 nëntor 1932. Mbas kësaj Et'hem Bej Vlora e dhuroi flamurin për Muzeun Kombëtar. Më [[28 nëntor]] [[1932]], me rastin e 20-vjetorit të Pavarësisë, me kërkesën e popullit të Vlorës dhe me vendim të Qeverisë Mbretërore, trupi i tij u zhvendos në Vlorë, në lulishten e qytetit, në një varr monumental, vepër e skulptorit [[Odhise Paskali]], aty ku më parë ishte shtëpia ku ai kish lindur dhe nga ku Shpalli Pavarësinë e Shqipërisë. Sot, përbri varrit të tij, ngrihet një monument madhështor, që simbolizon atë ditë nëntori, që do t’i jepte emrin e bukur atij sheshi të madh: “Sheshi i Flamurit”. == Familja == Më 1864 u martua me një vejushe nga Konica, e cila vdiq pasi lindi një vajzë në vitin e parë të jetës bashkëshortore.<ref name=":1" /> Vejusha quhej Nasipe hanëmi, dhe ishte kushërirë jo e afërt e Vlorajve, 19 vjeçe kur u martua me Ismail Beun.<ref name=":2" /> Më 1867, duke qenë me punë në Rusçuk, u dashurua, e rrëmbeu dhe u martua me gruan e dytë Kleoniqinë e Anton Surmeliut (fisnik grek i Edernesë),<ref name=":2" /> me të cilën pati katër vajza dhe gjashtë djem: Mevedeten (1873-1954), Alijen (xx-1955) dhe Ylvijen (xx-1934), një vajzë vdiq pak pas lindjes; Mahmud beun (1871-1920), Tahir beun (1875-1932), Et'hem beun (1885-1937), Xhevdet beun (1888-1910), Qazim beun (1893-1953) dhe Qamil beun (1895-1950).<ref>{{Harvnb|Qemali|2009|pages=62-63, 476}}.</ref><ref>{{Cite web|url=http://www.ikub.al/shkolla_category/1211210134/article-familja-dhe-dy-djemte-e-ismail-qemalit-per-te-cilet-nuk-u-fol-kurre-.aspx?cookiesEnabled=false|title=Dy djemtë e Ismail Qemalit, për të cilët nuk u fol kurrë|date=2008|publisher=Ballkan|issue=13789|pages=20-21|last=Vlora|first=Darling|language=sq|access-date=25 korrik 2018|archive-date=29 tetor 2019|archive-url=https://web.archive.org/web/20191029030847/http://www.ikub.al/shkolla_category/1211210134/article-familja-dhe-dy-djemte-e-ismail-qemalit-per-te-cilet-nuk-u-fol-kurre-.aspx?cookiesEnabled=false|url-status=dead}}</ref> Kleoniqi vdiq në Spanjë më 1918, ku dhe i prehen eshtrat.<ref name=":2" /> == Trashëgimia == === Emri === Megjithëse në të gjallë njihej nga bashkëkohësit si ''Ismail Qemali'' pasi mori titullin ''Qemal'' - i shkëlqyer, në historiografinë shqiptare përgjatë regjimit komunist nuk iu përmend kurrë mbiemri i familjes në mënyrë që të mos i bëhej hije kultit të diktatorit [[Enver Hoxha]].<ref name=":2" /> Holta Vrioni këtë mospërmendje të emrit e sheh si pjesë e ''politikës'' dhe ''modës'' së ideologjisë klasore marksiste, manifestim i luftës së klasave dhe kundër fesë e autoriteteve të saj, e sheh thjeshtëzimin e emrit në ''Ismail Qemali'' si mveshje e petkut anonim proletaro-fshatar.<ref>{{Cite journal|last=Vrioni|first=Holta|date=pranverë–vjeshtë 2013|title=Origjinat e pretenduara të oxhaqeve shqiptare: përpjekje për kontekstualizim|url=https://www.academia.edu/11659104/Romantizmi_apo_përkatësi_e_dyfishtë_Ese_mbi_Origjinat_e_Diskurseve_të_Ideologjizuara_në_Etnologjinë_Ballkanike|journal=Përpjekja|volume=30-31|pages=147-179|language=sq}}</ref> === Vlerësimi i mëpasëm === Studjuesja frënge Nathalie Clayer ka konstatuar se figura e Ismail Qemalit u shndërrua në "baba i kombit" pas shpalljes së pavarësisë. Sipas saj shqiptarizmi i tij ka marrë një ngjyrë krejt tjetër nga ai i shqiptaristëve të tjerë, dhe imazhi i tij si udhëheqës i lëvizjes shqiptare është mjaft i mitizuar.<ref name=":8" /> == Referime == {{reflist|2}} {{Kryeministrat e Shqipërisë|state=collapsed}} {{Hero i Popullit}} [[Kategoria:Hero i Popullit]] [[Kategoria:Kryeministra të Shqipërisë]] [[Kategoria:Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë]] [[Kategoria:Myslimanë shqiptarë]] [[Kategoria:Nxënësit e Shkollës Zosimea]] [[Kategoria:Rilindas shqiptarë]] [[Kategoria:Memuaristë shqiptarë]] [[Kategoria:Vlorajt]] [[Kategoria:Lindje 1844]] [[Kategoria:Vdekje 1919]] lc8qifk7i7r4zb7fffcw14x4wzxk02f 0 2146 2464585 2451860 2022-07-21T11:03:10Z 72.229.214.144 /* Jeta dhe vepra */ wikitext text/x-wiki {{Kutia Shkrimtar | name = Gjon Buzuku | image = GjBuzuku.jpg | birth_date = | birth_place = | death_date = | death_place = | nationality = | Profesioni = Prift, shkrimtar }} '''Gjon Buzuku '''ka qenë një [[Prifti|prift]] [[Kisha Katolike|katolik]] që vetëidentifikohej ''arbënesh'' që jetoi përgjatë shekullit të XVI. Zë vend themelor si përkthyes dhe përpilues i librit të parë të botuar si dhe përkthimit të parë në gjuhën shqipe, një libri liturgjik kishtar i titulluar ''[[Meshari]]'' sipas librit të meshëve që ka në përmbajtje. == Jeta dhe vepra == U lind në fshatin Brisk Posht të Shestanit - Krajë në [[Shqipëria osmane|sundimin]] e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]], trevë shqiptare ende sot në [[Mali i Zi|Malin e Zi]], i biri i Bdekut - siç e shkruan në pasthënien e përkthimit.<ref>{{Cite book|last=Rrota|first=Justin|title=Gjuha e shkrueme ase vërejtje gramatikore|publisher=Botime Françeskane|year=2006|isbn=99943-696-9-5|location=Shkodër|pages=97|language=sq|author-link=Justin Rrota|origyear=1960}}</ref> Me gjasë jetoi pranë ose afër [[Venediku]]t, asokohe në [[Republika e Venedikut|Republikën e Venedikut]]. Ka mëtime që ka qenë ipeshkëv i dy dioqezave në Shqipërinë Veriore ose që ka qenë murg. Veprën "Meshari", Buzuku nisi ta shkruante më 20 mars 1554 dhe e mbaroi me 5 janar 1555, në një moshë kur ka qenë burrë i pjekur.<ref name=":Çabej">{{Cite journal|last=Çabej|first=Eqrem|author-link=Eqrem Çabej|date=1977|title=Gjon Buzuku dhe gjuha e tij|journal=Studime gjuhësore|language=sq|volume=VI|pages=25}}</ref> Nga kjo vepër njihet vetëm një kopje e cunguar që ruhet në Bibliotekën e Vatikanit. Asaj i mungojnë fletët e para, titulli dhe vendi i botimit, por supozohet se u botua në Venedik. Gjuha e veprës është gegërishtja e shekullit XVI, e shkruar me alfabetin latin të tipit gjysmë gotik. "Kemi të bëjmë pikësëpari, pohon Çabej, me një gjuhë letrare, prodhim i një zhvillimi të mëparmë të shkrimit dhe të përpunimit nga ana e këtij shkrimtari".<ref>{{cite book|last1=Anamali|first1=Skënder|title=Historia e popullit shqiptar|last2=Prifti|first2=Kristaq|publisher=Toena|year=2002|isbn=9992716223|volume=1|place=Tiranë|page=697|language=sq|author-link=Skënder Anamali|author-link2=Kristaq Prifti}}</ref> Meshari përbëhej nga 110 fletë (220 faqe). Kopja e librit që ka arritur është e cunguar, përbëhet nga 94 fletë (188 faqe), i mungojnë 16 faqet e para, ndër to edhe kopertina me faqen kryesore. Duke qenë se Meshari përmban tekste nga [[Dhiata e vjetër]] dhe [[Dhiata e re]], ai nuk është shumë i vështirë për t’u interpretuar, me gjithë ortografinë e ndërlikuar, gjuhën arkaike, gabimet e shumta të shtypit e mungesat e fjalëve. Të 188 faqet e tekstit përmbajnë 154 000 fjalë me një tërësi fjalori prej rreth 1500 leksemash, me vlerë të posaçme për leksikografët dhe gjuhëtarët historikë. Kjo përmbajtje flet për përdorim të gjuhës shqipe në shërbesat fetare, lidhur siç duket me përpjekjet për përdorimin krahas latinishtes edhe të gjuhëve amtare.<ref name="Elsie">{{cite book|author1=Elsie|first=Robert|title=Albanian Literature: A Short History|date=2005|publisher=I.B.Taurus|isbn=1-84511-031-5|page=9|language=en|authorlink1=Robert Elsie}}</ref> Meshari është botuar me alfabetin latin të tipit gjysmëgotik, i zakonshëm në atë kohë në Italinë veriore. Kryesisht për tingujt e [[Gjuha shqipe|gjuhës shqipe]] që nuk i ka [[latinisht]]ja (g, gj, th, dh, z, x, i) ka edhe pesë [[shkronja]] të posaçme, që kanë përngjasim me disa shkronja të [[alfabeti cirilik|alfabetit cirilik]]. Autori shihet se ndjek një traditë mjaftë të konsoliduar të shkrimit të shqipes, të cilën do ta vijojnë edhe autorët pasardhës të Shqipërisë veriore. Qenia e një tradite letrare të mëparshme shfaqet edhe në gjuhën relativisht të përpunuar të veprës. Në pasthënie shprehen shkoqur ndjenjat atdhedashëse që e kanë frymëzuar, dëshira e tij për të ndritur mendjen e bashkatdhetarëve. Në veprën e Buzukut gjejmë ndonjëherë edhe pjesë të një proze tregimtare me vlera letrare, të shkruara me gjuhë të qartë dhe të kuptueshme. Bie në sy puna e tij, ose e traditës së mëparshme, për pasurimin e shqipes me fjalë të reja, në mes të cilave ka mjaft fjalë të sferave të jetës mendore. Si vepër e parë shqipe e njohur, "Meshari" ka rëndësi të madhe për historinë e kulturës, në mënyrë të veçantë për historinë e shqipes së shkruar dhe të letërsisë shqiptare. Është dëshmi e shqipes në shek. XVI, në një fazë kur nuk ishin zhvilluar ende një pjesë e dallimeve [[Dialekti|dialektore]] të mëvonshme. Me gjuhën në një masë të mirë të standardizuar e të kodifikuar, si koine letrare që u ngjit e u zhvillua me veprat e autorëve të Veriut në shekujt XVI - XVIII, vepra e Gjon Buzukut hapi një etapë të re në lëvrimin e shqipes si gjuhë e shkruar kulture. == Lidhje të jashtme == * [http://www.albasoul.com/letersia/Doreshkrime/meshari.htm Pasthënia e "Mesharit" të Gjon Buzukut (1555)] * [https://web.archive.org/web/20031226134330/http://www.shkoder.net/en/buzuku.htm Meshari në anglisht] * [http://titus.uni-frankfurt.de/texte/etcs/alban/buzuku/buzuk.htm?buzuk001.htm Meshari i Gjon Buzukut] *[https://wiki.shqipopedia.org/buzuku-gjon Gjon Buzuku - Shqipopedia] *[https://forum.shqipopedia.org/threads/meshari-i-gjon-buzukut.572/ Meshari i Gjon Buzukut - Orgjinali në pdf - Shqipopedia] == Referime == {{reflist|2}} {{Autorë shqiptarë|state=collapsed}} {{DEFAULTSORT:Buzuku, Gjon}} [[Kategoria:Përkthyes prej latinishtes në shqip]] [[Kategoria:Priftërij katolikë shqiptarë]] [[Kategoria:Sanxhaku i Shkodrës]] [[Kategoria:Njerëz nga Kraja]] eu58lu3qkhktbrsy63eufcq1jy8l6uw 0 2703 2464560 2268620 2022-07-21T09:59:43Z 146.0.20.248 wikitext text/x-wiki {{coord|45.10|N|15.30|E|source:wikidata|display=title}} {{KUTIAKroacia |SIPËRFAQJA = 56.594 |SIPËRFAQJA: VENDI = 126 |SIPËRFAQJA: UJË = 1,09 |POPULLSIA = 4.284.889 |POPULLSIA: VITI = <small>2011</small> |POPULLSIA: VENDI = 128 |POPULLSIA: DENDËSIA = 75,8 |PBB = 59,911 miliard $ 2021 |PBB: VITI = <small>2021</small> |PBB: PËR BANOR = 31.500$ }} '''Kroacia''', zyrtarisht '''Republika e Kroacisë''' ([[Gjuha Kroate|kroatisht]]: ''Republika Hrvatska''), është një shtet sovran në [[Evropa Qendrore|Evropën Qendrore]] dhe [[Evropa juglindore|Juglindore]], buzë [[Deti|detit]] [[Deti Adriatik|Adriatik]]. Kroacia ka qenë një nga republikat e ish-Jugosllavisë e quajtur Republika Socialiste e Kroacisë. Kryeqyteti i Kroacisë dhe qyteti më i madh i saj është [[Zagrebi]]. Kroacia është anëtare e [[Bashkimi Evropian|BE]]-së. Republika e Kroacisë u pranua në Bashkimin Evropian më 1 korrik 2013. Në Republikën e Kroacisë janë të njohur në veri rajoni kroat dhe në jug rajoni dalmatin në të cilën ndodhet edhe qyteti [[arbëreshë|arbëresh]] [[Zara]] dhe disa venbanime tjera të banuara nga arbëreshët apo nën ndikimin e kulturës së tyre. == Gjeografia == [[Figura:Plitvice Lakes National Park (2).jpg|thumb|250px|left|Parku Kombëtar i Liqeneve të Plitvicës]] [[Figura:Un-croatia.svg|thumb|350px|Harta e Kroacisë]] [[Figura:Rijeka riva city.png|thumb|350px|[[Rijeka]]]] Kroacia ndodhet në Europën Qendrore dhe Juglindore, dhe kufizohet nga [[Hungaria]] në verilindje, [[Serbia]] në lindje, [[Bosnja dhe Hercegovina]] në juglindje, [[Mali i Zi]] në juglindje, [[Deti Adriatik]] në jugperëndim dhe [[Sllovenia]] në veriperëndim. Ajo shtrihet kryesisht midis gjerësive gjeografike veriore 42° dhe 47° dhe gjatësive gjeografike lindore 13° dhe 20°. Një pjesë e territorit në skajin më jugor përreth Dubrovnikut është një eksklave praktike lidhur me pjesën tjetër të vendit nëpërmjet detit, por e ndarë nga pjesa tjetër e vendit nga një rrip të shkurtër vije bregdetare që i përket Bosnje dhe Hercegovinës rreth qytetit Neum.<ref name="DZS-Stat2010">{{cite web|publisher=Byroja Kroate e Statistikave|url=http://www.dzs.hr/Hrv_Eng/ljetopis/2010/SLJH2010.pdf|format= PDF|title=2010 – Libri vjetor i Statistikave i Republikës së Kroacisë|date=dhjetor 2010|accessdate=7 tetor 2011}}</ref> Territori mbulon 56.594&nbsp;km². Lartësia shkon nga malet e Alpeve Dinarike me pikën më të lartë majën Dinara në 1.831 metra pranë kufirit me Bosnjën dhe Hercegovinën në jug tek brigjet e detit Adriatik, të cilat përbëjnë të gjithë kufirin e saj jugperëndimor. Kroacia ishullore përbëhet nga mbi një mijë ishuj të ndryshëm në madhësi, 48 prej të cilëve janë të banuara në mënyrë të përhershme. Ishujt më të mëdhenj janë Cres dhe Kërk, secili prej të cilëve ka një sipërfaqe prej rreth 405 kilometra katrorë. Pjesët kodrinore veriore të Hrvatsko Zagorje dhe fushat e sheshta të Sllavonisë në lindje (e cila është pjesë e Pellgut Panonian) janë përshkuar nga lumenjtë kryesorë të tillë si Sava, Drava, Kupa dhe Danubi. Danubi, lumi i dytë më i gjatë i Evropës, kalon nëpër qytetin e Vukovarit në pjesën më lindore dhe formon një pjesë të kufirit me Serbinë. Në rajonet qendrore dhe jugore pranë bregdetit Adriatik dhe ishujve përbëhet nga malet e ulëta dhe me pyje. Burimet natyrore që gjenden në vend në sasi të konsiderueshme të mjaftueshme për prodhim përfshijnë naftë, qymyr, boksite, mineral me përmbajtje të ulët hekuri, kalcium, gips, asfalt natyral, silic, argjil, kripë dhe energji ujore. Topografia karstike përbën rreth gjysmën e Kroacisë dhe është veçanërisht e theksuar në Alpet Dinarike. Ka një numër shpellash të thella në Kroaci, 49 nga të cilat janë më të thella se 250m, 14 prej tyre të thella se 500m dhe tre më të thella se 1.000m. Liqenet më të famshme të Kroacisë janë liqenet e Plitvicës, një sistem i 16 liqeneve me ujëvarat që lidhin ata nëpër dolomite dhe kaskada gelqerore. Liqenet janë të njohur për ngjyrat e tyre të dallueshme, duke filluar nga ngjyra mente, gri ose blu. Malet e Kroacise janë: Velebiti, Biokova, Kapela e Madhe dhe e Vogël, Pleshevica, Zrinjska Gora, Medvednica, Psunj, Papuk, Mosllovaçka Gora. == Ekonomia == {{Kryesor|Ekonomia e Kroacisë}} Zhvillimin ekonomik të Kroacisë një kohë të gjatë e ka përcaktuar bujqësia. Mungesa e lëndëve djegëse dhe e lëndëve të para për industri,n në një anë dhe procesi i vonuar industrial, nga ana, e kanë përcaktuar profilin agrar. Fazën e parë të industrializimit e shënoi në periudhën pas Luftës së Parë Botërore, por kthesën më të madhe në afirmimin e saj e shënoi pas luftës së dytë botërore. Megjithëse një kohë të gjatë numri i të inkuadruarve në bujqësi ka qenë i madh, prapëseprapë industria me të ardhura më të mëdha kombëtare është dega më e rëndësishme e ekonomisë. Vetëm ajo realizon një të katërtën, bujqësia përgjysmë më pak se industria e veprimtaritë terciare dhe kuaternare rreth 63% e të të ardhurave të përgjithshme ekonomike. Prandaj, themi se Kroacia është shtet industialo-agrar. == Industria == Kroacia ka një ekonomi industrialo-agrare.Zhvillimi i ekonomisë së saj mbështetet në naftë dhe në gazin natyrorë.Është e zhvilluar edhe industria e: -mekanikës dhe makinave(Zagreb,Karllovac,Vinkovac etj.). -makinave bujqësore(Osijek,Zarë,Split). -ndërtimit të anijeve(Rijekë,Pulë,Split). -tekstilit(Borovo,Karllovac,Zagreb etj.). -ushqimit(shumë qendra të Koracisë,sidomos në qytetet e Sllavonisë). -drurit(Varazhdin,Karllovac,Osijek,Rijekë) -elektroindustrisë dhe industrisë kimike(Zagreb). == Bujqësia == Kroacia ka bujqësi të zhvilluar, sidomos në Sllavoni, ku gjendet fondi më i madh i tokave të plleshme. Në këtë regjion kultivohen drithërat, bimët industriale (panxhari dhe lulja e diellit), në Dalmaci pemët mesdhetare, hardhia dhe perimet. Blegtoria është ezhvilluar mirë, në veri mbahen gjedhat dhe derrat, në male delet. Pyjet mbulojnë 37% të sipërfaqeve dhe kanë rëndësi për zhvillimin e industrisë së drurit dhe letrës. == Turizmi == <blockquote>Turizmi dominon sektorin e sherbimeve dhe perban rreth 20% te GDP-se se vendit. T' ardhunat vjetore nga turizmi llogariten rreth 7.4 miliard € ne 2014.kjo industri cilesohet si nje sipermarrje eksportesh sepse redukton ne menyre te konsiderueshme deficitin tregtar te vendit. Me mbarimin e luftes kroate per pavarsi ne 1995, industria e turizmit ka psu nje rritje te shpejte cka coje ne katerfishimin e numrit te turisteve me rreth 11 milion turist cdo vit. Turistet e huaj me te shumte ne numer jane nga Gjermania, Sllovenia, Italia. </blockquote><blockquote>Zemra e industrise se turizmit ndodhet pergjate bregdetit ku plazhet kryesisht te tipit shkembor mpleksen me ngrehinat e trashegimise kulturore tuj ofru pejsazhe spektakolare. </blockquote><blockquote>Vendi ka nje zone marine te pandotur,e cila reflektohet nepermjet rezervateve natyrore te shumte pergjate bregdetit. Kroacia klasifikohet si destinacioni i 18 me popullor ne bote. </blockquote>[[Skeda:Hrvatske etnije.gif|left|thumb|150px|Demografia]] = Demografia = {{Kryesor|Demografia e Kroacisë}} shtrihet në sipërfaqe 56.538 km², ka rreth 4,5 milion banorë. Me 80 bnaorë në km2 është ndër shtetet me dendësi më të vogël në republikat e ish Jugosllavisë. Kroatët bëjnë elementin kryesor me 90%, serbët me 4,4%, shqiptarët me 1,3%, hungarezët me 0,5%, sllovenët me 0,5 dhe të tjerët me 8.1, 5. Në vitin 1953 Kroacia kishte 3,9 milion banorë. Për qdo vjet numri i popullsisë në Kroaci është rritur 600.000 banorë ose mesatarisht çdo vjet nga 13 000 banorë. Në vitin 1997 shkalla e lindshmërisë ishte 11,5‰ dhe ajo e vdekshmërisë 11,5‰. Sipas kësaj në atë vit nuk ka pasur shtim natyror të popullsisë. Në strukturën e saj pjesëmarrja e popullsisë urbane ishte 64%. Në Kroaci përveq pakicave tjera si serb, humgarez dhe boshnjak, jetojnë edhe 15.082 ''shqiptarë'' ose 0,34% e popullsisë së përgjthshme të Kroacisë. == Njësitë administrative == Kroacia ndahet në 20 njësi administrative të quajtura zhupanje (org: županije) dhe një qytet me një statut të tillë. [[Skeda:Zupanije.gif|right|thumb|Njësit administrative në Kroaci]] # [[Zhupania e Zagrebit|Zagrebačka]] # [[Zhupania e Zagores dhe Krapinës|Krapinsko-zagorska]] # [[Zhupania e Sisakut dhe Mosllovaçës|Sisačko-moslavačka]] # [[Zhupania e Karllovcit|Karlovačka]] # [[Zhupania e Varazhdinit|Varaždinska]] # [[Zhupania e Koprivnicës dhe Krizhevcit|Koprivničko-križevačka]] # [[Zhupania e Bjellovarit dhe Billogorit|Bjelovarsko-bilogorska]] # [[Zhupania bregdetaro-malore|Primorsko-goranska]] # [[Zhupania e Likës dhe Senjit|Ličko-senjska]] # [[Zhupania e Viroviticës dhe Podravkës|Virovitičko-podravska]] # [[Požeško-slavonska županija|Požeško-slavonska]] # [[Zhupania e Brodit dhe Posavinës|Brodsko-posavska]] # [[Zhupania e Zarës|Zadarska]] # [[Zhupania e Osijekut dhe Baranjës|Osječko-baranjska]] # [[Zhupania e Kninit dhe Shibenikut|Šibensko-kninska]] # [[Zhupania e Vukovarit dhe Sremit|Vukovarsko-srijemska]] # [[Zhupania e Splitit dhe e Dalmacisë|Splitsko-dalmatinska]] # [[Zhupania e Istrës|Istarska]] # [[Zhupania e Dubrovnikut dhe Neretvës|Dubrovačko-neretvanska]] # [[Zhupania e Megjimurës|Međimurska]] # [[Zagreb|Grad Zagreb]]* [[Skeda:Mesimi i Kroacise.jpg|thumb|right|251px| Pmaje e një ore mësimore për Kroacinë]] == Kultura == Për kultivimin e kulturës së Kroacisë japin ndihmesë edhe disa lloje të organizimit e manifestimeve shqiptare. Kështu janë të njohur "Union i Bashkësish Shqiptare" me qendër në Zagreb që ka nxjerr edhe gazetën "Informatori"; Shoqëria e Femrave Shqiptare "Drita" që ka organizuar tribunalin "Femra Shqiptare" si dhe "ditët e kulturës shqiptare"; Bashkësia Shqiptarëve të Zagrebit dhe Zhupanës së Zagrebit; Bashkësia Shqiptare e Zhupanës Primorsko-Goranskës në Rijek që ka organizuar disa manifestime si ai "ditëve të kulturës shqiptare" më 24-28 nëntor 2006; Bashkësia Shqiptare e Zhupanës së Osjek- Baranje e njohur për manifestimin kushtuar Nënë Terezës më 26 gusht 2006; Bashkësia Shqiptare e Zhupanës Split-Dalmaci e themeluar më 09 shtator 2004; Shoqëria Kulturore Artistike "Shota" me qendër në Rijek; "Shkëndija" me qendër në Zagreb që përkujdeset për shfaqjet folkloristike e të dramës dhe literaturës shqiptare; Bashkësia Shqiptare e Zhupanës së Istrës me qendër në Pulë; Klubi i Femrave Shqiptare "Mbretëresha Teuta" që publikon revistën "Iliria" 4-5 herë në dy muaj.<ref>[http://www.stina.hr/download/program2007/odluka.doc Vendimi për pakicat nacionale në kroaci - 2006 ] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20070930111508/http://www.stina.hr/download/program2007/odluka.doc |date=30 shtator 2007 }}- në internet prill 2007</ref> etj. * Telekomunikacioni * Transporti * Ushtria * Pushime == Burimi i të dhënave == <references /> == Lidhje të jashtme == <!-- Lidhje me projektet tjera --> {{Commonscat|Croatia|{{PAGENAME}}}} === Lidhje tjera === * [http://www.croatia.hr/ Croatian National Tourist Board] * [https://web.archive.org/web/20050307120321/http://www.posta.hr/default_e.asp Posta] * [https://web.archive.org/web/20050101090233/http://imenik.ht.hr/ Libri i telefonit] * [http://www.hr/hrvatska/language/ Gjuha] * [http://www.hr/hrvatska/general.en.shtml General information about Croatia @ www.hr] Të dhëna të përgjithëshme * [https://web.archive.org/web/20050323062402/http://www.sukosan.net/ap/zemljovid/croatia/zemljovid.html Harta vendbanimesh, rrugësh etj. @ sukosan.net] * [https://web.archive.org/web/20050428075013/http://www.histrica.com/g/sonda8/ Croatia Events @ histrica.com] * [https://web.archive.org/web/20050416000106/http://www.fivestars.hr/photo_gallery/croatian_coast_ivo_pervan/ Picture Gallery @ fivestars.hr] * [http://www.mythinglinks.org/euro~east~Balkans~Croatia.html Culture Links @ mythinglinks.org] * [http://www.showcaves.com/english/hr/index.html Speleology @ showcaves.com] * [http://www.romwell.com/travel/advisory/europe/croatia/crocastles.shtml Castles @ romwell.com] * [http://www.banknotes.com/hr.htm Money @ banknotes.com] - [[Kartëmonedha|Banknota]] -[[Monedha]] * [http://www.national-anthems.net/web/find.webpage?from=real&what=croatia&id=HR Anthem @ national-anthems.net] {{BE}} {{VendeEvropa}} {{Shtete në Ballkan}} <!-- Kategorizime --> <!-- Në gjuhë të tjera --> [[Kategoria:Kroaci|*]] {{HR-gjeo-cung}} 3fi0nksgz9v5w6umq1wz7hpv1qgemcs 0 2875 2464480 2168863 2022-07-20T17:11:19Z Ikranjani 127687 Refuzoi ndryshimin e fundit të tekstit (nga [[Speciale:Kontributet/46.217.67.177|46.217.67.177]]) dhe riktheu rishikimin 1717077 nga Mr Robot wikitext text/x-wiki '''Murat Isaku''' lindi në [[Gajre]] të [[Tetovë]]s më [[1928]], vdiq në moshën 77 vjeçare në Tetovë në vitin 2005. Mësoi në [[Tetovë]], [[Elbasan]], [[Prishtinë]], [[Prizren]], maturën e mbaroi në Normalen e [[Gjakovë]]s, studimet e larta për gjuhën dhe letërsinë i mbaroi në [[Beograd]] më [[1953]]. Punoi si profesor i gjuhës shqipe në gimnazin e Tetovës dhe mëtej u emërua zv. drejtor i kësajë shkolle. Duhet theksuar se u caktua redaktor i TV [[Shkupi]]t për emisionet e gjuhës shqipe nga edhe u pensionua. ==Tituj të veprave== *'''Zani i malit''' ([[1960]]) <ref name=GjSh>[[Gjovalin shkurtaj]] dhe [[Enver Hysa]] : [[Gjuha Shqipe për të huajt dhe shqiptarët jashtë atdheut]]</ref> *'''Buzëqeshjet e mesditës''' ([[1963]]) <ref name=GjSh /> *'''Drithmat''' ([[1975]]) <ref name=GjSh /> *'''Blana''' ([[1982]]) <ref name=GjSh /> *'''Unaza e djerrinës''' ([[1971]]) <ref name=GjSh /> *'''Gërsheti''' ([[1978]]) <ref name=GjSh /> *'''Sheshtina''' ([[1982]]) <ref name=GjSh /> *'''Dielli e din rrugën e vet''' ([[1965]]) <ref name=GjSh /> *'''Flaka e vonar''' ([[1973]]) <ref name=GjSh /> *'''Plagët''' ([[1975]]) <ref name=GjSh /> *'''Etje''' ([[1982]]) <ref name=GjSh /> *'''Damkat''' ([[1986]]) <ref name=GjSh /> *'''Shtjella''' ([[1989]]) <ref name=GjSh /> *'''Gjaku i sharraxhive'''[[19??]](në vazhdime në Flaka e vëllazërimit) *'''Ngushëllimi i Bukur''' *'''Fatprerët''' ==Burimi i të dhënave== <references /> {{DEFAULTSORT:Isaku, Murat}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Shkrimtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1928]] [[Kategoria:Vdekje 2005]] {{Lit-cung}} ke63d4v1wis4l53xskoca2yuuslz4bj 2464481 2464480 2022-07-20T17:17:52Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki '''Murat Isaku''' ([[Gajre]], [[15 Prill|15 prill]] [[1928]] - [[Tetova|Tetovë]], [[24 Gusht|24 gusht]] [[2005]]) ka qenë arsimtar, poet, romancier, tregimtar si dhe ka lënë një monografi për poetin [[Lasgush Poradeci]].<ref>{{Cite web|date=24 gusht 2020|title=Përkujtim / 15 vjet më parë ndërroi jetë shkrimtari Murat Isaku|url=https://tradita.org/2020/08/24/perkujtim-15-vjet-me-pare-nderroi-jete-shkrimtari-i-njohur-murat-isaku/|url-status=live|website=tradita.org|language=sq}}</ref> == Biografia == U lind në Gajre të [[Tetovë]]s më [[1928]], shkollimin e ndoqi në [[Tetovë]], [[Elbasan]], [[Prishtinë]], [[Prizren]], maturën e mbaroi në Normalen e [[Gjakovë]]s, studimet e larta për gjuhën dhe letërsinë i mbaroi në [[Beograd]] më [[1953]]. Punoi si profesor i gjuhës shqipe në gimnazin e Tetovës dhe mëtej u emërua zv. drejtor i kësajë shkolle. Duhet theksuar se u caktua redaktor i TV [[Shkupi]]t për emisionet e gjuhës shqipe nga edhe u pensionua. Ndërroi jetë në moshën 77 vjeçare në Tetovë në vitin 2005. ==Tituj të veprave== *Zani i malit ([[1960]]) *Buzëqeshjet e mesditës ([[1963]]) *Drithmat ([[1975]]) *Blana ([[1982]]) *Unaza e djerrinës ([[1971]]) *Gërsheti ([[1978]]) *Sheshtina ([[1982]]) *Dielli e din rrugën e vet ([[1965]]) *Flaka e vonar ([[1973]]) *Plagët ([[1975]]) *Etje ([[1982]]) *Damkat ([[1986]]) *Shtjella ([[1989]]) <ref name="GjSh">[[Gjovalin shkurtaj]] dhe [[Enver Hysa]] : [[Gjuha Shqipe për të huajt dhe shqiptarët jashtë atdheut]]</ref> *Gjaku i sharraxhive[[19??]](në vazhdime në Flaka e vëllazërimit) *Ngushëllimi i Bukur *Fatprerët ==Referime== <references /> {{DEFAULTSORT:Isaku, Murat}} [[Kategoria:Lindje 1928]] [[Kategoria:Vdekje 2005]] {{Lit-cung}} [[Kategoria:Poetë shqiptarë të shekullit 20]] [[Kategoria:Romancierë shqiptarë]] [[Kategoria:Tregimtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Tetova]] [[Kategoria:Shqiptarë në Jugosllavi]] [[Kategoria:Shqiptarë në Maqedoninë e Veriut]] t034m1t7yy5axb3c8jiimgiqtucg0rt 0 4793 2464455 2463302 2022-07-20T13:47:05Z 2A02:2F01:7613:D300:6992:29B0:9922:F240 /* Lindje */ wikitext text/x-wiki {{AV|XX|195}} == Ngjarje == * [[21 Janar]] - [[Alger Hiss]] u dënua për pabesi. * [[26 Janar]] - [[India]] shpall pavarësin. * [[31 Janar]] - Presidenti amerikan [[Harry S. Truman]] deklaroi se do të zhvillonin bombë hidrogjeni. * [[KS Dinamo]] e njohur si ''Dinamo Tirana'' kampione e [[Shqipëri]]së në [[Futbolli|futboll]]. == [[:Kategoria:Lindje 1950|Lindje]] == * [[5 Janar]]: **[[Chris Stein]], kitarist amerikan (Blondie) **[[Nikolaj Ivanoviç Abramov]], futbollist rus (v. [[6 gusht]] [[2005]]) * [[10 Janar]] - [[Ilir Boçka]], ministër i shtetit shqiptar * [[16 Janar]] - [[Riza Lahi]], (v. [[31 dhjetor]] [[2013]]) * [[21 Janar]] - [[Eglantina Kume]], aktore shqiptare * [[23 Janar]] - [[John Greaves]], muzikant anglez (Henry Cow] National Health) * [[25 Janar]] - [[Jean-Marc Ayrault]], politikan francez * [[26 Janar]] - [[Jörg Haider]], politikan austriak * [[27 Janar]] - [[Agim Qirjaqi]], aktor shqiptar (v. [[2010]]) * [[30 Janar]] - [[Richard Ebeling]], ekonomist amerikan ===Shkurt=== * [[7 Shkurt]] - [[Susan Taslimi]], regjisore iraniane * [[9 Shkurt]] - [[Andrew N. Meltzoff]], psikolog amerikan * [[10 Shkurt]] - [[Demir Krasniqi]], (v. [[20 gusht]] [[2021]]) * [[12 Shkurt]] - [[João W. Nery]], shkrimtar dhe psikolog brazilian (v. [[26 tetor]] [[2018]]) * [[20 Shkurt]] - [[Flora Uka]], edituese zëri shqiptare * [[22 Shkurt]]: **[[Lenny Kuhr]], Këngëtarja holandeze **[[Genesis P-Orridge]], muzikant amerikan (v. [[14 mars]] [[2020]]) * [[27 shkurt]] - [[Enya Nash]], Politikan kroat (v. [[2011]]) ===Mars=== * [[9 Mars]] - [[Etyen Mahçupyan]], gazetar, shkrimtar dhe kolumnist turk me origjinë armene * [[13 Mars]] - [[William H. Macy]], aktor amerikan * [[14 Mars]] - [[Rick Dees]], aktor dhe komedian amerikan * [[17 Mars]] - [[Khalilah Ali]], Aktorja amerikane * [[21 Mars]] - [[Sergei Lavrov]], politikan rus * [[22 Mars]] - [[Goran Bregoviq]], muzikantët dhe kompozitorët Bosnja dhe Hercegovina * [[26 Mars]] - [[Martin Short]], aktor, komedian, këngëtar dhe shkrimtarë kanadezo-amerikan * [[30 Mars]] - [[Robbie Coltrane]], aktor dhe shkrimtar skocez ===Prill=== * [[5 Prill]]: **[[Agnetha Fältskog]], pjesëtare në grupin e famshëm Suedez ABBA **[[Nermine Qorolli Tuda]], shkrimtare, mësuese dhe feministe shqiptare **[[Toshiko Fujita]], aktore japoneze * [[8 Prill]] - [[Nobuo Fujishima]], futbollist japonez * [[10 Prill]] - [[Fatmir Çela]], patriot, filantrop * [[11 Prill]] - [[Bill Irwin]], aktor dhe komedian amerikan * [[12 Prill]] - [[Zsolt Papp]], shkrimtar, poet, zv dhe avokat hungarez (v. [[18 korrik]] [[2022]]) * [[13 Prill]] - [[Joseph Paul Franklin]], Vrasësi serial amerikan (v. [[2013]]) * [[14 Prill]] - [[Mitsuru Komaeda]], futbollist japonez * [[18 Prill]] - [[Artur Correia]], futbollist portugez (v. [[2016]]) * [[28 Prill]] - [[Jay Leno]], aktor dhe komedian amerikan ===Maj=== * [[10 Maj]]: **[[Sabri Hamiti]], shkrimtar shqiptarë **[[Emeric-László Kiss]], muzikant hungarez * [[17 Maj]] - [[Janez Drnovshek]], politikan slloven (v. [[23 shkurt]] [[2008]]) * [[22 Maj]]: **[[Michio Ashikaga]], futbollist japonez **[[Aleksandër Alavanos]], politikan grek * [[23 Maj]] - [[Richard Chase]], Vrasësi serial amerikan (v. [[1980]]) * [[30 Maj]] - [[Bertrand Delanoë]], politikan francez ===Qershor=== * [[6 Qershor]] - [[Cem Ersever]], komandant turk * [[10 Qershor]] - [[Ndriçim Karakaçi]], politikan shqiptar * [[16 Qershor]] - [[Balil Gjini]], shkrimtar shqiptar * [[18 Qershor]] - [[Bashkim Sykja]], ministër i shtetit shqiptar * [[19 Qershor]] - [[Neil Asher Silberman]], arkeologë dhe historianë * [[29 Qershor]] - [[Robert Elsie]], albanolog kanadez (v. [[2017]]) ===Korrik=== * [[10 Korrik]]: **[[Prokopis Pavllopullos]], politikan grek **[[Hasan Mehmeti]], mësues shqiptar (v. [[1999]]) * [[24 Korrik]] - [[Tasin Voka]], * [[27 Korrik]] - [[Iliaz Arif Bobaj]], ===Gushti=== * [[5 Gusht]] - [[Kujtim Çashku]], regjisor dhe skenarist shqiptar * [[11 Gusht]] - [[Steve Wozniak]], * [[16 Gusht]] - [[Mirko Cvetkoviqi]], politikan serb * [[27 Gusht]] - [[Charles Fleischer]], aktor dhe komedian amerikan. ===Shtator=== * [[3 Shtator]] - [[Ylber Zeraliu]], përkthyes dhe redaktor i filmave (v. [[2005]]) * [[11 Shtator]] - [[Eijun Kiyokumo]], futbollist japonez * [[15 Shtator]] - [[Mirza Masrur Ahmed]], * [[17 Shtator]] - [[Narendra Modi]], politikan indian * [[21 Shtator]] - [[Bill Murray]], regjisor, aktor dhe producent anerikano-irlandez * [[24 Shtator]] - [[Vilson Xhoni]], futbolist kroat ===Tetor=== * [[2 tetor]] - [[Lucas Fuego]], politikan dhe mjek sllovak * [[3 Tetor]] - [[John Patrick Shanley]], shkrimtar amerikan * [[4 Tetor]]: **[[Alush Gashi]], politikan kosovo **[[Lejla Agolli]], kompozitore shqiptare * [[10 Tetor]]: **[[Skender Berani]], matematikan shqiptar **[[Nora Roberts]], noveliste amerikane * [[12 Tetor]] - [[Terje Granmo]], politikan norvegjez * [[13 Tetor]] - [[Tsutomu Isobe]], dublues animesh * [[17 Tetor]]: **[[Jusuf Hatuniq]], futbollistë boshnjakë **[[Richard Nelson]], dramaturg dhe libretist amerikan * [[22 Tetor]] - [[Edi Shukriu]], shkrimtare, arkeologe dhe historiane * [[24 Tetor]] - [[Kozo Arai]], futbollist japonez * [[28 Tetor]] - [[Muzaffer Tekin]], ushtar turk (v. [[2015]]) * [[29 Tetor]]: **[[Rifat Ibërshimi]], futbollist shqiptar **[[Abdullah Gjyl]], Presidenti i 11-të turk **[[Rino Gaetano]], kantautor italian (v. [[1981]]) * [[31 Tetor]] - [[Zaha Hadid]], Arkitekt irakian dhe britanik (v. [[31 mars]] [[2016]]) ===Nëntor=== * [[1 Nëntor]] - [[Radosav Stojanoviqi]], gazetar dhe shkrimtar serb * [[12 Nëntor]] - [[Nenad Bozikov]], avokat i popullit dhe artistëve kroat (v. [[9 korrik]] [[2022]]) * [[18 Nëntor]] - [[Namik Selmani]], gazetar dhe shkrimtar shqiptar * [[19 Nëntor]] - [[Keizo Imai]], futbollist japonez * [[28 Nëntor]]: **[[Ed Harris]], aktor amerikan **[[George Yonashiro]], futbollist japonez ===Dhjetor=== * [[1 Dhjetor]] - [[Seiichi Sakiya]], futbollist japonez * [[25 Dhjetor]]: **[[Musë Prelvukaj]], artist kosovar **[[Adem Salihaj]], zëvendës kryeministër i Kosovës * [[27 Dhjetor]] - [[Esat Teliti]], aktor dhe regjisor i mirënjohur shqiptar * [[30 Dhjetor]] - [[Kazuhisa Kono]], futbollist japonez ==== Pa data ==== :''Datat e personave më poshtë nuk janë të shënuara në artikujt mbi biografinë e tyre:'' * {{?}} - [[Cengiz Sezici]], aktor turk * {{?}} - [[Marjam Hatun Molkara]], aktiviste iraniane (v. [[2012]]) * {{?}} - [[Dhimitër L. Gjoka]], shkrimtar shqiptar * {{?}} - [[Afërdita Deva - Zuna]], pedagoge universiteti * {{?}} - [[Zija Shemsiu]], veprimtar politik (v. [[5 maj]] [[1985]]) * {{?}} - [[Agim Zatriqi]], gazetar kosovo * {{?}} - [[Hussein Ye]], ligjërues në Islam * {{?}} - [[Hajdar Salihu]], orientalist dhe shkrimtar shqiptar nga Kosova * {{?}} - [[Linda Pagli]], informatik italian * {{?}} - [[Robert Elsie]], albanolog, shkrimtar dhe përkthyes * {{?}} - [[Qemal Koni]], (v. [[2006]]) * {{?}} - [[Behçet Cantürk]], kriminalist kurd (v. [[1994]]) * {{?}} - [[Hamëz Jashari]], ushtar kosovar (v. [[1998]]) * {{?}} - [[Giuseppe Emilio Gay]], * {{?}} - [[Sonia Manzano]], aktor amerikan * {{?}} - [[Agim Qena]], Karikaturë shqiptare (v. [[2005]]) * {{?}} - [[Irfan Abidi]], dijetarë pakistanez (v. [[1997]]) * {{?}} - [[Zeqir Alizoti]], skulptor shqiptar * {{?}} - [[Nitza Margarita Cintrón]], shkencëtare portorikane == [[:Kategoria:Vdekje 1950|Vdekje]] == * [[3 Janar]] - [[Emil Jannings]], aktor * [[21 Janar]] - [[George Orwell]], shkrimtar britanik (l. [[1903]]) [[Kategoria:Kalendari]] [[Kategoria:Vite]] 2huckeczph7jtbx9wht2jjqql4vrn48 0 8454 2464509 2443609 2022-07-20T20:24:08Z 46.99.114.204 wikitext text/x-wiki [[Figura:Adelina Ismajli KM2009.jpg|thumb|250px|]] == Biografi == '''Adelina Ismaili''' e lindur në [[Prishtinë]] më [[14 Dhjetor]] [[1978]], këngëtare dhe [[aktore]] nga [[Kosova]]. Prej këngëtareve me te suksesshme ku për veç kësaj, njihet edhe në vendet të tjera shqiptare [[Shqipëri]], [[Maqedoni]] dhe [[Mali i Zi|Mal të zi]]. Ka filluar të këndoj qysh në moshën fëmijërore, atëherë këndonte këngë optimiste. Është e njohur si simbol seksi, provokative në shfaqjet televizive. Incizimet e Ismajlit, përfshijnë katër albume të klasës së parë-chart (''[[100% Zeshkane|100 % Zeshkane]]'', ''[[Nuk jam sex bombë]]'', ''[[Prej fillimit]]'' dhe ''[[Mbretëreshë e robëreshë]]'') janë bërë të suksesshme, duke u shitur në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, Mal të zi, si dhe në diasporën shqiptare. Për herë të parë paraqiti një album të plotë me videoklipe të saja ku ne mesin e këtyre u paraqit edhe [[Zanfina Ismajli]]n me një videoklip të quajtur "Dreq i vogël simpatik". Në një intervistë në fillim të vitit [[2006]], Adelina hodhi poshtë pretendimet se muzikantët shqiptarë kishin zakon të huamarrjes së melodive nga gjuhët fqinje të [[Ballkan]]it. Në një zemër të hapur të paraqitjes, ajo dha dëshmi se kishte qenë kryesisht shqiptare origjinale në interpretimet e saja. Më [[1997]] morri pjesë në spektaklin e bukurisë "Miss Kosova" ku u zgjodh [[Miss Kosova]] 1997. Vjen nga një familje me kulturë. [[Zanfina Ismajli]] është motra e saj e është këngëtare. Ajo kishte një lidhje romantike me Zyrtarin Policor të Kosovës, [[Triumf Riza]], i cili vritet në përleshje me grupet e krimit të organizuar. Riza qëllohet për vdekje më [[30 gusht]] [[2007]], thuhet se ishte një i dërguar për ti a zgjatur depresionin Adelina Ismajlit. Me albumin e saj të fundit "Feniks" në mes të vitit 2008, simbolizon kthimin në skenën muzikore pas një mungese dy vjeçare. Babi i Adelinës është i lindur ne fshatin [[Sazil]] afër Ferizajt kurse nena e saj është nga [[Peja]]. == Albumee per femije * [[Do te behemi milioner]] - 1986 * [[Cunga LLunga]] -1987 * [[Ne jemi bukuria e atdheut]]- 1990 * [[S`kam adrese e po bie shi]]-1992 * Fore - 1995 === Albumet === * 1996: ''100 % Zeshkane'' 31 Tetor 1995 * 2000: ''S'jam Sex Bombë'' 12 Maj 2001 * 2002: ''Prej Fillimit'' 21 Janar 2003 * 2005: ''Mbretëreshë E Robëreshë'' 28 Shkurt 2005 * 2008: ''Feniks'' Leshuar 4 Shkurt 2008 === Single's === * 1996: ''Shko'' * 1996: ''Me Motor'' * 1996: ''100 % Zeshkane'' * 1996: ''Po nanës Tendë Çka i Bana'' * 1996: ''Ushtrinë Time Do ta Bej'' * 1996: ''Sajzeza'' (Feat. [[Elita 5]]) * 1998: ''Shko në R.S'' * 1999: ''Lavdi Ushtari Im'' * 1999: ''Uragan Çohen Krenarët'' * 1999: ''Martesa'' * 2000: ''Sonte'' * 2000: ''Amaneti'' * 2000: ''You are my Angel'' * 2000: ''Fuck the Government'' * 2000: ''Largohu nga Frajeri im'' * 2000: ''Sex Bombë'' * 2002: ''Mos ma ndal'' * 2002: ''Dil E Shij Moj Bije'' * 2003: ''Skenderbe'' * 2003: ''Në Kosovë Luhet Kumorë (Ft. Tingulli 3nt)'' * 2005: ''Dy Motra një Frajer'' (Ft. Zanfina Ismajli) * 2006: ''Mirëdita'' * 2007: ''Diva'' * 2008: ''Trimit Tim'' * 2009: ''Tribalb'' * 2010: ''Urdhër i Ri '' * 2011: ''Love You More ft. [[Faudel]]'' * 2012: ''Ku Ma Ke'' * 2014: ''Karma'' * 2018: ''T'Iqja'' == Filmografia == * [[Ditari i Stupcave]] ([[Stupcat]]) - {{?}} * [[Qumili - Urime 8 Marsi 2005]] (''[[Qumili]]'') - {{F|2005}} == Trivia == * Adelina njihet me stilin e saj të veçantë! * Veçantinë e saj (Vettulen e prerë) filluan të pëlqenin të gjithë. == Lidhje të jashtme == * [http://fr.youtube.com/watch?v=Z5hFrx67og0&feature=related Video dokumentar mbi krijimtarin] * {{MySpace|adelinaismajli|Adelina Ismajli}} * [http://shqip-foto.blogspot.com/2006/11/adelina-ismajli.html Foto te Adelina Ismajli] {{muzi-cung}} [[kategoria:Adelina Ismajli]] [[Kategoria:Aktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Këngëtarë kosovarë]] [[Kategoria:Këngëtare shqiptare]] [[Kategoria:Lindje 1979]] [[Kategoria:Miss Kosova]] fj8tvcfy5ycbhz2aaoxm8jyvipyykn3 2464510 2464509 2022-07-20T20:24:26Z 46.99.114.204 wikitext text/x-wiki [[Figura:Adelina Ismajli KM2009.jpg|thumb|250px|]] == Biografi == '''Adelina Ismaili''' e lindur në [[Prishtinë]] më 14.12.1979, këngëtare dhe [[aktore]] nga [[Kosova]]. Prej këngëtareve me te suksesshme ku për veç kësaj, njihet edhe në vendet të tjera shqiptare [[Shqipëri]], [[Maqedoni]] dhe [[Mali i Zi|Mal të zi]]. Ka filluar të këndoj qysh në moshën fëmijërore, atëherë këndonte këngë optimiste. Është e njohur si simbol seksi, provokative në shfaqjet televizive. Incizimet e Ismajlit, përfshijnë katër albume të klasës së parë-chart (''[[100% Zeshkane|100 % Zeshkane]]'', ''[[Nuk jam sex bombë]]'', ''[[Prej fillimit]]'' dhe ''[[Mbretëreshë e robëreshë]]'') janë bërë të suksesshme, duke u shitur në Shqipëri, Kosovë, Maqedoni, Mal të zi, si dhe në diasporën shqiptare. Për herë të parë paraqiti një album të plotë me videoklipe të saja ku ne mesin e këtyre u paraqit edhe [[Zanfina Ismajli]]n me një videoklip të quajtur "Dreq i vogël simpatik". Në një intervistë në fillim të vitit [[2006]], Adelina hodhi poshtë pretendimet se muzikantët shqiptarë kishin zakon të huamarrjes së melodive nga gjuhët fqinje të [[Ballkan]]it. Në një zemër të hapur të paraqitjes, ajo dha dëshmi se kishte qenë kryesisht shqiptare origjinale në interpretimet e saja. Më [[1997]] morri pjesë në spektaklin e bukurisë "Miss Kosova" ku u zgjodh [[Miss Kosova]] 1997. Vjen nga një familje me kulturë. [[Zanfina Ismajli]] është motra e saj e është këngëtare. Ajo kishte një lidhje romantike me Zyrtarin Policor të Kosovës, [[Triumf Riza]], i cili vritet në përleshje me grupet e krimit të organizuar. Riza qëllohet për vdekje më [[30 gusht]] [[2007]], thuhet se ishte një i dërguar për ti a zgjatur depresionin Adelina Ismajlit. Me albumin e saj të fundit "Feniks" në mes të vitit 2008, simbolizon kthimin në skenën muzikore pas një mungese dy vjeçare. Babi i Adelinës është i lindur ne fshatin [[Sazil]] afër Ferizajt kurse nena e saj është nga [[Peja]]. == Albumee per femije * [[Do te behemi milioner]] - 1986 * [[Cunga LLunga]] -1987 * [[Ne jemi bukuria e atdheut]]- 1990 * [[S`kam adrese e po bie shi]]-1992 * Fore - 1995 === Albumet === * 1996: ''100 % Zeshkane'' 31 Tetor 1995 * 2000: ''S'jam Sex Bombë'' 12 Maj 2001 * 2002: ''Prej Fillimit'' 21 Janar 2003 * 2005: ''Mbretëreshë E Robëreshë'' 28 Shkurt 2005 * 2008: ''Feniks'' Leshuar 4 Shkurt 2008 === Single's === * 1996: ''Shko'' * 1996: ''Me Motor'' * 1996: ''100 % Zeshkane'' * 1996: ''Po nanës Tendë Çka i Bana'' * 1996: ''Ushtrinë Time Do ta Bej'' * 1996: ''Sajzeza'' (Feat. [[Elita 5]]) * 1998: ''Shko në R.S'' * 1999: ''Lavdi Ushtari Im'' * 1999: ''Uragan Çohen Krenarët'' * 1999: ''Martesa'' * 2000: ''Sonte'' * 2000: ''Amaneti'' * 2000: ''You are my Angel'' * 2000: ''Fuck the Government'' * 2000: ''Largohu nga Frajeri im'' * 2000: ''Sex Bombë'' * 2002: ''Mos ma ndal'' * 2002: ''Dil E Shij Moj Bije'' * 2003: ''Skenderbe'' * 2003: ''Në Kosovë Luhet Kumorë (Ft. Tingulli 3nt)'' * 2005: ''Dy Motra një Frajer'' (Ft. Zanfina Ismajli) * 2006: ''Mirëdita'' * 2007: ''Diva'' * 2008: ''Trimit Tim'' * 2009: ''Tribalb'' * 2010: ''Urdhër i Ri '' * 2011: ''Love You More ft. [[Faudel]]'' * 2012: ''Ku Ma Ke'' * 2014: ''Karma'' * 2018: ''T'Iqja'' == Filmografia == * [[Ditari i Stupcave]] ([[Stupcat]]) - {{?}} * [[Qumili - Urime 8 Marsi 2005]] (''[[Qumili]]'') - {{F|2005}} == Trivia == * Adelina njihet me stilin e saj të veçantë! * Veçantinë e saj (Vettulen e prerë) filluan të pëlqenin të gjithë. == Lidhje të jashtme == * [http://fr.youtube.com/watch?v=Z5hFrx67og0&feature=related Video dokumentar mbi krijimtarin] * {{MySpace|adelinaismajli|Adelina Ismajli}} * [http://shqip-foto.blogspot.com/2006/11/adelina-ismajli.html Foto te Adelina Ismajli] {{muzi-cung}} [[kategoria:Adelina Ismajli]] [[Kategoria:Aktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Këngëtarë kosovarë]] [[Kategoria:Këngëtare shqiptare]] [[Kategoria:Lindje 1979]] [[Kategoria:Miss Kosova]] firv68cpyto5xq6nbvi45wmmv05m7ej 0 12481 2464542 2445634 2022-07-20T22:12:34Z 185.222.138.148 wikitext text/x-wiki [[Category:Articles using infobox ethnic group with image parameters|IRRoman people]] '''Romakët''' ishin një grup kulturor, i referuar në mënyra të ndryshme si një [[Grupi etnik|etni]] ose një [[Kombësia|kombësi]], që në [[Antikiteti klasik|antikitetin klasik]], nga shekulli II para Krishtit deri në shekullin e 5-të pas Krishtit, duke shtrirë pushtetin edhe në vende të [[Lindja e Afërt|Lindjes së Afërt]], [[Afrika veriore|Afrikës Veriore]] dhe pjesë të mëdha të [[Evropa|Evropës]] përmes pushtimeve të bëra gjatë [[Republika Romake|Republikës Romake]] dhe [[Perandoria Romake|Perandorisë Romake]] të mëvonshme. Fillimisht duke iu referuar vetëm qytetarëve latinë e italikë të vetë [[Roma|Romës]], kuptimi i "romakut" pësoi ndryshime të konsiderueshme gjatë historisë së gjatë të qytetërimit romak, ndërsa kufijtë e shtetit romak u zgjeruan dhe u tkurrën. Ndonjëherë, grupe të ndryshme brenda shoqërisë romake kishin gjithashtu ide të ndryshme se çfarë do të thoshte të ishe romak. Aspekte të tilla si gjeografia, gjuha dhe përkatësia etnike mund të shiheshin si të rëndësishme nga disa, ndërsa të tjerët e shihnin qytetarinë dhe kulturën romake ose sjelljen si më të rëndësishme. Në kulmin e Perandorisë Romake, identiteti romak ishte një identitet kolektiv gjeopolitik, i shtrirë në pothuajse të gjitha subjektet e perandorëve romakë dhe duke përfshirë diversitet të madh rajonal dhe etnik. == Hyrje == Ndërsa toka nën sundimin romak u rrit nga shekulli IV para Krishtit e tutje, shtetësia romake u shtri gradualisht te popujt e ndryshëm nën sundimin romak. Grantet e nënshtetësisë, rritja demografike dhe kolonitë e ushtarake rritën me shpejtësi numrin e qytetarëve romakë. Rritja arriti kulmin e saj me Kushtetutën Antonine të 212 pas Krishtit të Perandorit [[Caracalla|Karakalla]], i cili zgjeroi të drejtat e qytetarisë për të gjithë banorët e lirë të perandorisë. Në pjesën më të madhe nuk është e qartë se deri në çfarë mase shumica e qytetarëve romakë në antikitet e konsideronin veten si romakë. Me shumë mundësi, identitetet lokale ishin të spikatura në të gjithë Perandorinë Romake për shkak të shtrirjes së saj të madhe gjeografike, por identiteti romak siguroi një ndjenjë më të madhe të identitetit të përbashkët dhe u bë i rëndësishëm kur dallohej nga jo-romakët, si kolonët [[Barbarët|barbarë]] dhe pushtuesit. Kultura romake nuk ishte aspak homogjene; megjithëse ekzistonte një idiomë kulturore mbizotëruese e frymëzuar nga helenizmi, një nga pikat e forta të Perandorisë Romake ishte gjithashtu aftësia e saj për të përfshirë traditat nga kulturat e tjera. Fleksibiliteti kulturor i Romës përjashtoi zhvillimin e një 'identiteti thelbësor' të fortë romak në Itali, por gjithashtu kontribuoi në jetëgjatësinë e perandorisë. [[Skeda:Roman_Empire_map-2.gif|parapamje| Ndryshimet kufitare të shtetit romak nga shekulli VI para Krishtit deri në shekullin XV pas Krishtit]] Perandoria Romake ndikoi në një masë të konsiderueshme në identitetet personale të popujve të saj. Identiteti romak zgjati në të gjithë tokat e perandorisë deri shumë kohë pasi vetë Perandoria Romake ishte zbehur. Rënia e Perandorisë Romake Perëndimore në shekullin e 5-të i dha fund dominimit politik të Perandorisë Romake në [[Evropa Perëndimore|Evropën Perëndimore]], por identiteti romak mbijetoi në perëndim si një burim i rëndësishëm politik. Nëpërmjet dështimeve të [[Perandoria Bizantine|Perandorisë Romake Lindore]], e quajtur edhe si Perandoria Bizantine, për ripushtimin dhe mbajtjen e kontrollit të perëndimit dhe shtypjen nga mbretëritë e reja gjermanike. Identiteti romak u zbeh në perëndim, pak a shumë u zhduk në shekujt 8 dhe 9. Duke u rritur edhe më shumë, evropianët perëndimorë filluan të përdornin emërtimin romak për qytetarët e qytetit të Romës. Në lindjen greqishtfolëse, ende nën kontrollin perandorak, identiteti romak mbijetoi deri në rënien e Perandorisë Bizantine më 1453 e më tej, megjithëse u shndërrua gjithnjë e më shumë në një identitet etnik, i shënuar nga gjuha greke dhe aderimi në [[Kisha Ortodokse Lindore|krishterimin ortodoks]], një pararendës i modernitetit, [[Grekët e sotëm|identiteti etnik grek]]. Dy grupet kryesore që ende mbaheshin pas identitetit romak gjatë Mesjetës, grekët bizantinë të perandorisë lindore dhe vetë qytetarët e Romës u ndanë nga ana gjuhësore dhe fetare dhe përfundimisht pushuan së njohuri njëri-tjetrin si romak. Ndërsa identiteti romak u zbeh në shumicën e vendeve ku dikur ishte i spikatur, për disa rajone dhe popuj ai u tregua shumë më këmbëngulës. 'Romakët' ishin përdorur vazhdimisht që nga lashtësia për të përshkruar vetë qytetarët e Romës, të cilët identifikohen dhe përshkruhen si të tillë edhe sot e kësaj dite. Grekët vazhduan të identifikoheshin si ''Romioi'', ose emra të ngjashëm. Pas rënies së Perandorisë Romake Lindore, megjithëse shumica identifikohen si ''helenë'' sot. Në [[Alpet|Alpe]], identiteti romak mbijetoi i pandërprerë, pavarësisht përpjekjeve të frankëve për shtypje. Sot, emrat e dy grupeve në Zvicër evokohen ende për prejardhjen e tyre nga këto popullsi: romakët dhe populli Romansh. Disa etnonime të popujve romanë ballkanikë, prejardhja e të cilëve në shumicën e rasteve është e paqartë, evokojnë identitetin romak. Disa emra rrjedhin nga latinishtja ''Romani'' (siç janë [[rumunët]], [[arumunët]] dhe istro-rumunët). == Romanizmi == === Kuptimi i "romakut" === [[Skeda:FayumCollection1.png|majtas|parapamje| Gjashtë nga portretet e mumjes Fajum, portrete bashkëkohore të njerëzve në Egjiptin romak nga shekulli I para Krishtit deri në shekullin III pas Krishtit]] Termi 'romak' përdoret sot në mënyrë të ndërsjellë për të përshkruar një hapësirë historike, një kulturë materiale, një vendndodhje gjeografike dhe një identitet personal. Megjithëse këto koncepte janë të lidhura, ato nuk janë identike. Shumë historianë modernë priren të kenë një ide të preferuar se çfarë do të thotë të jesh romak, të ashtuquajturit ''Romanitas'', por ky ishte një term që përdoret rrallë në[[Roma e lashtë|Romën e Lashtë]]. Si të gjitha identitetet, identiteti i 'romakut' ishte dinamik dhe me shumë shtresa, dhe kurrë statik apo i pandryshueshëm. Duke qenë se Roma ishte një shtet gjeografikisht i gjerë dhe jetëgjatë kronologjikisht, nuk ka një përkufizim të thjeshtë se çfarë do të thoshte të jesh romak, dhe përkufizimet ishin të paqëndrueshme tashmë në antikitet. Megjithatë, disa elemente mbetën të zakonshme gjatë pjesës më të madhe të historisë romake. Disa romakë të lashtë i konsideronin aspekte të tilla si gjeografia, gjuha dhe përkatësia etnike si tregues të rëndësishëm të romanizmit, ndërsa të tjerët e shihnin qytetarinë dhe kulturën romake ose sjelljen si më të rëndësishme. Në kulmin e Perandorisë Romake, identiteti romak formoi një identitet kolektiv gjeopolitik, i shtrirë në pothuajse të gjitha subjektet e perandorëve romakë dhe duke përfshirë diversitet të madh rajonal dhe etnik. Shpesh, ajo që individi besonte dhe bënte ishte shumë më e rëndësishme për konceptin e identitetit romak sesa linjat e gjata të gjakut dhe prejardhja e përbashkët. Çelësi i 'Romanizmit' në mendjet e disa oratorëve të famshëm romakë, si [[Ciceroni]], ishte mbajtja e traditës romake dhe shërbimi ndaj shtetit romak. Pikëpamja e Ciceronit për romanizmin u formua pjesërisht nga statusi i tij si "njeri i ri", i pari i familjes së tij që shërbeu në Senatin Romak, duke mos pasur vetë linja prestigjioze të prejardhjes romake. Kjo nuk do të thotë se rëndësia e farefisnisë së gjakut u hodh poshtë plotësisht. Oratorë të tillë si Ciceroni u bënë shpesh thirrje bashkëkohësve të tyre fisnikë që të jetonin në lartësinë e 'madhështisë së të parëve të tyre'. Këto apele zakonisht u drejtoheshin vetëm familjeve fisnike të shquara, me tradita të tjera të rëndësishme që theksonin prejardhjen kolektive të Romës. Përgjatë historisë së saj, Roma dëshmoi se ishte e aftë në mënyrë unike për të inkorporuar dhe integruar popuj të tjerë (Romanizimi). Ky mendim e ka origjinën nga mitet e themelimit të qytetit, duke përfshirë themelimin e Romës si diçka e ngjashme me një vend të shenjtë politik nga Romulus, si përdhunimin e grave sabine, të cilat përfaqësonin mënyrën se si ishin përzier popuj të ndryshëm që nga fillimi i qytetit. Ciceroni dhe autorë të tjerë romakë talleshin me popujt si [[Athina|athinasit]], të cilët krenoheshin me prejardhjen e tyre të përbashkët, dhe në vend të kësaj gjetën krenari për statusin e Romës si një "komb i përzier". Një pjesë e vogël e autorëve romakë, si [[Taciti|Takitusi]] dhe [[Suetoni|Suetoniusi]], shprehën shqetësime në shkrimet e tyre në lidhje me "pastërtinë e gjakut" romak, pasi qytetarët romakë nga jashtë Italisë romake u shtuan në numër. Megjithatë, asnjëri nga autorët nuk sugjeroi që neutralizimi i qytetarëve të rinj të ndalet, vetëm se dorëzimet (lirimi i skllevërve) dhe dhëniet e shtetësisë duhet të jenë më pak të shpeshta. Shqetësimet e tyre për pastërtinë e gjakut nuk përputheshin me idetë moderne të [[Raca (kategorizimi njerëzor)|racës]] apo përkatësisë etnike dhe kishin pak të bënin"Aethiop", të cilin romakët përdornin për njerëzit me ngjyrë, nuk kishin asnjë implikim shoqëror dhe megjithëse stereotipat e lidhur me fenotipin ekzistonin në Romën e Lashtë, karakteristikat fizike të trashëguara zakonisht nuk ishin të rëndësishme për statusin shoqëror; njerëzit që dukeshin ndryshe nga popullsia tipike mesdhetare, si njerëzit me ngjyrë nuk u përjashtuan nga asnjë profesion dhe nuk ka të dhëna për stigma apo paragjykime kundër marrëdhënieve të "racave të përziera ". Dallimet kryesore shoqërore ndarëse në Romën e Lashtë nuk bazoheshin në veçoritë fizike, por më tepër në dallimet në klasë ose gradë. Romakët praktikonin gjerësisht [[Skllaveria ne Rome|skllavërinë]], por skllevërit në Romën e Lashtë ishin pjesë e grupeve të ndryshme etnike dhe nuk ishin skllavëruar për shkak të përkatësisë së tyre etnike. Sipas historianes angleze Ema Denç, ishte "e vështirë për të zbuluar skllevërit nga pamja e tyre" në Romën e Lashtë. === Popujt tjerë === [[Skeda:Constantineii90010167.jpg|parapamje| Monedha e perandorit [[Konstantini i II|Konstandin II]] ( r. 337–340), që përshkruan perandorin mbi kalë, duke shkelur dy [[Barbarët|barbarë]] (djathtas)]] Edhe pse Roma e lashtë është quajtur një 'shoqëri dukshëm jo-raciste', romakët mbanin stereotipe dhe paragjykime të konsiderueshme kulturore kundër kulturave dhe popujve që nuk ishin të integruar në [[Kultura e Romës antike|botën romake]], dmth. " [[Barbarët|barbarë]] ". Megjithëse pikëpamjet ndryshonin gjatë historisë romake, qëndrimi ndaj popujve përtej kufirit romak në mesin e shumicës së shkrimtarëve romakë në [[Antikiteti i vonë|antikitetin e vonë]] mund të përmblidhet me "i vetmi barbar i mirë është një barbar i vdekur". Përgjatë antikitetit, shumica e perandorëve romakë përfshinin imazhe anti-barbare në monedhat e tyre, të tilla si perandori ose Viktoria (personifikim dhe perëndeshë e fitores) duke u përshkruar si duke shkelur ose duke tërhequr zvarrë armiqtë barbarë të mundur. Sipas shkrimeve të Ciceronit, ajo që i bëri njerëzit barbarë nuk ishin gjuha ose prejardhja e tyre, por zakonet dhe karakteri i tyre, ose mungesa e tyre. Romakët e shihnin veten si superiorë ndaj të huajve, por kjo buronte jo nga dallimet e perceptuara biologjike, por nga ajo që ata e perceptonin si një mënyrë jetese superiore. "Barbar" ishte si i tillë një term kulturor dhe jo biologjik. Nuk ishte e pamundur që një barbar të bëhej romak; vetë shteti romak shihej se kishte për detyrë të pushtonte dhe transformonte popujt barbarë. [[Skeda:Arch_of_Titus_Menorah_22.jpg|parapamje| Relievi nga Harku i Titit që përshkruan romakët duke plaçkitur [[Tempulli i Jeruzalemit|tempullin në Jerusalem]]]] Një grup veçanërisht i papëlqyer i jo-romakëve brenda perandorisë ishin hebrenjtë. Shumica e popullsisë romake i urrenin hebrenjtë dhe judaizmin, megjithëse pikëpamjet ishin më të ndryshme në mesin e elitës romake. Edhe pse shumë, si Taciti, ishin gjithashtu armiqësorë ndaj hebrenjve, të tjerë, si Ciceroni, ishin thjesht indiferentë në mënyrë josimpatike dhe disa nuk i konsideronin fare hebrenjtë si barbarë. Shteti romak nuk ishte plotësisht kundër hebrenjve, pasi kishte një popullsi të konsiderueshme hebreje në vetë Romën, si dhe të paktën trembëdhjetë [[sinagoga]] në qytet. [[Antisemitizmi]] romak, i cili dërgoi në disa persekutime dhe masakra, nuk ishte i rrënjosur në paragjykimet racore, por më tepër në perceptimin se hebrenjtë, në mënyrë unike midis popujve të pushtuar, refuzuan të integroheshin në botën romake. Judenjtë iu përmbaheshin rregullave, kufizimeve dhe detyrimeve të tyre, të cilat zakonisht ose nuk u pëlqyen ose keqkuptoheshin nga romakët, dhe ata i qëndruan besnikë fesë së tyre. Praktikat ekskluzive fetare të hebrenjve dhe kundërshtimi i tyre për të braktisur zakonet e tyre në favor të atyre të Romës, edhe pasi u pushtuan dhe u shtypën në mënyrë të përsëritur, ngjallën dyshimin e romakëve. == Antikiteti == === Antikiteti klasik === ==== Mitet themeluese dhe romakët e republikës ==== [[Skeda:Scène_de_banquet,_fresque,_Herculanum.jpg|parapamje| Një skenë banketi [[Republika Romake|republikan]] i vonë në një afresk nga Herculaneumi, Itali, {{Rreth}} 50 para Krishtit]] Themelimi i Romës dhe historia e qytetit dhe e njerëzve të saj gjatë shekujve të parë, është e zhytur në mite dhe pasiguri. Data tradicionale për themelimin e Romës, 753 para Krishtit, dhe data tradicionale për themelimin e Republikës Romake, 509 p.e.s, megjithëse përdoret zakonisht edhe në historiografinë moderne, janë të pasigurta dhe mitike. Mitet që rrethojnë themelet e Romës kombinuan, nëse jo të ngatërruara, disa histori të ndryshme, që shkojnë nga origjina e popullit latin nën një mbret me emrin Latinus, te Evander i Pallantium, i cili thuhej se kishte sjellë kulturën greke në Itali dhe një mit me origjinë trojane nëpërmjet figurës heroike [[Ené Ankiziadi|Eneas]].Themeluesi aktual mitik i vetë qytetit, Romulus, shfaqet vetëm në shumë breza në rrjetin kompleks të miteve të themelimit. Interpretimet e këtyre miteve ndryshonin midis autorëve në Antikitet, por shumica ranë dakord se qytetërimi i tyre ishte themeluar nga një përzierje emigrantësh dhe të arratisurve. Këto rrëfime të origjinës do të favorizonin integrimet e mëvonshme të gjera të të huajve në botën romake. Origjina e njerëzve që u bënë romakët e parë janë më të qarta. Ashtu si në qytet-shtetet fqinje, romakët e hershëm përbëheshin kryesisht nga njerëz italikë që flisnin [[Gjuha latine|latinisht]], të njohur si latinët. Latinët ishin një popull me karakter të theksuar mesdhetar, të lidhur me popujt e tjerë fqinjë italikë si Falisci. Romakët e hershëm ishin pjesë e atdheut latin, i njohur si Latium, dhe ishin vetë latinë. Në kohën e shekullit të 6-të, banorët e Romës kishin pushtuar dhe shkatërruar të gjitha vendbanimet dhe komunitetet e tjera latine si Antemnae dhe Kollatia dhe mposhtën hegjemoninë e vendbanimit të [[Alba Longa]], e cila më parë kishte bashkuar popullin latin nën udhëheqjen e saj në një pozicion që tani i përkiste Romës. Nga mesi i shekullit të 4-të e tutje, Roma fitoi një sërë fitoresh që i panë ato të ngriheshin për të sunduar të gjithë Italinë në jug të [[Lumi Po|lumit Po]] deri në 270 para Krishtit. Pas pushtimit të Italisë, romakët zhvilluan luftë kundër fuqive të mëdha të kohës së tyre; Kartagjena në jug dhe perëndim dhe [[Diadoket|mbretëritë e ndryshme helenistike]] në lindje, dhe nga mesi i shekullit të dytë p.e.s., të gjithë rivalët ishin mundur dhe Roma u njoh nga vendet e tjera si zotërues i caktuar i Mesdheut. Nga fundi i shekullit të 3-të para Krishtit, rreth një e treta e njerëzve në Italinë në jug të lumit Po ishin bërë qytetarë romakë, që do të thotë se ata ishin përgjegjës për shërbimin ushtarak, dhe pjesa tjetër ishin bërë aleatë, të thirrur shpesh. për t'u bashkuar me luftërat romake. Këta aleatë përfundimisht u bënë qytetarë romakë gjithashtu pas refuzimit nga qeveria romake për t'i bërë ata, kështu që u përball me Luftën Sociale, pas së cilës shtetësia romake u zgjerua për të gjithë njerëzit në jug të lumit Po. Në vitin 49 para Krishtit, të drejtat e shtetësisë u zgjeruan edhe për popullin e Galisë Cisalpine nga [[Jul Çezari|Jul Cezari]]. Numri i romakëve do të rritej me shpejtësi në shekujt e mëvonshëm nëpërmjet zgjerimeve të mëtejshme të shtetësisë. Në mënyrë tipike, kishte pesë mekanizma të ndryshëm për marrjen e nënshtetësisë romake: shërbimi në ushtrinë romake, mbajtja e posteve në qytete me të [[Të Drejtat Latine|drejtën latine]], dhënia e saj drejtpërdrejt nga qeveria, pjesë e një komuniteti që iu dha shtetësia si ". bllok grant" ose, si skllav, lirimi nga një qytetar romak. Ashtu siç mund të fitohej, statusi romak gjithashtu mund të humbiste, për shembull nëpërmjet praktikave të përfshira të konsideruara të korruptuara ose duke u çuar në robëri në sulmet e armikut (edhe pse dikush mund të bëhej përsëri romak pas kthimit nga robëria). ==== Romakët e perandorisë së hershme ==== Në Perandorinë e hershme [[Perandoria Romake|Romake]], popullsia përbëhej nga disa grupe me pozitë të veçantë juridike, duke përfshirë vetë qytetarët romakë ( ''cives romani'' ), provincialët ( ''provinciales'' ), të huajt ( ''peregrini'' ) dhe joqytetarët e lirë si të liruarit (skllevërit e liruar). dhe skllevër. Qytetarët romakë i nënshtroheshin sistemit juridik romak, ndërsa provincialët i nënshtroheshin çfarëdo ligjesh dhe sistemesh juridike që ishin vendosur në zonën e tyre në kohën kur u aneksua nga romakët. Me kalimin e kohës, shtetësia romake u zgjerua gradualisht gjithnjë e më shumë dhe pati një "sifonim" të rregullt të njerëzve nga grupe juridike më pak të privilegjuara në grupe më të privilegjuara, duke rritur përqindjen totale të subjekteve të njohur si romakë përmes inkorporimit të ''provincialeve'' dhe ''peregrinëve''. Aftësia e Perandorisë Romake për të integruar popujt e huaj ishte një nga elementët kyç që siguroi suksesin e saj. Në antikitet, ishte shumë më e lehtë si i huaj të bëheshe romak sesa të bëheshe anëtar apo qytetar i ndonjë shteti tjetër bashkëkohor. Ky aspekt i shtetit romak u pa si i rëndësishëm edhe nga disa prej perandorëve. Për shembull, perandori [[Klaudi|Claudius]] ( r. 41–54) e vuri në dukje kur u pyet nga senati për pranimin e [[Galët|Galëve]] për t'u bashkuar me senatin: Nga Principati (27 para Krishtit – 284 pas Krishtit) e tutje, barbarët u vendosën dhe u integruan në botën romake. Kolonëve të tillë do t'u ishin dhënë disa të drejta ligjore thjesht duke qenë brenda territorit romak, duke u bërë ''provincialë'' dhe duke qenë kështu të kualifikuar për të shërbyer si ''auxilia'' (ushtarë ndihmës), gjë që i bëri ata të kualifikoheshin për t'u bërë civilë të plotë ''romë'' . Nëpërmjet këtij procesi relativisht të shpejtë, mijëra ish-barbarë mund të bëheshin shpejt romakë. Kjo traditë e integrimit të drejtpërdrejtë përfundimisht arriti kulmin në Kushtetutën Antonine, të lëshuar nga Perandori [[Caracalla]] në 212, në të cilën të gjithë banorëve të lirë të Perandorisë iu dha shtetësia. '''{{Sfn|Mathisen|2015}} {{Sfn|Conant|2015}}''' Granti i Caracallas kontribuoi në një rritje të madhe të numrit të njerëzve me ''emrin'' (emri që tregon lidhjen familjare) ''Aurelius'' . {{Sfn|Lavan|2016}} <ref>Though it is well-established in modern historiography, "Caracalla" was a nickname for the emperor, whose actual name was Marcus '''Aurelius''' Severus Antoninus.{{Sfn|Lavan|2016|p=5}}</ref> Në kohën e Kushtetutës së Antoninës, shumë njerëz në të gjithë provincat tashmë e konsideronin veten (dhe konsideroheshin nga të tjerët) si romakë. Gjatë shekujve të zgjerimit romak, një numër i madh veteranësh dhe oportunistësh ishin vendosur në provincat dhe kolonitë e themeluara nga Jul Cezari dhe vetëm [[Augusti]] panë midis 500,000 dhe një milion njerëz nga Italia të vendosur në provincat e Romës. Në vitin 14 pas Krishtit, katër deri në shtatë përqind e njerëzve të lirë në provincat e perandorisë ishin tashmë qytetarë romakë. '''{{Sfn|Lavan|2016}}''' Përveç kolonistëve, shumë provincialë ishin bërë gjithashtu qytetarë përmes granteve nga perandorët dhe përmes metodave të tjera. '''{{Sfn|Lavan|2016}}''' [[Skeda:RomanEmpire_117.svg|parapamje| [[Perandoria Romake]] në vitin 117 pas Krishtit, në shtrirjen e saj më të madhe]] Në shumicën e rasteve, nuk është e qartë se deri në çfarë mase shumica e qytetarëve të rinj romakë e konsideronin veten si romakë, ose deri në çfarë mase konsideroheshin si të tillë nga të tjerët. Për disa provincialë nën sundimin romak, e vetmja përvojë me "romakët" përpara se t'u jepej shtetësia ishte nëpërmjet sistemit të mbledhjes së taksave të Romës ose ushtrisë së saj, aspekte të cilat nuk ishin asimiluese për sa i përket formimit të një perandorie. identiteti kolektiv. Granti i Caracallas shënoi një ndryshim rrënjësor në politikën perandorake ndaj provincialëve. Është e mundur që dekada, dhe në shumë raste shekuj, të romanizimit nëpërmjet ndikimit kulturor të Romës të kishin filluar tashmë evolucionin e një identiteti "kombëtar" romak përpara vitit 212 dhe se granti vetëm e bëri procesin në vazhdim të ligjshëm, por granti mund të ketë shërbyer gjithashtu si parakusht i rëndësishëm për një identitet kolektiv romak të mëvonshëm pothuajse gjithëpërfshirës. Sipas juristit britanik Tony Honoré, granti "u dha shumë miliona, ndoshta një shumicës së banorëve të perandorisë […] një ndërgjegje të re për të qenë romakë". Ka të ngjarë që identitetet lokale të mbijetuan pas dhënies së Karakallës dhe të mbetën të shquara në të gjithë perandorinë, por që vetëidentifikimi si romak siguroi një ndjenjë më të madhe të identitetit të përbashkët dhe u bë i rëndësishëm kur merrej dhe dallohej nga jo-romakët, si p.sh. kolonët dhe pushtuesit barbarë. [[Skeda:Luxor.Aswan_&_Qena_10.JPG|parapamje| Reliev egjiptian që përshkruan perandorin [[Trajani|Trajan]] ( r. 98–117; drejtë) si faraon]] Në shumë raste, romakët e lashtë lidhnin të njëjtat gjëra me identitetin e tyre siç bëjnë historianët sot: literatura e pasur e lashtë latine, arkitektura mbresëlënëse romake, statujat e zakonshme prej mermeri, shumëllojshmëria e vendeve të kultit, infrastruktura romake dhe tradita ligjore, si dhe identiteti pothuajse korporativ i ushtrisë romake ishin të gjitha mënyra kulturore dhe simbolike për të shprehur identitetin romak. Edhe pse kishte një identitet pak a shumë unifikues romak, kultura romake në kohët klasike ishte gjithashtu larg nga homogjene. Kishte një idiomë të përbashkët kulturore, pjesë të mëdha të së cilës bazoheshin në kulturën e hershme helenistike, por forca e Romës qëndronte gjithashtu në fleksibilitetin dhe aftësinë e saj për të përfshirë traditat nga kulturat e tjera. Për shembull, fetë e shumë popujve të pushtuar u përqafuan nëpërmjet bashkimit të perëndive të panteoneve të huaja me ato të panteonit romak. Në Egjipt, perandorët romakë shiheshin si pasardhës të faraonëve (në historiografinë moderne të quajtur faraonët romakë ) dhe u përshkruan si të tillë në vepra arti dhe në tempuj. Shumë kulte nga Mesdheu lindor dhe më gjerë u përhapën në Evropën Perëndimore gjatë sundimit romak. === Antikiteti i vonë === [[Skeda:Epoca_romana,_ritratto_femminile_del_fayum,_IV_sec_dc.JPG|majtas|parapamje| Portreti i shekullit të 4-të i një gruaje nga Egjipti Romak]] Dikur thelbi i romanizmit të lashtë, qyteti i Romës gradualisht humbi statusin e tij të jashtëzakonshëm brenda perandorisë në [[Antikiteti i vonë|antikitetin e vonë]]. Nga fundi i shekullit të tretë, rëndësia e qytetit ishte pothuajse tërësisht ideologjike dhe disa perandorë dhe uzurpatorë kishin filluar të mbretëronin nga qytete të tjera më afër kufirit perandorak. Humbja e statusit të Romës u pasqyrua edhe në perceptimet e qytetit nga popullsia romake. Në shkrimet e ushtarit dhe autorit romak greqishtfolës të shekullit të 4-të [[Amian Marcelini|Ammianus Marcellinus]], Roma përshkruhet pothuajse si një qytet i huaj, me komente përçmuese për korrupsionin dhe papastërtinë e tij. Pak romakë në antikitetin e vonë mishëruan të gjitha aspektet e romanizmit tradicional. Shumë prej tyre do të kishin ardhur nga provinca të largëta ose më pak prestigjioze dhe do të praktikonin fe dhe kulte të padëgjuara në vetë Romë. Shumë prej tyre do të kishin folur gjithashtu 'gjuhë barbare' ose greqisht në vend të latinishtes. Pak mbishkrime nga antikiteti i vonë identifikojnë në mënyrë eksplicite individët si 'qytetarë romakë' ose 'romakë'. Para Kushtetutës Antonine, të qenit romak kishte qenë një shenjë dallimi dhe shpesh e theksuar, por pas shekullit të III statusi romak ishte i vetëkuptueshëm. Kjo heshtje nuk do të thotë se romanizmi nuk kishte më rëndësi në Perandorinë Romake të vonë, por përkundrazi se ishte bërë më pak e dallueshme se shenjat e tjera më specifike të identitetit (si identitetet lokale) dhe duhej të theksohej ose të theksohej vetëm nëse një person kishte kohët e fundit bëhu romak, ose nëse statusi romak i një personi ishte në dyshim. Pikëpamja mbizotëruese e vetë romakëve ishte se ''populus Romanus'', ose populli romak, ishte një "popull sipas kushtetutës", në krahasim me popujt barbarë që ishin ''gjini'', "populus nga prejardhja" (dmth. etnitë). Duke qenë se romanizmi ishte bërë gati universal brenda perandorisë, identitetet lokale u bënë gjithnjë e më të spikatura. Në Perandorinë Romake të vonë, dikush mund të identifikohej si romak si qytetar i perandorisë, si një person me origjinë nga një prej rajoneve kryesore (Afrika, Britania, Galia, Hispania etj.) ose si me origjinë nga një provincë specifike. ose qytet. Megjithëse vetë romakët nuk i shihnin ato si koncepte ekuivalente, nuk ka asnjë ndryshim thelbësor midis ''nënidentiteteve'' të tilla romake dhe identiteteve të gjinive që u atribuohen barbarëve. Në disa raste, autorët romakë ia atribuonin cilësi të ndryshme qytetarëve të pjesëve të ndryshme të perandorisë, si Ammianus Marcellinus i cili shkroi për ndryshimet midis 'galëve' dhe 'italianëve'. Në ushtrinë e vonë romake, kishte regjimente të emërtuara sipas nënidentiteteve romake, si ' [[keltët]] ' dhe ' batavianët ', si dhe regjimente të emërtuara sipas ''gjinive'' barbare, si Frankët ose [[Saksonët]] . [[Skeda:Istanbul_-_Ippodromo_-_Spettatori_-_Soldati_-_Base_obelisco_Teodosio_01.jpg|parapamje| Ushtarët romakë të vonë, ndoshta me origjinë barbare, siç përshkruhet në një reliev nga perandori [[Teodosi I|Theodosius I]] (r. 379–395)]] Ushtria romake pësoi ndryshime të konsiderueshme në shekullin e 4-të, duke përjetuar atë që disa e kanë quajtur 'barbarizim', e kuptuar tradicionalisht si rezultat i rekrutimit të sasive të mëdha të ushtarëve barbarë. Megjithëse origjina barbare harrohej rrallë, shkalla e madhe dhe natyra meritokratike e ushtrisë romake e bëri relativisht të lehtë për rekrutët "barbarë" të hynin në ushtri dhe të ngriheshin nëpër grada vetëm duke pasur parasysh aftësitë dhe arritjet e tyre. Nuk është e qartë se deri në çfarë mase ka pasur ndikim aktual jo-romak mbi ushtrinë; është e besueshme që një numër i madh barbarësh janë bërë pjesë e ushtrisë normale romake, por është po aq e besueshme që ka pasur gjithashtu, ose në vend të kësaj, njëfarë ' elegancë barbare' në ushtri, e krahasueshme me Zouaves franceze të shekullit të 19-të (ushtara franceze njësi në Afrikën e Veriut që adoptuan veshjet vendase dhe praktikat kulturore). Rritja e zakoneve jo-romake në ushtrinë romake mund të mos ketë ardhur si rezultat i rritjes së numrit të rekrutëve barbarë, por nga njësitë ushtarake romake përgjatë kufijve perandorakë që formojnë identitetet e tyre të veçanta. Në perandorinë e vonë, termi "barbar" përdorej ndonjëherë në një kuptim të përgjithshëm nga romakët jo në ushtri për ushtarët romakë të vendosur përgjatë kufirit perandorak, në lidhje me natyrën e tyre të perceptuar agresive. Pavarësisht arsyes, ushtria romake gjithnjë e më shumë filloi të mishëronte aspekte 'barbare' që në kohët e mëparshme ishin konsideruar si antitetike me idealin romak. Aspekte të tilla përfshinin theksimin e forcës dhe etjes për betejë, si dhe supozimin e strategjive dhe zakoneve "barbare", të tilla si ''barritus'' (një thirrje beteje dikur gjermanike), ''Schilderhebung'' (ngritja e një perandori të zgjedhur në një mburojë) si dhe formacionet luftarake gjermane. Supozimi i këtyre zakoneve, në vend të barbarizimit, mund t'i atribuohet ushtrisë romake thjesht duke adoptuar zakone që i dukej të dobishme, një praktikë e zakonshme. Disa ushtarë barbarë të rekrutuar në ushtrinë romake përqafuan me krenari identifikimin romak dhe në disa raste, trashëgimia barbare e disa individëve të vonë romakë madje u injorua plotësisht në botën më të gjerë romake. Feja ka qenë gjithmonë një shënues i rëndësishëm i romanizmit. Ndërsa krishterimi u bë gradualisht feja mbizotëruese në Perandorinë Romake gjatë antikitetit të vonë dhe përfundimisht u bë besimi i vetëm ligjor, aristokracisë romake të krishterizuar iu desh të ripërcaktonte identitetin e saj romak në terma të krishterë. Rritja e krishterimit nuk kaloi pa u vënë re apo pa sfiduar nga elementët konservatorë të elitës pagane romake, të cilët u ndërgjegjësuan se pushteti po rrëshqiste nga duart e tyre. Shumë prej tyre, të nën presion nga të krishterët gjithnjë e më shumë antipaganë dhe militantë, u kthyen për të theksuar se ata ishin të vetmit 'romakë të vërtetë' pasi ruanin fenë tradicionale romake dhe kulturën letrare. Sipas burrështetit dhe oratorit romak Quintus Aurelius Symmachus ( {{Rreth}} 345–402), romakët e vërtetë ishin ata që ndoqën mënyrën tradicionale romake të jetesës, duke përfshirë fetë e saj të lashta, dhe ishte aderimi në ato fe që në fund do ta mbronte perandorinë nga armiqtë e saj, si në shekujt e mëparshëm. Për Symmachus dhe mbështetësit e tij, romanizmi nuk kishte të bënte fare me krishterimin, por varej nga e kaluara pagane e Romës dhe statusi i saj si zemra e një perandorie të madhe dhe politeiste. Idetë e Symmachus nuk ishin të njohura në mesin e të krishterëve. Disa udhëheqës të kishës, si [[Brozi|Ambrose]], Kryepeshkopi i Mediolanumit, filluan sulme formale dhe të egra ndaj paganizmit dhe atyre anëtarëve të elitës që e mbrojtën atë. Ashtu si Simmaku, Ambrozi e pa Romën si qytetin më të madh të Perandorisë Romake, por jo për shkak të së kaluarës së saj pagane, por për shkak të së tashmes së saj të krishterë. Gjatë gjithë antikitetit të vonë, romanizmi u përcaktua gjithnjë e më shumë nga besimi i krishterë, i cili përfundimisht do të bëhej standard. Statusi i Krishterimit u rrit shumë përmes adoptimit të fesë nga perandorët romakë. Përgjatë antikitetit të vonë, perandorët dhe gjykatat e tyre shiheshin si romakë ''par excellence''. Ndërsa Perandoria Romake humbi ose ua dorëzoi territoret sundimtarëve të ndryshëm barbarë, statusi i qytetarëve romakë në ato provinca ndonjëherë vihej në pikëpyetje. Njerëzit e lindur si qytetarë romakë në rajone që më pas ranë nën kontrollin barbar mund t'i nënshtroheshin të njëjtit paragjykim si barbarët. Gjatë rrjedhës së Perandorisë Romake, burra nga pothuajse të gjitha provincat e saj kishin ardhur për të sunduar si perandorë. Si i tillë, identiteti romak mbeti politik, dhe jo etnik, dhe i hapur për njerëzit me origjinë të ndryshme. Kjo natyrë e identitetit romak siguroi që të mos kishte kurrë një konsolidim të fortë të një 'identiteti thelbësor' të romakëve në Itali, por gjithashtu ka të ngjarë të kontribuojë në qëndrueshmërinë dhe suksesin afatgjatë të shtetit romak. Rënia e Perandorisë Romake Perëndimore përkoi me herën e parë që romakët përjashtuan në mënyrë aktive një grup të huaj me ndikim brenda perandorisë, gjeneralët barbarë dhe me origjinë barbare të shekullit të 5-të, nga identiteti romak dhe aksesi në fronin perandorak romak. == Historia e mëvonshme == Zgjerimi i Perandorisë Romake lehtësoi përhapjen e identitetit romak në një shtrirje të madhe territoresh që nuk kishin pasur kurrë më parë një identitet të përbashkët dhe nuk do të kishin më kurrë. Efektet e sundimit romak mbi identitetet personale të nënshtetasve të perandorisë ishin të konsiderueshme dhe identiteti romak që rezultoi i rezistoi kontrollit aktual perandorak për disa shekuj. === Evropa Perëndimore === ==== Qëndrimi i hershëm i identitetit romak ==== [[Skeda:Diptych_Rufus_Gennadius_Probus_Orestes_VandA_139-1866.jpg|parapamje| Diptiku konsullor i Rufius Gennadius Probus Orestes, një konsull romak i emëruar gjatë kohës që Roma ishte nën sundimin ostrogotik]] Nga kolapsi i Perandorisë Romake Perëndimore në fund të shekullit të 5-të deri në luftërat e perandorit [[Justiniani I|Justinian I]] në shekullin e 6-të, struktura mbizotëruese e shoqërive në perëndim ishte një ushtri pothuajse plotësisht barbare, por edhe një administratë civile pothuajse plotësisht romake dhe aristokracia. Sundimtarët e rinj barbarë ndërmorën hapa për ta paraqitur veten si sundimtarë legjitimë brenda kornizës romake, me pretendimin e legjitimitetit që ishte veçanërisht i fortë midis sundimtarëve të Italisë. Mbretërit e hershëm të Italisë, së pari Odoacer dhe më pas [[Teodoriku i Madh|Teoderiku i Madh]], ishin ligjërisht dhe në dukje nënmbretër të perandorit lindor dhe kështu u integruan në qeverinë romake. Ashtu si perandorët perëndimorë para tyre, ata vazhduan të emëronin konsuj perëndimorë, të cilët u pranuan në lindje dhe nga mbretërit e tjerë barbarë. Oborri perandorak në lindje u jepte nderime të ndryshme sunduesve të fuqishëm barbarë në perëndim, gjë që u interpretua nga barbarët si rritja e legjitimitetit të tyre; diçka që ata përdorën për të justifikuar zgjerimin territorial. Në fillim të shekullit të 6-të, Clovis I i Frankëve dhe Theoderiku i Madh i Ostrogotëve pothuajse shkuan në luftë me njëri-tjetrin, një konflikt që mund të kishte rezultuar në rivendosjen e perandorisë perëndimore nën cilindo mbret. I shqetësuar për një perspektivë të tillë, oborri lindor nuk u dha më kurrë nderime të ngjashme sunduesve perëndimorë, në vend të kësaj filloi të theksonte legjitimitetin e tij ekskluziv romak, të cilin do të vazhdonte ta bënte për pjesën tjetër të historisë së tij. Kulturorisht dhe ligjërisht, identiteti romak mbeti i spikatur në perëndim për shekuj me radhë, duke siguruar ende një ndjenjë uniteti në të gjithë Mesdheun. Mbretëria Ostrogotike e Italisë ruajti Senatin Romak, i cili shpesh dominonte politikën në Romë, duke ilustruar mbijetesën dhe respektin e vazhdueshëm për institucionet dhe identitetin romak. Mbretërit barbarë vazhduan të përdorin ligjin romak gjatë Mesjetës së hershme, shpesh duke nxjerrë koleksionet e tyre të ligjit. Në koleksionet e ligjit të shekullit të 6-të të nxjerra nga vizigotët në Spanjë dhe frankët në Gali, është e qartë se kishte ende popullsi të mëdha që identifikoheshin si romakë në këto rajone duke pasur parasysh se koleksionet e ligjeve bëjnë dallimin midis barbarëve që jetojnë sipas ligjeve të tyre dhe romakëve që. jetojnë sipas ligjit romak. Edhe pasi Italia u pushtua nga Lombardët në fund të shekullit të 6-të, administrimi dhe urbanizimi i vazhdueshëm i Italisë veriore dëshmojnë për një mbijetesë të vazhdueshme të institucioneve dhe vlerave romake. Ishte ende e mundur që jo-qytetarët (si barbarët) në perëndim të bëheshin qytetarë romakë në shekujt VII dhe 8; disa dokumente të mbijetuara vizigotike dhe franke shpjegojnë përfitimet e të bërit qytetar romak dhe ka të dhëna të sundimtarëve dhe fisnikëve që lironin skllevër dhe i kthenin në qytetarë. Pavarësisht nga kjo, identiteti romak ishte në një rënie të madhe në shekujt VII dhe VIII. ==== Zhdukjet e identitetit romak ==== [[Skeda:Justinien_527-565.svg|majtas|parapamje| Ripushtimet e perandorit [[Justiniani I|Justinian I]] në shekullin e 6-të (në të verdhë)]] Pika e madhe e kthesës në historinë e romakëve të ditëve të mëvonshme të perëndimit ishin luftërat e Justinianit I (533–555), që synonin ripushtimin e provincave të humbura të Perandorisë Romake Perëndimore. Gjatë mbretërimit të hershëm të Justinianit, autorët lindorë rishkruan historinë e shekullit të 5-të për të portretizuar perëndimin si "të humbur" nga pushtimet barbare, në vend që të përpiqeshin të integronin më tej sundimtarët barbarë në botën romake. Nga fundi i luftërave të Justinianit, kontrolli perandorak ishte rikthyer në Afrikën veriore dhe në Itali, por luftërat e bazuara në idenë se çdo gjë jashtë kontrollit të drejtpërdrejtë të perandorisë lindore nuk ishte më pjesë e Perandorisë Romake do të thoshte se mund të mos ki më asnjë dyshim se tokat përtej kufirit perandorak nuk ishin më romake dhe në vend të kësaj mbetën "të humbura nga barbarët". Si rezultat, identiteti romak në rajonet ende të sunduara nga barbarët (d.m.th Galia, Spanja dhe Britania) ranë në mënyrë dramatike. Gjatë ripushtimit të Italisë, Senati Romak u zhduk dhe shumica e anëtarëve të tij u zhvendosën në [[Kostandinopoja|Kostandinopojë]] . Megjithëse senati arriti një trashëgimi të caktuar në perëndim, fundi i institucionit hoqi një grup që kishte vendosur gjithmonë standardin e asaj që duhej të thoshte romanizmi. Lufta në Itali ndau gjithashtu elitën romake atje midis atyre që gëzonin sundimin barbar dhe atyre që mbështetën perandorinë dhe më vonë u tërhoqën në territorin perandorak, që do të thotë se identiteti romak pushoi së ofruari një ndjenjë kohezioni shoqëror dhe politik. Ndarja e Evropës Perëndimore në mbretëri të shumta të ndryshme përshpejtoi zhdukjen e identitetit romak, pasi identiteti i mëparshëm unifikues u zëvendësua nga identitetet lokale bazuar në rajonin nga ku ishte. Lidhshmëria e zbehtë nënkuptonte gjithashtu se ndërsa ligji dhe kultura romake vazhdonin në masë të madhe, gjuha u copëtua dhe ndahej gjithnjë e më shumë, latinishtja u zhvillua gradualisht në ato që do të bëheshin [[Gjuhët romake|gjuhët moderne romane]]. Aty ku dikur kishin qenë shumica e popullsisë, romakët e Galisë dhe Hispanisë gradualisht dhe në heshtje u shuan ndërsa pasardhësit e tyre adoptuan emra dhe identitete të tjera. Në Britaninë Sub-Romake, njerëzit e qendrave të mëdha urbane u ngjitën pas identitetit romak, por popullsitë rurale u integruan dhe u asimiluan me kolonizatorët gjermanikë (Jutët, [[Angles]] dhe [[Saksonët]]). Pasi qytetet e mëdha ranë, identiteti romak u zbeh edhe në Britani. Përvetësimi i identiteteve lokale në Gali dhe Hispani u bë më tërheqës në atë që ata nuk ishin binar kundër identitetit të sundimtarëve barbarë në të njëjtën mënyrë si 'romakët'; për shembull, nuk mund të ishte edhe romak edhe frank, por ishte e mundur, për shembull, të ishte edhe arvernian (dmth nga [[Auvernia|Auvergne]]) dhe frank. Në Hispani, "gotik" kaloi nga thjesht një identitet etnik në të qenit njëkohësisht etnik (në kuptimin e prejardhjes nga gotët) dhe politik (në kuptimin e besnikërisë ndaj mbretit). Gothic duke u bërë më fluide dhe shumëdimensionale si një identitet lehtësoi një tranzicion të qetë nga njerëzit që identifikoheshin si romakë tek njerëzit që identifikoheshin si gotë. Kishte pak dallime midis gotëve dhe romakëve të Hispanisë në këtë pikë; Visigotët nuk praktikonin më [[Arianizmi|krishterimin arian]] dhe romakët, ashtu si gotët, u lejuan që nga shekulli i 6-të të shërbenin në ushtri. Megjithëse identiteti romak po zhdukej me shpejtësi, Mbretëria Visigotike në shekujt e 6-të dhe të 7-të solli gjithashtu disa gjeneralë të shquar romakë të ditëve të mëvonshme, si {{Interlanguage link|Claudius (dux Lusitaniae)|fr|Claudius (duc)}} . dhe Paulus. Zhdukja e romakëve pasqyrohet në koleksionet e ligjit barbar. Në ligjin Salik të Clovis I (nga rreth 500), romakët dhe frankët janë dy popullsitë kryesore paralele të mbretërisë dhe të dy kanë statuse ligjore të mirëpërcaktuara. Një shekull më vonë në ''Lex Ripuaria'', romakët janë vetëm një nga shumë popullsi më të vogla gjysmë të lira, të kufizuar në kapacitetin e tyre ligjor, me shumë nga avantazhet e tyre të mëparshme të lidhura tani me identitetin frank. Marrëveshje të tilla ligjore do të ishin të paimagjinueshme nën Perandorinë Romake dhe nën dekadat e para të sundimit barbar. Me kurorëzimin perandorak të [[Karli i Madh|Karlit]] të Madh në vitin 800, identiteti romak u zhduk kryesisht në Evropën Perëndimore dhe ra në status të ulët shoqëror. Situata ishte disi paradoksale: romakët e gjallë, në Romë dhe gjetkë, kishin një reputacion të dobët, me regjistrime të sulmeve antiromake dhe përdorimin e 'romakut' si fyerje, por emri i Romës u përdor gjithashtu një burim i fuqisë dhe prestigjit të madh dhe të pandërprerë politik, i përdorur nga shumë familje aristokratike (ndonjëherë duke shpallur me krenari origjinën e shpikur romake) dhe sundimtarë gjatë historisë. Nëpërmjet shtypjes së identitetit romak në tokat që ata sundonin dhe zbritjes së perandorisë së mbetur në lindje si "greke", shteti frank shpresonte të shmangte mundësinë që populli romak të shpallte një perandor romak në të njëjtën mënyrë që Frankët shpallën një Mbret frank. ==== Rikthimi në Romë ==== [[Skeda:4_Gift_Bringers_of_Otto_III.jpg|parapamje| Personifikimi i (nga e majta në të djathtë) të popujve [[Sllavët|sllavë]], [[Gjermanët|gjermanë]], galikë (francezë) dhe romakë, të përshkruara si i sjellin dhurata Perandorit të Shenjtë Romak Otto III]] Popullsia e qytetit të Romës vazhdoi të identifikohej dhe u identifikua si romakë nga perëndimorët. Edhe pse historia e Romës nuk u harrua, rëndësia e qytetit në Mesjetë buronte kryesisht nga të qenit selia e [[Papa|Papës]], një pikëpamje e përbashkët si nga perëndimorët ashtu edhe nga perandoria lindore.Gjatë shekujve pas ripushtimit të Justinianit, kur qyteti ishte ende nën kontrollin perandorak, popullsia nuk administrohej posaçërisht dhe nuk kishte asnjë pjesëmarrje politike në çështjet më të gjera perandorake. Kur u përplasën me perandorët, papët përdorën ndonjëherë faktin se ata kishin mbështetjen e ''populus Romanus'' ("popullit të Romës") si një faktor legjitimues, që do të thotë se qyteti ende duronte njëfarë rëndësie ideologjike për sa i përket romanizmit. Autorët dhe intelektualët e Evropës Perëndimore e lidhën gjithnjë e më shumë romancitetin vetëm me vetë qytetin. Nga gjysma e dytë e shekullit të 8-të, perëndimorët pothuajse ekskluzivisht përdorën termin për t'iu referuar popullsisë së qytetit. Kur pushteti i përkohshëm i papatit u vendos nëpërmjet themelimit të Shteteve Papale në shekullin e 8-të, papët përdorën faktin që ata shoqëroheshin dhe mbështeteshin nga populli ''Romanus'' si diçka që legjitimonte sovranitetin e tyre. Popullsia romake nuk e konsideronte as perandorinë lindore dhe as "Perandorinë e [[Perandoria e Shenjtë Romake|Shenjtë Romake]] " të re të Karlit të Madh si romake. Megjithëse vazhdimësia nga Roma në Konstandinopojë u pranua në perëndim, burimet e mbijetuara tregojnë se lindorët shiheshin si grekë që kishin braktisur Romën dhe identitetin romak. Mbretërit karolingianë nga ana tjetër shiheshin se kishin më shumë të bënin me mbretërit lombardë të Italisë sesa me perandorët e lashtë romakë. Romakët mesjetarë gjithashtu shpesh i barazonin Frankët me Galët e lashtë dhe i shihnin ata si agresivë, të pafytyrë dhe të kotë. Pavarësisht kësaj, perandorët e shenjtë romakë u njohën nga qytetarët e Romës si perandorë të vërtetë romakë, edhe pse vetëm për shkak të mbështetjes dhe kurorëzimit të tyre nga papët. Edhe Frankët dhe perëndimorët e tjerë nuk e shihnin popullsinë e Romës në mënyrë të favorshme. Burimet e huaja janë përgjithësisht armiqësore, duke u atribuar tipare të tilla si trazirat dhe mashtrimet romakëve dhe i përshkruan ata si "po aq krenarë aq edhe të pafuqishëm". Ndjenjat antiromake zgjati gjatë gjithë mesjetës. Romakët pjesërisht ia detyronin reputacionin e tyre të keq nganjëherë duke u përpjekur të merrnin një pozicion të pavarur ndaj papëve të perandorëve të shenjtë romakë. Duke qenë se këta sundimtarë shiheshin se kishin pushtet universal, romakët konsideroheshin ndërhyrës në punët që i kalonin kompetencat e tyre. == Shih edhe == * [[Iliriku]] * [[Roma]] * [[Roma e lashtë]] * [[Prefektura e Ilirikut]] * [[Perandoria Romake]] * [[Perandoria e Shenjtë Romake]] == Referime == [[Kategoria:Roma e lashtë]] [[Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Gjendja e adresës]] [[Kategoria:Vetitë CS1: Burime në greqisht (el)]] [[Kategoria:Mirëmbajtja CS1: Citimi referon vetveten]] [[Kategoria:Vetitë CS1: Burime në rumanisht (ro)]] [[Kategoria:Itali]] [[Kategoria:Romakë]] snlj8hmwmi9e2e7ehm3mb3nmu7gos6x 0 17169 2464505 2464441 2022-07-20T19:27:05Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki '''Ervin Hatibi''' ([[Tirana|Tiranë]], [[31 Maj|31 maj]] [[1974]]) është një poet, piktor, botues dhe eseist shqiptar. Shkruajti poezitë e para kur ishte 14 vjeç, të përmbledhura në vëllimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga Ismail Kadare, u përshkrua nga ky i fundit si "vazhdimësia dhe e ardhmja e letërsisë shqipe." Kultivoi po ashtu pasionin për pikturën, duke ekspozuar veprat e tij në Shqipëri dhe jashtë saj;<ref>{{Cite web|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|date=26 qershor 2006|title=Ervin Hatibi|url=http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20081013232559/http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=albanianliterature.net|language=en}}</ref> si dhe shkroi tekste këngësh, veçanërisht për grupin ''Ritfolk.''<ref>{{Cite web|date=7 qershor 2022|title=Flladi i nostalgjisë për Ritfolk|url=https://gazetasi.al/flladi-i-nostalgjise-per-ritfolk/|url-status=live|website=gazetasi.al|language=sq}}</ref> == Biografia == U lind në Tiranë më 31 maj 1974, i biri i aktorit [[Binak Hatibi]]. Gjatë fëminisë u angazhua nëpër kurse aktrimi dhe si aktor zanor për radiodramat e [[Radio Televizioni Shqiptar|RTSH]]-së. Kur ishte 14 vjeç botoi poezitë e para nëpër revistat e mëdha të kohës, të cilat dolën më pas të përmbledhura në botimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga [[Ismail Kadare]], vëllim që u përshëndet nga kritika. Si rrjedhojë e shquarësisë që fitoi autori i ri, Kinostudio "Shqipëria e Re" përgatiti një dokumentar për rioshin, titulluar "Poeti 15 vjeçar".<ref name=":0">{{Cite web|date=3 nëntor 2008|title=El hombre|url=http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090129090303/http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=ervinhatibi.com|language=sq}}</ref> Çeli të parë ekspozitë të pikturave të tij pranverën e 1991 në Galerinë Kombëtare të Arteve të Bukura. Më 1992 ndërsa po mbyllte shkollimin e mesëm në shkollën e gjuhëve të huaja "Asim Vokshi" në Tiranë, Hatibi bashkëthemeloi revistën letrare avangarde "e per-7-shme". Vitin si vijoi, shkroi rregullisht mbi çështje të rëndësive sociale e letrare, dhe mori pjesë gjithashtu nëpër lëvizje rinore në mënyrë aktive, duke i paraprirë ndryshimeve demokratike në vend. Shkroi tekste këngësh për këngëtarë dhe bandat pop të Tiranës, duke marrë pjesë vetë gjithashtu si vokalist i bandës së vet në skenën e rock-ut të kohës.<ref name=":0" /> Pasi përfundoi studimet për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Tiranës, dhe para se të shkonte në [[Jordania|Jordani]] për të studjuar gjuhën dhe qytetërimin arab, Hatibi botoi përmbledhjen e tij të dytë dhe më të shquar poetike ''6 Maç'' në Tiranë më 1995. Prej atij çasti, poezitë e tij u botuan nëpër disa antologji për poetët kryesorë shqiptarë: ''Antologjia e Poezisë Shqipe'', në maqedonisht, në Maqedoni më 1998; ''Antologji e Poezisë Bashkëkohore Italiane dhe Shqiptare'', italisht dhe shqip, botuar në Itali më 1998; ''Tres Jovenes Poetas Albaneses'' (Malaga: Cedma, 2003)<ref>{{Cite web|title=Literatura albanesa|url=https://phte.upf.edu/dhte/panoramas-generales/albanesa-literatura/|url-status=live|website=phte.upf.edu|language=es}}</ref> si dhe ''E frikshme dhe e bukur'' (Prishtinë: Rozafa, 2003).Albanian Literature & Language at the University of Tirana, and before moving to Jordan with the purpose of studying the Arabic language and civilisation, Ervin Hatibi published his second and most notorious poetry collection “6”, Tirana, 1995. From that point on his poetry was published in various anthologies on major Albanian poets: Anthology of Albanian Poetry, in Macedonian, Macedonia, 1998, Anthology of Contemporary Italian and Albanian Poetry, in Italian & Albanian, Italy, 1998, Three Albanian Poets, in Spanish, Spain, 2003, Frightening and Beautiful, in Albanian, Kosovo, 2003. Eseja e tij ''Shpluhurosja e një miti'' (2002) çmohet si gurrë frymëzimi për studimin e qasjes orientaliste.<ref>{{Cite web|last=Balcı|first=Mustafa|last2=Dibra|first2=Fatos|date=2020|title=Arnavutluk'ta Türkoloji|url=https://www.academia.edu/44766775/Arnavutlukta_T%C3%BCrkoloji_Mustafa_Balc%C4%B1_Fatos_Dibra_2020_|url-status=live|website=academia.edu|page=95|language=tr}}</ref> == Tituj të veprave == * ''Përditë Shoh Qiellin'', Naim Frashëri, Tiranë, [[1989]] * ''Poezi'', Marlin Barleti, Tiranë, [[1995]] * [[Pasqyra e Lëndës]], Ora, Tiranë, [[2004]] * ''Republick of Albanania'', Ora, Tiranë, [[2005]] ==Referime== {{reflist|2}} {{Autorë shqiptarë|state=collapsed}} {{DEFAULTSORT:Hatibi, Ervin}} [[Kategoria:Poetë shqiptarë]] [[Kategoria:Piktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1974]] [[Kategoria:Eseistë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Orientalistë shqiptarë]] 6twnj2b9621xulom9e30hn3bjfibn5z 2464507 2464505 2022-07-20T20:08:40Z Ikranjani 127687 /* Biografia */ wikitext text/x-wiki '''Ervin Hatibi''' ([[Tirana|Tiranë]], [[31 Maj|31 maj]] [[1974]]) është një poet, piktor, botues dhe eseist shqiptar. Shkruajti poezitë e para kur ishte 14 vjeç, të përmbledhura në vëllimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga Ismail Kadare, u përshkrua nga ky i fundit si "vazhdimësia dhe e ardhmja e letërsisë shqipe." Kultivoi po ashtu pasionin për pikturën, duke ekspozuar veprat e tij në Shqipëri dhe jashtë saj;<ref>{{Cite web|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|date=26 qershor 2006|title=Ervin Hatibi|url=http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20081013232559/http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=albanianliterature.net|language=en}}</ref> si dhe shkroi tekste këngësh, veçanërisht për grupin ''Ritfolk.''<ref>{{Cite web|date=7 qershor 2022|title=Flladi i nostalgjisë për Ritfolk|url=https://gazetasi.al/flladi-i-nostalgjise-per-ritfolk/|url-status=live|website=gazetasi.al|language=sq}}</ref> == Biografia == U lind në Tiranë më 31 maj 1974, i biri i aktorit [[Binak Hatibi]]. Gjatë fëminisë u angazhua nëpër kurse aktrimi dhe si aktor zanor për radiodramat e [[Radio Televizioni Shqiptar|RTSH]]-së. Kur ishte 14 vjeç botoi poezitë e para nëpër revistat e mëdha të kohës, të cilat dolën më pas të përmbledhura në botimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga [[Ismail Kadare]], vëllim që u përshëndet nga kritika. Si rrjedhojë e shquarësisë që fitoi autori i ri, Kinostudio "Shqipëria e Re" përgatiti një dokumentar për rioshin, titulluar "Poeti 15 vjeçar".<ref name=":0">{{Cite web|date=3 nëntor 2008|title=El hombre|url=http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090129090303/http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=ervinhatibi.com|language=sq}}</ref> Çeli të parë ekspozitë të pikturave të tij pranverën e 1991 në Galerinë Kombëtare të Arteve të Bukura. Më 1992 ndërsa po mbyllte shkollimin e mesëm në shkollën e gjuhëve të huaja "Asim Vokshi" në Tiranë, Hatibi bashkëthemeloi revistën letrare avangarde "e per-7-shme". Vitin si vijoi, shkroi rregullisht mbi çështje të rëndësive sociale e letrare, dhe mori pjesë gjithashtu nëpër lëvizje rinore në mënyrë aktive, duke i paraprirë ndryshimeve demokratike në vend. Shkroi tekste këngësh për këngëtarë dhe bandat pop të Tiranës, duke marrë pjesë vetë gjithashtu si vokalist i bandës së vet në skenën e rock-ut të kohës.<ref name=":0" /> Pasi përfundoi studimet për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Tiranës, dhe para se të shkonte në [[Jordania|Jordani]] për të studjuar gjuhën dhe qytetërimin arab, Hatibi botoi përmbledhjen e tij të dytë dhe më të shquar poetike ''6 Maç'' në Tiranë më 1995. Prej atij çasti, poezitë e tij u botuan nëpër disa antologji për poetët kryesorë shqiptarë: ''Antologjia e Poezisë Shqipe'' ({{Lang-mk|Антологија на албанската поезија}}; 1998?); ''Antologji e Poezisë Bashkëkohore Italiane dhe Shqiptare'', italisht dhe shqip, botuar në Itali më 1998; ''La prueba de la tierra: Tres Jovenes Poetas Albaneses'' (Malaga: Cedma, 2003)<ref>{{Cite web|title=Literatura albanesa|url=https://phte.upf.edu/dhte/panoramas-generales/albanesa-literatura/|url-status=live|website=phte.upf.edu|language=es}}</ref> si dhe ''E frikshme dhe e bukur'' (Prishtinë: Rozafa, 2003).<ref name=":0" /> == Kontribute == Eseja e tij ''Shpluhurosja e një miti'' (2002) çmohet si gurrë frymëzimi për studimin e qasjes orientaliste.<ref>{{Cite web|last=Balcı|first=Mustafa|last2=Dibra|first2=Fatos|date=2020|title=Arnavutluk'ta Türkoloji|url=https://www.academia.edu/44766775/Arnavutlukta_T%C3%BCrkoloji_Mustafa_Balc%C4%B1_Fatos_Dibra_2020_|url-status=live|website=academia.edu|page=95|language=tr}}</ref> Ka kontribuar me kritika mbi se si politikanët shqiptarë në kontekste të ndryshme në mënyrë iracionale hedhin dyshime mbi Islamin dhe myslimanët, duke orientalizuar armikun ngrejnë kështu një joçështje dhe duke prodhuar vetiu një thembër Akili të shoqërisë.<ref>{{Cite book|last=Endresen|first=Cecilie|title=Images of Imperial Legacy: Modern Discourses on the Social and Cultural Impact of Ottoman and Habsburg Rule in Southeast Europe|publisher=LIT Verlag Münster|year=2011|isbn=9783643108500|pages=48|language=en|chapter=Diverging images of the Ottoman legacy in Albania}}</ref> == Tituj të veprave == * ''Përditë Shoh Qiellin'', Naim Frashëri, Tiranë, [[1989]] * ''Poezi'', Marlin Barleti, Tiranë, [[1995]] * [[Pasqyra e Lëndës]], Ora, Tiranë, [[2004]] * ''Republick of Albanania'', Ora, Tiranë, [[2005]] ==Referime== {{reflist|2}} {{Autorë shqiptarë|state=collapsed}} {{DEFAULTSORT:Hatibi, Ervin}} [[Kategoria:Poetë shqiptarë]] [[Kategoria:Piktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1974]] [[Kategoria:Eseistë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Orientalistë shqiptarë]] nayhdqhhqg1ju773ns5k5h2rv757av9 2464518 2464507 2022-07-20T20:38:08Z Ikranjani 127687 /* Tituj të veprave */ wikitext text/x-wiki '''Ervin Hatibi''' ([[Tirana|Tiranë]], [[31 Maj|31 maj]] [[1974]]) është një poet, piktor, botues dhe eseist shqiptar. Shkruajti poezitë e para kur ishte 14 vjeç, të përmbledhura në vëllimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga Ismail Kadare, u përshkrua nga ky i fundit si "vazhdimësia dhe e ardhmja e letërsisë shqipe." Kultivoi po ashtu pasionin për pikturën, duke ekspozuar veprat e tij në Shqipëri dhe jashtë saj;<ref>{{Cite web|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|date=26 qershor 2006|title=Ervin Hatibi|url=http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20081013232559/http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=albanianliterature.net|language=en}}</ref> si dhe shkroi tekste këngësh, veçanërisht për grupin ''Ritfolk.''<ref>{{Cite web|date=7 qershor 2022|title=Flladi i nostalgjisë për Ritfolk|url=https://gazetasi.al/flladi-i-nostalgjise-per-ritfolk/|url-status=live|website=gazetasi.al|language=sq}}</ref> == Biografia == U lind në Tiranë më 31 maj 1974, i biri i aktorit [[Binak Hatibi]]. Gjatë fëminisë u angazhua nëpër kurse aktrimi dhe si aktor zanor për radiodramat e [[Radio Televizioni Shqiptar|RTSH]]-së. Kur ishte 14 vjeç botoi poezitë e para nëpër revistat e mëdha të kohës, të cilat dolën më pas të përmbledhura në botimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga [[Ismail Kadare]], vëllim që u përshëndet nga kritika. Si rrjedhojë e shquarësisë që fitoi autori i ri, Kinostudio "Shqipëria e Re" përgatiti një dokumentar për rioshin, titulluar "Poeti 15 vjeçar".<ref name=":0">{{Cite web|date=3 nëntor 2008|title=El hombre|url=http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090129090303/http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=ervinhatibi.com|language=sq}}</ref> Çeli të parë ekspozitë të pikturave të tij pranverën e 1991 në Galerinë Kombëtare të Arteve të Bukura. Më 1992 ndërsa po mbyllte shkollimin e mesëm në shkollën e gjuhëve të huaja "Asim Vokshi" në Tiranë, Hatibi bashkëthemeloi revistën letrare avangarde "e per-7-shme". Vitin si vijoi, shkroi rregullisht mbi çështje të rëndësive sociale e letrare, dhe mori pjesë gjithashtu nëpër lëvizje rinore në mënyrë aktive, duke i paraprirë ndryshimeve demokratike në vend. Shkroi tekste këngësh për këngëtarë dhe bandat pop të Tiranës, duke marrë pjesë vetë gjithashtu si vokalist i bandës së vet në skenën e rock-ut të kohës.<ref name=":0" /> Pasi përfundoi studimet për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Tiranës, dhe para se të shkonte në [[Jordania|Jordani]] për të studjuar gjuhën dhe qytetërimin arab, Hatibi botoi përmbledhjen e tij të dytë dhe më të shquar poetike ''6 Maç'' në Tiranë më 1995. Prej atij çasti, poezitë e tij u botuan nëpër disa antologji për poetët kryesorë shqiptarë: ''Antologjia e Poezisë Shqipe'' ({{Lang-mk|Антологија на албанската поезија}}; 1998?); ''Antologji e Poezisë Bashkëkohore Italiane dhe Shqiptare'', italisht dhe shqip, botuar në Itali më 1998; ''La prueba de la tierra: Tres Jovenes Poetas Albaneses'' (Malaga: Cedma, 2003)<ref>{{Cite web|title=Literatura albanesa|url=https://phte.upf.edu/dhte/panoramas-generales/albanesa-literatura/|url-status=live|website=phte.upf.edu|language=es}}</ref> si dhe ''E frikshme dhe e bukur'' (Prishtinë: Rozafa, 2003).<ref name=":0" /> == Kontribute == Ka kontribuar me kritika mbi se si politikanët shqiptarë në kontekste të ndryshme në mënyrë iracionale hedhin dyshime mbi Islamin dhe myslimanët, duke orientalizuar armikun ngrejnë kështu një joçështje dhe duke prodhuar vetiu një thembër Akili të shoqërisë.<ref>{{Cite book|last=Endresen|first=Cecilie|title=Images of Imperial Legacy: Modern Discourses on the Social and Cultural Impact of Ottoman and Habsburg Rule in Southeast Europe|publisher=LIT Verlag Münster|year=2011|isbn=9783643108500|pages=48|language=en|chapter=Diverging images of the Ottoman legacy in Albania}}</ref> Eseja e tij ''Shpluhurosja e një miti'' (2002) çmohet si gurrë frymëzimi për studimin e qasjes orientaliste.<ref>{{Cite web|last=Balcı|first=Mustafa|last2=Dibra|first2=Fatos|date=2020|title=Arnavutluk'ta Türkoloji|url=https://www.academia.edu/44766775/Arnavutlukta_T%C3%BCrkoloji_Mustafa_Balc%C4%B1_Fatos_Dibra_2020_|url-status=live|website=academia.edu|page=95|language=tr}}</ref> == Tituj == * ''Përditë Shoh Qiellin'', Tiranë: Naim Frashëri, [[1989]]; * ''6 Maç'', Tiranë: Marlin Barleti, [[1995]]; * [[Pasqyra e Lëndës|''Pasqyra e Lëndës'']], Tiranë: Ora, [[2004]]; * ''Republick of Albanania'', Tiranë: Ora, [[2005]]; * ''Transkript nga krevati tjetër'', Tiranë: Onufri, 2020. ==Referime== {{reflist|2}} {{Autorë shqiptarë|state=collapsed}} {{DEFAULTSORT:Hatibi, Ervin}} [[Kategoria:Poetë shqiptarë]] [[Kategoria:Piktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1974]] [[Kategoria:Eseistë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Orientalistë shqiptarë]] l8iggg0pvqqwhu8rwhu0dxyknouh8gz 2464520 2464518 2022-07-20T20:44:15Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki '''Ervin Hatibi''' ([[Tirana|Tiranë]], [[31 Maj|31 maj]] [[1974]]) është një poet, piktor, botues dhe eseist shqiptar. Shkruajti poezitë e para kur ishte 14 vjeç, të përmbledhura në vëllimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga Ismail Kadare, u përshkrua nga ky i fundit si "vazhdimësia dhe e ardhmja e letërsisë shqipe." Kultivoi po ashtu pasionin për pikturën, duke ekspozuar veprat e tij në Shqipëri dhe jashtë saj;<ref>{{Cite web|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|date=26 qershor 2006|title=Ervin Hatibi|url=http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20081013232559/http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=albanianliterature.net|language=en}}</ref> si dhe shkroi tekste këngësh, veçanërisht për grupin ''Ritfolk.''<ref>{{Cite web|date=7 qershor 2022|title=Flladi i nostalgjisë për Ritfolk|url=https://gazetasi.al/flladi-i-nostalgjise-per-ritfolk/|url-status=live|website=gazetasi.al|language=sq}}</ref> == Biografia == U lind në Tiranë më 31 maj 1974, i biri i aktorit [[Binak Hatibi]] dhe Vjollca Allmuçës. Gjatë fëminisë u angazhua nëpër kurse aktrimi dhe si aktor zanor për radiodramat e [[Radio Televizioni Shqiptar|RTSH]]-së. Kur ishte 14 vjeç botoi poezitë e para nëpër revistat e mëdha të kohës, të cilat dolën më pas të përmbledhura në botimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga [[Ismail Kadare]] dhe ballinën nga daja i vet piktori [[Sali Allmuça]],<ref>{{Cite web|last=Ervin Hatibi|first=intervistoi Andreas Dushi|date=28 nëntor 2021|title=Këto nuk janë fjalët e mia|url=https://exlibris.al/ervin-hatibi-keto-nuk-jane-fjalet-e-mia/|url-status=live|website=exlibris.al|language=sq}}</ref> vëllim që u përshëndet nga kritika. Si rrjedhojë e shquarësisë që fitoi autori i ri, Kinostudio "Shqipëria e Re" përgatiti një dokumentar për rioshin, titulluar "Poeti 15 vjeçar".<ref name=":0">{{Cite web|date=3 nëntor 2008|title=El hombre|url=http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090129090303/http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=ervinhatibi.com|language=sq}}</ref> Çeli të parë ekspozitë të pikturave të tij pranverën e 1991 në Galerinë Kombëtare të Arteve të Bukura. Më 1992 ndërsa po mbyllte shkollimin e mesëm në shkollën e gjuhëve të huaja "Asim Vokshi" në Tiranë, Hatibi bashkëthemeloi revistën letrare avangarde "e per-7-shme". Vitin si vijoi, shkroi rregullisht mbi çështje të rëndësive sociale e letrare, dhe mori pjesë gjithashtu nëpër lëvizje rinore në mënyrë aktive, duke i paraprirë ndryshimeve demokratike në vend. Shkroi tekste këngësh për këngëtarë dhe bandat pop të Tiranës, duke marrë pjesë vetë gjithashtu si vokalist i bandës së vet në skenën e rock-ut të kohës.<ref name=":0" /> Pasi përfundoi studimet për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Tiranës, dhe para se të shkonte në [[Jordania|Jordani]] për të studjuar gjuhën dhe qytetërimin arab, Hatibi botoi përmbledhjen e tij të dytë dhe më të shquar poetike ''6 Maç'' në Tiranë më 1995. Prej atij çasti, poezitë e tij u botuan nëpër disa antologji për poetët kryesorë shqiptarë: ''Antologjia e Poezisë Shqipe'' ({{Lang-mk|Антологија на албанската поезија}}; 1998?); ''Antologji e Poezisë Bashkëkohore Italiane dhe Shqiptare'', italisht dhe shqip, botuar në Itali më 1998; ''La prueba de la tierra: Tres Jovenes Poetas Albaneses'' (Malaga: Cedma, 2003)<ref>{{Cite web|title=Literatura albanesa|url=https://phte.upf.edu/dhte/panoramas-generales/albanesa-literatura/|url-status=live|website=phte.upf.edu|language=es}}</ref> si dhe ''E frikshme dhe e bukur'' (Prishtinë: Rozafa, 2003).<ref name=":0" /> == Kontribute == Ka kontribuar me kritika mbi se si politikanët shqiptarë në kontekste të ndryshme në mënyrë iracionale hedhin dyshime mbi Islamin dhe myslimanët, duke orientalizuar armikun ngrejnë kështu një joçështje dhe duke prodhuar vetiu një thembër Akili të shoqërisë.<ref>{{Cite book|last=Endresen|first=Cecilie|title=Images of Imperial Legacy: Modern Discourses on the Social and Cultural Impact of Ottoman and Habsburg Rule in Southeast Europe|publisher=LIT Verlag Münster|year=2011|isbn=9783643108500|pages=48|language=en|chapter=Diverging images of the Ottoman legacy in Albania}}</ref> Eseja e tij ''Shpluhurosja e një miti'' (2002) çmohet si gurrë frymëzimi për studimin e qasjes orientaliste.<ref>{{Cite web|last=Balcı|first=Mustafa|last2=Dibra|first2=Fatos|date=2020|title=Arnavutluk'ta Türkoloji|url=https://www.academia.edu/44766775/Arnavutlukta_T%C3%BCrkoloji_Mustafa_Balc%C4%B1_Fatos_Dibra_2020_|url-status=live|website=academia.edu|page=95|language=tr}}</ref> == Tituj == * ''Përditë Shoh Qiellin'', Tiranë: Naim Frashëri, [[1989]]; * ''6 Maç'', Tiranë: Marlin Barleti, [[1995]]; * [[Pasqyra e Lëndës|''Pasqyra e Lëndës'']], Tiranë: Ora, [[2004]]; * ''Republick of Albanania'', Tiranë: Ora, [[2005]]; * ''Transkript nga krevati tjetër'', Tiranë: Onufri, 2020. ==Referime== {{reflist|2}} {{Autorë shqiptarë|state=collapsed}} {{DEFAULTSORT:Hatibi, Ervin}} [[Kategoria:Poetë shqiptarë]] [[Kategoria:Piktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1974]] [[Kategoria:Eseistë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Orientalistë shqiptarë]] odpi16s5rc63qtgmgpp96jw7vp6zvg8 2464528 2464520 2022-07-20T20:51:32Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki '''Ervin Hatibi''' ([[Tirana|Tiranë]], [[31 Maj|31 maj]] [[1974]]) është një poet, piktor, botues dhe eseist shqiptar. Shkruajti poezitë e para kur ishte 14 vjeç, të përmbledhura në vëllimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga Ismail Kadare, u përshkrua nga ky i fundit si "vazhdimësia dhe e ardhmja e letërsisë shqipe." Kultivoi po ashtu pasionin për pikturën, duke ekspozuar veprat e tij në Shqipëri dhe jashtë saj;<ref>{{Cite web|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|date=26 qershor 2006|title=Ervin Hatibi|url=http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20081013232559/http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=albanianliterature.net|language=en}}</ref> si dhe shkroi tekste këngësh, veçanërisht për grupin ''Ritfolk'' këngët "Afrohu", “Drejt fatit tim” dhe gjysmën e parë nga “Dëshirë e heshtje”''.''<ref>{{Cite web|date=7 qershor 2022|title=Flladi i nostalgjisë për Ritfolk|url=https://gazetasi.al/flladi-i-nostalgjise-per-ritfolk/|url-status=live|website=gazetasi.al|language=sq}}</ref><ref name=":1" /> == Biografia == U lind në Tiranë më 31 maj 1974, i biri i aktorit [[Binak Hatibi]] dhe Vjollca Allmuçës. Gjatë fëminisë u angazhua nëpër kurse aktrimi dhe si aktor zanor për radiodramat e [[Radio Televizioni Shqiptar|RTSH]]-së. Kur ishte 14 vjeç botoi poezitë e para nëpër revistat e mëdha të kohës, të cilat dolën më pas të përmbledhura në botimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga [[Ismail Kadare]] dhe ballinën nga daja i vet piktori [[Sali Allmuça]],<ref name=":1">{{Cite web|last=Ervin Hatibi|first=intervistoi Andreas Dushi|date=28 nëntor 2021|title=Këto nuk janë fjalët e mia|url=https://exlibris.al/ervin-hatibi-keto-nuk-jane-fjalet-e-mia/|url-status=live|website=exlibris.al|language=sq}}</ref> vëllim që u përshëndet nga kritika. Si rrjedhojë e shquarësisë që fitoi autori i ri, Kinostudio "Shqipëria e Re" përgatiti një dokumentar për rioshin, titulluar "Poeti 15 vjeçar".<ref name=":0">{{Cite web|date=3 nëntor 2008|title=El hombre|url=http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090129090303/http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=ervinhatibi.com|language=sq}}</ref> Çeli të parë ekspozitë të pikturave të tij pranverën e 1991 në Galerinë Kombëtare të Arteve të Bukura. Më 1992 ndërsa po mbyllte shkollimin e mesëm në shkollën e gjuhëve të huaja "Asim Vokshi" në Tiranë, Hatibi bashkëthemeloi revistën letrare avangarde "e per-7-shme". Vitin si vijoi, shkroi rregullisht mbi çështje të rëndësive sociale e letrare, dhe mori pjesë gjithashtu nëpër lëvizje rinore në mënyrë aktive, duke i paraprirë ndryshimeve demokratike në vend. Shkroi tekste këngësh për këngëtarë dhe bandat pop të Tiranës, duke marrë pjesë vetë gjithashtu si vokalist i bandës së vet në skenën e rock-ut të kohës.<ref name=":0" /> Pasi përfundoi studimet për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Tiranës, dhe para se të shkonte në [[Jordania|Jordani]] për të studjuar gjuhën dhe qytetërimin arab, Hatibi botoi përmbledhjen e tij të dytë dhe më të shquar poetike ''6 Maç'' në Tiranë më 1995. Prej atij çasti, poezitë e tij u botuan nëpër disa antologji për poetët kryesorë shqiptarë: ''Antologjia e Poezisë Shqipe'' ({{Lang-mk|Антологија на албанската поезија}}; 1998?); ''Antologji e Poezisë Bashkëkohore Italiane dhe Shqiptare'', italisht dhe shqip, botuar në Itali më 1998; ''La prueba de la tierra: Tres Jovenes Poetas Albaneses'' (Malaga: Cedma, 2003)<ref>{{Cite web|title=Literatura albanesa|url=https://phte.upf.edu/dhte/panoramas-generales/albanesa-literatura/|url-status=live|website=phte.upf.edu|language=es}}</ref> si dhe ''E frikshme dhe e bukur'' (Prishtinë: Rozafa, 2003).<ref name=":0" /> == Kontribute == Ka kontribuar me kritika mbi se si politikanët shqiptarë në kontekste të ndryshme në mënyrë iracionale hedhin dyshime mbi Islamin dhe myslimanët, duke orientalizuar armikun ngrejnë kështu një joçështje dhe duke prodhuar vetiu një thembër Akili të shoqërisë.<ref>{{Cite book|last=Endresen|first=Cecilie|title=Images of Imperial Legacy: Modern Discourses on the Social and Cultural Impact of Ottoman and Habsburg Rule in Southeast Europe|publisher=LIT Verlag Münster|year=2011|isbn=9783643108500|pages=48|language=en|chapter=Diverging images of the Ottoman legacy in Albania}}</ref> Eseja e tij ''Shpluhurosja e një miti'' (2002) çmohet si gurrë frymëzimi për studimin e qasjes orientaliste.<ref>{{Cite web|last=Balcı|first=Mustafa|last2=Dibra|first2=Fatos|date=2020|title=Arnavutluk'ta Türkoloji|url=https://www.academia.edu/44766775/Arnavutlukta_T%C3%BCrkoloji_Mustafa_Balc%C4%B1_Fatos_Dibra_2020_|url-status=live|website=academia.edu|page=95|language=tr}}</ref> == Tituj == * ''Përditë Shoh Qiellin'', Tiranë: Naim Frashëri, [[1989]]; * ''6 Maç'', Tiranë: Marlin Barleti, [[1995]]; * [[Pasqyra e Lëndës|''Pasqyra e Lëndës'']], Tiranë: Ora, [[2004]]; * ''Republick of Albanania'', Tiranë: Ora, [[2005]]; * ''Transkript nga krevati tjetër'', Tiranë: Onufri, 2020. ==Referime== {{reflist|2}} {{Autorë shqiptarë|state=collapsed}} {{DEFAULTSORT:Hatibi, Ervin}} [[Kategoria:Poetë shqiptarë]] [[Kategoria:Piktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1974]] [[Kategoria:Eseistë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Orientalistë shqiptarë]] hn8xgxi6nt5dum78nr2ehuu81ew0ro1 2464530 2464528 2022-07-20T20:59:20Z Ikranjani 127687 /* Tituj */ wikitext text/x-wiki '''Ervin Hatibi''' ([[Tirana|Tiranë]], [[31 Maj|31 maj]] [[1974]]) është një poet, piktor, botues dhe eseist shqiptar. Shkruajti poezitë e para kur ishte 14 vjeç, të përmbledhura në vëllimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga Ismail Kadare, u përshkrua nga ky i fundit si "vazhdimësia dhe e ardhmja e letërsisë shqipe." Kultivoi po ashtu pasionin për pikturën, duke ekspozuar veprat e tij në Shqipëri dhe jashtë saj;<ref>{{Cite web|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|date=26 qershor 2006|title=Ervin Hatibi|url=http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20081013232559/http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=albanianliterature.net|language=en}}</ref> si dhe shkroi tekste këngësh, veçanërisht për grupin ''Ritfolk'' këngët "Afrohu", “Drejt fatit tim” dhe gjysmën e parë nga “Dëshirë e heshtje”''.''<ref>{{Cite web|date=7 qershor 2022|title=Flladi i nostalgjisë për Ritfolk|url=https://gazetasi.al/flladi-i-nostalgjise-per-ritfolk/|url-status=live|website=gazetasi.al|language=sq}}</ref><ref name=":1" /> == Biografia == U lind në Tiranë më 31 maj 1974, i biri i aktorit [[Binak Hatibi]] dhe Vjollca Allmuçës. Gjatë fëminisë u angazhua nëpër kurse aktrimi dhe si aktor zanor për radiodramat e [[Radio Televizioni Shqiptar|RTSH]]-së. Kur ishte 14 vjeç botoi poezitë e para nëpër revistat e mëdha të kohës, të cilat dolën më pas të përmbledhura në botimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga [[Ismail Kadare]] dhe ballinën nga daja i vet piktori [[Sali Allmuça]],<ref name=":1">{{Cite web|last=Ervin Hatibi|first=intervistoi Andreas Dushi|date=28 nëntor 2021|title=Këto nuk janë fjalët e mia|url=https://exlibris.al/ervin-hatibi-keto-nuk-jane-fjalet-e-mia/|url-status=live|website=exlibris.al|language=sq}}</ref> vëllim që u përshëndet nga kritika. Si rrjedhojë e shquarësisë që fitoi autori i ri, Kinostudio "Shqipëria e Re" përgatiti një dokumentar për rioshin, titulluar "Poeti 15 vjeçar".<ref name=":0">{{Cite web|date=3 nëntor 2008|title=El hombre|url=http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090129090303/http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=ervinhatibi.com|language=sq}}</ref> Çeli të parë ekspozitë të pikturave të tij pranverën e 1991 në Galerinë Kombëtare të Arteve të Bukura. Më 1992 ndërsa po mbyllte shkollimin e mesëm në shkollën e gjuhëve të huaja "Asim Vokshi" në Tiranë, Hatibi bashkëthemeloi revistën letrare avangarde "e per-7-shme". Vitin si vijoi, shkroi rregullisht mbi çështje të rëndësive sociale e letrare, dhe mori pjesë gjithashtu nëpër lëvizje rinore në mënyrë aktive, duke i paraprirë ndryshimeve demokratike në vend. Shkroi tekste këngësh për këngëtarë dhe bandat pop të Tiranës, duke marrë pjesë vetë gjithashtu si vokalist i bandës së vet në skenën e rock-ut të kohës.<ref name=":0" /> Pasi përfundoi studimet për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Tiranës, dhe para se të shkonte në [[Jordania|Jordani]] për të studjuar gjuhën dhe qytetërimin arab, Hatibi botoi përmbledhjen e tij të dytë dhe më të shquar poetike ''6 Maç'' në Tiranë më 1995. Prej atij çasti, poezitë e tij u botuan nëpër disa antologji për poetët kryesorë shqiptarë: ''Antologjia e Poezisë Shqipe'' ({{Lang-mk|Антологија на албанската поезија}}; 1998?); ''Antologji e Poezisë Bashkëkohore Italiane dhe Shqiptare'', italisht dhe shqip, botuar në Itali më 1998; ''La prueba de la tierra: Tres Jovenes Poetas Albaneses'' (Malaga: Cedma, 2003)<ref>{{Cite web|title=Literatura albanesa|url=https://phte.upf.edu/dhte/panoramas-generales/albanesa-literatura/|url-status=live|website=phte.upf.edu|language=es}}</ref> si dhe ''E frikshme dhe e bukur'' (Prishtinë: Rozafa, 2003).<ref name=":0" /> == Kontribute == Ka kontribuar me kritika mbi se si politikanët shqiptarë në kontekste të ndryshme në mënyrë iracionale hedhin dyshime mbi Islamin dhe myslimanët, duke orientalizuar armikun ngrejnë kështu një joçështje dhe duke prodhuar vetiu një thembër Akili të shoqërisë.<ref>{{Cite book|last=Endresen|first=Cecilie|title=Images of Imperial Legacy: Modern Discourses on the Social and Cultural Impact of Ottoman and Habsburg Rule in Southeast Europe|publisher=LIT Verlag Münster|year=2011|isbn=9783643108500|pages=48|language=en|chapter=Diverging images of the Ottoman legacy in Albania}}</ref> Eseja e tij ''Shpluhurosja e një miti'' (2002) çmohet si gurrë frymëzimi për studimin e qasjes orientaliste.<ref>{{Cite web|last=Balcı|first=Mustafa|last2=Dibra|first2=Fatos|date=2020|title=Arnavutluk'ta Türkoloji|url=https://www.academia.edu/44766775/Arnavutlukta_T%C3%BCrkoloji_Mustafa_Balc%C4%B1_Fatos_Dibra_2020_|url-status=live|website=academia.edu|page=95|language=tr}}</ref> == Tituj == * ''Përditë Shoh Qiellin'', Tiranë: Naim Frashëri, [[1989]]; * ''6 Maç'', Tiranë: Marlin Barleti, [[1995]]; * [[Pasqyra e Lëndës|''Pasqyra e Lëndës'']], Tiranë: Ora, [[2004]]; * ''Republick of Albanania'', Tiranë: Ora, [[2005]]; * ''Një gjarpër i viteve gjashtëdhjetë: dhe të tjera tregime zoologjike'', Tiranë: Vizioni M, 2018; * ''Transkript nga krevati tjetër'', Tiranë: Onufri, 2020. ==Referime== {{reflist|2}} {{Autorë shqiptarë|state=collapsed}} {{DEFAULTSORT:Hatibi, Ervin}} [[Kategoria:Poetë shqiptarë]] [[Kategoria:Piktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1974]] [[Kategoria:Eseistë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Orientalistë shqiptarë]] mjh0792muf9s2wl0n63pjt33d4szfy3 2464532 2464530 2022-07-20T21:31:41Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki '''Ervin Hatibi''' ([[Tirana|Tiranë]], [[31 Maj|31 maj]] [[1974]]) është një poet, piktor, botues dhe eseist shqiptar. Shkruajti poezitë e para kur ishte 14 vjeç, të përmbledhura në vëllimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga Ismail Kadare, u përshkrua nga ky i fundit si "vazhdimësia dhe e ardhmja e letërsisë shqipe." Kultivoi po ashtu pasionin për pikturën, duke ekspozuar veprat e tij në Shqipëri dhe jashtë saj;<ref>{{Cite web|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|date=26 qershor 2006|title=Ervin Hatibi|url=http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20081013232559/http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=albanianliterature.net|language=en}}</ref> si dhe shkroi tekste këngësh, veçanërisht për grupin ''Ritfolk'' këngët "Afrohu", “Drejt fatit tim” dhe gjysmën e parë nga “Dëshirë e heshtje”''.''<ref>{{Cite web|date=7 qershor 2022|title=Flladi i nostalgjisë për Ritfolk|url=https://gazetasi.al/flladi-i-nostalgjise-per-ritfolk/|url-status=live|website=gazetasi.al|language=sq}}</ref><ref name=":1" /> == Biografia == U lind në Tiranë më 31 maj 1974,<ref>{{Cite book|url=https://docplayer.org/69418385-Autorinnen-und-autoren-aus-suedosteuropa-lesen-in-leipzig.html|title=Autorinnen und Autoren aus Südosteuropalesen in Leipzig|year=2011|pages=32|language=de}}</ref> i biri i aktorit [[Binak Hatibi]] dhe Vjollca Allmuçës. Gjatë fëminisë u angazhua nëpër kurse aktrimi dhe si aktor zanor për radiodramat e [[Radio Televizioni Shqiptar|RTSH]]-së. Kur ishte 14 vjeç botoi poezitë e para nëpër revistat e mëdha të kohës, të cilat dolën më pas të përmbledhura në botimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga [[Ismail Kadare]] dhe ballinën nga daja i vet piktori [[Sali Allmuça]],<ref name=":1">{{Cite web|last=Ervin Hatibi|first=intervistoi Andreas Dushi|date=28 nëntor 2021|title=Këto nuk janë fjalët e mia|url=https://exlibris.al/ervin-hatibi-keto-nuk-jane-fjalet-e-mia/|url-status=live|website=exlibris.al|language=sq}}</ref> vëllim që u përshëndet nga kritika. Si rrjedhojë e shquarësisë që fitoi autori i ri, Kinostudio "Shqipëria e Re" përgatiti një dokumentar për rioshin, titulluar "Poeti 15 vjeçar".<ref name=":0">{{Cite web|date=3 nëntor 2008|title=El hombre|url=http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090129090303/http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=ervinhatibi.com|language=sq}}</ref> Çeli të parë ekspozitë të pikturave të tij pranverën e 1991 në Galerinë Kombëtare të Arteve të Bukura. Më 1992 ndërsa po mbyllte shkollimin e mesëm në shkollën e gjuhëve të huaja "Asim Vokshi" në Tiranë, Hatibi bashkëthemeloi revistën letrare avangarde "e per-7-shme". Vitin si vijoi, shkroi rregullisht mbi çështje të rëndësive sociale e letrare, dhe mori pjesë gjithashtu nëpër lëvizje rinore në mënyrë aktive, duke i paraprirë ndryshimeve demokratike në vend. Shkroi tekste këngësh për këngëtarë dhe bandat pop të Tiranës, duke marrë pjesë vetë gjithashtu si vokalist i bandës së vet në skenën e rock-ut të kohës.<ref name=":0" /> Pasi përfundoi studimet për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Tiranës, dhe para se të shkonte në [[Jordania|Jordani]] për të studjuar gjuhën dhe qytetërimin arab, Hatibi botoi përmbledhjen e tij të dytë dhe më të shquar poetike ''6 Maç'' në Tiranë më 1995. Prej atij çasti, poezitë e tij u botuan nëpër disa antologji për poetët kryesorë shqiptarë: ''Antologjia e Poezisë Shqipe'' ({{Lang-mk|Антологија на албанската поезија}}; 1998?); ''Antologji e Poezisë Bashkëkohore Italiane dhe Shqiptare'', italisht dhe shqip, botuar në Itali më 1998; ''La prueba de la tierra: Tres Jovenes Poetas Albaneses'' (Malaga: Cedma, 2003)<ref>{{Cite web|title=Literatura albanesa|url=https://phte.upf.edu/dhte/panoramas-generales/albanesa-literatura/|url-status=live|website=phte.upf.edu|language=es}}</ref> si dhe ''E frikshme dhe e bukur'' (Prishtinë: Rozafa, 2003).<ref name=":0" /> == Kontribute == Ka kontribuar me kritika mbi se si politikanët shqiptarë në kontekste të ndryshme në mënyrë iracionale hedhin dyshime mbi Islamin dhe myslimanët, duke orientalizuar armikun ngrejnë kështu një joçështje dhe duke prodhuar vetiu një thembër Akili të shoqërisë.<ref>{{Cite book|last=Endresen|first=Cecilie|title=Images of Imperial Legacy: Modern Discourses on the Social and Cultural Impact of Ottoman and Habsburg Rule in Southeast Europe|publisher=LIT Verlag Münster|year=2011|isbn=9783643108500|pages=48|language=en|chapter=Diverging images of the Ottoman legacy in Albania}}</ref> Eseja e tij ''Shpluhurosja e një miti'' (2002) çmohet si gurrë frymëzimi për studimin e qasjes orientaliste.<ref>{{Cite web|last=Balcı|first=Mustafa|last2=Dibra|first2=Fatos|date=2020|title=Arnavutluk'ta Türkoloji|url=https://www.academia.edu/44766775/Arnavutlukta_T%C3%BCrkoloji_Mustafa_Balc%C4%B1_Fatos_Dibra_2020_|url-status=live|website=academia.edu|page=95|language=tr}}</ref> == Tituj == * ''Përditë Shoh Qiellin'', Tiranë: Naim Frashëri, [[1989]]; * ''6 Maç'', Tiranë: Marlin Barleti, [[1995]]; * [[Pasqyra e Lëndës|''Pasqyra e Lëndës'']], Tiranë: Ora, [[2004]]; * ''Republick of Albanania'', Tiranë: Ora, [[2005]]; * ''Një gjarpër i viteve gjashtëdhjetë: dhe të tjera tregime zoologjike'', Tiranë: Vizioni M, 2018; * ''Transkript nga krevati tjetër'', Tiranë: Onufri, 2020. ==Referime== {{reflist|2}} {{Autorë shqiptarë|state=collapsed}} {{DEFAULTSORT:Hatibi, Ervin}} [[Kategoria:Poetë shqiptarë]] [[Kategoria:Piktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1974]] [[Kategoria:Eseistë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Orientalistë shqiptarë]] 5lcj67ycpgtqojz0z1a4eveafnu03ml 2464534 2464532 2022-07-20T21:44:24Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki '''Ervin Hatibi''' ([[Tirana|Tiranë]], [[31 Maj|31 maj]] [[1974]]) është një poet, piktor, botues dhe eseist shqiptar. Shkruajti poezitë e para kur ishte 14 vjeç, të përmbledhura në vëllimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga [[Ismail Kadare]], u përshkrua nga ky i fundit si "vazhdimësia dhe e ardhmja e letërsisë shqipe." Kultivoi po ashtu pasionin për pikturën, duke ekspozuar veprat e tij në Shqipëri dhe jashtë saj;<ref>{{Cite web|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|date=26 qershor 2006|title=Ervin Hatibi|url=http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20081013232559/http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=albanianliterature.net|language=en}}</ref> si dhe shkroi tekste këngësh, veçanërisht për grupin ''Ritfolk'' këngët "Afrohu", “Drejt fatit tim” dhe gjysmën e parë nga “Dëshirë e heshtje”''.''<ref>{{Cite web|date=7 qershor 2022|title=Flladi i nostalgjisë për Ritfolk|url=https://gazetasi.al/flladi-i-nostalgjise-per-ritfolk/|url-status=live|website=gazetasi.al|language=sq}}</ref><ref name=":1" /> == Biografia == U lind në Tiranë më 31 maj 1974,<ref>{{Cite book|url=https://docplayer.org/69418385-Autorinnen-und-autoren-aus-suedosteuropa-lesen-in-leipzig.html|title=Autorinnen und Autoren aus Südosteuropalesen in Leipzig|year=2011|pages=32|language=de}}</ref> i biri i aktorit [[Binak Hatibi]] dhe Vjollca Allmuçës. Gjatë fëminisë u angazhua nëpër kurse aktrimi dhe si aktor zanor për radiodramat e [[Radio Televizioni Shqiptar|RTSH]]-së. Kur ishte 14 vjeç botoi poezitë e para nëpër revistat e mëdha të kohës, të cilat dolën më pas të përmbledhura në botimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga Ismail Kadare dhe ballinën nga daja i vet piktori [[Sali Allmuça]],<ref name=":1">{{Cite web|last=Ervin Hatibi|first=intervistoi Andreas Dushi|date=28 nëntor 2021|title=Këto nuk janë fjalët e mia|url=https://exlibris.al/ervin-hatibi-keto-nuk-jane-fjalet-e-mia/|url-status=live|website=exlibris.al|language=sq}}</ref> vëllim që u përshëndet nga kritika. Si rrjedhojë e shquarësisë që fitoi autori i ri, Kinostudio "Shqipëria e Re" përgatiti një dokumentar për rioshin, titulluar "Poeti 15 vjeçar".<ref name=":0">{{Cite web|date=3 nëntor 2008|title=El hombre|url=http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090129090303/http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=ervinhatibi.com|language=sq}}</ref> Çeli të parë ekspozitë të pikturave të tij pranverën e 1991 në Galerinë Kombëtare të Arteve të Bukura. Më 1992 ndërsa po mbyllte shkollimin e mesëm në shkollën e gjuhëve të huaja "Asim Vokshi" në Tiranë, Hatibi bashkëthemeloi revistën letrare avangarde "e per-7-shme". Vitin si vijoi, shkroi rregullisht mbi çështje të rëndësive sociale e letrare, dhe mori pjesë gjithashtu nëpër lëvizje rinore në mënyrë aktive, duke i paraprirë ndryshimeve demokratike në vend. Shkroi tekste këngësh për këngëtarë dhe bandat pop të Tiranës, duke marrë pjesë vetë gjithashtu si vokalist i bandës së vet në skenën e rock-ut të kohës.<ref name=":0" /> Pasi përfundoi studimet për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Tiranës, dhe para se të shkonte në [[Jordania|Jordani]] për të studjuar [[Gjuha arabe|gjuhën]] dhe qytetërimin arab, Hatibi botoi përmbledhjen e tij të dytë dhe më të shquar poetike ''6 Maç'' në Tiranë më 1995. Prej atij çasti, poezitë e tij u botuan nëpër disa antologji për poetët kryesorë shqiptarë: ''Antologjia e Poezisë Shqipe'' ({{Lang-mk|Антологија на албанската поезија}}; 1998?); ''Antologji e Poezisë Bashkëkohore Italiane dhe Shqiptare'', italisht dhe shqip, botuar në Itali më 1998; ''La prueba de la tierra: Tres Jovenes Poetas Albaneses'' (Malaga: Cedma, 2003)<ref>{{Cite web|title=Literatura albanesa|url=https://phte.upf.edu/dhte/panoramas-generales/albanesa-literatura/|url-status=live|website=phte.upf.edu|language=es}}</ref> si dhe ''E frikshme dhe e bukur'' (Prishtinë: Rozafa, 2003).<ref name=":0" /> == Kontribute == Ka kontribuar me kritika mbi se si politikanët shqiptarë në kontekste të ndryshme në mënyrë iracionale hedhin dyshime mbi [[Islami]]n dhe [[myslimanët]], duke [[Orientalizmi|orientalizuar]] armikun ngrejnë kështu një joçështje dhe duke prodhuar vetiu një thembër Akili të shoqërisë.<ref>{{Cite book|last=Endresen|first=Cecilie|title=Images of Imperial Legacy: Modern Discourses on the Social and Cultural Impact of Ottoman and Habsburg Rule in Southeast Europe|publisher=LIT Verlag Münster|year=2011|isbn=9783643108500|pages=48|language=en|chapter=Diverging images of the Ottoman legacy in Albania}}</ref> Eseja e tij ''Shpluhurosja e një miti'' (2002) çmohet si gurrë frymëzimi për studimin e qasjes orientaliste.<ref>{{Cite web|last=Balcı|first=Mustafa|last2=Dibra|first2=Fatos|date=2020|title=Arnavutluk'ta Türkoloji|url=https://www.academia.edu/44766775/Arnavutlukta_T%C3%BCrkoloji_Mustafa_Balc%C4%B1_Fatos_Dibra_2020_|url-status=live|website=academia.edu|page=95|language=tr}}</ref> == Tituj == * ''Përditë Shoh Qiellin'', Tiranë: Naim Frashëri, [[1989]]; * ''6 Maç'', Tiranë: Marlin Barleti, [[1995]]; * ''[[Pasqyra e Lëndës]]'', Tiranë: Ora, [[2004]]; * ''Republick of Albanania'', Tiranë: Ora, [[2005]]; * ''Një gjarpër i viteve gjashtëdhjetë: dhe të tjera tregime zoologjike'', Tiranë: Vizioni M, 2018; * ''Transkript nga krevati tjetër'', Tiranë: Onufri, 2020. == Referime == {{reflist|2}} {{Autorë shqiptarë|state=collapsed}} {{DEFAULTSORT:Hatibi, Ervin}} [[Kategoria:Poetë shqiptarë]] [[Kategoria:Piktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1974]] [[Kategoria:Eseistë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Orientalistë shqiptarë]] qz4y5vqtyamtrxeconx8kh6td8ac34y 2464535 2464534 2022-07-20T21:46:07Z Ikranjani 127687 added [[Category:Myslimanë suni shqiptarë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Ervin Hatibi''' ([[Tirana|Tiranë]], [[31 Maj|31 maj]] [[1974]]) është një poet, piktor, botues dhe eseist shqiptar. Shkruajti poezitë e para kur ishte 14 vjeç, të përmbledhura në vëllimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga [[Ismail Kadare]], u përshkrua nga ky i fundit si "vazhdimësia dhe e ardhmja e letërsisë shqipe." Kultivoi po ashtu pasionin për pikturën, duke ekspozuar veprat e tij në Shqipëri dhe jashtë saj;<ref>{{Cite web|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|date=26 qershor 2006|title=Ervin Hatibi|url=http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20081013232559/http://www.albanianliterature.net/authors3/AA3-13.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=albanianliterature.net|language=en}}</ref> si dhe shkroi tekste këngësh, veçanërisht për grupin ''Ritfolk'' këngët "Afrohu", “Drejt fatit tim” dhe gjysmën e parë nga “Dëshirë e heshtje”''.''<ref>{{Cite web|date=7 qershor 2022|title=Flladi i nostalgjisë për Ritfolk|url=https://gazetasi.al/flladi-i-nostalgjise-per-ritfolk/|url-status=live|website=gazetasi.al|language=sq}}</ref><ref name=":1" /> == Biografia == U lind në Tiranë më 31 maj 1974,<ref>{{Cite book|url=https://docplayer.org/69418385-Autorinnen-und-autoren-aus-suedosteuropa-lesen-in-leipzig.html|title=Autorinnen und Autoren aus Südosteuropalesen in Leipzig|year=2011|pages=32|language=de}}</ref> i biri i aktorit [[Binak Hatibi]] dhe Vjollca Allmuçës. Gjatë fëminisë u angazhua nëpër kurse aktrimi dhe si aktor zanor për radiodramat e [[Radio Televizioni Shqiptar|RTSH]]-së. Kur ishte 14 vjeç botoi poezitë e para nëpër revistat e mëdha të kohës, të cilat dolën më pas të përmbledhura në botimin ''Përditë shoh qiellin'' me parathënie nga Ismail Kadare dhe ballinën nga daja i vet piktori [[Sali Allmuça]],<ref name=":1">{{Cite web|last=Ervin Hatibi|first=intervistoi Andreas Dushi|date=28 nëntor 2021|title=Këto nuk janë fjalët e mia|url=https://exlibris.al/ervin-hatibi-keto-nuk-jane-fjalet-e-mia/|url-status=live|website=exlibris.al|language=sq}}</ref> vëllim që u përshëndet nga kritika. Si rrjedhojë e shquarësisë që fitoi autori i ri, Kinostudio "Shqipëria e Re" përgatiti një dokumentar për rioshin, titulluar "Poeti 15 vjeçar".<ref name=":0">{{Cite web|date=3 nëntor 2008|title=El hombre|url=http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20090129090303/http://ervinhatibi.com/ervinhatibi.com/el_hombre.html|archive-date=2 maj 2016|access-date=18 korrik 2022|website=ervinhatibi.com|language=sq}}</ref> Çeli të parë ekspozitë të pikturave të tij pranverën e 1991 në Galerinë Kombëtare të Arteve të Bukura. Më 1992 ndërsa po mbyllte shkollimin e mesëm në shkollën e gjuhëve të huaja "Asim Vokshi" në Tiranë, Hatibi bashkëthemeloi revistën letrare avangarde "e per-7-shme". Vitin si vijoi, shkroi rregullisht mbi çështje të rëndësive sociale e letrare, dhe mori pjesë gjithashtu nëpër lëvizje rinore në mënyrë aktive, duke i paraprirë ndryshimeve demokratike në vend. Shkroi tekste këngësh për këngëtarë dhe bandat pop të Tiranës, duke marrë pjesë vetë gjithashtu si vokalist i bandës së vet në skenën e rock-ut të kohës.<ref name=":0" /> Pasi përfundoi studimet për Gjuhë dhe Letërsi Shqipe në Universitetin e Tiranës, dhe para se të shkonte në [[Jordania|Jordani]] për të studjuar [[Gjuha arabe|gjuhën]] dhe qytetërimin arab, Hatibi botoi përmbledhjen e tij të dytë dhe më të shquar poetike ''6 Maç'' në Tiranë më 1995. Prej atij çasti, poezitë e tij u botuan nëpër disa antologji për poetët kryesorë shqiptarë: ''Antologjia e Poezisë Shqipe'' ({{Lang-mk|Антологија на албанската поезија}}; 1998?); ''Antologji e Poezisë Bashkëkohore Italiane dhe Shqiptare'', italisht dhe shqip, botuar në Itali më 1998; ''La prueba de la tierra: Tres Jovenes Poetas Albaneses'' (Malaga: Cedma, 2003)<ref>{{Cite web|title=Literatura albanesa|url=https://phte.upf.edu/dhte/panoramas-generales/albanesa-literatura/|url-status=live|website=phte.upf.edu|language=es}}</ref> si dhe ''E frikshme dhe e bukur'' (Prishtinë: Rozafa, 2003).<ref name=":0" /> == Kontribute == Ka kontribuar me kritika mbi se si politikanët shqiptarë në kontekste të ndryshme në mënyrë iracionale hedhin dyshime mbi [[Islami]]n dhe [[myslimanët]], duke [[Orientalizmi|orientalizuar]] armikun ngrejnë kështu një joçështje dhe duke prodhuar vetiu një thembër Akili të shoqërisë.<ref>{{Cite book|last=Endresen|first=Cecilie|title=Images of Imperial Legacy: Modern Discourses on the Social and Cultural Impact of Ottoman and Habsburg Rule in Southeast Europe|publisher=LIT Verlag Münster|year=2011|isbn=9783643108500|pages=48|language=en|chapter=Diverging images of the Ottoman legacy in Albania}}</ref> Eseja e tij ''Shpluhurosja e një miti'' (2002) çmohet si gurrë frymëzimi për studimin e qasjes orientaliste.<ref>{{Cite web|last=Balcı|first=Mustafa|last2=Dibra|first2=Fatos|date=2020|title=Arnavutluk'ta Türkoloji|url=https://www.academia.edu/44766775/Arnavutlukta_T%C3%BCrkoloji_Mustafa_Balc%C4%B1_Fatos_Dibra_2020_|url-status=live|website=academia.edu|page=95|language=tr}}</ref> == Tituj == * ''Përditë Shoh Qiellin'', Tiranë: Naim Frashëri, [[1989]]; * ''6 Maç'', Tiranë: Marlin Barleti, [[1995]]; * ''[[Pasqyra e Lëndës]]'', Tiranë: Ora, [[2004]]; * ''Republick of Albanania'', Tiranë: Ora, [[2005]]; * ''Një gjarpër i viteve gjashtëdhjetë: dhe të tjera tregime zoologjike'', Tiranë: Vizioni M, 2018; * ''Transkript nga krevati tjetër'', Tiranë: Onufri, 2020. == Referime == {{reflist|2}} {{Autorë shqiptarë|state=collapsed}} {{DEFAULTSORT:Hatibi, Ervin}} [[Kategoria:Poetë shqiptarë]] [[Kategoria:Piktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1974]] [[Kategoria:Eseistë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Orientalistë shqiptarë]] [[Kategoria:Myslimanë suni shqiptarë]] e1vdp4s6rllmy6rd96n9tlxdde130m4 0 20921 2464452 2451054 2022-07-20T12:51:44Z 95.107.162.146 wikitext text/x-wiki {{për përmirësim}} [[Skeda:Sanjak of Albania Map 1431.svg|parapamje|352x352px|[[Sanxhaku i Shqipërisë]], viti 1431]] ERVIN BOBI [[Shqipëria]] nën [[Perandoria Osmane|Perandorinë Osmane]] ka qenë periudha e sundimit të territoreve të njohura si arbërore/shqiptare (fillimisht si tr. ''Sancak-i Arvanid'') mes viteve 1384 dhe 1912. Osmanët hynë në Shqipëri me ftesë nga [[Karl Topia]] për t'iu kundërvënë Balshës II në [[Beteja e Savrës|Betejën e Savrës]] në vitin 1384, kur shumica e prijësve vendas ranë vasalitetin osman. [[Osmanllinjtë|Osmanët]] ngritën garnizonet e tyre nëpër Shqipërinë jugore deri në vitin 1415 dhe themeluan një jurisdiksion formal mbi Shqipërinë qendrore deri në vitin 1431. Disa rajone shqiptare u pavarësuan mes viteve 1443 dhe 1479, si pasojë e kryengritjeve të drejtuara nga [[Skënderbeu]]. Qytetet e fundit që ranë nën sundimin osman ishin [[Shkodra]] (viti 1479) dhe [[Durrësi]] (viti 1501). Territori i sotëm i [[Shqipëria|Republikës së Shqipërisë]] mbeti pjesë e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] deri në vitin 1912, kur Shqipëria shpalli [[Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë|pavarësinë]]. Termi i përdorur nëpër burimet osmane është ''Arnavudluk'' (Turqishte osmane: آرناوودلق) përfshinte në gjeografinë e vet territore që sot janë në shtetet e Greqisë (pjesa veriore), Kosovës, Malit të Zi jugor, pjesa perëndimore e Maqedonisë së Veriut, Serbisë jugore si dhe Shqipërisë. == Shqipëria përballë Pushtimit Osman (1385 - 1443) == === Pushtimet e para osmane në Shqipëri === Sulmet e ushtrive osmane për pushtimin e viseve shqiptare nisën në mesin e viteve 80 të shek. XIV. Të udhëhequra nga bejlerbeu i Rumelisë, Timurtash Pasha, në vitin 1385 ushtritë osmane, pasi morën Sofjen, u futën në Shqipëri dhe pushtuan qytetet e Shkupit, të Përlepit, të Manastirit dhe të Kosturit. Në dokumente perëndimore dhe osmane të shek. XIV-XV për qytetet e Shkupit, të Manastirit, të Kosturit, të Janinës etj., si dhe për Fushë-Dardaninë shprehimisht është shënuar se ato ishin "në Shqipëri" apo "në tokat shqiptare". Në muajin gusht të vitit 1385 [[Balsha II]] i shkruante [[Republika e Venedikut|Republikës së Venedikut]] se zotërimet e tij ishin nën sulmet e përditshme të ushtrive osmane dhe se ato kishin shkaktuar një pështjellim të madh te nënshtetasit e tij. Kur Balsha II ishte i zënë në konflikt me mbretin e Bosnjës, Tvërtkon (1376-1391), për çështjen e zotërimit të Kotorrit, një ushtri e fuqishme osmane, e komanduar nga Timurtash Pasha, në shtator të vitit 1385 u fut me shpejtësi në thellësi të tokave shqiptare. Balsha II së bashku me një grup fisnikësh të udhëhequr prej tij, mobilizuan me shpejtësi një pjesë të ushtrisë dhe u dolën përpara osmanëve në fushën e Savrës (pranë Lushnjës). Në betejën e Savrës, që u zhvillua më 18 shtator 1385, forcat ushtarake shqiptare u thyen dhe vetë Balsha II gjeti vdekjen. Fitorja e betejës i dha mundësi ushtrisë osmane që të pushtonte Beratin, Krujën etj., të cilat i mbajti përkohësisht, derisa ua lëshoi zotëruesve të mëparshëm. Inkursionet e tyre u shtrinë edhe në Shqipërinë e Epërme deri në Lezhë, si dhe në Shqipërinë e Poshtme. Në vitin 1386 osmanët pushtuan Nishin dhe pas një viti Selanikun, që e mbajtën përkohësisht në duart e tyre, deri më 1403. Për disa familje fisnike të njohura, si Balshajt, Muzakajt etj., beteja e Savrës shënoi rënien e tyre nën vasalitetin osman, i cili në fillim qe i dobët dhe herë-herë formal. Pa kaluar shumë kohë nga disfata që pësuan në fushën e Savrës, Balshajt rifilluan të ndiqnin një politikë të pavarur. Në vitin 1388, Gjergji II Balsha, krahas forcave ushtarake të sundimtarëve të Rashës e të Bosnjës, mori pjesë në betejën që u zhvillua në Beliqë (Bosnjë) dhe forcat e tij luajtën një rol të rëndësishëm në thyerjen e ushtrive osmane, të komanduara nga L`alla Shahini. Kjo fitore nxiti Karl Topinë dhe Muzakajt që të shkëpusnin lidhjet e tyre të vasalitetit ndaj osmanëve.Ballkani ne shekullin XIV ishte nje teritor i coptuar, i ndar ne shume principata e shtete te pavarura sic ishin principata greke,bullgare, serbe,dhe shqiptare. Ndermjet tyre kishte mosmarrveshje e zhvilloheshin luftra per ceshtje fetare si dhe per probleme kufijesh. Keto dy ceshtje kishin krijuar nje anarki ne Ballkan e cila letesonte perparimet e ushtiris osmane. == Krijimi i Koalicionit Ballkanik == Intensifikimi i sulmeve të ushtrive osmane dhe zgjerimi i vrullshëm i pushtimeve të tyre në Ballkan bënë që sundimtarët ballkanas të linin mënjanë grindjet e konfliktet ndërmjet tyre dhe të mendonin e të projektonin aksione të përbashkëta ushtarake për të mbrojtur zotërimet e veta. Në vitin 1387 u krijua një koalicion i gjerë ballkanik, ndërkohë që më 1388 sulltani përqendroi forca të shumta në Plovdiv për të vijuar pushtimet në Ballkanin Qendror. Knjazi serb i Rashës, Llazari Hrebelanoviçi mori nismën dhe ftoi sundimtarët e tjerë ballkanas që të bashkonin forcat e tyre për të ndalur marshimin osman. Thirrjes së tij iu përgjigjën disa prej sundimtarëve shqiptarë, si Gjergji II Balsha, sundimtar i Shkodrës, Teodor II Muzaka, zot i Beratit dhe i Myzeqesë, Dhimitër Jonima, zot i trevave përgjatë rrugës tregtare Lezhë-Prizren, Andrea Gropa, zot i Ohrit dhe i rajoneve rreth tij, sundimtarë të Shqipërisë së Poshtme etj. Me ta u bashkuan edhe sundimtarë të tjerë ballkanas, si vojvoda rumun Mirçea, bani kroat Ivan Horvat, mbreti Tvërtko I i Bosnjës, sundimtari i Kosovës Vuk Mlladenoviqi, që zakonisht njihet me mbiemrin Brankoviçi (Vuk Brankoviçi) etj. Zotërimet familjare i kishte në pjesën veriore të Drenicës dhe të Fushë-Dardanisë. Pas vdekjes së Vukës në tetor 1398, jeta politike në zotërimet e tij u decentralizua. Trupat shqiptare kishin një peshë të rëndësishme në forcat e koalicionit ballkanik. Kronikat osmane, që përshkruajnë këtë ngjarje, theksojnë numrin e madh të ushtrisë së Gjergjit II Balsha dhe e cilësojnë atë si njërin prej tre sundimtarëve kryesorë të koalicionit antiosman, krahas knjazit Lazar dhe vojvodës Vllatko Vukoviqit, komandant i ushtrisë së mbretit Tvërtko I të Bosnjës. Në qershor të vitit 1389 ushtritë e koalicionit ballkanik u bashkuan në Fushë-Dardani (Fushë-Kosovë). Në çastin e fillimit të betejës, V. Brankoviçi i largoi trupat e veta nga koalicioni. Më 15 qershor ballkanasit zhvilluan një betejë të përgjakshme me focat osmane të komanduara nga sulltan Murati I. Pas disa sukseseve të para të ushtrive të koalicionit, fitorja në këtë betejë anoi përfundimisht nga osmanët, por me humbje njerëzore të mëdha nga të dyja palët. Gjatë zhvillimit të betejës luftëtari [[Millosh Kopiliqi]] vrau sulltan Muratin I. Për hakmarrje osmanët vranë robërit e luftës, duke përfshirë knjaz Llazarin e Milosh Kopilin. Në këtë betejë mbeti i vrarë Teodori I Muzaka, si dhe shumë bashkëluftëtarë të tij dhe shqiptarë të tjerë. Beteja e Fushë-Dardanisë dhe akti heroik i Milosh Kopilit lanë mbresa të fuqishme te shqiptarët e Kosovës, të cilët i përjetësuan ato në këngë popullore. == Dështimi i Koalicionit == Disfata e koalicionit ballkanik në betejën e Fushë-Dardanisë të vitit 1389 pati rrjedhime të rënda për popujt e Gadishullit të Ballkanit. Ajo i dha fund krijimit të koalicioneve ballkanike të gjera kundër pushtuesve osmanë dhe sulltanit pasardhës, Bajazitit I (1389-1402), të njohur me cilësimin Rrufeja (Jëlldërëm), i lehtësoi rrugën për pushtime të reja në Ballkan. Pushtuesit osmanë e kthyen në vasal të tyre sundimtarin e Kosovës, Vukë Brankoviçin, të cilin, në fillim të vitit 1392, e detyruan t'u dorëzonte Shkupin, e më pas Zveçanin (kështjellë pranë Mitrovicës) etj. Me marrjen e Shkupit, osmanët përforcuan pushtetin e tyre në pjesën lindore të Shqipërisë Qendrore (Maqedonia e sotme), veçanërisht nëpër rajonet fushore të lumit Vardar, që ishin nga më të begatat e Ballkanit. Pozicioni gjeografik shumë i favorshëm i Shkupit, ku kryqëzoheshin rrugët më të shkurtra që lidhnin kryeqytetin e Perandorisë Osmane me të gjitha tokat shqiptare dhe me rajonet e tjera të Ballkanit, nxitën sulltanët osmanë që ta bënin atë bazë ushtarake shumë të fuqishme, duke e shpallur Pashasanxhak, d.m.th. vend-rezidencë e bejlerbeut të Rumelisë. == Ndryshimet në fe == Ndërkaq osmanët ishin përpjekur për zgjerimin e pushtimeve të tyre në Shqipërinë Qendrore. Qysh në vitin 1385 ata u kishin marrë Muzakajve qytetin e rëndësishëm të Kosturit, kurse rreth vitit 1394 u morën [[Gropajt|Gropajve]] Ohrin, të cilin nuk e mbajtën dot për një kohë të gjatë. Ky qytet buzë liqenit kishte fortesë të fuqishme dhe një pozicion shumë të favorshëm për kontrollin e peshkimit në liqen e në dajlanet e shumta të lumit Drin në Strugë, ku tregtohej me shumicë peshku i thatë që përgatitej aty. Për zotërimin e rajonit të liqenit dhe dobësimin e pranisë së fisnikëve shqiptarë aty, osmanët vendosën administratën e tyre në Ohër dhe rrënuan tri kështjellat e tjera, të Strugës, të Pogradecit e të Starovës, që ishin në roje të liqenit dhe të rrugëve që gjendeshin pranë tij. Në kushtet e mungesës së një kishe kombëtare shqiptare, që do të ndikonte shumë në ruajtjen e unitetit fetar te shqiptarët, një pjesë e konsiderueshme e fisnikërisë dhe e shtresave të tjera, që jetonin në Shkup, Manastir dhe në qytete të tjera të viseve lindore, filluan të përqafonin masivisht islamizmin. Që në fund të viteve 60 të shek. XV mbi 60% e banorëve të Shkupit e të Manastirit ishin myslimanë. Kurse te sllavët, që kishin kishën e tyre kombëtare, nuk u përhap procesi i islamizimit. Në regjistrat kadastralë osmanë të shek. XV thuajse asnjë spahi nuk ka të shënuar cilësimin se është serb apo sllav, ndryshe nga shumë të tjerë që mbajnë mbiemrin Shqiptari (Arnauti). Konvertimi në islamizëm i shqiptarëve i shkëputi shumë prej tyre nga ndikimi i kishave ortodokse sllave e greke (që liturgjinë e mbanin në gjuhën sllave dhe greke), duke ndërprerë kështu vrullin e procesit shekullor të sllavizimit e të greqizimit të shqiptarëve. Gjithashtu islamizimi u dha mundësi shqiptarëve që të integroheshin në jetën e Perandorisë Osmane dhe të ruanin, deri në një farë mase, pozitat e tyre ekonomike e politike. == Rikonsolidimi i Perandorisë Osmane == Pasi e konsoliduan pushtetin osman në viset lindore të Shqipërisë Qendrore, trupat osmane nisën sulmet në drejtim të rajoneve perëndimore e bregdetare, si dhe të Shqipërisë së Epërme dhe asaj të Poshtme, sulme që i vazhduan pa ndërprerë nga viti 1385 deri në vitin 1402 për t`i rifilluar pas një dhjetëvjeçari. Pasi morën Zveçanin, më 1393 osmanët arritën të pushtonin po përkohësisht Shkodrën, Ulqinin, Dejën e Krujën, të cilat i mbajtën deri më 1395. Po në fund të shek. XIV ata morën përkohësisht Janinën dhe pushtuan krahinat e Korçës e të Përmetit. Zgjerimi i pushtimeve osmane në Shqipëri u ndërpre përkohësisht pas betejës së Ankarasë, të zhvilluar më 20 qershor 1402, ku trupat osmane pësuan një disfatë të rëndë dhe sulltan Bajaziti I (1389-1402) ra rob në duart e ushtrive fitimtare mongole të udhëhequra nga Timurlengu. Pas kësaj beteje, për një dhjetëvjeçar, jeta politike e Perandorisë Osmane u përfshi nga konflikte të ashpra ndërmjet tre djemve të Bajazitit I për trashëgimin e fronit, konflikte që përfunduan me ardhjen në pushtet të Mehmetit I (1413-1421). Sulltani i ri riaktivizoi politikën pushtuese edhe në drejtim të Ballkanit dhe të Shqipërisë. Para se sulltan Mehmeti I të vinte në pushtet, në vitin 1412 ushtritë osmane sulmuan Novobërdën dhe e mbajtën të rrethuar për një kohë të gjatë, por nuk e morën dot, sepse mbrojtësit e saj luftuan me guxim. Ushtritë e sulltan Mehmetit I, me vdekjen e Niketë Topisë, në fillim të vitit 1415 pushtuan Krujën, gjatë vitit 1417 i morën Beratin Teodor Muzakës dhe Kaninën bashkë me Vlorën Rugina Balshës, kurse në vjeshtë të vitit 1418 pushtuan Gjirokastrën, kryeqendrën e zotërimeve të [[Zenebishët|Zenebishëve]]. Fitorja e trupave osmane në betejën e Fushë-Dardanisë të vitit 1389 dhe konsolidimi i pushtetit të tyre në fund të shek. XIV në qytetin e Shkupit, në rajonet e lumit Vardar si dhe pushtimi i Krujës, i Beratit, i Gjirokastrës etj., lehtësuan pushtimet e mëtejshme osmane në Ballkan e në Shqipëri dhe shtuan panikun në radhët e sundimtarëve ballkanas, shumë prej të cilëve u bënë vasalë të sulltanëve. Në Shkup u vendos selia e bejlerbeut të Rumelisë, që ishte komandanti i përgjithshëm i ushtrive osmane për pjesën evropiane të saj. Me një personalitet të tillë ushtarak e politik shumë të fuqishëm të Perandorisë Osmane duhej të përballeshin vazhdimisht fisnikët shqiptarë. Krahas tij ata duhej të përballeshin edhe me pinjollët e shumtë të familjes së fuqishme të Evrenozëve. Qysh kur nisën pushtimet e para osmane në Shqipërinë Lindore, në fund të shek. XIV, e deri në fund të shek. XV, kur ranë në duart e tyre edhe kështjellat e fundit në tokat shqiptare, ato të viseve perëndimore, në të gjitha betejat e aksionet e rëndësishme ushtarake të ushtrive pushtuese u shquan si komandantë ushtarakë osmanë një varg pinjollësh të familjes Evrenozi që jetonin në Shkup. I pari i tyre ishte Evrenoz-Beu (Pasha Jigit beu), i cili kishte pushtuar Thesalinë; emrin e tij e përdorën gjatë shekujve si mbiemër djemtë, nipërit e pasardhësit e tjerë të tyre.. : '''''Artikulli kryesor : [[Regjimi Feudal Ushtarak Osman në Shqipëri]]''''' === Regjistrimet e para kadastrale osmane në Shqipëri === Organizimi i Perandorisë Osmane dhe funksionimi i aparatit të saj shtetëror mbështetej mbi pronën feudale ushtarake, sistemin e timarit. Kjo lloj prone u vendos në Ballkan dhe në Shqipëri gradualisht, që me pushtimet e para osmane të shek. XIV. Por mungojnë burimet historike të shek. XIV për të pasqyruar dinamikën e shtrirjes në kohë e hapësirë të sistemit të timarit. Dokumenti më i hershëm i zbuluar der tani, për të njohur sistemin agrar që vendosën pushtuesit osmanë në Shqipëri dhe në Ballkan, është një regjistër kadastral i vitit 835 h. (1431-1432), i emërtuar "Regjistri i Sanxhakut Shqiptar" (Defter-i Sancak-i Arvanid). Në të janë përfshirë një pjesë e viseve të Shqipërisë Perendimore, që shtriheshin nga Çamëria deri në lumin Mat. Krahas pasqyrimit të shpërndarjes së timareve në çastin e hartimit të regjistrit, në të ka edhe shënime që u referohen periudhave më të hershme, kohës së sulltan Bajazitit I (1389-1402) dhe të sulltan Mehmetit I (1413-1421). Të dhënat e regjistrit të vitit 1431-1432 për praninë e sistemit të timarit në Shqipëri që në fund të shek. XIV janë fare të pakta dhe kanë të bëjnë me krahinën e Korçës e të Përmetit. Kurse për kohën e sulltan Mehmetit I janë më të shumta. Ato tregojnë se pas pushtimit prej osmanëve në vitet 1417 e 1418 të kështjellave të Gjirokastrës, të Beratit, të Kaninës etj., ishte bërë një regjistër kadastral dhe ishte formuar Sanxhaku Shqiptar po me atë shtrirje të përafërt që do të kishte edhe në regjistrimin e mëvonshëm të vitit 1431-1432. == Regjistrimi kadastral i vitit 835 h. (1431-1432) == Aparati shtetëror qendror e lokal i Perandorisë Osmane kujdesej për zbatimin e sistemit të timarit, mbi bazën e të cilit ishte ngritur e funksiononte tërë ngrehina politike, ushtarake e administrative e Perandorisë Osmane. Të ardhurat që vileshin nga tatimet e sistemit të timarit mbanin në këmbë gjithë aparatin shtetëror dhe mbulonin shpenzimet e tij. Gjithashtu ushtria e spahinjve, e zotëruesve të timareve, ishte pjesa më e rëndësishme e forcave ushtarake osmane që zbatonte sistemin e timarit, që mbante në këmbë Perandorinë Osmane dhe që, nëpërmjet luftërave pushtuese, zgjeronte kufijtë e saj. == Rrjedhimet e sistemit të timarit == Vendosja e sistemit të timarit ndryshonte raportet e pronësisë mbi tokën, që ishte çështja themelore për jetën ekonomike, shoqërore e politike të vendit dhe që përcaktonte shkallën e zhvillimit të marrëdhënieve feudale. Si trashëgim nga e drejta bizantine, për shekuj të tërë toka në tërësi konsiderohej se i përkiste sovranit (perandorit, mbretit etj.). Në këtë mënyrë ishin motivuar detyrimet që popullsia kishte ndaj pushtetit shtetëror qendror për prodhimet e tokës dhe që përbënte atë pjesë të rentës që merrte shteti bizantin (renta qendrore). Pjesa tjetër e rentës u përkiste individëve të veçantë, përfaqësuesve të shtresës së pasur, që ishte në krye të jetës ushtarake, politike e ekonomike në provinca. Një rentë e tillë, e ndarë në dy pjesë, krijonte marrëdhënie që në njërën apo tjetrën formë kufizonin të drejtat e pronësisë private mbi tokën. Mbi këtë formë të rentës qe ngritur e kishte vepruar institucioni feudal bizantin i pronies. Me kalimin e kohës kornizat kufizuese mbi të drejtat e pronësisë mbi tokën erdhën duke u shkelur gjithnjë e më shumë, derisa institucioni i pronies në fakt pushoi së vepruari dhe përgjithësisht toka kishte kaluar në pronësi private të plotë deri në shitblerjen e saj. : '''''Artikulli kryesor : [[Kryengritjet antiosmane në Shqipëri (vitet 30 të shek. XV)]]''''' === Qëndresa antiosmane në Shqipëri === Pas pushtimit të kështjellave të viseve perëndimore shqiptare në fillim të shek. XV, osmanët vendosën edhe në këtë rajon të Shqipërisë administratën e tyre pushtuese. Nëpërmjet regjistrimeve të herëpashershme të banorëve e të tokës dhe të ndarjes së saj në prona të vogla feudale (timare), pushtuesit vendosën sistemin feudal ushtarak osman të timareve, që ishte i ngjashëm me sistemin e pronies bizantine. Kjo lloj prone ishte në shpërbërje të plotë në prag të pushtimit osman dhe shoqëria shqiptare ndodhej në fazën e zhvilluar të feudalizmit, ku prona tokësore shitej e blihej lirisht. Nëpërmjet këtyre regjistrimeve osmanët i zhveshën fisnikët shqiptarë nga pronat e mëdha tokësore dhe nga pozitat e tyre drejtuese. Përveç kësaj, sulmet e njëpasnjëshme të ushtrive osmane për pushtimin e trojeve shqiptare, të shoqëruara me dhunë të egër e me shkatërrime masive, me rrëmbim të fëmijëve për të mbushur repartet e jeniçerëve si dhe me rrëmbimin e të rriturve për t`i shitur si skllevër, e dëmtuan rëndë jetën ekonomike të vendit dhe shkaktuan një pakënaqësi të thellë në të gjitha shtresat shoqërore, duke i bashkuar e duke i ngritur këta në luftë kundër armikut të përbashkët, pushtuesit të huaj osman. Qëndresa dhe lufta e shqiptarëve shpërtheu kudo në forma të ndryshme deri në kryengritje të fuqishme. == Ndarja administrative (shek. XVI-XVII) == Zgjerimi i [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]], pas pushtimeve të realizuara në shek. XV, bëri të nevojshëm ndryshimin e organizimit të saj shtetëror. Për ta vënë atë mbi baza më të qëndrueshme administrative e juridike, gjatë mbretërimit të sulltan [[Sulltan Sulejmani II|Sulejmanit II]] Ligjvënësi (1520-1566), u krye një organizim i ri i shtetit dhe u rishikuan e u plotësuan ligjet ekzistuese me urdhëresa të tjera në përshtatje me kushtet e reja, me synim që të arrihej në radhë të parë centralizimi i pushtetit në duart e [[sulltani]]t. Në përfundim të këtij riorganizimi, territoret e gjithë perandorisë u ndanë në 32 ejalete, që ishin njësi më të vogla administrative. Në krye të çdo ejaleti kishte një bejlerbej. Krahinat e [[Gadishulli Ballkanik|Gadishullit Ballkanik]] u përfshinë në tri [[elajeti|ejalete]]: [[ejaleti i Bosnjës]] në veri të gadishullit, [[ejaleti i Rumelisë]] në qendër dhe [[ejaleti i Detit]] në ishujt e [[Deti Egje|detit Egje]] dhe në një pjesë të bregdetit jugor. Çdo ejalet u nda në një numër [[Sanxhaku|sanxhakësh]].[[Territoret e Shqipërisë]] bënin pjesë në ejaletin e Rumelisë. Me organizimin e ri, osmanët i copëzuan së tepërmi trojet shqiptare, duke u dhënë njësive ushtarake e administrative shqiptare një shtrirje territoriale më të vogël në krahasim me sanxhakët e tjerë të Rumelisë. Disa prej tyre, përveç popullsisë mbizotëruese shqiptare përfshinin edhe pakica [[malazeze]], [[serbe]] e [[maqedonase]]. == Kanunamet Shqiptare == Gjatë mbretërimit të [[Sulejmani I|Sulejman Ligjvënësit]], juriskonsultët osmanë përpunuan, si për të gjithë sanxhakët e tjerë të perandorisë, edhe për ata shqiptarë, nga një kanuname të veçantë. [[Kanunameja]] më e vjetër nga ato që janë ruajtur e që njihet deri më sot, është ajo e sanxhakut të Shkodrës (1529). Kanuname të veçanta patën edhe sanxhakët e [[Vlora|Vlorës]], të [[Elbasani]]t, të [[Prizreni]]t, të [[Ohri]]t, të [[Vushtrria|Vuçiternës]]. Burimin e tyre, kanunametë e kishin gjithnjë te [[Sheriati]] ''(E drejta islame sipas shkolles juridike hanefite)'', i bazuar te [[Kurani]], që ishte një kushtetutë e përjetshme e perandorisë së osmanëve. Por në hartimin e tyre janë marrë parasysh edhe kushtet shoqërore-ekonomike të çdo sanxhaku, si dhe traditat rajonale të trashëguara nga shekujt e kaluar. Kanunametë e sanxhakëve shqiptarë ligjëruan gjendjen e pronësisë tokësore, pozitën e spahinjve ndaj shtetit e rajave, detyrimet fiskale dhe detyrimet e tjera të popullsisë shqiptare. Kanunametë përmbanin gjithashtu dispozita të ndryshme mbi rregullimin ushtarako-politik të sanxhakëve, mbi çmimet e prodhimeve bujqësore, mbi regjimin doganor etj. Në fillim këto kanuname kishin mjaft mungesa, por kohë pas kohe ato u plotësuan me dekrete ([[fermane]]) dhe me vendime ([[fatwa|fetva]]), sidomos me fetvatë e kryetarit të fesë islame, [[Ebusudi]]t, i cili ishte figura kryesore në përpilimin e kanunameve. Më vonë u hartuan kanumame të reja më të plota. Kanunameja e dytë e Shkodrës u përpilua afërsisht gjysmë shekulli më vonë nga e para. Përveç kanunameve të sanxhakëve dhe të shtesave të mëvonshme, kadilerët kishin për udhëheqje në punët e tyre edhe kanunamenë qendrore të njohur me emrin "Kanunameja e sulltan Sulejmanit", që u kodifikua pas mesit të [[Shekulli XVI|shekullit XVI]]. Kjo përmblidhte dispozitat themeltare të regjimit feudalo-ushtarak dhe të marrëdhënieve shoqërore-ekonomike të krejt Perandoriisë Osmane. Kanunametë e sanxhakëve shqiptarë kishin të përbashkëta normat kryesore të regjimit feudal-ushtarak. Në mjaft raste, ato kishin ndryshime nga njëra-tjetra dhe pasqyronin shkallën jo të barabartë të zhvillimit ekonomik e shoqëror të popullsisë që jetonte në secilin sanxhak. == Ndarja e Tokave Shqiptare == Në vitin 1506 u bë një regjistrim i përgjithshëm i të gjitha tokave shqiptare. Ato u përfshinë në dy zona të mëdha. Në njërën zonë bënin pjesë tokat, ku ishte zbatuar [[sistemi i timarit]]. Kjo quhej ndryshe zona e së dhjetës (yshyrit), kurse zona tjetër përfshinte krahinat malore të vetqeverisura, ku nuk u zbatua sistemi i timarit. Ato i jepnin pushtetit qendror një [[taksa|taksë]] fikse (haraç), prandaj quheshin zonat e haraçit. Zona e timarit ishte e shtrirë në pjesën më të madhe të tokave shqiptare. Si në gjithë Gadishullin Ballkanik, dhe në shumicën e viseve të tjera të Perandoriisë Osmane, gjithë toka ishte shpallur "tokë shtetërore" ''([[turqisht]]: erazi mirie)''. Megjithatë, pronësia mbi tokën, që i përkiste shtetit osman edhe në Shqipëri, pati tri forma të ndryshme: * [[tokat shtetërore]], që zinin sipërfaqen më të madhe të vendit dhe përbënin bazën e sistemit të timareve, * [[tokat në zotërim privat]] ''([[turqisht]]: erazi mylk)'', që zotëroheshin nga pjesëtarë të aristokracisë feudale dhe * [[tokat vakëf]] ''([[turqisht]]: erazi vakf)'', që ishin pronë e institucioneve fetare myslimane. == Ndarja Rajatike dhe Jorajatike == Pjesa më e madhe dhe më e rëndësishme e tokave shqiptare i përkiste formës së tokave shtetërore. Këto përbënin fondin e tokave të përfshira në sistemin e timarit, në disa kategori: në radhë të parë, bënin pjesë tokat e punueshme, arat, livadhet në zotërim të fshatarëve. Tipar dallues i këtyre tokave (rajatike) ishte fakti se fshatarët që i zotëronin ato, ishin të detyruar t’i shlyenin një varg detyrimesh, si spahiut dhe shtetit. [[Legjislacioni]] nuk lejonte ndryshimin e statusit të tyre dhe ruante dallimin fetar midis [[bashtina|bashtinës]] dhe çifligut. Në rast se një mysliman merrte një bashtinë, i shlyente detyrimet si i krishterë. Përveç tokave rajatike kishte edhe disa toka jorajatike: truallishtet ''([[turqisht]]: [[mezra]])'' ishin toka të lëna djerr të fshatrave, dikur të banuara, por që ishin braktisur nga popullsia. Ato mund të punoheshin e të mbilleshin nga fshatrat fqinje. Prej tyre merrej vetëm e dhjeta e prodhimeve bujqësore. Spahiu kishte të drejtë t’i jepte me tapi dhe taksën e tapisë e merrte shteti. Punimi i tyre mund të bëhej edhe nga fshatarë të ardhur. Sipas regjistrit të vitit 1520, fshati [[Levani|Levan]] i Vogël në regjistrimin e vjetër figuronte truallishte, por fshatarët që erdhën nga viset përreth, u vendosën aty me banim dhe e punonin tokën, duke i shlyer të dhjetën të zotit të tokës. Krahas truallishteve ishin tokat e përbashkët, toka të papunuara, të ndodhura midis fshatrave me kufij të papërcaktuar dhe në përdorim të përbashkët të tyre. Punimi dhe mbjellja e tyre kushtëzohej me pagimin e së dhjetës. Një kategori tjetër tokash jorajatike ishin tokat e hapura rishtas ''([[turqisht]]: zemin e tarlla)'', prej vendeve djerr, pyjesh, vendesh malore, të cilat me kalimin e kohës nga një regjistrim në tjetrin, punoheshin e mbilleshin. [[Sipahi|Spahiu]] kishte të drejtë t’i jepte me [[tapi]] që të punoheshin. Të njëjtin status kishte toka djerr brenda timareve të lëna si kullota dimërore dhe verore. Spahiu kishte të drejtë të vilte taksën për dimërimin dhe verimin e bagëtive nga fshatarët e jashtëm që sillnin bagëtitë për kullotje, por jo nga fshatarët e fshatit ku ndodhej kullota. Në periferi të qyteteve tokat nuk ishin private, por as toka rajatike. Përreth qyteteve kishte mjaft çifligje të ngarkuara vetëm me të dhjetën dhe taksën e kashtës. Një kategori më vete përbënin tokat e dhëna në zotërimin e personave të ngarkuar me shërbime ushtarake në luftë, në prapavijë ose me shërbime administrative. Këto u jepeshin si bashtina ose çifligje [[vojnukë]]ësh, [[stallieri|stallierëve]], rritësve të shpesëve të gjuetisë (doganxhinj), ruajtësve të grykave të rrugëve ([[derbendxhinj]]), pjesëtarëve të korpusit [[ushtria|ushtarak]] të [[kaloresia|kalorësve]] ''([[turqisht]]: [[myselem]])'' dhe të [[këmbësoria|këmbësorëve]]. Tokat ushtarake trashëgoheshin dhe ishin falur nga e dhjeta, [[xhizja]], taksat e jashtëzakonshme shtetërore dhe nga çdo detyrim tjetër kundrejt shërbimit ushtarak. Me kalimin e kohës kjo kategori sa vinte e zvogëlohej. Kështu më 1506 në sanxhakun e Vlorës kishte 229 shtëpi vojnukësh që ishin kthyer në [[raja]]. Më 1593 numri i vojnukëve në këtë sanxhak numërohej me gishta. Në kategorinë e tokave shtetërore bënin pjesë edhe tokat në zotërim personal të spahinjve ''([[turqisht]]: hasa-çiflig)''. == Ndarja sipas të ardhurave == Toka shtetërore u nda në zotërime të veçanta, të cilat në varësi nga shuma e të ardhurave që jepnin, u quajtën has, ziamet dhe timar. Të ardhurat vjetore maksimale të hasit që u jepeshin pjesëtarëve të aristokracisë feudale ([[sultan|sulltanit]], [[Vezir|vezirëve]], [[bejlerbe]]jve, [[sanxhakbej]]ve), i kapërcenin të 100 000 akçet, të ziametit deri në 99,999 [[akçe]], kurse të ardhurat e timarit, që u jepeshin zakonisht feudalëve të vegjël nuk i kapërcenin të 19,999 akçet. Numri i zotërimeve në tokat shqiptare u rrit krahas me zgjerimin dhe me forcimin e pushtetit osman në krahinat e mbetura ende jashtë administratës së tij. Sipas regjistrimit të vitit 1431, në sanxhakun shqiptar kishte 471 timare, kurse me regjistrimin e kryer në vitin 1533, vetëm në sanxhakët e Shkodrës, të Vlorës, të Ohrit, të Elbasanit, të Vuçiternës dhe të Prizrenit numri i timareve arriti në 2,070. Në [[Shqipëria|Shqipëri]] [[hasi|haset]] në zotërim të sulltanit u formuan pas përfundimit të pushtimit të saj dhe me përforcimin e pushtetit osman në vend. Sipas dëshmive dokumentare ato ishin krijuar për herë të parë në sanxhakun e Shkodrës, në vitin 1485, pastaj nga fillimet e [[shek. XVI]] u dukën në të gjithë sanxhakët e tjerë. Të ardhurat e tyre i kalonin thesarit shtetëror dhe përdoreshin për të mbuluar shpenzimet e administratës qendrore të shtetit. Në përputhje me kushtet ekonomike e politike të secilës trevë, ato përfshinin zakonisht të ardhurat më të rëndësishme të vendit që vinin nga taksat e shitblerjes së mallrave në tregjet kryesore, nga taksat doganore të skelave të Vlorës, Durrësit, Lezhës, Shkodrës, që ishin nyje kryesore të tranzitit tregtar me botën e jashtme, nga monopoli i kripës në kriporet e bregdetit, nga peshkimi në liqenet e [[Liqeni i Shkodrës|Shkodrës]], [[Liqeni i Ohrit|Ohrit]], në grykat e lumenjve etj., nga minierat e [[Novobërda|Novobërdës]], [[Janieva|Janievës]], [[Trepça|Trepçës]], Prizrenit, Vlorës dhe nga të ardhurat e një numri qytetesh apo fshatrash. Vjelja e këtyre të ardhurave zakonisht bëhej me anën e sistemit të sipërmarrjeve vjetore (mukata). Haset ishin mjaft të mëdha dhe zinin një vend të konsiderueshëm në sasinë e të ardhurave (të rentës), që shkonin në dobi të [[Klasa feudale|klasës feudale]]. P.sh. në vitet 30 të shek. XVI haset zinin 44,8% të këtyre të ardhurave dhe arrinin në 10,649,730 [[akçe]]. Të ardhurat e hasit të sulltanit në Vlorë vinin nga peshkimi, doganat, monopoli i kripës, nga taksa e dhenve në sanxhakët e Vlorës e të Elbasanit, dhe nga detyrimet spahiore të 26 fshatrave. Në hasin perandorak në Vuçitern të ardhurat kryesore vinin nga minierat e Novobërdës e të Janievës, të punishtes për prerjen e monedhës, nga taksat e qytetarëve dhe nga detyrimet spahiore të 290 fshatrave. Hase të rëndësishme zotëronin edhe vezirë e bejlerë, si [[Sinan Pasha]] në sanxhakun e Vlorës dhe [[Osman Pasha]] në sanxhakun e [[Delvina|Delvinës]] etj. Sanxhakbejlerët, si mbajtës të pushtetit ushtarak e civil në krahinat e përfshira në njësitë administrative që qeverisnin, zotëronin 8-9 hase të rëndësishme qysh në shek. XV. P.sh., hasi i sanxhakbeut të [[Shkodra|Shkodrës]] më 1485 arrinte në 389,912 akçe. Ai përfshinte të ardhurat e qyteteve të Shkodrës, të [[Drishti]]t, të [[Peja|Pejës]] si dhe 161 fshatra kryesisht në [[Malësia e Madhe|Malësinë e Madhe]]. Në shek. XVI, haset e sanxhakbejlerëve lëviznin nga 200,000 deri në 550,000 akçe secili. Të ardhurat e haseve të funksionarëve të lartë arrinin në fund të shek. XVI në 2,593,998 akçe, d.m.th., në 10,4% të sasisë së përgjithshme të të ardhurave nga detyrimet spahiore. Më i vogli ishte hasi i sanxhakut të Elbasanit (117,138 akçe) dhe më i madhi ishte ai i Ohrit (383 450 akçe). Vendin kryesor në të ardhurat e këtyre haseve e zinin të ardhurat nga detyrimet spahiore, të vjela nga 260 fshatra. Pjesa më e madhe e tokave dhe e popullsisë ishte dhënë në ziamete dhe timare. Në fillim të shek. XV kishte 30 timare e 837 ziamete me 3,352,000 akçe, kurse në fund të shek. XVI 212 ziamete dhe 2,043 [[timare]] me 15,500 000 akçe. Sasia më e madhe e timareve dhe e ziameteve gjendej në sanxhakët e Vlorës, të Ohrit, të Vuçiternës, në viset e [[Rrafshi i Dukagjinit|Rrafshit të Dukagjinit]] etj. Ziametet dhe timaret përfshinin pjesën më të madhe të të ardhurave (të rentës) të zotërimeve spahiore, 32% të shumës së përgjithshme. Gjatë shek. XVII-XVIII numri i timareve dhe i [[ziameti|ziameteve]] erdhi duke u zvogëluar, përkatësisht në 2,043 e 93. U pakësua më shumë (gjatë shek. XVII-XVIII) numri i ziameteve dhe më pak ai i timareve. Kjo dukuri dëshmon për copëtimin e ziameteve dhe rritjen e haseve. Edhe në këta shekuj ruhej tradita e mëparshme, sipas së cilës shumicën e timareve e përbënin timaret e vogla me të ardhura deri në 3,000 akçe. Kështu timaret e vogla në fillim të shek. XVII në sanxhakun e Shkodrës zinin 55% të numrit të përgjithshëm, në sanxhakun e Vuçiternës 66% dhe në atë të Elbasanit 64%. Vendin e dytë e zinin timaret me të ardhura 5,000-6,000 akçe. Timaret dhe ziametet thuajse tërësisht kishin të bënin me tokën dhe fshatarin raja. Ato lidheshin me prodhimin bujqësor të një vendbanimi të caktuar. Ziametet përfshinin disa fshatra të tëra, kurse timaret fshatra të plota ose pjesë fshatrash. Timaret, ziametet dhe haset u jepeshin spahinjve kundrejt detyrimeve të caktuara ndaj pushtetit qendror. [[Timarliu]] ose [[zaimi]] e gëzonte timarin apo ziametin me kusht që me shpenzimet e veta, të shkonte në luftë si kalorës i armatosur nën urdhrat e sanxhakbeut sa herë ta thërriste sulltani. Timari, të ardhurat e të cilit ishin deri në 3 000 akçe që nevojiteshin për shpenzimet e jetesës së spahiut, quhej "këllëç timar", d.m.th., timar sa për një shpatë. Në rast se të ardhurat e kalonin këtë shumë, atëherë spahiu ishte i detyruar të çonte një kalorës të armatosur (xhebeli) për çdo 3,000 akçe më shumë, ndërsa zotëruesit e ziameteve e të haseve çonin një kalorës për çdo 5,000 akçe. Kushtëzimi i dhënies së zotërimit me shërbimin në ushtri, i jepte sistemit të timareve në fazën e parë të tij një karakter të theksuar ushtarak. Kur sulltani, me anë të një urdhri (fermani), kërkonte grumbullimin e forcave ushtarake, atëherë të gjithë [[spahi]]njtë së bashku me xhebelitë, të armatosur dhe të pajisur për luftë me shpenzimet e tyre, paraqiteshin pranë sanxhakbeut, i cili ishte i detyruar të shkonte me të gjitha forcat ushtarake të sanxhakut të vet pranë bejlerbeut të Rumelisë e të vihej nën urdhrat e tij. Në qoftë se spahinjtë nuk i përgjigjeshin thirrjes për luftë, ata zhvisheshin nga feudet, të cilat u jepeshin personave të tjerë. Në kohë paqeje spahinjtë ishin të detyruar të mos largoheshin nga vendet ku ndodhej zotërimi i tyre. Kur ata tregoheshin besnikë dhe kryenin mirë shërbimin ushtarak, shpërbleheshin me zmadhimin e zotërimit dhe gëzonin kështu të ardhura më të mëdha. Në këtë mënyrë pushteti qendror ruajti disiplinën dhe gatishmërinë luftarake të spahinjve dhe krijoi garancinë për forcimin e zgjerimin e Perandoriisë Osmane. Zotërimi i tokës, që kishte për veçori shërbimin e detyrueshëm në ushtri ose në administratë, ishte baza e gjithë sistemit të timareve. Ky sistem pronësie me kusht i siguronte pushtetit qendror një ushtri të madhe e të interesuar për luftëra pushtuese, si dhe një aparat administrativ të përshtatur me nevojat e sundimit. Në prag të pushtimit osman,populli shqiptar kishte arritur të dilte si një etni dhe kombësi e dalluar,me kulturën e tij të veqantë,të shprehur në mënyrën e jetesës,në arkitekturën dhe në veprat e artit,në ruajtjen e gjuhës dhe në krijimtarinë popullore.Me zhvillimet ekonomiko-shoqërore dhe kulturore,shqiptarët nuk mbetën pas popujve fqinjë të pellgut të Adriatikut e të Gadishullit Ballkanik.Në kulturën dhe në mendimin shqiptar kishin nisur të hynin idetë e Rilindjes evropiane,në to u ndie ndikimi I lëvizjes së madhe të Humanizmit. Kur pushtimi osman e bëri të pamundur lulëzimin e kulturës humaniste në vend,ajo pjesë e inteligjenicies shqiptare që ishte formuar nën ndikimin e kësaj lëvizjeje,emigroi jashtë vendit dhe zhvilloi veprimtarinë e saj në viset e huaja ku u vendos kryesisht përtej Adriatikut.Prej saj u shquan figrua që bënë emër në botën humaniste,si Marin Barleci ,historian i parë i madh shqiptar,autor I veprës së njohur “Historia de vita et gestis Scanderbegi epirotarum principis” (Historia e jetës dhe e bëmave të Skëndërbeut,princit të Epirotëve),botuar në Romë midis viteve 1508-1510,e cila u përkthye në shumë gjuhë të botës . == Shiko dhe == * [[Mjekesia Osmane ne Shqiperi]] == Burime == <references /> [[Kategoria:Historia shqiptare]] [[Kategoria:Perandoria Osmane]] [[Kategoria:Shqipëria osmane]] f9q8ee95xeg5zv2s22d0xnyqd03sh7e 2464454 2464452 2022-07-20T12:58:17Z 95.107.162.146 wikitext text/x-wiki {{për përmirësim}} [[Skeda:Sanjak of Albania Map 1431.svg|parapamje|352x352px|[[Sanxhaku i Shqipërisë]], viti 1431]] ERVIN BOBI [[Shqipëria]] nën [[Perandoria Osmane|Perandorinë Osmane]] ka qenë periudha e sundimit të territoreve të njohura si arbërore/shqiptare (fillimisht si tr. ''Sancak-i Arvanid'') mes viteve 1384 dhe 1912. Osmanët hynë në Shqipëri me ftesë nga [[Karl Topia]] për t'iu kundërvënë Ervinit dhe Erandit II në [[Beteja e Savrës|Betejën e Savrës]] në vitin 1384, kur shumica e prijësve vendas ranë vasalitetin osman. [[Osmanllinjtë|Osmanët]] ngritën garnizonet e tyre nëpër Shqipërinë jugore deri në vitin 1415 dhe themeluan një jurisdiksion formal mbi Shqipërinë qendrore deri në vitin 1431. Disa rajone shqiptare u pavarësuan mes viteve 1443 dhe 1479, si pasojë e kryengritjeve të drejtuara nga [[Skënderbeu]]. Qytetet e fundit që ranë nën sundimin osman ishin [[Shkodra]] (viti 1479) dhe [[Durrësi]] (viti 1501). Territori i sotëm i [[Shqipëria|Republikës së Shqipërisë]] mbeti pjesë e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] deri në vitin 1912, kur Shqipëria shpalli [[Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë|pavarësinë]]. Termi i përdorur nëpër burimet osmane është ''Arnavudluk'' (Turqishte osmane: آرناوودلق) përfshinte në gjeografinë e vet territore që sot janë në shtetet e Greqisë (pjesa veriore), Kosovës, Malit të Zi jugor, pjesa perëndimore e Maqedonisë së Veriut, Serbisë jugore si dhe Shqipërisë. == Shqipëria përballë Pushtimit Osman (1385 - 1443) == === Pushtimet e para osmane në Shqipëri === Sulmet e ushtrive osmane për pushtimin e viseve shqiptare nisën në mesin e viteve 80 të shek. XIV. Të udhëhequra nga bejlerbeu i Rumelisë, Timurtash Pasha, në vitin 1385 ushtritë osmane, pasi morën Sofjen, u futën në Shqipëri dhe pushtuan qytetet e Shkupit, të Përlepit, të Manastirit dhe të Kosturit. Në dokumente perëndimore dhe osmane të shek. XIV-XV për qytetet e Shkupit, të Manastirit, të Kosturit, të Janinës etj., si dhe për Fushë-Dardaninë shprehimisht është shënuar se ato ishin "në Shqipëri" apo "në tokat shqiptare". Në muajin gusht të vitit 1385 [[Balsha II]] i shkruante [[Republika e Venedikut|Republikës së Venedikut]] se zotërimet e tij ishin nën sulmet e përditshme të ushtrive osmane dhe se ato kishin shkaktuar një pështjellim të madh te nënshtetasit e tij. Kur Balsha II ishte i zënë në konflikt me mbretin e Bosnjës, Tvërtkon (1376-1391), për çështjen e zotërimit të Kotorrit, një ushtri e fuqishme osmane, e komanduar nga Timurtash Pasha, në shtator të vitit 1385 u fut me shpejtësi në thellësi të tokave shqiptare. Balsha II së bashku me një grup fisnikësh të udhëhequr prej tij, mobilizuan me shpejtësi një pjesë të ushtrisë dhe u dolën përpara osmanëve në fushën e Savrës (pranë Lushnjës). Në betejën e Savrës, që u zhvillua më 18 shtator 1385, forcat ushtarake shqiptare u thyen dhe vetë Balsha II gjeti vdekjen. Fitorja e betejës i dha mundësi ushtrisë osmane që të pushtonte Beratin, Krujën etj., të cilat i mbajti përkohësisht, derisa ua lëshoi zotëruesve të mëparshëm. Inkursionet e tyre u shtrinë edhe në Shqipërinë e Epërme deri në Lezhë, si dhe në Shqipërinë e Poshtme. Në vitin 1386 osmanët pushtuan Nishin dhe pas një viti Selanikun, që e mbajtën përkohësisht në duart e tyre, deri më 1403. Për disa familje fisnike të njohura, si Balshajt, Muzakajt etj., beteja e Savrës shënoi rënien e tyre nën vasalitetin osman, i cili në fillim qe i dobët dhe herë-herë formal. Pa kaluar shumë kohë nga disfata që pësuan në fushën e Savrës, Balshajt rifilluan të ndiqnin një politikë të pavarur. Në vitin 1388, Gjergji II Balsha, krahas forcave ushtarake të sundimtarëve të Rashës e të Bosnjës, mori pjesë në betejën që u zhvillua në Beliqë (Bosnjë) dhe forcat e tij luajtën një rol të rëndësishëm në thyerjen e ushtrive osmane, të komanduara nga L`alla Shahini. Kjo fitore nxiti Karl Topinë dhe Muzakajt që të shkëpusnin lidhjet e tyre të vasalitetit ndaj osmanëve.Ballkani ne shekullin XIV ishte nje teritor i coptuar, i ndar ne shume principata e shtete te pavarura sic ishin principata greke,bullgare, serbe,dhe shqiptare. Ndermjet tyre kishte mosmarrveshje e zhvilloheshin luftra per ceshtje fetare si dhe per probleme kufijesh. Keto dy ceshtje kishin krijuar nje anarki ne Ballkan e cila letesonte perparimet e ushtiris osmane. == Krijimi i Koalicionit Ballkanik == Intensifikimi i sulmeve të ushtrive osmane dhe zgjerimi i vrullshëm i pushtimeve të tyre në Ballkan bënë që sundimtarët ballkanas të linin mënjanë grindjet e konfliktet ndërmjet tyre dhe të mendonin e të projektonin aksione të përbashkëta ushtarake për të mbrojtur zotërimet e veta. Në vitin 1387 u krijua një koalicion i gjerë ballkanik, ndërkohë që më 1388 sulltani përqendroi forca të shumta në Plovdiv për të vijuar pushtimet në Ballkanin Qendror. Knjazi serb i Rashës, Llazari Hrebelanoviçi mori nismën dhe ftoi sundimtarët e tjerë ballkanas që të bashkonin forcat e tyre për të ndalur marshimin osman. Thirrjes së tij iu përgjigjën disa prej sundimtarëve shqiptarë, si Gjergji II Balsha, sundimtar i Shkodrës, Teodor II Muzaka, zot i Beratit dhe i Myzeqesë, Dhimitër Jonima, zot i trevave përgjatë rrugës tregtare Lezhë-Prizren, Andrea Gropa, zot i Ohrit dhe i rajoneve rreth tij, sundimtarë të Shqipërisë së Poshtme etj. Me ta u bashkuan edhe sundimtarë të tjerë ballkanas, si vojvoda rumun Mirçea, bani kroat Ivan Horvat, mbreti Tvërtko I i Bosnjës, sundimtari i Kosovës Vuk Mlladenoviqi, që zakonisht njihet me mbiemrin Brankoviçi (Vuk Brankoviçi) etj. Zotërimet familjare i kishte në pjesën veriore të Drenicës dhe të Fushë-Dardanisë. Pas vdekjes së Vukës në tetor 1398, jeta politike në zotërimet e tij u decentralizua. Trupat shqiptare kishin një peshë të rëndësishme në forcat e koalicionit ballkanik. Kronikat osmane, që përshkruajnë këtë ngjarje, theksojnë numrin e madh të ushtrisë së Gjergjit II Balsha dhe e cilësojnë atë si njërin prej tre sundimtarëve kryesorë të koalicionit antiosman, krahas knjazit Lazar dhe vojvodës Vllatko Vukoviqit, komandant i ushtrisë së mbretit Tvërtko I të Bosnjës. Në qershor të vitit 1389 ushtritë e koalicionit ballkanik u bashkuan në Fushë-Dardani (Fushë-Kosovë). Në çastin e fillimit të betejës, V. Brankoviçi i largoi trupat e veta nga koalicioni. Më 15 qershor ballkanasit zhvilluan një betejë të përgjakshme me focat osmane të komanduara nga sulltan Murati I. Pas disa sukseseve të para të ushtrive të koalicionit, fitorja në këtë betejë anoi përfundimisht nga osmanët, por me humbje njerëzore të mëdha nga të dyja palët. Gjatë zhvillimit të betejës luftëtari [[Millosh Kopiliqi]] vrau sulltan Muratin I. Për hakmarrje osmanët vranë robërit e luftës, duke përfshirë knjaz Llazarin e Milosh Kopilin. Në këtë betejë mbeti i vrarë Teodori I Muzaka, si dhe shumë bashkëluftëtarë të tij dhe shqiptarë të tjerë. Beteja e Fushë-Dardanisë dhe akti heroik i Milosh Kopilit lanë mbresa të fuqishme te shqiptarët e Kosovës, të cilët i përjetësuan ato në këngë popullore. == Dështimi i Koalicionit == Disfata e koalicionit ballkanik në betejën e Fushë-Dardanisë të vitit 1389 pati rrjedhime të rënda për popujt e Gadishullit të Ballkanit. Ajo i dha fund krijimit të koalicioneve ballkanike të gjera kundër pushtuesve osmanë dhe sulltanit pasardhës, Bajazitit I (1389-1402), të njohur me cilësimin Rrufeja (Jëlldërëm), i lehtësoi rrugën për pushtime të reja në Ballkan. Pushtuesit osmanë e kthyen në vasal të tyre sundimtarin e Kosovës, Vukë Brankoviçin, të cilin, në fillim të vitit 1392, e detyruan t'u dorëzonte Shkupin, e më pas Zveçanin (kështjellë pranë Mitrovicës) etj. Me marrjen e Shkupit, osmanët përforcuan pushtetin e tyre në pjesën lindore të Shqipërisë Qendrore (Maqedonia e sotme), veçanërisht nëpër rajonet fushore të lumit Vardar, që ishin nga më të begatat e Ballkanit. Pozicioni gjeografik shumë i favorshëm i Shkupit, ku kryqëzoheshin rrugët më të shkurtra që lidhnin kryeqytetin e Perandorisë Osmane me të gjitha tokat shqiptare dhe me rajonet e tjera të Ballkanit, nxitën sulltanët osmanë që ta bënin atë bazë ushtarake shumë të fuqishme, duke e shpallur Pashasanxhak, d.m.th. vend-rezidencë e bejlerbeut të Rumelisë. == Ndryshimet në fe == Ndërkaq osmanët ishin përpjekur për zgjerimin e pushtimeve të tyre në Shqipërinë Qendrore. Qysh në vitin 1385 ata u kishin marrë Muzakajve qytetin e rëndësishëm të Kosturit, kurse rreth vitit 1394 u morën [[Gropajt|Gropajve]] Ohrin, të cilin nuk e mbajtën dot për një kohë të gjatë. Ky qytet buzë liqenit kishte fortesë të fuqishme dhe një pozicion shumë të favorshëm për kontrollin e peshkimit në liqen e në dajlanet e shumta të lumit Drin në Strugë, ku tregtohej me shumicë peshku i thatë që përgatitej aty. Për zotërimin e rajonit të liqenit dhe dobësimin e pranisë së fisnikëve shqiptarë aty, osmanët vendosën administratën e tyre në Ohër dhe rrënuan tri kështjellat e tjera, të Strugës, të Pogradecit e të Starovës, që ishin në roje të liqenit dhe të rrugëve që gjendeshin pranë tij. Në kushtet e mungesës së një kishe kombëtare shqiptare, që do të ndikonte shumë në ruajtjen e unitetit fetar te shqiptarët, një pjesë e konsiderueshme e fisnikërisë dhe e shtresave të tjera, që jetonin në Shkup, Manastir dhe në qytete të tjera të viseve lindore, filluan të përqafonin masivisht islamizmin. Që në fund të viteve 60 të shek. XV mbi 60% e banorëve të Shkupit e të Manastirit ishin myslimanë. Kurse te sllavët, që kishin kishën e tyre kombëtare, nuk u përhap procesi i islamizimit. Në regjistrat kadastralë osmanë të shek. XV thuajse asnjë spahi nuk ka të shënuar cilësimin se është serb apo sllav, ndryshe nga shumë të tjerë që mbajnë mbiemrin Shqiptari (Arnauti). Konvertimi në islamizëm i shqiptarëve i shkëputi shumë prej tyre nga ndikimi i kishave ortodokse sllave e greke (që liturgjinë e mbanin në gjuhën sllave dhe greke), duke ndërprerë kështu vrullin e procesit shekullor të sllavizimit e të greqizimit të shqiptarëve. Gjithashtu islamizimi u dha mundësi shqiptarëve që të integroheshin në jetën e Perandorisë Osmane dhe të ruanin, deri në një farë mase, pozitat e tyre ekonomike e politike. == Rikonsolidimi i Perandorisë Osmane == Pasi e konsoliduan pushtetin osman në viset lindore të Shqipërisë Qendrore, trupat osmane nisën sulmet në drejtim të rajoneve perëndimore e bregdetare, si dhe të Shqipërisë së Epërme dhe asaj të Poshtme, sulme që i vazhduan pa ndërprerë nga viti 1385 deri në vitin 1402 për t`i rifilluar pas një dhjetëvjeçari. Pasi morën Zveçanin, më 1393 osmanët arritën të pushtonin po përkohësisht Shkodrën, Ulqinin, Dejën e Krujën, të cilat i mbajtën deri më 1395. Po në fund të shek. XIV ata morën përkohësisht Janinën dhe pushtuan krahinat e Korçës e të Përmetit. Zgjerimi i pushtimeve osmane në Shqipëri u ndërpre përkohësisht pas betejës së Ankarasë, të zhvilluar më 20 qershor 1402, ku trupat osmane pësuan një disfatë të rëndë dhe sulltan Bajaziti I (1389-1402) ra rob në duart e ushtrive fitimtare mongole të udhëhequra nga Timurlengu. Pas kësaj beteje, për një dhjetëvjeçar, jeta politike e Perandorisë Osmane u përfshi nga konflikte të ashpra ndërmjet tre djemve të Bajazitit I për trashëgimin e fronit, konflikte që përfunduan me ardhjen në pushtet të Mehmetit I (1413-1421). Sulltani i ri riaktivizoi politikën pushtuese edhe në drejtim të Ballkanit dhe të Shqipërisë. Para se sulltan Mehmeti I të vinte në pushtet, në vitin 1412 ushtritë osmane sulmuan Novobërdën dhe e mbajtën të rrethuar për një kohë të gjatë, por nuk e morën dot, sepse mbrojtësit e saj luftuan me guxim. Ushtritë e sulltan Mehmetit I, me vdekjen e Niketë Topisë, në fillim të vitit 1415 pushtuan Krujën, gjatë vitit 1417 i morën Beratin Teodor Muzakës dhe Kaninën bashkë me Vlorën Rugina Balshës, kurse në vjeshtë të vitit 1418 pushtuan Gjirokastrën, kryeqendrën e zotërimeve të [[Zenebishët|Zenebishëve]]. Fitorja e trupave osmane në betejën e Fushë-Dardanisë të vitit 1389 dhe konsolidimi i pushtetit të tyre në fund të shek. XIV në qytetin e Shkupit, në rajonet e lumit Vardar si dhe pushtimi i Krujës, i Beratit, i Gjirokastrës etj., lehtësuan pushtimet e mëtejshme osmane në Ballkan e në Shqipëri dhe shtuan panikun në radhët e sundimtarëve ballkanas, shumë prej të cilëve u bënë vasalë të sulltanëve. Në Shkup u vendos selia e bejlerbeut të Rumelisë, që ishte komandanti i përgjithshëm i ushtrive osmane për pjesën evropiane të saj. Me një personalitet të tillë ushtarak e politik shumë të fuqishëm të Perandorisë Osmane duhej të përballeshin vazhdimisht fisnikët shqiptarë. Krahas tij ata duhej të përballeshin edhe me pinjollët e shumtë të familjes së fuqishme të Evrenozëve. Qysh kur nisën pushtimet e para osmane në Shqipërinë Lindore, në fund të shek. XIV, e deri në fund të shek. XV, kur ranë në duart e tyre edhe kështjellat e fundit në tokat shqiptare, ato të viseve perëndimore, në të gjitha betejat e aksionet e rëndësishme ushtarake të ushtrive pushtuese u shquan si komandantë ushtarakë osmanë një varg pinjollësh të familjes Evrenozi që jetonin në Shkup. I pari i tyre ishte Evrenoz-Beu (Pasha Jigit beu), i cili kishte pushtuar Thesalinë; emrin e tij e përdorën gjatë shekujve si mbiemër djemtë, nipërit e pasardhësit e tjerë të tyre.. : '''''Artikulli kryesor : [[Regjimi Feudal Ushtarak Osman në Shqipëri]]''''' === Regjistrimet e para kadastrale osmane në Shqipëri === Organizimi i Perandorisë Osmane dhe funksionimi i aparatit të saj shtetëror mbështetej mbi pronën feudale ushtarake, sistemin e timarit. Kjo lloj prone u vendos në Ballkan dhe në Shqipëri gradualisht, që me pushtimet e para osmane të shek. XIV. Por mungojnë burimet historike të shek. XIV për të pasqyruar dinamikën e shtrirjes në kohë e hapësirë të sistemit të timarit. Dokumenti më i hershëm i zbuluar der tani, për të njohur sistemin agrar që vendosën pushtuesit osmanë në Shqipëri dhe në Ballkan, është një regjistër kadastral i vitit 835 h. (1431-1432), i emërtuar "Regjistri i Sanxhakut Shqiptar" (Defter-i Sancak-i Arvanid). Në të janë përfshirë një pjesë e viseve të Shqipërisë Perendimore, që shtriheshin nga Çamëria deri në lumin Mat. Krahas pasqyrimit të shpërndarjes së timareve në çastin e hartimit të regjistrit, në të ka edhe shënime që u referohen periudhave më të hershme, kohës së sulltan Bajazitit I (1389-1402) dhe të sulltan Mehmetit I (1413-1421). Të dhënat e regjistrit të vitit 1431-1432 për praninë e sistemit të timarit në Shqipëri që në fund të shek. XIV janë fare të pakta dhe kanë të bëjnë me krahinën e Korçës e të Përmetit. Kurse për kohën e sulltan Mehmetit I janë më të shumta. Ato tregojnë se pas pushtimit prej osmanëve në vitet 1417 e 1418 të kështjellave të Gjirokastrës, të Beratit, të Kaninës etj., ishte bërë një regjistër kadastral dhe ishte formuar Sanxhaku Shqiptar po me atë shtrirje të përafërt që do të kishte edhe në regjistrimin e mëvonshëm të vitit 1431-1432. == Regjistrimi kadastral i vitit 835 h. (1431-1432) == Aparati shtetëror qendror e lokal i Perandorisë Osmane kujdesej për zbatimin e sistemit të timarit, mbi bazën e të cilit ishte ngritur e funksiononte tërë ngrehina politike, ushtarake e administrative e Perandorisë Osmane. Të ardhurat që vileshin nga tatimet e sistemit të timarit mbanin në këmbë gjithë aparatin shtetëror dhe mbulonin shpenzimet e tij. Gjithashtu ushtria e spahinjve, e zotëruesve të timareve, ishte pjesa më e rëndësishme e forcave ushtarake osmane që zbatonte sistemin e timarit, që mbante në këmbë Perandorinë Osmane dhe që, nëpërmjet luftërave pushtuese, zgjeronte kufijtë e saj. == Rrjedhimet e sistemit të timarit == Vendosja e sistemit të timarit ndryshonte raportet e pronësisë mbi tokën, që ishte çështja themelore për jetën ekonomike, shoqërore e politike të vendit dhe që përcaktonte shkallën e zhvillimit të marrëdhënieve feudale. Si trashëgim nga e drejta bizantine, për shekuj të tërë toka në tërësi konsiderohej se i përkiste sovranit (perandorit, mbretit etj.). Në këtë mënyrë ishin motivuar detyrimet që popullsia kishte ndaj pushtetit shtetëror qendror për prodhimet e tokës dhe që përbënte atë pjesë të rentës që merrte shteti bizantin (renta qendrore). Pjesa tjetër e rentës u përkiste individëve të veçantë, përfaqësuesve të shtresës së pasur, që ishte në krye të jetës ushtarake, politike e ekonomike në provinca. Një rentë e tillë, e ndarë në dy pjesë, krijonte marrëdhënie që në njërën apo tjetrën formë kufizonin të drejtat e pronësisë private mbi tokën. Mbi këtë formë të rentës qe ngritur e kishte vepruar institucioni feudal bizantin i pronies. Me kalimin e kohës kornizat kufizuese mbi të drejtat e pronësisë mbi tokën erdhën duke u shkelur gjithnjë e më shumë, derisa institucioni i pronies në fakt pushoi së vepruari dhe përgjithësisht toka kishte kaluar në pronësi private të plotë deri në shitblerjen e saj. : '''''Artikulli kryesor : [[Kryengritjet antiosmane në Shqipëri (vitet 30 të shek. XV)]]''''' === Qëndresa antiosmane në Shqipëri === Pas pushtimit të kështjellave të viseve perëndimore shqiptare në fillim të shek. XV, osmanët vendosën edhe në këtë rajon të Shqipërisë administratën e tyre pushtuese. Nëpërmjet regjistrimeve të herëpashershme të banorëve e të tokës dhe të ndarjes së saj në prona të vogla feudale (timare), pushtuesit vendosën sistemin feudal ushtarak osman të timareve, që ishte i ngjashëm me sistemin e pronies bizantine. Kjo lloj prone ishte në shpërbërje të plotë në prag të pushtimit osman dhe shoqëria shqiptare ndodhej në fazën e zhvilluar të feudalizmit, ku prona tokësore shitej e blihej lirisht. Nëpërmjet këtyre regjistrimeve osmanët i zhveshën fisnikët shqiptarë nga pronat e mëdha tokësore dhe nga pozitat e tyre drejtuese. Përveç kësaj, sulmet e njëpasnjëshme të ushtrive osmane për pushtimin e trojeve shqiptare, të shoqëruara me dhunë të egër e me shkatërrime masive, me rrëmbim të fëmijëve për të mbushur repartet e jeniçerëve si dhe me rrëmbimin e të rriturve për t`i shitur si skllevër, e dëmtuan rëndë jetën ekonomike të vendit dhe shkaktuan një pakënaqësi të thellë në të gjitha shtresat shoqërore, duke i bashkuar e duke i ngritur këta në luftë kundër armikut të përbashkët, pushtuesit të huaj osman. Qëndresa dhe lufta e shqiptarëve shpërtheu kudo në forma të ndryshme deri në kryengritje të fuqishme. == Ndarja administrative (shek. XVI-XVII) == Zgjerimi i [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]], pas pushtimeve të realizuara në shek. XV, bëri të nevojshëm ndryshimin e organizimit të saj shtetëror. Për ta vënë atë mbi baza më të qëndrueshme administrative e juridike, gjatë mbretërimit të sulltan [[Sulltan Sulejmani II|Sulejmanit II]] Ligjvënësi (1520-1566), u krye një organizim i ri i shtetit dhe u rishikuan e u plotësuan ligjet ekzistuese me urdhëresa të tjera në përshtatje me kushtet e reja, me synim që të arrihej në radhë të parë centralizimi i pushtetit në duart e [[sulltani]]t. Në përfundim të këtij riorganizimi, territoret e gjithë perandorisë u ndanë në 32 ejalete, që ishin njësi më të vogla administrative. Në krye të çdo ejaleti kishte një bejlerbej. Krahinat e [[Gadishulli Ballkanik|Gadishullit Ballkanik]] u përfshinë në tri [[elajeti|ejalete]]: [[ejaleti i Bosnjës]] në veri të gadishullit, [[ejaleti i Rumelisë]] në qendër dhe [[ejaleti i Detit]] në ishujt e [[Deti Egje|detit Egje]] dhe në një pjesë të bregdetit jugor. Çdo ejalet u nda në një numër [[Sanxhaku|sanxhakësh]].[[Territoret e Shqipërisë]] bënin pjesë në ejaletin e Rumelisë. Me organizimin e ri, osmanët i copëzuan së tepërmi trojet shqiptare, duke u dhënë njësive ushtarake e administrative shqiptare një shtrirje territoriale më të vogël në krahasim me sanxhakët e tjerë të Rumelisë. Disa prej tyre, përveç popullsisë mbizotëruese shqiptare përfshinin edhe pakica [[malazeze]], [[serbe]] e [[maqedonase]]. == Kanunamet Shqiptare == Gjatë mbretërimit të [[Sulejmani I|Sulejman Ligjvënësit]], juriskonsultët osmanë përpunuan, si për të gjithë sanxhakët e tjerë të perandorisë, edhe për ata shqiptarë, nga një kanuname të veçantë. [[Kanunameja]] më e vjetër nga ato që janë ruajtur e që njihet deri më sot, është ajo e sanxhakut të Shkodrës (1529). Kanuname të veçanta patën edhe sanxhakët e [[Vlora|Vlorës]], të [[Elbasani]]t, të [[Prizreni]]t, të [[Ohri]]t, të [[Vushtrria|Vuçiternës]]. Burimin e tyre, kanunametë e kishin gjithnjë te [[Sheriati]] ''(E drejta islame sipas shkolles juridike hanefite)'', i bazuar te [[Kurani]], që ishte një kushtetutë e përjetshme e perandorisë së osmanëve. Por në hartimin e tyre janë marrë parasysh edhe kushtet shoqërore-ekonomike të çdo sanxhaku, si dhe traditat rajonale të trashëguara nga shekujt e kaluar. Kanunametë e sanxhakëve shqiptarë ligjëruan gjendjen e pronësisë tokësore, pozitën e spahinjve ndaj shtetit e rajave, detyrimet fiskale dhe detyrimet e tjera të popullsisë shqiptare. Kanunametë përmbanin gjithashtu dispozita të ndryshme mbi rregullimin ushtarako-politik të sanxhakëve, mbi çmimet e prodhimeve bujqësore, mbi regjimin doganor etj. Në fillim këto kanuname kishin mjaft mungesa, por kohë pas kohe ato u plotësuan me dekrete ([[fermane]]) dhe me vendime ([[fatwa|fetva]]), sidomos me fetvatë e kryetarit të fesë islame, [[Ebusudi]]t, i cili ishte figura kryesore në përpilimin e kanunameve. Më vonë u hartuan kanumame të reja më të plota. Kanunameja e dytë e Shkodrës u përpilua afërsisht gjysmë shekulli më vonë nga e para. Përveç kanunameve të sanxhakëve dhe të shtesave të mëvonshme, kadilerët kishin për udhëheqje në punët e tyre edhe kanunamenë qendrore të njohur me emrin "Kanunameja e sulltan Sulejmanit", që u kodifikua pas mesit të [[Shekulli XVI|shekullit XVI]]. Kjo përmblidhte dispozitat themeltare të regjimit feudalo-ushtarak dhe të marrëdhënieve shoqërore-ekonomike të krejt Perandoriisë Osmane. Kanunametë e sanxhakëve shqiptarë kishin të përbashkëta normat kryesore të regjimit feudal-ushtarak. Në mjaft raste, ato kishin ndryshime nga njëra-tjetra dhe pasqyronin shkallën jo të barabartë të zhvillimit ekonomik e shoqëror të popullsisë që jetonte në secilin sanxhak. == Ndarja e Tokave Shqiptare == Në vitin 1506 u bë një regjistrim i përgjithshëm i të gjitha tokave shqiptare. Ato u përfshinë në dy zona të mëdha. Në njërën zonë bënin pjesë tokat, ku ishte zbatuar [[sistemi i timarit]]. Kjo quhej ndryshe zona e së dhjetës (yshyrit), kurse zona tjetër përfshinte krahinat malore të vetqeverisura, ku nuk u zbatua sistemi i timarit. Ato i jepnin pushtetit qendror një [[taksa|taksë]] fikse (haraç), prandaj quheshin zonat e haraçit. Zona e timarit ishte e shtrirë në pjesën më të madhe të tokave shqiptare. Si në gjithë Gadishullin Ballkanik, dhe në shumicën e viseve të tjera të Perandoriisë Osmane, gjithë toka ishte shpallur "tokë shtetërore" ''([[turqisht]]: erazi mirie)''. Megjithatë, pronësia mbi tokën, që i përkiste shtetit osman edhe në Shqipëri, pati tri forma të ndryshme: * [[tokat shtetërore]], që zinin sipërfaqen më të madhe të vendit dhe përbënin bazën e sistemit të timareve, * [[tokat në zotërim privat]] ''([[turqisht]]: erazi mylk)'', që zotëroheshin nga pjesëtarë të aristokracisë feudale dhe * [[tokat vakëf]] ''([[turqisht]]: erazi vakf)'', që ishin pronë e institucioneve fetare myslimane. == Ndarja Rajatike dhe Jorajatike == Pjesa më e madhe dhe më e rëndësishme e tokave shqiptare i përkiste formës së tokave shtetërore. Këto përbënin fondin e tokave të përfshira në sistemin e timarit, në disa kategori: në radhë të parë, bënin pjesë tokat e punueshme, arat, livadhet në zotërim të fshatarëve. Tipar dallues i këtyre tokave (rajatike) ishte fakti se fshatarët që i zotëronin ato, ishin të detyruar t’i shlyenin një varg detyrimesh, si spahiut dhe shtetit. [[Legjislacioni]] nuk lejonte ndryshimin e statusit të tyre dhe ruante dallimin fetar midis [[bashtina|bashtinës]] dhe çifligut. Në rast se një mysliman merrte një bashtinë, i shlyente detyrimet si i krishterë. Përveç tokave rajatike kishte edhe disa toka jorajatike: truallishtet ''([[turqisht]]: [[mezra]])'' ishin toka të lëna djerr të fshatrave, dikur të banuara, por që ishin braktisur nga popullsia. Ato mund të punoheshin e të mbilleshin nga fshatrat fqinje. Prej tyre merrej vetëm e dhjeta e prodhimeve bujqësore. Spahiu kishte të drejtë t’i jepte me tapi dhe taksën e tapisë e merrte shteti. Punimi i tyre mund të bëhej edhe nga fshatarë të ardhur. Sipas regjistrit të vitit 1520, fshati [[Levani|Levan]] i Vogël në regjistrimin e vjetër figuronte truallishte, por fshatarët që erdhën nga viset përreth, u vendosën aty me banim dhe e punonin tokën, duke i shlyer të dhjetën të zotit të tokës. Krahas truallishteve ishin tokat e përbashkët, toka të papunuara, të ndodhura midis fshatrave me kufij të papërcaktuar dhe në përdorim të përbashkët të tyre. Punimi dhe mbjellja e tyre kushtëzohej me pagimin e së dhjetës. Një kategori tjetër tokash jorajatike ishin tokat e hapura rishtas ''([[turqisht]]: zemin e tarlla)'', prej vendeve djerr, pyjesh, vendesh malore, të cilat me kalimin e kohës nga një regjistrim në tjetrin, punoheshin e mbilleshin. [[Sipahi|Spahiu]] kishte të drejtë t’i jepte me [[tapi]] që të punoheshin. Të njëjtin status kishte toka djerr brenda timareve të lëna si kullota dimërore dhe verore. Spahiu kishte të drejtë të vilte taksën për dimërimin dhe verimin e bagëtive nga fshatarët e jashtëm që sillnin bagëtitë për kullotje, por jo nga fshatarët e fshatit ku ndodhej kullota. Në periferi të qyteteve tokat nuk ishin private, por as toka rajatike. Përreth qyteteve kishte mjaft çifligje të ngarkuara vetëm me të dhjetën dhe taksën e kashtës. Një kategori më vete përbënin tokat e dhëna në zotërimin e personave të ngarkuar me shërbime ushtarake në luftë, në prapavijë ose me shërbime administrative. Këto u jepeshin si bashtina ose çifligje [[vojnukë]]ësh, [[stallieri|stallierëve]], rritësve të shpesëve të gjuetisë (doganxhinj), ruajtësve të grykave të rrugëve ([[derbendxhinj]]), pjesëtarëve të korpusit [[ushtria|ushtarak]] të [[kaloresia|kalorësve]] ''([[turqisht]]: [[myselem]])'' dhe të [[këmbësoria|këmbësorëve]]. Tokat ushtarake trashëgoheshin dhe ishin falur nga e dhjeta, [[xhizja]], taksat e jashtëzakonshme shtetërore dhe nga çdo detyrim tjetër kundrejt shërbimit ushtarak. Me kalimin e kohës kjo kategori sa vinte e zvogëlohej. Kështu më 1506 në sanxhakun e Vlorës kishte 229 shtëpi vojnukësh që ishin kthyer në [[raja]]. Më 1593 numri i vojnukëve në këtë sanxhak numërohej me gishta. Në kategorinë e tokave shtetërore bënin pjesë edhe tokat në zotërim personal të spahinjve ''([[turqisht]]: hasa-çiflig)''. == Ndarja sipas të ardhurave == Toka shtetërore u nda në zotërime të veçanta, të cilat në varësi nga shuma e të ardhurave që jepnin, u quajtën has, ziamet dhe timar. Të ardhurat vjetore maksimale të hasit që u jepeshin pjesëtarëve të aristokracisë feudale ([[sultan|sulltanit]], [[Vezir|vezirëve]], [[bejlerbe]]jve, [[sanxhakbej]]ve), i kapërcenin të 100 000 akçet, të ziametit deri në 99,999 [[akçe]], kurse të ardhurat e timarit, që u jepeshin zakonisht feudalëve të vegjël nuk i kapërcenin të 19,999 akçet. Numri i zotërimeve në tokat shqiptare u rrit krahas me zgjerimin dhe me forcimin e pushtetit osman në krahinat e mbetura ende jashtë administratës së tij. Sipas regjistrimit të vitit 1431, në sanxhakun shqiptar kishte 471 timare, kurse me regjistrimin e kryer në vitin 1533, vetëm në sanxhakët e Shkodrës, të Vlorës, të Ohrit, të Elbasanit, të Vuçiternës dhe të Prizrenit numri i timareve arriti në 2,070. Në [[Shqipëria|Shqipëri]] [[hasi|haset]] në zotërim të sulltanit u formuan pas përfundimit të pushtimit të saj dhe me përforcimin e pushtetit osman në vend. Sipas dëshmive dokumentare ato ishin krijuar për herë të parë në sanxhakun e Shkodrës, në vitin 1485, pastaj nga fillimet e [[shek. XVI]] u dukën në të gjithë sanxhakët e tjerë. Të ardhurat e tyre i kalonin thesarit shtetëror dhe përdoreshin për të mbuluar shpenzimet e administratës qendrore të shtetit. Në përputhje me kushtet ekonomike e politike të secilës trevë, ato përfshinin zakonisht të ardhurat më të rëndësishme të vendit që vinin nga taksat e shitblerjes së mallrave në tregjet kryesore, nga taksat doganore të skelave të Vlorës, Durrësit, Lezhës, Shkodrës, që ishin nyje kryesore të tranzitit tregtar me botën e jashtme, nga monopoli i kripës në kriporet e bregdetit, nga peshkimi në liqenet e [[Liqeni i Shkodrës|Shkodrës]], [[Liqeni i Ohrit|Ohrit]], në grykat e lumenjve etj., nga minierat e [[Novobërda|Novobërdës]], [[Janieva|Janievës]], [[Trepça|Trepçës]], Prizrenit, Vlorës dhe nga të ardhurat e një numri qytetesh apo fshatrash. Vjelja e këtyre të ardhurave zakonisht bëhej me anën e sistemit të sipërmarrjeve vjetore (mukata). Haset ishin mjaft të mëdha dhe zinin një vend të konsiderueshëm në sasinë e të ardhurave (të rentës), që shkonin në dobi të [[Klasa feudale|klasës feudale]]. P.sh. në vitet 30 të shek. XVI haset zinin 44,8% të këtyre të ardhurave dhe arrinin në 10,649,730 [[akçe]]. Të ardhurat e hasit të sulltanit në Vlorë vinin nga peshkimi, doganat, monopoli i kripës, nga taksa e dhenve në sanxhakët e Vlorës e të Elbasanit, dhe nga detyrimet spahiore të 26 fshatrave. Në hasin perandorak në Vuçitern të ardhurat kryesore vinin nga minierat e Novobërdës e të Janievës, të punishtes për prerjen e monedhës, nga taksat e qytetarëve dhe nga detyrimet spahiore të 290 fshatrave. Hase të rëndësishme zotëronin edhe vezirë e bejlerë, si [[Sinan Pasha]] në sanxhakun e Vlorës dhe [[Osman Pasha]] në sanxhakun e [[Delvina|Delvinës]] etj. Sanxhakbejlerët, si mbajtës të pushtetit ushtarak e civil në krahinat e përfshira në njësitë administrative që qeverisnin, zotëronin 8-9 hase të rëndësishme qysh në shek. XV. P.sh., hasi i sanxhakbeut të [[Shkodra|Shkodrës]] më 1485 arrinte në 389,912 akçe. Ai përfshinte të ardhurat e qyteteve të Shkodrës, të [[Drishti]]t, të [[Peja|Pejës]] si dhe 161 fshatra kryesisht në [[Malësia e Madhe|Malësinë e Madhe]]. Në shek. XVI, haset e sanxhakbejlerëve lëviznin nga 200,000 deri në 550,000 akçe secili. Të ardhurat e haseve të funksionarëve të lartë arrinin në fund të shek. XVI në 2,593,998 akçe, d.m.th., në 10,4% të sasisë së përgjithshme të të ardhurave nga detyrimet spahiore. Më i vogli ishte hasi i sanxhakut të Elbasanit (117,138 akçe) dhe më i madhi ishte ai i Ohrit (383 450 akçe). Vendin kryesor në të ardhurat e këtyre haseve e zinin të ardhurat nga detyrimet spahiore, të vjela nga 260 fshatra. Pjesa më e madhe e tokave dhe e popullsisë ishte dhënë në ziamete dhe timare. Në fillim të shek. XV kishte 30 timare e 837 ziamete me 3,352,000 akçe, kurse në fund të shek. XVI 212 ziamete dhe 2,043 [[timare]] me 15,500 000 akçe. Sasia më e madhe e timareve dhe e ziameteve gjendej në sanxhakët e Vlorës, të Ohrit, të Vuçiternës, në viset e [[Rrafshi i Dukagjinit|Rrafshit të Dukagjinit]] etj. Ziametet dhe timaret përfshinin pjesën më të madhe të të ardhurave (të rentës) të zotërimeve spahiore, 32% të shumës së përgjithshme. Gjatë shek. XVII-XVIII numri i timareve dhe i [[ziameti|ziameteve]] erdhi duke u zvogëluar, përkatësisht në 2,043 e 93. U pakësua më shumë (gjatë shek. XVII-XVIII) numri i ziameteve dhe më pak ai i timareve. Kjo dukuri dëshmon për copëtimin e ziameteve dhe rritjen e haseve. Edhe në këta shekuj ruhej tradita e mëparshme, sipas së cilës shumicën e timareve e përbënin timaret e vogla me të ardhura deri në 3,000 akçe. Kështu timaret e vogla në fillim të shek. XVII në sanxhakun e Shkodrës zinin 55% të numrit të përgjithshëm, në sanxhakun e Vuçiternës 66% dhe në atë të Elbasanit 64%. Vendin e dytë e zinin timaret me të ardhura 5,000-6,000 akçe. Timaret dhe ziametet thuajse tërësisht kishin të bënin me tokën dhe fshatarin raja. Ato lidheshin me prodhimin bujqësor të një vendbanimi të caktuar. Ziametet përfshinin disa fshatra të tëra, kurse timaret fshatra të plota ose pjesë fshatrash. Timaret, ziametet dhe haset u jepeshin spahinjve kundrejt detyrimeve të caktuara ndaj pushtetit qendror. [[Timarliu]] ose [[zaimi]] e gëzonte timarin apo ziametin me kusht që me shpenzimet e veta, të shkonte në luftë si kalorës i armatosur nën urdhrat e sanxhakbeut sa herë ta thërriste sulltani. Timari, të ardhurat e të cilit ishin deri në 3 000 akçe që nevojiteshin për shpenzimet e jetesës së spahiut, quhej "këllëç timar", d.m.th., timar sa për një shpatë. Në rast se të ardhurat e kalonin këtë shumë, atëherë spahiu ishte i detyruar të çonte një kalorës të armatosur (xhebeli) për çdo 3,000 akçe më shumë, ndërsa zotëruesit e ziameteve e të haseve çonin një kalorës për çdo 5,000 akçe. Kushtëzimi i dhënies së zotërimit me shërbimin në ushtri, i jepte sistemit të timareve në fazën e parë të tij një karakter të theksuar ushtarak. Kur sulltani, me anë të një urdhri (fermani), kërkonte grumbullimin e forcave ushtarake, atëherë të gjithë [[spahi]]njtë së bashku me xhebelitë, të armatosur dhe të pajisur për luftë me shpenzimet e tyre, paraqiteshin pranë sanxhakbeut, i cili ishte i detyruar të shkonte me të gjitha forcat ushtarake të sanxhakut të vet pranë bejlerbeut të Rumelisë e të vihej nën urdhrat e tij. Në qoftë se spahinjtë nuk i përgjigjeshin thirrjes për luftë, ata zhvisheshin nga feudet, të cilat u jepeshin personave të tjerë. Në kohë paqeje spahinjtë ishin të detyruar të mos largoheshin nga vendet ku ndodhej zotërimi i tyre. Kur ata tregoheshin besnikë dhe kryenin mirë shërbimin ushtarak, shpërbleheshin me zmadhimin e zotërimit dhe gëzonin kështu të ardhura më të mëdha. Në këtë mënyrë pushteti qendror ruajti disiplinën dhe gatishmërinë luftarake të spahinjve dhe krijoi garancinë për forcimin e zgjerimin e Perandoriisë Osmane. Zotërimi i tokës, që kishte për veçori shërbimin e detyrueshëm në ushtri ose në administratë, ishte baza e gjithë sistemit të timareve. Ky sistem pronësie me kusht i siguronte pushtetit qendror një ushtri të madhe e të interesuar për luftëra pushtuese, si dhe një aparat administrativ të përshtatur me nevojat e sundimit. Në prag të pushtimit osman,populli shqiptar kishte arritur të dilte si një etni dhe kombësi e dalluar,me kulturën e tij të veqantë,të shprehur në mënyrën e jetesës,në arkitekturën dhe në veprat e artit,në ruajtjen e gjuhës dhe në krijimtarinë popullore.Me zhvillimet ekonomiko-shoqërore dhe kulturore,shqiptarët nuk mbetën pas popujve fqinjë të pellgut të Adriatikut e të Gadishullit Ballkanik.Në kulturën dhe në mendimin shqiptar kishin nisur të hynin idetë e Rilindjes evropiane,në to u ndie ndikimi I lëvizjes së madhe të Humanizmit. Kur pushtimi osman e bëri të pamundur lulëzimin e kulturës humaniste në vend,ajo pjesë e inteligjenicies shqiptare që ishte formuar nën ndikimin e kësaj lëvizjeje,emigroi jashtë vendit dhe zhvilloi veprimtarinë e saj në viset e huaja ku u vendos kryesisht përtej Adriatikut.Prej saj u shquan figrua që bënë emër në botën humaniste,si Marin Barleci ,historian i parë i madh shqiptar,autor I veprës së njohur “Historia de vita et gestis Scanderbegi epirotarum principis” (Historia e jetës dhe e bëmave të Skëndërbeut,princit të Epirotëve),botuar në Romë midis viteve 1508-1510,e cila u përkthye në shumë gjuhë të botës . == Shiko dhe == * [[Mjekesia Osmane ne Shqiperi]] == Burime == <references /> [[Kategoria:Historia shqiptare]] [[Kategoria:Perandoria Osmane]] [[Kategoria:Shqipëria osmane]] c09i6wpbjfbjds2r03ftpchp07tjvtd 2464461 2464454 2022-07-20T14:31:21Z Jeaahh 141516 rregullim wikitext text/x-wiki {{për përmirësim}} [[Skeda:Sanjak of Albania Map 1431.svg|parapamje|352x352px|[[Sanxhaku i Shqipërisë]], viti 1431]] ERVIN BOBI '''Shqipëria nën Perandorinë Osmane''' ka qenë periudha e sundimit të territoreve të njohura si arbërore/shqiptare (fillimisht si [[Gjuha turke|tr.]] ''Sancak-i Arvanid'') mes viteve 1384 dhe 1912. [[Osmanët]] hynë në Shqipëri me ftesë nga [[Karl Topia]] për t'iu kundërvënë Ervinit dhe Erandit II në [[Beteja e Savrës|Betejën e Savrës]] në vitin 1384, kur shumica e prijësve vendas ranë vasalitetin osman. Osmanët ngritën garnizonet e tyre nëpër Shqipërinë jugore deri në vitin 1415 dhe themeluan një jurisdiksion formal mbi Shqipërinë qendrore deri në vitin 1431. Disa rajone shqiptare u pavarësuan mes viteve 1443 dhe 1479, si pasojë e kryengritjeve të drejtuara nga [[Skënderbeu]]. Qytetet e fundit që ranë nën sundimin osman ishin [[Shkodra]] (viti 1479) dhe [[Durrësi]] (viti 1501). Territori i sotëm i [[Shqipëria|Republikës së Shqipërisë]] mbeti pjesë e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] deri në vitin 1912, kur Shqipëria shpalli [[Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë|pavarësinë]]. Termi i përdorur nëpër burimet osmane është ''Arnavudluk'' ([[Turqishtja osmane|turqishte osmane]]: آرناوودلق) përfshinte në gjeografinë e vet territore që sot janë në shtetet e Greqisë (pjesa veriore), Kosovës, Malit të Zi jugor, pjesa perëndimore e Maqedonisë së Veriut, Serbisë jugore si dhe Shqipërisë. == Shqipëria përballë Pushtimit Osman (1385 - 1443) == === Pushtimet e para osmane në Shqipëri === Sulmet e ushtrive osmane për pushtimin e viseve shqiptare nisën në mesin e viteve 80 të shek. XIV. Të udhëhequra nga [[bejlerbeu]] i [[Rumelia|Rumelisë]], Timurtash Pasha, në vitin 1385 ushtritë osmane, pasi morën Sofjen, u futën në Shqipëri dhe pushtuan qytetet e Shkupit, të Përlepit, të Manastirit dhe të [[Kosturi (Greqi)|Kosturit]]. Në dokumente perëndimore dhe osmane të shek. XIV-XV për qytetet e Shkupit, të Manastirit, të Kosturit, të Janinës etj., si dhe për Fushë-Dardaninë shprehimisht është shënuar se ato ishin "në Shqipëri" apo "në tokat shqiptare". Në muajin gusht të vitit 1385 [[Balsha II]] i shkruante [[Republika e Venedikut|Republikës së Venedikut]] se zotërimet e tij ishin nën sulmet e përditshme të ushtrive osmane dhe se ato kishin shkaktuar një pështjellim të madh te nënshtetasit e tij. Kur Balsha II ishte i zënë në konflikt me mbretin e Bosnjës, Tvërtkon (1376-1391), për çështjen e zotërimit të Kotorrit, një [[Ushtria Osmane|ushtri e fuqishme osmane]], e komanduar nga Timurtash Pasha, në shtator të vitit 1385 u fut me shpejtësi në thellësi të tokave shqiptare. Balsha II së bashku me një grup fisnikësh të udhëhequr prej tij, mobilizuan me shpejtësi një pjesë të ushtrisë dhe u dolën përpara osmanëve në fushën e Savrës (pranë Lushnjës). Në betejën e Savrës, që u zhvillua më 18 shtator 1385, forcat ushtarake shqiptare u thyen dhe vetë Balsha II gjeti vdekjen. Fitorja e betejës i dha mundësi ushtrisë osmane që të pushtonte Beratin, Krujën etj., të cilat i mbajti përkohësisht, derisa ua lëshoi zotëruesve të mëparshëm. Inkursionet e tyre u shtrinë edhe në Shqipërinë e Epërme deri në Lezhë, si dhe në Shqipërinë e Poshtme. Në vitin 1386 osmanët pushtuan Nishin dhe pas një viti Selanikun, që e mbajtën përkohësisht në duart e tyre, deri më 1403. Për disa familje fisnike të njohura, si Balshajt, Muzakajt etj., beteja e Savrës shënoi rënien e tyre nën vasalitetin osman, i cili në fillim qe i dobët dhe herë-herë formal. Pa kaluar shumë kohë nga disfata që pësuan në fushën e Savrës, Balshajt rifilluan të ndiqnin një politikë të pavarur. Në vitin 1388, Gjergji II Balsha, krahas forcave ushtarake të sundimtarëve të Rashës e të Bosnjës, mori pjesë në betejën që u zhvillua në Beliqë (Bosnjë) dhe forcat e tij luajtën një rol të rëndësishëm në thyerjen e ushtrive osmane, të komanduara nga [[Lala|L`alla]] Shahini. Kjo fitore nxiti Karl Topinë dhe Muzakajt që të shkëpusnin lidhjet e tyre të vasalitetit ndaj osmanëve.Ballkani ne shekullin XIV ishte nje teritor i coptuar, i ndar ne shume principata e shtete te pavarura sic ishin principata greke, bullgare, serbe dhe shqiptare. Ndermjet tyre kishte mosmarrveshje e zhvilloheshin luftra per ceshtje fetare si dhe per probleme kufijesh. Keto dy ceshtje kishin krijuar nje anarki ne Ballkan e cila letesonte perparimet e ushtris osmane. == Krijimi i Koalicionit Ballkanik == Intensifikimi i sulmeve të ushtrive osmane dhe zgjerimi i vrullshëm i pushtimeve të tyre në Ballkan bënë që sundimtarët ballkanas të linin mënjanë grindjet e konfliktet ndërmjet tyre dhe të mendonin e të projektonin aksione të përbashkëta ushtarake për të mbrojtur zotërimet e veta. Në vitin 1387 u krijua një koalicion i gjerë ballkanik, ndërkohë që më 1388 sulltani përqendroi forca të shumta në Plovdiv për të vijuar pushtimet në Ballkanin Qendror. Knjazi serb i Rashës, Llazari Hrebelanoviçi mori nismën dhe ftoi sundimtarët e tjerë ballkanas që të bashkonin forcat e tyre për të ndalur marshimin osman. Thirrjes së tij iu përgjigjën disa prej sundimtarëve shqiptarë, si Gjergji II Balsha, sundimtar i Shkodrës, Teodor II Muzaka, zot i Beratit dhe i Myzeqesë, Dhimitër Jonima, zot i trevave përgjatë rrugës tregtare Lezhë-Prizren, Andrea Gropa, zot i Ohrit dhe i rajoneve rreth tij, sundimtarë të Shqipërisë së Poshtme etj. Me ta u bashkuan edhe sundimtarë të tjerë ballkanas, si vojvoda rumun Mirçea, bani kroat Ivan Horvat, mbreti [[Tvërtko I i Bosnjes|Tvërtko I i Bosnjës]], sundimtari i Kosovës Vuk Mlladenoviqi, që zakonisht njihet me mbiemrin Brankoviçi (Vuk Brankoviçi) etj. Zotërimet familjare i kishte në pjesën veriore të Drenicës dhe të Fushë-Dardanisë. Pas vdekjes së Vukës në tetor 1398, jeta politike në zotërimet e tij u decentralizua. Trupat shqiptare kishin një peshë të rëndësishme në forcat e koalicionit ballkanik. Kronikat osmane, që përshkruajnë këtë ngjarje, theksojnë numrin e madh të ushtrisë së Gjergjit II Balsha dhe e cilësojnë atë si njërin prej tre sundimtarëve kryesorë të koalicionit antiosman, krahas knjazit Lazar dhe vojvodës Vllatko Vukoviqit, komandant i ushtrisë së mbretit Tvërtko I të Bosnjës. Në qershor të vitit 1389 ushtritë e koalicionit ballkanik u bashkuan në Fushë-Dardani ([[Fushë-Kosovë]]). Në çastin e fillimit të betejës, V. Brankoviçi i largoi trupat e veta nga koalicioni. Më 15 qershor ballkanasit zhvilluan një betejë të përgjakshme me focat osmane të komanduara nga sulltan Murati I. Pas disa sukseseve të para të ushtrive të koalicionit, fitorja në këtë betejë anoi përfundimisht nga osmanët, por me humbje njerëzore të mëdha nga të dyja palët. Gjatë zhvillimit të betejës luftëtari [[Millosh Kopiliqi]] vrau sulltan [[Murati I|Muratin I]]. Për hakmarrje osmanët vranë robërit e luftës, duke përfshirë knjaz Llazarin e Milosh Kopilin. Në këtë betejë mbeti i vrarë Teodori I Muzaka, si dhe shumë bashkëluftëtarë të tij dhe shqiptarë të tjerë. Beteja e Fushë-Dardanisë dhe akti heroik i Milosh Kopilit lanë mbresa të fuqishme te shqiptarët e Kosovës, të cilët i përjetësuan ato në këngë popullore. == Dështimi i Koalicionit == Disfata e koalicionit ballkanik në betejën e Fushë-Dardanisë të vitit 1389 pati rrjedhime të rënda për popujt e Gadishullit të Ballkanit. Ajo i dha fund krijimit të koalicioneve ballkanike të gjera kundër pushtuesve osmanë dhe sulltanit pasardhës, [[Bajaziti I|Bajazitit I]] (1389-1402), të njohur me cilësimin Rrufeja (Jëlldërëm), i lehtësoi rrugën për pushtime të reja në Ballkan. Pushtuesit osmanë e kthyen në vasal të tyre sundimtarin e [[Kosovë]]s, Vukë Brankoviçin, të cilin, në fillim të vitit 1392, e detyruan t'u dorëzonte Shkupin, e më pas Zveçanin (kështjellë pranë Mitrovicës) etj. Me marrjen e Shkupit, osmanët përforcuan pushtetin e tyre në pjesën lindore të Shqipërisë Qendrore (Maqedonia e sotme), veçanërisht nëpër rajonet fushore të lumit Vardar, që ishin nga më të begatat e Ballkanit. Pozicioni gjeografik shumë i favorshëm i Shkupit, ku kryqëzoheshin rrugët më të shkurtra që lidhnin kryeqytetin e Perandorisë Osmane me të gjitha tokat shqiptare dhe me rajonet e tjera të Ballkanit, nxitën sulltanët osmanë që ta bënin atë bazë ushtarake shumë të fuqishme, duke e shpallur Pashasanxhak, d.m.th. vend-rezidencë e bejlerbeut të Rumelisë. == Ndryshimet në fe == Ndërkaq osmanët ishin përpjekur për zgjerimin e pushtimeve të tyre në Shqipërinë Qendrore. Qysh në vitin 1385 ata u kishin marrë Muzakajve qytetin e rëndësishëm të Kosturit, kurse rreth vitit 1394 u morën [[Gropajt|Gropajve]] Ohrin, të cilin nuk e mbajtën dot për një kohë të gjatë. Ky qytet buzë liqenit kishte fortesë të fuqishme dhe një pozicion shumë të favorshëm për kontrollin e peshkimit në liqen e në dajlanet e shumta të lumit Drin në Strugë, ku tregtohej me shumicë peshku i thatë që përgatitej aty. Për zotërimin e rajonit të liqenit dhe dobësimin e pranisë së fisnikëve shqiptarë aty, osmanët vendosën administratën e tyre në Ohër dhe rrënuan tri kështjellat e tjera, të Strugës, të Pogradecit e të Starovës, që ishin në roje të liqenit dhe të rrugëve që gjendeshin pranë tij. Në kushtet e mungesës së një kishe kombëtare shqiptare, që do të ndikonte shumë në ruajtjen e unitetit fetar te shqiptarët, një pjesë e konsiderueshme e fisnikërisë dhe e shtresave të tjera, që jetonin në Shkup, Manastir dhe në qytete të tjera të viseve lindore, filluan të përqafonin masivisht [[islamizmi]]n. Që në fund të viteve 60 të shek. XV mbi 60% e banorëve të Shkupit e të Manastirit ishin myslimanë. Kurse te [[sllavët]], që kishin kishën e tyre kombëtare, nuk u përhap procesi i [[islamizimi]]t. Në [[Defteri|regjistrat kadastralë osmanë]] të shek. XV thuajse asnjë spahi nuk ka të shënuar cilësimin se është serb apo sllav, ndryshe nga shumë të tjerë që mbajnë mbiemrin Shqiptari ([[Arnautët|Arnauti]]). Konvertimi në [[Islamizimi i shqiptarëve|islamizëm i shqiptarëve]] i shkëputi shumë prej tyre nga ndikimi i kishave ortodokse sllave e greke (që liturgjinë e mbanin në gjuhën sllave dhe greke), duke ndërprerë kështu vrullin e procesit shekullor të sllavizimit e të greqizimit të shqiptarëve. Gjithashtu islamizimi u dha mundësi shqiptarëve që të integroheshin në jetën e Perandorisë Osmane dhe të ruanin, deri në një farë mase, pozitat e tyre ekonomike e politike. == Rikonsolidimi i Perandorisë Osmane == Pasi e konsoliduan pushtetin osman në viset lindore të Shqipërisë Qendrore, trupat osmane nisën sulmet në drejtim të rajoneve perëndimore e bregdetare, si dhe të Shqipërisë së Epërme dhe asaj të Poshtme, sulme që i vazhduan pa ndërprerë nga viti 1385 deri në vitin 1402 për t`i rifilluar pas një dhjetëvjeçari. Pasi morën Zveçanin, më 1393 osmanët arritën të pushtonin po përkohësisht Shkodrën, Ulqinin, Dejën e Krujën, të cilat i mbajtën deri më 1395. Po në fund të shek. XIV ata morën përkohësisht Janinën dhe pushtuan krahinat e Korçës e të Përmetit. Zgjerimi i pushtimeve osmane në Shqipëri u ndërpre përkohësisht pas betejës së Ankarasë, të zhvilluar më 20 qershor 1402, ku trupat osmane pësuan një disfatë të rëndë dhe sulltan Bajaziti I (1389-1402) ra rob në duart e ushtrive fitimtare mongole të udhëhequra nga Timurlengu. Pas kësaj beteje, për një dhjetëvjeçar, jeta politike e Perandorisë Osmane u përfshi nga konflikte të ashpra ndërmjet tre djemve të Bajazitit I për trashëgimin e fronit, konflikte që përfunduan me ardhjen në pushtet të Mehmetit I (1413-1421). Sulltani i ri riaktivizoi politikën pushtuese edhe në drejtim të Ballkanit dhe të Shqipërisë. Para se sulltan [[Mehmeti I]] të vinte në pushtet, në vitin 1412 ushtritë osmane sulmuan Novobërdën dhe e mbajtën të rrethuar për një kohë të gjatë, por nuk e morën dot, sepse mbrojtësit e saj luftuan me guxim. Ushtritë e sulltan Mehmetit I, me vdekjen e Niketë Topisë, në fillim të vitit 1415 pushtuan Krujën, gjatë vitit 1417 i morën Beratin Teodor Muzakës dhe Kaninën bashkë me Vlorën Rugina Balshës, kurse në vjeshtë të vitit 1418 pushtuan Gjirokastrën, kryeqendrën e zotërimeve të [[Zenebishët|Zenebishëve]]. Fitorja e trupave osmane në betejën e Fushë-Dardanisë të vitit 1389 dhe konsolidimi i pushtetit të tyre në fund të shek. XIV në qytetin e Shkupit, në rajonet e lumit Vardar si dhe pushtimi i Krujës, i Beratit, i Gjirokastrës etj., lehtësuan pushtimet e mëtejshme osmane në Ballkan e në Shqipëri dhe shtuan panikun në radhët e sundimtarëve ballkanas, shumë prej të cilëve u bënë vasalë të sulltanëve. Në Shkup u vendos selia e bejlerbeut të Rumelisë, që ishte komandanti i përgjithshëm i ushtrive osmane për pjesën evropiane të saj. Me një personalitet të tillë ushtarak e politik shumë të fuqishëm të Perandorisë Osmane duhej të përballeshin vazhdimisht fisnikët shqiptarë. Krahas tij ata duhej të përballeshin edhe me pinjollët e shumtë të familjes së fuqishme të Evrenozëve. Qysh kur nisën pushtimet e para osmane në Shqipërinë Lindore, në fund të shek. XIV, e deri në fund të shek. XV, kur ranë në duart e tyre edhe kështjellat e fundit në tokat shqiptare, ato të viseve perëndimore, në të gjitha betejat e aksionet e rëndësishme ushtarake të ushtrive pushtuese u shquan si komandantë ushtarakë osmanë një varg pinjollësh të familjes Evrenozi që jetonin në Shkup. I pari i tyre ishte Evrenoz-Beu (Pasha Jigit beu), i cili kishte pushtuar Thesalinë; emrin e tij e përdorën gjatë shekujve si mbiemër djemtë, nipërit e pasardhësit e tjerë të tyre.. : '''''Artikulli kryesor : [[Regjimi Feudal Ushtarak Osman në Shqipëri]]''''' === Regjistrimet e para kadastrale osmane në Shqipëri === Organizimi i Perandorisë Osmane dhe funksionimi i aparatit të saj shtetëror mbështetej mbi pronën feudale ushtarake, sistemin e timarit. Kjo lloj prone u vendos në Ballkan dhe në Shqipëri gradualisht, që me pushtimet e para osmane të shek. XIV. Por mungojnë burimet historike të shek. XIV për të pasqyruar dinamikën e shtrirjes në kohë e hapësirë të sistemit të timarit. Dokumenti më i hershëm i zbuluar der tani, për të njohur sistemin agrar që vendosën pushtuesit osmanë në Shqipëri dhe në Ballkan, është një regjistër kadastral i vitit 835 h. (1431-1432), i emërtuar "Regjistri i Sanxhakut Shqiptar" ''(Defter-i Sancak-i Arvanid)''. Në të janë përfshirë një pjesë e viseve të Shqipërisë Perendimore, që shtriheshin nga [[Çamëria]] deri në lumin Mat. Krahas pasqyrimit të shpërndarjes së timareve në çastin e hartimit të regjistrit, në të ka edhe shënime që u referohen periudhave më të hershme, kohës së sulltan Bajazitit I (1389-1402) dhe të sulltan Mehmetit I (1413-1421). Të dhënat e regjistrit të vitit 1431-1432 për praninë e sistemit të timarit në Shqipëri që në fund të shek. XIV janë fare të pakta dhe kanë të bëjnë me krahinën e Korçës e të Përmetit. Kurse për kohën e sulltan Mehmetit I janë më të shumta. Ato tregojnë se pas pushtimit prej osmanëve në vitet 1417 e 1418 të kështjellave të Gjirokastrës, të Beratit, të Kaninës etj., ishte bërë një regjistër kadastral dhe ishte formuar Sanxhaku Shqiptar po me atë shtrirje të përafërt që do të kishte edhe në regjistrimin e mëvonshëm të vitit 1431-1432. == Regjistrimi kadastral i vitit 835 h. (1431-1432) == Aparati shtetëror qendror e lokal i Perandorisë Osmane kujdesej për zbatimin e sistemit të timarit, mbi bazën e të cilit ishte ngritur e funksiononte tërë ngrehina politike, ushtarake e administrative e Perandorisë Osmane. Të ardhurat që vileshin nga tatimet e sistemit të timarit mbanin në këmbë gjithë aparatin shtetëror dhe mbulonin shpenzimet e tij. Gjithashtu ushtria e spahinjve, e zotëruesve të timareve, ishte pjesa më e rëndësishme e forcave ushtarake osmane që zbatonte sistemin e timarit, që mbante në këmbë Perandorinë Osmane dhe që, nëpërmjet luftërave pushtuese, zgjeronte kufijtë e saj. == Rrjedhimet e sistemit të timarit == Vendosja e sistemit të [[timari]]t ndryshonte raportet e pronësisë mbi tokën, që ishte çështja themelore për jetën ekonomike, shoqërore e politike të vendit dhe që përcaktonte shkallën e zhvillimit të marrëdhënieve feudale. Si trashëgim nga e drejta bizantine, për shekuj të tërë toka në tërësi konsiderohej se i përkiste sovranit (perandorit, mbretit etj.). Në këtë mënyrë ishin motivuar detyrimet që popullsia kishte ndaj pushtetit shtetëror qendror për prodhimet e tokës dhe që përbënte atë pjesë të rentës që merrte shteti bizantin (renta qendrore). Pjesa tjetër e rentës u përkiste individëve të veçantë, përfaqësuesve të shtresës së pasur, që ishte në krye të jetës ushtarake, politike e ekonomike në provinca. Një rentë e tillë, e ndarë në dy pjesë, krijonte marrëdhënie që në njërën apo tjetrën formë kufizonin të drejtat e pronësisë private mbi tokën. Mbi këtë formë të rentës qe ngritur e kishte vepruar institucioni feudal bizantin i pronies. Me kalimin e kohës kornizat kufizuese mbi të drejtat e pronësisë mbi tokën erdhën duke u shkelur gjithnjë e më shumë, derisa institucioni i pronies në fakt pushoi së vepruari dhe përgjithësisht toka kishte kaluar në pronësi private të plotë deri në shitblerjen e saj. : '''''Artikulli kryesor : [[Kryengritjet antiosmane në Shqipëri (vitet 30 të shek. XV)]]''''' === Qëndresa antiosmane në Shqipëri === Pas pushtimit të kështjellave të viseve perëndimore shqiptare në fillim të shek. XV, osmanët vendosën edhe në këtë rajon të Shqipërisë administratën e tyre pushtuese. Nëpërmjet regjistrimeve të herëpashershme të banorëve e të tokës dhe të ndarjes së saj në prona të vogla feudale (timare), pushtuesit vendosën sistemin feudal ushtarak osman të timareve, që ishte i ngjashëm me sistemin e pronies bizantine. Kjo lloj prone ishte në shpërbërje të plotë në prag të pushtimit osman dhe shoqëria shqiptare ndodhej në fazën e zhvilluar të feudalizmit, ku prona tokësore shitej e blihej lirisht. Nëpërmjet këtyre regjistrimeve osmanët i zhveshën fisnikët shqiptarë nga pronat e mëdha tokësore dhe nga pozitat e tyre drejtuese. Përveç kësaj, sulmet e njëpasnjëshme të ushtrive osmane për pushtimin e trojeve shqiptare, të shoqëruara me dhunë të egër e me shkatërrime masive, me rrëmbim të fëmijëve për të mbushur repartet e [[Jeniçeri|jeniçerëve]] si dhe me rrëmbimin e të rriturve për t`i shitur si skllevër, e dëmtuan rëndë jetën ekonomike të vendit dhe shkaktuan një pakënaqësi të thellë në të gjitha shtresat shoqërore, duke i bashkuar e duke i ngritur këta në luftë kundër armikut të përbashkët, pushtuesit të huaj osman. Qëndresa dhe lufta e shqiptarëve shpërtheu kudo në forma të ndryshme deri në kryengritje të fuqishme. == Ndarja administrative (shek. XVI-XVII) == Zgjerimi i [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]], pas pushtimeve të realizuara në shek. XV, bëri të nevojshëm ndryshimin e organizimit të saj shtetëror. Për ta vënë atë mbi baza më të qëndrueshme administrative e juridike, gjatë mbretërimit të sulltan [[Sulltan Sulejmani II|Sulejmanit II]] Ligjvënësi (1520-1566), u krye një organizim i ri i shtetit dhe u rishikuan e u plotësuan ligjet ekzistuese me urdhëresa të tjera në përshtatje me kushtet e reja, me synim që të arrihej në radhë të parë centralizimi i pushtetit në duart e [[sulltani]]t. Në përfundim të këtij riorganizimi, territoret e gjithë perandorisë u ndanë në 32 ejalete, që ishin njësi më të vogla administrative. Në krye të çdo ejaleti kishte një bejlerbej. Krahinat e [[Ballkani|Gadishullit Ballkanik]] u përfshinë në tri [[elajeti|ejalete]]: [[ejaleti i Bosnjës]] në veri të gadishullit, [[ejaleti i Rumelisë]] në qendër dhe [[ejaleti i Detit]] në ishujt e [[Deti Egje|detit Egje]] dhe në një pjesë të bregdetit jugor. Çdo ejalet u nda në një numër [[Sanxhaku|sanxhakësh]]. [[Territoret e Shqipërisë]] bënin pjesë në ejaletin e Rumelisë. Me organizimin e ri, osmanët i copëzuan së tepërmi trojet shqiptare, duke u dhënë njësive ushtarake e administrative shqiptare një shtrirje territoriale më të vogël në krahasim me sanxhakët e tjerë të Rumelisë. Disa prej tyre, përveç popullsisë mbizotëruese shqiptare përfshinin edhe pakica [[malazeze]], [[serbe]] e [[maqedonase]]. == Kanunamet Shqiptare == Gjatë mbretërimit të [[Sulejmani I|Sulejman Ligjvënësit]], juriskonsultët osmanë përpunuan, si për të gjithë sanxhakët e tjerë të perandorisë, edhe për ata shqiptarë, nga një kanuname të veçantë. [[Kanunameja]] më e vjetër nga ato që janë ruajtur e që njihet deri më sot, është ajo e sanxhakut [[Sanxhaku i Shkodrës|të Shkodrës]] (1529). Kanuname të veçanta patën edhe sanxhakët e [[Sanxhaku i Vlorës|Vlorës]], të [[Sanxhaku i Elbasanit|Elbasanit]], të [[Sanxhaku i Prizrenit|Prizrenit]], të [[Sanxhaku i Ohrit|Ohrit]], të [[Sanxhaku i Viçitrinës|Vuçiternës]]. Burimin e tyre, [[kanunnametë]] e kishin gjithnjë te [[Sheriati]] ''(E drejta islame sipas shkolles juridike hanefite)'', i bazuar te [[Kurani]], që ishte një kushtetutë e përjetshme e perandorisë së osmanëve. Por në hartimin e tyre janë marrë parasysh edhe kushtet shoqërore-ekonomike të çdo sanxhaku, si dhe traditat rajonale të trashëguara nga shekujt e kaluar. Kanunametë e sanxhakëve shqiptarë ligjëruan gjendjen e pronësisë tokësore, pozitën e spahinjve ndaj shtetit e rajave, detyrimet fiskale dhe detyrimet e tjera të popullsisë shqiptare. Kanunametë përmbanin gjithashtu dispozita të ndryshme mbi rregullimin ushtarako-politik të sanxhakëve, mbi çmimet e prodhimeve bujqësore, mbi regjimin doganor etj. Në fillim këto kanuname kishin mjaft mungesa, por kohë pas kohe ato u plotësuan me dekrete (fermane) dhe me vendime ([[fetva]]), sidomos me fetvatë e kryetarit të fesë [[islam]]e, [[Ebusudi]]t, i cili ishte figura kryesore në përpilimin e kanunameve. Më vonë u hartuan kanumame të reja më të plota. Kanunameja e dytë e Shkodrës u përpilua afërsisht gjysmë shekulli më vonë nga e para. Përveç kanunameve të sanxhakëve dhe të shtesave të mëvonshme, [[Kadiu (Perandoria Osmane)|kadilerët]] kishin për udhëheqje në punët e tyre edhe kanunamenë qendrore të njohur me emrin "Kanunameja e sulltan Sulejmanit", që u kodifikua pas mesit të [[Shekulli XVI|shekullit XVI]]. Kjo përmblidhte dispozitat themeltare të [[Regjimi feudal ushtarak osman në Shqipëri|regjimit feudalo-ushtarak]] dhe të marrëdhënieve shoqërore-ekonomike të krejt Perandoriisë Osmane. Kanunametë e sanxhakëve shqiptarë kishin të përbashkëta normat kryesore të regjimit feudal-ushtarak. Në mjaft raste, ato kishin ndryshime nga njëra-tjetra dhe pasqyronin shkallën jo të barabartë të zhvillimit ekonomik e shoqëror të popullsisë që jetonte në secilin sanxhak. == Ndarja e Tokave Shqiptare == Në vitin 1506 u bë një regjistrim i përgjithshëm i të gjitha tokave shqiptare. Ato u përfshinë në dy zona të mëdha. Në njërën zonë bënin pjesë tokat, ku ishte zbatuar [[sistemi i timarit]]. Kjo quhej ndryshe zona e së dhjetës (yshyrit), kurse zona tjetër përfshinte krahinat malore të vetqeverisura, ku nuk u zbatua sistemi i timarit. Ato i jepnin pushtetit qendror një [[taksa|taksë]] fikse (haraç), prandaj quheshin zonat e [[haraçi]]t. Zona e timarit ishte e shtrirë në pjesën më të madhe të tokave shqiptare. Si në gjithë Gadishullin Ballkanik, dhe në shumicën e viseve të tjera të Perandorisë Osmane, gjithë toka ishte shpallur "tokë shtetërore" ([[turqisht]]: ''erazi mirie''). Megjithatë, pronësia mbi tokën, që i përkiste shtetit osman edhe në Shqipëri, pati tri forma të ndryshme: * [[tokat shtetërore]], që zinin sipërfaqen më të madhe të vendit dhe përbënin bazën e sistemit të timareve, * [[tokat në zotërim privat]] (turqisht: ''erazi mylk''), që zotëroheshin nga pjesëtarë të aristokracisë feudale dhe * [[tokat vakëf]] (turqisht: ''erazi vakf''), që ishin pronë e institucioneve fetare [[mysliman]]e. == Ndarja Rajatike dhe Jorajatike == Pjesa më e madhe dhe më e rëndësishme e tokave shqiptare i përkiste formës së tokave shtetërore. Këto përbënin fondin e tokave të përfshira në sistemin e timarit, në disa kategori: në radhë të parë, bënin pjesë tokat e punueshme, arat, livadhet në zotërim të fshatarëve. Tipar dallues i këtyre tokave (rajatike) ishte fakti se fshatarët që i zotëronin ato, ishin të detyruar t’i shlyenin një varg detyrimesh, si spahiut dhe shtetit. [[Legjislacioni]] nuk lejonte ndryshimin e statusit të tyre dhe ruante dallimin fetar midis [[bashtina|bashtinës]] dhe [[çifligu]]t. Në rast se një mysliman merrte një bashtinë, i shlyente detyrimet si i krishterë. Përveç tokave rajatike kishte edhe disa toka jorajatike: truallishtet (turqisht: ''[[mezra]]'') ishin toka të lëna djerr të fshatrave, dikur të banuara, por që ishin braktisur nga popullsia. Ato mund të punoheshin e të mbilleshin nga fshatrat fqinje. Prej tyre merrej vetëm e dhjeta e prodhimeve bujqësore. Spahiu kishte të drejtë t’i jepte me tapi dhe taksën e tapisë e merrte shteti. Punimi i tyre mund të bëhej edhe nga fshatarë të ardhur. Sipas regjistrit të vitit 1520, fshati [[Levani|Levan]] i Vogël në regjistrimin e vjetër figuronte truallishte, por fshatarët që erdhën nga viset përreth, u vendosën aty me banim dhe e punonin tokën, duke i shlyer të dhjetën të zotit të tokës. Krahas truallishteve ishin tokat e përbashkët, toka të papunuara, të ndodhura midis fshatrave me kufij të papërcaktuar dhe në përdorim të përbashkët të tyre. Punimi dhe mbjellja e tyre kushtëzohej me pagimin e së dhjetës. Një kategori tjetër tokash jorajatike ishin tokat e hapura rishtas (turqisht: ''zemin e tarlla''), prej vendeve djerr, pyjesh, vendesh malore, të cilat me kalimin e kohës nga një regjistrim në tjetrin, punoheshin e mbilleshin. [[Spahiu]] kishte të drejtë t’i jepte me [[tapi]] që të punoheshin. Të njëjtin status kishte toka djerr brenda timareve të lëna si kullota dimërore dhe verore. Spahiu kishte të drejtë të vilte taksën për dimërimin dhe verimin e bagëtive nga fshatarët e jashtëm që sillnin bagëtitë për kullotje, por jo nga fshatarët e fshatit ku ndodhej kullota. Në periferi të qyteteve tokat nuk ishin private, por as toka rajatike. Përreth qyteteve kishte mjaft çifligje të ngarkuara vetëm me të dhjetën dhe taksën e kashtës. Një kategori më vete përbënin tokat e dhëna në zotërimin e personave të ngarkuar me shërbime ushtarake në luftë, në prapavijë ose me shërbime administrative. Këto u jepeshin si bashtina ose çifligje [[vojnukë]]ësh, [[stallieri|stallierëve]], rritësve të shpesëve të gjuetisë (doganxhinj), ruajtësve të grykave të rrugëve ([[derbendxhinj]]), pjesëtarëve të korpusit [[ushtria|ushtarak]] të [[kaloresia|kalorësve]] (turqisht: ''[[myselem]]'') dhe të [[këmbësoria|këmbësorëve]]. Tokat ushtarake trashëgoheshin dhe ishin falur nga e dhjeta, [[xhizja]], taksat e jashtëzakonshme shtetërore dhe nga çdo detyrim tjetër kundrejt shërbimit ushtarak. Me kalimin e kohës kjo kategori sa vinte e zvogëlohej. Kështu më 1506 në sanxhakun e Vlorës kishte 229 shtëpi vojnukësh që ishin kthyer në [[raja]]. Më 1593 numri i vojnukëve në këtë sanxhak numërohej me gishta. Në kategorinë e tokave shtetërore bënin pjesë edhe tokat në zotërim personal të spahinjve (turqisht: ''hasa-çiflig''). == Ndarja sipas të ardhurave == Toka shtetërore u nda në zotërime të veçanta, të cilat në varësi nga shuma e të ardhurave që jepnin, u quajtën has, ziamet dhe timar. Të ardhurat vjetore maksimale të hasit që u jepeshin pjesëtarëve të aristokracisë feudale (sulltanit, [[vezir]]ëve, bejlerbejve, [[sanxhakbej]]ve), i kapërcenin të 100 000 akçet, të ziametit deri në 99,999 [[akçe]], kurse të ardhurat e timarit, që u jepeshin zakonisht feudalëve të vegjël nuk i kapërcenin të 19,999 akçet. Numri i zotërimeve në tokat shqiptare u rrit krahas me zgjerimin dhe me forcimin e pushtetit osman në krahinat e mbetura ende jashtë administratës së tij. Sipas regjistrimit të vitit 1431, në sanxhakun shqiptar kishte 471 timare, kurse me regjistrimin e kryer në vitin 1533, vetëm në sanxhakët e [[Shkodra|Shkodrës]], të [[Vlorë]]s, të [[Ohri]]t, të [[Elbasani]]t, të [[Vuçitërnë]]s dhe të [[Prizreni]]t numri i timareve arriti në 2,070. Në Shqipëri [[hasi|haset]] në zotërim të sulltanit u formuan pas përfundimit të pushtimit të saj dhe me përforcimin e pushtetit osman në vend. Sipas dëshmive dokumentare ato ishin krijuar për herë të parë në sanxhakun e Shkodrës, në vitin 1485, pastaj nga fillimet e [[shek. XVI]] u dukën në të gjithë sanxhakët e tjerë. Të ardhurat e tyre i kalonin thesarit shtetëror dhe përdoreshin për të mbuluar shpenzimet e administratës qendrore të shtetit. Në përputhje me kushtet ekonomike e politike të secilës trevë, ato përfshinin zakonisht të ardhurat më të rëndësishme të vendit që vinin nga taksat e shitblerjes së mallrave në tregjet kryesore, nga taksat doganore të skelave të Vlorës, Durrësit, Lezhës, Shkodrës, që ishin nyje kryesore të tranzitit tregtar me botën e jashtme, nga monopoli i kripës në kriporet e bregdetit, nga peshkimi në liqenet e [[Liqeni i Shkodrës|Shkodrës]], [[Liqeni i Ohrit|Ohrit]], në grykat e lumenjve etj., nga minierat e [[Novobërda|Novobërdës]], [[Janieva|Janievës]], [[Trepça|Trepçës]], Prizrenit, Vlorës dhe nga të ardhurat e një numri qytetesh apo fshatrash. Vjelja e këtyre të ardhurave zakonisht bëhej me anën e sistemit të sipërmarrjeve vjetore ''(mukata)''. Haset ishin mjaft të mëdha dhe zinin një vend të konsiderueshëm në sasinë e të ardhurave (të rentës), që shkonin në dobi të [[Klasa feudale|klasës feudale]]. P.sh. në vitet 30 të shek. XVI haset zinin 44,8% të këtyre të ardhurave dhe arrinin në 10,649,730 [[akçe]]. Të ardhurat e hasit të sulltanit në Vlorë vinin nga peshkimi, doganat, monopoli i kripës, nga taksa e dhenve në sanxhakët e Vlorës e të Elbasanit, dhe nga detyrimet spahiore të 26 fshatrave. Në hasin perandorak në Vuçitern të ardhurat kryesore vinin nga minierat e Novobërdës e të Janievës, të punishtes për prerjen e monedhës, nga taksat e qytetarëve dhe nga detyrimet spahiore të 290 fshatrave. Hase të rëndësishme zotëronin edhe vezirë e bejlerë, si [[Sinan Pasha]] në sanxhakun e Vlorës dhe [[Osman Pasha]] në sanxhakun e [[Sanxhaku i Delvinës|Delvinës]] etj. Sanxhakbejlerët, si mbajtës të pushtetit ushtarak e civil në krahinat e përfshira në njësitë administrative që qeverisnin, zotëronin 8-9 hase të rëndësishme qysh në shek. XV. P.sh., hasi i [[sanxhakbeu]]t të [[Shkodra|Shkodrës]] më 1485 arrinte në 389,912 akçe. Ai përfshinte të ardhurat e qyteteve të Shkodrës, të [[Drishti]]t, të [[Peja|Pejës]] si dhe 161 fshatra kryesisht në [[Malësia e Madhe|Malësinë e Madhe]]. Në shek. XVI, haset e sanxhakbejlerëve lëviznin nga 200,000 deri në 550,000 akçe secili. Të ardhurat e haseve të funksionarëve të lartë arrinin në fund të shek. XVI në 2,593,998 akçe, d.m.th., në 10,4% të sasisë së përgjithshme të të ardhurave nga detyrimet spahiore. Më i vogli ishte hasi i sanxhakut të Elbasanit (117,138 akçe) dhe më i madhi ishte ai i Ohrit (383 450 akçe). Vendin kryesor në të ardhurat e këtyre haseve e zinin të ardhurat nga detyrimet spahiore, të vjela nga 260 fshatra. Pjesa më e madhe e tokave dhe e popullsisë ishte dhënë në ziamete dhe timare. Në fillim të shek. XV kishte 30 timare e 837 ziamete me 3,352,000 akçe, kurse në fund të shek. XVI 212 ziamete dhe 2,043 [[timare]] me 15,500 000 akçe. Sasia më e madhe e timareve dhe e ziameteve gjendej në sanxhakët e Vlorës, të Ohrit, të Vuçiternës, në viset e [[Rrafshi i Dukagjinit|Rrafshit të Dukagjinit]] etj. [[Zeameti|Ziametet]] dhe timaret përfshinin pjesën më të madhe të të ardhurave (të rentës) të zotërimeve spahiore, 32% të shumës së përgjithshme. Gjatë shek. XVII-XVIII numri i timareve dhe i ziameteve erdhi duke u zvogëluar, përkatësisht në 2,043 e 93. U pakësua më shumë (gjatë shek. XVII-XVIII) numri i ziameteve dhe më pak ai i timareve. Kjo dukuri dëshmon për copëtimin e ziameteve dhe rritjen e haseve. Edhe në këta shekuj ruhej tradita e mëparshme, sipas së cilës shumicën e timareve e përbënin timaret e vogla me të ardhura deri në 3,000 akçe. Kështu timaret e vogla në fillim të shek. XVII në sanxhakun e Shkodrës zinin 55% të numrit të përgjithshëm, në sanxhakun e Vuçiternës 66% dhe në atë të Elbasanit 64%. Vendin e dytë e zinin timaret me të ardhura 5,000-6,000 akçe. Timaret dhe ziametet thuajse tërësisht kishin të bënin me tokën dhe fshatarin raja. Ato lidheshin me prodhimin bujqësor të një vendbanimi të caktuar. Ziametet përfshinin disa fshatra të tëra, kurse timaret fshatra të plota ose pjesë fshatrash. Timaret, ziametet dhe haset u jepeshin spahinjve kundrejt detyrimeve të caktuara ndaj pushtetit qendror. [[Timarliu]] ose [[zaimi]] e gëzonte timarin apo ziametin me kusht që me shpenzimet e veta, të shkonte në luftë si kalorës i armatosur nën urdhrat e sanxhakbeut sa herë ta thërriste sulltani. Timari, të ardhurat e të cilit ishin deri në 3 000 akçe që nevojiteshin për shpenzimet e jetesës së spahiut, quhej "[[këllëç]] timar", d.m.th., timar sa për një shpatë. Në rast se të ardhurat e kalonin këtë shumë, atëherë spahiu ishte i detyruar të çonte një kalorës të armatosur (xhebeli) për çdo 3,000 akçe më shumë, ndërsa zotëruesit e ziameteve e të haseve çonin një kalorës për çdo 5,000 akçe. Kushtëzimi i dhënies së zotërimit me shërbimin në ushtri, i jepte sistemit të timareve në fazën e parë të tij një karakter të theksuar ushtarak. Kur sulltani, me anë të një urdhri ([[fermani]]), kërkonte grumbullimin e forcave ushtarake, atëherë të gjithë spahinjtë së bashku me xhebelitë, të armatosur dhe të pajisur për luftë me shpenzimet e tyre, paraqiteshin pranë sanxhakbeut, i cili ishte i detyruar të shkonte me të gjitha forcat ushtarake të sanxhakut të vet pranë bejlerbeut të Rumelisë e të vihej nën urdhrat e tij. Në qoftë se spahinjtë nuk i përgjigjeshin thirrjes për luftë, ata zhvisheshin nga feudet, të cilat u jepeshin personave të tjerë. Në kohë paqeje spahinjtë ishin të detyruar të mos largoheshin nga vendet ku ndodhej zotërimi i tyre. Kur ata tregoheshin besnikë dhe kryenin mirë shërbimin ushtarak, shpërbleheshin me zmadhimin e zotërimit dhe gëzonin kështu të ardhura më të mëdha. Në këtë mënyrë pushteti qendror ruajti disiplinën dhe gatishmërinë luftarake të spahinjve dhe krijoi garancinë për forcimin e zgjerimin e Perandoriisë Osmane. Zotërimi i tokës, që kishte për veçori shërbimin e detyrueshëm në ushtri ose në administratë, ishte baza e gjithë sistemit të timareve. Ky sistem pronësie me kusht i siguronte pushtetit qendror një ushtri të madhe e të interesuar për luftëra pushtuese, si dhe një aparat administrativ të përshtatur me nevojat e sundimit. Në prag të pushtimit osman, populli shqiptar kishte arritur të dilte si një etni dhe kombësi e dalluar, me kulturën e tij të veqantë, të shprehur në mënyrën e jetesës, në arkitekturën dhe në veprat e artit, në ruajtjen e gjuhës dhe në krijimtarinë popullore. Me zhvillimet ekonomiko-shoqërore dhe kulturore, shqiptarët nuk mbetën pas popujve fqinjë të pellgut të Adriatikut e të Gadishullit Ballkanik. Në kulturën dhe në mendimin shqiptar kishin nisur të hynin idetë e Rilindjes evropiane, në to u ndie ndikimi i lëvizjes së madhe të [[Njerëzillëku|Humanizmit]]. Kur pushtimi osman e bëri të pamundur lulëzimin e kulturës humaniste në vend, ajo pjesë e inteligjenicies shqiptare që ishte formuar nën ndikimin e kësaj lëvizjeje, emigroi jashtë vendit dhe zhvilloi veprimtarinë e saj në viset e huaja ku u vendos kryesisht përtej Adriatikut. Prej saj u shquan figrua që bënë emër në botën humaniste,si Marin Barleci ,historian i parë i madh shqiptar, autor I veprës së njohur ''Historia de vita et gestis Scanderbegi epirotarum principis'' (“Historia e jetës dhe e bëmave të Skëndërbeut, princit të Epirotëve”), botuar në Romë midis viteve 1508-1510, e cila u përkthye në shumë gjuhë të botës . == Shiko dhe == * [[Mjekesia Osmane ne Shqiperi]] == Burime == <references /> [[Kategoria:Historia shqiptare]] [[Kategoria:Perandoria Osmane]] [[Kategoria:Shqipëria osmane]] 5a3ofxfmb5u17glulri08aqt0hifg5r 2464463 2464461 2022-07-20T14:32:33Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki {{për përmirësim}} [[Skeda:Sanjak of Albania Map 1431.svg|parapamje|352x352px|[[Sanxhaku i Shqipërisë]], viti 1431]] '''Shqipëria nën Perandorinë Osmane''' ka qenë periudha e sundimit të territoreve të njohura si arbërore/shqiptare (fillimisht si [[Gjuha turke|tr.]] ''Sancak-i Arvanid'') mes viteve 1384 dhe 1912. [[Osmanët]] hynë në Shqipëri me ftesë nga [[Karl Topia]] për t'iu kundërvënë Balshës II në [[Beteja e Savrës|Betejën e Savrës]] në vitin 1384, kur shumica e prijësve vendas ranë vasalitetin osman. Osmanët ngritën garnizonet e tyre nëpër Shqipërinë jugore deri në vitin 1415 dhe themeluan një jurisdiksion formal mbi Shqipërinë qendrore deri në vitin 1431. Disa rajone shqiptare u pavarësuan mes viteve 1443 dhe 1479, si pasojë e kryengritjeve të drejtuara nga [[Skënderbeu]]. Qytetet e fundit që ranë nën sundimin osman ishin [[Shkodra]] (viti 1479) dhe [[Durrësi]] (viti 1501). Territori i sotëm i [[Shqipëria|Republikës së Shqipërisë]] mbeti pjesë e [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]] deri në vitin 1912, kur Shqipëria shpalli [[Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë|pavarësinë]]. Termi i përdorur nëpër burimet osmane është ''Arnavudluk'' ([[Turqishtja osmane|turqishte osmane]]: آرناوودلق) përfshinte në gjeografinë e vet territore që sot janë në shtetet e Greqisë (pjesa veriore), Kosovës, Malit të Zi jugor, pjesa perëndimore e Maqedonisë së Veriut, Serbisë jugore si dhe Shqipërisë. == Shqipëria përballë Pushtimit Osman (1385 - 1443) == === Pushtimet e para osmane në Shqipëri === Sulmet e ushtrive osmane për pushtimin e viseve shqiptare nisën në mesin e viteve 80 të shek. XIV. Të udhëhequra nga [[bejlerbeu]] i [[Rumelia|Rumelisë]], Timurtash Pasha, në vitin 1385 ushtritë osmane, pasi morën Sofjen, u futën në Shqipëri dhe pushtuan qytetet e Shkupit, të Përlepit, të Manastirit dhe të [[Kosturi (Greqi)|Kosturit]]. Në dokumente perëndimore dhe osmane të shek. XIV-XV për qytetet e Shkupit, të Manastirit, të Kosturit, të Janinës etj., si dhe për Fushë-Dardaninë shprehimisht është shënuar se ato ishin "në Shqipëri" apo "në tokat shqiptare". Në muajin gusht të vitit 1385 [[Balsha II]] i shkruante [[Republika e Venedikut|Republikës së Venedikut]] se zotërimet e tij ishin nën sulmet e përditshme të ushtrive osmane dhe se ato kishin shkaktuar një pështjellim të madh te nënshtetasit e tij. Kur Balsha II ishte i zënë në konflikt me mbretin e Bosnjës, Tvërtkon (1376-1391), për çështjen e zotërimit të Kotorrit, një [[Ushtria Osmane|ushtri e fuqishme osmane]], e komanduar nga Timurtash Pasha, në shtator të vitit 1385 u fut me shpejtësi në thellësi të tokave shqiptare. Balsha II së bashku me një grup fisnikësh të udhëhequr prej tij, mobilizuan me shpejtësi një pjesë të ushtrisë dhe u dolën përpara osmanëve në fushën e Savrës (pranë Lushnjës). Në betejën e Savrës, që u zhvillua më 18 shtator 1385, forcat ushtarake shqiptare u thyen dhe vetë Balsha II gjeti vdekjen. Fitorja e betejës i dha mundësi ushtrisë osmane që të pushtonte Beratin, Krujën etj., të cilat i mbajti përkohësisht, derisa ua lëshoi zotëruesve të mëparshëm. Inkursionet e tyre u shtrinë edhe në Shqipërinë e Epërme deri në Lezhë, si dhe në Shqipërinë e Poshtme. Në vitin 1386 osmanët pushtuan Nishin dhe pas një viti Selanikun, që e mbajtën përkohësisht në duart e tyre, deri më 1403. Për disa familje fisnike të njohura, si Balshajt, Muzakajt etj., beteja e Savrës shënoi rënien e tyre nën vasalitetin osman, i cili në fillim qe i dobët dhe herë-herë formal. Pa kaluar shumë kohë nga disfata që pësuan në fushën e Savrës, Balshajt rifilluan të ndiqnin një politikë të pavarur. Në vitin 1388, Gjergji II Balsha, krahas forcave ushtarake të sundimtarëve të Rashës e të Bosnjës, mori pjesë në betejën që u zhvillua në Beliqë (Bosnjë) dhe forcat e tij luajtën një rol të rëndësishëm në thyerjen e ushtrive osmane, të komanduara nga [[Lala|L`alla]] Shahini. Kjo fitore nxiti Karl Topinë dhe Muzakajt që të shkëpusnin lidhjet e tyre të vasalitetit ndaj osmanëve.Ballkani ne shekullin XIV ishte nje teritor i coptuar, i ndar ne shume principata e shtete te pavarura sic ishin principata greke, bullgare, serbe dhe shqiptare. Ndermjet tyre kishte mosmarrveshje e zhvilloheshin luftra per ceshtje fetare si dhe per probleme kufijesh. Keto dy ceshtje kishin krijuar nje anarki ne Ballkan e cila letesonte perparimet e ushtris osmane. == Krijimi i Koalicionit Ballkanik == Intensifikimi i sulmeve të ushtrive osmane dhe zgjerimi i vrullshëm i pushtimeve të tyre në Ballkan bënë që sundimtarët ballkanas të linin mënjanë grindjet e konfliktet ndërmjet tyre dhe të mendonin e të projektonin aksione të përbashkëta ushtarake për të mbrojtur zotërimet e veta. Në vitin 1387 u krijua një koalicion i gjerë ballkanik, ndërkohë që më 1388 sulltani përqendroi forca të shumta në Plovdiv për të vijuar pushtimet në Ballkanin Qendror. Knjazi serb i Rashës, Llazari Hrebelanoviçi mori nismën dhe ftoi sundimtarët e tjerë ballkanas që të bashkonin forcat e tyre për të ndalur marshimin osman. Thirrjes së tij iu përgjigjën disa prej sundimtarëve shqiptarë, si Gjergji II Balsha, sundimtar i Shkodrës, Teodor II Muzaka, zot i Beratit dhe i Myzeqesë, Dhimitër Jonima, zot i trevave përgjatë rrugës tregtare Lezhë-Prizren, Andrea Gropa, zot i Ohrit dhe i rajoneve rreth tij, sundimtarë të Shqipërisë së Poshtme etj. Me ta u bashkuan edhe sundimtarë të tjerë ballkanas, si vojvoda rumun Mirçea, bani kroat Ivan Horvat, mbreti [[Tvërtko I i Bosnjes|Tvërtko I i Bosnjës]], sundimtari i Kosovës Vuk Mlladenoviqi, që zakonisht njihet me mbiemrin Brankoviçi (Vuk Brankoviçi) etj. Zotërimet familjare i kishte në pjesën veriore të Drenicës dhe të Fushë-Dardanisë. Pas vdekjes së Vukës në tetor 1398, jeta politike në zotërimet e tij u decentralizua. Trupat shqiptare kishin një peshë të rëndësishme në forcat e koalicionit ballkanik. Kronikat osmane, që përshkruajnë këtë ngjarje, theksojnë numrin e madh të ushtrisë së Gjergjit II Balsha dhe e cilësojnë atë si njërin prej tre sundimtarëve kryesorë të koalicionit antiosman, krahas knjazit Lazar dhe vojvodës Vllatko Vukoviqit, komandant i ushtrisë së mbretit Tvërtko I të Bosnjës. Në qershor të vitit 1389 ushtritë e koalicionit ballkanik u bashkuan në Fushë-Dardani ([[Fushë-Kosovë]]). Në çastin e fillimit të betejës, V. Brankoviçi i largoi trupat e veta nga koalicioni. Më 15 qershor ballkanasit zhvilluan një betejë të përgjakshme me focat osmane të komanduara nga sulltan Murati I. Pas disa sukseseve të para të ushtrive të koalicionit, fitorja në këtë betejë anoi përfundimisht nga osmanët, por me humbje njerëzore të mëdha nga të dyja palët. Gjatë zhvillimit të betejës luftëtari [[Millosh Kopiliqi]] vrau sulltan [[Murati I|Muratin I]]. Për hakmarrje osmanët vranë robërit e luftës, duke përfshirë knjaz Llazarin e Milosh Kopilin. Në këtë betejë mbeti i vrarë Teodori I Muzaka, si dhe shumë bashkëluftëtarë të tij dhe shqiptarë të tjerë. Beteja e Fushë-Dardanisë dhe akti heroik i Milosh Kopilit lanë mbresa të fuqishme te shqiptarët e Kosovës, të cilët i përjetësuan ato në këngë popullore. == Dështimi i Koalicionit == Disfata e koalicionit ballkanik në betejën e Fushë-Dardanisë të vitit 1389 pati rrjedhime të rënda për popujt e Gadishullit të Ballkanit. Ajo i dha fund krijimit të koalicioneve ballkanike të gjera kundër pushtuesve osmanë dhe sulltanit pasardhës, [[Bajaziti I|Bajazitit I]] (1389-1402), të njohur me cilësimin Rrufeja (Jëlldërëm), i lehtësoi rrugën për pushtime të reja në Ballkan. Pushtuesit osmanë e kthyen në vasal të tyre sundimtarin e [[Kosovë]]s, Vukë Brankoviçin, të cilin, në fillim të vitit 1392, e detyruan t'u dorëzonte Shkupin, e më pas Zveçanin (kështjellë pranë Mitrovicës) etj. Me marrjen e Shkupit, osmanët përforcuan pushtetin e tyre në pjesën lindore të Shqipërisë Qendrore (Maqedonia e sotme), veçanërisht nëpër rajonet fushore të lumit Vardar, që ishin nga më të begatat e Ballkanit. Pozicioni gjeografik shumë i favorshëm i Shkupit, ku kryqëzoheshin rrugët më të shkurtra që lidhnin kryeqytetin e Perandorisë Osmane me të gjitha tokat shqiptare dhe me rajonet e tjera të Ballkanit, nxitën sulltanët osmanë që ta bënin atë bazë ushtarake shumë të fuqishme, duke e shpallur Pashasanxhak, d.m.th. vend-rezidencë e bejlerbeut të Rumelisë. == Ndryshimet në fe == Ndërkaq osmanët ishin përpjekur për zgjerimin e pushtimeve të tyre në Shqipërinë Qendrore. Qysh në vitin 1385 ata u kishin marrë Muzakajve qytetin e rëndësishëm të Kosturit, kurse rreth vitit 1394 u morën [[Gropajt|Gropajve]] Ohrin, të cilin nuk e mbajtën dot për një kohë të gjatë. Ky qytet buzë liqenit kishte fortesë të fuqishme dhe një pozicion shumë të favorshëm për kontrollin e peshkimit në liqen e në dajlanet e shumta të lumit Drin në Strugë, ku tregtohej me shumicë peshku i thatë që përgatitej aty. Për zotërimin e rajonit të liqenit dhe dobësimin e pranisë së fisnikëve shqiptarë aty, osmanët vendosën administratën e tyre në Ohër dhe rrënuan tri kështjellat e tjera, të Strugës, të Pogradecit e të Starovës, që ishin në roje të liqenit dhe të rrugëve që gjendeshin pranë tij. Në kushtet e mungesës së një kishe kombëtare shqiptare, që do të ndikonte shumë në ruajtjen e unitetit fetar te shqiptarët, një pjesë e konsiderueshme e fisnikërisë dhe e shtresave të tjera, që jetonin në Shkup, Manastir dhe në qytete të tjera të viseve lindore, filluan të përqafonin masivisht [[islamizmi]]n. Që në fund të viteve 60 të shek. XV mbi 60% e banorëve të Shkupit e të Manastirit ishin myslimanë. Kurse te [[sllavët]], që kishin kishën e tyre kombëtare, nuk u përhap procesi i [[islamizimi]]t. Në [[Defteri|regjistrat kadastralë osmanë]] të shek. XV thuajse asnjë spahi nuk ka të shënuar cilësimin se është serb apo sllav, ndryshe nga shumë të tjerë që mbajnë mbiemrin Shqiptari ([[Arnautët|Arnauti]]). Konvertimi në [[Islamizimi i shqiptarëve|islamizëm i shqiptarëve]] i shkëputi shumë prej tyre nga ndikimi i kishave ortodokse sllave e greke (që liturgjinë e mbanin në gjuhën sllave dhe greke), duke ndërprerë kështu vrullin e procesit shekullor të sllavizimit e të greqizimit të shqiptarëve. Gjithashtu islamizimi u dha mundësi shqiptarëve që të integroheshin në jetën e Perandorisë Osmane dhe të ruanin, deri në një farë mase, pozitat e tyre ekonomike e politike. == Rikonsolidimi i Perandorisë Osmane == Pasi e konsoliduan pushtetin osman në viset lindore të Shqipërisë Qendrore, trupat osmane nisën sulmet në drejtim të rajoneve perëndimore e bregdetare, si dhe të Shqipërisë së Epërme dhe asaj të Poshtme, sulme që i vazhduan pa ndërprerë nga viti 1385 deri në vitin 1402 për t`i rifilluar pas një dhjetëvjeçari. Pasi morën Zveçanin, më 1393 osmanët arritën të pushtonin po përkohësisht Shkodrën, Ulqinin, Dejën e Krujën, të cilat i mbajtën deri më 1395. Po në fund të shek. XIV ata morën përkohësisht Janinën dhe pushtuan krahinat e Korçës e të Përmetit. Zgjerimi i pushtimeve osmane në Shqipëri u ndërpre përkohësisht pas betejës së Ankarasë, të zhvilluar më 20 qershor 1402, ku trupat osmane pësuan një disfatë të rëndë dhe sulltan Bajaziti I (1389-1402) ra rob në duart e ushtrive fitimtare mongole të udhëhequra nga Timurlengu. Pas kësaj beteje, për një dhjetëvjeçar, jeta politike e Perandorisë Osmane u përfshi nga konflikte të ashpra ndërmjet tre djemve të Bajazitit I për trashëgimin e fronit, konflikte që përfunduan me ardhjen në pushtet të Mehmetit I (1413-1421). Sulltani i ri riaktivizoi politikën pushtuese edhe në drejtim të Ballkanit dhe të Shqipërisë. Para se sulltan [[Mehmeti I]] të vinte në pushtet, në vitin 1412 ushtritë osmane sulmuan Novobërdën dhe e mbajtën të rrethuar për një kohë të gjatë, por nuk e morën dot, sepse mbrojtësit e saj luftuan me guxim. Ushtritë e sulltan Mehmetit I, me vdekjen e Niketë Topisë, në fillim të vitit 1415 pushtuan Krujën, gjatë vitit 1417 i morën Beratin Teodor Muzakës dhe Kaninën bashkë me Vlorën Rugina Balshës, kurse në vjeshtë të vitit 1418 pushtuan Gjirokastrën, kryeqendrën e zotërimeve të [[Zenebishët|Zenebishëve]]. Fitorja e trupave osmane në betejën e Fushë-Dardanisë të vitit 1389 dhe konsolidimi i pushtetit të tyre në fund të shek. XIV në qytetin e Shkupit, në rajonet e lumit Vardar si dhe pushtimi i Krujës, i Beratit, i Gjirokastrës etj., lehtësuan pushtimet e mëtejshme osmane në Ballkan e në Shqipëri dhe shtuan panikun në radhët e sundimtarëve ballkanas, shumë prej të cilëve u bënë vasalë të sulltanëve. Në Shkup u vendos selia e bejlerbeut të Rumelisë, që ishte komandanti i përgjithshëm i ushtrive osmane për pjesën evropiane të saj. Me një personalitet të tillë ushtarak e politik shumë të fuqishëm të Perandorisë Osmane duhej të përballeshin vazhdimisht fisnikët shqiptarë. Krahas tij ata duhej të përballeshin edhe me pinjollët e shumtë të familjes së fuqishme të Evrenozëve. Qysh kur nisën pushtimet e para osmane në Shqipërinë Lindore, në fund të shek. XIV, e deri në fund të shek. XV, kur ranë në duart e tyre edhe kështjellat e fundit në tokat shqiptare, ato të viseve perëndimore, në të gjitha betejat e aksionet e rëndësishme ushtarake të ushtrive pushtuese u shquan si komandantë ushtarakë osmanë një varg pinjollësh të familjes Evrenozi që jetonin në Shkup. I pari i tyre ishte Evrenoz-Beu (Pasha Jigit beu), i cili kishte pushtuar Thesalinë; emrin e tij e përdorën gjatë shekujve si mbiemër djemtë, nipërit e pasardhësit e tjerë të tyre.. : '''''Artikulli kryesor : [[Regjimi Feudal Ushtarak Osman në Shqipëri]]''''' === Regjistrimet e para kadastrale osmane në Shqipëri === Organizimi i Perandorisë Osmane dhe funksionimi i aparatit të saj shtetëror mbështetej mbi pronën feudale ushtarake, sistemin e timarit. Kjo lloj prone u vendos në Ballkan dhe në Shqipëri gradualisht, që me pushtimet e para osmane të shek. XIV. Por mungojnë burimet historike të shek. XIV për të pasqyruar dinamikën e shtrirjes në kohë e hapësirë të sistemit të timarit. Dokumenti më i hershëm i zbuluar der tani, për të njohur sistemin agrar që vendosën pushtuesit osmanë në Shqipëri dhe në Ballkan, është një regjistër kadastral i vitit 835 h. (1431-1432), i emërtuar "Regjistri i Sanxhakut Shqiptar" ''(Defter-i Sancak-i Arvanid)''. Në të janë përfshirë një pjesë e viseve të Shqipërisë Perendimore, që shtriheshin nga [[Çamëria]] deri në lumin Mat. Krahas pasqyrimit të shpërndarjes së timareve në çastin e hartimit të regjistrit, në të ka edhe shënime që u referohen periudhave më të hershme, kohës së sulltan Bajazitit I (1389-1402) dhe të sulltan Mehmetit I (1413-1421). Të dhënat e regjistrit të vitit 1431-1432 për praninë e sistemit të timarit në Shqipëri që në fund të shek. XIV janë fare të pakta dhe kanë të bëjnë me krahinën e Korçës e të Përmetit. Kurse për kohën e sulltan Mehmetit I janë më të shumta. Ato tregojnë se pas pushtimit prej osmanëve në vitet 1417 e 1418 të kështjellave të Gjirokastrës, të Beratit, të Kaninës etj., ishte bërë një regjistër kadastral dhe ishte formuar Sanxhaku Shqiptar po me atë shtrirje të përafërt që do të kishte edhe në regjistrimin e mëvonshëm të vitit 1431-1432. == Regjistrimi kadastral i vitit 835 h. (1431-1432) == Aparati shtetëror qendror e lokal i Perandorisë Osmane kujdesej për zbatimin e sistemit të timarit, mbi bazën e të cilit ishte ngritur e funksiononte tërë ngrehina politike, ushtarake e administrative e Perandorisë Osmane. Të ardhurat që vileshin nga tatimet e sistemit të timarit mbanin në këmbë gjithë aparatin shtetëror dhe mbulonin shpenzimet e tij. Gjithashtu ushtria e spahinjve, e zotëruesve të timareve, ishte pjesa më e rëndësishme e forcave ushtarake osmane që zbatonte sistemin e timarit, që mbante në këmbë Perandorinë Osmane dhe që, nëpërmjet luftërave pushtuese, zgjeronte kufijtë e saj. == Rrjedhimet e sistemit të timarit == Vendosja e sistemit të [[timari]]t ndryshonte raportet e pronësisë mbi tokën, që ishte çështja themelore për jetën ekonomike, shoqërore e politike të vendit dhe që përcaktonte shkallën e zhvillimit të marrëdhënieve feudale. Si trashëgim nga e drejta bizantine, për shekuj të tërë toka në tërësi konsiderohej se i përkiste sovranit (perandorit, mbretit etj.). Në këtë mënyrë ishin motivuar detyrimet që popullsia kishte ndaj pushtetit shtetëror qendror për prodhimet e tokës dhe që përbënte atë pjesë të rentës që merrte shteti bizantin (renta qendrore). Pjesa tjetër e rentës u përkiste individëve të veçantë, përfaqësuesve të shtresës së pasur, që ishte në krye të jetës ushtarake, politike e ekonomike në provinca. Një rentë e tillë, e ndarë në dy pjesë, krijonte marrëdhënie që në njërën apo tjetrën formë kufizonin të drejtat e pronësisë private mbi tokën. Mbi këtë formë të rentës qe ngritur e kishte vepruar institucioni feudal bizantin i pronies. Me kalimin e kohës kornizat kufizuese mbi të drejtat e pronësisë mbi tokën erdhën duke u shkelur gjithnjë e më shumë, derisa institucioni i pronies në fakt pushoi së vepruari dhe përgjithësisht toka kishte kaluar në pronësi private të plotë deri në shitblerjen e saj. : '''''Artikulli kryesor : [[Kryengritjet antiosmane në Shqipëri (vitet 30 të shek. XV)]]''''' === Qëndresa antiosmane në Shqipëri === Pas pushtimit të kështjellave të viseve perëndimore shqiptare në fillim të shek. XV, osmanët vendosën edhe në këtë rajon të Shqipërisë administratën e tyre pushtuese. Nëpërmjet regjistrimeve të herëpashershme të banorëve e të tokës dhe të ndarjes së saj në prona të vogla feudale (timare), pushtuesit vendosën sistemin feudal ushtarak osman të timareve, që ishte i ngjashëm me sistemin e pronies bizantine. Kjo lloj prone ishte në shpërbërje të plotë në prag të pushtimit osman dhe shoqëria shqiptare ndodhej në fazën e zhvilluar të feudalizmit, ku prona tokësore shitej e blihej lirisht. Nëpërmjet këtyre regjistrimeve osmanët i zhveshën fisnikët shqiptarë nga pronat e mëdha tokësore dhe nga pozitat e tyre drejtuese. Përveç kësaj, sulmet e njëpasnjëshme të ushtrive osmane për pushtimin e trojeve shqiptare, të shoqëruara me dhunë të egër e me shkatërrime masive, me rrëmbim të fëmijëve për të mbushur repartet e [[Jeniçeri|jeniçerëve]] si dhe me rrëmbimin e të rriturve për t`i shitur si skllevër, e dëmtuan rëndë jetën ekonomike të vendit dhe shkaktuan një pakënaqësi të thellë në të gjitha shtresat shoqërore, duke i bashkuar e duke i ngritur këta në luftë kundër armikut të përbashkët, pushtuesit të huaj osman. Qëndresa dhe lufta e shqiptarëve shpërtheu kudo në forma të ndryshme deri në kryengritje të fuqishme. == Ndarja administrative (shek. XVI-XVII) == Zgjerimi i [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]], pas pushtimeve të realizuara në shek. XV, bëri të nevojshëm ndryshimin e organizimit të saj shtetëror. Për ta vënë atë mbi baza më të qëndrueshme administrative e juridike, gjatë mbretërimit të sulltan [[Sulltan Sulejmani II|Sulejmanit II]] Ligjvënësi (1520-1566), u krye një organizim i ri i shtetit dhe u rishikuan e u plotësuan ligjet ekzistuese me urdhëresa të tjera në përshtatje me kushtet e reja, me synim që të arrihej në radhë të parë centralizimi i pushtetit në duart e [[sulltani]]t. Në përfundim të këtij riorganizimi, territoret e gjithë perandorisë u ndanë në 32 ejalete, që ishin njësi më të vogla administrative. Në krye të çdo ejaleti kishte një bejlerbej. Krahinat e [[Ballkani|Gadishullit Ballkanik]] u përfshinë në tri [[elajeti|ejalete]]: [[ejaleti i Bosnjës]] në veri të gadishullit, [[ejaleti i Rumelisë]] në qendër dhe [[ejaleti i Detit]] në ishujt e [[Deti Egje|detit Egje]] dhe në një pjesë të bregdetit jugor. Çdo ejalet u nda në një numër [[Sanxhaku|sanxhakësh]]. [[Territoret e Shqipërisë]] bënin pjesë në ejaletin e Rumelisë. Me organizimin e ri, osmanët i copëzuan së tepërmi trojet shqiptare, duke u dhënë njësive ushtarake e administrative shqiptare një shtrirje territoriale më të vogël në krahasim me sanxhakët e tjerë të Rumelisë. Disa prej tyre, përveç popullsisë mbizotëruese shqiptare përfshinin edhe pakica [[malazeze]], [[serbe]] e [[maqedonase]]. == Kanunamet Shqiptare == Gjatë mbretërimit të [[Sulejmani I|Sulejman Ligjvënësit]], juriskonsultët osmanë përpunuan, si për të gjithë sanxhakët e tjerë të perandorisë, edhe për ata shqiptarë, nga një kanuname të veçantë. [[Kanunameja]] më e vjetër nga ato që janë ruajtur e që njihet deri më sot, është ajo e sanxhakut [[Sanxhaku i Shkodrës|të Shkodrës]] (1529). Kanuname të veçanta patën edhe sanxhakët e [[Sanxhaku i Vlorës|Vlorës]], të [[Sanxhaku i Elbasanit|Elbasanit]], të [[Sanxhaku i Prizrenit|Prizrenit]], të [[Sanxhaku i Ohrit|Ohrit]], të [[Sanxhaku i Viçitrinës|Vuçiternës]]. Burimin e tyre, [[kanunnametë]] e kishin gjithnjë te [[Sheriati]] ''(E drejta islame sipas shkolles juridike hanefite)'', i bazuar te [[Kurani]], që ishte një kushtetutë e përjetshme e perandorisë së osmanëve. Por në hartimin e tyre janë marrë parasysh edhe kushtet shoqërore-ekonomike të çdo sanxhaku, si dhe traditat rajonale të trashëguara nga shekujt e kaluar. Kanunametë e sanxhakëve shqiptarë ligjëruan gjendjen e pronësisë tokësore, pozitën e spahinjve ndaj shtetit e rajave, detyrimet fiskale dhe detyrimet e tjera të popullsisë shqiptare. Kanunametë përmbanin gjithashtu dispozita të ndryshme mbi rregullimin ushtarako-politik të sanxhakëve, mbi çmimet e prodhimeve bujqësore, mbi regjimin doganor etj. Në fillim këto kanuname kishin mjaft mungesa, por kohë pas kohe ato u plotësuan me dekrete (fermane) dhe me vendime ([[fetva]]), sidomos me fetvatë e kryetarit të fesë [[islam]]e, [[Ebusudi]]t, i cili ishte figura kryesore në përpilimin e kanunameve. Më vonë u hartuan kanumame të reja më të plota. Kanunameja e dytë e Shkodrës u përpilua afërsisht gjysmë shekulli më vonë nga e para. Përveç kanunameve të sanxhakëve dhe të shtesave të mëvonshme, [[Kadiu (Perandoria Osmane)|kadilerët]] kishin për udhëheqje në punët e tyre edhe kanunamenë qendrore të njohur me emrin "Kanunameja e sulltan Sulejmanit", që u kodifikua pas mesit të [[Shekulli XVI|shekullit XVI]]. Kjo përmblidhte dispozitat themeltare të [[Regjimi feudal ushtarak osman në Shqipëri|regjimit feudalo-ushtarak]] dhe të marrëdhënieve shoqërore-ekonomike të krejt Perandoriisë Osmane. Kanunametë e sanxhakëve shqiptarë kishin të përbashkëta normat kryesore të regjimit feudal-ushtarak. Në mjaft raste, ato kishin ndryshime nga njëra-tjetra dhe pasqyronin shkallën jo të barabartë të zhvillimit ekonomik e shoqëror të popullsisë që jetonte në secilin sanxhak. == Ndarja e Tokave Shqiptare == Në vitin 1506 u bë një regjistrim i përgjithshëm i të gjitha tokave shqiptare. Ato u përfshinë në dy zona të mëdha. Në njërën zonë bënin pjesë tokat, ku ishte zbatuar [[sistemi i timarit]]. Kjo quhej ndryshe zona e së dhjetës (yshyrit), kurse zona tjetër përfshinte krahinat malore të vetqeverisura, ku nuk u zbatua sistemi i timarit. Ato i jepnin pushtetit qendror një [[taksa|taksë]] fikse (haraç), prandaj quheshin zonat e [[haraçi]]t. Zona e timarit ishte e shtrirë në pjesën më të madhe të tokave shqiptare. Si në gjithë Gadishullin Ballkanik, dhe në shumicën e viseve të tjera të Perandorisë Osmane, gjithë toka ishte shpallur "tokë shtetërore" ([[turqisht]]: ''erazi mirie''). Megjithatë, pronësia mbi tokën, që i përkiste shtetit osman edhe në Shqipëri, pati tri forma të ndryshme: * [[tokat shtetërore]], që zinin sipërfaqen më të madhe të vendit dhe përbënin bazën e sistemit të timareve, * [[tokat në zotërim privat]] (turqisht: ''erazi mylk''), që zotëroheshin nga pjesëtarë të aristokracisë feudale dhe * [[tokat vakëf]] (turqisht: ''erazi vakf''), që ishin pronë e institucioneve fetare [[mysliman]]e. == Ndarja Rajatike dhe Jorajatike == Pjesa më e madhe dhe më e rëndësishme e tokave shqiptare i përkiste formës së tokave shtetërore. Këto përbënin fondin e tokave të përfshira në sistemin e timarit, në disa kategori: në radhë të parë, bënin pjesë tokat e punueshme, arat, livadhet në zotërim të fshatarëve. Tipar dallues i këtyre tokave (rajatike) ishte fakti se fshatarët që i zotëronin ato, ishin të detyruar t’i shlyenin një varg detyrimesh, si spahiut dhe shtetit. [[Legjislacioni]] nuk lejonte ndryshimin e statusit të tyre dhe ruante dallimin fetar midis [[bashtina|bashtinës]] dhe [[çifligu]]t. Në rast se një mysliman merrte një bashtinë, i shlyente detyrimet si i krishterë. Përveç tokave rajatike kishte edhe disa toka jorajatike: truallishtet (turqisht: ''[[mezra]]'') ishin toka të lëna djerr të fshatrave, dikur të banuara, por që ishin braktisur nga popullsia. Ato mund të punoheshin e të mbilleshin nga fshatrat fqinje. Prej tyre merrej vetëm e dhjeta e prodhimeve bujqësore. Spahiu kishte të drejtë t’i jepte me tapi dhe taksën e tapisë e merrte shteti. Punimi i tyre mund të bëhej edhe nga fshatarë të ardhur. Sipas regjistrit të vitit 1520, fshati [[Levani|Levan]] i Vogël në regjistrimin e vjetër figuronte truallishte, por fshatarët që erdhën nga viset përreth, u vendosën aty me banim dhe e punonin tokën, duke i shlyer të dhjetën të zotit të tokës. Krahas truallishteve ishin tokat e përbashkët, toka të papunuara, të ndodhura midis fshatrave me kufij të papërcaktuar dhe në përdorim të përbashkët të tyre. Punimi dhe mbjellja e tyre kushtëzohej me pagimin e së dhjetës. Një kategori tjetër tokash jorajatike ishin tokat e hapura rishtas (turqisht: ''zemin e tarlla''), prej vendeve djerr, pyjesh, vendesh malore, të cilat me kalimin e kohës nga një regjistrim në tjetrin, punoheshin e mbilleshin. [[Spahiu]] kishte të drejtë t’i jepte me [[tapi]] që të punoheshin. Të njëjtin status kishte toka djerr brenda timareve të lëna si kullota dimërore dhe verore. Spahiu kishte të drejtë të vilte taksën për dimërimin dhe verimin e bagëtive nga fshatarët e jashtëm që sillnin bagëtitë për kullotje, por jo nga fshatarët e fshatit ku ndodhej kullota. Në periferi të qyteteve tokat nuk ishin private, por as toka rajatike. Përreth qyteteve kishte mjaft çifligje të ngarkuara vetëm me të dhjetën dhe taksën e kashtës. Një kategori më vete përbënin tokat e dhëna në zotërimin e personave të ngarkuar me shërbime ushtarake në luftë, në prapavijë ose me shërbime administrative. Këto u jepeshin si bashtina ose çifligje [[vojnukë]]ësh, [[stallieri|stallierëve]], rritësve të shpesëve të gjuetisë (doganxhinj), ruajtësve të grykave të rrugëve ([[derbendxhinj]]), pjesëtarëve të korpusit [[ushtria|ushtarak]] të [[kaloresia|kalorësve]] (turqisht: ''[[myselem]]'') dhe të [[këmbësoria|këmbësorëve]]. Tokat ushtarake trashëgoheshin dhe ishin falur nga e dhjeta, [[xhizja]], taksat e jashtëzakonshme shtetërore dhe nga çdo detyrim tjetër kundrejt shërbimit ushtarak. Me kalimin e kohës kjo kategori sa vinte e zvogëlohej. Kështu më 1506 në sanxhakun e Vlorës kishte 229 shtëpi vojnukësh që ishin kthyer në [[raja]]. Më 1593 numri i vojnukëve në këtë sanxhak numërohej me gishta. Në kategorinë e tokave shtetërore bënin pjesë edhe tokat në zotërim personal të spahinjve (turqisht: ''hasa-çiflig''). == Ndarja sipas të ardhurave == Toka shtetërore u nda në zotërime të veçanta, të cilat në varësi nga shuma e të ardhurave që jepnin, u quajtën has, ziamet dhe timar. Të ardhurat vjetore maksimale të hasit që u jepeshin pjesëtarëve të aristokracisë feudale (sulltanit, [[vezir]]ëve, bejlerbejve, [[sanxhakbej]]ve), i kapërcenin të 100 000 akçet, të ziametit deri në 99,999 [[akçe]], kurse të ardhurat e timarit, që u jepeshin zakonisht feudalëve të vegjël nuk i kapërcenin të 19,999 akçet. Numri i zotërimeve në tokat shqiptare u rrit krahas me zgjerimin dhe me forcimin e pushtetit osman në krahinat e mbetura ende jashtë administratës së tij. Sipas regjistrimit të vitit 1431, në sanxhakun shqiptar kishte 471 timare, kurse me regjistrimin e kryer në vitin 1533, vetëm në sanxhakët e [[Shkodra|Shkodrës]], të [[Vlorë]]s, të [[Ohri]]t, të [[Elbasani]]t, të [[Vuçitërnë]]s dhe të [[Prizreni]]t numri i timareve arriti në 2,070. Në Shqipëri [[hasi|haset]] në zotërim të sulltanit u formuan pas përfundimit të pushtimit të saj dhe me përforcimin e pushtetit osman në vend. Sipas dëshmive dokumentare ato ishin krijuar për herë të parë në sanxhakun e Shkodrës, në vitin 1485, pastaj nga fillimet e [[shek. XVI]] u dukën në të gjithë sanxhakët e tjerë. Të ardhurat e tyre i kalonin thesarit shtetëror dhe përdoreshin për të mbuluar shpenzimet e administratës qendrore të shtetit. Në përputhje me kushtet ekonomike e politike të secilës trevë, ato përfshinin zakonisht të ardhurat më të rëndësishme të vendit që vinin nga taksat e shitblerjes së mallrave në tregjet kryesore, nga taksat doganore të skelave të Vlorës, Durrësit, Lezhës, Shkodrës, që ishin nyje kryesore të tranzitit tregtar me botën e jashtme, nga monopoli i kripës në kriporet e bregdetit, nga peshkimi në liqenet e [[Liqeni i Shkodrës|Shkodrës]], [[Liqeni i Ohrit|Ohrit]], në grykat e lumenjve etj., nga minierat e [[Novobërda|Novobërdës]], [[Janieva|Janievës]], [[Trepça|Trepçës]], Prizrenit, Vlorës dhe nga të ardhurat e një numri qytetesh apo fshatrash. Vjelja e këtyre të ardhurave zakonisht bëhej me anën e sistemit të sipërmarrjeve vjetore ''(mukata)''. Haset ishin mjaft të mëdha dhe zinin një vend të konsiderueshëm në sasinë e të ardhurave (të rentës), që shkonin në dobi të [[Klasa feudale|klasës feudale]]. P.sh. në vitet 30 të shek. XVI haset zinin 44,8% të këtyre të ardhurave dhe arrinin në 10,649,730 [[akçe]]. Të ardhurat e hasit të sulltanit në Vlorë vinin nga peshkimi, doganat, monopoli i kripës, nga taksa e dhenve në sanxhakët e Vlorës e të Elbasanit, dhe nga detyrimet spahiore të 26 fshatrave. Në hasin perandorak në Vuçitern të ardhurat kryesore vinin nga minierat e Novobërdës e të Janievës, të punishtes për prerjen e monedhës, nga taksat e qytetarëve dhe nga detyrimet spahiore të 290 fshatrave. Hase të rëndësishme zotëronin edhe vezirë e bejlerë, si [[Sinan Pasha]] në sanxhakun e Vlorës dhe [[Osman Pasha]] në sanxhakun e [[Sanxhaku i Delvinës|Delvinës]] etj. Sanxhakbejlerët, si mbajtës të pushtetit ushtarak e civil në krahinat e përfshira në njësitë administrative që qeverisnin, zotëronin 8-9 hase të rëndësishme qysh në shek. XV. P.sh., hasi i [[sanxhakbeu]]t të [[Shkodra|Shkodrës]] më 1485 arrinte në 389,912 akçe. Ai përfshinte të ardhurat e qyteteve të Shkodrës, të [[Drishti]]t, të [[Peja|Pejës]] si dhe 161 fshatra kryesisht në [[Malësia e Madhe|Malësinë e Madhe]]. Në shek. XVI, haset e sanxhakbejlerëve lëviznin nga 200,000 deri në 550,000 akçe secili. Të ardhurat e haseve të funksionarëve të lartë arrinin në fund të shek. XVI në 2,593,998 akçe, d.m.th., në 10,4% të sasisë së përgjithshme të të ardhurave nga detyrimet spahiore. Më i vogli ishte hasi i sanxhakut të Elbasanit (117,138 akçe) dhe më i madhi ishte ai i Ohrit (383 450 akçe). Vendin kryesor në të ardhurat e këtyre haseve e zinin të ardhurat nga detyrimet spahiore, të vjela nga 260 fshatra. Pjesa më e madhe e tokave dhe e popullsisë ishte dhënë në ziamete dhe timare. Në fillim të shek. XV kishte 30 timare e 837 ziamete me 3,352,000 akçe, kurse në fund të shek. XVI 212 ziamete dhe 2,043 [[timare]] me 15,500 000 akçe. Sasia më e madhe e timareve dhe e ziameteve gjendej në sanxhakët e Vlorës, të Ohrit, të Vuçiternës, në viset e [[Rrafshi i Dukagjinit|Rrafshit të Dukagjinit]] etj. [[Zeameti|Ziametet]] dhe timaret përfshinin pjesën më të madhe të të ardhurave (të rentës) të zotërimeve spahiore, 32% të shumës së përgjithshme. Gjatë shek. XVII-XVIII numri i timareve dhe i ziameteve erdhi duke u zvogëluar, përkatësisht në 2,043 e 93. U pakësua më shumë (gjatë shek. XVII-XVIII) numri i ziameteve dhe më pak ai i timareve. Kjo dukuri dëshmon për copëtimin e ziameteve dhe rritjen e haseve. Edhe në këta shekuj ruhej tradita e mëparshme, sipas së cilës shumicën e timareve e përbënin timaret e vogla me të ardhura deri në 3,000 akçe. Kështu timaret e vogla në fillim të shek. XVII në sanxhakun e Shkodrës zinin 55% të numrit të përgjithshëm, në sanxhakun e Vuçiternës 66% dhe në atë të Elbasanit 64%. Vendin e dytë e zinin timaret me të ardhura 5,000-6,000 akçe. Timaret dhe ziametet thuajse tërësisht kishin të bënin me tokën dhe fshatarin raja. Ato lidheshin me prodhimin bujqësor të një vendbanimi të caktuar. Ziametet përfshinin disa fshatra të tëra, kurse timaret fshatra të plota ose pjesë fshatrash. Timaret, ziametet dhe haset u jepeshin spahinjve kundrejt detyrimeve të caktuara ndaj pushtetit qendror. [[Timarliu]] ose [[zaimi]] e gëzonte timarin apo ziametin me kusht që me shpenzimet e veta, të shkonte në luftë si kalorës i armatosur nën urdhrat e sanxhakbeut sa herë ta thërriste sulltani. Timari, të ardhurat e të cilit ishin deri në 3 000 akçe që nevojiteshin për shpenzimet e jetesës së spahiut, quhej "[[këllëç]] timar", d.m.th., timar sa për një shpatë. Në rast se të ardhurat e kalonin këtë shumë, atëherë spahiu ishte i detyruar të çonte një kalorës të armatosur (xhebeli) për çdo 3,000 akçe më shumë, ndërsa zotëruesit e ziameteve e të haseve çonin një kalorës për çdo 5,000 akçe. Kushtëzimi i dhënies së zotërimit me shërbimin në ushtri, i jepte sistemit të timareve në fazën e parë të tij një karakter të theksuar ushtarak. Kur sulltani, me anë të një urdhri ([[fermani]]), kërkonte grumbullimin e forcave ushtarake, atëherë të gjithë spahinjtë së bashku me xhebelitë, të armatosur dhe të pajisur për luftë me shpenzimet e tyre, paraqiteshin pranë sanxhakbeut, i cili ishte i detyruar të shkonte me të gjitha forcat ushtarake të sanxhakut të vet pranë bejlerbeut të Rumelisë e të vihej nën urdhrat e tij. Në qoftë se spahinjtë nuk i përgjigjeshin thirrjes për luftë, ata zhvisheshin nga feudet, të cilat u jepeshin personave të tjerë. Në kohë paqeje spahinjtë ishin të detyruar të mos largoheshin nga vendet ku ndodhej zotërimi i tyre. Kur ata tregoheshin besnikë dhe kryenin mirë shërbimin ushtarak, shpërbleheshin me zmadhimin e zotërimit dhe gëzonin kështu të ardhura më të mëdha. Në këtë mënyrë pushteti qendror ruajti disiplinën dhe gatishmërinë luftarake të spahinjve dhe krijoi garancinë për forcimin e zgjerimin e Perandoriisë Osmane. Zotërimi i tokës, që kishte për veçori shërbimin e detyrueshëm në ushtri ose në administratë, ishte baza e gjithë sistemit të timareve. Ky sistem pronësie me kusht i siguronte pushtetit qendror një ushtri të madhe e të interesuar për luftëra pushtuese, si dhe një aparat administrativ të përshtatur me nevojat e sundimit. Në prag të pushtimit osman, populli shqiptar kishte arritur të dilte si një etni dhe kombësi e dalluar, me kulturën e tij të veqantë, të shprehur në mënyrën e jetesës, në arkitekturën dhe në veprat e artit, në ruajtjen e gjuhës dhe në krijimtarinë popullore. Me zhvillimet ekonomiko-shoqërore dhe kulturore, shqiptarët nuk mbetën pas popujve fqinjë të pellgut të Adriatikut e të Gadishullit Ballkanik. Në kulturën dhe në mendimin shqiptar kishin nisur të hynin idetë e Rilindjes evropiane, në to u ndie ndikimi i lëvizjes së madhe të [[Njerëzillëku|Humanizmit]]. Kur pushtimi osman e bëri të pamundur lulëzimin e kulturës humaniste në vend, ajo pjesë e inteligjenicies shqiptare që ishte formuar nën ndikimin e kësaj lëvizjeje, emigroi jashtë vendit dhe zhvilloi veprimtarinë e saj në viset e huaja ku u vendos kryesisht përtej Adriatikut. Prej saj u shquan figrua që bënë emër në botën humaniste,si Marin Barleci ,historian i parë i madh shqiptar, autor I veprës së njohur ''Historia de vita et gestis Scanderbegi epirotarum principis'' (“Historia e jetës dhe e bëmave të Skëndërbeut, princit të Epirotëve”), botuar në Romë midis viteve 1508-1510, e cila u përkthye në shumë gjuhë të botës . == Shiko dhe == * [[Mjekesia Osmane ne Shqiperi]] == Burime == <references /> [[Kategoria:Historia shqiptare]] [[Kategoria:Perandoria Osmane]] [[Kategoria:Shqipëria osmane]] 9y7u24ar75srvvp41ccgwag2ns0ds8x 0 21539 2464471 2456787 2022-07-20T14:45:55Z Ikranjani 127687 added [[Category:Njerëz nga Delvina]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{pa referenca}} {{Infobox officeholder | name = Sabri Godo | image = | image_size = 250px | office = Kryetar i [[Partia Republikane e Shqipërisë|PRSH]] | term_start = 1991 | term_end = 1998 | predecessor = ska | successor = [[Fatmir Mediu]] | office2 = Kryetar i Asamblesë së PRSH-së | term_start2 = 1991 | term_end2 = 2011 | predecessor2 = | successor2 = | office3 = President Nderi i PRSH-së | term_start3 = 1998 | term_end3 = 2011 | predecessor3 = | successor3 = | birth_date = [[8 gusht]] [[1929]] | birth_place = [[Delvina|Delvinë]] | death_date = [[3 dhjetor]] [[2011]] | death_place = [[Tirana|Tiranë]] | nationality = Shqiptar | profession = Shkrimtar, skenarist, politikan | party = [[Partia Republikane e Shqipërisë|PRSH]] | Gruaja = | children = Anila Godo | Feja = }} '''Sabri Godo''' ([[8 gusht]] [[1929]], [[Delvina|Delvinë]] - [[3 dhjetor]] [[2011]]<ref>{{Cite web |url=http://www.balkanweb.com/kryesore/1/shuhet-ne-moshen-82-vjecare-politikani-sabri-godo-75744.html |title=Balkanweb{{!}}Shuhet në moshën 82-vjeçare politikani Sabri Godo - Analiza |url-status=dead |access-date=3 dhjetor 2011 |archive-date=23 shtator 2016 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160923123424/http://www.balkanweb.com/kryesore/1/shuhet-ne-moshen-82-vjecare-politikani-sabri-godo-75744.html }}</ref>, [[Tirana|Tiranë]]) ka qenë shkrimtar e politikan shqiptar. == Jeta == Ka lindur më 8 gusht 1929 në [[Delvina|Delvinë]], ku kreu edhe shkollën fillore. Më pas vazhdoi gjimnazin në Tiranë, të cilin u detyrua ta ndërpriste vitin e tretë, pasi u përfshi aktivisht në luftën antifashiste. Për 23 muaj, nga  [[15 korrik|korriku]] i vitit [[1943]] deri në [[maj]] [[1945]], mori pjesë në të gjitha Luftrat e Brigatës VI, në Shqipëri e Jugosllavi, ku u shqua e më pas u dekorua për trimëri te vecantë. Shërbeu në ushtri si oficer deri në vitin 1948 e më pas u përjashtua si politikisht i padëshëruar. Në vitin 1953 përjashtohet nga partia komuniste, ku kish aderuar në shkurt 1944. Këtu fillon edhe kalvari i tij i periudhës së diktaturës. Per shkak të martesës me një vajzë nga familjet aristokrate dhe të perkatësisë familjare, intelektualë të shquar, kundërshtarë të regjimit, të pushkatuar, të burgosur e të arratisur, jeta e tij ka shkuar disa here në teh te briskut, deri në prag të burgosjes. Godo njihet si një penë e rrallë, në romanet me karakter historik, ku më të bujshmet e më të diskutuarat janë “Skënderbeu” dhe “Ali Pashë Tepelena”. Mbi këto figura që i kalonin përmasat e kombit, ai nuk rreshti së kërkuari. Këto romane janë ripunuar e ribotuar disa here, janë përkthyer në disa gjuhë dhe vlerësuar lart nga kritika. Si një njohës i thellë i karakterit njerëzor, shkroi me po aq mjeshtëri romanet e novelat mbi luftën, për të cilat u akuzua nga censura e regjimit si shkrimtar i deheroizimit dhe vuajti pasojat. Ne vitin 1974 u perjashtua nga Lidhja e Shkrimtarëve per “devijim nga realizmi socialist„ dhe u dërgua per “riedukim„ për 11 vjet (1974 – 1985). Një veprimtari të dendur ka pasur në publicistikë, veçanërisht në revistën "Hosteni", me mbi katër mijë faqe të botuara me fejtone e shkrime kritike. Ne vitet 90, u angazhua që në fillim në lëvizjen antikomuniste dhe më 10 janar 1990 formoi Partinë Republikane të Shqipërisë, një parti e djathtë, aleate e Partise Demokratike, qe kish në themel të programit të saj respektimin e pronës private, familjes dhe bashkimin e kombit. Per tetë vjet radhazi Sabri Godo ishte kryetar i kesaj Partie e më pas dha dorëheqjen per t’ju hapur rrugen të rinjve. Nga viti 1998 deri në ditet e fundit ai ishte president nderi dhe Kryetar i Asamblesë Kombëtare te PR.Sabri Godo ka qenë deputet i Kuvendit të Shqipërisë në dy legjislatura, 1996-2002 me funksionin e kryetarit të Komisionit të Politikës së Jashtme. Gjate kësaj periudhe dhe më pas, ka luajtur nje rol aktiv në intensifikimin e marëdhënjeve të Shqipërisë me strukturat Europiane e më gjerë, duke i shtrirë njohjet në nivele të larta personalitetesh të një rëndësie politike të vecantë Eshtë i pamohueshem roli i Sabri Godos ne zgjidhjen e çështjes së Kosovës, për të cilën ai luftoi për 22 vjet rrjesht, nga dita e parë e krijimit të Partisë Republikane deri në ditët e fundit të jetës së tij. Për këtë populli dhe personalitetet e Kosovës kanë shprehur qartasi mirënjohjen. Eshtë i ditur roli dhe lufta e tij për çështjen e popullit [[Çamëria|çam]], per atë të shqiptarëve në Maqedoni, në Serbi e kudo.  Si bashkëkryetar, në hartimin e dokumentit themelor te shtetit, Kushtetutës së Re të Republikës së Shqipërisë të vitit 1998, ai ka luajtur një rol vendimtar. Shpesh emërtohet si Babai i Kushtetutës. Një njeri aktiv në politikë dhe në fushën e letrave, Sabri Godo ka qenë një nga figurat më me rëndësi në jetën politike shqiptare sidomos në momentet e vështira. Qendrimet e tij pa mëdyshje në çështjet më delikate dhe të debatueshme, në periudha të ndezura politike, dhe përpjekjet për të gjetur rrugën e arësyes, i çuan njerëzit, mediat e politikanët, ta quajnë “Plaku i Urtë”, epitet që në mënyrën më të plotë do të përmblidhte gjithë jetën e tij.  Në [[12 dhjetor]] 2012 Presidenti i Repubblikesse Shqipërisë, zoti [[Bujar Nishani]] i dha Sabri Godos, pas vdekjes “Urdherin e Skënderbeut” me motivacionin:<blockquote>“Personalitetit të shquar të politikës dhe kulturës kombëtare, politikanit të urtë e vizionar, me kontribut të çmuar në proçeset demokratike, shkrimtarit e skenaristit që talentin e vuri në shërbim të popullit e vendit të tij"</blockquote> Në [[14 dhjetor]] 2012, Presidenti i Republikes Italiane, Shkëlqesia e tij, [[Giorgio Napolitano]] i ka akorduar Sabri Godos, titullin e nderit “Commendator” me motivacionin: <blockquote>“Në konsideratë të meritave të veçanta, dhe me propozim të Presidentit të Këshillit te Ministrave, me dekretin e dates 27 dhjetor 2011, i dorëzon zotit Sabri Godo, Titullin e nderit “Commendator”, me të drejtën per të gëzuar nderimet e larta përkatëse dhe për tu regjistruar në librin e Commendatorë-ve".</blockquote> '''Vdekja''' Me datë 3 dhjetor 2011 Sabri Godo u nda nga jeta pas një beteje me një tumor në mushkëri. Varrimi u bë me datën 4 dhjetor në varrezat e Tufinës, Tiranë. ''Vendimi i Qeverisë:'' ''1. Shpalljen zi kombëtare, nga ora 12.30 deri në 14.30, ditën e diel, datë 4.12.2011, në nderim të të ndjerit, z.Sabri Godo, shkrimtar dhe politikan i shquar.'' ''2. Në të gjitha institucionet, shtetërore dhe publike, të ulet flamuri kombëtar në gjysmë shtizë dhe në orën 14.30 të mbahet një minutë heshtje.'' ''3. Ceremonia e homazheve të organizohet ditën e diel, datë 4.12.2011, ora 12.30 deri 14.30, në mjediset e sallës së seancave plenare të Kuvendit të Republikës së Shqipërisë.'' ''4. Radio-Televizioni Publik Shqiptar, gjatë zhvillimit të ceremonialit funebër zyrtar, të transmetojë muzikë funebre.'' ''5. Shpenzimet e varrimit dhe të ceremonialit të përballohen nga buxheti i vitit 2011, miratuar për Ministrinë e Punëve të Jashtme.'' ''6. Ngarkohet Ministria e Punëve të Jashtme për zbatimin e këtij vendimi.'' Me 10 Maj 2013, Bashkia e Tiranës zbuloi bustin e Sabri Godos pranë Kuvendit të Republikës. == Vepra Letrare == * "Plaku i Butkës", Roman historik (1966) ; * "[[Ali Pashë Tepelena (roman)|Ali Pashë Tepelena]]", roman {{L|1970}} * [[Zëra nga burime të nxehta]], tregime (1972) ; * "Intendenti", tregim (1973) ; * "[[Skënderbeu (roman historik)|Skënderbeu]]" (1975) * [[Prova e zjarrit]], roman (1977) ; * "Kohët që shkojnë, kohët që vijnë", reportazhe (1985) ; * "Ujërat e qeta", roman, (1988) ; * "Koha e njeriut", roman (1990). * "[[Udhëtari (roman)|Udhëtari]]", roman (2009) == Skenarë == * [[Dritat e qytezës]] ([[1983]]) * [[Intendenti]] ([[1980]]) == Referime == # '''https://web.archive.org/web/20160820172240/http://president.al/?p=4938''' # Albania in the twentieth century, A History : Volume I, Albania and King Zog ---- By Owen Pearson # '''http://www.quirinale.it/elementi/DettaglioOnorificenze.aspx?decorato=318364''' # Opinion- Sabri Godo ( 6 dhjetor 2011 ) '''https://www.youtube.com/watch?v=GYmVbClMkpA''' # Sabri Godo , - Urtesia që i mungon Shqipërise ( Panteon - Nisida Tufa—News 24–24 shkurt 2016 ) https://www.youtube.com/watch?v=U2xtCIDa_mw # " 3 Vjet pa Sabri Godon—Emision nga Roland Qafoku https://www.youtube.com/watch?v=lokkUtsD544 # [http://www.telegrafi.com/sabri-godo-sa-me-larg-ngjarjes-aq-me-afer-te-vertetes/ '''http://www.telegrafi.com/sabri-godo-sa-me-larg-ngjarjes-aq-me-afer-te-vertetes/'''] Vdekja # https://www.youtube.com/watch?v=mViG2k93ZqU # http://www.yllpress.com/39200/i-jepet-lamtumira-sabri-godos-percillet-ne-banesen-e-fundit.html # http://shqiptarja.com/skedat/2724/sot-lamtumira-per-te-urtin-sabri-godo-66305.html {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160817104831/http://shqiptarja.com/skedat/2724/sot-lamtumira-per-te-urtin-sabri-godo-66305.html |date=17 gusht 2016 }} # http://www.panorama.com.al/sabri-godo-le-sanatoriumin-dhe-shuhet-ne-shtepi-sot-dite-zie/ # https://web.archive.org/web/20160827101047/http://gazeta55.al/basha-%C2%93figura-e-godos-frymezim-per-vendimet-e-drejta-per-vendin-e-kombin/ # http://tiranatimes.com/old_site/news.php?id=13002&cat=6 {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160923125428/http://tiranatimes.com/old_site/news.php?id=13002&cat=6 |date=23 shtator 2016 }} {{Autorë shqiptarë|state=autocollapse}} {{DEFAULTSORT:Godo, Sabri}} [[Kategoria:Romancierë shqiptarë]] [[Kategoria:Tregimtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Deputetë të Kuvendit të Shqipërisë]] [[Kategoria:Politikanë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1928]] [[Kategoria:Vdekje 2011]] [[Kategoria:Shkrimtarë të realizmit socialist]] [[Kategoria:Njerëz nga Delvina]] h7f0ucimagmyeizdjmcka7qdicd07gy 0 25566 2464499 1312292 2022-07-20T18:43:08Z Qendrimi15 122927 wikitext text/x-wiki '''Führer''' është një fjalë gjermane që do të thotë "udhëheqës" ose "udhërrëfyes". Si titull politik, lidhet fort me [[Diktatura|diktatorin]] [[Gjermania Naziste|nazist]] [[Adolf Hitler]]. Gjermania naziste kultivoi [[Führerprinzip]] ("parimi i udhëheqësit"), dhe Hitleri në përgjithësi njihej si just der Führer ("Udhëheqësi").<ref>{{Cite web|url=http://fcit.usf.edu/HOLOCAUST/resource/document/DOCNAC3.htm|title=Means Used by the Nazi Conspiractors in Gaining Control of the German State (Part 4 of 55)|website=fcit.usf.edu|language=en}}</ref> Në fjalët e përbëra, përdorimi i "Führer" mbetet i zakonshëm në gjermanisht dhe përdoret në fjalë të tilla si Bergführer ([[udhërrëfyes malor]]) ose Opositionsführer ([[Udhëheqësi i opozitës (Gjermani)|udhëheqës i opozitës]]). Megjithatë, për shkak të lidhjes së saj të fortë me Hitlerin, vetë fjala e izoluar zakonisht ka konotacione negative kur përdoret me kuptimin e "udhëheqësit", veçanërisht në kontekstet politike. Fjala Führer ka bashkëngjitje në [[Gjuhët veriore gjermanike|gjuhët skandinave]], të shkruara ''fører'' në [[Gjuha daneze|danisht]] dhe [[Gjuha norvegjeze|norvegjisht]], të cilat kanë të njëjtin kuptim dhe përdorim si fjala gjermane, por pa pasur domosdoshmërisht konotacione politike. Në [[Gjuha suedeze|suedisht]], ''förare'' normalisht do të thotë "shofer" (i një automjeti). Sidoqoftë, në fjalën e përbërë ''härförare'', ajo pjesë do të thotë "udhëheqës" dhe është një i afërm i gjermanishtes "Heerführer".<ref>[https://www.linguee.com/german-english/translation/heerf%C3%BChrer.html Linguee]</ref> ==Historia== ===Origjina e titullit=== Shembulli i parë i përdorimit politik të Führer ishte me austriakun [[Georg Ritter von Schönerer|Georg von Schönerer]] (1842-1921), një eksponent kryesor i [[pangjermanizmi]]t dhe [[Nacionalizmi gjerman në Austri|nacionalizmit gjerman në Austri]], pasuesit e të cilit zakonisht i referoheshin atij si Führer, dhe i cili gjithashtu përdorte [[Përshëndetja romake|Përshëndetjen Romake]] – ku krahu dhe dora e djathtë mbahen të shtrira fort – që ata e quajtën "përshëndetje gjermane".<ref>Mitchell, Arthur H. (2007). ''Hitler's Mountain: The Führer, Obersalzberg, and the American Occupation of Berchtesgaden''. Macfarland, [https://books.google.com/books?id=EKe2nFkNFZwC&pg=PA15 p. 15]</ref> Sipas historianit [[Richard J. Evans]], ky përdorim i "Führer" nga Shoqata Pangjermane e Schönerer, me siguri e prezantoi termin te ekstremi i djathtë gjerman, por adoptimi i tij specifik nga nazistët mund të jetë ndikuar edhe nga përdorimi në Itali i "''[[Duce]]''", gjithashtu do të thotë "udhëheqës", si një titull informal për [[Benito Mussolini]], kryeministrin fashist dhe më vonë (nga viti 1922) diktator i atij vendi.<ref>[[Richard J. Evans|Evans, Richard J.]] (2003) ''[[The Coming of the Third Reich]]''. New York; Penguin. pp. 43, 184. Schönerer also invented the "pseudo-medieval" greeting "''Heil''", meaning "Hail".</ref> Adolf Hitleri mori titullin për të treguar funksionin e tij si kreu i [[Partia Naziste|Partisë Naziste]]; ai e mori atë në vitin 1921 kur, i zemëruar për planin e themeluesit të partisë [[Anton Drexler]] për t'u bashkuar me një parti tjetër nacionaliste të ekstremit të djathtë antisemitik, ai dha dorëheqjen nga partia. Më pas, Drexler dhe Komiteti Ekzekutiv i partisë u pajtuan me kërkesën e Hitlerit për t'u bërë kryetar i partisë me "fuqi diktatoriale" si kusht për kthimin e tij.<ref>[[Richard J. Evans|Evans, Richard J.]] (2003) ''[[The Coming of the Third Reich]]''. New York; Penguin. p. 180.</ref> Brenda organizatave paraushtarake të Partisë, ''[[Sturmabteilung]]'' (SA) dhe dega e saj e mëvonshme shumë më e fuqishme, ''[[Schutzstaffel]]'' (SS), "führer" ishte fjala rrënjë e përdorur në emrat e renditjes së tyre të oficerëve, si në ''[[Sturmbannführer]]'', që do të thotë "udhëheqës i njësisë sulmi", ekuivalent me majorin, ose ''[[Oberführer]]'', "udhëheqës i lartë", ekuivalent me kolonel/brigadier të lartë. Udhëheqësit rajonalë të Partisë Naziste quheshin ''[[Gauleiter]]'', "leiter" gjithashtu do të thotë "udhëheqës". ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Adolf Hitler]] [[Kategoria:Gradat ushtarake të Gjermanisë]] [[Kategoria:Qeveria e Gjermanisë Naziste]] [[Kategoria:Fjalë e shprehje gjermane]] [[Kategoria:Terminologji naziste]] 9b1hx29tmbkr715a99md2rdxaqulpxx 0 27615 2464451 2464418 2022-07-20T12:33:01Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki '''Selami Taraku''' ([[Pejë]], 14 prill 1951) është regjisor filmi, teatri dhe televizioni. U bë gjithashtu i njohur edhe si karikaturist në gazeta periodike të [[Kosovë]]s. == Biografia == U lind më 14 prill 1951 në [[Pejë]]. Shkollimin fillor dhe të mesëm i kreu në vendlindje. Studimet për aktor i ndoqi në [[Universiteti i Prishtinës|Universitetin e Prishtinës]], SHLP–grupi i aktrimit ku diplomoi me 1974, ndërsa studimet për regji filmi dhe TV i ndoqi në [[Universiteti i Beogradit|Universitetin e Beogradit]], në [[Fakulteti i Arteve i Universitetit të Prishtinës#Dega e Arteve Dramatike|Fakultetin e Arteve Dramatike]], ku dhe magjistroi për regji të filmit dhe televizionit, në vitin 1977/81. Një kohë punoi në Teatrin e Gjakovës – aktor. Ishte anëtar shumëvjeçar në Shoqatën e artistëve të filmit dhe të TV-së në [[Beograd]], ext [[Jugosllavia|Yugoslavia]] – në departamentin e regjisë. Vazhdojë të punojë pastaj në RTP – regjisor i filmit dhe televizionit, në RTP punoi edhe si regjisor në redaksitë e filmit dokumentar dhe të programit kulturo-artistik, dhe më pastaj, si supervisor i sektorit të regjisë të produksionit të TVP –së, ku realizoi një mori spektaklesh, serialesh fejtonistike, dokumentaro - fejtonistike, të filmave dokumentar dhe atyre të luajtur, etj., ndërsa në Pejë, [[Gjakovë]] dhe [[Prishtinë]] punoi kohë pas kohe si regjisor i teatrit. Taraku ishte themelues dhe ligjërues në SHMA “Odhise Paskali”- dega e Aktrimit në Pejë. Në Universitetin e Prishtinës, Fakulteti i Artit, njësia e Artet Dramatike, Regjia e filmit dhe TV punoi si Profesor për lëndën regji e filmit dhe televizionit deri sa u pensionua. Është i njohur edhe si karikaturist në gazetat periodike të Kosovës së paraluftës dhe paraluftës gjersa tani është shumë aktiv me to në facebook. Së fundmi përktheu librin – “Problemet themelore të regjisë” të regjisorit, psikologut  dhe profesorit të njohur Hugo Kllajn si dhe librin me poezi të tij nën titullin "Mos më pyetni më" dhe në botimin e Shtëpisë Botuese Fad, ku brenda kopertinave ka një tufë poezish të cilat e vëndosin njeriun tonë karshi të gjitha sakrificave të jetës. Libri është i tëri i ilustruar me karikatura dhe punimet të tjera të autorit. Në gjitha filmat e lartpërmendur Selamiu lajmërohet si autor i  dyfishtë: si ''skenarist'' dhe si ''regjisor''. Përndryshe filmat e lartpërmendur janë prezantuar edhe në festivalet ndërkombëtare: në Bilbao (Spanjë), [[Krakovi|Krakovë]] (Poloni), [[Venediku|Venedik]] (Itali), [[Lubjana|Lublan]] (Sloveni), Lil (Francë), Oberhauzen (ish R. F. e Gjermanisë), [[Pula (Kroaci)|Pulë]] (Kroaci), [[Moskë]] (BRSS) etj. == Projektet profesionale televizive (skenarist dhe regjisor) == * ''Hamamet në Kosovë'', film dokumentar (1984), TV Prishtina; * ''Dëshmitë'', serial dokumentaro-fejtonist (1984), TVP; * ''Në orët e vona'', serial dokumentaro-fejtonistik (1985-1990), TVP; * ''Mysafiri krijues'', serial dokumentaro-fejtonistik (1985-1990), TVP; * ''Drithërim ngjyrash,'' film artistik (1986), TVP; * ''Nëna jonë Terezë'', film dokumentar (1987), TVP; * ''Shkolla e fshatiti,'' film artistik (1987), TVP; * ''Babai'' nga A. Strindberg, dramë televizive (2007), TV21, Prishtinë, Ks; == Teatër == * ''Babai im kullak socijalist'' i T. Paterliq, Teatri Popullor, Gjakovë (1985); * ''Spiuni ballkanik'' nga D. Kovaçeviq, Teatri Popullor, Gjakovë (1989); * ''Nastasia Filipovna'' F. Dostojevski, Teatri Popullor i Kosovës (1990); * ''Idioti'' nga F. Dostojevski, Teatri Dodona, Prishtinë (1991); * ''Babai'' nga A. Strindberg, Teatri i Qytetit, Pejë (1993); Teatri Kombëtar i Kosovës (1996-97); Teatri Kombëtar i Kosovës (2006); * ''Garderobisti'' nga R. Harvurd, Teatri popullor, Ks (1995); * ''Pas Luftës'' nga H. Muliqi, Teatri i qytetit, Pejë (2004); * ''Kaos atdhedashurie në Paris'' nga H. Muliqi, Teatri Popullor, Gjakovë; * ''Dëshmitari'' nga S. Taraku, Teatri i Qytetit, Tetovë (2010); == Shpërblime dhe nderime == -         1980 “ PLAKETA  E  MADHE E  ART E BEOGRADIT ” për filmin “ KOKANI ”, në  Festivalin i filmit të shkurtër, Beograd. -         1981“ PLAKETA  E  MADHE E  ART  E BEOGRADIT ”, për filmin më të mirë në Festivalin e filmit të shkurtër në Beograd  për filmin “ RASTI I BOGOLJUB SAVKOVIÇIT – SHKRIRËSIT ”, Beograd. -         1981 “ SHPËRBLIMI KRYESOR I JURISË SË TV BEOGRADIT” për regjinë më të mire në Festival, për filmin “ RASTI I BOGOLJUB SAVKOVIÇIT - SHKRIRËSIT ”, në Festivalin e filmit të shkurtër, Beograd. -         1981 “ SHPËRBLIMI I JEZHIT ” për filmin më spirituoz në Festivalin ,  për filmin “ RASTI I BOGOLJUB SAVKOVIÇIT –  SHKRIRËSIT ”, në Festivalin e filmit të shkurtër, Beograd. -         1981 “ LULJA E GUXIMSHME ” shpërblimi vjetor për të arritura të jashtëzakonshme në lëmin e filmit, për filmin “ RASTI I BOGOLJUB SAVKOVIÇIT –  SHKRIRËSIT ”, Beograd. -         1981 “ PLAKETA  E  NOVA MAKEDONISË ”, në retrospektivën e Festivalit të Beogradit në Shkup për filmin “RASTI I BOGOLJUB SAVKOVIÇIT–SHKRIRËSIT ”. -         1981 “ SHPËRBLIMI  KRYESOR  I JURISË  ZYRTARE ” të Festivalit më prestigjioz ndërkombëtar të filmit të shkurtët në Oberhauzen për filmin më të mirë në këtë festival “ RASTI I BOGOLJUB SAVKOVIÇIT- SHKRIRËSIT ”. Filmi gjithashtu u ble dhe u shfaq në TV  ZDF, ish R. F. e Gjermanisë. -         1981 “ DIPLOMA  SPECIALE  E KISHËS  EVANGJELISTE “, për filmin më human në festivalin më prestigjioz ndërkombëtar të Oberhauzenit për filmin “ RASTI  I BOGOLJUB SAVKOVIÇIT- SHKRIRËSIT ”. Filmi gjithashtu u ble nga  Kisha Evangjeliste e Gjermanisë Federale, me licencë për pesë vite, për tu shfaqur nëpër shkollat e Kishës Evangjeliste si filmi më human i festivalit të Oberhauzenit. -         1985 “ DIPLOMA  SPECIALE  PËR TË ARRITURA TË JASHTËZAKONSHME NË MJESHTRINË E  KINEMATOGRAFISË “ për filmin “ RASTI  I BOGOLJUB SAVKOVIÇIT- SHKRIRËSIT ” Festivalin ndërkombëtar në Moskë / BRSS. -         1987 “ SHPËRBLIMI  VJETOR i RTP-së ” për të arritura në lëmin televizive. Prishtinë. SHPËRBLIMET NË TEATËR: -         1991, shfaqja “ IDIOTI ”, F. M. Dostojevski u zgjodh si njëra ndër shfaqjet më të mira nga kritika teatrore e ish Jugosllavisë në Festivalin e Zemunit. -         1993, shfaqja “ IDIOTI ” i F. M. Dostojevskit u shpërblye për rolin e Rogozhinit (aktori Enver Petrovci), me çmimin “ALEKSANDËR MOISIU ” në Festivalin Kombëtar të Teatrit, Tiranë. -         1995, shfaqja “ GARDEROBISTI ” R. Harvud, në Festivalin e Leskovcit në ish Jugosllavi, u shpërblye me shpërblimet për rolin më të mirë kryesor (Shani Pallaska) dhe rolin më të mirë dytësor (Kumrije Hoxha). -         2004, shfaqja “ PAS LUFTËS ”  u shpërblye me shpërblimin  “ Shpresat e Reja” (aktori Agon Bala) për rolin e Jonit në  Festivalin ndërkombëtar të komedisë në Korçë, Shqipëri. -         2007, shfaqja“ KAOS ATDHEDASHURIE NË  PARIS “ H. Mulliqi, u shfaq edhe në Ulqin ( Mali i Zi ) si dhe në Zvicër. -         2012, “ DËSHMITARI ”në Teatrin e Qytetit të Tetovës , në ish Republikën e Maqedonisë : Dramaturg dhe regjisor Selami Taraku. -         2013, “ DËSHMITARI ”në Teatrin Kombëtar  të Kosovës, Kosovë. Dramaturg dhe regjisor Selami Taraku. Në shumë nga këto shfaqje teatrale të lartpërmendura Selamiu paraqitet në rolin e  autorit, adaptuesit të veprës si dhe të regjisorit. AI BERI SHUME PER NE,POR CFARE NE BEME PER MAESTRO BEKIM FEHMIUN? Shkruan: prof.mr Selami TARAKU - regjisor filmi e televizioni Çfarëdo qe te thuash për maestron z.Bekim Fehmiun, mendoj se do te mbetet shume e pathëne,porse fale opusit te gjere me filma qe la pas veti,na bene qe kujtimi për te ,për ketë ikone te filmit botëror,te jete i permoteshem. Për ma tepër , i gëzohem faktit se maestro Bekim Fehmiu është përkujdesur për ne, qe patëm fatin te rrugëtojmë me te ne lëmine e filmit , dhe pere gjeneratat qe do te vijnë , t’na le edhe një trashëgimi: Autobiografinë e tije ne dy përmbledhje , dhe kjo pasuri , do te jete e pashtershme meqë ne te janë potencuar dhe apostrofuar, intelektual , politikane dhe emra te kinematografisë se ish Jugosllavisë si dhe ata botëror, besa edhe kosovar, me te cilët Bekimi punoi, bashkëpunoi, u shoqërua apo u konfrontua... Pata fatin te jem student i zotit Bekim ,për tre muaj, kur na ligjëronte ne Shkollën e Lart Pedagogjike te Prishtinës -Dega e Aktrimit, kur vinte dhe shkonte për çdo jave ne Holivud, dhe meqë ishte tepër i angazhuar ne film , ashtu si ishte i ndereshem dhe njeri, ju desh te na le pasi qe ishte e pamundur për t’na udhëhequr dhe nuk donte qe ne te humbasim për shkake te angazhimeve te tija. Ndarja ishte e dhimbshme .Ky ishte takimi i pare i imi me profesorin dhe maestron z.Bekim Fehmiun... dhe prej atëherë me z.Bekimin na lidhte rrugëtimi i gjeneratave te reja ne lëmine e teatrit, filmit dhe TV-se, meqë Bekimi ju gëzonte secilit takim te radhës dhe sukseseve tona... Edhe ketë qershor e pritem te na vinte ne Prishtine ,dhe te takoheshim ne kinemanë ABC, çerdhe e takimeve tona,meqë këto 10 vitet e fundit takimet tona ishin te rregullta ,dhe këto takime gjithnjë u shenduan ne ligjërata sepse z.Bekim kishim cfare ta pyesnim dhe fare te mësonim nga ai. Por, ja se edhe ketë qershor z.Bekim Fehmiu do t’na vije për here te fundit .Hiri i mbetjes mortore te z.Fehmiut do te derdhet ne Lumbardhine e Prizrenit ,amanet i vete z. Bekimit. Edhe ketë here nuk mundem pa thëne.” Ai beri shume për ne,por fare bëme për maestro z.Bekim Fehmiun?! Bekimi mbeti i madhërishëm për miq dhe i tmerrshëm për ata te cilët i luftonte tere jetën, mediokret , nacionalistet , dhe hipokritet. Besoj se edhe këto do ti ndriçoj z.Bekim me biografinë e tije ne dy vëllime ”Blistavo i strashno”. Ja pra edhe një borxh qe ia kemi këtij kolosi... Do ta përfundoja ketë evokim me pytjen : “ Pse nuk u përkthye ne gjuhen shqipe biografia e tij “Blistavo i strashno”( E shkëlqyer dhe e tmerrshme). Jam i bindur se përgjigjen do ta gjejmë ne vete biografinë e z.Bekim Fehmiu. Nga gazeta Fakti e shtune 19 qershor 2010 [[Kategoria:Regjisorë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1951]] [[Kategoria:Njerëz nga Peja]] [[Kategoria:Shqiptarë në Jugosllavi]] pfpmpm2rxcthhgzbowqduw001v55h7z 0 32035 2464474 2270583 2022-07-20T14:50:22Z Ikranjani 127687 removed [[Category:Njerëz nga Gjirokastra]]; added [[Category:Njerëz nga Izmiri]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Vedat Kokona | image = Vedat Kokona.jpg | birth_date = [[7 gusht]], [[1913]] | birth_place = Izmir, [[Perandoria Osmane]] | death_date = [[14 tetor]], [[1998]] | nationality = shqiptar | citizenship = shqiptar | occupation = shkrimtar, poet, leksikograf, përkthyes, pedagog, avokat | title = Doktor “Honoris Causa”, Chevalier d’Ordre des Arts et des Lettres, Palma Akademike |vendvdekja=Tiranë, [[Shqipëria|Shqipëri]]}} '''Vedat Kokona''' ([[Izmir]], [[7 gusht]] [[1913]] - [[14 tetor]] [[1998]]) ishte një shkrimtar, përkthyes dhe leksikolog shqiptar, i shekullit të 20-të, i njohur edhe për fjalorët e tij dygjuhësh anglisht-shqip dhe frëngjisht-shqip dhe për kontributin e tij në leksikologjinë dhe leksikografinë shqiptare. == Jetëshkrimi == Vedat Kokona u lind më [[8 gusht]] [[1913]], në [[Izmir]], nga një familje qytetare gjirokastrite. I ati, Elmazi, ishte avokat. Më 1920 kthehet në [[Tiranë]], ku kreu shkollën fillore dhe më pas vijoi mësimet në [[Liceu Kombëtar i Korçës|Liceun e Korçës]]. Gjatë studimeve në këtë shkollë, më 1935, Kokona fitoi çmim në një konkurs letrar. Çmimi ishte një aparat fotografik Kodak, që e ëndërronte, dhe një botim i bukur poezish të [[Alphonse de Lamartine|Lamartenit]]<ref name=":1">Valeria Dedaj, ''Vepra e Vedat Kokonës, jashtë programeve shkollore'', Shekulli, 3 gusht 2013.</ref>. Po atë vit nisi studimet e larta në [[Paris]], [[Francë]] për drejtësi, ku ndenji deri në fillim të 1939-s. Me t’u kthyer në [[Mbretëria Shqiptare (1939–43)|Shqipërinë e pushtuar]], punoi si mësues i [[Gjuha frënge|gjuhës frënge]] në po atë shkollë të mesme të [[Korça|Korçës]], ku kishte qenë nxënës. Më 1941 u transferua në Gjimnazin e Shtetit në Tiranë, ku dha mësim për një vit. Për shkak të trysnisë politike dha dorëheqjen më 1942 dhe i hyri profesionit të tij të fillimit, avokatisë. Në shkurt 1944, së bashku me [[Mitrush Kuteli|Mitrush Kutelin]], [[Nexhat Hakiu|Nexhat Hakiun]] dhe [[Sterjo Spasse|Sterjo Spassen]], themeloi dhe kryesoi redaksinë e së përdyjavshmes ''Revista letrare'', jetëshkurtër, por me ndikim në jetën kulturore, e cila më pas do të damkosej si fashiste. Në vitet e para të pasluftës, i padëshirueshëm si avokat, ai iu kthye punës si mësues i frëngjishtes në një shkollë të mesme në Tiranë, kurse nga 1949 deri më 1965 punoi si përkthyes në [[Shtëpinë Botuese Shtetërore “Naim Frashëri”|Shtëpinë Botuese Shtetërore “Naim Frashëri”]]. Nga 1965 e deri sa doli në pension dha frëngjishten në Universitetin e Tiranës<ref name=":0">Robert Elsie (1995), ''[http://www.elsie.de/pdf/B1997HistLetShqip.pdf Histori e Letërsisë Shqiptare]'', përktheu Abdurrahman Myftiu, Tirana & Peja: Dukagjini, 1997.</ref>. == Vepra == === Vepra origjinale === Si fryt i çmimit që fitoi në vitin e fundit të liceut, udhëtoi në [[Italia|Itali]], [[Gjermania|Gjermani]], [[Suedia|Suedi]] dhe [[Danimarka|Danimarkë]]. Pas këtyre udhëtimeve do të shkruante dhe botonte ditarin me shënime udhëtimi ''Nga Tirana në Stokholm'', Tiranë 1935, një nga librat e parë të këtij lloji të botuar në [[Gjuha shqipe|gjuhën shqipe]]. Gjatë luftës botoi dy vëllime me poezi, ''Dritë dhe hije'', Tiranë 1939, përmbledhje me nëntëmbëdhjetë vjersha introspektive dashurie, dhe atë me satira, ''Shtatë prilli'', Mussoliniada, Tiranë 1943. Si prozator, Kokona përmendet kryesisht për vëllimin ''Yje të këputur'', Tiranë 1940, përmbledhje e shtatë tregimeve me frymë moderniste, që e paraqitnin si një ndër prozatorët më të talentuar e më origjinalë të viteve të luftës sipas [[Robert Elsie|Elsit]]. Ndër veprat e mëvonshme të Kokonës janë romani me dy pjesë ''Me valët e jetës'', Tiranë 1961, 1965, dhe drama ''Hijet e natës'', Tiranë 1966<ref name=":0" />. === Përkthime === Përkthimin e parë e bëri që në vitet '30 kur botoi në të përkohshmen "Illyria" me kryeredaktor [[Ernest Koliqi|Ernest Koliqin]], poezinë "Njerëz të varfër" të [[Victor Hugo|Hygoit]], për të cilën e përgëzuan Koliqi dhe diplomati [[Rauf Fico|Fico]]<ref name=":1" />. Vedat Kokona përktheu shumë klasikë të letërsisë së përbotshme, si [[Pierre Corneille|Pier Kornejin]], [[Jean Racine|Zhan Rasinin]], [[William Shakespeare|Shekspirin]] dhe [[Leon Tolstoi|Tolstoin]], [[Maxim Gorki|Gorkin]], [[John Galsworthy|Xhon Gollsuorthin]], [[Charles Dickens|Dikensin]], [[Alexandr Bek|Aleksandr Bekun]], [[Rabindranat Tagora|Rabindranat Tagoran]] dhe [[Ernest Hemingway|Ernest Heminguejin]], etj, si dhe hartoi fjalorët mjaft të kërkuar frëngjisht-shqip dhe shqip-frëngjisht<ref name=":0" /><ref>''[http://www.bksh.al/Te%20reja_ngjarje84.html#.WoVlK7zibcc Ekspozita Vedat Kokona (1913 - 2013)],'' Biblioteka Kombëtare online, bksh.al.</ref>. Kokona ka sjellë në shqip rreth 15 mijë vargje nga poezia botërore. Ai ishte një nga përkthyesit kryesorë nga frëngjishtja, italishtja, anglishtja dhe rusishtja. Me urdhër të nomenklaturave partiake përktheu shumë raporte kongresesh të partisë, rinisë, të Bashkimeve Profesionale e të gruas, që nga Kongresi i Parë e deri tek i shtati. Gjithashtu, ka botuar 30-40 vëllime të përkthyera me urdhër nga lart, nga nomenklatura komuniste{{Cn}}. == Nderime == Vedat Kokona mban titullin doktor "''Honoris Causa''" i [[Universiteti i Tiranës|Universitetit të Tiranës]], dhe është nderuar me titujt e dhënë nga Republika Franceze “''Kalorës i Urdhrit të Arteve dhe të Letërsisë''” më 1995 dhe “''Oficeri i Urdhrit të Palmave''” më 1996. == Referime == {{reflist|2}} {{DEFAULTSORT:Kokona, Vedat}} [[Kategoria:Lindje 1913]] [[Kategoria:Vdekje 1998]] [[Kategoria:Satiristë shqiptarë]] [[Kategoria:Mësues shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Izmiri]] [[Kategoria:Leksikografë shqiptarë]] [[Kategoria:Përkthyes prej anglishtes në shqip]] [[Kategoria:Përkthyes prej frëngjishtes në shqip]] [[Kategoria:Përkthyes prej rusishtes në shqip]] [[Kategoria:Memuaristë shqiptarë]] [[Kategoria:Romancierë shqiptarë]] 8f1i9bulzxaonz5648fwmsi9250vy6u 0 38187 2464479 2453441 2022-07-20T17:10:33Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = Mehdi Bardhi | image = [[Figura:Mehdi_Bardhi.jpg]] | caption = Mehdi Bardhi, 1978 | name i lindjës = Mehdi Bardhi | birth_date = [[14 shtator]] [[1927]] | birth_place = [[Prizren]] | death_date = [[3 prill]] [[1994]] | death_place = [[Prishtinë]] | profesioni = [[Albanolog]] }} '''Mehdi Bardhi''' ([[Prizren]], [[14 shtator]] [[1927]] - [[Prishtinë]], [[3 prill]] [[1994]]) ka qenë arsimtar, pedagog, albanolog, gjuhëtar dhe tekstolog shqiptar në Kosovë, në kohën e Jugosllavisë. == Jeta == Mësimet fillestare i kreu në Prizren dhe ato të mesme në Prishtinë. Pas një pune si mësues në periudhën e pasluftës, Bardhi i vijoi studimet për gjuhë dhe letërsi shqipe në [[Universiteti i Beogradit|Universitetin e Beogradit]], ku u dallua si student i zgjuar dhe i zellshëm. Nga fundi i viteve ’50 ai i vazhdoi studimet pasuniversitare poashtu në Beograd, për të mbrojtur gradën shkencore Magjistër i shkencave filologjike me një temë mbi të folmen e Hasit.<ref>[[Rexhep Ismajli]]: ''"Profesor Mehdi Bardhi"'' - artikull i botuar më 13 prill 1994 në revistën [[Koha Ditore|Koha]], [[Prishtinë]], [[Kosovë]].</ref> Pas mbarimit të shkallës së tretë në Beograd, Bardhi kthehet me punë në Prishtinë, së pari në Shkollën e Lartë Pedagogjike, e pastaj si arsimtar në Degën e Gjuhës dhe të Letërsisë Shqipe të Fakultetit të Filozofisë, ku punoi deri në pension. Bardhi gjeneratave të tëra të Fakultetit Filozofik të [[Universiteti i Prishtinës|Universitetit të Prishtinës]] u ka mbajtur ligjërata në lëndët fonetikë, morfologji, sintaksë, hyrje në gjuhësi, histori e gjuhës, leksikologji dhe tekste të vjetra. Ishte njëri ndër tre punonjësit e parë shkencorë të Institutit Albanologjik të Prishtinës<ref name="Elsie">{{cite book |last=Elsie |first=Robert |title=Historical dictionary of Kosova |url=https://archive.org/details/historicaldictio0000elsi |publisher=[[Scarecrow Press]] |year=2004 |isbn= 0810853094}}</ref>, mbylljen e të cilit e përjetoi rëndë, si një akt barbar e të shëmtuar të pushtuesve serbë. Ka qenë disa herë Kryetar i Degës së Gjuhës Shqipe, prodekan i Fakultetit të Filozofisë, një nga drejtuesit e Seminarit të Gjuhës Shqipe për të Huajt, bashkëpunëtor shumëvjeçar i Institutit Albanologjik, veprimtar i shquar në të gjitha hallkat e rrjetit arsimor të Kosovës.<ref>[[Sh Galica]]: ''"Punonjës i dalluar i arsimit e i shkencës"'' - artikull i botuar më 8 prill 1994 në gazetën [[Bujku]], [[Prishtinë]], [[Kosovë]].</ref> Gjatë vitit akademik 1989/90 ishte lektor i gjuhës shqipe në Universitetin e Gjuhëve te Huaja të [[Pekin]]it, ku përpiloi librin e gramatikës së gjuhës shqipe për studentët kinezë. Ka qenë anëtar i redaksive të disa revistave të “Përparimit”, të “Buletinit të SHLP të Prishtinës”, të “Buletinit të Fakultetit Filozofik” të “Gjurmimeve Albanologjike”, të “Studimeve Gjuhësore I - Dialektologji”, të “Studia humanistica”, të “Seminarit Ndërkombëtar për Gjuhën, Letërsinë dhe Kulturën shqiptare”. [[Image:Rruga_"Mehdi_Bardhi"_ne_Prizren.jpg|thumb|Rruga "Mehdi Bardhi" ne Prizren.]] Profesor Bardhi është autor e bashkautor i shtatëmbëdhjetë librave e i fjalorëve, i gjashtë broshurave, i më tepër se tridhjetë artikujve e studimeve shkencore, i shtatëmbëdhjetë përkthimeve të ndryshme, mbledhës korrekt i këngëve popullore, të cilat i ka publikuar në botimet e Institutit Albanologjik, autor e bashkautor i katërmbëdhjetë recensioneve të librave, të fjalorëve e të punimeve shkencore dhe i një vargu të gjatë të ligjëratave dhe të kumtesave, të mbajtura në manifestime shkencore të niveleve të ndryshme, në seminare, tryeza, etj. Bartës i Urdhërit të Punës me Kurorë të Artë. Ka bërë një punë të vlefshme në përpilimin e Fjalorit serbokroatisht-shqip (1974) dhe të Fjalorit shqip-serbokroatisht (1981). Ana sasiore dhe ana cilësore e punës së tij në këta fjalorë ka një peshë të posaçme. Gjatë viteve të fundit punoi intensivisht si bashkautor i Fjalorit të fjalëve të huaja, botim i Institutit Albanologjik të Prishtinës. Bardhi është çmuar si një pedagog i palodhshëm dhe si një mësimdhënës i zellshëm i institucioneve ku ka punuar. Gjithashtu është çmuar edhe nga ana e studentëve, për arsye se në punën e tij me ta ishte korrekt, i afërt dhe kurdoherë i gatshëm për t’u dalë në ndihmë gjatë studimeve. Studimet e tij për problemet aktuale por edhe të përhershme të gjuhësisë, si dhe artikujt e ndryshëm për çështje të arsimit, kanë një vlerë të veçantë. Kontributi më i madh i tij i përket fushës së gjuhës shqipe, e veçanërisht leksikografisë dhe ortografisë. == Veprat (Në përpunim) == *[http://worldcat.org/wcpa/oclc/25468914 Fjalor Serbokroatisht-Shqip, Instituti albanologjik i Prishtinës, 1974] *[http://vbs.nbs.bg.ac.yu/scripts/cobiss?command=DISPLAY&base=99999&rid=98390023 Mësojmë shqip : për klasën IV të shkollës, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Mësimore i Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës, 1986]{{Lidhje e vdekur}}{{Lidhje e thyer}} *Fjalor i fjalëve të huaja *Fjalor Shqip-Serbokroatisht, Instituti albanologjik i Prishtinës, 1981 *Modernes albanisch im Selbststudium, Univ. Bibl., Auswertungsstelle für Ostsprachen, 1977, 366 faqe *Mësojmë shqip: për klasën VI të shkollës fillore, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Mësimore i Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës, 1977 *Fjalor serbokroatisht shqip: Srpskohrvatsko albanski rečnik, Rilindja, 1989 *Ditët gazmore: libër leximi : për klasën V të shkollës fillore, Enti i Teksteve dhe i Mjeteve Mësimore i Krahinës Socialiste Autonome të Kosovës, 1985 *Zgjimi i jetës: libër leximi për klasen V të shkollës fillore, Enti i teksteve dhe i mjetevë mësimore i krakinës socialiste autonome të Kosovës, 1976, 165 faqe *Erë të mbarë "Shpend i kaltër", Rilindja, 1985 *Teksti i gjuhes shqipe per te huaj, 1974, 164 faqe *Učimo šiptarski: priručnik za učenike V i VI razreda osnovne škole sa srpskohrvatskim nastavnim jezikom, Zavod za izdavanje udžbenika Socijalističke Republike Srbije, 1963, 144 faqe *Teksti i gjuhës shqipe për të huaj, Univ. Bibliothek, 1977, 366 faqe ==Referime== {{reflist}} == Lidhje të jashtme == *[http://worldcat.org/wcpa/oclc/25468914 Fjalor serbokroatisht-shqip ne Libraritë e Huaja] *[http://p083.ezboard.com/fbalkansfrm114.showPrevMessage?topicID=14.topic Shqiptarët në Beograd]{{Lidhje e vdekur}}{{Lidhje e thyer}} *[http://books.google.com/books?um=1&q=%22mehdi+bardhi%22&btnG=Search+Books&as_brr=0 Google Books] *[https://web.archive.org/web/20070927075717/http://blueskylive.radio-kosova.com/vazhdimi.php?id=8200_0_18_0_M Intervistë me Albanologun Istvan Schutz] {{DEFAULTSORT:Bardhi, Mehdi}} [[Kategoria:Shkrimtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Albanologë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1927]] [[Kategoria:Vdekje 1994]] [[Kategoria:Njerëz nga Prizreni]] [[Kategoria:Shqiptarë në Jugosllavi]] nb7yowh020dh40i1iuwl1dbt2xso21h 0 39488 2464456 2244933 2022-07-20T14:06:02Z 2001:871:210:2D03:44F6:9F81:8218:3765 wikitext text/x-wiki {{Grup etnik |group = Shqiptarët në Turqi<br/> ''Türkiye'deki Arnavutlar'' | image = <table border=0 align="center"> <tr> <td>[[Skeda:Arolsen Klebeband 02 327.jpg|55x63px]]</td> <td>[[Skeda:Arolsen Klebeband 01 465 3.jpg|55x63px]]</td> <td>[[Skeda:Mehmedpasha.jpg|55x63px]]</td> <td>[[Skeda:Köprülü Ahmed kőrajz.jpg|55x63px]]</td> </tr> <tr> <td><small>[[Sinan Pashë Topojani]]</small></td> <td><small>[[Çelebi Lytfi Pasha]]</small></td> <td><small>[[Mehmed Pashë Qyprilliu]]</small></td> <td><small>[[Fazil Ahmed Pashë Qyprilliu]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Skeda:ModernEgypt, Muhammad Ali by Auguste Couder, BAP 17996.jpg|55x63px]]</td> <td>[[Skeda:Dupré - Ali Pasha.jpg|55x63px]]</td> <td>[[Skeda:PashkoVasa.jpg|55x63px]]</td> <td>[[Skeda:Omer_Vrionis.jpg|55x63px]]</td> </tr> <tr> <td><small>[[Mehmet Ali Pasha]]</small></td> <td><small>[[Ali Pashë Tepelena]]</small></td> <td><small>[[Pashko Vasa]]</small></td> <td><small>[[Omer Vrioni]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Skeda:MPDeralla.jpg|55x63px]]</td> <td>[[Skeda:Ahmed Izzet Pasha 1913.jpg|55x63px]]</td> <td>[[Skeda:Mehmet Akif.jpg|55x63px]]</td> </tr> <tr> <td><small>[[Mehmet Pashë Deralla]]</small></td> <td><small>[[Ahmed Izet Pasha]]</small></td> <td><small>[[Mehmet Aqif Ersoj]]</small></td> </tr> <tr> <td>[[Skeda:Mehmed Ferid Pasha2.png|55x63px]]</td> <td>[[Skeda:Sami Frasheri with his wife Emine.jpg|55x63px]]</td> <td>[[Skeda:Founder Ali Sami Yen.jpg|55x63px]]</td> <td>[[Skeda:Hakan.jpg|55x63px]]</td> </tr> <tr> <td><small>[[Ferid Vlora]]</small></td> <td><small>[[Sami Frasheri]]</small></td> <td><small>[[Ali Sami Yen]]</small></td> <td><small>[[Hakan Şükür]]</small></td> <tr> </table> |popullsia = 500.000-1.500.000 |region1 = |pop1 = |ref1 = |region2 = |pop2 = |ref2 = |region3 = |pop3 = |ref3 = |region4 = |pop4 = |ref4 = |region5 = |pop5 = |ref5 = |region6 = |pop6 = |ref6 = |region7 = |pop7 = |ref7 = |region8 = |pop8 = |ref8 = |region9 = |pop9 = |ref9 = |region10 = |pop10 = |ref10 = |languages = [[Shqip]]<br>[[Gegë]] [[Tosk]] |religions = [[Islami]] - [[Krishterimi]] |related = |footnotes = }} '''[[Shqiptarët]]''' në [[Turqia|Republikën e Turqisë]] ([[Gjuha turke|tur]]. ''Türkiye'deki Arnavutlar'') përbëjnë një [[Pakica kombëtare|pakicë kombëtare]] në Turqi, e cila nuk është e njohur zyrtarisht. Kjo pakicë përbëhet nga shqiptarë të cilët erdhën në Turqi gjatë [[Shqipëria osmane|periudhës osmane]], kryesisht [[Shqiptarët në Kosovë|shqiptarë nga Kosova]] dhe [[Shqiptarët në Republikën e Maqedonisë|Maqedonia]] e sotme, nga [[Çamëria]], si dhe në numër më të vogël nga [[Shqipëria]] dhe [[Mali i Zi]] i sotëm, të cilët mërguan si pasojë e [[Doktrina e shenjtë serbe|persekutimit serb]] dhe grek pas fillimit të [[Luftërat Ballkanike|Luftërave Ballkanike]].<ref name="GenisMaynard553555">{{harvnb|Geniş|Maynard|2009|pp=553–555}}. "Taking a chronological perspective, the ethnic Albanians currently living in Turkey today could be categorized into three groups: Ottoman Albanians, Balkan Albanians, and twentieth century Albanians. The first category comprises descendants of Albanians who relocated to the Marmara and Aegean regions as part of the Ottoman Empire's administrative structure. Official Ottoman documents record the existence of Albanians living in and around Istanbul (Constantinople), Iznik (Nicaea), and Izmir (Smyrna). For example, between the fifteenth and eighteenth centuries Albanian boys were brought to Istanbul and housed in Topkapı Palace as part of the ''devşirme'' system (an early Ottoman practice of human tribute required of Christian citizens) to serve as civil servants and Janissaries. In the 1600s Albanian seasonal workers were employed by these Albanian Janissaries in and around Istanbul and Iznik, and in 1860 Kayserili Ahmet, the governor of Izmir, employed Albanians to fight the raiding Zeybeks. Today, the descendants of Ottoman Albanians do not form a community per se, but at least some still identify as ethnically Albanian. However, it is unknown how many, if any, of these Ottoman Albanians retain Albanian language skills. The second category of ethnic Albanians living in modern Turkey is composed of people who are the descendants of refugees from the Balkans who because of war were forced to migrate inwards towards Eastern Thrace and Anatolia in the late nineteenth and early twentieth centuries as the Ottoman Empire dissolved. These Balkan Albanians are the largest group of ethnic Albanians living in Turkey today, and can be subcategorized into those who ended up in actual Albanian-speaking communities and those who were relocated into villages where they were the only Albanian-speaking migrants. Not surprisingly, the language is retained by some of the descendants from those of the former, but not those of the latter. The third category of ethnic Albanians in Turkey comprises recent or twentieth century migrants from the Balkans. These recent migrants can be subcategorized into those who came from Kosovo in the 1950s–1970s, those who came from Kosovo in 1999, and those who came from the Republic of Albania after 1992. All of these in the third category know a variety of modern Albanian and are mostly located in the western parts of Turkey in large metropolitan areas. Our research focuses on the history of migration and community formation of the Albanians located in the Samsun Province in the Black Sea region around 1912–1913 who would fall into the second category discussed above (see Figure 1). Turkish census data between 1927 and 1965 recorded the presence of Albanian speakers in Samsun Province, and the fieldwork we have been conducting in Samsun since September 2005 has revealed that there is still a significant number of Albanians living in the city and its surrounding region. According to the community leaders we interviewed, there are about 30,000–40,000 ethnic Albanian Turkish citizens in Samsun Province. The community was largely rural, located in the villages and engaged in agricultural activities until the 1970s. After this time, gradual migration to urban areas, particularly smaller towns and nearby cities has been observed. Long-distance rural-to-urban migration also began in later years mostly due to increasing demand for education and better jobs. Those who migrated to areas outside of Samsun Province generally preferred the cities located in the west of Turkey, particularly metropolitan areas such as Istanbul, Izmir and Bursa mainly because of the job opportunities as well as the large Albanian communities already residing in these cities. Today, the size of the Albanian community in Samsun Province is considered to be much smaller and gradually shrinking because of outward migration. Our observation is that the Albanians in Samsun seem to be fully integrated into Turkish society, and engaged in agriculture and small trading businesses. As education becomes accessible to the wider society and modernization accelerates transportation and hence communication of urban values, younger generations have also started to acquire professional occupations. Whilst a significant number of people still speak Albanian fluently as the language in the family, they have a perfect command of the Turkish language and cannot be distinguished from the rest of the population in terms of occupation, education, dress and traditions. In this article, we are interested in the history of this Albanian community in Samsun. Given the lack of any research on the Albanian presence in Turkey, our questions are simple and exploratory. When and where did these people come from? How and why did they choose Samsun as a site of resettlement? How did the socio-cultural characteristics of this community change over time? It is generally believed that the Albanians in Samsun Province are the descendants of the migrants and refugees from Kosovo who arrived in Turkey during the wars of 1912–13. Based on our research in Samsun Province, we argue that this information is partial and misleading. The interviews we conducted with the Albanian families and community leaders in the region and the review of Ottoman history show that part of the Albanian community in Samsun was founded through three stages of successive migrations. The first migration involved the forced removal of Muslim Albanians from the Sancak of Nish in 1878; the second migration occurred when these migrants’ children fled from the massacres in Kosovo in 1912–13 to Anatolia; and the third migration took place between 1913 and 1924 from the scattered villages in Central Anatolia where they were originally placed to the Samsun area in the Black Sea Region. Thus, the Albanian community founded in the 1920s in Samsun was in many ways a reassembling of the demolished Muslim Albanian community of Nish. This trajectory of the Albanian community of Nish shows that the fate of this community was intimately bound up with the fate of the Ottoman Empire in the Balkans and the socio-cultural composition of modern Turkey still carries on the legacy of its historical ancestor."</ref> Numri i shqiptarëve në Turqi llogaritet të jetë nga 500 mijë deri në 1.3 milionë,<ref>[http://www.milliyet.com.tr/turkiye-deki-kurtlerin-sayisi-/yasam/magazindetay/06.06.2008/873452/default.htm Türkiye'deki Kürtlerin sayısı!] – ''milliyet.com.tr'' </ref> ndërsa sipas disa burimeve tjera nurmri i personave me prejardhje shqiptare është rreth 5 milionë.<ref name="Deliso38">{{harvnb|Deliso|2007|p=38}}.</ref><ref name="Saunders98">{{harvnb|Saunders|2011|p=98}}.</ref><ref name="Yenigun184">{{harvnb|Yenigun|2009|p=184}}. "Turkey contains 5-6 million Albanians (more than in the Balkan area)"</ref> == Demografia == Në censusin e vitit 1965, 12,832 shtetas të Turqisë flisinin [[Gjuha shqipe|shqipen]] si gjuhë amtare, që përbënte rreth 0.04% të popullsisë. Shumica ishin të vendosur në [[Bursa]], Sakarja, Tokat dhe [[Stambolli|Stamboll]]. 390,613 të tjerë flisin shqipen si gjuhë të dytë (1.28% e popullsisë). Gjithësej, numri i popullsisë shqipfolëse në Turqi në vitin 1965 ishte 403,445 ose 1.3% e popullsisë së Turqisë. == Historia == [[Skeda:Mother language in 1965 Turkey census - Albanian.png|majtas|parapamje|Provincat me folës amtarë të shqipes (1965)]] Si pasojë e [[Doktrina e shejt serbe|doktrinës së shenjtë serbe]] dhe si pasoj e migrimit shqiptarë gjatë kohës së perandoris Omane një numër i konsiderueshem i shqiptarvë kanë marr shtetësin e Turqisë pas krijimit të saj. Për shkak të mungeses së regjistrimit të popullsisë sipas racës edhe numri i shtetasve turk me prejardhje shqiptare nuk mund të dihet saktësisht. Si do që të jetë dihet se në Stamboll ka pasur familje të racës shqiptare që kanë jetuar dhe punuar aty. Mirëpo shumica e shtetasve turk të racës shqiptare anë të ardhur nga teritoret e [[Sanxhaku i Nishit|Sanxhakut të Nishit]], [[Vilajeti i Kosovës|Vilajetit të Kosovës]], [[Sanxhaku i Manastirit]] dhe [[Sanxhaku i Janinës]], të gjitha këto njësi administrative të asaj kohe..{{fix|link=Wikipedia:Ndihmë|text=citim i duhur}} == Shqiptarë të njohur në Turqi == === Në Perandorinë Osmane === * [[Sinan Pashë Topojani]] * [[Çelebi Lytfi Pasha]] * [[Ahmet Izet Pasha|Ahmet İzzet Furgaç]] * [[Abdülhalik Renda]] * [[Sami Frashëri]] === Në Republikën e Turqisë === * [[Gjandan Erqetin]] * [[Mehmet Aqif Ersoj]] * [[Ali Sami Yen]] * [[Hakan Şükür]] *[[Barış Arduç]] *[[Arif Senturk|Arif Şentürk]] *[[Bergüzar Korel]] *[[Mehmet Esat Bulkat|Mehmet Esat Bülkat]] *[[Agim Cana]] *[[Demet Evgar]] *[[Fuat Güner]] *[[Kaan Urgancıoğlu]] *[[Ahmet Piriştina]] *[[Saruhan Hünel]] *[[Kıvanç Tatlıtuğ]] *[[Tolgahan Sayışman]] == Shih dhe == * [[Shqipëria nën sundimin osman]] * [[Mërgata shqiptare]] * [[Shqiptarët në Egjipt]] * [[Shqiptarët në Siri]] == Referimet == {{reflist}} == Lidhe të jashtme == {{Commonscat|Albanians in Turkey}} * [http://www.galabri.com/shqiptar/flaggs/turqi/turqi.html Shqiptarët dhe Turqia]{{Lidhje e vdekur}}{{Lidhje e thyer}} – galabri.com {{Shqiptarët}} [[Kategoria:Mërgata shqiptare]] [[Kategoria:Shqiptarë në Turqi|*]] 2mjc3f20tip1bwfnx1b48cwg81c74dl 0 39629 2464508 2463971 2022-07-20T20:23:35Z 46.99.114.204 wikitext text/x-wiki {{pa referenca}} {{hulumtim vetjak}} '''Edona Llalloshi''' lindi në [[Prishtinë]] me 26.07.1979 - Në moshen 7 vjeçare kishte filluar të mësoj muzikën. Ka të mbaruar shkollën e ultë dhe të mesme të muzikës. në Prishtinë Ka studiuar dhe në Fakultetin e arteve, drejtimi i muzikës. Pas saj qëndrojnë shumë koncerte, çmime e suksese. Këngëtarja Edona Llalloshi ka marrë pjesë nëpër shumë festivale shqiptare. ”Akordet e Kosovës”, kur ishte fëmijë, “Festivali i këngës në RTVSH (Tiranë)”, 1994 me këngën e Gani Llalloshit orkestrim të Naim Krasniqit dhe me tekst të Hil Mosit, shpallet Debitantja më e mire e festivalit. Në viti 1995 me këngën e Naim Krasniqit "Kthemi ëndrrat" arrin deri në finale.  Ka marrë pjes edhe në "Show Fest 1996" "Zambaku i Prizrenit 1997" ku dhe fitoi vendin e parë, "Polifest 2002", ku fitoi vendin e dytë dhe mikrofonin e artë, "Kënga Magjike 2005", ku fitoi çmimin e produkcionit dhe në dhjetor 2005 në këngën në RTSH arrin në finale me këngë dhe orkestrim të Xhevdet Gashit, tekst të Arsim Bunjakut.  Disa nga këngët e saja: "Simpatia", "Djali i Kosovës", "Gjenerata ime", "Në drrasë të vekut", "Mikja e parë", "Më Prit", "Borxhi i dashurisë", "S'dua hiç", "BeatBox potpuri", (këtë këngë e realizoi me vëllaun e saj Milotin), "Pikë në zemër", "Për ty po flas" (poashtu me Milotin), dhe shumë e shumë këngë e hite tjera. Ajo në vit realizon shumë koncerte dhe mbrëmje të ndryshme rinore në Kosovë dhe jashtë saj. Shpesh ka qenë edhe në vende të para nëpër top-listat e televizioneve e radio shqiptare. Deri më tani ka realizuar gjashtë albume. Hobi i saj eshte Muzika dhe sidomos ajo e lehte dhe klasike. Kengetarja qe i pelqen me shume eshte Celine Dion, ndersa nga aktoret pelqen Sharon Stone dhe Julia Roberts , ndersa Personaliteti Historik i saj i preferuar eshte ish-presidenti i Kosoves i ndjerë Ibrahim Rugova Per te Prishtina ngelet qyteti me i dashur. Stina me e bukur per te mbetet Pranvera, ndersa e nervozojne shume Thashethemet.  Edona Llalloshi nuk është nga këngëtaret që kanë pasur skandale ose afera dashurie. Pas një martese fatkeqësisht të dështuar më parë, Edona Llalloshi u martua sërish në vitin 2010 dhe ka një vajzë bukuroshe që e quajnë Doa. Gjithashtu Edona ka vellaun e Saj Qe quhet Milot Llalloshi eshte menaxher i saj i dyte eshte i lindur me 26.10.1984 në Prishtinë. Videoklipet: * Do ta kallim 2000 * Borxh I dashurisë 2002 * Beatbox 2003 * Sdua Hiq 2004 * Ika nga ti 2005 * Pik në zemér 2006 * Dit për ditë 2007 * Për ty po flas 2008 * Thuaje me zë 2009 * Romanca 2010 * Dilema 2011 * E vertetë 2012 * Shkurt e shqip 2013 * T I kam fal 2014 == Diskografia == * “Mëkat i ëmbël dashuria”, {{M|1996}} * [[Atdheut tim ushtar]], {{M|1998}} * [[Mikja e Pare]], {{M|2000}} * ”Borxhi i dashurisë”, {{M|2002}} * “S’dua hiç”, {{M|2004}} * “ Pikë në zemër”, {{M|2005}} * “Pa [[muzikë]] s'mund të jetoj“, {{M|2008}} * “E dua [[muzikën]]“, {{M|2009}} * "[[Muzikën]] e adhuroj“, TBA [[Kategoria:Këngëtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1979]] 63qbm4qgu1c29pnd92irhj982vv9kzb 0 47723 2464511 2425929 2022-07-20T20:28:53Z Ikranjani 127687 removed [[Category:Shkrimtarë shqiptarë]]; added [[Category:Italianë me prejardhje arbëreshe]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Leter Tabela Fillim}} {{Letër portreti|boja="#F0C030"|Dushko Vetmo }} <!--{{Leter figura|Dritëro Agolli.jpg}}--> {{Leter emri| Francesco Paolo}} {{Leter mbiemri| Solano }} {{Leter ditëlindje|1914 }} {{Leter vendlindje|Frasnite , Kalabri}} <!-- {{Leter ditëvdekje|}} --> <!-- {{Leter vendvdekje|}} --> {{Leter kombësia|arbëreshe}} {{Leter shtetësie|italiane}} {{Leter profesioni|albanolog, shkrimtar, publicist}} <!-- {{Leter shënim|*}} --> <!--{{Leter mirnjohje|}} --> {{Leter Tabela Fund}} '''Papas Frangjisk (Francesco) Solano,''' (18 nëntor 1914-19 mars 1999)<ref>{{Cite web|last=De Rosa|first=Fiorella|date=27 mars 2022|title=P. Francesco Solano|url=http://www.fondazioneuniversitariasolano.it/figure-illustri/p-francesco-solano/|url-status=live|website=Fondazione Francesco Solano|language=it}}</ref><ref name=GjSh>[[Gjovalin shkurtaj]] dhe [[Enver Hysa]] : [[Gjuha Shqipe për të huajt dhe shqiptarët jashtë atdheut]]</ref>, i njohur edhe me pseudonimin e tij letrar Dushko Vetmo, ka qenë një klerik dhe njeri i letrave [[arbëresh]], themelues i katedrës së albanologjisë në Universitetin e Kalabrisë në Kozenca. Lindi në Frasnitë ([[Kalabria|Kalabri]]) nga një familje me rrënjë të largëta çame. Pas njëzet vjetësh shërbimi si klerik në [[Argjentina|Argjentinë]], [[Uruguai|Urugua]]<nowiki/>j dhe [[Kili]] kthehet në [[Italia|Itali]]. Solano ishte studiues, themelues dhe titullar i Katedrës së [[Gjuha shqipe|Gjuhës dhe të Letërsisë shqipe]] dhe i Dialektologjisë arbëreshe në Universitetin e Kalabrisë në Kozencë, që prej vitit 1975 deri në vitin1990. Njihet si nismëtari i botimit të revistës “Vija”, organ i Lidhjes së Shkrimtarëve Arbëreshë. Në fushën e gjuhësisë njihet si autori i gramatikës “Manuale di lingua albanese”. Në fushën e dialektologjisë arbëreshe botoi një sërë botimesh për dialektet arbëreshe dhe disa të folmet si ajoPellatënit, edhe ajo e Fermës. Nëfushën e filologjisë botoi veprën e F. A. Santori, ''Emira'' (1985) dhe Katekizmin arbërisht të Shën Vasilit (1983). Si shkrimtar i përkasin disa vepra letrare : “Burbuqe të egra”, “Akullnajat”, “Shkretëtira prej guri” e"Tt praku" ej. == Tituj të veprave == * ''Burbuqe t´egra'' - 1946 <ref name=GjSh /> * ''Te praku'' - 1977 <ref name=GjSh /> * ''Bijtë e Dodonës'' <ref name=GjSh /> * ''E po hëna'' <ref name=GjSh /> * ''Shkretëtira prej gurit'' <ref name=GjSh /> * ''Dhaskal Mitri'' <ref name=GjSh /> * ''Tregimet e lëmit'' <ref name=GjSh /> == Burimi i të dhënave == <references /> {{DEFAULTSORT:Vetmo, Dushko}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Italianë me prejardhje arbëreshe]] [[Kategoria:Arbëreshë]] {{biografi-cung}} lzmp61pssm3hu8iqae360phcpbua3e7 2464512 2464511 2022-07-20T20:29:05Z Ikranjani 127687 removed [[Category:Arbëreshë]]; added [[Category:Lindje 1914]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Leter Tabela Fillim}} {{Letër portreti|boja="#F0C030"|Dushko Vetmo }} <!--{{Leter figura|Dritëro Agolli.jpg}}--> {{Leter emri| Francesco Paolo}} {{Leter mbiemri| Solano }} {{Leter ditëlindje|1914 }} {{Leter vendlindje|Frasnite , Kalabri}} <!-- {{Leter ditëvdekje|}} --> <!-- {{Leter vendvdekje|}} --> {{Leter kombësia|arbëreshe}} {{Leter shtetësie|italiane}} {{Leter profesioni|albanolog, shkrimtar, publicist}} <!-- {{Leter shënim|*}} --> <!--{{Leter mirnjohje|}} --> {{Leter Tabela Fund}} '''Papas Frangjisk (Francesco) Solano,''' (18 nëntor 1914-19 mars 1999)<ref>{{Cite web|last=De Rosa|first=Fiorella|date=27 mars 2022|title=P. Francesco Solano|url=http://www.fondazioneuniversitariasolano.it/figure-illustri/p-francesco-solano/|url-status=live|website=Fondazione Francesco Solano|language=it}}</ref><ref name=GjSh>[[Gjovalin shkurtaj]] dhe [[Enver Hysa]] : [[Gjuha Shqipe për të huajt dhe shqiptarët jashtë atdheut]]</ref>, i njohur edhe me pseudonimin e tij letrar Dushko Vetmo, ka qenë një klerik dhe njeri i letrave [[arbëresh]], themelues i katedrës së albanologjisë në Universitetin e Kalabrisë në Kozenca. Lindi në Frasnitë ([[Kalabria|Kalabri]]) nga një familje me rrënjë të largëta çame. Pas njëzet vjetësh shërbimi si klerik në [[Argjentina|Argjentinë]], [[Uruguai|Urugua]]<nowiki/>j dhe [[Kili]] kthehet në [[Italia|Itali]]. Solano ishte studiues, themelues dhe titullar i Katedrës së [[Gjuha shqipe|Gjuhës dhe të Letërsisë shqipe]] dhe i Dialektologjisë arbëreshe në Universitetin e Kalabrisë në Kozencë, që prej vitit 1975 deri në vitin1990. Njihet si nismëtari i botimit të revistës “Vija”, organ i Lidhjes së Shkrimtarëve Arbëreshë. Në fushën e gjuhësisë njihet si autori i gramatikës “Manuale di lingua albanese”. Në fushën e dialektologjisë arbëreshe botoi një sërë botimesh për dialektet arbëreshe dhe disa të folmet si ajoPellatënit, edhe ajo e Fermës. Nëfushën e filologjisë botoi veprën e F. A. Santori, ''Emira'' (1985) dhe Katekizmin arbërisht të Shën Vasilit (1983). Si shkrimtar i përkasin disa vepra letrare : “Burbuqe të egra”, “Akullnajat”, “Shkretëtira prej guri” e"Tt praku" ej. == Tituj të veprave == * ''Burbuqe t´egra'' - 1946 <ref name=GjSh /> * ''Te praku'' - 1977 <ref name=GjSh /> * ''Bijtë e Dodonës'' <ref name=GjSh /> * ''E po hëna'' <ref name=GjSh /> * ''Shkretëtira prej gurit'' <ref name=GjSh /> * ''Dhaskal Mitri'' <ref name=GjSh /> * ''Tregimet e lëmit'' <ref name=GjSh /> == Burimi i të dhënave == <references /> {{DEFAULTSORT:Vetmo, Dushko}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Italianë me prejardhje arbëreshe]] [[Kategoria:Lindje 1914]] {{biografi-cung}} h04p50tsuid3vuuwtwbifmqaf748niw 2464513 2464512 2022-07-20T20:29:19Z Ikranjani 127687 removed [[Category:Biografi shqiptarësh]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Leter Tabela Fillim}} {{Letër portreti|boja="#F0C030"|Dushko Vetmo }} <!--{{Leter figura|Dritëro Agolli.jpg}}--> {{Leter emri| Francesco Paolo}} {{Leter mbiemri| Solano }} {{Leter ditëlindje|1914 }} {{Leter vendlindje|Frasnite , Kalabri}} <!-- {{Leter ditëvdekje|}} --> <!-- {{Leter vendvdekje|}} --> {{Leter kombësia|arbëreshe}} {{Leter shtetësie|italiane}} {{Leter profesioni|albanolog, shkrimtar, publicist}} <!-- {{Leter shënim|*}} --> <!--{{Leter mirnjohje|}} --> {{Leter Tabela Fund}} '''Papas Frangjisk (Francesco) Solano,''' (18 nëntor 1914-19 mars 1999)<ref>{{Cite web|last=De Rosa|first=Fiorella|date=27 mars 2022|title=P. Francesco Solano|url=http://www.fondazioneuniversitariasolano.it/figure-illustri/p-francesco-solano/|url-status=live|website=Fondazione Francesco Solano|language=it}}</ref><ref name=GjSh>[[Gjovalin shkurtaj]] dhe [[Enver Hysa]] : [[Gjuha Shqipe për të huajt dhe shqiptarët jashtë atdheut]]</ref>, i njohur edhe me pseudonimin e tij letrar Dushko Vetmo, ka qenë një klerik dhe njeri i letrave [[arbëresh]], themelues i katedrës së albanologjisë në Universitetin e Kalabrisë në Kozenca. Lindi në Frasnitë ([[Kalabria|Kalabri]]) nga një familje me rrënjë të largëta çame. Pas njëzet vjetësh shërbimi si klerik në [[Argjentina|Argjentinë]], [[Uruguai|Urugua]]<nowiki/>j dhe [[Kili]] kthehet në [[Italia|Itali]]. Solano ishte studiues, themelues dhe titullar i Katedrës së [[Gjuha shqipe|Gjuhës dhe të Letërsisë shqipe]] dhe i Dialektologjisë arbëreshe në Universitetin e Kalabrisë në Kozencë, që prej vitit 1975 deri në vitin1990. Njihet si nismëtari i botimit të revistës “Vija”, organ i Lidhjes së Shkrimtarëve Arbëreshë. Në fushën e gjuhësisë njihet si autori i gramatikës “Manuale di lingua albanese”. Në fushën e dialektologjisë arbëreshe botoi një sërë botimesh për dialektet arbëreshe dhe disa të folmet si ajoPellatënit, edhe ajo e Fermës. Nëfushën e filologjisë botoi veprën e F. A. Santori, ''Emira'' (1985) dhe Katekizmin arbërisht të Shën Vasilit (1983). Si shkrimtar i përkasin disa vepra letrare : “Burbuqe të egra”, “Akullnajat”, “Shkretëtira prej guri” e"Tt praku" ej. == Tituj të veprave == * ''Burbuqe t´egra'' - 1946 <ref name=GjSh /> * ''Te praku'' - 1977 <ref name=GjSh /> * ''Bijtë e Dodonës'' <ref name=GjSh /> * ''E po hëna'' <ref name=GjSh /> * ''Shkretëtira prej gurit'' <ref name=GjSh /> * ''Dhaskal Mitri'' <ref name=GjSh /> * ''Tregimet e lëmit'' <ref name=GjSh /> == Burimi i të dhënave == <references /> {{DEFAULTSORT:Vetmo, Dushko}} [[Kategoria:Italianë me prejardhje arbëreshe]] [[Kategoria:Lindje 1914]] {{biografi-cung}} 84tb3mbfa3fbeyunz2vbk2i1fx7h2n4 2464515 2464513 2022-07-20T20:29:28Z Ikranjani 127687 added [[Category:Vdekje 1999]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{Leter Tabela Fillim}} {{Letër portreti|boja="#F0C030"|Dushko Vetmo }} <!--{{Leter figura|Dritëro Agolli.jpg}}--> {{Leter emri| Francesco Paolo}} {{Leter mbiemri| Solano }} {{Leter ditëlindje|1914 }} {{Leter vendlindje|Frasnite , Kalabri}} <!-- {{Leter ditëvdekje|}} --> <!-- {{Leter vendvdekje|}} --> {{Leter kombësia|arbëreshe}} {{Leter shtetësie|italiane}} {{Leter profesioni|albanolog, shkrimtar, publicist}} <!-- {{Leter shënim|*}} --> <!--{{Leter mirnjohje|}} --> {{Leter Tabela Fund}} '''Papas Frangjisk (Francesco) Solano,''' (18 nëntor 1914-19 mars 1999)<ref>{{Cite web|last=De Rosa|first=Fiorella|date=27 mars 2022|title=P. Francesco Solano|url=http://www.fondazioneuniversitariasolano.it/figure-illustri/p-francesco-solano/|url-status=live|website=Fondazione Francesco Solano|language=it}}</ref><ref name=GjSh>[[Gjovalin shkurtaj]] dhe [[Enver Hysa]] : [[Gjuha Shqipe për të huajt dhe shqiptarët jashtë atdheut]]</ref>, i njohur edhe me pseudonimin e tij letrar Dushko Vetmo, ka qenë një klerik dhe njeri i letrave [[arbëresh]], themelues i katedrës së albanologjisë në Universitetin e Kalabrisë në Kozenca. Lindi në Frasnitë ([[Kalabria|Kalabri]]) nga një familje me rrënjë të largëta çame. Pas njëzet vjetësh shërbimi si klerik në [[Argjentina|Argjentinë]], [[Uruguai|Urugua]]<nowiki/>j dhe [[Kili]] kthehet në [[Italia|Itali]]. Solano ishte studiues, themelues dhe titullar i Katedrës së [[Gjuha shqipe|Gjuhës dhe të Letërsisë shqipe]] dhe i Dialektologjisë arbëreshe në Universitetin e Kalabrisë në Kozencë, që prej vitit 1975 deri në vitin1990. Njihet si nismëtari i botimit të revistës “Vija”, organ i Lidhjes së Shkrimtarëve Arbëreshë. Në fushën e gjuhësisë njihet si autori i gramatikës “Manuale di lingua albanese”. Në fushën e dialektologjisë arbëreshe botoi një sërë botimesh për dialektet arbëreshe dhe disa të folmet si ajoPellatënit, edhe ajo e Fermës. Nëfushën e filologjisë botoi veprën e F. A. Santori, ''Emira'' (1985) dhe Katekizmin arbërisht të Shën Vasilit (1983). Si shkrimtar i përkasin disa vepra letrare : “Burbuqe të egra”, “Akullnajat”, “Shkretëtira prej guri” e"Tt praku" ej. == Tituj të veprave == * ''Burbuqe t´egra'' - 1946 <ref name=GjSh /> * ''Te praku'' - 1977 <ref name=GjSh /> * ''Bijtë e Dodonës'' <ref name=GjSh /> * ''E po hëna'' <ref name=GjSh /> * ''Shkretëtira prej gurit'' <ref name=GjSh /> * ''Dhaskal Mitri'' <ref name=GjSh /> * ''Tregimet e lëmit'' <ref name=GjSh /> == Burimi i të dhënave == <references /> {{DEFAULTSORT:Vetmo, Dushko}} [[Kategoria:Italianë me prejardhje arbëreshe]] [[Kategoria:Lindje 1914]] [[Kategoria:Vdekje 1999]] {{biografi-cung}} tq3urnzx57p4hcp1r1tg1baaj8pes0y 0 52073 2464575 2409946 2022-07-21T10:52:35Z 79.106.211.52 wikitext text/x-wiki '''Tonin Tërshana''' (Shkodėr, [[1 qershor]] [[1948]] - Tiranë, [[27 shtator]] [[2017]]) ishte këngëtar shqiptar. Tonin Tërshana, përbën një rekord në skenën shqiptare, pasi që në debutimin e parë në festivalet e këngës, në Festivalin e 4 në Radio në vitin 1961-1964, merr çmimin e parë me "Të dua o det" (kompozitor Tonin Harapi, teksti Mark Gurakuqi). Atëherë ishte vetëm 16 vjeç. Ka fituar çmimin e parë dhe në Festivalin e 11-të të RTVSH-së me këngën "Kur vjen pranvera". Ka marrë pjesë në mbi 20 festivale duke fituar 4 çmime të para dhe duke u bërë një ndër këngëtarët me më shumë trofe në Festivale. Presidenti i Republikës Bamir Topi, i ka dhënë titullin e lartë "Mjeshtër i Madh". == Diskografia == == Lidhje të jashtme == {{Festivali i Këngës në RTSH}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Këngëtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1949]] [[Kategoria:Vdekje 2015]] [[Kategoria:Fitues në Festivalin e Këngës]] i3kf5hf95hab7l8lw0t6td3t6v8dg4l 0 53170 2464490 2195291 2022-07-20T17:40:50Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki '''Beqir Vokshi''' ([[Gjakova|Gjakovë]], [[1890]] - [[Juniku]], [[22 janar]] [[1923]]) ka qenë i dërguar nga qeveria shqiptare në [[Zona Neutrale e Junikut|Zonën Neutrale të Junikut]] për t'i pajtuar kundër vëllavrasjes me nxitje politike, arsye për të cilën edhe u vra. == Jeta == U lind në Gjakovë, nip i [[Sulejman Vokshi|Sulejman Vokshit]], pjesë e parisë së qytetit iu besua nga qeveria shqiptare e kohës për të pajtuar kaçakët që vepronin në Junik. Zona e Junukut krijuar nga Fuqitë e Mëdha në vitin 1921. Beqir Vokshi u vra pas shpinde pabesisht nga [[Hasan Prishtina]], Azem dhe Shote Galica të cilët i ndihmuan Kosata Peqan-it të hynë në Pejë më Flamurin e Azem Galices. Kosta Peqani ishte ai i cili masakroi popullaten e Pejës. Hasan Prishtina ishte iniciatori kryesor i Kryengritjes Bolshevike, për të rrëzuar qeverinë shtetformuese të Ahmet Zogut. [[Mbreti Zogu I|Ahmet Zogu]] e kishte thirrur Beqir Vokshin për te ndaluar vëllavrasjen, e cila kishte filluar nga sulmi i [[Rrethi i Tropojës|Tropojes]] dhe rrethimi i Krumës nga Hasan Prishtina. == Referime == [[Kategoria:Njerëz nga Gjakova]] [[Kategoria:Lindje 1890]] [[Kategoria:Vdekje 1923]] [[Kategoria:Prijës popullorë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Kosovës]] [[Kategoria:Shqiptarë në Jugosllavi]] ht2251rzod99xav381d4n7cwtzqpiip 0 55885 2464462 2464388 2022-07-20T14:31:59Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox company | name = DigitAlb sh.a | logo = Digitalb_logo.png | logo_size = 204px | type = Shoqëri aksionere | industry = [[Komunikimi]], [[Prodhime mediatike]] | genre = Një gjini 18-vjeçare | founder = [[Dritan Hoxha]] | area_served = [[Shqipëri]], [[Kosovë]], [[Europë]], [[Amerika Veriore]] | key_people = Vjollca Hoxha & Arben Taipi | products = Dekodera,Hard Disk | services =Programe televizive | revenue = | operating_income = | net_income = | assets = | equity = | owner = <br>Union Distribucion Service Albania (10% of shares)<br>DEM Capital (10% of shares)<br>Union Group (10% of shares)<br>Loresa (30% of shares)<br>E&E Investment (10%of shares)<br>Others (30%of shares) | num_employees = | parent = [[Top Media-Now]] | divisions = | footnotes = | intl = | homepage = {{URL|http://www.digitalb.al/|}} | foundation = | location_city = [[Tiranë]] | location_country = [[Shqipëri]] | location =Rruga 'Pavarësia' nr. 39 ,Kashar | locations = DigitAlb Unit | market cap = DigitAlb Unit |Të lidhura=Bucconox}} '''DigitAlb''' është platformë digjitale tokësore dhe satelitore [[shtetërore]] nga DigtAlb sh.a DigitAlb, filloi transmetimet më [[15 korrik]] të vitit [[2004]], dhe mbulon me sinjal digjital Tokësor qytetet kryesore të [[Shqipëria|Shqipërisë]]: [[1.Berat]], [[2.Tiranë]], [[3.Durrës]], [[4.Krujë]], [[5.Elbasan]], [[6.Vlorë]], [[7.Shkodër]], [[8.Korçë]], [[9.Pogradec]], [[10.Fier]], [[11.Lushnjë]] etj. Janë gjithësej 11 qarqe dhe të tjera që DigitAlb mbulon me sinjal digjital Në [[muajin Dhjetor]] të vitit [[2007]] DigitAlb implementon në platformën satelitore ekzistuese transmetimin HDTV-High-Definition Television. == Informacione teknike == '''DigitAlb''' transmetohet edhe në satelitin Eutelsat W3C 16° EAST EUROPE B në frekuencat bandore : 1.Frekuenca 10762, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 2.Frekuenca 10803, Banda 29950, FEC 2/3, POL H, MOD 8PSK 3.Frekuenca 10845, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 4.Frekuenca 10886, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK. Janë gjithësej 4 frekuenca bandore ku DigitAlb trasmetohet në këtebsatelit ,"Eutelsat W3C 16 grade Europa lindore B". Që prej fillimeve të tij '''DigitAlb''' e nisi me dekodera në teknologjinë SD (standard-definition), Opentech ODS 3000C, më pas nga viti 2007 u implementua teknologjia HDTV (High Definition Television) me dekoder të tipit KSF-S660HDCO. Prej vitit 2013 DigitAlb hodhi në treg dekoderin FlyBox fjala e fundit e teknologjisë. Ky dekoder shumëpërdorimësh ka një sërë funksionesh interaktive si PVR, Timeshift, Push VOD ka të bëjë me qasjen e katalogut Popcorn (këto funksione mundësohen me Hard Disk-un e '''DigitAlb'''). Por dekoderi FlyBox mund të lidhet edhe me internet nëpërmjet LAN (kabëll) ose WIFI dhe mundëson VOD-katalogu Popcorn, radio nga interneti, lajme, shtypin e ditës, horoskopin ,të tjera. === Modelet e dekoderave dhe pajisjeve që DigitAlb ka lançuar që nga krijimi i tij: === 1.Dekoder SD Opentech ODS 3000C, Opentech ODS 2000C(dekoder i vjetër SD i DigitAlb) 2.Dekoder HD Kaon KSF-S660HDCO, Opentech ODS 3000H, ODS 2000H(dekoder i vjetër HD i DigitAlb) 3. Dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T(dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T premium i DigitAlb) 4.Dekoder FlyBox(dekoder i ri i DigitAlb) 5. HDD (Hard Disk i '''DigitAlb''') 6.FlyBox mini dekoder (dekoder i vogël i ri i DigitAlb) Janë gjithësej 6 dekodera dhe 1 hard disk i kësaj pakete të kësaj platforme. Dekoderat e vjetër,premium,hard disk,të rinj '''DigitAlb''' të prodhuara nga vetë kompania janë të mbrojtur nga teknologjia 'Conax Embedded'. == Historia e DigitAlb== Viti [[2004]], do shënohet si një vit kulmor në fushën e zhvillimit tërësor të medias elektronike në Shqipëri duke krijuar në të njëjtën kohë, premisat e duhura për fillimin e transmetimeve të programeve televizive dhe radio nëpërmjet një tjetër teknologjie transmetimi, atë dixhitale. E pikërisht në këtë kohë, më [[15 korrik]] të vitit [[2004]] nisi zyrtarisht transmetimet platforma e parë televizive dixhitale në Shqipëri. Lindi [[DigitAlb]], një ndër të parat platforma dixhitale tokësore në [[Evropa|Evropë]], duke shënuar kështu dhe zhvillimin më të madh në historinë e transmetimeve televizive shqiptare. Ideja dhe iniciativa e [[Dritan Hoxha|Dritan Hoxhës]], filloj të realizohej dhe të merrte jetë edhe pse mes kundërshtive të forta politike e institucionale të kohës, përplasjeve me konceptet dhe mentalitetet skeptike ekzistuese dhe pesimizmit të elementëve të ndryshëm të tregut. Menjëherë u ndje fillimi i një ere të re. Fillimisht u mbulua me sinjal [[Tirana]] dhe Durrësi dhe më pas një nga një, Fieri, Lushnja, Elbasani, Shkodra e Vlora. Një gamë e gjerë programesh, nga çdo zhanër, ofruar përmes kanaleve tematikë të platformës nisi të plotësojë “oreksin” e publikut për të ndjekur gjithçka donte në ekran e të gjitha këto përmes cilësisë tepër të lartë të figurës dhe zërit, info elektronike EPG, dekoder të personalizuar me menu në shqip, deri atëherë e pamendueshme. Për herë të parë lindën kanalet e fëmijëve 24 orë të dubluara në shqip. Më [[15 Dhjetor|15]] dhjetor të vitit [[2004]], vetëm 5 muaj nga lindja, '''DigitAlb''' shënon një hap të ri, ai fillon edhe transmetimin e kanaleve të tij në satelit në mbarë [[Evropa|Evropën]] duke qenë e vetmja platformë e re dixhitale e kontinentit të vjetër në transmetime tokësore dhe satelitore njëkohësisht. Kështu '''DigitAlb''' nisi të përçonte Shqipërinë kudo ku punojnë e jetojnë shqiptarë. Në vitet e para dhe ne vazhdimësi, '''DigitAlb''', shtonte numrin e kanaleve të platformës së tij, duke plotësuar më mirë gamën e kërkesave dhe shijeve të publikut, me më shumë kanale për fëmijë, më shumë kanale filmash, më shumë dokumentarë, dhe të gjitha në shqip, me më shumë muzikë dhe sport. Duke shtuar vazhdimisht numrin e shërbimeve dhe nivelin e kualitetit në transmetimin e programeve, '''DigitAlb''' ka qenë dhe mbetet përherë pararojë absolute e teknologjisë më të fundit digjitale dhe programacionit më të plotë dhe cilësor, jo vetëm në Shqipëri por edhe më gjerë ; në rajon e Evropë. Në dhjetor të vitit 2007 '''DigitAlb''' implementon në platformën satelitore stadin më të avancuar të transmetimeve televizive digjitale ; HDTV - High Definition Television me anë të së cilës arrihet të përcillet në masën më perfektë të mundshme, çdo detaj i figurës dhe zërit. '''DigitAlb''' ishte e vetmja platformë në Evropë që hidhte në satelit 6 kanale të rinj tematikë me profile të ndryshëm që transmetojnë në këtë kualitet [[Filmi|filma]], dokumentarë, [[Sporti|sport]], seriale, programe për të rritur, show dhe spektakël e çdo gjë tjetër dhe duke u identifikuar kështu nga të gjithë si një platformë lider. '''DigitAlb''', vazhdon të thyejë njëpasnjëshëm kufijtë duke qenë gjithnjë e më i kërkuar në treg e duke shtuar vit pas viti shërbimet dhe numrin e abonentëve. Më 3 nëntor të [[2008|2008-ës]], '''DigitAlb''' nis në transmetim Tokësor & Satelitor shërbimin televiziv '''Pagues për pamje''', nëpërmjet kanalit të posaçëm Digi Gold ku ofrohen përmes pagesës së dedikuar për çdo event, filmat më të fundit dhe programe të zhanreve të tjera. Pjesë e paketës PPV të [[DigitAlb]] janë edhe 2 kanalet sezonalë [[Big Brother VIP (BBVreality show)|Big Brother VIP (BBV)]]të cilët transmetojnë LIVE 24 orë në 24 gjithçka që ndodh mes banorëve të shtëpisë më të vëzhguar në Shqipëri. '''DigitAlb''' futi një frymë krejt të re në ekranet shqiptare, duke sanksionuar imazh dhe zë zyrtar, duke promovuar në një formë krejtësisht të veçantë e origjinale, ç'ka e bëjnë të jetë gjithnjë e më tërheqës për publikun. Ajo që e bën '''DigitAlb''' të suksesshëm, është përmbajtja e programeve që ofron për abonentët. Sot '''DigitAlb''' transmeton : * '''39 kanale SD''' dhe 17 kanale HD, gjithsej '''56 kanale''' në platformën tokësore.(trasmeton 39 dhe 56 kanalet e saj më të vjetra me definacion standard nga sot) * '''53 kanale SD''' dhe 25 kanale HD, gjithsej '''78 kanale''' në platformën satelitore.(transmeton 53 dhe 78 kanale SD dhe HD në platformën e saj satelitore sot) * '''33 kanale''' në shërbimin mobile (OTT, [[DigitAlb|Digitalb]] KUDO),(transmeton 33 kanale në shërbimin e lëvizshëm sot ) Organizimi i kanaleve bëhet sipas tematikës së programeve që ata transmetojnë. Kështu pra, '''DigitAlb''' ka krijuar 3 kanale të dashura që u dedikohen tërësisht fëmijëve të vegjël (Bebeve dhe bebave)dhe adoleshentëve(fëmijëve të mesëm), të cilët përbëjnë edhe një nga pjesët më të vyera të platformës e ku është investuar së tepërmi vit pas viti. Prodhimet origjinale për '''[[Bang Bang]]''', '''[[Çufo]]''' e '''[[Junior TV]]''', me karakter didaktik dhe argëtues Paketa'''DigitAlb''' krijoi sloganin,'''[[Bang Bang]]'''[[Çufo]]'''[[Junior TV]]-“ABC”-ja e gjithë fëmijëve shqiptarë të cilët jetojnë jashtë vëndit. 3 kanale tematikë dedikuar dokumentarit natyror,historik,shkencor. '''Explorer Shkencë''', '''Explorer Histori''', '''Explorer Natyra''' janë tashmë enciklopedia e gjithsecilit duke ofruar të reja e fakte nga çdo fushë e jetës. '''DigitAlb''' ka krijuar plot 11 kanale që i kushtohen botës së filmit të parë dhe të artë ('''Digi Gold''', '''Film Një HD''', '''Film Dy HD''', '''EuroFilm''', '''Film Autor''', '''Film Hits''', '''Film Hits +1''', '''Film Thriller''', '''Film Dramë''','''Film Aksion''', '''Film Komedi'''), me një gamë të gjerë zhanresh dhe produksionesh, duke qenë kështu vërtet '''“kinemaja në shtëpinë tuaj”'''! Disa kanale kushtuar muzikës shqiptare dhe të huaj, ku spikasin '''My Music''' me hitet më të fundit të muzikës botërore dhe artistëve shqiptarë, '''Melody TV''' krijuar për shpirtin shqiptar me muzikë shqip të vjetër dhe '''FolkloRit''' me folkun shqiptar duke e përcjellë traditën tonë kudo ku shqiptarët jetojnë. Kanali "'''Family HD'''" dedikuar familjes, është kanali ku transmetohen reality show dhe serialet më të suksesshëm, programe gjeneraliste për të gjithë familjen nga të gjitha zhanret. Shtatë kanale sportive HD janë pjesë e buqetës bashkangjitur dy kanalet e gjigantit sportiv evropian '''Eurosport 1 HD''' dhe '''Eurosport 2 HD''' me evente nga të gjitha disiplinat sportive, bashkë edhe me një kanal tërësisht në dispozicion të abonentëve dhe atyre që duan të bëhen pjesë e kësaj familjeje të madhe, duke i njohur me programet, shërbimet, ofertat dhe të rejat më të fundit ('''Promo'''). Ndryshe nga deri më parë, tashmë platforma '''DigitAlb''' prezantohet me një imazh tërësisht të ri. Ndryshimi ndihet kudo, në çdo kanal dhe shoqërohet edhe nga një pasurim i programacionit si kurrë më parë. == Lista e kanaleve == * '''Kanalet Gjeneraliste''' : [[Top Channel|Top Channel HD]], [[TV Klan|Klan HD]], Klan Plus, RTV Ora, Klan Macedonia, Klan Kosova HD, [[TVSH|RTSH-1]], IN tv, [[Kohavision]], [[RTV 21]],Dritare TV, Channel One, RTK 1, First TV, [[Alsat Digital|Alsat]] M, Rrokum TV, Tribuna Channel, TV Dukagjini, Kanal10, Star Plus HD, MCN TV * '''Kanalet kushtuar traditës shqiptare''' : T HD * '''Kanalet kushtuar serialeve :''' Stinët, TDC - Timeless Drama Channel. * '''Kanalet informative''' : [[Top NEWS|Top News]], News 24, Report TV, Ora News, ABC News, FAX News, Scan TV, UTV News. Euronews Albania, A2 CNN, Klan News * '''Kanalet për filma''' : Film Një HD, Film Dy HD, EuroFilm, Film Autor, Film Hits, Film Thriller, Film Dramë, Film Aksion, Film Komedi. * '''Kanale për të gjithë familjen:''' Family HD * '''Kanalet për dokumentarë''': Explorer Shkencë, Explorer Histori, Explorer Natyra. * '''Kanalet sportive''': [[SuperSport|SuperSport-1 HD]], [[SuperSport|SuperSport-2 HD]], [[SuperSport|SuperSport-3 HD]], [[SuperSport|SuperSport-4 HD]], [[SuperSport|SuperSport-5 HD]], [[SuperSport|SuperSport-6 HD]], [[SuperSport|SuperSport-7 HD]]. * '''Kanalet për fëmijë''': [[Bang Bang]], [[Çufo]], [[Junior TV]]. * '''Kanalet për blerje''': BCTV Europe * '''Kanalet muzikore''': My Music, Melody TV, SuperSonic TV, STV Folk, City TV, ALBUK TV, Klan Music. * '''Kanalet Pay-Per-View''': Digi Gold (vetëm në VOD- katalogu PopCorn, kategoria GOLD). * '''Kanalet sezonalë kushtuar Big Brother Albania''': [[Big Brother (Albania)|Big Brother 1]], [[Big Brother (Albania)|Big Brother 2]]. * '''Kanalet e huaja''': [[Disney Channel (Shqipëri)|Disney Channel]], [[Fox Broadcasting Company|FOX]], [[Fox Broadcasting Company|Fox Life]], FOX Movies, Baby TV, [[Nickelodeon]], Nicktoons, Rai 1, Rai 2, Canale 5, Italia 1, Alpha TV, Skai TV, Fine Living, MTV Live HD, Fashion TV, TV 5-Monde, Euronews, [[CNN]], [[BBC World|BBC]], ZDF, Discovery Science HD, Investigation Discovery Xtra HD, Animal Planet HD, Discovery Channel, Discovery Turbo Xtra, TLC, National Geographic HD, Travel Channel HD, 24Kitchen, Eurosport HD, Eurosport 2 HD, , 360 TuneBox HD, FightBox HD, GameToon HD, Fast & Fun Box HD, DocuBox HD, Dorcel HD, Playboy TV etj. *'''Kanalet radio në të dyja platformat:''' [[Top Albania Radio]], [[Top Gold Radio]], City Radio Albania, My Music Radio, Radio Rash, NRG Radio, Radio Klan. == Referime == # https://www.digitalb.al/platforma-tokesore/ # https://www.digitalb.al/platforma-satelitore # http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200124023525/http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false |date=24 janar 2020 }} # https://www.lyngsat.com/packages/DigitAlb.html #https://sq.kingofsat.net/pack-digitalb.php {{ref}} == Shiko edhe == * [[Top Media]] *[[Dritan Hoxha (gazetar)|Dritan Hoxha]] * [[Top Channel]] * [[Top Albania Radio]] * [[Top NEWS]] * [[T-HD]] * [[Bang Bang]] * [[Çufo|Çufo TV]] * [[Junior TV]] * [[SuperSport]] * [[Genc Gjineci]] * [[Alban Jaho]] * [[Top Gold Radio]] * [[Shqip (gazetë)|Gazeta Shqip]] == Lidhje të jashtme == * Faqja Zyrtare e [[DigitAlb]] http://www.digitalb.al * Faqja Zyrtare e [[SuperSport]] https://www.supersport.al/ * Për [[Zvicra|Zvicër]] faqet Zyrtare http://www.digitalb-tv.ch dhe http://www.digitalb.ch Nga CR.Petrit.Emini.ViTi {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Kompani në Shqipëri]] [[Kategoria:Platformë Televizive]] k9lqp9s96ll8zyhmvypsrwe3zbwd9us 2464466 2464462 2022-07-20T14:38:15Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox company | name = DigitAlb sh.a | logo = Digitalb_logo.png | logo_size = 204px | type = Shoqëri aksionere | industry = [[Komunikimi]], [[Prodhime mediatike]] | genre = Një gjini 18-vjeçare | founder = [[Dritan Hoxha]] | area_served = [[Shqipëri]], [[Kosovë]], [[Europë]], [[Amerika Veriore]] | key_people = Vjollca Hoxha & Arben Taipi | products = Dekodera,Hard Disk | services =Programe televizive | revenue = | operating_income = TV Channels of package ,for little childrens(babies),middle childrens(adults),film,music | net_income = | assets = | equity = | owner = <br>Union Distribucion Service Albania (10% of shares)<br>DEM Capital (10% of shares)<br>Union Group (10% of shares)<br>Loresa (30% of shares)<br>E&E Investment (10%of shares)<br>Others (30%of shares) | num_employees = | parent = [[Top Media-Now]] | divisions = | footnotes = | intl = | homepage = {{URL|http://www.digitalb.al/|}} | foundation = | location_city = [[Tiranë]] | location_country = [[Shqipëri]] | location =Rruga 'Pavarësia' nr. 39 ,Kashar | locations = DigitAlb Unit | market cap = DigitAlb Unit |Të lidhura=Bucconox}} '''DigitAlb''' është platformë digjitale tokësore dhe satelitore [[shtetërore]] nga DigtAlb sh.a DigitAlb, filloi transmetimet më [[15 korrik]] të vitit [[2004]], dhe mbulon me sinjal digjital Tokësor qytetet kryesore të [[Shqipëria|Shqipërisë]]: [[1.Berat]], [[2.Tiranë]], [[3.Durrës]], [[4.Krujë]], [[5.Elbasan]], [[6.Vlorë]], [[7.Shkodër]], [[8.Korçë]], [[9.Pogradec]], [[10.Fier]], [[11.Lushnjë]] etj. Janë gjithësej 11 qarqe dhe të tjera që DigitAlb mbulon me sinjal digjital Në [[muajin Dhjetor]] të vitit [[2007]] DigitAlb implementon në platformën satelitore ekzistuese transmetimin HDTV-High-Definition Television. == Informacione teknike == '''DigitAlb''' transmetohet edhe në satelitin Eutelsat W3C 16° EAST EUROPE B në frekuencat bandore : 1.Frekuenca 10762, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 2.Frekuenca 10803, Banda 29950, FEC 2/3, POL H, MOD 8PSK 3.Frekuenca 10845, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 4.Frekuenca 10886, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK. Janë gjithësej 4 frekuenca bandore ku DigitAlb trasmetohet në këtebsatelit ,"Eutelsat W3C 16 grade Europa lindore B". Që prej fillimeve të tij '''DigitAlb''' e nisi me dekodera në teknologjinë SD (standard-definition), Opentech ODS 3000C, më pas nga viti 2007 u implementua teknologjia HDTV (High Definition Television) me dekoder të tipit KSF-S660HDCO. Prej vitit 2013 DigitAlb hodhi në treg dekoderin FlyBox fjala e fundit e teknologjisë. Ky dekoder shumëpërdorimësh ka një sërë funksionesh interaktive si PVR, Timeshift, Push VOD ka të bëjë me qasjen e katalogut Popcorn (këto funksione mundësohen me Hard Disk-un e '''DigitAlb'''). Por dekoderi FlyBox mund të lidhet edhe me internet nëpërmjet LAN (kabëll) ose WIFI dhe mundëson VOD-katalogu Popcorn, radio nga interneti, lajme, shtypin e ditës, horoskopin ,të tjera. === Modelet e dekoderave dhe pajisjeve që DigitAlb ka lançuar që nga krijimi i tij: === 1.Dekoder SD Opentech ODS 3000C, Opentech ODS 2000C(dekoder i vjetër SD i DigitAlb) 2.Dekoder HD Kaon KSF-S660HDCO, Opentech ODS 3000H, ODS 2000H(dekoder i vjetër HD i DigitAlb) 3. Dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T(dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T premium i DigitAlb) 4.Dekoder FlyBox(dekoder i ri i DigitAlb) 5. HDD (Hard Disk i '''DigitAlb''') 6.FlyBox mini dekoder (dekoder i vogël i ri i DigitAlb) Janë gjithësej 6 dekodera dhe 1 hard disk i kësaj pakete të kësaj platforme. Dekoderat e vjetër,premium,hard disk,të rinj '''DigitAlb''' të prodhuara nga vetë kompania janë të mbrojtur nga teknologjia 'Conax Embedded'. == Historia e DigitAlb== Viti [[2004]], do shënohet si një vit kulmor në fushën e zhvillimit tërësor të medias elektronike në Shqipëri duke krijuar në të njëjtën kohë, premisat e duhura për fillimin e transmetimeve të programeve televizive dhe radio nëpërmjet një tjetër teknologjie transmetimi, atë dixhitale. E pikërisht në këtë kohë, më [[15 korrik]] të vitit [[2004]] nisi zyrtarisht transmetimet platforma e parë televizive dixhitale në Shqipëri. Lindi [[DigitAlb]], një ndër të parat platforma dixhitale tokësore në [[Evropa|Evropë]], duke shënuar kështu dhe zhvillimin më të madh në historinë e transmetimeve televizive shqiptare. Ideja dhe iniciativa e [[Dritan Hoxha|Dritan Hoxhës]], filloj të realizohej dhe të merrte jetë edhe pse mes kundërshtive të forta politike e institucionale të kohës, përplasjeve me konceptet dhe mentalitetet skeptike ekzistuese dhe pesimizmit të elementëve të ndryshëm të tregut. Menjëherë u ndje fillimi i një ere të re. Fillimisht u mbulua me sinjal [[Tirana]] dhe Durrësi dhe më pas një nga një, Fieri, Lushnja, Elbasani, Shkodra e Vlora. Një gamë e gjerë programesh, nga çdo zhanër, ofruar përmes kanaleve tematikë të platformës nisi të plotësojë “oreksin” e publikut për të ndjekur gjithçka donte në ekran e të gjitha këto përmes cilësisë tepër të lartë të figurës dhe zërit, info elektronike EPG, dekoder të personalizuar me menu në shqip, deri atëherë e pamendueshme. Për herë të parë lindën kanalet e fëmijëve 24 orë të dubluara në shqip. Më [[15 Dhjetor|15]] dhjetor të vitit [[2004]], vetëm 5 muaj nga lindja, '''DigitAlb''' shënon një hap të ri, ai fillon edhe transmetimin e kanaleve të tij në satelit në mbarë [[Evropa|Evropën]] duke qenë e vetmja platformë e re dixhitale e kontinentit të vjetër në transmetime tokësore dhe satelitore njëkohësisht. Kështu '''DigitAlb''' nisi të përçonte Shqipërinë kudo ku punojnë e jetojnë shqiptarë. Në vitet e para dhe ne vazhdimësi, '''DigitAlb''', shtonte numrin e kanaleve të platformës së tij, duke plotësuar më mirë gamën e kërkesave dhe shijeve të publikut, me më shumë kanale për fëmijë, më shumë kanale filmash, më shumë dokumentarë, dhe të gjitha në shqip, me më shumë muzikë dhe sport. Duke shtuar vazhdimisht numrin e shërbimeve dhe nivelin e kualitetit në transmetimin e programeve, '''DigitAlb''' ka qenë dhe mbetet përherë pararojë absolute e teknologjisë më të fundit digjitale dhe programacionit më të plotë dhe cilësor, jo vetëm në Shqipëri por edhe më gjerë ; në rajon e Evropë. Në dhjetor të vitit 2007 '''DigitAlb''' implementon në platformën satelitore stadin më të avancuar të transmetimeve televizive digjitale ; HDTV - High Definition Television me anë të së cilës arrihet të përcillet në masën më perfektë të mundshme, çdo detaj i figurës dhe zërit. '''DigitAlb''' ishte e vetmja platformë në Evropë që hidhte në satelit 6 kanale të rinj tematikë me profile të ndryshëm që transmetojnë në këtë kualitet [[Filmi|filma]], dokumentarë, [[Sporti|sport]], seriale, programe për të rritur, show dhe spektakël e çdo gjë tjetër dhe duke u identifikuar kështu nga të gjithë si një platformë lider. '''DigitAlb''', vazhdon të thyejë njëpasnjëshëm kufijtë duke qenë gjithnjë e më i kërkuar në treg e duke shtuar vit pas viti shërbimet dhe numrin e abonentëve. Më 3 nëntor të [[2008|2008-ës]], '''DigitAlb''' nis në transmetim Tokësor & Satelitor shërbimin televiziv '''Pagues për pamje''', nëpërmjet kanalit të posaçëm Digi Gold ku ofrohen përmes pagesës së dedikuar për çdo event, filmat më të fundit dhe programe të zhanreve të tjera. Pjesë e paketës PPV të [[DigitAlb]] janë edhe 2 kanalet sezonalë [[Big Brother VIP (BBVreality show)|Big Brother VIP (BBV)]]të cilët transmetojnë LIVE 24 orë në 24 gjithçka që ndodh mes banorëve të shtëpisë më të vëzhguar në Shqipëri. '''DigitAlb''' futi një frymë krejt të re në ekranet shqiptare, duke sanksionuar imazh dhe zë zyrtar, duke promovuar në një formë krejtësisht të veçantë e origjinale, ç'ka e bëjnë të jetë gjithnjë e më tërheqës për publikun. Ajo që e bën '''DigitAlb''' të suksesshëm, është përmbajtja e programeve që ofron për abonentët. Sot '''DigitAlb''' transmeton : * '''39 kanale SD''' dhe 17 kanale HD, gjithsej '''56 kanale''' në platformën tokësore.(trasmeton 39 dhe 56 kanalet e saj më të vjetra me definacion standard nga sot) * '''53 kanale SD''' dhe 25 kanale HD, gjithsej '''78 kanale''' në platformën satelitore.(transmeton 53 dhe 78 kanale SD dhe HD në platformën e saj satelitore sot) * '''33 kanale''' në shërbimin mobile (OTT, [[DigitAlb|Digitalb]] KUDO),(transmeton 33 kanale në shërbimin e lëvizshëm sot ) Organizimi i kanaleve bëhet sipas tematikës së programeve që ata transmetojnë. Kështu pra, '''DigitAlb''' ka krijuar 3 kanale të dashura që u dedikohen tërësisht fëmijëve të vegjël (Bebeve dhe bebave)dhe adoleshentëve(fëmijëve të mesëm), të cilët përbëjnë edhe një nga pjesët më të vyera të platformës e ku është investuar së tepërmi vit pas viti. Prodhimet origjinale për '''[[Bang Bang]]''', '''[[Çufo]]''' e '''[[Junior TV]]''', me karakter didaktik dhe argëtues Paketa'''DigitAlb''' krijoi sloganin,'''[[Bang Bang]]'''[[Çufo]]'''[[Junior TV]]-“ABC”-ja e gjithë fëmijëve shqiptarë të cilët jetojnë jashtë vëndit. 3 kanale tematikë dedikuar dokumentarit natyror,historik,shkencor. '''Explorer Shkencë''', '''Explorer Histori''', '''Explorer Natyra''' janë tashmë enciklopedia e gjithsecilit duke ofruar të reja e fakte nga çdo fushë e jetës. '''DigitAlb''' ka krijuar plot 11 kanale që i kushtohen botës së filmit të parë dhe të artë ('''Digi Gold''', '''Film Një HD''', '''Film Dy HD''', '''EuroFilm''', '''Film Autor''', '''Film Hits''', '''Film Hits +1''', '''Film Thriller''', '''Film Dramë''','''Film Aksion''', '''Film Komedi'''), me një gamë të gjerë zhanresh dhe produksionesh, duke qenë kështu vërtet '''“kinemaja në shtëpinë tuaj”'''! Disa kanale kushtuar muzikës shqiptare dhe të huaj, ku spikasin '''My Music''' me hitet më të fundit të muzikës botërore dhe artistëve shqiptarë, '''Melody TV''' krijuar për shpirtin shqiptar me muzikë shqip të vjetër dhe '''FolkloRit''' me folkun shqiptar duke e përcjellë traditën tonë kudo ku shqiptarët jetojnë. Kanali "'''Family HD'''" dedikuar familjes, është kanali ku transmetohen reality show dhe serialet më të suksesshëm, programe gjeneraliste për të gjithë familjen nga të gjitha zhanret. Shtatë kanale sportive HD janë pjesë e buqetës bashkangjitur dy kanalet e gjigantit sportiv evropian '''Eurosport 1 HD''' dhe '''Eurosport 2 HD''' me evente nga të gjitha disiplinat sportive, bashkë edhe me një kanal tërësisht në dispozicion të abonentëve dhe atyre që duan të bëhen pjesë e kësaj familjeje të madhe, duke i njohur me programet, shërbimet, ofertat dhe të rejat më të fundit ('''Promo'''). Ndryshe nga deri më parë, tashmë platforma '''DigitAlb''' prezantohet me një imazh tërësisht të ri. Ndryshimi ndihet kudo, në çdo kanal dhe shoqërohet edhe nga një pasurim i programacionit si kurrë më parë. == Lista e kanaleve == * '''Kanalet Gjeneraliste''' : [[Top Channel|Top Channel HD]], [[TV Klan|Klan HD]], Klan Plus, RTV Ora, Klan Macedonia, Klan Kosova HD, [[TVSH|RTSH-1]], IN tv, [[Kohavision]], [[RTV 21]],Dritare TV, Channel One, RTK 1, First TV, [[Alsat Digital|Alsat]] M, Rrokum TV, Tribuna Channel, TV Dukagjini, Kanal10, Star Plus HD, MCN TV * '''Kanalet kushtuar traditës shqiptare''' : T HD * '''Kanalet kushtuar serialeve :''' Stinët, TDC - Timeless Drama Channel. * '''Kanalet informative''' : [[Top NEWS|Top News]], News 24, Report TV, Ora News, ABC News, FAX News, Scan TV, UTV News. Euronews Albania, A2 CNN, Klan News * '''Kanalet për filma''' : Film Një HD, Film Dy HD, EuroFilm, Film Autor, Film Hits, Film Thriller, Film Dramë, Film Aksion, Film Komedi. * '''Kanale për të gjithë familjen:''' Family HD * '''Kanalet për dokumentarë''': Explorer Shkencë, Explorer Histori, Explorer Natyra. * '''Kanalet sportive''': [[SuperSport|SuperSport-1 HD]], [[SuperSport|SuperSport-2 HD]], [[SuperSport|SuperSport-3 HD]], [[SuperSport|SuperSport-4 HD]], [[SuperSport|SuperSport-5 HD]], [[SuperSport|SuperSport-6 HD]], [[SuperSport|SuperSport-7 HD]]. * '''Kanalet për fëmijë''': [[Bang Bang]], [[Çufo]], [[Junior TV]]. * '''Kanalet për blerje''': BCTV Europe * '''Kanalet muzikore''': My Music, Melody TV, SuperSonic TV, STV Folk, City TV, ALBUK TV, Klan Music. * '''Kanalet Pay-Per-View''': Digi Gold (vetëm në VOD- katalogu PopCorn, kategoria GOLD). * '''Kanalet sezonalë kushtuar Big Brother Albania''': [[Big Brother (Albania)|Big Brother 1]], [[Big Brother (Albania)|Big Brother 2]]. * '''Kanalet e huaja''': [[Disney Channel (Shqipëri)|Disney Channel]], [[Fox Broadcasting Company|FOX]], [[Fox Broadcasting Company|Fox Life]], FOX Movies, Baby TV, [[Nickelodeon]], Nicktoons, Rai 1, Rai 2, Canale 5, Italia 1, Alpha TV, Skai TV, Fine Living, MTV Live HD, Fashion TV, TV 5-Monde, Euronews, [[CNN]], [[BBC World|BBC]], ZDF, Discovery Science HD, Investigation Discovery Xtra HD, Animal Planet HD, Discovery Channel, Discovery Turbo Xtra, TLC, National Geographic HD, Travel Channel HD, 24Kitchen, Eurosport HD, Eurosport 2 HD, , 360 TuneBox HD, FightBox HD, GameToon HD, Fast & Fun Box HD, DocuBox HD, Dorcel HD, Playboy TV etj. *'''Kanalet radio në të dyja platformat:''' [[Top Albania Radio]], [[Top Gold Radio]], City Radio Albania, My Music Radio, Radio Rash, NRG Radio, Radio Klan. == Referime == # https://www.digitalb.al/platforma-tokesore/ # https://www.digitalb.al/platforma-satelitore # http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200124023525/http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false |date=24 janar 2020 }} # https://www.lyngsat.com/packages/DigitAlb.html #https://sq.kingofsat.net/pack-digitalb.php {{ref}} == Shiko edhe == * [[Top Media]] *[[Dritan Hoxha (gazetar)|Dritan Hoxha]] * [[Top Channel]] * [[Top Albania Radio]] * [[Top NEWS]] * [[T-HD]] * [[Bang Bang]] * [[Çufo|Çufo TV]] * [[Junior TV]] * [[SuperSport]] * [[Genc Gjineci]] * [[Alban Jaho]] * [[Top Gold Radio]] * [[Shqip (gazetë)|Gazeta Shqip]] == Lidhje të jashtme == * Faqja Zyrtare e [[DigitAlb]] http://www.digitalb.al * Faqja Zyrtare e [[SuperSport]] https://www.supersport.al/ * Për [[Zvicra|Zvicër]] faqet Zyrtare http://www.digitalb-tv.ch dhe http://www.digitalb.ch Nga CR.Petrit.Emini.ViTi {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Kompani në Shqipëri]] [[Kategoria:Platformë Televizive]] 5xh2vos0jmtcx3xjnqr2ezmquq4n4op 2464467 2464466 2022-07-20T14:41:03Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox company | name = DigitAlb sh.a | logo = Digitalb_logo.png | logo_size = 204px | type = Shoqëri aksionere | industry = [[Komunikimi]], [[Prodhime mediatike]] | genre = Një gjini 18-vjeçare | founder = [[Dritan Hoxha]] | area_served = [[Shqipëri]], [[Kosovë]], [[Europë]], [[Amerika Veriore]] | key_people = Vjollca Hoxha & Arben Taipi | products = Dekodera,Hard Disk | services =Programe televizive | revenue = | operating_income = TV Channels of package ,for little childrens(babies),middle childrens(adults),film,music | net_income = | assets = | equity = | owner = <br>Union Distribucion Service Albania (10% of shares)<br>DEM Capital (10% of shares)<br>Union Group (10% of shares)<br>Loresa (30% of shares)<br>E&E Investment (10%of shares)<br>Others (30%of shares) | num_employees = | parent = [[Top Media-Now]] | divisions = | footnotes = | intl = | homepage = {{URL|http://www.digitalb.al/|}} | foundation = | location_city = [[Tiranë]] | location_country = [[Shqipëri]] | location =Rruga 'Pavarësia' nr. 39 ,Kashar | locations = DigitAlb Unit | market cap = DigitAlb Unit |Të lidhura=Bucconox}} '''DigitAlb''' është platformë digjitale tokësore dhe satelitore [[shtetërore]] nga DigtAlb sh.a DigitAlb, filloi transmetimet më [[15 korrik]] të vitit [[2004]], dhe mbulon me sinjal digjital Tokësor qytetet kryesore të [[Shqipëria|Shqipërisë]]: [[1.Berat]], [[2.Tiranë]], [[3.Durrës]], [[4.Krujë]], [[5.Elbasan]], [[6.Vlorë]], [[7.Shkodër]], [[8.Korçë]], [[9.Pogradec]], [[10.Fier]], [[11.Lushnjë]] etj. Janë gjithësej 11 qarqe dhe të tjera që DigitAlb mbulon me sinjal digjital Në [[muajin Dhjetor]] të vitit [[2007]] DigitAlb implementon në platformën satelitore ekzistuese transmetimin HDTV-High-Definition Television. == Informacione teknike == '''DigitAlb''' transmetohet edhe në satelitin Eutelsat W3C 16° EAST EUROPE B në frekuencat bandore : 1.Frekuenca 10762, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 2.Frekuenca 10803, Banda 29950, FEC 2/3, POL H, MOD 8PSK 3.Frekuenca 10845, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 4.Frekuenca 10886, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK. Janë gjithësej 4 frekuenca bandore ku DigitAlb trasmetohet në këtebsatelit ,"Eutelsat W3C 16 grade Europa lindore B". Që prej fillimeve të tij '''DigitAlb''' e nisi me dekodera në teknologjinë SD (standard-definition), Opentech ODS 3000C, më pas nga viti 2007 u implementua teknologjia HDTV (High Definition Television) me dekoder të tipit KSF-S660HDCO. Prej vitit 2013 DigitAlb hodhi në treg dekoderin FlyBox fjala e fundit e teknologjisë. Ky dekoder shumëpërdorimësh ka një sërë funksionesh interaktive si PVR, Timeshift, Push VOD ka të bëjë me qasjen e katalogut Popcorn (këto funksione mundësohen me Hard Disk-un e '''DigitAlb'''). Por dekoderi FlyBox mund të lidhet edhe me internet nëpërmjet LAN (kabëll) ose WIFI dhe mundëson VOD-katalogu Popcorn, radio nga interneti, lajme, shtypin e ditës, horoskopin ,të tjera. === Modelet e dekoderave dhe pajisjeve që DigitAlb ka lançuar që nga krijimi i tij: === 1.Dekoder SD Opentech ODS 3000C, Opentech ODS 2000C(dekoder i vjetër SD i DigitAlb) 2.Dekoder HD Kaon KSF-S660HDCO, Opentech ODS 3000H, ODS 2000H(dekoder i vjetër HD i DigitAlb) 3. Dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T(dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T premium i DigitAlb) 4.Dekoder FlyBox(dekoder i ri i DigitAlb) 5. HDD (Hard Disk i '''DigitAlb''') 6.FlyBox mini dekoder (dekoder i vogël i ri i DigitAlb) Janë gjithësej 6 dekodera dhe 1 hard disk i kësaj pakete të kësaj platforme. Dekoderat e vjetër,premium,hard disk,të rinj '''DigitAlb''' të prodhuara nga vetë kompania janë të mbrojtur nga teknologjia 'Conax Embedded'. == Historia e DigitAlb== Viti [[2004]], do shënohet si një vit kulmor në fushën e zhvillimit tërësor të medias elektronike në Shqipëri duke krijuar në të njëjtën kohë, premisat e duhura për fillimin e transmetimeve të programeve televizive dhe radio nëpërmjet një tjetër teknologjie transmetimi, atë dixhitale. E pikërisht në këtë kohë, më [[15 korrik]] të vitit [[2004]] nisi zyrtarisht transmetimet platforma e parë televizive dixhitale në Shqipëri. Lindi [[DigitAlb]], një ndër të parat platforma dixhitale tokësore në [[Evropa|Evropë]], duke shënuar kështu dhe zhvillimin më të madh në historinë e transmetimeve televizive shqiptare. Ideja dhe iniciativa e [[Dritan Hoxha|Dritan Hoxhës]], filloj të realizohej dhe të merrte jetë edhe pse mes kundërshtive të forta politike e institucionale të kohës, përplasjeve me konceptet dhe mentalitetet skeptike ekzistuese dhe pesimizmit të elementëve të ndryshëm të tregut. Menjëherë u ndje fillimi i një ere të re. Fillimisht u mbulua me sinjal [[Tirana]] dhe Durrësi dhe më pas një nga një, Fieri, Lushnja, Elbasani, Shkodra e Vlora. Një gamë e gjerë programesh, nga çdo zhanër, ofruar përmes kanaleve tematikë të platformës nisi të plotësojë “oreksin” e publikut për të ndjekur gjithçka donte në ekran e të gjitha këto përmes cilësisë tepër të lartë të figurës dhe zërit, info elektronike EPG, dekoder të personalizuar me menu në shqip, deri atëherë e pamendueshme. Për herë të parë lindën kanalet e fëmijëve 24 orë të dubluara në shqip. Më [[15 Dhjetor|15]] dhjetor të vitit [[2004]], vetëm 5 muaj nga lindja, '''DigitAlb''' shënon një hap të ri, ai fillon edhe transmetimin e kanaleve të tij në satelit në mbarë [[Evropa|Evropën]] duke qenë e vetmja platformë e re dixhitale e kontinentit të vjetër në transmetime tokësore dhe satelitore njëkohësisht. Kështu '''DigitAlb''' nisi të përçonte Shqipërinë kudo ku punojnë e jetojnë shqiptarë. Në vitet e para dhe ne vazhdimësi, '''DigitAlb''', shtonte numrin e kanaleve të platformës së tij, duke plotësuar më mirë gamën e kërkesave dhe shijeve të publikut, me më shumë kanale për fëmijë, më shumë kanale filmash, më shumë dokumentarë, dhe të gjitha në shqip, me më shumë muzikë dhe sport. Duke shtuar vazhdimisht numrin e shërbimeve dhe nivelin e kualitetit në transmetimin e programeve, '''DigitAlb''' ka qenë dhe mbetet përherë pararojë absolute e teknologjisë më të fundit digjitale dhe programacionit më të plotë dhe cilësor, jo vetëm në Shqipëri por edhe më gjerë ; në rajon e Evropë. Në dhjetor të vitit 2007 '''DigitAlb''' implementon në platformën satelitore stadin më të avancuar të transmetimeve televizive digjitale ; HDTV - High Definition Television me anë të së cilës arrihet të përcillet në masën më perfektë të mundshme, çdo detaj i figurës dhe zërit. '''DigitAlb''' ishte e vetmja platformë në Evropë që hidhte në satelit 6 kanale të rinj tematikë me profile të ndryshëm që transmetojnë në këtë kualitet [[Filmi|filma]], dokumentarë, [[Sporti|sport]], seriale, programe për të rritur, show dhe spektakël e çdo gjë tjetër dhe duke u identifikuar kështu nga të gjithë si një platformë lider. '''DigitAlb''', vazhdon të thyejë njëpasnjëshëm kufijtë duke qenë gjithnjë e më i kërkuar në treg e duke shtuar vit pas viti shërbimet dhe numrin e abonentëve. Më 3 nëntor të [[2008|2008-ës]], '''DigitAlb''' nis në transmetim Tokësor & Satelitor shërbimin televiziv '''Pagues për pamje''', nëpërmjet kanalit të posaçëm Digi Gold ku ofrohen përmes pagesës së dedikuar për çdo event, filmat më të fundit dhe programe të zhanreve të tjera. Pjesë e paketës PPV të [[DigitAlb]] janë edhe 2 kanalet sezonalë [[Big Brother VIP (BBVreality show)|Big Brother VIP (BBV)]]të cilët transmetojnë LIVE 24 orë në 24 gjithçka që ndodh mes banorëve të shtëpisë më të vëzhguar në Shqipëri. '''DigitAlb''' futi një frymë krejt të re në ekranet shqiptare, duke sanksionuar imazh dhe zë zyrtar, duke promovuar në një formë krejtësisht të veçantë e origjinale, ç'ka e bëjnë të jetë gjithnjë e më tërheqës për publikun. Ajo që e bën '''DigitAlb''' të suksesshëm, është përmbajtja e programeve që ofron për abonentët. Sot '''DigitAlb''' transmeton : * '''39 kanale SD''' dhe 17 kanale HD, gjithsej '''56 kanale''' në platformën tokësore.(trasmeton 39 dhe 56 kanalet e saj më të vjetra me definacion standard nga sot) * '''53 kanale SD''' dhe 25 kanale HD, gjithsej '''78 kanale''' në platformën satelitore.(transmeton 53 dhe 78 kanale SD dhe HD në platformën e saj satelitore sot) * '''33 kanale''' në shërbimin mobile (OTT, [[DigitAlb|Digitalb]] KUDO),(transmeton 33 kanale në shërbimin e lëvizshëm sot ) Organizimi i kanaleve bëhet sipas tematikës së programeve që ata transmetojnë. Kështu pra, '''DigitAlb''' ka krijuar 3 kanale të dashura që u dedikohen tërësisht fëmijëve të vegjël (Bebeve dhe bebave)dhe adoleshentëve(fëmijëve të mesëm), të cilët përbëjnë edhe një nga pjesët më të vyera të platformës e ku është investuar së tepërmi vit pas viti. Prodhimet origjinale për '''[[Bang Bang]]''', '''[[Çufo]]''' e '''[[Junior TV]]''', me karakter didaktik dhe argëtues Paketa'''DigitAlb''' krijoi sloganin,'''[[Bang Bang]]'''[[Çufo]]'''[[Junior TV]]-“ABC”-ja e gjithë fëmijëve shqiptarë të cilët jetojnë jashtë vëndit. 3 kanale tematikë dedikuar dokumentarit natyror,historik,shkencor. '''Explorer Shkencë''', '''Explorer Histori''', '''Explorer Natyra''' janë tashmë enciklopedia e gjithsecilit duke ofruar të reja e fakte nga çdo fushë e jetës. '''DigitAlb''' ka krijuar plot 11 kanale që i kushtohen botës së filmit të parë dhe të artë ('''Digi Gold''', '''Film Një HD''', '''Film Dy HD''', '''EuroFilm''', '''Film Autor''', '''Film Hits''', '''Film Hits +1''', '''Film Thriller''', '''Film Dramë''','''Film Aksion''', '''Film Komedi'''), me një gamë të gjerë zhanresh dhe produksionesh, duke qenë kështu vërtet '''“kinemaja në shtëpinë tuaj”'''! Disa kanale kushtuar muzikës shqiptare dhe të huaj, ku spikasin '''My Music''' me hitet më të fundit të muzikës botërore dhe artistëve shqiptarë, '''Melody TV''' krijuar për shpirtin shqiptar me muzikë shqip të vjetër dhe '''FolkloRit''' me folkun shqiptar duke e përcjellë traditën tonë kudo ku shqiptarët jetojnë. Kanali "'''Family HD'''" dedikuar familjes, është kanali ku transmetohen reality show dhe serialet më të suksesshëm, programe gjeneraliste për të gjithë familjen nga të gjitha zhanret. Shtatë kanale sportive HD janë pjesë e buqetës bashkangjitur dy kanalet e gjigantit sportiv evropian '''Eurosport 1 HD''' dhe '''Eurosport 2 HD''' me evente nga të gjitha disiplinat sportive, bashkë edhe me një kanal tërësisht në dispozicion të abonentëve dhe atyre që duan të bëhen pjesë e kësaj familjeje të madhe, duke i njohur me programet, shërbimet, ofertat dhe të rejat më të fundit ('''Promo'''). Ndryshe nga deri më parë, tashmë platforma '''DigitAlb''' prezantohet me një imazh tërësisht të ri. Ndryshimi ndihet kudo, në çdo kanal dhe shoqërohet edhe nga një pasurim i programacionit si kurrë më parë. Në vitin 1995,Platforma "DigitAlb"përthithi platformën "Supersport" == Lista e kanaleve == * '''Kanalet Gjeneraliste''' : [[Top Channel|Top Channel HD]], [[TV Klan|Klan HD]], Klan Plus, RTV Ora, Klan Macedonia, Klan Kosova HD, [[TVSH|RTSH-1]], IN tv, [[Kohavision]], [[RTV 21]],Dritare TV, Channel One, RTK 1, First TV, [[Alsat Digital|Alsat]] M, Rrokum TV, Tribuna Channel, TV Dukagjini, Kanal10, Star Plus HD, MCN TV * '''Kanalet kushtuar traditës shqiptare''' : T HD * '''Kanalet kushtuar serialeve :''' Stinët, TDC - Timeless Drama Channel. * '''Kanalet informative''' : [[Top NEWS|Top News]], News 24, Report TV, Ora News, ABC News, FAX News, Scan TV, UTV News. Euronews Albania, A2 CNN, Klan News * '''Kanalet për filma''' : Film Një HD, Film Dy HD, EuroFilm, Film Autor, Film Hits, Film Thriller, Film Dramë, Film Aksion, Film Komedi. * '''Kanale për të gjithë familjen:''' Family HD * '''Kanalet për dokumentarë''': Explorer Shkencë, Explorer Histori, Explorer Natyra. * '''Kanalet sportive''': [[SuperSport|SuperSport-1 HD]], [[SuperSport|SuperSport-2 HD]], [[SuperSport|SuperSport-3 HD]], [[SuperSport|SuperSport-4 HD]], [[SuperSport|SuperSport-5 HD]], [[SuperSport|SuperSport-6 HD]], [[SuperSport|SuperSport-7 HD]]. * '''Kanalet për fëmijë''': [[Bang Bang]], [[Çufo]], [[Junior TV]]. * '''Kanalet për blerje''': BCTV Europe * '''Kanalet muzikore''': My Music, Melody TV, SuperSonic TV, STV Folk, City TV, ALBUK TV, Klan Music. * '''Kanalet Pay-Per-View''': Digi Gold (vetëm në VOD- katalogu PopCorn, kategoria GOLD). * '''Kanalet sezonalë kushtuar Big Brother Albania''': [[Big Brother (Albania)|Big Brother 1]], [[Big Brother (Albania)|Big Brother 2]]. * '''Kanalet e huaja''': [[Disney Channel (Shqipëri)|Disney Channel]], [[Fox Broadcasting Company|FOX]], [[Fox Broadcasting Company|Fox Life]], FOX Movies, Baby TV, [[Nickelodeon]], Nicktoons, Rai 1, Rai 2, Canale 5, Italia 1, Alpha TV, Skai TV, Fine Living, MTV Live HD, Fashion TV, TV 5-Monde, Euronews, [[CNN]], [[BBC World|BBC]], ZDF, Discovery Science HD, Investigation Discovery Xtra HD, Animal Planet HD, Discovery Channel, Discovery Turbo Xtra, TLC, National Geographic HD, Travel Channel HD, 24Kitchen, Eurosport HD, Eurosport 2 HD, , 360 TuneBox HD, FightBox HD, GameToon HD, Fast & Fun Box HD, DocuBox HD, Dorcel HD, Playboy TV etj. *'''Kanalet radio në të dyja platformat:''' [[Top Albania Radio]], [[Top Gold Radio]], City Radio Albania, My Music Radio, Radio Rash, NRG Radio, Radio Klan. == Referime == # https://www.digitalb.al/platforma-tokesore/ # https://www.digitalb.al/platforma-satelitore # http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200124023525/http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false |date=24 janar 2020 }} # https://www.lyngsat.com/packages/DigitAlb.html #https://sq.kingofsat.net/pack-digitalb.php {{ref}} == Shiko edhe == * [[Top Media]] *[[Dritan Hoxha (gazetar)|Dritan Hoxha]] * [[Top Channel]] * [[Top Albania Radio]] * [[Top NEWS]] * [[T-HD]] * [[Bang Bang]] * [[Çufo|Çufo TV]] * [[Junior TV]] * [[SuperSport]] * [[Genc Gjineci]] * [[Alban Jaho]] * [[Top Gold Radio]] * [[Shqip (gazetë)|Gazeta Shqip]] == Lidhje të jashtme == * Faqja Zyrtare e [[DigitAlb]] http://www.digitalb.al * Faqja Zyrtare e [[SuperSport]] https://www.supersport.al/ * Për [[Zvicra|Zvicër]] faqet Zyrtare http://www.digitalb-tv.ch dhe http://www.digitalb.ch Nga CR.Petrit.Emini.ViTi {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Kompani në Shqipëri]] [[Kategoria:Platformë Televizive]] nye6gkgwa4fmlub282elhi53nslyfl6 2464468 2464467 2022-07-20T14:42:10Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox company | name = DigitAlb sh.a | logo = Digitalb_logo.png | logo_size = 204px | type = Shoqëri aksionere | industry = [[Komunikimi]], [[Prodhime mediatike]] | genre = Një gjini 18-vjeçare | founder = [[Dritan Hoxha]] | area_served = [[Shqipëri]], [[Kosovë]], [[Europë]], [[Amerika Veriore]] | key_people = Vjollca Hoxha & Arben Taipi | products = Dekodera,Hard Disk | services =Programe televizive | revenue = | operating_income = TV Channels of package ,for little childrens(babies),middle childrens(adults),film,music,family,sport. | net_income = | assets = | equity = | owner = <br>Union Distribucion Service Albania (10% of shares)<br>DEM Capital (10% of shares)<br>Union Group (10% of shares)<br>Loresa (30% of shares)<br>E&E Investment (10%of shares)<br>Others (30%of shares) | num_employees = | parent = [[Top Media-Now]] | divisions = | footnotes = | intl = | homepage = {{URL|http://www.digitalb.al/|}} | foundation = | location_city = [[Tiranë]] | location_country = [[Shqipëri]] | location =Rruga 'Pavarësia' nr. 39 ,Kashar | locations = DigitAlb Unit | market cap = DigitAlb Unit |Të lidhura=Bucconox}} '''DigitAlb''' është platformë digjitale tokësore dhe satelitore [[shtetërore]] nga DigtAlb sh.a DigitAlb, filloi transmetimet më [[15 korrik]] të vitit [[2004]], dhe mbulon me sinjal digjital Tokësor qytetet kryesore të [[Shqipëria|Shqipërisë]]: [[1.Berat]], [[2.Tiranë]], [[3.Durrës]], [[4.Krujë]], [[5.Elbasan]], [[6.Vlorë]], [[7.Shkodër]], [[8.Korçë]], [[9.Pogradec]], [[10.Fier]], [[11.Lushnjë]] etj. Janë gjithësej 11 qarqe dhe të tjera që DigitAlb mbulon me sinjal digjital Në [[muajin Dhjetor]] të vitit [[2007]] DigitAlb implementon në platformën satelitore ekzistuese transmetimin HDTV-High-Definition Television. == Informacione teknike == '''DigitAlb''' transmetohet edhe në satelitin Eutelsat W3C 16° EAST EUROPE B në frekuencat bandore : 1.Frekuenca 10762, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 2.Frekuenca 10803, Banda 29950, FEC 2/3, POL H, MOD 8PSK 3.Frekuenca 10845, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 4.Frekuenca 10886, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK. Janë gjithësej 4 frekuenca bandore ku DigitAlb trasmetohet në këtebsatelit ,"Eutelsat W3C 16 grade Europa lindore B". Që prej fillimeve të tij '''DigitAlb''' e nisi me dekodera në teknologjinë SD (standard-definition), Opentech ODS 3000C, më pas nga viti 2007 u implementua teknologjia HDTV (High Definition Television) me dekoder të tipit KSF-S660HDCO. Prej vitit 2013 DigitAlb hodhi në treg dekoderin FlyBox fjala e fundit e teknologjisë. Ky dekoder shumëpërdorimësh ka një sërë funksionesh interaktive si PVR, Timeshift, Push VOD ka të bëjë me qasjen e katalogut Popcorn (këto funksione mundësohen me Hard Disk-un e '''DigitAlb'''). Por dekoderi FlyBox mund të lidhet edhe me internet nëpërmjet LAN (kabëll) ose WIFI dhe mundëson VOD-katalogu Popcorn, radio nga interneti, lajme, shtypin e ditës, horoskopin ,të tjera. === Modelet e dekoderave dhe pajisjeve që DigitAlb ka lançuar që nga krijimi i tij: === 1.Dekoder SD Opentech ODS 3000C, Opentech ODS 2000C(dekoder i vjetër SD i DigitAlb) 2.Dekoder HD Kaon KSF-S660HDCO, Opentech ODS 3000H, ODS 2000H(dekoder i vjetër HD i DigitAlb) 3. Dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T(dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T premium i DigitAlb) 4.Dekoder FlyBox(dekoder i ri i DigitAlb) 5. HDD (Hard Disk i '''DigitAlb''') 6.FlyBox mini dekoder (dekoder i vogël i ri i DigitAlb) Janë gjithësej 6 dekodera dhe 1 hard disk i kësaj pakete të kësaj platforme. Dekoderat e vjetër,premium,hard disk,të rinj '''DigitAlb''' të prodhuara nga vetë kompania janë të mbrojtur nga teknologjia 'Conax Embedded'. == Historia e DigitAlb== Viti [[2004]], do shënohet si një vit kulmor në fushën e zhvillimit tërësor të medias elektronike në Shqipëri duke krijuar në të njëjtën kohë, premisat e duhura për fillimin e transmetimeve të programeve televizive dhe radio nëpërmjet një tjetër teknologjie transmetimi, atë dixhitale. E pikërisht në këtë kohë, më [[15 korrik]] të vitit [[2004]] nisi zyrtarisht transmetimet platforma e parë televizive dixhitale në Shqipëri. Lindi [[DigitAlb]], një ndër të parat platforma dixhitale tokësore në [[Evropa|Evropë]], duke shënuar kështu dhe zhvillimin më të madh në historinë e transmetimeve televizive shqiptare. Ideja dhe iniciativa e [[Dritan Hoxha|Dritan Hoxhës]], filloj të realizohej dhe të merrte jetë edhe pse mes kundërshtive të forta politike e institucionale të kohës, përplasjeve me konceptet dhe mentalitetet skeptike ekzistuese dhe pesimizmit të elementëve të ndryshëm të tregut. Menjëherë u ndje fillimi i një ere të re. Fillimisht u mbulua me sinjal [[Tirana]] dhe Durrësi dhe më pas një nga një, Fieri, Lushnja, Elbasani, Shkodra e Vlora. Një gamë e gjerë programesh, nga çdo zhanër, ofruar përmes kanaleve tematikë të platformës nisi të plotësojë “oreksin” e publikut për të ndjekur gjithçka donte në ekran e të gjitha këto përmes cilësisë tepër të lartë të figurës dhe zërit, info elektronike EPG, dekoder të personalizuar me menu në shqip, deri atëherë e pamendueshme. Për herë të parë lindën kanalet e fëmijëve 24 orë të dubluara në shqip. Më [[15 Dhjetor|15]] dhjetor të vitit [[2004]], vetëm 5 muaj nga lindja, '''DigitAlb''' shënon një hap të ri, ai fillon edhe transmetimin e kanaleve të tij në satelit në mbarë [[Evropa|Evropën]] duke qenë e vetmja platformë e re dixhitale e kontinentit të vjetër në transmetime tokësore dhe satelitore njëkohësisht. Kështu '''DigitAlb''' nisi të përçonte Shqipërinë kudo ku punojnë e jetojnë shqiptarë. Në vitet e para dhe ne vazhdimësi, '''DigitAlb''', shtonte numrin e kanaleve të platformës së tij, duke plotësuar më mirë gamën e kërkesave dhe shijeve të publikut, me më shumë kanale për fëmijë, më shumë kanale filmash, më shumë dokumentarë, dhe të gjitha në shqip, me më shumë muzikë dhe sport. Duke shtuar vazhdimisht numrin e shërbimeve dhe nivelin e kualitetit në transmetimin e programeve, '''DigitAlb''' ka qenë dhe mbetet përherë pararojë absolute e teknologjisë më të fundit digjitale dhe programacionit më të plotë dhe cilësor, jo vetëm në Shqipëri por edhe më gjerë ; në rajon e Evropë. Në dhjetor të vitit 2007 '''DigitAlb''' implementon në platformën satelitore stadin më të avancuar të transmetimeve televizive digjitale ; HDTV - High Definition Television me anë të së cilës arrihet të përcillet në masën më perfektë të mundshme, çdo detaj i figurës dhe zërit. '''DigitAlb''' ishte e vetmja platformë në Evropë që hidhte në satelit 6 kanale të rinj tematikë me profile të ndryshëm që transmetojnë në këtë kualitet [[Filmi|filma]], dokumentarë, [[Sporti|sport]], seriale, programe për të rritur, show dhe spektakël e çdo gjë tjetër dhe duke u identifikuar kështu nga të gjithë si një platformë lider. '''DigitAlb''', vazhdon të thyejë njëpasnjëshëm kufijtë duke qenë gjithnjë e më i kërkuar në treg e duke shtuar vit pas viti shërbimet dhe numrin e abonentëve. Më 3 nëntor të [[2008|2008-ës]], '''DigitAlb''' nis në transmetim Tokësor & Satelitor shërbimin televiziv '''Pagues për pamje''', nëpërmjet kanalit të posaçëm Digi Gold ku ofrohen përmes pagesës së dedikuar për çdo event, filmat më të fundit dhe programe të zhanreve të tjera. Pjesë e paketës PPV të [[DigitAlb]] janë edhe 2 kanalet sezonalë [[Big Brother VIP (BBVreality show)|Big Brother VIP (BBV)]]të cilët transmetojnë LIVE 24 orë në 24 gjithçka që ndodh mes banorëve të shtëpisë më të vëzhguar në Shqipëri. '''DigitAlb''' futi një frymë krejt të re në ekranet shqiptare, duke sanksionuar imazh dhe zë zyrtar, duke promovuar në një formë krejtësisht të veçantë e origjinale, ç'ka e bëjnë të jetë gjithnjë e më tërheqës për publikun. Ajo që e bën '''DigitAlb''' të suksesshëm, është përmbajtja e programeve që ofron për abonentët. Sot '''DigitAlb''' transmeton : * '''39 kanale SD''' dhe 17 kanale HD, gjithsej '''56 kanale''' në platformën tokësore.(trasmeton 39 dhe 56 kanalet e saj më të vjetra me definacion standard nga sot) * '''53 kanale SD''' dhe 25 kanale HD, gjithsej '''78 kanale''' në platformën satelitore.(transmeton 53 dhe 78 kanale SD dhe HD në platformën e saj satelitore sot) * '''33 kanale''' në shërbimin mobile (OTT, [[DigitAlb|Digitalb]] KUDO),(transmeton 33 kanale në shërbimin e lëvizshëm sot ) Organizimi i kanaleve bëhet sipas tematikës së programeve që ata transmetojnë. Kështu pra, '''DigitAlb''' ka krijuar 3 kanale të dashura që u dedikohen tërësisht fëmijëve të vegjël (Bebeve dhe bebave)dhe adoleshentëve(fëmijëve të mesëm), të cilët përbëjnë edhe një nga pjesët më të vyera të platformës e ku është investuar së tepërmi vit pas viti. Prodhimet origjinale për '''[[Bang Bang]]''', '''[[Çufo]]''' e '''[[Junior TV]]''', me karakter didaktik dhe argëtues Paketa'''DigitAlb''' krijoi sloganin,'''[[Bang Bang]]'''[[Çufo]]'''[[Junior TV]]-“ABC”-ja e gjithë fëmijëve shqiptarë të cilët jetojnë jashtë vëndit. 3 kanale tematikë dedikuar dokumentarit natyror,historik,shkencor. '''Explorer Shkencë''', '''Explorer Histori''', '''Explorer Natyra''' janë tashmë enciklopedia e gjithsecilit duke ofruar të reja e fakte nga çdo fushë e jetës. '''DigitAlb''' ka krijuar plot 11 kanale që i kushtohen botës së filmit të parë dhe të artë ('''Digi Gold''', '''Film Një HD''', '''Film Dy HD''', '''EuroFilm''', '''Film Autor''', '''Film Hits''', '''Film Hits +1''', '''Film Thriller''', '''Film Dramë''','''Film Aksion''', '''Film Komedi'''), me një gamë të gjerë zhanresh dhe produksionesh, duke qenë kështu vërtet '''“kinemaja në shtëpinë tuaj”'''! Disa kanale kushtuar muzikës shqiptare dhe të huaj, ku spikasin '''My Music''' me hitet më të fundit të muzikës botërore dhe artistëve shqiptarë, '''Melody TV''' krijuar për shpirtin shqiptar me muzikë shqip të vjetër dhe '''FolkloRit''' me folkun shqiptar duke e përcjellë traditën tonë kudo ku shqiptarët jetojnë. Kanali "'''Family HD'''" dedikuar familjes, është kanali ku transmetohen reality show dhe serialet më të suksesshëm, programe gjeneraliste për të gjithë familjen nga të gjitha zhanret. Shtatë kanale sportive HD janë pjesë e buqetës bashkangjitur dy kanalet e gjigantit sportiv evropian '''Eurosport 1 HD''' dhe '''Eurosport 2 HD''' me evente nga të gjitha disiplinat sportive, bashkë edhe me një kanal tërësisht në dispozicion të abonentëve dhe atyre që duan të bëhen pjesë e kësaj familjeje të madhe, duke i njohur me programet, shërbimet, ofertat dhe të rejat më të fundit ('''Promo'''). Ndryshe nga deri më parë, tashmë platforma '''DigitAlb''' prezantohet me një imazh tërësisht të ri. Ndryshimi ndihet kudo, në çdo kanal dhe shoqërohet edhe nga një pasurim i programacionit si kurrë më parë. Në vitin 1995,Platforma "DigitAlb"përthithi platformën "Supersport" == Lista e kanaleve == * '''Kanalet Gjeneraliste''' : [[Top Channel|Top Channel HD]], [[TV Klan|Klan HD]], Klan Plus, RTV Ora, Klan Macedonia, Klan Kosova HD, [[TVSH|RTSH-1]], IN tv, [[Kohavision]], [[RTV 21]],Dritare TV, Channel One, RTK 1, First TV, [[Alsat Digital|Alsat]] M, Rrokum TV, Tribuna Channel, TV Dukagjini, Kanal10, Star Plus HD, MCN TV * '''Kanalet kushtuar traditës shqiptare''' : T HD * '''Kanalet kushtuar serialeve :''' Stinët, TDC - Timeless Drama Channel. * '''Kanalet informative''' : [[Top NEWS|Top News]], News 24, Report TV, Ora News, ABC News, FAX News, Scan TV, UTV News. Euronews Albania, A2 CNN, Klan News * '''Kanalet për filma''' : Film Një HD, Film Dy HD, EuroFilm, Film Autor, Film Hits, Film Thriller, Film Dramë, Film Aksion, Film Komedi. * '''Kanale për të gjithë familjen:''' Family HD * '''Kanalet për dokumentarë''': Explorer Shkencë, Explorer Histori, Explorer Natyra. * '''Kanalet sportive''': [[SuperSport|SuperSport-1 HD]], [[SuperSport|SuperSport-2 HD]], [[SuperSport|SuperSport-3 HD]], [[SuperSport|SuperSport-4 HD]], [[SuperSport|SuperSport-5 HD]], [[SuperSport|SuperSport-6 HD]], [[SuperSport|SuperSport-7 HD]]. * '''Kanalet për fëmijë''': [[Bang Bang]], [[Çufo]], [[Junior TV]]. * '''Kanalet për blerje''': BCTV Europe * '''Kanalet muzikore''': My Music, Melody TV, SuperSonic TV, STV Folk, City TV, ALBUK TV, Klan Music. * '''Kanalet Pay-Per-View''': Digi Gold (vetëm në VOD- katalogu PopCorn, kategoria GOLD). * '''Kanalet sezonalë kushtuar Big Brother Albania''': [[Big Brother (Albania)|Big Brother 1]], [[Big Brother (Albania)|Big Brother 2]]. * '''Kanalet e huaja''': [[Disney Channel (Shqipëri)|Disney Channel]], [[Fox Broadcasting Company|FOX]], [[Fox Broadcasting Company|Fox Life]], FOX Movies, Baby TV, [[Nickelodeon]], Nicktoons, Rai 1, Rai 2, Canale 5, Italia 1, Alpha TV, Skai TV, Fine Living, MTV Live HD, Fashion TV, TV 5-Monde, Euronews, [[CNN]], [[BBC World|BBC]], ZDF, Discovery Science HD, Investigation Discovery Xtra HD, Animal Planet HD, Discovery Channel, Discovery Turbo Xtra, TLC, National Geographic HD, Travel Channel HD, 24Kitchen, Eurosport HD, Eurosport 2 HD, , 360 TuneBox HD, FightBox HD, GameToon HD, Fast & Fun Box HD, DocuBox HD, Dorcel HD, Playboy TV etj. *'''Kanalet radio në të dyja platformat:''' [[Top Albania Radio]], [[Top Gold Radio]], City Radio Albania, My Music Radio, Radio Rash, NRG Radio, Radio Klan. == Referime == # https://www.digitalb.al/platforma-tokesore/ # https://www.digitalb.al/platforma-satelitore # http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200124023525/http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false |date=24 janar 2020 }} # https://www.lyngsat.com/packages/DigitAlb.html #https://sq.kingofsat.net/pack-digitalb.php {{ref}} == Shiko edhe == * [[Top Media]] *[[Dritan Hoxha (gazetar)|Dritan Hoxha]] * [[Top Channel]] * [[Top Albania Radio]] * [[Top NEWS]] * [[T-HD]] * [[Bang Bang]] * [[Çufo|Çufo TV]] * [[Junior TV]] * [[SuperSport]] * [[Genc Gjineci]] * [[Alban Jaho]] * [[Top Gold Radio]] * [[Shqip (gazetë)|Gazeta Shqip]] == Lidhje të jashtme == * Faqja Zyrtare e [[DigitAlb]] http://www.digitalb.al * Faqja Zyrtare e [[SuperSport]] https://www.supersport.al/ * Për [[Zvicra|Zvicër]] faqet Zyrtare http://www.digitalb-tv.ch dhe http://www.digitalb.ch Nga CR.Petrit.Emini.ViTi {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Kompani në Shqipëri]] [[Kategoria:Platformë Televizive]] 4q1bi7i5oyu1h0vf0agv6t69opu8bka 2464472 2464468 2022-07-20T14:47:23Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox company | name = DigitAlb sh.a | logo = Digitalb_logo.png | logo_size = 204px | type = Shoqëri aksionere | industry = [[Komunikimi]], [[Prodhime mediatike]] | genre = Një gjini 18-vjeçare | founder = [[Dritan Hoxha]] | area_served = [[Shqipëri]], [[Kosovë]], [[Europë]], [[Amerika Veriore]] | key_people = Vjollca Hoxha & Arben Taipi | products = Dekodera,Hard Disk | services =Programe televizive | revenue = | operating_income = TV Channels of package ,for little childrens(babies),middle childrens(adults),film,music,family,sport. | net_income = | assets = | equity = | owner = <br>Union Distribucion Service Albania (10% of shares)<br>DEM Capital (10% of shares)<br>Union Group (10% of shares)<br>Loresa (30% of shares)<br>E&E Investment (10%of shares)<br>Others (30%of shares) | num_employees = | parent = [[Top Media-Now]] | divisions = | footnotes = | intl = | homepage = {{URL|http://www.digitalb.al/|}} | foundation = | location_city = [[Tiranë]] | location_country = [[Shqipëri]] | location =Rruga 'Pavarësia' nr. 39 ,Kashar | locations = DigitAlb Unit | market cap = DigitAlb Unit |Të lidhura=Bucconox}} '''DigitAlb''' është platformë digjitale tokësore dhe satelitore [[shtetërore]] nga DigtAlb sh.a DigitAlb, filloi transmetimet më [[15 korrik]] të vitit [[2004]], dhe mbulon me sinjal digjital Tokësor qytetet kryesore të [[Shqipëria|Shqipërisë]]: [[1.Berat]], [[2.Tiranë]], [[3.Durrës]], [[4.Krujë]], [[5.Elbasan]], [[6.Vlorë]], [[7.Shkodër]], [[8.Korçë]], [[9.Pogradec]], [[10.Fier]], [[11.Lushnjë]] etj. Janë gjithësej 11 qarqe dhe të tjera që DigitAlb mbulon me sinjal digjital Në [[muajin Dhjetor]] të vitit [[2007]] DigitAlb implementon në platformën satelitore ekzistuese transmetimin HDTV-High-Definition Television. == Informacione teknike == '''DigitAlb''' transmetohet edhe në satelitin Eutelsat W3C 16° EAST EUROPE B në frekuencat bandore : 1.Frekuenca 10762, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 2.Frekuenca 10803, Banda 29950, FEC 2/3, POL H, MOD 8PSK 3.Frekuenca 10845, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 4.Frekuenca 10886, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK. Janë gjithësej 4 frekuenca bandore ku DigitAlb trasmetohet në këtebsatelit ,"Eutelsat W3C 16 grade Europa lindore B". Që prej fillimeve të tij '''DigitAlb''' e nisi me dekodera në teknologjinë SD (standard-definition), Opentech ODS 3000C, më pas nga viti 2007 u implementua teknologjia HDTV (High Definition Television) me dekoder të tipit KSF-S660HDCO. Prej vitit 2013 DigitAlb hodhi në treg dekoderin FlyBox fjala e fundit e teknologjisë. Ky dekoder shumëpërdorimësh ka një sërë funksionesh interaktive si PVR, Timeshift, Push VOD ka të bëjë me qasjen e katalogut Popcorn (këto funksione mundësohen me Hard Disk-un e '''DigitAlb'''). Por dekoderi FlyBox mund të lidhet edhe me internet nëpërmjet LAN (kabëll) ose WIFI dhe mundëson VOD-katalogu Popcorn, radio nga interneti, lajme, shtypin e ditës, horoskopin ,të tjera. === Modelet e dekoderave dhe pajisjeve që DigitAlb ka lançuar që nga krijimi i tij: === 1.Dekoder SD Opentech ODS 3000C, Opentech ODS 2000C(dekoder i vjetër SD i DigitAlb) 2.Dekoder HD Kaon KSF-S660HDCO, Opentech ODS 3000H, ODS 2000H(dekoder i vjetër HD i DigitAlb) 3. Dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T(dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T premium i DigitAlb) 4.Dekoder FlyBox(dekoder i ri i DigitAlb) 5. HDD (Hard Disk i '''DigitAlb''') 6.FlyBox mini dekoder (dekoder i vogël i ri i DigitAlb) Janë gjithësej 6 dekodera dhe 1 hard disk i kësaj pakete të kësaj platforme. Dekoderat e vjetër,premium,hard disk,të rinj '''DigitAlb''' të prodhuara nga vetë kompania janë të mbrojtur nga teknologjia 'Conax Embedded'. == Historia e DigitAlb== Viti [[2004]], do shënohet si një vit kulmor në fushën e zhvillimit tërësor të medias elektronike në Shqipëri duke krijuar në të njëjtën kohë, premisat e duhura për fillimin e transmetimeve të programeve televizive dhe radio nëpërmjet një tjetër teknologjie transmetimi, atë dixhitale. E pikërisht në këtë kohë, më [[15 korrik]] të vitit [[2004]] nisi zyrtarisht transmetimet platforma e parë televizive dixhitale në Shqipëri. Lindi [[DigitAlb]], një ndër të parat platforma dixhitale tokësore në [[Evropa|Evropë]], duke shënuar kështu dhe zhvillimin më të madh në historinë e transmetimeve televizive shqiptare. Ideja dhe iniciativa e [[Dritan Hoxha|Dritan Hoxhës]], filloj të realizohej dhe të merrte jetë edhe pse mes kundërshtive të forta politike e institucionale të kohës, përplasjeve me konceptet dhe mentalitetet skeptike ekzistuese dhe pesimizmit të elementëve të ndryshëm të tregut. Menjëherë u ndje fillimi i një ere të re. Fillimisht u mbulua me sinjal [[Tirana]] dhe Durrësi dhe më pas një nga një, Fieri, Lushnja, Elbasani, Shkodra e Vlora. Një gamë e gjerë programesh, nga çdo zhanër, ofruar përmes kanaleve tematikë të platformës nisi të plotësojë “oreksin” e publikut për të ndjekur gjithçka donte në ekran e të gjitha këto përmes cilësisë tepër të lartë të figurës dhe zërit, info elektronike EPG, dekoder të personalizuar me menu në shqip, deri atëherë e pamendueshme. Për herë të parë lindën kanalet e fëmijëve 24 orë të dubluara në shqip. Më [[15 Dhjetor|15]] dhjetor të vitit [[2004]], vetëm 5 muaj nga lindja, '''DigitAlb''' shënon një hap të ri, ai fillon edhe transmetimin e kanaleve të tij në satelit në mbarë [[Evropa|Evropën]] duke qenë e vetmja platformë e re dixhitale e kontinentit të vjetër në transmetime tokësore dhe satelitore njëkohësisht. Kështu '''DigitAlb''' nisi të përçonte Shqipërinë kudo ku punojnë e jetojnë shqiptarë. Në vitet e para dhe ne vazhdimësi, '''DigitAlb''', shtonte numrin e kanaleve të platformës së tij, duke plotësuar më mirë gamën e kërkesave dhe shijeve të publikut, me më shumë kanale për fëmijë, më shumë kanale filmash, më shumë dokumentarë, dhe të gjitha në shqip, me më shumë muzikë dhe sport. Duke shtuar vazhdimisht numrin e shërbimeve dhe nivelin e kualitetit në transmetimin e programeve, '''DigitAlb''' ka qenë dhe mbetet përherë pararojë absolute e teknologjisë më të fundit digjitale dhe programacionit më të plotë dhe cilësor, jo vetëm në Shqipëri por edhe më gjerë ; në rajon e Evropë. Në dhjetor të vitit 2007 '''DigitAlb''' implementon në platformën satelitore stadin më të avancuar të transmetimeve televizive digjitale ; HDTV - High Definition Television me anë të së cilës arrihet të përcillet në masën më perfektë të mundshme, çdo detaj i figurës dhe zërit. '''DigitAlb''' ishte e vetmja platformë në Evropë që hidhte në satelit 6 kanale të rinj tematikë me profile të ndryshëm që transmetojnë në këtë kualitet [[Filmi|filma]], dokumentarë, [[Sporti|sport]], seriale, programe për të rritur, show dhe spektakël e çdo gjë tjetër dhe duke u identifikuar kështu nga të gjithë si një platformë lider. '''DigitAlb''', vazhdon të thyejë njëpasnjëshëm kufijtë duke qenë gjithnjë e më i kërkuar në treg e duke shtuar vit pas viti shërbimet dhe numrin e abonentëve. Më 3 nëntor të [[2008|2008-ës]], '''DigitAlb''' nis në transmetim Tokësor & Satelitor shërbimin televiziv '''Pagues për pamje''', nëpërmjet kanalit të posaçëm Digi Gold ku ofrohen përmes pagesës së dedikuar për çdo event, filmat më të fundit dhe programe të zhanreve të tjera. Pjesë e paketës PPV të [[DigitAlb]] janë edhe 2 kanalet sezonalë [[Big Brother VIP (BBVreality show)|Big Brother VIP (BBV)]]të cilët transmetojnë LIVE 24 orë në 24 gjithçka që ndodh mes banorëve të shtëpisë më të vëzhguar në Shqipëri. '''DigitAlb''' futi një frymë krejt të re në ekranet shqiptare, duke sanksionuar imazh dhe zë zyrtar, duke promovuar në një formë krejtësisht të veçantë e origjinale, ç'ka e bëjnë të jetë gjithnjë e më tërheqës për publikun. Ajo që e bën '''DigitAlb''' të suksesshëm, është përmbajtja e programeve që ofron për abonentët. Sot '''DigitAlb''' transmeton : * '''39 kanale SD''' dhe 17 kanale HD, gjithsej '''56 kanale''' në platformën tokësore.(trasmeton 39 dhe 56 kanalet e saj më të vjetra me definacion standard nga sot) * '''53 kanale SD''' dhe 25 kanale HD, gjithsej '''78 kanale''' në platformën satelitore.(transmeton 53 dhe 78 kanale SD dhe HD në platformën e saj satelitore sot) * '''33 kanale''' në shërbimin mobile (OTT, [[DigitAlb|Digitalb]] KUDO),(transmeton 33 kanale në shërbimin e lëvizshëm sot ) Organizimi i kanaleve bëhet sipas tematikës së programeve që ata transmetojnë. Kështu pra, '''DigitAlb''' ka krijuar 3 kanale të dashura që u dedikohen tërësisht fëmijëve të vegjël (Bebeve dhe bebave)dhe adoleshentëve(fëmijëve të mesëm), të cilët përbëjnë edhe një nga pjesët më të vyera të platformës e ku është investuar së tepërmi vit pas viti. Prodhimet origjinale për '''[[Bang Bang]]''', '''[[Çufo]]''' e '''[[Junior TV]]''', me karakter didaktik dhe argëtues Paketa'''DigitAlb''' krijoi sloganin,'''[[Bang Bang]]'''[[Çufo]]'''[[Junior TV]]-“ABC”-ja e gjithë fëmijëve shqiptarë të cilët jetojnë jashtë vëndit. 3 kanale tematikë dedikuar dokumentarit natyror,historik,shkencor. '''Explorer Shkencë''', '''Explorer Histori''', '''Explorer Natyra''' janë tashmë enciklopedia e gjithsecilit duke ofruar të reja e fakte nga çdo fushë e jetës. '''DigitAlb''' ka krijuar plot 11 kanale që i kushtohen botës së filmit të parë dhe të artë ('''Digi Gold''', '''Film Një HD''', '''Film Dy HD''', '''EuroFilm''', '''Film Autor''', '''Film Hits''', '''Film Hits +1''', '''Film Thriller''', '''Film Dramë''','''Film Aksion''', '''Film Komedi'''), me një gamë të gjerë zhanresh dhe produksionesh, duke qenë kështu vërtet '''“kinemaja në shtëpinë tuaj”'''! Disa kanale kushtuar muzikës shqiptare dhe të huaj, ku spikasin '''My Music''' me hitet më të fundit të muzikës botërore dhe artistëve shqiptarë, '''Melody TV''' krijuar për shpirtin shqiptar me muzikë shqip të vjetër dhe '''FolkloRit''' me folkun shqiptar duke e përcjellë traditën tonë kudo ku shqiptarët jetojnë. Kanali "'''Family HD'''" dedikuar familjes, është kanali ku transmetohen reality show dhe serialet më të suksesshëm, programe gjeneraliste për të gjithë familjen nga të gjitha zhanret. Shtatë kanale sportive HD janë pjesë e buqetës bashkangjitur dy kanalet e gjigantit sportiv evropian '''Eurosport 1 HD''' dhe '''Eurosport 2 HD''' me evente nga të gjitha disiplinat sportive, bashkë edhe me një kanal tërësisht në dispozicion të abonentëve dhe atyre që duan të bëhen pjesë e kësaj familjeje të madhe, duke i njohur me programet, shërbimet, ofertat dhe të rejat më të fundit ('''Promo'''). Ndryshe nga deri më parë, tashmë platforma '''DigitAlb''' prezantohet me një imazh tërësisht të ri. Ndryshimi ndihet kudo, në çdo kanal dhe shoqërohet edhe nga një pasurim i programacionit si kurrë më parë. Në vitin 1995,Platforma "DigitAlb"përthithi platformën "Supersport" == Lista e kanaleve == * '''Kanalet Gjeneraliste''' : [[Top Channel|Top Channel HD]], [[TV Klan|Klan HD]], Klan Plus, RTV Ora, Klan Macedonia, Klan Kosova HD, [[RTSH|RTSH-1]], IN tv, [[Kohavision]], [[RTV 21]],[[Dritare TV]], [[Channel One]], RTK 1, First TV, [[Alsat Digital|Alsat]] M, Rrokum TV, Tribuna Channel, TV Dukagjini, Kanal10, Star Plus HD, MCN TV * '''Kanalet kushtuar traditës shqiptare''' : T HD * '''Kanalet kushtuar serialeve :''' Stinët, TDC - Timeless Drama Channel. * '''Kanalet informative''' : [[Top NEWS|Top News]], News 24, Report TV, Ora News, ABC News, FAX News, Scan TV, UTV News. Euronews Albania, A2 CNN, Klan News * '''Kanalet për filma''' : Film Një HD, Film Dy HD, EuroFilm, Film Autor, Film Hits, Film Thriller, Film Dramë, Film Aksion, Film Komedi. * '''Kanale për të gjithë familjen:''' Family HD * '''Kanalet për dokumentarë''': Explorer Shkencë, Explorer Histori, Explorer Natyra. * '''Kanalet sportive të paketës që përthithi "Supersport",dhe të sportit europian,"Eurosport"''': [[SuperSport|SuperSport-1 HD]], [[SuperSport|SuperSport-2 HD]], [[SuperSport|SuperSport-3 HD]], [[SuperSport|SuperSport-4 HD]], [[SuperSport|SuperSport-5 HD]], [[SuperSport|SuperSport-6 HD]], [[SuperSport|SuperSport-7 HD]]. [[Eurosport|Eurosport-1 HD]], [[Eurosport|Eurosport-2 HD]]. * '''Kanalet për fëmijë''': [[Bang Bang]], [[Çufo]], [[Junior TV]]. * '''Kanalet për blerje''': BCTV Europe ,Shop TV * '''Kanalet muzikore''': My Music, Melody TV, SuperSonic TV, STV Folk, City TV, ALBUK TV, Klan Music. * '''Kanalet Pay-Per-View''': Digi Gold (vetëm në VOD- katalogu PopCorn, kategoria GOLD). * '''Kanalet sezonalë kushtuar Big Brother Albania''': [[Big Brother (Albania)|Big Brother 1]], [[Big Brother (Albania)|Big Brother 2]]. * '''Kanalet e huaja''': [[Disney Channel (Shqipëri)|Disney Channel]], [[Fox Broadcasting Company|FOX]], [[Fox Broadcasting Company|Fox Life]], FOX Movies, Baby TV, [[Nickelodeon]], Nicktoons, Rai 1, Rai 2, Canale 5, Italia 1, Alpha TV, Skai TV, Fine Living, MTV Live HD, Fashion TV, TV 5-Monde, Euronews, [[CNN]], [[BBC World|BBC]], ZDF, Discovery Science HD, Investigation Discovery Xtra HD, Animal Planet HD, Discovery Channel, Discovery Turbo Xtra, TLC, National Geographic HD, Travel Channel HD, 24Kitchen, Eurosport HD, Eurosport 2 HD, , 360 TuneBox HD, FightBox HD, GameToon HD, Fast & Fun Box HD, DocuBox HD, Dorcel HD, Playboy TV etj. *'''Kanalet radio në të dyja platformat:''' [[Top Albania Radio]], [[Top Gold Radio]], City Radio Albania, My Music Radio, Radio Rash, NRG Radio, Radio Klan. == Referime == # https://www.digitalb.al/platforma-tokesore/ # https://www.digitalb.al/platforma-satelitore # http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200124023525/http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false |date=24 janar 2020 }} # https://www.lyngsat.com/packages/DigitAlb.html #https://sq.kingofsat.net/pack-digitalb.php {{ref}} == Shiko edhe == * [[Top Media]] *[[Dritan Hoxha (gazetar)|Dritan Hoxha]] * [[Top Channel]] * [[Top Albania Radio]] * [[Top NEWS]] * [[T-HD]] * [[Bang Bang]] * [[Çufo|Çufo TV]] * [[Junior TV]] * [[SuperSport]] * [[Genc Gjineci]] * [[Alban Jaho]] * [[Top Gold Radio]] * [[Shqip (gazetë)|Gazeta Shqip]] == Lidhje të jashtme == * Faqja Zyrtare e [[DigitAlb]] http://www.digitalb.al * Faqja Zyrtare e [[SuperSport]] https://www.supersport.al/ * Për [[Zvicra|Zvicër]] faqet Zyrtare http://www.digitalb-tv.ch dhe http://www.digitalb.ch Nga CR.Petrit.Emini.ViTi {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Kompani në Shqipëri]] [[Kategoria:Platformë Televizive]] 1mqv9hllt76ehty7hzrh0ykn5c4mjtj 2464473 2464472 2022-07-20T14:48:51Z 185.33.33.198 Rregollova gabimet gramatikore wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox company | name = DigitAlb sh.a | logo = Digitalb_logo.png | logo_size = 204px | type = Shoqëri aksionere | industry = [[Komunikimi]], [[Prodhime mediatike]] | genre = Një gjini 18-vjeçare | founder = [[Dritan Hoxha]] | area_served = [[Shqipëri]], [[Kosovë]], [[Europë]], [[Amerika Veriore]] | key_people = Vjollca Hoxha & Arben Taipi | products = Dekodera,Hard Disk | services =Programe televizive | revenue = | operating_income = TV Channels of package ,for little childrens(babies),middle childrens(adults),film,music,family,sport. | net_income = | assets = | equity = | owner = <br>Union Distribucion Service Albania (10% of shares)<br>DEM Capital (10% of shares)<br>Union Group (10% of shares)<br>Loresa (30% of shares)<br>E&E Investment (10%of shares)<br>Others (30%of shares) | num_employees = | parent = [[Top Media-Now]] | divisions = | footnotes = | intl = | homepage = {{URL|http://www.digitalb.al/|}} | foundation = | location_city = [[Tiranë]] | location_country = [[Shqipëri]] | location =Rruga 'Pavarësia' nr. 39 ,Kashar | locations = DigitAlb Unit | market cap = DigitAlb Unit |Të lidhura=Bucconox}} '''DigitAlb''' është platformë digjitale tokësore dhe satelitore [[shtetërore]] nga DigtAlb sh.a DigitAlb, filloi transmetimet më [[15 korrik]] të vitit [[2004]], dhe mbulon me sinjal digjital Tokësor qytetet kryesore të [[Shqipëria|Shqipërisë]]: [[1.Berat]], [[2.Tiranë]], [[3.Durrës]], [[4.Krujë]], [[5.Elbasan]], [[6.Vlorë]], [[7.Shkodër]], [[8.Korçë]], [[9.Pogradec]], [[10.Fier]], [[11.Lushnjë]] etj. Janë gjithësej 11 qarqe dhe të tjera që DigitAlb mbulon me sinjal digjital Në [[muajin Dhjetor]] të vitit [[2007]] DigitAlb implementon në platformën satelitore ekzistuese transmetimin HDTV-High-Definition Television. == Informacione teknike == '''DigitAlb''' transmetohet edhe në satelitin Eutelsat W3C 16° EAST EUROPE B në frekuencat bandore : 1.Frekuenca 10762, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 2.Frekuenca 10803, Banda 29950, FEC 2/3, POL H, MOD 8PSK 3.Frekuenca 10845, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 4.Frekuenca 10886, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK. Janë gjithësej 4 frekuenca bandore ku DigitAlb trasmetohet në këtebsatelit ,"Eutelsat W3C 16 grade Europa lindore B". Që prej fillimeve të tij '''DigitAlb''' e nisi me dekodera në teknologjinë SD (standard-definition), Opentech ODS 3000C, më pas nga viti 2007 u implementua teknologjia HDTV (High Definition Television) me dekoder të tipit KSF-S660HDCO. Prej vitit 2013 DigitAlb hodhi në treg dekoderin FlyBox fjala e fundit e teknologjisë. Ky dekoder shumëpërdorimësh ka një sërë funksionesh interaktive si PVR, Timeshift, Push VOD ka të bëjë me qasjen e katalogut Popcorn (këto funksione mundësohen me Hard Disk-un e '''DigitAlb'''). Por dekoderi FlyBox mund të lidhet edhe me internet nëpërmjet LAN (kabëll) ose WIFI dhe mundëson VOD-katalogu Popcorn, radio nga interneti, lajme, shtypin e ditës, horoskopin ,të tjera. === Modelet e dekoderave dhe pajisjeve që DigitAlb ka lançuar që nga krijimi i tij: === 1.Dekoder SD Opentech ODS 3000C, Opentech ODS 2000C(dekoder i vjetër SD i DigitAlb) 2.Dekoder HD Kaon KSF-S660HDCO, Opentech ODS 3000H, ODS 2000H(dekoder i vjetër HD i DigitAlb) 3. Dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T(dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T premium i DigitAlb) 4.Dekoder FlyBox(dekoder i ri i DigitAlb) 5. HDD (Hard Disk i '''DigitAlb''') 6.FlyBox mini dekoder (dekoder i vogël i ri i DigitAlb) Janë gjithësej 6 dekodera dhe 1 hard disk i kësaj pakete të kësaj platforme. Dekoderat e vjetër,premium,hard disk,të rinj '''DigitAlb''' të prodhuara nga vetë kompania janë të mbrojtur nga teknologjia 'Conax Embedded'. == Historia e DigitAlb== Viti [[2004]], do shënohet si një vit kulmor në fushën e zhvillimit tërësor të medias elektronike në Shqipëri duke krijuar në të njëjtën kohë, premisat e duhura për fillimin e transmetimeve të programeve televizive dhe radio nëpërmjet një tjetër teknologjie transmetimi, atë dixhitale. E pikërisht në këtë kohë, më [[15 korrik]] të vitit [[2004]] nisi zyrtarisht transmetimet platforma e parë televizive dixhitale në Shqipëri. Lindi [[DigitAlb]], një ndër të parat platforma dixhitale tokësore në [[Evropa|Evropë]], duke shënuar kështu dhe zhvillimin më të madh në historinë e transmetimeve televizive shqiptare. Ideja dhe iniciativa e [[Dritan Hoxha|Dritan Hoxhës]], filloj të realizohej dhe të merrte jetë edhe pse mes kundërshtive të forta politike e institucionale të kohës, përplasjeve me konceptet dhe mentalitetet skeptike ekzistuese dhe pesimizmit të elementëve të ndryshëm të tregut. Menjëherë u ndje fillimi i një ere të re. Fillimisht u mbulua me sinjal [[Tirana]] dhe Durrësi dhe më pas një nga një, Fieri, Lushnja, Elbasani, Shkodra e Vlora. Një gamë e gjerë programesh, nga çdo zhanër, ofruar përmes kanaleve tematikë të platformës nisi të plotësojë “oreksin” e publikut për të ndjekur gjithçka donte në ekran e të gjitha këto përmes cilësisë tepër të lartë të figurës dhe zërit, info elektronike EPG, dekoder të personalizuar me menu në shqip, deri atëherë e pamendueshme. Për herë të parë lindën kanalet e fëmijëve 24 orë të dubluara në shqip. Më [[15 Dhjetor|15]] dhjetor të vitit [[2004]], vetëm 5 muaj nga lindja, '''DigitAlb''' shënon një hap të ri, ai fillon edhe transmetimin e kanaleve të tij në satelit në mbarë [[Evropa|Evropën]] duke qenë e vetmja platformë e re dixhitale e kontinentit të vjetër në transmetime tokësore dhe satelitore njëkohësisht. Kështu '''DigitAlb''' nisi të përçonte Shqipërinë kudo ku punojnë e jetojnë shqiptarë. Në vitet e para dhe ne vazhdimësi, '''DigitAlb''', shtonte numrin e kanaleve të platformës së tij, duke plotësuar më mirë gamën e kërkesave dhe shijeve të publikut, me më shumë kanale për fëmijë, më shumë kanale filmash, më shumë dokumentarë, dhe të gjitha në shqip, me më shumë muzikë dhe sport. Duke shtuar vazhdimisht numrin e shërbimeve dhe nivelin e kualitetit në transmetimin e programeve, '''DigitAlb''' ka qenë dhe mbetet përherë pararojë absolute e teknologjisë më të fundit digjitale dhe programacionit më të plotë dhe cilësor, jo vetëm në Shqipëri por edhe më gjerë ; në rajon e Evropë. Në dhjetor të vitit 2007 '''DigitAlb''' implementon në platformën satelitore stadin më të avancuar të transmetimeve televizive digjitale ; HDTV - High Definition Television me anë të së cilës arrihet të përcillet në masën më perfektë të mundshme, çdo detaj i figurës dhe zërit. '''DigitAlb''' ishte e vetmja platformë në Evropë që hidhte në satelit 6 kanale të rinj tematikë me profile të ndryshëm që transmetojnë në këtë kualitet [[Filmi|filma]], dokumentarë, [[Sporti|sport]], seriale, programe për të rritur, show dhe spektakël e çdo gjë tjetër dhe duke u identifikuar kështu nga të gjithë si një platformë lider. '''DigitAlb''', vazhdon të thyejë njëpasnjëshëm kufijtë duke qenë gjithnjë e më i kërkuar në treg e duke shtuar vit pas viti shërbimet dhe numrin e abonentëve. Më 3 nëntor të [[2008|2008-ës]], '''DigitAlb''' nis në transmetim Tokësor & Satelitor shërbimin televiziv '''Pagues për pamje''', nëpërmjet kanalit të posaçëm Digi Gold ku ofrohen përmes pagesës së dedikuar për çdo event, filmat më të fundit dhe programe të zhanreve të tjera. Pjesë e paketës PPV të [[DigitAlb]] janë edhe 2 kanalet sezonalë [[Big Brother VIP (BBVreality show)|Big Brother VIP (BBV)]]të cilët transmetojnë LIVE 24 orë në 24 gjithçka që ndodh mes banorëve të shtëpisë më të vëzhguar në Shqipëri. '''DigitAlb''' futi një frymë krejt të re në ekranet shqiptare, duke sanksionuar imazh dhe zë zyrtar, duke promovuar në një formë krejtësisht të veçantë e origjinale, ç'ka e bëjnë të jetë gjithnjë e më tërheqës për publikun. Ajo që e bën '''DigitAlb''' të suksesshëm, është përmbajtja e programeve që ofron për abonentët. Sot '''DigitAlb''' transmeton : * '''39 kanale SD''' dhe 17 kanale HD, gjithsej '''56 kanale''' në platformën tokësore.(trasmeton 39 dhe 56 kanalet e saj më të vjetra me definacion standard nga sot) * '''53 kanale SD''' dhe 25 kanale HD, gjithsej '''78 kanale''' në platformën satelitore.(transmeton 53 dhe 78 kanale SD dhe HD në platformën e saj satelitore sot) * '''33 kanale''' në shërbimin mobile (OTT, [[DigitAlb|Digitalb]] KUDO),(transmeton 33 kanale në shërbimin e lëvizshëm sot ) Organizimi i kanaleve bëhet sipas tematikës së programeve që ata transmetojnë. Kështu pra, '''DigitAlb''' ka krijuar 3 kanale të dashura që u dedikohen tërësisht fëmijëve të vegjël (Bebeve dhe bebave)dhe adoleshentëve(fëmijëve të mesëm), të cilët përbëjnë edhe një nga pjesët më të vyera të platformës e ku është investuar së tepërmi vit pas viti. Prodhimet origjinale për '''[[Bang Bang]]''', '''[[Çufo]]''' e '''[[Junior TV]]''', me karakter didaktik dhe argëtues Paketa'''DigitAlb''' krijoi sloganin,'''[[Bang Bang]]'''[[Çufo]]'''[[Junior TV]]-“ABC”-ja e gjithë fëmijëve shqiptarë të cilët jetojnë jashtë vëndit. 3 kanale tematikë dedikuar dokumentarit natyror,historik,shkencor. '''Explorer Shkencë''', '''Explorer Histori''', '''Explorer Natyra''' janë tashmë enciklopedia e gjithsecilit duke ofruar të reja e fakte nga çdo fushë e jetës. '''DigitAlb''' ka krijuar plot 11 kanale që i kushtohen botës së filmit të parë dhe të artë ('''Digi Gold''', '''Film Një HD''', '''Film Dy HD''', '''EuroFilm''', '''Film Autor''', '''Film Hits''', '''Film Hits +1''', '''Film Thriller''', '''Film Dramë''','''Film Aksion''', '''Film Komedi'''), me një gamë të gjerë zhanresh dhe produksionesh, duke qenë kështu vërtet '''“kinemaja në shtëpinë tuaj”'''! Disa kanale kushtuar muzikës shqiptare dhe të huaj, ku spikasin '''My Music''' me hitet më të fundit të muzikës botërore dhe artistëve shqiptarë, '''Melody TV''' krijuar për shpirtin shqiptar me muzikë shqip të vjetër dhe '''FolkloRit''' me folkun shqiptar duke e përcjellë traditën tonë kudo ku shqiptarët jetojnë. Kanali "'''Family HD'''" dedikuar familjes, është kanali ku transmetohen reality show dhe serialet më të suksesshëm, programe gjeneraliste për të gjithë familjen nga të gjitha zhanret. Shtatë kanale sportive HD janë pjesë e buqetës bashkangjitur dy kanalet e gjigantit sportiv evropian '''Eurosport 1 HD''' dhe '''Eurosport 2 HD''' me evente nga të gjitha disiplinat sportive, bashkë edhe me një kanal tërësisht në dispozicion të abonentëve dhe atyre që duan të bëhen pjesë e kësaj familjeje të madhe, duke i njohur me programet, shërbimet, ofertat dhe të rejat më të fundit ('''Promo'''). Ndryshe nga deri më parë, tashmë platforma '''DigitAlb''' prezantohet me një imazh tërësisht të ri. Ndryshimi ndihet kudo, në çdo kanal dhe shoqërohet edhe nga një pasurim i programacionit si kurrë më parë. Në vitin 1995,Platforma "DigitAlb"përthithi platformën "Supersport" == Lista e kanaleve == * '''Kanalet Gjeneraliste''' : [[Top Channel|Top Channel HD]], [[TV Klan|Klan HD]], Klan Plus, RTV Ora, Klan Macedonia, Klan Kosova HD, [[RTSH|RTSH-1]], IN tv, [[Kohavision]], [[RTV 21]],[[Dritare TV]], [[Channel One]], RTK 1, First TV, [[Alsat Digital|Alsat]] M, Rrokum TV, Tribuna Channel, TV Dukagjini, Kanal10, Star Plus HD, MCN TV * '''Kanalet kushtuar traditës shqiptare''' : T HD * '''Kanalet kushtuar serialeve :''' Stinët, TDC - Timeless Drama Channel. * '''Kanalet informative''' : [[Top NEWS|Top News]], News 24, Report TV, Ora News, ABC News, FAX News, Scan TV, UTV News. Euronews Albania, A2 CNN, Klan News * '''Kanalet për filma''' : Film Një HD, Film Dy HD, EuroFilm, Film Autor, Film Hits, Film Thriller, Film Dramë, Film Aksion, Film Komedi. * '''Kanale për të gjithë familjen:''' Family HD * '''Kanalet për dokumentarë''': Explorer Shkencë, Explorer Histori, Explorer Natyra. * '''Kanalet sportive të paketës që përthithi "Supersport",dhe të sportit europian,"Eurosport"''': [[SuperSport|SuperSport-1 HD]], [[SuperSport|SuperSport-2 HD]], [[SuperSport|SuperSport-3 HD]], [[SuperSport|SuperSport-4 HD]], [[SuperSport|SuperSport-5 HD]], [[SuperSport|SuperSport-6 HD]], [[SuperSport|SuperSport-7 HD]]. [[Eurosport|Eurosport-1 HD]], [[Eurosport|Eurosport-2 HD]]. * '''Kanalet për fëmijë''': [[Bang Bang]], [[Çufo]], [[Junior TV]]. * '''Kanalet për blerje''': BCTV Europe ,Shop TV * '''Kanalet muzikore''': My Music, Melody TV, SuperSonic TV, STV Folk, City TV, ALBUK TV, Klan Music. * '''Kanalet Pay-Per-View''': Digi Gold (vetëm në VOD- katalogu PopCorn, kategoria GOLD). * '''Kanalet sezonalë kushtuar Big Brother Albania''': [[Big Brother (Albania)|Big Brother 1]], [[Big Brother (Albania)|Big Brother 2]]. * '''Kanalet e huaja''': [[Disney Channel (Shqipëri)|Disney Channel]], [[Fox Broadcasting Company|FOX]], [[Fox Broadcasting Company|Fox Life]], FOX Movies, Baby TV, [[Nickelodeon]], Nicktoons, Rai 1, Rai 2, Canale 5, Italia 1, Alpha TV, Skai TV, Fine Living, MTV Live HD, Fashion TV, TV 5-Monde, Euronews, [[CNN]], [[BBC World|BBC]], ZDF, Discovery Science HD, Investigation Discovery Xtra HD, Animal Planet HD, Discovery Channel, Discovery Turbo Xtra, TLC, National Geographic HD, Travel Channel HD, 24Kitchen, Eurosport HD, Eurosport 2 HD, , 360 TuneBox HD, FightBox HD, GameToon HD, Fast & Fun Box HD, DocuBox HD, Dorcel HD, Playboy TV etj. *'''Kanalet radio në të dyja platformat:''' [[Top Albania Radio]], [[Top Gold Radio]], City Radio Albania, My Music Radio, Radio-Tv News 24, NRG Radio, Radio Klan,Radio Ora News. == Referime == # https://www.digitalb.al/platforma-tokesore/ # https://www.digitalb.al/platforma-satelitore # http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200124023525/http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false |date=24 janar 2020 }} # https://www.lyngsat.com/packages/DigitAlb.html #https://sq.kingofsat.net/pack-digitalb.php {{ref}} == Shiko edhe == * [[Top Media]] *[[Dritan Hoxha (gazetar)|Dritan Hoxha]] * [[Top Channel]] * [[Top Albania Radio]] * [[Top NEWS]] * [[T-HD]] * [[Bang Bang]] * [[Çufo|Çufo TV]] * [[Junior TV]] * [[SuperSport]] * [[Genc Gjineci]] * [[Alban Jaho]] * [[Top Gold Radio]] * [[Shqip (gazetë)|Gazeta Shqip]] == Lidhje të jashtme == * Faqja Zyrtare e [[DigitAlb]] http://www.digitalb.al * Faqja Zyrtare e [[SuperSport]] https://www.supersport.al/ * Për [[Zvicra|Zvicër]] faqet Zyrtare http://www.digitalb-tv.ch dhe http://www.digitalb.ch Nga CR.Petrit.Emini.ViTi {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Kompani në Shqipëri]] [[Kategoria:Platformë Televizive]] rcpdio9nvtnffgc8bs8vvarb28teihq 2464475 2464473 2022-07-20T15:04:34Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox company | name = DigitAlb sh.a | logo = Digitalb_logo.png | logo_size = 204px | type = Shoqëri aksionere | industry = [[Komunikimi]], [[Prodhime mediatike]] | genre = Një gjini 18-vjeçare | founder = [[Dritan Hoxha]] | area_served = [[Shqipëri]], [[Kosovë]], [[Europë]], [[Amerika Veriore]] | key_people = Vjollca Hoxha & Arben Taipi | products = Dekodera,Hard Disk | services =Programe televizive | revenue = | operating_income = TV Channels of package ,for little childrens(babies),middle childrens(adults),film,music,family,sport. | net_income = | assets = | equity = | owner = <br>Union Distribucion Service Albania (10% of shares)<br>DEM Capital (10% of shares)<br>Union Group (10% of shares)<br>Loresa (30% of shares)<br>E&E Investment (10%of shares)<br>Others (30%of shares) | num_employees = | parent = [[Top Media-Now]] | divisions = | footnotes = | intl = | homepage = {{URL|http://www.digitalb.al/|}} | foundation = | location_city = [[Tiranë]] | location_country = [[Shqipëri]] | location =Rruga 'Pavarësia' nr. 39 ,Kashar | locations = DigitAlb Unit | market cap = DigitAlb Unit |Të lidhura=Bucconox}} '''DigitAlb''' është platformë digjitale tokësore dhe satelitore [[shtetërore]] nga DigtAlb sh.a DigitAlb, filloi transmetimet më [[15 korrik]] të vitit [[2004]], dhe mbulon me sinjal digjital Tokësor qytetet kryesore të [[Shqipëria|Shqipërisë]]: [[1.Berat]], [[2.Tiranë]], [[3.Durrës]], [[4.Krujë]], [[5.Elbasan]], [[6.Vlorë]], [[7.Shkodër]], [[8.Korçë]], [[9.Pogradec]], [[10.Fier]], [[11.Lushnjë]] ,të tjera Janë gjithësej 11 qarqe dhe të tjera që DigitAlb mbulon me sinjal digjital Në [[muajin Dhjetor]] të vitit [[2007]] DigitAlb implementon në platformën satelitore ekzistuese transmetimin HDTV-High-Definition Television. == Informacione teknike == '''DigitAlb''' transmetohet edhe në satelitin Eutelsat W3C 16° EAST EUROPE B në frekuencat bandore : 1.Frekuenca 10762, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 2.Frekuenca 10803, Banda 29950, FEC 2/3, POL H, MOD 8PSK 3.Frekuenca 10845, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 4.Frekuenca 10886, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK. Janë gjithësej 4 frekuenca bandore ku DigitAlb trasmetohet në këtebsatelit ,"Eutelsat W3C 16 grade Europa lindore B". Që prej fillimeve të tij '''DigitAlb''' e nisi me dekodera në teknologjinë SD (standard-definition), Opentech ODS 3000C, më pas nga viti 2007 u implementua teknologjia HDTV (High Definition Television) me dekoder të tipit KSF-S660HDCO. Prej vitit 2013 DigitAlb hodhi në treg dekoderin FlyBox fjala e fundit e teknologjisë. Ky dekoder shumëpërdorimësh ka një sërë funksionesh interaktive si PVR, Timeshift, Push VOD ka të bëjë me qasjen e katalogut Popcorn (këto funksione mundësohen me Hard Disk-un e '''DigitAlb'''). Por dekoderi FlyBox mund të lidhet edhe me internet nëpërmjet LAN (kabëll) ose WIFI dhe mundëson VOD-katalogu Popcorn, radio nga interneti, lajme, shtypin e ditës, horoskopin ,të tjera. === Modelet e dekoderave dhe pajisjeve që DigitAlb ka lançuar që nga krijimi i tij: === 1.Dekoder SD Opentech ODS 3000C, Opentech ODS 2000C(dekoder i vjetër SD i DigitAlb) 2.Dekoder HD Kaon KSF-S660HDCO, Opentech ODS 3000H, ODS 2000H(dekoder i vjetër HD i DigitAlb) 3. Dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T(dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T premium i DigitAlb) 4.Dekoder FlyBox(dekoder i ri i DigitAlb) 5. HDD (Hard Disk i '''DigitAlb''') 6.FlyBox mini dekoder (dekoder i vogël i ri i DigitAlb) Janë gjithësej 6 dekodera dhe 1 hard disk i kësaj pakete të kësaj platforme. Dekoderat e vjetër,premium,hard disk,të rinj '''DigitAlb''' të prodhuara nga vetë kompania janë të mbrojtur nga teknologjia 'Conax Embedded'. == Historia e DigitAlb== Viti [[2004]], do shënohet si një vit kulmor në fushën e zhvillimit tërësor të medias elektronike në Shqipëri duke krijuar në të njëjtën kohë, premisat e duhura për fillimin e transmetimeve të programeve televizive dhe radio nëpërmjet një tjetër teknologjie transmetimi, atë dixhitale. E pikërisht në këtë kohë, më [[15 korrik]] të vitit [[2004]] nisi zyrtarisht transmetimet platforma e parë televizive dixhitale në Shqipëri. Lindi [[DigitAlb]], një ndër të parat platforma dixhitale tokësore në [[Evropa|Evropë]], duke shënuar kështu dhe zhvillimin më të madh në historinë e transmetimeve televizive shqiptare. Ideja dhe iniciativa e [[Dritan Hoxha|Dritan Hoxhës]], filloj të realizohej dhe të merrte jetë edhe pse mes kundërshtive të forta politike e institucionale të kohës, përplasjeve me konceptet dhe mentalitetet skeptike ekzistuese dhe pesimizmit të elementëve të ndryshëm të tregut. Menjëherë u ndje fillimi i një ere të re. Fillimisht u mbulua me sinjal [[Tirana]] dhe Durrësi dhe më pas një nga një, Fieri, Lushnja, Elbasani, Shkodra e Vlora. Një gamë e gjerë programesh, nga çdo zhanër, ofruar përmes kanaleve tematikë të platformës nisi të plotësojë “oreksin” e publikut për të ndjekur gjithçka donte në ekran e të gjitha këto përmes cilësisë tepër të lartë të figurës dhe zërit, info elektronike EPG, dekoder të personalizuar me menu në shqip, deri atëherë e pamendueshme. Për herë të parë lindën kanalet e fëmijëve 24 orë të dubluara në shqip. Më [[15 Dhjetor|15]] dhjetor të vitit [[2004]], vetëm 5 muaj nga lindja, '''DigitAlb''' shënon një hap të ri, ai fillon edhe transmetimin e kanaleve të tij në satelit në mbarë [[Evropa|Evropën]] duke qenë e vetmja platformë e re dixhitale e kontinentit të vjetër në transmetime tokësore dhe satelitore njëkohësisht. Kështu '''DigitAlb''' nisi të përçonte Shqipërinë kudo ku punojnë e jetojnë shqiptarë. Në vitet e para dhe ne vazhdimësi, '''DigitAlb''', shtonte numrin e kanaleve të platformës së tij, duke plotësuar më mirë gamën e kërkesave dhe shijeve të publikut, me më shumë kanale për fëmijë, më shumë kanale filmash, më shumë dokumentarë, dhe të gjitha në shqip, me më shumë muzikë dhe sport. Duke shtuar vazhdimisht numrin e shërbimeve dhe nivelin e kualitetit në transmetimin e programeve, '''DigitAlb''' ka qenë dhe mbetet përherë pararojë absolute e teknologjisë më të fundit digjitale dhe programacionit më të plotë dhe cilësor, jo vetëm në Shqipëri por edhe më gjerë ; në rajon e Evropë. Në dhjetor të vitit 2007 '''DigitAlb''' implementon në platformën satelitore stadin më të avancuar të transmetimeve televizive digjitale ; HDTV - High Definition Television me anë të së cilës arrihet të përcillet në masën më perfektë të mundshme, çdo detaj i figurës dhe zërit. '''DigitAlb''' ishte e vetmja platformë në Evropë që hidhte në satelit 6 kanale të rinj tematikë me profile të ndryshëm që transmetojnë në këtë kualitet [[Filmi|filma]], dokumentarë, [[Sporti|sport]], seriale, programe për të rritur, show dhe spektakël e çdo gjë tjetër dhe duke u identifikuar kështu nga të gjithë si një platformë lider. '''DigitAlb''', vazhdon të thyejë njëpasnjëshëm kufijtë duke qenë gjithnjë e më i kërkuar në treg e duke shtuar vit pas viti shërbimet dhe numrin e abonentëve. Më 3 nëntor të [[2008|2008-ës]], '''DigitAlb''' nis në transmetim Tokësor & Satelitor shërbimin televiziv '''Pagues për pamje''', nëpërmjet kanalit të posaçëm Digi Gold ku ofrohen përmes pagesës së dedikuar për çdo event, filmat më të fundit dhe programe të zhanreve të tjera. Pjesë e paketës PPV të [[DigitAlb]] janë edhe 2 kanalet sezonalë [[Big Brother VIP (BBVreality show)|Big Brother VIP (BBV)]]të cilët transmetojnë LIVE 24 orë në 24 gjithçka që ndodh mes banorëve të shtëpisë më të vëzhguar në Shqipëri. '''DigitAlb''' futi një frymë krejt të re në ekranet shqiptare, duke sanksionuar imazh dhe zë zyrtar, duke promovuar në një formë krejtësisht të veçantë e origjinale, ç'ka e bëjnë të jetë gjithnjë e më tërheqës për publikun. Ajo që e bën '''DigitAlb''' të suksesshëm, është përmbajtja e programeve që ofron për abonentët. Sot '''DigitAlb''' transmeton : * '''39 kanale SD''' dhe 17 kanale HD, gjithsej '''56 kanale''' në platformën tokësore.(trasmeton 39 dhe 56 kanalet e saj më të vjetra me definacion standard nga sot) * '''53 kanale SD''' dhe 25 kanale HD, gjithsej '''78 kanale''' në platformën satelitore.(transmeton 53 dhe 78 kanale SD dhe HD në platformën e saj satelitore sot) * '''33 kanale''' në shërbimin mobile (OTT, [[DigitAlb|Digitalb]] KUDO),(transmeton 33 kanale në shërbimin e lëvizshëm sot ) Organizimi i kanaleve bëhet sipas tematikës së programeve që ata transmetojnë. Kështu pra, '''DigitAlb''' ka krijuar 3 kanale të dashura që u dedikohen tërësisht fëmijëve të vegjël (Bebeve dhe bebave)dhe adoleshentëve(fëmijëve të mesëm), të cilët përbëjnë edhe një nga pjesët më të vyera të platformës e ku është investuar së tepërmi vit pas viti. Prodhimet origjinale për '''[[Bang Bang]]''', '''[[Çufo]]''' e '''[[Junior TV]]''', me karakter didaktik dhe argëtues Paketa'''DigitAlb''' krijoi sloganin,'''[[Bang Bang]]'''[[Çufo]]'''[[Junior TV]]-“ABC”-ja e gjithë fëmijëve shqiptarë të cilët jetojnë jashtë vëndit. 3 kanale tematikë dedikuar dokumentarit natyror,historik,shkencor. '''Explorer Shkencë''', '''Explorer Histori''', '''Explorer Natyra''' janë tashmë enciklopedia e gjithsecilit duke ofruar të reja e fakte nga çdo fushë e jetës. '''DigitAlb''' ka krijuar plot 11 kanale që i kushtohen botës së filmit të parë dhe të artë ('''Digi Gold''', '''Film Një HD''', '''Film Dy HD''', '''EuroFilm''', '''Film Autor''', '''Film Hits''', '''Film Hits +1''', '''Film Thriller''', '''Film Dramë''','''Film Aksion''', '''Film Komedi'''), me një gamë të gjerë zhanresh dhe produksionesh, duke qenë kështu vërtet '''“kinemaja në shtëpinë tuaj”'''! Disa kanale kushtuar muzikës shqiptare dhe të huaj, ku spikasin '''My Music''' me hitet më të fundit të muzikës botërore dhe artistëve shqiptarë, '''Melody TV''' krijuar për shpirtin shqiptar me muzikë shqip të vjetër dhe '''FolkloRit''' me folkun shqiptar duke e përcjellë traditën tonë kudo ku shqiptarët jetojnë. Kanali "'''Family HD'''" dedikuar familjes, është kanali ku transmetohen reality show dhe serialet më të suksesshëm, programe gjeneraliste për të gjithë familjen nga të gjitha zhanret. Shtatë kanale sportive HD janë pjesë e buqetës bashkangjitur dy kanalet e gjigantit sportiv evropian '''Eurosport 1 HD''' dhe '''Eurosport 2 HD''' me evente nga të gjitha disiplinat sportive, bashkë edhe me një kanal tërësisht në dispozicion të abonentëve dhe atyre që duan të bëhen pjesë e kësaj familjeje të madhe, duke i njohur me programet, shërbimet, ofertat dhe të rejat më të fundit ('''Promo'''). Ndryshe nga deri më parë, tashmë platforma '''DigitAlb''' prezantohet me një imazh tërësisht të ri. Ndryshimi ndihet kudo, në çdo kanal dhe shoqërohet edhe nga një pasurim i programacionit si kurrë më parë. Në vitin 1995,Platforma "DigitAlb"përthithi platformën "Supersport" == Lista e kanaleve == * '''Kanalet Gjeneraliste''' : [[Top Channel|Top Channel HD]], [[TV Klan|Klan HD]], Klan Plus, RTV Ora, Klan Macedonia, Klan Kosova HD, [[RTSH|RTSH-1]], IN tv, [[Kohavision]], [[RTV 21]],[[Dritare TV]], [[Channel One]], RTK 1, First TV, [[Alsat Digital|Alsat]] M, Rrokum TV, Tribuna Channel, TV Dukagjini, Kanal10, Star Plus HD, MCN TV * '''Kanalet kushtuar traditës shqiptare''' : T HD * '''Kanalet kushtuar serialeve :''' Stinët, TDC - Timeless Drama Channel. * '''Kanalet informative''' : [[Top NEWS|Top News]], News 24, Report TV, Ora News, ABC News, FAX News, Scan TV, UTV News. Euronews Albania, A2 CNN, Klan News * '''Kanalet për filma''' : Film Një HD, Film Dy HD, EuroFilm, Film Autor, Film Hits, Film Thriller, Film Dramë, Film Aksion, Film Komedi. * '''Kanale për të gjithë familjen:''' Family HD * '''Kanalet për dokumentarë''': Explorer Shkencë, Explorer Histori, Explorer Natyra. * '''Kanalet sportive të paketës që përthithi "Supersport",dhe të sportit europian,"Eurosport"''': [[SuperSport|SuperSport-1 HD]], [[SuperSport|SuperSport-2 HD]], [[SuperSport|SuperSport-3 HD]], [[SuperSport|SuperSport-4 HD]], [[SuperSport|SuperSport-5 HD]], [[SuperSport|SuperSport-6 HD]], [[SuperSport|SuperSport-7 HD]]. [[Eurosport|Eurosport-1 HD]], [[Eurosport|Eurosport-2 HD]]. * '''Kanalet për fëmijë''': [[Bang Bang]], [[Çufo]], [[Junior TV]]. * '''Kanalet për blerje''': BCTV Europe ,Shop TV * '''Kanalet muzikore''': My Music, Melody TV, SuperSonic TV, STV Folk, City TV, ALBUK TV, Klan Music. * '''Kanalet Pay-Per-View''': Digi Gold (vetëm në VOD- katalogu PopCorn, kategoria GOLD). * '''Kanalet sezonalë kushtuar Big Brother Albania''': [[Big Brother (Albania)|Big Brother 1]], [[Big Brother (Albania)|Big Brother 2]]. * '''Kanalet e huaja''': [[Disney Channel (Shqipëri)|Disney Channel]], [[Fox Broadcasting Company|FOX]], [[Fox Broadcasting Company|Fox Life]], FOX Movies, Baby TV, [[Nickelodeon]], Nicktoons, Rai 1, Rai 2, Canale 5, Italia 1, Alpha TV, Skai TV, Fine Living, MTV Live HD, Fashion TV, TV 5-Monde, Euronews, [[CNN]], [[BBC World|BBC]], ZDF, Discovery Science HD, Investigation Discovery Xtra HD, Animal Planet HD, Discovery Channel, Discovery Turbo Xtra, TLC, National Geographic HD, Travel Channel HD, 24Kitchen, Eurosport HD, Eurosport 2 HD, , 360 TuneBox HD, FightBox HD, GameToon HD, Fast & Fun Box HD, DocuBox HD, Dorcel HD, Playboy TV etj. *'''Kanalet radio në të dyja platformat:''' [[Top Albania Radio]], [[Top Gold Radio]], City Radio Albania, My Music Radio, Radio-Tv News 24, NRG Radio, Radio Klan,Radio Ora News. == Referime == # https://www.digitalb.al/platforma-tokesore/ # https://www.digitalb.al/platforma-satelitore # http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200124023525/http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false |date=24 janar 2020 }} # https://www.lyngsat.com/packages/DigitAlb.html #https://sq.kingofsat.net/pack-digitalb.php {{ref}} == Shiko edhe == * [[Top Media]] *[[Dritan Hoxha (gazetar)|Dritan Hoxha]] * [[Top Channel]] * [[Top Albania Radio]] * [[Top NEWS]] * [[T-HD]] * [[Bang Bang]] * [[Çufo|Çufo TV]] * [[Junior TV]] * [[SuperSport]] * [[Genc Gjineci]] * [[Alban Jaho]] * [[Top Gold Radio]] * [[Shqip (gazetë)|Gazeta Shqip]] == Lidhje të jashtme == * Faqja Zyrtare e [[DigitAlb]] http://www.digitalb.al * Faqja Zyrtare e [[SuperSport]] https://www.supersport.al/ * Për [[Zvicra|Zvicër]] faqet Zyrtare http://www.digitalb-tv.ch dhe http://www.digitalb.ch Nga CR.Petrit.Emini.ViTi {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Kompani në Shqipëri]] [[Kategoria:Platformë Televizive]] 01uji3jkh2thg0kbab5vdcyxrc9x479 2464557 2464475 2022-07-21T08:11:23Z 188.172.108.218 /* Lista e kanaleve */ wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox company | name = DigitAlb sh.a | logo = Digitalb_logo.png | logo_size = 204px | type = Shoqëri aksionere | industry = [[Komunikimi]], [[Prodhime mediatike]] | genre = Një gjini 18-vjeçare | founder = [[Dritan Hoxha]] | area_served = [[Shqipëri]], [[Kosovë]], [[Europë]], [[Amerika Veriore]] | key_people = Vjollca Hoxha & Arben Taipi | products = Dekodera,Hard Disk | services =Programe televizive | revenue = | operating_income = TV Channels of package ,for little childrens(babies),middle childrens(adults),film,music,family,sport. | net_income = | assets = | equity = | owner = <br>Union Distribucion Service Albania (10% of shares)<br>DEM Capital (10% of shares)<br>Union Group (10% of shares)<br>Loresa (30% of shares)<br>E&E Investment (10%of shares)<br>Others (30%of shares) | num_employees = | parent = [[Top Media-Now]] | divisions = | footnotes = | intl = | homepage = {{URL|http://www.digitalb.al/|}} | foundation = | location_city = [[Tiranë]] | location_country = [[Shqipëri]] | location =Rruga 'Pavarësia' nr. 39 ,Kashar | locations = DigitAlb Unit | market cap = DigitAlb Unit |Të lidhura=Bucconox}} '''DigitAlb''' është platformë digjitale tokësore dhe satelitore [[shtetërore]] nga DigtAlb sh.a DigitAlb, filloi transmetimet më [[15 korrik]] të vitit [[2004]], dhe mbulon me sinjal digjital Tokësor qytetet kryesore të [[Shqipëria|Shqipërisë]]: [[1.Berat]], [[2.Tiranë]], [[3.Durrës]], [[4.Krujë]], [[5.Elbasan]], [[6.Vlorë]], [[7.Shkodër]], [[8.Korçë]], [[9.Pogradec]], [[10.Fier]], [[11.Lushnjë]] ,të tjera Janë gjithësej 11 qarqe dhe të tjera që DigitAlb mbulon me sinjal digjital Në [[muajin Dhjetor]] të vitit [[2007]] DigitAlb implementon në platformën satelitore ekzistuese transmetimin HDTV-High-Definition Television. == Informacione teknike == '''DigitAlb''' transmetohet edhe në satelitin Eutelsat W3C 16° EAST EUROPE B në frekuencat bandore : 1.Frekuenca 10762, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 2.Frekuenca 10803, Banda 29950, FEC 2/3, POL H, MOD 8PSK 3.Frekuenca 10845, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK 4.Frekuenca 10886, Banda 30000, FEC 3/5, POL H, MOD 8PSK. Janë gjithësej 4 frekuenca bandore ku DigitAlb trasmetohet në këtebsatelit ,"Eutelsat W3C 16 grade Europa lindore B". Që prej fillimeve të tij '''DigitAlb''' e nisi me dekodera në teknologjinë SD (standard-definition), Opentech ODS 3000C, më pas nga viti 2007 u implementua teknologjia HDTV (High Definition Television) me dekoder të tipit KSF-S660HDCO. Prej vitit 2013 DigitAlb hodhi në treg dekoderin FlyBox fjala e fundit e teknologjisë. Ky dekoder shumëpërdorimësh ka një sërë funksionesh interaktive si PVR, Timeshift, Push VOD ka të bëjë me qasjen e katalogut Popcorn (këto funksione mundësohen me Hard Disk-un e '''DigitAlb'''). Por dekoderi FlyBox mund të lidhet edhe me internet nëpërmjet LAN (kabëll) ose WIFI dhe mundëson VOD-katalogu Popcorn, radio nga interneti, lajme, shtypin e ditës, horoskopin ,të tjera. === Modelet e dekoderave dhe pajisjeve që DigitAlb ka lançuar që nga krijimi i tij: === 1.Dekoder SD Opentech ODS 3000C, Opentech ODS 2000C(dekoder i vjetër SD i DigitAlb) 2.Dekoder HD Kaon KSF-S660HDCO, Opentech ODS 3000H, ODS 2000H(dekoder i vjetër HD i DigitAlb) 3. Dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T(dekoder DVB-T2 HD ZGA 3000T premium i DigitAlb) 4.Dekoder FlyBox(dekoder i ri i DigitAlb) 5. HDD (Hard Disk i '''DigitAlb''') 6.FlyBox mini dekoder (dekoder i vogël i ri i DigitAlb) Janë gjithësej 6 dekodera dhe 1 hard disk i kësaj pakete të kësaj platforme. Dekoderat e vjetër,premium,hard disk,të rinj '''DigitAlb''' të prodhuara nga vetë kompania janë të mbrojtur nga teknologjia 'Conax Embedded'. == Historia e DigitAlb== Viti [[2004]], do shënohet si një vit kulmor në fushën e zhvillimit tërësor të medias elektronike në Shqipëri duke krijuar në të njëjtën kohë, premisat e duhura për fillimin e transmetimeve të programeve televizive dhe radio nëpërmjet një tjetër teknologjie transmetimi, atë dixhitale. E pikërisht në këtë kohë, më [[15 korrik]] të vitit [[2004]] nisi zyrtarisht transmetimet platforma e parë televizive dixhitale në Shqipëri. Lindi [[DigitAlb]], një ndër të parat platforma dixhitale tokësore në [[Evropa|Evropë]], duke shënuar kështu dhe zhvillimin më të madh në historinë e transmetimeve televizive shqiptare. Ideja dhe iniciativa e [[Dritan Hoxha|Dritan Hoxhës]], filloj të realizohej dhe të merrte jetë edhe pse mes kundërshtive të forta politike e institucionale të kohës, përplasjeve me konceptet dhe mentalitetet skeptike ekzistuese dhe pesimizmit të elementëve të ndryshëm të tregut. Menjëherë u ndje fillimi i një ere të re. Fillimisht u mbulua me sinjal [[Tirana]] dhe Durrësi dhe më pas një nga një, Fieri, Lushnja, Elbasani, Shkodra e Vlora. Një gamë e gjerë programesh, nga çdo zhanër, ofruar përmes kanaleve tematikë të platformës nisi të plotësojë “oreksin” e publikut për të ndjekur gjithçka donte në ekran e të gjitha këto përmes cilësisë tepër të lartë të figurës dhe zërit, info elektronike EPG, dekoder të personalizuar me menu në shqip, deri atëherë e pamendueshme. Për herë të parë lindën kanalet e fëmijëve 24 orë të dubluara në shqip. Më [[15 Dhjetor|15]] dhjetor të vitit [[2004]], vetëm 5 muaj nga lindja, '''DigitAlb''' shënon një hap të ri, ai fillon edhe transmetimin e kanaleve të tij në satelit në mbarë [[Evropa|Evropën]] duke qenë e vetmja platformë e re dixhitale e kontinentit të vjetër në transmetime tokësore dhe satelitore njëkohësisht. Kështu '''DigitAlb''' nisi të përçonte Shqipërinë kudo ku punojnë e jetojnë shqiptarë. Në vitet e para dhe ne vazhdimësi, '''DigitAlb''', shtonte numrin e kanaleve të platformës së tij, duke plotësuar më mirë gamën e kërkesave dhe shijeve të publikut, me më shumë kanale për fëmijë, më shumë kanale filmash, më shumë dokumentarë, dhe të gjitha në shqip, me më shumë muzikë dhe sport. Duke shtuar vazhdimisht numrin e shërbimeve dhe nivelin e kualitetit në transmetimin e programeve, '''DigitAlb''' ka qenë dhe mbetet përherë pararojë absolute e teknologjisë më të fundit digjitale dhe programacionit më të plotë dhe cilësor, jo vetëm në Shqipëri por edhe më gjerë ; në rajon e Evropë. Në dhjetor të vitit 2007 '''DigitAlb''' implementon në platformën satelitore stadin më të avancuar të transmetimeve televizive digjitale ; HDTV - High Definition Television me anë të së cilës arrihet të përcillet në masën më perfektë të mundshme, çdo detaj i figurës dhe zërit. '''DigitAlb''' ishte e vetmja platformë në Evropë që hidhte në satelit 6 kanale të rinj tematikë me profile të ndryshëm që transmetojnë në këtë kualitet [[Filmi|filma]], dokumentarë, [[Sporti|sport]], seriale, programe për të rritur, show dhe spektakël e çdo gjë tjetër dhe duke u identifikuar kështu nga të gjithë si një platformë lider. '''DigitAlb''', vazhdon të thyejë njëpasnjëshëm kufijtë duke qenë gjithnjë e më i kërkuar në treg e duke shtuar vit pas viti shërbimet dhe numrin e abonentëve. Më 3 nëntor të [[2008|2008-ës]], '''DigitAlb''' nis në transmetim Tokësor & Satelitor shërbimin televiziv '''Pagues për pamje''', nëpërmjet kanalit të posaçëm Digi Gold ku ofrohen përmes pagesës së dedikuar për çdo event, filmat më të fundit dhe programe të zhanreve të tjera. Pjesë e paketës PPV të [[DigitAlb]] janë edhe 2 kanalet sezonalë [[Big Brother VIP (BBVreality show)|Big Brother VIP (BBV)]]të cilët transmetojnë LIVE 24 orë në 24 gjithçka që ndodh mes banorëve të shtëpisë më të vëzhguar në Shqipëri. '''DigitAlb''' futi një frymë krejt të re në ekranet shqiptare, duke sanksionuar imazh dhe zë zyrtar, duke promovuar në një formë krejtësisht të veçantë e origjinale, ç'ka e bëjnë të jetë gjithnjë e më tërheqës për publikun. Ajo që e bën '''DigitAlb''' të suksesshëm, është përmbajtja e programeve që ofron për abonentët. Sot '''DigitAlb''' transmeton : * '''39 kanale SD''' dhe 17 kanale HD, gjithsej '''56 kanale''' në platformën tokësore.(trasmeton 39 dhe 56 kanalet e saj më të vjetra me definacion standard nga sot) * '''53 kanale SD''' dhe 25 kanale HD, gjithsej '''78 kanale''' në platformën satelitore.(transmeton 53 dhe 78 kanale SD dhe HD në platformën e saj satelitore sot) * '''33 kanale''' në shërbimin mobile (OTT, [[DigitAlb|Digitalb]] KUDO),(transmeton 33 kanale në shërbimin e lëvizshëm sot ) Organizimi i kanaleve bëhet sipas tematikës së programeve që ata transmetojnë. Kështu pra, '''DigitAlb''' ka krijuar 3 kanale të dashura që u dedikohen tërësisht fëmijëve të vegjël (Bebeve dhe bebave)dhe adoleshentëve(fëmijëve të mesëm), të cilët përbëjnë edhe një nga pjesët më të vyera të platformës e ku është investuar së tepërmi vit pas viti. Prodhimet origjinale për '''[[Bang Bang]]''', '''[[Çufo]]''' e '''[[Junior TV]]''', me karakter didaktik dhe argëtues Paketa'''DigitAlb''' krijoi sloganin,'''[[Bang Bang]]'''[[Çufo]]'''[[Junior TV]]-“ABC”-ja e gjithë fëmijëve shqiptarë të cilët jetojnë jashtë vëndit. 3 kanale tematikë dedikuar dokumentarit natyror,historik,shkencor. '''Explorer Shkencë''', '''Explorer Histori''', '''Explorer Natyra''' janë tashmë enciklopedia e gjithsecilit duke ofruar të reja e fakte nga çdo fushë e jetës. '''DigitAlb''' ka krijuar plot 11 kanale që i kushtohen botës së filmit të parë dhe të artë ('''Digi Gold''', '''Film Një HD''', '''Film Dy HD''', '''EuroFilm''', '''Film Autor''', '''Film Hits''', '''Film Hits +1''', '''Film Thriller''', '''Film Dramë''','''Film Aksion''', '''Film Komedi'''), me një gamë të gjerë zhanresh dhe produksionesh, duke qenë kështu vërtet '''“kinemaja në shtëpinë tuaj”'''! Disa kanale kushtuar muzikës shqiptare dhe të huaj, ku spikasin '''My Music''' me hitet më të fundit të muzikës botërore dhe artistëve shqiptarë, '''Melody TV''' krijuar për shpirtin shqiptar me muzikë shqip të vjetër dhe '''FolkloRit''' me folkun shqiptar duke e përcjellë traditën tonë kudo ku shqiptarët jetojnë. Kanali "'''Family HD'''" dedikuar familjes, është kanali ku transmetohen reality show dhe serialet më të suksesshëm, programe gjeneraliste për të gjithë familjen nga të gjitha zhanret. Shtatë kanale sportive HD janë pjesë e buqetës bashkangjitur dy kanalet e gjigantit sportiv evropian '''Eurosport 1 HD''' dhe '''Eurosport 2 HD''' me evente nga të gjitha disiplinat sportive, bashkë edhe me një kanal tërësisht në dispozicion të abonentëve dhe atyre që duan të bëhen pjesë e kësaj familjeje të madhe, duke i njohur me programet, shërbimet, ofertat dhe të rejat më të fundit ('''Promo'''). Ndryshe nga deri më parë, tashmë platforma '''DigitAlb''' prezantohet me një imazh tërësisht të ri. Ndryshimi ndihet kudo, në çdo kanal dhe shoqërohet edhe nga një pasurim i programacionit si kurrë më parë. Në vitin 1995,Platforma "DigitAlb"përthithi platformën "Supersport" == Lista e kanaleve == * '''Kanalet Gjeneraliste''' : [[Top Channel|Top Channel HD]], [[TV Klan|Klan HD]], Klan Plus, RTV Ora, Klan Macedonia, Klan Kosova HD, [[RTSH|RTSH-1]], IN tv, [[Kohavision]], [[RTV 21]],Dritare TV, [[Channel One]], RTK 1, First TV, [[Alsat Digital|Alsat]] M, Rrokum TV, Tribuna Channel, TV Dukagjini, Kanal10, Star Plus HD, MCN TV * '''Kanalet kushtuar traditës shqiptare''' : T HD * '''Kanalet kushtuar serialeve :''' Stinët, TDC - Timeless Drama Channel. * '''Kanalet informative''' : [[Top NEWS|Top News]], News 24, Report TV, Ora News, ABC News, FAX News, Scan TV, UTV News. Euronews Albania, A2 CNN, Klan News * '''Kanalet për filma''' : Film Një HD, Film Dy HD, EuroFilm, Film Autor, Film Hits, Film Thriller, Film Dramë, Film Aksion, Film Komedi. * '''Kanale për të gjithë familjen:''' Family HD * '''Kanalet për dokumentarë''': Explorer Shkencë, Explorer Histori, Explorer Natyra. * '''Kanalet sportive të paketës që përthithi "Supersport",dhe të sportit europian,"Eurosport"''': [[SuperSport|SuperSport-1 HD]], [[SuperSport|SuperSport-2 HD]], [[SuperSport|SuperSport-3 HD]], [[SuperSport|SuperSport-4 HD]], [[SuperSport|SuperSport-5 HD]], [[SuperSport|SuperSport-6 HD]], [[SuperSport|SuperSport-7 HD]]. [[Eurosport|Eurosport-1 HD]], [[Eurosport|Eurosport-2 HD]]. * '''Kanalet për fëmijë''': [[Bang Bang]], [[Çufo]], [[Junior TV]]. * '''Kanalet për blerje''': BCTV Europe ,Shop TV * '''Kanalet muzikore''': My Music, Melody TV, SuperSonic TV, STV Folk, City TV, ALBUK TV, Klan Music. * '''Kanalet Pay-Per-View''': Digi Gold (vetëm në VOD- katalogu PopCorn, kategoria GOLD). * '''Kanalet sezonalë kushtuar Big Brother Albania''': [[Big Brother (Albania)|Big Brother 1]], [[Big Brother (Albania)|Big Brother 2]]. * '''Kanalet e huaja''': [[Disney Channel (Shqipëri)|Disney Channel]], [[Fox Broadcasting Company|FOX]], [[Fox Broadcasting Company|Fox Life]], FOX Movies, Baby TV, [[Nickelodeon]], Nicktoons, Rai 1, Rai 2, Canale 5, Italia 1, Alpha TV, Skai TV, Fine Living, MTV Live HD, Fashion TV, TV 5-Monde, Euronews, [[CNN]], [[BBC World|BBC]], ZDF, Discovery Science HD, Investigation Discovery Xtra HD, Animal Planet HD, Discovery Channel, Discovery Turbo Xtra, TLC, National Geographic HD, Travel Channel HD, 24Kitchen, Eurosport HD, Eurosport 2 HD, , 360 TuneBox HD, FightBox HD, GameToon HD, Fast & Fun Box HD, DocuBox HD, Dorcel HD, Playboy TV etj. *'''Kanalet radio në të dyja platformat:''' [[Top Albania Radio]], [[Top Gold Radio]], City Radio Albania, My Music Radio, Radio-Tv News 24, NRG Radio, Radio Klan,Radio Ora News. == Referime == # https://www.digitalb.al/platforma-tokesore/ # https://www.digitalb.al/platforma-satelitore # http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200124023525/http://www.ikub.al/biznese/805256887/Article_DIGITALB.aspx?cookiesEnabled=false |date=24 janar 2020 }} # https://www.lyngsat.com/packages/DigitAlb.html #https://sq.kingofsat.net/pack-digitalb.php {{ref}} == Shiko edhe == * [[Top Media]] *[[Dritan Hoxha (gazetar)|Dritan Hoxha]] * [[Top Channel]] * [[Top Albania Radio]] * [[Top NEWS]] * [[T-HD]] * [[Bang Bang]] * [[Çufo|Çufo TV]] * [[Junior TV]] * [[SuperSport]] * [[Genc Gjineci]] * [[Alban Jaho]] * [[Top Gold Radio]] * [[Shqip (gazetë)|Gazeta Shqip]] == Lidhje të jashtme == * Faqja Zyrtare e [[DigitAlb]] http://www.digitalb.al * Faqja Zyrtare e [[SuperSport]] https://www.supersport.al/ * Për [[Zvicra|Zvicër]] faqet Zyrtare http://www.digitalb-tv.ch dhe http://www.digitalb.ch Nga CR.Petrit.Emini.ViTi {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Kompani në Shqipëri]] [[Kategoria:Platformë Televizive]] 7slw712oss9sl1nugmdhyxfc3581rfz 0 63976 2464458 2462045 2022-07-20T14:29:26Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name=Ferid bej Vokopola | image=Ferit Vokopola.jpg | image_size=230px | office=Ministër i Bujqësisë (pas 11 maj 1928, dhe Pyjeve) | term_start=24 tetor, 1927 | term_end=20 qershor, 1928 | predecessor=[[Musa Juka]] | successor=Musa Juka | birth_date=[[18 gusht]] [[1887]] | birth_place=[[Vokopola|Vokopolë]], [[Perandoria Osmane]] | death_date=[[28 Qershor|28 qershor]] [[1969]] | death_place=[[Durrës]], [[Republika Popullore e Shqipërisë]] | nationality=Shqiptar | profession= | spouse= | children= | office2= zëvendësisht ministër i Punëve Botore | term_start2=24 tetor, 1927 | term_end2=16 nëntor 1927 | predecessor2=Musa Juka | successor2=[[Hilë Mosi]]}} '''Ferid Vokopola''' ose '''Ferit [[bej]] Vokopola '''([[Vokopola|Vokopolë]], [[18 gusht]] [[1887]] - [[Durrësi|Durrës]], [[28 Qershor|28 qershor]] [[1969]]) ka qenë sheh i [[tarikati]]t [[Ryfai]]i dhe firmëtari më i ri i [[Akti i Pavarësisë|Aktit të Pavarësisë]], organizator i [[Kongresi i Lushnjes|Kongresit të Lushnjes]], ndër themeluesit e [[Medreseja (Tiranë)|Medresesë së Tiranës]], ndër autorët më përfaqësues të [[Sufizmi|mistikës]] [[islam]]e në Shqipëri pas [[Naim Frashëri]]t, publicist dhe përkthyes. Njohës i madh i tri gjuhëve kulturore (elsine-i selase) dhe i kulturës islame, dëshmi e të cilave janë punimet që ka lënë në dorëshkrim mbi historinë dhe botën shpirtërore të tarikateve të përhapura në Shqipëri. Ka përkthyer dhe botuar po ashtu pjesë të [[Kurani]]t në gjuhën shqipe.<ref>{{Cite journal|last=Frashëri|first=Kristo|author-link=Kristo Frashëri|date=2006|title=Sulejman Naibi dhe odisea e Divanit të tij|journal=Studime Filologjike|language=sq|issue=3-4|pages=65}}</ref> == Biografia == U lind në Vokopolë, më 18 gusht 1887, i biri i Mustafa bej Vokopolës. Më pas familja u zhvendos në lagjen "Murat Çelebi" të [[Berati]]t,<ref>{{Cite web|url=http://www.lajmishqip.com/?p=21829|title=Ferid Vokopola: Shqipëria asht e jona, e shqiptarëve|last=Shehu|first=Eugen|website=lajmishqip.com|date=2012|language=sq}}</ref> ku i ati ishte mytesarif në fillimshekullin XX.<ref>{{Cite web|url=https://books.google.al/books?id=1o06AQAAMAAJ&q=mustafa+vokopola&dq=mustafa+vokopola&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwio462jurjcAhVKyaYKHaCmAWkQ6AEIUzAH|title=Das Sandschak Berat in Albanien|publisher=Kraus Reprint|date=1976|last=Patsch|first=Carl|page=101|language=de}}</ref> Më 1906 mbaroi gjimnazin e Beratit dhe studioi në [[Universiteti i Stambollit|Universitetin]] e [[Stambolli]]t për drejtësi dhe ekonomi, ku pas 1908 bashkëpunoi me gazetat "Zgjimi" dhe "Bashkimi i Kombit". Më 1910 u emërua kryesekretar i zyrës së pasurisë të shtetit në Bishanak të [[Fieri]]t.<ref name=":0">{{Cite book|title=[[Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet]]|last=Dervishi|first=Kastriot|publisher=55|year=2012|isbn=9789994356225|location=Tiranë|pages=246|language=sq}}</ref> Më 1914 rebelët e Kryengritjes së Shqipërisë së Mesme kur shkuan në Berat, i dogjën shtëpinë Vokopolajve duke qenë se i ati ishte pjesë e parisë së qytetit.<ref name=":02">{{Cite book|title=Kujtime, nga fundi i sundimit osman në Luftën e Vlorës|last=Vlora|first=Syrja bej|authorlink=Syrja bej Vlora|publisher=Iceberg|year=2013|origyear=1921-1925|isbn=978-9928-4140-4-5|location=Tiranë|pages=67, 114=|translator=[[Ali Asllani]]|language=sq}}</ref> Më 1912 mori pjesë në [[Kuvendi i Vlorës|Kuvendin e Vlorës]], ku dhe firmosi në deklaratën e Shpalljes së Pavarësisë me siglën "''M. Ferit Vokopola''".<ref>{{Cite book|title=Dokumente historike 1912-1918|last=Nosi|first=Lef|authorlink=Lef Nosi|publisher=ASH, Instituti i Historisë|year=2007|isbn=978-99956-10-04-3|location=Tiranë|pages=99|language=sq}}</ref> U caktua kryesekretar i Ministrisë së Financave në qeverinë e Ismail Qemalit, pas 1914 qe kryesekretar i Ministrisë së Punëve Botore në qeverinë e [[Turhan pashë Përmeti]]t. Në Kongresin e Durrësit qe përfaqësues i [[Lushnja|Lushnjes]], mbajti fjalën e hapjes dhe u zgjodh sekretar.<ref name=":0" /> Në vitet 1923-1925,<ref name=":1">{{Cite web|last=Istrefi|first=Diana|date=2005|title=Ligjvënësit shqiptarë 1920-2005|url=https://www.parlament.al/Files/Informacione/Ligjvenesit-Shqiptar-1920-2005.pdf|url-status=live|website=parlament.al|language=sq|publication-place=Tiranë}}</ref> në periudhën 1927-1928 ka qenë ministër i Bujqësisë dhe zëvendësisht i Punëve Botore,<ref name=":0" /> më pas më 1928-1939 u zgjodh sërish deputet në duke përfaqësuar prefekturën e Beratit;<ref name=":1" /> ku më 1928 qe nënkryetar i Asamblesë Kushtetuese. Më 1925 u shpreh në parlament për Tiranën kryeqytet. Në fushën e legjislacionit Vokopola u shqua si një nga ligjbërësit kryesorë të Parlamentit të viteve ‘20-‘30. Ai së bashku me deputetë të tjerë përgatitën dhe miratuan në parlament Kodin Civil të viteve ’30. Në bashkëpunim me [[Salih Vuçitërni]]n e të tjerë, ai bëhet një nga organizatorët kryesorë për themelimin e [[Komuniteti Mysliman i Shqipërisë|Komunitetit Mysliman]] dhe jep një kontribut të ndjeshëm për ngritjen e [[Medreseja e Tiranës|Medresesë së Përgjithshme të Tiranës]].<ref name=":2" /> Qe ndër bashkëthemeluesit dhe më tej drejtoi organizatën "Drita Hyjnore" ku aderonin tarikatet Rifaii, [[Kadiri]]i, [[Saadii]] dhe [[Tixhani]]i, të themeluar më 3 mars 1936<ref>{{Cite web|url=https://books.google.al/books?id=aCdYHU9PtiIC&pg=PA114&dq=Vokopola&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiS0Z3rtbjcAhUQLlAKHX-EAAs4ChDoAQgwMAI#v=onepage&q=Vokopola&f=false|title=Religion und Kultur im albanischsprachigen Südosteuropa|date=2010|publisher=Peter Lang|last=Jens Schmitt|first=Oliver|authorlink=Oliver Jens Schmitt|others=Andreas Rathberger|page=114|isbn=9783631602959|language=de}}</ref> në cilësinë e shehut të tarikatit Rifaii. Organizata botonte ''predikuesen'' me po të njëjtin titull më 1938, ndërsa korrikun e 1942 botoi organin e saj të përkohshmen "Njeriu" deri në qershor të 1944.<ref>{{Cite web|url=https://babadauti.wordpress.com/tarikatet/|title=Tarikatet në Shqipëri 1921-2009|last=Shehaj|first=Agron|website=babadauti.wordpress.com|language=sq}}</ref> Misioni i këtyre të përkohshmeve ishte kultivimi i mistikës islame.<ref>{{Cite web|url=http://www.zemrashqiptare.net/news/id_10301/rp_0/act_print/rf_1/Printo.html|title=Ferid Vokopola|last=Yvejsi|first=Mexhid|website=zemrashqiptare.net|date=2009|language=sq}}</ref> Me [[Pushtimi italian i Shqipërisë|pushtimin e Shqipërisë nga Italia]] në 1939, Vokopola qe pjesë e delegacionit shqiptar kryesuar nga kryeministri [[Shefqet bej Vërlaci|Vërlaci]] dhe ministri [[Xhaferr bej Ypi|Ypi]] që i dërguan kurorën e Skënderbeut monarkut italian [[Viktor Emanueli III|Viktor Emanuelit]] në [[Roma|Romë]].<ref>{{Cite web|last=Kaloçi|first=Dashnor|title=Fotot e panjohura të prillit 1939 në gazetat italiane dhe shqiptare të delegacionit që dorëzoi kurorën e Skënderbeut|url=https://memorie.al/fotot-e-panjohura-te-prillit-39-es-ne-gazetat-italiane-dhe-shqiptare-nga-zbarkimi-ushtarak-ne-portet-shqiptare-te-delegacioni-qe-dorzoi-kuroren-e-arte-te-skenderbeut-ne-rome/|url-status=live|website=memorie.al|language=sq}}</ref> U tërhoq nga jeta politike dhe administrata shtetërore, duke iu kushtuar krejtësisht aktivitetit fetar. Në këto rrethana, duke zotëruar [[Orientalistika|gjuhët orientale]], ai iu ofrua Institutit të Historisë si bashkëpunëtor, duke i kaluar vitet e pleqërisë deri sa vdiq në vitin 1969, si përkthyes i dokumenteve historike nga [[osmanishtja]].<ref name=":2">{{Cite web|url=https://orientalizmi.wordpress.com/2011/07/18/ferid-vokopola-rebeli-i-lushnjes-qe-perkthente-kuranin-dhe-dashurite-e-khajamit/|title=Ferid Vokopola: Rebeli i Lushnjës, që përkthente Kuranin dhe dashuritë e Khajamit|date=18 korrik 2011|website=orientalizmi.wordpress.com|last=Myzaljen Hoxha|language=sq}}</ref> Ndërroi jetë më 28 qershor 1969 në Durrës.<ref name=":0" /> == Vepra == === Mbi pavarësinë === Rreth ditëve pragshpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë, në gazetën “Përlindja e Shqypnijes”, viti II, nr. 6-7 të dt. 30 janar e 1 shkurt 1914, shkruante: <blockquote>''“Vjen miku im, i ndjeri [[Nebi Sefa]] para se të nisesh për [[Kavajë]] e më lajmëron se [[Ushtria osmane|Komanda Otomane]] ka burgosur në hotel të Shaqir Beut delegatët nga [[Kosova]], zotërinjtë [[Bedri Pejani]] dhe [[Rexhep bej Mitrovica|Rexhep Mitrovicën]]. Menjëherë biseduam me shokë dhe morëm udhën të vemi, unë, Nebi Sefa e Taulla Sinani me një patrullë pesë vetësh për t’i liruar, dhe i liruam për të shkuar drejt Vlorës…”''</blockquote><blockquote>''“Pastaj u nisëm përmes [[Fusha e Myzeqesë|Myzeqesë]] në ato kohëra të këqija nga dimri i fortë e arritëm në [[Fier]], ku takuam edhe [[Ismail Qemali|Ismail Qemal]] beun me shokë. Ismail Qemal beu në zyrën telegrafike merrte shpjegime mbi situaten e okupasjoneve dhe jepte këshilla mbi masat që duheshin e me padurim te mblidheshin delegatët shpejtësisht në Vlorë. Kur ishim në zyrën telegrafike më vjen një telegram mua nga nëna ime që ishte me plevit tepër të rëndë dhe Ismail beu më thotë: shko biri im në Berat, hallallosu me mëmën, ti marrësh uratën e pastaj hajde ne Vlorë me delegatet e Beratit. Duke e digjuar, unë i thashë se jam nisur për Mëmën [[Shqipëri]], e uratën kam me ja marë kësaj. Ai më përgëzoi atenisht me një bravo, e cila i buroj nga zemra… dhe vuna re se sytë i kishte të lotueshëm. Nga [[Fieri]] u nisëm për Vlorë. Atje Agallarët Sharra çelën shtëpinë e na pritën me bujari të madhe. Ndërkohë prisnin me padurim të vinin delegatët e vëndeve të tjerë”.''</blockquote> === Përkthime, publicistikë, poezi === Gjatë kohës që punonte në ekipin e Ministrisë së Bujqësisë të qeverisë së Durrësit, hartoi kriterin e përkthimit dhe të [[Tefsiri|komentimit]] të [[Kurani]]t. La po ashtu në dorëshkrim [[Kalendari rumi|kalendarin osman]]. U shqua në fushën e përkthimeve nga osmanishtja, i shkroi parathënien përkthimit të veprës “Rubaij-jati” i [[Omer Hajami|Omar Kajamit]] nga [[Hafëz Ali Korça]], e cila u botua për herë të parë më 1942, në Tiranë. Më 1919 botoi “Fluturimet e Shpirtit”, në vitin 1920 botoi vëllimin me poezi “Symbyllazi me ëndërrimet”, në vitin 1942 botoi veprën poetike “Gjëmimet e Tomorrit”. Pas organizimit të Kongresit të Lushnjes, Vokopola i shkroi himnin “Himni i Kongresit të Lushnjës”. Në revistën më të shquar muslimane të kohës “Zani i Naltë”, poeti dhe filozofi i shquar Ferit Vokopola botoi poezinë “Perëndimi i Shejh Shaban Tixhanisë”, si dhuratë miqësore e gjurmuesve të udhës së Tixhanisë, në promovimin e [[Bektashi]]zmës. Ishte bashkëpunëtor letrar, krahas figurave të mëdha publike të kohës si [[Haxhi Vehbi Agolli|Hafiz Vehbi Dibra]], Hafiz Ali Korça, Sali Vuçiterni, Haki Sharofi, Mit`hat Frashëri dhe Ismet Dibra. Një ndër studimet filozofike me karakter monografik i Ferid Vokopolës ishte i titulluar “Përhapja e Islamit”. Me vlerësime religjioze-filozofike “Problemi i Zotit dhe Djallit”, “Verdikti i fatit” dhe “Morali dhe epshi i masave”. Në këtë revistë më të shquarën e kohës, ai botoi dhe studimet dhe esetë në fushën e historisë së artit si “Kuptimi i artit dhe kufijtë e tij”, “Shkrimtarët e [[Letërsia shqipe me alfabet arab|Letërsisë Islamike në Shqipëri]]” etj. Në korrik 1942, doli në Tiranë revista kulturore dhe fetare “Njeriu”. Qysh në numrat e parë, kjo revistë periodike e përmuajshme e kishte të përcaktuar orientimin shpirtëror dhe kulturor të saj. Me përkthimin e [[Ajeti|vargjeve kuranike]] dhe të mësimeve të [[Pejgamberi|profetit]] [[Muhamed]], dhe botimin e tyre në faqet e revistës “Njeriu” të edituar dhe drejtuar nga Ferid Vokopola u kontribua në formimin e një pikëpamjeje bashkëkohore mbi moralin, filozofinë, edukimin, qytetërimin dhe [[Imani|besimin islam]]. Ndër radhët e saj shkruajtën edhe [[Haki Stërmilli]], [[Kristo Floqi]], poeti [[Vasfi Samimi|Vasfi Sami Visoka]] dhe profesorët [[Filip Ndocaj]], [[Beqir Haçi]], [[Vexhi Buharaja]] etj. Në faqet e kësaj reviste Ferid Vokopola botoi edhe shkrime të [[Fan Nolit]], [[Faik bej Konica|Faik Konicës]], [[Lasgush Poradeci|Lasgush Poradecit]], [[Mid'hat bej Frashëri|Mithat Frashërit]] dhe intelektualëve më të rinj si Suat Haxhit, [[Mustafa Greblleshi|Mustafë Greblleshit]], [[Jup Kastrati]]t etj. Revista doli në 27 numra dhe u mbyll në qershor 1944. Ferit Vokopola botoi dhe përkthime të pjesshme në revistën tjetër të kohës “Kultura Islame” ku bashkëpunoi ngushtësisht me figura të shquara të kulturës shqiptare si [[Sherif Putra]], [[Haki Sharofi]], [[Sadik Bega]] e të tjerë. == Referime == {{reflist|2}} {{DEFAULTSORT:Vokopola, Ferit Bej}} [[Kategoria:Sufi shqiptarë]] [[Kategoria:Nënshkruesit e Deklaratës së Pavarësisë]] [[Kategoria:Lindje 1887]] [[Kategoria:Vdekje 1969]] [[Kategoria:Shkrimtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Publicistë shqiptarë]] [[Kategoria:Orientalistë shqiptarë]] [[Kategoria:Ministra të Punëve Publike të Shqipërisë]] [[Kategoria:Ministra të Bujqësisë të Shqipërisë]] [[Kategoria:Përkthyes të Kuranit në shqip]] [[Kategoria:Përkthyes prej turqishtes në shqip]] [[Kategoria:Përkthyes prej osmanishtes në shqip]] [[Kategoria:Njerëz nga Myzeqeja]] meml70r1ivfowus8x5lg1gfb1asn60g 0 66204 2464459 2418920 2022-07-20T14:29:52Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Leter Tabela Fillim}} {{Letër portreti|boja="#cceeff"| Rudina Xhunga.jpg }} {{Leter figura|Rudina Xhunga.jpg|250 }} {{Leter emri| Rudina }} {{Leter mbiemri| Xhunga}} <!-- {{Leter ditëlindje|}} --> <!-- {{Leter vendlindje|}} --> <!-- {{Leter ditëvdekje|}} --> <!-- {{Leter vendvdekje|}} --> {{Leter kombësia| Shqiptare}} {{Leter shtetësie|Shqiptare }} {{Leter profesioni| Gazetare }} <!-- {{Leter shënim|*}} --> <!-- {{Leter mirnjohje|}} --> {{Leter Tabela Fund}} '''Rudina Xhunga''' lindi në 22 qershor 1972 dhe është një gazetare. Drejtonte emisionin politik “Shqip” në Top Channel, prej majit të vitit 2002,ndërsa e drejton përsëri emisionin ‘’Shqip’’ në Dritare TV,gjatë këtyre ditëve. Në këtë emision të përjavshëm të orës 21.00 të çdo të hëne, Xhunga sillte debate me figurat politike më të njohura në Shqipëri, Kosovë e Maqedoni. Emisioni kishte një dimension mbarëkombëtar dhe tenton temat e forta të aktualitetit dhe historisë. Nga nëntori i vitit 1998-prill 2002, ka drejtuar emisionin politik “Dritare” në [[Radio Televizioni Shqiptar|RTSH]], ku për 4 vite, çdo të premte, ka pasur në studio politikanë të njohur, të vendit dhe të huaj. Më parë ka punuar për shumë vite si gazetare e kulturës në gazetat kryesore të kohës. Në gazetën “Koha Jonë”, ku dhe ka punuar më gjatë, ka mbuluar përveç kulturës dhe reportazhin e faqet speciale të gazetës së parë të pavarur në vend. Gjithashtu Xhunga është dhe autore e tre librave; “Të dua për sfond”, “Preja e një martese të lodhur”, "[[Sikur Ana...]]",’’[[Tregimet e Pitilushes]],’’[[Përrallat e Pitilushes]]. Aktualisht moderatore e emisionit 'Dritare' ne News24,pas eksperiences ne Vizion Plus,tashmë ,Dritare dhe Shqip etj.janë në një web televizion ,prime time. == Botime == * [[Të dua për sfond : 13 poezi, tregime, intervista]] - 1996 * [[Sikur Ana...]] - 2005 * [[Preja e një martese të lodhur]] - 2005 * [[12 porositë e Arbën Xhaferit]] - 2012 * [[Shkrimtarët e shekullit : 31 intervista në bibliotekën e botës]] - 2014 * Edhe një Shqip : 31 intervista - 2015 * Përrallat e Pitilushes - 2016 [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Gazetarë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] {{biografi-cung}} pm58f2vvtnbxazvtmowi7b0vhbrod3z 2464460 2464459 2022-07-20T14:30:39Z 185.33.33.198 /* Botime */ wikitext text/x-wiki {{Leter Tabela Fillim}} {{Letër portreti|boja="#cceeff"| Rudina Xhunga.jpg }} {{Leter figura|Rudina Xhunga.jpg|250 }} {{Leter emri| Rudina }} {{Leter mbiemri| Xhunga}} <!-- {{Leter ditëlindje|}} --> <!-- {{Leter vendlindje|}} --> <!-- {{Leter ditëvdekje|}} --> <!-- {{Leter vendvdekje|}} --> {{Leter kombësia| Shqiptare}} {{Leter shtetësie|Shqiptare }} {{Leter profesioni| Gazetare }} <!-- {{Leter shënim|*}} --> <!-- {{Leter mirnjohje|}} --> {{Leter Tabela Fund}} '''Rudina Xhunga''' lindi në 22 qershor 1972 dhe është një gazetare. Drejtonte emisionin politik “Shqip” në Top Channel, prej majit të vitit 2002,ndërsa e drejton përsëri emisionin ‘’Shqip’’ në Dritare TV,gjatë këtyre ditëve. Në këtë emision të përjavshëm të orës 21.00 të çdo të hëne, Xhunga sillte debate me figurat politike më të njohura në Shqipëri, Kosovë e Maqedoni. Emisioni kishte një dimension mbarëkombëtar dhe tenton temat e forta të aktualitetit dhe historisë. Nga nëntori i vitit 1998-prill 2002, ka drejtuar emisionin politik “Dritare” në [[Radio Televizioni Shqiptar|RTSH]], ku për 4 vite, çdo të premte, ka pasur në studio politikanë të njohur, të vendit dhe të huaj. Më parë ka punuar për shumë vite si gazetare e kulturës në gazetat kryesore të kohës. Në gazetën “Koha Jonë”, ku dhe ka punuar më gjatë, ka mbuluar përveç kulturës dhe reportazhin e faqet speciale të gazetës së parë të pavarur në vend. Gjithashtu Xhunga është dhe autore e tre librave; “Të dua për sfond”, “Preja e një martese të lodhur”, "[[Sikur Ana...]]",’’[[Tregimet e Pitilushes]],’’[[Përrallat e Pitilushes]]. Aktualisht moderatore e emisionit 'Dritare' ne News24,pas eksperiences ne Vizion Plus,tashmë ,Dritare dhe Shqip etj.janë në një web televizion ,prime time. == Botime == * [[Të dua për sfond : 13 poezi, tregime, intervista]] - 1996 * [[Sikur Ana...]] - 2005 * [[Preja e një martese të lodhur]] - 2005 * [[12 porositë e Arbën Xhaferit]] - 2012 * [[Shkrimtarët e shekullit : 31 intervista në bibliotekën e botës]] - 2014 * Edhe një Shqip : 31 intervista - 2015 * Përrallat e Pitilushes - 2016 * Tregimet e Pitilushes -2020 [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Gazetarë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] {{biografi-cung}} i1qrplt62qjjb6fewqvrqm8hwwdimhg 2464494 2464460 2022-07-20T18:12:33Z 185.33.33.198 /* Botime */ wikitext text/x-wiki {{Leter Tabela Fillim}} {{Letër portreti|boja="#cceeff"| Rudina Xhunga.jpg }} {{Leter figura|Rudina Xhunga.jpg|250 }} {{Leter emri| Rudina }} {{Leter mbiemri| Xhunga}} <!-- {{Leter ditëlindje|}} --> <!-- {{Leter vendlindje|}} --> <!-- {{Leter ditëvdekje|}} --> <!-- {{Leter vendvdekje|}} --> {{Leter kombësia| Shqiptare}} {{Leter shtetësie|Shqiptare }} {{Leter profesioni| Gazetare }} <!-- {{Leter shënim|*}} --> <!-- {{Leter mirnjohje|}} --> {{Leter Tabela Fund}} '''Rudina Xhunga''' lindi në 22 qershor 1972 dhe është një gazetare. Drejtonte emisionin politik “Shqip” në Top Channel, prej majit të vitit 2002,ndërsa e drejton përsëri emisionin ‘’Shqip’’ në Dritare TV,gjatë këtyre ditëve. Në këtë emision të përjavshëm të orës 21.00 të çdo të hëne, Xhunga sillte debate me figurat politike më të njohura në Shqipëri, Kosovë e Maqedoni. Emisioni kishte një dimension mbarëkombëtar dhe tenton temat e forta të aktualitetit dhe historisë. Nga nëntori i vitit 1998-prill 2002, ka drejtuar emisionin politik “Dritare” në [[Radio Televizioni Shqiptar|RTSH]], ku për 4 vite, çdo të premte, ka pasur në studio politikanë të njohur, të vendit dhe të huaj. Më parë ka punuar për shumë vite si gazetare e kulturës në gazetat kryesore të kohës. Në gazetën “Koha Jonë”, ku dhe ka punuar më gjatë, ka mbuluar përveç kulturës dhe reportazhin e faqet speciale të gazetës së parë të pavarur në vend. Gjithashtu Xhunga është dhe autore e tre librave; “Të dua për sfond”, “Preja e një martese të lodhur”, "[[Sikur Ana...]]",’’[[Tregimet e Pitilushes]],’’[[Përrallat e Pitilushes]]. Aktualisht moderatore e emisionit 'Dritare' ne News24,pas eksperiences ne Vizion Plus,tashmë ,Dritare dhe Shqip etj.janë në një web televizion ,prime time. == Botime == * [[Të dua për sfond : 13 poezi, tregime, intervista]] - 1996 ,Sh.B.Dudaj * [[Sikur Ana...]] - 2005,Sh.B.Dudaj * [[Preja e një martese të lodhur]] - 2005 ,Sh.B.Dudaj * [[12 porositë e Arbën Xhaferit]] - 2012,Sh.B.Dudaj * [[Shkrimtarët e shekullit : 31 intervista në bibliotekën e botës]] - 2014,Sh.B.Dudaj * Edhe një Shqip : 31 intervista - 2015,Sh.B.Dudah * Përrallat e Pitilushes - 2016,Dritare Publishing * Tregimet e Pitilushes -2020 ,Dritare Publishing [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Gazetarë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] {{biografi-cung}} 6nraskztx5kkgclwdfylk3nejvtxym8 0 68562 2464482 2061273 2022-07-20T17:18:25Z Ikranjani 127687 removed [[Category:Atdhetarë shqiptarë]]; added [[Category:Lindje 1902]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Xhevat Begolli''' veprimtar i Komitetit të Kosovës bashkë me vëllezërit Rifatin dhe Qerimin. ==Biografia== '''Xhevat Begolli''' u lind në [[Pejë]] në vitin [[1902]]. Shkollën fillore e kreu në [[Pejë]], kurse shkollën e mesme në [[Vjenë]]. Njihte disa gjuhë të huaja . Mori pjesë në takimin në [[Mitrovicë]] me gjeneralin gjerman Eberhad (21. IV. 1941). Gjatë Luftës së Dytë Botërore ishte prefekt i Prefekturës së [[Pejë]]s. Bashkëpunoi me [[Xhaferr Deva|Xhafer Devën]] dhe [[Haqif Blyta|Haqif Blytën]] për organizimin e administratës shqiptare dhe për mbrojtjen e Kosovës nga sulmet çetniko-partizane 1941-1944. Mbas ripushtimit të Pejës nga forcat serbo-komuniste u arratis në Rugovë pastaj kaloi në [[Drenicë]] dhe së fundi në rrethinat e [[Pejë]]s. U zu nga repartet e OZN-as, në fshatin Lipë afër Pejës, bashkë me nipin Skënderin. U denua me vdekje. Ditën që do të ekzekutohej vdiq si pasojë e torturave mizore që ushtruan ndaj tij xhelatët e OZN-as. Fat të ngjashëm patën edhe vëllezërit e tij Qerimi dhe Rifati (Tiranë) dhe Sefedini (Pejë) që u likujduan gjithashtu nga Sigurimi Shqiptar dhe OZN-a {{biografi-cung}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Politikanë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1902]] c3p27hr3q1c2ckgbni462w28gmmw5fk 2464483 2464482 2022-07-20T17:20:29Z Ikranjani 127687 added [[Category:Vdekje 1944]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Xhevat Begolli''' veprimtar i Komitetit të Kosovës bashkë me vëllezërit Rifatin dhe Qerimin. ==Biografia== '''Xhevat Begolli''' u lind në [[Pejë]] në vitin [[1902]]. Shkollën fillore e kreu në [[Pejë]], kurse shkollën e mesme në [[Vjenë]]. Njihte disa gjuhë të huaja . Mori pjesë në takimin në [[Mitrovicë]] me gjeneralin gjerman Eberhad (21. IV. 1941). Gjatë Luftës së Dytë Botërore ishte prefekt i Prefekturës së [[Pejë]]s. Bashkëpunoi me [[Xhaferr Deva|Xhafer Devën]] dhe [[Haqif Blyta|Haqif Blytën]] për organizimin e administratës shqiptare dhe për mbrojtjen e Kosovës nga sulmet çetniko-partizane 1941-1944. Mbas ripushtimit të Pejës nga forcat serbo-komuniste u arratis në Rugovë pastaj kaloi në [[Drenicë]] dhe së fundi në rrethinat e [[Pejë]]s. U zu nga repartet e OZN-as, në fshatin Lipë afër Pejës, bashkë me nipin Skënderin. U denua me vdekje. Ditën që do të ekzekutohej vdiq si pasojë e torturave mizore që ushtruan ndaj tij xhelatët e OZN-as. Fat të ngjashëm patën edhe vëllezërit e tij Qerimi dhe Rifati (Tiranë) dhe Sefedini (Pejë) që u likujduan gjithashtu nga Sigurimi Shqiptar dhe OZN-a {{biografi-cung}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Politikanë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1902]] [[Kategoria:Vdekje 1944]] 93byt4zjgnoyt7r62s1c3ssa21o6ie0 2464484 2464483 2022-07-20T17:20:35Z Ikranjani 127687 added [[Category:Begollë]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Xhevat Begolli''' veprimtar i Komitetit të Kosovës bashkë me vëllezërit Rifatin dhe Qerimin. ==Biografia== '''Xhevat Begolli''' u lind në [[Pejë]] në vitin [[1902]]. Shkollën fillore e kreu në [[Pejë]], kurse shkollën e mesme në [[Vjenë]]. Njihte disa gjuhë të huaja . Mori pjesë në takimin në [[Mitrovicë]] me gjeneralin gjerman Eberhad (21. IV. 1941). Gjatë Luftës së Dytë Botërore ishte prefekt i Prefekturës së [[Pejë]]s. Bashkëpunoi me [[Xhaferr Deva|Xhafer Devën]] dhe [[Haqif Blyta|Haqif Blytën]] për organizimin e administratës shqiptare dhe për mbrojtjen e Kosovës nga sulmet çetniko-partizane 1941-1944. Mbas ripushtimit të Pejës nga forcat serbo-komuniste u arratis në Rugovë pastaj kaloi në [[Drenicë]] dhe së fundi në rrethinat e [[Pejë]]s. U zu nga repartet e OZN-as, në fshatin Lipë afër Pejës, bashkë me nipin Skënderin. U denua me vdekje. Ditën që do të ekzekutohej vdiq si pasojë e torturave mizore që ushtruan ndaj tij xhelatët e OZN-as. Fat të ngjashëm patën edhe vëllezërit e tij Qerimi dhe Rifati (Tiranë) dhe Sefedini (Pejë) që u likujduan gjithashtu nga Sigurimi Shqiptar dhe OZN-a {{biografi-cung}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Politikanë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1902]] [[Kategoria:Vdekje 1944]] [[Kategoria:Begollë]] pd0v4ntj0s0pkmwr8rd268tkof9ixi7 2464485 2464484 2022-07-20T17:20:43Z Ikranjani 127687 added [[Category:Njerëz nga Vilajeti i Kosovës]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Xhevat Begolli''' veprimtar i Komitetit të Kosovës bashkë me vëllezërit Rifatin dhe Qerimin. ==Biografia== '''Xhevat Begolli''' u lind në [[Pejë]] në vitin [[1902]]. Shkollën fillore e kreu në [[Pejë]], kurse shkollën e mesme në [[Vjenë]]. Njihte disa gjuhë të huaja . Mori pjesë në takimin në [[Mitrovicë]] me gjeneralin gjerman Eberhad (21. IV. 1941). Gjatë Luftës së Dytë Botërore ishte prefekt i Prefekturës së [[Pejë]]s. Bashkëpunoi me [[Xhaferr Deva|Xhafer Devën]] dhe [[Haqif Blyta|Haqif Blytën]] për organizimin e administratës shqiptare dhe për mbrojtjen e Kosovës nga sulmet çetniko-partizane 1941-1944. Mbas ripushtimit të Pejës nga forcat serbo-komuniste u arratis në Rugovë pastaj kaloi në [[Drenicë]] dhe së fundi në rrethinat e [[Pejë]]s. U zu nga repartet e OZN-as, në fshatin Lipë afër Pejës, bashkë me nipin Skënderin. U denua me vdekje. Ditën që do të ekzekutohej vdiq si pasojë e torturave mizore që ushtruan ndaj tij xhelatët e OZN-as. Fat të ngjashëm patën edhe vëllezërit e tij Qerimi dhe Rifati (Tiranë) dhe Sefedini (Pejë) që u likujduan gjithashtu nga Sigurimi Shqiptar dhe OZN-a {{biografi-cung}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Politikanë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1902]] [[Kategoria:Vdekje 1944]] [[Kategoria:Begollë]] [[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Kosovës]] f06m4afs3uva9fz9u77x7d5hagb7i3r 2464486 2464485 2022-07-20T17:21:02Z Ikranjani 127687 added [[Category:Shqiptarë të ekzekutuar]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Xhevat Begolli''' veprimtar i Komitetit të Kosovës bashkë me vëllezërit Rifatin dhe Qerimin. ==Biografia== '''Xhevat Begolli''' u lind në [[Pejë]] në vitin [[1902]]. Shkollën fillore e kreu në [[Pejë]], kurse shkollën e mesme në [[Vjenë]]. Njihte disa gjuhë të huaja . Mori pjesë në takimin në [[Mitrovicë]] me gjeneralin gjerman Eberhad (21. IV. 1941). Gjatë Luftës së Dytë Botërore ishte prefekt i Prefekturës së [[Pejë]]s. Bashkëpunoi me [[Xhaferr Deva|Xhafer Devën]] dhe [[Haqif Blyta|Haqif Blytën]] për organizimin e administratës shqiptare dhe për mbrojtjen e Kosovës nga sulmet çetniko-partizane 1941-1944. Mbas ripushtimit të Pejës nga forcat serbo-komuniste u arratis në Rugovë pastaj kaloi në [[Drenicë]] dhe së fundi në rrethinat e [[Pejë]]s. U zu nga repartet e OZN-as, në fshatin Lipë afër Pejës, bashkë me nipin Skënderin. U denua me vdekje. Ditën që do të ekzekutohej vdiq si pasojë e torturave mizore që ushtruan ndaj tij xhelatët e OZN-as. Fat të ngjashëm patën edhe vëllezërit e tij Qerimi dhe Rifati (Tiranë) dhe Sefedini (Pejë) që u likujduan gjithashtu nga Sigurimi Shqiptar dhe OZN-a {{biografi-cung}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Politikanë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1902]] [[Kategoria:Vdekje 1944]] [[Kategoria:Begollë]] [[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Kosovës]] [[Kategoria:Shqiptarë të ekzekutuar]] fzlfx948z2izz9nncoffpykfou5qj8b 2464487 2464486 2022-07-20T17:22:48Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki '''Xhevat Begolli''' veprimtar i Komitetit të Kosovës bashkë me vëllezërit [[Rifat Begolli|Rifatin]] dhe Qerimin. ==Biografia== U lind në [[Pejë]] në vitin [[1902]]. Shkollën fillore e kreu në [[Pejë]], kurse shkollën e mesme në [[Vjenë]]. Njihte disa gjuhë të huaja . Mori pjesë në takimin në [[Mitrovicë]] me gjeneralin gjerman Eberhad (21. IV. 1941). Gjatë Luftës së Dytë Botërore ishte prefekt i Prefekturës së [[Pejë]]s. Bashkëpunoi me [[Xhaferr Deva|Xhafer Devën]] dhe [[Haqif Blyta|Haqif Blytën]] për organizimin e administratës shqiptare dhe për mbrojtjen e Kosovës nga sulmet çetniko-partizane 1941-1944. Mbas ripushtimit të Pejës nga forcat serbo-komuniste u arratis në Rugovë pastaj kaloi në [[Drenicë]] dhe së fundi në rrethinat e [[Pejë]]s. U zu nga repartet e OZN-as, në fshatin Lipë afër Pejës, bashkë me nipin Skënderin. U denua me vdekje. Ditën që do të ekzekutohej vdiq si pasojë e torturave mizore që ushtruan ndaj tij xhelatët e OZN-as. Fat të ngjashëm patën edhe vëllezërit e tij Qerimi dhe [[Rifat Begolli|Rifati]] (Tiranë) dhe [[Sefedin bej Begolli|Sefedini]] (Pejë) që u likujduan gjithashtu nga Sigurimi Shqiptar dhe OZN-a. == Referime == {{biografi-cung}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Politikanë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1902]] [[Kategoria:Vdekje 1944]] [[Kategoria:Begollë]] [[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Kosovës]] [[Kategoria:Shqiptarë të ekzekutuar]] jrx14lpv3mtm4jbq1luairwvmc76wls 0 86133 2464550 2241238 2022-07-21T00:55:13Z Ahti-Saku 143497 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Zoran Đinđić, Davos.jpg|thumb|right|300px| Zoran Gjinxhiq (2003)]] '''Zoran Đinđić''' lindi më 1 gusht 1952 në Bosanski Shamac , është vrarë më 12 mars të viti 2003 në Beograd , ka qenë politikan serb, doctor iI shkencave filozofike, njëri nga themeluesit e PartisëDemokratike, Kryetar i Qeverisë së Serbisë (2001-2003) dhe kryetar i qytetit të Beogradit (1997). kush drejtoi [[Doktrina e shenjtë serbe|Doktrinën e Shenjtë Serbe]]. të shkatërrimit dhe dëbimit të [[shqiptarët|shqiptarëve]] nga shtëpitë e tyre në [[Lugina e Preshevës|Luginën e Preshevës]]. == Biografia == == Lidhje të jashtme == # [http://www.fond-djindjic.org/ Fondi "Dr Zoran Đinđić"] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150402115331/http://www.fond-djindjic.org/ |date=2 prill 2015 }} # [http://www.zorandjindjic.org/ Dr Zoran Đinđić] # [https://web.archive.org/web/20070330144325/http://www.ds.org.yu/ Demokratska stranka] # [https://web.archive.org/web/20101109055123/http://www.ako-srbija-stane.co.sr/ Akcija "AKO SRBIJA STANE"] # [https://web.archive.org/web/20050208200600/http://www.kapiraj.org/ KAPIRAJ KOPIRAJ] # [https://web.archive.org/web/20100404045409/http://www.praschl.net/102.0.html] Jeta e Zoran Gjinxhiqit [[Kategoria:Politikanë serbë]] [[Kategoria:Lindje 1952]] [[Kategoria:Kryetarë të Qeverisë së Serbisë]] [[Kategoria:Doktrina e shenjt serbe]] 6kl54ztwjfiu0lbyvpj6vwxetxg8vuo 0 97798 2464529 2405697 2022-07-20T20:53:26Z 46.99.114.204 wikitext text/x-wiki {{për përmirësim}} '''Alma Bektashi''' lindi në [[Prishtina|Prishtinë]] më [[24 Qershor]] [[1976]]. Është një nga këngëtaret me të mira shqiptare e cila ka pasur mjaft sukses. Ajo ka nxjerrë mjaft kënge, albume dhe videoklipe të pëlqyera. Ajo është e martuar në Shqipëri dhe është nënë e dy fëmijëve. Alma ishte edhe shoqe e klasës së [[Teuta Selimi]]-t dhe kanë ndarë bankën së bashku. Një ndër këngët e saj të para ishte ''"Nuk ka tjetër si ai"'' një kënge e cila u shoqërua edhe me videoklip si dhe ishte pjesë e videofestivalit ''"Video Fest Muzikor 2003"'' ku arriti të marrë çmimin "Videospoti më i mirë në konkurrencën e Postproduksionit më të mirë". Po ashtu një ndër këngët më të bukura të saj ishte ''"Do te pres"'' një videoklip ky i cili ishte pjesë e videofestivalit ''"Zhurma Show Awards"'' në vitin 2004. Po ashtu ajo ka marrë pjesë edhe në shumë festivale të tjera ku ka qenë fituese e disa çmimeve të para. Në fund të vitit 2011 ajo përzgjidhet nga stafi i "Top-Channel" për te qenë pjesë e jurisë profesionale të një talent-sh, pra pikërisht për të qenë pjesë e talent-show ''"[[The Voice of Albania]]".'' Pas 16 javëve trajnim në vitin 2012 një nga vajzat e grupit te saj Rina arrin deri ne finale duke marre kështu çmimin e Parë së bashku me trajnerin e saj duke u shpallur fituese te "The Voice of Albania". Aktualisht ajo punon në një nga universitet e Tiranës dhe vazhdon me projektet e saja te reja. == Diskografi == === Albumet === * 1994: ALma * 2003: Me mungon == Lidhje të jashtme == * [http://www.teksteshqip.com/alma-bektashi/biografia#ixzz1z1LancWa Alma Bektashi website] == Referime == <references/> [[Kategoria:Lindje 1976]] [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] grq7ayayizzld4f4fa07yb43c01vmiv 2464531 2464529 2022-07-20T21:17:24Z Ikranjani 127687 added [[Category:Njerëz nga Prishtina]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{për përmirësim}} '''Alma Bektashi''' lindi në [[Prishtina|Prishtinë]] më [[24 Qershor]] [[1976]]. Është një nga këngëtaret me të mira shqiptare e cila ka pasur mjaft sukses. Ajo ka nxjerrë mjaft kënge, albume dhe videoklipe të pëlqyera. Ajo është e martuar në Shqipëri dhe është nënë e dy fëmijëve. Alma ishte edhe shoqe e klasës së [[Teuta Selimi]]-t dhe kanë ndarë bankën së bashku. Një ndër këngët e saj të para ishte ''"Nuk ka tjetër si ai"'' një kënge e cila u shoqërua edhe me videoklip si dhe ishte pjesë e videofestivalit ''"Video Fest Muzikor 2003"'' ku arriti të marrë çmimin "Videospoti më i mirë në konkurrencën e Postproduksionit më të mirë". Po ashtu një ndër këngët më të bukura të saj ishte ''"Do te pres"'' një videoklip ky i cili ishte pjesë e videofestivalit ''"Zhurma Show Awards"'' në vitin 2004. Po ashtu ajo ka marrë pjesë edhe në shumë festivale të tjera ku ka qenë fituese e disa çmimeve të para. Në fund të vitit 2011 ajo përzgjidhet nga stafi i "Top-Channel" për te qenë pjesë e jurisë profesionale të një talent-sh, pra pikërisht për të qenë pjesë e talent-show ''"[[The Voice of Albania]]".'' Pas 16 javëve trajnim në vitin 2012 një nga vajzat e grupit te saj Rina arrin deri ne finale duke marre kështu çmimin e Parë së bashku me trajnerin e saj duke u shpallur fituese te "The Voice of Albania". Aktualisht ajo punon në një nga universitet e Tiranës dhe vazhdon me projektet e saja te reja. == Diskografi == === Albumet === * 1994: ALma * 2003: Me mungon == Lidhje të jashtme == * [http://www.teksteshqip.com/alma-bektashi/biografia#ixzz1z1LancWa Alma Bektashi website] == Referime == <references/> [[Kategoria:Lindje 1976]] [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] [[Kategoria:Njerëz nga Prishtina]] dofk5lklolfdxyms3j6t75kbjtytcj4 0 98192 2464545 2220567 2022-07-20T22:19:09Z Qendrimi15 122927 wikitext text/x-wiki {{Infobox agjenci qeveritare | agency_name = ''Schutzstaffel'' | logo = Flag Schutzstaffel.svg | logo_width = 100 | logo_caption = Flamuri SS | picture = {{Photomontage |color=#ffff | photo4b = Bundesarchiv Bild 183-H04436, Klagenfurt, Adolf Hitler, Ehrenkompanie.jpg | photo2b = Bundesarchiv Bild 101III-Lerche Stereo-046-03, Metz, Sepp Dietrich bei Ordensverleihung.jpg | photo2a = Himmler besichtigt die Gefangenenlager in Russland. Heinrich Himmler inspects a prisoner of war camp in Russia, circa... - NARA - 540164.jpg | photo3a = Bundesarchiv Bild 183-R97512, Berlin, Geheimes Staatspolizeihauptamt.jpg | photo3b = Majdanek (June 24, 1944).jpg | photo4a = Stroop Report - Warsaw Ghetto Uprising BW.jpg | spacing = 2 | border = 0 | size = 300 }} | picture_caption = {{flatlist | * [[Heinrich Himmler]] inspekton një kamp të burgosurish lufte në Bashkimin Sovjetik, 1941 * Burrat e ''[[Leibstandarte SS Adolf Hitler|Leibstandarte SS Adolf Hitler]]'' marrin çmime * Selia e SS-së në Berlin * [[Kampi i përqendrimit Majdanek]], 1944 * [[Djali i getos së Varshavës|Gra dhe fëmijë të kapur]] gjatë [[Kryengritja e Getos së Varshavës|Kryengritjes së Getos së Varshavës]] nga burra [[Sicherheitsdienst|SD]], 1943 * [[Adolf Hitler]] inspekton ''Leibstandarte SS Adolf Hitler'', 1938}} | formed = 4 prill 1925 | preceding1 = ''[[Sturmabteilung]]'' (SA) | preceding2 = ''[[Leibstandarte SS Adolf Hitler|Stabswache]]'' | dissolved = 8 maj 1945 | jurisdiction = [[Skeda:Flag of Germany (1935–1945).svg|25px]] [[Gjermania Naziste]]<br />[[Europa e pushtuar nga Gjermania Naziste]] | headquarters = [[Niederkirchnerstraße|Prinz-Albrecht-Straße]], [[Berlin]] | coordinates = {{coord|52|30|26|N|13|22|57|E|type:landmark|display=inline}} | employees = 800,000 ({{circa}}&nbsp;1944) | minister_type = [[Reichsführer-SS|Reichsführer]] | minister1_name = [[Heinrich Himmler]] (ka shërbyer më së gjati)<br />[[Julius Schreck]] (i pari)<br />[[Karl Hanke]] (i fundit) | agency_type = [[Paraushtarak]] | parent_agency = [[Partia Naziste]]<br />''Sturmabteilung'' (deri në korrik 1934) | child1_agency = ''[[Allgemeine SS]]'' | child2_agency = ''[[Waffen-SS]]'' | child3_agency = ''[[SS-Totenkopfverbände]]'' (SS-TV) | child4_agency = ''[[Sicherheitspolizei]]'' (SiPo; deri më 1939, kur paloset në [[Zyra kryesore e Sigurisë së Rajhut|RSHA]]) | child5_agency = ''[[Sicherheitsdienst]]'' (SD) | child6_agency = ''[[Ordnungspolizei]]'' (Orpo) }} '''''Schutzstaffel''''' (e përkëthyer si ''Skuadra e Mbrojtjes'' ose ''trupat mbrojtës''), i shkurtuar '''SS'''—ose [[Skeda:Sig runes.svg|16px|Runic "ᛋᛋ"]] ishte një organizatë kryesore paraushtarake nën [[Adolf Hitleri]]n dhe [[Partia Naziste|Partisë Naziste]] në [[Gjermania Naziste|Gjermaninë Naziste]], dhe më vonë në të gjithë [[Europa e pushtuar nga Gjermania Naziste|Evropën e pushtuar nga gjermanët]] gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]]. Filloi me një njësi të vogël roje të njohur si ''Saal-Schutz'' ("Siguria e sallës") e përbërë nga vullnetarë partie për të siguruar sigurinë për mbledhjet e partisë në Mynih. Në vitin 1925, [[Heinrich Himmler]] iu bashkua njësisë, e cila deri atëherë ishte reformuar dhe kishte marrë emrin e saj përfundimtar. Nën drejtimin e tij (1929-1945) ajo u rrit nga një formacion i vogël paraushtarak gjatë [[Republika e Weimarit|Republikës së Vajmarit]] në një nga organizatat më të fuqishme në Gjermaninë naziste. Që nga koha e ngritjes në pushtet të Partisë Naziste deri në rënien e regjimit në vitin 1945, SS ishte agjencia kryesore e sigurisë, mbikëqyrjes dhe terrorit brenda Gjermanisë dhe Evropës së pushtuar nga gjermanët. Dy grupet kryesore përbërëse ishin ''[[Allgemeine SS]]'' (Gjeneral SS) dhe [[Waffen-SS]] (SS e Armatosur). ''Allgemeine SS'' ishte përgjegjëse për zbatimin e [[Politika racore e Gjermanisë Naziste|politikës racore të Gjermanisë Naziste]] dhe policimit të përgjithshëm, ndërsa ''Waffen-SS'' përbëhej nga njësi luftarake brenda ushtrisë së Gjermanisë naziste. Një përbërës i tretë i SS-së, ''[[SS-Totenkopfverbände]]'' (SS-TV; "Njësitë kryesore të vdekjes"), drejtonte [[Kampet e përqëndrimit nazist|kampet e përqendrimit]] dhe [[Kampi i shfarosjes|kampet e shfarosjes]]. Nënndarjet shtesë të SS përfshinin organizatat [[Gestapo]] dhe ''[[Sicherheitsdienst]]'' (SD). Ata kishin për detyrë zbulimin e armiqve aktualë ose të mundshëm të shtetit nazist, neutralizimin e çdo opozite, policimin e popullit gjerman për angazhimin e tyre ndaj ideologjisë naziste dhe sigurimin e inteligjencës vendase dhe të jashtme. SS ishte organizata më përgjegjëse për vrasjen gjenocidale të rreth [[Viktimat e Holokaustit|5.5 deri në 6 milionë hebrenj dhe miliona viktima të tjera]] gjatë [[Holokausti]]t. Anëtarët e të gjitha degëve të saj kryen [[krime lufte]] dhe [[krime kundër njerëzimit]] gjatë Luftës së Dytë Botërore (1939–45). SS ishte gjithashtu i përfshirë në ndërmarrje tregtare dhe i shfrytëzonte të burgosurit e kampeve të përqendrimit si skllevër. Pas humbjes së Gjermanisë naziste, SS dhe Partia Naziste u gjykuan nga Gjykata Ndërkombëtare Ushtarake në Nuremberg si organizata kriminale. [[Ernst Kaltenbrunner]], shefi i departamentit kryesor të SS, i mbijetuar i rangut më të lartë, u shpall fajtor për krime kundër njerëzimit në [[Gjyqi i Nyrëmbergut|gjyqet e Nyrëmbergut]] dhe u var në vitin 1946. == Ideologjia == Në kontrast me traditën imperiale ushtarake, natyra e SS u bazua në një ideologji ku angazhimi, efektiviteti dhe besueshmëria-jo politike të klasës apo arsimit, do të përcaktojë se sa larg ata arritën në organizatë. SS theksoi besnikëri të plotë dhe bindje ndaj urdhrave deri në vdekje. Ai u bë një mjet i fuqishëm i përdorur nga Hitleri dhe shteti nazist për qëllime politike. Ideologjia dhe vlerat e organizatës SS ishin një nga arsyet kryesore pse SS ishte ngarkuar me ekzekutimin e shumë krimeve naziste dhe krimet e luftës të shtetit nazist. Krahas këtyre linjave, Himmler dikur ka shkruar se një njeri SS "nuk heziton për një çast të vetëm, por ekzekuton ndonjë urdhër që vjen nga Fyheri." Dëshmi shtesë për besnikërinë e pakushtëzuar të SS mund të gjenden në komentet Himmler-së lidhur me Nocionin i Fyhrerit-Befehl për anëtarët e SS përdorur konotacione fetare - Himler ka deklaruar, dikur "vetë Fyhreri ka marrë një vendim dhe dha urdhër, ajo duhet të kryhet, jo vetëm sipas fjalës dhe letër, por edhe në shpirt. Kushdo që ekzekuton urdhrin duhet ta bëjë këtë si një kujdestar i besueshëm, si një besnik Përfaqësuesi i organit që i jep komandën ... urdhërat duhet të jenë të shenjta. Kur gjeneralët binden, ushtritë binden automatikisht. Kjo shenjtëria e urdhrave vlen më shumë, më i madhë territori ynë rritet. " == Lidhje të jashtme == * [http://forum.axishistory.com/viewtopic.php?t=65244 1938 Transfer list of SS personnel to Wehrmacht], forum.axishistory.com * [http://www.axishistory.com/index.php?id=63 Axis History Factbook - SS] Personal website from Sweden. * [http://www.feldgrau.com/ss.html The German SS/Waffen-SS in WWII] German military history research site. feldgrau.com * [http://www.frontkjemper.com The Norwegian SS Volunteers] Website in English about the Norwegian SS volunteers serving under German command during WWII. frontkjemper.com * [http://wilk.wpk.p.lodz.pl/~whatfor/waffen_ss_2.htm Dywizje Waffen-SS] In Polish. Many graphics on units, insignia and maps. * [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Holocaust/ssview.html SS Views on the Solution to the Jewish Question] from Das Schwarze Korps, No. 47, November 24, 1938. wilk.wpk.p.lodz.pl * [http://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/Holocaust/sstest.html Testimonies of SS-Men Regarding Gassing] from the Jewish Virtual Library. jewishvirtuallibrary.org * [https://web.archive.org/web/20110514025642/http://www.nizkor.org/hweb/imt/nca/nca-02/nca-02-15-criminality-05-01.html The SS] from Nazi Conspiracy & Aggression, Volume II Chapter XV, Criminality of Groups and Organizations from the Nuremberg Trial. nizkor.org ==Burimet== {{reflist|2}} [[Kategoria:Organizata të Partisë Naziste]] [[Kategoria:Organizata të themeluara më 1925]] [[Kategoria:Organizata të shpërbëra më 1945]] 26vbn8opfvogwgr5oe6ydo1r2ujwb3e 0 117118 2464574 2460298 2022-07-21T10:51:55Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | honorific-prefix = | name = Ahmed Izzet<br />احمد عزت پاشا | honorific-suffix = [[Pasha]] | image = Ahmed Izzet Pasha 1913.jpg | image_size = 240px | office1 = [[Lista e vezirëve të Perandorisë Osmane|Veziri i Madh i Perandorisë Osmane]] | monarch1 = [[Mehmed VI]] | term_start1 = 14 tetor 1918 | term_end1 = 8 nëntor 1918 | predecessor1 = [[Talat Pasha]] | successor1 = [[Ahmet Tevfik Pasha]] | office2 = [[Ministria e Punëve të Jahtme të Perandorisë Osmane|Ministër i Punëve të Jashtme]] | monarch2 = [[Mehmeti VI|Mehmed VI]] | primeminister2 = [[Ahmet Tevfik Pasha]] | term_start2 = 13 qershor 1921 | term_end2 = 4 nëntor 1922<ref>[http://atam.gov.tr/halas-i-vatan-cemiyeti/ Atatürk Research Center - Halâs-I Vatan Cemiyeti] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140102200017/http://atam.gov.tr/halas-i-vatan-cemiyeti/ |date=2 janar 2014 |language=tr}}</ref> | predecessor2 = [[Abdylatif Safa Beu]] | successor2 = Pozita u shpërbë | office3 = Ministër i Luftës | monarch3 = [[Mehmeti VI|Mehmed VI]] | primeminister3 = Vetë ai | term_start3 = 14 tetor 1918 | term_end3 = 8 nëntor 1918 | predecessor3 = [[Enver Pasha]] | successor3 = [[Kölemen Abdullah Pasha]] | office4 = | monarch4 = [[Mehmeti VI|Mehmed V]] | primeminister4 = [[Sait Halim Pasha]] | term_start4 = 11 qershor 1913 | term_end4 = 3 janar 1914 | predecessor4 = [[Mahmut Shevket Pasha]] | successor4 = [[Enver Pasha]] | birth_date = 1864 | birth_place = [[Neapoli, Kozani|Nasliç]], [[Vilajeti i Manastirit]], [[Perandoria Osmane]] | death_date = 31 mars 1937 (72-73 vjet) | death_place = [[Stambolli|Stamboll]], [[Turqia|Turqi]] | nationality = [[Perandoria Osmane|Osman]] (deri në vitin 1923)<br />[[Turqia|Turk]] (pas vitit 1923) | party = [[Komiteti "Bashkim e përparim"]] | alma_mater = Akademia Ushtarake Osmane | profession = Ushtar }} '''Ahmed Izet Pasha''' (1864–31 mars 1937) i njohur si '''Ahmed İzzet Furgaç''' pas Ligjit mbi [[Ligji i mbiemrit (Turqi)|Mbiemrin Turk]] të vitit 1934, ishte një gjeneral [[Perandoria Osmane|osman]] me prejardhje etnike [[Shqiptarët në Turqi|shqiptare]] gjatë [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]]. Ai ishte gjithashtu një nga [[Lista e vezirëve të Perandorisë Osmane|vezirët e mëdhenj të Perandorisë Osmane]] dhe [[Ministria e Punëve të Jahtme të Perandorisë Osmane|Ministri i fundit i Punëve të Jashtme]]. Ai u lind në [[Kazaja e Manastirit|Manastir]] në një familje shqiptare.<ref name="Paul Muratoff 1921" /> == Jetëshkrimi == Ai lindi në [[Neapoli, Kozani|Nasliç]], [[Vilajeti i Manastirit]], në një familje shqiptare.<ref name="Paul Muratoff 1921">W.E.D. Allen and Paul Muratoff, Caucasian Battlefields, A History of Wars on the Turco-Caucasian Border, 1828-1921, 376, n 1. {{ISBN|0-89839-296-9}}</ref><ref name="akmese"/> Babai i tij ishte një nëpunës i shquar civil i zonës. Nga viti 1887 deri më 1890 ai u shkollua për strategji dhe gjeografi ushtarake në Kolegjin Ushtarak Osman,<ref name="Akademi">Harp Akademileri Komutanlığı, ''Harp Akademilerinin 120 Yılı'', İstanbul, 1968, p. 19. (turqisht)</ref> ndërsa më vonë deri në vitin 1894 ai studioi në Gjermani nën [[Colmar Freiherr von der Goltz]].<ref name="akmese">{{cite book|last=Handan|first=Akmeşe|title=The Birth of Modern Turkey: The Ottoman Military and the March to WWI|publisher=I.B.Tauris|language=en|pages=25–98|isbn=1-85043-797-1|year=2005|url=https://books.google.com/books?id=kgXWpISjIWQC&pg=PA25}}</ref> Si rezultat i pjesëmarrjes së tij në [[Lufta Greko-Turke (1897)|Luftën Greko-Turke]] ai u gradua në gradën [[Miralay]] (kolonel). Në vitin 1908 pas [[Revolucioni i Turqve të Rinj|Revolucionit të Turqve të Rinj]] ai u bë shefi i shtabit të përgjithshëm osman. Gjatë asaj periudhe (nën qeverinë e [[Xhonturqit|Xhonturqve]]) ai ishte kundër veprimeve ushtarake të [[Ushtria osmane|ushtrisë osmane]] nën udhëheqjen e [[Mahmut Shevket Pasha|Mahmut Shevket Pashës]] kundër nacionalistëve shqiptarë gjatë revoltave shqiptare të vitit 1910. Kundërshtimi i tij i fortë ndaj politikave të Mahmud Pashës çoi në shkarkimin dhe riemërimin e tij në [[Jemen]] në shkurt 1911.<ref name="akmese"/> Në vitin 1916, ai u emërua komandant i [[Ushtria e Dytë (Perandoria Osmane|Ushtrisë së Dytë]] e cila luftoi në Kaukaz së bashku me Ushtrinë e Tretë.<ref name="Paul Muratoff 1921"/> Në vitin 1917, ai u emërua për të komanduar grupin [[Anadolli|anadollak]] të ushtrive, i cili përbëhej nga ushtritë e dytë dhe të tretë.<ref>W.E.D. Allen and Paul Muratoff, Caucasian Battlefields, A History of Wars on the Turco-Caucasian Border, 1828-1921, 437. {{ISBN|0-89839-296-9}}</ref> Grada më e lartë që ai mbante ishte ajo e [[Marshall|marshallit]]. Pas luftës, ai u thirr për të udhëhequr qeverinë që nënshkroi [[Armëpushimi i Mudros|Armëpushimin e Mudros]].<ref name="Paul Muratoff 1921"/> Megjithëse periudha e tij e detyrës ishte me një kohëzgjatje të shkurtër, ai u shqua duke qenë nënshkruesi i Armëpushimit të Mudros në emër të Perandorisë Osmane më 30 tetor 1918, duke i dhënë kështu fund [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]] për osmanët. Ai gjithashtu shërbeu njëkohësisht si Ministër i Punëve të Jashtme gjatë kryeministrisë. Ai u pushua nga puna më 8 nëntor 1918. Më pas, ai u kritikua për lejimin e të [[Tre Pashallarët|Tre Pashallarëve]] që të arratiseshin jashtë vendit natën e 2–3 nëntorit para se ata të mund të gjykoheshin në [[Gjykatat ushtarake turke të 1919–1920]] për krime duke përfshirë [[Gjenocidi Armen|mizori ndaj armenëve]] të Perandorisë. Ahmed Izzet Pasha kaloi pjesën më të madhe të 25 ditëve të tij të kryeministrisë të shtrirë në shtrat pasi kapi [[Gripi spanjoll|gripin spanjoll të vitit 1918]]. Pas [[Shpërbërja e Perandorisë Osmane|shpërbërjes së Perandorisë Osmane]] dhe humbjes pasuese të titullit [[pasha]] pas themelimit të [[Turqia|Republikës së Turqisë]], Ahmed Izzet miratoi mbiemrin Furgaç në vitin 1934. Ai vdiq më 31 mars 1937 në [[Stamboll]]. Vendimet e Ahmed Izzet Pashait gjatë Fushatës së Kaukazit gjithashtu janë kritikuar dhe konsiderohen si një nga faktorët e dështimit të saj, ndërsa reputacioni i tij i lartë pasues në Turqi i është atribuar veprimtarisë së tij të suksesshme gjatë [[Lufta e Pavarësisë Turke|Luftës së Pavarësisë Turke]].<ref name="erickson">{{cite book|last=Erickson|first=Edward|title=Ordered to die: a history of the Ottoman army in the First World War|publisher=Greenwood Publishing Group|language=en|pages=220|isbn=1-85043-797-1|year=2001|url=https://books.google.com/books?id=XUlsP0YuI1AC&pg=PA220}}</ref> == Referime == <references/> [[Kategoria:Lindje 1864]] [[Kategoria:Vdekje 1937]] [[Kategoria:Sadrazemë shqiptarë të Perandorisë Osmane]] [[Kategoria:Shqiptarë në Turqi]] [[Kategoria:Shqiptarë të Perandorisë Osmane]] [[Kategoria:Pashallarë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Manastirit]] [[Kategoria:Turq me prejardhje shqiptare]] b69jrh52f4spnkf89ljex3bvuekzbn6 0 117771 2464470 2360437 2022-07-20T14:43:57Z Ikranjani 127687 added [[Category:Njerëz nga Tirana]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki {{pp}} {{Infobox person | name = Uran Butka | image = [[Figura:noimage.png||200px]] |Emri Alt = | occupation = historian, shkrimtar, politikan | birth_date = | birth_place = | death_date = | death_place = | nationality = shqiptar |}} '''Uran Butka '''([[2 dhjetor]] [[1938]]), është shkrimtar, historian dhe politikan shqiptar. Ish-[[Deputeti|deputet]] i [[Partia Demokratike (Shqipëri)|Partisë Demokratike]] në [[Kuvendi i Shqipërisë|Kuvendin e Shqipërisë]]. == Jetëshkrimi == Uran Butka u lind në Tiranë më [[2 dhjetor]] të vitit [[1938]] dhe është i biri i [[Safet Butka|Safet Butkës]] nipi i [[Sali Butka|Sali Butkës]], poet, patriot dhe luftëtar i shquar  i Pavarësisë së Shqipërisë. Pasi kreu studimet pedagogjike, punoi për 16 vjet mësues i gjuhës shqipe dhe letërsisë  në rrethet Fier, Krujë dhe Tiranë. Ndërkohë, mbaroi me korespondencë studimet në [[Universiteti i Tiranës|Universitetin e Tiranës]], degët Letërsi dhe Histori ( 1960) dhe dha mësime në gjimnazin e [[Kruja|qytetit të Krujës]]. U pushua nga puna si arsimtar për motive  biografie dhe punoi si piktor në fabrikën e këpucëve në Tiranë (1971-1976), pasi kreu edhe shkollën e mesme për pikturë. Në vitin 1976 u internua me gjithë familje nga Tirana për motive politike , fillimisht në rrethin e Tropojës, mandej në Martanesh, ku jetoi për 11 vjet i izoluar, duke ia ndryshuar edhe profesionin dhe duke punuar si llogaritar në koperativën e fshatit. Në prag të proceseve demokratike, u kthye në Tiranë, ku punoi për disa vjet në punë të ndryshme komunale si bojaxhi, disenjator e dekorator. Qe një nga drejtuesit kryesorë të Shoqatës kombëtare të të përndjekurve politikë të Shqipërisë,1991 – 1992 dhe kryeredaktor i gazetës “Liria” për  disa vjet. Në vitin 1991 u emërua nga Komiteti pluralist i Tiranës  mësues  dhe nëndrejtor i gjimnazit “Ismail Qemali”. Ndërkohë mori pjesë aktivisht në Lëvizjen Demokratike dhe u zgjodh deputet i [[PD]] në Parlamentin shqiptar ne dy legjislatura (1992-'96 dhe 1996-'97). Gjatë kësaj periudhe ushtroi edhe detyrën e kryetarit të Komisionit parlamentar të Medias dhe të Kulturës. Ka qenë anëtar i kryesisë qëndrore së Partisë Demokratike dhe anëtar i Këshillit Kombëtar të saj. Në vitin 2005 u largua nga politika dhe punoi në profesion të lirë si publicist, shkrimtar dhe historian. Ka shkruar e botuar një varg librash në fushën e publicistikës, studimeve historike dhe të letërsisë artistike, që janë vlerësuar. Uran Butka është i martuar me Merjeme Pasmaçiun, mjeke nefrologe. Kanë tre fëmijë, dy vajza dhe një djalë. === Rinia === === Shkollimi === == Veprat == ===Monografi dhe studime historike=== * ''Ringjallje''  (1995) * ''Kthimi i Mid’hat Frashërit'', jeta dhe veprat kryesore ( 1997) * ''Mukja-shans i bashkimit'', peng i tradhtisë ( 1998) * ''Gjeniu i kombit'', monografi historike ( 2000) * ''Safet Butka, jeta dhe veprat'' ( 2003) * ''Lufta civile në Shqipëri 1943-1945'' ( 2006) * ''Bombë në Ambasadën Sovjetike''  (2008), botimi në anglisht 2014. * ''Elita shqiptare'' ( 2009) * ''Masakra e Tivarit'' (2013) * ''Dritëhije të historisë'' (2012) * ''Kryengritjet e para kundërkomuniste'' (2013) ===Letërsi artistike=== * ''Vdekja e bardhë'', tregime, 2001 * ''Humbja nuk është mbarim'', tregime, 2004 * ''Në shtëpinë tonë'', tregime, 2008 * ''Miti i Haxhi Qamilit'', roman, 2010 * ''Dora e shtetit'', tregime (2010) * ''Kristo Kirka'', ese (2012), nderuar me çmimin kombëtar “Penda e argjendtë” * ''Më në fund të lirë'', tregime ( 2013) ===Skenarë filmash & dokumentarë=== * ''“Ventotene”'' * ''“Lëvizja Kryeziu”'' * ''“Pesë herë i dënuar politik”'' * ''“Kryengritja e Malësisë së Madhe”'' * ''“Kryengritja e Postribës” '' * ''“Dy poetët martirë”'' * ''“Mallakastra siç ka qenë”'' * ''“Kryengritja e Dibrës më 1913”'' * ''“Mid’hat Frashëri” '' * ''“Martirët”''. ==Mirënjohje dhe vlerësime== Është dekoruar me titujt “''Mësues i Merituar''”, “''Mjeshtër i Madh''”, “''Qytetar nderi i Qarkut Tiranë''” , “''Qytetar nderi i Postribës''” dhe së fundi me çmimin “''Penda e argjendtë në letërsi''” për vitin 2013. == Burime e referenca == {{reflist}} {{DEFAULTSORT:Butka, Uran}} [[Kategoria:Romancierë shqiptarë]] [[Kategoria:Novelistë shqiptarë]] [[Kategoria:Publicistë shqiptarë]] [[Kategoria:Deputetë të Kuvendit të Shqipërisë]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] [[Kategoria:Lindje 1938]] [[Kategoria:Skenaristë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] rat1g8dhihnvipmh234mmf9vxm395sw 0 122394 2464477 2194362 2022-07-20T16:23:45Z Ikranjani 127687 added [[Category:Përkthyes prej greqishtes në shqip]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Kostandin Bozhori''' u lind me [[20 tetor]] [[1920]] ne [[Dhuvjan]] te Gjirokastrës. Është nga minoriteti grek i Shqipërisë. Historian me fame shqiptar. ==Botime== *1967 - ''Lufta shqiptaro-turke në shekullin XV: burime bizantine'' *1975 - ''Burime tregimtare Bizantine për historinë e Shqipërisë: shek. X-XV'' *1978 - ''Dokumente të periudhës bizantine për historinë e Shqipërisë (shek. 7-15)'' {{DEFAULTSORT:Bozhori, Koço}} [[Kategoria:Njerëz nga Dropulli]] [[Kategoria:Historianë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1920]] [[Kategoria:Përkthyes prej greqishtes në shqip]] sxkdxylwvmem3344uz1po96i3kk996q 0 122432 2464541 2118210 2022-07-20T22:10:58Z 93.93.168.177 edit wikitext text/x-wiki [[File:Amanda Françozo At The Runner Sports Fragment.jpg|thumb|Djersitja]] '''Djersa''' është një proces trupor që përshpejton ftohjen e trupit dhe nxjerrjen e lëndeveve që nuk i duhen atij. Intensiteti i djersitjes varet nga intensiteti i emocioneve, aktiviteti fizik, por edhe nga nxehtësia, së cilës i ekspozohet trupi. Trupi vazhdimisht liron djersë, edhe atëherë kur nuk jemi të vetëdijshëm për këtë. Kur stimulohen gjëndrat e djersës, qelizat sekretojnë lëngun i cili përbëhet nga uji dhe ka përqendrim të madh të natriumit dhe kloridit, dhe koncentrim të ulët të kaliumit. Sasia maksimale e djersës që mund ta prodhojë organizmi njerëzor është një litër për një orë. Djersa, vetvetiu nuk ka aromë, por kur bashkohet me bakteret në lëkurë ose flokë, proteinat dhe acidet yndyrore krijojnë aromë të pakëndshme. Djersitja verës është e domosdoshme për t’u ftohur trupi, ndërsa disa hulumtime kanë treguar që parandalimi i djersitjes gjatë verës, duke përdorur antiperspirantë dhe pajisje të klimatizimit, mund të ketë efekte negative në shëndet. Vera është stina e vitit kur trupi duhet të djersitet. Edhe pse djersitja e tepruar mund të ketë efekt negativ, mungesa e djersitjes lë pasoja shumë më të këqija për shëndetin e njeriut.E tepert eshte Besarda. Dhe, derisa për një numër të madh të njerëzve djersitja paraqet problem dhe siklet, ajo ka efekt të shkëlqyeshëm për shëndetin, ndërsa ekspertët theksojnë më të rëndësishmet: * Djersitja është forma më e shpejtë e lirimit të trupit nga toksinat. * Me djersitje sekretohen materiet e dëmshme, siç janë alkooli, kolesteroli dhe kripa. * Përmirëson shëndetin kardiovaskular, sepse zemra nën ndikim të ngrohjes së trupit punon në mënyrë të forcuar për të përmirësuar qarkullimin. * Mund të ngadalësojë plakjen e lëkurës. * Me djersitje hapen poret, çka përmirëson teksturën dhe pamjen e lëkurës. * Djersitja është e shkëlqyeshme për dobësim, në një orë djersitje mund të shpenzohen edhe deri 300 kalori. * Djersitja redukton nivelin e stresit dhe përmirëson disponimin. == Shih edhe == * [[Lëkura]] * [[Hipertermia]] * [[Dehidratimi]] ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Shëndeti]] [[Kategoria:Mjekësi]] c1vi36l4zfpfbvglq99ofxx06lsthpp 0 122988 2464488 2457988 2022-07-20T17:22:56Z Ikranjani 127687 added [[Category:Njerëz nga Elbasani]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Rifat Ibërshimi''' lindi më 29 tetor 1950 në Elbasan. Ai erdh me nje familje tradita ne fushen e futbollit prej vitesh. Ai e filloi karrieren e tij futbollistike ne vitin 70'me ekipin e KS Dinamo Tiranës. Ai luante ne pozicionin Mbrojtës. Gjate rrugëtimit të tij ne botën e futbollit ai u bë pjesë edhe e ekipit tonë kombëtar. Gjatë viteve që luajti me Dinamon ai fitoi 5 "Kampionate Kombëtare" 1972-1973,1974-75, 1975-76, 1976-77, 1979-80. Rifat Ibershimi është nderuar me titullin "Mjeshtër Sporti".<ref>{{Cite web |url=http://www.dinamo.al/listaLajme.php?id=24&ajax=0 |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=7 shtator 2012 |archive-date=16 tetor 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20121016000439/http://www.dinamo.al/listaLajme.php?id=24&ajax=0 }}</ref> ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Lindje 1950]] [[Kategoria:Njerëz nga Elbasani]] k9sl4ulf3x7z3aejwd8v66po5blj66r 0 123503 2464448 2464446 2022-07-20T12:29:58Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Arbën Xhaferi | image = | image_size = | office = [[Maqedonia e Veriut|Përfaqësues në Parlamentin e Republikës së Maqedonisë]] | term_start = [[1990]] | term_end = [[15 Gusht]] [[2012]] | predecessor = | successor = | office2 = Kryetar i [[Partia Demokratike Shqiptare|Partisë Demokratike Shqiptare (PDSH)]] | term_start2 = [[1994]] | term_end2 = [[2007]] | predecessor2 = | successor2 = [[Menduh Thaçi]] | office3 = | term_start3 = | term_end3 = | predecessor3 = | successor3 = | office4 = | term_start4 = | term_end4 = | Detaje Personale = | predecessor4 = | birth_date = 24 Janar 1948 | birth_place = [[Tetovë]], ish–[[Jugosllavia]], (tani [[Maqedonia e Veriut]]) | death_date = 15 Gusht 2012 (64 vjeç) | death_place = Qendra Klinike në [[Shkup]], [[Republika e Maqedonisë]] (tani [[Maqedonia e Veriut]]) | nationality = Shqiptar | profession = Politikan | party = [[Partia Demokratike Shqiptare]] (PDSH) | Arsimimi = [[Universiteti i Beogradit]] | website = | signature = Arbën Xhaferi (nënshkrim).svg | signature_madhësia= 160px | signature_përshkrim= '''Nënshkrimi i Arbën Xhaferit''' | Emblema = | Emblema_madhësia = | Emblema_përshkrim = |}} '''Arbën Xhaferi''' ([[Tetova|Tetovë]], [[24 janar]] [[1948]] – [[Shkupi|Shkup]], [[15 gusht]] [[2012]]) ka qenë një politikan shqiptar nga [[Maqedonia e Veriut]]. Ai lindi në qytetin es, atëherë pjesë e Jugosllavisë dhe vdiq më [[15 gusht]] [[2012]] në Spitalin e Shkupit pas një hemorragjie cerebrale. Arbën Xhaferi ishte kryetar i [[Partia Demokratike Shqiptare|Partisë Demokratike Shqiptare (PDSH)]] dhe ishte një avokat i të drejtave për shqiptarët në [[Maqedonia e Veriut|Maqedoninë e Veriut]]. Ai njihet më së shumti për thirrjen për ndryshim në Preambulën e Kushtetutës. Ai botoi dy vepra që fokusohen te shqiptarët në Maqedoninë e Veriut: ''"PDSH-ja jo në letër"'' dhe ''"Sfidat e demokracisë në shtetet multietnike"'', duke përsëritur bindjet e PDSH-së. == Biografia == U lind më 24 janar 1948 në Tetovë, asokohe pjesë e Republikës Socialiste të Maqedonisë brenda [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]]. Shkollën fillore dhe gjimnazin e ka kryer në vendlindje. Ka vazhduar studimet në degën e Filozofisë në Beograd ku ka mbaruar me sukses. Nga viti 1975 deri në vitin 1990 punon në Televizionin e Prishtinës si redaktor përgjegjës dhe komentator i programit të kulturës. Nga mesi i viteve 1990 është ndër të parët që përjashtohet nga Televizioni nga regjimi i [[Sllobodan Millosheviq|Milosheviqit]]. Pas kësaj periudhe punon si analist në të përjavshmen "Koha" me editor [[Veton Surroi]]n, në "Forum" që drejtohej nga Adem Demaçi dhe në disa media të tjera shqiptare përfshirë dhe shumë gazeta prestigjioze në botë. Do të vijë viti 1993 kur Arbën Xhaferi do të kthehet në vendlindje, tashmë jo si analist, por si politikan. Në vitin 1994 zgjidhet kryetar partie. PDSH e udhëhequr nga Xhaferi arriti të fitojnë zgjedhjet parlamentare të vitit 1998. Erdhi në pushtet me një strategji krejtësisht te re. Xhaferi njihet si ndërtuesi i platformës për demokraci konsensuale, si një parakusht për parandalimin e tendencave margjinalizuese të aplikuara në atë kohë kundrejt shqiptarëve, por dhe si mjet që mund të ishte efikas kundër ndarjeve territoriale që sot e kësaj dite i kanosen Maqedonisë. Gjatë konfliktit të armatosur të vitit 2001, Xhaferi investohet tek faktori ndërkombëtar që motivet e luftës të mos kërkohen atje ku nuk ekzistonin, pra në Kosovë apo te animet gjenetike të shqiptarëve për rebelim, ashtu siç pretendonin faktorët maqedonas, por te koncepti i shtetit i cili nuk përputhej me realitetin. Qasja e Xhaferit në atë kohë turbullirash u përkrah më në fund nga faktori ndërkombëtar, duke bërë të mundur legjitimimin e luftës së shqiptarëve, duke nisur kështu maratona e Ohrit, që përfundoi me një marrëveshje për ndërrimin e konceptit etnocentrik të shtetit. Në zgjedhjet e 15 shtatorit të vitit 2002 Xhaferi kalon në opozitë. Ai mbajti postin e kryetarit të partisë deri në vitin 2007, kur u zëvendësua nga [[Menduh Thaçi]]. Në atë periudhë të zymtë parazgjedhore, analistë të ndryshëm patën vlerësuar se shqiptarët do të përfshihen në një konflikt të paevitueshëm brenda tyre. Në opozitë, Xhaferi që në fillim dha sinjale se qeveria e re, po devijon nga përcaktimet e marrëveshjes së Ohrit. Madje ai i drejtoi publikisht një letër kryetarit të shtetit Boris Trajkovski, duke refuzuar pjesëmarrjen në bisedime me të. == Publikimet == Xhaferi ka publikuar dy vepra, "PDSH-ja jo në letër", dhe "Sfidat e Demokracisë në Shtetet Multietnike". == Referimet == {{reflist}} [[Kategoria:Politikanë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1948]] [[Kategoria:Vdekje 2012]] [[Kategoria:Njerëz nga Tetova]] [[Kategoria:Shqiptarë në Maqedoninë e Veriut]] [[Kategoria:Shqiptarë në Jugosllavi]] h0tlhk0mf47ie9mutsv8mcdgbn09d64 2464449 2464448 2022-07-20T12:30:28Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Arbën Xhaferi | image = | image_size = | office = [[Maqedonia e Veriut|Përfaqësues në Parlamentin e Republikës së Maqedonisë]] | term_start = [[1990]] | term_end = [[15 Gusht]] [[2012]] | predecessor = | successor = | office2 = Kryetar i [[Partia Demokratike Shqiptare|Partisë Demokratike Shqiptare (PDSH)]] | term_start2 = [[1994]] | term_end2 = [[2007]] | predecessor2 = | successor2 = [[Menduh Thaçi]] | office3 = | term_start3 = | term_end3 = | predecessor3 = | successor3 = | office4 = | term_start4 = | term_end4 = | Detaje Personale = | predecessor4 = | birth_date = 24 Janar 1948 | birth_place = [[Tetovë]], ish–[[Jugosllavia]], (tani [[Maqedonia e Veriut]]) | death_date = 15 Gusht 2012 (64 vjeç) | death_place = Qendra Klinike në [[Shkup]], [[Republika e Maqedonisë]] (tani [[Maqedonia e Veriut]]) | nationality = Shqiptar | profession = Politikan | party = [[Partia Demokratike Shqiptare]] (PDSH) | Arsimimi = [[Universiteti i Beogradit]] | website = | signature = Arbën Xhaferi (nënshkrim).svg | signature_madhësia= 160px | signature_përshkrim= '''Nënshkrimi i Arbën Xhaferit''' | Emblema = | Emblema_madhësia = | Emblema_përshkrim = |}} '''Arbën Xhaferi''' ([[Tetova|Tetovë]], [[24 janar]] [[1948]] – [[Shkupi|Shkup]], [[15 gusht]] [[2012]]) ka qenë një politikan [[Shqiptarët në Maqedoninë e Veriut|shqiptar nga Maqedonia e Veriut]]. Ai lindi në qytetin es, atëherë pjesë e Jugosllavisë dhe vdiq më [[15 gusht]] [[2012]] në Spitalin e Shkupit pas një hemorragjie cerebrale. Arbën Xhaferi ishte kryetar i [[Partia Demokratike Shqiptare|Partisë Demokratike Shqiptare (PDSH)]] dhe ishte një avokat i të drejtave për shqiptarët në [[Maqedonia e Veriut|Maqedoninë e Veriut]]. Ai njihet më së shumti për thirrjen për ndryshim në Preambulën e Kushtetutës. Ai botoi dy vepra që fokusohen te shqiptarët në Maqedoninë e Veriut: ''"PDSH-ja jo në letër"'' dhe ''"Sfidat e demokracisë në shtetet multietnike"'', duke përsëritur bindjet e PDSH-së. == Biografia == U lind më 24 janar 1948 në Tetovë, asokohe pjesë e Republikës Socialiste të Maqedonisë brenda [[Republika Socialiste Federative e Jugosllavisë|Republikës Socialiste Federative të Jugosllavisë]]. Shkollën fillore dhe gjimnazin e ka kryer në vendlindje. Ka vazhduar studimet në degën e Filozofisë në Beograd ku ka mbaruar me sukses. Nga viti 1975 deri në vitin 1990 punon në Televizionin e Prishtinës si redaktor përgjegjës dhe komentator i programit të kulturës. Nga mesi i viteve 1990 është ndër të parët që përjashtohet nga Televizioni nga regjimi i [[Sllobodan Millosheviq|Milosheviqit]]. Pas kësaj periudhe punon si analist në të përjavshmen "Koha" me editor [[Veton Surroi]]n, në "Forum" që drejtohej nga Adem Demaçi dhe në disa media të tjera shqiptare përfshirë dhe shumë gazeta prestigjioze në botë. Do të vijë viti 1993 kur Arbën Xhaferi do të kthehet në vendlindje, tashmë jo si analist, por si politikan. Në vitin 1994 zgjidhet kryetar partie. PDSH e udhëhequr nga Xhaferi arriti të fitojnë zgjedhjet parlamentare të vitit 1998. Erdhi në pushtet me një strategji krejtësisht te re. Xhaferi njihet si ndërtuesi i platformës për demokraci konsensuale, si një parakusht për parandalimin e tendencave margjinalizuese të aplikuara në atë kohë kundrejt shqiptarëve, por dhe si mjet që mund të ishte efikas kundër ndarjeve territoriale që sot e kësaj dite i kanosen Maqedonisë. Gjatë konfliktit të armatosur të vitit 2001, Xhaferi investohet tek faktori ndërkombëtar që motivet e luftës të mos kërkohen atje ku nuk ekzistonin, pra në Kosovë apo te animet gjenetike të shqiptarëve për rebelim, ashtu siç pretendonin faktorët maqedonas, por te koncepti i shtetit i cili nuk përputhej me realitetin. Qasja e Xhaferit në atë kohë turbullirash u përkrah më në fund nga faktori ndërkombëtar, duke bërë të mundur legjitimimin e luftës së shqiptarëve, duke nisur kështu maratona e Ohrit, që përfundoi me një marrëveshje për ndërrimin e konceptit etnocentrik të shtetit. Në zgjedhjet e 15 shtatorit të vitit 2002 Xhaferi kalon në opozitë. Ai mbajti postin e kryetarit të partisë deri në vitin 2007, kur u zëvendësua nga [[Menduh Thaçi]]. Në atë periudhë të zymtë parazgjedhore, analistë të ndryshëm patën vlerësuar se shqiptarët do të përfshihen në një konflikt të paevitueshëm brenda tyre. Në opozitë, Xhaferi që në fillim dha sinjale se qeveria e re, po devijon nga përcaktimet e marrëveshjes së Ohrit. Madje ai i drejtoi publikisht një letër kryetarit të shtetit Boris Trajkovski, duke refuzuar pjesëmarrjen në bisedime me të. == Publikimet == Xhaferi ka publikuar dy vepra, "PDSH-ja jo në letër", dhe "Sfidat e Demokracisë në Shtetet Multietnike". == Referimet == {{reflist}} [[Kategoria:Politikanë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1948]] [[Kategoria:Vdekje 2012]] [[Kategoria:Njerëz nga Tetova]] [[Kategoria:Shqiptarë në Maqedoninë e Veriut]] [[Kategoria:Shqiptarë në Jugosllavi]] 9js9gqnhqqrwth7qomnk5lza3cn9jma 0 126100 2464526 2408711 2022-07-20T20:47:58Z Ikranjani 127687 added [[Category:Lindje 1956]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Sali Allmuça''' studjoi në Akademinë e Arteve në Tiranë, punoi si piktor filmi, por edhe si lektor në Akademi për „Grafikë të Aplikuar“, deri sa në vitin 1990 do të largohej në drejtim të Gjermanisë. Allmuça ndonëse ka përfituar mjaft nga jeta në Perëndim edhe sot e kësaj dite i mbetet mirënjohës shkollës dhe formimit të tij në Shqipëri. [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Artistë shqiptarë]] [[Kategoria:Piktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] [[Kategoria:Lindje 1956]] l7tf03jpeby5z3m26n84czfvmvh1z4v 2464527 2464526 2022-07-20T20:48:07Z Ikranjani 127687 removed [[Category:Biografi shqiptarësh]]; added [[Category:Njerëz nga Tirana]] using [[Help:Gadget-HotCat|HotCat]] wikitext text/x-wiki '''Sali Allmuça''' studjoi në Akademinë e Arteve në Tiranë, punoi si piktor filmi, por edhe si lektor në Akademi për „Grafikë të Aplikuar“, deri sa në vitin 1990 do të largohej në drejtim të Gjermanisë. Allmuça ndonëse ka përfituar mjaft nga jeta në Perëndim edhe sot e kësaj dite i mbetet mirënjohës shkollës dhe formimit të tij në Shqipëri. [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Artistë shqiptarë]] [[Kategoria:Piktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] [[Kategoria:Lindje 1956]] s80jugqrrq8pi7iwup5209oc0oea2kq 0 127903 2464496 2461568 2022-07-20T18:25:05Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer|emri=Ardian Vehbiu|image=Ardian Vehbiu.jpg|titulli=Vehbiu në vitin 2015|ditëlindja=1959|vendlindja=[[Tiranë]], [[Shqipëri]]|occupation=Shkrimtar, përkthyes|kombësia=[[Shqiptarët|Shqiptar]]|foto_madhësia=220px|webfaqja={{URL|http://peizazhe.com}}|bgcolour=#CCCCFF}} '''Ardian Vehbiu''' ([[Tirana|Tiranë]], 22 gusht 1959) është një autor dhe publicist shqiptar. Ka mbaruar studimet e larta në degën Gjuhë-Letërsi Shqipe të fakultetit Histori-Filologji të Universitetit të Tiranës. Gjatë viteve 1983–1990 ka punuar në Institutin e Gjuhësisë dhe të Letërsisë të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë. Pas rënies së komunizmit, për një periudhë qe pedagog i shqipes në [[:en:Università degli Studi di Napoli "L'Orientale"|Institutin Universitar Oriental të Napolit]]. Që prej vitit 1996 jeton në [[New York]].<ref>{{Cite web|last=Ardian Vehbiu|first=intervistoi Elsa Demo|date=5 janar 2010|title=Çfarë ndodhi me shqipen gjatë komunizmit: Si u krijua shqipja totalitare?|url=http://www.arkivalajmeve.com/Ardian-Vehbiu-fare-ndodhi-me-shqipen-gjate-komunizmit.385394/|url-status=live|website=arkivalajmeve.com|language=sq}}</ref> Ardian Vehbiu prej vitit 2007 boton revistën online ''Peizazhe të Fjalës''. Që prej qershorit 2020, është anëtar i jashtëm i [[Akademia e Shkencave të Shqipërisë|Akademisë së Shkencave të Shqipërisë]]. == Arsimimi == Pas diplomimit nga shkolla e mesme e përgjithshme "[[Shkolla e mesme "Sami Frashëri"|Sami Frashëri]]" në [[Tirana|Tiranë]] më 1977, ai filloi studimet një vit më pas në [[Fakulteti i Historisë dhe Filologjisë i Universitetit të Tiranës|Fakultetin Histori-Filologji të Universitetit të Tiranës]] duke i përfunduar studimet me sukses në vitin 1983, duke e mbrojtur diplomën me një temë nga fusha e [[Leksikologjia|leksikologjisë]]. Gjatë vitit shkollor 1987-88 kreu një specializim njëvjeçar në fushën e gjuhësisë historike dhe teorike, në [[Universiteti i Romës|Universitetin e Romës]] "''La Sapienza''" në [[Italia|Itali]]. == Jeta profesionale == Pasi përfundoi studimet e larta, në vitin 1983 filloi punën si bashkëpuntor tekniko-shkencor, në [[Instituti i Historisë - Tiranë|Institutin e Historisë dhe të Gjuhësisë]] të [[Akademia e Shkencave e Shqipërisë|Akademisë së Shkencave]] të [[Republika Popullore Socialiste e Shqipërisë|Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë]]. Teksa punonte në sektorin e leksikologjisë dhe të leksikografisë, Vehbiu u inkuadrua në fazën e fundit të botimit të Fjalorit të Shqipes së Sotme (1984) dhe më pas në aksionin nacional për mbledhjen e fjalëve dhe të shprehjeve popullore. Gjatë viteve shkollore 1986-87 dhe 1988-90, ai ka dhënë leksione në lëndët e Leksikologjisë dhe të Historisë së gjuhësisë së përgjithshme me studentët e degës së gjuhës italiane, në [[Fakulteti i Gjuhëve të Huaja i Universitetit të Tiranës|Fakultetin e Gjuhëve të Huaja]] të Universitetit të Tiranës. Në vitin 1990 filloi të punonte si lektor i gjuhës shqipe në katedrën e Gjuhës dhe të letërsisë shqipe, pranë Istituto Universitario Orientale në [[Napoli]], Itali, një punë që e vazhdoi pa ndërprerë deri në fund të vitit 1995. Si punonjës i kësaj katedre të rëndësishme dhe prestigjioze në Itali, Vehbiu jo vetëm që drejtoi seminare të gjuhës shqipe me studentë dhe pasuniversitarë të kësaj lënde, por edhe u përfshi në veprimtari të ndryshme me natyrë kërkimore-shkencore, duke përfshirë një numër të konsiderueshëm konferencash akademike në [[Napoli]], [[Roma|Romë]], [[Unical]] (Kozencë) dhe [[Salerno]] dhe në përgatitjen për shtyp të botimeve të katedrës, mes të cilave edhe Atlasi Dialektologjik i Gjuhës Shqipe.{{cn}} Në shkurt të vitit 1996, ai u shpërngul në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës]] në kuadër të ribashkimit familjar, për t'u vendosur në [[Nju Jork (qytet)|Nju Jork]]. Midis viteve 1996-2005 punoi në fillim si korrektor përkthimi dhe menaxher i përkthimeve në disa kompani përkthimesh në Nju Jork. Prej vitit 2005 dhe në vazhdim ka qenë në profesion të lirë, si përkthyes, publicist dhe shkrimtar.{{cn}} == Vepra == == Botime == * ''La scoperta dell'Albania: Gli albanesi secondo i mass media''. Milano, Edizioni Paoline, 1996 (me bashkautor Rando Devole) * ''Kulla e sahatit'' (ese), Tiranë, K&B, 2003, ribotuar e ripunuar dhe e zgjeruar nga Botime Çabej, 2018. * ''Zhargonet e kombit: ese kritike I.'' Elbasan, Sejko (2004) * ''Kuzhinat e kujtesës: ese kritike II.'' Elbasan, Sejko (2006) * ''Fraktalet e shqipes: rrëgjimi i gjeometrive të standardit'', (përmbledhje esesh) Tiranë, Çabej, 2007. * ''Midis zhgënjimit dhe mitit: realitete amerikane'' (ese), Tiranë, Botimet “Max” 2007. * ''Shqipja totalitare: tipare t''ë ''ligjërimit publik në Shqip''ë''rinë e viteve 1945–1990'' (ese) Tiranë, Çabej, 2008. * ''Folklori i elitave'' (ese) Tiranë, Morava 2009. * ''Gjashtëdhjetë e gjashtë rrëfimet e Maks Gjerazit'' (tregime), Tiranë, K&B, 2010; ribotuar nga Botimet Dudaj, 2012. * ''Kundër purizmit'' (ese), Tiranë, Botimet Dudaj, 2012. * ''Sende që nxirrte deti'' (ese), Tiranë, Botimet Dudaj, 2013. * ''Bolero'' (roman), Tiranë, Botimet Dudaj (2015). * ''[[Ndërhyrjet e zotit Shyti]]'' (roman), Tiranë, Botimet Dudaj, 2016 * ''Kusuret e zotit Shyti'' (roman), Tiranë, Botimet Dudaj, 2017 * ''Fjalë për fjalë'' (ese), Botime Çabej, Tiranë 2017 * ''Gjuha e thyer, gjuha që thyen'' (ese), Botime Çabej, Tiranë 2018 == Çmime letrare == * Çmimi "Gjergj Fishta" për ''Shqipja Totalitare'' (2009) * Çmimi "Ardian Klosi" për ''Sendet që nxirrte deti'' (2014) == Libra të përkthyer në gjuhë të tjera == # ''Ndërhyrjet e zotit Shyti,'' Plethora Editions, Athinë 2018. # ''Cose portate dal mare'', [http://www.besaeditrice.it/ Besa Muci], 2020. == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Publicistë shqiptarë]] [[Kategoria:Gjuhëtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1959]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Romancierë shqiptarë]] [[Kategoria:Përkthyes prej anglishtes në shqip]] [[Kategoria:Eseistë shqiptarë]] [[Kategoria:Tregimtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Përkthyes prej frëngjishtes në shqip]] [[Kategoria:Anëtarë të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë]] [[Kategoria:Shqiptarë në Shtetet e Bashkuara]] e42cx7p8ewsx8zv2a2jf5fvy93lmksj 2464497 2464496 2022-07-20T18:27:28Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer|emri=Ardian Vehbiu|image=Ardian Vehbiu.jpg|titulli=Vehbiu në vitin 2015|ditëlindja=1959|vendlindja=[[Tiranë]], [[Shqipëri]]|occupation=Shkrimtar, përkthyes|kombësia=[[Shqiptarët|Shqiptar]]|foto_madhësia=220px|webfaqja={{URL|http://peizazhe.com}}|bgcolour=#CCCCFF}} '''Ardian Vehbiu''' ([[Tirana|Tiranë]], 22 gusht 1959) është një autor dhe publicist shqiptar. Ka mbaruar studimet e larta në degën Gjuhë-Letërsi Shqipe të fakultetit Histori-Filologji të Universitetit të Tiranës. Gjatë viteve 1983–1990 ka punuar në Institutin e Gjuhësisë dhe të Letërsisë të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë. Pas rënies së komunizmit, për një periudhë qe pedagog i shqipes në [[:en:Università degli Studi di Napoli "L'Orientale"|Institutin Universitar Oriental të Napolit]]. Që prej vitit 1996 jeton në [[New York]].<ref>{{Cite web|last=Ardian Vehbiu|first=intervistoi Elsa Demo|date=6 janar 2010|title=Çfarë ndodhi me shqipen gjatë komunizmit: Si u krijua shqipja totalitare?|url=https://peizazhe.com/2010/01/06/intervista-per-shqipen-totalitare/|url-status=live|website=peizazhe.com|language=sq}}</ref> Ardian Vehbiu prej vitit 2007 boton revistën online ''Peizazhe të Fjalës''. Që prej qershorit 2020, është anëtar i jashtëm i [[Akademia e Shkencave të Shqipërisë|Akademisë së Shkencave të Shqipërisë]]. == Arsimimi == Pas diplomimit nga shkolla e mesme e përgjithshme "[[Shkolla e mesme "Sami Frashëri"|Sami Frashëri]]" në [[Tirana|Tiranë]] më 1977, ai filloi studimet një vit më pas në [[Fakulteti i Historisë dhe Filologjisë i Universitetit të Tiranës|Fakultetin Histori-Filologji të Universitetit të Tiranës]] duke i përfunduar studimet me sukses në vitin 1983, duke e mbrojtur diplomën me një temë nga fusha e [[Leksikologjia|leksikologjisë]]. Gjatë vitit shkollor 1987-88 kreu një specializim njëvjeçar në fushën e gjuhësisë historike dhe teorike, në [[Universiteti i Romës|Universitetin e Romës]] "''La Sapienza''" në [[Italia|Itali]]. == Jeta profesionale == Pasi përfundoi studimet e larta, në vitin 1983 filloi punën si bashkëpuntor tekniko-shkencor, në [[Instituti i Historisë - Tiranë|Institutin e Historisë dhe të Gjuhësisë]] të [[Akademia e Shkencave e Shqipërisë|Akademisë së Shkencave]] të [[Republika Popullore Socialiste e Shqipërisë|Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë]]. Teksa punonte në sektorin e leksikologjisë dhe të leksikografisë, Vehbiu u inkuadrua në fazën e fundit të botimit të Fjalorit të Shqipes së Sotme (1984) dhe më pas në aksionin nacional për mbledhjen e fjalëve dhe të shprehjeve popullore. Gjatë viteve shkollore 1986-87 dhe 1988-90, ai ka dhënë leksione në lëndët e Leksikologjisë dhe të Historisë së gjuhësisë së përgjithshme me studentët e degës së gjuhës italiane, në [[Fakulteti i Gjuhëve të Huaja i Universitetit të Tiranës|Fakultetin e Gjuhëve të Huaja]] të Universitetit të Tiranës. Në vitin 1990 filloi të punonte si lektor i gjuhës shqipe në katedrën e Gjuhës dhe të letërsisë shqipe, pranë Istituto Universitario Orientale në [[Napoli]], Itali, një punë që e vazhdoi pa ndërprerë deri në fund të vitit 1995. Si punonjës i kësaj katedre të rëndësishme dhe prestigjioze në Itali, Vehbiu jo vetëm që drejtoi seminare të gjuhës shqipe me studentë dhe pasuniversitarë të kësaj lënde, por edhe u përfshi në veprimtari të ndryshme me natyrë kërkimore-shkencore, duke përfshirë një numër të konsiderueshëm konferencash akademike në [[Napoli]], [[Roma|Romë]], [[Unical]] (Kozencë) dhe [[Salerno]] dhe në përgatitjen për shtyp të botimeve të katedrës, mes të cilave edhe Atlasi Dialektologjik i Gjuhës Shqipe.{{cn}} Në shkurt të vitit 1996, ai u shpërngul në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës]] në kuadër të ribashkimit familjar, për t'u vendosur në [[Nju Jork (qytet)|Nju Jork]]. Midis viteve 1996-2005 punoi në fillim si korrektor përkthimi dhe menaxher i përkthimeve në disa kompani përkthimesh në Nju Jork. Prej vitit 2005 dhe në vazhdim ka qenë në profesion të lirë, si përkthyes, publicist dhe shkrimtar.{{cn}} == Vepra == == Botime == * ''La scoperta dell'Albania: Gli albanesi secondo i mass media''. Milano, Edizioni Paoline, 1996 (me bashkautor Rando Devole) * ''Kulla e sahatit'' (ese), Tiranë, K&B, 2003, ribotuar e ripunuar dhe e zgjeruar nga Botime Çabej, 2018. * ''Zhargonet e kombit: ese kritike I.'' Elbasan, Sejko (2004) * ''Kuzhinat e kujtesës: ese kritike II.'' Elbasan, Sejko (2006) * ''Fraktalet e shqipes: rrëgjimi i gjeometrive të standardit'', (përmbledhje esesh) Tiranë, Çabej, 2007. * ''Midis zhgënjimit dhe mitit: realitete amerikane'' (ese), Tiranë, Botimet “Max” 2007. * ''Shqipja totalitare: tipare t''ë ''ligjërimit publik në Shqip''ë''rinë e viteve 1945–1990'' (ese) Tiranë, Çabej, 2008. * ''Folklori i elitave'' (ese) Tiranë, Morava 2009. * ''Gjashtëdhjetë e gjashtë rrëfimet e Maks Gjerazit'' (tregime), Tiranë, K&B, 2010; ribotuar nga Botimet Dudaj, 2012. * ''Kundër purizmit'' (ese), Tiranë, Botimet Dudaj, 2012. * ''Sende që nxirrte deti'' (ese), Tiranë, Botimet Dudaj, 2013. * ''Bolero'' (roman), Tiranë, Botimet Dudaj (2015). * ''[[Ndërhyrjet e zotit Shyti]]'' (roman), Tiranë, Botimet Dudaj, 2016 * ''Kusuret e zotit Shyti'' (roman), Tiranë, Botimet Dudaj, 2017 * ''Fjalë për fjalë'' (ese), Botime Çabej, Tiranë 2017 * ''Gjuha e thyer, gjuha që thyen'' (ese), Botime Çabej, Tiranë 2018 == Çmime letrare == * Çmimi "Gjergj Fishta" për ''Shqipja Totalitare'' (2009) * Çmimi "Ardian Klosi" për ''Sendet që nxirrte deti'' (2014) == Libra të përkthyer në gjuhë të tjera == # ''Ndërhyrjet e zotit Shyti,'' Plethora Editions, Athinë 2018. # ''Cose portate dal mare'', [http://www.besaeditrice.it/ Besa Muci], 2020. == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Publicistë shqiptarë]] [[Kategoria:Gjuhëtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1959]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Romancierë shqiptarë]] [[Kategoria:Përkthyes prej anglishtes në shqip]] [[Kategoria:Eseistë shqiptarë]] [[Kategoria:Tregimtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Përkthyes prej frëngjishtes në shqip]] [[Kategoria:Anëtarë të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë]] [[Kategoria:Shqiptarë në Shtetet e Bashkuara]] 0ozve0v4awxyof72xarv8j9pi15t2m3 2464498 2464497 2022-07-20T18:29:29Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki {{Infobox writer|emri=Ardian Vehbiu|image=Ardian Vehbiu.jpg|titulli=Vehbiu në vitin 2015|ditëlindja=1959|vendlindja=[[Tiranë]], [[Shqipëri]]|occupation=Shkrimtar, përkthyes|kombësia=[[Shqiptarët|Shqiptar]]|foto_madhësia=220px|webfaqja={{URL|http://peizazhe.com}}|bgcolour=#CCCCFF}} '''Ardian Vehbiu''' ([[Tirana|Tiranë]], 22 gusht 1959) është një autor dhe publicist shqiptar. Ka mbaruar studimet e larta në degën Gjuhë-Letërsi Shqipe të fakultetit Histori-Filologji të Universitetit të Tiranës. Gjatë viteve 1983–1990 ka punuar në Institutin e Gjuhësisë dhe të Letërsisë të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë. Pas rënies së komunizmit, për një periudhë qe pedagog i shqipes në [[:en:Università degli Studi di Napoli "L'Orientale"|Institutin Universitar Oriental të Napolit]]. Që prej vitit 1996 jeton në [[New York]].<ref>{{Cite web|last=Ardian Vehbiu|first=intervistoi Elsa Demo|date=6 janar 2010|title=Çfarë ndodhi me shqipen gjatë komunizmit: Si u krijua shqipja totalitare?|url=https://peizazhe.com/2010/01/06/intervista-per-shqipen-totalitare/|url-status=live|website=peizazhe.com|language=sq}}</ref> Ardian Vehbiu prej vitit 2007 boton revistën online ''Peizazhe të Fjalës''.<ref>{{Cite web|last=Gjatolli|first=Erion|date=17 korrik 2017|title=Albania, paesaggi di parole: un’intervista ad Ardian Vehbiu|url=https://www.balcanicaucaso.org/aree/Albania/Albania-paesaggi-di-parole-un-intervista-ad-Ardian-Vehbiu-181184|url-status=live|website=balcanicaucaso.org|language=it}}</ref> Që prej qershorit 2020, është anëtar i jashtëm i [[Akademia e Shkencave të Shqipërisë|Akademisë së Shkencave të Shqipërisë]]. == Arsimimi == Pas diplomimit nga shkolla e mesme e përgjithshme "[[Shkolla e mesme "Sami Frashëri"|Sami Frashëri]]" në [[Tirana|Tiranë]] më 1977, ai filloi studimet një vit më pas në [[Fakulteti i Historisë dhe Filologjisë i Universitetit të Tiranës|Fakultetin Histori-Filologji të Universitetit të Tiranës]] duke i përfunduar studimet me sukses në vitin 1983, duke e mbrojtur diplomën me një temë nga fusha e [[Leksikologjia|leksikologjisë]]. Gjatë vitit shkollor 1987-88 kreu një specializim njëvjeçar në fushën e gjuhësisë historike dhe teorike, në [[Universiteti i Romës|Universitetin e Romës]] "''La Sapienza''" në [[Italia|Itali]]. == Jeta profesionale == Pasi përfundoi studimet e larta, në vitin 1983 filloi punën si bashkëpuntor tekniko-shkencor, në [[Instituti i Historisë - Tiranë|Institutin e Historisë dhe të Gjuhësisë]] të [[Akademia e Shkencave e Shqipërisë|Akademisë së Shkencave]] të [[Republika Popullore Socialiste e Shqipërisë|Republikës Popullore Socialiste të Shqipërisë]]. Teksa punonte në sektorin e leksikologjisë dhe të leksikografisë, Vehbiu u inkuadrua në fazën e fundit të botimit të Fjalorit të Shqipes së Sotme (1984) dhe më pas në aksionin nacional për mbledhjen e fjalëve dhe të shprehjeve popullore. Gjatë viteve shkollore 1986-87 dhe 1988-90, ai ka dhënë leksione në lëndët e Leksikologjisë dhe të Historisë së gjuhësisë së përgjithshme me studentët e degës së gjuhës italiane, në [[Fakulteti i Gjuhëve të Huaja i Universitetit të Tiranës|Fakultetin e Gjuhëve të Huaja]] të Universitetit të Tiranës. Në vitin 1990 filloi të punonte si lektor i gjuhës shqipe në katedrën e Gjuhës dhe të letërsisë shqipe, pranë Istituto Universitario Orientale në [[Napoli]], Itali, një punë që e vazhdoi pa ndërprerë deri në fund të vitit 1995. Si punonjës i kësaj katedre të rëndësishme dhe prestigjioze në Itali, Vehbiu jo vetëm që drejtoi seminare të gjuhës shqipe me studentë dhe pasuniversitarë të kësaj lënde, por edhe u përfshi në veprimtari të ndryshme me natyrë kërkimore-shkencore, duke përfshirë një numër të konsiderueshëm konferencash akademike në [[Napoli]], [[Roma|Romë]], [[Unical]] (Kozencë) dhe [[Salerno]] dhe në përgatitjen për shtyp të botimeve të katedrës, mes të cilave edhe Atlasi Dialektologjik i Gjuhës Shqipe.{{cn}} Në shkurt të vitit 1996, ai u shpërngul në [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës]] në kuadër të ribashkimit familjar, për t'u vendosur në [[Nju Jork (qytet)|Nju Jork]]. Midis viteve 1996-2005 punoi në fillim si korrektor përkthimi dhe menaxher i përkthimeve në disa kompani përkthimesh në Nju Jork. Prej vitit 2005 dhe në vazhdim ka qenë në profesion të lirë, si përkthyes, publicist dhe shkrimtar.{{cn}} == Vepra == == Botime == * ''La scoperta dell'Albania: Gli albanesi secondo i mass media''. Milano, Edizioni Paoline, 1996 (me bashkautor Rando Devole) * ''Kulla e sahatit'' (ese), Tiranë, K&B, 2003, ribotuar e ripunuar dhe e zgjeruar nga Botime Çabej, 2018. * ''Zhargonet e kombit: ese kritike I.'' Elbasan, Sejko (2004) * ''Kuzhinat e kujtesës: ese kritike II.'' Elbasan, Sejko (2006) * ''Fraktalet e shqipes: rrëgjimi i gjeometrive të standardit'', (përmbledhje esesh) Tiranë, Çabej, 2007. * ''Midis zhgënjimit dhe mitit: realitete amerikane'' (ese), Tiranë, Botimet “Max” 2007. * ''Shqipja totalitare: tipare t''ë ''ligjërimit publik në Shqip''ë''rinë e viteve 1945–1990'' (ese) Tiranë, Çabej, 2008. * ''Folklori i elitave'' (ese) Tiranë, Morava 2009. * ''Gjashtëdhjetë e gjashtë rrëfimet e Maks Gjerazit'' (tregime), Tiranë, K&B, 2010; ribotuar nga Botimet Dudaj, 2012. * ''Kundër purizmit'' (ese), Tiranë, Botimet Dudaj, 2012. * ''Sende që nxirrte deti'' (ese), Tiranë, Botimet Dudaj, 2013. * ''Bolero'' (roman), Tiranë, Botimet Dudaj (2015). * ''[[Ndërhyrjet e zotit Shyti]]'' (roman), Tiranë, Botimet Dudaj, 2016 * ''Kusuret e zotit Shyti'' (roman), Tiranë, Botimet Dudaj, 2017 * ''Fjalë për fjalë'' (ese), Botime Çabej, Tiranë 2017 * ''Gjuha e thyer, gjuha që thyen'' (ese), Botime Çabej, Tiranë 2018 == Çmime letrare == * Çmimi "Gjergj Fishta" për ''Shqipja Totalitare'' (2009) * Çmimi "Ardian Klosi" për ''Sendet që nxirrte deti'' (2014) == Libra të përkthyer në gjuhë të tjera == # ''Ndërhyrjet e zotit Shyti,'' Plethora Editions, Athinë 2018. # ''Cose portate dal mare'', [http://www.besaeditrice.it/ Besa Muci], 2020. == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Publicistë shqiptarë]] [[Kategoria:Gjuhëtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1959]] [[Kategoria:Njerëz nga Tirana]] [[Kategoria:Romancierë shqiptarë]] [[Kategoria:Përkthyes prej anglishtes në shqip]] [[Kategoria:Eseistë shqiptarë]] [[Kategoria:Tregimtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Përkthyes prej frëngjishtes në shqip]] [[Kategoria:Anëtarë të Akademisë së Shkencave të Shqipërisë]] [[Kategoria:Shqiptarë në Shtetet e Bashkuara]] fs6a5anyxj0kp876btxrhckbw1qod8t 0 129107 2464563 2459217 2022-07-21T10:03:36Z 146.0.20.248 wikitext text/x-wiki {{Infobox OS | name = Android (operating system) | title = Android | logo = [[Skeda:Android logo 2019 (stacked).svg|200px]] | screenshot = [[Skeda:Android Foldable Phones.jpg|250px|Samsung Galaxy]]<br/>[[Skeda:Android Foldable Smartphone.jpg|250px|Samsung Galaxy]] | caption = Android Smartphones | developer = [[Google]]<br />[[Open Handset Alliance]]<br />Android Open Source Project | family = [[Unix-like]], [[Linux]] | working state = Current | source model = [[Open-source software|Open source]] | released = {{start date|2008|9|23}}<ref>{{cite web|url=http://android-developers.blogspot.in/2008/09/announcing-android-10-sdk-release-1.html|title=Announcing the Android 1.0 SDK, release 1|date=2008-09-23|accessdate=2012-09-21|archive-date=19 shtator 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150919030955/http://android-developers.blogspot.in/2008/09/announcing-android-10-sdk-release-1.html|language=en|url-status=dead}}</ref> | latest release version = [[Android version history|4.2.1 ''Jelly Bean'']] | latest release date = {{release date and age|2012|11|27}}<ref>{{cite web |url=https://groups.google.com/forum/?fromgroups=#!topic/android-building/s-qNo2fxeHY |title=&#91;Android 4.2.1 hits AOSP&#93; 4.2.1 in AOSP |date=2012-11-27 |accessdate=2012-11-27 |archive-date=2 gusht 2013 |archive-url=https://archive.today/20130802023140/https://groups.google.com/forum/?fromgroups=%23!topic/javaposse/TLNrMsznjRY#!topic/android-building/s-qNo2fxeHY |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite web|url=http://androidcommunity.com/android-4-2-1-jelly-bean-heads-to-aosp-20121127/ |language=en|title=Android 4.2.1 Jelly Bean heads to AOSP |publisher=Android Community |accessdate=2012-11-27}}</ref> | frequently updated = yes | marketing target = [[Smartphone]]s<br />[[Tablet computer]]s | programmed in = [[C (programming language)|C]], [[C++]], [[Java (programming language)|Java]]<ref>{{cite web |title=Android Code Analysis|url=http://www.ohloh.net/p/android/analyses/latest |accessdate=2012-06-01}}</ref> | language = Multi-lingual (100+ gjuhët, duke përfshirë [[Shqip]]) | package manager = [[Google Play]], [[APK (file format)|APK]] | supported platforms = [[ARM architecture|ARM]], [[MIPS architecture|MIPS]],<ref>{{cite web |url=http://www.eetimes.com/electronics-news/4215490/MIPS-gets-sweet-with-Honeycomb |title=MIPS gets sweet with Honeycomb |publisher=Eetimes.com |accessdate=2012-02-20 |archive-date=11 shkurt 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120211075357/http://www.eetimes.com/electronics-news/4215490/MIPS-gets-sweet-with-Honeycomb |language=en|url-status=dead }}</ref> [[x86]] | kernel type = [[Monolithic kernel|Monolithic]] ([[Android (operating system)#Linux|modified Linux kernel]]) | ui = [[Graphical user interface|Graphical]] ([[Multi-touch]]) | license = [[Apache License]] 2.0<br />[[Linux kernel]] patches under [[GNU General Public License|GNU GPL]] v2 | website = {{URL|http://www.android.com/}} }} '''Android''' eshte nje sistem operativ ashtu si Windows, Mac, Linux apo te tjere. Kerneli (berthama) i ketij sistemi eshte i bazumun ne Linux. Android eshte kriju nga Google dhe eshte i dedikumun per paisje me touchscreen si smartphone apo tablet. Historia e tij nuk eshte shume e gjate por perhapja e tij ka qene e menjehershme. Vetem ne disa vite Android ka arrit me dominu tregun. Nje paisje me sistemin operativ Android mund me navigu ne internet, me shiku video, me shkruajt email, luaj lojra dhe me bo pothuaj te gjithe veprimet e nje kompjuteri. == Refereimet == <references/> == Shih edhe == * [https://play.google.com Google Play] * [https://web.archive.org/web/20150618222121/http://www.focgames.com/sq/games/android-download-tablet-mobile-phone Android Lojra] [[Kategoria:Sisteme operativë]] {{info-cung}} 3qqzpx30mjt093syu5tfoebbv3dcako 0 147192 2464450 2463680 2022-07-20T12:31:45Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Dritan Abazoviq | image = Dritan Abazovic (cropped).jpg | caption = Portreti zyrtar, 2022 | office = [[Kryeministri i Malit të Zi|Kryeministri i 7-të i Malit të Zi]] | term_start = 28 April 2022 | term_end = | president = [[Milo Gjukanoviq]] | deputy = | predecessor = [[Zdravko Krivokapiq]] | successor = | office1 = [[Zëvendëskryeministri i Malit të Zi]] | term_start1 = 4 dhjetor 2020 | term_end1 = 28 prill 2022 | predecessor1 = {{ubl|[[Zoran Pažin]]|[[Milutin Simoviq]]|[[Rafet Husoviq]]}} | primeminister1 = Zdravko Krivokapiq | office2 = Deputet i Parlamentit të Malit të Zi | term_start2 = 14 tetor 2012 | term_end2 = 4 dhjetor 2020 | president2 = {{ubl|[[Ranko Krivokapiq]]|[[Darko Pajoviq]]|[[Ivan Brajoviq]]|[[Aleksa Beçiq]]}} | birth_date = 25 dhjetor 1985 | birth_place = [[Ulqini|Ulqin]], [[Mali i Zi]] | death_date = | death_place = | nationality = [[Shqiptarët në Mal të Zi|Shqiptar]] | profession = [[Politikani|Politikolog]] | alma_mater = {{ubl|[[Universiteti i Sarajevës]]|[[Universiteti i Malit të Zi]]}} | party = {{ubl|[[Mali i Zi Pozitiv]] (2012–2014)|Lëvizja Qytetare URA (2015–)}} | website = {{URL|https://dritan.me/al|Faqja zyrtare}} }} '''Dritan Abazoviq''' ([[Gjuha malazeze|malaz]]. Дритан Абазовић ''Dritan Abazović'') është një politikan [[Shqiptarët|shqiptar]] me shtetësi malazeze që shërben si kryeministër i [[Mali i Zi|Malit të Zi]] prej 28 prillit 2022.<ref>{{Cite web |title=Dritan Abazi -kryeministër i Malit të Zi |url=https://kosovapress.com/dritan-Abazi-kryeminister-i-malit-te-zi/ |website=KosovaPress |date=28 prill 2022 |language=sq }}{{Lidhje e vdekur}}</ref> Ai është edhe kryetari i lëvizjes qytetare URA. Abazi ka shërbyer më parë si zëvendëskryeministër në kabinetin e Zdravko Krivokapiqit nga viti 2020 deri në vitin 2022.<ref>{{Cite web |date=4 dhjetor 2020 |title=Montenegro Elects First Government Without Djukanovic Party |url=https://balkaninsight.com/2020/12/04/montenegro-elects-first-government-without-djukanovic-party/ |website=Balkan Insight |language=en}}</ref> == Jeta == Ka lindur më [[25 dhjetor]] [[1985]] në [[Ulqini|Ulqin]], [[RSFJ|RSF e Jugosllavisë]] (sot [[Mali i Zi]]). Shkollën fillore dhe gjimnazin e ka kryer në vendlindje. Ka diplomuar në Fakultetin e [[Shkencat Politike|shkencave politike]] në [[Universiteti i Sarajevës|Universitetin në]] [[Sarajeva|Sarajevë]], ku ka marrë titullin e politologut të diplomuar. Ka magistruar në Fakultetin e [[Shkencat Politike|shkencave politike]] në [[Podgorica|Podgoricë]].Ka doktoruar në vitin 2019 në Fakultetin e Shkencave Politike të Universitetit të Sarajevës dhe ka mbrojtur disertacionin e doktoraturës me temë “Politika globale – aspektet etike të globalizimit”. == Puna == Ka qenë për një kohë të gjatë bashkëpuntorë i organizatave joqeveritare në fushat e të drejtave të njeriut, integrimeve euro-atlantike dhe veprimeve qytetare. Ka qenë i angazhuar në projekte lidhur me promovimin e multikulturalitetit në zonat e ish-[[RSFJ|Jugosllavisë]] ku janë zhvilluar konflikte të armatosura. Prej 2010 deri më 2012 ka qenë drejtori ekzekutiv i [[TV Teuta|TV Teutës]]. Në vitin 2010 ka botuar librën e tijë të parë "Kultura kosmopolitane dhe e drejta globale". Flet rrjedhshëm [[Gjuha shqipe|shqipen]] (si gjuhë amtare), [[Gjuha angleze|anglishten]] dhe [[Gjuha serbokroate|serbokroatishten]].<ref>[http://www.skupstina.me/index.php/me/skupstina/poslanice-i-poslanici/parlamentarne-partije/22-skupstina/poslanice-i-poslanici/parlamentarne-partije/pozitivna-crna-gora/100-mr-dritan-abazovic skupstina.me - Dritan Abazović]</ref> Në vitin 2012 është zgjedhur si deputet në Parlamentin e Malit të Zi me partinë Mali i Zi Pozitiv dhe më 2013 është bërë Kryetari i Këshillit Komunal të Malit të Zi Pozitiv në [[Ulqini|Ulqin]]. Si deputet i Parlamentit të Mali të Zi ai është pjesë i 3 komiteteve: për mardhënie ndërkombëtare dhe emigim, për integrime evropiane dhe për të drejtat dhe liritë e njeriut. Më 15 tetor dha dorëheqje nga partia Mali i Zi Pozitive.<ref>[http://ul-info.com/Abazi-jap-doreheqje-ne-mz-pozitiv-qendroj-deputet/ Abazi: JAP DORËHEQJE NË MZ POZITIV, QËNDROJ DEPUTET]{{Lidhje e vdekur}}</ref> == Botime == * ''Kultura kosmopolitane dhe e drejta globale'' ([[Gjuha malazeze|malaz]]. ''Kosmopolitska kultura i globalna pravda'') – 2010 == Lidhje të jashtme == * [https://www.facebook.com/pages/Dritan-Abazovi%C4%87/1496330687264500?fref=ts Faqja zyrtare] në ''Facebook'' * [https://twitter.com/dritanabazovic Llogaria zyrtare] në ''Twitter'' == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Lindje 1985]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] [[Kategoria:Njerëz nga Ulqini]] [[Kategoria:Kryeministra të Malit të Zi]] [[Kategoria:Zëvendëskryeministra të Malit të Zi]] [[Kategoria:Shqiptarë në Mal të Zi]] [[Kategoria:Politikanë malazezë]] [[Kategoria:Studentët e Universitetit të Sarajevës]] [[Kategoria:Studentët e Universitetit të Malit të Zi]] [[Kategoria:Deputetë të Kuvendit të Malit të Zi]] e4z5afmhssmen43fqfxlzn4a46trjey 0 171389 2464519 2450382 2022-07-20T20:43:27Z 2A02:908:2810:F920:7D34:3474:47E7:57E2 wikitext text/x-wiki [[Skeda:European Union Albania Locator.svg|250px|parapamje|Bashkimi Evropian dhe Shqipëria]] Republika e '''[[Shqipëria|Shqipërisë]]''' është një kandidat zyrtar për anëtarësim në '''[[Bashkimi Evropian|Bashkimin Evropian]]''' që nga qershori i vitit 2014 dhe është duke negociuar hyrjen e [[Shqipëria|Shqipërisë]] si shtet antar i [[Bashkimi Evropian|Bashkimit Evropian]] që nga data 24 Mars 2020. Zyrtarisht u njoh nga BE si "shtet kandidat potencial" në vitin 2000, Shqipëria filloi bisedimet me [[Marrëveshja e Stabilitetit dhe Asociimit|Marrëveshjen e Stabilizim dhe Asocimit]] (MSA) në vitin 2003. Për këtë u ra dakord me sukses dhe u nënshkrua më 12 qershor 2006, duke kompletuar kështu hapin e parë të rëndësishëm drejt anëtarësimit të plotë të Shqipërisë në BE. [[Shqipëria]] aplikoj për anëtarësim në [[Bashkimi Evropian|Bashkimin Evropian]] më 28 prill 2009.Hapen Negociatat per Shqiperine me date 19.07.2022 Duke ndjekur hapat e shteteve që u bashkuan në BE në vitin 2004, Shqipëria ka qenë e angazhuar gjerësisht me institucionet e BE-së, dhe u bashkua me [[NATO]]-n si një anëtar i plotë në vitin 2009.<ref>{{Cite web|url=https://ec.europa.eu/commission/news/strategy-western-balkans-2018-feb-06_en|title=Strategy for the Western Balkans|publisher=Komisioni Evropian|language=en|date=6 shkurt 2018|accessdate=18 maj 2018}}</ref> ==Kronologjia e marrëdhënieve me Bashkimin Evropian== Në vitin 1992 u nënshkrua Marrëveshja e Tregtisë dhe Bashkëpunimit ndërmjet BE-së dhe Shqipërisë dhe Shqipëria u bë e pranueshme për financim në kuadrin e programit të BE-së Phare. Në vitin 1997, Këshilli i Ministrave i BE-së krijoi kushtëzime politike dhe ekonomike për zhvillimin e marrëdhënieve dypalëshe midis Shqipërisë dhe BE. Në vitin 1999, BE propozoi Procesin e ri të Stabilizim Asociimit (PSA) për pesë vende të Evropës Juglindore, duke përfshirë Shqipërinë. Që nga viti 1999 Shqipëria përfitoi nga Preferencat Autonome të Tregtisë me BE. Në vitin 2000, qasja pa taksa në tregun e BE ishte dhënë për produktet nga Shqipëria.<ref name="ECEUROPAEU">{{cite web|url=http://ec.europa.eu/enlargement/potential-candidate-countries/albania/eu_albania_relations_en.htm|title=Albania - EU-Albania relations|publisher=Komisioni Evropian|language=en|accessdate=10 dhjetor 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130626032053/http://ec.europa.eu/enlargement/potential-candidate-countries/albania/eu_albania_relations_en.htm|archivedate=26 qershor 2013}}</ref> Në qershor 2000, gjatë Këshillit Evropian u shprehën se të gjitha vendet e SAP janë "kandidatë të mundshëm" për anëtarësimin në BE. Në nëntor të vitit 2000, në Samitin e Zagrebit, SAP u miratua zyrtarisht nga BE dhe vendet e Ballkanit Perëndimor (përfshirë Shqipërinë). 2001 ishte viti i parë i programit të ri CARDS i projektuar posaçërisht për vendet e SAP. Në qershor 2001, Komisioni rekomandoi ndërmarrjen e negociatave për Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit (SAA) me Shqipërinë. Këshilli Evropian i Göteborgut (qershor 2001) ftoi Komisionin të paraqiste direktivat e negociatave për negocimin e një SAA. Në tetor 2002 u miratuan direktivat për negocimin e një SAA me Shqipërinë më 31 janar 2003. Më 31 janar, Presidenti i Komisionit Prodi zyrtarisht fillon negociatat për një SAA midis BE dhe Shqipërisë. Në Qershor 2003 në Samitin e Selanikut, PSA u konfirmua si politika e BE për Ballkanin Perëndimor dhe perspektiva e BE-së për këto vende u konfirmua (vendet pjesëmarrëse në PSA filluan të ishin të pranueshëm për pranimin në BE dhe do të bashkoheshin me BE sapo ata do të Bëhen gati). Në dhjetor 2005, Këshilli mori vendimin mbi parimet e një Partneriteti Evropian të rishikuar për Shqipërinë. Më 12 qershor 2006, MSA u nënshkrua në Këshillin e Marrëdhënieve të Përgjithshme dhe Marrëdhënieve me Jashtë në Luksemburg.<ref name="ECEUROPAEU"/> Më 9 nëntor 2006, Komisioni Evropian vendosi të fillojë negociatat për lehtësimin e vizave me Shqipërinë dhe më 13 prill 2007 u nënshkrua marrëveshja për lehtësimin e vizave në Zagreb. Komiteti i nënshkrimit të BE Franco Frattini u citua duke thënë se ky është hapi i parë drejt heqjes së plotë të kërkesave për viza dhe lëvizjes së lirë të shtetasve shqiptarë në BE. Më 1 janar 2008 hyri në fuqi marrëveshja për lehtësimin e vizave dhe më 7 mars 2008, komisioneri i BE Franco Frattini hapi në Tiranë dialogun drejt liberalizimit të regjimit të vizave midis Shqipërisë dhe BE. Më 14 janar 2009 u përfundua procesi i ratifikimit të MSA nga të gjitha shtetet anëtare dhe më 1 prill 2009 MSA hyri në fuqi. Më 28 prill 2009, Shqipëria aplikoi zyrtarisht për anëtarësim në Bashkimin Evropian.<ref name="ECEUROPAEU"/> Më 16 nëntor 2009, Këshilli i BE i kërkoi Komisionit Evropian të përgatisë një vlerësim mbi gatishmërinë e Shqipërisë për të filluar negociatat e pranimit. Komisioni parashtroi pyetësorin për përgatitjen e pranimit në qeverinë shqiptare. Më 14 prill 2010, Shqipëria paraqiti përgjigje në pyetësorin e Komisionit Evropian [5], por statusi i kandidaturës nuk u dha nga BE në dhjetor 2010 për shkak të rradhës politike afatgjatë në vend.<ref>MEMO/10/553: Key findings of the Opinion on Albania; [http://ec.europa.eu/enlargement/press_corner/key-documents/reports_nov_2010_en.htm Enlargement Strategy and Progress Report 2010] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110320004711/http://ec.europa.eu/enlargement/press_corner/key-documents/reports_nov_2010_en.htm |date=20 March 2011 }}; [http://eeas.europa.eu/delegations/ukraine/press_corner/all_news/news/2010/2010_11_10_01_en.htm] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130511071138/http://eeas.europa.eu/delegations/ukraine/press_corner/all_news/news/2010/2010_11_10_01_en.htm |date=11 maj 2013 }}; [http://www.balkaninsight.com/en/article/albania-political-crisis-thwarts-its-eu-candidate-status-bid Balkan Insight]</ref> Më 27 maj 2010, Komisioni Evropian propozoi udhëtimin pa viza për Shqipërinë. Propozimi i miratuar do t'u mundësojë qytetarëve të Shqipërisë të udhëtojnë në vendet e Shengenit pa pasur nevojë për vizë afatshkurtër.<ref>{{cite web|url=http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/10/621&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en|title=European Commission proposes visa free travel for Albania and Bosnia and Herzegovina|language=en|date=27 maj 2010|accessdate=27 maj 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100601022746/http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP%2F10%2F621&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en|archivedate=1 qershor 2010}}</ref> Më 8 nëntor 2010 Këshilli i Bashkimit Evropian miratoi udhëtimin pa viza në zonën Shengen për shtetasit shqiptarë.<ref name="Council Of The European Union">{{cite web|url=http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/jha/117555.pdf|title=Visa liberalisation for Albania and Bosnia and Herzegovina|publisher=Këshilli i Bashkimit Evropian|language=en|date=8 nëntor 2010|accessdate=8 nëntor 2010|format=PDF}}</ref> Më 15 dhjetor 2010 hyri në fuqi hyrja pa viza në zonën Shengen dhe më 10 tetor 2012 Komisioni Evropian rekomandoi që Shqipërisë t'i jepej statusi i kandidatit të BE-së, në varësi të përfundimit të masave kyçe në fusha të caktuara. Parlamenti në gusht të vitit 2012 hodhi poshtë një propozim për heqjen e imunitetit për anëtarët e parlamentit, ministrat dhe njerëzit në disa pozicione të tjera zyrtare. BE kërkoi që kjo të shfuqizohet së bashku me 11 çështje të tjera kryesore, kështu që statusi i kandidatit u shty më tej.<ref>[http://www.focus-fen.net/index.php?id=n284649 Albania fails to vote through reform required by EU]</ref> Megjithatë, në shtator 2012 u miratua njëzëri një amendament kushtetues i cili kufizoi imunitetin e parlamentarëve.<ref>{{cite web|url=http://www.montrealgazette.com/news/Albanian+lawmakers+vote+curtail+their+constitutional+immunity+from/7260728/story.html|title=Albanian lawmakers vote to curtail their constitutional immunity from prosecution|publisher=[[Montreal Gazette]]|language=en|date=18 shtator 2012|accessdate=21 shtator 2012}}{{Lidhje e vdekur}}</ref> Në tetor 2012, Komisioni Evropian vlerësoi përparimin e Shqipërisë për të përmbushur 12 kushtet kyçe për të arritur statusin zyrtar të kandidatit dhe për të filluar negociatat e pranimit. U gjetën katër prioritete kyçe, ndërsa dy ishin në zhvillim e sipër dhe gjashtë të tjerat ishin në një progres të moderuar. Raporti arriti në përfundimin se nëse Shqipëria arriti të mbajë një zgjedhje parlamentare të drejtë dhe demokratike në qershor 2013 dhe gjithashtu të zbatojë ndryshimet e mbetura në përputhje me tetë prioritetet kyçe që ende nuk janë plotësuar plotësisht, atëherë Këshilli i Bashkimit Europian do të rekomandoje dhënien e kandidatit zyrtar të Shqipërisë status.<ref>{{cite web|url=http://www.rferl.org/content/european-union-albania-bosnia-kosovo/24735102.html|title=Albania Receives EU Candidate Status, With Conditions|publisher=[[Radio Free Europe/Radio Liberty]]|language=en|date=10 tetor 2012|accessdate=10 tetor 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-12-763_en.pdf|title=Key findings of the 2012 Progress Report on Albania|publisher=Komisioni Evropian|language=en|accessdate=11 tetor 2012}}</ref> Më 23 qershor 2013, Shqipëria zhvilloi një zgjedhje të përgjithshme, të cilësuar përgjithësisht si të lirë dhe të drejtë.<ref>[http://www.worldbulletin.net/?aType=haber&ArticleID=113331 Albania might be EU candidate by December]</ref> Ambasadori i BE në Shqipëri tha më 17 korrik se Shqipëria kishte takuar shumë prej tyre këto kushte, dhe mund të jetë një kandidat zyrtar deri në dhjetor 2013.<ref>{{cite web|url=http://www.worldbulletin.net/?aType=haber&ArticleID=113331|title=Albania might be EU candidate by December|publisher=World Bullet In|language=en|date=17 korrik 2013}}</ref> Më 16 tetor 2013, Komisioni Evropian lëshoi ​​raportet e saj vjetore për vendet anëtare të ardhshme, të cilat përfunduan se zgjedhjet në Shqipëri u mbajtën në një mënyrë "të rregullt" dhe se ishte bërë progres në plotësimin e kushteve të tjera; Si i tillë rekomandoi dhënien e statusit të vendit kandidat në Shqipëri.<ref>{{cite web|url=http://europa.eu/rapid/press-release_IP-13-930_en.htm|title=EU enlargement: priorities for 2014|publisher=Komisioni Evropian|language=en|date=16 tetor 2013|accessdate=16 tetor 2013}}</ref> Më 5 dhjetor 2013, në një takim të deputetëve u rekomandua që "... Këshilli duhet të pranojë përparimin e bërë nga Shqipëria duke i dhënë statusin e kandidatit pa vonesa të panevojshme."<ref name="Europarl">{{cite web|url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/news-room/content/20131202IPR29581/html/EU-integration-progress-reports-for-Albania-Serbia-Kosovo-Iceland|title=ViEU integration: progress reports for Albania, Serbia, Kosovo, Iceland|publisher=Parlamenti Evropian|language=en|date=5 dhjetor 2013|accessdate=10 dhjetor 2013}}</ref> Megjithatë, disa shtete, duke përfshirë Danimarkën dhe Hollandën, mbetën Duke kundërshtuar dhënien e statusit të vendit kandidat në Shqipëri derisa të tregonte se përparimi i tij i fundit mund të ishte i qëndrueshëm.<ref>{{cite web|url=http://www.lse.co.uk/AllNews.asp?code=hom3d2xj&headline=Serbia_Expected_To_Get_EU_Membership_Boost_Delay_For_Albania|title=Serbia Expected To Get EU Membership Boost; Delay For Albania|website=lse.co.uk|language=en|date=17 dhjetor 2013|accessdate=17 dhjetor 2013|archive-date=21 dhjetor 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141221140107/http://www.lse.co.uk/AllNews.asp?code=hom3d2xj&headline=Serbia_Expected_To_Get_EU_Membership_Boost_Delay_For_Albania|url-status=dead}}</ref> Si pasojë, Këshilli i Bashkimit Evropian, në mbledhjen e tij në dhjetor 2013, u pajtua që të shtyjë vendimin për statusin e kandidatit deri në qershor 2014.<ref name=2013cofEU>{{cite web|url=http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/genaff/140142.pdf|title=Council conclusions on Enlargement and Stabilisation and Association Process|publisher=[[Council of the European Union]]|language=en|date=17 dhjetor 2013|accessdate=17 dhjetor 2013}}</ref> Më 24 qershor 2014, nën Presidencën Greke të BE-së, Këshilli i Bashkimit Europian ranë dakord të japin statusin e kandidatit të Shqipërisë,<ref>{{cite web|url=http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-14-439_en.htm|title=EU candidate status for Albania|publisher=Komisioni Evropian|language=en|date=24 qershor 2014|accessdate=27 qershor 2014}}</ref><ref name=201delEU>{{Cite web|url=http://eeas.europa.eu/delegations/albania/press_corner/all_news/news/2014/20140624_01_en.htm|title=European Union - EEAS (European External Action Service); EU candidate status for Albania|publisher=Delegacioni i Bashkimit Evropian në Shqipëri|language=en|date=24 qershor 2013|accessdate=24 qershor 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140725052431/http://eeas.europa.eu/delegations/albania/press_corner/all_news/news/2014/20140624_01_en.htm|archivedate=25 korrik 2014|url-status=dead}}</ref> i cili u miratua disa ditë më vonë nga Këshilli Evropian.<ref>{{cite web|url=http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/143478.pdf|title=EUROPEAN COUNCIL 26/27 JUNE 2014 - CONCLUSIONS|publisher=Këshilli Evropian|language=en|date=27 qershor 2014|accessdate=27 qershor 2014}}</ref> Kjo përkoi me 10 vjetorin e "Axhendës 2014",<ref>{{cite web|url=http://www.mfa.gr/images/docs/periferiaki_politiki/agenda_2014_en.pdf|title=Agenda 2014|publisher=mfa.gr|language=el|accessdate=5 mars 2017}}</ref> të propozuar nga qeveria greke në 2004, si pjesë e Samitit BE-Ballkani Perëndimor në Selanik, për të rritur integrimin e të gjitha shteteve të Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian.<ref>{{cite web|url=http://www.suedosteuropa.uni-graz.at/sites/default/files/publications/Panagiotou%20-%20Greece%20EU%20Presidency%20West%20Balkans%20-%20CSEES%20WPS.pdf|title=Greece’s EU Presidency and the Challenge of Western Balkan Enlargement Policies in Light of the Crisis|publisher=suedosteuropa.uni|language=en|accessdate=5 mars 2017}}</ref> Në mars 2015, në takimin e pestë "Takimi i Dialogut të Nivelit të Lartë" midis Shqipërisë dhe BE, Komisioneri i BE për Zgjerimin (Johannes Hahn) njoftoi Shqipërinë vendosjen e një date fillestare për negociatat e pranimit për të filluar ende të nevojshme që të plotësohen këto dy kushte: *1) Qeveria duhet të rihapë dialogun politik me opozitën parlamentare. *2) Shqipëria duhet të ofrojë reforma cilësore për të gjitha 5 fushat e identifikuara më herët, të cilat ende nuk janë plotësuar (administrata publike, sundimi i ligjit, korrupsioni, krimi i organizuar, të drejtat themelore.)<ref>{{cite web|url=http://top-channel.tv/lajme/english/artikull.php?id=13663&ref=fp#.VTilmiG8PGc|title=5 priorities for negotiations, Fleckenstein defends report in EP, "Reforms in Albania are ambitious"|publisher=Top Channel|language=en|date=25 shkurt 2015}}</ref><ref name="Result of the 5th accession dialogue meeting">{{cite web|url=http://www.balkaneu.com/start-accession-talks-tirana-demands-date-brussels-silent/|title=Start of accession talks, Tirana demands a date, Brussels is silent|publisher=Independent Balkan News Agency|language=en|date=24 mars 2015}}</ref> Ky qëndrim zyrtar, u mbështet plotësisht nga Parlamenti Evropian përmes miratimit të një rezolute të komentuar në prill 2015,<ref>{{cite web|url=http://www.europarl.europa.eu/oeil/popups/ficheprocedure.do?lang=en&reference=2014/2951(RSP)|title=2014 progress report on Albania - 2014/2951(RSP)|publisher=European Parliament|language=en|date=30 prill 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150503041751/http://www.europarl.europa.eu/oeil/popups/ficheprocedure.do?lang=en&reference=2014%2F2951%28RSP%29|archivedate=3 maj 2015}}</ref> i cili në thelb u pajtua me të gjitha konkluzionet e nxjerra nga Raporti i Progresit të fundit të Komisionit 2014 për Shqipërinë.<ref>{{cite web|url=http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&language=EN&reference=P8-TA-2015-0181|title=European Parliament resolution of 30 April 2015 on the 2014 Progress Report on Albania (2014/2951(RSP))|publisher=European Parliament|language=en|date=30 prill 2015}}</ref> Kryeministri shqiptar theksoi se hapi i ardhshëm i qeverisë së tij do të ishte të paraqiste një raport të hollësishëm të përparimit mbi zbatimin e 5 reformave kyçe të Komisionit në vjeshtën e vitit 2015 dhe pastaj ai priste që negociatat e pranimit të fillojnë menjëherë pas përfundimit të 2015.<ref name="Result of the 5th accession dialogue meeting"/> Parlamenti shqiptar miratoi amendamentet kushtetuese mbi reformat e drejtësisë më 22 korrik 2016. Shqipëria shpresonte të hapte negociatat e anëtarësimit deri në dhjetor 2016.<ref>{{cite web|url=http://www.dw.com/en/albania-passes-key-judicial-reform-for-eu-membership/a-19420808|title=Albania passes key judicial reform for EU membership|publisher=[[Deutsche Welle]]|language=en|date=22 korrik 2016|accessdate=1 gusht 2016}}</ref> Komisioni rekomandoi fillimin e negociatave më 9 nëntor 2016.<ref>{{cite web|url=http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2016/20161109_strategy_paper_en.pdf|title=COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS|publisher=europa.eu|language=en|date=9 nëntor 2016|accessdate=9 nëntor 2016}}</ref> Megjithatë, më 26 nëntor, Gjermania njoftoi se do të vërë veton ndaj bisedimeve për pranimin deri në 2018.<ref>http://www.balkaneu.com/germany-decides-vote-launch-negotiations-eu-albania/</ref> Në fillim të vitit 2017, Parlamenti Europian paralajmëroi krerët e qeverisë se zgjedhjet parlamentare në qershor duhet të jenë "të lira dhe të drejta" përpara se negociatat të fillojnë të pranojnë vendin në Bashkim. Deputetët gjithashtu shprehën shqetësim për drejtësinë selektive të vendit, korrupsionin, gjatësinë e përgjithshme të proceseve gjyqësore dhe ndërhyrjen politike në hetimet dhe rastet gjyqësore, por njoftimi për shtyp i BE shprehu optimizëm: Është e rëndësishme që Shqipëria të mbajë momentin e reformës së sotme dhe ne duhet të Gati për ta mbështetur atë sa më shumë që është e mundur në këtë proces.<ref>{{cite web|url=http://www.europarl.europa.eu/news/bg/news-room/20170131IPR60322/foreign-affairs-meps-assess-reform-efforts-in-albania-and-bosnia-and-Herzegovina|title=Foreign affairs MEPs assess reform efforts in Albania and Bosnia and Herzegovina|website=European Parliament|publisher=European Parliament|language=en|date=31 janar 2017|access-date=8 shkurt 2017|quote=Albania needs to implement EU-related reforms credibly, and ensure that its June parliamentary elections are free and fair, if it is to start EU accession negotiations|archive-date=11 shkurt 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170211080700/http://www.europarl.europa.eu/news/bg/news-room/20170131IPR60322/foreign-affairs-meps-assess-reform-efforts-in-albania-and-bosnia-and-herzegovina|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web |title=Albania and Bosnia fail to impress at EU membership meeting over democratic value concerns |url=http://www.express.co.uk/news/world/761758/Albania-Bosnia-Herzegovina-European-Union-membership-democratic-values |last=Culbertson |first=Alix|website=Express|publisher=Express Newspapers Ltd., UK|language=en|date=1 shkurt 2017|access-date=8 shkurt 2017|quote=Albania and Bosnia have stumbled at the first hurdle of becoming fully-fledged European Union (EU) members after MEPs questioned the credibility of their democratic values.}}</ref> Në samitin e 24 Marsit 2020 u morr vendimi i hapjes së negociatave me [[Shqipëria|Shqipërinë]] dhe [[Maqedonia e Veriut|Maqedonin e Veriut]]. ==Gjendja e ratifikimit të Marrëveshjes së Stabilizim Asocimit== ==Progresi i negociatave== {| class="wikitable" style="text-align:left; font-size: 0.8em;" |- ![[Acquis communautaire|Kapitujt e Acquis]]!!Vlerësimi fillestar i KE!!Situata në 2016<ref>https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/file/pdf/key_documents/2016/20161109_report_albania.pdf</ref>!!Filluar shqyrtimi!!Kompletuar Shqyrtimi!!Hapur kapitulli!!Mbyllur kapitulli |- | style="text-align:left;" | 1. Lëvizja e lirë e mallrave || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 2. Liria e lëvizjes për punëtorët || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:red;" | Në fazë fillestare || – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 3. E drejta e themelimit dhe liria për të ofruar shërbime || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 4. Lëvizja e lirë e kapitalit || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 5. Prokurimi Publik || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 6. Ligji për kompanitë || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 7. Ligji i pronësisë intelektuale || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 8. Politika e Konkurrencës || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 9. Shërbimet financiare || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 10. Shoqëria Informative dhe Media || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 11. Zhvillimi rural dhe i bujqësisë || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:red;" | Në fazë fillestare || – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 12. Politikat e sigurisë ushqimore, veterinare dhe fitosanitare || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 13. Peshkataria || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:red;" | Në fazë fillestare || – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 14. Politika e Transportit || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 15. Energjia || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 16. Tatimet || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 17. Politika ekonomike dhe monetare || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 18. Statistikat || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 19. Politikat Sociale dhe Punësimi || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 20. Politikat e Industrisë dhe Ndërmarrjeve || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 21. Rrjetet Trans-Evropiane || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 22. Politika rajonale dhe koordinimi i instrumenteve strukturore || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 23. Gjyqësori dhe të drejtat themelore || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 24. Drejtësi, Liri dhe Siguri || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 25. Shkencë dhe Hulumtim || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:red;" | Në fazë fillestare ||– || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 26. Arsim dhe Kulturë || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 27. Mjedisi dhe Ndryshimet Klimatike || style="background:#f3f;"| Totalisht jashtë standardit të BE || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| - || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 28. Konsumatori dhe mbrojtja e shëndetit || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:red;" | Në fazë fillestare || – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 29. Bashkimi doganor || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 30. Marrëdhëniet e jashtme || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 31. Politikat e Jashtme, Sigurisë dhe Mbrojtjes || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background:#cfc;"| Nivel i mirë i përgatitur || – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 32. Kontrolli financiar || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 33. Provizionet financiare dhe buxhetore || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 34. Institucionet || Asgjë për të adoptuar || Asgjë për të adoptuar || – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 35. Çështje të tjera || Asgjë për të adoptuar || Asgjë për të adoptuar || – || – || – || – |- | Progresi || || || 0 nga 33 || 0 nga 33|| 0 nga 35 || 0 nga 35 |} == Shih edhe == * [[Shqipëria]] * [[Bashkimi Evropian]] * [[Anëtarësimi i Kosovës në Bashkimin Evropian]] == Referime == {{reflist|colwidth=30em}} ==Lidhje të jashtme== *[https://archive.is/20131205182518/http://www.integrimi.gov.al/ Ministria e Integrimit Evropian] e Republikës së Shqipërisë *[http://www.parlament.al/web/Procesi_i_Integrimit_te_Shqiperise_ne_Bashkimin_Europian_20622_1.php Procesi i integrimit të Shqipërisë në Bashkimin Europian] - Parlamenti i Shqipërisë {{Marrëdhëniet e jashtme të Shqipërisë}} [[Kategoria:Marrëdhëniet e jashtme të Shqipërisë]] [[Kategoria:Zgjerimi i Bashkimit Evropian]] 2p8lgd62e2ftvvhr1ntu2woc0fee9s8 2464552 2464519 2022-07-21T02:17:16Z 185.222.138.148 U kthye versioni 2464519 i bërë nga [[Special:Contributions/2A02:908:2810:F920:7D34:3474:47E7:57E2|2A02:908:2810:F920:7D34:3474:47E7:57E2]] ([[User talk:2A02:908:2810:F920:7D34:3474:47E7:57E2|diskutimet]]) wikitext text/x-wiki [[Skeda:European Union Albania Locator.svg|250px|parapamje|Bashkimi Evropian dhe Shqipëria]] Republika e '''[[Shqipëria|Shqipërisë]]''' është një kandidat zyrtar për anëtarësim në '''[[Bashkimi Evropian|Bashkimin Evropian]]''' që nga qershori i vitit 2014 dhe është duke negociuar hyrjen e [[Shqipëria|Shqipërisë]] si shtet antar i [[Bashkimi Evropian|Bashkimit Evropian]] që nga data 24 Mars 2020. Zyrtarisht u njoh nga BE si "shtet kandidat potencial" në vitin 2000, Shqipëria filloi bisedimet me [[Marrëveshja e Stabilitetit dhe Asociimit|Marrëveshjen e Stabilizim dhe Asocimit]] (MSA) në vitin 2003. Për këtë u ra dakord me sukses dhe u nënshkrua më 12 qershor 2006, duke kompletuar kështu hapin e parë të rëndësishëm drejt anëtarësimit të plotë të Shqipërisë në BE. [[Shqipëria]] aplikoj për anëtarësim në [[Bashkimi Evropian|Bashkimin Evropian]] më 28 prill 2009. Duke ndjekur hapat e shteteve që u bashkuan në BE në vitin 2004, Shqipëria ka qenë e angazhuar gjerësisht me institucionet e BE-së, dhe u bashkua me [[NATO]]-n si një anëtar i plotë në vitin 2009.<ref>{{Cite web|url=https://ec.europa.eu/commission/news/strategy-western-balkans-2018-feb-06_en|title=Strategy for the Western Balkans|publisher=Komisioni Evropian|language=en|date=6 shkurt 2018|accessdate=18 maj 2018}}</ref> ==Kronologjia e marrëdhënieve me Bashkimin Evropian== Në vitin 1992 u nënshkrua Marrëveshja e Tregtisë dhe Bashkëpunimit ndërmjet BE-së dhe Shqipërisë dhe Shqipëria u bë e pranueshme për financim në kuadrin e programit të BE-së Phare. Në vitin 1997, Këshilli i Ministrave i BE-së krijoi kushtëzime politike dhe ekonomike për zhvillimin e marrëdhënieve dypalëshe midis Shqipërisë dhe BE. Në vitin 1999, BE propozoi Procesin e ri të Stabilizim Asociimit (PSA) për pesë vende të Evropës Juglindore, duke përfshirë Shqipërinë. Që nga viti 1999 Shqipëria përfitoi nga Preferencat Autonome të Tregtisë me BE. Në vitin 2000, qasja pa taksa në tregun e BE ishte dhënë për produktet nga Shqipëria.<ref name="ECEUROPAEU">{{cite web|url=http://ec.europa.eu/enlargement/potential-candidate-countries/albania/eu_albania_relations_en.htm|title=Albania - EU-Albania relations|publisher=Komisioni Evropian|language=en|accessdate=10 dhjetor 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130626032053/http://ec.europa.eu/enlargement/potential-candidate-countries/albania/eu_albania_relations_en.htm|archivedate=26 qershor 2013}}</ref> Në qershor 2000, gjatë Këshillit Evropian u shprehën se të gjitha vendet e SAP janë "kandidatë të mundshëm" për anëtarësimin në BE. Në nëntor të vitit 2000, në Samitin e Zagrebit, SAP u miratua zyrtarisht nga BE dhe vendet e Ballkanit Perëndimor (përfshirë Shqipërinë). 2001 ishte viti i parë i programit të ri CARDS i projektuar posaçërisht për vendet e SAP. Në qershor 2001, Komisioni rekomandoi ndërmarrjen e negociatave për Marrëveshjen e Stabilizim Asociimit (SAA) me Shqipërinë. Këshilli Evropian i Göteborgut (qershor 2001) ftoi Komisionin të paraqiste direktivat e negociatave për negocimin e një SAA. Në tetor 2002 u miratuan direktivat për negocimin e një SAA me Shqipërinë më 31 janar 2003. Më 31 janar, Presidenti i Komisionit Prodi zyrtarisht fillon negociatat për një SAA midis BE dhe Shqipërisë. Në Qershor 2003 në Samitin e Selanikut, PSA u konfirmua si politika e BE për Ballkanin Perëndimor dhe perspektiva e BE-së për këto vende u konfirmua (vendet pjesëmarrëse në PSA filluan të ishin të pranueshëm për pranimin në BE dhe do të bashkoheshin me BE sapo ata do të Bëhen gati). Në dhjetor 2005, Këshilli mori vendimin mbi parimet e një Partneriteti Evropian të rishikuar për Shqipërinë. Më 12 qershor 2006, MSA u nënshkrua në Këshillin e Marrëdhënieve të Përgjithshme dhe Marrëdhënieve me Jashtë në Luksemburg.<ref name="ECEUROPAEU"/> Më 9 nëntor 2006, Komisioni Evropian vendosi të fillojë negociatat për lehtësimin e vizave me Shqipërinë dhe më 13 prill 2007 u nënshkrua marrëveshja për lehtësimin e vizave në Zagreb. Komiteti i nënshkrimit të BE Franco Frattini u citua duke thënë se ky është hapi i parë drejt heqjes së plotë të kërkesave për viza dhe lëvizjes së lirë të shtetasve shqiptarë në BE. Më 1 janar 2008 hyri në fuqi marrëveshja për lehtësimin e vizave dhe më 7 mars 2008, komisioneri i BE Franco Frattini hapi në Tiranë dialogun drejt liberalizimit të regjimit të vizave midis Shqipërisë dhe BE. Më 14 janar 2009 u përfundua procesi i ratifikimit të MSA nga të gjitha shtetet anëtare dhe më 1 prill 2009 MSA hyri në fuqi. Më 28 prill 2009, Shqipëria aplikoi zyrtarisht për anëtarësim në Bashkimin Evropian.<ref name="ECEUROPAEU"/> Më 16 nëntor 2009, Këshilli i BE i kërkoi Komisionit Evropian të përgatisë një vlerësim mbi gatishmërinë e Shqipërisë për të filluar negociatat e pranimit. Komisioni parashtroi pyetësorin për përgatitjen e pranimit në qeverinë shqiptare. Më 14 prill 2010, Shqipëria paraqiti përgjigje në pyetësorin e Komisionit Evropian [5], por statusi i kandidaturës nuk u dha nga BE në dhjetor 2010 për shkak të rradhës politike afatgjatë në vend.<ref>MEMO/10/553: Key findings of the Opinion on Albania; [http://ec.europa.eu/enlargement/press_corner/key-documents/reports_nov_2010_en.htm Enlargement Strategy and Progress Report 2010] {{webarchive|url=https://web.archive.org/web/20110320004711/http://ec.europa.eu/enlargement/press_corner/key-documents/reports_nov_2010_en.htm |date=20 March 2011 }}; [http://eeas.europa.eu/delegations/ukraine/press_corner/all_news/news/2010/2010_11_10_01_en.htm] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130511071138/http://eeas.europa.eu/delegations/ukraine/press_corner/all_news/news/2010/2010_11_10_01_en.htm |date=11 maj 2013 }}; [http://www.balkaninsight.com/en/article/albania-political-crisis-thwarts-its-eu-candidate-status-bid Balkan Insight]</ref> Më 27 maj 2010, Komisioni Evropian propozoi udhëtimin pa viza për Shqipërinë. Propozimi i miratuar do t'u mundësojë qytetarëve të Shqipërisë të udhëtojnë në vendet e Shengenit pa pasur nevojë për vizë afatshkurtër.<ref>{{cite web|url=http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/10/621&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en|title=European Commission proposes visa free travel for Albania and Bosnia and Herzegovina|language=en|date=27 maj 2010|accessdate=27 maj 2010|archiveurl=https://web.archive.org/web/20100601022746/http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP%2F10%2F621&format=HTML&aged=0&language=EN&guiLanguage=en|archivedate=1 qershor 2010}}</ref> Më 8 nëntor 2010 Këshilli i Bashkimit Evropian miratoi udhëtimin pa viza në zonën Shengen për shtetasit shqiptarë.<ref name="Council Of The European Union">{{cite web|url=http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/jha/117555.pdf|title=Visa liberalisation for Albania and Bosnia and Herzegovina|publisher=Këshilli i Bashkimit Evropian|language=en|date=8 nëntor 2010|accessdate=8 nëntor 2010|format=PDF}}</ref> Më 15 dhjetor 2010 hyri në fuqi hyrja pa viza në zonën Shengen dhe më 10 tetor 2012 Komisioni Evropian rekomandoi që Shqipërisë t'i jepej statusi i kandidatit të BE-së, në varësi të përfundimit të masave kyçe në fusha të caktuara. Parlamenti në gusht të vitit 2012 hodhi poshtë një propozim për heqjen e imunitetit për anëtarët e parlamentit, ministrat dhe njerëzit në disa pozicione të tjera zyrtare. BE kërkoi që kjo të shfuqizohet së bashku me 11 çështje të tjera kryesore, kështu që statusi i kandidatit u shty më tej.<ref>[http://www.focus-fen.net/index.php?id=n284649 Albania fails to vote through reform required by EU]</ref> Megjithatë, në shtator 2012 u miratua njëzëri një amendament kushtetues i cili kufizoi imunitetin e parlamentarëve.<ref>{{cite web|url=http://www.montrealgazette.com/news/Albanian+lawmakers+vote+curtail+their+constitutional+immunity+from/7260728/story.html|title=Albanian lawmakers vote to curtail their constitutional immunity from prosecution|publisher=[[Montreal Gazette]]|language=en|date=18 shtator 2012|accessdate=21 shtator 2012}}{{Lidhje e vdekur}}</ref> Në tetor 2012, Komisioni Evropian vlerësoi përparimin e Shqipërisë për të përmbushur 12 kushtet kyçe për të arritur statusin zyrtar të kandidatit dhe për të filluar negociatat e pranimit. U gjetën katër prioritete kyçe, ndërsa dy ishin në zhvillim e sipër dhe gjashtë të tjerat ishin në një progres të moderuar. Raporti arriti në përfundimin se nëse Shqipëria arriti të mbajë një zgjedhje parlamentare të drejtë dhe demokratike në qershor 2013 dhe gjithashtu të zbatojë ndryshimet e mbetura në përputhje me tetë prioritetet kyçe që ende nuk janë plotësuar plotësisht, atëherë Këshilli i Bashkimit Europian do të rekomandoje dhënien e kandidatit zyrtar të Shqipërisë status.<ref>{{cite web|url=http://www.rferl.org/content/european-union-albania-bosnia-kosovo/24735102.html|title=Albania Receives EU Candidate Status, With Conditions|publisher=[[Radio Free Europe/Radio Liberty]]|language=en|date=10 tetor 2012|accessdate=10 tetor 2012}}</ref><ref>{{cite web|url=http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-12-763_en.pdf|title=Key findings of the 2012 Progress Report on Albania|publisher=Komisioni Evropian|language=en|accessdate=11 tetor 2012}}</ref> Më 23 qershor 2013, Shqipëria zhvilloi një zgjedhje të përgjithshme, të cilësuar përgjithësisht si të lirë dhe të drejtë.<ref>[http://www.worldbulletin.net/?aType=haber&ArticleID=113331 Albania might be EU candidate by December]</ref> Ambasadori i BE në Shqipëri tha më 17 korrik se Shqipëria kishte takuar shumë prej tyre këto kushte, dhe mund të jetë një kandidat zyrtar deri në dhjetor 2013.<ref>{{cite web|url=http://www.worldbulletin.net/?aType=haber&ArticleID=113331|title=Albania might be EU candidate by December|publisher=World Bullet In|language=en|date=17 korrik 2013}}</ref> Më 16 tetor 2013, Komisioni Evropian lëshoi ​​raportet e saj vjetore për vendet anëtare të ardhshme, të cilat përfunduan se zgjedhjet në Shqipëri u mbajtën në një mënyrë "të rregullt" dhe se ishte bërë progres në plotësimin e kushteve të tjera; Si i tillë rekomandoi dhënien e statusit të vendit kandidat në Shqipëri.<ref>{{cite web|url=http://europa.eu/rapid/press-release_IP-13-930_en.htm|title=EU enlargement: priorities for 2014|publisher=Komisioni Evropian|language=en|date=16 tetor 2013|accessdate=16 tetor 2013}}</ref> Më 5 dhjetor 2013, në një takim të deputetëve u rekomandua që "... Këshilli duhet të pranojë përparimin e bërë nga Shqipëria duke i dhënë statusin e kandidatit pa vonesa të panevojshme."<ref name="Europarl">{{cite web|url=http://www.europarl.europa.eu/news/en/news-room/content/20131202IPR29581/html/EU-integration-progress-reports-for-Albania-Serbia-Kosovo-Iceland|title=ViEU integration: progress reports for Albania, Serbia, Kosovo, Iceland|publisher=Parlamenti Evropian|language=en|date=5 dhjetor 2013|accessdate=10 dhjetor 2013}}</ref> Megjithatë, disa shtete, duke përfshirë Danimarkën dhe Hollandën, mbetën Duke kundërshtuar dhënien e statusit të vendit kandidat në Shqipëri derisa të tregonte se përparimi i tij i fundit mund të ishte i qëndrueshëm.<ref>{{cite web|url=http://www.lse.co.uk/AllNews.asp?code=hom3d2xj&headline=Serbia_Expected_To_Get_EU_Membership_Boost_Delay_For_Albania|title=Serbia Expected To Get EU Membership Boost; Delay For Albania|website=lse.co.uk|language=en|date=17 dhjetor 2013|accessdate=17 dhjetor 2013|archive-date=21 dhjetor 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141221140107/http://www.lse.co.uk/AllNews.asp?code=hom3d2xj&headline=Serbia_Expected_To_Get_EU_Membership_Boost_Delay_For_Albania|url-status=dead}}</ref> Si pasojë, Këshilli i Bashkimit Evropian, në mbledhjen e tij në dhjetor 2013, u pajtua që të shtyjë vendimin për statusin e kandidatit deri në qershor 2014.<ref name=2013cofEU>{{cite web|url=http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/EN/genaff/140142.pdf|title=Council conclusions on Enlargement and Stabilisation and Association Process|publisher=[[Council of the European Union]]|language=en|date=17 dhjetor 2013|accessdate=17 dhjetor 2013}}</ref> Më 24 qershor 2014, nën Presidencën Greke të BE-së, Këshilli i Bashkimit Europian ranë dakord të japin statusin e kandidatit të Shqipërisë,<ref>{{cite web|url=http://europa.eu/rapid/press-release_MEMO-14-439_en.htm|title=EU candidate status for Albania|publisher=Komisioni Evropian|language=en|date=24 qershor 2014|accessdate=27 qershor 2014}}</ref><ref name=201delEU>{{Cite web|url=http://eeas.europa.eu/delegations/albania/press_corner/all_news/news/2014/20140624_01_en.htm|title=European Union - EEAS (European External Action Service); EU candidate status for Albania|publisher=Delegacioni i Bashkimit Evropian në Shqipëri|language=en|date=24 qershor 2013|accessdate=24 qershor 2013|archiveurl=https://web.archive.org/web/20140725052431/http://eeas.europa.eu/delegations/albania/press_corner/all_news/news/2014/20140624_01_en.htm|archivedate=25 korrik 2014|url-status=dead}}</ref> i cili u miratua disa ditë më vonë nga Këshilli Evropian.<ref>{{cite web|url=http://www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/ec/143478.pdf|title=EUROPEAN COUNCIL 26/27 JUNE 2014 - CONCLUSIONS|publisher=Këshilli Evropian|language=en|date=27 qershor 2014|accessdate=27 qershor 2014}}</ref> Kjo përkoi me 10 vjetorin e "Axhendës 2014",<ref>{{cite web|url=http://www.mfa.gr/images/docs/periferiaki_politiki/agenda_2014_en.pdf|title=Agenda 2014|publisher=mfa.gr|language=el|accessdate=5 mars 2017}}</ref> të propozuar nga qeveria greke në 2004, si pjesë e Samitit BE-Ballkani Perëndimor në Selanik, për të rritur integrimin e të gjitha shteteve të Ballkanit Perëndimor në Bashkimin Evropian.<ref>{{cite web|url=http://www.suedosteuropa.uni-graz.at/sites/default/files/publications/Panagiotou%20-%20Greece%20EU%20Presidency%20West%20Balkans%20-%20CSEES%20WPS.pdf|title=Greece’s EU Presidency and the Challenge of Western Balkan Enlargement Policies in Light of the Crisis|publisher=suedosteuropa.uni|language=en|accessdate=5 mars 2017}}</ref> Në mars 2015, në takimin e pestë "Takimi i Dialogut të Nivelit të Lartë" midis Shqipërisë dhe BE, Komisioneri i BE për Zgjerimin (Johannes Hahn) njoftoi Shqipërinë vendosjen e një date fillestare për negociatat e pranimit për të filluar ende të nevojshme që të plotësohen këto dy kushte: *1) Qeveria duhet të rihapë dialogun politik me opozitën parlamentare. *2) Shqipëria duhet të ofrojë reforma cilësore për të gjitha 5 fushat e identifikuara më herët, të cilat ende nuk janë plotësuar (administrata publike, sundimi i ligjit, korrupsioni, krimi i organizuar, të drejtat themelore.)<ref>{{cite web|url=http://top-channel.tv/lajme/english/artikull.php?id=13663&ref=fp#.VTilmiG8PGc|title=5 priorities for negotiations, Fleckenstein defends report in EP, "Reforms in Albania are ambitious"|publisher=Top Channel|language=en|date=25 shkurt 2015}}</ref><ref name="Result of the 5th accession dialogue meeting">{{cite web|url=http://www.balkaneu.com/start-accession-talks-tirana-demands-date-brussels-silent/|title=Start of accession talks, Tirana demands a date, Brussels is silent|publisher=Independent Balkan News Agency|language=en|date=24 mars 2015}}</ref> Ky qëndrim zyrtar, u mbështet plotësisht nga Parlamenti Evropian përmes miratimit të një rezolute të komentuar në prill 2015,<ref>{{cite web|url=http://www.europarl.europa.eu/oeil/popups/ficheprocedure.do?lang=en&reference=2014/2951(RSP)|title=2014 progress report on Albania - 2014/2951(RSP)|publisher=European Parliament|language=en|date=30 prill 2015|archiveurl=https://web.archive.org/web/20150503041751/http://www.europarl.europa.eu/oeil/popups/ficheprocedure.do?lang=en&reference=2014%2F2951%28RSP%29|archivedate=3 maj 2015}}</ref> i cili në thelb u pajtua me të gjitha konkluzionet e nxjerra nga Raporti i Progresit të fundit të Komisionit 2014 për Shqipërinë.<ref>{{cite web|url=http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?type=TA&language=EN&reference=P8-TA-2015-0181|title=European Parliament resolution of 30 April 2015 on the 2014 Progress Report on Albania (2014/2951(RSP))|publisher=European Parliament|language=en|date=30 prill 2015}}</ref> Kryeministri shqiptar theksoi se hapi i ardhshëm i qeverisë së tij do të ishte të paraqiste një raport të hollësishëm të përparimit mbi zbatimin e 5 reformave kyçe të Komisionit në vjeshtën e vitit 2015 dhe pastaj ai priste që negociatat e pranimit të fillojnë menjëherë pas përfundimit të 2015.<ref name="Result of the 5th accession dialogue meeting"/> Parlamenti shqiptar miratoi amendamentet kushtetuese mbi reformat e drejtësisë më 22 korrik 2016. Shqipëria shpresonte të hapte negociatat e anëtarësimit deri në dhjetor 2016.<ref>{{cite web|url=http://www.dw.com/en/albania-passes-key-judicial-reform-for-eu-membership/a-19420808|title=Albania passes key judicial reform for EU membership|publisher=[[Deutsche Welle]]|language=en|date=22 korrik 2016|accessdate=1 gusht 2016}}</ref> Komisioni rekomandoi fillimin e negociatave më 9 nëntor 2016.<ref>{{cite web|url=http://ec.europa.eu/enlargement/pdf/key_documents/2016/20161109_strategy_paper_en.pdf|title=COMMUNICATION FROM THE COMMISSION TO THE EUROPEAN PARLIAMENT, THE COUNCIL, THE EUROPEAN ECONOMIC AND SOCIAL COMMITTEE AND THE COMMITTEE OF THE REGIONS|publisher=europa.eu|language=en|date=9 nëntor 2016|accessdate=9 nëntor 2016}}</ref> Megjithatë, më 26 nëntor, Gjermania njoftoi se do të vërë veton ndaj bisedimeve për pranimin deri në 2018.<ref>http://www.balkaneu.com/germany-decides-vote-launch-negotiations-eu-albania/</ref> Në fillim të vitit 2017, Parlamenti Europian paralajmëroi krerët e qeverisë se zgjedhjet parlamentare në qershor duhet të jenë "të lira dhe të drejta" përpara se negociatat të fillojnë të pranojnë vendin në Bashkim. Deputetët gjithashtu shprehën shqetësim për drejtësinë selektive të vendit, korrupsionin, gjatësinë e përgjithshme të proceseve gjyqësore dhe ndërhyrjen politike në hetimet dhe rastet gjyqësore, por njoftimi për shtyp i BE shprehu optimizëm: Është e rëndësishme që Shqipëria të mbajë momentin e reformës së sotme dhe ne duhet të Gati për ta mbështetur atë sa më shumë që është e mundur në këtë proces.<ref>{{cite web|url=http://www.europarl.europa.eu/news/bg/news-room/20170131IPR60322/foreign-affairs-meps-assess-reform-efforts-in-albania-and-bosnia-and-Herzegovina|title=Foreign affairs MEPs assess reform efforts in Albania and Bosnia and Herzegovina|website=European Parliament|publisher=European Parliament|language=en|date=31 janar 2017|access-date=8 shkurt 2017|quote=Albania needs to implement EU-related reforms credibly, and ensure that its June parliamentary elections are free and fair, if it is to start EU accession negotiations|archive-date=11 shkurt 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170211080700/http://www.europarl.europa.eu/news/bg/news-room/20170131IPR60322/foreign-affairs-meps-assess-reform-efforts-in-albania-and-bosnia-and-herzegovina|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite web |title=Albania and Bosnia fail to impress at EU membership meeting over democratic value concerns |url=http://www.express.co.uk/news/world/761758/Albania-Bosnia-Herzegovina-European-Union-membership-democratic-values |last=Culbertson |first=Alix|website=Express|publisher=Express Newspapers Ltd., UK|language=en|date=1 shkurt 2017|access-date=8 shkurt 2017|quote=Albania and Bosnia have stumbled at the first hurdle of becoming fully-fledged European Union (EU) members after MEPs questioned the credibility of their democratic values.}}</ref> Në samitin e 24 Marsit 2020 u morr vendimi i hapjes së negociatave me [[Shqipëria|Shqipërinë]] dhe [[Maqedonia e Veriut|Maqedonin e Veriut]]. ==Gjendja e ratifikimit të Marrëveshjes së Stabilizim Asocimit== ==Progresi i negociatave== {| class="wikitable" style="text-align:left; font-size: 0.8em;" |- ![[Acquis communautaire|Kapitujt e Acquis]]!!Vlerësimi fillestar i KE!!Situata në 2016<ref>https://ec.europa.eu/neighbourhood-enlargement/sites/near/file/pdf/key_documents/2016/20161109_report_albania.pdf</ref>!!Filluar shqyrtimi!!Kompletuar Shqyrtimi!!Hapur kapitulli!!Mbyllur kapitulli |- | style="text-align:left;" | 1. Lëvizja e lirë e mallrave || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 2. Liria e lëvizjes për punëtorët || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:red;" | Në fazë fillestare || – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 3. E drejta e themelimit dhe liria për të ofruar shërbime || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 4. Lëvizja e lirë e kapitalit || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 5. Prokurimi Publik || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 6. Ligji për kompanitë || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 7. Ligji i pronësisë intelektuale || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 8. Politika e Konkurrencës || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 9. Shërbimet financiare || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 10. Shoqëria Informative dhe Media || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 11. Zhvillimi rural dhe i bujqësisë || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:red;" | Në fazë fillestare || – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 12. Politikat e sigurisë ushqimore, veterinare dhe fitosanitare || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 13. Peshkataria || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:red;" | Në fazë fillestare || – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 14. Politika e Transportit || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 15. Energjia || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 16. Tatimet || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 17. Politika ekonomike dhe monetare || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 18. Statistikat || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 19. Politikat Sociale dhe Punësimi || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 20. Politikat e Industrisë dhe Ndërmarrjeve || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 21. Rrjetet Trans-Evropiane || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 22. Politika rajonale dhe koordinimi i instrumenteve strukturore || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 23. Gjyqësori dhe të drejtat themelore || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 24. Drejtësi, Liri dhe Siguri || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 25. Shkencë dhe Hulumtim || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:red;" | Në fazë fillestare ||– || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 26. Arsim dhe Kulturë || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 27. Mjedisi dhe Ndryshimet Klimatike || style="background:#f3f;"| Totalisht jashtë standardit të BE || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| - || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 28. Konsumatori dhe mbrojtja e shëndetit || style="background:#ff5;"| Nevojiten përpjekje të mëtejshme || style="background-color:red;" | Në fazë fillestare || – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 29. Bashkimi doganor || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 30. Marrëdhëniet e jashtme || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 31. Politikat e Jashtme, Sigurisë dhe Mbrojtjes || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background:#cfc;"| Nivel i mirë i përgatitur || – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 32. Kontrolli financiar || style="background:#ff8040;"| Nevojiten përpjekje të konsiderueshme || style="background-color:#ffff55;" | Mesatarisht i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 33. Provizionet financiare dhe buxhetore || style="background:#cfc;"| Nuk priten vështirësi të mëdha || style="background-color:#ff8040;" | Disa nivele i përgatitur|| – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 34. Institucionet || Asgjë për të adoptuar || Asgjë për të adoptuar || – || – || – || – |- | style="text-align:left;" | 35. Çështje të tjera || Asgjë për të adoptuar || Asgjë për të adoptuar || – || – || – || – |- | Progresi || || || 0 nga 33 || 0 nga 33|| 0 nga 35 || 0 nga 35 |} == Shih edhe == * [[Shqipëria]] * [[Bashkimi Evropian]] * [[Anëtarësimi i Kosovës në Bashkimin Evropian]] == Referime == {{reflist|colwidth=30em}} ==Lidhje të jashtme== *[https://archive.is/20131205182518/http://www.integrimi.gov.al/ Ministria e Integrimit Evropian] e Republikës së Shqipërisë *[http://www.parlament.al/web/Procesi_i_Integrimit_te_Shqiperise_ne_Bashkimin_Europian_20622_1.php Procesi i integrimit të Shqipërisë në Bashkimin Europian] - Parlamenti i Shqipërisë {{Marrëdhëniet e jashtme të Shqipërisë}} [[Kategoria:Marrëdhëniet e jashtme të Shqipërisë]] [[Kategoria:Zgjerimi i Bashkimit Evropian]] 3posrm18nurkjs785c193ypd00ybjl8 0 174544 2464506 2464408 2022-07-20T19:47:25Z Enric 8038 new coat of arms wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Baix Pallars | native_name = | settlement_type = [[Komunat e Spanjës|Komunë]] | image_skyline = | image_caption = | image_flag = | image_seal = Escut heràldic oficial de Baix Pallars.jpg <!--Administrimi territorial--> |Komuniteti autonom ={{flag|Katalonia}} |Provinca = [[Provinca Lleida|Lleida]] |Kamarka = [[Pallars Sobirà]] <!--Sipërfaqja dhe Demografia --> |Sipërfaqja = 129.41 | population_total = 413 |Dendësia = <!-- Të dhëna--> |Lartësia = 591 | population_demonym = |Kodi Postar = |Prefiksi = | established_date = |Partia = |Kryetari = Xavier Ribera i Jordana | website = {{URL|http://baixpallars.ddl.net/layout_index.php}} | image_map = | map_caption = |CoordAddon = region:ES_type:city | gjer_g= 42 | gjer_m= 19 | gjer_s= 32 | gjer_dr = N | gjat_g= 1 | gjat_m= 3 | gjat_s= 56 | gjat_dr = E }} '''Baix Pallars''' është një [[Komunat e Spanjës|komunë]] në [[Spanja|Spanjë]], e vendosur në qarkun [[Pallars Sobirà]], të provincës [[Provinca Lleida|Lleida]], në [[Katalonia|Komunitetin Katalonia]]. Baix Pallars ka 413 banorë (2009), dhe përfshinë një sipërfaqe prej 129.41&nbsp;km². == Referimet == {{reflist}} == Lidhje të jashtme == * {{commonscat|Baix Pallars}} * [https://web.archive.org/web/20160303214449/http://baixpallars.ddl.net/layout_index.php Webfaqja zyrtare] [[Kategoria:Komunat e Spanjës|Baix Pallars]] [[Kategoria:Komuna në Provincën Lleida]] {{Spanja-cung}} 1fr8yqezl3jmdx5o56g2zhaoqq2n8j1 0 189616 2464548 2438417 2022-07-20T22:58:06Z 185.222.138.148 /* Historiku */ wikitext text/x-wiki [[Skeda:Dalmatian language.jpg|parapamje]] [[Skeda:Dalmatian language map bgiu.jpg|parapamje]] '''Gjuha dalmate''' (ISO 639-3: [http://www.sil.org/ISO639-3/documentation.asp?id=dlm dlm]) është një gjuhë tani e zhdukur e cila është folur në zonën bregdetare të Kroacisë dhe Malit të Zi. Kjo gjuhë është e veçantë për faktin se dihet saktë momenti i shuarjes apo zhdukjes së saj, e që është 10 qershori i vitit 1898, kur vdiq folësi i fundit i kësaj gjuhe, [[Tuone Udaina]]. ==Historiku== [[Republika Romake]] erdhi gradualisht dhe pushtoi territorin e [[Iliria|Ilirisë]] në mes të viteve 229 dhe 155 para erës së re. Tregtarët dhe autoritetet tjera që erdhën nga Roma sollën me vete gjuhën latine, dhe në fund banorët vendas ngadalë harruan gjuhën e tyre ilire dhe filluan ta mësonin gjuhën latine. Gjuha dalmate (kujdes të mos e ngatërrosh me gjuhën dalmatine!) u fol në bregdetin dalmat që nga [[Rijeka]]) në veri e deri në bregdetin malazez, në jug. Folësit e saj jetonin kryesisht në qytetet bregdetare si [[Zara]], [[Trogir]], [[Spliti]], Ragusa ose [[Dubrovniku]],<ref>[http://hrcak.srce.hr/index.php?show=clanak&id_clanak_jezik=12100 Colloquia Maruliana, Vol. 12 Travanj 2003.]</ref> [[Kotorri|Kotorr]], [[Kërk]], [[Cres]], [[Rab]] etj. Dialekti dalmat i Raguzës është i njohur nga dy letra, të vitit 1325 dhe 1397, si dhe nga tekstet e tjera mesjetare. Dokumentet e vjetra të shkruara në dialektin dalmat janë disa inventarë Raguzian të shekullit XIII. Burimet në dispozicion përfshijnë afërsisht 260 fjalë Ragusiane. Fjalët që kanë mbijetuar përfshijnë '' {{lang | dlm | pen}} '' ( "bukë"), '' {{lang | dlm | teta}} '' ("babai/atë"), '' {{lang | dlm | Chesa }} '' ( "shtëpi"), dhe '' {{lang | dlm | fachir}} '' ( "për të bërë"), të cilat janë cituar nga dalmati, [[Filippo Diversi]], kreu i shkollës në Ragusa në vitin 1430. Referimet e hershme të shënimeve dhe të dhënave të gjuhës dalmate nga shekulli i X përllogarisin rreth 50,000 persona të cilët flisnin këtë gjuhë, edhe pse burimi kryesor i këtij informacioni, gjuhëtari italian [[Matteo Bartoli]], mund të ketë ekzagjeruar shifrat e tij. Dialekti ose gjuha dalmate ishte nën ndikimin e madh veçanërisht të gjuhës veneciane dhe asaj serbokroate (pavarësisht kësaj të fundit, rrënjët latine të dalmatishtes shihen qartazi). Një letër e shekullit të XIV nga [[Zara]] (origjina e dialektit zarian ose zadrian) tregon një ndikim të fortë nga dialekti venecian, gjuha që pas viteve nën sundimin e Venedikut zëvendësoi dialektin zadrian dhe dialekte të tjera dalmate. Folësi i fundit i dialektit dalmat ishte '' Burburi '' [[Tuone Udaina]] ({{lang-it | Antonio Udina}}), i cili u vra aksidentalisht në një shpërthim më 10 qershor, 1898.<ref>{{cite book |author=Eugeen Roegiest |title=Vers les sources des langues romanes: un itinéraire linguistique à travers la Romania |publisher=ACCO |year=2006 |page=138 |url=http://books.google.com/?id=hMdz09HGd8kC&pg=PA138 |isbn=90-334-6094-7|lang=fr}}</ref> Gjuha e tij është studiuar nga studiuesi [[Matteo Bartoli]], studiues nga [[Istria]], i cili e vizitoi atë në vitin 1897 dhe shkroi rreth 2.800 fjalë, tregime, dhe llogaritë e jetës së tij, të cilat janë botuar në një libër që ka dhënë shumë informacion mbi fjalorin, fonologjinë dhe gramatikën e gjuhës dalmate. Bartoli punimet e tij i botoi në italisht si dhe një përkthim në gjermanisht ( '' {{lang | de | Das Dalmatische}} '') në vitin 1906. Dorëshkrimet e gjuhës italiane janë raportuar të humbura, ndërsa vepra e Bartolit nuk u ripërkthye në italisht deri në vitin 2001.<ref>{{cite book |author=William B Brahms |title=Notable Last Facts: A Compendium of Endings, Conclusions, Terminations and Final Events throughout History |publisher=Reference Desk Press |year=2005 |location=Original from the University of Michigan|page=183 |url=http://books.google.com/?id=wIwYAAAAIAAJ |isbn=978-0-9765325-0-7 |lang=en}}</ref> == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Dalmatët]] * [[Gjuha ilire]] * [[Tuone Udaina]] * [[Prefektura e Ilirikut]] ==Referime== [[Kategoria:Gjuhët romane|Dalmate]] 44neqh4hv2h57h0b1qygc6twbo7bvsm 0 189676 2464549 2460718 2022-07-20T23:05:48Z 185.222.138.148 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Tuone Udaina<br />([[1821]] - [[1898]]) | image = [[File:TuoneUdaina.jpg|250px]] |Emri = Tuone Udaina |Emri Alt = | occupation = Postier | birth_date = [[1592]] | birth_place = [[Kërk]], [[Dalmacia]] | death_date = [[10 qershor]], [[1898]] | death_place = [[Kërk]], [[Dalmacia]] | nationality = Dalmat |}} '''Tuone Udaina''' (1821 - 10 qershor 1898)<ref Name="Roegiest">{{cite book | last =Roegiest | first =Eugeen | title =Vers les sources des langues romanes: un itinéraire linguistique à travers la Romania | publisher =ACCO | year =2006 | language = Fr | page =138 | url =https://books.google.com/books?id=hMdz09HGd8kC&pg=PA138&dq=%22Tuone+Udaina%22+-wikipedia | isbn=90-334-6094-7 }}</ref> (italisht Antonio Udina) ishte personi i fundit i cili kishte njohuri aktive të gjuhës dalmate, një gjuhë e cila kishte evoluar nga latinishtja dhe mbase ilirishtja, përgjatë bregdetit lindor të Detit Adriatik.<ref Name="Brahms">{{cite book | last =Brahms | first =William B. | title =Notable Last Facts: A Compendium of Endings, Conclusions, Terminations and Final Events throughout History | publisher =Reference Desk Press | year =2005 | location =Original from the University of Michigan | page =183 | url =https://books.google.com/books?id=wIwYAAAAIAAJ&dq=%22Tuone+Udaina%22+-wikipedia | isbn = 978-0-9765325-0-7}}</ref> == Biografia == Tuone Udaina ishte burimi kryesor i njohurive mbi dialektin e prindërve të tij (atë të ishullit Kërk në bregdetin kroat), për gjuhëtarin Matteo Bartoli, i cili e regjistroi atë në vitin 1897. Nuk ka regjistrime zanore të bëra ndonjëherë. Gjuha dalmate nuk ishte gjuha amëtare e Tuone Udaina, pasi ai e kishte mësuar atë prej prindërve të tij, duke dëgjuar bisedat private të tyre. Kur Bartoli u takua me të, Udaina nuk kishte folur gjuhën dalmate për gati 20 vjet. Udaina punoi si postier detar dhe mbante pseudonimin " ''burbur'' " ("barber" në gjuhën dalmate).<ref name="TemporiniHaase1983">{{cite book|author1=Hildegard Temporini|author2=Wolfgang Haase|title=Aufstieg und Niedergang der römischen Welt: Geschichte und Kultur Roms im Spiegel der neueren Forschung. Principat. Sprache und Literatur|url=https://books.google.com/books?id=6GO3qtZGcRcC&pg=PA1129|accessdate=21 shkurt 2011|year=1983|publisher=Walter de Gruyter|isbn=978-3-11-009525-8|page=1129–|language=De}}</ref> Tuone Udaina vdiq më 10 qershor të vitit 1898, në një shpërthim gjatë punimeve në rrugë dhe me të vdiq edhe gjuha dalmate.<ref name="Blanc2007">{{cite book|author=Paul D. Blanc|title=How everyday products make people sick: toxins at home and in the workplace|url=https://books.google.com/books?id=dkPCKaci8SIC&pg=PA268|accessdate=21 shkurt 2011|date=3 janar 2007|publisher=University of California Press|isbn=978-0-520-24881-6|page=268}}</ref> == Shih edhe == * [[Delmacia]] * [[Delmatët]] * [[Iliro-romakët]] * [[Gjuha dalmate]] ==Referime== [[Kategoria:Lindje 1821]] [[Kategoria:Vdekje 1898]] im8ih4gu7u0bjqc05qg6ymyl5jemmmb 0 196412 2464457 1665536 2022-07-20T14:10:15Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki '''Raja''' ([[turqisht]]: ''Reâyâ'') ka qenë emër që përdorej për popullsinë jomyslimane në vendet e nënshtruara me forcë në fillim të pushtimeve [[Perandoria Osmane|osmane]] dhe më pas për gjithë popullsinë fshatare të krishterë e [[mysliman]]ë. Robërimi i fshatarësisë raja u ligjërua që në shek. XVI me [[kanunnametë]] e [[sulltan]] [[Sulejmani I|Sulejmanit]]. Vartësia e fshatarit raja shfaqej në trajtën e detyrimit ekonomik dhe joekonomik. Si detyrim ekonomik ata paguanin një varg taksash në natyrë e në të holla. Detyrimi joekonomik buronte nga pushteti personal që kishte mbi rajanë [[spahiu]]. [[Kategoria:Perandoria Osmane]] 976rspsl55h3qwzjmk2x2yy14ioy5mc 0 224011 2464464 2443126 2022-07-20T14:33:09Z Nurschtein 141003 Nurschtein zhvendosi faqen [[Tvrtko I i Bosnjes]] tek [[Tvërtko I i Bosnjes]]: shqip wikitext text/x-wiki [[Skeda:TvrtkoIRevers.png|parapamje|Monedhë e Tvrtkos]] [[Skeda:Coat_of_arms_of_Kingdom_of_Bosnia.svg|djathtas|parapamje|Stema e Tvrtkos I]] [[Skeda:Medieval_Bosnian_State_Expansion-en.svg|parapamje|Bosnja në kohën e Tvrtkos I në vitin 1390]] '''Stefan Tvrtko I''' ({{Lang-sh|Stjepan/Stefan Tvrtko}}, Стефан/Стјепан Твртко; {{Rreth}} 1338 – 10 Mars 1391) ishte i pari Mbret i Bosnjës.</span>{{sfn|Cambridge Medieval History Series|p=1719}} Një anëtar i Shtëpisë Kotromanić, ai e pasoi xhaxhain e tij Stefan II si Ban i Bosnjës në vitin 1353. Pasi ai ishte i mitur në atë kohë, i ati i Tvrtkos, Vladislavi, shkurtimisht sundoi si regjent, i ndjekur nga nëna e Tvrtkos, Jelena. Në fillim, Tvrtko zuri te grindej me klerin [[Kisha Katolike|Kishes Katolike]], por më vonë gëzoi marredhenie të përzemërta me të gjitha komunitetet fetare në mbretërinë e tij. Ai ia doli qe ti pushtoi edhe disa te [[Perandoria Serbe|Perandorise Serbe]] në vitin 1373, pas vdekjes së sundimtarit te saj të fundit, Uroshi i Dobët. Në vitin 1377, ai u vetë [[Kurorëzimi|kurorëzua]] si Mbret i Bosnjës dhe Serbisë, duke pretenduar se ishte trashëgimtar edhe i Dinastise se shuar serbe [[Nemanjiqët|Nemanjiqë]]. == Tvrtko I == Tvrko I ishte i biri i Vladislav Kotomaniqa-rit dhe Jelene Shubiqeve-s. Principatën e trashëgoi nga gjyshi Stjepana II më 1353. Vitin e par pas vdekjes së gjyshit i ndihmoi i ati, dhe pas vdekjes së të atit 1354 e ndihmoi e ëma e tij energjike. Tvrtko vie në fuqi gjatë kohës kur krali hugarez Lajoshi i Madhë luftonte kundër Mleqanëve për [[Dalmacia|Dalmacinë]], dhe kundër Rashkës. Si vazal i hugarezëve, Tvrtko së bashku me të ëmën më 1355 ndërmerr një fushat për të kthyer qytete dalmatine kundër Mleqanëve. [[Hungarezët]] e pa kënaqur me qeverisjen e tij të kësaj pjese vendosin që të ja marrin pjesën nga Hum-i deri në Neretvë si mirazë për të bijën e Stjepana II, a për të shoqen e kralit Lajoshi. Përderisa më 1363, hungarezët tentuan edhe njëherë që ta ngushtojnë ai ju përgjegj atyre me ushtri. Me këtë rrastë hungarezët i dërgojnë dy armarta kundër [[Bosnja|Bosnjës]], mirëpo që të dja dështojn: njëra udhëhiqej nga Krali Lajoshi, që u lëshua tek qytet i Sokolit dhe tjetra tek Srebrnikom-i. Pas këtyre sukseseve, Tvrtko i nxitur nga e ëma e tij provon që të fuqizojë pushtetin qendror gjë që shkaktoi pakënaqësi e që më 1366 u shndërrua në lëvizje. Në krye të saj ishte i vëlau i tij Vuk-u. Kjo lëvizje u shndërrua në kryengritje të hapur dhe në pranverë të 1366 Tvrtko dhe e ëma e tij largohen nga Bosnja, ndërsa si princ i Bosnjës shpallet i vëllau i tij Vuk-u. Si rrjedhë e këtyre ngjarjeve Tvrtko i drejtoet kralit hungarezë dhe me ndihmën që merr nga ai kthehet në fuqi. Gjatë 1366 dhe 1367 Tvrtko ja arrin që ta qetësoj gjendjen në tërë Bosnjën ndërsa i vëllai i tij iku në Dubrovnik. Nga aty, Vuk-u tentoj që të përfitoj nga Papa dhe nëpërmjet tij oborrin hungarez, mirëpo në këtë drejtim nuk kishte sukses. Me vdekjen e Carit të Rashkës Urosh-it 1371 vdiq edhe trashëgëmija mashkullore e dinastisë së Nenanjës. Me ramjen e kralit Vukashin-i në betejën e Maricës 1371 nuk kishte më zot të Rashkës. Si rrjedhë e këtyre ngjarjeve d.m.th me krijimin e boshllëkut në hapësirën e Rashkës, Tvrtko pretendon të depërtoj dhe dominoj edhe në këtë hapësirë. Ai lajmërohet se ishte nipi i Jelisavete-s, bija e kralit Dragutin, e cila ishte e dhënë për gjyshin e tij Stjepana Kotromana. Në bazë tëtt kësaj ai ishte Nemanja-së nga ana e trashëgimisë femërore dhe më këtë ishte trashëgimtar i kurorës së Rashkës. Me knaz Lazarin kishe mardhënje të mira. Në atë kohë knaz Lazari sundonte Moravinë perëndimore dhe ky sikurse Tvtro balafaqohej me zhupanin agresivë Nikol Altomanovi-n, zgjedhja e të cilit shtrihej nga Rudniku deri në det, nëpër Drin, Gacak, Bileqe dhe Trebinje. Nikola e kishte ndihmuar të vëllan e Tvrtkos haptasi në kryengritjen e lartpërmendur, kishte luftuar kundër Dubrovnikasve dhe Lazarin e kishte larguar nga Rudnik-u. Kishte preendime të depërtonte në Prizren dhe të shpallej mbrojtësi kryesor i kishës serbe. Trupat e bashkuara të Tvrtkos dhe Lazarit më 1377 ja arrijnë që të mundin Nikol Altomanoviq-in dhe të shkatërrojnë regjimin e tij. Duke e mbrojtur bashqen e vet, fisniku boshnjak ja arriti që të shtrij sundimin e tij mbi tokat Rashkës. Si sundues i tokave të dikurshme gjermane, Tvrtko me punën e tij e pranojë që të lidhet me traditat shtetërore të tyre. Për këtë për të edhe nuk ishte e vështirë që të kuptojë këshilltarin e tij Vlatka-në i cili e bindi që vetë atij Tvrtkos i takonte kurora mbretror e Rashkës. Për këtë edhe e kurorëzon veten kral i hapësirës së re. Kurorëzimi u bë në vjeshtën e 1377-ës sigurisht në Mitrovdan në manastirin e Mileshevi-t, vendi i kultit personal të Shën Savës, themeluesin e kishës krishtere të Rashkës. Kurorëzimi u bë me kurorën e shtëpisë mbretërore të Rashkës, Bosnjës dhe Primorjes e pjesëve perëndimore dhe njëherit i japi vetit emrin popullor, emrin simbolik që e bartin gjithë fisnikët e Rashkës - Stefan. Kurorzimin e Tvtkos e pranuan Dubrovnikasit dhe Mleqanët, dhe ata e ngritën në hierarkinë e udhëheqjes duke i ofruar ceremoniale të shtëpisë mbretërore. Pas vdekjes së kralit hungarez Lajoshi i Madhë 1382, kralica hungareze me qëllim që të përfitonte mbështetjen e Tvrtkos ja jep atij qytetin e Kotorit më 1385. Tvrtko duke u nisur nga ajo që Bosnja do të fitonte daljen në det dhe do të shpërthente bllokimin dubrovnikas, më 1382 themeloi qytetin e Ri (Novi) si dëshmi e presences boshnjake. Me arritjet e para të anijeve tregtare në vendbanimin e ri filluan edhe vështërsit e para. Dubrovniku që logarsite tregtimin dhe transportin e kripës si monopol të vetin, e shikonte "tvrđavu" si konkurencë të rrezikshme për vete. Me fitimin e Kotorit më 1385 Tvrtko nuk ishe i kënaqur, por mendonte të merrte tërë Dalmacinë. Qyteti i parë ishte Klis-i 1387 (qerdhe e familjes së Shubiqevëve). Aksionet e tij më vonë u orijentuan kundër marshimit otoman në Kosovë, Rashkë dhe Bosnje. Një armat otomane ishte ra më 1388 në Bileq. Në betejen e Kosovës më 1389 Tvrtko i dërgon si ndihmë Lazarit një pjesë të armatës nën udhëheqjen e vojvodës Vlatkom Vukoviqit, fituesit të luftimeve në Bileq. Repartet boshnjake nuk kishin pësuar shumë dhe vojvoda Vlatko i dërgon Tvrtkos lajme për fitore të anës krishtere. Nuk ka dyshim që Tvrtko në betejën e Kosovës kishte hyrë si kral i serbëve pasi që edhe ishte i kurorëzuar si i tillë. Ai ishte i sigurt që repartet e tija dhe fuqit e fisnikëve serbë kishin korrur fitore të mahe në betejën e Kosovës. Në bazë të kësaj sigurie ai i dërgoj lajme të mira shteteve tjera krishtere për fitoren e të krishterve. Si kundrpërgjegje është dalluar ajo e Firencës, e stilizuar nga umanisti Koluca Salutatijanë të cilël shprehen falenderimet e gëzimet kralit të Bosnjës. Në pranverë të 1390 Tvrtko merr Splitin, Trogirin, Shibenikun dhe ishullin Braq, Hvarin dhe Krqulen. Kështu Tvrtko kishte futur nën zgjedhjen e tij me të vërtet gjitha qytete dalmatine përpos Zarës dhe pjesën më të madhe Kroacisë. Për sundimin e tij të shkurt në Dalmaci (9 muaj) është ruajtur shumë pak. Në dokumente latine për herë të parë paraqitet më 10 qershor 1390 me titullin krali i Rashkës, Bosnjës Dalmacisë, Kroacisë dhe Primorjes. Pas sukseseve në jetën e tij ai ka vdekur mars të 1391. == Shih edhe == * [[Historia e Bosnjës]] * [[Bosnja dhe Hercegovina]] == Referime == {{Reflist|30em}} == Lidhje të jashtme == * {{Commonscat|Tvrtko I of Bosnia|Tvrtko I i Bosnjes}} [[Kategoria:Lindje 1338]] [[Kategoria:Vdekje 1391]] [[Kategoria:Boshnjakë]] [[Kategoria:Bosnje dhe Hercegovinë]] [[Kategoria:Historia e Bosnjës dhe Hercegovinës]] hnx546fdj2ja52nrjulkpwzgt474vgz 0 238167 2464559 2454311 2022-07-21T09:58:58Z Jeaahh 141516 U kthye versioni 2454311 i bërë nga [[Special:Contributions/31.22.58.230|31.22.58.230]] ([[User talk:31.22.58.230|diskutimet]]) wikitext text/x-wiki '''Ymer Bajrami''' është lindur në [[Prishtinë]] me 15 Nëntor 1973. Jeton dhe vepron në Prishtinë. Ymer Bajrami është një këngëtar i njohur Shqipëtar. == Jetëshkrimi == Karierën e tij e ka filluar qysh ne moshen e re ku fillimisht ka qenë instrumentist ( baterist ), ndersa pas kësaj ka filluar si Solo Këngetar. Grupi i pare qe ka filluar të këndojnë së bashku është KADENCAT ku kan pasur nje sukses të jashtzakonshëm sidomos me këngen e Zagrebit. Pas kësaj ka filluar të këndoj me grupin Kristal nga [[Prishtina]] dhe Linda Hakaj. Në vitin 2012, Ymer Bajrami publikon albumin "Turbo Tallava" Më datë 24 Dhjetor 2013, Aida Cara & Ymer Bajrami publikojnë videoklipin "Vec Nje Here Ne Jete". Muzika e këngës u punua nga Besim Bunjaku, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku. Videoklipi u prodhua nga Musical. Në vitin 2013, Ymer Bajrami publikon albumin "Ymer Bajrami & Grupi Kristal" Në vitin 2014, [[Flora Gashi]], Ymer Bajramin & Lendita Selimi publikojnë albumin "Ah Dashni" Më datë 23 Shtator 2015, Ymer Bajrami & Meti Maloku publikojnë videoklipin "Potpuri". Në Janar 2016, Ymer Bajrami merr pjesë në Flaka E Janarit 2016 me këngën "Qohuni Djema Shalone Atin". Më datë 29 Dhjetor 2016, [[Valbona Mema]] & Ymer Bajrami publikojnë videoklipin "Jom Tironce Mire Ta Dish". Në vitin 2016, Ymer Bajrami & Vjosa Emini publikojnë albumin "Dashnija Jeme" Më datë 14 Qershor 2017, Vjosa Emini & Ymer Bajrami publikojnë videoklipin "Mendjemadhe Je". Më datë 27 Qershor 2017, Hekurani publikon videoklipin "Ajo Te Don", në bashkëpunim me Ymer Bajrami. Më datë 22 Korrik 2017, Bleona Hasani & Ymer Bajrami publikojnë videoklipin "Takimi I Fundit". Në vitin 2017, Flora Gashi, Ymer Bajrami & [[Afërdita Demaku]] publikojnë albumin "Per Dasmen Tuaj" {{DEFAULTSORT:Bajrami, Ymer}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Këngëtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Prishtina]] truk8sh97e0yt15u6pi5729fwva4yyd 2464564 2464559 2022-07-21T10:04:01Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki '''Ymer Bajrami''' është lindur në [[Prishtinë]] me 15 Nëntor 1973. Jeton dhe vepron në Prishtinë. Ymer Bajrami është një këngëtar i njohur Shqipëtar. == Jetëshkrimi == Karierën e tij e ka filluar qysh ne moshen e re ku fillimisht ka qenë instrumentist ( baterist ), ndersa pas kësaj ka filluar si Solo Këngetar. Grupi i pare qe ka filluar të këndojnë së bashku është KADENCAT ku kan pasur nje sukses të jashtzakonshëm sidomos me këngen e [[Zagrebi]]t. Pas kësaj ka filluar të këndoj me grupin Kristal nga [[Prishtina]] dhe Linda Hakaj. Në vitin 2012, Ymer Bajrami publikon albumin "Turbo Tallava" Më datë 24 Dhjetor 2013, Aida Cara & Ymer Bajrami publikojnë videoklipin "Vec Nje Here Ne Jete". Muzika e këngës u punua nga Besim Bunjaku, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku. Videoklipi u prodhua nga Musical. Në vitin 2013, Ymer Bajrami publikon albumin "Ymer Bajrami & Grupi Kristal" Në vitin 2014, [[Flora Gashi]], Ymer Bajramin & Lendita Selimi publikojnë albumin "Ah Dashni" Më datë 23 Shtator 2015, Ymer Bajrami & Meti Maloku publikojnë videoklipin "Potpuri". Në Janar 2016, Ymer Bajrami merr pjesë në Flaka E Janarit 2016 me këngën "Qohuni Djema Shalone Atin". Më datë 29 Dhjetor 2016, [[Valbona Mema]] & Ymer Bajrami publikojnë videoklipin "Jom Tironce Mire Ta Dish". Në vitin 2016, Ymer Bajrami & Vjosa Emini publikojnë albumin "Dashnija Jeme" Më datë 14 Qershor 2017, Vjosa Emini & Ymer Bajrami publikojnë videoklipin "Mendjemadhe Je". Më datë 27 Qershor 2017, Hekurani publikon videoklipin "Ajo Te Don", në bashkëpunim me Ymer Bajrami. Më datë 22 Korrik 2017, Bleona Hasani & Ymer Bajrami publikojnë videoklipin "Takimi I Fundit". Në vitin 2017, Flora Gashi, Ymer Bajrami & [[Afërdita Demaku]] publikojnë albumin "Per Dasmen Tuaj" {{DEFAULTSORT:Bajrami, Ymer}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Këngëtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Prishtina]] 5cnk1tky0a709bpi87jhhylsqqeh8zt 0 257341 2464453 1923068 2022-07-20T12:54:47Z 91.93.99.221 Shtuar lista e fshateve dhe njesive wikitext text/x-wiki {{Korniza|Shkodër District.svg|250px|right|link=Rrethi i Shkodrës}} Këtu gjeni listën e plotë me '''fshatrat në [[Rrethi i Shkodrës|Rrethin të Shkodrës]]'''. Rrethi i ka 2 bashki, 1 qytet, 15 komuna dhe 93 fshatra. {| class="wikitable" |- ! '''Njësia'''!! Fshatrat / Vendbanimet |- | [[Shkodra|Shkodër]]|| Qyteti [[Shkodra|Shkodër]] |- | [[Ana e Malit]]|| [[Oblika|Oblikë]], [[Babot]], [[Muriqan (Shkodër)|Muriqan]], [[Shtufi (Shkodër)|Shtuf]], [[Dramoshi|Dramosh]], [[Oblika e Sipërme|Oblikë e Sipërme]], [[Oboti|Obot]], [[Vallasi|Vallas]], [[Velinaj]], [[Vidhgari|Vidhgar]] |- | [[Bërdica e Madhe|Bërdicë]]|| [[Bërdica e Madhe|Bërdicë e Madhe]], [[Bërdica e Mesme|Bërdicë e Mesme]], [[Bërdica e Sipërme|Bërdicë e Sipërme]], [[Trushi|Trush]], [[Beltoja|Beltojë]], [[Mali Hebe|Mali Hebaj]] |- | [[Dajç (Shkodër)|Dajç]]|| [[Dajç (Shkodër)|Dajç]], [[Samrisht i Ri]], [[Samrisht  i Sipërm]], [[Belaj]], [[Mal i Gjymtit|Mali i Gjymtit]], Pentar, [[Rrushkull (Shkodër)|Rrushkull]], [[Mushan]], [[Darragjati|Darragjat]], [[Sukë-Dajç|Suka-Dajç]], [[Shirq]] |- | [[Guri i Zi]]|| [[Guri i Zi]], [[Jubani|Juban]], [[Ganjolla|Ganjollë]], [[Kuç]], Rrencë, [[Vukatana|Vukatanë]], [[Gajtani|Gajtan]], [[Rragami, Guri i Zi|Rragam]], [[Sheldi]], [[Mazreku (Shkodër)|Mazrek]], [[Shpor]] |- | [[Postribë]]|| [[Mes]], [[Dragoçi|Dragoç]], [[Boksi (Shkodër)|Boks]], [[Kullaj]], [[Myselimi|Myselim]], [[Drishti|Drisht]], [[Ura e Shtrenjtë|Ura shtrenjtë]], [[Domen]], [[Shakota|Shakotë]], [[Prekali|Prekal]], [[Vilëz]] |- | [[Pulti (krahinë)|Pult]]|| [[Pog]], [[Kiri|Kir]], [[Gjuraj]], [[Plan]], [[Xhan]], [[Bruçaj]], [[Mgulle|Mgull]] |- | Rrethinat|| [[Dobraç]], [[Grudë e Re]], [[Shtoj i Ri|Shtoji Ri]], [[Guci e Re]], [[Shtoj i Vjetër|Shtoj i vjetër]],  [[Zuesi|Zues]], [[Golemi, Shkodër|Golem]], [[Hot i Ri|Hoti i Ri]], [[Bleran]], [[Bardhaj (Shkodër)|Bardhaj]] |- | [[Shalë]]|| [[Breg-Lumi]], [[Abat]], [[Nicaj-Shalë|Nicaj- Shale]], [[Lekaj (Shkodër)|Lekaj]], [[Vuksanaj]], [[Pecaj (Komuna Shalë)|Pecaj]], [[Thethi|Theth]], [[Ndërhysaj|Ndërlysaj]], [[Gimaj]], [[Nënmavriq]], [[Lotaj]] |- | [[Shosh]]|| [[Ndrejaj]], [[Nikaj-Shosh]], [[Palaj (Komuna Shosh)|Palaj]], [[Pepsumaj]], [[Brashtë]] |- | [[Velipoja|Velipojë]]|| [[Velipoja|Velipojë]], [[Pulaj]], [[Luarz|Luarzë]], [[Baks-Rrjoll]], [[Gomsiqe (Shkodër)|Gomsiqe]], [[Baks i Ri]], [[Reç i Ri]], [[Ças]], [[Mal Kolaj|Mali Kolaj]]   |} == Shih edhe == * [[Fshatrat e Shqipërisë]] [[Kategoria:Fshatra në Rrethin e Shkodrës| ]] rw09mcfn1ki0cx39dcp4a110bhux5qg 0 257777 2464558 2464379 2022-07-21T08:14:46Z 188.172.108.218 wikitext text/x-wiki {{Infobox kanal televiziv | name = Çufo TV | logofile = Cufo TV.png | logosize = 201px | logocaption = Logoja e Çufo TV | logoalt = | logo2 = | owner = [[Top Media]] | established = | test card = | test of transmission = | airdate = | launch = 18 dhjetor 2006 | closed date = | picture format = [[576i]] ([[SDTV]] [[4:3]]) | channeltype = [[Televizion Privat Kombëtar]] | share = | share as of = | share source = | network = [[DigitAlb]] | parent = | key people = | slogan = | motto = | country = [[Shqipëri]] | language = [[Shqip]] | broadcast area = | affiliates = [[Televizion]] | headquarters = [[Tiranë]], [[Shqipëri]] | former names = | replaced names = | replaced by names = | sister names = [[Bang Bang]] | timeshift names = | web =www.digitalb.al | terr serv 1 = Shqipëri | terr chan 1 = dixhitale | sat serv 1 = | sat chan 1 = | cable serv 1 = [[DigitAlb]] (Shqipëri) | cable chan 1 = 12 | cable serv 2 = | cable chan 2 = | cable serv 3 = [[IPKO]] (Kosovë) | cable chan 3 = 22 | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | iptv serv 1 = | iptv chan 1 = | online serv 1 = | online chan 1 = | 3gmobile serv 1 = }} '''Çufo TV''' është një kanal televiziv (kanali vëlla i [[Bang Bang]] dhe i [[Junior TV]]), pjesë e platformës Dixhitale Televizive Shtetërore[[DigitAlb]] në [[Shqipëri]]. Ai transmeton 24 orë filma dhe seriale të animuar për fëmijë. Filmat dhe serialet janë të gjitha të dubluara në [[Gjuha shqipe|gjuhën shqipe]]. Brandi i këtij kanali përfshin një derrkuc maskotë që u modelua sipas shkronjave të emrit të kanalit. Emri dhe kolona zanore e kanalit janë bazuar në filmin e famshëm të animuar ''[[Ndodhitë e Çufos]]'', i krijuar nga Kinostudioja ''[[Albfilm|Shqipëria e Re]]'' më [[1982|1982''.'']] ==Transmetimet== {{main|Filma kukulla}} ===Serialet e transmetuara=== * ''Avatar: Mjeshtri i fundit i ajrit'' * ''Zebra Zigbi'' * ''[[Shëtitësi i universit]]'' * ''Aventurat e Çakut dhe miqve te tij'' * ''[[BobSfungjeri Pantallon-Katrori]]'' * ''Dora eksploruesja'' * ''Zonjusha Zazi'' * ''[[Garfildi dhe shokët e tij]]'' * ''Enxhi Benxhi'' * ''Teatri i Emës'' * ''Një pasdite në kopësht'' * ''Familja e Piratëve'' * ''Rroftë Mbreti Xhulian'' * ''Bota Magjike'' * ''Super Pse-ja'' * ''Meni Duararti'' * ''Tomi Dhe Xherri'' * ''Filmat e transmetuar'' * ''Perimet'' * ''101 dalmatët'' * ''Aventurat e Dorës dhe miqve të Saj'' * ''5 heronjtë e legjendave'' * ''Aventurat e Xheki Çan'' * ''Lego: Filmi i Batmanit'' * ''Tomas Lokomotiva dhe Shokët'' * ''Elfi Gordon 1'' * ''Elfi Gordon 2'' * ''Miq Përgjithmonë'' * ''Kec Hekuri'' * ''Në grackën e kohës'' * ''7 Xhuxhat'' * ''Mjëkëroshët'' * ''Përbindëshat e kutive'' * ''Zonja Merimangë dhe miqtë'' * ''Henri Përbindëshi-Zemërmirë'' * ''Turbo'' * ''Milo shkon në Mars'' * ''Prentëta e Hipa'' * ''Aventurat e arinjëve Gami'' * ''Alvini dhe ketrushat takohen me Frankenshtajnin'' * ''Animaniakët - Dëshira e Uakos'' * ''Arinjtë buni dhe roboti shkatërruesventurat e Tintinit. Sekreti i njëbrirëshit'' * ''Sulmi Arti'' * ''Aventurat e Uillburnit'' * ''Princesha Mjelmë 3'' * ''Princesha Mjelmë 4'' * ''Xhin Xhini'' * ''Zoe Dëshiron të Jetë'' * ''Bazili miu detektiv'' * ''Mia dhe unë'' * ''Pëshëndetje Kai-Len'' * ''Aventurat e Jeronim Stiltonit'' * ''Fredi dhe Fiona'' ==Referime== # https://sq.kingofsat.net/pack-digitalb.php # https://www.lyngsat.com/tvchannels/al/Cufo.html ==Shiko edhe== *[[Media shqiptare]] *[[Top Media]] * [[Top Channel]] * [[Top Albania Radio]] * [[Top NEWS]] * [[Dritan Hoxha (gazetar)|Dritan Hoxha]] * [[Top Channel]] * [[SuperSport]] * [[Genc Gjineci]] * [[Alban Jaho]] * [[Top Gold Radio]] * [[Shqip (gazetë)|Gazeta Shqip]] == Lidhje të jashtme == * [http://www.topalbaniaradio.com/v7/ Faqja Zyrtare e Top Albania Radio] * [http://top-channel.tv/ Faqja Zyrtare e Top Channel] * [https://www.digitalb.al/ Faqja Zyrtare e DigitAlb] * [https://www.supersport.al/ Faqja Zyrtare e SuperSport] * [https://web.archive.org/web/20181230102026/http://gazeta-shqip.com/lajme/ Faqja zyrtare e Gazeta Shqip] * [[Kategoria:Stacione televizive në Shqipëri]] {{DEFAULTSORT:Çufo TV}} s5zuggxlvntq1d3ylljny4w1z3lyy8d 0 278239 2464476 2460884 2022-07-20T16:01:43Z Berishasinan 99865 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist | name = Gjon's Tears | image = Gjon's Tears 3.jpg | caption = Gjon's Tears në koncert, BCF Arena Fribourg | birth_name = Gjon Muharremaj | birth_date = {{Birth date and age|df=yes|29|6|1998}} | birth_place = [[Broc]], [[Kantoni i Friburgut|Friburg]], Zvicër | origin = | genre = | occupation = {{hlist|Këngëtar|tekstshkrues}} | years_active = 2011–sot | label = | associated_acts = }} '''Gjon Muharremaj''' (lindur më 29 qershor 1998), i njohur profesionalisht si '''Gjon's Tears''', është një këngëtar dhe tekstshkrues [[Zvicra|zviceran]] me prejardhje kosovare-shqiptare.<ref name="Biografia">{{Cito web|url=https://www.teksteshqip.com/gjon-muharremaj/biografia|title=Gjon's Tears|website=Tekste Shqip|language=Sq|accessdate=4 mars 2020}}</ref> Ai do ta përfaqësonte [[Zvicra|Zvicrën]] në [[Festivali Evropian i Këngës 2020|Festivalin Evropian të Këngës 2020]] që do të mbahej në [[Roterdami|Roterdam]], [[Holanda|Holandë]] me këngën "[[Répondez-moi]]",<ref>{{Cito web|last=Ferrato|first=Luca|date=4 mars 2020|title=Eurovision 2020: Gjon's Tears rappresenterà la Svizzera con "Répondez moi"|trans-title=Eurovision 2020: Gjon's Tears do ta përfaqësojë Zvicrën me "Répondez moi"|url=http://www.ogaeitaly.net/2020/03/04/eurovision-2020-gjons-tears-rappresentera-la-svizzera-con-repondez-moi/|url-status=live|accessdate=5 mars 2020|website=OGAE Italy|language=it-IT}}</ref> por festivali u anulua për shkak të [[COVID-19]].<ref name="Eurovision.tv">{{Cito web|date=4 mars 2020|title=Switzerland picks Gjon's Tears with French 'Repondez-moi' for Rotterdam|trans-title=Zvicra zgjedh Gjon's Tears me 'Repondez-moi' në frëngjisht për në Roterdam|url=https://eurovision.tv/story/switzerland-chooses-gjons-tears-for-eurovision-2020|url-status=live|accessdate=4 mars 2020|website=Eurovision.tv|publisher=[[European Broadcasting Union]]|language=En}}</ref> Ai megjithatë u zgjodh përsëri brenda shtetit si përfaqësuesi i [[Zvicra në Festivalin Evropian të Këngës|Zvicrës]] për [[Festivali Evropian i Këngës 2021|garën 2021]] me këngën e tij "[[Tout l'univers]]". Ai përfundoi në vendin e 3-të me 432 pikë, pozicionimi më i mirë për Zvicrën që nga [[Festivali Evropian i Këngës 1993|viti 1993]]. == Jeta dhe karriera == Muharremaj ka lindur në [[Broc]], [[Fribourg]], Zvicër nga një baba shqiptar i Kosovës nga [[Gjinoci]], pjesë e [[Komuna e Therandës|komunës së Suharekës]]<ref>{{cite web|title="Fol Shqip Show - Gjon Muharremaj"|url=https://www.youtube.com/watch?v=bcvKR8BMEEQ|access-date=28 maj 2021|publisher="Radiotelevizioni21"|language=sq}}</ref> në Kosovë, dhe një nënë shqiptare nga [[Tirana]], Shqipëri.<ref>{{cite web|title=Suisse-Kosovo 2/5 - Comme un oiseau|url=https://www.rts.ch/audio-podcast/2021/audio/suisse-kosovo-2-5-comme-un-oiseau-25766024.html|url-status=live|access-date=15 nëntor 2021|publisher=[[Radio Télévision Suisse|RTS]]|language=fr}}</ref><ref name="TeksteShqip">{{cite web|title=Gjon's Tears Biografia|url=https://www.teksteshqip.com/gjon-muharremaj/biografia|access-date=4 mars 2021|publisher=TeksteShqip|language=sq}}</ref><ref>{{cite web|title=Gjon's Tears #Bio|url=http://topawards.top-channel.tv/index.php/artist/gjons-tears/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201025162653/http://topawards.top-channel.tv/index.php/artist/gjons-tears/|archive-date=25 tetor 2020|access-date=4 mars 2021|publisher=[[Top Channel]]|language=sq}}</ref><ref>{{cite web|date=4 March 2020|title=Le Fribourgeois Gjon's Tears représentera la Suisse à l'Eurovision|url=https://www.laliberte.ch/info-regionale/concours/le-fribourgeois-gjon-s-tears-representera-la-suisse-a-l-eurovision-556180|archive-url=https://web.archive.org/web/20201023060014/https://www.laliberte.ch/info-regionale/concours/le-fribourgeois-gjon-s-tears-representera-la-suisse-a-l-eurovision-556180|archive-date=23 tetor 2020|access-date=5 mars 2020|work=[[La Liberté (Switzerland)|La Liberté]]|language=fr}}</ref> Ai e mori emrin e tij të skenës pasi e përloti gjyshin e tij kur interpretoi "Can't Help Falling in Love" të [[Elvis Presley|Elvis Presley-t]]. Në vitin 2011, në moshën 12 vjeç, Muharremaj garoi në sezonin e parë të talent show-t ''[[Albanians Got Talent]]'', duke u vendosur i treti në finale.<ref>{{Cito web|title=Gjon Muharremaj, shqiptari që befasoi jurinë e “The Voice” në Francë me zërin e tij|url=https://telegrafi.com/gjon-muharremaj-shqiptari-qe-befasoi-jurine-e-voice-ne-france-zerin-e-tij/|website=telegrafi.com|accessdate=4 mars 2020|language=Sq|date=22 maj 2019}}</ref> Një vit më vonë, ai arriti në gjysmëfinalen e ''Die grössten Schweizer Talente''.<ref>{{Cito web|date=4 mars 2020|title=Das ist unser ESC-Kandidat: Gjon’s Tears|trans-title=Ky është kandidati ynë për në FEK: Gjon's Tears|url=https://www.srf.ch/sendungen/eurovision-song-contest/das-ist-unser-esc-kandidat-gjon-s-tears|url-status=live|accessdate=5 mars 2020|website=Schweizer Radio und Fernsehen|language=de}}</ref> Në vitin 2019, ai mbajti audicione për sezonin e tetë të konkursit francez të këndimit ''The Voice: la plus belle voix'' dhe arriti në gjysmëfinale.<ref name=":0">{{Cito web|last=Farren|first=Neil|date=4 mars 2020|title=Switzerland: Gjon's Tears to Eurovision 2020|trans-title=Zvicra: Gjon's Tears në Eurovision 2020|url=https://eurovoix.com/2020/03/04/switzerland-gjons-tears-to-eurovision-2020/|url-status=live|publisher=Eurovoix|language=en}}</ref> {| class="wikitable collapsible collapsed" style="width:70%; margin:1em auto 1em auto; text-align:center;" ! colspan="4" style="background:#BFBFBF;" | ''The Voice: la plus belle voix'' performancat dhe rezultatet |- ! scope="col" | Rreth ! scope="col" | Kënga ! scope="col" | Artisti origjinal ! scope="col" | Rezultati |- | Blind Audition | " Christine " | Christine and the Queens | U bashkua me [[Mika|ekipin Mika]] |- | The Battles | "[[:en:Don't_Let_the_Sun_Go_Down_on_Me|Don't Let the Sun Go Down on Me]]" | Elton John & [[George Michael]] | Fitues |- | The Knockouts | "[[:en:Under_Pressure|Under Pressure]]" | [[Queen]] & [[David Bowie]] | Avancuar |- | Live Show 1 | " SOS d'un terrien en détresse " | Daniel Balavoine | Avancuar |- | Show Live 2 | "[[:en:Rocket_Man_(song)|Rocket Man]]" | Elton John | Avancuar |- | rowspan="2" | Semi-Final | "[[:en:Relax,_Take_It_Easy|Relax, Take It Easy]]" | [[Mika]] | rowspan="2" | Eliminuar |- | "[[:en:Life_on_Mars_(song)|Life on Mars]]" | [[David Bowie]] |} === 2020: Festivali Evropian i Këngës === Më 4 mars 2020, u njoftua se transmetuesi zviceran SRG SSR kishte zgjedhur Muharremajn për ta përfaqësuar [[Zvicra|Zvicrën]] në [[Festivali Evropian i Këngës 2020|Festivalin Evropian të Këngës 2020]] që do të mbahet në [[Roterdami|Roterdam]], [[Holanda|Holandë]] me këngën "[[ Répondez-moi |Répondez-moi]]". Pas anulimit të tij për shkak të [[Pandemia e COVID-19|pandemisë së koronavirusit]], SRG SSR njoftoi më 20 mars 2020 se ai do ta përfaqësonte [[Zvicra në Festivalin Evropian të Këngës|Zvicrën]] në [[Festivali Evropian i Këngës 2021|Festivalin Evropian të Këngës 2021]] me një këngë të re. Kënga e tij në 2021, "[[Tout l'univers]]" u publikua më 10 mars 2021.<ref name="cancellation">{{cite web|date=18 mars 2020|title=Eurovision 2020 in Rotterdam is cancelled|trans-title=Eurovision 2020 në Roterdam është anuluar|url=https://wiwibloggs.com/2020/03/20/gjons-tears-confirmed-as-switzerlands-eurovision-2021-act/252304/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20200408073040/https://eurovision.tv/story/eurovision-2020-in-rotterdam-is-cancelled|archive-date=8 prill 2020|access-date=4 mars 2021|publisher=[[European Broadcasting Union]] (EBU)|language=en}}</ref><ref>{{cite web|last=Jansen|first=Esma|date=20 mars 2020|title=Cry no more! Gjon's Tears confirmed as Switzerland's Eurovision 2021 act|trans-title=Mos qaj më! Gjon's Tears u konfirmua si akti i Zvicrës në Eurovision 2021|url=https://wiwibloggs.com/2020/03/20/gjons-tears-confirmed-as-switzerlands-eurovision-2021-act/252304/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20210208202452/https://wiwibloggs.com/2020/03/20/gjons-tears-confirmed-as-switzerlands-eurovision-2021-act/252304/|archive-date=8 shkurt 2021|access-date=4 mars 2021|publisher=Wiwibloggs|language=en}}</ref> Në finale, ai fitoi votat e jurisë dhe u vendos i 6-ti në televotim. U vendos i 3-ti në përgjithësi, pas [[Franca në Festivalin Evropian të Këngës|Francës]] dhe fitueses, [[Italia në Festivalin Evropian të Këngës|Italisë]]. == Diskografia == === Solo === ==== Si artist kryesor ==== {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" |+Lista e këngëve me pozitat e tyre ! rowspan="2" scope="col" style="width:10em;" |Titulli ! rowspan="2" scope="col" style="width:2em;" |Viti ! colspan="10" scope="col" |Pozita më e lartë ! rowspan="2" scope="col" style="width:8em;" |Albumi |- ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" |ZVI <ref>{{cite web|title=Discographie{{spaced ndash}}Gjon's Tears|url=http://swisscharts.com/search.asp?cat=s&from=&to=&search=Gjon%27s+Tears|access-date=16 March 2020|publisher=[[Swiss Hitparade]]}}</ref> ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" |SHQI <ref>Note: ''"The Top List" are the charts conducted by [[Top Channel]] since December 2015''. * For "Babi":{{cite web|date=17 shkurt 2019|title=The Top List{{spaced ndash}}17/02/2019|url=http://topawards.top-channel.tv/index.php/17-02-2019/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220122125424/http://topawards.top-channel.tv/index.php/22-01-2022/|archive-date=20 October 2020|access-date=10 March 2020|publisher=[[Top Channel]]|language=sq}} * For "Silhouette":{{cite web|date=22 janar 2022|title=The Top List{{spaced ndash}}22/01/2022|url=http://topawards.top-channel.tv/index.php/22-01-2022/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20201020073617/http://topawards.top-channel.tv/index.php/17-02-2019/|archive-date=22 January 2022|access-date=22 January 2022|publisher=[[Top Channel]]|language=sq}}</ref> ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" |BEL <ref>{{cite web|title=Discografie Gjon's Tears|url=https://ultratop.be/nl/showinterpret.asp?interpret=Gjon%27s+Tears|access-date=31 maj 2021|publisher=[[Ultratop]]|language=nl}}</ref> ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" |FIN <ref>{{cite web|title=Discography Gjon's Tears|url=https://finnishcharts.com/showinterpret.asp?interpret=Gjon%27s+Tears|access-date=31 maj 2021|website=finnishcharts.com}}</ref> ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" |GJER <ref>{{cite web|title=Discographie Gjon's Tears|url=https://www.offiziellecharts.de/suche?artist_search=Gjon's+Tears&do_search=do|access-date=29 maj 2021|website=offiziellecharts.de|language=de}}</ref> ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" |IRL <ref>{{cite web|title=Discography Gjon's Tears|url=http://irish-charts.com/showinterpret.asp?interpret=Gjon%27s+Tears|access-date=29 maj 2021|website=irish-charts.com}}</ref> ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" |HOL <ref>{{cite web|title=Discografie Gjon's Tears|url=https://dutchcharts.nl/showinterpret.asp?interpret=Gjon%27s+Tears|access-date=29 maj 2021|website=dutchcharts.nl}}</ref> ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" |NOR <ref>{{cite web|title=VG-lista – Topp 20 Single 2021-21|url=https://topplista.no/charts/singles/2021-w21/|access-date=28 maj 2021|publisher=[[VG-lista]]}}</ref> ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" |SUE <ref>{{cite web|title=Veckolista Singlar, vecka 21|url=https://www.sverigetopplistan.se/chart/41?dspy=2021&dspp=21|access-date=28 maj 2021|publisher=[[Sverigetopplistan]]}}</ref> ! scope="col" style="width:3em;font-size:85%;" |MB <ref>{{cite web|title=Gjon's Tears {{!}} full Official Chart History|url=https://www.officialcharts.com/artist/60282/gjons-tears/|access-date=29 May 2021|publisher=[[Official Charts Company]]}}</ref> |- ! scope="row" |"Babi" | rowspan="2" |2018 |— |1 |— |— |— |— |— |— |— |— | rowspan="4" {{n/a|Non-album singles}} |- ! scope="row" |"Back in Light" |— |— |— |— |— |— |— |— |— |— |- ! scope="row" |"[[Répondez-moi]]" |2020 |42 |— |— |— |— |— |— |— |— |— |- ! scope="row" |"[[Tout l'univers]]" |2021 |1 |— |50 |5 |86 |52 <ref>{{cite web|title=IRMA – Irish Charts|url=http://irma.ie/index.cfm?page=irish-charts&chart=Singles|access-date=29 maj 2021|publisher=[[Irish Recorded Music Association]]}}</ref> |16 |36 |21 |93 |- ! scope="row" |"Silhouette" |2022 |— |5 |— |— |— |— |— |— |— |— | {{TBA}} |- | colspan="14" style="font-size:90%" |"—" tregon një këngë që nuk është regjistruar ose nuk është publikuar në atë territor. |} ==== Si artist i përfshirë ==== {| class="wikitable plainrowheaders" style="text-align:center;" ! rowspan="2" scope="col" |Titulli ! rowspan="2" scope="col" |Viti ! colspan="1" scope="col" |Pozita më e lartë ! rowspan="2" scope="col" |Albumi |- ! style="width:3em; font-size:85%;" |[[Top Channel|SHQI]]<ref>For peak positions in Albania: * For "Dance me":{{cite web|date=26 mars 2022|title=The Top List{{spaced ndash}}26/03/2022|url=http://topawards.top-channel.tv/index.php/26-03-2022/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220326120122/http://topawards.top-channel.tv/index.php/26-03-2022/|archive-date=26 March 2022|access-date=26 March 2022|publisher=Top Channel|language=sq}}</ref> |- ! scope="row" |"Dance Me" {{Small|([[Arilena Ara]] përfshirë Gjon's Tears)}} |2021 |10 |''Pop Art The Album'' |- | colspan="11" style="font-size:90%" |"—" tregon një këngë që nuk është regjistruar ose nuk është publikuar në atë territor. |} == Çmime dhe nominime == {| class="wikitable" ! scope="col" |Viti ! scope="col" |Çmimi ! scope="col" |Nominuar për ! scope="col" |Puna ! scope="col" |Rezultati ! scope="col" |{{abbr|Ref.|Reference}} |- ! scope="row" |2021 |[[2021 MTV Europe Music Awards|MTV Europe Music Awards]] |[[MTV Europe Music Award for Best Swiss Act|Best Swiss Act]] | rowspan="2" |Vetë ai | {{won}} |<ref>{{cite web|last=Muldoon|first=Padraig|date=21 October 2021|title=MTV Europe Music Awards 2021: Italy’s Måneskin receive three nominations|url=https://wiwibloggs.com/2021/10/21/maneskin-get-three-mtv-ema-2021-nominations/266858/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20211022152844/https://wiwibloggs.com/2021/10/21/maneskin-get-three-mtv-ema-2021-nominations/266858/|archive-date=22 October 2021|access-date=22 tetor 2021|publisher=[[Wiwibloggs]]}}</ref> |- |} == Referime == {{Reflist|2}}{{s-start}} {{s-ach}} {{succession box|before=[[Luca Hänni]]<br>me "[[She Got Me]]"|title=[[Zvicra në Festivalin Evropian të Këngës]]|years=[[Festivali Evropian i Këngës 2020|2020]] ''(anuluar)''|after='''Vetë ai'''<br/>me "[[Tout l'Univers]]"}} {{succession box|before='''Vetë ai'''<br/>me "[[Répondez-moi]]"|title=Zvicra në Festivalin Evropian të Këngës|years=[[Festivali Evropian i Këngës 2021|2021]]|after=[[Marius Bear]]<br>me "[[Boys Do Cry (këngë)|Boys Do Cry]]"}} {{s-end}} [[Kategoria:Shqiptarë në Zvicër]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] [[Kategoria:Festivali Evropian i Këngës 2020]] [[Kategoria:Këngëtarë zviceranë]] [[Kategoria:Këngëtarë shqiptarë]] {{Festivali Evropian i Këngës 2020}} {{Festivali Evropian i Këngës 2021}} {{Eurovision-cung}} [[Kategoria:Festivali Evropian i Këngës 2021]] [[Kategoria:Zvicra në Festivalin Evropian të Këngës]] 76tna8jkdop04u6zbck63ri8qqv9ezf 0 288993 2464536 2127557 2022-07-20T21:48:42Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki '''Halit Rifat Haliti''' ka lindur më 22.07.1958 në fshatin [[Kokaj]] të malësisë së [[Karadaku]]t. Rrjedh nga një familjare dijetarësh fetarë, ku u ofroni të shërbeni në vend më shumë për të përmbushur mundësinë e marrjes së mëparshme të ideologjisë së pushtetarëve. Mësimet e para parashkollore i mori te babai i vet, ata mësime do të caktojnë si duhet me mësimbesimin. Rrethanat e shkollimit zyrtar shikoni shikimin, për shkollën fillore iu desh të mësoni në Kokaj, në [[Llovcë]] dhe më vonë edhe në [[Pogragjë]]. Më 1974 shënoi [[Medreseja "Alauddin"|Medresenë e Mesme “Alauddin”]] në [[Prishtinë]], e cila mund të jetë 5 vjeçare. Pasi kreu medresenë, u regjistrua në Fakultetin Filologjik në [[Universiteti i Prishtinës|Universitetin e Prishtinës]], në degën e [[Orientalistika|Orientalistikës]], për të fakultet e mbaroi dhe mori titullin "Profesor i Orientalistikës".<ref>Halit Haliti:"''Shkolla''", [[Prishtina|Prishtine]] 2018</ref> == Veprimtaria dhe puna == Puna dhe për më shumë përshkak te rrethanave të Shërbimit të Migroi në [[Zvicër]], ku jeni duke punuar në sektorin e ndërtimtarisë. Pas pesë vjetëve fitoi të drejtimit për qëndrim të përhershëm dhe iu bashkua edhe familja. Në kohën e nëntëdhjeta në punë në industri, në fabrikën e turbinave "''ABB Baden''". Në rastin kur në vendlindje shkollat ​​punonin shtëpinë private, ju do të ofroni ndihmë për mësimdhënësit e [[Kosovë]]s. Pasi të keni numrin e mërgimtarëve të vendit dhe u çelën [[Xhamia|xhami]] ku i adminstronin shqiptarët, nga bashkëkombasit iu kërkohet që të merrte vendosni e [[imami]]t, gjithashtu mund të pranoni. Më 2004, në nivel të [[Zvicra|Zvicrës]], u themelua [[Bashkësia Islame e Kosovës|Bashkësia Islame]] Shqiptare [[Zvicra|Zvicër]] dhe ''Halit Haliti'' u zgjodh nënkryetar për dy rresht mandat. Në zgjedhje të treta, u zgjodh kryetari i pjesës së bashkive, për të përmbushur funksionet e kryeministrit të Detajeve të imamit në Pratteln. Aktualisht merret me shkrime dhe jeton në [[Zvicër]].<ref>Halit Haliti:"''Shkolla''", [[Prishtina|Prishtine]] 2018</ref> == Veprat == * Botoi romanin Halit Haliti:"''Shkolla''", [[Prishtina|Prishtine]] 2018, == Burimet == {{reflist}} {{lit-cung}} {{DEFAULTSORT:Haliti, Halit}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Shkrimtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Mësues shqiptarë]] [[Kategoria:Imamë| ]] [[Kategoria:Lindje 1958]] [[Kategoria:Njerëz nga Gjilani]] [[Kategoria:Kokaj]] oj693jx0oujalmrjw10uy3rcdzlh7il 2464537 2464536 2022-07-20T21:49:20Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki '''Halit Rifat Haliti''' ka lindur më 22.07.1958 në fshatin [[Kokaj]] të malësisë së [[Karadaku]]t. Rrjedh nga një familjare dijetarësh fetarë, ku u ofroni të shërbeni në vend më shumë për të përmbushur mundësinë e marrjes së mëparshme të ideologjisë së pushtetarëve. Mësimet e para parashkollore i mori te babai i vet, ata mësime do të caktojnë si duhet me mësimbesimin. Rrethanat e shkollimit zyrtar shikoni shikimin, për shkollën fillore iu desh të mësoni në Kokaj, në [[Llovcë]] dhe më vonë edhe në [[Pogragjë]]. Më 1974 shënoi [[Medreseja "Alauddin"|Medresenë e Mesme “Alauddin”]] në [[Prishtinë]], e cila mund të jetë 5 vjeçare. Pasi kreu [[medrese]]në, u regjistrua në Fakultetin Filologjik në [[Universiteti i Prishtinës|Universitetin e Prishtinës]], në degën e [[Orientalistika|Orientalistikës]], për të fakultet e mbaroi dhe mori titullin "Profesor i Orientalistikës".<ref>Halit Haliti:"''Shkolla''", [[Prishtina|Prishtine]] 2018</ref> == Veprimtaria dhe puna == Puna dhe për më shumë përshkak te rrethanave të Shërbimit të Migroi në [[Zvicër]], ku jeni duke punuar në sektorin e ndërtimtarisë. Pas pesë vjetëve fitoi të drejtimit për qëndrim të përhershëm dhe iu bashkua edhe familja. Në kohën e nëntëdhjeta në punë në industri, në fabrikën e turbinave "''ABB Baden''". Në rastin kur në vendlindje shkollat ​​punonin shtëpinë private, ju do të ofroni ndihmë për mësimdhënësit e [[Kosovë]]s. Pasi të keni numrin e mërgimtarëve të vendit dhe u çelën [[Xhamia|xhami]] ku i adminstronin shqiptarët, nga bashkëkombasit iu kërkohet që të merrte vendosni e [[imami]]t, gjithashtu mund të pranoni. Më 2004, në nivel të [[Zvicra|Zvicrës]], u themelua [[Bashkësia Islame e Kosovës|Bashkësia Islame]] Shqiptare [[Zvicra|Zvicër]] dhe ''Halit Haliti'' u zgjodh nënkryetar për dy rresht mandat. Në zgjedhje të treta, u zgjodh kryetari i pjesës së bashkive, për të përmbushur funksionet e kryeministrit të Detajeve të imamit në Pratteln. Aktualisht merret me shkrime dhe jeton në [[Zvicër]].<ref>Halit Haliti:"''Shkolla''", [[Prishtina|Prishtine]] 2018</ref> == Veprat == * Botoi romanin Halit Haliti:"''Shkolla''", [[Prishtina|Prishtine]] 2018, == Burimet == {{reflist}} {{lit-cung}} {{DEFAULTSORT:Haliti, Halit}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Shkrimtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Mësues shqiptarë]] [[Kategoria:Imamë| ]] [[Kategoria:Lindje 1958]] [[Kategoria:Njerëz nga Gjilani]] [[Kategoria:Kokaj]] mxlhp0kqizc0dasaaceu8rll8lx6xdm 3 299101 2464540 2442040 2022-07-20T22:02:37Z Armakedeon 129542 wikitext text/x-wiki == Limba Armãneasca == Limba anostru eashti armãneashti [[Përdoruesi:Armakedeon|Armakedeon]] ([[Përdoruesi diskutim:Armakedeon|diskutimet]]) 26 janar 2021 02:40 (CET) == Limba pi google == Ahurhim ahurhera ti bãgara ali limbi a nostã ARMÃNÃ tu Google Translate.Di la data 2 di Yinar 2021 loi confirmimu ofitsial di la compania Google ti fãtsera ali procedurilor ti bãgari limba a nostã la motoru tsi alãxeshti limbili dit lumi. Sutsata RRÃMÃNJ DIT ARBINISHII/ SHOQATA VLLEHËT E SHQIPËRISË cu directsia a reprezentatu ali sutsati Domnu Edmond Petraj, tsi u-su bagã pi cali aist prolject esti tu despizitsion ti tsido sugestii shi coopurari, goalã ti atsei tsi sãnt ti indepedentsia a nostã etnicã. Vini oara ti bãgari pi cali reprezentatia a nostã etnicã, tsi esti unã etnii di ma veki dit Balcan.Ampulusera a nostã ti bãgari tu cali legetimã shi ti amãntara a ndreptatilor bazi a nosti internatsionali tora cãt ari ahuritã. Ma contactuest cu ominj tsi u cãnost ghini limba a nostã, ta s-nu aibã problemi la ndrãptari cum lipseshti. Avem adunatã dictsiunari tsi sãnt pi limba a nostã etnicã. Sutsata RRÃMÃNJ DIT ARBINISHII/ SHOQATA VLLEHËT E SHQIPËRISË cu directsia a reprezentatu ali sutsati Domnu Edmond Petraj, tsi u-su bagã pi cali aist prolject esti tu despizitsion ti tsido sugestii shi coopurari, goalã ti atsei tsi sãnt ti indepedentsia a nostã etnicã. Vini oara ti bãgari pi cali reprezentatia a nostã etnicã, tsi esti unã etnii di ma veki dit Balcan. Ampulusera a nostã ti bãgari tu cali legetimã shi ti amãntara a ndreptatilor bazi a nosti internatsionali tora cãt ari ahuritã. Edmond Petraj Sutsata RRÃMÃNJ DIT ARBINISHII [[Përdoruesi:Armakedeon|Armakedeon]] ([[Përdoruesi diskutim:Armakedeon|diskutimet]]) 26 janar 2021 02:52 (CET) == Istorii == Istorii dit MAKEDON ARMÃN [[Përdoruesi:Armakedeon|Armakedeon]] ([[Përdoruesi diskutim:Armakedeon|diskutimet]]) 26 janar 2021 02:54 (CET) == Cultura == Cultura Armãneasca [[Përdoruesi:Armakedeon|Armakedeon]] ([[Përdoruesi diskutim:Armakedeon|diskutimet]]) 26 janar 2021 02:55 (CET) Hâbari di jeali – prof.dr. KATHARINA BARBA Vruts armânj, Cu dureari tu suflitu vã dãm hâbarea lae cã aseara tahina u ljirtã Dumidzã Freiburg tu Ghirmãnie prof. dr. Katharina Barba nicukira a ljirtatlui prof. dr. Vasili al Barba. Idyealui cum tinjisita scriitoari Kira Iorgoveanu Mantsu loai aesta hãbari di jeali di la cusurina Cristina Neagu di Freiburg cari va nã dimândã dzãlili tsi yinu ti arãdzli di ngrupari a ljirtatãljei prof. dr. Katahrina Barba. Dumnidzã s-u ljartâ ! Arãpasu lishor ninga dãrutlu a ljei nicukiru Vasili al Barba ! Dumidza sa-u VEAGLJE preaclja Katharina shi Vasili al Barba di goadili tsi nica sh azâ lâ si fac AMA shi a atsilor tsi suntu tu bana shi eara tu Pareia ULCA di Freiburg cu Amintarea ali Recomandari / Dimandarea 1333 ! Cum ghini spunea un poet: “...alasâ sâ scoatâ altsâ unã carti ma bunã di a mea !” Eo va sâ spun ti arâzbunarea a ljirtatâljei preaclje BARBA ma shi a atsilor tsi suntu tu banâ shi eara parti dit Pareia/ MINAREA di Freiburg: “...alasã sã scoatâ altsãlji nu unã Recomandari/ unã Dimãndari 1333, ma un NOM 1333 sh atumtsea va neg la Mirmintsâlji “Sta Vinirea” di Bucureshti, Românie iu sh ari arãpasu Vasili al Barba, tora sh cu nicukira a lui Katharina, sâ-lj spun: ARMANAMEA ANKIRDASI ! Lali Vasili va mi ntreaba: "...em cari lucra ti aestu NOM 1333 ? Eo: ...cum cari Lale !...POETLU ! Cu nvirinari, Tashcu al Lala Vcruts armanj ma nghios va s-ghivasits: In Memoriam - KATHARINA BARBA anyrapsitu di poeta Kira Iorgoveanu Mantsu tu Fimirida electronia dit FB “Armanamea trã Europa” : KIRA MANTSU: KATHARINA BARBA – In memoriam 21.01.1927 – 21.01.2018 Cu-nvirinari lomu hâbarea câ dna Katharina Barba n-alâsă… Adzâ lomu tilifonea sâ-lj urămu ti dzuua di amintari. N-apândâsi Cristina, feata ljei… shi nâ deadi nvirinata hâbari. Tsi pots s-anyrâpseshtsâ ti unu omu cari lu cunuscushi aproapi 30 di anji, cu cari lucrashi shi tricushi deadunu, tu aestu lucru, ahânti sticuri di banâ musheati, mplini di harauâ ? Katharina Barba fu nicukira a marilui patriot armânu Vasili Barba. Unâ doamnâ cu purtaticu aleptu, cu sumuarâslu mplinu di akicâseari shi mintiminlâki… Analtâ, musheatâ, pirifanâ! Katharina Barba easti cunuscutâ tu lumea a lingvishtsâloru trâ lucurlu-a ljei di profesoarâ ghirmanâ ... Ama trâ noi, Armânjljii, numa ali Katharina Barba s-leagâ di lucurlu tsi lu featsi,cama di yinyits anji, la Uniunea trâ Limbâ shi Culturâ Armâneascâ di Freiburg. Trâ tinjia a fumealjei shi-a farâljei tu cari intră, Katharina Barba anvitsă limba armâneascâ cu vreari shi cu akicâseari... Shi, ti multsâ Armânji fu unâ ciudii shi harauâ s-u avdâ cu câtâ mushuteatsâ azbura limba a nicukirlui a ljei! Nu ptsâni ori nâ pirmithusea dna Katharina ti socrilji a ljei, cumu u tinjisirâ shi cumu ea lâ turnâ tinjia anvitsânda armâneashti… Nu fu congresu armânescu i congresu internatsiunalu la cari Katharina Barba s-nu-agiutâ, nu mashi cu suflitlu, ama shi cu lucurlu: apridusi tu limba ghirmanâ litiraturâ armâneascâ shi tuti cărtsâli pitricuti di la ULCA la organismili evropeani i internatsiunali cari agiutarâ la pricunushtearea a Armânjiloru ca populu cu limbâ shi culturâ ahoryea. Dishcljisi ushi, featsi ligâturi cu oaminji anvitsats, cu politicianji ghirmani shi evropeanji, cu tinjia-a ljei di profesoarâ ghirmanâ, ama, tra-amintaticlu-a Armânjiloru! Cu furnjia atsiloru 5 Congresi internatsiunali ti Limba shi Cultura Armânâ, (Mannheim, 1985 shi Freiburg, 1988, 1993, 1996, 1999 ) shi atsiloru 3 cursuri internatsiunali di limbâ armânâ (Freiburg, 1986, 1988 shi Bonn, 1987) multsâ armânji avurâ haraua s-u cunoascâ shi sâ zburascâ armâneashti cu Katharina Barba. Tu aestâ oarâ, nâ trecu tu minti mushatili uspetsuri tu casa a loru, cu câtâ miraki n-ashtipta daima pi measâ… U vidzumu dna Katharina cathi anu, la misăili andreapti ti nicukirlu a ljei… Ea avea armasâ, tora, singura ligaturâ a noastâ cu Freiburg – câsâbălu iu prof. Vasili Barba ahurhi minarea mudernâ armâneascâ! Câsâbălu iu tricumu cama di 20 anj di lucru, antribări, apandasi, ashtiptări, anvirinări, ama sh-multâ, multâ harauâ ti amintaticlu a Armânjiloru – “Recomandarea/Dimândarea 1333! Dumnidzâ s-u ljartâ shi s-u curdiseascâ ninga nicukirlu a ljei vrutu shi tinjisitu ! Kira & Yiani Mantsu 21.01.2018 P.S. ma-nghiosu - ndoauâ caduri... [[Përdoruesi:Armakedeon|Armakedeon]] ([[Përdoruesi diskutim:Armakedeon|diskutimet]]) 26 janar 2021 03:27 (CET) ZBORLU A NOSTRU Tu Yãnarů, a. 1984 inshi protlu numir a Revistã(ljei) culturalã trã Armãñi, "Zborlu a nostru"! Easti zbor ti revista leghendarã cari u ndridzea shi u scutea, MARLI Pr. Dr. Vasili al Barba, Fraiburg In. Br. tu Ghirmãnii. Tu ahurhitã, ca editor sta Fondatsia "Gramostea" di Princeton, New Jersey dit SUA. Ma amãnat, di la a. 1985 revista easi sum eghida a Uniuniljei ti limbã shi culturã armãneascã (ULCA), la Editura "Zborlu a nostru", adjutatã di "Tsentrul European di Studii Armãneshtsã" di Fraiburg. Revista "Zborlu a nostru" asunã ca cãmbana di la bãsearicã shi ahurhi sã-lj dishteaptã Armãnjlji dit Balcanů ! Tuti tsi s-featsirã cama amãnat, easti istorii. S-tsãnea cursuri, seminari, congresi, standardizari… Ma tu-ahurhitã, "Zborlu a nostru" ãl dishtipta zborlu armãnescu ! Cum s-purta "Zborlu… " di la Armãnů la Armãnů, videts cadurlu di ma nghios! Un exemplar di "Zborlu a nostru" anlu I Nr. 4 di cari adraiů multi, multi copiii shi furã mpãrtsãti la soiea, la oaspits, sots, la cãnãscuts shi nicãnãscuts Armãnj ! Shi-ashi nica di la protlu numir cari adjumsi tu mãnjli ameali, pãnã nu-ahurhi D-l Barba s-pitreacã ma multi exemplari, ma sh atumtsea s-cãfta, nica, sh iara multiplicam shi mpãrtsam… Zborlu eara lãrdzitů, simitsa eara siminatã. Ari nica multi ti spuneari ti "Zborlu a nostru"! [[Përdoruesi:Armakedeon|Armakedeon]] ([[Përdoruesi diskutim:Armakedeon|diskutimet]]) 26 janar 2021 03:29 (CET) NICOLAE CARATANA Dzua di azã. 23-li di Yãnarǔ a. 1914 easti faptu poetlu Cola al Caratana tu h. Horopani (tu Gãrtsii), una hoarã anamisa di Veria shi Nyaushti. Featsi niheamã sculii gãrtseascã shi niheamã sculii rumãneascã, ma, nai ma multu, s-ari cultivatã singurǔ, acasã, pi cali autodidactã. Avu una banã di atseali nai ma grealili: shapti any tu-ascheri, tu polim, pligueari greauã pi frontu, tsisprãdz di-any ahapsi. Sh-dicara inshi di ahapsi, lucra cu lupata sh-cu cazma. Opera literarã easti ma multu scriatã pi rumãneashti shi ma ptsãn pi armãneashti. Easti publicatã multu amãnatǔ. Prota carti (Lampadoforie ) ãly fu bublicatã cãndu avea 60 di any ! Atsea dupu tsi va-l aducã aminti Armãnylyi , suntu cãrtsãli “Ashteptu soarili” shi “Pod peste leghende”. Easti unã poizii a dorlui ti limba armãneascã, ti locurli iu s-ari amintatã shi unã poezii di ntribãri dramatitsi cã a omului nu-ly easti datã s-pitrundã tu mistirhgiurli a naturãlyei. Easti un zghicǔ ca noi nu u cãnushtem veritatea vearã. U cãnushtem atsea tsi s-veadi, fenomenlu, ma nu shi atsea tsi nu s-veadi, numenlu. Dupu mindiearea aluil, cãnuashtearea nu poati s-facã empiric, ma pit spirit. Ma nu voi multu s-lãrdzascu. Dghivãsits shi cãftats li cãrtsãli alui s-li dghivãseascã sh-cama tinirlyi. S-lu tinyisim ashi cum elǔ shtea sã-ly tinyiseascã atsely tu acuri tor cãlca. Ly-aplicã unã poezii a sãmtului fãrã icoanã, acuri mãnãstir easti suflitlu armãnescu ! CÃTRÃ PÃRINTILI AVERCHIE Pãrinte, hginǔ s-mi nclyinǔ, zãnuclyili s-mi doarã di ahãnti mitãny multi shi plãcãrii trã farã. Unǔ osǔ voiǔ di la tini s-tsã-lǔ lyau dit mirmintu sã-ny facǔ di nãs fluiarã sh-plãngul ameǔ tu vintu sã-ny lu pitrecǔ, sã s-avdã tu lumea aestã lungã sh lumea aestã largã, durearea amea s-u adjungã: un shopatǔ fãrã apã, fãntãnã cari seacã. Tsi greauã-i primuveara shi toamna cãtǔ ãngreacã tu muntsãly fãrã turmi shi fãrã vlahuhorǐ. Mi dorǔ, pãrinte, anylyi, sh tini cãtǔ mi dorǐ ! Apostul eshti, apostul a farãlyei anoastre, nu-ai icoanã ninga ma dzãrile albastre sh pãdurli ti-aduchescu: Ai mãnãstirǔ un munti di suflitǔ armãnescu. Vanghelylu atãǔ, un fuldzir pãdurea cãnd u-aprindi lu-achicãsim mash noi: sunt zboarã di didindi shi zboarã di dincoatsi. Tsi pondã-i primuveara shi toamna cãtǔ aratsi tu muntsâly cari ashteaptã, ashteaptã 'nã cãmbanã s-asunã noapti sh dzuã s-nã doarã tu dureari, s-nã doarã tu mãduã, pãn' s-amintãm, trã farã, nã flamburã, nã banã! [[Përdoruesi:Armakedeon|Armakedeon]] ([[Përdoruesi diskutim:Armakedeon|diskutimet]]) 26 janar 2021 03:30 (CET) == Mileti == Mileti anostru [[Përdoruesi:Armakedeon|Armakedeon]] ([[Përdoruesi diskutim:Armakedeon|diskutimet]]) 26 janar 2021 02:56 (CET) hygeebufva8bs8umcotkp2bqcyl025q 0 301509 2464469 2209179 2022-07-20T14:42:16Z Ikranjani 127687 wikitext text/x-wiki '''Agim Gjakova''' ([[Gjakova|Gjakovë]], [[11 Korrik|11 korrik]] [[1935]]) është shkrimtar shqiptar autor i 32 librave, 22 romane dhe 10 përmbledhje poetike. == Biografia == Shkollën fillore edhe të mesme i kreu në Gjakovë. Studimet e larta i kreu në Beograd e më pas në Tiranë për letërsi frënge. Është autor i 22 romaneve edhe përmbledhjeve poetike. == Referime == [[Kategoria:Poetë shqiptarë]] [[Kategoria:Romancierë shqiptarë]] [[Kategoria:Lindje 1935]] [[Kategoria:Njerëz nga Gjakova]] 3k2rdjcojgfbc7zhcg4r133k0b2p3ea 3 304393 2464569 2231405 2022-07-21T10:42:28Z 79.106.209.179 /* Uu setepabu */ seksion i ri wikitext text/x-wiki {{Stampa:Tung|realName=|name=XhelilGashi}} -- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 3 korrik 2021 11:25 (CEST) == Uu setepabu == Hëhehëhehëhe [[Speciale:Kontributet/79.106.209.179|79.106.209.179]] 21 korrik 2022 12:42 (CEST) 1w9yw0azhgr1bzthn91ea1ltst949fp 2464570 2464569 2022-07-21T10:43:43Z 79.106.209.179 /* Jjoaboka */ seksion i ri wikitext text/x-wiki {{Stampa:Tung|realName=|name=XhelilGashi}} -- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 3 korrik 2021 11:25 (CEST) == Uu setepabu == Hëhehëhehëhe [[Speciale:Kontributet/79.106.209.179|79.106.209.179]] 21 korrik 2022 12:42 (CEST) == Jjoaboka == Alora Stres Vavaçir Vavadën Të Tën Gashën [[Speciale:Kontributet/79.106.209.179|79.106.209.179]] 21 korrik 2022 12:43 (CEST) j6thpa3nkttskaah09b3fhqfjaw8iq1 0 308441 2464551 2439094 2022-07-21T02:12:22Z 185.222.138.148 wikitext text/x-wiki [[File:François Rabelais, Gargantua, Lyon, Denis de Harsy, 1537.jpg|thumb|Gargantua (1537)]] [[File:Page11-682px-Rabelais - Pantagruel, ca 1530.jpg|thumb|Pantagrueli (1532)]] '''''Jeta e Gargantuas dhe e Pantagruelit''''' ({{lang-fr|La vie de Gargantua et de Pantagruel}}) është një pentalogji e romaneve shkruar në shekullin XVI nga [[François Rabelais]], <ref>Authenticity of fifth book is doubted.</ref> ku janë paraqitur aventurat e dy gjigantëve, Gargantua dhe i biri Pantagrueli. Vepra është shkruar në një mënyrë zbavitëse, ekstravagante dhe satirike, përmban shumë erudicion, vulgaritet dhe lojë fjalësh, dhe krahasohet rregullisht me veprat e [[Uiliam Shekspir|William Shakespeare]] dhe [[Xhejms Xhois|James Joyce]]. <ref name="auto">{{Cite book|last=Rabelais|first=François|title=Gargantua and Pantagruel: translated from the French by Sir Thomas Urquhart and Pierre Le Motteux; with an introduction by Terence Cave|date=1994|publisher=Everyman's Library|others=Translated by Sir Thomas Urquhart and Pierre Le Motteux|isbn=9781857151817|page=xii|lang=en}}</ref> <ref>{{Cite book|last=Rabelais|first=François|url=https://archive.org/details/completeworksoff00rabe|title=The Complete Works of François Rabelais: translated from the French by Donald M. Frame; with a foreword by Raymond C. La Charité|date=1999|publisher=University of California Press|others=Translated by Donald M. Frame|isbn=9780520064010|pages=xlii–v|url-access=registration|lang=en}}</ref> <ref>{{Cite book|last=Rabelais|first=François|url=https://archive.org/details/gargantuapantagr00rabe_0|title=Gargantua and Pantagruel: Translated and edited with an Introduction and Notes by M. A. Screech|date=2006|publisher=Penguin Books Ltd|others=Translated by M. A. Screech|isbn=9780140445503|pages=xvii–iii|url-access=registration}}</ref> [[François Rabelais]] ishte një poliglot dhe vepra e tij futi në përdorim "një numër të madh fjalësh të reja dhe të vështira [...] në gjuhën frënge". <ref>{{Harvnb|Bakhtin|1984}}</ref> == Përmbledhje == Vepra u stigmatizua si e turpshme nga censuruesit e Kolegjit të Sorbonës, <ref>{{Cite book|last=Rabelais|first=François|title=Rabelais|date=1952|publisher=Encyclopædia Britannica, Inc.|others=Robert Maynard Hutchins (editor-in-chief), Mortimer J. Adler (associate editor), Sir Thomas Urquhart (translator), Peter Motteux (translator)|series=Great Books of the Western World|volume=24|location=Chicago|chapter=Biographical Note}}</ref> dhe, brenda një klime shoqërore të rritjes së shtypjes fetare në fillim të Luftërave Franceze të Fesë, ajo u trajtua me dyshim dhe bashkëkohësit shmangën përmendjen e saj. Romanet u shkruan në mënyrë progresive pa një plan paraprak: <ref name="LeCadet09">Le Cadet, Nicolas (2009) ''[http://crm.revues.org/index11852.html Marcel De Grève, La réception de Rabelais en Europe du XVIe au XVIIIe siècle]'', Cahiers de recherches médiévales et humanistes, Comptes rendus (par année de publication des ouvrages), 2009, [En ligne], mis en ligne le 20 avril 2010. Consulté le 22 novembre 2010.</ref> Libri i parë Pantagruel u botua në vitin 1532, i dyti Gargantua në vitin 1534. Libri i tretë u botua në vitin 1545, i katërti në vitin 1552 dhe i fundit, pas vdekjes së shkrimtarit, në vitin 1564. Dy librat e parë u nënshkruan nga Rabelais si Alcofrybas Nasier, e që është një anagram i emrit të autorit: f-r-a-n-c-o-y-s-r-a-b-e-l-a-i-s. Librin e tretë dhe të katërt i nënshkroi me emrin e tij të vërtetë dhe i pesti u botua pas vdekjes dhe konsiderohet se nuk është i tij.<ref name=EB>[https://www.britannica.com/topic/Gargantua-and-Pantagruel ''Gargantua and Pantagruel'', Encyclopædia Britannica, 17 shkurt 2014.] (17 shkurt 2018.)</ref> Personazhet kryesore të ciklit "''Gargantua dhe Pantagrueli''" janë gjiganti Gargantua, djali i tij Pantagruel dhe shoqëruesi i Pantagruelit, kopuku dinak Panurge. Dy librat e parë, Pantagruel (1532) dhe Gargantua (1534), përshkruajnë origjinën e heronjve të tyre. Duke bërë këtë, ata parodizojnë gjenealogjinë e ungjijve. Ata përshkruajnë lindjen e tyre, fëmijërinë, shkollimin, festat dhe luftërat. Pantagruel është një gjigant me forcë dhe oreks të jashtëzakonshëm, dhe fëmijëria e tij është plot me aventura të çuditshme. Ai është shkolluar në Universitetin e Parisit, ku një ditë merr një letër nga babai i tij, ku përshkruan idealet themelore të Rilindjes Franceze. Në Paris, Pantagruel takohet me bastardin dinak Panurge, i cili do ta ndjekë atë gjatë gjithë ciklit. Në Gargantua, vepra e të cilit kronologjikisht i paraprin Pantagruelit, Rabelais tallet me pedagogjinë antike skolastike dhe e kundërshton atë me idealet e reja, humaniste të mbretit François I, i cili kërkonte reformimin e Kishës Franceze. "Libri i tretë" (Le Tiers Livre, 1546) konsiderohet të jetë arritja më e thellë dhe më e mësuar e ciklit. Më së shumti e dallon shpirti humanist . Në të, Pantagruel bëhet një njeri i urtë dhe Panurge fiksohet pas vetes dhe pyetjes nëse do të martohej. Ai konsultohet me profetë dhe dijetarë të ndryshëm. Rabelais flet për dashurinë, martesën dhe seksin. Ai tallet me magjistarët, gjykatësit dhe poetët. Në kërkim të një përgjigjeje për dilemën e tij, Panurge bind Pantagruelin dhe miqtë e tij që të udhëtojnë me të në rrugën drejtë profecisë së Shishes së Shenjtë. "Libri i katërt" (Le Quart Livre, 1552), më i dallueshëm satirik, ndjek heronjtë në rrugën e tyre për në Shishe të Shenjtë. Ai pasqyron interesin e Rabelais për të eksploruar toka të largëta, dhe është një parodi e Odisesë dhe mitit të Argonautëve. Në "Librin e Pestë" (Le Cinquième Livre, 1564), kompania mbërrin në Tempullin e Shishes së Shenjtë dhe Panurge merr vetëm përgjigjen "Pini!" për pyetjen e tij. Autenticiteti i “Librit të Pestë” vihet në pikëpyetje; disa e konsiderojnë atë të përbëhet nga dorëshkrime të papërfunduara të Rabelais dhe tekste nga autorë të tjerë. "Pantagruelizmi", një formë e [[Stoicizmi|stoicizmit]], e zhvilluar dhe e zbatuar kudo, është (ndër të tjera) "një farë gëzimi shpirtëror i ngjizur në përbuzje për gjërat e rastësishme" <ref>{{Cite book|last=Rabelais|first=François|url=https://archive.org/details/completeworksoff00rabe|title=The Complete Works of François Rabelais: translated from the French by Donald M. Frame; with a foreword by Raymond C. La Charité|date=1999|publisher=University of California Press|others=Translated by Donald M. Frame|isbn=9780520064010|page=[https://archive.org/details/completeworksoff00rabe/page/425 425]|url-access=registration}}</ref> (Frëngjisht: ''une suree gaîté d'esprit confite dans le mépris des choses fortuites'' ). == Përkthime në anglisht == # Thomas Urquhart (1653) dhe Peter Anthony Motteux (1694) # Thomas Urquhart (1653) dhe Peter Anthony Motteux (1694), rishikuar nga John Ozell (1737) # William Francis Smith (1893) # Thomas Urquhart (1653) dhe Peter Anthony Motteux (1694), rishikuar nga Alfred Wallis (1897) # Samuel Putnam (1948) # JM Cohen (1955) # Burton Raffel (1990) # Donald M. Frame (1991) # Michael Andrew Screech (2006) == Shiko gjithashtu == * [[Lukiani]] * [[François Rabelais]] * [[Erazmo Roterdami]] == Literatura == * ''[[wikisource:fr:François Rabelais|La Vie de Gargantua et de Pantagruel]]''. {{fr icon}} * Auerbach, Erich. ''Mimesis: The Representation of Reality in Western Literature. Fiftieth Anniversary Edition.'' Trans. Willard Trask. Princeton: Princeton University Press, 2003. * {{Cite book|last=Bakhtin|first=Mikhail|title=Rabelais and his world|publisher=Indiana University Press|year=1941|location=Bloomington|lang=en}} * {{Cite book|last=Bowen|first=Barbara C.|url=https://archive.org/details/enterrabelaislau00bowe_0|title=Enter Rabelais, Laughing|publisher=Vanderbilt University Press|year=1998|isbn=978-0-8265-1306-9|url-access=registration|lang=en}} * {{Cite book|last=Clark|first=Katerina|url=https://archive.org/details/mikhailbakhtin00kate|title=Mikhail Bakhtin|last2=Holquist|first2=Michael|publisher=Harvard University Press|year=1984|isbn=978-0-674-57417-5|edition=4|location=Cambridge|pages=[https://archive.org/details/mikhailbakhtin00kate/page/398 398]|access-date=2012-01-15|url-access=registration|lang=en}} * Febvre, Lucien (1982). ''The Problem of Unbelief in the Sixteenth Century: The Religion of Rabelais.'' Translated by Beatrice Gottlieb. Cambridge, MA: Harvard University Press. * Holquist, Michael. ''Dialogism: Bakhtin and His World, Second Edition''. Routledge, 2002. * Kinser, Samuel. ''Rabelais's Carnival: Text, Context, Metatext''. Berkeley: University of California Press, 1990. * {{Cite journal|last=Renner|first=Bernd|year=2014|title=From Satura to Satyre: François Rabelais and the Renaissance Appropriation of a Genre|journal=Renaissance Quarterly|volume=67|issue=2|pages=377–424|doi=10.1086/677406|lang=en}} * Shepherd, Richard Herne. ''The School of Pantagruel'', 1862. Charles Collett. (Essay, [[wikisource:The School of Pantagruel|transcription]]) == Referime == {{reflist}} == Linqe te jashtme == * [https://gutenberg.org/ebooks/1200 Gargantua and Pantagruel by François Rabelais (Projekti Gutenberg)] 887ala3c1sv3f7pk1cxcom08kakvtd2 2464556 2464551 2022-07-21T07:37:54Z 185.222.138.148 wikitext text/x-wiki [[File:François Rabelais, Gargantua, Lyon, Denis de Harsy, 1537.jpg|thumb|Gargantua (1537)]] [[File:Page11-682px-Rabelais - Pantagruel, ca 1530.jpg|thumb|Pantagrueli (1532)]] '''''Jeta e Gargantuas dhe e Pantagruelit''''' ({{lang-fr|La vie de Gargantua et de Pantagruel}}) është një pentalogji e romaneve shkruar në shekullin XVI nga [[François Rabelais]], <ref>Authenticity of fifth book is doubted.</ref> ku janë paraqitur aventurat e dy gjigantëve, Gargantua dhe i biri Pantagrueli. Vepra është shkruar në një mënyrë zbavitëse, ekstravagante dhe satirike, përmban shumë erudicion, vulgaritet dhe lojë fjalësh, dhe krahasohet rregullisht me veprat e [[Uiliam Shekspir|William Shakespeare]] dhe [[Xhejms Xhois|James Joyce]]. <ref name="auto">{{Cite book|last=Rabelais|first=François|title=Gargantua and Pantagruel: translated from the French by Sir Thomas Urquhart and Pierre Le Motteux; with an introduction by Terence Cave|date=1994|publisher=Everyman's Library|others=Translated by Sir Thomas Urquhart and Pierre Le Motteux|isbn=9781857151817|page=xii|lang=en}}</ref> <ref>{{Cite book|last=Rabelais|first=François|url=https://archive.org/details/completeworksoff00rabe|title=The Complete Works of François Rabelais: translated from the French by Donald M. Frame; with a foreword by Raymond C. La Charité|date=1999|publisher=University of California Press|others=Translated by Donald M. Frame|isbn=9780520064010|pages=xlii–v|url-access=registration|lang=en}}</ref> <ref>{{Cite book|last=Rabelais|first=François|url=https://archive.org/details/gargantuapantagr00rabe_0|title=Gargantua and Pantagruel: Translated and edited with an Introduction and Notes by M. A. Screech|date=2006|publisher=Penguin Books Ltd|others=Translated by M. A. Screech|isbn=9780140445503|pages=xvii–iii|url-access=registration|lang=en}}</ref> [[François Rabelais]] ishte një poliglot dhe vepra e tij futi në përdorim "një numër të madh fjalësh të reja dhe të vështira [...] në gjuhën frënge". <ref>{{Harvnb|Bakhtin|1984}}</ref> == Përmbledhje == Vepra u stigmatizua si e turpshme nga censuruesit e Kolegjit të Sorbonës, <ref>{{Cite book|last=Rabelais|first=François|title=Rabelais|date=1952|publisher=Encyclopædia Britannica, Inc.|others=Robert Maynard Hutchins (editor-in-chief), Mortimer J. Adler (associate editor), Sir Thomas Urquhart (translator), Peter Motteux (translator)|series=Great Books of the Western World|volume=24|location=Chicago|chapter=Biographical Note}}</ref> dhe, brenda një klime shoqërore të rritjes së shtypjes fetare në fillim të Luftërave Franceze të Fesë, ajo u trajtua me dyshim dhe bashkëkohësit shmangën përmendjen e saj. Romanet u shkruan në mënyrë progresive pa një plan paraprak: <ref name="LeCadet09">Le Cadet, Nicolas (2009) ''[http://crm.revues.org/index11852.html Marcel De Grève, La réception de Rabelais en Europe du XVIe au XVIIIe siècle]'', Cahiers de recherches médiévales et humanistes, Comptes rendus (par année de publication des ouvrages), 2009, [En ligne], mis en ligne le 20 avril 2010. Consulté le 22 novembre 2010.</ref> Libri i parë Pantagruel u botua në vitin 1532, i dyti Gargantua në vitin 1534. Libri i tretë u botua në vitin 1545, i katërti në vitin 1552 dhe i fundit, pas vdekjes së shkrimtarit, në vitin 1564. Dy librat e parë u nënshkruan nga Rabelais si Alcofrybas Nasier, e që është një anagram i emrit të autorit: f-r-a-n-c-o-y-s-r-a-b-e-l-a-i-s. Librin e tretë dhe të katërt i nënshkroi me emrin e tij të vërtetë dhe i pesti u botua pas vdekjes dhe konsiderohet se nuk është i tij.<ref name=EB>[https://www.britannica.com/topic/Gargantua-and-Pantagruel ''Gargantua and Pantagruel'', Encyclopædia Britannica, 17 shkurt 2014.] (17 shkurt 2018.)</ref> Personazhet kryesore të ciklit "''Gargantua dhe Pantagrueli''" janë gjiganti Gargantua, djali i tij Pantagruel dhe shoqëruesi i Pantagruelit, kopuku dinak Panurge. Dy librat e parë, Pantagruel (1532) dhe Gargantua (1534), përshkruajnë origjinën e heronjve të tyre. Duke bërë këtë, ata parodizojnë gjenealogjinë e ungjijve. Ata përshkruajnë lindjen e tyre, fëmijërinë, shkollimin, festat dhe luftërat. Pantagruel është një gjigant me forcë dhe oreks të jashtëzakonshëm, dhe fëmijëria e tij është plot me aventura të çuditshme. Ai është shkolluar në Universitetin e Parisit, ku një ditë merr një letër nga babai i tij, ku përshkruan idealet themelore të Rilindjes Franceze. Në Paris, Pantagruel takohet me bastardin dinak Panurge, i cili do ta ndjekë atë gjatë gjithë ciklit. Në Gargantua, vepra e të cilit kronologjikisht i paraprin Pantagruelit, Rabelais tallet me pedagogjinë antike skolastike dhe e kundërshton atë me idealet e reja, humaniste të mbretit François I, i cili kërkonte reformimin e Kishës Franceze. "Libri i tretë" (Le Tiers Livre, 1546) konsiderohet të jetë arritja më e thellë dhe më e mësuar e ciklit. Më së shumti e dallon shpirti humanist . Në të, Pantagruel bëhet një njeri i urtë dhe Panurge fiksohet pas vetes dhe pyetjes nëse do të martohej. Ai konsultohet me profetë dhe dijetarë të ndryshëm. Rabelais flet për dashurinë, martesën dhe seksin. Ai tallet me magjistarët, gjykatësit dhe poetët. Në kërkim të një përgjigjeje për dilemën e tij, Panurge bind Pantagruelin dhe miqtë e tij që të udhëtojnë me të në rrugën drejtë profecisë së Shishes së Shenjtë. "Libri i katërt" (Le Quart Livre, 1552), më i dallueshëm satirik, ndjek heronjtë në rrugën e tyre për në Shishe të Shenjtë. Ai pasqyron interesin e Rabelais për të eksploruar toka të largëta, dhe është një parodi e Odisesë dhe mitit të Argonautëve. Në "Librin e Pestë" (Le Cinquième Livre, 1564), kompania mbërrin në Tempullin e Shishes së Shenjtë dhe Panurge merr vetëm përgjigjen "Pini!" për pyetjen e tij. Autenticiteti i “Librit të Pestë” vihet në pikëpyetje; disa e konsiderojnë atë të përbëhet nga dorëshkrime të papërfunduara të Rabelais dhe tekste nga autorë të tjerë. "Pantagruelizmi", një formë e [[Stoicizmi|stoicizmit]], e zhvilluar dhe e zbatuar kudo, është (ndër të tjera) "një farë gëzimi shpirtëror i ngjizur në përbuzje për gjërat e rastësishme" <ref>{{Cite book|last=Rabelais|first=François|url=https://archive.org/details/completeworksoff00rabe|title=The Complete Works of François Rabelais: translated from the French by Donald M. Frame; with a foreword by Raymond C. La Charité|date=1999|publisher=University of California Press|others=Translated by Donald M. Frame|isbn=9780520064010|page=[https://archive.org/details/completeworksoff00rabe/page/425 425]|url-access=registration}}</ref> (Frëngjisht: ''une suree gaîté d'esprit confite dans le mépris des choses fortuites'' ). == Përkthime në anglisht == # Thomas Urquhart (1653) dhe Peter Anthony Motteux (1694) # Thomas Urquhart (1653) dhe Peter Anthony Motteux (1694), rishikuar nga John Ozell (1737) # William Francis Smith (1893) # Thomas Urquhart (1653) dhe Peter Anthony Motteux (1694), rishikuar nga Alfred Wallis (1897) # Samuel Putnam (1948) # JM Cohen (1955) # Burton Raffel (1990) # Donald M. Frame (1991) # Michael Andrew Screech (2006) == Shiko gjithashtu == * [[Lukiani]] * [[François Rabelais]] * [[Erazmo Roterdami]] == Literatura == * ''[[wikisource:fr:François Rabelais|La Vie de Gargantua et de Pantagruel]]''. {{fr icon}} * Auerbach, Erich. ''Mimesis: The Representation of Reality in Western Literature. Fiftieth Anniversary Edition.'' Trans. Willard Trask. Princeton: Princeton University Press, 2003. * {{Cite book|last=Bakhtin|first=Mikhail|title=Rabelais and his world|publisher=Indiana University Press|year=1941|location=Bloomington|lang=en}} * {{Cite book|last=Bowen|first=Barbara C.|url=https://archive.org/details/enterrabelaislau00bowe_0|title=Enter Rabelais, Laughing|publisher=Vanderbilt University Press|year=1998|isbn=978-0-8265-1306-9|url-access=registration|lang=en}} * {{Cite book|last=Clark|first=Katerina|url=https://archive.org/details/mikhailbakhtin00kate|title=Mikhail Bakhtin|last2=Holquist|first2=Michael|publisher=Harvard University Press|year=1984|isbn=978-0-674-57417-5|edition=4|location=Cambridge|pages=[https://archive.org/details/mikhailbakhtin00kate/page/398 398]|access-date=2012-01-15|url-access=registration|lang=en}} * Febvre, Lucien (1982). ''The Problem of Unbelief in the Sixteenth Century: The Religion of Rabelais.'' Translated by Beatrice Gottlieb. Cambridge, MA: Harvard University Press. * Holquist, Michael. ''Dialogism: Bakhtin and His World, Second Edition''. Routledge, 2002. * Kinser, Samuel. ''Rabelais's Carnival: Text, Context, Metatext''. Berkeley: University of California Press, 1990. * {{Cite journal|last=Renner|first=Bernd|year=2014|title=From Satura to Satyre: François Rabelais and the Renaissance Appropriation of a Genre|journal=Renaissance Quarterly|volume=67|issue=2|pages=377–424|doi=10.1086/677406|lang=en}} * Shepherd, Richard Herne. ''The School of Pantagruel'', 1862. Charles Collett. (Essay, [[wikisource:The School of Pantagruel|transcription]]) == Referime == {{reflist}} == Linqe te jashtme == * [https://gutenberg.org/ebooks/1200 Gargantua and Pantagruel by François Rabelais (Projekti Gutenberg)] qgs3bslmyglegvu8flf0qv9qfaa3fhd 0 314318 2464543 2445646 2022-07-20T22:15:53Z 185.222.138.148 /* Para pushtimit romak */ wikitext text/x-wiki '''Iliro-romakët''' është një term i përdorur në historiografi dhe studime antropologjike për [[ilirët]] e romanizuar brenda provincave të lashta romake të [[Iliriku|Ilirikut]], [[Mëzia|Moezisë]], [[Panonia|Panonisë]] dhe [[Dardania|Dardanisë]]. Termi 'Iliro-Romak' mund të përdoret gjithashtu për të përshkruar kolonët romakë që kolonizuan Ilirikun. == Para pushtimit romak == {{Shiko gjithashtu|Iliria|Mbretëria e Ilirisë}} [[Fiset ilire]] konsideroheshin barbarë si nga popujt romakë ashtu edhe nga helenët në Ballkanin jugor. Termi ilir fillimisht nënkuptonte një fis që jetonte në zonat përreth [[Liqeni i Shkodrës|Liqenit të Shkodrës]], i vendosur përgjatë kufirit të [[Shqipëria|Shqipërisë]] dhe [[Mali i Zi|Malit të Zi]] ([[Illyrii proprie dicti|Ilirët e mirëfiltë - Illyrii proprie dicti]]). <ref>{{Cite book|title=World and Its Peoples|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=9780761479031|location=New York|pages=1602|lang=en}}</ref> Ata konsideroheshin në grupin e gjerë të popujve barbarë si Galët, Gjermanët dhe Dakët. Pushtimi i Ilirisë në vitin 168 p.e.s., së bashku me atë të Epirit, konsoliduan domenin romak mbi Detin Adriatik. Gjeografia malore e rajonit nënkuptonte se rajoni ishte i vështirë për t'u nënshtruar, por në vitin 9 të es [[Kryengritja e madhe ilire|Revolta e Madhe Ilire]] ishte shuar dhe që atëherë rajoni do të furnizonte një numër të madh ushtarësh joshtetas në Auxilia Romake. == Gjatë Perandorisë == {{Shiko gjithashtu|Iliriku}} Romanizimi i këtyre popujve barbarë përfundimisht i shndërroi ata në ushtarët më të vlefshëm të Ushtrisë Romake të Vonë, me një pjesë të konsiderueshme të zyrtarëve dhe gjeneralëve të ardhur nga një sfond verior ballkanik, si [[Iliria]], [[Dalmacia]], [[Panonia]] dhe Moesia. Një perandor, [[Deciu|Decius]], disa uzurpatorë dhe gjatë mbretërimit të [[Galieni|Gallienus]], i cili filloi profesionalizimin e komandës së lartë të ushtrisë, një numër i madh ushtarësh arritën gradë të lartë brenda ushtrisë romake. Ata zunë vendin që Urdhri Senatorial kishte pasur privilegjin të mbante që nga koha e Augustit, 250 vjet më parë, komandën e legjioneve dhe provincave të armatosura. == Kolonizimi romak == {{Shiko gjithashtu|Prefektura e Ilirikut}} [[Iliria]] dhe më vonë [[Iliriku]] u kolonizua shumë nga romakët duke filluar në shekullin e tretë para Krishtit. Romakët themeluan qytetet [[Kotorri|Acruvium]], [[Vinkovci|Cibalae]], [[Osijek|Mursa]], [[Narona]], [[Sisak|Siscia]] dhe krijuan koloni në [[Salona]], [[Sirmiumi|Sirmium]], [[Epidaurum]], [[Aequum]], [[Zara|Iader]], [[Rhizon]] dhe në shumë qytete të tjera. Këto qytete u kolonizuan nga veteranët romakë të luftës. == Perandorët ilirë == {{Shiko gjithashtu|Perandorët ilirë}} Nga ky grup dolën perandorët më të suksesshëm të kohës dhe ishin ata që i dhanë fund krizës së shekullit të tretë. Shembujt përfshijnë [[Klaudi II|Claudius II Gothicus]], [[Aureliani|Aurelian]] dhe [[Probi|Probus]] . Ishte gjithashtu rasti i [[Justiniani I|Justinianit]], i cili u shqua për ndërmarrjen e reformave të mëdha politike dhe legjislative që ristrukturuan perandorinë romake. Ai lindi në vitin 483 në afërsi të [[Shkupi|Shkupit]] në një familje të panjohur ilire dhe u bë perandor bashkëpunëtor i xhaxhait të tij, Justinit I, i cili e adoptoi. <ref>{{Cite book|last=Rapelli|first=Paola|title=Symbols of Power in Art|publisher=Getty Publications|year=2011|isbn=9781606060667|location=Los Angeles|pages=102|lang=en}}</ref> Megjithatë, burime të tjera vënë në dukje se [[Justiniani I|Justiniani]] vinte nga një prejardhje trako-romake. <ref>{{Cite book|last=Mócsy|first=András.|url=https://www.worldcat.org/oclc/876513010|title=Pannonia and Upper Moesia (Routledge Revivals) : a History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire.|date=2014|publisher=Taylor and Francis|isbn=978-1-317-75425-1|location=Hoboken|oclc=876513010|lang=en}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/896872962|title=Shifting genres in late antiquity|date=2014|author1=Geoffrey Greatrex|author2= Hugh Elton|author3= Lucas McMahon|isbn=978-1-4724-4349-6|location=Farnham, Surrey|oclc=896872962|lang=en}}</ref> Krijuesi i Tetrarkisë [[Diokleciani]] dhe shokët e tij tetrark [[Maksimiani|Maksimian]], [[Kostant Klori|Konstanci Klorus]] (babai i perandorit të parë të krishterë [[Kostandini i Madh|Konstandin]]) dhe Severus II ishin gjithashtu me prejardhje ilire. Ka studiues që vërejnë se fryma ushtarake dhe edukimi latin i perandorëve romakë me prejardhje ilire shpesh binte ndesh me idealet bashkëkohore të një kulture të lashtë, e cila bazohej në greqishten klasike. <ref>{{Cite book|last1=Mayer|first1=Wendy|title=Feast, Fast or Famine: Food and Drink in Byzantium|last2=Trzcionka|first2=Silke|date=2017|publisher=BRILL|isbn=9781876503185|location=Leiden|pages=67-68|language=en}}</ref> == Mesjeta == Gjatë [[Mesjeta|mesjetës]], pasardhësit e iliro-romakëve kanë ndikuar në rritjen e [[Ballkani|Gadishullit Ballkanik (Ilirik)]] . <ref name=":0">{{Cite book|last=Evans|first=Sir Arthur|title=Antiquarian Researches in Illyricum|url=https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog|date=1883|publisher=Nichols and Sons|location=London|pages=[https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog/page/n77 33]-34|lang=en}}</ref> Thuhet se sipërmarrja e tyre lehtësoi tregtinë dhe hapi rrugë të lashta tregtare. Këta njerëz kishin akses në rrjetin e vjetër rrugor romak, i cili dukej se njihej vetëm mes tyre. <ref name=":0" /> Artefaktet e gërmuara (p.sh. pllaka varri) në [[Dardania|Dardani]] dhe [[Serbia|Serbi]] treguan mjeshtëri iliro-romake që favorizonte dekorimin që ishte pothuajse i vrazhdë deri në grotesk. <ref name=":1">{{Cite book|last=Evans|first=Arthur|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|date=2006|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-167-0|editor-last=Destani|editor-first=Bejtullah|location=London|pages=135|lang=en}}</ref> Besohet se banorët iliro-romakë të këtij vendi të veçantë e kanë kopjuar stilin nga paraardhësit e tyre të lashtë ilirë. <ref name=":1" /> == Mbetje gjuhësore romake == * [[Dalmacia]] * [[Gjuha dalmate]] == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Ilirologjia]] * [[Romakët]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Prefektura e Ilirikut]] * [[Arsimi në Romën e lashtë]] * [[Kultura e Romës antike|Kultura e Romës së Lashtë]] == Literatura == * {{Cite book|last=Rapelli|first=Paola|title=Symbols of Power in Art|publisher=Getty Publications|year=2011|isbn=9781606060667|location=Los Angeles|pages=102|lang=en}} * {{Cite book|last=Mócsy|first=András.|url=https://www.worldcat.org/oclc/876513010|title=Pannonia and Upper Moesia (Routledge Revivals) : a History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire.|date=2014|publisher=Taylor and Francis|isbn=978-1-317-75425-1|location=Hoboken|oclc=876513010|lang=en}} * {{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/896872962|title=Shifting genres in late antiquity|date=2014|author1=Geoffrey Greatrex|author2= Hugh Elton|author3= Lucas McMahon|isbn=978-1-4724-4349-6|location=Farnham, Surrey|oclc=896872962|lang=en}} * {{Cite book|title=World and Its Peoples|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=9780761479031|location=New York|pages=1602|lang=en}} * {{Cite book|last=Arthur Evans|editor-last=Destani|editor-first=Bejtullah|url=https://books.google.com/books?id=3J96wSxMaeYC|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|publisher=I.B.Tauris|year=2006|isbn=978-1-84511-167-0|lang=en}} * {{Cite book|last1=Mayer|first1=Wendy|title=Feast, Fast or Famine: Food and Drink in Byzantium|last2=Trzcionka|first2=Silke|date=2017|publisher=BRILL|isbn=9781876503185|location=Leiden|pages=67-68|language=en}} * {{Cite book|last=Evans|first=Sir Arthur|title=Antiquarian Researches in Illyricum|url=https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog|date=1883|publisher=Nichols and Sons|location=London|pages=[https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog/page/n77 33]-34|lang=en}} * {{Cite book|last=Evans|first=Arthur|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|date=2006|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-167-0|editor-last=Destani|editor-first=Bejtullah|location=London|pages=135|lang=en}} == Referime == {{Reflist}} [[Kategoria:Iliri]] [[Kategoria:Ilirë]] [[Kategoria:Romakë]] s4toqm7glpberhfw0whl9ugwqxkc269 2464544 2464543 2022-07-20T22:17:52Z 185.222.138.148 wikitext text/x-wiki '''Iliro-romakët''' është një term i përdorur në historiografi dhe studime antropologjike për [[ilirët]] e romanizuar brenda provincave të lashta romake të [[Iliriku|Ilirikut]], [[Mëzia|Moezisë]], [[Panonia|Panonisë]] dhe [[Dardania|Dardanisë]]. Termi 'Iliro-Romak' mund të përdoret gjithashtu për të përshkruar kolonët romakë që kolonizuan [[Iliriku]]n. == Para pushtimit romak == {{Shiko gjithashtu|Iliria|Mbretëria e Ilirisë}} [[Fiset ilire]] konsideroheshin barbarë si nga popujt romakë ashtu edhe nga helenët në Ballkanin jugor. Termi ilir fillimisht nënkuptonte një fis që jetonte në zonat përreth [[Liqeni i Shkodrës|Liqenit të Shkodrës]], i vendosur përgjatë kufirit të [[Shqipëria|Shqipërisë]] dhe [[Mali i Zi|Malit të Zi]] ([[Illyrii proprie dicti|Ilirët e mirëfiltë - Illyrii proprie dicti]]). <ref>{{Cite book|title=World and Its Peoples|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=9780761479031|location=New York|pages=1602|lang=en}}</ref> Ata konsideroheshin në grupin e gjerë të popujve barbarë si Galët, Gjermanët dhe Dakët. Pushtimi i Ilirisë në vitin 168 p.e.s., së bashku me atë të Epirit, konsoliduan domenin romak mbi Detin Adriatik. Gjeografia malore e rajonit nënkuptonte se rajoni ishte i vështirë për t'u nënshtruar, por në vitin 9 të es [[Kryengritja e madhe ilire|Revolta e Madhe Ilire]] ishte shuar dhe që atëherë rajoni do të furnizonte një numër të madh ushtarësh joshtetas në Auxilia Romake. == Gjatë Perandorisë == {{Shiko gjithashtu|Iliriku}} Romanizimi i këtyre popujve barbarë përfundimisht i shndërroi ata në ushtarët më të vlefshëm të Ushtrisë Romake të Vonë, me një pjesë të konsiderueshme të zyrtarëve dhe gjeneralëve të ardhur nga një sfond verior ballkanik, si [[Iliria]], [[Dalmacia]], [[Panonia]] dhe Moesia. Një perandor, [[Deciu|Decius]], disa uzurpatorë dhe gjatë mbretërimit të [[Galieni|Gallienus]], i cili filloi profesionalizimin e komandës së lartë të ushtrisë, një numër i madh ushtarësh arritën gradë të lartë brenda ushtrisë romake. Ata zunë vendin që Urdhri Senatorial kishte pasur privilegjin të mbante që nga koha e Augustit, 250 vjet më parë, komandën e legjioneve dhe provincave të armatosura. == Kolonizimi romak == {{Shiko gjithashtu|Prefektura e Ilirikut}} [[Iliria]] dhe më vonë [[Iliriku]] u kolonizua shumë nga romakët duke filluar në shekullin e tretë para Krishtit. Romakët themeluan qytetet [[Kotorri|Acruvium]], [[Vinkovci|Cibalae]], [[Osijek|Mursa]], [[Narona]], [[Sisak|Siscia]] dhe krijuan koloni në [[Salona]], [[Sirmiumi|Sirmium]], [[Epidaurum]], [[Aequum]], [[Zara|Iader]], [[Rhizon]] dhe në shumë qytete të tjera. Këto qytete u kolonizuan nga veteranët romakë të luftës. == Perandorët ilirë == {{Shiko gjithashtu|Perandorët ilirë}} Nga ky grup dolën perandorët më të suksesshëm të kohës dhe ishin ata që i dhanë fund krizës së shekullit të tretë. Shembujt përfshijnë [[Klaudi II|Claudius II Gothicus]], [[Aureliani|Aurelian]] dhe [[Probi|Probus]] . Ishte gjithashtu rasti i [[Justiniani I|Justinianit]], i cili u shqua për ndërmarrjen e reformave të mëdha politike dhe legjislative që ristrukturuan perandorinë romake. Ai lindi në vitin 483 në afërsi të [[Shkupi|Shkupit]] në një familje të panjohur ilire dhe u bë perandor bashkëpunëtor i xhaxhait të tij, Justinit I, i cili e adoptoi. <ref>{{Cite book|last=Rapelli|first=Paola|title=Symbols of Power in Art|publisher=Getty Publications|year=2011|isbn=9781606060667|location=Los Angeles|pages=102|lang=en}}</ref> Megjithatë, burime të tjera vënë në dukje se [[Justiniani I|Justiniani]] vinte nga një prejardhje trako-romake. <ref>{{Cite book|last=Mócsy|first=András.|url=https://www.worldcat.org/oclc/876513010|title=Pannonia and Upper Moesia (Routledge Revivals) : a History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire.|date=2014|publisher=Taylor and Francis|isbn=978-1-317-75425-1|location=Hoboken|oclc=876513010|lang=en}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/896872962|title=Shifting genres in late antiquity|date=2014|author1=Geoffrey Greatrex|author2= Hugh Elton|author3= Lucas McMahon|isbn=978-1-4724-4349-6|location=Farnham, Surrey|oclc=896872962|lang=en}}</ref> Krijuesi i Tetrarkisë [[Diokleciani]] dhe shokët e tij tetrark [[Maksimiani|Maksimian]], [[Kostant Klori|Konstanci Klorus]] (babai i perandorit të parë të krishterë [[Kostandini i Madh|Konstandin]]) dhe Severus II ishin gjithashtu me prejardhje ilire. Ka studiues që vërejnë se fryma ushtarake dhe edukimi latin i perandorëve romakë me prejardhje ilire shpesh binte ndesh me idealet bashkëkohore të një kulture të lashtë, e cila bazohej në greqishten klasike. <ref>{{Cite book|last1=Mayer|first1=Wendy|title=Feast, Fast or Famine: Food and Drink in Byzantium|last2=Trzcionka|first2=Silke|date=2017|publisher=BRILL|isbn=9781876503185|location=Leiden|pages=67-68|language=en}}</ref> == Mesjeta == Gjatë [[Mesjeta|mesjetës]], pasardhësit e iliro-romakëve kanë ndikuar në rritjen e [[Ballkani|Gadishullit Ballkanik (Ilirik)]] . <ref name=":0">{{Cite book|last=Evans|first=Sir Arthur|title=Antiquarian Researches in Illyricum|url=https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog|date=1883|publisher=Nichols and Sons|location=London|pages=[https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog/page/n77 33]-34|lang=en}}</ref> Thuhet se sipërmarrja e tyre lehtësoi tregtinë dhe hapi rrugë të lashta tregtare. Këta njerëz kishin akses në rrjetin e vjetër rrugor romak, i cili dukej se njihej vetëm mes tyre. <ref name=":0" /> Artefaktet e gërmuara (p.sh. pllaka varri) në [[Dardania|Dardani]] dhe [[Serbia|Serbi]] treguan mjeshtëri iliro-romake që favorizonte dekorimin që ishte pothuajse i vrazhdë deri në grotesk. <ref name=":1">{{Cite book|last=Evans|first=Arthur|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|date=2006|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-167-0|editor-last=Destani|editor-first=Bejtullah|location=London|pages=135|lang=en}}</ref> Besohet se banorët iliro-romakë të këtij vendi të veçantë e kanë kopjuar stilin nga paraardhësit e tyre të lashtë ilirë. <ref name=":1" /> == Mbetje gjuhësore romake == * [[Dalmacia]] * [[Gjuha dalmate]] == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Ilirologjia]] * [[Romakët]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Prefektura e Ilirikut]] * [[Arsimi në Romën e lashtë]] * [[Kultura e Romës antike|Kultura e Romës së Lashtë]] == Literatura == * {{Cite book|last=Rapelli|first=Paola|title=Symbols of Power in Art|publisher=Getty Publications|year=2011|isbn=9781606060667|location=Los Angeles|pages=102|lang=en}} * {{Cite book|last=Mócsy|first=András.|url=https://www.worldcat.org/oclc/876513010|title=Pannonia and Upper Moesia (Routledge Revivals) : a History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire.|date=2014|publisher=Taylor and Francis|isbn=978-1-317-75425-1|location=Hoboken|oclc=876513010|lang=en}} * {{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/896872962|title=Shifting genres in late antiquity|date=2014|author1=Geoffrey Greatrex|author2= Hugh Elton|author3= Lucas McMahon|isbn=978-1-4724-4349-6|location=Farnham, Surrey|oclc=896872962|lang=en}} * {{Cite book|title=World and Its Peoples|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=9780761479031|location=New York|pages=1602|lang=en}} * {{Cite book|last=Arthur Evans|editor-last=Destani|editor-first=Bejtullah|url=https://books.google.com/books?id=3J96wSxMaeYC|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|publisher=I.B.Tauris|year=2006|isbn=978-1-84511-167-0|lang=en}} * {{Cite book|last1=Mayer|first1=Wendy|title=Feast, Fast or Famine: Food and Drink in Byzantium|last2=Trzcionka|first2=Silke|date=2017|publisher=BRILL|isbn=9781876503185|location=Leiden|pages=67-68|language=en}} * {{Cite book|last=Evans|first=Sir Arthur|title=Antiquarian Researches in Illyricum|url=https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog|date=1883|publisher=Nichols and Sons|location=London|pages=[https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog/page/n77 33]-34|lang=en}} * {{Cite book|last=Evans|first=Arthur|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|date=2006|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-167-0|editor-last=Destani|editor-first=Bejtullah|location=London|pages=135|lang=en}} == Referime == {{Reflist}} [[Kategoria:Iliri]] [[Kategoria:Ilirë]] [[Kategoria:Romakë]] 2i4vhsa8vd5wr4ualj9atujhw48izbl 2464546 2464544 2022-07-20T22:20:51Z 185.222.138.148 /* Para pushtimit romak */ wikitext text/x-wiki '''Iliro-romakët''' është një term i përdorur në historiografi dhe studime antropologjike për [[ilirët]] e romanizuar brenda provincave të lashta romake të [[Iliriku|Ilirikut]], [[Mëzia|Moezisë]], [[Panonia|Panonisë]] dhe [[Dardania|Dardanisë]]. Termi 'Iliro-Romak' mund të përdoret gjithashtu për të përshkruar kolonët romakë që kolonizuan [[Iliriku]]n. == Para pushtimit romak == {{Shiko gjithashtu|Iliria|Mbretëria e Ilirisë}} [[Fiset ilire]] konsideroheshin barbarë si nga popujt romakë ashtu edhe nga helenët në Ballkanin jugor. Termi ilir fillimisht nënkuptonte një fis që jetonte në zonat përreth [[Liqeni i Shkodrës|Liqenit të Shkodrës]], i vendosur përgjatë kufirit të [[Shqipëria|Shqipërisë]] dhe [[Mali i Zi|Malit të Zi]] ([[Illyrii proprie dicti|Ilirët e mirëfiltë - Illyrii proprie dicti]]). <ref>{{Cite book|title=World and Its Peoples|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=9780761479031|location=New York|pages=1602|lang=en}}</ref> Ata konsideroheshin në grupin e gjerë të popujve barbarë si [[Galët]], Gjermanët dhe [[Dakët]]. Pushtimi i Ilirisë në vitin 168 p.e.s., së bashku me atë të Epirit, konsoliduan domenin romak mbi Detin Adriatik. Gjeografia malore e rajonit nënkuptonte se rajoni ishte i vështirë për t'u nënshtruar, por në vitin 9 të es [[Kryengritja e madhe ilire|Revolta e Madhe Ilire]] ishte shuar dhe që atëherë rajoni do të furnizonte një numër të madh ushtarësh joshtetas në Auxilia Romake. == Gjatë Perandorisë == {{Shiko gjithashtu|Iliriku}} Romanizimi i këtyre popujve barbarë përfundimisht i shndërroi ata në ushtarët më të vlefshëm të Ushtrisë Romake të Vonë, me një pjesë të konsiderueshme të zyrtarëve dhe gjeneralëve të ardhur nga një sfond verior ballkanik, si [[Iliria]], [[Dalmacia]], [[Panonia]] dhe Moesia. Një perandor, [[Deciu|Decius]], disa uzurpatorë dhe gjatë mbretërimit të [[Galieni|Gallienus]], i cili filloi profesionalizimin e komandës së lartë të ushtrisë, një numër i madh ushtarësh arritën gradë të lartë brenda ushtrisë romake. Ata zunë vendin që Urdhri Senatorial kishte pasur privilegjin të mbante që nga koha e Augustit, 250 vjet më parë, komandën e legjioneve dhe provincave të armatosura. == Kolonizimi romak == {{Shiko gjithashtu|Prefektura e Ilirikut}} [[Iliria]] dhe më vonë [[Iliriku]] u kolonizua shumë nga romakët duke filluar në shekullin e tretë para Krishtit. Romakët themeluan qytetet [[Kotorri|Acruvium]], [[Vinkovci|Cibalae]], [[Osijek|Mursa]], [[Narona]], [[Sisak|Siscia]] dhe krijuan koloni në [[Salona]], [[Sirmiumi|Sirmium]], [[Epidaurum]], [[Aequum]], [[Zara|Iader]], [[Rhizon]] dhe në shumë qytete të tjera. Këto qytete u kolonizuan nga veteranët romakë të luftës. == Perandorët ilirë == {{Shiko gjithashtu|Perandorët ilirë}} Nga ky grup dolën perandorët më të suksesshëm të kohës dhe ishin ata që i dhanë fund krizës së shekullit të tretë. Shembujt përfshijnë [[Klaudi II|Claudius II Gothicus]], [[Aureliani|Aurelian]] dhe [[Probi|Probus]] . Ishte gjithashtu rasti i [[Justiniani I|Justinianit]], i cili u shqua për ndërmarrjen e reformave të mëdha politike dhe legjislative që ristrukturuan perandorinë romake. Ai lindi në vitin 483 në afërsi të [[Shkupi|Shkupit]] në një familje të panjohur ilire dhe u bë perandor bashkëpunëtor i xhaxhait të tij, Justinit I, i cili e adoptoi. <ref>{{Cite book|last=Rapelli|first=Paola|title=Symbols of Power in Art|publisher=Getty Publications|year=2011|isbn=9781606060667|location=Los Angeles|pages=102|lang=en}}</ref> Megjithatë, burime të tjera vënë në dukje se [[Justiniani I|Justiniani]] vinte nga një prejardhje trako-romake. <ref>{{Cite book|last=Mócsy|first=András.|url=https://www.worldcat.org/oclc/876513010|title=Pannonia and Upper Moesia (Routledge Revivals) : a History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire.|date=2014|publisher=Taylor and Francis|isbn=978-1-317-75425-1|location=Hoboken|oclc=876513010|lang=en}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/896872962|title=Shifting genres in late antiquity|date=2014|author1=Geoffrey Greatrex|author2= Hugh Elton|author3= Lucas McMahon|isbn=978-1-4724-4349-6|location=Farnham, Surrey|oclc=896872962|lang=en}}</ref> Krijuesi i Tetrarkisë [[Diokleciani]] dhe shokët e tij tetrark [[Maksimiani|Maksimian]], [[Kostant Klori|Konstanci Klorus]] (babai i perandorit të parë të krishterë [[Kostandini i Madh|Konstandin]]) dhe Severus II ishin gjithashtu me prejardhje ilire. Ka studiues që vërejnë se fryma ushtarake dhe edukimi latin i perandorëve romakë me prejardhje ilire shpesh binte ndesh me idealet bashkëkohore të një kulture të lashtë, e cila bazohej në greqishten klasike. <ref>{{Cite book|last1=Mayer|first1=Wendy|title=Feast, Fast or Famine: Food and Drink in Byzantium|last2=Trzcionka|first2=Silke|date=2017|publisher=BRILL|isbn=9781876503185|location=Leiden|pages=67-68|language=en}}</ref> == Mesjeta == Gjatë [[Mesjeta|mesjetës]], pasardhësit e iliro-romakëve kanë ndikuar në rritjen e [[Ballkani|Gadishullit Ballkanik (Ilirik)]] . <ref name=":0">{{Cite book|last=Evans|first=Sir Arthur|title=Antiquarian Researches in Illyricum|url=https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog|date=1883|publisher=Nichols and Sons|location=London|pages=[https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog/page/n77 33]-34|lang=en}}</ref> Thuhet se sipërmarrja e tyre lehtësoi tregtinë dhe hapi rrugë të lashta tregtare. Këta njerëz kishin akses në rrjetin e vjetër rrugor romak, i cili dukej se njihej vetëm mes tyre. <ref name=":0" /> Artefaktet e gërmuara (p.sh. pllaka varri) në [[Dardania|Dardani]] dhe [[Serbia|Serbi]] treguan mjeshtëri iliro-romake që favorizonte dekorimin që ishte pothuajse i vrazhdë deri në grotesk. <ref name=":1">{{Cite book|last=Evans|first=Arthur|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|date=2006|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-167-0|editor-last=Destani|editor-first=Bejtullah|location=London|pages=135|lang=en}}</ref> Besohet se banorët iliro-romakë të këtij vendi të veçantë e kanë kopjuar stilin nga paraardhësit e tyre të lashtë ilirë. <ref name=":1" /> == Mbetje gjuhësore romake == * [[Dalmacia]] * [[Gjuha dalmate]] == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Ilirologjia]] * [[Romakët]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Prefektura e Ilirikut]] * [[Arsimi në Romën e lashtë]] * [[Kultura e Romës antike|Kultura e Romës së Lashtë]] == Literatura == * {{Cite book|last=Rapelli|first=Paola|title=Symbols of Power in Art|publisher=Getty Publications|year=2011|isbn=9781606060667|location=Los Angeles|pages=102|lang=en}} * {{Cite book|last=Mócsy|first=András.|url=https://www.worldcat.org/oclc/876513010|title=Pannonia and Upper Moesia (Routledge Revivals) : a History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire.|date=2014|publisher=Taylor and Francis|isbn=978-1-317-75425-1|location=Hoboken|oclc=876513010|lang=en}} * {{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/896872962|title=Shifting genres in late antiquity|date=2014|author1=Geoffrey Greatrex|author2= Hugh Elton|author3= Lucas McMahon|isbn=978-1-4724-4349-6|location=Farnham, Surrey|oclc=896872962|lang=en}} * {{Cite book|title=World and Its Peoples|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=9780761479031|location=New York|pages=1602|lang=en}} * {{Cite book|last=Arthur Evans|editor-last=Destani|editor-first=Bejtullah|url=https://books.google.com/books?id=3J96wSxMaeYC|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|publisher=I.B.Tauris|year=2006|isbn=978-1-84511-167-0|lang=en}} * {{Cite book|last1=Mayer|first1=Wendy|title=Feast, Fast or Famine: Food and Drink in Byzantium|last2=Trzcionka|first2=Silke|date=2017|publisher=BRILL|isbn=9781876503185|location=Leiden|pages=67-68|language=en}} * {{Cite book|last=Evans|first=Sir Arthur|title=Antiquarian Researches in Illyricum|url=https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog|date=1883|publisher=Nichols and Sons|location=London|pages=[https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog/page/n77 33]-34|lang=en}} * {{Cite book|last=Evans|first=Arthur|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|date=2006|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-167-0|editor-last=Destani|editor-first=Bejtullah|location=London|pages=135|lang=en}} == Referime == {{Reflist}} [[Kategoria:Iliri]] [[Kategoria:Ilirë]] [[Kategoria:Romakë]] j9z9551inr4gq3m9y5luxjs06v7wb4r 2464547 2464546 2022-07-20T22:24:59Z 185.222.138.148 wikitext text/x-wiki '''Iliro-romakët''' është një term i përdorur në historiografi dhe studime antropologjike për [[ilirët]] e romanizuar brenda provincave të lashta romake të [[Iliriku|Ilirikut]], [[Mëzia|Moezisë]], [[Panonia|Panonisë]] dhe [[Dardania|Dardanisë]]. Termi 'Iliro-Romak' mund të përdoret gjithashtu për të përshkruar kolonët romakë që kolonizuan [[Iliriku]]n. == Para pushtimit romak == {{Shiko gjithashtu|Iliria|Mbretëria e Ilirisë}} [[Fiset ilire]] konsideroheshin barbarë si nga popujt romakë ashtu edhe nga helenët në Ballkanin jugor. Termi ilir fillimisht nënkuptonte një fis që jetonte në zonat përreth [[Liqeni i Shkodrës|Liqenit të Shkodrës]], i vendosur përgjatë kufirit të [[Shqipëria|Shqipërisë]] dhe [[Mali i Zi|Malit të Zi]] ([[Illyrii proprie dicti|Ilirët e mirëfiltë - Illyrii proprie dicti]]). <ref>{{Cite book|title=World and Its Peoples|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=9780761479031|location=New York|pages=1602|lang=en}}</ref> Ata konsideroheshin në grupin e gjerë të popujve barbarë si [[Galët]], Gjermanët dhe [[Dakët]]. Pushtimi i Ilirisë në vitin 168 p.e.s., së bashku me atë të Epirit, konsoliduan domenin romak mbi Detin Adriatik. Gjeografia malore e rajonit nënkuptonte se rajoni ishte i vështirë për t'u nënshtruar, por në vitin 9 të es [[Kryengritja e madhe ilire|Revolta e Madhe Ilire]] ishte shuar dhe që atëherë rajoni do të furnizonte një numër të madh ushtarësh joshtetas në Auxilia Romake. == Gjatë Perandorisë == {{Shiko gjithashtu|Iliriku}} Romanizimi i këtyre popujve barbarë përfundimisht i shndërroi ata në ushtarët më të vlefshëm të Ushtrisë Romake të Vonë, me një pjesë të konsiderueshme të zyrtarëve dhe gjeneralëve të ardhur nga një sfond verior ballkanik, si [[Iliria]], [[Dalmacia]], [[Panonia]] dhe Moesia. Një perandor, [[Deciu|Decius]], disa uzurpatorë dhe gjatë mbretërimit të [[Galieni|Gallienus]], i cili filloi profesionalizimin e komandës së lartë të ushtrisë, një numër i madh ushtarësh arritën gradë të lartë brenda ushtrisë romake. Ata zunë vendin që Urdhri Senatorial kishte pasur privilegjin të mbante që nga koha e Augustit, 250 vjet më parë, komandën e legjioneve dhe provincave të armatosura. == Kolonizimi romak == {{Shiko gjithashtu|Prefektura e Ilirikut}} [[Iliria]] dhe më vonë [[Iliriku]] u kolonizua shumë nga romakët duke filluar në shekullin e tretë para Krishtit. Romakët themeluan qytetet [[Kotorri|Acruvium]], [[Vinkovci|Cibalae]], [[Osijek|Mursa]], [[Narona]], [[Sisak|Siscia]] dhe krijuan koloni në [[Salona]], [[Sirmiumi|Sirmium]], [[Epidaurum]], [[Aequum]], [[Zara|Iader]], [[Rhizon]] dhe në shumë qytete të tjera. Këto qytete u kolonizuan nga veteranët romakë të luftës. == Perandorët ilirë == {{Shiko gjithashtu|Perandorët ilirë}} Nga ky grup dolën perandorët më të suksesshëm të kohës dhe ishin ata që i dhanë fund krizës së shekullit të tretë. Shembujt përfshijnë [[Klaudi II|Claudius II Gothicus]], [[Aureliani|Aurelian]] dhe [[Probi|Probus]] . Ishte gjithashtu rasti i [[Justiniani I|Justinianit]], i cili u shqua për ndërmarrjen e reformave të mëdha politike dhe legjislative që ristrukturuan perandorinë romake. Ai lindi në vitin 483 në afërsi të [[Shkupi|Shkupit]] në një familje të panjohur ilire dhe u bë perandor bashkëpunëtor i xhaxhait të tij, Justinit I, i cili e adoptoi. <ref>{{Cite book|last=Rapelli|first=Paola|title=Symbols of Power in Art|publisher=Getty Publications|year=2011|isbn=9781606060667|location=Los Angeles|pages=102|lang=en}}</ref> Megjithatë, burime të tjera vënë në dukje se [[Justiniani I|Justiniani]] vinte nga një prejardhje trako-romake. <ref>{{Cite book|last=Mócsy|first=András.|url=https://www.worldcat.org/oclc/876513010|title=Pannonia and Upper Moesia (Routledge Revivals) : a History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire.|date=2014|publisher=Taylor and Francis|isbn=978-1-317-75425-1|location=Hoboken|oclc=876513010|lang=en}}</ref> <ref>{{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/896872962|title=Shifting genres in late antiquity|date=2014|author1=Geoffrey Greatrex|author2= Hugh Elton|author3= Lucas McMahon|isbn=978-1-4724-4349-6|location=Farnham, Surrey|oclc=896872962|lang=en}}</ref> Krijuesi i Tetrarkisë [[Diokleciani]] dhe shokët e tij tetrark [[Maksimiani|Maksimian]], [[Kostant Klori|Konstanci Klorus]] (babai i perandorit të parë të krishterë [[Kostandini i Madh|Konstandin]]) dhe Severus II ishin gjithashtu me prejardhje ilire. Ka studiues që vërejnë se fryma ushtarake dhe edukimi latin i perandorëve romakë me prejardhje ilire shpesh binte ndesh me idealet bashkëkohore të një kulture të lashtë, e cila bazohej në greqishten klasike. <ref>{{Cite book|last1=Mayer|first1=Wendy|title=Feast, Fast or Famine: Food and Drink in Byzantium|last2=Trzcionka|first2=Silke|date=2017|publisher=BRILL|isbn=9781876503185|location=Leiden|pages=67-68|language=en}}</ref> == Mesjeta == Gjatë [[Mesjeta|mesjetës]], pasardhësit e iliro-romakëve kanë ndikuar në rritjen e [[Ballkani|Gadishullit Ballkanik (Ilirik)]] . <ref name=":0">{{Cite book|last=Evans|first=Sir Arthur|title=Antiquarian Researches in Illyricum|url=https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog|date=1883|publisher=Nichols and Sons|location=London|pages=[https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog/page/n77 33]-34|lang=en}}</ref> Thuhet se sipërmarrja e tyre lehtësoi tregtinë dhe hapi rrugë të lashta tregtare. Këta njerëz kishin akses në rrjetin e vjetër rrugor romak, i cili dukej se njihej vetëm mes tyre. <ref name=":0" /> Artefaktet e gërmuara (p.sh. pllaka varri) në [[Dardania|Dardani]] dhe [[Serbia|Serbi]] treguan mjeshtëri iliro-romake që favorizonte dekorimin që ishte pothuajse i vrazhdë deri në grotesk. <ref name=":1">{{Cite book|last=Evans|first=Arthur|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|date=2006|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-167-0|editor-last=Destani|editor-first=Bejtullah|location=London|pages=135|lang=en}}</ref> Besohet se banorët iliro-romakë të këtij vendi të veçantë e kanë kopjuar stilin nga paraardhësit e tyre të lashtë ilirë. <ref name=":1" /> == Mbetje gjuhësore romake == * [[Dalmacia]] * [[Gjuha dalmate]] == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Ilirologjia]] * [[Romakët]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Prefektura e Ilirikut]] * [[Arsimi në Romën e lashtë]] * [[Kultura e Romës antike|Kultura e Romës së Lashtë]] == Literatura == * {{Cite book|last=Rapelli|first=Paola|title=Symbols of Power in Art|publisher=Getty Publications|year=2011|isbn=9781606060667|location=Los Angeles|pages=102|lang=en}} * {{Cite book|last=Mócsy|first=András.|url=https://www.worldcat.org/oclc/876513010|title=Pannonia and Upper Moesia (Routledge Revivals) : a History of the Middle Danube Provinces of the Roman Empire.|date=2014|publisher=Taylor and Francis|isbn=978-1-317-75425-1|location=Hoboken|oclc=876513010|lang=en}} * {{Cite book|url=https://www.worldcat.org/oclc/896872962|title=Shifting genres in late antiquity|date=2014|author1=Geoffrey Greatrex|author2= Hugh Elton|author3= Lucas McMahon|isbn=978-1-4724-4349-6|location=Farnham, Surrey|oclc=896872962|lang=en}} * {{Cite book|title=World and Its Peoples|publisher=Marshall Cavendish|year=2010|isbn=9780761479031|location=New York|pages=1602|lang=en}} * {{Cite book|last=Arthur Evans|editor-last=Destani|editor-first=Bejtullah|url=https://books.google.com/books?id=3J96wSxMaeYC|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|publisher=I.B.Tauris|year=2006|isbn=978-1-84511-167-0|lang=en}} * {{Cite book|last1=Mayer|first1=Wendy|title=Feast, Fast or Famine: Food and Drink in Byzantium|last2=Trzcionka|first2=Silke|date=2017|publisher=BRILL|isbn=9781876503185|location=Leiden|pages=67-68|language=en}} * {{Cite book|last=Evans|first=Sir Arthur|title=Antiquarian Researches in Illyricum|url=https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog|date=1883|publisher=Nichols and Sons|location=London|pages=[https://archive.org/details/antiquarianrese00londgoog/page/n77 33]-34|lang=en}} * {{Cite book|last=Evans|first=Arthur|title=Ancient Illyria: An Archaeological Exploration|date=2006|publisher=I.B.Tauris|isbn=978-1-84511-167-0|editor-last=Destani|editor-first=Bejtullah|location=London|pages=135|lang=en}} == Referime == {{Reflist}} [[Kategoria:Iliri]] [[Kategoria:Ilirë]] [[Kategoria:Ilirët]] [[Kategoria:Romakë]] am5n343c0lu32obp26q0egx62r38ul1 0 315425 2464553 2461770 2022-07-21T02:48:36Z 185.222.138.148 /* ZH */ wikitext text/x-wiki {{Shiko gjithashtu|Vendbanimet e Kosovës sipas komunave}} '''Kjo është një listë e vendbanimeve në Kosovë''' sipas rendit alfabetik: {|align=right | __TOC__ |} == A == {{div col}} * [[Abria e Epërme]] * [[Abria e Poshtme]] * [[Açareva]] * [[Akllapi]] * [[Akrashtica]] * [[Albaniku]] * [[Arllati]] * [[Artana]] * [[Astrazupi]] {{div col end}} == B == {{div col}} * [[Babaj i Bokës]] * [[Baballoqi]] * [[Babimoci]] * [[Babiqi (Pejë)]] * [[Babiqi]] * [[Bablaku]] * [[Babudovica]] * [[Babushi i Muhaxherve]] * [[Babushi]] * [[Baçka]] * [[Badoci]] * [[Baica (Drenas)]] * [[Baica]] * [[Baja (Skënderaj)]] * [[Bajçina]] * [[Bajgora (Mitrovicë)]] * [[Bajnica]] * [[Bakshia]] * [[Baksi (Skënderaj)]] * [[Balaj (Ferizaj)]] * [[Balinca (Malishevë)]] * [[Balinca (Vushtrri)]] * [[Ballabani (Prishtinë)]] * [[Ballanca (Viti)]] * [[Balloci]] * [[Balshaj]] * [[Banja (Burim)]] * [[Banja e Malishevës]] * [[Banja (Zubin Potok)]] * [[Banjica (Burim)]] * [[Banjska (Vushtrri)]] * [[Banjska (Zveçan)]] * [[Banovdolli]] * [[Banulla]] * [[Bara]] * [[Baraina]] * [[Barani]] * [[Bardhaniqi]] * [[Bardhasani]] * [[Bardhi i Madh]] * [[Bardhi i Vogël]] * [[Bardhoshi]] * [[Barileva]] * [[Barja]] * [[Batahiri]] * [[Batllava]] * [[Batusha (Graçanicë)]] * [[Batusha (Gjakovë)]] * [[Beci]] * [[Beçiqi]] * [[Beçuku]] * [[Begaj (Vushtrri)]] * [[Begraca]] * [[Begunca]] * [[Belegu]] * [[Belica (Burim)]] * [[Belinca]] * [[Bellacërka (Rahovec)]] * [[Bellanica]] * [[Bellea]] * [[Bellobërda]] * [[Bellobradi]] * [[Bellopaqi]] * [[Bellopoja (Besianë)]] * [[Bellopoja (Burim)]] * [[Bellopoja (Pejë)]] * [[Belluqa]] * [[Berberishti]] * [[Berisha (Malishevë)]] * [[Berivojca]] * [[Berjahu]] * [[Bërkova]] * [[Bërnica e Epërme]] * [[Bërnica e Poshtme]] * [[Bërnjaku (Rahovec)]] * [[Bërnjaku (Zubin Potok)]] * [[Beroci]] * [[Bërveniku]] * [[Bërzanca]] * [[Besia]] * [[Besiana]] * [[Bibaj (Ferizaj)]] * [[Biçeci]] * [[Bilinica]] * [[Billusha]] * [[Binça]] * [[Binxha]] * [[Bishtazhini]] * [[Bistrica (Albanik)]] * [[Bistrica e Shalës]] * [[Biteshi]] * [[Bitia e Epërme]] * [[Bitia e Poshtme]] * [[Bivolaku]] * [[Blaçi]] * [[Bllaca (Therandë)]] * [[Bllagaja]] * [[Bllata (Besianë)]] * [[Bllata (Dardanë)]] * [[Bobi]] * [[Boga]] * [[Bojnoviqi]] * [[Bokshiqi]] * [[Boleci]] * [[Boletini (Zveçan)]] * [[Borçani]] * [[Borova (Albanik)]] * [[Boshlani]] * [[Bostani (Artanë)]] * [[Bozheci]] * [[Bradashi]] * [[Braina (Besianë)]] * [[Bratilloci]] * [[Bratotini]] * [[Breca]] * [[Bregu i Madh (Zubin Potok)]] * [[Bregu i Zi (Pejë)]] * [[Bregu i Zi (Lipjan)]] * [[Brekoci]] * [[Bresalca (Gjilan)]] * [[Bresja]] * [[Brestoci (Rahovec)]] * [[Brestoviku]] * [[Brezhaniku]] * [[Brezna (Sharr)]] * [[Breznica (Kastriot)]] * [[Breznica (Zveçan)]] * [[Brezovica]] * [[Broboniqi]] * [[Brodi (Sharr)]] * [[Brodi (Shtërpcë)]] * [[Brodosana]] * [[Broliqi]] * [[Brovina]] * [[Brruti]] * [[Brusa (Lipjan)]] * [[Brusniku (Vushtrri)]] * [[Buba]] * [[Bubaveci]] * [[Bubli]] * [[Buça]] * [[Buçani]] * [[Budakova (Therandë)]] * [[Budisalca]] * [[Budrika e Epërme]] * [[Budrika e Poshtme]] * [[Bujani (Lipjan)]] * [[Bukoshi (Therandë)]] * [[Bukoshi (Vushtrri)]] * [[Bukoviku (Gjilan)]] * [[Bungeti]] * [[Burica]] * [[Burimi (qytet)]] * [[Burinca]] * [[Burllata]] * [[Buroja]] * [[Burrniku]] * [[Busavata]] * [[Bushinca]] * [[Busia]] * [[Buzezi]] * [[Buzoviku]] {{div col end}} == C == {{div col}} * [[Caparca (Prizren)]] * [[Capari (Gjilan)]] * [[Caralluka]] * [[Caraviku]] * [[Caravodica]] * [[Careci]] * [[Carrabregu i Epërm]] * [[Carrabregu i Poshtëm]] * [[Carraleva]] * [[Carrallugë]] * [[Carravrana]] * [[Cecelia]] * [[Ceraja]] * [[Cerkolezi]] * [[Cërmjani]] * [[Cërnica]] * [[Cërnilla]] * [[Cërnotava]] * [[Cerrca]] * [[Cërveni]] * [[Crepula]] {{div col end}} == Ç == {{div col}} * [[Çabiqi]] * [[Çabra]] * [[Çadraku (Therandë)]] * [[Çagllavica (Graçanicë)]] * [[Çallapek (Pejë)]] * [[Çarakoci]] * [[Çeçeva]] * [[Çeliku (Gjilan)]] * [[Celina]] * [[Çellapeku]] * [[Çeshanoviqi]] * [[Çeskova]] * [[Çifllaku (Viti)]] * [[Çifllaku (Rahovec)]] * [[Çikatova e Re]] * [[Çikatova e Vjetër]] * [[Çirezi]] * [[Çitaku]] * [[Çitlluku (Zubin Potok)]] * [[Çubreli]] * [[Çupeva]] {{div col end}} == D == {{div col}} * [[Dabidoli]] * [[Dabisheci]] * [[Dajkoci]] * [[Dalaku]] * [[Dallashaj]] * [[Damaneku]] * [[Damjani (Gjakovë)]] * [[Dardana]] * [[Dardhishta]] * [[Dasheci]] * [[Dashinoci]] * [[Davidoci]] * [[Dazhnica]] * [[Debelldehu]] * [[Deçani]] * [[Dedaj (Prizren)]] * [[Dedia]] * [[Deiqi]] * [[Dejna]] * [[Delloci]] * [[Demiraj (Gjilan)]] * [[Dërsniku]] * [[Desetaku]] * [[Desivojca]] * [[Deva (Gjakovë)]] * [[Devaja]] * [[Devetaku]] * [[Dikanca]] * [[Dimca]] * [[Divlaka]] * [[Dobërdelani]] * [[Dobërdoli (Besianë)]] * [[Dobërdoli (Pejë)]] * [[Dobërlluka]] * [[Doblibara]] * [[Dobraja e Madhe]] * [[Dobraja e Vogël]] * [[Dobratini (Graçanicë)]] * [[Dobratini (Besianë)]] * [[Dobrava (Albanik)]] * [[Dobrixha]] * [[Dobroshevina]] * [[Dobroshi]] * [[Dobrushta]] * [[Doganaj (Ferizaj)]] * [[Doganaj (Kaçanik)]] * [[Dojnica]] * [[Dolani (Zveçan)]] * [[Doli]] * [[Dollca]] * [[Dollova]] * [[Domaneku]] * [[Domoroci]] * [[Dragalica]] * [[Draganca]] * [[Dragobili]] * [[Dragoci (Prishtinë)]] * [[Dragoleci]] * [[Drainoviqi]] * [[Drajçiqi]] * [[Dranashiqi]] * [[Dreja]] * [[Drekoci]] * [[Drelaj]] * [[Dremjaku]] * [[Drenasi]] * [[Dreni (Albanik)]] * [[Dreni (Zubin Potok)]] * [[Drenoci (Deçan)]] * [[Drenoci (Klinë)]] * [[Drenoci (Prishtinë)]] * [[Drenoci (Rahovec)]] * [[Drenoci (Ranillug)]] * [[Drenogllava]] * [[Drenova (Albanik)]] * [[Drenusha]] * [[Dritani]] * [[Drobeshi]] * [[Dromjaku]] * [[Druari]] * [[Duboçaku]] * [[Duboci (Vushtrri)]] * [[Duboka]] * [[Dubova (Pejë)]] * [[Dubova e Vogël]] * [[Duboviku]] * [[Dubrava (Deçan)]] * [[Dubrava (Ferizaj)]] * [[Dubrava (Kaçanik)]] * [[Dubrava (Therandë)]] * [[Dubrava]] * [[Duga]] * [[Dugajeva (Klinë)]] * [[Duhla]] * [[Dujaka]] * [[Dumnica e Epërme (Vushtrri)]] * [[Dumnica e Epërme]] * [[Dumnica e Llugave]] * [[Dumnica e Poshtme (Vushtrri)]] * [[Dumnica e Poshtme]] * [[Dumoshi]] * [[Dunavi (Gjilan)]] * [[Duraj]] * [[Dushi (Klinë)]] * [[Dushi i Vogël]] * [[Duzhnja]] * [[Dvorani]] * [[Dvorishti (Besianë)]] * [[Dyzi]] {{div col end}} == E == * [[Elezaj]] == F == {{div col}} * [[Feriqeva]] * [[Ferizaj]] * [[Firaja (Gjakovë)]] * [[Firaja (Shtërpcë)]] * [[Firza]] * [[Frashër (Mitrovicë)]] * [[Fshaj]] * [[Fshati i Vjetër (Ferizaj)]] * [[Fushë Kosova]] * [[Fushtica e Epërme]] * [[Fushtica e Poshtme]] {{div col end}} == G == {{div col}} * [[Gabrica]] * [[Gaçka]] * [[Gadimja e Epërme]] * [[Gadimja e Poshtme]] * [[Gadishi]] * [[Gajraku]] * [[Gajrja (Kaçanik)]] * [[Galica (Vushtrri)]] * [[Garaçeva]] * [[Gazivoda]] * [[Gelanca]] * [[Gërçina]] * [[Gërdoci]] * [[Gërgoci]] * [[Gërkaja (Albanik)]] * [[Gërlica e Epërme]] * [[Gërlica]] * [[Gërmova]] * [[Gërnçari (Kllokot)]] * [[Gërnçari (Prizren)]] * [[Gexha]] * [[Gllabari]] * [[Gllamniku]] * [[Gllanasella]] * [[Gllanica]] * [[Gllareva]] * [[Gllavatini]] * [[Gllavica (Lipjan)]] * [[Gllavica (Shtimë)]] * [[Gllaviçica]] * [[Glloboçica (Kaçanik)]] * [[Glloboçica (Sharr)]] * [[Gllogjani (Pejë)]] * [[Gllogjani (Deçan)]] * [[Gllogoci (Lipjan)]] * [[Gllogoci (Ranillug)]] * [[Gllogovica]] * [[Gmica]] * [[Gnezhdani]] * [[Godanca e Epërme]] * [[Godanca e Poshtme]] * [[Godanca]] * [[Godeni (Gjilan)]] * [[Godeni (Viti)]] * [[Godeni (Gjakovë)]] * [[Godishnjaku]] * [[Gogolloci]] * [[Gojbula]] * [[Golluboci (Malishevë)]] * [[Goranca]] * [[Gorazhdeci]] * [[Gornjasella]] * [[Gorozhupi]] * [[Gotovusha]] * [[Grabanica]] * [[Grabca]] * [[Graboci (Zveçan)]] * [[Graboci i Epërm (Kastriot)]] * [[Graboci i Poshtëm]] * [[Graca (Vushtrri)]] * [[Graçanica]] * [[Gracka e Vjetër]] * [[Gracka e Vogël]] * [[Gradica]] * [[Gragjeniku]] * [[Gramaçeli]] * [[Graniçani]] * [[Grashtica]] * [[Grazhdaniku]] * [[Greiçeci]] * [[Greikoci]] * [[Grema]] * [[Gremniku]] * [[Grizhani]] * [[Grizima]] * [[Gulia]] * [[Gumnasella]] * [[Gumnishti (Gjilan)]] * [[Gumnishti (Vushtrri)]] * [[Guriqi]] * [[Gushaca]] * [[Gushica]] * [[Gushterica e Epërme]] * [[Gushterica e Poshtme]] * [[Guska]] * [[Guvnishti]] {{div col end}} == GJ == {{div col}} * [[Gjakova]] * [[Gjilani]] * [[Gjinoci]] * [[Gjocaj]] * [[Gjonaj]] * [[Gjurakoci]] * [[Gjurgjedelli]] * [[Gjurgjeviku i Madh]] * [[Gjurgjeviku i Vogël]] * [[Gjurkoci]] * [[Gjyrisheci]] {{div col end}} == H == {{div col}} * [[Hadja]] * [[Hamidia]] * [[Hajkobilla]] * [[Hajnoci]] * [[Hajvalia]] * [[Halabaku]] * [[Hallaçi i Madh]] * [[Hallaçi i Vogël]] * [[Hani i Elezit]] * [[Hanroc]] * [[Harilaçi]] * [[Hatmaxha]] * [[Haxhaj (Gjilan)]] * [[Haxhaj (Pejë)]] * [[Henca]] * [[Hercegova]] * [[Hereçi]] * [[Hërtica]] * [[Hoça e Madhe]] * [[Hoça e Qytetit]] * [[Hoça e Vogël]] * [[Hodeci]] * [[Hodonoci]] * [[Hogoshti]] * [[Huboci]] * [[Hulaj]] {{div col end}} == I == {{div col}} * [[Irzniqi]] * [[Iseva e Poshtme]] * [[Isniqi]] * [[Istogu i Poshtëm]] * [[Ivaja]] * [[Izbica]] * [[Izhanca (Shtërpcë)]] * [[Izvori (Artanë)]] * [[Izvori (Zveçan)]] {{div col end}} == J == {{div col}} * [[Jabllanica (Gjakovë)]] * [[Jabllanica (Pejë)]] * [[Jabllanica (Prizren)]] * [[Jabllanica e Madhe]] * [[Jabllanica e Vogël]] * [[Jabuka]] * [[Jagnjenica]] * [[Jagoda]] * [[Jahoci]] * [[Jançishti (Malishevë)]] * [[Janjeva]] * [[Jankovpotok]] * [[Janoshi]] * [[Jarinja]] * [[Jasenoviku i Epërm]] * [[Jasenoviku i Poshtëm]] * [[Jasenoviku]] * [[Jashanica (Albanik)]] * [[Jashanica (Klinë)]] * [[Jasheviku]] * [[Jasiqi]] * [[Javori]] * [[Jazhinca]] * [[Jellakca]] * [[Jelloci]] * [[Jeshkova]] * [[Jezerca (Ferizaj)]] * [[Joviqi]] * [[Junaka]] * [[Juniku]] {{div col end}} == K == {{div col}} * [[Kabashi (Viti)]] * [[Kabashi i Hasit]] * [[Kabashi (Prizren)]] * [[Kaçandolli]] * [[Kaçaniku i Vjetër]] * [[Kaçaniku]] * [[Kaçibegu]] * [[Kajkova]] * [[Kalatica]] * [[Kaliçani]] * [[Kalina]] * [[Kalludra e Madhe]] * [[Kalludra e Vogël]] * [[Kamenica (Albanik)]] * [[Kamenica (Zveçan)]] * [[Kapra (Sharr)]] * [[Karaça]] * [[Karaçeva e Epërme]] * [[Karaçeva e Poshtme]] * [[Karaçica]] * [[Karashëngjergji]] * [[Kashica]] * [[Kashtanjeva]] * [[Kastërca]] * [[Kastrioti]] * [[Katundi i Ri (Pejë)]] * [[Katunishta (Besianë)]] * [[Kazniku]] * [[Kçiqi i Madh]] * [[Kçiqi i Vogël]] * [[Keçekolla]] * [[Këpuzi]] * [[Kërligata]] * [[Kërnica]] * [[Kërnina (Burim)]] * [[Kërnini i Epërm]] * [[Kërnini i Poshtëm]] * [[Kërpimehu]] * [[Kërsteci (Sharr)]] * [[Kërstoci]] * [[Kërvasari]] * [[Kijeci]] * [[Kijeva]] * [[Kijevçiqi]] * [[Kishnapola]] * [[Kishnareka]] * [[Kishnica]] * [[Kleçka (Lipjan)]] * [[Kliçina]] * [[Klina e Epërme]] * [[Klina e Mesme]] * [[Klina e Poshtme]] * [[Klina]] * [[Klinaca]] * [[Klladërnica]] * [[Kllobukari]] * [[Kllokoti]] * [[Kmetoci]] * [[Kobaja]] * [[Kobillogllava]] * [[Kodralia (Deçan)]] * [[Kodralia (Gjakovë)]] * [[Kojskë]] * [[Kojusha]] * [[Kokaj]] * [[Koliqi (Prishtinë)]] * [[Kolla]] * [[Kolloleçi]] * [[Kolovica]] * [[Komogllavë]] * [[Komorani]] * [[Konjuhi (Lipjan)]] * [[Kopernica]] * [[Kopiliqi i Epërm]] * [[Kopiliqi i Poshtëm]] * [[Kopilloviqi]] * [[Koporiqi]] * [[Kopriva]] * [[Korbliqi]] * [[Korenica (Gjakovë)]] * [[Koretini]] * [[Koretishti]] * [[Korila]] * [[Korisha]] * [[Kormjani i Epërm]] * [[Kormjani i Poshtëm]] * [[Korrotica e Epërme]] * [[Korrotica e Poshtme]] * [[Kosaçi]] * [[Kosava]] * [[Kosharja (Ferizaj)]] * [[Kosharja (Gjakovë)]] * [[Koshi]] * [[Koshtova]] * [[Koshutani]] * [[Koshutova]] * [[Kosina (Ferizaj)]] * [[Kostadinca]] * [[Kostërca]] * [[Kostinpotoku]] * [[Kosuriqi]] * [[Kotlina]] * [[Kotorri (Skënderaj)]] * [[Kotradiqi]] * [[Kovaçeci]] * [[Kovaçi (Zubin Potok)]] * [[Kovaçica]] * [[Kovraga]] * [[Kozareva]] * [[Kozarica]] * [[Kozhica]] * [[Kraishti]] * [[Krajkova (Drenas)]] * [[Krajku (Prizren)]] * [[Kralani]] * [[Kramoviku]] * [[Kranidelli]] * [[Krasaliqi]] * [[Krasmiroci]] * [[Kravarica]] * [[Kremenata I]] * [[Kremenata II]] * [[Krileva]] * [[Kriveniku]] * [[Krojmira]] * [[Krusha e Madhe]] * [[Krusha e Vogël]] * [[Krusheva (Sharr)]] * [[Krusheva e Madhe]] * [[Krushevë e Vogël]] * [[Krushica e Epërme]] * [[Krushica e Poshtme]] * [[Krysheci (Skënderaj)]] * [[Krysheci]] * [[Kuçica (Skënderaj)]] * [[Kuçishti]] * [[Kufca e Epërme]] * [[Kukajan]] * [[Kukavica]] * [[Kuklibeg]] * [[Kuku]] * [[Kulla (Zveçan)]] * [[Kunoviku]] * [[Kunusheci]] * [[Kurillova]] * [[Kusari]] * [[Kushaveci]] * [[Kushevica]] * [[Kushnini]] * [[Kushtendili]] * [[Kutina (Albanik)]] * [[Kutlloci]] * [[Kuzmini]] {{div col end}} == L == {{div col}} * [[Lajçiqi]] * [[Landovica]] * [[Lebana (Prishtinë)]] * [[Lëbusha]] * [[Leçina]] * [[Leletiqi]] * [[Lepia]] * [[Leshaku]] * [[Leshani (Pejë)]] * [[Leshani (Therandë)]] * [[Leshkoshiqi]] * [[Leshtani (Sharr)]] * [[Leshtari]] * [[Leskoci (Klinë)]] * [[Leskoveci (Prizren)]] * [[Letanca]] * [[Letnica]] * [[Lëvosha (Pejë)]] * [[Lezi]] * [[Likoci]] * [[Likoshani]] * [[Lipa (Pejë)]] * [[Lipa (Zveçan)]] * [[Lipjani]] * [[Lipoveci]] * [[Lipovica (Gjilan)]] * [[Lipovica (Lipjan)]] * [[Lipovica (Zveçan)]] * [[Liqej]] * [[Lisica]] * [[Lismiri]] * [[Lisocka]] * [[Livadhia (Besianë)]] * [[Livagja]] * [[Livoçi i Epërm]] * [[Livoçi i Poshtëm]] * [[Loxha]] * [[Lozhishti]] * [[Lubaveci]] * [[Lubeniqi]] * [[Lubiçeva]] * [[Lubinja e Epërme]] * [[Lubinja e Poshtme]] * [[Lubishti]] * [[Lubizhda (Malishevë)]] * [[Lubizhda (Prizren)]] * [[Lubizhda e Hasit]] * [[Lubova]] * [[Lubovishti]] * [[Lubozhda]] * [[Lugbunari]] * [[Lukinaj]] * [[Lumadhi]] * [[Lumbardhi]] * [[Lupçi i Epërm]] * [[Lupçi i Poshtëm]] * [[Lushta]] * [[Lutogllava (Pejë)]] * [[Lutogllava]] * [[Luzhnica]] {{div col end}} == LL == {{div col}} * [[Llabjani (Pejë)]] * [[Llabjani]] * [[Lladoci]] * [[Lladova]] * [[Lladroci]] * [[Lladroviqi]] * [[Llanishti (Shtimë)]] * [[Llanishti (Kaçanik)]] * [[Llapashtica e Epërme (Besianë)]] * [[Llapashtica e Poshtme (Besianë)]] * [[Llapçeva]] * [[Llapllasella]] * [[Llapushniku]] * [[Llashkadrenoci]] * [[Llashtica]] * [[Llausha (Besianë)]] * [[Llausha (Skënderaj)]] * [[Llazareva]] * [[Llaz-Bellopaqi]] * [[Llazhina]] * [[Llazica]] * [[Lloca]] * [[Llokvica]] * [[Lloqani]] * [[Lloshkobara]] * [[Llovaca]] * [[Llovka]] * [[Llozhani (Pejë)]] * [[Llozna]] * [[Lluçkareka]] * [[Lluga (Besianë)]] * [[Lluga (Lipjan)]] * [[Lluga]] * [[Llugaxhia (Lipjan)]] * [[Llugaxhia (Pejë)]] * [[Llugaxhia]] * [[Lluka e Epërme]] * [[Lluka e Poshtme]] * [[Llukaca e Begut]] * [[Llukaca e Thatë]] * [[Llukari]] * [[Lluzhani]] {{div col end}} ==M == {{div col}} * [[Maçiteva]] * [[Madanaj]] * [[Magjera (Malishevë)]] * [[Magjera (Mitrovicë)]] * [[Magura]] * [[Majaca]] * [[Majdeva]] * [[Makërmali]] * [[Makoci]] * [[Makreshi i Epërm]] * [[Makreshi i Poshtëm]] * [[Malaj (Pejë)]] * [[Malësia e Re]] * [[Malisheva (Gjilan)]] * [[Malisheva]] * [[Mamusha]] * [[Manastirca]] * [[Manastirica]] * [[Manishinca]] * [[Maralia]] * [[Mareci (Lipjan)]] * [[Mareci]] * [[Marina (Skënderaj)]] * [[Marmulli]] * [[Maroci (Dardanë)]] * [[Matica]] * [[Matiçani]] * [[Mavraj]] * [[Maxhunaj]] * [[Mazgiti]] * [[Mazgova]] * [[Mazhiqi]] * [[Mazniku]] * [[Mazreku (Prizren)]] * [[Medveci (Prizren)]] * [[Medveci]] * [[Megjipotoku]] * [[Meja]] * [[Mekidolli]] * [[Mekiniqi]] * [[Melenica]] * [[Meqa]] * [[Merdari]] * [[Meshina]] * [[Metehia]] * [[Metergoci]] * [[Miganoci]] * [[Mihaliqi]] * [[Mikushnica]] * [[Milaj]] * [[Millanoviqi]] * [[Millovanca]] * [[Miokoviqi]] * [[Miraça]] * [[Miradia e Epërme]] * [[Miradia e Poshtme]] * [[Mirashi (Ferizaj)]] * [[Mirashi (Kastriot)]] * [[Mirena]] * [[Mireshi (Gjilan)]] * [[Miroci]] * [[Mirosala]] * [[Mirusha]] * [[Mitrovica]] * [[Mjaku]] * [[Mleçani]] * [[Mlika]] * [[Moçari]] * [[Mogilla (Kllokot)]] * [[Moglica (Gjakovë)]] * [[Mohlani]] * [[Mojstiri (Burim)]] * [[Molliqi]] * [[Mollopolca]] * [[Morina (Gjakovë)]] * [[Moshnica]] * [[Mramori]] * [[Mrasori]] * [[Muçibaba]] * [[Muçivërca]] * [[Muhazobi]] * [[Muhoci (Ferizaj)]] * [[Murademi]] * [[Murga]] * [[Murgulla]] * [[Mushnikova]] * [[Mushtishti (Therandë)]] * [[Muzakaj (Kastriot)]] * [[Muzeqina]] * [[Muzhevina]] {{div col end}} == N == {{div col}} * [[Nabërgjani]] * [[Nagaca]] * [[Nagllava]] * [[Nakarada (Fushë Kosovë)]] * [[Naklla]] * [[Nasala]] * [[Nasheci]] * [[Neçaca]] * [[Neci]] * [[Nedakoci]] * [[Negroci]] * [[Nekoci]] * [[Nepërbishti]] * [[Nëpërgoshti]] * [[Nepola]] * [[Nerodima e Epërme]] * [[Nerodima e Poshtme]] * [[Ngucati]] * [[Nikadini]] * [[Nikaj (Kaçanik)]] * [[Nikoc]] * [[Nisheci]] * [[Nishori]] * [[Nivokazi]] * [[Novaku (Prizren)]] * [[Novolani]] * [[Novosella (Dardanë)]] * [[Novosella (Pejë)]] * [[Novosella (Prizren)]] * [[Novosella (Viti)]] * [[Novosella e Epërme]] * [[Novosella e Poshtme]] * [[Nushpali]] {{div col end}} == O == {{div col}} * [[Obrança]] * [[Ofçari]] * [[Okllaca]] * [[Okosnica]] * [[Opterusha]] * [[Orizja]] * [[Orllani]] * [[Orobërda]] * [[Orqusha (Sharr)]] * [[Osek Hyla]] * [[Osek Pasha]] * [[Oshlani]] * [[Osoja (Pejë)]] * [[Osojani]] * [[Ostraqi]] * [[Ozdrimi]] {{div col end}} == P == {{div col}} * [[Pacaj]] * [[Padina]] * [[Pagarusha]] * [[Pakashtica e Epërme]] * [[Pakashticë e Poshtme]] * [[Palabardha]] * [[Paldenica]] * [[Pançella]] * [[Panorca]] * [[Pantina]] * [[Papazi (Therandë)]] * [[Papazi]] * [[Papiqi]] * [[Parallova (Artanë)]] * [[Parteshi]] * [[Paruca]] * [[Pasjaku]] * [[Pasjani]] * [[Pasoma]] * [[Pastasella]] * [[Pataçani i Epërm]] * [[Pataçani i Poshtëm]] * [[Pavlani]] * [[Peja]] * [[Pemishti]] * [[Penuha]] * [[Pepiqi]] * [[Peqani]] * [[Perani]] * [[Përçeva]] * [[Përlepnica]] * [[Përpellaca]] * [[Pestova]] * [[Petkoviqi]] * [[Petroci]] * [[Petrova (Prizren)]] * [[Petrova (Shtimë)]] * [[Petroviqi]] * [[Pidiqi]] * [[Pirana (Prizren)]] * [[Pirçi]] * [[Pishtani]] * [[Pjetërqi i Epërm]] * [[Pjetërqi i Poshtëm]] * [[Pjetërshani]] * [[Pjetërshtica]] * [[Plançori]] * [[Plava (Sharr)]] * [[Plemetini]] * [[Pleshina]] * [[Plitkoviqi]] * [[Pllaçica]] * [[Pllajniku]] * [[Pllakanica]] * [[Pllaneja]] * [[Pllanjani]] * [[Plluzhina (Skënderaj)]] * [[Pobërgja]] * [[Poçesta (Pejë)]] * [[Podgorca (Viti)]] * [[Pogragja (Gjilani)]] * [[Pogragja (Klinë)]] * [[Pojatishti]] * [[Pokleku]] * [[Polaca]] * [[Polana]] * [[Poliçka]] * [[Pollata]] * [[Polluzha (Drenas)]] * [[Polluzha (Rahovec)]] * [[Pomozotini]] * [[Poneshi]] * [[Ponosheci]] * [[Popoci (Albanik)]] * [[Popoci (Gjakovë)]] * [[Popolani]] * [[Popova (Besianë)]] * [[Poslishti]] * [[Postenja e Ibrit]] * [[Potoku]] * [[Potomila]] * [[Poturoci]] * [[Pouskë]] * [[Pozharani (Viti)]] * [[Pozhari]] * [[Prapaqani]] * [[Prapashtica]] * [[Prejlepi]] * [[Prekalla]] * [[Prekazi i Epërm]] * [[Prekazi i Poshtëm]] * [[Prekoci]] * [[Prekolluku]] * [[Prelezi (Zubin Potok)]] * [[Prelezi i Jerlive]] * [[Prelezi i Muhaxherve]] * [[Prelloci]] * [[Prelluzha]] * [[Preoci]] * [[Prevllaka (Zubin Potok)]] * [[Pridvorica (Zubin Potok)]] * [[Pridvorica (Albanik)]] * [[Prigoda]] * [[Prishtina]] * [[Prizreni]] * [[Prugoci]] * [[Pusteniku]] {{div col end}} == Q == {{div col}} * [[Qerimi]] * [[Qerreti (Gjakovë)]] * [[Qirkoviqi]] * [[Qylaga]] * [[Qypeva (Malishevë)]] * [[Qyshku]] {{div col end}} == R == {{div col}} * [[Raça (Gjakovë)]] * [[Radaci]] * [[Radasheci]] * [[Radesha]] * [[Radeva]] * [[Radisheva]] * [[Radivojca]] * [[Radoniqi (Gjakovë)]] * [[Radosta]] * [[Radulloci]] * [[Rahova (Mitrovicë)]] * [[Rahoveci]] * [[Rahovica (Dardanë)]] * [[Rahovica (Ferizaj)]] * [[Rahovica (Zveçan)]] * [[Rajnoci]] * [[Rakaj]] * [[Rakinica]] * [[Rakinica]] * [[Rakoci]] * [[Rakoshi]] * [[Rakovina]] * [[Ramjani]] * [[Ramnishti]] * [[Ramoci]] * [[Ramuni]] * [[Ranca]] * [[Rançiqi]] * [[Randobrava]] * [[Ranillugu]] * [[Ranoci]] * [[Rapça]] * [[Rashani]] * [[Rashinca]] * [[Rashiqi]] * [[Rashkoci]] * [[Rastavica]] * [[Ratishi i Epërm]] * [[Ratishi i Poshtëm]] * [[Ratkoci]] * [[Raushiqi]] * [[Reçaku]] * [[Reçani (Prizren)]] * [[Reçani (Therandë)]] * [[Reçica (Besianë)]] * [[Reka (Kaçanik)]] * [[Reka (Mitrovicë)]] * [[Reka e Allagës]] * [[Reka e Banjskës]] * [[Remniku]] * [[Repa]] * [[Reshtani]] * [[Resinoci]] * [[Resniku]] * [[Restelica]] * [[Retia e Poshtme]] * [[Retia]] * [[Rëvacka]] * [[Revuqi]] * [[Rezalla (Skënderaj)]] * [[Rezalla (Zubin Potok)]] * [[Rezhanca]] * [[Rezniku]] * [[Ribari i Madh]] * [[Ribari i Vogël]] * [[Rigjeva]] * [[Rikova]] * [[Rimanishta]] * [[Rodeli]] * [[Rogaçica]] * [[Rogova]] * [[Romaja]] * [[Ropica]] * [[Ropotova e Madhe]] * [[Ropotova e Vogël]] * [[Rosula]] * [[Ruboci (Lipjan)]] * [[Ruboci]] * [[Ruda]] * [[Rudari i Madh]] * [[Rudari i Vogël]] * [[Rudica (Klinë)]] * [[Rudina (Zveçan)]] * [[Rufca e Re]] * [[Rufca e Vjetër]] * [[Ruhoti]] * [[Rujishta]] * [[Rumanca]] * [[Runiku]] * [[Runjeva]] {{div col end}} == RR == {{div col}} * [[Rracaj]] * [[Rrenca]] * [[Rrëzhana]] * [[Rrezina]] * [[Rrypaj]] {{div col end}} == S == {{div col}} * [[Sadovina e Çerkezëve]] * [[Sadovina e Jerlive]] * [[Sallabaja]] * [[Sallagrazhda]] * [[Samadrexha (Therandë)]] * [[Samadrexha]] * [[Sankoci]] * [[Sapniqi]] * [[Saroshi]] * [[Savrova]] * [[Sazlia]] * [[Seçishti]] * [[Sedllara]] * [[Selaca]] * [[Selishti (Gjilan)]] * [[Semaja]] * [[Semetishti]] * [[Sendoja]] * [[Seniku]] * [[Senoci]] * [[Seoca (Albanik)]] * [[Sërbica e Epërme]] * [[Sërbica e Poshtme]] * [[Serbobrani]] * [[Sërboci]] * [[Sevca]] * [[Sfaraçaku i Epërm]] * [[Sfaraçaku i Poshtëm]] * [[Sfeçla]] * [[Sferka]] * [[Siboci i Epërm]] * [[Siboci i Poshtëm]] * [[Siboci]] * [[Siçeva]] * [[Siga]] * [[Simiçishti]] * [[Sinaja]] * [[Sinidoli]] * [[Siqeva]] * [[Skënderaj]] * [[Skifteraj]] * [[Skivjani]] * [[Skoçani]] * [[Skroma]] * [[Skorobishti]] * [[Skullani]] * [[Slivova (Prishtinë)]] * [[Slivova]] * [[Sllakoci i Epërm]] * [[Sllakoci i Poshtëm]] * [[Sllakoci]] * [[Sllapuzhan]] * [[Sllatina (Albanik)]] * [[Sllatina (Besianë)]] * [[Sllatina (Kaçanik)]] * [[Sllatina (Vushtrri)]] * [[Sllatina e Epërme (Viti)]] * [[Sllatina e Madhe]] * [[Sllatina e Poshtme (Viti)]] * [[Sllatina e Vogël]] * [[Sllovia]] * [[Sllubica]] * [[Sllupi]] * [[Smaçi (Prizren)]] * [[Smallusha]] * [[Smaqi]] * [[Smira]] * [[Smolica]] * [[Smrekonica]] * [[Soçanica]] * [[Sofalia]] * [[Softaj]] * [[Sojeva]] * [[Sopia (Therandë)]] * [[Soponica]] * [[Sopoti (Gjakovë)]] * [[Srecka (Prizren)]] * [[Stagova]] * [[Stançiqi]] * [[Stanishori]] * [[Stankaj]] * [[Stanoci i Epërm]] * [[Stanoci i Poshtëm]] * [[Stantërgu]] * [[Staradrani]] * [[Stërnaca e Epërme]] * [[Strana]] * [[Stravuçina]] * [[Strazha (Artanë)]] * [[Strazha (Kaçanik)]] * [[Strelica]] * [[Strellca e Epërme]] * [[Strellca e Ulët]] * [[Strezoci (Dardanë)]] * [[Stroci]] * [[Struzha]] * [[Stublina]] * [[Stublla (Gjakovë)]] * [[Stublla e Epërme]] * [[Stublla e Poshtme]] * [[Studençani]] * [[Studenica]] * [[Studimja e Epërme]] * [[Studimja e Poshtme]] * [[Stupa]] * [[Suhodolli (Graçanicë)]] * [[Suhodolli i Epërm]] * [[Suhodolli i Poshtëm]] * [[Suhogërlla]] * [[Surçina]] * [[Surdulli (Besianë)]] * [[Surkishi]] * [[Sushica (Shtërpcë)]] * [[Sverka]] * [[Svirca (Dardanë)]] * [[Sylevica]] * [[Syrigana (Skënderaj)]] {{div col end}} == SH == {{div col}} * [[Shahiqi]] * [[Shajkoci]] * [[Shajnea]] * [[Shakovica]] * [[Shala (Lipjan)]] * [[Shala (Vushtrri)]] * [[Shalinovica]] * [[Shaptej]] * [[Sharbani]] * [[Sharri (qytezë)]] * [[Shasharja]] * [[Shashkoci]] * [[Sheremeti]] * [[Shillova (Gjilan)]] * [[Shipashnica e Epërme]] * [[Shipashnica e Poshtme]] * [[Shipitulla]] * [[Shipoli]] * [[Shipova]] * [[Shisharka]] * [[Shishmani]] * [[Shkarashniku]] * [[Shkabaj]] * [[Shkoza (Malishevë)]] * [[Shkoza (Prizren)]] * [[Shkreli (Pejë)]] * [[Shlivovica]] * [[Shpenadia]] * [[Shtedimi]] * [[Shtërpca]] * [[Shtimja]] * [[Shtitarica]] * [[Shtrubullova]] * [[Shtupeli]] * [[Shtupeqi i Madh]] * [[Shtupeqi i Vogël]] * [[Shtutica]] * [[Shupkoci]] * [[Shurdhani]] * [[Shushica (Graçanicë)]] * [[Shushica]] {{div col end}} == T == {{div col}} * [[Talinoci i Jerlive]] * [[Talinoci i Muhaxherve]] * [[Tankosiqi]] * [[Taraxhë]] * [[Temeçina]] * [[Tenezhdolli]] * [[Teqeja (Lipjan)]] * [[Tërbuca]] * [[Tërdeci]] * [[Terizijaj]] * [[Tërllobuqi]] * [[Tërnaca]] * [[Tërnava (Besianë)]] * [[Tërnavica]] * [[Tërni (Ferizaj)]] * [[Tërniqeci]] * [[Tërnja]] * [[Tërpeza (Malishevë)]] * [[Tërpeza (Viti)]] * [[Tërpeza e Poshtme]] * [[Tërstena (Dardanë)]] * [[Tërstena (Mitrovicë)]] * [[Tërsteniku (Drenas)]] * [[Tërsteniku (Viti)]] * [[Theranda]] * [[Tica]] * [[Tirinca]] * [[Tomanca]] * [[Tomoci]] * [[Topanica]] * [[Topilla]] * [[Topliçani (Lipjan)]] * [[Torina]] * [[Trakaniqi]] * [[Trebiqi]] * [[Treboviqi]] * [[Trepetnica]] * [[Tresteniku (Pejë)]] * [[Trikosa]] * [[Trubuhoci]] * [[Truda]] * [[Tuçepi (Burim)]] * [[Tugjeci]] * [[Tuneli i Parë]] * [[Tupeci]] * [[Turiqeci]] * [[Turjaka (Pejë)]] * [[Turjaka]] * [[Turuçica]] * [[Tushila]] * [[Tushiqi]] * [[Tvërgjani]] {{div col end}} == U == {{div col}} * [[Uça]] * [[Uglara (Fushë Kosovë)]] * [[Uglara (Graçanicë)]] * [[Uglara (Zubin Potok)]] * [[Uglara]] * [[Ujmira (Klinë)]] * [[Ujzi]] * [[Ullia]] {{div col end}} == V == {{div col}} * [[Vaganeshi]] * [[Vaganica]] * [[Vajniku]] * [[Vallaçi]] * [[Varigoci]] * [[Varoshi (Ferizaj)]] * [[Varraga e Epërme]] * [[Varraga e Poshtme]] * [[Vasileva (Drenas)]] * [[Vata (Kaçanik)]] * [[Velegllava e Epërme]] * [[Velegllava e Poshtme]] * [[Velekinca]] * [[Velezha]] * [[Vërba]] * [[Vërbani (Viti)]] * [[Vërbeshtica]] * [[Vërbica e Kmetocit]] * [[Vërbica e Zhegocit]] * [[Vërbiçani]] * [[Vërbnica]] * [[Vërboci (Drenas)]] * [[Vërboci (Kllokot)]] * [[Veriqi i Ri]] * [[Veriqi]] * [[Vërmica (Prizren)]] * [[Vërmica (Malishevë)]] * [[Vërnakolla]] * [[Vërnezi]] * [[Vërnica (Vushtrri)]] * [[Vërsheci]] * [[Vërsheci]] * [[Vërtomica]] * [[Vesekoci]] * [[Viça]] * [[Videja]] * [[Vidishiqi]] * [[Vidomiriqi]] * [[Vilanca]] * [[Vilishti]] * [[Vinarca e Epërme]] * [[Vinarca e Poshtme]] * [[Vitakova]] * [[Vitaku]] * [[Vitanoviqi]] * [[Vitia]] * [[Vitomirica]] * [[Vlashnja]] * [[Vllahia]] * [[Vllasali]] * [[Vogaçica]] * [[Vogova]] * [[Vojmislliqi]] * [[Vokshi]] * [[Volljaka]] * [[Vraçeva]] * [[Vragoci]] * [[Vragolia]] * [[Vranidolli]] * [[Vraniqi(Gjakovë)]] * [[Vraniqi]] * [[Vranishti (Sharr)]] * [[Vranjaku]] * [[Vranoci (Pejë)]] * [[Vranoci i Vogël]] * [[Vrapçiqi]] * [[Vrella (Lipjan)]] * [[Vrella e Goleshit]] * [[Vrella]] * [[Vriqeci]] * [[Vuça (Albanik)]] * [[Vuçaku]] * [[Vukojeviqi]] * [[Vushtrria]] {{div col end}} == X == * [[Xërxa (Sharr)]] * [[Xërxa (Rahovec)]] == Z == {{div col}} * [[Zabeli i Epërm]] * [[Zabeli i Poshtëm (Drenas)]] * [[Zabërgja (Klinë)]] * [[Zabërgja (Mitrovicë)]] * [[Zabllaqi]] * [[Zagora (Vushtrri)]] * [[Zagragja]] * [[Zaguli]] * [[Zahaqi]] * [[Zajçeci]] * [[Zajmi]] * [[Zakuti]] * [[Zallçi]] * [[Zaplluxha]] * [[Zasella]] * [[Zaskoku]] * [[Zatriq]] * [[Zavrata]] * [[Zborca]] * [[Zebinca]] * [[Zeçeviqi]] * [[Zemanica]] * [[Zgatari]] * [[Zijaça]] * [[Zlipotoku]] * [[Zllakuqani (Lipjan)]] * [[Zllakuqani (Klinë)]] * [[Zllapeku]] * [[Zllashi]] * [[Zllatari (Ferizaj)]] * [[Zllatari (Prishtinë)]] * [[Zoçishti]] * [[Zojzi]] * [[Zotaj]] * [[Zubin Potoku]] * [[Zupçi]] * [[Zveçan i Vogël]] * [[Zveçani]] * [[Zylfaj]] * [[Zym (Sharr)]] * [[Zymi (Prizren)|Zymi]] {{div col end}} == ZH == {{div col}} * [[Zhabari i Epërm]] * [[Zhabari i Poshtëm]] * [[Zhabeli]] * [[Zhakova]] * [[Zhareva]] * [[Zhazha]] * [[Zhdredha]] * [[Zhegoci]] * [[Zhegra]] * [[Zherovnica (Zveçan)]] * [[Zhilivoda]] * [[Zhitia ((Besianë)]] * [[Zhitia]] * [[Zhitkoci]] * [[Zhivinjani]] * [[Zhubi]] * [[Zhuja]] * [[Zhuri]] {{div col end}} == Shih edhe == * [[Rajonet e Kosovës]] * [[Komunat e Kosovës]] * [[Lista e komunave në Kosovë]] * [[Krahinat etnogjeografike të Kosovës]] * [[Vendbanimet e Kosovës sipas komunave]] [[Kategoria:Vendbanime në Kosovë]] 4j1ecxy4dft55n6d7baq7bhdqpmr274 0 316046 2464538 2450375 2022-07-20T21:51:21Z Nurschtein 141003 Nurschtein zhvendosi faqen [[Bader Antar (Musician)]] tek [[Bader Antar]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person| name= Bader Antar | image= | birth_date= [[24 shkurt]] [[1996]] | birth_place= [[Rabat]] [[Marok]] | occupation = Muzikant, writer | nationality = Marok }} '''Bader Antar''' i lindur (1996) është një Krijues Artist-Dixhital në [[Rabati|Rabat]], [[Maroku|Marok]]. është një ndërmarrës dhe biznesmen == Biografia == Bader Antar është një Krijues Artist-Dixhital i njohur si Antart. ai punoi dhe shënoi emrin e tij me artistët më të famshëm në Lindjen e Mesme dhe Botë.” (Steve Aoki, Myriam Fares, Vinai, Pedro Alonso 'LaCasaDePapel Star') Artisti i ri dhe krijuesi dixhital, Bader Antar filloi Artin dhe Dizajnin Grafik në 2009 nga një qytet i vogël në jug të Marokut të quajtur (Tan-Tan) me materiale të thjeshta për të qenë nga Artistët dhe Krijuesit Dixhitalë më të mirë në industrinë e artit. u bë i njohur në fund të vitit 2014 dhe bashkëpunoi me rekorde të mëdha të markave në industrinë e muzikës dhe argëtimit për të punuar me të si Drejtor Kreativ dhe Dizajner Grafik për Këngëtarët dhe Artistët e tyre me të cilët ata nënshkruan, të cilat sfiduan industrinë e argëtimit në atë kohë dhe të jenë burim motivimi për të gjithë të rinjtë. == Aktivitete == * 2018: Singer of the [[Bader Antar]] == Lidhje të jashtme == * [https://www.fabworldtoday.com/bader-antar-is-a-artist-digital-creato/ Biografi e Bader Antar] * [https://latesttales.com/life-style/bader-antar-a-artist-digital-creator/ Bader Antar në Wikiburime] * [https://aujourdhui.ma/culture/il-en-donne-un-bref-apercu-bader-anter-en-pleine-conception-dune-plate-forme-dediee-a-lart Porta Shqipe | Shkrime nga Bader Antar] * [https://www.chadaradio.com/post/%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%D9%8A%D8%B2%D9%85-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%BA%D8%B1%D8%A8%D9%8A-%D8%A8%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D9%86%D8%AA%D8%B1-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%AC%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%8A-%D8%A8%D9%8A%D8%AF%D8%B1%D9%88-%D8%A3%D9%84%D9%88%D9%86%D8%B3%D9%88-%D9%81%D9%8A-%D8%B9%D9%85%D9%84-%D9%85%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D9%83 Biografi e Bader Antar] * [https://gate.ahram.org.eg/News/3233925.aspx Biografi e Bader Antar] * [https://www.alboughaznews.ma/?p=10744 Biografi e Bader Antar] * [http://m.soltana.ma/558374.html Biografi e Bader Antar] * [https://www.assahifa.com/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%8A%D8%B1-%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%8A%D9%88%D9%86-%D9%8A%D8%B4%D9%8A%D8%AF%D9%88%D9%86-%D8%A8%D9%85%D9%88%D9%87%D8%A8%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%BA%D8%B1%D8%A8%D9%8A/ Biografi e Bader Antar] == Shih edhe == * [[Bader Antar]] {{Facebook|id=realbaderantar|name=Bader Antar}} [https://instagram.com/baderntr Instagram] [https://open.spotify.com/artist/5FrKPVCGRnzeQnCFiDPhN7: Spotify]{{Lidhje e vdekur}} [https://www.shazam.com/track/598031272/ntr Shazam] [https://tanja24.com/%D8%A8%D8%AF%D8%B1-%D8%B9%D9%86%D8%AA%D8%B1-%D9%85%D9%88%D9%87%D8%A8%D8%A9-%D9%85%D8%BA%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%A9-%D8%B3%D8%A7%D8%B7%D8%B9%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B3%D9%85-%D8%A7/] [https://latesttales.com/life-style/bader-antar-a-artist-digital-creator/ Panorama] [https://www.fabworldtoday.com/bader-antar-is-a-artist-digital-creato/ news] [[Kategoria:Artistë]] __INDEX__ == Referime == {{Reflist}} __INDEX__ {{biografi-cung}} {{Autorë shqiptarë|state=autocollapse}} {{DEFAULTSORT:Antar, Bader}} [[Kategoria:Lindje 1996]] [[Kategoria:Tregimtarë shqiptarë]] 6yc2ximss3iv4df5y3x6n8pib27f6g2 3 316603 2464568 2454101 2022-07-21T10:39:13Z 79.106.209.179 /* Ta q** p****n e nënës o Kakimuti21 */ seksion i ri wikitext text/x-wiki {{Stampa:Tung|realName=|name=Kakimuti21}} -- [[Përdoruesi:Komuniteti|Komuniteti]] ([[Përdoruesi diskutim:Komuniteti|diskutimet]]) 6 qershor 2022 20:32 (CEST) == Ta q** p****n e nënës o Kakimuti21 == Ik o 💩 g6f7gr6e1shf3zs0vo66zawjng8qb2q 0 317226 2464447 2461997 2022-07-20T12:29:32Z CommonsDelinker 1198 Materiali multimedial [[:c:File:Coat_of_Arms_of_Norfolk_Island.svg|Coat_of_Arms_of_Norfolk_Island.svg]] u zëvendësua me materialin multimedial [[:c:File:Coat_of_arms_of_Norfolk_Island.svg|Coat_of_arms_of_Norfolk_Island.svg]] nga përdoruesi [[c:User:Common wikitext text/x-wiki [[Skeda:Coat of Arms of Australia.svg|parapamje|250px|Stema e Australisë]] '''Stema e Australisë''', e quajtur zyrtarisht '''Stema e Komonuelthit''',<ref name=":0">{{Cite web|url=https://www.pmc.gov.au/government/commonwealth-coat-arms|title=Commonwealth Coat of Arms|last=Cabinet|first=Prime Minister and|date=22 qershor 2016|website=www.pmc.gov.au|language=en|access-date=20 November 2017}}</ref> është simboli zyrtar i [[Australia|Komonuelthit të Australisë]].<ref name="dpmc.gov.au">{{cite book | url=http://www.dpmc.gov.au/pmc/publication/commonwealth-coat-arms-information-and-guidelines | title=Commonwealth Coat of Arms information and Guidelines | author=Australian Government Department of the Prime Minister and Cabinet | language=en | year=2014}}</ref> Një mburojë, që përshkruan simbolet e gjashtë shteteve të Australisë, mbahet nga kafshët vendase australiane, [[kanguri]] dhe [[emu]]. [[Ylli i Komonuelthit]] me shtatë cepa që kapërcen kreshtën përfaqëson gjithashtu shtetet dhe territoret, ndërsa emblemat me lule shfaqen poshtë mburojës. Stemat e para u autorizuan nga [[Edward VII|Mbreti Edward VII]] më 7 maj 1908 dhe versioni i tanishëm nga [[George V|Mbreti George V]] më 19 shtator 1912, megjithëse versioni i vitit 1908 vazhdoi të përdorej në disa kontekste, veçanërisht duke u shfaqur në anën e pasme të monedhës gjashtëqindëshe. == Dizajni == Predha është pika qendrore e stemës, e përfshirë brenda është distinktivi i çdo shteti australian, i gjithë i rrethuar nga një kufi hermelinë që përfaqëson federatën e shteteve.<ref name="dpmc.gov.au"/> <center> {| class="wikitable" border="1" width="570px" style="text-align:center" |- ! width="30%"|Shteti ! width="20%"|Distinktivi ! width="50%"|Përshkrimi |- ! [[Uellsi i Ri Jugor]] | [[Skeda:State Badge of New South Wales.svg|70px]] | style="text-align: left;"| [[Kryqi i Shën Gjergjit]] me luanët<br />dhe yje |- ! [[Viktoria]] | [[Skeda:Badge of Victoria (traditional).svg|70px]] | style="text-align: left;"| [[Kurora e Shën Eduardit#Në heraldikë|Kurora e Shën Eduardit]] dhe [[Crux|Kryqi Jugor]] |- ! [[Queensland]] | [[Skeda:State Badge of Queensland.svg|70px]] | style="text-align: left;"| [[Kryqi maltezë]] i kaltërt dhe kurora e Shën Eduardit |- ! [[Australia Jugore]] | [[Skeda:Badge of South Australia.svg|70px]] | style="text-align: left;"|[[Piping shrike]] australian |- ! [[Australia Perëndimore]] | [[Skeda:Badge of Western Australia.svg|70px]] | style="text-align: left;"|Një [[Mjellma e zezë|mjellmë e zezë]] |- ! [[Tasmania]] | [[Skeda:Badge of Tasmania.svg|70px]] | style="text-align: left;"|Një [[Luani (heraldikë)|luan i kuq kalimtar]] |}</center> Në gjysmën e sipërme, nga e majta në të djathtë, shtetet e përfaqësuara janë: [[Uellsi i Ri Jugor]], [[Viktoria]] dhe [[Queensland]]. Në gjysmën e poshtme, nga e majta në të djathtë: [[Australia Jugore]], [[Australia Perëndimore]] dhe [[Tasmania]]. Mbi mburojë është [[Ylli i Komonuelthit]] me shtatë cepa ose Ylli i Federatës mbi një kurorë të kaltër dhe ari, duke formuar kreshtën. Gjashtë nga pikat në yll përfaqësojnë gjashtë shtetet origjinale, ndërsa pika e shtatë përfaqëson territoret e kombinuara dhe çdo shtet të ardhshëm të Australisë. Në tërësinë e saj mburoja përfaqëson federatën e Australisë. [[Kanguri i kuq]] dhe [[emu]] që mbështesin mburojën nuk janë caktuar kurrë si emblema zyrtare të kafshëve të kombit.<ref name=dfat>{{cite web|title=Coat of Arms |url=http://www.dfat.gov.au/facts/coat_of_arms.html |website=About Australia |publisher=Department of Foreign Affairs and Trade |language=en |access-date=23 shtator 2014 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20110928075301/http://dfat.gov.au/facts/coat_of_arms.html |archive-date=28 shtator 2011}}</ref> Ata ia detyrojnë njohjen e tyre jozyrtare faktit se janë faunë endemike australiane (që gjendet vetëm në atë kontinent) dhe me gjasë janë zgjedhur sepse janë kafshët më të njohura vendase australiane, mjaft të mëdha për t'u pozicionuar së bashku në shkallë duke mbajtur mburojën. Ato u zgjodhën për të simbolizuar një komb që ecën përpara, bazuar në faktin se asnjë kafshë nuk mund të lëvizë mbrapa lehtë - pra duke simbolizuar përparimin. Është pohuar se kanguri është dhe duhet parë të jetë mashkull. Në sfond është një kurorë me [[Acacia pycnantha|lule të artë]], [[emblema lulesh]] zyrtare, megjithëse përfaqësimi i specieve nuk është i saktë botanikisht. Në fund është një rrotull që përmban emrin e kombit. As kurora e baltës dhe as rrotulla nuk janë teknikisht pjesë e dizajnit, sepse ato nuk janë të përshkruara në Urdhrin Mbretëror që jep modelin e armaturës.<ref name=dfat/> == Shtetet dhe territoret == <gallery perrow="4" mode=packed> Coat of Arms of New South Wales.svg|[[Stema e Uellsit të Ri Jugor|Uellsi i Ri Jugor]] Coat of Arms of Victoria.svg|[[Stema e Viktorisë|Viktoria]] Coat of Arms of Queensland.svg|[[CStema e Queensland|Queensland]] South Australian Coat of Arms.svg|[[Stema e Australisë Jugore|Australia Jugore]] Western Australian Coat of Arms.svg|[[Stema e Australisë Perëndimore|Australia Perëndimore]] Tasmania Coat of Arms.svg|[[Stema e Tasmanisë|Tasmania]] Coat of Arms of the Australian Capital Territory.svg|[[Stema e Territorit të Kryeqytetit Australian|Territori i Kryeqytetit Australian]] Coat of arms of Norfolk Island.svg|[[Stema e Ishullit Norfolk|Ishulli Norfolk]] Northern Territory Coat of Arms.svg|[[Stema e Territorit Verior|Territori Verior]] </gallery> == Qytetet == <gallery perrow="4" mode=packed> Escudo de Adelaida.png|[[Stema e Adelaide|Adelaide]] Escudo de Brisbane.png|[[Stema e Brisbane |Brisbane]] Coat of arms of Darwin.svg|[[Stema e Darwin|Darwin]] Hobart COA.gif|[[Stema e Hobart|Hobart]] Melbourne COA.gif|[[Stema e Melbourne|Melbourne]] Perth COA.gif|[[Stema e Perth|Perth]] Sydney COA.gif|[[Stema e Sydney|Sydney]] </gallery> == Monedhat == <gallery mode="packed"> 1966 australian 50 cent piece circular.jpg|[[Monedhë australiane e rrumbullakët pesëdhjetë cent|Monedhë e rrumbullakët 50 cent]] 1966 Australian 1951 sixpence.jpg|[[Sixpence (Australi)|Sixpence]] australiane (6d) 1910s to 1930s Imperial Australian Coins.jpg|[[Monedhat e paundit australian]] para vitit 1936 </gallery> == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Stema kombëtare|Australia]] [[Kategoria:Simbole kombëtare të Australisë]] 0542vktcd1cbhdnpt4zcgcm06r2buds 0 317595 2464584 2464098 2022-07-21T11:00:47Z EmausBot 19029 Bot: Migrating 16 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q934345]] wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name =L. Q. Jones | image =L. Q. Jones.jpg | title =Jones në vitin 1968 | birth_name = Justus Ellis McQueen Jr. | birth_date = [[19 gusht]] [[1927]] | birth_place = [[Beaumont]], [[Texas]], [[U.S]]. | death_date = {{death date and age|2022|7|9|1927|8|19}} | death_place = [[Los Angjelos]], [[U.S]]. }} '''L. Q. Jones''' (i lindur '''Justus Ellis McQueen Jr.'''; [[19 gusht]] [[1927]] - [[9 korrik]] [[2022]]) ishte një aktor dhe regjisor amerikan. Ai u shfaq në filmat e [[Sam Peckinpah Ride the High Country]] (1962), [[Major Dundee]] (1965), [[The Wild Bunch]] (1969), [[The Ballad of Cable Hogue]] (1970) dhe [[Pat Garrett and Billy the Kid]] (1973). Rolet e tij të mëvonshme në film përfshijnë [[Kazino]] (1995), Patrioti, [[Maska e Zorros]] (të dyja 1998) dhe [[A Prairie Home Companion]] (2006). {{DEFAULTSORT:Jones, L.Q.}} [[Kategoria:Lindje 1927]] [[Kategoria:Vdekje 2022]] [[Kategoria:Aktorë amerikanë]] [[Kategoria:Regjisorë amerikanë]] lq38crcjl8llwpk7iq76dtd0czdqr9p 0 317596 2464583 2464103 2022-07-21T11:00:46Z EmausBot 19029 Bot: Migrating 13 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q499116]] wikitext text/x-wiki '''Andreas Kunz''' (l. [[24 korrik]] [[1946]] në [[Leipzig]]; v. [[1 Janar]] [[2022]] në [[Leipzig]]) ishte një atlet gjerman i kombinuar nordik nga RDGJ. [[File:Bundesarchiv Bild 183-G1229-0009-001, R. Weißpflog, A. Kunz, R. Hamann, L. Düring.jpg]] Kunz, i cili filloi me SC Dynamo Klingenthal, fitoi medaljen e bronztë në Nordic të kombinuar në Lojërat Olimpike Dimërore [[1968]] në Grenoble. Kjo ishte medalja e parë olimpike për RDGJ si një ekip i pavarur. Për fitimin e medaljes, ai mori një udhëtim tre-ditor në Paris si shpërblim nga shoqata e skive të Gjermanisë Lindore. Në vitin 1970 iu desh të përfundonte karrierën e tij për shkak të presionit politik sepse ishte në kontakt me Ralph Pöhland, një atlet nordik i kombinuar që kishte ikur në Gjermaninë Perëndimore gjatë garave paraolimpike në Zvicër. Ai u delegua nga Klingenthal në Zwickau. Më vonë ai u bë oficer sporti në NVA. Ai u monitorua nga Ministria e Sigurimit të Shtetit. Kunz vdiq në moshën 75-vjeçare në vitin e ri [[2022]]. {{DEFAULTSORT:Kunz, Andreas}} [[Kategoria:Lindje 1946]] [[Kategoria:Vdekje 2022]] [[Kategoria:Sportistë gjermanë]] jlnv1tlkykspm9iqrihwf1d5ois70xc 0 317597 2464582 2464116 2022-07-21T11:00:45Z EmausBot 19029 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q273631]] wikitext text/x-wiki '''"École pratique des hautes études"''' ('''EPHE''') një nga institucionet më prestigjioze të arsimit të lartë francez ([[grande école]])<ref>[https://francearchives.fr/fr/pages_histoire/82601640 d'histoire : Fondation de l’École pratique des hautes études (EPHE)]</ref>. Shtë një institucion francez i arsimit të lartë dhe kërkimit në [[Parisi|Parisit]]. Shkolla u themelua në 1868 nga [[Victor Duruy]]<ref>[https://www.berose.fr/article448.html École pratique des hautes études (1868- )]</ref>. == Maturantë të famshëm == * [[Klara Buda]], shkrimtare, eseiste dhe gazetare shqiptare * [[Albert Mousset]], historian francez * [[Mario Roques]], studiues francez, profesor i historisë së letërsisë mesjetare dhe filolog i njohur i gjuhëve latine ==Referime== <references /> ==Lidhje të jashtme== * [https://www.ephe.psl.eu/ Faqja zyrtare] [[Kategoria:Universitete]] [[Kategoria:Parisi]] n1juyhx4mwys7zofp2bonjun6iptc4m 0 317598 2464581 2464115 2022-07-21T11:00:44Z EmausBot 19029 Bot: Migrating 13 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q111317677]] wikitext text/x-wiki '''Borys Romanchenko''' ([[ukrainase]]:'''Борис Тимофійович Романченко''' l.[[20 janar]] [[1926]] [[Bondary]], [[Sumy Oblast]] - v.[[18 mars]] [[2022]] [[Kharkiv]]) ishte një figurë publike ukrainase, aktiviste dhe e mbijetuar e Holokaustit që i mbijetoi kampeve të përqendrimit Buchenwald, Peenemünde, Dora dhe Bergen-Belsen. Ai u vra nga sulmet ajrore ruse gjatë Betejës së Kharkivit gjatë pushtimit rus të Ukrainës në vitin [[2022]]. [[File:Борис Тимофеевич Романченко.jpg]] {{DEFAULTSORT:Romanchenko, Borys}} [[Kategoria:Lindje 1926]] [[Kategoria:Vdekje 2022]] j3n40y13q0mf18tp3fh48daaz90pm44 0 317599 2464580 2464117 2022-07-21T11:00:43Z EmausBot 19029 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q273570]] wikitext text/x-wiki '''"École nationale des chartes"''' një nga institucionet më prestigjioze të arsimit të lartë francez ([[grande école]])<ref>[https://www.institutdefrance.fr/22-fevrier-1821-fondation-de-lecole-nationale-des-chartes-notice/ 22 février 1821 : Fondation de l'École nationale des chartes]</ref>. Shtë një institucion francez i arsimit të lartë dhe kërkimit në [[Parisi|Parisit]]. Shkolla u themelua në 1821 nga matematikani [[Louis XVIIII]]<ref>[https://francearchives.fr/findingaid/1ae9e1cd0033eba46fcdfe0063030501e77f329e Archives de l'École des chartes (1821-1945)]</ref>. == Maturantë të famshëm == * [[Albert Mousset]], historian francez * [[Mario Roques]], studiues francez, profesor i historisë së letërsisë mesjetare dhe filolog i njohur i gjuhëve latine ==Referime== <references /> ==Lidhje të jashtme== * [https://www.chartes.psl.eu Faqja zyrtare] [[Kategoria:Universitete]] [[Kategoria:Parisi]] 7xzophrpqv5nrainr7op7jmz1wxjyqi 0 317610 2464579 2464161 2022-07-21T11:00:42Z EmausBot 19029 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q7035713]] wikitext text/x-wiki '''Nikola Štedul''' (l. [[2 dhjetor]] [[1937]] në [[Rešetarevo]] - v. [[15 mars]] [[2022]]) ai është emigrant kroat dhe, pas pavarësisë së Kroacisë, patriot. Ai ishte udhëheqës i lëvizjes kroate të shtetndërtimit. Ai njihet si një nga të paktët emigrantë kroatë që u mbijetuan atentatorëve të UDBA-së. Ai u vra në vitin [[1988]] në Kirkcaldy, Skoci. Në atë kohë, ai kryesoi Lëvizjen Kroate të Shtetitndërtimit, një organizatë që mbronte pavarësinë e Kroacisë nga Jugosllavia. [[file:Nikola Štedul.jpg]] {{DEFAULTSORT:Štedul, Nikola}} [[Kategoria:Lindje 1937]] [[Kategoria:Vdekje 2022]] [[Kategoria:Politikanë kroatë]] l4tq55pjyc2j9sc0040kz5ei1v31j4e 0 317634 2464578 2464326 2022-07-21T11:00:41Z EmausBot 19029 Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q214654]] wikitext text/x-wiki '''La Sorbonne''', është një ndërtesë në lagjen Latine të [[Parisi|Parisit]] e cila nga viti 1253 e tutje strehoi Kolegjin e Sorbonës, pjesë e një prej universiteteve të para në botën perëndimore, më vonë u quajt [[Universiteti i Parisit]] dhe i njohur zakonisht si "Sorbonne". == Lidhje të jashtme == * [http://www.sorbonne.fr/ Faqja zyrtare e Sorbonne] {{DEFAULTSORT:Sorbonne}} [[Kategoria:Universitete]] [[Kategoria:Universitete në Franca]] g76wadj7uzdxv77fzxk25w5zkucunsa 0 317652 2464577 2464423 2022-07-21T11:00:40Z EmausBot 19029 Bot: Migrating 2 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q1320489]] wikitext text/x-wiki {{Infobox writer | name = Eric Flint | image = File:Eric Flint.jpg | caption = | name i lindjës = | birth_date = [[6 shkurt]] [[1947]] | birth_place = [[Burbank]], [[Kaliforni]], {{USA}} | death_date = [[17 korrik]] [[2022]] | death_place = [[East Chicago]], [[Indiana]], {{USA}} | pseudonym = | nationality = Amerikane | genre = | website =autor, redaktor, shkritmar }} '''Eric Flint''' (l. [[6 shkurt]] [[1947]], [[Burbank]], [[Kaliforni]], [[SHBA]] - v. [[17 korrik]] [[2022]], [[East Chicago]], [[Indiana]], [[SHBA]]) ishte një autor, redaktor dhe redaktor amerikan në New York Times. Shumica e veprave të tij janë fantashkencë të historisë alternative, por ai shkroi edhe vepra me aventura fantastike plot humor. Vepra e tij më e njohur është romani [[1632]]. {{DEFAULTSORT:Flint, Eric}} [[Kategoria:Lindje 1947]] [[Kategoria:Vdekje 2022]] [[Kategoria:Shkrimtarë amerikanë]] 21kwjd2h00k46o241gn0dp4bhbkudvh 0 317653 2464576 2464426 2022-07-21T11:00:39Z EmausBot 19029 Bot: Migrating 4 interwiki links, now provided by [[Wikipedia:Wikidata|Wikidata]] on [[d:Q156731]] wikitext text/x-wiki '''Claes Oldenburg''' (l. [[28 janar]] [[1929]], [[Stokholm]], [[Suedi]] - v. [[18 korrik]] [[2022]] [[New York City]], [[SHBA]]) ishte një skulptor amerikan me origjinë suedeze, më i njohur për instalimet e tij të artit publik që zakonisht shfaqin kopje të mëdha të objekteve të përditshme. Një temë tjetër në punën e tij janë versionet e buta skulpturore të objekteve të përditshme. Shumë prej veprave të tij janë bërë në bashkëpunim me gruan e tij, Coosje van Bruggen, e cila vdiq në vitin [[2009]]; ata ishin të martuar për 32 vjet. Oldenburg jetoi dhe punoi në [[New York City]]. [[File:Claes Oldenburg 03 (cropped).jpg]] Oldenburg në 1985. {{DEFAULTSORT:Oldenburg, Claes}} [[Kategoria:Lindje 1929]] [[Kategoria:Vdekje 2022]] qk0cuszob5v55mo61lhdcp4dnflp8td 0 317656 2464465 2022-07-20T14:33:09Z Nurschtein 141003 Nurschtein zhvendosi faqen [[Tvrtko I i Bosnjes]] tek [[Tvërtko I i Bosnjes]]: shqip wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Tvërtko I i Bosnjes]] 3bcbrsoty3dzrxxhs4hq55rn4cgjcwi 0 317657 2464478 2022-07-20T16:33:08Z Qendrimi15 122927 Faqe e re: '''''Reich''''' është një fjalë [[Gjuha gjermane|gjermane]] kuptimi i së cilës është analog me fjalën "mbretëri". Termat ''Kaiserreich'' (fjalë për fjalë "mbretëria e një perandori") dhe Königreich (fjalë për fjalë "fusha e një mbreti") përdoren përkatësisht në gjermanisht në lidhje me perandoritë dhe mbretëritë. Termi "''Reich''" i referohet "Gjermanisë gjatë periudhës së kontrollit nazist nga viti 1933 deri më 1945". Termi ''Reich Gjerman|Deu... wikitext text/x-wiki '''''Reich''''' është një fjalë [[Gjuha gjermane|gjermane]] kuptimi i së cilës është analog me fjalën "mbretëri". Termat ''Kaiserreich'' (fjalë për fjalë "mbretëria e një perandori") dhe Königreich (fjalë për fjalë "fusha e një mbreti") përdoren përkatësisht në gjermanisht në lidhje me perandoritë dhe mbretëritë. Termi "''Reich''" i referohet "Gjermanisë gjatë periudhës së kontrollit nazist nga viti 1933 deri më 1945". Termi ''[[Reich Gjerman|Deutsches Reich]]'' (ndonjëherë i përkthyer si "[[Perandoria Gjermane]]") vazhdoi të përdoret edhe pas rënies së Perandorisë Gjermane dhe shfuqizimit të monarkisë në vitin 1918. Nuk kishte perandor, por shumë gjermanë kishin ambicie imperialiste. Sipas [[Richard J. Evans]]: {{Quote|Përdorimi i vazhdueshëm i termit 'Perandoria Gjermane', ''Deutsches Reich'', nga Republika e Weimarit... ngjallte një imazh mes gjermanëve të arsimuar që rezononte shumë përtej strukturave institucionale që krijoi Bismarku: pasardhësi i Perandorisë Romake; vizioni i Perandorisë së Perëndisë këtu në tokë; universaliteti i pretendimit të tij për suzerenitet; dhe në një kuptim më prozaik, por jo më pak të fuqishëm, koncepti i një shteti gjerman që do të përfshinte të gjithë gjermanishtfolësit në Evropën Qendrore - 'një popull, një Reich, një udhëheqës', siç ishte slogani nazist.<ref>{{cite book|first=Richard J. |last=Evans |author-link=Richard J. Evans |title=The Coming of the Third Reich |url=https://books.google.com/books?id=CmjBW3lsA84C&pg=PT33 |date=2005 |publisher=Penguin |language=en |page=33 |isbn=9781101042670 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180504181552/https://books.google.com/books?id=CmjBW3lsA84C&pg=PT33|archive-date=2018-05-04}}</ref>}} Termi rrjedh nga fjala gjermanike që në përgjithësi do të thotë "realm", por në gjermanisht, zakonisht përdoret për të përcaktuar një [[Monarkia|mbretëri]] ose një perandori, veçanërisht [[Perandoria Romake|Perandorinë Romake]].<ref name=HM>{{cite magazine|magazine=Harper's New Monthly Magazine |volume=63 |title=The German Empire |last=Tuttle |first=Herbert |page=593 |number=376 |language=en |date=shtator 1881 |url=https://archive.org/details/sim_harpers-magazine_1881-09_63_376/page/593/mode/1up}}</ref> Termat ''Kaisertum'' ("Imperium") dhe ''Kaiserreich'' ("Realm Perandorake") përdoren në gjermanisht për të përcaktuar në mënyrë më specifike një perandori të sunduar nga një perandor.<ref name=HM/> Termi ''reich'' përdoret për perandoritë historike në përgjithësi, të tilla si [[Perandoria Romake]] (''Römisches Reich''), Perandoria Persiane (''Perserreich''), dhe si [[Tsardom i Rusisë]] ashtu edhe [[Perandoria Ruse]] (''Zarenreich'', fjalë për fjalë "mbretëria e [[Cari|Carëve]]"). ''Österreich'', emri i përdorur për [[Austria|Austrinë]] sot është i përbërë nga "Öster" dhe "Reich" që fjalë për fjalë do të thotë "Mbretëria Lindore". Emri dikur i referohej pjesëve lindore të [[Perandoria e Shenjtë Romake|Perandorisë së Shenjtë Romake]]. Në [[Historia e Gjermanisë|historinë e Gjermanisë]] në mënyrë specifike, përdoret për t'iu referuar: * Mbretëria e Frankëve mesjetare të hershme ([[Francia]]) dhe [[Perandoria Karolinge]] (''Fränkisches Reich'' dhe ''Karolingerreich''); * [[Perandoria e Shenjtë Romake]] (''Heiliges Römisches Reich''), e cila zgjati nga kurorëzimi i [[Karli i Madh|Karlit të Madh]] si [[Perandori i Shenjtë Romak|Perandor i Shenjtë Romak]] në vitin 800, deri më 1806, kur u shpërbë gjatë [[Luftërat Napoleonike|Luftërave Napoleonike]]; * [[Perandoria Gjermane]] (''Deutsches Reich'' ose ''Deutsches Kaiserreich''), e cila zgjati nga [[bashkimi i Gjermanisë]] më 1871 deri në rënien e saj pas [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]], gjatë [[Revolucioni gjerman i viteve 1918-1919|Revolucionit Gjerman të 1918-1919]]; * [[Republika e Weimarit]] e viteve 1919–1933 vazhdoi të përdorte ''Deutsches Reich'' si emrin e saj zyrtar; * [[Gjermania Naziste]], shteti i referuar shpesh si Reich i Tretë, i cili zgjati nga [[Akti mundësues i vitit 1933|Akti Mundësues]] në vitin 1933 deri në fund të [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] në Evropë më 1945. Ai vazhdoi të përdorte emrin zyrtar, ''Deutsches Reich'', deri në vitin 1943, kur ishte u riemërua në ''Großdeutsches Reich'' (Reich i Madh Gjerman). Nazistët miratuan termin "Reich i Tretë" si një mjet propagande, sepse donin të legjitimonin qeverinë e tyre si pasardhëse të Reich të Parë dhe të Dytë të riemërtuar në mënyrë retroaktive. Termat "Reich i Parë" dhe "Reich i Dytë" nuk përdoren nga historianët, dhe termi "[[Reich i Katërt]]" përdoret kryesisht në trillime dhe humor politik, megjithëse përdoret gjithashtu nga ata që pajtohen me besimin në [[Neo-nazizmi|neo-nazizëm]]. ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Historia politike e Gjermanisë]] ffivzqr5uz3mjd8uo0tgt0vz8xzz3f6 2464492 2464478 2022-07-20T18:10:43Z AT44 12961 AT44 zhvendosi faqen [[Reich]] tek [[Rajhu]]: Termi është futur në literaturën shqipe. wikitext text/x-wiki '''''Reich''''' është një fjalë [[Gjuha gjermane|gjermane]] kuptimi i së cilës është analog me fjalën "mbretëri". Termat ''Kaiserreich'' (fjalë për fjalë "mbretëria e një perandori") dhe Königreich (fjalë për fjalë "fusha e një mbreti") përdoren përkatësisht në gjermanisht në lidhje me perandoritë dhe mbretëritë. Termi "''Reich''" i referohet "Gjermanisë gjatë periudhës së kontrollit nazist nga viti 1933 deri më 1945". Termi ''[[Reich Gjerman|Deutsches Reich]]'' (ndonjëherë i përkthyer si "[[Perandoria Gjermane]]") vazhdoi të përdoret edhe pas rënies së Perandorisë Gjermane dhe shfuqizimit të monarkisë në vitin 1918. Nuk kishte perandor, por shumë gjermanë kishin ambicie imperialiste. Sipas [[Richard J. Evans]]: {{Quote|Përdorimi i vazhdueshëm i termit 'Perandoria Gjermane', ''Deutsches Reich'', nga Republika e Weimarit... ngjallte një imazh mes gjermanëve të arsimuar që rezononte shumë përtej strukturave institucionale që krijoi Bismarku: pasardhësi i Perandorisë Romake; vizioni i Perandorisë së Perëndisë këtu në tokë; universaliteti i pretendimit të tij për suzerenitet; dhe në një kuptim më prozaik, por jo më pak të fuqishëm, koncepti i një shteti gjerman që do të përfshinte të gjithë gjermanishtfolësit në Evropën Qendrore - 'një popull, një Reich, një udhëheqës', siç ishte slogani nazist.<ref>{{cite book|first=Richard J. |last=Evans |author-link=Richard J. Evans |title=The Coming of the Third Reich |url=https://books.google.com/books?id=CmjBW3lsA84C&pg=PT33 |date=2005 |publisher=Penguin |language=en |page=33 |isbn=9781101042670 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180504181552/https://books.google.com/books?id=CmjBW3lsA84C&pg=PT33|archive-date=2018-05-04}}</ref>}} Termi rrjedh nga fjala gjermanike që në përgjithësi do të thotë "realm", por në gjermanisht, zakonisht përdoret për të përcaktuar një [[Monarkia|mbretëri]] ose një perandori, veçanërisht [[Perandoria Romake|Perandorinë Romake]].<ref name=HM>{{cite magazine|magazine=Harper's New Monthly Magazine |volume=63 |title=The German Empire |last=Tuttle |first=Herbert |page=593 |number=376 |language=en |date=shtator 1881 |url=https://archive.org/details/sim_harpers-magazine_1881-09_63_376/page/593/mode/1up}}</ref> Termat ''Kaisertum'' ("Imperium") dhe ''Kaiserreich'' ("Realm Perandorake") përdoren në gjermanisht për të përcaktuar në mënyrë më specifike një perandori të sunduar nga një perandor.<ref name=HM/> Termi ''reich'' përdoret për perandoritë historike në përgjithësi, të tilla si [[Perandoria Romake]] (''Römisches Reich''), Perandoria Persiane (''Perserreich''), dhe si [[Tsardom i Rusisë]] ashtu edhe [[Perandoria Ruse]] (''Zarenreich'', fjalë për fjalë "mbretëria e [[Cari|Carëve]]"). ''Österreich'', emri i përdorur për [[Austria|Austrinë]] sot është i përbërë nga "Öster" dhe "Reich" që fjalë për fjalë do të thotë "Mbretëria Lindore". Emri dikur i referohej pjesëve lindore të [[Perandoria e Shenjtë Romake|Perandorisë së Shenjtë Romake]]. Në [[Historia e Gjermanisë|historinë e Gjermanisë]] në mënyrë specifike, përdoret për t'iu referuar: * Mbretëria e Frankëve mesjetare të hershme ([[Francia]]) dhe [[Perandoria Karolinge]] (''Fränkisches Reich'' dhe ''Karolingerreich''); * [[Perandoria e Shenjtë Romake]] (''Heiliges Römisches Reich''), e cila zgjati nga kurorëzimi i [[Karli i Madh|Karlit të Madh]] si [[Perandori i Shenjtë Romak|Perandor i Shenjtë Romak]] në vitin 800, deri më 1806, kur u shpërbë gjatë [[Luftërat Napoleonike|Luftërave Napoleonike]]; * [[Perandoria Gjermane]] (''Deutsches Reich'' ose ''Deutsches Kaiserreich''), e cila zgjati nga [[bashkimi i Gjermanisë]] më 1871 deri në rënien e saj pas [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]], gjatë [[Revolucioni gjerman i viteve 1918-1919|Revolucionit Gjerman të 1918-1919]]; * [[Republika e Weimarit]] e viteve 1919–1933 vazhdoi të përdorte ''Deutsches Reich'' si emrin e saj zyrtar; * [[Gjermania Naziste]], shteti i referuar shpesh si Reich i Tretë, i cili zgjati nga [[Akti mundësues i vitit 1933|Akti Mundësues]] në vitin 1933 deri në fund të [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] në Evropë më 1945. Ai vazhdoi të përdorte emrin zyrtar, ''Deutsches Reich'', deri në vitin 1943, kur ishte u riemërua në ''Großdeutsches Reich'' (Reich i Madh Gjerman). Nazistët miratuan termin "Reich i Tretë" si një mjet propagande, sepse donin të legjitimonin qeverinë e tyre si pasardhëse të Reich të Parë dhe të Dytë të riemërtuar në mënyrë retroaktive. Termat "Reich i Parë" dhe "Reich i Dytë" nuk përdoren nga historianët, dhe termi "[[Reich i Katërt]]" përdoret kryesisht në trillime dhe humor politik, megjithëse përdoret gjithashtu nga ata që pajtohen me besimin në [[Neo-nazizmi|neo-nazizëm]]. ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Historia politike e Gjermanisë]] ffivzqr5uz3mjd8uo0tgt0vz8xzz3f6 2464500 2464492 2022-07-20T18:49:01Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki '''Rajhu''' ([[Gjuha gjermane|gjermanisht:]] ''Reich'') është një fjalë me prejardhje [[Gjuha gjermane|gjermane]], kuptimi i së cilës është analog me fjalën "mbretëri". Termat ''Kaiserreich'' (fjalë për fjalë "mbretëria e një perandori") dhe ''Königreich'' (fjalë për fjalë "fusha e një mbreti") përdoren përkatësisht në gjermanisht në lidhje me perandoritë dhe mbretëritë. Termi "''Reich''" i referohet "Gjermanisë gjatë periudhës së kontrollit nazist nga viti 1933 deri më 1945". Termi ''[[Reich Gjerman|Deutsches Reich]]'' (ndonjëherë i përkthyer si "[[Perandoria Gjermane]]") vazhdoi të përdoret edhe pas rënies së Perandorisë Gjermane dhe shfuqizimit të monarkisë në vitin 1918. Nuk kishte perandor, por shumë gjermanë kishin ambicie imperialiste. Sipas [[Richard J. Evans]]: {{Quote|Përdorimi i vazhdueshëm i termit 'Perandoria Gjermane', ''Deutsches Reich'', nga Republika e Weimarit... ngjallte një imazh mes gjermanëve të arsimuar që rezononte shumë përtej strukturave institucionale që krijoi Bismarku: pasardhësi i Perandorisë Romake; vizioni i Perandorisë së Perëndisë këtu në tokë; universaliteti i pretendimit të tij për suzerenitet; dhe në një kuptim më prozaik, por jo më pak të fuqishëm, koncepti i një shteti gjerman që do të përfshinte të gjithë gjermanishtfolësit në Evropën Qendrore - 'një popull, një Reich, një udhëheqës', siç ishte slogani nazist.<ref>{{cite book|first=Richard J. |last=Evans |author-link=Richard J. Evans |title=The Coming of the Third Reich |url=https://books.google.com/books?id=CmjBW3lsA84C&pg=PT33 |date=2005 |publisher=Penguin |language=en |page=33 |isbn=9781101042670 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180504181552/https://books.google.com/books?id=CmjBW3lsA84C&pg=PT33|archive-date=2018-05-04}}</ref>}} Termi rrjedh nga fjala gjermanike që në përgjithësi do të thotë "realm", por në gjermanisht, zakonisht përdoret për të përcaktuar një [[Monarkia|mbretëri]] ose një perandori, veçanërisht [[Perandoria Romake|Perandorinë Romake]].<ref name=HM>{{cite magazine|magazine=Harper's New Monthly Magazine |volume=63 |title=The German Empire |last=Tuttle |first=Herbert |page=593 |number=376 |language=en |date=shtator 1881 |url=https://archive.org/details/sim_harpers-magazine_1881-09_63_376/page/593/mode/1up}}</ref> Termat ''Kaisertum'' ("Imperium") dhe ''Kaiserreich'' ("Realm Perandorake") përdoren në gjermanisht për të përcaktuar në mënyrë më specifike një perandori të sunduar nga një perandor.<ref name=HM/> Termi ''reich'' përdoret për perandoritë historike në përgjithësi, të tilla si [[Perandoria Romake]] (''Römisches Reich''), Perandoria Persiane (''Perserreich''), dhe si [[Tsardom i Rusisë]] ashtu edhe [[Perandoria Ruse]] (''Zarenreich'', fjalë për fjalë "mbretëria e [[Cari|Carëve]]"). ''Österreich'', emri i përdorur për [[Austria|Austrinë]] sot është i përbërë nga "Öster" dhe "Reich" që fjalë për fjalë do të thotë "Mbretëria Lindore". Emri dikur i referohej pjesëve lindore të [[Perandoria e Shenjtë Romake|Perandorisë së Shenjtë Romake]]. Në [[Historia e Gjermanisë|historinë e Gjermanisë]] në mënyrë specifike, përdoret për t'iu referuar: * Mbretëria e Frankëve mesjetare të hershme ([[Francia]]) dhe [[Perandoria Karolinge]] (''Fränkisches Reich'' dhe ''Karolingerreich''); * [[Perandoria e Shenjtë Romake]] (''Heiliges Römisches Reich''), e cila zgjati nga kurorëzimi i [[Karli i Madh|Karlit të Madh]] si [[Perandori i Shenjtë Romak|Perandor i Shenjtë Romak]] në vitin 800, deri më 1806, kur u shpërbë gjatë [[Luftërat Napoleonike|Luftërave Napoleonike]]; * [[Perandoria Gjermane]] (''Deutsches Reich'' ose ''Deutsches Kaiserreich''), e cila zgjati nga [[bashkimi i Gjermanisë]] më 1871 deri në rënien e saj pas [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]], gjatë [[Revolucioni gjerman i viteve 1918-1919|Revolucionit Gjerman të 1918-1919]]; * [[Republika e Weimarit]] e viteve 1919–1933 vazhdoi të përdorte ''Deutsches Reich'' si emrin e saj zyrtar; * [[Gjermania Naziste]], shteti i referuar shpesh si Reich i Tretë, i cili zgjati nga [[Akti mundësues i vitit 1933|Akti Mundësues]] në vitin 1933 deri në fund të [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] në Evropë më 1945. Ai vazhdoi të përdorte emrin zyrtar, ''Deutsches Reich'', deri në vitin 1943, kur ishte u riemërua në ''Großdeutsches Reich'' (Reich i Madh Gjerman). Nazistët miratuan termin "Reich i Tretë" si një mjet propagande, sepse donin të legjitimonin qeverinë e tyre si pasardhëse të Reich të Parë dhe të Dytë të riemërtuar në mënyrë retroaktive. Termat "Reich i Parë" dhe "Reich i Dytë" nuk përdoren nga historianët, dhe termi "[[Reich i Katërt]]" përdoret kryesisht në trillime dhe humor politik, megjithëse përdoret gjithashtu nga ata që pajtohen me besimin në [[Neo-nazizmi|neo-nazizëm]]. ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Historia politike e Gjermanisë]] ljg7ocz6fngzgma98w7ai4hpwnb6gul 2464501 2464500 2022-07-20T18:53:16Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki '''Rajhu''' ([[Gjuha gjermane|gjermanisht:]] ''Reich'') është një fjalë me prejardhje [[Gjuha gjermane|gjermane]], kuptimi i së cilës është analog me fjalën "mbretëri". Termat ''Kaiserreich'' (fjalë për fjalë "mbretëria e një perandori") dhe ''Königreich'' (fjalë për fjalë "fusha e një mbreti") përdoren përkatësisht në gjermanisht në lidhje me perandoritë dhe mbretëritë. Termi ''Rajh'' i referohet "Gjermanisë gjatë periudhës së kontrollit nazist nga viti 1933 deri më 1945". Termi ''[[Reich Gjerman|Deutsches Reich]]'' (ndonjëherë i përkthyer si "[[Perandoria Gjermane]]") vazhdoi të përdoret edhe pas rënies së Perandorisë Gjermane dhe shfuqizimit të monarkisë në vitin 1918. Nuk kishte perandor, por shumë gjermanë kishin ambicie imperialiste. Sipas [[Richard J. Evans]]: {{Quote|Përdorimi i vazhdueshëm i termit 'Perandoria Gjermane', ''Deutsches Reich'', nga Republika e Weimarit... ngjallte një imazh mes gjermanëve të arsimuar që rezononte shumë përtej strukturave institucionale që krijoi Bismarku: pasardhësi i Perandorisë Romake; vizioni i Perandorisë së Perëndisë këtu në tokë; universaliteti i pretendimit të tij për suzerenitet; dhe në një kuptim më prozaik, por jo më pak të fuqishëm, koncepti i një shteti gjerman që do të përfshinte të gjithë gjermanishtfolësit në Evropën Qendrore - 'një popull, një Reich, një udhëheqës', siç ishte slogani nazist.<ref>{{cite book|first=Richard J. |last=Evans |author-link=Richard J. Evans |title=The Coming of the Third Reich |url=https://books.google.com/books?id=CmjBW3lsA84C&pg=PT33 |date=2005 |publisher=Penguin |language=en |page=33 |isbn=9781101042670 |url-status=live |archive-url=https://web.archive.org/web/20180504181552/https://books.google.com/books?id=CmjBW3lsA84C&pg=PT33|archive-date=2018-05-04}}</ref>}} Termi rrjedh nga fjala gjermanike që në përgjithësi do të thotë "realm", por në gjermanisht, zakonisht përdoret për të përcaktuar një [[Monarkia|mbretëri]] ose një perandori, veçanërisht [[Perandoria Romake|Perandorinë Romake]].<ref name=HM>{{cite magazine|magazine=Harper's New Monthly Magazine |volume=63 |title=The German Empire |last=Tuttle |first=Herbert |page=593 |number=376 |language=en |date=shtator 1881 |url=https://archive.org/details/sim_harpers-magazine_1881-09_63_376/page/593/mode/1up}}</ref> Termat ''Kaisertum'' ("Imperium") dhe ''Kaiserreich'' ("Realm Perandorake") përdoren në gjermanisht për të përcaktuar në mënyrë më specifike një perandori të sunduar nga një perandor.<ref name=HM/> Termi ''reich'' përdoret për perandoritë historike në përgjithësi, të tilla si [[Perandoria Romake]] (''Römisches Reich''), Perandoria Persiane (''Perserreich''), dhe si [[Tsardom i Rusisë]] ashtu edhe [[Perandoria Ruse]] (''Zarenreich'', fjalë për fjalë "mbretëria e [[Cari|Carëve]]"). ''Österreich'', emri i përdorur për [[Austria|Austrinë]] sot është i përbërë nga "Öster" dhe "Reich" që fjalë për fjalë do të thotë "Mbretëria Lindore". Emri dikur i referohej pjesëve lindore të [[Perandoria e Shenjtë Romake|Perandorisë së Shenjtë Romake]]. Në [[Historia e Gjermanisë|historinë e Gjermanisë]] në mënyrë specifike, përdoret për t'iu referuar: * Mbretëria e Frankëve mesjetare të hershme ([[Francia]]) dhe [[Perandoria Karolinge]] (''Fränkisches Reich'' dhe ''Karolingerreich''); * [[Perandoria e Shenjtë Romake]] (''Heiliges Römisches Reich''), e cila zgjati nga kurorëzimi i [[Karli i Madh|Karlit të Madh]] si [[Perandori i Shenjtë Romak|Perandor i Shenjtë Romak]] në vitin 800, deri më 1806, kur u shpërbë gjatë [[Luftërat Napoleonike|Luftërave Napoleonike]]; * [[Perandoria Gjermane]] (''Deutsches Reich'' ose ''Deutsches Kaiserreich''), e cila zgjati nga [[bashkimi i Gjermanisë]] më 1871 deri në rënien e saj pas [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]], gjatë [[Revolucioni gjerman i viteve 1918-1919|Revolucionit Gjerman të 1918-1919]]; * [[Republika e Weimarit]] e viteve 1919–1933 vazhdoi të përdorte ''Deutsches Reich'' si emrin e saj zyrtar; * [[Gjermania Naziste]], shteti i referuar shpesh si Rajhu i Tretë, i cili zgjati nga [[Akti mundësues i vitit 1933|Akti Mundësues]] në vitin 1933 deri në fund të [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]] në Evropë më 1945. Ai vazhdoi të përdorte emrin zyrtar, ''Deutsches Reich'', deri në vitin 1943, kur ishte u riemërua në ''Großdeutsches Reich'' (Rajhu i Madh Gjerman). Nazistët miratuan termin "Rajhu i Tretë" si një mjet propagande, sepse donin të legjitimonin qeverinë e tyre si pasardhëse të Rajhut të Parë dhe të Dytë të riemërtuar në mënyrë retroaktive. Termat "Rajhu i Parë" dhe "Rajhu i Dytë" nuk përdoren nga historianët, dhe termi "[[Reich i Katërt|Rajhu i Katërt]]" përdoret kryesisht në trillime dhe humor politik, megjithëse përdoret gjithashtu nga ata që pajtohen me besimin në [[Neo-nazizmi|neo-nazizëm]]. ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Historia politike e Gjermanisë]] 7or6dq6g223kwo7xz6yrzifwveunl1y 0 317658 2464491 2022-07-20T18:03:39Z Qendrimi15 122927 Faqe e re: '''Reich Gjerman''' ([[Gjuha gjermane|gjermanisht]]: ''Deutsches Reich'') ishte emri kushtetues për [[Shteti kombëtar|shtetin kombëtar]] gjerman që ekzistonte nga viti 1871 deri në vitin 1945. Rajhu u kuptua se e merrte autoritetin dhe sovranitetin e tij tërësisht nga një ''[[Volk]]'' ("popull") i vazhdueshëm unitar gjerman, me atë autoritet dhe sovranitet të ushtruar ndaj secilit. kohë mbi një "[[Gjermania|territor shtetëror]]" unitar gjerman me kufij dhe shtrirje... wikitext text/x-wiki '''Reich Gjerman''' ([[Gjuha gjermane|gjermanisht]]: ''Deutsches Reich'') ishte emri kushtetues për [[Shteti kombëtar|shtetin kombëtar]] gjerman që ekzistonte nga viti 1871 deri në vitin 1945. Rajhu u kuptua se e merrte autoritetin dhe sovranitetin e tij tërësisht nga një ''[[Volk]]'' ("popull") i vazhdueshëm unitar gjerman, me atë autoritet dhe sovranitet të ushtruar ndaj secilit. kohë mbi një "[[Gjermania|territor shtetëror]]" unitar gjerman me kufij dhe shtrirje të ndryshueshme. Edhe pse zakonisht përkthehet si "Perandoria Gjermane", fjala ''Reich'' këtu përkthehet më mirë si "realm" ose "arritje" territoriale, në atë që termi në vetvete nuk ka konotacione monarkike. [[Gjermania Perëndimore|Republika Federale e Gjermanisë]] pohoi, pas krijimit të saj më 1949, se brenda kufijve të saj ishte vazhdimi i vetëm ligjor i Reich Gjerman, dhe rrjedhimisht jo një shtet pasardhës. Megjithatë, Republika Federale nuk e mbajti titullin specifik Reich Gjerman, dhe kështu zëvendësoi vazhdimisht prefiksin ''Reichs''- në të gjithë titujt dhe emërtimet zyrtare me ''Bundes-'' (prandaj, për shembull, ''[[Kancelari i Gjermanisë|Reichskanzler]]'' u bë ''[[Kancelari i Gjermanisë#Kancelar Federal i Republikës Federale të Gjermanisë (1949-tani)|Bundeskanzler]]''.) [[Ribashkimi i Gjermanisë]] në vitin 1990, Republika Federale e zgjeruar e përshkruan veten si "[[Gjermania|Gjermania e Bashkuar]]", duke theksuar se tani nuk njeh asnjë territor jashtë kufijve të saj të bashkuar, por të përfshirë ndonjëherë në ish-Reich Gjerman, pasi ka një pretendim të vlefshëm për të qenë pjesë e Gjermania në tërësi. ==Përdorimi== Duke iu referuar të gjithë periudhës 1871–1945, "'''Reich Gjerman'''" i përkthyer pjesërisht përdoret nga historianët në kontekste formale; megjithëse në përdorimin e zakonshëm ky shtet ishte dhe njihet thjesht si '''Gjermania''', termi "Perandoria Gjermane" është rezervuar për të treguar shtetin gjerman midis 1871 dhe 1918. Historia e shtetit-komb të njohur si Rajhu Gjerman zakonisht ndahet në tre periudha: * [[Perandoria Gjermane]] (1871–1918) * [[Republika e Weimarit]] (1918-1933) * [[Gjermania Naziste]] (1933–1945) Emri ''Deutsches Reich'' u përdor herë pas here në hartat bashkëkohore të [[Perandoria e Shenjtë Romake|Perandorisë së Shenjtë Romake]] (911-1806), e quajtur gjithashtu "Perandoria e Shenjtë Romake e Kombit Gjerman" nga shekulli i 16-të e tutje, megjithëse përbënte një entitet mbikombëtar që shtrihej përtej kufijve të zonës e gjuhës gjermane (''[[Sprachraum]]''). Përpjekja e parë për të krijuar një "Perandori Gjermane" gjatë [[Revolucionet gjermane të viteve 1848-1849|Revolucionit të Marsit]] 1848 me [[Kushtetuta e Frankfurtit|Kushtetutën e Frankfurtit]] përfundimisht dështoi: ajo u ndërpre nga monarkët e [[Konfederata Gjermane|Konfederatës Gjermane]], veçanërisht nga [[Mbretëria e Prusisë|Mbreti i Prusisë]], duke luftuar [[Nacionalizmi gjerman|nacionalizmin gjerman]], i cili më pas ishte i lidhur me ideja e [[Sovraniteti popullor|sovranitetit popullor]]. Një libër i vitit 1923 i titulluar ''[[Das Dritte Reich]]'' nga [[Arthur Moeller van den Bruck]]<ref name="TR-N-01">{{cite book|url=https://www.amazon.com/Man-Who-Invented-Third-Reich/dp/0750918667|title=The man who invented the Third Reich: the life and times of Arthur Moeller van den Bruck|date=1 maj 1999|publisher=Npi Media Ltd|language=en|isbn=978-0-75-091866-4}}</ref> numëronte [[Perandoria e Shenjtë Romake|Perandorinë e Shenjtë Romake]] mesjetare si të parën dhe [[Perandoria Gjermane|monarkinë e viteve 1871–1918]] si të dytën, e cila më pas do të pasohej nga një e treta e "rigjallëruar". Regjimi nazist shpesh është quajtur "[[Gjermania Naziste|Reich i Tretë]]"; ky përdorim ndonjëherë ishte i njëkohshëm, por kryesisht retrospektiv dhe zbatohej nga jogjermanët. Pas aneksimit ''[[Anschluss]]'' të [[Shteti Federal i Austrisë|Austrisë]] në vitin 1938, Gjermania naziste e quajti veten jozyrtarisht Reich i Madh Gjerman (gjermanisht: ''Großdeutsches Reich''). Ky emër u bë emri zyrtar i shtetit vetëm gjatë dy viteve të fundit (1943–45) të sundimit nazist nën [[Adolf Hitler]], edhe pse ndryshimi nuk u shpall kurrë. Pas [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]], emërtimi "Reich Gjerman" ra shpejt në mospërdorim në [[Gjermania e pushtuar nga Aleatët|Gjermaninë e pushtuar nga Aleatët]], megjithatë, dhe ekzistenca e vazhdueshme e shtetit mbeti një çështje debati; [[Gjermania Perëndimore|Republika e Bonit]] të pasluftës ruajti ekzistencën e vazhdueshme të Reich Gjerman si një "shtet i përgjithshëm", por në gjumë ndërsa Gjermania Lindore dhe Perëndimore vazhduan të ndaheshin. Megjithatë, kur Gjermania u ribashkua në vitin 1990, termi "Reich Gjerman" nuk u ringjall si titull për [[Historia e Gjermanisë (1990-tani)|Republikën e Berlinit]]. [[Gjermania|Republika Federale]] nuk e përdor termin 'Reich i Tretë' për Gjermaninë naziste; pasi regjimi i Hitlerit konsiderohet të ketë qenë një "shtet kriminal" (''Verbrecherstaat''), një sipërmarrje kriminale e maskuar si një shtet, dhe si rrjedhim kurrë në asnjë aspekt një organizatë legjitime shtetërore e Reich Gjerman. ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Nacionalizmi gjerman]] [[Kategoria:Perandoria Gjermane]] [[Kategoria:Republika e Weimarit]] [[Kategoria:Gjermania Naziste]] dvogr6qecwrtrkgdcsiicpeu8h5ntk8 2464502 2464491 2022-07-20T18:57:37Z AT44 12961 AT44 zhvendosi faqen [[Reich Gjerman]] tek [[Rajhu Gjerman]] wikitext text/x-wiki '''Reich Gjerman''' ([[Gjuha gjermane|gjermanisht]]: ''Deutsches Reich'') ishte emri kushtetues për [[Shteti kombëtar|shtetin kombëtar]] gjerman që ekzistonte nga viti 1871 deri në vitin 1945. Rajhu u kuptua se e merrte autoritetin dhe sovranitetin e tij tërësisht nga një ''[[Volk]]'' ("popull") i vazhdueshëm unitar gjerman, me atë autoritet dhe sovranitet të ushtruar ndaj secilit. kohë mbi një "[[Gjermania|territor shtetëror]]" unitar gjerman me kufij dhe shtrirje të ndryshueshme. Edhe pse zakonisht përkthehet si "Perandoria Gjermane", fjala ''Reich'' këtu përkthehet më mirë si "realm" ose "arritje" territoriale, në atë që termi në vetvete nuk ka konotacione monarkike. [[Gjermania Perëndimore|Republika Federale e Gjermanisë]] pohoi, pas krijimit të saj më 1949, se brenda kufijve të saj ishte vazhdimi i vetëm ligjor i Reich Gjerman, dhe rrjedhimisht jo një shtet pasardhës. Megjithatë, Republika Federale nuk e mbajti titullin specifik Reich Gjerman, dhe kështu zëvendësoi vazhdimisht prefiksin ''Reichs''- në të gjithë titujt dhe emërtimet zyrtare me ''Bundes-'' (prandaj, për shembull, ''[[Kancelari i Gjermanisë|Reichskanzler]]'' u bë ''[[Kancelari i Gjermanisë#Kancelar Federal i Republikës Federale të Gjermanisë (1949-tani)|Bundeskanzler]]''.) [[Ribashkimi i Gjermanisë]] në vitin 1990, Republika Federale e zgjeruar e përshkruan veten si "[[Gjermania|Gjermania e Bashkuar]]", duke theksuar se tani nuk njeh asnjë territor jashtë kufijve të saj të bashkuar, por të përfshirë ndonjëherë në ish-Reich Gjerman, pasi ka një pretendim të vlefshëm për të qenë pjesë e Gjermania në tërësi. ==Përdorimi== Duke iu referuar të gjithë periudhës 1871–1945, "'''Reich Gjerman'''" i përkthyer pjesërisht përdoret nga historianët në kontekste formale; megjithëse në përdorimin e zakonshëm ky shtet ishte dhe njihet thjesht si '''Gjermania''', termi "Perandoria Gjermane" është rezervuar për të treguar shtetin gjerman midis 1871 dhe 1918. Historia e shtetit-komb të njohur si Rajhu Gjerman zakonisht ndahet në tre periudha: * [[Perandoria Gjermane]] (1871–1918) * [[Republika e Weimarit]] (1918-1933) * [[Gjermania Naziste]] (1933–1945) Emri ''Deutsches Reich'' u përdor herë pas here në hartat bashkëkohore të [[Perandoria e Shenjtë Romake|Perandorisë së Shenjtë Romake]] (911-1806), e quajtur gjithashtu "Perandoria e Shenjtë Romake e Kombit Gjerman" nga shekulli i 16-të e tutje, megjithëse përbënte një entitet mbikombëtar që shtrihej përtej kufijve të zonës e gjuhës gjermane (''[[Sprachraum]]''). Përpjekja e parë për të krijuar një "Perandori Gjermane" gjatë [[Revolucionet gjermane të viteve 1848-1849|Revolucionit të Marsit]] 1848 me [[Kushtetuta e Frankfurtit|Kushtetutën e Frankfurtit]] përfundimisht dështoi: ajo u ndërpre nga monarkët e [[Konfederata Gjermane|Konfederatës Gjermane]], veçanërisht nga [[Mbretëria e Prusisë|Mbreti i Prusisë]], duke luftuar [[Nacionalizmi gjerman|nacionalizmin gjerman]], i cili më pas ishte i lidhur me ideja e [[Sovraniteti popullor|sovranitetit popullor]]. Një libër i vitit 1923 i titulluar ''[[Das Dritte Reich]]'' nga [[Arthur Moeller van den Bruck]]<ref name="TR-N-01">{{cite book|url=https://www.amazon.com/Man-Who-Invented-Third-Reich/dp/0750918667|title=The man who invented the Third Reich: the life and times of Arthur Moeller van den Bruck|date=1 maj 1999|publisher=Npi Media Ltd|language=en|isbn=978-0-75-091866-4}}</ref> numëronte [[Perandoria e Shenjtë Romake|Perandorinë e Shenjtë Romake]] mesjetare si të parën dhe [[Perandoria Gjermane|monarkinë e viteve 1871–1918]] si të dytën, e cila më pas do të pasohej nga një e treta e "rigjallëruar". Regjimi nazist shpesh është quajtur "[[Gjermania Naziste|Reich i Tretë]]"; ky përdorim ndonjëherë ishte i njëkohshëm, por kryesisht retrospektiv dhe zbatohej nga jogjermanët. Pas aneksimit ''[[Anschluss]]'' të [[Shteti Federal i Austrisë|Austrisë]] në vitin 1938, Gjermania naziste e quajti veten jozyrtarisht Reich i Madh Gjerman (gjermanisht: ''Großdeutsches Reich''). Ky emër u bë emri zyrtar i shtetit vetëm gjatë dy viteve të fundit (1943–45) të sundimit nazist nën [[Adolf Hitler]], edhe pse ndryshimi nuk u shpall kurrë. Pas [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]], emërtimi "Reich Gjerman" ra shpejt në mospërdorim në [[Gjermania e pushtuar nga Aleatët|Gjermaninë e pushtuar nga Aleatët]], megjithatë, dhe ekzistenca e vazhdueshme e shtetit mbeti një çështje debati; [[Gjermania Perëndimore|Republika e Bonit]] të pasluftës ruajti ekzistencën e vazhdueshme të Reich Gjerman si një "shtet i përgjithshëm", por në gjumë ndërsa Gjermania Lindore dhe Perëndimore vazhduan të ndaheshin. Megjithatë, kur Gjermania u ribashkua në vitin 1990, termi "Reich Gjerman" nuk u ringjall si titull për [[Historia e Gjermanisë (1990-tani)|Republikën e Berlinit]]. [[Gjermania|Republika Federale]] nuk e përdor termin 'Reich i Tretë' për Gjermaninë naziste; pasi regjimi i Hitlerit konsiderohet të ketë qenë një "shtet kriminal" (''Verbrecherstaat''), një sipërmarrje kriminale e maskuar si një shtet, dhe si rrjedhim kurrë në asnjë aspekt një organizatë legjitime shtetërore e Reich Gjerman. ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Nacionalizmi gjerman]] [[Kategoria:Perandoria Gjermane]] [[Kategoria:Republika e Weimarit]] [[Kategoria:Gjermania Naziste]] dvogr6qecwrtrkgdcsiicpeu8h5ntk8 2464504 2464502 2022-07-20T18:57:51Z AT44 12961 wikitext text/x-wiki '''Rajhu Gjerman''' ([[Gjuha gjermane|gjermanisht]]: ''Deutsches Reich'') ishte emri kushtetues për [[Shteti kombëtar|shtetin kombëtar]] gjerman që ekzistonte nga viti 1871 deri në vitin 1945. Rajhu u kuptua se e merrte autoritetin dhe sovranitetin e tij tërësisht nga një ''[[Volk]]'' ("popull") i vazhdueshëm unitar gjerman, me atë autoritet dhe sovranitet të ushtruar ndaj secilit. kohë mbi një "[[Gjermania|territor shtetëror]]" unitar gjerman me kufij dhe shtrirje të ndryshueshme. Edhe pse zakonisht përkthehet si "Perandoria Gjermane", fjala ''Reich'' këtu përkthehet më mirë si "realm" ose "arritje" territoriale, në atë që termi në vetvete nuk ka konotacione monarkike. [[Gjermania Perëndimore|Republika Federale e Gjermanisë]] pohoi, pas krijimit të saj më 1949, se brenda kufijve të saj ishte vazhdimi i vetëm ligjor i Reich Gjerman, dhe rrjedhimisht jo një shtet pasardhës. Megjithatë, Republika Federale nuk e mbajti titullin specifik Reich Gjerman, dhe kështu zëvendësoi vazhdimisht prefiksin ''Reichs''- në të gjithë titujt dhe emërtimet zyrtare me ''Bundes-'' (prandaj, për shembull, ''[[Kancelari i Gjermanisë|Reichskanzler]]'' u bë ''[[Kancelari i Gjermanisë#Kancelar Federal i Republikës Federale të Gjermanisë (1949-tani)|Bundeskanzler]]''.) [[Ribashkimi i Gjermanisë]] në vitin 1990, Republika Federale e zgjeruar e përshkruan veten si "[[Gjermania|Gjermania e Bashkuar]]", duke theksuar se tani nuk njeh asnjë territor jashtë kufijve të saj të bashkuar, por të përfshirë ndonjëherë në ish-Reich Gjerman, pasi ka një pretendim të vlefshëm për të qenë pjesë e Gjermania në tërësi. ==Përdorimi== Duke iu referuar të gjithë periudhës 1871–1945, "'''Reich Gjerman'''" i përkthyer pjesërisht përdoret nga historianët në kontekste formale; megjithëse në përdorimin e zakonshëm ky shtet ishte dhe njihet thjesht si '''Gjermania''', termi "Perandoria Gjermane" është rezervuar për të treguar shtetin gjerman midis 1871 dhe 1918. Historia e shtetit-komb të njohur si Rajhu Gjerman zakonisht ndahet në tre periudha: * [[Perandoria Gjermane]] (1871–1918) * [[Republika e Weimarit]] (1918-1933) * [[Gjermania Naziste]] (1933–1945) Emri ''Deutsches Reich'' u përdor herë pas here në hartat bashkëkohore të [[Perandoria e Shenjtë Romake|Perandorisë së Shenjtë Romake]] (911-1806), e quajtur gjithashtu "Perandoria e Shenjtë Romake e Kombit Gjerman" nga shekulli i 16-të e tutje, megjithëse përbënte një entitet mbikombëtar që shtrihej përtej kufijve të zonës e gjuhës gjermane (''[[Sprachraum]]''). Përpjekja e parë për të krijuar një "Perandori Gjermane" gjatë [[Revolucionet gjermane të viteve 1848-1849|Revolucionit të Marsit]] 1848 me [[Kushtetuta e Frankfurtit|Kushtetutën e Frankfurtit]] përfundimisht dështoi: ajo u ndërpre nga monarkët e [[Konfederata Gjermane|Konfederatës Gjermane]], veçanërisht nga [[Mbretëria e Prusisë|Mbreti i Prusisë]], duke luftuar [[Nacionalizmi gjerman|nacionalizmin gjerman]], i cili më pas ishte i lidhur me ideja e [[Sovraniteti popullor|sovranitetit popullor]]. Një libër i vitit 1923 i titulluar ''[[Das Dritte Reich]]'' nga [[Arthur Moeller van den Bruck]]<ref name="TR-N-01">{{cite book|url=https://www.amazon.com/Man-Who-Invented-Third-Reich/dp/0750918667|title=The man who invented the Third Reich: the life and times of Arthur Moeller van den Bruck|date=1 maj 1999|publisher=Npi Media Ltd|language=en|isbn=978-0-75-091866-4}}</ref> numëronte [[Perandoria e Shenjtë Romake|Perandorinë e Shenjtë Romake]] mesjetare si të parën dhe [[Perandoria Gjermane|monarkinë e viteve 1871–1918]] si të dytën, e cila më pas do të pasohej nga një e treta e "rigjallëruar". Regjimi nazist shpesh është quajtur "[[Gjermania Naziste|Reich i Tretë]]"; ky përdorim ndonjëherë ishte i njëkohshëm, por kryesisht retrospektiv dhe zbatohej nga jogjermanët. Pas aneksimit ''[[Anschluss]]'' të [[Shteti Federal i Austrisë|Austrisë]] në vitin 1938, Gjermania naziste e quajti veten jozyrtarisht Reich i Madh Gjerman (gjermanisht: ''Großdeutsches Reich''). Ky emër u bë emri zyrtar i shtetit vetëm gjatë dy viteve të fundit (1943–45) të sundimit nazist nën [[Adolf Hitler]], edhe pse ndryshimi nuk u shpall kurrë. Pas [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]], emërtimi "Reich Gjerman" ra shpejt në mospërdorim në [[Gjermania e pushtuar nga Aleatët|Gjermaninë e pushtuar nga Aleatët]], megjithatë, dhe ekzistenca e vazhdueshme e shtetit mbeti një çështje debati; [[Gjermania Perëndimore|Republika e Bonit]] të pasluftës ruajti ekzistencën e vazhdueshme të Reich Gjerman si një "shtet i përgjithshëm", por në gjumë ndërsa Gjermania Lindore dhe Perëndimore vazhduan të ndaheshin. Megjithatë, kur Gjermania u ribashkua në vitin 1990, termi "Reich Gjerman" nuk u ringjall si titull për [[Historia e Gjermanisë (1990-tani)|Republikën e Berlinit]]. [[Gjermania|Republika Federale]] nuk e përdor termin 'Reich i Tretë' për Gjermaninë naziste; pasi regjimi i Hitlerit konsiderohet të ketë qenë një "shtet kriminal" (''Verbrecherstaat''), një sipërmarrje kriminale e maskuar si një shtet, dhe si rrjedhim kurrë në asnjë aspekt një organizatë legjitime shtetërore e Reich Gjerman. ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Nacionalizmi gjerman]] [[Kategoria:Perandoria Gjermane]] [[Kategoria:Republika e Weimarit]] [[Kategoria:Gjermania Naziste]] f2ej2giig11otbjex222wikezsf7y61 0 317659 2464493 2022-07-20T18:10:43Z AT44 12961 AT44 zhvendosi faqen [[Reich]] tek [[Rajhu]]: Termi është futur në literaturën shqipe. wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Rajhu]] hha8srwoo6cb7ngb6jln39soq3ctq4w 0 317660 2464495 2022-07-20T18:21:12Z Qendrimi15 122927 Faqe e re: '''Kaiser''' është fjalë [[Gjuha gjermane|gjermane]] për "[[Perandori|perandor]]" ('''Kaiserin''' femër). Në përgjithësi, titulli gjerman në parim vlen për sundimtarët kudo në botë mbi gradën e mbretit (''König''). Fjala ''Kaiser'' përdoret kryesisht për perandorët e [[Perandoria Gjermane|Perandorisë Gjermane]] (1871-1918) dhe perandorët e [[Perandoria Austriake|Perandorisë Austriake]] (1804-1918). Gjatë [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]... wikitext text/x-wiki '''Kaiser''' është fjalë [[Gjuha gjermane|gjermane]] për "[[Perandori|perandor]]" ('''Kaiserin''' femër). Në përgjithësi, titulli gjerman në parim vlen për sundimtarët kudo në botë mbi gradën e mbretit (''König''). Fjala ''Kaiser'' përdoret kryesisht për perandorët e [[Perandoria Gjermane|Perandorisë Gjermane]] (1871-1918) dhe perandorët e [[Perandoria Austriake|Perandorisë Austriake]] (1804-1918). Gjatë [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]], [[Anti-gjermanizmi|ndjenja anti-gjermane]] ishte në kulmin e saj; termi ''Kaiser'' - veçanërisht i zbatuar për perandorin gjerman [[Vilhelmi II]] - kështu fitoi konotacione të konsiderueshme negative në vendet anglishtfolëse. Sidomos në Evropën Qendrore, midis Italisë veriore dhe Polonisë jugore, midis Austrisë perëndimore dhe Ukrainës perëndimore dhe në Bavari, perandori [[Franc Jozef I]] lidhet edhe sot me "Der Kaiser (perandorin)". Si rezultat i mbretërimit të tij të gjatë nga viti 1848 deri në 1916 dhe epokës së artë të shoqëruar para Luftës së Parë Botërore, ky titull shpesh ka ende një respekt shumë të lartë historik në këtë zonë gjeografike. [[Kategoria:Perandorë gjermanë]] [[Kategoria:Perandorë të Austrisë]] [[Kategoria:Krerë shtetesh të Gjermanisë]] [[Kategoria:Tituj perandorakë]] [[Kategoria:Tituj fisnikë gjermanë]] m54go3d7m1pm4dq4xr85de9nar5m7q6 0 317661 2464503 2022-07-20T18:57:37Z AT44 12961 AT44 zhvendosi faqen [[Reich Gjerman]] tek [[Rajhu Gjerman]] wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Rajhu Gjerman]] d16lisrl5bwrb8hasiuppqvq9g2shf3 0 317662 2464521 2022-07-20T20:45:04Z 46.99.114.204 Faqe e re: Afërdita Demaku e lindur me 01.04.1978 ne Skenderaj kendon kengen e mirefillte shqipe me shume zemer.Kenget e fundit folklorike e radhisin "yll mbi yjet" e muzikes sone popullore te deritanishem. Nga tere krijimtaria e saj, ajo lirisht mund te konsiderohet kengetare e muzikes folklorike, e muzikes patriotike, muzikes popullore, dhe muzikes popullore moderne. Viti 2022 e nxori si solisten me te mire sot ne kete zhaner te muzikes shqiptare. Lindi ne Abri te Eperme te Drenices. Ne... wikitext text/x-wiki Afërdita Demaku e lindur me 01.04.1978 ne Skenderaj kendon kengen e mirefillte shqipe me shume zemer.Kenget e fundit folklorike e radhisin "yll mbi yjet" e muzikes sone popullore te deritanishem. Nga tere krijimtaria e saj, ajo lirisht mund te konsiderohet kengetare e muzikes folklorike, e muzikes patriotike, muzikes popullore, dhe muzikes popullore moderne. Viti 2022 e nxori si solisten me te mire sot ne kete zhaner te muzikes shqiptare. Lindi ne Abri te Eperme te Drenices. Ne skene eshte paraqitur qe prej viteve te '90,si femije i talentuar dhe eshte shperblyer me vendin e pare, kudo mori pjese neper Festivale kenge te filloristeve, por edhe si antare e SHKA "Xhemal Abria", qe po e drejtonte vellau i saj. Nje dite, si nxenese e klases se peste i ishte lutur vellaut ta merrte ne ushtrimet e SHKA-se "Xhemail Abria"dhe kishte vendosur te provoje te kendoje nje kenge.Kur ajo nisi kengen, te gjithe antaret mbeten gojehapur dhe qe nga ajo dite, Aferdita u be solistja numer nje e kesaj shoqerie. Talentin e saj per kendim e ka zbuluar mesuesi dhe vellau i saj, gje e cila e ben qe te merr pjese ne shume shoqeri kulturore artistike ne Abri, Drenas dhe Prizren. Albumi i saj i pare eshte edituar ne vitin 1995 i titulluar "Larg atdheut", autor i te cilit eshte Fadil Demaku, ndersa deri tani ka edituar dhjetera sish. Ajo ka pasur shume bashkpunime me kengetare te ndryshem,por si me te dalluar kane qene kengetaret: Bujar Qamili, Mahmut Ferati, Remzije Osmani, Vellezerit Krasniqi, Aziz Murati e shume te tjere. Afërdita eshte e martuar me Besnik Janovën, kane dy femije: Shqipdonën dhe Shqiprimin. Kenget e saja me se shumti jane te shkruara nga Fadil Demaku, Milaim Islami, Arsim Bunjaku, Bekim Bislimi, Gafur Murati e te tjere. "Bashkepuntoret dhe ndihmesit e mi janë të shumtë, të cilët i falënderoj për përkushtimin e seriozitetin që kanë pasur ndaj punës dhe vullnetit tim. Ata janë fillimisht familja e cila më përkrah shumë, vëllai im Fadili, i cili më ka shkruar tekste, orkestruesit Adrian Kastrati, Florent Boshnjaku, Virusi, Shpejtim Gashi. Prej fillimit të karrierës më së shumti kam punuar në studion Etno Myzik te Burim Krasniqi. Nga aty kam nxjerr shumë hite. Punë të mire e shumë të suksesshme kam arritur me Agim Gashin, do ta përmendi këngën, Gëzuar Pavarësia, Gyrbetqari im, Kush po të bëhet nuse… ", deshmone Aferdita. Aferdita eshte ne vlugun me te madh te krijimtarise se saj artistike dhe interpretimeve te shkelqyera, qe e fusin ne radhet e "yjeve kosovare" te kenges shqipe. Në Qershor 2003, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2003 me këngën "Xhelozia". Në Qershor 2004, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2004 me këngën "Ti Je Larg Meje". Në vitin 2004, Aferdita Demaku publikon albumin "Si Nje Maturante". Në vitin 2005, Aferdita Demaku publikon albumin "Dy Zemra". Në vitin 2006, Aferdita Demaku publikon albumin "U Kall Atmosfera". Në vitin 2007, Aferdita Demaku publikon albumin "Du Met Pa". Në Qershor 2008, Aferdita Demaku merr pjesë në Polifest 2008 me këngën "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Dita E Dasmës". Në vitin 2009, Aferdita Demaku publikon albumin "Po Marrim Nuse". Në vitin 2010, Aferdita Demaku publikon albumin "Veç Me Zemer". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Te Vjetra Folklorike". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kokan Mbledh Qikat Per Qef". Më datë 22 Qershor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 31 Korrik 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Jam Drenica". Më datë 21 Gusht 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qele Zemren". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Arsim Bunjaku. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 17 Dhjetor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Cila Ta La Parfumin". Muzika e këngës u punua nga Burim Krasniqi, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2012, Aferdita Demaku publikon albumin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 12 Prill 2013, Shaqir Cërvadiku, Florim Kleqka & Aferdita Demaku publikojnë videoklipin "Zinxhin A Fukara". Teksti u shkrua nga Izet Rraci. Më datë 13 Qershor 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Babe E Nane". Më datë 16 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Sfida Ime". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Më datë 27 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Esht E Veçant". Më datë 7 Gusht 2013, Aferdita Demaku & Vullnet Zhuniqi publikojnë videoklipin "Si Motër E Vëlla". Më datë 28 Shtator 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Më Nuk Vuaj Për Tradhtar". Muzika e këngës u punua nga Ilir Berani, teksti u shkrua nga Ilir Berani, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2013, Aferdita Demaku publikon albumin "Sfida Ime". Më datë 8 Shkurt 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kthehu". Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), ndërsa teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga kompania Bleri Production. Më datë 22 Qershor 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dasma E Pollogut". Më datë 15 Korrik 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Nxeje Defin". Më datë 10 Gusht 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Ke Stop A Ke Kufi". Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2014, Aferdita Demaku publikon albumin "Erdhi Rasti". Më datë 1 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "E Pranoj". Muzika e këngës u punua nga Fatmir Muja, teksti u shkrua nga Fatmir Muja, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Më datë 20 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ta Jap A Mos Ta Jap". Në vitin 2015, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Shpirti". Më datë 26 Qershor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pervjetori I Marteses". Më datë 14 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lotë Dashurie", në bashkëpunim me Dona Janova. Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 25 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Me Don Sa Te Dua". Muzika e këngës u punua nga Valter Beqo, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Valter Beqo. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 19 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Largohu". Më datë 22 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos U Ban Burrë Si Fmija". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2016, Aferdita Demaku publikon albumin "Lotë Dashurie". Më datë 1 Qershor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shpirt". Më datë 8 Korrik 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kanagjegji Im", në bashkëpunim me Dona Janova. Më datë 27 Tetor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Veq Te Nana". Në vitin 2017, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Kanagjegji Im". Në vitin 2017, Flora Gashi, Ymer Bajrami & Aferdita Demaku publikojnë albumin "Per Dasmen Tuaj". Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Po Vjen Nusja". Më datë 6 Maj 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Larg Vendlindjes". Muzika dhe teksti u shkruan nga Bekim Bislimi, ndërsa për orkestrimin u kujdes Burim Krasniqi. Më datë 20 Qershor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Hajde Te Hjekim Pak Merzi". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Ghulo, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Larg Vendlindjes". Më datë 26 Tetor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Gurbeti Nuk Na Ndan", në bashkëpunim me Dona Janova. Në vitin 2018, Aferdita Demaku publikon albumin "Keng Folklorike". Më datë 19 Prill 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qitja Piken". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Armand Trebicka, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 31 Maj 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shumë Po Gezohna, Erdh Bajrami". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Besim Bunjaku. Më datë 27 Qershor 2019, Aferdita Demaku, Dona Janova & Pimi publikojnë videoklipin "Bac Perhajr Dasma". Në vitin 2019, Aferdita Demaku publikon albumin "Bac Përhajr Dasma". Më datë 2 Tetor 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kush Të Don Më Shumë Se Motra". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Shkurt 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ti Si Princ Unë Si Princeshë". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 14 Maj 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos Lendo Nje Femer". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 2 Tetor 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lajmi I Hidhur". Më datë 27 Nëntor 2020, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë videoklipin "Era E Marsit". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Bekim Bislimi. Videoklipi u prodhua nga kompania Red Media. Më datë 5 Mars 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Fmija Jone". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Ilir Berani. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 23 Prill 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Falja Dadës". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Maj 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pse Më Zgjodhe Mua". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Pimi Janova, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Në vitin 2021, Aferdita Demaku publikon albumin "Falja Dadës". Më datë 10 Dhjetor 2021, Gold AG & Afërdita Demaku publikojnë videoklipin "Lutja E Nanës". Muzika e këngës u punua nga Gold AG & Florent Boshnjaku, teksti u shkrua nga Gold AG, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 19 Shkurt 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Malli Për Babë E Nanë". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Aferdita Demaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 17 Prill 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kenga E Mrikes". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Nderkohe publikon edhe kenget folklorike: Selman Kadria, Bec Sinani,E verteta mbi Adem Jasharin, qe e radhisin mes kengetareve me te kompletuar te ketij zhanri muzikor. Kenga "E verteta mbi Adem Jasharin" e shkruar nga Bekim Bislimi eshte padyshim Historia e vertete e ngjarjes ne familjen e Jasharajve dhe sakrificen e saj, qe i nderroi rrjedhen historise shqiptare ne Kosove pergjithmone! Më datë 20 Maj 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Zoti M'paska Dasht". Muzikën dhe orkestrimin e këngës e punoi Bini Nebihu, ndërsa tekstin e shkroi Donjeta Morina. Videoklipi u prodhua nga MProduction, ndërsa produksioni audio u realizua nga Bini Nebihu. Më datë 14 Qershor 2022, Aferdita Demaku, Dona & Pimi Janova publikojnë videoklipin "Dite E Gzume". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. 5t2y3y8uu39tcgfhkrxumyguf04jsmk 2464522 2464521 2022-07-20T20:45:51Z 46.99.114.204 wikitext text/x-wiki Afërdita Demaku e lindur me [[1]] [[Prill]] [[1978]] ne Skenderaj kendon kengen e mirefillte shqipe me shume zemer.Kenget e fundit folklorike e radhisin "yll mbi yjet" e muzikes sone popullore te deritanishem. Nga tere krijimtaria e saj, ajo lirisht mund te konsiderohet kengetare e muzikes folklorike, e muzikes patriotike, muzikes popullore, dhe muzikes popullore moderne. Viti 2022 e nxori si solisten me te mire sot ne kete zhaner te muzikes shqiptare. Lindi ne Abri te Eperme te Drenices. Ne skene eshte paraqitur qe prej viteve te '90,si femije i talentuar dhe eshte shperblyer me vendin e pare, kudo mori pjese neper Festivale kenge te filloristeve, por edhe si antare e SHKA "Xhemal Abria", qe po e drejtonte vellau i saj. Nje dite, si nxenese e klases se peste i ishte lutur vellaut ta merrte ne ushtrimet e SHKA-se "Xhemail Abria"dhe kishte vendosur te provoje te kendoje nje kenge.Kur ajo nisi kengen, te gjithe antaret mbeten gojehapur dhe qe nga ajo dite, Aferdita u be solistja numer nje e kesaj shoqerie. Talentin e saj per kendim e ka zbuluar mesuesi dhe vellau i saj, gje e cila e ben qe te merr pjese ne shume shoqeri kulturore artistike ne Abri, Drenas dhe Prizren. Albumi i saj i pare eshte edituar ne vitin 1995 i titulluar "Larg atdheut", autor i te cilit eshte Fadil Demaku, ndersa deri tani ka edituar dhjetera sish. Ajo ka pasur shume bashkpunime me kengetare te ndryshem,por si me te dalluar kane qene kengetaret: Bujar Qamili, Mahmut Ferati, Remzije Osmani, Vellezerit Krasniqi, Aziz Murati e shume te tjere. Afërdita eshte e martuar me Besnik Janovën, kane dy femije: Shqipdonën dhe Shqiprimin. Kenget e saja me se shumti jane te shkruara nga Fadil Demaku, Milaim Islami, Arsim Bunjaku, Bekim Bislimi, Gafur Murati e te tjere. "Bashkepuntoret dhe ndihmesit e mi janë të shumtë, të cilët i falënderoj për përkushtimin e seriozitetin që kanë pasur ndaj punës dhe vullnetit tim. Ata janë fillimisht familja e cila më përkrah shumë, vëllai im Fadili, i cili më ka shkruar tekste, orkestruesit Adrian Kastrati, Florent Boshnjaku, Virusi, Shpejtim Gashi. Prej fillimit të karrierës më së shumti kam punuar në studion Etno Myzik te Burim Krasniqi. Nga aty kam nxjerr shumë hite. Punë të mire e shumë të suksesshme kam arritur me Agim Gashin, do ta përmendi këngën, Gëzuar Pavarësia, Gyrbetqari im, Kush po të bëhet nuse… ", deshmone Aferdita. Aferdita eshte ne vlugun me te madh te krijimtarise se saj artistike dhe interpretimeve te shkelqyera, qe e fusin ne radhet e "yjeve kosovare" te kenges shqipe. Në Qershor 2003, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2003 me këngën "Xhelozia". Në Qershor 2004, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2004 me këngën "Ti Je Larg Meje". Në vitin 2004, Aferdita Demaku publikon albumin "Si Nje Maturante". Në vitin 2005, Aferdita Demaku publikon albumin "Dy Zemra". Në vitin 2006, Aferdita Demaku publikon albumin "U Kall Atmosfera". Në vitin 2007, Aferdita Demaku publikon albumin "Du Met Pa". Në Qershor 2008, Aferdita Demaku merr pjesë në Polifest 2008 me këngën "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Dita E Dasmës". Në vitin 2009, Aferdita Demaku publikon albumin "Po Marrim Nuse". Në vitin 2010, Aferdita Demaku publikon albumin "Veç Me Zemer". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Te Vjetra Folklorike". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kokan Mbledh Qikat Per Qef". Më datë 22 Qershor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 31 Korrik 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Jam Drenica". Më datë 21 Gusht 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qele Zemren". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Arsim Bunjaku. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 17 Dhjetor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Cila Ta La Parfumin". Muzika e këngës u punua nga Burim Krasniqi, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2012, Aferdita Demaku publikon albumin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 12 Prill 2013, Shaqir Cërvadiku, Florim Kleqka & Aferdita Demaku publikojnë videoklipin "Zinxhin A Fukara". Teksti u shkrua nga Izet Rraci. Më datë 13 Qershor 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Babe E Nane". Më datë 16 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Sfida Ime". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Më datë 27 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Esht E Veçant". Më datë 7 Gusht 2013, Aferdita Demaku & Vullnet Zhuniqi publikojnë videoklipin "Si Motër E Vëlla". Më datë 28 Shtator 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Më Nuk Vuaj Për Tradhtar". Muzika e këngës u punua nga Ilir Berani, teksti u shkrua nga Ilir Berani, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2013, Aferdita Demaku publikon albumin "Sfida Ime". Më datë 8 Shkurt 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kthehu". Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), ndërsa teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga kompania Bleri Production. Më datë 22 Qershor 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dasma E Pollogut". Më datë 15 Korrik 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Nxeje Defin". Më datë 10 Gusht 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Ke Stop A Ke Kufi". Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2014, Aferdita Demaku publikon albumin "Erdhi Rasti". Më datë 1 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "E Pranoj". Muzika e këngës u punua nga Fatmir Muja, teksti u shkrua nga Fatmir Muja, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Më datë 20 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ta Jap A Mos Ta Jap". Në vitin 2015, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Shpirti". Më datë 26 Qershor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pervjetori I Marteses". Më datë 14 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lotë Dashurie", në bashkëpunim me Dona Janova. Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 25 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Me Don Sa Te Dua". Muzika e këngës u punua nga Valter Beqo, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Valter Beqo. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 19 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Largohu". Më datë 22 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos U Ban Burrë Si Fmija". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2016, Aferdita Demaku publikon albumin "Lotë Dashurie". Më datë 1 Qershor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shpirt". Më datë 8 Korrik 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kanagjegji Im", në bashkëpunim me Dona Janova. Më datë 27 Tetor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Veq Te Nana". Në vitin 2017, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Kanagjegji Im". Në vitin 2017, Flora Gashi, Ymer Bajrami & Aferdita Demaku publikojnë albumin "Per Dasmen Tuaj". Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Po Vjen Nusja". Më datë 6 Maj 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Larg Vendlindjes". Muzika dhe teksti u shkruan nga Bekim Bislimi, ndërsa për orkestrimin u kujdes Burim Krasniqi. Më datë 20 Qershor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Hajde Te Hjekim Pak Merzi". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Ghulo, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Larg Vendlindjes". Më datë 26 Tetor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Gurbeti Nuk Na Ndan", në bashkëpunim me Dona Janova. Në vitin 2018, Aferdita Demaku publikon albumin "Keng Folklorike". Më datë 19 Prill 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qitja Piken". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Armand Trebicka, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 31 Maj 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shumë Po Gezohna, Erdh Bajrami". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Besim Bunjaku. Më datë 27 Qershor 2019, Aferdita Demaku, Dona Janova & Pimi publikojnë videoklipin "Bac Perhajr Dasma". Në vitin 2019, Aferdita Demaku publikon albumin "Bac Përhajr Dasma". Më datë 2 Tetor 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kush Të Don Më Shumë Se Motra". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Shkurt 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ti Si Princ Unë Si Princeshë". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 14 Maj 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos Lendo Nje Femer". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 2 Tetor 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lajmi I Hidhur". Më datë 27 Nëntor 2020, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë videoklipin "Era E Marsit". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Bekim Bislimi. Videoklipi u prodhua nga kompania Red Media. Më datë 5 Mars 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Fmija Jone". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Ilir Berani. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 23 Prill 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Falja Dadës". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Maj 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pse Më Zgjodhe Mua". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Pimi Janova, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Në vitin 2021, Aferdita Demaku publikon albumin "Falja Dadës". Më datë 10 Dhjetor 2021, Gold AG & Afërdita Demaku publikojnë videoklipin "Lutja E Nanës". Muzika e këngës u punua nga Gold AG & Florent Boshnjaku, teksti u shkrua nga Gold AG, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 19 Shkurt 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Malli Për Babë E Nanë". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Aferdita Demaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 17 Prill 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kenga E Mrikes". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Nderkohe publikon edhe kenget folklorike: Selman Kadria, Bec Sinani,E verteta mbi Adem Jasharin, qe e radhisin mes kengetareve me te kompletuar te ketij zhanri muzikor. Kenga "E verteta mbi Adem Jasharin" e shkruar nga Bekim Bislimi eshte padyshim Historia e vertete e ngjarjes ne familjen e Jasharajve dhe sakrificen e saj, qe i nderroi rrjedhen historise shqiptare ne Kosove pergjithmone! Më datë 20 Maj 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Zoti M'paska Dasht". Muzikën dhe orkestrimin e këngës e punoi Bini Nebihu, ndërsa tekstin e shkroi Donjeta Morina. Videoklipi u prodhua nga MProduction, ndërsa produksioni audio u realizua nga Bini Nebihu. Më datë 14 Qershor 2022, Aferdita Demaku, Dona & Pimi Janova publikojnë videoklipin "Dite E Gzume". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. 6strytf60ldxndhl6o882k1awluyyxa 2464523 2464522 2022-07-20T20:46:09Z 46.99.114.204 wikitext text/x-wiki Afërdita Demaku e lindur me [[1]] [[Prill]] [[1978]] [[Skënderaj]] kendon kengen e mirefillte shqipe me shume zemer.Kenget e fundit folklorike e radhisin "yll mbi yjet" e muzikes sone popullore te deritanishem. Nga tere krijimtaria e saj, ajo lirisht mund te konsiderohet kengetare e muzikes folklorike, e muzikes patriotike, muzikes popullore, dhe muzikes popullore moderne. Viti 2022 e nxori si solisten me te mire sot ne kete zhaner te muzikes shqiptare. Lindi ne Abri te Eperme te Drenices. Ne skene eshte paraqitur qe prej viteve te '90,si femije i talentuar dhe eshte shperblyer me vendin e pare, kudo mori pjese neper Festivale kenge te filloristeve, por edhe si antare e SHKA "Xhemal Abria", qe po e drejtonte vellau i saj. Nje dite, si nxenese e klases se peste i ishte lutur vellaut ta merrte ne ushtrimet e SHKA-se "Xhemail Abria"dhe kishte vendosur te provoje te kendoje nje kenge.Kur ajo nisi kengen, te gjithe antaret mbeten gojehapur dhe qe nga ajo dite, Aferdita u be solistja numer nje e kesaj shoqerie. Talentin e saj per kendim e ka zbuluar mesuesi dhe vellau i saj, gje e cila e ben qe te merr pjese ne shume shoqeri kulturore artistike ne Abri, Drenas dhe Prizren. Albumi i saj i pare eshte edituar ne vitin 1995 i titulluar "Larg atdheut", autor i te cilit eshte Fadil Demaku, ndersa deri tani ka edituar dhjetera sish. Ajo ka pasur shume bashkpunime me kengetare te ndryshem,por si me te dalluar kane qene kengetaret: Bujar Qamili, Mahmut Ferati, Remzije Osmani, Vellezerit Krasniqi, Aziz Murati e shume te tjere. Afërdita eshte e martuar me Besnik Janovën, kane dy femije: Shqipdonën dhe Shqiprimin. Kenget e saja me se shumti jane te shkruara nga Fadil Demaku, Milaim Islami, Arsim Bunjaku, Bekim Bislimi, Gafur Murati e te tjere. "Bashkepuntoret dhe ndihmesit e mi janë të shumtë, të cilët i falënderoj për përkushtimin e seriozitetin që kanë pasur ndaj punës dhe vullnetit tim. Ata janë fillimisht familja e cila më përkrah shumë, vëllai im Fadili, i cili më ka shkruar tekste, orkestruesit Adrian Kastrati, Florent Boshnjaku, Virusi, Shpejtim Gashi. Prej fillimit të karrierës më së shumti kam punuar në studion Etno Myzik te Burim Krasniqi. Nga aty kam nxjerr shumë hite. Punë të mire e shumë të suksesshme kam arritur me Agim Gashin, do ta përmendi këngën, Gëzuar Pavarësia, Gyrbetqari im, Kush po të bëhet nuse… ", deshmone Aferdita. Aferdita eshte ne vlugun me te madh te krijimtarise se saj artistike dhe interpretimeve te shkelqyera, qe e fusin ne radhet e "yjeve kosovare" te kenges shqipe. Në Qershor 2003, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2003 me këngën "Xhelozia". Në Qershor 2004, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2004 me këngën "Ti Je Larg Meje". Në vitin 2004, Aferdita Demaku publikon albumin "Si Nje Maturante". Në vitin 2005, Aferdita Demaku publikon albumin "Dy Zemra". Në vitin 2006, Aferdita Demaku publikon albumin "U Kall Atmosfera". Në vitin 2007, Aferdita Demaku publikon albumin "Du Met Pa". Në Qershor 2008, Aferdita Demaku merr pjesë në Polifest 2008 me këngën "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Dita E Dasmës". Në vitin 2009, Aferdita Demaku publikon albumin "Po Marrim Nuse". Në vitin 2010, Aferdita Demaku publikon albumin "Veç Me Zemer". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Te Vjetra Folklorike". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kokan Mbledh Qikat Per Qef". Më datë 22 Qershor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 31 Korrik 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Jam Drenica". Më datë 21 Gusht 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qele Zemren". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Arsim Bunjaku. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 17 Dhjetor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Cila Ta La Parfumin". Muzika e këngës u punua nga Burim Krasniqi, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2012, Aferdita Demaku publikon albumin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 12 Prill 2013, Shaqir Cërvadiku, Florim Kleqka & Aferdita Demaku publikojnë videoklipin "Zinxhin A Fukara". Teksti u shkrua nga Izet Rraci. Më datë 13 Qershor 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Babe E Nane". Më datë 16 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Sfida Ime". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Më datë 27 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Esht E Veçant". Më datë 7 Gusht 2013, Aferdita Demaku & Vullnet Zhuniqi publikojnë videoklipin "Si Motër E Vëlla". Më datë 28 Shtator 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Më Nuk Vuaj Për Tradhtar". Muzika e këngës u punua nga Ilir Berani, teksti u shkrua nga Ilir Berani, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2013, Aferdita Demaku publikon albumin "Sfida Ime". Më datë 8 Shkurt 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kthehu". Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), ndërsa teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga kompania Bleri Production. Më datë 22 Qershor 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dasma E Pollogut". Më datë 15 Korrik 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Nxeje Defin". Më datë 10 Gusht 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Ke Stop A Ke Kufi". Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2014, Aferdita Demaku publikon albumin "Erdhi Rasti". Më datë 1 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "E Pranoj". Muzika e këngës u punua nga Fatmir Muja, teksti u shkrua nga Fatmir Muja, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Më datë 20 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ta Jap A Mos Ta Jap". Në vitin 2015, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Shpirti". Më datë 26 Qershor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pervjetori I Marteses". Më datë 14 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lotë Dashurie", në bashkëpunim me Dona Janova. Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 25 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Me Don Sa Te Dua". Muzika e këngës u punua nga Valter Beqo, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Valter Beqo. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 19 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Largohu". Më datë 22 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos U Ban Burrë Si Fmija". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2016, Aferdita Demaku publikon albumin "Lotë Dashurie". Më datë 1 Qershor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shpirt". Më datë 8 Korrik 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kanagjegji Im", në bashkëpunim me Dona Janova. Më datë 27 Tetor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Veq Te Nana". Në vitin 2017, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Kanagjegji Im". Në vitin 2017, Flora Gashi, Ymer Bajrami & Aferdita Demaku publikojnë albumin "Per Dasmen Tuaj". Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Po Vjen Nusja". Më datë 6 Maj 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Larg Vendlindjes". Muzika dhe teksti u shkruan nga Bekim Bislimi, ndërsa për orkestrimin u kujdes Burim Krasniqi. Më datë 20 Qershor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Hajde Te Hjekim Pak Merzi". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Ghulo, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Larg Vendlindjes". Më datë 26 Tetor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Gurbeti Nuk Na Ndan", në bashkëpunim me Dona Janova. Në vitin 2018, Aferdita Demaku publikon albumin "Keng Folklorike". Më datë 19 Prill 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qitja Piken". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Armand Trebicka, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 31 Maj 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shumë Po Gezohna, Erdh Bajrami". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Besim Bunjaku. Më datë 27 Qershor 2019, Aferdita Demaku, Dona Janova & Pimi publikojnë videoklipin "Bac Perhajr Dasma". Në vitin 2019, Aferdita Demaku publikon albumin "Bac Përhajr Dasma". Më datë 2 Tetor 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kush Të Don Më Shumë Se Motra". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Shkurt 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ti Si Princ Unë Si Princeshë". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 14 Maj 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos Lendo Nje Femer". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 2 Tetor 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lajmi I Hidhur". Më datë 27 Nëntor 2020, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë videoklipin "Era E Marsit". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Bekim Bislimi. Videoklipi u prodhua nga kompania Red Media. Më datë 5 Mars 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Fmija Jone". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Ilir Berani. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 23 Prill 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Falja Dadës". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Maj 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pse Më Zgjodhe Mua". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Pimi Janova, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Në vitin 2021, Aferdita Demaku publikon albumin "Falja Dadës". Më datë 10 Dhjetor 2021, Gold AG & Afërdita Demaku publikojnë videoklipin "Lutja E Nanës". Muzika e këngës u punua nga Gold AG & Florent Boshnjaku, teksti u shkrua nga Gold AG, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 19 Shkurt 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Malli Për Babë E Nanë". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Aferdita Demaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 17 Prill 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kenga E Mrikes". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Nderkohe publikon edhe kenget folklorike: Selman Kadria, Bec Sinani,E verteta mbi Adem Jasharin, qe e radhisin mes kengetareve me te kompletuar te ketij zhanri muzikor. Kenga "E verteta mbi Adem Jasharin" e shkruar nga Bekim Bislimi eshte padyshim Historia e vertete e ngjarjes ne familjen e Jasharajve dhe sakrificen e saj, qe i nderroi rrjedhen historise shqiptare ne Kosove pergjithmone! Më datë 20 Maj 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Zoti M'paska Dasht". Muzikën dhe orkestrimin e këngës e punoi Bini Nebihu, ndërsa tekstin e shkroi Donjeta Morina. Videoklipi u prodhua nga MProduction, ndërsa produksioni audio u realizua nga Bini Nebihu. Më datë 14 Qershor 2022, Aferdita Demaku, Dona & Pimi Janova publikojnë videoklipin "Dite E Gzume". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. oejofubxoiz94iz4x6e8a4u0v4v8bfl 2464524 2464523 2022-07-20T20:46:21Z 46.99.114.204 wikitext text/x-wiki Afërdita Demaku e lindur me [[1]] [[Prill]] [[1978]] [[Skënderaj]] Ajo kendon kengen e mirefillte shqipe me shume zemer.Kenget e fundit folklorike e radhisin "yll mbi yjet" e muzikes sone popullore te deritanishem. Nga tere krijimtaria e saj, ajo lirisht mund te konsiderohet kengetare e muzikes folklorike, e muzikes patriotike, muzikes popullore, dhe muzikes popullore moderne. Viti 2022 e nxori si solisten me te mire sot ne kete zhaner te muzikes shqiptare. Lindi ne Abri te Eperme te Drenices. Ne skene eshte paraqitur qe prej viteve te '90,si femije i talentuar dhe eshte shperblyer me vendin e pare, kudo mori pjese neper Festivale kenge te filloristeve, por edhe si antare e SHKA "Xhemal Abria", qe po e drejtonte vellau i saj. Nje dite, si nxenese e klases se peste i ishte lutur vellaut ta merrte ne ushtrimet e SHKA-se "Xhemail Abria"dhe kishte vendosur te provoje te kendoje nje kenge.Kur ajo nisi kengen, te gjithe antaret mbeten gojehapur dhe qe nga ajo dite, Aferdita u be solistja numer nje e kesaj shoqerie. Talentin e saj per kendim e ka zbuluar mesuesi dhe vellau i saj, gje e cila e ben qe te merr pjese ne shume shoqeri kulturore artistike ne Abri, Drenas dhe Prizren. Albumi i saj i pare eshte edituar ne vitin 1995 i titulluar "Larg atdheut", autor i te cilit eshte Fadil Demaku, ndersa deri tani ka edituar dhjetera sish. Ajo ka pasur shume bashkpunime me kengetare te ndryshem,por si me te dalluar kane qene kengetaret: Bujar Qamili, Mahmut Ferati, Remzije Osmani, Vellezerit Krasniqi, Aziz Murati e shume te tjere. Afërdita eshte e martuar me Besnik Janovën, kane dy femije: Shqipdonën dhe Shqiprimin. Kenget e saja me se shumti jane te shkruara nga Fadil Demaku, Milaim Islami, Arsim Bunjaku, Bekim Bislimi, Gafur Murati e te tjere. "Bashkepuntoret dhe ndihmesit e mi janë të shumtë, të cilët i falënderoj për përkushtimin e seriozitetin që kanë pasur ndaj punës dhe vullnetit tim. Ata janë fillimisht familja e cila më përkrah shumë, vëllai im Fadili, i cili më ka shkruar tekste, orkestruesit Adrian Kastrati, Florent Boshnjaku, Virusi, Shpejtim Gashi. Prej fillimit të karrierës më së shumti kam punuar në studion Etno Myzik te Burim Krasniqi. Nga aty kam nxjerr shumë hite. Punë të mire e shumë të suksesshme kam arritur me Agim Gashin, do ta përmendi këngën, Gëzuar Pavarësia, Gyrbetqari im, Kush po të bëhet nuse… ", deshmone Aferdita. Aferdita eshte ne vlugun me te madh te krijimtarise se saj artistike dhe interpretimeve te shkelqyera, qe e fusin ne radhet e "yjeve kosovare" te kenges shqipe. Në Qershor 2003, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2003 me këngën "Xhelozia". Në Qershor 2004, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2004 me këngën "Ti Je Larg Meje". Në vitin 2004, Aferdita Demaku publikon albumin "Si Nje Maturante". Në vitin 2005, Aferdita Demaku publikon albumin "Dy Zemra". Në vitin 2006, Aferdita Demaku publikon albumin "U Kall Atmosfera". Në vitin 2007, Aferdita Demaku publikon albumin "Du Met Pa". Në Qershor 2008, Aferdita Demaku merr pjesë në Polifest 2008 me këngën "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Dita E Dasmës". Në vitin 2009, Aferdita Demaku publikon albumin "Po Marrim Nuse". Në vitin 2010, Aferdita Demaku publikon albumin "Veç Me Zemer". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Te Vjetra Folklorike". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kokan Mbledh Qikat Per Qef". Më datë 22 Qershor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 31 Korrik 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Jam Drenica". Më datë 21 Gusht 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qele Zemren". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Arsim Bunjaku. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 17 Dhjetor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Cila Ta La Parfumin". Muzika e këngës u punua nga Burim Krasniqi, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2012, Aferdita Demaku publikon albumin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 12 Prill 2013, Shaqir Cërvadiku, Florim Kleqka & Aferdita Demaku publikojnë videoklipin "Zinxhin A Fukara". Teksti u shkrua nga Izet Rraci. Më datë 13 Qershor 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Babe E Nane". Më datë 16 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Sfida Ime". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Më datë 27 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Esht E Veçant". Më datë 7 Gusht 2013, Aferdita Demaku & Vullnet Zhuniqi publikojnë videoklipin "Si Motër E Vëlla". Më datë 28 Shtator 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Më Nuk Vuaj Për Tradhtar". Muzika e këngës u punua nga Ilir Berani, teksti u shkrua nga Ilir Berani, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2013, Aferdita Demaku publikon albumin "Sfida Ime". Më datë 8 Shkurt 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kthehu". Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), ndërsa teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga kompania Bleri Production. Më datë 22 Qershor 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dasma E Pollogut". Më datë 15 Korrik 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Nxeje Defin". Më datë 10 Gusht 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Ke Stop A Ke Kufi". Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2014, Aferdita Demaku publikon albumin "Erdhi Rasti". Më datë 1 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "E Pranoj". Muzika e këngës u punua nga Fatmir Muja, teksti u shkrua nga Fatmir Muja, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Më datë 20 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ta Jap A Mos Ta Jap". Në vitin 2015, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Shpirti". Më datë 26 Qershor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pervjetori I Marteses". Më datë 14 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lotë Dashurie", në bashkëpunim me Dona Janova. Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 25 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Me Don Sa Te Dua". Muzika e këngës u punua nga Valter Beqo, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Valter Beqo. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 19 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Largohu". Më datë 22 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos U Ban Burrë Si Fmija". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2016, Aferdita Demaku publikon albumin "Lotë Dashurie". Më datë 1 Qershor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shpirt". Më datë 8 Korrik 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kanagjegji Im", në bashkëpunim me Dona Janova. Më datë 27 Tetor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Veq Te Nana". Në vitin 2017, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Kanagjegji Im". Në vitin 2017, Flora Gashi, Ymer Bajrami & Aferdita Demaku publikojnë albumin "Per Dasmen Tuaj". Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Po Vjen Nusja". Më datë 6 Maj 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Larg Vendlindjes". Muzika dhe teksti u shkruan nga Bekim Bislimi, ndërsa për orkestrimin u kujdes Burim Krasniqi. Më datë 20 Qershor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Hajde Te Hjekim Pak Merzi". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Ghulo, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Larg Vendlindjes". Më datë 26 Tetor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Gurbeti Nuk Na Ndan", në bashkëpunim me Dona Janova. Në vitin 2018, Aferdita Demaku publikon albumin "Keng Folklorike". Më datë 19 Prill 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qitja Piken". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Armand Trebicka, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 31 Maj 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shumë Po Gezohna, Erdh Bajrami". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Besim Bunjaku. Më datë 27 Qershor 2019, Aferdita Demaku, Dona Janova & Pimi publikojnë videoklipin "Bac Perhajr Dasma". Në vitin 2019, Aferdita Demaku publikon albumin "Bac Përhajr Dasma". Më datë 2 Tetor 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kush Të Don Më Shumë Se Motra". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Shkurt 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ti Si Princ Unë Si Princeshë". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 14 Maj 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos Lendo Nje Femer". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 2 Tetor 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lajmi I Hidhur". Më datë 27 Nëntor 2020, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë videoklipin "Era E Marsit". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Bekim Bislimi. Videoklipi u prodhua nga kompania Red Media. Më datë 5 Mars 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Fmija Jone". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Ilir Berani. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 23 Prill 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Falja Dadës". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Maj 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pse Më Zgjodhe Mua". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Pimi Janova, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Në vitin 2021, Aferdita Demaku publikon albumin "Falja Dadës". Më datë 10 Dhjetor 2021, Gold AG & Afërdita Demaku publikojnë videoklipin "Lutja E Nanës". Muzika e këngës u punua nga Gold AG & Florent Boshnjaku, teksti u shkrua nga Gold AG, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 19 Shkurt 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Malli Për Babë E Nanë". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Aferdita Demaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 17 Prill 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kenga E Mrikes". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Nderkohe publikon edhe kenget folklorike: Selman Kadria, Bec Sinani,E verteta mbi Adem Jasharin, qe e radhisin mes kengetareve me te kompletuar te ketij zhanri muzikor. Kenga "E verteta mbi Adem Jasharin" e shkruar nga Bekim Bislimi eshte padyshim Historia e vertete e ngjarjes ne familjen e Jasharajve dhe sakrificen e saj, qe i nderroi rrjedhen historise shqiptare ne Kosove pergjithmone! Më datë 20 Maj 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Zoti M'paska Dasht". Muzikën dhe orkestrimin e këngës e punoi Bini Nebihu, ndërsa tekstin e shkroi Donjeta Morina. Videoklipi u prodhua nga MProduction, ndërsa produksioni audio u realizua nga Bini Nebihu. Më datë 14 Qershor 2022, Aferdita Demaku, Dona & Pimi Janova publikojnë videoklipin "Dite E Gzume". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. n46iyrictltoge9lujzj2yl5gv7zmdz 2464525 2464524 2022-07-20T20:46:29Z 46.99.114.204 wikitext text/x-wiki Afërdita Demaku e lindur me [[1]] [[Prill]] [[1978]] [[Skënderaj]] Ajo kendon kengen e mirefillte shqipe me shume zemer.Kenget e fundit folklorike e radhisin "yll mbi yjet" e muzikes sone popullore te deritanishem. Nga tere krijimtaria e saj, ajo lirisht mund te konsiderohet kengetare e muzikes folklorike, e muzikes patriotike, muzikes popullore, dhe muzikes popullore moderne. Viti 2022 e nxori si solisten me te mire sot ne kete zhaner te muzikes shqiptare. Lindi ne Abri te Eperme te Drenices. Ne skene eshte paraqitur qe prej viteve te '90,si femije i talentuar dhe eshte shperblyer me vendin e pare, kudo mori pjese neper Festivale kenge te filloristeve, por edhe si antare e SHKA "Xhemal Abria", qe po e drejtonte vellau i saj. Nje dite, si nxenese e klases se peste i ishte lutur vellaut ta merrte ne ushtrimet e SHKA-se "Xhemail Abria"dhe kishte vendosur te provoje te kendoje nje kenge.Kur ajo nisi kengen, te gjithe antaret mbeten gojehapur dhe qe nga ajo dite, Aferdita u be solistja numer nje e kesaj shoqerie. Talentin e saj per kendim e ka zbuluar mesuesi dhe vellau i saj, gje e cila e ben qe te merr pjese ne shume shoqeri kulturore artistike ne Abri, Drenas dhe Prizren. Albumi i saj i pare eshte edituar ne vitin 1995 i titulluar "Larg atdheut", autor i te cilit eshte Fadil Demaku, ndersa deri tani ka edituar dhjetera sish. Ajo ka pasur shume bashkpunime me kengetare te ndryshem,por si me te dalluar kane qene kengetaret: Bujar Qamili, Mahmut Ferati, Remzije Osmani, Vellezerit Krasniqi, Aziz Murati e shume te tjere. Afërdita eshte e martuar me Besnik Janovën, kane dy femije: Shqipdonën dhe Shqiprimin. Kenget e saja me se shumti jane te shkruara nga Fadil Demaku, Milaim Islami, Arsim Bunjaku, Bekim Bislimi, Gafur Murati e te tjere. "Bashkepuntoret dhe ndihmesit e mi janë të shumtë, të cilët i falënderoj për përkushtimin e seriozitetin që kanë pasur ndaj punës dhe vullnetit tim. Ata janë fillimisht familja e cila më përkrah shumë, vëllai im Fadili, i cili më ka shkruar tekste, orkestruesit Adrian Kastrati, Florent Boshnjaku, Virusi, Shpejtim Gashi. Prej fillimit të karrierës më së shumti kam punuar në studion Etno Myzik te Burim Krasniqi. Nga aty kam nxjerr shumë hite. Punë të mire e shumë të suksesshme kam arritur me Agim Gashin, do ta përmendi këngën, Gëzuar Pavarësia, Gyrbetqari im, Kush po të bëhet nuse… ", deshmone Aferdita. Aferdita eshte ne vlugun me te madh te krijimtarise se saj artistike dhe interpretimeve te shkelqyera, qe e fusin ne radhet e "yjeve kosovare" te kenges shqipe. Në Qershor 2003, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2003 me këngën "Xhelozia". Në Qershor 2004, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2004 me këngën "Ti Je Larg Meje". Në vitin 2004, Aferdita Demaku publikon albumin "Si Nje Maturante". Në vitin 2005, Aferdita Demaku publikon albumin "Dy Zemra". Në vitin 2006, Aferdita Demaku publikon albumin "U Kall Atmosfera". Në vitin 2007, Aferdita Demaku publikon albumin "Du Met Pa". Në Qershor 2008, Aferdita Demaku merr pjesë në Polifest 2008 me këngën "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Dita E Dasmës". Në vitin 2009, Aferdita Demaku publikon albumin "Po Marrim Nuse". Në vitin 2010, Aferdita Demaku publikon albumin "Veç Me Zemer". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Te Vjetra Folklorike". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kokan Mbledh Qikat Per Qef". Më datë 22 Qershor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 31 Korrik 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Jam Drenica". Më datë 21 Gusht 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qele Zemren". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Arsim Bunjaku. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 17 Dhjetor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Cila Ta La Parfumin". Muzika e këngës u punua nga Burim Krasniqi, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2012, Aferdita Demaku publikon albumin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 12 Prill 2013, Shaqir Cërvadiku, Florim Kleqka & Aferdita Demaku publikojnë videoklipin "Zinxhin A Fukara". Teksti u shkrua nga Izet Rraci. Më datë 13 Qershor 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Babe E Nane". Më datë 16 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Sfida Ime". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Më datë 27 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Esht E Veçant". Më datë 7 Gusht 2013, Aferdita Demaku & Vullnet Zhuniqi publikojnë videoklipin "Si Motër E Vëlla". Më datë 28 Shtator 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Më Nuk Vuaj Për Tradhtar". Muzika e këngës u punua nga Ilir Berani, teksti u shkrua nga Ilir Berani, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2013, Aferdita Demaku publikon albumin "Sfida Ime". Më datë 8 Shkurt 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kthehu". Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), ndërsa teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga kompania Bleri Production. Më datë 22 Qershor 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dasma E Pollogut". Më datë 15 Korrik 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Nxeje Defin". Më datë 10 Gusht 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Ke Stop A Ke Kufi". Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2014, Aferdita Demaku publikon albumin "Erdhi Rasti". Më datë 1 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "E Pranoj". Muzika e këngës u punua nga Fatmir Muja, teksti u shkrua nga Fatmir Muja, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Më datë 20 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ta Jap A Mos Ta Jap". Në vitin 2015, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Shpirti". Më datë 26 Qershor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pervjetori I Marteses". Më datë 14 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lotë Dashurie", në bashkëpunim me Dona Janova. Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 25 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Me Don Sa Te Dua". Muzika e këngës u punua nga Valter Beqo, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Valter Beqo. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 19 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Largohu". Më datë 22 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos U Ban Burrë Si Fmija". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2016, Aferdita Demaku publikon albumin "Lotë Dashurie". Më datë 1 Qershor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shpirt". Më datë 8 Korrik 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kanagjegji Im", në bashkëpunim me Dona Janova. Më datë 27 Tetor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Veq Te Nana". Në vitin 2017, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Kanagjegji Im". Në vitin 2017, Flora Gashi, Ymer Bajrami & Aferdita Demaku publikojnë albumin "Per Dasmen Tuaj". Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Po Vjen Nusja". Më datë 6 Maj 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Larg Vendlindjes". Muzika dhe teksti u shkruan nga Bekim Bislimi, ndërsa për orkestrimin u kujdes Burim Krasniqi. Më datë 20 Qershor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Hajde Te Hjekim Pak Merzi". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Ghulo, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Larg Vendlindjes". Më datë 26 Tetor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Gurbeti Nuk Na Ndan", në bashkëpunim me Dona Janova. Në vitin 2018, Aferdita Demaku publikon albumin "Keng Folklorike". Më datë 19 Prill 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qitja Piken". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Armand Trebicka, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 31 Maj 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shumë Po Gezohna, Erdh Bajrami". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Besim Bunjaku. Më datë 27 Qershor 2019, Aferdita Demaku, Dona Janova & Pimi publikojnë videoklipin "Bac Perhajr Dasma". Në vitin 2019, Aferdita Demaku publikon albumin "Bac Përhajr Dasma". Më datë 2 Tetor 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kush Të Don Më Shumë Se Motra". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Shkurt 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ti Si Princ Unë Si Princeshë". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 14 Maj 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos Lendo Nje Femer". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 2 Tetor 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lajmi I Hidhur". Më datë 27 Nëntor 2020, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë videoklipin "Era E Marsit". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Bekim Bislimi. Videoklipi u prodhua nga kompania Red Media. Më datë 5 Mars 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Fmija Jone". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Ilir Berani. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 23 Prill 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Falja Dadës". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Maj 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pse Më Zgjodhe Mua". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Pimi Janova, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Në vitin 2021, Aferdita Demaku publikon albumin "Falja Dadës". Më datë 10 Dhjetor 2021, Gold AG & Afërdita Demaku publikojnë videoklipin "Lutja E Nanës". Muzika e këngës u punua nga Gold AG & Florent Boshnjaku, teksti u shkrua nga Gold AG, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 19 Shkurt 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Malli Për Babë E Nanë". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Aferdita Demaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 17 Prill 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kenga E Mrikes". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Nderkohe publikon edhe kenget folklorike: Selman Kadria, Bec Sinani,E verteta mbi Adem Jasharin, qe e radhisin mes kengetareve me te kompletuar te ketij zhanri muzikor. Kenga "E verteta mbi Adem Jasharin" e shkruar nga Bekim Bislimi eshte padyshim Historia e vertete e ngjarjes ne familjen e Jasharajve dhe sakrificen e saj, qe i nderroi rrjedhen historise shqiptare ne Kosove pergjithmone! Më datë 20 Maj 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Zoti M'paska Dasht". Muzikën dhe orkestrimin e këngës e punoi Bini Nebihu, ndërsa tekstin e shkroi Donjeta Morina. Videoklipi u prodhua nga MProduction, ndërsa produksioni audio u realizua nga Bini Nebihu. Më datë 14 Qershor 2022, Aferdita Demaku, Dona & Pimi Janova publikojnë videoklipin "Dite E Gzume". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. b7cvw8obv1hrf759navprv1w7d3ezwe 2464554 2464525 2022-07-21T07:16:29Z Nurschtein 141003 Nurschtein zhvendosi faqen [[Aferdita Demaku]] tek [[Afërdita Demaku]] wikitext text/x-wiki Afërdita Demaku e lindur me [[1]] [[Prill]] [[1978]] [[Skënderaj]] Ajo kendon kengen e mirefillte shqipe me shume zemer.Kenget e fundit folklorike e radhisin "yll mbi yjet" e muzikes sone popullore te deritanishem. Nga tere krijimtaria e saj, ajo lirisht mund te konsiderohet kengetare e muzikes folklorike, e muzikes patriotike, muzikes popullore, dhe muzikes popullore moderne. Viti 2022 e nxori si solisten me te mire sot ne kete zhaner te muzikes shqiptare. Lindi ne Abri te Eperme te Drenices. Ne skene eshte paraqitur qe prej viteve te '90,si femije i talentuar dhe eshte shperblyer me vendin e pare, kudo mori pjese neper Festivale kenge te filloristeve, por edhe si antare e SHKA "Xhemal Abria", qe po e drejtonte vellau i saj. Nje dite, si nxenese e klases se peste i ishte lutur vellaut ta merrte ne ushtrimet e SHKA-se "Xhemail Abria"dhe kishte vendosur te provoje te kendoje nje kenge.Kur ajo nisi kengen, te gjithe antaret mbeten gojehapur dhe qe nga ajo dite, Aferdita u be solistja numer nje e kesaj shoqerie. Talentin e saj per kendim e ka zbuluar mesuesi dhe vellau i saj, gje e cila e ben qe te merr pjese ne shume shoqeri kulturore artistike ne Abri, Drenas dhe Prizren. Albumi i saj i pare eshte edituar ne vitin 1995 i titulluar "Larg atdheut", autor i te cilit eshte Fadil Demaku, ndersa deri tani ka edituar dhjetera sish. Ajo ka pasur shume bashkpunime me kengetare te ndryshem,por si me te dalluar kane qene kengetaret: Bujar Qamili, Mahmut Ferati, Remzije Osmani, Vellezerit Krasniqi, Aziz Murati e shume te tjere. Afërdita eshte e martuar me Besnik Janovën, kane dy femije: Shqipdonën dhe Shqiprimin. Kenget e saja me se shumti jane te shkruara nga Fadil Demaku, Milaim Islami, Arsim Bunjaku, Bekim Bislimi, Gafur Murati e te tjere. "Bashkepuntoret dhe ndihmesit e mi janë të shumtë, të cilët i falënderoj për përkushtimin e seriozitetin që kanë pasur ndaj punës dhe vullnetit tim. Ata janë fillimisht familja e cila më përkrah shumë, vëllai im Fadili, i cili më ka shkruar tekste, orkestruesit Adrian Kastrati, Florent Boshnjaku, Virusi, Shpejtim Gashi. Prej fillimit të karrierës më së shumti kam punuar në studion Etno Myzik te Burim Krasniqi. Nga aty kam nxjerr shumë hite. Punë të mire e shumë të suksesshme kam arritur me Agim Gashin, do ta përmendi këngën, Gëzuar Pavarësia, Gyrbetqari im, Kush po të bëhet nuse… ", deshmone Aferdita. Aferdita eshte ne vlugun me te madh te krijimtarise se saj artistike dhe interpretimeve te shkelqyera, qe e fusin ne radhet e "yjeve kosovare" te kenges shqipe. Në Qershor 2003, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2003 me këngën "Xhelozia". Në Qershor 2004, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2004 me këngën "Ti Je Larg Meje". Në vitin 2004, Aferdita Demaku publikon albumin "Si Nje Maturante". Në vitin 2005, Aferdita Demaku publikon albumin "Dy Zemra". Në vitin 2006, Aferdita Demaku publikon albumin "U Kall Atmosfera". Në vitin 2007, Aferdita Demaku publikon albumin "Du Met Pa". Në Qershor 2008, Aferdita Demaku merr pjesë në Polifest 2008 me këngën "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Dita E Dasmës". Në vitin 2009, Aferdita Demaku publikon albumin "Po Marrim Nuse". Në vitin 2010, Aferdita Demaku publikon albumin "Veç Me Zemer". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Te Vjetra Folklorike". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kokan Mbledh Qikat Per Qef". Më datë 22 Qershor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 31 Korrik 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Jam Drenica". Më datë 21 Gusht 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qele Zemren". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Arsim Bunjaku. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 17 Dhjetor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Cila Ta La Parfumin". Muzika e këngës u punua nga Burim Krasniqi, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2012, Aferdita Demaku publikon albumin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 12 Prill 2013, Shaqir Cërvadiku, Florim Kleqka & Aferdita Demaku publikojnë videoklipin "Zinxhin A Fukara". Teksti u shkrua nga Izet Rraci. Më datë 13 Qershor 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Babe E Nane". Më datë 16 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Sfida Ime". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Më datë 27 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Esht E Veçant". Më datë 7 Gusht 2013, Aferdita Demaku & Vullnet Zhuniqi publikojnë videoklipin "Si Motër E Vëlla". Më datë 28 Shtator 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Më Nuk Vuaj Për Tradhtar". Muzika e këngës u punua nga Ilir Berani, teksti u shkrua nga Ilir Berani, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2013, Aferdita Demaku publikon albumin "Sfida Ime". Më datë 8 Shkurt 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kthehu". Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), ndërsa teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga kompania Bleri Production. Më datë 22 Qershor 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dasma E Pollogut". Më datë 15 Korrik 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Nxeje Defin". Më datë 10 Gusht 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Ke Stop A Ke Kufi". Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2014, Aferdita Demaku publikon albumin "Erdhi Rasti". Më datë 1 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "E Pranoj". Muzika e këngës u punua nga Fatmir Muja, teksti u shkrua nga Fatmir Muja, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Më datë 20 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ta Jap A Mos Ta Jap". Në vitin 2015, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Shpirti". Më datë 26 Qershor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pervjetori I Marteses". Më datë 14 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lotë Dashurie", në bashkëpunim me Dona Janova. Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 25 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Me Don Sa Te Dua". Muzika e këngës u punua nga Valter Beqo, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Valter Beqo. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 19 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Largohu". Më datë 22 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos U Ban Burrë Si Fmija". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2016, Aferdita Demaku publikon albumin "Lotë Dashurie". Më datë 1 Qershor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shpirt". Më datë 8 Korrik 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kanagjegji Im", në bashkëpunim me Dona Janova. Më datë 27 Tetor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Veq Te Nana". Në vitin 2017, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Kanagjegji Im". Në vitin 2017, Flora Gashi, Ymer Bajrami & Aferdita Demaku publikojnë albumin "Per Dasmen Tuaj". Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Po Vjen Nusja". Më datë 6 Maj 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Larg Vendlindjes". Muzika dhe teksti u shkruan nga Bekim Bislimi, ndërsa për orkestrimin u kujdes Burim Krasniqi. Më datë 20 Qershor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Hajde Te Hjekim Pak Merzi". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Ghulo, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Larg Vendlindjes". Më datë 26 Tetor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Gurbeti Nuk Na Ndan", në bashkëpunim me Dona Janova. Në vitin 2018, Aferdita Demaku publikon albumin "Keng Folklorike". Më datë 19 Prill 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qitja Piken". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Armand Trebicka, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 31 Maj 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shumë Po Gezohna, Erdh Bajrami". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Besim Bunjaku. Më datë 27 Qershor 2019, Aferdita Demaku, Dona Janova & Pimi publikojnë videoklipin "Bac Perhajr Dasma". Në vitin 2019, Aferdita Demaku publikon albumin "Bac Përhajr Dasma". Më datë 2 Tetor 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kush Të Don Më Shumë Se Motra". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Shkurt 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ti Si Princ Unë Si Princeshë". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 14 Maj 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos Lendo Nje Femer". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 2 Tetor 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lajmi I Hidhur". Më datë 27 Nëntor 2020, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë videoklipin "Era E Marsit". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Bekim Bislimi. Videoklipi u prodhua nga kompania Red Media. Më datë 5 Mars 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Fmija Jone". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Ilir Berani. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 23 Prill 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Falja Dadës". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Maj 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pse Më Zgjodhe Mua". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Pimi Janova, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Në vitin 2021, Aferdita Demaku publikon albumin "Falja Dadës". Më datë 10 Dhjetor 2021, Gold AG & Afërdita Demaku publikojnë videoklipin "Lutja E Nanës". Muzika e këngës u punua nga Gold AG & Florent Boshnjaku, teksti u shkrua nga Gold AG, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 19 Shkurt 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Malli Për Babë E Nanë". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Aferdita Demaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 17 Prill 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kenga E Mrikes". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Nderkohe publikon edhe kenget folklorike: Selman Kadria, Bec Sinani,E verteta mbi Adem Jasharin, qe e radhisin mes kengetareve me te kompletuar te ketij zhanri muzikor. Kenga "E verteta mbi Adem Jasharin" e shkruar nga Bekim Bislimi eshte padyshim Historia e vertete e ngjarjes ne familjen e Jasharajve dhe sakrificen e saj, qe i nderroi rrjedhen historise shqiptare ne Kosove pergjithmone! Më datë 20 Maj 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Zoti M'paska Dasht". Muzikën dhe orkestrimin e këngës e punoi Bini Nebihu, ndërsa tekstin e shkroi Donjeta Morina. Videoklipi u prodhua nga MProduction, ndërsa produksioni audio u realizua nga Bini Nebihu. Më datë 14 Qershor 2022, Aferdita Demaku, Dona & Pimi Janova publikojnë videoklipin "Dite E Gzume". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. b7cvw8obv1hrf759navprv1w7d3ezwe 2464561 2464554 2022-07-21T10:02:38Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki '''Afërdita Demaku''' e lindur me [[1]] [[Prill]] [[1978]] [[Skënderaj]] Ajo kendon kengen e mirefillte shqipe me shume zemer. Kenget e fundit folklorike e radhisin "yll mbi yjet" e muzikes sone popullore te deritanishem. Nga tere krijimtaria e saj, ajo lirisht mund te konsiderohet kengetare e muzikes folklorike, e muzikes patriotike, muzikes popullore, dhe muzikes popullore moderne. Viti 2022 e nxori si solisten me te mire sot ne kete zhaner te muzikes shqiptare. Lindi ne [[Abria e Epërme|Abri te Eperme]] te [[Drenica|Drenices]]. Ne skene eshte paraqitur qe prej viteve te '90,si femije i talentuar dhe eshte shperblyer me vendin e pare, kudo mori pjese neper Festivale kenge te filloristeve, por edhe si antare e SHKA "Xhemal Abria", qe po e drejtonte vellau i saj. Nje dite, si nxenese e klases se peste i ishte lutur vellaut ta merrte ne ushtrimet e SHKA-se "[[Xhemail Abria]]" dhe kishte vendosur te provoje te kendoje nje kenge. Kur ajo nisi kengen, te gjithe antaret mbeten gojehapur dhe qe nga ajo dite, Aferdita u be solistja numer nje e kesaj shoqerie. Talentin e saj per kendim e ka zbuluar mesuesi dhe vellau i saj, gje e cila e ben qe te merr pjese ne shume shoqeri kulturore artistike ne Abri, [[Drenas]] dhe [[Prizren]]. Albumi i saj i pare eshte edituar ne vitin 1995 i titulluar "Larg atdheut", autor i te cilit eshte Fadil Demaku, ndersa deri tani ka edituar dhjetera sish. Ajo ka pasur shume bashkpunime me kengetare te ndryshem, por si me te dalluar kane qene kengetaret: [[Bujar Qamili]], Mahmut Ferati, [[Remzie Osmani|Remzije Osmani]], Vellezerit Krasniqi, Aziz Murati e shume te tjere. Afërdita eshte e martuar me Besnik Janovën, kane dy femije: Shqipdonën dhe Shqiprimin. Kenget e saja me se shumti jane te shkruara nga Fadil Demaku, Milaim Islami, Arsim Bunjaku, Bekim Bislimi, Gafur Murati e te tjere. "Bashkepuntoret dhe ndihmesit e mi janë të shumtë, të cilët i falënderoj për përkushtimin e seriozitetin që kanë pasur ndaj punës dhe vullnetit tim. Ata janë fillimisht familja e cila më përkrah shumë, vëllai im Fadili, i cili më ka shkruar tekste, orkestruesit Adrian Kastrati, [[Florent Boshnjaku]], Virusi, Shpejtim Gashi. Prej fillimit të karrierës më së shumti kam punuar në studion Etno Myzik te Burim Krasniqi. Nga aty kam nxjerr shumë hite. Punë të mire e shumë të suksesshme kam arritur me [[Agim Gashi]]n, do ta përmendi këngën, Gëzuar Pavarësia, Gyrbetqari im, Kush po të bëhet nuse… ", deshmone Aferdita. Aferdita eshte ne vlugun me te madh te krijimtarise se saj artistike dhe interpretimeve te shkelqyera, qe e fusin ne radhet e "yjeve kosovare" te kenges shqipe. Në Qershor 2003, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2003 me këngën "Xhelozia". Në Qershor 2004, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2004 me këngën "Ti Je Larg Meje". Në vitin 2004, Aferdita Demaku publikon albumin "Si Nje Maturante". Në vitin 2005, Aferdita Demaku publikon albumin "Dy Zemra". Në vitin 2006, Aferdita Demaku publikon albumin "U Kall Atmosfera". Në vitin 2007, Aferdita Demaku publikon albumin "Du Met Pa". Në Qershor 2008, Aferdita Demaku merr pjesë në Polifest 2008 me këngën "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Dita E Dasmës". Në vitin 2009, Aferdita Demaku publikon albumin "Po Marrim Nuse". Në vitin 2010, Aferdita Demaku publikon albumin "Veç Me Zemer". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Te Vjetra Folklorike". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kokan Mbledh Qikat Per Qef". Më datë 22 Qershor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 31 Korrik 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Jam Drenica". Më datë 21 Gusht 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qele Zemren". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Arsim Bunjaku. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 17 Dhjetor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Cila Ta La Parfumin". Muzika e këngës u punua nga Burim Krasniqi, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2012, Aferdita Demaku publikon albumin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 12 Prill 2013, [[Shaqir Cërvadiku]], Florim Kleqka & Aferdita Demaku publikojnë videoklipin "Zinxhin A Fukara". Teksti u shkrua nga Izet Rraci. Më datë 13 Qershor 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Babe E Nane". Më datë 16 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Sfida Ime". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Më datë 27 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Esht E Veçant". Më datë 7 Gusht 2013, Aferdita Demaku & Vullnet Zhuniqi publikojnë videoklipin "Si Motër E Vëlla". Më datë 28 Shtator 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Më Nuk Vuaj Për Tradhtar". Muzika e këngës u punua nga [[Ilir Berani]], teksti u shkrua nga Ilir Berani, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2013, Aferdita Demaku publikon albumin "Sfida Ime". Më datë 8 Shkurt 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kthehu". Muzika e këngës u punua nga [[Nexhat Mujovi]] (Wirusi), ndërsa teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga kompania Bleri Production. Më datë 22 Qershor 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dasma E Pollogut". Më datë 15 Korrik 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Nxeje Defin". Më datë 10 Gusht 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Ke Stop A Ke Kufi". Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2014, Aferdita Demaku publikon albumin "Erdhi Rasti". Më datë 1 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "E Pranoj". Muzika e këngës u punua nga Fatmir Muja, teksti u shkrua nga Fatmir Muja, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Më datë 20 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ta Jap A Mos Ta Jap". Në vitin 2015, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Shpirti". Më datë 26 Qershor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pervjetori I Marteses". Më datë 14 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lotë Dashurie", në bashkëpunim me Dona Janova. Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 25 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Me Don Sa Te Dua". Muzika e këngës u punua nga Valter Beqo, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Valter Beqo. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 19 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Largohu". Më datë 22 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos U Ban Burrë Si Fmija". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2016, Aferdita Demaku publikon albumin "Lotë Dashurie". Më datë 1 Qershor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shpirt". Më datë 8 Korrik 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kanagjegji Im", në bashkëpunim me Dona Janova. Më datë 27 Tetor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Veq Te Nana". Në vitin 2017, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Kanagjegji Im". Në vitin 2017, [[Flora Gashi]], [[Ymer Bajrami]] & Aferdita Demaku publikojnë albumin "Per Dasmen Tuaj". Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Po Vjen Nusja". Më datë 6 Maj 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Larg Vendlindjes". Muzika dhe teksti u shkruan nga Bekim Bislimi, ndërsa për orkestrimin u kujdes Burim Krasniqi. Më datë 20 Qershor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Hajde Te Hjekim Pak Merzi". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Ghulo, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Larg Vendlindjes". Më datë 26 Tetor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Gurbeti Nuk Na Ndan", në bashkëpunim me Dona Janova. Në vitin 2018, Aferdita Demaku publikon albumin "Keng Folklorike". Më datë 19 Prill 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qitja Piken". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Armand Trebicka, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 31 Maj 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shumë Po Gezohna, Erdh Bajrami". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Besim Bunjaku. Më datë 27 Qershor 2019, Aferdita Demaku, Dona Janova & Pimi publikojnë videoklipin "Bac Perhajr Dasma". Në vitin 2019, Aferdita Demaku publikon albumin "Bac Përhajr Dasma". Më datë 2 Tetor 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kush Të Don Më Shumë Se Motra". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Shkurt 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ti Si Princ Unë Si Princeshë". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 14 Maj 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos Lendo Nje Femer". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 2 Tetor 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lajmi I Hidhur". Më datë 27 Nëntor 2020, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë videoklipin "Era E Marsit". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Bekim Bislimi. Videoklipi u prodhua nga kompania Red Media. Më datë 5 Mars 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Fmija Jone". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Ilir Berani. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 23 Prill 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Falja Dadës". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Maj 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pse Më Zgjodhe Mua". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Pimi Janova, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Në vitin 2021, Aferdita Demaku publikon albumin "Falja Dadës". Më datë 10 Dhjetor 2021, Gold AG & Afërdita Demaku publikojnë videoklipin "Lutja E Nanës". Muzika e këngës u punua nga [[Gold AG]] & Florent Boshnjaku, teksti u shkrua nga Gold AG, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 19 Shkurt 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Malli Për Babë E Nanë". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Aferdita Demaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 17 Prill 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kenga E Mrikes". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Nderkohe publikon edhe kenget folklorike: [[Selman Kadria]], Bec Sinani, E verteta mbi [[Adem Jashari]]n, qe e radhisin mes kengetareve me te kompletuar te ketij zhanri muzikor. Kenga "E verteta mbi Adem Jasharin" e shkruar nga Bekim Bislimi eshte padyshim Historia e vertete e ngjarjes ne familjen e Jasharajve dhe sakrificen e saj, qe i nderroi rrjedhen historise shqiptare ne Kosove pergjithmone! Më datë 20 Maj 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Zoti M'paska Dasht". Muzikën dhe orkestrimin e këngës e punoi Bini Nebihu, ndërsa tekstin e shkroi Donjeta Morina. Videoklipi u prodhua nga MProduction, ndërsa produksioni audio u realizua nga Bini Nebihu. Më datë 14 Qershor 2022, Aferdita Demaku, Dona & Pimi Janova publikojnë videoklipin "Dite E Gzume". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. [[Kategoria:Këngëtare kosovare]] [[Kategoria:Njerëz nga Skënderaj]] 305d250newzlz6y5q0ddilt3xu1f50l 2464562 2464561 2022-07-21T10:03:14Z Jeaahh 141516 wikitext text/x-wiki '''Afërdita Demaku''' e lindur me [[1]] [[Prill]] [[1978]] [[Skënderaj]] == Jetëshkrimi == Ajo kendon kengen e mirefillte shqipe me shume zemer. Kenget e fundit folklorike e radhisin "yll mbi yjet" e muzikes sone popullore te deritanishem. Nga tere krijimtaria e saj, ajo lirisht mund te konsiderohet kengetare e muzikes folklorike, e muzikes patriotike, muzikes popullore, dhe muzikes popullore moderne. Viti 2022 e nxori si solisten me te mire sot ne kete zhaner te muzikes shqiptare. Lindi ne [[Abria e Epërme|Abri te Eperme]] te [[Drenica|Drenices]]. Ne skene eshte paraqitur qe prej viteve te '90,si femije i talentuar dhe eshte shperblyer me vendin e pare, kudo mori pjese neper Festivale kenge te filloristeve, por edhe si antare e SHKA "Xhemal Abria", qe po e drejtonte vellau i saj. Nje dite, si nxenese e klases se peste i ishte lutur vellaut ta merrte ne ushtrimet e SHKA-se "[[Xhemail Abria]]" dhe kishte vendosur te provoje te kendoje nje kenge. Kur ajo nisi kengen, te gjithe antaret mbeten gojehapur dhe qe nga ajo dite, Aferdita u be solistja numer nje e kesaj shoqerie. Talentin e saj per kendim e ka zbuluar mesuesi dhe vellau i saj, gje e cila e ben qe te merr pjese ne shume shoqeri kulturore artistike ne Abri, [[Drenas]] dhe [[Prizren]]. Albumi i saj i pare eshte edituar ne vitin 1995 i titulluar "Larg atdheut", autor i te cilit eshte Fadil Demaku, ndersa deri tani ka edituar dhjetera sish. Ajo ka pasur shume bashkpunime me kengetare te ndryshem, por si me te dalluar kane qene kengetaret: [[Bujar Qamili]], Mahmut Ferati, [[Remzie Osmani|Remzije Osmani]], Vellezerit Krasniqi, Aziz Murati e shume te tjere. Afërdita eshte e martuar me Besnik Janovën, kane dy femije: Shqipdonën dhe Shqiprimin. Kenget e saja me se shumti jane te shkruara nga Fadil Demaku, Milaim Islami, Arsim Bunjaku, Bekim Bislimi, Gafur Murati e te tjere. "Bashkepuntoret dhe ndihmesit e mi janë të shumtë, të cilët i falënderoj për përkushtimin e seriozitetin që kanë pasur ndaj punës dhe vullnetit tim. Ata janë fillimisht familja e cila më përkrah shumë, vëllai im Fadili, i cili më ka shkruar tekste, orkestruesit Adrian Kastrati, [[Florent Boshnjaku]], Virusi, Shpejtim Gashi. Prej fillimit të karrierës më së shumti kam punuar në studion Etno Myzik te Burim Krasniqi. Nga aty kam nxjerr shumë hite. Punë të mire e shumë të suksesshme kam arritur me [[Agim Gashi]]n, do ta përmendi këngën, Gëzuar Pavarësia, Gyrbetqari im, Kush po të bëhet nuse… ", deshmone Aferdita. Aferdita eshte ne vlugun me te madh te krijimtarise se saj artistike dhe interpretimeve te shkelqyera, qe e fusin ne radhet e "yjeve kosovare" te kenges shqipe. Në Qershor 2003, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2003 me këngën "Xhelozia". Në Qershor 2004, Aferdita Demaku merr pjesë në PoliFest 2004 me këngën "Ti Je Larg Meje". Në vitin 2004, Aferdita Demaku publikon albumin "Si Nje Maturante". Në vitin 2005, Aferdita Demaku publikon albumin "Dy Zemra". Në vitin 2006, Aferdita Demaku publikon albumin "U Kall Atmosfera". Në vitin 2007, Aferdita Demaku publikon albumin "Du Met Pa". Në Qershor 2008, Aferdita Demaku merr pjesë në Polifest 2008 me këngën "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Gurbetqari Im". Në vitin 2008, Aferdita Demaku publikon albumin "Dita E Dasmës". Në vitin 2009, Aferdita Demaku publikon albumin "Po Marrim Nuse". Në vitin 2010, Aferdita Demaku publikon albumin "Veç Me Zemer". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Te Vjetra Folklorike". Në vitin 2011, Aferdita Demaku publikon albumin "Kokan Mbledh Qikat Per Qef". Më datë 22 Qershor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 31 Korrik 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Jam Drenica". Më datë 21 Gusht 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qele Zemren". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Arsim Bunjaku. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 17 Dhjetor 2012, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Cila Ta La Parfumin". Muzika e këngës u punua nga Burim Krasniqi, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2012, Aferdita Demaku publikon albumin "Dashnor Pa Dashuri". Më datë 12 Prill 2013, [[Shaqir Cërvadiku]], Florim Kleqka & Aferdita Demaku publikojnë videoklipin "Zinxhin A Fukara". Teksti u shkrua nga Izet Rraci. Më datë 13 Qershor 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Babe E Nane". Më datë 16 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Sfida Ime". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Më datë 27 Korrik 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Esht E Veçant". Më datë 7 Gusht 2013, Aferdita Demaku & Vullnet Zhuniqi publikojnë videoklipin "Si Motër E Vëlla". Më datë 28 Shtator 2013, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Më Nuk Vuaj Për Tradhtar". Muzika e këngës u punua nga [[Ilir Berani]], teksti u shkrua nga Ilir Berani, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2013, Aferdita Demaku publikon albumin "Sfida Ime". Më datë 8 Shkurt 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kthehu". Muzika e këngës u punua nga [[Nexhat Mujovi]] (Wirusi), ndërsa teksti u shkrua nga Milaim Islami. Videoklipi u prodhua nga kompania Bleri Production. Më datë 22 Qershor 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Dasma E Pollogut". Më datë 15 Korrik 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Nxeje Defin". Më datë 10 Gusht 2014, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Ke Stop A Ke Kufi". Videoklipi u prodhua nga Bleri Production. Në vitin 2014, Aferdita Demaku publikon albumin "Erdhi Rasti". Më datë 1 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "E Pranoj". Muzika e këngës u punua nga Fatmir Muja, teksti u shkrua nga Fatmir Muja, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Më datë 20 Korrik 2015, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ta Jap A Mos Ta Jap". Në vitin 2015, Aferdita Demaku publikon albumin "Kenge Shpirti". Më datë 26 Qershor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pervjetori I Marteses". Më datë 14 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lotë Dashurie", në bashkëpunim me Dona Janova. Muzika e këngës u punua nga Nexhat Mujovi (Wirusi), teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Nexhat Mujovi (Wirusi). Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 25 Korrik 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "A Me Don Sa Te Dua". Muzika e këngës u punua nga Valter Beqo, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Valter Beqo. Videoklipi u prodhua nga Max Production. Më datë 19 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Largohu". Më datë 22 Tetor 2016, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos U Ban Burrë Si Fmija". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2016, Aferdita Demaku publikon albumin "Lotë Dashurie". Më datë 1 Qershor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shpirt". Më datë 8 Korrik 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kanagjegji Im", në bashkëpunim me Dona Janova. Më datë 27 Tetor 2017, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Veq Te Nana". Në vitin 2017, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Kanagjegji Im". Në vitin 2017, [[Flora Gashi]], [[Ymer Bajrami]] & Aferdita Demaku publikojnë albumin "Per Dasmen Tuaj". Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Po Vjen Nusja". Më datë 6 Maj 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Larg Vendlindjes". Muzika dhe teksti u shkruan nga Bekim Bislimi, ndërsa për orkestrimin u kujdes Burim Krasniqi. Më datë 20 Qershor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Hajde Te Hjekim Pak Merzi". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Ghulo, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Në vitin 2018, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë albumin "Larg Vendlindjes". Më datë 26 Tetor 2018, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Gurbeti Nuk Na Ndan", në bashkëpunim me Dona Janova. Në vitin 2018, Aferdita Demaku publikon albumin "Keng Folklorike". Më datë 19 Prill 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Qitja Piken". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Armand Trebicka, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 31 Maj 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Shumë Po Gezohna, Erdh Bajrami". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Besim Bunjaku. Më datë 27 Qershor 2019, Aferdita Demaku, Dona Janova & Pimi publikojnë videoklipin "Bac Perhajr Dasma". Në vitin 2019, Aferdita Demaku publikon albumin "Bac Përhajr Dasma". Më datë 2 Tetor 2019, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kush Të Don Më Shumë Se Motra". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Shkurt 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Ti Si Princ Unë Si Princeshë". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Besim Bunjaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 14 Maj 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Mos Lendo Nje Femer". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Milaim Islami, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 2 Tetor 2020, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Lajmi I Hidhur". Më datë 27 Nëntor 2020, Aferdita Demaku & Dona Janova publikojnë videoklipin "Era E Marsit". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Bekim Bislimi. Videoklipi u prodhua nga kompania Red Media. Më datë 5 Mars 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Fmija Jone". Muzika dhe teksti i këngës janë punuar nga Ilir Berani. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 23 Prill 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Falja Dadës". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 28 Maj 2021, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Pse Më Zgjodhe Mua". Muzika e këngës u punua nga Alban Furtuna, teksti u shkrua nga Pimi Janova, ndërsa për orkestrimin u kujdes Alban Furtuna. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Në vitin 2021, Aferdita Demaku publikon albumin "Falja Dadës". Më datë 10 Dhjetor 2021, Gold AG & Afërdita Demaku publikojnë videoklipin "Lutja E Nanës". Muzika e këngës u punua nga [[Gold AG]] & Florent Boshnjaku, teksti u shkrua nga Gold AG, ndërsa për orkestrimin u kujdes Florent Boshnjaku. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 19 Shkurt 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Malli Për Babë E Nanë". Muzika e këngës u punua nga Miti Geci, teksti u shkrua nga Aferdita Demaku, ndërsa për orkestrimin u kujdes Miti Geci. Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Më datë 17 Prill 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Kenga E Mrikes". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. Nderkohe publikon edhe kenget folklorike: [[Selman Kadria]], Bec Sinani, E verteta mbi [[Adem Jashari]]n, qe e radhisin mes kengetareve me te kompletuar te ketij zhanri muzikor. Kenga "E verteta mbi Adem Jasharin" e shkruar nga Bekim Bislimi eshte padyshim Historia e vertete e ngjarjes ne familjen e Jasharajve dhe sakrificen e saj, qe i nderroi rrjedhen historise shqiptare ne Kosove pergjithmone! Më datë 20 Maj 2022, Aferdita Demaku publikon videoklipin "Zoti M'paska Dasht". Muzikën dhe orkestrimin e këngës e punoi Bini Nebihu, ndërsa tekstin e shkroi Donjeta Morina. Videoklipi u prodhua nga MProduction, ndërsa produksioni audio u realizua nga Bini Nebihu. Më datë 14 Qershor 2022, Aferdita Demaku, Dona & Pimi Janova publikojnë videoklipin "Dite E Gzume". Videoklipi u prodhua nga kompania MProduction. [[Kategoria:Këngëtare kosovare]] [[Kategoria:Njerëz nga Skënderaj]] rsy69r3qar7djkr65zgx074dj00euka 0 317663 2464533 2022-07-20T21:44:15Z Qendrimi15 122927 Faqe e re: '''Sternritter''' (星十字騎士団 (シュテルンリッター ''Shuterunrittā''; gjermanisht për "Kalorësit e Yllit", japonisht për "Banda e Kalorësve të Kryqit të Yllit / Urdhri") janë një grup specifik i [[Quincy (Bleach)|Quincy]] të fuqishëm në ushtrinë e Wandenreich në mangën ''[[Bleach]]''. Ata luajtën një rol kryesor në pushtimin e [[Shoqata e Shpirtërave|Shoqatës së Shpirtërave]], të ngarkuar me spastrimin e [[Shinigami (Bleach)|Shinigami]]. ==... wikitext text/x-wiki '''Sternritter''' (星十字騎士団 (シュテルンリッター ''Shuterunrittā''; gjermanisht për "Kalorësit e Yllit", japonisht për "Banda e Kalorësve të Kryqit të Yllit / Urdhri") janë një grup specifik i [[Quincy (Bleach)|Quincy]] të fuqishëm në ushtrinë e Wandenreich në mangën ''[[Bleach]]''. Ata luajtën një rol kryesor në pushtimin e [[Shoqata e Shpirtërave|Shoqatës së Shpirtërave]], të ngarkuar me spastrimin e [[Shinigami (Bleach)|Shinigami]]. ==Organizata== Sternritter është i përbërë nga [[Quincy (Bleach)|Quincy]] jashtëzakonisht i fuqishëm. Sipas Akon, anëtarët që morën pjesë në pushtimin e parë të Seireiteit kanë fuqi të krahasueshme ose më të mëdha se ato të një Shinigami të nivelit të kapitenit. Secilit anëtar i caktohet një Schrift nga [[Yhwach]], i cili u jep atyre aftësi.<ref>Bleach Kapitulli 565, faqja 11</ref> Schrift bazohen në fjalë dhe shkronja angleze. Jugram Haschwalth është Mjeshtër i Madh Sternritter. Mbi 1000 vjet më parë, Hubert ishte Zëvendës-Kapiteni (副団長, ''Fukudanchō'') i Sternritter. Ekziston një ligj që i ndalon anëtarët e Sternritter të luftojnë kundër njëri-tjetrit dhe dënimi për shkelje është vdekja.<ref>Bleach Kapitulli 634, faqja 6-7</ref> Katër Sternritter emërohen si '''Schutzstaffel''' (親衛隊 (シュッツシュタッフェル), ''Shuttsushutafferu''; gjermanisht për "Shkalla mbrojtëse", japonisht për "Elite/Rojtarët Perandorak): Lille Baro, Pernida Parnkgjas, Gerard Valkyrie dhe Asin Nakk Le Vaar. Lille është udhëheqësi i tyre, sepse ai ishte i pari Quincy që iu dha ndonjëherë një Schrift.<ref>Bleach Kapitulli 656, faqe 3-4</ref> Pernida dhe Gerard janë krahu i majtë dhe zemra e Mbretit të Shpirtërave, respektivisht. Askin është i vetmi nga katër që u promovua nga gradat më të ulëta gjatë pushtimit të dytë në Seireitei. Ata janë mjaft të fortë për të sfiduar dhe mposhtur anëtarët e Divizionit Zero. Më vonë, [[Uryū Ishida]] caktohet gjithashtu në Schutzstaffel. Yhwach e konsideron Sternritterin të shpenzueshëm. Gjatë pushtimit të dytë në Seireitei, kur Yhwach mori Schutzstaffel, Haschwalth, Uryū dhe Nianzol Weizol në Pallatin e Mbretit të Shpirtërave, anëtarët e mbetur të Sternritter janë etiketuar të panevojshëm, duke u bërë sakrifica për Auswählen. Pasi mbaroi me sukses Ichigo Kurosaki nga fuqitë e tij Quincy dhe Hollow, Yhwach vazhdoi të përdorte Auswählen në dy Sternritterin e fundit të mbijetuar, Haschwalth dhe Gerard, duke deklaruar se ai nuk kishte përdorim të mëtejshëm për asnjërën prej tyre. ==Krijimi== Sternritter u krijuan për të pushtuar dhe pushtuar Soul Society 1000 vjet më parë. Çdo anëtar mori pjesë në një ritual gdhendjeje duke pirë gjakun e Yhwach; kjo i mundëson Yhwach të gdhendë një pjesë të shpirtit të tij në Sternritter. Kjo gdhendje merr formën e një shkronje, e cila përdoret si përcaktimi i Sternritter, dhe i jep Sternritter fuqitë e tyre unike. Pas vdekjes së Sternritterit, pjesa e shpirtit të Yhwach që ata morën i kthehet Yhwach, i cili fiton forcë për shkak të saj. Ndryshe nga Sternritter të tjerë, Pernida Parnkgjas dhe Gerard Valkyrie nuk morën kompetenca nga Yhwach dhe atyre iu caktuan letra bazuar në aftësitë që ata tashmë i kishin. ==Anëtarët== {| class="wikitable" style="text-align:center;" ! Epiteti ! Anëtari ! Aftësia |- |- ! A - "The Antithesis" | [[Uryū Ishida]] | Zhvendosja e gjërave midis dy personave (P.sh nëse Uryū plagoset, ai zhvendos plagën e tij te kundërshtari i tij) |- ! B - "The Balance" | Jugram Haschwalth | Transferoni fatkeqësinë dhe dëshpërimin e tij në një mburojë që e përcjell atë tek armiku me fat duke e plagosur atë. |- ! C - "The Compulsory" | Pernida Parnkgjas | Depërtimi përmes nervave tij në trupin e kundërshtarit të tij |- ! D - "The Deathdealing" | Askin Nakk Le Vaar |Toksiku e bën çdo substancë që ajo merr me rritjen e dozës së saj vdekjeprurëse, mund të imunizojë veten kundër substancave që konsumon. |- ! E - "The Explode" | Bambietta Basterbine | Krijon sfera që eksplodon kudo që prek |- ! F - "The Fear" | Äs Nödt | Përdoruesi shtyn kundërshtarin të frikësohet |- ! G - "The Glutton" | Liltotto Lamperd | Konsumon njerëz |- ! H - "The Heat" | Bazz-B | Reishi i zjarrit |- ! I - "The Iron" | Cang Du | Trupi i hekurtë |- ! J - "The Jail" | Quilge Opie | Krijon burg prej Reishi |- ! K | BG9 | ''e panjohur'' |- ! L - "The Love" | Pepe Waccabrada | Kushdo që goditet nga ai, bie në dashuri me të dhe bëjnë gjithçka që Pepe dëshiron |- ! M - "The Miracle" | Gerard Valkyrie | Ai merr çdo lëndim dhe bëhet gjigant |- ! N | Robert Accutrone | ''e panjohur'' |- ! O - "The Overkill" | Driscoll Berci | Bëhet i fuqishëm duke vrarë njerëz |- ! P - "The Power" | Meninas McAllon | Forcë mbinjerëzore |- ! Q - "The Question" | Bérénice Gabrielli | Nxit kundërshtarin të dyshoj |- ! R - "The Roar" | Jérôme Guizbatt | Vret njerëz duke bërtitur |- ! S - "The Superstar" | Mask De Masculine | Bëhet i fuqishëm kur partneri i tij brohorit për të |- ! T - "The Thunderbolt" | Candice Catnipp | Manipulon vetëtimë |- ! U - "The Underbelly" | NaNaNa Najahkoop | Analizon energjinë e armikut për një periudhë kohore |- ! V - "The Visionary" | Gremmy Thoumeaux | Çdo gjë që imagjinon bëhet realitet |- ! W - "The Wind"<ref>The Wind nuk do të thotë erë, por folja To Wind dmth të shmangësh, fuqia e Nianzol ishte që të shmang sulmet e armikut.</ref> | Nianzol Weizol | Shmang sulmet e armikut |- ! X - "The X-Axis" | Lille Barro | Arma e tij shpon çdo gjë që edhe armiku nuk mund ta bllokoj |- ! Y - "The Yourself" | Loyd Lloyd et Royd Lloyd | Loyd tranformohet në paraqitjen dhe fuqinë e dikujt <br> Royd transformohet në paraqitjen, personalitetin dhe kujtesën e dikujt |- ! Z - "The Zombie" | Giselle Gewelle | Manipulon zombie |- ! E panjohur | Shaz Domino | E panjohur |- ! E panjohur | Hubert | E panjohur |} ==Uniforma== Të gjithë anëtarët e Sternritter veshin një mantel dallues të bardhë, deri te kyçi i këmbës, i cili përmban shenjat e Wandenreich të skalitur në shpinë dhe shpesh, një kapuç të bashkangjitur në jakën e mantelit, secila me një buton që i ngjan simbolit Wandenreich që lidh mantelin. Nën këtë, pjesa e mbetur e veshjes së personelit zakonisht përbëhet nga një variant shumë i personalizuar i uniformës standarde Wandenreich - një pallto e bardhë me dy krahë e lidhur me një rrip të zi, e veshur së bashku me pantallona dhe çizme ngjyrë të bardhë. Sternritters që emërohen si Schutzstaffel i Yhwach veshin një mantel të veçantë të njohur si pallto me kapuç (フーデッドコート, ''Fūdeddo Kōto'') mbi veshjet e tyre; kjo mantele e bardhë deri në kyçin e këmbës është e fiksuar në pjesën e përparme me tre butona që ngjajnë me shenjat e Wandenreich dhe përmban një rune të madhe, të kuqe Hagal në anën e majtë. ==Pajisja== Medalion: Gjatë pushtimeve të tyre të Shoqatës së Shpirtërave, si të tjera të ndryshme brenda Wandenreich, të gjithë anëtarët e Sternritter mbajnë në personin e tyre një pajisje të rrumbullakët që është afërsisht sa madhësia e pëllëmbës së një personi dhe ka shenjat e Wandenreich të gdhendura në sipërfaqen e saj. Kur aktivizohet, kjo pajisje është në gjendje të vjedhë një Bankai aktualisht të lëshuar në afërsi. Pronari i medalionit mund të vazhdojë të përdorë fuqinë e vjedhur të Bankai sipas dëshirës, edhe pasi pronari fillestar i Bankai të ketë vdekur.<ref>Bleach Kapitulli 501, faqe 15-17</ref> Megjithatë, ata nuk janë në gjendje ta shfrytëzojnë plotësisht këtë fuqi, siç vërehet nga [[Genryūsai Shigekuni Yamamoto]],<ref>Bleach Kapitulli 504, faqe 15-16</ref> nëse nuk stërviten për të kontrolluar Bankain që vodhën. Yhwach ka urdhëruar që Sternritter që morrën Bankain e një kapiteni është ai që do të vrasë kapitenin e përmendur.<ref>Bleach Kapitulli 552, faqja 1</ref> ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Organizata fiktive]] rnjip19n5xre7tkz89cznur7wc67zff 0 317664 2464539 2022-07-20T21:51:21Z Nurschtein 141003 Nurschtein zhvendosi faqen [[Bader Antar (Musician)]] tek [[Bader Antar]] wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Bader Antar]] 00cf03630yafjzt0blhpnssmopvoa9f 0 317665 2464555 2022-07-21T07:16:29Z Nurschtein 141003 Nurschtein zhvendosi faqen [[Aferdita Demaku]] tek [[Afërdita Demaku]] wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Afërdita Demaku]] fsh3hse5r0kamxrmkws1zfzk9zmxux4 3 317666 2464565 2022-07-21T10:09:34Z 146.0.20.248 Faqe e re: Kucove, masakroi qenin me sopate wikitext text/x-wiki Kucove, masakroi qenin me sopate plrv6x5slwd96ynagwx0ttu9qp2nksb 3 317667 2464566 2022-07-21T10:34:19Z 79.106.209.179 Faqe e re: Skrapar, masakroi celularin e tij me lugë. wikitext text/x-wiki Skrapar, masakroi celularin e tij me lugë. 4a0mkr4hi951rqsmrtwidmao5copevx 3 317668 2464567 2022-07-21T10:36:57Z 79.106.209.179 Faqe e re: Toëj wikitext text/x-wiki Toëj 3carwkf2oidctz4b4mkikq82rkvhuvt 3 317669 2464571 2022-07-21T10:45:12Z 79.106.209.179 Faqe e re: Alora Stres Vavaçir Vavadën Të Tën Gashën wikitext text/x-wiki Alora Stres Vavaçir Vavadën Të Tën Gashën py3k6920x9fabyyt4jrk7253y1y2rwr 2464572 2464571 2022-07-21T10:46:01Z 79.106.209.179 /* Yopwsy */ seksion i ri wikitext text/x-wiki Alora Stres Vavaçir Vavadën Të Tën Gashën == Yopwsy == – [[Speciale:Kontributet/79.106.209.179|79.106.209.179]] 21 korrik 2022 12:46 (CEST) pc6d33t9vkw85la53a6kcev1akqiduc 2464573 2464572 2022-07-21T10:46:57Z 79.106.209.179 /* Aobhhoa */ seksion i ri wikitext text/x-wiki Alora Stres Vavaçir Vavadën Të Tën Gashën == Yopwsy == – [[Speciale:Kontributet/79.106.209.179|79.106.209.179]] 21 korrik 2022 12:46 (CEST) == Aobhhoa == Alora Stres Vavaçir Vavadën Të Tën Gashën [[Speciale:Kontributet/79.106.209.179|79.106.209.179]] 21 korrik 2022 12:46 (CEST) ojmej87u6qw0mgapeyzghkd180qkx9r 3 317670 2464586 2022-07-21T11:10:08Z 79.106.209.179 Faqe e re: Skrapar, masakroi celularin e tij me sopatë. wikitext text/x-wiki Skrapar, masakroi celularin e tij me sopatë. 96l9v2um7m7mvb6h97jg1i19eaw9fem