Wikipedia sqwiki https://sq.wikipedia.org/wiki/Faqja_kryesore MediaWiki 1.39.0-wmf.21 first-letter Media Speciale Diskutim Përdoruesi Përdoruesi diskutim Wikipedia Wikipedia diskutim Skeda Skeda diskutim MediaWiki MediaWiki diskutim Stampa Stampa diskutim Ndihmë Ndihmë diskutim Kategoria Kategoria diskutim Portal Portal diskutim TimedText TimedText talk Moduli Moduli diskutim Gadget Gadget talk Gadget definition Gadget definition talk 0 1683 2465117 2463668 2022-07-25T11:29:08Z 109.242.227.100 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Pyrhhus - Ny Carlsberg Glyptotek, Copenhagen, Den.JPG|thumb|260px|Pirro i Epirit Glypoteka e Ny Carlsberg.]] [[Skeda:Pirro Roma 280aC.jpg|right|thumb|240px|Lufta e pirros në [[Itali]] - [[280 p.l.k]] - [[275 p.l.k]]]] '''Pirro i Epirit''' ([[319 p.e.s.|319]]-[[272 p.e.s.]]) ishte një nga gjeneralet më të shquar të asaj kohe dhe mbret i [[Epiri]]t dhe i [[Molosët|Molosise]]. Ai vinte nga fisi grek. Ndimues dhe aleat i popujve italian qe ishin në luftë me Romën. Thirrej "shqiponjë" nga ushtarët e tij. U bë i famshëm kur në vitin [[280 p.e.s.]] kaloi [[ngushtica e Otrantos|ngushticën e Otrantos]] me 20 000 këmbësorë, 3000 kalorës dhe rreth 200 elefantë, për të luftuar kundër Romës, e cila rrezikonte qytetin e Tarantos. Në krye të ushtrive të përbëra nga [[Molosët]], [[Thesprotët]] dhe [[Kaonët]], Pirro arriti fitore të dhimbshme kundër ushtrive romake. Në kulturën perëndimore sot shprehja "[[Fitorja e Pirros]]" nënkupton një fitore me sakrifica të mëdha.Elis Pira == Historia == Në vitin 307, në moshën 12-vjeçare, Pirrua u kthye në Epir me ndihmën e Glaukut dhe u bë mbret. Por më 302, kur ndodhej përsëri te taulantët, kundërshtarët e tij ngritën krye dhe shpallën si mbret Neoptolemin e II, birin e Aleksandër Molosit. Pasi nuk mund të kthehej më në Epir ai hyri në shërbim të Diadokëve më në zë të kohës, Dhimitër Poliorketit të Maqedonisë, Ptolemeut të i I të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës, ku u njoh me jetën shoqërore, administrative dhe ushtarake të këtyre shteteve helenistike dhe u kalit në një tok betejash. Në vitin 296, me, ndihmën e mbretit Ptoleme të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës u kthye përsëri në Epir. Për një kohë e ndau pushtetin me Neoptolemin, pastaj e vrau atë dhe u bë sundimtar i vetëm i Epirit. Pas kësaj ai i dha fund edhe autonomive që kishin fiset në simahinë e mëparëshme. Pirrua erdhi në fuqi edhe sundoi në një kohë kur fqinjtë e Epirit, Mqedonia dhe Greqia, ndodheshin në një kaos të plotë politik dhe ishin dobësuar nga luftat e gjata e shkatërrimtare që bënin midis tyre pasardhësit e Aleksandrit të Maqedonisë, Diadokët. Në këto lufta u përzie edhe Pirrua dhe u bë një nga pretendentët për fronin maqedon. Në fillim ai ndërhyri në luftën që bënin midis tyre dy djemtë e Kasandrit, pas vdekjes së të jatit. Nga kjo luftë ai i shkëputi Maqedonisë tokat që i përkisnin Epirit: Paravinë, Tymfenë, Amfilokinë, Akarnaninë dhe qytetin Ambraki, të cilin i bëri kryeqytet të mbretërisë së vet. Por mbret i Maqedonisë u shpall Dhimitër Poliorketi. Pak më vonë Pirrua u lidh me sunduesin e Thrakisë dhe Jonisë, Lisimakun, dhe e dëbuan Dhimitrin nga Maqedonia kurse tokat dhe ushtrinë e tij i ndanë midis tyre. Tani kufijtë e shtetit të Pirros u shtrinë në lindje deri në lumin Aksios (Vardar), në veri përtej Apollonisë kurse në jug deri në Peloponez. Por Pirrua nuk mundi t'i mbante gjatë tokat e pushtuara. Lisimaku e dëboi nga një pjesë e mirë e krahinave maqedone e greke dhe u bë vetë zot i tyre. Rasti e bëri Pirron t'i drejtonte sytë pas kësaj nga Italia. Tarenti dhe qytete të tjera greke të Italisë së jugut, të kërcënuara nga Roma, e ftuan këtë për ndihmë. Pirrua u kap pas kësaj ftese dhe filloi të ëndërronte për krijimin e një monarkie të madhe në perëndim sikurse ajo e Aleksandrit të Maqedonisë në lindje. Në pranverën e vitit 280 Pirrua zbarkoi në Itali me një ushtri të madhe të stërvitur dhe të armatosur mirë. Kjo ishte më tepër një ushtri mercenare që Pirrua e kishte mbledhur jo vetëm në Epir por edhe në krahina të tjera të Greqisë. Ajo përbëhej prej 20.000 këmbësorësh të armatosur rëndë, 300 kalorësish, 2000 shigjetarësh, 5000 hobetaisësh dhe 20 elefantësh, përdorimin në luftë të të cilëve Pirrua e kishte parë në lindje. Shpenzimet e luftës i kishte marrë përsipër Tarenti, i cili ishte i detyruar t'i jepte edhe ushtri ndihmëse. Ndeshja e parë e Piros me romakët u bë në qytetin Heraklea. Përleshja qe shumë e ashpër. Fatin e luftës e vendosën elefantët dhe kalorësia e Pirros. Nga kjo disfatë romakët humbën Lukaninë. Në anën e Pirros kaluan brutët, lukanët, samnitët dhe pothuajse gjithë qytetet greke të Italisë së jugut. Një vit më vonë Pirrua ndërmori një sulm të ri kundër romakëve, të cilët kishin grumbulluar këtë radhë një ushtri të madhe që arrinte deri në 70.000 vetë. Në betejën që u zhvillua afër qytetit Auskulum romakët pësuan përsëri disfatë, por edhe Pirros fitorja i kushtoi shumë. Humbjet e tij qenë kaq të mëdha sa që kur e uruan thuhet se u përgjegj: "Edhe një fitore si kjo dhe unë nuk do të kem me se të kthehem në Epir". Prej kësaj rrjedh edhe shprehja "fitore si ajo e Pirros" e cila përdoret sa herë që duan të tregojnë për një fitore me humbje të rënda. Pas këtyre dy betejave gjendja e Pirros në Itali u keqësua. Forcat e tij ishin dhjetuar kurse Tarenti dhe qytetet e tjera aleate kishin filluar të lëkundeshin dhe të ishin të pakënaqura. Roma përkundrazi kishte akoma rezerva të mëdha në njerëz dhe një mbështetje të shëndoshë në aleatët latinë. Për Pirron u bë e qartë se lufta kundër Romës kërkonte kohë dhe sakrifica të reja. Ndërkaq në Sicili kishin hyrë kartagjenasit dhe Sirakuza e kërcënuar i u drejtua për ndihmë Pirros. Në këto rrethana Pirrua vendosi të bënte paqe me Romën dhe t'i drejtonte forcat kundër Kartagjenës me shpresë se këtu do të arrinte fitore më të lehta. Kushtet e paqes ishin me sa duket të favorëshme për Romën, megjithatë senati nuk i pranoi, sepse kartagjenasit, të interesuar që ta mbanin Pirron në Itali dhe të mos e linin të hidhej në Siqeli, i propozuan Romës aleancë dhe ndihme ushtarake. Duke u mbeshtetur në këtë aleancë Roma vendosi ta vazhdonte luftën. Pa përfunduar paqën me Romën Pirrua u largua në vitin 278 nga Italia dhe u drejtua me ushtritë e veta në ndihmë të Sirakuzës duke lënë në Itali vetëm dy garnizone të vogla. Në Sicili Pirrua korri në fillim disa suksese. Ai i theu dhe i ndoqi kartagjenasit pothuajse nga gjithë Sicilia. Vetëm qyteti Lilibea në skajin jugperëndimor të ishullit mbeti në duart e kartagjenasve. Pirrua u nderua nga banorët e Sicilisë me titullin "prijs e mbret". Monedhat e prera në Sicili mbanin tani emrin e mbretit epirot. Pas këtyre fitoreve Pirrua filloi përgatitet për t'u hedhur në Afrikë. Por këtë plan nuk mundi ta realizonte sepse në marrëdhëniet e tij me qytetet filluan të lindin mosmarrëveshje të mëdha. Pirrua po i ngarkonte me taksa të rënda dhe sillej me to keq duke ndërhyrë në mënyrë brutale në punët e brendëshme dhe duke mos respektuar traditat demokratike të tyre. Kjo i bëri disa nga qytetet të ngriheshin kundër tij kurse disa të tjera të hidheshin në anën e Kartagjenës. Kartagjenasit nuk vonuan to shfytëzonin rastin. Në Sicili doli përseri një ushtri e tyre, a cila në pakë kohë asgjësoi të gjitha fitoret e arritura nga Pirrua; në duart e tij mbeti Sirakuza. Në këtë mënyrë planet e Pirros në Sicili dështuan. Por edhe në Itali gjendja nuk ishte më e mirë. Romakët ishin hedhur në sulm dhe pasi kishin kapur disa qytete ish-aleate të Pirros po vepronin me sukses kundër samnitëve dhe lukanëve. Kjo i detyroi grekët dhe italikët që ishin akoma të lidhur me Pirron t'i drejtoheshin këtij prap për ndihmë. Pirrua vendosi të linte Sicilinë ku kishte humbur çdo shpresë dhe të kthehej në Itali. Rrugës ai u sulmua nga flota e Kartagjenës, e cila i shkatërroi më shumë se gjysmën e anijeve. Megiithatë, në pranverën e vitit 275 Pirro zbriti përsëri në Itali dhe filloi përgatitjet për sulmin e ri kundër romakëve. Beteja vendimtare u zhvillua pranë qytetit Beneventum. Këtu Pirrua pësoi disfatë të plotë. Kampi i tij u kap. Ai vetë mundi të shpëtonte dhe të arrinte në Tarent prej nga, pas pak kohe, u kthye në Epir. Gjatë mungesës së Pirros, mbreti i Maqedonisë. Antigon Gonata, kishte rimëkëmbur dhe forcuar shtetin e vet. Autoriteti i Maqedonisë në Greqi ishte rritur përsëri. Sa u kthve nga Italia, Pirro vendosi të ndryshonte gjendjen e krijuar në Ballkan dhe të provonte edhe një herë të zinte fronin e Maqedonisë. Për këtë qëllim ai sulmoi Antigon Gonatën, por mundi t'i shkëpuste vetëm disa toka nga shteti i tij. Pas kësaj ai u nis për në Peloponez kundër mbretit spartan, Areut, aleatit të Maqedonisë. Këtu ai korri një varg fitoresh të reja, por në një përleshje rrugësh në qytetin Argos (në gjirin a Korinthit) u vra më 272 dhe ushtria e tij u shpartallua plotësisht. Pirro ka qenë një nga udhëheqësit ushtarakë më të shquar të kohës së vet. Kur e pyetën njërin nga shokët e Aleksandrit të Maqedonisë kush ishte tani strategu më i shquar ai u përgjegj: "Pirro, kur të arrijë në moshë të pjekur". Më vonë strategu i madh i kohës së vjetër, Hanibali, i dha Pirros vendin e dytë pas Aleksandrit, kurse vehtes, vetëm të tretin. Pirro nuk ishte vetëm një udhëheqës ushtarak i praktikës, por edhe një teoricient ushtarak. Shumë mendime mbi artin ushtarak ai i shkroi në kujtimet e tij të cilat për fat të keq nuk na janë ruajtur. Por Pirro, ndonse ishte një udhëheqës ushtarak i shquar, me ekspeditat e tij mori përsipër një barrë që ishte jashtë fuqive të Epirit: të krijonte një perandori. Këto plane e hodhën atë në një varg luftash që përfunduan pa sukses. Gjatë sundimit të Pirros shteti i Epirit arriti kulmin e fuqisë. Luftat e vazhdueshme u forcuan shumë pushtetin e mbretit dhe të rrethit të tij; institucioneve të rendit fisnor iu dha një grusht i rëndë. Plaçka e luftës dhe robërit e kapur gjatë betejave e pasuruan aristokracinë epirote dhe e bënë një burim për zhvillimin e mëtejshëm të skllavërisë në Epir. Por këto lufta të përgjithëshme i shkaktuan Eprit humbje të mëdha në njerëz dhe rënduan shumë mbi masën e gjerë të popullsisë së Epirit. Pas vdekjes së Pirros shteti i Epirit u dobësua. Prej tij u shkëputën njëra pas tjetrës të gjitha tokat e pushtuara të taulantëve, Maqedonisë e Thesalisë. Maqedonia u forcuar e detyroi shtetin e Epirit ta njihte epërsinë e saj. Aleksandri i 2 ndër mbretit taulant, Mytilit, të cilit i shkëputi disa toka në jugë të Apollonisë. Por në një luftë kundër maqedonëve ai u mund dhe i humbi përsëri tokat ilire të luginës së Vjosës. Mbretëria e Epirit u kthye kështu pothuajse në kufijtë e vjetër të saj. Pakënaqësia e popullsisë në kohën e pasardhësve të Pirros u shtua edhe më shumë. Këtë e shfrytëzoi aristokracia epirote, e cila e shihte me pakënaqësi gjithnjë më të madhe përqëndrimin e gjithë pushtetit në duart e mbretit. Si pasojë, në Epir shpërthyen konflikte të ashpëra që mbaruan me vrasjen, rreth vitit 230, të mbretëreshës së fundit të Epirit, Deidameia, dhe me përmbysjen a pushtetit mbretëror. == Pirro gjatë sundimit të Epirit (297-272 p.e.s.) == Në vitin 297 para Krishtit në krye të shtetit të [[Epiri]]t erdhi Pirroja. Ai u bë gjeneral i plotfuqishëm ushtarak dhe krijoi një shtet te pavarur qe mori emrin e vet Epiri. Gjatë sundimit të Pirros, [[Epiri]] zhvilloi politikë të pavarur dhe vendosi marrëdhënie diplomatike me shtetet e fuqishme të kohës.Epiri njohu një lulëzim të jetës qytetare, me veprimtari te dendur ndërtimesh në qendrat e vjetra dhe me ngritjen e qyteteve të reja.Pirroja i zgjeroi kufinjët e shtetit të ri të ''Epirit'' në kurriz të fqinjëve. Në veri shkoi deri te [[shkumbini|lumi Shkumbin]], në lindje deri në [[Vardar]] kurse në jug pushtoi tokat deri në [[Kornit]]. == Shih edhe == * [[Epiri]] * [[Molosët]] * [[Ilirët]] - [[Iliria]] == Referimet == {{reflist}} * [http://macedonianissues.blogspot.com/2010/05/macedonian-names-and-makedonski-pseudo_29.html Μιλτιάδης Η. Μπόλαρης. Macedonianissues.blogspot.com Pyrrhus - Pyrrhos - Πύρρος] [[Kategoria:Mbretër]] [[Kategoria:Epiri i lashtë]] 1gl0agqs6wlb7umr0rt8fq3nrzh7iqi 2465118 2465117 2022-07-25T11:29:15Z Victor Trevor 139339 Undid edits by [[Special:Contribs/109.242.227.100|109.242.227.100]] ([[User talk:109.242.227.100|talk]]) to last version by 2A02:587:9E14:EB00:EA48:C093:DA89:FB98 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Pyrhhus - Ny Carlsberg Glyptotek, Copenhagen, Den.JPG|thumb|260px|Pirro i Epirit Glypoteka e Ny Carlsberg.]] [[Skeda:Pirro Roma 280aC.jpg|right|thumb|240px|Lufta e pirros në [[Itali]] - [[280 p.l.k]] - [[275 p.l.k]]]] '''Pirro i Epirit''' ([[319 p.e.s.|319]]-[[272 p.e.s.]]) ishte një nga gjeneralet më të shquar të asaj kohe dhe mbret i [[Epiri]]t dhe i [[Molosët|Molosise]]. Ai vinte nga fisi grek. Ndimues dhe aleat i popujve italian qe ishin në luftë me Romën. Thirrej "shqiponjë" nga ushtarët e tij. U bë i famshëm kur në vitin [[280 p.e.s.]] kaloi [[ngushtica e Otrantos|ngushticën e Otrantos]] me 20 000 këmbësorë, 3000 kalorës dhe rreth 200 elefantë, për të luftuar kundër Romës, e cila rrezikonte qytetin e Tarantos. Në krye të ushtrive të përbëra nga [[Molosët]], [[Thesprotët]] dhe [[Kaonët]], Pirro arriti fitore të dhimbshme kundër ushtrive romake. Në kulturën perëndimore sot shprehja "[[Fitorja e Pirros]]" nënkupton një fitore me sakrifica të mëdha. == Historia == Në vitin 307, në moshën 12-vjeçare, Pirrua u kthye në Epir me ndihmën e Glaukut dhe u bë mbret. Por më 302, kur ndodhej përsëri te taulantët, kundërshtarët e tij ngritën krye dhe shpallën si mbret Neoptolemin e II, birin e Aleksandër Molosit. Pasi nuk mund të kthehej më në Epir ai hyri në shërbim të Diadokëve më në zë të kohës, Dhimitër Poliorketit të Maqedonisë, Ptolemeut të i I të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës, ku u njoh me jetën shoqërore, administrative dhe ushtarake të këtyre shteteve helenistike dhe u kalit në një tok betejash. Në vitin 296, me, ndihmën e mbretit Ptoleme të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës u kthye përsëri në Epir. Për një kohë e ndau pushtetin me Neoptolemin, pastaj e vrau atë dhe u bë sundimtar i vetëm i Epirit. Pas kësaj ai i dha fund edhe autonomive që kishin fiset në simahinë e mëparëshme. Pirrua erdhi në fuqi edhe sundoi në një kohë kur fqinjtë e Epirit, Mqedonia dhe Greqia, ndodheshin në një kaos të plotë politik dhe ishin dobësuar nga luftat e gjata e shkatërrimtare që bënin midis tyre pasardhësit e Aleksandrit të Maqedonisë, Diadokët. Në këto lufta u përzie edhe Pirrua dhe u bë një nga pretendentët për fronin maqedon. Në fillim ai ndërhyri në luftën që bënin midis tyre dy djemtë e Kasandrit, pas vdekjes së të jatit. Nga kjo luftë ai i shkëputi Maqedonisë tokat që i përkisnin Epirit: Paravinë, Tymfenë, Amfilokinë, Akarnaninë dhe qytetin Ambraki, të cilin i bëri kryeqytet të mbretërisë së vet. Por mbret i Maqedonisë u shpall Dhimitër Poliorketi. Pak më vonë Pirrua u lidh me sunduesin e Thrakisë dhe Jonisë, Lisimakun, dhe e dëbuan Dhimitrin nga Maqedonia kurse tokat dhe ushtrinë e tij i ndanë midis tyre. Tani kufijtë e shtetit të Pirros u shtrinë në lindje deri në lumin Aksios (Vardar), në veri përtej Apollonisë kurse në jug deri në Peloponez. Por Pirrua nuk mundi t'i mbante gjatë tokat e pushtuara. Lisimaku e dëboi nga një pjesë e mirë e krahinave maqedone e greke dhe u bë vetë zot i tyre. Rasti e bëri Pirron t'i drejtonte sytë pas kësaj nga Italia. Tarenti dhe qytete të tjera greke të Italisë së jugut, të kërcënuara nga Roma, e ftuan këtë për ndihmë. Pirrua u kap pas kësaj ftese dhe filloi të ëndërronte për krijimin e një monarkie të madhe në perëndim sikurse ajo e Aleksandrit të Maqedonisë në lindje. Në pranverën e vitit 280 Pirrua zbarkoi në Itali me një ushtri të madhe të stërvitur dhe të armatosur mirë. Kjo ishte më tepër një ushtri mercenare që Pirrua e kishte mbledhur jo vetëm në Epir por edhe në krahina të tjera të Greqisë. Ajo përbëhej prej 20.000 këmbësorësh të armatosur rëndë, 300 kalorësish, 2000 shigjetarësh, 5000 hobetaisësh dhe 20 elefantësh, përdorimin në luftë të të cilëve Pirrua e kishte parë në lindje. Shpenzimet e luftës i kishte marrë përsipër Tarenti, i cili ishte i detyruar t'i jepte edhe ushtri ndihmëse. Ndeshja e parë e Piros me romakët u bë në qytetin Heraklea. Përleshja qe shumë e ashpër. Fatin e luftës e vendosën elefantët dhe kalorësia e Pirros. Nga kjo disfatë romakët humbën Lukaninë. Në anën e Pirros kaluan brutët, lukanët, samnitët dhe pothuajse gjithë qytetet greke të Italisë së jugut. Një vit më vonë Pirrua ndërmori një sulm të ri kundër romakëve, të cilët kishin grumbulluar këtë radhë një ushtri të madhe që arrinte deri në 70.000 vetë. Në betejën që u zhvillua afër qytetit Auskulum romakët pësuan përsëri disfatë, por edhe Pirros fitorja i kushtoi shumë. Humbjet e tij qenë kaq të mëdha sa që kur e uruan thuhet se u përgjegj: "Edhe një fitore si kjo dhe unë nuk do të kem me se të kthehem në Epir". Prej kësaj rrjedh edhe shprehja "fitore si ajo e Pirros" e cila përdoret sa herë që duan të tregojnë për një fitore me humbje të rënda. Pas këtyre dy betejave gjendja e Pirros në Itali u keqësua. Forcat e tij ishin dhjetuar kurse Tarenti dhe qytetet e tjera aleate kishin filluar të lëkundeshin dhe të ishin të pakënaqura. Roma përkundrazi kishte akoma rezerva të mëdha në njerëz dhe një mbështetje të shëndoshë në aleatët latinë. Për Pirron u bë e qartë se lufta kundër Romës kërkonte kohë dhe sakrifica të reja. Ndërkaq në Sicili kishin hyrë kartagjenasit dhe Sirakuza e kërcënuar i u drejtua për ndihmë Pirros. Në këto rrethana Pirrua vendosi të bënte paqe me Romën dhe t'i drejtonte forcat kundër Kartagjenës me shpresë se këtu do të arrinte fitore më të lehta. Kushtet e paqes ishin me sa duket të favorëshme për Romën, megjithatë senati nuk i pranoi, sepse kartagjenasit, të interesuar që ta mbanin Pirron në Itali dhe të mos e linin të hidhej në Siqeli, i propozuan Romës aleancë dhe ndihme ushtarake. Duke u mbeshtetur në këtë aleancë Roma vendosi ta vazhdonte luftën. Pa përfunduar paqën me Romën Pirrua u largua në vitin 278 nga Italia dhe u drejtua me ushtritë e veta në ndihmë të Sirakuzës duke lënë në Itali vetëm dy garnizone të vogla. Në Sicili Pirrua korri në fillim disa suksese. Ai i theu dhe i ndoqi kartagjenasit pothuajse nga gjithë Sicilia. Vetëm qyteti Lilibea në skajin jugperëndimor të ishullit mbeti në duart e kartagjenasve. Pirrua u nderua nga banorët e Sicilisë me titullin "prijs e mbret". Monedhat e prera në Sicili mbanin tani emrin e mbretit epirot. Pas këtyre fitoreve Pirrua filloi përgatitet për t'u hedhur në Afrikë. Por këtë plan nuk mundi ta realizonte sepse në marrëdhëniet e tij me qytetet filluan të lindin mosmarrëveshje të mëdha. Pirrua po i ngarkonte me taksa të rënda dhe sillej me to keq duke ndërhyrë në mënyrë brutale në punët e brendëshme dhe duke mos respektuar traditat demokratike të tyre. Kjo i bëri disa nga qytetet të ngriheshin kundër tij kurse disa të tjera të hidheshin në anën e Kartagjenës. Kartagjenasit nuk vonuan to shfytëzonin rastin. Në Sicili doli përseri një ushtri e tyre, a cila në pakë kohë asgjësoi të gjitha fitoret e arritura nga Pirrua; në duart e tij mbeti Sirakuza. Në këtë mënyrë planet e Pirros në Sicili dështuan. Por edhe në Itali gjendja nuk ishte më e mirë. Romakët ishin hedhur në sulm dhe pasi kishin kapur disa qytete ish-aleate të Pirros po vepronin me sukses kundër samnitëve dhe lukanëve. Kjo i detyroi grekët dhe italikët që ishin akoma të lidhur me Pirron t'i drejtoheshin këtij prap për ndihmë. Pirrua vendosi të linte Sicilinë ku kishte humbur çdo shpresë dhe të kthehej në Itali. Rrugës ai u sulmua nga flota e Kartagjenës, e cila i shkatërroi më shumë se gjysmën e anijeve. Megiithatë, në pranverën e vitit 275 Pirro zbriti përsëri në Itali dhe filloi përgatitjet për sulmin e ri kundër romakëve. Beteja vendimtare u zhvillua pranë qytetit Beneventum. Këtu Pirrua pësoi disfatë të plotë. Kampi i tij u kap. Ai vetë mundi të shpëtonte dhe të arrinte në Tarent prej nga, pas pak kohe, u kthye në Epir. Gjatë mungesës së Pirros, mbreti i Maqedonisë. Antigon Gonata, kishte rimëkëmbur dhe forcuar shtetin e vet. Autoriteti i Maqedonisë në Greqi ishte rritur përsëri. Sa u kthve nga Italia, Pirro vendosi të ndryshonte gjendjen e krijuar në Ballkan dhe të provonte edhe një herë të zinte fronin e Maqedonisë. Për këtë qëllim ai sulmoi Antigon Gonatën, por mundi t'i shkëpuste vetëm disa toka nga shteti i tij. Pas kësaj ai u nis për në Peloponez kundër mbretit spartan, Areut, aleatit të Maqedonisë. Këtu ai korri një varg fitoresh të reja, por në një përleshje rrugësh në qytetin Argos (në gjirin a Korinthit) u vra më 272 dhe ushtria e tij u shpartallua plotësisht. Pirro ka qenë një nga udhëheqësit ushtarakë më të shquar të kohës së vet. Kur e pyetën njërin nga shokët e Aleksandrit të Maqedonisë kush ishte tani strategu më i shquar ai u përgjegj: "Pirro, kur të arrijë në moshë të pjekur". Më vonë strategu i madh i kohës së vjetër, Hanibali, i dha Pirros vendin e dytë pas Aleksandrit, kurse vehtes, vetëm të tretin. Pirro nuk ishte vetëm një udhëheqës ushtarak i praktikës, por edhe një teoricient ushtarak. Shumë mendime mbi artin ushtarak ai i shkroi në kujtimet e tij të cilat për fat të keq nuk na janë ruajtur. Por Pirro, ndonse ishte një udhëheqës ushtarak i shquar, me ekspeditat e tij mori përsipër një barrë që ishte jashtë fuqive të Epirit: të krijonte një perandori. Këto plane e hodhën atë në një varg luftash që përfunduan pa sukses. Gjatë sundimit të Pirros shteti i Epirit arriti kulmin e fuqisë. Luftat e vazhdueshme u forcuan shumë pushtetin e mbretit dhe të rrethit të tij; institucioneve të rendit fisnor iu dha një grusht i rëndë. Plaçka e luftës dhe robërit e kapur gjatë betejave e pasuruan aristokracinë epirote dhe e bënë një burim për zhvillimin e mëtejshëm të skllavërisë në Epir. Por këto lufta të përgjithëshme i shkaktuan Eprit humbje të mëdha në njerëz dhe rënduan shumë mbi masën e gjerë të popullsisë së Epirit. Pas vdekjes së Pirros shteti i Epirit u dobësua. Prej tij u shkëputën njëra pas tjetrës të gjitha tokat e pushtuara të taulantëve, Maqedonisë e Thesalisë. Maqedonia u forcuar e detyroi shtetin e Epirit ta njihte epërsinë e saj. Aleksandri i 2 ndër mbretit taulant, Mytilit, të cilit i shkëputi disa toka në jugë të Apollonisë. Por në një luftë kundër maqedonëve ai u mund dhe i humbi përsëri tokat ilire të luginës së Vjosës. Mbretëria e Epirit u kthye kështu pothuajse në kufijtë e vjetër të saj. Pakënaqësia e popullsisë në kohën e pasardhësve të Pirros u shtua edhe më shumë. Këtë e shfrytëzoi aristokracia epirote, e cila e shihte me pakënaqësi gjithnjë më të madhe përqëndrimin e gjithë pushtetit në duart e mbretit. Si pasojë, në Epir shpërthyen konflikte të ashpëra që mbaruan me vrasjen, rreth vitit 230, të mbretëreshës së fundit të Epirit, Deidameia, dhe me përmbysjen a pushtetit mbretëror. == Pirro gjatë sundimit të Epirit (297-272 p.e.s.) == Në vitin 297 para Krishtit në krye të shtetit të [[Epiri]]t erdhi Pirroja. Ai u bë gjeneral i plotfuqishëm ushtarak dhe krijoi një shtet te pavarur qe mori emrin e vet Epiri. Gjatë sundimit të Pirros, [[Epiri]] zhvilloi politikë të pavarur dhe vendosi marrëdhënie diplomatike me shtetet e fuqishme të kohës.Epiri njohu një lulëzim të jetës qytetare, me veprimtari te dendur ndërtimesh në qendrat e vjetra dhe me ngritjen e qyteteve të reja.Pirroja i zgjeroi kufinjët e shtetit të ri të ''Epirit'' në kurriz të fqinjëve. Në veri shkoi deri te [[shkumbini|lumi Shkumbin]], në lindje deri në [[Vardar]] kurse në jug pushtoi tokat deri në [[Kornit]]. == Shih edhe == * [[Epiri]] * [[Molosët]] * [[Ilirët]] - [[Iliria]] == Referimet == {{reflist}} * [http://macedonianissues.blogspot.com/2010/05/macedonian-names-and-makedonski-pseudo_29.html Μιλτιάδης Η. Μπόλαρης. Macedonianissues.blogspot.com Pyrrhus - Pyrrhos - Πύρρος] [[Kategoria:Mbretër]] [[Kategoria:Epiri i lashtë]] n071pexyksbl3nrslgcxg4h7f2jeaxw 2465119 2465118 2022-07-25T11:29:43Z 109.242.227.100 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Pyrhhus - Ny Carlsberg Glyptotek, Copenhagen, Den.JPG|thumb|260px|Pirro i Epirit Glypoteka e Ny Carlsberg.]] [[Skeda:Pirro Roma 280aC.jpg|right|thumb|240px|Lufta e pirros në [[Itali]] - [[280 p.l.k]] - [[275 p.l.k]]]] '''Pirro i Epirit''' ([[319 p.e.s.|319]]-[[272 p.e.s.]]) ishte një nga gjeneralet më të shquar të asaj kohe dhe mbret i [[Epiri]]t dhe i [[Molosët|Molosise]]. Ai vinte nga fisi grek. Ndimues dhe aleat i popujve italian qe ishin në luftë me Romën. Thirrej "shqiponjë" nga ushtarët e tij. U bë i famshëm kur në vitin [[280 p.e.s.]] kaloi [[ngushtica e Otrantos|ngushticën e Otrantos]] me 20 000 këmbësorë, 3000 kalorës dhe rreth 200 elefantë, për të luftuar kundër Romës, e cila rrezikonte qytetin e Tarantos. Në krye të ushtrive të përbëra nga [[Molosët]], [[Thesprotët]] dhe [[Kaonët]], Pirro arriti fitore të dhimbshme kundër ushtrive romake. Në kulturën perëndimore sot shprehja "[[Fitorja e Pirros]]" nënkupton një fitore me sakrifica të mëdha.Elis Pira == Historia == Në vitin 307, në moshën 12-vjeçare, Pirrua u kthye në Epir me ndihmën e Glaukut dhe u bë mbret. Por më 302, kur ndodhej përsëri te taulantët, kundërshtarët e tij ngritën krye dhe shpallën si mbret Neoptolemin e II, birin e Aleksandër Molosit. Pasi nuk mund të kthehej më në Epir ai hyri në shërbim të Diadokëve më në zë të kohës, Dhimitër Poliorketit të Maqedonisë, Ptolemeut të i I të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës, ku u njoh me jetën shoqërore, administrative dhe ushtarake të këtyre shteteve helenistike dhe u kalit në një tok betejash. Në vitin 296, me, ndihmën e mbretit Ptoleme të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës u kthye përsëri në Epir. Për një kohë e ndau pushtetin me Neoptolemin, pastaj e vrau atë dhe u bë sundimtar i vetëm i Epirit. Pas kësaj ai i dha fund edhe autonomive që kishin fiset në simahinë e mëparëshme. Pirrua erdhi në fuqi edhe sundoi në një kohë kur fqinjtë e Epirit, Mqedonia dhe Greqia, ndodheshin në një kaos të plotë politik dhe ishin dobësuar nga luftat e gjata e shkatërrimtare që bënin midis tyre pasardhësit e Aleksandrit të Maqedonisë, Diadokët. Në këto lufta u përzie edhe Pirrua dhe u bë një nga pretendentët për fronin maqedon. Në fillim ai ndërhyri në luftën që bënin midis tyre dy djemtë e Kasandrit, pas vdekjes së të jatit. Nga kjo luftë ai i shkëputi Maqedonisë tokat që i përkisnin Epirit: Paravinë, Tymfenë, Amfilokinë, Akarnaninë dhe qytetin Ambraki, të cilin i bëri kryeqytet të mbretërisë së vet. Por mbret i Maqedonisë u shpall Dhimitër Poliorketi. Pak më vonë Pirrua u lidh me sunduesin e Thrakisë dhe Jonisë, Lisimakun, dhe e dëbuan Dhimitrin nga Maqedonia kurse tokat dhe ushtrinë e tij i ndanë midis tyre. Tani kufijtë e shtetit të Pirros u shtrinë në lindje deri në lumin Aksios (Vardar), në veri përtej Apollonisë kurse në jug deri në Peloponez. Por Pirrua nuk mundi t'i mbante gjatë tokat e pushtuara. Lisimaku e dëboi nga një pjesë e mirë e krahinave maqedone e greke dhe u bë vetë zot i tyre. Rasti e bëri Pirron t'i drejtonte sytë pas kësaj nga Italia. Tarenti dhe qytete të tjera greke të Italisë së jugut, të kërcënuara nga Roma, e ftuan këtë për ndihmë. Pirrua u kap pas kësaj ftese dhe filloi të ëndërronte për krijimin e një monarkie të madhe në perëndim sikurse ajo e Aleksandrit të Maqedonisë në lindje. Në pranverën e vitit 280 Pirrua zbarkoi në Itali me një ushtri të madhe të stërvitur dhe të armatosur mirë. Kjo ishte më tepër një ushtri mercenare që Pirrua e kishte mbledhur jo vetëm në Epir por edhe në krahina të tjera të Greqisë. Ajo përbëhej prej 20.000 këmbësorësh të armatosur rëndë, 300 kalorësish, 2000 shigjetarësh, 5000 hobetaisësh dhe 20 elefantësh, përdorimin në luftë të të cilëve Pirrua e kishte parë në lindje. Shpenzimet e luftës i kishte marrë përsipër Tarenti, i cili ishte i detyruar t'i jepte edhe ushtri ndihmëse. Ndeshja e parë e Piros me romakët u bë në qytetin Heraklea. Përleshja qe shumë e ashpër. Fatin e luftës e vendosën elefantët dhe kalorësia e Pirros. Nga kjo disfatë romakët humbën Lukaninë. Në anën e Pirros kaluan brutët, lukanët, samnitët dhe pothuajse gjithë qytetet greke të Italisë së jugut. Një vit më vonë Pirrua ndërmori një sulm të ri kundër romakëve, të cilët kishin grumbulluar këtë radhë një ushtri të madhe që arrinte deri në 70.000 vetë. Në betejën që u zhvillua afër qytetit Auskulum romakët pësuan përsëri disfatë, por edhe Pirros fitorja i kushtoi shumë. Humbjet e tij qenë kaq të mëdha sa që kur e uruan thuhet se u përgjegj: "Edhe një fitore si kjo dhe unë nuk do të kem me se të kthehem në Epir". Prej kësaj rrjedh edhe shprehja "fitore si ajo e Pirros" e cila përdoret sa herë që duan të tregojnë për një fitore me humbje të rënda. Pas këtyre dy betejave gjendja e Pirros në Itali u keqësua. Forcat e tij ishin dhjetuar kurse Tarenti dhe qytetet e tjera aleate kishin filluar të lëkundeshin dhe të ishin të pakënaqura. Roma përkundrazi kishte akoma rezerva të mëdha në njerëz dhe një mbështetje të shëndoshë në aleatët latinë. Për Pirron u bë e qartë se lufta kundër Romës kërkonte kohë dhe sakrifica të reja. Ndërkaq në Sicili kishin hyrë kartagjenasit dhe Sirakuza e kërcënuar i u drejtua për ndihmë Pirros. Në këto rrethana Pirrua vendosi të bënte paqe me Romën dhe t'i drejtonte forcat kundër Kartagjenës me shpresë se këtu do të arrinte fitore më të lehta. Kushtet e paqes ishin me sa duket të favorëshme për Romën, megjithatë senati nuk i pranoi, sepse kartagjenasit, të interesuar që ta mbanin Pirron në Itali dhe të mos e linin të hidhej në Siqeli, i propozuan Romës aleancë dhe ndihme ushtarake. Duke u mbeshtetur në këtë aleancë Roma vendosi ta vazhdonte luftën. Pa përfunduar paqën me Romën Pirrua u largua në vitin 278 nga Italia dhe u drejtua me ushtritë e veta në ndihmë të Sirakuzës duke lënë në Itali vetëm dy garnizone të vogla. Në Sicili Pirrua korri në fillim disa suksese. Ai i theu dhe i ndoqi kartagjenasit pothuajse nga gjithë Sicilia. Vetëm qyteti Lilibea në skajin jugperëndimor të ishullit mbeti në duart e kartagjenasve. Pirrua u nderua nga banorët e Sicilisë me titullin "prijs e mbret". Monedhat e prera në Sicili mbanin tani emrin e mbretit epirot. Pas këtyre fitoreve Pirrua filloi përgatitet për t'u hedhur në Afrikë. Por këtë plan nuk mundi ta realizonte sepse në marrëdhëniet e tij me qytetet filluan të lindin mosmarrëveshje të mëdha. Pirrua po i ngarkonte me taksa të rënda dhe sillej me to keq duke ndërhyrë në mënyrë brutale në punët e brendëshme dhe duke mos respektuar traditat demokratike të tyre. Kjo i bëri disa nga qytetet të ngriheshin kundër tij kurse disa të tjera të hidheshin në anën e Kartagjenës. Kartagjenasit nuk vonuan to shfytëzonin rastin. Në Sicili doli përseri një ushtri e tyre, a cila në pakë kohë asgjësoi të gjitha fitoret e arritura nga Pirrua; në duart e tij mbeti Sirakuza. Në këtë mënyrë planet e Pirros në Sicili dështuan. Por edhe në Itali gjendja nuk ishte më e mirë. Romakët ishin hedhur në sulm dhe pasi kishin kapur disa qytete ish-aleate të Pirros po vepronin me sukses kundër samnitëve dhe lukanëve. Kjo i detyroi grekët dhe italikët që ishin akoma të lidhur me Pirron t'i drejtoheshin këtij prap për ndihmë. Pirrua vendosi të linte Sicilinë ku kishte humbur çdo shpresë dhe të kthehej në Itali. Rrugës ai u sulmua nga flota e Kartagjenës, e cila i shkatërroi më shumë se gjysmën e anijeve. Megiithatë, në pranverën e vitit 275 Pirro zbriti përsëri në Itali dhe filloi përgatitjet për sulmin e ri kundër romakëve. Beteja vendimtare u zhvillua pranë qytetit Beneventum. Këtu Pirrua pësoi disfatë të plotë. Kampi i tij u kap. Ai vetë mundi të shpëtonte dhe të arrinte në Tarent prej nga, pas pak kohe, u kthye në Epir. Gjatë mungesës së Pirros, mbreti i Maqedonisë. Antigon Gonata, kishte rimëkëmbur dhe forcuar shtetin e vet. Autoriteti i Maqedonisë në Greqi ishte rritur përsëri. Sa u kthve nga Italia, Pirro vendosi të ndryshonte gjendjen e krijuar në Ballkan dhe të provonte edhe një herë të zinte fronin e Maqedonisë. Për këtë qëllim ai sulmoi Antigon Gonatën, por mundi t'i shkëpuste vetëm disa toka nga shteti i tij. Pas kësaj ai u nis për në Peloponez kundër mbretit spartan, Areut, aleatit të Maqedonisë. Këtu ai korri një varg fitoresh të reja, por në një përleshje rrugësh në qytetin Argos (në gjirin a Korinthit) u vra më 272 dhe ushtria e tij u shpartallua plotësisht. Pirro ka qenë një nga udhëheqësit ushtarakë më të shquar të kohës së vet. Kur e pyetën njërin nga shokët e Aleksandrit të Maqedonisë kush ishte tani strategu më i shquar ai u përgjegj: "Pirro, kur të arrijë në moshë të pjekur". Më vonë strategu i madh i kohës së vjetër, Hanibali, i dha Pirros vendin e dytë pas Aleksandrit, kurse vehtes, vetëm të tretin. Pirro nuk ishte vetëm një udhëheqës ushtarak i praktikës, por edhe një teoricient ushtarak. Shumë mendime mbi artin ushtarak ai i shkroi në kujtimet e tij të cilat për fat të keq nuk na janë ruajtur. Por Pirro, ndonse ishte një udhëheqës ushtarak i shquar, me ekspeditat e tij mori përsipër një barrë që ishte jashtë fuqive të Epirit: të krijonte një perandori. Këto plane e hodhën atë në një varg luftash që përfunduan pa sukses. Gjatë sundimit të Pirros shteti i Epirit arriti kulmin e fuqisë. Luftat e vazhdueshme u forcuan shumë pushtetin e mbretit dhe të rrethit të tij; institucioneve të rendit fisnor iu dha një grusht i rëndë. Plaçka e luftës dhe robërit e kapur gjatë betejave e pasuruan aristokracinë epirote dhe e bënë një burim për zhvillimin e mëtejshëm të skllavërisë në Epir. Por këto lufta të përgjithëshme i shkaktuan Eprit humbje të mëdha në njerëz dhe rënduan shumë mbi masën e gjerë të popullsisë së Epirit. Pas vdekjes së Pirros shteti i Epirit u dobësua. Prej tij u shkëputën njëra pas tjetrës të gjitha tokat e pushtuara të taulantëve, Maqedonisë e Thesalisë. Maqedonia u forcuar e detyroi shtetin e Epirit ta njihte epërsinë e saj. Aleksandri i 2 ndër mbretit taulant, Mytilit, të cilit i shkëputi disa toka në jugë të Apollonisë. Por në një luftë kundër maqedonëve ai u mund dhe i humbi përsëri tokat ilire të luginës së Vjosës. Mbretëria e Epirit u kthye kështu pothuajse në kufijtë e vjetër të saj. Pakënaqësia e popullsisë në kohën e pasardhësve të Pirros u shtua edhe më shumë. Këtë e shfrytëzoi aristokracia epirote, e cila e shihte me pakënaqësi gjithnjë më të madhe përqëndrimin e gjithë pushtetit në duart e mbretit. Si pasojë, në Epir shpërthyen konflikte të ashpëra që mbaruan me vrasjen, rreth vitit 230, të mbretëreshës së fundit të Epirit, Deidameia, dhe me përmbysjen a pushtetit mbretëror. == Pirro gjatë sundimit të Epirit (297-272 p.e.s.) == Në vitin 297 para Krishtit në krye të shtetit të [[Epiri]]t erdhi Pirroja. Ai u bë gjeneral i plotfuqishëm ushtarak dhe krijoi një shtet te pavarur qe mori emrin e vet Epiri. Gjatë sundimit të Pirros, [[Epiri]] zhvilloi politikë të pavarur dhe vendosi marrëdhënie diplomatike me shtetet e fuqishme të kohës.Epiri njohu një lulëzim të jetës qytetare, me veprimtari te dendur ndërtimesh në qendrat e vjetra dhe me ngritjen e qyteteve të reja.Pirroja i zgjeroi kufinjët e shtetit të ri të ''Epirit'' në kurriz të fqinjëve. Në veri shkoi deri te [[shkumbini|lumi Shkumbin]], në lindje deri në [[Vardar]] kurse në jug pushtoi tokat deri në [[Kornit]]. == Shih edhe == * [[Epiri]] * [[Molosët]] * [[Ilirët]] - [[Iliria]] == Referimet == {{reflist}} * [http://macedonianissues.blogspot.com/2010/05/macedonian-names-and-makedonski-pseudo_29.html Μιλτιάδης Η. Μπόλαρης. Macedonianissues.blogspot.com Pyrrhus - Pyrrhos - Πύρρος] [[Kategoria:Mbretër]] [[Kategoria:Epiri i lashtë]] 1gl0agqs6wlb7umr0rt8fq3nrzh7iqi 2465120 2465119 2022-07-25T11:29:50Z Johannnes89 125640 U kthyen ndryshimet e [[Special:Contributions/109.242.227.100|109.242.227.100]] ([[Përdoruesi diskutim:109.242.227.100|diskutimet]]) në versionin e fundit nga [[Përdoruesi:Victor Trevor|Victor Trevor]]. wikitext text/x-wiki [[Skeda:Pyrhhus - Ny Carlsberg Glyptotek, Copenhagen, Den.JPG|thumb|260px|Pirro i Epirit Glypoteka e Ny Carlsberg.]] [[Skeda:Pirro Roma 280aC.jpg|right|thumb|240px|Lufta e pirros në [[Itali]] - [[280 p.l.k]] - [[275 p.l.k]]]] '''Pirro i Epirit''' ([[319 p.e.s.|319]]-[[272 p.e.s.]]) ishte një nga gjeneralet më të shquar të asaj kohe dhe mbret i [[Epiri]]t dhe i [[Molosët|Molosise]]. Ai vinte nga fisi grek. Ndimues dhe aleat i popujve italian qe ishin në luftë me Romën. Thirrej "shqiponjë" nga ushtarët e tij. U bë i famshëm kur në vitin [[280 p.e.s.]] kaloi [[ngushtica e Otrantos|ngushticën e Otrantos]] me 20 000 këmbësorë, 3000 kalorës dhe rreth 200 elefantë, për të luftuar kundër Romës, e cila rrezikonte qytetin e Tarantos. Në krye të ushtrive të përbëra nga [[Molosët]], [[Thesprotët]] dhe [[Kaonët]], Pirro arriti fitore të dhimbshme kundër ushtrive romake. Në kulturën perëndimore sot shprehja "[[Fitorja e Pirros]]" nënkupton një fitore me sakrifica të mëdha. == Historia == Në vitin 307, në moshën 12-vjeçare, Pirrua u kthye në Epir me ndihmën e Glaukut dhe u bë mbret. Por më 302, kur ndodhej përsëri te taulantët, kundërshtarët e tij ngritën krye dhe shpallën si mbret Neoptolemin e II, birin e Aleksandër Molosit. Pasi nuk mund të kthehej më në Epir ai hyri në shërbim të Diadokëve më në zë të kohës, Dhimitër Poliorketit të Maqedonisë, Ptolemeut të i I të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës, ku u njoh me jetën shoqërore, administrative dhe ushtarake të këtyre shteteve helenistike dhe u kalit në një tok betejash. Në vitin 296, me, ndihmën e mbretit Ptoleme të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës u kthye përsëri në Epir. Për një kohë e ndau pushtetin me Neoptolemin, pastaj e vrau atë dhe u bë sundimtar i vetëm i Epirit. Pas kësaj ai i dha fund edhe autonomive që kishin fiset në simahinë e mëparëshme. Pirrua erdhi në fuqi edhe sundoi në një kohë kur fqinjtë e Epirit, Mqedonia dhe Greqia, ndodheshin në një kaos të plotë politik dhe ishin dobësuar nga luftat e gjata e shkatërrimtare që bënin midis tyre pasardhësit e Aleksandrit të Maqedonisë, Diadokët. Në këto lufta u përzie edhe Pirrua dhe u bë një nga pretendentët për fronin maqedon. Në fillim ai ndërhyri në luftën që bënin midis tyre dy djemtë e Kasandrit, pas vdekjes së të jatit. Nga kjo luftë ai i shkëputi Maqedonisë tokat që i përkisnin Epirit: Paravinë, Tymfenë, Amfilokinë, Akarnaninë dhe qytetin Ambraki, të cilin i bëri kryeqytet të mbretërisë së vet. Por mbret i Maqedonisë u shpall Dhimitër Poliorketi. Pak më vonë Pirrua u lidh me sunduesin e Thrakisë dhe Jonisë, Lisimakun, dhe e dëbuan Dhimitrin nga Maqedonia kurse tokat dhe ushtrinë e tij i ndanë midis tyre. Tani kufijtë e shtetit të Pirros u shtrinë në lindje deri në lumin Aksios (Vardar), në veri përtej Apollonisë kurse në jug deri në Peloponez. Por Pirrua nuk mundi t'i mbante gjatë tokat e pushtuara. Lisimaku e dëboi nga një pjesë e mirë e krahinave maqedone e greke dhe u bë vetë zot i tyre. Rasti e bëri Pirron t'i drejtonte sytë pas kësaj nga Italia. Tarenti dhe qytete të tjera greke të Italisë së jugut, të kërcënuara nga Roma, e ftuan këtë për ndihmë. Pirrua u kap pas kësaj ftese dhe filloi të ëndërronte për krijimin e një monarkie të madhe në perëndim sikurse ajo e Aleksandrit të Maqedonisë në lindje. Në pranverën e vitit 280 Pirrua zbarkoi në Itali me një ushtri të madhe të stërvitur dhe të armatosur mirë. Kjo ishte më tepër një ushtri mercenare që Pirrua e kishte mbledhur jo vetëm në Epir por edhe në krahina të tjera të Greqisë. Ajo përbëhej prej 20.000 këmbësorësh të armatosur rëndë, 300 kalorësish, 2000 shigjetarësh, 5000 hobetaisësh dhe 20 elefantësh, përdorimin në luftë të të cilëve Pirrua e kishte parë në lindje. Shpenzimet e luftës i kishte marrë përsipër Tarenti, i cili ishte i detyruar t'i jepte edhe ushtri ndihmëse. Ndeshja e parë e Piros me romakët u bë në qytetin Heraklea. Përleshja qe shumë e ashpër. Fatin e luftës e vendosën elefantët dhe kalorësia e Pirros. Nga kjo disfatë romakët humbën Lukaninë. Në anën e Pirros kaluan brutët, lukanët, samnitët dhe pothuajse gjithë qytetet greke të Italisë së jugut. Një vit më vonë Pirrua ndërmori një sulm të ri kundër romakëve, të cilët kishin grumbulluar këtë radhë një ushtri të madhe që arrinte deri në 70.000 vetë. Në betejën që u zhvillua afër qytetit Auskulum romakët pësuan përsëri disfatë, por edhe Pirros fitorja i kushtoi shumë. Humbjet e tij qenë kaq të mëdha sa që kur e uruan thuhet se u përgjegj: "Edhe një fitore si kjo dhe unë nuk do të kem me se të kthehem në Epir". Prej kësaj rrjedh edhe shprehja "fitore si ajo e Pirros" e cila përdoret sa herë që duan të tregojnë për një fitore me humbje të rënda. Pas këtyre dy betejave gjendja e Pirros në Itali u keqësua. Forcat e tij ishin dhjetuar kurse Tarenti dhe qytetet e tjera aleate kishin filluar të lëkundeshin dhe të ishin të pakënaqura. Roma përkundrazi kishte akoma rezerva të mëdha në njerëz dhe një mbështetje të shëndoshë në aleatët latinë. Për Pirron u bë e qartë se lufta kundër Romës kërkonte kohë dhe sakrifica të reja. Ndërkaq në Sicili kishin hyrë kartagjenasit dhe Sirakuza e kërcënuar i u drejtua për ndihmë Pirros. Në këto rrethana Pirrua vendosi të bënte paqe me Romën dhe t'i drejtonte forcat kundër Kartagjenës me shpresë se këtu do të arrinte fitore më të lehta. Kushtet e paqes ishin me sa duket të favorëshme për Romën, megjithatë senati nuk i pranoi, sepse kartagjenasit, të interesuar që ta mbanin Pirron në Itali dhe të mos e linin të hidhej në Siqeli, i propozuan Romës aleancë dhe ndihme ushtarake. Duke u mbeshtetur në këtë aleancë Roma vendosi ta vazhdonte luftën. Pa përfunduar paqën me Romën Pirrua u largua në vitin 278 nga Italia dhe u drejtua me ushtritë e veta në ndihmë të Sirakuzës duke lënë në Itali vetëm dy garnizone të vogla. Në Sicili Pirrua korri në fillim disa suksese. Ai i theu dhe i ndoqi kartagjenasit pothuajse nga gjithë Sicilia. Vetëm qyteti Lilibea në skajin jugperëndimor të ishullit mbeti në duart e kartagjenasve. Pirrua u nderua nga banorët e Sicilisë me titullin "prijs e mbret". Monedhat e prera në Sicili mbanin tani emrin e mbretit epirot. Pas këtyre fitoreve Pirrua filloi përgatitet për t'u hedhur në Afrikë. Por këtë plan nuk mundi ta realizonte sepse në marrëdhëniet e tij me qytetet filluan të lindin mosmarrëveshje të mëdha. Pirrua po i ngarkonte me taksa të rënda dhe sillej me to keq duke ndërhyrë në mënyrë brutale në punët e brendëshme dhe duke mos respektuar traditat demokratike të tyre. Kjo i bëri disa nga qytetet të ngriheshin kundër tij kurse disa të tjera të hidheshin në anën e Kartagjenës. Kartagjenasit nuk vonuan to shfytëzonin rastin. Në Sicili doli përseri një ushtri e tyre, a cila në pakë kohë asgjësoi të gjitha fitoret e arritura nga Pirrua; në duart e tij mbeti Sirakuza. Në këtë mënyrë planet e Pirros në Sicili dështuan. Por edhe në Itali gjendja nuk ishte më e mirë. Romakët ishin hedhur në sulm dhe pasi kishin kapur disa qytete ish-aleate të Pirros po vepronin me sukses kundër samnitëve dhe lukanëve. Kjo i detyroi grekët dhe italikët që ishin akoma të lidhur me Pirron t'i drejtoheshin këtij prap për ndihmë. Pirrua vendosi të linte Sicilinë ku kishte humbur çdo shpresë dhe të kthehej në Itali. Rrugës ai u sulmua nga flota e Kartagjenës, e cila i shkatërroi më shumë se gjysmën e anijeve. Megiithatë, në pranverën e vitit 275 Pirro zbriti përsëri në Itali dhe filloi përgatitjet për sulmin e ri kundër romakëve. Beteja vendimtare u zhvillua pranë qytetit Beneventum. Këtu Pirrua pësoi disfatë të plotë. Kampi i tij u kap. Ai vetë mundi të shpëtonte dhe të arrinte në Tarent prej nga, pas pak kohe, u kthye në Epir. Gjatë mungesës së Pirros, mbreti i Maqedonisë. Antigon Gonata, kishte rimëkëmbur dhe forcuar shtetin e vet. Autoriteti i Maqedonisë në Greqi ishte rritur përsëri. Sa u kthve nga Italia, Pirro vendosi të ndryshonte gjendjen e krijuar në Ballkan dhe të provonte edhe një herë të zinte fronin e Maqedonisë. Për këtë qëllim ai sulmoi Antigon Gonatën, por mundi t'i shkëpuste vetëm disa toka nga shteti i tij. Pas kësaj ai u nis për në Peloponez kundër mbretit spartan, Areut, aleatit të Maqedonisë. Këtu ai korri një varg fitoresh të reja, por në një përleshje rrugësh në qytetin Argos (në gjirin a Korinthit) u vra më 272 dhe ushtria e tij u shpartallua plotësisht. Pirro ka qenë një nga udhëheqësit ushtarakë më të shquar të kohës së vet. Kur e pyetën njërin nga shokët e Aleksandrit të Maqedonisë kush ishte tani strategu më i shquar ai u përgjegj: "Pirro, kur të arrijë në moshë të pjekur". Më vonë strategu i madh i kohës së vjetër, Hanibali, i dha Pirros vendin e dytë pas Aleksandrit, kurse vehtes, vetëm të tretin. Pirro nuk ishte vetëm një udhëheqës ushtarak i praktikës, por edhe një teoricient ushtarak. Shumë mendime mbi artin ushtarak ai i shkroi në kujtimet e tij të cilat për fat të keq nuk na janë ruajtur. Por Pirro, ndonse ishte një udhëheqës ushtarak i shquar, me ekspeditat e tij mori përsipër një barrë që ishte jashtë fuqive të Epirit: të krijonte një perandori. Këto plane e hodhën atë në një varg luftash që përfunduan pa sukses. Gjatë sundimit të Pirros shteti i Epirit arriti kulmin e fuqisë. Luftat e vazhdueshme u forcuan shumë pushtetin e mbretit dhe të rrethit të tij; institucioneve të rendit fisnor iu dha një grusht i rëndë. Plaçka e luftës dhe robërit e kapur gjatë betejave e pasuruan aristokracinë epirote dhe e bënë një burim për zhvillimin e mëtejshëm të skllavërisë në Epir. Por këto lufta të përgjithëshme i shkaktuan Eprit humbje të mëdha në njerëz dhe rënduan shumë mbi masën e gjerë të popullsisë së Epirit. Pas vdekjes së Pirros shteti i Epirit u dobësua. Prej tij u shkëputën njëra pas tjetrës të gjitha tokat e pushtuara të taulantëve, Maqedonisë e Thesalisë. Maqedonia u forcuar e detyroi shtetin e Epirit ta njihte epërsinë e saj. Aleksandri i 2 ndër mbretit taulant, Mytilit, të cilit i shkëputi disa toka në jugë të Apollonisë. Por në një luftë kundër maqedonëve ai u mund dhe i humbi përsëri tokat ilire të luginës së Vjosës. Mbretëria e Epirit u kthye kështu pothuajse në kufijtë e vjetër të saj. Pakënaqësia e popullsisë në kohën e pasardhësve të Pirros u shtua edhe më shumë. Këtë e shfrytëzoi aristokracia epirote, e cila e shihte me pakënaqësi gjithnjë më të madhe përqëndrimin e gjithë pushtetit në duart e mbretit. Si pasojë, në Epir shpërthyen konflikte të ashpëra që mbaruan me vrasjen, rreth vitit 230, të mbretëreshës së fundit të Epirit, Deidameia, dhe me përmbysjen a pushtetit mbretëror. == Pirro gjatë sundimit të Epirit (297-272 p.e.s.) == Në vitin 297 para Krishtit në krye të shtetit të [[Epiri]]t erdhi Pirroja. Ai u bë gjeneral i plotfuqishëm ushtarak dhe krijoi një shtet te pavarur qe mori emrin e vet Epiri. Gjatë sundimit të Pirros, [[Epiri]] zhvilloi politikë të pavarur dhe vendosi marrëdhënie diplomatike me shtetet e fuqishme të kohës.Epiri njohu një lulëzim të jetës qytetare, me veprimtari te dendur ndërtimesh në qendrat e vjetra dhe me ngritjen e qyteteve të reja.Pirroja i zgjeroi kufinjët e shtetit të ri të ''Epirit'' në kurriz të fqinjëve. Në veri shkoi deri te [[shkumbini|lumi Shkumbin]], në lindje deri në [[Vardar]] kurse në jug pushtoi tokat deri në [[Kornit]]. == Shih edhe == * [[Epiri]] * [[Molosët]] * [[Ilirët]] - [[Iliria]] == Referimet == {{reflist}} * [http://macedonianissues.blogspot.com/2010/05/macedonian-names-and-makedonski-pseudo_29.html Μιλτιάδης Η. Μπόλαρης. Macedonianissues.blogspot.com Pyrrhus - Pyrrhos - Πύρρος] [[Kategoria:Mbretër]] [[Kategoria:Epiri i lashtë]] n071pexyksbl3nrslgcxg4h7f2jeaxw 2465121 2465120 2022-07-25T11:30:35Z 109.242.227.100 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Pyrhhus - Ny Carlsberg Glyptotek, Copenhagen, Den.JPG|thumb|260px|Pirro i Epirit Glypoteka e Ny Carlsberg.]] [[Skeda:Pirro Roma 280aC.jpg|right|thumb|240px|Lufta e pirros në [[Itali]] - [[280 p.l.k]] - [[275 p.l.k]]]] '''Pirro i Epirit''' ([[319 p.e.s.|319]]-[[272 p.e.s.]]) ishte një nga gjeneralet më të shquar të asaj kohe dhe mbret i [[Epiri]]t dhe i [[Molosët|Molosise]]. Ai vinte nga fisi grek. Ndimues dhe aleat i popujve italian qe ishin në luftë me Romën. Thirrej "shqiponjë" nga ushtarët e tij. U bë i famshëm kur në vitin [[280 p.e.s.]] kaloi [[ngushtica e Otrantos|ngushticën e Otrantos]] me 20 000 këmbësorë, 3000 kalorës dhe rreth 200 elefantë, për të luftuar kundër Romës, e cila rrezikonte qytetin e Tarantos. Në krye të ushtrive të përbëra nga [[Molosët]], [[Thesprotët]] dhe [[Kaonët]], Pirro arriti fitore të dhimbshme kundër ushtrive romake. Në kulturën perëndimore sot shprehja "[[Fitorja e Pirros]]" nënkupton një fitore me sakrifica të mëdha.Elis Pira == Historia == Në vitin 307, në moshën 12-vjeçare, Pirrua u kthye në Epir me ndihmën e Glaukut dhe u bë mbret. Por më 302, kur ndodhej përsëri te taulantët, kundërshtarët e tij ngritën krye dhe shpallën si mbret Neoptolemin e II, birin e Aleksandër Molosit. Pasi nuk mund të kthehej më në Epir ai hyri në shërbim të Diadokëve më në zë të kohës, Dhimitër Poliorketit të Maqedonisë, Ptolemeut të i I të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës, ku u njoh me jetën shoqërore, administrative dhe ushtarake të këtyre shteteve helenistike dhe u kalit në një tok betejash. Në vitin 296, me, ndihmën e mbretit Ptoleme të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës u kthye përsëri në Epir. Për një kohë e ndau pushtetin me Neoptolemin, pastaj e vrau atë dhe u bë sundimtar i vetëm i Epirit. Pas kësaj ai i dha fund edhe autonomive që kishin fiset në simahinë e mëparëshme. Pirrua erdhi në fuqi edhe sundoi në një kohë kur fqinjtë e Epirit, Mqedonia dhe Greqia, ndodheshin në një kaos të plotë politik dhe ishin dobësuar nga luftat e gjata e shkatërrimtare që bënin midis tyre pasardhësit e Aleksandrit të Maqedonisë, Diadokët. Në këto lufta u përzie edhe Pirrua dhe u bë një nga pretendentët për fronin maqedon. Në fillim ai ndërhyri në luftën që bënin midis tyre dy djemtë e Kasandrit, pas vdekjes së të jatit. Nga kjo luftë ai i shkëputi Maqedonisë tokat që i përkisnin Epirit: Paravinë, Tymfenë, Amfilokinë, Akarnaninë dhe qytetin Ambraki, të cilin i bëri kryeqytet të mbretërisë së vet. Por mbret i Maqedonisë u shpall Dhimitër Poliorketi. Pak më vonë Pirrua u lidh me sunduesin e Thrakisë dhe Jonisë, Lisimakun, dhe e dëbuan Dhimitrin nga Maqedonia kurse tokat dhe ushtrinë e tij i ndanë midis tyre. Tani kufijtë e shtetit të Pirros u shtrinë në lindje deri në lumin Aksios (Vardar), në veri përtej Apollonisë kurse në jug deri në Peloponez. Por Pirrua nuk mundi t'i mbante gjatë tokat e pushtuara. Lisimaku e dëboi nga një pjesë e mirë e krahinave maqedone e greke dhe u bë vetë zot i tyre. Rasti e bëri Pirron t'i drejtonte sytë pas kësaj nga Italia. Tarenti dhe qytete të tjera greke të Italisë së jugut, të kërcënuara nga Roma, e ftuan këtë për ndihmë. Pirrua u kap pas kësaj ftese dhe filloi të ëndërronte për krijimin e një monarkie të madhe në perëndim sikurse ajo e Aleksandrit të Maqedonisë në lindje. Në pranverën e vitit 280 Pirrua zbarkoi në Itali me një ushtri të madhe të stërvitur dhe të armatosur mirë. Kjo ishte më tepër një ushtri mercenare që Pirrua e kishte mbledhur jo vetëm në Epir por edhe në krahina të tjera të Greqisë. Ajo përbëhej prej 20.000 këmbësorësh të armatosur rëndë, 300 kalorësish, 2000 shigjetarësh, 5000 hobetaisësh dhe 20 elefantësh, përdorimin në luftë të të cilëve Pirrua e kishte parë në lindje. Shpenzimet e luftës i kishte marrë përsipër Tarenti, i cili ishte i detyruar t'i jepte edhe ushtri ndihmëse. Ndeshja e parë e Piros me romakët u bë në qytetin Heraklea. Përleshja qe shumë e ashpër. Fatin e luftës e vendosën elefantët dhe kalorësia e Pirros. Nga kjo disfatë romakët humbën Lukaninë. Në anën e Pirros kaluan brutët, lukanët, samnitët dhe pothuajse gjithë qytetet greke të Italisë së jugut. Një vit më vonë Pirrua ndërmori një sulm të ri kundër romakëve, të cilët kishin grumbulluar këtë radhë një ushtri të madhe që arrinte deri në 70.000 vetë. Në betejën që u zhvillua afër qytetit Auskulum romakët pësuan përsëri disfatë, por edhe Pirros fitorja i kushtoi shumë. Humbjet e tij qenë kaq të mëdha sa që kur e uruan thuhet se u përgjegj: "Edhe një fitore si kjo dhe unë nuk do të kem me se të kthehem në Epir". Prej kësaj rrjedh edhe shprehja "fitore si ajo e Pirros" e cila përdoret sa herë që duan të tregojnë për një fitore me humbje të rënda. Pas këtyre dy betejave gjendja e Pirros në Itali u keqësua. Forcat e tij ishin dhjetuar kurse Tarenti dhe qytetet e tjera aleate kishin filluar të lëkundeshin dhe të ishin të pakënaqura. Roma përkundrazi kishte akoma rezerva të mëdha në njerëz dhe një mbështetje të shëndoshë në aleatët latinë. Për Pirron u bë e qartë se lufta kundër Romës kërkonte kohë dhe sakrifica të reja. Ndërkaq në Sicili kishin hyrë kartagjenasit dhe Sirakuza e kërcënuar i u drejtua për ndihmë Pirros. Në këto rrethana Pirrua vendosi të bënte paqe me Romën dhe t'i drejtonte forcat kundër Kartagjenës me shpresë se këtu do të arrinte fitore më të lehta. Kushtet e paqes ishin me sa duket të favorëshme për Romën, megjithatë senati nuk i pranoi, sepse kartagjenasit, të interesuar që ta mbanin Pirron në Itali dhe të mos e linin të hidhej në Siqeli, i propozuan Romës aleancë dhe ndihme ushtarake. Duke u mbeshtetur në këtë aleancë Roma vendosi ta vazhdonte luftën. Pa përfunduar paqën me Romën Pirrua u largua në vitin 278 nga Italia dhe u drejtua me ushtritë e veta në ndihmë të Sirakuzës duke lënë në Itali vetëm dy garnizone të vogla. Në Sicili Pirrua korri në fillim disa suksese. Ai i theu dhe i ndoqi kartagjenasit pothuajse nga gjithë Sicilia. Vetëm qyteti Lilibea në skajin jugperëndimor të ishullit mbeti në duart e kartagjenasve. Pirrua u nderua nga banorët e Sicilisë me titullin "prijs e mbret". Monedhat e prera në Sicili mbanin tani emrin e mbretit epirot. Pas këtyre fitoreve Pirrua filloi përgatitet për t'u hedhur në Afrikë. Por këtë plan nuk mundi ta realizonte sepse në marrëdhëniet e tij me qytetet filluan të lindin mosmarrëveshje të mëdha. Pirrua po i ngarkonte me taksa të rënda dhe sillej me to keq duke ndërhyrë në mënyrë brutale në punët e brendëshme dhe duke mos respektuar traditat demokratike të tyre. Kjo i bëri disa nga qytetet të ngriheshin kundër tij kurse disa të tjera të hidheshin në anën e Kartagjenës. Kartagjenasit nuk vonuan to shfytëzonin rastin. Në Sicili doli përseri një ushtri e tyre, a cila në pakë kohë asgjësoi të gjitha fitoret e arritura nga Pirrua; në duart e tij mbeti Sirakuza. Në këtë mënyrë planet e Pirros në Sicili dështuan. Por edhe në Itali gjendja nuk ishte më e mirë. Romakët ishin hedhur në sulm dhe pasi kishin kapur disa qytete ish-aleate të Pirros po vepronin me sukses kundër samnitëve dhe lukanëve. Kjo i detyroi grekët dhe italikët që ishin akoma të lidhur me Pirron t'i drejtoheshin këtij prap për ndihmë. Pirrua vendosi të linte Sicilinë ku kishte humbur çdo shpresë dhe të kthehej në Itali. Rrugës ai u sulmua nga flota e Kartagjenës, e cila i shkatërroi më shumë se gjysmën e anijeve. Megiithatë, në pranverën e vitit 275 Pirro zbriti përsëri në Itali dhe filloi përgatitjet për sulmin e ri kundër romakëve. Beteja vendimtare u zhvillua pranë qytetit Beneventum. Këtu Pirrua pësoi disfatë të plotë. Kampi i tij u kap. Ai vetë mundi të shpëtonte dhe të arrinte në Tarent prej nga, pas pak kohe, u kthye në Epir. Gjatë mungesës së Pirros, mbreti i Maqedonisë. Antigon Gonata, kishte rimëkëmbur dhe forcuar shtetin e vet. Autoriteti i Maqedonisë në Greqi ishte rritur përsëri. Sa u kthve nga Italia, Pirro vendosi të ndryshonte gjendjen e krijuar në Ballkan dhe të provonte edhe një herë të zinte fronin e Maqedonisë. Për këtë qëllim ai sulmoi Antigon Gonatën, por mundi t'i shkëpuste vetëm disa toka nga shteti i tij. Pas kësaj ai u nis për në Peloponez kundër mbretit spartan, Areut, aleatit të Maqedonisë. Këtu ai korri një varg fitoresh të reja, por në një përleshje rrugësh në qytetin Argos (në gjirin a Korinthit) u vra më 272 dhe ushtria e tij u shpartallua plotësisht. Pirro ka qenë një nga udhëheqësit ushtarakë më të shquar të kohës së vet. Kur e pyetën njërin nga shokët e Aleksandrit të Maqedonisë kush ishte tani strategu më i shquar ai u përgjegj: "Pirro, kur të arrijë në moshë të pjekur". Më vonë strategu i madh i kohës së vjetër, Hanibali, i dha Pirros vendin e dytë pas Aleksandrit, kurse vehtes, vetëm të tretin. Pirro nuk ishte vetëm një udhëheqës ushtarak i praktikës, por edhe një teoricient ushtarak. Shumë mendime mbi artin ushtarak ai i shkroi në kujtimet e tij të cilat për fat të keq nuk na janë ruajtur. Por Pirro, ndonse ishte një udhëheqës ushtarak i shquar, me ekspeditat e tij mori përsipër një barrë që ishte jashtë fuqive të Epirit: të krijonte një perandori. Këto plane e hodhën atë në një varg luftash që përfunduan pa sukses. Gjatë sundimit të Pirros shteti i Epirit arriti kulmin e fuqisë. Luftat e vazhdueshme u forcuan shumë pushtetin e mbretit dhe të rrethit të tij; institucioneve të rendit fisnor iu dha një grusht i rëndë. Plaçka e luftës dhe robërit e kapur gjatë betejave e pasuruan aristokracinë epirote dhe e bënë një burim për zhvillimin e mëtejshëm të skllavërisë në Epir. Por këto lufta të përgjithëshme i shkaktuan Eprit humbje të mëdha në njerëz dhe rënduan shumë mbi masën e gjerë të popullsisë së Epirit. Pas vdekjes së Pirros shteti i Epirit u dobësua. Prej tij u shkëputën njëra pas tjetrës të gjitha tokat e pushtuara të taulantëve, Maqedonisë e Thesalisë. Maqedonia u forcuar e detyroi shtetin e Epirit ta njihte epërsinë e saj. Aleksandri i 2 ndër mbretit taulant, Mytilit, të cilit i shkëputi disa toka në jugë të Apollonisë. Por në një luftë kundër maqedonëve ai u mund dhe i humbi përsëri tokat ilire të luginës së Vjosës. Mbretëria e Epirit u kthye kështu pothuajse në kufijtë e vjetër të saj. Pakënaqësia e popullsisë në kohën e pasardhësve të Pirros u shtua edhe më shumë. Këtë e shfrytëzoi aristokracia epirote, e cila e shihte me pakënaqësi gjithnjë më të madhe përqëndrimin e gjithë pushtetit në duart e mbretit. Si pasojë, në Epir shpërthyen konflikte të ashpëra që mbaruan me vrasjen, rreth vitit 230, të mbretëreshës së fundit të Epirit, Deidameia, dhe me përmbysjen a pushtetit mbretëror. == Pirro gjatë sundimit të Epirit (297-272 p.e.s.) == Në vitin 297 para Krishtit në krye të shtetit të [[Epiri]]t erdhi Pirroja. Ai u bë gjeneral i plotfuqishëm ushtarak dhe krijoi një shtet te pavarur qe mori emrin e vet Epiri. Gjatë sundimit të Pirros, [[Epiri]] zhvilloi politikë të pavarur dhe vendosi marrëdhënie diplomatike me shtetet e fuqishme të kohës.Epiri njohu një lulëzim të jetës qytetare, me veprimtari te dendur ndërtimesh në qendrat e vjetra dhe me ngritjen e qyteteve të reja.Pirroja i zgjeroi kufinjët e shtetit të ri të ''Epirit'' në kurriz të fqinjëve. Në veri shkoi deri te [[shkumbini|lumi Shkumbin]], në lindje deri në [[Vardar]] kurse në jug pushtoi tokat deri në [[Kornit]]. == Shih edhe == * [[Epiri]] * [[Molosët]] * [[Ilirët]] - [[Iliria]] == Referimet == {{reflist}} * [http://macedonianissues.blogspot.com/2010/05/macedonian-names-and-makedonski-pseudo_29.html Μιλτιάδης Η. Μπόλαρης. Macedonianissues.blogspot.com Pyrrhus - Pyrrhos - Πύρρος] [[Kategoria:Mbretër]] [[Kategoria:Epiri i lashtë]] 1gl0agqs6wlb7umr0rt8fq3nrzh7iqi 2465123 2465121 2022-07-25T11:30:46Z Victor Trevor 139339 Undid edits by [[Special:Contribs/109.242.227.100|109.242.227.100]] ([[User talk:109.242.227.100|talk]]) to last version by Johannnes89 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Pyrhhus - Ny Carlsberg Glyptotek, Copenhagen, Den.JPG|thumb|260px|Pirro i Epirit Glypoteka e Ny Carlsberg.]] [[Skeda:Pirro Roma 280aC.jpg|right|thumb|240px|Lufta e pirros në [[Itali]] - [[280 p.l.k]] - [[275 p.l.k]]]] '''Pirro i Epirit''' ([[319 p.e.s.|319]]-[[272 p.e.s.]]) ishte një nga gjeneralet më të shquar të asaj kohe dhe mbret i [[Epiri]]t dhe i [[Molosët|Molosise]]. Ai vinte nga fisi grek. Ndimues dhe aleat i popujve italian qe ishin në luftë me Romën. Thirrej "shqiponjë" nga ushtarët e tij. U bë i famshëm kur në vitin [[280 p.e.s.]] kaloi [[ngushtica e Otrantos|ngushticën e Otrantos]] me 20 000 këmbësorë, 3000 kalorës dhe rreth 200 elefantë, për të luftuar kundër Romës, e cila rrezikonte qytetin e Tarantos. Në krye të ushtrive të përbëra nga [[Molosët]], [[Thesprotët]] dhe [[Kaonët]], Pirro arriti fitore të dhimbshme kundër ushtrive romake. Në kulturën perëndimore sot shprehja "[[Fitorja e Pirros]]" nënkupton një fitore me sakrifica të mëdha. == Historia == Në vitin 307, në moshën 12-vjeçare, Pirrua u kthye në Epir me ndihmën e Glaukut dhe u bë mbret. Por më 302, kur ndodhej përsëri te taulantët, kundërshtarët e tij ngritën krye dhe shpallën si mbret Neoptolemin e II, birin e Aleksandër Molosit. Pasi nuk mund të kthehej më në Epir ai hyri në shërbim të Diadokëve më në zë të kohës, Dhimitër Poliorketit të Maqedonisë, Ptolemeut të i I të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës, ku u njoh me jetën shoqërore, administrative dhe ushtarake të këtyre shteteve helenistike dhe u kalit në një tok betejash. Në vitin 296, me, ndihmën e mbretit Ptoleme të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës u kthye përsëri në Epir. Për një kohë e ndau pushtetin me Neoptolemin, pastaj e vrau atë dhe u bë sundimtar i vetëm i Epirit. Pas kësaj ai i dha fund edhe autonomive që kishin fiset në simahinë e mëparëshme. Pirrua erdhi në fuqi edhe sundoi në një kohë kur fqinjtë e Epirit, Mqedonia dhe Greqia, ndodheshin në një kaos të plotë politik dhe ishin dobësuar nga luftat e gjata e shkatërrimtare që bënin midis tyre pasardhësit e Aleksandrit të Maqedonisë, Diadokët. Në këto lufta u përzie edhe Pirrua dhe u bë një nga pretendentët për fronin maqedon. Në fillim ai ndërhyri në luftën që bënin midis tyre dy djemtë e Kasandrit, pas vdekjes së të jatit. Nga kjo luftë ai i shkëputi Maqedonisë tokat që i përkisnin Epirit: Paravinë, Tymfenë, Amfilokinë, Akarnaninë dhe qytetin Ambraki, të cilin i bëri kryeqytet të mbretërisë së vet. Por mbret i Maqedonisë u shpall Dhimitër Poliorketi. Pak më vonë Pirrua u lidh me sunduesin e Thrakisë dhe Jonisë, Lisimakun, dhe e dëbuan Dhimitrin nga Maqedonia kurse tokat dhe ushtrinë e tij i ndanë midis tyre. Tani kufijtë e shtetit të Pirros u shtrinë në lindje deri në lumin Aksios (Vardar), në veri përtej Apollonisë kurse në jug deri në Peloponez. Por Pirrua nuk mundi t'i mbante gjatë tokat e pushtuara. Lisimaku e dëboi nga një pjesë e mirë e krahinave maqedone e greke dhe u bë vetë zot i tyre. Rasti e bëri Pirron t'i drejtonte sytë pas kësaj nga Italia. Tarenti dhe qytete të tjera greke të Italisë së jugut, të kërcënuara nga Roma, e ftuan këtë për ndihmë. Pirrua u kap pas kësaj ftese dhe filloi të ëndërronte për krijimin e një monarkie të madhe në perëndim sikurse ajo e Aleksandrit të Maqedonisë në lindje. Në pranverën e vitit 280 Pirrua zbarkoi në Itali me një ushtri të madhe të stërvitur dhe të armatosur mirë. Kjo ishte më tepër një ushtri mercenare që Pirrua e kishte mbledhur jo vetëm në Epir por edhe në krahina të tjera të Greqisë. Ajo përbëhej prej 20.000 këmbësorësh të armatosur rëndë, 300 kalorësish, 2000 shigjetarësh, 5000 hobetaisësh dhe 20 elefantësh, përdorimin në luftë të të cilëve Pirrua e kishte parë në lindje. Shpenzimet e luftës i kishte marrë përsipër Tarenti, i cili ishte i detyruar t'i jepte edhe ushtri ndihmëse. Ndeshja e parë e Piros me romakët u bë në qytetin Heraklea. Përleshja qe shumë e ashpër. Fatin e luftës e vendosën elefantët dhe kalorësia e Pirros. Nga kjo disfatë romakët humbën Lukaninë. Në anën e Pirros kaluan brutët, lukanët, samnitët dhe pothuajse gjithë qytetet greke të Italisë së jugut. Një vit më vonë Pirrua ndërmori një sulm të ri kundër romakëve, të cilët kishin grumbulluar këtë radhë një ushtri të madhe që arrinte deri në 70.000 vetë. Në betejën që u zhvillua afër qytetit Auskulum romakët pësuan përsëri disfatë, por edhe Pirros fitorja i kushtoi shumë. Humbjet e tij qenë kaq të mëdha sa që kur e uruan thuhet se u përgjegj: "Edhe një fitore si kjo dhe unë nuk do të kem me se të kthehem në Epir". Prej kësaj rrjedh edhe shprehja "fitore si ajo e Pirros" e cila përdoret sa herë që duan të tregojnë për një fitore me humbje të rënda. Pas këtyre dy betejave gjendja e Pirros në Itali u keqësua. Forcat e tij ishin dhjetuar kurse Tarenti dhe qytetet e tjera aleate kishin filluar të lëkundeshin dhe të ishin të pakënaqura. Roma përkundrazi kishte akoma rezerva të mëdha në njerëz dhe një mbështetje të shëndoshë në aleatët latinë. Për Pirron u bë e qartë se lufta kundër Romës kërkonte kohë dhe sakrifica të reja. Ndërkaq në Sicili kishin hyrë kartagjenasit dhe Sirakuza e kërcënuar i u drejtua për ndihmë Pirros. Në këto rrethana Pirrua vendosi të bënte paqe me Romën dhe t'i drejtonte forcat kundër Kartagjenës me shpresë se këtu do të arrinte fitore më të lehta. Kushtet e paqes ishin me sa duket të favorëshme për Romën, megjithatë senati nuk i pranoi, sepse kartagjenasit, të interesuar që ta mbanin Pirron në Itali dhe të mos e linin të hidhej në Siqeli, i propozuan Romës aleancë dhe ndihme ushtarake. Duke u mbeshtetur në këtë aleancë Roma vendosi ta vazhdonte luftën. Pa përfunduar paqën me Romën Pirrua u largua në vitin 278 nga Italia dhe u drejtua me ushtritë e veta në ndihmë të Sirakuzës duke lënë në Itali vetëm dy garnizone të vogla. Në Sicili Pirrua korri në fillim disa suksese. Ai i theu dhe i ndoqi kartagjenasit pothuajse nga gjithë Sicilia. Vetëm qyteti Lilibea në skajin jugperëndimor të ishullit mbeti në duart e kartagjenasve. Pirrua u nderua nga banorët e Sicilisë me titullin "prijs e mbret". Monedhat e prera në Sicili mbanin tani emrin e mbretit epirot. Pas këtyre fitoreve Pirrua filloi përgatitet për t'u hedhur në Afrikë. Por këtë plan nuk mundi ta realizonte sepse në marrëdhëniet e tij me qytetet filluan të lindin mosmarrëveshje të mëdha. Pirrua po i ngarkonte me taksa të rënda dhe sillej me to keq duke ndërhyrë në mënyrë brutale në punët e brendëshme dhe duke mos respektuar traditat demokratike të tyre. Kjo i bëri disa nga qytetet të ngriheshin kundër tij kurse disa të tjera të hidheshin në anën e Kartagjenës. Kartagjenasit nuk vonuan to shfytëzonin rastin. Në Sicili doli përseri një ushtri e tyre, a cila në pakë kohë asgjësoi të gjitha fitoret e arritura nga Pirrua; në duart e tij mbeti Sirakuza. Në këtë mënyrë planet e Pirros në Sicili dështuan. Por edhe në Itali gjendja nuk ishte më e mirë. Romakët ishin hedhur në sulm dhe pasi kishin kapur disa qytete ish-aleate të Pirros po vepronin me sukses kundër samnitëve dhe lukanëve. Kjo i detyroi grekët dhe italikët që ishin akoma të lidhur me Pirron t'i drejtoheshin këtij prap për ndihmë. Pirrua vendosi të linte Sicilinë ku kishte humbur çdo shpresë dhe të kthehej në Itali. Rrugës ai u sulmua nga flota e Kartagjenës, e cila i shkatërroi më shumë se gjysmën e anijeve. Megiithatë, në pranverën e vitit 275 Pirro zbriti përsëri në Itali dhe filloi përgatitjet për sulmin e ri kundër romakëve. Beteja vendimtare u zhvillua pranë qytetit Beneventum. Këtu Pirrua pësoi disfatë të plotë. Kampi i tij u kap. Ai vetë mundi të shpëtonte dhe të arrinte në Tarent prej nga, pas pak kohe, u kthye në Epir. Gjatë mungesës së Pirros, mbreti i Maqedonisë. Antigon Gonata, kishte rimëkëmbur dhe forcuar shtetin e vet. Autoriteti i Maqedonisë në Greqi ishte rritur përsëri. Sa u kthve nga Italia, Pirro vendosi të ndryshonte gjendjen e krijuar në Ballkan dhe të provonte edhe një herë të zinte fronin e Maqedonisë. Për këtë qëllim ai sulmoi Antigon Gonatën, por mundi t'i shkëpuste vetëm disa toka nga shteti i tij. Pas kësaj ai u nis për në Peloponez kundër mbretit spartan, Areut, aleatit të Maqedonisë. Këtu ai korri një varg fitoresh të reja, por në një përleshje rrugësh në qytetin Argos (në gjirin a Korinthit) u vra më 272 dhe ushtria e tij u shpartallua plotësisht. Pirro ka qenë një nga udhëheqësit ushtarakë më të shquar të kohës së vet. Kur e pyetën njërin nga shokët e Aleksandrit të Maqedonisë kush ishte tani strategu më i shquar ai u përgjegj: "Pirro, kur të arrijë në moshë të pjekur". Më vonë strategu i madh i kohës së vjetër, Hanibali, i dha Pirros vendin e dytë pas Aleksandrit, kurse vehtes, vetëm të tretin. Pirro nuk ishte vetëm një udhëheqës ushtarak i praktikës, por edhe një teoricient ushtarak. Shumë mendime mbi artin ushtarak ai i shkroi në kujtimet e tij të cilat për fat të keq nuk na janë ruajtur. Por Pirro, ndonse ishte një udhëheqës ushtarak i shquar, me ekspeditat e tij mori përsipër një barrë që ishte jashtë fuqive të Epirit: të krijonte një perandori. Këto plane e hodhën atë në një varg luftash që përfunduan pa sukses. Gjatë sundimit të Pirros shteti i Epirit arriti kulmin e fuqisë. Luftat e vazhdueshme u forcuan shumë pushtetin e mbretit dhe të rrethit të tij; institucioneve të rendit fisnor iu dha një grusht i rëndë. Plaçka e luftës dhe robërit e kapur gjatë betejave e pasuruan aristokracinë epirote dhe e bënë një burim për zhvillimin e mëtejshëm të skllavërisë në Epir. Por këto lufta të përgjithëshme i shkaktuan Eprit humbje të mëdha në njerëz dhe rënduan shumë mbi masën e gjerë të popullsisë së Epirit. Pas vdekjes së Pirros shteti i Epirit u dobësua. Prej tij u shkëputën njëra pas tjetrës të gjitha tokat e pushtuara të taulantëve, Maqedonisë e Thesalisë. Maqedonia u forcuar e detyroi shtetin e Epirit ta njihte epërsinë e saj. Aleksandri i 2 ndër mbretit taulant, Mytilit, të cilit i shkëputi disa toka në jugë të Apollonisë. Por në një luftë kundër maqedonëve ai u mund dhe i humbi përsëri tokat ilire të luginës së Vjosës. Mbretëria e Epirit u kthye kështu pothuajse në kufijtë e vjetër të saj. Pakënaqësia e popullsisë në kohën e pasardhësve të Pirros u shtua edhe më shumë. Këtë e shfrytëzoi aristokracia epirote, e cila e shihte me pakënaqësi gjithnjë më të madhe përqëndrimin e gjithë pushtetit në duart e mbretit. Si pasojë, në Epir shpërthyen konflikte të ashpëra që mbaruan me vrasjen, rreth vitit 230, të mbretëreshës së fundit të Epirit, Deidameia, dhe me përmbysjen a pushtetit mbretëror. == Pirro gjatë sundimit të Epirit (297-272 p.e.s.) == Në vitin 297 para Krishtit në krye të shtetit të [[Epiri]]t erdhi Pirroja. Ai u bë gjeneral i plotfuqishëm ushtarak dhe krijoi një shtet te pavarur qe mori emrin e vet Epiri. Gjatë sundimit të Pirros, [[Epiri]] zhvilloi politikë të pavarur dhe vendosi marrëdhënie diplomatike me shtetet e fuqishme të kohës.Epiri njohu një lulëzim të jetës qytetare, me veprimtari te dendur ndërtimesh në qendrat e vjetra dhe me ngritjen e qyteteve të reja.Pirroja i zgjeroi kufinjët e shtetit të ri të ''Epirit'' në kurriz të fqinjëve. Në veri shkoi deri te [[shkumbini|lumi Shkumbin]], në lindje deri në [[Vardar]] kurse në jug pushtoi tokat deri në [[Kornit]]. == Shih edhe == * [[Epiri]] * [[Molosët]] * [[Ilirët]] - [[Iliria]] == Referimet == {{reflist}} * [http://macedonianissues.blogspot.com/2010/05/macedonian-names-and-makedonski-pseudo_29.html Μιλτιάδης Η. Μπόλαρης. Macedonianissues.blogspot.com Pyrrhus - Pyrrhos - Πύρρος] [[Kategoria:Mbretër]] [[Kategoria:Epiri i lashtë]] n071pexyksbl3nrslgcxg4h7f2jeaxw 2465124 2465123 2022-07-25T11:31:47Z 109.242.227.100 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Pyrhhus - Ny Carlsberg Glyptotek, Copenhagen, Den.JPG|thumb|260px|Pirro i Epirit Glypoteka e Ny Carlsberg.]] [[Skeda:Pirro Roma 280aC.jpg|right|thumb|240px|Lufta e pirros në [[Itali]] - [[280 p.l.k]] - [[275 p.l.k]]]] '''Pirro i Epirit''' ([[319 p.e.s.|319]]-[[272 p.e.s.]]) ishte një nga gjeneralet më të shquar të asaj kohe dhe mbret i [[Epiri]]t dhe i [[Molosët|Molosise]]. Ai vinte nga fisi grek. Ndimues dhe aleat i popujve italian qe ishin në luftë me Romën. Thirrej "shqiponjë" nga ushtarët e tij. U bë i famshëm kur në vitin [[280 p.e.s.]] kaloi [[ngushtica e Otrantos|ngushticën e Otrantos]] me 20 000 këmbësorë, 3000 kalorës dhe rreth 200 elefantë, për të luftuar kundër Romës, e cila rrezikonte qytetin e Tarantos. Në krye të ushtrive të përbëra nga [[Molosët]], [[Thesprotët]] dhe [[Kaonët]], Pirro arriti fitore të dhimbshme kundër ushtrive romake. Në kulturën perëndimore sot shprehja "[[Fitorja e Pirros]]" nënkupton një fitore me sakrifica të mëdha.Elis Pira == Historia == Në vitin 307, në moshën 12-vjeçare, Pirrua u kthye në Epir me ndihmën e Glaukut dhe u bë mbret. Por më 302, kur ndodhej përsëri te taulantët, kundërshtarët e tij ngritën krye dhe shpallën si mbret Neoptolemin e II, birin e Aleksandër Molosit. Pasi nuk mund të kthehej më në Epir ai hyri në shërbim të Diadokëve më në zë të kohës, Dhimitër Poliorketit të Maqedonisë, Ptolemeut të i I të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës, ku u njoh me jetën shoqërore, administrative dhe ushtarake të këtyre shteteve helenistike dhe u kalit në një tok betejash. Në vitin 296, me, ndihmën e mbretit Ptoleme të Egjyptit si dhe mbretit Agathokli të Sirakuzës u kthye përsëri në Epir. Për një kohë e ndau pushtetin me Neoptolemin, pastaj e vrau atë dhe u bë sundimtar i vetëm i Epirit. Pas kësaj ai i dha fund edhe autonomive që kishin fiset në simahinë e mëparëshme. Pirrua erdhi në fuqi edhe sundoi në një kohë kur fqinjtë e Epirit, Mqedonia dhe Greqia, ndodheshin në një kaos të plotë politik dhe ishin dobësuar nga luftat e gjata e shkatërrimtare që bënin midis tyre pasardhësit e Aleksandrit të Maqedonisë, Diadokët. Në këto lufta u përzie edhe Pirrua dhe u bë një nga pretendentët për fronin maqedon. Në fillim ai ndërhyri në luftën që bënin midis tyre dy djemtë e Kasandrit, pas vdekjes së të jatit. Nga kjo luftë ai i shkëputi Maqedonisë tokat që i përkisnin Epirit: Paravinë, Tymfenë, Amfilokinë, Akarnaninë dhe qytetin Ambraki, të cilin i bëri kryeqytet të mbretërisë së vet. Por mbret i Maqedonisë u shpall Dhimitër Poliorketi. Pak më vonë Pirrua u lidh me sunduesin e Thrakisë dhe Jonisë, Lisimakun, dhe e dëbuan Dhimitrin nga Maqedonia kurse tokat dhe ushtrinë e tij i ndanë midis tyre. Tani kufijtë e shtetit të Pirros u shtrinë në lindje deri në lumin Aksios (Vardar), në veri përtej Apollonisë kurse në jug deri në Peloponez. Por Pirrua nuk mundi t'i mbante gjatë tokat e pushtuara. Lisimaku e dëboi nga një pjesë e mirë e krahinave maqedone e greke dhe u bë vetë zot i tyre. Rasti e bëri Pirron t'i drejtonte sytë pas kësaj nga Italia. Tarenti dhe qytete të tjera greke të Italisë së jugut, të kërcënuara nga Roma, e ftuan këtë për ndihmë. Pirrua u kap pas kësaj ftese dhe filloi të ëndërronte për krijimin e një monarkie të madhe në perëndim sikurse ajo e Aleksandrit të Maqedonisë në lindje. Në pranverën e vitit 280 Pirrua zbarkoi në Itali me një ushtri të madhe të stërvitur dhe të armatosur mirë. Kjo ishte më tepër një ushtri mercenare që Pirrua e kishte mbledhur jo vetëm në Epir por edhe në krahina të tjera të Greqisë. Ajo përbëhej prej 20.000 këmbësorësh të armatosur rëndë, 300 kalorësish, 2000 shigjetarësh, 5000 hobetaisësh dhe 20 elefantësh, përdorimin në luftë të të cilëve Pirrua e kishte parë në lindje. Shpenzimet e luftës i kishte marrë përsipër Tarenti, i cili ishte i detyruar t'i jepte edhe ushtri ndihmëse. Ndeshja e parë e Piros me romakët u bë në qytetin Heraklea. Përleshja qe shumë e ashpër. Fatin e luftës e vendosën elefantët dhe kalorësia e Pirros. Nga kjo disfatë romakët humbën Lukaninë. Në anën e Pirros kaluan brutët, lukanët, samnitët dhe pothuajse gjithë qytetet greke të Italisë së jugut. Një vit më vonë Pirrua ndërmori një sulm të ri kundër romakëve, të cilët kishin grumbulluar këtë radhë një ushtri të madhe që arrinte deri në 70.000 vetë. Në betejën që u zhvillua afër qytetit Auskulum romakët pësuan përsëri disfatë, por edhe Pirros fitorja i kushtoi shumë. Humbjet e tij qenë kaq të mëdha sa që kur e uruan thuhet se u përgjegj: "Edhe një fitore si kjo dhe unë nuk do të kem me se të kthehem në Epir". Prej kësaj rrjedh edhe shprehja "fitore si ajo e Pirros" e cila përdoret sa herë që duan të tregojnë për një fitore me humbje të rënda. Pas këtyre dy betejave gjendja e Pirros në Itali u keqësua. Forcat e tij ishin dhjetuar kurse Tarenti dhe qytetet e tjera aleate kishin filluar të lëkundeshin dhe të ishin të pakënaqura. Roma përkundrazi kishte akoma rezerva të mëdha në njerëz dhe një mbështetje të shëndoshë në aleatët latinë. Për Pirron u bë e qartë se lufta kundër Romës kërkonte kohë dhe sakrifica të reja. Ndërkaq në Sicili kishin hyrë kartagjenasit dhe Sirakuza e kërcënuar i u drejtua për ndihmë Pirros. Në këto rrethana Pirrua vendosi të bënte paqe me Romën dhe t'i drejtonte forcat kundër Kartagjenës me shpresë se këtu do të arrinte fitore më të lehta. Kushtet e paqes ishin me sa duket të favorëshme për Romën, megjithatë senati nuk i pranoi, sepse kartagjenasit, të interesuar që ta mbanin Pirron në Itali dhe të mos e linin të hidhej në Siqeli, i propozuan Romës aleancë dhe ndihme ushtarake. Duke u mbeshtetur në këtë aleancë Roma vendosi ta vazhdonte luftën. Pa përfunduar paqën me Romën Pirrua u largua në vitin 278 nga Italia dhe u drejtua me ushtritë e veta në ndihmë të Sirakuzës duke lënë në Itali vetëm dy garnizone të vogla. Në Sicili Pirrua korri në fillim disa suksese. Ai i theu dhe i ndoqi kartagjenasit pothuajse nga gjithë Sicilia. Vetëm qyteti Lilibea në skajin jugperëndimor të ishullit mbeti në duart e kartagjenasve. Pirrua u nderua nga banorët e Sicilisë me titullin "prijs e mbret". Monedhat e prera në Sicili mbanin tani emrin e mbretit epirot. Pas këtyre fitoreve Pirrua filloi përgatitet për t'u hedhur në Afrikë. Por këtë plan nuk mundi ta realizonte sepse në marrëdhëniet e tij me qytetet filluan të lindin mosmarrëveshje të mëdha. Pirrua po i ngarkonte me taksa të rënda dhe sillej me to keq duke ndërhyrë në mënyrë brutale në punët e brendëshme dhe duke mos respektuar traditat demokratike të tyre. Kjo i bëri disa nga qytetet të ngriheshin kundër tij kurse disa të tjera të hidheshin në anën e Kartagjenës. Kartagjenasit nuk vonuan to shfytëzonin rastin. Në Sicili doli përseri një ushtri e tyre, a cila në pakë kohë asgjësoi të gjitha fitoret e arritura nga Pirrua; në duart e tij mbeti Sirakuza. Në këtë mënyrë planet e Pirros në Sicili dështuan. Por edhe në Itali gjendja nuk ishte më e mirë. Romakët ishin hedhur në sulm dhe pasi kishin kapur disa qytete ish-aleate të Pirros po vepronin me sukses kundër samnitëve dhe lukanëve. Kjo i detyroi grekët dhe italikët që ishin akoma të lidhur me Pirron t'i drejtoheshin këtij prap për ndihmë. Pirrua vendosi të linte Sicilinë ku kishte humbur çdo shpresë dhe të kthehej në Itali. Rrugës ai u sulmua nga flota e Kartagjenës, e cila i shkatërroi më shumë se gjysmën e anijeve. Megiithatë, në pranverën e vitit 275 Pirro zbriti përsëri në Itali dhe filloi përgatitjet për sulmin e ri kundër romakëve. Beteja vendimtare u zhvillua pranë qytetit Beneventum. Këtu Pirrua pësoi disfatë të plotë. Kampi i tij u kap. Ai vetë mundi të shpëtonte dhe të arrinte në Tarent prej nga, pas pak kohe, u kthye në Epir. Gjatë mungesës së Pirros, mbreti i Maqedonisë. Antigon Gonata, kishte rimëkëmbur dhe forcuar shtetin e vet. Autoriteti i Maqedonisë në Greqi ishte rritur përsëri. Sa u kthve nga Italia, Pirro vendosi të ndryshonte gjendjen e krijuar në Ballkan dhe të provonte edhe një herë të zinte fronin e Maqedonisë. Për këtë qëllim ai sulmoi Antigon Gonatën, por mundi t'i shkëpuste vetëm disa toka nga shteti i tij. Pas kësaj ai u nis për në Peloponez kundër mbretit spartan, Areut, aleatit të Maqedonisë. Këtu ai korri një varg fitoresh të reja, por në një përleshje rrugësh në qytetin Argos (në gjirin a Korinthit) u vra më 272 dhe ushtria e tij u shpartallua plotësisht. Pirro ka qenë një nga udhëheqësit ushtarakë më të shquar të kohës së vet. Kur e pyetën njërin nga shokët e Aleksandrit të Maqedonisë kush ishte tani strategu më i shquar ai u përgjegj: "Pirro, kur të arrijë në moshë të pjekur". Më vonë strategu i madh i kohës së vjetër, Hanibali, i dha Pirros vendin e dytë pas Aleksandrit, kurse vehtes, vetëm të tretin. Pirro nuk ishte vetëm një udhëheqës ushtarak i praktikës, por edhe një teoricient ushtarak. Shumë mendime mbi artin ushtarak ai i shkroi në kujtimet e tij të cilat për fat të keq nuk na janë ruajtur. Por Pirro, ndonse ishte një udhëheqës ushtarak i shquar, me ekspeditat e tij mori përsipër një barrë që ishte jashtë fuqive të Epirit: të krijonte një perandori. Këto plane e hodhën atë në një varg luftash që përfunduan pa sukses. Gjatë sundimit të Pirros shteti i Epirit arriti kulmin e fuqisë. Luftat e vazhdueshme u forcuan shumë pushtetin e mbretit dhe të rrethit të tij; institucioneve të rendit fisnor iu dha një grusht i rëndë. Plaçka e luftës dhe robërit e kapur gjatë betejave e pasuruan aristokracinë epirote dhe e bënë një burim për zhvillimin e mëtejshëm të skllavërisë në Epir. Por këto lufta të përgjithëshme i shkaktuan Eprit humbje të mëdha në njerëz dhe rënduan shumë mbi masën e gjerë të popullsisë së Epirit. Pas vdekjes së Pirros shteti i Epirit u dobësua. Prej tij u shkëputën njëra pas tjetrës të gjitha tokat e pushtuara të taulantëve, Maqedonisë e Thesalisë. Maqedonia u forcuar e detyroi shtetin e Epirit ta njihte epërsinë e saj. Aleksandri i 2 ndër mbretit taulant, Mytilit, të cilit i shkëputi disa toka në jugë të Apollonisë. Por në një luftë kundër maqedonëve ai u mund dhe i humbi përsëri tokat ilire të luginës së Vjosës. Mbretëria e Epirit u kthye kështu pothuajse në kufijtë e vjetër të saj. Pakënaqësia e popullsisë në kohën e pasardhësve të Pirros u shtua edhe më shumë. Këtë e shfrytëzoi aristokracia epirote, e cila e shihte me pakënaqësi gjithnjë më të madhe përqëndrimin e gjithë pushtetit në duart e mbretit. Si pasojë, në Epir shpërthyen konflikte të ashpëra që mbaruan me vrasjen, rreth vitit 230, të mbretëreshës së fundit të Epirit, Deidameia, dhe me përmbysjen a pushtetit mbretëror. == Pirro gjatë sundimit të Epirit (297-272 p.e.s.) == Në vitin 297 para Krishtit në krye të shtetit të [[Epiri]]t erdhi Pirroja. Ai u bë gjeneral i plotfuqishëm ushtarak dhe krijoi një shtet te pavarur qe mori emrin e vet Epiri. Gjatë sundimit të Pirros, [[Epiri]] zhvilloi politikë të pavarur dhe vendosi marrëdhënie diplomatike me shtetet e fuqishme të kohës.Epiri njohu një lulëzim të jetës qytetare, me veprimtari te dendur ndërtimesh në qendrat e vjetra dhe me ngritjen e qyteteve të reja.Pirroja i zgjeroi kufinjët e shtetit të ri të ''Epirit'' në kurriz të fqinjëve. Në veri shkoi deri te [[shkumbini|lumi Shkumbin]], në lindje deri në [[Vardar]] kurse në jug pushtoi tokat deri në [[Kornit]]. == Shih edhe == * [[Epiri]] * [[Molosët]] * [[Ilirët]] - [[Iliria]] == Referimet == {{reflist}} * [http://macedonianissues.blogspot.com/2010/05/macedonian-names-and-makedonski-pseudo_29.html Μιλτιάδης Η. Μπόλαρης. Macedonianissues.blogspot.com Pyrrhus - Pyrrhos - Πύρρος] [[Kategoria:Mbretër]] [[Kategoria:Epiri i lashtë]] 1gl0agqs6wlb7umr0rt8fq3nrzh7iqi 0 2257 2465099 1988987 2022-07-25T09:05:29Z InternetArchiveBot 115207 Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{coord|12.30|S|18.30|E|source:wikidata|display=title}} {{KUTIAAngola}} Vendi thirret '''Republika e Angolës''' ([[gjuha portugeze|portogalisht]]: ''República de Angola'') dhe ndodhet në jug-perëndim të [[Afrika|Afrikës]]. Angola kufizohet në veri me [[Namibia|Namibinë]] , pastaj vijën [[Zambia]] , [[Republika Demokratike e Kongos]] dhe pjesa perëndimore përshkruhet nga [[Oqeani Atlantik]]. Emri Angola rrjedhë nga titulli i kryeparit të Mbretërisë së Kongos. Vendi e morri këtë emër pas zbarkimit të parë të portugezëve në bregdetin e kësaj pjesë të Atlantikut. Pavarësinë Angola e ka arritur në vitin [[1975]] nga portugezët. == Historia == :'''Artikulli kryesor : [[Historia e Angolës]]''' Më [[1483]] portugezët zbarkojnë dhe vendosen pran lumit Congo, ku edhe më vonë krijohet Kongo. Shteti i Kongos shtrihej nga Gaboni (i sotshëm) deri në veri tek lumi Kwaza në jug. Portugali më [[1575]] krijon kolonin portugeze të Luandës të bazuar në tregtinë e skllaveve. Ngadalë diku duke paguar e diku me luftë, portugezët deri në fund të shekullit XVI fusin nën kontroll rripin e bregdetit të Atlantikut. Gjatë kësaj kohe krijojnë kolonin e Angolës. Holandezët okupojnë Luandën prej [[1941]]-48 për të krijuar një shtet i kundërpërgjigje portugezëve. Më 1648 Portugalia merr përsëri nën kontroll Luandën në vitin dhe përgatitet për pushtimin e Kongos dhe Ndongos. Këtë portugezet edhe e arrijnë në vitin [[1671]] mirëpo kontrollin e plotë administrativ e arrijnë gjatë shekullit XX. Më [[1951]] kolonia sillej si e pavarur dhe thirrej Afrika Perëndimorë Portugeze. Pas që Portugalia refuzoi de-kolonializmin në këtë pjesë fillojnë të veprojnë disa lëvizje për pavarësi si: * Lëvizja Popullore për Çlirimin e Angolës (Movimento Popular de Libertação de Angola MPLA) e organizuar nga bazat përreth Kimbundu-s dhe racës së përzier “intelligentsia of Luanda” në bashkëpunim me partin komuniste në Portugali dhe bllokun lindorë. * Fronti Nacional Çlirimtar i Angolës (Frente Nacional de Libertação de Angola, FNLA) me e baza etnike të popullsisë së regjionit Bakongo e mbështetu nga ShBA-ja dhe regjimi Mobutu në Zairë, dhe * Unioni Nacional për Pavarësi Totale (União Nacional para a Independência Total de Angola, UNITA) e udhëhequr nga Jonas Malheiro Savimbi në baza etnike nga regjioni i Ovimbundu-it në qendër të vendit. Pas 14 viteve lufte për pavarësi, Angola fiton pavarësinë më [[1975]]-ën. Portugezet i japin forcat lëvizjes së inspiruar marksiste MPLA e cila mbështetej nga Bashkimi Sovjetik. Pas kësaj eshalonë situata dhe fillon lufta civile ndërmjet MPLA, UNITA dhe FNLA. Më [[1976]] FNLA e humbë luftën kundër kombinimit MPLA dhe trupave Kubane duke i lënë në luftë Marksistët e MPLA-së dhe të ndihmuarit nga perëndimi UNITA. Në viti [[1991]], fraksioni vendosi që Angola ti kthehet sistemit shumë partiakë, mirëpo pas që presidenti i tanishëm (2005) José Eduardo dos Santos i lëvizjes MPLA fajësohej nga OKB-ja për pështëllime, në Angolë shpërthejnë prapë luftimet. Më [[1994]] arrihet marrëveshja (Lusaka protocol) në mes të qeverisë dhe UNITA-së me qëllim që UNITA të inegrohet në qeverisjen e shtetit. Në vitin 1997 instalohet një qeveri e përbashkët, mirëpo që në fund të [[1998]]-së shpërthejë luftime të ashpra duke i larguar nga vendbanimet mijëra banorë. Më [[22 shkurt]] të [[2002]]-ës mbytet presidenti i UNITa-së dhe më këtë merr fund edhe lufta në mes të fraksioneve. UNITA e pranoni veten si kryesuese e Opozitës. Siç duket situata politike tani është e qetë, ndërsa Presidenti dos Santos po e vazhdon procesin e filluar ([[1997]]) për krijimin e paqes me demokraci. Ndër problemet kryesore të Angolës janë të drejtat e njeriut, fushat e minave si dhe aksionet e kaçakëve të lëvizjes (Frente para a Libertação do Enclave de Cabinda). për ndarje në enklavën Cabinda Angola, sikurse shumë vende të Saharës preket shpesh nga sëmundjet infektuese të shkretëtirës. Gjatë prillit të [[2005]]-së në Angolë u përhapë virusi Marburg që për një kohë të shkurtë morri dheun. == Politika == : '''Artikulli kryesor : [[Sistemi shtetëror - {{PAGENAME}}|Sistemi shtetëror]]''' === Njësitë territoriale === * '''Artikulli kryesor : [[Njësitë administrative të Angolës|Njësitë territoriale]]''' [[Skeda:Angola Provinces numbered 300px.png|djathtas|200px|Map of Angola with the provinces numbered]] Angola ndahet në 18 njësi territoriale (Província): {| border=0 |- valign="top" | * <small>1</small> [[Província do Bengo|Bengo]] * <small>2</small> [[Província de Benguela|Benguela]] * <small>3</small> [[Província do Bié|Bié]] * <small>4</small> [[Província de Cabinda|Cabinda]] * <small>5</small> [[Província do Cuando Cubango|Cuando Cubango]] * <small>6</small> [[Província do Cuanza Norte|Cuanza Norte]] | * <small>7</small> [[Província do Cuanza Sul|Cuanza Sul]] * <small>8</small> [[Província do Cunene|Cunene]] * <small>9</small> [[Província do Huambo|Huambo]] * <small>10</small> [[Província da Huila|Huila]] * <small>11</small> [[Província de Luanda|Luanda]] * <small>12</small> [[Província da Lunda Norte|Lunda Norte]] | * <small>13</small> [[Província da Lunda Sul|Lunda Sul]] * <small>14</small> [[Província de Malanje|Malanje]] * <small>15</small> [[Província do Moxico|Moxico]] * <small>16</small> [[Província do Namibe|Namibe]] * <small>17</small> [[Província do Uige|Uige]] * <small>18</small> [[Província do Zaire|Zaire]] |} == Gjeografia == : '''Artikulli kryesor : [[Gjeografia e Shteteve - {{PAGENAME}}|Gjeografia]]''' Sipërfaqja e përgjithshme e Angolës është 1,246,700&nbsp;km² dhe shtrihet rreth koordinatave gjeografike 12 30 '''J''', 18 30 '''L'''. Vija bregdetare e Angolës është 1,600&nbsp;km (diku pesë herë më e gjatë se [[Bregdeti Shqiptar]]) ndërsa kufiri tokësorë 5,198&nbsp;km i gjatë. [[Klima]] në pjesën jugore dhe përgjatë bregdetit deri në [[Luanda|Luandë]], është klimë gjysmë shkretinore, ndërsa në veri mbajnë temperatura të ulëta me thatësira sezonale (maj-tetor) dhe reshje po ashtu sezonale që fillojnë në nëntor e vazhdojnë deri në prill. [[Relievi]] i Angolës përshkruhet nga vija e ngushtë bregdetare, hapësirë e cila ngritët shpejt në lartësia dhe përfundon në rrafshnaltën e gjerë në brendi të vendit. Pika më e ultë e relievit është përgjatë bregdetit dhe ajo më e larta në lartësi mbidetare prej 2,620 metrave në pikën e quajtur "Moro de Moko" ([[gjuha angleze|ang.]]:Morro de Moco), në pjesën perëndimore në brendi të vendit. == Ekonomia == : '''Artikulli kryesor : [[Ekonomia e Shteteve - {{PAGENAME}}|Ekonomia]]''' == Demografia == : '''Artikulli kryesor : [[Demografia e Shteteve - {{PAGENAME}}|Demografia]]''' [[Skeda:Angola_demography.png|parapamje|Lakorja e demografis]] {{clear}} == Kultura == : '''Artikulli kryesor : [[Kultura e Shteteve - {{PAGENAME}}|Kultura]]''' [[Telekomunikacioni i Shteteve - {{PAGENAME}}|Telekomunikacioni]] [[Transporti i Shteteve - {{PAGENAME}}|Transporti]] [[Ushtria e Shteteve - {{PAGENAME}}|Ushtria]] [[Turizmi i Shteteve - {{PAGENAME}}|Turizmi]] [[Qeveritë e Shteteve - {{PAGENAME}}|Qeveria]] [[Kryetarët e Shteteve - {{PAGENAME}}|Kryetari]] [[Parlamentet e Shteteve - {{PAGENAME}}|Parlamenti]] [[Ministrit e Shteteve - {{PAGENAME}}|Ministria]] == Lidhje të jashtme == {{commonskat|Angola|Angola}} {{commonsart|Angola|Angola}} * [http://www.loc.gov/rr/international/amed/angola/angola.html Library of Congress Portals on the World - Angola] * [http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ao.html CIA - The World Factbook -- Angola] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20050120125050/http://www.cia.gov/cia/publications/factbook//geos/ao.html |date=20 janar 2005 }} * [https://web.archive.org/web/20080807051506/http://www.angolapress-angop.ao/ AngolaPress - Angolan News Agency] (portugalisht, frangjisht dhe anglisht) {{VendeAfrikane}} <!----> [[Kategoria:Angolë]] {{Afrika-gjeo-cung}} lg474toyazk8t1wguxr0fqlaa7ymb98 0 3874 2465049 2443120 2022-07-24T17:27:02Z 37.35.67.38 wikitext text/x-wiki {{Shiko gjithashtu|Lista e fiseve antike ilire}} {{Fiset Ilire}} == Fiset ilire == {{Shiko gjithashtu|Ilirët|Iliria}} === [[Albanët]] === [[Skeda:Albani150ADRomanEmpire.png|thumb|right|Vendndodhja e Albanëve]] * ''Albanët'' nga gjuha ilire Albani ishte një fis ilir i njohur ndër të parët, në një vepër të [[Ptolemeu]]t,<ref>William Smith, LLD, Ed., ''Dictionary of Greek and Roman Geography'', 1854. Ptolemy is the earliest writer in whose works the name of the Albanians has been distinctly recognised. He mentions (3.13.23) a tribe called ALBANI (Ἀλβανοί) and a town ALBANOPOLIS (Ἀλβανόπολις), in the region lying to the E. of the Ionian sea; and from the names of places with which Albanopolis is connected, it appears clearly to have been in the S. part of the Illyrian territory, and in modern [[Albania]]. There is no means of forming a conjecture on how the name of this obscure tribe came to be extended to so considerable a nation.</ref> të vendosur në pjesën qendrore të veriut, në Shqipërinë e sotme.Shqiptaret jane te vetmit pasardhes te ilireve. === [[Arbët]] === * ''[[Arbët]]'', ishin fis Ilir në Shqipërinë e Mesme edhe jugore === Abrët === * ''[[Abrët]]'' === [[Ardianët]] === ''[[Ardianët|Ardiejtë]]'' ose(''Ardianët'') [[fis ilir]], banorë të krahinës së [[Ardianët|Ardianëve]] në veriperëndim të [[Liqeni i Shkodrës|Liqenit të Shkodrës]] rreth [[Risani|Gjirit të Rizonit]] e deri te lumi [[Narenta]] ([[Neretva]]). === [[Atintanët]] === * ''Atintanët'', një ndër fiset e mëdha të ''Ilirisë së Jugut'', banorë të [[Atintanët|Atintanisë]]. Shtriheshin në krahinat e sotme të [[Rrethi i Mallakastrës|Mallakastrës]] e të [[Skrapari]]t. === Autariatët === * [[Autariatët|Autariatët (Autariates)]] Autariatet autariate janë nje prej fiseve ilire me te hershme qe shtriheshin ne veri-perendim te Shqiperise në nje pjese të Kosovës dhe në juglindje të Malit të Zi. Shtriheshin deri afër Detit Adriatik. === Balaitët === * [[Balaitët|Balaitët (Balaites - Balaj)]] === Batiatët === * [[Batiatët|Batiatët (Bathiatae)]] === Bylinët === * [[Bylinët|Bylinët (Bylliones)]] === [[Dalmatët]] === ''Dalmatët'' një ndër fiset e mëdha e të njohura ilire, banorë të pjesës ''Verilindore të Ilirisë''. Që nga periudha më e lashtë e deri në shek. II p.e.r. trevat e tyre shtrihesin në brendësi, prapa [[Malet Dinarike|Vargamalit Dinarik]] në pllajat e [[Fusha e Duvnos|Fushës së Duvnos]], [[Livno]]s e [[Gllamoç]]it, në Bosnjën e sotme Perëndimore. === Daorsët === * [[Daorsët|Daorsët (Daorsii)]] === Dardanët === * [[Dardanët]] === Deremistët === * [[Deremistët|Deremistët (Deremistae)]], [[Iliria|fis ilir]], të cilët jetonin mes [[Melkumanët|melkumanëve]] dhe [[Plerejët|plerejëve]], ndoshta në zonën e sotme të [[Mali i Zi|Malit të Zi]].<ref>Stipčević (1989): 38.</ref> Ka edhe përpjekje për lokalizimin e tyre në fushën e Stolacit, sot në [[Bosnja dhe Hercegovina|Bosnjë dhe Hercegovinë]]. === Deretinët === * [[Deretinët|Deretinët (Deretini)]] të njohur edhe si Derriopes ({{lang-grc| Δερρίοπες}}) ishin një fis ilir i cili jetonte në rajoni të njohur si Narona Conventus dhe gjatë regjistrimit romak ata kishin 14 dekurie. <ref>J. J. Wilkes, ''Dalmatia'', Tome 2 of ''History of the Provinces of the Roman Empire'', 1969, page 157</ref> === Deurët === * [[Deurët|Deurët (Deuri)]] === Enetët === * [[Enetët|Enetët (Eneti)]] === Enkelejët === * [[Enkelejtë|Enkelejët (Enchelei)]] === Helidonët === * [[Helidonët]] ({{lang-la|Chelidones / Chelidonii}} {{lang-grc|Χελιδόνες}}) ishin një fis ilir emri i të cilit në greqisht do të thotë 'kërmilli-njeri'. Ata jetonin në luginat e [[Mati]]t ose [[Drini]]t. <ref>Wilkes, J. J. The Illyrians, 1992, {{ISBN|0-631-19807-5}}, page 98, "...&nbsp;named by the sixth-century writer Hecataeus as neighbours of the Chelidones, the 'snail-men', who may have lived on their northern borders towards the Mat or Drin valleys."</ref> === Japigët === * '''[[Japigët]]''' ose '''iapyges''' kanë qenë një [[Lista e fiseve antike ilire|fis antik ilir]], i shpërngulur nga [[Gadishulli Ballkanik]] në pjesën jugore të [[Gadishulli Apenin|Gadishullit Apenin]] (sot [[Italia|Italia Jugore]]) rreth fillimit të mijëvejeçarit të fundit të p.e.r. Ata fillimisht ishin vendosur në [[Gadishulli i Garganos|Gadishullin e Garganos]], pastaj në [[Pulia]] (Kalabria antike) dhe për tu vendosur përfundimisht në jug të saj, në hyrjen e [[Ngushtica e Otrantos|Ngushticës së Otrantos]]. === Kaonët === * '''[[Kaonët]]''' ishin një nga fiset më të rëndësishëm të [[Mbretëria e Epirit|Mbretërisë së Epirit]], fiset epirote nga grekët identifikoheshin si "barbar" dhe kishin elemente të kulturës [[Ilirët|Ilire]],<ref>{{harvnb|Hammond|1998|p=189}}</ref><ref>{{harvnb|Lewis|Boardman|1994|pp=430, 434}}</ref><ref> {{harvnb|Boardman|Hammond|1982|p=284}}</ref><ref> {{harvnb|Wilkes|1995|p=104}}</ref><ref> {{harvnb|Encyclopædia Britannica ("Epirus")|2013}}.</ref> [[Kaonia]] shtrihej nga lumi [[Lumi i Kalamait|Kalama]] i [[Çamërisë|Çamëria]] në [[Jugu (gjeografi)|Jug]] e deri në [[Lugina e Drinos|luginen e Drinosit]] në [[Gjirokastër]] në [[Veriu (gjeografi)|Veri]]. Qyteti më i madhë i Kaonëve ishte [[Antigonea]] në afërsi të Gjirokastrës së sotshme. Ai ishte nje fis shume luftarak. Kryesisht ai perdorte shigjeta, shpata, mburoja druri e hekuri, si dhe hobe. === Kavët === * [[Kavët|Kavët (Cavii/Kauioi))]] === Kinambrët === * [[Kinambrët]] ({{lang-la|Cinambri / Kinambroi}} - {{lang-grc|Κίναμβροι}}) ishin një fis ilir të cilët përfundimisht i pushtoi perandori romak [[Oktaviani]] në vitin 33 para Krishtit. <ref>The Cambridge Ancient History, Vol. 10: The Augustan Empire, 43 BC-AD 69 (Volume 10) by Alan Bowman, Edward Champlin, and Andrew Lintott, 1996, page 577</ref> === Liburnët === * [[Liburnët|Liburnët (Liburni)]] === Lopësit === * [[Lopsët|Lopsët (Lopësit/Lopsi)]] === Mentorët === * [[Mentorët|Mentorët (Mentores)]] === Melkumanët === * [[Melkumanët|Melkumanët (Melcumani)]] === Mesapët === * '''[[Mesapët]]''' janë [[Lista e fiseve antike ilire|fis antik ilir]] i shpërngulur rreth fillimit të mijëvjeçarit të fundit p.e.r. nga [[Gadishulli Ballkanik]] në pjesën jugore të [[Gadishulli Apenin|Gadishullit Apenin]] (sot [[Italia|Italia e Jugut]]) në krahinat [[Apulia]] dhe [[Kalabria|Kalabria antike]]. === Narensët === * [[Narensët|Narensët (Narensi)]] === Panonët === * [[Panonët]] === Paionët === * [[Paionët]] === Penestët === * [[Penestët|Penestët (Penestae/Penesti)]] === Peresadët === * [[Peresadët|Peresadët (Peresadyes)]] === Salepitanët === * [[Selepitanët|Selepitanët (Selepitani / Selepitanoi)]] === Sardeatët === * [[Sardeatët|Sardeatët (Sardeates / Sardeati)]] === Sasaretët === * [[Sesaretët|Sesaretët (Sesarethii)]] === Taulantët === * [[Taulantët]] === Tyntenët === * [[Tyntenët|Tyntenët (Tynteni)]] === Illyri proprie dicti === * [[Illyrii proprie dicti]] == Shih edhe == * [[Iliria]] dhe [[Ilirët]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Lista e mbretërve ilirë]] * [[Dardania]] dhe [[Dardanët]] * [[Lista e qyteteve antike në Iliri]] * [[Thrakia]] dhe [[Thrakët]] * [[Dakia]] dhe [[Dakët]] * [[Keltët]] ==Literatura == * [[Carl Patsch|Patsch, Carl]], (1923) [[Ilirët (Carl Patsch)|Ilirët]], Shtypshkronja Nikaj, Tiranë * [[Grup autorësh]] (1965, 1979, 2002) [[Ilirët dhe Iliria te autorët antikë]], Tiranë, Prishtinë * Ceka, Neritan (2013) [[Ilirët deri te shqiptarët|The Illyrians to the Albanians (Ilirët deri te shqiptarët)]]. Tirana: Migjeni. ISBN 9789928407467 * Mallory, James P.; Adams, D. Q. (1997). ''Encyclopedia of Indo-European Culture''. Routledge. {{ISBN|1884964982}} {{ISBN|978-1884964985}}  * Stipçeviq, Aleksandër (2002) [[Ilirët, historia, jeta, kultura, simbolet e kultit]]. Toena, Tiranë * Pollo, Stefanaq – Puto, Arben (1981) The history of Albania from its origins to the present day. Ass. by Kristo Frasheri, Skënder Anamali; transl. by Carol Wiseman, Ginni Hole. London: Routledge & Kegan. ISBN 071000365X * Wilkes, John. (1996). ''The Illyrians (Ilirët)''. Wiley-Blackwell.  ISBN 0631198075   * Zavalani, Tajar (2015) History of Albania. Ed. by Robert Elsie, Bejtullah Destani. London: Centre for Albanian Studies. Albanian Studies, ISBN 9781507595671 == Burimet == {{reflist}} {{commons|Illyria & Illyrians}} {{Iliria}} [[Kategoria:Historia e Malit të Zi]] [[Kategoria:Historia e Sllovenisë]] [[Kategoria:Historia e Shqipërisë]] [[Kategoria:Historia e Bosnjës dhe Hercegovinës]] [[Kategoria:Historia e Kroacisë]] [[Kategoria:Historia e Serbisë]] [[Kategoria:Iliri]] [[Kategoria:Fise Ilire]] [[Kategoria:Historia e Kosovës]] [[Kategoria:Historia shqiptare]] slbv4izzgceghherrfh1szosryaqpj1 0 13713 2465091 2447607 2022-07-25T02:21:05Z Kwamikagami 5909 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Flag of NATO.svg|thumb|300px|Flamuri i NATO-së.]] [[Skeda:NATO members (blue).svg|thumb|]] [[Skeda:Map of NATO chronological.gif|300px|right|thumb|Zgjerimi i NATO-së me vënde anëtare në rend kronologjik.]] '''NATO''' ([[Gjuha angleze|anglisht]] ''North Atlantic Treaty Organisation'', [[Gjuha shqipe|shqip]] ''Organizata e Traktatit të Atlantikut Verior'', Akronym: ''OTAV'') është blloku perëndimor ushtarak. Kjo organizatë u themelua me firmosjen e Traktatit Atlantiko-Verior më [[4 prill]] [[1949]] me qendër në [[Bruksel]]. Organizata ka themeluar një sistem mbrojtjeje kolektiv ku vendet anëtare bien dakord të mbrojnë njëra-tjetrën në rast sulmi nga një palë e jashtme. == Historia == Më 4 mars 1947, Traktati i Dunkirkut u nënshkrua nga Franca dhe Mbretëria e Bashkuar si një Traktat i Aleancës dhe Ndihmës së Ndërsjellë në rast të një sulmi të mundshëm nga Gjermania ose Bashkimi Sovjetik pas Luftës së Dytë Botërore. Në vitin 1948, kjo aleancë u zgjerua për të përfshirë vendet e Beneluksit, në formën e Western Union, i referuar gjithashtu si Organizata e Traktatit të Brukselit (BTO), e krijuar nga Traktati i Brukselit. [9] Bisedimet për një aleancë të re ushtarake, e cila mund të përfshijë edhe Amerikën e Veriut, rezultuan në nënshkrimin e Traktatit të Atlantikut të Veriut më 4 prill 1949 nga shtetet anëtare të Unionit Perëndimor plus Shtetet e Bashkuara, Kanada, Portugali, Itali, Norvegji. , Danimarka dhe Islanda. Traktati i Atlantikut të Veriut (NATO) ishte kryesisht i fjetur derisa Lufta Koreane nisi krijimin e NATO-s për ta zbatuar atë, me anë të një strukture të integruar ushtarake: Kjo përfshinte formimin e Shtabit Suprem të Fuqive Aleate në Evropë (SHAPE) në 1951, i cili miratoi Strukturat dhe planet ushtarake të Western Union,[11] duke përfshirë STANAG-të dhe SOFA-të dypalëshe. Në vitin 1952, u vendos posti i Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s si shefi civil i organizatës. Atë vit u zhvilluan gjithashtu stërvitjet e para të mëdha detare të NATO-s, Ushtrimet Mainbrace dhe pranimi i Greqisë dhe Turqisë në organizatë.[12][13] Pas Konferencave të Londrës dhe Parisit, Gjermanisë Perëndimore iu lejua të riarmatosej ushtarakisht, pasi ajo u bashkua me NATO-n në maj 1955, e cila ishte, nga ana tjetër, një faktor kryesor në krijimin e Traktatit të Varshavës të dominuar nga sovjetikët, duke përcaktuar dy anët kundërshtare të Lufta e ftohte. Ndërtimi i Murit të Berlinit në vitin 1961 shënoi një kulm në tensionet e Luftës së Ftohtë, kur 400,000 trupa amerikane u vendosën në Evropë.[14] Dyshimet mbi fuqinë e marrëdhënieve midis shteteve evropiane dhe Shteteve të Bashkuara u zbehën dhe rrodhën, së bashku me dyshimet mbi besueshmërinë e mbrojtjes së NATO-s kundër një pushtimi të mundshëm sovjetik - dyshime që çuan në zhvillimin e parandalimit të pavarur bërthamor francez dhe tërheqjen të Francës nga struktura ushtarake e NATO-s në vitin 1966. Në vitin 1982, Spanja e sapodemokratike iu bashkua aleancës. Revolucionet e vitit 1989 në Evropë çuan në një rivlerësim strategjik të qëllimit, natyrës, detyrave dhe fokusit të NATO-s në atë kontinent. Në tetor 1990, Gjermania Lindore u bë pjesë e Republikës Federale të Gjermanisë dhe aleancës, dhe në nëntor 1990, aleanca nënshkroi Traktatin për Forcat e Armatosura Konvencionale në Evropë (CFE) në Paris me Bashkimin Sovjetik. Ai urdhëroi reduktime specifike ushtarake në të gjithë kontinentin, të cilat vazhduan pas rënies së Paktit të Varshavës në shkurt 1991 dhe shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik në atë dhjetor, i cili largoi kundërshtarët kryesorë de facto të NATO-s.[18] Kjo filloi një tërheqje të shpenzimeve dhe pajisjeve ushtarake në Evropë. Traktati CFE lejoi nënshkruesit të hiqnin 52,000 pjesë të armatimeve konvencionale në gjashtëmbëdhjetë vitet e ardhshme,[19] dhe lejoi që shpenzimet ushtarake nga anëtarët evropianë të NATO-s të bien me 28% nga 1990 deri në 2015. Në vitet 1990, organizata i zgjeroi aktivitetet e saj në situata politike dhe humanitare që nuk kishin qenë më parë shqetësime të NATO-s.[21] Gjatë shpërbërjes së Jugosllavisë, organizata kreu ndërhyrjet e para ushtarake në Bosnje nga viti 1992 deri në 1995 dhe më vonë në Jugosllavi në vitin 1999.[22] Këto konflikte motivuan një ristrukturim të madh ushtarak të pas Luftës së Ftohtë. Struktura ushtarake e NATO-s u shkurtua dhe u riorganizua, me forca të reja, të tilla si Korpusi i Reagimit të Shpejtë të Komandës Aleate të Shtabit të Evropës. Ndryshimet e shkaktuara nga kolapsi i Bashkimit Sovjetik në ekuilibrin ushtarak në Evropë që nga traktati CFE u njohën në Traktatin e Forcave të Armatosura Konvencionale të Përshtatura në Evropë, i cili u nënshkrua në samitin e Stambollit të vitit 1999.[citim i nevojshëm] Politikisht, organizata kërkoi marrëdhënie më të mira me vendet e reja autonome të Evropës Qendrore dhe Lindore, dhe forume diplomatike për bashkëpunimin rajonal midis NATO-s dhe fqinjëve të saj u krijuan gjatë kësaj periudhe të pas Luftës së Ftohtë, duke përfshirë nismën e Partneritetit për Paqe dhe Dialogut Mesdhetar në 1994, Këshilli i Partneritetit Euro-Atlantik në 1997 dhe Këshilli i Përhershëm i Përbashkët NATO-Rusi në 1998. Në samitin e Uashingtonit të vitit 1999, Hungaria, Polonia dhe Republika Çeke u bashkuan zyrtarisht në NATO dhe organizata gjithashtu nxori udhëzime të reja për anëtarësimin në të individualizuara "Plane Veprimi për Anëtarësim". Këto plane rregulluan shtimin e anëtarëve të rinj të aleancës: Bullgaria, Estonia, Letonia, Lituania, Rumania, Sllovakia dhe Sllovenia në 2004, Shqipëria dhe Kroacia në 2009, Mali i Zi në 2017 dhe Maqedonia e Veriut në 2020 [citim i nevojshëm] Zgjedhja e Presidenti francez Nicolas Sarkozy në 2007 çoi në një reformë të madhe të pozicionit ushtarak të Francës, duke kulmuar me kthimin në anëtarësimin e plotë më 4 prill 2009, e cila përfshinte gjithashtu ribashkimin e Francës në Strukturën e Komandës Ushtarake të NATO-s, duke ruajtur një pengesë të pavarur bërthamore.[16][16][16] 23][24] Neni 5 i traktatit të Atlantikut të Veriut, që kërkon që shtetet anëtare t'i vijnë në ndihmë çdo shteti anëtar që i nënshtrohet një sulmi të armatosur, u thirr për herë të parë dhe të vetme pas sulmeve të 11 shtatorit,[25] pas së cilës trupat u vendosën në Afganistan. nën ISAF të udhëhequr nga NATO. Organizata ka operuar një sërë rolesh shtesë që atëherë, duke përfshirë dërgimin e trajnerëve në Irak, ndihmën në operacionet kundër piraterisë[26] dhe në vitin 2011 zbatimin e një zone ndalim-fluturimi mbi Libi në përputhje me Rezolutën e Këshillit të Sigurimit të OKB-së 1973. Neni 4, e cila thjesht thirret në konsultim ndërmjet anëtarëve të NATO-s, është thirrur pesë herë pas incidenteve në Luftën e Irakut, Luftës Civile Siriane dhe aneksimit të Krimesë nga Rusia.[27] Ky aneksim çoi në dënimin e fortë nga vendet e NATO-s dhe krijimin e një force të re "majë shtize" prej 5000 trupash në bazat në Estoni, Lituani, Letoni, Poloni, Rumani dhe Bullgari.[28] Në samitin pasues të Uellsit të vitit 2014, udhëheqësit e shteteve anëtare të NATO-s u zotuan zyrtarisht për herë të parë që të shpenzonin ekuivalentin e të paktën 2% të prodhimit të tyre të brendshëm bruto për mbrojtjen deri në vitin 2024, që më parë kishte qenë vetëm një udhëzues joformal.[29] Në vitin 2014, vetëm 3 nga 30 anëtarë të NATO-s arritën këtë objektiv (përfshirë SHBA-në); deri në vitin 2020 kjo ishte rritur në 11. Të marra së bashku, në vitin 2020, 29 shtetet jo-anëtare të SHBA-së patën gjashtë vite radhazi rritje të shpenzimeve të mbrojtjes, duke e çuar shpenzimin e tyre mesatar në 1.73% të PBB-së.[30] NATO nuk i dënoi spastrimet e vitit 2016 deri tani në Turqi.[31] Si rezultat i pushtimit turk të zonave të banuara nga kurdët në Siri, ndërhyrjes së Turqisë në Libi dhe mosmarrëveshjes për zonat detare Qipro-Turqi, ka shenja të një përçarjeje midis Turqisë dhe anëtarëve të tjerë të NATO-s.[32][33] Anëtarët e NATO-s i kanë rezistuar Traktatit të Ndalimit të Armëve Bërthamore të OKB-së, një marrëveshje detyruese për negociatat për eliminimin total të armëve bërthamore, e mbështetur nga më shumë se 120 vende. == Anëtarësimi == Artikulli X i [[Traktati i Atlantikut të Veriut|Traktatit të Atlantikut të Veriut]] përshkruan se si shtetet jo-anëtare mund të anëtarësohen në NATO. Palët mund të ftojnë për akordim në këtë Traktat me akordim anonim çdo shtet Evropian në pozitë të çojë më tutje principet e këtij Traktati dhe të kontribuojë në sigurinë e zonës së Atlantikut të Veriut. Çdo shtet i ftuar mund të bëhet Palë e këtij Traktati duke depozituar dokumentacionet e pranimit në [[Qeveria e Shteteve të Bashkuara|Qeverinë e Shteteve të Bashkuara]]. Qeveria e Shteteve të Bashkuara do të njoftojë çdonjërën nga palët për depozitimin e çdo dokumentacion të tillë pranimi. === Vendet anëtare === Aktualisht NATO ka 30 shtete anëtare (nga të cilat 21 janë anëtarë të [[Bashkimi Evropian|Bashkimit Evropian]]). {| class="wikitable" !width=12% | '''Data''' !width=14% | '''Shteti''' !width=8% | '''Zgjerimi''' !width=55% | '''Shënime''' |- | rowspan=12| [[4 prill]] [[1949]] | {{Flagicon|Belgium}} [[Belgjika]] || rowspan=12 align=center|Themelues || |- | {{Flagicon|Canada}} [[Kanada]]|| |- | {{Flagicon|Denmark}} [[Danimarka]]|| |- | {{FRA}} || Franca është tërhequr nga komanda ushtarake në vitin [[1966]]. Që nga ky moment ka qenë anëtare vetëm në strukturat politike të NATO-së. Forcat e saj nuk i janë ribashkuar komandës ushtarake. |- | {{flagicon|Iceland}} [[Islanda]] || Islanda, i vetmi anëtar që nuk ka ushtrinë e saj, u anëtarësua me kushtin që mos të detyrohej të formonte një ushtri. Megjithatë ajo ka ''Gardën Bregdetare'' dhe kohët e fundit ka ofruar trupa të saj të stërvitura në Norvegji në misione paqeruajtëse të NATO-së. |- | {{Flagicon|Italy}} [[Italia]] || |- | {{Flagicon|Luxembourg}} [[Luksemburgu]] || |- | {{Flagicon|the Netherlands}} [[Holanda]] || |- | {{Flagicon|Norway}} [[Norvegjia]] || |- | {{Flagicon|Portugal}} [[Portugalia]] || |- | {{Flagicon|the United Kingdom}} [[Britania e Madhe]] || |- | {{flagicon|USA}} [[Shtetet e Bashkuara]] || |- | rowspan=2| [[18 shkurt]] [[1952]] || {{flagicon|Greece}} [[Greqia]] || rowspan=2 align=center |i Parë|| Greqia i tërhoqi forcat e saj nga strukturat ushtarake të NATO-së si rezultat i ''tensioneve Greko-Turke'' pas ''Pushtimit Turk të Qipros'' në vitin [[1974]]. |- | {{flagicon|Turkey}} [[Turqia]] || |- | [[9 maj]] [[1955]] || {{flagicon|Germany}} [[Gjermania]] || align=center| i Dytë|| |- | [[30 maj]] [[1982]] || {{flagicon|Spain}} [[Spanja]] || align=center| i Tretë || |- | rowspan=3| [[12 mars]] [[1999]] || {{flagicon|the Czech Republic}} [[Republika Çeke|Çekia]] || rowspan=3 align=center| i Katërt|| |- | {{flagicon|Hungary}} [[Hungaria]] || |- | {{flagicon|Poland}} [[Polonia]] || |- | rowspan=7| [[29 mars]] [[2004]] || {{flagicon|Bulgaria}} [[Bullgaria]]|| rowspan=7 align=center| i Pestë|| |- | {{flagicon|Estonia}} [[Estonia]] || |- | {{flagicon|Latvia}} [[Letonia]] || |- | {{flagicon|Lithuania}} [[Lituania]] || |- | {{flagicon|Romania}} [[Rumania]] || |- | {{flagicon|Slovakia}} [[Sllovakia]] || |- | {{flagicon|Slovenia}} [[Sllovenia]] || |- | rowspan=2| [[1 prill]] [[2009]] || {{flagicon|Albania}} [[Shqipëria]]|| rowspan=2 align=center| i Gjashtë|| |- | {{flagicon|Croatia}} [[Kroacia]] || |- | rowspan=1| [[5 qershor]] [[2017]] || {{flagicon|Montenegro}} [[Mali i zi]]|| rowspan=1 align=center| || |- | rowspan=1| [[27 Mars]] [[2020]] || {{flagicon|North Macedonia}} [[Maqedonia e Veriut]]|| rowspan=1 align=center| || |} === Zgjerimi i NATO-së === [[Skeda:NATO expansion.png|thumb|230px|Anëtarësimi i vendeve Evropiane në NATO.]] ==== Plani i Veprimit për Anëtarësim ==== [[NATO Plani i Veprimit per Antaresim|Plani i Veprimit për Anëtarësim]] (PVA), është aprovuar në Samitin e Uashingtonit të vitit [[1999]] si një procedurë për vendet që aspirojnë anëtarësim në NATO. Pjesëmarrja e një vendi në PVA monitoron progresin e tij në pesë fusha të ndryshme: * Gatishmëri për zgjidhjen në mënyrë të paqshme të mosmarrëveshjeve ndërkombëtare, etnike ose territoriale. vendosmëri në rregullin e ligjit dhe të drejtat e njërit, dhe kontrolli demokratik i forcave të armatosura. * Aftësi për të kontribuar në mbrojtjen dhe misionet e organizatës. * Përkushtim i mjaftueshëm i burimesh për forcat e armatosura për të plotësuar angazhimet e anëtarësimit. * Siguri e informacioneve të ndjeshëm, dhe ruajtja e tij. * Përshtatshmëri e legjislacionit të shtetit me bashkëpunim të NATO-së. NATO jep mendime si dhe këshilla teknike për çdo vend dhe vlerëson progresin e tij në bazë individuale. [[Shqipëria]] konsideron se anëtarësimi i saj në NATO do paraqiste në shtrirjen natyrale të Aleancës në krahun e saj Juglindor. Pozicioni gjeografik Shqipërisë është i favorshëm për implementimin e konceptit të ri strategjik të NATO-s të aprovuar në Samitin e [[Washington]]it. Nëpërmjet MAP-it Shqipëria është e angazhuar të arrije objektivat e mposhtem: * Do te vazhdoje të përmirësoje rendin dhe ekonominë e tregut duke i kushtuar vëmendje të veçante përmirësimit të rendit dhe luftës kundër korrupsionit. * Do inkurajoje dhe zhvilloje respektin për të drejtat e njeriut, duke përfshire të drejtat e minoriteteve. * Do te forcoje institucionet demokratike dhe si pasoje rolin e tyre në shoqëri. Do te vendose një administratë publike efektive. * Do te forcoje kontrollin civil demokratik mbi FA. * Do te ruaje rezultatet e arritura vitet e fundit në rritjen ekonomikë dhe do të vazhdojë reformat e saj ekonomikë, veçanërisht në fushën e privatizimit. * Do të vazhdojë politikën e fqinjësisë së mirë, veçanërisht në kontekstin e situatës pas ngjarjeve në [[Kosove]], duke përdorur plotësisht rrjedhojat rajonale të programeve të Paktit të Stabilitetit. * Do te modifikoje legjislacionin përkatës me qellim që ta harmanizojë atë me sistemet standarde të Aleancës. * Do të jete plotësisht e angazhuar që të garantojë kontrollin e brendshëm të armeve dhe çarmatimit. ==== Integrimi i Shqipërisë në NATO ==== Shqipëria është Anëtare e Këshillit të Bashkëpunimit të Atlantikut të Veriut që nga qershor [[1992]]. Ajo përkrahu Iniciativën e Partneritetit për Paqe në janar [[1994]] dhe nënshkroi Dokumentin Kuadër më [[23 shkurt]] [[1994]] duke u bërë vend anëtar i Partneritetit për Paqe. Me [[22 shtator]] [[1994]] paraqiti Dokumentin e Prezantimit në të cilën përcaktohen fushat, përmasat dhe niveli i pjesëmarrjes në bashkëpunim me NATO-n. Dokumentat e mësipërm përbënë bazën e hartimit të Programit Individual të Partneritetit për vitet [[1995]], [[1996]], [[1997]], Programet Individuale Speciale NATO - Shqipëri për vitet [[1997]]-[[2000]]. Programi i Partneritetit Individual (IPP) është zhvilluar që të përkrahë programet kryesore që burojnë nga rishikimi i mbrojtjes. Ai përforcon vazhdimësinë e procesit të ristrukturimit duke synuar rritjen e aftësive operacionale të FA. Prioritetet kryesore të mbrojtjes për [[2002]] do të fokusojnë në zhvillimin e një strategjie ushtarake kombëtare, të shoqëruar nga një strukture organizimi, e orientuar në nivel të lartë profesionalisht, me një numër më të vogël të FA, adaptimin e konceptit të trajnimit të forcës, një sistem menaxhimi personeli dhe një sistem menaxhimi burimesh. Programi i Partneritetit Individual (IPP), i vitit [[2002]] synon tre çështje kryesore bashkëpunimi: # te ndihmojë Shqipërinë në ristrukturimin e FA të saj, nën kontrollin demokratik të autoritetit civil sipas planit afatgjate të implementimit, # te sigurojë përkrahjen në fusha të interesit të NATO-s dhe Shqipërisë, # ti japë më shumë përmbajtje marrëdhënieve me PfP në një afat kohor më të gjatë. Qëllimi kryesor për NATO-n dhe Shqipërinë në këtë IPP [[2002]] është që të arrihen rezultate konkrete me qellim që të demonstrohen efektet pozitive të PfP. Shqipëria ka marrë pjesë dhe në Procesin e Planifikim - Rishikimit që nga viti [[1996]] e në vazhdim. Për vitin [[2000]] ajo pranoi 53 Objektiva Partneriteti. Në shkurt [[2002]] do të diskutojë për Paketën e Re të tyre. Nëntor [[1999]], Shqipëria paraqiti Planin e Veprimit për anëtarësim duke u bërë një nga 9 vendet aspirante për anëtarësim në Aleancë. Në [[1 prill]] [[2009]], Shqipëria u bë anëtare me të drejta të plota në strukturën e NATO-s. [[Maqedonia e Veriut]] u antarsua më 27.03.2020 në NATO dhe konsiderohet si vendi më i ri i 30-të. *Maqedonia e Veriut ndroji emrin kushtetues e cila pas disa dekadave ran dakord me Greçinë në marveshjen e Prespës. *Tash Maqedonia e Veriut ka raporte të mira fqinjsore me gjith shtetet të cilat kufizohet sepse arriti të gjej zgjidhje me të gjith. *Antarja e 30-të e NATOs zyrtarishtë është Maqedonia e Veriut. == Strukturat == '''Sekretariati I pergjithshme''' . '''Delegacioni Natos''' •Grupi I planifikuar berthamore •keshilli I atlantikut te veriut . •komunitete vartese dhe agjencit e tyre . '''Perfaqesuesit ushtarak''' ''•komuniteti ushtarak'' 1). Operacione te komandes Aleate . 2).Transformues I komandes Aleate. == Lidhje të jashtme == * [http://www.nato.int/ NATO] * [http://www.mod.gov.al/ Ministria e Mbrojtjes] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060707131753/http://www.mod.gov.al/ |date=7 korrik 2006 }} [[Kategoria:Organizata]] [[Kategoria:NATO]] c4im7jgpv0t2g1673vv4trxr1yjkt8s 2465092 2465091 2022-07-25T04:36:23Z Kwamikagami 5909 /* Zgjerimi i NATO-së */ wikitext text/x-wiki [[Skeda:Flag of NATO.svg|thumb|300px|Flamuri i NATO-së.]] [[Skeda:NATO members (blue).svg|thumb|]] [[Skeda:Map of NATO chronological.gif|300px|right|thumb|Zgjerimi i NATO-së me vënde anëtare në rend kronologjik.]] '''NATO''' ([[Gjuha angleze|anglisht]] ''North Atlantic Treaty Organisation'', [[Gjuha shqipe|shqip]] ''Organizata e Traktatit të Atlantikut Verior'', Akronym: ''OTAV'') është blloku perëndimor ushtarak. Kjo organizatë u themelua me firmosjen e Traktatit Atlantiko-Verior më [[4 prill]] [[1949]] me qendër në [[Bruksel]]. Organizata ka themeluar një sistem mbrojtjeje kolektiv ku vendet anëtare bien dakord të mbrojnë njëra-tjetrën në rast sulmi nga një palë e jashtme. == Historia == Më 4 mars 1947, Traktati i Dunkirkut u nënshkrua nga Franca dhe Mbretëria e Bashkuar si një Traktat i Aleancës dhe Ndihmës së Ndërsjellë në rast të një sulmi të mundshëm nga Gjermania ose Bashkimi Sovjetik pas Luftës së Dytë Botërore. Në vitin 1948, kjo aleancë u zgjerua për të përfshirë vendet e Beneluksit, në formën e Western Union, i referuar gjithashtu si Organizata e Traktatit të Brukselit (BTO), e krijuar nga Traktati i Brukselit. [9] Bisedimet për një aleancë të re ushtarake, e cila mund të përfshijë edhe Amerikën e Veriut, rezultuan në nënshkrimin e Traktatit të Atlantikut të Veriut më 4 prill 1949 nga shtetet anëtare të Unionit Perëndimor plus Shtetet e Bashkuara, Kanada, Portugali, Itali, Norvegji. , Danimarka dhe Islanda. Traktati i Atlantikut të Veriut (NATO) ishte kryesisht i fjetur derisa Lufta Koreane nisi krijimin e NATO-s për ta zbatuar atë, me anë të një strukture të integruar ushtarake: Kjo përfshinte formimin e Shtabit Suprem të Fuqive Aleate në Evropë (SHAPE) në 1951, i cili miratoi Strukturat dhe planet ushtarake të Western Union,[11] duke përfshirë STANAG-të dhe SOFA-të dypalëshe. Në vitin 1952, u vendos posti i Sekretarit të Përgjithshëm të NATO-s si shefi civil i organizatës. Atë vit u zhvilluan gjithashtu stërvitjet e para të mëdha detare të NATO-s, Ushtrimet Mainbrace dhe pranimi i Greqisë dhe Turqisë në organizatë.[12][13] Pas Konferencave të Londrës dhe Parisit, Gjermanisë Perëndimore iu lejua të riarmatosej ushtarakisht, pasi ajo u bashkua me NATO-n në maj 1955, e cila ishte, nga ana tjetër, një faktor kryesor në krijimin e Traktatit të Varshavës të dominuar nga sovjetikët, duke përcaktuar dy anët kundërshtare të Lufta e ftohte. Ndërtimi i Murit të Berlinit në vitin 1961 shënoi një kulm në tensionet e Luftës së Ftohtë, kur 400,000 trupa amerikane u vendosën në Evropë.[14] Dyshimet mbi fuqinë e marrëdhënieve midis shteteve evropiane dhe Shteteve të Bashkuara u zbehën dhe rrodhën, së bashku me dyshimet mbi besueshmërinë e mbrojtjes së NATO-s kundër një pushtimi të mundshëm sovjetik - dyshime që çuan në zhvillimin e parandalimit të pavarur bërthamor francez dhe tërheqjen të Francës nga struktura ushtarake e NATO-s në vitin 1966. Në vitin 1982, Spanja e sapodemokratike iu bashkua aleancës. Revolucionet e vitit 1989 në Evropë çuan në një rivlerësim strategjik të qëllimit, natyrës, detyrave dhe fokusit të NATO-s në atë kontinent. Në tetor 1990, Gjermania Lindore u bë pjesë e Republikës Federale të Gjermanisë dhe aleancës, dhe në nëntor 1990, aleanca nënshkroi Traktatin për Forcat e Armatosura Konvencionale në Evropë (CFE) në Paris me Bashkimin Sovjetik. Ai urdhëroi reduktime specifike ushtarake në të gjithë kontinentin, të cilat vazhduan pas rënies së Paktit të Varshavës në shkurt 1991 dhe shpërbërjes së Bashkimit Sovjetik në atë dhjetor, i cili largoi kundërshtarët kryesorë de facto të NATO-s.[18] Kjo filloi një tërheqje të shpenzimeve dhe pajisjeve ushtarake në Evropë. Traktati CFE lejoi nënshkruesit të hiqnin 52,000 pjesë të armatimeve konvencionale në gjashtëmbëdhjetë vitet e ardhshme,[19] dhe lejoi që shpenzimet ushtarake nga anëtarët evropianë të NATO-s të bien me 28% nga 1990 deri në 2015. Në vitet 1990, organizata i zgjeroi aktivitetet e saj në situata politike dhe humanitare që nuk kishin qenë më parë shqetësime të NATO-s.[21] Gjatë shpërbërjes së Jugosllavisë, organizata kreu ndërhyrjet e para ushtarake në Bosnje nga viti 1992 deri në 1995 dhe më vonë në Jugosllavi në vitin 1999.[22] Këto konflikte motivuan një ristrukturim të madh ushtarak të pas Luftës së Ftohtë. Struktura ushtarake e NATO-s u shkurtua dhe u riorganizua, me forca të reja, të tilla si Korpusi i Reagimit të Shpejtë të Komandës Aleate të Shtabit të Evropës. Ndryshimet e shkaktuara nga kolapsi i Bashkimit Sovjetik në ekuilibrin ushtarak në Evropë që nga traktati CFE u njohën në Traktatin e Forcave të Armatosura Konvencionale të Përshtatura në Evropë, i cili u nënshkrua në samitin e Stambollit të vitit 1999.[citim i nevojshëm] Politikisht, organizata kërkoi marrëdhënie më të mira me vendet e reja autonome të Evropës Qendrore dhe Lindore, dhe forume diplomatike për bashkëpunimin rajonal midis NATO-s dhe fqinjëve të saj u krijuan gjatë kësaj periudhe të pas Luftës së Ftohtë, duke përfshirë nismën e Partneritetit për Paqe dhe Dialogut Mesdhetar në 1994, Këshilli i Partneritetit Euro-Atlantik në 1997 dhe Këshilli i Përhershëm i Përbashkët NATO-Rusi në 1998. Në samitin e Uashingtonit të vitit 1999, Hungaria, Polonia dhe Republika Çeke u bashkuan zyrtarisht në NATO dhe organizata gjithashtu nxori udhëzime të reja për anëtarësimin në të individualizuara "Plane Veprimi për Anëtarësim". Këto plane rregulluan shtimin e anëtarëve të rinj të aleancës: Bullgaria, Estonia, Letonia, Lituania, Rumania, Sllovakia dhe Sllovenia në 2004, Shqipëria dhe Kroacia në 2009, Mali i Zi në 2017 dhe Maqedonia e Veriut në 2020 [citim i nevojshëm] Zgjedhja e Presidenti francez Nicolas Sarkozy në 2007 çoi në një reformë të madhe të pozicionit ushtarak të Francës, duke kulmuar me kthimin në anëtarësimin e plotë më 4 prill 2009, e cila përfshinte gjithashtu ribashkimin e Francës në Strukturën e Komandës Ushtarake të NATO-s, duke ruajtur një pengesë të pavarur bërthamore.[16][16][16] 23][24] Neni 5 i traktatit të Atlantikut të Veriut, që kërkon që shtetet anëtare t'i vijnë në ndihmë çdo shteti anëtar që i nënshtrohet një sulmi të armatosur, u thirr për herë të parë dhe të vetme pas sulmeve të 11 shtatorit,[25] pas së cilës trupat u vendosën në Afganistan. nën ISAF të udhëhequr nga NATO. Organizata ka operuar një sërë rolesh shtesë që atëherë, duke përfshirë dërgimin e trajnerëve në Irak, ndihmën në operacionet kundër piraterisë[26] dhe në vitin 2011 zbatimin e një zone ndalim-fluturimi mbi Libi në përputhje me Rezolutën e Këshillit të Sigurimit të OKB-së 1973. Neni 4, e cila thjesht thirret në konsultim ndërmjet anëtarëve të NATO-s, është thirrur pesë herë pas incidenteve në Luftën e Irakut, Luftës Civile Siriane dhe aneksimit të Krimesë nga Rusia.[27] Ky aneksim çoi në dënimin e fortë nga vendet e NATO-s dhe krijimin e një force të re "majë shtize" prej 5000 trupash në bazat në Estoni, Lituani, Letoni, Poloni, Rumani dhe Bullgari.[28] Në samitin pasues të Uellsit të vitit 2014, udhëheqësit e shteteve anëtare të NATO-s u zotuan zyrtarisht për herë të parë që të shpenzonin ekuivalentin e të paktën 2% të prodhimit të tyre të brendshëm bruto për mbrojtjen deri në vitin 2024, që më parë kishte qenë vetëm një udhëzues joformal.[29] Në vitin 2014, vetëm 3 nga 30 anëtarë të NATO-s arritën këtë objektiv (përfshirë SHBA-në); deri në vitin 2020 kjo ishte rritur në 11. Të marra së bashku, në vitin 2020, 29 shtetet jo-anëtare të SHBA-së patën gjashtë vite radhazi rritje të shpenzimeve të mbrojtjes, duke e çuar shpenzimin e tyre mesatar në 1.73% të PBB-së.[30] NATO nuk i dënoi spastrimet e vitit 2016 deri tani në Turqi.[31] Si rezultat i pushtimit turk të zonave të banuara nga kurdët në Siri, ndërhyrjes së Turqisë në Libi dhe mosmarrëveshjes për zonat detare Qipro-Turqi, ka shenja të një përçarjeje midis Turqisë dhe anëtarëve të tjerë të NATO-s.[32][33] Anëtarët e NATO-s i kanë rezistuar Traktatit të Ndalimit të Armëve Bërthamore të OKB-së, një marrëveshje detyruese për negociatat për eliminimin total të armëve bërthamore, e mbështetur nga më shumë se 120 vende. == Anëtarësimi == Artikulli X i [[Traktati i Atlantikut të Veriut|Traktatit të Atlantikut të Veriut]] përshkruan se si shtetet jo-anëtare mund të anëtarësohen në NATO. Palët mund të ftojnë për akordim në këtë Traktat me akordim anonim çdo shtet Evropian në pozitë të çojë më tutje principet e këtij Traktati dhe të kontribuojë në sigurinë e zonës së Atlantikut të Veriut. Çdo shtet i ftuar mund të bëhet Palë e këtij Traktati duke depozituar dokumentacionet e pranimit në [[Qeveria e Shteteve të Bashkuara|Qeverinë e Shteteve të Bashkuara]]. Qeveria e Shteteve të Bashkuara do të njoftojë çdonjërën nga palët për depozitimin e çdo dokumentacion të tillë pranimi. === Vendet anëtare === Aktualisht NATO ka 30 shtete anëtare (nga të cilat 21 janë anëtarë të [[Bashkimi Evropian|Bashkimit Evropian]]). {| class="wikitable" !width=12% | '''Data''' !width=14% | '''Shteti''' !width=8% | '''Zgjerimi''' !width=55% | '''Shënime''' |- | rowspan=12| [[4 prill]] [[1949]] | {{Flagicon|Belgium}} [[Belgjika]] || rowspan=12 align=center|Themelues || |- | {{Flagicon|Canada}} [[Kanada]]|| |- | {{Flagicon|Denmark}} [[Danimarka]]|| |- | {{FRA}} || Franca është tërhequr nga komanda ushtarake në vitin [[1966]]. Që nga ky moment ka qenë anëtare vetëm në strukturat politike të NATO-së. Forcat e saj nuk i janë ribashkuar komandës ushtarake. |- | {{flagicon|Iceland}} [[Islanda]] || Islanda, i vetmi anëtar që nuk ka ushtrinë e saj, u anëtarësua me kushtin që mos të detyrohej të formonte një ushtri. Megjithatë ajo ka ''Gardën Bregdetare'' dhe kohët e fundit ka ofruar trupa të saj të stërvitura në Norvegji në misione paqeruajtëse të NATO-së. |- | {{Flagicon|Italy}} [[Italia]] || |- | {{Flagicon|Luxembourg}} [[Luksemburgu]] || |- | {{Flagicon|the Netherlands}} [[Holanda]] || |- | {{Flagicon|Norway}} [[Norvegjia]] || |- | {{Flagicon|Portugal}} [[Portugalia]] || |- | {{Flagicon|the United Kingdom}} [[Britania e Madhe]] || |- | {{flagicon|USA}} [[Shtetet e Bashkuara]] || |- | rowspan=2| [[18 shkurt]] [[1952]] || {{flagicon|Greece}} [[Greqia]] || rowspan=2 align=center |i Parë|| Greqia i tërhoqi forcat e saj nga strukturat ushtarake të NATO-së si rezultat i ''tensioneve Greko-Turke'' pas ''Pushtimit Turk të Qipros'' në vitin [[1974]]. |- | {{flagicon|Turkey}} [[Turqia]] || |- | [[9 maj]] [[1955]] || {{flagicon|Germany}} [[Gjermania]] || align=center| i Dytë|| |- | [[30 maj]] [[1982]] || {{flagicon|Spain}} [[Spanja]] || align=center| i Tretë || |- | rowspan=3| [[12 mars]] [[1999]] || {{flagicon|the Czech Republic}} [[Republika Çeke|Çekia]] || rowspan=3 align=center| i Katërt|| |- | {{flagicon|Hungary}} [[Hungaria]] || |- | {{flagicon|Poland}} [[Polonia]] || |- | rowspan=7| [[29 mars]] [[2004]] || {{flagicon|Bulgaria}} [[Bullgaria]]|| rowspan=7 align=center| i Pestë|| |- | {{flagicon|Estonia}} [[Estonia]] || |- | {{flagicon|Latvia}} [[Letonia]] || |- | {{flagicon|Lithuania}} [[Lituania]] || |- | {{flagicon|Romania}} [[Rumania]] || |- | {{flagicon|Slovakia}} [[Sllovakia]] || |- | {{flagicon|Slovenia}} [[Sllovenia]] || |- | rowspan=2| [[1 prill]] [[2009]] || {{flagicon|Albania}} [[Shqipëria]]|| rowspan=2 align=center| i Gjashtë|| |- | {{flagicon|Croatia}} [[Kroacia]] || |- | rowspan=1| [[5 qershor]] [[2017]] || {{flagicon|Montenegro}} [[Mali i zi]]|| rowspan=1 align=center| || |- | rowspan=1| [[27 Mars]] [[2020]] || {{flagicon|North Macedonia}} [[Maqedonia e Veriut]]|| rowspan=1 align=center| || |} === Zgjerimi i NATO-së === [[Skeda:History of NATO enlargement.svg|thumb|230px|Anëtarësimi i vendeve Evropiane në NATO.]] ==== Plani i Veprimit për Anëtarësim ==== [[NATO Plani i Veprimit per Antaresim|Plani i Veprimit për Anëtarësim]] (PVA), është aprovuar në Samitin e Uashingtonit të vitit [[1999]] si një procedurë për vendet që aspirojnë anëtarësim në NATO. Pjesëmarrja e një vendi në PVA monitoron progresin e tij në pesë fusha të ndryshme: * Gatishmëri për zgjidhjen në mënyrë të paqshme të mosmarrëveshjeve ndërkombëtare, etnike ose territoriale. vendosmëri në rregullin e ligjit dhe të drejtat e njërit, dhe kontrolli demokratik i forcave të armatosura. * Aftësi për të kontribuar në mbrojtjen dhe misionet e organizatës. * Përkushtim i mjaftueshëm i burimesh për forcat e armatosura për të plotësuar angazhimet e anëtarësimit. * Siguri e informacioneve të ndjeshëm, dhe ruajtja e tij. * Përshtatshmëri e legjislacionit të shtetit me bashkëpunim të NATO-së. NATO jep mendime si dhe këshilla teknike për çdo vend dhe vlerëson progresin e tij në bazë individuale. [[Shqipëria]] konsideron se anëtarësimi i saj në NATO do paraqiste në shtrirjen natyrale të Aleancës në krahun e saj Juglindor. Pozicioni gjeografik Shqipërisë është i favorshëm për implementimin e konceptit të ri strategjik të NATO-s të aprovuar në Samitin e [[Washington]]it. Nëpërmjet MAP-it Shqipëria është e angazhuar të arrije objektivat e mposhtem: * Do te vazhdoje të përmirësoje rendin dhe ekonominë e tregut duke i kushtuar vëmendje të veçante përmirësimit të rendit dhe luftës kundër korrupsionit. * Do inkurajoje dhe zhvilloje respektin për të drejtat e njeriut, duke përfshire të drejtat e minoriteteve. * Do te forcoje institucionet demokratike dhe si pasoje rolin e tyre në shoqëri. Do te vendose një administratë publike efektive. * Do te forcoje kontrollin civil demokratik mbi FA. * Do te ruaje rezultatet e arritura vitet e fundit në rritjen ekonomikë dhe do të vazhdojë reformat e saj ekonomikë, veçanërisht në fushën e privatizimit. * Do të vazhdojë politikën e fqinjësisë së mirë, veçanërisht në kontekstin e situatës pas ngjarjeve në [[Kosove]], duke përdorur plotësisht rrjedhojat rajonale të programeve të Paktit të Stabilitetit. * Do te modifikoje legjislacionin përkatës me qellim që ta harmanizojë atë me sistemet standarde të Aleancës. * Do të jete plotësisht e angazhuar që të garantojë kontrollin e brendshëm të armeve dhe çarmatimit. ==== Integrimi i Shqipërisë në NATO ==== Shqipëria është Anëtare e Këshillit të Bashkëpunimit të Atlantikut të Veriut që nga qershor [[1992]]. Ajo përkrahu Iniciativën e Partneritetit për Paqe në janar [[1994]] dhe nënshkroi Dokumentin Kuadër më [[23 shkurt]] [[1994]] duke u bërë vend anëtar i Partneritetit për Paqe. Me [[22 shtator]] [[1994]] paraqiti Dokumentin e Prezantimit në të cilën përcaktohen fushat, përmasat dhe niveli i pjesëmarrjes në bashkëpunim me NATO-n. Dokumentat e mësipërm përbënë bazën e hartimit të Programit Individual të Partneritetit për vitet [[1995]], [[1996]], [[1997]], Programet Individuale Speciale NATO - Shqipëri për vitet [[1997]]-[[2000]]. Programi i Partneritetit Individual (IPP) është zhvilluar që të përkrahë programet kryesore që burojnë nga rishikimi i mbrojtjes. Ai përforcon vazhdimësinë e procesit të ristrukturimit duke synuar rritjen e aftësive operacionale të FA. Prioritetet kryesore të mbrojtjes për [[2002]] do të fokusojnë në zhvillimin e një strategjie ushtarake kombëtare, të shoqëruar nga një strukture organizimi, e orientuar në nivel të lartë profesionalisht, me një numër më të vogël të FA, adaptimin e konceptit të trajnimit të forcës, një sistem menaxhimi personeli dhe një sistem menaxhimi burimesh. Programi i Partneritetit Individual (IPP), i vitit [[2002]] synon tre çështje kryesore bashkëpunimi: # te ndihmojë Shqipërinë në ristrukturimin e FA të saj, nën kontrollin demokratik të autoritetit civil sipas planit afatgjate të implementimit, # te sigurojë përkrahjen në fusha të interesit të NATO-s dhe Shqipërisë, # ti japë më shumë përmbajtje marrëdhënieve me PfP në një afat kohor më të gjatë. Qëllimi kryesor për NATO-n dhe Shqipërinë në këtë IPP [[2002]] është që të arrihen rezultate konkrete me qellim që të demonstrohen efektet pozitive të PfP. Shqipëria ka marrë pjesë dhe në Procesin e Planifikim - Rishikimit që nga viti [[1996]] e në vazhdim. Për vitin [[2000]] ajo pranoi 53 Objektiva Partneriteti. Në shkurt [[2002]] do të diskutojë për Paketën e Re të tyre. Nëntor [[1999]], Shqipëria paraqiti Planin e Veprimit për anëtarësim duke u bërë një nga 9 vendet aspirante për anëtarësim në Aleancë. Në [[1 prill]] [[2009]], Shqipëria u bë anëtare me të drejta të plota në strukturën e NATO-s. [[Maqedonia e Veriut]] u antarsua më 27.03.2020 në NATO dhe konsiderohet si vendi më i ri i 30-të. *Maqedonia e Veriut ndroji emrin kushtetues e cila pas disa dekadave ran dakord me Greçinë në marveshjen e Prespës. *Tash Maqedonia e Veriut ka raporte të mira fqinjsore me gjith shtetet të cilat kufizohet sepse arriti të gjej zgjidhje me të gjith. *Antarja e 30-të e NATOs zyrtarishtë është Maqedonia e Veriut. == Strukturat == '''Sekretariati I pergjithshme''' . '''Delegacioni Natos''' •Grupi I planifikuar berthamore •keshilli I atlantikut te veriut . •komunitete vartese dhe agjencit e tyre . '''Perfaqesuesit ushtarak''' ''•komuniteti ushtarak'' 1). Operacione te komandes Aleate . 2).Transformues I komandes Aleate. == Lidhje të jashtme == * [http://www.nato.int/ NATO] * [http://www.mod.gov.al/ Ministria e Mbrojtjes] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20060707131753/http://www.mod.gov.al/ |date=7 korrik 2006 }} [[Kategoria:Organizata]] [[Kategoria:NATO]] 1z3mjpdhwnpu4ff0afgzlpgkmavgiu4 0 22398 2465062 2450229 2022-07-24T19:06:22Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox kanal televiziv | name = Radio Televizioni Shqiptar(RTSH) | logofile = RTSH – Radio Televizioni Shqiptar (2020 Logo).svg | logosize = 200px | logocaption = Logoja e RTSH-së prej 2020. | logoalt = | logo2 = | owner = [[Sistemi shtetëror në Shqipëri|Qeveria e Shqipërisë]] | established =1968/1960 | test card = | test of transmission = | airdate = | launch = 28 nëntor 1938<br>(radio)<br />29 prill 1960<br>(televizion)| | closed date = | picture format = | channeltype = [[Televizion Publik Kombëtar]] | share = | share as of = | share source = | network = | parent = | key people = [[Petrit Beci]] <br /> (Drejtor i përgjithshëm) | slogan = | motto = | country = [[Shqipëri]] | language = [[Shqip]] | broadcast area = | affiliates = [[Televizion]], [[radio]] dhe [[online]] | headquarters = [[Tiranë]], [[Shqipëri]] | former names = Radiodifuzioni dhe Televizioni Shqiptar(RD/TVSH) | replaced names = | replaced by names = | sister names = | timeshift names = | web = {{URL|http://www.rtsh.al/}} | terr serv 1 = Shqipëri | terr chan 1 = DVBT2 | sat serv 1 = Eutelsat 16A (16E) FTA / DVBS2 | sat chan 1 = 12640 / H / 10833 / 3/5 | cable serv 1 = | cable chan 1 = | cable serv 2 = | cable chan 2 = | cable serv 3 = | cable chan 3 = | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | iptv serv 1 = | iptv chan 1 = | online serv 1 = | online chan 1 = | 3gmobile serv 1 = }} '''Radio Televizioni Shqiptar''' (shkurt '''RTSH''') është një institucion mediatik publik që përfshin [[Radio Tirana|Radio Tiranën]], që u krijua në vitin [[1938]], dhe u hap me një mesazh nga [[Géraldine Apponyi|Mbretëresha Geraldinë]], dhe të televizionit satelitor, dhe Televizionin Shqiptar, që u krijua në vitin [[1960]]. Prej vitit [[1993]] RTSH-ja transmeton programet e saj radiofonike dhe televizive edhe nëpërmjet [[Sateliti|satelitit]]. == Historia == Më 29 prill 1960 filloi nga puna qendra eksperimentale e Televizionit Shqiptar. Fillimi i transmetimeve shënon jo vetëm lindjen e Televizionit Publik Shqiptar, TVSH, por edhe fillesat e tregut televiziv shqiptar. Pesë dekada më parë, për shikuesit e kryeqytetit erdhi përshëndetja e parë përmes ekranit dhe ishte pikërisht ajo përshëndetje, që shënoi edhe fillimin historisë që mban emrin Televizioni Shqiptar. Në ditën kur startoi transmetimi, guri i parë i themelit ishtë një film për fëmijë, më pas një dokumentar, një koncert e më tej një film, pra që ditën e parë ky ekran i magjishëm, kishte nga një dhuratë për të gjithë brezat. Televizioni i madh, bashkëudhëtari i të mëdhenjve ka ecur vazhdimisht krahas televizionit të vogël, ose mikut të mirë të të vegjëlve. Breza të tërë vogëlushësh u rritën me ekranin e TVSH. Gjithçka filloi në një banesë të thjeshtë, nga ku përshëndeti imazhi i parë i ekranit, Stoli Beli. Pjesë e fillimit të madh ishin Beqir Derhemi, Ilia Capo, Jani Mele, Stoli Beli, Vezir Hoxha, Riza Proseku dhe pranë tyre Emil Plumbi, Liri Celi, Sali Mensori, Petrit Qylafku, etj. Programi fillimisht ishte i thjeshtë, i shoqëruar me pamundësinë për t’u regjistruar. === Transmetimi i parë === Në vitin 1963 u transmetua edicioni parë i lajmeve, ndërsa në vitin 1965 kamera e vetme e TVSh u zhvendos në stadium për të transmetuar një ndeshje futbolli. Vendimi i qeverisë së kohës për kalimin e Televizionit nga faza eksperimentale në programe të rregullta ditore, sjell si pasojë rritjen e shpejtë të numrit të punonjësve: djem e vajza nga universiteti apo Instituti i Lartë i Arteve, pa përvojë në gazetari dhe regji televizive, investuan pasion, ambicje dhe dëshirë për të krijuar, etje për të mësuar nga përvojat jashtë vendit dhe përkushtim. Në vitin 1966 Qendra Eksperimentale e Televizionit transmeton pjesën e parë të ndeshjes së futbollit “Partizani – Dinamo”. Godina e re e televizionit krijoi mundësi për standarde të tjera. U shtuan mundësitë për xhirime në interier dhe eksterier, çka shtoi dhe orët e transmetimit, në çdo ditë të javës - nga ora 18 deri në orën 22.30. Vitet ’70 sollën një tjetër brez në mjediset e TVSH, edhe një tjetër në të shumtit breza TVSH-istësh që për pesë dekada rresht miqësisht pritën e përcollën njëri tjetrin. Nuk mund t’i përmendim emrat e të gjithëve, janë shumë dhe secili prej tyre ka vendin e vet në këtë televizion. Në vitin 1971 fillon transmetimi i programeve të Qendrës së re të TVSh në të gjithë territorin e vendit. Në vitin 1972 Televizioni Shqiptar transmeton për herë të parë një ndeshje futbolli të marrë nga RAI 1. Katër milion metra film ndodhen në arkivin e televizionit shqiptar që nga kronikat deri te dokumentarët, nga koncertet e deri te filmat artistikë. Kristalizimi i gjinive televizive solli me vete dhe kristalizimin e individualiteteve. === Transmetimi i festivalit === Kohërat e ndryshme ofronin sigurisht sfida të ndryshme: nga veprat e dritës dhe valët e luftës së klasave, nga transmetimi i bujshëm i fluturimit të anijes kozmike “Apollo” 12 drejt Hënës, në vitin 1972, te ekzaltimi i liberalizimit të imagjinuar, të shuar dhunshëm me [[Festivali i Këngës në RTSH|festivalin]] e 11-të. Në vitin 1972 si një sprovë e parë vjen në përmasat e një spektakli “Fituesja e fituesve”, sprovë e cila nuk kaloi pa telashe. Ishte koha kur pushteti jepte një nga goditjet e radhës për t’u treguar njerëzve forcën e tij. Festivali i 11 –të ishte pikënisja e kurbanëve që do të pasonin në emër të luftës kundër liberalizmit në letërsi, kulturë dhe art. Mënyra se si u godit kjo ngjarje e madhe tkurri dhe frenoi frymën krijuese në Televizion. Mjediset teknike përbëheshin nga aparaturat e studiove të zërit, telekinematë, laboratori i filmit dhe stacioni i transmetimit në malin e Dajtit. Ishin ndërtuar tri studio: një për koncerte, dytë për biseda, ajo e lajmeve, si dhe një studio lëvizëse. Përvoja e mangët kineze në këtë teknologji u reflektua në defekte të shumta në transmetim. Ato vite u mor një aparaturë regjistrimi, ampeks-prodhim amerikan, e cila u ble tërthorazi, gjë që më pas desh u kushtoi rëndë specialistëve të Televizionit. Në vitin 1975 mbë rrijnë në Shqipë ri 4 magnetoskopë portativë Ampex VPR dhe një magnetoskop stacionar Ampex VR. Pas viteve 1980 filluan të blihen aparatura të reja për të kaluar shkallë shkallë në transmetimin me ngjyra. Fillimisht u përgatit studio e lajmeve, u morën kamera për xhirime në terren, si dhe pajisje për dhomat e montazhit. Kohë të tjera sollën sfida të tjera. Sfida e mbijetësës u pasua nga sfida e guximit, fiksimi i dramës së ambasadave dhe para së gjithash regjistrimi i rënies së shtatores së ish-diktatorit dëshmon përgjegjësi të lartë profesionale ndaj së vërtetës historike dhe bilanc pozitiv në sfidën e guximit. Koha e re kërkonte standarte të reja, mendësi të reja, hapësira të reja. Editoriale, por edhe [[Gjeografia|gjeografike]]. Përmbysja e sistemit komunist i hapi rrugën pasqyrimit të çështjes kombëtare. Më 27 nëntor 1993, në Televizion filloi nga puna një studio e re, me mbështetjen e qeverisë së Kosovës në mërgim, ku parësor ishte informimi i popullit të [[Kosova|Kosovës]]. Prej vitit 1993 TVSH-ja transmeton programet e saj radiofonike dhe televizive edhe nëpërmjet satelite. Në moshën e tij të pjekurisë, TVSH hodhi hapa të sigurta cilësie. Më të mirët, më ambiciozët synojnë drejt cikleve të emisioneve që kërkojnë më shumë kohë dhe ndikim te publiku. Ndjeshmëria ndaj programeve historike, artistike, sociale, por edhe ekonomike është më e madhe. Në atë kohë u përgatitën dhe u transmetuan një cikël emisionesh si “Një kronikë-një temë”, “Dokumenti dhe historia”, “Enigmat”, programe artistike “Bashkë me ju”, “Mbrëmje të muzikës popullore”, ciklet “Pedagogji për të gjithë”, “Prodhues-blerës”, për rininë, kulturën popullore etj. Pas shkundjes së viteve të para të tranzicionit, filmi televiziv e rimori veten pas viteve 2000, duke sjellë në ekran temën sociale dhe problemet me të cilat përballet shoqëria shqiptare, duke u përpjekur të ruajë standartet megjithë vështirësitë e diktuara nga ekonomia e tregut. Televizioni Shqiptar në vitin 2006 përcolli këngën në manifestimet e mëdha të muzikës së lehtë në Eurosong. Është një promovim tjetër i vlerave artistike, që po kthehet në traditë. Përmes artit kulturat afrohen dhe intergrojnë mes tyre vlerat, kurse popujt ndihen shpirtërisht njëri pranë tjetrit. === [[c:File:TVSH1990-01.png|Fillimi i pluralizmit]] === RTSH ishte dritarja e parë e përballjes me "perëndimin". Për shkak të depërtimit të sinjalit të kanaleve fqinjë lindi nevoja e identifikimit të stacionit. Për herë të parë vendosej logo në transmetime edhe pse në mënyrë jo sistematike. Transmetimi filloi të çelej në orën 16:00 pastaj në 12:00 dhe në fund të 1994 në oren 8:00. Kjo ishte logo e parë që u vendos në hyrje të godinës dhe përdorej në siglat e lajmeve dhe identet e kanalit. Për shkak të kompleksitetit për teknikën e kohës logo nuk mund të vendosej gjerësisht në ekran apo dokumenta. === Transmetimi sot === Në kreshta malesh, si gjymtyrë të gjatë, këto kulla të metalta që arrijnë deri në 70 metra, në malin e Dajtit, Qafë Shtambë, Tarabosh të [[Shkodra|Shkodrës]], Midë të Pukës, Qafë Prushi në [[Kukësi|Kukës]], Gllavë, Sopot, Mile, Zvërnec, Llogora etj., përcjellin transmetimin televiziv në gjithë vendin, si dhe jashtë kufijve politikë, në Rrafshin e Dukagjinit, në perëndim të [[Maqedonia (kthjellim)|Maqedonisë]], në lindje të [[Mali i Zi|Malit të zi]], dhe në Korfuz e Igumenicë të [[Greqia|Greqisë]]. == Kanalet Televizive == {| class="wikitable" style="width:50%;" !Logo ! Kanali ! HD ! Digjital Tokësor<ref group="a" name="mbulimi tokësor">Kanalet mund të ndiqen në zonat e mbuluara nga sinjali DVB-T2.</ref> ! Digjital Satelitor<ref group="a" name="mbulimi satelitor">Kanalet mund të ndiqen falas nëpermjet satelitit "Eutelsat 16a".</ref> ! Streaming<ref group="a" name="mbulimi streaming">Kanalet mund të ndiqen pa pagesë nëpermjet aplikacionit zyrtar ''RTSH Tani'', si dhe tek adresa zyrtare rtsh.al.</ref> ! NLP |- | [[File:RTSH 1 HD (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH 1''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 1 |- | [[File:RTSH 2 HD (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH 2''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 2 |- | [[File:RTSH 3 (2020 Logo).svg|85px]] | '''RTSH 3''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 3 |- | [[File:RTSH Shkollë (2020 Logo).svg|100px]] |'''RTSH Shkollë''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 14 |- | [[File:RTSH Plus (2020 Logo).svg|100px]] |'''RTSH Plus''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 31 |- | [[File:RTSH Fëmijë (2020 Logo).svg|100px]] |'''RTSH Fëmijë''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 32 |- | [[File:RTSH 24 (2020 Logo).svg|100px]] |'''RTSH 24''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 33 |- | [[File:RTSH Film (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH Film''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 41 |- | [[File:RTSH Sport (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH Sport''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 42 |- | [[File:RTSH Shqip (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH Shqip''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 43 |- | [[File:RTSH Muzikë (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH Muzikë''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 44 |- | | '''RTSH Agro''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | |- | |'''RTSH 1 SAT''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] |} ====== Nota ====== <references group="a"/> == Shiko edhe == * [[RTK|Radio Televizioni i Kosovës]] * [[Radio Televizioni i Prishtinës]] == Lidhje të jashtme == * [http://www.rtsh.al/ Radio Televizioni Shqiptar] {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Radiostacione]] [[Kategoria:Stacione televizive në Shqipëri]] [[Kategoria:RTSH]] 9d5fjqumprxkzmvxqa2ifz3dlab7dnw 2465063 2465062 2022-07-24T19:08:46Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox kanal televiziv | name = Radio Televizioni Shqiptar(RTSH) | logofile = RTSH – Radio Televizioni Shqiptar (2020 Logo).svg | logosize = 200px | logocaption = Logoja e RTSH-së prej 2020. | logoalt = | logo2 = | owner = [[Sistemi shtetëror në Shqipëri|Qeveria e Shqipërisë]] | established =1968/1960 | test card = | test of transmission = | airdate = | launch = 28 nëntor 1938<br>(radio)<br />29 prill 1960<br>(televizion)| | closed date = | picture format = | channeltype = [[Televizion Publik Kombëtar]] | share = | share as of = | share source = | network = | parent = | key people = [[Petrit Beci]] <br /> (Drejtor i përgjithshëm) | slogan = | motto = | country = [[Shqipëri]] | language = [[Shqip]] | broadcast area = | affiliates = [[Televizion]], [[radio]] dhe [[online]] | headquarters = [[Tiranë]], [[Shqipëri]] | former names = Radiodifuzioni dhe Televizioni Shqiptar(RD/TVSH) | replaced names = | replaced by names = | sister names = | timeshift names = | web = {{URL|http://www.rtsh.al/}} | terr serv 1 = Shqipëri | terr chan 1 = DVBT2 | sat serv 1 = Eutelsat 16A (16E) FTA / DVBS2 | sat chan 1 = 12640 / H / 10833 / 3/5 | cable serv 1 = | cable chan 1 = | cable serv 2 = | cable chan 2 = | cable serv 3 = | cable chan 3 = | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | iptv serv 1 = | iptv chan 1 = | online serv 1 = | online chan 1 = | 3gmobile serv 1 = }} '''Radio Televizioni Shqiptar''' (shkurt '''RTSH''') është një institucion mediatik publik që përfshin [[Radio Tirana|Radio Tiranën]], që u krijua në vitin [[1938]], dhe u hap me një mesazh nga [[Géraldine Apponyi|Mbretëresha Geraldinë]], dhe të televizionit satelitor, dhe Televizionin Shqiptar, që u krijua në vitin [[1960]]. Prej vitit [[1993]] RTSH-ja transmeton programet e saj radiofonike dhe televizive edhe nëpërmjet [[Sateliti|satelitit]]. == Historia == Më 29 prill 1960 filloi nga puna qendra eksperimentale e Televizionit Shqiptar. Fillimi i transmetimeve shënon jo vetëm lindjen e Televizionit Publik Shqiptar, TVSH, por edhe fillesat e tregut televiziv shqiptar. Pesë dekada më parë, për shikuesit e kryeqytetit erdhi përshëndetja e parë përmes ekranit dhe ishte pikërisht ajo përshëndetje, që shënoi edhe fillimin historisë që mban emrin Televizioni Shqiptar. Në ditën kur startoi transmetimi, guri i parë i themelit ishtë një film për fëmijë, më pas një dokumentar, një koncert e më tej një film, pra që ditën e parë ky ekran i magjishëm, kishte nga një dhuratë për të gjithë brezat. Televizioni i madh, bashkëudhëtari i të mëdhenjve ka ecur vazhdimisht krahas televizionit të vogël, ose mikut të mirë të të vegjëlve. Breza të tërë vogëlushësh u rritën me ekranin e TVSH. Gjithçka filloi në një banesë të thjeshtë, nga ku përshëndeti imazhi i parë i ekranit, Stoli Beli. Pjesë e fillimit të madh ishin Beqir Derhemi, Ilia Capo, Jani Mele, Stoli Beli, Vezir Hoxha, Riza Proseku dhe pranë tyre Emil Plumbi, Liri Celi, Sali Mensori, Petrit Qylafku, etj. Programi fillimisht ishte i thjeshtë, i shoqëruar me pamundësinë për t’u regjistruar. === Transmetimi i parë === Në vitin 1963 u transmetua edicioni parë i lajmeve, ndërsa në vitin 1965 kamera e vetme e TVSh u zhvendos në stadium për të transmetuar një ndeshje futbolli. Vendimi i qeverisë së kohës për kalimin e Televizionit nga faza eksperimentale në programe të rregullta ditore, sjell si pasojë rritjen e shpejtë të numrit të punonjësve: djem e vajza nga universiteti apo Instituti i Lartë i Arteve, pa përvojë në gazetari dhe regji televizive, investuan pasion, ambicje dhe dëshirë për të krijuar, etje për të mësuar nga përvojat jashtë vendit dhe përkushtim. Në vitin 1966 Qendra Eksperimentale e Televizionit transmeton pjesën e parë të ndeshjes së futbollit “Partizani – Dinamo”. Godina e re e televizionit krijoi mundësi për standarde të tjera. U shtuan mundësitë për xhirime në interier dhe eksterier, çka shtoi dhe orët e transmetimit, në çdo ditë të javës - nga ora 18 deri në orën 22.30. Vitet ’70 sollën një tjetër brez në mjediset e TVSH, edhe një tjetër në të shumtit breza TVSH-istësh që për pesë dekada rresht miqësisht pritën e përcollën njëri tjetrin. Nuk mund t’i përmendim emrat e të gjithëve, janë shumë dhe secili prej tyre ka vendin e vet në këtë televizion. Në vitin 1971 fillon transmetimi i programeve të Qendrës së re të TVSh në të gjithë territorin e vendit. Në vitin 1972 Televizioni Shqiptar transmeton për herë të parë një ndeshje futbolli të marrë nga RAI 1. Katër milion metra film ndodhen në arkivin e televizionit shqiptar që nga kronikat deri te dokumentarët, nga koncertet e deri te filmat artistikë. Kristalizimi i gjinive televizive solli me vete dhe kristalizimin e individualiteteve. === Transmetimi i festivalit === Kohërat e ndryshme ofronin sigurisht sfida të ndryshme: nga veprat e dritës dhe valët e luftës së klasave, nga transmetimi i bujshëm i fluturimit të anijes kozmike “Apollo” 12 drejt Hënës, në vitin 1972, te ekzaltimi i liberalizimit të imagjinuar, të shuar dhunshëm me [[Festivali i Këngës në RTSH|festivalin]] e 11-të. Në vitin 1972 si një sprovë e parë vjen në përmasat e një spektakli “Fituesja e fituesve”, sprovë e cila nuk kaloi pa telashe. Ishte koha kur pushteti jepte një nga goditjet e radhës për t’u treguar njerëzve forcën e tij. Festivali i 11 –të ishte pikënisja e kurbanëve që do të pasonin në emër të luftës kundër liberalizmit në letërsi, kulturë dhe art. Mënyra se si u godit kjo ngjarje e madhe tkurri dhe frenoi frymën krijuese në Televizion. Mjediset teknike përbëheshin nga aparaturat e studiove të zërit, telekinematë, laboratori i filmit dhe stacioni i transmetimit në malin e Dajtit. Ishin ndërtuar tri studio: një për koncerte, dytë për biseda, ajo e lajmeve, si dhe një studio lëvizëse. Përvoja e mangët kineze në këtë teknologji u reflektua në defekte të shumta në transmetim. Ato vite u mor një aparaturë regjistrimi, ampeks-prodhim amerikan, e cila u ble tërthorazi, gjë që më pas desh u kushtoi rëndë specialistëve të Televizionit. Në vitin 1975 mbë rrijnë në Shqipë ri 4 magnetoskopë portativë Ampex VPR dhe një magnetoskop stacionar Ampex VR. Pas viteve 1980 filluan të blihen aparatura të reja për të kaluar shkallë shkallë në transmetimin me ngjyra. Fillimisht u përgatit studio e lajmeve, u morën kamera për xhirime në terren, si dhe pajisje për dhomat e montazhit. Kohë të tjera sollën sfida të tjera. Sfida e mbijetësës u pasua nga sfida e guximit, fiksimi i dramës së ambasadave dhe para së gjithash regjistrimi i rënies së shtatores së ish-diktatorit dëshmon përgjegjësi të lartë profesionale ndaj së vërtetës historike dhe bilanc pozitiv në sfidën e guximit. Koha e re kërkonte standarte të reja, mendësi të reja, hapësira të reja. Editoriale, por edhe [[Gjeografia|gjeografike]]. Përmbysja e sistemit komunist i hapi rrugën pasqyrimit të çështjes kombëtare. Më 27 nëntor 1993, në Televizion filloi nga puna një studio e re, me mbështetjen e qeverisë së Kosovës në mërgim, ku parësor ishte informimi i popullit të [[Kosova|Kosovës]]. Prej vitit 1993 TVSH-ja transmeton programet e saj radiofonike dhe televizive edhe nëpërmjet satelite. Në moshën e tij të pjekurisë, TVSH hodhi hapa të sigurta cilësie. Më të mirët, më ambiciozët synojnë drejt cikleve të emisioneve që kërkojnë më shumë kohë dhe ndikim te publiku. Ndjeshmëria ndaj programeve historike, artistike, sociale, por edhe ekonomike është më e madhe. Në atë kohë u përgatitën dhe u transmetuan një cikël emisionesh si “Një kronikë-një temë”, “Dokumenti dhe historia”, “Enigmat”, programe artistike “Bashkë me ju”, “Mbrëmje të muzikës popullore”, ciklet “Pedagogji për të gjithë”, “Prodhues-blerës”, për rininë, kulturën popullore etj. Pas shkundjes së viteve të para të tranzicionit, filmi televiziv e rimori veten pas viteve 2000, duke sjellë në ekran temën sociale dhe problemet me të cilat përballet shoqëria shqiptare, duke u përpjekur të ruajë standartet megjithë vështirësitë e diktuara nga ekonomia e tregut. Televizioni Shqiptar në vitin 2006 përcolli këngën në manifestimet e mëdha të muzikës së lehtë në Eurosong. Është një promovim tjetër i vlerave artistike, që po kthehet në traditë. Përmes artit kulturat afrohen dhe intergrojnë mes tyre vlerat, kurse popujt ndihen shpirtërisht njëri pranë tjetrit. === [[c:File:TVSH1990-01.png|Fillimi i pluralizmit]] === RTSH ishte dritarja e parë e përballjes me "perëndimin". Për shkak të depërtimit të sinjalit të kanaleve fqinjë lindi nevoja e identifikimit të stacionit. Për herë të parë vendosej logo në transmetime edhe pse në mënyrë jo sistematike. Transmetimi filloi të çelej në orën 16:00 pastaj në 12:00 dhe në fund të 1994 në oren 8:00. Kjo ishte logo e parë që u vendos në hyrje të godinës dhe përdorej në siglat e lajmeve dhe identet e kanalit. Për shkak të kompleksitetit për teknikën e kohës logo nuk mund të vendosej gjerësisht në ekran apo dokumenta. === Transmetimi sot === Në kreshta malesh, si gjymtyrë të gjatë, këto kulla të metalta që arrijnë deri në 70 metra, në malin e Dajtit, Qafë Shtambë, Tarabosh të [[Shkodra|Shkodrës]], Midë të Pukës, Qafë Prushi në [[Kukësi|Kukës]], Gllavë, Sopot, Mile, Zvërnec, Llogora etj., përcjellin transmetimin televiziv në gjithë vendin, si dhe jashtë kufijve politikë, në Rrafshin e Dukagjinit, në perëndim të [[Maqedonia (kthjellim)|Maqedonisë]], në lindje të [[Mali i Zi|Malit të zi]], dhe në Korfuz e Igumenicë të [[Greqia|Greqisë]]. == Kanalet Televizive == {| class="wikitable" style="width:50%;" !Logo ! Kanali ! HD ! Digjital Tokësor<ref group="a" name="mbulimi tokësor">Kanalet mund të ndiqen në zonat e mbuluara nga sinjali DVB-T2.</ref> ! Digjital Satelitor<ref group="a" name="mbulimi satelitor">Kanalet mund të ndiqen falas nëpermjet satelitit "Eutelsat 16a".</ref> ! Streaming<ref group="a" name="mbulimi streaming">Kanalet mund të ndiqen pa pagesë nëpermjet aplikacionit zyrtar ''RTSH Tani'', si dhe tek adresa zyrtare rtsh.al.</ref> ! NLP |- | [[File:RTSH 1 HD (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH 1''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 1 |- | [[File:RTSH 2 HD (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH 2''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 2 |- | [[File:RTSH 3 (2020 Logo).svg|85px]] | '''RTSH 3''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 3 |- | [[File:RTSH Shkollë (2020 Logo).svg|100px]] |'''RTSH Shkollë''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 14 |- | [[File:RTSH Plus (2020 Logo).svg|100px]] |'''RTSH Plus''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 31 |- | [[File:RTSH Fëmijë (2020 Logo).svg|100px]] |'''RTSH Fëmijë''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 32 |- | [[File:RTSH 24 (2020 Logo).svg|100px]] |'''RTSH 24''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 33 |- | [[File:RTSH Film (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH Film''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 41 |- | [[File:RTSH Sport (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH Sport''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 42 |- | [[File:RTSH Shqip (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH Shqip''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 43 |- | [[File:RTSH Muzikë (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH Muzikë''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 44 |- | | '''RTSH Agro''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | |- | |'''RTSH 1 SAT''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] |} 44 kanale ====== Nota ====== <references group="a"/> == Shiko edhe == * [[RTK|Radio Televizioni i Kosovës]] * [[Radio Televizioni i Prishtinës]] == Lidhje të jashtme == * [http://www.rtsh.al/ Radio Televizioni Shqiptar] {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Radiostacione]] [[Kategoria:Stacione televizive në Shqipëri]] [[Kategoria:RTSH]] 37i3h2zyvq8mf8kxu9nulgy11k7jhqj 2465064 2465063 2022-07-24T19:09:53Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Neutralitet i dyshimtë}}{{Infobox kanal televiziv | name = Radio Televizioni Shqiptar(RTSH) | logofile = RTSH – Radio Televizioni Shqiptar (2020 Logo).svg | logosize = 200px | logocaption = Logoja e RTSH-së prej 2020. | logoalt = | logo2 = | owner = [[Sistemi shtetëror në Shqipëri|Qeveria e Shqipërisë]] | established =1968/1960 | test card = | test of transmission = | airdate = | launch = 28 nëntor 1938<br>(radio)<br />29 prill 1960<br>(televizion)| | closed date = | picture format = | channeltype = [[Televizion Publik Kombëtar]] | share = | share as of = | share source = | network = | parent = | key people = [[Petrit Beci]] <br /> (Drejtor i përgjithshëm) | slogan = | motto = | country = [[Shqipëri]] | language = [[Shqip]] | broadcast area = | affiliates = [[Televizion]], [[radio]] dhe [[online]] | headquarters = [[Tiranë]], [[Shqipëri]] | former names = Radiodifuzioni dhe Televizioni Shqiptar(RD/TVSH) | replaced names = | replaced by names = | sister names = | timeshift names = | web = {{URL|http://www.rtsh.al/}} | terr serv 1 = Shqipëri | terr chan 1 = DVBT2 | sat serv 1 = Eutelsat 16A (16E) FTA / DVBS2 | sat chan 1 = 12640 / H / 10833 / 3/5 | cable serv 1 = | cable chan 1 = | cable serv 2 = | cable chan 2 = | cable serv 3 = | cable chan 3 = | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | iptv serv 1 = | iptv chan 1 = | online serv 1 = | online chan 1 = | 3gmobile serv 1 = }} '''Radio Televizioni Shqiptar''' (shkurt '''RTSH''') është një institucion mediatik publik që përfshin [[Radio Tirana|Radio Tiranën]], që u krijua në vitin [[1938]], dhe u hap me një mesazh nga [[Géraldine Apponyi|Mbretëresha Geraldinë]], dhe të televizionit satelitor, dhe Televizionin Shqiptar, që u krijua në vitin [[1960]]. Prej vitit [[1993]] RTSH-ja transmeton programet e saj radiofonike dhe televizive edhe nëpërmjet [[Sateliti|satelitit]]. == Historia == Më 29 prill 1960 filloi nga puna qendra eksperimentale e Televizionit Shqiptar. Fillimi i transmetimeve shënon jo vetëm lindjen e Televizionit Publik Shqiptar, TVSH, por edhe fillesat e tregut televiziv shqiptar. Pesë dekada më parë, për shikuesit e kryeqytetit erdhi përshëndetja e parë përmes ekranit dhe ishte pikërisht ajo përshëndetje, që shënoi edhe fillimin historisë që mban emrin Televizioni Shqiptar. Në ditën kur startoi transmetimi, guri i parë i themelit ishtë një film për fëmijë, më pas një dokumentar, një koncert e më tej një film, pra që ditën e parë ky ekran i magjishëm, kishte nga një dhuratë për të gjithë brezat. Televizioni i madh, bashkëudhëtari i të mëdhenjve ka ecur vazhdimisht krahas televizionit të vogël, ose mikut të mirë të të vegjëlve. Breza të tërë vogëlushësh u rritën me ekranin e TVSH. Gjithçka filloi në një banesë të thjeshtë, nga ku përshëndeti imazhi i parë i ekranit, Stoli Beli. Pjesë e fillimit të madh ishin Beqir Derhemi, Ilia Capo, Jani Mele, Stoli Beli, Vezir Hoxha, Riza Proseku dhe pranë tyre Emil Plumbi, Liri Celi, Sali Mensori, Petrit Qylafku, etj. Programi fillimisht ishte i thjeshtë, i shoqëruar me pamundësinë për t’u regjistruar. === Transmetimi i parë === Në vitin 1963 u transmetua edicioni parë i lajmeve, ndërsa në vitin 1965 kamera e vetme e TVSh u zhvendos në stadium për të transmetuar një ndeshje futbolli. Vendimi i qeverisë së kohës për kalimin e Televizionit nga faza eksperimentale në programe të rregullta ditore, sjell si pasojë rritjen e shpejtë të numrit të punonjësve: djem e vajza nga universiteti apo Instituti i Lartë i Arteve, pa përvojë në gazetari dhe regji televizive, investuan pasion, ambicje dhe dëshirë për të krijuar, etje për të mësuar nga përvojat jashtë vendit dhe përkushtim. Në vitin 1966 Qendra Eksperimentale e Televizionit transmeton pjesën e parë të ndeshjes së futbollit “Partizani – Dinamo”. Godina e re e televizionit krijoi mundësi për standarde të tjera. U shtuan mundësitë për xhirime në interier dhe eksterier, çka shtoi dhe orët e transmetimit, në çdo ditë të javës - nga ora 18 deri në orën 22.30. Vitet ’70 sollën një tjetër brez në mjediset e TVSH, edhe një tjetër në të shumtit breza TVSH-istësh që për pesë dekada rresht miqësisht pritën e përcollën njëri tjetrin. Nuk mund t’i përmendim emrat e të gjithëve, janë shumë dhe secili prej tyre ka vendin e vet në këtë televizion. Në vitin 1971 fillon transmetimi i programeve të Qendrës së re të TVSh në të gjithë territorin e vendit. Në vitin 1972 Televizioni Shqiptar transmeton për herë të parë një ndeshje futbolli të marrë nga RAI 1. Katër milion metra film ndodhen në arkivin e televizionit shqiptar që nga kronikat deri te dokumentarët, nga koncertet e deri te filmat artistikë. Kristalizimi i gjinive televizive solli me vete dhe kristalizimin e individualiteteve. === Transmetimi i festivalit === Kohërat e ndryshme ofronin sigurisht sfida të ndryshme: nga veprat e dritës dhe valët e luftës së klasave, nga transmetimi i bujshëm i fluturimit të anijes kozmike “Apollo” 12 drejt Hënës, në vitin 1972, te ekzaltimi i liberalizimit të imagjinuar, të shuar dhunshëm me [[Festivali i Këngës në RTSH|festivalin]] e 11-të. Në vitin 1972 si një sprovë e parë vjen në përmasat e një spektakli “Fituesja e fituesve”, sprovë e cila nuk kaloi pa telashe. Ishte koha kur pushteti jepte një nga goditjet e radhës për t’u treguar njerëzve forcën e tij. Festivali i 11 –të ishte pikënisja e kurbanëve që do të pasonin në emër të luftës kundër liberalizmit në letërsi, kulturë dhe art. Mënyra se si u godit kjo ngjarje e madhe tkurri dhe frenoi frymën krijuese në Televizion. Mjediset teknike përbëheshin nga aparaturat e studiove të zërit, telekinematë, laboratori i filmit dhe stacioni i transmetimit në malin e Dajtit. Ishin ndërtuar tri studio: një për koncerte, dytë për biseda, ajo e lajmeve, si dhe një studio lëvizëse. Përvoja e mangët kineze në këtë teknologji u reflektua në defekte të shumta në transmetim. Ato vite u mor një aparaturë regjistrimi, ampeks-prodhim amerikan, e cila u ble tërthorazi, gjë që më pas desh u kushtoi rëndë specialistëve të Televizionit. Në vitin 1975 mbë rrijnë në Shqipë ri 4 magnetoskopë portativë Ampex VPR dhe një magnetoskop stacionar Ampex VR. Pas viteve 1980 filluan të blihen aparatura të reja për të kaluar shkallë shkallë në transmetimin me ngjyra. Fillimisht u përgatit studio e lajmeve, u morën kamera për xhirime në terren, si dhe pajisje për dhomat e montazhit. Kohë të tjera sollën sfida të tjera. Sfida e mbijetësës u pasua nga sfida e guximit, fiksimi i dramës së ambasadave dhe para së gjithash regjistrimi i rënies së shtatores së ish-diktatorit dëshmon përgjegjësi të lartë profesionale ndaj së vërtetës historike dhe bilanc pozitiv në sfidën e guximit. Koha e re kërkonte standarte të reja, mendësi të reja, hapësira të reja. Editoriale, por edhe [[Gjeografia|gjeografike]]. Përmbysja e sistemit komunist i hapi rrugën pasqyrimit të çështjes kombëtare. Më 27 nëntor 1993, në Televizion filloi nga puna një studio e re, me mbështetjen e qeverisë së Kosovës në mërgim, ku parësor ishte informimi i popullit të [[Kosova|Kosovës]]. Prej vitit 1993 TVSH-ja transmeton programet e saj radiofonike dhe televizive edhe nëpërmjet satelite. Në moshën e tij të pjekurisë, TVSH hodhi hapa të sigurta cilësie. Më të mirët, më ambiciozët synojnë drejt cikleve të emisioneve që kërkojnë më shumë kohë dhe ndikim te publiku. Ndjeshmëria ndaj programeve historike, artistike, sociale, por edhe ekonomike është më e madhe. Në atë kohë u përgatitën dhe u transmetuan një cikël emisionesh si “Një kronikë-një temë”, “Dokumenti dhe historia”, “Enigmat”, programe artistike “Bashkë me ju”, “Mbrëmje të muzikës popullore”, ciklet “Pedagogji për të gjithë”, “Prodhues-blerës”, për rininë, kulturën popullore etj. Pas shkundjes së viteve të para të tranzicionit, filmi televiziv e rimori veten pas viteve 2000, duke sjellë në ekran temën sociale dhe problemet me të cilat përballet shoqëria shqiptare, duke u përpjekur të ruajë standartet megjithë vështirësitë e diktuara nga ekonomia e tregut. Televizioni Shqiptar në vitin 2006 përcolli këngën në manifestimet e mëdha të muzikës së lehtë në Eurosong. Është një promovim tjetër i vlerave artistike, që po kthehet në traditë. Përmes artit kulturat afrohen dhe intergrojnë mes tyre vlerat, kurse popujt ndihen shpirtërisht njëri pranë tjetrit. === [[c:File:TVSH1990-01.png|Fillimi i pluralizmit]] === RTSH ishte dritarja e parë e përballjes me "perëndimin". Për shkak të depërtimit të sinjalit të kanaleve fqinjë lindi nevoja e identifikimit të stacionit. Për herë të parë vendosej logo në transmetime edhe pse në mënyrë jo sistematike. Transmetimi filloi të çelej në orën 16:00 pastaj në 12:00 dhe në fund të 1994 në oren 8:00. Kjo ishte logo e parë që u vendos në hyrje të godinës dhe përdorej në siglat e lajmeve dhe identet e kanalit. Për shkak të kompleksitetit për teknikën e kohës logo nuk mund të vendosej gjerësisht në ekran apo dokumenta. === Transmetimi sot === Në kreshta malesh, si gjymtyrë të gjatë, këto kulla të metalta që arrijnë deri në 70 metra, në malin e Dajtit, Qafë Shtambë, Tarabosh të [[Shkodra|Shkodrës]], Midë të Pukës, Qafë Prushi në [[Kukësi|Kukës]], Gllavë, Sopot, Mile, Zvërnec, Llogora etj., përcjellin transmetimin televiziv në gjithë vendin, si dhe jashtë kufijve politikë, në Rrafshin e Dukagjinit, në perëndim të [[Maqedonia (kthjellim)|Maqedonisë]], në lindje të [[Mali i Zi|Malit të zi]], dhe në Korfuz e Igumenicë të [[Greqia|Greqisë]]. == Kanalet Televizive == {| class="wikitable" style="width:50%;" !Logo ! Kanali ! HD ! Digjital Tokësor<ref group="a" name="mbulimi tokësor">Kanalet mund të ndiqen në zonat e mbuluara nga sinjali DVB-T2.</ref> ! Digjital Satelitor<ref group="a" name="mbulimi satelitor">Kanalet mund të ndiqen falas nëpermjet satelitit "Eutelsat 16a".</ref> ! Streaming<ref group="a" name="mbulimi streaming">Kanalet mund të ndiqen pa pagesë nëpermjet aplikacionit zyrtar ''RTSH Tani'', si dhe tek adresa zyrtare rtsh.al.</ref> ! NLP |- | [[File:RTSH 1 HD (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH 1''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 1 |- | [[File:RTSH 2 HD (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH 2''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 2 |- | [[File:RTSH 3 (2020 Logo).svg|85px]] | '''RTSH 3''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 3 |- | [[File:RTSH Shkollë (2020 Logo).svg|100px]] |'''RTSH Shkollë''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 14 |- | [[File:RTSH Plus (2020 Logo).svg|100px]] |'''RTSH Plus''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 31 |- | [[File:RTSH Fëmijë (2020 Logo).svg|100px]] |'''RTSH Fëmijë''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 32 |- | [[File:RTSH 24 (2020 Logo).svg|100px]] |'''RTSH 24''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 33 |- | [[File:RTSH Film (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH Film''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 41 |- | [[File:RTSH Sport (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH Sport''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 42 |- | [[File:RTSH Shqip (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH Shqip''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 43 |- | [[File:RTSH Muzikë (2020 Logo).svg|100px]] | '''RTSH Muzikë''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | 44 |- | | '''RTSH Agro''' | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | |- | |'''RTSH 1 SAT''' | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] | [[File:Yes check.svg|20px]] | [[File:X mark.svg|20px]] |} 44 kanale ====== Nota ====== <references group="a"/> == Shiko edhe == * [[RTK|Radio Televizioni i Kosovës]] * [[RTP|Radio Televizioni i Prishtinës]] == Lidhje të jashtme == * [http://www.rtsh.al/ Radio Televizioni Shqiptar] {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Radiostacione]] [[Kategoria:Stacione televizive në Shqipëri]] [[Kategoria:RTSH]] 34bh5lf27n6qo8szfjzivwf4d58or86 0 32288 2465052 2425681 2022-07-24T18:18:46Z 2001:871:210:2D03:9491:21AF:30D9:3ABA wikitext text/x-wiki {{Grup etnik | image = Flag of Kurdistan.svg | caption = Flamuri kurd | group = Kurdët<br/>''Kurd'' کورد | pop = 35 - 45 milion<ref name="KIOP2017">[http://www.institutkurde.org/en/info/the-kurdish-population-1232551004 The Kurdish Population] by the [[Kurdish Institute of Paris]], 2017 estimate. The Kurdish population is estimated at 15–20 million in Turkey, 10–12 million in Iran, 8–8.5 million in Iraq, 3–3.6 million in Syria, 1.2–1.5 million in the European diaspora, and 400k–500k in the former USSR—for a total of 36.4 million to 45.6 million globally.</ref><br>({{small|[[Kurdish Institute of Paris]], 2017 estimate}}) | region2 = {{flagicon|TUR}} [[Turqia]] | pop2 = est. 14.3–20 milion | ref2 = <ref name="KIOP2017"/> | region3 = {{flagicon|Iran}} [[Irani]] | pop3 = est. 8.2–12 milion | ref3 = <ref name="KIOP2017"/> | region4 = {{flagicon|Iraq}} [[Iraku]] | pop4 = est. 5.6–8.5 milion | ref4 = <ref name="KIOP2017"/> | region5 = {{flagicon|Syria}} [[Siria]] | pop5 = est. 2–3.6 milion | ref5 = <ref name="KIOP2017"/> | region7 = {{flagicon|GER}} [[Gjermania]] | pop7 = 1.2–1.5 milion | ref7 = <ref>{{cite web|url=https://www.sueddeutsche.de/politik/interview-am-morgen-wir-deutsche-kurden-aergern-uns-ueber-die-bundesregierung-1.3913545!amp|title="Wir Kurden ärgern uns über die Bundesregierung" - Politik |publisher=Süddeutsche.de|language=de|access-date=18 maj 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=https://www.heise.de/tp/features/Geschenk-an-Erdogan-Kurdisches-Kulturfestival-verboten-4155967.html|title=Geschenk an Erdogan? Kurdisches Kulturfestival verboten|publisher=heise.de|language=de|access-date=18 maj 2019}}</ref> | region9 = {{flagicon|FRA}} [[Franca]] | pop9 = 150,000 | ref9 = <ref>{{cite news|title= 3 Kurdish women political activists shot dead in Paris|url= http://edition.cnn.com/2013/01/10/world/europe/france-kurd-deaths/|access-date= 9 qershor 2014|publisher= CNN|date= 11 janar 2013|language= en}}</ref> | region10 = {{flagicon|Netherlands}} [[Holanda]] | pop10 = 100,000 | ref10 = <ref>{{cite news |title=Diaspora Kurde |url=https://www.institutkurde.org/kurdorama/ |website=Institutkurde.org |access-date=2 nëntor 2019 |language=fr}}</ref> | region11 = {{flagicon|SWE}} [[Suedia]] | pop11 = 83,600 | ref11 = <ref>{{cite web |title= Sweden |url= http://www.ethnologue.com/country/SE |work= [[Ethnologue]] |language= en |access-date= 14 janar 2015}}</ref> | region12 = {{flagicon|RUS}} [[Rusia]] | pop12 = 63,818 | ref12 = <ref>{{cite web|title= Всероссийская перепись населения 2010 г. Национальный состав населения Российской Федерации |url= http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_10.php |work= Demoscope.ru |access-date= 4 korrik 2012 |url-status= dead |language=ru |archive-url= https://web.archive.org/web/20120521170119/http://demoscope.ru/weekly/ssp/rus_nac_10.php |archive-date= 21 maj 2012 }}</ref> | region13 = {{flagicon|Belgium}} [[Belgjika]] | pop13 = 50,000 | ref13 = <ref name=IKP>{{cite web |title= The Kurdish Diaspora|url= http://www.institutkurde.org/en/kurdorama/ |website=Institut Kurde de Paris |language=en |access-date=9 qershor 2014}}</ref> | region14 = {{flagicon|UK}} [[Mbretëria e Bashkuar]] | pop14 = 49,841 | ref14 = <ref name="uk1">{{cite web|title=QS211EW - Ethnic group (detailed)|url=http://www.nomisweb.co.uk/census/2011/CT0010/view/2092957703|work=nomis|publisher=Office for National Statistics|language=en|access-date=3 gusht 2013}}</ref><ref name="uk2" >{{cite web|title=Ethnic Group - Full Detail_QS201NI|url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/18/2011_Northern_Ireland_census_results_-_Ethnic_group_%28QS201NI%29.pdf|access-date=4 shtator 2013|language=en}}</ref><ref name="uk3" >{{cite web|title=Scotland's Census 2011 - National Records of Scotland - Ethnic group (detailed)|url=http://www.scotlandscensus.gov.uk/documents/censusresults/release2a/rel2A_Ethnicity_detailed_Scotland.pdf|publisher=Scotland Census|language=en|access-date=29 shtator 2013|archive-date=21 maj 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20140521214855/http://www.scotlandscensus.gov.uk/documents/censusresults/release2a/rel2A_Ethnicity_detailed_Scotland.pdf|url-status=dead}}</ref> | region15 = {{flagicon|Kazakhstan}} [[Kazakistani]] | pop15 = 46,348 | ref15 = <ref name="KZ2019">{{cite web|title=Численность населения Республики Казахстан по отдельным этносам на начало 2019 года|url=http://stat.gov.kz/getImg?id=ESTAT306055|access-date=24 gusht 2018|language=ru}}</ref> | region17 = {{flagicon|Switzerland}} [[Zvicra]] | pop17 = 35,000 | ref17 = <ref>{{cite web |title= Switzerland |url= http://www.ethnologue.com/country/CH |work= Ethnologue |language= en |access-date= 14 janar 2015}}</ref> | region18 = {{flagicon|DEN}} [[Danimarka]] | pop18 = 30,000 | ref18 = <ref>{{cite news |title= Fakta: Kurdere i Danmark |url= http://jyllands-posten.dk/indland/ECE5105449/fakta-kurdere-i-danmark/ |access-date= 24 dhjetor 2013 |newspaper= Jyllandsposten |date= 8 maj 2006 |language= da}}</ref> | region19 = {{flagicon|Jordan}} [[Jordania]] | pop19 = 30,000 | ref19 = <ref>{{cite web |title= Language and Cultural Shift Among the Kurds of Jordan |url= http://www.linguistics.fi/julkaisut/SKY2010/Al-Khatib_Al-Ali_netti.pdf |access-date= 10 nëntor 2012 |language=en |first1= Mahmoud A.|last1= Al-Khatib |first2= Mohammed N.|last2= Al-Ali |page= 12}}</ref> | region20 = {{flagicon|Austria}} [[Austria]] | pop20 = 23,000 | ref20 = <ref>{{cite web|title=Austria |url= http://www.ethnologue.com/country/AT |work= Ethnologue |language= en |access-date= 14 janar 2015}}</ref> | region21 = {{flagcountry| Greece}} | pop21 = 22,000 | ref21 = <ref>{{cite web|title= Greece |url= http://www.ethnologue.com/country/GR/ |work= Ethnologue |language= en |access-date= 14 janar 2015}}</ref> | region22 = {{flagicon|United States}} [[Shtetet e Bashkuara]] | pop22 = 20,591 | ref22 = <ref name="USCensus" >{{cite web|title=2011-2015 American Community Survey Selected Population Tables|url=http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_10_SF4_B01003&prodType=table|archive-url=https://archive.today/20200212214434/http://factfinder.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=ACS_10_SF4_B01003&prodType=table|url-status=dead|archive-date=12 shkurt 2020|publisher=Census Bureau|access-date=29 mars 2019|language=en}}</ref> | region23 = {{flagicon|Canada}} [[Kanada]] | pop23 = 16,315 | ref23 = <ref>{{cite web|title=Ethnic Origin (279), Single and Multiple Ethnic Origin Responses (3), Generation Status (4), Age (12) and Sex (3) for the Population in Private Households of Canada, Provinces and Territories, Census Metropolitan Areas and Census Agglomerations, 2016 Census|url=http://www12.statcan.gc.ca/census-recensement/2016/dp-pd/dt-td/Rp-eng.cfm?LANG=E&APATH=3&DETAIL=0&DIM=0&FL=A&FREE=0&GC=0&GID=0&GK=0&GRP=1&PID=110528&PRID=10&PTYPE=109445&S=0&SHOWALL=0&SUB=0&Temporal=2017&THEME=120&VID=0&VNAMEE=&VNAMEF=|access-date=3 shkurt 2018|language=en|date=25 tetor 2017}}</ref> | region24 = {{flagicon|FIN}} [[Finland]] | pop24 = 15,368 | ref24 = <ref>{{cite web|title=Language according to age and sex by region 1990 - 2020|url=http://pxnet2.stat.fi/PXWeb/pxweb/en/StatFin/StatFin__vrm__vaerak/statfin_vaerak_pxt_11rl.px/?rxid=9af0098e-f789-45c1-bb28-0819837048a2|publisher=Statistics Finland|language=en|access-date=6 gusht 2021}}</ref> | region25 = {{flagicon|Georgia}} [[Gjeorgjia]] | pop25 = 13,861 | ref25 = <ref>{{cite web |last1= PDF |title= Population/Census |url= http://geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/Census_release_ENG_2016.pdf |website= geostat.ge |language= en |access-date= 19 dhjetor 2021 |archive-date= 10 tetor 2017 |archive-url= https://web.archive.org/web/20171010074805/http://geostat.ge/cms/site_images/_files/english/population/Census_release_ENG_2016.pdf |url-status= dead }}</ref> | region26 = {{flagicon|Kyrgyzstan}} [[Kirgistani]] | pop26 = 13,200 | ref26 = <ref>{{cite web|title= Number of resident population by selected nationality |url= http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/2010_phc/Kyrgyzstan/A5-2PopulationAndHousingCensusOfTheKyrgyzRepublicOf2009.pdf |publisher=United Nations |language=en |access-date= 9 korrik 2012 |url-status= dead |archive-url= https://web.archive.org/web/20120710092216/http://unstats.un.org/unsd/demographic/sources/census/2010_PHC/Kyrgyzstan/A5-2PopulationAndHousingCensusOfTheKyrgyzRepublicOf2009.pdf |archive-date= 10 korrik 2012 }}</ref> | region27 = {{flagicon|Australia}} [[Australia]] | pop27 = 10,551 | ref27 = <ref>{{cite web|year=2016 |title=Australia - Ancestry|url=https://profile.id.com.au/australia/ancestry?WebID=10|language=en|access-date=27 prill 2019}}</ref> | region16 = {{flagicon|Armenia}} [[Armenia]] | pop16 = 37,470 | ref16 = <ref>{{cite web|title= Information from the 2011 Armenian National Census|url= http://www.armstat.am/file/doc/99478353.pdf|language= hy|work= Statistics of Armenia|access-date= 27 maj 2014}}</ref> | languages = [[Gjuhët kurde|Kurdisht]]<br>{{smaller|''Në varietetet e tyre të ndryshme: [[Kurdishtja qendrore|Soranisht]], [[Kurdishtja veriore|Kurmanxhi]], [[Kurdishtja jugore|Pehlevani]], [[Gjuha Laki|Lakisht]]''}}<ref name="Iranatlas" >{{cite web |title=Atlas of the Languages of Iran A working classification |url=http://iranatlas.net/index.html?module=module.classification |website=Languages of Iran |language=en |access-date=25 maj 2019}}</ref><br>[[Gjuha zaza|Zazisht]], [[Gjuha gorani|Goranisht]]<ref name="leezenberg">{{cite journal |author1=Michiel Leezenberg |title=Gorani Influence on Central Kurdish: Substratum or Prestige Borrowing? |journal=ILLC - Department of Philosophy, University of Amsterdam |language=en |page=1 |year=1993 |url=http://home.hum.uva.nl/oz/leezenberg/GInflCK.pdf |access-date=29 maj 2019}}</ref> | religions = [[Islami]] <br/> {{small|([[Islami Synit|Sunni]], [[Islami Shi'i|Shia]])}} <br/> me pakica të [[Alevizmi]], [[Jezidizmi]], [[Jarsanizmi]], [[Zoroastrizmi]], [[Judaizmi]], [[Krishterimi]] | related = [[Iranik]] }} '''Kurdët''' ([[Gjuha kurde|Kurdisht]]: کورد ''Kurd'') janë një grup etnik [[iranik]] vendas në rajonin malor të [[Kurdistani]]t në [[Azia Perëndimore|Azinë Perëndimore]], i cili përfshin [[Turqia|Turqinë]] juglindore, [[Irani]]n veriperëndimor, [[Iraku]]n verior dhe [[Siria|Sirinë]] veriore.<ref name="Bengio2014">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=caCDBAAAQBAJ|title=Kurdish Awakening: Nation Building in a Fragmented Homeland|year=2014|first=Ofra|last=Bengio|publisher=University of Texas Press|language=en|isbn=978-0-292-75813-1}}</ref> Ka ekklava kurdësh në [[Rajoni i Anadollit Qendror|Anadollinë Qendrore]], [[Provinca Horasan|Horasan]] dhe [[Kaukazi (rajon)|Kaukaz]], si dhe komunitete të rëndësishme të mërgatës kurde në qytetet e Turqisë perëndimore (në veçanti [[Stambolli]]n) dhe [[Evropa Perëndimore|Evropën Perëndimore]] (kryesisht në [[Gjermani]]). Popullsia kurde vlerësohet të jetë midis 30 dhe 45 milionë.<ref name="KIOP2017"/><ref>Based on arithmetic from ''World Factbook'' and other sources cited herein: A Near Eastern population of 28–30 million, plus approximately a 2 million diaspora gives 30–32 million. If the highest (25%) estimate for the Kurdish population of Turkey, in Mackey (2002), proves correct, this would raise the total to around 37 million.</ref> Kurdët flasin [[Gjuhët kurde|gjuhët kurde]] dhe [[Gjuhët zaza-gorani|gjuhët zaza-gorani]], të cilat i përkasin degës [[Gjuhët iraniane perëndimore|iraniane perëndimore]] të [[Gjuhët iraniane|gjuhëve iraniane]] në [[Gjuhët indo-evropiane|familjen e gjuhëve indo-evropiane]]. Pas [[Lufta e Parë Botërore|Luftës së Parë Botërore]] dhe [[Shpërbërja e Perandorisë Osmane|humbjes]] së [[Perandoria Osmane|Perandorisë Osmane]], aleatët fitimtarë perëndimorë parashikuan një shtet kurd në [[Traktati i Sèvres|Traktatin e Sèvres]] të vitit 1920. Megjithatë, ky premtim u thye tre vjet më vonë, kur [[Traktati i Lozanës]] caktoi kufijtë e Turqisë moderne dhe nuk parashikoi një dispozitë të tillë, duke i lënë kurdët me statusin e pakicës në të gjitha vendet e reja. Historia e fundit e kurdëve përfshin [[gjenocid]]et dhe rebelimet e shumta, së bashku me konfliktet e armatosura të vazhdueshme në [[Kurdistani turk|Kurdistanin turk]], [[Kurdistani iranian|iranian]], [[Kurdistani sirian|sirian]] dhe [[Kurdistani irakian|irakian]]. Kurdët në Irak dhe Siri kanë rajone autonome, ndërsa lëvizjet kurde vazhdojnë të ndjekin të drejta më të mëdha kulturore, autonomi dhe pavarësi në të gjithë Kurdistanin. Qyteti i [[Piranshehr]] është kryeqyteti i rrethit Mukerian. Për shkak të aktiviteteve të [[Partia e Punëtorëve të Kurdistanit|Partisë së Punëtorëve të Kurdistanit]] (PKK), emri "kurd" shpesh lidhet me konceptët "terrorist" dhe "separatist". Kurdet janë ende ne lufte me disa shtete si Turqia, Iran, Irak etj. == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Njerëz sipas kombësisë]] [[Kategoria:Grupet etnike në botën arabe]] [[Kategoria:Kurdë| ]] n7ybmsxytzuvl15n8nbh7dxex568lef 0 37905 2465108 2379874 2022-07-25T10:01:58Z 79.106.211.126 wikitext text/x-wiki {{pa referenca}} '''Gjon Karma''' u lind në [[Shkodër]], më [[11 korrik]] të vitit [[1917]] dhe vdiq në [[Tiranë]] më [[11 korrik]] të vitit [[1994]], ishte një aktor i njohur shqiptar. Gjon Karma filloi aktivitetin artistik në vitin 1932 në Shkodër, me shoqërinë “Bogdani”. Më 1945 vjen aktor në Teatrin Popullor, ku ka interpretuar mbi 80 role në karrierën e tij artistike, duke filluar nga pjesa “Gjido”, në rolin e Pjetrushit. Ishte mjeshtër për sa i përket roleve të karakterit. Ai ishte i prerë për role të vegjël, dhe është cilësuar si “aktori i madh i roleve të vegjël”. Disa nga rolet e interpretuar ne Teatrin Popullor janë: Babçinskij tek “Revizori”, Orgoni tek “Tartufi”, Vurko tek “Pas vdekjes”, Moni tek “Prefekti”, Polloni tek “Hamleti”, Falstafi tek “Gratë gazmore të Uindsorit”, Lui Gui, etj. Ka interpretuar me sukses disa role në filmin artistik. Doli në pension në 1976, por për 15 vjet rresht punoi pranë arkivit të teatrit, duke bërë një punë të mrekullueshme. Ka marrë disa çmime e urdhra. == Çmimet == Mbante titullin "Artist i Merituar". == Filmografia == * [[Një djalë edhe një vajzë]] - (1990) * [[Vendimi]] (1984)... Miço Falli * [[Një natë pa dritë]] - (1981)...N/Prefekti * [[Çeta e vogël]] - (1979)...Bib Kuka * [[Koncert në vitin 1936]] - (1978)...Kryetari i Bashkisë, Zoti Xhevo * [[Kur hidheshin themelet]] - (1978) * [[Vajzat me kordele të kuqe]] - (1978) Miku i shtëpisë * [[Ndërgjegja]] - (1972)...Xha Veliu * [[Përse bie kjo daulle]] - (1969) Llogaritari * [[Toka jonë]] - (1964)...Simoni * [[Debatik]] - (1961)... Jorgo * (( Tana))- 1958.....Portieri == Burimet == {{reflist}} {{aktor-cung}} [[Kategoria:Aktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Shkodra]] [[Kategoria:Lindje 1917]] [[Kategoria:Vdekje 1994]] 2idsf02qo3p6oypasjpozrsrdalh5uk 0 45374 2465085 1921458 2022-07-24T22:18:35Z CommonsDelinker 1198 Materiali multimedial [[:c:File:Ap11-s69-31740.jpg|Ap11-s69-31740.jpg]] u zëvendësua me materialin multimedial [[:c:File:Apollo_11_Prime_Crew_-_GPN-2000-001164_-_Ap11-s69-31740.jpg|Apollo_11_Prime_Crew_-_GPN-2000-001164_-_Ap11-s69-31740.jpg]] nga përdorue wikitext text/x-wiki [[Skeda:Apollo program.svg|thumb|]] [[Skeda:Apollo 11 Prime Crew - GPN-2000-001164 - Ap11-s69-31740.jpg|thumb|230px|'''''Ekuipazhi i [[Apollo 11]]''''': (''Nga e majta në të djathtë'') '''''[[Neil Armstrong]]''''', '''''[[Buzz Aldrin]]''''' '''''dhe''''' '''''[[Michael Collins]]''''']] Programi '''Apollo''' ishte programi i tretë hapësinor i [[Administrata Kombëtare Aeronautike Hapësinore Amerikane|NASA]]-s. Sipas fjalës së ish-presidentit programi ishte ''dërgimi [[njëriu]]t në [[Hëna|Hënë]] dhe kthimi i tij në [[Toka|Tokë]] me sukses''. Kjo u realizua kur në [[20 korrik]] [[1969]] me misionin [[Apollo 11]]. Astronauti [[Neil Armstrong]] ishte [[njeriu]] i parë që preku sipërfaqen e [[Hëna|Hënës]] së bashku me astronautin [[Buzz Aldrin]]. Astronauti i tretë i këtij misioni ishte [[Michael Collins]], i cili qëndroi në [[orbita|orbitën]] e Hënës. == Historia == ==Objektivi i misioneve== {{Programi_Apollo}} [[Kategoria:NASA]] {{cung}} ak24s0zuwk8urqfcvnr0zof1cbidy5e 0 48024 2465080 2462932 2022-07-24T21:09:33Z Qendrimi15 122927 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Bajram Fevziu | image = Bajram Fevziu (portret).jpg | office = [[Ministria e Punëve të Brendshme e Shqipërisë|Ministri i 13-të i Punëve të Brendshme të Shqipërisë]] | term_start = 18 October 1921 | term_end = 5 December 1921 | predecessor = [[Sulejman Delvina]] | successor = [[Luigj Gurakuqi]] | office2 = [[Shef i Shtabit të Përgjithshëm (Shqipëri)|Shefi i 4-të i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura Shqiptare]] | term_start2 = gusht 1923 | term_end2 = 24 dhjetor 1924 | predecessor2 = [[Xhavid Leskoviku]] | successor2 = [[Gustav von Myrdacz]] | birth_date = 1884 | birth_place = Vodenë, [[Bashkia Kolonjë|Kolonjë]], [[Shqipëria nën Perandorinë Osmane|Shqipëria Osmane]] | death_date = 1928 | death_place = [[Vjenë]], [[Austri]] | relations = Refik Toptani (vjehërr)<br>[[Blendi Fevziu]] (nip) }} '''Bajram Fevziu''' (1884–1928) ishte një oficer dhe politikan i ushtrisë shqiptare që shërbeu si [[Shef i Shtabit të Përgjithshëm (Shqipëri)|Shefi i 4-të i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura Shqiptare]] dhe si [[Ministria e Punëve të Brendshme e Shqipërisë|Ministër i Punëve të Brendshme]] në Qeverinë e Bashkimit të Shenjtë të [[Pandeli Evangjeli]]t.<ref name="Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet">{{cite book|title=Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet|last=Dervishi|first=Kastriot|year=2012|page=122|publisher=Shtëpia Botuese "55"|location=Tiranë|isbn=9994356224|language=sq|url=http://www.worldcat.org/title/kryeministrat-dhe-ministrat-e-shtetit-shqiptar-ne-100-vjet-anetaret-e-keshillit-te-ministrave-ne-vitet-1912-2012-jeteshkrimet-e-tyre-dhe-veprimtaria-e-ekzekutivit-shqiptar/oclc/861296248}}</ref> == Biografia == Bajram Fevziu lindi në mars të vitit 1884 në Vodenë, [[Bashkia Kolonjë|Kolonjë]] e sotme. Shkollën e mesme e kreu në [[Selanik]] dhe në vitin 1906 u diplomua në Akademinë e Lartë Ushtarake në [[Stamboll]]. Në vitin 1908, ai përfundoi studimet dyvjeçare në [[Vjenë]] dhe u dërgua në Kolegjin e Shtabit Ushtarak në [[Paris]], ku qëndroi edhe për dy vjet të tjera. Ai u kthye në [[Shqipëri]] në vitin 1914 dhe u bashkua me organizatën "Krahu Kombëtar". Në vitin 1919 shërbeu si nënprefekt i [[Peqini]]t. Më 18 mars 1920, Fevziu u bë këshilltar i kryebashkiakut të atëhershëm të [[Shkodra|Shkodrës]], Musa Juka. Më 14 nëntor 1920 emërohet nënprefekt në [[Korçë]]. Në vitin 1921 emërohet Ministër i Punëve të Brendshme në Qeverinë e Bashkimit të Shenjtë të [[Pandeli Evangjeli]]t. Gjatë periudhës 1921-1923 shërbeu si deputet duke përfaqësuar Partinë Popullore në [[Kuvendi i Shqipërisë|Këshillin Kombëtar]]. Në vitin 1922 u emërua prefekt i [[Vlora|Vlorës]]. Nga viti 1922 deri në vitin 1923, ai shërbeu si kryetar i komisionit ushtarak shqiptar pranë Komisionit Ndërkombëtar të Kufijve për përcaktimin e kufijve të Shqipërisë. Nga gushti 1923 deri në dhjetor 1924, Fevziu shërbeu si shef i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë. Në vitin 1928 ai u sëmur rëndë dhe u dërgua në një spital në Vjenë për mjekim, ku përfundimisht vdiq.<ref>{{cite book |last1=Krasniqi |first1=Afrim |title=Sistemet Politike në Shqipëri (1912–2008) |publisher=Shtypshkronja "EMAL" |location=Tiranë |language=sq |isbn=978-99956-19-36-7 |edition=2nd}}</ref> == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Lindje 1884]] [[Kategoria:Vdekje 1928]] [[Kategoria:Ministra të Shqipërisë]] [[Kategoria:Ministra të Brendshëm të Shqipërisë]] [[Kategoria:Njerëz nga Kolonjë]] [[Kategoria:Gjeneralë shqiptarë]] [[Kategoria:Politikanë shqiptarë]] 4wtsgcz8kr5b83eyd5ot58udif8sca1 2465081 2465080 2022-07-24T21:25:09Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Bajram Fevziu | image = Bajram Fevziu (portret).jpg | office = [[Ministria e Punëve të Brendshme e Shqipërisë|Ministri i 13-të i Punëve të Brendshme të Shqipërisë]] | term_start = 18 tetor 1921 | term_end = 5 dhjetor 1921 | predecessor = [[Sulejman Delvina]] | successor = [[Luigj Gurakuqi]] | office2 = [[Shef i Shtabit të Përgjithshëm (Shqipëri)|Shefi i 4-të i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura Shqiptare]] | term_start2 = gusht 1923 | term_end2 = 24 dhjetor 1924 | predecessor2 = [[Xhavid Leskoviku]] | successor2 = [[Gustav von Myrdacz]] | birth_date = 1884 | birth_place = Vodenë, [[Bashkia Kolonjë|Kolonjë]], [[Shqipëria nën Perandorinë Osmane|Shqipëria Osmane]] | death_date = 1928 | death_place = [[Vjenë]], [[Austri]] | relations = Refik Toptani (vjehërr)<br>[[Blendi Fevziu]] (nip) }} '''Bajram Fevziu''' (1884–1928) ishte një oficer dhe politikan i ushtrisë shqiptare që shërbeu si [[Shef i Shtabit të Përgjithshëm (Shqipëri)|Shefi i 4-të i Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura Shqiptare]] dhe si [[Ministria e Punëve të Brendshme e Shqipërisë|Ministër i Punëve të Brendshme]] në Qeverinë e Bashkimit të Shenjtë të [[Pandeli Evangjeli]]t.<ref name="Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet">{{cite book|title=Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet|last=Dervishi|first=Kastriot|year=2012|page=122|publisher=Shtëpia Botuese "55"|location=Tiranë|isbn=9994356224|language=sq|url=http://www.worldcat.org/title/kryeministrat-dhe-ministrat-e-shtetit-shqiptar-ne-100-vjet-anetaret-e-keshillit-te-ministrave-ne-vitet-1912-2012-jeteshkrimet-e-tyre-dhe-veprimtaria-e-ekzekutivit-shqiptar/oclc/861296248}}</ref> == Biografia == Bajram Fevziu lindi në mars të vitit 1884 në Vodenë, [[Bashkia Kolonjë|Kolonjë]] e sotme. Shkollën e mesme e kreu në [[Selanik]] dhe në vitin 1906 u diplomua në Akademinë e Lartë Ushtarake në [[Stamboll]]. Në vitin 1908, ai përfundoi studimet dyvjeçare në [[Vjenë]] dhe u dërgua në Kolegjin e Shtabit Ushtarak në [[Paris]], ku qëndroi edhe për dy vjet të tjera. Ai u kthye në [[Shqipëri]] në vitin 1914 dhe u bashkua me organizatën "Krahu Kombëtar". Në vitin 1919 shërbeu si nënprefekt i [[Peqini]]t. Më 18 mars 1920, Fevziu u bë këshilltar i kryebashkiakut të atëhershëm të [[Shkodra|Shkodrës]], Musa Juka. Më 14 nëntor 1920 emërohet nënprefekt në [[Korçë]]. Në vitin 1921 emërohet Ministër i Punëve të Brendshme në Qeverinë e Bashkimit të Shenjtë të [[Pandeli Evangjeli]]t. Gjatë periudhës 1921-1923 shërbeu si deputet duke përfaqësuar Partinë Popullore në [[Kuvendi i Shqipërisë|Këshillin Kombëtar]]. Në vitin 1922 u emërua prefekt i [[Vlora|Vlorës]]. Nga viti 1922 deri në vitin 1923, ai shërbeu si kryetar i komisionit ushtarak shqiptar pranë Komisionit Ndërkombëtar të Kufijve për përcaktimin e kufijve të Shqipërisë. Nga gushti 1923 deri në dhjetor 1924, Fevziu shërbeu si shef i Shtabit të Përgjithshëm të Ushtrisë. Në vitin 1928 ai u sëmur rëndë dhe u dërgua në një spital në Vjenë për mjekim, ku përfundimisht vdiq.<ref>{{cite book |last1=Krasniqi |first1=Afrim |title=Sistemet Politike në Shqipëri (1912–2008) |publisher=Shtypshkronja "EMAL" |location=Tiranë |language=sq |isbn=978-99956-19-36-7 |edition=2nd}}</ref> == Referime == {{reflist}} {{Ministra të Shqipërisë| |Ministria=i Punëve tė Brendëshme | |Vitardhja= [[16 tetor]] [[1921]] |Vitikja=[[6 dhjetor]] [[1921]] | }} [[Kategoria:Lindje 1884]] [[Kategoria:Vdekje 1928]] [[Kategoria:Ministra të Shqipërisë]] [[Kategoria:Ministra të Brendshëm të Shqipërisë]] [[Kategoria:Njerëz nga Kolonjë]] [[Kategoria:Gjeneralë shqiptarë]] [[Kategoria:Politikanë shqiptarë]] 9gni6x3xew9xg8w6svxz5l5zn6t1l8w 0 48066 2465090 2464410 2022-07-25T02:12:48Z InternetArchiveBot 115207 Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder| name=Xhaferr Deva| image=Xhafer deva.gif| image_size=200px| office=[[Lista e Ministrave të Punëve të Brendshme të Shqipërisë|Ministër i Mbrendshëm]]| term_start=14 shtator, 1943| term_end=18 korrik, 1944| predecessor=[[Kolë Bibë Mirakaj]]| successor=[[Fiqri Dine]]| birth_date=21 shkurt, 1904| birth_place=Mitrovicë, [[Perandoria Osmane]]| death_date=25 maj, 1978| death_place=Palo Alto, [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës]]| nationality=Shqiptar| profession=ekonomist, nëpunës, sipërmarrës| education=Robert College, Stamboll|Grada shkencore=ekonomist| party=[[Lidhja e Dytë e Prizrenit]]|Feja=mysliman| signature=| signature_madhësia=| signature_përshkrim=}} '''Xhaferr Deva''' ([[Mitrovica|Mitrovicë]], [[21 shkurt]] [[1904]] - Palo Alto, [[Kalifornia|Kaliforni]] [[25 maj]] [[1978]]) ka qenë llogaritar, inxhinier pyjor, sipërmarrës, nëpunës, Ministër i Brendshëm i Shqipërisë, veprimtar antikomunist në mërgim dhe lektor. ==Biografia== Lindi nё [[Mitrovica|Mitrovicё]] më 21 shkurt 1904 si djali i pestë, ndër shtatë djemt e [[Ibrahim Deva|Ibrahim agë Devës]] dhe Esmës nga familja Osmani. I ati i Xhaferrit ishte me origjinë nga [[Deva (Gjakovë)|Deva]], kishte jetuar e punuar në [[Nishi|Nish]], ku kishte qenë ndër tregtarët më të njohur<ref name=":0">{{Cite book|title=[[Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet]]|last=Dervishi|first=Kastriot|publisher=55|year=2012|isbn=9789994356225|location=Tiranë|pages=29, 111}}</ref> dhe vijoi veprimtarinë e tij si grosist druri edhe në vendbanimin e ri ku u vendos si ''muhaxhir''. Mësimet fillestare i kreu në Mitrovicë, dhe të mesmen në Selanik para Luftës Ballkanike. Më pas vazhdoi shkollimin e tij në [[Stamboll]] në "[[Kolegji Robert|Robert College]]" për tregti - shkolla më e vjetër amerikane jashtë territorit të [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|Shteteve të Bashkuara]], që në gjuhën turke quhet: ''İstanbul Amerikan Robert Lisesi'', ku mësoi anglishten. Ndoqi kurse për Pyjëtari në [[Vjena|Vjenë]]. Pas “Robert Kolexhit” në Stamboll, Deva u vendos në Aleksandri si punonjës në Bankën Osmane. Duke vuajtur nga reumatizmi, la [[Egjipti|Egjiptin]] dhe shkoi për kurim në [[Austria|Austri]]. U rikthye në vendlindje më 1932 për t'u përkujdesur dhe për ta mbarështuar më tej sipërmarrjen drusore,<ref>{{Cite book|title=A Biographical Dictionary of Albanian History|last=Elsie|first=Robert|publisher=I.B. Tauris|year=2012|isbn=9781780764313|location=Londër|pages=108}}</ref> manifaturën dhe 8 mijë lirat turke që i la i ati i ndjerë. Me paratë ndërtoi një punishte bashkëkohore për përpunimin e drurit, pjesët e së cilës i solli nga [[Çekosllovakia]].<ref name=":0" /> Qe kryetar i dhomës së tregtisë të Mitrovicës dhe anëtar i bordit financiar të njësisë administrative.<ref name=":2">''[https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/DEVA,%20XHAVER_0068.pdf Deva Xhafer 0068] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20200123002205/https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/DEVA,%20XHAVER_0068.pdf |date=23 janar 2020 }}'', Dosjet e deklasifikuara të CIA-s, përkthyer më 11 janar 2018 nga S.S.</ref> === Veprimtaria politike === Hyn në politikë pas pushtimit të Mbretërisë Serbo-kroato-sllovene më 17 prill 1941, pёr organizimin e pushtetit nё rajonin Mitrovicë-Podujevё-Vushtrri, që ishte ajo pjesë e trevës së Kosovёs nёn pushtimin gjerman. I cilësuar si njeri i afërt me të Plotfuqishmin e Reich-ut në Europën Juglindore [[Hermann Neubacher]],<ref>{{Cite book|title=Kombësia dhe feja në Shqipëri ([[Gjuha italiane|it.]] Nazione e religione in Albania (1912-1944)|last=Della Rocca|first=Roberto Morozzo|publisher=Elena Gjika|year=1994|location=Tiranë|pages=241|translator=[[Luan Omari]]}}</ref> të cilit i kishte fituar besimin; themeloi administratën me nëpunës, agronomë, arsimtarë shqiptarë. Mendohet të ketë punuar pranë [[Abwehr]], shërbimit informativ ushtarak gjerman për një kohe të pacaktuar.<ref>Bernd Fischer, Albania at War (1999), p.161.</ref> Në bashkëpunim me [[Rexhep Krasniqi]]n dhe [[Ernest Koliqi]]n, hap shkolla shqipe në territoret shqiptare të ish-Mbretërisë SKS, e drejtë e cila ishte mohuar nga ish-mbretëria.<ref>Judah T., ''Kosovo: War and Revenge'', New Haven, Connecticut: Yale University Press. 2002. fq 141. <nowiki>ISBN 978-0-300-09725-2</nowiki>.</ref><ref>Ramet S. P., [https://books.google.com/books?id=FTw3lEqi2-oC ''The Three Yugoslavias: State-Building and Legitimation, 1918–2005'']. Bloomington, Indiana: Indiana University Press. 2006. fq. 141. <nowiki>ISBN 978-0-253-34656-8</nowiki>.</ref> Pasi takoi Neubacher në Beograd, niset për Tiranë<ref name=":2" /> me Ago Agajn dhe me vete batalionin "Kosova". Deva merr postin e min. të Brendshëm në qeverinë [[Rexhep bej Mitrovica|Mitrovica]]. Më 14 shtator 1943 dhe deri nё mbarim tё luftёs ishte kryetar i organizatёs [[Lidhja e Dytë e Prizrenit|Lidhja e Dytё e Prizrenit]] dhe drejtoi qendresёn pёr tё penguar futjen e trupave partizane jugosllave nё Kosovё. Në muajt e pranverës ngarkon një ndër krerët e "Lidhjes së Dytë të Prizrenit", [[Bedri Pejani]]n, të krijonte [[SS Skënderbeu|divizionin SS "''Skanderbeg''"]] - emri i plotë zyrtar: ''21. Waffen-Gebirgs Division der SS Skanderbeg'' (Albanische Nr.1). Nё shtator të 1944 [[Shefqet bej Vërlaci|Shefqet Verlaci]] pat propozuar Devën të bëhej kryeministër dhe ministër i Punëve të Brendshme, por ky propozim nuk u pëlqye nga shumica e asaj kohe. Mbas arratisjes ne Austri me 1944, rekrutohet nga CIA amerikane dhe sherben si agjent deri ne fund te jetes se tij.<ref name=":0" /> === Mërgimi === Pas mbarimit tё luftёs shkoi nё [[Austri]] në dhjetor të 1944, mandej në Itali, nga Italia në [[Egjipt]] më 1947 ku takohet me [[Mbreti Zogu I|Mbretin Zog]]. Takoi anëtarët e grupeve politike të ndryshme dhe nënshkroi një protokoll të quajtur "Protokolli i Aleksandrisë" me katër pika.<ref name=":2" /> Nga Egjipti në Damask të Sirisë në fund të 1947. Këtu filloi një aktivitet politik, sikurse botimi i gazetës "Bashkimi i Kombit" në vitin 1948, si zëdhënse e parë e nacionalizmit shqiptar, pas Luftës II Botërore. Në shkurt të vitit 1948 ambasada amerikane në Romë e thërret, ku dhe kthehet. Nga 20 prill 1950 largohet drejt Greqisë e Turqisë e Egjiptit që të takonte dhe rekrutonte njerëz në dobi të axhendës së [[Komiteti Kombëtar "Shqipëria e Lirë"|Komitetit Kombëtar "Shqipëria e Lirë"]]<ref name=":2" /> dhe [[Operacioni "Valuable"|operacionin "Valuable"]]. I zhgënjyer, kthehet në Romë ku punoi pranë Zyrës Polake për Ndihmën e Emigrantëve duke mbledhur fonde për emigrantët shqiptarë.<ref name=":3">{{Cite book|title=Biographical Dictionary of Central and Eastern Europe in the Twentieth Century|last=Roszkowski|first=Kofman|publisher=Routledge|year=2016|isbn=9781317475941|pages=195}}</ref> Në vitin 1956, Deva shkoi në Amerikë. Në fillim jetoi e punoi në New York, më vonë në Boston, kurse në vitin 1960 shkoi në Kaliforni, ku vendoset në Calavera County. Më [[1966]] rikrijoi organizatёn "Lidhja e Tretë të Prizrenit në Mërgim", qё propagandoi çlirimin e Kosovёs e tё trojeve tё tjera shqiptare nё Jugosllavi. E respektuar nga të gjitha organizatat nacionaliste shqiptare jashtë Atdheut; vërehet në krye të tubimeve politike shqiptare të udhëheqjes nacionaliste, në Aleksandri të [[Egjipt]]it, më 1949 dhe në Madrid më 1972. Ndërroi jetë më 25 maj 1978, në nekrologjinë e tij shkruhet se shërbente si ndihmësdrejtor i shërbimit postar në Universitetin e Stanfordit, ku qe lektor në vitet 1959-1971<ref>Lulushi A., ''Operation Valuable Fiend: The CIA's First Paramilitary Strike Against the Iron Curtain'', Skyhorse Publishing, Inc., 2014, fq. 266. ISBN 978-1-62872-394-6</ref><ref name=":3" />. == Trashëgimia politike == <blockquote>''<small>Shiko edhe: [[Masakra e 4 shkurtit 1944]]</small>''</blockquote>Ndër bëmat e jetës politike së Devës përmendet ngritja në këmbë e një administrate shqiptare në Mitrovicë pasi Mbretëria Jugosllave u pushtua nga trupat gjermane. === Bashkëkohësit === Kolonel [[Faik Quku]] e përshkruan:<ref name=":sinani" /> :<blockquote>"''<small>Ministri i Mbrendshëm Xhafer Deva, megjithse nuk e njihte Shqipnin, ishte i pajisun me cilësitë e ushtarit gjerman: i vendosun, guximtar, i veprimit, i disiplinuem dhe anmik i komunistave, por e ndiente veten si te paralizuem mes Kryeministrit [[Rexhep Mitrovica]], që e konsideronte të sëmurë, dembel dhe të pavendosun dhe Kryetarit të Këshillit të Naltë, Mehdi Frashërit, që e konsideronte konfuz, pa program, njeri që nuk e mban fjalen dhe që u nënshtrohet ndërhymjeve ilegale... I pakënaqun prej punëve që nuk shkonin mirë dhe konfuzionit që ekzistonte, nga marsi i vitit 1944, Xhafer Deva mendon me u ba diktatori i Shqipnisë, gja që do t'ishte zgjidhja ma e përshtatshme, por që nuk realizohet, sepse e kundërshtojnë gjermanët. Si në fillim, kryesinë absolute të Mehdi Frashërit, ashtu edhe kësaj here, pushtetin diktatorial të Xhafer Devës, eksponentat kryesor të Ballit Kombëtar, e pranojshin... mendonte që me anën e ekzekutimeve me pastrue qytetet e Shqipnisë nga komunistat, tue fillue nga Tirana. Ky ka qenë edhe qëllimi kryesor i sjelljes në Shqipni të regjimentit "Kosova".</small>"''</blockquote> === Shpëtimi i hebrenjve === Nga fundi i pranverës së vitit 1944 nazistët kërkuan zyrtarisht jo vetëm listat, po dhe grumbullimin e gjithë [[Çifutët|hebrenjve]] në një fushë përqendrimi. Mbështetur në burimet amerikane, sipas Sarner, dy përfaqësues të [[Çifutët në Shqipëri|bashkësis hebraike]] në Shqipëri, duke përfshirë dhe [[Çifutët e Shqipërisë|hebrenjtë]] e deportuar prej vendeve të Europës Qendrore, që kishin gjetur këtë vend si strehë shpëtimi, Rafael Jakohel dhe Mateo Mathatia, duke qenë të vetëdijshëm se ky urdhër i nazistëve do të thoshte arrestim dhe shfarosje të gjithë bashkësisë ("Shoah"), iu drejtuan [[Mehdi Frashëri]]t për ndihmë:<ref name=":sinani">{{Cite book|title=Hebrenjtë në Shqipëri ─ Prania dhe shpëtimi|last=Sinani|first=Shaban|authorlink=Shaban Sinani|publisher=Naimi|year=2009|isbn=978-99956-800-2-2|location=Tiranë|pages=144}}</ref> <blockquote><small>"''Ky i fundit i këshilloi ata që të takoheshin me ministrin e brendshëm Xhafer Deva, i cili njihej si anti-semit. Ata shkuan të takonin me ministrin Deva, megjithëse e dinin rrezikun që u vinte rrotull nga ky takim. Të dy pranuan sfidën, duke u lënë familjeve lamtumirën përpara se të niseshin. Për çudinë e tyre, sedra nacionale e ministrit Deva doli më e fortë se anti-semitizmi i tij i njohur. Ai mori përsipër të kundërshtonte kërkesën e nazistëve. Deva ia doli që t'i bindtte ata që të tërhiqeshin nga kërkesa për dorëzimin e listave të hebrenjve''".</small></blockquote> == Nderime == Në Prishtinë, Ferizaj dhe Mitrovicë ka rrugë që mbajnë emrin e tij.<ref name=":03">{{Cite book|title=Shkodranët e 7 prillit dhe të 29 nëntorit|last=Juka|first=Gëzim H.|publisher=Reklama|year=2018|isbn=9789928440358|location=Tiranë|pages=248}}</ref> == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Lindje 1904]] [[Kategoria:Vdekje 1978]] [[Kategoria:Ministra të Brendshëm të Shqipërisë]] [[Kategoria:Inxhinierë shqiptarë]] [[Kategoria:Biznesmenë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Mitrovica]] 2pdc61n6s76gkmhqfjgsx4ae99n8jzc 0 55886 2465057 2464664 2022-07-24T18:56:55Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{Kuti e faqes kryesore}}{{Për përmirësim}} {{Infobox kanal televiziv |name = TV Klan |country = {{ALB}} |language = [[Shqip]] |picture format = [[1080i]] ([[HDTV]] [[16:9]]) |logofile =TV Klan.svg |owner = [[Aleksandër Frangaj]] |launch = <nowiki>1 Gusht </nowiki>[[1997]] |share = |channeltype = [[Televizion Privat Kombëtar]] |web = [http://www.tvklan.al www.tvklan.al] | terr serv 1 = Shqipëri | terr chan 1 = Analoge/dixhitale | sat serv 1 = Tring/Digitalb | sat chan 1 = 2/3 (HD) | cable serv 1 = Klani IM (OTT) | cable chan 1 = Android/IOS | cable serv 2 = | cable chan 2 = DigitAlb(Shqipëri) | cable serv 3 = 41 | cable chan 3 = | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | iptv serv 1 = | iptv chan 1 = | online serv 1 = | online chan 1 = | 3gmobile serv 1 = |logosize=200px|closed date=Kur do mbyllet Tv Klan?|former names=1995-1997 Tv Suteran}} '''TV Klan''' është një televizion kombëtar në Shqipëri. U themelua në vitin 1997 dhe u licensua nga [[Këshilli Kombëtar i Radios dhe i Televizionit]] (KKRT) tashmë [[Autoriteti i Mediave Audiovizive]] (AMA) si kanali i dytë kombëtar privat në territorin e Shqipërisë në vitin 2001. TV KLAN mbulon rreth 80% të territorit të Shqipërisë dhe rreth 90% të popullsisë së vendit. TV Klan është edhe në transmetim satelitor 24 orë në satelit [[Eutelsat]] W2 në të gjithë Evropën, njëkohësisht edhe në [[ShBA|SHBA]] dhe [[Kanada]]. Nga viti 2012 filloi transmetimin në [[High Definition|HD]]. Është pjesë e paketës DigitAlb. == Shënime dhe referenca == == Linqe t' jashtme == * [http://www.tvklan.al] {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Stacione televizive në Shqipëri]] {{DEFAULTSORT:TV Klan}} Me sinjalin e digitalb të albtelekomit dhe vodafonit Dhe RAi lwvfbsgd93nctix0epf00yw4w0fdtnc 2465059 2465057 2022-07-24T19:00:41Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Pp-semi-protected}}{{Kuti e faqes kryesore}}{{Për përmirësim}} {{Infobox kanal televiziv |name = TV Klan |country = {{ALB}} |language = [[Shqip]] |picture format = [[1080i]] ([[HDTV]] [[16:9]]) |logofile =TV Klan.svg |owner = [[Aleksandër Frangaj]] |launch = <nowiki>1 Gusht </nowiki>[[1997]] |share = |channeltype = [[Televizion Privat Kombëtar]] |web = [http://www.tvklan.al www.tvklan.al] | terr serv 1 = Shqipëri | terr chan 1 = Analoge/dixhitale | sat serv 1 = Tring/Digitalb | sat chan 1 = 2/3 (HD) | cable serv 1 = Klani IM (OTT) | cable chan 1 = Android/IOS | cable serv 2 = | cable chan 2 = DigitAlb(Shqipëri) | cable serv 3 = 41 | cable chan 3 = | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | iptv serv 1 = | iptv chan 1 = | online serv 1 = | online chan 1 = | 3gmobile serv 1 = |logosize=200px|former names=1995-1997 Tv Suteran}} '''TV Klan''' është një televizion kombëtar në Shqipëri. U themelua në vitin 1997 dhe u licensua nga [[Këshilli Kombëtar i Radios dhe i Televizionit]] (KKRT) tashmë [[Autoriteti i Mediave Audiovizive]] (AMA) si kanali i dytë kombëtar privat në territorin e Shqipërisë në vitin 2001. TV KLAN mbulon rreth 80% të territorit të Shqipërisë dhe rreth 90% të popullsisë së vendit. TV Klan është edhe në transmetim satelitor 24 orë në satelit [[Eutelsat]] W2 në të gjithë Evropën, njëkohësisht edhe në [[ShBA|SHBA]] dhe [[Kanada]]. Nga viti 2012 filloi transmetimin në [[High Definition|HD]]. Është pjesë e paketës DigitAlb. == Shënime dhe referenca == == Linqe t' jashtme == * [http://www.tvklan.al] {{Televizioni në Shqipëri}} [[Kategoria:Stacione televizive në Shqipëri]] {{DEFAULTSORT:TV Klan}} Me sinjalin e digitalb të albtelekomit dhe vodafonit Dhe RAi pgigbcleb4kb2o82yppyyu88t372ys2 0 62920 2465076 2462351 2022-07-24T20:34:01Z Qendrimi15 122927 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Kristo P. Luarasi | image = Kristo Luarasi (portret).jpg | alt = | caption = | birth_name = | birth_date = 15 dhjetor 1875 | birth_place = [[Luaras]], [[Perandoria Osmane]] | death_date = 8 korrik 1934 (57 vjet) | death_place = [[Tiranë]], [[Shqipëri]] | spouse = [[Polikseni Luarasi]] | occupation = Printer, botues, gazetar, tregtar lëndë druri<ref>{{cite book | last1 = Skendi | first1 = Stavro | title = The Albanian national awakening | date = 1967 | publisher = Princeton UP | language = en | url = https://books.google.com/books?id=8QPWCgAAQBAJ&q=Kristo+P.+Luarasi&pg=PR15 | isbn = 978-1400847761}}</ref> | known_for = [[Mbrothësia]], {{ubl|[[Drita (gazetë)|''Drita'' (gazetë)]]| [[Liri e Shqipërisë (gazetë)|''Liri e Cqiperise'' (gazetë]]| [[Rilindja Kombëtare]]}} }} '''Kristo Luarasi''' ose '''Kristo Kici''' ([[Luaras]], [[15 dhjetor]] [[1875]] - [[Tiranë]], [[8 korrik]] [[1934]]) ka qenë botues dhe veprimtar i çështjes shqiptare. == Jeta == U lind në vitin 1875 në Luaras te [[Kolonjë]]s, i biri i Papa Stefan Kicit prej të cilit nxuri [[Gjuha shqipe|shqipen]]. Nxuri në shkollën e [[Hotovë]]s, ku i dha mësim [[Petro Nini Luarasi]]. Si shumë bashkëkrahinar të tij vajti në mërgim, dhe posaçërisht në [[Rumania|Rumani]], u vendos në [[Bukureshti|Bukuresht]] ku lëvizja çlirimtare e shqiptare po ecte përpara me botimin e librave në gjuhën amtare. Kristoja hyri në shkollën që kish hapur në Bukuresht atdhetari [[Nikolla Naço]]; njëkohësisht ai mësonte në një shtypshkronjë rumune mjeshtërinë e tipografit. Punon për traktatin teologjiko-filozofik, ''Fletore e Bektashinjet'' të [[Naim Frashëri|Naimit]].<ref name=":0">{{Cite journal|last=Bica|first=Laurent|date=8 nëntor 2008|title=Kristo Luarasi dhe Frashërllinjtë|url=http://www.arkivalajmeve.com/Kristo-Luarasi-dhe-Frasherllinjte.125066/|journal=Tema|language=sq|issue=2510|pages=22-23}}</ref> Nga viti 1896 bashkë me [[Kosta Jani Trebicka|Kosta Jani Trebickën]] shkoi në [[Bullgaria|Bullgari]] dhe u vendos në [[Sofje]], ku shqiptarët e mërguar në këtë qytet me 1893 kishin themeluar shoqërinë “Dëshira” e cila, si edhe shoqëritë e tjera te mërgimit, zhvillonte një veprimtari kulturore me qëllime te qarta politike. Me ndërhyrjen e kryetarit të shoqatës, Dhimitër Mole, Kristua punoi në shtypshkronjën e shtetit me të mbërritur. Shoqata më ngriti 1896-en një shtypshkronjë te thjeshte, pas ca kohe Jani u tërhoq, u mor me punë te tjera, prandaj shtypshkronjën te cilës i vuri emrin kuptimplotë “Mbrothësia” e mbajti vetë Luarasi. Shtypshkronja “Mbrothësia” shtypi abetare, gramatika, libra te këndimit dhe te shkencave. Kristo së bashku me Kostën dhe Mithat bej Frashërin arriti të botojë ''Ditërëfenjës''-in ose ''Kalendarin Kombiar ''që u botua përvit me ndonjë shkëputje prej 1897 gjer më 1928. Shtypshkronja pati meritë për përhapjen e letrave shqipe dhe botimin e 37 vëllimeve që nga [[vëllezërit Frashëri]], kristomatitë e përgatitura nga [[Gjergj Qiriazi]], "Valët e Detit" te [[Spiro Dine]]s, [[Said Najdeni|Hoxhë Vokës]], etj. Në vitin 1899 Kristo P. Luarasi, sipas porosise që kishte marre edhe nga kryesia e shoqërisë “Dëshira” u nis për në Shqipëri, Kalabri e Siçili tek arbëreshët e Italisë<ref name=":0" />, Stamboll, për t'u takuar me vëllezërit Frashëri. Qëllimi i këtij udhëtimi ishte që duke u vënë në kontakt me rilindasit më të shquar të kohës të hartonin një program te përbashkët për botimin e librave te tyre në shtypshkronjën “Mbrothësia” me alfabetin e Stambollit. Pasi u kthye në Sofje, me 23 shtator 1900, ai i dërgoi një letër përkrahësit dhe mësuesit te tij në Bukuresht, Nikolla Naços, ku, si përshkruan përipecitë e udhëtimit gjatë te cilit ai ishte i pajisur me tri pasaporta të rreme për t'u shpëtuar ndjekjeve që autoritetet turke u bënin te gjithë atyre që lëviznin me botime shqipe në duar, ndër te tjera, nënvizon se për mbarëvajtjen e përhapjes e kulturës dhe të librit shqip shihet i nevojshëm krijimi sa më parë i një “shoqërie për shkollat dhe i një shoqërie për të shtypur librat”. Ndërkohe [[Shahin Kolonja]] ndodhet në Sofje, dhe, pas punës përgatitore për grumbullimin e lëndes, me [[1 nëntor]] [[1901]], në shtypshkronjën “Mbrothësia” u shtyp numri i parë i gazetës "[[Drita (gazetë)|Drita]]" me ndihmën austro-hungareze,<ref>{{Cite book|last=Özdalga|first=Elisabeth|url=https://books.google.al/books?id=LRMVn7D3QVMC&printsec=frontcover&dq=Late+Ottoman+Society:+The+Intellectual+Legacy&hl=en&sa=X&redir_esc=y#v=onepage&q=Kristo&f=false|title=Late Ottoman Society: The Intellectual Legacy|publisher=Routledge|year=2013|isbn=978-0415665445|pages=313|language=en}}</ref> të cilën e botoi prej 1901 deri më 1908. Abetaret e [[Shoqëria e të shtypurit shkronja shqip|Shoqërisë së Stambollës]] u ribotuan dendur për t'u shpërndarë n'atdhe U martua në vitin 1904 me Polikseni Dhespotin nga Lunxhëria që ishte mësuesja e pare e shkollës se pare te vashave në Korçë. Pati tre djem dhe një vajzë. Më i madhi [[Thoma Luarasi|Thomai]] që pat mbaruar shkollën për diplomaci, Skënderi që mbaroi shkollën për inxhinier-arkitekt dhe Theodhorin i cili punoi për gjithë kohën në shtypshkronjë te cilën e administroi edhe pas vdekjes së Kristos, si dhe vajzën Margarita. Duke u kthyer nga një udhëtim në Manastir e në Selanik i dërgoi “Pleqërisë së shoqërisë Bashkimi” në Bukuresht me 22 gusht 1908 ku në mes te tjerash shkruante: ”... Qëllimi ynë është tani që të vete në Selanik, sëbashku me shtypshkronjën.” Synimi kryesise se shoqërisë “Dëshira” si edhe i botuesit e drejtuesit te “Mbrothësisë” Kristo P. Luarasi ishte që arma e fuqishme e botimeve në gjuhën shqipe të ndikonte në mënyre sa më të fortë në lartësimin e ndjenjës kombëtare. Për ketë arsye u vendos transferimi i shtypshkronjës nga Sofja në qytetin e Selanikut, i cili ishte në atë kohë jo vetëm një qendër e rëndësishme e perandorisë turke po edhe një qendër e madhe e grumbullit të shqiptarëve kalimtarë, nëpunës e ushtrues mjeshtërish te ndryshme. Më 1908 Shahini u zgjodh deputet në [[Asambleja e Përgjithshme e Perandorisë Osmane|Mexhlisin Osman]], duke hequr kështu dorë nga gazeta, vendin e të cilës e zuri "''[[Liri e Shqipërisë (gazetë)|Liri e Cqipεrisε]]" ''numrat e së cilës dolën në fillim në Sofje e mandej në [[Selanik]] 1911-'15. Më 3 nëntor 1911 në Sofje gjehet [[Fan Noli]], i ftuar nga kolonia shqiptare me nisëm të Kristos, ku ai mbajti dy mesha në gjuhën shqipe. Sinodi i popullit bullgar vuri në dispozicion te tij kishën “Sveti Spas”. Vizitoi shtypshkronjën “Mbrothësia” dhe shtëpinë e Kristos. Në vitin 1922 Kristoja u transferua familjarisht dhe me te gjithë shtypshkronjën në [[Tiranë]] ku vazhdoi punën e tij te mëparshme. Ai vdiq me 7 korrik 1934 në Tirane. Në vitin 1937 Theodhori që administronte shtypshkronjën i ndërroi emrin asaj duke ia kthyer në shtëpia botuese “Kristo Luarasi”. Kështu ajo vazhdoi deri në vitin 1947 kur u shtetëzua pa asnjë shpërblim nga qeveria komuniste e asaj kohe. == Mirënjohje == * nëntor 1962, dekoratë me Urdhërin për Veprimtari Patriotike të Klasit të II-të, ndërsa të shoqes po të njëjtin por të Klasit të III-të.<ref name=":0" /> * nëntor 1992 u dekorua sërish me Urdhërin për Veprimtari Patriotike te Klasit të I-rë. * Emrin e tij e mban sot në qytetin e Tiranës një rrugë. * Në vitin 2011 iu dha titulli Qytetar Nderi i qytetit te [[Ersekë]]s. == Referime == <references /> [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Lindje 1875]] [[Kategoria:Vdekje 1934]] [[Kategoria:Botues shqiptarë]] [[Kategoria:Atdhetarë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Kolonja]] 7vz3rejxd7xmrctnjuomkz4wkl0552p 0 65583 2465128 2453765 2022-07-25T11:50:35Z 194.32.121.24 wikitext text/x-wiki {{Infobox football club | clubname = Manchester United F.C. | image = Manchester_United_FC_crest.svg.png | clubname_i_plotë = Manchester United Football Club | nickname = The Red Devils (Djajt e Kuq) | vendndodhja = Manchester, Britani e Madhe | founded = [[1872]] | owner = {{flamuri|Britania e Madhe}} [[Joel Glazer|Joel]] dhe [[Avram Glazer]] | coach = {{flamuri|Holanda}} [[Erik ten Hag ]] | ngjyrat_e_klubit = Bardh e kuq | adresa = Old Trafford - Sir Matt Busby Way, Manchester, Britani e Madhe | website = [http://www.manutd.com/Splash-Page.aspx manutd.com] | ground = [[Old Trafford]] | capacity = 75,731 vende | league = [[Premier League]] | season = 2018–19 | position = 6 | sukseset = [[Manchester United F.C.#Titujt|Shiko]] <!-- Fillojn veshjet --> |pattern_la1 = _manutd1920h |pattern_b1 = _manutd1920h |pattern_ra1 = _manutd1920h |pattern_sh1 = _mufc201920h |pattern_so1 = _mufc201920h |leftarm1 = E80909 |body1 = E80909 |rightarm1 = E80909 |shorts1 = FFFFFF |socks1 = 000000 | pattern_la2 = _manutd1920a |pattern_b2 = _manutd1920a |pattern_ra2 = _manutd1920a |pattern_sh2 = _mufc201920a |pattern_so2 = _3_stripes_black | leftarm2 = FBEEC4 |body2 = FBEEC4 |rightarm2 = FBEEC4 |shorts2 = 000000 |socks2 = FBEEC4 |pattern_la3 = _mufc1920t |pattern_b3 = _mufc1920t |pattern_ra3 = _mufc1920t |pattern_sh3 = _mufc1920t |pattern_so3 = _mufc1920t | leftarm3 = 0A0A0A |body3 = 0A0A0A |rightarm3 = 0A0A0A |shorts3 = 0A0A0A |socks3 = 0A0A0A }} '''Manchester United F.C.''' ose thjesht '''Manchester United''' është një klub anglez i futbollit, i konsideruar si klubi me i populluar ne planet për shkak të 659 milionë tifozëve në mbarë botën. Me një vlerë të përgjithshme prej 3.136 miliardë funtash britaneze (GBP) United është gjithashtu klubi më i vlefshëm sportiv në botë. '''Djajtë e Kuq''' poashtu gëzojnë mesatarën më të lartë të pranisë së tifozëve në ndeshje në futbollin europian. [[Manchester United]] është kurorëzuar '''[[English Premier League|Kampion i Anglisë]]''' 20 herë dhe ka fituar '''[[FA Cup|Kupën e Anglisë]]''' 11 herë, të dyja këto rekorde për futbollin anglez. Ata gjithashtu janë fitues të titullit të '''[[UEFA Liga e Kampionëve|Kampionit të Europës]]''' 3 herë, më së fundi në vitin [[2008]]. == [[Historia e Manchester United|Historia]] == === Vitet e para === Klubi i njohur si '''Newton Health LYR FC''' u themelua më 1878 nga disa punëtorë hekurudhe. Emri shpejt iu shkurtua në '''Newton Health''' dhe filluan të thërriteshin nga tifozët si ''The Heathens''. Klubi i bëri ballë falimentit në vitit 1902 falë '''John Harry Davies''', për të cilin thuhet se e njohu skuadrën pasi që qeni i tij kishte humbur në qendrën stërvitore të Newton Health. Ai pagoi borxhet dhe ia ndyshoi emrin skuadrës në Manchester United. Me emrin e ri ekipi fitoi Kampionatin Anglez në vitin 1908. Ndërsa më 26 prill 1909 kundër Bristol City FC fitoi për herë të parë edhe Kupën e Anglisë. Në vitin 1910 me ndihmën financiare të Davies ata u shperngulën nga Bank Street në Old Trafford. Një vit më vonë, më 1911, fituan përsëri kampionatin. === Epoka e Sir Matt Busby (1958-1969) === '''Matt Busby''' u emërua tranjer i Manchester United në tetor të vitit 1945 dhe bëri një punë të pashembullt që lojtarët të realizonin detyrat e tyre. Qe një sukses i pabesueshëm kur klubi doli i dyti në kampionat më 1947 dhe fitoi Kupën e Anglisë më 1948. Busby adoptoi një strategji që favorizonte të rinjët. Në vitin 1956 United fitoi kampionatin me një skuadër mosha mesatare e të cilës ishte 22 vjet. Kjo strategji ishte thelbësore për suksesin e skuadrës në vitet që pasuan. Më 1957 ata morën përsëri kampionatin ndërsa humbën në finale të kupës nga Aston Villa. Klubi gjatë kësaj periudhe u bë i pari klub anglez që mori pjesë në [[UEFA Champions League|Kupën e Europës]]. ==== Tragjedia e Mynihut (6 shkurtit 1958) ==== Tragjedia e [[Mynihu]]t ndodhi ndërsa skuadra po kthehej në shtëpi pas një ndeshjeje në Beograd kundër Crvena Zvezdas. Në këtë aksident ajëror humbën jetën 8 futbollistë dhe 5 pasagjerë të tjerë. Ndërsa Busby po merrte veten nga plagët e marra '''Jimmy Murphy''' mori drejtimin e skuadrës. United vazhdoi të luante me një ekip provizor me të cilin arriti të fitonte 2-1 në gjysëmfinale të Kupës së Europës edhe pse më pas do të eliminohej. Pavarësisht fatkeqesisë ata arritën në finale të Kupës së Anglisë, ku humbën nga Bolton Wanderers. ==== Rindërtimi pas tragjedisë ==== Matt Busby filloi ta rindërtonte skuadrën në vitet 60-ta duke u mbështetur në lojtarë si '''Denis Law''' e '''Pat Crerand'''. Ata fituan Kupën e Anglisë në vitin 1963, Ligën e Anglisë në vitet 1965 dhe 1967 dhe Kupën e Europës në vitin 1968, duke u bërë njëkohësisht edhe skuadra e parë angleze që e arrinte këtë titull. Në këtë kohë Manchester United mbështetej në lojën e tre nga lojtarëve më të mirë të kohës, '''Denis Law''', '''Bobby Charlton''' dhe '''George Best'''. Në vitin 1969 Matt Busby dha dorëheqje nga posti i tranjerit të United dhe u zëvendësua nga '''Wilf McGuinness''', lojtar i vjetër i United dhe tranjer i ekipit të të rinjëve. === Periudha 1969-1986 === Fillimisht në këtë periudhë United u udhëheq nga trajnerë si '''Wilf McGuinness''' (1969-70), '''Frank o'Farrell''' (1970-71) e '''Tommy Docherty''' (1972-77). Docherty shpëtoi ekipin nga rënia nga kategoria më 1972, por më 1974 nuk mundi të bente asgjë sepse United ra një kategorine më poshtë, përkatësisht në Divizionin e Dytë. Por në përpjekjen e parë u rikthyen në Divizionin e Parë, dhe arritën deri në finale të Kupës së Anglisë më 1976 ku u mposhtën nga Southhampton F.C. Megjithatë arritën të riktheheshin përsëri në finale më 1977, kur kësaj here mundën [[Liverpool FC]]. Paverësisht këtij suksesi Docherty u përjashtua pas finales pasi u morr vesh se ai kishte një lidhje jashtëmartesore me gruan e fizioterapistit të skuadrës. '''Dave Sexton''' (1977-1981) zëvendesoi Docherty-n në verën e vitit 1977 dhe formoi një ekip më shumë defanziv. Ky stil loje nuk ishte shumë i pëlqyer nga tifozët të cilët ishin mësuar me ekipet ofensive të Docherty dhe Busby. Pasi nuk fitoi asnjë trofe Sexton u përjashtua më 1981 pavarësisht se i kishte fituar 7 ndeshjet e tij të fundit. Sexton u zevendesua nga '''Ron Atkinson''' (1981-86) i cili menjëherë theu të gjitha rekordet britanike për shuma të paguara për futbollistë, duke blerë '''Brayn Robson''' nga West Bromwich Albion-i. Ai gjithashtu bleu disa lojtarë të tjerë si '''Jesper Olsen''' e '''Gordon Strachan'''. United fitoi Kupën e Anglisë më 1983 dhe më 1985. Ata ishin favoritët kryesorë për të fituar kampionatin më 1986 pasi kishin fituar 10 ndeshjet e para por pas muajit tetor loja e tyre u zbeh dhe ata përfunduan në vendin e katërt. Pasi titulli nuk po vinte Atkinson u pushua nga puna. === Epoka e Sir Alex Ferguson (1986 - 2013 ) === '''[[Alex Ferguson]]''' erdhi nga Arbedeen FC për të zëvendësuar Atkinson dhe ekipi përfundoi në vendin e 11-të. Sezonin e ardhshëm ata dolën të katërtët dhe '''Brian McClair''' u bë i pari sulmues që shënonte 20 gola në sezon që prej George Best-it. Megjithatë Manchester United zhgënjeu në dy sezonat që pasuan dhe shumë lojtarë të lënë në hije nga Ferguson nuk arritën rezultatet e pritura nga tifozët. Kishte thashethëme se Fergusoni do të zëvendësohej në fillim te vitit 1990, por një fitore kundër Nottingham Forest në raundin e tretë të Kupës së Anglisë e më pas edhe fitorja në finale ndaj Crystal Palace ia siguroi vazhdimin e karrierës te United. Manchester United fitoi UEFA Kupën e Fituesve të Kupave më 1991 duke mposhtur në finale fituesin e kupës spanjolle Barcelonën. Ndërsa më vonë fitoi edhe '''Superkupën e UEFA-së''' duke e mundur në finale Crevena Zvesdan. Në zhvillimet jashtë fushën, më 1991 klubi u listua në Bursën e Vlerësimit të Londrës me një vlerë prej 18 milionë GBP. Ardhja e '''Eric Cantona-s''', si dhe prania e lojtarëve tashmë të afirmuar si '''Gary Pallister''', '''Denis Irwin''' dhe '''Paul Ince''' si dhe e talentëve të rinjë si '''Ryan Giggs''' ndihmuan që United ta finalizojnë sezonin 1992-93 si kampion, për herë të parë që prej vitit 1967. Në sezonin 1994-95 Eric Cantona merr 8 muaj pezullim pas një ndërhyerje në stil të sporteve luftarake ndaj një tifozi të Crystal Palace gjatë një ndeshjeje. Në mungesë të tij United humb kampionatin dhe kupën. Pas shfaqjes në skenë të të ashtuquajturës ''Gjenerata e Vitit 92'' që përfshinte lojtarë të rinjë si '''[[David Beckham]]''', '''Garry Neville''', '''Phil Nevile''', '''Nicky Butt''' e '''Paul Scholes''', United fitoj sërish dopietën duke u bërë skuadra e parë angleze që e fiton atë dy herë. Më 1997 Eric Cantona tërhiqet nga futbolli në moshën 30 vjeçare. ==== Tripleta (1999) ==== Sezoni 1998-99 qe sezoni më i mirë për United. Ata u bënë klubi i parë dhe i vetëm anglez që fitoi Ligën Angleze, Kupën e Anglisë dhe Ligën e Kampionëve në të njejtin sezon. United fitoi kampionatin në ndeshjen e fundit kur mundi Tottenham Hotspurs me rezultat 2-1. Por fitimi i kampionatit qe vetëm pjesa e parë e tripletës, pjesë që u cilësua si më e thjeshta nga Alex Ferguson. Në finale të FA Cup ata mundën Newcastle United 2-0 me gola të '''Teddy Sheringham''' dhe Paul Scholes. Ne finalen e Ligës së Kampionëve Manchester United u ndesh me Bayern Munich, në një ndeshje të konsideruar si finalja më e madhe në historinë e këtij kompeticioni. Në minutën e gjashtë të ndeshjes bavarezët kaluan në avantazh me një gol të Mario Basler-it dhe rezultati mbeti i pandryshuar deri në minutat e fundit kur Teddy Sheringham barazoi në minutën e 90'35''. Ndërsa në minutën 92'17'' golin e fitores e shënoi '''Ole Gunnar Solskajer'''. Që të dy golat u shënuan nga goditje këndi të ekzekutuara nga David Beckham. Kjo finale e pabesueshme mbaroi në minutën e 93'35''. Tripleta ishte shtytësi kryesor që Alex Ferguson të nderohej me titullin e Kalorësit nga Mbretëresha e Mbretërisë së Bashkuar. Kjo fushatë e mrekullueshme përfundoi me fitimin e Kupës Interkontinentale, ku në finale, në Stadiumin Nacional të Tokios para 35.000 tifozëve, mposhtën kampionët amerikanolatin, brazilianët e Palmeiras, me një gol të '''Roy Keane''' në minutën e 35-të. ==== Pas Tripletës ==== Manchester United fitoi kampionatin në sezonat 2000 dhe 2001. Ndërsa në garat europiane Ferguson adoptoi një taktikë më defansizve për ta bërë United më të vështirë për t'u mposhtur. Megjithatë kjo taktikë nuk qe shumë e sukseshme ngase pos që nuk po fitonte në Europë, United përfundoi në vendin e tretë në Angli gjatë sezonit 2002. Por ata iu rikthyen titujve duke fituar kampionatin në vitin 2003, por në verën e vitit 2003 David Beckham, një nga yjet e futbollit botëror, kaloi te Real Madridi. United sezonin në vijim ia nisi mirë por pas pezullimit tetë mujor të '''Rio Ferdinand'''-it për doping, sezoni u shkoi në avari. Megjithatë klubi fitoj Kupën e Anglisë duke mposhtur Millwall-in në finale. Sezoni 2004-05 u karakterizua nga mungesa e golave edhepse '''Ruud Van Nistlrooy''' po shënonte regullisht. Ky sezon i gjeti ata në vendin e tretë dhe të mposhtur me penallti nga Arsenali në finale të Kupës së Anglisë. Jashtë fushës së lojës ngjarja kryesore qe blerja e klubit nga familja milionere amerikane Glazer, me në krye '''Malcolm Glazer'''. Në sezonin 2005-06 mesfushori dhe kapiteni legjendar Roy Keane e la United për të firmosur me ''Celtic''-un. Ndërsa klubi fitoj Kupën e Ligës Angleze, duke mposhtur në finale Wigan Athletic. Fundsezoni u karakterizua me largimin e Ruud Van Nistelrooy për tek Real Madrid-i. Në sezonin 2006-07 Manchester United fitoi Kupën e Anglisë dhe kampionatin anglez duke dal para [[Chelsea F.C|Chelsea FC]] që kishte dy sezona si kampion i Anglisë. Ndërsa në garat europiane u eliminuan nga [[AC Milan]]. ==== Dopieta e 2008 ==== Në javën e fundit të sezonit 2007-08 Manchester United dhe Chelsea ishin në krye te klasifikimit të Premier Ligës me 84 pikë secili, duke bërë që kampionati të vendosej në javën e fundit. Pas barazimit të Chelsea-t me Bolton-in dhe fitores së United ndaj Wigan-it me rezultat 2-0, United u shpall kampion i Anglisë për të dytin vit radhazi. Këtë sezonë Manchester United fitoi edhe Ligën e Kampionëve duke mundur në finale Chelsea-n. Në finalen e zhvilluar në [[Moska|Moskë]], më 21 maj 2008, Manchester United fitoi me penallti pasi koha e rregulltë kishte mbaruar 1-1 me golat e '''Cristiano Ronaldo'''ose sic quheshe nga tifoze e united Big Mama ==== Periudha 2008 - ==== United e filloi sezonin 2008-2009 duke fituar Community Shield ndaj Portsmouth. Më 21 dhjetor 2008 Manchester United u shpall edhe kampion bote për klube duke mundur Liga de Quito 1-0 në Japoni. Dy muaj më pas United fitoi edhe Kupën e Ligës duke mundur me penallti Tottenham Hotspurs. Kur Cristiano Ronaldo u shpall lojtari më i mirë nga [[FIFA]] për vitin 2008, Manchesteri United u bë klubi i parë anglez të ketë një lojtar të tillë në skuadër. Më 16 maj 2009 pasi doli 0-0 me Arsenal fitoi për të tretën herë rresht Premier Ligën duke u bërë skuadra e vetme që arrinë ta fitoj titullin anglez tri vite me rradhë në dy raste të veçanta. Më 27 maj 2009 Manchester United luajti ne finalen e Ligës së Kampionëve të zhvilluar në [[Roma|Romë]] ku humbi 2-0 nga kampionët spanjoll, [[FC Barcelona]]. Sezoni 2009-2010 i kaloi me vetëm një trofe, atë të Kupës së Ligës. Ndërsa në sezonin 2010-2011 e rimorri përsëri titullin e kampionit të Anglisë për herë të 19-të duke u bërë kështu edhe ekipi më i sukseshëm në Angli. Poashtu, gjatë atij sezoni arritën edhe në finale të Ligës së Kampionëve, por u mposhtën sërish nga Barcelona, kësaj radhe me rezultat 3-1. Një nga pikat e larta të sezonit ishte sulmuesi meksikan, '''Javier Hernandez''', i cili që në sezonin e tij të parë u shpërblye me titullin e lojtarit më të mirë në Manchester United nga tifozët e klubit. Më 5 qershor 2012 Manchester United arriti marrëveshje me Borussia Dortmund për transferimin e Japonezit Shinji Kagawa për 16 milion euro. ==Lojtarët== ===Skuadra aktuale=== {{updated|10 gusht 2018}}<ref>{{cite web|title=Man Utd First Team Squad & Player Profiles|trans-title=Ekipi i parë i Man Utd & profilet e lojtarëve|url=https://www.manutd.com/en/players-and-staff/first-team|website=ManUtd.com|publisher=Manchester United|accessdate=6 qershor 2018}}</ref><ref>{{cite news|first=James|last=Tuck|title=United reveal squad numbers for 2018/19|trans-title=United zbulon numrat e ekipit për 2018/19|url=https://www.manutd.com/en/news/detail/man-utd-announce-premier-league-squad-numbers-for-2018-19-season|website=ManUtd.com|publisher=Manchester United|date=10 gusht 2018|accessdate=10 gusht 2018}}</ref> {{fs start}} {{fs player |no=1 |nat=ESP |pos=GK |name=[[David de Gea]] }} {{fs player |no=2 |nat=SWE |pos=DF |name=[[Victor Lindelöf]] }} {{fs player |no=3 |nat=Cote d'Ivoire |pos=DF |name=[[Eric Bailly]] }} {{fs player |no=4 |nat=ENG |pos=DF |name=[[Phil Jones]] }} {{fs player |no=6 |nat=FRA |pos=MF |name=[[Paul Pogba]] }} {{Fs player |no=7 |nat=Chile |pos=FW |name=[[Alexis Sánchez]] }} {{fs player |no=8 |nat=ESP |pos=MF |name=[[Juan Mata]] }} {{fs player |no=9 |nat=BEL |pos=FW |name=[[Romelu Lukaku]] }} {{fs player |no=10 |nat=ENG |pos=FW |name=[[Marcus Rashford]] }} {{fs player |no=11 |nat=FRA |pos=FW |name=[[Anthony Martial]] }} {{fs player |no=12 |nat=ENG |pos=DF |name=[[Chris Smalling]]}} {{fs player |no=13 |nat=ENG |pos=GK |name=[[Lee Anderson Grant|Lee Grant]] }} {{fs player |no=14 |nat=ENG |pos=MF |name=[[Jesse Lingard]] }} {{fs mid}} {{fs player |no=15 |nat=BRA |pos=MF |name=[[Andreas Pereira]]}} {{fs player |no=16 |nat=ARG |pos=DF |name=[[Marcos Rojo]] }} {{fs player |no=17 |nat=BRA |pos=MF |name=[[Frederico Rodrigues de Paula Santos|Fred]] }} {{fs player |no=18 |nat=ENG |pos=DF |name=[[Ashley Young]] }} {{fs player |no=20 |nat=POR |pos=DF |name=[[Diogo Dalot]] }} {{fs player |no=21 |nat=ESP |pos=MF |name=[[Ander Herrera]] }} {{fs player |no=22 |nat=ARG |pos=GK |name=[[Sergio Romero]] }} {{fs player |no=23 |nat=ENG |pos=DF |name=[[Luke Shaw]] }} {{fs player |no=25 |nat=Ecuador |pos=DF |name=[[Antonio Valencia]]|other=[[Kapiteni (futboll)|Kapiten]] }} {{fs player |no=27 |nat=BEL |pos=MF |name=[[Marouane Fellaini]] }} {{fs player |no=31 |nat=SRB |pos=MF |name=[[Nemanja Matić]] }} {{fs player |no=36 |nat=ITA |pos=DF |name=[[Matteo Darmian]] }} {{fs player |no=39 |nat=SCO |pos=MF |name=[[Scott McTominay]] }} {{fs end}} ====Në huazim==== {{fs start}} {{fs player |no=24 |nat=NED |pos=DF |name=[[Timothy Fosu-Mensah]]|other=në huazim tek [[Fulham F.C.|Fulham]] deri më 30 qershor 2019 }}<ref>{{cite news |first=Adam |last=Higgins |title=Fosu-Mensah joins Fulham on loan|url=https://www.manutd.com/en/news/detail/man-united-defender-tim-fosu-mensah-joins-fulham-on-loan|website=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=9 gusht 2018 |accessdate=10 gusht 2018 }}</ref> {{fs player |no=38 |nat=ENG |pos=DF |name=[[Axel Tuanzebe]] |other=në huazim tek [[Aston Villa F.C.|Aston Villa]] deri më 30 qershor 2019 }}<ref>{{cite news |first=Adam |last=Marshall |title=Tuanzebe heads back to Villa Park |url=https://www.manutd.com/en/news/detail/axel-tuanzebe-rejoins-aston-villa-on-loan-for-season |website=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=6 gusht 2018 |accessdate=6 gusht 2018 }}</ref> {{fs player |no=40 |nat=POR |pos=GK |name=[[Joel Castro Pereira]] |other=në huazim tek [[Vitória F.C.|Vitória de Setúbal]] deri më 30 qershor 2019 }}<ref>{{cite news |first=Adam |last=Marshall |title=Transfer news: Pereira loaned to Vitoria Setubal |url=https://www.manutd.com/en/news/detail/joel-pereira-joins-vitoria-setubal-on-loan |website=ManUtd.com |publisher=Manchester United |date=2 gusht 2018 |accessdate=2 gusht 2018 }}</ref> {{fs end}} == Stadiumi == {{Main|Old Trafford}} [[Skeda:Old Trafford inside 20060726 1.jpg|200px|thumb|right|Old Trafford]] Stadiumi '''Old Trafford''' i njohur gjithashtu edhe si ''Teatri i Ëndrrave'', epitet ky i dhënë nga Sir Bobby Charlton, ndodhet në Trafford, Great Manchester dhe ka qenë stadiumi i Manchester United që nga viti 1910, me përjashtim të një periudhe pas Luftës së Dytë Botërore për shkak të bombardimit të vitit 1941. Gjatë asaj periudhe deri në vitin 1949, United ndau të njejtin stadion, '''Main Road''', me rivalët e qytetit Manchester City. Stadiumi ka 75.957 vende dhe një shikueshmëri mesatare për ndeshje përmbi 75.000 tifozë. == Titujt == === Vendas === ==== Liga ==== *'''Divizioni i Parë (Division One)''' (deri më 1992) dhe '''Premier Liga (Premier League)''': '''19 herë''' , 1910–11, 1951–52, 1955–56, 1956–57, 1964–65, 1966–67, 1992–93, 1993–94, 1995–96, 1996–97, 1998–99, 1999–2000, 2000–01, 2002–03, 2006–07, 2007–08, 2008–09, 2010–11, 2012-2013. *'''Divizioni i Dytë (Division Two)''': '''2 herë''' **1935–36, 1974–75 ==== Kupa ==== *'''Kupa e Anglisë (FA Cup): 11 herë''' **1908–09, 1947–48, 1962–63, 1976–77, 1982–83, 1984–85, 1989–90, 1993–94, 1995–96, 1998–99, 2003–04 *'''Kupa e Ligës (Football League Cup): 4 herë''' **1991–92, 2005–06, 2008–09, 2009–10 *'''Superkupa e Anglisë (FA Community Shield/FA Charity Shield): 18 herë (14 vetanak, 4 të ndara)''' **1908, 1911, 1952, 1956, 1957, 1965*, 1967*, 1977*, 1983, 1990*, 1993, 1994, 1996, 1997, 2003, 2007, 2008, 2010 (* të ndara) === Gara europiane === *'''Liga e Kampionëve (European Cup/UEFA Champions League): 3 herë''' **1967–68, 1998–99, 2007–08 *'''Kupa e Fituesve të Kupave (UEFA Cup Winners' Cup): 1 herë''' **1990–91 *'''Superkupa e UEFA-së (UEFA Super Cup): 1 herë''' **1991 === Gara botërore === *'''Kupa Interkontinentale (Intercontinental Cup): 1 herë''' **1999 *'''Kupa e Botës për Klube (FIFA Club World Cup): 1 herë''' **2008 == Rekordet == === Lojtarët me më së shumti paraqitje === ''Vetëm paraqitjet në gara kompetitive. Paraqitjet si zëvendësues (në kllapa) janë të përfshira në total.'' {| class="wikitable sortable" style="text-align: center;" width = 90%; ! !width=16%|Emri !width=12%|Vitet !width=12%|Liga !width=12%|Kupa e Anglisë !width=12%|Kupa e Ligës !width=12%|Europë !width=12%|Të Tjera !width=12%|Totali |- |1||align="left"|{{flagicon|Wales}} '''[[Ryan Giggs]]'''||1991–present||{{sort|613|613 (90)}}||{{sort|068|{{0}}68 {{0}}(10)}}||{{sort|037|{{0}}37 {{0}}(6)}}||{{sort|140|140 (20)}}||{{sort|018|{{0}}18 {{0}}(3)}}||{{sort|876|'''876''' (129)}} |- |2||align="left"|{{flagicon|ENG}} [[Bobby Charlton]]||1956–1973||{{sort|606|606 {{0}}(2)}}||{{sort|078|{{0}}78 {{0}}(0)}}||{{sort|024|{{0}}24 {{0}}(0)}}||{{sort|045|{{0}}45 {{0}}(0)}}||{{sort|005|{{0|00}}5 {{0}}(0)}}||{{sort|758|'''758''' {{0|00}}(2)}} |- |3||align="left"|{{flagicon|ENG}} [[Bill Foulkes]]||1952–1970||{{sort|566|566 {{0}}(3)}}||{{sort|061|{{0}}61 {{0}}(0)}}||{{sort|003|{{0|00}}3 {{0}}(0)}}||{{sort|052|{{0}}52 {{0}}(0)}}||{{sort|006|{{0|00}}6 {{0}}(0)}}||{{sort|688|'''688''' {{0|00}}(3)}} |- |4||align="left"|{{flagicon|ENG}} [[Paul Scholes]]||1994–2011||{{sort|466|466 (84)}}||{{sort|044|{{0}}44 (14)}}||{{sort|021|{{0}}21 {{0}}(7)}}||{{sort|130|130 (18)}}||{{sort|015|{{0}}15 {{0}}(1)}}||{{sort|676|'''676''' (124)}} |- |5||align="left"|{{flagicon|ENG}} [[Gary Neville]]||1992–2011||{{sort|400|400 (21)}}||{{sort|047|{{0}}47 {{0}}(3)}}||{{sort|025|{{0}}25 {{0}}(2)}}||{{sort|117|117 {{0}}(8)}}||{{sort|013|{{0}}13 {{0}}(2)}}||{{sort|602|'''602''' {{0}}(36)}} |- |6||align="left"|{{flagicon|ENG}} [[Alex Stepney]]||1966–1978||{{sort|433|433 {{0}}(0)}}||{{sort|044|{{0}}44 {{0}}(0)}}||{{sort|035|{{0}}35 {{0}}(0)}}||{{sort|023|{{0}}23 {{0}}(0)}}||{{sort|004|{{0|00}}4 {{0}}(0)}}||{{sort|539|'''539''' {{0|00}}(0)}} |- |7||align="left"|{{flagicon|IRL}} [[Tony Dunne]]||1960–1973||{{sort|414|414 {{0}}(0)}}||{{sort|055|{{0}}55 {{0}}(1)}}||{{sort|021|{{0}}21 {{0}}(0)}}||{{sort|040|{{0}}40 {{0}}(0)}}||{{sort|005|{{0|00}}5 {{0}}(0)}}||{{sort|535|'''535''' {{0|00}}(1)}} |- |8||align="left"|{{flagicon|IRL}} [[Denis Irwin]]||1990–2002||{{sort|368|368 (12)}}||{{sort|043|{{0}}43 {{0}}(1)}}||{{sort|031|{{0}}31 {{0}}(3)}}||{{sort|075|{{0}}75 {{0}}(2)}}||{{sort|012|{{0}}12 {{0}}(0)}}||{{sort|529|'''529''' {{0}}(18)}} |- |9||align="left"|{{flagicon|ENG}} [[Joe Spence (footballer born 1898)|Joe Spence]]||1919–1933||{{sort|481|481 {{0}}(0)}}||{{sort|029|{{0}}29 {{0}}(0)}}||{{sort|000|{{0|00}}0 {{0}}(0)}}||{{sort|000|{{0|00}}0 {{0}}(0)}}||{{sort|000|{{0|00}}0 {{0}}(0)}}||{{sort|510|'''510''' {{0|00}}(0)}} |- |10||align="left"|{{flagicon|SCO}} [[Arthur Albiston]]||1974–1988||{{sort|379|379 (15)}}||{{sort|036|{{0}}36 {{0}}(0)}}||{{sort|040|{{0}}40 {{0}}(2)}}||{{sort|027|{{0}}27 {{0}}(1)}}||{{sort|003|{{0|00}}3 {{0}}(0)}}||{{sort|485|'''485''' {{0}}(18)}} |} === Lojtarët me më së shumti gola === ''Vetëm golat në ndeshje kompetitive. Paraqitjet (në kllapa).'' {| class="wikitable sortable" style="text-align: center;" width = 90%; ! !width=16%|Emri !width=12%|Vitet !width=12%|Liga !width=12%|Kupa e Anglisë !width=12%|Kupa e Ligës !width=12%|Europë !width=12%|Të tjera !width=12%|Totali |- |1||align="left"|{{flagicon|ENG}} [[Bobby Charlton]]||1956–1973||{{sort|199|199 (606)}}||{{sort|019|{{0}}19 {{0}}(78)}}||{{sort|007|{{0|00}}7 {{0}}(24)}}||{{sort|022|{{0}}22 {{0}}(45)}}||{{sort|002|{{0|00}}2 {{0|00}}(5)}}||{{sort|249|'''249''' (758)}} |- |2||align="left"|{{flagicon|SCO}} [[Denis Law]]||1962–1973||{{sort|171|171 (309)}}||{{sort|034|{{0}}34 {{0}}(46)}}||{{sort|003|{{0|00}}3 {{0}}(11)}}||{{sort|028|{{0}}28 {{0}}(33)}}||{{sort|001|{{0|00}}1 {{0|00}}(5)}}||{{sort|237|'''237''' (404)}} |- |3||align="left"|{{flagicon|ENG}} [[Jack Rowley]]||1937–1955||{{sort|182|182 (380)}}||{{sort|026|{{0}}26 {{0}}(42)}}||{{sort|000|{{0|00}}0 {{0|00}}(0)}}||{{sort|000|{{0|00}}0 {{0|00}}(0)}}||{{sort|003|{{0|00}}3 {{0|00}}(2)}}||{{sort|211|'''211''' (424)}} |- |4=||align="left"|{{flagicon|ENG}} [[Dennis Viollet]]||1952–1962||{{sort|159|159 (259)}}||{{sort|005|{{0|00}}5 {{0}}(18)}}||{{sort|001|{{0|00}}1 {{0}}(2)}}||{{sort|013|{{0}}13 {{0}}(12)}}||{{sort|001|{{0|00}}1 {{0|00}}(2)}}||{{sort|179|'''179''' (293)}} |- |4=||align="left"|{{flagicon|NIR}} [[George Best]]||1963–1974||{{sort|137|137 (361)}}||{{sort|021|{{0}}21 {{0}}(46)}}||{{sort|009|{{0|00}}9 {{0}}(25)}}||{{sort|011|{{0}}11 {{0}}(34)}}||{{sort|001|{{0|00}}1 {{0|00}}(4)}}||{{sort|179|'''179''' (470)}} |- |6||align="left"|{{flagicon|ENG}} [[Joe Spence (footballer born 1898)|Joe Spence]]||1919–1933||{{sort|158|158 (481)}}||{{sort|010|{{0}}10 {{0}}(29)}}||{{sort|000|{{0|00}}0 {{0|00}}(0)}}||{{sort|000|{{0|00}}0 {{0|00}}(0)}}||{{sort|000|{{0|00}}0 {{0|00}}(0)}}||{{sort|168|'''168''' (510)}} |- |7||align="left"|{{flagicon|Wales}} [[Mark Hughes]]||1983–1986<br />1988–1995||{{sort|120|120 (345)}}||{{sort|017|{{0}}17 {{0}}(46)}}||{{sort|016|{{0}}16 {{0}}(38)}}||{{sort|009|{{0|00}}9 {{0}}(33)}}||{{sort|001|{{0|00}}1 {{0|00}}(5)}}||{{sort|163|'''163''' (467)}} |- |8||align="left"|{{flagicon|Wales}} '''[[Ryan Giggs]]'''||1991–present||{{sort|110|110 (613)}}||{{sort|011|{{0}}11 {{0}}(68)}}||{{sort|009|{{0|00}}9 {{0}}(37)}}||{{sort|028|{{0}}28 (140)}}||{{sort|001|{{0|00}}1 {{0}}(18)}}||{{sort|159|'''159''' (876)}} |- |9=||align="left"|{{flagicon|NED}} [[Ruud van Nistelrooy]]||2001–2006||{{sort|095|{{0}}95 (150)}}||{{sort|014|{{0}}14 {{0}}(14)}}||{{sort|002|{{0|00}}2 {{0|00}}(6)}}||{{sort|038|{{0}}38 {{0}}(47)}}||{{sort|001|{{0|00}}1 {{0|00}}(2)}}||{{sort|150|'''150''' (219)}} |- |9=||align="left"|{{flagicon|ENG}} [[Paul Scholes]]||1994–2011||{{sort|102|102 (466)}}||{{sort|013|{{0}}13 {{0}}(44)}}||{{sort|009|{{0|00}}9 {{0}}(21)}}||{{sort|026|{{0}}26 (130)}}||{{sort|000|{{0|00}}0 {{0}}(15)}}||{{sort|150|'''150''' (676)}} |} == Referime == <references/> {{G14}} {{Fituesit e FIFA Kupës së Botës për Klube}} [[Kategoria:Manchester United F.C.]] [[Kategoria:Klube futbolli në Angli]] [[Kategoria:Klube të G-14]] [[Kategoria:Klube fituese të UEFA Ligës së Kampioneve]] omrxpghlcd7vudu2oqrcdyao9t9vpsb 10 73008 2465093 908380 2022-07-25T04:37:18Z Kwamikagami 5909 wikitext text/x-wiki [[Figura:History of NATO enlargement.svg|right|140px|Anëtarësimi i vendeve Evropiane në NATO.]] * [[1365]] - U themelu Universiteti i [[Wien|Vijenë]]s. * [[1868]] - Hendry O’Farrell tenton të vrasë Princin Alfred, Dukën e Edinburghut. * [[1913]] - Kryeqyteti i ardhshëm i [[Australia|Australisë]] zyrtarisht caktohet Kanbera. Melburni mbeti kryeqytet i përkohshëm deri më [[1927]], derisa kryeqyteti i ri të ndërtohej. * [[1918]] - [[Moska]] bëhet kryeqytet i [[Rusia|Rusisë]] përsëri, pasi Shën Petersburgu e mbajti këtë status për 215 vjet. * [[1930]] - [[Mahatma Gandhi]] udhëhoqi marshin qindrakilometrash, të njohur si Mardhi Dandi, për të protestuar monopolin [[Britania e Madhe|britanik]] mbi kripën e detit. * [[1938]] - [[Austria]] - anektohet nga [[Gjermania]] naziste. * [[1940]] - Fundi i luftës në dimër, Bashkimi Sovjetik mposht [[Finlanda|Finlandën]]. * [[1966]] - Suharto merr detyrën nga paraardhësi i tij Sukarno për t’u bërë president i [[Indonezia|Indonezisë]]. * [[1993]] - [[Koreja Veriore]] deklaron se planifikon të tërhiqet nga Traktati për moszgjerim bërthamor dhe refuzon t’ua lejojë qasjen inspektorëve ndërkombëtarë në lokacionet e saj bërthamore. * [[1999]] - [[Polonia]], [[Republika Çeke]] dhe [[Hungaria]] pranohen në [[NATO]]. ''(Figura)'' <noinclude>[[category:stampat e datave|Mars]]</noinclude> sl2v6bw4fk6uvp7tk61yxp9ewg9njir 0 77212 2465077 2367390 2022-07-24T20:38:33Z Qendrimi15 122927 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder| name=Dhimitër Kacimbra| image=Dhimitër Kacimbra.jpg| image_size=250px| office=Ministër i Drejtësisë| term_start=11 korrik| term_end=16 tetor, 1921| predecessor=[[Xhaferr bej Ypi]]| successor=[[Koço Tasi]]| birth_date=1875| birth_place=[[Përmeti]], [[Perandoria Osmane]]| death_date=~ 1950| death_place=| nationality=Shqiptar| profession=nëpunës, avokat| education=Fakulteti i Drejtësisë, Stamboll| signature=| signature_madhësia=| signature_përshkrim=}} '''Dhimitër Kacimbra''' ([[Përmeti|Përmet]], [[1875]] - ~ [[1950]]) ka qenë figurë politike shqiptare. == Biografia == U lind më 1875 në Përmet. Ndoqi gjimnazin grek dhe më pas 2 vjet Fakultetin e Drejtësisë në Universitetin e [[Stambolli|Stambollit]]. Më 1903-1908 punoi si avokat në [[Mecova|Meçovë]], duke shërbyer po ashtu si mësues i gjuhës osmane në shkollat greke. Më 1908 e deri më 1912 qe anëtar i gjyqeve të fillimit në [[Margëlliçi|Margëlliç]], [[Vlora|Vlorë]] e [[Himara|Himarë]]. Punoi si avokat në vitet 1913-1917, më 1917-1918 qe noter në Përmet. Mori pjesë në [[Kongresi i Durrësit|Kongresin e Durrësit]] dhe atë të [[Kongresi i Lushnjes|Lushnjës]]<ref name=":0">[[Kastriot Dervishi|K. Dervishi]], ''[[Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet]]'', Tiranë: 55, fq. 143. ISBN 978-99943-56-22-5</ref>, prej ku u zgjodh senator i Këshillit Kombëtar të Shqipërisë nga 27 mars 1920 deri më 20 dhjetor 1920 si dhe kryetar i këtij senati në vitin 1920. U zgjodh deputet në legjislaturat 1921 - 1923<ref name=":1" />, qe ministër më 1921. Iu rikthye profesionit të avokatit në vitet 1924 - 1929<ref name=":0" />. U rizgjodh deputet në periudhat 1932 - 1944.<ref name=":1">[http://www.parlamenti.altirana.com/graphics/foto/Ligjv%EBn%EBsit%20Shqiptar%EB.pdf Ligjvënësit shqiptarë 1920-2005] {{Webarchive|url=https://wayback.archive-it.org/all/20090213205817/http://www.parlamenti.altirana.com/graphics/foto/Ligjv%EBn%EBsit%20Shqiptar%EB.pdf |date=13 shkurt 2009 }} - {{mono|Republika e Shqipërisë KUVENDI}} . Tiranë 2005</ref> Më 1929 qe pjesëmarrës në kongresin e dytë të KOASH-it në [[Korça|Korçë]]. Në vitet 1929 - 1932 qe prokuror i Këshillit Kontrollues. Ka ndërruar jetë rreth viteve '50 të shekullit të XX-të<ref name=":0" />. == Referimet == <references/> [[Kategoria:Ministra të Drejtësisë të Shqipërisë]] [[Kategoria:Lindje 1875]] [[Kategoria:Vdekje 1950]] [[Kategoria:Avokatë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Përmeti]] [[Kategoria:Kryetarë të Parlamentit të Shqipërisë]] [[Kategoria:Ortodoksë shqiptarë]] [[Kategoria:Përkthyes prej turqishtes në shqip]] 4pww70d2u0apxsvmx5siijiempwafyx 0 78476 2465043 2426126 2022-07-24T13:03:21Z Magog the Ogre 27141 English -> Albanian map wikitext text/x-wiki {{Për përmirësim}} [[Skeda:Illyrian Tribes (Shqipe).svg|right|thumb|200px|Fiset ilire në lashtësi.]] {{Shiko gjithashtu|Gjuha ilire (moderne)}} '''Gjuha ilire''' ose '''ilirishtja''' i përket familjes së [[Gjuhët indo-evropiane|gjuhëve indo-evropiane]] dhe ka qenë e folur në pjesën perëndimore të [[Ballkani]]t<ref>N e se [[gjuha messape]] ka qenë shumë afër gjuhës ilire dhe konsiderohet si gjuhë ilire, pra ilirishtja ishte folur edhe në jug të [[Itali]]së.</ref> Në kohën e lashtë quheshin si fise. Por sipas disa studimeve thuhet se gjuha e ilirëve është shumë e ngjashme me shqipen e sotme.[[ilire]]: [[Ardianët]], [[Dalmatët]], [[Panonët]], [[Autariatët]], [[Taulantët]] (shih [[fiset ilire]]).Ilirët flisnin një gjuhë që dallonte nga popujt e tjerë që jetonin në gadishullin e Ballkanit. Mendohet se ilirët nuk e kanë lënë të shkruar gjuhën e tyre. Deri më sot nuk është gjetur asnjë dokument i shkruar në gjuhën ilire. Nga gjuha ilire janë trashëguar sot rreth 1000 emra njerëzish,perëndish,fisesh,vendesh,lumenjsh e malesh. Këto fjalë janë gjetur në mbishkrime të ndryshme,në shkrimet e autorëve të vjetër grekë e latinë,si dhe në monedhat e gjetura në teritoret ilire.Nga studimi i tyre është aritur në përfundimin se gjuha ilire bën pjesë në grupin e gjuhëve indoeuropiane .Me anë të gjuhës shqipe,studiuesit sot kanë mundur të shpjegojnë kuptimin e shumë fjalëve ilire si:bilë (bijë), sika (thika) ,aran (arë) ,baro (bari) etj.Emra ilirë si Bardhyl,Agron,Teuta,Genti,Pirro etj emra të cilët përdoren e dhe sot në trevat shqiptare. == Fjalët ilire == Vetëm pak fjalë të ilirishtes janë cituar nga burimet klasike nga ato romake apo greke, dhe nga këto vetëm katër janë identifikuar me etnonimin ''Illyrii'' ose ''Illurioí'' ; të tjerat duhet të identifikohen tërthorazi : {|border="1" cellspacing="0" cellpadding="4" class="wikitable" ! !! '''dëshmia''' !! '''kuptimi''' !! '''[[etimologjia]]''' !! '''[[cognate]]s''' |- | abeis || || "snakes" || PIE * || Lat ''anguis'', Old High Germ ''unc'', Lith ''angìs'', Gk ''óchis'' "snake", ''echis'' "viper", Toch ''auk'' "snake", Arm ''auj'', Russ ''už'', Skt ''áhis'', Av ''aži'' |- | bagaron || || "warm" || PIE *|| Phrygian ''bekos'' "bread", Alb ''bukë'' "bread", Eng ''bake'', Lat ''focus'' "hearth", Old Ir ''goba'' "blacksmith", Gk ''phōgein'' "to roast", Armenian ''bosor'' "red", ''bots'' "flame" |- | brisa || || "husk of grapes"|| PIE *|| Alb ''bërsí'' "lees, dregs; mash", Eng ''broth'', Lat ''defrutum'' "new wine boiled down", Welsh ''brwd'' "brewage", Old Ir ''bruth'' "heat, wrath", Thrac ''brỹtos'' "barley alcohol", ''brỹtion'' "wine must", Gk ''apéphrysen'' "to seethe, boil" |- | deuádai || || "satyrs" || PIE * || Skt ''dhūnoti'' "he shakes", Gk ''thýein'' "to rage, seethe", ''théeion'' "sulfur vapor", Eng ''dizzy'', Old Eng ''dwæs'' "foolish", Paeonian ''Dýalos'' "Dionysos", Lat ''furere'' "to rage", ''belua'' "wild animal", Old Ir ''dásacht'' "rage, fury", Lith ''dvesiù'' "to perish, die (animals)", Hitt ''tuhhai'' "to gasp" |- | mandos || || "small horse"|| PIE * || Alb ''mëz, mâz'' "poney", Thrac ''Mezēnai'' "divine horseman", Mess Iuppiter ''Menzanas'' (divinity) |- | mantía || || "bramblebush" || PIE * || Old and dial. Alb ''mandë'', mod. Alb ''mën, man'' "berry, mulberry" |- | rhinos || || "fog, mist" || PIE * || Old Alb ''ren'', mod. Alb ''re, rê'' "cloud" |- | sabaia, sabaium, sabaius || || "a type of [[beer]]" || PIE * || Eng ''sap'', Lat ''sapere'' "to taste", Skt ''sabar'' "sap, juice, nektar", Avestan ''višāpa'' "having poisonous juices", Arm ''ham'', Gk ''hapalós'' "tender, delicate", Old Ch Slav ''sveptŭ'' "bee's honey" |- | sibina (Lat.), sibyna (Lat.), sybina (Lat.); σιβυνη (Gk.), σιβυνης (Gk.), συβινη (Gk.), ζιβυνη (Gk.)|| [[Festius]], citing [[Ennius]]<ref>A Grammar Of Modern Indo-European: Language & Culture, Writing System & Phonology, Morphology And Syntax by Carlos Quiles,2007,ISBN 84-611-7639-1,"sibina(Lat), sibyna(Lat), sybina(Lat); σιβυνης(Gk.) σιβυνη(Gk.) συβινη(Gk.) ζυβινη(Gk.); a 'hunting spear' generally 'spear', 'pike'; an Illyrian word according to Festius citing Ennius; is compared to συβηνη (Gk.) found in Aristophanes Thesmophoriazusai; the word appears in context of a barbarian speaking.Akin to Persian zopin,Arm ''savin'' 'spit'"</ref>; is compared to ''συβηνη'' (Gk.), "flute case", a word found in [[Aristophanes]]' ''[[Thesmophoriazusai]]''; the word appears in the context of a barbarian speaking || "a hunting spear", generally, "a spear", "[[Pike (weapon)|pike]]" || PIE * || Alb ''thupër'' "bar, stick"<ref name=gjeneruar_automatikisht1>Hamp 2007</ref>, cf. Pers ''zôpîn'', Arm ''səvīn'' "a spit" |- | sica, sicca (Lat.)|| First notice in [[Ennius]]: ''illyrii restant sicis sybinisque fodentes'', of Illyrian soldiers;<ref>Wilkes (1992)</ref><ref>Catilinarians By Marcus Tullius Cicero, Andrew R. Dyck Edition: illustrated Published by Cambridge University Press, 2008 ISBN 0-521-83286-1, 9780521832861 link [http://books.google.com/books?id=nDfViRE8Qy8C&pg=PA96&dq=sica+thracian&lr=&as_brr=3]</ref> later used in [[Natural History (Pliny)|Pliny]] to describe Thracian implements || "curved knife, dagger" || PIE * || Alb ''thika'' "knife"<ref name=gjeneruar_automatikisht1 /><ref>Basic Albanian etymologies By Martin E. Huld Edition: illustrated Published by Slavica Publishers, 1984 Original from the University of Michigan ISBN 0-89357-135-0, 9780893571351</ref>, cf. Lat ''sicca'' "dagger", Lat ''sicarii'' "assassins" |- |} Some additional words have been extracted by linguists from toponyms, hydronyms, anthroponyms, etc. : * ''Agruvium'' "along the coast between Risinum and Butua": IE *aĝr-; cf. Skt ''ájraḥ'' "pasture, field", Lat ''ager'', Gk ''agrós'', Goth ''akrs'' * ''Bindus'' "river god"; cf. Old Ir ''banne'' "drop", Skt ''bindú, vindú'' "drops, gob, spot", possibly Lat ''fōns Bandusiae'' * ''Bosona'', "Bosna river", literally "running water": IE *bheg-, bhog- "to run"; cf. Old Ch Slav ''bĕžati'' "to flee, run", Lith ''bėgti'' "to flee", Gk ''phébesthai'' "to flee", ''phóbos'' "fear", Alb ''boj'' "to drive, mate", Eng ''beck'' "brook, stream", Middle Ir ''búal'' "flowing water", Hindi ''bhāg'' "to flee" * mons ''Bulsinus'', "Büžanim hill": IE *bhl.kos; cf. Eng ''balk'', Middle Ir ''blog'' "piece, fragment", Lat ''fulcrum'' "bedpost", Gk ''phálanx'' "trunk, log", Lith ''balžiena'' "crossbar", Serb ''blazína'' "roof beam", Skt ''bhuríjāu'' "cart arms" * ''Derbanoí'', An''derva'': IE *derv; cf. Eng ''tree'', Alb ''dru'' "wood", Old Ch Slav ''drĕvo'' "tree", Welsh ''derw'' "oak", Gk ''dóry'' "wood, spear", ''drýs'' "oak, tree", Lith ''derva'' "pine wood", Hitt ''taru'' "tree, wood', Thrac ''taru'' "spear", Skt ''dru'' "tree, wood", ''daru'' "wood, log" * ''Dizēros'', An''dízētes'': IE *digh; cf. Eng ''dough'', Gk ''teîchos'' "wall", Lat ''fingere'' "to shape, mold", Old Ir ''com-od-ding'' "he builds, erects", Old Russ ''dĕža'' "kneading trough", Arm ''dez'' "heap", Skt ''dehah'' "body, form" * ''Domator'', personal name; cf. Old Ir ''damnaid'' "he binds, breaks a horse", ''dam'' "ox", Eng ''tame'', dialectal Germ ''zamer'' "ox not under the yoke", Alb ''dem'' "young bull", Lat ''domāre'' "to tame", ''domitor'' "tamer", Gk ''dámnēmi'' "to break in", ''dámalos'' "calf", Skt ''dāmyáti'' "he is tame; he tames" * ''Loúgeon''. [[Strabo]] in his Geography mentions "a marsh called Lougeon" (which has been identified as [[Lake Cerknica]] in [[Slovenia]]) by the locals (Illyrian and Celtic tribes), ''Lougeon'' being Strabo's rendition of the local toponym into Greek. cf. Alb ''lag'' "to wet, soak, bathe, wash" (< PA *''lauga''), ''lëgatë'' "pool" (< PA *''leugatā''), ''lakshte'' "dew" (< PA * ''laugista''); further akin to Lith ''liűgas'' "marsh", Old Ch Slav ''luža'' "pool", Thrac ''Lýginos'' "river name"<ref>Strabo 7.43, "élos loúgeon kaloúmenon"</ref> * stagnus ''Morsianus'' "marshlands in Pannonia": IE *merĝ; cf. Middle High Germ ''murc'' "rotten, withered, boggy", Old Ir ''meirc'' "rust", Alb ''marth'' "to shiver, shudder", Lith ''markýti'' "to rust" * ''Naro'': IE *nor; cf. Lith ''nãras'' "diving duck", Russ ''norá'' "hole", Serbo-Croat ''po-nor'' "abyss" * ''Nedinum'': IE *ned; cf. Skt ''nadas'' "roarer" * ''Oseriates'', "lakes"; akin to Old Ch Slav ''ozero'' (Serb-Croat ''jezero''), Latvian ''ezers'', Old Pruss ''assaran'', Gk ''Achérōn'' "river in the underworld" * ''Pelso'' (Latin authors referred to modern [[Lake Balaton]] as "''lacus Pelso''", ''Pelso'' being a hydronym from the local inhabitants), ''Pelso'' apparently meant "deep" or "shallow": IE ''*pels-''; cf. Czech ''pleso'' "deep place in a river, lake", Welsh ''bwlch'' "crack", Arm ''pelem'' "to dig" * ''Tergitio'', "merchant"; cf. Old Ch Slav ''trĭgĭ'' (Serbo-Croat ''trg'') "market", Old Russ ''tŭrgŭ'' "market", Latv ''tirgus''<ref>This group is considered to be cognate with the Italian city name of Trieste; Alb ''treg'' "market" might be a borrowing from South Slavic.</ref> * ''Teuta'', ''Teutana'': IE *teuta- "people"; cf. Lith ''tauta'' "people", Germ ''Deutsch'' "German", Old Eng ''theod'' "people", Old Ir ''túath'' "clan", Umbrian ''tota'' "people", Oscan ''touto'' "city", Hitt ''tuzzi'' "army" * ''Tómaros'', Tomorr mountain; cf. Old Ir ''temel'' "darkness", Middle Ir ''teimen'' "dark grey", Old High Germ ''demar'' "darkness", ''dinstar'' "dark", Lat ''tenebrae'' "darkness", ''temere'' "by chance, rashly", Skt ''tamas'' "darkness", ''tamsrah'' "dark", Old Ch Slav ''tima'' "darkness" * ''Ulcisus'' mons, ''Ulcinium'' (city), ''Ulcisia'' castra; cf. Eng ''wolf'', Old Alb ''ulk'', Alb ''ujk'', Avestan ''vəhrkō'', Farsi ''gurg'', Skt ''vṛkas'', Old Ch Slav ''vlŭkŭ'', Russ ''volcica'', Lith ''vil~kas'', Lat ''lupus'', Gk ''lýkos'' * ''Volcos'', river name in Pannonia; cf. Old Ir ''folc'' "heavy rain, wet weather", Welsh ''golchi'' "to wash", obsolete Eng ''welkin'' "cloud", Old High Germ ''welk'' "moist", Old Ch Slav ''vlaga'' "moisture, plant juice", ''vŭlgŭkŭ'' "wet"<ref>Wilkes (1992): "Thus it seems generally agreed that the name of the Illyrian queen Teuta of the third century BC derives from ''teutana'', which means `queen'." (p. 72)</ref><ref>Wilkes (1992): "The names Daza, Dasius and Dazomenus have been connected with Das- menus in Pannonia and Dazos in southern Italy. The meaning of these plausible correspondences is hard to determine: neither the internal links between the three principal Illyrian onomastic provinces nor those between ..." (p. 71)</ref> === Antroponimet ilire === == Fjalë ilire që hynë në gjuhën romake == * tsica ("thikë") {{long line}} dha "sicca" ne gjuhën romake (me etimologji hipotetike, ende s'është vertetuar), edhe mbase "thikë" në shqip. == Kentum apo Satem == Në të gjitha këto raste të mbështetësit e karakterit kentum e konsiderojnë gjuhën ilire PIE k * ^&gt; / * k / ose PIE* ^ g&gt; / * g / pasuar nga një / l / apo / r / të jetë dëshmi e një karakteri kentum të gjuhës ilire. Megjithatë, ngjan se edhe në gjuhën shqipe dhe Balto-sllave të cilat janë gjuhë Satem, në këtë pozicionin fonetik e palatovelaret janë përgjithësisht depalatizuar (depalatizimi i PIE k * ^&gt; * k dhe g * ^&gt; * g para / r / dhe / l / veçanërisht në shqipe). == Shih edhe == * [[Iliri]] * [[Iliria]] * [[Iliriku]] * [[Ilirologjia]] * [[Detaria ilire]] * [[Mitologjia ilire]] * [[Mbretëria e Ilirisë]] * [[Lista e fiseve antike ilire]] * [[Lista e personaliteteve ilire]] == Referime == <references/> == Lidhje te jashtme == * [http://www.wordgumbo.com/ie/cmp/illy.htm Short Illyrian Glossary] * [http://groups.yahoo.com/group/Illyrians/?yguid=232262967 Illyria and Illyrians] <br/> {{Iliria}} [[Kategoria:Gjuhët indo-evropiane|Ilire]] [[Kategoria:Iliri]] 2wb5c75lzonh1ycc9o5ghke6fu4wnn7 0 80980 2465110 2195075 2022-07-25T10:12:28Z FMSky 132624 wikitext text/x-wiki [[Image:Darin-2021.jpg|thumb|Darin (2021)]] [[Skeda:^Darin Sommarkrysset 2012 By Daniel Åhs Karlsson.jpg|parapamje|Darin (2012)]] '''Darin Zanyar''' i njohur si '''Darin''' është këngëtar nga [[Suedia]]. Ai lindi më [[2 Qershor]] [[1987]] në [[Stockholm]]. Nacionaliteti i vërtetë i Darin Zayar është [[Kurdët]]. Darin fitoi vendin e dytë në Idolin Suedez 2004. {|class="wikitable" !rowspan="2"|Viti !rowspan="2"|Kënga !colspan="5"|Pozitat në Toplista<small></small> !align="center" rowspan="2"|Album |- !width="40"|<small>{{flamuri|Sweden}}<br />[[Suedia|SUE]]</small> !width="40"|<small>{{flamuri|Finland}}<br />[[Finlanda|FIN]]</small> !width="40"|<small>{{flamuri|Germany}}<br />[[Gjermania|GJER]]</small> !width="40"|<small>{{flamuri|Austria}}<br />[[Austria|AUT]]</small> !width="40"|<small>{{flamuri|United Kingdom}}<br />[[Britania e Madhe|ANG]]</small> |- |rowspan="4"|2005 |"Money for Nothing" |align="center"| 1 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center" rowspan="2"|''The Anthem'' |- |"Why Does It Rain" |align="center"| 5 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"Step Up" |align="center"| 1 |align="center"| 9 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |rowspan="3"|''Darin'' |- |"Who's That Girl" |align="center"| 6 |align="center"| 20 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |rowspan="2"|2006 |"Want Ya!" |align="center"| 4 |align="center"| 8 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"Perfect" |align="center"| 3 |align="center"| 4 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |rowspan="4"|''Break the News'' |- |rowspan="3"|2007 |"Everything But the Girl" |align="center"| 38 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"Desire" |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| 53 |align="center"| - |align="center"| - |- |"Insanity" |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| 20 |align="center"| 47 |align="center"| - |- |2008 |"Breathing Your Love" <small>(bashkp. Kat DeLuna) |align="center"| 2 |align="center"| 13 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| TBR |rowspan="5"|''Flashback'' |- |rowspan="5"|2009 |"See U at the Club" |align="center"| 12 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"Runaway" |align="center"| 11 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"What If" |align="center"| 51 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"Seasons Fly" |align="center"| 57 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"Viva La Vida" |align="center"| 1 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - | |} == Lidhje të jashtme == {{Commonscat|Darin Zanyar}} [[Kategoria:Këngëtarë suedezë]] [[Kategoria:Lindje 1987]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] nvp03cwblgij1preefthuijsm8fpn9g 2465111 2465110 2022-07-25T10:12:38Z FMSky 132624 wikitext text/x-wiki [[Image:Darin-2021.jpg|thumb|Darin (2021)]] [[Skeda:Darin Sommarkrysset 2012 By Daniel Åhs Karlsson.jpg|parapamje|Darin (2012)]] '''Darin Zanyar''' i njohur si '''Darin''' është këngëtar nga [[Suedia]]. Ai lindi më [[2 Qershor]] [[1987]] në [[Stockholm]]. Nacionaliteti i vërtetë i Darin Zayar është [[Kurdët]]. Darin fitoi vendin e dytë në Idolin Suedez 2004. {|class="wikitable" !rowspan="2"|Viti !rowspan="2"|Kënga !colspan="5"|Pozitat në Toplista<small></small> !align="center" rowspan="2"|Album |- !width="40"|<small>{{flamuri|Sweden}}<br />[[Suedia|SUE]]</small> !width="40"|<small>{{flamuri|Finland}}<br />[[Finlanda|FIN]]</small> !width="40"|<small>{{flamuri|Germany}}<br />[[Gjermania|GJER]]</small> !width="40"|<small>{{flamuri|Austria}}<br />[[Austria|AUT]]</small> !width="40"|<small>{{flamuri|United Kingdom}}<br />[[Britania e Madhe|ANG]]</small> |- |rowspan="4"|2005 |"Money for Nothing" |align="center"| 1 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center" rowspan="2"|''The Anthem'' |- |"Why Does It Rain" |align="center"| 5 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"Step Up" |align="center"| 1 |align="center"| 9 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |rowspan="3"|''Darin'' |- |"Who's That Girl" |align="center"| 6 |align="center"| 20 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |rowspan="2"|2006 |"Want Ya!" |align="center"| 4 |align="center"| 8 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"Perfect" |align="center"| 3 |align="center"| 4 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |rowspan="4"|''Break the News'' |- |rowspan="3"|2007 |"Everything But the Girl" |align="center"| 38 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"Desire" |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| 53 |align="center"| - |align="center"| - |- |"Insanity" |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| 20 |align="center"| 47 |align="center"| - |- |2008 |"Breathing Your Love" <small>(bashkp. Kat DeLuna) |align="center"| 2 |align="center"| 13 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| TBR |rowspan="5"|''Flashback'' |- |rowspan="5"|2009 |"See U at the Club" |align="center"| 12 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"Runaway" |align="center"| 11 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"What If" |align="center"| 51 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"Seasons Fly" |align="center"| 57 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |- |"Viva La Vida" |align="center"| 1 |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - |align="center"| - | |} == Lidhje të jashtme == {{Commonscat|Darin Zanyar}} [[Kategoria:Këngëtarë suedezë]] [[Kategoria:Lindje 1987]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] d8mn9dg1j5dkv39biw0g6doewpmng6r 0 81519 2465056 2464386 2022-07-24T18:54:10Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Infobox kanal televiziv | name = Junior TV | logofile =Junior TV Albania.png | logosize = 205px | logocaption = Logoja e Junior TV | logoalt = | logo2 = | owner = [[Top Media]] | established = | test card = | test of transmission = | airdate = | launch = 2004 | closed date = | picture format = [[576123 i]] ([[SDTV]] [[4:3]]) | channeltype = [[Kanal i DigitAlb]] | share = | share as of = | share source = | network = [[DigitAlb]] | parent = | key people = | slogan = | motto = | country = [[Shqipëri]] [[Kosovë]] | language = [[Shqip]] | broadcast area = | affiliates = [[Televizion]] | headquarters = [[Tiranë]], [[Shqipëri]] | former names = | replaced names = | replaced by names = | sister names = [[Çufo]] [[Bang Bang]] | timeshift names = | web =http://www.digitalb.al | terr serv 1 = Shqipëri | terr chan 1 = dixhitale | sat serv 1 = | sat chan 1 = | cable serv 1 = [[DigitAlb]] (Shqipëri) | cable chan 1 = 13 | cable serv 2 = | cable chan 2 = | cable serv 3 = [[IPKO]] (Kosovë) | cable chan 3 = 21 | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | iptv serv 1 = ALBtv(ALBtelecom) | iptv chan 1 = | online serv 1 = | online chan 1 = | 3gmobile serv 1 = }} '''Junior TV''' apo '''Junior''' është një kanal televiziv për fëmijë(kanali simotër i [[Çufo|Çufo TV]] dhe [[Bang Bang]]), pjesë e platformës Dixhitale Televizive [[DigitAlb]] në [[Shqipëri]]. '''Junior''' përshtatet me moshat nga 10-18 vjeç. Produksionet më të famshme dhe më të shfaqura në '''Junior''' janë produksione nga: [[Walt Disney]], [[Warner Bros]] etj. Ai është një nga kanalet më të bukura dhe më të adhuruara nga para adoleshentët dhe adoleshentët. Junior ndodhet në platformën Digitalb në kanalin me numër [[06]]. Junior gjithashtu mundëson edhe seriale për fëmijë të vegjël. Disa prej tyre janë: Hi-5, Balamori, Kuzhinieri i madh dhe i vogël, Brami etj. '''Junior''' gjithashtu ka edhe guidën e tij të cilën mund ta gjeni me pult ose edhe në faqen kryesore të internetit e cila është [http://digitalb.al/ www.digitalb.al]. Ju mund të shtypni tek guida dhe me pas tek fëmijët. Junior vjen me një slogan shumë mbresëlënës: "Jetoni në botën e dëshirave". '''Junior''' eshte nje prej kanaleve më të mirë për adoleshentë. ==Transmetimet== ===Filmat e 1'rë=== *'''Balamori''' *'''Big Time Rush''' *'''Bota e Patit''' *'''Brami''' *'''DigiTime''' *'''Drejk dhe Xhosh''' *'''Ema, Një Shtrigë Ëndrrash''' *'''Galidor''' *'''Greenhouse''' *'''Gjimnastet Olimpike''' *'''Hana Montana''' *'''Isa TDSH''' *'''Italishtja në Familje''' *'''Jeta në Suitë e Zakut dhe Kodit''' *'''Këmbyer në Lindje''' *'''Kërcim për një Ëndërr''' *'''Klubi i Kalorëseve''' *'''Kompjuteri Im''' *'''Kori në Shtëpinë e Bardhë''' *'''Kuzhinieri i Madh, Kuzhinieri i Vogël''' *'''Lizi Mekguajer''' *'''Magjistarët e Sheshit Uejverli''' *'''Malkolmi''' *'''Na Ishte Njëherë Lola''' *'''Në Shtëpi me Babin''' *'''Paç Fat Çarli''' *'''Periferia''' *'''Popland''' *'''Princi i Bel-Air''' *'''Qyteti i Përtacëve''' *'''Rejven''' *'''Sabrina, Shtriga Adoleshente''' *'''Semi dhe Keti''' *'''Simpsonët''' *'''Skuadra Anti-Monstër''' *'''Soni mes Yjesh''' *'''Stivensat''' *'''Të jesh Eva''' *'''Tjeta-5''' *'''Tribu''' *'''Tru Xhekson''' *'''Unë Karli''' *'''Victorious''' *'''Violeta''' *'''Xhonas''' *'''Zaku dhe Kodi në Anije''' ===Filmat e Fundit=== * '''Agjenti Kodi Benks''' * '''Agjenti Kodi Benks 2''' * '''Zana e Dhembeve''' * '''Djali i karatese''' * '''Djali i karatese 2''' * '''Djali i karatese 3''' * '''Vajza e karatese''' * '''Njeriu merimange''' * '''Njeriu merimange 2''' * '''Njeriu merimange 3''' * '''Dashuria e pare''' * '''13 per 30''' * '''Sekrete te vogla''' * '''Ngrije zerin''' * '''Hokus Pokus''' * '''Nje histori Hirusheje''' * '''Nje tjeter histori Hirusheje''' * '''Nje histori Hirusheje: na ishte njehere nje kenge''' * '''Kampi Muzikor''' * '''Kampi Muzikor 2''' * '''Hannah Montanta - Filmi''' * '''Vajzat gatopard''' * '''Vajzat gatopard 2''' * '''Vajzat gatopard 3''' * '''Shfaqa muzikore e shkolles''' * '''Shfaqa muzikore e shkolles 2''' * '''Shfaqa muzikore e shkolles 3''' * '''Ditari i princeshes''' * '''Ditari i princeshes 2''' * '''Ne ndjekje te Libertit''' * '''Çfare kerkon nje vajze''' * '''Vajza rebele''' * '''Mos shiko poshte shtratit''' * '''E premte e frikshme''' * '''Shkolla e superheronjve''' * '''Kronikat e Narnias''' * '''Kronikat e Narnias 2''' * '''Kronikat e Narnias 3''' * '''Kurthi i prinderve''' * '''Vajzat e tifozeve''' * '''Vajzat e tifozeve 2''' * '''Vajzat e tifozeve 3''' * '''Vajzat e tifozeve 4''' * '''Vajzat e tifozeve 5''' * '''Herri Poter 1''' * '''Herri Poter 2''' * '''Herri Poter 3''' * '''Herri Poter 4''' * '''Herri Poter 5''' * '''Herri Poter 6''' * '''Herri Poter 7''' * '''Herri Poter 8''' * '''Akuamarina''' * '''Meri Popins''' * '''Mami ka njohur nje vampir''' * '''I vetem ne shtepi''' * '''I vetem ne shtepi 2''' * '''I vetem ne shtepi 3''' * '''I vetem ne shtepi 4''' * '''Kadetja Keli''' * '''Filmi i Stivansve''' * '''Shtrigat binjake''' * '''Robinsonet Zviceriane''' * '''Magjia verore''' * '''Princi i Bel-Air''' * '''Hannah Montana 1+2+3+4''' * '''Magjistaret e sheshit Uejverli 1+2+3''' * '''Lizi Meguajer 1+2''' * '''Malkolm''' * '''Shtriga Sabrina''' * '''Sabrina shkon ne Rome''' * '''Sabrina shkon ne Australi''' * '''Martese me kater duar''' * '''Jeta ne suite e Zakut dhe Kodit''' * '''Zaku dhe Kodi ne anije''' * '''Rejven''' * '''Te jesh Eva''' * '''Liliputet''' * '''Kronikat e Narnias - serial''' * '''Dadoja Mekfi''' * '''Luftetari Naço''' * '''Skubi du''' * '''Skubi Du 2''' * '''Matilda''' * '''Nje deshire e thjeshte''' * '''Stolisni pemen''' * '''Gjithçka dua per krishtlindje''' * '''Burri i shtepise''' * '''Heronjte e aksionit''' * '''Bratz - engjejt e rokut''' * '''Bratz - xhindi magjik''' * '''Bratz - Pasioni per diamantet''' * '''Bratz - filmi i vertete''' * '''Skena ime shkon ne hollivud''' * '''Misteret e Romes''' * '''Bethoven 1''' * '''Bethoven 2''' * '''Bethoven 3''' * '''Bethoven 4''' * '''Bethoven 5''' * '''Kercenimi Denis''' * '''Brami''' * '''Klubi i mikeshave'' * '''Tregim per nje djale''' * '''Djali fllucke''' * '''Thesari kombetar''' * '''Thesari kombetar 2''' * '''Xhumanxhi''' * '''Xhumanxhi: Mirëserdhët në xhungël''' * '''Xhurasik park''' * '''Xhurasik park 2''' * '''Xhurasik park 3''' * '''High school musical - koncerti''' * '''Thjesht Pek''' * '''Bota e Patit''' * '''Isa TDSH''' * '''Nje vere plot surpriza''' * '''Shtepia e fantazmave''' * '''Princesha dhe poni''' * '''Nje dado per Denin''' * '''Historia e Anes''' * '''Vazja llave dhe djali peshkaqen''' * '''Dita e fundit e veres''' * '''Rags''' * '''Flicka''' * '''Flicka 2''' * '''Flicka 3''' ==Shiko Edhe== * [[Media shqiptare]] * [[Top Media]] * [[Top Channel]] * [[Top Albania Radio]] * [[Disney Channel (Albania)|Disney Channel]] * [[DigitAlb]] * [[Junior TV|Junior]] * [[Bang Bang]] * [[Çufo|Çufo TV]] * [[Top NEWS]] * [[Dritan Hoxha (gazetar)|Dritan Hoxha]] * [[T-HD]] * [[SuperSport]] * [[Genc Gjineci]] * [[Alban Jaho]] * [[Top Gold Radio]] * [[Shqip (gazetë)|Gazeta Shqip]] ==Lidhje të jashtme== * Faqja Zyrtare e [[DigitAlb]] http://www.digitalb.al * Faqja Zyrtare e [[SuperSport]] https://www.supersport.al/ [[Kategoria:Stacione televizive në Shqipëri]] 4m6pq45ea2aboa5082pu74xgoz5o4bl 0 85635 2465103 2250720 2022-07-25T09:20:39Z 2A01:E34:ECA1:27D0:4401:97D8:241:EBD5 /* Kryetarë të Kuvendit Popullor të Shqipërisë 1946-1991 */ wikitext text/x-wiki ==Kryetarë të Parlamentit të Shqipërisë 1920-1946== #[[Xhemal Naipi]], (Kryetar i Këshillit Kombëtar, 1920) #[[Dhimiter Kacimbra]], (Kryetar i Këshillit Kombëtar, 1920) #[[Pandeli Evangjeli]], (Kryetar i Këshillit Kombëtar, 1921) #[[Eshref Frasheri]], (Kryetar i Këshillit Kombëtar, 1922–1923) #[[Eshref Frasheri]], (Kryetar i Asamblesë Kushtetuese, 1924) #[[Petro Goga]], (Kryetar i Asamblesë Kushtetuese, 1924) #[[Eshref Frasheri]], (Kryetar i Senatit, 1924–1925) #[[Pandeli Evangjeli]], (Kryetar i Senatit, 1925–1926) #[[Kostaq Kota]], (Kryetar i Anëtarëve të Parlamentit, 1925–1928) #[[Pandeli Evangjeli]], (Kryetar i Anëtarëve të Parlamentit, 1928) #[[Pandeli Evangjeli]], (Kryetar i Anëtarëve të Parlamentit, 1928–1930) #[[Kostaq Kota]], (Kryetar i Anëtarëve të Parlamentit, 1930–1937) #[[Pandeli Evangjeli]], (Kryetar i Anëtarëve të Parlamentit, 1937–1939) #[[Terenc Toci]], (Kryetar i Këshillit të Lartë Korporativ Fashist, 1940–1943) #[[Lef Nosi]], (Kryetar i Parlamentit Kombëtar, 1943–1944) #[[Mihal Zallari]], (Kryetar i Parlamentit Kombëtar, 1944) ==Kryetarë të Kuvendit Popullor të Shqipërisë 1946-1991== #[[Omer Nishani]] (1944) #[[Tuk Jakova]] (25 mars, 1946-1946) #[[Ymer Dishnica]] (1946–1947) #[[Manush Myftiu]] (1947–1949) #[[Gogo Nushi]] (1949–1950) #[[Teodor Heba]] (30 qershor, 1950–1951) #[[Mihal Prifti]] (1951–1954) #[[Gogo Nushi]] (20 korrik, 1954–1956) #[[Rita Marko]] (1956–1958) #[[Medar Shtylla]] (21 qershor, 1958–1964) #[[Lefter Goga]] (20 nëntor, 1964 - 11 korrik, 1966) #[[Abdyl Këllezi]] (10 shtator, 1966 - 13 janar, 1969) #[[Behar Shtylla]] (13 janar, 1969–1970) #[[Fadil Paçrami]] (20 nëntor, 1970 - 25 shtator, 1973) #[[Iljaz Reka]] (25 shtator, 1973 - 27 dhjetor, 1975) #[[Ali Manaj]] (11 shkurt, 1976 - 25 dhjetor, 1978) #[[Simon Stefani]] (25 dhjetor, 1978 - 22 nëntor, 1982) #[[Pali Miska]] (22 nëntor, 1982 - 19 shkurt, 1987) #[[Petro Dode]] (19 shkurt, 1987 - 15 prill, 1991) ==Kryetarë të Kuvendit të Shqipërisë pas 1991== #[[Kastriot Islami]] (17 prill, 1991 - 6 prill, 1992) #[[Pjetër Arbnori]] (6 prill, 1992 - 24 korrik, 1997) #[[Skënder Gjinushi]] (24 korrik, 1997 - 4 shtator, 2001) #[[Namik Dokle]] (4 shtator, 2001 - 30 prill, 2002) #[[Servet Pëllumbi]] (30 prill, 2002 - 3 shtator, 2005) #[[Jozefina Topalli]] (3 shtator, 2005 - 10 shtator 2013) #[[Ilir Meta]] (10 shtator 2013 - maj 2017) #[[Gramoz Ruçi]] (9 shtator 2017 - 10 Shtator 2021) #[[Lindita Nikolla]] (10 shtator 2021 - në vazhdim) [[Kategoria:Shqipëri]] [[Kategoria:Politikanë shqiptarë]] [[Kategoria:Politikë]] fvvgvcg62pbkowqmvikelm04chu8ovt 10 87587 2465094 1344600 2022-07-25T04:37:34Z Kwamikagami 5909 wikitext text/x-wiki [[Figura:History of NATO enlargement.svg|thumb|right|150px|Ekspansioni i NATO-s]] * [[753 p.e.s.]] - [[Romulus dhe Remus]] themeluan qytetin e [[Roma|Romës]]. * [[1519]] - [[Hernán Cortés]] arrin në [[Veracruz]]. * [[1999]] - Nga sulmi ajror i [[NATO]]-s ndaj [[Serbi]]së është qëlluar ndërtesa e njohur "Ušće" në [[Beogradi]]n e Ri dhe ura Žeželjev mbi Danub në Novi Sad. *[[1999]] - Nga sulmi ajror i NATO-s ndaj [[Serbia|Serbisë]] është qëlluar ndërtesa e njohur ''"Ušće"'' në Beogradin e Ri dhe ura ''Žeželjev'' mbi [[Danubi|Danub]] në [[Novi Sadi|Novi Sad]]. *[[1999]] vdes [[Isa Kastrati]] "GACA", [[Dëshmor i Kombit]] në luftën e UÇK-së. *[[1999]] vdes [[Besnik Maroca]] "SYLA", [[Dëshmor i Kombit]] në luftën e UÇK-së. <noinclude>[[Kategoria:Stampat e datave|Prill]]</noinclude> lz4egjfi4nlt5d6difzfydop2iifw01 0 99154 2465105 2351087 2022-07-25T09:58:17Z 2A03:4B80:A900:2C30:E55F:C900:1841:1BE2 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = '''Legjendë'''<br>Lutogllavë | native_name = Flokat | settlement_type = Fshat | image_flag = <!-- Pa ''Skeda:'' në fillim --> | flag_link = <!-- p.sh: Flamuri i Prishtinës --> | image_seal = <!-- Pa ''Skeda:'' në fillim --> | seal_link = <!-- p.sh: Stema e Prishtinës --> | seal_size = <!-- p.sh: 50px --> | image_skyline = <!-- Pa ''Skeda:'' në fillim --> | image_caption = <!--Administrimi territorial--> |Rajoni = [[Rajoni i Prizrenit|Prizren]] |Komuna = [[Komuna e Prizrenit|Prizren]] |Kryetari i Komunës = |Partia udhëheqëse = <!--Sipërfaqja dhe Demografia --> |Sipërfaqja = |Sipërfaqja urbane = |Sipërfaqja metropolitane = | population_total = | population_total_viti = 2011 |Dendësia = <!-- Të dhëna tjera--> | population_demonym = | established_date = |Krahina = |Lartësia = 508 | postal_code = |Prefiksi = |Aeroporti = | registration_plate = | website = |E-Posta = <!--Harta--> | image_map = | map_caption = | image_map_gjerësi = |CoordAddon = <!--Koordinatat Mënyra #1--> | gjer_g=42 | gjer_m=16 | gjer_s=33 | gjer_dr = N | gjat_g=20 | gjat_m=47 | gjat_s=11 | gjat_dr = E }} '''Legjendë''' është një vendbanim në komunën e [[Komuna e Prizrenit|Prizrenit]], [[Kosovë]]. Para vitit 1999 fshati ishte i njohur edhe me emrat '''Lutogllavë''' dhe '''Flokat'''. <!-- == Gjeografia == --> <!-- == Demografia == --> <!-- == Ekonomia == --> <!-- == Kultura == --> <!-- == Historia == --> == Shih dhe këtë == * [[Prizreni]] * [[Rajoni i Prizrenit]] * [[Komuna e Prizrenit]] * [[Lista e ardhacakëve - Prizren]] <!-- == Burimet == --> {{reflist}} == Lidhje të jashtme == *[http://www.fallingrain.com/world/KV/21/Lutogllave.html vendndodhja] [[Kategoria:Fshatra në Kosovë]] [[Kategoria:Fshatra në komunën e Prizrenit]] {{Komuna e Prizrenit}} {{KO-gjeo-cung}} 9je72cvsxi9uj6oyanmaw99xw5y3ppw 0 100474 2465106 2220868 2022-07-25T09:58:54Z 79.106.211.126 wikitext text/x-wiki '''Shpresa Bërdëllima''' ('''Miluka''' lindi me 11 Korrik 1957 - 11 Korrik 2017). Ishte nje aktore shqiptare. U angazhua në teatrin e estradës së Tiranës dhe në kinematografi, duke filluar me rolin e zonjushës Gajtani te "Vajzat me kordele të kuqe". == Filmografia == # [[Vajzat me kordele të kuqe]] (1978)... zonjusha Gajtani # [[Përtej mureve të gurta]] (1979)... Asimeja # [[Era e ngrohtë e thellësive]] (1982)... Vali # [[Kur hapen dyert e jetës]] (1986)... Liza # [[Kur ndahesh nga shokët]] (1986)... Zana # [[Të shoh në sy]] (1986)... bashkeshortja e z. Mina # [[Mirela (telekomedi)]] - (1988), Mirela # [[Flutura në kabinën time]] (1988)... Keti # [[Hetimi vazhdon]] (1988)... Liljana # [[Shpresa]]... 1989 [[Kategoria:Lindje 1957]] [[Kategoria:Vdekje 2017]] [[Kategoria:Aktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] {{Biografi-cung}} 1pgf6b3pzzh7m68fj196iqwsqx5npyy 0 100926 2465086 2427004 2022-07-24T22:20:43Z 93.93.168.224 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Idhomeno Kosturi | image = Idhomen Kosturi.jpg | image_size = 230px | office = [[Lista e Kryeministrave të Shqipërisë|Kryeministër]] | term_start = 12 dhjetor 1921 | term_end = 24 dhjetor 1921 | predecessor = [[Hasan Prishtina]] | successor = [[Xhafer Ypi]] | office2 = Kryetar i Asamblesë Kombëtare | term_start2 = 4 nëntor | term_end2 = 5 nëntor, 1943<ref name="Dervishi">{{Cite book|title=''Plumba Politikës - Historitë e përgjakjes së politikanëve shqiptarë''|last=Dervishi|first=Kastriot|publisher=55|year=2010|isbn=978-99943-56-43-0|location=Tiranë|pages=129-131}}</ref> | predecessor2 = [[Lef Nosi]] | successor2 = [[Mihal Zallari]] | office3 = | term_start3 = | term_end3 = | predecessor3 = | successor3 = | office4 = | term_start4 = | term_end4 = | predecessor4 = | successor4 = | office5 = | term_start5 = | term_end5 = | predecessor5 = | successor5 = | birth_date = [[1873]] | birth_place = [[Korçë]], [[Perandoria Osmane]] | death_date = [[5 nëntor]] [[1943]] | death_place = [[Durrës]], [[Shqipëri]] | nationality = Shqiptar | profession = Politikan }} '''Idhomene Kosturi''' ([[Korça|Korçë]] , [[1873]] - [[Durrësi|Durrës]], [[5 nëntor]] [[1943]]) ishte veprimtar i çështjes kombëtare dhe politikan shqiptar. Ka qenë anëtar i dytë i Kishës Ortodokse Shqiptare dhe bëhet kreu i qeverisë shqiptare ([[12 dhjetor]] - [[24 dhjetor]] [[1921]]) pas kryengritjes së dhjetorit. == Jeta == Idhomeno Kosturi, pinjoll i një prej familjeve më atdhetare në Korçë. Babai i tij, [[Jovan Kosturi]], së bashku [[Orhan Pojani|Orhan bej Pojanin]] kishin hapur shkollën e parë shqipe për Korçën, dhe botonin [[Drita (gazetë)|gazetën Drita]], ndërsa i vëllai i tij, [[Spiro Kosturi|Spiro]], ishte vrarë nga grekët në Selanik.<ref name=":0" /> Në 1909 Kosturi mori pjesë në [[Kongresi i Elbasanit|Kongresin e Elbasanit]], i cili mori vendime të rëndësishme në lidhje me sistemin e shkollimit shqip.<ref>{{citation|last=Xhevat|first=Lloshi|title=Rreth Alfabetit Të Shqipes|url=http://books.google.com/books?id=9_gXTda0HS8C&pg=PA61|accessdate=23 nëntor 2012|year=2008|publisher=Logos-A|isbn=978-9989-58-268-4|page=65}}</ref> dhe, mbas kongresit, u bë arkëtar i komitetit “Përparimi”, i krijuar nga kongresi i Elbasanit. Pas vitit 1913 u vendos në Durrës. Ishte pjesëmarrës në [[Kongresi i Durrësit|kongresin e Durrësit]] dhe [[Kongresi i Lushnjes|atë të Lushnjes]]. Po ashtu, ishte kryeministër në qeverinë e tranzicionit (12 – 24 dhjetor 1921). Qe deputet i Korçës në zgjedhjet e 1 tetorit 1943. Fillimisht u zgjodh kryetar i komisionit të letërpërfaqësimeve dhe pasi kryetari i mëparshëm, [[Lef Nosi]], u zgjodh anëtar i Këshillit të Naltë, u zgjodh kryetar i Kuvendit Kushtetues, më 25 tetor 1943. Për fatin e tij të keq, këtë detyrë do ta ushtronte shumë pak ditë, pasi do të gjente vdekjen nga një atentat komunist. Kuvendi Kombëtar i 1943-shit, shpalli të pavlefshme të gjitha ligjet dhe vendimet që ishin miratuar në periudhën 7 prill 1939 – 14 shtator 1943. Rrëzoi “bashkimin personal” midis Italisë dhe Shqipërisë, të “vendosur” më 12 prill 1939 dhe akordet që rridhnin prej tij, i riktheu pavarësinë Shqipërinë së bashku me Statutin Themeltar të vitit 1928, si dhe shpalli botërisht asnjanësinë e Shqipërisë nga konflikti botëror. Siç dihet, më 16 qershor 1940, Këshilli i Epërm Fashist Koorporativ i kishte shpallur luftë shteteve, me të cilët ishte në luftë Italia, si Anglia dhe Franca. Për të tronditur besimin e brendshëm në vend ndaj autoriteteve, si dhe qëndrueshmërinë politike, komunistët kryen disa atentate që prekën edhe deputetët e Kuvendit Kombëtar. Për të vrarë Idhomen Kosturin, njësiti gueril komunist i Durrësit ngarkoi të riun Kolë Laku, i cili e kreu vrasjen, sapo kryetari i Kuvendit po dilte nga shtëpia. Në mënyrë të papritur, ai qëlloi mbi Kosturin duke kryer kështu vrasjen e njërit prej autoriteteve më të larta në vend.<ref name=":0">Dervishi K., ''Margaret Hezllak dhe shërbimi i saj ndaj çështjes shqiptare'', 55, Nr. 6316, fq. 16-17, 17 dhjetor 2015.</ref> Kryetari pasardhës i Parlamentit, [[Mihal Zallari]], do t'i propozonte organit legjislativ që ish-sheshi "C. Ciano", i cili kishte marrë emrin e të atit të kontit Ciano pas 7 prillit 1939, të merrte emrin e I. Kosturit. Sipas shtypit të kohës, Kosturi la një pjesë të pasurisë së tij për ndërtimin e një azili pleqsh, dëshirë që nuk u përmbush dot.<ref name="Dervishi"/> == Referime == {{reflist}} {{Kryeministrat e Shqipërisë|state=collapsed}} [[Kategoria:Lindje 1873]] [[Kategoria:Vdekje 1943]] [[Kategoria:Kryetarë të Parlamentit të Shqipërisë]] [[Kategoria:Kryeministra të Shqipërisë]] [[Kategoria:Njerëz nga Korça]] [[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Manastirit]] [[Kategoria:Ortodoksë shqiptarë]] ev5fg8al2366gedt9v0xzd6aixyvq34 0 104734 2465075 2351142 2022-07-24T20:24:15Z 185.190.132.14 wikitext text/x-wiki {{coord|42.59|N|20.85|E|source:wikidata|display=title}} {{Infobox settlement | name = '''Krajkovë''' | native_name = Gurras | settlement_type = Fshat | image_flag = <!-- Pa ''Skeda:'' në fillim --> | flag_link = <!-- p.sh: Flamuri i Prishtinës --> | image_seal = <!-- Pa ''Skeda:'' në fillim --> | seal_link = <!-- p.sh: Stema e Prishtinës --> | seal_size = <!-- p.sh: 50px --> | image_skyline = | image_caption = <!--Administrimi territorial--> |Rajoni = [[Rajoni i Prishtinës|Prishtinë]] |Komuna = [[Komuna e Drenasit|Drenas]] |Kryetari i Komunës = |Partia udhëheqëse = <!--Sipërfaqja dhe Demografia --> |Sipërfaqja = |Sipërfaqja urbane = |Sipërfaqja metropolitane = | population_total = | population_total_viti = 2011 |Dendësia = <!-- Të dhëna tjera--> | population_demonym = | established_date = |Krahina = [[Drenica|Drenicë]] |Lartësia = 626 | postal_code = |Prefiksi = |Aeroporti = | registration_plate = | website = |E-Posta = <!--Harta--> | image_map = | map_caption = | image_map_gjerësi = |CoordAddon = <!--Koordinatat Mënyra #1--> | gjer_g=42 | gjer_m=35 | gjer_s=47 | gjer_dr = N | gjat_g=20 | gjat_m=51 | gjat_s=13 | gjat_dr = E }} '''Krajkovë''' është një vendbanim në komunën e [[Komuna e Drenasit|Drenasit]], [[Kosovë]]. Pas vitit 1999 fshati është i njohur edhe me emrin '''Gurras'''. == Gjeografia == Fshati Krajkovë mbulohet nga mali Kosmaç. Krajkova kufizohet me fshatrat: Llapushnik, Domanek, Shtrubullovë dhe Zabel i Poshtëm. == Demografia == Fshati '''Krajkovë''' gjendet në komunën e Drenasit. Ka diku rreth 2750 banorë. <!-- == Ekonomia == --> <!-- == Kultura == --> <!-- == Historia == --> == Shih dhe këtë == Krajkova njihet si një vendbanim i lashtë ku tregojnë edhe dokumentet e arkivave të ish Perandorisë Osmane, dhe asaj Austro-Hungareze. Krajkova njihet edhe si vend rezistencë i shumë luftërave gjatë shekujve. Sidomos gjatë luftes së fundit në Kosovë ku shumë të rinjë e të reja u radhiten në rreshtat e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës. <!-- == Burimet == --> {{reflist}} == Lidhje të jashtme == *[http://www.fallingrain.com/world/KV/07/Krajkove.html vendndodhja] [[Kategoria:Fshatra në Kosovë]] [[Kategoria:Fshatra në komunën e Drenasit]] {{Komuna e Drenasit}} {{KO-gjeo-cung}} m1n80nxfl8g5ttr2psklq3keh7c2s4d 0 106114 2465050 2464593 2022-07-24T17:27:34Z 79.106.211.78 wikitext text/x-wiki {{ky artikull|Ky artikull ka lidhje me Kishën e Shën Mërisë në [[Labovë e Kryqit]], [[Gjirokastër]]. Për artikuj të ngjashëm kliko [[Kisha e Shën Mërisë (kthjellim)|këtu]].}} {{Infobox vend historik | emri =Kisha Lindja e Shën Mërisë (Labovë) | emri_amëtar = | gjuha_amëtare = | foto = Labova e Kryqit3.jpg | përshkrimi = | lloji = | locmapin = Shqipëria | gjerësi = 40.073611 | gjatësi = 20.29 | lokacioni = [[Labovë e Kryqit]], [[Rrethi i Gjirokastrës|Gjirokastër]], [[Qarku i Gjirokastrës|Gjirokastër]], [[Shqipëri]] | sipërfaqja = | ndërtuar = | arkitekt = | arkitektura = | organi_drejtues = DRKK Gjirokastër | përcaktimi1 = SHQIPËRI | përcaktimi1_offname = Monument i trashëgimisë kulturore | përcaktimi1_data = 188610.06.1973 | përcaktimi1_kriteret = I | përcaktimi1_numri = GJ110 | përcaktimi1_free1name = Tipologjia | përcaktimi1_free1value = | përcaktimi1_lloji = Nën mbrojtje }} '''Kisha e Labovës së Kryqit''' është një nga monumentet më interesante në jug të [[Shqipëria|Shqipërisë]] që i kushtohet [[Mëria|Shën Mërisë]].<ref name=#imk#>{{cite book|title=LISTA E MONUMENTEVE: RRETHI I GJIROKASTRËS|publisher=Instituti i Monumenteve të Kulturës - Ministria e Kulturës|url=http://imk.gov.al/wp-content/uploads/monumente/lista%20e%20monumentewve/GJIR.pdf|accessdate=11 tetor 2016|ref=imk|language=sq|archiveurl=https://web.archive.org/web/20151208074028/http://www.imk.gov.al/wp-content/uploads/monumente/lista%20e%20monumentewve/GJIR.pdf|archivedate=8 dhjetor 2015|url-status=dead}}</ref> Atje shkohet duke ndjekur rrugën që të çon në [[Libohova|Libohovë]], nisur nga një degëzim drejt lindjes i autostradës në jug të [[Gjirokastra|Gjirokastrës]]. Në kthesën drejt Libohovës merret pak majtas, te rruga e paasfaltuar që shkon në [[Suhë]] dhe vazhdohet në këtë rrugë që nuk është e keqe deri në një kthesë djathtas në drejtim të lartësive të kodrave. Rruga ka degëzim përsëri, por të dyja degët të çojnë në majë të një kodre; pak kilometra më tej është Labova e Kryqit, ku arrihet pasi rruga bëhet përsëri e asfaltuar. I gjithë udhëtimi merr rreth 40 minuta. Kisha e Labovës së Kryqit është një nga më të vjetrat në Shqipëri dhe dikur përmbante një relike të shenjtë që besohej se ishte pjesë e kryqit të vërtetë të Krishtit. Ndërtesa është tipike bizantine me një kupolë të lartë qendrore, me navën dhe aislet e ndërtuara në mënyrë që të krijojnë figurën e kryqit. Hyrja kryesore në kishë është përmes një narteksi të mëvonshëm. Ka të paktën 9 nivele të dallueshme afreskesh të pikturuara në sipërfaqen e mureve të brendshme. Kisha, siç shihet sot, është kryesisht ndërtim i shekullit të 13-të dhe kohës së Despotatit të Epirit, megjithëse një themel fillestar mund të shkojë thellë në kohën e Perandorit Justinian në vitet 527-565 e.j. <gallery> Skeda:Labove.jpg|Kisha e Labovës së Kryqit Skeda:Kisha Labovë e Kryqit kryqi i kishes.jpg|Pamje nga kryqi i kishës Skeda:Kisha Labovë e Kryqit nga jashte.jpg|Pamje nga jashtë (hyrja) Skeda:Kisha Labovë e Kryqit nga brënda.jpg|Pamje e kishës nga brënda Skeda:Kisha Labovë e Kryqit nga mbrapa.jpg|Pamje e kishës nga mbrapa </gallery> == Lidhje të jashtme == * [https://web.archive.org/web/20161128185632/http://imk.gov.al/site/?page_id=77 Instituti i Monumenteve të Kulturës] [[Kategoria:Kisha ortodokse në Shqipëri]] [[Kategoria:Turizmi në Shqipëri]] [[Kategoria:Monumente kulturore në Gjirokastër]] 31d9ib88fitjputcm5it8qa7wn60uad 0 109448 2465079 2454239 2022-07-24T20:51:18Z Qendrimi15 122927 wikitext text/x-wiki {{CSS image crop|Image = Miladin Popović i Enver Hodža.jpg|bSize=600|cWidth=220|cHeight=300|oTop=160|oLeft=190|Location=right|Description=Liri Gega}} '''Liri Gega''' ([[Gjirokastra|Gjirokastër]], 1917 - [[Tirana|Tiranë]], 1956) ka qenë anëtare e [[Grupi Komunist i Shkodrës|Grupit Komunist të Shkodrës]], veprimtare e [[Partia e Punës e Shqipërisë|Partisë Komuniste të Shqipërisë]], partizane dhe anëtare e byrosë politike. Gega përfshihet në listën e përpiluar nga [[Instituti i Studimit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit]], që përmbledh pjesëmarrësit që kanë përgjegjësi direkte për krimet e [[Partia Komuniste Shqiptare|Partisë Komuniste Shqiptare]] dhe të [[Ushtria Nacionalçlirimtare|Ushtrisë Nacionalçlirimtare]], duke qene, sipas ligjit nr. 41, anëtarë të strukturave politike dhe ushtarake “që kanë inspiruar, organizuar, urdhëruar, ekzekutuar ose ndihmuar forcat partizane në vepra kriminale”.<ref name="Gazeta Standard">{{cito lajm|last1=Gazeta Standard|title=Lufta e Dytë Botërore në Shqipëri, E papublikuar/ Arkivi i Shtetit, 260 emrat që “rrëfyen” ekzekutimet në ushtrinë partizane|url=http://www.standard.al/2014/11/29/lufta-e-dyte-boterore-ne-shqiperi-e-papublikuar-arkivi-i-shtetit-260-emrat-qe-rrefyen-ekzekutimet-ne-ushtrine-partizane/|accessdate=22 maj 2018|date=29 nëntor 2014|language=sq}}</ref> == Jeta == Lindi në Gjirokastër, e vetmja vajzë mes katër djemve<ref name=":1">M. Lalaj, ''Instituti Femnor "Nana Mbretneshë",'' Tiranë: Qendra Kombëtare e Artit dhe e Kulturës, 2013. fq. 182-184. ISBN 978-99943-51-90-9</ref> të Besimit dhe Asijes<ref name=":0">Saliu A., ''Përse u pushkatuan Liri Gega dhe Dali Ndreu?!'', [[Korrieri]]. - Nr. 266, 28 shtator, 2008, f. 10 - 11.</ref>. I ati Beso Gega ishte farmacist i shkolluar jashtë vendit, ishte zgjedhur dhe kishte shërbyer si kryetar i bashkisë Gjirokastër. Studjoi në Tiranë në Institutin "Nana Mbretneshë" ku mbaroi studimet më 1935. Shkoi për t'u shkolluar në Itali me bursë shtetërore, u regjistrua në Fakultetin e Historisë në Universitetin e Romës. La shkollën, e kthyen në Shqipëri dhe nisi punë në Institutin tashmë të riemërtuar "Donika Kastrioti"<ref name=":1" />. Në vitin 1941, Liri Gega ishte anëtare e Grupit Komunist të Shkodrës, ku bënin pjesë dhe [[Fiqret Shehu]] dhe [[Nexhmije Hoxha|Nexhmije Xhunglini]]. Nga viti 1941 ishte anëtare e Komitetit Qendror të Partisë Komuniste. Pasi doli në mal u bë anëtare e Shtabit të LANÇ-it<ref>''Ana e errët e luftës partizane / Letra që Liri Gega i niste Ramadan Çitakut'', 27.al, 6 shtator 2016.</ref>, Luftoi me [[Brigada e I-rë Sulmuese|Brigadën e I Sulmuese]] në [[Maqellara|Maqellarë]], komanduar nga [[Dali Ndreu]], kur edhe vritet [[Mustafa Gjinishi]]. Në vitin 1946 u martua me [[Dali Ndreu|Dali Ndreun]], një prej ushtarakëve më të lartë të asaj kohe. Në vitet 1945-1948 ka qenë deputete e Kuvendit dhe një nga drejtueset kryesore të Organizatës së Gruas Shqiptare. Gega u dëbua nga Politbyroja dhe partia në vitin 1944 në një luftë fraksionale me [[Koçi Xoxe|Xoxen]]<ref name=":2" />. Punonte si mësues e thjeshtë në shkollën pedagogjike "17 Nëntori"<ref name=":1" />. Në vitin 1956 u raportua se punonte si mësuese pranë [[Fieri|Fierit]]<ref name=":2">Kondi L., ''CIA: Konferenca e Tiranës dhe përplasja me Moskën për ekzekutimin e Liri Gegës'', përkthyer nga dosjet e deklasifikuara të CIA-s, [https://www.cia.gov/library/readingroom/docs/esau-19.pdf ESAU XIX-62], shoqeriacivile.com, 14 nëntor 2017.</ref>. Në vitin 1956 arrestohet si agjente e jugosllavëve. Në dhjetor të vitit 1956 Liri Gega së bashku me bashkëshortin e saj, Dali Ndreu, pushkatohen në një vend që nuk u mor vesh kurrë<ref name=":0" />. Me dënimin e Liri Gegës më 1956 i nxirret prova e fonogramit të saj, Liri Gega njoftonte nga [[Peshkopia]] “se detyra u krye”, dmth Gjinishi ishte vrarë - akuzë kjo që iu bashkangjit akuzave të tjera që e shpunë drejt pushkatimit bashkë me të shoqin, Dali Ndreun<ref>Habilaj E., ''Katër misteret e Liri Gegës dhe Dali Ndreut : që nga vrasja e Gjinishit deri te ekzekutimi i saj si spiune: të fshehtat e ish-sekretares së Byrosë Politike dhe bashkëshortit të saj'', [[Tirana observer]]. - Nr. 443, 18 qershor, 2010, f. 16.</ref>. == Referime == <references /> [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Lindje 1917]] [[Kategoria:Vdekje 1956]] [[Kategoria:Komunistë shqiptarë]] [[Kategoria:Të pushkatuar nga regjimi komunist]] [[Kategoria:Njerëz nga Gjirokastra]] [[Kategoria:Gra në Shqipëri]] iz8vle4twp8nbf98kynpic7tjpw17zk 0 109459 2465078 2427348 2022-07-24T20:44:40Z Qendrimi15 122927 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Mustafa Gjinishi | image = Mustafa Gjinishi (portret).jpg | birth_date = 15 janar 1912 | birth_place = [[Peqin]], [[Perandoria Osmane]] | death_date = 23 gusht 1944 (32 vjet) | death_place = [[Sllatina (Tearcë)|Sllatinë]], [[Shqipëria nën pushtimin gjerman|Mbretëria e Shqipërisë]] | death_cause = U vra | party = [[Partia e Punës e Shqipërisë|PKSH]] | father = [[Adem Gjinishi]] (babai) }} '''Mustafa Gjinishi''' ([[Peqini|Peqin]], [[15 janar]] [[1912]] - [[Sllatina (Sllovë)|Sllatinë]], [[23 Gusht|23 gusht]] [[1944]]) qe publicist, veprimtar komunist, anëtar i [[Grupi Komunist i Tiranës|Grupit të Tiranës]], themelues i [[Partia e Punës e Shqipërisë|PKSH]] dhe drejtues në luftë i njohur ''Tafari''. Gjinishi përfshihet në listën e përpiluar nga [[Instituti i Studimit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit]], që përmbledh pjesëmarrësit që kanë përgjegjësi direkte për krimet e [[Partia Komuniste Shqiptare|Partisë Komuniste Shqiptare]] dhe të [[Ushtria Nacionalçlirimtare|Ushtrisë Nacionalçlirimtare]], duke qene, sipas ligjit nr. 41, anëtarë të strukturave politike dhe ushtarake “që kanë inspiruar, organizuar, urdhëruar, ekzekutuar ose ndihmuar forcat partizane në vepra kriminale”.<ref name="Gazeta Standard">{{cito lajm|last1=Gazeta Standard|title=Lufta e Dytë Botërore në Shqipëri, E papublikuar/ Arkivi i Shtetit, 260 emrat që “rrëfyen” ekzekutimet në ushtrinë partizane|url=http://www.standard.al/2014/11/29/lufta-e-dyte-boterore-ne-shqiperi-e-papublikuar-arkivi-i-shtetit-260-emrat-qe-rrefyen-ekzekutimet-ne-ushtrine-partizane/|accessdate=22 maj 2018|date=29 nëntor 2014|language=sq}}</ref> == Jeta == Lindi në Peqin, i biri i [[Adem Gjinishi|Adem Gjinishit]] dhe nip i nënshkruesit të [[Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë (Deklarata)|Shpalljes së Pavarësisë]] [[Mahmud Efendi Kaziu|Mahmud ef. Kaziut]]<ref>[[Uran Butka|Butka U]]., ''Si e vrau Liri Gega Mustafa Gjinishin me urdhër të Enver Hoxhës'', Panorama, 22 shtator 2014.</ref>. I ati kishte qenë delegat në [[Kongresi i Lushnjes|Kongresin e Lushnjes]], u vra në prag të zgjedhjeve më 1923 bashkë me Haxhi [[Isuf Kazazi|Isuf Kazazin]], gjë që e ndikoi tërë jetën e Mustafës. Mësimet i ndoqi në [[Instituti "Harry Fultz"|shkollën teknike]] në [[Tirana|Tiranë]] në vitet 1924-30, i çmuar edhe prej vetë drejtorit [[Harry Fultz]]. Botoi shkrimet e veta tek të përkohshmet "Shekulli XX", "ABC", "Jeta dhe kultura", "Flaka", "Besa", etj. Ra në kontakt me idetë komuniste prej mësuesit [[Hasan Reçi]] dhe qe pjesë e grupit të themeluar prej tij. Me rastin e [[Kryengritja e Fierit|kryengritjes së Fierit]] dënohet me vdekje, dënim që iu kthye në dënim të përjetshëm. Lirohet prej burgut më 1938, mori pjesë në demonstratat e para të prillit 1939 dhe pastaj u arratis në Mbretërinë Jugosllave me Myslym Pezën, H. Lleshin, M. Kaçaçin, H. Shijakun, etj. Shërbeu si konjukturë me kol. Dayrell Oakley-Hill, i fundit shef i zyrës së SOE në ambasadën britanike në [[Beogradi|Beograd]] pasi [[Mbretëria Shqiptare 1928–1939|Shqipëria]] [[Pushtimi italian i Shqipërisë|u pushtua]] nga Italia fashiste, atje organizohet Fronti i Bashkuar i Rezistencës me [[Abaz Kupi|Abaz Kupin]], Gani bej Kryeziu, [[Xhemal Herri]] e [[Muharrem Bajraktari]]<ref>Dervishi K., ''Margaret Hezllak dhe shërbimi i saj ndaj çështjes shqiptare'', 55, Nr. 6316, fq. 16-17, 17 dhjetor 2015.</ref> nga atasheu britanik [[Julian Amery]]<ref>Fischer B.J., "[[Shqipëria gjatë Luftës 1939-1945 (Bernd J. Fischer)|Albania at war, 1939-1945]]", Përkthyer nga Kreshnik Hajdëri, Tiranë: Çabej, 2004.</ref>. Kthehet në atdhe dhe shërben pranë njësive komuniste të [[Grupi Komunist i Korçës|Grupit të Korçës]], me ardhjen e [[Misionet aleate në Shqipëri|misioneve britanike]] kryen detyrën e dragomanit me ta. Në [[Mbledhja e Pezës|mbledhjen e Pezës]] në shtator 1942 kreu detyrën e sekretarit<ref>Dervishi K., ''Lëvizja komuniste në vitet 1924-1944 dhe formimi i PKSH-së'', Tiranë: 55, 2016. fq. 221-227. ISBN 978-9828-106-38-4</ref>. Pas Kongresit të Përmetit dërgohet në viset mbi [[Shkumbini|Shkumbin]], ku në Sllatinë, pjesë e frontit të Maqellarës drejtuar nga [[Dali Ndreu]] në një përpjekje me trupat gjermane plagoset bashkë me oficerin anglez Victor Smith, Gjinishi vdes. Me dënimin e Liri Gegës më 1956 i nxirret prova e fonogramit të saj, [[Liri Gega]] njoftonte nga [[Peshkopia]] “se detyra u krye”, dmth Gjinishi ishte vrarë - akuzë kjo që iu bashkangjit akuzave të tjera që e shpunë drejt pushkatimit<ref>Habilaj E., ''Katër misteret e Liri Gegës dhe Dali Ndreut : që nga vrasja e Gjinishit deri te ekzekutimi i saj si spiune: të fshehtat e ish-sekretares së Byrosë Politike dhe bashkëshortit të saj'', [[Tirana observer]]. - Nr. 443, 18 qershor, 2010, f. 16.</ref>. Prania e tij si përkthyes, pranëvënia me oficerët e misioneve angleze do të bënte që figura e tij të dënohej nga [[Enver Hoxha]] dhe historiografia komuniste si agjent anglo-amerikan<ref>[[Amik Kasoruho|Kasoruho A]]., ''Si u eliminuan Ramize Gjebrea, Zaho Koka dhe Mustafa Gjinishi'', [[MAPO (media)|Mapo]], 9 mars 2013.</ref>. Në të gjitha përmendjet që i bën Enveri në veprat e veta, ka ngjyresa smire dhe xhelozie kundrejt lidhjeve dhe zhdërvjelltësisë së Gjinishit<ref>Shtembari A., ''La biographie en Albanie sous le régime communiste'', Université de Limoges, 2010. fq. 52.</ref>. == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Lindje 1912]] [[Kategoria:Vdekje 1944]] [[Kategoria:Komunistë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Peqini]] [[Kategoria:Nxënës të Shkollës Profesionale Amerikane]] lz2nw1lnd2zri1a3cxwhsa0xurl5wxd 2465082 2465078 2022-07-24T21:28:14Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki {{Infobox person | name = Mustafa Gjinishi | image = Mustafa Gjinishi (portret).jpg | birth_date = 15 janar 1912 | birth_place = [[Peqin]], [[Perandoria Osmane]] | death_date = 23 gusht 1944 (32 vjet) | death_place = [[Sllatina (Tearcë)|Sllatinë]], [[Shqipëria nën pushtimin gjerman|Mbretëria e Shqipërisë]] | death_cause = U vra | party = [[Partia e Punës e Shqipërisë|PKSH]] | father = [[Adem Gjinishi]] (babai) }} '''Mustafa Gjinishi''' ([[Peqini|Peqin]], [[15 janar]] [[1912]] - [[Sllatina (Sllovë)|Sllatinë]], [[23 Gusht|23 gusht]] [[1944]]) qe publicist, veprimtar komunist, anëtar i [[Grupi Komunist i Tiranës|Grupit të Tiranës]], themelues i [[Partia e Punës e Shqipërisë|PKSH]] dhe drejtues në luftë i njohur ''Tafari''. Gjinishi përfshihet në listën e përpiluar nga [[Instituti i Studimit të Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit]], që përmbledh pjesëmarrësit që kanë përgjegjësi direkte për krimet e [[Partia Komuniste Shqiptare|Partisë Komuniste Shqiptare]] dhe të [[Ushtria Nacionalçlirimtare|Ushtrisë Nacionalçlirimtare]], duke qene, sipas ligjit nr. 41, anëtarë të strukturave politike dhe ushtarake “që kanë inspiruar, organizuar, urdhëruar, ekzekutuar ose ndihmuar forcat partizane në vepra kriminale”.<ref name="Gazeta Standard">{{cito lajm|last1=Gazeta Standard|title=Lufta e Dytë Botërore në Shqipëri, E papublikuar/ Arkivi i Shtetit, 260 emrat që “rrëfyen” ekzekutimet në ushtrinë partizane|url=http://www.standard.al/2014/11/29/lufta-e-dyte-boterore-ne-shqiperi-e-papublikuar-arkivi-i-shtetit-260-emrat-qe-rrefyen-ekzekutimet-ne-ushtrine-partizane/|accessdate=22 maj 2018|date=29 nëntor 2014|language=sq}}</ref> == Jeta == Lindi në Peqin, i biri i [[Adem Gjinishi]]t dhe nip i nënshkruesit të [[Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë|Shpalljes së Pavarësisë]] [[Mahmud efendi Kaziu]]t.<ref>[[Uran Butka|Butka U]]., ''Si e vrau Liri Gega Mustafa Gjinishin me urdhër të Enver Hoxhës'', Panorama, 22 shtator 2014.</ref> I ati kishte qenë delegat në [[Kongresi i Lushnjes|Kongresin e Lushnjes]], u vra në prag të zgjedhjeve më 1923 bashkë me [[Haxhi]] [[Isuf Kazazi]]n, gjë që e ndikoi tërë jetën e Mustafës. Mësimet i ndoqi në [[Instituti "Harry Fultz"|shkollën teknike]] në [[Tirana|Tiranë]] në vitet 1924-30, i çmuar edhe prej vetë drejtorit [[Harry Fultz]]. Botoi shkrimet e veta tek të përkohshmet "Shekulli XX", "ABC", "Jeta dhe kultura", "Flaka", "Besa", etj. Ra në kontakt me idetë komuniste prej mësuesit [[Hasan Reçi]] dhe qe pjesë e grupit të themeluar prej tij. Me rastin e [[Kryengritja e Fierit|kryengritjes së Fierit]] dënohet me vdekje, dënim që iu kthye në dënim të përjetshëm. Lirohet prej burgut më 1938, mori pjesë në demonstratat e para të prillit 1939 dhe pastaj u arratis në Mbretërinë Jugosllave me Myslym Pezën, H. Lleshin, M. Kaçaçin, H. Shijakun, etj. Shërbeu si konjukturë me kol. Dayrell Oakley-Hill, i fundit shef i zyrës së SOE në ambasadën britanike në [[Beogradi|Beograd]] pasi [[Mbretëria Shqiptare 1928–1939|Shqipëria]] [[Pushtimi italian i Shqipërisë|u pushtua]] nga Italia fashiste, atje organizohet Fronti i Bashkuar i Rezistencës me [[Abaz Kupi]]n, Gani bej Kryeziu, [[Xhemal Herri]] e [[Muharrem Bajraktari]]<ref>Dervishi K., ''Margaret Hezllak dhe shërbimi i saj ndaj çështjes shqiptare'', 55, Nr. 6316, fq. 16-17, 17 dhjetor 2015.</ref> nga atasheu britanik [[Julian Amery]]<ref>Fischer B.J., "[[Shqipëria gjatë Luftës 1939-1945 (Bernd J. Fischer)|Albania at war, 1939-1945]]", Përkthyer nga Kreshnik Hajdëri, Tiranë: Çabej, 2004.</ref>. Kthehet në atdhe dhe shërben pranë njësive komuniste të [[Grupi Komunist i Korçës|Grupit të Korçës]], me ardhjen e [[Misionet aleate në Shqipëri|misioneve britanike]] kryen detyrën e dragomanit me ta. Në [[Mbledhja e Pezës|mbledhjen e Pezës]] në shtator 1942 kreu detyrën e sekretarit<ref>Dervishi K., ''Lëvizja komuniste në vitet 1924-1944 dhe formimi i PKSH-së'', Tiranë: 55, 2016. fq. 221-227. ISBN 978-9828-106-38-4</ref>. Pas Kongresit të Përmetit dërgohet në viset mbi [[Shkumbini|Shkumbin]], ku në Sllatinë, pjesë e frontit të Maqellarës drejtuar nga [[Dali Ndreu]] në një përpjekje me trupat gjermane plagoset bashkë me oficerin anglez Victor Smith, Gjinishi vdes. Me dënimin e Liri Gegës më 1956 i nxirret prova e fonogramit të saj, [[Liri Gega]] njoftonte nga [[Peshkopia]] “se detyra u krye”, dmth Gjinishi ishte vrarë - akuzë kjo që iu bashkangjit akuzave të tjera që e shpunë drejt pushkatimit<ref>Habilaj E., ''Katër misteret e Liri Gegës dhe Dali Ndreut : që nga vrasja e Gjinishit deri te ekzekutimi i saj si spiune: të fshehtat e ish-sekretares së Byrosë Politike dhe bashkëshortit të saj'', [[Tirana observer]]. - Nr. 443, 18 qershor, 2010, f. 16.</ref>. Prania e tij si përkthyes, pranëvënia me oficerët e misioneve angleze do të bënte që figura e tij të dënohej nga [[Enver Hoxha]] dhe historiografia komuniste si agjent anglo-amerikan<ref>[[Amik Kasoruho|Kasoruho A]]., ''Si u eliminuan [[Ramize Gjebrea]], Zaho Koka dhe Mustafa Gjinishi'', [[MAPO (media)|Mapo]], 9 mars 2013.</ref>. Në të gjitha përmendjet që i bën Enveri në veprat e veta, ka ngjyresa smire dhe xhelozie kundrejt lidhjeve dhe zhdërvjelltësisë së Gjinishit<ref>Shtembari A., ''La biographie en Albanie sous le régime communiste'', Université de Limoges, 2010. fq. 52.</ref>. == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Lindje 1912]] [[Kategoria:Vdekje 1944]] [[Kategoria:Komunistë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Peqini]] [[Kategoria:Nxënës të Shkollës Profesionale Amerikane]] iazzg6bow53jft072i8rhh4i2l7clhf 0 116671 2465040 2464930 2022-07-24T12:32:53Z AT44 12961 U kthyen ndryshimet e [[Special:Contributions/130.0.28.31|130.0.28.31]] ([[Përdoruesi diskutim:130.0.28.31|diskutimet]]) në versionin e fundit nga [[Përdoruesi:79.106.209.28|79.106.209.28]]. wikitext text/x-wiki '''Albanian University''' ose '''ish UFO University''' është një universitet privat në [[Tirana|Tiranë]]. Albanian University gjithashtu ka pasur dhe dege ne [[Berati|Berat]] dhe Fier por per momentin nuk jane aktive. Albanian University është një institucion privat, i pavarur dhe laik i Arsimit të Lartë. Licensuar në prill të vitit 2004, nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës, Këshilli i Ministrave i Republikës së Shqipërisë, ai i hapi dyert në vitin akademik 2004-2005, me kursin e parë të studimeve në Degën e Stomatologjisë, me rreth njëqind studentë. Që në vitin e parë të krijimit të tij, ky institucion vuri në qendër të jetës akademike promovimin e produktit intelektual dhe shkrirjen e mësimit me kërkimin shkencor, e finalizuar me Konferencën e Parë Stomatologjike Ufo Dental, e cila hapi siparin e një tradite tashmë të konsoliduar. Një vit më vonë, ky institucion ofroi diploma universitare dhe në degët; Farmaci, Arkitekturë, Shkenca Juridike, Shkenca Politike. Gjatë këtij viti akademik (2005–2006) ndoqën studimet universitare 600 studentë. Programe bashkëkohorestudimi, staf me një formim shumë të gjatë si akademik dhe profesional, kushte infrastrukturore moderne dhe cilësore janë disa nga elementët mbi të cilët u zhvillua Universiteti. Në këtë vit akademik përfundoi dhe përkthimi i plotë i kolanës së literaturës Stomatologjike të marra nga Universiteti Tuft’s i Bostonit, kolanë e cila u botua nga Shtëpia Botuese UFO Press, botime këto që u pasuan me një numër shumë të madh librash në të gjitha fushat e studimit. Në vitin akademik 2006-2007, U.F.O University ( tashmë Albanian University ) u plotësua me të tetë degët e tij të studimit; Stomatologji, Farmaci, Arkitekturë, Financë–Bankë, Shkenca Juridike, Shkenca Politike, Psikologji, Shkenca Komunikimi, dhe pranё tij ndoqёn studimet rreth 2000 studentë. Në këtë vit akademik, përveç plotësimit të detyrave akademike, Universiteti vuri theksin në përfshirjen e akademikëve në debatet dhe çështjet publike. Takimet dhe debatet mbi cështjet e legalizimit të Lobimit dhe evidentimit të grupeve të interesit, ishin hapi i parë drejt të qënit faktor në jetën publike të vendit. Forumet, ëorkshop-et , seminaret, konferencat, debatet kanë përfshirë jo vetëm akademikët, por edhe studentët, si dhe grupet e interesit pjesë të formimit intelektual drejt realizimit të misionit të Universitetit. Në prill të vitit 2007, përvec UFO Press-it, universiteti zgjeron hapësirën e tij publike nëpërmjet televizionit ufo education (tashmë UTV News). Ai u ideua si një televizion edukativ në çdo dhënie informacioni. Synimi i tij është formimi kulturor në aspektet politike, artistike, letrare, duke u përpjekur të transmetojë vlerat. Nё vitin e katёrt tё jetёs sё tij mori një vlerë dhe kuptim të veçantë, jo vetëm për 3100 studentët që u ulën në auditoret e këtij institucioni, por sepse ishte viti në të cilin u diplomua brezi i parë i studentëve në degën e Stomatologjisë dhe Shkencave Politiko-Administrative. 94 Mjek Stomatologë dhe 26 Politologë, të gjithë tashmë të punësuar, vazhdojnë studimet pasuniversitare brenda dhe jashtë kufinjve. Në historikun e Universitetit, në vitin akademik 2007-2008 do të shënohet i pari titull nderi i akorduar nga Senati i U.F.O University, ”Profesor Nderi” Dr.Erhard Busek, pedagog, studiues dhe politikan, një mbështetës i fuqishëm i Shqipërisë në arenën ndërkombëtare. Viti akademik 2008-2009, erdhi me prova të reja për Universitetin. Programet e studimit të ciklit të dytë dhe të tretë, profilizimi dhe specializimi i studentëve të tij, për t’i afruar sa më shumë me tregun e punës ishin sfidat e reja. Programet e diplomave të nivelit të dytë dhe Master të nivelit të dytë, të gjitha të ofruara nën një projekt specifik ”Për Kualifikimin e Administratës Publike”. 600 studentë në këto programe, iu bashkangjitën 4000 studentëve të ciklit të parë të studimeve, duke e zgjeruar dhe plotësuar komunitetin e U.F.O University. Ky vit finalizohet suksesshëm duke nderuar me titullin ”Doktor Honoris Causa” Z.Gordon Richard England për kontributet e tij në anëtarësimin e Shqipërisë në bashkësinë Euroatlantike. Viti akademik 2009-2010 e gjen U.F.O University me rreth 6000 studentë në të gjitha ciklet e studimit, me një filial në qytetin e Beratit, botimin e parë të një reviste shkencore, gazetës studentore, botimeve të reja të U.F.O Press, anëtare dhe themeluese e Rrjetit të Universiteteve Shqipfolëse, me një komunitet prej 2000 të diplomuarish që e prezantojnë denjësisht këtë institucion në të gjitha sferat shoqërore. Viti akademik 2010-2011 , shënoi një vit të veçantë në jetën e këtij universiteti. Emri i vjeter i universitetit ndryshon nga U.F.O University, në një emer më kuptimplotë që përfaqëson denjësisht 7100 studentë të Albanian University. Viti 2011 shënon marrëveshjen në kuadër të bashkëpunimit ndërmjet universitetit të studimeve të Palermos dhe Albanian University, Tiranë. Rektori i Universitetit të Studimeve i Palermos, Prof. Roberto Lagalla dhe Rektori i Albanian University i Tiranës, Prof. Pavli Kongo, konsiderojnë bashkëpunimin ndëruniversitar një mjet të domosdoshëm për njohjen e ndërsjellë të kulturave, për zhvillimin kulturor, shkencor të njohurive dhe shperndarjen e tyre. Nisur nga këto konsiderata, dy rektorët kanë vullnetin dhe orientojnë institucionet respektive, të identifikojne dhe nxisin zhvillimin e projekteve të përbashkëta me interes të ndërsjellë në fushat e projektuara dhe disiplina te caktuara. Viti akademik 2018-2019 e gjen Albanian University me programe te reja studimi dhe me nje numer te konsiderueshem regjistrimesh. Albanian University bazohet ne shprehjen Universitas Fabrefakta Optime (Universiteti i ndertuar me mjeshteri), ankronimet e te ciles ishin marre per emrin fillestar te universitetit (UFO) <br /> == Lidhje të jashtme == * http://www.albanianuniversity.al/ [[Kategoria:Universitete në Shqipëri]] sxhg6i7ikpo360e17czbovzzjwcd25q 2465041 2465040 2022-07-24T12:32:59Z AT44 12961 U kthye versioni 2449608 i bërë nga [[Special:Contributions/79.106.209.28|79.106.209.28]] ([[User talk:79.106.209.28|diskutimet]]) wikitext text/x-wiki {{POV}} {{pa referenca}} {{për përmirësim}} '''Albanian University''' ose '''ish UFO University''' është një universitet privat në [[Tirana|Tiranë]]. Albanian University gjithashtu ka pasur dhe dege ne [[Berati|Berat]] dhe Fier por per momentin nuk jane aktive. Albanian University është një institucion privat, i pavarur dhe laik i Arsimit të Lartë. Licensuar në prill të vitit 2004, nga Ministria e Arsimit dhe Shkencës, Këshilli i Ministrave i Republikës së Shqipërisë, ai i hapi dyert në vitin akademik 2004-2005, me kursin e parë të studimeve në Degën e Stomatologjisë, me rreth njëqind studentë. Që në vitin e parë të krijimit të tij, ky institucion vuri në qendër të jetës akademike promovimin e produktit intelektual dhe shkrirjen e mësimit me kërkimin shkencor, e finalizuar me Konferencën e Parë Stomatologjike Ufo Dental, e cila hapi siparin e një tradite tashmë të konsoliduar. Një vit më vonë, ky institucion ofroi diploma universitare dhe në degët; Farmaci, Arkitekturë, Shkenca Juridike, Shkenca Politike. Gjatë këtij viti akademik (2005–2006) ndoqën studimet universitare 600 studentë. Programe bashkëkohorestudimi, staf me një formim shumë të gjatë si akademik dhe profesional, kushte infrastrukturore moderne dhe cilësore janë disa nga elementët mbi të cilët u zhvillua Universiteti. Në këtë vit akademik përfundoi dhe përkthimi i plotë i kolanës së literaturës Stomatologjike të marra nga Universiteti Tuft’s i Bostonit, kolanë e cila u botua nga Shtëpia Botuese UFO Press, botime këto që u pasuan me një numër shumë të madh librash në të gjitha fushat e studimit. Në vitin akademik 2006-2007, U.F.O University ( tashmë Albanian University ) u plotësua me të tetë degët e tij të studimit; Stomatologji, Farmaci, Arkitekturë, Financë–Bankë, Shkenca Juridike, Shkenca Politike, Psikologji, Shkenca Komunikimi, dhe pranё tij ndoqёn studimet rreth 2000 studentë. Në këtë vit akademik, përveç plotësimit të detyrave akademike, Universiteti vuri theksin në përfshirjen e akademikëve në debatet dhe çështjet publike. Takimet dhe debatet mbi cështjet e legalizimit të Lobimit dhe evidentimit të grupeve të interesit, ishin hapi i parë drejt të qënit faktor në jetën publike të vendit. Forumet, ëorkshop-et , seminaret, konferencat, debatet kanë përfshirë jo vetëm akademikët, por edhe studentët, si dhe grupet e interesit pjesë të formimit intelektual drejt realizimit të misionit të Universitetit. Në prill të vitit 2007, përvec UFO Press-it, universiteti zgjeron hapësirën e tij publike nëpërmjet televizionit ufo education (tashmë UTV News). Ai u ideua si një televizion edukativ në çdo dhënie informacioni. Synimi i tij është formimi kulturor në aspektet politike, artistike, letrare, duke u përpjekur të transmetojë vlerat. Nё vitin e katёrt tё jetёs sё tij mori një vlerë dhe kuptim të veçantë, jo vetëm për 3100 studentët që u ulën në auditoret e këtij institucioni, por sepse ishte viti në të cilin u diplomua brezi i parë i studentëve në degën e Stomatologjisë dhe Shkencave Politiko-Administrative. 94 Mjek Stomatologë dhe 26 Politologë, të gjithë tashmë të punësuar, vazhdojnë studimet pasuniversitare brenda dhe jashtë kufinjve. Në historikun e Universitetit, në vitin akademik 2007-2008 do të shënohet i pari titull nderi i akorduar nga Senati i U.F.O University, ”Profesor Nderi” Dr.Erhard Busek, pedagog, studiues dhe politikan, një mbështetës i fuqishëm i Shqipërisë në arenën ndërkombëtare. Viti akademik 2008-2009, erdhi me prova të reja për Universitetin. Programet e studimit të ciklit të dytë dhe të tretë, profilizimi dhe specializimi i studentëve të tij, për t’i afruar sa më shumë me tregun e punës ishin sfidat e reja. Programet e diplomave të nivelit të dytë dhe Master të nivelit të dytë, të gjitha të ofruara nën një projekt specifik ”Për Kualifikimin e Administratës Publike”. 600 studentë në këto programe, iu bashkangjitën 4000 studentëve të ciklit të parë të studimeve, duke e zgjeruar dhe plotësuar komunitetin e U.F.O University. Ky vit finalizohet suksesshëm duke nderuar me titullin ”Doktor Honoris Causa” Z.Gordon Richard England për kontributet e tij në anëtarësimin e Shqipërisë në bashkësinë Euroatlantike. Viti akademik 2009-2010 e gjen U.F.O University me rreth 6000 studentë në të gjitha ciklet e studimit, me një filial në qytetin e Beratit, botimin e parë të një reviste shkencore, gazetës studentore, botimeve të reja të U.F.O Press, anëtare dhe themeluese e Rrjetit të Universiteteve Shqipfolëse, me një komunitet prej 2000 të diplomuarish që e prezantojnë denjësisht këtë institucion në të gjitha sferat shoqërore. Viti akademik 2010-2011 , shënoi një vit të veçantë në jetën e këtij universiteti. Emri i vjeter i universitetit ndryshon nga U.F.O University, në një emer më kuptimplotë që përfaqëson denjësisht 7100 studentë të Albanian University. Viti 2011 shënon marrëveshjen në kuadër të bashkëpunimit ndërmjet universitetit të studimeve të Palermos dhe Albanian University, Tiranë. Rektori i Universitetit të Studimeve i Palermos, Prof. Roberto Lagalla dhe Rektori i Albanian University i Tiranës, Prof. Pavli Kongo, konsiderojnë bashkëpunimin ndëruniversitar një mjet të domosdoshëm për njohjen e ndërsjellë të kulturave, për zhvillimin kulturor, shkencor të njohurive dhe shperndarjen e tyre. Nisur nga këto konsiderata, dy rektorët kanë vullnetin dhe orientojnë institucionet respektive, të identifikojne dhe nxisin zhvillimin e projekteve të përbashkëta me interes të ndërsjellë në fushat e projektuara dhe disiplina te caktuara. Viti akademik 2018-2019 e gjen Albanian University me programe te reja studimi dhe me nje numer te konsiderueshem regjistrimesh. Albanian University bazohet ne shprehjen Universitas Fabrefakta Optime (Universiteti i ndertuar me mjeshteri), ankronimet e te ciles ishin marre per emrin fillestar te universitetit (UFO) <br /> == Lidhje të jashtme == * http://www.albanianuniversity.al/ [[Kategoria:Universitete në Shqipëri]] f4uydyrplqqa5hezf98rll8590yf4wf 0 138347 2465045 2447408 2022-07-24T13:42:12Z Qendrimi15 122927 wikitext text/x-wiki {{Short description|Politikanë shqiptarë}} '''Veli Gërra''' (1870 - 1945) ishte një anëtar drejtues i lëvizjes për pavarësinë shqiptare dhe një nga delegatët e [[Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë|Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë]], duke përfaqësuar qarkun e [[Çamëria|Çamërisë]].<ref name="ReferenceA">"History of Albanian People" By the Albanian Academy of Science {{ISBN|978-1-884964-98-5}}</ref><ref name="Cameria Institute">{{cite conference |url=http://www.cameriainstitute.org/konferenca/shqip/KONFERENCA%20E%20II%20NE%20SHQIP-beqir.meta.pdf |title=Shkrim-këndimi dhe shkolla shqipe në Çamëri |first=Bashkim |last=Kuçuku |conference=Konferenca e II ne Shqip-bequir |publisher=Instituti i Studimeve per Camerine |pages=16–21 |language=sq |trans-title=Songwriting and Albanian schools in Chameria |access-date=2010-01-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725130500/http://www.cameriainstitute.org/konferenca/shqip/KONFERENCA%20E%20II%20NE%20SHQIP-beqir.meta.pdf |archive-date=2011-07-25 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book |title=Historia e popullit shqiptar në katër vëllime (History of Albanian People in four volumes) |last=Anamali |first=Skënder |author2=Kristaq Prifti |year=2002 |publisher=Albanian Academy of Science |isbn=978-99927-1-622-9 |language=sq }}</ref><ref name="gazetatema">{{cite news |last=Meksi |first=Aleksandër |title=Kuvendi i Vlorës, pjesëmarrësit në të dhe firmëtarët e Aktit të Pavarësisë |url=https://www.gazetatema.net/2012/07/15/kuvendi-i-vlores-pjesemarresit-ne-te-dhe-firmetaret-e-aktit-te-pavaresise/ |work=Gazeta Tema |date=15 korrik 2012 |access-date=24 korrik 2022 |language=sq }}</ref><ref>Albanian Academy of Science. ''History of Albanian People''. Tirana: Botimet Toena, 2007. {{ISBN|978-99943-1-269-6}}</ref><ref>[[Robert Elsie]]. [http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1912_1.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141012090220/http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1912_1.html |date=2014-10-12 }} ''The Declaration of Albanian Independence''</ref><ref>Lef Nosi. ''Dokumenta historike për t'i shërbye historiës tone kombëtare''. Tirana: Instituti i Historisë, 2007. {{ISBN|978-99956-10-04-3}}<!-- Appears to be correct ISBN despite not following current (July 2012) hyphenation rules. -->. (në shqip)</ref> Lindur në [[Igoumenitsa]], [[Perandoria Osmane]], tani në Greqinë e sotme, Gërra ishte mësues dhe dashamirës për shkollat shqipe.<ref name="Cameria Institute"/> Pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, Gërra dha një kontribut të rëndësishëm në konsolidimin e qeverisë së sapoformuar Ismail Qemali dhe në mbrojtjen e territoreve shqiptare gjatë [[Shqipëria gjatë Luftërave Ballkanike#Fushata greke|pushtimit grek të Shqipërisë]]. Ai ishte mes përfaqësuesve shqiptarë të Kuvendit të Vlorës për të protestuar kundër vendimit të Fuqive të Mëdha për t'i dhënë [[Epiri]]t të Jugut Greqisë në vitin 1913. Familja e tij u shpërngul në [[Sarandë]] në vitin 1944. ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Politikanë shqiptarë të shekullit të 19-të]] [[Kategoria:Politikanë shqiptarë të shekullit të 20-të]] [[Kategoria:Lindje 1870]] [[Kategoria:Vdekje - Shekulli XX]] [[Kategoria:Shqiptarë nga Çamëria]] [[Kategoria:Rilindas shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Janinës]] [[Kategoria:Delegatët e Kongresit Gjithë Shqipëtar]] m80a8sxmoosow9ier1cjcix2eq0ybav 2465073 2465045 2022-07-24T20:15:00Z Oheloel 143826 wikitext text/x-wiki {{Short description|Politikanë shqiptarë}} '''Veli Gërra''' (1870 - 1945) ishte një anëtar drejtues i lëvizjes për pavarësinë shqiptare dhe një nga delegatët e [[Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë|Shpalljes së Pavarësisë së Shqipërisë]], duke përfaqësuar qarkun e [[Çamëria|Çamërisë]].<ref name="ReferenceA">"History of Albanian People" By the Albanian Academy of Science {{ISBN|978-1-884964-98-5}}</ref><ref name="Cameria Institute">{{cite conference |url=http://www.cameriainstitute.org/konferenca/shqip/KONFERENCA%20E%20II%20NE%20SHQIP-beqir.meta.pdf |title=Shkrim-këndimi dhe shkolla shqipe në Çamëri |first=Bashkim |last=Kuçuku |conference=Konferenca e II ne Shqip-bequir |publisher=Instituti i Studimeve per Camerine |pages=16–21 |language=sq |trans-title=Songwriting and Albanian schools in Chameria |access-date=2010-01-08 |archive-url=https://web.archive.org/web/20110725130500/http://www.cameriainstitute.org/konferenca/shqip/KONFERENCA%20E%20II%20NE%20SHQIP-beqir.meta.pdf |archive-date=2011-07-25 |url-status=dead }}</ref><ref>{{cite book |title=Historia e popullit shqiptar në katër vëllime (History of Albanian People in four volumes) |last=Anamali |first=Skënder |author2=Kristaq Prifti |year=2002 |publisher=Albanian Academy of Science |isbn=978-99927-1-622-9 |language=sq }}</ref><ref name="gazetatema">{{cite news |last=Meksi |first=Aleksandër |title=Kuvendi i Vlorës, pjesëmarrësit në të dhe firmëtarët e Aktit të Pavarësisë |url=https://www.gazetatema.net/2012/07/15/kuvendi-i-vlores-pjesemarresit-ne-te-dhe-firmetaret-e-aktit-te-pavaresise/ |work=Gazeta Tema |date=15 korrik 2012 |access-date=24 korrik 2022 |language=sq }}</ref><ref>Albanian Academy of Science. ''History of Albanian People''. Tirana: Botimet Toena, 2007. {{ISBN|978-99943-1-269-6}}</ref><ref>[[Robert Elsie]]. [http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1912_1.html] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20141012090220/http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1912_1.html |date=2014-10-12 }} ''The Declaration of Albanian Independence''</ref><ref>Lef Nosi. ''Dokumenta historike për t'i shërbye historiës tone kombëtare''. Tirana: Instituti i Historisë, 2007. {{ISBN|978-99956-10-04-3}}<!-- Appears to be correct ISBN despite not following current (July 2012) hyphenation rules. -->. (në shqip)</ref> Lindur në [[Gumenica|Igoumenitsa]], [[Perandoria Osmane]], tani në Greqinë e sotme, Gërra ishte mësues dhe dashamirës për shkollat shqipe.<ref name="Cameria Institute"/> Pas shpalljes së pavarësisë së Shqipërisë, Gërra dha një kontribut të rëndësishëm në konsolidimin e qeverisë së sapoformuar [[Ismail Qemali]] dhe në mbrojtjen e territoreve shqiptare gjatë [[Shqipëria gjatë Luftërave Ballkanike#Fushata greke|pushtimit grek të Shqipërisë]]. Ai ishte mes përfaqësuesve shqiptarë të Kuvendit të Vlorës për të protestuar kundër vendimit të Fuqive të Mëdha për t'i dhënë [[Epiri]]t të Jugut Greqisë në vitin 1913. Familja e tij u shpërngul në [[Sarandë]] në vitin 1944. == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Politikanë shqiptarë të shekullit të 19-të]] [[Kategoria:Politikanë shqiptarë të shekullit të 20-të]] [[Kategoria:Lindje 1870]] [[Kategoria:Vdekje - Shekulli XX]] [[Kategoria:Shqiptarë nga Çamëria]] [[Kategoria:Rilindas shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Janinës]] [[Kategoria:Delegatët e Kongresit Gjithë Shqipëtar]] s02hneplnu8m5av1u66zbdxy5i5gcjn 0 150488 2465042 2462541 2022-07-24T12:41:10Z AT44 12961 /* Rezultatet */ wikitext text/x-wiki '''Zgjedhjet lokale në Ulqin '''janë zgjedhjet të cilat mbahen në [[Komuna e Ulqinit|Komunën e Ulqinit]], për të zgjedhur përfaqësuesit në [[Kuvendi i Komunës së Ulqinit|Kuvendin e Komunës së Ulqinit]]. == Zgjedhjet e vitit 1990 == Zgjedhjet e para shumëpartiake u mbajtën më 9 dhjetor 1990. === Pjesëmarrësit === Në zgjedhje morrën pjesë katër subjete politike: * Koalicioni Demokratik: i përbërë nga [[Lidhja Demokratike në Mal të Zi]] (partia e parë shqiptare në Mal të Zi) dhe Partia e Veprimit Demokratik (parti boshnjake) * Lidhje e Komunistëve (nga vitit 1991 vepron si Partia Demokratike e Socialistëve) * Lidhja e Forcave Reformuese * Partia Popullore === Rezultatet === {| class="wikitable" ! colspan="4" | <big> 9 dhjetor 1990</big> |- !Partia/Koalicioni !Vota !% !Vende |- |Koalicioni Demokratik - [[Lidhja Demokratike në Mal të Zi|LDnëMZ]] dhe Partia e Veprimit Demokratik | 7412 | 64.0% | 30 |- |Lidhja e Komunistëve | 1919 | 16.6% | 8 |- |Lidhja e Forcave Reformuese | 1805 | 15.6% | 7 |- |Partia Popullore | 292 | 2.5% | 0 |} == Zgjedhjet e vitit 1992 == {| class="wikitable" ! colspan="4" | <big> 1992</big> |- !Partia/Koalicioni !Vota !% !Vende |- |[[Lidhja Demokratike në Mal të Zi]] | 5633 | 61.7 | 22 |- |Partia Demokratike e Socialistëve | 1224 | 13.4 | 4 |- |Aleanca Liberale | 966 | 10.6 | 3 |- |Partia Socialdemokrate e Reformistëve |823 |9.0 |3 |- |Partia Radikale Serbe | 481 | 5.3 | 1 |} == Zgjedhjet e vitit 1996 == {| class="wikitable" ! colspan="4" | <big> 1996</big> |- !Partia/Koalicioni !Vota !% !Vende |- |[[Lidhja Demokratike në Mal të Zi]] | 3787 | 38.9% | 14 |- |[[Unioni Demokratik i Shqiptarëve]] | 2480 | 25.5% | 8 |- |Partia Demokratike e Socialistëve | 2010 | 20.7% | 8 |- |Aleanca Liberale |894 |9.2% |3 |- |Partia Socialdemokrate | 264 | 2.7% | 0 |- |Partia Popullore |143 |1.5% |0 |- |Partia Radikale Serbe "Vojisllav Sheshel" |130 |1.3% |0 |- |Komunistët e Malit të Zi |25 |0.3% |0 |} == Zgjedhjet e vitit 1998 == {| class="wikitable" ! colspan="6" |Zgjedhjet lokale më 31 maj 1998 |- ! rowspan="2" |Partia/Koalicioni ! colspan="3" |Vota ! colspan="2" |Vende |- !Numri ! % !±pp !Numri !'''+/−''' |- | align="left" | [[Lidhja Demokratike në Mal të Zi]]|| 3,437 ||30.5% |style="color:red;" | -8.40||11 | –3 |- | align="left" | [[Unioni Demokratik i Shqiptarëve]]|| 2,896 ||25.7% | style="color:green;" |+0.20||9 | +1 |- | align="left" | Partia Demokratike e Socialistëve|| 2,682 ||23.8% |style="color:green;" | +3.10|| 8 |±0 |- | align="left" | Partia Socialiste Popullore || 1,310 ||11.6% | ''E re''|| 4 | +4 |- | align="left" | Aleanca Liberale || 586 ||5.2% |style="color:red;" | -4.00|| 1 |–2 |- | align="left" | Partia Socialdemokrate || 259 ||2.3% | style="color:red;" |-0.40|| 0 |±0 |- | align="left" | Partia Radikale Serbe "Vojisllav Sheshel" || 105 ||0.9% |style="color:red;" | -0.40||0 | ±0 |- ! colspan="6" | |- |'''Gjithësej''' |'''11,275''' | colspan="2" | |'''33''' |'''±0''' |- ! colspan="6" | |- |Vota të vlefshme |'''11,275''' |96.78% | | colspan="2" rowspan="5" | |- |Vota të pavlefshme |375 |3.22% | |- |'''Votues që kanë votuar''' |'''11,650''' |'''71.61%''' | |- |Votues që nuk kanë votuar |4618 |28.39% | |- |'''Votues të regjistruar''' |'''16,268''' | colspan="2" | |- ! colspan="6" | |- | colspan="6" |Referimet: <ref name=":1">{{Cite web|title=LOKALNI IZBORI 1998|url=http://www.cemi.cg.yu/izbori/svi/|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20061010060054/http://www.cemi.cg.yu/izbori/svi/|archive-date=10 tetor 2006|website=cemi.cg.yu|language=Malazisht|access-date=27 mars 2022}}</ref> |} == Zgjedhjet e vitit 2002 == Zgjedhjet për zgjedhjen e këshilltarëve në Kuvendin e Komunës së Ulqinit janë mbajtur më 15 maj 2002 për të zgjedhur këshilltarët në [[Kuvendi i Komunës së Ulqinit|Kuvendin e Komunës së Ulqinit]]. {| class="wikitable" ! colspan="6" |Zgjedhjet lokale më 15 maj 2002 |- ! rowspan="2" |Partia/Koalicioni ! colspan="3" |Vota ! colspan="2" |Vende |- !Numri ! % !±pp !Numri !'''+/−''' |- | align="left" | [[Unioni Demokratik i Shqiptarëve]]|| 2,520 ||26.24% | style="color:green;" | +0.54||9 | ±0 |- | align="left" | Partia Demokratike e Socialistëve, Partia Socialdemokrate || 2,158 ||22.47% | style="color:red;" |-3.63||7 |–1 |- | align="left" | [[Lidhja Demokratike në Mal të Zi]]|| 1,677 ||17.46% | style="color:red;" |-13.04|| 6 |–5 |- | align="left" | Partia e Prosperitetit Demokratik || 1,608 ||16.74% | ''E re''|| 6 | +6 |- | align="left" | Partia Socialiste Popullore || 801 ||8.34% | style="color:red;" |-3.26|| 3 |–1 |- | align="left" | Aleanca Liberale || 490 ||5.1% | style="color:red;" |-0.10|| 1 |±0 |- | align="left" | Koalicioni Patriotik || 338 ||3.52% | ''E re''||1 | +1 |- ! colspan="6" | |- |'''Gjithësej''' |'''9,592''' | colspan="2" | |'''33''' |'''±0''' |- ! colspan="6" | |- |Vota të vlefshme |9,592 |99.9% | | colspan="2" rowspan="5" | |- |Vota të pavlefshme |43 |0.1% | |- |'''Votues që kanë votuar''' |'''9,605''' |'''61.70%''' | style="color:red;" |-9.91 |- |Votues që nuk kanë votuar |5,962 |38.3% | |- |'''Votues të regjistruar''' |'''15,567''' | colspan="2" | |- ! colspan="6" | |- | colspan="6" |Referimet: <ref name=":0">{{Cite web|date=25 maj 2002|title=Liberali na potezu|url=https://www.vreme.com/vreme/liberali-na-potezu/|url-status=live|access-date=27 mars 2022|website=Vreme|language=Malazisht}}</ref><ref name=":1" /> |} == Zgjedhjet e vitit 2006 == === Pjesëmarrësit === {| class="wikitable" !# !Emri i listës zgjedhore |- |1 |Lista Serbe - Andrija Mandiq |- |2 |Koalicioni Lidhja Demokratike në Mal të Zi - Partia e Prosperitetit Demokratik |- |3 |Grupi i qytetarëve për të mirën e Ulqinit - E vërteta - Dr Jakupi |- |4 |Bashkimi Demokratik i Shqiptarëve në Mal të Zi |- |5 |FORCA |- |6 |Për Ulqinin evoprian - UDSH - PDS - PSD |- |7 |Partia Socialiste Popullore e Malit të Zi |} === Rezultatet === {| class="wikitable" ! colspan="6" |Zgjedhjet lokale më 10 shtator 2006 |- ! rowspan="2" |Partia/Koalicioni ! colspan="3" |Vota ! colspan="2" |Vende |- !Numri ! % !±pp !Numri !'''+/−''' |- | align="left" | Koalicioni UDSH, PDS, PSD<sup>1</sup>|| 4,266 ||38.7% | style="color:red;" |-10.01||14 |–2 |- | align="left" | [[Forca e Re Demokratike|Forca]]|| 2,543 ||23.0% | ''E re''||8 | +8 |- | align="left" | Koalicioni [[Lidhja Demokratike në Mal të Zi|LD në MZ]]-PPD<sup>2</sup>|| 2,294 ||20.8% |style="color:red;" | -13.40|| 7 |–5 |- | align="left" | Bashkimi Demokratik i Shqiptarëve || 730 ||6.6% | ''E re''|| 2 | +2 |- | align="left" | Lista serbe || 578 ||5.2% | ''E re''|| 1 | +1 |- | align="left" | Partia Socialiste Popullore || 451 ||4.1% | style="color:red;" |-4.24|| 1 |–2 |- | align="left" | Grupi i qytetarëve dr Jakupi || 171 ||1.5% | ''E re''||0 |±0 |- ! colspan="6" | |- |'''Gjithësej''' |'''11,033''' | colspan="2" | |'''33''' |'''±0''' |- ! colspan="6" | |- |Vota të vlefshme |11,033 |95.59% | | colspan="2" rowspan="5" | |- |Vota të pavlefshme |478 |4.41% | |- |'''Votues që kanë votuar''' |'''11,542''' |'''66.96%''' | style="color:green;" |+5.26 |- |Votues që nuk kanë votuar |5,696 |33.04% | |- |'''Votues të regjistruar''' |'''17,238''' | colspan="2" | |- ! colspan="6" | |- | colspan="6" |Referimet: <ref>{{Cite web|date=2 prill 2022|title=Godišnjak 2006|url=https://monstat.org/cg/publikacije_page.php?id=216|url-status=live|access-date=2 prill 2022|website=MONSTAT|language=en}}</ref> |- | colspan="6" |{{hidden|'''Shënimet:'''|<sup>1</sup> Totali është krahasur me rezultatet e PDS, PSD dhe UDSH në zgjedhjet e vitit 2002.<br/><sup>2</sup> Totali është krahasur me rezultatet e LDnëMZ dhe PPD në zgjedhjet e vitit 2002.}} |} == Zgjedhjet e vitit 2010 == Në vitin 2010 janë mbajtur dy zgjedhje për zgjedhjen e këshilltarëve në Kuvendin e Komunës së Ulqinit: zgjedhjet e rregullta më 23 maj 2010, dhe zgjedhjet e jashtëzakonshme më 17 tetor 2010. === Zgjedhjet më 23 majit 2010 === {| class="wikitable" ! colspan="6" |Zgjedhjet lokale më 23 maj 2010 |- ! rowspan="2" |Partia/Koalicioni ! colspan="3" |Vota ! colspan="2" |Vende |- !Numri ! % !±pp !Numri !'''+/−''' |- | align="left" | Koalicioni "Për Ulqinin evropian" ([[Unioni Demokratik i Shqiptarëve|UDSH]], PDS) || 4,816 ||39.73% | style="color:green;" | +1.03||14 |±0 |- | align="left" | [[Forca e Re Demokratike]] || 3,642 ||30.04% | style="color:green;" | +7.04||11 | +3 |- | align="left" | Koalicioni "Ulqini më i mirë - Mali i Zi më i mirë"<sup>1</sup>|| 907 ||7.48% | style="color:red;" | -1.82|| 2 |±0 |- | align="left" | Partia Socialdemokrate || 728 ||6.01% | || 2 | |- | align="left" | Partia e Prosperitetit Demokratik || 667 ||5.50% | || 2 | |- | align="left" | Iniciativa Qytetare Perspektiva || 661 ||5.45% |''E re''|| 1 | +1 |- | align="left" | Koalicioni [[Lidhja Demokratike në Mal të Zi|LD në MZ]] - BDSH || 485 ||4.00% | ||1 | |- | align="left" | Partia Boshnjake || 130 ||1.07% |''E re''||0 |±0 |- | align="left" | Grupi i qytetarëve për të mirën e Ulqinit "E vërteta" || 86 ||0.71% |''E re''|| 0 |±0 |- ! colspan="6" | |- |'''Gjithësej''' |'''12,122''' | colspan="2" | |'''33''' |'''±0''' |- ! colspan="6" | |- |Vota të vlefshme |12,122 |98.87% | | colspan="2" rowspan="5" | |- |Vota të pavlefshme |138 |1.13% | |- |'''Votues që kanë votuar''' |'''12,260''' |'''67.17%''' | style="color:green;" | +0.21 |- |Votues që nuk kanë votuar |5,993 |32.83% | |- |'''Votues të regjistruar''' |'''18,253''' | colspan="2" | |- ! colspan="6" | |- | colspan="6" |Referimet: <ref>[http://www.sluzbenilist.me/pregled-dokumenta-2/?id={1E400546-492D-4591-A18E-D10C460E9D83} Konačni rezultati izbora za izbor odbornika u Skupštini opštine Ulcinj od 23.05.2010.godine "Službeni list Crne Gore - Opštinski propisi, broj 21/2010" od 8.6.2010. god.]</ref> |- | colspan="6" |{{hidden|'''Shënimet:'''|<sup>1</sup> Totali është krahasur me rezultatet e PSP dhe Listës serbe në zgjedhjet e vitit 2006.}} |} === Zgjedhjet më 17 tetor 2010 === Pas dështimeve për marrëveshje mes subjekteve poltike për bashkëpunimin paszgjedhor për formimin e pushtetit,<ref>{{Cite web|date=2010-08-29|title=MALESIA.ORG - Tuz, Malësi - Zgjedhjet në Ulqin me 17 tetor|url=http://www.malesia.org/2010/08/29/zgjedhjet-ne-ulqin-me-17-tetor/|url-status=live|access-date=2022-07-09|website=MALESIA.ORG - Tuz, Malësi|language=sq}}</ref> presidenti i Malit të Zi [[Filip Vujanoviq]] vendosi që më 17 tetor të mbahen zgjedhjet e jashtëzakonshme.<ref>{{Cite web|date=2010-11-19|title=Zgjedhjet e përsëritura lokale qartësuan skenën politike në Ulqin|url=https://www.visit-ulcinj.com/blog/2010/11/19/zgjedhjet-e-perseritura-lokale-qartesuan-skenen-politike-ne-ulqin/|access-date=2022-07-09|website=Lajme nga Ulqini|language=sq}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Kallaba|first=Ismet|date=19 gusht 2010|title=Ulqini do të votojë sërish|url=https://www.dropbox.com/s/0nwq3p1qm3oby3c/koha-432.pdf?dl=0|journal=Koha Javore|language=sq|volume=432}}</ref> ==== Pjesëmarrësit ==== Në zgjedhjet e përsëritura morrën pjesë nëntë subjekte politike (dy koalicione dhe shtatë parti), ku pesë prej tyre ishin subjekte politike shqiptare.<ref>{{Cite web|title=17 tetor 2010 Archives|url=https://www.visit-ulcinj.com/blog/tag/17-tetor-2010/|access-date=2022-07-09|website=Lajme nga Ulqini|language=sq}}</ref> ==== Rezultatet ==== {| class="wikitable" ! colspan="6" |Zgjedhjet lokale më 17 tetor 2010 |- ! rowspan="2" |Partia/Koalicioni ! colspan="3" |Vota ! colspan="2" |Vende |- !Numri ! % !±pp !Numri !'''+/−''' |- | align="left" | [[Forca e Re Demokratike]] || 3,831 ||31.10% | style="color:green;" | +1.06||11 |±0 |- | align="left" | Koalicioni [[Unioni Demokratik i Shqiptarëve|UDSH]] - PPD || 3,406 ||27.65% | ||10 | |- | align="left" | Partia Demokratike e Socialistëve || 2,439 ||19.80% | || 7 | |- | align="left" | Partia Socialdemokrate || 859 ||6.97% | style="color:green;" | +0.96|| 2 |±0 |- | align="left" | Koalicioni “Për Ulqinin më të mirë”<sup>1</sup>|| 707 ||5.74% | -1.74|| 2 |±0 |- | align="left" | Iniciativa Qytetare Perspektiva || 477 ||3.87% | style="color:red;" | -1.58|| 1 |±0 |- | align="left" | [[Lidhja Demokratike në Mal të Zi]] <sup>2</sup>|| 318 ||2.58% | style="color:red;" | -1.42||0 |–1 |- | align="left" | Partia Boshnjake || 186 ||1.51% | style="color:green;" | +0.44||0 |±0 |- | align="left" | Grupi i qytetarëve Integrimi || 94 ||0.76% |''E re''|| 0 |±0 |- ! colspan="6" | |- |'''Gjithësej''' |'''12,317''' | colspan="2" | |'''33''' |'''±0''' |- ! colspan="6" | |- |Vota të vlefshme |12,317 |99.09% | | colspan="2" rowspan="5" | |- |Vota të pavlefshme |113 |0.91% | |- |'''Votues që kanë votuar''' |'''12,430''' |'''67.35%''' | style="color:green;" | +0.18 |- |Votues që nuk kanë votuar |6,025 |32.65% | |- |'''Votues të regjistruar''' |'''18,455''' | colspan="2" | |- ! colspan="6" | |- | colspan="6" |Referimet: <ref>[http://www.sluzbenilist.me/pregled-dokumenta-2/?id={FDF7A18A-886B-4B47-B549-C2FE10F87C95} Javno objavljivanje podataka o konačnim rezultatima izbora za izbor odbornika u Skupštinu opštine Ulcinj od 17.10.2010. godine "Službeni list Crne Gore - Opštinski propisi, broj 36/2010" od 1.11.2010. god.]</ref> |- | colspan="6" |{{hidden|'''Shënimet:'''|<sup>1</sup> Totali është krahasur me rezultatet e Koalicionit "Ulqini më i mirë - Mali i Zi më i mirë" në zgjedhjet e majit 2010.<br/><sup>2</sup> Totali është krahasur me rezultatet e Koalicionit LD në MZ - BDSH në zgjedhjet e majit 2010.}} |} == Zgjedhjet e vitit 2014 == Zgjedhjet për zgjedhjen e këshilltarëve në Kuvendin e Komunës së Ulqinit janë mbajtur më 26 janar 2014 për të zgjedhur këshilltarët në [[Kuvendi i Komunës së Ulqinit|Kuvendin e Komunës së Ulqinit]].<ref>{{Cite web|title=Zgjedhjet komunale në Ulqin|url=https://www.zeriamerikes.com/a/zgjedhjet-ulqin/1838034.html|access-date=2022-07-09|website=VOA|language=sq}}</ref> === Pjesëmarrësit === {| class="wikitable" !# !Emri i listës zgjedhore !Bartësi i listës |- |1 |Mali i Zi Pozitiv – Me zemër për Ulqin - Dritan Abazi |Dritan Abazi |- |2 |Fronti Demokratik – Për Ulqinin e të gjithë neve |Milan Roloviq |- |3 |Partia Boshnjake |Muamer Rashçiq |- |4 |PSP – Partia Socialiste Popullore e Malit Të Zi – Për Ulqinin më të mirë – Edhe fjala edhe vepra |Andrija Qetkoviq |- |5 |FORCA – Nazif Cungu |Nazif Cungu |- |6 |UDSH – Fjala jonë – Obligimi jonë |Mehmet Zenka |- |7 |Përpara të fitojë Ulqini – PDS – [[Milo Gjukanoviqi|Millo Gjukanoviq]] |Loro Nrekiq |- |8 |Koalicioni "Bashkë për të ardhmen e Ulqinit" |Fatmir Gjeka |- |9 |PSD – Mundemi Më Mirë |Skender Elezagiq |} === Rezultatet === {| class="wikitable" ! colspan="6" |Zgjedhjet lokale më 26 janar 2014 |- ! rowspan="2" |Partia/Koalicioni ! colspan="3" |Vota ! colspan="2" |Vende |- !Numri ! % !±pp !Numri !'''+/−''' |- | align="left" | [[Partia Demokratike e Socialistëve]] || 3,174 ||26.17% | style="color:green;" | +6.37||9 | +2 |- | align="left" | [[Forca e Re Demokratike]] || 2,928 ||24.14% | style="color:red;" | -6.96||8 |–3 |- | align="left" | [[Partia Demokratike (Mali i Zi)|Koalicioni "Bashkë për të ardhmen e Ulqinit"]] || 2,345 ||19.34% |''E re''|| 7 | +7 |- | align="left" | [[Unioni Demokratik i Shqiptarëve]] <sup>1</sup>|| 1,058 ||8.72% | style="color:red;" | -18.93|| 3 |–7 |- | align="left" | Partia Socialdemokrate || 820 ||6.76% | style="color:red;" | -0.21|| 2 |±0 |- | align="left" | [[Mali i Zi Pozitiv]] || 682 ||5.62% |''E re''|| 2 | +2 |- | align="left" | Partia Socialiste Popullore<sup>2</sup>|| 479 ||3.95% | style="color:red;" | -1.79||1 |–1 |- | align="left" | Fronti Demokratik || 387 ||3.19% |''E re''||1 | +1 |- | align="left" | Partia Boshnjake || 255 ||2.10% | style="color:green;" | +0.59|| 0 |±0 |- ! colspan="6" | |- |'''Gjithësej''' |'''12,128''' | colspan="2" | |'''33''' |'''±0''' |- ! colspan="6" | |- |Vota të vlefshme |12,128 |98.72% | | colspan="2" rowspan="5" | |- |Vota të pavlefshme |157 |1.28% | |- |'''Votues që kanë votuar''' |'''12,285''' |'''64.09%''' | style="color:red;" | -3.26 |- |Votues që nuk kanë votuar |6,884 |35.91% | |- |'''Votues të regjistruar''' |'''19,169''' | colspan="2" | |- ! colspan="6" | |- | colspan="6" |Referimet: <ref>[http://www.sluzbenilist.me/pregled-dokumenta-2/?id={15D39365-7DF1-45EC-AD18-782A0E109A33} Javno objavljivanje podataka o končanim rezu­ltatima izbora za izbor odbornika u Skupštinu opštine Ulcinj od 26.01.2014.godine "Službeni list Crne Gore - Opštinski propisi, broj 4/2014" od 7.2.2014. god.]</ref> |- | colspan="6" |{{hidden|'''Shënimet:'''|<sup>1</sup> Totali është krahasur me rezultatet e Koalicionit UDSH-PPD në zgjedhjet e tetorit 2010.<br/><sup>2</sup> Totali është krahasur me rezultatet e Koalicionit “Për Ulqinin më të mirë” në zgjedhjet e tetorit 2010.}} |} == Zgjedhjet e vitit 2018 == Zgjedhjet për zgjedhjen e këshilltarëve në Kuvendin e Komunës së Ulqinit janë mbajtur më 4 shkurt 2018 për të zgjedhur këshilltarët në [[Kuvendi i Komunës së Ulqinit|Kuvendin e Komunës së Ulqinit]].<ref>{{Cite web|title=Zgjedhjet vendore në Ulqin|url=https://www.zeriamerikes.com/a/zgjedhjet-vendore-ulqin/4228605.html|access-date=2022-07-09|website=VOA|language=sq}}</ref> === Pjesëmarrësit === {| class="wikitable" !# !Emri i listës zgjedhore !Bartësi i listës |- |1 |Socijaldemokratët e Malit të Zi - Ivan Brajoviq - Qëndrueshëm për Ulqin |Qazim Hoxhiq |- |2 |Me zemër përpara - [[Unioni Demokratik i Shqiptarëve|UDSH]] |[[Mehmet Zenka]] |- |3 |Partia Boshnjake |Muamer Rashçiq |- |4 |Aleksa Beçiq - Demokratët - Fitore, e jo përçarje |Milosh Kopitoviq |- |5 |[[Forca e Re Demokratike|FORCA]] - "Ta mbrojmë të ardhmen" |[[Nazif Cungu]] |- |6 |Koalicioni SNP - DF "Për Ulqin të shëndetshëm - Me kurajo civile" |Masha Raduloviq |- |7 |PSD - Ranko Krivokapiq - Të ringjallet Ulqini |Naser Resulbegoviq |- |8 |Zgjohu Ulqin! - Partia Demokratike, Perspektiva, [[Lidhja Demokratike në Mal të Zi]] |[[Fatmir Gjeka]] |- |9 |"URA - Ulqini gjerneratave të reja - mr. [[Dritan Abazi]]" |Omer Bajraktari |- |10 |Ulqini fiton! - PDS - [[Milo Gjukanoviqi|Millo Gjukanoviq]] |Loro Nrekiq |- | colspan="3" | |- | colspan="3" |Burimi: [https://ulcinj.dik.co.me/wp-content/uploads/sites/25/2019/11/Zbirna-izborna-lista.pdf Komisioni zgjedhor komunal] (faqe zyrtare) |} === Rezultatet === {| class="wikitable" ! colspan="6" |Zgjedhjet lokale më 4 shkurt 2018 |- ! rowspan="2" |Partia/Koalicioni ! colspan="3" |Vota ! colspan="2" |Vende |- !Numri ! % !±pp !Numri !'''+/−''' |- | align="left" | Partia Demokratike e Socialistëve || 2,994 ||24.16% | style="color:red;" |-2.01||8 | –1 |- | align="left" | [[Forca e Re Demokratike]] || 2,925 ||23.60% | style="color:red;" |-0.54||8 |±0 |- | align="left" | Koalicioni "Zgjohu Ulqin" (PD, LDMZ, Perspektiva)<sup>1</sup>|| 2,365 ||19.08% | style="color:red;" |-0.26|| 7 |±0 |- | align="left" | [[Unioni Demokratik i Shqiptarëve]] || 1,107 ||8.93% | style="color:green;" |+0.21|| 3 |±0 |- | align="left" | Socijaldemokratët e Malit të Zi || 1,005 ||8.11% |''E re''|| 3 | +3 |- | align="left" | Lëvizja Qytetare URA || 672 ||5.42% |''E re''|| 2 |<nowiki>+2</nowiki> |- | align="left" | Partia Socialdemokrate || 381 ||3.07% | -3.69||1 | –1 |- | align="left" | Partia Boshnjake<sup>2</sup> || 343 ||2.77% |style="color:green;" | +0.67||1 | +1 |- | align="left" | Demokratët || 343 ||2.77% |''E re''|| 0 |±0 |- | align="left" | Koalicioni "Për Ulqin të Shëndetshëm"<sup>3</sup>|| 258 ||2.08% | style="color:red;" |-5.06|| 0 |–2 |- ! colspan="6" | |- |'''Gjithësej''' |'''12,393''' | colspan="2" | |'''33''' |'''±0''' |- ! colspan="6" | |- |Vota të vlefshme |12,393 |98.79% | | colspan="2" rowspan="5" | |- |Vota të pavlefshme |152 |1.21% | |- |'''Votues që kanë votuar''' |'''12,545''' |'''63.14%''' | style="color:red;" | -0.95 |- |Votues që nuk kanë votuar |7,324 |36.86% | |- |'''Votues të regjistruar''' |'''19,869''' | colspan="2" | |- ! colspan="6" | |- | colspan="6" |Referimet: <ref>[http://www.ul-gov.me/upload/document/20180228_konacni_rezultati.pdf LOKALNI IZBORI 2018: KONAČNI REZULTATI IZBORA] (ul-gov.me)</ref> |- | colspan="6" |{{hidden|'''Shënimet:'''|<sup>1</sup> Totali është krahasur me rezultatet e Koalicionit "Bashkë për të ardhmen e Ulqinit" në zgjedhjet e viti 2014.<br/><sup>2</sup> Edhe pse Partia Boshnjake kishte më pak se 3% të votave, pas ankesës në KSHZ, iu dha një mandat, duke u referuar në statusin e privilegjuar si parti minoritare në Ulqin.<br/><sup>3</sup> Totali është krahasur me rezultatet e PSP dhe Frontit Demokratik në zgjedhjet e vitit 2014.}} |} == Zgjedhjet e vitit 2022 == Zgjedhjet lokale të vitit 2022 në Ulqin (zyrtarisht: ''Zgjedhjet për zgjedhjen e këshilltarëve në Kuvendin e Komunës së Ulqinit'') janë mbajtur më 27 mars 2022 për të zgjedhur këshilltarët në [[Kuvendi i Komunës së Ulqinit|Kuvendin e Komunës së Ulqinit]].<ref>{{Cite web|date=25 mars 2022|title=Službeni list Crne Gore - Opštinski propisi, broj 5/2022 od 03.02.2022.|url=http://www.sluzbenilist.me/pregled-dokumenta/?id={2EB1F226-E6B2-4BA0-8E6F-BAFEC74FBEF2}#|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20220325184744/http://www.sluzbenilist.me/pregled-dokumenta/?id=%7B2EB1F226-E6B2-4BA0-8E6F-BAFEC74FBEF2%7D|archive-date=25 mars 2022|access-date=25 mars 2022|website=Službeni list Crne Gore|language=Malazisht}}</ref> === Pjesëmarrësit === {| class="wikitable" ! style="text-align:center;" |# ! style="text-align:center;" |Emri i listës zgjedhore ! style="text-align:center;" |Bartësi i listës |- | style="text-align:center;" |1 |Koalicioni shqiptar – [[Unioni Demokratik i Shqiptarëve|UDSH]] – [[Lidhja Demokratike në Mal të Zi|LD në MZ]] |[[Mehmet Zenka]] |- | style="text-align:center;" |2 |Demokratët dhe qytetarët e Ulqinit – Çohu! Mbro! Fito! Nuk ka tradhëti! |Bojan Qetkoviq |- | style="text-align:center;" |3 |Fillim i Ri – URA, Partia Demokratike, Partia Socialdemokrate, Socialdemokratët, Alternativa Shqiptare |Omer Bajraktari |- | style="text-align:center;" |4 |[[Forca e Re Demokratike|FORCA]] |Genci Nimanbegu |- | style="text-align:center;" |5 |Po për Ulqinin dhe Malin e Zi – Partia Demokratike e Socialistëve dhe Partia Boshnjake |Haki Mavriq |- | colspan="3" bgcolor="#E9E9E9" | |- | colspan="3" |Burimi: [https://ulcinj.dik.co.me/wp-content/uploads/sites/25/2022/03/Zbirna-izborna-lista.pdf Komisioni zgjedhor komunal] (faqe zyrtare) |} === Rezultatet === {| class="wikitable" ! colspan="7" |Zgjedhjet lokale më 27 mars 2022 |- | colspan="7" |[[Skeda:Montenegro Ulcinj Parliament 2022.svg|qendër|250x250px]] |- ! colspan="2" rowspan="2" |Partia/Koalicioni ! colspan="3" |Vota ! colspan="2" |Vende |- !Numri !% !±pp !Numri !'''+/−''' |- | bgcolor="#C15283"| | align="left" | Fillim i Ri – URA, PD, PSD, SD, ASH<sup>1</sup>|| 4962||42.74% | style="color:green;" | +7.06||14 | +1 |- |bgcolor="#8E6EC2"| | align="left" | Po për Ulqinin dhe Malin e Zi – PDS, PB<sup>2</sup>|| 2108||18.16% | style="color:red;" | –8.77||6 | –3 |- |bgcolor="#C73A47"| | align="left" | Koalicioni shqiptar – [[Unioni Demokratik i Shqiptarëve|UDSH]], [[Lidhja Demokratike në Mal të Zi|LD në MZ]]<sup>3</sup>|| 2037||17.55% | style="color:green;" | +8.62||6 | +3 |- |bgcolor="#477DD4"| | align="left" | [[Forca e Re Demokratike|Forca]]|| 1674||14.42% | style="color:red;" | –9.18||5 | –3 |- |bgcolor="#A7A86A"| | align="left" | Demokratët || 829||7.14% | style="color:green;" | +4.37||2 | +2 |- ! colspan="7" | |- | colspan="2" |'''Gjithsej''' |11610 | colspan="2" | |'''33''' |'''±0''' |- ! colspan="7" | |- | colspan="2" |Vota të vlefshme |11610 |98.51% | | colspan="2" rowspan="5" | |- | colspan="2" |Vota të pavlefshme |175 |1.48% | |- | colspan="2" |'''Votues që kanë votuar''' |'''11,786''' |'''57.79%''' | style="color:red;"| -5.53 |- | colspan="2" |Votues që nuk kanë votuar |8,607 |42.21% | |- | colspan="2" |'''Votues të regjistruar''' |'''20,392''' | colspan="2" | |- ! colspan="7" | |- | colspan="7" |Referimet:<ref>{{Cite web|date=11 prill 2022|title=Konačni rezultati po biračkim mjestima|url=https://ulcinj.dik.co.me/wp-content/uploads/sites/25/2022/04/Konacni-rezultati-po-birackim-mjestima-1.pdf|url-status=live|access-date=10 prill 2022|website=Komisioni Komunal Zgjedhor|language=Malazisht}}</ref> |- | colspan="7" |{{hidden|'''Shënimet:'''|<sup>1</sup> Totali është krahasur me rezultatet e URA, PSD, SD dhe Koalicionit "Zgjohu Ulqin" në zgjedhjet e viti 2018.<br/><sup>2</sup> Totali është krahasur me rezultatet e PDS dhe PB në zgjedhjet e vitit 2018.<br/><sup>3</sup> Totali është krahasur me rezultatet e UDSH në zgjedhjet e vitit 2018.}} |} == Referime == {{Reflist}} == Shiko edhe këtë == * [[Zgjedhjet lokale në Tuz]] [[Kategoria:Zgjedhje lokale në Malin e Zi]] [[Kategoria:Ulqini]] oga33ttrgvnl6oa2o0hz015d6i8cs67 0 151808 2465104 2455509 2022-07-25T09:52:30Z 2A03:4B80:A900:2C30:E55F:C900:1841:1BE2 /* Çiklizmi */ wikitext text/x-wiki [[File:Kryeqyteti i Kosovës-Prishtina.jpg|thumb|Kryeqyteti i Kosovës-Prishtina]] '''Transporti i Prishtinës''' formon qendrën bazë të rrugëve automobilistike, hekurudhore (binarëve) dhe rrjetit ajror në Kosovë. Autobusët e qytetit, trenat dhe aeroplanët, të gjitha së bashku shërbejnë për të mbajtur një nivel të lartë të transportit. Statistikat e trafikut policor kanë treguar që prej 240.000 makinave të regjistruara në Republikën e Kosovës, rreth 100.000 makina apo 41% e tyre janë të zonës së Prishtinës.<ref name="indeksonline">{{cite web|author=Arber Sylejmani, arber@kreatoda.com|title=Portali Indeksonline - 240 mij&euml; vetura n&euml; &ldquo;rks&rdquo;, 100 mij&euml; vet&euml;m n&euml; Prishtin&euml;|url=http://www.indeksonline.net/?FaqeID=2&LajmID=66763|url-status=live|publisher=indeksonline.net|language=sq|accessdate=2014-03-02}}</ref> == Rrugët == [[File:Afternoon in Prishtina.JPG|thumb|Mesdita në Prishtinë]] [[File:PRISHTINA 2013 (15).jpg|thumb|Prishtina, 2013 (15)]] Rrugët në Prishtinë ishin në gjendje shumë të keqe pas luftës së Kosovës. Kjo situatë shtyu qeverinë të investojë dhe ta përmirësojë këtë seksion. <ref name="wikivoyage">{{cite web|title=Pristina travel guide - Wikivoyage|url=https://en.wikivoyage.org/wiki/Pristina|url-status=live|publisher=wikivoyage.org|language=en|accessdate=2014-03-02}}</ref> Tani infrastruktura në Prishtinë është në gjendje të mirë. Të gjitha rrugët janë të asfaltuara, ato të cilat lidhin fshatrat e mëdha me qendrën urbane.<ref name="osce">{{cite web|title=Profile of Prishtinë/Priština|url=https://www.osce.org/kosovo/13127|url-status=live|publisher=osce.org|language=sq|accessdate=2014-03-02}}</ref> Rrugët që lidhin Prishtinën me qytetet e tjera paraqesin rrugët kryesore të rrjetit rrugor të Kosovës. Rruga M2, fillon prej veriut të Serbisë, kalon nëpër Prishtinë dhe arrin kufirin jugor me Maqedoninë. Në fundin jugor ajo lidh Prishtinën me korridorin X evropian. <ref>http://wbc-inco.net/object/document/9842/attach/0_1NationalBackgroundReportonTransportforKosovo-UNMIK.pdf {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20140305225941/http://wbc-inco.net/object/document/9842/attach/0_1NationalBackgroundReportonTransportforKosovo-UNMIK.pdf |date=5 mars 2014 }} Page. 14</ref> '''Aksidentet rrugore në Prishtinë''' *Tabela në vijim tregon aksidentet me fatalitet në katër vite në Prishtinë<ref>{{Cite web|title=Kopje e arkivuar|url=http://www.fiq-fci.org/repository/docs/Siguria_ne_Komunikacion.pdf|url-status=dead|access-date=9 qershor 2014|language=sq|archiveurl=https://web.archive.org/web/20130810003639/http://www.fiq-fci.org/repository/docs/Siguria_ne_Komunikacion.pdf|archivedate=10 gusht 2013}}</ref> {| class="wikitable" |- ! !! 2008 !! 2009!! 2010 !! 2011 |- | Fatale || 1,383 || 1,628 || 1,463 || 1,545 |} ==Aerporti== {{Main|Aeroporti i Prishtinës}} Prishtina ofron shërbimin e aeroportit "Adem Jashari" dhe gjendet rreth 15 km në jug-perëndim të Prishtinës. Terminali modern trajton mijëra pasagjerë në vit dhe mund të konsiderohet si aeroporti më i frekuentuar në rajon. Në vitin 2006, ANP-ja u shpërblye si aeroporti më i mirë në rajon. Në 2012-ën kishte 1.5 milion dhe në 2013-ën numri i udhëtarëve u rrit me më shumë se 100.000 që kishin frekuentuar linjat ajrore 28 në 33 destinacione në 16 vende, duke përfshirë shumicën e qendrave evropiane. Pas vendimit të Qeverisë së Kosovës, në gusht 2011, ai u dha për koncesion. ANP-ja menaxhohet nga konsortiumi turko-francez "Limak & Aeroporte de Lyon" për 20 vjet.<ref name="airportpristina">{{cite web|title=Airport|url=http://www.airportpristina.com/en/airport.html|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140530095755/http://www.airportpristina.com/en/airport.html|archive-date=30 maj 2014|publisher=airportpristina.com|language=en|accessdate=2014-03-02}}</ref> ===Historiku=== [[File:Prishtinainternationalairport.jpg|thumb|[[Aeroporti i Prishtinës|Aeroporti Ndërkombëtar i Prishtinës]]]] Historia e ANP-së fillon në vitin 1965, kur u hap vetëm për fluturime të brendshme, por vetëm nga Beogradi, kryeqyteti i Jugosllavisë.<ref name="airport-technology">{{cite web|title=Priština International Airport, Kosovo - Airport Technology|url=http://www.airport-technology.com/projects/pristinaint/|url-status=live|publisher=airport-technology.com|language=en|accessdate=2014-03-02}}</ref> Në vitin 1985 njësia IT u pajis me teknologji moderne në përputhje me standardet e ICAO-s. Vetëm në vitin 1990 fluturimet ndërkombëtare filluan të ateronin në Gjermani dhe Zvicër. Një epokë e re jetëshkurtër filloi pas luftës së Kosovës në vitin 1999, kur erdhi në krye NATO dhe KFOR-i dhe e ndryshuan atë në një aeroport ushtarak. Vetëm në fillimet e vitit 2000, aeroporti u kthye në kontrollin e saj me 45 punonjës gjithsej. Pas luftës, aeroporti u dëmtua dhe u deshën 2 vjet dhe 50 milion euro për të rindërtuar aeroportin dhe atëherë filloi të veprojë si duhet. Aeroporti u riorganizua tërësisht dhe u rindërtua në një periudhë 3-vjeçare 2002-2005 të cilat ndihmuan duke ofruar një gamë të gjerë të cilësisë në rreth 800.000 deri në 1.000.000 pasagjerë. Si rezultat i projekteve të ndryshme rreth sigurisë aeroporti "Adem Jashari" u certifikua nga Autoriteti Islandez Aviacionit civil në vitin 2008.<ref name="airportpristina"/> ===Pas koncesionit=== [[File:Pristina International Airport - new terminal.jpg|thumb|Aeroporti i Prishtinës. Terminali i ri]] Pas vitit 2011, kur kontrollin e aeroportit e mori kompania turko – franceze "Limak Aeroport de Lyon”,<ref name="airportpristina"/> ishte e planifikuar të shtoheshin 25000 metra katrorë prej 100 milion eurove investime që do të bëheshin sipas kontratës mes qeverisë së Kosovës dhe kompanisë Limak. Investimet përfunduan në fund të vitit 2013 ku u shtuan 15000 metra katrorë dhe 30 milion euro investime më shumë sesa ishte parashikuar në kontratë. Tani PIA -ja është njëri nga aeroportet më të mira në regjion me kapacitet për të ofruar shërbime më shumë se 3 milion pasagjerëve, me një parking për 1700 vetura dhe një sipërfaqe prej 42000 metra katorë. Tani pas investimeve me vlerë prej 130 milion euro aeroporti i ri po mundohet të krijojë transport publik me qëllim që t}i transportojë pasagjerët në kryeqytet dhe anasjelltas.<ref name="rtklive">{{cite web|title=RTK|url=http://www.rtklive.com/new/index.php?cid=7,1&newsId=84658&mf~8OddFwc1aW5mmwH-CKmHajs2*G!8+%5E*rem*T7d!d0a|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140302175049/http://www.rtklive.com/new/index.php?cid=7,1&newsId=84658&mf~8OddFwc1aW5mmwH-CKmHajs2*G!8+%5E*rem*T7d!d0a|archive-date=2 mars 2014|publisher=rtklive.com|language=sq|accessdate=2014-03-02}}</ref> =='''Stacioni i autobusave në Prishtinë'''== {{Shiko gjithashtu|Stacioni i Autobusëve në Prishtinë}} Autobusët në Kosovë që frekuentohen shpesh janë të shpejtë, të pastër dhe në gjendje të mirë. Stacioni i autobusëve në Prishtinë shërben në gjithë Kosovën dhe në destinacione ndërkombëtare. Stacioni kryesor gjendet 2 km në jugperëndim të qytetit afër bulevardit "Bill Clinton". Që të shkoni atje juve ju nevojitet të merrni një taksi, ose me transport publik ju mund të merrni linjën 10. Për parking ju duhet të bleni një biletë e cila kushton 1 euro. ===Autobusët me distancë të gjatë=== [[File:Bus in Pristina - 20.JPG|thumb|Autobus internacional]] {| class="wikitable" |- ! Fillimi !! Mbarimi !! Çmimi!! Koha |- | Prishtinë || Pejë || 5(euro) || 07:30-çdo 20&nbsp;min |- | Prishtinë || Gjakovë|| 4(euro) || 07:30-çdo 20&nbsp;min |- | Prishtinë || Prizren ||4(euro) || 07:30-çdo 20&nbsp;min |- | Prishtinë || Mitrovicë || 1.50(euro) || 07:30-çdo 20&nbsp;min |- | Prishtinë|| Gjilan || 2(euro) || 07:30-çdo 20min |- | Prishtinë || Gracanicë ||0.50(euro) || 07:30-çdo 20&nbsp;min |- | Prishtinë || Ferizaj || 2(euro)|| 07:30-çdo 20&nbsp;min |- |}<ref name="inyourpocket">{{cite web|title=Long-distance buses - Arrival & Transport in Pristina - In Your Pocket city guide - essential travel guides to cities in Kosovo|url=http://www.inyourpocket.com/kosovo/pristina/arrival-transport/long-distance-buses|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20150502113731/http://www.inyourpocket.com/kosovo/pristina/arrival-transport/long-distance-buses|archive-date=2 maj 2015|publisher=inyourpocket.com|language=en|accessdate=2014-03-02}}</ref> ===Linja internacionale e autobusave=== {| class="wikitable" |- ! Fillimi!! Mbarimi !! Çmimi(euro) !! Koha !! Dita |- | Prishtinë || Beograd|| 10-15(euro) ||11:00-17:00||Hënë-Diel |- | Prishtinë || Tetova || 5-10(euro) || 06:30- 09:30 ||Hënë-Diel |- | Prishtinë|| Tirana ||10-15 (euro)|| 06:00- 12:00 ||Hënë-Diel |- | Prishtinë || Shkup || 5 (euro) ||07:55-09:30 |- | Prishtinë|| Podgoricë || 10-15(euro) ||17:45- 23:00 ||Hënë-Diel |} <ref>http://www.inyourpocket.com/data/download/pristina.pdf</ref> ==Autobusët urbanë== [[File:Buses in Pristina.jpg|thumb|Autobusët në Prishtinë]] Trafiku urban mbulon vetëm dy linja, linjën 4 dhe 3A. Linjat e tjera mbulohen nga operatorë privatë. Që të përmirësohet shërbimi i transportit publik, komuna e Prishtinës ka vendosur të investojë rreth 2 milionë euro për "Trafiku Urban" që të blejë autobusë të rinj.<ref name="koha">{{cite web|title=Koha NET - Arkivi|url=http://www.koha.net/arkiva/?page=1,31,137693|url-status=live|publisher=koha.net|language=sq|accessdate=2014-03-02}}</ref> ===Linja e autobusave urbanë=== [[File:Urban Traffic Map.png|thumb|Hartë e trafikut urban|219x219px]] {| class="wikitable sortable" |- ! Linja e autobusit !! Fillimi!! Mbarimi |- | 1|| Fakulteti Teknik || Fushë Kosovë |- | 2 || Fakulteti Teknik || Kastriot |- |3|| Bregu i Diellit || Bardhosh |- | 3/A || Matiçani || Kodra e Trimave |- | 3/b || Spitali i qarkut || Bardhosh |- | 4 || Bregu i Diellit || Gërmi |- | 5 || Bregu i Diellit|| Sofali |- | 6 || Arbëria || Rruga Malush Kosova |- | 6/A || Arbëria|| VIVA Market përpara ETC-s |- | 7 || Kolovica ||March 7 (Emshir) |- | 7/A || Rruga Xhavit Ahmeti ||Rrethi i Madh |- | 8 || Butofc || Qendra e spitalit |- | 9 || Matiçani || Gërmi |- | 10 || Hajvalia || Rreth Prishtinës |} ==Taksitë== [[File:'Victory' taxi 01 936-CD in Pristina.JPG|thumb|Taksi i zakonshëm në Prishtinë]] Në Prishtinë ka shërbime të ndryshme të taksive me kushte përafërsisht të njëjta. Fillimi është 1.5 km, kurse për çdo kilometër të kaluar rritet për 60 cent. Në përgjithësi vozitja prej një fundi në fundin tjetër të Prishtinës nuk kalon çmimin prej 10 eurosh. Ka edhe disa shoferë te lincesuar individualë me taksimetra të ndryshëm prej taksimetrit të zakonshëm që ndonjëherë janë më të volitshëm, por jo çdoherë.<ref>http://www.inyourpocket.com/data/download/pristina.pdf Pg. 36</ref> ===Skuter Taksitë=== Trafiku në Prishtinë ka përafërsisht mbi 100.000 mjete çdo ditë ku përfshihen veturat, taksitë, kamionat dhe autobusët. Përveç numrit të madh të taksive në Prishtinë ka filluar edhe një formë e re e shërbimit të taksive. Kompania "Scootaxi" ka filluar të ofrojë një shërbim të transportit me skutera. Kompania "Scootaxi" ofron me skuter ambiental. Kjo është një mënyrë e shpejtë e transportit dhe e lehtë për manovrim nëpër trafikun e ngarkuar. Skuterat janë të rehatshëm për udhëtarët dhe janë të lirë. Scootaxi ofron mundësinë që klientët të udhëtojnë kudo në Prishtinë për 1 euro. Do të udhëtosh në Prishtinë në rehati dhe në shoqërinë e shoferëve me përvojë. Ekziston një aplikacion për iOS dhe Android që i jep mundësi klientit për ta porositur taksinë me anë të aplikacionit. Scootaksit mbikëqyren me GPS nga kompania e cila e kufizon shpejtësinë e tyre deri në 50 km/h, në mënyrë që të ofrojë nivel sa më të lartë të sigurisë për klientët e saj. ==Çiklizmi== Prishtina sa i përket biçikletave nuk i përmbush kriteret për të vozitur rreth qytetit. Prishtina ofron mundësi të mira për vozitje me biçikletë në parkun e Gërmisë ku mund të marren biçikleta me qira. Çmimi është 2 euro për 1 orë. Përveç disa pjesëve periferike të pjerrëta, Prishtina nuk është e përshtatshme për vozitje me biçikleta për shkak të hekurave të kanalizimeve, gropave dhe trafikut të ngarkuar.<ref name="worldtravelguide">{{cite web|title=Getting around Pristina|url=http://www.worldtravelguide.net/pristina/getting-around|url-status=live|publisher=worldtravelguide.net|language=sq|accessdate=2014-03-02}}</ref> Ekipa Marakli t`Biciklave është komuniteti më i madh i çiklistëve në Kosovë që rreth vetës numëron mbi 300 anëtarë aktiv në aktivitetet tona në shtatë regjionet e Kosovës, ndërsa në aktivitet përmes rrjeteve sociale rangohet e para për nga numri i komunikimit dhe ndjekësve të saj. Një komunitet që tenton ta ngrisë zërin për të drejtat e çiklistave në Kosovë , por e pamundur shkaku i komunës të ndryshme/ Ky fakt na ndëshkon me aksidentimin e disa çiklistëve <ref>[https://telegrafi.com/aksidentohet-rende-ciklisti-merr-41-qepje-foto/ Aksidentohet çiklisti]</ref> <ref> [https://telegrafi.com/aksidentohet-nje-ciklist-ne-prishtine-reagon-grupi-marakli-tbiciklave/ Reagimi i grupit marakli të kerreve]</ref> <ref>[https://fax.al/news/31954252/ccedil-iklisti-aksidentohet-nga-vetura-d-euml-rgohet-n-euml-qkuk Çiklisti dërgohet në QKUK]</ref> ==Trenat== Rrjeti i parë hekurudhor në Kosovë është konstruktuar në 1874-ën duke filluar nga Hani i Elezit nëpërmjet Fushë Kosovës dhe duke përfunduar në Mitrovicë. Më vonë Kosova përfundoi së konstruktuari një linjë hekurudhore ekzistuese gjatë gjithë territorit të Kosovës<ref name="kosovorailway">{{cite web|title=Hekurudhat|url=http://www.kosovorailway.com/?lang=en|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140515000947/http://www.kosovorailway.com/?lang=en|archive-date=15 maj 2014|publisher=kosovorailway.com|language=sq|accessdate=2014-03-02}}</ref> Rjeti hekurudhor i Kosovës ka një shtrirje prej 333,451 km.Përveç linjës hekurudhore industriale e cila nuk është e përfshirë në këto statistika që mbulojnë rreth 103,4 km të hekurudhave. Linjat hekurudhore lidhin qendrat më të rëndësishme të Kosovës, përveç Gjakovës dhe Gjilanit, të cilat nuk janë të mbuluara. Linjat hekurudhore gjithashtu lidhin edhe Kosovën me shtetet fqinje si Maqedonia dhe Serbia dhe përmes tyre me shtetet tjera botërore.<ref name="kosovorailway"/> [[File:Pristina Train Station.jpg|thumb|Stacioni i trenit në Prishtinë]] Prishtina ka dy stacione të trenit.<ref name="inyourpocket2">{{cite web|title=Trains - Arrival & Transport in Pristina - In Your Pocket city guide - essential travel guides to cities in Kosovo|url=http://www.inyourpocket.com/kosovo/pristina/arrival-transport/trains|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140302175702/http://www.inyourpocket.com/kosovo/pristina/arrival-transport/trains|archive-date=2 mars 2014|publisher=inyourpocket.com|language=sq|accessdate=2014-03-02}}</ref> Prishtina ka një tren që udhëton çdo ditë nga Prishtina në Shkup. Treni i merr udhëtarët në Prishtinë në orën 13:00 në stacionin kryesor, i cili është shumë lehtë të humbet, nëse jeni me vonesë. Stacioni i trenit gjendet në pjesën industriale të Prishtinës, menjëherë poshtë kodrës në lagjen e Dragodanit.<ref name="kosovorailway2">{{cite web|title=Hekurudhat|url=http://www.kosovorailway.com/transporti-i-udhetareve/orari-i-trenave/|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140228080957/http://www.kosovorailway.com/transporti-i-udhetareve/orari-i-trenave/|archive-date=28 shkurt 2014|publisher=kosovorailway.com|language=sq|accessdate=2014-03-02}}</ref> Udhëtimi për në Shkup zgjat përafërsisht 4 orë.<ref name="kosovorailway2"/> Biletat janë relativisht të lira, duke filluar nga 0.30 euro deri në 3 euro për udhëtime brenda kufijve.<ref name="kosovorailway3">{{cite web|title=Hekurudhat|url=http://www.kosovorailway.com/transporti-i-udhetareve/sistemi-i-biletave/|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20140302205018/http://www.kosovorailway.com/transporti-i-udhetareve/sistemi-i-biletave/|archive-date=2 mars 2014|publisher=kosovorailway.com|language=sq|accessdate=2014-03-02}}</ref> Rrjeti hekurudhor i Kosovës ofron disa lloje të biletave: njëdrejtimëshe, dydrejtimëshe, bileta me zbritje (për studentë, pensionistë), bileta mujore.<ref name="kosovorailway3"/> Për linja ditore rrejti hekurudhor i Kosovës më 2 tetor lëshoi në përdorim linjën e re Prishtinë-Pejë për transport udhëtarësh. <ref name="kosovorailway4">{{cite web|title=Hekurudhat|url=http://www.kosovorailway.com/transporti-i-udhetareve/sherbimet-e-rregullta-te-udhetareve/?lang=en|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20130102152321/http://www.kosovorailway.com/transporti-i-udhetareve/sherbimet-e-rregullta-te-udhetareve/?lang=en|archive-date=2 janar 2013|publisher=kosovorailway.com|language=sq|accessdate=2014-03-02}}</ref> Hekurudhat e Kosovës operojnë me trena të rregullt ditorë: *Prishtinë - Pejë - Prishtinë.<ref name="kosovorailway5">{{cite web|title=Hekurudhat|url=http://www.kosovorailway.com/transporti-i-udhetareve/orari-i-trenave/?lang=en|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20131213032727/http://www.kosovorailway.com/transporti-i-udhetareve/orari-i-trenave/?lang=en|archive-date=13 dhjetor 2013|publisher=kosovorailway.com|language=sq|accessdate=2014-03-02}}</ref> Orari i plotë për këtë linjë të trenit mund të shihet këtu: [https://web.archive.org/web/20140302173531/http://www.kosovorailway.com/wp-content/uploads/2010/08/Prishtin%C3%AB-Pej%C3%AB-Prishtin%C3%AB1.pdf Pristina - Peja - Pristina] *Prishtinë - Hani i Elezit - Prishtinë.<ref name="kosovorailway5"/> Orari i plotë për këtë linjë të trenit mund të shihet këtu: [https://web.archive.org/web/20121224161133/http://www.kosovorailway.com/wp-content/uploads/2010/08/Prishtin%C3%AB-Hani-i-Elezit-Prishtin%C3%AB1.pdf Pristina - Hani i Elezit - Pristina] == Makinat == Numri i makinave në Prishtinë është menduar të jetë rreth 70,000-100,000, edhe pse është e vështirë që të ketë llogaritje të sakta, pasi makinat e 6 institucioneve ndërkombëtare duhet po ashtu të numërohen. Po ashtu gjendet një sasi e madhe e makinave të vjetra, të cilat janë të papërdorshme. Për shkallën motorike, sipas Entit të Statistikave të Kosovës, në vitin 2002, në Kosovë kishte rreth 113 makina në 1000 banorë. Nëse e krahasojmë me qytetet e tjera evropiane në Vjenë ka 393 makina/1000 banorë dhe në Shtutgart 549cars/1000 i zhvillimit më të mirë ekonomik dhe duke pasur parasysh pozitën e favorshme gjeografike që ka Prishtina, 290-380 makina/1000 banorë deri në vitin 2030 nuk janë larg të mendueshme. == Shih edhe == * [[Prishtina]] * [[Transporti në Kosovë]] * [[Hekurudhat e Kosovës]] * [[Transporti hekurudhor në Kosovë]] * [[Stacioni i autobusëve në Prishtinë]] == Referime == {{reflist|2}} [[Kategoria:Transporti në Kosovë]] [[Kategoria:Prishtinë]] 6j75jjv1g7xnjgii14m546asagp27yy 0 154468 2465114 2337844 2022-07-25T10:55:55Z InternetArchiveBot 115207 Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement | name = Nord-Pas-de-Calais | image_flag = | flag_link = | image_seal = | seal_link = | seal_size = 90px <!--Administrimi territorial--> |Prefektura = [[Lille]] |Nr. Departamenteve = 2 |Nr. Qarqeve = 13 |Nr. Kantoneve = 156 <!-- Të dhëna--> |Zona Kohore = [[ZKEQ]] ([[UTC+1]]) |Ora Verore = |Kryetari i Bashkisë = Daniel Percheron |Partia udhëheqëse = [[Partia socialiste (Francë)|PS]] <!--Sipërfaqja dhe Demografia --> | population_demonym = |Sipërfaqja = 12 414 | population_total = 4 042 015 |Dendësia = 326 |PBB = 103.2 bilion |PBB/Frymë = 25,487 | website = [http://www.nordpasdecalais.fr/ nordpasdecalais.fr] | image_map = Nord-Pas-de-Calais region locator map.svg }} '''Nord-Pas-de-Calais''' ({{IPA-fr|nɔʁ pa d(ə) ka.lɛ|-|Fr-Paris--Nord-Pas-de-Calais.ogg}}; [[Gjuha holandeze|Holandisht]]: ''Noord-Nauw van Calais''), është një [[Rajonet e Francës|rajon administrativ]] i [[Franca|Francës]], kufizohet në verilindje me [[Belgjika|Belgjikën]] dhe në jug nga rajoni i [[Pikardia|Pikardisë]]. Rajoni përbëhet nga dy departamente, prefktura dhe qyteti kryesor i rajonit është [[Lille]]. Me 326 banorë/km2, rajoni Nord-Pas-de-Calais radhitet në listen e rajoneve të [[Evropa|Evropës]] me popullsi të dendur të madhe. Deri në fund të shekullit të njëzetë, rajoni quhej « Nord ». Rajoni ishte dikur pjesë e [[Vendet e Ulëta jugore|Vendeve të Ulëta jugore]] dhe [[Vendet e Ulëta spanjolle|Vendeve të Ulëta spanjolle]] zona u bë pjesë e [[Franca|Francës]] në vitin [[1713]]. == Historia == {{...}}<!-- --> == Gjeografia == {{...}}<!-- --> == Demografia == {{...}}<!-- --> == Lidhje të jashtme == {{Commons category|{{#property:P373}}}} * [https://web.archive.org/web/20130317114436/http://www.france.fr/en/regions-and-cities/nord-pas-de-calais-between-yesterdays-resistance-and-todays-hospitality Faqe zyrtare franceze] {{En}} * [http://www.nordpasdecalais.fr/ Këshilli rajonal] {{Fr}} * [http://www.northernfrance-tourism.com/ Faqe zyrtare turistike] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150721123446/http://www.northernfrance-tourism.com/ |date=21 korrik 2015 }} {{Rajonet e Francës}} [[Kategoria:Historia e Epërmet e Francës]] [[Kategoria:Ish-rajonet e Francës]] ktsxe5rzfcy5s1axwk7cdyk7fi7yf85 0 201997 2465109 2115886 2022-07-25T10:02:39Z 79.106.211.126 wikitext text/x-wiki '''Leka Bungo''' ([[Vlorë]], 29 shkurt 1944) është regjisor, aktor, dhe skenarist shqiptar. Ka kryer shkollën e lartë për aktorë “Aleksandër Moisiu” dhe më pas një kurs njëvjecar për regjisurë në Institutin e Lartë të Arteve. Punoi një kohe si regjisor në teatrin “Bylis” të [[Fier]]it. Në fund të viteve ’80 u emërua regjisor në Estradën e Shtetit, në të cilën vuri në skenë disa shfaqje, ku u prekën probleme të mprehta sociale të kohës dhe ku satira përbënte elementin e tyre më të pranishëm. Pas viteve ’90 krijoi në hollin hyrës të godinës së Teatrit Kombëtar, teatrin privat ”Rubairat”, por që shpejt e humbi destinacionin e vet artistik si të tillë, derisa u mbyll më 2001 me rikonstruksionin që iu bë holleve të këtij teatri. Pas vitit 2002, emigroi në SHBA. Perveç punës si regjisor dhe aktor, ka shkruar edhe disa drama dhe skenar filmash, ndër to dramën "Pabesia" si dhe skenarët "Pas fasadës", "Gjuetia e fundit" etj. Në filmin që bëri në 1990 si Bardhyla në filmin [[Një djalë edhe një vajzë]]. Ai ishte autor i skenareve për disa filma artistikë. Në vitin 1998, ai themeloi një stacion televiziv privat televiziv Combi ku punoi si drejtor. Në vitin 2001 ai u zgjodh anëtar i bordit drejtues të RTSh<ref>[http://www.qpz.gov.al/doc.jsp?doc=docs/Vendim%20Nr%2012%20Dat%C3%AB%2005-11-2001.htm Informacion rreth nominimit]{{Lidhje e thyer}}</ref>. Në vitin 2016, ai bëri seri Rrokulisja për televizionin shqiptar, duke iu referuar ngjarjeve të vitit 1997 [3]. == Film == * 1966: ''[[Oshëtime në bregdet]]'' si një ushtri fashiste * 1990: ''[[Një djalë edhe një vajzë]]'' si Bardhyl, babai i Artanit == Dramë == * ''Pabesia : dramë'', Tirana 1980 == Skenari == * 1985: ''[[Tre njerëz me guna]]'' * 1988: ''[[Mirela]]'' (był także reżyserem filmu) * 1991: ''[[Gjuetia e fundit]]'' * 1992: ''[[Pas fasadës]]'' == Referime == <references/> == Bibliografia == *Abaz Hoxha: ''Enciklopedia e kinematografise shqiptare. Autore & vepra''. Tirana: Toena, 2002. ISBN 99927-1-555-3. *Julia Vrapi: ''Leka Bungo: Zhdukja e dramës shqipe nga Teatri Kombëtar, vepra e vetme e Mirela Kumbaros.'' = 2017-02-24 - sot.com, 2016-07-31. {{DEFAULTSORT:Bungo, Leka}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Regjisorë shqiptarë]] [[Kategoria:Aktorë shqiptarë]] [[Kategoria:Skenaristë shqiptarë]] 6to63cmsmr1ua3am7whhtj8qqw1c89x 0 202128 2465107 2222752 2022-07-25T09:59:25Z FMSky 132624 same in better quality ([[Commons:Commons:GlobalReplace|GlobalReplace v0.6.5]]) wikitext text/x-wiki Gratë Mbretërore të [[Shqipërisë]] ishin bashkëshortët e monarkëve shqiptare. Ata përdoren titujt '' Mbretëresha e shqiptarëve '', '' Mbretëresha e Shqipërisë '', ''Princesha e Shqipërisë'', '' Zonja e Mbretërisë së Shqipërisë '' , etj {| width=90% class="wikitable" | colspan="9" bgcolor=black align=center| '''<span style="font-family:Verdana;color:orange">Princess consort of Albania</span>''' |- !Imazhi !Emri !Babit !Lindja !Martesa !U bë shoqëruese !Pushuar të qenuri Shoqërohuese !Vdejka !Bashëkshortja |- |align=center |[[File:Grb Nemanjica mini transparent.png|100px]] |align=center |Komnena Nemanjić |align=center |[[Stefan Nemanja]] |align=center |- |align=center colspan=2|1202 |align=center |- |align=center |- |align="center"|[[Dhimitër Progoni, Prince of Albania|Dhimitër Progoni]] |- | colspan="9" bgcolor=black align=center| '''<span style="font-family:Verdana;color:orange">Queen consort of Albania</span>''' |- |align="center"|[[File:Margaret of Burgundy, wife of Charles of Anjou.jpg|100px]] |align="center"|[[Margaret of Burgundy, Queen of Sicily|Margaret of Burgundy]] |align=center| [[Eudes of Burgundy]] |align="center"|1250 |align="center"|18 November 1268 |align="center"|'''February 1272'''<br />''husband took title'' |align="center"|'''7 January 1285'''<br />''husband death'' |align="center"|4 September 1308 |align="center"|[[Karli I Anzhu|Karli I]] |- |align="center"|[[File:Alex K Kingdom of Hungary.svg|100px]] |align="center"|[[Maria of Hungary (1257–1323)|Maria of Hungary]] |align=center| [[Stephen V of Hungary]] |align="center"|1257 |align="center"|May/June 1270 |align="center"|'''7 January 1285'''<br />''husband's ascension'' |align="center"|'''1294'''<br />''husband relinquish title'' |align="center"| 25 March 1323 |align="center"|[[Charles II of Albania|Charles II]] |- | colspan="9" bgcolor=black align=center| '''<span style="font-family:Verdana;color:orange">Lady of the Kingdom of Albania</span>''' |- |align="center"| |align="center"|[[Thamar Angelina Komnene]] |align=center| [[Nikephoros I Komnenos Doukas]] |align="center"|? |align="center" colspan="2"|'''1296''' |align="center"|'''1309'''<br />''divorce'' |align="center"|1311 |align="center" rowspan="2"|[[Philip I, Prince of Taranto|Philip I]] |- |align="center"|[[File:Blason Empire Latin de Constantinople.svg|100px]] |align="center"|[[Catherine II of Valois, Princess of Achaea|Catherine of Achaea]] |align=center| [[Charles of Valois]] |align="center"|1303 |align="center" colspan="2"|'''29 July 1313''' |align="center"|'''26 December 1331'''<br />''husband death'' |align="center"|1346 |- | colspan="9" bgcolor=black align=center| '''<span style="font-family:Verdana;color:orange">Ducal consorts of Durazzo</span>''' |- |align="center"| |align="center"|[[Agnes de Périgord]] |align=center| [[Henry VII, Count of Périgord]] |align="center"|? |align="center"|14 November 1321 |align="center"|'''1332'''<br />''husband's ascension'' |align="center"|'''5 April 1336'''<br />''husband's death'' |align="center"| 1345 |align="center"|[[John, Duke of Durazzo|John of Durazzo]] |- |align="center"|[[File:Armoiries Anjou Calabre.png|100px]] |align="center"|[[Maria of Calabria]] |align=center| [[Charles, Duke of Calabria]] |align="center"|May 1329 |align="center" colspan="2"|'''21 April 1343''' |align="center"|'''23 January 1348'''<br />''husband death'' |align="center"| 20 May 1366 |align="center"|[[Charles, Duke of Durazzo|Charles of Durazzo]] |- |align="center"|[[File:COA Evreux Navarre Philippe III d'Evreux (1301-1343).svg|100px]] |align="center"|[[Louis, Duke of Durazzo|Louis of Navarre]]<br />''reign as co-Duke'' |align=center| [[Philip III of Navarre]] |align="center"|1341 |align="center" colspan="2"|'''1366''' |align="center"|'''1294'''<br />''end of Angevin rule'' |align="center"|1376 |align="center"|[[Joanna, Duchess of Durazzo|Joanna]] |- | colspan="9" bgcolor=black align=center| '''<span style="font-family:Verdana;color:orange">Princess consort of Albania</span>''' |- |align="center"| |align="center"|Voisava Balšić |align=center| [[Balša I|Balša]] |align="center"|? |align="center" colspan="2"|1370 |align="center"|'''1382'''<br />''husband's deposition'' |align="center"|? |align="center"|[[Karlo Thopia]] 1st reign |- |align="center"| |align="center"|Komnina |align=center| [[Shishman dynasty|John Komnenos Asen]] |align="center"|? |align="center"|1372 |align="center"|'''1382'''<br />''husband's ascension'' |align="center"|'''18 September 1385'''<br />''husband's death'' |align="center"|1396 |align="center"|[[Balša II]] |- |align="center"| |align="center"|Voisava Balšić |align=center| [[Balša I|Balša]] |align="center"|? |align="center"|1370 |align="center"|'''18 September 1385'''<br />''husband's ascension'' |align="center"|'''1387'''<br />''husband's death'' |align="center"|1396 |align="center"|[[Karlo Thopia]] 2nd reign |- |align="center"|[[File:CoatOfArmsOfJovanStefanovicBrankovic.png|100px]] |align="center"|Teodora Branković |align=center| [[Branković]] |align="center"|? |align="center"|? |align="center"|? |align="center"|? |align="center"|? |align="center"|[[Gjergj Thopia]] |- |align="center"|<!-- Commented out: [[File:DonikaKastrioti.jpg|100px]] --> |align="center"|[[Donika Kastrioti|Andronike]] |align=center| [[Gjergj Arianit Komneni]] |align="center"|? |align="center"|? |align="center"|? |align="center"|? |align="center"|? |align="center"|[[Skanderbeg]] |- |align="center"|[[File:Sophie of Schönburg-Waldenburg.jpg|100px]] |align="center"|[[Princesha Sofi|Sofi]] |align=center| [[House of Schönburg|Hereditary Prince Victor of Schönburg-Waldenburg]] |align="center"|21 May 1885 |align="center"|30 November 1906 |align="center"|'''7 March 1914'''<br />''husband's ascension'' |align="center"|'''3 September 1914'''<br />''husband exiled'' |align="center"|3 February 1936 |align="center"|[[Princ Vidi|Vilhem Vidi]] |- | colspan="9" bgcolor=black align=center| '''<span style="font-family:Verdana;color:orange">Queen consort of the Albanians</span>''' |- |align="center"|[[File:GeraldineofAlbany.jpg|110px]] |align="center"|[[Géraldine Apponyi de Nagyappony|Géraldine Apponyi de Nagy-Apponyi]] |align=center|[[Gyula Apponyi de Nagy-Apponyi]] |align="center"|6 August 1915 |align="center" colspan="2"|'''27 April 1938''' |align="center"|'''12 April 1939'''<br />''husband deposed'' |align="center"|22 October 2002 |align="center"|[[Mbreti Zogu I|Zog I]] |- |align="center"|[[File:Bundesarchiv Bild 102-00061, Elena von Montenegro (cropped).jpg|100px]] |align="center"|[[Elena of Montenegro]] |align=center|[[Nicholas I of Montenegro]] |align="center"|8 January 1873 |align="center"|24 October 1896 |align="center"|'''16 April 1939'''<br />''husband claimed title'' |align="center"|'''3 September 1943'''<br />''husband renounced title'' |align="center"|28 November 1952 |align="center"|[[Viktor Emanueli III]] |- |} ==Notes== {{reflist}} ==Shiko edhe == [[Kategoria:Mbretërit e Shqipërisë| ]] [[Kategoria:Lista e mbretërve]] f46tmjh12d6uygop6zrmpllgot9l478 0 202959 2465053 2457511 2022-07-24T18:38:37Z 185.100.244.87 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Lëvizja Besa.svg|100px|parapamje|djathtas|Logo]] '''Lëvizja "Besa"''' është një [[Partite politike|parti politike]] shqiptare në [[Maqedonia e Veriut|Maqedoninë e Veriut]]. U formua në nëntor të vitit 2014 nga [[Abdush Demiri]], [[Bilal Kasami]], Sedat Sulejmani, Adnan Azizi dhe Besir Zeqiri. Anëtarë të tjerë themelues ishin , Nuredin Dehari, Zirafet Agushi dhe Senad Ameti.<ref>{{Cite web |url=http://www.levizjabesa.mk/anetaret-e-kryesise-qendrore/ |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=3 shtator 2017 |archive-date=3 shtator 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170903180622/http://www.levizjabesa.mk/anetaret-e-kryesise-qendrore/ }}</ref> == Referime == {{reflist}} == Lidhje të jashtme == * [http://www.levizjabesa.mk Faqja zyrtare] [[Kategoria:Parti politike shqiptare në Maqedoninë e Veriut]] 5uezp3d0cl5w7spjur07eizelfkkqhx 2465054 2465053 2022-07-24T18:47:17Z AT44 12961 U kthyen ndryshimet e [[Special:Contributions/185.100.244.87|185.100.244.87]] ([[Përdoruesi diskutim:185.100.244.87|diskutimet]]) në versionin e fundit nga [[Përdoruesi:InternetArchiveBot|InternetArchiveBot]]. wikitext text/x-wiki [[Skeda:Lëvizja Besa.svg|100px|parapamje|djathtas|Logo]] '''Lëvizja "Besa"''' është një [[Partite politike|parti politike]] shqiptare në [[Maqedonia e Veriut|Maqedoninë e Veriut]]. U formua në nëntor të vitit 2014 nga [[Zeqirja Ibrahimi]], [[Bilal Kasami]], Hysni Ismaili, Shaban Zeneli dhe [[Afrim Gashi]]. Anëtarë të tjerë themelues ishin Rexhep Mehmeti, Zirafet Agushi dhe Skënder Rexhepi.<ref>{{Cite web |url=http://www.levizjabesa.mk/anetaret-e-kryesise-qendrore/ |title=Kopje e arkivuar |url-status=dead |access-date=3 shtator 2017 |archive-date=3 shtator 2017 |archive-url=https://web.archive.org/web/20170903180622/http://www.levizjabesa.mk/anetaret-e-kryesise-qendrore/ }}</ref> == Referime == {{reflist}} == Lidhje të jashtme == * [http://www.levizjabesa.mk Faqja zyrtare] [[Kategoria:Parti politike shqiptare në Maqedoninë e Veriut]] bxv7rvy7j2rsc63kaci2rhogwfmx05e 0 207540 2465088 2413652 2022-07-24T23:51:58Z InternetArchiveBot 115207 Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |Emri = Kaunas | settlement_type = Qytet | nicknames = Zemra e Lituanisë | image_flag = LTU Kaunas flag.svg | flag_link = Flamuri i Kaunasit | image_seal = Coat of arms of Kaunas.svg | seal_link = Stema e Kaunasit | image_skyline = Kaunas montage.jpg | image_caption = Kolazh me pamje nga Kaunasi <!--Administrimi territorial--> |Shteti = Lituania |Qarku = [[Qarku Kaunas]] <!--Sipërfaqja dhe Demografia --> |Sipërfaqja = 157 | population_total = 292,677 |Dendësia = 1,935 <!-- Të dhëna--> |Lartësia = 48 |Zona Kohore = [[Zona kohore në Evropën Lindore|EET]] (UTC+2) |Ora Verore = [[Ora Verore e Evropës Lindore|EEST]] (UTC+3) |Prefiksi = (+370) 37 | registration_plate = K |Kryetari i Bashkisë = Visvaldas Matijošaitis | website = [http://www.kaunas.lt/ www.kaunas.lt] <!--Harta--> | map_caption = | map_size = 240 | image_map = <!--Koordinatat Mënyra #1--> | gjer_g=54 | gjer_m=53 | gjer_s=50 | gjer_dr =N | gjat_g=23 | gjat_m=53 | gjat_s=10 | gjat_dr =E }} '''Kaunas''' është qyteti i dytë më i madh në [[Lituania|Lituani]] dhe ka qenë qendra e ekonomisë, akademisë dhe jetës kulturore. ==Demografia== Sipas regjistrimit të popullsisë më 2017, qyteti ka pasur 292,677 banorë. #[[Lituanezët]] - 93.6% #[[Rusët]] - 3.8% #[[Ukrainasit]] - 0.4% #[[Polakët]] - 0.4% #[[Bjellorusët]] - 0.2% #Të tjerë - 1.6% == Sporti == Futboll :[[FK Kauno Žalgiris]]; :[[FC Stumbras]]. ==Kryetarët e Bashkisë== *1921–1931 – [[Jonas Vileišis]] *1931 – Juozas Vokietaitis *1932–1933 – Antanas Gravrogkas *1933–1939 – [[Antanas Merkys]] *1940 – Antanas Garmus *1990–1991 – Vidmantas Adomonis *1991–1992 – Vilimas Čiurinskas *1992–1995 – Arimantas Račkauskas *1995 – Rimantas Tumosa *1995–1997 – Vladas Katkevičius *1997 – [[Alfonsas Andriuškevičius]] *1997–2000 – Henrikas Tamulis *2000 – [[Vytautas Šustauskas]] *2000 – Gediminas Budnikas *2001–2002 – Erikas Tamašauskas *2002–2003 – Giedrius Donatas Ašmys *2003–2007 – Arvydas Garbaravičius *2007–2011 – Andrius Kupčinskas *2011 – Rimantas Mikaitis *2011 – 2015 Andrius Kupčinskas *2015- Visvaldas Matijošaitis ==Binjakëzimet== {| class="wikitable" |- valign="top" | *{{Flamuri|Republika Çeke}} [[Brno]], [[Republika Çeke|Çekia]] *{{Flamuri|Danimarka}} [[Odense]], [[Danimarka]] *{{Flamuri|Estonia}} [[Tartu]], [[Estonia]] *{{Flamuri|Finlanda}} [[Tampere]], [[Finlanda]] *{{Flamuri|Franca}} [[Grenoble]], [[Franca]] *{{Flamuri|Italia}} [[Antignano]], [[Italia]] *{{Flamuri|Italia}} [[Breshia]], [[Italia]] *{{Flamuri|Italia}} [[Cava de' Tirreni]], [[Italia]] *{{Flamuri|Italia}} [[Ferrara]], [[Italia]] *{{Flamuri|Kina}} [[Siamen]], [[Kina]] || *{{Flamuri|Norvegjia}} [[Hordaland]], [[Norvegjia]] *{{Flamuri|Polonia}} [[Białystok]], [[Polonia]] *{{Flamuri|Polonia}} [[Myślibórz]], [[Polonia]] *{{Flamuri|Polonia}} [[Vrocuav]], [[Polonia]] *{{Flamuri|Rusia}} [[Tyumen]], [[Rusia]] *{{Flamuri|Suedia}} [[Linköping]], [[Suedia]] *{{Flamuri|Suedia}} [[Växjö]], [[Suedia]] *{{Flamuri|SHBA}} [[Los Angeles]], [[Kalifornia|Kaliforni]], [[SHBA]] *{{Flamuri|Ukraina}} [[Kharkiv]], [[Ukraina]] *{{Flamuri|Ukraina}} [[Lutsk]], [[Ukraina]] |} ==Lidhje të jashtme== *[http://www.kaunas.lt/ Uebfaqja Zyrtare] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20121218095653/http://kaunas.lt/ |date=18 dhjetor 2012 }} (Lituanisht) *[http://en.kaunas.lt/ Uebfaqja Zyrtare] (Anglisht) [[Kategoria:Qytete në Lituani]] 7ch4z8point6qfv2gy1mdyv2nd7tm5b 0 228526 2465101 2433980 2022-07-25T09:12:43Z InternetArchiveBot 115207 Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{Infobox settlement |Emri = Mombasa |Gjuha vendase = | native_name = | settlement_type = Qytet | nicknames = | mottoes = ''Utangamano kwa Maendeleo'' <br> (Bashkimi për Zhvillim) | image_flag = Flag of Mombasa.png | flag_link = Flamuri i Mombasës | image_seal = Mombasa County Coat of Arms.png | seal_link = Stema e Mombasës | image_skyline = Mombasa montage.png | image_caption = Kolazh me pamje nga Mombasa <!--Administrimi--> |Shteti = Kenia |Qarku = [[Qarku Mombasa|Mombasa]] <!--Sipërfaqja dhe popullsia--> |Sipërfaqja = 696 |Lartësia = 50 | population_total = 1,200,000 | population_total_viti = 2016 <!-- Të dhëna të tjera--> |Zona Kohore = [[Zona Kohore në Afrikën Lindore|EAT]] [[UTC+03:00|UTC+3]] |Prefiksi = 20 | website = [https://www.mombasa.go.ke/ www.mombasa.go.ke] <!--Harta--> | map_size = 240 | image_map = <!--Koordinatat Mënyra #1--> | gjer_g=4 | gjer_m=03 | gjer_s= | gjer_dr =S | gjat_g=39 | gjat_m=40 | gjat_s= | gjat_dr =E }} '''Mombasa''' është qytet në bregdetin e [[Kenia|Kenias]]. Është qyteti i dytë më i madh<ref name="CIA World Factbook, 2012">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2219.html#ke The World Factbook] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120504222851/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2219.html#ke |date=4 maj 2012 }}. Cia.gov. Retrieved on 17 August 2013.</ref> pas [[Nairobi|Nairobit]], me popullsi 1.2 milionë (2016).<ref name="Business Daily">[http://www.businessdailyafrica.com/Investors-fault-Mombasa-new-master-plan--/-/539546/2148746/-/fprxkxz/-/index.html ''Investors fault Mombasa’s new master plan''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20180619214034/https://www.businessdailyafrica.com/Investors-fault-Mombasa-new-master-plan--/-/539546/2148746/-/fprxkxz/-/index.html |date=19 qershor 2018 }}; [[Business Daily]]; retrieved 19 gusht 2014.</ref> Rajoni metropolitane është e dyta më e madhe dhe popullsia e saj është rreth dy milionë.<ref name="CIA World Factbook, 2012"/> Administrativisht, Mombasa është [[County Seat|zyrë qendrore]] e [[Qarku Mombasa|Qarkut Mombasa]]. ==Gjeografia== Si qytet bregdetar, Mombasa karakterizohet me topografi të rrafshët. Qyteti i Mombasës është i përqëndruar në ishullin Mombasa, por shtrihet në kontinent. Ishulli është i ndarë nga kontinent nga dy zhytje, [[Port Reitz]] në jug dhe [[Tudor Creek]] në veri. ==Klima== Mombasa ka klimë të lagësht dhe të thatë. Muajtë të cilët ka më shumë shi janë prilli dhe maji, përderisa rreshjet e shiut është minimale mes janarit dhe shkurtit. Si një port detar, Mombasa është subjekt i pasojave të dëmshme të një klime të luhatshme. Në tetor 2006, Mombasa përjetoi një përmbytje të madhe që preku 60,000 persona.<ref name=":1">{{Cite journal|last=Kebede, A. S., Nicholls, R. J., Hanson, S., & Mokrech, M|title=Impacts of Climate Change and Sea-Level Rise: A Preliminary Case Study of Mombasa, Kenya.|journal=Journal of Coastal Research}}</ref> Erozioni bregdetar është bërë problem për infrastrukturën e Mombasës. Për shkak të rritjes së nivelit të detit, bregu i detit ka gërryer në 2.5-20 cm në vit. Kjo ka rritur numrin e përmbytjeve vjetore.<ref name=":1" /> ==Transporti== ===Aeroporti=== [[Aeroporti Ndërkombëtar Moi]] është [[Aeroporti Ndërkombëtar|aeroporti ndërkombëtar]] i Mombasës. Ndodhet rreth 425 kilometra, me aeroplan, në juglindje të [[Aeroporti Ndërkombëtar Jomo Kenyatta]]. ===Treni=== Mombasa ka stacion hekurudhor [[Korporata Hekurudhore të Kenias]] i cili transporton pasagjerë dhe mallra nëpërmjet hekurudhës Standard Gauge nga Nairobi në Mombasa. Shumë stacione ndodhen në Syokimau në Nairobi dhe Miritini në Mombasa. Kjo merr rreth katër orë. ==Binjakëzimet== {| class="wikitable" |- ! style="color: white; background:#811541" | Shteti ! style="color: white; background:#810001" | Qyteti ! style="color: white; background:#811541" | Qarku/Distrikti/Provinca/Rajoni/Shteti ! style="color: white; background:#811541" | Data |- | style="background:#ffffef;"| {{flamuri|SHBA}} [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|SHBA]] | style="background:#ffffcf;"| '''[[Seattle]]''' | style="background:#ffffef;"| ''[[Washington|Uashington]]'' | style="background:#ffffef;"| 6 prill 1981<ref>http://www.seattlemombasa.org/</ref> |- | style="background:#ffffef;"| {{flamuri|SHBA}} [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|SHBA]] | style="background:#ffffcf;"| '''[[Long Beach, California|Long Beach]]''' | style="background:#ffffef;"| ''[[Kalifornia]]'' | style="background:#ffffef;"| 20 nëntor 2007 |- | style="background:#ffffef;"| {{flamuri|SHBA}} [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|SHBA]] | style="background:#ffffcf;"| '''[[Charlotte Amalie, U.S. Virgin Islands|Charlotte Amalie]]''' | style="background:#ffffef;"| ''[[Ishujt e Virgjër të Shteteve të Bashkuara]]'' | style="background:#ffffef;"| Nuk dihet |- | style="background:#ffffef;"| {{flamuri|SHBA}} [[Shtetet e Bashkuara të Amerikës|SHBA]] | style="background:#ffffcf;"| '''[[Honolulu]]''' | style="background:#ffffef;"| ''[[Hawaii]]'' | style="background:#ffffef;"| 2008 |- | style="background:#ffffef;"| {{flamuri|Afrika e Jugut}} [[Afrika e Jugut]] | style="background:#ffffcf;"| '''[[Komuna Metropolitane eThekwini|eThekwini]]''' | style="background:#ffffef;"| ''[[KwaZulu-Natal]]'' | style="background:#ffffef;"| 20 shkurt 2012 |- | style="background:#ffffef;"| {{flamuri|Norvegjia}} [[Norvegjia]] | style="background:#ffffcf;"| '''[[Bergen]]''' | style="background:#ffffef;"|''[[Hordaland]]'' | style="background:#ffffef;"| Nuk dihet |- | style="background:#ffffef;"| {{flamuri|Kina}} [[Kina]] | style="background:#ffffcf;"| '''[[Lianyungang]]''' | style="background:#ffffef;"| ''[[Jiangsu]]'' | style="background:#ffffef;"| Nuk dihet |- | style="background:#ffffef;"| {{flamuri|Kina}} [[Kina]] | style="background:#ffffcf;"| '''[[Fuzhou]]''' | style="background:#ffffef;"| ''[[Fujian]]'' | style="background:#ffffef;"| Nuk dihet |} == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Qytete të Kenias]] 7b2vbc0kvdmn07gn83guny76zfezkcu 1 230660 2465100 1988988 2022-07-25T09:05:30Z InternetArchiveBot 115207 Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{WWT2017}} == U ndryshuan lidhjet e jashtme == Përshëndetje, redaktorë! Tani sa ndryshova 1 lidhjet e jashtme në [[Angola]]. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=1988987 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem vizitoni këtë faqe për informacione të mëtejshme. Kam bërë këto ndryshime: *U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20080807051506/http://www.angolapress-angop.ao/ te http://www.angolapress-angop.ao/ Kur të keni mbaruar së shqyrtuari ndryshimet e mia, mund të ndiqni udhëzimet te stampa më poshtë për të rregulluar çdo problem me adresat. Gjithë të mirat!—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raporto bug]])</span> 8 shtator 2019 15:50 (CEST) == Internet Archive Bot == Përshëndetje, redaktorë! Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Angola]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2465099 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime: *U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20050120125050/http://www.cia.gov/cia/publications/factbook//geos/ao.html për lidhjen http://www.cia.gov/cia/publications/factbook/geos/ao.html. Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 korrik 2022 11:05 (CEST) hl61ugd1mimui24slwofa7c5noj8zo9 0 257777 2465055 2465001 2022-07-24T18:53:06Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Infobox kanal televiziv | name = Çufo TV | logofile = Cufo TV.png | logosize = 201px | logocaption = Logoja e Çufo TV | logoalt = | logo2 = | owner = [[Top Media]] | established = | test card = | test of transmission = | airdate = | launch = 18 dhjetor 2006 | closed date = | picture format = [[576i]] ([[SDTV]] [[4:3]]) | channeltype = [[Televizion Privat Kombëtar]] | share = | share as of = | share source = | network = [[DigitAlb]] | parent = | key people = | slogan = | motto = | country = [[Shqipëri]] | language = [[Shqip]] | broadcast area = | affiliates = [[Televizion]] | headquarters = [[Tiranë]], [[Shqipëri]] | former names = | replaced names = | replaced by names = | sister names = [[Bang Bang]],[[Junior TV]] | timeshift names = | web =www.digitalb.al | terr serv 1 = Shqipëri | terr chan 1 = dixhitale | sat serv 1 = | sat chan 1 = | cable serv 1 = [[DigitAlb]] (Shqipëri) | cable chan 1 = 12 | cable serv 2 = | cable chan 2 = | cable serv 3 = [[IPKO]] (Kosovë) | cable chan 3 = 22 | sat radio serv 1 = | sat radio chan 1 = | iptv serv 1 = ALBtv(ALBtelecom) | iptv chan 1 = | online serv 1 = | online chan 1 = | 3gmobile serv 1 = }} '''Çufo TV''' është një kanal televiziv (kanali vëlla i [[Bang Bang]] dhe i [[Junior TV]]), pjesë e platformës Dixhitale Televizive Shtetërore[[DigitAlb]] në [[Shqipëri]]. Ai transmeton 24 orë filma dhe seriale të animuar për fëmijë. Filmat dhe serialet janë të gjitha të dubluara në [[Gjuha shqipe|gjuhën shqipe]]. Brandi i këtij kanali përfshin një derrkuc maskotë që u modelua sipas shkronjave të emrit të kanalit. Emri dhe kolona zanore e kanalit janë bazuar në filmin e famshëm të animuar ''[[Ndodhitë e Çufos]]'', i krijuar nga Kinostudioja ''[[Albfilm|Shqipëria e Re]]'' më [[1982|1982''.'']] ==Transmetimet== {{main|Filma kukulla}} ===Serialet e transmetuara=== * ''Avatar: Mjeshtri i fundit i ajrit'' * ''Zebra Zigbi'' * ''[[Shëtitësi i universit]]'' * ''Aventurat e Çakut dhe miqve te tij'' * ''[[BobSfungjeri Pantallon-Katrori]]'' * ''Dora eksploruesja'' * ''Zonjusha Zazi'' * ''[[Garfildi dhe shokët e tij]]'' * ''Enxhi Benxhi'' * ''Teatri i Emës'' * ''Një pasdite në kopësht'' * ''Familja e Piratëve'' * ''Rroftë Mbreti Xhulian'' * ''Bota Magjike'' * ''Super Pse-ja'' * ''Meni Duararti'' * ''Tomi Dhe Xherri'' * ''Filmat e transmetuar'' * ''Perimet'' * ''101 dalmatët'' * ''Aventurat e Dorës dhe miqve të Saj'' * ''5 heronjtë e legjendave'' * ''Aventurat e Xheki Çan'' * ''Lego: Filmi i Batmanit'' * ''Tomas Lokomotiva dhe Shokët'' * ''Elfi Gordon 1'' * ''Elfi Gordon 2'' * ''Miq Përgjithmonë'' * ''Kec Hekuri'' * ''Në grackën e kohës'' * ''7 Xhuxhat'' * ''Mjëkëroshët'' * ''Përbindëshat e kutive'' * ''Zonja Merimangë dhe miqtë'' * ''Henri Përbindëshi-Zemërmirë'' * ''Turbo'' * ''Milo shkon në Mars'' * ''Prentëta e Hipa'' * ''Aventurat e arinjëve Gami'' * ''Alvini dhe ketrushat takohen me Frankenshtajnin'' * ''Animaniakët - Dëshira e Uakos'' * ''Arinjtë buni dhe roboti shkatërruesventurat e Tintinit. Sekreti i njëbrirëshit'' * ''Sulmi Arti'' * ''Aventurat e Uillburnit'' * ''Princesha Mjelmë 3'' * ''Princesha Mjelmë 4'' * ''Xhin Xhini'' * ''Zoe Dëshiron të Jetë'' * ''Bazili miu detektiv'' * ''Mia dhe unë'' * ''Pëshëndetje Kai-Len'' * ''Aventurat e Jeronim Stiltonit'' * ''Fredi dhe Fiona'' ==Referime== # https://sq.kingofsat.net/pack-digitalb.php # https://www.lyngsat.com/tvchannels/al/Cufo.html ==Shiko edhe== *[[Media shqiptare]] *[[Top Media]] * [[Top Channel]] * [[Top Albania Radio]] * [[Top NEWS]] * [[Dritan Hoxha (gazetar)|Dritan Hoxha]] * [[Top Channel]] * [[SuperSport]] * [[Genc Gjineci]] * [[Alban Jaho]] * [[Top Gold Radio]] * [[Shqip (gazetë)|Gazeta Shqip]] == Lidhje të jashtme == * [http://www.topalbaniaradio.com/v7/ Faqja Zyrtare e Top Albania Radio] * [http://top-channel.tv/ Faqja Zyrtare e Top Channel] * [https://www.digitalb.al/ Faqja Zyrtare e DigitAlb] * [https://www.supersport.al/ Faqja Zyrtare e SuperSport] * [https://web.archive.org/web/20181230102026/http://gazeta-shqip.com/lajme/ Faqja zyrtare e Gazeta Shqip] * [[Kategoria:Stacione televizive në Shqipëri]] {{DEFAULTSORT:Çufo TV}} iddf9tu1fyrfdborab69s8gvu21e2qe 0 260489 2465087 2435667 2022-07-24T23:08:07Z 212.90.60.220 wikitext text/x-wiki [[Skeda:Ava Max 2022.png|parapamje|Ava Max]] '''Amanda Ava Koçi''' (lindur më 16 shkurt 1994)<ref name=VF2019>{{cite web|url=https://www.vanityfair.com/style/2019/02/sweet-but-psycho-ava-max-interview|language=en|title=“Sweet but Psycho” Singer Ava Max Is Trying to “Bring Pop Back”|first=Josh|last=Duboff|website=[[Vanity Fair (magazines)|Vanity Fair]]|accessdate=21 shkurt 2019}}</ref><ref>{{cite web|url=https://twitter.com/avamax/status/1096902586253361153|language=en|title=AVA MAX 🔮 on Twitter: Birthday in Paris, and a day off tomorrow ? What am I gonna do with myself ?!|date=16 shkurt 2019|accessdate=21 shkurt 2019}}</ref> e njohur profesionalisht nën emrin '''Ava Max''', është një këngëtare amerikane dhe kompozitore. Ajo njihet për këngën me titull “Sweet but Psycho”, këngë e cila ishte në krye të playlista-ve në 17 shtete.<ref>{{cite web |last1=DeVille |first1=Chris |title=Can Ava Max’s Global Hit 'Sweet But Psycho' Take Over America Too? |url=https://www.stereogum.com/2029230/sweet-but-psycho-ava-max/franchises/the-week-in-pop/ |language=en|website=[[Stereogum]] |accessdate=25 janar 2019 |date=24 janar 2019}}</ref> ==Biografia dhe karriera== Amanda Ava Koci lindur në Milwaukee, Wisconsin nga prindër shqiptarë, emigrantë politikë me origjinë nga [[Saranda]] dhe [[Tirana]].<ref>{{cite web |url=https://twitter.com/avamax/status/1061070044870791173|language=en|title=AVA MAX 🔮 on Twitter: 'Tirana and Sarande ❤️...'}}</ref><ref name="kos">{{Cite news|url=https://www.broadwayworld.com/bwwmusic/article/Ava-Max-Takes-Control-With-New-Single-My-Way-20180501|title=Ava Max Takes Control With New Single 'My Way'|last=Desk|first=BWW News|accessdate=12 tetor 2018|archive-url=https://web.archive.org/web/20180927124938/https://www.broadwayworld.com/bwwmusic/article/Ava-Max-Takes-Control-With-New-Single-My-Way-20180501|archive-date=27 shtator 2018}}</ref> Ajo u rrit në [[Virxhinia]] dhe ka marrë pjesë në një sërë konkursesh të muzikës përpara se të regjistrohej në gjimnaz.<ref>{{cite web |last1=Rowlands |first1=Geoffrey |title=Sweet But Psycho makes Ava a star |url=https://www.gulf-times.com/story/617395/Sweet-But-Psycho-makes-Ava-a-star |language=en|website=[[Gulf Times]] |accessdate=21 shkurt 2019}}</ref> Max u bë pjesë e këngës së grupit “Le Youth” me titull “Clap Your Hands” në voton 2017. Ajo publikoi këngën me titull “My Way” përmes shtëpisë diskografike ''Atlantic Records'' më 20 prill 2018. Ajo u rendit në vendin 38 në playlist-ën e [[Rumania|Rumanisë]]. Kënga e saj e dytë me titull “Slippin” në bashkëpunim me [[Gashi]] u publikua më 11 maj 2018. Kënga e tretë e Max me titull “Sweet but Psycho”, u publikua në 17 gusht 2018. Kjo këngë, me producent Cirkut, u shndërrua në hit, duke u listua në krye të playlistave në dhjetëra vende përfshirë këtu [[Suedia]], [[Finlanda]] dhe [[Norvegji]]. Max u bë pjesë e albumit “7” të [[David Guetta]], konkretisht në këngën me titull “Let It Be Me”. ==Puna artistike== Ava Max është rritur duke dëgjuar muzikën e këngëtarëve si [[Mariah Carey]] dhe [[Whitney Houston]].<ref>{{cite web |title=Watch Ava Max perform 'Sweet but Psycho' on TODAY |url=https://www.today.com/video/watch-ava-max-perform-sweet-but-psycho-on-today-1431855683559 |language=en|website=[[Today (U.S. TV program)|Today]] |accessdate=27 janar 2019}}</ref> Ajo ka cituar Madonnën, Gwen Stefan, Fergie, Britney Spears dhe Christina Aguilera si disa prej influencave të saj.<ref>{{cite web |title=AVA MAX EXPLAINS THE MEANING BEHIND HER HIT 'SWEET BUT PSYCHO' |url=https://www.warnermusic.co.nz/news/ava-max-explains-the-meaning-behind-sweet-but-psycho |language=en|publisher=[[Warner Music New Zealand]] |accessdate=27 janar 2019}}</ref> ==Jeta personale== Sa i përket etnicitetit të saj, Ava Max është shprehur se është 100% shqiptare dhe kurdoherë që ka mundësi dëshiron të përmendi përkatësinë që ka me komunitetin shqiptar. == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Muzikantë]] 8ppp0kmo763w6y7kuydgn2zq71qo7cr 0 265719 2465048 2442533 2022-07-24T14:53:07Z 2603:8001:B202:3294:9184:D0DF:8B82:7DD9 /* Historiku */ wikitext text/x-wiki [[File:Eurozone participation.svg|thumb|Vendet e Eurozonës]] [[Kosova]] që para [[Shpallja e Pavarësisë së Kosovës|Shpalljes së Pavarësisë]], më saktë, që nga viti 2002, kur ende ishte nën një mandat të [[Misioni i Organizatës së Kombeve të Bashkuara në Kosovë|Misionit të Kombeve të Bashkuara]] në mënyrë të njëanshme kishte adoptuar [[Euro|euron]] si valutën e saj, megjithëse, ajo nuk ishte një anëtar zyrtar i [[Eurozona|eurozonës]]. == Historiku == Gjatë [[Shpërbërja e Jugosllavisë|shpërbërjes së Jugosllavisë]] në vitet 90 të shekullit të kaluar Kosova u përpoq pa sukses të fitonte pavarësinë e saj dhe në vitet 1997-1999 situata u përshkallëzua me [[Lufta e Kosovës|Luftën e Kosovës]] . [[Kosova]] [[Shpallja e Pavarësisë së Kosovës|shpalli pavarësinë e saj më 17 shkurt 2008]]. Aktualisht rreth 58% e vendeve anëtare të [[Organizata e Kombeve të Bashkuara|Kombeve të Bashkuara]] kanë njohur zyrtarisht [[Kosova|Republikën e Kosovës]], pastaj 23 nga 28 ( 82% ) e vendeve anëtare të [[Bashkimi Evropian|Bashkimit Evropian]] dhe 24 nga 28 ( 86% ) e vendeve anëtare të [[NATO|NATO-s]] kanë njohur Kosovën. Para themelimit të [[Misioni i Organizatës së Kombeve të Bashkuara në Kosovë|UNMIK-ut]], Kosova (si pjesë e Jugosllavisë ) ishte e lidhur me politikën monetare jugosllave, dhe dinarin jugosllav. Sidoqoftë, inflacioni dhe tensionet në kohë lufte me [[Konfederata Serbia dhe Mali i Zi|Republikën Federale të Jugosllavisë]] kishin diskredituar rëndë dinarin jugosllav. Si rezultat i kësaj filloi të përdoren valuta të huaja në vend që të mbështeteshin në dinar. Monedha e huaj më e përdorur shpesh ishte [[leku shqiptar]] dhe [[marka gjermane]], megjithëse [[Dollari i Shteteve të Bashkuara|dollari amerikan]] dhe [[franga frënge]] u përdorën gjithashtu. Në periudhën e menjëhershme pas Luftës së Kosovës 1997 - 1999, valutat e tjera - veçanërisht Marka Gjermane (Marka Deutsche) - u përdorën krahas me dinarin. Rregullorja 1999/04 dhe Udhëzimi Administrativ pasues 1999/02, të dyja të nxjerra në vitin 1999, e miratuan DEM-in si mjet pagese për llogaritë dhe pagesat zyrtare. <ref>{{Cite book|last=Mitra|first=Saumya|title=Kosovo: economic and social reforms for peace and reconciliation|url=https://archive.org/details/kosovoeconomicso509mitr|year=2001|isbn=978-0-8213-4942-7|pages=[https://archive.org/details/kosovoeconomicso509mitr/page/22 22]}}</ref> Dinari jugosllav asnjëherë nuk u tërhoq zyrtarisht nga qarkullimi, por përdorimi i tij "nuk inkurajohej". Përdorimi i valutave të tjera, kryesisht dollarit amerikan, gjithashtu vazhdoi. <ref>Tagesspiegel (1999). [http://www.tagesspiegel.de/politik/deutsche-waehrung-wird-auch-im-kosovo-offizielles-zahlungsmittel-die-bundesbank-wurde-nicht-gefragt/90894.html Deutsche Währung wird auch im Kosovo offizielles Zahlungsmittel - die Bundesbank wurde nicht gefragt] (in German), 1999-09-07.</ref> Banka Gjermane - Deutsche Bundesbank nuk u informua paraprakisht, dhe si rezultat nuk dërgoi monedha dhe shënime shtesë në Kosovë. Por duke qenë se nuk kishte kufizime për importin dhe eksportin e Markës Gjermane (DM), dhe shumë kosovarë që punonin jashtë kishin dërguar para në shtëpi, ishte e mundur që të bëhej furnizimi i Kosovës me mjaft Marka Gjermane - Deutsche Mark. Një nga ngjarjet më të rëndësishme në historinë e Kosovës ishte konvertimi nga Marka Gjermane (DM) në Euro. Ky konvertim u formalizua përmes Direktivës se lëshuar nga UNMIK-u me numër 2001/24. Konvertimi u realizua në mënyrë të sigurtë, të lehtë dhe me kosto të arsyeshme. Në këtë proces muk mungoi as përkrahja nga FMN, BQE, OeNB, Bundesbank, Commerzbank dhe Raiffeisen Zentral Bank. Rol të rëndësishëm luajtën edhe institucionet tjera si AQF, Doganat e UNMIK-ut, PTK, bankat komerciale, KFOR-i, etj. == Drejt euros == Ashtu si Gjermania edhe Kosova më 1 janar 2002 filloi me përdorimin e valutës [[euro]]. Marka Gjermane - Deutsche Mark vazhdoi të përdoret në Kosovë deri më 9 Mars 2002. Ndryshimi nga marka në euro u arrit në bashkëpunim me [[Banka Qendrore Evropiane|Bankën Qendrore Evropiane]], dhe disa banka kombëtare në [[Eurozona|Eurozonë]]. <ref>Michel Svetchine, [http://www.bankofalbania.org/web/pub/M_SVETCHINE_1329_1.pdf Kosovo experience with euroization of its economy] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150923182527/http://www.bankofalbania.org/web/pub/M_SVETCHINE_1329_1.pdf |date=23 shtator 2015 }}</ref> Kosova nuk emeton asnjë valutë të vetën. == Anëtarësimi në BE == Kosova është një kandidat potencial për [[Anëtarësimi i Kosovës në Bashkimin Evropian|hyrjen në BE]]. [[Komisioni Evropian]] dhe BQE (ECB) kanë shprehur pakënaqësinë e tyre ndaj vendeve të cilat në të kaluarën mënyrë të njëanshme kishin adoptuar monedhën euro, <ref name="b92-2007">{{Cite news|url=http://www.b92.net/eng/news/region-article.php?yyyy=2007&mm=10&dd=10&nav_id=44442|title=EU warns Montenegro over Euro|date=2007-10-10|access-date=2011-09-09|archive-url=https://web.archive.org/web/20121105135956/http://www.b92.net/eng/news/region-article.php?yyyy=2007&mm=10&dd=10&nav_id=44442|archive-date=2012-11-05|publisher=[[B92]]}}</ref> dhe është e paqartë nëse Kosova do të ishte në gjendje të anëtarësohej në BE gjatë përdorimit të euros. [[Mali i Zi]], i cili në mënyrë të njëanshme adoptoi euron në vitin 2002, kishte një deklaratë të bashkangjitur [[Marrëveshja e Stabilitetit dhe Asociimit|Marrëveshjes së]] tyre të [[Marrëveshja e Stabilitetit dhe Asociimit|Stabilizim Asociimit]] me BE që thotë: "Futja e njëanshme e euros nuk ishte në përputhje me Traktatin." <ref name="wien">{{Cito web|url=http://www.wieninternational.at/en/node/5446|title=Montenegro heading for EU membership|date=2007-10-24|accessdate=2013-02-19|archive-date=11 maj 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130511052725/http://www.wieninternational.at/en/node/5446|url-status=dead}}</ref> Çështja pritet të zgjidhet përmes procesit të negociatave të pranimit, <ref name="b92-2007" /> me BQE (ECB) pasi ka deklaruar se implikimet e miratimit të njëanshëm të euros "do të shpaloseshin më së voni në rast të negociatave të mundshme mbi pranimin në BE". <ref name="wien" /> Diplomatët kanë sugjeruar që nuk ka gjasa që vendet do të detyrohen të tërheqin euron nga qarkullimi. <ref name="EUOBS">{{Cito web|url=http://euobserver.com/enlargement/24924|title=EU to question Montenegro's use of euro|date=2007-10-08|accessdate=2013-02-19}}</ref> <ref name="wien" /> == Shiko gjithashtu == * [[Euro]] * [[Kosova]] * [[Eurozona]] * [[Mali i Zi dhe euro]] * [[Bashkimi Evropian]] * [[Anëtarësimi i Kosovës në Bashkimin Evropian]] * [[Marrëdhëniet mes Kosovës dhe Bashkimit Evropian]] == Referime == {{Reflist|colwidth=30em}} == Bibliografia == *NRC Handelsblad (1999). Kosovo krijgt douane en Duitse mark, 4 September 1999. *Starr, Martha (2004). Monetary policy in post-conflict countries: Restoring credibility. American University, May 2004. *Svetchine, Michel (2005). KOSOVO EXPERIENCE WITH EUROIZATION OF ITS ECONOMY. Central Bank of Albania. *Schon, Gerard (2008). Euro Munzkatalog. [[Kategoria:Zgjerimi i Bashkimit Evropian]] [[Kategoria:Euro]] 4ml4ymqgf5pt94ijknll4uin38b8xjz 1 268222 2465115 1994758 2022-07-25T10:55:57Z InternetArchiveBot 115207 Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki == Ndryshime te lidhjet e jashtme == Përshëndetje, redaktorë! Tani sa ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli [[Nord-Pas-de-Calais]]. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=1994757 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Kam bërë këto ndryshime: *U shtua arkivi https://web.archive.org/web/20130317114436/http://www.france.fr/en/regions-and-cities/nord-pas-de-calais-between-yesterdays-resistance-and-todays-hospitality te http://www.france.fr/en/regions-and-cities/nord-pas-de-calais-between-yesterdays-resistance-and-todays-hospitality Kur të keni mbaruar së shqyrtuari ndryshimet e mia, mund të ndiqni udhëzimet te stampa më poshtë për të rregulluar çdo problem me adresat. Gjithë të mirat!—[[:en:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raporto bug]])</span> 10 shtator 2019 05:25 (CEST) == Internet Archive Bot == Përshëndetje, redaktorë! Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Nord-Pas-de-Calais]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2465114 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime: *U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150721123446/http://www.northernfrance-tourism.com/ për lidhjen http://www.northernfrance-tourism.com/. Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 korrik 2022 12:55 (CEST) lvwkdyfwodsj6svd10o3yd8lxsekv44 1 298186 2465102 2178023 2022-07-25T09:12:45Z InternetArchiveBot 115207 Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki == Internet Archive Bot == Përshëndetje, redaktorë! Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Mombasa]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2178022 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime: *U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20180619214034/https://www.businessdailyafrica.com/Investors-fault-Mombasa-new-master-plan--/-/539546/2148746/-/fprxkxz/-/index.html për lidhjen http://www.businessdailyafrica.com/Investors-fault-Mombasa-new-master-plan--/-/539546/2148746/-/fprxkxz/-/index.html. Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 18 janar 2021 08:49 (CET) == Internet Archive Bot == Përshëndetje, redaktorë! Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Mombasa]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2465101 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime: *U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20120504222851/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2219.html për lidhjen https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2219.html. Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 korrik 2022 11:12 (CEST) er51lnyzwwnco58lhy1a89cul3egezs 0 300592 2465130 2444402 2022-07-25T11:53:26Z InternetArchiveBot 115207 Lidhje të jashtme të shpëtuara: 1 Lidhje të jashtme të etiketuara si të vdekura: 0) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki {{Short description|An order of mammals (Pholidota) related to carnivorans}} {{Automatic taxobox|name=Pangolinët|range_map=Minus ranges.png|ordo='''Pholidota'''|classis=[[Mammalia]]|phylum=[[Chordata]]|regnum=[[Animalia]]|synonyms={{collapsible list |bullets=true |title=list of synonyms: |Afredentata {{small|(Szalay & Schrenk, 1994)}} |Lepidota {{small|(Lane, 1910)}} |Manides {{small|(Gervais, 1854)}} |Maniformes {{small|(Zagorodniuk, 2008)}}<ref>Zagorodniuk, I. (2008.) [https://www.academia.edu/27585773/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%96_%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B8_%D1%80%D1%8F%D0%B4%D1%96%D0%B2_%D1%81%D1%81%D0%B0%D0%B2%D1%86%D1%96%D0%B2_%D0%B2%D1%96%D0%B4_%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%85_%D0%B4%D0%BE_%D1%83%D0%BD%D1%96%D1%84%D1%96%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%85_Scientific_names_of_mammalian_orders_from_descriptive_to_uniform_ "Scientific names of mammal orders: from descriptive to uniform"] Visnyk of Lviv University, Biology series, Is. 48. P. 33-43</ref> |Manitheria {{small|(Haeckel, 1895)}} |Nomarthra {{small|(Cope, 1889)}}<ref>E. D. Cope. (1889.) "The Edentata of North America." American Naturalist 23(272):657-664</ref> |Pholidotheria {{small|(Haeckel, 1895)}} |Pholidotiformes {{small|(Kinman, 1994)}} |Pholidotina {{small|(Pearse, 1936)}}<ref>Arthur Sperry Pearse, (1936.) [https://archive.org/details/zoologicalnamesl1936pear/page/24/mode/2up?q=Creodontina "Zoological names. A list of phyla, classes, and orders, prepared for section F, American Association for the Advancement of Science"] American Association for the Advancement of Science</ref> |Repentia {{small|(Newman, 1843)}} |Scutata {{small|(Murray, 1866)}} |Squamata {{small|(Huxley, 1872)}} |Squamigera {{small|(Gill, 1910)}} }}|range_map_caption=Gama e llojeve të gjalla|subdivision=<center>[shiko [[#Classification and phylogeny|klasifikimin]]]</center>|fossil_range={{Fossil range|64.15|0}} Early [[Paleocene]] - Present<ref name="Springer2019">Mark S Springer, Christopher A Emerling, John Gatesy, Jason Randall, Matthew A. Collin, Nikolai Hecker, Michael Hiller, Frédéric Delsuc (2019) [https://www.semanticscholar.org/paper/Odontogenic-ameloblast-associated-(ODAM)-is-in-and-Springer-Emerling/9d03e07d19e259a5aca65ddf584a6a4a2dc3e1f7 "Odontogenic ameloblast-associated (ODAM) is inactivated in toothless/enamelless placental mammals and toothed whales"]. BMC Evolutionary Biology</ref>|subdivision_ranks=Nëngrupet|authority=[[Max Carl Wilhelm Weber|Weber]], 1904|taxon=Pholidota|display_parents=2|image_caption=Llojet e gjalla të pangolinëve|image=Manidae.jpg|subclassis=[[Ferea]]}} '''Pangolinët''' , të njohura ndonjëherë si '''milingonangrënësit me luspa''' , <ref>{{Cite EB1911|last1=Thomas|first1=Oldfield|author-link1=Oldfield Thomas|last2=Lydekker|first2=Richard|author-link2=Richard Lydekker|wstitle=Pangolin|short=x}}</ref> janë [[Gjitari|gjitarë]] të [[Rendi biologji|rendit]] '''Folidota''' ({{IPAc-en|f|ɒ|l|ᵻ|ˈ|d|oʊ|t|ə}}, nga [[greqishtja e lashtë]] [[wikt:ϕολιδωτός|ϕολιδωτός]] 'i veshur me luspa').<ref name="RWB">{{cite book|last1=Brown|first1=Roland Wilbur|title=The Composition of Scientific Words|date=1956|publisher=Smithsonian Institution Press|location=Washington, D.C.|page=604}}</ref>Ka vetëm një [[Familja biologji|familje]] të gjallë , [[Manidae]] dhe ka tre [[Gjinia (biologji)|gjini]]: ''[[Manis]]'', ''[[Phataginus]]'' dhe ''[[Smutsia]]'' . ''Manis'' përfshin katër llojet që gjenden në [[Azia|Azi]], ndërsa ''Phataginus'' dhe ''Smutsia'' përfshijnë dy lloje që jetojnë në Afrikën nën-Sahariane. <ref name="web2.utc.edu">{{cite journal|last=Gaudin|first=Timothy|date=28 gusht 2009|title=The Phylogeny of Living and Extinct Pangolins (Mammalia, Pholidota) and Associated Taxa: A Morphology Based Analysis|url=http://web2.utc.edu/~gvv824/Gaudin%20et%20al%202009.pdf|journal=[[Journal of Mammalian Evolution]]|location=Heidelberg, Germany|publisher=[[Springer Science+Business Media]]|volume=16|issue=4|pages=235–305|doi=10.1007/s10914-009-9119-9|access-date=14 maj 2015|s2cid=1773698|archive-date=25 shtator 2015|archive-url=https://web.archive.org/web/20150925134257/http://web2.utc.edu/~gvv824/Gaudin%20et%20al%202009.pdf|url-status=dead}}</ref> Këto lloje variojnë në madhësi nga 30 deri në 100 cm . Një numër i [[Llojet e zhdukura|llojeve të zhdukura]] pangolinësh janë gjithashtu të njohura. Pangolinat kanë [[Lupa|luspa]] me [[Keratina|keratinë]] që mbulojnë [[Lëkura|lëkurën]] e tyre; ata janë gjitarët e vetëm të njohur me këtë veçori. Ata jetojnë në [[Pema|pemë]] ose nëntokë , në varësi të llojeve. Pangolinët janë [[kafshë nate]] , dhe [[dieta]] e tyre përbëhet kryesisht nga [[milingona]] dhe [[Termitet|termite]] , të cilat i kapin duke përdorur [[Gjuha|gjuhët]] e tyre të gjata. Ata kanë tendencë të jenë kafshë të vetmuara, duke u takuar vetëm për t'u riprodhuar dhe për të prodhuar një pjellë prej një deri në tre pasardhës, të cilat i mbajnë për rreth dy vjet. Pangolinët kërcënohen nga [[gjuetia]] (për mishin dhe luspat e tyre, të cilat përdoren në [[Mjekësia tradicionale kineze|mjekësinë tradicionale kineze]] <ref>{{cite journal|date=1 janar 1938|title=Chinese Medicine and the Pangolin|journal=Nature|volume=141|issue=3558|pages=72|bibcode=1938Natur.141R..72.|doi=10.1038/141072b0|doi-access=free}}</ref> ) dhe shpyllëzimet e habitateve të tyre natyrore, dhe janë gjitarët më të trafikuar në botë. <ref>{{cite news|last=Goode|first=Emilia|date=31 mars 2015|title=A Struggle to Save the Scaly Pangolin|newspaper=[[The New York Times]]|publisher=[[New York Times Company]]|location=New York City|url=https://www.nytimes.com/2015/03/31/science/a-struggle-to-save-the-scaly-pangolin.html|access-date=1 maj 2016}}</ref> Që nga janari i vitit 2020 , nga tetë llojet e pangolinëve, tre lloje ( ''[[Manis culionensis]]'', ''[[Manis pentadactyla|M. pentadactyla]]'' dhe ''[[Manis javanica|M. javanica]]'' ) renditen si [[Llojet e rrezikuara në mënyrë kritike|të rrezikuara në mënyrë kritike]], tre lloje ( ''[[Phataginus tricuspis]]'', ''[[Manis crassicaudata]]'' dhe ''[[Smutsia gigantea]]'' ) renditen si [[Llojet e rrezikuara|të rrezikuara]] dhe dy lloje ( ''[[Phataginus tetradactyla]]'' dhe ''[[Smutsia temminckii]]'' ) janë renditur si [[Llojet e cënuara|të cënuar]] në [[Listën e Kuqe të Llojeve të Kërcënuara të Bashkimit Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës]] . <ref name="IUCN Manidae">{{cite web|title=Manidae Family search|url=https://www.iucnredlist.org/search?taxonomies=101561&searchType=species|access-date=30 janar 2020|website=[[IUCN Red List of Threatened Species]]|publisher=[[IUCN]]}}</ref> == Etimologjia == Emri ''pangolin'' vjen nga fjala [[Gjuha malaiane|malaiane]] ''pengguling'' , që do të thotë "ai që rrotullohet rreth". <ref name="COED">{{cite book|title=Concise Oxford English Dictionary|publisher=[[Oxford University Press]]|year=2002|isbn=978-0-19-860572-0|editor-last=Pearsall|editor-first=Judy|edition=10th|location=Oxfordshire, England|page=1030}}</ref> Sidoqoftë, emri modern në malaishten standarte është ''tenggiling'' ; ndërsa në [[indonezisht]] është ''trenggiling''; dhe në [[Gjuha filipine|gjuhën filipine]] është ''goling'', ''tanggiling'', ose ''balintong'' (me të njëjtin kuptim).<ref name="Vergara">{{cite book|last1=Vergara|first1=Benito S.|url=http://scinet.dost.gov.ph/union/UploadFiles/download.php?b=nast_Vergara%20BS%202000%20Interesting%20Philippine%20Animals_423.pdf&f=../Downloads/nast_Vergara%20BS%202000%20Interesting%20Philippine%20Animals_423.pdf&t=application/pdf|title=Interesting Philippine Animals|last2=Idowu|first2=Panna Melizah H.|last3=Sumangil|first3=Julia H.|last4=Gonzales|first4=Juan Carlos|last5=Dans|first5=Andres|publisher=Island Publishing House, Inc.|isbn=9718538550|location=Washington, D.C.}}</ref>Etimologjitë e tre emrave të përgjithshëm ''Manis'' (Linnaeus, 1758), ''Phataginus'' (Rafinesque, 1821), dhe ''Smutsia'' (Grey, 1865) ndonjëherë janë keqkuptuar. == Pëshkrimi == [[Skeda:Pangolin_skeletons.JPG|parapamje|Skelete të pangolinëve]] [[Skeda:Pangolin_scale_histology.jpg|parapamje|Skica e luspave]] Pamja fizike e një pangolini është e përbër nga një trup me luspa, të cilat janë të buta tek pangolinët të porsalindur, por forcohen kur pangolini rritet. .<ref name=":2">{{Cite journal|last1=Yu|first1=Jingyu|last2=Jiang|first2=Fulin|last3=Peng|first3=Jianjun|last4=Yin|first4=Xilin|last5=Ma|first5=Xiaohua|date=tetor 2015|title=The First Birth and Survival of Cub in Captivity of Critically Endangered Malayan Pangolin (''Manis javanica'')|journal=Agricultural Science & Technology|location=Irvine, California|publisher=Juniper Publishers|volume=16|issue=10|issn=2471-6774}}</ref> Luspat janë të bëra nga keratin , i njëjti material nga i cili janë bërë thonjtë e [[Njeriu|njeriut]] dhe kthetrat e [[Tetrapoda|tetrapodëve]] , dhe janë me një strukturë dhe përbërie shumë të ndryshme nga luspat e [[Zvarranikët|zvarranikëve]] . <ref name="Spearman2008">{{Cite journal|last=Spearman|first=R.I.C.|year=2008|title=On the nature of the horny scales of the pangolin|journal=[[Zoological Journal of the Linnean Society]]|location=Oxfordshire, England|publisher=[[Oxford University Press]]|volume=46|issue=310|pages=267–273|doi=10.1111/j.1096-3642.1967.tb00508.x}}</ref> Trupi i shkallëzuar i pangolinit është i krahasueshëm me pamjen me e një [[Boçe pishe|boçe-pishe]] . Mund të mblidhet top kur kërcënohet, me luspat e mbivendosur që vepron si forca të blinduara, ndërsa mbron fytyrën duke e futur atë nën bisht. Luspat janë të mprehta, duke siguruar mbrojtje shtesë nga grabitqarët. <ref name="Wang2016">{{Cite journal|last=Wang|first=Bin|year=2016|title=Pangolin armor: Overlapping, structure, and mechanical properties of the keratinous scales|journal=Acta Biomaterialia|location=Oxfordshire, England|publisher=[[Elsevier]]|volume=41|pages=60–74|doi=10.1016/j.actbio.2016.05.028|pmid=27221793}}</ref> Pangolinët mund të lëshojnë një kimikat me erë të keqe nga gjëndrat afër anusit, e ngjashme me atë të [[Morfeta|morfetit]] . <ref>{{cite web|year=2015|title=Meet the Pangolin!|url=http://pangolins.org/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150222010139/http://pangolins.org/|archive-date=2015-02-22|publisher=Pangolins.org}}</ref> Ata kanë këmbë të shkurtra, me kthetra të mprehta të cilat i përdorin për të gërvishtur një strofull të milingonave dhe termiteve dhe për ngjitje. <ref>{{cite web|year=2014|title=''Manis tricuspis'' tree pangolin|url=http://animaldiversity.org/accounts/Manis_tricuspis/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20141221202454/http://animaldiversity.org/accounts/Manis_tricuspis/|archive-date=2014-12-21|publisher=[[University of Michigan]]|location=Ann Arbor, Michigan}}</ref> Gjuhët e pangolinave janë jashtëzakonisht të gjata dhe - si ato të [[Milingonangrënësi gjigant|milingonangrënësve gjigant]] dhe [[lakuriqi nektarngrënës buz-tub]]- rrënja e gjuhës nuk është e bashkangjitur në kockën hyoid , por është në kraharorin midis sternumit dhe trakesë .<ref>{{cite journal|last=Chan|first=Lap-Ki|year=1995|title=Extrinsic Lingual Musculature of Two Pangolins (Pholidota: Manidae)|url=https://archive.org/details/sim_journal-of-mammalogy_1995-05_76_2/page/472|journal=[[Journal of Mammalogy]]|location=Oxfordshire, England|publisher=[[Oxford University Press]]|volume=76|issue=2|pages=472–480|doi=10.2307/1382356|jstor=1382356}}</ref> Pangolinët e mëdhenj mund ta shtrijnë gjuhën e tyre deri në 40 cm , me një diametër prej vetëm {{convert|0.5|cm|in|frac=4|abbr=on}}.<ref name="Mondadori" /> == Sjellja == [[Skeda:Manis_temminckii_(29390603130).jpg|parapamje|Pangolini i tokës i mbledhur]] [[Skeda:Pangolin_defending_itself_from_lions_(Gir_Forest,_Gujarat,_India).jpg|djathtas|parapamje|Pangolini indian duke u mbrojtur nga [[Luani Aziatik|luanët aziatik.]]]] Shumica e pangolinave janë kafshë nate <ref>{{cite journal|last1=Wilson|first1=Amelia E.|date=janar 1994|title=Husbandry of pangolins ''Manis'' spp|journal=International Zoo Yearbook|volume=33|issue=1|pages=248–251|doi=10.1111/j.1748-1090.1994.tb03578.x}}</ref> të cilat përdorin sensin e tyre të mirëzhvilluar të [[Nuhatja|nuhatjes]] për të gjetur [[Insekti|insekte]]. Pangolini bishtgjatë është gjithashtu aktiv gjatë ditës, ndërsa llojet e tjera të pangolinëve shpenzojnë pjesën më të madhe të ditës duke fjetur. <ref name="Mondadori">{{cite book|title=Great Book of the Animal Kingdom|url=https://archive.org/details/greatbookofanima0000unse_z0t8|publisher=Arch Cape Press|year=1988|isbn=978-0517667910|editor-last=Mondadori|editor-first=Arnoldo|location=New York City|page=[https://archive.org/details/greatbookofanima0000unse_z0t8/page/252 252]}}</ref> Pangolinët arboroeal jetojnë në pemë , ndërsa llojet tokësore gërmojnë [[Tunel|tunele]] në një thellësi prej 3.5 m {{convert|3.5|m|ftin|abbr=on}}.<ref name="Mondadori" /> Disa pangolinë ecin me [[Kthetra|kthetrat]] e tyre të përparme të përkulura nën jastëkun e [[Këmbët|këmbës]], megjithëse ata përdorin tërë jastekun e këmbëve në gjymtyrët e tyre të pasme. Për më tepër, disa shfaqin një qëndrim bipedal për disa sjellje dhe mund të ecin disa hapa bipedialisht. <ref name="Mohapatra">{{cite journal|last1=Mohapatra|first1=Rajesh K.|last2=Panda|first2=Sudarsen|year=2014|title=Behavioural descriptions of Indian pangolins (Manis crassicaudata) in captivity.|journal=[[Journal of Zoology]]|location=London, England|publisher=[[Wiley-Blackwell]]|volume=2014|pages=1–7|doi=10.1155/2014/795062|doi-access=free}}</ref> Pangolinët janë gjithashtu notarë të mirë. <ref name="Mondadori" /> === Dieta === Pangolinat janë [[insektivorë]] . Shumica e dietës së tyre përbëhen nga lloje të ndryshme të milingonave dhe termiteve dhe mund të plotësohen nga insektet e tjera, veçanërisht [[Larva|larvat]]. Ato janë disi të veçanta dhe kanë tendencë të konsumojnë vetëm një ose dy lloje të insekteve, edhe kur shumë lloje janë në dispozicion të tyre. Një pangolinë mund të konsumojë 140 deri 200 gram insekte në ditë. <ref>{{cite web|last=Grosshuesch|first=Craig|year=2012|title=Rollin' With the Pangolin – Diet|url=http://bioweb.uwlax.edu/bio203/s2012/grosshue_crai/diet.htm|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20141223020558/http://bioweb.uwlax.edu/bio203/s2012/grosshue_crai/diet.htm|archive-date=23 dhjetor 2014|publisher=[[University of Wisconsin–La Crosse]]|location=La Crosse, Wisconsin}}</ref> Pangolinët janë një rregullator i rëndësishëm i popullsive të termiteve në habitatet e tyre natyrore. <ref>{{cite journal|last1=Ma|first1=Jing-E|last2=Li|first2=Lin-Miao|last3=Jiang|first3=Hai-Ying|last4=Zhang|first4=Xiu-Juan|last5=Li|first5=Juan|last6=Li|first6=Guan-Yu|last7=Yuan|first7=Li-Hong|last8=Wu|first8=Jun|last9=Chen|first9=Jin-Ping|year=2017|title=Transcriptomic analysis identifies genes and pathways related to myrmecophagy in the Malayan pangolin (Manis javanica)|journal=[[PeerJ]]|location=Corte Madera, California|publisher=[[O'Reilly Media]]|volume=5|pages=e4140|doi=10.7717/peerj.4140|pmc=5742527|pmid=29302388}}</ref> Pangolinat kanë [[Vizioni|vizion]] shumë të dobët , kështu që mbështeten shumë në aromë dhe dëgjim . Pangolinët gjithashtu u mungojnë [[Dhëmbi|dhëmbët]]; prandaj ata kanë evoluar me karakteristika të tjera fizike për t'i ndihmuar ata të hanë milingona dhe termite. Struktura e tyre skeletore është e fortë dhe ata kanë këmbë të forta të përparme që janë të dobishme për të shqyer në tumat e termiteve. <ref name=":3">{{Cite book|last1=Rose|first1=Kd|title=Xenarthra and Pholidota (Armadillos, Anteaters, Sloths and Pangolins)|last2=Gaudin|first2=Tj|date=2010|publisher=John Wiley & Sons, Ltd|isbn=978-0470015902|doi=10.1002/9780470015902.a0001556.pub2}}</ref> Ata përdorin kthetrat e tyre të fuqishme të përparme për të gërmuar nëpër pemë, tokë dhe bimësi për të gjetur prenë, <ref>{{Cite journal|author1=Coulson, Ian M|author2=Heath, Martha E|date=dhj 1997|title=Foraging behaviour and ecology of the Cape pangolin (Manis temminckii) in north-western Zimbabwe|journal=African Journal of Ecology|volume=35|issue=4|pages=361–369|doi=10.1111/j.1365-2028.1997.101-89101.x|via=EBSCO}}</ref> pastaj vazhdojnë të përdorin gjuhët e tyre të gjata për të hetuar brenda tuneleve të insekteve dhe për të tërhequr prenë e tyre. Struktura e gjuhës dhe [[Lugthi|lugthit]] të tyre është thelbësore për të ndihmuar pangolinët në marrjen dhe tretjen e insekteve. Pështyma e tyre është ngjitëse, <ref name=":3" /> duke bërë që milingonat dhe termitet të ngjiten në gjuhët e tyre të gjata kur gjuajnë nëpër tunele të insekteve. Pa dhëmbë, pangolinët gjithashtu nuk kanë aftësinë për të përtypur; <ref name="Gutteridge2008">{{cite book|last=Gutteridge|first=Lee|url=https://books.google.com/books?id=Dvk4ogj3SxcC&pg=PT36|title=The South African Bushveld: A Field Guide from the Waterberg|publisher=30° South Publishers|year=2008|isbn=978-1-920143-13-8|location=Pinetown, South Africa|page=36}}</ref> megjithatë, ndërsa foragjeren , ata gllabërojnë gurë të vegjël ( gastrolite ) të cilat grumbullohen në lugthin e tyre për të ndihmuar në bluarjen e milingonave. <ref name="Publishing2015">{{cite book|url=https://books.google.com/books?id=qqFFCgAAQBAJ&pg=PA215|title=Wildlife of the World|publisher=[[Dorling Kindersley]]|year=2015|isbn=978-1-4654-4959-7|location=London, England|page=215}}</ref> Kjo pjesë e lugthit të tyre quhet bajrak , dhe ajo gjithashtu është e mbuluar me luspa keratinoze. <ref>{{Cite journal|last1=Davit-Béal|first1=Tiphaine|last2=Tucker|first2=Abigail S.|last3=Sire|first3=Jean-Yves|date=1 prill 2009|title=Loss of teeth and enamel in tetrapods: fossil record, genetic data and morphological adaptations|journal=[[Journal of Anatomy]]|location=New York City|publisher=[[John Wiley & Sons]]|volume=214|issue=4|pages=477–501|doi=10.1111/j.1469-7580.2009.01060.x|pmc=2736120|pmid=19422426}}</ref> Këto ndihmojnë më tej në bluarjen dhe tretjen e presë së pangolinëve. Disa lloje, të tilla si [[pangolinët e pemëve]] , përdorin bishtin e tyre të fortë dhe prehenil për t'u varur nga degët e pemëve dhe heqin leh nga luspat, duke ekspozuar brenda foletë e insekteve. <ref name="Prothero2016">{{cite book|last=Prothero|first=Donald R.|url=https://books.google.com/books?id=eiftDAAAQBAJ&pg=PA118|title=The Princeton Field Guide to Prehistoric Mammals|publisher=[[Princeton University Press]]|year=2016|isbn=978-1-4008-8445-2|location=Princeton, New Jersey|page=118}}</ref> === Riprodhimi === [[Skeda:Philippine_Pangolin_Curled-up_by_Gregg_Yan.jpg|parapamje|Pangolini filipinez i rrezikuar në mënyrë kritike<ref name="Fabro">{{cite news|last1=Fabro|first1=Keith Anthony S.|date=10 qershor 2019|title=All hope is not lost for vanishing Palawan pangolin|work=Rappler|url=https://www.rappler.com/science-nature/environment/232548-all-hope-not-lost-vanishing-palawan-pangolin|access-date=14 dhjetor 2019}}</ref>]] Pangolinat janë lloje të vetmuar dhe takohen vetëm për t'u riprodhuar. Meshkujt janë më të mëdhenj se femrat, duke peshuar deri në 40% më shumë. Ndërsa sezoni i çiftëzimit nuk është i përcaktuar, ata zakonisht çiftëzohen një herë në vit, zakonisht gjatë [[Vera (stinë)|verës]] ose [[Vjeshta|vjeshtës]]. Në vend që meshkujt të kërkojnë femrat, meshkujt shënojnë vendndodhjen e tyre me urinë ose jashtëshqitje dhe femrat do t'i gjejnë ato. Nëse ka një konkurrencë mbi një femër, meshkujt përdorin bishtin e tyre për të luftuar për mundësinë për t'u bashkuar me të. <ref>{{cite web|last=Grosshuesch|first=Craig|year=2012|title=Rollin' With the Pangolin - Reproduction|url=https://bioweb.uwlax.edu/bio203/s2012/grosshue_crai/reproduction.htm|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20141223040747/http://bioweb.uwlax.edu/bio203/s2012/grosshue_crai/reproduction.htm|archive-date=23 dhjetor 2014|publisher=University of Wisconsin–La Crosse}}</ref> [[Periudha e shtatzanis|Periudhat e shtatzanis]] ndryshojnë midis llojve, duke filluar nga afro 70 deri në 140 ditë. <ref name=":0">{{cite journal|last1=Hua|first1=Liushuai|last2=Gong|first2=Shiping|last3=Wang|first3=Fumin|last4=Li|first4=Weiye|last5=Ge|first5=Yan|last6=Li|first6=Xiaonan|last7=Hou|first7=Fanghui|date=8 qershor 2015|title=Captive breeding of pangolins: current status, problems and future prospects|journal=ZooKeys|issue=507|pages=99–114|doi=10.3897/zookeys.507.6970|pmc=4490220|pmid=26155072}}</ref> Femrat e pangolinëve afrikane zakonisht lindin një pasardhës të vetëm në një pjellë, por llojet aziatike mund të lindin nga një deri në tre. <ref name="Mondadori" /> Pesha gjatë lindjes është 80 deri 450 dhe gjatësia mesatare është 150. Në kohën e lindjes, luspat janë të buta dhe të bardha. Pas disa ditësh, ata ngurtësohen dhe errësohen duke ngjarë me ato të një pangolini të rritur. E reja mbërthehet në bishtin e nënës ndërsa ajo lëviz. Në një muaj, ata së pari lënë strofullën duke hipur mbi shpinën e nënës. Lënia e [[Qumështi|qumshtit]] bëhet rreth moshës tre muajsh, kur të rinjtë fillojnë të hanë insekte. Në moshën dy vjeçare, pasardhësit janë të pjekur seksualisht dhe braktisen nga nëna. <ref name="EoM">{{cite book|last=Dickman|first=Christopher R.|url=https://archive.org/details/encyclopediaofma00mals_0/page/780|title=The Encyclopedia of Mammals|publisher=Facts on File|year=1984|isbn=978-0-87196-871-5|editor-last=MacDonald|editor-first=D.|location=New York|pages=[https://archive.org/details/encyclopediaofma00mals_0/page/780 780–781]|url-access=registration}}</ref> == Klasifikimi dhe filogjenia == === Taksonomia === * Rendi: Folidota <small>(Weber, 1904)</small> (pangolinët) ** Gjinia: [[Extinction|†]]''[[Euromanis]]'' <small>(Gaudin, Emry & Wible, 2009)</small> *** †''Euromanis krebsi'' <small>(Storch & Martin, 1994)</small> ** Familja: †[[Eurotamandua|Eurotamanduidae]] <small>(Szalay & Schrenk, 1994)</small> *** Gjinia: †''[[Eurotamandua]]'' <small>(Storch, 1981)</small> **** †''Eurotamandua joresi'' <small>(Storch, 1981)</small> ** Nënrendi: [[Eupholidota]] <small>(Gaudin, Emry & Wible, 2009)</small> (pangolinët e vërtetë) *** Superfamilja: †[[Eomanis|Eomanoidea]] <small>(Gaudin, Emry & Wible, 2009)</small> **** Familja: †[[Eomanis|Eomanidae]] <small>(Storch, 2003)</small> ***** Gjinia: †''[[Eomanis]]'' <small>(Storch, 1978)</small> ****** †''Eomanis waldi'' <small>(Storch, 1978)</small> *** Superfamilja: [[Manoidea]] <small>(Gaudin, Emry & Wible, 2009)</small> **** Familja: [[Manidae]] <small>(Gray, 1821)</small> (pangolinët) ***** Nënfamilja: [[Manis|Maninae]] <small>(Gray, 1821)</small> ****** Gjinia: ''[[Manis]]'' <small>(Linnaeus, 1758)</small> (Pangolinët aziatik) ******* ''[[Pangolini indian|Manis crassicaudata]]'' <small>(Gray, 1827)</small> (pangolini indian) ******* ''[[Pangolini kinez|Manis pentadactyla]]'' <small>(Linnaeus, 1758)</small> (pangolin kinez) ******* †''[[Manis hungarica]]'' <small>(Kormos, 1934)</small> ******* †''[[Manis lydekkeri]]'' <small>(Dubois, 1908)</small> ******* Nëngjinia: ''[[Paramanis]]'' <small>(Pocock, 1924)</small> ******** ''[[Pangolini sundanez|Manis javanica]]'' <small>(Desmarest, 1822)</small> (pangolini sundanez) ******** ''[[Pangolini filipinez|Manis culionensis]]'' <small>(de Elera, 1895)</small> (pangolin filipinez) ******** †''[[Manis paleojavanica]]'' <small>(Dubois, 1907)</small> ***** Nënfamilja: [[Phataginus|Phatagininae]] <small>(Gaubert, 2017)</small> (pangolinët e vegjël afrikan) ****** Gjinia: ''[[Phataginus]]'' <small>(Rafinesque, 1821)</small> (pangolinët afrikan të pemëve) ******* ''[[Pangolini bishtgjatë|Phataginus tetradactyla]]'' <small>(Linnaeus, 1766)</small> (pangolini bishtgjatë) ******* ''[[Pangolini i pemëve|Phataginus tricuspis]]'' <small>(Rafinesque, 1821)</small> (pangolini i pemëve) ***** Nënfamilja: [[Smutsia|Smutsiinae]] <small>(Gray, 1873)</small> (pangolinët e mëdhenj afrikan) ****** Gjinia: ''[[Smutsia]]'' <small>(Gray, 1865)</small> (Pangolinët e tokës) ******* ''[[Pangolini gjigand|Smutsia gigantea]]'' <small>(Illiger, 1815)</small> (Pangolini gjigand) ******* ''[[Pangolini i tokës|Smutsia temmincki]]'' <small>(Smuts, 1832)</small> (Pangolini i tokës) ***** ''[[Incertae sedis]]'' ****** †[[pangolini i Fayum]] (manidae sp. [''DPC 3972'' & ''DPC 4364''] <small>(Gebo & Rasmussen, 1985)</small>)<ref>Daniel Gebo, D. Tab Rasmussen (1985.) [https://www.researchgate.net/publication/273288426_The_Earliest_Fossil_Pangolin_Pholidota_Manidae_from_Africa "The Earliest Fossil Pangolin (Pholidota: Manidae) from Africa"] Journal of Mammalogy 66(3):538</ref> **** Familja: †[[Patriomanidae]] <small>(Szalay & Schrenk 1998) [''sensu'' Gaudin, Emry & Pogue, 2006]</small> ***** Gjinia: †''[[Cryptomanis]]'' <small>(Gaudin, Emry & Pogue, 2006)</small> ****** †''Cryptomanis gobiensis'' <small>(Gaudin, Emry & Pogue, 2006)</small> ***** Gjinia: †''[[Patriomanis]]'' <small>(Emry, 1970)</small> ****** †''Patriomanis americana'' <small>(Emry, 1970)</small> **** ''[[Incertae sedis]]'' ***** Gjinia: †''[[Necromanis]]'' <small>(Filhol, 1893)</small> ****** †''Necromanis franconica'' <small>(Quenstedt, 1886)</small> ****** †''Necromanis parva'' <small>(Koenigswald, 1969)</small> ****** †''Necromanis quercyi'' <small>(Filhol, 1893)</small> === Filogjenia === ==== Midis placentarëve ==== {{see also|Pholidotamorpha}} Rendi Folidota është konsideruar të jetë klasifikimi motër i [[Xenarthra]] (milingonangrënësit , përtacët , dhe armadillot ), por provat e fundit gjenetike tregojnë se të afërmit e tyre më të afërt të jetesës janë [[karnivorët]] , me të cilat ata të formojnë një kladë të percaktuar me termin ose [[Ferae]] ose Ostentoria. <ref>{{cite journal|last1=Murphy|first1=William J.|last2=Eizirik|first2=Eduardo|last3=O'Brien|first3=Stephen J.|last4=Madsen|first4=Ole|last5=Scally|first5=Mark|last6=Douady|first6=Christophe J.|last7=Teeling|first7=Emma|last8=Ryder|first8=Oliver A.|last9=Stanhope|first9=Michael J.|last10=de Jong|first10=Wilfried W.|last11=Springer|first11=Mark S.|display-authors=2|date=14 dhjetor 2001|title=Resolution of the Early Placental Mammal Radiation Using Bayesian Phylogenetics|journal=Science|volume=294|issue=5550|pages=2348–2351|bibcode=2001Sci...294.2348M|doi=10.1126/science.1067179|pmid=11743200|name-list-style=vanc|s2cid=34367609}}</ref><ref name="AmrineMadsen2003">{{cite journal|author=Amrine-Madsen, H.|author2=Koepfli, K.P.|author3=Wayne, R.K.|author4=Springer, M.S.|year=2003|title=A new phylogenetic marker, apolipoprotein B, provides compelling evidence for eutherian relationships|journal=Molecular Phylogenetics and Evolution|volume=28|issue=2|pages=225–240|doi=10.1016/S1055-7903(03)00118-0|pmid=12878460}}</ref><ref name="Beck et al 2006">{{cite journal|last1=Beck|first1=Robin|last2=Bininda-Emonds|first2=Olaf|last3=Cardillo|first3=Marcel|last4=Liu|first4=Fu-Guo|last5=Purvis|first5=Andy|date=2006|title=A higher-level MRP supertree of placental mammals|journal=[[BMC Evolutionary Biology]]|location=London, England|publisher=[[BioMed Central]]|volume=6|issue=1|pages=93|doi=10.1186/1471-2148-6-93|pmc=1654192|pmid=17101039}}</ref><ref name="Du Toit2014">{{cite journal|last1=Du Toit|first1=Z.|last2=Grobler|first2=J. P.|last3=Kotzé|first3=A.|last4=Jansen|first4=R.|last5=Brettschneider|first5=H.|last6=Dalton|first6=D. L.|year=2014|title=The complete mitochondrial genome of Temminck's ground pangolin (''Smutsia temminckii''; Smuts, 1832) and phylogenetic position of the Pholidota (Weber, 1904)|journal=Gene|volume=551|issue=1|pages=49–54|doi=10.1016/j.gene.2014.08.040|pmid=25158133}}</ref> Grupet [[Fosilet|fosile]] si [[kreodontët]] <ref>{{cite journal|last1=Halliday|first1=Thomas J. D.|last2=Upchurch|first2=Paul|last3=Goswami|first3=Anjali|date=21 dhjetor 2015|title=Resolving the relationships of Paleocene placental mammals|journal=Biological Reviews|location=Cambridge, England|publisher=[[Cambridge Philosophical Society]]|volume=92|issue=1|pages=521–550|doi=10.1111/brv.12242|pmc=6849585|pmid=28075073}}</ref> dhe [[palaeanodontët]] janë edhe më afër me pangolinët (grupi i fundit po klasifikohet me pangolinët në kladën Folidotamorfa<ref name="KondrashovAgadjanian2012">{{cite journal|last1=Kondrashov|first1=Peter|last2=Agadjanian|first2=Alexandre K.|year=2012|title=A nearly complete skeleton of ''Ernanodon'' (Mammalia, Palaeanodonta) from Mongolia: morphofunctional analysis|journal=[[Journal of Vertebrate Paleontology]]|location=Bethesda Maryland|publisher=[[Taylor & Francis]]|volume=32|issue=5|pages=983–1001|doi=10.1080/02724634.2012.694319|s2cid=86059673}}</ref> ) Ndarja midis mishngrënësve dhe pangolinëve vlerësohet të ketë ndodhur 79-87 milion vjetë më parë më parë. <ref name="Du Toit2014" /><ref name="Gaubert2018">{{Cite journal|last1=Gaubert|first1=Philippe|last2=Antunes|first2=Agostinho|last3=Meng|first3=Hao|last4=Miao|first4=Lin|last5=Peigné|first5=Stéphane|last6=Justy|first6=Fabienne|last7=Njiokou|first7=Flobert|last8=Dufour|first8=Sylvain|last9=Danquah|first9=Emmanuel|last10=Alahakoon|first10=Jayanthi|last11=Verheyen|first11=Erik|date=2018-05-11|title=The Complete Phylogeny of Pangolins: Scaling Up Resources for the Molecular Tracing of the Most Trafficked Mammals on Earth|journal=Journal of Heredity|language=en|volume=109|issue=4|pages=347–359|doi=10.1093/jhered/esx097|pmid=29140441|doi-access=free}}</ref> === Midis Manidae === Dikotomia e parë në filogjeninë e manidëve të gjallë ndan pangolinët aziatikë ( ''[[Manis]]'' ) nga pangolinat afrikanë ( ''[[Smutsia]]'' dhe ''[[Phataginus]]''). Brenda të parës, ''Manis pentadactyla'' është grupi motër në një kadastër që përfshin ''M. crassicaudata'' dhe ''M. javanica''. Brenda kësaj të fundit, një ndarje ndan pangolinët e mëdhenj afrikane tokësore të gjinisë ''Smutsia'' nga pangolinët e vegjël afrikanë arboreal të gjinisë ''Phataginus''.<ref name="Gaubert2018" /> Pangolinët aziatikë dhe afrikanë mendohet se kanë ndryshuar rreth 38-47 milion vjetë më parë. <ref name="Du Toit2014" /><ref name="Gaubert2018" /> Për më tepër, pozicioni bazik i ''Manis'' brenda Folidota<ref name="Du Toit2014" /><ref name="du Toit2017">{{cite journal|last1=du Toit|first1=Z.|last2=du Plessis|first2=M.|last3=Dalton|first3=D. L.|last4=Jansen|first4=R.|last5=Paul Grobler|first5=J.|last6=Kotzé|first6=A.|year=2017|title=Mitochondrial genomes of African pangolins and insights into evolutionary patterns and phylogeny of the family Manidae|journal=BMC Genomics|volume=18|issue=1|page=746|doi=10.1186/s12864-017-4140-5|pmc=5609056|pmid=28934931|doi-access=free}}</ref> sugjeron grupin me origjinë nga [[Evrazia|Evroazia]], në përputhje me filogjeninë e tyre [[laurasiatheriane]] . <ref name="Du Toit2014" /> == Kërcënimet == [[Skeda:Pangolin_scale_burn_in_Cameroon._Credit-_Kenneth_Cameron_-_USFWS_(2)_(32575640450).jpg|parapamje|Luspa pngolinësh pas konsumimit.]] Pangolinët janë në kërkesë të lartë për mjekësinë tradicionale kineze në jug të [[Kina|Kinës]] dhe [[Vietnami|Vietnamit]], sepse luspat e tyre besohet se kanë veti medicinale. Mishi i tyre konsiderohet gjithashtu një delikatesë. <ref>{{cite book|last1=van Uhm|first1=D.P.|title=The Illegal Wildlife Trade: Inside the World of Poachers, Smugglers and Traders (Studies of Organized Crime)|date=2016|publisher=Springer|location=New York}}</ref><ref>{{cite news|last=Hance|first=Jeremy|date=29 korrik 2014|title=Over a million pangolins slaughtered in the last decade|newspaper=[[Mongabay]]|url=http://news.mongabay.com/2014/0729-hance-pangolins-iucn-update.html|url-status=live|access-date=7 gusht 2014|archive-url=https://web.archive.org/web/20141208082730/http://news.mongabay.com/2014/0729-hance-pangolins-iucn-update.html|archive-date=8 dhjetor 2014}}</ref><ref name="javanica">{{cite iucn|author1=Challender, D.|author2=Willcox, D.H.A.|author3=Panjang, E.|author4=Lim, N.|author5=Nash, H.|author6=Heinrich, S.|author7=Chong, J.|name-list-style=amp|title=''Manis javanica''|page=e.T12763A123584856|year=2019|access-date=30 janar 2020}}</ref><ref>{{cite magazine|url=http://news.nationalgeographic.com/2015/12/151220-wildlife-trafficking-crime-blotter/|title=Crime Blotter: Pangolin Scales, Tiger Skins, and More|first=Jani|last=Actman|magazine=National Geographic|date=20 dhjetor 2015|access-date=1 maj 2016}}</ref><ref>{{cite magazine|url=http://news.nationalgeographic.com/2015/12/151218-malaysia-endangered-wildlife-tiger-pangolin-crocodile-smuggling/|title=Tiger Eyes, Crocodile Penis: It's What's For Dinner in Malaysia|last=Cruise|first=Adam|date=18 prill 2015|access-date=1 maj 2016|magazine=National Geographic}}</ref> 100,000 pangolinë vlerësohet të jenë trafikuar në një vit në Kinë dhe Vietnam, <ref name=":4">{{Cite news|last1=Haenlein|first1=Alexandria Reid, Cathy|last2=Keatinge|first2=Tom|date=2018-10-10|title=What's the secret to saving this rare creature?|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-45784627|access-date=2018-10-10}}</ref>që arrin në mbi një milion gjatë dekadës së fundit. <ref name=":1" /><ref>{{Cite journal|last1=Ingram|first1=Daniel J.|last2=Coad|first2=Lauren|last3=Abernethy|first3=Katharine A.|last4=Maisels|first4=Fiona|last5=Stokes|first5=Emma J.|last6=Bobo|first6=Kadiri S.|last7=Breuer|first7=Thomas|last8=Gandiwa|first8=Edson|last9=Ghiurghi|first9=Andrea|last10=Greengrass|first10=Elizabeth|last11=Holmern|first11=Tomas|date=mars 2018|title=Assessing Africa-Wide Pangolin Exploitation by Scaling Local Data: Assessing African pangolin exploitation|journal=Conservation Letters|volume=11|issue=2|pages=e12389|doi=10.1111/conl.12389|doi-access=free}}</ref> Kjo e bën atë kafshën më të trafikuar në botë. <ref name=":1" /><ref>{{cite news|last=Fletcher|first=Martin|date=2015-02-05|title=The world's most-trafficked mammal – and the scaliest|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/magazine-30833685|access-date=2018-10-10}}</ref> Kjo, e shoqëruar me shpyllëzimin , ka çuar në një rënie të madhe të numrit të pangolinëve. Disa lloje, si psh ''[[Pangolini kinez|Manis pentadactyla]]'' janë zhdukur në zona të caktuara si rezultat i mbigjuetis. <ref>{{cite iucn|last1=Challender|last6=Ching-Min Su|page=e.T12764A123585318|title=''Manis pentadactyla''|year=2019|first7=Laxmi|last7=Suwal|first6=N.|first5=A.|first1=D.|last5=Ghose|first4=A.|last4=Khatiwada|first3=P.|last3=Kaspal|first2=S.|last2=Wu|access-date=30 janar 2020}}</ref>Në nëntor 2010, pangolinët u shtuan në listën e Shoqërisë Zoologjike të Londrës me gjitarë evolucionarisht të veçantë dhe të rrezikuar. <ref>{{cite news|author=Agence France-Presse|date=19 nëntor 2010|title='Asian unicorn' and scaly anteater make endangered list|work=The Sydney Morning Herald|url=https://www.smh.com.au//breaking-news-world/asian-unicorn-and-scaly-anteater-make-endangered-list-20101119-180sa.html}}</ref>Të tetë llojet e pangolinëve vlerësohen si të kërcënuara nga [[Bashkimi Ndërkombëtar për Ruajtjen e Natyrës|IUCN]] , ndërsa tre klasifikohen si të rrezikuara në mënyrë kritike . <ref name="IUCN Manidae" /> Të gjithë llojet e pangolinëve janë renditur aktualisht nën Shtojcën I të CITES që ndalon tregtinë ndërkombëtare, përveç kur produkti është destinuar për qëllime jo-tregtare dhe është dhënë një leje. <ref name="CITES">{{cite web|title=The CITES Appendices|url=https://www.cites.org/eng/app/appendices.php|access-date=28 janar 2019|website=Convention on International Trade in Endangered Species of Wild Fauna and Flora|publisher=CITES}}</ref> Pangolinët gjithashtu gjuhen dhe hahen në [[Gana|Ganë]] dhe janë një nga llojet më të njohura të mishit të egër , ndërsa shëruesit lokalë përdorin pangolinin si një burim të mjekësisë tradicionale. <ref>{{cite journal|last1=Boakye|first1=Maxwell Kwame|last2=Pietersen|first2=Darren William|last3=Kotzé|first3=Antoinette|last4=Dalton|first4=Desiré-Lee|last5=Jansen|first5=Raymond|date=2015-01-20|title=Knowledge and uses of African pangolins as a source of traditional medicine in Ghana|journal=PLOS ONE|volume=10|issue=1|pages=e0117199|bibcode=2015PLoSO..1017199B|doi=10.1371/journal.pone.0117199|pmc=4300090|pmid=25602281}}</ref> Megjithëse pangolinat mbrohen nga një ndalim ndërkombëtar për tregtinë e tyre, popullsitë kanë vuajtur nga trafikimi i paligjshëm për shkak të bindjeve në [[Azia Lindore|Azinë Lindore]] që luspat e tyre mund të stimulojnë laktacionin ose kurojnë kancerin ose astmën . <ref>{{cite news|last=Wassener|first=Bettina|date=12 mars 2013|title=No Species Is Safe From Burgeoning Wildlife Trade|newspaper=[[The New York Times]]|url=https://www.nytimes.com/2013/03/12/world/asia/no-species-is-safe-from-burgeoning-wildlife-trade.html?_r=0|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150222182549/http://www.nytimes.com/2013/03/12/world/asia/no-species-is-safe-from-burgeoning-wildlife-trade.html?_r=0|archive-date=22 shkurt 2015}}</ref> Në dekadën e kaluar, konfiskime të shumta të pangolinëve dhe mishit të pangolinëve të trafikuar ilegalisht kanë ndodhur në Azi. <ref>{{cite news|last=Sutter|first=John D.|date=3 prill 2014|title=The Most Trafficked Mammal You've Never Heard Of|publisher=[[CNN]]|url=http://www.cnn.com/interactive/2014/04/opinion/sutter-change-the-list-pangolin-trafficking/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150202055005/http://www.cnn.com/interactive/2014/04/opinion/sutter-change-the-list-pangolin-trafficking/|archive-date=2 shkurt 2015}}</ref><ref>{{cite web|date=17 mars 2008|title=23 tonnes of pangolins seized in a week|url=http://www.traffic.org/home/2008/3/17/23-tonnes-of-pangolins-seized-in-a-week.html|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20141126034922/http://www.traffic.org/home/2008/3/17/23-tonnes-of-pangolins-seized-in-a-week.html|archive-date=26 nëntor 2014|publisher=Traffic.org}}</ref><ref>{{cite news|last=Watts|first=Jonathan|date=25 maj 2007|title='Noah's Ark' of 5,000 rare animals found floating off the coast of China|work=[[The Guardian]]|location=London|url=https://www.theguardian.com/environment/2007/may/26/china.conservation|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20141003122422/http://www.theguardian.com/environment/2007/may/26/china.conservation|archive-date=3 tetor 2014}}</ref><ref>{{cite news|date=27 maj 2012|title=Asia in Pictures|work=[[The Wall Street Journal]]|url=https://www.wsj.com/articles/SB10001424052702303674004577431140183065720#slide/7|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20150222184723/http://www.wsj.com/articles/SB10001424052702303674004577431140183065720#slide/7|archive-date=22 shkurt 2015}}</ref> Në një incident të tillë në Prill 2013, 10,000 kilogramë (22,000 paund) mish pangolini u kapën nga një anije kineze që lundronte rreth e përqark në [[Filipinet|Filipine]] . <ref>{{cite news|last=Carrington|first=Damian|date=15 prill 2013|title=Chinese vessel on Philippine coral reef caught with illegal pangolin meat|newspaper=[[Associated Press]]|location=London|url=https://www.theguardian.com/environment/2013/apr/15/chinese-vessel-philippine-reef-illegal-pangolin-meat|url-status=live|access-date=16 prill 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130416213335/http://www.guardian.co.uk/environment/2013/apr/15/chinese-vessel-philippine-reef-illegal-pangolin-meat|archive-date=2013-04-16}}</ref><ref>{{cite news|last=Molland|first=Judy|date=16 prill 2013|title=Boat Filled With 22,000 Pounds Of Pangolin Hits Endangered Coral Reef|publisher=Care2|location=London|url=http://www.care2.com/causes/boat-filled-with-22000-pounds-of-meat-from-the-protected-pangolin-hits-endangered-coral-reef.html|url-status=live|access-date=17 prill 2013|archive-url=https://web.archive.org/web/20130418114310/http://www.care2.com/causes/boat-filled-with-22000-pounds-of-meat-from-the-protected-pangolin-hits-endangered-coral-reef.html|archive-date=2013-04-18}}</ref> Në një rast tjetër në gusht 2016, një burrë indonezian u arrestua pasi policia bastisi shtëpinë e tij dhe gjeti mbi mbi 650 pangolin. <ref>{{cite news|date=2016-08-26|title=Indonesian man arrested as 650 pangolins found dead in freezers|work=BBC News|url=https://www.bbc.com/news/world-asia-37196635|access-date=2016-08-27}}</ref> I njëjti kërcënim raportohet në [[Nigeria|Nigeri]] , ku kafsha është në prag të zhdukjes për shkak të mbikonsumimit . <ref>The ''[[Media Trust|Daily Trust]]'' (Nigeria), Saturday 18 February 2017</ref> Shfrytëzimi i tepërt vjen nga gjuetia e pangolinëve për mishin e tyre dhe zvogëlimin e habitateve të tyre pyjore për shkak të shpyllëzimit të shkaktuar nga vjelja e drurit. <ref name=":5">{{cite journal|last1=Sodeinde|first1=Olufemi A.|last2=Adedipe|first2=Segun R.|date=24 prill 2009|title=Pangolins in south-west Nigeria – current status and prognosis|journal=Oryx|volume=28|issue=1|pages=43–50|doi=10.1017/S0030605300028283}}</ref> Pangolinët gjuhet për mish si për qëllime medicinale ashtu edhe për konsum të ushqimit. <ref name=":5" /> == Virologjia == === Infeksioni i COVID-19 === Sekuenca e acidit nukleik i një domeni specifik receptor-detyrues i proteinës kamë i përkasin koronavirusit të marra nga pangolinët është gjetur të jetë një mes 99% me SARS koronavirusi 2 ( SARS-cov-2 ), virusin e cila shkakton [[COVID-19]] dhe që është përgjegjës për [[Pandemia e COVID-19|pandeminë e COVID-19]] . <ref name="Cyranoski-2020">{{Cite journal|last=Cyranoski|first=David|date=2020-02-07|title=Did pangolins spread the China coronavirus to people?|journal=Nature|doi=10.1038/d41586-020-00364-2|pmid=33547428|s2cid=212825975}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Liu|first1=P.|last2=Chen|first2=W.|last3=Chen|first3=J.-P.|year=2019|title=Viral Metagenomics Revealed Sendai Virus and Coronavirus Infection of Malayan Pangolins (Manis javanica)|journal=Viruses|volume=11|issue=11|page=979|doi=10.3390/v11110979|pmc=6893680|pmid=31652964}}</ref> Studiuesit në [[Guangzhou]] , Kinë, hipotezuan se SARS-CoV-2 ekishte origjinën nga [[Lakuriqi i natës|lakuriqët]] dhe, para se të infektonte njerëzit, po qarkullonte midis pangolinëve. Tregtia e paligjshme kineze e pangolinëve për përdorim në mjekësinë tradicionale kineze u sugjerua si një vektor për transmetimin njerëzor. <ref name="Cyranoski-2020" /><ref name="Live">{{cite web|last1=Bryner|first1=Jeanna|date=15 mars 2020|title=1st known case of coronavirus traced back to November in China|url=https://www.livescience.com/first-case-coronavirus-found.html|access-date=15 mars 2020|publisher=[[LiveScience]]}}</ref> Zbulimi i linjave të shumta të koronavirusit pangolin dhe ngjashmërisë së tyre me SARS-CoV-2 tregojnë se pangolinat janë shkakëtar për koronaviruset e ngjashme me SARS-CoV-2. <ref name="Cyranoski-2020" /><ref name="Live">{{cite web |url=https://www.livescience.com/first-case-coronavirus-found.html |title=1st known case of coronavirus traced back to November in China |first1=Jeanna |last1=Bryner |publisher=[[LiveScience]] |date=15 mars 2020 |access-date=15 mars 2020}}</ref> Sidoqoftë, krahasimi i gjenomit të tërë zbuloi se koronaviruset e pangolinit dhe njerëzve ndajnë vetëm deri në 92% të ARN-së së tyre. <ref name="Nature-coronavirus-mystery">{{cite journal|last1=Xiao|first1=Kangpeng|last2=Zhai|first2=Junqiong|last3=Feng|first3=Yaoyu|last4=Zhou|first4=Niu|last5=Zhang|first5=Xu|last6=Zou|first6=Jie-Jian|last7=Li|first7=Na|last8=Guo|first8=Yaqiong|last9=Li|first9=Xiaobing|last10=Shen|first10=Xuejuan|last11=Zhang|first11=Zhipeng|date=7 maj 2020|title=Isolation of SARS-CoV-2-related coronavirus from Malayan pangolins|journal=Nature|volume=583|issue=7815|pages=286–289|bibcode=2020Natur.583..286X|doi=10.1038/s41586-020-2313-x|pmid=32380510|doi-access=free|first15=Ziding|last16=Chen|first16=Rui-Ai|last17=Wu|first17=Ya-jiang|last18=Peng|first18=Shi-Ming|last19=Huang|first19=Mian|last20=Xie|first20=Wei-Jun|last21=Cai|first21=Qin-Hui|last22=Hou|last15=Zhang|last23=Chen|first23=Wu|last24=Xiao|first24=Lihua|last25=Shen|first25=Yongyi|first14=Yu|first13=Wangyi|last13=Huang|first12=Fanfan|last12=Shu|first22=Fang-Hui|last14=Li}}</ref><ref>{{cite journal|last1=Zhang|first1=Tao|last2=Wu|first2=Qunfu|last3=Zhang|first3=Zhigang|date=19 mars 2020|title=Probable Pangolin Origin of SARS-CoV-2 Associated with the COVID-19 Outbreak|journal=Current Biology|volume=30|issue=7|pages=1346–1351.e2|doi=10.1016/j.cub.2020.03.022|pmc=7156161|pmid=32197085}}</ref> Ekologët shqetësoheshin që spekulimet e hershme në lidhje me pangolinat që ishin burimi mund të kenë çuar në masakra masive, duke rrezikuar më tej kafshët, e cila ishte e ngjashme me atë që ndodhi me [[Civeti i palmave aziatik|civetët e palmave aziatike]] gjatë shpërthimit të [[SARS]] . <ref name="Nature-coronavirus-mystery" /><ref>{{cite web|date=11 janar 2004|title=Civet Cat Slaughter To Fight SARS|url=https://www.cbsnews.com/news/civet-cat-slaughter-to-fight-sars|access-date=28 shkurt 2020|publisher=CBSNews}}</ref> === ''Pestivirus'' dhe ''Coltivirus'' === Në vitin 2020, dy viruse RNA që lidhen larg me [[pestiviruset]] dhe [[koltiviruset]] janë zbuluar në gjenomet e ''Manis javanica'' dhe ''Manis pentadactyla''.<ref name="Gao2020">{{Cite journal|last1=Gao|first1=Wen-Hua|last2=Lin|first2=Xian-Dan|last3=Chen|first3=Yan-Mei|last4=Xie|first4=Chun-Gang|last5=Tan|first5=Zhi-Zhou|last6=Zhou|first6=Jia-Jun|last7=Chen|first7=Shuai|last8=Holmes|first8=Edward C|author-link8=Edward C. Holmes|last9=Zhang|first9=Yong-Zhen|author-link9=Zhang Yongzhen|date=2020-01-01|title=Newly identified viral genomes in pangolins with fatal disease|journal=Virus Evolution|language=en|volume=6|issue=1|pages=veaa020|doi=10.1093/ve/veaa020|pmc=7151644|pmid=32296543}}</ref> Për t'iu referuar të dy sitave të marrjes së mostrave , ata u emëruan si virusi pangolin i Dongyang (DYPV) dhe virusi pangolin i Langui (LSPV). Pestivirusi DYPV u identifikua gjithashtu në rriqrat nimfë të ''[[Amblyomma javanense]]'' nga një pangolin i sëmurë. <ref name="Gao2020" /> == Mjekësi popullore dhe gatime == Luspat dhe mishi i pangolinëve përdoren si përbërës për përgatitjet e ndryshme të [[Mjekësia tradicionale kineze|mjekësisë tradicionale kineze]] . <ref name="jak">{{cite news|author1=Mariëtte Le Roux|date=25 mars 2018|title=Quackery and superstition: species pay the cost|work=The Jakarta Post|url=https://www.thejakartapost.com/news/2018/03/25/quackery-and-superstition-species-pay-the-cost.html|access-date=25 gusht 2020}}</ref> Ndërsa nuk ekzistojnë prova shkencore për efikasitetin e atyre praktikave, dhe ato nuk kanë asnjë [[Mekanizmi logjik|mekanizëm logjik]] të veprimit , <ref name="jak" /><ref>{{Cite journal|last1=Liu|first1=Quan|last2=Cao|first2=Lili|last3=Zhu|first3=Xing-Quan|date=2014-08-01|title=Major emerging and re-emerging zoonoses in China: a matter of global health and socioeconomic development for 1.3 billion|journal=International Journal of Infectious Diseases|language=en|volume=25|pages=65–72|doi=10.1016/j.ijid.2014.04.003|issn=1201-9712|pmc=7110807|pmid=24858904|doi-access=free}}</ref><ref>{{Cite journal|date=1938-01-01|title=Chinese Medicine and the Pangolin|url=https://www.nature.com/articles/141072b0|journal=Nature|language=en|volume=141|issue=3558|pages=72|bibcode=1938Natur.141R..72.|doi=10.1038/141072b0|issn=1476-4687|doi-access=free}}</ref><ref name="Novella2012">{{cite web|author=Steven Novella|date=25 janar 2012|title=What Is Traditional Chinese Medicine?|url=http://www.sciencebasedmedicine.org/what-is-traditional-chinese-medicine/|url-status=live|archive-url=https://web.archive.org/web/20140415070141/http://www.sciencebasedmedicine.org/what-is-traditional-chinese-medicine/|archive-date=15 prill 2014|access-date=14 prill 2014|work=Science-based Medicine}}</ref><ref name="Jin2005">{{cite book|author=Zhouying Jin|url=https://books.google.com/books?id=V7SsFqkHaC4C&pg=PT36|title=Global Technological Change: From Hard Technology to Soft Technology|publisher=Intellect Books|year=2005|isbn=978-1-84150-124-6|page=36|quote=The vacuum created by China's failure to adequately support a disciplined scientific approach to traditional Chinese medicine has been filled by pseudoscience|access-date=18 shkurt 2016|archive-url=https://web.archive.org/web/20170320185919/https://books.google.com/books?id=V7SsFqkHaC4C&pg=PT36|archive-date=20 mars 2017|url-status=live}}</ref> popullariteti i tyre ende drejton tregun e zi për pjesët e trupit të kafshëve , megjithë shqetësimet në lidhje me toksicitetin, transmetimin e sëmundjeve nga kafshët te njerëzit dhe shfarosjen e llojeve. <ref name="jak" /><ref name="Zhang2012">{{cite journal|last1=Zhang|first1=Fang|last2=Kong|first2=Lin-lin|last3=Zhang|first3=Yi-ye|last4=Li|first4=Shu-Chuen|year=2012|title=Evaluation of Impact on Health-Related Quality of Life and Cost Effectiveness of Traditional Chinese Medicine: A Systematic Review of Randomized Clinical Trials|journal=The Journal of Alternative and Complementary Medicine|volume=18|issue=12|pages=1108–20|doi=10.1089/acm.2011.0315|issn=1075-5535|pmid=22924383}}</ref> Kërkesa e vazhdueshme për pjesë si përbërës vazhdon të ushqejë copëzimin e pangolinëve, gjuetinë dhe tregtimin . <ref>{{Cite news|last=Boyle|first=Louise|date=30 qershor 2020|title='If we don't buy, they don't die': Tackling the global demand that's driving the illegal wildlife trade|work=The Independent|url=https://www.independent.co.uk/environment/china-animal-trade-markets-wild-ivory-pangolins-a9594591.html|access-date=21 korrik 2020}}</ref> Efektet e supozuara shëndetësore të mishit të pangolinëve dhe luspave të pretenduara nga praktikuesit e mjekësisë popullore bazohen në konsumin e tyre të milingonave, gjuhëve të gjata dhe luspave mbrojtëse. <ref name="jak" /> Emri [[Gjuha kineze|kinez]] ''chuan shan jia'' ({{lang|zh|穿山甲}}) "luspa depërtuese-malore") thekson idenë e depërtimit ose kalimit nëpër madje edhe pengesa masive siç janë malet, plus luspat dalluese që mishërojnë depërtimin dhe mbrojtjen. {{citation needed|date=gusht 2020}} Zyrtari farmakopesë i [[Kina|Republikës Popullore të Kinës]] përfshihin luspat e pangulinit kinez si një përbërës në formulimet TCM. <ref name="PanMed" /> Pangolinët u hoqën nga farmakopoja duke filluar nga gjysma e parë e vitit [[2020]]. <ref name="ng_maron_2020-09-09">{{cite web|last1=Maron|first1=Dina Fine|date=9 qershor 2020|title=Pangolins receive surprising lifeline with new protections in China|url=https://www.nationalgeographic.com/animals/2020/06/pangolins-receive-new-protections-traditional-medicine-in-china/|access-date=12 qershor 2020|website=National Geographic}}</ref> Megjithëse luspat e pangolinëve janë hequr nga lista e përbërësve të papërpunuar, luspat ende renditen si përbërës kryesor në ilaçe të ndryshme. <ref>{{Cite news|date=2020|title=Did China really ban the pangolin trade? Not quite, investigators say|website=Mongabay Environmental News|url=https://news.mongabay.com/2020/06/did-china-really-ban-the-pangolin-trade-not-quite-investigators-say/|access-date=2020-07-06}}</ref> == Ruajta == Si rezultat i rritjes së kërcënimeve ndaj pangolinëve, kryesisht në formën e [[Tregtia ilegale|tregtisë ilegale]], trafikimin ndërkombëtar të lëkurës së pangolinëve, luspave dhe mishin, këto lloje kanë marrë vëmendje në rritje të konservimit vitet e fundit. Që nga janari i vitit 2020 , IUCN i konsideroi të tetë llojet e pangolinëve në Listën e Kuqe të Llojeve të Kërcënuara si të kërcënuara. <ref name="IUCN Manidae" /> Grupi i Specialistëve IUCN SSC Pangolin nisi një plan global veprimi për të ruajtur pangolinëve, të quajtur "[[Scaling up Conservation Pangolin]]", në korrik 2014. Ky plan veprimi synon të përmirësojë të gjitha aspektet e ruajtjes së pangolinëve me një theks të shtuar në luftimin e gjuetisë dhe trafikimit të kafshës, ndërsa riprodhon komunitete për rëndësinë e tij. <ref name=":1">{{cite web|title=Action Plan|url=http://www.pangolinsg.org/members-work/action-plan/|access-date=2016-09-15|website=www.pangolinsg.org}}</ref>Një tjetër metodë e sugjeruar për të luftuar trafikun e pangolinësve (dhe kafshëve të egra të përgjithshme) konsiston në "ndjekjen e parave" dhe jo "kafshën", e cila synon të prishë fitimet e kontrabandistëve duke ndërprerë flukset e parave. Mbledhja e inteligjencës financiare mund të bëhet kështu një mjet kryesor për mbrojtjen e këtyre kafshëve, megjithëse kjo mundësi shpesh shpërfillet. <ref name=":4" /> Në 2018, një OJQ kineze filloi lëvizjen Counting Pangolins, duke bërë thirrje për përpjekje të përbashkëta për të shpëtuar gjitarët nga trafikimi. <ref>China Plus (2017-02-18) [http://english.cri.cn/12394/2017/02/18/3124s952140.htm World Pangolin Day: Conservationists demand greater protection to stop extinction]</ref><ref>Xinhua News (2018-06-08) [http://www.xinhuanet.com/english/2018-06/08/c_137240161.htm How China is combating wildlife trafficking in Africa] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20201130050244/http://www.xinhuanet.com/english/2018-06/08/c_137240161.htm |date=30 nëntor 2020 }}</ref> Grupi i ruajtjes së jetës së egër [[Trafficking in Persons Report|TRAFFIC]] ka identifikuar 159 rrugë kontrabanda të përdorura nga trafikantët pangolinë dhe synon t'i mbyllë ato. <ref>{{cite web|title=Pangolins – Species we work with at TRAFFIC|url=https://www.traffic.org/what-we-do/species/pangolins/|access-date=2019-01-10|website=www.traffic.org}}</ref> [[Skeda:Myanmar_Illicit_Endangered_Wildlife_Market_04_(cropped).jpg|parapamje|Pangolin në kafaz,[[Myanmar]]]] Janë bërë shumë përpjekje për të rritur pangolinët në robëri, por për shkak të besimit të tyre në habitate të gjërë dhe dieta shumë të veçanta, këto përpjekje shpesh janë të pasuksesshme. <ref name=":0" /><ref>{{cite journal|last1=Aitken-Palmer|first1=Copper|last2=deMaar|first2=Thomas W.|last3=Johnson|first3=James G.|last4=Langan|first4=Jennifer|last5=Bergmann|first5=Jonathan|last6=Chinnadurai|first6=Sathya|last7=Guerra|first7=Hector|last8=Carboni|first8=Deborah A.|last9=Adkesson|first9=Michael J.|date=shtator 2019|title=Complications Associated with Pregnancy and Parturition in African White-bellied Pangolins (Phataginus Tricuspis)|journal=Journal of Zoo and Wildlife Medicine|volume=50|issue=3|pages=678–687|doi=10.1638/2019-0019|pmid=33517639|s2cid=202727948}}</ref>Pangolinët kanë ulur ndjeshëm përgjigjet imune për shkak të një mosfunksionimi gjenetik, duke i bërë ato jashtëzakonisht të brishta. <ref>{{cite journal|last1=Choo|first1=S. W.|last2=Rayko|first2=M.|last3=Tan|first3=T. K.|last4=Hari|first4=R.|last5=Komissarov|first5=A.|last6=Wee|first6=W. Y.|last7=Yurchenko|first7=A. A.|last8=Kliver|first8=S.|last9=Tamazian|first9=G.|last10=Antunes|first10=A.|last11=Wilson|first11=R. K.|display-authors=1|year=2016|title=Pangolin genomes and the evolution of mammalian scales and immunity|journal=Genome Research|volume=26|issue=10|pages=1312–1322|doi=10.1101/gr.203521.115|pmc=5052048|pmid=27510566|first15=K.|last30=Lipovich|last27=Fang|first27=G.|last28=Zheng|first28=D.|last29=Gerstein|first29=M. B.|first14=P.|first30=L.|last26=Karuppannan|last14=Minx|first13=K. P.|last13=Koepfli|first12=W. C.|last12=Warren|first26=K. V.|first25=S. J.|last16=Kotze|last20=Dobrynin|first16=A.|last17=Dalton|first17=D. L.|last18=Vermaak|last15=Krasheninnikova|last19=Paterson|first19=I. C.|first20=P.|last25=Luo|last21=Sitam|first21=F. T.|last22=Rovie-Ryan|first22=J. J.|last23=Johnson|first23=W. E.|last24=Yusoff|first24=A. M.|first18=E.}}</ref> Ata janë të ndjeshëm ndaj sëmundjeve të tilla si pneumonia dhe zhvillimi i ulcerave në robëri, komplikime që mund të çojnë në një vdekje të hershme. <ref name=":0" /> Për më tepër, pangolinët e shpëtuar nga tregtia e paligjshme shpesh kanë një shans më të lartë për t'u infektuar me parazitë siç janë krimbat e zorrëve , duke zvogëluar më tej mundësinë e tyre për rehabilitim dhe riintezim në natyrë. <ref name=":0" /> Kohët e fundit, studiuesit kanë qenë në gjendje të përmirësojnë [[habitatet artificiale]] të pangolinëve për të lejuar rritjen e tyre, duke siguruar disa shpresë për rivendosjen e ardhshme të këtyre llojeve në habitatet e tyre natyrore. <ref name=":2" /> Ideja e bujqësisë së pangolins për të zvogëluar numrin e trafikuar në mënyrë të paligjshme po eksplorohet me pak sukses. <ref>{{cite journal|last1=Challender|first1=Daniel W. S.|last2=Sas-Rolfes|first2=Michael't|last3=Ades|first3=Gary W. J.|last4=Chin|first4=Jason S. C.|last5=Ching-Min Sun|first5=Nick|last6=Chong|first6=Ju lian|last7=Connelly|first7=Ellen|last8=Hywood|first8=Lisa|last9=Luz|first9=Sonja|last10=Mohapatra|first10=Rajesh K.|last11=de Ornellas|first11=Paul|date=2019-10-01|title=Evaluating the feasibility of pangolin farming and its potential conservation impact|journal=Global Ecology and Conservation|volume=20|pages=e00714|doi=10.1016/j.gecco.2019.e00714|doi-access=free}}</ref> E shtuna e tretë në Shkurt promovohet si [[Dita Botërore e Pangolinëve]] nga konservatori NPO Annamiticus. <ref>{{cite web|date=2011-10-26|title=World Pangolin Day – About|url=https://www.pangolins.org/about-us/|publisher=Pangolins.org/Annamiticus}}</ref> Në vitin 2017, [[Xheki Çan|Jackie Chan]] bëri një njoftim për shërbimin publik të quajtur ''[[WildAid]]: Jackie Chan & Pangolins (Kung Fu Pangolin)''.<ref name="pangolins">{{cite news|date=2017-08-23|title=Jackie Chan fights for pangolins|newspaper=[[China Daily]]|url=http://www.chinadaily.com.cn/world/2017-08/23/content_31006476.htm|access-date=2019-03-17}}</ref> === Tajvani === [[Republika e Kinës|Tajvani]] është një nga disa bazat e ruajtjes për pangolinët në botë pasi vendi miratoi Aktin e Konservimit të Jetës së egër të vitit 1989. <ref>{{cite news|date=2019-06-23|title=Taiwan's Path to Pangolin Conservation : How a Mega Pangolin Leather Exporter Transformed into a Conservation Specialist|work=[[The Reporter (Taiwan)]]|url=https://www.twreporter.org/a/pangolin-conservation-history-in-taiwan-english|access-date=2020-02-08}}</ref> Futja e Qendrave të Rehabilitimit të Jetës së egër në vende si Luanshan ( Township Yanping ) në qytetet Taitung dhe Xiulin në Hualienu bënë bashkësi të rëndësishme për mbrojtjen e pangolinëve dhe habitatet e tyre dhe ka përmirësuar shumë mbijetesën e pangolinëve. Këto qendra punojnë me fiset lokale aborigine dhe policinë pyjore në Agjencinë Kombëtare të Policisë për të parandaluar trafikimin dhe kontrabandën e pangolinëve, veçanërisht në tregjet e zinj në Kinë. Këto qendra gjithashtu kanë ndihmuar për të zbuluar shkaqet e vdekjes dhe plagosjes në mesin e popullsisë së pangolinëve të Tajvanit. <ref>{{cite journal|last1=Pei|first1=Curtis Jai-Chyi|last2=Chen|first2=Chen-Chih|last3=Chi|first3=Meng-Jou|last4=Lin|first4=Wen-Chi|last5=Lin|first5=Jing-Shiun|last6=Arora|first6=Bharti|last7=Sun|first7=Nick Ching-Min|date=2019-02-06|title=Mortality and morbidity in wild Taiwanese pangolin (''Manis pentadactyla pentadactyla'')|journal=PLOS ONE|volume=14|issue=2|pages=e0198230|bibcode=2019PLoSO..1498230S|doi=10.1371/journal.pone.0198230|pmc=6364958|pmid=30726204}}</ref> Sot, Tajvani ka dendësinë më të lartë të popullsisë së pangolinëve në botë. <ref>{{cite news|date=2019-09-25|title=Taiwanese Researchers Collaborate With Locals In Pangolin Conservation|work=[[The News Lens]]|url=https://international.thenewslens.com/feature/pangolin-conservation/125149|access-date=2020-02-08}}</ref> == Referime == {{reflist}} == Linqe ekstra == {{Commons category|Pholidota}} {{Wikispecies|Pholidota}} {{Wiktionary}} * [https://www.zsl.org/conservation/threats/illegal-wildlife-trade-crisis/pangolin-conservation ZSL Pangolin Conservation] * [https://web.archive.org/web/20090417080037/http://www.awf.org/content/wildlife/detail/pangolin Pangolin: Wildlife summary from the African Wildlife Foundation] * [http://tolweb.org/Pholidota/15954 Tree of Life of Pholidota] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20210429214815/http://tolweb.org/Pholidota/15954 |date=29 prill 2021 }} * [http://video.nationalgeographic.com/video/weirdest-pangolin ''National Geographic'' video of a pangolin] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20181023125211/https://video.nationalgeographic.com/video/weirdest-pangolin |date=23 tetor 2018 }} * [https://web.archive.org/web/20111004225834/http://cmsdata.iucn.org/downloads/pangolin_proceedings_final_print__2_.pdf Proceedings of the Workshop on Trade and Conservation of Pangolins Native to South and Southeast Asia] (PDF) * [http://web2.utc.edu/~gvv824/Gaudin%20et%20al%202009.pdf The Phylogeny of Living and Extinct Pangolins (Mammalia, Pholidota) and Associated Taxa: A Morphology Based Analysis] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150925134257/http://web2.utc.edu/~gvv824/Gaudin%20et%20al%202009.pdf |date=25 shtator 2015 }} (PDF) * {{cite AV media|people=Bromley, Victoria (Director/Producer), Young, Nora (Narrator/Host), Diekmann, Maria|date=2018|title=Nature: The World's Most Wanted Animal|publisher=PBS|location=United States|url=https://www.pbs.org/video/the-worlds-most-wanted-animal-evunge/}} * [https://www.nytimes.com/2020/03/05/opinion/coronavirus-china-pangolins.html Coronavirus: Revenge of the Pangolins?] ''[[The New York Times]]'', March 6, 2020. {{Mammals}} {{Pholidotamorpha|state=autocollapse}} {{Taxonbar|from=Q2191516}} {{Authority control}} [[Kategoria:Gjitarë]] [[Kategoria:Gjitarë të Azisë]] [[Kategoria:Gjitarë të Afrikës]] [[Kategoria:Pangolin]] r7bavs8wlcbq9fxh31g5kqdhuy3vv0c 1 300675 2465131 2374927 2022-07-25T11:53:32Z InternetArchiveBot 115207 Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki == Internet Archive Bot == Përshëndetje, redaktorë! Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Pangolinët]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2193635 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime: *U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20181023125211/https://video.nationalgeographic.com/video/weirdest-pangolin për lidhjen http://video.nationalgeographic.com/video/weirdest-pangolin. Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 19 shkurt 2021 11:34 (CET) == Internet Archive Bot == Përshëndetje, redaktorë! Sapo ndryshova 2 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Pangolinët]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2372971 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime: *U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150925134257/http://web2.utc.edu/~gvv824/Gaudin%20et%20al%202009.pdf për lidhjen http://web2.utc.edu/~gvv824/Gaudin%20et%20al%202009.pdf. *U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20150925134257/http://web2.utc.edu/~gvv824/Gaudin%20et%20al%202009.pdf për lidhjen http://web2.utc.edu/~gvv824/Gaudin%20et%20al%202009.pdf. Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 dhjetor 2021 08:03 (CET) == Internet Archive Bot == Përshëndetje, redaktorë! Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Pangolinët]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2374926 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime: *U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20210429214815/http://tolweb.org/Pholidota/15954 për lidhjen http://tolweb.org/Pholidota/15954. Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 27 dhjetor 2021 11:24 (CET) == Internet Archive Bot == Përshëndetje, redaktorë! Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Pangolinët]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2465130 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime: *U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20201130050244/http://www.xinhuanet.com/english/2018-06/08/c_137240161.htm për lidhjen http://www.xinhuanet.com/english/2018-06/08/c_137240161.htm. Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 korrik 2022 13:53 (CEST) qnsg7ki526v9chysyhwileoobtnx1yp 0 302684 2465058 2376616 2022-07-24T18:57:44Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Infobox agjenci qeveritare | name = Autoriteti i Mediave Audiovizive | native_name = | type = Autoriteti statutor | logo = Autoriteti i Mediave Audiovizive.svg | logo_width = 200px | logo_caption = Logoja e Autoritetit të Mediave Audiovizive | image = | image_size = | image_caption = | formed = 28 maj 2007 | preceding1 = | jurisdiction = [[Shqipëria]] | headquarters = [[Tirana]] | employees = | budget = | chief1_name = Gentian Sala | chief1_position = Drejtor i përgjithshëm | website = {{URL|http://www.ama.gov.al}} }} '''Autoriteti i Mediave Audiovizive (AMA)''' është një autoritet ligjor i [[Këshilli i Ministrave i Shqipërisë|Qeverisë Shqiptare]] përgjegjëse për licencimin dhe rregullimin e industrive të transmetimit dhe telekomunikacionit në [[Shqipëria|Shqipëri]]. Organizata është e autorizuar të hetojë ankesat e bëra në lidhje me programet, të lëshojë paralajmërime dhe gjoba, apo edhe të pezullojë licencën e radios ose stacionit televiziv.<ref>{{Cite web |url=http://www.klsh.org.al/web/njoftimi_per_web_2356_1_2136.pdf |title=Respektimi i të drejtës së autorit në Shqipëri |access-date=3 maj 2021 |archive-date=31 mars 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200331141736/http://www.klsh.org.al/web/njoftimi_per_web_2356_1_2136.pdf |url-status=dead }}</ref> AMA u formua në korrik 2007. == Struktura == AMA drejtohet nga 7 anëtarë (përfshirë kryetarin dhe nënkryetarin) të emëruar nga Parlamenti Shqiptar për një periudhë 5-vjeçare, me të drejtën e rimandatimit vetëm një herë. Midis 7 anëtarëve të AMA-s, vetëm Kryetari dhe Zëvendëskryetari janë të angazhuar me kohë të plotë në aktivitetin e përditshëm të punës së AMA-s. Anëtarët e tanishëm: * Gentian Sala - Kryetar * Sami Nezaj - Nënkryetar * Agron Gjekmarkaj - Anëtar * Gledis Gjipali - Anëtar * Piro Misha - Anëtar * Suela Musta - Anëtare * Zylyftar Bregu - Anëtar == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Shqipëria cung]] [[Kategoria:Agjenci mediesh në Shqipëri]] [[Kategoria:Politika në Shqipëri]] [[Subjekte Audiovizive]] 105ibf2vburup8h3dm9mgzpgaoavqj0 2465060 2465058 2022-07-24T19:03:00Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Infobox agjenci qeveritare | name = Autoriteti i Mediave Audiovizive | native_name = Ish-KKRT | type = Autoriteti statutor | logo = Autoriteti i Mediave Audiovizive.svg | logo_width = 200px | logo_caption = Logoja e Autoritetit të Mediave Audiovizive | image = | image_size = | image_caption = | formed = 28 maj 2007 | preceding1 = | jurisdiction = [[Shqipëria]] | headquarters = [[Tirana]] | employees = | budget = | chief1_name = Gentian Sala | chief1_position = Drejtor i përgjithshëm | website = {{URL|http://www.ama.gov.al}} }} '''Autoriteti i Mediave Audiovizive (AMA)''' është një autoritet ligjor i [[Këshilli i Ministrave i Shqipërisë|Qeverisë Shqiptare]] përgjegjëse për licencimin dhe rregullimin e industrive të transmetimit dhe telekomunikacionit në [[Shqipëria|Shqipëri]]. Organizata është e autorizuar të hetojë ankesat e bëra në lidhje me programet, të lëshojë paralajmërime dhe gjoba, apo edhe të pezullojë licencën e radios ose stacionit televiziv.<ref>{{Cite web |url=http://www.klsh.org.al/web/njoftimi_per_web_2356_1_2136.pdf |title=Respektimi i të drejtës së autorit në Shqipëri |access-date=3 maj 2021 |archive-date=31 mars 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200331141736/http://www.klsh.org.al/web/njoftimi_per_web_2356_1_2136.pdf |url-status=dead }}</ref> AMA u formua në korrik 2007. == Struktura == AMA drejtohet nga 7 anëtarë (përfshirë kryetarin dhe nënkryetarin) të emëruar nga Parlamenti Shqiptar për një periudhë 5-vjeçare, me të drejtën e rimandatimit vetëm një herë. Midis 7 anëtarëve të AMA-s, vetëm Kryetari dhe Zëvendëskryetari janë të angazhuar me kohë të plotë në aktivitetin e përditshëm të punës së AMA-s. Anëtarët e tanishëm: * Gentian Sala - Kryetar * Sami Nezaj - Nënkryetar * Agron Gjekmarkaj - Anëtar * Gledis Gjipali - Anëtar * Piro Misha - Anëtar * Suela Musta - Anëtare * Zylyftar Bregu - Anëtar == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Shqipëria cung]] [[Kategoria:Agjenci mediesh në Shqipëri]] [[Kategoria:Politika në Shqipëri]] [[Subjekte Audiovizive]] qmo85rejnpqhqz9yjam7th8uqv4soq3 2465061 2465060 2022-07-24T19:03:25Z 185.33.33.198 wikitext text/x-wiki {{Infobox agjenci qeveritare | name = Autoriteti i Mediave Audiovizive(AMA) | native_name = Ish-KKRT | type = Autoriteti statutor | logo = Autoriteti i Mediave Audiovizive.svg | logo_width = 200px | logo_caption = Logoja e Autoritetit të Mediave Audiovizive | image = | image_size = | image_caption = | formed = 28 maj 2007 | preceding1 = | jurisdiction = [[Shqipëria]] | headquarters = [[Tirana]] | employees = | budget = | chief1_name = Gentian Sala | chief1_position = Drejtor i përgjithshëm | website = {{URL|http://www.ama.gov.al}} }} '''Autoriteti i Mediave Audiovizive (AMA)''' është një autoritet ligjor i [[Këshilli i Ministrave i Shqipërisë|Qeverisë Shqiptare]] përgjegjëse për licencimin dhe rregullimin e industrive të transmetimit dhe telekomunikacionit në [[Shqipëria|Shqipëri]]. Organizata është e autorizuar të hetojë ankesat e bëra në lidhje me programet, të lëshojë paralajmërime dhe gjoba, apo edhe të pezullojë licencën e radios ose stacionit televiziv.<ref>{{Cite web |url=http://www.klsh.org.al/web/njoftimi_per_web_2356_1_2136.pdf |title=Respektimi i të drejtës së autorit në Shqipëri |access-date=3 maj 2021 |archive-date=31 mars 2020 |archive-url=https://web.archive.org/web/20200331141736/http://www.klsh.org.al/web/njoftimi_per_web_2356_1_2136.pdf |url-status=dead }}</ref> AMA u formua në korrik 2007. == Struktura == AMA drejtohet nga 7 anëtarë (përfshirë kryetarin dhe nënkryetarin) të emëruar nga Parlamenti Shqiptar për një periudhë 5-vjeçare, me të drejtën e rimandatimit vetëm një herë. Midis 7 anëtarëve të AMA-s, vetëm Kryetari dhe Zëvendëskryetari janë të angazhuar me kohë të plotë në aktivitetin e përditshëm të punës së AMA-s. Anëtarët e tanishëm: * Gentian Sala - Kryetar * Sami Nezaj - Nënkryetar * Agron Gjekmarkaj - Anëtar * Gledis Gjipali - Anëtar * Piro Misha - Anëtar * Suela Musta - Anëtare * Zylyftar Bregu - Anëtar == Referime == {{reflist}} [[Kategoria:Shqipëria cung]] [[Kategoria:Agjenci mediesh në Shqipëri]] [[Kategoria:Politika në Shqipëri]] [[Subjekte Audiovizive]] oefghuxgy374btmz04xcqyq7j34inpa 0 303397 2465046 2225986 2022-07-24T14:29:45Z Serkei1010 143620 U kthye versioni 2225986 i bërë nga [[Special:Contributions/77.247.95.100|77.247.95.100]] ([[User talk:77.247.95.100|diskutimet]]) wikitext text/x-wiki '''Emily Olivia Leah Blunt''' (lindi më 23 Shkurt 1983) është një aktore Britanike. Vleresimet e saj përfshijnë një çmim Golden Globe dhe një Screen Actors Guild Award, përveç nominimeve për dy Çmime Filmi të Akademisë Britanike. E shkolluar në Hurtwood House në Dorking, Blunt bëri debutimin e saj si aktore në një prodhim skenik të vitit 2001 të Familjes Mbretërore. Ajo vazhdoi të shfaqej në filmin televiziv Boudica (2003) dhe portretizoi Mbretëreshën Catherine Howard në miniserialin Henry VIII (2003). Ajo bëri debutimin e saj në filmin artistik në dramën Vera ime e dashurisë (2004). Përparimi i Blunt erdhi në vitin 2006 me rolet e saj kryesore në filmin televiziv Gideon's Daughter dhe filmin dramë komedi The Devil Wears Prada. E para fitoi një çmim Golden Globe për aktoren më të mirë në rol dytësor dhe e dyta i dha asaj një nominim për Çmimin BAFTA për aktoren më të mirë në një rol dytësor. Profili i Blunt vazhdoi të rritet me rolet kryesore në filmin e periudhës The Young Victoria (2009), komedinë romantike Salmon Fishing in the Yemen (2011), filmat e trillimit shkencor The Adjustment Bureau (2011), Looper (2012), dhe Edge of Nesër (2014), dhe filmat muzikorë Into the Woods (2014) dhe Mary Poppins Returns (2018). Ajo mori vlerësime kritike për rolin e një agjenti parimor të FBI-së në filmin e krimit Sicario (2015), një alkoolist në thriller The Girl on the Train (2016), i cili i dha asaj një nominim për çmimin BAFTA për aktoren më të mirë në një rol kryesor, dhe një nënë mbijetuese në filmin horror Një vend i qetë (2018). Për këtë të fundit, i cili u drejtua nga burri i saj John Krasinski, ajo fitoi Çmimin e Sportit të Aktorëve të Ekranit për Aktorën më të Mirë dytësore. == Jeta e hershme == Emily Olivia Leah Blunt lindi më 23 shkurt 1983 në Komunën e Londrës në Wandsworth, e dyta nga katër fëmijët e lindur Joanna, një ish-aktore dhe mësuese, dhe avokati Oliver Blunt, QC. Vëllezërit dhe motrat e saj janë Felicity, Sebastian dhe Susannah. Gjyshi i saj ishte gjeneral majori Peter Blunt dhe një nga xhaxhallarët e saj nga babai është Crispin Blunt, Anëtar Konservator i Parlamentit për Reigate. Nga mosha shtatë deri në 14 vjeç, Blunt kishte vështirësi me belbëzimin. Ajo i jep merita një mësueseje shkolle që e ndihmoi atë të menaxhonte belbëzimin përmes aktrimit. Ajo vazhdoi të ulej në bordin e drejtorëve për Institutin Amerikan për Belbëzimin. Blunt ndoqi shkollën Ibstock Place në Roehampton, në jugperëndim të Londrës dhe, në moshën 16 vjeç, shkoi në Hurtwood House pranë Dorking, Surrey, një kolegj privat i gjashtë i formës, i njohur për programin e tij të arteve interpretuese. Atje, ajo u zbulua dhe u nënshkrua nga një agjent. == Karriera == === 2001 - 2004 Rolet e fillimit === Në Nëntor 2001, Blunt bëri debutimin e saj profesional në prodhimin e Peter Hall të shfaqjes Familja Mbretërore, në të cilën ajo luajti rolin e mbesës Gwen në Dench's Fanny Cavendish. Kritiku Tom Keatinge përshëndeti produksionin, duke shkruar se "Regjia e Peter Hall dhe seti i jashtëzakonshëm i Anthony Ward kombinohen me të gjitha këto për ta bërë Familjen Mbretërore një argëtim të frikshëm të një nate", dhe se "ofron një mjet për të vepruar me cilësi më të mirë, me shfaqje të forta nga i gjithë ansambli ". Për performancën e saj, Blunt u emërua "E Ardhura më e Mirë" nga Evening Standard. Ajo vazhdoi të interpretojë si Eugenie në Vincent të Nicholas Wright në Brixton në Teatrin Kombëtar, dhe si Juliet në prodhimin e Romeo dhe Juliet të Indhu Rubasingham në Teatrin e Festivalit Chichester, të dy në 2002. Në vitin 2003, Blunt bëri debutimin e saj në ekran në dramën televizive britanike Boudica, për jetën e luftëtarit-mbretëreshë antike kelte që luftoi romakët. Po atë vit, ajo u vlerësua për interpretimin e saj si Mbretëresha Catherine Howard e shekullit të 16-të në dramën televizive britanike me dy pjesë Henry VIII. Në 2004, Blunt mori vëmendje të konsiderueshme për interpretimin e saj si Tamsin në dramën e pavarur britanike Vera ime e dashurisë, një histori dashurie që vërtitej rreth dy grave të reja me prejardhje të ndryshme socio-ekonomike në fshatin anglez. Regjisori Paweł Pawlikowski i dha vlerësime të larta Blunt dhe bashkë-yllit Natalie Press, duke deklaruar në një intervistë se "Të dy Natalie dhe Emily ishin jashtëzakonisht të ndryshme dhe shumë origjinale, gjë që është një gjë e rrallë në ditët e sotme. Ata shmangin të dukshmet, dhe janë të afta të luajnë komplekse. dhe qëndrime konfliktuale. Mbi të gjitha, ata kishin energji, e cila është thelbësore për një film ". James Berardinelli i ReelViews vlerësoi filmin, duke e quajtur atë një "perlë" të humbur në "hype" të filmave hollivudianë, dhe vuri në dukje se "Të dyja Natalie Press dhe Emily Blunt  janë superlativë. Ato gozhdojnë ndryshimet e tyre kinematografike pa mundim , duke përdorur sugjerime verbale dhe joverbale për të kapur emocionet e tyre. Ata i kuptojnë personazhet e tyre dhe i përdorin talentet e tyre për t'i sjellë në jetë. " Në vitin 2004, para Verës Sime të Dashurisë, ajo luajti Linnet Ridgeway në episodin "Vdekja në Nil" të serisë Agatha Christie's Poirot. === 2005 - 2010 Djalli vesh Prada dhe fitimi i fames === Blunt luajti në dramën televizive britanike Gideon's Daughter, bazuar në një skenar origjinal të shkruar dhe drejtuar nga Stephen Poliakoff, ku ajo luajti fëmijën e vetëm të trazuar të mjekut me rrota të New Labour Gideon Warner. Filmi u shfaq premierë në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit Hamptons në 2005, dhe debutoi në televizionin Britanik në Shkurt 2006. Drama u vlerësua për "shfaqjet e saj të shkëlqyera" dhe Blunt fitoi çmimin Golden Globe për aktoren më të mirë dytësore - Seri, Miniserie ose Film Televiziv. Ajo pastaj paraqiti në komedi-dramë Djalli vesh Prada, vendosur në botën e modës në New York City. Blunt luajti Emily, ndihmësen e vjetër të kryeredaktores së revistës Runway Miranda Priestly. Filmi ishte një sukses komercial dhe kritik, duke fituar 326,551,094 dollarë. Megjithëse bashkë-ylli Meryl Streep tërhoqi shumicën e vëmendjes për rolin e saj, performanca e Blunt u vlerësua në mënyrë të barabartë, me Clifford Pugh të Houston Chronicle duke pohuar se Blunt ka shumë nga linjat më të mira të filmit dhe vjedh pothuajse çdo skenë në të cilën ajo është". Blunt u nominua me çmimin BAFTA për aktoren më të mirë në rolin dytësor dhe çmimin Golden Globe për aktoren më të mirë dytësore - Filmi Motion për interpretimin e saj. Ajo mori pjesë në Çmimet e 79-të të Akademisë, ku bashkë-prezantoi çmimin për modelin më të mirë të kostumeve me Hathaway, me të dy duke interpretuar si personazhet e tyre nga filmi. Blunt më pas u shfaq në dramën e pavarur mister Irresistible. Profili i Blunt vazhdoi të ngrihej dhe në 2007, ajo u shfaq në katër filma: filmi horror Wind Chill, drama romantike The Jane Austen Book Club, komedia-drama Dan in Real Life dhe komedia-drama biografike Lufta e Charlie Wilson. Në vitin 2008, Blunt u shfaq në dy filma, Sunshine Cleaning në rolin e Norah Lorkowski, një mosbesues që fillon një biznes të pastrimit të skenave të krimit me motrën e saj Rose, të luajtur nga Amy Adams. Filmi u shfaq premierë në Festivalin e Filmit Sundance 2008, ku mori komente pozitive, veçanërisht për shfaqjet e Adams dhe Blunt. Peter Travers i revistës Rolling Stone komentoi "Ky film qesharak dhe prekës varet nga dy aktore që mund të bëjnë për të kapërcyer rrezikun bio të klisheve të dëmshme që kërcënojnë të ndërhyjnë. Adams dhe Blunt e kryejnë punën." AO Scott i The New York Times ra dakord, duke thënë "Amy Adams dhe Emily Blunt rolet e tyre me gjallëri dhe përkushtim ..." Ajo pastaj luajti në The Great Buck Howard si Valerie Brennan, e cila u shfaq në të njëjtin festival. Në vitin 2009, Blunt portretizoi Mbretëreshën Victoria në dramën e periudhës së pavarur The Young Victoria, drejtuar nga Jean-Marc Vallée dhe shkruar nga Julian Fellowes, e cila u përqëndrua kryesisht në jetën e saj të hershme dhe mbretërimin, si dhe martesën e saj me Princin Albert të Saxe-Coburg dhe Gotha. Blunt pranoi që kishte pak njohuri paraprake për Mbretëreshën, por pasi u këshillua me nënën e saj, e pa atë që të ishte "shquar" dhe "një lloj gruaje shumë e shekullit të 21-të". Performanca e Blunt fitoi vlerësime kritike dhe ajo u emërua për Çmimi Golden Globe për aktoren më të mirë në një film - Drama dhe Çmimi Filmi i Zgjedhur i Kritikëve për aktoren më të mirë, ndër të tjera. Owen Gleiberman i Entertainment Weekly arriti në përfundimin se "Imazhet e Regjisorit Jean-Marc Vallée kanë një shkëlqim të butë, por kjo nuk është ndonjë fantazi e princeshës së praruar - është historia e një sundimtari që lulëzon i cili mëson të kontrollojë mjedisin e saj dhe Blunt e bën atë udhëtim në të njëjtën kohë autentik dhe përkatëse. Atë vit, Blunt mori Çmimin BAFTA Britannia për Artistin Britanik të Vitit. kop1qg9jde8nd22govbsbc88yg53th0 2465047 2465046 2022-07-24T14:30:03Z Serkei1010 143620 U kthye versioni 2465046 i bërë nga [[Special:Contributions/Serkei1010|Serkei1010]] ([[User talk:Serkei1010|diskutimet]]) wikitext text/x-wiki '''Emily Olivia Leah Blunt''' (lindi më 23 Shkurt 1983) është një aktore Britanike. Vleresimet e saj përfshijnë një çmim Golden Globe dhe një Screen Actors Guild Award, përveç nominimeve për dy Çmime Filmi të Akademisë Britanike. {{Infobox person|emri=Emily Blunt|datëlindja=23 Shkurt 1983 (38 vjeç),|vendlindja=[[Londra]], [[Mbretëria e Bashkuar]]|emër tjetër=Emily Olivia Leah Blunt|profesioni=Aktore|vitet aktiv=2001 - prezent|nënshtetësia=Angleze Amerikane|fëmijë=2|child=2|partneri=[[Michael Bublé]] (2005 - 2008)|prindër=Oliver Simon Peter Blunt, Joanna Mackie|qyteti ku jeton=[[Roehampton]] [[New York City]] [[Los Angeles]]|bashkëshorti=[[John Krasinski]] (m. 2010)|image=Emily Blunt SAG Awards 2019.png|foto përshkrimi=Emily Blunt ne vitin 2019 ne Screen Actors Guild Award}} E shkolluar në Hurtwood House në Dorking, Blunt bëri debutimin e saj si aktore në një prodhim skenik të vitit 2001 të Familjes Mbretërore. Ajo vazhdoi të shfaqej në filmin televiziv Boudica (2003) dhe portretizoi Mbretëreshën Catherine Howard në miniserialin Henry VIII (2003). Ajo bëri debutimin e saj në filmin artistik në dramën Vera ime e dashurisë (2004). Përparimi i Blunt erdhi në vitin 2006 me rolet e saj kryesore në filmin televiziv Gideon's Daughter dhe filmin dramë komedi The Devil Wears Prada. E para fitoi një çmim Golden Globe për aktoren më të mirë në rol dytësor dhe e dyta i dha asaj një nominim për Çmimin BAFTA për aktoren më të mirë në një rol dytësor. Profili i Blunt vazhdoi të rritet me rolet kryesore në filmin e periudhës The Young Victoria (2009), komedinë romantike Salmon Fishing in the Yemen (2011), filmat e trillimit shkencor The Adjustment Bureau (2011), Looper (2012), dhe Edge of Nesër (2014), dhe filmat muzikorë Into the Woods (2014) dhe Mary Poppins Returns (2018). Ajo mori vlerësime kritike për rolin e një agjenti parimor të FBI-së në filmin e krimit Sicario (2015), një alkoolist në thriller The Girl on the Train (2016), i cili i dha asaj një nominim për çmimin BAFTA për aktoren më të mirë në një rol kryesor, dhe një nënë mbijetuese në filmin horror Një vend i qetë (2018). Për këtë të fundit, i cili u drejtua nga burri i saj John Krasinski, ajo fitoi Çmimin e Sportit të Aktorëve të Ekranit për Aktorën më të Mirë dytësore. == Jeta e hershme == Emily Olivia Leah Blunt lindi më 23 shkurt 1983 në Komunën e Londrës në Wandsworth, e dyta nga katër fëmijët e lindur Joanna, një ish-aktore dhe mësuese, dhe avokati Oliver Blunt, QC. Vëllezërit dhe motrat e saj janë Felicity, Sebastian dhe Susannah. Gjyshi i saj ishte gjeneral majori Peter Blunt dhe një nga xhaxhallarët e saj nga babai është Crispin Blunt, Anëtar Konservator i Parlamentit për Reigate. Nga mosha shtatë deri në 14 vjeç, Blunt kishte vështirësi me belbëzimin. Ajo i jep merita një mësueseje shkolle që e ndihmoi atë të menaxhonte belbëzimin përmes aktrimit. Ajo vazhdoi të ulej në bordin e drejtorëve për Institutin Amerikan për Belbëzimin. Blunt ndoqi shkollën Ibstock Place në Roehampton, në jugperëndim të Londrës dhe, në moshën 16 vjeç, shkoi në Hurtwood House pranë Dorking, Surrey, një kolegj privat i gjashtë i formës, i njohur për programin e tij të arteve interpretuese. Atje, ajo u zbulua dhe u nënshkrua nga një agjent. == Karriera == === 2001 - 2004 Rolet e fillimit === Në Nëntor 2001, Blunt bëri debutimin e saj profesional në prodhimin e Peter Hall të shfaqjes Familja Mbretërore, në të cilën ajo luajti rolin e mbesës Gwen në Dench's Fanny Cavendish. Kritiku Tom Keatinge përshëndeti produksionin, duke shkruar se "Regjia e Peter Hall dhe seti i jashtëzakonshëm i Anthony Ward kombinohen me të gjitha këto për ta bërë Familjen Mbretërore një argëtim të frikshëm të një nate", dhe se "ofron një mjet për të vepruar me cilësi më të mirë, me shfaqje të forta nga i gjithë ansambli ". Për performancën e saj, Blunt u emërua "E Ardhura më e Mirë" nga Evening Standard. Ajo vazhdoi të interpretojë si Eugenie në Vincent të Nicholas Wright në Brixton në Teatrin Kombëtar, dhe si Juliet në prodhimin e Romeo dhe Juliet të Indhu Rubasingham në Teatrin e Festivalit Chichester, të dy në 2002. Në vitin 2003, Blunt bëri debutimin e saj në ekran në dramën televizive britanike Boudica, për jetën e luftëtarit-mbretëreshë antike kelte që luftoi romakët. Po atë vit, ajo u vlerësua për interpretimin e saj si Mbretëresha Catherine Howard e shekullit të 16-të në dramën televizive britanike me dy pjesë Henry VIII. Në 2004, Blunt mori vëmendje të konsiderueshme për interpretimin e saj si Tamsin në dramën e pavarur britanike Vera ime e dashurisë, një histori dashurie që vërtitej rreth dy grave të reja me prejardhje të ndryshme socio-ekonomike në fshatin anglez. Regjisori Paweł Pawlikowski i dha vlerësime të larta Blunt dhe bashkë-yllit Natalie Press, duke deklaruar në një intervistë se "Të dy Natalie dhe Emily ishin jashtëzakonisht të ndryshme dhe shumë origjinale, gjë që është një gjë e rrallë në ditët e sotme. Ata shmangin të dukshmet, dhe janë të afta të luajnë komplekse. dhe qëndrime konfliktuale. Mbi të gjitha, ata kishin energji, e cila është thelbësore për një film ". James Berardinelli i ReelViews vlerësoi filmin, duke e quajtur atë një "perlë" të humbur në "hype" të filmave hollivudianë, dhe vuri në dukje se "Të dyja Natalie Press dhe Emily Blunt  janë superlativë. Ato gozhdojnë ndryshimet e tyre kinematografike pa mundim , duke përdorur sugjerime verbale dhe joverbale për të kapur emocionet e tyre. Ata i kuptojnë personazhet e tyre dhe i përdorin talentet e tyre për t'i sjellë në jetë. " Në vitin 2004, para Verës Sime të Dashurisë, ajo luajti Linnet Ridgeway në episodin "Vdekja në Nil" të serisë Agatha Christie's Poirot. === 2005 - 2010 Djalli vesh Prada dhe fitimi i fames === Blunt luajti në dramën televizive britanike Gideon's Daughter, bazuar në një skenar origjinal të shkruar dhe drejtuar nga Stephen Poliakoff, ku ajo luajti fëmijën e vetëm të trazuar të mjekut me rrota të New Labour Gideon Warner. Filmi u shfaq premierë në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit Hamptons në 2005, dhe debutoi në televizionin Britanik në Shkurt 2006. Drama u vlerësua për "shfaqjet e saj të shkëlqyera" dhe Blunt fitoi çmimin Golden Globe për aktoren më të mirë dytësore - Seri, Miniserie ose Film Televiziv. Ajo pastaj paraqiti në komedi-dramë Djalli vesh Prada, vendosur në botën e modës në New York City. Blunt luajti Emily, ndihmësen e vjetër të kryeredaktores së revistës Runway Miranda Priestly. Filmi ishte një sukses komercial dhe kritik, duke fituar 326,551,094 dollarë. Megjithëse bashkë-ylli Meryl Streep tërhoqi shumicën e vëmendjes për rolin e saj, performanca e Blunt u vlerësua në mënyrë të barabartë, me Clifford Pugh të Houston Chronicle duke pohuar se Blunt ka shumë nga linjat më të mira të filmit dhe vjedh pothuajse çdo skenë në të cilën ajo është". Blunt u nominua me çmimin BAFTA për aktoren më të mirë në rolin dytësor dhe çmimin Golden Globe për aktoren më të mirë dytësore - Filmi Motion për interpretimin e saj. Ajo mori pjesë në Çmimet e 79-të të Akademisë, ku bashkë-prezantoi çmimin për modelin më të mirë të kostumeve me Hathaway, me të dy duke interpretuar si personazhet e tyre nga filmi. Blunt më pas u shfaq në dramën e pavarur mister Irresistible. Profili i Blunt vazhdoi të ngrihej dhe në 2007, ajo u shfaq në katër filma: filmi horror Wind Chill, drama romantike The Jane Austen Book Club, komedia-drama Dan in Real Life dhe komedia-drama biografike Lufta e Charlie Wilson. Në vitin 2008, Blunt u shfaq në dy filma, Sunshine Cleaning në rolin e Norah Lorkowski, një mosbesues që fillon një biznes të pastrimit të skenave të krimit me motrën e saj Rose, të luajtur nga Amy Adams. Filmi u shfaq premierë në Festivalin e Filmit Sundance 2008, ku mori komente pozitive, veçanërisht për shfaqjet e Adams dhe Blunt. Peter Travers i revistës Rolling Stone komentoi "Ky film qesharak dhe prekës varet nga dy aktore që mund të bëjnë për të kapërcyer rrezikun bio të klisheve të dëmshme që kërcënojnë të ndërhyjnë. Adams dhe Blunt e kryejnë punën." AO Scott i The New York Times ra dakord, duke thënë "Amy Adams dhe Emily Blunt rolet e tyre me gjallëri dhe përkushtim ..." Ajo pastaj luajti në The Great Buck Howard si Valerie Brennan, e cila u shfaq në të njëjtin festival. [[Skeda:EmilyBluntOrangeBritishAcademyFilmAwards07.jpg|parapamje|239x239px|Emily Blunt ne festivalin e filmit te 60 te cmimeve BAFTA ne vitin 2007 ku ajo mori 2 nominime]] Në vitin 2009, Blunt portretizoi Mbretëreshën Victoria në dramën e periudhës së pavarur The Young Victoria, drejtuar nga Jean-Marc Vallée dhe shkruar nga Julian Fellowes, e cila u përqëndrua kryesisht në jetën e saj të hershme dhe mbretërimin, si dhe martesën e saj me Princin Albert të Saxe-Coburg dhe Gotha. Blunt pranoi që kishte pak njohuri paraprake për Mbretëreshën, por pasi u këshillua me nënën e saj, e pa atë që të ishte "shquar" dhe "një lloj gruaje shumë e shekullit të 21-të". Performanca e Blunt fitoi vlerësime kritike dhe ajo u emërua për Çmimi Golden Globe për aktoren më të mirë në një film - Drama dhe Çmimi Filmi i Zgjedhur i Kritikëve për aktoren më të mirë, ndër të tjera. Owen Gleiberman i Entertainment Weekly arriti në përfundimin se "Imazhet e Regjisorit Jean-Marc Vallée kanë një shkëlqim të butë, por kjo nuk është ndonjë fantazi e princeshës së praruar - është historia e një sundimtari që lulëzon i cili mëson të kontrollojë mjedisin e saj dhe Blunt e bën atë udhëtim në të njëjtën kohë autentik dhe përkatëse. Atë vit, Blunt mori Çmimin BAFTA Britannia për Artistin Britanik të Vitit. Ajo luajti në filmin e shkurtër me regji të Toby Spanton, Kurioziteti, dhe ishte zgjedhja e parë e regjisorit Jon Favreau për të luajtur Natasha Romanoff / Black Widow në Iron Man 2, por për shkak të konflikteve të planifikimit me rolin e saj në komedinë Gulliver's Travels, ajo u detyrua të jepte roli i Scarlett Johansson. Ajo gjithashtu shprehu Matilda Mouseling, nënën e karakterit titullar, në serialin televiziv Angelina Ballerina: The Next Steps. Në vitin 2010, Blunt bashkë-luajti në filmin horror The Wolfman, një ri-adaptim i filmit klasik të vitit 1941 me të njëjtin emër. Filmi mori kritika kryesisht negative, dhe sipas Los Angeles Times, ishte një nga dështimet më të mëdha në të gjitha kohërat. Performanca e saj në thriller The Adjustment Bureau (2011) doli më mirë: në film, Blunt luajti një balerin i cili "po mbahet në mënyrë misterioze larg" nga një politikan. Filmi fitoi vlerësime përgjithësisht pozitive, me kritikë që lavdëruan kiminë e Blunt dhe bashkë-yllit Matt Damon. Blunt iu ofrua roli i Agjentit Peggy Carter në Captain America: The First Avenger, por si oferta për Iron Man 2, ajo e refuzoi === 2011 - 2014 Filmat komik dhe fantastiko-shkencore === Në vitin 2011, Blunt luajti në komedinë-dramë romantike britanike Salmon Fishing në Jemen, me regji të Lasse Hallström dhe bashkë-protagonist të Ewan McGregor. Ajo luajti një këshilltar financiar që rekruton një ekspert të peshkimit, të luajtur nga McGregor, për të ndihmuar në realizimin e vizionit të një sheiku për të sjellë sportin e peshkimit me mizë në shkretëtirën e Jemenit, duke rezultuar në një udhëtim shpirtëror për të dy në proces. Filmi u shfaq premierë në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Toronto 2011, duke marrë vlerësime pozitive, ashtu si performancat e Blunt dhe McGregor. Kenneth Turan i Los Angeles Times vuri në dukje "Blunt dhe McGregor janë dy nga aktorët më të talentuar dhe tërheqës që punojnë sot, të aftë për të luajtur me njëri-tjetrin me stil të shkëlqyeshëm. Blunt u nominua Çmimi Golden Globe për aktoren më të mirë - Komedi filmike ose muzikore për interpretimin e saj. Gjithashtu atë vit, ajo bëri një paraqitje kameo në The Muppets të Disney, si recepsionistja e Miss Piggy dhe luajti në dramën komedi të pavarur - Motra e motrës sate. Në nëntor 2011, Blunt u emërua ambasadore e aromës së re Opium të Yves Saint Laurent (nje lloj parfumi i famshem) [[Skeda:EmilyBluntTIFFSept2012.jpg|parapamje|228x228px|Emily Blunt ne festivalin Internacional te filmit ne Toronto per premieren e filmit Looper (2012)]] Në 2012, Blunt luajti në komedinë romantike The Five-Year Engagement, drejtuar nga Nicholas Stoller dhe bashkë-protagonist Jason Segel, në të cilën ajo dhe Segel luanin një çift marrëdhëniet e të cilëve bëhen të acaruara kur fejesa e tyre zgjatet vazhdimisht. Filmi fitoi vlerësime pozitive, me Elizabeth Weitzman të New York Daily News duke vërejtur se "Blunt nuk ka qenë kurrë më i relaksuar, dhe ajo dhe Segel kanë një kimi të ngrohtë të besueshme". Ajo më pas luajti në Looper, një film aksion me fantashkencë drejtuar nga Rian Johnson. Blunt luajti Sara, një grua e fortë ferme dhe nënë beqare, e cila ndihmon dhe dashurohet me një udhëtar në kohë. Filmi u shfaq premierë në Festivalin Ndërkombëtar të Filmit në Toronto 2012, ku shërbeu si filmi hapës dhe fitoi reagime shumë pozitive. Todd McCarthy i Hollywood Reporter e vlerësoi Blunt për "në mënyrë efektive [duke zbuluar] anët e vështira dhe të prekshme të Sarës". e kaluara. Filmi mori komente në përgjithësi të përziera në negative. Në vitin 2014, Blunt luajti në Edge of Tomorrow, një adaptim filmik i romanit japonez All You Need Is Kill, shkruar nga Hiroshi Sakurazaka. Blunt luajti Rreshteren Rita Vrataski, një luftëtare Speciale e ngarkuar për të trajnuar një oficer të Forcave marrëdhënieve me publikun për të mposhtur jashtëtokësorët pushtues. Blunt u trajnua tre muaj për rolin e saj, "duke u përqëndruar në gjithçka, nga peshat te vrapimet e shpejta deri te joga, punimet me tela ajrore dhe gjimnastikën", dhe duke studiuar Krav Maga. Filmi ishte komercialisht i suksesshëm, duke fituar 370,541,256 dollarë dhe fitoi vlerësime pozitive. Shumë kritikë vunë në dukje rolin atipikisht mbizotërues të portretizuar nga Blunt dhe Justin Chang i Varietetit vuri në dukje se "Blunt është vigjilent, me energji dhe prezent emocionalisht në një rol jo shumë të taksuar". Për performancën e saj, Blunt fitoi Kritikët Çmimi i Filmit "Choice" për aktoren më të mirë në një film aksion. Një vazhdim është aktualisht në zhvillim, me Blunt që pritet të përsërisë rolin e saj. Blunt pastaj luajti rolin e Gruas së Bakerit në adaptimin filmik të kompanisë Walt Disney të muzikalit të Stephen Sondheim në muzikën Into the Woods, drejtuar nga Rob Marshall dhe duke shfaqur një cast të ansamblit. Ironikisht, Blunt ishte shtatzënë gjatë gjithë xhirimeve, ndërsa luante një personazh që është shterpë gjatë gjithë veprimit të parë të filmit. Filmi ishte një sukses komercial dhe fitoi vlerësime përgjithësisht pozitive, me Blunt që fitoi vlerësime për aktrimin dhe këndimin e saj. Lou Lumenick i New York Post ndjeu se ishte një nga shfaqjet më të mira femërore të vitit, ndërsa Richard Corliss i Time vërejti se "Kur Blunt shfaqet në ekran, këto pyje janë të gjalla me magjinë e një përrallë zanash të thyer .. ".  Ajo ishte nominuar për çmimin e saj të dytë Golden Globe për aktoren më të mirë - Komedi filmike ose muzikore për interpretimin e saj === 2015 - prezent Zgjerimi dramatik dhe suksesi i metejshem === [[Skeda:Josh Brolin Emily Blunt Cannes 2015 (cropped).jpg|parapamje|239x239px|Emily Blunt ne festivalin e Kanes per premieren e filmit Sicario (2015)]] Në vitin 2015, Blunt luajti në thrillerin e krimit Sicario, me regji të Denis Villeneuve. Blunt luajti Kate Macer, një agjente parimore e FBI-së e caktuar për të rrëzuar udhëheqësin e një karteli të fuqishëm meksikan të drogës. Filmi u zgjodh për të garuar për Palmën e Artë në Festivalin e Filmit në Kanë 2015, ku mori vlerësime kritike. Blunt mori vlerësime të konsiderueshme për performancën e saj, me Dan Jolin të revistës Empire duke e quajtur atë "të nuancuar", dhe duke thënë se "Vendosja e saj e mprehtë me shigjeta të drejta shuhet me dhimbje", dhe ndërsa Peter Bradshaw i The Guardian e pa karakterin e saj të pabesueshëm , ai e lavdëroi Blunt për "guximin e çdo absurdi të mundshëm me fokus të shkëlqyeshëm aktrimi dhe ballë." Blunt u nominua për Çmimin e saj të dytë radhazi të Kritikëve për Aktorën më të Mirë në një film aksion. Në vitin 2016, Blunt luajti me një rol në filmin The Huntsman: Winter's War, i cili shërben si paraprake dhe vazhdim i Snow White and the Huntsman (2012). Filmi, i drejtuar nga Cedric Nicolas-Troyan, ishte një bombë në zyrë dhe kryesisht u hodh poshtë nga kritikët. Blunt më pas titulloi trilerin misterioz The Girl in the Train, drejtuar nga Tate Taylor. Bazuar në romanin më të shitur të Paula Hawkins me të njëjtin emër, Blunt luajti Rachel Watson, një alkoolist që përfshihet në hetimin e një personi të zhdukur. Ndërsa filmi në përgjithësi mori kritika të ndryshme nga kritikët, të cilët menduan se nuk arriti të jetonte në përputhje me romanin, interpretimi i Blunt fitoi vlerësime të konsiderueshme. Duke shkruar për Rolling Stone, Peter Travers vërejti se "filmi e jep lojën më shpejt se romani", por e vlerësoi Blunt për "luajtjen e dreqit nga [karakteri i saj] dhe shtimin e një ndjeshmërie të mirëpritur. Ajo gërmon në rol si një aktore e zotëruar - këtu nuk ka asnjë ons kotësi, [dhe ajo] e ngre vajzën në nivelin e magjistarit. Për interpretimin e saj në film, ajo mori nominime për çmimin BAFTA për aktoren më të mirë dhe Çmimi i Sportit të Aktorëve të Ekranit (SAG) për Aktoren e Shquar Femër [[Skeda:Emily Blunt 2018 interview.jpg|parapamje|252x252px|Emily Blunt ne nje interviste me MTV per filmin A quiet place (2018)]] Pasi siguroi zërin e saj për filmat e animuar 2017 My Little Pony: The Movie and Animal Crackers, Blunt e bëri atë të kthehej në ekran, në filmin horror të burrit John Krasinski Një vend të qetë, i cili ndjek një familje që torturohet nga krijesa monstruoze që gjuajnë me zë . As Krasinski dhe as Blunt nuk kishin ndonjë plan fillestar që Blunt të luante në film me të, por pasi lexoi skenarin, ajo e bindi atë që ta hidhte në skenë. Një Vend i Qetë shërbeu si film natën e hapjes në festivalin e filmit South by Southwest 2018, ku mori vlerësime kritike;  Eric Kohn nga IndieWire lavdëroi kastin për "kontributin e intensitetit të besueshëm në skenat e tyre me një shkallë sofistikimi e rrallë për këtë lloj materiali, "ndërsa Laura Prudom nga IGN vërejti se," Blunt, në veçanti, futet përmes wringer në mënyra që do të dukeshin gati farsë, nëse nuk do t'i luante me një bindje kaq bindëse ". Po atë vit, Blunt luajti personazhin titull në filmin fantazik muzikor të Rob Marshall Mary Poppins Returns, i cili shërbeu si vazhdim i filmit të 1964, në të cilin Poppins u luajt nga Julie Andrews. Owen Gleiberman i Varietetit zbuloi që Blunt ishte "praktikisht e përsosur në çdo mënyrë" dhe shtoi se ajo "banon në frymën tërheqëse të Mary Poppins dhe në numrat muzikorë ajo gjeneron shkëlqimin e saj të pikës" Ajo mori dy SAG. nominimet për shfaqjet e saj në një vend të qetë dhe Mary Poppins Returns, duke fituar për të parën, dhe ajo gjithashtu mori nominimin e saj të gjashtë Golden Globe për të dytën. Në vitin 2020, mysafirja Blunt luajti në serinë në internet të burrit të saj Disa Lajme të Mirë, e cila filloi të transmetohej në YouTube gjatë pandemisë COVID-19. Në të njëjtin vit, Forbes e renditi atë si aktoren e gjashtë më të paguar në botë, me të ardhura vjetore prej 22.5 milion dollarë. Blunt do të përsërisë rolin e saj në vazhdimin e tmerrit A Quiet Place Part II. Ajo gjithashtu do të interpretojë në Jungle Cruise, një adaptim filmik i tërheqjes eponime në Adventureland, drama romantike Wild Mountain Thyme - bazuar në shfaqjen e John Patrick Shanley Jashtë Mullingar - dhe në serialin televiziv BBC The English, a perëndimore nga Hugo Blick [[Skeda:Emily Blunt and John Krasinski.jpg|parapamje|Emili Blunt me bashkeshortin e saj John Krasinski ne Mbremjen e 70 te cmimeve Golden Globe (2013)]] == Jeta personale == Blunt kishte një lidhje tre-vjeçare me këngëtarin kanadez Michael Bublé. Ata u takuan në 2005, ndërsa në prapaskenë në televizionin Australian Logie Awards në Melburn. Ata më vonë ndanë një shtëpi në Vancouver, British Columbia, përpara se të shkëputeshin në 2008. Në nëntor 2008, Blunt filloi të dilte me aktorin amerikan John Krasinski. Ata u fejuan në gusht 2009, dhe u martuan më 10 korrik 2010 në Como, Itali.  Ata banojnë në lagjen Brooklyn Heights të New York City dhe kanë dy vajza, njëra e lindur në 2014 dhe tjetra në 2016. Në vitin 2012, Blunt u bë kunata e aktorit Stanley Tucci kur u martua me motrën e saj Felicity. Në gusht 2015, Blunt u bë një qytetare e natyralizuar e Shteteve të Bashkuara. Ajo mori shtetësi të dyfishtë në Shtetet e Bashkuara, duke sugjeruar që statusi e ndihmoi situatën e saj të taksave. Ajo ka deklaruar se ndihet e "konfliktuar" për braktisjen e besnikërisë së saj të vetme ndaj Mbretërisë së Bashkuar. Blunt u rendit e 98-ta në Gratë më Seksi të FHM-së të vitit 2015 == Kreditet e aktrimit dhe cmimet == Sipas faqes së grumbullimit të rishikimeve Rotten Tomatoes dhe faqes së Box Office Box Office Mojo, filmat më të vlerësuar kritikisht dhe komercialisht të suksesshëm komercialë të Blunt përfshijnë The Devil Wears Prada (2006), Looper (2012), Edge of Tomorrow (2014), Into the Woods ( 2014), Sicario (2015), The Girl in the Train (2016), A Quiet Place (2018), dhe Mary Poppins Returns (2018) 2fjxayq9k7td8ik6eteu9unujmk49aj 0 304534 2465084 2460938 2022-07-24T22:09:58Z 79.114.225.121 wikitext text/x-wiki {{Infobox officeholder | name = Gjeneralmajor <br> Bajram Begaj | image = [[Skeda:Major General Bajram Begaj.png|270px]] | office = [[Presidenti i Shqipërisë|President i Republikës së Shqipërisë]] ([[Lista e presidentëve të Shqipërisë|11-ti]]) | term_start = [[24 korrik]] [[2022]] | term_end = | predecessor = [[Ilir Meta]] | successor = | office1 = Shef i Shtabit të Përgjithshëm të [[Ushtria shqiptare|Ushtrisë Shqiptare]] | term_start1 = [[29 korrik]] [[2020]] | term_end1 = [[4 qershor]] [[2022]] | president1 = [[Ilir Meta]] | 1blankname1 = Ministër i Mbrojtjes | 1namedata1 = [[Niko Peleshi]] | predecessor1 = [[Bardhyl Kollçaku]] | successor1 = | office2 = | term_start2 = | term_end2 = | predecessor2 = | successor2 = | office3 = | term_start3 = | term_end3 = | predecessor3 = | successor3 = | office4 = | term_start4 = | term_end4 = | predecessor4 = | successor4 = | office5 = | term_start5 = | term_end5 = | predecessor5 = | successor5 = | Detaje Personale = | birth_date = 20 mars 1967 | birth_place = [[Rrogozhina|Rrogozhinë]], [[Republika Popullore e Shqipërisë]] | death_date = | death_place = | nationality = shqiptar | profession = Oficer Ushtarak | education = Fakulteti i Mjekësisë | party = | partner = | spouse = Armanda Begaj | children = 2 | allegiance = [[File:Flag of Albania.svg|28px]] [[Republika e Shqipërisë]] (që nga viti 1998) | branch = [[Ushtria shqiptare|Forcat e Armatosura të Shqipërisë]] (që nga viti 1998) | serviceyears = 1988 – 2022 | rank = [[File:ALB-Army-OF-7.svg|24px]] Gjeneral i lartë | website = | signature = | signature_madhësia= | signature_përshkrim= | Emblema = | Emblema_madhësia = | Emblema_përshkrim = |}} '''Bajram Begaj''', i lindur më [[20 Mars|20 mars]] [[1967]], është një ish-oficer ushtarak shqiptar, i cili shërbeu si Shef i Shtabit të Përgjithshëm të [[Forcat e Armatosura të Republikës së Shqipërisë|Forcave të Armatosura Shqiptare]]. Më 4 qershor 2022 është zgjedhur president i 9-të i [[Shqipëria|Shqipërisë]].<ref>{{Cite web|title=Bajram Begaj zgjidhet Presidenti i ri i Shqipërisë|url=https://euronews.al/kryesore/2022/06/04/bajram-begaj-zgjidhet-presidenti-i-ri-i-shqiperise/|url-status=live|access-date=5 qershor 2022|website=euronews.al|language=sq}}</ref> ==Jetëshkrimi== Ai është i martuar me Armanda Begaj, ata kanë dy fëmijë të rritur. ==Karriera profesionale== Begaj është profesor i asociuar i mjekësisë. === Shef i Shtabit të Përgjithshëm të FA-së === Në vitin 2020, Bajram Begaj mori rolin e Shefit të Shtabit të Përgjithshëm të Forcave të Armatosura Shqiptare. Ai më parë shërbeu si Komandant i Komandës së Trajnimit dhe Doktrinës, Shef i Njësisë Mjekësore Ushtarake, Drejtor i Inspektoratit Shëndetësor dhe Kryeinspektor dhe Këshilltar i Inspektoratit Shëndetësor në Shtabin e Përgjithshëm të Forcës së Armatosur Shqiptare. === President i Shqipërisë === Më 4 qershor 2022, Begaj është propozuar nga grupi parlamentar i Partisë Socialiste si kandidat për president. Në votimin e raundit të katërt që u krye në seancën plenare në Kuvend, morën pjesë 83 deputetë. Ai u zgjodh me 78 vota pro, 4 kundër dhe 1 abstenim. ==Shih edhe== * [[Presidenti i Shqipërisë]] {{Kryetarë të Shqipërisë}} == Lidhje të jashtme == [https://president.al/ Faqja elektronike zyrtare e Presidencës] == Referime == <references/> [[Kategoria:Presidentët e Shqipërisë]] [[Kategoria:Ushtarakë shqiptarë]] 47rnz76cpvukgfs2oa7nstbhjsdsm3u 3 304844 2465098 2464665 2022-07-25T08:44:41Z Ritamaliqi 128959 wikitext text/x-wiki ==Pune e paqme== Faleminderit per punen e vyer! == Shqyrtim i artikullit == Pershendetje Rita, Ju lus qe ta shqyrtoni artikullin https://sq.wikipedia.org/wiki/Gazeta_e_Pavarur Faleminderit! 6vrraebcggt1uh5trze03do5geg769n 0 306759 2465044 2256032 2022-07-24T13:03:30Z Magog the Ogre 27141 English -> Albanian map wikitext text/x-wiki [[Skeda:Illyrian Tribes (Shqipe).svg|djathtas|parapamje| Iliria, me japodët lart në veriperëndim.]] '''Posenët (posenoi)''' është [[Gjuha greke|emri grek]] për një [[Keltët|fis antik iliro kelt]] <ref>J. J. Wilkes, Dalmatia, Tome 2 of History of the Provinces of the Roman Empire, 1969, pp. 154 and 482.</ref>, i cili jetoi në shekujtë e fundit para erës sonë në [[Iliria|Iliri]], më saktë, diku midis lumenjve Kupa, [[Una (lum)|Una]] dhe [[Velebiti|Maleve Velebit]], [[Kroacia]] dhe [[Bosnja dhe Hercegovina]] veriperëndimore. Ata përmenden në [[Apiani|veprën e Appianit]] Ῥωμαικα (e njohur si ''Historia Romake'' ), në librin se si Perandori [[Augusti|Augustus]] mundi, ndër të tjera, [[Japodët]] gjatë dekadave rreth vitit zero. Pasi Japodët hoqën dorë dhe Augusti u largua nga zona, ''Posenoi'' u revoltua dhe Marcus Helvius u dërgua kundër tyre. Ai i mundi ata, i dënoi rebelët me vdekje dhe i shiti të tjerët si skllevër. Kjo është interpretuar si ''posenoi'' duke qenë një degë e japodëve {{Citim i duhur||2011-12-20}} , e cila nga ana e saj përbënte një simbiozë fisnore iliro-keltike. <ref>A Classical Dictionary: Containing The Principle Proper Names Mentioned In Ancient Authors Part One by Charles Anthon,2005,page 539: "... Tor, " elevated," " a mountain. "-Strabo, 293) ; the Iapodes (Strabo, 313), a Gallo-Illyrian race occupying the val. leys of ..."</ref> == Shih edhe == * [[Iliria]] * [[Keltët]] * [[Dardania]] == Referimet == <references /> tf67g9eyl04uojz1l1nid39b7cm7jgh 0 308142 2465069 2439059 2022-07-24T20:09:05Z Qendrimi15 122927 /* Lista e delegatëve */ wikitext text/x-wiki [[Skeda:Delegatët_e_Kongresit_të_Triestes.jpg|parapamje|250x250px| Delegatët kryesorë të kongresit]] '''Kongresi Shqiptar i Triestes''' ishte një kongres i shqiptarëve i mbajtur në [[Trieste]], [[Perandoria Austro-Hungareze|Austro-Hungari]] në periudhën 27 shkurt – 6 mars 1913, organizuar nga [[Faik bej Konica|Faik Konica]] dhe [[Sotir Kolea]] <ref>{{Cite news|last=Mano|first=Nini|date=3 korrik 2010|title=Sotir Kolea, dhunimi i një patrioti (pas vdekjes)|work=Gazeta Shqip|url=http://www.gazeta-shqip.com/ndryshe/eff5669147fee30b658e83a904e6bca8.html|url-status=dead|access-date=5 korrik 2011|archive-url=https://web.archive.org/web/20111003213455/http://www.gazeta-shqip.com/ndryshe/eff5669147fee30b658e83a904e6bca8.html|archive-date=3 tetor 2011}}</ref> <ref>{{Cite web|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|title=Albanian Voices, 1962 – Fan Noli|url=http://www.albanianlanguage.net/en/noli.html|archive-url=https://www.webcitation.org/query?url=http%3A%2F%2Fwww.albanianlanguage.net%2Fen%2Fnoli.html&date=2011-01-21|archive-date=21 janar 2011|access-date=21 janar 2011|publisher=Robert Elsie's personal website|quote=Congress of Trieste which was organized by his friend and rival Faik bey Konitza}}</ref> me mbështetje të fuqishme nga autoritetet austriake. == Zhvillimet == Qeveria e [[Qeveria e Përkohshme e Shqipërisë|Përkohshme e Shqipërisë]] dërgoi [[Kristo Meksi|Kristo Meksin]] si emisar të saj në Kongresin Shqiptar të Triestes.<ref>{{Cite journal|last=Elsie|first=Robert|author-link=Robert Elsie|year=1999|title=The Viennese Scholar Who Almost Became King of Albania: Baron Franz Nopcsa and His Contribution to Albanian Studies|journal=East European Quarterly|volume=33|issn=0012-8449}}</ref> [[Franc Nopça|Baroni Franc Nopça,]] i cili mori pjesë në punimet e [[Kongresi|kongresit]], botoi shënimet e tij për kongresin që mori interes të veçantë historik.<ref>{{Cite web|last=Nopcsa|first=Franz|author-link=Franz Nopcsa|title=The Congress of Trieste|url=http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1913_8.html|archive-url=https://www.webcitation.org/query?url=http%3A%2F%2Fwww.albanianhistory.net%2Ftexts20_1%2FAH1913_8.html&date=2011-03-01|archive-date=2011-03-01|access-date=2011-03-01|publisher=Robert Elsie}}</ref> Pjesëmarrësit e kongresit ishin [[Fan Noli]], [[Albert Ghica]], Baroni [[Juan Pedro Aladro y Kastriota|Juan Pedro Aladro Kastriota]], [[Nikollë bej Ivanaj|Nikolla Ivanaj]], <ref>{{Cite web|last=Nopcsa|first=Franz|author-link=Franz Nopcsa|title=The Congress of Trieste|url=http://www.albanianhistory.net/texts20_1/AH1913_8.html|archive-url=https://www.webcitation.org/query?url=http%3A%2F%2Fwww.albanianhistory.net%2Ftexts20_1%2FAH1913_8.html&date=2011-03-01|archive-date=2011-03-01|access-date=1 mars 2011|publisher=Robert Elsie|quote=Nikolla Ivanaj, who endeavoured unsuccessfully to challenge the authority of the chairman simply in order to draw attention to himself.}}</ref> [[Zef Skiroi|Giuseppe Schirò]], <ref name="shipkovica">{{Cite web|title=Kongresi Shqipetar Trieste|url=http://www.shipkovica.com/Vlerakombetare/kongresiitriestes.htm|access-date=5 mars 2011|publisher=Shipkovica}}</ref> dhe [[Terenc Toçi|Terenzio Tocci]]. E gjithë diaspora shqiptare dërgoi delegatët e tyre, ata vinin nga [[Federata Panshqiptare Vatra|SHBA]], [[Shqiptarët në Rumani|Rumania]], [[Shqiptarët në Bullgari|Bullgaria]], [[Shqiptarët në Egjipt|Egjipti]], [[Shqiptarët në Itali|Italia]] dhe Trieste. I [[Arbëreshët në Itali|pranishëm ishte edhe komuniteti arbëresh]], i cili solli Marchese D'Auletta dhe djemtë e tij. Kryetar i Kongresit u zgjodh [[Hilë Mosi|Hil Mosi]], nënkryetarë [[Faik bej Konica|Faik Konica]] dhe [[Dervish Hima]], sekretarë Fazil Toptani dhe [[Pandeli Evangjeli|Pandeli Evangjeli.]]<ref name="shipkovica" /> "President Nderi" i kongresit u zgjodh Marchese d'Auletta, një nga kandidatët kryesorë për fronin shqiptar. Kongresi njohu qeverinë e përkohshme të ngritur nga [[Ismail Qemali|Ismail Qemal bej Vlora]] dhe diskutoi mbi kandidatët e ndryshëm për fronin vakant. Ndër kandidatët që u diskutuan në atë kohë ishin [[Prince Ferdinand, Duke of Montpensier|Ferdinand François Bourbon Orléans-Montpensier]] i Francës, Albert Ghika i Rumanisë, [[Wilhelm Karl, Duka i Urahut]] nga Württemberg, princi egjiptian [[Fuad I of Egypt|Ahmed Fuad]] dhe fisniku spanjoll [[Juan Pedro Aladro y Kastriota|Juan Pedro Aladro Kastriota]] me prejardhje nga familja e Kastriotëve përmes gjyshes së tij nga babai, ai ishte djali i Marchese Castriota (D'Auletta) nga [[Napoli]]. Baroni Nopça gjithashtu propozoi veten për fronin. [[Perandoria Austro-Hungareze|Austro-Hungaria]] promovoi kongresin, në veçanti për të siguruar zgjedhjen e një princi të zgjedhur prej saj. == Lista e delegatëve == {{columns-list| *Fazil Pasha Toptani *[[Fuat Toptani|Fuat Bey Toptani]] *Haki Bey Qafzezi *Izet Bey Ohri *Mazhar Bey Toptani *Ndrek Kiçi *Nush Serreqi *Don Pjetër Tusha *Ahmet Gjyli *Kolec Deda *Çinto Çoba *Luvigj Kodheli *Mark Kakarriqi *Zef Shantoja *Filip Pema *Stefan Ashiku *[[Dervish Hima]] *[[Giuseppe Schirò|Zef Schiro]] *Frano Chinigo *Frano Muzaqi *Luvigj Jakova *[[Terenzio Tocci]] *Frano G.Kastrioti *Epaminonda Ballamaçi *Marchese d’Auletta *Kol Serreqi *Pjetër Maurea *At Foti Ballamaçi *[[Fan Noli|At Fan Noli]] *Dr. Shunda *Zef Kurti *Pashko Muzhani *Nush Proka *Gasper Shkreli *Jak Koçi *[[Faik Konitza|Faik Be Konica]] *Dimitri Shadima *Moise Chinigo *Filip Kraja *[[Nikollë bej Ivanaj|Nikolla Ivanaj]] *Lek Kiri *Gjergj Shllaku *Gjek Shestani *Filip Matoja *Mark Shestani *Gjergj Zubçaj *Jak Mrkuci *Ferrara Gaetano *Ferrara Giovanni *Vasil Diamandi *Engell Todri *Jusuf Maliqi *Tossun Halil *Zef Kraja *Jaja Aga Jakova *Pjetër Giadri *Ndoc Simoni *Dr.Kristo Batazo *Nyzhet Bey Vrioni *[[Ferhat bej Draga]] *Pjetër Kakarriqi *A.Bey Gjilani *Ahmet Bey Pizrendi *Islam Dibra *[[Albert Ghica]] *Doher Paço *Ndrek Luka *Shaqir Mustafa *Mehmet Luli *Shan Koleka *Filip Bushati *Ndoc Dema *Hysen Draçini *Gjon Hila *[[Sotir Kolea]] *Tom Stamolla *Stefan Kaçulini *Jak Vukaj *Pal Gjergji *Zef Marshani *Cin Pema *Pjetër Marashi *Kol Vukaj *Zef Gjergjaj *Ndoc Marashi *Orazio Iriani *[[Anselmo Lorecchio]] *Bajram Doklani *Nicolla Paço *Sokrat Shkreli *Hysen Rahmi *[[Qerim Begolli|Qerim Be Begolli]] *Ibrahim Kabaski *Riza Voshtini *Abdullah Struga *[[Ali Shefqet Shkupi|Ali Shefqet Beu]] *Pul Mashi *[[Dhimitër Ilo|Dimitri Ilo]] *Mihal Lehova *Filip Peciu *[[Hilë Mosi]] *Spartaco Camarda *Aleksi Dreneva *Pjetër Koxhamani *Spiro Arapi *Filip Gjeka *Thanas Kandili *[[Pandeli Evangjeli]] *Nikolla Candzu *Vasil Dogani *Filip Zadrima *Stef Curani *Loro Ashiku *[[Hamdi Ohri|Hamdi Be Ohri]] *Idriz Banushi *Nush Paruca *[[Dhimitër Mborja|Dimitri Mola]] *Pashko Spathari *Hysen Avni *Lonida Losi *[[Kristo Meksi]] *[[Franc Nopça|Baron Franz Nopcsa]]|colwidth=10em}} == Vendimet == Programi i kongresit kishte katër pika: # Përgatitja e kërkesës për t'ju dërguar [[Fuqitë e mëdha|Fuqive të Mëdha]] për njohjen e pavarësisë politike dhe ekonomike të [[Shqipëria e Pavarur|Shqipërisë]] # Marrëveshja e miqësisë dhe e mbështetjes së [[Arumunët|popullsive arumune]] që jetonin pranë rajoneve të banuara nga shqiptarët dhe donin të përfshiheshin në shtetin shqiptar. # Kufijtë e Shqipërisë së ardhshme # Diskutim rreth princit <ref name="shipkovica">{{Cite web|title=Kongresi Shqipetar Trieste|url=http://www.shipkovica.com/Vlerakombetare/kongresiitriestes.htm|access-date=5 mars 2011|publisher=Shipkovica}}<cite class="citation web cs1" data-ve-ignore="true">[http://www.shipkovica.com/Vlerakombetare/kongresiitriestes.htm "Kongresi Shqipetar Trieste"]. Shipkovica<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">5 March</span> 2011</span>.</cite></ref> == Referime == [[Kategoria:1913 në Shqipëri]] [[Kategoria:Histori]] [[Kategoria:Historia e Shqipërisë]] [[Kategoria:Shekulli XX]] jyazvphju8xk0r6l1rnttnrpull9ppn 4 317463 2465096 2463699 2022-07-25T07:10:03Z Vyolltsa 129213 /* Pjesëmarrja */ wikitext text/x-wiki {{Infobox website|logo=[[File:Wikivoyage-Logo-v3-en.svg|150px|The current Wikivoyage logo]]|screenshot=[[File:Wikivoyage Splash.png|250px|Screenshot of the English Wikivoyage's new portal]]|caption=Një pamje nga ekrani i portalit të Wikivoyage në 2021|url={{URL|https://www.wikivoyage.org/}}|name=Wikivoyage|logocaption=}} '''Summer of Wikivoyage''' është fushatë e përvitshme online dhe offline e cila zhvillohet për të plotësuar përmbajtjen e guidës së lirë turistike [[wikivoyage:Main_Page|Wikivoyage]] në gjuhën angleze për Kosovën dhe Shqipërinë. Ndryshe nga Wikipedia, Wikivoyage nuk kërkon referenca apo pëmbajtje me gjuhë akademike. Kjo fushatë është argëtuese për t'u shkruar gjatë verës. Nëse ju pëlqen të udhëtoni, të vizitoni vende e destinacione unike e t'u rekomandoni të tjerëve çfarë vendesh të shohin e ku të pushojnë, atëherë ky aktivitet është perfekt për ju. Fushata do të zhvillohet gjatë periudhës 1 - 31 gusht 2022 online. Këto janë listat e artikujve ekzistues me gjendjen e tyre për '''[[wikivoyage:Wikivoyage:Albania_Expedition|Shqipëri]]''' dhe [[wikivoyage:Wikivoyage:Kosovo_Expedition|'''Kosovë''']]. Ju jeni të lirë të shkruani për destinacione turistike të ndryshme që ndodhen në Shqipëri dhe Kosovë. Mund të shkruani për qytete, parqe kombëtare, zona bregdetare apo aktivitete si zhytja nënujore, etj. Zgjidhni një destinacion që e njihni ose mund të hulumtoni paraprakisht dhe të shkruani mbi atë vend. '''Kontributet tuaja për “Summer of Wikivoyage” mund t’i bëni në forma të ndryshme:''' * Krijoni artikuj të rinj; * Përmirësoni artikuj ekzistues (gabime drejtshkrimore, freskoni përmbajtjen ose rregulloni informacione të pasakta, etj.); * Zgjeroni artikuj të shkurtër; * Ilustroni artikuj (shtoni skedarë si imazhe, media, ilustrime nga [https://commons.wikimedia.org/ Commons]). == Pjesëmarrja == #Të gjithë kontribuesit virtualë do të marrin një kartolinë nga [[Wikipedia:Wikimedians of Albanian Language User Group|Grupi i Wikimedianëve të Gjuhës Shqipe]]. #Regjistrohuni në [https://outreachdashboard.wmflabs.org/courses/WoALUG/Wikivoyage_Campaign_August_2022,_Albania_and_Kosovo Outreach Dashboard] për t’u bërë pjesë e fushatës. == Kontakti == Mund të na kontaktoni në adresën tonë elektronike: info@wikimediashqip.org apo në rrjetet sociale: [https://www.facebook.com/SQWikimediansUG/ '''Facebook'''], [https://twitter.com/SQWikimediansUG '''Twitter'''] or [https://www.instagram.com/sqwikimedians_ug/ '''Instagram''']. Për më shumë, vizitoni edhe kanalin tonë në [https://www.youtube.com/channel/UCPNAkpyGf_PS0Gh3n8nBTVQ/featured YouTube]: bx103feg4mev4xx4q6x7u3lgxxayvm1 0 317686 2465095 2464645 2022-07-25T06:34:53Z Berishasinan 99865 wikitext text/x-wiki '''EFEM Records''' është një label i pavarur shqiptar për regjistrime këngësh me bazë në [[Gjeneva|Gjenevë]], Zvicër.<ref>{{Cite web|last=M|first=Xh|date=2022-06-20|title=Nga studio EFEM RECORDS, artisti EFEM paralajmëron të reja të shumta|url=https://www.zhurnal.mk/nga-studio-efem-records-artisti-efem-paralajmeron-te-reja-te-shumta/|access-date=2022-07-22|website=Agjencia Zhurnal.mk.|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2022-05-18|title=EFEM tregon për karrierën muzikore dhe planet për të ardhmen|url=https://www.syri.net/syri_kosova/jeteosestil/376758/efem-tregon-per-karrieren-muzikore-dhe-planet-per-te-ardhmen/|access-date=2022-07-22|website=Syri Kosova {{!}} Lajmi i fundit|language=sq-AL}}</ref> == Historiku == {{Infobox musical artist|name=EFEM RECORDS|image=[[File:EFEM.RECORDS.jpg|thumb|]]|years_active=2011-sot|Label=Record Label}} EFEM Records u themelua në vitin 2011 nga menaxheri shqiptar dhe këngëtari i muzikës shqiptare të zhanrit [[hip hop]] [[EFEM]].<ref>{{Cite web|date=2022-02-16|title=EFEM paralajmëron publikimin e radhës ‘Shake It’ - video|url=https://insajderi.org/efem-paralajmeron-publikimin-e-radhes-shake-it-video/|access-date=2022-07-22|website=Insajderi|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Kanal10|title=EFEM publikon këngën pritet mirë nga publiku|url=https://kanal10.live/showbiz/efem-publikon-kengen-pritet-mire-nga-publiku|access-date=2022-07-22|website=Kanal10|language=sq}}</ref> Për të prodhuar regjistrimet e tij, ai filloi duke bërë [[Disku kompakt|CD]] me këngë [[Gjuha shqipe|shqip]], [[anglisht]] dhe [[Frengjisht|frëngjisht]], por labeli së shpejti tërhoqi artistë të tjerë të interesuar të publikonin regjistrime të pavarura. Si i tillë repertori i tij është zgjeruar duke përfshirë vepra instrumentale. Lista e artistëve është rritur në mënyrë të qëndrueshme gjatë viteve të para dhe përfshin bashkëpunime të rëndësishme me artistë dhe producentë shume të  njohur të showbizit botëror. == Diskografia == * 2022: EFEM - shake it <ref>{{Cite web|last=Portali.info|title=Sukseset e EFEM brenda muzikës, artisti që po bashkëpunon me emra të njohur|url=https://www.portali.info/magazina/sukseset-e-efem-brenda-muzikes-artisti-qe-po-bashkepunon-me-emra-te-njohur|access-date=2022-07-22|website=Portali.info|language=sq}}</ref><ref>{{Cite web|last=Kanal10|title=Kush fshihet pas suksesit të reperit EFEM?|url=https://kanal10.live/showbiz/kush-fshihet-pas-suksesit-te-reperit-efem|access-date=2022-07-22|website=Kanal10|language=sq}}</ref><ref>{{Cite web|date=2022-05-17|title=EFEM publikon këngën e re "Shake it"|url=https://rtv21.tv/efem-publikon-kengen-e-re-shake-it/|access-date=2022-07-22|website=RTV21|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2022-05-17|title=Efem rikthehet në muzikë me projektin 'Shake it'|url=https://telegrafi.com/efem-rikthehet-ne-muzike-projektin-shake/|access-date=2022-07-22|website=Telegrafi|language=sq}}</ref> * 2021: EFEM - FALMA * 2021: EFEM - Ilegal * 2021: EFEM - Laila * 2021: EFEM - Pishmon<ref>{{Cite web|last=Ibrahimaj|first=Linda|date=2022-06-20|title=Bashkë me verën e nxehtë po vjen edhe një këngë nga EFEM|url=https://reporteri.net/show-biz/bashke-me-veren-e-nxehte-po-vjen-edhe-nje-kenge-nga-efem/|access-date=2022-07-22|language=sq}}</ref> * 2020: EFEM - Bosa * 2019: EFEM - Kado * 2019: EFEM - La vie * 2018: EFEM ft Hary - B * 2016: EFEM - Me Ty * 2015: EFEM - 1000 Telashe1 * 2014: EFEM - Si ne nuk paska == Referime == <references /> == Lidhje të jashtme == * [https://g.co/kgs/6i16vQ Google Knowledge Panlel] * [https://www.facebook.com/EFEM.RECORDS Facebook] * [https://www.instagram.com/efem.records/?hl=fr Instagram] * [https://www.discogs.com/label/2415409-EFEM-RECORDS Discogs] * [https://genius.com/artists/Efem-records Genius] [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Këngëtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] iv8zun6w2qpksoalj86jwe8yrbkvu2v 2465097 2465095 2022-07-25T08:20:54Z Aeternus 1492 wikitext text/x-wiki {{Infobox musical artist|name=EFEM RECORDS|image=[[File:EFEM.RECORDS.jpg|thumb|]]|years_active=2011-sot|Label=Record label}} '''EFEM Records''' është një label i pavarur shqiptar për regjistrime këngësh me bazë në [[Gjeneva|Gjenevë]], Zvicër.<ref>{{Cite web|last=M|first=Xh|date=2022-06-20|title=Nga studio EFEM RECORDS, artisti EFEM paralajmëron të reja të shumta|url=https://www.zhurnal.mk/nga-studio-efem-records-artisti-efem-paralajmeron-te-reja-te-shumta/|access-date=2022-07-22|website=Agjencia Zhurnal.mk.|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2022-05-18|title=EFEM tregon për karrierën muzikore dhe planet për të ardhmen|url=https://www.syri.net/syri_kosova/jeteosestil/376758/efem-tregon-per-karrieren-muzikore-dhe-planet-per-te-ardhmen/|access-date=2022-07-22|website=Syri Kosova {{!}} Lajmi i fundit|language=sq-AL}}</ref> == Historiku == EFEM Records u themelua në vitin 2011 nga menaxheri shqiptar dhe këngëtari i muzikës shqiptare të zhanrit [[hip hop]] [[EFEM]].<ref>{{Cite web|date=2022-02-16|title=EFEM paralajmëron publikimin e radhës ‘Shake It’ - video|url=https://insajderi.org/efem-paralajmeron-publikimin-e-radhes-shake-it-video/|access-date=2022-07-22|website=Insajderi|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|last=Kanal10|title=EFEM publikon këngën pritet mirë nga publiku|url=https://kanal10.live/showbiz/efem-publikon-kengen-pritet-mire-nga-publiku|access-date=2022-07-22|website=Kanal10|language=sq}}</ref> Për të prodhuar regjistrimet e tij, ai filloi duke bërë [[Disku kompakt|CD]] me këngë [[Gjuha shqipe|shqip]], [[anglisht]] dhe [[Frengjisht|frëngjisht]], por labeli së shpejti tërhoqi artistë të tjerë të interesuar të publikonin regjistrime të pavarura. Si i tillë repertori i tij është zgjeruar duke përfshirë vepra instrumentale. Lista e artistëve është rritur në mënyrë të qëndrueshme gjatë viteve të para dhe përfshin bashkëpunime të rëndësishme me artistë dhe producentë shume të  njohur të showbizit botëror. == Diskografia == * 2022: EFEM - shake it <ref>{{Cite web|last=Portali.info|title=Sukseset e EFEM brenda muzikës, artisti që po bashkëpunon me emra të njohur|url=https://www.portali.info/magazina/sukseset-e-efem-brenda-muzikes-artisti-qe-po-bashkepunon-me-emra-te-njohur|access-date=2022-07-22|website=Portali.info|language=sq}}</ref><ref>{{Cite web|last=Kanal10|title=Kush fshihet pas suksesit të reperit EFEM?|url=https://kanal10.live/showbiz/kush-fshihet-pas-suksesit-te-reperit-efem|access-date=2022-07-22|website=Kanal10|language=sq}}</ref><ref>{{Cite web|date=2022-05-17|title=EFEM publikon këngën e re "Shake it"|url=https://rtv21.tv/efem-publikon-kengen-e-re-shake-it/|access-date=2022-07-22|website=RTV21|language=en-US}}</ref><ref>{{Cite web|date=2022-05-17|title=Efem rikthehet në muzikë me projektin 'Shake it'|url=https://telegrafi.com/efem-rikthehet-ne-muzike-projektin-shake/|access-date=2022-07-22|website=Telegrafi|language=sq}}</ref> * 2021: EFEM - FALMA * 2021: EFEM - Ilegal * 2021: EFEM - Laila * 2021: EFEM - Pishmon<ref>{{Cite web|last=Ibrahimaj|first=Linda|date=2022-06-20|title=Bashkë me verën e nxehtë po vjen edhe një këngë nga EFEM|url=https://reporteri.net/show-biz/bashke-me-veren-e-nxehte-po-vjen-edhe-nje-kenge-nga-efem/|access-date=2022-07-22|language=sq}}</ref> * 2020: EFEM - Bosa * 2019: EFEM - Kado * 2019: EFEM - La vie * 2018: EFEM ft Hary - B * 2016: EFEM - Me Ty * 2015: EFEM - 1000 Telashe1 * 2014: EFEM - Si ne nuk paska == Referime == <references /> == Lidhje të jashtme == * [https://g.co/kgs/6i16vQ Google Knowledge Panlel] * [https://www.facebook.com/EFEM.RECORDS Facebook] * [https://www.instagram.com/efem.records/?hl=fr Instagram] * [https://www.discogs.com/label/2415409-EFEM-RECORDS Discogs] * [https://genius.com/artists/Efem-records Genius] [[Kategoria:Biografi shqiptarësh]] [[Kategoria:Këngëtarë shqiptarë]] [[Kategoria:Njerëz që jetojnë]] 1gb7it945fs5ljqgwbr3bhxxbu9y2n9 0 317791 2465038 2465033 2022-07-24T11:59:27Z Nurschtein 141003 Nurschtein zhvendosi faqen [[Hamdi Ohri]] tek [[Hamdi bej Ohri]] wikitext text/x-wiki '''Hamdi Ohri''' (gjithashtu '''Hamdi Bej Qoku Ohri'''; 4 shkurt 1872 në [[Ohri|Ohër]], [[Perandoria Osmane]] – 24 nëntor 1938 në [[Tiranë]], [[Mbretëria Shqiptare 1928–1939|Mbretëria Shqiptare]]) ishte një [[Rilindja Kombëtare|rilindas]] dhe politikan shqiptar i shekullit të 19-të. Ai ishte një nga delegatët e [[Shpallja e Pavarësisë së Shqipërisë|Deklaratës së Pavarësisë së Shqipërisë]]. Ai ishte gjithashtu delegat në [[Kongresi shqiptar i Triestes|Kongresin Shqiptar të Triestes]] më 1913. ==Referime== *"History of Albanian People" Albanian Academy of Science. {{ISBN|99927-1-623-1}} [[Kategoria:Lindje 1872]] [[Kategoria:Vdekje 1938]] [[Kategoria:Shqiptarë në shekullin e 19]] [[Kategoria:Delegatët e Kongresit Gjithë Shqipëtar]] [[Kategoria:Njerëz nga Ohri]] [[Kategoria:Njerëz nga Vilajeti i Manastirit]] [[Kategoria:Rilindas shqiptarë]] fsvrzaisvdf16n1k4od8c3l67plnidu 0 317792 2465039 2022-07-24T11:59:27Z Nurschtein 141003 Nurschtein zhvendosi faqen [[Hamdi Ohri]] tek [[Hamdi bej Ohri]] wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Hamdi bej Ohri]] 7hwnimgndidhvfljf6jau3a58ebp3a3 14 317793 2465051 2022-07-24T17:29:51Z 37.35.67.38 Faqe e re: [[Kategoria:Histori]] [[Kategoria:Kroaci]] wikitext text/x-wiki [[Kategoria:Histori]] [[Kategoria:Kroaci]] qly1a1mzz61z7b0m28w399fsu0d8o5e 2 317794 2465065 2022-07-24T19:35:28Z Arome-shqiptare 138986 Faqe e re: Biografia artistike Ramazan Ҫeka ka lindur në Shkodër më 11.5.1957, ku jeton e punon edhe sot. Ai ka shumë vite që është aktivizuar në sektorin e artit dhe kulturës, duke u specializuar edhe në kurse të drejtimit kulturor, për t'u bërë më vonë edhe punonjës në këtë sektor, një detyrë që e ka ushtruar rreth 20 vjet. Me krijimta... wikitext text/x-wiki Biografia artistike Ramazan Ҫeka ka lindur në Shkodër më 11.5.1957, ku jeton e punon edhe sot. Ai ka shumë vite që është aktivizuar në sektorin e artit dhe kulturës, duke u specializuar edhe në kurse të drejtimit kulturor, për t'u bërë më vonë edhe punonjës në këtë sektor, një detyrë që e ka ushtruar rreth 20 vjet. Me krijimtari artistike, kryesisht në fushën e poezisë, është marrë që në moshë të re. Këtë krijimtari e ka intensifikuar më shumë pas viteve '90 dhe nga pena tij janë shkruar me mijëra tekste e poezi që janë kompozuar nga emra të shquar të muzikës shqiptare, si dhe janë interpretuar nga këngëtarët më të njohur shqiptarë. Një fushë tjetër që ka lëvruar me pasion është edhe ajo e gazetarisë, ku në gazeta prestigjoze shqiptare si: "Telegraf", "Dita", "Shekulli", "Nacional", "Sot", "Tema", etj, në ato Kosovare, në Ulqin, gazeta "Bota Sot" në Europë, e deri në Amerikë gazeta "Dielli" dhe Revista "Votra", ka botuar një cikël shkrimesh për personalitete të shquara të kulturës shqiptare, si dhe ka pasqyruar aktivitete të rëndësishme kulturore e artistike të zhvilluara brenda dhe jashtë Shqipërisë. Këtë punë e ka bërë me shumë pasion dhe vërtetësi dhe ka marrë shumë vlerësime nga personalitete dhe shoqata të ndryshme të kësaj fushe. Në maj të vitit 2017 dhe qershor 2019 ka marrë pjesë në Festivalin Shqiptaro-Amerikan në Michigan, në dy edicione si libretist i këtij Festivali, duke qenë edhe vetë prezent atje. -Ka marrë pjesë rregullisht në promovimin e këngëve me tekstet e tija nga këngëtarë të shquar, si dhe në promovimin e librave të autorëve të njohur në Shqipëri, Mal të Zi, Maqedoni e Veriut e Kosovë, për të cilët ka publikuar edhe në shtypin shqiptar, si dhe në gazetat e shoqatave shqiptare jashtë Atdheut. -Ka marrë pjesë në evenimente artistike të organizuara brenda dhe jashtë vendit, në Ulqin, Tuz, Shkup, Tetovë, Preshevë, Bujanovc, deri në Diasporë. -Ka marrë pjesë në festivale kombëtare e ndërkombëtare, ku në disa raste ka qenë edhe anëtarë jurie. -Është anëtar i Unionit të Gazetarëve të Shqipërisë. -Gazetar në televizionin "Kultura Shqiptare" në Amerikë. -Anëtar i Degës së Lidhjes së Shkrimtarëve në Shkodër. -Anëtar i Shoqërisë Kulturore "Tradita" Ulqin. Si rezultat i eksperiencës gjatë kohës së ushtrimit të profesionit si gazetar ka fituar aftësi në organizimin e veprimtarive të ndryshme kulturore-artistike. Është komunikues, kërkues dhe korrekt në realizimin sa më cilësor të aktiviteteve, duke u bërë kështu kordinator i tyre në televizionet shqiptare dhe në Amerikë. Për një pjesë të këtyre veprimtarive, kryesisht të organizuara në Amerikë ka qenë skenarist dhe libretist i tyre. -Gjatë veprimtarisë së tij artistike është vlerësuar me çmime në aktivitete të ndryshme kombëtare e ndërkombëtare, si dhe është vlerësuar me çmime e tituj të ndryshëm: 1-Në vitin 2013 në Kosovë, në Festivalin "Zhurma Show" ka fituar çmimin e parë me këngën "Dy bilbila në një gem". 2-Në maj të vitit 2015 në Kosovë, në Festivalin e Këngës për Fëmijë është vlerësuar me çmimin "Teksti më i mirë i Festivalit". 3-Në vitin 2014 dhe 2015 në Festivalin "Akullore Fest" në Shkodër, ka fituar dy vite radhazi çmimin e dytë. 4-Në vitin 2015 nga Unioni Artistik i Kombit Shqiptar është vlerësuar me titullin e lartë "Nderi i Unionit". 5-Në vitin 2016 në Festivalin "Akullore Fest" në Shkodër, ka fituar çmimin e parë me këngën "Të duam të mirë". 6-Në vitin 2016 në Amerikë është vlerësuar me "Mirënjohje" nga Qendra Kulturore "Imperial House" dhe Televizioni i Komunitetit Shqiptar "ACTV" Michigan. 7-Në shkurt të vitit 2017 nga Unioni i Gazetarëve Shqiptarë u vlerësua me "Çertifikatë Mirënjohjeje". 8-Në qershor të vitit 2017, në edicionin e 55-të të Festivalit Mbarëkombëtar të Këngës për Fëmijë, për herë të parë arriti që në këtë Festival të sjellë një fëmijë nga Plavë-Gucia, ku kënga me tekstin e tij u vlerësua me "Mirënjohje". 9-Në qershor të vitit 2017 nga Komuna e Gjakovës u vlerësua me "Mirënjohje". 10-Në gusht të vitit 2017, në Festivalin Folklorik Kombëtar "Kënga dhe vallja shqipe na bashkon", u nderua me "Mirënjohje". 11-Në dhjetor 2017 Shoqata Atdhetare "Dukagjini" e nderoi me "Mirënjohje". 12-Në vitin 2018 në edicionin e tretë të Festivalit për Fëmijë "Akullore Fest" u vlerësua me "Mirënjohje" si pjesëmarrës në çdo edicion dhe si fitues i çmimeve në çdo festival. 13-Në vitin 2019 në Festivalin Mbarëkombëtarë të Fëmijëve u vlerësua me çmimin e dytë. 14-Në vitin 2021 në Festivalin e Këngës për Fëmijë, në Ferizaj u vlerësua me çmimin "Teksti më i mirë". Në Festivalin e Fëmijëve "Bletëzat" në Tetovë u vlerësua me dy çmime: "Teksti më i mirë i Festivalit" dhe "Çmimi i dytë" i Festivalit. 15-Ka marrë pjesë në të gjitha edicionet e Festivalit "Luleborë" në Shkodër dhe është vlerësuar me çmime në të gjitha edicionet. 16-Më 20 janar në vitin 2022 është vlerësuar nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë z.Ilir Meta me titullin e lartë "Mjeshtër i Madh", me motivacion: "Në shenjë vlerësimi dhe mirënjohjeje për kontributin dhe vlerat e mëdha krijuese si poet, publicist dhe tekst-shkrues i muzikës popullore dhe qytetare shkodrane, e cila këndohet nga shqiptarët, anembanë botës, si dhe për bukurinë e fjalëve dhe të melodisë së saj". Ndër këngët më të suksesshme që kanë marrë edhe vlerësimin e publikut mund të përmendim: "Dy bilbila në një gem", "Zemren ta kam fal", "Të kam motër sa t'jem gjallë", "Nja dy fjalë shqiptarie", "Nuseron jarja me ty", "Lot e mall", si dhe shumë të tjera. Kjo është një pjesë e jetës së tij artistike dhe publicistike, prej 45 vitesh në art e kulturë, ku me punë e pasion, me penën e tij, është munduar të përçojë vlerat më të mira të artit shqiptar tek artëdashësit dhe bashkëkombasit tanë, duke i vënë detyrë vetes që të jetë sa më pranë brezave të ri. Edhe sot e kësaj dite Ramazan Çeka është aktiv me krijimtarinë tij si në fushën letrare-aristike dhe në atë publicistike. Në planet e tia janë edhe tre libra: Një monografi për "Nderin e Kombit" këngëtarin Bujar Qamili, një përmbledhje artikujsh dhe portretesh të personaliteteve të kulturës dhe artit, si dhe një vëllim me poezi nga krijimtaria e tij. Janar 2022 [[Skeda:RAMAZAN ÇEKA.jpg|parapamje]] qep7jmga0n19uk153f498wio2p9tl0q 2465066 2465065 2022-07-24T19:42:36Z Arome-shqiptare 138986 U largua krejt përmbajtja e artikullit. wikitext text/x-wiki phoiac9h4m842xq45sp7s6u21eteeq1 2465070 2465066 2022-07-24T20:13:31Z Arome-shqiptare 138986 wikitext text/x-wiki [http://Facebook https://www.facebook.com/photo/?fbid=4122598281104516&set=a.149914681706249] Biografia artistike Ramazan Ҫeka ka lindur në Shkodër më 11.5.1957, ku jeton e punon edhe sot. Ai ka shumë vite që është aktivizuar në sektorin e artit dhe kulturës, duke u specializuar edhe në kurse të drejtimit kulturor, për t'u bërë më vonë edhe punonjës në këtë sektor, një detyrë që e ka ushtruar rreth 20 vjet. Me krijimtari artistike, kryesisht në fushën e poezisë, është marrë që në moshë të re. Këtë krijimtari e ka intensifikuar më shumë pas viteve '90 dhe nga pena tij janë shkruar me mijëra tekste e poezi që janë kompozuar nga emra të shquar të muzikës shqiptare, si dhe janë interpretuar nga këngëtarët më të njohur shqiptarë. Një fushë tjetër që ka lëvruar me pasion është edhe ajo e gazetarisë, ku në gazeta prestigjoze shqiptare si: "Telegraf", "Dita", "Shekulli", "Nacional", "Sot", "Tema", etj, në ato Kosovare, në Ulqin, gazeta "Bota Sot" në Europë, e deri në Amerikë gazeta "Dielli" dhe Revista "Votra", ka botuar një cikël shkrimesh për personalitete të shquara të kulturës shqiptare, si dhe ka pasqyruar aktivitete të rëndësishme kulturore e artistike të zhvilluara brenda dhe jashtë Shqipërisë. Këtë punë e ka bërë me shumë pasion dhe vërtetësi dhe ka marrë shumë vlerësime nga personalitete dhe shoqata të ndryshme të kësaj fushe. Në maj të vitit 2017 dhe qershor 2019 ka marrë pjesë në Festivalin Shqiptaro-Amerikan në Michigan, në dy edicione si libretist i këtij Festivali, duke qenë edhe vetë prezent atje. -Ka marrë pjesë rregullisht në promovimin e këngëve me tekstet e tija nga këngëtarë të shquar, si dhe në promovimin e librave të autorëve të njohur në Shqipëri, Mal të Zi, Maqedoni e Veriut e Kosovë, për të cilët ka publikuar edhe në shtypin shqiptar, si dhe në gazetat e shoqatave shqiptare jashtë Atdheut. -Ka marrë pjesë në evenimente artistike të organizuara brenda dhe jashtë vendit, në Ulqin, Tuz, Shkup, Tetovë, Preshevë, Bujanovc, deri në Diasporë. -Ka marrë pjesë në festivale kombëtare e ndërkombëtare, ku në disa raste ka qenë edhe anëtarë jurie. -Është anëtar i Unionit të Gazetarëve të Shqipërisë. -Gazetar në televizionin "Kultura Shqiptare" në Amerikë. -Anëtar i Degës së Lidhjes së Shkrimtarëve në Shkodër. -Anëtar i Shoqërisë Kulturore "Tradita" Ulqin. Si rezultat i eksperiencës gjatë kohës së ushtrimit të profesionit si gazetar ka fituar aftësi në organizimin e veprimtarive të ndryshme kulturore-artistike. Është komunikues, kërkues dhe korrekt në realizimin sa më cilësor të aktiviteteve, duke u bërë kështu kordinator i tyre në televizionet shqiptare dhe në Amerikë. Për një pjesë të këtyre veprimtarive, kryesisht të organizuara në Amerikë ka qenë skenarist dhe libretist i tyre. -Gjatë veprimtarisë së tij artistike është vlerësuar me çmime në aktivitete të ndryshme kombëtare e ndërkombëtare, si dhe është vlerësuar me çmime e tituj të ndryshëm: 1-Në vitin 2013 në Kosovë, në Festivalin "Zhurma Show" ka fituar çmimin e parë me këngën "Dy bilbila në një gem". 2-Në maj të vitit 2015 në Kosovë, në Festivalin e Këngës për Fëmijë është vlerësuar me çmimin "Teksti më i mirë i Festivalit". 3-Në vitin 2014 dhe 2015 në Festivalin "Akullore Fest" në Shkodër, ka fituar dy vite radhazi çmimin e dytë. 4-Në vitin 2015 nga Unioni Artistik i Kombit Shqiptar është vlerësuar me titullin e lartë "Nderi i Unionit". 5-Në vitin 2016 në Festivalin "Akullore Fest" në Shkodër, ka fituar çmimin e parë me këngën "Të duam të mirë". 6-Në vitin 2016 në Amerikë është vlerësuar me "Mirënjohje" nga Qendra Kulturore "Imperial House" dhe Televizioni i Komunitetit Shqiptar "ACTV" Michigan. 7-Në shkurt të vitit 2017 nga Unioni i Gazetarëve Shqiptarë u vlerësua me "Çertifikatë Mirënjohjeje". 8-Në qershor të vitit 2017, në edicionin e 55-të të Festivalit Mbarëkombëtar të Këngës për Fëmijë, për herë të parë arriti që në këtë Festival të sjellë një fëmijë nga Plavë-Gucia, ku kënga me tekstin e tij u vlerësua me "Mirënjohje". 9-Në qershor të vitit 2017 nga Komuna e Gjakovës u vlerësua me "Mirënjohje". 10-Në gusht të vitit 2017, në Festivalin Folklorik Kombëtar "Kënga dhe vallja shqipe na bashkon", u nderua me "Mirënjohje". 11-Në dhjetor 2017 Shoqata Atdhetare "Dukagjini" e nderoi me "Mirënjohje". 12-Në vitin 2018 në edicionin e tretë të Festivalit për Fëmijë "Akullore Fest" u vlerësua me "Mirënjohje" si pjesëmarrës në çdo edicion dhe si fitues i çmimeve në çdo festival. 13-Në vitin 2019 në Festivalin Mbarëkombëtarë të Fëmijëve u vlerësua me çmimin e dytë. 14-Në vitin 2021 në Festivalin e Këngës për Fëmijë, në Ferizaj u vlerësua me çmimin "Teksti më i mirë". Në Festivalin e Fëmijëve "Bletëzat" në Tetovë u vlerësua me dy çmime: "Teksti më i mirë i Festivalit" dhe "Çmimi i dytë" i Festivalit. 15-Ka marrë pjesë në të gjitha edicionet e Festivalit "Luleborë" në Shkodër dhe është vlerësuar me çmime në të gjitha edicionet. 16-Më 20 janar në vitin 2022 është vlerësuar nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë z.Ilir Meta me titullin e lartë "Mjeshtër i Madh", me motivacion: "Në shenjë vlerësimi dhe mirënjohjeje për kontributin dhe vlerat e mëdha krijuese si poet, publicist dhe tekst-shkrues i muzikës popullore dhe qytetare shkodrane, e cila këndohet nga shqiptarët, anembanë botës, si dhe për bukurinë e fjalëve dhe të melodisë së saj". Ndër këngët më të suksesshme që kanë marrë edhe vlerësimin e publikut mund të përmendim: "Dy bilbila në një gem", "Zemren ta kam fal", "Të kam motër sa t'jem gjallë", "Nja dy fjalë shqiptarie", "Nuseron jarja me ty", "Lot e mall", si dhe shumë të tjera. Kjo është një pjesë e jetës së tij artistike dhe publicistike, prej 45 vitesh në art e kulturë, ku me punë e pasion, me penën e tij, është munduar të përçojë vlerat më të mira të artit shqiptar tek artëdashësit dhe bashkëkombasit tanë, duke i vënë detyrë vetes që të jetë sa më pranë brezave të ri. Edhe sot e kësaj dite Ramazan Çeka është aktiv me krijimtarinë tij si në fushën letrare-aristike dhe në atë publicistike. Në planet e tia janë edhe tre libra: Një monografi për "Nderin e Kombit" këngëtarin Bujar Qamili, një përmbledhje artikujsh dhe portretesh të personaliteteve të kulturës dhe artit, si dhe një vëllim me poezi nga krijimtaria e tij. Janar 2022 td5nmangi6fphl2uu2yz50fu8izbhxq 2465072 2465070 2022-07-24T20:14:54Z Arome-shqiptare 138986 Foto wikitext text/x-wiki [[Skeda:RAMAZAN ÇEKA.jpg|parapamje|Ramazan Çeka]] Bografia artistike Ramazan Ҫeka ka lindur në Shkodër më 11.5.1957, ku jeton e punon edhe sot. Ai ka shumë vite që është aktivizuar në sektorin e artit dhe kulturës, duke u specializuar edhe në kurse të drejtimit kulturor, për t'u bërë më vonë edhe punonjës në këtë sektor, një detyrë që e ka ushtruar rreth 20 vjet. Me krijimtari artistike, kryesisht në fushën e poezisë, është marrë që në moshë të re. Këtë krijimtari e ka intensifikuar më shumë pas viteve '90 dhe nga pena tij janë shkruar me mijëra tekste e poezi që janë kompozuar nga emra të shquar të muzikës shqiptare, si dhe janë interpretuar nga këngëtarët më të njohur shqiptarë. Një fushë tjetër që ka lëvruar me pasion është edhe ajo e gazetarisë, ku në gazeta prestigjoze shqiptare si: "Telegraf", "Dita", "Shekulli", "Nacional", "Sot", "Tema", etj, në ato Kosovare, në Ulqin, gazeta "Bota Sot" në Europë, e deri në Amerikë gazeta "Dielli" dhe Revista "Votra", ka botuar një cikël shkrimesh për personalitete të shquara të kulturës shqiptare, si dhe ka pasqyruar aktivitete të rëndësishme kulturore e artistike të zhvilluara brenda dhe jashtë Shqipërisë. Këtë punë e ka bërë me shumë pasion dhe vërtetësi dhe ka marrë shumë vlerësime nga personalitete dhe shoqata të ndryshme të kësaj fushe. Në maj të vitit 2017 dhe qershor 2019 ka marrë pjesë në Festivalin Shqiptaro-Amerikan në Michigan, në dy edicione si libretist i këtij Festivali, duke qenë edhe vetë prezent atje. -Ka marrë pjesë rregullisht në promovimin e këngëve me tekstet e tija nga këngëtarë të shquar, si dhe në promovimin e librave të autorëve të njohur në Shqipëri, Mal të Zi, Maqedoni e Veriut e Kosovë, për të cilët ka publikuar edhe në shtypin shqiptar, si dhe në gazetat e shoqatave shqiptare jashtë Atdheut. -Ka marrë pjesë në evenimente artistike të organizuara brenda dhe jashtë vendit, në Ulqin, Tuz, Shkup, Tetovë, Preshevë, Bujanovc, deri në Diasporë. -Ka marrë pjesë në festivale kombëtare e ndërkombëtare, ku në disa raste ka qenë edhe anëtarë jurie. -Është anëtar i Unionit të Gazetarëve të Shqipërisë. -Gazetar në televizionin "Kultura Shqiptare" në Amerikë. -Anëtar i Degës së Lidhjes së Shkrimtarëve në Shkodër. -Anëtar i Shoqërisë Kulturore "Tradita" Ulqin. Si rezultat i eksperiencës gjatë kohës së ushtrimit të profesionit si gazetar ka fituar aftësi në organizimin e veprimtarive të ndryshme kulturore-artistike. Është komunikues, kërkues dhe korrekt në realizimin sa më cilësor të aktiviteteve, duke u bërë kështu kordinator i tyre në televizionet shqiptare dhe në Amerikë. Për një pjesë të këtyre veprimtarive, kryesisht të organizuara në Amerikë ka qenë skenarist dhe libretist i tyre. -Gjatë veprimtarisë së tij artistike është vlerësuar me çmime në aktivitete të ndryshme kombëtare e ndërkombëtare, si dhe është vlerësuar me çmime e tituj të ndryshëm: 1-Në vitin 2013 në Kosovë, në Festivalin "Zhurma Show" ka fituar çmimin e parë me këngën "Dy bilbila në një gem". 2-Në maj të vitit 2015 në Kosovë, në Festivalin e Këngës për Fëmijë është vlerësuar me çmimin "Teksti më i mirë i Festivalit". 3-Në vitin 2014 dhe 2015 në Festivalin "Akullore Fest" në Shkodër, ka fituar dy vite radhazi çmimin e dytë. 4-Në vitin 2015 nga Unioni Artistik i Kombit Shqiptar është vlerësuar me titullin e lartë "Nderi i Unionit". 5-Në vitin 2016 në Festivalin "Akullore Fest" në Shkodër, ka fituar çmimin e parë me këngën "Të duam të mirë". 6-Në vitin 2016 në Amerikë është vlerësuar me "Mirënjohje" nga Qendra Kulturore "Imperial House" dhe Televizioni i Komunitetit Shqiptar "ACTV" Michigan. 7-Në shkurt të vitit 2017 nga Unioni i Gazetarëve Shqiptarë u vlerësua me "Çertifikatë Mirënjohjeje". 8-Në qershor të vitit 2017, në edicionin e 55-të të Festivalit Mbarëkombëtar të Këngës për Fëmijë, për herë të parë arriti që në këtë Festival të sjellë një fëmijë nga Plavë-Gucia, ku kënga me tekstin e tij u vlerësua me "Mirënjohje". 9-Në qershor të vitit 2017 nga Komuna e Gjakovës u vlerësua me "Mirënjohje". 10-Në gusht të vitit 2017, në Festivalin Folklorik Kombëtar "Kënga dhe vallja shqipe na bashkon", u nderua me "Mirënjohje". 11-Në dhjetor 2017 Shoqata Atdhetare "Dukagjini" e nderoi me "Mirënjohje". 12-Në vitin 2018 në edicionin e tretë të Festivalit për Fëmijë "Akullore Fest" u vlerësua me "Mirënjohje" si pjesëmarrës në çdo edicion dhe si fitues i çmimeve në çdo festival. 13-Në vitin 2019 në Festivalin Mbarëkombëtarë të Fëmijëve u vlerësua me çmimin e dytë. 14-Në vitin 2021 në Festivalin e Këngës për Fëmijë, në Ferizaj u vlerësua me çmimin "Teksti më i mirë". Në Festivalin e Fëmijëve "Bletëzat" në Tetovë u vlerësua me dy çmime: "Teksti më i mirë i Festivalit" dhe "Çmimi i dytë" i Festivalit. 15-Ka marrë pjesë në të gjitha edicionet e Festivalit "Luleborë" në Shkodër dhe është vlerësuar me çmime në të gjitha edicionet. 16-Më 20 janar në vitin 2022 është vlerësuar nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë z.Ilir Meta me titullin e lartë "Mjeshtër i Madh", me motivacion: "Në shenjë vlerësimi dhe mirënjohjeje për kontributin dhe vlerat e mëdha krijuese si poet, publicist dhe tekst-shkrues i muzikës popullore dhe qytetare shkodrane, e cila këndohet nga shqiptarët, anembanë botës, si dhe për bukurinë e fjalëve dhe të melodisë së saj". Ndër këngët më të suksesshme që kanë marrë edhe vlerësimin e publikut mund të përmendim: "Dy bilbila në një gem", "Zemren ta kam fal", "Të kam motër sa t'jem gjallë", "Nja dy fjalë shqiptarie", "Nuseron jarja me ty", "Lot e mall", si dhe shumë të tjera. Kjo është një pjesë e jetës së tij artistike dhe publicistike, prej 45 vitesh në art e kulturë, ku me punë e pasion, me penën e tij, është munduar të përçojë vlerat më të mira të artit shqiptar tek artëdashësit dhe bashkëkombasit tanë, duke i vënë detyrë vetes që të jetë sa më pranë brezave të ri. Edhe sot e kësaj dite Ramazan Çeka është aktiv me krijimtarinë tij si në fushën letrare-aristike dhe në atë publicistike. Në planet e tia janë edhe tre libra: Një monografi për "Nderin e Kombit" këngëtarin Bujar Qamili, një përmbledhje artikujsh dhe portretesh të personaliteteve të kulturës dhe artit, si dhe një vëllim me poezi nga krijimtaria e tij. Janar 2022 75q8frb0pdtpltz2p22y8gguvwzc899 2465074 2465072 2022-07-24T20:17:13Z Arome-shqiptare 138986 wikitext text/x-wiki Ramazan Çeka[[Skeda:RAMAZAN ÇEKA.jpg|parapamje|Ramazan Çeka]] Bografia artistike Ramazan Ҫeka ka lindur në Shkodër më 11.5.1957, ku jeton e punon edhe sot. Ai ka shumë vite që është aktivizuar në sektorin e artit dhe kulturës, duke u specializuar edhe në kurse të drejtimit kulturor, për t'u bërë më vonë edhe punonjës në këtë sektor, një detyrë që e ka ushtruar rreth 20 vjet. Me krijimtari artistike, kryesisht në fushën e poezisë, është marrë që në moshë të re. Këtë krijimtari e ka intensifikuar më shumë pas viteve '90 dhe nga pena tij janë shkruar me mijëra tekste e poezi që janë kompozuar nga emra të shquar të muzikës shqiptare, si dhe janë interpretuar nga këngëtarët më të njohur shqiptarë. Një fushë tjetër që ka lëvruar me pasion është edhe ajo e gazetarisë, ku në gazeta prestigjoze shqiptare si: "Telegraf", "Dita", "Shekulli", "Nacional", "Sot", "Tema", etj, në ato Kosovare, në Ulqin, gazeta "Bota Sot" në Europë, e deri në Amerikë gazeta "Dielli" dhe Revista "Votra", ka botuar një cikël shkrimesh për personalitete të shquara të kulturës shqiptare, si dhe ka pasqyruar aktivitete të rëndësishme kulturore e artistike të zhvilluara brenda dhe jashtë Shqipërisë. Këtë punë e ka bërë me shumë pasion dhe vërtetësi dhe ka marrë shumë vlerësime nga personalitete dhe shoqata të ndryshme të kësaj fushe. Në maj të vitit 2017 dhe qershor 2019 ka marrë pjesë në Festivalin Shqiptaro-Amerikan në Michigan, në dy edicione si libretist i këtij Festivali, duke qenë edhe vetë prezent atje. -Ka marrë pjesë rregullisht në promovimin e këngëve me tekstet e tija nga këngëtarë të shquar, si dhe në promovimin e librave të autorëve të njohur në Shqipëri, Mal të Zi, Maqedoni e Veriut e Kosovë, për të cilët ka publikuar edhe në shtypin shqiptar, si dhe në gazetat e shoqatave shqiptare jashtë Atdheut. -Ka marrë pjesë në evenimente artistike të organizuara brenda dhe jashtë vendit, në Ulqin, Tuz, Shkup, Tetovë, Preshevë, Bujanovc, deri në Diasporë. -Ka marrë pjesë në festivale kombëtare e ndërkombëtare, ku në disa raste ka qenë edhe anëtarë jurie. -Është anëtar i Unionit të Gazetarëve të Shqipërisë. -Gazetar në televizionin "Kultura Shqiptare" në Amerikë. -Anëtar i Degës së Lidhjes së Shkrimtarëve në Shkodër. -Anëtar i Shoqërisë Kulturore "Tradita" Ulqin. Si rezultat i eksperiencës gjatë kohës së ushtrimit të profesionit si gazetar ka fituar aftësi në organizimin e veprimtarive të ndryshme kulturore-artistike. Është komunikues, kërkues dhe korrekt në realizimin sa më cilësor të aktiviteteve, duke u bërë kështu kordinator i tyre në televizionet shqiptare dhe në Amerikë. Për një pjesë të këtyre veprimtarive, kryesisht të organizuara në Amerikë ka qenë skenarist dhe libretist i tyre. -Gjatë veprimtarisë së tij artistike është vlerësuar me çmime në aktivitete të ndryshme kombëtare e ndërkombëtare, si dhe është vlerësuar me çmime e tituj të ndryshëm: 1-Në vitin 2013 në Kosovë, në Festivalin "Zhurma Show" ka fituar çmimin e parë me këngën "Dy bilbila në një gem". 2-Në maj të vitit 2015 në Kosovë, në Festivalin e Këngës për Fëmijë është vlerësuar me çmimin "Teksti më i mirë i Festivalit". 3-Në vitin 2014 dhe 2015 në Festivalin "Akullore Fest" në Shkodër, ka fituar dy vite radhazi çmimin e dytë. 4-Në vitin 2015 nga Unioni Artistik i Kombit Shqiptar është vlerësuar me titullin e lartë "Nderi i Unionit". 5-Në vitin 2016 në Festivalin "Akullore Fest" në Shkodër, ka fituar çmimin e parë me këngën "Të duam të mirë". 6-Në vitin 2016 në Amerikë është vlerësuar me "Mirënjohje" nga Qendra Kulturore "Imperial House" dhe Televizioni i Komunitetit Shqiptar "ACTV" Michigan. 7-Në shkurt të vitit 2017 nga Unioni i Gazetarëve Shqiptarë u vlerësua me "Çertifikatë Mirënjohjeje". 8-Në qershor të vitit 2017, në edicionin e 55-të të Festivalit Mbarëkombëtar të Këngës për Fëmijë, për herë të parë arriti që në këtë Festival të sjellë një fëmijë nga Plavë-Gucia, ku kënga me tekstin e tij u vlerësua me "Mirënjohje". 9-Në qershor të vitit 2017 nga Komuna e Gjakovës u vlerësua me "Mirënjohje". 10-Në gusht të vitit 2017, në Festivalin Folklorik Kombëtar "Kënga dhe vallja shqipe na bashkon", u nderua me "Mirënjohje". 11-Në dhjetor 2017 Shoqata Atdhetare "Dukagjini" e nderoi me "Mirënjohje". 12-Në vitin 2018 në edicionin e tretë të Festivalit për Fëmijë "Akullore Fest" u vlerësua me "Mirënjohje" si pjesëmarrës në çdo edicion dhe si fitues i çmimeve në çdo festival. 13-Në vitin 2019 në Festivalin Mbarëkombëtarë të Fëmijëve u vlerësua me çmimin e dytë. 14-Në vitin 2021 në Festivalin e Këngës për Fëmijë, në Ferizaj u vlerësua me çmimin "Teksti më i mirë". Në Festivalin e Fëmijëve "Bletëzat" në Tetovë u vlerësua me dy çmime: "Teksti më i mirë i Festivalit" dhe "Çmimi i dytë" i Festivalit. 15-Ka marrë pjesë në të gjitha edicionet e Festivalit "Luleborë" në Shkodër dhe është vlerësuar me çmime në të gjitha edicionet. 16-Më 20 janar në vitin 2022 është vlerësuar nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë z.Ilir Meta me titullin e lartë "Mjeshtër i Madh", me motivacion: "Në shenjë vlerësimi dhe mirënjohjeje për kontributin dhe vlerat e mëdha krijuese si poet, publicist dhe tekst-shkrues i muzikës popullore dhe qytetare shkodrane, e cila këndohet nga shqiptarët, anembanë botës, si dhe për bukurinë e fjalëve dhe të melodisë së saj". Ndër këngët më të suksesshme që kanë marrë edhe vlerësimin e publikut mund të përmendim: "Dy bilbila në një gem", "Zemren ta kam fal", "Të kam motër sa t'jem gjallë", "Nja dy fjalë shqiptarie", "Nuseron jarja me ty", "Lot e mall", si dhe shumë të tjera. Kjo është një pjesë e jetës së tij artistike dhe publicistike, prej 45 vitesh në art e kulturë, ku me punë e pasion, me penën e tij, është munduar të përçojë vlerat më të mira të artit shqiptar tek artëdashësit dhe bashkëkombasit tanë, duke i vënë detyrë vetes që të jetë sa më pranë brezave të ri. Edhe sot e kësaj dite Ramazan Çeka është aktiv me krijimtarinë tij si në fushën letrare-aristike dhe në atë publicistike. Në planet e tia janë edhe tre libra: Një monografi për "Nderin e Kombit" këngëtarin Bujar Qamili, një përmbledhje artikujsh dhe portretesh të personaliteteve të kulturës dhe artit, si dhe një vëllim me poezi nga krijimtaria e tij. Janar 2022 pofreqnc7j4eyxb260fevemtxsmmc3r 3 317795 2465067 2022-07-24T19:47:15Z Arome-shqiptare 138986 Faqe e re: [[Skeda:RAMAZAN ÇEKA|parapamje|Biografia Artistike]] Biografia artistike Ramazan Ҫeka ka lindur në Shkodër më 11.5.1957, ku jeton e punon edhe sot. Ai ka shumë vite që është aktivizuar në sektorin e artit dhe kulturës, duke u specializuar edhe në kurse të drejtimit kulturor, për t'u bërë më vonë edhe punonjës në këtë sektor, një... wikitext text/x-wiki [[Skeda:RAMAZAN ÇEKA|parapamje|Biografia Artistike]] Biografia artistike Ramazan Ҫeka ka lindur në Shkodër më 11.5.1957, ku jeton e punon edhe sot. Ai ka shumë vite që është aktivizuar në sektorin e artit dhe kulturës, duke u specializuar edhe në kurse të drejtimit kulturor, për t'u bërë më vonë edhe punonjës në këtë sektor, një detyrë që e ka ushtruar rreth 20 vjet. Me krijimtari artistike, kryesisht në fushën e poezisë, është marrë që në moshë të re. Këtë krijimtari e ka intensifikuar më shumë pas viteve '90 dhe nga pena tij janë shkruar me mijëra tekste e poezi që janë kompozuar nga emra të shquar të muzikës shqiptare, si dhe janë interpretuar nga këngëtarët më të njohur shqiptarë. Një fushë tjetër që ka lëvruar me pasion është edhe ajo e gazetarisë, ku në gazeta prestigjoze shqiptare si: "Telegraf", "Dita", "Shekulli", "Nacional", "Sot", "Tema", etj, në ato Kosovare, në Ulqin, gazeta "Bota Sot" në Europë, e deri në Amerikë gazeta "Dielli" dhe Revista "Votra", ka botuar një cikël shkrimesh për personalitete të shquara të kulturës shqiptare, si dhe ka pasqyruar aktivitete të rëndësishme kulturore e artistike të zhvilluara brenda dhe jashtë Shqipërisë. Këtë punë e ka bërë me shumë pasion dhe vërtetësi dhe ka marrë shumë vlerësime nga personalitete dhe shoqata të ndryshme të kësaj fushe. Në maj të vitit 2017 dhe qershor 2019 ka marrë pjesë në Festivalin Shqiptaro-Amerikan në Michigan, në dy edicione si libretist i këtij Festivali, duke qenë edhe vetë prezent atje. -Ka marrë pjesë rregullisht në promovimin e këngëve me tekstet e tija nga këngëtarë të shquar, si dhe në promovimin e librave të autorëve të njohur në Shqipëri, Mal të Zi, Maqedoni e Veriut e Kosovë, për të cilët ka publikuar edhe në shtypin shqiptar, si dhe në gazetat e shoqatave shqiptare jashtë Atdheut. -Ka marrë pjesë në evenimente artistike të organizuara brenda dhe jashtë vendit, në Ulqin, Tuz, Shkup, Tetovë, Preshevë, Bujanovc, deri në Diasporë. -Ka marrë pjesë në festivale kombëtare e ndërkombëtare, ku në disa raste ka qenë edhe anëtarë jurie. -Është anëtar i Unionit të Gazetarëve të Shqipërisë. -Gazetar në televizionin "Kultura Shqiptare" në Amerikë. -Anëtar i Degës së Lidhjes së Shkrimtarëve në Shkodër. -Anëtar i Shoqërisë Kulturore "Tradita" Ulqin. Si rezultat i eksperiencës gjatë kohës së ushtrimit të profesionit si gazetar ka fituar aftësi në organizimin e veprimtarive të ndryshme kulturore-artistike. Është komunikues, kërkues dhe korrekt në realizimin sa më cilësor të aktiviteteve, duke u bërë kështu kordinator i tyre në televizionet shqiptare dhe në Amerikë. Për një pjesë të këtyre veprimtarive, kryesisht të organizuara në Amerikë ka qenë skenarist dhe libretist i tyre. -Gjatë veprimtarisë së tij artistike është vlerësuar me çmime në aktivitete të ndryshme kombëtare e ndërkombëtare, si dhe është vlerësuar me çmime e tituj të ndryshëm: 1-Në vitin 2013 në Kosovë, në Festivalin "Zhurma Show" ka fituar çmimin e parë me këngën "Dy bilbila në një gem". 2-Në maj të vitit 2015 në Kosovë, në Festivalin e Këngës për Fëmijë është vlerësuar me çmimin "Teksti më i mirë i Festivalit". 3-Në vitin 2014 dhe 2015 në Festivalin "Akullore Fest" në Shkodër, ka fituar dy vite radhazi çmimin e dytë. 4-Në vitin 2015 nga Unioni Artistik i Kombit Shqiptar është vlerësuar me titullin e lartë "Nderi i Unionit". 5-Në vitin 2016 në Festivalin "Akullore Fest" në Shkodër, ka fituar çmimin e parë me këngën "Të duam të mirë". 6-Në vitin 2016 në Amerikë është vlerësuar me "Mirënjohje" nga Qendra Kulturore "Imperial House" dhe Televizioni i Komunitetit Shqiptar "ACTV" Michigan. 7-Në shkurt të vitit 2017 nga Unioni i Gazetarëve Shqiptarë u vlerësua me "Çertifikatë Mirënjohjeje". 8-Në qershor të vitit 2017, në edicionin e 55-të të Festivalit Mbarëkombëtar të Këngës për Fëmijë, për herë të parë arriti që në këtë Festival të sjellë një fëmijë nga Plavë-Gucia, ku kënga me tekstin e tij u vlerësua me "Mirënjohje". 9-Në qershor të vitit 2017 nga Komuna e Gjakovës u vlerësua me "Mirënjohje". 10-Në gusht të vitit 2017, në Festivalin Folklorik Kombëtar "Kënga dhe vallja shqipe na bashkon", u nderua me "Mirënjohje". 11-Në dhjetor 2017 Shoqata Atdhetare "Dukagjini" e nderoi me "Mirënjohje". 12-Në vitin 2018 në edicionin e tretë të Festivalit për Fëmijë "Akullore Fest" u vlerësua me "Mirënjohje" si pjesëmarrës në çdo edicion dhe si fitues i çmimeve në çdo festival. 13-Në vitin 2019 në Festivalin Mbarëkombëtarë të Fëmijëve u vlerësua me çmimin e dytë. 14-Në vitin 2021 në Festivalin e Këngës për Fëmijë, në Ferizaj u vlerësua me çmimin "Teksti më i mirë". Në Festivalin e Fëmijëve "Bletëzat" në Tetovë u vlerësua me dy çmime: "Teksti më i mirë i Festivalit" dhe "Çmimi i dytë" i Festivalit. 15-Ka marrë pjesë në të gjitha edicionet e Festivalit "Luleborë" në Shkodër dhe është vlerësuar me çmime në të gjitha edicionet. 16-Më 20 janar në vitin 2022 është vlerësuar nga Presidenti i Republikës së Shqipërisë z.Ilir Meta me titullin e lartë "Mjeshtër i Madh", me motivacion: "Në shenjë vlerësimi dhe mirënjohjeje për kontributin dhe vlerat e mëdha krijuese si poet, publicist dhe tekst-shkrues i muzikës popullore dhe qytetare shkodrane, e cila këndohet nga shqiptarët, anembanë botës, si dhe për bukurinë e fjalëve dhe të melodisë së saj". Ndër këngët më të suksesshme që kanë marrë edhe vlerësimin e publikut mund të përmendim: "Dy bilbila në një gem", "Zemren ta kam fal", "Të kam motër sa t'jem gjallë", "Nja dy fjalë shqiptarie", "Nuseron jarja me ty", "Lot e mall", si dhe shumë të tjera. Kjo është një pjesë e jetës së tij artistike dhe publicistike, prej 45 vitesh në art e kulturë, ku me punë e pasion, me penën e tij, është munduar të përçojë vlerat më të mira të artit shqiptar tek artëdashësit dhe bashkëkombasit tanë, duke i vënë detyrë vetes që të jetë sa më pranë brezave të ri. Edhe sot e kësaj dite Ramazan Çeka është aktiv me krijimtarinë tij si në fushën letrare-aristike dhe në atë publicistike. Në planet e tia janë edhe tre libra: Një monografi për "Nderin e Kombit" këngëtarin Bujar Qamili, një përmbledhje artikujsh dhe portretesh të personaliteteve të kulturës dhe artit, si dhe një vëllim me poezi nga krijimtaria e tij. Janar 2022 1kgyxk075v2rrc07key5hnd0raadgpx 0 317796 2465068 2022-07-24T20:00:25Z Jeaahh 141516 . wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Veli Gerraj]] 1d8z3822vux31irx9ppkxxrlfpzq3r7 0 317797 2465071 2022-07-24T20:13:48Z Oheloel 143826 . wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Ferhat bej Draga]] imotkfq0mmideu2lok6xf7xd1ej99fg 0 317798 2465083 2022-07-24T22:00:17Z Qendrimi15 122927 Faqe e re: '''Tomorrica''' është një rajon tradicional ose etnografik në [[Shqipëria e Mesme|Shqipërinë e Mesme]], që ndodhet pranë kufirit midis [[Qarku i Beratit|Qarkut të Beratit]] dhe [[|Qarkut të Elbasanit. Emrin e ka marrë nga [[Mali i Tomorit]]. Rajoni modern përbëhet nga 31 fshatra dhe ndahet nga [[Tomorrica (lum)|lumi i Tomorricës]]. Qyteti i [[Bashkia Gramsh|Gramshit]] konsiderohet të jetë pjesë e historisë së rajonit, por shumë mund ta konsiderojnë atë të... wikitext text/x-wiki '''Tomorrica''' është një rajon tradicional ose etnografik në [[Shqipëria e Mesme|Shqipërinë e Mesme]], që ndodhet pranë kufirit midis [[Qarku i Beratit|Qarkut të Beratit]] dhe [[|Qarkut të Elbasanit. Emrin e ka marrë nga [[Mali i Tomorit]]. Rajoni modern përbëhet nga 31 fshatra dhe ndahet nga [[Tomorrica (lum)|lumi i Tomorricës]]. Qyteti i [[Bashkia Gramsh|Gramshit]] konsiderohet të jetë pjesë e historisë së rajonit, por shumë mund ta konsiderojnë atë të mos jetë pjesë e vetë rajonit. Rajoni është i njohur edhe për erërat e tij të veçanta, të njohura në vend si stoçen, në të cilat retë afrohen me tokën dhe "shtrihen si qilim". Popullsia është kryesisht shqiptare dhe tradicionalisht i përkiste besimit [[bektashi]] gjatë kohës osmane,<ref name=Carcani>Çarçani, Leonard. ''Besimet Fetare në Prefekturën e Elbasanit''. faqe 24</ref> duke qenë të krishterë ortodoksë gjatë mesjetës më parë, megjithëse në ditët e sotme ka shumë njerëz [[Afetaria|jofetarë]] ashtu si [[Afetaria në Shqipëri|shumë pjesë të tjera të Shqipërisë]]. Kohët e fundit është prekur edhe nga [[emigracioni]] i madh, duke lënë fshatra të tëra të shkreta në ditët moderne.<ref name=PoorTomorrica>{{cite news|url=http://www.balkanweb.com/site/kush-ste-do-moj-tomorrice| author= Bashkim Koci| date=3 mars 2015| agency=Balkan Web| language=sq| title=Kush s’të do, moj Tomorricë?!| accessdate=9 January 2018}}</ref> Pavarësisht gjendjes së saj aktualisht në rënie, si dhe popullsisë së saj të vogël dhe terrenit të ashpër, Tomorrica thuhet se ka kontribuar shumë në historinë shqiptare. Prandaj është quajtur “i mjeri me njerëzit e mëdhenj”. Në verë ka një festë ku vendasit ngjiten në majën e malit të Tomorrit, ku ndodhet një [[Teqeja|teqe]] bektashiane. Edhe pse zyrtarisht është një festë bektashiane, jo-bektashitë si të krishterët dhe sunitët gjithashtu mund dhe marrin pjesë. ==Historia== [[Skeda:Zhepë - Mapillary (jB yHlLLH9EEh9dAEJnajQ).jpg|parapamje|300px|djathtas|Pamje nga [[Zhepe]] të teqes bektashi në majë të Malit të Tomorricës]] ===Mesjeta=== Në mesjetë, Tomorrica ishte pjesë e domenit të [[Muzakajt|familjes Muzaka]], një familje fisnike shqiptare e besimit të [[Ortodoksia Lindore|krishterë ortodoks]] me prejardhje nga [[Maliq-Opar|Opari]], e cila i dha emrin krahinës së [[Myzeqeja|Myzeqesë]]. Sipas analetit të [[Gjon Muzaka|Gjon Muzakës]], Tomorrica në shekullin e 15-të përbëhej nga 80 fshatra. Muzakajt kishin në rajon "bodrumin" e pasurive të tyre, si dhe një minierë ari. Në këtë kohë, Tomorrica shtrihej përgjatë [[Via Egnatia]], në të cilën Venediku transportonte mallrat e saj në [[Voskopojë]], [[Grebeneja|Grebena]] dhe [[Selaniku|Selanik]]. Pas vdekjes së [[Skënderbeu]]t, shumë familje ikën në [[Greqi]] ose në [[Itali]] dhe kontribuan në shfaqjen e popullsive [[Arvanitët|arvanite]] dhe [[Arbëreshët|arbëreshe]] në ato troje. Brenda [[Kalabria|Kalabrisë]], Arbëreshë me emrat Gjerba, Jerba, Barç, Zhupa dhe Zhepa mbahen nga [[Eqrem Çabej]] me prejardhje nga Tomorricë. ===Sundimi osman=== Në kohën e sundimit osman, Tomorrica ishte nën-rreth i Skraparit. Në kohën e sundimit të hershëm osman, Tomorrica kishte rreth 500 luftëtarë të aftë për punë, të cilët u rebeluan shpesh kundër Portit. Në vitin 1570, një kryengritje e madhe u krye nga Hamza-Beu nga Gramshi. Qyteti i Gramshit lulëzoi në shekullin e 16-të. Gramshi u bë kështu i famshëm jo vetëm në nivel lokal, por edhe në sferat e larta të Perandorisë Osmane gjatë kësaj kohe. Në këtë kohë jetoi arkitekti i famshëm Kasemi dhe ishte kryearkitekti i Perandorisë Osmane. Më vonë, megjithatë, pasuritë ranë, dhe humbja e pronave në Greqi për shkak të [[Lufta për Pavarësi Greke|Luftës së Pavarësisë Greke]] ishte një goditje e madhe. Në të njëjtën kohë, familja e famshme Frashëri u shpërngul nga Tomorrica në [[Dangëllia]], ndërkohë që po bëheshin gjakmarrje. Një tjetër valë emigracioni nga Tomorrica ndodhi në shekullin e 18-të me qindra familje që u larguan. Vendasit u larguan nga zona dhe u vendosën në Përrenjas, Mazrekë në qarkun e Korçës, Krushevë në Maqedoni, si dhe midis popullsive arbëreshe në Italinë e Jugut dhe Greqinë. Në vitin 1833 banorët e Tomorricës morën pjesën më të madhe të rajonit duke bërë që qeveria osmane të zbatonte kushtet rebele. Në fund të Perandorisë Osmane, në Tomorricë vepronin dy [[Çeta (grup i armatosur)|çeta]] të lidhura me luftëtarin nacionalist gueril shqiptar [[Sali Butka]]. ===Epoka moderne=== [[Shqipëria në Luftën e Dytë Botërore|Rezistenca shqiptare]] u fsheh në Tomorricë gjatë [[Lufta e Dytë Botërore|Luftës së Dytë Botërore]]. ===Mali i Tomorrit=== [[Skeda:Berta, Berat2.jpg|parapamje|300px|djathtas|Mali i Tomorrit]] [[Mali i Tomorrit]] ka qenë objekt i një nderimi të konsiderueshëm dhe një kulti historik mes shqiptarëve, që thuhet se ka prejardhje pagane. Kjo bëri që shumë njerëz të udhëtonin në rajon historikisht si pjesë e pelegrinazheve të tyre në Tomorr. Kulti i Tomorrit u inkorporua në besimin bektashian si një element sinkretik dhe një teqe bektashiane qëndron në majë të malit. Tomorri ishte veçanërisht i nderuar në krahinat nga ku ishte i dukshëm, ku përfshihej edhe vetë Tomorrica si dhe [[Skrapari]], [[Dishnica]], [[Dangellia]], [[Myzeqeja]], [[Sulova]], [[Mallakastra]] e të tjera. Më 20-25 gusht, ka një festival me të cilin qindra mijëra njerëz ngjiten në mal, ku marrin pjesë njerëz të të gjitha besimeve, dhe në disa raste vijnë nga vende të largëta si Maqedonia, Mali i Zi dhe Kosova për t'u bashkuar. Në shekullin e 18-të, udhëtari osman abhazo-turk, [[Evlija Çelebi]], shkroi se evropianët nga pjesë të ndryshme të kontinentit udhëtuan në Tomorricë për barërat e saj shëruese. Evropianët perëndimorë të shquar që udhëtuan në Tomorrica përfshijnë [[Edward Lear]] dhe [[Antonio Balducci]]. ==Njerëz të njohur== *[[Arkitekt Kasemi]], një arkitekt i njohur gjat sundimit osman. *[[Ajaz Frashëri]], gjyshi i [[Naim Frashëri]]t. *[[Ajli Alushani]], ministër i shëndetësisë i Shqipërisë në vitet 1980. *[[Zylyftar Bregu]], transmetues radiofonik. *Babai i [[Antonio Gramsci]]. ==Referime== {{reflist}} [[Kategoria:Turizmi në Shqipëri]] [[Kategoria:Krahina etnografike shqiptare]] 7zcxcz5uv275bd7dipg3ah5ld3b120b 1 317799 2465089 2022-07-24T23:51:59Z InternetArchiveBot 115207 Ndryshime te burimet/lidhjet e jashtme.) #IABot (v2.0.8.8 wikitext text/x-wiki == Internet Archive Bot == Përshëndetje, redaktorë! Sapo ndryshova 1 lidhje të jashtme te artikulli ''[[Kaunas]]''. Ju lutem, shpenzoni pak kohë për të shqyrtuar [https://sq.wikipedia.org/w/index.php?diff=prev&oldid=2465088 redaktimin tim]. Nëse keni ndonjë pyetje ose dëshironi që t'i injoroj lidhjet apo faqet krejtësisht në të ardhmen, ju lutem, vizitoni [[:m:InternetArchiveBot/FAQ/sq|këtë faqe]] për informacione të mëtejshme. Ndër të tjera, aty mund të gjeni dhe informacion se si mund të rregulloni problemet që mund të kem shkaktuar. Kam bërë këto ndryshime: *U shtua ky version i arkivuar i faqes https://web.archive.org/web/20121218095653/http://kaunas.lt/ për lidhjen http://www.kaunas.lt/. Gjithë të mirat!—[[:User:InternetArchiveBot|'''<span style="color:darkgrey;font-family:Courier New">InternetArchiveBot</span>''']] <span style="color:green;font-family:Rockwell">([[:en:User talk:InternetArchiveBot|Raportoni probleme]])</span> 25 korrik 2022 01:51 (CEST) 7clfu7dzrqe2ij4llfzefzko9ps11wz 0 317800 2465112 2022-07-25T10:46:04Z Oheloel 143826 . wikitext text/x-wiki #RIDREJTO [[Aziz Çami]] tt8zsbktlm8xk8y1t0v3k0lc16h6wfo 2 317802 2465116 2022-07-25T10:57:15Z Vanjaclawthorne 143842 Faqe e re: @import url('https://fonts.googleapis.com/css2family=Noto+Sans+Mono:wght@600&display=swap'); html, body { font-family: 'Noto Sans Mono', monospace; font-weight: 600; } .mw-body-content { font-size: 1.04em; line-height: 1.6em; letter-spacing: 0.025em; word-spacing: 0.04em; } h1, h2, h3, h4, h5, .mw-body h1, .mw-body h2, .mw-body h3, .mw-body h4 { font-family: 'Noto Sans Mono', monospace; font-weight: 800; border-bottom: none; } css text/css @import url('https://fonts.googleapis.com/css2family=Noto+Sans+Mono:wght@600&display=swap'); html, body { font-family: 'Noto Sans Mono', monospace; font-weight: 600; } .mw-body-content { font-size: 1.04em; line-height: 1.6em; letter-spacing: 0.025em; word-spacing: 0.04em; } h1, h2, h3, h4, h5, .mw-body h1, .mw-body h2, .mw-body h3, .mw-body h4 { font-family: 'Noto Sans Mono', monospace; font-weight: 800; border-bottom: none; } n8ow4d4sghbrktn1netvha3tkf1qv22 0 317803 2465125 2022-07-25T11:43:42Z Drenisa 112234 Krijuar nga përkthimi i faqes "[[:en:Special:Redirect/revision/1078891719|Mabetex Group]]" wikitext text/x-wiki '''Mabetex Group''' ose '''Mabetex Project Engineering''' është një kompani globale inxhinierike dhe ndërtimore e specializuar në shumicën e fushave të planifikimit civil dhe industrial, e cila është themeluar në vitin 1991 nga [[Behgjet Pacolli]] dhe një grup inxhinierësh me përvojë në fushën e planifikimit dhe shitjes së objekteve civile dhe industriale. Sot Mabetex është një kompani globale e cila ka rritur deri në 18 filiale në mbarë botën. <ref name="mt">{{Cite web|title=Projects & Construction|url=http://www.mabetex.eu/|access-date=2015-03-16}}</ref> Kompania ka selinë në [[Lugano]], [[Zvicra|Zvicër]] . Mabetex ka një portofol për punë të kryera në nivel global me bazë gardiani, si restaurimi i ndërtesave historike, si dhe ndërtimi dhe planifikimi i ndërtesave administrative dhe publike, ambienteve të brendshme, spitaleve, hoteleve, aeroporteve, arenave sportive, qendrave tregtare, ndërtesave të banimit, teatrove. dhe auditoriumeve si impiante industriale dhe projekte urbane. == Historiku == === Origjina dhe historia === Mabetex u themelua në vitin 1991 në Lugano, Zvicër nga Behgjet Pacolli, President & CEO i Mabetex Group. Mabetex luan një rol të rëndësishëm në tregjet e vështira, dhe u bë menjëherë një kompani e rëndësishme e specializuar në degën civile. Punimet e para të rëndësishme janë preludi i një zgjerimi të shpejtë të Mabetex në shtete të ndryshme, duke filluar me Republikën e Sakha-Jakutisë, duke u zgjeruar në [[Kazakistani|Kazakistan]], në [[Uzbekistani|Uzbekistan]], si dhe në disa vende të Azisë Juglindore, Ballkan dhe gjetkë. Si rezultat, Mabetex u bë një kompani shumëkombëshe dhe u zgjodh për projektimin dhe ndërtimin e infrastrukturës qeveritare të kryeqytetit të ri të Kazakistanit, [[Nursultan|Nur-sultan]] (ish-Astana) Në Nur-sultan, Mabetex njihet për ndërtimin e pallateve të qytetit, duke përfshirë [[Pallati Presidencial Ak Orda|Pallatin Presidencial Akorda]], Parlamentin, ministritë e ndryshme, si dhe vepra të mëdha kulturore, si Opera dhe Baleti i Teatrit Klasik, qendrat shumëfunksionale të kohës së lirë, Olimpiada, Qendra Shuchinsk, Velodromi, Arena e Hokejve. Përtej kësaj, Mabetex po ndërton Qendrën e Banimit “Saranda”. Pra si në fushën e dizajnit të brendshëm dhe zhvillimit të impianteve të trajtimit të mineraleve dhe impianteve të përpunimit të ushqimit. Ajo është gjithashtu aktive në fushën e mbrojtjes së mjedisit dhe ndërtimin e impianteve të shumta të pastrimit të ujit. Mabetex Group feston dekadat e tij në biznes (1,2. 25 vjet histori) <ref>{{Cite web|last=|first=|date=|title=25th Anniversary|url=http://mabetex.com/en/news.html|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=Mabetex Group}}</ref> me krijimin e një vepre me rëndësi globale siç është EXPO 2017 në Nur-Sulltan. <ref>[https://archello.com/project/astana-expo-city-2017 Astana Expo City Project 2017]</ref> === Prezenca në botë === Veprat e para kryesore janë preludi i një zgjerimi të shpejtë të Mabetex në shtete të ndryshme, duke filluar me Republikën e Sakha-Jakutisë, duke u zgjeruar në të gjithë Rusinë, Kazakistanin, Uzbekistanin, si dhe disa vende në Azinë Juglindore, Ballkan dhe gjetkë. Si rezultat, Mabetex u bë një kompani shumëkombëshe dhe u zgjodh për projektimin dhe ndërtimin e infrastrukturës qeveritare në kryeqytetin e ri të Kazakistanit, Nur-Sulltan (ish Astana) duke filluar nga viti 1996 e deri më sot. == Projektet kryesore == === Kazakistan === Mabetex aktualisht është duke punuar në [[Kazakistani|Kazakistan]], ku ka luajtur një rol të rëndësishëm në ndërtimin e kryeqytetit të ri Nur-Sulltan <ref name="press2">{{Cite web|last=CNN Traveler Promotion|year=2008|title=Kazakhstan's capital develops into a gem|url=http://www.balkanwelfare.org/pdf/Mabetex_CNN.pdf|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100216224003/http://www.balkanwelfare.org/pdf/Mabetex_CNN.pdf|archive-date=2010-02-16|access-date=2010-03-26}}</ref> (ish Astana) dhe një nga projektet e përfunduara të vlerësuara ishte Pallati i ri Presidencial Ak Orda . <ref>{{Cite web|title=Ak Orda Presidential Palace - World List|url=http://worldlist.travel/eurasia/kazakhstan/ak-orda-presidential-palace.phtml|access-date=2020-08-13|website=worldlist.travel}}</ref> E vendosur në bregun e majtë të lumit Ishim, arkitektura e saj ndërthur ndikimet klasike, moderne dhe etnike. Rezidenca e presidentit është pjesë e një kompleksi ndërtesash moderne administrative në qendrën e re të qytetit - dhe qëllimi i saj kryesor është të simbolizojë fytyrën e re të Kazakistanit. Grupi është një nga lojtarët kryesorë në sektorin e ndërtimit të Kazakistanit, duke ndërtuar pothuajse 40% të ndërtesave në qytetin e ri të Nur-Sulltanit (ish Astana) <ref name="press1">{{Cite web|last=24-7pressrelease.com|year=2009|title=COREPRIME Enters Kazakhstan Design Competition for Iconic President's Library Project with SAMOO Architects|url=http://www.24-7pressrelease.com/press-release/coreprime-enters-kazakhstan-design-competition-for-iconic-presidents-library-project-with-samoo-architects-100605.php|access-date=2010-03-26}}</ref> ndër më të rëndësishmet, ministria e punëve të jashtme, koncerti. dhe salla e teatrit, [[Opera Astana|Teatri i Operas]], Saryarka Velotreck (10'000 spektatorë), stadiumi i hokejit në akull dhe [[Aeroporti Ndërkombëtar Nursultan Nazarbayev|Aeroporti Nur-Sulltan]], spitali i kujdesit për nënën dhe fëmijën, qendra diagnostike, qendra onkologjike, ndërtesa spitalore dhe mjekësore, kompleksi Arman, tre kulla, + hotel Radisson Astana, Saranda - resorti i vilave luksoze, teatri i dramës, qendra kardio në Almaty, qendra olimpike, kërcime me ski, qendra skitare, stadium, biatlon, hotele dhe objekte të tjera.<gallery mode="packed"> Skeda:Mabetex trucks revised.jpg|Mabetex dërgoi, duke përdorur strukturën e vet dhe me ndihmën e punonjësve të saj, shumë ton mallra të ndihmës së parë në kampet e refugjatëve në [[Albania|Shqipëri]] ; ndihmoi institucione të tjera në [[Italy|Itali]] dhe [[Switzerland|Zvicër]] për të dërguar mallra duke përdorur kamionët e Mabetex. Skeda:Kremlin complex in Moscow.jpg|Grupi i Pacollit është i njohur për rinovimin e [[Moscow Kremlin|Kremlinit]] në shkallë të madhe, me fletë ari dhe me materiale të tjera ekstravagante. Skeda:Ak orda.jpg|Dëshmitë e aftësive të Grupit mund të shihen në ndërtimin e Kompleksit Presidencial të kryeqytetit të ri të [[Kazakhstan|Kazakistanit]], [[Astana]], ku më shumë se 1.000.000&nbsp;m ² janë ndërtuar. </gallery> [[Skeda:Central_Downtown_Astana_pamorama.jpg|qendër|parapamje|1125x1125px| Pamje panoramike e Akordës dhe Sallës Qendrore të Koncerteve në Nur-Sulltan]] === Switzerland === Në Zvicër, Grupi, aktiv që nga viti 1991, bashkëpunon me arkitektët më të njohur vendas. Puna e parë e krijuar është ndërtesa e ambasadës së Kazakistanit, e vendosur në një zonë rezidenciale të [[Gjeneva|Gjenevës]]. Ndërtesa strehon disa zyra dhe salla konferencash të pajisura mirë. Zyrat dhe sallat e konferencave janë mobiluar me stil, por duke iu referuar stilit kazak. Ndër punimet e tjera veçohet Swiss Diamond Hotel, një hotel luksoz me pesë yje i vendosur në Lugano, i famshëm në të gjithë Zvicrën dhe Italinë Veriore për ekskluzivitetin dhe përsosmërinë e shërbimeve të ofruara, ashtu si projekte të tjera si rindërtimi i hotelit me 5 yje. Fluela në Davos dhe kompleksi i ri i ndërtesave Romantica Residence në Melide-Lugano, aktualisht në ndërtim. === Kosovë === Grupi Mabetex në Kosovë u përfshi plotësisht në rindërtimin e ndërtesës së Kuvendit. Puna e kryer përfshinte rinovimin e ambienteve të brendshme dhe rikonstruksionin e pjesës së jashtme me fasada prej xhamit. Më 17 shkurt 2008, në një dhomë të ndërtuar nga Grupi u nënshkrua deklarata historike e pavarësisë së Kosovës. * Rindërtimi i “Bankës Ekonomike”; * Rikonstruksioni i hotelit me pesë yje “Swiss Diamond Hotel”; * Kulla e Rilindjes, rehabilitimi i godinës së re ministrore; * Fabrika e ndërtimit të fasadave, dyerve, dritareve dhe xhamave ALU dhe PVC në Lebane dhe projekti i spitalit të ri të kirurgjisë pediatrike dhe pediatrike OASIS (aktualisht në ndërtim). == Shqipëri == Vitet e fundit Shqipëria ka përjetuar një periudhë intensive ndërtimi, në të cilën Mabetex është e përkushtuar në ballë duke krijuar edhe vende të reja pune. Disa nga projektet në Shqipëri janë: * Resorti turistik në Divjakë * [[Aeroporti Ndërkombëtar i Vlorës]] === Rusia === Në Rusi, Mabetex Group është i njohur për rinovimin e Kremlinit në një shkallë të gjerë, rezidencën zyrtare të Presidentit të Federatës Ruse. Përtej Kremlinit, Mabetex u ngarkua të rinovonte Shtëpinë e Bardhë në Moskë, shtëpia zyrtare e qeverisë ruse. Disa kate të ndërtesës ishin dëmtuar rëndë në tetor 1993. Mabetex-it iu kërkua një ndërhyrje jashtëzakonisht urgjente për të restauruar plotësisht si pamjen e jashtme ashtu edhe atë të brendshme të godinës. Kjo përfshin gjithashtu dekorimin e brendshëm dhe mobilimin e plotë të më shumë se 2500 zyrave. === Vende tjera === ==== Italia ==== Në [[Italia|Itali]], Grupi Mabetex ishte përgjegjës për studimin dhe projektin për rinovimin e teatrit La Fenice në [[Venediku|Venecia]] pasi që objekti i mëhershëm ishte djegur nga një zjarr.  ==== Uzbekistani ==== Në [[Tashkenti|Tashkent]], kryeqyteti i [[Uzbekistani|Uzbekistanit]], grupi ndërtoi projektin për Bashkinë.  ==== Mongolia ==== Në vitin 2018 Mabetex filloi projekte të reja ndërtimi në kryeqytetin mongolian [[Ulanbator]] dhe rrethinat e tij, projekti "Turtle Rock Resort" si dhe rezidenca dhe një hotel. == Referimet == [[Kategoria:Kompani]] [[Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara]] 4vzlduvmeuquccabbux5c90iwq9h9es 2465127 2465125 2022-07-25T11:46:01Z Drenisa 112234 wikitext text/x-wiki '''Mabetex Group''' ose '''Mabetex Project Engineering''' është një kompani globale inxhinierike dhe ndërtimore e specializuar në shumicën e fushave të planifikimit civil dhe industrial, e cila është themeluar në vitin 1991 nga [[Behgjet Pacolli]] dhe një grup inxhinierësh me përvojë në fushën e planifikimit dhe shitjes së objekteve civile dhe industriale. Sot Mabetex është një kompani globale e cila ka rritur deri në 18 filiale në mbarë botën. <ref name="mt">{{Cite web|title=Projects & Construction|url=http://www.mabetex.eu/|access-date=2015-03-16}}</ref> Kompania ka selinë në [[Lugano]], [[Zvicra|Zvicër]] . Mabetex ka një portofol për punë të kryera në nivel global me bazë gardiani, si restaurimi i ndërtesave historike, si dhe ndërtimi dhe planifikimi i ndërtesave administrative dhe publike, ambienteve të brendshme, spitaleve, hoteleve, aeroporteve, arenave sportive, qendrave tregtare, ndërtesave të banimit, teatrove. dhe auditoriumeve si impiante industriale dhe projekte urbane. == Historiku == === Origjina dhe historia === Mabetex u themelua në vitin 1991 në Lugano, Zvicër nga Behgjet Pacolli, President & CEO i Mabetex Group. Mabetex luan një rol të rëndësishëm në tregjet e vështira, dhe u bë menjëherë një kompani e rëndësishme e specializuar në degën civile. Punimet e para të rëndësishme janë preludi i një zgjerimi të shpejtë të Mabetex në shtete të ndryshme, duke filluar me Republikën e Sakha-Jakutisë, duke u zgjeruar në [[Kazakistani|Kazakistan]], në [[Uzbekistani|Uzbekistan]], si dhe në disa vende të Azisë Juglindore, Ballkan dhe gjetkë. Si rezultat, Mabetex u bë një kompani shumëkombëshe dhe u zgjodh për projektimin dhe ndërtimin e infrastrukturës qeveritare të kryeqytetit të ri të Kazakistanit, [[Nursultan|Nur-sultan]] (ish-Astana) Në Nur-sultan, Mabetex njihet për ndërtimin e pallateve të qytetit, duke përfshirë [[Pallati Presidencial Ak Orda|Pallatin Presidencial Akorda]], Parlamentin, ministritë e ndryshme, si dhe vepra të mëdha kulturore, si Opera dhe Baleti i Teatrit Klasik, qendrat shumëfunksionale të kohës së lirë, Olimpiada, Qendra Shuchinsk, Velodromi, Arena e Hokejve. Përtej kësaj, Mabetex po ndërton Qendrën e Banimit “Saranda”. Pra si në fushën e dizajnit të brendshëm dhe zhvillimit të impianteve të trajtimit të mineraleve dhe impianteve të përpunimit të ushqimit. Ajo është gjithashtu aktive në fushën e mbrojtjes së mjedisit dhe ndërtimin e impianteve të shumta të pastrimit të ujit. Mabetex Group feston dekadat e tij në biznes (1,2. 25 vjet histori) <ref>{{Cite web|last=|first=|date=|title=25th Anniversary|url=http://mabetex.com/en/news.html|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=Mabetex Group}}</ref> me krijimin e një vepre me rëndësi globale siç është EXPO 2017 në Nur-Sulltan. <ref>[https://archello.com/project/astana-expo-city-2017 Astana Expo City Project 2017]</ref> === Prezenca në botë === Veprat e para kryesore janë preludi i një zgjerimi të shpejtë të Mabetex në shtete të ndryshme, duke filluar me Republikën e Sakha-Jakutisë, duke u zgjeruar në të gjithë Rusinë, Kazakistanin, Uzbekistanin, si dhe disa vende në Azinë Juglindore, Ballkan dhe gjetkë. Si rezultat, Mabetex u bë një kompani shumëkombëshe dhe u zgjodh për projektimin dhe ndërtimin e infrastrukturës qeveritare në kryeqytetin e ri të Kazakistanit, Nur-Sulltan (ish Astana) duke filluar nga viti 1996 e deri më sot. == Projektet kryesore == === Kazakistan === Mabetex aktualisht është duke punuar në [[Kazakistani|Kazakistan]], ku ka luajtur një rol të rëndësishëm në ndërtimin e kryeqytetit të ri Nur-Sulltan <ref name="press2">{{Cite web|last=CNN Traveler Promotion|year=2008|title=Kazakhstan's capital develops into a gem|url=http://www.balkanwelfare.org/pdf/Mabetex_CNN.pdf|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100216224003/http://www.balkanwelfare.org/pdf/Mabetex_CNN.pdf|archive-date=2010-02-16|access-date=2010-03-26}}</ref> (ish Astana) dhe një nga projektet e përfunduara të vlerësuara ishte Pallati i ri Presidencial Ak Orda . <ref>{{Cite web|title=Ak Orda Presidential Palace - World List|url=http://worldlist.travel/eurasia/kazakhstan/ak-orda-presidential-palace.phtml|access-date=2020-08-13|website=worldlist.travel}}</ref> E vendosur në bregun e majtë të lumit Ishim, arkitektura e saj ndërthur ndikimet klasike, moderne dhe etnike. Rezidenca e presidentit është pjesë e një kompleksi ndërtesash moderne administrative në qendrën e re të qytetit - dhe qëllimi i saj kryesor është të simbolizojë fytyrën e re të Kazakistanit. Grupi është një nga lojtarët kryesorë në sektorin e ndërtimit të Kazakistanit, duke ndërtuar pothuajse 40% të ndërtesave në qytetin e ri të Nur-Sulltanit (ish Astana) <ref name="press1">{{Cite web|last=24-7pressrelease.com|year=2009|title=COREPRIME Enters Kazakhstan Design Competition for Iconic President's Library Project with SAMOO Architects|url=http://www.24-7pressrelease.com/press-release/coreprime-enters-kazakhstan-design-competition-for-iconic-presidents-library-project-with-samoo-architects-100605.php|access-date=2010-03-26}}</ref> ndër më të rëndësishmet, ministria e punëve të jashtme, koncerti. dhe salla e teatrit, [[Opera Astana|Teatri i Operas]], Saryarka Velotreck (10'000 spektatorë), stadiumi i hokejit në akull dhe [[Aeroporti Ndërkombëtar Nursultan Nazarbayev|Aeroporti Nur-Sulltan]], spitali i kujdesit për nënën dhe fëmijën, qendra diagnostike, qendra onkologjike, ndërtesa spitalore dhe mjekësore, kompleksi Arman, tre kulla, + hotel Radisson Astana, Saranda - resorti i vilave luksoze, teatri i dramës, qendra kardio në Almaty, qendra olimpike, kërcime me ski, qendra skitare, stadium, biatlon, hotele dhe objekte të tjera.<gallery mode="packed"> Skeda:Mabetex trucks revised.jpg|Mabetex dërgoi, duke përdorur strukturën e vet dhe me ndihmën e punonjësve të saj, shumë ton mallra të ndihmës së parë në kampet e refugjatëve në [[Albania|Shqipëri]] ; ndihmoi institucione të tjera në [[Italy|Itali]] dhe [[Switzerland|Zvicër]] për të dërguar mallra duke përdorur kamionët e Mabetex. Skeda:Kremlin complex in Moscow.jpg|Grupi i Pacollit është i njohur për rinovimin e [[Moscow Kremlin|Kremlinit]] në shkallë të madhe, me fletë ari dhe me materiale të tjera ekstravagante. Skeda:Ak orda.jpg|Dëshmitë e aftësive të Grupit mund të shihen në ndërtimin e Kompleksit Presidencial të kryeqytetit të ri të [[Kazakhstan|Kazakistanit]], [[Astana]], ku më shumë se 1.000.000&nbsp;m ² janë ndërtuar. </gallery> [[Skeda:Central_Downtown_Astana_pamorama.jpg|qendër|parapamje|1125x1125px| Pamje panoramike e Akordës dhe Sallës Qendrore të Koncerteve në Nur-Sulltan]] === Switzerland === Në Zvicër, Grupi, aktiv që nga viti 1991, bashkëpunon me arkitektët më të njohur vendas. Puna e parë e krijuar është ndërtesa e ambasadës së Kazakistanit, e vendosur në një zonë rezidenciale të [[Gjeneva|Gjenevës]]. Ndërtesa strehon disa zyra dhe salla konferencash të pajisura mirë. Zyrat dhe sallat e konferencave janë mobiluar me stil, por duke iu referuar stilit kazak. Ndër punimet e tjera veçohet Swiss Diamond Hotel, një hotel luksoz me pesë yje i vendosur në Lugano, i famshëm në të gjithë Zvicrën dhe Italinë Veriore për ekskluzivitetin dhe përsosmërinë e shërbimeve të ofruara, ashtu si projekte të tjera si rindërtimi i hotelit me 5 yje. Fluela në Davos dhe kompleksi i ri i ndërtesave Romantica Residence në Melide-Lugano, aktualisht në ndërtim. === Kosovë === Grupi Mabetex në Kosovë u përfshi plotësisht në rindërtimin e ndërtesës së Kuvendit. Puna e kryer përfshinte rinovimin e ambienteve të brendshme dhe rikonstruksionin e pjesës së jashtme me fasada prej xhamit. Më 17 shkurt 2008, në një dhomë të ndërtuar nga Grupi u nënshkrua deklarata historike e pavarësisë së Kosovës. * Rindërtimi i “Bankës Ekonomike”; * Rikonstruksioni i hotelit me pesë yje “Swiss Diamond Hotel”; * Kulla e Rilindjes, rehabilitimi i godinës së re ministrore; * Fabrika e ndërtimit të fasadave, dyerve, dritareve dhe xhamave ALU dhe PVC në Lebane dhe projekti i spitalit të ri të kirurgjisë pediatrike dhe pediatrike OASIS (aktualisht në ndërtim). == Shqipëri == Vitet e fundit Shqipëria ka përjetuar një periudhë intensive ndërtimi, në të cilën Mabetex është e përkushtuar në ballë duke krijuar edhe vende të reja pune. Disa nga projektet në Shqipëri janë: * Resorti turistik në Divjakë * [[Aeroporti Ndërkombëtar i Vlorës]] === Rusia === Në Rusi, Mabetex Group është i njohur për rinovimin e Kremlinit në një shkallë të gjerë, rezidencën zyrtare të Presidentit të Federatës Ruse. Përtej Kremlinit, Mabetex u ngarkua të rinovonte Shtëpinë e Bardhë në Moskë, shtëpia zyrtare e qeverisë ruse. Disa kate të ndërtesës ishin dëmtuar rëndë në tetor 1993. Mabetex-it iu kërkua një ndërhyrje jashtëzakonisht urgjente për të restauruar plotësisht si pamjen e jashtme ashtu edhe atë të brendshme të godinës. Kjo përfshin gjithashtu dekorimin e brendshëm dhe mobilimin e plotë të më shumë se 2500 zyrave. === Vende tjera === ==== Italia ==== Në [[Italia|Itali]], Grupi Mabetex ishte përgjegjës për studimin dhe projektin për rinovimin e teatrit La Fenice në [[Venediku|Venecia]] pasi që objekti i mëhershëm ishte djegur nga një zjarr.  ==== Uzbekistani ==== Në [[Tashkenti|Tashkent]], kryeqyteti i [[Uzbekistani|Uzbekistanit]], grupi ndërtoi projektin për Bashkinë.  ==== Mongolia ==== Në vitin 2018 Mabetex filloi projekte të reja ndërtimi në kryeqytetin mongolian [[Ulanbator]] dhe rrethinat e tij, projekti "Turtle Rock Resort" si dhe rezidenca dhe një hotel. == Referimet == {{reflist}} == Lidhje të jashtme == * [https://www.mabetex.com/ Mabetex - faqe zyrtare] [[Kategoria:Kompani]] r6bihnf0emop3qpdzoqf7tzq5z08h6m 2465129 2465127 2022-07-25T11:53:28Z Drenisa 112234 /* Kazakistan */ wikitext text/x-wiki '''Mabetex Group''' ose '''Mabetex Project Engineering''' është një kompani globale inxhinierike dhe ndërtimore e specializuar në shumicën e fushave të planifikimit civil dhe industrial, e cila është themeluar në vitin 1991 nga [[Behgjet Pacolli]] dhe një grup inxhinierësh me përvojë në fushën e planifikimit dhe shitjes së objekteve civile dhe industriale. Sot Mabetex është një kompani globale e cila ka rritur deri në 18 filiale në mbarë botën. <ref name="mt">{{Cite web|title=Projects & Construction|url=http://www.mabetex.eu/|access-date=2015-03-16}}</ref> Kompania ka selinë në [[Lugano]], [[Zvicra|Zvicër]] . Mabetex ka një portofol për punë të kryera në nivel global me bazë gardiani, si restaurimi i ndërtesave historike, si dhe ndërtimi dhe planifikimi i ndërtesave administrative dhe publike, ambienteve të brendshme, spitaleve, hoteleve, aeroporteve, arenave sportive, qendrave tregtare, ndërtesave të banimit, teatrove. dhe auditoriumeve si impiante industriale dhe projekte urbane. == Historiku == === Origjina dhe historia === Mabetex u themelua në vitin 1991 në Lugano, Zvicër nga Behgjet Pacolli, President & CEO i Mabetex Group. Mabetex luan një rol të rëndësishëm në tregjet e vështira, dhe u bë menjëherë një kompani e rëndësishme e specializuar në degën civile. Punimet e para të rëndësishme janë preludi i një zgjerimi të shpejtë të Mabetex në shtete të ndryshme, duke filluar me Republikën e Sakha-Jakutisë, duke u zgjeruar në [[Kazakistani|Kazakistan]], në [[Uzbekistani|Uzbekistan]], si dhe në disa vende të Azisë Juglindore, Ballkan dhe gjetkë. Si rezultat, Mabetex u bë një kompani shumëkombëshe dhe u zgjodh për projektimin dhe ndërtimin e infrastrukturës qeveritare të kryeqytetit të ri të Kazakistanit, [[Nursultan|Nur-sultan]] (ish-Astana) Në Nur-sultan, Mabetex njihet për ndërtimin e pallateve të qytetit, duke përfshirë [[Pallati Presidencial Ak Orda|Pallatin Presidencial Akorda]], Parlamentin, ministritë e ndryshme, si dhe vepra të mëdha kulturore, si Opera dhe Baleti i Teatrit Klasik, qendrat shumëfunksionale të kohës së lirë, Olimpiada, Qendra Shuchinsk, Velodromi, Arena e Hokejve. Përtej kësaj, Mabetex po ndërton Qendrën e Banimit “Saranda”. Pra si në fushën e dizajnit të brendshëm dhe zhvillimit të impianteve të trajtimit të mineraleve dhe impianteve të përpunimit të ushqimit. Ajo është gjithashtu aktive në fushën e mbrojtjes së mjedisit dhe ndërtimin e impianteve të shumta të pastrimit të ujit. Mabetex Group feston dekadat e tij në biznes (1,2. 25 vjet histori) <ref>{{Cite web|last=|first=|date=|title=25th Anniversary|url=http://mabetex.com/en/news.html|url-status=live|archive-url=|archive-date=|access-date=|website=Mabetex Group}}</ref> me krijimin e një vepre me rëndësi globale siç është EXPO 2017 në Nur-Sulltan. <ref>[https://archello.com/project/astana-expo-city-2017 Astana Expo City Project 2017]</ref> === Prezenca në botë === Veprat e para kryesore janë preludi i një zgjerimi të shpejtë të Mabetex në shtete të ndryshme, duke filluar me Republikën e Sakha-Jakutisë, duke u zgjeruar në të gjithë Rusinë, Kazakistanin, Uzbekistanin, si dhe disa vende në Azinë Juglindore, Ballkan dhe gjetkë. Si rezultat, Mabetex u bë një kompani shumëkombëshe dhe u zgjodh për projektimin dhe ndërtimin e infrastrukturës qeveritare në kryeqytetin e ri të Kazakistanit, Nur-Sulltan (ish Astana) duke filluar nga viti 1996 e deri më sot. == Projektet kryesore == === Kazakistan === Mabetex aktualisht është duke punuar në [[Kazakistani|Kazakistan]], ku ka luajtur një rol të rëndësishëm në ndërtimin e kryeqytetit të ri Nur-Sulltan <ref name="press2">{{Cite web|last=CNN Traveler Promotion|year=2008|title=Kazakhstan's capital develops into a gem|url=http://www.balkanwelfare.org/pdf/Mabetex_CNN.pdf|url-status=dead|archive-url=https://web.archive.org/web/20100216224003/http://www.balkanwelfare.org/pdf/Mabetex_CNN.pdf|archive-date=2010-02-16|access-date=2010-03-26|lang=en}}</ref> (ish Astana) dhe një nga projektet e përfunduara të vlerësuara ishte Pallati i ri Presidencial Ak Orda . <ref>{{Cite web|title=Ak Orda Presidential Palace - World List|url=http://worldlist.travel/eurasia/kazakhstan/ak-orda-presidential-palace.phtml|access-date=2020-08-13|website=worldlist.travel|lang=en}}</ref> E vendosur në bregun e majtë të lumit Ishim, arkitektura e saj ndërthur ndikimet klasike, moderne dhe etnike. Rezidenca e presidentit është pjesë e një kompleksi ndërtesash moderne administrative në qendrën e re të qytetit - dhe qëllimi i saj kryesor është të simbolizojë fytyrën e re të Kazakistanit. Grupi është një nga lojtarët kryesorë në sektorin e ndërtimit të Kazakistanit, duke ndërtuar pothuajse 40% të ndërtesave në qytetin e ri të Nur-Sulltanit (ish Astana) <ref name="press1">{{Cite web|last=24-7pressrelease.com|year=2009|title=COREPRIME Enters Kazakhstan Design Competition for Iconic President's Library Project with SAMOO Architects|url=http://www.24-7pressrelease.com/press-release/coreprime-enters-kazakhstan-design-competition-for-iconic-presidents-library-project-with-samoo-architects-100605.php|access-date=2010-03-26|lang=en}}</ref> ndër më të rëndësishmet, ministria e punëve të jashtme, koncerti. dhe salla e teatrit, [[Opera Astana|Teatri i Operas]], Saryarka Velotreck (10'000 spektatorë), stadiumi i hokejit në akull dhe [[Aeroporti Ndërkombëtar Nursultan Nazarbayev|Aeroporti Nur-Sulltan]], spitali i kujdesit për nënën dhe fëmijën, qendra diagnostike, qendra onkologjike, ndërtesa spitalore dhe mjekësore, kompleksi Arman, tre kulla, + hotel Radisson Astana, Saranda - resorti i vilave luksoze, teatri i dramës, qendra kardio në Almaty, qendra olimpike, kërcime me ski, qendra skitare, stadium, biatlon, hotele dhe objekte të tjera.<gallery mode="packed"> Skeda:Mabetex trucks revised.jpg|Mabetex me strukturën e vet dhe me ndihmën e punonjësve të saj, dërgoi shumë ton mallra të ndihmës së parë në kampet e refugjatëve në [[Albania|Shqipëri]]; ndihmoi institucione të tjera në [[Italia|Itali]] dhe [[Zvicër]] për të transportuar mallra duke përdorur kamionët e Mabetex. Skeda:Kremlin complex in Moscow.jpg|Grupi i Pacollit është i njohur për rinovimin e [[Moscow Kremlin|Kremlinit]] në shkallë të madhe, me fletë ari dhe me materiale të tjera ekstravagante. Skeda:Акорда - резиденция президента - panoramio.jpg|Dëshmitë e aftësive të Grupit mund të shihen në ndërtimin e Kompleksit Presidencial të kryeqytetit të ri të [[Kazakhstan|Kazakistanit]], [[Astana]], ku më shumë se 1.000.000&nbsp;m ² janë ndërtuar. </gallery> [[Skeda:Central_Downtown_Astana_pamorama.jpg|qendër|parapamje|1125x1125px| Pamje panoramike e Akordës dhe Sallës Qendrore të Koncerteve në Nur-Sulltan]] === Switzerland === Në Zvicër, Grupi, aktiv që nga viti 1991, bashkëpunon me arkitektët më të njohur vendas. Puna e parë e krijuar është ndërtesa e ambasadës së Kazakistanit, e vendosur në një zonë rezidenciale të [[Gjeneva|Gjenevës]]. Ndërtesa strehon disa zyra dhe salla konferencash të pajisura mirë. Zyrat dhe sallat e konferencave janë mobiluar me stil, por duke iu referuar stilit kazak. Ndër punimet e tjera veçohet Swiss Diamond Hotel, një hotel luksoz me pesë yje i vendosur në Lugano, i famshëm në të gjithë Zvicrën dhe Italinë Veriore për ekskluzivitetin dhe përsosmërinë e shërbimeve të ofruara, ashtu si projekte të tjera si rindërtimi i hotelit me 5 yje. Fluela në Davos dhe kompleksi i ri i ndërtesave Romantica Residence në Melide-Lugano, aktualisht në ndërtim. === Kosovë === Grupi Mabetex në Kosovë u përfshi plotësisht në rindërtimin e ndërtesës së Kuvendit. Puna e kryer përfshinte rinovimin e ambienteve të brendshme dhe rikonstruksionin e pjesës së jashtme me fasada prej xhamit. Më 17 shkurt 2008, në një dhomë të ndërtuar nga Grupi u nënshkrua deklarata historike e pavarësisë së Kosovës. * Rindërtimi i “Bankës Ekonomike”; * Rikonstruksioni i hotelit me pesë yje “Swiss Diamond Hotel”; * Kulla e Rilindjes, rehabilitimi i godinës së re ministrore; * Fabrika e ndërtimit të fasadave, dyerve, dritareve dhe xhamave ALU dhe PVC në Lebane dhe projekti i spitalit të ri të kirurgjisë pediatrike dhe pediatrike OASIS (aktualisht në ndërtim). == Shqipëri == Vitet e fundit Shqipëria ka përjetuar një periudhë intensive ndërtimi, në të cilën Mabetex është e përkushtuar në ballë duke krijuar edhe vende të reja pune. Disa nga projektet në Shqipëri janë: * Resorti turistik në Divjakë * [[Aeroporti Ndërkombëtar i Vlorës]] === Rusia === Në Rusi, Mabetex Group është i njohur për rinovimin e Kremlinit në një shkallë të gjerë, rezidencën zyrtare të Presidentit të Federatës Ruse. Përtej Kremlinit, Mabetex u ngarkua të rinovonte Shtëpinë e Bardhë në Moskë, shtëpia zyrtare e qeverisë ruse. Disa kate të ndërtesës ishin dëmtuar rëndë në tetor 1993. Mabetex-it iu kërkua një ndërhyrje jashtëzakonisht urgjente për të restauruar plotësisht si pamjen e jashtme ashtu edhe atë të brendshme të godinës. Kjo përfshin gjithashtu dekorimin e brendshëm dhe mobilimin e plotë të më shumë se 2500 zyrave. === Vende tjera === ==== Italia ==== Në [[Italia|Itali]], Grupi Mabetex ishte përgjegjës për studimin dhe projektin për rinovimin e teatrit La Fenice në [[Venediku|Venecia]] pasi që objekti i mëhershëm ishte djegur nga një zjarr.  ==== Uzbekistani ==== Në [[Tashkenti|Tashkent]], kryeqyteti i [[Uzbekistani|Uzbekistanit]], grupi ndërtoi projektin për Bashkinë.  ==== Mongolia ==== Në vitin 2018 Mabetex filloi projekte të reja ndërtimi në kryeqytetin mongolian [[Ulanbator]] dhe rrethinat e tij, projekti "Turtle Rock Resort" si dhe rezidenca dhe një hotel. == Referimet == {{reflist}} == Lidhje të jashtme == * [https://www.mabetex.com/ Mabetex - faqe zyrtare] [[Kategoria:Kompani]] 15j01zras6lqylrrnlfs8ke004ykf27